æóÊóÚúÑöíÝõ (ÇáúãóÑúÁõ) áöáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞö ãöËúáó Åöäøó ÇáúÅöäúÓÇäó áóÝöí ÎõÓúÑò ÅöáøóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍÇÊö [ÇáúÚóÕúÑ: 2- 3] .
æóÝÚá äúÙõÑõ
íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãöäú äóÙóÑö ÇáúÚóíúäö Ãóíö ÇáúÈóÕóÑö¡ æóÇáúãóÚúäóì: íóæúãó íóÑóì ÇáúãóÑúÁ ãóÇ ÞóÏãÊå íóÏóÇåõ. æóãóÚúäóì äóÙóÑö ÇáúãóÑúÁö ãóÇ ÞóÏøóãóÊú íóÏóÇåõ: ÍõÕõæáõ ÌóÒóÇÁö Úóãóáöåö áóåõ¡ ÝóÚõÈøöÑó Úóäúåõ ÈöÇáäøóÙóÑö áöÃóäøó ÇáúÌóÒóÇÁó áóÇ íóÎúáõæ ãöäú Ãóäú íóßõæäó ãóÑúÆöíøðÇ áöÕóÇÍöÈöåö ãöäú ÎóíúÑò Ãóæú ÔóÑøò¡ ÝóÅöØúáóÇÞõ ÇáäøóÙóÑö åõäóÇ Úóáóì ÇáúæöÌúÏóÇäö Úóáóì æóÌúåö ÇáúãóÌóÇÒö ÇáúãõÑúÓóáö ÈöÚóáóÇÞóÉö ÇáúÅöØúáóÇÞö æóäóÙöíÑõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: áöíõÑóæúÇ ÃóÚúãÇáóåõãú [ÇáÒáÒáÉ: 6] ¡ æóÞóÏú ÌóÇÁóÊö ÇáúÍóÞöíÞóÉõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóæúãó ÊóÌöÏõ ßõáøõ äóÝúÓò ãóÇ ÚóãöáóÊú ãöäú ÎóíúÑò ãõÍúÖóÑÇð [Âá ÚãÑóÇä: 30] ÇáúÂíóÉó¡ æó (ãóÇ) ãóæúÕõæáóÉ ÕáÊåÇ ÌãáÉÏøóãóÊú íóÏÇåõ
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãöäú äóÙóÑö ÇáúÝößúÑö¡ æóÃóÕúáõåõ ãóÌóÇÒñ ÔóÇÚó ÍóÊøóì áÍÞ ÈÇáãÚÇäí ÇáúÍóÞöíÞóÉ ßóãóÇ íõÞóÇáõ: åõæó ÈöÎóíúÑö ÇáäøóÙóÑóíúäö. æóãöäúåõ ÇáÊøóäóÙøõÑõ: ÊóæóÞøõÚõ ÇáÔøóíúÁö¡ Ãóíú íóæúãó íóÊóÑóÞøóÈõ æóíóÊóÃóãøóáõ ãóÇ ÞóÏøóãóÊú íóÏóÇåõ¡ æóÊóßõæäõ (ãóÇ) Úóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö ÇÓÊÝåÇãíÉ æóÝÚá äúÙõÑõ
ãõÚóáøóÞðÇ Úóäö ÇáúÚóãóáö ÈöÓóÈóÈö ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö¡ æóÇáúãóÚúäóì: íóäúÙõÑõ ÇáúãóÑúÁõ ÌóæóÇÈó ãóäú íóÓúÃóáõ: ãóÇ ÞóÏøóãóÊú íóÏóÇåõ¿
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãöäó ÇáöÇäúÊöÙóÇÑö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: åóáú íóäúÙõÑõæäó ÅöáøóÇ ÊóÃúæöíáóåõ [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 53] .
æÊÚÑíÝú ãóÑúÁõ
ÊóÚúÑöíÝ ÇáúÌöäúÓö ÇáúãõÝöíÏö áöáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞö.
æóÇáÊøóÞúÏöíãõ: ÊóÓúÈöíÞõ ÇáÔøóíúÁö æÇáÇÈÊÏÇÁ Èöåö.
æóÇ ÞóÏøóãóÊú íóÏÇåõ
åõæó ãóÇ ÃóÓúáóÝóåõ ãöäó ÇáúÃóÚúãóÇáö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ãöäú ÎóíúÑò Ãóæú ÔóÑøò ÝóáóÇ íóÎúÊóÕøõ ÈöãóÇ Úóãöáóåõ ãöäó ÇáÓøóíøöÆóÇÊö ÝóÞóÏú ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: íóæúãó ÊóÌöÏõ ßõáøõ äóÝúÓò ãóÇ ÚóãöáóÊú ãöäú ÎóíúÑò ãõÍúÖóÑÇð æóãÇ ÚóãöáóÊú ãöäú ÓõæÁò [Âá ÚãÑóÇä: 30] ÇáúÂíóÉ.
æóÞóæáå: ÇÞóÏøóãóÊú íóÏÇåõ
ÅöãøóÇ ãóÌóÇÒñ ãõÑúÓóáñ ÈöÅöØúáóÇÞö ÇáúíóÏóíúäö Úóáóì ÌóãöíÚö ÂáóÇÊö ÇáúÃóÚúãóÇáö æóÅöãøóÇ Ãóäú íóßõæäó ÈöØóÑöíÞóÉö ÇáÊøóãúËöíáö ÈöÊóÔúÈöíåö åóíúÆóÉö ÇáúÚóÇãöáö áöÃóÚúãóÇáöåö ÇáúãõÎúÊóáöÝóÉö ÈöåóíúÆóÉö ÇáÕøóÇäöÚö áöáúãóÕúäõæÚóÇÊö
ÈöíóÏóíúåö ßóãóÇ ÞóÇáõæÇ Ýöí ÇáúãóËóáö: «íóÏóÇßó ÃóæúßóÊóÇ» æóáóæú ßóÇäó Ðóáößó Úóáóì Þóæúáò ÈöáöÓóÇäöåö Ãóæú ãóÔúíò ÈöÑöÌúáóíúåö.(30/57)
æóáóÇ íóÍúÓõäõ Ãóäú íõÌúÚóáó ÐößúÑõ ÇáúíóÏóíúäö ãöäó ÇáÊøóÛúáöíÈö áöÃóäøó ÎõÕõæÕöíøóÉó ÇáÊøóÛúáöíÈö Ïæä ÎõÕõæÕöíøóÉ ÇáÊøóãúËöíá.
æóÔóãá ÇÞóÏøóãóÊú íóÏÇåõ
ÇáúÎóíúÑó æóÇáÔøóÑøó.
æóÎõÕøó ÈöÇáÐøößúÑö ãöäú Úõãõæãö ÇáúãóÑúÁö ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÇáúßóÇÝöÑõ ÇáøóÐöí íóÞõæá: ÇáóíúÊóäöí ßõäúÊõ ÊõÑÇÈÇð
áöÃóäøó ÇáÓøõæÑóÉó ÃõÞöíãóÊú Úóáóì ÅöäúÐóÇÑö ãõäúßöÑöí ÇáúÈóÚúËö ÝóßóÇäó Ðóáößó æóÌúåó ÊóÎúÕöíÕöåö ÈöÇáÐøößúÑö¡ Ãóíú íóæúãó íóÊóãóäøóì ÇáúßóÇÝöÑõ Ãóäøóåõ áóãú íõÎúáóÞú ãöäó ÇáúÃóÍúíóÇÁö ÝóÖúáðÇ Úóäú ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÚõÞõæáö ÇáúãõßóáøóÝöíäó ÈöÇáÔøóÑóÇÆöÚö¡ Ãóíú íóÊóãóäøóì Ãóäú íóßõæäó ÛóíúÑó ãõÏúÑößò æóáóÇ ÍóÓøóÇÓò ÈöÃóäú íóßõæäó ÃóÞóáøó ÔóíúÁò ãöãøóÇ áóÇ ÅöÏúÑóÇßó áóåõ æóåõæó ÇáÊøõÑóÇÈõ¡ æóÐóáößó ÊóáóåøõÝñ æóÊóäóÏøõãñ Úóáóì ãóÇ ÞóÏøóãóÊú íóÏóÇåõ ãöäó ÇáúßõÝúÑö.
æóÞóÏú ßóÇäõæÇ íóÞõæáõæäó: ÃóÅöÐÇ ßõäøóÇ ÚöÙÇãÇð æóÑõÝÇÊÇð ÃóÅöäøóÇ áóãóÈúÚõæËõæäó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 98] ÝóÌóÚóáó Çááøóåõ ÚöÞóÇÈóåõãú ÈöÇáÊøóÍóÓøõÑö æóÊóãóäøöí Ãóäú íóßõæäõæÇ ãöäú ÌöäúÓö ÇáÊøõÑóÇÈö.
æóÐößúÑõ æóÕúÝö ÇáúßóÇÝöÑö íõÝúåóãõ ãöäúåõ Ãóäøó ÇáúãõÄúãöäó áóíúÓó ßóÐóáößó áöÃóäøó ÇáúãõÄúãöäó æóÅöäú Úóãöáó ÈóÚúÖó ÇáÓøóíøöÆóÇÊö æóÊóæóÞøóÚó ÇáúÚöÞóÇÈó Úóáóì ÓóíøöÆóÇÊöåö Ýóåõæó íóÑúÌõæ Ãóäú Êóßõæäó ÚóÇÞöÈóÊõåõ Åöáóì ÇáäøóÚöíãö æóÞóÏú ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: íóæúãó ÊóÌöÏõ ßõáøõ äóÝúÓò ãóÇ ÚóãöáóÊú ãöäú ÎóíúÑò ãõÍúÖóÑÇð [Âá ÚãÑóÇä: 30] æóÞóÇáó: áöíõÑóæúÇ ÃóÚúãÇáóåõãú Ýóãóäú íóÚúãóáú ãöËúÞÇáó ÐóÑøóÉò ÎóíúÑÇð íóÑóåõ æóãóäú íóÚúãóáú ãöËúÞÇáó ÐóÑøóÉò ÔóÑøðÇ íóÑóåõ [ÇáÒáÒáÉ: 6- 8] ¡ ÝóÇáúãõÄúãöäõæäó íóÑóæúäó ËóæóÇÈó ÇáúÅöíãóÇäö æóåõæó ÃóÚúÙóãõ ËóæóÇÈ¡ æóËóæóÇÈõ ÍóÓóäóÇÊöåöãú Úóáóì ÊóÝóÇæõÊöåöãú ÝöíåóÇ æóíóÑúÌõæäó ÇáúãóÕöíÑó Åöáóì Ðóáößó ÇáËøóæóÇÈö æóãóÇ íóÑóæúäóåõ ãöäú ÓóíøöÆóÇÊöåöãú áóÇ íóØúÛóì Úóáóì ËóæóÇÈö ÍóÓóäóÇÊöåöãú¡ Ýóåõãú ßõáøõåõãú íóÑúÌõæäó ÇáúãóÕöíÑó Åöáóì ÇáäøóÚöíãö¡ æóÞóÏú ÖóÑóÈó Çááøóåõ áóåõãú Ãóæú áöãóäú íõÞóÇÑöÈõåõãú ãóËóáðÇ ÈöÞóæúáöåö:
æóÚóáóì ÇáúÃóÚúÑÇÝö ÑöÌÇáñ íóÚúÑöÝõæäó ßõáøðÇ ÈöÓöíãÇåõãú æóäÇÏóæúÇ ÃóÕúÍÇÈó ÇáúÌóäøóÉö Ãóäú ÓóáÇãñ Úóáóíúßõãú áóãú íóÏúÎõáõæåÇ æóåõãú íóØúãóÚõæäó [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 46] Úóáóì ãóÇ Ýöí ÊóÝúÓöíÑöåóÇ ãöäú æõÌõæåò.
æóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÌóÇãöÚóÉñ áöãóÇ ÌóÇÁó Ýöí ÇáÓøõæÑóÉö ãöäú ÃóÍúæóÇáö ÇáúÝóÑöíÞóíúäö æóÝöí ÂÎöÑöåóÇ ÑóÏøõ ÇáúÚóÌõÒö Úóáóì ÇáÕøóÏúÑö ãöäú ÐößúÑö ÃóÍúæóÇáö ÇáúßóÇÝöÑöíäó ÇáøóÐöíäó ÚõÑøöÝõæÇ ÈöÇáØøóÇÛöíäó æóÈöÐóáößó ßóÇäó ÎöÊóÇãõ ÇáÓøõæÑóÉö ÈöåóÇ ÈóÑóÇÚóÉó ãóÞúØóÚò.(30/58)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøóÍöíãö
79- ÓõæÑóÉõ ÇáäøóÇÒöÚóÇÊö
ÓõãøöíóÊú Ýöí ÇáúãóÕóÇÍöÝö æóÃóßúËóÑö ÇáÊøóÝóÇÓöíÑö «ÓõæÑóÉó ÇáäøóÇÒöÚóÇÊö» ÈöÅöÖóÇÝóÉö ÓõæÑóÉò Åöáóì ÇáäøóÇÒöÚóÇÊö ÈöÏõæäö æóÇæò¡ æóÌÚá áóÝúÙõ «ÇáäøóÇÒöÚóÇÊö» ÚóáóãðÇ ÚóáóíúåóÇ áöÃóäøóåõ áóãú íõÐúßóÑú Ýöí ÛóíúÑöåóÇ. æóÚõäúæöäóÊú Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáÊøóÝúÓöíÑ Ýöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» æóÝöí ßóËöíÑò ãöäú ßõÊõÈö ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ÈöÓõæÑóÉö «æóÇáäøóÇÒöÚóÇÊö» ÈöÅöËúÈóÇÊö ÇáúæóÇæö Úóáóì ÍößóÇíóÉö Ãóæøóáö ÃóáúÝóÇÙöåóÇ.
æóÞóÇáó ÓóÚúÏõ Çááøóåö ÇáÔøóåöíÑõ ÈöÓóÚúÏöí æóÇáúÎóÝóÇÌöíøõ: ÅöäøóåóÇ ÊõÓóãøóì «ÓõæÑóÉó ÇáÓøóÇåöÑóÉö» áöæõÞõæÚö áóÝúÙö «ÇáÓøóÇåöÑóÉö» Ýöí ÃóËúäóÇÆöåóÇ æóáóãú íóÞóÚú Ýöí ÛóíúÑöåóÇ ãöäó ÇáÓøõæóÑö.
æóÞóÇáóÇ: ÊõÓóãøóì ÓõæÑóÉó ÇáØøóÇãøóÉö (Ãóíú áöæõÞõæÚö áóÝúÙö ÇáØøóÇãøóÉö ÝöíåóÇ æóáóãú íóÞóÚú Ýöí ÛóíúÑöåóÇ) . æóáóãú íóÐúßõÑúåóÇ Ýöí «ÇáúÅöÊúÞóÇäö» Ýöí ÚöÏóÇÏö ÇáÓøõæóÑö ÇáøóÊöí áóåóÇ ÃóßúËóÑõ ãöäó ÇÓúãò.
æóÑóÃóíúÊõ Ýöí ãõÕúÍóÝò ãóßúÊõæÈò ÈöÎóØøò ÊõæäõÓöíøò Úõäúæöäó ÇÓúãõåóÇ «ÓõæÑóÉó ÝóÇáúãõÏóÈøöÑóÇÊö» æóåõæó ÛóÑöíÈñ¡ áöæõÞõæÚö áóÝúÙö ÇáúãõÏóÈøöÑóÇÊö ÝöíåóÇ æóáóãú íóÞóÚú Ýöí ÛóíúÑöåóÇ.
æóåöíó ãóßøöíøóÉñ ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö.
æóåöíó ãóÚúÏõæÏóÉñ ÇáúÍóÇÏöíóÉó æóÇáËøóãóÇäöíäó Ýöí ÊóÑúÊöíÈö ÇáäøõÒõæáö¡ äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö ÇáäøóÈóÃö æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáöÇäúÝöØóÇÑö.
æóÚóÏóÏõ ÂíöåóÇ ÎóãúÓñ æóÃóÑúÈóÚõæäó ÚöäúÏó ÇáúÌõãúåõæÑö¡ æóÚóÏøóåóÇ Ãóåúáõ ÇáúßõæÝóÉö ÓöÊøðÇ æóÃóÑúÈóÚíä ÂíóÉ.
ÃÛÑÇÖåÇ
ÇÔúÊóãóáóÊú Úóáóì ÅöËúÈóÇÊö ÇáúÈóÚúËö æóÇáúÌóÒóÇÁö¡ æóÅöÈúØóÇáö ÅöÍóÇáóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó æõÞõæÚóåõ.
æóÊóåúæöíáö íóæúãöåö æóãóÇ íóÚúÊóÑöí ÇáäøóÇÓó ÍöíäóÆöÐò ãöäó Çáúæóåúáö.(30/59)
æóÇáäøóÇÒöÚóÇÊö ÛóÑúÞðÇ (1) æóÇáäøóÇÔöØóÇÊö äóÔúØðÇ (2) æóÇáÓøóÇÈöÍóÇÊö ÓóÈúÍðÇ (3) ÝóÇáÓøóÇÈöÞóÇÊö ÓóÈúÞðÇ (4) ÝóÇáúãõÏóÈøöÑóÇÊö ÃóãúÑðÇ (5) íóæúãó ÊóÑúÌõÝõ ÇáÑøóÇÌöÝóÉõ (6) ÊóÊúÈóÚõåóÇ ÇáÑøóÇÏöÝóÉõ (7) ÞõáõæÈñ íóæúãóÆöÐò æóÇÌöÝóÉñ (8) ÃóÈúÕóÇÑõåóÇ ÎóÇÔöÚóÉñ (9)
æóÅöÈúØóÇáö Þóæá ÇáúãõÔúÑßíä íÊóÚóÐøóÑ ÇáúÅöÍúíóÇÁö ÈóÚúÏó ÇäúÚöÏóÇãö ÇáúÃóÌúÓóÇÏö.
æóÚõÑøöÖó ÈöÃóäøó äõßúÑóÇäóåõãú ÅöíøóÇåõ ãõäúÈóÚöËñ Úóäú ØõÛúíóÇäöåöãú ÝóßóÇäó ÇáØøõÛúíóÇäõ ÕóÇÏøðÇ áóåõãú Úóäö ÇáúÅöÕúÛóÇÁö Åöáóì ÇáúÅöäúÐóÇÑö ÈöÇáúÌóÒóÇÁö ÝóÃóÕúÈóÍõæÇ Âãöäöíäó Ýöí ÃóäúÝõÓöåöãú ÛóíúÑó ãõÊóÑóÞøöÈöíäó ÍóíóÇÉð ÈóÚúÏó åóÐöåö ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ ÈöÃóäøó ÌõÚöáó ãóËóáõ ØõÛúíóÇäöåöãú ßóØõÛúíóÇäö ÝöÑúÚóæúäó æóÅöÚúÑóÇÖöåö Úóäú ÏóÚúæóÉö ãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ æóÅöäøó áóåõãú Ýöí Ðóáößó ÚöÈúÑóÉð¡ æóÊóÓúáöíóÉð áöÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÇäúÚóØóÝó ÇáúßóáóÇãõ Åöáóì ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Úóáóì ÅöãúßóÇäö ÇáúÈóÚúËö ÈöÃóäøó ÎóáúÞó ÇáúÚóæóÇáöãö æóÊóÏúÈöíÑó äöÙóÇãöåö ÃóÚúÙóãõ ãöäú ÅöÚóÇÏóÉö ÇáúÎóáúÞö.
æóÃõÏúãöÌó Ýöí Ðóáößó ÅöáúÝóÇÊñ Åöáóì ãóÇ Ýöí ÎóáúÞö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ãöäú ÏóáóÇÆöáó Úóáóì ÚóÙöíãö ÞõÏúÑóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóÃõÏúãöÌó Ýöíåö ÇãúÊöäóÇäñ Ýöí ÎóáúÞö åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö ãöäú ÝóæóÇÆöÏó íóÌúÊóäõæäóåóÇ æóÃóäøóåõ ÅöÐóÇ Íóáøó ÚóÇáóãõ ÇáúÂÎöÑóÉö æóÇäúÞóÑóÖó ÚóÇáóãõ ÇáÏøõäúíóÇ ÌóÇÁó ÇáúÌóÒóÇÁõ Úóáóì ÇáúÃóÚúãóÇáö ÈöÇáúÚöÞóÇÈö æóÇáËøóæóÇÈö.
æóßõÔöÝó Úóäú ÔõÈúåóÊöåöãú Ýöí ÅöÍóÇáóÉö ÇáúÈóÚúËö ÈöÇÓúÊöÈúØóÇÆöåöãú ÅöíøóÇåõ æóÌóÚúáöåöãú Ðóáößó ÃóãóÇÑóÉð Úóáóì ÇäúÊöÝóÇÆöåö ÝóáöÐóáößó íóÓúÃóáõæäó ÇáÑøóÓõæáó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóäú ÊóÚúíöíäö æóÞúÊö ÇáÓøóÇÚóÉö ÓõÄóÇáó ÊóÚóäøõÊò¡ æóÃóäøó ÔóÃúäó ÇáÑøóÓõæáö Ãóäú íõÐóßøöÑóåõãú ÈöåóÇ æóáóíúÓó ÔóÃúäõåõ ÊóÚúíöíäó ÅöÈøóÇäöåóÇ¡ æóÃóäøóåóÇ íõæÔößõ Ãóäú ÊóÍõáøó ÝóíóÚúáóãõæäóåóÇ ÚöíóÇäðÇ æóßóÃóäøóåõãú ãóÚó Øõæáö ÇáÒøóãóäö áóãú íóáúÈóËõæÇ ÅöáøóÇ ÌõÒúÁðÇ ãä ÇáäøóåóÇÑ.
[1- 9]
[ÓõæÑóÉ ÇáäÇÒÚÇÊ (79) : ÇáúÂíóÇÊ 1 Åöáóì 9]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
æóÇáäøóÇÒöÚÇÊö ÛóÑúÞÇð (1) æóÇáäøóÇÔöØÇÊö äóÔúØÇð (2) æóÇáÓøóÇÈöÍÇÊö ÓóÈúÍÇð (3) ÝóÇáÓøóÇÈöÞÇÊö ÓóÈúÞÇð (4)
ÝóÇáúãõÏóÈøöÑÇÊö ÃóãúÑÇð (5) íóæúãó ÊóÑúÌõÝõ ÇáÑøóÇÌöÝóÉõ (6) ÊóÊúÈóÚõåóÇ ÇáÑøóÇÏöÝóÉõ (7) ÞõáõæÈñ íóæúãóÆöÐò æÇÌöÝóÉñ (8) ÃóÈúÕÇÑõåÇ ÎÇÔöÚóÉñ (9)
ÇÈúÊõÏöÆóÊú ÈöÇáúÞóÓóãö ÈöãóÎúáõæÞóÇÊò ÐóÇÊö ÕöÝóÇÊò ÚóÙöíãóÉò ÞóÓóãðÇ ãõÑóÇÏðÇ ãöäúåõ ÊóÍúÞöíÞõ ãóÇ ÈóÚúÏóåõ ãöäó ÇáúÎóÈóÑö æóÝöí åóÐóÇ ÇáúÞóÓóãö Êóåúæöíáõ ÇáúãõÞúÓóãö Èöåö.
æóåóÐöåö ÇáúÃõãõæÑõ ÇáúÎóãúÓóÉõ ÇáúãõÞúÓóãõ ÈöåóÇ ÌõãõæÚñ ÌóÑóì áóÝúÙõåóÇ Úóáóì ÕöíÛóÉö ÇáúÌóãúÚö ÈöÃóáöÝò æóÊóÇÁò áöÃóäøóåóÇ Ýöí ÊóÃúæöíáö ÌóãóÇÚóÇÊò ÊóÊóÍóÞøóÞõ ÝöíåóÇ ÇáÕøöÝóÇÊõ ÇáúãóÌúãõæÚóÉõ¡ Ýóåöíó ÌóãóÇÚóÇÊñ¡(30/60)
äóÇÒöÚóÇÊñ¡ äóÇÔöØóÇÊñ¡ ÓóÇÈöÍóÇÊñ¡ ÓóÇÈöÞóÇÊñ¡ ãõÏóÈøöÑóÇÊñ¡ ÝóÊöáúßó ÕöÝóÇÊñ áöãóæúÕõæÝóÇÊò ãóÍúÐõæÝóÉò ÊóÏõáøõ ÚóáóíúåóÇ ÇáúÃóæúÕóÇÝõ ÇáÕøóÇáöÍóÉõ áóåóÇ.
ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÕöÝóÇÊò áöãóæúÕõæÝóÇÊò ãöäú äóæúÚò æóÇÍöÏò áóåõ ÃóÕúäóÇÝñ ÊõãóíøöÒõåóÇ Êöáúßó ÇáÕøöÝóÇÊõ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÕöÝóÇÊò áöãóæúÕõæÝóÇÊò ãõÎúÊóáöÝóÉö ÇáúÃóäúæóÇÚö ÈöÃóäú Êóßõæäó ßõáøõ ÕöÝóÉò ÎóÇÕøöíøóÉð ãöäú
ÎóæóÇÕøö äóæúÚò ãöäó ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ÇáúÚóÙöíãóÉö ÞöæóÇãõåõ ÈöÊöáúßó ÇáÕøöÝóÉö.
æóÇáøóÐöí íóÞúÊóÖöíåö ÛóÇáöÈõ ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö Ãóäøó ÇáúãõÊóÚóÇØöÝóÇÊö ÈöÇáúæóÇæö ÕöÝóÇÊñ ãõÓúÊóÞöáøóÉñ áöãóæúÕõæÝóÇÊò ãõÎúÊóáöÝóÉö ÃóäúæóÇÚò Ãóæú ÃóÕúäóÇÝò¡ Ãóæú áöãóæúÕõæÝò æóÇÍöÏò áóåõ ÃóÍúæóÇáñ ãõÊóÚóÏøöÏóÉñ¡ æóÃóäøó ÇáúãóÚúØõæÝóÇÊö ÈöÇáúÝóÇÁö ÕöÝóÇÊñ ãõÊóÝóÑøöÚóÉñ Úóäö ÇáúæóÕúÝö ÇáøóÐöí ÚõØöÝóÊú Úóáóíúåö ÈöÇáúÝóÇÁö¡ Ýóåöíó ÕöÝóÇÊñ ãõÊóÚóÏøöÏóÉñ ãõÊóÝóÑøöÚñ ÈóÚúÖõåóÇ Úóäú ÈóÚúÖò áöãóæúÕõæÝò æóÇÍöÏò Ýóíóßõæäõ ÞóÓóãðÇ ÈöÊöáúßó ÇáúÃóÍúæóÇáö ÇáúÚóÙöíãóÉö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóæúÕõæÝóÇÊöåóÇ.
æóáöáÓøóáóÝö ãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ÃóÞúæóÇáñ Ýöí ÊóÚúíöíäö ãóæúÕõæÝóÇÊö åóÐöåö ÇáúÃóæúÕóÇÝö æóÝöí ÊóÝúÓöíÑö ãóÚóÇäöí ÇáúÃóæúÕóÇÝö. æóÃóÍúÓóäõ ÇáúæõÌõæåö Úóáóì ÇáúÌõãúáóÉö Ãóäøó ßõáøó ÕöÝóÉò ãöãøóÇ ÚõØöÝó ÈöÇáúæóÇæö ãõÑóÇÏðÇ ÈöåóÇ ãóæúÕõæÝñ ÛóíúÑõ ÇáúãõÑóÇÏö ÈöãóæúÕõæÝö ÇáÕøöÝóÉö ÇáúÃõÎúÑóì¡ æóÃóäøó ßõáøó ÕöÝóÉò ÚõØöÝóÊú ÈöÇáúÝóÇÁö Ãóäú Êóßõæäó ÍóÇáóÉð ÃõÎúÑóì áöáúãóæúÕõæÝö ÇáúãóÚúØõæÝö ÈöÇáúæóÇæö ßóãóÇ ÊÞÏã. æÓäÊÚãÏ Ýöí Ðóáößó ÃóÙúåóÑó ÇáúæõÌõæåö æóÃóäúÙóãóåóÇ æóäóÐúßõÑõ ãóÇ Ýöí Ðóáößó ãöäó ÇáöÇÎúÊöáóÇÝö áöíóßõæäó ÇáäøóÇÙöÑõ Úóáóì ÓöÚóÉö ÈóÕöíÑóÉò.
æóåóÐóÇ ÇáúÅöÌúãóÇáõ ãóÞúÕõæÏñ áöÊóÐúåóÈó ÃóÝúåóÇãõ ÇáÓøóÇãöÚöíäó ßõáøó ãóÐúåóÈò ãõãúßöäò¡ ÝóÊóßúËõÑó ÎõØõæÑõ ÇáúãóÚóÇäöí Ýöí ÇáúÃóÐúåóÇäö¡ æóÊóÊóßóÑøóÑó ÇáúãóæúÚöÙóÉõ æóÇáúÚöÈúÑóÉõ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö æóÞúÚö ßõáøö ãóÚúäðì Ýöí äóÝúÓò áóåõ ÝöíåóÇ ÃóÔóÏøõ æóÞúÚò æóÐóáößó ãöäú æóÝúÑóÉö ÇáúãóÚóÇäöí ãóÚó ÅöíÌóÇÒö ÇáúÃóáúÝóÇÙö.
ÝóÇáäøóÇÒöÚóÇÊõ: æóÕúÝñ ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáäøóÒúÚö æóãóÚóÇäöí ÇáäøóÒúÚö ßóËöíÑóÉñ ßõáøõåóÇ ÊóÑúÌöÚõ Åöáóì ÇáúÅöÎúÑóÇÌö æóÇáúÌóÐúÈö Ýóãöäúåõ ÍóÞöíÞóÉñ æóãöäúåõ ãóÌóÇÒñ.
ÝóíõÍúÊóãóáõ Ãóäú íßæä ÇáäøóÇÒöÚÇÊö ÌãÇÚÇÊ ãöäó ÇáúãóáóÇÆößóÉö æóåõãõ Çáúãõæóßøóáõæäó ÈöÞóÈúÖö ÇáúÃóÑúæóÇÍö¡ ÝóÇáäøóÒúÚõ åõæó ÅöÎúÑóÇÌõ ÇáÑøõæÍö ãöäó ÇáúÌóÓóÏö ÔõÈøöåó ÈöäóÒúÚö ÇáÏøóáúæö ãöäó ÇáúÈöÆúÑö Ãóæ ÇáÑøóßíÉ¡ æóãöäúåõã Þóæúáõåõãú Ýöí ÇáúãõÍúÊóÖöÑö åõæó Ýöí ÇáäøóÒúÚö. æóÃõÌúÑöíóÊú ÕöÝóÊõåõãú Úóáóì ÕöíÛóÉö ÇáÊøóÃúäöíËö ÈöÊóÃúæöíáö ÇáúÌóãóÇÚóÉö Ãóæö ÇáØøóæóÇÆöÝö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáóÊö ÇáúÃóÚúÑÇÈõ ÂãóäøóÇ [ÇáÍÌÑÇÊ: 14] .(30/61)
æóÑõæöíó åóÐóÇ Úóäú Úóáöíøò æóÇÈúäö ãóÓúÚõæÏò æóÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò æóãõÌóÇåöÏò æóãóÓúÑõæÞò æóÇÈúäö ÌõÈóíúÑò æóÇáÓøõÏøöíøö ÝóÃóÞúÓóãó Çááøóåõ ÈöÇáúãóáóÇÆößóÉö áöÃóäøóåóÇ ãöäú ÃóÔúÑóÝö ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö¡ æóÎóÕøóåóÇ ÈöåóÐóÇ ÇáúæóÕúÝö ÇáøóÐöí åõæó ãöäú ÊóÕóÑøõÝóÇÊöåóÇ ÊóÐúßöíÑðÇ áöáúãõÔúÑößöíäó ÅöÐú åõãú Ýöí ÛóÝúáóÉò Úóäö ÇáúÂÎöÑóÉö æóãóÇ ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö¡ æóáöÃóäøóåõãú ÔóÏöíÏñ ÊóÚóáøõÞõåõãú ÈöÇáúÍóíóÇÉö ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì áóãøóÇ ÐóßóÑó ÇáúíóåõæÏó: æóáóÊóÌöÏóäøóåõãú ÃóÍúÑóÕó ÇáäøóÇÓö Úóáì ÍóíÇÉò æóãöäó ÇáøóÐöíäó ÃóÔúÑóßõæÇ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 96] ÝÇáãÔÑßíä ãóËóáñ Ýöí ÍõÈøö ÇáúÍóíóÇÉö ÝóÝöí ÇáúÞóÓóãö ÈöãóáóÇÆößóÉö ÞóÈúÖö ÇáúÃóÑúæóÇÍö ÚöÙóÉñ áóåõãú æóÚöÈúÑóÉñ.
æóÇáúÞóÓóãõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö ãõäóÇÓöÈñ áöáúÛóÑóÖö ÇáúÃóåóãøö ãöäó ÇáÓøõæÑóÉö æóåõæó ÅöËúÈóÇÊõ ÇáúÈóÚúËö áöÃóäøó
ÇáúãóæúÊó Ãóæøóáõ ãóäóÇÒöáö ÇáúÂÎöÑóÉö ÝóåóÐóÇ ãöäú ÈóÑóÇÚóÉö ÇáöÇÓúÊöåúáóÇáö.
æóÛóÑúÞðÇ: ÇÓúãõ ãóÕúÏóÑö ÃóÛúÑóÞó¡ æóÃóÕúáõåõ ÅöÛúÑóÇÞðÇ¡ ÌöíÁó Èöåö ãõÌóÑøóÏðÇ Úóäö ÇáúåóãúÒóÉö ÝÚæãá ãõÚóÇãáóÉ ãÕÏÑ ÇáËøõáóÇËöíøö ÇáúãõÊóÚóÏøöíøö ãóÚó Ãóäøóåõ áóÇ íõæÌóÏõ ÛóÑöÞó ãõÊóÚóÏøöíðÇ æóáóÇ Ãóäøó ãóÕúÏóÑóåõ ãóÝúÊõæÍõ Úóíúäö ÇáúßóáöãóÉö áóßöäøóåõ áóãøóÇ ÌõÚöáó ÚöæóÖðÇ Úóäú ãóÕúÏóÑö ÃóÛúÑóÞó æóÍõÐöÝóÊú ãöäúåõ ÇáÒøóæóÇÆöÏõ ÞõÏøöÑó ÝöÚúáõåõ ÈóÚúÏó ÍóÐúÝö ÇáÒøóæóÇÆöÏö ãõÊóÚóÏøöíðÇ.
æóáóæú ÞõáúäóÇ: Åöäøóåõ ÓõßøöäóÊú Úóíúäõåõ ÊóÎúÝöíÝðÇ æóÑóÚúíðÇ áöáúãõÒóÇæóÌóÉö ãóÚó äóÔúØÇð¡ æÓóÈúÍÇð¡ æÓóÈúÞÇð¡ æÃóãúÑÇð áóßóÇäó ÃóÑúÞóÈó áöÃóäøó ãõÊóÍóÑøößó ÇáúæóÓóØö íõÎóÝøóÝõ ÈöÇáÓøõßõæäö¡ æóåóÐóÇ ãóÕúÏóÑñ æõÕöÝó Èöåö ãóÕúÏóÑñ ãóÍúÐõæÝñ åõæó ãóÝúÚõæáñ ãõØúáóÞñ áöáäøóÇÒöÚóÇÊö¡ Ãóíú äóÒúÚðÇ ÛóÑúÞðÇ¡ Ãóíú ãõÛúÑöÞðÇ¡ Ãóíú ÊóäúÒöÚõ ÇáúÃóÑúæóÇÍó ãöäú ÃóÞóÇÕöí ÇáúÃóÌúÓóÇÏö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáäøóÇÒöÚÇÊö ÕöÝóÉð áöáäøõÌõæãö¡ Ãóíú ÊóäúÒöÚõ ãöäú ÃõÝõÞò Åöáóì ÃõÝõÞò¡ Ãóíú ÊóÓöíÑõ¡ íõÞóÇáõ: íóäúÒöÚõ Åöáóì ÇáúÃóãúÑö ÇáúÝõáóÇäöíøö¡ Ãóíú íóãöíáõ æóíóÔúÊóÇÞõ.
æóÛóÑúÞðÇ: ÊóÔúÈöíåñ áöÛõÑõæÈö ÇáäøõÌõæãö ÈöÇáúÛóÑóÞö Ýöí ÇáúãóÇÁö æóÞóÇáóåõ ÇáúÍóÓóäõ æóÞóÊóÇÏóÉõ æóÃóÈõæ ÚõÈóíúÏóÉó æóÇÈúäõ ßóíúÓóÇäó æóÇáúÃóÎúÝóÔõ¡ æóåõæó Úóáóì åóÐóÇ ãõÊóÚóíøöäñ áöÃóäú íóßõæäó ãóÕúÏóÑó ÛóÑöÞó æóÃóäøó ÊóÓúßöíäó Úóíúäöåö ÊóÎúÝöíÝñ.
æóÇáúÞóÓóãõ ÈöÇáäøõÌõæãö Ýöí åóÐöåö ÇáúÍóÇáóÉö áöÃóäøóåóÇ ãóÙúåóÑñ ãöäú ãóÙóÇåöÑö ÇáúÞõÏúÑóÉö ÇáÑøóÈøóÇäöíøóÉö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóÇáäøóÌúãö ÅöÐÇ åóæì [ÇáäøóÌúã: 1] .
æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáäøóÇÒöÚÇÊö ÌóãóÇÚóÇÊö ÇáÑøõãóÇÉö ÈöÇáÓøöåóÇãö Ýöí ÇáúÛóÒúæö íõÞóÇáõ: äóÒóÚó Ýöí ÇáúÞóæúÓö¡ ÅöÐóÇ ãóÏøóåóÇ ÚöäúÏó æóÖúÚö ÇáÓøóåúãö ÝöíåóÇ. æóÑõæöíó åóÐóÇ Úóäú ÚößúÑöãóÉó æóÚóØóÇÁò.(30/62)
æó (ÇáúÛóÑúÞõ) : ÇáúÅöÛúÑóÇÞõ¡ Ãóíö ÇÓúÊöíÝóÇÁõ ãóÏøö ÇáúÞóæúÓö ÈöÅöÛúÑóÇÞö ÇáÓøóåúãö ÝöíåóÇ Ýóíóßõæäõ ÞóÓóãðÇ ÈöÇáÑøõãóÇÉö ãöäó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÇáúÛõÒóÇÉö áöÔóÑóÝöåöãú ÈöÃóäøó ÛóÒúæóåõãú áöÊóÃúíöíÏö Ïöíäö Çááøóåö¡ æóáóãú Êóßõäú áöáúãõÓúáöãöíäó æóåõãú ÈöãóßøóÉó íóæúãóÆöÐò ÛóÒóæóÇÊñ æóáóÇ ßóÇäõæÇ íóÑúÌõæäóåóÇ¡ ÝóÇáúÞóÓóãõ ÈöåóÇ ÅöäúÐóÇÑñ áöáúãõÔúÑößöíäó ÈöÛóÒúæóÉö ÈóÏúÑò ÇáøóÊöí ßóÇäó ÝöíåóÇ ÎóÖóÏõ ÔóæúßóÊöåöãú¡ Ýóíóßõæäõ ãöäú ÏóáóÇÆöáö ÇáäøõÈõæÁóÉö æóæóÚúÏò æóÚóÏóåõ Çááøóåõ ÑóÓõæáóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æÇáäøóÇÔöØÇÊö: íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúãóæúÕõæÝóÇÊö ÈöÇáäøóÔóÇØö¡ æóåõæó ÞõæøóÉõ ÇáöÇäúØöáóÇÞö áöáúÚóãóáö ßÇáÓíÑ ÇáÓøóÑöíÚ¡ æíäØáÞ ÇáäøóÔóÇØõ Úóáóì ÓóíúÑö ÇáËøóæúÑö ÇáúæóÍúÔöíøö æóÓóíúÑö ÇáúÈóÚöíÑö áöÞõæøóÉö Ðóáößó¡ Ýóíóßõæäõ ÇáúãóæúÕõæÝõ ÅöãøóÇ ÇáúßóæóÇßöÈó ÇáÓøóíøóÇÑóÉó Úóáóì æóÌúåö ÇáÊøóÔúÈöíåö áöÏóæóÇãö ÊóäóÞøõáöåóÇ Ýöí ÏóæóÇÆöÑöåóÇ æóÅöãøóÇ ÅöÈöáó ÇáúÛóÒúæö¡ æóÅöãøóÇ ÇáúãóáóÇÆößóÉó ÇáøóÊöí ÊõÓúÑöÚõ Åöáóì ÊóäúÝöíÐö ãóÇ ÃóãóÑó Çááøóåõ Èöåö ãöäú ÃóãúÑö ÇáÊøóßúæöíäö æóßöáóÇåõãóÇ Úóáóì æóÌúåö ÇáúÍóÞöíÞóÉö¡ æóÃóíøðÇ ãóÇ ßóÇäó ÝóÚóØúÝõåóÇ Úóáóì ÇáäøóÇÒöÚÇÊö ÚóØúÝõ äóæúÚò Úóáóì äóæúÚò Ãóæú ÚóØúÝõ ÕöäúÝò Úóáóì ÕöäúÝò.
æäóÔúØÇð ãóÕúÏóÑñ ÌóÇÁó Úóáóì ãóÕúÏóÑö ÝóÚóáó ÇáúãõÊóÚóÏøöí ãöäú ÈóÇÈö äóÕóÑó ÝóÊóÚóíøóäó Ãóäøó ÇáäøóÇÔöØÇÊö ÝóÇÚöáóÇÊõ ÇáäøóÔúØö Ýóåõæó ãõÊóÚóÏøò.
æóÞóÏú íóßõæäõ ãõÝúÖöíðÇ áöÅöÑóÇÏóÉö ÇáäøóÔóÇØö ÇáúÍóÞöíÞöíøö áóÇ ÇáúãóÌóÇÒöíøö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÊøóÃúßöíÏõ áöÊóÍúÞöíÞö ÇáúæóÕúÝö áóÇ áöÑóÝúÚö ÇÍúÊöãóÇáö ÇáúãóÌóÇÒö.
æóÚóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò: ÇáäøóÇÔöØÇÊö ÇáúãóáóÇÆößóÉ ÊäÔíØ äõÝõæÓó ÇáúãõÄúãöäöíäó¡ æóÚóäúåõ åöíó äõÝõæÓõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ÊóäúÔóØõ áöáúÎõÑõæÌö.
æÇáÓøóÇÈöÍÇÊö ÕöÝóÉñ ãöäó ÇáÓøóÈúÍö ÇáúãóÌóÇÒöíøö¡ æóÃóÕúáõ ÇáÓøóÈúÍö ÇáúÚóæúãõ æóåõæó ÊóäóÞøõáõ ÇáúÌöÓúãö Úóáóì æóÌúåö ÇáúãóÇÁö ãõÈóÇÔóÑóÉð æóåõæó åõäóÇ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöÓõÑúÚóÉö ÇáöÇäúÊöÞóÇáö¡ ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÑóÇÏõ ÇáúãóáóÇÆößóÉó ÇáÓøóÇÆöÑöíäó Ýöí ÃóÌúæóÇÁö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÂÝóÇÞö ÇáúÃóÑúÖö¡ æóÑõæöíó Úóäú Úóáöíøö Èúäö ÃóÈöí ØóÇáöÈò.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó Îóíúáõ ÇáúÛõÒóÇÉö Íöíäó åõÌõæãöåóÇ Úóáóì ÇáúÚóÏõæøö ÓóÑöíÚóÉð ßóÓõÑúÚóÉö ÇáÓøóÇÈöÍö Ýöí ÇáúãóÇÁö ßóÇáÓøóÇÈöÍóÇÊö Ýöí Þóæúáö ÇãúÑöÆö ÇáúÞóíúÓö íóÕöÝõ ÝóÑóÓðÇ:
ãõÓöÍøñ ÅöÐóÇ ãóÇ ÇáÓÇÈÍÇÊ Úáì Çáæäì ... ÃóËóÑúäó ÇáúÛõÈóÇÑó ÈöÇáúßóÏöíÏö ÇáúãõÑóßøóáö(30/63)
æóÞöíáó: ÇáÓøóÇÈöÍÇÊö ÇáäøõÌõæãõ¡ æóåõæó ÌóÇÑò Úóáóì Þóæúáö ãóäú ÝóÓøóÑó ÇáäøóÇÒöÚóÇÊö ÈöÇáäøõÌõæãö¡ æÓóÈúÍÇð ãóÕúÏóÑñ ãõÄóßøöÏñ áÅöÝóÇÏóÉ ÇáÊøóÍúÞöíÞ ãóÚó ÇáÊæÓá Åöáóì Êäæíäå áöáÊøóÚúÙöíãö¡ æóÚóØúÝõ ÝóÇáÓøóÇÈöÞÇÊö ÈöÇáúÝóÇÁö íõÄúÐöäõ ÈöÃóäøó åóÐöåö ÇáÕøöÝóÉó ãõÊóÝóÑøöÚóÉñ Úóäö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ áöÃóäøóåõãú íóÚúØöÝõæäó ÈöÇáúÝóÇÁö ÇáÕøöÝóÇÊö ÇáøóÊöí ÔóÃúäöåóÇ Ãóäú íóÊóÝóÑøóÚó ÈóÚúÖõåóÇ Úóäú ÈóÚúÖò ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇáÕøóÇÝøóÇÊö ÕóÝøðÇ ÝóÇáÒøóÇÌöÑÇÊö ÒóÌúÑÇð ÝóÇáÊøóÇáöíÇÊö ÐößúÑÇð [ÇáÕÇÝÇÊ: 1- 3] Þóæá ÇÈúäö ÒóíøóÇÈóÉó:
íóÇ áóåúÝó ÒóíøóÇÈóÉó áöáúÍóÇÑöËö ÇáÕøó ... ÇÈöÍö ÝóÇáúÛóÇÆöãö ÝóÇáúÂíöÈö
ÝóáöÐóáößó ÝóÇáÓøóÇÈöÞÇÊö åöíó ÇáÓøóÇÈöÞóÇÊõ ãöäó ÇáÓøóÇÈöÍóÇÊö.
æóÇáÓøóÈúÞõ: ÊóÌóÇæõÒõ ÇáÓøóÇÆöÑö ãóäú íóÓöíÑõ ãóÚóåõ æóæõÕõæáõåõ Åöáóì ÇáúãóßóÇäö ÇáúãóÓöíÑö Åöáóíúåö ÞóÈúáóåõ. æóíõØúáóÞõ ÇáÓøóÈúÞõ Úóáóì ÓõÑúÚóÉö ÇáúæõÕõæáö ãöäú Ïõæäö æõÌõæÏö ÓóÇÆöÑò ãóÚó ÇáÓøóÇÈöÞö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÇÓúÊóÈöÞõæÇ ÇáúÎóíúÑÇÊö
[ÇáúÈóÞóÑóÉ: 148] æóÞóÇáó: ÃõæáÆößó íõÓÇÑöÚõæäó Ýöí ÇáúÎóíúÑÇÊö æóåõãú áóåÇ ÓÇÈöÞõæäó [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 61] .
æóíõØúáóÞõ ÇáÓøóÈúÞõ Úóáóì ÇáúÛóáóÈö æóÇáúÞóåúÑö¡ æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Ãóãú ÍóÓöÈó ÇáøóÐöíäó íóÚúãóáõæäó ÇáÓøóíøöÆÇÊö Ãóäú íóÓúÈöÞõæäÇ [ÇáÚäßÈæÊ: 4] æóÞóæúáõ ãõÑøóÉó Èúäö ÚóÏøóÇÁò ÇáúÝóÞúÚóÓöíøö:
ßóÃóäøóßó áóãú ÊõÓúÈóÞú ãöäó ÇáÏøóåúÑö áóíúáóÉð ... ÅöÐóÇ ÃóäúÊó ÃóÏúÑóßúÊó ÇáøóÐöí ßõäúÊó ÊóØúáõÈõ
ÝóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóÇáÓøóÇÈöÞÇÊö ÓóÈúÞÇð íóÕúáõÍõ áöáúÍóãúáö Úóáóì åóÐöåö ÇáúãóÚóÇäöí Úóáóì ÇÎúÊöáóÇÝö ãóÍóÇãöáö æóÕúÝö ÇáÓøóÇÈöÍóÇÊö ÈöãóÇ íõäóÇÓöÈõ ßõáøó ÇÍúÊöãóÇáò Úóáóì ÍöíóÇáöåö ÈöÃóäú íõÑóÇÏó ÇáÓøóÇÆöÑóÇÊö ÓóíúÑðÇ ÓóÑöíÚðÇ ÝöíãóÇ ÊóÚúáóãõåõ¡ Ãóæö ÇáúãõÈóÇÏöÑóÇÊö. æóÅöÐóÇ ßóÇäó ÇáÓøóÇÈöÍÇÊö ÈöãóÚúäóì ÇáúÎóíúáö ßóÇäó (ÇáÓøóÇÈöÞóÇÊõ) Åöäú Íõãöáó Úóáóì ãóÚúäóì ÇáúãõÓúÑöÚóÇÊö ßöäóÇíóÉð Úóäú ÚóÏóãö ãõÈóÇáóÇÉö ÇáúÝõÑúÓóÇäö ÈöÚóÏõæøöåöãú æóÍöÑúÕöåöãú Úóáóì ÇáúæõÕõæáö Åöáóì ÃóÑúÖö ÇáúÚóÏõæøö¡ Ãóæú Úóáóì ãóÚúäóì ÛóáóÈöåöãú ÃóÚúÏóÇÁóåõãú.
æóÃõßøöÏó ÈöÇáúãóÕúÏóÑö ÇáúãõÑóÇÏöÝö áöãóÚúäóÇåõ æóåõæó ÓóÈúÞÇð áöáÊøóÃúßöíÏö æóáöÏöáóÇáóÉö ÇáÊøóäúßöíÑö Úóáóì ÚöÙóãö Ðóáöß ÇáÓøóÈÞ.
ÝóÇáúãõÏóÈøöÑÇÊö: ÇáúãóæúÕõæÝóÉõ ÈöÇáÊøóÏúÈöíÑö.(30/64)
æóÇáÊøóÏúÈöíÑõ: ÌóæóáóÇäõ ÇáúÝößúÑö Ýöí ÚóæóÇÞöÈö ÇáúÃóÔúíóÇÁö æóÈöÅöÌúÑóÇÁö ÇáúÃóÚúãóÇáö Úóáóì ãóÇ íóáöíÞõ ÈöãóÇ ÊõæÌóÏõ áóåõ ÝóÅöäú ßóÇäóÊö ÇáÓøóÇÈöÍóÇÊõ ÌóãóÇÚóÇÊö ÇáúãóáóÇÆößóÉö¡ ÝóãóÚúäóì ÊóÏúÈöíÑöåóÇ ÊóäúÝöíÐõ ãóÇ äöíØó ÈöÚõåúÏóÊöåóÇ Úóáóì Ãóßúãóáö ãóÇ ÃõÐöäóÊú Èöåö ÝóÚõÈøöÑó Úóäú Ðóáößó ÈöÇáÊøóÏúÈöíÑö áöáúÃõãõæÑö áöÃóäøóåõ íõÔúÈöåõ ÝöÚúáó ÇáúãõÏóÈøöÑö ÇáúãõÊóËóÈøöÊö.
æóÅöäú ßóÇäóÊö ÇáÓøóÇÈöÍóÇÊõ Îóíúáó ÇáúÛõÒóÇÉö ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÊøóÏúÈöíÑö: ÊóÏúÈöíÑõ ãóßóÇÆöÏö ÇáúÍóÑúÈö ãöäú ßóÑøò¡ æóÝóÑøò¡ æóÛóÇÑóÉò¡ æóÞóÊúáò¡ æóÃóÓúÑò¡ æóáöÍóÇÞò áöáúÝóÇÑøöíäó¡ Ãóæú ËóÈóÇÊò ÈöÇáúãóßóÇäö. æóÅöÓúäóÇÏõ ÇáÊøóÏúÈöíÑö Åöáóì ÇáÓøóÇÈöÍóÇÊö Úóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö ãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ áöÃóäøó ÇáÊøóÏúÈöíÑó áöáúÝõÑúÓóÇäö æóÅöäøóãóÇ ÇáúÎóíúáõ æóÓóÇÆöáõ áöÊóäúÝöíÐö ÇáÊøóÏúÈöíÑö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÃóÐøöäú Ýöí ÇáäøóÇÓö ÈöÇáúÍóÌøö íóÃúÊõæßó ÑöÌÇáðÇ æóÚóáì ßõáøö ÖÇãöÑò íóÃúÊöíäó ãöäú ßõáøö ÝóÌøò ÚóãöíÞò [ÇáúÍóÌ: 27] ¡ ÝóÃõÓúäöÏó ÇáúÅöÊúíóÇäõ Åöáóì ÖóãöíÑö ßõáøö ÖÇãöÑò ãöäó ÇáúÅöÈöáö áöÃóäøó ÅöÊúíóÇäó ÇáúÍóÌöíÌö ãöäó ÇáúÝöÌóÇÌö ÇáúÚóãöíÞóÉö íóßõæäõ ÈöÓóíúÑö ÇáúÅöÈöáö.
æóÝöí åóÐóÇ ÇáúãóÌóÇÒö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì ÍöÐúÞö ÇáúÎóíúáö æóÓõÑúÚóÉö ÝóåúãöåóÇ ãóÞóÇÕöÏó ÝõÑúÓóÇäöåóÇ ÍóÊøóì ßóÃóäøóåóÇ åöíó ÇáúãõÏóÈøöÑóÉõ áöãóÇ ÏóÈøóÑóåõ ÝõÑúÓóÇäõåóÇ.
æóÇáúÃóãúÑõ: ÇáÔøóÃúäõ æóÇáúÛóÑóÖõ Çáúãõåöãøõ æóÊóäúæöíäõåõ áöáÊøóÚúÙöíãö¡ æóÅöÝúÑóÇÏõåõ áöÅöÑóÇÏóÉö ÇáúÌöäúÓö¡ Ãóíú ÃõãõæÑðÇ.
æóíóäúÊóÙöãõ ãöäú ãóÌúãõæÚö ÕöÝóÇÊö ÇáäøóÇÒöÚÇÊö¡ æÇáäøóÇÔöØÇÊö¡ æÇáÓøóÇÈöÍÇÊö¡ ÅöÐóÇ Ýõåöãó ãöäúåóÇ ÌóãóÇÚóÇÊõ ÇáÑøõãóÇÉö æóÇáúÌóãøóÇáóÉö æóÇáúÝõÑúÓóÇäö Ãóäú íóßõæäó ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì ÃóÕúäóÇÝö ÇáúãõÞóÇÊöáöíäó ãöäú ãõÔóÇÉò æóåõãõ ÇáÑøõãóÇÉõ ÈöÇáúÞöÓöíøö¡ æóÝõÑúÓóÇäò Úóáóì ÇáúÎóíúáö æóßóÇäóÊö ÇáÑøõãóÇÉõ ÊóãúÔöí ÞõÏøóÇãó ÇáúÝõÑúÓóÇäö ÊóäúÖóÍõ Úóäúåõãú ÈöÇáäøöÈóÇáö ÍóÊøóì íóÈúáõÛõæÇ Åöáóì ãóßóÇäö ÇáúãóáúÍóãóÉö. ÞóÇáó ÃõäóíúÝõ Èúäõ ÒóÈøóÇäó ÇáØøóÇÆöíøõ:
æóÊóÍúÊó äÍæÑ ÇáúÎóíá ÎÑÔÝ ÑóÌúáóÉò ... ÊõÊóÇÍõ áöÛöÑøóÇÊö ÇáúÞõáõæÈö äöÈóÇáõåóÇ
æóáöÊóÍóãøõáö ÇáúÂíóÉö áöåóÐöåö ÇáöÇÍúÊöãóÇáóÇÊö ßóÇäóÊú ÊóÚúÑöíÖðÇ ÈöÊóåúÏöíÏö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÍóÑúÈò ÊõÔóäøõ Úóáóíúåöãú
æóåöíó ÛóÒúæóÉõ ÝóÊúÍö ãóßøóÉó Ãóæú ÛóÒúæóÉõ ÈóÏúÑò ãöËúáó ÓõæÑóÉö (æóÇáúÚóÇÏöíóÇÊö) æóÃóÖúÑóÇÈöåóÇ¡ æóåöíó ãöäú ÏóáóÇÆöáö äõÈõæÁóÉö ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÅöÐú ßóÇäóÊú åóÐöåö ÇáÊøóåúÏöíÏóÇÊõ ÕóÑöíÍõåóÇ æóÊóÚúÑöíÖõåóÇ Ýöí ãõÏøóÉö ãõÞóÇãöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöãóßøóÉó æóÇáúãõÓúáöãõæäó Ýöí ÖóÚúÝò ÝóÍóÕóáó ãöäú åóÐóÇ ÇáúÞóÓóãö ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÚóÐóÇÈò Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ.
æóÌõãúáóÉõ íóæúãó ÊóÑúÌõÝõ ÇáÑøóÇÌöÝóÉõ Åöáóì ÎÇÔöÚóÉñ ÌóæóÇÈõ ÇáúÞóÓóãö æóÕóÑöíÍõ ÇáúßóáóÇãö(30/65)
ãóæúÚöÙóÉñ.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäúåõ áóÇÒöãõåõ æóåõæó æõÞõæÚõ ÇáúÈóÚúËö áöÃóäøó ÇáúÞõáõæÈó áóÇ Êóßõæäõ ÅöáøóÇ Ýöí ÃóÌúÓóÇãò. æóÞóÏú Úõáöãó Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó Èö íóæúãó ÊóÑúÌõÝõ ÇáÑøóÇÌöÝóÉõ åõæó íóæúãõ ÇáúÞöíóÇãóÉö áöÃóäøóåõ ÞóÏú ÚõÑøöÝó ÈöãöËúáö åóÐöåö ÇáúÃóÍúæóÇáö Ýöí ÂíóÇÊò ßóËöíÑóÉò ãöãøóÇ ÓóÈóÞó äõÒõæáõåõ ãöËúáó Þóæúáöåö: ÅöÐÇ ÑõÌøóÊö ÇáúÃóÑúÖõ ÝóßóÇäó Ýöí åóÐóÇ ÇáúÌóæóÇÈö Êóåúæöíáñ áöíóæúãö ÇáúÈóÚúËö æóÝöí Øóíøöåö ÊóÍúÞöíÞõ æõÞõæÚöåö ÝóÍóÕóáó ÅöíÌóÇÒñ Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÌóÇãöÚñ Èóíúäó ÇáúÅöäúÐóÇÑö ÈöæõÞõæÚöåö æóÇáÊøóÍúÐöíÑö ãöãøóÇ íóÌúÑöí Ýöíåö.
æíóæúãó ÊóÑúÌõÝõ ÇáÑøóÇÌöÝóÉõ ÙóÑúÝñ ãõÊóÚóáøöÞñ Èö æÇÌöÝóÉñ ÝóÂáó Åöáóì Ãóäøó ÇáúãõÞúÓóãó Úóáóíúåö ÇáúãõÑóÇÏó ÊóÍúÞöíÞõåõ åõæó æõÞõæÚõ ÇáúÈóÚúËö ÈöÃõÓúáõæÈò ÃóæúÞóÚó Ýöí äõÝõæÓö ÇáÓøóÇãöÚöíäó ÇáúãõäúßöÑöíäó ãöäú ÃõÓúáõæÈö ÇáÊøóÕúÑöíÍö ÈöÌóæóÇÈö ÇáúÞóÓóãö¡ ÅöÐú Ïóáøó Úóáóì ÇáúãõÞúÓóãö Úóáóíúåö ÈóÚúÖõ ÃóÍúæóÇáöåö ÇáøóÊöí åöíó ãöäú ÃóåúæóÇáöåö ÝóßóÇäó Ýöí ÌóæóÇÈö ÇáúÞóÓóãö ÅöäúÐóÇÑñ.
æóáóãú ÊõÞúÑóäú ÌõãúáóÉõ ÇáúÌóæóÇÈö ÈöáóÇãö ÌóæóÇÈö ÇáúÞóÓóãö áöÈõÚúÏö ãóÇ Èóíúäó ÇáúÌóæóÇÈö æóÈóíúäó ÇáúÞóÓóãö ÈöØõæáö ÌõãúáóÉö ÇáúÞóÓóãö¡ ÝóíóÙúåóÑõ áöí ãöäó ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇáúÈõáóÛóÇÁö Ãóäøóåõ ÅöÐóÇ ÈóÚõÏó ãóÇ Èóíúäó ÇáúÞóÓóãö æóÈóíúäó ÇáúÌóæóÇÈö áóÇ íóÃúÊõæäó ÈöáóÇãö ÇáúÞóÓóãö Ýöí ÇáúÌóæóÇÈö¡ æóãöäú Ðóáößó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÇáÓøóãÇÁö ÐÇÊö ÇáúÈõÑõæÌö Åöáóì ÞõÊöáó ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúÃõÎúÏõæÏö [ÇáÈÑæÌ: 1- 4] . æóãöËúáõåõ ßóËöíÑñ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÝóáóÇ íõÄúÊóì ÈöáóÇãö ÇáúÞóÓóãö Ýöí ÌóæóÇÈöåö ÅöáøóÇ ÅöÐóÇ ßóÇäó ÇáúÌóæóÇÈõ ãõæóÇáöíðÇ áöÌõãúáóÉö ÇáúÞóÓóãö äóÍúæó æóÊóÇááøóåö áóÃóßöíÏóäøó ÃóÕúäÇãóßõãú [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 57] Ýóæó ÑóÈøößó áóäóÓúÆóáóäøóåõãú ÃóÌúãóÚöíäó [ÇáúÍÌÑ: 92] ¡ æóáöÃóäøó ÌóæóÇÈó ÇáúÞóÓóãö ÅöÐóÇ ßóÇäó ÌõãúáóÉð ÇÓúãöíøóÉð áóãú íóßúËõÑö ÇÞúÊöÑóÇäõåõ ÈöáóÇãö ÇáúÌóæóÇÈö æóáóãú ÃóÑó ÇáÊøóÕúÑöíÍó ÈöÌóæóÇÒöåö æóáóÇ ÈöãóäúÚöåö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÕóÇÍöÈõ «ÇáúãõÛúäöí» ÇÓúÊóÙúåóÑó Ýöí ãóÈúÍóËö áóÇãö ÇáúÌóæóÇÈö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáóæú Ãóäøóåõãú ÂãóäõæÇ æóÇÊøóÞóæúÇ áóãóËõæÈóÉñ ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö ÎóíúÑñ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 103] Ãóäøó ÇááøóÇãó áóÇãõ ÌóæóÇÈö ÞóÓóãò ãóÍúÐõæÝò æóáóíúÓóÊú áóÇãó ÌóæóÇÈö (áóæú) ÈöÏóáöíáö ßóæúäö ÇáúÌõãúáóÉö ÇÓúãöíøóÉð¡ æóÇáöÇÓúãöíøóÉõ ÞóáöíáóÉñ ãöäú ÌóæóÇÈö (áóæú) Ýóáóãú íóÑó ÌõãúáóÉó ÇáúÌóæóÇÈö ÅöÐóÇ ßóÇäóÊö ÇÓúãöíøóÉð Ãóäú ÊóÞúÊóÑöäó ÈöÇááøóÇãö. æóÌóÚóáó ÕóÇÍöÈõ «ÇáúßóÔøóÇÝö» ÊóÈóÚðÇ áöáúÝóÑøóÇÁö æóÛóíúÑöåö ÌóæóÇÈó ÇáúÞóÓóãö ãóÍúÐõæÝðÇ ÊóÞúÏöíÑóåõ: áóÊõÈúÚóËõäøó.
æóÞõÏøöãó ÇáÙøóÑúÝõ Úóáóì ãõÊóÚóáøöÞöåö áöÃóäøó Ðóáößó ÇáÙøóÑúÝó åõæó ÇáúÃóåóãøõ Ýöí ÌóæóÇÈö ÇáúÞóÓóãö áöÃóäøóåõ ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÅöËúÈóÇÊõ æõÞõæÚöåö¡ ÝóÊóÞúÏöíãõ ÇáÙøóÑúÝö áöáöÇåúÊöãóÇãö Èöåö æóÇáúÚöäóÇíóÉö Èöåö ÝóÅöäøóåõ áóãøóÇ ÃõßøöÏó ÇáúßóáóÇãõ ÈöÇáúÞóÓóãö Ôóãöáó ÇáÊøóÃúßöíÏõ ãõÊóÚóáøóÞóÇÊö ÇáúÎóÈóÑö ÇáøóÊöí ãöäúåóÇ Ðóáößó ÇáÙøóÑúÝõ¡ æóÇáÊøóÃúßöíÏõ ÇåúÊöãóÇãñ¡ Ëõãøó ÃõßöÏøó Ðóáößó ÇáÙøóÑúÝõ Ýöí
ÇáúÃóËúäóÇÁö ÈöÞóæúáöåö: íóæúãóÆöÐò ÇáøóÐöí åõæó íóæúãó ÊóÑúÌõÝõ ÇáÑøóÇÌöÝóÉõ ÝóÍóÕóáóÊú ÚöäóÇíóÉñ ÚóÙöíãóÉñ ÈöåóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑö.(30/66)
æóÇáÑøóÌúÝõ: ÇáöÇÖúØöÑóÇÈõ æóÇáöÇåúÊöÒóÇÒõ æóÝöÚúáõåõ ãöäú ÈóÇÈö äóÕóÑó. æóÙóÇåöÑõ ßóáóÇãö Ãóåúáö ÇááøõÛóÉö Ãóäøóåõ ÝöÚúáñ ÞóÇÕöÑñ æóáóãú ÃóÑó ãóäú ÞóÇáó: Åöäøóåõ íõÓúÊóÚúãóáõ ãõÊóÚóÏøöíðÇ¡ ÝóáöÐóáößó íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÅöÓúäóÇÏõ ÊóÑúÌõÝõ Åöáóì ÇáÑøóÇÌöÝóÉõ ÍóÞöíÞöíøðÇ¡ ÝóÇáúãõÑóÇÏõ Èö ÇáÑøóÇÌöÝóÉõ: ÇáúÃóÑúÖõ áöÃóäøóåóÇ ÊóÖúØóÑöÈõ æóÊóåúÊóÒøõ ÈöÇáÒøóáóÇÒöáö ÇáøóÊöí ÊóÍúÕõáõ ÚöäúÏó ÝóäóÇÁö ÇáúÚóÇáóãö ÇáÏøõäúíóæöíøö æóÇáúãóÕöíÑö Åöáóì ÇáúÚóÇáóãö ÇáúÃõÎúÑóæöíøö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: íóæúãó ÊóÑúÌõÝõ ÇáúÃóÑúÖõ æóÇáúÌöÈÇáõ [ÇáãÒãá: 14] æóÞóÇáó: ÅöÐÇ ÑõÌøóÊö ÇáúÃóÑúÖõ ÑóÌøðÇ [ÇáúæóÇÞöÚóÉ: 4] æóÊóÃúäöíËõ ÇáÑøóÇÌöÝóÉõ áöÃóäøóåóÇ ÇáúÃóÑúÖõ¡ æóÍöíäóÆöÐò ÝóãóÚúäóì ÊóÊúÈóÚõåóÇ ÇáÑøóÇÏöÝóÉõ Ãóäøó ÑóÌúÝóÉð ÃõÎúÑóì ÊóÊóÈóÚõ ÇáÑøóÌúÝóÉó ÇáÓøóÇÈöÞóÉó áöÃóäøó ÕöÝóÉó ÇáÑøóÇÌöÝóÉõ ÊóÞúÊóÖöí æõÞõæÚó ÑóÌúÝóÉò¡ ÝóÇáÑøóÇÏöÝóÉõ ÑóÌúÝóÉñ ËóÇäöíóÉñ ÊóÊúÈóÚõ ÇáÑøóÌúÝóÉó ÇáúÃõæáóì.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÅöÓúäóÇÏõ ÊóÑúÌõÝõ Åöáóì ÇáÑøóÇÌöÝóÉõ ãóÌóÇÒðÇ ÚóÞúáöíøðÇ¡ ÃóØúáóÞó ÇáÑøóÇÌöÝóÉõ Úóáóì ÓóÈóÈö ÇáÑøóÌúÝö.
ÝóÇáúãõÑóÇÏõ Èö ÇáÑøóÇÌöÝóÉõ ÇáÕøóíúÍóÉõ æóÇáÒøóáúÒóáóÉõ ÇáøóÊöí ÊóÑúÌõÝõ ÇáúÃóÑúÖõ ÈöÓóÈóÈöåóÇ ÌõÚöáóÊú åöíó ÇáÑøóÇÌöÝóÉó ãõÈóÇáóÛóÉð ßóÞóæúáöåöãú: ÚöíÔóÉñ ÑóÇÖöíóÉñ¡ æóåóÐóÇ åõæó ÇáúãõäóÇÓöÈõ áöÞóæúáöåö: ÊóÊúÈóÚõåóÇ ÇáÑøóÇÏöÝóÉõ Ãóíú ÊóÊúÈóÚõ Êöáúßó ÇáÑøóÇÌöÝóÉó¡ Ãóíú ãõÓóÈøöÈóÉõ ÇáÑøóÌúÝö ÑóÇÏöÝóÉñ¡ Ãóíú æóÇÞöÚóÉñ ÈóÚúÏóåóÇ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÑøóÌúÝõ ãõÓúÊóÚóÇÑðÇ áöÔöÏøóÉö ÇáÕøóæúÊö ÝóÔõÈøöåó ÇáÕøóæúÊõ ÇáÔøóÏöíÏõ ÈöÇáÑøóÌúÝö æóåõæó ÇáÊøóÒóáúÒõáõ.
æóÊóÃúäöíËõ ÇáÑøóÇÌöÝóÉõ Úóáóì åóÐóÇ áöÊóÃúæöíáöåóÇ ÈöÇáúæóÇÞöÚóÉö Ãóæö ÇáúÍóÇÏöËóÉö.
æÊóÊúÈóÚõåóÇ ÇáÑøóÇÏöÝóÉõ: ÇáÊøóÇáöíóÉõ¡ íõÞóÇáõ: ÑóÏöÝó ÈöãóÚúäóì ÊóÈöÚó¡ æóÇáÑøóÏöíÝõ: ÇáÊøóÇÈöÚõ áöÛóíúÑöåö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Ãóäøöí ãõãöÏøõßõãú ÈöÃóáúÝò ãöäó ÇáúãóáÇÆößóÉö ãõÑúÏöÝöíäó (1) [ÇáúÃóäúÝóÇá: 9] ¡ Ãóíú ÊóÊúÈóÚõ ÇáÑøóÌúÝóÉó ÇáúÃõæáóì¡ ËóÇäöíóÉñ¡ ÝóÇáúãõÑóÇÏõ: ÑóÇÏöÝóÉñ ãöäú ÌöäúÓöåóÇ æóåõãóÇ ÇáäøóÝúÎóÊóÇäö ÇááøóÊóÇäö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóäõÝöÎó Ýöí ÇáÕøõæÑö ÝóÕóÚöÞó ãóäú Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóãóäú Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÅöáøóÇ ãóäú ÔÇÁó Çááøóåõ Ëõãøó äõÝöÎó Ýöíåö ÃõÎúÑì ÝóÅöÐÇ åõãú ÞöíÇãñ íóäúÙõÑõæäó [ÇáÒãÑ: 68] .
æóÌõãúáóÉõ ÊóÊúÈóÚõåóÇ ÇáÑøóÇÏöÝóÉõ ÍóÇáñ ãöäó ÇáÑøóÇÌöÝóÉõ æóÊóäúßöíÑõ ÞõáõæÈñ áöáÊøóßúËöíÑö¡ Ãóíú ÞõáõæÈñ ßóËöíÑóÉñ æóáöÐóáößó æóÞóÚó ãõÈúÊóÏóÃð æóåõæó äóßöÑóÉñ áöÅöÑóÇÏóÉö ÇáäøóæúÚöíøóÉö.
_________
(1) Ýöí ÇáãØÈæÚÉ: «íãÏÏßã ÑÈßõã ÈöËóáóÇËóÉ ÂáóÇÝ ãä ÇáúãóáóÇÆößóÉ ãõÑÏÝöíäó» .(30/67)
íóÞõæáõæäó ÃóÅöäøóÇ áóãóÑúÏõæÏõæäó Ýöí ÇáúÍóÇÝöÑóÉö (10) ÃóÅöÐóÇ ßõäøóÇ ÚöÙóÇãðÇ äóÎöÑóÉð (11)
æóÇáúãõÑóÇÏõ: ÞõáõæÈõ ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐöíäó ßóÇäõæÇ íóÌúÍóÏõæäó ÇáúÈóÚúËó ÝóÅöäøóåõãú ÅöÐóÇ ÞóÇãõæÇ ÝóÚóáöãõæÇ Ãóäøó ãóÇ æóÚóÏóåõãõ ÇáÑøóÓõæáõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Èöåö ÍóÞøñ ÊóæóÞøóÚõæÇ ãóÇ ßóÇäó íõÍóÐøöÑõåõãú ãöäúåõ ãöäú ÚöÞóÇÈö ÅöäúßóÇÑö ÇáúÈóÚúËö æóÇáÔøöÑúßö æóÛóíúÑö Ðóáößó ãöäú ÃóÍúæóÇáöåöãú.
ÝóÃóãøóÇ ÞõáõæÈõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ÝóÅöäøó ÝöíåóÇ ÇØúãöÆúäóÇäðÇ ãõÊóÝóÇæöÊðÇ ÈöÍóÓóÈö ÊóÝóÇæõÊöåöãú Ýöí ÇáÊøóÞúæóì.
æóÇáúÎóæúÝõ íóæúãóÆöÐò æóÅöäú ßóÇäó áóÇ íóÎúáõæ ãöäúåõ ÃóÍóÏñ ÅöáøóÇ Ãóäøó ÃóÔóÏøóåõ ÎóæúÝõ ÇáøóÐöíäó íõæÞöäõæäó ÈöÓõæÁö ÇáúãóÕöíÑö¡ æóíóÚúáóãõæäó Ãóäøóåõãú ßóÇäõæÇ ÖóÇáøöíäó Ýöí ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ.
æóÇáúæóÇÌöÝóÉõ: ÇáúãõÖúØóÑöÈóÉõ ãöäó ÇáúÎóæúÝö¡ íõÞóÇá: æÌÝ ßÖÑÝ æóÌúÝðÇ æóæóÌöíÝðÇ¡ æóæõÌõæÝðÇ¡ ÅöÐóÇ ÇÖúØóÑóÈó.
ææÇÌöÝóÉñ ÎóÈóÑõ ÞõáõæÈñ æóÌõãúáóÉõ ÃóÈúÕÇÑõåÇ ÎÇÔöÚóÉñ ÎóÈóÑñ ËóÇäò Úóäú ÞõáõæÈñ æóÞóÏú ÒóÇÏó ÇáúãõÑóÇÏó ãöäó ÇáúæóÌöíÝö ÈóíóÇäðÇ Þóæúáõåõ ÃóÈúÕÇÑõåÇ ÎÇÔöÚóÉñ¡ Ãóíú ÃóÈúÕóÇÑõ ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÞõáõæÈö.
æóÇáúÎõÔõæÚõ ÍóÞöíÞóÊõåõ: ÇáúÎõÖõæÚõ æóÇáÊøóÐóáøõáõ¡ æóåõæó åóíúÆóÉñ áöáúÅöäúÓóÇäö¡ æóæóÕúÝõ ÇáúÃóÈúÕóÇÑö Èöåö ãóÌóÇÒñ Ýöí ÇáöÇäúÎöÝóÇÖö æóÇáäøóÙóÑö ãöäú ØóÑúÝò ÎóÝöíøò ãöäú ÔöÏøóÉö ÇáúåóáóÚö æóÇáúÎóæúÝö ãöäú ÝóÙöíÚö ãóÇ ÊõÔóÇåöÏõåõ ãöäú ÓõæÁö ÇáúãõÚóÇãóáóÉö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÎõÔøóÚÇð ÃóÈúÕÇÑõåõãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇÞúÊóÑóÈóÊö ÇáÓøóÇÚóÉõ [7] . æóãöËúáõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì:
æóæõÌõæåñ íóæúãóÆöÐò ÈÇÓöÑóÉñ [ÇáúÞöíóÇãóÉ: 24] .
æóÅöÖóÇÝóÉõ (ÃóÈúÕóÇÑõ) Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúÞõáõæÈö áöÃóÏúäóì ãõáóÇÈóÓóÉò áöÃóäøó ÇáúÃóÈúÕóÇÑó áöÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÞõáõæÈö æóßöáóÇåõãóÇ ãöäú ÌóæóÇÑöÍö ÇáúÃóÌúÓóÇÏö ãöËúáó Þóæúáöåö: ÅöáøóÇ ÚóÔöíøóÉð Ãóæú ÖõÍÇåÇ [ÇáäÇÒÚÇÊ: 46] .
[10¡ 11]
[ÓõæÑóÉ ÇáäÇÒÚÇÊ (79) : ÇáúÂíóÇÊ 10 Åöáóì 11]
íóÞõæáõæäó ÃóÅöäøóÇ áóãóÑúÏõæÏõæäó Ýöí ÇáúÍÇÝöÑóÉö (10) ÃóÅöÐÇ ßõäøóÇ ÚöÙÇãÇð äóÎöÑóÉð (11)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÅöãøóÇ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøñ ÈóÚúÏó ÌõãúáóÉö ÇáúÞóÓóãö æóÌóæóÇÈöåö¡ áöÅöÝóÇÏóÉö Ãóäøó åóÄõáóÇÁö åõãõ ÇáøóÐöíäó Óóíóßõæäõæäó ÃóÕúÍóÇÈó ÇáúÞõáõæÈö ÇáúæóÇÌöÝóÉö æóÇáúÃóÈúÕóÇÑö ÇáúÎóÇÔöÚóÉö íóæúãó ÊóÑúÌõÝõ ÇáÑøóÇÌöÝóÉõ.
æóÅöãøóÇ ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ áöÃóäøó ÇáúÞóÓóãó æóãóÇ ÈóÚúÏóåõ ãöäó ÇáúæóÚöíÏö íõËöíÑõ ÓõÄóÇáðÇ Ýöí äóÝúÓö(30/68)
ÇáÓøóÇãöÚö Úóäö ÇáÏøóÇÚöí áöåóÐóÇ ÇáúÞóÓóãö ÝóÃõÌöíÈó Èö íóÞõæáõæäó ÃóÅöäøóÇ áóãóÑúÏõæÏõæäó Ýöí ÇáúÍÇÝöÑóÉö¡ Ãóíú ãõäúßöÑõæäó ÇáúÈóÚúËó¡ æóáöÐóáößó Óóáóßó Ýöí ÍößóÇíóÉö åóÐóÇ ÇáúÞóæúáö ÃõÓúáõæÈó ÇáúÛóíúÈóÉ ÔóÃúä ÇáãÊÍÏøË Úóäú ÛóíúÑö ÍóÇÖöÑò.
æóÖóãöíÑõ íóÞõæáõæäó ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãóÚúáõæãò ãöäó ÇáÓøöíóÇÞö æóåõãõ ÇáøóÐöíäó ÔõåöÑõæÇ ÈöåóÐöåö ÇáúãóÞóÇáóÉö æóáóÇ íóÎúÝóæúäó Úóáóì ÇáúãõØøóáöÚö Úóáóì ÃóÍúæóÇáöåöãú æóãõÎóÇØóÈóÇÊöåöãú æóåõãõ ÇáúãõÔúÑößõæäó Ýöí ÊóßúÐöíÈöåöãú ÈöÇáúÈóÚúËö.
æóÇáúãõÓóÇÞõ Åöáóíúåö ÇáúßóáóÇãõ ßõáøõ ãóäú íóÊóÃóÊøóì ãöäúåõ ÓóãóÇÚõåõ ãöäó ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÛóíúÑöåöãú.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúßóáóÇãõ ãóÓõæÞðÇ Åöáóì ãõäúßöÑöí ÇáúÈóÚúËö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáöÇáúÊöÝóÇÝö.
æóÍõßöíó ãóÞóÇáõåõãú ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÖóÇÑöÚö áöÅöÝóÇÏóÉö Ãóäøóåõãú ãõÓúÊóãöÑøõæäó Úóáóíúåö æóÃóäøóåõ ãõÊóÌóÏøöÏñ Ýöíåöãú áóÇ íóÑúÚóæõæäó Úóäúåõ.
æóáöáúÅöÔúÚóÇÑö ÈöãóÇ Ýöí ÇáúãõÖóÇÑöÚö ãöäó ÇÓúÊöÍúÖóÇÑö ÍóÇáóÊöåöãú ÈöÊóßúÑöíÑö åóÐóÇ ÇáúÞóæúáö áöíóßõæäó Ðóáößó ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇáÊøóÚúÌöíÈö ãöäú Þóæúáöåöãú åóÐóÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóáóãøóÇ ÐóåóÈó Úóäú ÅöÈúÑÇåöíãó ÇáÑøóæúÚõ æóÌÇÁóÊúåõ ÇáúÈõÔúÑì íõÌÇÏöáõäÇ Ýöí Þóæúãö áõæØò [åæÏ: 74] .
æóÞóÏú Úóáöãó ÇáÓøóÇãöÚõ Ãóäøóåõãú ãóÇ ßóÑøóÑõæÇ åóÐóÇ ÇáúÞóæúáó ÅöáøóÇ æóÞóÏú ÞóÇáõæåõ ÝöíãóÇ ãóÖóì.
æóåóÐöåö ÇáúãóÞóÇáóÉõ ÕóÇÏöÑóÉñ ãöäúåõãú æóåõãú Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÝóáóíúÓó ÖóãöíÑõ íóÞõæáõæäó ÈöÚóÇÆöÏò Åöáóì ÞõáõæÈñ ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞõáõæÈñ íóæúãóÆöÐò æÇÌöÝóÉñ [ÇáäÇÒÚÇÊ: 8] .
æóßóÇäóÊú ÚóÇÏóÊõåõãú Ãóäú íõáúÞõæÇ ÇáúßóáóÇãó ÇáøóÐöí íõäúßöÑõæäó Ýöíåö ÇáúÈóÚúËó ÈöÃõÓúáõæÈö ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÅöÙúåóÇÑðÇ áöÃóäúÝõÓöåöãú Ýöí ãóÙúåóÑö ÇáúãõÊóÑóÏøöÏö ÇáÓøóÇÆöáö áöÞóÕúÏö ÇáÊøóåóßøõãö æóÇáÊøóÚóÌøõÈö ãöäó ÇáúÃóãúÑö ÇáúãõÓúÊóÝúåóãö Úóäúåõ.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ: ÇáÊøóßúÐöíÈõ áöÒóÚúãöåöãú Ãóäøó ÍõÌøóÉó ÇÓúÊöÍóÇáóÉö ÇáúÈóÚúËö äóÇåöÖóÉñ.
æóÌÚá ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇã ÇáÊÚÌíÈí ÏóÇÎöáðÇ Úóáóì ÌõãúáóÉò ÇÓúãöíøóÉò ãõÄóßøóÏóÉò Èö (Åöäøó) æóÈöáóÇãö ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö æóÊöáúßó ËóáóÇËóÉõ ãõÄóßøöÏóÇÊò ãõÞóæøöíóÉñ áöáúÎóÈóÑö áöÅöÝóÇÏóÉö Ãóäøóåõãú ÃóÊóæúÇ ÈöãóÇ íõÝöíÏõ ÇáÊøóÚóÌøõÈó ãöäó ÇáúÎóÈóÑö æóãöäú ÔöÏøóÉö íóÞöíäö ÇáúãõÓúáöãöíäó Èöåö¡ Ýóåõãú íóÊóÚóÌøóÈõæäó ãöäú ÊóÕúÏöíÞö åóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑö ÝóÖúáðÇ Úóäú ÊóÍúÞöíÞöåö æóÇáúÅöíÞóÇäö Èöåö.
æóÇáúãóÑúÏõæÏõ: ÇáÔøóíúÁõ ÇáúãõÑúÌóÚõ Åöáóì ÕóÇÍöÈöåö ÈóÚúÏó ÇáöÇäúÊöÝóÇÚö Èöåö ãöËúáó ÇáúÚóÇÑöíóÉö æóÑóÏøö Ëóãóäö ÇáúãóÈöíÚö ÚöäúÏó ÇáÊÝÇÓÎ Ãóæ ÇáÊÞÇÈá¡ Ãóíú áóãõÑúÌóÚõæäó Åöáóì ÇáúÍóíóÇÉö¡ Ãóíú ÅöäøóÇ áóãóÈúÚõæËõæäó ãöäú ÞõÈõæÑöäóÇ.(30/69)
æóÇáúãõÑóÇÏõ Èö ÇáúÍÇÝöÑóÉö: ÇáúÍóÇáóÉõ ÇáúÞóÏöíãóÉõ¡ íóÚúäöí ÇáúÍóíóÇÉó.
æóÅöØúáóÇÞóÇÊõ ÇáúÍÇÝöÑóÉö ßóËöíÑóÉñ Ýöí ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö áóÇ ÊóÊóãóíøóÒõ ÇáúÍóÞöíÞóÉõ ãöäúåóÇ Úóäö ÇáúãóÌóÇÒö¡ æóÇáúÃóÙúåóÑõ ãóÇ Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : íõÞóÇáõ ÑóÌóÚó ÝõáóÇäñ Åöáóì ÍóÇÝöÑóÊöåö¡ Ãóíú Ýöí ØóÑöíÞöåö ÇáøóÊöí ÌóÇÁó ÝöíåóÇ ÝóÍóÝóÑóåóÇ¡ Ãóíú ÃóËøóÑó ÝöíåóÇ ÈöãóÔúíöåö ÝöíåóÇ ÌõÚöáó ÃóËóÑõ ÞóÏóãóíúåö ÍóÝúÑðÇ Ãóíú áöÃóäøó ÞóÏóãóíúåö ÌõÚöáóÊóÇ ÝöíåóÇ ÃóËóÑðÇ ãöËúáó ÇáúÍóÝúÑö¡ æóÃóÔóÇÑó Åöáóì Ãóäøó æóÕúÝó ÇáØøóÑöíÞö ÈöÃóäøóåóÇ ÍóÇÝöÑóÉñ Úóáóì ãóÚúäóì ÐóÇÊö ÍóÝúÑò¡ æóÌõæøöÒó Ãóäú íóßõæäó Úóáóì ÇáúãóÌóÇÒö ÇáúÚóÞúáöíøö ßóÞóæúáöåöãú: ÚöíÔóÉñ ÑóÇÖöíóÉñ¡ Ãóíú ÑóÇÖò ÚóÇÆöÔõåóÇ¡ æóíóÞõæáõæäó: ÑóÌóÚó Åöáóì ÇáúÍóÇÝöÑóÉö¡ ÊóãúËöíáðÇ áöãóäú ßóÇäó Ýöí ÍóÇáóÉò ÝóÝóÇÑóÞóåóÇ¡ Ëõãøó ÑóÌóÚó ÅöáóíúåóÇ ÝóÕóÇÑó: ÑóÌóÚó Ýöí ÇáúÍóÇÝöÑóÉö¡ æóÑõÏøó
Åöáóì ÇáúÍóÇÝöÑóÉö¡ ÌóÇÑöíðÇ ãóÌúÑóì ÇáúãóËóáö.
æóãöäúåõ Þóæúáõ ÇáÔøóÇÚöÑö æóåõæó ÚöãúÑóÇäõ Èúäõ ÍöØøóÇäó ÍóÓúÈóãóÇ Ùóäøó ÇÈúäõ ÇáÓøóíøöÏö ÇáúÈóØóáúíõæÓöíøõ Ýöí ÔóÑúÍö «ÃóÏóÈö ÇáúßõÊøóÇÈö» :
ÃóÍóÇÝöÑóÉð Úóáóì ÕóáóÚò æóÔóíúÈò ... ãóÚóÇÐó Çááøóåö ãöäú ÓóÝóåò æóÚóÇÑö
æóãöäó ÇáúÃóãúËóÇáö Þóæúáõåõãú: «ÇáäøóÞúÏõ ÚöäúÏó ÇáúÍóÇÝöÑóÉö» ¡ Ãóíú ÅöÚúØóÇÁõ ÓóÈúÞö ÇáÑøöåóÇäö áöáÓøóÇÈöÞö ÚöäúÏó æõÕõæáöåö Åöáóì ÇáúÃóãóÏö ÇáúãõÚóíøóäö áöáÑøöåóÇäö. íõÑöíÏõ: ÃÑÌæÚÇ Åöáóì ÇáÍÇÝÑÉ.
æóÙóÑúÝõ (ÅöÐóÇ) Ýöí Þóæúáöåö: ÅöÐÇ ßõäøóÇ ÚöÙÇãÇð äóÎöÑóÉð åõæó ãóäóÇØõ ÇáÊøóÚóÌøõÈö æóÇÏøöÚóÇÁõ ÇáöÇÓúÊöÍóÇáóÉö¡ Ãóíú ÅöÐóÇ ÕöÑúäóÇ ÚöÙóÇãðÇ ÈóÇáöíóÉð ÝóßóíúÝó äóÑúÌöÚõ ÃóÍúíóÇÁð.
æÅöÐÇ ãõÊóÚóáøöÞñ Èö (ãóÑúÏõæÏõæäó) æäóÎöÑóÉð ÕöÝóÉñ ãõÔúÊóÞøóÉñ ãöäú Þóæúáöåöãú: äóÎöÑó ÇáúÚóÙúãõ¡ ÅöÐóÇ Èóáöíó ÝóÕóÇÑó ÝóÇÑöÛó ÇáúæóÓóØö ßóÇáúÞóÕóÈóÉö.
æóÊóÃúäöíËõ äóÎöÑóÉð áöÃóäøó ãóæúÕõæÝóåõ ÌóãúÚõ ÊóßúÓöíÑò¡ ÝóæóÕúÝõåõ íóÌúÑöí Úóáóì ÇáÊøóÃúäöíËö Ýöí ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö.
åöíó åãÒóÉ (ÅöÐÇ) . æóÞóÑóÃó ÈóÞöíøóÉõ ÇáúÚóÔóÑóÉö ÃóÅöÐÇ ÈöåóãúÒóÊóíúäö ÅöÍúÏóÇåõãóÇ ãóÝúÊõæÍóÉõ åóãúÒóÉö ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö æóÇáËøóÇäöíóÉõ ãóßúÓõæÑóÉñ åöíó åóãúÒóÉõ (ÅöÐóÇ) .
æóåóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÅöäúßóÇÑöíøñ ãõÄóßøöÏñ áöáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÇáúÃóæøóáö áöáÏøöáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÍóÇáóÉó(30/70)
ÞóÇáõæÇ Êöáúßó ÅöÐðÇ ßóÑøóÉñ ÎóÇÓöÑóÉñ (12)
ÌóÏöíÑóÉñ ÈöÒöíóÇÏóÉö ÅöäúßóÇÑö ÇáúÅöÑúÌóÇÚö Åöáóì ÇáúÍóíóÇÉö ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö¡ ÝóåõãóÇ ÅöäúßóÇÑóÇäö áöÅöÙúåóÇÑö ÔöÏøóÉö ÅöÍóÇáóÊöåö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ äóÎöÑóÉð ÈöÏõæäö ÃóáöÝò ÈóÚúÏó Çáäøõæäö. æóÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉ æóÇáúßÓóÇÆöíø æÃÈæÈßÑ Úóäú ÚóÇÕöãò æóÑõæóíúÓò Úóäú íóÚúÞõæÈó æóÎóáóÝò äÇÎÑÉ ÈöÇáúÃáÝ.
[12]
[ÓõæÑóÉ ÇáäÇÒÚÇÊ (79) : ÂíóÉ 12]
ÞÇáõæÇ Êöáúßó ÅöÐÇð ßóÑøóÉñ ÎÇÓöÑóÉñ (12)
ÞÇáõæÇ ÈóÏóáõ ÇÔúÊöãóÇáò ãöäú ÌãáóÉ íóÞõæáõæäó ÃóÅöäøóÇ áóãóÑúÏõæÏõæäó Ýöí ÇáúÍÇÝöÑóÉö [ÇáäÇÒÚÇÊ: 10] .
æóÃõÚöíÏó ÝöÚúáõ ÇáúÞóæúáö áöãóÞóÇÕöÏó ãöäúåóÇ ÇáÏøöáóÇáóÉõ Úóáóì Ãóäøó Þóæúáóåõãú åóÐóÇ Ýöí ÛóÑóÖò ÂÎóÑó ÛóíúÑö ÇáúÞóæúáö ÇáúÃóæøóáö ÝóÇáúÞóæúáõ ÇáúÃóæøóáõ ÞóÕúÏõåõãú ãöäúåõ ÇáúÅöäúßóÇÑõ æóÇáúÅöÈúØóÇáõ¡ æóÇáúÞóæúáõ ÇáËøóÇäöí ÞóÕóÏõæÇ ãöäúåõ ÇáöÇÓúÊöåúÒóÇÁó æóÇáÊøóæóÑøõßó áöÃóäøóåõãú áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÊöáúßó ÇáúßóÑøóÉö ÝóæóÕúÝõåõãú ÅöíøóÇåóÇ Èö ÎÇÓöÑóÉñ ãöäú ÈóÇÈö ÇáúÝóÑúÖö æóÇáÊøóÞúÏöíÑö¡ Ãóíú áóæú ÍóÕóáóÊú ßóÑøóÉñ áóßóÇäóÊú ÎóÇÓöÑóÉð æóãöäúåóÇ ÏóÝúÚõ Êóæóåøõãö Ãóäú Êóßõæäó ÌõãúáóÉõ Êöáúßó ÅöÐÇð ßóÑøóÉñ
ÎÇÓöÑóÉñ
ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ãöäú ÌóÇäöÈö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóÚõÈøöÑó Úóäú Þóæúáöåöãú åóÐóÇ ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãóÇÖöí Ïõæäó ÇáúãõÖóÇÑöÚö Úóáóì ÚßÓ íóÞõæáõæäó ÃóÅöäøóÇ áóãóÑúÏõæÏõæäó Ýöí ÇáúÍÇÝöÑóÉö [ÇáäÇÒÚÇÊ: 10] áöÃóäøó åóÐöåö ÇáúãóÞóÇáóÉó ÞóÇáõæåóÇ ÇÓúÊöåúÒóÇÁð ÝóáóíúÓóÊú ãöãøóÇ íóÊóßóÑøóÑõ ãöäúåõãú ÈöÎöáóÇÝ Þóæúáåã: ÃóÅöäøóÇ áóãóÑúÏõæÏõæäó Ýöí ÇáúÍÇÝöÑóÉö ÝóÅöäøóåõ ÍõÌøóÉñ äóÇåöÖóÉñ Ýöí ÒóÚúãöåöãú¡ ÝóåóÐóÇ ãöãøóÇ íóÊóßóÑøóÑõ ãöäúåõãú Ýöí ßõáøö ãóÞóÇãò. æóÈöÐóáößó áóãú íóßõäö ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÇáÊøóÚúÌöíÈó ãöäú Þóæúáöåöãú åóÐóÇ áöÃóäøó ÇáÊøóÚúÌöíÈó íóÞúÊóÖöí ÇáúÅöäúßóÇÑó æóßóæúäõ ßóÑøóÊöåöãú¡ Ãóíú ÚóæúÏóÊöåöãú Åöáóì ÇáúÍóíóÇÉö ÚóæúÏóÉð ÎóÇÓöÑóÉð ÃóãúÑñ ãõÍóÞøóÞñ áóÇ íõäúßóÑõ áöÃóäøóåõãú íóÚõæÏõæäó Åöáóì ÇáúÍóíóÇÉö ÎóÇÓöÑöíäó áóÇ ãóÍóÇáóÉó.
æÊöáúßó ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì ÇáÑøóÏøóÉö ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏóÉö ãöäú (ãóÑúÏõæÏõæäó) æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Åöáóíúåö ÈöÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö áöáúãõÄóäøóËö áöáúÅöÎúÈóÇÑö Úóäúåõ Èö ßóÑøóÉñ æ (ÅöÐä) ÌóæóÇÈñ áöáúßóáóÇãö ÇáúãõÊóÞóÏøöãö¡ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÅöÐóäú Êöáúßó ßóÑøóÉñ ÎóÇÓöÑóÉñ¡ ÝóÞõÏøöãó Êöáúßó Úóáóì ÍóÑúÝö ÇáúÌóæóÇÈö áöáúÚöäóÇíóÉö ÈöÇáúÅöÔóÇÑóÉö.
æóÇáúßóÑøóÉõ: ÇáúæóÇÍöÏóÉõ ãöäó ÇáúßóÑøö¡ æóåõæó ÇáÑøõÌõæÚõ ÈóÚúÏó ÇáÐøóåóÇÈö¡ Ãóíú ÑóÌúÚóÉñ.(30/71)
ÝóÅöäøóãóÇ åöíó ÒóÌúÑóÉñ æóÇÍöÏóÉñ (13) ÝóÅöÐóÇ åõãú ÈöÇáÓøóÇåöÑóÉö (14)
æóÇáúÎõÓúÑóÇäõ: ÃóÕúáõåõ äóÞúÕõ ãóÇáö ÇáÊøöÌóÇÑóÉö ÇáøóÊöí åöíó áöØóáóÈö ÇáÑøöÈúÍ¡ Ãóí ÒöíóÇÏóÉ ÇáúãóÇáö ÝóÇÓúÊõÚöíÑó åõäóÇ áöãõÕóÇÏóÝóÉö ÇáúãóßúÑõæåö ÛóíúÑö ÇáúãõÊóæóÞøóÚö.
æóæóÕúÝõ ÇáúßóÑøóÉö ÈöÇáúÎóÇÓöÑóÉö ãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ áöáúãõÈóÇáóÛóÉö áöÃóäøó ÇáúÎóÇÓöÑó ÃóÕúÍóÇÈõåóÇ. æóÇáúãóÚúäóì: ÅöäøóÇ ÅöÐóäú ÎóÇÓöÑõæäó áöÊóßúÐöíÈöäóÇ æóÊóÈóíøõäö ÕöÏúÞö ÇáøóÐöí ÃóäúÐóÑóäóÇ ÈöÊöáúßó ÇáÑøÌúÚóÉ.
[13¡ 14]
[ÓõæÑóÉ ÇáäÇÒÚÇÊ (79) : ÇáúÂíóÇÊ 13 Åöáóì 14]
ÝóÅöäøóãÇ åöíó ÒóÌúÑóÉñ æÇÍöÏóÉñ (13) ÝóÅöÐÇ åõãú ÈöÇáÓøóÇåöÑóÉö (14)
ÇáúÝóÇÁõ ÝóÕöíÍóÉñ áöáÊøóÝúÑöíÚö Úóáóì ãóÇ íÝöíÏåõ Þóæúáåã ÃóÅöäøóÇ áóãóÑúÏõæÏõæäó Ýöí ÇáúÍÇÝöÑóÉö ÃóÅöÐÇ ßõäøóÇ ÚöÙÇãÇð äóÎöÑóÉð [ÇáäÇÒÚÇÊ: 9¡ 10] ãöäú ÅöÍóÇáóÊöåöãõ ÇáúÍóíóÇÉó ÈóÚúÏó ÇáúÈöáóì æóÇáúÝóäóÇÁö.
ÝÊÞÏíÑ ÇáúßóáóÇã: áóÇ ÚóÌóÈó Ýöí Ðóáößó ÝóãóÇ åöíó ÅöáøóÇ ÒóÌúÑóÉñ æóÇÍöÏóÉñ ÝóÅöÐóÇ ÃóäúÊõãú ÍóÇÖöÑõæäó Ýöí ÇáúÍóÔúÑö.
æóÖóãöíÑõ (åöíó) ÖóãöíÑõ ÇáúÞöÕøóÉö æóåõæó ÖóãöíÑõ ÇáÔøóÃúäö. æóÇÎúÊöíÑó ÇáÖøóãöíÑõ ÇáúãõÄóäøóËõ áöíóÍúÓõäó ÚóæúÏõåõ Åöáóì ÒóÌúÑóÉñ. æóåóÐóÇ ãöäú ÃóÍúÓóäö ÇÓúÊöÚúãóÇáóÇÊö ÖóãöíÑö ÇáÔøóÃúäö. æóÇáúÞóÕúÑõ ÍóÞöíÞöíøñ ãõÑóÇÏñ ãöäúåõ ÊóÃúßöíÏõ ÇáúÎóÈóÑö ÈöÊóäúÒöíáö ÇáÓøóÇãöÚö ãóäúÒöáóÉó ãóäú íóÚúÊóÞöÏõ Ãóäøó ÒóÌúÑóÉð æóÇÍöÏóÉð ÛóíúÑõ ßóÇÝöíóÉò Ýöí ÅöÍúíóÇÆöåöãú.
æóÝóÇÁõ ÝóÅöÐÇ åõãú ÈöÇáÓøóÇåöÑóÉö áöáÊøóÝúÑöíÚö Úáì ÌãáóÉ ÝóÅöäøóãÇ åöíó ÒóÌúÑóÉñ æÇÍöÏóÉñ æó (ÅöÐóÇ) áöáúãõÝóÇÌóÃóÉö¡ Ãóíö ÇáúÍõÕõæáõ Ïõæäó ÊóÃúÎöíÑò ÝóÍóÕóáó ÊóÃúßöíÏõ ãóÚúäóì ÇáÊøóÝúÑöíÚö ÇáøóÐöí ÃóÝóÇÏóÊúåõ ÇáúÝóÇÁõ æóÐóáößó íõÝöíÏõ ÚóÏóãó ÇáÊøóÑóÊøõÈö Èóíúäó ÇáÒøóÌúÑóÉö æóÇáúÍõÕõæáö Ýöí ÇáÓøóÇåöÑóÉö.
æóÇáÒøóÌúÑóÉõ: ÇáúãóÑøóÉõ ãöäó ÇáÒøóÌúÑö¡ æóåõæó ÇáúßóáóÇãõ ÇáøóÐöí Ýöíåö ÃóãúÑñ Ãóæú äóåúíñ Ýöí ÍóÇáóÉö ÛóÖóÈò¡ íõÞóÇáõ: ÒóÌóÑó ÇáúÈóÚöíÑó¡ ÅöÐóÇ ÕóÇÍó áóåõ áöíóäúåóÖó Ãóæú íóÓöíÑó¡ æóÚõÈøöÑó ÈöåóÇ åõäóÇ Úóäú ÃóãúÑö Çááøóåö ÈöÊóßúæöíäö ÃóÌúÓóÇÏö ÇáäøóÇÓö ÇáúÃóãúæóÇÊö ÊóÕúæöíÑðÇ áöãóÇ Ýöíåö ãöäú ãóÚúäóì ÇáÊøóÓúÎöíÑö áöÊóÚúÌöíáö ÇáÊøóßóæøõäö. æóÝöíåö ãõäóÇÓóÈóÉñ áöÅöÍúíóÇÁö ãóÇ ßóÇäó åóÇãöÏðÇ ßóãóÇ íõÈúÚóËõ ÇáúÈóÚöíÑõ ÇáúÈóÇÑößõ ÈöÒóÌúÑóÉò íóäúåóÖõ ÈöåóÇ ÓóÑöíÚðÇ ÎóæúÝðÇ ãöäú ÒóÇÌöÑöåö. æóÞóÏú ÚõÈøöÑó Úóäú Ðóáößó ÈöÇáÕøóíúÍóÉö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóæúãó íóÓúãóÚõæäó ÇáÕøóíúÍóÉó ÈöÇáúÍóÞøö Ðáößó íóæúãõ ÇáúÎõÑõæÌö [Þ: 42] æóåõæó ÇáøóÐöí ÚõÈøöÑó Úóäúåõ ÈöÇáäøóÝúÎö Ýöí ÇáÕøõæÑö.
æóæõÕöÝóÊö ÇáÒøóÌúÑóÉõ ÈöæóÇÍöÏóÉò ÊóÃúßöíÏðÇ áöãóÇ Ýöí ÕöíÛóÉö ÇáúãóÑøóÉö ãöäú ãóÚúäóì ÇáúæóÍúÏóÉö áöÆóáøóÇ íõÊóæóåøóãó Ãóäøó ÅöÝúÑóÇÏóåõ áöáäøóæúÚöíøóÉö¡ æóåóÐöåö ÇáÒøóÌúÑóÉõ åöíó ÇáäøóÝúÎóÉõ ÇáËøóÇäöíóÉõ ÇáøóÊöí Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:(30/72)
åóáú ÃóÊóÇßó ÍóÏöíËõ ãõæÓóì (15) ÅöÐú äóÇÏóÇåõ ÑóÈøõåõ ÈöÇáúæóÇÏö ÇáúãõÞóÏøóÓö Øõæðì (16) ÇÐúåóÈú Åöáóì ÝöÑúÚóæúäó Åöäøóåõ ØóÛóì (17) ÝóÞõáú åóáú áóßó Åöáóì Ãóäú ÊóÒóßøóì (18) æóÃóåúÏöíóßó Åöáóì ÑóÈøößó ÝóÊóÎúÔóì (19)
æóäõÝöÎó Ýöí ÇáÕøõæÑö ÝóÕóÚöÞó ãóäú Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóãóäú Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÅöáøóÇ ãóäú ÔÇÁó Çááøóåõ Ëõãøó äõÝöÎó Ýöíåö ÃõÎúÑì ÝóÅöÐÇ åõãú ÞöíÇãñ íóäúÙõÑõæäó [ÇáÒãÑ: 68] Ýóåöíó ËóÇäöíóÉñ áöáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ¡ æóåöíó ÇáÑøóÇÏöÝóÉõ ÇáøóÊöí ÊóÞóÏøóãó ÐößúÑõåóÇ ÂäöÝðÇ æóÅöäøóãóÇ ÃõÑöíÏó ÈößóæúäöåóÇ æóÇÍöÏóÉð ÃóäøóåóÇ áóÇ ÊõÊúÈóÚõ ÈöËóÇäöíóÉò áóåóÇ¡ æóÞóÏú æõÕöÝóÊú ÈöæóÇÍöÏóÉ Ýöí ÕõæÑóÉ ÇáúÍóÇÞøóÉö ÈöåóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑ.
æ (ÇáÓÇåÑÉ) : ÇáúÃóÑúÖõ ÇáúãõÓúÊóæöíóÉõ ÇáúÈóíúÖóÇÁõ ÇáøóÊöí áóÇ äóÈóÇÊó ÝöíåóÇ íõÎúÊóÇÑõ ãöËúáõåóÇ áöÇÌúÊöãóÇÚö ÇáúÌõãõæÚö æóæóÖúÚö ÇáúãóÛóÇäöãö. æóÃõÑöíÏó ÈöåóÇ ÃóÑúÖñ íóÌúÚóáõåóÇ Çááøóåõ áöÌóãúÚö ÇáäøóÇÓö áöáúÍóÔúÑö.
æóÇáúÅöÊúíóÇäõ Èö (ÅöÐóÇ) ÇáúÝõÌóÇÆöíøóÉö áöáÏøöáóÇáóÉö Úóáóì ÓõÑúÚóÉö ÍõÖõæÑöåöãú ÈöåóÐóÇ ÇáúãóßóÇäö ÚóÞöÈó ÇáúÈóÚúËö.
æóÚóØúÝõåóÇ ÈöÇáúÝóÇÁö áöÊóÍúÞöíÞö Ðóáößó ÇáúãóÚúäóì ÇáøóÐöí ÃóÝóÇÏóÊúåõ (ÅöÐóÇ) áöÃóäøó ÇáúÌóãúÚó Èóíúäó ÇáúãõÝóÇÌóÃóÉö æóÇáÊøóÝúÑöíÚö ÃóÔóÏøõ ãóÇ íõÚóÈøóÑõ Èöåö Úóäö ÇáÓøõÑúÚóÉö ãóÚó ÅöíÌóÇÒö ÇááøóÝúÙö.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó Çááøóåó íóÃúãõÑõ ÈöÃóãúÑö ÇáÊøóßúæöíäö ÈöÎóáúÞö ÃóÌúÓóÇÏò ÊóÍöáøõ ÝöíåóÇ ÇáúÃóÑúæóÇÍõ ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÝóÊóÍúÖõÑõ Ýöí ãóæúÞöÝö ÇáúÍóÔúÑö áöáúÍÓÇÈö ÈöÓõÑúÚóÉ.
[15- 19]
[ÓõæÑóÉ ÇáäÇÒÚÇÊ (79) : ÇáúÂíóÇÊ 15 Åöáóì 19]
åóáú ÃóÊÇßó ÍóÏöíËõ ãõæÓì (15) ÅöÐú äÇÏÇåõ ÑóÈøõåõ ÈöÇáúæÇÏö ÇáúãõÞóÏøóÓö Øõæìð (16) ÇÐúåóÈú Åöáì ÝöÑúÚóæúäó Åöäøóåõ ØóÛì (17) ÝóÞõáú åóáú áóßó Åöáì Ãóäú ÊóÒóßøóì (18) æóÃóåúÏöíóßó Åöáì ÑóÈøößó ÝóÊóÎúÔì (19)
åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÇÚúÊöÑóÇÖñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö ÝóÅöäøóãÇ åöíó ÒóÌúÑóÉñ æÇÍöÏóÉñ [ÇáäÇÒÚÇÊ: 13] æóÈóíúäó ÌõãúáóÉö ÃóÃóäúÊõãú ÃóÔóÏøõ ÎóáúÞÇð [ÇáäÇÒÚÇÊ: 27] ÇáøóÐöí åõæó ÇáúÍõÌøóÉõ Úóáóì ÅöËúÈóÇÊö ÇáúÈóÚúËö Ëõãøó ÇáúÅöäúÐóÇÑõ ÈöãóÇ ÈóÚúÏóåõ
ÏóÚóÊú Åöáóì ÇÓúÊöØúÑóÇÏöåö ãõäóÇÓóÈóÉõ ÇáÊøóåúÏöíÏö áöãõäúßöÑöí ãóÇ ÃóÎúÈóÑóåõãú Èöåö ÇáÑøóÓõæáõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäó ÇáúÈóÚúËö áöÊóãóÇËõáö ÍóÇáö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ØõÛúíóÇäöåöãú Úóáóì Çááøóåö æóÑóÓõæáöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÍóÇáö ÝöÑúÚóæúäó æóÞóæúãöåö æóÊóãóÇËõáö ÍóÇáö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÚó Þóæúãöåö ÈöÍóÇáö ãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ãóÚó ÝöÑúÚóæúäó áöíóÍúÕõáó ãöäú ÐößúÑö ÞöÕøóÉö ãõæÓóì ÊóÓúáöíóÉñ áöáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóãóæúÚöÙóÉñ áöáúãõÔúÑößöíäó æóÃóÆöãøóÊöåöãú ãöËúáó ÃóÈöí Ìóåúáò æóÃõãóíøóÉó Èúäö ÎóáóÝò æóÃóÖúÑóÇÈöåöãóÇ áöÞóæúáöåö Ýöí ÂÎöÑöåóÇ Åöäøó Ýöí Ðáößó áóÚöÈúÑóÉð áöãóäú íóÎúÔì [ÇáäÇÒÚÇÊ: 26] .
æåóáú ÃóÊÇßó ÇÓúÊöÝúåóÇãñ ÕõæÑöíøñ íõÞúÕóÏõ ãöäú ÃóãúËóÇáöåö ÊóÔúæöíÞõ ÇáÓøóÇãöÚö Åöáóì ÇáúÎóíúÑö ãöäú ÛóíúÑö ÞóÕúÏò Åöáóì ÇÓúÊöÚúáóÇãö ÇáúãõÎóÇØóÈö Úóäú ÓóÇÈöÞö Úöáúãöåö ÈöÐóáößó ÇáúÎóÈóÑö¡ ÝóÓóæóÇÁñ Ýöí Ðóáößó(30/73)
Úóáöãóåõ ãöäú ÞóÈúáõ Ãóæú áóãú íóÚúáóãúåõ¡ æóáöÐóáößó áóÇ íóäúÊóÙöÑõ ÇáúãõÊóßóáøöãõ ÈöåóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÌóæóÇÈðÇ Úóäåõ ãä ÇáúãóÓúÆõæá Èóáú íõÚóÞøöÈõ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãó ÈöÊóÝúÕöíáö ãóÇ Ãóæúåóãó ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãó Úóäúåõ ÈöåóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ßöäóÇíóÉð Úóäú ÃóåóãøöíøóÉö ÇáúÎóÈóÑö ÈöÍóíúËõ Åöäøóåõ ãöãøóÇ íóÊóÓóÇÁóáõ ÇáäøóÇÓõ Úóäú Úöáúãöåö.
æóáöÐóáößó áóÇ ÊóÓúÊóÚúãöáõ ÇáúÚóÑóÈõ Ýöí ãöËúáöåö ãöäú ÍõÑõæÝö ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÛóíúÑó åóáú áöÃóäøóåóÇ ÊóÏõáøõ Úóáóì ØóáóÈö ÊóÍúÞöíÞö ÇáúãõÓúÊóÝúåóãö Úóäúåõ¡ Ýóåöíó Ýöí ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ãöËúáó (ÞóÏú) Ýöí ÇáúÅöÎúÈóÇÑö¡ æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ãóÚóåóÇ ÍóÇÕöáñ ÈöÊóÞúÏöíÑö åóãúÒóÉö ÇÓúÊöÝúåóÇãò¡ ÝóÇáúãõÓúÊóÝúåöãõ ÈöåóÇ íóÓúÊóÝúåöãõ Úóäú ÊóÍúÞöíÞö ÇáúÃóãúÑö¡ æóãöäú ÞóÈöíáöåö Þóæúáõåõãú Ýöí ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö: ÃóáóíúÓó ÞóÏú ÚóáöãúÊó ßóÐóÇ ÝóíóÃúÊõæäó Èö (ÞóÏú) ãóÚó ÝöÚúáö ÇáäøóÝúíö ÇáúãõÞúÊóÑöäö ÈöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÅöäúßóÇÑò ãöäú ÛóíúÑö Ãóäú íóßõæäó Úöáúãõ ÇáúãõÎóÇØóÈö ãõÍóÞøóÞðÇ ÚöäúÏó ÇáúãõÊóßóáøöãö.
æóÇáúÎöØóÇÈõ áöÛóíúÑö ãõÚóíøóäò ÝóÇáúßóáóÇãõ ãóæúÚöÙóÉñ æóíóÊúÈóÚõåõ ÊóÓúáöíóÉõ ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æÃóÊÇßó ãóÚúäóÇåõ: ÈóáóÛóßó¡ ÇÓúÊõÚöíÑó ÇáúÅöÊúíóÇäõ áöÍõÕõæáö ÇáúÚöáúãö ÊóÔúÈöíåðÇ áöáúãóÚúÞõæáö ÈöÇáúãóÍúÓõæÓö ßóÃóäøó ÇáúÍõÕõæáó ãóÌöíÁõ ÅöäúÓóÇäò Úóáóì æóÌúåö ÇáÊøóÕúÑöíÍöíøóÉö¡ Ãóæú ßóÃóäøó ÇáúÎóÈóÑó ÇáúÍóÇÕöáó ÅöäúÓóÇäñ ÃõËúÈöÊó áóåõ ÇáúÅöÊúíóÇäõ Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ÇáúãóßúäöíøóÉö¡ ÞóÇáó ÇáäøóÇÈöÛóÉõ:
ÃóÊóÇäöí ÃóÈóíúÊó ÇááøóÚúäó Ãóäøóßó áõãúÊóäöí æóÇáúÍóÏöíËõ: ÇáúÎóÈóÑõ¡ æóÃóÕúáõåõ ÝóÚöíáñ ÈöãóÚúäóì ÝóÇÚöáò ãöäú ÍóÏóËó ÇáúÃóãúÑõ ÅöÐóÇ ØóÑóÃó æóßóÇäó¡ Ãóíö ÇáúÍóÇÏöËõ ãöäú ÃóÍúæóÇáö ÇáäøóÇÓö æóÅöäøóãóÇ íõØúáóÞõ Úóáóì ÇáúÎóÈóÑö ÈöÊóÞúÏöíÑö ãõÖóÇÝò áóÇ íõÐúßóÑõ áößóËúÑóÉö ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö ÊóÞúÏöíÑõåõ ÎóÈóÑõ ÇáúÍóÏöíËö¡ Ãóíú ÎÈÑ ÇáúÍóÇÏöË.
æÅöÐú ÇÓúãõ ÒóãóÇäò¡ æóÇÓúÊõÚúãöáó åõäóÇ Ýöí ÇáúãóÇÖöí æóåõæó ÈóÏóáñ ãöäú ÍóÏöíËõ ãõæÓì ÈóÏóáõ ÇÔúÊöãóÇáò áöÃóäøó ÍóÏöíËóåõ íóÔúÊóãöáõ Úóáóì ßóáóÇãö Çááøóåö ÅöíøóÇåõ æóÛóíúÑö Ðóáößó.
æóßóãóÇ ÌóÇÒó Ãóäú Êóßõæäó (ÅöÐú) ÈóÏóáðÇ ãöäó ÇáúãóÝúÚõæáö Èöåö Ýöí Þóæúáå ÊóÚóÇáóì: æóÇÐúßõÑõæÇ äöÚúãóÊó Çááøóåö Úóáóíúßõãú ÅöÐú ßõäúÊõãú ÃóÚúÏÇÁð [Âá ÚãÑóÇä: 103] íÌæÒ Ãóä íßæä ÈóÏóáÇ ãä ÇáúÝóÇÚöá æóÛóíÑå. æÇÞÊÕÇÑ ÇÈúä åöÔóÇã æóÛóíÑå Úáì ÃóäøóåóÇ Êßæä ãóÝúÚõæáÇ Èöåö Ãóæ ÈóÏóáÇ ãä ÇáúãóÝúÚõæá Èöåö ÇÞúÊöÕóÇÑñ Úóáóì ÃóßúËóÑö ãóæóÇÑöÏö ÇÓúÊöÚúãóÇáöåóÇ ÅöÐóÇ ÎóÑóÌóÊú Úóäö ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö¡ ÝóÞóÏú ÌõæøöÒó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» æõÞõæÚõ (ÅöÐú) ãõÈúÊóÏóÃð Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ãóäú ÞóÑóÃó: áóÞóÏú ãóäøó Çááøóåõ Úóáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó ÅöÐú ÈóÚóËó Ýöíåöãú ÑóÓõæáðÇ Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó(30/74)
æóÃõÖöíÝó ÅöÐú Åöáóì ÌõãúáóÉö äÇÏÇåõ ÑóÈøõåõ æóÇáúãóÚúäóì: åóáú ÃóÊóÇßó ÎóÈóÑõ ÒóãóÇäò äóÇÏóì Ýöíåö ãõæÓóì ÑóÈøõåõ.
æóÇáúæóÇÏö: ÇáúãóßóÇäõ ÇáúãõäúÎóÝöÖõ Èóíúäó ÇáúÌöÈóÇáö.
æóÇáúãõÞóÏøóÓõ: ÇáúãõØóåøóÑõ. æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö ÇáÊøóØúåöíÑõ ÇáúãóÚúäóæöíøõ æóåõæó ÇáÊøóÔúÑöíÝõ æóÇáÊøóÈúÑöíßõ áöÃóÌúáö ãóÇ äóÒóáó Ýöíåö ãöäú ßóáóÇãö Çááøóåö Ïõæäó ÊóæóÓøõØö ãóáóßò íõÈóáøöÛõ ÇáúßóáóÇãó Åöáóì ãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ¡ æóÐóáößó ÊóÞúÏöíÓñ ÎóÇÕøñ¡ æóáöÐóáößó ÞóÇáó Çááøóåõ áóåõ Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇáúÃõÎúÑóì ÝóÇÎúáóÚú äóÚúáóíúßó Åöäøóßó ÈöÇáúæÇÏö ÇáúãõÞóÏøóÓö [Øå:
12] .
æóØõæðì: ÇÓúãõ ãóßóÇäò æóáóÚóáøóåõ åõæó äóæúÚñ ãöäó ÇáúÃóæúÏöíóÉö íõÔúÈöåõ ÇáúÈöÆúÑó ÇáúãóØúæöíøóÉó¡ æóÞóÏú Óõãøöíó ãóßóÇäñ ÈöÙóÇåöÑö ãóßøóÉó ÐóÇ Øõæðì ÈöÖóãøö ÇáØøóÇÁö æóÈöÝóÊúÍöåóÇ æóßóÓúÑöåóÇ. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö Øóåó. æóåóÐóÇ æóÇÏò Ýöí ÌóÇäöÈö ÌóÈóáö ÇáØøõæÑö Ýöí ÈóÑøöíøóÉö ÓöíäóÇ Ýöí ÌóÇäöÈöåö ÇáúÛóÑúÈöíøö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ Øõæìð ÈöáóÇ Êóäúæöíäò Úóáóì Ãóäøóåõ ãóãúäõæÚñ ãöäó ÇáÕøóÑúÝö áöáúÚóáóãöíøóÉö æóÇáÊøóÃúäöíËö ÈöÊóÃúæöíáö ÇáúÈõÞúÚóÉö¡ Ãóæú áöáúÚóÏúáö Úóäú ØóÇæò¡ Ãóæú áöáúÚõÌúãóÉö. æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò æóÚóÇÕöãñ æóÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÎóáóÝñ ãõäóæøóäðÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑöåö ÇÓúãó æóÇÏò ãõÐóßøóÑó ÇááøóÝúÙö.
æóÌõãúáóÉõ ÇÐúåóÈú Åöáì ÝöÑúÚóæúäó ÈóíóÇäñ áöÌõãúáóÉö äÇÏÇåõ ÑóÈøõåõ æóÌõãúáóÉõ Åöäøóåõ ØóÛì ÊóÚúáöíáñ áöáúÃóãúÑö Ýöí Þóæúáöåö: ÇÐúåóÈú¡ æóáöÐóáößó ÇÝúÊõÊöÍóÊú ÈöÍóÑúÝö (Åöäøó) ÇáøóÐöí åõæó áöáöÇåúÊöãóÇãö æóíõÝöíÏõ ãõÝóÇÏó ÇáÊøóÚúáöíáö.
æóÇáØøõÛúíóÇäõ ÅöÝúÑóÇØõ ÇáÊøóßóÈøõÑö æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö áöáØøóÇÛöíäó ãóÂÈÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøóÈóÃö [22] .
æóÝöÑúÚóæúäõ: áóÞóÈõ ãóáößö ÇáúÞöÈúØö ÈöãöÕúÑó Ýöí ÇáúÞóÏöíãö¡ æóåõæó ÇÓúãñ ãõÚóÑøóÈñ Úóäö ÇááøõÛóÉö ÇáúÚöÈúÑóÇäöíøóÉö æóáóÇ íõÚúáóãõ åóáú åõæó ÇÓúãñ áöáúãóáößö Ýöí áõÛóÉö ÇáúÞöÈúØö æóáóãú íõØúáöÞúåõ ÇáúÞõÑúÂäõ ÅöáøóÇ Úóáóì ãóáößö ãöÕúÑó ÇáøóÐöí ÃõÑúÓöáó Åöáóíúåö ãõæÓóì¡ æóÃõØúáöÞó Úóáóì ÇáøóÐöí Ýöí Òóãóäö íõæÓõÝó ÇÓúãõ Çáúãóáößö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóíúåö ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ëõãøó ÈóÚóËúäÇ ãöäú ÈóÚúÏöåöãú ãõæÓì ÈöÂíÇÊöäÇ Åöáì ÝöÑúÚóæúäó æóãóáóÇÆöåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [103] .
æåóáú áóßó Åöáì Ãóäú ÊóÒóßøóì æóÃóåúÏöíóßó Åöáì ÑóÈøößó ÚóÑúÖñ æóÊóÑúÛöíÈñ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÞõæáÇ áóåõ ÞóæúáðÇ áóíøöäÇð áóÚóáøóåõ íóÊóÐóßøóÑõ Ãóæú íóÎúÔì [Øå: 44] .(30/75)
æóÞóæúáõåõ: åóáú áóßó ÊóÑúßöíÈñ ÌóÑóì ãóÌúÑóì ÇáúãóËóáö ÝóáóÇ íõÛóíøóÑõ Úóäú åóÐóÇ ÇáÊøóÑúßöíÈö áöÃóäøóåõ ÞõÕöÏó Èöåö ÇáúÅöíÌóÇÒõ íõÞóÇáõ: åóáú áóßó Åöáóì ßóÐóÇ¿ æóåóáú áóßó Ýöí ßóÐóÇ¿ æóåõæó ßóáóÇãñ íõÞúÕóÏõ ãöäúåõ ÇáúÚóÑúÖõ ÈöÞóæúáö ÇáÑøóÌõáö áöÖóíúÝöåö: åóáú áóßó Ãóäú ÊóäúÒöáó¿ æóãöäúåõ Þóæúáõ ßóÚúÈò:
ÃóáóÇ ÈóáøöÛóÇ Úóäøöí ÈõÌóíúÑðÇ ÑöÓóÇáóÉð ... Ýóåóáú áóßó ÝöíãóÇ ÞõáúÊõ æóíúÍóßó åóáú áóßóÇ
ÈöÖóãøö ÊóÇÁö (ÞõáúÊõ) . æóÞóæúáñ ÈõÌóíúÑò ÃóÎöíåö Ýöí ÌóæóÇÈöåö Úóäú ÃóÈúíóÇÊöåö:
ãóäú ãõÈúáöÛñ ßóÚúÈðÇ Ýóåóáú áóßó Ýöí ÇáøóÊöí ... Êóáõæãõ ÚóáóíúåóÇ ÈóÇØöáðÇ æóåöíó ÃóÍúÒóãõ
æáóßó ÎóÈóÑõ ãõÈúÊóÏóÃò ãóÍúÐõæÝò ÊóÞúÏöíÑõåõ: åóáú áóßó ÑóÛúÈóÉñ Ýöí ßóÐóÇ¿ ÝóÍõÐöÝó (ÑóÛúÈóÉñ) æóÇßúÊõÝöíó ÈöÏöáóÇáóÉö ÍóÑúÝö (Ýöí) Úóáóíúåö¡ æóÞóÇáõæÇ: åóáú áóßó Åöáóì ßóÐóÇ¿ Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö: åóáú áóßó ãóíúáñ¿ ÝóÍõÐöÝó (ãóíúáñ) áöÏöáóÇáóÉö (Åöáóì) Úóáóíúåö.
ÞóÇáó ÇáØøóíøöÈöíøõ: «ÞóÇáó ÇÈúäõ Ìöäøöí: ãóÊøóì ßóÇäó ÝöÚúáñ ãöäó ÇáúÃóÝúÚóÇáö Ýöí ãóÚúäóì ÝöÚúáò ÂÎóÑó ÝóßóËöíÑðÇ ãóÇ íõÌúÑóì ÃóÍóÏõåõãóÇ ãóÌúÑóì ÕóÇÍöÈöåö ÝóíõÚóæøóáõ Èöåö Ýöí ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö Åöáóíúåö (ßóÐóÇ) æóíõÍúÊóÐóì Èöåö Ýöí ÊóÕóÑøõÝöåö ÍóÐúæó ÕóÇÍöÈöåö æóÅöäú ßóÇäó ØóÑöíÞõ ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇá æóÇáúÚÑúÝ ÖöÏøå ãóÃúÎóÐöåö¡ ÃóáóÇ ÊóÑóì Åöáóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
åóáú áóßó Åöáì Ãóäú ÊóÒóßøóì æóÃóäúÊó ÅöäøóãóÇ ÊóÞõæáõ: åóáú áóßó Ýöí ßóÐóÇ¿ áóßöäøóåõ áóãøóÇ ÏóÎóáóåõ ãóÚúäóì: ÂÎõÐõ Èößó Åöáóì ßóÐóÇ Ãóæú ÃóÏúÚõæßó Åöáóíúåö¡ ÞóÇáó: åóáú áóßó Åöáì Ãóäú ÊóÒóßøóì æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÃõÍöáøó áóßõãú áóíúáóÉó ÇáÕøöíÇãö ÇáÑøóÝóËõ Åöáì äöÓÇÆößõãú [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 187] áóÇ íõÞóÇáõ: ÑóÝóËúÊõ Åöáóì ÇáúãóÑúÃóÉö¡ ÅöäøóãóÇ íõÞóÇá: ÑÝËÊÊ ÈöåóÇ¡ æóãóÚóåóÇ¡ áóßöäú áóãøóÇ ßóÇäó ÇáÑøóÝóË Ýöí ãÚäì ÇáúÅöÝúÖóÇÁö ÚõÏøöíó Èö (Åöáóì) æóåóÐóÇ ãöäú ÃóÓóÏøö ãóÐóÇåöÈö ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö¡ áöÃóäøóåõ ãóæúÖöÚñ íóãúáößõ Ýöíåö ÇáúãóÚúäóì ÚöäóÇäó ÇáúßóáóÇãö ÝóíóÃúÎõÐõåõ Åöáóíúåö» ÇåÜ. Þöíáó: áóíúÓó åóÐóÇ ãöäú ÈóÇÈö ÇáÊøóÖúãöíäö Èóáú ãöäú ÈóÇÈö ÇáúãóÌóÇÒö æóÇáúÞóÑöíäóÉö ÇáúÌóÇÑøóÉö.
æÊóÒóßøóì ÞóÑóÃóåõ äóÇÝöÚñ æóÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò æóíóÚúÞõæÈõ ÈöÊóÔúÏöíÏö ÇáÒøóÇíö Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøó ÃóÕúáóåõ: ÊóÊóÒóßøóì¡ ÈöÊóÇÁóíúäö¡ ÝóÞõáöÈóÊö ÇáÊøóÇÁõ ÇáúãõÌóÇæöÑóÉõ áöáÒøóÇíö ÒóÇíðÇ áöÊóÞóÇÑõÈö ãóÎúÑóÌóíúåöãóÇ æóÃõÏúÛöãóÊú Ýöí ÇáÒøóÇíö. æóÞóÑóÃóåõ ÇáúÈóÇÞõæäó ÈöÊóÎúÝöíÝö ÇáÒøóÇíö Úáì Ãóäå ÍÏÝÊ ÅöÍúÏóì ÇáÊøóÇÁóíúäö ÇÞúÊöÕóÇÑðÇ áöáÊøóÎúÝöíÝö.
æóÝöÚúáõ ÊóÒóßøóì Úóáóì ÇáúÞöÑóÇÁóÊóíúäö ÃóÕúáõåõ: ÊóÊóÒóßøóì ÈöÊóÇÁóíúäö ãõÖóÇÑöÚõ ÊóÒóßøóì ãõØóÇæöÚõ ÒóßøóÇåõ¡ Ãóíú ÌóÚóáóåõ ÒóßöíøðÇ.(30/76)
æóÇáÒøóßóÇÉõ: ÇáÒøöíóÇÏóÉõ¡ æóÊõØúáóÞõ Úóáóì ÇáÒøöíóÇÏóÉö Ýöí ÇáúÎóíúÑö ÇáäøóÝúÓóÇäöíøö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÞóÏú ÃóÝúáóÍó ãóäú
ÒóßøóÇåÇ æóÞóÏú ÎÇÈó ãóäú ÏóÓøóÇåÇ
[ÇáÔøóãúÓ: 9¡ 10] æóåõæó ãóÌóÇÒñ ÔóÇÆöÚñ ÓóÇæóì ÇáúÍóÞöíÞóÉó æóáöÐóáößó áóÇ íóÍúÊóÇÌõ Åöáóì ÞóÑöíäóÉò.
æóÇáúãóÚúäóì: ÍóËøõåõ Úóáóì Ãóäú íóÓúÊóÚöÏøó áöÊóÎúáöíÕö äóÝúÓöåö ãöäó ÇáúÚóÞöíÏóÉö ÇáÖøóÇáøóÉö ÇáøóÊöí åöíó ÎõÈúËñ ãóÌóÇÒöíøñ Ýöí ÇáäøóÝúÓö ÝóíóÞúÈóáó ÅöÑúÔóÇÏó ãóäú íõÑúÔöÏõåõ Åöáóì ãóÇ Èöåö ÒöíóÇÏóÉõ ÇáúÎóíúÑö ÝóÅöäøó ÝöÚúáó ÇáúãõØóÇæóÚóÉö íõÄúÐöäõ ÈöÝöÚúáö ÝóÇÚöáò íõÚóÇáöÌõ äóÝúÓóåõ æóíõÑóæøöÖõåóÇ ÅöÐú ßóÇäó áóãú íóåúÊóÏö Ãóäú íõÒóßøöíó äóÝúÓóåõ ÈöäóÝúÓöåö.
æóáöÐóáößó ÃóÚúÞóÈóåõ ÈöÚóØúÝö æóÃóåúÏöíóßó Åöáì ÑóÈøößó ÝóÊóÎúÔì Ãóíú Åöäú ßóÇäó Ýöíßó ÅöÚúÏóÇÏõ äóÝúÓößó áöáÊøóÒúßöíóÉö íóßõäú ÅöÑúÔóÇÏöí ÅöíøóÇßó ÝóÊóÎúÔóì¡ ÝóßóÇäó ÊóÑúÊöíÈõ ÇáúÌõãóáö Ýöí ÇáÐøößúÑö ãõÑóÇÚðì Ýöíåö ÊóÑóÊøõÈõåóÇ Ýöí ÇáúÍõÕõæáö ÝóáöÐóáößó áóãú íõÍúÊóÌú Åöáóì ÚóØúÝöåö ÈöÝóÇÁö ÇáÊøóÝúÑöíÚö¡ ÅöÐú ßóËöíÑðÇ ãóÇ íõÓúÊóÛúäóì ÈöÇáúÚóØúÝö ÈöÇáúæóÇæö ãóÚó ÅöÑóÇÏóÉö ÇáÊøóÑúÊöíÈö Úóäö ÇáúÚóØúÝö ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóÑúÊöíÈö áöÃóäøó ÇáúæóÇæó ÊõÝöíÏõ ÇáÊøóÑúÊöíÈó ÈöÇáúÞóÑöíäóÉö¡ æóíõÓúÊóÛúäóì ÈöÇáúÚóØúÝö Úóäú ÐößúÑö ÍóÑúÝö ÇáÊøóÝúÓöíÑö Ýöí ÇáúÚóØúÝö ÇáÊøóÝúÓöíÑöíøö ÇáøóÐöí íóßõæäõ ÇáúæóÇæõ Ýöíåö ÈöãóÚúäóì (Ãóíö) ÇáÊøóÝúÓöíÑöíøóÉö ÝóÅöäøó Ãóäú ÊóÒóßøóì æóÃóåúÏöíóßó Ýöí ÞõæøóÉö ÇáúãõÝúÑóÏö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: åóáú áóßó Ýöí ÇáÊøóÒúßöíóÉö æóåöÏóÇíóÊöí ÅöíøóÇßó ÝóÎóÔúíóÊößó Çááøóåó ÊóÚóÇáóì.
æóÇáúåöÏóÇíóÉ ÇáÏøáóÇáóÉ ÚáÁ ÇáØøóÑöíÞö ÇáúãõæóÕøöáö Åöáóì ÇáúãóØúáõæÈö ÅöÐóÇ ÞóÈöáóåóÇ ÇáúãóåúÏöíøõ.
æóÊóÝúÑöíÚõ ÝóÊóÎúÔì Úóáóì ÃóåúÏöíóßó ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóäøó ÎóÔúíóÉó Çááøóåö áóÇ Êóßõæäõ ÅöáøóÇ ÈöÇáúãóÚúÑöÝóÉö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÅöäøóãÇ íóÎúÔóì Çááøóåó ãöäú ÚöÈÇÏöåö ÇáúÚõáóãÇÁõ [ÝÇØÑ: 28] ¡ Ãóíö ÇáúÚõáóãóÇÁõ Èöåö¡ Ãóíú íóÎúÔóÇåõ ÎóÔúíóÉð ßóÇãöáóÉð áóÇ ÎóØóÃó ÝöíåóÇ æóáóÇ ÊóÞúÕöíÑó.
ÞóÇáó ÇáØøóíøöÈöíøõ: æóÚóäö ÇáúæóÇÓöØöíøö: ÃóæóÇÆöáõ ÇáúÚöáúãö ÇáúÎóÔúíóÉõ¡ Ëõãøó ÇáúÅöÌúáóÇáõ¡ Ëõãøó ÇáÊøóÚúÙöíãõ¡ Ëõãøó ÇáúåóíúÈóÉõ¡ Ëõãøó ÇáúÝóäóÇÁõ.
æóÝöí ÇáöÇÞúÊöÕóÇÑö Úóáóì ÐößúÑö ÇáúÎóÔúíóÉö ÅöíÌóÇÒñ ÈóáöíÛñ áöÃóäøó ÇáúÎóÔúíóÉó ãöáóÇßõ ßõáøö ÎóíúÑò.
æóÝöí «ÌóÇãöÚö ÇáÊøöÑúãöÐöíøö» Úóäú ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó ÞóÇáó: «ÓóãöÚúÊõ ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÞõæáõ ãóäú ÎóÇÝó ÃóÏúáóÌó æóãóäú ÃóÏúáóÌó ÈóáóÛó ÇáúãóäúÒöáó(30/77)
ÝóÃóÑóÇåõ ÇáúÂíóÉó ÇáúßõÈúÑóì (20) ÝóßóÐøóÈó æóÚóÕóì (21) Ëõãøó ÃóÏúÈóÑó íóÓúÚóì (22) ÝóÍóÔóÑó ÝóäóÇÏóì (23) ÝóÞóÇáó ÃóäóÇ ÑóÈøõßõãõ ÇáúÃóÚúáóì (24)
»
(1) .
æóÐõßöÑó áóåõ ÇáúÅöáóåõ ÇáúÍóÞøõ ÈöæóÕúÝö ÑóÈøößó Ïõæäó Ãóä íÐßÑ áóåõ ÇÓúãõ Çááøóåö ÇáúÚóáóãõ Ãóæú ÛóíúÑõåõ ãöäú ØõÑõÞö ÇáÊøóÚúÑöíÝö ÅöáúØóÇÝðÇ Ýöí ÇáÏøóÚúæóÉö Åöáóì ÇáÊøóæúÍöíÏö æóÊóÌóäøõÈðÇ áöÇÓúÊöØóÇÑóÉö äóÝúÓöåö äõÝõæÑðÇ¡ áöÃóäøóåõ áóÇ íõÚúÑóÝõ Ýöí áõÛóÉö ÝöÑúÚóæúä ÇÓúã ááå ÊóÚóÇáóì¡ æóáóæú ÚóÑøóÝóåõ áóåõ ÈöÇÓúãöåö Ýöí áõÛóÉö ÅöÓúÑóÇÆöíáó áóäóÝóÑó áöÃóäøó ÝöÑúÚóæúäó ßóÇäó íóÚúÈõÏõ ÂáöåóÉð ÈóÇØöáóÉð¡ ÝóßóÇäó Ýöí Þóæúáöåö: Åöáì ÑóÈøößó æóÝöÑúÚóæúäõ íóÚúáóãõ Ãóäøó áóåõ ÑóÈøðÇ ÅöØúãóÇÚñ áóåõ Ãóäú íõÑúÔöÏóåõ
ãõæÓóì Åöáóì ãóÇ áóÇ íõäóÇÝöí ÚóÞóÇÆöÏóåõ ÝóíõÕúÛöí Åöáóíúåö ÓóãúÚóåõ ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÓóãöÚó Þóæúáóåõ æóÍõÌøóÊóåõ ÏóÇÎóáóåõ ÇáúÅöíãóÇäõ ÇáúÍóÞøõ ãõÏóÑøóÌðÇ¡ ÝóÝöí åóÐóÇ ÇáúÃõÓúáõæÈö ÇÓúÊöäúÒóÇáñ áöØóÇÆöÑöåö.
æóÇáúÎóÔúíóÉõ: ÇáúÎóæúÝõ ÝóÅöÐóÇ ÃõØúáöÞóÊú Ýöí áöÓóÇäö ÇáÔøóÑúÚö íõÑóÇÏõ ÈöåóÇ ÎóÔúíóÉõ Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóáöåóÐóÇ äóÒóáó ÝöÚúáõåóÇ åõäóÇ ãóäúÒöáóÉó ÇááøóÇÒöãö Ýóáóãú íõÐúßóÑú áóåõ ãóÝúÚõæáñ áöÃóäøó ÇáúãóÎúÔöíøó ãóÚúáõæãñ ãöËúáó ÝöÚúáö ÇáúÅöíãóÇäö Ýöí áöÓóÇäö ÇáÔøóÑúÚö íõÞóÇáõ: Âãóäó ÝõáóÇäñ¡ æóÝõáóÇäñ ãõÄúãöäñ¡ Ãóíú ãõÄúãöäñ ÈöÇááøóå ææÍÏÇäíÊå.
[20- 24]
[ÓõæÑóÉ ÇáäÇÒÚÇÊ (79) : ÇáúÂíóÇÊ 20 Åöáóì 24]
ÝóÃóÑÇåõ ÇáúÂíóÉó ÇáúßõÈúÑì (20) ÝóßóÐøóÈó æóÚóÕì (21) Ëõãøó ÃóÏúÈóÑó íóÓúÚì (22) ÝóÍóÔóÑó ÝóäÇÏì (23) ÝóÞÇáó ÃóäóÇ ÑóÈøõßõãõ ÇáúÃóÚúáì (24)
ÇáúÝóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÃóÑÇåõ ÇáúÂíóÉó ÇáúßõÈúÑì ÝóÕöíÍóÉñ æóÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì ãóÍúÐõæÝò íóÞúÊóÖöíåö Þóæúáõåõ ÇÐúåóÈú Åöáì ÝöÑúÚóæúäó [ÇáäÇÒÚÇÊ: 17] . æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÝóÐóåóÈó ÝóÏóÚóÇåõ ÝóßóÐøóÈóåõ ÝóÃóÑóÇåõ ÇáúÂíóÉó ÇáúßõÈúÑóì¡ æóÐóáößó áöÃóäøó Þóæúáóåõ: Åöäøóåõ ØóÛì [ÇáäÇÒÚÇÊ: 17] íõÄúÐöäõ ÈöÃóäøóåõ ÓóíõáóÇÞöí ÏóÚúæóÉó ãõæÓóì ÈöÇáöÇÍúÊöÞóÇÑö æóÇáúÅöäúßóÇÑö¡ áöÃóäøó ÇáØøõÛúíóÇäó ãóÙöäøóÉõ Ðóíúäößó¡ ÝóÚóÑóÖó ãõæÓóì Úóáóíúåö ÅöÙúåóÇÑó ÂíóÉò ÊóÏõáøõ Úóáóì ÕöÏúÞö ÏóÚúæóÊöåö áóÚóáøóåõ íõæÞöäõ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó Ãóæóáóæú ÌöÆúÊõßó ÈöÔóíúÁò ãõÈöíäò ÞÇáó ÝóÃúÊö Èöåö Åöäú ßõäúÊó ãöäó ÇáÕøóÇÏöÞöíäó ÝóÃóáúÞì ÚóÕÇåõ ÝóÅöÐÇ åöíó ËõÚúÈÇäñ ãõÈöíäñ [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 30- 32] ¡ ÝóÊöáúßó åöíó ÇáúÂíóÉõ ÇáúßõÈúÑóì ÇáúãõÑóÇÏóÉõ åõäóÇ.
æóÇáúÂíóÉõ: ÍóÞöíÞóÊõåóÇ ÇáúÚóáóÇãóÉõ æóÇáúÃóãóÇÑóÉõ¡ æóÊõØúáóÞõ Úóáóì ÇáúÍõÌøóÉö ÇáúãõËúÈóÊóÉö áöÃóäøóåóÇ ÚóáóÇãóÉñ Úóáóì ËõÈõæÊö ÇáúÍóÞøö¡ æóÊõØúáóÞõ Úóáóì ãõÚúÌöÒóÉö ÇáÑøóÓõæáö áöÃóäøóåóÇ Ïóáöíáñ Úóáóì ÕöÏúÞö ÇáÑøóÓõæáö æóåõæó ÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ.
æóÃõÚúÞöÈó ÝöÚúáõ ÝóÃóÑÇåõ ÇáúÂíóÉó ÇáúßõÈúÑì ÈöÝöÚúáö ÝóßóÐøóÈó áöáÏøöáóÇáóÉö Úóáóì ÔöÏøóÉö ÚöäóÇÏöåö æóãõßóÇÈóÑóÊöåö ÍóÊøóì Ãóäøóåõ ÑóÃóì ÇáúÂíóÉó Ýóáóãú íóÊóÑóÏøóÏú æóáóãú íóÊóãóåøóáú ÍóÊøóì íóäúÙõÑó Ýöí ÇáÏøöáóÇáóÉö¡ Èóáú ÈóÇÏóÑó Åöáóì ÇáÊøóßúÐöíÈö æóÇáúÚöÕúíóÇäö.
_________
(1) ÇáÅÏáÇÌ: ãÎÝÝÇ: ÇáÓøíÑ Ýöí Ãæá Çááøóíúá¡ æãÔÏøÏÇ ÇáÓøíÑ Ýöí ÂÎÑ Çááøóíúá¡ æóÇáúãÑóÇÏ åõäóÇ ÇáÃæá.(30/78)
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÚöÕúíóÇäöåö ÚöÕúíóÇäõ ÃóãúÑö Çááøóåö Ãóäú íõæóÍøöÏóåõ Ãóæú Ãóäú íõØúáöÞó Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ãöäó ÇÓúÊöÚúÈóÇÏöåöãú æóÊóÓúÎöíÑöåöãú áöáúÎöÏúãóÉö Ýöí ÈöáóÇÏöåö.
æóÚóØúÝõ Ëõãøó ÃóÏúÈóÑó íóÓúÚì Èö Ëõãøó áöáÏøöáóÇáóÉö Úóáóì ÇáÊøóÑóÇÎöí ÇáÑøõÊúÈöíøö ßóãóÇ åõæó ÔóÃúäõåóÇ Ýöí ÚóØúÝö ÇáúÌõãóáö¡ ÝóÃóÝóÇÏóÊú Ëõãøó Ãóäøó ãóÖúãõæä ÇáúÌõãúáóÉ ÇáãÚØæÝÉ ÈöåóÇ ÃóÚúáóì ÑõÊúÈóÉð Ýöí ÇáúÛóÑóÖö ÇáøóÐöí ÊóÖóãøóäóÊúåõ ÇáúÌõãúáóÉõ ÞóÈúáóåóÇ¡ Ãóíú Ãóäøóåõ ÇÑúÊóÞóì ãöäó ÇáÊøóßúÐöíÈö æóÇáúÚöÕúíóÇäö Åöáóì ãóÇ åõæó ÃóÔóÏøõ æóåõæó ÇáúÅöÏúÈóÇÑõ æóÇáÓøóÚúíõ æóÇÏøöÚóÇÁõ ÇáúÅöáóåöíøóÉö áöäóÝúÓöåö¡ Ãóíú ÈóÚúÏó Ãóäú ÝóßøóÑó ãóáöíøðÇ áóãú íóÞúÊóäöÚú ÈöÇáÊøóßúÐöíÈö æóÇáúÚöÕúíóÇäö ÝóÎóÔöíó Ãóäøóåõ Åöäú ÓóßóÊó ÑõÈøóãóÇ ÊõÑóæøóÌõ ÏóÚúæóÉõ ãõæÓóì Èóíúäó ÇáäøóÇÓö ÝóÃóÑóÇÏó ÇáúÍóíúØóÉó áöÏóÝúÚöåóÇ æóÊóÍúÐöíÑö ÇáäøóÇÓö ãöäúåóÇ.
æóÇáúÅöÏúÈóÇÑõ æóÇáÓøóÚúíõ ãõÓúÊóÚúãóáóÇäö Ýöí ãóÚúäóíóíúåöãóÇ ÇáúãóÌóÇÒöíøóíúäö ÝóÅöäøó ÍóÞöíÞóÉó ÇáúÅöÏúÈóÇÑö åõæó ÇáúãóÔúíõ Åöáóì
ÇáúÌöåóÉö ÇáøóÊöí åöíó ÎóáúÝõ ÇáúãóÇÔöí ÈöÃóäú íóßõæäó ãõÊóæóÌøöåðÇ Åöáóì ÌöåóÉò Ëõãøó íóÊóæóÌøóåõ Åöáóì ÌöåóÉò ÊõÚóÇßöÓõåóÇ.
æóåõæó åõäóÇ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáúÅöÚúÑóÇÖö Úóäú ÏóÚúæóÉö ÇáÏøóÇÚöí ãöËúáó
Þóæúáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöãõÓóíúáöãóÉó áóãøóÇ ÃóÈóì ÇáúÅöíãóÇäó:
«æóáóÆöäú ÃóÏúÈóÑúÊó áóíóÚúÞöÑóäøóßó Çááøóåõ» .
æóÃóãøóÇ ÇáÓøóÚúíõ ÝóÍóÞöíÞóÊõåõ: ÔöÏøóÉõ ÇáúãóÔúíö¡ æóåõæó åõäóÇ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáúÍöÑúÕö æóÇáöÇÌúÊöåóÇÏö Ýöí ÃóãúÑöåö ÇáäøóÇÓó ÈöÚóÏóãö ÇáúÅöÕúÛóÇÁö áößóáóÇãö ãõæÓóì¡ æóÌóãóÚó ÇáÓøóÍóÑóÉó áöãõÚóÇÑóÖóÉö ãõÚúÌöÒóÊöåö ÅöÐú ÍóÓöÈóåóÇ ÓöÍúÑðÇ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÊóæóáøóì ÝöÑúÚóæúäõ ÝóÌóãóÚó ßóíúÏóåõ [Øå: 60] .
æóÇáúÚóãóáõ ÇáøóÐöí íóÓúÚóì Åöáóíúåö íõÈóíøöäõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóÍóÔóÑó ÝóäÇÏì ÝóÞÇáó ÃóäóÇ ÑóÈøõßõãõ ÇáúÃóÚúáì ÝóËóáóÇËóÊõåóÇ ãõÑóÊøóÈóÉñ Úóáóì íóÓúÚì ÝóÌõãúáóÉõ ÝóÍóÔóÑó ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö íóÓúÚì áöÃóäøó ÝöÑúÚóæúäó ÈóÐóáó ÍöÑúÕóåõ áöíõÞúäöÚó ÑóÚöíøóÊóåõ ÈöÃóäøóåõ ÇáÑøóÈøõ ÇáúÃóÚúáóì ÎóÔúíóÉó ÔõíõæÚö ÏóÚúæóÉö ãõæÓóì áöÚöÈóÇÏóÉö ÇáÑøóÈøö ÇáúÍóÞøö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÃóÏúÈóÑó Úóáóì ÍóÞöíÞóÊöåö¡ Ãóíú ÊóÑóßó Ðóáößó ÇáúãóÌúãóÚó ÈöÃóäú ÞóÇãó ãõÚúÑöÖðÇ ÅöÚúáóÇäðÇ ÈöÛóÖóÈöåö Úóáóì ãõæÓóì æóíóßõæäõ íóÓúÚì ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ÍóÞöíÞóÊöåö ÃóíúÖðÇ¡ Ãóíú ÞóÇãó íóÔúÊóÏøõ Ýöí ãóÔúíöåö æóåöíó ãöÔúíóÉõ ÇáúÛóÇÖöÈö ÇáúãõÚúÑöÖö.
æóÇáúÍóÔúÑõ: ÌóãúÚõ ÇáäøóÇÓö¡ æóåóÐóÇ ÇáúÍóÔúÑõ åõæó ÇáúãõÈóíøóäõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáõæÇ ÃóÑúÌöåú æóÃóÎÇåõ æóÇÈúÚóËú Ýöí ÇáúãóÏÇÆöäö ÍÇÔöÑöíäó íóÃúÊõæßó Èößõáøö ÓóÍøóÇÑò Úóáöíãò [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 36¡ 37] .(30/79)
æóÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáõ (ÍóÔóÑó) áöÙõåõæÑöåö áöÃóäøó ÇáøóÐöíäó íõÍúÔóÑõæäó åõãú Ãóåúáõ ãóÏöíäóÊöåö ãöäú ßõáøö ÕöäúÝò.
æóÚóØúÝõ ÝóäÇÏì ÈöÇáúÝóÇÁö áöÅöÝóÇÏóÉö Ãóäøóåõ ÃóÚúáóäó åóÐóÇ ÇáúÞóæúáó áóåõãú ÈöÝóæúÑö ÍõÖõæÑöåöãú áöÝóÑúØö ÍöÑúÕöåö Úóáóì ÅöÈúáóÇÛö Ðóáößó Åöáóíúåöãú.
æóÇáäøöÏóÇÁõ: ÍóÞöíÞóÊõåõ ÌóåúÑõ ÇáÕøóæúÊö ÈöÏóÚúæóÉö ÃóÍóÏò áöíóÍúÖõÑó æóáöÐóáößó ßóÇäóÊú ÍõÑõæÝõ ÇáäøöÏóÇÁö äóÇÆöÈóÉð ãóäóÇÈó (ÃóÏúÚõæ) ÝóäóÕóÈóÊö ÇáöÇÓúãó ÇáúæóÇÞöÚó ÈóÚúÏóåóÇ. æóíõØúáóÞõ ÇáäøöÏóÇÁõ Úóáóì ÑóÝúÚö ÇáÕøóæúÊö Ïõæäó ØóáóÈö ÍõÖõæÑò ãóÌóÇÒðÇ ãõÑúÓóáðÇ ÈöÚóáóÇÞóÉö ÇááøõÒõæãö ßóÞóæúáö ÇáúÍóÑöíÑöíøö Ýöí «ÇáúãóÞóÇãóÉö ÇáËøóáóÇËöíäó» «ÝóÍöíäó ÌóáóÓó ßóÃóäøóåõ ÇÈúäõ ãóÇÁö ÇáÓøóãóÇÁö¡ äóÇÏóì ãõäóÇÏò ãöäú ÞöÈóáö ÇáúÃóÍúãóÇÁö» ÅöáóÎú.
æóÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáõ (äóÇÏóì) ßóãóÇ ÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáõ (ÍóÔóÑó) .
æóÅöÓúäóÇÏõ ÇáúÍóÔúÑö æóÇáäøöÏóÇÁö Åöáóì ÝöÑúÚóæúäó ãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ áöÃóäøóåõ áóÇ íõÈóÇÔöÑõ ÈöäóÝúÓöåö ÍóÔúÑó ÇáäøóÇÓö æóáóÇ äöÏóÇÁóåõãú æóáóßöäú íóÃúãõÑõ ÃóÊúÈóÇÚóåõ æóÌõäúÏóåõ¡ æóÅöäøóãóÇ ÃõÓúäöÏó Åöáóíúåö áöÃóäøóåõ ÇáøóÐöí ÃóãóÑó Èöåö ßóÞóæúáöåöãú: Èóäóì ÇáúãóäúÕõæÑõ ÈóÛúÏóÇÏó.
æóÇáúÞóæúáõ ÇáøóÐöí äóÇÏóì Èöåö åõæó ÊóÐúßöíÑõ Þóæúãöåö ÈöãõÚúÊóÞóÏöåöãú Ýöíåö ÝóÅöäøóåõãú ßóÇäõæÇ íóÚúÊóÈöÑõæäó ãóáößó ãöÕúÑó ÅöáóåðÇ áöÃóäøó ÇáúßóåóäóÉó íõÎúÈöÑõæäóåõãú ÈöÃóäøóåõ ÇÈúäõ (Âãõæäó ÑóÚö) ÇáøóÐöí íóÌúÚóáõæäóåõ ÅöáóåðÇ æóãóÙúåóÑõåõ ÇáÔøóãúÓõ.
æóÕöíÛóÉõ ÇáúÍóÕúÑö Ýöí ÃóäóÇ ÑóÈøõßõãõ áöÑóÏøö ÏóÚúæóÉö ãõæÓóì.
æóÞóæúáõåõ: ÝóÞÇáó ÃóäóÇ ÑóÈøõßõãõ ÇáúÃóÚúáì ÈóÏóáñ ãöäú ÌõãúáóÉö ÝóäÇÏì ÈóÏóáðÇ ãõØóÇÈöÞðÇ ÈöÅöÚóÇÏóÉö ÍóÑúÝö ÇáúÚóØúÝö¡ æóåõæó ÇáúÝóÇÁõ áöÃóäøó ÇáúÈóÏóáó ÞóÏú íóÞúÊóÑöäõ ÈöãöËúáö ÇáúÚóÇãöáö Ýöí ÇáúãõÈúÏóáö ãöäúåõ áöÞóÕúÏö ÇáÊøóÃúßöíÏö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãöäó ÇáäøóÎúáö ãöäú ØóáúÚöåÇ ÞöäúæÇäñ ÏÇäöíóÉñ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [99] .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÌõãúáóÉõ: ÝóÞÇáó ÃóäóÇ ÑóÈøõßõãõ ÚóØúÝðÇ Úóáóì ÌõãúáóÉö íóÓúÚì Úóáóì Ãóäú íóßõæäó ÝöÑúÚóæúäõ ÃóãóÑó ÈöåóÐóÇ ÇáúÞóæúáö Ýöí ÃóäúÍóÇÁö ãóãúáóßóÊöåö¡ æóáóíúÓó ÞóÇÕöÑðÇ Úóáóì ÅöÚúáóÇäöåö Ýöí ÇáúÍóÔúÑö ÇáøóÐöíäó ÍóÔóÑóåõãú Íóæúáó ÞóÕúÑöåö.
ÝóæóÕóÝó äóÝúÓóåõ ÈöÇáÑøóÈøö ÇáúÃóÚúáóì áöÃóäøóåõ ÇÈúäõ (Âãõæäó ÑóÚú) æóåõæó ÇáÑøóÈøõ ÇáúÃóÚúáóì¡ ÝóÇÈúäõåõ åõæó(30/80)
ÝóÃóÎóÐóåõ Çááøóåõ äóßóÇáó ÇáúÂÎöÑóÉö æóÇáúÃõæáóì (25) Åöäøó Ýöí Ðóáößó áóÚöÈúÑóÉð áöãóäú íóÎúÔóì (26)
ÇáúÞóÇÆöãõ ÈöæóÕúÝöåö¡ Ãóæú áöÃóäøóåõ ßóÇäó Ýöí ÚóÕúÑö ÇÚúÊöÞóÇÏöåö: Ãóäøó ÝöÑúÚóæúäó ÑóÈøõ ÇáúÃóÑúÈóÇÈö ÇáúãõÊóÚóÏøöÏóÉö ÚöäúÏóåõãú ÝóÕöÝóÉõ ÇáúÃóÚúáì ÕÝÉ ßÇÔÝÉ.
[25¡ 26]
[ÓõæÑóÉ ÇáäÇÒÚÇÊ (79) : ÇáúÂíóÇÊ 25 Åöáóì 26]
ÝóÃóÎóÐóåõ Çááøóåõ äóßÇáó ÇáúÂÎöÑóÉö æóÇáúÃõæáì (25) Åöäøó Ýöí Ðáößó áóÚöÈúÑóÉð áöãóäú íóÎúÔì (26)
ÌõãúáóÉõ ÝóÃóÎóÐóåõ Çááøóåõ äóßÇáó ÇáúÂÎöÑóÉö æóÇáúÃõæáì ãõÝóÑøóÚóÉñ Úóäö ÇáúÌõãóáö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ¡ Ãóíú ßóÇäó ãóÇ ÐõßöÑó ãöäú ÊóßúÐöíÈöåö æóÚöÕúíóÇäöåö æóßóíúÏöåö ÓóÈóÈðÇ áöÃóäú ÃóÎóÐóåõ Çááøóåõ¡ æóåóÐóÇ åõæó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú ÓóæúÞö ÇáúÞöÕøóÉö æóåõæó ãóäóÇØõ ãóæúÚöÙóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó æóÅöäúÐóÇÑöåöãú¡ ãóÚó ÊóÓúáöíóÉö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÊóËúÈöíÊöåö.
æóÍóÞöíÞóÉõ ÇáúÃóÎúÐö: ÇáÊøóäóÇæõáõ ÈöÇáúíóÏö¡ æóíõÓúÊóÚóÇÑõ ßóËöíÑðÇ áöáúãóÞúÏöÑóÉö æóÇáúÛóáóÈóÉö ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
ÝóÃóÎóÐúäÇåõãú ÃóÎúÐó ÚóÒöíÒò ãõÞúÊóÏöÑò [ÇáúÞóãóÑ: 42] æóÞóÇáó: ÝóÃóÎóÐóåõãú ÃóÎúÐóÉð ÑÇÈöíóÉð [ÇáÍÇÞÉ: 10] .
æóÇáúãóÚúäóì: Ýóáóãú íõÝúáöÊú ãöäú ÚöÞóÇÈö Çááøóåö.
æóÇáäøóßóÇáõ: ÇÓúãõ ãóÕúÏóÑö äóßøóáó Èöåö ÊóäúßöíáðÇ æóåõæó ãöËúáõ: ÇáÓøóáóÇãö¡ ÈöãóÚúäóì ÇáÊøóÓúáöíãö.
æóãóÚúäóì ÇáäøóßóÇáö: ÅöíÞóÇÚõ ÃóÐðì ÔóÏöíÏò Úóáóì ÇáúÛóíúÑö ãöäó ÇáÊøóÔúåöíÑö ÈöÐóáößó ÈöÍóíúËõ íõäóßøöáõ¡ Ãóíú íóÑõÏøõ æóíóÕúÑöÝõ ãóäú íõÔóÇåöÏõåõ Úóäú Ãóäú íóÃúÊöíó ÈöãöËúáö ãóÇ Úõæãöáó Èöåö Çáúãõäóßøóáõ Èöåö¡ Ýóåõæó ãõÔúÊóÞøñ ãöäó Çáäøõßõæáö æóåõæó ÇáäøõßõæÕõ æóÇáúåõÑõæÈõ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÌóÚóáúäÇåÇ äóßÇáðÇ áöãÇ Èóíúäó íóÏóíúåÇ æóãÇ ÎóáúÝóåÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [66] .
æóÇäúÊóÕóÈó äóßÇáó Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö ÇáúãõØúáóÞóÉö áöÝöÚúáö «ÃóÎóÐóåõ» ãõÈóíøöäñ áöäóæúÚö ÇáúÃóÎúÐö ÈöäóæúÚóíúäö ãöäúåõ áöÃóäøó ÇáúÃóÎúÐó íóÞóÚõ ÈöÃóÍúæóÇáò ßóËöíÑóÉò.
æóÅöÖóÇÝóÉõ äóßÇáó Åöáóì ÇáúÂÎöÑóÉö æóÇáúÃõæáì Úóáóì ãóÚúäóì (Ýöí) .
ÝóÇáäøóßóÇáõ Ýöí ÇáúÃõæáóì åõæó ÇáúÛóÑóÞõ¡ æóÇáäøóßóÇáõ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö åõæó ÚóÐóÇÈõ Ìóåóäøóãó.
æóÞóÏö ÇÓúÊõÚúãöáó ÇáäøóßóÇáõ Ýöí ÍóÞöíÞóÊöåö æóãóÌóÇÒöåö áöÃóäøó ãóÇ ÍóÕóáó áöÝöÑúÚóæúäó Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ åõæó äóßóÇáñ ÍóÞöíÞöíøñ æóãóÇ íõÕöíÈõåõ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÃõØúáöÞó Úóáóíúåö ÇáäøóßóÇáõ áöÃóäøóåõ íõÔúÈöåõ ÇáäøóßóÇáó Ýöí ÔöÏøóÉö ÇáÊøóÚúÐöíÈö æóáóÇ íóÍúÕõáõ Èöåö äóßóÇáñ íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö.(30/81)
æóæõÑõæÏõ ÝöÚúáö «ÃóÎóÐóåõ» ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÖöíøö ãóÚó Ãóäøó ÚóÐóÇÈó ÇáúÂÎöÑóÉö ãõÓúÊóÞúÈóáñ áíóæúã ÇáúÌóÒóÇÁ ãÑÇÚì Ýöíåö Ãóäøóåõ áóãøóÇ ãóÇÊó ÇÈúÊóÏóÃó íóÐõæÞõ ÇáúÚóÐóÇÈó Íöíäó íóÑóì ãóäúÒöáóÊóåõ ÇáøóÊöí ÓóíóÄõæáõ ÅöáóíúåóÇ íóæúãó ÇáúÌóÒóÇÁö ßóãóÇ æóÑóÏó Ýöí ÇáúÍóÏöíËö.
æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúÂÎöÑóÉö Úóáóì ÇáúÃõæáì Ýöí ÇáÐøößúÑö áöÃóäøó ÃóãúÑó ÇáúÂÎöÑóÉö ÃóÚúÙóãõ.
æóÌóÇÁó Ýöí ÂÎöÑö ÇáúÞöÕøóÉö ÈöÍóæúÕóáóÉò æóÝóÐúáóßóÉò áöãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÝóÞóÇáó: Åöäøó Ýöí Ðáößó áóÚöÈúÑóÉð áöãóäú íóÎúÔì Ýóåõæó Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÈóíóÇäö áöãóÖúãõæäö ÌõãúáóÉö åóáú ÃóÊÇßó ÍóÏöíËõ ãõæÓì [ÇáäÇÒÚÇÊ: 15] .
ÇáúÂíóÇÊö.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ÈöÞóæúáöåö: Ýöí Ðáößó Åöáóì ÍóÏöíËõ ãõæÓì [ÇáäÇÒÚÇÊ: 15] .
æóÇáúÚöÈúÑóÉõ: ÇáúÍóÇáóÉõ ÇáøóÊöí íóäúÊóÞöáõ ÇáÐøöåúäõ ãöäú ãóÚúÑöÝóÊöåóÇ Åöáóì ãóÚúÑöÝóÉö ÚóÇÞöÈóÊöåóÇ æÚÇÞÈÉ ÃóãúËóÇáöåóÇ¡ æóåöíó ãõÔúÊóÞøóÉñ ãöäó ÇáúÚóÈúÑö¡ æóåõæó ÇáöÇäúÊöÞóÇáõ ãöäú ÖóÝøóÉö æóÇÏò Ãóæú äóåúÑò Åöáóì ÖóÝøóÊöåö ÇáúÃõÎúÑóì.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÚöÈúÑóÉö åõäóÇ ÇáúãóæúÚöÙóÉõ.
æóÊóäúæöíäõ (ÚöÈúÑóÉð) áöáÊøóÚúÙöíãö áöÃóäøó Ýöí åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉö ãóæóÇÚöÙó ßóËöíÑóÉð ãöäú ÌöåóÇÊò åöíó ãóËõáóÇÊñ áöáúÃóÚúãóÇáö æóÚóæóÇÞöÈöåóÇ¡ æóãõÑóÇÞóÈóÉö Çááøóåö æóÎóÔúíóÊöåö¡ æóãóÇ íóÊóÑóÊøóÈõ Úóáóì Ðóáößó æóÚóáóì ÖöÏøöåö ãöäú ÎóíúÑò æóÔóÑøò Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö.
æóÌõÚöáó Ðóáößó ÚöÈúÑóÉð áöãóäú íóÎúÔóì¡ Ãóíú ãóäú ÊõÎóÇáöØõ äóÝúÓóåõ ÎóÔúíóÉõ Çááøóåö áöÃóäøó ÇáøóÐöíäó íóÎúÔóæúäó Çááøóåó åõãú Ãóåúáõ ÇáúãóÚúÑöÝóÉö ÇáøóÐöíäó íóÝúåóãõæäó ÏöáóÇáóÉó ÇáúÃóÔúíóÇÁö Úóáóì áóæóÇÒöãöåóÇ æóÎóÝóÇíóÇåóÇ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÅöäøóãÇ íóÎúÔóì Çááøóåó ãöäú ÚöÈÇÏöåö ÇáúÚõáóãÇÁõ [ÝÇØÑ: 28] æóÞóÇáó: æóÊöáúßó ÇáúÃóãúËÇáõ äóÖúÑöÈõåÇ áöáäøóÇÓö æóãÇ íóÚúÞöáõåÇ ÅöáøóÇ ÇáúÚÇáöãõæäó [ÇáÚäßÈæÊ: 43] . æóÇáúÎóÔúíóÉõ ÊóÞóÏøóãóÊú ÞóÑöíÈðÇ Ýöí Þóæúáöåö: æóÃóåúÏöíóßó Åöáì ÑóÈøößó ÝóÊóÎúÔì [ÇáäÇÒÚÇÊ: 19] .
æóÝöí åóÐóÇ ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÃóäøóåõãú áóíúÓõæÇ ÈöÃóåúáò áöáöÇäúÊöÝóÇÚö ÈöãöËúáö åóÐóÇ ßóãóÇ áóãú íóäúÊóÝöÚú ÈöãöËúáöåö ÝöÑúÚóæúäõ æóÞóæúãõåõ.
æóÝöí ÇáúÞöÕøóÉö ßõáøöåóÇ ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÓóÇÏóÉö ÞõÑóíúÔò ãöäú Ãóåúáö ÇáúßõÝúÑö ãöËúáó ÃóÈöí Ìóåúáò ÈöÊóäúÙöíÑöåöãú ÈöÝöÑúÚóæúäó æóÊóäúÙöíÑö ÇáÏøóåúãóÇÁö ÈöÇáúÞóæúãö ÇáøóÐöíäó ÍóÔóÑóåõãú ÝöÑúÚóæúäõ æóäóÇÏóì Ýöíåöãú ÈöÇáúßõÝúÑö¡ æóÞóÏú Úóáöãó ÇáúãõÓúáöãõæäó ãóÖúÑöÈó åóÐóÇ ÇáúãóËóáö ÝóßóÇäó ÃóÈõæ Ìóåúáò íõæÕóÝõ ÚöäúÏó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÈöÝöÑúÚóæúäó åóÐöåö ÇáúÃõãøóÉö.(30/82)
ÃóÃóäúÊõãú ÃóÔóÏøõ ÎóáúÞðÇ Ãóãö ÇáÓøóãóÇÁõ ÈóäóÇåóÇ (27) ÑóÝóÚó ÓóãúßóåóÇ ÝóÓóæøóÇåóÇ (28) æóÃóÛúØóÔó áóíúáóåóÇ æóÃóÎúÑóÌó ÖõÍóÇåóÇ (29)
æóÊóÃúßöíÏõ ÇáúÎóÈóÑö Èö Åöäøó æóáóÇãö ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö áöÊóäúÒöíáö ÇáÓøóÇãöÚöíäó ÇáøóÐöíäó ÓöíÞóÊú áóåõãõ ÇáúÞöÕøóÉõ ãóäúÒöáóÉó ãóäú íõäúßöÑõ ãóÇ ÝöíåóÇ ãöäó ÇáúãóæóÇÚöÙö áöÚóÏóãö ÌóÑúíöåöãú Úóáóì ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö æóÇáöÇÊøöÚóÇÙö ÈöãóÇ ÝöíåóÇ ãä ÇáãæÇÚÙ.
[27- 29]
[ÓõæÑóÉ ÇáäÇÒÚÇÊ (79) : ÇáúÂíóÇÊ 27 Åöáóì 29]
ÃóÃóäúÊõãú ÃóÔóÏøõ ÎóáúÞÇð Ãóãö ÇáÓøóãÇÁõ ÈóäÇåÇ (27) ÑóÝóÚó ÓóãúßóåÇ ÝóÓóæøóÇåÇ (28) æóÃóÛúØóÔó áóíúáóåÇ æóÃóÎúÑóÌó ÖõÍÇåÇ (29)
ÇäúÊöÞóÇáñ ãöäó ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö ÈöÃóãúËóÇáöåöãú ãöäó ÇáúÃõãóãö ÇáøóÐöí åõæó ÊóÎúæöíÝñ æóÊóåúÏöíÏñ Úóáóì ÊóßúÐöíÈöåöãõ ÇáÑøóÓõæáó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Åöáóì ÅöÈúØóÇáö ÔõÈúåóÊöåöãú Úóáóì äóÝúíö ÇáúÈóÚúËö æóåöí Þóæúáå: ÃóÅöäøóÇ áóãóÑúÏõæÏõæäó Ýöí ÇáúÍÇÝöÑóÉö [ÇáäÇÒÚÇÊ: 10] æóãóÇ ÃóÚúÞóÈõæåõ Èöåö ãöäó ÇáÊøóåóßøõãö ÇáúãóÈúäöíøö Úóáóì Êóæóåøõãö ÅöÍóÇáóÉö ÇáúÈóÚúËö. æóÅöÐú ÞóÏú ÝóÑóÖõæÇ ÇÓúÊöÍóÇáóÉó ÚóæúÏö ÇáúÍóíóÇÉö Åöáóì ÇáúÃóÌúÓóÇãö ÇáúÈóÇáöíóÉö ÅöÐú ãóËøóáõæåóÇ ÈöÃóÌúÓóÇÏö ÃóäúÝõÓöåöãú ÅöÐú ÞóÇáõæÇ: ÃóÅöäøóÇ áóãóÑúÏõæÏõæäó [ÇáäÇÒÚÇÊ: 10] ÌóÇÁó ÅöÈúØóÇáõ ÔõÈúåóÊöåöãú ÈöÞöíóÇÓö ÎóáúÞö ÃóÌúÓóÇÏöåöãú Úóáóì ÎóáúÞö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ÝóÞöíáó áóåõãú: ÃóÃóäúÊõãú ÃóÔóÏøõ ÎóáúÞÇð Ãóãö ÇáÓøóãÇÁõ¡ ÝóáöÐóáößó Þöíáó áóåõãú åõäóÇ ÃóÃóäúÊõãú ÈöÖóãöíÑöåöãú æóáóãú íõÞóáú: ÂáúÅöäúÓóÇäõ ÃóÔóÏøõ ÎóáúÞðÇ¡ æóãóÇ åõãú ÅöáøóÇ ãöäó ÇáúÅöäúÓóÇäö¡ ÝóÇáúÎöØóÇÈõ ãõæóÌøóåñ Åöáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐöíäó ÚõÈøöÑó Úóäúåõãú ÂäöÝðÇ ÈöÖóãóÇÆöÑö ÇáúÛóíúÈóÉö ãöäú Þóæúáöåö: íóÞõæáõæäó Åöáóì Þóæúáöåö: ÝóÅöÐÇ åõãú ÈöÇáÓøóÇåöÑóÉö [ÇáäÇÒÚÇÊ: 10- 14] ¡ æóåõæó ÇáúÊöÝóÇÊñ ãöäó ÇáúÛóíúÈóÉö Åöáóì ÇáúÎöØóÇÈö.
ÝóÇáúÌõãúáóÉõ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ áöÞóÕúÏö ÇáúÌóæóÇÈö Úóäú ÔõÈúåóÊöåöãú áöÃóäøó ÍößóÇíóÉó ÔõÈúåóÊöåöãú È íóÞõæáõæäó ÃóÅöäøóÇ Åöáóì ÂÎöÑöåö¡ ÊóÞúÊóÖöí ÊóÑóÞøõÈó ÌóæóÇÈò Úóäú Ðóáößó ÇáúÞóæúáö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÇáúÅöíãóÇÁõ Åöáóíúåö ÚöäúÏó Þóæúáå: íóÞõæáõæäó ÃóÅöäøóÇ áóãóÑúÏõæÏõæäó [ÇáäÇÒÚÇÊ: 10] .
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÊóÞúÑöíÑöíøñ¡ æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáÊøóÞúÑöíÑö ÅöáúÌóÇÄõåõãú Åöáóì ÇáúÅöÞúÑóÇÑö ÈöÃóäøó ÎóáúÞó ÇáÓøóãóÇÁö ÃóÚúÙóãõ ãöäú ÎóáúÞöåöãú¡ Ãóíú ãöäú ÎóáúÞö äóæúÚöåöãú æóåõæó äóæúÚõ ÇáúÅöäúÓóÇäö æóåõãú íóÚúáóãõæäó Ãóäøó Çááøóåó åõæó ÎóÇáöÞõ ÇáÓøóãóÇÁö ÝóáóÇ ÌóÑóãó Ãóäøó ÇáøóÐöí ÞóÏóÑó Úóáóì ÎóáúÞö ÇáÓøóãóÇÁö ÞóÇÏöÑñ Úóáóì ÎóáúÞö ÇáúÅöäúÓóÇäö ãóÑøóÉð ËóÇäöíóÉð¡ ÝóíõäúÊöÌõ Ðóáößó Ãóäøó ÅöÚóÇÏóÉó ÎóáúÞö ÇáúÃóÌúÓóÇÏö ÈóÚúÏó ÝóäóÇÆöåóÇ ãóÞúÏõæÑóÉñ áöáøóåö ÊóÚóÇáóì áöÃóäøóåõ ÞóÏóÑó Úóáóì ãóÇ åõæó ÃóÚúÙóãõ ãöäú Ðóáößó ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: áóÎóáúÞõ ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ÃóßúÈóÑõ ãöäú ÎóáúÞö ÇáäøóÇÓö æóáßöäøó ÃóßúËóÑó ÇáäøóÇÓö áóÇ íóÚúáóãõæäó [ÛóÇÝöÑ: 57] ¡ Ðóáößó Ãóäøó äóÙóÑóåõãõ ÇáúÚóÞúáöíøó ÛóíøóãóÊú Úóáóíúåö ÇáúÚóÇÏóÉõ ÝóÌóÚóáõæÇ ãóÇ áóãú íóÃúáóÝõæåõ ãõÍóÇáðÇ¡ æóáóãú íóáúÊóÝöÊõæÇ Åöáóì ÅöãúßóÇäö ãóÇ åõæó ÃóÚúÙóãõ ãöãøóÇ ÃóÍóÇáõæåõ ÈöÇáÖøóÑõæÑóÉö.(30/83)
æó (ÃóÔóÏøõ) : ÇÓúãõ ÊóÝúÖöíáò¡ æóÇáúãõÝóÖøóáõ Úóáóíúåö ãóÍúÐõæÝñ íóÏõáøõ Úóáóíúåö Þóæúáõåõ Ãóãö ÇáÓøóãÇÁõ æóãóÚúäóì ÃóÔóÏøõ ÃóÕúÚóÈõ¡ æÎóáúÞÇð ãóÕúÏóÑñ ãõäúÊóÕöÈñ Úóáóì ÇáÊøóãúíöíÒö áöäöÓúÈóÉö ÇáúÃóÔóÏøöíøóÉö Åöáóíúåöãú¡ Ãóíú ÃóÔóÏøõ ãöäú ÌöåóÉö ÎóáúÞö Çááøóåö ÅöíøóÇßõãú ÃóÔõÏøõ Ãóãú ÎóáúÞõåõ ÇáÓøóãóÇÁó¡ ÝóÇáÊøóãúíöíÒõ ãõÍóæøóáñ Úóäö ÇáúãõÈúÊóÏóÃö.
æÇáÓøóãÇÁõ íóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó Èöåö ÇáúÌöäúÓõ æóÊóÚúÑöíÝõåõ ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö¡ Ãóíö ÇáÓøóãóÇæóÇÊõ æóåöíó ãóÍúÌõæÈóÉñ Úóäú ãõÔóÇåóÏóÉö ÇáäøóÇÓö Ýóíóßõæäõ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÇáÊøóÞúÑöíÑöíøõ ãóÈúäöíøðÇ Úóáóì ãóÇ åõæó ãõÔúÊóåöÑñ Èóíúäó ÇáäøóÇÓö ãöäú ÚóÙóãóÉö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö ÊóäúÒöíáðÇ áöáúãóÚúÞõæáö ãóäúÒöáó ÇáúãóÍúÓõæÓö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó Èöåö ÓóãóÇÁñ ãõÚóíøóäóÉñ æóåöíó ÇáúãõÓóãøóÇÉõ ÈöÇáÓøóãóÇÁö ÇáÏøõäúíóÇ ÇáøóÊöí ÊóáõæÍõ ÝöíåóÇ ÃóÖúæóÇÁõ ÇáäøõÌõæãö ÝóÊóÚúÑöíÝõåõ ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÚóåúÏö¡ æóåöíó ÇáúßõÑóÉõ ÇáúÝóÖóÇÆöíøóÉõ ÇáúãõÍöíØóÉõ ÈöÇáúÃóÑúÖö æóíóÈúÏõæ ÝöíåóÇ ÖóæúÁõ ÇáäøóåóÇÑö æóÙõáúãóÉõ Çááøóíúáö¡ Ýóíóßõæäõ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÇáÊøóÞúÑöíÑöíøõ ãóÈúäöíøðÇ Úóáóì ãóÇ åõæó ãõÔóÇåóÏñ áóåõãú. æóåóÐóÇ ÃóäúÓóÈõ ÈöÞóæúáöåö:
æóÃóÛúØóÔó áóíúáóåÇ æóÃóÎúÑóÌó ÖõÍÇåÇ áöÚóÏóãö ÇÍúÊöíóÇÌöåö Åöáóì ÇáÊøóÃúæöíáö.
æóÌõãúáóÉõ ÈóäÇåÇ íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ãõÓúÊóÃúäóÝóÉð ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ áöÈóíóÇäö ÔöÏøóÉö ÎóáúÞö ÇáÓøóãóÇÁö¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÈóÏóáó ÇÔúÊöãóÇá Ýöí Þóæúáöåö: Ãóãö ÇáÓøóãÇÁõ¡ áöÃóäøóåõ Ýöí ÊóÞúÏöíÑö: Ãóãö ÇáÓøóãóÇÁõ ÃóÔóÏøõ ÎóáúÞðÇ. æóÞóÏú ÌõÚöáóÊú ßóáöãóÉõ ÈóäÇåÇ ÝóÇÕöáóÉð Ýóíóßõæäõ ÇáúæóÞúÝõ ÚöäúÏóåóÇ æóáóÇ ÖóíúÑó Ýöí Ðóáößó ÅöÐú áóÇ áóÈúÓó Ýöí ÇáúãóÚúäóì áöÃóäøó ÈóäÇåÇ ÌõãúáóÉñ æÃóãö ÇáúãõÚóÇÏöáóÉõ áóÇ íóÞóÚõ ÈóÚúÏóåóÇ ÅöáøóÇ ÇÓúãñ ãõÝúÑóÏñ.
æóÇáúÈöäóÇÁõ: ÌóÚúáõ ÈóíúÊò Ãóæú ÏóÇÑò ãöäú ÍöÌóÇÑóÉò¡ Ãóæú ÂÌõÑøò Ãóæú ÃóÏóãò¡ Ãóæú ÃóËúæóÇÈò ãöäú äóÓöíÌö ÇáÔøóÚúÑö¡ ãóÔúÏõæÏóÉñ ÔõÞóÞõåõ ÈóÚúÖõåóÇ Åöáóì ÈóÚúÖò ÈöÛóÑúÒò Ãóæú ÎöíóÇØóÉò æóãõÞóÇãóÉñ Úóáóì ÏóÚóÇÆöãó¡ ÝóãóÇ ßóÇäó ãöäú Ðóáößó ÈöÃóÏóãò íõÓóãøóì ÞõÈøóÉð æóãóÇ ßóÇäó ÈöÃóËúæóÇÈò íõÓóãøóì ÎóíúãóÉð æóÎöÈóÇÁð.
æóÈöäóÇÁõ ÇáÓøóãóÇÁö: ÎóáúÞõåóÇ¡ ÇÓúÊõÚöíÑó áóåõ ÝöÚúáõ ÇáúÈöäóÇÁö áöãõÔóÇÈóåóÊöåóÇ ÇáúÈõíõæÊó Ýöí ÇáöÇÑúÊöÝóÇÚö.
æóÌõãúáóÉõ ÑóÝóÚó ÓóãúßóåÇ ÝóÓóæøóÇåÇ ãóÈúäöíøóÉ áöÌõãúáóÉö ÈóäÇåÇ Ãóæú ÈóÏóáõ ÇÔúÊöãóÇáò ãöäúåóÇ æóÓõáößó ØóÑöíÞõ ÇáúÅöÌúãóÇáö Ëõãøó ÇáÊøóÝúÕöíáö áöÒöíóÇÏóÉö ÇáÊøóÕúæöíÑö.
æóÇáÓøóãúßõ: ÈöÝóÊúÍö ÇáÓøöíäö æóÓõßõæäö Çáúãöíãö: ÇáÑøóÝúÚõ Ýöí ÇáúÝóÖóÇÁö ßóãóÇ ÇÞúÊóÕóÑó Úóáóíúåö(30/84)
ÇáÑøóÇÛöÈõ ÓóæóÇÁñ ÇÊøóÕóáó ÇáúãóÑúÝõæÚõ ÈöÇáúÃóÑúÖö Ãóæú áóãú íóÊøóÕöáú ÈöåóÇ æóåõæó ãóÕúÏóÑõ Óóãóßó.
æóÇáÑøóÝúÚõ: ÌóÚúáõ ÌöÓúãò ãõÚúÊóáöíðÇ æóåõæó ãõÑóÇÏöÝñ áöáÓøóãúßö ÝóÊóÚúÏöíóÉõ ÝöÚúáö ÑóÝóÚó Åöáóì «ÇáÓøóãúßö» áöáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÇáÑøóÝúÚö¡ Ãóíú ÑóÝóÚó ÑóÝúÚóåóÇ Ãóíú ÌóÚóáóåõ ÑóÝöíÚðÇ¡ æóåõæó ãöäú ÞóÈöíáö Þóæúáöåöãú: áóíúáñ Ãóáúíóáõ¡ æóÔöÚúÑñ ÔóÇÚöÑñ¡ æóÙóáøñ Ùóáöíáñ.
æóÇáÊøóÓúæöíóÉõ: ÇáÊøóÚúÏöíáõ æóÚóÏóãõ ÇáÊøóÝóÇæõÊö¡ æóåöíó ÌóÚúáõ ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÓóæóÇÁð¡ Ãóíú ãõÊóãóÇËöáóÉð æóÃóÕúáõåóÇ Ãóäú ÊóÊóÚóáøóÞó ÈöÃóÔúíóÇÁó æóÞóÏú ÊóÊóÚóáøóÞõ ÈöÇÓúãö ÔóíúÁò æóÇÍöÏò Úóáóì ãóÚúäóì ÊóÚúÏöíáö ÌöåóÇÊöåö æóäóæóÇÍöíåö æóãöäúåõ Þóæúáõåõ åõäóÇ:
ÝóÓóæøóÇåÇ¡ Ãóíú ÚóÏøóáó ÃóÌúÒóÇÁóåóÇ æóÐóáößó ÈöÃóäú ÃóÊúÞóäó ÕõäúÚóåóÇ ÝóáóÇ ÊóÑóì ÝöíåóÇ ÊóÝóÇæõÊðÇ.
æóÇáúÝóÇÁõ Ýöí ÝóÓóæøóÇåÇ áöáÊøóÚúÞöíÈö.
æóÊóÓúæöíóÉõ ÇáÓøóãóÇÁö ÍóÕóáóÊú ãóÚó ÍõÕõæáö ÓóãúßöåóÇ¡ ÝóÇáÊøóÚúÞöíÈõ Ýöíåö ãöËúáõ ÇáÊøóÚúÞöíÈö Ýöí Þóæúáöåö:
ÝóäÇÏì ÝóÞÇáó ÃóäóÇ ÑóÈøõßõãõ ÇáúÃóÚúáì [ÇáäÇÒÚÇÊ: 23¡ 24] .
æóÌõãúáóÉõ æóÃóÛúØóÔó áóíúáóåÇ ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÈóäÇåÇ æóáóíúÓóÊú ãóÚúØõæÝóÉð Úóáóì ÑóÝóÚó ÓóãúßóåÇ áöÃóäøó ÅöÛúØóÇÔó æóÅöÎúÑóÇÌó ÇáÖøõÍóì áóíúÓó ãöãøóÇ íõÈóíøóäõ Èöåö ÇáúÈöäóÇÁõ.
æóÇáúÅöÛúØóÇÔõ: ÌóÚúáõåõ ÛóÇØöÔðÇ¡ Ãóíú ÙóáóÇãðÇ íõÞóÇáõ: ÛóØóÔó Çááøóíúáõ ãöäú ÈóÇÈö ÖóÑóÈó¡ Ãóíú ÃóÙúáóãó.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõ ÎóÕøó Çááøóíúáó ÈöÇáÙøõáúãóÉö æóÌóÚóáóåõ ÙóáóÇãðÇ¡ Ãóíú ÌóÚóáó áóíúáóåóÇ ÙóáóÇãðÇ¡ æóåõæó ÞóÑöíÈñ ãöäú Þóæúáöåö: ÑóÝóÚó ÓóãúßóåÇ ãöäú ÈóÇÈö Þóæúáöåöãú: áóíúáñ Ãóáúíóáõ.
æóÅöÎúÑóÇÌõ ÇáÖøõÍóì: ÅöÈúÑóÇÒõ äõæÑö ÇáÖøõÍóì¡ æóÃóÕúáõ ÇáúÅöÎúÑóÇÌö ÇáäøóÞúáõ ãöäú ãóßóÇäò ÍóÇæò æóÇÓúÊõÚöíÑó áöáúÅöÙúåóÇÑö ÇÓúÊöÚóÇÑóÉð ÔóÇÆöÚóÉð.
æóÇáÖøõÍóì: ÈõÑõæÒõ ÖóæúÁö ÇáÔøóãúÓö ÈóÚúÏó ØõáõæÚöåóÇ æóÈóÚúÏó ÇÍúãöÑóÇÑö ÔõÚóÇÚöåóÇ¡ ÝóÇáÖøõÍóì åõæó äõæÑõ ÇáÔøóãúÓö ÇáúÎóÇáöÕõ æóÓõãøöíó Èöåö æóÞúÊõåõ Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö ãõÖóÇÝò ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÃóäú íõÍúÔóÑó ÇáäøóÇÓõ ÖõÍðì [Øå: 59] íóÏõáøõ áöÐóáößó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÇáÔøóãúÓö æóÖõÍÇåÇ [ÇáÔøóãúÓ: 1] ¡ Ãóíú äõæÑöåóÇ ÇáúæóÇÖöÍö.(30/85)
æóÇáúÃóÑúÖó ÈóÚúÏó Ðóáößó ÏóÍóÇåóÇ (30) ÃóÎúÑóÌó ãöäúåóÇ ãóÇÁóåóÇ æóãóÑúÚóÇåóÇ (31) æóÇáúÌöÈóÇáó ÃóÑúÓóÇåóÇ (32)
æóÅöäøóãóÇ ÌõÚöáó ÅöÙúåóÇÑõ ÇáäøõæÑö ÅöÎúÑóÇÌðÇ áöÃóäøó ÇáäøõæÑó ØóÇÑöÆñ ÈóÚúÏó ÇáÙøõáúãóÉö¡ ÅöÐö ÇáÙøõáúãóÉõ ÚóÏóãñ æóåõæó ÃóÓúÈóÞõ¡ æóÇáäøõæÑõ ãõÍúÊóÇÌñ Åöáóì ÇáÓøóÈóÈö ÇáøóÐöí íõäöíÑõåõ.
æóÅöÖóÇÝóÉõ (áóíúáò) æó (ÖõÍðì) Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáÓøóãÇÁõ Åöäú ßóÇäó ÇáÓøóãóÇÁó ÇáÏøõäúíóÇ ÝóáöÃóäøóåõãóÇ íóáõæÍóÇäö áöáäøóÇÓö Ýöí Ìóæøö ÇáÓøóãóÇÁö ÝóíóáõæÍõ ÇáÖøõÍóì ÃóÔöÚøóÉð ãõäúÊóÔöÑóÉð ãöäó ÇáÓøóãóÇÁö ÕóÇÏöÑóÉð ãöäú ÌöåóÉö ãóØúáóÚö ÇáÔøóãúÓö ÝóÊóÞóÚõ ÇáúÃóÔöÚøóÉõ Úóáóì æóÌúåö ÇáúÃóÑúÖö Ëõãøó ÅöÐóÇ ÇäúÍóÌóÈóÊö ÇáÔøóãúÓõ ÈöÏóæúÑóÉö ÇáúÃóÑúÖö Ýöí Çáúíóæúãö æóÇááøóíúáóÉö ÃóÎóÐó ÇáÙøóáóÇãõ íóÍõáøõ ãóÍóáøó ãóÇ íóÊóÞóáøóÕõ ãöäú ÔõÚóÇÚö ÇáÔøóãúÓö Ýöí ÇáúÃõÝõÞö Åöáóì Ãóäú íóÕöíÑó áóíúáðÇ ÍóÇáößðÇ ãõÍöíØðÇ ÈöÞöÓúãò ãöäó ÇáúßõÑóÉö ÇáúÃóÑúÖöíøóÉö.
æóÅöäú ßóÇäó ÇáÓøóãóÇÁõ ÌöäúÓðÇ áöáÓøóãóÇæóÇÊö ÝóÅöÖóÇÝóÉõ áóíúáò æÖÍì Åöáóì ÇáÓøóãóÇæóÇÊö áöÃóäøóåõãóÇ íóáõæÍóÇäö Ýöí ÌåÇÊåÇ.
[30- 32]
[ÓõæÑóÉ ÇáäÇÒÚÇÊ (79) : ÇáúÂíóÇÊ 30 Åöáóì 32]
æóÇáúÃóÑúÖó ÈóÚúÏó Ðáößó ÏóÍÇåÇ (30) ÃóÎúÑóÌó ãöäúåÇ ãÇÁóåÇ æóãóÑúÚÇåÇ (31) æóÇáúÌöÈÇáó ÃóÑúÓÇåÇ (32)
æÇäÊÞá ÇáúßóáóÇãõ ãöäó ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÈöÎóáúÞö ÇáÓøóãóÇÁö Åöáóì ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÈöÎóáúÞö ÇáúÃóÑúÖö áöÃóäøó ÇáúÃóÑúÖó ÃóÞúÑóÈõ Åöáóì ãõÔóÇåóÏóÊöåöãú æóãóÇ íõæÌóÏõ Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö ÃóÞúÑóÈõ Åöáóì Úöáúãöåöãú ÈöÇáÊøóÝúÕöíáö Ãóæö ÇáúÅöÌúãóÇáö ÇáúÞóÑöíÈö ãöäó ÇáÊøóÝúÕöíáö.
æóáöÃóÌúáö ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÏöáóÇáóÉö ÎóáúÞö ÇáúÃóÑúÖö æóãóÇ ÊóÍúÊóæöí Úóáóíúåö ÞõÏøöãó ÇÓúãõ ÇáúÃóÑúÖó Úóáóì ÝöÚúáöåö æóÝóÇÚöáöåö ÝóÇäúÊõÕöÈó Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáöÇÔúÊöÛóÇáö¡ æóÇáöÇÔúÊöÛóÇáõ íóÊóÖóãøóäõ ÊóÃúßöíÏðÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÞóÏøóÑö ÇáúÚóÇãöáö Ýöí ÇáúãõÔúÊóÛóáö Úóäúåõ ÇáÏøóÇáøö Úóáóíúåö ÇáúÝöÚúáõ ÇáÙøóÇåöÑõ ÇáúãõÔúÊóÛöáõ ÈöÖóãöíÑö ÇáöÇÓúãö ÇáúãõÞóÏøóãö.
æóÇáÏøóÍúæõ æóÇáÏøóÍúíõ íõÞóÇáõ: ÏóÍóæúÊõ æóÏóÍóíúÊõ. æóÇÞúÊóÕóÑó ÇáúÌóæúåóÑöíøõ Úóáóì ÇáúæóÇæöíøö æóåõæó ÇáúÌóÇÑöí Ýöí ßóáóÇãö ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó åõæó: ÇáúÈóÓúØõ æóÇáúãóÏøõ ÈöÊóÓúæöíóÉò.
æóÇáúãóÚúäóì: ÎóáóÞóåóÇ ãóÏúÍõæøóÉð¡ Ãóíú ãóÈúÓõæØóÉð ãõÓóæøóÇÉð.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ãöäú Þóæúáöåö: ÈóÚúÏó Ðáößó Åöáóì ãóÇ íõÝúåóãõ ãöäú ÈóäÇåÇ ÑóÝóÚó ÓóãúßóåÇ ÝóÓóæøóÇåÇ [ÇáäÇÒÚÇÊ: 27¡ 28] ¡ Ãóíú ÈóÚúÏó ÎóáóÞó ÇáÓøóãóÇÁó ÎóáóÞó ÇáúÃóÑúÖó ãóÏúÍõæøóÉð.(30/86)
æóÇáúÈóÚúÏöíøóÉõ ÙóÇåöÑõåóÇ: ÊóÃóÎøõÑõ ÒóãóÇäö ÍõÕõæáö ÇáúÝöÚúáö¡ æóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÃóÙúåóÑõ Ýöí ÇáÏøöáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøó ÇáúÃóÑúÖó ÎõáöÞóÊú ÈóÚúÏó ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóåõæó Þóæúáõ ÞóÊóÇÏóÉó æóãõÞóÇÊöáò æóÇáÓøõÏøöíøö¡ æóåõæó ÇáøóÐöí ÊõÄóíøöÏõåõ ÃóÏöáøóÉõ Úöáúãö ÇáúåóíúÆóÉö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÈóíóÇäõ Ðóáößó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: åõæó ÇáøóÐöí ÎóáóÞó áóßõãú ãóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÌóãöíÚÇð Ëõãøó ÇÓúÊóæì Åöáóì ÇáÓøóãÇÁö ÝóÓóæøóÇåõäøó ÓóÈúÚó ÓóãÇæÇÊò Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [29] ¡ æóãóÇ æóÑóÏó ãöäó ÇáúÂíóÇÊö ãöãøóÇ ÙóÇåöÑõåõ ßóÙóÇåöÑö ÂíóÉö ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö ÊóÃúæöíáõåõ æóÇÖöÍñ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÈóÚúÏöíøóÉõ ãóÌóÇÒðÇ Ýöí äõÒõæáö ÑõÊúÈóÉö ãóÇ ÃõÖöíÝó Åöáóíúåö ÈóÚúÏó Úóäú ÑõÊúÈóÉö ãóÇ ÐõßöÑó ÞóÈúáóåõ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÚõÊõáøò ÈóÚúÏó Ðáößó Òóäöíãò [ÇáúÞóáóã: 13] .
æóÌõãúáóÉõ ÃóÎúÑóÌó ãöäúåÇ ãÇÁóåÇ æóãóÑúÚÇåÇ ÈóÏóáõ ÇÔúÊöãóÇáò ãöäú ÌõãúáóÉö ÏóÍÇåÇ áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕöÏó ãöäú ÏóÍúæöåóÇ ÈöãõÞúÊóÖóì ãóÇ íõßóãøöáõ ÊóíúÓöíÑó ÇáöÇäúÊöÝóÇÚö ÈöåóÇ.
æóáóÇ íóÕöÍøõ ÌóÚúáõ ÌõãúáóÉó ÃóÎúÑóÌó ãöäúåÇ ãÇÁóåÇ Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ ÈóíóÇäðÇ áöÌõãúáóÉö ÏóÍÇåÇ
áöÇÎúÊöáóÇÝö ãóÚúäóì ÇáúÝöÚúáóíúäö.
æóÇáúãóÑúÚóì: ãóÝúÚóáñ ãöäú ÑóÚóì íóÑúÚóì¡ æóåúæó åõäóÇ ãóÕúÏóÑñ ãöíãöíøñ ÃõØúáöÞó Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ßóÇáúÎóáúÞö ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÎúáõæÞö¡ Ãóíú ÃóÎúÑóÌó ãöäúåóÇ ãóÇ íõÑúÚóì.
æóÇáÑøóÚúíõ: ÍóÞóíúÞóÊõåõ ÊóäóÇæõáõ ÇáúãóÇÔöíóÉö ÇáúßóáóÃó æóÇáúÍóÔöíÔó æóÇáúÞóÕöíáó.
ÝóÇáöÇÞúÊöÕóÇÑõ Úóáóì ÇáúãóÑúÚóì ÇßúÊöÝóÇÁñ Úóäú ÐößúÑö ãóÇ ÊõÎúÑöÌõåõ ÇáúÃóÑúÖõ ãöäó ÇáËøöãóÇÑö æóÇáúÍõÈõæÈö áöÃóäøó ÐößúÑó ÇáúãóÑúÚóì íóÏõáøõ Úóáóì áõØúÝö Çááøóåö ÈöÇáúÚóÌúãóÇæóÇÊö ÝóíõÚúÑóÝõ ãöäúåõ Ãóäøó ÇááøõØúÝó ÈöÇáúÅöäúÓóÇäö ÃóÍúÑóì ÈöÏöáóÇáóÉö ÝóÍúæóì ÇáúÎöØóÇÈö¡ æóÇáúÞóÑöíäóÉõ Úóáóì ÇáöÇßúÊöÝóÇÁö Þóæúáõåõ ÈóÚúÏóåõ ãóÊÇÚÇð áóßõãú æóáöÃóäúÚÇãößõãú [ÇáäÇÒÚÇÊ: 33] .
æóÞóÏú Ïóáøó ÈöÐößúÑö ÇáúãóÇÁö æóÇáúãóÑúÚóì Úóáóì ÌóãöíÚö ãóÇ ÊõÎúÑöÌõåõ ÇáúÃóÑúÖõ ÞõæÊðÇ áöáäøóÇÓö æóáöáúÍóíóæóÇäö ÍóÊøóì ãóÇ ÊõÚóÇáóÌõ Èöåö ÇáúÃóØúÚöãóÉõ ãöäú ÍóØóÈò áöáØøóÈúÎö ÝóÅöäøóåõ ãöãøóÇ ÊõäúÈöÊõ ÇáúÃóÑúÖõ¡ æóÍóÊøóì ÇáúãöáúÍõ ÝóÅöäøóåõ ãöäó ÇáúãóÇÁö ÇáøóÐöí Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö.
æóäóÕúÈõ æóÇáúÌöÈÇáó íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó Úóáóì ØóÑöíÞóÉö äóÕúÈö æóÇáúÃóÑúÖó ÈóÚúÏó Ðáößó ÏóÍÇåÇ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÚóØúÝðÇ Úóáóì ãÇÁóåÇ æóãóÑúÚÇåÇ æóíóßõæäõ ÇáúãóÚúäóì: æóÃóÎúÑóÌó ãöäúåóÇ ÌöÈóÇáóåóÇ¡ ÝóÊóßõæäõ (Çáú) ÚöæóÖðÇ Úóäö ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö ãöËúáó ÝóÅöäøó ÇáúÌóäøóÉó åöíó ÇáúãóÃúæì [ÇáäÇÒÚÇÊ: 41] Ãóíú ãóÃúæóì ãóäú ÎóÇÝó ãóÞóÇãó ÑóÈøöåö ÝóÅöäøó ÇáúÌöÈóÇáó ÞöØóÚñ ãöäó ÇáúÃóÑúÖö äóÇÊöÆóÉñ Úóáóì æóÌúåö ÇáúÃóÑúÖö.(30/87)
ãóÊóÇÚðÇ áóßõãú æóáöÃóäúÚóÇãößõãú (33)
æóÅöÑúÓóÇÁõ ÇáúÌöÈóÇáö: ÅöËúÈóÇÊõåóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö¡ æóíõÞóÇáõ: ÑóÓóÊö ÇáÓøóÝöíäóÉõ¡ ÅöÐóÇ ÔõÏøóÊú Åöáóì ÇáÔøóÇØöÆö ÝóæóÞóÝóÊú Úóáóì ÇáúÃóäúÌóÑö¡ æóíõæÕóÝõ ÇáúÌóÈóáõ ÈöÇáÑøõÓõæøö ÍóÞöíÞóÉð ßóãóÇ Ýöí «ÇáúÃóÓóÇÓö» ¡ ÞóÇáó ÇáÓøóãóæúÃóáõ Ãóæú ÚóÈúÏõ Çáúãóáößö Èúäõ ÚóÈúÏö ÇáÑøóÍöíãö íóÐúßõÑõ ÌóÈóáóåõãú:
ÑóÓóÇ ÃóÕúáõåõ ÝóæúÞó ÇáËøóÑóì æóÓóãóÇ Èöåö ... Åöáóì ÇáäøóÌúãö ÝóÑúÚñ áóÇ íõäóÇáõ Øóæöíáõ
æóÅöËúÈóÇÊõ ÇáúÌöÈóÇáö: åõæó ÑõÓõæÎõåóÇ ÈöÊóÛóáúÛõáö ÕõÎõæÑöåóÇ æóÚõÑõæÞö ÃóÔúÌóÇÑöåóÇ áöÃóäøóåóÇ ÎõáöÞóÊú ÐóÇÊó ÕõÎõæÑò ÓóÇÆöÎóÉò Åöáóì ÈóÇØöäö ÇáúÃóÑúÖö æóáóæúáóÇ Ðóáößó áóÒóÚúÒóÚóÊúåóÇ ÇáÑøöíóÇÍõ¡ æóÎõáöÞóÊú ÊóÊóÎóáøóáõåóÇ ÇáÕøõÎõæÑõ æóÇáúÃóÔúÌóÇÑõ æóáóæúáóÇ Ðóáößó áóÊóåóíøóáóÊú ÃóÊúÑöÈóÊõåóÇ æóÒóÇÏóåóÇ Ýöí Ðóáößó ÃóäøóåóÇ ÌõÚöáóÊú ÃóÍúÌóÇãõåóÇ ãõÊóäóÇÓöÈóÉð ÈöÃóäú ÎõáöÞóÊú ãõÊøóÓöÚóÉó ÇáúÞóæóÇÚöÏö Ëõãøó ÊóÊóÕóÇÚóÏõ ãõÊóÖóÇÆöÞóÉð.
æóãöäú ãóÚúäóì ÅöÑúÓóÇÆöåóÇ: ÃóäøóåóÇ ÌõÚöáóÊú ãõäúÍóÏöÑóÉð áöíóÊóãóßøóäó ÇáäøóÇÓõ ãöäó ÇáÕøõÚõæÏö ÝöíåóÇ ÈöÓõåõæáóÉò ßóãóÇ íóÊóãóßøóäõ ÇáÑøóÇßöÈõ ãöäú ÑõßõæÈö ÇáÓøóÝöíäóÉö ÇáÑøóÇÓöíóÉö æóáóæú ßóÇäóÊú Ýöí ÏóÇÎöáö ÇáúÈóÍúÑö ãóÇ Êãßä ÇáÑøóÇßöÈ ãöäú ÑõßõæÈöåóÇ ÅöáøóÇ ÈöãóÔóÞøóÉ.
[33]
[ÓõæÑóÉ ÇáäÇÒÚÇÊ (79) : ÂíóÉ 33]
ãóÊÇÚÇð áóßõãú æóáöÃóäúÚÇãößõãú (33)
(ÇáúãóÊóÇÚõ) íõØúáóÞõ Úóáóì ãóÇ íõäúÊóÝóÚõ Èöåö ãõÏøóÉð¡ ÝóÝöíåö ãóÚúäóì ÇáÊøóÃúÌöíáö¡ æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö æóÃóãúÊöÚóÊößõãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [102] ¡ æóåõæó åõäóÇ ÇÓúãõ ãóÕúÏóÑö ãóÊøóÚó¡ Ãóíú ÅöÚúØóÇÁñ áöáöÇäúÊöÝóÇÚö ÒóãóÇäðÇ¡ æóÊóÞóÏøóãó ÈóíóÇäõåõ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáóßõãú Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãõÓúÊóÞóÑøñ æóãóÊÇÚñ Åöáì Íöíäò Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [24] .
æóÇäúÊõÕöÈó ãóÊÇÚÇð Úóáóì ÇáäøöíóÇÈóÉö Úóäö ÇáúÝöÚúáö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ãóÊøóÚúäóÇßõãú ãóÊóÇÚðÇ.
æóáóÇãõ áóßõãú æóáöÃóäúÚÇãößõãú áóÇãõ ÇáÊøóÞúæöíóÉö áöÃóäøó ÇáúãóÕúÏóÑó ÝóÑúÚñ Ýöí ÇáúÚóãóáö Úóäö ÇáúÝöÚúáö¡ æóåõæó ÑóÇÌöÚñ Åöáóì ÎóáúÞö ÇáúÃóÑúÖö æóÇáúÌöÈóÇáö¡ æóÐóáößó Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÙóÇåöÑñ¡ æóÃóãøóÇ ÇáúÌöÈóÇáõ ÝóáöÃóäøóåóÇ ãõÚúÊóÕóãõåõãú ãöäú ÚóÏõæøöåöãú¡ æóÝöíåóÇ ãóÑóÇÚöí ÃóäúÚóÇãöåöãú Êóßõæäõ Ýöí ÇáúÌöÈóÇáö ãóÃúãõæäóÉð ãöäó ÇáúÛóÇÑóÉö ÚóáóíúåóÇ Úóáóì ÛöÑøóÉò.
æóåóÐóÇ ÅöÏúãóÇÌõ ÇáöÇãúÊöäóÇäö Ýöí ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö áöÅöËóÇÑóÉö ÔõßúÑöåöãú ÍóÞøó ÇáäøöÚúãóÉö ÈöÃóäú íóÚúÈõÏõæÇ ÇáúãõäúÚöãó æóÍúÏóåõ æóáóÇ íõÔúÑößõæÇ ÈöÚöÈóÇÏóÊöåö ÛóíúÑóåõ.
æóÝöí Þóæúáöåö: æóÇáúÃóÑúÖó ÈóÚúÏó Ðáößó ÏóÍÇåÇ [ÇáäÇÒÚÇÊ: 30] Åöáóì æóáöÃóäúÚÇãößõãú ãõÍóÓøöäõ ÇáúÌóãúÚö Ëãøó ÇáÊøóÞúÓöíã.(30/88)
ÝóÅöÐóÇ ÌóÇÁóÊö ÇáØøóÇãøóÉõ ÇáúßõÈúÑóì (34) íóæúãó íóÊóÐóßøóÑõ ÇáúÅöäúÓóÇäõ ãóÇ ÓóÚóì (35) æóÈõÑøöÒóÊö ÇáúÌóÍöíãõ áöãóäú íóÑóì (36) ÝóÃóãøóÇ ãóäú ØóÛóì (37) æóÂËóÑó ÇáúÍóíóÇÉó ÇáÏøõäúíóÇ (38) ÝóÅöäøó ÇáúÌóÍöíãó åöíó ÇáúãóÃúæóì (39) æóÃóãøóÇ ãóäú ÎóÇÝó ãóÞóÇãó ÑóÈøöåö æóäóåóì ÇáäøóÝúÓó Úóäö Çáúåóæóì (40) ÝóÅöäøó ÇáúÌóäøóÉó åöíó ÇáúãóÃúæóì (41)
[ÓõæÑóÉ ÇáäÇÒÚÇÊ (79) : ÇáúÂíóÇÊ 34 Åöáóì 41]
ÝóÅöÐÇ ÌÇÁóÊö ÇáØøóÇãøóÉõ ÇáúßõÈúÑì (34) íóæúãó íóÊóÐóßøóÑõ ÇáúÅöäúÓÇäõ ãóÇ ÓóÚì (35) æóÈõÑøöÒóÊö ÇáúÌóÍöíãõ áöãóäú íóÑì (36) ÝóÃóãøóÇ ãóäú ØóÛì (37) æóÂËóÑó ÇáúÍóíÇÉó ÇáÏøõäúíÇ (38)
ÝóÅöäøó ÇáúÌóÍöíãó åöíó ÇáúãóÃúæì (39) æóÃóãøóÇ ãóäú ÎÇÝó ãóÞÇãó ÑóÈøöåö æóäóåóì ÇáäøóÝúÓó Úóäö Çáúåóæì (40) ÝóÅöäøó ÇáúÌóäøóÉó åöíó ÇáúãóÃúæì (41)
íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÊøóÝúÑöíÚõ Úóáóì ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÇáøóÐöí ÊóÖóãøóäóåõ Þóæúáõåõ: ÃóÃóäúÊõãú ÃóÔóÏøõ ÎóáúÞÇð Ãóãö ÇáÓøóãÇÁõ [ÇáäÇÒÚÇÊ: 27] ÇáúÂíóÇÊö¡ ÝóÅöäøó ÅöËúÈóÇÊó ÇáúÈóÚúËö íóÞúÊóÖöí ÇáúÌóÒóÇÁó ÅöÐú åõæó ÍößúãóÊõåõ. æóÅöÐóÇ ÇÞúÊóÖóì ÇáúÌóÒóÇÁó ßóÇäó Úóáóì ÇáúÚóÇÞöáö Ãóäú íóÚúãóáó áöÌóÒóÇÁö ÇáúÍõÓúäóì æóíóÌúÊóäöÈó ãóÇ íõæÞöÚõ Ýöí ÇáÔøóÞóÇÁö æóÃóäú íóåúÊóãøó ÈöÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøóÇÆöãóÉö ÝóíõÄúËöÑóåóÇ æóáóÇ íóßúÊóÑöËó ÈöäóÚöíãò ÒóÇÆöáò ÝóíóÊóæóÑøóØó Ýöí ÇÊøöÈóÇÚöåö¡ ÝóáöÐóáößó ÝõÑøöÚó Úóáóì Ïóáöíáö ÅöËúÈóÇÊö ÇáúÈóÚúËö ÊóÐúßöíÑñ ÈöÇáúÌóÒóÇÁóíúäö¡ æóÅöÑúÔóÇÏñ Åöáóì ÇáäøóÌúÏóíúäö.
æóÅöÐú ÞóÏú ÞõÏøöãó ÞóÈúáó ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÊóÍúÐöíÑñ ÅöÌúãóÇáöíøñ ÈöÞóæúáöåö: íóæúãó ÊóÑúÌõÝõ ÇáÑøóÇÌöÝóÉõ [ÇáäÇÒÚÇÊ: 6] ÇáúÂíóÉó ßóãóÇ íõÐúßóÑõ ÇáúãóØúáõæÈõ ÞóÈúáó ÇáúÞöíóÇÓö Ýöí ÇáúÌóÏóáö¡ ÌöíÁó ÚóÞöÈó ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÈöÊóÝúÕöíáö Ðóáößó ÇáÊøóÍúÐöíÑö ãóÚó ÞóÑúäöåö ÈöÇáÊøóÈúÔöíÑö áöãóäú ÊóÍóáøóì ÈöÖöÏøöåö ÝóáöÐóáößó ÚõÈøöÑó Úóäö ÇáúÈóÚúËö ÇÈúÊöÏóÇÁð ÈöÇáÑøóÇÌöÝóÉö áöÃóäøóåóÇ ãóÈúÏóÄõåõ¡ Ëõãøó ÈöÇáÒøóÌúÑóÉö¡ æóÃóÎöíÑðÇ ÈöÇáØøóÇãøóÉö ÇáúßõÈúÑóì áöãóÇ Ýöí åóÐóíúäö ÇáúæóÕúÝóíúäö ãöäú ãóÚúäðì íóÔúãóáõ ÇáÑøóÇÌöÝóÉó
æóãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ ãöäó ÇáúÃóåúæóÇáö Åöáóì Ãóäú íóÓúÊóÞöÑøó ßõáøõ ÝóÑöíÞò Ýöí ãóÞóÑøöåö.
æóãöäú ÊóãóÇãö ÇáúãõäóÇÓóÈóÉö áöáÊøóÐúßöíÑö Èöíóæúãö ÇáúÌóÒóÇÁö æõÞõæÚõåõ ÚóÞöÈó ÇáÊøóÐúßöíÑö ÈöÎóáúÞö ÇáúÃóÑúÖö¡ æóÇáöÇãúÊöäóÇäõ ÈöãóÇ åóíøóÃó ãöäúåóÇ áöáúÅöäúÓóÇäö ãóÊóÇÚðÇ Èöåö¡ áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó Ðóáöß íóäúÊóåöí ÚöäúÏ ãóÇ íóÍöíäõ íóæúãõ ÇáúÈóÚúËö æóÇáúÌóÒóÇÁö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÌúÚóáó Þóæúáõåõ: ÝóÅöÐÇ ÌÇÁóÊö ÇáØøóÇãøóÉõ ÇáúßõÈúÑì ãõÝóÑøóÚðÇ Úóáóì Þóæúáöåö: ÝóÅöäøóãÇ åöíó ÒóÌúÑóÉñ æÇÍöÏóÉñ ÝóÅöÐÇ åõãú ÈöÇáÓøóÇåöÑóÉö [ÇáäÇÒÚÇÊ: 13¡ 14] ÝóÅöäøó ÇáØøóÇãøóÉó åöíó ÇáÒøóÌúÑóÉõ.
æóãóäóÇØõ ÇáÊøóÝúÑöíÚö åõæó ãóÇ ÚóÞøóÈóåõ ãöäó ÇáÊøóÝúÕöíáö ÈöÞóæúáöåö: ÝóÃóãøóÇ ãóäú ØóÛì ÅöáóÎú ÅöÐú áóÇ íóáúÊóÆöãõ ÊóÝúÑöíÚõ ÇáÔøóíúÁö Úóáóì äóÝúÓöåö.
(æóÅöÐÇ) ÙóÑúÝñ áöáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÝóáöÐóáößó ÅöÐóÇ æóÞóÚó ÈóÚúÏó ÇáúÝöÚúáö ÇáúãóÇÖöí ÕõÑöÝó Åöáóì(30/89)
ÇáöÇÓúÊöÞúÈóÇáö¡ æóÅöäøóãóÇ íõÄúÊóì ÈóÚúÏó (ÅöÐÇ) ÈöÝÚá ÇáúãóÇÖöí áöÒöíóÇÏóÉö ÊóÍúÞöíÞö ãóÇ íõÝöíÏõåõ (ÅöÐóÇ) ãöäú ÊóÍóÞøõÞö ÇáúæõÞõæÚö.
æóÇáúãóÌöíÁõ: åõäóÇ ãóÌóÇÒñ Ýöí ÇáúÍõÕõæáö æóÇáúæõÞõæÚö áöÃóäøó ÇáÔøóíúÁó ÇáúãõæóÞøóÊó ÇáúãõÄóÌøóáó ÈöÃóÌóáò íõÔúÈöåõ ÔóÎúÕðÇ ÓóÇÆöÑðÇ Åöáóì ÛóÇíóÉò¡ ÝóÅöÐóÇ ÍóÕóáó Ðóáößó ÇáúãõÄóÌøóáõ ÚöäúÏó ÃóÌóáöåö ÝóßóÃóäøóåõ ÇáÓÇÆÑ Åöáóì¡ ÅöÐÇ ÈóáóÛó ÇáúãóßóÇäó ÇáúãóÞúÕõæÏó.
æóÇáØøóÇãøóÉõ: ÇáúÍóÇÏöËóÉõ¡ Ãóæö ÇáúæóÞúÚóÉõ ÇáøóÊöí ÊóØöãøõ¡ Ãóíú ÊóÚúáõæ æóÊóÛúáöÈõ ÈöãóÚúäóì ÊóÝõæÞõ ÃóãúËóÇáóåóÇ ãöäú äóæúÚöåóÇ ÈöÍóíúËõ íóÞöáøõ ãöËúáõåóÇ Ýöí äóæúÚöåóÇ¡ ãóÃúÎõæÐñ ãóäú Øóãøó ÇáúãóÇÁõ¡ ÅöÐóÇ ÛóãóÑó ÇáúÃóÔúíóÇÁó æóåóÐóÇ ÇáúæóÕúÝõ íõÄúÐöäõ ÈöÇáÔøöÏøóÉö æóÇáúåóæúáö ÅöÐú áóÇ íõÞóÇáõ ãöËúáõåõ ÅöáøóÇ Ýöí ÇáúÃõãõæÑö ÇáúãóåõæáóÉö Ëõãøó ÈõæáöÛó Ýöí ÊóÔúÎöíÕö åóæúáöåóÇ ÈöÃóäú æõÕöÝóÊú Èö ÇáúßõÈúÑì ÝóßóÇäó åóÐóÇ ÃóÕúÑóÍó ÇáúßóáöãóÇÊö áöÊóÕúæöíÑö ãóÇ íÞÇÑä åóÐöå ÇáúÍóÇÏöËóÉó ãöäó ÇáúÃóåúæóÇáö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáØøóÇãøóÉö ÇáúßõÈúÑóì: ÇáúÞöíóÇãóÉõ æóÞóÏú æõÕöÝóÊú ÈöÃóæúÕóÇÝò ÚóÏöíÏóÉò Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ãöËúáó ÇáÕøóÇÎøóÉö æóÇáúÞóÇÑöÚóÉö æóÇáÑøóÇÌöÝóÉö æóæõÕöÝóÊú ÈöÇáúßõÈúÑóì.
æíóæúãó íóÊóÐóßøóÑõ ÇáúÅöäúÓÇäõ ãóÇ ÓóÚì ÈóÏóáñ ãä ÌãáóÉ ÅöÐÇ ÌÇÁóÊö ÇáØøóÇãøóÉõ ÇáúßõÈúÑì ÈóÏóáõ ÇÔúÊöãóÇáò áöÃóäøó ãóÇ ÃõÖöíÝó Åöáóíúåö íóæúãñ åõæó ãöäó ÇáúÃóÍúæóÇáö ÇáøóÊöí íóÔúÊóãöáõ ÚóáóíúåóÇ Òóãóäõ ãóÌöíÁö ÇáØøóÇãøóÉö æóåõæó íóæúãõ ÇáúÞöíóÇãóÉö æóíóæúãõ ÇáúÍöÓóÇÈö.
æóÊóÐóßøõÑõ ÇáúÅöäúÓóÇäö ãóÇ ÓóÚóÇåõ: Ãóäú íõæÞóÝó Úóáóì ÃóÚúãóÇáöåö Ýöí ßöÊóÇÈöåö áöÃóäøó ÇáÊøóÐóßøõÑó ãõØóÇæöÚõ ÐóßøóÑóåõ.
æóÇáÊøóÐóßøõÑõ íóÞúÊóÖöí ÓóÈúÞó ÇáäøöÓúíóÇäö æóåõæó ÇäúãöÍóÇÁõ ÇáúãóÚúáõæãö ãöäó ÇáúÍóÇÝöÙóÉö.
æóÇáúãóÚúäóì: íóæúãó íõÐóßøóÑõ ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÝóíóÊóÐóßøóÑõ¡ Ãóíú íõÚúÑóÖõ Úóáóíúåö Úóãóáõåõ ÝóíóÚúÊóÑöÝõ Èöåö ÅöÐú áóíúÓó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáÊøóÐóßøõÑö ÅöáøóÇ ÃóËóÑõåõ¡ æóåõæó ÇáúÌóÒóÇÁõ Ýóßõäøöíó ÈöÇáÊøóÐóßøõÑö Úóäö ÇáúÌóÒóÇÁö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÇÞúÑóÃú ßöÊÇÈóßó ßóÝì ÈöäóÝúÓößó Çáúíóæúãó Úóáóíúßó ÍóÓöíÈÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 14] .
æóÊóÈúÑöíÒõ ÇáúÌóÍöíãö: ÅöÙúåóÇÑõåóÇ áöÃóåúáöåóÇ. æóÌöíÁó ÈöÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÖóÇÚóÝö áöÅöÝóÇÏóÉö ÅöÙúåóÇÑö ÇáúÌóÍöíãö áöÃóäøóåõ ÅöÙúåóÇÑñ áöÃóÌúáö ÇáúÅöÑúåóÇÈö.
æóÇáúÌóÍöíãõ: Ìóåóäøóãõ. æóáöÐóáößó ÞõÑöäó ÝöÚúáõåõ ÈöÊóÇÁö ÇáÊøóÃúäöíËö áöÃóäøó Ìóåóäøóãó ãõÄóäøóËóÉñ Ýöí(30/90)
ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö¡ Ãóæú åõæó ÈöÊóÃúæöíáö ÇáäøóÇÑö¡ æóÇáúÌóÍöíãõ ßõáøõ äóÇÑò ÚóÙöíãóÉò Ýöí ÍõÝúÑóÉò ÚóãöíÞóÉò.
æóÈõäöíó ÝöÚúáõ ÈõÑøöÒóÊö áöáúãóÌúåõæáö áöÚóÏóãö ÇáúÛóÑóÖö ÈöÈóíóÇäö ãõÈóÑøöÒöåóÇ ÅöÐö ÇáúãóæúÚöÙóÉõ Ýöí ÇáúÅöÚúáóÇãö ÈöæõÞõæÚö ÅöÈúÑóÇÒöåóÇ íóæúãóÆöÐò.
æáöãóäú íóÑì¡ Ãóíú áößõáøö ÑóÇÁò¡ ÝóÝöÚúáõ íóÑì ãõäóÒøóáñ ãóäúÒöáóÉó ÇááøóÇÒöãö áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó áöãóäú áóåõ ÈóÕóÑñ¡ ßóÞóæúáö ÇáúÈõÍúÊõÑöíøö:
Ãóäú íóÑóì ãõÈúÕöÑñ æóíóÓúãóÚó æóÇÚò æóÇáúÝóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÃóãøóÇ ãóäú ØóÛì ÑóÇÈöØóÉñ áöÌóæóÇÈö (ÅöÐóÇ) áöÃóäøó ÌõãúáóÉó ãóäú ØóÛì Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ ÌõãúáóÉñ ÇÓúãöíøóÉñ áóíúÓó ÝöíåóÇ ÝöÚúáñ íóÊóÚóáøóÞõ Èöåö (ÅöÐóÇ) Ýóáóãú íóßõäú Èóíúäó (ÅöÐóÇ) æóÈóíúäó ÌóæóÇÈöåóÇ ÇÑúÊöÈóÇØñ áóÝúÙöíøñ ÝóáöÐóáößó ÊõÌúáóÈõ ÇáúÝóÇÁõ áöÑóÈúØö ÇáúÌóæóÇÈö Ýöí ÙóÇåöÑö ÇááøóÝúÙö¡ æóÃóãøóÇ Ýöí ÇáúãóÚúäóì ÝóíõÚúáóãõ Ãóäøó (ÅöÐóÇ) ÙóÑúÝñ íóÊóÚóáøóÞõ ÈöãóÚúäóì ÇáöÇÓúÊöÞúÑóÇÑö ÇáøóÐöí Èóíúäó ÇáúãõÈúÊóÏóÃö æóÇáúÎóÈóÑö.
æó (ÃóãøóÇ) ÍóÑúÝõ ÊóÝúÕöíáò æóÔóÑúØò áöÃóäøóåóÇ Ýöí ãóÚúäóì: ãóåúãóÇ íóßõäú ÔóíúÁñ.
æóÇáØøõÛúíóÇäõ ÊóÞóÏøóãó ãóÚúäóÇåõ ÂäöÝðÇ. æóÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ: ØóÛóì Úóáóì ÃóãúÑö Çááøóåö¡ ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ:
æóÃóãøóÇ ãóäú ÎÇÝó ãóÞÇãó ÑóÈøöåö.
æóÞõÏøöãó ÐößúÑõ ÇáØøõÛúíóÇäö Úóáóì ÅöíËóÇÑö ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ áöÃóäøó ÇáØøõÛúíóÇäó ãöäú ÃóßúÈóÑö ÃóÓúÈóÇÈö ÅöíËóÇÑö ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ ÝóáóãøóÇ ßóÇäó ãõÓóÈøóÈðÇ Úóäúåõ ÐõßöÑó ÚóÞöÈóåõ ãõÑóÇÚóÇÉð áöáÊøóÑóÊøõÈö ÇáØøóÈöíÚöíøö.
æóÇáúÅöíËóÇÑõ: ÊóÝúÖöíáõ ÔóíúÁò Úóáóì ÔóíúÁò Ýöí ÍóÇáò áóÇ íóÊóíóÓøóÑõ ÝöíåóÇ ÇáúÌóãúÚõ Èóíúäó ÃóÍúæóÇáö ßõáøò ãöäúåõãóÇ.
æóíõÚóÏøóì ÝöÚúáõ ÇáúÅöíËóÇÑö Åöáóì ÇÓúãö ÇáúãóÃúËõæÑö ÈöÊóÚúÏöíóÉö ÇáúÝöÚúáö Åöáóì ãóÝúÚõæáöåö¡ æóíõÚóÏøóì Åöáóì ÇáúãóÃúËõæÑö Úóáóíúåö ÈöÍóÑúÝö (Úóáóì) ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì ÍößóÇíóÉð áóÞóÏú ÂËóÑóßó Çááøóåõ ÚóáóíúäÇ [íõæÓõÝ: 91] ¡ æóÞóÏú íõÊúÑóßõ ÐößúÑõ
ÇáúãóÃúËõæÑö Úóáóíúåö ÅöÐóÇ ßóÇäó ÐößúÑõ ÇáúãóÃúËõæÑö íõÔöíÑõ Åöáóíúåö ßóãóÇ ÅöÐóÇ ßóÇäó ÇáúãóÃúËõæÑõ æóÇáúãóÃúËõæÑõ Úóáóíúåö ÖöÏøóíúäö ßóãóÇ åõäóÇ áöãóÇ åõæó ÔóÇÆöÚñ ãöäó ÇáúãõÞóÇÈóáóÉö Èóíúäó ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö.
æóÞóÏú íõÊúÑóßõ ÐößúÑõ ÇáúãóÃúËõæÑö ÇßúÊöÝóÇÁð ÈöÐößúÑö ÇáúãóÃúËõæÑö Úóáóíúåö ÅöÐóÇ ßóÇäó åõæó ÇáúÃóåóãøó ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóíõÄúËöÑõæäó Úóáì ÃóäúÝõÓöåöãú [ÇáúÍóÔúÑ: 9] áöÙõåõæÑö Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó íõÄúËöÑõæäó ÇáúÝõÞóÑóÇÁó.(30/91)
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ ÍõÙõæÙõåóÇ æóãóäóÇÝöÚõåóÇ ÇáúÎóÇÕøóÉõ ÈöåóÇ¡ Ãóíö ÇáøóÊöí áóÇ ÊõÔóÇÑößõåóÇ ÝöíåóÇ ÍõÙõæÙõ ÇáúÂÎöÑóÉö¡ ÝóÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÍóÐúÝö ãõÖóÇÝò¡ ÊóÞúÏöíÑõåõ: äóÚöíãó ÇáúÍóíóÇÉö.
æóíõÝúåóãõ ãöäú ÝöÚúáö ÇáúÅöíËóÇÑö Ãóäøó ãóÚóåõ äóÈúÐðÇ áöäóÚöíãö ÇáúÂÎöÑóÉö. æóíóÑúÌöÚõ ÅöíËóÇÑõ ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ Åöáóì ÅöÑúÖóÇÁö åóæóì ÇáäøóÝúÓö¡ æóÅöäøóãóÇ íõÚúÑóÝõ ßöáóÇ ÇáúÍóÙøóíúäö ÈöÇáÊøóæúÞöíÝö ÇáúÅöáóåöíøö ßóãóÇ ÚõÑöÝó ÇáÔøöÑúßõ æóÊóßúÐöíÈõ ÇáÑøõÓõáö æóÇáöÇÚúÊöÏóÇÁõ Úóáóì ÇáäøóÇÓö æóÇáúÈóØóÑõ æóÇáÕøóáóÝõ æóãóÇ íóÓúÊóÊúÈöÚõåõ Ðóáößó ãöäó ÇáúÃóÍúæóÇáö ÇáÐøóãöíãóÉö.
æóãöáóÇßõ åóÐóÇ ÇáúÅöíËóÇÑö åõæó ÇáØøõÛúíóÇäõ Úóáóì ÃóãúÑö Çááøóåö¡ ÝóÅöäøó ÓóÇÏóÊóåõãú æóãõÓóíøöÑöíåöãú íóÚúáóãõæäó Ãóäøó ãóÇ íóÏúÚõæåõãú Åöáóíúåö ÇáÑøóÓõæáõ åõæó ÇáúÍóÞøõ æóáóßöäøóåõãú íóßúÑóåõæäó ãõÊóÇÈóÚóÊå ÇÓÊßÈÇÑÇ Úóä Ãóäú íóßõæäõæÇ ÊóÈóÚðÇ áöáúÛóíúÑö ÝóÊóÖöíÚó ÓöíóÇÏóÊõåõãú.
æóÞóÏú ÒóÇÏó åóÐóÇ ÇáúãõÝóÇÏó ÈóíóÇäðÇ Þóæúáõåõ ÈóÚúÏóåõ: æóÃóãøóÇ ãóäú ÎÇÝó ãóÞÇãó ÑóÈøöåö ÇáúÂíóÉó. æóÈöåö íóÙúåóÑõ Ãóäøó ãóäóÇØó ÇáÐøóãøö Ýöí ÅöíËóÇÑö ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ åõæó ÅöíËóÇÑõåóÇ Úóáóì ÇáúÂÎöÑóÉö¡ ÝóÃóãøóÇ ÇáúÃóÎúÐõ ÈöÍõÙõæÙö ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ ÇáøóÊöí áóÇ íõÝöíÊõ ÇáúÃóÎúÐõ ÈöåóÇ ÍõÙõæÙó ÇáúÂÎöÑóÉö ÝóÐóáößó ÛóíúÑõ ãóÐúãõæãò¡ æóåõæó ãóÞóÇãõ ßóËöíÑò ãöäú ÚöÈóÇÏö Çááøóåö ÇáÕøóÇáöÍöíäó ÍóßóÇåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Úóäú ÕóÇáöÍöí Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ãöäú Þóæúáöåöãú áöÞóÇÑõæäó: æóÇÈúÊóÛö ÝöíãÇ ÂÊÇßó Çááøóåõ ÇáÏøóÇÑó ÇáúÂÎöÑóÉó æóáÇ ÊóäúÓó äóÕöíÈóßó ãöäó ÇáÏøõäúíÇ [ÇáúÞóÕóÕ: 77] .
æóÞóæúáõåõ: ãóäú ÎÇÝó ãóÞÇãó ÑóÈøöåö ãõÞóÇÈöáõ Þóæúáöåö: ãóäú ØóÛì áöÃóäøó ÇáúÎóæúÝó ÖöÏøõ ÇáØøõÛúíóÇäö æóÞóæúáõåõ: äóåóì ÇáäøóÝúÓó Úóäö Çáúåóæì ãõÞóÇÈöáõ Þóæúáöåö: æóÂËóÑó ÇáúÍóíÇÉó ÇáÏøõäúíÇ æóäóåúíõ ÇáúÎóÇÆöÝö äóÝúÓóåõ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáöÇäúßöÝóÇÝö Úóäú ÊóäóÇæõáö ãóÇ ÊõÍöÈøõåõ ÇáäøóÝúÓõ ãöäó ÇáúãóÚóÇÕöí æóÇáúåóæóì¡ ÝóÌõÚöáóÊú äóÝúÓõ ÇáúÅöäúÓóÇäö ÈöãóäúÒöáóÉö ÔóÎúÕò ÂÎóÑó íóÏúÚõæåõ Åöáóì ÇáÓøóíøöÆóÇÊö æóåõæó íóäúåóÇåõ Úóäú åóÐöåö ÇáÏøóÚúæóÉö¡ æóåóÐóÇ íõÔúÈöåõ ãóÇ íõÓóãøóì ÈöÇáÊøóÌúÑöíÏö¡ íóÞõæáõæäó: ÞóÇáóÊú áóåõ äóÝúÓõåõ ßóÐóÇ ÝóÚóÕóÇåóÇ¡ æóíõÞóÇáõ: äóåóì ÞóáúÈóåõ¡ æóãöäú ÃóÍúÓóäö ãóÇ Þöíáó Ýöí Ðóáößó Þóæúáõ ÚõÑúæóÉó Èúäö ÃõÐóíúäóÉó:
æóÅöÐóÇ æóÌóÏúÊõ áóåóÇ æóÓóÇæöÓó ÓóáúæóÉð ... ÔóÝóÚó ÇáúÝõÄóÇÏõ Åöáóì ÇáÖøóãöíÑö ÝóÓóáøóåóÇ
æóÇáúãõÑóÇÏõ Èö Çáúåóæì ãóÇ ÊóåúæóÇåõ ÇáäøóÝúÓõ Ýóåõæó ãóÕúÏóÑñ ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÝúÚõæáö ãöËúáó ÇáúÎóáúÞö ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÎúáõæÞö¡ Ýóåõæó ãóÇ ÊóÑúÛóÈõ Ýöíåö Þõæóì ÇáäøóÝúÓö ÇáÔøóåóæöíøóÉõ æóÇáúÛóÖóÈöíøóÉõ ãöãøóÇ íõÎóÇáöÝõ ÇáúÍóÞøó æóÇáäøóÝúÚó
ÇáúßóÇãöáó. æóÔóÇÚó Çáúåóæóì Ýöí ÇáúãóÑúÛõæÈö ÇáÐøóãöíãö æóáöÐóáößó Þöíáó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:(30/92)
æóãóäú ÃóÖóáøõ ãöãøóäö ÇÊøóÈóÚó åóæÇåõ ÈöÛóíúÑö åõÏìð ãöäó Çááøóåö [ÇáúÞóÕóÕ: 50] Ãóäøó ÈöÛóíúÑö åõÏìð ÍóÇá ÝãÄßÏÉ áóíúÓóÊú ÊóÞúíöíÏðÇ ÅöÐú áóÇ íóßõæäõ Çáúåóæóì ÅöáøóÇ ÈöÛóíúÑö åõÏðì.
æóÊóÚúÑöíÝõ Çáúåóæì ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö.
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúãóÃúæì ÇáúÃóæøóáö æóÇáËøóÇäöí ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÚóåúÏö¡ Ãóíú ãóÃúæóì ãóäú ØóÛóì¡ æóãóÃúæóì ãóäú ÎóÇÝó ãóÞóÇãó ÑóÈøöåö¡ æóåõæó ÊóÚúÑöíÝñ ãõÛúäò Úóäú ÐößúÑö ãóÇ íõÖóÇÝõ Åöáóíúåö (ãóÃúæóì) æóãóËóáõåõ ÔóÇÆöÚñ Ýöí ÇáúßóáóÇãö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: ÛõÖøó ÇáØøóÑúÝó (1) ¡ Ãóíö ÇáØøóÑúÝó ÇáúãóÚúåõæÏó ãöäó ÇáúÃóãúÑö¡ Ãóíú ÛõÖøó ØóÑúÝóßó.
æóÞóæúáöåö: æóÇãúáóÃö ÇáÓøóãúÚó¡ Ãóíú ÓóãúÚóßó (2) æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÈóíúäóåõãÇ ÍöÌÇÈñ æóÚóáóì ÇáúÃóÚúÑÇÝö ÑöÌÇáñ [ÇáúÃóÚúÑóÇÝö: 46] ¡ Ãóíú Úóáóì ÃóÚúÑóÇÝö ÇáúÍöÌóÇÈö¡ æóáöÐóáößó ÝóÊóÞúÏöíÑõ ÇáúßóáóÇãö ÚöäúÏó äõÍóÇÉö ÇáúÈóÕúÑóÉö ÇáúãóÃúæóì áóåõ Ãóæú ãóÃúæóÇåõ ÚöäúÏó äõÍóÇÉö ÇáúßõæÝóÉö¡ æóíõÓóãøöí äõÍóÇÉõ ÇáúßõæÝóÉö ÇáúÃóáöÝó æóÇááøóÇãó åóÐöåö ÚöæóÖðÇ Úóäö ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö æóåöíó ÊóÓúãöíóÉñ ÍóÓóäóÉñ áöæõÖõæÍöåóÇ æóÇÎúÊöÕóÇÑöåóÇ¡ æóíóÃúÈóì Ðóáößó ÇáúÈóÕúÑöíøõæäó¡ æóåõæó ÎöáóÇÝñ ÖóÆöíáñ¡ ÅöÐö ÇáúãóÚúäóì ãõÊøóÝóÞñ Úóáóíúåö.
æóÇáúãóÃúæóì: ÇÓúãõ ãóßóÇäò ãöäú Ãóæóì¡ ÅöÐóÇ ÑóÌóÚó¡ ÝóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö: ÇáúãóÞóÑøõ æóÇáúãóÓúßóäõ áöÃóäøó ÇáúãóÑúÁó íóÐúåóÈõ Åöáóì ÞóÖóÇÁö ÔõÄõæäöåö Ëõãøó íóÑúÌöÚõ Åöáóì ãóÓúßóäöåö.
æãóÞÇãó ÑóÈøöåö ãóÌóÇÒñ Úóäö ÇáúÌóáóÇáö æóÇáúãóåóÇÈóÉö æóÃóÕúáõ ÇáúãóÞóÇãö ãóßóÇäõ ÇáúÞöíóÇãö ÝóßóÇäó ÃóÕúáõåõ ãóßóÇäó ãóÇ íõÖóÇÝõ åõæó Åöáóíúåö¡ Ëõãøó ÔóÇÚó ÅöØúáóÇÞõåõ Úóáóì äóÝúÓö ãóÇ íõÖóÇÝõ Åöáóíúåö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúßöäóÇíóÉö ÈöÊóÚúÙöíãö ÇáúãóßóÇäö Úóäú ÊóÚúÙöíãö ÕóÇÍöÈöåö¡ ãöËúáõ ÃóáúÝóÇÙö: ÌóäóÇÈò¡ æóßóäóÝò¡ æóÐóÑðì¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóáöãóäú ÎÇÝó ãóÞÇãó ÑóÈøöåö ÌóäøóÊÇäö [ÇáÑøóÍúãóä: 46] æóÞóÇáó: Ðáößó áöãóäú ÎÇÝó ãóÞÇãöí [ÅöÈúÑóÇåöíã: 14] æóÐóáößó ãöäú ÞóÈöíáö ÇáúßöäóÇíóÉö ÇáúãóØúáõæÈö ÈöåóÇ äöÓúÈóÉñ Åöáóì Çáúãõßóäøóì Úóäúåõ ÝóÅöäøó ÎóæúÝó ãóÞóÇãö Çááøóåö ãõÑóÇÏñ Èöåö ÎóæúÝõ Çááøóåö æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáäøöÓúÈóÉö ãóÇ íóÔúãóáõ ÇáÊøóÚóáøõÞó ÈöÇáúãóÝúÚõæáö.
æóÝöí Þóæúáöåö: íóæúãó íóÊóÐóßøóÑõ ÇáúÅöäúÓÇäõ ãóÇ ÓóÚì Åöáóì Þóæúáöåö: ÝóÅöäøó ÇáúÌóäøóÉó åöíó ÇáúãóÃúæì ãõÍóÓøöäõ ÇáúÌóãúÚö ãóÚó ÇáÊøóÞúÓöíãö.
_________
(1) Ýöí Þóæá ÇáÝÑÒÏÞ:
ÝÛÖ ÇáØøÑÝ Åöäøóß ãä äãíÑ ... ÝóáóÇ ßóÚúÈðÇ ÈáÛÊ æóáóÇ ßáÇÈÇ
(2) Ýöí Þóæá ÇáÈæÕíÑí:
æÇãáà ÇáÓøãÚ ãä ãÍóÇÓöä íã ... áíåÇ ÚóáóíúåóÇ ÇáÅäÔÇÏ æÇáÅãáÇÁ(30/93)
íóÓúÃóáõæäóßó Úóäö ÇáÓøóÇÚóÉö ÃóíøóÇäó ãõÑúÓóÇåóÇ (42) Ýöíãó ÃóäúÊó ãöäú ÐößúÑóÇåóÇ (43) Åöáóì ÑóÈøößó ãõäúÊóåóÇåóÇ (44) ÅöäøóãóÇ ÃóäúÊó ãõäúÐöÑõ ãóäú íóÎúÔóÇåóÇ (45)
æóÊóÚúÑöíÝõ ÇáäøóÝúÓó Ýöí Þóæúáöåö: æóäóåóì ÇáäøóÝúÓó åõæó ãöËúáõ ÇáÊøóÚúÑöíÝö Ýöí ÇáúãóÃúæì æóÝöí ÊóÚúÑöíÝö «ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÌóÍöíãö» æó «ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÌóäøóÉö» ÈöØóÑöíÞö ÇáúãóæúÕõæáö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó ÇáÕøöáóÊóíúäö ÚöáøóÊóÇäö Ýöí ÇÓúÊöÍúÞóÇÞö Ðóáöß ÇáãÃæì.
[42- 45]
[ÓõæÑóÉ ÇáäÇÒÚÇÊ (79) : ÇáúÂíóÇÊ 42 Åöáóì 45]
íóÓúÆóáõæäóßó Úóäö ÇáÓøóÇÚóÉö ÃóíøóÇäó ãõÑúÓÇåÇ (42) Ýöíãó ÃóäúÊó ãöäú ÐößúÑÇåÇ (43) Åöáì ÑóÈøößó ãõäúÊóåÇåÇ (44) ÅöäøóãÇ ÃóäúÊó ãõäúÐöÑõ ãóäú íóÎúÔÇåÇ (45)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ ãóäúÔóÄõåõ Ãóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó ßóÇäõæÇ íóÓúÃóáõæäó Úóäú æóÞúÊö Íõáõæáö ÇáÓøóÇÚóÉö ÇáøóÊöí íóÊóæóÚøóÏõåõãú ÈöåóÇ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóãóÇ ÍóßóÇåõ Çááøóåõ Úóäúåõãú ÛóíúÑó ãóÑøóÉò Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ßóÞóæúáöåö: æóíóÞõæáõæäó ãóÊì åÐóÇ ÇáúæóÚúÏõ Åöäú ßõäúÊõãú ÕÇÏöÞöíäó [íõæäõÓ: 48] .
æóßóÇäó ÓõÄóÇáõåõãõ ÇÓúÊöåúÒóÇÁð æóÇÓúÊöÎúÝóÇÝðÇ áöÃóäøóåõãú ÚóÞóÏõæÇ ÞõáõæÈóåõãú Úóáóì ÇÓúÊöÍóÇáóÉö æõÞõæÚö ÇáÓøóÇÚóÉö æóÑõÈøóãóÇ ØóáóÈõæÇ ÇáÊøóÚúÌöíáó ÈöæõÞõæÚöåóÇ æóÃóæúåóãõæÇ ÃóäúÝõÓóåõãú æóÃóÔúíóÇÚóåõãú Ãóäøó ÊóÃóÎøõÑó æõÞõæÚöåóÇ Ïóáöíáñ Úóáóì ÇáúíóÃúÓö ãöäúåóÇ áöÃóäøóåõãú íóÊóæóåøóãõæäó Ãóäøóåõãú ÅöÐóÇ ÝóÚóáõæÇ Ðóáößó ãóÚó ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóæú ßóÇäó ÕóÇÏöÞðÇ áóÍóãöíó ÛóÖóÈõ Çááøóåö ãõÑúÓöáöåö ÓõÈúÍóÇäóåõ ÝóÈóÇÏóÑó ÈöÅöÑóÇÁóÊöåöãõ ÇáúÚóÐóÇÈó æóåõãú íóÊóæóåøóãõæäó ÔõÄõæäó ÇáúÎóÇáöÞö ßóÔöÄõæäó ÇáäøóÇÓö ÅöÐóÇ ÛóÖöÈó ÃóÍóÏõåõãú ÚóÌøóáó ÈöÇáöÇäúÊöÞóÇãö ØóíúÔðÇ æóÍóäóÞðÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: áóæú íõÄÇÎöÐõåõãú ÈöãÇ ßóÓóÈõæÇ áóÚóÌøóáó áóåõãõ ÇáúÚóÐÇÈó Èóáú áóåõãú ãóæúÚöÏñ áóäú íóÌöÏõæÇ ãöäú Ïõæäöåö ãóæúÆöáðÇ [ÇáúßóåúÝ: 58] .
ÝóáóÇ ÌóÑóãó áóãøóÇ ÞõÖöíó ÍóÞøõ ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Úóáóì ÅöãúßóÇäö ÇáúÈóÚúËö ÈöÅöÞóÇãóÉö ÇáÏøóáöíáö æóÖóÑúÈö ÇáúÃóãúËóÇáö¡ æóÚõÑøöÖó ÈÚÞÇÈ ÇáøóÐíä ÇÓÊÍÞæÇ ÈöåóÇ Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÅöÐÇ ÌÇÁóÊö ÇáØøóÇãøóÉõ ÇáúßõÈúÑì [ÇáäÇÒÚÇÊ: 34] ¡ ßóÇäó Ðóáößó ãóËóÇÑðÇ áöÓõÄóÇáöåöãú Ãóäú íóÞõæáõæÇ: åóáú áöãóÌöíÁö åóÐöåö ÇáØøóÇãøóÉö ÇáúßõÈúÑóì æóÞúÊñ ãóÚúáõæãñ¿ ÝóßóÇäó ÇáúÍóÇáõ ãõÞúÊóÖöíðÇ åóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝó ÇáúÈóíóÇäöíøó ÞóÖóÇÁð áöÍóÞøö ÇáúãóÞóÇãö æóÌóæóÇÈðÇ Úóäú ÓóÇÈöÞö ÇáúßóáóÇãö.
ÝóÖóãöíÑõ «íóÓúÃóáõæäó» ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÞõáõæÈö ÇáúæóÇÌöÝóÉö æóÇáøóÐöíäó ÞóÇáõæÇ: ÃóÅöäøóÇ áóãóÑúÏõæÏõæäó Ýöí ÇáúÍÇÝöÑóÉö [ÇáäÇÒÚÇÊ: 10] .(30/94)
æóÍõßöíó ÝöÚúáõ ÇáÓøõÄóÇáö ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÖóÇÑöÚö áöáÏøöáóÇáóÉö Úóáóì ÊóÌóÏøõÏö åóÐóÇ ÇáÓøõÄóÇáö æóÊóßóÑøõÑöåö.
æóÇáÓøóÇÚóÉõ: åöíó ÇáØøóÇãøóÉõ ÝóÐößúÑõ ÇáÓøóÇÚóÉö ÅöÙúåóÇÑñ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö áöÞóÕúÏö ÇÓúÊöÞúáóÇáö ÇáúÌõãúáóÉö ÈöãóÏúáõæáöåóÇ ãóÚó ÊóÝóäøõäò Ýöí ÇáÊøóÚúÈöíÑö ÚóäúåóÇ ÈöåóÐóíúäö ÇáÇÓãíä ÇáØøóÇãøóÉõ [ÇáäÇÒÚÇÊ: 34] æÇáÓøóÇÚóÉö æÃóíøóÇäó ãõÑúÓÇåÇ ÌõãúáóÉñ ãõÈóíøöäóÉñ áöáÓøõÄóÇáö.
æÃóíøóÇäó ÇÓúãñ íõÓúÊóÝúåóãõ Èöåö Úóäú ÊóÚúíöíäö ÇáúæóÞúÊö.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáöÇÓúÊöÈúÚóÇÏö ßöäóÇíóÉð æóåõæó ÃóíúÖðÇ ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáöÇÓúÊöÍóÇáóÉö æãõÑúÓÇåÇ ãóÕúÏóÑñ ãöíãöíøñ áöÝöÚúáö ÃóÑúÓóì¡ æóÇáúÅöÑúÓóÇÁõ: ÌóÚúáõ ÇáÓøóÝöíäóÉö ÚöäúÏó ÇáÔøóÇØöÆö áöÞóÕúÏö ÇáäøõÒõæáö ãöäúåóÇ.
æóÇÓúÊõÚöíÑó ÇáúÅöÑúÓóÇÁõ áöáúæõÞõæÚö æóÇáúÍõÕõæáö ÊóÔúÈöíåðÇ áöáúÃóãúÑö ÇáúãõÛóíøóÈö ÍõÕõæáõåõ ÈöÓóÝöíäóÉò ãóÇÎöÑóÉö ÇáúÈóÍúÑö áóÇ íõÚúÑóÝõ æõÕõæáõåóÇ ÅöáøóÇ ÅöÐóÇ ÑóÓóÊú¡ æóÚóáóíúåö Ýó ÃóíøóÇäó ÊóÑúÔöíÍñ áöáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö¡ æóÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõ åóÐöåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö.
æóÞóæúáõåõ: Ýöíãó ÃóäúÊó ãöäú ÐößúÑÇåÇ æóÇÞöÚñ ãóæúÞöÚó ÇáúÌóæóÇÈö Úóäú ÓõÄóÇáöåöãú Úóäö ÇáÓøóÇÚóÉö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÇ íóÙúåóÑõ ãöäú ÍóÇáö ÓõÄóÇáöåöãú Úóäö ÇáÓøóÇÚóÉö ãöäú ÅöÑóÇÏóÉö ÊóÚúíöíäö æóÞúÊöåóÇ æóÕóÑúÝö ÇáäøóÙóÑö Úóäú ÅöÑóÇÏóÊöåöãú Èöåö ÇáöÇÓúÊöåúÒóÇÁó¡ ÝóåóÐóÇ ÇáúÌóæóÇÈõ ãöäú ÊóÎúÑöíÌö ÇáúßóáóÇãö Úóáóì ÎöáóÇÝö ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö¡ æóåõæó ãöäú ÊóáóÞøöí ÇáÓøóÇÆöáö ÈöÛóíúÑö ãóÇ íóÊóØóáøóÈõ ÊóäúÈöíåðÇ áóåõ Úóáóì Ãóäøó ÇáúÃóæúáóì Èöåö Ãóäú íóåúÊóãøó ÈöÛóíúÑö Ðóáößó¡ æóåõæó ãóÖúãõæäõ Þóæúáöåö:
ÅöäøóãÇ ÃóäúÊó ãõäúÐöÑõ ãóäú íóÎúÔÇåÇ æóåóÐóÇ ãóÇ íõÓóãøóì ÈöÇáúÃõÓúáõæÈö ÇáúÍóßöíãö¡ æóäóÙöíÑõåõ ãóÇ
Ñõæöíó Ýöí ÇáÕøóÍöíÍö Ãóäøó ÑóÌõáðÇ ÓóÃóáó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóäö ÇáÓøóÇÚóÉö ÝóÞóÇáó áóåõ: «ãóÇÐóÇ ÃóÚúÏóÏúÊó áóåóÇ¿»
¡ Ãóíú ßóÇäó ÇáúÃóæúáóì áóßó Ãóäú ÊóÕúÑöÝó ÚöäóÇíóÊóßó Åöáóì ÇáöÇÓúÊößúËóÇÑö ãöäó ÇáúÍóÓóäóÇÊö ÅöÚúÏóÇÏðÇ áöíóæúãö ÇáÓøóÇÚóÉö.
æóÇáúÎöØóÇÈõ æóÅöäú ßóÇäó ãõæóÌøóåðÇ Åöáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈõáõæÛõåõ Åöáóì ãóÓóÇãöÚö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÝóáöÐóáößó ÇÚúÊõÈöÑó ÇÚúÊöÈóÇÑó ÌóæóÇÈò Úóäú ßóáóÇãöåöãú æóÐóáößó ãõÞúÊóÖóì ÝóÕúáö ÇáúÌõãúáóÉö Úóäö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ ÔóÃúäó ÇáúÌóæóÇÈö æóÇáÓøõÄóÇáö.
æó (ãóÇ) Ýöí Þóæúáöåö: Ýöíãó ÇÓúãõ ÇÓúÊöÝúåóÇãò ÈöãóÚúäóì: Ãóíøö ÔóíúÁò¿ ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ÇáÊøóÚúÌöíÈö ãöäú ÓõÄóÇáö ÇáÓøóÇÆöáöíäó ÚóäúåóÇ Ëõãøó ÊóæúÈöíÎöåöãú. æó (Ýöí) áöáÙøóÑúÝöíøóÉö ÇáúãóÌóÇÒöíøóÉö ÈöÌóÚúáö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ÅöÍúÝóÇÆöåöãú ÈöÇáÓøõÄóÇáö Úóäú æóÞúÊö ÇáÓøóÇÚóÉö ßóÃóäøóåõãú ÌóÚóáõæÇ ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÍõæØðÇ(30/95)
ÈöÐößúÑö æóÞúÊö ÇáÓøóÇÚóÉö¡ Ãóíú ãõÊóáóÈøöÓðÇ Èöåö ÊóáóÈøõÓó ÇáúÚóÇáöãö ÈöÇáúãóÚúáõæãö ÝóÏóáøó Úóáóì Ðóáößó ÈöÍóÑúÝö ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö Ýöí ÇáúÍóÑúÝö.
æóÍóÐúÝõ ÃóáöÝö (ãóÇ) áöæõÞõæÚöåóÇ ÈóÚúÏó ÍóÑúÝö ÇáúÌóÑøö ãöËúáó Úóãøó íóÊóÓÇÁóáõæäó [ÇáäÈÃ: 1] . æÝöíãó ÎóÈóÑñ ãõÞóÏøóãñ æÃóäúÊó ãõÈúÊóÏóÃñ¡ æãöäú ÐößúÑÇåÇ ÅöãøóÇ ãõÊóÚóáøöÞñ ÈöÇáöÇÓúÊöÞúÑóÇÑö ÇáøóÐöí Ýöí ÇáúÎóÈóÑö Ãóæú åõæó ÍóÇáñ ãöäó ÇáúãõÈúÊóÏóÃö.
æãöäú: ÅöãøóÇ ãõÈóíøöäóÉñ áöáúÅöÈúåóÇãö ÇáøóÐöí Ýöí (ãóÇ) ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãöíøóÉö¡ Ãóíú Ýöí ÔóíúÁò åõæó ÐößúÑóÇåóÇ¡ Ãóíú Ýöí ÔóíúÁò åõæó Ãóäú ÊóÐúßõÑóåóÇ¡ Ãóíú áóÓúÊó ãõÊóÕóÏøöíðÇ áöÔóíúÁò åõæó ÐößúÑóì ÇáÓøóÇÚóÉö¡ æóÅöãøóÇ ÕöÝóÉñ áöáúãõÈúÊóÏóÃö Ýóåöíó ÇÊøöÕóÇáöíøóÉñ æóåöíó ÖóÑúÈñ ãöäó ÇáöÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉö ÇÈúÊöÏóÇÄõåóÇ ãóÌóÇÒöíøñ¡ Ãóíú áóÓúÊó Ýöí ÔóíúÁò íóÊøóÕöáõ ÈöÐößúÑóì ÇáÓøóÇÚóÉö æóíóÍõæãõ Íóæúáóåõ¡ Ãóíú ãóÇ ÃóäúÊó Ýöí ÔóíúÁò åõæó ÐößúÑõ æóÞúÊö ÇáÓøóÇÚóÉö¡ æóÚóáóì ÇáËøóÇäöí: ãóÇ ÃóäúÊö Ýöí ÕöáóÉò ãóÚó ÐößúÑö ÇáÓøóÇÚóÉö¡ Ãóíú áóÇ ãõáóÇÈóÓóÉó Èóíúäóßó æóÈóíúäó ÊóÚúíöíäö æóÞúÊöåóÇ.
æóÊóÞúÏöíãõ Ýöíãó Úóáóì ÇáúãõÈúÊóÏóÃö áöáöÇåúÊöãóÇãö Èöåö áöíõÝöíÏó Ãóäøó ãóÖúãõæäó ÇáúÎóÈóÑö åõæó ãóäóÇØõ ÇáúÅöäúßóÇÑö ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ áóæú Þöíáó: ÃóÃóäúÊó Ýöí ÔóíúÁò ãöäú ÐößúÑóÇåóÇ¿
æóÇáÐøößúÑóì: ÇÓúãõ ãóÕúÏóÑö ÇáÐøößúÑö¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö åõäóÇ ÇáÐøößúÑõ ÇááøöÓóÇäöíøõ.
æóÌõãúáóÉõ Åöáì ÑóÈøößó ãõäúÊóåÇåÇ Ýöí ãóæúÞöÚö ÇáúÚöáøóÉö áöáúÅöäúßóÇÑö ÇáøóÐöí ÇÞúÊóÖóÇåõ Þóæúáõåõ: Ýöíãó ÃóäúÊó ãöäú ÐößúÑÇåÇ æóáöÐóáößó ÝõÕöáóÊú¡ æóÝöí ÇáúßóáóÇãö ÊóÞúÏöíÑõ ãõÖóÇÝò¡ æóÇáúãóÚúäóì: Åöáóì ÑóÈøößó Úöáúãõ ãõäúÊóåóÇåóÇ.
æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúãóÌúÑõæÑö Úóáóì ÇáúãõÈúÊóÏóÃö Ýöí Þóæúáöåö: Åöáì ÑóÈøößó ãõäúÊóåÇåÇ áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáúÞóÕúÑö¡ Ãóíú áóÇ Åöáóíúßó¡ æóåóÐóÇ ÞóÕúÑõ ÕöÝóÉò Úóáóì ãóæúÕõæÝò.
æóÇáúãõäúÊóåóì: ÃóÕúáõåõ ãóßóÇäõ ÇäúÊöåóÇÁö ÇáÓøóíúÑö¡ Ëõãøó ÃõØúáöÞó Úóáóì ÇáúãóÕöíÑö áöÃóäøó ÇáúãóÕöíÑó áóÇÒöãñ áöáöÇäúÊöåóÇÁö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÃóäøó Åöáì ÑóÈøößó ÇáúãõäúÊóåì [ÇáäøóÌúã: 42] Ëõãøó ÊõæõÓøöÚó Ýöíåö ÝóÃõØúáöÞó Úóáóì ÇáúÚöáúãö¡ Ãóíú áóÇ íóÚúáóãõåóÇ ÅöáøóÇ Çááøóåõ¡ ÝóÞóæúáõåõ: ãõäúÊóåÇåÇ åõæó Ýöí ÇáúãóÚúäóì Úóáóì ÍóÐúÝö ãõÖóÇÝò¡ Ãóíú Úöáúãõ æóÞúÊö ÍõÕõæáöåóÇ ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: ÃóíøóÇäó ãõÑúÓÇåÇ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãõäúÊóåÇåÇ ÈöãóÚúäóì ÈõáõæÛö ÎóÈóÑöåóÇ ßóãóÇ íõÞóÇáõ: ÃóäúåóíúÊõ Åöáóì ÝõáóÇäò ÍóÇÏöËóÉó ßóÐóÇ¡ æóÇäúÊóåóì Åöáóíøó äóÈóÃõ ßóÐóÇ.(30/96)
æóÞóæúáõåõ: ÅöäøóãÇ ÃóäúÊó ãõäúÐöÑõ ãóäú íóÎúÔÇåÇ ÇÓúÊöÆúäóÇÝ ÈíÇäí äÇÔìÁ Úóäú ÌõãúáóÉö Ýöíãó ÃóäúÊó ãöäú ÐößúÑÇåÇ Åöáì ÑóÈøößó ãõäúÊóåÇåÇ æóåõæó Ãóäú íóÓúÃóáó ÇáÓøóÇãöÚõ Úóäú æóÌúåö ÅößúËóÇÑö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÐößúÑóåóÇ æóÃóäøóåóÇ ÞóÑöíÈóÉñ¡ ÝóÃõÌöíÈó ÈöÃóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÍóÙøõåõ ÇáÊøóÍúÐöíÑõ ãöäú ÈöÛúÊóÊöåóÇ¡ æóáóíúÓó ÍóÙøõåõ ÇáúÅöÚúáóÇãó ÈöÊóÚúíöíäö æóÞúÊöåóÇ¡ Úóáóì Ãóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÞóÏö ÇÊøóÎóÐõæÇ ÅöÚúÑóÇÖó ÇáúÞõÑúÂäö Úóäú ÊóÚúíöíäö æóÞúÊöåóÇ ÍõÌøóÉð áóåõãú Úóáóì ÅÍÇáÊåÇ áÃóäåã áÌåáåã ÈöÇáúÍóÞóÇÆöÞö íóÍúÓóÈõæäó Ãóäøó ãöäú ÔóÃúäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäú íóÚúáóãó ÇáúÛóíúÈó æóáöÐóáößó ÊóßóÑøóÑó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÊóÈúÑöÆóÉõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú Ðóáößó ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Þõáú áóÇ ÃóÞõæáõ áóßõãú ÚöäúÏöí ÎóÒÇÆöäõ Çááøóåö æóáÇ ÃóÚúáóãõ ÇáúÛóíúÈó [ÇáúÃóäúÚóÇã: 50] .
æóÃóÝóÇÏóÊú ÅöäøóãÇ ÞóÕúÑó ÇáúãõÎóÇØóÈö Úóáóì ÕöÝóÉö ÇáúÅöäúÐóÇÑö¡ Ãóíú ÊóÎúÕöíÕóåõ ÈöÍóÇáö ÇáúÅöäúÐóÇÑö æóåõæó ÞóÕúÑñ ãóæúÕõæÝñ Úóáóì ÕöÝóÉò Ýóåõæó ÞóÕúÑñ ÅöÖóÇÝöíøñ¡ Ãóíú ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ãóÇ ÇÚúÊóÞóÏõæåõ Ýöíåö ÈöãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö ÅöáúÍóÇÝõåõãú Ýöí ÇáÓøõÄóÇáö ãöäú ßóæúäöåö ãõØøóáöÚðÇ Úóáóì ÇáúÛóíúÈö.
æóÞóæúáõåõ: ãõäúÐöÑõ ãóäú íóÎúÔÇåÇ ÞóÑóÃóåõ ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈöÅöÖóÇÝóÉö ãõäúÐöÑõ Åöáóì ãóäú íóÎúÔÇåÇ æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ÈöÊóäúæöíäö ãõäúÐöÑõ Úóáóì Ãóäøó ãóäú íóÎúÔÇåÇ ãóÝúÚõæáõåõ.
æóÝöí ÅöÖóÇÝóÉö ãõäúÐöÑõ Åöáóì ãóäú íóÎúÔÇåÇ Ãóæú äóÕúÈöåö Èöåö ÅöíÌóÇÒõ ÍóÐúÝò ÊóÞúÏöíÑõåõ: ãõäúÐöÑõåóÇ ÝóíóäúÊóÐöÑõ ãóäú íóÎúÔóÇåóÇ¡ æóÞóÑöíäóÉõ Ðóáößó ÍóÇáöíøóÉñ áöáúÚöáúãö ÇáúãõÊóæóÇÊöÑö ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö ÈöÃóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóÇäó íõäúÐöÑõ ÌóãöíÚó ÇáäøóÇÓö áóÇ íóÎõÕøõ ÞóæúãðÇ Ïõæäó ÂÎóÑöíäó ÝóÅöäøó ÂíóÇÊö ÇáÏøóÚúæóÉö ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö æóãóÞóÇãóÇÊö ÏóÚúæóÉö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóãú Êóßõäú ÅöáøóÇ ÚóÇãøóÉð. æóáóÇ íõÚúÑóÝõ ãóäú íóÎúÔóì ÇáÓøóÇÚóÉó ÅöáøóÇ ÈóÚúÏó Ãóäú íõÄúãöäó ÇáúãõÄúãöäõ æóáóæú ÚõÑöÝó ÃóÍóÏñ ÈöÚóíúäöåö Ãóäøóåõ áóÇ íõÄúãöäõ ÃóÈóÏðÇ áóãóÇ æõÌøöåóÊú Åöáóíúåö ÇáÏøóÚúæóÉõ¡ ÝóÊóÚóíøóäó Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó: Ãóäøóåõ áóÇ íóäúÊóÝöÚõ ÈöÇáúÅöäúÐóÇÑö ÅöáøóÇ ãóäú íóÎúÔóì ÇáÓøóÇÚóÉó æóãóäú ÚóÏóÇåõ ÊóãõÑøõ ÇáÏøóÚúæóÉõ ÈöÓóãúÚöåö ÝóáóÇ íóÃúÈóåõ ÈöåóÇ¡ ÝóßóÇäó ÐößúÑõ ãóäú íóÎúÔÇåÇ ÊóäúæöíåðÇ ÈöÔóÃúäö ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÅöÚúáóÇäðÇ áöãóÒöíøóÊöåöãú æóÊóÍúÞöíÑðÇ áöáøóÐöíäó ÈóÞõæÇ Úóáóì ÇáúßõÝúÑö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
æóãÇ ÃóäúÊó ÈöãõÓúãöÚò ãóäú Ýöí ÇáúÞõÈõæÑö Åöäú ÃóäúÊó ÅöáøóÇ äóÐöíÑñ [ÝÇØÑ: 22¡ 23] .
æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáÞÇäæä íÝåã áãÇÐóÇ æõÌøöåó ÇáúÎöØóÇÈõ ÈöÇáúÅöíãóÇäö Åöáóì äóÇÓò ÞóÏú Úóáöãó Çááøóåõ Ãóäøóåõãú áóÇ íõÄúãöäõæäó¡ æóßóÔóÝó ÇáúæóÇÞöÚõ Úóáóì Ãóäøóåõãú åóáóßõæÇ æóáóãú íõÄúãöäõæÇ ãöËúáó ÕóäóÇÏöíÏö ÞõÑóíúÔò ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÞóáöíÈö ÞóáöíÈö ÈóÏúÑò ãöËúáó ÃóÈöí Ìóåúáò æóÇáúæóáöíÏö Èä ÇáúãõÛíÑóÉ¡ æóáãÇÐóÇ æõÌøöåó ÇáúÎöØóÇÈõ ÈöØóáóÈö ÇáÊøóÞúæóì ãöãøóäú Úóáöãó Çááøóåõ Ãóäøóåõ áóÇ íóÊøóÞöí ãöËúáó ÏõÚøóÇÑö ÇáúÚóÑóÈö ÇáøóÐöíäó ÃóÓúáóãõæÇ æóáóãú íóÊúÑõßõæÇ ÇáúÚõÏúæóÇäó æóÇáúÝóæóÇÍöÔó¡ æóãöËúáó Ãóåúáö ÇáÑøöÏøóÉö ÇáøóÐöíäó áóãú íóßúÝõÑõæÇ ãöäúåõãú æóáóßöäøóåõãú ÃóÕóÑøõæÇ Úóáóì ãóäúÚö ÇáÒøóßóÇÉö(30/97)
ßóÃóäøóåõãú íóæúãó íóÑóæúäóåóÇ áóãú íóáúÈóËõæÇ ÅöáøóÇ ÚóÔöíøóÉð Ãóæú ÖõÍóÇåóÇ (46)
æóÞóÇÊóáóåõãú ÃóÈõæ ÈóßúÑò ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ¡ Ýóãóäú ãóÇÊó ãöäúåõãú Ýöí Ðóáößó Ýóåõæó ãöãøóäú áóãú íóÊøóÞö Çááøóåó áöÃóäøó ãóÇ Ýöí Úöáúãö Çááøóåö áóÇ íóÈúáõÛõ ÇáäøóÇÓõ Åöáóì Úöáúãöåö æóáóÇ ÊóÙúåóÑõ äöåóÇíóÊõåõ ÅöáøóÇ ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö æóåöíó ÇáúãóÓúÃóáóÉõ ÇáúãóÚúÑõæÝóÉõ ÚöäúÏó ÇáúãõÊóßóáøöãöíäó ãöäú ÃóÕúÍóÇÈöäóÇ ÈöãóÓúÃóáóÉ ÇáãæÇÝÇÉ.
[46]
[ÓõæÑóÉ ÇáäÇÒÚÇÊ (79) : ÂíóÉ 46]
ßóÃóäøóåõãú íóæúãó íóÑóæúäóåÇ áóãú íóáúÈóËõæÇ ÅöáÇøó ÚóÔöíøóÉð Ãóæú ÖõÍÇåÇ (46)
ÌóæóÇÈñ ÚóãøóÇ ÊÖãäå Þóæúáå: íóÓúÆóáõæäóßó Úóäö ÇáÓøóÇÚóÉö ÃóíøóÇäó ãõÑúÓÇåÇ [ÇáäÇÒÚÇÊ: 42] ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÙóÇåöÑö ÍóÇáö ÇáÓøõÄóÇáö ãöäú ØóáóÈö ÇáúãóÚúÑöÝóÉö ÈöæóÞúÊö Íõáõæáö ÇáÓøóÇÚóÉö æóÇÓúÊöÈúØóÇÁö æõÞõæÚöåóÇ ÇáøóÐöí íóÑúãõæäó Èöåö Åöáóì ÊóßúÐöíÈö æõÞõæÚöåóÇ¡ ÝóÃõÌöíÈõæÇ Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúÃõÓúáõæÈö ÇáúÍóßöíãö¡ Ãóíú Åöäú ØóÇáó ÊóÃóÎøõÑõ ÍõÕõæáöåóÇ ÝóÅöäøóåóÇ æóÇÞöÚóÉñ æóÃóäøóåõãú íóæúãó æõÞõæÚöåóÇ ßóÃóäøóåõ ãóÇ áóÈöËõæÇ Ýöí ÇäúÊöÙóÇÑò ÅöáøóÇ ÈóÚúÖó íóæúãò.
æóÇáúÚóÔöíøóÉõ: ãõÚóÈøóÑñ ÈöåóÇ Úóäú ãõÏøóÉò íóÓöíÑóÉò ãöäú ÒóãóÇäò Øóæöíáò Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáÊøóÔúÈöíåö¡ æóåõæó ãõÓúÊóÝóÇÏñ ãöäú ßóÃóäøóåõãú¡ Ýóåõæó ÊóÔúÈöíåõ ÍóÇáöåöãú ÈöÍóÇáóÉö ãóäú áóãú íóáúÈóËú ÅöáøóÇ ÚóÔöíøóÉð¡ æóåóÐóÇ ÇáÊøóÔúÈöíåõ ãóÞúÕõæÏñ ãöäúåõ ÊÞÑíÈ ãÚäì ÇáãÔÈøå ãöäó ÇáúãõÊóÚóÇÑóÝö.
æóÞóæúáõåõ: Ãóæú ÖõÍÇåÇ ÊóÎúíöíÑñ Ýöí ÇáÊøóÔúÈöíåö Úóáóì äóÍúæö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ãóæú ßóÕóíøöÈò ãöäó ÇáÓøóãÇÁö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [19] . æóÝöí åóÐóÇ ÇáúÚóØúÝö ÒöíóÇÏóÉñ Ýöí ÊóÞúáöíáö ÇáúãõÏøóÉö áöÃóäøó ÍöÕøóÉó ÇáÖøõÍóì
ÃóÞúÕóÑõ ãöäú ÍöÕøóÉö ÇáúÚóÔöíøóÉö.
æóÅöÖóÇÝóÉõ (ÖõÍðì) Åöáóì ÖóãöíÑö (ÇáúÚóÔöíøóÉö) ÌóÑóì Úóáóì ÇÓúÊöÚúãóÇáò ÚóÑóÈöíøò ÔóÇÆöÚò Ýöí ßóáóÇãöåöãú.
ÞóÇáó ÇáúÝóÑøóÇÁõ: ÃõÖöíÝó ÇáÖøõÍóì Åöáóì ÇáúÚóÔöíøóÉö¡ æóåõæó Çáúíóæúãõ ÇáøóÐöí íóßõæäõ Ýöíåö Úóáóì ÚóÇÏóÉö ÇáúÚóÑóÈö íóÞõæáõæäó: ÂÊöíßó ÇáúÛóÏóÇÉó Ãóæú ÚóÔöíøóÊóåóÇ¡ æóÂÊöíßó ÇáúÚóÔöíøóÉó Ãóæú ÛóÏóÇÊóåóÇ¡ æóÃóäúÔóÏóäöí ÈóÚúÖõ Èóäöí ÚõÞóíúáò:
äóÍúäõ ÕóÈøóÍúäóÇ ÚóÇãöÑðÇ Ýöí ÏóÇÑöåóÇ ... ÌõÑúÏðÇ ÊóÚóÇÏóì ØóÑóÝóíú äóåóÇÑöåóÇ
ÚóÔöíøóÉó ÇáúåöáóÇáö Ãóæú ÓöÑóÇÑöåóÇ ÃóÑóÇÏó ÚóÔöíøóÉó ÇáúåöáóÇáö Ãóæú ÚóÔöíøóÉó ÓöÑóÇÑö ÇáúÚóÔöíøóÉö: Ýóåõæó ÃóÔóÏøõ ãöäú: ÂÊöíßó ÇáúÛóÏóÇÉó Ãóæú ÚóÔöíøóÊóåóÇ ÇåÜ.
æóãõÓóæøöÛõ ÇáúÅöÖóÇÝóÉö Ãóäøó ÇáÖøõÍóì ÃóÓúÈóÞõ ãöäó ÇáúÚóÔöíøóÉö ÅöÐú áóÇ ÊóÞóÚõ ÚóÔöíøóÉñ ÅöáøóÇ ÈóÚúÏó ãõÑõæÑö ÖõÍðì¡ ÝóÕóÇÑó ÖõÍóì Ðóáößó Çáúíóæúãö íõÚóÑøóÝõ ÈöÇáúÅöÖóÇÝóÉö Åöáóì ÚóÔöíøóÉö Çáúíóæúãö áöÃóäøó ÇáúÚóÔöíøóÉó(30/98)
ÃóÞúÑóÈõ Åöáóì Úöáúãö ÇáäøóÇÓö áöÃóäøóåõãú íóßõæäõæäó Ýöí ÇáúÚóÔöíøóÉö ÈóÚúÏó Ãóäú ßóÇäõæÇ Ýöí ÇáÖøõÍóì¡ ÝóÇáúÚóÔöíøóÉõ ÃóÞúÑóÈõ æóÇáÖøõÍóì ÃóÓúÈóÞõ.
æóÝöí åóÐöåö ÇáúÅöÖóÇÝóÉö ÃóíúÖðÇ ÑöÚóÇíóÉñ Úóáóì ÇáúÝóæóÇÕöáö ÇáøóÊöí åöíó Úóáóì ÍóÑúÝö ÇáúåóÇÁö ÇáúãóÝúÊõæÍóÉö ãöäú ÃóíøóÇäó ãõÑúÓÇåÇ æóÈöÇäúÊöåóÇÁö åóÇÊöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÇäúÊóåóÊú ÓõæóÑõ ØöæóÇáö ÇáúãõÝóÕøóáö ÇáøóÊöí ãóÈúÏóÄõåóÇ ÓõæÑóÉõ ÇáúÍõÌõÑóÇÊö.(30/99)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøóÍöíãö
80- ÓõæÑóÉõ ÚóÈóÓó
ÓãíÊ åóÐöå ÇáÕøõæÑóÉ Ýöí ÇáúãóÕóÇÍöÝö æóßõÊõÈö ÇáÊøóÝúÓöíÑö æóßõÊõÈö ÇáÓøõäøóÉö «ÓõæÑóÉó ÚÈÓ» .
æóÝöí à «ÍßÇã ÇÈúäö ÇáúÚóÑóÈöíøö» ÚóäúæóäóåóÇ «ÓõæÑóÉó ÇÈúäö Ãõãøö ãóßúÊõæãò» . æóáóãú ÃóÑó åóÐóÇ áöÛóíúÑöåö. æóÞóÇáó ÇáúÎóÝóÇÌöíøõ: ÊõÓóãøóì «ÓõæÑóÉó ÇáÕøóÇÎøóÉö» . æóÞóÇáó ÇáúÚóíúäöíøõ Ýöí «ÔóÑúÍö ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» ÊõÓóãøóì «ÓõæÑóÉó ÇáÓøóÝóÑóÉö» ¡ æóÊõÓóãøóì ÓõæÑóÉó «ÇáúÃóÚúãóì» ¡ æóßõáøõ Ðóáößó ÊóÓúãöíóÉñ ÈöÃóáúÝóÇÙò æóÞóÚóÊú ÝöíåóÇ áóãú ÊóÞóÚú Ýöí ÛóíúÑöåóÇ ãöäó ÇáÓøõæóÑö Ãóæú ÈöÕóÇÍöÈö ÇáúÞöÕøóÉö ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú ÓóÈóÈó äõÒõæáöåóÇ.
æóáóãú íóÐúßõÑúåóÇ ÕóÇÍöÈõ «ÇáúÅöÊúÞóÇäö» Ýöí ÇáÓøõæóÑö ÇáøóÊöí áóåóÇ ÃóßúËóÑõ ãöäó ÇÓúãò æóåõæó ÚóÈóÓó.
æóåöíó ãóßøöíøóÉñ ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö.
æóÞóÇáó Ýöí «ÇáúÚóÇÑöÖóÉö» : áóãú íõÍóÞøöÞö ÇáúÚõáóãóÇÁõ ÊóÚúíöíäó ÇáäøóÇÒöáö ÈöãóßøóÉó ãöäó ÇáäøóÇÒöáö ÈöÇáúãóÏöíäóÉö Ýöí ÇáúÌõãúáóÉö æóáóÇ íõÍóÞøóÞõ æóÞúÊõ ÅöÓúáóÇãö ÇÈúäö Ãõãøö ãóßúÊõæãò ÇåÜ. æóåõæó ãõÎóÇáöÝñ áöÇÊøöÝóÇÞö Ãóåúáö ÇáÊøóÝúÓöíÑö Úóáóì ÃóäøóåóÇ ãóßøöíøóÉñ ÝóáóÇ ãõÍóÕøóáó áößóáóÇãö ÇÈúäö ÇáúÚóÑóÈöíøö.
æóÚõÏøóÊö ÇáÑøóÇÈöÚóÉó æóÇáúÚöÔúÑöíäó Ýöí ÊóÑúÊöíÈö äõÒõæáö ÇáÓøõæóÑö. äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö (æóÇáäøóÌúãö) æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö (ÇáúÞóÏúÑö) .
æóÚóÏóÏõ ÂíöåóÇ ÚöäúÏó ÇáúÚóÇÏøöíäó ãöäú Ãóåúáö ÇáúãóÏöíäóÉö æóÃóåúáö ãóßøóÉó æóÃåá ÇáúßõæÝóÉ ÇËúäóÊóÇäö æóÃóÑúÈóÚõæäó¡ æóÚöäúÏó Ãóåúáö ÇáúÈóÕúÑóÉö ÅöÍúÏóì æóÃóÑúÈóÚõæäó æóÚöäúÏó Ãóåúáö ÇáÔøóÇãö ÃóÑúÈóÚõæäó.
æóåöíó Ãõæáóì ÇáÓøõæóÑö ãöäú ÃóæóÇÓöØö ÇáúãõÝóÕøóáö.
æóÓóÈóÈõ äõÒõæáåóÇ íóÃúÊöí ÐßÑå ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÚóÈóÓó æóÊóæóáøóì [ÚÈÓ: 1] .(30/101)
ÃÛÑÇÖåÇ ÊóÚúáöíã Çááå ÑóÓõæáå - Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - ÇáúãõæóÇÒóäóÉó Èóíúäó ãóÑóÇÊöÈö ÇáúãóÕóÇáöÍö æóæõÌõæÈó ÇáÇÓÊÞÑÇÁ áÎÝíÇÊåÇ ßóíúáÇ íõÝöíÊó ÇáöÇåúÊöãóÇãõ ÈöÇáúãõåöãøö ãöäúåóÇ Ýöí ÈÇÏìÁ ÇáÑøóÃúíö ãõåöãøðÇ ÂÎóÑó ãõÓóÇæöíðÇ Ýöí ÇáúÃóåóãøöíøóÉö Ãóæú ÃóÑúÌóÍó.
æóáöÐóáößó íóÞõæáõ ÚõáóãóÇÁõ ÃõÕõæáö ÇáúÝöÞúåö: Åöäøó Úóáóì ÇáúãõÌúÊóåöÏö Ãóäú íóÈúÍóËó Úóäú ãõÚóÇÑöÖö ÇáÏøóáöíáö ÇáøóÐöí áóÇÍó áóåõ.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Åöáóì ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúÍóÇáö Èóíúäó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáúãõÚúÑöÖöíäó Úóäú åóÏúíö ÇáúÅöÓúáóÇãö æóÈóíúäó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÇáúãõÞúÈöáöíäó Úóáóì ÊóÊóÈøõÚö ãóæóÇÞöÚöåö.
æóÞóÑúäõ Ðóáößó ÈöÇáÊøóÐúßöíÑö ÈöÅößúÑóÇãö ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÓõãõæøö ÏóÑóÌóÊöåöãú ÚöäúÏó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóÇáËøóäóÇÁõ Úóáóì ÇáúÞõÑúÂäö æóÊóÚúáöíãõåõ áöãóäú ÑóÛöÈó Ýöí Úöáúãöåö.
æóÇäúÊõÞöáó ãöäú Ðóáößó Åöáóì æóÕúÝö ÔöÏøóÉö ÇáúßõÝúÑö ãöäú ÕóäóÇÏöíÏö ÞõÑóíúÔò ÈöãõßóÇÈóÑóÉö ÇáÏøóÚúæóÉö ÇáøóÊöí ÔóÛóáóÊö ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóäö ÇáöÇáúÊöÝóÇÊö Åöáóì ÑóÛúÈóÉö ÇÈúäö Ãõãøö ãóßúÊõæãò.
æóÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáõ Úóáóì ÅöËúÈóÇÊö ÇáúÈóÚúËö æóåõæó ãöãøóÇ ßóÇäó íóÏúÚõæåõãú Åöáóíúåö Íöíäó ÍõÖõæÑö ÇÈúäö Ãõãøö ãóßúÊõæãò æóÐóáößó ßóÇäó ãöäú ÃóÚúÙóãö ãóÇ Úõäöíó Èöåö ÇáúÞõÑúÂäõ ãöäú ÍóíúËõ Åöäøó ÅöäúßóÇÑó ÇáúÈóÚúËö åõæó ÇáúÃóÕúáõ ÇáúÃóÕöíáõ Ýöí ÊóÕúãöíãö ÇáúãõÔúÑößöíäó Úóáóì æõÌõæÈö ÇáúÅöÚúÑóÇÖö Úóäú ÏóÚúæóÉö ÇáúÞõÑúÂäö ÊóæóåøõãðÇ ãöäúåõãú ÈöÃóäøóåõ íóÏúÚõæ Åöáóì ÇáúãõÍóÇáö¡ ÝóÇÓúÊõÏöáøó Úóáóíúåöãú ÈöÇáúÎóáúÞö ÇáøóÐöí ÎõáöÞóåõ ÇáúÅöäúÓóÇäõ¡ æóÇÓúÊõÏöáøó ÈóÚúÏóåõ ÈöÅöÎúÑóÇÌö ÇáäøóÈóÇÊö æóÇáúÃóÔúÌóÇÑö ãöäú ÃóÑúÖò ãóíúÊóÉò.
æóÃõÚúÞöÈó ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáõ ÈöÇáúÅöäúÐóÇÑö ÈöÍõáõæáö ÇáÓøóÇÚóÉö æóÇáÊøóÍúÐöíÑö ãöäú ÃóåúæóÇáöåóÇ æóÈöãóÇ íóÚúÞõÈõåóÇ ãöäú ËóæóÇÈö ÇáúãõÊøóÞöíäó æóÚöÞóÇÈö ÇáúÌóÇÍöÏöíäó.
æóÇáÊøóÐúßöíÑõ ÈöäöÚúãóÉö Çááøóåö Úóáóì ÇáúãõäúßöÑöíäó ÚóÓóì Ãóäú íóÔúßõÑõæåõ.
æóÇáÊøóäúæöíåõ ÈöÖõÚóÝóÇÁö ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÚõáõæøö ÞóÏúÑöåöãú æóæõÞõæÚö ÇáúÎóíúÑö ãöäú äõÝõæÓöåöãú æóÇáúÎóÔúíóÉö¡ æóÃóäøóåõãú ÃóÚúÙóãõ ÚöäúÏó Çááøóåö ãöäú ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÛöäóì ÇáøóÐöíäó ÝóÞóÏõæÇ ØóåóÇÑóÉó ÇáäøóÝúÓö¡ æóÃóäøóåõãú ÃóÍúÑöíóÇÁõ ÈöÇáÊøóÍúÞöíÑö æóÇáÐøóãøö¡ æóÃóäøóåõãú ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáúßÝúÑ æÇáÝÌæÑ.(30/102)
ÚóÈóÓó æóÊóæóáøóì (1) Ãóäú ÌóÇÁóåõ ÇáúÃóÚúãóì (2) æóãóÇ íõÏúÑöíßó áóÚóáøóåõ íóÒøóßøóì (3) Ãóæú íóÐøóßøóÑõ ÝóÊóäúÝóÚóåõ ÇáÐøößúÑóì (4)
[ÓõæÑóÉ ÚÈÓ (80) : ÇáúÂíóÇÊ 1 Åöáóì 4]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
ÚóÈóÓó æóÊóæóáøóì (1) Ãóäú ÌÇÁóåõ ÇáúÃóÚúãì (2) æóãÇ íõÏúÑöíßó áóÚóáøóåõ íóÒøóßøóì (3) Ãóæú íóÐøóßøóÑõ ÝóÊóäúÝóÚóåõ ÇáÐøößúÑì (4)
ÇÝúÊöÊóÇÍõ åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÈöÝöÚúáóíúäö ãõÊóÍóãøöáóíúäö áöÖóãöíÑò áóÇ ãóÚóÇÏó áóåõ Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÊóÔúæöíÞñ áöãóÇ ÓóíõæÑóÏõ ÈóÚúÏóåõãóÇ¡ æóÇáúÝöÚúáóÇäö íõÔúÚöÑóÇäö ÈöÃóäøó ÇáúãóÍúßöíøó ÍóÇÏöËñ ÚóÙöíãñ¡ ÝóÃóãøóÇ ÇáÖøóãóÇÆöÑõ ÝóíõÈóíøöäõ ÅöÈúåóÇãóåóÇ Þóæúáõåõ:
ÝóÃóäúÊó áóåõ ÊóÕóÏøóì [ÚÈÓ: 6] æóÃóãøóÇ ÇáúÍóÇÏöËõ ÝóíóÊóÈóíøóäõ ãöäú ÐößúÑö ÇáúÃóÚúãóì æóãóäö ÇÓúÊóÛúäóì.
æóåóÐóÇ ÇáúÍóÇÏöËõ ÓóÈóÈõ äÒõæá åóÐöå ÇáúÂíóÇÊ ãöäú ÃóæøóáöåóÇ Åöáóì Þóæúáå: ÈóÑóÑóÉò [ÚÈÓ: 16] . æóåõæó ãóÇ
ÑóæóÇåõ ãóÇáößñ Ýöí «ÇáúãõæóØøóÃö» ãõÑúÓóáðÇ Úóäú åöÔóÇãö Èúäö ÚõÑúæóÉó Úóäú ÃóÈöíåö Ãóäøóåõ ÞóÇáó: ÃõäúÒöáóÊú ÚóÈóÓó æóÊóæóáøóì Ýöí ÇÈúäö Ãõãøö ãóßúÊõæãò ÌóÇÁó Åöáóì ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÌóÚóáó íóÞõæáõ: íóÇ ãõÍóãøóÏõ ÇÓúÊóÏúäöäöí¡ æóÚäÏ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÑÌá ãöäú ÚõÙóãóÇÁö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÝóÌóÚóáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íõÚúÑöÖõ Úóäúåõ (Ãóíú Úóäö ÇÈúäö Ãõãøö ãóßúÊõæãò) æóíõÞúÈöáõ Úóáóì ÇáúÂÎóÑö¡ æóíóÞõæáõ: íóÇ ÃóÈóÇ ÝõáóÇäò åóáú ÊóÑóì ÈöãóÇ ÃóÞõæáõ ÈóÃúÓðÇ ÝóíóÞõæáõ: «áóÇ æóÇáÏøöãóÇÁö ãóÇ ÃóÑóì ÈöãóÇ ÊóÞæá íÃÓÇ» ¡ ÝóÃõäúÒöáóÊú: ÚóÈóÓó æóÊóæóáøóì
æóÑóæóÇåõ ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ ãõÓúäóÏðÇ Úóäú ÚõÑúæóÉó Úóäú ÚóÇÆöÔóÉó ÈöÞóÑöíÈò ãöäú åóÐóÇ¡ æóÞóÇáó ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ: åóÐóÇ ÍóÏöíËñ ÍóÓóäñ ÛóÑöíÈñ.
æóÑóæóì ÇáØøóÈóÑöíøõ Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò: «Ãóäøó ÇÈúäó Ãõãøö ãóßúÊõæã ÌóÇÁó íÓÊÞÑìÁ ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÂíóÉð ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö æóãöËúáõåõ Úóäú ÞóÊóÇÏóÉó.
æóÞóÇáó ÇáúæóÇÍöÏöíøõ æóÛóíúÑõåõ: «ßóÇäó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÍöíäóÆöÐò íõäóÇÌöí ÚõÊúÈóÉó Èúäó ÑóÈöíÚóÉó æóÃóÈóÇ Ìóåúáò¡ æóÇáúÚóÈøóÇÓó Èúäó ÚóÈúÏö ÇáúãõØøóáöÈö¡ æóÃõÈóíøó Èúäó ÎóáóÝò¡ æóÔóíúÈóÉó Èúäó ÑóÈöíÚóÉó¡ æóÇáúæóáöíÏó Èúäó ÇáúãõÛöíÑóÉö¡ æóÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íõÞúÈöáõ Úóáóì ÇáúæóáöíÏö Èúäö ÇáúãõÛöíÑóÉö íóÚúÑöÖõ Úóáóíúåöãõ ÇáúÅöÓúáóÇãó.
æóáóÇ ÎöáóÇÝó Ýöí Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó Èö ÇáúÃóÚúãì åõæó ÇÈúäõ Ãõãøö ãóßúÊõæãò. Þöíáó: ÇÓúãõåõ ÚóÈúÏõ Çááøóåö æóÞöíáó:
ÇÓúãõåõ ÚóãúÑñæ¡ æóåõæó ÇáøóÐöí ÇÚúÊóãóÏóåõ Ýöí «ÇáúÅöÕóÇÈóÉö» ¡ æóåõæó ÇÈúäõ ÞóíúÓö Èúäö ÒóÇÆöÏóÉó ãöäú Èóäöí ÚóÇãöÑö Èúäö áõÄóíøò ãöäú ÞõÑóíúÔò.
æóÃõãøõåõ ÚóÇÊößóÉõ¡ æóßõäøöíóÊú Ãóãøó ãóßúÊõæãò áöÃóäøó ÇÈúäóåóÇ ÚóÈúÏó Çááøóåö æõáöÏó ÃóÚúãóì æóÇáúÃóÚúãóì íõßóäøóì(30/103)
Úóäúåõ ÈöãóßúÊõæãò. æóäõÓöÈó Åöáóì Ãõãøöåö áöÃóäøóåóÇ ÃóÔúÑóÝõ ÈóíúÊðÇ ãöäú ÈóíúÊö ÃóÈöíåö áöÃóäøó Èóäöí ãóÎúÒõæãò ãöäú Ãóåúáö ÈõíõæÊóÇÊö ÞõÑóíúÔò ÝóæúÞó Èóäöí ÚóÇãöÑö Èúäö áõÄóíøò. æóåóÐóÇ ßóãóÇ äõÓöÈó ÚóãúÑõæ Èúäõ ÇáúãõäúÐöÑö ãóáößõ ÇáúÍöíÑóÉö Åöáóì Ãõãøöåö åöäúÏö ÈöäúÊö ÇáúÍóÇÑöËö Èúäö ÚóãúÑöæ Èúäö ÍõÌúÑò Âßöáö ÇáúãõÑóÇÑö ÒöíóÇÏóÉð Ýöí ÊÔÑíÝå ÈæÑÇËÉ Çáúãõáúßö ãöäú ÞöÈóáö ÃóÈöíåö æóÃõãøöåö.
æóæóÞóÚó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : Ãóäøó Ãóãøó ãóßúÊõæãò åöíó Ãóãøõ ÃóÈöíåö. æóÞóÇáó ÇáØøóíøöÈöíøõ: Åöäøóåõ æóåúãñ¡ æóÃóÓúáóãó ÞóÏöíãðÇ æóåóÇÌóÑó Åöáóì ÇáúãóÏöíäóÉö ÞóÈúáó ãóÞúÏóãö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÅöáóíúåóÇ¡ æóÊõæÝöíó ÈöÇáúÞóÇÏöÓöíøóÉö Ýöí ÎöáóÇÝóÉö ÚõãóÑó ÈóÚúÏó
ÓóäóÉö ÃóÑúÈóÚó ÚóÔúÑóÉó Ãóæú ÎóãúÓó ÚóÔúÑóÉó.
æóÝöíåö äóÒóáóÊú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ æóÂíóÉõ ÛóíúÑõ Ãõæáöí ÇáÖøóÑóÑö ãöäú ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [95] .
æóßóÇäó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íõÍöÈøõåõ æóíõßúÑöãõåõ æóÞóÏö ÇÓúÊóÎúáóÝóåõ Úóáóì ÇáúãóÏöíäóÉö Ýöí ÎõÑõæÌöåö Åöáóì ÇáúÛóÒóæóÇÊö ËóáóÇËó ÚóÔúÑóÉó ãóÑøóÉð¡ æóßóÇäó ãõÄóÐøöäó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó åõæó æóÈöáóÇáõ Èúäõ ÑóÈóÇÍò.
æóÇáúÚõÈõæÓõ ÈöÖóãøö ÇáúÚóíúäö: ÊóÞúØöíÈõ ÇáúæóÌúåö æóÅöÙúåóÇÑõ ÇáúÛóÖóÈö. æóíõÞóÇáõ: ÑóÌõáñ ÚóÈõæÓñ ÈöÝóÊúÍö ÇáúÚóíúäö¡ Ãóíú ãõÊóÞóØøöÈñ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÅöäøóÇ äóÎÇÝõ ãöäú ÑóÈøöäÇ íóæúãÇð ÚóÈõæÓÇð ÞóãúØóÑöíÑÇð [ÇáúÅöäúÓóÇä: 10] .
æóÚóÈóÓó ãöäú ÈóÇÈö ÖóÑóÈó.
æóÇáÊøóæóáøöí: ÃóÕúáõåõ ÊÍæøá ÇáÐøóÇÊ Úóä ãóßóÇäöåóÇ¡ æóíõÓúÊóÚóÇÑõ áöÚóÏóãö ÇÔúÊöÛóÇáö ÇáúãóÑúÁö ÈößóáóÇãò íõáúÞóì Åöáóíúåö Ãóæú ÌóáöíÓò íóÍöáøõ ÚöäúÏóåõ¡ æóåõæó åõäóÇ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöÚóÏóãö ÇáöÇÔúÊöÛóÇáö ÈöÓõÄóÇáö ÓóÇÆöáò æóáöÚóÏóãö ÇáúÅöÞúÈóÇáö Úóáóì ÇáÒøóÇÆöÑö.
æóÍóÐúÝõ ãõÊóÚóáøóÞö Êóæóáøóì áöÙõåõæÑö Ãóäøóåõ Êóæóáøò Úóäö ÇáøóÐöí ãóÌöíÆõåõ ßóÇäó ÓóÈóÈó ÇáÊøóæóáøöí.
æóÚõÈøöÑó Úóäö ÇÈúäö Ãõãøö ãóßúÊõæãò Èö ÇáúÃóÚúãì ÊóÑúÞöíÞðÇ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöíóßõæäó ÇáúÚöÊóÇÈõ ãóáúÍõæÙðÇ Ýöíåö Ãóäøóåõ áóãøóÇ ßóÇäó ÕóÇÍöÈó ÖóÑóÇÑóÉò Ýóåõæó ÃóÌúÏóÑõ ÈöÇáúÚöäóÇíóÉö Èöåö¡ áöÃóäøó ãöËúáóåõ íóßõæäõ ÓóÑöíÚðÇ Åöáóì ÇäúßöÓóÇÑö ÎóÇØöÑöåö.
æÃóäú ÌÇÁóåõ ÇáúÃóÚúãì ãóÌúÑõæÑñ ÈöáóÇãö ÇáúÌóÑøö ãóÍúÐõæÝñ ãóÚó Ãóäú æóåõæó ÍóÐúÝñ ãõØøóÑöÏñ æóåõæó ãõÊóÚóáøöÞñ ÈöÝöÚúáóíú ÚóÈóÓó æóÊóæóáøóì Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáÊøóäóÇÒõÚö.
æóÇáúÚöáúãõ ÈöÇáúÍóÇÏöËóÉö íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ãóÌöíÁñ ÎóÇÕøñ æóÃóÚúãóì ãóÚúåõæÏñ.
æóÕöíÛóÉõ ÇáúÎóÈóÑö ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ÇáúÚöÊóÇÈö Úóáóì ÇáúÛóÝúáóÉö Úóäö ÇáúãóÞúÕõæÏö ÇáøóÐöí ÊóÖóãøóäóåõ ÇáúÎóÈóÑõ(30/104)
æóåõæó ÇÞúÊöÕóÇÑõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì ÇáöÇÚúÊöäóÇÁö ÈöÇáúÍöÑúÕö Úóáóì ÊóÈúáöíÛö ÇáÏøóÚúæóÉö Åöáóì ãóäú íóÑúÌõæ ãöäúåõ ÞóÈõæáóåóÇ ãóÚó ÇáÐøõåõæáö Úóäö ÇáÊøóÃóãøõáö ÝöíãóÇ íõÞóÇÑöäõ Ðóáößó ãöäú ÊóÚúáöíãö ãóäú íóÑúÛóÈõ Ýöí Úöáúãö ÇáÏøöíäö ãöãøóäú Âãóäó¡ æóáóãøóÇ ßóÇäó ÕõÏõæÑõ Ðóáößó ãöäó Çááøóåö áöäóÈöíøöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóãú íóÔóÃö Çááøóåõ Ãóäú íõÝóÇÊöÍóåõ ÈöãóÇ íóÊóÈóÇÏóÑõ ãöäúåõ Ãóäøóåõ ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈöÇáúßóáóÇãö¡ ÝóæóÌøóåóåõ Åöáóíúåö Úóáóì ÃõÓúáõæÈö ÇáúÛóíúÈóÉö áöíóßõæäó Ãóæøóáõ ãóÇ íóÞúÑóÚõ ÓóãúÚóåõ ÈóÇÚöËðÇ Úóáóì Ãóäú íóÊóÑóÞøóÈó ÇáúãóÚúäöíøó ãöäú ÖóãöíÑö ÇáúÛóÇÆöÈö ÝóáóÇ íõÝóÇÌöÆõåõ ÇáúÚöÊóÇÈõ¡ æóåóÐóÇ ÊóáóØøõÝñ ãöäó Çááøóåö ÈöÑóÓõæáöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöíóÞóÚó ÇáúÚöÊóÇÈõ Ýöí äóÝúÓöåö ãõÏóÑøóÌðÇ æóÐóáößó Ãóåúæóäõ æóÞúÚðÇ¡ æóäóÙöíÑõ åóÐóÇ Þóæúáõåõ: ÚóÝóÇ Çááøóåõ Úóäúßó áöãó ÃóÐöäúÊó áóåõãú [ÇáÊøóæúÈóÉ: 43] .
ÞóÇáó ÚöíóÇÖñ: ÞóÇáó Úóæúäõ Èúäõ ÚóÈúÏö Çááøóåö æóÇáÓøóãóÑúÞóäúÏöíøõ: ÃóÎúÈóÑóåõ Çááøóåõ ÈöÇáúÚóÝúæö ÞóÈúáó Ãóäú íõÎúÈöÑóåõ ÈöÇáÐøóäúÈö ÍóÊøóì Óóßóäó ÞóáúÈõåõ ÇåÜ. ÝóßóÐóáößó ÊóæúÌöíåõ ÇáúÚöÊóÇÈö Åöáóíúåö ãõÓúäóÏðÇ Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúÛóÇÆöÈö Ëõãøó ÌöíÁó
ÈöÖóãóÇÆöÑö ÇáúÛóíúÈóÉö ÝóÐößúÑõ ÇáúÃóÚúãóì ÊõÙúåöÑõ ÇáúãõÑóÇÏó ãöäó ÇáúÞöÕøóÉö æóÇÊøóÖóÍó ÇáúãõÑóÇÏõ ãöäú ÖóãöíÑö ÇáúÛóíúÈóÉö.
Ëõãøó ÌöíÁó ÈöÖóãóÇÆöÑö ÇáúÎöØóÇÈö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáöÇáúÊöÝóÇÊö.
æóíóÙúåóÑõ Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÑóÌóÇ ãöäú Ðóáößó ÇáúãóÌúáöÓö Ãóäú íõÓúáöãõæÇ ÝóíõÓúáöãó ÈöÅöÓúáóÇãöåöãú ÌõãúåõæÑõ ÞõÑóíúÔò Ãóæú ÌóãöíÚõåõãú ÝóßóÇäó ÏõÎõæáõ ÇÈúäö Ãõãøö ãóßúÊõæãò ÞóØúÚðÇ áöÓöáúßö ÇáúÍóÏöíËö æóÌóÚóáó íóÞõæáõ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó:
íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö ÇÓúÊóÏúäöäöí¡ Úóáøöãúäöí¡ ÃóÑúÔöÏúäöí¡ æóíõäóÇÏöíåö æóíõßúËöÑõ ÇáäøöÏóÇÁó æóÇáúÅöáúÍóÇÍó ÝóÙóåóÑóÊö ÇáúßóÑóÇåöíóÉõ Ýöí æóÌúåö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóÚóáøóåõ áöÞóØúÚöåö Úóáóíúåö ßóáóÇãóåõ æóÎóÔúíóÊöåö Ãóäú íóÝúÊóÑöÞó ÇáäøóÝóÑõ ÇáúãõÌúÊóãöÚõæäó¡ æóÝöí ÑöæóÇíóÉö ÇáØøóÈóÑöíøö Ãóäøóåõ ÇÓúÊóÞúÑóÃó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÂíóÉð ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö.
æóÌõãúáóÉõ æóãÇ íõÏúÑöíßó ÅöáóÎú Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö.
(æóãóÇ íõÏúÑöíßó) ãõÑóßøóÈóÉñ ãöäú (ãóÇ) ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãöíøóÉö æóÝöÚúáö ÇáÏøöÑóÇíóÉö ÇáúãõÞúÊóÑöäö ÈöåóãúÒóÉö ÇáÊøóÚúÏöíóÉö¡ Ãóíú ãóÇ íóÌúÚóáõßó ÏóÇÑöíðÇ Ãóíú ÚóÇáöãðÇ. æóãöËúáõåõ: ãóÇ ÃóÏúÑÇßó ßóÞóæúáöåö: æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ ÇáúÍóÇÞøóÉõ [ÇáúÍóÇÞøóÉõ: 3] .
æóãöäúåõ æóãÇ íõÔúÚöÑõßõãú ÃóäøóåÇ ÅöÐÇ ÌÇÁóÊú áóÇ íõÄúãöäõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [109] .
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí åóÐöåö ÇáÊøóÑóÇßöíÈö ãõÑóÇÏñ ãöäúåõ ÇáÊøóäúÈöíåõ Úóáóì ãóÛúÝõæáò Úóäúåõ Ëõãøó ÊóÞóÚõ ÈóÚúÏóåõ ÌõãúáóÉñ äóÍúæó ãóÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ ÇáúÞÇÑöÚóÉõ [ÇáúÞóÇÑöÚóÉõ: 3] æóäóÍúæó Þóæúáöåö åõäóÇ: æóãÇ íõÏúÑöíßó áóÚóáøóåõ íóÒøóßøóì(30/105)
æóÇáúãóÚúäóì Ãóíøõ ÔóíúÁò íóÌúÚóáõßó ÏóÇÑöíðÇ. æóÅöäøóãóÇ íõÓúÊóÚúãóáõ ãöËúáõåõ áöÞóÕúÏö ÇáúÅöÌúãóÇáö Ëõãøó ÇáÊøóÝúÕöíáö.
ÞóÇáó ÇáÑøóÇÛöÈõ: ãóÇ ÐõßöÑó ãóÇ ÃóÏúÑóÇßó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÅöáøóÇ æóÐõßöÑó ÈóíóÇäõåõ ÈóÚúÏóåõ ÇåÜ. ÞõáúÊõ: ÝóÞóÏú íõÈóíøöäõåõ ÊóÝúÕöíáñ ãöËúáó Þóæúáöåö åõäóÇ: æóãÇ íõÏúÑöíßó áóÚóáøóåõ íóÒøóßøóì æóÞóæúáöåö: æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ áóíúáóÉõ ÇáúÞóÏúÑö áóíúáóÉõ ÇáúÞóÏúÑö ÎóíúÑñ ãöäú ÃóáúÝö ÔóåúÑò [ÇáúÞÏÑ: 2- 3] æóÞóÏú íóÞóÚõ ÈóÚúÏóåõ ãóÇ Ýöíåö Êóåúæöíáñ äóÍúæó: æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ åöíóåú [ÇáÞÇÑÚÉ: 10] Ãóíú ãóÇ íõÚúáöãõßó ÍóÞöíÞóÊóåóÇ æóÞóæúáöåö: æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ ÇáúÍóÇÞøóÉõ [ÇáúÍóÇÞøóÉõ: 3] Ãóíú Ãóíøõ ÔóíúÁò ÃóÚúáóãóßó ÌóæóÇÈó: ãóÇ ÇáúÍóÇÞøóÉõ æóÝöÚúáõ: íõÏúÑöíßó ãõÚóáøóÞñ Úóäö ÇáúÚóãóáö Ýöí ãóÝúÚõæáóíúåö áöæõÑõæÏö ÍóÑúÝö (áóÚóáøó) ÈóÚúÏóåõ ÝóÅöäøó (áóÚóáøó) ãöäú ãõæÌöÈóÇÊö ÊóÚúáöíÞö ÃóÝúÚóÇáö ÇáúÞõáõæÈö Úóáóì ãóÇ ÃóËúÈóÊóåõ ÃóÈõæ Úóáöíøò ÇáúÝóÇÑöÓöíøõ Ýöí «ÇáÊøóÐúßöÑóÉö» ÅöáúÍóÇÞðÇ áöáÊøóÑóÌøöí ÈöÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö Ýöí Ãóäøóåõ ØóáóÈñ. ÝóáóãøóÇ ÚõáøöÞó ÝöÚúáõ íõÏúÑöíßó Úóäö ÇáúÚóãóáö ÕóÇÑó ÛóíúÑó ãõÊóÚóÏøò Åöáóì ËóáóÇËóÉö ãóÝóÇÚöíáó æóÈóÞöíó ãõÊóÚóÏøöíðÇ Åöáóì ãóÝúÚõæáò æóÇÍöÏò ÈöåóãúÒóÉö ÇáÊøóÚúÏöíóÉ ÇáøóÊöí Ýöíåö ÝóÕóÇÑó ãóÇ ÈóÚúÏóåõ ÌõãúáóÉð ãõÓúÊóÃúäóÝóÉð.
æóÇáÊøóÐóßøõÑõ: ÍõÕõæáõ ÃóËóÑö ÇáÊøóÐúßöíÑö¡ Ýóåõæó ÎõØõæÑõ ÃóãúÑò ãóÚúáõæãò Ýöí ÇáÐøöåúäö ÈóÚúÏó äöÓúíóÇäöåö ÅöÐú åõæó
ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáÐøõßúÑö ÈöÖóãøö ÇáÐøóÇáö.
æóÇáúãóÚúäóì: ÇäúÙõÑú ÝóÞóÏú íóßõæäõ ÊóÒóßøöíåö ãóÑúÌõæøðÇ¡ Ãóíú ÅöÐóÇ ÃóÞúÈóáúÊó Úóáóíúåö ÈöÇáúÅöÑúÔóÇÏö ÒóÇÏó ÇáúÅöíãóÇäõ ÑõÓõæÎðÇ Ýöí äóÝúÓöåö æóÝóÚóáó ÎóíúÑóÇÊò ßóËöíÑóÉð ãöãøóÇ ÊõÑúÔöÏõåõ Åöáóíúåö ÝóÒóÇÏó ÊóÒóßøöíåö¡ ÝóÇáúãõÑóÇÏõ Èö «íóÊóÒóßøóì» ÊóÒúßöíóÉñ ÒóÇÆöÏóÉñ Úóáóì ÊóÒúßöíóÉ ÇáúÅöíãóÇä ÈÇáÊãáøí ÈöÝóÖóÇÆöáö ÔóÑóÇÆöÚöåö æóãóßóÇÑöãö ÃóÎúáóÇÞöåö ãöãøóÇ íõÝöíÖõåõ åóÏúíõßó Úóáóíúåö¡ ßóãóÇ
ÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «áóæú Ãóäøóßõãú Êóßõæäõæäó ÅöÐóÇ ÎóÑóÌúÊõãú ãöäú ÚöäúÏöí ßóãóÇ Êóßõæäõæäó ÚöäúÏöí áóÕóÇÝóÍóÊúßõãõ ÇáúãóáóÇÆößóÉõ»
ÅöÐö ÇáúåõÏóì ÇáøóÐöí íÒúÏóÇÏ Èöåö ÇáúãõÄãä ÑöÝúÚóÉð æóßóãóÇáðÇ Ýöí ÏóÑóÌóÇÊö ÇáúÅöíãóÇäö åõæó ßóÇåúÊöÏóÇÁö ÇáúßóÇÝöÑö Åöáóì ÇáúÅöíãóÇäö áóÇ ÓöíøóãóÇ ÅöÐö ÇáúÛóÇíóÉõ ãöäó ÇáöÇåúÊöÏóÇÁóíúäö æóÇÍöÏóÉñ.
æíóÒøóßøóì ÃóÕúáõåõ: íóÊóÒóßøóì¡ ÞõáöÈóÊö ÇáÊøóÇÁõ ÒóÇíðÇ áöÊóÞóÇÑõÈö ãóÎúÑóÌóíúåöãóÇ ÞóÕúÏðÇ áöíóÊóÃóÊøóì ÇáúÅöÏúÛóÇãõ æóßóÐóáößó ÝõÚöáó Ýöí íóÐøóßøóÑõ ãöäó ÇáúÅöÏúÛóÇãö.
æóÇáÊøóÒóßøöí: ãõØóÇæöÚõ ÒóßøóÇåõ¡ Ãóíú íóÍúÕõáõ ÃóËóÑõ ÇáÊøóÒúßöíóÉö Ýöí äóÝúÓöåö. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøóÇÒöÚóÇÊö.(30/106)
ÃóãøóÇ ãóäö ÇÓúÊóÛúäóì (5) ÝóÃóäúÊó áóåõ ÊóÕóÏøóì (6)
æóÌõãúáóÉõ Ãóæú íóÐøóßøóÑõ ÚóØúÝñ Úóáóì íóÒøóßøóì¡ Ãóíú ãóÇ íõÏúÑöíßó Ãóäú íóÍúÕõáó ÃóÍóÏõ ÇáúÃóãúÑóíúäö æóßöáóÇåõãóÇ ãõåöãøñ¡ Ãóíú ÊóÍúÕõáõ ÇáÐøößúÑóì Ýöí äóÝúÓöåö ÈöÇáúÅöÑúÔóÇÏö áöãóÇ áóãú íóßõäú íóÚúáóãõåõ Ãóæú ÊóÐóßøõÑñ áöãóÇ ßóÇäó Ýöí ÛóÝúáóÉò Úóäúåõ.
æóÇáÐøößúÑóì: ÇÓúãõ ãóÕúÏóÑö ÇáÊøóÐúßöíÑö.
æóÝöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÊóäúÝóÚóåõ ÇáÐøößúÑì ÇßúÊöÝóÇÁñ Úóäú Ãóäú íóÞõæáó: ÝóíóäúÝóÚõåõ ÇáÊøóÒóßøöí æóÊóäúÝóÚõåõ ÇáÐøößúÑóì áöÙõåõæÑö Ãóäøó ßöáóíúåöãóÇ äóÝúÚñ áóåõ.
æóÇáÐøößúÑóì: åõæó ÇáúÞõÑúÂäõ áöÃóäøóåõ íõÐóßøöÑõ ÇáäøóÇÓó ÈöãóÇ íóÛúÝõáõæäó Úóäúåõ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóãÇ åõæó ÅöáøóÇ ÐößúÑñ áöáúÚÇáóãöíäó [ÇáúÞóáóã: 52] ÝóÞóÏú ßóÇäó ÝöíãóÇ ÓóÃóáó Úóäúåõ ÇÈúäõ Ãõãøö ãóßúÊõæãò ÂíóÇÊñ ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ: ÝóÊóäúÝóÚóåõ ÈöÇáÑøóÝúÚö ÚóØúÝðÇ Úóáóì «íóÐøóßøóÑõ» . æóÞóÑóÃóåõ ÚóÇÕöãñ ÈöÇáäøóÕúÈö Ýöí ÌóæóÇÈö: áóÚóáøóåõ íóÒøóßøóì [5¡ 6]
[ÓõæÑóÉ ÚÈÓ (80) : ÇáúÂíóÇÊ 5 Åöáóì 6]
ÃóãøóÇ ãóäö ÇÓúÊóÛúäì (5) ÝóÃóäúÊó áóåõ ÊóÕóÏøóì (6)
ÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÃóãøóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøóÇÒöÚóÇÊö ÃóäøóåóÇ ÈöãóÚúäóì: ãóåúãóÇ íóßõäú ÔóíúÁñ¡ ÝóÞóæúáõåõ:
ÃóãøóÇ ãóäö ÇÓúÊóÛúäì ÊóÝúÓöíÑõåõ ãóåúãóÇ íóßõäö ÇáøóÐöí ÇÓúÊóÛúäóì ÝóÃóäúÊó áóåõ ÊóÕóÏøóì¡ Ãóíú ãóåúãóÇ íóßõäú ÔóíúÁñ ÝóÇáøóÐöí ÇÓúÊóÛúäóì ÊóÊóÕóÏøóì áóåõ¡ æóÇáúãóÞúÕõæÏõ: ÃóäúÊó ÊóÍúÑöÕõ Úóáóì ÇáÊøóÕóÏøöí áóåõ¡ ÝóÌõÚöáó ãóÖúãõæäõ ÇáúÌóæóÇÈö æóåõæó ÇáÊøóÕóÏøöí áóåõ ãõÚóáøóÞðÇ Úóáóì æõÌõæÏö ãóäö ÇÓúÊóÛúäóì æóãõáóÇÒöãðÇ áóåõ ãõáóÇÒóãóÉó ÇáÊøóÚúáöíÞö ÇáÔøóÑúØöíøö
Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö.
æóÇáöÇÓúÊöÛúäóÇÁõ: ÚóÏøõ ÇáÔøóÎúÕö äóÝúÓóåõ ÛóäöíøðÇ Ýöí ÃóãúÑò íóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇáÓøöíóÇÞõ Þóæúáñ¡ Ãóæú ÝöÚúáñ Ãóæú Úöáúãñ¡ ÝóÇáÓøöíäõ æóÇáÊøóÇÁõ áöáúÍõÓúÈóÇäö¡ Ãóíú ÍóÓöÈó äóÝúÓóåõ ÛóäöíøðÇ¡ æóÃóßúËóÑõ ãóÇ íõÓúÊóÚúãóáõ ÇáöÇÓúÊöÛúäóÇÁõ Ýöí ÇáÊøóßóÈøõÑö æóÇáöÇÚúÊöÒóÇÒö ÈöÇáúÞõæøóÉö.
ÝóÇáúãõÑóÇÏõ Èö ãóäö ÇÓúÊóÛúäì åõäóÇ: ãóäú ÚóÏøó äóÝúÓóåõ ÛóäöíøðÇ Úóäú åóÏúíößó ÈöÃóäú ÃóÚúÑóÖó Úóäú ÞóÈõæáöåö áöÃóäøóåõ ÃóÌóÇÈó
Þóæúáó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóåõ: «åóáú ÊóÑóì ÈöãóÇ ÃóÞõæáõ ÈóÃúÓðÇ¡ ÈöÞóæúáöåö: áóÇ æÇáÏãÇÁ ... »
ßöäóÇíóÉ Úóä Ãóäøóåõ áóÇ ÈóÃúÓó Èöåö íõÑöíÏõ æóáóßöäøöí ÛóíúÑõ ãõÍúÊóÇÌò Åöáóíúåö.
æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ Èö ãóäö ÇÓúÊóÛúäì ãóäö ÇÓúÊóÛúäóì ÈöÇáúãóÇáö ÅöÐú áóíúÓó ÇáúãóÞóÇãõ Ýöí ÅöíËóÇÑö ÕóÇÍöÈö ãóÇáò Úóáóì ÝóÞöíÑò.(30/107)
æóãóÇ Úóáóíúßó ÃóáøóÇ íóÒøóßøóì (7) æóÃóãøóÇ ãóäú ÌóÇÁóßó íóÓúÚóì (8) æóåõæó íóÎúÔóì (9) ÝóÃóäúÊó Úóäúåõ Êóáóåøóì (10)
æóåóÐóÇ ÇáøóÐöí ÊóÕóÏøóì ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÏóÚúæóÊöåö æóÚóÑóÖó ÇáúÞõÑúÂäó Úóáóíúåö åõæó Úóáóì ÃóÔúåóÑö ÇáúÃóÞúæóÇáö ÇáúãóÑúæöíøóÉö Úóäú ÓóáóÝö ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ÇáúæóáöíÏõ Èúäõ ÇáúãõÛöíÑóÉö ÇáúãóÎúÒõæãöíøõ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó.
æóÇáúÅöÊúíóÇäõ ÈöÖóãöíÑö ÇáúãõÎóÇØóÈö ãõÙúåóÑðÇ ÞóÈúáó ÇáúãõÓúäóÏö ÇáúÝöÚúáöíøö Ïõæäó ÇÓúÊöÊóÇÑöåö Ýöí ÇáúÝöÚúáö íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó áöáÊøóÞóæøöí ßóÃóäøóåõ Þöíáó: ÊóÊóÕóÏøóì áóåõ ÊóÕóÏøöíðÇ¡ ÝóãóäóÇØõ ÇáúÚöÊóÇÈö åõæó ÇáÊøóÕóÏøöí ÇáúÞóæöíøõ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãõÝöíÏðÇ áöáöÇÎúÊöÕóÇÕö¡ Ãóíú ÝóÃóäúÊó áóÇ ÛóíúÑõßó ÊóÊóÕóÏøóì áóåõ¡ Ãóíú Ðóáößó ÇáÊøóÕóÏøöí áóÇ íóáöíÞõ Èößó. æóåóÐóÇ ÞóÑöíÈñ ãöäú Þóæúáöåöãú: ãöËúáõßó áóÇ íóÈúÎóáõ¡ Ãóíú áóæú ÊóÕóÏøóì áóåõ ÛóíúÑõßó áóßóÇäó åóæúäðÇ¡ ÝóÃóãøóÇ ÃóäúÊó ÝóáóÇ íóÊóÕóÏøóì ãöËúáõßó áöãöËúáöåö ÝóãóäóÇØõ ÇáúÚöÊóÇÈö åõæó Ãóäøóåõ æóÞóÚó ãöäó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí Ìóáöíáö ÞóÏúÑöåö.
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ æóÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ÈöÝóÊúÍö ÇáÊøóÇÁö æóÊóÔúÏöíÏö ÇáÕøóÇÏö Úóáóì ÅöÏúÛóÇãö ÅöÍúÏóì ÇáÊøóÇÁóíúäö Ýöí ÇáÕøóÇÏö. æóÇáúÈóÇÞõæäó ÈöÇáúÝóÊúÍö æóÊóÎúÝöíÝö ÇáÕøóÇÏö Úóáóì ÍóÐúÝö ÅöÍúÏóì ÇáÊøóÇÁóíúäö.
æóÇáÊøóÕóÏøöí: ÇáÊøóÚóÑøõÖõ¡ ÃõØúáöÞó åõäóÇ Úóáóì ÇáúÅöÞúÈóÇáö ÇáÔøóÏíÏ ãÌóÇÒðÇ.
[7]
[ÓõæÑóÉ ÚÈÓ (80) : ÂíóÉ 7]
æóãÇ Úóáóíúßó ÃóáÇøó íóÒøóßøóì (7)
ÌõãúáóÉñ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö ÃóãøóÇ ãóäö ÇÓúÊóÛúäì [ÚÈÓ: 5] æóÌõãúáóÉö: æóÃóãøóÇ ãóäú ÌÇÁóßó íóÓúÚì [ÚÈÓ: 8] ¡ æóÇáúæóÇæõ ÇÚúÊöÑóÇÖöíøóÉñ.
æóãóÇ äóÇÝöíóÉñ æÚóáóíúßó ÎóÈóÑñ ãÞÏã. æÇáãÈÊÏà ÃóáøóÇ íóÒøóßøóì¡ æóÇáúãóÚúäóì: ÚóÏóãõ ÊóÒóßøöíåö
áóíúÓó ãóÍúãõæáðÇ Úóáóíúßó¡ Ãóíú áóÓúÊó ãõÄóÇÎóÐðÇ ÈöÚóÏóãö ÇåúÊöÏóÇÆöåö ÍóÊøóì ÊóÒöíÏó ãöäó ÇáúÍöÑúÕö Úóáóì ÊóÑúÛöíÈöåö Ýöí ÇáúÅöíãóÇäö ãóÇ áóãú íõßóáøöÝúßó Çááøóåõ Èöåö. æóåóÐóÇ ÑöÝúÞñ ãöäó Çááå ÈöÑóÓõæáöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
[8- 10]
[ÓõæÑóÉ ÚÈÓ (80) : ÇáúÂíóÇÊ 8 Åöáóì 10]
æóÃóãøóÇ ãóäú ÌÇÁóßó íóÓúÚì (8) æóåõæó íóÎúÔì (9) ÝóÃóäúÊó Úóäúåõ Êóáóåøóì (10)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÃóãøóÇ ãóäö ÇÓúÊóÛúäì [ÚÈÓ: 5] ÇÞúÊóÖóì ÐößúÑõåõ ÞóÕúÏó ÇáúãõÞóÇÈóáóÉö ãóÚó ÇáúãóÚúØõæÝö ÚóáóíúåóÇ ãõÞóÇÈóáóÉó ÇáÖøöÏøóíúäö ÅöÊúãóÇãðÇ ááÊÞÓíã. æóÇáúãÑóÇÏ: Èöãä ÌóÇÁó íÓúÚóì: åõæó ÇÈúäõ Ãõãøö(30/108)
ãóßúÊõæãò¡ ÝóÍóÕóáó ÈöãóÖúãõæäö åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ÊóÃúßöíÏñ áöãóÖúãõæäö ÚóÈóÓó æóÊóæóáøóì Ãóäú ÌÇÁóåõ ÇáúÃóÚúãì [ÚÈÓ: 1- 2] .
æóÇáÓøóÚúíõ: ÔöÏøóÉõ ÇáúãóÔúíö¡ ßõäøöíó Èöåö Úóäö ÇáúÍöÑúÕö Úóáóì ÇááøöÞóÇÁö Ýóåõæó ãõÞóÇÈöáñ áöÍóÇáö ãóäö ÇÓúÊóÛúäóì áöÃóäøó ÇÓúÊöÛúäóÇÁóåõ ÇÓúÊÛúäóÇÁ ÇáããÊÚÖ ãä ÇáÊøóÕóÏøöí áóåõ.
æóÌõãúáóÉõ æóåõæó íóÎúÔì Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö¡ æóÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáõ íóÎúÔì áöÙõåõæÑöåö áöÃóäøó ÇáúÎóÔúíóÉó Ýöí áöÓóÇäö ÇáÔøóÑúÚö ÊóäúÕóÑöÝõ Åöáóì ÎóÔúíóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõ ÌóÇÁó ØóáóÈðÇ áöáÊøóÒúßöíóÉö áöÃóäú íóÎúÔóì Çááøóåó ãöäó ÇáÊøóÞúÕöíÑö Ýöí ÇáöÇÓúÊöÑúÔóÇÏö. æóÇÎúÊöíÑó ÇáúÝöÚúáõ ÇáúãõÖóÇÑöÚõ áöÅöÝóÇÏóÊöåö ÇáÊøóÌóÏøõÏó.
æóÇáúÞóæúáõ Ýöí ÝóÃóäúÊó Úóäúåõ Êóáóåøóì ßóÇáúÞóæúáö Ýöí: ÝóÃóäúÊó áóåõ ÊóÕóÏøóì [ÚÈÓ: 6] .
æóÇáúÚÈúÑóÉ ãä åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö Ãóäøó Çááøóåó ÊóÚóÇáóì ÒóÇÏó äóÈöíÆóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÚöáúãðÇ ÚóÙöíãðÇ ãöäó ÇáúÍößúãóÉö ÇáäøóÈóæöíøóÉö¡ æóÑóÝóÚó ÏóÑóÌóÉó Úöáúãöåö Åöáóì ÃóÓúãóì ãóÇ ÊóÈúáõÛõ Åöáóíúåö ÚõÞõæáõ ÇáúÍõßóãóÇÁö ÑõÚóÇÉö ÇáúÃõãóãö¡ ÝóäóÈøóåóåõ Åöáóì Ãóäøó Ýöí ãõÚúÙóãö ÇáúÃóÍúæóÇáö Ãóæú ÌóãöíÚöåóÇ äóæóÇÍöíó ÕóáóÇÍò æóäóÝúÚò ÞóÏú ÊóÎúÝóì áöÞöáøóÉö ÇØøöÑóÇÏöåóÇ¡ æóáóÇ íóäúÈóÛöí ÊóÑúßõ ÇÓúÊöÞúÑóÇÆöåóÇ ÚöäúÏó ÇáöÇÔúÊöÛóÇáö ÈöÛóíúÑöåóÇ æóáóæú Ùóäøóåõ ÇáúÃóåóãøó¡ æóÃóäú áóíúÓó ÇáúÅöÕúáóÇÍõ ÈöÓõáõæßö ØóÑöíÞóÉò æóÇÍöÏóÉò áöáÊøóÏúÈöíÑö ÈöÃóÎúÐö ÞóæóÇÚöÏó ßõáøöíøóÉò ãõäúÖóÈöØóÉò ÊõÔúÈöåõ ÞóæóÇÚöÏó ÇáúÚõáõæãö íõØóÈøöÞõåóÇ Ýöí ÇáúÍóæóÇÏöËö æóíõÛúÖöí ÚóãøóÇ íõÚóÇÑöÖõåóÇ ÈöÃóäú íõÓúÑöÚó Åöáóì ÊóÑúÌöíÍö ÇáúÞóæöíøö Úóáóì ÇáÖøóÚöíÝö ãöãøóÇ Ýöíåö ÕöÝóÉõ ÇáÕøóáóÇÍö¡ Èóáú ÔóÃúäõ ãõÞóæøöãö ÇáúÃóÎúáóÇÞö Ãóäú íóßõæäó ÈöãóËóÇÈóÉö ÇáØøóÈöíÈö ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ÇáØøóÈóÇÆöÚö æóÇáúÃóãúÒöÌóÉö ÝóáóÇ íóÌúÚóáõ áöÌóãöíÚö ÇáúÃóãúÒöÌóÉö ÚöáóÇÌðÇ æóÇÍöÏðÇ Èóáö ÇáúÃóãúÑõ íóÎúÊóáöÝõ ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáäøóÇÓö. æóåóÐóÇ ÛóæúÑñ ÚóãöíÞñ íõÎóÇÖõ Åöáóíúåö ãöäú ÓóÇÍöáö ÇáúÞóÇÚöÏóÉö ÇáúÃõÕõæáöíøóÉö Ýöí ÈóÇÈö ÇáöÇÌúÊöåóÇÏö ÇáúÞóÇÆöáóÉö: Åöäøó ÇáúãõÌúÊóåöÏó ÅöÐóÇ áóÇÍó áóåõ Ïóáöíáñ: «íóÈúÍóËõ Úóäö ÇáúãõÚóÇÑöÖö» æóÇáúÞóÇÚöÏóÉö ÇáúÞóÇÆöáóÉö: «Åöäøó áöáøóåö ÊóÚóÇáóì ÍõßúãðÇ ÞóÈúáó ÇáöÇÌúÊöåóÇÏö äóÕøóÈó Úóáóíúåö ÃóãóÇÑóÉð æóßóáøóÝó ÇáúãõÌúÊóåöÏó ÈöÅöÕóÇÈóÊöåö ÝóÅöäú ÃóÕóÇÈóåõ Ýóáóåõ ÃóÌúÑóÇäö æóÅöäú ÃóÎúØóÃóåõ Ýóáóåõ ÃóÌúÑñ æóÇÍöÏñ» .
ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó Ðóáößó ãóÞóÇãó ÇáúãõÌúÊóåöÏöíäó ãöäú Ãóåúáö ÇáúÚöáúãö áöÃóäøóåõ ãõÓúÊóØóÇÚõåõãú ÝóÅöäøó ÛóæúÑóåõ åõæó ÇááøóÇÆöÞõ
ÈöãóÑúÊóÈóÉö ÃóÝúÖóáö ÇáÑøõÓõáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝöíãóÇ áóãú íóÑöÏú áóåõ Ýöíåö æóÍúíñ¡ ÝóÈóÍúËõåõ Úóäö ÇáúÍõßúãö ÃóæúÓóÚõ ãóÏðì ãöäú ãóÏóì ÃóÈúÍóÇËö Úõãõæãö ÇáúãõÌúÊóåöÏöíäó¡ æóÊóäúÞöíÈõåõ Úóáóì ÇáúãõÚóÇÑöÖö ÃóÚúãóÞõ ÛóæúÑðÇ ãöäú ÊóäóÇæõÔöåöãú¡ áöÆóáøóÇ íóÝõæÊó ÓóíøöÏó ÇáúãõÌúÊóåöÏöíäó ãóÇ Ýöíåö ãöäú ÕóáóÇÍò æóáóæú ÖóÚöíÝðÇ¡ ãóÇ áóãú íóßõäú(30/109)
ÅöÚúãóÇáõåõ íõÈúØöáõ ãóÇ Ýöí ÛóíúÑöåö ãöäú ÕóáóÇÍò ÃóÞúæóì áöÃóäøó ÇÌúÊöåóÇÏó ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ãóæóÇÖöÚö ÇÌúÊöåóÇÏöåö ÞóÇÆöãñ ãóÞóÇãó ÇáúæóÍúíö ÝöíãóÇ áóãú íõæÍó Åöáóíúåö Ýöíåö.
ÝóÇáÊøóÒúßöíóÉõ ÇáúÍóÞøõ åöíó ÇáúãöÍúæóÑõ ÇáøóÐöí íóÏõæÑõ Úóáóíúåö ÍóÇáõ ÇÈúäö Ãõãøö ãóßúÊõæãò æóÍóÇáõ ÇáúãõÔúÑößö ãöäú ÍóíúËõ ÅöäøóåóÇ ãóÑúÛõæÈóÉñ áöáúÃóæøóáö æóãóÒúåõæÏñ ÝöíåóÇ ãöäó ÇáËøóÇäöí¡ æóåöíó ãóÑúãóì ÇÌúÊöåóÇÏö ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÊóÍúÕöíáöåóÇ áöáËøóÇäöí æóÇáúÃóãúäö Úóáóì ÞóÑóÇÑöåóÇ áöáúÃóæøóáö ÈöÅöÞúÈóÇáöåö Úóáóì ÇáøóÐöí íóÊóÌóÇÝóì Úóäú ÏóÚúæóÊöåö¡ æóÅöÚúÑóÇÖöåö Úóäö ÇáøóÐöí íõÚúáóãõ ãöäú ÍóÇáöåö Ãóäøóåõ ãõÊóÒóßøò ÈöÇáúÅöíãóÇäö.
æóÝöí ÍóÇáóíúåöãóÇ ÍóÇáóÇäö ÂÎóÑóÇäö ÓöÑøõåõãóÇ ãöäú ÃóÓúÑóÇÑö ÇáúÍößúãóÉö ÇáøóÊöí áóÞøóäóåóÇ Çááøóåõ äóÈöíÆóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóåõæó íóÎúÝóì Ýöí ãõÚúÊóÇÏö äóÙóÑö ÇáäøõÙøóÇÑö ÝóÃóäúÈóÃóåõ Çááøóåõ Èöåö áöíõÒöíáó Úóäúåõ ÓöÊóÇÑó ÙóÇåöÑö ÍóÇáóíúåöãóÇ¡ ÝóÅöäøó ÙóÇåöÑó ÍóÇáóíúåöãóÇ ÞóÇÖò ÈöÕóÑúÝö ÇáöÇåúÊöãóÇãö Åöáóì ÃóÍóÏöåöãóÇ æóåõæó ÇáúãõÔúÑößõ áöÏóÚúæóÊöåö Åöáóì ÇáúÅöíãóÇäö Íöíäó áóÇÍó ãöäú áöíäö äóÝúÓöåö áöÓóãóÇÚö ÇáúÞõÑúÂäö ãóÇ ÃóØúãóÚó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäøóåõ ÞóÏö ÇÞúÊóÑóÈó ãöäó ÇáúÅöíãóÇäö ÝóãóÍøóÖó ÊóæúÌöíåó ßóáóÇãöåö Åöáóíúåö áöÃóäøó åóÏúíó ÇáäøóÇÓö Åöáóì ÇáúÅöíãóÇäö ÃóÚúÙóãõ ÛóÑóÖò ÈõÚöËó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóÌúáöåö¡ ÝóÇáöÇÔúÊöÛóÇáõ Èöåö íóÈúÏõæ Ãóåóãøó æóÃóÑúÌóÍó ãöäó ÇáöÇÔúÊöÛóÇáö Èöãóäú åõæó ãõÄúãöäñ ÎóÇáöÕñ¡ æóÐóáößó ãóÇ ÝóÚóáóåõ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
ÛóíúÑó Ãóäøó æóÑóÇÁó Ðóáößó ÇáÙøóÇåöÑö ÍóÇáðÇ ÂÎóÑó ßóÇãöäðÇ Úóáöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÇáúÚóÇáöãõ ÈöÇáúÎóÝöíøóÇÊö æóáóãú íõæÍö áöÑóÓõæáöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇáÊøóäúÞöíÈó Úóáóíúåö æóåõæó ÍóÇáõ ãõÄúãöäò åõæó ãóÙöäøóÉõ ÇáöÇÒúÏöíóÇÏö ãöäó ÇáúÎóíúÑö¡ æóÍóÇáõ ßóÇÝöÑò ãõÕóãøöãò Úóáóì ÇáúßõÝúÑö ÊõÄúÐöäõ ÓóæóÇÈöÞõåõ ÈöÚöäóÇÏöåö æóÃóäøóåõ áóÇ íõÝöíÏõ Ýöíåö ÇáúÈõÑúåóÇäõ ÔóíúÆðÇ. æóÅöäøó ÚóãöíÞó ÇáÊøóæóÓøõãö Ýöí ßöáóÇ ÇáúÍóÇáóíúäö ÞóÏú íõßúÔóÝõ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÅöÚóÇäóÉö Çááøóåö ÑõÌúÍóÇäó ÍóÇáö ÇáúãõÄúãöäö ÇáúãõÒúÏóÇÏö ãöäó ÇáÑøõÔúÏö æóÇáúåóÏúíö Úóáóì ÍóÇáö ÇáúßóÇÝöÑö ÇáøóÐöí áóÇ íóÛõÑøõ ãóÇ ÃÙåÑå ãä ÇááøóÈä ãõÕóÇäóÚóÉð Ãóæú ÍóíóÇÁð ãöäó ÇáúãõßóÇÈóÑóÉö¡ ÝóÅöäú ßóÇäó Ýöí ÅöíãóÇäö ÇáúßóÇÝöÑö äóÝúÚñ ÚóÙöíãñ ÚóÇãøñ áöáúÃõãøóÉö ÈöÒöíóÇÏóÉö ÚóÏóÏöåóÇ æóäóÝóÚñ ÎóÇÕøñ áöÐóÇÊöåö. æóÝöí ÇÒúÏöíóÇÏö ÇáúãõÄúãöäö ãöäú æóÓóÇÆöáö ÇáúÎóíúÑö æóÊóÒúßöíóÉö ÇáäøóÝúÓö äóÝúÚñ ÎóÇÕøñ áóåõ æóÇáÑøóÓõæáõ ÑóÇÚò áöÂÍóÇÏö ÇáúÃõãøóÉö æóáöãóÌúãõæÚöåóÇ¡ Ýóåõæó ãõÎóÇØóÈñ ÈöÇáúÍöÝóÇÙö Úóáóì ãóÕóÇáöÍö ÇáúãóÌúãõæÚö æóãóÕóÇáöÍö ÇáúÂÍóÇÏö ÈöÍóíúËõ áóÇ íóÏúÍóÖõ ãóÕóÇáöÍó ÇáúÂÍóÇÏö áöÃóÌúáö ãóÕóÇáöÍö ÇáúãóÌúãõæÚö ÅöáøóÇ ÅöÐóÇ ÊóÚóÐøóÑó ÇáúÌóãúÚõ Èóíúäó ÇáÕøóÇáöÍö ÇáúÚóÇãøö æóÇáÕøóÇáöÍö ÇáúÎóÇÕøö¡ ÈóíúÏó Ãóäøó ÇáúßóÇÝöÑó ÕóÇÍöÈó åóÐöå ÇáúÞóÖöíøóÉ ÊäÈìÁ ÏóÎöíáóÊõåõ ÈöÖóÚúÝö ÇáÑøóÌóÇÁö Ýöí ÅöíãóÇäöåö áóæú ÃõØöíáó ÇáÊøóæóÓøõãõ Ýöí ÍóÇáöåö¡ æóÈöÐóáößó ÊóÚóØøóáó ÇáöÇäúÊöÝóÇÚõ ÈöåóÇ ÚõãõæãðÇ æóÎõÕõæÕðÇ æóÊóãóÎøóÖó Ãóäøó áöÊóÒúßöíóÉö ÇáúãõÄúãöäö(30/110)
ÕóÇÍöÈö ÇáúÞóÖöíøóÉö äóÝúÚðÇ áöÎóÇÕøóÉö äóÝúÓöåö æóáóÇ íóÎúáõæ ãöäú ÚóæúÏö ÊóÒúßöíóÉò ÈöÝóÇÆöÏóÉò Úóáóì ÇáúÃõãøóÉö ÈöÇÒúÏöíóÇÏö ÇáúßóÇãöáöíäó ãöäú ÃóÝúÑóÇÏöåóÇ.
æóÞóÏú ÍÕá ãä åóÐóÇ ÅöÔúÚóÇÑñ ãöäó Çááøóåö áöÑóÓõæáöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ ÈöÃóäøó ÇáöÇåúÊöÏóÇÁó ÕõäõæÝñ ÚóÏöíÏóÉñ æóáóåõ ãóÑóÇÊöÈõ ÓóÇãöíóÉñ¡ æóáóíúÓó ÇáöÇåúÊöÏóÇÁõ ãõÞúÊóÕöÑðÇ Úóáóì ÍõÕõæáö ÇáúÅöíãóÇäö ãóÑóÇÊöÈó æóãóíóÇÏöíäó áöÓóÈúÞö åöãóãö ÇáäøõÝõæÓö áóÇ íõÛúÝóáõ Úóäú ÊóÚóåøõÏöåóÇ ÈöÇáÊøóËúÈöíÊö æóÇáÑøóÚúíö æóÇáúÅöËúãóÇÑö¡ æóÐóáößó ÇáÊøóÚóåøõÏõ ÅöÚóÇäóÉñ Úóáóì ÊóÍúÕöíáö ÒöíóÇÏóÉö ÇáúÅöíãóÇäö.
æóÊöáúßó ÓóÑóÇÆöÑõ áóÇ íóÚúáóãõ ÍóÞøóåóÇ æóÝõÑõæÞóåóÇ ÅöáøóÇ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì. ÝóÚóáóì ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóåõæó ÎóáöíÝóÉõ Çááøóåö Ýöí ÎóáúÞöåö Ãóäú íóÊóæóÎøóÇåóÇ ÈöÞóÏúÑö ÇáúãõÓúÊóØóÇÚö¡ ÝóãóÇ ÃóæúÍóì Çááøóåõ Åöáóíúåö Ýöí ÔóÃúäöåö ÇÊøóÈóÚó ãóÇ íõæÍóì Åöáóíúåö æóãóÇ áóãú íóäúÒöáú Úóáóíúåö æóÍúíñ Ýöí ÔóÃúäöåö ÝóÚóáóíúåö Ãóäú íõÕóÑøöÝó ÇÌúÊöåóÇÏóåõ ßóãóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóáóæú äóÔÇÁõ áóÃóÑóíúäÇßóåõãú ÝóáóÚóÑóÝúÊóåõãú ÈöÓöíãÇåõãú æóáóÊóÚúÑöÝóäøóåõãú Ýöí áóÍúäö ÇáúÞóæúáö [ãõÍóãøóÏ: 30] .
ÝóßóÇäó Ðóáößó ãóæúÞöÚó åóÐöåö ÇáúæóÕöíøóÉö ÇáúãõÝúÑóÛóÉö Ýöí ÞóÇáóÈö ÇáúãõÚóÇÊóÈóÉö áöáÊøóäúÈöíåö Åöáóì ÇáöÇßúÊöÑóÇËö ÈöÊóÊóÈøõÚö Êöáúßó ÇáúãóÑóÇÊöÈö æóÛóÑúÓö ÇáúÅöÑúÔóÇÏö ÝöíåóÇ Úóáóì ãóÇ íõÑúÌóì ãöäú ØöíÈö ÊõÑúÈóÊöåóÇ áöíóÎúÑõÌó ãöäúåóÇ äóÈóÇÊ äóÇÝöÚ ááÎÇÕ æááÚÇãÉ.
æóÇáúÍóÇÕöáõ Ãóäøó Çááøóåó ÊóÚóÇáóì ÃóÚúáóãó ÑóÓõæáóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäøó Ðóáößó ÇáúãõÔúÑößó ÇáøóÐöí ãóÍóÖóåõ äõÕúÍóåõ áóÇ íõÑúÌóì ãöäúåõ ÕóáóÇÍñ¡ æóÃóäøó Ðóáößó ÇáúãõÄúãöäó ÇáøóÐöí ÇÓúÊóÈúÞóì ÇáúÚöäóÇíóÉó Èöåö Åöáóì æóÞúÊò ÂÎóÑó íóÒúÏóÇÏõ ÕóáóÇÍðÇ ÊõÝöíÏõ ÇáúãõÈóÇÏóÑóÉõ Èöåö¡ áöÃóäøóåõ Ýöí ÍóÇáóÉö ÊóáóåøõÝöåö Úóáóì ÇáÊøóáóÞøöí ãöäú ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃóÔóÏøõ ÇÓúÊöÚúÏóÇÏðÇ ãöäúåõ Ýöí Íöíäò ÂÎóÑó.
ÝóåóÐöåö ÇáúÍóÇÏöËóÉõ ãäæÇá íäÓÌ Úóáóíúåö ÇáöÇÌúÊöåóÇÏõ ÇáäøóÈóæöíøõ ÅöÐóÇ áóãú íóÑöÏú áóåõ ÇáúæóÍúíõ áöíóÚúáóãó Ãóäøó ãöäú æóÑóÇÁö ÇáÙøóæóÇåöÑö ÎóÈóÇíóÇ¡ æóÃóäøó ÇáúÞóÑóÇÆöäó ÞóÏú ÊóÓúÊõÑõ ÇáúÍóÞóÇÆöÞó.
æóÝöí ãóÇ ÞóÑøóÑúäóÇ ãóÇ íõÚúÑóÝõ Èöåö Ãóäøó ãóÑúÌöÚó åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóÞóÖöíøóÊóåóÇ Åöáóì ÊóÕóÑøõÝö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáöÇÌúÊöåóÇÏö ÝöíãóÇ áóãú íõæÍó Åöáóíúåö Ýöíåö¡ æóÃóäøóåõ ãóÇ ÍóÇÏó Úóäú ÑöÚóÇíóÉö ÃõÕõæáö ÇáöÇÌúÊöåóÇÏö ÞóíúÏó ÃõäúãõáóÉò. æóåöíó Ïóáöíáñ áöãóÇ ÊóÞóÑøóÑó Ýöí ÃõÕõæáö ÇáúÝöÞúåö ãöäú ÌóæóÇÒö ÇáöÇÌúÊöåóÇÏö áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóæõÞõæÚöåö¡ æóÃóäøóåõ ÌóÑóì Úóáóì ÞóÇÚöÏóÉö ÅöÚúãóÇáö ÃóÑúÌóÍö ÇáúãóÕúáóÍóÊóíúäö ÈöÍóÓóÈö ÇáÙøóÇåöÑö¡ áöÃóäøó ÇáÓøóÑóÇÆöÑó ãóæúßõæáóÉñ Åöáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóÃóäøó ÇÌúÊöåóÇÏå Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóÇ íÎØìÁ ÈöÍóÓúÈó ãóÇ äóÕóÈóåõ Çááøóåõ ãöäó ÇáúÃóÏöáøóÉö¡ æóáóßöäøóåõ(30/111)
ÞóÏú íõÎóÇáöÝõ ãóÇ Ýöí Úöáúãö Çááøóåö¡ æóÃóäøó Çááøóåó áóÇ íõÞöÑøõ ÑóÓõæáóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì ãóÇ Ýöíåö ãõÎóÇáóÝóÉñ áöãóÇ ÃóÑóÇÏóåõ Çááøóåõ Ýöí äóÝúÓö ÇáúÃóãúÑö.
æóäóÙöíÑõ åóÐöåö ÇáúÞóÖöíøóÉö ÞóÖöíøóÉõ ÃóÓúÑóì ÈóÏúÑò ÇáøóÊöí ÍóÏóËóÊú ÈóÚúÏó Óöäöíäó ãöäú äõÒõæáö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóÇáúãóæúÞöÝõ ÝöíåöãóÇ ãõÊóãóÇËöáñ.
æóÝöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãÇ íõÏúÑöíßó áóÚóáøóåõ íóÒøóßøóì [ÚÈÓ: 3] ÅöíãóÇÁñ Åöáóì ÚõÐúÑö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí
ÊóÃúÎöíÑöåö ÅöÑúÔóÇÏó ÇÈúäö Ãõãøö ãóßúÊõæãò áöãóÇ ÚóáöãúÊó ãöäú Ãóäøóåõ íõÓúÊóÚúãóáõ Ýöí ÇáÊøóäúÈöíåö Úóáóì ÃóãúÑò ãóÛúÝõæáò Úóäúåõ¡ æóÇáúãóÚúäóì: áóÚóáøóåõ íóÒøóßøóì ÊóÒúßöíóÉð ÚóÙöíãóÉð ßóÇäóÊú äóÝúÓõåõ ãõÊóåóíøöÆóÉð áóåóÇ ÓóÇÚóÊóÆöÐò ÅöÐú ÌóÇÁó ãõÓúÊóÑúÔöÏðÇ ÍóÑöíÕðÇ¡ æóåóÐöåö ÍóÇáóÉñ ÎóÝöíøóÉñ.
æóßóÐóáößó ÚõÐúÑõåõ Ýöí ÇáúÍöÑúÕö Úóáóì ÅöÑúÔóÇÏö ÇáúãõÔúÑößö ÈöÞóæúáöåö: æóãÇ Úóáóíúßó ÃóáøóÇ íóÒøóßøóì [ÚÈÓ:
7] ÅöÐú ßóÇäó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÎúÔóì ÊóÈöÚóÉð ãöäú ÝóæóÇÊö ÅöíãóÇäö ÇáúãõÔúÑößö ÈöÓóÈóÈö ÞöØúÚö ÇáúãõÍóÇæóÑóÉö ãóÚóåõ æóÇáúÅöÞúÈóÇáö Úóáóì ÇÓúÊöÌóÇÈóÉö ÇáúãõÄúãöäö ÇáúãõÓúÊóÑúÔöÏö.
ÝóÅöäú ÞóÇáó ÞóÇÆöá: ÝóáóãøóÇ ÐóÇ áóãú íõÚúáöãö Çááøóåõ ÑóÓõæáóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú æóÞúÊö ÍõÖõæÑö ÇÈúäö Ãõãøö ãóßúÊõæãò ÈöãóÇ ÊóÖóãøóäóåõ åóÐóÇ ÇáÊøóÚúáöíãõ ÇáøóÐöí ÐóßóÑúÊõãú.
ÞõáúäóÇ: áöÃóäøó ÇáúÚöáúãó ÇáøóÐöí íóÍúÕõáõ Úóäú ÊóÈóíøõäö ÛóÝúáóÉò¡ Ãóæú ÅöÔúÚóÇÑò ÈöÎóÝóÇÁò íóßõæäõ ÃóÑúÓóÎó Ýöí ÇáäøóÝúÓö ãöäó ÇáúÚöáúãö ÇáúãóÓõæÞö Úóäú ÛóíúÑö ÊóÚóØøõÔò æóáöÃóäøó æõÞõæÚó Ðóáößó ÈóÚúÏó ÍõÕõæáö ÓóÈóÈöåö ÃóÔúåóÑõ Èóíúäó ÇáúãõÓúáöãöíäó æóáöíóÍúÕõáó áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÒöíøóÉõ ßöáóÇ ÇáúãóÞóÇãóíúäö: ãóÞóÇãõ ÇáöÇÌúÊöåóÇÏö¡ æóãóÞóÇãõ ÇáúÅöÝóÇÏóÉö.
æóÍößúãóÉõ Ðóáößó ßõáøöåö Ãóäú íõÚúáöãó Çááøóåõ ÑóÓõæáóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöåóÐóÇ ÇáúãóåöíÚö ãöäú Úóáöíøö ÇáöÇÌúÊöåóÇÏö áöÊóßõæäó äóÝúÓõåõ ÛóíúÑó ÛóÇÝöáóÉò Úóäú ãöËúáöåö æóáöíóÊóÃóÓøóì Èöåö ÚõáóãóÇÁõ ÃõãøóÊöåö æóÍõßøóÇãõåóÇ æóæõáóÇÉõ ÃõãõæÑöåóÇ.
æóäóÙöíÑõ åóÐóÇ ãóÇ ÖóÑóÈóåõ Çááøóåõ áöãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ãöäó ÇáúãóËóáö Ýöí ãõáóÇÞóÇÉö ÇáúÎóÖöÑö¡ æóãóÇ ÌóÑóì ãöäó ÇáúãõÍóÇæóÑóÉö ÈóíúäóåõãóÇ¡ æóÞóæúáö ÇáúÎóÖöÑö áöãõæÓóì: æóßóíúÝó ÊóÕúÈöÑõ Úóáì ãóÇ áóãú ÊõÍöØú Èöåö ÎõÈúÑÇð [ÇáúßóåúÝ: 68] Ëõãøó Þóæúáöåö áóåõ: Ðáößó ÊóÃúæöíáõ ãóÇ áóãú ÊóÓúØöÚú Úóáóíúåö ÕóÈúÑÇð [ÇáúßóåúÝ: 82] . æóÞóÏú ÓóÈóÞó ãöËúáõåõ Ýöí ÇáÔøóÑóÇÆöÚö ÇáÓøóÇÈöÞóÉö ßóÞóæúáöåö Ýöí ÞöÕøóÉö äõæÍò: íóÇ äõæÍõ Åöäøóåõ áóíúÓó ãöäú Ãóåúáößó Åöäøóåõ Úóãóáñ ÛóíúÑõ ÕÇáöÍò [åæÏ: 46] æóÞóæúáöåö áöÅöÈúÑóÇåöíãó: áóÇ íóäÇáõ ÚóåúÏöí ÇáÙøóÇáöãöíäó [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 124] .
åóÐóÇ ãóÇ áóÇÍó áöí Ýöí ÊóÝúÓöíÑö åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö ÊóÃúÕöíáðÇ æóÊóÝúÕöíáðÇ¡ æóåõæó ÈöäóÇÁñ Úóáóì ÃóÓóÇÓö(30/112)
ãóÇ ÓóÈóÞó Åöáóíúåö ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó ãöäú ÌóÚúáöåöãú ãóäóÇØó ÇáúÚöÊóÇÈö ãóÌúãõæÚó ãóÇ Ýöí ÇáúÞöÕøóÉö ãöäó ÇáúÅöÚúÑóÇÖö Úóäú ÅöÑúÔóÇÏö ÇÈúäö Ãõãøö ãóßúÊõæãò¡ æóãöäó ÇáúÚõÈõæÓö áóåõ¡ æóÇáÊøóæóáøöí Úóäúåõ¡ æóãöäó ÇáÊøóÕóÏøöí ÇáúÞóæöíøö áöÏóÚúæóÉö ÇáúãõÔúÑößö æóÇáúÅöÞúÈóÇáö Úóáóíúåö.
æóÇáúÃóÙúåóÑõ ÚöäúÏöí Ãóäøó ãóäóÇØó ÇáúÚöÊóÇÈö ÇáøóÐöí ÊõÄúÊöíåö áóåúÌóÉõ ÇáúÂíóÉö æóÇáøóÐöí
Ñõæöíó Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ËõÈõæÊõåõ ãöäú ßóËúÑóÉö ãóÇ íóÞõæáõ áöÇÈúäö Ãõãøö ãóßúÊõæãò: «ãóÑúÍóÈðÇ Èöãóäú ÚóÇÊóÈóäöí ÑóÈøöí áöÃóÌúáöåö»
ÅöäøóãóÇ åõæó ÚöÊóÇÈñ Úóáóì ÇáúÚõÈõæÓö æóÇáÊøóæóáøöí¡ áóÇ Úóáóì ãóÇ ÍóÝøó ÈöÐóáößó ãöäó ÇáúãõÈóÇÏóÑóÉö ÈöÏóÚúæóÉò¡ æóÊóÃúÎöíÑö ÅöÑúÔóÇÏò¡ áöÃóäøó ãóÇ Óóáóßóåõ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí åóÐöåö ÇáúÍóÇÏöËóÉö ãöäú ÓóÈöíáö ÇáúÅöÑúÔóÇÏö áóÇ íóÓúÊóÏúÚöí ÚöÊóÇÈðÇ ÅöÐú ãóÇ Óóáóßó ÅöáøóÇ ÓóÈöíáó
ÇáöÇÌúÊöåóÇÏö ÇáúÞóæöíãö áöÃóäøó ÇáúãóÞóÇãó ÇáøóÐöí ÃõÞöíãóÊú Ýöíåö åóÐöåö ÇáúÍóÇÏöËóÉõ ÊóÞóÇÖóÇåõ ÅöÑúÔóÇÏóÇäö áóÇ ãóÍöíÕó ãöäú ÊóÞúÏöíãö ÃóÍóÏöåöãóÇ Úóáóì ÇáúÂÎóÑö¡ åõãóÇ: ÅöÑúÔóÇÏõ ßóÇÝöÑò Åöáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö ÚóÓóÇåõ Ãóäú íõÓúáöãó¡ æóÅöÑúÔóÇÏõ ãõÄúãöäò Åöáóì ÔõÚóÈö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÚóÓóÇåõ Ãóäú íóÒúÏóÇÏó ÊóÒúßöíóÉð.
æóáóíúÓó Ýöí ÍóÇáö ÇáúãõÄúãöäö ãóÇ íõÝöíÊõ ÅöíãóÇäðÇ æóáóíúÓó Ýöí ÊóÃúÎöíÑö ÅöÑúÔóÇÏöåö Úóáóì äöíøóÉö ÇáÊøóÝóÑøõÛö Åöáóíúåö ÈóÚúÏó Íöíäò ãóÇ íõäóÇßöÏõ ÒöíóÇÏóÉó ÕóáóÇÍöåö ÝóÅöäøó ÒöíóÇÏóÉó ÕóáóÇÍöåö ãõÓúÊóãöÑøóÉñ Úóáóì ãóãóÑøö ÇáúÃóíøóÇãö.
æóãöäó ÇáúÞóæóÇÚöÏö ÇáúãõÓúÊóÞúÑóÇÉö ãöäú ÊóÕóÇÑöíÝö ÇáÔøóÑöíÚóÉö æóÇáÔøóÇåöÏóÉö ÈöåóÇ ÇáúÚõÞõæáõ ÇáÓøóáöíãóÉõ ÊóÞúÏöíãõ ÏóÑúÁö ÇáúãóÝóÇÓöÏö Úóáóì ÌóáúÈö ÇáúãóÕóÇáöÍö¡ æóäóÝúíõ ÇáÖøõÑøö ÇáúÃóßúÈóÑö ÞóÈúáó äóÝúíö ÇáÖøõÑøö ÇáúÃóÕúÛóÑö¡ Ýóáóãú íóÓúáõßö ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÅöáøóÇ ãóÓúáóßó ÇáöÇÌúÊöåóÇÏö ÇáúãóÃúãõæÑö Èöåö ÝöíãóÇ áóãú íõæÍó Åöáóíúåö Ýöíåö. æóåõæó ÏóÇÎöáñ ÊóÍúÊö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì áöÚõãõæãö ÇáúÃõãøóÉö: ÝóÇÊøóÞõæÇ Çááøóåó ãóÇ ÇÓúÊóØóÚúÊõãú [ÇáÊÛÇÈä: 16] æóåõæó ÇáúÞóÇÆöáõ: «ÅöäøóãóÇ ÃóäóÇ ÈóÔóÑñ æóÅöäøóßõãú ÊóÎúÊóÕöãõæäó Åöáóíøó æóáóÚóáøó ÈóÚúÖóßõãú Ãóäú íóßõæäó ÃóáúÍóäó ÈöÍõÌøóÊöåö ãöäú ÈóÚúÖò ÝóÃóÞúÖöíó áóåõ Úóáóì äóÍúæö ãóÇ ÃóÓúãóÚõ. Ýóãóäú ÞóÖóíúÊõ áóåõ ÈöÍóÞøö ÃóÎöíåö ÝóáóÇ íóÃúÎõÐúåõ ÝóÅöäøóãóÇ ÃóÞúÊóØöÚõ áóåõ ÞöØúÚóÉð ãöäú äóÇÑò» ¡ æóåõæó ÇáúÞóÇÆöáõ:
«ÃõãöÑúÊõ Ãóäú ÃóÍúßõãó ÈöÇáÙøóÇåöÑö æóÇááøóåõ íóÊóæóáøóì ÇáÓøóÑóÇÆöÑó» æóåõæó ÍóÏöíËñ ÕóÍöíÍõ ÇáúãóÚúäóì æóÅöäú ßóÇäó Ýöí ÅöÓúäóÇÏöåö ÊóÑóÏøõÏñ. ÝóáóÇ ÞöÈóáó áóåõ ÈöÚöáúãö ÇáúãõÛóíøóÈóÇÊö ÅöáøóÇ Ãóäú íõØúáöÚóåõ Çááøóåõ Úóáóì ÔóíúÁò ãöäúåóÇ¡ ÝóáóÇ íóÚúáóãõ Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúãõÔúÑößó ãõÖúãöÑõ ÇáúßõÝúÑö æóÇáúÚöäóÇÏö æóÃóäøó Çááøóåó íóÚúáóãõ Ãóäøóåõ áóÇ íõÄúãöäõ æóáóÇ Ãóäøó áöÐóáößó ÇáúãõÄúãöäö Ýöí Ðóáößó ÕóÝóÇÁó äóÝúÓò æóÅöÔúÑóÇÞó ÞóáúÈò áóÇ íóÊóåóíøóÂäö áóåõ Ýöí ßõáøö æóÞúÊò.(30/113)
ßóáøóÇ ÅöäøóåóÇ ÊóÐúßöÑóÉñ (11) Ýóãóäú ÔóÇÁó ÐóßóÑóåõ (12) Ýöí ÕõÍõÝò ãõßóÑøóãóÉò (13) ãóÑúÝõæÚóÉò ãõØóåøóÑóÉò (14) ÈöÃóíúÏöí ÓóÝóÑóÉò (15) ßöÑóÇãò ÈóÑóÑóÉò (16)
æóÈöÐóáößó íóÓúÊóÈöíäõ Ãóäøó ãóÇ ÃóæúÍóì Çááøóåõ Èöåö Åöáóì äóÈöíÆöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö åõæó æóÍúíñ áóåõ ÈöÃóãúÑò ßóÇäó ãõÛóíøóÈðÇ Úóäúåõ Íöíäó ÃóÞúÈóáó Úóáóì ÏóÚúæóÉö ÇáúãõÔúÑößö æóÃóÑúÌóÃó ÅöÑúÔóÇÏó ÇáúãõÄúãöäö. æóáóíúÓó Ýöí ÙóÇåöÑö ÍóÇáöåöãóÇ ãóÇ íõÄúÐöäõ ÈöÈóÇØöäöåö æóãóÇ ÃóÙúåóÑó Çááøóåõ ÝöíåóÇ ÛóíúÈó Úöáúãöåö ÅöáøóÇ áöÅöÙúåóÇÑö ãóÒöíøóÉö ãõÄúãöäò ÑóÇÓöÎö ÇáúÅöíãóÇäö æóÊóÓúÌöíáö ßóÝúÑö ãõÔúÑößò áóÇ íõÑúÌóì ãöäúåõ ÇáúÅöíãóÇäõ¡ ãóÚó ãóÇ Ýöí Ðóáößó ãöäú ÊóÐúßöíÑö ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöãóÇ Úáãå Çááøóåõ ãöäú ÍõÓúäö ÃóÏóÈöåö ãóÚó ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÑóÝúÚö ÔóÃúäöåöãú ÃóãóÇãó ÇáúãõÔúÑößöíäó. ÝóãóäóÇØõ ÇáúãõÚóÇÊóÈóÉö åõæó ÇáúÚõÈõæÓõ áöáúãõÄúãöäö ÈöÍóÖúÑóÉö ÇáúãõÔúÑößö ÇáøóÐöí íóÓúÊóÕúÛöÑõ ÃóãúËóÇáó ÇÈúäö Ãõãøö ãóßúÊõæãò¡ ÝóãóÇ æóÞóÚó Ýöí ÎöáóÇáö åóÐóÇ ÇáúÚöÊóÇÈö ãöäú ÐößúÑö ÍóÇáö ÇáúãõÄúãöäö æóÇáúßóÇÝöÑö ÅöäøóãóÇ åõæó ÅöÏúãóÇÌñ áöÃóäøó Ýöí ÇáúÍóÇÏöËóÉö ÝõÑúÕóÉð ãöäó ÇáÊøóäúæöíåö ÈöÓõãõæøö ãóäúÒöáóÉö ÇáúãõÄúãöäö áöÇäúØöæóÇÁö ÞóáúÈöåö Úóáóì ÃóÔöÚóÉò ÊõÄóåøöáõåõ áöÃóäú íóÓúÊóäöíÑó ÈöåóÇ æóíõÝöíÖóåóÇ Úóáóì ÛóíúÑöåö ÌóãúÚðÇ Èóíúäó ÇáúãõÚóÇÊóÈóÉö æóÇáÊøóÚúáöíãö¡ Úóáóì Óóäóäö åóÏúíö ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÇáúãõäóÇÓóÈóÇÊö.
[11- 16]
[ÓõæÑóÉ ÚÈÓ (80) : ÇáúÂíóÇÊ 11 Çáì 16]
ßóáÇøó ÅöäøóåÇ ÊóÐúßöÑóÉñ (11) Ýóãóäú ÔÇÁó ÐóßóÑóåõ (12) Ýöí ÕõÍõÝò ãõßóÑøóãóÉò (13) ãóÑúÝõæÚóÉò ãõØóåøóÑóÉò (14) ÈöÃóíúÏöí ÓóÝóÑóÉò (15)
ßöÑÇãò ÈóÑóÑóÉò (16)
ßóáøóÇ ÅöÈúØóÇáñ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÐößúÑõ (ßóáøóÇ) Ýöí ÓõæÑóÉö ãóÑúíóãó [79- 82] ¡ æóÊóÞóÏøóãó ÞóÑöíÈðÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøóÈóÃö [4¡ 5] ¡ æóåõæó åõäóÇ ÅöÈúØóÇáñ áöãóÇ ÌóÑóì Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÇáÓøóÇÈöÞö æóáóæú ÈöÇáúãóÝúåõæãö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: æóãÇ íõÏúÑöíßó áóÚóáøóåõ íóÒøóßøóì [ÚÈÓ: 3] . æóáóæú ÈöÇáÊøóÚúÑöíÖö ÃóíúÖðÇ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: ÚóÈóÓó æóÊóæóáøóì [ÚÈÓ: 1] .
æóÚóáóì ÇáÊøóÝúÓöíÑö ÇáËøóÇäöí ÇáúãõÊóÞóÏøöãö íóäúÕóÑöÝõ ÇáúÅöÈúØóÇáõ Åöáóì ÚóÈóÓó æóÊóæóáøóì ÎóÇÕøóÉð.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÊóÃúßöíÏðÇ áöÞóæúáöåö: æóãÇ Úóáóíúßó ÃóáøóÇ íóÒøóßøóì [ÚÈÓ: 7] Úóáóì ÇáÊøóÝúÓöíÑóíúäö¡ Ãóíú áóÇ ÊÙä Ãóäøóß ãÓÄæá Úóäú ãõßóÇÈóÑóÊöåö æóÚöäóÇÏöåö ÝóÞóÏú ÈóáøóÛúÊó ãóÇ ÃõãöÑúÊó ÈöÊóÈúáöíÛöåö.
ÅöäøóåÇ ÊóÐúßöÑóÉñ (11) Ýóãóäú ÔÇÁó ÐóßóÑóåõ (12) Ýöí ÕõÍõÝò ãõßóÑøóãóÉò (13) ãóÑúÝõæÚóÉò ãõØóåøóÑóÉò (14) ÈöÃóíúÏöí ÓóÝóÑóÉò (50) ßöÑÇãò ÈóÑóÑóÉò (16) .
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóÚúÏó ÍóÑúÝö ÇáúÅöÈúØóÇáö¡ æóåõæó ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ áöÃóäøó ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäó ÇáúÚöÊóÇÈö Ëõãøó ãóÇ ÚóÞöÈóåõ ãöäó ÇáúÅöÈúØóÇáö íõËöíÑõ Ýöí ÎóÇØöÑö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇáúÍóíúÑóÉó Ýöí ßóíúÝó íóßõæäõ ÇáúÚóãóáõ Ýöí ÏóÚúæóÉö ÕóäóÇÏöíÏö ÞõÑóíúÔò ÅöÐóÇ áóãú íóÊóÝóÑøóÛú áóåõãú áöÆóáøóÇ íóäúÝöÑõæÇ Úóäö ÇáÊøóÏóÈøõÑö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö¡ Ãóæú íõËöíÑõ(30/114)
Ýöí äóÝúÓöåö ãóÎóÇÝóÉó Ãóäú íóßõæäó ÞóÕøóÑó Ýöí ÔóíúÁò ãöäú æóÇÌöÈö ÇáÊøóÈúáöíÛö.
æóÖãíÑ ÅöäøóåÇ ÚóÇÆöÏ Åöáóì ÇáÏøóÚúæóÉö ÇáøóÊöí ÊóÖóãøóäóåóÇ Þóæúáõåõ: ÝóÃóäúÊó áóåõ ÊóÕóÏøóì [ÚÈÓ: 6] .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó åóÐöåö ÇáúãóæúÚöÙóÉó ÊóÐúßöÑóÉñ áóßó æóÊóäúÈöíåñ áöãóÇ ÛóÝóáúÊó Úóäúåõ æóáóíúÓóÊú ãóáóÇãðÇ æóÅöäøóãóÇ íõÚóÇÊöÈõ ÇáúÍóÈöíÈõ ÍóÈöíÈóåõ.
æóíóÌõæÒõ ÚöäúÏöí Ãóäú íóßõæäó ßóáøóÇ ÅöäøóåÇ ÊóÐúßöÑóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøðÇ ãõæóÌøóåðÇ Åöáóì ãóäú ßóÇäó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÏúÚõæåõ ÞõÈóíúáó äõÒõæáö ÇáÓøõæÑóÉö ÝóÅöäøóåõ ßóÇäó íóÚúÑöÖõ ÇáúÞõÑúÂäó Úóáóì ÇáúæóáöíÏö Èúäö ÇáúãõÛöíÑóÉö æóãóäú ãóÚóåõ¡ æóßóÇäõæÇ áóÇ íóÓúÊóÌöíÈõæäó Åöáóì ãóÇ ÏóÚóÇåõãú æóáóÇ íõÕóÏøöÞõæäó ÈöÇáúÈóÚúËö¡ ÝóÊóßõæäõ (ßóáøóÇ) ÅöÈúØóÇáðÇ áöãóÇ äóÚóÊõæÇ Èöåö ÇáúÞõÑúÂäó ãöäú Ãóäøóåõ ÃóÓóÇØöíÑõ ÇáúÃóæøóáöíäó Ãóæú äóÍúæõ Ðóáößó.
Ýóíóßõæäõ ÖóãöíÑõ ÅöäøóåÇ ÊóÐúßöÑóÉñ ÚóÇÆöÏðÇ Åöáóì ÇáúÂíóÇÊö ÇáøóÊöí ÞóÑóÃóåóÇ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóíúåöãú Ýöí Ðóáößó ÇáúãóÌúáöÓö Ëõãøó ÃõÚöíÏó ÚóáóíúåóÇ ÇáÖøóãöíÑõ ÈöÇáÊøóÐúßöíÑö áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÂíóÇÊõ ÇáúÞõÑúÂäö.
æóíõÄóíøöÏõ åóÐóÇ ÇáúæóÌúåó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì ÚóÞöÈóåõ: ÞõÊöáó ÇáúÅöäúÓÇäõ ãóÇ ÃóßúÝóÑóåõ [ÚÈÓ: 17] ÇáúÂíóÇÊö ÍóíúËõ ÓóÇÞó áóåõãú ÃóÏöáøóÉó ÅöËúÈóÇÊö ÇáúÈóÚúËö.
ÝóßóÇäó ÊóÃúäöíËõ ÇáÖøóãöíÑö äõßúÊóÉð ÎõÕõæÕöíøóÉð áöÊóÍúãöíáö ÇáúßóáóÇãö åóÐöåö ÇáúãóÚóÇäöí.
æóÇáÖøóãöíÑõ ÇáÙøóÇåöÑõ Ýöí Þóæúáöåö: ÐóßóÑóåõ íóÌõæÒõ Ãóäú íóÚõæÏó Åöáóì ÊóÐúßöÑóÉñ áöÃóä ãóÇ ÕÏÞåóÇ ÇáúÞõÑúÂäõ ÇáøóÐöí ßóÇäó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÚúÑöÖõåõ Úóáóì ÕóäóÇÏöíÏö ÞõÑóíúÔò ÞõÈóíúáó äõÒõæáö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö¡ Ãóíú Ýóãóäú ÔóÇÁó ÐóßóÑó ÇáúÞõÑúÂäó æóÚóãöáó Èöåö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÖøóãöíÑõ ÚóÇÆöÏðÇ Åöáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÝóÅöäøó ÅöÚóÇÏóÉó ÖóãöíÑö ÇáúÛóíúÈóÉö Úóáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Ïõæäó ÐößúÑö ãóÚóÇÏöåö Ýöí ÇáúßóáóÇãö ßóËöíÑñ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö áöÃóäøó ÔõÄõæäóåõ ÊóÚóÇáóì æóÃóÍúßóÇãóåõ äóÒóáó ÇáúÞõÑúÂäõ áöÃóÌúáöåóÇ Ýóåõæó ãóáúÍõæÙñ áößõáøö ÓóÇãöÚò áöáúÞõÑúÂäö¡ Ãóíú Ýóãóäú ÔóÇÁó ÐóßóÑó Çááøóåó æóÊóæóÎøóì ãóÑúÖóÇÊóåõ.
æóÇáÐøößúÑõ Úóáóì ßöáóÇ ÇáúæóÌúåóíúäö: ÇáÐøößúÑõ ÈöÇáúÞóáúÈö¡ æóåõæó ÊóæóÎøöí ÇáúæõÞõæÝö ÚöäúÏó ÇáúÃóãúÑö æóÇáäøóåúíö.
æóÊóÚúÏöíóÉõ ÝöÚúáö (ÐóßóÑó) Åöáóì Ðóáößó ÇáÖøóãöíÑö Úóáóì ÇáúæóÌúåóíúäö Úóáóì ÍóÐúÝö ãõÖóÇÝò íõäóÇÓöÈõ ÇáúãóÞóÇãó.(30/115)
æóÇáøóÐöí ÇÞúÊóÖóì ÇáúÅöÊúíóÇäó ÈöÇáÖøóãöíÑö æóßóæúäóåõ ÖóãöíÑó ãõÐóßøóÑò ãõÑóÇÚóÇÉõ ÇáúÝóæóÇÕöáö æóåöíó: ÊóÐúßöÑóÉñ¡ ãõØóåøóÑóÉò¡ ÓóÝóÑóÉò¡ ÈóÑóÑóÉò æóÌõãúáóÉõ: Ýóãóäú ÔÇÁó ÐóßóÑóåõ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó Þóæúáöåö: ÊóÐúßöÑóÉñ æóÞóæúáöåö: Ýöí ÕõÍõÝò æóÇáúÝóÇÁõ áöÊóÝúÑöíÚö ãóÖúãõæäö ÇáúÌõãúáóÉö Úóáóì ÌõãúáóÉö ÅöäøóåÇ ÊóÐúßöÑóÉñ ÝóÅöäøó ÇáúÌõãúáóÉó ÇáúãõÚúÊóÑöÖóÉó ÊóÞúÊóÑöäõ ÈöÇáúÝóÇÁö ÅöÐóÇ ßóÇäó ãóÚúäóì ÇáúÝóÇÁö ÞóÇÆöãðÇ¡ ÝóÇáúÝóÇÁõ ãöäú ÌõãúáóÉö ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö¡ Ãóíú åöíó ÊóÐúßöÑóÉñ áóßó ÈöÇáúÃóÕóÇáóÉö æóíóäúÊóÝöÚõ ÈöåóÇ ãóäú ÔóÇÁó Ãóäú íóÊóÐóßøóÑó Úóáóì ÍóÓóÈö ÇÓúÊöÚúÏóÇÏöåö¡ Ãóíú íóÊóÐóßøóÑõ ÈöåóÇ ßõáøõ ãõÓúáöãò ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóÅöäøóåõ áóÐößúÑñ áóßó æóáöÞóæúãößó [ÇáÒÎÑÝ: 44] .
æóÝöí Þóæúáöåö: Ýóãóäú ÔÇÁó ÐóßóÑóåõ ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÃóäøó ãóæúÚöÙóÉó ÇáúÞõÑúÂäö äóÇÝöÚóÉñ áößõáøö ÃóÍóÏò ÊóÌóÑøóÏó Úóäö ÇáúÚöäóÇÏö æóÇáúãõßóÇÈóÑóÉö¡ Ýóãóäú áóãú íóÊøóÚöÙú ÈöåóÇ ÝóáöÃóäøóåõ áóãú íóÔóÃú Ãóäú íóÊøóÚöÙó. æóåóÐóÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÅöäøóãÇ ÃóäúÊó ãõäúÐöÑõ ãóäú íóÎúÔÇåÇ [ÇáäÇÒÚÇÊ: 45] æóÞóæúáöåö: áöãóäú ÔÇÁó ãöäúßõãú Ãóäú íóÓúÊóÞöíãó [ÇáÊßæíÑ: 28] æóÞóæúáöåö:
æóÅöäøóåõ áóÊóÐúßöÑóÉñ áöáúãõÊøóÞöíäó [ÇáÍÇÞÉ: 48] æóäóÍúæõåõ ßóËöíÑñ¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÞóÑöíÈñ ãöäúåõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ýóãóäú ÔÇÁó ÇÊøóÎóÐó Åöáì ÑóÈøöåö ÓóÈöíáðÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöäúÓóÇäö [29] .
æóÇáÊøóÐúßöÑóÉõ: ÇÓúãñ áöãóÇ íõÊóÐóßøóÑõ Èöåö ÇáÔøóíúÁõ ÅöÐóÇ äõÓöíó. ÞóÇáó ÇáÑøóÇÛöÈõ: æóåöíó ÃóÚóãøõ ãöäó ÇáÏøöáóÇáóÉö æóÇáúÃóãóÇÑóÉö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóãÇ áóåõãú Úóäö ÇáÊøóÐúßöÑóÉö ãõÚúÑöÖöíäó æóÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúãõÏøóËøöÑö [49] .
æóßõáøñ ãöäú ÊóÐúßöÑóÉñ æÐóßóÑóåõ åõæó ãöäó ÇáÐøößúÑö ÇáúÞóáúÈöíøö ÇáøóÐöí ãÕÏÑå ÈöÖóã ÇáÏøóÇá Ýöí ÇáúÛóÇáöÈö¡ Ãóíú Ýóãóäú ÔóÇÁó Úóãöáó Èöåö æóáóÇ íóäúÓóåõ.
æóÇáÕøõÍõÝõ: ÌóãúÚõ ÕóÍöíÝóÉò¡ æóåöíó ÞöØúÚóÉñ ãöäú ÃóÏöíãò Ãóæú æóÑóÞò Ãóæú ÎöÑúÞóÉñ íõßúÊóÈõ ÝöíåóÇ ÇáúßöÊóÇÈõ¡ æóÞöíóÇÓõ ÌóãúÚöåóÇ ÕóÍóÇÆöÝõ¡ æóÃóãøóÇ ÌóãúÚõåóÇ Úóáóì ÕõÍõÝò ÝóãõÎóÇáöÝñ áöáúÞöíóÇÓö¡ æóåõæó ÇáúÃóÝúÕóÍõ æóáóãú íóÑöÏú Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÅöáøóÇ ÕõÍõÝñ¡ æóÓóíóÃúÊöí Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúáóì¡ æóÊõØúáóÞõ ÇáÕøóÍöíÝóÉõ Úóáóì ãóÇ íõßúÊóÈõ Ýöíåö.
æãõØóåøóÑóÉò ÇÓúãõ ãóÝúÚõæáò ãöäú ØóåøóÑóåö ÅöÐóÇ äóÙøóÝóåõ. æóÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ: ÇáØøóåóÇÑóÉõ ÇáúãóÌóÇÒöíøóÉõ æóåöíó ÇáÔøóÑóÝõ¡ ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÍúãóáó ÇáÕøõÍõÝõ Úóáóì ÍóÞöíÞóÊöåö ÝóÊóßõæäõ ÃóæúÕóÇÝõåóÇ Èö ãõßóÑøóãóÉò¡ ãóÑúÝõæÚóÉò¡ ãõØóåøóÑóÉò ãóÍúãõæáóÉð Úóáóì ÇáúãóÚóÇäöí ÇáúãóÌóÇÒöíøóÉö æóåöíó ãóÚóÇäöí ÇáöÇÚúÊöäóÇÁö ÈöåóÇ(30/116)
ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÞÇáóÊú íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáúãóáóÃõ Åöäøöí ÃõáúÞöíó Åöáóíøó ßöÊÇÈñ ßóÑöíãñ [Çáäøóãúá: 29] . æóÊóÔúÑöíÝöåóÇ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ßöÊÇÈó ÇáúÃóÈúÑÇÑö áóÝöí Úöáøöíøöíäó [ÇáãØÝÝíä: 18] æóÞõÏúÓöíøóÉö ãóÚóÇäöíåóÇ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóíõÚóáøöãõåõãõ ÇáúßöÊÇÈó æóÇáúÍößúãóÉó æóíõÒóßøöíåöãú [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 129] ¡ æóßóÇäó ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÕøõÍõÝö ÇáúÃóÔúíóÇÁó ÇáøóÊöí ßõÊöÈó ÝöíåóÇ ÇáúÞõÑúÂäõ ãöäú ÑõÞõæÞò æóÞóÑóÇØöíÓó¡ æóÃóßúÊóÇÝò¡ æóáöÎóÇÝò¡ æóÌóÑöíÏò.
ÝóÞóÏú Ñõæöíó Ãóäøó ßõÊøóÇÈó ÇáúæóÍúíö ßóÇäõæÇ íóßúÊõÈõæäó ÝöíåóÇ ßóãóÇ ÌóÇÁó Ýöí ÎóÈóÑö ÌóãúÚö ÃóÈöí ÈóßúÑò áöáúãõÕúÍóÝö Íöíäó ÃóãóÑó ÈößöÊóÇÈóÊöåö Ýöí ÑõÞõæÞò Ãóæú ÞóÑóÇØöíÓó¡ æóíóßõæäõ ÅöØúáóÇÞõ ÇáÕøõÍõÝö ÚóáóíúåóÇ ÊóÛúáöíÈðÇ æóíóßõæäõ ÍóÑúÝõ (Ýöí) áöáÙøóÑúÝöíøóÉö ÇáúÍóÞöíÞöíøóÉö æóíóßõæäõ ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÓøóÝóÑóÉö ÌóãúÚó ÓóÇÝöÑò¡ Ãóíú ßóÇÊöÈò¡ æóÑõæöíó Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò. ÞóÇáó ÇáÒøóÌøóÇÌõ: æóÅöäøóãóÇ Þöíáó áöáúßöÊóÇÈö ÓöÝúÑñ (ÈößóÓúÑö ÇáÓøöíäö) æóáöáúßóÇÊöÈö ÓóÇÝöÑñ áöÃóäøó ãóÚúäóÇåõ Ãóäøóåõ íõÈóíøöäõ ÇáÔøóíúÁó æóíõæóÖøöÍõåõ íõÞóÇáõ: ÃóÓúÝóÑó ÇáÕøõÈúÍõ¡ ÅöÐóÇ ÃóÖóÇÁó æóÞóÇáóåõ ÇáúÝóÑøóÇÁõ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöÇáÕøõÍõÝö ßõÊõÈõ ÇáÑøõÓõáö ÇáøóÐöíäó ÞóÈúáó ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöËúáó ÇáÊøóæúÑóÇÉö æóÇáúÅöäúÌöíáö æóÇáÒøóÈõæÑö æóÕõÍõÝö ÅöÈúÑóÇåöíãó Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ. ÝóÊóßõæäõ åóÐöåö ÇáúÃóæúÕóÇÝõ ÊóÃúíöíÏðÇ áöáúÞõÑúÂäö ÈöÃóäøó ÇáúßõÊõÈó ÇáúÅöáóåöíøóÉó ÇáÓøóÇÈöÞóÉó ÌóÇÁóÊú ÈöãóÇ ÌóÇÁó Èöåö. æóãóÚúäóì ßóæúäö åóÐöåö ÇáÊøóÐúßöÑóÉö Ýöí ßõÊõÈö ÇáÑøõÓõáö ÇáÓøóÇÈöÞöíäó: Ãóäøó ÃóãúËóÇáó ãóÚóÇäöíåóÇ æóÃõÕõæáöåóÇ Ýöí ßõÊõÈöåöãú¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Åöäøó åóÐóÇ áóÝöí ÇáÕøõÍõÝö ÇáúÃõæáì ÕõÍõÝö ÅöÈúÑÇåöíãó æóãõæÓì [ÇáúÃóÚúáóì: 18- 19] æóßóãóÇ ÞóÇáó: æóÅöäøóåõ áóÝöí ÒõÈõÑö ÇáúÃóæøóáöíäó [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 196] æóßóãóÇ ÞóÇáó: ÔóÑóÚó áóßõãú ãöäó ÇáÏøöíäö ãóÇ æóÕøóì Èöåö äõæÍÇð æóÇáøóÐöí ÃóæúÍóíúäÇ Åöáóíúßó æóãÇ æóÕøóíúäÇ Èöåö ÅöÈúÑÇåöíãó æóãõæÓì æóÚöíÓì [ÇáÔæÑì: 13] .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöÇáÕøõÍõÝö ÕõÍõÝñ ãóÌóÇÒöíøóÉñ¡ Ãóíú ÐóæóÇÊñ ãóæúÌõæÏóÉñ ÞõÏúÓöíøóÉñ íóÊóáóÞøóì ÌöÈúÑöíáõ Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ãöäúåóÇ ÇáúÞõÑúÂäó ÇáøóÐöí íõÄúãóÑõ ÈöÊóÈúáöíÛöåö áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóíóßõæäõ ÅöØúáóÇÞõ ÇáÕøõÍõÝö ÚóáóíúåóÇ áöÔöÈúåöåóÇ ÈöÇáÕøõÍõÝö ÇáøóÊöí íóßúÊõÈõ ÇáäøóÇÓõ ÝöíåóÇ. æóãóÚúäóì ãõßóÑøóãóÉò ÚöäóÇíóÉõ Çááøóåö ÈöåóÇ¡ æóãóÚúäóì ãóÑúÝõæÚóÉò ÃóäøóåóÇ ãöäó ÇáúÚóÇáóãö ÇáúÚõáúæöíøö¡ æóãóÚúäóì ãõØóåøóÑóÉò ãõÞóÏøóÓóÉñ ãõÈóÇÑóßóÉñ¡ Ãóíú åóÐöåö ÇáÊøóÐúßöÑóÉõ ãöãøóÇ ÊóÖóãøóäóåõ Úöáúãõ Çááøóåö æóãóÇ ßóÊóÈóåõ áöáúãóáóÇÆößóÉö Ýöí ÕõÍõÝò ÞõÏúÓöíøóÉò.
æóÚóáóì ÇáúæóÌúåóíúäö ÇáúãóÐúßõæÑóíúäö Ýöí ÇáúãõÑóÇÏö ÈöÇáÕøõÍõÝö (ÝóÓóÝóÑóÉñ) íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÌóãúÚó ÓóÇÝöÑò¡ ãöËúáó ßóÇÊöÈò æóßóÊóÈóÉò¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇÓúãó ÌóãúÚö ÓóÝöíÑò¡ æóåõæó ÇáúãõÑúÓóáõ Ýöí ÃóãúÑò(30/117)
ãõåöãøò¡ Ýóåõæó ÝóÚöíáñ ÈöãóÚúäóì ÝóÇÚöáò¡ æóÞöíóÇÓõ ÌóãúÚöåö ÓõÝóÑóÇÁõ æóÊóßõæäõ (Ýöí) áöáÙøóÑúÝöíøóÉö ÇáúãóÌóÇÒöíøóÉö¡ Ãóíú ÇáúãõãóÇËöáóÉö Ýöí ÇáúãóÚóÇäöí.
æóÊóÃúÊöí æõÌõæåñ ãõäóÇÓöÈóÉñ Ýöí ãóÚúäóì ÓóÝóÑóÉò¡ ÝóÇáúãõäóÇÓöÈõ áöáúæóÌúåö ÇáúÃóæøóáö: Ãóäú íóßõæäó ÇáÓøóÝóÑóÉõ ßõÊøóÇÈó ÇáúÞõÑúÂäö ãöäú ÃóÕúÍóÇÈö ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ Ãóæú Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÑóÇÏõ ÞõÑøóÇÁó ÇáúÞõÑúÂäö¡ æóÈöåö ÝóÓøóÑó ÞóÊóÇÏóÉõ æóÞóÇáó: åõãú ÈöÇáäøóÈóØöíøóÉö ÇáúÞõÑøóÇÁõ¡ æóÞóÇáó ÛóíúÑõåõãú: ÇáúæóÑøóÇÞõæäó ÈöÇááøõÛóÉö ÇáúÚöÈúÑóÇäöíøóÉö.
æóÞóÏú ÚõÏøóÊú åóÐöåö ÇáúßóáöãóÉõ Ýöí ÚöÏóÇÏö ãóÇ æóÑóÏó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ãöäó ÇáúãõÚóÑøóÈö ßóãóÇ Ýöí «ÇáúÅöÊúÞóÇäö» Úóäö ÇÈúäö ÃóÈöí ÍóÇÊöãò¡ æóÞóÏú ÃóÛúÝóáóåóÇ ÇáÓøõíõæØöíøõ ÝöíãóÇ ÇÓúÊóÏúÑóßóåõ Úóáóì ÇÈúäö ÇáÓøõÈúßöíøö æóÇÈúäö ÍóÌóÑò Ýöí äóÙúãóíúåöãóÇ Ýöí ÇáúãõÚóÑøóÈö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö Ãóæú ÞóÕóÏó ÚóÏóãó ÐößúÑöåóÇ áöæõÞõæÚö ÇáöÇÎúÊöáóÇÝö Ýöí ÊóÚúÑöíÈöåóÇ.
æóÇáúãõäóÇÓöÈõ áöáúæóÌúåö ÇáËøóÇäöí: Ãóäú íóßõæäó ãóÍúãóáõåõ ÇáÑøõÓõáó.
æóÇáúãõäóÇÓöÈõ áöáúæóÌúåö ÇáËøóÇáöËö: Ãóäú íóßõæäó ãóÍúãóáõåõ ÇáúãóáóÇÆößóÉó áöÃóäøóåõãú ÓõÝóÑóÇÁõ Èóíúäó Çááøóåö æóÑõÓõáöåö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÃóíúÏöíåöãú: ÍöÝúÙõåõãú ÅöíøóÇåõ Åöáóì ÊóÈúáöíÛöåö¡ ÝóãóËøóáó ÍóÇáó ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÈöÍóÇáö ÇáÓøõÝóÑóÇÁö ÇáøóÐöíäó íóÍúãöáõæäó ÈöÃóíúÏöíåöãõ ÇáúÃóáõæßó æóÇáúÚõåõæÏó.
æóÅöãøóÇ Ãóäú íõÑóÇÏó: ÇáÑøõÓõáõ ÇáøóÐöíäó ßóÇäóÊú ÈöÃóíúÏöíåöãú ßõÊõÈõåõãú ãöËúáó ãõæÓóì æóÚöíÓóì ÚóáóíúåöãóÇ ÇáÓøóáóÇãõ.
æóÅöãøóÇ Ãóäú íõÑóÇÏó ßõÊøóÇÈõ ÇáúæóÍúíö ãöËúáó ÚóÈúÏö Çááøóåö Èúäö ÓóÚúÏö Èúäö ÃóÈöí ÓóÑúÍò¡ æóÚóÈúÏö Çááøóåö Èúäö ÚóãúÑöæ Èúäö ÇáúÚóÇÕö¡ æóÚõãóÑó æóÚõËúãóÇäó æóÚóáöíøò æóÚóÇãöÑö Èúäö ÝõåóíúÑóÉó.
æóßóÇäó ÈóÚúÖõ ÇáúãõÓúáöãöíäó íóßúÊõÈõ ãóÇ íóÊóáóÞøóÇåõ ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö áöíóÏúÑõÓóåõ ãöËúáó ãóÇ æóÑóÏó Ýöí ÍóÏöíËö ÅöÓúáóÇãö ÚõãóÑó Èúäö ÇáúÎóØøóÇÈö ãöäú ÚõËõæÑöåö Úóáóì ÓõæÑóÉö Øóåó ãóßúÊõæÈóÉð ÚöäúÏó ÃõÎúÊöåö Ãõãøö Ìóãöíáò ÝóÇØöãóÉó ÒóæúÌö ÓóÚöíÏö Èúäö ÒóíúÏò.
æóÝöí æóÕúÝöåöãú ÈöÇáÓøóÝóÑóÉö ËóäóÇÁñ Úóáóíúåöãú áöÃóäøóåõãú íõÈóáøöÛõæäó ÇáúÞõÑúÂäó áöáäøóÇÓö æóåõãú ÍõÝøóÇÙõåõ æóæõÚóÇÊõåõ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Èóáú åõæó ÂíÇÊñ ÈóíøöäÇÊñ Ýöí ÕõÏõæÑö ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúÚöáúãó [ÇáÚäßÈæÊ: 49] ÝóåóÐóÇ ãóÚúäóì(30/118)
ÞõÊöáó ÇáúÅöäúÓóÇäõ ãóÇ ÃóßúÝóÑóåõ (17) ãöäú Ãóíøö ÔóíúÁò ÎóáóÞóåõ (18) ãöäú äõØúÝóÉò ÎóáóÞóåõ ÝóÞóÏøóÑóåõ (19) Ëõãøó ÇáÓøóÈöíáó íóÓøóÑóåõ (20) Ëõãøó ÃóãóÇÊóåõ ÝóÃóÞúÈóÑóåõ (21) Ëõãøó ÅöÐóÇ ÔóÇÁó ÃóäúÔóÑóåõ (22)
ÇáÓøóÝóÑóÉö. æóÝöíåö ÈöÔóÇÑóÉñ ÈöÃóäøóåõãú ÓóíóäúÔõÑõæäó ÇáúÅöÓúáóÇãó Ýöí ÇáúÃõãóãö æóÞóÏú ÙóåóÑó ãöãøóÇ ÐóßóÑúäóÇ ãóÇ áößóáöãóÉö ÓóÝóÑóÉò ãöäó ÇáúæóÞúÚö ÇáúÚóÙöíãö ÇáúãõÚúÌöÒö Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóÞóÇãö.
æóæóÕúÝõ ßöÑÇãò ãöãøóÇ æõÕöÝó Èöåö ÇáúãóáóÇÆößóÉõ Ýöí ÂíóÇÊò ÃõÎúÑóì ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ßöÑÇãÇð
ßÇÊöÈöíäó
[ÇáÇäÝØÇÑ: 11] .
æóæóÕúÝõ ÇáúÈóÑóÑóÉö æóÑóÏó ÕöÝóÉð áöáúãóáóÇÆößóÉö
Ýöí ÇáúÍóÏöíËö ÇáÕøóÍöíÍö Þóæúáöåö: «ÇáøóÐöí íóÞúÑóÃõ ÇáúÞõÑúÂäó æóåõæó ãóÇåöÑñ Èöåö ãóÚó ÇáÓøóÝóÑóÉö ÇáúßöÑóÇãö ÇáúÈóÑóÑóÉö» .
æóÇáúÈóÑóÑóÉõ: ÌóãúÚõ ÈóÑøò¡ æóåõæó ÇáúãóæúÕõæÝõ ÈößóËúÑóÉö ÇáúÈõÑõæÑö. æóÃóÕúáõ ÈóÑøò ãóÕúÏóÑõ ÈóÑøó íóÈóÑøõ ãöäú ÈóÇÈö ÝóÑöÍó¡ æóãóÕúÏóÑõåõ ßóÇáúÝóÑóÍö¡ ÝóåóÐóÇ ãöäú ÈóÇÈö ÇáúæóÕúÝö ÈöÇáúãóÕúÏóÑö ãöËúáó ÚóÏúáò æóÞóÏö ÇÎúÊõÕøó ÇáúÈóÑóÑóÉõ ÈöÌóãúÚö ÈóÑøò æóáóÇ íóßõæäõ ÌóãúÚó ÈóÇÑøò.
æóÇáúÛóÇáöÈõ Ýöí ÇÕúØöáóÇÍö ÇáúÞõÑúÂäö Ãóäøó ÇáúÈóÑóÑóÉó ÇáúãóáóÇÆößóÉõ æóÇáúÃóÈúÑóÇÑó ÇáúÂÏóãöíøõæäó. ÞóÇáó ÇáÑøóÇÛöÈõ:
«áöÃóäøó ÈóÑóÑóÉð ÃóÈúáóÛõ ãöäú ÃóÈúÑóÇÑò ÅöÐú åõæó ÌóãúÚõ ÈóÑøò¡ æóÃóÈúÑóÇÑñ ÌóãúÚõ ÈóÇÑøò¡ æóÈóÑøñ ÃóÈúáóÛõ ãöäú ÈóÇÑøò ßóãóÇ Ãóäøó ÚóÏúáðÇ ÃóÈúáóÛõ ãöäú ÚóÇÏöáò» .
æóåóÐóÇ Êóäúæöíåñ ÈöÔóÃúäö ÇáúÞõÑúÂäö áöÃóäøó ÇáÊøóäúæöíåó ÈöÇáúÂíóÇÊö ÇáúæóÇÑöÏóÉö Ýöí Ãóæøóáö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ãöäú ÍóíúËõ ÅöäøóåóÇ ÈóÚúÖõ ÇáúÞõÑúÂäö ÝóÃõËúäöíó Úóáóì ÇáúÞõÑúÂäö ÈöÝóÖöíáóÉö ÃóËóÑöåö Ýöí ÇáÊøóÐúßöíÑö æóÇáúÅöÑúÔóÇÏö¡ æóÈöÑöÝúÚóÉö ãóßóÇäóÊöåö¡ æóÞõÏúÓö ãóÕúÏóÑöåö¡ æóßóÑóãö ÞóÑóÇÑöåö¡ æóØóåóÇÑóÊöåö¡ æóÝóÖóÇÆöáö ÍóãóáóÊöåö æóãõÈóáøöÛöíåö¡ ÝóÅöäøó Êöáúßó ÇáúãóÏóÇÆöÍó ÚóÇÆöÏóÉñ Åöáóì ÇáúÞõÑúÂäö ÈØÑöíÞ ÇáúßöäóÇíóÉ.
[17- 22]
[ÓõæÑóÉ ÚÈÓ (80) : ÇáúÂíóÇÊ 17 Åöáóì 22]
ÞõÊöáó ÇáúÅöäúÓÇäõ ãóÇ ÃóßúÝóÑóåõ (17) ãöäú Ãóíøö ÔóíúÁò ÎóáóÞóåõ (18) ãöäú äõØúÝóÉò ÎóáóÞóåõ ÝóÞóÏøóÑóåõ (19) Ëõãøó ÇáÓøóÈöíáó íóÓøóÑóåõ (20) Ëõãøó ÃóãÇÊóåõ ÝóÃóÞúÈóÑóåõ (21)
Ëõãøó ÅöÐÇ ÔÇÁó ÃóäúÔóÑóåõ (22)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøñ äóÔóÃó Úóäú ÐößúÑö ãóäö ÇÓúÊóÛúäóì ÝóÅöäøóåõ ÃõÑöíÏó Èöåö ãõÚóíøóäñ æóÇÍöÏñ Ãóæú ÃóßúËóÑõ¡ æóÐóáößó íõÈóíøöäõåõ ãóÇ æóÞóÚó ãöäó ÇáúßóáóÇãö ÇáøóÐöí ÏóÇÑó Èóíúäó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÈóíúäó ÕóäóÇÏöíÏö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ÇáúãóÌúáöÓö ÇáøóÐöí ÏóÎóáó Ýöíåö ÇÈúäõ Ãõãøö ãóßúÊõæãò.
æóÇáúãõäóÇÓóÈóÉõ æóÕúÝõ ÇáúÞõÑúÂäö ÈöÃóäøóåõ ÊóÐúßöÑóÉñ áöãóäú ÔóÇÁó Ãóäú íóÊóÐóßøóÑó¡ æóÅöÐú ÞóÏú ßóÇäó ÃóßúÈóÑõ(30/119)
ÏóæóÇÚöíåöãú Úóáóì ÇáÊøóßúÐöíÈö ÈöÇáúÞõÑúÂäö Ãóäøóåõ ÃóÎúÈóÑó Úóäö ÇáúÈóÚúËö æóØóÇáóÈóåõãú ÈöÇáúÅöíãóÇäö Èöåö ßóÇäó ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáõ Úóáóì æõÞõæÚö ÇáúÈóÚúËö Ãóåóãøó ãóÇ íõÚúÊóäóì Èöåö Ýöí åóÐóÇ ÇáÊøóÐúßöíÑö æóÐóáößó ãöäú ÃóÝúäóÇäö Þóæúáöåö: Ýóãóäú ÔÇÁó ÐóßóÑóåõ [ÚÈÓ:
12] .
æóÇáøóÐöí ÚõÑøöÝó ÈöÞóæúáöåö: ãóäö ÇÓúÊóÛúäì [ÚÈÓ: 5] íóÔúãóáõåõ ÇáúÚõãõæãõ ÇáøóÐöí ÃóÝóÇÏóåõ ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÅöäúÓÇäõ ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞõÊöáó ÇáúÅöäúÓÇäõ ãóÇ ÃóßúÝóÑóåõ æóÝöÚúáõ ÞõÊöáó ÝõáóÇäñ ÃóÕúáõåõ ÏõÚóÇÁñ Úóáóíúåö ÈöÇáúÞóÊúáö. æóÇáúãõÝóÓøöÑõæäó ÇáúÃóæøóáõæäó ÌóÚóáõæÇ:
ÞõÊöáó ÇáúÅöäúÓÇäõ Ãóäøóåõ áõÚöäó¡ ÑóæóÇåõ ÇáÖøóÍøóÇßõ Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò æóÞóÇáóåõ ãõÌóÇåöÏñ æóÞóÊóÇÏóÉõ æóÃóÈõæ ãóÇáößò. ÞóÇáó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : «ÏõÚóÇÁñ Úóáóíúåö æóåóÐóÇ ãöäú ÃóÔúäóÚö ÏóÚóæóÇÊöåöãú» ¡ Ãóíú ÝóãóæúÑöÏõåõ ÛóíúÑõ ãóæúÑöÏö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÞÇÊóáóåõãõ Çááøóåõ [ÇáÊøóæúÈóÉ: 30] æóÞóæúáöåöãú: ÞóÇÊóáó Çááøóåõ ÝõáóÇäðÇ íõÑöíÏõæäó ÇáÊÚÌíÈ ãöäú ÍóÇáöåö¡ æóåóÐóÇ ÃóãúÑñ ãóÑúÌöÚõåõ áöáöÇÓúÊöÚúãóÇáö æóáóÇ ÏóÇÚöíó Åöáóì Íóãúáöåö Úóáóì ÇáÊøóÚúÌöíÈö áöÃóäøó Þóæúáóåõ: ãóÇ ÃóßúÝóÑóåõ íõÛúäöí Úóäú Ðóáößó.
æóÇáÏøõÚóÇÁõ ÈöÇáÓøõæÁö ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÍúÞöíÑö æóÇáÊøóåúÏöíÏö áöÙõåõæÑö Ãóäøó ÍóÞöíÞóÉó ÇáÏøõÚóÇÁö áóÇ ÊõäóÇÓöÈõ ÇáúÅöáóåöíøóÉó áöÃóäøó Çááøóåó åõæó ÇáøóÐöí íóÊóæóÌøóåõ Åöáóíúåö ÇáäøóÇÓõ ÈöÇáÏøõÚóÇÁö.
æóÈöäóÇÁõ ÞõÊöáó áöáúãóÌúåõæáö ãõÊóÝóÑøöÚñ Úóáóì ÇÓúÊöÚúãóÇáöåö Ýöí ÇáÏøõÚóÇÁö¡ ÅöÐú áóÇ ÛóÑóÖó Ýöí ÞóÇÊöáò íóÞúÊõáõåõ¡ æóßóËõÑó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ãóÈúäöíøðÇ áöáúãóÌúåõæáö äóÍúæó ÝóÞõÊöáó ßóíúÝó ÞóÏøóÑó [ÇáãÏËÑ: 19] .
æóÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÅöäúÓÇäõ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÊøóÚúÑöíÝó ÇáúãõÓóãøóì ÊóÚúÑöíÝó ÇáúÌöäúÓö ÝóíõÝöíÏõ ÇÓúÊöÛúÑóÇÞó ÌóãöíÚö ÃóÝúÑóÇÏö ÇáúÌöäúÓö¡ æóåõæó ÇÓúÊöÛúÑóÇÞñ ÍóÞöíÞöíøñ¡ æóÞóÏú íõÑóÇÏõ Èöåö ÇÓúÊöÛúÑóÇÞõ ãõÚúÙóãö ÇáúÃóÝúÑóÇÏö ÈöÍóÓóÈö ÇáúÞóÑóÇÆöäö ÝóÊóæóáøóÏó ÈöÕöíÛóÉö ÇáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞö ÇÏøöÚóÇÁñ áöÚóÏóãö ÇáöÇÚúÊöÏóÇÏö ÈöÇáúÞóáöíáö ãöäó ÇáúÃóÝúÑóÇÏö¡ æóíõÓóãøóì ÇáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞó ÇáúÚõÑúÝöíøó Ýöí ÇÕúØöáóÇÍö ÚõáóãóÇÁö ÇáúãóÚóÇäöí¡ æóíõÓóãøóì ÇáúÚóÇãøó ÇáúãõÑóÇÏó Èöåö ÇáúÎõÕõæÕõ Ýöí ÇÕúØöáóÇÍö ÚõáóãóÇÁö ÇáúÃõÕõæáö æóÇáúÞóÑöíäóÉõ åõäóÇ ãóÇ Èõíøöäó Èöåö ßõÝúÑõ ÇáúÅöäúÓóÇäö ãöäú Þóæúáöåö: ãöäú Ãóíøö ÔóíúÁò ÎóáóÞóåõ Åöáóì Þóæúáöåö:
Ëõãøó ÅöÐÇ ÔÇÁó ÃóäúÔóÑóåõ Ýóíóßõæäõ ÇáúãõÑóÇÏõ ãöäú Þóæúáöåö: ÇáúÅöäúÓÇäõ ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáúãõäúßöÑöíäó ÇáúÈóÚúËó¡ æóÚóáóì Ðóáößó ÌõãúáóÉõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó¡ ÝóÅöäøó ãõÚúÙóãó ÇáúÚóÑóÈö íóæúãóÆöÐò ßóÇÝöÑõæäó ÈöÇáúÈóÚúËö.
ÞóÇáó ãõÌóÇåöÏñ: ãóÇ ßóÇäó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÞõÊöáó ÇáúÅöäúÓÇäõ ÝóÅöäøóãóÇ Úõäöíó Èöåö ÇáúßóÇÝöÑõ.
æóÇáúÃóÍúßóÇãõ ÇáøóÊöí íõÍúßóãõ ÈöåóÇ Úóáóì ÇáúÃóÌúäóÇÓö íõÑóÇÏõ ÃóäøóåóÇ ÛóÇáöÈóÉñ Úóáóì ÇáúÌöäúÓö¡ ÝóÇáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞõ(30/120)
ÇáøóÐöí íóÞúÊóÖöíåö ÊóÚúÑöíÝõ áóÝúÙö ÇáúÌöäúÓö ÇáúãóÍúßõæãö Úóáóíúåö ÇÓúÊöÛúÑóÇÞñ ÚõÑúÝöíøñ ãóÚúäóÇåõ ËõÈõæÊõ ÇáúÍõßúãö áöáúÌöäúÓö Úóáóì ÇáúÌõãúáóÉö¡ ÝóáóÇ íóÞúÊóÖöí ÇÊøöÕóÇÝó ÌóãöíÚö ÇáúÃóÝúÑóÇÏö Èöåö¡ Èóáú ÞóÏú íóÎúáõæ Úóäúåõ ÈóÚúÖõ ÇáúÃóÝúÑóÇÏö æóÞóÏú íóÎúáõæ Úóäúåõ ÇáúãõÊøóÕöÝõ Èöåö Ýöí ÈóÚúÖö ÇáúÃóÍúíóÇäö¡ ÝóÞóæúáõåõ: ãóÇ ÃóßúÝóÑóåõ ÊóÚúÌöíÈñ ãöäú ßõÝúÑö ÌöäúÓö ÇáúÅöäúÓóÇäö Ãóæú ÔöÏøóÉö ßõÝúÑöåö æóÅöäú ßóÇäó ÇáúÞóáöíáõ ãöäúåõ ÛóíúÑó ßóÇÝöÑò.
ÝóÂáó ãóÚúäóì ÇáúÅöäúÓóÇäö Åöáóì ÇáúßõÝøóÇÑö ãöäú åóÐóÇ ÇáúÌöäúÓö æóåõãõ ÇáúÛóÇáöÈõ Úóáóì äóæúÚö ÇáúÅöäúÓóÇäö.
ÝóÛóÇáöÈõ ÇáäøóÇÓö ßóÝóÑõæÇ ÈöÇááøóåö ãöäú ÃóÞúÏóãö ÚõÕõæÑö ÇáÊøóÇÑöíÎö æóÊóÝóÔøóì ÇáúßõÝúÑõ Èóíúäó ÃóÝúÑóÇÏö ÇáúÅöäúÓóÇäö æóÇäúÊóÕóÑõæÇ áóåõ æóäóÇÖóáõæÇ Úóäúåõ. æóáóÇ ÃóÚúÌóÈó ãöäú ßõÝúÑö ãóäú ÃóáøóåõæÇ ÃóÚúÌóÒó ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ãöäú ÍöÌóÇÑóÉò æóÎóÔóÈò¡ Ãóæú äóÝóæúÇ Ãóäú íóßõæäó áóåõãú ÑóÈøñ ÎóáóÞóåõãú.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÅöäúÓÇäõ ÊóÚúÑöíÝó ÇáúÚóåúÏö áöÔóÎúÕò ãõÚóíøóäò ãöäó ÇáúÅöäúÓóÇäö íõÚóíøöäõåõ ÎóÈóÑõ ÓóÈóÈö ÇáäøõÒõæáö¡ ÝóÞöíáó: ÃõÑöíÏó Èöåö ÃõãóíøóÉõ Èúäõ ÎóáóÝò¡ æóßóÇäó ãöãøóäú ÍóæóÇåõ ÇáúãóÌúáöÓõ ÇáøóÐöí ÛóÔöíóåõ ÇÈúäõ Ãõãøö ãóßúÊõæãò¡ æóÚöäúÏöí Ãóäøó ÇáúÃóæúáóì Ãóäú íóßõæäó ÃóÑóÇÏó Èöåö ÇáúæóáöíÏó Èúäó ÇáúãõÛöíÑóÉö.
æóÚóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÚõÊúÈóÉõ Èúäõ ÃóÈöí áóåóÈò¡ æóÐõßöÑó Ýöí Ðóáößó ÞöÕøóÉñ áóÇ ÚóáóÇÞóÉó áóåóÇ ÈöÎóÈóÑö ÇáúãóÌúáöÓö ÇáøóÐöí ÛóÔöíóåõ ÇÈúäõ Ãõãøö ãóßúÊõæãò¡ ÝóÊóßõæäõ ÇáúÌõãúáóÉõ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉð ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøðÇ¡ æóÇáúãõäóÇÓóÈóÉõ ÙóÇåöÑóÉð.
æóÌõãúáóÉõ ãóÇ ÃóßúÝóÑóåõ ÊóÚúáöíáñ áöÅöäúÔóÇÁö ÇáÏøõÚóÇÁö Úóáóíúåö ÏõÚóÇÁó ÇáÊøóÍúÞöíÑö æóÇáÊøóåúÏöíÏö. æóåóÐóÇ ÊóÚúÌöíÈñ ãöäú ÔöÏøóÉö ßõÝúÑö åóÐóÇ ÇáúÅöäúÓóÇäö.
æóãóÚúäóì ÔöÏøóÉö ÇáúßõÝúÑö Ãóäøó ßõÝúÑóåõ ÔóÏöíÏñ ßóãøðÇ æóßóíúÝðÇ¡ æóãóÊðì¡ áöÃóäøóåõ ßõÝúÑñ ÈöæóÍúÏóÇäöíøóÉö Çááøóåö¡ æóÈöÞõÏúÑóÊöåö Úóáóì ÅöÚóÇÏóÉö ÎóáúÞö ÇáúÃóÌúÓóÇãö ÈóÚúÏó ÇáúÝóäóÇÁö¡ æóÈöÅöÑúÓóÇáöåö ÇáÑøóÓõæáó¡ æóÈöÇáúæóÍúíö Åöáóíúåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóÃóäøóåõ ßõÝúÑñ Þóæöíøñ áöÃóäøóåõ ÇÚúÊöÞóÇÏñ Þóæöíøñ áóÇ íóÞúÈóáõ ÇáÊøóÒóÍúÒõÍó¡ æóÃóäøóåõ ãõÓúÊóãöÑøñ áóÇ íõÞúáóÚõ Úóäúåõ ãóÚó ÊóßóÑøõÑö ÇáÊøóÐúßöíÑö æóÇáúÅöäúÐóÇÑö æóÇáÊøóåúÏöíÏö.
æóåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÈóáóÛóÊú äöåóÇíóÉó ÇáúÅöíÌóÇÒö æóÃóÑúÝóÚó ÇáúÌóÒóÇáóÉö ÈöÃõÓúáõæÈò ÛóáöíÙò ÏóÇáøò Úóáóì ÇáÓøõÎúØö ÈóÇáöÛö ÍóÏøö ÇáúãóÐóãøóÉö¡ ÌóÇãöÚò áöáúãóáóÇãóÉö¡ æóáóãú íõÓúãóÚú ãöËúáõåóÇ ÞóÈúáóåóÇ¡ Ýóåöíó ãöäú ÌóæóÇãöÚö Çáúßóáöãö ÇáúÞõÑúÂäöíøóÉö.(30/121)
æóÍõÐöÝó ÇáúãõÊóÚóáøöÞõ ÈöáóÝúÙö ÃóßúÝóÑóåõ áöÙõåõæÑöåö ãöäú áÝÙ «ÃßÝÑå» æóÊóÞúÏöíÑõåõ: ãóÇ ÃóßúÝóÑóåõ ÈöÇááøóåö.
æóÝöí Þóæúáöåö: ÞõÊöáó ÇáúÅöäúÓÇäõ ãóÇ ÃóßúÝóÑóåõ ãõÍóÓøöäõ ÇáöÇÊøöÒóÇäö ÝóÅöäøóåõ ãöäú ÈóÍúÑö ÇáÑøóãóáö ãöäú ÚóÑõæÖöåö ÇáúÃõæáóì ÇáúãóÍúÐõæÝóÉö.
æóÌõãúáóÉõ ãöäú Ãóíøö ÔóíúÁò ÎóáóÞóåõ ÈóíóÇäñ áöÌõãúáóÉö ÞõÊöáó ÇáúÅöäúÓÇäõ ãóÇ ÃóßúÝóÑóåõ áöÃóäøó ãóÝóÇÏó åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáõ Úóáóì ÅöÈúØóÇáö ÅöÍóÇáóÊöåöãõ ÇáúÈóÚúËó æóÐóáößó ÇáúÅöäúßóÇÑõ ãöäú ÃóßúÈóÑö ÃõÕõæáö ßõÝúÑöåöãú.
æóÌöíÁó Ýöí åóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÈöÕõæÑóÉö ÓõÄóÇáò æóÌóæóÇÈò áöáÊøóÔúæöíÞö Åöáóì ãóÖúãõæäöåö¡ æóáöÐóáößó ÞõÑöäó ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÈöÇáúÌóæóÇÈö Úóäúåõ Úóáóì ÇáØøóÑöíÞóÉö ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Úóãøó íóÊóÓÇÁóáõæäó Úóäö ÇáäøóÈóÅö ÇáúÚóÙöíãö [ÇáäøóÈóÃö: 1- 2] .
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÕõæÑöíøñ¡ æóÌõÚöáó ÇáúãõÓúÊóÝúåóãõ Úóäúåõ ÊóÚúíöíäó ÇáúÃóãúÑö ÇáøóÐöí Èöåö ÎõáöÞó ÇáúÅöäúÓóÇäõ áöÃóäøó ÇáúãóÞóÇãó åõäóÇ áóíúÓó áöÅöËúÈóÇÊö Ãóäøó Çááøóåó ÎóáóÞó ÇáúÅöäúÓóÇäó¡ Èóáö ÇáúãóÞóÇãõ áöÅöËúÈóÇÊö ÅöãúßóÇäö ÅöÚóÇÏóÉö ÇáúÎóáúÞö ÈöÊóäúÙöíÑöåö ÈöÇáúÎóáúÞö ÇáúÃóæøóáö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃóÝóÚóíöíäÇ ÈöÇáúÎóáúÞö ÇáúÃóæøóáö [Þ: 15] Ãóíú ßóãóÇ ßóÇäó ÎóáúÞõ
ÇáúÅöäúÓóÇäö Ãóæøóáó ãóÑøóÉò ãöäú äõØúÝóÉò íóßõæäõ ÎóáúÞõåõ ËóÇäöíó ãóÑøóÉò ãöäú ßóÇÆöäò ãóÇ¡ æóäóÙöíÑõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóáúíóäúÙõÑö ÇáúÅöäúÓÇäõ ãöãøó ÎõáöÞó ÎõáöÞó ãöäú ãÇÁò ÏÇÝöÞò íóÎúÑõÌõ ãöäú Èóíúäö ÇáÕøõáúÈö æóÇáÊøóÑÇÆöÈö Åöäøóåõ Úóáì ÑóÌúÚöåö áóÞÇÏöÑñ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáØøóÇÑöÞö [5- 8] .
æóÇáÖøóãöíÑõ ÇáúãõÓúÊóÊöÑõ Ýöí Þóæúáöåö: ÎóáóÞóåõ ÚóÇÆöÏ Åöáóì ááå ÊóÚóÇáóì ÇáúãóÚúáõæãö ãöäú ÝöÚúáö ÇáúÎóáúÞö áöÃóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó áóãú íóßõæäõæÇ íõäúßöÑõæäó Ãóäøó Çááøóåó ÎóÇáöÞõ ÇáúÅöäúÓóÇäö.
æóÞõÏøöãó ÇáúÌóÇÑøõ æóÇáúãóÌúÑõæÑõ Ýöí Þóæúáöåö: ãöäú äõØúÝóÉò ÎóáóÞóåõ ãõÍóÇßóÇÉð áöÊóÞúÏöíãö ÇáúãõÈóíøóäö Ýöí ÇáÓøõÄóÇáö ÇáøóÐöí ÇÞúÊóÖóì ÊóÞúÏöíãóåõ ßóæúäõåõ ÇÓúÊöÝúåóÇãðÇ íóÓúÊóÍöÞøõ ÕóÏúÑó ÇáúßóáóÇãö¡ ãóÚó ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÊóÞúÏöíãö ãóÇ ãöäúåõ ÇáúÎóáúÞõ¡ áöãóÇ Ýöí ÊóÞúÏöíãöåö ãöäó ÇáÊøóäúÈöíåö áöáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Úóáóì ÚóÙöíãö ÍößúãóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÅöÐú ßóæøóäó ÃóÈúÏóÚó ãóÎúáõæÞò ãóÚúÑõæÝò ãöäú Ãóåúæóäö ÔóíúÁò æóåõæó ÇáäøõØúÝóÉõ.
æóÅöäøóãóÇ áóãú íõÓúÊóÛúäó Úóäú ÅöÚóÇÏóÉö ÝöÚúáö ÎóáóÞóåõ Ýöí ÌõãúáóÉö ÇáúÌóæóÇÈö ãóÚó ÇáúÚöáúãö Èöåö ÈöÊóÞóÏøõãö ÐößúÑö ÍóÇÕöáöåö Ýöí ÇáÓøõÄóÇáö áöÒöíóÇÏóÉö ÇáÊøóäúÈöíåö Úóáóì ÏöÞøóÉö Ðóáößó ÇáúÎóáúÞö ÇáúÈóÏöíÚö.(30/122)
ÝóÐößúÑõ ÝöÚúáö ÎóáóÞóåõ ÇáËøóÇäöí ãä ÃõÓúáõæÈö ÇáúãõÓóÇæóÇÉö áóíúÓó ÈöÅöíÌóÇÒò¡ æóáóíúÓó ÈöÅöØúäóÇÈò.
æóÇáäøõØúÝóÉõ: ÇáúãóÇÁõ ÇáúÞóáöíáõ¡ æóåöíó ÝõÚúáóÉñ ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáóÉò ßóÞóæúáöåöãú: ÞõÈúÖóÉõ ÍóÈøò¡ æóÛõÑúÝóÉõ ãóÇÁò.
æóÛõáöÈó ÅöØúáóÇÞõ ÇáäøõØúÝóÉö Úóáóì ÇáúãóÇÁö ÇáøóÐöí ãöäúåõ ÇáÊøóäóÇÓõáõ¡ ÝóÐõßöÑóÊö ÇáäøõØúÝóÉõ áöÊóÚóíøõäö ÐößúÑöåóÇ áöÃóäøóåóÇ ãóÇÏøóÉõ ÎóáúÞö ÇáúÍóíóæóÇäö áöáÏøöáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøó ÕõäúÚó Çááøóåö ÈóÏöíÚñ ÝóÅöãúßóÇäõ ÇáúÈóÚúËö ÍóÇÕöáñ¡ æóáóíúÓó Ýöí ÐößúÑö ÇáäøõØúÝóÉö åõäóÇ ÅöíãóÇÁñ Åöáóì ÊóÍúÞöíÑö ÃóÕúáö äóÔúÃóÉö ÇáúÅöäúÓóÇäö áöÃóäøó ÞóÕúÏó Ðóáößó ãóÍóáøõ äóÙóÑò¡ Úóáóì Ãóäøó ÇáúãóÞóÇãó åõäóÇ áöáÏøöáóÇáóÉö Úóáóì ÎóáúÞò ÚóÙöíãò æóáóíúÓó ãóÞóÇãó ÒóÌúÑö ÇáúãõÊóßóÈøöÑö.
æóÝõÑøöÚó Úóáóì ÝöÚúáö ÎóáóÞóåõ ÝöÚúáõ ÝóÞóÏøóÑóåõ ÈöÝóÇÁö ÇáÊøóÝúÑöíÚö áöÃóäøó ÇáÊøóÞúÏöíÑó åõäóÇ ÅöíÌóÇÏõ ÇáÔøóíúÁö Úóáóì ãöÞúÏóÇÑò ãóÖúÈõæØò ãõäóÙøóãò ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÎóáóÞó ßõáøó ÔóíúÁò ÝóÞóÏøóÑóåõ ÊóÞúÏöíÑÇð [ÇáúÝÑúÞóÇä: 2] Ãóíú ÌóÚóáó ÇáÊøóÞúÏöíÑó ãöäú ÂËóÇÑö ÇáúÎóáúÞö áöÃóäøóåõ ÎóáóÞóåõ ãõÊóåóíøöÆðÇ áöáäøóãóÇÁö æóãóÇ íõáóÇÈöÓõåõ ãöäó ÇáúÚóÞúáö æóÇáÊøóÕóÑøõÝö æóÊóãúßöíäöåö ãöäó ÇáäøóÙóÑö ÈöÚóÞúáöåö¡ æóÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáøóÊöí íõÑöíÏõ ÅöÊúíóÇäóåóÇ æóÐóáößó ÍóÇÕöáñ ãóÚó ÎóáúÞöåö ãõÏóÑøóÌðÇ ãõÝóÑøóÚðÇ.
æóåóÐóÇ ÇáÊøóÝúÑöíÚõ æóãóÇ ÚõØöÝó Úóáóíúåö ÅÏãÇÌ ááÇãÊäÇä Ýöí ÎöáóÇáö ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö.
æóÍóÑúÝõ Ëõãøó ãöäú Þóæúáöåö: Ëõãøó ÇáÓøóÈöíáó íóÓøóÑóåõ áöáÊøóÑóÇÎöí ÇáÑøõÊóÈöíøö áöÃóäøó ÊóíúÓöíÑó ÓóÈöíáö ÇáúÚóãóáö ÇáúÅöäúÓóÇäöíøö ÃóÚúÌóÈõ Ýöí ÇáÏøöáóÇáóÉö Úóáóì ÈóÏöíÚö ÕõäúÚö Çááøóåö áöÃóäøóåõ ÃóËóÑõ ÇáúÚóÞúáö æóåõæó ÃóÚúÙóãõ ãóÇ Ýöí ÎóáúÞö ÇáúÅöäúÓóÇäö æóåõæó ÃóÞúæóì Ýöí ÇáúãöäøóÉö.
æÇáÓøóÈöíáó: ÇáØøóÑöíÞ¡ æóåõæó åõäóÇ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöãóÇ íóÝúÚóáõåõ ÇáúÅöäúÓóÇäõ ãöäú ÃóÚúãóÇáöåö æóÊóÕóÑøõÝóÇÊöåö ÊóÔúÈöíåðÇ áöáúÃóÚúãóÇáö ÈöØóÑöíÞò íóãúÔöí Ýöíåö ÇáúãóÇÔöí ÊóÔúÈöíåó ÇáúãóÍúÓõæÓö ÈöÇáúãóÚúÞõæáö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãõÓúÊóÚóÇÑðÇ áöãóÓúÞóØö ÇáúãóæúáõæÏö ãöäú ÈóØúäö Ãõãøöåö ÝóÞóÏú ÃõØúáöÞó Úóáóì Ðóáößó ÇáúãóãóÑøö ÇÓúãõ ÇáÓøóÈöíáö Ýöí Þóæúáöåöãõ: «ÇáÓøóÈöíáóÇäö» Ýóíóßõæäõ åóÐóÇ ãöäó ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇááøóÝúÙö Ýöí ãóÌóÇÒöíåö. æóÝöíåö ãõäóÇÓóÈóÉñ áöÞóæúáöåö ÈóÚúÏóåõ: Ëõãøó ÃóãÇÊóåõ ÝóÃóÞúÈóÑóåõ¡ Ýó ÃóãÇÊóåõ ãõÞóÇÈöáõ ÎóáóÞóåõ æó (ÃóÞúÈóÑóåõ) ãõÞóÇÈöáõ Ëõãøó ÇáÓøóÈöíáó íóÓøóÑóåõ áöÃóäøó ÇáúÅöÞúÈóÇÑó ÅöÏúÎóÇáñ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóåõæó ÖöÏøõ ÎõÑõæÌö ÇáúãóæúáõæÏõ Åöáóì ÇáúÃóÑúÖö.
æóÇáÊøóíúÓöíÑõ: ÇáÊøóÓúåöíáõ¡ æÇáÓøóÈöíáó ãóäúÕõæÈñ ÈöÝöÚúáò ãõÖúãóÑò Úóáóì ØóÑöíÞö(30/123)
ÇáöÇÔúÊöÛóÇáö¡ æóÇáÖøóãöíÑõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáÓøóÈöíáó æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: íóÓøóÑó ÇáÓøóÈöíáó áóåõ¡ ßóÞóæúáöåö: æóáóÞóÏú íóÓøóÑúäóÇ ÇáúÞõÑúÂäó áöáÐøößúÑö [ÇáúÞóãóÑ:
17] Ãóíú áöÐößúÑö ÇáäøóÇÓö.
æóÊóÞúÏöíãõ ÇáÓøóÈöíáó Úóáóì ÝöÚúáöåö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúÚöÈúÑóÉö ÈöÊóíúÓöíÑö ÇáÓøóÈöíáö ÈöãóÚúäóíóíúåö ÇáúãóÌóÇÒöíøóíúäö¡ æóÝöíåö ÑöÚóÇíóÉñ áöáúÝóæóÇÕöáö.
æóßóÐóáößó ÚóØúÝõ Ëõãøó ÃóãÇÊóåõ Úóáóì íóÓøóÑóåõ ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóÑóÇÎöí åõæó áöÊóÑóÇÎöí ÇáÑøõÊúÈóÉö ÝóÅöäøó ÇäúÞöÑóÇÖó Êöáúßó ÇáúÞõæóì ÇáúÚóÞúáöíøóÉö æóÇáúÍöÓøöíøóÉö ÈöÇáúãóæúÊö¡ ÈóÚúÏó Ãóäú ßóÇäóÊú ÑóÇÓöÎóÉð ÒóãóäðÇ ãóÇ¡ ÇäúÞöÑóÇÖñ ÚóÌöíÈñ Ïõæäó ÊóÏúÑöíÌò æóáóÇ ÇäúÊöÙóÇÑö ÒóãóÇäò íõÓóÇæöí ãõÏøóÉó ÈóÞóÇÆöåóÇ¡ æóåóÐóÇ ÅöÏúãóÇÌñ áöáÏøöáóÇáóÉö Úóáóì ÚóÙöíãö ÇáúÞõÏúÑóÉö.
æóãöäó ÇáúãóÚúáõæãö ÈöÇáÖøóÑõæÑóÉö Ãóäøó ÇáúßóËöíÑó ÇáøóÐöí áóÇ íõÍúÕóì ãöäú ÃóÝúÑóÇÏö ÇáäøóæúÚö ÇáúÅöäúÓóÇäöíøö ÞóÏú ÕóÇÑó ÃóãúÑõåõ Åöáóì ÇáúãóæúÊö æóÃóäøó ãóäú åõæó Ííø Âíá Åöáóì ÇáúãóæúÊ áóÇ ãóÍóÇáóÉó¡ ÝóÇáúãóÚúäóì: Ëõãøó ÃóãóÇÊóåõ æóíõãöíÊõåõ.
ÝóÕöíÛóÉõ ÇáúãõÖöíøö Ýöí Þóæúáöåö: ÃóãÇÊóåõ ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ÍóÞöíÞóÊöåö æóåõæó ãóæúÊõ ãóäú ãóÇÊó¡ æóãóÌóÇÒõåõ æóåõæó ãóæúÊõ ãóäú ÓóíóãõæÊõæäó¡ áöÃóäøó ãóæúÊóåõãú Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ãõÍóÞøóÞñ. æóÐößúÑõ ÌõãúáóÉö: Ëõãøó ÃóãÇÊóåõ ÊóæúØöÆóÉñ æóÊóãúåöíÏñ áöÌõãúáóÉö ÝóÃóÞúÈóÑóåõ æóÅöÓúäóÇÏõ ÇáúÅöãóÇÊóÉö Åöáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÍóÞöíÞóÉñ ÚóÞúáöíøóÉñ ÈöÍóÓóÈö ÚõÑúÝö ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö. æóåóÐóÇ ÅöÏúãóÇÌñ áöáöÇãúÊöäóÇäö Ýöí ÎöáóÇáö ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ßóãóÇ ÃõÏúãöÌó: ÝóÞóÏøóÑóåõ Ëõãøó ÇáÓøóÈöíáó íóÓøóÑóåõ ÝöíãóÇ ÓóÈóÞó.
æó (ÃóÞúÈóÑóåõ) ÌóÚóáóåõ ÐóÇ ÞóÈúÑò¡ æóåõæó ÃóÎóÕøõ ãöäú ãóÚúäóì ÞóÈóÑóåõ¡ Ãóíú Ãóäøó Çááøóåó ÓóÈøóÈó áóåõ Ãóäú íõÞúÈóÑó.
ÞóÇáó ÇáúÝóÑøóÇÁõ: «Ãóíú ÌóÚóáóåõ ãóÞúÈõæÑðÇ¡ æóáóãú íóÌúÚóáúåõ ãöãøóäú íõáúÞóì áöáØøóíúÑö æóÇáÓøöÈóÇÚö æóáóÇ ãöãøóäú íõáúÞóì Ýöí ÇáäøóæóÇæöíÓö» (ÌóãúÚö äóÇæõæÓò ÕõäúÏõæÞñ ãöäú ÍóÌóÑò Ãóæú ÎóÔóÈò íõæÖóÚõ Ýöíåö ÇáúãóíøöÊõ æóíõÌúÚóáõ Ýöí ÈóíúÊò Ãóæú äóÍúæöåö) .
æóÇáúÅöÞúÈóÇÑõ: ÊóåúíöÆóÉõ ÇáúÞóÈúÑö¡ æóíõÞóÇáõ: ÃóÞúÈóÑóåõ ÃóíúÖðÇ¡ ÅöÐóÇ ÃóãóÑó ÈöÃóäú íõÞúÈóÑó¡ æóíõÞóÇáõ: ÞóÈóÑó ÇáúãóíøöÊó¡ ÅöÐóÇ ÏóÝóäóåõ¡ ÝóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó Çááøóåó ÌóÚóáó ÇáäøóÇÓó Ðóæöí ÞõÈõæÑò.
æóÅöÓúäóÇÏõ ÇáúÅöÞúÈóÇÑö Åöáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ áöÃóäøó Çááøóåó Ãóáúåóãó ÇáäøóÇÓó ÇáÏøóÝúäó ßóãóÇ Ýöí ÞöÕøóÉö ÏóÝúäö ÃóÍóÏö ÇÈúäóíú ÂÏóãó ÃóÎóÇåõ ÈöÅöáúåóÇãö ÊóÞúáöíÏöåö áöÝöÚúáö ÛõÑóÇÈò ÍóÝóÑó áöÛõÑóÇÈò ÂÎóÑó ãóíøöÊò ÍõÝúÑóÉð(30/124)
ÝóæóÇÑóÇåõ ÝöíåóÇ¡ æóåöíó Ýöí ÓõæÑóÉõ ÇáúÚõÞõæÏö¡ ÝóÃõÓúäöÏó ÇáúÅöÞúÈóÇÑõ Åöáóì Çááøóåö áöÃóäøóåõ Ãóáúåóãó ÇáäøóÇÓó ÅöíøóÇåõ. æóÃõßøöÏó Ðóáößó ÈöãóÇ ÃóãóÑó Ýöí ÔóÑóÇÆöÚöåö ãöäú æõÌõæÈö ÏóÝúäö ÇáúãóíøöÊö.
æóÇáúÞóæúáõ Ýöí Ãóäøó ÕöíÛóÉó ÇáúãõÖöíøö ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ÍóÞöíÞóÊöåóÇ æóãóÌóÇÒöåóÇ äóÙöíÑõ ÇáúÞóæúáö Ýöí ÕöíÛóÉö ÃóãÇÊóåõ æóåóÐöåö ßõáøõåóÇ ÏóáóÇÆöáõ Úóáóì ÚóÙöíãö ÞõÏúÑóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóåõãú ÚóÏøõæåóÇ ÞóÇÕöÑóÉð Úóáóì ÇáúÎóáúÞö ÇáËøóÇäöí¡ æóåöíó ÊóÊóÖóãøóäõ ãöäóäðÇ Úóáóì ÇáäøóÇÓö Ýöí ÎóáúÞöåöãú æóÊóÓúæöíóÊöåöãú æóÅößúãóÇáö ÞõæóÇåõãú ÃóÍúíóÇÁð¡ æóÅößúÑóÇãöåöãú ÃóãúæóÇÊðÇ ÈöÇáÏøóÝúäö áöÆóáøóÇ íóßõæäó ÇáúÅöäúÓóÇäõ ßóÇáÔøóíúÁö ÇááøóÞöíøö íóÌúÊóäöÈõ Èóäõæ ÌöäúÓöåö ÇáúÞõÑúÈó ãöäúåõ æóíõåöíäõåõ ÇáúÊöÞóÇãõ ÇáÓøöÈóÇÚö æóÊóãúÒöíÞõ ãóÎóÇáöÈö ÇáØøóíúÑö æóÇáúßöáóÇÈö¡ ÝóãóÍóáøõ ÇáúãöäøóÉö Ýöí Þóæúáöåö: Ëõãøó ÃóãÇÊóåõ åõæó ÝöíãóÇ ÝõÑøöÚó Úóáóíúåö ÈöÇáúÝóÇÁö ÈöÞóæúáöåö: ÝóÃóÞúÈóÑóåõ æóáóíúÓóÊö ÇáúÅöãóÇÊóÉõ æóÍúÏóåóÇ ãöäøóÉð.
æóÝöí ÇáúÂíóÉö Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøó æõÌõæÈó ÏóÝúäö ÃóãúæóÇÊö ÇáäøóÇÓö ÈöÇáúÅöÞúÈóÇÑö Ïõæäó ÇáúÍóÑúÞö ÈöÇáäøóÇÑö ßóãóÇ íóÝúÚóáõ ãóÌõæÓõ ÇáúåöäúÏö¡ æóÏõæäó ÇáúÅöáúÞóÇÁö áöÓöÈóÇÚö ÇáØøóíúÑö Ýöí ÓóÇÍóÇÊò Ýöí ÇáúÌöÈóÇáö ãóÍõæØóÉò ÈöÌõÏúÑóÇäò Ïõæäó ÓóÞúÝò ßóãóÇ ßóÇäó íóÝúÚóáõåõ ãóÌõæÓõ ÇáúÝõÑúÓö æóßóãóÇ ßóÇäó íóÝúÚóáõåõ Ãóåúáõ ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ÈöãóæúÊóì ÇáúÍõÑõæÈö æóÇáúÛóÇÑóÇÊö Ýöí ÇáúÝóíóÇÝöí ÅöÐú áóÇ íõæóÇÑõæäóåõãú ÈöÇáÊøõÑóÇÈö æóßóÇäõæÇ íóÝúÊóÎöÑõæäó ÈöÐóáößó æóíóÊóãóäøóæúäóåõ ÞóÇáó ÇáÔøóäúÝóÑóì:
áóÇ ÊóÞúÈõÑõæäöí Åöäøó ÞóÈúÑöí ãõÍóÑøóãñ ... Úóáóíúßõãú æóáóßöäú ÃóÈúÔöÑöí Ãõãøó ÚóÇãöÑö
íõÑöíÏõ Ãóäú ÊóÃúßõáóåõ ÇáÖøóÈúÚõ¡ æóÃóÈúØóáó ÇáúÅöÓúáóÇãõ Ðóáößó ÝóÅöäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÏóÝóäó ÔõåóÏóÇÁó ÇáúãõÓúáöãöíäó íóæúãó ÃõÍõÏò Ýöí ÞõÈõæÑò ãõÔúÊóÑóßóÉò¡ æóæóÇÑóì ÞóÊúáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÈóÏúÑò Ýöí ÞóáöíÈò¡ ÞóÇáó ÚóãúÑõæ Èúäõ ãóÚúÏöíßóÑöÈó ÞóÈúáó ÇáúÅöÓúáóÇãö:
ÂáóíúÊõ áóÇ ÃóÏúÝöäõ ÞóÊúáóÇßõãõ ... ÝóÏóÎøöäõæÇ ÇáúãóÑúÁó æóÓöÑúÈóÇáóåõ
æóÌõãúáóÉõ: Ëõãøó ÅöÐÇ ÔÇÁó ÃóäúÔóÑóåõ ÑõÌõæÚñ Åöáóì ÅöËúÈóÇÊö ÇáúÈóÚúËö æóåöíó ßóÇáäøóÊöíÌóÉö ÚóÞöÈó ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö. æóæóÞóÚó Þóæúáõåõ: ÅöÐÇ ÔÇÁó ãõÚúÊóÑöÖðÇ Èóíúäó ÌõãúáóÉö ÃóãÇÊóåõ æóÌõãúáóÉö: ÃóäúÔóÑóåõ áöÑóÏøö Êóæóåøõãö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ãóäøó ÚóÏóãó ÇáÊøóÚúÌöíáö ÈöÇáúÈóÚúËö Ïóáöíáñ Úóáóì ÇäúÊöÝóÇÁö æõÞõæÚöåö Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö æó (ÅöÐóÇ) ÙóÑúÝñ áöáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÝóÝöÚúáõ ÇáúãõÖöíøö ÈóÚúÏóåóÇ ãõÄóæøóáñ ÈöÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö. æóÇáúãóÚúäóì: Ëõãøó Íöíäó íóÔóÇÁõ íõäúÔöÑõåõ¡ Ãóíú íõäúÔöÑõåõ
Íöíäó ÊóÊóÚóáøóÞõ ãóÔöíÆóÊõåõ ÈöÅöäúÔóÇÑöåö.(30/125)
ßóáøóÇ áóãøóÇ íóÞúÖö ãóÇ ÃóãóÑóåõ (23)
æÃóäúÔóÑóåõ ÈóÚóËóåõ ãöäó ÇáúÃóÑúÖö æóÃóÕúáõ ÇáäøóÔúÑö ÅöÎúÑóÇÌõ ÇáÔøóíúÁö ÇáúãõÎóÈøóÃö íõÞóÇáõ: äóÔóÑó ÇáËøóæúÈó¡ ÅöÐú ÃóÒóÇáó Øóíøóåõ¡ æóäóÔóÑó ÇáÕøóÍöíÝóÉó¡ ÅöÐóÇ ÝóÊóÍóåóÇ áöíóÞúÑóÃóåóÇ. æóãöäúåõ ÇáúÍóÏöíËõ: «ÝóäóÔóÑõæÇ ÇáÊøóæúÑóÇÉó» .
æóÃãÇ ÇáÅäÔÇÑ ÈöÇáúåóãúÒ Ýóåõæó ÎóÇÕøñ ÈöÅöÎúÑóÇÌö ÇáúãóíøöÊö ãöäó ÇáúÃóÑúÖö ÍóíøðÇ æóåõæó ÇáúÈóÚúËõ¡ ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÞóÇáó: äõÔöÑó ÇáúãóíøöÊõ¡ æóÇáúÚóÑóÈõ áóãú íóßõæäõæÇ íóÚúÊóÞöÏõæäó ÅöÍúíóÇÁó ÇáúÃóãúæóÇÊö ÅöáøóÇ Ãóäú íóßõæäõæÇ ÞóÏú ÞóÇáõæåõ Ýöí ÊóÎóíøõáóÇÊöåöãõ ÇáÊøóæóåøõãöíøóÉö. Ýóíóßõæäõ ãöäúåõ Þóæúáõ ÇáúÃóÚúÔóì:
ÍóÊøóì íóÞõæáó ÇáäøóÇÓõ ãöãøóÇ ÑóÃóæúÇ ... íóÇ ÚóÌóÈðÇ áöáúãóíøöÊö ÇáäøóÇÔöÑö
æóáöÐóáößó ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: æóáóÆöäú ÞõáúÊó Åöäøóßõãú ãóÈúÚõæËõæäó ãöäú ÈóÚúÏö ÇáúãóæúÊö áóíóÞõæáóäøó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Åöäú åóÐóÇ ÅöáøóÇ ÓöÍúÑñ ãõÈöíäñ [åæÏ: 7] .
æóÝöí Þóæúáöåö: ÅöÐÇ ÔÇÁó ÑóÏøñ áöÔõÈúåóÊöåöãú ÅöÐú ßóÇäõæÇ íóØúáõÈõæäó ÊóÚúÌöíáó ÇáúÈóÚúËö ÊóÍóÏøöíðÇ æóÊóåóßøõãðÇ áöíóÌúÚóáõæÇ ÚóÏóãó ÇáöÇÓúÊöÌóÇÈóÉö ÈöÊóÚúÌöíáöåö ÏóáöíáðÇ Úóáóì Ãóäøóåõ áóÇ íóßõæäõ¡ ÝóÃóÚúáóãóåõãõ Çááøóåõ Ãóäå íóÞÚ ÚöäúÏ ãóÇ íóÔóÇÁõ Çááøóåõ æõÞõæÚóåõ áóÇ Ýöí ÇáúæóÞúÊö ÇáøóÐöí íóÓúÃóáõæäóåõ áöÃóäøóåõ ãóæúßõæáñ Åöáóì ÍößúãóÉö Çááøóåö¡ æóÇÓúÊöÝóÇÏóÉö ÅöÈúØóÇáö Þóæúáöåöãú ãöäú ØóÑöíÞ ÇáúßöäóÇíóÉ.
[23]
[ÓõæÑóÉ ÚÈÓ (80) : ÂíóÉ 23]
ßóáÇøó áóãøóÇ íóÞúÖö ãóÇ ÃóãóÑóåõ (23)
ÊóÝúÓöíÑõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãõÚúÖöáñ æóßóáöãóÇÊõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó æóÇáúãõÊóÃóæøöáöíäó ÝöíåóÇ ÈóÚúÖõåóÇ ÌóÇÝøõ ÇáúãóäóÇáö¡ æóÈóÚúÖõåóÇ ÌóÇÝò Úóäö ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö. Ðóáößó Ãóäøó ÇáúãóÚúÑõæÝó Ýöí ßóáøóÇ Ãóäøóåõ ÍóÑúÝõ ÑóÏúÚò æóÒóÌúÑò Úóäú ßóáóÇãò ÓóÇÈöÞò Ãóæú áóÇÍöÞò¡ æóáóíúÓó ÝöíãóÇ ÊóÖóãøóäóåõ ãóÇ ÓóÈóÞóåóÇ æóáóÇ ÝöíãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ ãóÇ ÙóÇåöÑõåõ Ãóäú íõÒúÌóÑó Úóäúåõ æóáóÇ Ãóäú íõÈúØóáó¡ ÝóÊóÚóíøóäó ÇáúãóÕöíÑõ Åöáóì ÊóÃúæöíáö ãóæúÑöÏö ßóáøóÇ ÝóÃóãøóÇ ÇáøóÐöíäó ÇáúÊóÒóãõæÇ Ãóäú íóßõæäó ÍóÑúÝõ ßóáøóÇ áöáÑøóÏúÚö æóÇáÒøóÌúÑö æóåõãõ ÇáúÎóáöíáõ æóÓöíÈóæóíúåö æóÌõãúåõæÑõ äõÍóÇÉö ÇáúÈóÕúÑóÉ æíÌíÒæä ÇáúæóÞúÝ ÚóáóíúåóÇ ßóãóÇ íõÌöíÒõæäó ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁó ÈöåóÇ¡ ÝóÞóÏó ÊóÃóæøóáõæÇ åóÐöåö ÇáúÂíóÉó æóãóÇ ÃóÔúÈóåóåóÇ ÈöÊóæúÌöíåö ÇáúÅöäúßóÇÑö Åöáóì ãóÇ íæãìÁ Åöáóíúåö ÇáúßóáóÇãõ ÇáÓøóÇÈöÞõ Ãóæö ÇááøóÇÍöÞõ Ïõæäó ÕóÑöíÍöåö æóáóÇ ãóÖúãõæäöåö.
Ýóãöäúåõãú ãóäú íóÌúÚóáõ ÇáÑøóÏúÚó ãõÊóæóÌøöåðÇ Åöáóì ãóÇ ÞóÈúáó ßóáøóÇ ããøÇ íæãìÁ Åöáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Ëõãøó ÅöÐÇ ÔÇÁó ÃóäúÔóÑóåõ [ÚÈÓ: 22] ¡ Ãóíú ÅöÐóÇ ÔóÇÁó Çááå¡ ÅöÐú íæãìÁ Åöáóì Ãóäøó ÇáúßóÇÝöÑó íõäúßöÑõ Ãóäú íóäúÔõÑóåõ Çááøóåõ(30/126)
æóíóÚúÊóáøõ ÈöÃóäøóåõ áã íäÔÑ ÃÍÏÇ ãõäúÐõ ÇáúÞöÏóãö Åöáóì ÇáúÂäó. æóåóÐóÇ ÇáúæóÌúåõ åõæó ÇáúÌóÇÑöí Úóáóì Þóæúáö ÇáúÈóÕúÑöíøöíäó
ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó.
æóãóæúÞöÚõ ßóáøóÇ Úóáóì åóÐóÇ ÇáÊøóÃúæöíáö ãóæúÞöÚõ ÇáúÌóæóÇÈö ÈöÇáúÅöÈúØóÇáö¡ æóãóæúÞöÚõ ÌõãúáóÉö: áóãøóÇ íóÞúÖö ãóÇ ÃóãóÑóåõ ãóæúÞöÚõ ÇáúÚöáøóÉö áöáúÅöÈúØóÇáö¡ Ãóíú áóæú ÞóÖóì ãóÇ ÃóãóÑóåõ Çááøóåõ Èöåö áóÚóáöãó ÈõØúáóÇäó ÒóÚúãöåö Ãóäøóåõ áóÇ íõäúÔóÑõ.
æóÊóÃóæøóáóåõ Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» ÈöÃóäøóåõ: «ÑóÏúÚñ áöáúÅöäúÓóÇäö ÚóãøóÇ åõæó Úóáóíúåö» Ãóíú ãöãøóÇ ÐõßöÑó ÞóÈúáóåõ ãöäú ÔöÏøóÉö ßõÝúÑöåö æóÇÓúÊöÑúÓóÇáöåö Úóáóíúåö Ïõæäó ÅöÞúáóÇÚò¡ íõÑöíÏõ Ãóäå ÒÌÑ Úóä ãóÖúãõæäò: ãóÇ ÃóßúÝóÑóåõ [ÚÈÓ: 17] .
æóãöäúåõã ãä íóÌúÚóá ÇáÑøóÏúÚó ãõÊóæóÌøöåðÇ Åöáóì ãóÇ ÈóÚúÏó ßóáøóÇ ãöãøóÇ íæãìÁ Åöáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: áóãøóÇ íóÞúÖö ãóÇ ÃóãóÑóåõ Ãóíú áóíúÓó ÇáúÃóãúÑõ ßóãóÇ íóÞõæáõ åóÐóÇ ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÇáúßóÇÝöÑõ ãöäú Ãóäøóåõ ÞóÏú ÃóÏøóì ÍóÞøó Çááøóåö ÇáøóÐöí äóÈøóåóåõ Åöáóíúåö ÈöÏóÚúæóÉö ÇáÑøõÓõáö æóÈöÅöíÏóÇÚö ÞõæøóÉö ÇáÊÝßíÑ Ýöíåö¡ æíÊÓÑæÍ åóÐóÇ ãöäú ßóáóÇãò Ñõæöíó Úóäú ãõÌóÇåöÏò¡ æóåõæó ÃóÞúÑóÈõ áöÃóäøó ãóÇ ÈóÚúÏó ßóáøóÇ áóãøóÇ ßóÇäó äóÝúíðÇ äóÇÓóÈó Ãóäú íõÌúÚóáó ßóáøóÇ ÊóãúåöíÏðÇ áöáäøóÝúíö.
æóãóæúÞöÚõ ßóáøóÇ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö ÃóäøóåóÇ ÌõÒúÁñ ãöäó ÇÓúÊöÆúäóÇÝò.
æóãóæúÞöÚõ ÌõãúáóÉö: áóãøóÇ íóÞúÖö ãóÇ ÃóãóÑóåõ ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ äóÔóÃó Úóäú ãóÖúãõæäö ÌõãúáóÉö: ãöäú Ãóíøö ÔóíúÁò ÎóáóÞóåõ Åöáóì Þóæúáå: ÃóäúÔóÑóåõ [ÚÈÓ: 18- 22] ¡ Ãóíú ÅöäøóãóÇ áóãú íóåúÊóÏö ÇáúßóÇÝöÑõ Åöáóì ÏöáóÇáóÉö ÇáúÎóáúÞö ÇáúÃóæøóáö Úóáóì ÅöãúßóÇäö ÇáúÎóáúÞö ÇáËøóÇäöí¡ áöÃóäøóåõ áóãú íóÞúÖö ÍóÞøó ÇáäøóÙóÑö ÇáøóÐöí ÃóãóÑóåõ Çááøóåõ.
æóÃóãøóÇ ÇáøóÐöíäó áóãú íóáúÊóÒöãõæÇ ãóÚúäóì ÇáÒøóÌúÑö Ýöí ßóáøóÇ æóåõãõ ÇáúßöÓóÇÆöíøõ ÇáúÞóÇÆöáõ: Êóßõæäõ ßóáøóÇ ÈöãóÚúäóì ÍóÞøðÇ¡ æóæóÇÝóÞóåõ ËóÚúáóÈñ æóÃóÈõæ ÍóÇÊöãò ÇáÓøöÌöÓúÊóÇäöíøõ ÇáúÞóÇÆöáõ: Êóßõæäõ ßóáøóÇ ÈöãóÚúäóì (ÃóáóÇ) ÇáöÇÓúÊöÝúÊóÇÍöíøóÉö.
æóÇáäøóÖúÑõ Èúäõ Ôõãóíúáò æóÇáúÝóÑøóÇÁõ ÇáúÞóÇÆöáóÇäö: Êóßõæäõ ßóáøóÇ ÍóÑúÝó ÌóæóÇÈò ÈöãóÚúäóì äóÚóãú. ÝóåóÄõáóÇÁö ÊóÃúæöíáõ ÇáúßóáóÇãö Úóáóì ÑóÃúíöåöãú ÙóÇåöÑñ.
æóÚóäö ÇáúÝóÑøóÇÁö ßóáøóÇ Êóßõæäõ ÕöáóÉð (Ãóíú ÍóÑúÝðÇ ÒóÇÆöÏðÇ áöáÊøóÃúßöíÏö) ßóÞóæúáößó: ßóáøóÇ æóÑóÈøö ÇáúßóÚúÈóÉö ÇåÜ. æóåóÐóÇ æóÌúåñ Åöáóíúåö æóáóÇ íóÊóÃóÊøóì Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö.
ÝóÇáúæóÌúåõ Ýöí ãóæúÞöÚö ßóáøóÇ åõäóÇ Ãóäøóåõ íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÒóÌúÑðÇ ÚóãøóÇ íõÝúåóãõ ãöäú Þóæúáöåö:(30/127)
Ëõãøó ÅöÐÇ ÔÇÁó ÃóäúÔóÑóåõ [ÚÈÓ: 22] Çáúãõßóäøóì Èöåö Úóäú ÝóÓóÇÏö ÇÓúÊöÏúáóÇáöåöãú ÈöÊóÃúÎöíÑöåö Úóáóì Ãóäøóåõ áóÇ íóÞóÚõ Ýóíóßõæäõ ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì åóÐóÇ ÊóÃúßöíÏðÇ áöáúÅöÈúØóÇáö ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö: ßóáøóÇ ÅöäøóåÇ ÊóÐúßöÑóÉñ [ÚÈÓ: 11] ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÚúäóÇåõ ÇáúßöäóÇÆöíøö Åöäú ßóÇäó ÕóÑöíÍõ ãóÚúäóÇåõ ÛóíúÑó ÈóÇØöáò ÝóÞóæúáõåõ: ÅöÐÇ ÔÇÁó ãõÄúÐöäñ ÈöÃóäøóåõ ÇáúÂäó áóãú íóÔóÃú æóÐóáößó ãõÄúÐöäñ ÈöÅöÈúØóÇáö Ãóäú íóÞÚ ÇáúÈóÚúË ÚöäúÏ ãóÇ íóÓúÃóáõæäó æõÞõæÚóåõ¡ Ãóíú ÃóäøóÇ áóÇ äóÔóÇÁõ ÅöäúÔóÇÑóåõãõ ÇáúÂäó æóÅöäøóãóÇ
äóäúÔõÑõåõãú ÚöäúÏ ãóÇ äóÔóÇÁõ ãöãøóÇ ÞóÏøóÑúäóÇ ÃóÌóáóåõ ÚöäúÏó ÎóáúÞö ÇáúÚóÇáóãö ÇáúÃóÑúÖöíøö.
æóÊóßõæäõ ÌõãúáóÉõ: áóãøóÇ íóÞúÖö ãóÇ ÃóãóÑóåõ ÊóÚúáöíáðÇ áöáÑøóÏúÚö¡ Ãóíö ÇáúÅöäúÓóÇäõ áóãú íóÓúÊóÊöãøó ãóÇ ÃóÌøóáó Çááøóåõ áöÈóÞóÇÁö äóæúÚöåö Ýöí åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö ãöäú íóæúãö Êóßúæöíäöåö ÝóáöÐóáößó áóÇ íõäúÔóÑõ ÇáúÂäó¡ æóíóßõæäõ ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÃóãúÑö Ýöí Þóæúáöåö: ãóÇ ÃóãóÑóåõ ÃóãúÑó ÇáÊøóßúæöíäö¡ Ãóíú áóãú íóÓúÊóÊöãøó ãóÇ ÕóÏøóÑó Èöåö ÃóãúÑó Êóßúæöíäöåö Íöíäó Þöíáó áöÂÏóãó:
æóáóßõãú Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãõÓúÊóÞóÑøñ æóãóÊÇÚñ Åöáì Íöíäò [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 36] .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÒóÌúÑðÇ ÚóãøóÇ ÃóÝóÇÏóåõ Þóæúáõåõ: áóãøóÇ íóÞúÖö ãóÇ ÃóãóÑóåõ æóÞõÏøöãóÊú ßóáøóÇ Ýöí ÕóÏúÑö ÇáúßóáóÇãö ÇáúæóÇÑöÏóÉõ áöÅöÈúØóÇáöåö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöãõÈóÇÏóÑóÉö ÇáÒøóÌúÑö.
æóÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇã Ýöí ßóáøóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ãóÑúíóãó æóÃóÍóáúÊõ åõäóÇáößó Úóáóì ãóÇ åõäóÇ.
æáóãøóÇ ÍóÑúÝõ äóÝúíò íóÏõáøõ Úóáóì äóÝúíö ÇáúÝöÚúáö Ýöí ÇáúãóÇÖöí ãöËúáó (áóãú) æóíóÒöíÏõ ÈöÇáÏøöáóÇáóÉö Úóáóì ÇÓúÊöãúÑóÇÑö ÇáäøóÝúíö Åöáóì æóÞúÊö ÇáÊøóßóáøõãö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáóãøóÇ íóÏúÎõáö ÇáúÅöíãÇäõ Ýöí ÞõáõæÈößõãú [ÇáÍÌÑÇÊ:
14] .
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ Ãóäøóåõ ãõÓúÊóãöÑøñ Úóáóì ÚóÏóãö ÞóÖóÇÁö ãóÇ ÃóãóÑóåõ Çááøóåõ ãöãøóÇ ÏóÚóÇåõ Åöáóíúåö.
æóÇáúÞóÖóÇÁõ: ÝöÚúáõ ãóÇ íóÌöÈõ Úóáóì ÇáúÅöäúÓóÇäö ßóÇãöáðÇ áöÃóäøó ÃóÕúáó ÇáúÞóÖóÇÁö ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúÅöÊúãóÇãö ÝóÊóÖóãøóäó ÝöÚúáðÇ ÊóÇãøðÇ¡ Ãóíú áóãú íóÒóáö ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÇáúßóÇÝöÑõ ãõÚúÑöÖðÇ Úóäö ÇáúÅöíãóÇäö ÇáøóÐöí ÃóãóÑóåõ Çááøóåõ Èöåö¡ æóÚóäö ÇáäøóÙóÑö Ýöí ÎóáúÞöåö ãöäú äõØúÝóÉò Ëõãøó ÊóØóæøõÑöåö ÃóØúæóÇÑðÇ Åöáóì ÇáúãóæúÊö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóáúíóäúÙõÑö ÇáúÅöäúÓÇäõ ãöãøó ÎõáöÞó [ÇáØÇÑÞ: 5] ¡ æóãóÇ ÃóãóÑóåõ ãöäó ÇáÊøóÏóÈøõÑö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö æóÏóáóÇÆöáöåö æóãöäú ÅöÚúãóÇáö ÚóÞúáöåö Ýöí ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Úóáóì æóÍúÏóÇäöíøóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóäóÝúíö ÇáÔøóÑöíßö Úóäúåõ. æóãöäó ÇáÏøóáóÇÆöáö äóÙóÑõåõ Ýöí ßóíúÝöíøóÉö ÎóáúÞöåö ÝóÅöäøóåóÇ ÏóáóÇÆöáõ ÞóÇÆöãóÉñ ÈöÐóÇÊöåö ÝóÇÓúÊóÍóÞøó ÇáÑøóÏúÚó æóÇáÒøóÌúÑó.
æóÇáÖøóãöíÑõ ÇáúãõÓúÊóÊöÑõ Ýöí ÃóãóÑóåõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãóÇ ÚóÇÏóÊú Åöáóíúåö ÇáÖøóãóÇÆöÑõ ÇáúãõÓúÊóÊöÑóÉõ Ýöí (ÎáÞå¡ æóÞÏÑå¡ æíÓÑå¡ æóÃóãóÇÊóåõ¡ æÃÞÈÑå¡ æÃäÔÑå) .(30/128)
ÝóáúíóäúÙõÑö ÇáúÅöäúÓóÇäõ Åöáóì ØóÚóÇãöåö (24) ÃóäøóÇ ÕóÈóÈúäóÇ ÇáúãóÇÁó ÕóÈøðÇ (25) Ëõãøó ÔóÞóÞúäóÇ ÇáúÃóÑúÖó ÔóÞøðÇ (26) ÝóÃóäúÈóÊúäóÇ ÝöíåóÇ ÍóÈøðÇ (27) æóÚöäóÈðÇ æóÞóÖúÈðÇ (28) æóÒóíúÊõæäðÇ æóäóÎúáðÇ (29) æóÍóÏóÇÆöÞó ÛõáúÈðÇ (30) æóÝóÇßöåóÉð æóÃóÈøðÇ (31) ãóÊóÇÚðÇ áóßõãú æóáöÃóäúÚóÇãößõãú (32)
[ÓõæÑóÉ ÚÈÓ (80) : ÇáúÂíóÇÊ 24 Åöáóì 32]
ÝóáúíóäúÙõÑö ÇáúÅöäúÓÇäõ Åöáì ØóÚÇãöåö (24) ÃóäøóÇ ÕóÈóÈúäóÇ ÇáúãÇÁó ÕóÈøðÇ (25) Ëõãøó ÔóÞóÞúäóÇ ÇáúÃóÑúÖó ÔóÞøðÇ (26) ÝóÃóäúÈóÊúäÇ ÝöíåÇ ÍóÈøðÇ (27) æóÚöäóÈÇð æóÞóÖúÈÇð (28)
æóÒóíúÊõæäÇð æóäóÎúáÇð (29) æóÍóÏÇÆöÞó ÛõáúÈÇð (30) æóÝÇßöåóÉð æóÃóÈøðÇ (31) ãóÊÇÚÇð áóßõãú æóáöÃóäúÚÇãößõãú (32)
ÅöãøóÇ ãõÝóÑøóÚñ Úóáóì Þóæúáöåö: áóãøóÇ íóÞúÖö ãóÇ ÃóãóÑóåõ [ÚÈÓ: 23] Ýóíóßõæäõ ãöãøóÇ ÃóãóÑóåõ Çááøóåõ Èöåö ãöäó ÇáäøóÙóÑö¡ æóÅöãøóÇ Úóáóì Þóæúáöåö: ãóÇ ÃóßúÝóÑóåõ [ÚÈÓ: 17] Ýóíóßõæäõ åóÐóÇ ÇáäøóÙóÑõ ãöãøóÇ íõÈúØöáõ æóíõÒöíáõ ÔöÏøóÉó ßõÝúÑö
ÇáúÅöäúÓóÇäö. æóÇáúÝóÇÁõ ãóÚó ßóæúäöåóÇ áöáÊøóÝúÑöíÚö ÊõÝöíÏõ ãóÚúäóì ÇáúÝóÕöíÍóÉö¡ ÅöÐö ÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Åöäú ÃóÑóÇÏó Ãóäú íóÞúÖöíó ãóÇ ÃóãóÑóåõ ÝóáúíóäúÙõÑú Åöáóì ØóÚóÇãöåö Ãóæú Åöäú ÃóÑóÇÏó äóÞúÖó ßõÝúÑöåö ÝóáúíóäúÙõÑú Åöáóì ØóÚóÇãöåö. æóåóÐóÇ äóÙöíÑõ ÇáúÝóÇÁö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäú ßõáøõ äóÝúÓò áóãøóÇ ÚóáóíúåÇ ÍÇÝöÙñ ÝóáúíóäúÙõÑö ÇáúÅöäúÓÇäõ ãöãøó ÎõáöÞó [ÇáØÇÑÞ: 4¡ 5] ¡ Ãóíú Åöäú ÃóÑóÇÏó ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÇáúÎóáóÇÕó ãöäú ÊóÈöÚóÇÊö ãóÇ íóßúÊõÈõåõ Úóáóíúåö ÇáúÍóÇÝöÙõ ÝóáúíóäúÙõÑú ãöãøó ÎõáöÞó áöíóåúÊóÏöíó ÈöÇáäøóÙóÑö ÝóíõÄúãöäó ÝóíóäúÌõæó.
æóåóÐóÇ ÇÓúÊöÏúáóÇáñ ÂÎóÑõ Úóáóì ÊóÞúÑöíÈö ßóíúÝöíøóÉö ÇáúÈóÚúËö ÇäúÊóÞóáó Åöáóíúåö Ýöí ãóÚúÑöÖö ÇáúÅöÑúÔóÇÏö Åöáóì ÊóÏóÇÑõßö ÇáúÅöäúÓóÇäö ãóÇ Ãóåúãóáóåõ æóßóÇäó ÇáöÇäúÊöÞóÇáõ ãöäó ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÈöãóÇ Ýöí ÎóáúÞö ÇáúÅöäúÓóÇäö ãöäú ÈóÏöíÚö ÇáÕøõäúÚö ãöäú ÏóáóÇÆöáó ÞóÇÆöãóÉò ÈöäóÝúÓöåö Ýöí ÂíóÉö: ãöäú Ãóíøö ÔóíúÁò ÎóáóÞóåõ [ÚÈÓ: 18] Åöáóì ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÈöÃóÍúæóÇáò ãóæúÌõæÏóÉò Ýöí ÈóÚúÖö ÇáúßóÇÆöäóÇÊö ÔóÏöíÏóÉö ÇáúãõáóÇÒóãóÉö áöÍóíóÇÉö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÊóÑúÓöíÎðÇ áöáöÇÓúÊöÏúáóÇáö¡ æóÊóÝóäøõäðÇ Ýöíåö¡ æóÊóÚúÑöíÖðÇ ÈöÇáúãöäøóÉö Úóáóì ÇáúÅöäúÓóÇäö Ýöí åóÐöåö ÇáÏøóáóÇÆöáö¡ ãä äöÚúãóÉö ÇáäøóÈóÇÊö ÇáøóÐöí Èöåö ÈóÞóÇÁõ ÍóíóÇÉö ÇáúÅöäúÓóÇäö æóÍóíóÇÉö ãóÇ íóäúÝóÚõåõ ãöäó ÇáúÃóäúÚóÇãö.
æóÊóÚúÏöíóÉõ ÝöÚúáö ÇáäøóÙóÑö åõäóÇ ÈöÍóÑúÝö Åöáì ÊóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøóåõ ãöäú äóÙóÑö ÇáúÚóíúäö ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì Ãóäøó ÇáúÚöÈúÑóÉó ÊóÍúÕõáõ ÈöãõÌóÑøóÏö ÇáäøóÙóÑö Ýöí ÃóØúæóÇÑöåö. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÇáÊøóÏóÈøõÑõ ÝöíãóÇ íõÔóÇåöÏõåõ ÇáúÅöäúÓóÇäõ ãöäú ÃóÍúæóÇáö ØóÚóÇãöåö ÈöÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÈöåóÇ Úóáóì ÅöíÌóÇÏö ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ãöäó ÇáúÃóÑúÖö. æóÌõÚöáó ÇáúãóäúÙõæÑõ Åöáóíúåö ÐóÇÊó ÇáØøóÚóÇãö ãóÚó Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÇáäøóÙóÑõ Åöáóì ÃóÓúÈóÇÈö Êóßóæøõäöåö æóÃóÍúæóÇáö ÊóØóæøõÑöåö Åöáóì ÍóÇáóÉö ÇäúÊöÝóÇÚö ÇáúÅöäúÓóÇäö Èöåö æóÇäúÊöÝóÇÚö ÃóäúÚóÇãö ÇáäøóÇÓö Èöåö.
æóÐóáößó ãöäú ÃõÓúáõæÈö ÅöäóÇØóÉö ÇáúÃóÍúßóÇãö ÈöÃóÓúãóÇÁö ÇáÐøóæóÇÊö¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ ÃóÍúæóÇáõåóÇ ãöËúáó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÍõÑøöãóÊú Úóáóíúßõãõ ÇáúãóíúÊóÉõ [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 3] Ãóíú ÃóßúáõåóÇ¡ ÝóÃóãóÑó Çááøóåõ ÇáúÅöäúÓóÇäó ÈöÇáÊøóÝúßöíÑö Ýöí ÃóØúæóÇÑö Êóßóæøõäö ÇáúÍõÈõæÈö æóÇáËøöãóÇÑö ÇáøóÊöí ÈöåóÇ ØóÚóÇãõåõ¡ æóÞóÏú æõÕöÝó áóåõ ÊóØóæøõÑõ Ðóáößó áöíóÊóÃóãøóáó ãóÇ ÃõæÏöÚó Åöáóíúåö Ýöí(30/129)
Ðóáößó ãöäú ÈóÏöíÚö ÇáÊøóßúæöíäö ÓóæóÇÁñ ÑóÃóì Ðóáößó ÈöÈóÕóÑöåö Ãóãú áóãú íóÑóåõ¡ æóáóÇ íóÎúáõæ ÃóÍóÏñ Úóäú Úöáúãò ÅöÌúãóÇáöíøò ÈöÐóáößó¡ ÝóíóÒöíÏõåõ åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝõ ÚöáúãðÇ ÊóÝúÕöíáöíøðÇ¡ æóÝöí ÌóãöíÚö Êöáúßó ÇáúÃóØúæóÇÑö ÊóãúËöíáñ áöÅöÍúíóÇÁö ÇáúÃóÌúÓóÇÏö ÇáúãõÓúÊóÞöÑøóÉö Ýöí ÇáúÃóÑúÖö¡ ÝóÞóÏú íóßõæäõ åóÐóÇ ÇáÊøóãúËöíáõ Ýöí ãõÌóÑøóÏö ÇáúåóíúÆóÉö ÇáúÍóÇÕöáóÉö ÈöÅöÍúíóÇÁö ÇáúÃóÌúÓóÇÏö¡ æóÞóÏú íóßõæäõ ÊóãúËöíáðÇ Ýöí ÌóãöíÚö Êöáúßó ÇáúÃóØúæóÇÑö ÈöÃóäú ÊõÎúÑóÌó ÇáúÃóÌúÓóÇÏõ ãöäó ÇáúÃóÑúÖö ßóÎõÑõæÌö ÇáäøóÈóÇÊö ÈöÃóäú íóßõæäó ÈóÐúÑõåóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóíõÑúÓöáõ Çááøóåõ áóåóÇ Þõæðì áóÇ äóÚúáóãõåóÇ ÊõÔóÇÈöåõ ÞõæøóÉó ÇáúãóÇÁö ÇáøóÐöí Èöåö ÊóÍúíóÇ ÈõÐõæÑõ ÇáäøóÈóÇÊö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÇááøóåõ ÃóäúÈóÊóßõãú ãöäó ÇáúÃóÑúÖö äóÈÇÊÇð Ëõãøó íõÚöíÏõßõãú ÝöíåÇ æóíõÎúÑöÌõßõãú ÅöÎúÑÇÌÇð [äæÍ: 17¡ 18] .
æóÝöí «ÊóÝúÓöíÑö ÇÈúäö ßóËöíÑò» ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐóÇ ÇáäøõÝõæÓõ ÒõæøöÌóÊú [ÇáÊßæíÑ: 7] Úóä ÇÈúä
[ÃÈí] (1) ÍóÇÊöãò ÈöÓóäóÏöåö Åöáóì ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò: «íóÓöíáõ æóÇÏò ãöäú ÃóÕúáö ÇáúÚóÑúÔö ÝöíãóÇ Èóíúäó ÇáÕøóíúÍóÊóíúäö ÝóíóäúÈõÊõ ãöäúåõ ßõáøõ ÎóáúÞò Èóáöíó ÅöäúÓóÇäò Ãóæú ÏóÇÈøóÉò æóáóæú ãóÑøó Úóáóíúåöãú ãóÇÑøñ ÞóÏú ÚóÑóÝóåõãú ÞóÈúáó Ðóáößó áóÚóÑóÝóåõãú ÞóÏú äóÈóÊõæÇ Úóáóì æóÌúåö ÇáúÃóÑúÖö¡ Ëõãøó ÊõÑúÓóáõ ÇáúÃóÑúæóÇÍõ ÝóÊõÒóæøóÌõ ÇáúÃóÌúÓóÇÏó» ÇåÜ. æóÃõãõæÑõ ÇáúÂÎöÑóÉö áóÇ ÊóÊóÕóæøóÑõåóÇ ÇáúÃóÝúåóÇãõ ÈöÇáúßõäúåö æóÅöäøóãóÇ íóÌúÒöãõ ÇáúÚóÞúáõ ÈöÃóäøóåóÇ ãöäó ÇáúãõãúßöäóÇÊö æóåöíó ãõØöíÚóÉñ áöÊóÚóáøõÞö ÇáúÞõÏúÑóÉö ÇáÊøóäúÌöíÒöíøö.
æóÇáúÅöäúÓóÇäõ ÇáúãóÐúßõæÑõ åõäóÇ åõæó ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÇáúãóÐúßõæÑõ Ýöí Þóæúáöåö: ÞõÊöáó ÇáúÅöäúÓÇäõ ãóÇ ÃóßúÝóÑóåõ [ÚÈÓ: 17] æóÅöäøóãóÇ ÌöíÁó ÈöÇÓúãöåö ÇáÙøóÇåöÑö Ïõæäó ÇáÖøóãöíÑö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: ãöäú Ãóíøö ÔóíúÁò ÎóáóÞóåõ [ÚÈÓ: 18] ¡ áöÃóäøó Ðóáößó ÞóÑöíÈñ ãöäú ãóÚóÇÏöåö æóãóÇ åõäóÇ ÇÈúÊöÏóÇÁõ ßóáóÇãò ÝóÚõÈøöÑó Ýöíåö ÈöÇáöÇÓúãö ÇáÙøóÇåöÑö áöáúÅöíÖóÇÍö.
æóÃõÏúãöÌó Ýöí Ðóáößó ãöäøóÉð Úóáóíúåö ÈöÇáúÅöãúÏóÇÏö ÈöÇáúÛöÐóÇÁö ÇáøóÐöí Èöåö ÅöÎúáóÇÝõ ãóÇ íóÖúãóÍöáøõ ãöäú ÞõæøóÊöåö ÈöÓóÈóÈö ÌõåõæÏö ÇáúÚóÞúáö æóÇáÊøóÝúßöíÑö ÇáØøóÈöíÚöíøóÉö ÇáøóÊöí áóÇ íõÔúÚóÑõ ÈöÍõÕõæáöåóÇ Ýöí ÏóÇÎöáö ÇáúãöÒóÇÌö¡ æóÈöÓóÈóÈö ßóÏøö ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáúÈóÏóäöíøóÉö æóÇáúÅöÝúÑóÇÒóÇÊö¡ æóÊöáúßó ÃóÓúÈóÇÈñ áöÊóÈóÎøõÑö ÇáúÞõæóì ÇáúÈóÏóäöíøóÉö ÝóíóÍúÊóÇÌõ ÇáúãöÒóÇÌõ Åöáóì ÊóÚúæöíÖöåóÇ æóÅöÎúáóÇÝöåóÇ æóÐóáößó ÈöÇáØøóÚóÇãö æóÇáÔøóÑóÇÈö.
æóÅöäøóãóÇ ÊóÚóáøóÞó ÇáäøóÙóÑõ ÈöÇáØøóÚóÇãö ãóÚó Ãóäøó ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáó åõæó ÈöÃóÍúæóÇáö Êóßúæöíäö ÇáØøóÚóÇãö¡ ÅöÌúÑóÇÁð áöáúßóáóÇãö Úóáóì ÇáúÅöíÌóÇÒö æóíõÈóíøöäõåõ ãóÇ Ýöí ÇáúÌõãóáö ÈóÚúÏóåõ ãöäú Þóæúáöåö: ÃóäøóÇ ÕóÈóÈúäóÇ ÇáúãÇÁó ÕóÈøðÇ Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ.
ÝóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÝóáúíóäúÙõÑö ÇáúÅöäúÓóÇäõ Åöáóì ÎóáúÞö ØóÚóÇãöåö æóÊóåúíöÆóÉö ÇáúãóÇÁö áöÅöäúãóÇÆöåö æóÔóÞøö ÇáúÃóÑúÖö æóÅöäúÈóÇÊöåö æóÅöáóì ÇäúÊöÝóÇÚöåö Èöåö æóÇäúÊöÝóÇÚö ãóæóÇÔöíåö Ýöí ÈóÞóÇÁö ÍóíóÇÊöåöãú.
_________
(1) ÒöíóÇÏóÉ ãä «ÊóÝúÓöíÑ ÇÈúä ßËíÑ» ÚöäúÏ ÔÑÍ ÇáúÂíóÉ¡ æóÇáäøóÞúá ãöäúåõ ÈöÊóÕóÑøõÝ.(30/130)
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ: ÃóäøóÇ ÕóÈóÈúäóÇ ÈößóÓúÑö åóãúÒóÉö (ÃóäøóÇ) Úóáóì Ãóäøó ÇáúÌõãúáóÉó ÈóíóÇäñ áöÌõãúáóÉö: ÝóáúíóäúÙõÑö ÇáúÅöäúÓÇäõ Åöáì ØóÚÇãöåö áöÊóÝúÕöíáö ãóÇ ÃõÌúãöáó åõäóÇáößó Úóáóì æóÌúåö ÇáúÅöíÌóÇÒö. æóÞóÑóÃóåõ ÚóÇÕöãñ æóÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÎóáóÝñ æóÑõæóíúÓñ Úóäú íóÚúÞõæÈó ÈöÝóÊúÍö ÇáúåóãúÒóÉö Úóáóì Ãóäøóåõ ÇÓúãõ ÈóÏóáö ÇÔúÊöãóÇáò ãöäú ØóÚÇãöåö Ãóæö ÇáúÈóÏóáõ ÇáøóÐöí íõÓóãøöíåö ÈóÚúÖõ ÇáäøóÍúæöíøöíäó ÈóÏóáñ ãõÝóÕøóáñ ãöäú ãõÌúãóáò.
æóÇáÕøóÈøõ: ÅöáúÞóÇÁõ ÕõÈúÑóÉò ãõÊóÌóãøöÚóÉò ãöäú ÃóÌúÒóÇÁò ãóÇÆöÚóÉò Ãóæú ßóÇáúãóÇÆöÚóÉö Ýöí ÇáÏøöÞøóÉö Ýöí æöÚóÇÁò ÛóíúÑö ÇáøóÐöí ßóÇäóÊú Ýöíåö¡ íõÞóÇáõ: ÕóÈøó ÇáúãóÇÁó Ýöí ÇáúÌóÑøóÉö¡ æóÕóÈøó ÇáúÞóãúÍó Ýöí ÇáúåóÑöí¡ æóÕóÈøó ÇáÏøóÑóÇåöãó Ýöí ÇáúßöíÓö. æóÃóÕúáõåõ: ÕóÈøó ÇáúãóÇÁó¡ ãöËúáó äõÒõæáö ÇáúãóØóÑö æóÅöÝúÑóÇÛö ÇáÏøóáúæö.
æóÇáÔøóÞøõ: ÇáúÅöÈúÚóÇÏõ Èóíúäó ãóÇ ßóÇäó ãõÊøóÕöáðÇ. æóÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ ÔóÞøõ ÓóØúÍö ÇáúÃóÑúÖö ÈöÎóÑúÞö ÇáúãóÇÁö Ýöíåö Ãóæú ÈöÂáóÉò ßóÇáúãöÍúÑóÇËö æóÇáúãöÓúÍóÇÉö¡ Ãóæú ÈöÞõæøóÉö ÍóÑøö ÇáÔøóãúÓö Ýöí Òóãóäö ÇáÕøóíúÝö áöÊóÊóåóíøóÃó áöÞóÈõæáö ÇáúÃóãúØóÇÑö Ýöí ÝóÕúáö ÇáúÎóÑöíÝö æóÇáÔøöÊóÇÁö.
æóÅöÓúäóÇÏõ ÇáÕøóÈøö æóÇáÔøóÞøö æóÇáúÅöäúÈóÇÊö Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúÌóáóÇáóÉö áöÃóäøó Çááøóåó ãõÞóÏøöÑõ äöÙóÇãö ÇáúÃóÓúÈóÇÈö ÇáúãõÄóËøöÑóÉö Ýöí Ðóáößó¡ æóãõÍúßöãõ äóæóÇãöíÓöåóÇ æóãõáúåöãõ ÇáäøóÇÓö ÇÓúÊöÚúãóÇáóåóÇ.
ÝóÇáúÅöÓúäóÇÏõ ãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ Ýöí ÇáúÃóÝúÚóÇáö ÇáËøóáóÇËóÉö. æóÞóÏú ÔóÇÚó Ýöí ÕóÈóÈúäóÇ æó (ÃóäúÈóÊúäóÇ) ÍóÊøóì ÓóÇæóì ÇáúÍóÞöíÞóÉó ÇáúÚóÞúáöíøóÉó.
æóÇäúÊóÕóÈó ÕóÈøðÇ æÔóÞøðÇ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáúãõØúáóÞö áö ÕóÈóÈúäóÇ æÔóÞóÞúäóÇ ãõÄóßøöÏðÇ áöÚóÇãöáöåö áöíóÊóÃóÊøóì Êóäúæöíäõåõ áöãóÇ Ýöí ÇáÊøóäúßöíÑö ãöäó ÇáÏøöáóÇáóÉö Úóáóì ÇáÊøóÚúÙöíãö æóÊóÚúÙöíãõ ßõáøö ÔóíúÁò ÈöãóÇ íõäóÇÓöÈõåõ æóåõæó ÊóÚúÙöíãõ ÊóÚúÌöíÈò.
æóÇáúÝóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÃóäúÈóÊúäÇ áöáÊøóÝúÑöíÚö æóÇáÊøóÚúÞöíÈö æóåõæó Ýöí ßõáøö ÔóíúÁò ÈöÍóÓóÈöåö.
æóÇáúÍóÈøõ ÃõÑöíÏó ãöäúåõ ÇáúãõÞúÊóÇÊõ ãöäúåõ áöáúÅöäúÓóÇäö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ßóãóËóáö ÍóÈøóÉò ÃóäúÈóÊóÊú ÓóÈúÚó ÓóäÇÈöáó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [261] .
æóÇáúÚöäóÈõ: ËóãóÑõ ÇáúßóÑúãö¡ æóíõÊøóÎóÐõ ãöäúåõ ÇáúÎóãúÑõ æóÇáúÎóáøõ¡ æóíõÄúßóáõ ÑóØúÈðÇ¡ æóíõÊøóÎóÐõ ãöäúåõ ÇáÒøóÈöíÈõ.
æóÇáúÞóÖúÈõ: ÇáúÝöÕúÝöÕóÉõ ÇáÑøóØúÈóÉõ¡ ÓõãøöíóÊú ÞóÖúÈðÇ áöÃóäøóåóÇ ÊõÚúáóÝõ áöáÏøóæóÇÈøö ÑóØúÈóÉð ÝóÊõÞóÖøóÈõ¡(30/131)
Ãóíú ÊõÞóØøóÚõ ãóÑøóÉð ÈóÚúÏó ÃõÎúÑóì æóáóÇ ÊóÒóÇáõ ÊõÎóáøöÝõ ãóÇ ÏóÇãó ÇáúãóÇÁõ íóäúÒöáõ ÚóáóíúåóÇ¡ æóÊõÓóãøóì ÇáúÞóÊøó.
æóÇáÒøóíúÊõæäõ: ÇáËøóãóÑõ ÇáøóÐöí íõÚúÕóÑõ ãöäúåõ ÇáÒøóíúÊõ ÇáúãóÚúÑõæÝõ.
æóÇáäøóÎúáõ: ÇáÔøóÌóÑõ ÇáøóÐöí ËóãóÑóÊõåõ ÇáÊøóãúÑõ æóÃóØúæóÇÑõåõ.
æóÇáúÍóÏóÇÆöÞõ: ÌóãúÚõ ÍóÏöíÞóÉò æóåöíó ÇáúÌóäøóÉõ ãöäú äóÎúáò æóßóÑúãò æóÔóÌóÑò ÝæÇßå¡ æóÚóØúÝõåóÇ Úóáóì ÇáäøóÎúáö ãöäú ÚóØúÝö ÇáúÃóÚóãøö Úóáóì ÇáúÃóÎóÕøö¡ æóáöÃóäøó Ýöí ÐößúÑö ÇáúÍóÏóÇÆöÞö ÅöÏúãóÇÌðÇ áöáöÇãúÊöäóÇäö ÈöåóÇ áöÃóäøóåóÇ ãóæóÇÖöÚõ ÊóäóÒøõåöåöãú æóÇÎúÊöÑóÇÝöåöãú.
æóÅöäøóãóÇ ÐõßöÑó ÇáäøóÎúáõ Ïõæäó ËóãóÑóÊöåö¡ æóåõæó ÇáÊøóãúÑõ¡ ÎöáóÇÝðÇ áöãóÇ ÞõÑöäó Èöåö ãöäó ÇáËøöãóÇÑö æóÇáúÝóæóÇßöåö æóÇáúßóáóÃö¡ áöÃóäøó ãóäóÇÝöÚó ÔóÌóÑö ÇáäøóÎöíáö ßóËöíÑóÉñ áóÇ ÊóÞúÊóÕöÑõ Úóáóì ËóãóÑöåö¡ Ýóåõãú íóÞúÊóÇÊõæäó ËóãóÑóÊóåõ ãöäú ÊóãúÑò æóÑõØóÈò æóÈõÓúÑò¡ æóíóÃúßõáõæäó ÌõãøóÇÑóåõ¡ æóíóÔúÑóÈõæäó ãóÇÁó ÚõæÏö ÇáäøóÎúáóÉö ÅöÐóÇ ÔõÞøó Úóäúåõ¡ æóíóÊøóÎöÐõæäó ãöäú äóæóì ÇáÊøóãúÑö ÚóáóÝðÇ áöÅöÈöáöåöãú¡ æóßõáøõ Ðóáößó ãöäó ÇáØøóÚóÇãö¡ ÝóÖúáðÇ Úóäö ÇÊøöÎóÇÐöåöãõ ÇáúÈõíõæÊó æóÇáúÃóæóÇäöíó ãöäú ÎóÔóÈöåö¡ æóÇáúÍõÕúÑó ãöäú ÓóÚóÝöåö¡ æóÇáúÍöÈóÇáó ãöäú áöíÝöåö. ÝóÐößúÑõ ÇÓúãö ÇáÔøóÌóÑóÉö ÇáúÌóÇãöÚóÉö áöåóÐöåö ÇáúãóäóÇÝöÚö ÃóÌúãóÚõ Ýöí ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÈöãõÎúÊóáöÝö ÇáúÃóÍúæóÇáö æóÅöÏúãóÇÌö ÇáöÇãúÊöäóÇäö ÈöæóÝúÑóÉö ÇáäøöÚóãö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÞóÑöíÈðÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøóÈóÃö.
æóÇáúÛõáúÈõ: ÌóãúÚõ ÛóáúÈóÇÁó¡ æóåöíó ãõÄóäøóËõ ÇáúÃóÛúáóÈö¡ æóåõæó ÛóáöíÙõ ÇáÑøóÞóÈóÉö¡ íõÞóÇáõ: ÛóáöÈó ßóÝóÑöÍó¡
íõæÕóÝõ Èöåö ÇáúÅöäúÓóÇäõ æóÇáúÈóÚöíÑõ¡ æóåõæó åõäóÇ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöÛöáóÙö ÃõÕõæáö ÇáÔøóÌóÑö ÝóæóÕúÝõ ÇáúÍóÏóÇÆöÞö Èöåö ÅöãøóÇ Úóáóì ÊóÔúÈöíåö ÇáúÍóÏöíÞóÉö Ýöí ÊóßóÇËõÝö ÃóæúÑóÇÞö ÔóÌóÑöåóÇ æóÇáúÊöÝóÇÝöåóÇ ÈöÔóÎúÕò ÛóáöíÙö ÇáúÃóæúÏóÇÌö æóÇáúÃóÚúÕóÇÈö ÝóÊóßõæäõ ÇÓúÊöÚóÇÑóÉð¡ æóÅöãøóÇ Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö ãóÍúÐõæÝò¡ Ãóíú ÛõáúÈñ ÔóÌóÑõåóÇ¡ Ýóíóßõæäõ äóÚúÊðÇ ÓóÈóÈöíøðÇ æóÊóßõæäõ ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉõ Ýöí ÊóÔúÈöíåö ßõáøö ÔóÌóÑóÉò ÈöÇãúÑóÃóÉò ÛóáöíÙóÉö ÇáÑøóÞóÈóÉö¡ æóÐóáößó ãöäú ãóÍóÇÓöäö ÇáúÍóÏóÇÆöÞö áöÃóäøóåóÇ Êóßõæäõ ÞóÏö ÇÓúÊóßúãóáóÊú ÞõæøóÉó ÇáúÃóÔúÌóÇÑö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: æóÌóäøóÇÊò ÃóáúÝÇÝÇð [ÇáäÈÃ: 16] .
æóÎõÕøóÊö ÇáúÍóÏóÇÆöÞõ ÈöÇáÐøößúÑö áöÃóäøóåóÇ ãóæóÇÖöÚõ ÇáÊøóäóÒøõåö æóÇáöÇÎúÊöÑóÇÝö¡ æóáöÃóäøóåóÇ ÊóÌúãóÚõ ÃóÕúäóÇÝðÇ ãöäó ÇáúÃóÔúÌóÇÑö.
æóÇáúÝóÇßöåóÉõ: ÇáËøöãóÇÑõ ÇáøóÊöí ÊõÄúßóáõ áöáÊøóÝóßøõåö áóÇ áöáöÇÞúÊöíóÇÊö¡ ãöËúáó ÇáÑøõØóÈö æóÇáúÚöäóÈö ÇáÑøóØúÈö æóÇáÑøõãøóÇäö æóÇááøóæúÒö.(30/132)
æóÇáúÃóÈøõ: ÈöÝóÊúÍö ÇáúåóãúÒóÉö æóÊóÔúÏöíÏö ÇáúÈóÇÁö: ÇáúßóáóÃõ ÇáøóÐöí ÊóÑúÚóÇåõ ÇáúÃóäúÚóÇãõ¡ Ñõæöíó Ãóäøó ÃóÈóÇ ÈóßúÑò ÇáÕøöÏøöíÞó ÓõÆöáó Úóäö ÇáúÃóÈøö: ãóÇ åõæó¿ ÝóÞóÇáó: «Ãóíøõ ÓóãóÇÁò ÊõÙöáøõäöí¡ æóÃóíøõ ÃóÑúÖò ÊõÞöáøõäöí ÅöÐóÇ ÞõáúÊõ Ýöí ßöÊóÇÈö Çááøóåö ãóÇ áóÇ Úöáúãó áöí Èöåö» æóÑõæöíó Ãóäøó ÚõãóÑó Èúäó ÇáúÎóØøóÇÈö ÞóÑóÃó íóæúãðÇ Úóáóì ÇáúãöäúÈóÑö: ÝóÃóäúÈóÊúäÇ ÝöíåÇ ÍóÈøðÇ Åöáóì æóÃóÈøðÇ ÝóÞóÇáó: ßõáøõ åóÐóÇ ÞóÏú ÚóÑóÝúäóÇåõ ÝóãóÇ ÇáúÃóÈøõ¿ Ëõãøó ÑóÝóÚó ÚóÕðÇ ßóÇäóÊú Ýöí íóÏöåö¡ æóÞóÇáó: åóÐóÇ áóÚóãúÑõ Çááøóåö åõæó ÇáÊøóßóáøõÝõ ÝóãóÇ Úóáóíúßó íóÇ ÇÈúäó Ãõãøö ÚõãóÑó Ãóäú áóÇ ÊóÏúÑöíó ãóÇ ÇáúÃóÈøõ ÇÈúÊóÛõæÇ ãóÇ Èõíøöäó áóßõãú ãöäú åóÐóÇ ÇáúßöÊóÇÈö ÝóÇÚúãóáõæÇ Èöåö¡ æóãóÇ áóãú ÊóÚúÑöÝõæåõ Ýóßöáõæåõ Åöáóì ÑóÈøöåö» . æóÝöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» Úóäú ÚõãóÑó ÈóÚúÖõ åóÐóÇ ãõÎúÊóÕóÑðÇ.
æóÇáøóÐöí íóÙúåóÑõ áöí Ýöí ÇäúÊöÝóÇÁö Úöáúãö ÇáÕøöÏøöíÞö æóÇáúÝóÇÑõæÞö ÈöãóÏúáõæáö ÇáúÃóÈøö æóåõãóÇ ãöäú ÎõáøóÕö ÇáúÚóÑóÈö áöÃóÍóÏö ÓóÈóÈóíúäö:
ÅöãøóÇ áöÃóäøó åóÐóÇ ÇááøóÝúÙó ßóÇäó ÞóÏú ÊõäõæÓöíó ãöäó ÇÓúÊöÚúãóÇáöåöãú ÝóÃóÍúíóÇåõ ÇáúÞõÑúÂäõ áöÑöÚóÇíóÉö ÇáúÝóÇÕöáóÉö ÝóÅöäøó ÇáúßóáöãóÉó ÞóÏú ÊóÔúÊóåöÑõ Ýöí ÈóÚúÖö ÇáúÞóÈóÇÆöáö Ãóæú Ýöí ÈóÚúÖö ÇáúÃóÒúãóÇäö æóÊõäúÓóì Ýöí ÈóÚúÖöåóÇ ãöËúáó ÇÓúãö ÇáÓøößøöíäö ÚöäúÏó ÇáúÃóæúÓö æóÇáúÎóÒúÑóÌö¡ ÝóÞóÏó
ÞóÇáó ÃóäóÓõ Èúäõ ãóÇáößò: «ãóÇ ßõäøóÇ äóÞõæáõ ÅöáøóÇ ÇáúãõÏúíóÉõ ÍóÊøóì ÓóãöÚúÊõ Þóæúáó ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÐúßõÑõ Ãóäøó ÓõáóíúãóÇäó Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇã ÞóÇáó: «ÇíÊæäí ÈöÇáÓøößøöíäö ÃóÞúÓöãõ ÇáØøöÝúáó ÈóíúäóåõãóÇ äöÕúÝóíúäö»
. æóÅöãøóÇ áöÃóäøó ßóáöãóÉó ÇáúÃóÈøö ÊõØúáóÞõ Úóáóì ÃóÔúíóÇÁó ßóËöíÑóÉò ãöäúåóÇ ÇáäøóÈúÊõ ÇáøóÐöí ÊóÑúÚóÇåõ ÇáúÃóäúÚóÇãõ¡ æóãöäúåóÇ ÇáÊøöÈúäõ¡ æóãöäúåóÇ íóÇÈöÓõ ÇáúÝóÇßöåóÉö¡ ÝóßóÇäó ÅöãúÓóÇßõ ÃóÈöí ÈóßúÑò æóÚõãóÑó Úóäú ÈóíóÇäö ãóÚúäóÇåõ áöÚóÏóãö ÇáúÌóÒúãö ÈöãóÇ ÃóÑóÇÏó Çááøóåõ ãöäúåõ Úóáóì ÇáÊøóÚúíöíäö¡ æóåóáö ÇáúÃóÈøõ ãöãøóÇ íóÑúÌöÚõ Åöáóì Þóæúáöåö: ãóÊÇÚÇð áóßõãú Ãóæú Åöáóì Þóæúáöåö:
æóáöÃóäúÚÇãößõãú Ýöí ÌóãúÚö ãóÇ ÞõÓøöãó ÞóÈúáóåõ.
æóÐóßóÑó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» æóÌúåðÇ ÂÎóÑó ÎóÇÕøðÇ ÈößóáóÇãö ÚõãóÑó ÝóÞóÇáó: «Åöäøó ÇáúÞóæúãó ßóÇäóÊú ÃóßúÈóÑõ åöãøóÊöåöãú ÚóÇßöÝóÉð Úóáóì ÇáúÚóãóáö¡ æóßóÇäó ÇáÊøóÔóÇÛõáõ ÈöÔóíúÁò ãöäó ÇáúÚöáúãö áóÇ íõÚúãóáõ Èöåö ÊóßóáøõÝðÇ ÚöäúÏóåõãú¡ ÝóÃóÑóÇÏó ÚõãóÑõ Ãóäøó ÇáúÂíóÉó ãóÓõæÞóÉñ Ýöí ÇáöÇãúÊöäóÇäö Úóáóì ÇáúÅöäúÓóÇäö. æóÞóÏú Úõáöãó ãöäú ÝóÍúæóì ÇáúÂíóÉö Ãóäøó ÇáúÃóÈøó ÈóÚúÖõ ãóÇ ÃóäúÈóÊóåõ Çááøóåõ áöáúÅöäúÓóÇäö ãóÊóÇÚðÇ áóåõ æóáöÃóäúÚóÇãöåö ÝóÚóáóíúßó ÈöãóÇ åõæó Ãóåóãøõ ãöäó ÇáäøõåõæÖö ÈöÇáÔøõßúÑö áöáøóåö Úóáóì ãóÇ ÊóÈóíøóäó áóßó ãöãøóÇ ÚõÏøöÏó ãöäú äöÚóãöåö æóáóÇ ÊóÊóÔóÇÛóáú Úóäåõ ÈöØóáóÈ ãÚäì ÇáúÃóÈøö æóãóÚúÑöÝóÉö ÇáäøóÈóÇÊö ÇáúÎóÇÕøö ÇáøóÐöí åõæó ÇÓúãñ áóåõ æóÇßúÊóÝö ÈöÇáúãóÚúÑöÝóÉö ÇáúÌõãóáöíøóÉö Åöáóì Ãóäú íóÊóÈóíøóäó áóßó Ýöí ÛóíúÑö åóÐóÇ ÇáúæóÞúÊö¡ Ëõãøó æóÕøóì ÇáäøóÇÓó ÈöÃóäú íóÌúÑõæÇ Úóáóì åóÐóÇ(30/133)
ÝóÅöÐóÇ ÌóÇÁóÊö ÇáÕøóÇÎøóÉõ (33) íóæúãó íóÝöÑøõ ÇáúãóÑúÁõ ãöäú ÃóÎöíåö (34) æóÃõãøöåö æóÃóÈöíåö (35) æóÕóÇÍöÈóÊöåö æóÈóäöíåö (36) áößõáøö ÇãúÑöÆò ãöäúåõãú íóæúãóÆöÐò ÔóÃúäñ íõÛúäöíåö (37) æõÌõæåñ íóæúãóÆöÐò ãõÓúÝöÑóÉñ (38) ÖóÇÍößóÉñ ãõÓúÊóÈúÔöÑóÉñ (39) æóæõÌõæåñ íóæúãóÆöÐò ÚóáóíúåóÇ ÛóÈóÑóÉñ (40) ÊóÑúåóÞõåóÇ ÞóÊóÑóÉñ (41) ÃõæáóÆößó åõãõ ÇáúßóÝóÑóÉõ ÇáúÝóÌóÑóÉõ (42)
ÇáÓøóäóäö ÝöíãóÇ ÃóÔúÈóåó Ðóáößó ãöäú ãõÔúßöáóÇÊö ÇáúÞõÑúÂäö ÇåÜ» . æóáóãú íóÃúÊö ßóáóÇãõ «ÇáúßóÔøóÇÝö» ÈöÃóÒúíóÏó ãöäú ÊóÞúÑöíÑö ÇáúÅöÔúßóÇáö.
æóÞóæúáõåõ: ãóÊÇÚÇð áóßõãú ÍóÇáñ ãöäó ÇáúãóÐúßõæÑóÇÊö íóÚõæÏõ Åöáóì ÌóãöíÚöåóÇ Úóáóì ÞóÇÚöÏóÉö æõÑõæÏö ÇáúÍóÇáö ÈóÚúÏó ãõÝúÑóÏóÇÊò ãõÊóÚóÇØöÝóÉò¡ æóåóÐóÇ äóæúÚñ ãöäó ÇáÊøóäóÇÒõÚö.
æóÞóæúáõåõ: æóáöÃóäúÚÇãößõãú ÚóØúÝõ Þóæúáöåö: áóßõãú æóÇáúãóÊóÇÚõ: ãóÇ íõäúÊóÝóÚõ Èöåö ÒóãóäðÇ Ëõãøó íóäúÞóØöÚõ¡ æóÝöíåö áóÝøñ æóäóÔúÑñ ãõÔóæøöÔñ¡ æóÇáÓøóÇãöÚõ íõÑúÌöÚõ ßõáøó ÔóíúÁò ãöäó ÇáúãóÐúßõæÑóÇÊö Åöáóì ãóÇ íóÕúáõÍõ áóåõ áöÙõåõæÑöåö. æóåóÐöåö ÇáúÍóÇáõ æóÇÞöÚóÉñ ãóæúÞöÚó ÇáúÅöÏúãóÇÌö ÃõÏúãöÌóÊö ÇáúãóæúÚöÙóÉõ æóÇáúãöäøóÉõ Ýöí ÎáÇá ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇá.
[33- 42]
[ÓõæÑóÉ ÚÈÓ (80) : ÇáúÂíóÇÊ 33 Åöáóì 42]
ÝóÅöÐÇ ÌÇÁóÊö ÇáÕøóÇÎøóÉõ (33) íóæúãó íóÝöÑøõ ÇáúãóÑúÁõ ãöäú ÃóÎöíåö (34) æóÃõãøöåö æóÃóÈöíåö (35) æóÕÇÍöÈóÊöåö æóÈóäöíåö (36) áößõáøö ÇãúÑöÆò ãöäúåõãú íóæúãóÆöÐò ÔóÃúäñ íõÛúäöíåö (37)
æõÌõæåñ íóæúãóÆöÐò ãõÓúÝöÑóÉñ (38) ÖÇÍößóÉñ ãõÓúÊóÈúÔöÑóÉñ (39) æóæõÌõæåñ íóæúãóÆöÐò ÚóáóíúåÇ ÛóÈóÑóÉñ (40) ÊóÑúåóÞõåÇ ÞóÊóÑóÉñ (41) ÃõæáÆößó åõãõ ÇáúßóÝóÑóÉõ ÇáúÝóÌóÑóÉõ (42)
ÇáúÝóÇÁõ áöáÊøóÝúÑöíÚö Úóáóì Çááøóæúãö æóÇáÊøóæúÈöíÎö Ýöí Þóæúáöåö: ÞõÊöáó ÇáúÅöäúÓÇäõ ãóÇ ÃóßúÝóÑóåõ [ÚÈÓ: 17] æóãóÇ ÊóÈöÚóåõ ãöäó ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäú Þóæúáöåö: ãöäú Ãóíøö ÔóíúÁò ÎóáóÞóåõ Åöáóì Þóæúáöåö ÃóäøóÇ ÕóÈóÈúäóÇ ÇáúãÇÁó ÕóÈøðÇ [ÚÈÓ: 18- 25] ¡ ÝóÝõÑøöÚó Úóáóì Ðóáößó ÅöäúÐóÇÑñ Èöíóæúãö ÇáúÌóÒóÇÁö¡ ãóÚó ãõäóÇÓóÈóÉö æõÞõæÚö åóÐóÇ ÇáúÅöäúÐóÇÑö ÚóÞöÈó ÇáÊøóÚúÑöíÖö æóÇáÊøóÕúÑöíÍö ÈöÇáöÇãúÊöäóÇäö Ýöí Þóæúáöåö: Åöáì ØóÚÇãöåö [ÚÈÓ: 24] æóÞóæúáöåö:
ãóÊÇÚÇð áóßõãú æóáöÃóäúÚÇãößõãú [ÚÈÓ: 32] Úóáóì äóÍúæö ãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÅöÐÇ ÌÇÁóÊö ÇáØøóÇãøóÉõ ÇáúßõÈúÑì ãöäú ÓõæÑóÉö ÇáäøóÇÒöÚóÇÊö [34] .
æÇáÕøóÇÎøóÉõ: ÕóíúÍóÉñ ÔóÏöíÏóÉñ ãöäú ÕóíúÍóÇÊö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÊóÕõÎøõ ÇáúÃóÓúãóÇÚó¡ Ãóíú ÊõÕöãøõåóÇ.
íõÞóÇáõ: ÕóÎøó íóÕõÎøõ ÞóÇÕöÑðÇ æóãõÊóÚóÏøöíðÇ¡ æóãõÖóÇÑöÚõåõ íóÕõÎøõ ÈöÖóãøö Úóíúäöåö Ýöí ÇáúÍóÇáóíúäö. æóÞóÏö ÇÎúÊóáóÝó Ãóåúáõ ÇááøõÛóÉö Ýöí ÇÔúÊöÞóÇÞöåóÇ ÇÎúÊöáóÇÝðÇ áóÇ ÌóÏúæóì áóåõ¡ æóãóÇ ÐóßóÑúäóÇåõ åõæó ÎõáóÇÕóÉõ Þóæúáö ÇáúÎóáöíáö æóÇáÑøóÇÛöÈö æóåõæó ÃóÍúÓóäõ æóÃóÌúÑóì Úóáóì ÞöíóÇÓö ÇÓúãö ÇáúÝóÇÚöáö ãöäó ÇáËøõáóÇËöíøö¡ ÝóÇáÕøóÇÎøóÉõ ÕóÇÑóÊú Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÚóáóãðÇ ÈöÇáúÛóáóÈóÉö Úóáóì ÍóÇÏöËóÉö íóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö æóÇäúÊöåóÇÁö(30/134)
åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö¡ æóÊóÍúÕõáõ ÕóíúÍóÇÊñ ãöäúåóÇ ÃóÕúæóÇÊñ ÊõÒóáúÒöáõ ÇáúÃóÑúÖó æóÇÕúØöÏóÇãõ ÈóÚúÖö ÇáúßóæóÇßöÈö ÈöÇáúÃóÑúÖö ãóËóáðÇ¡ æóäóÝúÎóÉõ ÇáÕøõæÑö ÇáøóÊöí ÊõÈúÚóËõ ÚöäúÏóåóÇ ÇáäøóÇÓõ.
æó (ÅöÐóÇ) ÙóÑúÝñ æóåõæó ãõÊóÚóáøöÞñ Èö ÌÇÁóÊö ÇáÕøóÇÎøóÉõ æóÌóæóÇÈõåõ Þóæúáõåõ: æõÌõæåñ íóæúãóÆöÐò ãõÓúÝöÑóÉñ ÇáúÂíóÇÊö.
æóÇáúãóÌöíÁõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáúÍõÕõæáö ãóÌóÇÒðÇ¡ ÔõÈøöåó ÍõÕõæáõ íóæúãö ÇáúÌóÒóÇÁö ÈöÔóÎúÕò ÌóÇÁó ãöäú ãóßóÇäò ÂÎóÑó.
æíóæúãó íóÝöÑøõ ÇáúãóÑúÁõ ãöäú ÃóÎöíåö ÈóÏóáñ ãöäú ÅöÐóÇ ÌÇÁóÊö ÇáÕøóÇÎøóÉõ ÈóÏóáðÇ ãõØóÇÈöÞðÇ.
æóÇáúÝöÑóÇÑõ: ÇáúåõÑõæÈõ áöáÊøóÎóáøõÕö ãöäú ãõÎöíÝò.
æóÍóÑúÝõ (ãöäú) åõäóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÈöãóÚúäóì ÇáÊøóÚúáöíáö ÇáøóÐöí íõÚóÏøóì Èöåö ÝöÚúáõ ÇáúÝöÑóÇÑö Åöáóì ÓóÈóÈö ÇáúÝöÑóÇÑö Íöíäó íõÞóÇáõ: ÝóÑøó ãöäó ÇáúÃóÓóÏö¡ æóÝóÑøó ãöäó ÇáúÚóÏõæøö¡ æóÝóÑøó ãöäó ÇáúãóæúÊö¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÈöãóÚúäóì ÇáúãõÌóÇæóÒóÉö ãöËúáó (Úóäú) .
æóßóæúäõ ÃóÞúÑóÈö ÇáäøóÇÓö áöáúÅöäúÓóÇäö íóÝöÑøõ ãöäúåõãú íóÞúÊóÖöí åóæúáó Ðóáößó Çáúíóæúãö ÈöÍóíúËõ ÅöÐóÇ ÑóÃóì ãóÇ íóÍöáøõ ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö ÈöÃóÞúÑóÈö ÇáäøóÇÓö Åöáóíúåö Êóæóåøóãó Ãóäøó ÇáúÝöÑóÇÑó ãöäúåõ íõäúÌöíåö ãöäó ÇáúæõÞõæÚö Ýöí ãöËúáöåö¡ ÅöÐú ÞóÏú Úóáöãó Ãóäøóåõ ßóÇäó ãõãóÇËöáðÇ áóåõãú ÝöíãóÇ ÇÑúÊóßóÈõæåõ ãöäó ÇáúÃóÚúãóÇáö ÝóÐõßöÑóÊú åõäóÇ ÃóÕúäóÇÝñ ãöäó ÇáúÞóÑóÇÈóÉö¡ ÝóÅöäøó ÇáúÞóÑóÇÈóÉó ÂÕöÑóÉñ Êóßõæäõ áóåóÇ Ýöí ÇáäøóÝúÓö ãóÚóÒøóÉñ æóÍöÑúÕñ Úóáóì ÓóáóÇãóÉö ÕóÇÍöÈöåóÇ æóßóÑóÇãóÊöåö. æóÇáúÅöáúÝõ íõÍúÏöËõ Ýöí ÇáäøóÝúÓö ÍöÑúÕðÇ Úóáóì ÇáúãõáóÇÒóãóÉö æóÇáúãõÞóÇÑóäóÉö. æóßöáóÇ åóÐóíúäö ÇáúæöÌúÏóÇäóíúäö íóÕõÏøõ ÕóÇÍöÈóåõ Úóäö ÇáúãõÝóÇÑóÞóÉö ÝóãóÇ Ùóäøõßó Èöåóæúáò íóÛúÔóì Úáì åÐóíúä ÇáæÇÌÏíä ÝóáóÇ íóÊúÑõßõ áóåõãóÇ ãóÌóÇáðÇ Ýöí ÇáäøóÝúÓö.
æóÑõÊøöÈóÊú ÃóÕúäóÇÝõ ÇáúÞóÑóÇÈóÉö Ýöí ÇáúÂíóÉö ÍóÓóÈó ÇáÕøõÚõæÏö ãöäó ÇáÕøöäúÝö Åöáóì ãóäú åõæó ÃóÞúæóì ãöäúåõ ÊóÏóÑøõÌðÇ Ýöí Êóåúæöíáö Ðóáößó Çáúíóæúãö.
ÝóÇÈúÊõÏöÆó ÈöÇáúÃóÎö áöÔöÏøóÉö ÇÊøöÕóÇáöåö ÈöÃóÎöíåö ãöäú Òóãóäö ÇáÕøöÈóÇ ÝóíóäúÔóÃõ ÈöÐóáößó ÅöáúÝñ ÈóíúäóåõãóÇ íóÓúÊóãöÑøõ Øõæáó ÇáúÍóíóÇÉö¡ Ëõãøó ÇÑúÊõÞöíó ãöäó ÇáúÃóÎö Åöáóì ÇáúÃóÈóæóíúäö æóåõãóÇ ÃóÔóÏøõ ÞõÑúÈðÇ áöÇÈúäóíúåöãóÇ¡ æóÞõÏøöãóÊö ÇáúÃõãøõ Ýöí ÇáÐøößúÑö áöÃóäøó ÅöáúÝó ÇÈúäöåóÇ ÈöåóÇ ÃóÞúæóì ãöäúåõ ÈöÃóÈöíåö æóáöáÑøóÚúíö Úóáóì ÇáúÝóÇÕöáóÉö¡ æóÇäúÊõÞöáó Åöáóì ÇáÒøóæúÌóÉö æóÇáúÈóäöíäó æóåõãóÇ ãõÌúÊóãóÚõ ÚóÇÆöáóÉö ÇáúÅöäúÓóÇäö æóÃóÔóÏøõ ÇáäøóÇÓö ÞõÑúÈðÇ Èöåö æóãõáóÇÒóãóÉð.(30/135)
æóÃõØúäöÈó ÈöÊóÚúÏóÇÏö åóÄõáóÇÁö ÇáúÃóÞúÑöÈóÇÁö Ïõæäó Ãóäú íõÞóÇáó: íóæúãó íóÝöÑøõ ÇáúãóÑúÁõ ãöäú ÃóÞúÑóÈö ÞóÑóÇÈóÊöåö ãóËóáðÇ áöÅöÍúÖóÇÑö ÕõæÑóÉö Çáúåóæúáö Ýöí äóÝúÓö ÇáÓøóÇãöÚö.
æóßõáøñ ãöäú åóÄõáóÇÁö ÇáúÞóÑóÇÈóÉö ÅöÐóÇ ÞóÏøóÑúÊóåõ åõæó ÇáúÝóÇÑøó ßóÇäó ãóäú ÐõßöÑó ãóÚóåõ ãóÝúÑõæÑðÇ ãöäúåõ ÅöáøóÇ Þóæúáóåõ:
æóÕÇÍöÈóÊöåö áöÙõåõæÑö Ãóäøó ãóÚúäóÇåõ: æóÇáúãóÑúÃóÉö ãöäú ÕóÇÍöÈöåóÇ¡ ÝóÝöíåö ÇßúÊöÝóÇÁñ¡ æóÅöäøóãóÇ ÐõßöÑóÊú ÈöæóÕúÝö ÇáÕøóÇÍöÈóÉö ÇáÏøóÇáøö Úóáóì ÇáúÞõÑúÈö æóÇáúãõáóÇÒóãóÉö Ïõæäó æóÕúÝö ÇáÒøóæúÌö áöÃóäøó ÇáúãóÑúÃóÉó ÞóÏú Êóßõæäõ ÛóíúÑó ÍóÓóäóÉö ÇáúÚöÔúÑóÉö áöÒóæúÌöåóÇ ÝóáóÇ íóßõæäõ ÝöÑóÇÑõåõ ãöäúåóÇ ßöäóÇíóÉð Úóäú ÔöÏøóÉö Çáúåóæúáö ÝóÐõßöÑó ÈöæóÕúÝö ÇáÕøóÇÍöÈóÉö.
æóÇáúÃóÞúÑóÈõ Ãóäøó åóÐóÇ ÝöÑóÇÑõ ÇáúãõÄúãöäö ãöäú ÞóÑóÇÈóÊöåö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÎóÔúíóÉó Ãóäú íõÄóÇÎóÐó ÈöÊóÈöÚóÊöåöãú ÅöÐú ÈóÞõæÇ Úóáóì ÇáúßõÝúÑö.
æóÊóÚúáöíÞõ ÌóÇÑö ÇáúÃóÞúÑöÈóÇÁö ÈöÝöÚúáö: íóÝöÑøõ ÇáúãóÑúÁõ íóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõãú ÞóÏú æóÞóÚõæÇ Ýöí ÚóÐóÇÈò íóÎúÔóæúäó ÊóÚóÏøöíóåõ Åöáóì ãóäú íóÊøóÕöáõ Èöåöãú.
æóÞóÏö ÇÌúÊóãóÚó Ýöí Þóæúáöåö: íóæúãó íóÝöÑøõ ÇáúãóÑúÁõ ãöäú ÃóÎöíåö Åöáóì ÂÎöÑöåö ÃóÈúáóÛõ ãóÇ íõÝöíÏõ åóæúáó Ðóáößó Çáúíóæúãö ÈöÍóíúËõ áóÇ íóÊúÑõßõ åóæúáõåõ áöáúãóÑúÁö ÈóÞöíøóÉð ãöäú ÑõÔúÏöåö ÝóÅöäøó äóÝúÓó ÇáúÝöÑóÇÑö áöáúÎóÇÆöÝö ãóÓóÈøóÉñ ÝöíãóÇ ÊóÚóÇÑóÝõæåõ áöÏöáóÇáóÊöåö Úóáóì ÌõÈúäö ÕóÇÍöÈöåö æóåõãú íóÊóÚóíøóÑõæäó ÈöÇáúÌõÈúäö æóßóæúäóåõ íóÊúÑõßõ ÃóÚóÒøó ÇáúÃóÚöÒøóÉö Úóáóíúåö ãóÓóÈøóÉñ ÚõÙúãóì.
æóÌõãúáóÉõ: áößõáøö ÇãúÑöÆò ãöäúåõãú íóæúãóÆöÐò ÔóÃúäñ íõÛúäöíåö ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøðÇ áöÒöíóÇÏóÉö Êóåúæöíáö Çáúíóæúãö¡ æóÊóäúæöíäõ ÔóÃúäñ áöáÊøóÚúÙöíãö.
æóÍóíúËõ ßóÇäó ÝöÑóÇÑõ ÇáúãóÑúÁö ãöäó ÇáúÃóÞúÑöÈóÇÁö ÇáúÎóãúÓóÉö íóÞúÊóÖöí ÝöÑóÇÑó ßõáøö ÞóÑöíÈò ãöäú ÃõæáóÆößó ãöäú ãöËúáöåö ßóÇäó ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝõ ÌóÇãöÚðÇ áöáúÌóãöíÚö ÊóÕúÑöíÍðÇ ÈöÐóáößó ÇáúãõÞúÊóÖóì¡ ÝóÞóÇáó: áößõáøö ÇãúÑöÆò ãöäúåõãú íóæúãóÆöÐò ÔóÃúäñ íõÛúäöíåö Ãóíú Úóäö ÇáöÇÔúÊöÛóÇáö ÈöÛóíúÑöåö ãöäó ÇáúãóÐúßõæÑóÇÊö Èóáúåó ÇáöÇÔúÊöÛóÇáó Úóãøóäú åõæó Ïõæäó ÃõæáóÆößó Ýöí ÇáúÞóÑóÇÈóÉö æóÇáÕøõÍúÈóÉö.
æóÇáÔøóÃúäõ: ÇáúÍóÇáõ Çáúãõåöãøõ.
æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúÎóÈóÑö Ýöí Þóæúáöåö: áößõáøö ÇãúÑöÆò Úóáóì ÇáúãõÈúÊóÏóÃö áöíóÊóÃóÊøóì ÊóäúßöíÑõ ÔóÃúäñ ÇáÏøóÇáøö Úóáóì ÇáÊøóÚúÙöíãö áöÃóäøó ÇáúÚóÑóÈó áóÇ íóÈúÊóÏöÆõæäó ÈöÇáäøóßöÑóÉö Ýöí ÌõãúáóÊöåóÇ ÅöáøóÇ ÈöãõÓóæøöÛò ãöäú ãõÓóæøöÛóÇÊò ÚóÏøóåóÇ ÇáäøõÍóÇÉõ ÈöÖúÚóÉó ÚóÔóÑó ãõÓóæøöÛðÇ¡ æóãöäúåóÇ ÊóÞúÏöíãõ ÇáúÎóÈóÑö Úóáóì ÇáúãõÈúÊóÏóÃö.(30/136)
æóÇáúÅöÛúäóÇÁõ: ÌóÚúáõ ÇáúÛóíúÑö ÛóäöíøðÇ¡ Ãóíú ÛóíúÑó ãõÍúÊóÇÌò áöÔóíúÁò Ýöí ÛóÑóÖöåö. æóÃóÕúáõ ÇáúÅöÛúäóÇÁö æóÇáúÛöäóì:
ÍõÕõæáõ ÇáäøóÇÝöÚö ÇáúãõÍúÊóÇÌö Åöáóíúåö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ÃõÛúäöí Úóäúßõãú ãöäó Çááøóåö ãöäú ÔóíúÁò [íõæÓõÝ: 67]
æóÞóÇáó: ãóÇ ÃóÛúäì Úóäøöí ãÇáöíóåú [ÇáÍÇÞÉ: 28] . æóÞóÏö ÇÓúÊõÚúãöáó åõäóÇ Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÅöÔúÛóÇáö æóÇáúÅöÔúÛóÇáõ ÃóÚóãøõ.
ÝóÇÓúÊõÚúãöáó ÇáúÅöÛúäóÇÁõ ÇáøóÐöí åõæó äóÝúÚñ Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÅöÔúÛóÇáö ÇáúÃóÚóãøö Úóáóì æóÌúåö ÇáúãóÌóÇÒö ÇáúãõÑúÓóáö Ãóæö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ÅöíãóÇÁð Åöáóì Ãóäøó ÇáúãõÄúãöäöíäó íóÔúÛóáõåõãú Úóäú ÞóÑóÇÈóÊöåöãõ ÇáúãõÔúÑößöíäó ÝóÑúØõ ÇáäøóÚöíãö æóÑóÝúÚõ ÇáÏøóÑóÌóÇÊö ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ ÚóÞöÈóåõ: æõÌõæåñ íóæúãóÆöÐò ãõÓúÝöÑóÉñ Åöáóì ÂÎöÑö ÇáÓøõæÑóÉö.
æóÌõãúáóÉõ: æõÌõæåñ íóæúãóÆöÐò ãõÓúÝöÑóÉñ ÌóæóÇÈõ (ÅöÐóÇ) ¡ Ãóíú ÅöÐóÇ ÌóÇÁóÊö ÇáÕøóÇÎøóÉõ ßóÇäó ÇáäøóÇÓõ ÕöäúÝóíúäö ÕöäúÝñ æõÌõæåõåõãú ãõÓúÝöÑóÉñ æóÕöäúÝñ æõÌõæåõåõãú ãõÛúÈóÑøóÉñ.
æóÞõÏøöãó åõäóÇ ÐößúÑõ æõÌõæåö Ãóåúáö ÇáäøóÚöíãö Úóáóì æõÌõæåö Ãóåúáö ÇáúÌóÍöíãö ÎöáóÇÝó Þóæúáöåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøóÇÒöÚóÇÊö [37] ÝóÃóãøóÇ ãóäú ØóÛì Ëõãøó Þóæúáöåö: æóÃóãøóÇ ãóäú ÎÇÝó ãóÞÇãó ÑóÈøöåö [ÇáäÇÒÚÇÊ: 40] Åöáóì ÂÎöÑöåö áöÃóäøó åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉó ÃõÞöíãóÊú Úóáóì ÚöãóÇÏö ÇáÊøóäúæöíåö ÈöÔóÃúäö ÑóÌõáò ãöäú ÃóÝóÇÖöáö ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáÊøóÍúÞöíÑö áöÔóÃúäö ÚóÙöíãò ãöäú ÕóäóÇÏöíÏö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÝóßóÇäó ÍóÙøõ ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ãóÞúÕõæÏðÇ ãóÓõæÞðÇ Åöáóíúåö ÇáúßóáóÇãõ æóßóÇäó ÍóÙøõ ÇáúãõÄúãöäöíäó åõæó ÇáúãõáúÊóÝóÊó Åöáóíúåö ÇÈúÊöÏóÇÁð¡ æóÐóáößó ãä Þóæúáöåö: æóãÇ íõÏúÑöíßó áóÚóáøóåõ íóÒøóßøóì [ÚÈÓ: 3] Åöáóì ÂÎöÑöåö¡ Ëõãøó Þóæúáöåö: ÃóãøóÇ ãóäö ÇÓúÊóÛúäì ÝóÃóäúÊó áóåõ ÊóÕóÏøóì [ÚÈÓ: 5¡ 6] .
æóÃóãøóÇ ÓõæÑóÉõ ÇáäøóÇÒöÚóÇÊö ÝóÞóÏú ÈõäöíóÊú Úóáóì ÊóåúÏöíÏö ÇáúãõäúßöÑöíäó áöáúÈóÚúËö ÇÈúÊöÏóÇÁð ãöäú Þóæúáöåö: íóæúãó ÊóÑúÌõÝõ ÇáÑøóÇÌöÝóÉõ ÊóÊúÈóÚõåóÇ ÇáÑøóÇÏöÝóÉõ ÞõáõæÈñ íóæúãóÆöÐò æÇÌöÝóÉñ [ÇáäÇÒÚÇÊ: 6- 8] ÝóßóÇäó ÇáÓøöíóÇÞõ áöáÊøóåúÏöíÏö æóÇáúæóÚöíÏö æóÊóåúæöíáö ãóÇ íóáúÞóæúäóåõ íóæúãó ÇáúÍóÔúÑö¡ æóÃóãøóÇ ÐößúÑõ ÍóÙøö ÇáúãõÄúãöäöíäó íóæúãóÆöÐò ÝóÞóÏú ÏóÚóÇ Åöáóì ÐößúÑöåö ÇáöÇÓúÊöØúÑóÇÏõ Úóáóì ÚóÇÏóÉö ÇáúÞõÑúÂäö ãöäú ÊóÚúÞöíÈö ÇáÊøóÑúåöíÈö ÈöÇáÊøóÑúÛöíÈö.
æóÊóäúßöíÑõ æõÌõæåñ ÇáúÃóæøóáö æóÇáËøóÇäöí áöáÊøóäúæöíÚö¡ æóÐóáößó ãõÓóæøöÛõ æõÞõæÚöåöãóÇ ãõÈúÊóÏóÃð.
æóÅöÚóÇÏóÉõ íóæúãóÆöÐò áöÊóÃúßöíÏö ÇáÑøóÈúØö Èóíúäó ÇáÔøóÑúØö æóÌóæóÇÈöåö æóáöØõæáö ÇáúÝóÕúáö ÈóíúäóåõãóÇ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ:
æõÌõæåñ ãõÓúÝöÑóÉñ íóæúãó íóÝöÑøõ ÇáúãóÑúÁõ ãöäú ÃóÎöíåö Åöáóì ÂÎöÑöåö.
æóÞóÏú ÃóÛúäóÊú ÅöÚóÇÏóÉõ íóæúãóÆöÐò Úóäú ÑóÈúØö ÇáúÌóæóÇÈö ÈöÇáúÝóÇÁö.
æóÇáúãõÓúÝöÑóÉõ ÐóÇÊõ ÇáúÅöÓúÝóÇÑö¡ æóÇáúÅöÓúÝóÇÑõ ÇáäøõæÑõ æóÇáÖøöíóÇÁõ íõÞóÇáõ: ÃóÓúÝóÑó ÇáÕøõÈúÍõ¡ ÅöÐóÇ ÙóåóÑó ÖóæúÁõ ÇáÔøóãúÓö Ýöí ÃõÝõÞö ÇáúÝóÌúÑö¡ Ãóíú æõÌõæåñ ãõÊóåóáøöáóÉñ ÝóÑóÍðÇ æóÚóáóíúåóÇ ÃóËóÑõ ÇáäøóÚöíãö.(30/137)
æó (ÖÇÍößóÉñ) Ãóíú ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáÓøõÑõæÑö.
æó (ãõÓúÊóÈúÔöÑóÉñ) ãóÚúäóÇåõ ÝóÑöÍóÉñ¡ æóÇáÓøöíäõ æóÇáÊøóÇÁõ Ýöíåö áöáúãõÈóÇáóÛóÉö ãöËúáó: ÇÓúÊóÌóÇÈó¡ æóíõÞóÇáõ: ÈóÔóÑó¡
Ãóíú ÝóÑöÍó æóÓõÑøó¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó íóÇ ÈõÔúÑì åóÐóÇ ÛõáÇãñ [íõæÓõÝ: 19] Ãóíú íóÇ ÝóÑúÍóÊöí.
æóÅöÓúäóÇÏõ ÇáÖøóÍößö æóÇáöÇÓúÊöÈúÔóÇÑö Åöáóì ÇáúæõÌõæåö ãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ áöÃóäøó ÇáúæõÌõæåó ãóÍóáøõ ÙõåõæÑö ÇáÖøóÍößö æóÇáöÇÓúÊöÈúÔóÇÑö¡ Ýóåõæó ãöäú ÅöÓúäóÇÏö ÇáúÝöÚúáö Åöáóì ãóßóÇäöåö¡ æóáóßó Ãóäú ÊóÌúÚóáó ÇáúæõÌõæåó ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇáÐøóæóÇÊö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóíóÈúÞì æóÌúåõ ÑóÈøößó [ÇáÑøóÍúãóä: 27] .
æóåóÐöåö æõÌõæåõ Ãóåúáö ÇáúÌóäøóÉö ÇáúãõØúãóÆöäøöíäó ÈóÇáðÇ ÇáúãõßúÑóãöíäó ÚóÑúÖðÇ æóÍõÖõæÑðÇ.
æóÇáúÛóÈóÑóÉõ ÈöÝóÊúÍóÊóíúäö ÇáúÛõÈóÇÑõ ßõáøõåõ¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ ÃóäøóåóÇ ãõÚóÝøóÑóÉñ ÈöÇáúÛõÈóÇÑö ÅöåóÇäóÉð æóãöäú ÃóËóÑö ÇáúßóÈóæóÇÊö.
æÊóÑúåóÞõåÇ ÊóÛúáöÈõ ÚóáóíúåóÇ æóÊóÚúáõæåóÇ.
æóÇáúÞóÊóÑóÉõ: ÈöÝóÊúÍóÊóíúäö ÔöÈúåõ ÏõÎóÇäò íóÛúÔóì ÇáúæóÌúåó ãöäó ÇáúßóÑúÈö æóÇáúÛóãøö¡ ßóÐóÇ ÞóÇáó ÇáÑøóÇÛöÈõ¡ æóåõæó ÛóíúÑõ ÇáúÛóÈóÑóÉö ßóãóÇ ÊóÞúÊóÖöíåö ÇáúÂíóÉõ áöÆóáøóÇ íóßõæäó ãöäó ÇáúÅöÚóÇÏóÉö¡ æóåöíó ÎöáóÇÝõ ÇáúÃóÕúáö æóáóÇ ÏóÇÚöíó ÅöáóíúåóÇ.
æóÓóæøóì ÈóíúäóåõãóÇ ÇáúÌóæúåóÑöíøõ æóÊóÈöÚóåõ ÇÈúäõ ãóäúÙõæÑò æóÕóÇÍöÈõ «ÇáúÞóÇãõæÓö» .
æóåóÐöåö æõÌõæåõ Ãóåúáö ÇáúßõÝúÑö¡ íõÚúáóãõ Ðóáößó ãöäú ÓöíóÇÞö åóÐóÇ ÇáÊøóäúæöíÚö¡ æóÞóÏú ÕõÑøöÍó ÈöÐóáößó ÈöÞóæúáöåö:
ÃõæáÆößó åõãõ ÇáúßóÝóÑóÉõ ÇáúÝóÌóÑóÉõ ÒöíóÇÏóÉð Ýöí ÊóÔúåöíÑö ÍóÇáöåöãõ ÇáúÝóÙöíÚö áöáÓøóÇãöÚöíäó.
æóÌöíÁó ÈöÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö áöÒöíóÇÏóÉö ÇáúÅöíÖóÇÍö ÊóÔúåöíÑðÇ ÈöÇáúÍóÇáóÉö ÇáøóÊöí ÓóÈøóÈóÊú áóåõãú Ðóáößó.
æóÖóãöíÑõ ÇáúÝóÕúáö åõäóÇ áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáÊøóÞúæóì.
æóÃõÊúÈöÚó æóÕúÝõ ÇáúßóÝóÑóÉõ ÈöæóÕúÝö ÇáúÝóÌóÑóÉõ ãóÚó Ãóäøó æóÕúÝó ÇáúßõÝúÑö ÃóÚúÙóãõ ãöäú æóÕúÝö ÇáúÝõÌõæÑö áöãóÇ Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÝõÌõæÑö ãöäú ÎóÓóÇÓóÉö ÇáúÚóãóáö ÝóÐõßöÑó æÕÝÇåã ÇáÏÇáÇä Úáì ãóÌúãõæÚö ÝóÓóÇÏö ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏö æóÝóÓóÇÏö ÇáúÚóãóáö.
æóÐößúÑõ æóÕúÝö ÇáúÝóÌóÑóÉõ ÈöÏõæäö ÚóÇØöÝò íõÝöíÏõ Ãóäøóåõãú ÌóãóÚõæÇ Èóíúäó ÇáúßõÝúÑö æóÇáúÝõÌõæÑö.(30/138)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøóÍöíãö
81- ÓõæÑóÉõ ÇáÊøóßúæöíÑö
áóãú íóËúÈõÊú Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäøóåõ ÓóãøóÇåóÇ ÊóÓúãöíóÉð ÕóÑöíÍóÉð¡
æóÝöí ÍóÏöíËö ÇáÊøöÑúãöÐöíøö Úóäö ÇÈúäö ÚõãóÑó ÞóÇáó: ÞóÇáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ãóäú ÓóÑøóåõ Ãóäú íóäúÙõÑó Åöáóì íóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö ßóÃóäøóåõ ÑóÃúíõ Úóíúäò ÝóáúíóÞúÑóÃú ÅöÐóÇ ÇáÔøóãúÓõ ßõæøöÑóÊú¡ æóÅöÐÇ ÇáÓøóãóÇÁõ ÇäúÝóØóÑóÊú¡ æóÅöÐÇ ÇáÓøóãóÇÁõ ÇäúÔóÞøóÊú»
æóáóíúÓó åóÐóÇ ÕóÑöíÍðÇ Ýöí ÇáÊøóÓúãöíóÉö áöÃóäøó ÕöÝóÉó íóæúã ÇáúÞöíóÇãóÉ áóíÓÊ Ýöí ÌóãöíÚö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö Èóáú åõæó Ýöí ÇáúÂíóÇÊö ÇáúÃõæóáö ãöäúåóÇ¡ ÝóÊóÚóíøóäó Ãóäøó ÇáúãóÚúäóì: ÝóáúíóÞúÑóÃú åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö¡ æóÚõäúæöäóÊú Ýöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» æóÝöí «ÌóÇãöÚö ÇáÊøöÑúãöÐöíøö» «ÓõæÑóÉó ÅöÐóÇ ÇáÔøóãúÓõ ßõæøöÑóÊú» ¡ æóßóÐóáößó ÚóäúæóäóåóÇ ÇáØøóÈóÑóíøõ.
æóÃóßúËóÑõ ÇáÊøóÝóÇÓöíÑö íõÓóãøõæäóåóÇ «ÓõæÑóÉó ÇáÊøóßúæöíÑö» æóßóÐóáößó ÊóÓúãöíóÊõåóÇ Ýöí ÇáúãóÕóÇÍöÝö æóåõæó ÇÎúÊöÕóÇÑñ áöãóÏúáõæáö «ßõæøöÑóÊú» .
æóÊõÓóãøóì «ÓõæÑóÉó ßõæøöÑóÊú» ÊóÓúãöíóÉð ÈöÍößóÇíóÉö áóÝúÙò æóÞóÚó ÝöíåóÇ. æóáóãú íóÚõÏøóåóÇ Ýöí «ÇáúÅöÊúÞóÇäö» ãóÚó ÇáÓøõæóÑö ÇáøóÊöí áóåóÇ ÃóßúËóÑõ ãöäó ÇÓúãò.
æóåöíó ãóßøöíøóÉñ ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö.
æóåöíó ãóÚúÏõæÏóÉñ ÇáÓøóÇÈöÚóÉó Ýöí ÚöÏóÇÏö äõÒõæáö ÓõæóÑö ÇáúÞõÑúÂäö¡ äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö ÇáúÝóÇÊöÍóÉö æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúáóì.
æóÚóÏóÏõ ÂíöåóÇ ÊÓÚ æóÚöÔúÑõæäó.
ÃÛÑÇÖåÇ
ÇÔúÊóãóáóÊú Úóáóì ÊóÍúÞöíÞö ÇáúÌóÒóÇÁö ÕóÑöíÍðÇ.(30/139)
ÅöÐóÇ ÇáÔøóãúÓõ ßõæøöÑóÊú (1) æóÅöÐóÇ ÇáäøõÌõæãõ ÇäúßóÏóÑóÊú (2) æóÅöÐóÇ ÇáúÌöÈóÇáõ ÓõíøöÑóÊú (3) æóÅöÐóÇ ÇáúÚöÔóÇÑõ ÚõØøöáóÊú (4) æóÅöÐóÇ ÇáúæõÍõæÔõ ÍõÔöÑóÊú (5) æóÅöÐóÇ ÇáúÈöÍóÇÑõ ÓõÌøöÑóÊú (6) æóÅöÐóÇ ÇáäøõÝõæÓõ ÒõæøöÌóÊú (7) æóÅöÐóÇ ÇáúãóæúÁõæÏóÉõ ÓõÆöáóÊú (8) ÈöÃóíøö ÐóäúÈò ÞõÊöáóÊú (9) æóÅöÐóÇ ÇáÕøõÍõÝõ äõÔöÑóÊú (10) æóÅöÐóÇ ÇáÓøóãóÇÁõ ßõÔöØóÊú (11) æóÅöÐóÇ ÇáúÌóÍöíãõ ÓõÚøöÑóÊú (12) æóÅöÐóÇ ÇáúÌóäøóÉõ ÃõÒúáöÝóÊú (13) ÚóáöãóÊú äóÝúÓñ ãóÇ ÃóÍúÖóÑóÊú (14)
æóÚóáóì ÅöËúÈóÇÊö ÇáúÈóÚúËö æóÇÈúÊõÏöÆó ÈöæóÕúÝö ÇáúÃóåúæóÇáö ÇáøóÊöí ÊóÊóÞóÏøóãõåõ æóÇäúÊõÞöáó Åöáóì æóÕúÝö ÃóåúæóÇáò
ÊóÞóÚõ ÚóÞöÈóåõ.
æóÚóáóì ÇáÊøóäúæöíåö ÈöÔóÃúäö ÇáúÞõÑúÂäö ÇáøóÐöí ßóÐøóÈõæÇ Èöåö áöÃóäøóåõ ÃóæúÚóÏóåõãú ÈöÇáúÈóÚúËö ÒöíóÇÏóÉð áöÊóÍúÞöíÞö æõÞõæÚö ÇáúÈóÍúË ÅöÐÇ ÑóãóæõÇ ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáúÌõäõæäö æóÇáúÞõÑúÂäó ÈöÃóäøóåõ íóÃúÊöíåö Èöåö ÔóíúØóÇä.
[1- 14]
[ÓõæÑóÉ ÇáÊßæíÑ (81) : ÇáúÂíóÇÊ 1 Åöáóì 14]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
ÅöÐóÇ ÇáÔøóãúÓõ ßõæøöÑóÊú (1) æóÅöÐóÇ ÇáäøõÌõæãõ ÇäúßóÏóÑóÊú (2) æóÅöÐóÇ ÇáúÌöÈÇáõ ÓõíøöÑóÊú (3) æóÅöÐóÇ ÇáúÚöÔÇÑõ ÚõØøöáóÊú (4)
æóÅöÐóÇ ÇáúæõÍõæÔõ ÍõÔöÑóÊú (5) æóÅöÐóÇ ÇáúÈöÍÇÑõ ÓõÌøöÑóÊú (6) æóÅöÐóÇ ÇáäøõÝõæÓõ ÒõæøöÌóÊú (7) æóÅöÐóÇ ÇáúãóæúÄõÏóÉõ ÓõÆöáóÊú (8) ÈöÃóíøö ÐóäúÈò ÞõÊöáóÊú (9)
æóÅöÐóÇ ÇáÕøõÍõÝõ äõÔöÑóÊú (10) æóÅöÐóÇ ÇáÓøóãÇÁõ ßõÔöØóÊú (11) æóÅöÐóÇ ÇáúÌóÍöíãõ ÓõÚøöÑóÊú (12) æóÅöÐóÇ ÇáúÌóäøóÉõ ÃõÒúáöÝóÊú (13) ÚóáöãóÊú äóÝúÓñ ãóÇ ÃóÍúÖóÑóÊú (14)
ÇáöÇÝúÊöÊóÇÍõ Èö ÅöÐóÇ ÇÝúÊöÊóÇÍñ ãõÔóæøöÞñ áöÃóäøó ÅöÐóÇ ÙóÑúÝñ íóÓúÊóÏúÚöí ãõÊóÚóáøóÞðÇ¡ æóáöÃóäøóåõ ÃóíúÖðÇ ÔóÑúØñ íõÄúÐöäõ ÈöÐößúÑö ÌóæóÇÈò ÈóÚúÏóåõ¡ ÝóÅöÐóÇ ÓóãöÚóåõ ÇáÓøóÇãöÚõ ÊóÑóÞøóÈó ãóÇ ÓóíóÃúÊöí ÈÚÏå ÝóÚöäúÏó ãóÇ íóÓúãóÚõåõ íóÊóãóßøóäõ ãöäú äóÝúÓöåö ßóãóÇáó Êóãóßøõäò¡ æóÎóÇÕøóÉð ÈöÇáúÅöØúäóÇÈö ÈöÊóßúÑöíÑö ßóáöãóÉö ÅöÐóÇ æóÊóÚóÏøõÏö ÇáúÌõãóáö ÇáøóÊöí ÃõÖöíÝó ÅöáóíúåóÇ ÇËúäóÊóíú ÚóÔúÑóÉó ãóÑøóÉð¡ ÝóÅöÚóÇÏóÉõ ßóáöãóÉö ÅöÐóÇ ÈóÚúÏó æóÇæö ÇáúÚóØúÝö Ýöí åóÐöåö ÇáúÌõãóáö ÇáúãõÊóÚóÇØöÝóÉö ÅöØúäóÇÈñ¡ æóåóÐóÇ ÇáúÅöØúäóÇÈõ ÇÞúÊóÖóÇåõ ÞóÕúÏõ ÇáÊøóåúæöíáö¡ æóÇáÊøóåúæöíáõ ãöäú ãõÞúÊóÖóíóÇÊö ÇáúÅöØúäóÇÈö æóÇáÊøóßúÑöíÑö¡ ßóãóÇ Ýöí ÞóÕöíÏóÉö ÇáúÍóÇÑöËö Èúäö ÚóÈøóÇÏò ÇáúÈóßúÑöíøö:
ÞóÑøöÈóÇ ãóÑúÈóØó ÇáäøóÚóÇãóÉö ãöäøöí ÅöáóÎú æóÝöí ÅöÚóÇÏóÉö ÅöÐóÇ ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóäøó ãóÖúãõæäó ßõáøö ÌõãúáóÉò ãöäú åóÐöåö ÇáúÌõãóáö ÇáËøöäúÊóíú ÚóÔúÑóÉó ãõÓúÊóÞöáøñ ÈöÍõÕõæáö ãóÖúãõæäö ÌõãúáóÉö ÇáúÌóæóÇÈö ÚöäúÏó ÍõÕõæáöåö ÈöÞóØúÚö ÇáäøóÙóÑö Úóäú ÊóÝóÇæõÊö ÒóãóÇäö ÍõÕõæáö ÇáÔøõÑõæØö ÝóÅöäøó Òóãóäó ÓõÄóÇáö ÇáúãóæúÁõæÏóÉö æóäóÔúÑö ÇáÕøõÍõÝö ÃóÞúÑóÈõ áöÚöáúãö ÇáäøõÝõæÓö ÈöãóÇ ÃóÍúÖóÑóÊú ÃóÞúÑóÈõ ãöäú ÒóãóÇäö ÊóßúæöíÑö ÇáÔøóãúÓö æóãóÇ ÚõØöÝó Úóáóíúåö ãöãøóÇ íóÍúÕõáõ ÞóÈúáó ÇáúÈóÚúËö.(30/140)
æóÞóÏú ÐõßöÑó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö ÇËúäóÇ ÚóÔóÑó ÍóÏóËðÇ ÝóÓöÊøóÉñ ãöäúåóÇ ÊóÍúÕõáõ Ýöí ÂÎöÑö ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóæöíøóÉö¡ æóÓöÊøóÉñ ãöäúåóÇ ÊóÍúÕõáõ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö.
æóßóÇäóÊö ÇáúÌõãóáõ ÇáøóÊöí ÌõÚöáóÊú ÔõÑõæØðÇ áö ÅöÐóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãõÝúÊóÊóÍóÉð ÈöÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö ÇáúãõÎúÈóÑö Úóäúåõ ÈöãõÓúäóÏò ÝöÚúáöíøò Ïõæäó ßóæúäöåóÇ ÌõãóáðÇ ÝöÚúáöíøóÉð æóÏõæäó ÊóÞúÏöíÑö ÃóÝúÚóÇáò ãóÍúÐõæÝóÉò ÊõÝóÓøöÑõåóÇ ÇáúÃóÝúÚóÇáõ ÇáúãóÐúßõæÑóÉõ æóÐóáößó íõÄóíøöÏõ Þóæúáó äõÍóÇÉö ÇáúßõæÝóÉö ÈöÌóæóÇÒö æõÞõæÚö ÔóÑúØö ÅöÐóÇ ÌõãúáóÉð ÛóíúÑó ÝÚáíÉ æóåõæó ÇáÑøóÇÌöÚ áöÃóäøó ÅöÐóÇ ÛóíúÑõ ÚóÑöíÞóÉò Ýöí ÇáÔøóÑúØö. æóåóÐóÇ ÇáúÃõÓúáõæÈõ áöÞóÕúÏö ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÐößúÑö ãóÇ ÃõÓúäöÏóÊú Åöáóíúåö ÇáúÃóÝúÚóÇáõ ÇáøóÊöí íóÛúáöÈõ Ãóäú Êóßõæäó ÔõÑõæØðÇ áö ÅöÐóÇ áöÃóäøó ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁó ÈöåóÇ ÃóÏúÎóáõ Ýöí ÇáÊøóåúæöíáö
æóÇáÊøóÔúæöíÞö æóáöíõÝöíÏó Ðóáößó ÇáÊøóÞúÏöíãõ Úóáóì ÇáúãõÓúäóÏö ÇáúÝöÚúáöíøö ÊóÞóæøöíó ÇáúÍõßúãö æóÊóÃúßöíÏóåõ Ýöí ÌóãöíÚö Êöáúßó ÇáúÌõãóáö ÑóÏøðÇ Úóáóì ÅöäúßóÇÑö ãõäúßöÑöíåö ÝóáöÐóáößó Þöíáó: ÅöÐóÇ ÇáÔøóãúÓõ ßõæøöÑóÊú æóáóãú íõÞóáú: ÅöÐóÇ ßõæøöÑóÊö ÇáÔøóãúÓõ¡ æóåóßóÐóÇ äóÙóÇÆöÑõåõ.
æóÌóæóÇÈõ ÇáÔøõÑõæØö ÇáöÇËúäóíú ÚóÔóÑó åõæó Þóæúáõåõ: ÚóáöãóÊú äóÝúÓñ ãóÇ ÃóÍúÖóÑóÊú æóÊóÊóÚóáøóÞõ Èöåö ÇáÙøõÑõæÝõ ÇáúãõÔúÑóÈóÉõ ãóÚúäóì ÇáÔøóÑúØö.
æóÕöíÛóÉõ ÇáúãóÇÖöí Ýöí ÇáúÌõãóáö ÇáËøöäúÊóíú ÚóÔúÑóÉó ÇáúæóÇÑöÏóÉö ÔõÑõæØðÇ áö ÅöÐóÇ ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ãóÚúäóì ÇáöÇÓúÊöÞúÈóÇáö ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì ÊóÍóÞøõÞö æõÞõæÚö ÇáÔøóÑúØö.
æóÊóßúæöíÑõ ÇáÔøóãúÓö: ÝóÓóÇÏõ ÌöÑúãöåóÇ áöÊóÏóÇÎõáö ÙóÇåöÑöåóÇ Ýöí ÈóÇØöäöåóÇ ÈöÍóíúËõ íóÎúÊóáøõ ÊóÑúßöíÈõåóÇ ÝóíóÎúÊóáøõ áöÇÎúÊöáóÇáöåö äöÙóÇãõ ÓóíúÑöåóÇ¡ ãä Þóæúáöåöãú: ßóæøóÑó ÇáúÚöãóÇãóÉó¡ ÅöÐóÇ ÃóÏúÎóáó ÈóÚúÖóåóÇ Ýöí ÈóÚúÖò æóáóÝøóåóÇ¡ æóÞóÑöíÈñ ãöäú åóÐóÇ ÇáúÅöØúáóÇÞö ÅöØúáóÇÞõ ÇáØøóíøö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóæúãó äóØúæöí ÇáÓøóãÇÁó ßóØóíøö ÇáÓøöÌöáøö áöáúßõÊõÈö [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 104] .
æóÝõÓøöÑó ßõæøöÑóÊú ÈöãóÚúäóì ÛõæøöÑóÊú. ÑóæóÇåõ ÇáØøóÈóÑóíøõ Úóäö ÇÈúäö ÌõÈóíúÑò æóÞóÇáó: åöíó ßóáöãóÉñ ãõÚóÑøóÈóÉñ Úóäö ÇáúÝóÇÑöÓöíøóÉö æóÃóäøó ÃóÕúáóåóÇ ÈöÇáúÝóÇÑöÓöíøóÉö ßõæÑõ ÈößúÑú (ÈöÖóãøö ÇáúßóÇÝö ÇáúÃõæáóì æóÓõßõæäö ÇáÑøóÇÁö ÇáúÃóÎöíÑóÉö) æóÚóáóì Ðóáößó ÚõÏøóÊú åóÐöåö ÇáúßóáöãóÉõ ãöãøóÇ æóÞóÚó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ãöäó ÇáúãõÚóÑøóÈö. æóÞóÏú ÚóÏøóåóÇ ÇÈúäõ ÇáÓøõÈúßöíøö Ýöí äóÙúãöåö ÇáúßóáöãóÇÊö ÇáúãõÚóÑøóÈóÉö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö.
æóÅöÐóÇ ÒóÇáó ÖóæúÁõ ÇáÔøóãúÓö ÇäúßóÏóÑóÊö ÇáäøõÌõæãõ áöÃóäøó ãõÚúÙóãóåóÇ íóÓúÊóäöíÑõ ãöäó ÇäúÚößóÇÓö äõæÑö ÇáÔøóãúÓö ÚóáóíúåóÇ.
æóÇáöÇäúßöÏóÇÑõ: ãõØóÇæöÚõ ßóÏøóÑóåõ ÇáúãõÖóÇÚóÝö Úóáóì ÛóíúÑö ÞöíóÇÓò¡ Ãóíú ÍóÕóáó áöáäøõÌõæãö(30/141)
ÇäúßöÏóÇÑñ ãöäú ÊóßúÏöíÑö ÇáÔøóãúÓö áóåóÇ Íöíäó ÒóÇáó ÚóäúåóÇ ÇäúÚößóÇÓõ äõæÑöåóÇ¡ ÝóáöÐóáößó ÐõßöÑó ãõØóÇæöÚõ ßóÏøóÑó Ïõæäó ÐößúÑö ÝóÇÚöáö ÇáÊøóßúÏöíÑö.
æóÇáúßõÏúÑóÉõ: ÖöÏøõ ÇáÕøóÝóÇÁö ßóÊóÛóíøõÑö áóæúäö ÇáúãóÇÁö æóäóÍúæöåö.
æóÝõÓøöÑó ÇáöÇäúßöÏóÇÑõ ÈöÇáÊøóÓóÇÞõØö æóÇáöÇäúÞöÖóÇÖö¡ æóÃóäúÔóÏõæÇ Þóæúáó ÇáúÚóÌøóÇÌö íóÕöÝõ ÈóÇÒöíðÇ:
ÃóÈúÕóÑó ÎöÑúÈóÇäó ÝóÖóÇÁð ÝóÇäúßóÏóÑú æóãóÚúäóì ÊóÓóÇÞõØöåóÇ ÊóÓóÇÞõØõ ÈóÚúÖöåóÇ Úóáóì ÈóÚúÖò æóÇÕúØöÏóÇãõåóÇ ÈöÓóÈóÈö ÇÎúÊöáóÇáö äöÙóÇãö ÇáúÌóÇÐöÈöíøóÉö ÇáøóÐöí ÌóÚóáóåõ Çááøóåõ áöÅöãúÓóÇßöåóÇ Åöáóì ÃóãóÏò ãóÚúáõæãò.
æóÊóÓúíöíÑõ ÇáúÌöÈóÇáö ÇäúÊöÞóÇáõåóÇ ãöäú ÃóãóÇßöäöåóÇ ÈöÇÑúÊöÌóÇÌö ÇáúÃóÑúÖö æóÒöáúÒóÇáöåóÇ. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøóÈóÃö.
æÇáúÚöÔÇÑõ ÌóãúÚõ ÚõÔóÑóÇÁó æóåöíó ÇáäøóÇÞóÉõ ÇáúÍóÇãöáõ ÅöÐóÇ ÈóáóÛóÊú ÚóÔóÑóÉó ÃóÔúåõÑò áöÍóãúáöåóÇ ÝóÞóÇÑóÈóÊú Ãóäú ÊóÖóÚó ÍóãúáóåóÇ áöÃóäøó ÇáäøõæÞó ÊóÍúãöáõ ÚóÇãðÇ ßóÇãöáðÇ¡ æÇáúÚöÔÇÑõ ÃóäúÝóÓõ ãóßóÇÓöÈö ÇáúÚóÑóÈö æóãóÚúäóì ÚõØøöáóÊú ÊõÑößóÊú áóÇ íõäúÊóÝóÚõ ÈöåóÇ.
æóÇáúßóáóÇãõ ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÊóÑúßö ÇáäøóÇÓö ÃóÚúãóÇáóåõãú áöÔöÏøóÉö Çáúåóæúáö.
æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö íóßõæäõ Ðóáößó ãöäú ÃóÔúÑóÇØö ÇáÓøóÇÚóÉö Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÝóíõäóÇÓöÈõ æóÅöÐóÇ ÇáúæõÍõæÔõ ÍõÔöÑóÊú æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÚöÔÇÑõ ãõÓúÊóÚóÇÑóÉð áöáúÃóÓúÍöÈóÉö ÇáúãõÍóãøóáóÉö ÈöÇáúãóØóÑö¡ ÔõÈøöåóÊú ÈöÇáäøóÇÞóÉö ÇáúÚõÔóÑóÇÁö. æóåóÐóÇ ÛóíúÑõ ÈóÚöíÏò ãöäó ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö¡ Ýóåõãú íõØúáöÞõæäó ãöËúáó åóÐöåö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö áöáÓøóÍóÇÈö¡ ßóãóÇ ÃóØúáóÞõæÇ Úóáóì ÇáÓøóÍóÇÈóÉö ÇÓúãó ÈößúÑò Ýöí Þóæúáö ÚóäúÊóÑóÉó:
ÌóÇÏóÊú Úóáóíúåö ßõáøõ ÈößúÑò ÍõÑøóÉò ... ÝóÊóÑóßúäó ßõáøó ÞóÑóÇÑóÉò ßóÇáÏøöÑúåóãö
ÝóÃóØúáóÞó Úóáóì ÇáÓøóÍóÇÈóÉö ÇáúßóËöíÑóÉö ÇáúãóÇÁö ÇÓúãó ÇáúÈößúÑö ÇáúÍõÑøóÉö¡ Ãóíö ÇáúÃóÕöíáóÉö ãöäó ÇáäøõæÞö æóåöíó Ýöí ÍóãúáöåóÇ ÇáúÃóæøóáö.
æóãóÚúäóì ÊóÚúØöíáö ÇáúÃóÓúÍöÈóÉö Ãóäú íóÚúÑöÖó áóåóÇ ãóÇ íóÍúÈöÓõ ãóØóÑóåóÇ Úóäö ÇáäøõÒõæáö¡ Ãóæú ãóÚúäóÇåõ Ãóäøó ÇáúÃóÓúÍöÈóÉó ÇáËøöÞóÇáó áóÇ ÊóÊóÌóãøóÚõ æóáóÇ ÊóÍúãöáõ ãóÇÁð¡ ÝóãóÚúäóì ÊóÚúØöíáöåóÇ ÊóßóæøõäõåóÇ¡ ÝóíóÊóæóÇáóì ÇáúÞóÍúØõ(30/142)
Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö Ýóíóåúáößõ ÇáäøóÇÓõ æóÇáúÃóäúÚóÇãõ. æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö ÝóÐóáößó ãöäú ÃóÔúÑóÇØö ÇáÓøóÇÚóÉö ÇáúÚõáúæöíøóÉö ÝóíõäóÇÓöÈõ ÊóßúæöíÑó ÇáÔøóãúÓö æóÇäúßöÏóÇÑó ÇáäøõÌõæãö.
æÇáúæõÍõæÔõ: ÌóãúÚõ æóÍúÔò æóåõæó ÇáúÍóíóæóÇäõ ÇáúÈóÑøöíøõ ÛóíúÑõ ÇáúãõÊóÃóäøöÓö ÈöÇáäøóÇÓö.
æóÍóÔúÑõåóÇ: ÌóãúÚõåóÇ Ýöí ãóßóÇäò æóÇÍöÏò¡ Ãóíú ãóßóÇäò ãöäó ÇáúÃóÑúÖö ÚöäúÏó ÇÞúÊöÑóÇÈö ÝóäóÇÁö ÇáúÚóÇáóãö ÝóÞóÏú íóßõæäõ ÓóÈóÈõ ÍóÔúÑöåóÇ ØõæÝóÇäðÇ íóÛúãõÑõ ÇáúÃóÑúÖó ãöäú ÝóíóÖóÇäö ÇáúÈöÍóÇÑö ÝóßõáøóãóÇ ÛóãóÑó ÌõÒúÁðÇ ãöäó ÇáúÃóÑúÖö ÝóÑøóÊú æõÍõæÔõåõ ÍóÊøóì ÊóÌúÊóãöÚó Ýöí ãóßóÇäò æóÇÍöÏò ØóÇáöÈóÉð ÇáäøóÌóÇÉó ãöäó ÇáúåóáóÇßö¡ æóíõÔúÚöÑõ ÈöåóÐóÇ ÚóØúÝõ æóÅöÐóÇ ÇáúÈöÍÇÑõ ÓõÌøöÑóÊú Úóáóíúåö.
æóÐõßöÑó åóÐóÇ ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ÇáúæõÍõæÔö ÅöíãóÇÁð Åöáóì ÔöÏøóÉö Çáúåóæúáö ÝóÇáúæõÍõæÔõ ÇáøóÊöí ãöäú ØóÈúÚöåóÇ äóÝúÑóÉõ ÈóÚúÖöåóÇ Úóäú ÈóÚúÖò ÊóÊóÌóãøóÚõ Ýöí ãóßóÇäò æóÇÍöÏò áóÇ íóÚúÏõæ ÔóíúÁñ ãöäúåóÇ Úóáóì ÇáúÂÎóÑö ãöäú ÔöÏøóÉö ÇáÑøõÚúÈö¡ Ýóåöíó ÐóÇåöáóÉñ ÚóãøóÇ Ýöí ØóÈúÚöåóÇ ãöäó ÇáöÇÚúÊöÏóÇÁö æóÇáöÇÝúÊöÑóÇÓö¡ æóáóíúÓó åóÐóÇ ÇáúÍóÔúÑó ÇáøóÐöí íõÍúÔóÑõ ÇáäøóÇÓõ Èöåö
áöáúÍöÓóÇÈö Èóáú åóÐóÇ ÍóÔúÑñ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóåõæó ÇáúãõäóÇÓöÈõ áöãóÇ ÚõÏøó ãóÚóåõ ãöäó ÇáúÃóÔúÑóÇØö¡ æóÑõæöíó ãóÚúäóÇåõ Úóäú ÃõÈóíøö Èúäö ßóÚúÈò.
æóÊóÓúÌöíÑõ ÇáúÈöÍóÇÑö: ÝóíóÖóÇäõåóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÇáúÈóÍúÑö ÇáúãóÓúÌõæÑö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáØøõæÑö [6] .
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÊóÌóÇæõÒõ ãöíóÇåöåóÇ ãõÚóÏøóáó ÓõØõæÍöåóÇ æóÇÎúÊöáóÇØõ ÈóÚúÖöåóÇ ÈöÈóÚúÖò æóÐóáößó ãöäú ÂËóÇÑö ÇÎúÊöáóÇáö ÞõæøóÉö ßõÑóÉö ÇáúåóæóÇÁö ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú ÖóÇÛöØóÉð ÚóáóíúåóÇ¡ æóÞóÏú æóÞóÚó Ýöí ÂíóÉö ÓõæÑóÉö ÇáöÇäúÝöØóÇÑö [3] : æóÅöÐóÇ ÇáúÈöÍÇÑõ ÝõÌøöÑóÊú
æóÅöÐóÇ ÍóÏóËó Ðóáößó ÇÎúÊóáóØó ãóÇÄõåóÇ ÈöÑóãúáöåóÇ ÝóÊóÛóíøóÑó áóæúäõåõ.
íõÞóÇáõ: ÓóÌøóÑó ãõÖóÇÚóÝðÇ æÓÌÑ ãÎÝÝÇ. æÞÑìÁ ÈöåöãóÇ ÝóÞóÑóÃóåõ ÇáúÌõãúåõæÑõ ãõÔóÏøóÏðÇ. æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóíóÚúÞõæÈõ ãõÎóÝøóÝðÇ.
æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐóÇ ÇáäøõÝõæÓõ ÒõæøöÌóÊú ÔõÑõæÚñ Ýöí ÐößúÑö ÇáúÃóÍúæóÇáö ÇáúÍóÇÕöáóÉö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö æóÞóÏö ÇäúÊõÞöáó Åöáóì ÐößúÑöåóÇ áöÃóäøóåóÇ ÊóÍúÕõáõ ÚóÞöÈó ÇáÓøöÊøóÉö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ æóÇÈúÊõÏöÆó ÈöÃóæøóáöåóÇ æóåõæó ÊóÒúæöíÌõ ÇáäøõÝõæÓö¡ æóÇáÊøóÒúæöíÌõ: ÌóÚúáõ ÇáÔøóíúÁö ÒóæúÌðÇ áöÛóíúÑöåö ÈóÚúÏó Ãóäú ßóÇäó ßöáóÇåõãóÇ ÝóÑúÏðÇ¡ æóÇáÊøóÒúæöíÌõ ÃóíúÖðÇ: ÌóÚúáõ ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÃóäúæóÇÚðÇ ãõÊóãóÇËöáóÉð ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóãöäú ßõáøö ÇáËøóãóÑÇÊö ÌóÚóáó ÝöíåÇ ÒóæúÌóíúäö ÇËúäóíúäö [ÇáÑøóÚúÏ: 3] áöÃóäøó ÇáÒøóæúÌó íõØúáóÞõ Úóáóì ÇáäøóæúÚö æóÇáÕøöäúÝö ãöäó ÇáúÃóÔúíóÇÁö æóÇáäøõÝõæÓõ: ÌóãúÚõ äóÝúÓò¡ æóÇáäøóÝúÓõ íõØúáóÞõ Úóáóì ÇáÑøõæÍö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: íóÇ ÃóíøóÊõåóÇ ÇáäøóÝúÓõ ÇáúãõØúãóÆöäøóÉõ ÇÑúÌöÚöí Åöáì ÑóÈøößö [ÇáúÝÌúÑ:
27¡ 28] æóÞóÇáó: ÃóÎúÑöÌõæÇ ÃóäúÝõÓóßõãõ [ÇáúÃóäúÚóÇã: 93] .(30/143)
æóÊõØúáóÞõ ÇáäøóÝúÓõ Úóáóì ÐóÇÊö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóáÇ ÊóÞúÊõáõæÇ ÇáäøóÝúÓó ÇáøóÊöí ÍóÑøóãó Çááøóåõ ÅöáøóÇ ÈöÇáúÍóÞøö [ÇáúÃóäúÚóÇã: 151] æóÞóÇáó: åõæó ÇáøóÐöí ÈóÚóËó Ýöí ÇáúÃõãøöíøöíäó ÑóÓõæáðÇ ãöäúåõãú [ÇáúÌõãõÚóÉ: 2] æóÞóÇáó:
ÝóÅöÐÇ ÏóÎóáúÊõãú ÈõíõæÊÇð ÝóÓóáøöãõæÇ Úóáì ÃóäúÝõÓößõãú [ÇáäøõæÑ: 61] Ãóíú ÝóáúíõÓóáøöãö ÇáÏøóÇÎöáõ Úóáóì ÃóãúËóÇáöåö ãöäó ÇáäøóÇÓö.
ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãóÚúäóì ÇáäøõÝõæÓö åõäóÇ ÇáúÃóÑúæóÇÍó¡ Ãóíú ÊõÒóæøóÌõ ÇáúÃóÑúæóÇÍõ ÈöÇáúÃóÌúÓóÇÏö ÇáúãõÎóÕøóÕóÉö áóåóÇ ÝóíóÕöíÑõ ÇáÑøõæÍõ ÒóæúÌðÇ ãóÚó ÇáúÌóÓóÏö ÈóÚúÏó Ãóäú ßóÇäó ÝóÑúÏðÇ áóÇ ÌöÓúãó áóåõ Ýöí ÈóÑúÒóÎö ÇáúÃóÑúæóÇÍö¡ æóßóÇäóÊö ÇáúÃóÌúÓóÇÏõ ÈöÏõæäö ÃóÑúæóÇÍò Íöíäó íõÚóÇÏõ ÎóáúÞõåóÇ¡ Ãóíú æóÅöÐóÇ ÃõÚúØöíóÊö ÇáúÃóÑúæóÇÍõ áöáúÃóÌúÓóÇÏö. æóåóÐóÇ åõæó ÇáúÈóÚúËõ æóåõæó ÇáúãóÚúäóì ÇáúãõÊóÈóÇÏóÑõ ÃóæøóáðÇ¡ æóÑõæöíó Úóäú ÚößúÑöãóÉó.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÚúäóì æóÅöÐóÇ ÇáúÃóÔúÎóÇÕõ äõæøöÚóÊú æóÕõäøöÝóÊú ÝóÌõÚöáóÊú ÃóÕúäóÇÝðÇ: ÇáúãõÄúãöäõæäó¡ æóÇáÕøóÇáöÍõæäó¡ æóÇáúßõÝøóÇÑõ¡ æóÇáúÝõÌøóÇÑõ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóßõäúÊõãú ÃóÒúæÇÌÇð ËóáÇËóÉð ÝóÃóÕúÍÇÈõ ÇáúãóíúãóäóÉö ãóÇ ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúãóíúãóäóÉö æóÃóÕúÍÇÈõ ÇáúãóÔúÆóãóÉö ãóÇ ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúãóÔúÆóãóÉö æóÇáÓøóÇÈöÞõæäó [ÇáúæóÇÞöÚóÉ: 7- 10] ÇáúÂíóÉó.
æóáóÚóáøó ÞóÕúÏó ÅöÝóÇÏóÉö åóÐóÇ ÇáÊøóÑúßöíÈö áöåóÐóíúäö ÇáúãóÚúäóíóíúäö åõæó ãõÞúÊóÖóì ÇáúÚõÏõæáö Úóäú ÐößúÑö ãóÇ ÒõæøöÌóÊö ÇáäøõÝõæÓõ Èöåö. æóÃóæøóáõ ãóäóÇÒöáö ÇáúÈóÚúËö ÇÞúÊöÑóÇäõ ÇáúÃóÑúæóÇÍö ÈöÃóÌúÓóÇÏöåóÇ¡ Ëõãøó ÊóÞúÓöíãõ ÇáäøóÇÓö Åöáóì ãóÑóÇÊöÈöåöãú áöáúÍóÔúÑö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Ëõãøó äõÝöÎó Ýöíåö ÃõÎúÑì ÝóÅöÐÇ åõãú ÞöíÇãñ íóäúÙõÑõæäó [ÇáÒãÑ: 68] Ëõãøó ÞóÇáó:
æóÓöíÞó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Åöáì Ìóåóäøóãó ÒõãóÑÇð [ÇáÒãÑ: 71] Ëõãøó ÞóÇáó: æóÓöíÞó ÇáøóÐöíäó ÇÊøóÞóæúÇ ÑóÈøóåõãú Åöáóì ÇáúÌóäøóÉö ÒõãóÑÇð [ÇáÒãÑ: 73] ÇáúÂíóÉó.
æóÞóÏú ÐóßóÑõæÇ ãóÚóÇäöíó ÃõÎúÑóì áöÊóÒúæöíÌö ÇáäøõÝõæÓö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÛóíúÑó ãõäóÇÓöÈóÉò áöáÓøöíóÇÞö.
æóÈöãõäóÇÓóÈóÉö ÐößúÑö ÊóÒúæöíÌö ÇáäøõÝõæÓö ÈöÇáúÃóÌúÓóÇÏö ÎõÕøó ÓõÄóÇáõ ÇáúãóæúÁõæÏóÉö ÈöÇáÐøößúÑö Ïõæäó ÛóíúÑöåö ãöãøóÇ íõÓúÃóáõ Úóäúåõ ÇáúãõÌúÑöãõæäó íóæúãó ÇáúÍöÓóÇÈö. Ðóáößó áöÃóäøó ÅöÚóÇÏóÉó ÇáúÃóÑúæóÇÍö Åöáóì ÇáúÃóÌúÓóÇÏö ßóÇäó ÈóÚúÏó ãõÝóÇÑóÞóÊöåóÇ ÈöÇáúãóæúÊö¡ æóÇáúãóæúÊõ ÅöãøóÇ ÈöÚóÇÑöÖò ÌóÓóÏöíøò ãöäó ÇäúÍöáóÇáò Ãóæú ãóÑóÖò æóÅöãøóÇ ÈöÇÚúÊöÏóÇÁò ÚõÏúæóÇäöíøò ãöäú ÞóÊúáò Ãóæú ÞöÊóÇáò¡ æóßóÇäó ãöäú ÃóÝúÙóÚö ÇáúÅöÚúÊöÏóÇÁö Úóáóì ÅöÒúåóÇÞö ÇáúÃóÑúæóÇÍö ãöäú ÃóÌúÓóÇÏöåóÇ ÇÚúÊöÏóÇÁõ ÇáúÂÈóÇÁö Úóáóì äõÝõæÓö ÃóØúÝóÇáöåöãú ÈöÇáúæóÃúÏö¡ ÝóÅöäøó Çááøóåó ÌóÚóáó Ýöí ÇáúÝöØúÑóÉö ÍöÑúÕó ÇáúÂÈóÇÁö Úóáóì ÇÓúÊöÍúíóÇÁö ÃóÈúäóÇÆöåöãú æóÌóÚóáó ÇáúÃóÈóæóíúäö ÓóÈóÈó ÅöíÌóÇÏö ÇáúÃóÈúäóÇÁö¡ ÝóÇáúæóÃúÏõ ÃóÝúÙóÚõ ÃóÚúãóÇáö Ãóåúáö ÇáÔøöÑúßö æóÓõÄóÇáõ ÇáúãóæúÁõæÏóÉö ÓõÄóÇáñ ÊóÚúÑöíÖöíøñ ãõÑóÇÏñ ãöäúåõ ÊóåúÏöíÏõ æóÇÆöÏöåóÇ æóÑõÚúÈõåõ ÈöÇáúÚóÐóÇÈö.
æóÙóÇåöÑõ ÇáúÂíóÉö Ãóäøó ÓõÄóÇáó ÇáúãóæúÁõæÏóÉö æóÚõÞõæÈóÉó ãóäú æóÃóÏóåóÇ Ãóæøóáõ ãóÇ íõÞúÖóì Ýöíåö íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö(30/144)
ßóãóÇ íóÞúÊóÖöí Ðóáößó ÌóÚúáó åóÐóÇ ÇáÓøõÄóÇáö æóÞúÊðÇ ÊóÚúáóãõ ÚöäúÏóåõ ßõáøõ äóÝúÓò ãóÇ ÃóÍúÖóÑóÊú Ýóåõæó ãöäú Ãóæøóáö ãóÇ íõÚúáóãõ Èöåö Íöíäó ÇáúÌóÒóÇÁö.
æóÇáúæóÃúÏõ: ÏóÝúäõ ÇáØøöÝúáóÉö æóåöíó ÍóíøóÉñ: Þöíáó åõæó ãóÞúáõæÈõ ÂÏóÇåõ¡ ÅöÐóÇ ÃóËúÞóáóåõ áöÃóäøóåõ ÅöËúÞóÇáõ ÇáÏøóÝöíäóÉö ÈöÇáÊøõÑóÇÈö. ÞóÇáó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : «ßóÇäó ÇáÑøóÌõáõ ÅöÐóÇ æõáöÏóÊú áóåõ ÈöäúÊñ ÝóÃóÑóÇÏó Ãóäú íóÓúÊóÍúíöíóåóÇ ÇáúÈóÓúåóÇ ÌõÈøóÉð ãöäú ÕõæÝò Ãóæú ÔóÚúÑò ÊóÑúÚóì áóåõ ÇáúÅöÈöáó æóÇáúÛóäóãó Ýöí ÇáúÈóÇÏöíóÉö¡ æóÅöäú ÃóÑóÇÏó ÞóÊúáóåóÇ ÊóÑóßóåóÇ ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ßóÇäóÊú ÓõÏóÇÓöíøóÉð íóÞõæáõ áöÃõãøöåóÇ ØóíøöÈöíåóÇ æóÒóíøöäöíåóÇ ÍóÊøóì ÃóÐúåóÈó ÈöåóÇ Åöáóì ÃóÍúãóÇÆöåóÇ æóÞóÏú ÍóÝóÑó áóåóÇ ÈöÆúÑðÇ Ýöí ÇáÕøóÍúÑóÇÁö ÝóíóÈúáõÛõ ÈöåóÇ ÇáúÈöÆúÑó ÝóíóÞõæáõ áóåóÇ: ÇäúÙõÑöí ÝöíåóÇ Ëõãøó íóÏúÝóÚõåóÇ ãöäú ÎóáúÝöåóÇ æóíõåöíáõ ÚóáóíúåóÇ ÇáÊøõÑóÇÈó ÍóÊøóì ÊóÓúÊóæöíó ÇáúÈöÆúÑõ ÈöÇáúÃóÑúÖö. æóÞöíáó: ßóÇäóÊö ÇáúÍóÇãöáõ ÅöÐóÇ ÃóÞúÑóÈóÊú ÍóÝóÑóÊú ÍõÝúÑóÉð ÝóÊóãóÎøóÖóÊú Úóáóì ÑóÃúÓö ÇáúÍõÝúÑóÉö ÝóÅöÐóÇ æóáóÏóÊú ÈöäúÊðÇ ÑóãóÊú ÈöåóÇ Ýöí ÇáúÍõÝúÑóÉö æóÅöäú æóáóÏóÊö ÇÈúäðÇ ÍóÈóÓóÊúåõ ÇåÜ.
æóßóÇäõæÇ íóÝúÚóáõæäó Ðóáößó ÎóÔúíóÉð ãöäú ÅöÛóÇÑóÉö ÇáúÚóÏõæøö Úóáóíúåöãú ÝóíóÓúÈöí äöÓóÇÁóåõãú æóáöÎóÔúíóÉö ÇáúÅöãúáóÇÞö Ýöí Óöäöíøö ÇáúÌóÏúÈö áöÃóäøó ÇáÐøóßóÑó íóÍúÊóÇáõ áöáúßóÓúÈö ÈöÇáúÛóÇÑóÉö æóÛóíúÑöåóÇ æóÇáúÃõäúËóì ÚóÇáóÉñ Úóáóì ÃóåúáöåóÇ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóáÇ ÊóÞúÊõáõæÇ ÃóæúáÇÏóßõãú ÎóÔúíóÉó ÅöãúáÇÞò [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 31] æóÞóÇáó: æóÅöÐÇ ÈõÔøöÑó ÃóÍóÏõåõãú ÈöÇáúÃõäúËì
Ùóáøó æóÌúåõåõ ãõÓúæóÏøðÇ æóåõæó ßóÙöíãñ íóÊóæÇÑì ãöäó ÇáúÞóæúãö ãöäú ÓõæÁö ãóÇ ÈõÔøöÑó Èöåö ÃóíõãúÓößõåõ Úóáì åõæäò Ãóãú íóÏõÓøõåõ Ýöí ÇáÊøõÑÇÈö ÃóáÇ ÓÇÁó ãóÇ íóÍúßõãõæäó
[ÇáäøóÍúá: 58¡ 59] .
æóÅöÐú ÞóÏú ÝóÔóÇ Ýöíåöãú ßóÑóÇåöíóÉõ æöáóÇÏóÉö ÇáúÃõäúËóì ÝóÞóÏú äóãóÇ Ýöí äõÝõæÓöåöãú ÈõÛúÖõåóÇ ÝóÊóÍóÑøóßóÊú ÝöíåóÇ ÇáúÎóæóÇØöÑõ ÇáúÅöÌúÑóÇãöíøóÉõ ÝóÇáÑøóÌõáõ íóßúÑóåõ Ãóäú ÊõæáóÏó áóåõ ÃõäúËóì áöÐóáößó¡ æóÇãúÑóÃóÊõåõ ÊóßúÑóåõ Ãóäú ÊõæáóÏó áóåóÇ ÃõäúËóì ÎóÔúíóÉð ãöäú ÝöÑóÇÞö ÒóæúÌöåóÇ ÅöíøóÇåóÇ æóÞóÏú íóåúÌõÑõ ÇáÑøóÌõáõ ÇãúÑóÃóÊóåõ ÅöÐóÇ æóáóÏóÊú ÃõäúËóì.
æóÞóÏú ÊóæóÇÑóËóÊú åóÐóÇ ÇáúÌóåúáó ÃóßúËóÑõ ÇáúÃõãóãö Úóáóì ÊóÝóÇæõÊò Èóíúäóåõãú Ýöíåö¡ æóãöäú ßóáóÇãö ÈóÚúÖöåöãú æóÞóÏú ãóÇÊóÊö ÇÈúäóÊõåõ: «äöÚúãó ÇáÕøöåúÑõ ÇáúÞóÈúÑõ» .
æóãöäú ÂËóÇÑö åóÐóÇ ÇáÔøõÚõæÑö ÍöÑúãóÇäõ ÇáúÈóäóÇÊö ãöäú ÃóãúæóÇáö ÂÈóÇÆöåöäøó ÈöÃóäúæóÇÚò ãöäó ÇáúÍöíóáö ãöËúáó æóÞúÝö ÃóãúæóÇáöåöãú Úóáóì ÇáÐøõßõæÑö Ïõæäó ÇáúÅöäóÇËö æóÞóÏú ÞóÇáó ãóÇáößñ: Åöäøó Ðóáößó ãöäú ÓõäøóÉö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö¡ æóÑóÃóì Ðóáößó ÇáúÍõÈúÓó ÈóÇØöáðÇ¡ æóßóÇäó ßóËöíÑñ ãöäú ÃóÞúÑöÈóÇÁö ÇáúãóíøöÊö íõáúÌöÆõæäó ÈóäóÇÊóåõ Åöáóì ÅöÓúÞóÇØö ÍóÞøöåöäøó Ýöí ãöíÑóÇË Ãíåä áöÅöÎúæóÊöåöäøó Ýöí ÝóæúÑö ÇáúÃóÓóÝö Úóáóì ãóæúÊö ÃóÈöíåöäøó ÝóáóÇ(30/145)
íóãúÊóäöÚúäó ãöäú Ðóáößó æóíóÑóíúäó ÇáöÇãúÊöäóÇÚó ãöäú Ðóáößó ÚóÇÑðÇ Úóáóíúåöäøó ÝóÅöäú áóãú íóÝúÚóáúäó ÞóØóÚóåõäøó ÃóÞúÑöÈóÇÄõåõäøó.
æóÊõÚúÑóÝõ åóÐöåö ÇáúãóÓúÃóáóÉõ Ýöí ÇáúÝöÞúåö ÈöåöÈóÉö ÈóäóÇÊö ÇáúÞóÈóÇÆöáö. æóÈóÚúÖõåõãú íóÚõÏøõåóÇ ãöäó ÇáúÅößúÑóÇåö.
æóáóãú íóßõäö ÇáúæóÃúÏõ ãóÚúãõæáðÇ Èöåö ÚöäúÏó ÌóãöíÚö ÇáúÞóÈóÇÆöáö¡ Þöíáó: Ãóæøóáõ ãóäú æóÃóÏó ÇáúÈóäóÇÊö ãöäó ÇáúÞóÈóÇÆöáö ÑóÈöíÚóÉõ¡ æóßóÇäóÊú ßöäúÏóÉõ ÊóÆöÏõ ÇáúÈóäóÇÊö¡ æóßóÇäó Èóäõæ Êóãöíãò íóÝúÚóáõæäó Ðóáößó¡ æóæóÃóÏó ÞóíúÓõ Èúäõ ÚóÇÕöãò ÇáúãöäúÞóÑöíøõ ãöäú Èäí Êóãöíã ËóãóÇä ÈóäóÇÊò áóåõ ÞóÈúáó ÅöÓúáóÇãöåö.
æóáóãú íóßõäö ÇáúæóÃúÏõ Ýöí ÞõÑóíúÔò ÇáúÈóÊøóÉó. æóßóÇäó ÕóÚúÕóÚóÉõ Èúäõ äóÇÌöíóÉó ÌóÏøõ ÇáúÝóÑóÒúÏóÞö ãöäú Èóäöí Êóãöíãò íóÝúÊóÏöí ãóäú íóÚúáóãõ Ãóäøóåõ íõÑöíÏ æÃÏ ÇÈúäóÊå ãöäú Þóæúãöåö ÈöäóÇÞóÊóíúäö ÚõÔóÑóÇæóíúäö æóÌóãóáò¡ ÝóÞöíáó: Åöäøóåõ ÇÝúÊóÏóì ËóáóÇËóãöÇÆóÉò æóÓöÊøöíäó ãóæúÁõæÏóÉð¡ æóÞöíáó: æóÓóÈúÚöíäó æóÝöí «ÇáúÃóÛóÇäöí» : æóÞöíáó: ÃóÑúÈóÚóãöÇÆóÉò.
æóÝöí «ÊóÝúÓöíÑö ÇáúÞõÑúØõÈöíøö» : ÝóÌóÇÁó ÇáúÅöÓúáóÇãõ æóÞóÏú ÃóÍúíóÇ ÓóÈúÚöíäó ãóæúÁõæÏóÉð æóãöËúáõ åóÐóÇ Ýöí «ßöÊóÇÈö ÇáÔøõÚóÑóÇÁö» áöÇÈúäö ÞõÊóíúÈóÉó æóÈóíúäó ÇáúÚóÏóÏóíúäö Èóæúäñ ÈóÚöíÏñ ÝóáóÚóáøó Ýöí ÃóÍóÏöåöãóÇ ÊóÍúÑöíÝðÇ.
æóÝöí ÊóæúÌöíåö ÇáÓøõÄóÇáö Åöáóì ÇáúãóæúÁõæÏóÉö: ÈöÃóíøö ÐóäúÈò ÞõÊöáóÊú Ýöí Ðóáößó ÇáúÍóÔúÑö ÅöÏúÎóÇáõ ÇáÑøóæúÚö Úóáóì ãóäú æóÃóÏóåóÇ¡ æóÌóÚúáõ ÓõÄóÇáöåóÇ Úóäú ÊóÚúíöíäö ÐóäúÈò ÃóæúÌóÈó ÞóÊúáóåóÇ áöáÊøóÚúÑöíÖö ÈöÇáÊøóæúÈöíÎö æóÇáÊøóÎúØöÆóÉö áöáøóÐöí æóÃóÏóåóÇ æóáöíóßõæäó ÌóæóÇÈõåóÇ ÔóåóÇÏóÉð Úóáóì ãóäú æóÃóÏóåóÇ Ýóíóßõæäó ÇÓúÊöÍúÞóÇÞõåõ ÇáúÚöÞóÇÈó ÃóÔóÏøó æóÃóÙúåóÑó.
æóÌõãúáóÉõ: ÈöÃóíøö ÐóäúÈò ÞõÊöáóÊú ÈóíóÇäñ áöÌõãúáóÉö ÓõÆöáóÊú æó (Ãóíøõ) ÇÓúãõ ÇÓúÊöÝúåóÇãò íõØúáóÈõ Èöåö ÊóãóíøõÒõ ÔóíúÁò ãöäú Èóíúäö ÃóÔúíóÇÁó ÊóÔúÊóÑößõ ãóÚóåõ Ýöí ÍóÇáò.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí ÈöÃóíøö ÐóäúÈò ÊóÞúÑöíÑöíøñ¡ æóÅöäøóãóÇ ÓõÆöáóÊú Úóäú ÊóÚúíöíäö ÇáÐøóäúÈö ÇáúãõæÌöÈö ÞóÊúáóåóÇ Ïõæäó Ãóäú ÊõÓúÃóáó Úóäú ÞóÇÊöáöåóÇ áöÒöíóÇÏóÉö ÇáÊøóåúÏöíÏö áöÃóäøó ÇáÓøõÄóÇáó Úóäú ÊóÚúíöíäö ÇáÐøóäúÈö ãóÚó ÊóÍóÞøõÞö ÇáúæóÇÆöÏö ÇáøóÐöí íóÓúãóÚõ Ðóáößó ÇáÓøõÄóÇáó Ãóäú áóÇ ÐóäúÈó áóåóÇ ÅöÔúÚóÇÑñ áöáúæóÇÆöÏö ÈöÃóäøóåõ ÛóíúÑõ ãóÚúÐõæÑò ÝöíãóÇ ÕóäóÚó ÈöåóÇ.
æóíõäúÊóÒóÚõ ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÓõÆöáóÊú ÈöÃóíøö ÐóäúÈò ÞõÊöáóÊú ÇáúæóÇÑöÏö Ýöí ÓöíóÇÞö äóÝúíö ÐóäúÈò Úóäö ÇáúãóæúÁõæÏóÉö íõæÌöÈõ ÞóÊúáóåóÇ ÇÓúÊöÏúáóÇáñ Úóáóì Ãóäøó ãóäú ãóÇÊõæÇ ãöäú ÃóØúÝóÇáö ÇáúãõÔúÑößöíäó áóÇ íõÚúÊóÈóÑõæäó ãõÔúÑößöíäó ãöËúáó ÂÈóÇÆöåöãú¡ æóÃóæøóáõ ãóäú ÑóÃóíúÊõåõ ÊóÚóÑøóÖó áöåóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøõ Ýöí(30/146)
«ÇáúßóÔøóÇÝö» . æóÐóßóÑó Ãóäøó ÇÈúäó ÚóÈøóÇÓò ÇÓúÊóÏóáøó Úóáóì åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÞóÇáó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : «æóÝöíåö Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøó ÃóØúÝóÇáó ÇáúãõÔúÑößöíäó áóÇ íÚÐøÈæä æóÅöÐÇ ÈßøÊ Çááøóåõ ÇáúßóÇÝöÑó ÈöÈóÑóÇÁóÉö ÇáúãóæúÁõæÏóÉö ãöäó ÇáÐøóäúÈö ÝóãóÇ ÃóÞúÈóÍó Èöåö æóåõæó ÇáøóÐöí áóÇ íóÙúáöãõ ãöËúÞóÇáó ÐóÑøóÉò Ãóäú íóßöÑøó Úóáóì åóÐóÇ ÇáÊøóÈúßöíÊö ÝóíóÝúÚóáó ÈöåóÇ ãóÇ ÊóäúÓóì ÚöäúÏóåõ ÝöÚúáó ÇáúãõÈóßøóÊö ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö ÇáÓøóÑúãóÏöíøö. æóÚóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò Ãóäøóåõ ÓõÆöáó Úóäú Ðóáößó ÝóÇÍúÊóÌøó ÈöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÇåÜ. ÝóÃóÔóÇÑó Åöáóì ËóáóÇËóÉö ÃóÏöáøóÉò:
ÃóÍóÏõåóÇ: ÏöáóÇáóÉõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö¡ Ãóíú áöÃóäøó Þóæúáóåõ ÊóÚóÇáóì: ÈöÃóíøö ÐóäúÈò ÞõÊöáóÊú íõÔöíÑõ Åöáóì ÃóäøóåóÇ áóÇ ÐóäúÈó áóåóÇ¡ æóåóÐóÇ ÇÓúÊöÏúáóÇáñ ÖóÚöíÝñ áöÃóäøó ÇáÐøóäúÈó ÇáúãóäúÝöíøó æóÌõæÏõåõ ÈöØóÑöíÞóÉö ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÇáúãóÔõæÈö ÈöÅöäúßóÇÑò ÅöäøóãóÇ åõæó ÇáÐøóäúÈõ ÇáøóÐöí íõÎóæøöáõ áöÃóÈöíåóÇ æóÃúÏóåóÇ áóÇ ÅöËúÈóÇÊó ÍõÑúãóÊöåóÇ æóÚöÕóãöÉó ÏóãöåóÇ ÝóÊöáúßó ÞóÖöíøóÉñ ÃõÎúÑóì Úóáóì ÊóÝúÕöíáò ÝöíåóÇ.
ÇáËøóÇäöí: ÞóÇÚöÏóÉõ ÅöÍóÇáóÉö ÝöÚúáö ÇáúÞóÈöíÍö Úóáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Úóáóì ÞóÇÚöÏóÉö ÇáÊøóÍúÓöíäö¡ æóÇáÊøóÞúÈöíÍö ÚöäúÏó ÇáúãõÚúÊóÒöáóÉö æóÅöÍóÇáóÊöåöãõ ÇáÙøõáúãó Úóáóì Çááøóåö ÅöÐóÇ ÚóÐøóÈó ÃóÍóÏðÇ ÈöÏõæäö ÝöÚúáöåö¡ æóåõæó ÃóÕúáñ ãõÎúÊóáóÝñ Ýöíåö Èóíúäó ÇáúÃóÔóÇÚöÑóÉö æóÇáúãõÚúÊóÒöáóÉö. ÝóÚöäúÏóäóÇ Ãóäøó ÊóÕóÑøõÝó Çááøóåö Ýöí ÚóÈöíÏöåö áóÇ íõæÕóÝõ ÈöÇáÙøõáúãö ÎöáóÇÝðÇ áóåõãú Úóáóì Ãóäøó åóÐóÇ ÇáÏøóáöíáó ãóÈúäöíøñ Úóáóì ÃóÓóÇÓö ÇáÏøóáöíáö ÇáúÃóæøóáö æóÞóÏú ÚóáöãúÊó Ãóäøóåõ ÛóíúÑõ ÓóÇáöãò ãöäó ÇáäøóÞúÖö.
ÇáËøóÇáöËõ: ãóÇ äóÓóÈóåõ Åöáóì ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò æóåõæó íõÔöíÑõ Åöáóì ãóÇ ÃóÎúÑóÌóåõ ÇÈúäõ ÃóÈöí ÍóÇÊöãò ÈöÓóäóÏöåö Åöáóì ÚößúÑöãóÉó Ãóäøóåõ ÞóÇáó: ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóÈøóÇÓò: ÃóØúÝóÇáõ ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ÇáúÌóäøóÉö¡ Ýóãóäú ÒóÚóãó Ãóäøóåõãú Ýöí ÇáäøóÇÑö ÝóÞóÏú ßóÐøóÈó ÈöÞóæúáö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐóÇ ÇáúãóæúÄõÏóÉõ ÓõÆöáóÊú ÈöÃóíøö ÐóäúÈò ÞõÊöáóÊú æóÞóÏú ÃõÌöíÈó Úóäö ÇáúÞóæúáö ÇáúãóÑúæöíøö Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò ÈöÃóäøóåõ áóãú íóÈúáõÛú ãóÈúáóÛó ÇáÕøöÍøóÉö. æóåóÐöåö ãóÓúÃóáóÉñ ãöäú ÃõÕõæáö ÇáÏøöíäö áóÇ íõßúÊóÝóì ÝöíåóÇ ÅöáøóÇ ÈöÇáÏøóáöíáö ÇáúÞóÇØöÚö.
æóÇÚúáóãú Ãóäøó ÇáúÃóÍóÇÏöíËó ÇáÕøóÍöíÍóÉó Ýöí Íõßúãö ÃóØúÝóÇáö ÇáúãõÔúÑößöíäó ãõÊóÚóÇÑöÖóÉñ¡
ÝóÑóæóì ÇáúÈõÎóÇÑöíøõ æóãõÓúáöãñ Úóäú ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó æóÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò Ãóäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÓõÆöáó Úóäú ÃóæúáóÇÏö Ãóæú ÐóÑóÇÑöíøö ÇáúãõÔúÑößöíäó.
ÝóÞóÇáó: «Çááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöãóÇ ßóÇäõæÇ ÚóÇãöáöíäó»
¡ æóåóÐóÇ ÇáúÌóæóÇÈõ íóÍúÊóãöáõ ÇáúæóÞúÝó Úóäö ÇáúÌóæóÇÈö¡ Ãóíö Çááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöÍóÇáöåöãú ßóÞóæúáö ãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ: ÚöáúãõåÇ ÚöäúÏó ÑóÈøöí Ýöí ßöÊÇÈò [Øå: 52] ÌóæóÇÈðÇ áöÞóæúáö ÝöÑúÚóæúäó: ÝóãÇ ÈÇáõ ÇáúÞõÑõæäö ÇáúÃõæáì [Øå: 51] . æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäøó ÇáúãóÚúäóì Çááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöÍóÇáö ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãú áóæú ßóÈóÑó ãóÇÐóÇ íóßõæäõ ÚóÇãöáðÇ ãöäú ßõÝúÑò Ãóæú ÅöíãóÇäò¡ Ãóíú ÝóíõÚóÇãöáõåõ ÈöãóÇ Úóáöãó ãöäú ÍóÇáöåö.(30/147)
æóÃóÎúÑóÌó ÇáúÈõÎóÇÑöíøõ æóãõÓúáöãñ (ÈöÈóÚúÖö ÇÎúÊöáóÇÝò Ýöí ÇááøóÝúÙö) Úóäú ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó Ãóäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÇáó: «ßõáøõ ãóæúáõæÏò íõæáóÏõ Úóáóì ÇáúÝöØúÑóÉö ÝóÃóÈóæóÇåõ íõåóæøöÏóÇäöåö¡ Ãóæú íõäóÕøöÑóÇäöåö Ãóæú íõãóÌøöÓóÇäöåö»
ÇáúÍóÏöíËó. ÒóÇÏó Ýöí ÑöæóÇíóÉö ãõÓúáöãò: Ëõãøó íóÞõæáõ (Ãóíú ÃóÈõæ åõÑóíúÑóÉ) ÇÞÑÃæÇ: ÝöØúÑóÊó Çááøóåö ÇáøóÊöí ÝóØóÑó ÇáäøóÇÓó ÚóáóíúåÇ áóÇ ÊóÈúÏöíáó áöÎóáúÞö Çááøóåö Ðáößó ÇáÏøöíäõ ÇáúÞóíøöãõ [ÇáÑøæã: 30] ÝóíóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõãú íõæáóÏõæäó Úóáóì ÝöØúÑóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÍóÊøóì íóÏúÎõáó Úóáóíúåö ãöäú ÃóÈóæóíúåö Ãóæú ÞóÑöíÈöåö Ãóæú ÞóÑöíäöåö ãóÇ íõÛóíøöÑõåõ Úóäú Ðóáößó æóåóÐóÇ ÃóÙúåóÑõ ãóÇ íõÓúÊóÏóáøõ Èöåö Ýöí åóÐöåö ÇáúãóÓúÃóáóÉö.
æóÞóÇáó ÇáúãóÇÒöÑöíøõ Ýöí «ÇáúãõÚóáøöãö» : ÝóÇÖúØóÑóÈó ÇáúÚõáóãóÇÁõ Ýöíåöãú. æóÇáúÃóÍóÇÏöíËõ æóÑóÏóÊú ÙóæóÇåöÑõåóÇ ãõÎúÊóáöÝóÉð æóÇÎúÊöáóÇÝõ åóÐöåö ÇáÙøóæóÇåöÑö ÓóÈóÈõ ÇÖúØöÑóÇÈö ÇáúÚõáóãóÇÁö Ýöí Ðóáöß æóÇáúÞØÚ åóÇåõäóÇ íóÈúÚõÏõ ÇåÜ.
æóÞóæúáõ ÃÈí åõÑóíúÑóÉ: æÇÞÑÃæÇ: ÝöØúÑóÊó Çááøóåö ÇáøóÊöí ÝóØóÑó ÇáäøóÇÓó ÚóáóíúåÇ ÅöáóÎú ãöÕúÈóÇÍñ íõäöíÑõ æóÌúåó ÇáúÌóãúÚö Èóíúäó åóÐöåö ÇáúÃóÎúÈóÇÑö: æóÞóÏú
æóÑóÏó Ýöí ÍóÏöíËö ÇáÑøõÄúíóÇ Úóäú ÓóãõÑóÉó Èúäö ÌõäúÏóÈò ãóÇ åõæó ÕóÑöíÍñ Ýöí Ðóáößó ÅöÐú ÞóÇáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «æóÃóãøóÇ ÇáÑøóÌõáõ ÇáøóÐöí Ýöí ÇáÑøóæúÖóÉö ÝóÅöäøóåõ ÅöÈúÑóÇåöíãõ Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ æóÃóãøóÇ ÇáúæöáúÏóÇäõ ÇáøóÐöíäó Íóæúáóåõ Ýóßõáøõ ãóæúáõæÏò ãóÇÊó Úóáóì ÇáúÝöØúÑóÉö» . ÞóÇáó ÓóãõÑóÉõ ÝóÞóÇáó ÈóÚúÖõ ÇáúãõÓúáöãöíäó: íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö «æóÃóæúáóÇÏõ ÇáúãõÔúÑößöíäó¿ ÝóÞóÇáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÃóæúáóÇÏõ ÇáúãõÔúÑößöíäó»
. æóÇÎúÊóáóÝóÊú ÃóÞúæóÇáõ ÇáúÚõáóãóÇÁö Ýöí ÃóæúáóÇÏö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÝóÞóÇáó ÇÈúäõ ÇáúãõÈóÇÑóßö æóÍóãøóÇÏõ Èúäõ ÓóáóãóÉó æóÍóãøóÇÏõ Èúäõ ÒóíúÏò æóÅöÓúÍóÇÞõ Èúäõ ÑóÇåóæóíúåö æóÇáÔøóÇÝöÚöíøõ åõãú Ýöí ãóÔöíÆóÉö Çááøóåö. æóÇáÕøóÍöíÍõ ÇáøóÐöí Úóáóíúåö ÇáúãõÍóÞøöÞõæäó æóÇáúÌõãúåõæÑõ Ãóäøóåõãú Ýöí ÇáúÌóäøóÉö æóåõæó ÙóÇåöÑõ Þóæúáö ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó. æóÐóåóÈó ÇáúÃóÒóÇÑöÞóÉõ Åöáóì Ãóäøó ÃóæúáóÇÏó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÊóÈóÚñ áöÂÈóÇÆöåöãú¡ æóÞóÇáó ÃóÈõæ ÚõÈóíúÏò: ÓóÃóáúÊõ ãõÍóãøóÏó Èúäó ÇáúÍóÓóäö
Úóäú ÍóÏöíËö: «ßõáøõ ãóæúáõæÏò íõæáóÏõ Úóáóì ÇáúÝöØúÑóÉö»
ÝóÞóÇáó: ßóÇäó Ðóáößó Ãóæøóáó ÇáúÅöÓúáóÇãö ÞóÈúáó Ãóäú ÊóäúÒöáó ÇáúÝóÑóÇÆöÖõ æóÞóÈúáó Ãóäú íõÝúÑóÖó ÇáúÌöåóÇÏõ. ÞóÇáó ÃóÈõæ ÚõÈóíúÏò: ßóÃóäøóåõ íóÚúäöí Ãóäøóåõ áóæú æõáöÏó Úóáóì ÇáúÝöØúÑóÉö áóãú íóÑöËóÇåõ áöÃóäøóåõ ãõÓúáöãñ æóåõãóÇ ßóÇÝöÑóÇäö ÝóáóãøóÇ ÝõÑöÖóÊö ÇáúÝóÑóÇÆöÖõ Úóáóì ÎöáóÇÝö Ðóáößó ÌóÇÒó Ãóäú íõÓóãøóì ßóÇÝöÑðÇ æóÚõáöãó Ãóäøóåõ íõæáóÏõ Úóáóì ÏöíäöåöãóÇ.
æóåõäóÇáößó ÃóÞúæóÇáñ ÃõÎúÑóì ßóËöíÑóÉñ ÛóíúÑõ ãóÚúÒõæøóÉò Åöáóì ãõÚóíøóäò æóáóÇ ãõÓúÊóäöÏóÉò áöÃóËóÑò ÕóÍöíÍò.
æóÐóßóÑó ÇáúãóÇÒöÑöíøõ: Ãóäøó ÃóØúÝóÇáó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö Ýöí ÇáúÌóäøóÉö ÈöÅöÌúãóÇÚò æóÃóäøó ÌõãúåõæÑó ÇáúÚõáóãóÇÁö Úóáóì Ãóäøó ÃóØúÝóÇáó ÈóÞöíøóÉö ÇáúãõÄúãöäöíäó Ýöí ÇáúÌóäøóÉö æóÈóÚúÖõ ÇáúÚõáóãóÇÁö æóÞóÝó Ýöíåöãú¡ æóÞóÇáó Çáäøóæóæöíøõ: ÃóÌúãóÚó ãóäú íõÚúÊóÏøõ Èöåö ãöäú ÚõáóãóÇÁö ÇáúãõÓúáöãöíäó Úóáóì Ãóäøó ãóäú ãóÇÊó ãöäú ÃóØúÝóÇáö ÇáúãõÓúáöãöíäó Ýóåõæó ãöäú Ãóåúáö ÇáúÌóäøóÉö.(30/148)
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ: «ÞõÊöáóÊú» ÈöÊóÎúÝöíÝö ÇáúãõËóäøóÇÉö ÇáúÃõæáóì¡ æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ÈöÊóÔúÏöíÏöåóÇ æóåöíó ÊõÝöíÏõ ãóÚúäóì Ãóäøóåõ ÞóÊúáñ ÔóÏöíÏñ ÝóÙöíÚñ.
æóäóÔúÑõ ÇáÕøõÍõÝö ÍóÞöíÞóÊõåõ: ÝóÊúÍõ ØóíøóÇÊö ÇáÕøóÍöíÝóÉö¡ Ãóæú ÅöØúáóÇÞõ ÇáúÊöÝóÇÝöåóÇ áöÊõÞúÑóÃó ßöÊóÇÈóÊõåóÇ¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö: Ãóäú íõÄúÊì ÕõÍõÝÇð ãõäóÔøóÑóÉð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúãõÏøóËøöÑö [52] ¡ æóÚöäúÏó Þóæúáöåö: ßöÊÇÈÇð íóáúÞÇåõ ãóäúÔõæÑÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö [13] .
æóÇáúãõÑóÇÏõ: ÕõÍõÝõ ÇáúÃóÚúãóÇáö¡ æóåöíó ÅöãøóÇ ÕõÍõÝñ ÍóÞöíÞöíøóÉñ ãõÎóÇáöÝóÉñ áöáÕøõÍõÝö ÇáúãóÃúáõæÝóÉö¡ æóÅöãøóÇ ãóÌóÇÒöíøóÉñ ÃõØúáöÞóÊú Úóáóì ÃóÔúíóÇÁó ÝöíåóÇ ÅöÍúÕóÇÁõ ÃóÚúãóÇáö ÇáäøóÇÓö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÛóíúÑó ãóÑøóÉò.
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ æóÚóÇÕöãñ æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò æóíóÚúÞõæÈõ: äõÔöÑóÊú ÈöÊóÎúÝöíÝö ÇáÔøöíäö. æóÞóÑóÃóåõ ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈöÊóÔúÏöíÏö ÇáÔøöíäö áöáÊøóßúËöíÑö áößóËúÑóÉö ÇáÕøõÍõÝö ÇáúãóäúÔõæÑóÉö.
æóÇáúßóÔúØõ: ÅöÒóÇáóÉõ ÇáúÅöåóÇÈö Úóäö ÇáúÍóíóæóÇäö ÇáúãóíøöÊö æóåõæó ÃóÚóãøõ ãöäó ÇáÓøóáúÎö áöÃóäøó ÇáÓøóáúÎó áóÇ íõÞóÇáõ ÅöáøóÇ Ýöí ÅöÒóÇáóÉö ÅöåóÇÈö ÇáúÈóÞóÑö æóÇáúÛóäóãö Ïõæäó ÅöÒóÇáóÉö ÅöåóÇÈö ÇáúÅöÈöáö ÝóÅöäøóåõ ßóÔúØñ æóáóÇ íõÞóÇáõ: ÓóáúÎñ¡ æóÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÅöÒóÇáóÉñ ÊóÞóÚõ Ýöí íóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö áöÃóäøóåóÇ ÐõßöÑóÊú Ýöí ÃóËúäóÇÁö ÃóÍúÏóÇËö íóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö ÈóÚúÏó Þóæúáöåö:
æóÅöÐóÇ ÇáäøõÝõæÓõ ÒõæøöÌóÊú æóÅöÐóÇ ÇáúãóæúÄõÏóÉõ ÓõÆöáóÊú æóÞóæúáöåö: æóÅöÐóÇ ÇáÕøõÍõÝõ äõÔöÑóÊú ÝóÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøó ÇáÓøóãóÇÁó ÊóÈúÞóì ãõäúÔóÞøóÉð ãõäúÝóØöÑóÉð ÊÚÑÌ ÇáúãóáóÇÆößóÉ ÈóíäåãóÇ æóÈóíúäó ÃóÑúÖö ÇáúãóÍúÔóÑö ÍóÊøóì íóÊöãøó ÇáúÍöÓóÇÈõ ÝóÅöÐóÇ ÞõÖöíó ÇáúÍöÓóÇÈõ ÃõÒöíáóÊö ÇáÓøóãóÇÁõ ãöäú ãóßóÇäöåóÇ ÝóÇáÓøóãóÇÁõ ãóßúÔõæØóÉñ æóÇáúãóßúÔõæØõ Úóäúåõ åõæó ÚóÇáóãõ ÇáúÎõáõæÏö¡ æóíóßõæäõ ßõÔöØóÊú ÇÓúÊöÚóÇÑóÉð áöáúÅöÒóÇáóÉö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó åóÐóÇ ãöäó ÇáúÃóÍúÏóÇËö ÇáøóÊöí ÌõÚöáóÊú ÃóÔúÑóÇØðÇ áöáÓøóÇÚóÉö æóÃõÎøöÑó ÐößúÑõåõ áöãõäóÇÓóÈóÉö ÐößúÑö äóÔúÑö ÇáÕøõÍõÝö áöÃóäøó ÇáÕøõÍõÝó ÊóäúÔõÑõåóÇ ÇáúãóáóÇÆößóÉõ æóåõãú ãöäú Ãóåúáö ÇáÓøóãóÇÁö Ýóíóßõæäõ åóÐóÇ ÇáúßóÔúØõ ãöäú ÞóÈöíáö ÇáöÇäúÔöÞóÇÞö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÅöÐóÇ ÇáÓøóãÇÁõ ÇäúÔóÞøóÊú [ÇáÇäÔÞÇÞ: 1] æóÇáöÇäúÝöØóÇÑö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÅöÐóÇ ÇáÓøóãÇÁõ ÇäúÝóØóÑóÊú Åöáóì Þóæúáöåö: ÚóáöãóÊú äóÝúÓñ ãóÇ ÞóÏøóãóÊú æóÃóÎøóÑóÊú [ÇáÇäÝØÇÑ: 1- 5] Ýóíóßõæäõ ÇáúßóÔúØõ áöÈóÚúÖö ÃóÌúÒóÇÁö ÇáÓøóãóÇÁö æóÇáúãóßúÔõæØõ Úóäúåõ ÈóÚúÖò ÂÎóÑó¡ Ýóíóßõæäõ ãöäú ÞóÈöíáö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóÇ ÊõÝóÊøóÍõ áóåõãú ÃóÈúæÇÈõ ÇáÓøóãÇÁö æóáÇ íóÏúÎõáõæäó ÇáúÌóäøóÉó ÍóÊøóì íóáöÌó ÇáúÌóãóáõ Ýöí Óóãøö ÇáúÎöíÇØö [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 40] æóãöäú ÞóÈöíáö ÇáØøóíøö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóæúãó äóØúæöí ÇáÓøóãÇÁó ßóØóíøö ÇáÓøöÌöáøö áöáúßõÊõÈö ßóãÇ
ÈóÏóÃúäÇ Ãóæøóáó ÎóáúÞò äõÚöíÏõåõ
[ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 104] áöÃóäøó ÙóÇåöÑóåõ ÇÊøöÕóÇáõ Øóíøö(30/149)
ÇáÓøóãóÇÁö ÈöÅöÚóÇÏóÉö ÇáúÎóáúÞö¡ æóÊóÕöíÑõ ÇáúÃóÔúÑóÇØõ ÇáøóÊöí ÊóÍúÕõáõ ÞóÈúáó ÇáúÈóÚúËö ÓóÈúÚóÉð æóÇáúÃóÍúÏóÇËõ ÇáøóÊöí ÊóÞóÚõ ÈóÚúÏó ÇáúÈóÚúËö ÎóãúÓóÉð.
æóÇáúÌóÍöíãõ ÃóÕúáõåõ: ÇáäøóÇÑõ ÐóÇÊõ ÇáØøóÈóÞóÇÊö ãöäó ÇáúæóÞõæÏö ãöäú ÍóØóÈò æóäóÍúæöåö ÈóÚúÖõåóÇ ÝóæúÞó ÈóÚúÖò¡ æóÕóÇÑó ÚóáóãðÇ ÈöÇáúÛóáóÈóÉö Úóáóì Ìóåóäøóãó ÏóÇÑö ÇáúÚóÐóÇÈö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö Ýöí ÇÕúØöáóÇÍö ÇáúÞõÑúÂäö¡ æóÊóÓúÚöíÑõåóÇ Ãóæú ÅöÓúÚóÇÑõåóÇ: ÅöíÞóÇÏõåóÇ¡ Ãóíú åõíøöÆóÊú áöÚóÐóÇÈö ãóäú ÍóÞøó Úóáóíúåöãõ ÇáúÚóÐóÇÈõ.
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ æóÇÈúäõ ÐóßúæóÇäó Úóäö ÇÈúäö ÚóÇãöÑò æóÍóÝúÕñ Úóäú ÚóÇÕöãò æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò æóÑõæóíúÓñ Úóäú íóÚúÞõæÈó: ÓõÚøöÑóÊú ÈöÊóÔúÏöíÏö ÇáúÚóíúäö ãõÈóÇáóÛóÉð Ýöí ÇáúÅöÓúÚóÇÑö. æóÞóÑóÃóåõ ÇáúÈóÇÞõæäó ÈöÇáÊøóÎúÝöíÝö.
æóÞõæÈöáóÊú ÈöÇáúÌóäøóÉö ÏóÇÑö ÇáäøóÚöíãö æóÇÓúãõ ÇáúÌóäøóÉö Úóáóãñ ÈöÇáúÛóáóÈóÉö Úóáóì ÏóÇÑö ÇáäøóÚöíãö¡ æÃõÒúáöÝóÊú ÞõÑøöÈóÊú¡ æóÇáÒøõáúÝóì: ÇáúÞõÑúÈõ¡ Ãóíú ÞõÑøöÈóÊö ÇáúÌóäøóÉõ ãöäú ÃóåúáöåóÇ¡ Ãóí ÌÚáÊ ÈöÞÑÈ ãöäú ãóÍúÔóÑöåöãú ÈöÍóíúËõ áóÇ ÊóÚóÈó Úóáóíúåöãú Ýöí ÇáúæõÕõæáö ÅöáóíúåóÇ æóÐóáößó ßóÑóÇãóÉð áóåõãú.
æóÇÚúáóãú Ãóäøó ÊóÞúÏöíãó ÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö Ýöí ÇáúÌõãóáö ÇáËøöäúÊóíú ÚóÔúÑóÉó ÇáúãõÝúÊóÊóÍóÇÊö ÈößóáöãóÉö ÅöÐóÇ ãöäú Þóæúáöåö: ÅöÐóÇ ÇáÔøóãúÓõ ßõæøöÑóÊú Åöáóì åõäóÇ¡ æóÇáúÅöÎúÈóÇÑó Úóäúåõ ÈöÇáúãõÓúäóÏö ÇáúÝöÚúáöíøö ãóÚó ÅöãúßóÇäö Ãóäú íõÞóÇáó:
ÅöÐóÇ ßõæøöÑóÊö ÇáÔøóãúÓõ æóÅöÐóÇ ÇäúßóÏóÑóÊö ÇáäøõÌõæãõ¡ æóåóßóÐóÇ ßóãóÇ ÞóÇáó: ÝóÅöÐóÇ ÇäúÔóÞøóÊö ÇáÓøóãÇÁõ ÝóßÇäóÊú æóÑúÏóÉð ßóÇáÏøöåÇäö [ÇáÑøóÍúãóä: 37] Ãóäøó Ðóáößó ÇáÊøóÞúÏöíãó áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÊöáúßó ÇáúÃóÎúÈóÇÑö ÇáúãóÌúÚõæáóÉö ÚóáóÇãóÇÊò áöíóæúãö ÇáúÈóÚúËö ÊóæóÓøõáðÇ ÈöÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÃóÔúÑóÇØöåö Åöáóì ÇáöÇåúÊöãóÇãö Èöåö æóÊóÍúÞöíÞö æõÞõæÚöåö.
æóÅöäøó ÅöØóÇáóÉó ÐößúÑö Êöáúßó ÇáúÌõãóáö ÊóÔúæöíÞñ áöáúÌóæóÇÈö ÇáúæóÇÞöÚö ÈóÚúÏóåóÇ ÈöÞóæúáöåö: ÚóáöãóÊú äóÝúÓñ ãóÇ ÃóÍúÖóÑóÊú æóÌõãúáóÉõ: ÚóáöãóÊú äóÝúÓñ ãóÇ ÃóÍúÖóÑóÊú íóÊóäóÇÒóÚõ ÇáÊøóÚóáøõÞó Èöåö ßóáöãóÇÊõ ÅöÐóÇ ÇáúãõÊóßóÑøöÑóÉõ.
æóÚóäú ÚõãóÑó Èúäö ÇáúÎóØøóÇÈö: «Ãóäøóåõ ÞóÑóÃó Ãóæøóáó åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÝóáóãøóÇ ÈóáóÛó ÚóáöãóÊú äóÝúÓñ ãóÇ ÃóÍúÖóÑóÊú ÞóÇáó: áöåóÐóÇ ÃõÌúÑöíóÊö ÇáúÞöÕøóÉõ» Ãóíú åõæó ÌóæóÇÈõ ÇáúÞóÓóãö æóãóÚúäóì ÚóáöãóÊú ÃóäøóåóÇ ÊõÚúáóãõ ÈöãóÇ ÃóÍúÖóÑóÊú ÝóÊóÚúáóãõåõ.
æóÞóæúáõåõ äóÝúÓñ äóßöÑóÉñ Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáÔøóÑúØö ãõÑóÇÏñ ÈöåóÇ ÇáúÚõãõæãõ¡ Ãóíú ÚóáöãóÊú ßõáøõ äóÝúÓò ãóÇ ÃóÍúÖóÑóÊú¡ æóÇÓúÊöÝóÇÏóÉõ ÇáúÚõãõæãö ãöäó ÇáäøóßöÑóÉö Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáúÅöËúÈóÇÊö ÊóÍúÕõáõ ãöäó ÇáúÞóÑöíäóÉö ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì ÚóÏóãö ÇáúÞóÕúÏö Åöáóì æóÇÍöÏò ãöäó ÇáúÌöäúÓö¡ æóÇáúÞóÑöíäóÉõ åõäóÇ æõÞõæÚõ áóÝúÙö äóÝúÓñ Ýöí ÌóæóÇÈö åóÐöåö ÇáÔøõÑõæØö ÇáøóÊöí áóÇ íóÎúØõÑõ ÈöÇáúÈóÇáö Ãóäú Êóßõæäó ÔõÑõæØðÇ áöÔóÎúÕò æóÇÍöÏò¡ æóÞóÏú(30/150)
ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: íóæúãó ÊóÌöÏõ ßõáøõ äóÝúÓò ãóÇ ÚóãöáóÊú ãöäú ÎóíúÑò ãõÍúÖóÑÇð æóãÇ ÚóãöáóÊú ãöäú ÓõæÁò [Âá ÚãÑóÇä: 30] .
æóÇáúÅöÍúÖóÇÑõ: ÌóÚúáõ ÇáÔøóíúÁö ÍóÇÖöÑðÇ.
æóãóÚúäóì: ÚóáöãóÊú äóÝúÓñ ãóÇ ÃóÍúÖóÑóÊú ÍõÕõæáõ ÇáúíóÞöíäö ÈöãóÇ áóãú íóßõäú áóåóÇ Èöåö Úöáúãñ ãöäú ÍóÞóÇÆöÞö ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáøóÊöí ßóÇäó ÚöáúãõåóÇ ÈöåóÇ ÃóÔúÊóÇÊðÇ: ÈóÚúÖõåõ ãóÚúáõæãñ Úóáóì ÛóíúÑö æóÌúåöåö¡ æóÈóÚúÖõåõ ãóÚúáõæãñ ÕõæÑóÊõåõ ãóÌúåõæáóÉñ ÚóæóÇÞöÈõåõ¡ æóÈóÚúÖõåõ ãóÛúÝõæáñ Úóäúåõ. ÝóäõÒøöáó ÇáúÚöáúãõ ÇáøóÐöí ßóÇäó ÍóÇÕöáðÇ áöáäøóÇÓö Ýöí ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ ãóäúÒöáóÉó ÚóÏóãö ÇáúÚöáúãö¡ æóÃóËúÈóÊó ÇáúÚöáúãõ áóåõãú Ýöí Ðóáößó Çáúíóæúãö Úöáúãó ÃóÚúãóÇáöåöãú ãöäú ÎóíúÑò Ãóæú ÔóÑøò ÝóíóÚúáóãõ ãóÇ áóãú íóßõäú áóåõ Èöåö Úöáúãñ ãöãøóÇ íõÍóÞøöÑõåõ ãöäú ÃóÚúãóÇáöåö æóíóÊóÐóßøóÑõ ãóÇ ßóÇäó ÞóÏú Úóáöãóåõ ãöäú ÞóÈúáõ¡ æóÊóÐóßøõÑõ ÇáúãóäúÓöíøö æóÇáúãóÛúÝõæáö Úóäúåõ äóæúÚñ ãöäó ÇáúÚöáúãö.
æóãóÇ ÃóÍúÖóÑóÊúåõ åõæó ãóÇ ÃóÓúáóÝóÊúåõ ãöäó ÇáúÃóÚúãóÇáö. æóáóãøóÇ ßóÇäóÊö ÇáúÃóÚúãóÇáõ ÊóÙúåóÑõ ÂËóÇÑõåóÇ ãöäú ËóæóÇÈò æóÚöÞóÇÈò íóæúãóÆöÐò ÚõÈøöÑó Úóäú ÙõåõæÑö ÂËÇÑåÇ ÈÇáÅÍÖÇÑ áÔÈÈå Èöåö ßóãóÇ íõÍúÖóÑõ ÇáÒøóÇÏõ áöáúãõÓóÇÝöÑö ÝóÝöí ÝöÚúáö:
ÃóÍúÖóÑóÊú ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ. æóíõØúáóÞõ Úóáóì Ðóáößó ÇáúÅöÚúÏóÇÏö
ßóÞóæúáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöáøóÐöí ÓóÃóáóåõ ãóÊóì ÇáÓøóÇÚóÉõ:
«ãóÇÐóÇ ÃóÚúÏóÏúÊó áóåóÇ»
. æóÃõÓúäöÏó ÇáúÅöÍúÖóÇÑõ Åöáóì ÇáäøõÝõæÓö áöÃóäøóåóÇ ÇáúÝóÇÚöáóÉõ áöáúÃóÚúãóÇáö ÇáøóÊöí íóÙúåóÑõ ÌóÒóÇÄõåóÇ íóæúãóÆöÐò ÝóåóÐóÇ ÇáúÅöÓúäóÇÏõ ãöäú ÅöÓúäóÇÏö ÝöÚúáö ÇáÔøóíúÁö Åöáóì ÓóÈóÈö ÝöÚúáöåö¡ ÝóÍóÕóáó åõäóÇ ãóÌóÇÒóÇäö: ãóÌóÇÒñ áõÛóæöíøñ¡ æóãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ¡ æóÍóÞöíÞóÊõåõãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóæúãó ÊóÌöÏõ ßõáøõ äóÝúÓò ãóÇ ÚóãöáóÊú ãöäú ÎóíúÑò ãõÍúÖóÑÇð æóãÇ ÚóãöáóÊú ãöäú ÓõæÁò æóÌõÚöáóÊú ãóÚúÑöÝóÉõ ÇáäøõÝõæÓö áöÌóÒóÇÁö ÃóÚúãóÇáöåóÇ ÍóÇÕöáóÉð ÚöäúÏó ÍõÕõæáö ãóÌúãõæÚö ÇáÔøõÑõæØö ÇáøóÊöí ÐõßöÑóÊú Ýöí ÇáúÌõãóáö ÇáËøöäúÊóíú ÚóÔúÑóÉó áöÃóäøó ÈóÚúÖó ÇáúÃóÍúæóÇáö ÇáøóÊöí ÊóÖóãøóäóÊúåóÇ ÇáÔøõÑõæØõ ãõÞóÇÑóäñ áöÍõÕõæáö Úöáúãö ÇáäøõÝõæÓö ÈöÃóÚúãóÇáöåóÇ æóåöíó ÇáúÃóÍúæóÇáõ ÇáÓøöÊøóÉõ ÇáúãóÐúßõæÑóÉõ ÃóÎöíÑðÇ¡ æóÈóÚúÖó ÇáúÃóÍúæóÇáö ÍóÇÕöáñ ãöäú ÞóÈúáõ ÈöÞóáöíáò æóåöíó ÇáúÃóÍúæóÇáõ ÇáÓøöÊøóÉõ ÇáúãóÐúßõæÑóÉõ ÃóæøóáðÇ. ÝóäóÒóáó ÇáúÞóÑöíÈõ ãóäúÒöáóÉó ÇáúãõÞóÇÑóäö¡ ÝóáöÐóáößó ÌõÚöáó ÇáúÌóãöíÚõ ÔõÑõæØðÇ á ÅöÐóÇ(30/151)
ÝóáóÇ ÃõÞúÓöãõ ÈöÇáúÎõäøóÓö (15) ÇáúÌóæóÇÑö ÇáúßõäøóÓö (16) æóÇááøóíúáö ÅöÐóÇ ÚóÓúÚóÓó (17) æóÇáÕøõÈúÍö ÅöÐóÇ ÊóäóÝøóÓó (18) Åöäøóåõ áóÞóæúáõ ÑóÓõæáò ßóÑöíãò (19) Ðöí ÞõæøóÉò ÚöäúÏó Ðöí ÇáúÚóÑúÔö ãóßöíäò (20) ãõØóÇÚò Ëóãøó Ãóãöíäò (21)
[ÓõæÑóÉ ÇáÊßæíÑ (81) : ÇáúÂíóÇÊ 15 Åöáóì 21]
ÝóáÇ ÃõÞúÓöãõ ÈöÇáúÎõäøóÓö (15) ÇáúÌóæÇÑö ÇáúßõäøóÓö (16) æóÇááøóíúáö ÅöÐÇ ÚóÓúÚóÓó (17) æóÇáÕøõÈúÍö ÅöÐÇ ÊóäóÝøóÓó (18) Åöäøóåõ áóÞóæúáõ ÑóÓõæáò ßóÑöíãò (19)
Ðöí ÞõæøóÉò ÚöäúÏó Ðöí ÇáúÚóÑúÔö ãóßöíäò (20) ãõØÇÚò Ëóãøó Ãóãöíäò (21)
ÇáúÝóÇÁõ áöÊóÝúÑöíÚö ÇáúÞóÓóãö æóÌóæóÇÈõåõ Úóáóì ÇáúßóáóÇãö ÇáÓøóÇÈöÞö áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäó ÇáúßóáóÇãö åõæó ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáÊøóãúåöíÏö áöãóÇ ÈóÚúÏó ÇáúÝóÇÁö ÝóÅöäøó ÇáúßóáóÇãó ÇáÓøóÇÈöÞó ÃóÝóÇÏó ÊóÍúÞöíÞó æõÞõæÚö ÇáúÈóÚúËö æóÇáúÌóÒóÇÁö æóåõãú ÞóÏú ÃóäúßóÑõæåõ æóßóÐøóÈõæÇ ÇáúÞõÑúÂäó ÇáøóÐöí ÃóäúÐóÑóåõãú Èöåö¡ ÝóáóãøóÇ ÞõÖöíó ÍóÞøõ ÇáúÅöäúÐóÇÑö Èöåö æóÐõßöÑó ÃóÔúÑóÇØõåõ ÝõÑøöÚó Úóäúåõ
ÊóÕúÏöíÞõ ÇáúÞõÑúÂäö ÇáøóÐöí ÃóäúÐóÑóåõãú Èöåö æóÃóäøóåõ ãõæÍðì Èöåö ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö.
ÝóÇáÊøóÝúÑöíÚõ åõäóÇ ÊóÝúÑöíÚõ ãóÚúäðì æóÊóÝúÑöíÚõ ÐößúÑò ãóÚðÇ¡ æóÞóÏú ÌóÇÁó ÊóÝúÑöíÚõ ÇáúÞóÓóãö áöãõÌóÑøóÏö ÊóÝúÑöíÚö ÐößúÑö ßóáóÇãò Úóáóì ßóáóÇãò ÂÎóÑó ßóÞóæúáö ÒõåóíúÑò:
ÝóÃóÞúÓóãúÊõ ÈöÇáúÈóíúÊö ÇáøóÐöí ØóÇÝó Íóæúáóåõ ... ÑöÌóÇáñ Èóäóæúåõ ãöäú ÞõÑóíúÔò æóÌõÑúåõãö
ÚóÞöÈó äóÓöíÈö ãõÚóáøóÞóÊöåö ÇáøóÐöí áóÇ íóÊóÝóÑøóÚõ Úóäú ãóÚóÇäöíåö ãóÇ ÈóÚúÏó ÇáúÞóÓóãö æóÅöäøóãóÇ ÞóÕóÏó Èöåö Ãóäøó ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäó ÇáúßóáóÇãö ÅöäøóãóÇ åõæó áöáúÅöÞúÈóÇáö Úóáóì ãóÇ ÈóÚúÏó ÇáúÝóÇÁö¡ æóÈöÐóáößó íóÙúåóÑõ ÊóÝóæøõÞõ ÇáÊøóÝúÑöíÚö ÇáøóÐöí Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Úóáóì ÊóÝúÑöíÚö ÈóíúÊö ÒõåóíúÑò.
æóãóÚúäóì: (áóÇ ÃõÞúÓöãõ) : ÅöíÞóÇÚõ ÇáúÞóÓóãö¡ æóÞóÏú ÚõÏøóÊú (áóÇ) ÒóÇÆöÏóÉð¡ æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÝóáÇ ÃõÞúÓöãõ ÈöãóæÇÞöÚö ÇáäøõÌõæãö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúæóÇÞöÚóÉö [75] .
æóÇáúÞóÓóãõ ãõÑóÇÏñ Èöåö ÊóÃúßöíÏõ ÇáúÎóÈóÑö æóÊóÍúÞöíÞõåõ¡ æóÃõÏúãöÌó Ýöíåö ÃóæúÕóÇÝõ ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÇáúãõÞúÓóãö ÈöåóÇ áöáÏøöáóÇáóÉö Úóáóì ÊóãóÇãö ÞõÏúÑóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æó (ÇáúÎõäøóÓö) : ÌóãúÚõ ÎóÇäöÓóÉò¡ æóåöíó ÇáøóÊöí ÊóÎúäöÓõ¡ Ãóíú ÊóÎúÊóÝöí¡ íõÞóÇáõ: ÎóäöÓóÊö ÇáúÈóÞóÑóÉõ æóÇáÙøóÈúíóÉõ¡ ÅöÐóÇ ÇÎúÊóÝóÊú Ýöí ÇáúßöäóÇÓö.
æó (ÇáúÌóæóÇÑöí) : ÌóãúÚõ ÌóÇÑöíóÉò: æóåöíó ÇáøóÊöí ÊóÌúÑöí¡ Ãóíú ÊóÓöíÑõ ÓóíúÑðÇ ÍóËöíËðÇ.
æÇáúßõäøóÓö: ÌóãúÚõ ßóÇäöÓóÉò¡ íõÞóÇáõ: ßóäóÓó ÇáÙøóÈúíøõ¡ ÅöÐóÇ ÏóÎóáó ßöäóÇÓóåõ (ÈößóÓúÑö ÇáúßóÇÝö) æóåõæó ÇáúÈóíúÊõ ÇáøóÐöí íóÊøóÎöÐõåõ áöáúãóÈöíÊö.
æóåóÐöåö ÇáÕøöÝóÇÊõ ÃõÑöíÏó ÈöåóÇ ÕöÝóÇÊñ ãóÌóÇÒöíøóÉñ áöÃóäøó ÇáúÌõãúåõæÑó Úóáóì Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÈöãóæúÕõæÝóÇÊöåóÇ(30/152)
ÇáúßóæóÇßöÈõ¡ æõÕöÝúäó ÈöÐóáößó áöÃóäøóåóÇ Êóßõæäõ Ýöí ÇáäøóåóÇÑö ãõÎúÊóÝöíóÉð Úóäö ÇáúÃóäúÙóÇÑö ÝóÔõÈøöåóÊú ÈöÇáúæóÍúÔöíøóÉö ÇáúãõÎúÊóÝöíóÉö Ýöí ÔóÌóÑò æóäóÍúæöåö¡ ÝóÞöíáó: ÇáúÎõäøóÓõ æóåõæó ãöäú ÈóÏöíÚö ÇáÊøóÔúÈöíåö¡ áöÃóäøó ÇáúÎõäõæÓó ÇÎúÊöÝóÇÁõ ÇáúæóÍúÔö Úóäú ÃóäúÙóÇÑö ÇáÕøóíøóÇÏöíäó æóäóÍúæåã Ïæä Óõßõæä Ýöí ßöäóÇÓò¡ æóßóÐóáößó ÇáúßóæóÇßöÈõ áöÃóäøóåóÇ áóÇ ÊõÑóì Ýöí ÇáäøóåóÇÑö áöÛóáóÈóÉö ÔõÚóÇÚö ÇáÔøóãúÓö Úóáóì ÃõÝõÞöåóÇ æóåöíó ãóÚó Ðóáößó ãóæúÌõæÏóÉñ Ýöí ãóØóÇáöÚöåóÇ.
æóÔÈå ãóÇ íóÈúÏõæ ááÃäÙÇÑ ãä ÊäÞáåÇ Ýöí ÓãÊ ÇáäÇÙÑíä ááÃÝÞ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑ ÇÎúÊöáóÇÝ ãóÇ íÓÇãÊåÇ ãä ÌõÒúÁ ãä ÇáßÑÉ ÇáÃÑÖíÉ ÈöÎõÑõæÌ ÇáúæóÍúÔ¡ ÝÔÈåÊ ÍóÇáóÉ ÈÏæøåÇ ÈÚÏ ÇÍÊÌÇÈåÇ ãóÚó ßóæäåóÇ ßÇáãÊÍÑßÉ ÈöÍóÇáóÉ ÇáúæóÍúÔ ÊÌúÑöí ÈÚÏ ÎäæÓåÇ ÊóÔúÈöíå ÇáÊøóãúËöíá. æóåõæó íóÞúÊóÖöí ÃóäøóåóÇ ÕóÇÑóÊ ãÑÆíÉ ÝóáÐóáöß ÚÞÈ ÈÚÏ Ðóáöß ÈæÕÝåÇ ÈÇáßäøÓ¡ Ãóí ÚöäúÏ ÛõÑõæÈåóÇ ÊóÔúÈöíåÇ áÛÑæÈåÇ ÈöÏõÎõæá ÇáÙÈí Ãóæ
ÇáúÈóÞóÑóÉ ÇáæÍÔíÉ ßäÇÓåÇ ÈÚÏ ÇáÇäÊÔÇÑ æÇáÌÑí.
ÝóÔõÈøöåó ØõáõæÚõ ÇáúßóæúßóÈö ÈöÎõÑõæÌö ÇáúæóÍúÔöíøóÉö ãöäú ßöäóÇÓöåóÇ¡ æóÔõÈøöåó ÊóäóÞøõáõ ãóÑúÂåóÇ áöáäøóÇÙöÑö ÈöÌóÑúíö ÇáúæóÍúÔöíøóÉö ÚöäúÏó ÎõÑõæÌöåóÇ ãöäú ßöäóÇÓöåóÇ ÕóÈóÇÍðÇ¡ ÞóÇáó áóÈöíÏñ:
ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÇäúÍóÓóÑó ÇáÙøóáóÇãõ æóÃóÓúÝóÑóÊú ... ÈóßóÑóÊú ÊóÒöáøõ Úóäö ÇáËøóÑóì ÃóÒúáóÇãõåóÇ
æóÔõÈøöåó ÛõÑõæÈõåóÇ ÈóÚúÏó ÓóíúÑöåóÇ ÈößõäõæÓö ÇáúæóÍúÔöíøóÉö Ýöí ßöäóÇÓöåóÇ æóåõæó ÊóÔúÈöíåõ ÈóÏöíÚñ ÝóßóÇäó Þóæúáõåõ:
ÈöÇáúÎõäøóÓö ÇÓúÊöÚóÇÑóÉ æóßóÇäó ÇáúÌóæÇÑö ÇáúßõäøóÓö ÊóÑúÔöíÍóíúäö áöáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö.
æóÞóÏú ÍóÕóáó ãöäú ãóÌúãõæÚö ÇáúÃóæúÕóÇÝö ÇáËøóáóÇËö ãóÇ íõÔúÈöåõ ÇááøõÛúÒó íõÍúÓóÈõ Èöåö Ãóäøó ÇáúãóæúÕõæÝóÇÊö ÙöÈóÇÁñ Ãóæú æõÍõæÔñ áöÃóäøó Êöáúßó ÇáÕøöÝóÇÊö ÍóÞóÇÆöÞõåóÇ ãöäú ÃóÍúæóÇáö ÇáúæõÍõæÔö¡ æóÇáúÃóáúÛóÇÒõ ØóÑöíÞóÉñ ãõÓúÊóãúáóÍóÉñ ÚöäúÏó ÈõáóÛóÇÁö ÇáúÚóÑóÈö æóåöíó ÚóÒöíÒóÉñ Ýöí ßóáóÇãöåöãú¡ ÞóÇáó ÈóÚúÖõ ÔõÚóÑóÇÆöåöãú æóåõæó ãöäú ÔóæóÇåöÏö ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö:
ÝóÞõáúÊõ ÃóÚöíÑóÇäöí ÇáúÞõÏõæãó áóÚóáøóäöí ... ÃóÎõØøõ ÈöåóÇ ÞóÈúÑðÇ áöÃóÈúíóÖó ãóÇÌöÏö
ÃóÑóÇÏó Ãóäøóåõ íóÕúäóÚõ ÈöåóÇ ÛöãúÏðÇ áöÓóíúÝò ÕóÞöíáò ãõåóäøóÏò.
æóÚóäö ÇÈúäö ãóÓúÚõæÏò æóÌóÇÈöÑö Èúäö ÚóÈúÏö Çááøóåö æóÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò: Íóãúáõ åóÐöåö ÇáúÃóæúÕóÇÝö Úóáóì ÍóÞóÇÆöÞöåóÇ ÇáúãóÔúåõæÑóÉö¡ æóÅöäøó Çááøóåó ÃóÞúÓóãó ÈöÇáÙøöÈóÇÁö æóÈóÞóÑö ÇáúæóÍúÔö.(30/153)
æóÇáúãóÚúÑõæÝõ Ýöí ÃóÞúÓóÇãö ÇáúÞõÑúÂäö Ãóäú Êóßõæäó ÈöÇáúÃóÔúíóÇÁö ÇáúÚóÙöíãóÉö ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì ÞõÏúÑóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Ãóæö ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÇáúãõÈóÇÑóßóÉö.
Ëõãøó ÚõØöÝó ÇáúÞóÓóãõ Èö Çááøóíúáö Úóáóì ÇáúÞóÓóãö Èö «ÇáúßóæóÇßöÈö» áöãõäóÇÓóÈóÉö ÌóÑóíóÇäö ÇáúßóæóÇßöÈö Ýöí Çááøóíúáö¡ æóáöÃóäøó ÊóÚóÇÞõÈó Çááøóíúáö æóÇáäøóåóÇÑö ãöäú ÃóÌóáøö ãóÙóÇåöÑö ÇáúÍößúãóÉö ÇáúÅöáóåöíøóÉö Ýöí åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö.
æóÚóÓúÚóÓó Çááøóíúáõ ÚóÓúÚóÇÓðÇ æóÚóÓúÚóÓóÉð¡ ÞóÇáó ãõÌóÇåöÏñ Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò: ÃóÞúÈóáó ÈöÙóáóÇãöåö¡ æóÞóÇáó ãõÌóÇåöÏñ ÃóíúÖðÇ Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò ãóÚúäóÇåõ: ÃóÏúÈóÑó ÙóáóÇãõåõ¡ æóÞóÇáóåõ ÒóíúÏõ Èúäõ ÃóÓúáóãó æóÌóÒóãó Èöåö ÇáúÝóÑøóÇÁõ æóÍóßóì Úóáóíúåö ÇáúÅöÌúãóÇÚó. æóÞóÇáó ÇáúãõÈóÑøöÏõ æóÇáúÎóáöíáõ: åõæó ãöäó ÇáúÃóÖúÏóÇÏö íõÞóÇáõ: ÚóÓúÚóÓó¡ ÅöÐóÇ ÃóÞúÈóáó ÙóáóÇãõåõ¡ æóÚóÓúÚóÓó¡ ÅöÐóÇ ÃóÏúÈóÑó ÙóáóÇãõåõ. ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó: ÞóÇáó ÇáúãõÈóÑøöÏõ: ÃóÞúÓóãó Çááøóåõ ÈöÅöÞúÈóÇáö Çááøóíúáö æóÅöÏúÈóÇÑöåö ãóÚðÇ ÇåÜ.
æóÈöÐóáößó íóßõæäõ ÅöíËóÇÑõ åóÐóÇ ÇáúÝöÚúáö áöÅöÝóÇÏóÊöåö ßöáóÇ ÍóÇáóíúäö ÕóÇáöÍóíúäö áöáúÞóÓóãö Èöåö ÝöíåöãóÇ áöÃóäøóåõãóÇ ãöäú ãóÙóÇåöÑö ÇáúÞõÏúÑóÉö ÅöÐú íóÚúÞõÈõ ÇáÙøóáóÇãó ÇáÖøöíóÇÁõ Ëõãøó íóÚúÞõÈõ ÇáÖøöíóÇÁó ÇáÙøóáóÇãõ¡ æóåóÐóÇ ÅöíÌóÇÒñ.
æóÚõØöÝó Úóáóíúåö ÇáúÞóÓóãõ ÈöÇáÕøõÈúÍö Íöíäó ÊóäóÝøõÓöåö¡ Ãóíö ÇäúÔöÞóÇÞö ÖóæúÆöåö áöãõäóÇÓóÈóÉö ÐößúÑö Çááøóíúáö¡ æóáöÃóäøó
ÊóäóÝøõÓó ÇáÕøõÈúÍö ãöäú ãóÙóÇåöÑö ÈóÏöíÚö ÇáäøöÙóÇãö ÇáøóÐöí ÌóÚóáóåõ Çááøóåõ Ýöí åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö.
æóÇáÊøóäóÝøõÓõ: ÍóÞöíÞóÊõåõ ÎõÑõæÌõ ÇáäøóÝóÓö ãöäó ÇáúÍóíóæóÇäö¡ ÇÓúÊõÚöíÑó áöÙõåõæÑö ÇáÖøöíóÇÁö ãóÚó ÈóÞóÇíóÇ ÇáÙøóáóÇãö Úóáóì ÊóÔúÈöíåö ÎõÑõæÌö ÇáÖøöíóÇÁö ÈöÎõÑõæÌö ÇáäøóÝóÓö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ÇáúãõÕóÑøöÍóÉö¡ Ãóæú áöÃóäøóåõ ÅöÐóÇ ÈóÏóÇ ÇáÕøóÈóÇÍõ ÃóÞóÈóáó ãóÚóåõ äóÓöíãñ ÝóÌõÚöáó Ðóáößó ßóÇáÊøóäóÝøõÓö áóåõ Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúãóßúäöíøóÉö ÈöÊóÔúÈöíåö ÇáÕøõÈúÍö ÈöÐöí äóÝóÓò ãóÚó ÊóÔúÈöíåö ÇáäøóÓöíãö ÈöÇáúÃóäúÝóÇÓö.
æóÖóãöíÑõ Åöäøóåõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúÞõÑúÂäö æóáóãú íóÓúÈöÞú áóåõ ÐößúÑñ æóáóßöäøóåõ ãóÚúáõæãñ ãöäó ÇáúãóÞóÇãö Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÈöæõÞõæÚö ÇáúÈóÚúËö ÝóÅöäøóåõ ãöãøóÇ ÃóÎúÈóÑóåõãú Èöåö ÇáúÞõÑúÂäõ æóßóÐøóÈõæÇ ÈöÇáúÞõÑúÂäö áöÃóÌúáö Ðóáößó.
æóÇáÑøóÓõæáõ ÇáúßóÑöíãõ íóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó Èöåö ÌöÈúÑöíáõ Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ¡ æõÕöÝó ÌöÈúÑöíáõ ÈöÑóÓõæáò áöÃóäøóåõ ãõÑúÓóáñ ãöäó Çááøóåö Åöáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáúÞõÑúÂäö.(30/154)
æóÅöÖóÇÝóÉõ «Þóæúáõ» Åöáóì ÑóÓõæáò ÅöãøóÇ áÃÏäì ãõáóÇÈÓóÉ áöÃóä ÌöÈúÑöíáó íõÈóáøöÛõ ÃóáúÝóÇÙó ÇáúÞõÑúÂäö Åöáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóíóÍúßöíåóÇ ßóãóÇ ÃóãóÑóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Ýóåõæó ÞóÇÆöáõåóÇ¡ Ãóíú ÕóÇÏöÑóÉñ ãöäúåõ ÃóáúÝóÇÙõåóÇ.
æóÝöí ÇáÊøóÚúÈöíÑö Úóäú ÌöÈúÑöíáó ÈöæóÕúÝö ÑóÓõæáò ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó ÇáúÞóæúáó ÇáøóÐöí íõÈóáøöÛõåõ åõæó ÑöÓóÇáóÉñ ãöäó Çááøóåö ãóÃúãõæÑñ ÈöÅöÈúáóÇÛöåóÇ ßóãóÇ åöíó.
ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó: æóÞóÇáó ÂÎóÑõæäó ÇáÑøóÓõæáõ åõæó ãõÍóãøóÏñ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÇáúÂíóÉö ßõáøöåóÇ ÇåÜ. æóáóãú íõÚóíøöäö ÇÓúãó ÃóÍóÏò ãöãøóäú ÞóÇáõæÇ åóÐóÇ ãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó.
æóÇÓúÊõØúÑöÏó Ýöí ÎöáóÇáö ÇáËøóäóÇÁö Úóáóì ÇáúÞõÑúÂäö ÇáËøóäóÇÁõ Úóáóì Çáúãóáóßö ÇáúãõÑúÓóáö Èöåö ÊóäúæöíåðÇ ÈöÇáúÞõÑúÂäö ÝóÅöÌúÑóÇÁõ ÃóæúÕóÇÝö ÇáËøóäóÇÁö Úóáóì ÑóÓõæáò áöáÊøóäúæöíåö Èöåö ÃóíúÖðÇ¡ æóáöáúßöäóÇíóÉö Úóáóì Ãóäøó ãóÇ äóÒóáó Èöåö ÕöÏúÞñ áöÃóäøó ßóãóÇáó ÇáúÞóÇÆöáö íóÏõáøõ Úóáóì ÕöÏúÞö ÇáúÞóæúáö.
æóæõÕöÝó ÑóÓõæáò ÈöÎóãúÓóÉö ÃóæúÕóÇÝò:
ÇáúÃóæøóáõ: ßóÑöíãò æóåõæó ÇáäøóÝöíÓõ Ýöí äóæúÚöåö.
æóÇáúæóÕúÝóÇäö ÇáËøóÇäöí æóÇáËøóÇáöËõ: Ðöí ÞõæøóÉò ÚöäúÏó Ðöí ÇáúÚóÑúÔö ãóßöíäò ÝóÇáúÞõæøóÉõ ÍóÞöíÞóÊõåóÇ ãóÞúÏöÑóÉõ ÇáÐøóÇÊö Úóáóì ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáúÚóÙöíãóÉö ÇáøóÊöí áóÇ íõÞúÏóÑõ ÚóáóíúåóÇ ÛóÇáöÈðÇ. æóãöäú ÃóæúÕóÇÝöåö ÊóÚóÇáóì: «ÇáúÞóæöíøõ» ¡ æóãöäúåóÇ ãóÞúÏöÑóÉõ ÇáÐøóÇÊö ãöäú ÅöäúÓóÇäò Ãóæú ÍóíóæóÇäò Úóáóì ßóËöíÑò ãöäó ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáøóÊöí áóÇ íóÞúÏöÑõ ÚóáóíúåóÇ ÃóÈúäóÇÁõ äóæúÚöåö.
æóÖöÏøõåóÇ ÇáÖøóÚúÝõ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Çááøóåõ ÇáøóÐöí ÎóáóÞóßõãú ãöäú ÖóÚúÝò Ëõãøó ÌóÚóáó ãöäú ÈóÚúÏö ÖóÚúÝò
ÞõæøóÉð Ëõãøó ÌóÚóáó ãöäú ÈóÚúÏö ÞõæøóÉò ÖóÚúÝÇð æóÔóíúÈóÉð
[ÇáÑøæã: 54] .
æóÊõØúáóÞõ ÇáúÞõæøóÉõ ãóÌóÇÒðÇ Úóáóì ËóÈóÇÊö ÇáäøóÝúÓö Úóáóì ãõÑóÇÏöåóÇ æóÇáúÅöÞúÏóÇãö æóÑöÈóÇØóÉö ÇáúÌóÃúÔö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: íóÇ íóÍúíì ÎõÐö ÇáúßöÊÇÈó ÈöÞõæøóÉò [ãóÑúíóã: 12] æóÞóÇáó: ÎõÐõæÇ ãóÇ ÂÊóíúäÇßõãú ÈöÞõæøóÉò [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 63] ¡ ÝóæóÕúÝõ ÌöÈúÑöíáó Èö Ðöí ÞõæøóÉò íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÔöÏøóÉó ÇáúãóÞúÏöÑóÉö ßóãóÇ æõÕöÝó ÈöÐóáößó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
Ðõæ ãöÑøóÉò [ÇáäøóÌúã: 6] ¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íßæä Ýöí ÇáúÞõæøóÉö ÇáúãóÌóÇÒöíøóÉö æóåöíó ÇáËøóÈóÇÊõ Ýöí ÃóÏóÇÁö ãóÇ ÃõÑúÓöáó Èöåö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Úóáøóãóåõ ÔóÏöíÏõ ÇáúÞõæì [ÇáäøóÌúã: 5] áöÃóäøó ÇáúãõäóÇÓöÈó áöáÊøóÚúáöíãö åõæó ÞõæøóÉõ ÇáäøóÝúÓö¡ æóÃóãøóÇ ÅöÐóÇ ßóÇäó ÇáãõÑóÇÏ ãõÍóãøóÏ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóæóÕúÝõåõ Èö Ðöí ÞõæøóÉò ÚöäúÏó Ðöí ÇáúÚóÑúÔö íõÑóÇÏõ ÈöåóÇ ÇáúãóÚúäóì ÇáúãóÌóÇÒöíøõ æóåõæó ÇáúßóÑóÇãóÉõ æóÇáöÇÓúÊöÌóÇÈóÉõ áóåõ.(30/155)
æóÇáúãóßöíäõ: ÝóÚöíáñ¡ ÕöÝóÉñ ãõÔóÈøóåóÉñ ãöäú ãóßõäó ÈöÖóãøö ÇáúßóÇÝö ãóßóÇäóÉð¡ ÅöÐóÇ ÚóáóÊú ÑõÊúÈóÊõåõ ÚöäúÏó ÛóíúÑöåö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì Ýöí ÞöÕøóÉö íõæÓõÝó ãóÚó Çáúãóáößö: ÝóáóãøóÇ ßóáøóãóåõ ÞÇáó Åöäøóßó Çáúíóæúãó áóÏóíúäÇ ãóßöíäñ Ãóãöíäñ [íõæÓõÝ: 54] .
æóÊóæúÓöíØõ Þóæúáöåö: ÚöäúÏó Ðöí ÇáúÚóÑúÔö Èóíúäó Ðöí ÞõæøóÉò æãóßöíäò áöíóÊóäóÇÒóÚóåõ ßöáóÇ ÇáúæóÕúÝóíúäö Úóáóì æóÌúåö ÇáúÅöíÌóÇÒö¡ Ãóíú åõæó Ðõæ ÞõæøóÉò ÚöäúÏó Çááøóåö¡ Ãóíú ÌóÚóáó Çááøóåõ ãóÞúÏöÑóÉó ÌöÈúÑöíáó ÊõÎóæøöáõåõ Ãóäú íóÞõæãó ÈöÚóÙöíãö ãóÇ íõæóßøöáõåõ Çááøóåõ Èöåö ãöãøóÇ íóÍúÊóÇÌõ Åöáóì ÞõæøóÉö ÇáúÞõÏúÑóÉö æóÞõæøóÉö ÇáÊøóÏúÈöíÑö¡ æóåõæó Ðõæ ãóßóÇäóÉò ÚöäúÏó Çááøóåö æóÒõáúÝóì.
æóæõÕöÝó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÐóáößó Úóáóì äóÍúæö ãóÇ ÊóÞóÏøóãó.
æóÇáúÚöäúÏöíøóÉõ ÚöäúÏöíøóÉõ ÊóÚúÙöíãò¡ æóÚöäóÇíóÉò¡ Ýó (ÚöäúÏó) áöáúãóßóÇäö ÇáúãóÌóÇÒöíøö ÇáøóÐöí åõæó ÈöãóÚúäóì ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕö æÇáÒáÝì.
æóÚÏá Úóä ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö Åöáóì Ðöí ÇáúÚóÑúÔö ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ÌöÈúÑöíáó áöÊóãúËöíáö ÍóÇáö ÌöÈúÑöíáó æóãóßóÇäóÊöåö ÚöäúÏó Çááøóåö ÈöÍóÇáóÉö ÇáúÃóãöíÑö ÇáúãóÇÖöí Ýöí ÊóäúÝöíÐö ÃóãúÑö Çáúãóáößö æóåõæó ÈöãóÍóáøö ÇáúßóÑóÇãóÉö áóÏóíúåö.
æóÃóãøóÇ ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóáöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì ÚóÙöíãö ÔóÃúäöåö ÅöÐú ßóÇäó ÐóÇ ÞõæøóÉò ÚöäúÏó ÃóÚúÙóãö ãóæúÌõæÏò ÔóÃúäðÇ.
ÇáúæóÕúÝõ ÇáÑøóÇÈöÚõ: ãõØÇÚò Ãóäú íõØöíÚóåõ ãóäú ãóÚóåõ ãöäó ÇáúãóáóÇÆößóÉö ßóãóÇ íõØöíÚõ ÇáúÌóíúÔõ ÞóÇÆöÏóåõãú¡ Ãóæö ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãõØóÇÚñ: Ãóíú ãóÃúãõæÑñ ÇáäøóÇÓõ ÈöØóÇÚóÉö ãóÇ íóÃúãõÑõåõãú Èöåö.
æËóãøó ÈöÝóÊúÍö ÇáËøóÇÁö ÇÓúãõ ÅöÔóÇÑóÉò Åöáóì ÇáúãóßóÇäö¡ æóÇáúãõÔóÇÑõ Åöáóíúåö åõæó ÇáúãóßóÇäõ ÇáúãõÌóÇÒöíøõ ÇáøóÐöí
Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: ÚöäúÏó Ðöí ÇáúÚóÑúÔö ÝóíóÌõæÒõ ÊóÚóáøõÞõ ÇáÙøóÑúÝö Èö ãõØÇÚò æóåõæó ÃóäúÓóÈõ áöÅöÌúÑóÇÁö ÇáúæóÕúÝö Úóáóì ÌöÈúÑöíáó¡ Ãóíú ãõØóÇÚñ Ýöí ÇáúãóáóÃö ÇáúÃóÚúáóì ÝöíãóÇ íóÃúãõÑõ Èöåö ÇáúãóáóÇÆößóÉó æóÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãõØóÇÚñ Ýöí ÇáúÚóÇáóãö ÇáúÚõáúæöíøö¡ Ãóíú ãõÞóÑøóÑñ ÚöäúÏó Çááøóåö Ãóäú íõØóÇÚó ÝöíãóÇ íóÃúãõÑõ Èöåö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóÊóÚóáøóÞó Èö Ãóãöíäò¡ æóÊóÞúÏöíãõåõ Úóáóì ãõÊóÚóáøóÞöåö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÐóáößó ÇáúãóßóÇäö¡ ÝóæóÕúÝõ ÌöÈúÑöíáó Èöåö ÙóÇåöÑñ ÃóíúÖðÇ¡ æóæóÕúÝõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Èöåö áöÃóäøóåõ ãõÞóÑøóÑóÉñ ÃóãóÇäóÊõåõ Ýöí ÇáúãóáóÃö ÇáúÃóÚúáóì.(30/156)
æóãóÇ ÕóÇÍöÈõßõãú ÈöãóÌúäõæäò (22)
æóÇáúÃóãöíäõ: ÇáøóÐöí íóÍúÝóÙõ ãóÇ ÚõåöÏó áóåõ Èöåö ÍóÊøóì íõÄóÏøöíóåõ Ïõæäó äóÞúÕò æóáóÇ ÊóÛúíöíÑò¡ æóåõæó ÝóÚöíáñ ÅöãøóÇ ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáò¡ Ãóíú ãóÃúãõæäñ ãöäú Ãóãöäóåõ Úóáóì ßóÐóÇ. æóÚóáóì åóÐóÇ íõÞóÇáõ: ÇãúÑóÃóÉñ Ãóãöíäñ¡ æóáóÇ íõÞóÇáõ:
ÃóãöíäóÉñ¡ æóÅöãøóÇ ÕöÝóÉñ ãõÔóÈøóåóÉñ ãöäú Ãóãõäó ÈöÖóãøö Çáúãöíãö ÅöÐóÇ ÕóÇÑóÊö ÇáúÃóãóÇäóÉõ ÓóÌöíøóÊóåõ¡ æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö íõÞóÇáõ: ÇãúÑóÃóÉñ ÃóãöíäóÉñ¡ æóãöäúåõ Þóæúáõ ÇáúÝõÞóåóÇÁö Ýöí ÇáúãóÑúÃóÉö ÇáúãõÔúÊóßöíóÉö ÃóÖúÑóÇÑó ÒóæúÌöåóÇ: íõÌúÚóáóÇäö ÚöäúÏó ÃãíäÉ æóÃãíä.
[22]
[ÓõæÑóÉ ÇáÊßæíÑ (81) : ÂíóÉ 22]
æóãÇ ÕÇÍöÈõßõãú ÈöãóÌúäõæäò (22)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö: Åöäøóåõ áóÞóæúáõ ÑóÓõæáò ßóÑöíãò [ÇáÊßæíÑ: 19] Ýóåõæó ÏóÇÎöáñ Ýöí ÎóÈóÑö ÇáúÞóÓóãö ÌóæóÇÈðÇ ËóÇäöíðÇ Úóäö ÇáúÞóÓóãö¡ æóÇáúãóÚúäóì: æóãóÇ åõæó (Ãóíö ÇáúÞõÑúÂäõ) ÈöÞóæúáö ãóÌúäõæäò ßóãóÇ ÊóÒúÚõãõæäó¡ ÝóÈóÚúÏó Ãóäú ÃóËúäóì Çááøóåõ Úóáóì ÇáúÞõÑúÂäö ÈöÃóäøóåõ Þóæúáõ ÑóÓõæáò ãõÑúÓóáò ãöäó Çááøóåö æóßóÇäó ÞóÏú ÊóÖóãøóäó Ðóáößó ËóäóÇÁð Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäøóåõ ÕóÇÏöÞñ ÝöíãóÇ ÈóáøóÛóåõ Úóäö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ ÃóÚúÞóÈóåõ ÈöÅöÈúØóÇáö ÈõåúÊóÇäö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÝöíãóÇ ÇÎÊáÞæå Úóä ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú Þóæúáöåöãú: ãõÚóáøóãñ ãóÌúäõæäñ [ÇáÏøõÎÇä: 14] æóÞóæúáöåöãú: ÃóÝúÊóÑì Úóáóì Çááøóåö ßóÐöÈÇð Ãóãú Èöåö ÌöäøóÉñ [ÓÈÃ: 8] ¡ ÝóÃóÈúØóáó Þóæúáóåõãú ÅöÈúØóÇáðÇ ãõÄóßøóÏðÇ æóãõÄóíøóÏðÇ¡ ÝóÊóÃúßöíÏõåõ ÈöÇáúÞóÓóãö æóÈöÒöíóÇÏóÉö ÇáúÈóÇÁö ÈóÚúÏó ÇáäøóÝúíö¡ æóÊóÃúíöíÏõåõ ÈöãóÇ ÃóæúãóÃó Åöáóíúåö æóÕúÝõåõ ÈöÃóäøó ÇáøóÐöí ÈóáøóÛóåõ ÕóÇÍöÈõåõãú¡ ÝóÅöäøó æóÕúÝó ÕóÇÍöÈò ßöäóÇíóÉñ Úóäú ßóæúäöåöãú íóÚúáóãõæäó ÎõáõÞóåõ æóÚóÞúáóåõ æóíóÚúáóãõæäó Ãóäøóåõ áóíúÓó ÈöãóÌúäõæäò¡ ÅöÐú ÔóÃúäõ ÇáÕøóÇÍöÈö Ãóäú áóÇ ÊóÎúÝóì ÏóÞóÇÆöÞõ ÃóÍúæóÇáöåö Úóáóì ÃóÕúÍóÇÈöåö.
æóÇáúãóÚúäóì: äóÝúíõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÞõÑúÂäõ ãöäú æóÓóÇæöÓö ÇáúãóÌóÇäöíäö¡ ÝóÓóáóÇãóÉõ ãõÈóáøöÛöåö ãöäó ÇáúÌõäõæäö ÊóÞúÊóÖöí ÓóáóÇãóÉó Þóæúáöåö Úóäú Ãóäú íóßõæäó æóÓúæóÓóÉð.
æóíóÌúÑöí Úóáóì ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäó ÇáúÞóæúáö ÈöÃóäøó ÇáúãõÑóÇÏó Èö ÑóÓõæáò ßóÑöíãò [ÇáÊßæíÑ: 19] ÇáäøóÈöíÁõ ãõÍóãøóÏñ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäú íóßõæäó Þóæúáõåõ: ÕÇÍöÈõßõãú åõäóÇ ÅöÙúåóÇÑðÇ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö áöáÊøóÚúÑöíÖö ÈöÃóäøóåõ ãóÚúÑõæÝñ ÚöäúÏóåõãú ÈöÕöÍøóÉö ÇáúÚóÞúáö æóÃóÕóÇáóÉö ÇáÑøóÃúíö.
æóÇáÕøóÇÍöÈõ ÍóÞöíÞóÊõåõ: Ðõæ ÇáÕøõÍúÈóÉö¡ æóåöíó ÇáúãõáóÇÒóãóÉõ Ýöí ÃóÍúæóÇáö ÇáÊøóÌóãøõÚö æóÇáöÇäúÝöÑóÇÏö
áöáúãõÄóÇäóÓóÉö æóÇáúãõæóÇÝóÞóÉö¡ æóãöäúåõ Þöíáó áöáÒøóæúÌö: ÕóÇÍöÈóÉñ æóáöáúãõÓóÇÝöÑö ãóÚó ÛóíúÑöåö ÕóÇÍöÈñ¡ ÞóÇáó ÇãúÑõÄõ ÇáúÞóíúÓö:
Èóßóì ÕóÇÍöÈöí áóãøóÇ ÑóÃóì ÇáÏøóÑúÈó Ïõæäóåõ(30/157)
æóÞóÇáó ÊóÚóÇáóì ÍößóÇíóÉð Úóäú íõæÓõÝó: íóÇ ÕÇÍöÈóíö ÇáÓøöÌúäö [íõæÓõÝ: 39] ¡ æóÞóÇáó ÇáúÍóÑöíÑöíøõ Ýöí «ÇáúãóÞóÇãóÉö ÇáúÍóÇÏöíóÉö æóÇáúÚöÔúÑöíäó» : «æóáóÇ áóßõãú ãöäøöí ÅöáøóÇ ÕõÍúÈóÉõ ÇáÓøóÝöíäóÉö» .
æóÞóÏú íóÊóæóÓøóÚõæäó Ýöí ÅöØúáóÇÞöåö Úóáóì ÇáúãõÎóÇáöØö Ýöí ÃóÍúæóÇáò ßóËöíÑóÉò æóáóæú Ýöí ÇáÔøóÑøö¡ ßóÞóæúáö ÇáúÍóÌøóÇÌö íõÎóÇØöÈõ ÇáúÎóæóÇÑöÌó: «ÃóáóÓúÊõãú ÃóÕúÍóÇÈöí ÈöÇáúÃóåúæóÇÒö Íöíäó ÑõãúÊõãõ ÇáúÛóÏúÑó¡ æóÇÓúÊóÈúØóäúÊõãõ ÇáúßõÝúÑó» .
æóÞóæúáö ÇáúÝóÖúáö ÇááøóåóÈöíøö:
ßõáøñ áóåõ äöíøóÉñ Ýöí ÈõÛúÖö ÕóÇÍöÈöåö ... ÈöäöÚúãóÉö Çááøóåö äóÞúáöíßõãú æóÊóÞúáõæäóÇ
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÇáøóÐöí ÊõÎóÇÕöãõæäóåõ æóÊõßóÐøöÈõæäóåõ æóÊóÕöÝõæäóåõ ÈöÇáúÌõäõæäö áóíúÓó ÈöãóÌúäõæäò æóÃóäøóßõãú ãõÎóÇáöØõæåõ æóãõáóÇÒöãõæåõ æóÊóÚúáóãõæäó ÍóÞöíÞóÊóåõ ÝóãóÇ Þóæúáõßõãú Úóáóíúåö: «Åöäøóåõ ãóÌúäõæäñ» ÅöáøóÇ áöÞóÕúÏö ÇáúÈõåúÊóÇäö æóÅöÓóÇÁóÉö ÇáÓøõãúÚóÉö.
ÝóåóÐóÇ ãóæúÞöÚõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ãóÚó ãóÇ ÞóÈúáóåóÇ æóãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ¡ æóÇáúÞóÕúÏõ ãöäú Ðóáößó ÅöËúÈóÇÊõ ÕöÏúÞö ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóáóÇ íóÎúØõÑõ ÈöÇáúÈóÇáö ÃóäøóåóÇ ãóÓõæÞóÉñ Ýöí ãóÚúÑöÖö ÇáúãõæóÇÒóäóÉö æóÇáúãõÝóÇÖóáóÉö Èóíúäó ÌöÈúÑöíáó æóãõÍóãøóÏò ÚóáóíúåöãóÇ ÇáÓøóáóÇãõ æóÇáÔøóåóÇÏóÉõ áóåõãóÇ ÈöãóÒóÇíóÇåõãóÇ ÍóÊøóì íõÔóãøó ãöäú æóÝúÑóÉö ÇáÕøöÝóÇÊö ÇáúãõÌúÑóÇÉö Úóáóì ÌöÈúÑöíáó Ãóäøóåõ ÃóÝúÖóáõ ãöäú ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóáóÇ Ãóäøó ÇáúãõÈóÇáóÛóÉó Ýöí ÃóæúÕóÇÝö ÌöÈúÑöíáó ãóÚó ÇáöÇÞúÊöÕóÇÏö Ýöí ÃóæúÕóÇÝö ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊõÄúÐöäõ ÈöÊóÝúÖöíáö ÃóæøóáöåöãóÇ Úóáóì ÇáËøóÇäöí.
æóãöäú ÃóÓúãóÌö ÇáúßóáóÇãö æóÃóÖúÚóÝö ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Þóæúáõ ÕóÇÍöÈö «ÇáúßóÔøóÇÝö» : «æóäóÇåöíßó ÈöåóÐóÇ ÏóáöíáðÇ Úóáóì ÌóáóÇáóÉö ãóßóÇäóÉö ÌöÈúÑöíáó Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ æóãõÈóÇíóäóÉö ãóäúÒöáóÊöåö áöãóäúÒöáóÉö ÃóÝúÖóáö ÇáúÅöäúÓö ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÅöÐóÇ æóÇÒóäúÊó Èóíúäó ÇáÐøößúÑóíúäö æóÞóÇíóÓúÊó Èóíúäó Þóæúáöåö: Åöäøóåõ áóÞóæúáõ ÑóÓõæáò ßóÑöíãò Ðöí ÞõæøóÉò ÚöäúÏó Ðöí ÇáúÚóÑúÔö ãóßöíäò [ÇáÊßæíÑ: 19¡ 20] ¡ æóÈóíúäó Þóæúáöåö: æóãÇ ÕÇÍöÈõßõãú ÈöãóÌúäõæäò ÇåÜ.
æóßóíúÝó ÇäúÕóÑóÝó äóÙóÑõåõ Úóäú ÓöíóÇÞö ÇáúÂíóÉö Ýöí ÇáÑøóÏøö Úóáóì ÃóÞúæóÇáö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóáóãú íóÞõæáõæÇ Ýöí ÌöÈúÑöíáó ÔóíúÆðÇ áöÃóäøó ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøó ÑóÇãó Ãóäú íóäúÊóÒöÚó ãöäó ÇáúÂíóÉö ÏóáöíáðÇ áöãóÐúåóÈö ÃóÕúÍóÇÈö ÇáöÇÚúÊöÒóÇáö ãöäú ÊóÝúÖöíáö ÇáúãóáóÇÆößóÉö Úóáóì ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö¡ æóåöíó ãóÓúÃóáóÉñ áóåóÇ ãóÌóÇáñ ÂÎóÑõ¡ Úóáóì Ãóäøóßó ÞóÏú ÚóáöãúÊó Ãóäøó ÇáÕøöÝóÇÊö ÇáøóÊöí ÃõÌúÑöíóÊú Úóáóì ÑóÓõæáò Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøóåõ áóÞóæúáõ ÑóÓõæáò ßóÑöíãò
Åöáóì Þóæúáå: Ãóãöíäò [ÇáÊßæíÑ: 19- 21] ¡ ÛóíúÑõ ãõÊóÚóíøóäò ÇäúÕöÑóÇÝõåóÇ Åöáóì ÌöÈúÑöíáó(30/158)
æóáóÞóÏú ÑóÂåõ ÈöÇáúÃõÝõÞö ÇáúãõÈöíäö (23)
ÝóÅöäøóåóÇ ãõÍúÊóãöáóÉõ ÇáöÇäúÕöÑóÇÝö Åöáóì ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. æóÞóÏú íóØúÛóì Úóáóíúåö ÍõÈøõ ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö áöÚóÞóÇÆöÏö Ãóåúáö ÇáöÇÚúÊöÒóÇáö ØõÛúíóÇäðÇ íóÑúãöí ÈöÝóåúãöåö Ýöí ãóåóÇæöí ÇáÖøóÂáóÉö¡ æóåóáú íóÓúãóÍõ ÈóÇáõ Ðöí ãõÓúßóÉò ãöäú Úöáúãò ÈöãóÌóÇÑöí ßóáóÇãö ÇáúÚõÞóáóÇÁö Ãóäú íóÊóÕóÏøóì ãõÊóÕóÏøò áöÈóíóÇäö ÝóÖúáö ÃóÍóÏò ÈöÃóäú íóäúÝöíó Úóäúåõ Ãóäøóåõ ãóÌúäõæäñ¡ æóåóÐóÇ ßõáøõåõ ãóÈúäöíøñ Úóáóì ÊóÝúÓöíÑö:
ÑóÓõæáò ßóÑöíãò ÈöÌöÈúÑöíáó ÝóÃóãøóÇ Åöäú ÃõÑöíÏó Èöåö ãõÍóãøóÏñ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóæú åõæó æóÌöÈúÑöíáõ ÚóáóíúåöãóÇ ÇáÓøóáóÇãõ ÝóåóÐóÇ ãõÞúÊóáóÚñ ãöäú ÌöÐúÑöåö.
æóáóÇ íóÎúÝóì Ãóäøó ÇáúÚõÏõæáó Úóäö ÇÓúãö ÇáäøóÈöíÁö ÇáúÚóáóãö Åöáóì ÕÇÍöÈõßõãú áöãóÇ íõÄúÐöäõ Èöåö ÕÇÍöÈõßõãú ãöäú ßóæúäöåöãú Úóáóì Úöáúãò ÈöÃóÍúæóÇáöåö¡ æóÃóãøóÇ ÇáúÚõÏõæáõ Úóäú ÖóãöíÑöåö Åöäú ßóÇäó ÇáúãõÑóÇÏõ Èö ÑóÓõæáò ÎõÕõæÕó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýóãöäó ÇáúÅöÙúåóÇÑö Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö áöáúæóÌúåö ÇáúãóÐúßõæÑö æóÅöÐóÇ ÃõÑöíÏó Èö ÑóÓõæáò ßöáóÇåõãóÇ ÝóÐößúÑõ ÕÇÍöÈõßõãú áöÊóÎúÕöíÕö ÇáúßóáóÇã Èöåö.
[23]
[ÓõæÑóÉ ÇáÊßæíÑ (81) : ÂíóÉ 23]
æóáóÞóÏú ÑóÂåõ ÈöÇáúÃõÝõÞö ÇáúãõÈöíäö (23)
æóáóÞóÏú ÑóÂåõ ÈöÇáúÃõÝõÞö ÇáúãõÈöíäö (23) ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö: æóãÇ ÕÇÍöÈõßõãú ÈöãóÌúäõæäò [ÇáÊßæíÑ: 22] .
æóÇáúãõäóÇÓóÈóÉõ Èóíúäó ÇáúÌõãúáóÊóíúäö Ãóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó ßóÇäõæÇ ÅöÐóÇ ÈóáóÛóåõãú Ãóäøó ÇáÑøóÓõæáó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íõÎúÈöÑõ Ãóäøóåõ äóÒóáó Úóáóíúåö ÌöÈúÑöíáõ ÈöÇáúæóÍúíö ãöäú æóÞúÊö ÛóÇÑö ÍöÑóÇÁò ÝóãóÇ ÈÚÏå ÇÓÊåÒÃæÇ æóÞóÇáõæÇ: Åöäøó Ðóáößó ÇáøóÐöí íóÊóÑóÇÁóì áóåõ åõæó Ìöäøöíøñ¡ ÝóßóÐøóÈóåõãõ Çááøóåõ ÈöäóÝúíö ÇáúÌõäõæäö Úóäúåõ Ëõãøó ÈöÊóÍúÞöíÞö Ãóäøóåõ ÅöäøóãóÇ ÑóÃóì ÌöÈúÑöíáó ÇáúÞóæöíøó ÇáúÃóãöíäó.
ÝóÖóãöíÑõ ÇáÑøóÝúÚö ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÕóÇÍöÈò ãöäú Þóæúáöåö: æóãÇ ÕÇÍöÈõßõãú æóÖóãöíÑõ ÇáäøóÕúÈö ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÑóÓõæáò ßóÑöíãò [ÇáÊßæíÑ: 19] ¡ æóÓöíóÇÞõ ÇáúßóÑóãö íõÈóíøöäõ ãóÚóÇÏó ÇáÑøóÇÆöí æóÇáúãóÑúÆöíøö.
æó «ÇáúÃõÝõÞö» : ÇáúÝóÖóÇÁõ ÇáøóÐöí íóÈúÏõæ áöáúÚóíúäö ãöäó ÇáúßõÑóÉö ÇáúåóæóÇÆöíøóÉö Èóíúäó ØóÑóÝóíú ãóØúáóÚö ÇáÔøóãúÓö æóãóÛúÑöÈöåóÇ ãöäú ÍóíúËõ íóáõæÍõ ÖóæúÁõ ÇáúÝóÌúÑö æóíóÈúÏõæ ÔóÝóÞõ ÇáúÛõÑõæÈö æóåõæó íóáõæÍõ ßóÃóäøóåõ ÞõÈøóÉñ ÒóÑúÞóÇÁõ æóÇáúãóÚúäóì ÑóÂåõ ãóÇ Èóíúäó ÇáÓøóãóÇÁö æóÇáúÃóÑúÖö.
æÇáúãõÈöíäö: æóÕúÝõ ÇáúÃõÝõÞö¡ Ãóíú áöáúÃõÝõÞö ÇáúæóÇÖöÍö ÇáúÈóíøöäö.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝö äóÚúÊõ ÇáúÃõÝõÞö ÇáøóÐöí ÊóÑóÇÁóì ãöäúåõ ÌöÈúÑöíáõ áöáäøóÈöíÁö ÚóáóíúåöãóÇ ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÈöÃóäøóåõ ÃõÝõÞñ æóÇÖöÍñ Èóíøöäñ áóÇ ÊóÔúÊóÈöåõ Ýöíåö ÇáúãóÑúÆöíøóÇÊõ æóáóÇ íõÊóÎóíøóáõ Ýöíåö ÇáúÎóíóÇáõ¡(30/159)
æóãóÇ åõæó Úóáóì ÇáúÛóíúÈö ÈöÖóäöíäò (24)
æóÌõÚöáóÊú Êöáúßó ÇáÕøöÝóÉõ ÚóáóÇãóÉð Úóáóì Ãóäøó ÇáúãóÑúÆöíøó ãóáóßñ æóáóíúÓó ÈöÎóíóÇáò áöÃóäøó ÇáúÃóÎúíöáóÉó ÇáøóÊöí íóÊóÎóíøóáõåóÇ ÇáúãóÌóÇäöíäõ ÅöäøóãóÇ íóÊóÎóíøóáõæäóåóÇ Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö ÊóÇÈöÚóÉð áóåõãú Úóáóì ãóÇ ÊóÚóæøóÏõæåõ ãöäú æóÞúÊö ÇáÕøöÍøóÉö¡ æóÞóÏú æóÕóÝó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Çáúãóáóßó ÇáøóÐöí ÑóÂåõ ÚöäúÏó äõÒõæáö ÓõæÑóÉö ÇáúãõÏøóËøöÑö ÈöÃóäøóåõ Úóáóì ßõÑúÓöíøò ÌóÇáöÓñ Èóíúäó ÇáÓøóãóÇÁö æóÇáúÃóÑúÖö¡
æóáöåóÐóÇ ÊóßóÑøóÑó ÐößúÑõ ÙõåõæÑö Çáúãóáóßö ÈöÇáúÃõÝõÞö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøóÌúãö [5- 9] Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Úóáøóãóåõ ÔóÏöíÏõ ÇáúÞõæì Ðõæ ãöÑøóÉò ÝóÇÓúÊóæì æóåõæó ÈöÇáúÃõÝõÞö ÇáúÃóÚúáì Ëõãøó ÏóäÇ ÝóÊóÏóáøóì ÝóßÇäó ÞÇÈó ÞóæúÓóíúäö Ãóæú ÃóÏúäì Åöáóì Ãóäú ÞóÇáó: ÃóÝóÊõãÇÑõæäóåõ Úóáì ãóÇ íóÑì æóáóÞóÏú ÑóÂåõ äóÒúáóÉð ÃõÎúÑì ÚöäúÏó ÓöÏúÑóÉö ÇáúãõäúÊóåì ÚöäúÏóåÇ ÌóäøóÉõ ÇáúãóÃúæì [ÇáäøóÌúã: 12- 15] ÇáúÂíóÇÊö¡ Þöíáó: ÑóÃóì ÇáäøóÈöíÁõ ÌöÈúÑöíáó ÚóáóíúåöãóÇ ÇáÓøóáóÇãõ ÈöãóßøóÉó ãöäú ÌöåóÉö ÌóÈóáö ÃóÌúíóÇÏò ãä ÔÑÞíøå.
[24]
[ÓõæÑóÉ ÇáÊßæíÑ (81) : ÂíóÉ 24]
æóãÇ åõæó Úóáóì ÇáúÛóíúÈö ÈöÖóäöíäò (24)
ÇáÖøóãöíÑõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÕÇÍöÈõßõãú [ÇáÊßæíÑ: 22] ßóãóÇ íóÞúÊóÖöíåö ÇáÓøöíóÇÞõ ÝóÅöäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó áóãú íóÏøóÚõæÇ Ãóäøó ÌöÈúÑöíáó Öóäöíäñ Úóáóì ÇáúÛóíúÈö¡ æóÅöäøóãóÇ ÇÏøóÚóæúÇ Ðóáößó áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÙõáúãðÇ æóÒõæÑðÇ¡ æóáöÞõÑúÈö ÇáúãóÚóÇÏö.
æÇáúÛóíúÈö: ãóÇ ÛóÇÈó Úóäú ÚöíóÇäö ÇáäøóÇÓö¡ Ãóæú Úóäú Úöáúãöåöãú æóåõæó ÊóÓúãöíóÉñ ÈöÇáúãóÕúÏóÑö. æóÇáúãõÑóÇÏõ ãóÇ ÇÓúÊóÃúËóÑó Çááøóåõ ÈöÚöáúãöåö ÅöáøóÇ Ãóäú íõØúáöÚó Úóáóíúåö ÈóÚúÖó ÃóäúÈöíóÇÆöåö¡ æóãöäúåõ æóÍúíõ ÇáÔøóÑóÇÆöÚö¡ æóÇáúÚöáúãõ ÈöÕöÝóÇÊö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÔõÄõæäöåö¡ æóãõÔóÇåóÏóÉõ ãóáóßö ÇáúæóÍúíö¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÇáøóÐöíäó íõÄúãöäõæäó ÈöÇáúÛóíúÈö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [3] .
æóßõÊöÈóÊú ßóáöãóÉõ ÈöÖóäöíäò Ýöí ãóÕóÇÍöÝö ÇáúÃóãúÕóÇÑö ÈöÖóÇÏò ÓóÇÞöØóÉò ßóãóÇ ÇÊøóÝóÞó Úóáóíúåö ÇáúÞõÑøóÇÁõ.
æóÍõßöíó Úóäú ÃóÈöí ÚõÈóíúÏò¡ ÞóÇáó ÇáØøóÈóÑöíøõ: åõæó ãóÇ Úóáóíúåö ãóÕóÇÍöÝõ ÇáúãõÓúáöãöíäó ãõÊøóÝöÞóÉñ æóÅöäö ÇÎúÊóáóÝóÊú ÞöÑóÇÁóÊõåõãú Èöåö.
æóÝöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : «åõæó Ýöí ãõÕúÍóÝö ÃõÈóíøò ÈöÇáÖøóÇÏö æóÝöí ãõÕúÍóÝö ÇÈúäö ãóÓúÚõæÏò ÈÇáÙÇÁ» æóÞÏ ÇÞúÊÕÑ ÇáÔøóÇØöÈöíøõ Ýöí ãóäúÙõæãóÊöåö Ýöí ÇáÑøóÓúãö Úóáóì ÑóÓúãöåö ÈöÇáÖøóÇÏö ÅöÐú ÞóÇáó:
æóÇáÖøóÇÏõ Ýöí ÈöÖóäöíäò ÊÌãÚ ÇáúÈÔÑ æóÞóÏö ÇÎúÊóáóÝó ÇáúÞõÑøóÇÁõ Ýöí ÞöÑóÇÁóÊöåö ÝóÞóÑóÃóåõ äóÇÝöÚñ æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò æóÚóÇÕöãñ æóÍóãúÒóÉõ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò(30/160)
æóÎóáóÝñ æóÑóæúÍñ Úóäú íóÚúÞõæÈó ÈöÇáÖøóÇÏö ÇáÓøóÇÞöØóÉö ÇáøóÊöí ÊóÎúÑõÌõ ãöäú ÍóÇÝøóÉö ÇááøöÓóÇäö ãöãøóÇ íóáöí ÇáúÃóÖúÑóÇÓó æóåöíó ÇáúÞöÑóÇÁóÉõ ÇáúãõæóÇÝöÞóÉõ áöÑóÓúãö ÇáúãõÕúÍóÝö ÇáúÅöãóÇãö.
æóÞóÑóÃóåõ ÇáúÈóÇÞõæäó ÈöÇáÙøóÇÁö ÇáúãõÔóÇáóÉö ÇáøóÊöí ÊóÎúÑõÌõ ãöäú ØóÑóÝö ÇááøöÓóÇäö æóÃõÕõæáö ÇáËøóäóÇíóÇ ÇáúÚõáúíóÇ¡ æóÐõßöÑó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÑóÃó ÈöåöãóÇ¡ æóÐóáößó ãöãøóÇ áóÇ íóÍúÊóÇÌõ Åöáóì ÇáÊøóäúÈöíåö¡ áöÃóäøó ÇáúÞöÑóÇÁóÊóíúäö ãóÇ ßóÇäóÊóÇ ãõÊóæóÇÊöÑóÊóíúäö ÅöáøóÇ æóÞóÏú ÑõæöíóÊóÇ Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÇáÖøóÇÏõ æóÇáÙøóÇÁõ ÍóÑúÝóÇäö ãõÎúÊóáöÝóÇäö æóÇáúßóáöãóÇÊõ ÇáúãõÄóáøóÝóÉõ ãöäú ÃóÍóÏöåöãóÇ ãõÎúÊóáöÝóÉõ ÇáúãóÚóÇäöí ÛóÇáöÈðÇ ÅöáøóÇ äóÍúæó ÍõÖóÖò ÈöÖóÇÏóíúäö ÓóÇÞöØóÊóíúäö æÍÙÙ ÈöÙóÇÁóíúäö ãõÔóÇáóíúäö æÍÖÙ ÈöÖóÇÏò ÓóÇÞöØóÉò ÈóÚúÏóåóÇ ÙóÇÁñ ãõÔóÇáóÉñ æóËóáóÇËóÊõåóÇ ÈöÖóãøö ÇáúÍóÇÁö æóÝóÊúÍö ãóÇ ÈóÚúÏó ÇáúÍóÇÁö. ÝóÞóÏú ÞóÇáõæÇ: ÅöäøóåóÇ áõÛóÇÊñ Ýöí ßóáöãóÉò ÐóÇÊö ãóÚúäðì æóÇÍöÏò æóåõæó ÇÓúãõ ÕóãúÛò íõÞóÇáõ áóåõ: ÎóæúáóÇäõ.
æóáóÇ Ôóßøó Ãóä ÇáøóÐíä ÞÑÃæå ÈöÇáÙøóÇÁö ÇáúãõÔóÇáóÉö ãöäú Ãóåúáö ÇáúÞöÑóÇÁóÇÊö ÇáúãõÊóæóÇÊöÑóÉö æóåõãõ ÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÑõæóíúÓñ Úóäú íóÚúÞõæÈó ÞóÏú Ñóæóæúåõ ãõÊóæóÇÊöÑðÇ Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóáöÐóáößó ÝóáóÇ íóÞúÏóÍõ Ýöí ÞöÑóÇÁóÊöåöãú ßóæúäõåóÇ ãõÎóÇáöÝóÉð áöÌóãöíÚö äõÓóÎö ãóÕóÇÍöÝö ÇáúÃóãúÕóÇÑö áöÃóäøó ÊóæóÇÊõÑó ÇáúÞöÑóÇÁóÉö ÃóÞúæóì ãöäú ÊóæóÇÊõÑö ÇáúÎóØøö Åöäö ÇÚúÊõÈöÑó áöáúÎóØøö ÊóæóÇÊõÑñ.
æóãóÇ ÐõßöÑó ãöäú ÔóÑúØö ãõæóÇÝóÞóÉö ÇáúÞöÑóÇÁóÉö áöãóÇ Ýöí ãõÕúÍóÝö ÚõËúãóÇäó áöÊóßõæäó ÞöÑóÇÁóÉð ÕóÍöíÍóÉð ÊóÌõæÒõ ÇáúÞöÑóÇÁóÉõ ÈöåóÇ¡ ÅöäøóãóÇ åõæó ÈöÇáäøöÓúÈóÉö áöáúÞöÑóÇÁóÇÊö ÇáøóÊöí áóãú ÊõÑúæó ãÊæÇÊÑÉ ßóãóÇ ÈóíäÇåõ Ýöí ÇáúãõÞóÏøöãóÉö ÇáÓøóÇÏöÓóÉö ãöäú ãõÞóÏøöãóÇÊö åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑö.
æóÞóÏö ÇÚúÊóÐóÑó ÃóÈõæ ÚõÈóíúÏóÉó Úóäö ÇÊøöÝóÇÞö ãóÕóÇÍöÝö ÇáúÅöãóÇãö Úóáóì ßöÊóÇÈóÊöåóÇ ÈöÇáÖøóÇÏö ãóÚó æõÌõæÏö ÇáöÇÎúÊöáóÇÝö ÝöíåóÇ Èóíúäó ÇáÖøóÇÏö æóÇáÙøóÇÁö Ýöí ÇáúÞöÑóÇÁóÇÊö ÇáúãõÊóæóÇÊöÑóÉö¡ ÈöÃóäú ÞóÇáó: «áóíúÓó åóÐóÇ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúßöÊóÇÈö áöÃóäøó ÇáÖøóÇÏó æóÇáÙøóÇÁó áóÇ íóÎúÊóáöÝõ ÎóØøõåõãóÇ Ýöí ÇáúãóÕóÇÍöÝö ÅöáøóÇ ÈöÒöíóÇÏóÉö ÑóÃúÓö ÅöÍúÏóÇåõãóÇ Úóáóì ÑóÃúÓö ÇáúÃõÎúÑóì ÝóåóÐóÇ ÞóÏú íóÊóÔóÇÈóåõ æóíóÊóÏóÇäóì» ÇåÜ.
íõÑöíÏõ ÈöåóÐóÇ ÇáúßóáóÇãö Ãóäøó ãóÇ ÑõÓöãó Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö ÇáúÅöãóÇãö áóíúÓó ãõÎóÇáóÝóÉð ãöäú ßõÊøóÇÈö ÇáúãóÕóÇÍöÝö áöáúÞöÑóÇÁóÇÊö ÇáúãõÊóæóÇÊöÑóÉö¡ Ãóíú Ãóäøóåõãú íõÑóÇÚõæäó ÇÎúÊöáóÇÝó ÇáúÞöÑóÇÁóÇÊö ÇáúãõÊóæóÇÊöÑóÉö ÝóíóßúÊõÈõæäó ÈóÚúÖó äõÓóÎö ÇáúãóÕóÇÍöÝö Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúÞöÑóÇÁóÇÊö æóåõæó ÇáúÛóÇáöÈ. æóåóÇåõäóÇ ÇÔúÊóÈóåó ÇáÑøóÓúãõ ÝóÌóÇÁóÊö ÇáÙøóÇÁõ ÏóÞöíÞóÉó ÇáÑøóÃúÓö.
æóáóÇ ÃóÑóì áöáöÇÚúÊöÐóÇÑö Úóäú Ðóáößó ÍóÇÌóÉð áöÃóäøóåõ áóãøóÇ ßóÇäóÊö ÇáúÞöÑóÇÁóÊóÇäö ãõÊóæóÇÊöÑóÊóíúäö Úóäö(30/161)
ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇÚúÊóãóÏó ßõÊøóÇÈõ ÇáúãóÕóÇÍöÝö Úóáóì ÅöÍúÏóÇåõãóÇ æóåöíó ÇáøóÊöí ÞóÑóÃó ÈöåóÇ ÌõãúåõæÑõ ÇáÕøóÍóÇÈóÉö æóÎóÇÕøóÉð ÚõËúãóÇäõ Èúäõ ÚóÝøóÇäó¡ æóÃóæúßóáõæÇ ÇáúÞöÑóÇÁóÉó ÇáúÃõÎúÑóì Åöáóì ÍÝÙ ÇáÞÇÑÆíä.
æóÅöÐ ÊóæóÇÊóÑóÊú ÞöÑóÇÁóÉõ ÈöÖóäöíäò ÈöÇáÖøóÇÏö ÇáÓøóÇÞöØóÉö¡ æÈÙäíä ÈöÇáÙøóÇÁö ÇáúãõÔóÇáóÉö ÚóáöãúäóÇ Ãóäøó Çááøóåó ÃóäúÒóáóåõ ÈöÇáúæóÌúåóíúäö æóÃóäøóåõ ÃóÑóÇÏó ßöáóÇ ÇáúãóÚúäóíóíúäö.
ÝóÃóãøóÇ ãóÚúäóì «Öóäöíäò» ÈöÇáÖøóÇÏö ÇáÓøóÇÞöØóÉö Ýóåõæó ÇáúÈóÎöíáõ ÇáøóÐöí áóÇ íõÚúØöí ãóÇ ÚöäúÏóåõ ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáÖøóäøö ÈöÇáÖøóÇÏö ãóÕúÏóÑõ Öóäøó¡ ÅöÐÇ ÈóÎöáó¡ æóãõÖóÇÑöÚõåõ ÈöÇáúÝóÊúÍö æóÇáúßóÓúÑö.
ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó Úóáóì ãóÚúäóÇåõ ÇáúÍóÞöíÞöíøö¡ Ãóíú æóãóÇ ÕóÇÍöÈõßõãú ÈöÈóÎöíáò Ãóíú ÈöãóÇ íõæÍóì Åöáóíúåö æóãóÇ íõÎúÈöÑõ Èöåö Úóäö ÇáúÃõãõæÑö ÇáúÛóíúÈöíøóÉö ØóáóÈðÇ áöáöÇäúÊöÝóÇÚö ÈöãóÇ íõÎúÈöÑõ Èöåö ÈöÍóíúËõ áóÇ íõäúÈöÆõßõãú Úóäúåõ ÅöáøóÇ ÈöÚöæóÖò ÊõÚúØõæäóåõ¡ æóÐóáößó ßöäóÇíóÉñ Úóäú äóÝúíö Ãóäú íóßõæäó ßóÇåöäðÇ Ãóæú ÚóÑøóÇÝðÇ íóÊóáóÞøóì ÇáúÃóÎúÈóÇÑó Úóäö ÇáúÌöäøö ÅöÐú ßóÇäó ÇáúãõÔúÑößõæäó íóÊóÑóÏøóÏõæäó Úóáóì ÇáúßõåøóÇäö æóíóÒúÚõãõæäó Ãóäøóåõãú íõÎúÈöÑõæäó ÈöÇáúãõÛóíøóÈóÇÊö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóãÇ åõæó ÈöÞóæúáö ÔÇÚöÑò ÞóáöíáðÇ ãóÇ ÊõÄúãöäõæäó æóáÇ ÈöÞóæúáö ßÇåöäò ÞóáöíáðÇ ãóÇ ÊóÐóßøóÑõæäó [ÇáÍÇÞÉ: 41- 42] ÝóÃóÞóÇãó áóåõãõ ÇáúÝóÑúÞó Èóíúäó ÍóÇáö ÇáúßõåøóÇäö æóÍóÇáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó áóÇ íóÓúÃóáõåõãú ÚöæóÖðÇ ÚóãøóÇ íõÎúÈöÑõåõãú Èöåö æóÃóäøó ÇáúßóÇåöäó íóÃúÎõÐõ Úóáóì ãóÇ íõÎúÈöÑõ Èöåö ãóÇ íõÓóãøõæäóåõ ÍõáúæóÇäðÇ¡ Ýóíóßõæäõ åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ãöäú ÞóÈöíáö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Þõáú ãóÇ ÃóÓúÆóáõßõãú Úóáóíúåö ãöäú ÃóÌúÑò [ÇáúÝÑúÞóÇä: 57] Þõáú áóÇ ÃóÓúÆóáõßõãú Úóáóíúåö ÃóÌúÑÇð [ÇáúÃóäúÚóÇã: 90] æóäóÍúæö Ðóáößó.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó «Öóäöíäò» ãóÌóÇÒðÇ ãõÑúÓóáðÇ Ýöí ÇáúßöÊúãóÇäö ÈöÚóáóÇÞóÉö ÇááøõÒõæãö áöÃóäøó ÇáúßöÊúãóÇäó ÈõÎúáñ ÈöÇáúÃóãúÑö ÇáúãóÚúáõæãö áöáúßóÇÊöãö¡ Ãóíú ãóÇ åõæó ÈößóÇÊöãò ÇáúÛóíúÈó¡ Ãóíú ãóÇ íõæÍóì Åöáóíúåö¡ æóÐóáößó Ãóäøóåõãú ßóÇäõæÇ íóÞõæáõæäó: ÇÆúÊö ÈöÞõÑúÂäò ÛóíúÑö åóÐóÇ Ãóæú ÈóÏøöáúåõ [íõæäõÓ: 15] æóÞóÇáõæÇ: æóáóäú äõÄúãöäó áöÑõÞöíøößó ÍóÊøóì ÊõäóÒøöáó ÚóáóíúäÇ ßöÊÇÈÇð äóÞúÑóÄõåõ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 93] .
æóíóÊóÚóáøóÞõ Úóáóì ÇáúÛóíúÈö ÈöÞóæúáöåö: ÈöÖóäöíäò æóÍóÑúÝõ (Úóáóì) Úóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö ÈöãóÚúäóì ÇáúÈóÇÁö ãöËúáó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÍóÞöíÞñ Úóáì Ãóäú áóÇ ÃóÞõæáó Úóáóì Çááøóåö ÅöáøóÇ ÇáúÍóÞøó [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 105] Ãóíú ÍóÞöíÞñ Èöí¡ Ãóæú áöÊóÖúãöíäö «Öóäöíäò» ãóÚúäóì ÍóÑöíÕò¡ æóÇáúÍöÑúÕõ: ÔöÏøóÉõ ÇáúÈõÎúáö æóãóÇ ãõÍóãøóÏñ ÈößóÇÊöãò ÔóíúÆðÇ ãöäó ÇáúÛóíúÈö ÝóãóÇ ÃóÎúÈóÑóßõãú Èöåö Ýóåõæó Úóíúäõ ãóÇ ÃóæúÍóíúäóÇåõ Åöáóíúåö. æóÞóÏú íóßõæäõ ÇáúÈóÎöíáõ Úóáóì åóÐöåö ßöäóÇíóÉð Úóäú ßóÇÊöãò æóåõæó ßöäóÇíóÉñ ÈöãóÑúÊóÈóÉò ÃõÎúÑóì(30/162)
æóãóÇ åõæó ÈöÞóæúáö ÔóíúØóÇäò ÑóÌöíãò (25)
Úóäú ÚóÏóãö ÇáÊøóÛúíöíÑö.
æóÇáúãóÚúäóì: æóãóÇ ÕóÇÍöÈõßõãú ÈößóÇÊöãò ÔóíúÆðÇ ãöäó ÇáúÛóíúÈö¡ Ãóíú ãóÇ ÃóÎúÈóÑóßõãú Èöåö Ýóåõæó ÇáúÍóÞøõ.
æóÃóãøóÇ ãóÚúäóì «Ùóäöíäò» ÈöÇáÙøóÇÁö ÇáúãõÔóÇáóÉö Ýóåõæó ÝóÚöíáñ ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáò ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáÙøóäøö ÈöãóÚúäóì ÇáÊøõåúãóÉö¡ Ãóíú ãóÙúäõæäñ. æóíõÑóÇÏõ Åöäøóåõ ãóÙúäõæäñ Èöåö ÓõæÁñ¡ Ãóíú Ãóäú íóßõæäõ ßóÇÐöÈðÇ ÝöíãóÇ íõÎúÈöÑõ Èöåö Úóäö ÇáúÛóíúÈö¡ æóßóËõÑó ÍóÐúÝõ ãóÝúÚõæáö Ùóäöíäò ÈöåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÍóÊøóì ÕóÇÑó ÇáÙøóäøõ íõØúáóÞõ ÈöãóÚúäóì ÇáÊøõåúãóÉö ÝóÚõÏøöíó Åöáóì ãóÝúÚõæáò æóÇÍöÏò. æóÃóÕúáõ Ðóáößó Ãóäøóåõãú íóÞõæáõæäó: Ùóäøó Èöåö ÓõæÁðÇ¡ ÝóíóÊóÚóÏøóì Åöáóì ãõÊóÚóáøöÞöåö ÇáúÃóæøóáö ÈöÍóÑúÝö ÈóÇÁö ÇáúÌóÑøö ÝóáóãøóÇ ßóËõÑó ÇÓúÊöÚúãóÇáõåõ ÍóÐóÝõæÇ ÇáúÈóÇÁó æóæóÕóáõæÇ ÇáúÝöÚúáó ÈöÇáúãóÌúÑõæÑö ÝóÕóÇÑó ãóÝúÚõæáðÇ ÝóÞóÇáõæÇ Ùóäøóåõ: ÈöãóÚúäóì ÇÊøóåóãóåõ¡ íõÞóÇáõ: ÓõÑöÞó áöí ßóÐóÇ æóÙóäóäúÊõ ÝóáóÇäðÇ.
æóÍóÑúÝõ Úóáóì Ýöí åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö áöáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö ÇáúãóÌóÇÒöíøö ÇáøóÐöí åõæó ÈöãóÚúäóì ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö äóÍúæó Ãóæú ÃóÌöÏõ Úóáóì ÇáäøóÇÑö åõÏìð [Øå: 10] ¡ Ãóíú ãóÇ åõæó ÈöãõÊøóåóãò Ýöí ÃóãúÑö ÇáúÛóíúÈö æóåõæó ÇáúæóÍúíõ Ãóäú áóÇ íóßõæäó
ßóãóÇ ÈóáøóÛóåõ¡ Ãóíú Ãóäøó ãóÇ ÈóáøóÛóåõ åõæó ÇáúÛóíúÈõ áóÇ ÑóíúÈó Ýöíåö¡ æóÚóßúÓõåõ Þóæúáõåõãõ: ÇÆúÊóãóäóåõ Úáì ßóÐóÇ.
[25]
[ÓõæÑóÉ ÇáÊßæíÑ (81) : ÂíóÉ 25]
æóãÇ åõæó ÈöÞóæúáö ÔóíúØÇäò ÑóÌöíãò (25)
ÚóØúÝñ Úóáóì: Åöäøóåõ áóÞóæúáõ ÑóÓõæáò ßóÑöíãò [ÇáÊßæíÑ: 19] ¡ æóåóÐóÇ ÑõÌõæÚñ Åöáóì ãóÇ ÃóÞúÓóãó Úóáóíúåö ãöäú Ãóäøó ÇáúÞõÑúÂäó Þóæúáõ ÑóÓõæáò ßóÑöíãò¡ ÈóÚúÏó Ãóäö ÇÓúÊóØúÑóÏó ÈóíúäóåõãóÇ ÈöÊöáúßó ÇáúãõÓúÊóØúÑöÏóÇÊö ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì ÒöíóÇÏóÉö ßóãóÇáö åóÐóÇ ÇáúÞóæúáö ÈöÞõÏúÓöíøóÉö ãóÕúÏóÑöåö æóãóßóÇäóÉö ÍóÇãöáöåö ÚöäúÏó Çááøóåö æóÕöÏúÞö ãõÊóáóÞøöíåö ãöäúåõ Úóä ÑõÄúíóÉ ãõÍóÞÞóÉ áóÇ ÊóÎóíøõáó ÝöíåóÇ¡ ÝóßóÇäó ÇáÊøóÎóáøõÕõ Åöáóì ÇáúÚõæÏö áöÊóäúÒöíåö ÇáúÞõÑúÂäö ÈöãõäóÇÓóÈóÉö ÐößúÑö ÇáúÛóíúÈö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóãÇ åõæó Úóáóì ÇáúÛóíúÈö ÈöÖóäöíäò [ÇáÊßæíÑ: 24] .
ÝóÅöäøó ÇáúÞõÑúÂäó ãöäú ÃóãúÑö ÇáúÛóíúÈö ÇáøóÐöí ÃõæÍöíó Èöåö Åöáóì ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóÝöíåö ßóËöíÑñ ãöäó ÇáúÃóÎúÈóÇÑö Úóäú ÃõãõæÑö ÇáúÛóíúÈö ÇáúÌóäøóÉö æóÇáäøóÇÑö æóäóÍúæö Ðóáößó.
æóÞóÏú Úõáöãó Ãóäøó ÇáÖøóãöíÑó ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúÞõÑúÂäö áöÃóäøóåõ ÃóÎúÈóÑó Úóäö ÇáÖøóãöíÑö ÈöÇáúÞóæúáö ÇáøóÐöí åõæó ãöäú ÌöäúÓö ÇáúßóáóÇãö ÅöÐú ÞóÇáó: æóãÇ åõæó ÈöÞóæúáö ÔóíúØÇäò ÑóÌöíãò [ÇáÊßæíÑ: 25] ÝóßóÇäó ÇáúãõÎúÈóÑõ Úóäúåõ ãöäú ÞóÈöíáö ÇáúÃóÞúæóÇáö áóÇ ãóÍóÇáóÉó¡ ÝóáóÇ íõÊóæóåøóãõ Ãóäøó ÇáÖøóãöíÑó ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãóÇ ÚóÇÏó Åöáóíúåö ÖóãöíÑõ: æóãÇ åõæó Úóáóì ÇáúÛóíúÈö ÈöÖóäöíäò(30/163)
ÝóÃóíúäó ÊóÐúåóÈõæäó (26)
æóåóÐóÇ ÅöÈúØóÇáñ áöÞóæúáö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöíåö Åöäøóåõ ßóÇåöäñ¡ ÝóÅöäøóåõãú ßóÇäõæÇ íóÒúÚõãõæäó Ãóäøó ÇáúßõåøóÇäó ÊóÃúÊöíåöãõ ÇáÔøóíóÇØöíäõ ÈöÃóÎúÈóÇÑö ÇáúÛóíúÈö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóãÇ åõæó ÈöÞóæúáö ÔÇÚöÑò ÞóáöíáðÇ ãóÇ ÊõÄúãöäõæäó æóáÇ ÈöÞóæúáö ßÇåöäò ÞóáöíáðÇ ãóÇ ÊóÐóßøóÑõæäó [ÇáÍÇÞÉ: 41- 42] æóÞóÇáó: æóãÇ ÊóäóÒøóáóÊú Èöåö ÇáÔøóíÇØöíäõ æóãÇ íóäúÈóÛöí áóåõãú æóãÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 210¡ 211] æóÞóÇáó: åóáú ÃõäóÈøöÆõßõãú Úóáì ãóäú ÊóäóÒøóáõ ÇáÔøóíÇØöíäõ ÊóäóÒøóáõ Úóáì ßõáøö ÃóÝøóÇßò ÃóËöíãò [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 221¡ 222] æóåõãú ßóÇäõæÇ íóÒúÚõãõæäó Ãóäøó ÇáúßóÇåöäó íóÊóáóÞøóì Úóäú ÔóíúØóÇäöåö æóíõÓóãøõæäó ÔóíúØóÇäóåõ ÑóÆöíðÇ.
æóÝöí ÍóÏöíËö ÝóÊúÑóÉö ÇáúæóÍúíö æóäõÒõæáö ÓõæÑóÉö æóÇáÖøõÍóì: Ãóäøó ÍóãøóÇáóÉó ÇáúÍóØóÈö ÇãúÑóÃóÉó ÃóÈöí áóåóÈò æóåöíó Ãõãøõ Ìóãöíáò ÈöäúÊõ ÍóÑúÈò ÞóÇáóÊú áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ÃóÑóì ÔóíúØóÇäóßó ÞóÏú ÞóáóÇßó» .
æÑóÌöíãò ÝóÚöíáñ ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáò¡ Ãóíú ãóÑúÌõæãñ¡ æóÇáúãóÑúÌõæãõ: ÇáúãõÈúÚóÏõ ÇáøóÐöí íóÊóÈóÇÚóÏõ ÇáäøóÇÓõ ãöäú ÔóÑøöåö ÝóÅöÐóÇ ÃóÞúÈóáó Úóáóíúåöãú ÑóÌóãõæåõ Ýóåõæó æóÕúÝñ ßóÇÔöÝñ áöáÔøóíúØóÇäö áöÃóäøóåõ áóÇ íóßõæäõ ÅöáøóÇ ãÊÈøÑà ãöäúåõ.
[26]
[ÓõæÑóÉ ÇáÊßæíÑ (81) : ÂíóÉ 26]
ÝóÃóíúäó ÊóÐúåóÈõæäó (26)
ÌõãúáóÉõ: ÝóÃóíúäó ÊóÐúåóÈõæäó ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö: æóãÇ åõæó ÈöÞóæúáö ÔóíúØÇäò ÑóÌöíãò [ÇáÊßæíÑ:
25] æóÞóæúáöåö: Åöäú åõæó ÅöáøóÇ ÐößúÑñ áöáúÚÇáóãöíäó [ÇáÊßæíÑ: 27] .
æóÇáúÝóÇÁõ áöÊóÝúÑöíÚö ÇáÊøóæúÈöíÎö æóÇáÊøóÚúÌöíÒö Úóáóì ÇáúÍõÌóÌö ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉö ÇáúãõËúÈöÊóÉö Ãóäøó ÇáúÞõÑúÂäó áóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ßóáóÇãó ßóÇåöäò æóÃóäøóåõ æóÍúíñ ãöäó Çááøóåö ÈöæóÇÓöØóÉö Çáúãóáóßö.
æóåóÐóÇ ãöäö ÇÞúÊöÑóÇäö ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúãõÚúÊóÑöÖóÉö ÈöÇáúÝóÇÁö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ýóãóäú ÔÇÁó ÐóßóÑóåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÚóÈóÓó [12] .
æó (Ãóíúäó) ÇÓúãõ ÇÓúÊöÝúåóÇãò Úóäö ÇáúãóßóÇäö. æóåõæó ÇÓúÊöÝúåóÇãñ ÅöäúßóÇÑöíøñ Úóäú ãóßóÇäö ÐóåóÇÈöåöãú¡ Ãóíú ØóÑöíÞö ÖóáóÇáöåöãú¡ ÊóãúËöíáðÇ áöÍóÇáöåöãú Ýöí Óõáõæßö ØõÑõÞö ÇáúÈóÇØöáö ÈöÍóÇáö ãóäú Öóáøó ÇáØøóÑöíÞó ÇáúÌóÇÏøóÉó ÝóíóÓúÃóáõåõ ÇáÓøóÇÆöáõ ãõäúßöÑðÇ Úóáóíúåö Óõáõæßóåõ¡ Ãóíö ÇÚúÏöáú Úóäú åóÐóÇ ÇáØøóÑöíÞö ÝóÅöäøóåõ ãóÖöáøóÉñ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ÇáÊøóÚúÌöíÒö Úóäú ØóáóÈö ØóÑöíÞò íóÓúáõßõæäóåõ Åöáóì ãóÞúÕöÏöåöãú ãöäó ÇáØøóÚúäö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõ ÞóÏú ÓõÏøóÊú Úóáóíúßõãú ØõÑõÞõ ÈõåúÊóÇäößõãú ÅöÐö ÇÊøóÖóÍó ÈöÇáúÍõÌøóÉö ÇáÏøóÇãöÛóÉö ÈõØúáóÇäõ(30/164)
Åöäú åõæó ÅöáøóÇ ÐößúÑñ áöáúÚóÇáóãöíäó (27) áöãóäú ÔóÇÁó ãöäúßõãú Ãóäú íóÓúÊóÞöíãó (28)
ÇÏøöÚóÇÆößõãú Ãóäøó ÇáúÞõÑúÂäó ßóáóÇãõ ãóÌúäõæäò Ãóæú ßóáóÇãõ ßóÇåöäò¡ ÝóãóÇÐóÇ ÊóÏøóÚõæäó ÈóÚúÏó Ðóáößó.
æóÇÚúáóãú Ãóäøó ÌõãúáóÉó «Ãóíúäó ÊóÐúåóÈõæäó» ÞóÏú ÃõÑúÓöáóÊú ãóËóáðÇ¡ æóáóÚóáøóåõ ãöäú ãõÈúÊóßóÑóÇÊö ÇáúÞõÑúÂäö æóßõäúÊõ ÑóÃóíúÊõ Ýöí ßóáóÇãö ÈóÚúÖöåöãú: Ãóíúäó íóÐúåóÈõ Èößó¡ áöãóäú ßóÇäó Ýöí ÎØà æÚãÇíÉ.
[27¡ 28]
[ÓõæÑóÉ ÇáÊßæíÑ (81) : ÇáúÂíóÇÊ 27 Åöáóì 28]
Åöäú åõæó ÅöáÇøó ÐößúÑñ áöáúÚÇáóãöíäó (27) áöãóäú ÔÇÁó ãöäúßõãú Ãóäú íóÓúÊóÞöíãó (28)
ÈóÚúÏó Ãóäú ÃóÝóÇÞóåõãú ãöäú ÖóáóÇáóÊöåöãú ÃóÑúÔóÏóåõãú Åöáóì ÍóÞöíÞóÉö ÇáúÞõÑúÂäö ÈöÞóæúáöåö: Åöäú åõæó ÅöáøóÇ ÐößúÑñ áöáúÚÇáóãöíäó¡ æóåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÊóÊóäóÒøóáõ ãóäúÒöáóÉó ÇáúãõÄóßøöÏóÉö áöÌõãúáóÉö: æóãÇ åõæó ÈöÞóæúáö ÔóíúØÇäò ÑóÌöíãò [ÇáÊßæíÑ: 25] æóáöÐóáößó ÌõÑøöÏóÊú Úóäö ÇáúÚóÇØöÝö¡ Ðóáößó Ãóäøó ÇáúÞóÕúÑó ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏó ãöäó ÇáäøóÝúíö æóÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö Ýöí Þóæúáöåö: Åöäú åõæó ÅöáøóÇ ÐößúÑñ áöáúÚÇáóãöíäó íõÝöíÏõ ÞóÕúÑó ÇáúÞõÑúÂäö Úóáóì ÕöÝóÉö ÇáÐøößúÑö¡ Ãóíú áóÇ ÛóíúÑó Ðóáößó æóåõæó ÞóÕúÑñ ÅöÖóÇÝöíøñ ÞõÕöÏó ãöäúåõ ÅöÈúØóÇáõ Ãóäú íóßõæäó Þóæúáó ÔóÇÚöÑò¡ Ãóæú Þóæúáó ßóÇåöäò¡ Ãóæú Þóæúáó ãóÌúäõæäò¡ Ýóãöäú ÌõãúáóÉö ãóÇ ÃóÝóÇÏóåõ ÇáúÞóÕúÑõ äóÝúíõ Ãóäú íóßõæäó Þóæúáó ÔóíúØóÇäò ÑóÌöíãò¡ æóÈöÐóáößó ßóÇäó Ýöíåö ÊóÃúßöíÏñ áöÌõãúáóÉö: æóãÇ åõæó ÈöÞóæúáö ÔóíúØÇäò ÑóÌöíãò æóÇáÐøößúÑõ ÇÓúãñ íóÌúãóÚõ ãóÚóÇäöíó ÇáÏøõÚóÇÁö æóÇáúæóÚúÙö ÈöÍõÓúäö ÇáúÃóÚúãóÇáö æóÇáÒøóÌúÑó Úóäö ÇáúÈóÇØöáö æóÚóäö ÇáÖøóáóÇáö¡ Ãóíú ãóÇ ÇáúÞõÑúÂäõ ÅöáøóÇ ÊóÐúßöíÑñ áöÌóãöíÚö ÇáäøóÇÓö íóäúÊóÝöÚõæäó Èöåö Ýöí ÕóáóÇÍö ÇÚúÊöÞóÇÏöåöãú¡ æóØóÇÚóÉö Çááøóåö ÑóÈøöåöãú¡ æóÊóåúÐöíÈö ÃóÎúáóÇÞöåöãú¡ æóÂÏóÇÈö ÈóÚúÖöåöãú ãóÚó ÈóÚúÖò¡ æóÇáúãõÍóÇÝóÙóÉö Úóáóì ÍõÞõæÞöåöãú¡ æóÏóæóÇãö ÇäúÊöÙóÇãö ÌóãóÇÚóÊöåöãú¡ æóßóíúÝó íõÚóÇãöáõæäó ÛóíúÑóåõãú ãöäó ÇáúÃõãóãö ÇáøóÐöíäó áóãú íóÊøóÈöÚõæåõ.
Ýó «ÇáúÚóÇáóãöíäó» íóÚõãøõ ßõáøó ÇáúÈóÔóÑö áöÃóäøóåõãú ãóÏúÚõæøõæäó áöáöÇåúÊöÏóÇÁö Èöåö æóãõÓúÊóÝöíÏõæäó ãöãøóÇ ÌóÇÁó Ýöíåö.
ÝóÅöäú ÞõáúÊó: ÇáúÞõÑúÂäõ íóÔúÊóãöáõ Úóáóì ÃóÍóÇÏöíËö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö æóÇáúÃõãóãö æóåõæó ÃóíúÖðÇ ãõÚúÌöÒóÉñ áöãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóßóíúÝó ÞõÕöÑó Úóáóì ßóæúäöåö ÐößúÑðÇ.
ÞõáúÊõ: ÇáúÞóÕúÑõ ÇáúÅöÖóÇÝöíøõ áóÇ íõÞúÕóÏõ ãöäúåõ ÅöáøóÇ ÊóÎúÕöíÕõ ÇáÕøöÝóÉö ÈöÇáúãóæúÕõæÝö ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ÕöÝóÉò ÃõÎúÑóì ÎóÇÕøóÉò¡ Úóáóì Ãóäøóßó áóßó Ãóäú ÊóÌúÚóáó ÇáúÞóÕúÑó ÍóÞöíÞöíøðÇ ãõÝöíÏðÇ ÞóÕúÑó ÇáúÞõÑúÂäö(30/165)
Úóáóì ÇáÐøößúÑö Ïõæäó ÛóíúÑö Ðóáößó ãöäó ÇáÕøöÝóÇÊö¡ ÝóÅöäøó ãóÇ ÇÔúÊóãóáó Úóáóíúåö ãöäó ÇáúÞöÕóÕö æóÇáúÃóÎúÈóÇÑö ãóÞúÕõæÏñ Èöåö ÇáúãóæúÚöÙóÉõ æóÇáúÚöÈúÑóÉõ ßóãóÇ ÈóíøóäúÊõ Ðóáößó Ýöí ÇáúãõÞóÏøöãóÉö ÇáÓøóÇÈöÚóÉö.
æóÃóãøóÇ ÅöÚúÌóÇÒõåõ Ýóáóåõ ãóÏúÎóáñ ÚóÙöíãñ Ýöí ÇáÊøóÐúßöíÑö áöÃóäøó ÅöÚúÌóÇÒóåõ Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøóåõ áóíúÓó ÈößóáóÇãò ãöäú ÕõäúÚö ÇáúÈóÔóÑö¡ æóÅöÐóÇ Úõáöãó Ðóáößó æóÞóÚó ÇáúíóÞöíäõ ÈöÃóäøóåõ ÍóÞøñ.
æóÃõÈúÏöáó ãöäú áöáúÚÇáóãöíäó Þóæúáõåõ: áöãóäú ÔÇÁó ãöäúßõãú Ãóäú íóÓúÊóÞöíãó ÈóÏóáó ÈóÚúÖò ãöäú ßõáøò¡ æóÃõÚöíÏó ãóÚó ÇáúÈóÏóáö ÍóÑúÝõ ÇáúÌóÑøö ÇáúÚóÇãöáõ ãöËúáõåõ Ýöí ÇáúãõÈúÏóáö ãöäúåõ áöÊóÃúßöíÏö ÇáúÚóÇãöáö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãöäó ÇáäøóÎúáö ãöäú ØóáúÚöåÇ ÞöäúæÇäñ [ÇáúÃóäúÚóÇã: 99] æóÞóæúáöåö: ÞÇáó ÇáúãóáóÃõ ÇáøóÐöíäó ÇÓúÊóßúÈóÑõæÇ ãöäú Þóæúãöåö áöáøóÐöíäó ÇÓúÊõÖúÚöÝõæÇ áöãóäú Âãóäó ãöäúåõãú¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÚúÑóÇÝ [75] . æóÇáúÎöØóÇÈõ Ýöí Þóæúáöåö:
ãöäúßõãú áöáøóÐöíäó ÎõæØöÈõæÇ ÈöÞóæúáöåö: ÝóÃóíúäó ÊóÐúåóÈõæäó [ÇáÊßæíÑ: 26] æóÅöÐóÇ ßóÇäó ÇáúÞõÑúÂäõ ÐößúÑðÇ áóåõãú æóåõãú ãöäú ÌõãúáóÉö ÇáúÚóÇáöãóíúäö ßóÇäó ÐößúÑõ: áöãóäú ÔÇÁó ãöäúßõãú Ãóäú íóÓúÊóÞöíãó ãöäú ÈóÞöíøóÉö ÇáúÚóÇáóãöíäó ÃóíúÖðÇ ÈöÍõßúãö ÞöíóÇÓö ÇáúãõÓóÇæóÇÉö¡ ÝóÝöí ÇáúßóáóÇãö ßöäóÇíóÉñ Úóäú Ðóáößó.
æóÝóÇÆöÏóÉõ åóÐóÇ ÇáúÅöÈúÏóÇáö ÇáÊøóäúÈöíåõ Úóáóì Ãóäøó ÇáøóÐöíäó ÊóÐóßøóÑõæÇ ÈöÇáúÞõÑúÂäö æóåõãõ ÇáúãõÓáãõæäó ÞÏ ÔÇÄæÇ ÇáöÇÓúÊöÞóÇãóÉó áöÃóäúÝõÓöåöãú ÝóäóÕóÍõæÇ ÃóäúÝõÓóåõãú¡ æóåõæó ËóäóÇÁñ Úóáóíúåöãú.
æóÝöí ãóÝúåõæãö ÇáÕøöáóÉö ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÃóäøó ÇáøóÐöíäó áóãú íóÊóÐóßøóÑõæÇ ÈöÇáúÞõÑúÂäö ãóÇ ÍóÇáó Èóíúäóåõãú æóÈóíúäó ÇáÊøóÐóßøõÑö Èöåö ÅöáøóÇ Ãóäåã áã íÔÇÄæÇ Ãóäú íóÓúÊóÞöíãõæÇ¡ Èóáú ÑóÖõæÇ áöÃóäúÝõÓöåöãú ÈöÇáöÇÚúæöÌóÇÌö¡ Ãóíú ÓõæÁö ÇáúÚóãóáö æóÇáöÇÚúÊöÞóÇÏö¡ áöíóÚúáóãó ÇáÓøóÇãöÚõæäó Ãóäøó ÏóæóÇãó ÃõæáóÆößó Úóáóì ÇáÖøóáóÇáö áóíúÓó áöÞõÕõæÑö ÇáúÞõÑúÂäö Úóäú åóÏúíöåöãú Èóáú áöÃóäøóåõãú ÃóÈóæúÇ Ãóäú íóåúÊóÏõæÇ Èöåö¡ ÅöãøóÇ áöáúãõßóÇÈóÑóÉö ÝóÞóÏú ßóÇäõæÇ íóÞõæáõæäó: ÞõáõæÈõäÇ Ýöí ÃóßöäøóÉò ãöãøóÇ ÊóÏúÚõæäÇ Åöáóíúåö æóÝöí ÂÐÇäöäÇ æóÞúÑñ æóãöäú ÈóíúäöäÇ æóÈóíúäößó ÍöÌÇÈñ [ÝÕáÊ: 5] æóÅöãøóÇ áöáúÅöÚúÑóÇÖö Úóäú ÊóáóÞøöíåö: æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ áóÇ ÊóÓúãóÚõæÇ áöåÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö æóÇáúÛóæúÇ Ýöíåö áóÚóáøóßõãú ÊóÛúáöÈõæäó [ÝÕáÊ: 26] .
æóÇáöÇÓúÊöÞóÇãóÉõ ãõÓúÊóÚóÇÑóÉñ áöÕóáóÇÍö ÇáúÚóãóáö ÇáúÈóÇØöäöíøö¡ æóåõæó ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏõ¡ æóÇáÙøóÇåöÑöíøö æóåõæó ÇáúÃóÝúÚóÇáõ æóÇáúÃóÞúæóÇáõ ÊóÔúÈöíåðÇ áöáúÚóãóáö ÈöÎóØøò ãõÓúÊóÞöíãò ÊóÔúÈöíåó ãóÚúÞõæáò ÈöãóÍúÓõæÓò. Ëõãøó Åöäøó ÇáøóÐöíäó áóãú íóÔóÇÁõæÇ Ãóäú
íóÓúÊóÞöíãõæÇ åõãõ ÇáúßóÇÝöÑõæäó ÈöÇáúÞõÑúÂäö æóåõãõ ÇáúãóÓõæÞõ áóåõãõ ÇáúßóáóÇãõ¡ æóíõáúÍóÞõ Èöåöãú Úóáóì ãóÞóÇÏöíÑó ãõÊóÝóÇæöÊóÉò ßõáøõ ãóäú ÝóÑøóØó Ýöí ÇáöÇåúÊöÏóÇÁö ÈöÔóíúÁò ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö ãöäó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÝóÅöäøóåõ ãóÇ ÔóÇÁó Ãóäú íóÓúÊóÞöíãó áöãóÇ ÝóÑøóØó ãöäúåõ Ýöí ÃóÍúæóÇáò Ãóæú ÃóÒúãóÇäò Ãóæú ÃóãúßöäóÉò.(30/166)
æóãóÇ ÊóÔóÇÁõæäó ÅöáøóÇ Ãóäú íóÔóÇÁó Çááøóåõ ÑóÈøõ ÇáúÚóÇáóãöíäó (29)
æóÝöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÅöÔóÇÑóÉñ ÈóíøöäóÉñ Úóáóì Ãóäøó ãöäó ÇáúÎóØóÃö Ãóäú íõæÒóäó ÍóÇáõ ÇáÏøöíäö ÇáúÅöÓúáóÇãöíøö ÈöãöíÒóÇäö ÃóÍúæóÇáö ÈóÚúÖö ÇáúãõÓúáöãöíäó Ãóæú ãõÚúÙóãöåöãú ßóãóÇ íóÝúÚóáõåõ ÈóÚúÖõ Ãóåúáö ÇáúÃóäúÙóÇÑö ÇáúÞóÇÕöÑóÉö ãöäó ÇáúÛóÑúÈöíøöíäó æóÛóíúÑöåöãú ÅöÐú íóÌúÚóáõæäó æõÌúåóÉó äóÙóÑöåöãõ ÇáÊøóÃóãøõáó Ýöí ÍóÇáóÉö ÇáúÃõãóãö ÇáúÅöÓúáóÇãöíøóÉö æóíóÓúÊóÎúáöÕõæäó ãöäö ÇÓúÊöÞúÑóÇÆöåóÇ ÃóÍúßóÇãðÇ ßõáøöíøóÉð íóÌúÚóáõæäóåóÇ ÞóÖóÇíóÇ áöÝóáúÓóÝóÊöåöãú Ýöí ßõäúåö ÇáÏøöíóÇäóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãöíøóÉö.
æóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÕóÑöíÍóÉñ Ýöí ÅöËúÈóÇÊö ÇáúãóÔöíÆóÉö áöáúÅöäúÓóÇäö ÇáúÚóÇÞöáö ÝöíãóÇ íóÃúÊöí æóíóÏóÚõ¡ æóÃóäøóåõ áóÇ ÚõÐúÑó áóåõ ÅöÐóÇ ÞóÇáó: åóÐóÇ ÃóãúÑñ ÞõÏøöÑó¡ æóåóÐóÇ ãóßúÊõæÈñ ÚöäúÏó Çááøóåö¡ ÝóÅöäøó Êöáúßó ßóáöãóÇÊñ íóÖóÚõæäóåóÇ Ýöí ÛóíúÑö ãóÍóÇáøöåóÇ¡ æóÈöÐóáößó íóÈúØõáõ Þóæúáõ ÇáúÌóÈúÑöíøóÉö¡ æóíóËúÈõÊõ áöáúÚóÈúÏö ßóÓúÈñ Ãóæú ÞõÏúÑóÉñ Úóáóì ÇÎúÊöáóÇÝ ÇáÊøóÚúÈöíÑ.
[29]
[ÓõæÑóÉ ÇáÊßæíÑ (81) : ÂíóÉ 29]
æóãÇ ÊóÔÇÄõäó ÅöáÇøó Ãóäú íóÔÇÁó Çááøóåõ ÑóÈøõ ÇáúÚÇáóãöíäó (29)
íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÊóÐúíöíáðÇ Ãóæö ÇÚúÊöÑóÇÖðÇ Ýöí ÂÎöÑö ÇáúßóáóÇãö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÍóÇáðÇ. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÇáÊøóßúãöíáõ æóÇáöÇÍúÊöÑóÇÓõ Ýöí ãóÚúäóì áöãóäú ÔóÇÁó ãöäúßõãú Ãóäú íóÓúÊóÞöíãó¡ Ãóíú æóáöãóäú ÔóÇÁó áóåõ Ðóáößó ãöäó ÇáúÚóÇáóãöíäó¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÂÎöÑö ÓõæÑóÉö ÇáúÅöäúÓóÇäö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì:
Åöäøó åÐöåö ÊóÐúßöÑóÉñ Ýóãóäú ÔÇÁó ÇÊøóÎóÐó Åöáì ÑóÈøöåö ÓóÈöíáðÇ æóãÇ ÊóÔÇÄõäó ÅöáøóÇ Ãóäú íóÔÇÁó Çááøóåõ Åöäøó Çááøóåó ßÇäó ÚóáöíãÇð ÍóßöíãÇð [ÇáúÅöäúÓóÇä: 29¡ 30] .
æóÇáúÝóÑúÞõ ÈóíúäóåõãóÇ Ãóäøó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóÕúÝõ Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Èö ÑóÈøõ ÇáúÚÇáóãöíäó æóåõæó ãõÝöíÏñ ÇáÊøóÚúáöíáó áöÇÑúÊöÈóÇØö ãóÔöíÆóÉö ãóäú ÔóÇÁó ÇáöÇÓúÊöÞóÇãóÉó ãöäó ÇáúÚóÇáöãóíúäö áöãóÔöíÆóÉö Çááøóåö Ðóáößó áöÃóäøóåõ ÑóÈøõ ÇáúÚóÇáóãöíäó Ýóåõæó ÇáúÎóÇáöÞõ Ýöíåöãú ÏóæóÇÚöíó ÇáúãóÔöíÆóÉö æóÃóÓúÈóÇÈó ÍõÕõæáöåóÇ ÇáúãõÊóÓóáúÓöáóÉó æóåõæó ÇáøóÐöí ÃóÑúÔóÏóåõãú áöáöÇÓúÊöÞóÇãóÉö Úóáóì ÇáúÍóÞøö¡ æóÈöåóÐóÇ ÇáúæóÕúÝö ÙóåóÑó ãóÒöíÏõ ÇáöÇÊøöÕóÇáö Èóíúäó ãóÔöíÆóÉö ÇáäøóÇÓö ÇáöÇÓúÊöÞóÇãóÉó ÈöÇáúÞõÑúÂäö æóÈóíúäó ßóæúäö ÇáúÞõÑúÂäö ÐößúÑðÇ áöáúÚóÇáóãöíäó.
æóÃóãøóÇ ÂíóÉõ ÓõæÑóÉö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÝóÞóÏú ÐõíøöáóÊú: Åöäøó Çááøóåó ßÇäó ÚóáöíãÇð ÍóßöíãÇð [ÇáúÅöäúÓóÇä: 30] Ãóíú Ýóåõæó ÈöÚöáúãöåö æóÍößúãóÊöåö íóäõæØõ ãóÔöíÆóÊóåõ áóåõãú ÇáöÇÓúÊöÞóÇãóÉó ÈöãóæóÇÖöÚö ÕóáóÇÍöíóÊöåöãú áóåóÇ ÝóíõÝöíÏõ Ãóäøó ãóäú áóãú íóÔóÃú Ãóäú íóÊøóÎöÐó Åöáóì ÑóÈøöåö ÓóÈöíáðÇ ÞóÏú ÍóÑóãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ãöäú ãóÔöíÆóÊöåö ÇáúÎóíúÑó ÈöÚöáúãöåö æóÍößúãóÊöåö ßöäóÇíóÉð Úóäú ÔóÞóÇÆöåöãú.(30/167)
æó (ãóÇ) äóÇÝöíóÉñ¡ æóÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ ãöäú ãóÕóÇÏöÑó ãóÍúÐõæÝóÉò Ïóáøó ÚóáóíúåóÇ Þóæúáõåõ: ÅöáøóÇ Ãóäú íóÔÇÁó Çááøóåõ
æóÊóÞóÏøóãó ÈóíóÇäõ Ðóáößó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöäúÓóÇäö.
æóÝöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóÂíóÉö ÓõæÑóÉö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÅöÝúÕóÇÍñ Úóäú ÔóÑóÝö Ãóåúáö ÇáöÇÓúÊöÞóÇãóÉö Èößóæúäöåöãú ÈöãóÍóáøö ÇáúÚöäóÇíóÉö ãöäú ÑóÈøöåöãú ÅöÐóÇ ÔóÇÁó áóåõãú ÇáöÇÓúÊöÞóÇãóÉó æóåóíøóÃóåõãú áóåóÇ¡ æóåóÐöå ÇáúÚöäóÇíóÉ ãÚäì ÚóÙöíãò ÊóÍóíøóÑó Ãóåúáõ ÇáúÚöáúãö Ýöí ÇáúßóÔúÝö Úóäúåõ¡ Ýóãöäúåõãú ãóäú ÊóØóæøóÍó Èöåö Åöáóì ÇáúÌóÈúÑö æóãöäúåõãú ãóäö ÇÑúÊóãóì Ýöí æóåúÏóÉö ÇáúÞóÏóÑö¡ æóãöäúåõãú ãóäö ÇÚúÊóÏóáó ÝóÌóÒóãó ÈöÞõæøóÉò áöáúÚöÈóÇÏö ÍóÇÏöËóÉò íóßõæäõ ÈöåóÇ ÇÎúÊöíóÇÑõåõãú áöÓõáõæßö ÇáúÎóíúÑö Ãóæö ÇáÔøóÑøö ÝóÓóãøóÇåóÇ ÈóÚúÖõ åóÄõáóÇÁö ÞõÏúÑóÉð ÍóÇÏöËóÉð æóÈóÚúÖõåõãú ÓóãøóÇåóÇ ßóÓúÈðÇ. æóÍóãóáõæÇ ãóÇ ÎóÇáóÝó Ðóáößó ãöäú ÙóæóÇåöÑö ÇáúÂíóÇÊö æóÇáúÃóÎúÈóÇÑö Úóáóì ãóÞóÇãö ÊóÚúáöíãö Çááøóåö ÚöÈóÇÏóåõ ÇáÊøóÃóÏøõÈó ãóÚó ÌóáóÇáöåö.
æóåóÐóÇ ÃóÞúÕóì ãóÇ ÈóáóÛóÊú Åöáóíúåö ÇáúÃóÝúåóÇãõ ÇáúÞóæöíãóÉõ Ýöí ãóÌóÇãöáö ãõÊóÚóÇÑöÖö ÇáúÂíóÇÊö ÇáúÞõÑúÂäöíøóÉö æóÇáúÃóÍóÇÏöíËö ÇáäøóÈóæöíøóÉö. æóãöäú æóÑóÇÆöåö Óöáúßñ ÏóÞöíÞñ íóÔõÏøõåõ ÞóÏú ÊóÞúÕõÑõ Úóäúåõ ÇáúÃóÝúåóÇãõ.(30/168)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøóÍöíãö
82- ÓõæÑóÉõ ÇáöÇäúÝöØóÇÑö
ÓõãøöíóÊú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ «ÓõæÑóÉó ÇáöÇäúÝöØóÇÑö» Ýöí ÇáúãóÕóÇÍöÝö æóãõÚúÙóãö ÇáÊøóÝóÇÓöíÑö.
æóÝöí ÍóÏöíËò ÑóæóÇåõ ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ Úóäö ÇÈúäö ÚõãóÑó ÞóÇáó: ÞóÇáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ãóäú ÓóÑøóåõ Ãóäú íóäúÙõÑó Åöáóì íóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö ßóÃóäøóåõ ÑóÃúíõ Úóíúäò ÝóáúíóÞúÑóÃú ÅöÐóÇ ÇáÔøóãúÓõ ßõæøöÑóÊú¡ æóÅöÐÇ ÇáÓøóãóÇÁõ ÇäúÝóØóÑóÊú¡ æóÅöÐÇ ÇáÓøóãóÇÁõ ÇäúÔóÞøóÊú»
. ÞóÇáó ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ: ÍóÏöíËñ ÍóÓóäñ ÛóÑöíÈñ. æóÞóÏú ÚóÑøóÝúÊõ ãóÇ Ýöíåö ãöäó ÇáöÇÍúÊöãóÇáö Ýöí Ãóæøóáö ÓõæÑóÉö ÇáÊøóßúæöíÑö.
æóÓõãøöíóÊú Ýöí ÈóÚúÖö ÇáÊøóÝóÇÓöíÑö: «ÓõæÑóÉõ ÅöÐóÇ ÇáÓøóãóÇÁõ ÇäúÝóØóÑóÊú» æóÈöåóÐóÇ ÇáöÇÓúãö ÚóäúæóäóåóÇ ÇáúÈõÎóÇÑöíøõ Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáÊøóÝúÓöíÑö ãöäú «ÕóÍöíÍöåö» . æóáóãú íóÚõÏøóåóÇ ÕóÇÍöÈõ «ÇáúÅöÊúÞóÇäö» ãóÚó ÇáÓøõæÑö ÐóÇÊö ÃóßúËóÑó ãöäö ÇÓúãò æóåõæó «ÇáöÇäúÝöØóÇÑõ» .
æóæóÌúåõ ÇáÊøóÓúãöíóÉö æõÞõæÚõ ÌõãúáóÉö: ÅöÐóÇ ÇáÓøóãÇÁõ ÇäúÝóØóÑóÊú [ÇáÇäÝØÇÑ: 1] Ýöí ÃóæøóáöåóÇ ÝóÚõÑöÝóÊú ÈöåóÇ.
æóÓõãøöíóÊú Ýöí Þóáöíáò ãöäó ÇáÊøóÝóÇÓöíÑö «ÓõæÑóÉõ ÇäúÝóØóÑóÊú» ¡ æóÞöíáó: ÊõÓóãøóì «ÓõæÑóÉõ ÇáúãõäúÝóØöÑóÉö» Ãóíö ÇáÓøóãóÇÁö ÇáúãõäúÝóØöÑóÉö.
æóåöíó ãóßøöíøóÉñ ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö.
æóåöíó ãóÚúÏõæÏóÉñ ÇáËøóÇäöíóÉó æóÇáËóãóÇäöíäó Ýöí ÚöÏóÇÏö äõÒõæáö ÇáÓøõæóÑö¡ äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö ÇáäøóÇÒöÚóÇÊö æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáöÇäúÔöÞóÇÞö.
æóÚóÏóÏõ ÂíöåóÇ ÊöÓúÚó ÚÔÑóÉ ÂíóÉ.
ÃÛÑÇÖåÇ
æóÇÔúÊóãóáóÊú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ Úóáóì: ÅöËúÈóÇÊö ÇáúÈóÚúËö¡ æóÐößúÑö ÃóåúæóÇáò ÊóÊóÞóÏøóãõåõ.(30/169)
ÅöÐóÇ ÇáÓøóãóÇÁõ ÇäúÝóØóÑóÊú (1) æóÅöÐóÇ ÇáúßóæóÇßöÈõ ÇäúÊóËóÑóÊú (2) æóÅöÐóÇ ÇáúÈöÍóÇÑõ ÝõÌøöÑóÊú (3) æóÅöÐóÇ ÇáúÞõÈõæÑõ ÈõÚúËöÑóÊú (4) ÚóáöãóÊú äóÝúÓñ ãóÇ ÞóÏøóãóÊú æóÃóÎøóÑóÊú (5)
æóÅöíÞóÇÙö ÇáúãõÔúÑößöíäó áöáäøóÙóÑö Ýöí ÇáúÃõãõæÑö ÇáøóÊöí ÕóÑóÝóÊúåõãú Úóäö ÇáöÇÚúÊöÑóÇÝö ÈöÊóæúÍöíÏö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÚóäö ÇáäøóÙóÑö Ýöí ÏóáóÇÆöáö æõÞõæÚö ÇáúÈóÚúËö æóÇáúÌóÒóÇÁö.
æóÇáúÃóÚúáóÇãö ÈöÃóäøó ÇáúÃóÚúãóÇáó ãõÍúÕóÇÉñ. æóÈóíóÇäö ÌóÒóÇÁö ÇáúÃóÚúãóÇáö ÎóíúÑöåóÇ æóÔóÑøöåóÇ.
æóÅöäúÐóÇÑö ÇáäøóÇÓö ÈöÃóäú áóÇ íóÍúÓóÈõæÇ ÔóíúÆðÇ íõäúÌöíåöãú ãöäú ÌóÒóÇÁö Çááøóåö ÅíøóÇåõã Úáì ÓíøìÁ ÃóÚúãóÇáåã.
[1- 5]
[ÓõæÑóÉ ÇáÇäÝØÇÑ (82) : ÇáúÂíóÇÊ 1 Åöáóì 5]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
ÅöÐóÇ ÇáÓøóãÇÁõ ÇäúÝóØóÑóÊú (1) æóÅöÐóÇ ÇáúßóæÇßöÈõ ÇäúÊóËóÑóÊú (2) æóÅöÐóÇ ÇáúÈöÍÇÑõ ÝõÌøöÑóÊú (3) æóÅöÐóÇ ÇáúÞõÈõæÑõ ÈõÚúËöÑóÊú (4)
ÚóáöãóÊú äóÝúÓñ ãóÇ ÞóÏøóãóÊú æóÃóÎøóÑóÊú (5)
ÇáöÇÝúÊöÊóÇÍõ Èö ÅöÐóÇ ÇÝúÊöÊóÇÍñ ãõÔóæøöÞñ áöãóÇ íóÑöÏõ ÈóÚúÏóåóÇ ãöäú ãõÊóÚóáøöÞöåóÇ ÇáøóÐöí åõæó ÌóæóÇÈõ ãóÇ Ýöí (ÅöÐóÇ) ãöäú ãóÚúäóì ÇáÔøóÑúØö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Ãóæøóáö ÓõæÑóÉö ÅöÐóÇ ÇáÔøóãúÓõ ßõæøöÑóÊú¡ Óöæóì Ãóäøó ÇáúÌõãóáó ÇáúãõÊóÚóÇØöÝóÉó ÇáúãõÖóÇÝó ÅöáóíúåóÇ åöíó åõäóÇ ÃóÞóáøõ ãöäó ÇááøóÇÊöí Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÊøóßúæöíÑö áöÃóäøó ÇáúãóÞóÇãó áóãú íóÞúÊóÖö ÊóØúæöíáó ÇáúÅöØúäóÇÈö ßóãóÇ ÇÞúÊóÖóÇåõ ÇáúãóÞóÇãõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÊøóßúæöíÑö æóÅöäú ßóÇäó Ýöí ßöáúÊóíúåöãóÇ ãõÞúÊóÖò áöáúÅöØúäóÇÈö áóßöäøóåõ ãõÊóÝóÇæöÊñ áöÃóäøó ÓõæÑóÉó ÇáÊøóßúæöíÑö ãöäú Ãóæøóáö ÇáÓøõæóÑö äõÒõæáðÇ ßóãóÇ ÚóáöãúÊó ÂäöÝðÇ.
æóÃóãøóÇ ÓõæÑóÉõ ÇáöÇäúÝöØóÇÑö ÝóÈóíúäóåóÇ æóÈóíúäó ÓõæÑóÉö ÇáÊøóßúæöíÑö ÃóÑúÈóÚñ æóÓóÈúÚõæäó ÓõæÑóÉð ÊóßóÑøóÑó Ýöí ÈóÚúÖöåóÇ ÅöËúÈóÇÊõ ÇáúÈóÚúËö æóÇáúÌóÒóÇÁö æóÇáúÅöäúÐóÇÑö æóÊóÞóÑøóÑó ÚöäúÏó ÇáãÎÇØÈíä ÝÃÛäì Úóä ÊóØúæöíáõ ÇáúÅöØúäóÇÈö æóÇáÊøóåúæöíáö.
æÅöÐóÇ ÙóÑúÝñ áöáúãõÓúÊóÞúÈóáö ãõÊóÖóãøöäñ ãóÚúäóì ÇáÔøóÑúØö.
æóÇáúãõÚúÑöÈõæäó íóÞõæáõæäó: ÎóÇÝöÖñ áöÔóÑúØöåö ãóäúÕõæÈñ ÈöÌóæóÇÈöåö¡ æóåöíó ÚöÈóÇÑóÉñ ÍóÓóäóÉñ ÌóÇãöÚóÉñ.
æóÇáúÞóæúáõ Ýöí ÇáúÌõãóáö ÇáøóÊöí ÃõÖöíÝó ÅöáóíúåóÇ ÅöÐóÇ ãöäú ßóæúäöåóÇ ÌõãóáðÇ ãõÝúÊóÊóÍóÉð ÈöãõÓúäöÏò Åöáóíúåö ãõÎúÈóÑò Úóäúåõ ÈöãóÓúäóÏò ÝöÚúáöíøò Ïõæäó Ãóäú íõÄúÊóì ÈöÇáúÌõãúáóÉö ÇáúÝöÚúáöíøóÉö æóÏõæäó ÊóÞúÏöíÑö ÃóÝúÚóÇáò ãóÍúÐõæÝóÉò ÞóÈúáó ÇáúÃóÓúãóÇÁö¡ áöÞóÕúÏö ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö æóÊóÞúæöíóÉö ÇáúÎóÈóÑö.(30/170)
æóßóÐóáößó ÇáúÞóæúáõ Ýöí ÊóßúÑöíÑö ßóáöãóÉö (ÅöÐóÇ) ÈóÚúÏó ÍõÑõæÝö ÇáúÚóØúÝö ßóÇáúÞóæúáö Ýöí Ìõãóáö ÅöÐóÇ ÇáÔøóãúÓõ ßõæøöÑóÊú [ÇáÊßæíÑ: 1] .
æÇäúÝóØóÑóÊú: ãõØóÇæöÚõ ÝóØóÑó¡ ÅöÐóÇ ÌõÚöáó ÇáÔøóíúÁõ ãóÝúØõæÑðÇ¡ Ãóíú ãóÔúÞõæÞðÇ ÐóÇ ÝõØõæÑò¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö Çáúãõáúßö.
æóåóÐóÇ ÇáöÇäúÝöØóÇÑõ: ÇäúÝöÑóÇÌñ íóÞóÚõ ÝöíãóÇ íõÓóãøóì ÈöÇáÓøóãóÇÁö æóåõæó ãóÇ íõÔúÈöåõ ÇáúÞõÈøóÉó Ýöí äóÙóÑö ÇáÑøóÇÆöí íóÑóÇåõ ÊóÓöíÑõ Ýöíåö ÇáúßóæóÇßöÈõ Ýöí ÃõÓúãóÇÊò ãóÖúÈõæØóÉò ÊõÓóãøóì ÈÇáÃÝáÇß ÊÔÇåÏ ÈÇáíá¡ æóíõÚúÑóÝõ ÓóãúÊõåóÇ Ýöí
ÇáäøóåóÇÑö¡ æóãõÔóÇåóÏóÊõåóÇ Ýöí ÕõæÑóÉò ãõÊóãóÇËöáóÉò ãóÚó ÊóÚóÇÞõÈö ÇáúÞõÑõæäö ÊóÏõáøõ Úóáóì ÊóÌóÇäõÓö ãóÇ åöíó ãõÕóæøóÑóÉñ ãöäúåõ ÝóÅöÐóÇ ÇÎúÊóáøó Ðóáößó æóÊóÎóáøóáóÊúåõ ÃóÌúÓóÇãñ Ãóæú ÚäÇÕÑ ÛóÑöíÈóÉ Úóä ÃóÕúáö äöÙóÇãöåö ÊóÝóßøóßóÊú Êöáúßó ÇáØøöÈóÇÞõ æóáóÇÍó ÝöíåóÇ ÊóÔóÞøõÞñ ÝóßóÇäó ÚóáóÇãóÉð Úóáóì ÇäúÍöáóÇáö ÇáäøöÙóÇãö ÇáúãõÊóÚóáøöÞö ÈöåóÇ ßõáøöåö.
æóÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøó åóÐóÇ ÇáöÇäúÝöØóÇÑó åõæó ÇáúãõÚóÈøóÑõ Úóäúåõ ÈöÇáöÇäúÔöÞóÇÞö ÃóíúÖðÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáöÇäúÔöÞóÇÞö æóåõæó ÍóÏóËñ íóßõæäõ ÞóÈúáó íóæúãö ÇáúÈóÚúËö æóÃóäøóåõ ãöäú ÃóÔúÑóÇØö ÇáÓøóÇÚóÉö áöÃóäøóåõ íóÍúÕõáõ ÚöäúÏó ÅöÝúÓóÇÏö ÇáäøöÙóÇãö ÇáøóÐöí ÃóÞóÇãó Çááøóåõ Úóáóíúåö ÍóÑóßóÇÊö ÇáúßóæóÇßöÈö æóÍóÑóßóÉó ÇáúÃóÑúÖö æóÐóáößó íóÞúÊóÖöíåö ÞóÑúäõåõ ÈöÇäúÊöËóÇÑö ÇáúßóæóÇßöÈö æóÊóÝóÌøõÑö ÇáúÈöÍóÇÑö æóÊóÈóÚúËõÑö ÇáúÞõÈõæÑö.
æóÃóãøóÇ ÇáúßóÔúØõ ÇáøóÐöí ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÊøóßúæöíÑö [11] Ýöí Þóæúáöåö: æóÅöÐóÇ ÇáÓøóãÇÁõ ßõÔöØóÊú ÝóÐóáößó ÚóÑóÖñ ÂÎóÑõ íóÚúÑöÖõ áöáÓøóãóÇæóÇÊö íóæúãó ÇáúÍóÔúÑö Ýóåõæó ãä ÞÈíá Þóæúáå ÊóÚóÇáóì: æóíóæúãó ÊóÔóÞøóÞõ ÇáÓøóãÇÁõ ÈöÇáúÛóãÇãö æóäõÒøöáó ÇáúãóáÇÆößóÉõ ÊóäúÒöíáðÇ [ÇáúÝÑúÞóÇä: 25] .
æóÇáöÇäúÊöËóÇÑõ: ãõØóÇæöÚõ ÇáäøóËúÑö ÖöÏøó ÇáúÌóãúÚö æóÖöÏøó ÇáÖøóãøö¡ ÝóÇáäøóËúÑõ åõæó Ñóãúíõ ÃóÔúíóÇÁó Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö ÈöÊóÝóÑøõÞò.
æóÃóãøóÇ ÇáÊøóÝóÑøõÞõ Ýöí ÇáúåóæóÇÁö ÝóÅöØúáóÇÞõ ÇáäøóËúÑö Úóáóíúåö ãóÌóÇÒñ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÌóÚóáúäÇåõ åóÈÇÁð ãóäúËõæÑÇð [ÇáúÝÑúÞóÇä: 23] . ÝóÇäúÊöËóÇÑõ ÇáúßóæóÇßöÈö ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöÊóÝóÑøõÞö åóíúÆóÇÊö ÇÌúÊöãóÇÚöåóÇ ÇáúãóÚúÑõæÝóÉö Ýöí ãóæóÇÞöÚöåóÇ¡ Ãóæú ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöÎõÑõæÌöåóÇ ãöäú ÏóæóÇÆöÑö ÃóÝúáóÇßöåóÇ æóÓõãõæÊöåóÇ ÝóÊóÈúÏõæ ãõÖúØóÑöÈóÉð Ýöí ÇáúÝóÖóÇÁö ÈóÚúÏó Ãóäú ßóÇäóÊú ÊóáõæÍõ ßóÃóäøóåóÇ ÞóÇÑøóÉñ¡ ÝóÇäúÊöËóÇÑõåóÇ ÊóÈóÏøõÏõåóÇ æóÊóÝóÑøõÞõ ãõÌúÊóãóÚöåóÇ¡ æóÐóáößó ãöäú ÂËóÇÑö ÇÎúÊöáóÇáö ÞõæøóÉö ÇáúÌóÇÐöÈöíøóÉö ÇáøóÊöí ÃõÞöíãó ÚóáóíúåóÇ äöÙóÇãõ ÇáúÚóÇáóãö ÇáÔøóãúÓöíøõ.
æóÊóÝúÌöíÑõ ÇáúÈöÍóÇÑö ÇäúØöáóÇÞõ ãóÇÆöåóÇ ãöäú ãõÓúÊóæóÇåõ æóÝóíóÖóÇäõåõ Úóáóì ãóÇ ÍóæúáóåóÇ ãöäó ÇáúÃóÑúÖöíäó(30/171)
ßóãóÇ íóÊóÝóÌøóÑõ ãóÇÁõ ÇáúÚóíúäö Íöíäó ÍóÝúÑöåóÇ áöÝóÓóÇÏö ßõÑóÉö ÇáúåóæóÇÁö ÇáøóÊöí åöíó ÖóÇÛöØóÉñ Úóáóì ãöíóÇåö ÇáúÈöÍóÇÑö æóÈöÐóáößó ÇáÊøóÝúÌöíÑö íóÚõãøõ ÇáúãóÇÁõ Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö Ýóíóåúáößõ ãóÇ ÚóáóíúåóÇ æóíóÎúÊóáøõ ÓóØúÍõåóÇ.
æóãóÚúäóì: ÈõÚúËöÑóÊú: ÇäúÞóáóÈó ÈóÇØöäõåóÇ ÙóÇåöÑóåóÇ¡ æóÇáúÈóÚúËóÑóÉõ: ÇáöÇäúÞöáóÇÈõ¡ íõÞóÇá: ÈóÚúËóÑó ÇáúãóÊóÇÚó ÅöÐóÇ ÞóáóÈó ÈóÚúÖóåõ Úóáóì ÈóÚúÖò. ÞóÇáó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : «ÈóÚúËóÑó ãõÑóßøóÈñ ãä ÇáúÈóÚúË ãóÚó ÑóÇÁò ÖõãøóÊú Åöáóíúåö» . æóÞóÇáó ÇáúÈóíúÖóÇæöíøõ Þöíáó: Åöäøó ÈóÚúËóÑó ãõÑóßøóÈñ ãöäú ÈóÚóËó æóÑóÇÁö ÇáúÅöËóÇÑóÉö ßóÈóÓúãóáó ÇåÜ¡ æóäõÞöáó ãöËúáõåõ Úóäö ÇáÓøõåóíúáöíøö. æóÃóäøó ÈóÚúËóÑó ãóäúÍõæÊñ ãöäú ÈóÚúËò æóÅöËóÇÑóÉò ãöËúáó: ÈóÓúãóáó¡ æóÍóæúÞóáó¡ Ýóíóßõæäõ Ýöí ÈóÚúËóÑó ãóÚúäóì ÝöÚúáóíúäö ÈóÚóËó æóÃóËóÇÑó¡ Ãóíú ÃóÎúÑóÌó æóÞóáóÈó¡ ÝóßóÃóäøóåõ ÞóáúÈñ áöÃóÌúáö ÅöÎúÑóÇÌö ãóÇ Ýöí ÇáúãóÞúáõæÈö.
æóÇáøóÐöí ÇÞúÊóÕóÑó Úóáóíúåö ÃóíöãøóÉõ ÇááøõÛóÉö Ãóäøó ãóÚúäóì ÈóÚúËóÑó: ÞóáóÈó ÈóÚúÖó ÔóíúÁò Úáì ÈÚÖå.
æÈÚËÑÉ ÇáúÞõÈõæÑõ: ÍóÇáóÉñ ãöäú ÍóÇáóÇÊö ÇáöÇäúÞöáóÇÈö ÇáúÃóÑúÖöíøö æóÇáúÎóÓúÝö ÎõÕøóÊú ÈöÇáÐøößúÑö ãöäú Èóíúäö ÍóÇáóÇÊö ÇáúÃóÑúÖö áöãóÇ ÝöíåóÇ ãöäó Çáúåóæúáö ÈöÇÓúÊöÍúÖóÇÑö ÍóÇáóÉö ÇáúÃóÑúÖö æóÞóÏú ÃóáúÞóÊú Úóáóì ÙóÇåöÑöåóÇ ãóÇ ßóÇäó Ýöí ÈóÇØöäö ÇáúãóÞóÇÈöÑö ãöäú ÌõËóËò ßóÇãöáóÉò æóÑõÝóÇÊò¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ÇáúÈóÚúËõ Úóäú ÚóÏóãò ßóãóÇ ãóÇáó Åöáóíúåö ÈóÚúÖõ ÇáúÚõáóãóÇÁö Ãóæú Úóäú ÊóÝúÑöíÞò ßóãóÇ ÑóÂåõ ÈóÚúÖñ ÂÎóÑõ¡ ÝóÅöäøó ÈóÚúËó ÇáúÃóÌúÓóÇÏö ÇáúßóÇãöáóÉö íóÌõæÒõ Ãóäú íõÎúÊóÕøó ÈöÇáúÈóÚúËö Úóäú ÊóÝúÑöíÞò æóíõÎúÊóÕøó ÈóÚúËõ ÇáúÃóÌúÓóÇÏö ÇáúÈóÇáöíóÉö æóÇáÑøöãóãö ÈöÇáúßóæúäö Úóäú ÚóÏóãò.
æóÌõãúáóÉõ: ÚóáöãóÊú äóÝúÓñ ãóÇ ÞóÏøóãóÊú æóÃóÎøóÑóÊú ÌóæóÇÈñ áöãóÇ Ýöí ÅöÐóÇ ãöäú ãóÚúäóì ÇáÔøóÑúØö¡ æóíóÊóäóÇÒóÚõ ÇáÊøóÚóáøõÞõ Èöåö ÌóãöíÚó ãóÇ ÐõßöÑó ãöäú ßóáöãóÇÊö ÅöÐóÇ ÇáúÃóÑúÈóÚö. æóåóÐóÇ ÇáúÚöáúãõ ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáúÍöÓóÇÈö Úóáóì ãóÇ ÞóÏøóãóÊö ÇáäøõÝõæÓõ æóÃóÎøóÑóÊú.
æóÚöáúãõ ÇáäøõÝõæÓö ÈöãóÇ ÞóÏøóãóÊú æóÃóÎøóÑóÊú íóÍúÕõáõ ÈóÚúÏó ÍõÕõæáö ãóÇ ÊóÖóãøóäóÊúåõ Ìõãóáõ ÇáÔøóÑúØö Èö ÅöÐóÇ ÅöÐú áóÇ íóáúÒóãõ Ýöí ÑóÈúØö ÇáúãóÔúÑõæØö ÈöÔóÑúØöåö Ãóäú íóßõæäó ÍõÕõæáõåõ ãõÞóÇÑöäðÇ áöÍõÕõæáö ÔóÑúØöåö áöÃóäøó ÇáÔøõÑõæØó ÇááøõÛóæöíøóÉó ÃóÓúÈóÇÈñ æóÃóãóÇÑóÇÊñ æóáóíúÓóÊú ÚöáóáðÇ¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÈóíóÇäõ Ðóáößó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÊøóßúæöíÑö.
ÕöíÛóÉ ÇáúãóÇÖöí Ýöí Þóæúáöåö: ÇäúÝóØóÑóÊú æóãóÇ ÚõØöÝó Úóáóíúåö ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÊóÔúÈöíåðÇ áöÊóÍúÞöíÞö æõÞõæÚö ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÈöÍõÕõæáö ÇáÔøóíúÁö Ýöí ÇáúãóÇÖöí.
æóÅöËúÈóÇÊõ ÇáúÚöáúãö áöáäøóÇÓö ÈöãóÇ ÞóÏøóãõæÇ æóÃóÎøóÑõæÇ ÚöäúÏó ÍõÕõæáö Êöáúßó ÇáÔøõÑõæØö áöÚóÏóãö ÇáöÇÚúÊöÏóÇÏö(30/172)
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáúÅöäúÓóÇäõ ãóÇ ÛóÑøóßó ÈöÑóÈøößó ÇáúßóÑöíãö (6) ÇáøóÐöí ÎóáóÞóßó ÝóÓóæøóÇßó ÝóÚóÏóáóßó (7) Ýöí Ãóíøö ÕõæÑóÉò ãóÇ ÔóÇÁó ÑóßøóÈóßó (8)
ÈöÚöáúãöåöãú ÈöÐóáößó ÇáøóÐöí ßóÇäó Ýöí ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ¡ ÝóäóÒóáó ãóäúÒöáóÉó ÚóÏóãö ÇáúÚöáúãö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÈóíóÇäõåõ Ýöí Þóæúáöåö:
ÚóáöãóÊú äóÝúÓñ ãóÇ ÃóÍúÖóÑóÊú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÊøóßúæöíÑö [14] .
æäóÝúÓñ ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáúÚõãõæãõ Úóáóì äóÍúæö ãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí: ÚóáöãóÊú äóÝúÓñ ãóÇ ÃóÍúÖóÑóÊú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÊøóßúæöíÑö [14] .
æóãóÇ ÞóÏøóãóÊú æóÃóÎøóÑóÊú: åõæó ÇáúÚóãóáõ ÇáøóÐöí ÞóÏøóãóÊúåõ ÇáäøóÝúÓõ¡ Ãóíú ÚóãöáóÊúåõ ãõÞóÏøóãðÇ æóåõæó ãóÇ ÚóãöáóÊúåõ Ýöí Ãóæøóáö ÇáúÚõãõÑö¡ æóÇáúÚóãóáõ ÇáøóÐöí ÃóÎøóÑóÊúåõ¡ Ãóíú ÚóãöáóÊúåõ ãõÄóÎøóÑðÇ Ãóíú Ýöí ÂÎöÑö ãõÏøóÉö ÇáúÍóíóÇÉö¡ Ãóæö ÇáãõÑóÇÏ ÈÇáÊÞÏíã ÇáúãõÈóÇÏÑóÉ ÈöÇáúÚóãóáö¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÊøóÃúÎöíÑö ãõÞóÇÈöáõåõ æóåõæó ÊóÑúßõ ÇáúÚóãóáö.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú åÐóíúä ÊóÚúãöíã ÇáÊøóæúÞöíÝ Úóáóì ÌóãöíÚö ãóÇ ÚóãöáóÊúåõ æóãöËúáõåõ Þóæúáå ÊóÚóÇáóì: íõäóÈøóÄõÇ ÇáúÅöäúÓÇäõ íóæúãóÆöÐò ÈöãÇ ÞóÏøóãó æóÃóÎøóÑó
Ýöí ÓõæÑóÉö áóÇ ÃõÞúÓöãõ Èöíóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö [13] .
æóÇáúÚöáúãõ íóÊóÍóÞøóÞõ ÈöÅöÏúÑóÇßö ãóÇ áóãú íóßõäú ãóÚúáõæãðÇ ãöäú ÞóÈúáõ æóÈöÊóÐóßøõÑö ãóÇ äõÓöíó áöØõæáö ÇáúãõÏøóÉö Úóáóíúåö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí äóÙöíÑöåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÊøóßúæöíÑö. æóåóÐóÇ æóÚöíÏñ ÈöÇáúÍöÓóÇÈö Úóáóì ÌóãöíÚö ÃóÚúãóÇáö ÇáúãõÔúÑößöíäó¡ æóåõãõ ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈöÇáÓøõæÑóÉö ßóãóÇ íõÔöíÑõ Åöáóíúåö Þóæúáõåõ ÈóÚúÏó åóÐóÇ: Èóáú ÊõßóÐøöÈõæäó ÈöÇáÏøöíäö [ÇáÇäÝØÇÑ: 9] ¡ æóæóÚúÏñ
áöáúãõÊøóÞöíäó¡ æóãõÎúÊóáóØñ áöãóäú ÚóãöáõæÇ ÚóãóáðÇ ÕóÇáöÍðÇ æóÂÎÑ ÓóíøöÆðÇ.
[6- 8]
[ÓõæÑóÉ ÇáÇäÝØÇÑ (82) : ÇáúÂíóÇÊ 6 Åöáóì 8]
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáúÅöäúÓÇäõ ãóÇ ÛóÑøóßó ÈöÑóÈøößó ÇáúßóÑöíãö (6) ÇáøóÐöí ÎóáóÞóßó ÝóÓóæøóÇßó ÝóÚóÏóáóßó (7) Ýöí Ãóíøö ÕõæÑóÉò ãóÇ ÔÇÁó ÑóßøóÈóßó (8)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøñ áöÃóäøó ãóÇ ÞóÈúáóåõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúãõÞóÏøöãóÉö áóåõ áöÊóåúíöÆóÉö ÇáÓøóÇãöÚö áöÊóáóÞøöí åóÐöåö ÇáúãóæúÚöÙóÉö áöÃóäøó ãóÇ ÓóÈóÞóåõ ãöäó ÇáÊåæíá æÇáÅäÐÇÑ íåíøìÁ ÇáäøóÝúÓó áöÞóÈõæáö ÇáúãóæúÚöÙóÉö ÅöÐö ÇáúãóæúÚöÙóÉõ Êóßõæäõ ÃóÔóÏøó ÊóÛóáúÛõáðÇ Ýöí ÇáúÞáÈ ÍöíäóÆöÐò áöãóÇ íóÔúÚõÑõ Èöåö ÇáÓøóÇãöÚõ ãöäö ÇäúßöÓóÇÑö äóÝúÓöåö æóÑöÞøóÉö ÞóáúÈöåö ÝóíóÒõæáõ Úóäúåõ ØõÛúíóÇäõ ÇáúãõßóÇÈóÑóÉö æóÇáúÚöäóÇÏö ÝóÎóØóÑó Ýöí ÇáäøõÝõæÓö ÊóÑóÞøõÈõ ÔóíúÁò ÈóÚúÏó Ðóáößó.
ÇáäÏÇÁ áöáÊøóäúÈöíåö ÊóäúÈöíåðÇ íõÔúÚöÑõ ÈöÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúßóáóÇãö æóÇáöÇÓúÊöÏúÚóÇÁö áöÓóãóÇÚöåö ÝóáóíúÓó ÇáäøöÏóÇÁõ ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ÍóÞöíÞóÊöåö ÅöÐú áóíúÓó ãõÑóÇÏðÇ Èöåö ØóáóÈõ ÅöÞúÈóÇáò æóáóÇ åõæó ãõæóÌøóåñ áöÔóÎúÕò ãõÚóíøóäò Ãóæú ÌóãóÇÚóÉò ãõÚóíøóäóÉò Èóáú ãöËúáõåõ íóÌúÚóáõåõ ÇáúãõÊóßóáøöãõ ãõæóÌøóåðÇ áößõáøö ãóäú íóÓúãóÚõåõ ÈöÞóÕúÏò Ãóæú ÈöÛóíúÑö ÞóÕúÏò.
ÝóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúÅöäúÓÇäõ ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö¡ æóÚóáóì Ðóáößó Íóãóáóåõ ÌõãúåõæÑõ(30/173)
ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó¡ Ãóíú áóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ ÅöäúÓóÇäðÇ ãõÚóíøóäðÇ¡ æóÞóÑöíäóÉõ Ðóáößó ÓöíóÇÞõ ÇáúßóáóÇãö ãóÚó Þóæúáöåö ÚóÞöÈóåõ Èóáú ÊõßóÐøöÈõæäó ÈöÇáÏøöíäö æóÅöäøó Úóáóíúßõãú áóÍÇÝöÙöíäó [ÇáÇäÝØÇÑ: 9¡ 10] ÇáúÂíóÉó.
æóåóÐóÇ ÇáúÚõãõæãõ ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáøóÐöíäó ÃóäúßóÑõæÇ ÇáúÈóÚúËó ÈöÏóáóÇáóÉö æõÞõæÚöåö ÚóÞöÈó ÇáúÅöäúÐóÇÑö ÈöÍõÕõæáö ÇáúÈóÚúËö æóíóÏõáøõ Úóáóì Ðóáößó Þóæúáõåõ ÈóÚúÏóåõ: Èóáú ÊõßóÐøöÈõæäó ÈöÇáÏøöíäö [ÇáÇäÝØÇÑ: 9] ÝóÇáúãóÚúäóì: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÇáøóÐöí ÃóäúßóÑó ÇáúÈóÚúËó æóáóÇ íóßõæäõ ãõäúßöÑõ ÇáúÈóÚúËö ÅöáøóÇ ãõÔúÑößðÇ áöÃóäøó ÅöäúßóÇÑó ÇáúÈóÚúËö æóÇáÔøöÑúßó ãõÊóáóÇÒöãóÇäö íóæúãóÆöÐò Ýóåõæó ãöäó ÇáúÚóÇãøö ÇáúãõÑóÇÏö Èöåö ÇáúÎõÕõæÕõ ÈöÇáúÞóÑöíäóÉö Ãóæú ãöäó ÇáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞö ÇáúÚõÑúÝöíøö áöÃóäøó ÌõãúåõæÑó ÇáãÎÇØÈíä Ýöí ÇÈúÊöÏóÇÁ ÇáÏøóÚúæóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãöíøóÉö åõãõ ÇáúãõÔúÑößõæäó.
æóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: ãóÇ ÛóÑøóßó ÈöÑóÈøößó ÇÓúÊöÝúåóÇãöíøóÉñ Úóäö ÇáÔøóíúÁö ÇáøóÐöí ÛóÑøó ÇáúãõÔúÑößó ÝóÍóãóáóåõ Úóáóì ÇáúÅöÔúÑóÇßö ÈöÑóÈøöåö æóÚóáóì ÅöäúßóÇÑö ÇáúÈóÚúËö.
æóÚóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò æóÚóØóÇÁò: ÇáúÅöäúÓóÇäõ åõäóÇ ÇáúæóáöíÏõ Èúäõ ÇáúãõÛöíÑóÉö¡ æóÚóäú ÚößúÑöãóÉó ÇáúãõÑóÇÏõ ÃõÈóíøõ Èúäõ ÎóáóÝò¡ æóÚóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò ÃóíúÖðÇ: ÇáúãõÑóÇÏõ ÃóÈõæ ÇáúÃóÔóÏøö Èúäõ ßóáóÏóÉó ÇáúÌõãóÍöíøõ¡ æóÚóäö ÇáúßóáúÈöíøö æóãõÞóÇÊöáò:
äóÒóáóÊú Ýöí ÇáúÃóÓúæóÏö Èúäö ÔóÑöíÞò.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ãóÌóÇÒñ Ýöí ÇáúÅöäúßóÇÑö æóÇáÊøóÚúÌöíÈö ãöäó ÇáúÅöÔúÑóÇßö ÈöÇááøóåö¡ Ãóíú áóÇ ãõæÌöÈó áöáÔøöÑúßö æóÅöäúßóÇÑö ÇáúÈóÚúËö ÅöáøóÇ Ãóäú íóßõæäó Ðóáößó ÛõÑõæÑðÇ ÛóÑøóåõ ÚóäøóÇ ßöäóÇíóÉð Úóäú ßóæúäö ÇáÔøöÑúßö áóÇ íóÎúØõÑõ ÈöÈóÇáö ÇáúÚóÇÞöáö
ÅöáøóÇ Ãóäú íÛÑå Èöåö ÛóÇÑ¡ ÝóíõÍúÊóãóáõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÛÑõæÑ ãóæúÌõæÏÇ æóíÍúÊóãá Ãóäú áóÇ íßæä ÛÑõæÑðÇ.
æóÇáúÛõÑõæÑõ: ÇáúÅöØúãóÇÚõ ÈöãóÇ íóÊóæóåøóãõåõ ÇáúãóÛúÑõæÑõ äóÝúÚðÇ æóåõæó ÖõÑøñ¡ æóÝöÚúáõåõ ÞóÏú íõÓúäóÏõ Åöáóì ÇÓúãö ÐóÇÊö ÇáúãõØúãóÚö ÍóÞöíÞóÉð ãöËúáó: æóáÇ íóÛõÑøóäøóßõãú ÈöÇááøóåö ÇáúÛóÑõæÑõ [áõÞúãóÇä: 33] Ãóæú ãóÌóÇÒðÇ äóÍúæó: æóÛóÑøóÊúßõãõ ÇáúÍóíÇÉõ ÇáÏøõäúíÇ [ÇáÌÇËíÉ: 35] ÝóÅöäøó ÇáúÍóíóÇÉó ÒóãóÇäõ ÇáúÛõÑõæÑö¡ æóÞóÏú íõÓúäóÏõ Åöáóì ÇÓúãö ãóÚúäðì ãöäó ÇáúãóÚóÇäöí ÍóÞöíÞóÉð äóÍúæó: áóÇ íóÛõÑøóäøóßó ÊóÞóáøõÈõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Ýöí ÇáúÈöáÇÏö [Âá ÚãÑóÇä: 196] . æóÞóæúáö ÇãúÑöÆö ÇáúÞóíúÓö:
ÃóÛóÑøóßö ãöäøöí Ãóäøó ÍõÈøóßö ÞóÇÊöáöí Ãóæú ãóÌóÇÒðÇ äóÍúæó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÒõÎúÑõÝó ÇáúÞóæúáö ÛõÑõæÑÇð [ÇáúÃóäúÚóÇã: 112] .
æóíóÊóÚóÏøóì ÝöÚúáõåõ Åöáóì ãóÝúÚõæáò æóÇÍöÏò¡ æóÞóÏú íõÐúßóÑõ ãóÚó ãóÝúÚõæáöåö ÇÓúãõ ãóÇ íÊóÚóáøóÞ ÇáúÛÑõæÑ ÈÔÄæäå ÝóíóÚóÏøóì Åöáóíúåö ÈöÇáúÈóÇÁö¡ æóãóÚúäóì ÇáúÈóÇÁö Ýöíåö ÇáúãõáóÇÈóÓóÉõ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: æóáÇ íóÛõÑøóäøóßõãú ÈöÇááøóåö ÇáúÛóÑõæÑõ [áõÞúãóÇä: 33] ¡(30/174)
Ãóíú áóÇ íóÛõÑøóäøóßõãú ÛõÑõæÑðÇ ãõÊóáóÈøöÓðÇ ÈöÔóÃúäö Çááøóåö¡ Ãóí ãÕÇÍÈÇ áÔÄæä Çááøóåö ãõÕóÇÍöÈóÉð ãóÌóÇÒöíøóÉð æóáóíúÓóÊú åöíó ÈóÇÁó ÇáÓøóÈóÈöíøóÉö ßóãóÇ íõÞóÇáõ: ÛóÑøóåõ ÈöÈóÐúáö ÇáúãóÇáö¡ Ãóæú ÛÑøå ÈÇáúÞóæúá. æóÅöÐ ßóÇäóÊö ÇáúãõáóÇÈóÓóÉõ áóÇ ÊõÊóÕóæøóÑõ ãóÇåöíøóÊõåóÇ ãóÚó ÇáÐøóæóÇÊö ÝóÞóÏú ÊóÚóíøóäó Ýöí ÈóÇÁö ÇáúãõáóÇÈóÓóÉö ÅöÐóÇ ÏóÎóáóÊú Úóáóì ÇÓúãö ÐóÇÊò Ãóäú íóßõæäó ãóÚóåóÇ ÊóÞúÏöíÑõ ÔóÃúä ãä ÔÄæä ÇáÐøóÇÊö íõÝúåóãõ ãöäó ÇáúãóÞóÇãö¡ ÝóÇáúãóÚúäóì åõäóÇ: ãóÇ ÛóÑøóßó ÈöÇáúÅöÔúÑóÇßö ÈöÑóÈøößó ßóãóÇ íóÏõáøõ Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: ÇáøóÐöí ÎóáóÞóßó ÝóÓóæøóÇßó ÝóÚóÏóáóßó ÇáúÂíóÉó ÝóÅöäøó ãõäúßöÑó ÇáúÈóÚúËö íóæúãóÆöÐò áóÇ íóßõæäõ ÅöáøóÇ ãõÔúÑößðÇ.
æóÅöíËóÇÑõ ÊóÚúÑöíÝö Çááøóåö ÈöæóÕúÝö «ÑóÈøößó» Ïõæäó ÐößúÑö ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö áöãóÇ Ýöí ãóÚúäóì ÇáÑøóÈøö ãöäó Çáúãõáúßö æóÇáúÅöäúÔóÇÁö æóÇáÑøöÝúÞö¡ ÝóÝöíåö ÊóÐúßöíÑñ áöáúÅöäúÓóÇäö ÈöãõæÌöÈóÇÊö ÇÓúÊöÍúÞóÇÞö ÇáÑøóÈøö ØóÇÚóÉó ãóÑúÈõæÈöåö Ýóåõæó ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáÊøóæúÈöíÎö.
æóßóÐóáößó ÅöÌúÑóÇÁõ æóÕúÝö ÇáúßóÑöíãö Ïõæäó ÛóíúÑöåö ãöäú ÕöÝóÇÊö Çááøóåö áöáÊøóÐúßöíÑö ÈöäöÚúãóÊöåö Úóáóì ÇáäøóÇÓö æóáõØúÝöåö Èöåöãú ÝóÅöäøó ÇáúßóÑöíãó ÍóÞöíÞñ ÈöÇáÔøõßúÑö æóÇáØøóÇÚóÉö.
æóÇáúæóÕúÝõ ÇáËøóÇáöËõ ÇáøóÐöí ÊóÖóãøóäóÊúåõ ÇáÕøöáóÉõ: ÝóÚóÏóáóßó Ýöí Ãóíøö ÕõæÑóÉò ÌóÇãöÚñ áößóËöíÑò ãöãøóÇ íõÄúÐöäõ Èöåö ÇáúæóÕúÝóÇäö ÇáúÃóæøóáóÇäö ÝóÅöäøó ÇáúÎóáúÞó æóÇáÊøóÓúæöíóÉó æóÇáÊøóÚúÏöíáó æóÊóÍúÓöíäó ÇáÕøõæÑóÉö ãöäó ÇáÑøöÝúÞö ÈöÇáúãóÎúáõæÞö¡ æóåöíó äöÚóãñ Úóáóíúåö æóÌóãöíÚõ Ðóáößó ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáÊøóæúÈöíÎö Úóáóì ßõÝúÑóÇäö äöÚúãóÊöåö ÈöÚöÈóÇÏóÉö ÛóíúÑöåö.
æóÐõßöÑó Úóäú ÕóÇáöÍö Èúäö ãöÓúãóÇÑò ÞóÇáó: ÈóáóÛóäóÇ Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊóáóÇ åóÐöåö ÇáúÂíóÉó ÝóÞóÇáó: «ÛóÑøóåõ Ìóåúáõåõ» ¡ æóáóãú íóÐúßõÑú ÓóäóÏðÇ.
æóÊóÚúÏóÇÏõ ÇáÕøöáóÇÊö æóÅöäú ßóÇäó ÈóÚúÖõåóÇ ÞóÏú íõÛúäöí Úóäú ÐößúÑö ÇáúÈóÚúÖö ÝóÅöäøó ÇáÊøóÓúæöíóÉó ÍóÇáóÉñ ãöäú ÍóÇáóÇÊö ÇáúÎóáúÞö¡ æóÞóÏú íõÛúäöí ÐößúÑõåóÇ Úóäú ÐößúÑö ÇáúÎóáúÞö ßóÞóæúáöåö: ÝóÓóæøóÇåõäøó ÓóÈúÚó ÓóãÇæÇÊò [ÇáúÈóÞóÑóÉ:
29] æóáóßöäú ÞõÕöÏó ÅöÙúåóÇÑõ ãóÑóÇÊöÈö ÇáäøöÚúãóÉö. æóåóÐóÇ ãöäó ÇáúÅöØúäóÇÈö ÇáúãóÞúÕõæÏö Èöåö ÇáÊøóÐúßöíÑõ Èößõáøö ÕöáóÉò æóÇáÊøóæúÞöíÝõ ÚóáóíúåóÇ ÈöÎõÕõæÕöåóÇ¡ æóãöäú ãõÞúÊóÖóíóÇÊö ÇáúÅöØúäóÇÈö ãóÞóÇãõ ÇáÊøóæúÈöíÎö.
æóÇáúÎóáúÞõ: ÇáúÅöíÌóÇÏõ Úóáóì ãöÞúÏóÇÑò ãóÞúÕõæÏò.
æóÇáÊøóÓúæöíóÉõ: ÌóÚúáõ ÇáÔøóíúÁö ÓóæöíøðÇ¡ Ãóíú ÞóæöíãðÇ ÓóáöíãðÇ¡ æóãöäó ÇáÊøóÓúæöíóÉö ÌóÚúáõ ÞõæóÇåõ æóãóäóÇÝöÚöåö ÇáÐøóÇÊöíøóÉö ãõÊóÚóÇÏöáóÉð ÛóíúÑó ãõÊóÝóÇæöÊóÉò Ýöí ÂËóÇÑö ÞöíóÇãöåóÇ ÈöæóÙóÇÆöÝöåóÇ ÈöÍóíúËõ ÅöÐóÇ ÇÎúÊóáøó ÈóÚúÖõåóÇ(30/175)
ÊóØóÑøóÞó ÇáúÎóáóáõ Åöáóì ÇáúÈóÞöíøóÉö ÝóäóÔóÃó äóÞúÕñ Ýöí ÇáúÅöÏúÑóÇßö Ãóæö ÇáúÅöÍúÓóÇÓö Ãóæú äóÔóÃó ÇäúÍöÑóÇÝõ ÇáúãöÒóÇÌö Ãóæú Ãóáóãñ Ýöíåö¡ ÝóÇáÊøóÓúæöíóÉõ ÌóÇãöÚóÉñ áöåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÇáúÚóÙöíãö.
æóÇáÊøóÚúÏöíáõ: ÇáÊøóäóÇÓõÈõ Èóíúäó ÃóÌúÒóÇÁö ÇáúÈóÏóäö ãöËúáó ÊóäóÇÓõÈö ÇáúíóÏóíúäö¡ æóÇáÑøöÌúáóíúäö¡ æóÇáúÚóíúäóíúäö¡ æóÕõæÑóÉö ÇáúæóÌúåö¡ ÝóáóÇ ÊóÝóÇæõÊó Èóíúäó ãõÊóÒóÇæöÌöåóÇ¡ æóáóÇ ÈóÔóÇÚóÉó Ýöí ãóÌúãõæÚöåóÇ. æóÌóÚúáöåö ãõÓúÊóÞöíãó ÇáúÞóÇãóÉö¡ Ýóáóæú ßóÇäóÊú ÅöÍúÏóì ÇáúíóÏóíúäö Ýöí ÇáúÌóäúÈö¡ æóÇáúÃõÎúÑóì Ýöí ÇáÙøóåúÑö áóÇÎúÊóáøó ÚóãóáõåõãóÇ¡ æóáóæ ÌÚá ÇáÚíäÇä Ýöí ÇáúÎáÝ áóÇ äÚÏãÊ ÇáöÇÓúÊöÝóÇÏóÉõ ãöäó ÇáäøóÙóÑö ÍóÇáó ÇáúãóÔúí¡ æóßóÐóáößó ãóæóÇÖöÚ ÇáúÃóÚúÖóÇÁö ÇáúÈóÇØöäóÉö ãöäó ÇáúÍóáúÞö æóÇáúãóÚöÏóÉö æóÇáúßóÈöÏö æóÇáØøöÍóÇáö æóÇáúßõáúíóÊóíúäö. æóãóæúÖöÚõ ÇáÑøöÆóÊóíúäö æóÇáúÞóáúÈö æóãóæúÖöÚõ ÇáÏøöãóÇÛö æóÇáäøõÎóÇÚö.
æóÎóáóÞó Çááøóåõ ÌóÓóÏó ÇáúÅöäúÓóÇäö ãõÞóÓøóãóÉð ÃóÚúÖóÇÄõåõ æóÌóæóÇÑöÍõåõ Úóáóì ÌöåóÊóíúäö áóÇ ÊóÝóÇæõÊó Èóíúäó ÌöåóÉò æóÃõÎúÑóì ãöäúåõãóÇ æóÌóÚóáó Ýöí ßá ÌöåóÉ ãËá ãóÇ Ýöí ÇáúÃõÎúÑóì ãöäó ÇáúÃóæúÑöÏóÉö æóÇáúÃóÚúÕóÇÈö æóÇáÔøóÑóÇíöíäö.
æóÝõÑøöÚó ÝöÚúáõ «ÓóæøóÇßó» Úóáóì ÎóáóÞóßó æóÝöÚúáõ «ÚóÏøóáóßó» Úóáóì «ÓóæøóÇßó» ÊóÝúÑöíÚðÇ Ýöí ÇáÐøößúÑö äóÙóÑðÇ Åöáóì ßóæúäö ãóÚóÇäöíåóÇ ãõÊóÑóÊøöÈóÉð Ýöí ÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúãõÚúÊóÈöÑö æóÅöäú ßóÇäó ÌóãöíÚðÇ ÍóÇÕöáðÇ Ýöí æóÞúÊò æóÇÍöÏò ÅöÐú åöíó ÃóØúæóÇÑõ ÇáÊøóßúæöíäö ãöäú Íöíäö ßóæúäöåö ãõÖúÛóÉð Åöáóì ÊóãóÇãö ÎóáúÞöåö ÝóßóÇäó áöáúÝóÇÁö Ýöí ÚØÝåÇ ÃÍÓä æóÞÚ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÝóÓóæøóì æóÇáøóÐöí ÞóÏøóÑó ÝóåóÏì [ÇáúÃóÚúáóì: 2¡ 3] .
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ: ÝóÚóÏóáóßó ÈöÊóÔúÏöíÏö ÇáÏøóÇáö. æóÞóÑóÃóåõ ÚóÇÕöãñ æóÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÎóáóÝñ ÈöÊóÎúÝöíÝö ÇáÏøóÇáö¡ æóåõãóÇ ãõÊóÞóÇÑöÈóÇäö ÅöáøóÇ Ãóäøó ÇáÊøóÔúÏöíÏó íóÏõáøõ Úóáóì ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÇáúÚóÏúáö¡ Ãóíö ÇáÊøóÓúæöíóÉö ÝóíõÝöíÏõ ÅöÊúÞóÇäó ÇáÕøõäúÚö.
æóÞóæúáõåõ: Ýöí Ãóíøö ÕõæÑóÉò ÇÚúáóãú Ãóäøó ÃóÕúáó Ãóíøö ÃóäøóåóÇ áöáöÇÓúÊöÝúåóÇãö Úóäú ÊóãúíöíÒö ÔóíúÁò Úóäú ãõÔóÇÑößöíåö Ýöí ÍóÇáöåö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ãöäú Ãóíøö ÔóíúÁò ÎóáóÞóåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÚóÈóÓó [18] .
æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÈöÃóíøö ÍóÏöíËò ÈóÚúÏóåõ íõÄúãöäõæäó [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 185] .
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÈöåóÇ ßóËöíÑðÇ ãóÇ íõÑóÇÏ Èöåö ÇáúßöäóÇíóÉõ Úóäö ÇáÊøóÚóÌøõÈö Ãóæö ÇáÊøóÚúÌöíÈö ãöäú ÔóÃúäö ãóÇ ÃõÖöíÝóÊú Åöáóíúåö Ãóíøö áöÃóäøó ÇáÔøóíúÁó ÅöÐóÇ ÈóáóÛó ãöäó ÇáúßóãóÇáö æóÇáúÚóÙóãóÉö ãóÈúáóÛðÇ ÞóæöíøðÇ íõÊóÓóÇÁóáõ Úóäúåõ æóíõÓúÊóÝúåóãõ Úóäú ÔóÃúäöåö¡ æóãöäú åõäóÇ äóÔóÃó ãóÚúäóì ÏóáóÇáóÉö Ãóíøö Úóáóì ÇáúßóãóÇáö¡ æóÅöäøóãóÇ(30/176)
ÊóÍúÞöíÞõåõ Ãóäøóåõ ãóÚúäðì ßöäóÇÆöíøñ ßóËõÑó ÇÓúÊöÚúãóÇáõåõ Ýöí ßóáóÇãöåöãú¡ æóÅöäøóãóÇ åöíó ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãöíøóÉõ¡ æÃóíøö åóÐöåö ÊóÞóÚõ Ýöí ÇáúãóÚúäóì æóÕúÝðÇ áöäóßöÑóÉò ÅöãøóÇ äóÚúÊðÇ äóÍúæó: åõæó ÑóÌõáñ Ãóíøõ ÑóÌõáò¡ æóÅöãøóÇ ãõÖóÇÝóÉð Åöáóì äóßöÑóÉò ßóãóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö¡ ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íóÊóÚóáøóÞó Þóæúáõåõ: Ýöí Ãóíøö ÕõæÑóÉò ÈöÃóÝúÚóÇáö ÎóáóÞóßó¡ ÝóÓóæøóÇßó¡ ÝóÚóÏøóáóßó» Ýóíóßõæäõ ÇáúæóÞúÝõ Úóáóì Ýöí Ãóíøö ÕõæÑóÉò æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóÊóÚóáøóÞó ÈöÞóæúáöåö ÑóßøóÈóßó Ýóíóßõæäõ ÇáúæóÞúÝõ Úóáóì Þóæúáöåö ÝóÚóÏóáóßó æóíóßõæäõ Þóæúáõåõ ãóÇ ÔÇÁó ãõÚúÊóÑöÖðÇ Èóíúäó Ýöí Ãóíøö ÕõæÑóÉò æóÈóíúäó ÑóßøóÈóßó æóÇáúãóÚúäóì Úóáóì ÇáúæóÌúåóíúäö: Ýöí ÕõæÑóÉò Ãóíøö ÕõæÑóÉò¡ Ãóíú Ýöí ÕõæÑóÉò ßóÇãöáóÉò ÈóÏöíÚóÉò.
æóÌõãúáóÉõ ãóÇ ÔÇÁó ÑóßøóÈóßó ÈóíóÇäñ áöÌõãúáóÉö (ÚóÏøóáóßó) ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ßóæúäö ÌõãúáóÉö (ÚóÏøóáóßó) ãõÝóÑøóÚóÉð Úóäú ÌãáóÉ ÝóÓóæøóÇßó ÇáãÝÑÛÉ Úóäú ÌõãúáóÉö ÎóáóÞóßó ÝóÈóíóÇäõåóÇ ÈóíóÇäñ áóåõãóÇ.
æÝöí áöáÙøóÑúÝöíøóÉö ÇáúãóÌóÇÒöíøóÉö ÇáøóÊöí åöíó ÈöãóÚúäóì ÇáúãõáóÇÈóÓóÉö¡ Ãóíú ÎóáóÞóßó ÝóÓóæøóÇßó ÝóÚóÏøóáóßó ãõáóÇÈöÓðÇ ÕõæÑóÉð ÚóÌöíÈóÉð ÝóãóÍóáøõ Ýöí Ãóíøö ÕõæÑóÉò ãóÍóáøõ ÇáúÍóÇáö ãöäú ßóÇÝö ÇáúÎöØóÇÈö æóÚóÇãöáõ ÇáúÍóÇáö (ÚóÏøóáóßó) ¡ Ãóæú ÑóßøóÈóßó¡ ÝóÌõÚöáóÊö ÇáÕøõæÑóÉõ ÇáúÚóÌöíÈóÉõ ßóÇáÙøóÑúÝö áöáúãõÕóæøóÑö ÈöåóÇ áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÊóãóßøõäöåóÇ ãöäú ãóæúÕõæÝöåóÇ.
æóãóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ãóæúÕõæáóÉð ãóÇ ÕóÏóÞõåóÇ ÊóÑúßöíÈñ¡ æóåöíó Ýöí ãóæúÖöÚö äóÕúÈò Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö ÇáúãõØúáóÞóÉö æÔÇÁó ÕöáóÉõ ãóÇ æóÇáúÚóÇÆöÏõ ãóÍúÐõæÝñ ÊóÞúÏöíÑõåõ: ÔóÇÁóåõ. æóÇáúãóÚúäóì: ÑóßøóÈóßó ÇáÊøóÑúßöíÈó ÇáøóÐöí ÔóÇÁóåõ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: åõæó ÇáøóÐöí íõÕóæøöÑõßõãú Ýöí ÇáúÃóÑúÍÇãö ßóíúÝó íóÔÇÁõ [Âá ÚãÑóÇä:
6] .
æóÚõÏöáó Úóäö ÇáÊøóÕúÑöíÍö ÈöãóÕúÏóÑö ÑóßøóÈóßó Åöáóì ÅöÈúåóÇãöåö Èö ãóÇ ÇáúãóæúÕõæáóÉö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÊóÞúÍöíãö ÇáúãóæúÕõæáö ÈöãóÇ Ýöí ÕöáóÊöåö ãöäó ÇáúãóÔöíÆóÉö ÇáúãõÓúäóÏóÉö Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáÑøóÈøö ÇáúÎóÇáöÞö ÇáúãõÈúÏöÚö ÇáúÍóßöíãö æóäóÇåöíßó ÈöåóÇ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÌõãúáóÉõ ÔÇÁó ÕöÝóÉð áö ÕõæÑóÉò¡ æóÇáÑøóÇÈöØõ ãóÍúÐõæÝñ æóãóÇ ãóÒöíÏóÉñ áöáÊøóÃúßöíÏö¡ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Ýöí ÕõæÑóÉò ÚóÙöíãóÉò ÔóÇÁóåóÇ ãóÔöíÆóÉð ãõÚóíøóäóÉð¡ Ãóíú Úóäú ÊóÏúÈöíÑ æóÊóÞúÏöíÑ.(30/177)
ßóáøóÇ Èóáú ÊõßóÐøöÈõæäó ÈöÇáÏøöíäö (9)
[ÓõæÑóÉ ÇáÇäÝØÇÑ (82) : ÂíóÉ 9]
ßóáÇøó Èóáú ÊõßóÐøöÈõæäó ÈöÇáÏøöíäö (9)
ßóáøóÇ ÑóÏúÚñ ÚóãøóÇ åõæó ÛõÑõæÑñ ÈöÇááøóåö Ãóæú ÈöÇáúÛõÑõæÑö ãöãøóÇ ÊóÖóãøóäóåõ Þóæúáõåõ: ãóÇ ÛóÑøóßó ÈöÑóÈøößó [ÇáÇäÝØÇÑ: 6] ãä ÍÕæÑ ãóÇ íóÛõÑøõ ÇáúÅöäúÓóÇäó ÈÇáÔÑß æóãä ÅÛÑÇÖå Úóäú äöÚóãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÇáúßõÝúÑö¡ Ãóæú ãöäú ßóæúäö ÍóÇáóÉö ÇáúãõÔúÑößö ßóÍóÇáóÉö ÇáúãóÛúÑõæÑö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäó ÇáúæóÌúåóíúäö Ýöí ÇáúÅöäúßóÇÑö ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏö ãöäú Þóæúáöåö:
ãóÇ ÛóÑøóßó ÈöÑóÈøößó ÇáúßóÑöíãö æóÇáúãóÚúäóì: ÅöÔúÑóÇßõßó ÈöÎóÇáöÞößó ÈóÇØöáñ æóåõæó ÛõÑõæÑñ¡ Ãóæú ßóÇáúÛõÑõæÑö.
æóíóßõæäõ Þóæúáõåõ ÈóÚúÏóåõ: Èóáú ÊõßóÐøöÈõæäó ÈöÇáÏøöíäö ÅöÖúÑóÇÈðÇ ÇäúÊöÞóÇáöíøðÇ ãöäú ÛóÑóÖö ÇáÊøóæúÈöíÎö æóÇáÒøóÌúÑö Úóáóì ÇáúßõÝúÑö Åöáóì ÐößúÑö ÌõÑúãò ÝóÙöíÚò ÂÎóÑó¡ æóåõæó ÇáÊøóßúÐöíÈõ ÈöÇáúÈóÚúËö æóÇáúÌóÒóÇÁö æóíóÔúãóáõåõ ÇáÊøóæúÈöíÎõ ÈöÇáÒøóÌúÑö ÈöÓóÈóÈö Ãóäøóåõ ãóÚúØõæÝñ Úáì ÊæÈíÎ æÌÒÑ áöÃóäøó Èóáú áóÇ ÊóÎúÑõÌõ Úóäú ãóÚúäóì ÇáúÚóØúÝö Ãóíö ÇáúÚóØúÝõ Ýöí ÇáúÛóÑóÖö áóÇ Ýöí äöÓúÈóÉö ÇáúÍõßúãö. æóáöÐóáößó íóÊúÈóÚõ ÇáúãóÚúØõæÝó ÈöåóÇ ÇáúãõÝúÑóÏõ Ýöí ÅöÚúÑóÇÈö ÇáúãóÚúØõæÝö Úóáóíúåö ÝóíóÞõæáõ ÇáäøóÍúæöíøõæäó: ÅöäøóåóÇ ÊõÊúÈóÚõ Ýöí ÇááøóÝúÙö áóÇ Ýöí ÇáúÍõßúãö¡ Ãóíú åõæó ÇÊøöÈóÇÚõ ãõäóÇÓóÈóÉò Ýöí ÇáúÛóÑóÖö áóÇ ÇÊøöÈóÇÚò Ýöí ÇáäøöÓúÈóÉö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ßóáøóÇ ÅöÈúØóÇáðÇ áöæõÌõæÏö ãóÇ íóÛõÑøõ ÇáúÅöäúÓóÇäó Ãóäú íõÔúÑößó ÈöÇááøóåö¡ Ãóíú áóÇ ÚõÐúÑó áöáúÅöäúÓóÇäö Ýöí ÇáúÅöÔúÑóÇßö ÈöÇááøóåö ÅöÐú áóÇ íõæÌóÏõ ãóÇ íóÛõÑøõåõ Èöåö.
æóíóßõæäõ Þóæúáõåõ: Èóáú ÊõßóÐøöÈõæäó ÅöÖúÑóÇÈðÇ ÅöÈúØóÇáöíøðÇ¡ æóãóÇ ÈóÚúÏó Èóáú ÈóíóÇäðÇ áöãóÇ ÌóÑøóÃóåõãú Úóáóì ÇáúÅöÔúÑóÇßö æóÅöäøóåõ áóíúÓó ÛõÑõæÑðÇ ÅöÐú áóÇ ÔõÈúåóÉó áóåõãú Ýöí ÇáúÅöÔúÑóÇßö ÍóÊøóì Êóßõæäó ÇáÔøõÈúåóÉõ ßóÇáúÛõÑõæÑö¡ æóáóßöäøóåõãú ÃóÕóÑøõæÇ Úóáóì ÇáúÅöÔúÑóÇß áÃóäåã ÍÓÈæÇ ÃóäúÝõÓóåõãú Ýöí ãóÃúãóäò ãöäú ÊóÈöÚóÊöåö ÝóÇÎúÊóÇÑõæÇ ÇáöÇÓúÊöãúÑóÇÑó Úóáóíúåö áöÃóäøóåõ åóæóì ÃäÝÓåã¡ æóáã íÚÈÃæÇ ÈöÃóäøóåõ ÈóÇØöáñ ÕõÑóÇÍñ Ýóåõãú íßÐÈõæä ÈÇáÌÒÇÁ ÝóÐóáöß ÓóÈøóÈó ÊóÕúãöíãõ ÌóãöíÚåã Úáì ÇáÔøÑß ãóÚó ÊóÝóÇæõÊö ãóÏóÇÑößöåöãõ ÇáøóÊöí áóÇ íóÎúÝóì Úóáóì ÈóÚúÖöåóÇ ÈõØúáóÇäõ ßóæúäö ÇáúÍöÌóÇÑóÉö ÂáöåóÉð¡ ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøóåõãú ãóÇ ßóÇäõæÇ íóÑóæúäó ÇáúÚóÐóÇÈó ÅöáøóÇ ÚóÐóÇÈó ÇáÏøõäúíóÇ.
æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö íóßõæäõ Ýöíåö ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóäøó ÅöäúßóÇÑó ÇáúÈóÚúËö åõæó ÌöãóÇÚõ ÇáúÅöÌúÑóÇãö¡ æóäóÙöíÑõ åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö æóÞóÚó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóãÇ áóåõãú áóÇ íõÄúãöäõæäó æóÅöÐÇ ÞõÑöÆó Úóáóíúåöãõ ÇáúÞõÑúÂäõ áóÇ íóÓúÌõÏõæäó Èóáö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ íõßóÐøöÈõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáöÇäúÔöÞóÇÞö(30/178)
æóÅöäøó Úóáóíúßõãú áóÍóÇÝöÙöíäó (10) ßöÑóÇãðÇ ßóÇÊöÈöíäó (11) íóÚúáóãõæäó ãóÇ ÊóÝúÚóáõæäó (12)
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ: ÊõßóÐøöÈõæäó ÈöÊóÇÁö ÇáúÎöØóÇÈö. æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ÈöíóÇÁö ÇáúÛóíúÈóÉö Úóáóì ÇáöÇáúÊöÝóÇÊö.
æóÝöí ÕöíÛóÉö ÇáúãõÖóÇÑöÚö ãöäú Þóæúáöåö: ÊõßóÐøöÈõæäó ÈöÇáÏøöíäö ÅöÝóÇÏóÉõ Ãóäøó ÊóßúÐöíÈóåõãú ÈöÇáúÌóÒóÇÁö ãõÊóÌóÏøöÏñ áóÇ
íõÞúáöÚõæäó Úóäúåõ¡ æóåõæó ÓóÈóÈõ ÇÓúÊöãúÑóÇÑö ßõÝúÑöåöãú.
æóÝöí ÇáúãõÖóÇÑöÚö ÃóíúÖðÇ ÇÓúÊöÍúÖóÇÑõ ÍóÇáóÉö åóÐóÇ ÇáÊøóßúÐöíÈö ÇÓúÊöÍúÖóÇÑðÇ íóÞúÊóÖöí ÇáÊøóÚúÌöíÈó ãöäú ÊóßúÐöíÈöåöãú áöÃóäøó ãóÚóåõãú ãöäó ÇáÏøóáóÇÆöáö ãóÇ áóÍöÞóåõ Ãóäú íõÞúáöÚó ÊóßúÐöíÈõåõãú ÈöÇáúÌóÒóÇÁö.
æóÇáÏøíä: ÇáúÌóÒóÇÁ.
[10- 12]
[ÓõæÑóÉ ÇáÇäÝØÇÑ (82) : ÇáúÂíóÇÊ 10 Åöáóì 12]
æóÅöäøó Úóáóíúßõãú áóÍÇÝöÙöíäó (10) ßöÑÇãÇð ßÇÊöÈöíäó (11) íóÚúáóãõæäó ãóÇ ÊóÝúÚóáõæäó (12)
ÚõØöÝó Úóáóì ÌõãúáóÉö ÊõßóÐøöÈõæäó ÈöÇáÏøöíäö [ÇáÇäÝØÇÑ: 9] ÊóÃúßöíÏðÇ áöËõÈõæÊö ÇáúÌóÒóÇÁö Úóáóì ÇáúÃóÚúãóÇáö.
æóÃõßøöÏó ÇáúßóáóÇãõ ÈöÍóÑúÝö Åöäøó æóáóÇãö ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö¡ áöÃóäøóåõãú íõäúßöÑõæäó Ðóáößó ÅöäúßóÇÑðÇ ÞóæöíøðÇ.
æáóÍÇÝöÙöíäó ÕöÝóÉñ áöãóÍúÐõæÝò ÊóÞúÏöíÑõåõ: áóãóáóÇÆößóÉñ ÍóÇÝöÙöíäó¡ Ãóíú ãõÍúÕöíäó ÛóíúÑó ãõÖóíøöÚöíäó áöÔóíúÁò ãöäú ÃóÚúãóÇáößõãú.
æóÌõãöÚó ÇáúãóáóÇÆößóÉõ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáÊøóæúÒöíÚö Úóáóì ÇáäøóÇÓö: æóÅöäøóãóÇ áößõáøö ÃóÍóÏò ãóáóßóÇäö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÅöÐú íóÊóáóÞøóì ÇáúãõÊóáóÞøöíÇäö Úóäö Çáúíóãöíäö æóÚóäö ÇáÔøöãÇáö ÞóÚöíÏñ ãóÇ íóáúÝöÙõ ãöäú Þóæúáò ÅöáøóÇ áóÏóíúåö ÑóÞöíÈñ ÚóÊöíÏñ [Þ:
17¡ 18] ¡ æóÞóÏú
Ñõæöíó Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «Ãóäøó áößõáøö ÃóÍóÏò ãóáóßóíúäö íóÍúÝóÙóÇäö ÃóÚúãóÇáóåõ»
æóåóÐóÇ ÈöÕóÑöíÍö ãóÚúäóÇåõ íõÝöíÏõ ÃóíúÖðÇ ßöÝóÇíóÉð Úóäú æõÞõæÚö ÇáúÌóÒóÇÁö ÅöÐú áóæúáóÇ ÇáúÌóÒóÇÁõ Úóáóì ÇáúÃóÚúãóÇáö áóßóÇäó ÇáöÇÚúÊöäóÇÁõ ÈöÅöÍúÕóÇÆöåóÇ ÚóÈóËðÇ.
æóÃõÌúÑöíó Úóáóì ÇáúãóáóÇÆößóÉö Çáúãõæóßøóáöíäó ÈöÅöÍúÕóÇÁö ÃóÚúãóÇáöåöãú ÃóÑúÈóÚóÉõ ÃóæúÕóÇÝò åöíó: ÇáúÍöÝúÙõ¡ æóÇáúßóÑóãõ¡ æóÇáúßöÊóÇÈóÉõ¡ æóÇáúÚáã ÈöãóÇ íõÚáãåõ ÇáäøóÇÓõ.
æóÇÈúÊõÏöÆó ãöäúåóÇ ÈöæóÕúÝö ÇáúÍöÝúÙö áöÃóäøóåõ ÇáúÛóÑóÖõ ÇáøóÐöí ÓóÈóÞó áöÃóÌúáöåö ÇáúßóáóÇãõ ÇáøóÐöí åõæó ÅöËúÈóÇÊõ ÇáúÌóÒóÇÁö Úóáóì ÌóãöíÚö ÇáúÃóÚúãóÇáö¡ Ëõãøó ÐõßöÑóÊú ÈóÚúÏóåõ ÕöÝóÇÊñ ËóáóÇËñ ÈöåóÇ ßóãóÇáõ ÇáúÍöÝúÙö æóÇáúÅöÍúÕóÇÁö æóÝöíåóÇ Êóäúæöíåñ ÈöÔóÃúäö ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÇáúÍóÇÝöÙöíäó.(30/179)
ÝóÃóãøóÇ ÇáúÍöÝúÙõ: Ýóåõæó åõäóÇ ÈöãóÚúäóì ÇáÑøöÚóÇíóÉö æóÇáúãõÑóÇÞóÈóÉö¡ æóåõæó ÈöåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì íóÊóÚóÏøóì Åöáóì ÇáúãóÚúãõæáö ÈöÍóÑúÝö ÇáúÌóÑøö¡ æóåõæó (Úóáóì) áöÊóÖóãøõäöåõ ãóÚúäóì ÇáúãõÑóÇÞóÈóÉö. æóÇáúÍóÝöíÙõ: ÇáÑøóÞöíÈõ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Çááøóåõ ÍóÝöíÙñ Úóáóíúåöãú [ÇáÔæÑì: 6] .
æóåóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáõ åõæó ÛóíúÑõ ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇáúÍöÝúÙö ÇáúãõÚóÏøóì Åöáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ÈöäóÝúÓöåö ÝóÅöäøóåõ ÈöãóÚúäóì ÇáúÍöÑóÇÓóÉö äóÍúæó Þóæúáöåö: íóÍúÝóÙõæäóåõ ãöäú ÃóãúÑö Çááøóåö [ÇáÑøóÚúÏ: 11] . ÝóÇáúÍöÝúÙõ ÈöåóÐóÇ ÇáúÅöØúáóÇÞ íÌãÚ
ãóÚúäóì ÇáÑøöÚóÇíóÉö æóÇáúÞöíóÇãö Úóáóì ãóÇ íõæßá Åöáóì ÇáúÍóÝöíÙö¡ æóÇáúÃóãóÇäóÉö Úóáóì ãóÇ íõæßóáõ Åöáóíúåö.
æóÍóÑúÝõ (Úóáóì) Ýöíåö áöáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö áöÊóÖóãøõäöåõ ãóÚúäóì ÇáÑøöÞóÇÈóÉö æóÇáÓøõáúØóÉö.
æóÃóãøóÇ æóÕúÝõ ÇáúßóÑóãö Ýóåõæó ÇáäøóÝóÇÓóÉõ Ýöí ÇáäøóæúÚö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáóÊú íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáúãóáóÃõ Åöäøöí ÃõáúÞöíó Åöáóíøó ßöÊÇÈñ ßóÑöíãñ Ýöí ÓõæÑóÉö Çáäøóãúáö [29] .
ÝóÇáúßóÑóãõ ÕöÝóÊõåõãõ ÇáäøóÝúÓöíøóÉõ ÇáúÌóÇãöÚóÉõ áöáúßóãóÇáö Ýöí ÇáúãõÚóÇãóáóÉö æóãóÇ íóÕúÏõÑõ Úóäúåõãú ãöäó ÇáúÃóÚúãóÇáö¡ æóÃóãøóÇ ÕöÝóÉõ ÇáúßöÊóÇÈóÉö ÝóãõÑóÇÏñ ÈöåóÇ ÖóÈúØõ ãóÇ æõßøöáõæÇ Úóáóì ÍöÝúÙöåö ÖóÈúØðÇ áóÇ íóÊóÚóÑøóÖõ áöáäøöÓúíóÇäö æóáóÇ áöáúÅöÌúÍóÇÝö æóáóÇ áöáÒøöíóÇÏóÉö¡ ÝóÇáúßöÊóÇÈóÉõ ãõÓúÊóÚóÇÑóÉñ áöåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì¡ Úóáóì Ãóäøó ÍóÞöíÞóÉó ÇáúßöÊóÇÈóÉö ÈöãóÚúäóì ÇáúÎóØøö ÛóíúÑõ ãõãúßöäóÉò ÈößóíúÝöíøóÉò ãõäóÇÓöÈóÉò áöÃõãõæÑö ÇáúÛóíúÈö.
æóÃóãøóÇ ÕöÝóÉõ ÇáúÚöáúãö ÈöãóÇ íóÝúÚóáõåõ ÇáäøóÇÓõ Ýóåõæó ÇáúÅöÍóÇØóÉõ ÈöãóÇ íóÕúÏõÑõ Úóäö ÇáäøóÇÓö ãöäú ÃóÚúãóÇáò æóãóÇ íóÎúØõÑõ ÈöÈóÇáöåöãú ãöäú ÊóÝúßöíÑò ãöãøóÇ íõÑóÇÏõ Èöåö Úóãóáõ ÎóíúÑò Ãóæú ÔóÑøò æóåõæó Çáúåóãøõ.
æóãóÇ ÊóÝúÚóáõæäó íóÚõãøõ ßõáøó ÔóíúÁò íóÝúÚóáõåõ ÇáäøóÇÓõ æóØóÑöíÞõ Úöáúãö ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÈöÃóÚúãóÇáö ÇáäøóÇÓö ãöãøóÇ ÝóØóÑó Çááøóåõ Úóáóíúåö ÇáúãóáóÇÆößóÉó Çáúãõæóßøóáöíäó ÈöÐóáößó.
æóÏóÎóáó Ýöí ãóÇ ÊóÝúÚóáõæäó: ÇáúÎóæóÇØöÑõ ÇáúÞóáúÈöíøóÉõ áöÃóäøóåóÇ ãöäú Úóãóáö ÇáúÞóáúÈö Ãóíö ÇáúÚóÞúáõ ÝóÅöäøó ÇáúÅöäúÓóÇäó íõÚúãöáõ ÚóÞúáóåõ æóíóÚúÒöãõ æóíóÊóÑóÏøóÏõ¡ æóÅöäú áóãú íóÔöÚú Ýöí ÚõÑúÝö ÇááøõÛóÉö ÅöØúáóÇÞõ ãóÇÏøóÉö ÇáúÝöÚúáö Úóáóì ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáúÞóáúÈöíøóÉö.
æóÇÚúáóãú Ãóäøóåõ íõäúÊóÒóÚõ ãöäú åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ãóäøó åóÐöåö ÇáÕøöÝóÇÊö ÇáúÃóÑúÈóÚó åöíó ÚöãóÇÏõ ÇáÕøöÝóÇÊö ÇáúãóÔúÑõæØóÉö Ýöí ßõáøö ãóäú íóÞõæãõ ÈöÚóãóáò áöáúÃõãøóÉö Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö ãöäó ÇáúæõáóÇÉö æóÛóíúÑöåöãú ÝóÅöäøóåõãú ÍóÇÝöÙõæäó áöãóÕóÇáöÍö ãóÇ ÇÓúÊõÍúÝöÙõæÇ Úöáúíóåö æóÃóæøóáõ ÇáúÍöÝúÙö ÇáúÃóãóÇäóÉõ æóÚóÏóãõ ÇáÊøóÝúÑöíØö.
ÝóáóÇ ÈõÏøó Ýöíåöãú ãöäó ÇáúßóÑã æóåõæó ÒßÇÁ ÇáúÝöØúÑóÉö¡ Ãóíú ØóåóÇÑóÉõ ÇáäøóÝúÓö.(30/180)
Åöäøó ÇáúÃóÈúÑóÇÑó áóÝöí äóÚöíãò (13) æóÅöäøó ÇáúÝõÌøóÇÑó áóÝöí ÌóÍöíãò (14) íóÕúáóæúäóåóÇ íóæúãó ÇáÏøöíäö (15) æóãóÇ åõãú ÚóäúåóÇ ÈöÛóÇÆöÈöíäó (16)
æóãöäó ÇáÖøóÈúØö ÝöíãóÇ íóÌúÑöí Úóáóì íóÏóíúåö ÈöÍóíúËõ áóÇ ÊóÖöíÚõ ÇáúãóÕóÇáöÍõ ÇáúÚóÇãøóÉõ æóáóÇ ÇáúÎóÇÕøóÉõ ÈöÃóäú íóßõæäó ãóÇ íõÕúÏöÑõåõ ãóßúÊõæÈðÇ¡ Ãóæú ßóÇáúãóßúÊõæÈö ãóÖúÈõæØðÇ áóÇ íõÓúÊóØóÇÚõ ÊóÛúíöíÑõåõ¡ æóíõãúßöäõ áößõáøö ãóäú íóÞõæãõ ÈöÐóáößó ÇáúÚóãóáö ÈóÚúÏó ÇáúÞóÇÆöãö Èöåö¡ Ãóæú Ýöí ãóÛöíÈöåö Ãóäú íõÚúÑóÝó ãóÇÐóÇ ÃõÌúÑöí Ýöíåö ãöäó ÇáúÅöÚúãóÇáö¡ æóåóÐóÇ ÃóÕúáñ ÚóÙöíãñ Ýöí æóÖúÚö ÇáúãóáóÝøóÇÊö áöáäøóæóÇÒöáö æóÇáÊøóÑóÇÊöíÈö¡ æóãöäúåõ äóÔóÃóÊú ÏóæóÇæöíäõ ÇáúÞõÖóÇÉö¡ æóÏóÝóÇÊöÑõ ÇáÔøõåõæÏö¡ æóÇáúÎöØóÇÈõ Úóáóì ÇáÑøõÓõæãö¡ æóÅöÎúÑóÇÌõ äõÓóÎö ÇáúÃóÍúßóÇãö æóÇáúÃóÍúÈóÇÓö æóÚõÞõæÏö ÇáäøößóÇÍö.
æóãöäú ÅöÍóÇØóÉö ÇáúÚöáúãö ÈöãóÇ íóÊóÚóáøóÞõ ÈöÇáúÃóÍúæóÇáö ÇáøóÊöí ÊõÓúäóÏõ Åöáóì ÇáúãõÄúÊóãóäö ÚóáóíúåóÇ ÈöÍóíúËõ áóÇ íóÓúÊóØöíÚõ
ÃÍÏ ãä ÇáãÎÇáØíä áæÙíÝå Ãóäú íõãóæøöåó Úóáóíúåö ÔóíúÆðÇ¡ Ãóæú Ãóäú íóáúÈöÓó Úóáóíúåö ÍóÞöíÞóÉð ÈöÍóíúËõ íóäúÊóÝöí Úóäúåõ ÇáúÛóáóØõ æóÇáúÎóØóÃõ Ýöí ÊóãúíöíÒö ÇáúÃõãõæÑö ÈöÃóÞúÕóì ãóÇ íõãúßöäõ¡ æóíóÎúÊóáöÝõ ÇáúÚöáúãõ ÇáúãóØúáõæÈõ ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúÃóÚúãóÇáö ÝóíõÞóÏøóãõ Ýöí ßõáøö æöáóÇíóÉò ãóäú åõæó ÃóÚúáóãõ ÈöãóÇ ÊóÞúÊóÖöíåö æöáóÇíóÊõåõ ãöäó ÇáúÃóÚúãóÇáö æóãóÇ ÊóÊóæóÞøóÝõ Úóáóíúåö ãöäó ÇáúãóæóÇåöÈö æóÇáÏøöÑóÇíóÉö¡ ÝóáóíúÓó ãóÇ íõÔúÊóÑóØõ Ýöí ÇáúÞóÇÖöí íõÔúÊóÑóØõ Ýöí ÃóãöíÑö ÇáúÌóíúÔö ãóËóáðÇ¡ æóÈöãöÞúÏóÇÑö ÇáÊøóÝóÇæõÊö Ýöí ÇáúÎöÕóÇáö ÇáøóÊöí ÊóÞúÊóÖöíåóÇ ÅöÍúÏóì ÇáúæóáóÇíóÇÊö íóßõæäõ ÊóÑúÌöíÍõ ãóäú ÊõÓúäóÏõ Åöáóíúåö ÇáúæóáóÇíóÉõ Úóáóì ÛóíúÑöåö ÍöÑúÕðÇ Úóáóì ÍöÝúÙö ãóÕóÇáöÍö ÇáúÃõãøóÉö¡ ÝóíõÞóÏøóãõ Ýöí ßõáøö æöáóÇíóÉò ãóäú åõæó ÃóÞúæóì ßóÝóÇÁóÉð áöÅöÊúÞóÇäö ÃóÚúãóÇáöåóÇ æóÃóÔóÏøõ ÇÖØáÇÚÇ ÈããÇÑÓÊåÇ.
[13- 16]
[ÓõæÑóÉ ÇáÇäÝØÇÑ (82) : ÇáúÂíóÇÊ 13 Åöáóì 16]
Åöäøó ÇáúÃóÈúÑÇÑó áóÝöí äóÚöíãò (13) æóÅöäøó ÇáúÝõÌøóÇÑó áóÝöí ÌóÍöíãò (14) íóÕúáóæúäóåÇ íóæúãó ÇáÏøöíäö (15) æóãÇ åõãú ÚóäúåÇ ÈöÛÇÆöÈöíäó (16)
ÝõÕöáóÊú åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ Úóäö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ áöÃóäøóåóÇ ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ ÌóæóÇÈñ Úóäú ÓõÄóÇáò íóÎúØõÑõ Ýöí äóÝúÓö ÇáÓøóÇãöÚö íõËöíÑõåõ Þóæúáõåõ: Èóáú ÊõßóÐøöÈõæäó ÈöÇáÏøöíäö æóÅöäøó Úóáóíúßõãú áóÍÇÝöÙöíäó [ÇáÇäÝØÇÑ: 9¡ 10] ÇáúÂíóÉó áöÊóÔóæøõÝö ÇáäøóÝúÓö Åöáóì ãóÚúÑöÝóÉö åóÐóÇ ÇáúÌóÒóÇÁö ãóÇ åõæó¡ æóÅöáóì ãóÚúÑöÝóÉö ÛóÇíóÉö ÅöÞóÇãóÉö ÇáúãóáóÇÆößóÉö áöÅöÍúÕóÇÁö ÇáúÃóÚúãóÇáö ãóÇ åöíó¡ ÝóÈõíøöäó Ðóáößó ÈöÞóæúáöåö: Åöäøó ÇáúÃóÈúÑÇÑó áóÝöí äóÚöíãò ÇáúÂíóÉó.
æóÃóíúÖðÇ ÊóÊóÖóãøóäõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÊóÞúÓöíãó ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÃóÚúãóÇáö Ýóåöíó ÊóÝúÕöíáñ áöÌõãúáóÉö íóÚúáóãõæäó ãóÇ ÊóÝúÚóáõæäó [ÇáÇäÝØÇÑ: 12] æóÐóáößó ãöäú ãõÞúÊóÖóíóÇÊö ÝóÕúáö ÇáúÌõãúáóÉö Úóäö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ.
æóÌöíÁó ÈöÇáúßóáóÇãö ãõÄóßøóÏðÇ È Åöäøó æóáóÇ ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö áöíõÓóÇæöíó ÇáúÈóíóÇäõ ãóÈöíøöäóåõ Ýöí ÇáÊøóÍúÞöíÞö æóÏóÝúÚö ÇáúÅöäúßóÇÑö.(30/181)
æóßõÑøöÑó ÇáÊøóÃúßöíÏõ ãóÚó ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúãóÚúØõæÝóÉö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÊóÍúÞöíÞö ßóæúäöåöãú Ýöí ÌóÍöíãò áóÇ íóØúãóÚõæÇ Ýöí ãõÝóÇÑóÞóÊöåö.
æÇáúÃóÈúÑÇÑó: ÌóãúÚõ ÈóÑøò ÈöÝóÊúÍö ÇáúÈóÇÁö æóåõæó ÇáÊøóÞöíøõ¡ æóåõæó ÝöÚúáñ ÈöãóÚúäóì ÝóÇÚöáò ãõÔúÊóÞøñ ãöäú ÈóÑøó íóÈóÑøõ¡ æóáöÝöÚúáö ÈóÑøó ÇÓúãõ ãóÕúÏóÑò åõæó ÈöÑøñ ÈößóÓúÑö ÇáúÈóÇÁö æóáóÇ íõÚúÑóÝõ áóåõ ãóÕúÏóÑñ ÞöíóÇÓöíøñ ÈöÝóÊúÍö ÇáúÈóÇÁö ßóÃóäøóåõãú ÃóãóÇÊõæåõ áöÆóáøóÇ íóáúÊóÈöÓó ÈöÇáúÈóÑøö æóåõæó ÇáÊøóÞöíøõ. æóÅöäøóãóÇ Óõãøöíó ÇáÊøóÞöíøõ ÈóÑøðÇ áöÃóäøóåõ ÈóÑøó ÑóÈøóåõ¡ Ãóíú ÕóÏøóÞóåõ æóæóÝøóì áóåõ ÈöãóÇ ÚóåöÏó áóåõ ãöäó ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáÊøóÞúæóì.
æÇáúÝõÌøóÇÑó: ÌóãúÚõ ÝóÇÌöÑò¡ æóÕöíÛóÉõ ÝõÚøóÇáò ÊóØøóÑöÏõ Ýöí ÊóßúÓöíÑö ÝóÇÚöáò ÇáúãõÐóßøóÑö ÇáÕøóÍöíÍö ÇááøóÇãö.
æóÇáúÝóÇÌöÑõ: ÇáúãõÊøóÕöÝõ ÈöÇáúÝõÌõæÑö æóåõæó ÖöÏøõ ÇáÈÑæÑ.
æóÇáúãÑóÇÏ È ÇáúÝõÌøóÇÑó åõäóÇ: ÇáúãõÔúÑößõæäó¡ áöÃóäøóåõãõ ÇáøóÐöíäó áóÇ íóÛöíÈõæäó Úóäö ÇáäøóÇÑö ØóÑúÝóÉó Úóíúäò æóÐóáößó åõæó ÇáúÎõáõæÏõ¡ æóäóÍúäõ Ãóåúáó ÇáÓøõäøóÉö áóÇ äóÚúÊóÞöÏõ ÇáúÎõáõæÏó Ýöí ÇáäøóÇÑö áöÛóíúÑö ÇáúßóÇÝöÑö. ÝóÃóãøóÇ ÚõÕóÇÉõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ÝóáóÇ íóÎúáõÏõæäó Ýöí ÇáäøóÇÑ æóÅöáøóÇ áÈØáÊ ÝóÇÆöÏóÉõ ÇáúÅöíãóÇäö.
æóÇáäøóÚöíãõ: ÇÓúãõ ãóÇ íóäúÚóãõ Èöåö ÇáúÅöäúÓóÇäõ.
æóÇáÙøóÑúÝöíøóÉõ ãöäú Þóæúáöåö: «Ýöí äóÚöíãò» ãóÌóÇÒöíøóÉñ áöÃóäøó ÇáäøóÚöíãó ÃóãúÑñ ÇÚúÊöÈóÇÑöíøñ áóÇ íóßõæäõ ÙóÑúÝðÇ ÍóÞöíÞóÉð¡ ÔõÈøöåó ÏóæóÇãõ ÇáÊøóäóÚøõãö áóåõãú ÈöÅöÍóÇØóÉö ÇáÙøóÑúÝö ÈöÇáúãóÙúÑõæÝö ÈöÍóíúËõ áóÇ íõÝóÇÑöÞõåõ.
æóÃóãøóÇ ÙóÑúÝöíøóÉõ Þóæúáöåö: áóÝöí ÌóÍöíãò Ýóåöíó ÍóÞöíÞöíøóÉñ.
æóÇáúÌóÍöíãõ ÕóÇÑó ÚóáóãðÇ ÈöÇáúÛóáóÈóÉö Úóáóì Ìóåóäøóãó¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÊøóßúæöíÑö æóÝöí ÓõæÑóÉö ÇáäøóÇÒöÚóÇÊö.
æóÌõãúáóÉõ íóÕúáóæúäóåÇ ÕöÝóÉñ áö ÌóÍöíãò¡ Ãóæú ÍóÇáñ ãöäó ÇáúÝõÌøóÇÑó¡ Ãóæú ÍóÇáñ ãöäó ÇáúÌóÍöíãö¡ æóÕóáúíõ ÇáäøóÇÑö: ãóÓøõ ÍóÑøöåóÇ áöáúÌöÓúãö¡ íõÞóÇáõ: Õóáöíó ÇáäøóÇÑó¡ ÅöÐóÇ ÃóÍóÓøó ÈöÍóÑøöåóÇ¡ æóÍóÞöíÞóÊõåõ: ÇáúÅöÍúÓóÇÓõ ÈöÍóÑøö ÇáäøóÇÑö ÇáúãõÄúáöãö¡ ÝóÅöÐóÇ ÃõÑöíÏó ÇáÊøóÏóÝøöí Þöíáó: ÇÕúØóáóì.
æíóæúãó ÇáÏøöíäö ÙóÑúÝñ áö íóÕúáóæúäóåÇ æóÐõßöÑó áöÈóíóÇäö: Ãóäøóåõãú íóÕúáóæúäóåóÇ ÌóÒóÇÁð Úóäú ÝõÌõæÑöåöãú áöÃóäøó ÇáÏøöíäó ÇáúÌóÒóÇÁõ æóíóæúãó ÇáÏøöíäö íóæúãõ ÇáúÌóÒóÇÁö æóåõæó ãöäú ÃóÓúãóÇÁö íóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö.(30/182)
æóãóÇ ÃóÏúÑóÇßó ãóÇ íóæúãõ ÇáÏøöíäö (17)
æóÌõãúáóÉõ æóãÇ åõãú ÚóäúåÇ ÈöÛÇÆöÈöíäó ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö íóÕúáóæúäóåÇ¡ Ãóíú íóÕúáóæúäó ÍóÑøóåóÇ æóáóÇ íõÝóÇÑöÞõæäóåóÇ¡ Ãóíú æóåõãú ÎóÇáöÏõæäó ÝöíåóÇ.
æóÌöíÁó ÈöÞóæúáöåö æóãÇ åõãú ÚóäúåÇ ÈöÛÇÆöÈöíäó ÌõãúáóÉð ÇÓúãöíøóÉð Ïõæäó Ãóäú íõÞóÇáó: æóãóÇ íóÛöíÈõæäó ÚóäúåóÇ¡ Ãóæú æóãóÇ íõÝóÇÑöÞõæäóåóÇ¡ áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáöÇÓúãöíøóÉö ÇáËøóÈóÇÊó ÓóæóÇÁñ Ýöí ÇáúÅöËúÈóÇÊö Ãóæö ÇáäøóÝúíö¡ ÝóÇáËøóÈóÇÊõ ÍóÇáóÉñ áöáäøöÓúÈóÉö ÇáúÎóÈóÑöíøóÉö ÓóæóÇÁñ ßóÇäóÊú äöÓúÈóÉó ÅöËúÈóÇÊò Ãóæú äöÓúÈóÉó äóÝúíò ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóãÇ åõãú ÈöÎÇÑöÌöíäó ãöäó ÇáäøóÇÑö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [167] .
æóÒöíóÇÏóÉõ ÇáúÈóÇÁö áöÊóÃúßöíÏö ÇáäøóÝúíö.
æóÊóÞúÏöíãõ ÚóäúåÇ Úóáóì ãõÊóÚóáøöÞöåö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúãóÌúÑõæÑö¡ æóáöáÑøöÚóÇíóÉö Úáì ÇáÝÇÕáÉ.
[17]
[ÓõæÑóÉ ÇáÇäÝØÇÑ (82) : ÂíóÉ 17]
æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ íóæúãõ ÇáÏøöíäö (17)
íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÍóÇáöíøóÉð¡ æóÇáúæóÇæõ æóÇæõ ÇáúÍóÇáö¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ãõÚúÊóÑöÖóÉð ÅöÐóÇ ÌõÚöáó íóæúãó áóÇ Êóãúáößõ äóÝúÓñ áöäóÝúÓò ÔóíúÆÇð [ÇáÇäÝØÇÑ: 19] ÈóÏóáðÇ ãöäú íóæúãó ÇáÏøöíäö ÇáúãóäúÕõæÈö Úóáóì ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí.
æóãóÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ íóæúãõ ÇáÏøöíäö: ÊóÑúßöíÈñ ãõÑóßøóÈñ ãöäú ãóÇ ÇáÇÓÊÝåÇãíÉ æóÝÚá ÇáÏÇÑíÉ ÇáúãõÚóÏøóì ÈöÇáúåóãúÒóÉö ÝóÕóÇÑó ÝóÇÚöáõåõ ãóÝúÚõæáðÇ ÒóÇÆöÏðÇ Úóáóì ãóÝúÚõæáóíú ÏóÑóì¡ æóåõæó ãöäú ÞóÈöíáö: ÃóÚúáóãõ æóÃóÑóì¡ ÝóÇáúßóÇÝõ ãóÝúÚõæáõåõ ÇáúÃóæøóáõ¡ æóÞóÏú ÚõáøöÞó Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáóíúäö ÇáúÂÎóÑóíúäö Èö ãóÇ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãöíøóÉö ÇáËøóÇäöíóÉö.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÇáúÃóæøóáõ ãõÓúÊóÚúãóáñ ßöäóÇíóÉð Úóäú ÊóÚúÙöíãö ÃóãúÑö Çáúíóæúãö æóÊóåúæöíáöåö ÈöÍóíúËõ íóÓúÃóáõ ÇáúãõÊóßóáøöãõ ãóäú íóÓúãóÚõåõ Úóäö ÇáÔøóíúÁö ÇáøóÐöí íÍÕøá áóåõ ÇáÏÇÑíÉ Èößõäúåö Ðóáößó Çáúíóæúãö¡ æóÇáúãóÞúÕõæÏõ Ãóäøóåõ áóÇ ÊóÕöáõ Åöáóì ßõäúåöåö ÏöÑóÇíóÉõ ÏóÇÑò.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÇáËøóÇäöí ÍóÞöíÞöíø¡ Ãóí ÓÆÇá ÓóÇÆöáò Úóäú ÍóÞöíÞóÉö íóæúãö ÇáÏøöíäö ßóãóÇ ÊóÞõæáõ: ÚóáöãúÊõ åóáú ÒöíÏñ ÞóÇÆöãñ¡ Ãóíú ÚóáöãúÊõ ÌóæóÇÈó åóÐóÇ ÇáÓøõÄóÇáö.
æóãöËúáõ åóÐóÇ ÇáÊøóÑúßöíÈö ãöãøóÇ ÌóÑóì ãóÌúÑóì ÇáúãóËóáö ÝóáóÇ íõÛóíøóÑõ áóÝúÙõåõ¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÈóíóÇäõåõ ãõÓúÊóæúÝðì ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ ÇáúÍóÇÞøóÉõ [ÇáÍÇÞÉ: 3] .(30/183)
Ëõãøó ãóÇ ÃóÏúÑóÇßó ãóÇ íóæúãõ ÇáÏøöíäö (18) íóæúãó áóÇ Êóãúáößõ äóÝúÓñ áöäóÝúÓò ÔóíúÆðÇ æóÇáúÃóãúÑõ íóæúãóÆöÐò áöáøóåö (19)
[ÓõæÑóÉ ÇáÇäÝØÇÑ (82) : ÂíóÉ 18]
Ëõãøó ãóÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ íóæúãõ ÇáÏøöíäö (18)
ÊóßúÑöíÑñ áöáÊøóåúæöíáö ÊóßúÑöíÑðÇ íõÄúÐöäõ ÈöÒöíóÇÏóÊöåö¡ Ãóí ÊÌÇæÒå ÍóÏøö ÇáúæóÕúÝö æóÇáÊøóÚúÈöíÑö Ýóåõæó ãöäó ÇáÊøóæúßöíÏö ÇááøóÝúÙöíøö¡ æóÞõÑöäó åóÐóÇ ÈöÍóÑúÝö Ëõãøó ÇáøóÐöí ÔóÃúäõåõ ÅöÐóÇ ÚóØóÝó ÌõãúáóÉð Úóáóì ÃõÎúÑóì Ãóäú íõÝöíÏó ÇáÊøóÑóÇÎöíó ÇáÑøõÊúÈöíøó¡ Ãóíú ÊóÈóÇÚõÏõ ÇáÑøõÊúÈóÉö Ýöí ÇáúÛóÑóÖö ÇáúãóÓõæÞö áóåõ ÇáúßóáóÇãõ¡ æóåöíó Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóÞóÇãö ÑõÊúÈóÉõ ÇáúÚóÙóãóÉö æóÇáÊøóåúæöíáö¡ ÝóÇáÊøóÑóÇÎöí ÝöíåóÇ åõæó ÇáÒøöíóÇÏóÉ.
[19]
[ÓõæÑóÉ ÇáÇäÝØÇÑ (82) : ÂíóÉ 19]
íóæúãó áóÇ Êóãúáößõ äóÝúÓñ áöäóÝúÓò ÔóíúÆÇð æóÇáúÃóãúÑõ íóæúãóÆöÐò áöáøóåö (19)
íóæúãó áóÇ Êóãúáößõ äóÝúÓñ áöäóÝúÓò ÔóíúÆÇð.
Ýöí åóÐóÇ ÈóíóÇäñ áöáÊøóåúæöíáö ÇáúÚóÙöíãö ÇáúãõÌúãóáö ÇáøóÐöí ÃóÝóÇÏóåõ Þóæúáõåõ: æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ íóæúãõ ÇáÏøöíäö Ëõãøó ãóÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ íóæúãõ ÇáÏøöíäö [ÇáÇäÝØÇÑ: 17¡ 18] ÅöÐö ÇáÊøóåúæöíáõ ãõÔúÚöÑñ ÈöÍõÕõæáö ãóÇ íóÎóÇÝõåõ Çáúãõåóæøóáõ áóåõãú ÝóÃóÊúÈóÚó Ðóáößó ÈöÒöíóÇÏóÉö ÇáÊøóåúæöíáö ãóÚó ÇáÊøóÃúíöíÓö ãöäú æöÌúÏóÇäö äóÕöíÑò Ãóæú ãõÚöíäò.
æóÞóÑóÃóåõ ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈöÝóÊúÍö íóæúãó ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÌúÚóáó ÈóÏóáðÇ ãõØóÇÈöÞðÇ¡ Ãóæú ÚóØúÝó ÈóíóÇäò ãöäú íóæúãõ ÇáÏøöíäö ÇáúãóÑúÝõæÚö Èö ãóÇ ÃóÏúÑÇßó æóÊõÌúÚóáõ ÝóÊúÍóÊõåõ ÝóÊúÍóÉó ÈöäóÇÁò áöÃóäøó ÇÓúãó ÇáÒøóãóÇäö ÅöÐóÇ ÃõÖöíÝó Åöáóì
ÌõãúáóÉò ÝöÚúáöíøóÉò æóßóÇäó ÝöÚúáõåóÇ ãõÚúÑóÈðÇ ÌóÇÒó Ýöí ÇÓúãö ÇáÒøóãóÇäö Ãóäú íõÈúäóì Úóáóì ÇáúÝóÊúÍö æóÃóäú íõÚúÑóÈó ÈöÍóÓóÈö ÇáúÚóæóÇãöáö.
æóíóÌõæÒõ ÃóíúÖðÇ Ãóäú íóßõæäó ÈóÏóáðÇ ãõØóÇÈöÞðÇ ãöäú íóæúãó ÇáÏøöíäö ÇáúãóäúÕõæÈö Úóáóì ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö Ýöí Þóæúáöåö: íóÕúáóæúäóåÇ íóæúãó ÇáÏøöíäö [ÇáÇäÝØÇÑ: 15] ¡ æóáóÇ íóÝõæÊõ ÈóíóÇäõ ÇáúÅöÈúåóÇãö ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö: æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ íóæúãõ ÇáÏøöíäö [ÇáÇäÝØÇÑ: 17] áöÃóäøó íóæúãõ ÇáÏøöíäö ÇáúãóÑúÝõæÚó ÇáúãóÐúßõæÑó ËóÇäöíðÇ åõæó Úóíúäõ íóæúãó ÇáÏøöíäö ÇáúãóäúÕõæÈö ÃóæøóáðÇ¡ ÝóÅöÐóÇ æóÞóÚó ÈóíóÇäñ áöáúãóÐúßõæÑö ÃóæøóáðÇ ÍóÕóáó ÈóíóÇäõ ÇáúãóÐúßõæÑö ËóÇäöíðÇ ÅöÐú ãóÏúáõæáõåõãóÇ íóæúãñ ãõÊøóÍöÏñ.
æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÃóÈõæ ÚóãúÑæ æóíóÚúÞõæÈ ãóÑúÝõæÚÇ¡ ÝóíóÊóÚóíøóäõ Ãóäú íóßõæäó ÈóÏóáðÇ Ãóæú ÈóíóÇäðÇ ãöäú íóæúãõ ÇáÏøöíäö ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö: æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ íóæúãõ ÇáÏøöíäö æóãóÚúäóì áóÇ Êóãúáößõ äóÝúÓñ áöäóÝúÓò ÔóíúÆÇð: áóÇ ÊóÞúÏöÑõ äóÝúÓñ Úóáóì ÔóíúÁò áöÃóÌúáö äóÝúÓò ÃõÎúÑóì¡ Ãóíú áöäóÝúÚöåóÇ¡ áöÃóäøó ÔóÃúäó áóÇãö ÇáÊøóÚúáöíáö Ãóäú ÊóÏúÎõáó Úóáóì ÇáúãõäúÊóÝöÚö ÈöÇáúÝöÚúáö ÚóßúÓó (Úóáóì) ¡ ÝóÅöäøóåóÇ ÊóÏúÎõáõ Úóáóì ÇáúãõÊóÖóÑøöÑö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóåÇ ãóÇ ßóÓóÈóÊú æóÚóáóíúåÇ ãóÇ ÇßúÊóÓóÈóÊú [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 286] ¡(30/184)
æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãÇ Ãóãúáößõ áóßó ãöäó Çááøóåö ãöäú ÔóíúÁò Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúãõãúÊóÍóäóÉö [4] .
æóÚõãõæãõ äóÝúÓñ ÇáúÃõæáóì æóÇáËøóÇäöíóÉö Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáäøóÝúíö íóÞúÊóÖöí Úõãõæãó ÇáúÍõßúãö Ýöí ßõáøö äóÝúÓò.
æÔóíúÆÇð ÇÓúãñ íóÏõáøõ Úóáóì ÌöäúÓö ÇáúãóæúÌõæÏö¡ æóåõæó ãõÊóæóÛøöáñ Ýöí ÇáúÅöÈúåóÇãö íõÝóÓøöÑõåõ ãóÇ íóÞúÊóÑöäõ Èöåö Ýöí ÇáúßóáóÇãö ãöäú ÊóãúíöíÒò Ãóæú ÕöÝóÉò Ãóæú äóÍúæöåöãóÇ¡ Ãóæú ãöäó ÇáÓøöíóÇÞö¡ æóíõÈóíøöäõåõ åõäóÇ ãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö ÝöÚúáõ áóÇ Êóãúáößõ æóáóÇãõ ÇáúÚöáøóÉö¡ Ãóíú ÔóíúÆðÇ íõÛúäöí ÚóäúåóÇ æóíóäúÝóÚõåóÇ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ÃõÛúäöí Úóäúßõãú ãöäó Çááøóåö ãöäú ÔóíúÁò Ýöí ÓõæÑóÉö íõæÓõÝó [67] ¡ ÝóÇäúÊóÕóÈó ÔóíúÆÇð Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö Èöåö áöÝöÚúáö áóÇ Êóãúáößõ¡ Ãóíú áóíúÓó Ýöí ÞõÏúÑóÊöåóÇ ÔóíúÁñ íóäúÝóÚõ äóÝúÓðÇ ÃõÎúÑóì.
æóåóÐóÇ íõÝöíÏõ ÊóÃúíöíÓó ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäú Ãóäú ÊóäúÝóÚóåõãú ÃóÕúäóÇãõåõãú íóæúãóÆöÐò ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóãÇ äóÑì ãóÚóßõãú ÔõÝóÚÇÁóßõãõ ÇáøóÐöíäó ÒóÚóãúÊõãú Ãóäøóåõãú Ýöíßõãú ÔõÑóßÇÁõ [ÇáúÃóäúÚóÇã: 94] .
æóÇáúÃóãúÑõ íóæúãóÆöÐò áöáøóåö æóÌõãúáóÉõ æóÇáúÃóãúÑõ íóæúãóÆöÐò áöáøóåö ÊóÐúíöíáñ¡ æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúÃóãúÑõ áöáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞö. æóÇáúÃóãúÑõ åõäóÇ ÈöãóÚúäóì: ÇáÊøóÕóÑøõÝö æóÇáúÅöÐúäö æóåõæó æóÇÍöÏõ ÇáúÃóæóÇãöÑö¡ Ãóíú áóÇ íóÃúãõÑõ ÅöáøóÇ Çááøóåõ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÃóãúÑõ ãõÑóÇÏöÝðÇ áöáÔøóíúÁö ÝóÊóÛúíöíÑõ ÇáÊøóÚúÈöíÑö áöáÊøóÝóäøõäö.
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Úóáóì ßöáóÇ ÇáúæóÌúåóíúäö ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö ÇáúãõÓúÊóÚúãóáö áöÅöÑóÇÏóÉö ÇáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞö¡ ÝóíóÚõãøõ ßõáøó
ÇáúÃõãõæÑö æóÈöÐóáößó ÇáúÚõãõæãö ßóÇäóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ ÊóÐúíöíáðÇ.
æóÃóÝóÇÏóÊú áóÇãõ ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕö ãóÚó Úõãõæãö ÇáúÃóãúÑö Ãóäøóåõ áóÇ ÃóãúÑó íóæúãóÆöÐò ÅöáøóÇ áöáøóåö æóÍúÏóåõ áóÇ íóÕúÏõÑõ ãöäú ÛóíúÑöåö ÝöÚúáñ¡ æóáóíúÓó Ýöí åóÐóÇ ÇáÊøóÑúßöíÈö ÕöíÛóÉõ ÍóÕúÑò æóáóßöäøóåõ Âíöáñ Åöáóì ãóÚúäóì ÇáúÍóÕúÑö Úóáóì äóÍúæö ãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö [ÇáúÝóÇÊöÍóÉ: 2] .
æóÝöí åóÐóÇ ÇáúÎöÊóÇãö ÑóÏøõ ÇáúÚóÌõÒö Úóáóì ÇáÕøóÏúÑö áöÃóäøó Ãóæøóáó ÇáÓøõæÑóÉö ÇÈúÊõÏöÆú ÈöÇáúÎóÈóÑö Úóäú ÈóÚúÖö ÃóÍúæóÇáö íóæúãö ÇáúÌóÒóÇÁö æóÎõÊöãóÊö ÇáÓøõæÑóÉõ ÈöÈóÚúÖö ÃóÍúæóÇáöåö.(30/185)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøóÍöíãö
83- ÓõæÑóÉõ ÇáúãõØóÝøöÝöíäó
ÓõãøöíóÊú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ Ýöí ßõÊõÈö ÇáÓøõäøóÉö æóÝöí ÈóÚúÖö ÇáÊøóÝóÇÓöíÑö «ÓõæÑóÉó æóíúáñ áöáúãõØóÝøöÝöíäó» ¡ æóßóÐóáößó ÊóÑúÌóãóåóÇ ÇáúÈõÎóÇÑöíøõ Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáÊøóÝúÓöíÑö ãöäú «ÕóÍöíÍöåö» ¡ æóÇáÊøöÑúãöÐöíøõ Ýöí «ÌóÇãöÚöåö» .
æóÓõãøöíóÊú Ýöí ßóËöíÑò ãöäú ßõÊõÈö ÇáÊøóÝúÓöíÑö æóÇáúãóÕóÇÍöÝö «ÓõæÑóÉó ÇáúãõØóÝøöÝöíäó» ÇÎúÊöÕóÇÑðÇ.
æóáóãú íóÐúßõÑúåóÇ Ýöí «ÇáúÅöÊúÞóÇäö» Ýöí ÚöÏóÇÏö ÇáÓøõæÑö ÐóæóÇÊö ÃóßúËóÑó ãöäö ÇÓúãò æóÓóãøóÇåóÇ «ÓõæÑóÉó ÇáúãõØóÝøöÝöíäó» æóÝöíåö äóÙóÑñ.
æóÞóÏö ÇÎúÊõáöÝó Ýöí ßóæúäöåóÇ ãóßøöíøóÉð Ãóæú ãóÏóäöíøóÉð Ãóæú ÈóÚúÖõåóÇ ãóßøöíøñ æóÈóÚúÖõåóÇ ãóÏóäöíøñ. ÝóÚóäö ÇÈúäö ãóÓúÚõæÏò æóÇáÖøóÍøóÇßö æóãõÞóÇÊöáò Ýöí ÑöæóÇíóÉò Úóäúåõ: ÃóäøóåóÇ ãóßøöíøóÉñ¡ æóÚóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò Ýöí ÇáúÃóÕóÍøö Úóäúåõ æóÚößúÑöãóÉó æóÇáúÍóÓóäö æóÇáÓøõÏøöíøö æóãõÞóÇÊöáò Ýöí ÑöæóÇíóÉò ÃõÎúÑóì Úóäúåõ: ÃóäøóåóÇ ãóÏóäöíøóÉñ¡ ÞóÇáó: æóåöíó Ãóæøóáõ ÓõæÑóÉò äóÒóáóÊú ÈöÇáúãóÏöíäóÉö¡ æóÚóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò Ýöí ÑöæóÇíóÉò Úóäúåõ æóÞóÊóÇÏóÉó: åöíó ãÏäíøÉ ÅáøÇ ËóãóÇä ÂíóÇÊò ãöäú ÂÎöÑöåóÇ ãöäú Þóæúáöåö: Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÃóÌúÑóãõæÇ [ÇáãØÝÝíä: 29] Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ.
æóÞóÇáó ÇáúßóáúÈöíøõ æóÌóÇÈöÑõ Èúäõ ÒóíúÏò: äóÒóáóÊú Èóíúäó ãóßøóÉó æóÇáúãóÏöíäóÉö Ýóåöíó áöÐóáößó ãóßøöíøóÉñ¡ áöÃóäøó ÇáúÚöÈúÑóÉó Ýöí ÇáúãóÏóäöíøö ÈöãóÇ äóÒóáó ÈóÚúÏó ÇáúåöÌúÑóÉö Úóáóì ÇáúãõÎúÊóÇÑö ãöäó ÇáúÃóÞúæóÇáö áöÃóåúáö Úöáúãö ÇáúÞõÑúÂäö.
ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó: ÇÍúÊóÌøó ÌóãóÇÚóÉñ ãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Úóáóì ÃóäøóåóÇ ãóßøöíøóÉñ ÈöÐößúÑö ÇáúÃóÓóÇØöíÑö ÝöíåóÇ Ãóíú Þóæúáõåõ: ÅöÐÇ ÊõÊúáì Úóáóíúåö ÂíÇÊõäÇ ÞÇáó ÃóÓÇØöíÑõ ÇáúÃóæøóáöíäó [ÇáúÞóáóã: 15] . æóÇáøóÐöí äóÎúÊóÇÑõåõ: ÃóäøóåóÇ äóÒóáóÊú ÞóÈúáó ÇáúåöÌúÑóÉö áöÃóäøó ãõÚúÙóãó ãóÇ ÇÔúÊóãóáóÊú Úóáóíúåö ÇáÊøóÚúÑöíÖõ ÈöãõäúßöÑöí ÇáúÈóÚúËö.
æóãöäó ÇááøóØóÇÆöÝö Ãóäú Êóßõæäó äóÒóáóÊú Èóíúäó ãóßøóÉó æóÇáúãóÏöíäóÉö áöÃóäøó ÇáÊøóØúÝöíÝó ßóÇäó ÝóÇÔöíðÇ Ýöí ÇáúÈóáóÏóíúäö.
æóÞóÏú ÍóÕóáó ãöäö ÇÎúÊöáóÇÝöåöãú ÃóäøóåóÇ: ÅöãøóÇ ÂÎöÑõ ãóÇ ÃõäúÒöáó ÈöãóßøóÉó¡ æóÅöãøóÇ Ãóæøóáõ ãóÇ ÃõäúÒöáó ÈöÇáúãóÏöíäóÉö¡ æóÇáúÞóæúáõ ÈöÃóäøóåóÇ äóÒóáóÊú Èóíúäó ãóßøóÉó æóÇáúãóÏöíäóÉö Þóæúáñ ÍóÓóäñ.(30/187)
ÝóÞóÏú
ÐóßóÑó ÇáúæóÇÍöÏöíøõ Ýöí «ÃóÓúÈóÇÈö ÇáäøõÒõæáö» Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò: ÞóÇáó áóãøóÇ ÞóÏöãó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇáúãóÏöíäóÉó ßóÇäõæÇ ãöäú ÃóÎúÈóËö ÇáäøóÇÓö ßóíúáðÇ¡ ÝóÃóäúÒóáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: æóíúáñ áöáúãõØóÝøöÝöíäó ÝóÃóÍúÓóäõæÇ Çáúßóíúáó ÈóÚúÏó Ðóáößó.
æóÚóäö ÇáúÞõÑóÙöíøö «ßóÇäó ÈöÇáúãóÏöíäóÉö ÊõÌøóÇÑñ íõØóÝøöÝõæäó Çáúßóíúáó æóßóÇäóÊú ÈóíóÇÚóÇÊõåõãú ßóÓóÈóÉó ÇáúÞöãóÇÑö æóÇáúãõáóÇãóÓóÉó æóÇáúãõäóÇÈóÐóÉó æóÇáúãõÎóÇÕóÑóÉó¡ ÝóÃóäúÒóáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì åóÐöåö ÇáúÂíóÉó ÝóÎóÑóÌó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Åöáóì ÇáÓøõæÞö æóÞóÑóÃóåóÇ¡ æóßóÇäóÊú ÚóÇÏóÉð ÝóÔóÊú Ýöíåöãú ãöäú Òóãóäö ÇáÔøöÑúßö Ýóáóãú íóÊóÝóØøóäú ÈóÚúÖõ ÇáøóÐöíäó ÃóÓúáóãõæÇ ãöäú Ãóåúáö ÇáúãóÏöíäóÉö áöãóÇ Ýöíåö ãöäú Ãóßúáö ãóÇá ÇáäøóÇÓ¡ ÝóÑóÃì ÅöíÞóÇÙõåõãú áöÐóáößó¡ ÝóßóÇäóÊú ãõÞóÏøöãóÉð áöÅöÕúáóÇÍö ÃóÍúæóÇáö ÇáúãõÓúáöãöíäó Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö ãóÚó ÊóÔúäöíÚö ÃóÍúæóÇáö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöãóßøóÉó æóíóËúÑöÈó ÈöÃóäøóåõãõ ÇáøóÐöíäó ÓóäøõæÇ ÇáÊøóØúÝöíÝó.
æóãóÇ ÃóäúÓóÈó åóÐóÇ ÇáúãóÞúÕöÏö ÈöÃóäú Êóßõæäó äóÒóáóÊú Èóíúäó ãóßøóÉó æóÇáúãóÏöíäóÉö áöÊóØúåöíÑö ÇáúãóÏöíäóÉö ãöäú ÝóÓóÇÏö ÇáúãõÚóÇãóáóÇÊö ÇáÊøöÌóÇÑöíøóÉö ÞóÈúáó Ãóäú íóÏúÎõáó ÅöáóíúåóÇ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÆóáøóÇ íóÔúåóÏó ÝöíåóÇ ãõäúßóÑðÇ ÚóÇãøðÇ ÝóÅöäøó Çáúßóíúáó æóÇáúæóÒúäó áóÇ íóÎúáõæ æóÞúÊñ Úóäö ÇáÊøóÚóÇãõáö ÈöåöãóÇ Ýöí ÇáúÃóÓúæóÇÞö æóÝöí ÇáúãõÈóÇÏóáóÇÊö.
æóåöíó ãóÚúÏõæÏóÉñ ÇáÓøóÇÏöÓóÉó æóÇáËóãóÇäöíäó Ýöí ÚöÏóÇÏö äõÒõæáö ÇáÓøõæóÑö¡ äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö ÇáúÚóäúßóÈõæÊö æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö.
æóÚóÏóÏõ ÂíöåóÇ ÓöÊø æóËóáóÇËõæäó.
ÃÛÑÇÖåÇ
ÇÔúÊóãóáóÊú Úóáóì ÇáÊøóÍúÐöíÑö ãöäó ÇáÊøóØúÝöíÝö Ýöí Çáúßóíúáö æóÇáúæóÒúäö æóÊóÝúÙöíÚöåö ÈöÃóäøóåõ ÊóÍóíøõáñ Úóáóì Ãóßúáö ãóÇáö ÇáäøóÇÓö Ýöí ÍóÇáö ÇáúãõÚóÇãóáóÉö ÃóÎúÐðÇ æóÅöÚúØóÇÁð.
æóÃóäøó Ðóáößó ãöãøóÇ ÓóíõÍóÇÓóÈõæäó Úóáóíúåö íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö.
æóÊóåúæöíáõ Ðóáößó Çáúíóæúãö ÈöÃóäøóåõ æõÞõæÝñ ÚöäúÏó ÑóÈøöåöãú áöíóÝúÕöáó Èóíúäóåõãú æóáöíõÌóÇÒöíóåõãú Úóáóì ÃóÚúãóÇáöåöãú æóÃóäøó ÇáúÃóÚúãóÇáó ãõÍúÕóÇÉñ ÚöäúÏó Çááøóåö.
æóæóÚöíÏõ ÇáøóÐöíäó íõßóÐøöÈõæäó Èöíóæúãö ÇáúÌóÒóÇÁö æóÇáøóÐöíäó íõßóÐøöÈõæäó ÈöÃóäøó ÇáúÞõÑúÂäó ãõäóÒøóáñ ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö.(30/188)
æóíúáñ áöáúãõØóÝøöÝöíäó (1) ÇáøóÐöíäó ÅöÐóÇ ÇßúÊóÇáõæÇ Úóáóì ÇáäøóÇÓö íóÓúÊóæúÝõæäó (2) æóÅöÐóÇ ßóÇáõæåõãú Ãóæú æóÒóäõæåõãú íõÎúÓöÑõæäó (3)
æóÞõæÈöáó ÍóÇáõåõãú ÈöÖöÏøöåö ãöäú ÍóÇáö ÇáúÃóÈúÑóÇÑö Ãóåúáö ÇáúÅöíãóÇäö æóÑóÝúÚö ÏóÑóÌóÇÊöåöãú æóÅöÚúáóÇäö ßóÑóÇãóÊöåöãú Èóíúäó ÇáúãóáóÇÆößóÉö æóÇáúãõÞóÑøóÈöíäó æóÐößúÑö ÕõæóÑò ãöäú äóÚöíãöåöãú.
æóÇäúÊóÞóáó ãöäú Ðóáößó Åöáóì æóÕúÝö ÍóÇáö ÇáúÝóÑöíÞóíúäö Ýöí åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö ÇáÒøóÇÆöáö ÅöÐú ßóÇäó ÇáúãõÔúÑößõæäó
íóÓúÎóÑõæäó ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó æóíóáúãöÒõæäóåõãú æóíóÓúÊóÖúÚöÝõæäóåõãú æóßóíúÝó ÇäúÞóáóÈó ÇáúÍóÇáõ Ýöí ÇáúÚóÇáã ÇáÃÈÏí.
[1- 3]
[ÓõæÑóÉ ÇáãØÝÝíä (83) : ÇáúÂíóÇÊ 1 Åöáóì 3]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
æóíúáñ áöáúãõØóÝøöÝöíäó (1) ÇáøóÐöíäó ÅöÐóÇ ÇßúÊÇáõæÇ Úóáóì ÇáäøóÇÓö íóÓúÊóæúÝõæäó (2) æóÅöÐÇ ßÇáõæåõãú Ãóæú æóÒóäõæåõãú íõÎúÓöÑõæäó (3)
ÇÝúÊöÊóÇÍõ ÇáÓøõæÑóÉö ÈöÇÓúãö Çáúæóíúáö ãõÄúÐöäñ ÈöÃóäøóåóÇ ÊóÔúÊóãöáõ Úáì æóÚöíÏ ÝóáÝÙ æóíúáñ ãöäú ÈóÑóÇÚóÉö ÇáöÇÓúÊöåúáóÇáö¡ æóãöËúáõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÊóÈøóÊú íóÏÇ ÃóÈöí áóåóÈò [ÇáãÓÏ: 1] . æóÞÏ ÃóÎÐ ÃÈæÈßÑ Èúäõ ÇáúÎóÇÒöäö ãöäú ÚóßúÓöåö Þóæúáóåõ Ýöí ØóÇáöÚö ÞóÕöíÏóÉò ÈöÊóåúäöÆóÊöåö ÈöãóæúáõæÏò:
ÈõÔúÑóì ÝóÞóÏú ÃóäúÌóÒó ÇáúÅöÞúÈóÇáõ ãóÇ æóÚóÏóÇ æóÇáÊøóØúÝöíÝõ: ÇáäøóÞúÕõ Úóäú ÍóÞøö ÇáúãöÞúÏóÇÑö Ýöí ÇáúãóæúÒõæäö Ãóæö Çáúãóßöíáö¡ æóåõæó ãóÕúÏóÑõ ØóÝøóÝó ÅöÐú ÈóáóÛó ÇáØøõÝóÇÝóÉó. æóÇáØøõÝóÇÝõ (ÈöÖóãøö ÇáØøóÇÁö æóÊóÎúÝöíÝö ÇáúÝóÇÁö) ãóÇ ÞóÕõÑó Úóäú ãóáúÁö ÇáúÅöäóÇÁö ãöäú ÔóÑóÇÈò Ãóæú ØóÚóÇãò¡ æóíõÞóÇáõ: ÇáúØóÝøõ ÈöÝóÊúÍö ÇáØøóÇÁö Ïõæäó åóÇÁö ÊóÃúäöíËò¡ æóÊõØúáóÞõ åóÐöåö ÇáËøóáóÇËóÉõ Úóáóì ãóÇ ÊóÌóÇæóÒó ÍóÑúÝó ÇáúãößúíóÇáö ãöãøóÇ íõãúáóÃõ Èöåö æóÅöäøóãóÇ íóßõæäõ ÔóíúÆðÇ ÞóáöíáðÇ ÒóÇÆöÏðÇ Úóáóì ãóÇ ãóáóÃó ÇáúÅöäóÇÁó¡ Ýóãöäú Ëóãøó ÓõãøöíóÊú ØõÝóÇÝóÉð¡ Ãóíú Þóáöíáõ ÒöíóÇÏóÉò.
æóáóÇ äóÚúÑöÝõ áóåõ ÝöÚúáðÇ ãõÌóÑøóÏðÇ ÅöÐú áóãú íõäúÞóáú ÅöáøóÇ ÈöÕöíÛóÉö ÇáÊøóÝúÚöíáö¡ æóÝöÚúáõåõ: ØóÝøóÝó¡ ßóÃóäøóåõãú ÑóÇÚóæúÇ Ýöí ÕöíÛóÉö ÇáÊøóÝúÚöíáö ãóÚúäóì ÇáÊøóßóáøõÝö æóÇáúãõÍóÇæóáóÉö áöÃóäøó ÇáúãõØóÝøöÝó íõÍóÇæöáõ Ãóäú íóäúÞõÕó Çáúßóíúáó Ïõæäó Ãóäú íóÔúÚõÑó Èöåö ÇáúãõßúÊóÇáõ¡ æóíõÞóÇÈöáõåõ ÇáúæóÝóÇÁõ.
ææóíúáñ ßóáöãóÉõ ÏõÚóÇÁò ÈöÓæÁ ÇáúÍóÇá¡ æóåõæó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö æóÚöíÏñ ÈöÇáúÚöÞóÇÈö æóÊóÞúÑöíÚñ¡ æóÇáúæóíúáõ:
ÇÓúãñ æóáóíúÓó ÈöãóÕúÏóÑò áöÚóÏóãö æõÌõæÏö ÝöÚúáò áóåõ¡ æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ýóæóíúáñ áöáøóÐöíäó íóßúÊõÈõæäó ÇáúßöÊÇÈó ÈöÃóíúÏöíåöãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [79] .
æóåõæó ãöäú Úóãóáö ÇáúãõÊóÕóÏøöíäó áöáÊøóÌúÑö íóÛúÊóäöãõæäó ÍóÇÌóÉó ÇáäøóÇÓö Åöáóì ÇáöÇÈúÊöíóÇÚö ãöäúåõãú æóÅöáóì ÇáúÈóíúÚö áóåõãú áöÃóäøó ÇáÊøõÌøóÇÑó åã ÃóÕúÍóÇÈ ÑõÄõæÓ ÇáúÃóãúæóÇáö æóÈöíóÏöåöãõ ÇáúãóßóÇíöíáõ æóÇáúãóæóÇÒöíäõ¡ æóßóÇäó(30/189)
Ãóåúáõ ãóßøóÉó ÊõÌøóÇÑðÇ¡ æóßóÇäó Ýöí íóËúÑöÈó ÊõÌóÇÑñ ÃóíúÖðÇ æóÝöíåöãõ ÇáúíóåõæÏõ ãöËúáõ ÃóÈöí ÑóÇÝöÚò¡ æóßóÚúÈö Èúäö ÇáúÃóÔúÑóÝö ÊóÇÌöÑóíú Ãóåúáö ÇáúÍöÌóÇÒö æóßóÇäóÊú ÊöÌóÇÑóÊõåõãú Ýöí ÇáÊøóãúÑö æóÇáúÍõÈõæÈö. æóßóÇäó Ãóåúáõ ãóßøóÉó íóÊóÚóÇãóáõæäó ÈöÇáúæóÒúäö áöÃóäøóåõãú íóÊøóÌöÑõæäó Ýöí ÃóÕúäóÇÝö ÇáÓøöáóÚö æóíóÒöäõæäó ÇáÐøóåóÈó æóÇáúÝöÖøóÉó æóÃóåúáõ íóËúÑöÈó íóÊóÚóÇãóáõæäó ÈöÇáúßóíúáö.
æóÇáúÂíóÉõ ÊõÄúÐöäõ ÈöÃóäøó ÇáÊøóØúÝöíÝó ßóÇäó ãõÊóÝóÔøöíðÇ Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö Ýöí Ãóæøóáö ãõÏøóÉö ÇáúåöÌúÑóÉö æóÇÎúÊöáóÇØõ ÇáúãõÓúáöãöíäó ÈöÇáúãõäóÇÝöÞöíäó íõÓóÈøöÈõ Ðóáößó.
æóÇÌúÊóãóÚóÊú ßóáöãóÉõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Úóáóì Ãóäøó Ãóåúáó íóËúÑöÈó ßóÇäõæÇ ãöäú ÃóÎúÈóËö ÇáäøóÇÓö ßóíúáðÇ ÝóÞóÇáó ÌóãóÇÚóÉñ ãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó: Åöäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó äóÒóáóÊú Ýöíåöãú ÝóÃóÍúÓóäõæÇ Çáúßóíúáó ÈóÚúÏó Ðóáößó. ÑóæóÇåõ ÇÈúäõ ãóÇÌóåú Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò.
æóßóÇäó ãöãøóäö ÇÔúÊõåöÑó ÈöÇáÊøóØúÝöíÝö Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö ÑóÌõáñ íõßóäøóì ÃóÈóÇ ÌõåóíúäóÉó æóÇÓúãõåõ ÚóãúÑñæ ßóÇäó áóåõ ÕóÇÚóÇäö íóÃúÎõÐõ ÈöÃóÍóÏöåöãóÇ æóíõÚúØöí ÈöÇáúÂÎóÑö.
ÝóÌõãúáóÉõ ÇáøóÐöíäó ÅöÐóÇ ÇßúÊÇáõæÇ Úóáóì ÇáäøóÇÓö íóÓúÊóæúÝõæäó ÅöÏúãóÇÌñ¡ ãóÓõæÞóÉñ áößóÔúÝö ÚóÇÏóÉò ÐóãöíãóÉò Ýöíåöãú åöíó ÇáúÍöÑúÕõ Úóáóì ÊóæúÝöíÑö ãöÞúÏóÇÑö ãóÇ íóÈúÊóÇÚõæäóåõ ÈöÏõæäö ÍóÞøò áóåõãú Ýöíåö¡ æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÇáúÌõãúáóÉõ ÇáúãóÚúØõæÝóÉõ ÚóáóíúåóÇ æóåöíó ÌõãúáóÉõ: æóÅöÐÇ ßÇáõæåõãú Ãóæú æóÒóäõæåõãú íõÎúÓöÑõæäó Ýóåõãú ãóÐúãõæãõæäó ÈöãóÌúãõæÚö Ööãúäö ÇáúÌõãúáóÊóíúäö.
æóÇáöÇßúÊöíóÇáõ: ÇÝúÊöÚóÇáñ ãöäó Çáúßóíúáö¡ æóåõæó íõÓúÊóÚúãóáõ Ýöí ÊóÓóáøõãö ãóÇ íõßóÇáõ Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÃóÝúÚóÇáö: ÇÈúÊóÇÚó¡ æóÇÑúÊóåóäó¡ æóÇÔúÊóÑóì¡ Ýöí ãóÚúäóì ÃóÎúÐö ÇáúãóÈöíÚö æóÃóÎúÐö ÇáÔøóíúÁö ÇáúãóÑúåõæäö æóÃóÎúÐö ÇáÓøöáúÚóÉö ÇáúãõÔúÊóÑóÇÉö¡ Ýóåõæó ãõØóÇæöÚõ ßóÇáó¡ ßóãóÇ Ãóäøó ÇÈúÊóÇÚó ãõØóÇæöÚõ ÈóÇÚó¡ æóÇÑúÊóåóäó ãõØóÇæöÚõ Ñóåóäó¡ æóÇÔúÊóÑóì ãõØóÇæöÚõ ÔóÑóì¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóÑúÓöáú ãóÚóäÇ ÃóÎÇäÇ äóßúÊóáú [íõæÓõÝ: 63] Ãóíú äóÃúÎõÐú ØóÚóÇãðÇ ãóßöíáðÇ¡ Ëõãøó ÊõäõæÓöíó ãöäúåõ ãóÚúäóì ÇáúãõØóÇæóÚóÉö.
æóÍóÞøõ ÝöÚúáö ÇßúÊóÇáó Ãóäú íóÊóÚóÏøóì Åöáóì ãóÝúÚõæáò æóÇÍöÏò åõæó Çáúãóßöíáõ¡ ÝóíõÞóÇáõ: ÇßúÊóÇáó ÝõáóÇäñ ØóÚóÇãðÇ ãöËúáõ ÇÈúÊóÇÚó¡ æóíõÚóÏøóì Åöáóì ãóÇ ÒóÇÏó Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ÈöÍóÑúÝö ÇáúÌóÑøö ãöËúáó (ãöäó) ÇáöÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉö ÝóíõÞóÇáõ: ÇßúÊóÇáó ØóÚóÇãðÇ ãöäú ÝõáóÇäò¡ æóÅöäøóãóÇ ÚõÏøöíó Ýöí ÇáúÂíóÉö ÈöÍóÑúÝö Úóáóì áöÊóÖúãöíäö ÇßúÊÇáõæÇ ãóÚúäóì ÇáÊøóÍóÇãõáö¡ Ãóíú ÅöáúÞóÇÁõ ÇáúãóÔóÞøóÉö Úóáóì ÇáúÛóíúÑö æóÙõáúãõåõ¡ Ðóáößó Ãóäøó ÔóÃúäó ÇáÊøóÇÌöÑö æóÎõáõÞóåõ Ãóäú íóÊóØóáøóÈó ÊóæúÝöíÑó ÇáÑøöÈúÍö æóÃóäøóåõ ãóÙöäøóÉõ ÇáÓøóÚóÉö æóæõÌõæÏõ ÇáúãóÇáö ÈöíóÏöåö Ýóåõæó(30/190)
íóÓúÊóÚúãöáõ ÍóÇÌóÉó ãóäú íóÃúÊöíåö ÈöÇáÓøöáúÚóÉö¡ æóÚóäö ÇáúÝÑÇÁ (ãä) æ (Úáì) íóÊóÚóÇÞóÈóÇäö Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóæúÖöÚö áöÃóäøóåõ ÍóÞøñ Úóáóíúåö ÝóÅöÐóÇ ÞóÇáó: ÇßúÊóáúÊõ Úóáóíúßó¡ ÝóßóÃóäøóåõ ÞóÇáó:
ÃóÎóÐúÊõ ãóÇ Úóáóíúßó¡ æóÅöÐóÇ ÞóÇáó: ÇßúÊóáúÊõ ãöäúßó ÝóßóÞóæúáöåö: ÇÓúÊóæúÝóíúÊõ ãöäúßó.
ÝóãóÚúäóì: ÇßúÊÇáõæÇ Úóáóì ÇáäøóÇÓö ÇÔúÊóÑóæúÇ ãöäó ÇáäøóÇÓö ãóÇ íõÈóÇÚõ ÈöÇáúßóíúáö¡ ÝóÍóÐóÝó ÇáúãóÝúÚõæáó áöÃóäøóåõ ãóÚúáõæãñ Ýöí ÝöÚúáö ÇßúÊÇáõæÇ Ãóíö ÇßúÊóÇáõæÇ ãóßöíáðÇ¡ æóãóÚúäóì ßóÇáõæåõãú ÈóÇÚõæÇ áöáäøóÇÓö ãóßöíáðÇ ÝóÍóÐóÝó ÇáúãóÝúÚõæáó áöÃóäøóåõ ãóÚúáõæãñ.
ÝóÇáúæóÇæóÇäö ãöäú ßÇáõæåõãú Ãóæú æóÒóäõæåõãú ÚóÇÆöÏóÇäö Åöáóì ÇÓúãö ÇáúãóæúÕõæáö æóÇáÖøóãöíÑóÇäö ÇáúãõäúÝóÕöáóÇäö ÚóÇÆöÏóÇäö Åöáóì ÇáäøóÇÓö.
æÊÚÏíÉ «ßÇáæÇ» ¡ æ «æÒäæÇ» Åöáóì ÇáÖøóãöíÑóíúäö Úóáóì ÍóÐúÝö áóÇãö ÇáúÌóÑøö. æóÃóÕúáõåõ ßóÇáõæÇ áóåõãú æóæóÒóäõæÇ áóåõãú¡ ßóãóÇ ÍõÐöÝóÊö ÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [233] æóÅöäú ÃóÑóÏúÊõãú Ãóäú ÊóÓúÊóÑúÖöÚõæÇ ÃóæúáÇÏóßõãú Ãóíú ÊóÓúÊóÑúÖöÚõæÇ áöÃóæúáóÇÏößõãú¡ æóÞóæúáöåöãú Ýöí ÇáúãóËóáö «ÇáúÍóÑöíÕõ íóÕöíÏõßó áóÇ ÇáúÌóæóÇÏõ» Ãóíö ÇáúÍóÑöíÕõ íóÕöíÏõ áóßó. æóåõæó ÍóÐúÝñ ßóËöíÑñ ãöËúáõ Þóæúáöåöãú: äóÕóÍúÊõßó æóÔóßóÑúÊõßó¡ ÃóÕúáõåõãóÇ äóÕóÍúÊõ áóßó æóÔóßóÑúÊõ áóßó¡ áöÃóäøó ÝöÚúáó ßóÇáó æóÝöÚúáó æóÒóäó áóÇ íóÊóÚóÏøóíóÇäö ÈöÃóäúÝõÓöåöãóÇ ÅöáøóÇ Åöáóì ÇáÔøóíúÁö Çáúãóßöíáö Ãóæö ÇáúãóæúÒõæäö íõÞóÇáõ: ßóÇáó áóåõ ØóÚóÇãðÇ æóæóÒóäó áóåõ ÝöÖøóÉð¡ æóáößóËúÑóÉö ÏóæóÑóÇäöåö Úóáóì ÇááøöÓóÇäö ÎóÝøóÝõæåõ ÝóÞóÇáõæÇ: ßóÇáóåõ æóæóÒóäóåõ ØóÚóÇãðÇ Úóáóì ÇáúÍóÐúÝö æóÇáúÅöíÕóÇáö.
ÞóÇáó ÇáúÝóÑøóÇÁõ: åõæó ãöäú ßóáóÇãö Ãóåúáö ÇáúÍöÌóÇÒö æóãóäú ÌóÇæóÑóåõãú ãöäú ÞóíúÓò íóÞõæáõæäó: íóßöíáõäóÇ¡ íóÚúäöí æóíóÞõæáõæäó ÃóíúÖðÇ: ßóÇáó áóåõ æóæóÒóäó áóåõ. æóåõæó íõÑöíÏõ Ãóäøó ÛóíúÑó Ãóåúáö ÇáúÍöÌóÇÒö æóÞóíúÓò áóÇ íóÞõæáõæäó: ßóÇáó áóåõ æóæóÒóäó áóåõ¡ æóáóÇ íóÞõæáõæäó ÅöáøóÇ: ßóÇáóåõ æóæóÒóäóåõ¡ Ýóíóßõæäõ ÝöÚúáõ ßóÇáó ÚöäúÏóåõãú ãöËúáõ ÈóÇÚó.
æóÇáöÇÞúÊöÕóÇÑõ Úóáóì Þóæúáöåö: ÅöÐóÇ ÇßúÊÇáõæÇ Ïõæäó Ãóäú íóÞõæáó: æóÅöÐóÇ ÇÊøóÒóäõæÇ ßóãóÇ ÞóÇáó: æóÅöÐÇ ßÇáõæåõãú Ãóæú æóÒóäõæåõãú ÇßúÊöÝóÇÁñ ÈöÐößúÑö ÇáúæóÒúäö Ýöí ÇáËøóÇäöí ÊóÌóäøõÈðÇ áöÝöÚúáö: «ÇÊøóÒóäõæÇ» áöÞöáøóÉö ÏóæóÑóÇäöåö Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÝóßóÇäó Ýöíåö ÔóíúÁñ ãöäó ÇáËøöÞóáö. æóáöäõßúÊóÉò ÃõÎúÑóì æóåöíó Ãóäøó ÇáúãõØóÝøöÝöíäó åõãú Ãóåúáõ ÇáÊøóÌúÑö æóåõãú íóÃúÎõÐõæäó ÇáÓøöáóÚó ãöäó ÇáúÌóÇáöÈöíäó Ýöí ÇáúÛóÇáöÈö ÈöÇáúßóíúáö áöÃóäøó ÇáúÌóÇáöÈöíäó íóÌúáöÈõæäó ÇáÊøóãúÑó æóÇáúÍöäúØóÉó æóäóÍúæóåõãóÇ ãöãøóÇ íõßóÇáõ æóíóÏúÝóÚõæäó áóåõãõ ÇáúÃóËúãóÇäó ÚóíúäðÇ ÈöãóÇ íõæÒóäõ ãöäú ÐóåóÈò Ãóæú ÝöÖøóÉò ãóÓúßõæßóíúäö Ãóæú ÛóíúÑó ãóÓúßõæßóíúäö¡ ÝóáöÐóáößó ÇÞúÊóÕóÑó Ýöí ÇÈúÊöíóÇÚöåöãú ãöäó ÇáúÌóÇáöÈöíäó Úóáóì(30/191)
ÃóáóÇ íóÙõäøõ ÃõæáóÆößó Ãóäøóåõãú ãóÈúÚõæËõæäó (4) áöíóæúãò ÚóÙöíãò (5) íóæúãó íóÞõæãõ ÇáäøóÇÓõ áöÑóÈøö ÇáúÚóÇáóãöíäó (6)
ÇáöÇßúÊöíóÇáö äóÙóÑðÇ Åöáóì ÇáúÛóÇáöÈö¡ æóÐóßóÑó Ýöí ÈóíúÚöåöãú áöáúãõÈúÊóÇÚöíäó Çáúßóíúáó æóÇáúæóÒúäó áöÃóäøóåõãú íóÈöíÚõæäó ÇáúÃóÔúíóÇÁó ßóíúáðÇ æóíóÞúÈöÖõæäó ÇáúÃóËúãóÇäó æóÒúäðÇ.
æóÝöí åóÐóÇ ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóäøó ÇáÊøóØúÝöíÝó ãöäú Úóãóáö ÊõÌøóÇÑöåöãú.
æíóÓúÊóæúÝõæäó ÌóæóÇÈõ ÅöÐóÇ æóÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁõ ÃóÎúÐõ ÇáÔøóíúÁö æóÇÝöíðÇ¡ ÝóÇáÓøöíäõ æóÇáÊøóÇÁõ Ýöíåö áöáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÇáúÝöÚúáö ãöËúáó: ÇÓúÊóÌóÇÈó.
æóãóÚúäóì íõÎúÓöÑõæäó íõæÞöÚõæäó ÇáøóÐöíäó ßóÇáõæÇ áóåõãú Ãóæú æóÒóäõæÇ áóåõãú Ýöí ÇáúÎóÓóÇÑóÉö¡ æóÇáúÎóÓóÇÑóÉõ ÇáäøóÞúÕõ ãöäó ÇáãóÇá ãä ÇáÊøóÈóÇíõÚö.
æóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÊóÍúÐöíÑñ áöáúãõÓúáöãöíäó ãöäó ÇáÊøóÓóÇåõáö Ýöí ÇáÊØÝíÝ ÅöÐú æÌæÏå ÝóÇÔöíðÇ Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö Ýöí Ãóæøóáö åöÌúÑóÊöåöãú æóÐóãøñ áöáúãõÔúÑößöíäó ãöäú Ãóåúáö ÇáúãóÏöíäóÉö æóÃóåúáö ãóßøóÉó.
æóÍóÓúÈõåõãú Ãóäøó ÇáÊøóØúÝöíÝó íóÌúãóÚõ ÙõáúãðÇ æóÇÎúÊöáóÇÓðÇ æóáõÄúãðÇ¡ æóÇáúÚóÑóÈõ ßóÇäõæÇ íóÊóÚóíøóÑõæäó Èößõáøö æóÇÍöÏò ãöäú åóÐöåö ÇáúÎáÇá ãÊÝÑøÞÉ æíÊÈÑÄæä ãöäúåóÇ¡ Ëõãøó íóÃúÊõæäóåóÇ ãõÌúÊóãöÚóÉð¡ æóäóÇåöíßó ÈÐáß ÃÝäÇ.
[4- 6]
[ÓõæÑóÉ ÇáãØÝÝíä (83) : ÇáúÂíóÇÊ 4 Åöáóì 6]
ÃóáÇ íóÙõäøõ ÃõæáÆößó Ãóäøóåõãú ãóÈúÚõæËõæäó (4) áöíóæúãò ÚóÙöíãò (5) íóæúãó íóÞõæãõ ÇáäøóÇÓõ áöÑóÈøö ÇáúÚÇáóãöíäó (6)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝ äÇÔìÁ Úóäö ÇáúæóÚöíÏö æóÇáÊøóÞúÑöíÚö áóåõãú ÈöÇáúæóíúáö Úóáóì ÇáÊøóØúÝöíÝö æóãóÇ æõÕöÝõæÇ Èöåö ãöäó ÇáöÇÚúÊöÏóÇÁö Úóáóì ÍõÞõæÞö ÇáúãõÈúÊóÇÚöíäó.
æóÇáúåóãúÒóÉõ áöáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÇáÊøóÚúÌöíÈöíøö ÈöÍóíúËõ íóÓúÃóáõ ÇáÓøóÇÆöá Úóä Úóãóáåã ÈöÇáúÈóÚúËö¡ æóåóÐóÇ íÑÌÍ Ãóäøó ÇáúÎöØóÇÈó Ýöí Þóæúáöåö: æóíúáñ áöáúãõØóÝøöÝöíäó [ÇáãØÝÝíä: 1] ãõæóÌøóåñ Åöáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó. æóíÑÌÚ ÇáúÅöäúßóÇÑ æÇáÊÚÌíÈ ãöäú Ðóáößó Åöáóì ÅöäúßóÇÑö ãóÇ ÓöíÞó åóÐóÇ áöÃóÌúáöåö æóåõæó ÝöÚúáõ ÇáÊøóØúÝöíÝö. ÝóÃóãøóÇ ÇáúãõÓúáöãõæäó ÇáúÎõáøóÕõ ÝóáóÇ Ôóßøó Ãóäøóåõãõ ÇäúÊóåóæúÇ Úóäö ÇáÊøóØúÝöíÝö ÈöÎöáóÇÝö ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó.
æóÇáÙøóäøõ: ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ãóÚúäóÇåõ ÇáúÍóÞöíÞöíøö ÇáúãóÔúåõæÑö æóåõæó ÇÚúÊöÞóÇÏ æõÞõæÚ ÇáÔøóíúÁ ÇÚúÊöÞóÇÏðÇ ÑóÇÌöÍðÇ Úóáóì ØóÑöíÞóÉö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäú äóÙõäøõ ÅöáøóÇ ÙóäøðÇ æóãÇ äóÍúäõ ÈöãõÓúÊóíúÞöäöíäó [ÇáÌÇËíÉ: 32] .
æóÝöí ÇáúÚõÏõæáö Úóäö ÇáúÅöÖúãóÇÑö Åöáóì ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Ýöí Þóæúáöåö: ÃóáÇ íóÙõäøõ ÃõæáÆößó áöÞóÕúÏö(30/192)
ÊóãúíöíÒöåöãú æóÊóÔúåöíÑö ÐößúÑöåöãú Ýöí ãóÞóÇãö ÇáÐøóãøö¡ æóáöÃóäøó ÇáúÅöÔóÇÑóÉó Åöáóíúåöãú ÈóÚúÏó æóÕúÝöåöãú Èö «ÇáúãõØóÝøöÝöíäó» ÊõÄúÐöäõ ÈöÃóäøó ÇáúæóÕúÝó ãóáúÍõæÙñ Ýöí ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ÝóíõÄúÐöäõ Ðóáößó ÈöÊóÚúáöíáö ÇáúÅöäúßóÇÑö.
æóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö: áöíóæúãò ÚóÙöíãò áóÇãõ ÇáÊøóæúÞöíÊö ãöËúáõ ÃóÞöãö ÇáÕøóáÇÉó áöÏõáõæßö ÇáÔøóãúÓö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 78] .
æóÝóÇÆöÏóÉõ áóÇãö ÇáÊøóæúÞöíÊö ÅöÏúãóÇÌõ ÇáÑøóÏøö Úóáóì ÔõÈúåóÊöåöãõ ÇáúÍóÇãöáóÉö áóåõãú Úóáóì ÅöäúßóÇÑö ÇáúÈóÚúËö ÈöÇÚúÊöÞóÇÏöåöãú Ãóäøóåõ áóæú ßóÇäó ÈóÚúËñ áóÈõÚöËóÊú ÃóãúæóÇÊõ ÇáúÞõÑõæäö ÇáúÛóÇÈöÑóÉö¡ ÝóÃóæúãóÃó Þóæúáõåõ áöíóæúãò Ãóäøó áöáúÈóÚúËö æóÞúÊðÇ ãõÚóíøóäðÇ íóÞóÚõ ÚöäúÏóåõ áóÇ ÞóÈúáóåõ.
æóæóÕúÝõ íóæúãò Èö ÚóÙöíãò ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÚóÙóãóÉö ãóÇ íóÞóÚõ Ýöíåö ãöäó ÇáúÃóåúæóÇáö¡ Ýóåõæó æóÕúÝñ ãóÌóÇÒöíøñ ÚóÞúáöíøñ.
æíóæúãó íóÞõæãõ ÇáäøóÇÓõ áöÑóÈøö ÇáúÚÇáóãöíäó ÈóÏóáñ ãöäú «íóæúãò ÚóÙöíãò» ÈóÏóáðÇ ãõØóÇÈöÞðÇ æóÝóÊúÍóÊõåõ ÝóÊúÍóÉõ ÈöäóÇÁò ãöËúáó ãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóæúãó áóÇ Êóãúáößõ äóÝúÓñ áöäóÝúÓò ÔóíúÆÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáöÇäúÝöØóÇÑö [19] Úóáóì ÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÌõãúåõæÑö Ðóáößó ÈöÇáúÝóÊúÍö.
æóãóÚúäóì íóÞõæãõ ÇáäøóÇÓõ Ãóäøóåõãú íóßõæäõæäó ÞöíóÇãðÇ¡ ÝóÇáÊøóÚúÈöíÑõ ÈöÇáúãõÖóÇÑöÚö áöÇÓúÊöÍúÖóÇÑö ÇáúÍóÇáóÉö.
æóÇááøóÇãõ Ýöí áöÑóÈøö ÇáúÚÇáóãöíäó áöáúÃóÌúáö¡ Ãóí áÃÌá ÑÈæÈíÊå æóÊóáóÞøöí Íõßúãöåö.
æóÇáÊøóÚúÈöíÑõ Úóäö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöæóÕúÝö «ÑóÈøö ÇáúÚóÇáóãöíäó» áöÇÓúÊöÍúÖóÇÑö ÚóÙóãóÊöåö ÈöÃóäøóåõ ãóÇáößñ ÃóÕúäóÇÝó ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö.
æóÇááøóÇãõ Ýöí ÇáúÚÇáóãöíäó áöáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÝóÇÊöÍóÉö.
ÞóÇáó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» «æóÝöí åóÐóÇ ÇáúÅöäúßóÇÑö¡ æóÇáÊøóÚúÌöíÈö¡ æóßóáöãóÉö ÇáÙøóäøö¡ æóæóÕúÝö Çáúíóæúãö ÈöÇáúÚóÙöíãö¡ æóÞöíóÇãö ÇáäøóÇÓ Ýöíåö Çááå ÎóÇÖöÚöíäó¡ æóæóÕúÝö ÐóÇÊöåö Èö «ÑóÈøö ÇáúÚóÇáóãöíäó» ÈóíóÇäñ ÈóáöíÛñ áöÚóÙöíãö ÇáÐøóäúÈö æóÊóÝóÇÞõãö ÇáúÅöËúãö Ýöí ÇáÊøóØúÝöíÝö æóÝöíãóÇ ßóÇäó ãöËúáõ ÍóÇáöåö ãöäó ÇáúÍóíúÝö æóÊóÑúßö ÇáúÞöíóÇãö ÈöÇáúÞöÓúØö æóÇáúÚóãóáö Úóáóì ÇáÓøóæöíøóÉö» ÇåÜ.
æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáúÍóÇãöá áóåõã Úóáóì ÇáÊøóØúÝöíÝö ÇÍúÊöÞóÇÑõåõãú Ãóåúáó ÇáúÌóáúÈö ãöäú Ãóåúáö ÇáúÈóæóÇÏöí ÝóáóÇ(30/193)
ßóáøóÇ Åöäøó ßöÊóÇÈó ÇáúÝõÌøóÇÑö áóÝöí ÓöÌøöíäò (7) æóãóÇ ÃóÏúÑóÇßó ãóÇ ÓöÌøöíäñ (8) ßöÊóÇÈñ ãóÑúÞõæãñ (9)
íõÞöíãõæäó áóåõãú ãóÇ åõæó ÔöÚóÇÑõ ÇáúÚóÏúáö æóÇáúãõÓóÇæóÇÉö¡ ßóÇäó ÇáÊøóØúÝöíÝõ áöÐóáößó ãõäúÈöÆðÇ Úóäú ÅöËúãö ÇÍúÊöÞóÇÑö ÇáúÍõÞõæÞö¡ æóÐóáößó ÞóÏú ÕóÇÑó ÎõáõÞðÇ áóåõãú ÍóÊøóì ÊóÎóáøóÞõæÇ ÈöãõßóÇÈóÑóÉö ÏõÚóÇÉö ÇáúÍóÞøö¡ æóÞóÏú ÃóÔóÇÑó Åöáóì åóÐóÇ ÇáÊøóäúæöíåö Èöåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÇáÓøóãÇÁó ÑóÝóÚóåÇ æóæóÖóÚó ÇáúãöíÒÇäó ÃóáøóÇ ÊóØúÛóæúÇ Ýöí ÇáúãöíÒÇäö æóÃóÞöíãõæÇ ÇáúæóÒúäó ÈöÇáúÞöÓúØö æóáÇ ÊõÎúÓöÑõæÇ ÇáúãöíÒÇäó [ÇáÑøóÍúãóä: 7- 9] æóÞóæúáõåõ ÍößóÇíóÉð Úóäú ÔõÚóíúÈò: æóÒöäõæÇ ÈöÇáúÞöÓúØÇÓö ÇáúãõÓúÊóÞöíãö æóáÇ ÊóÈúÎóÓõæÇ ÇáäøóÇÓó ÃóÔúíÇÁóåõãú æóáÇ ÊóÚúËóæúÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãõÝúÓöÏöíäó [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 182¡ 183] [7- 9]
[ÓõæÑóÉ ÇáãØÝÝíä (83) : ÇáúÂíóÇÊ 7 Åöáóì 9]
ßóáÇøó Åöäøó ßöÊÇÈó ÇáÝõÌøóÇÑö áóÝöí ÓöÌøöíäò (7) æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ ÓöÌøöíäñ (8) ßöÊÇÈñ ãóÑúÞõæãñ (9)
ßóáøóÇ.
ÅöÈúØóÇáñ æóÑóÏúÚñ áöãóÇ ÊóÖóãøóäóÊúåõ ÌõãúáóÉõ: ÃóáÇ íóÙõäøõ ÃõæáÆößó Ãóäøóåõãú ãóÈúÚõæËõæäó [ÇáãØÝÝíä: 4] ãöäó ÇáÊøóÚúÌöíÈö ãöäú ÝöÚúáöåöãõ ÇáÊøóØúÝöíÝó¡ æóÇáúãóÚúäóì: ßóáøóÇ Èóáú åõãú ãóÈúÚõæËõæäó áöÐóáößó Çáúíóæúãö ÇáúÚóÙöíãö æóáöÊóáóÞøöí ÞóÖóÇÁö ÑóÈøö ÇáúÚóÇáóãöíäó Ýóåöíó ÌóæóÇÈñ ÚóãøóÇ ÊóÞóÏøóãó.
Åöäøó ßöÊÇÈó ÇáÝõÌøóÇÑö áóÝöí ÓöÌøöíäò (7) æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ ÓöÌøöíäñ (8) ßöÊÇÈñ ãóÑúÞõæãñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøñ ÈöãõäóÇÓóÈóÉö ÐößúÑö íóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö. æóåõæó ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáÊøóåúÏöíÏö áöáúãõØóÝøöÝöíäó ÈöÃóäú íóßõæäó Úóãóáõåõãú ãõæÌöÈðÇ ßóÊúÈóåõ Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáúÝõÌøóÇÑö.
æÇáÝõÌøóÇÑö ÛóáóÈó Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó æóãóäú ÚóÓóì Ãóäú íóßõæäó ãõÊóáóÈøöÓðÇ ÈöÇáÊøóØúÝöíÝö ÈóÚúÏó ÓóãóÇÚö Çáäøóåúíö Úóäúåõ ãöäó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÇáøóÐöí ÑõÈøóãóÇ ßóÇäó ÈóÚúÖõåõãú íóÝúÚóáõåõ Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö.
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáÝõÌøóÇÑö áöáúÌöäúÓö ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞó¡ Ãóíú ÌóãöíÚõ ÇáúãõÔúÑößöíäó ÝóíóÚõãøõ ÇáúãõØóÝøöÝöíäó æóÛóíúÑó ÇáúãõØóÝøöÝöíäó¡ ÝóæóÕúÝõ ÇáúÝõÌøóÇÑö åóäóÇ äóÙöíÑõ ãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: ÃõæáÆößó åõãõ ÇáúßóÝóÑóÉõ ÇáúÝóÌóÑóÉõ [ÚÈÓ: 42] .
æóÔõãõæáõ Úõãõæãö ÇáúÝõÌøóÇÑö áöÌóãöíÚö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáúãõØóÝøöÝöíäó ãöäúåõãú æóÛóíúÑó ÇáúãõØóÝøöÝöíäó íõÚúäóì Èöåö Ãóäøó ÇáúãõØóÝøöÝöíäó ãöäúåõãú ÇáúãóÞúÕõæÏ ÇáúÃóæøóáõ ãöäú åóÐóÇ ÇáúÚõãõæãö¡ áöÃóäøó ÐößúÑó åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝö æóÇáúæóÚöíÏö Úóáóíúåö ÚóÞöÈó ßóáöãóÉö ÇáÑøóÏúÚö Úóäú ÃóÚúãóÇáö ÇáúãõØóÝøöÝöíäó ÞóÑöíäóÉñ Úóáóì Ãóäøó ÇáúæóÚöíÏó ãõæóÌøóåñ Åöáóíúåöãú.
æó «ÇáúßöÊóÇÈõ» ÇáúãóßúÊõæÈõ¡ Ãóíö ÇáÕøóÍöíÝóÉõ æóåõæó åõäóÇ íóÍúÊóãöáõ ÔóíúÆðÇ ÊõÍúÕóì Ýöíåö(30/194)
ÇáúÃóÚúãóÇáõ¡ æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäú íóßõæäó ßöäóÇíóÉð Úóäú ÅöÍúÕóÇÁö ÃóÚúãóÇáöåöãú æóÊóæúÞöíÝöåöãú ÚóáóíúåóÇ¡ æóßóÐóáößó íóÌúÑöí Úóáóì ÇáúæóÌúåóíúäö Þóæúáõåõ: ßöÊÇÈñ ãóÑúÞõæãñ æóÊóÞóÏøóãóÊú äóÙóÇÆöÑõåõ ÛóíúÑó ãóÑøóÉò.
æÓöÌøöíäñ ÍõÑõæÝõ ãóÇÏøóÊöåö ãöäú ÍõÑõæÝö ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö¡ æóÕöíÛóÊõåõ ãöäó ÇáÕøöíóÛö ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö¡ Ýóåõæó áóÝúÙñ ÚóÑóÈöíøñ¡ æóãóäú ÒóÚóãó Ãóäøóåõ ãõÚóÑøóÈñ ÝóÞóÏú ÃóÛúÑóÈó. Ñõæöíó Úóäö ÇáúÃóÕúãóÚöíøö: Ãóäøó ÇáúÚóÑóÈó ÇÓúÊóÚúãóáõæÇ ÓöÌøöíäó ÚöæóÖðÇ Úóäú ÓöáúÊöíäó¡ æóÓöáúÊöíäó ßóáöãóÉñ ÛóíúÑõ ÚóÑóÈöíøóÉò.
æóäõæäõ ÓöÌøöíäñ ÃóÕúáöíøóÉñ æóáóíúÓóÊú ãõÈúÏóáóÉð Úóäö ÇááøóÇãö¡ æóÞóÏö ÇÎúÊõáöÝó Ýöí ãóÚúäóÇåõ Úóáóì ÃóÞúæóÇáò ÃóÔúåóÑõåóÇ æóÃõæáóÇåóÇ Ãóäøóåõ Úóáóãñ áöæóÇÏò Ýöí Ìóåóäøóãó¡ ÕöíóÛó ÈöÒöäóÉö ÝóÚöíáò ãöäú ãóÇÏøóÉö ÇáÓøóÌúäö áöáúãõÈóÇáóÛóÉö ãöËúáó:
Çáúãóáößö ÇáÖøöáøöíáö¡ æóÑóÌõáñ ÓößøöíÑñ¡ æóØóÚóÇãñ ÍóÑøöíÝñ (ÔóÏöíÏõ ÇáúÍóÑóÇÝóÉö æóåöíó áóÐúÚõ ÇááøöÓóÇäö) Óõãøöíó Ðóáößó ÇáúãóßóÇäõ ÓöÌøöíäðÇ áöÃóäøóåõ ÃóÔóÏøõ ÇáúÍóÈúÓö áöãóäú Ýöíåö ÝóáóÇ íõÝóÇÑöÞõåõ æóåóÐóÇ ÇáöÇÓúãõ ãöäú ãõÕúØóáóÍóÇÊö ÇáúÞõÑúÂäö áóÇ íõÚúÑóÝõ Ýöí ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö ãöäú ÞóÈúáõ æóáóßöäøó ãóÇÏøóÊóåõ æóÕöíÛóÊóåõ ãóæúÖõæÚóÊóÇäö Ýöí ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö æóÖúÚðÇ äóæúÚöíøðÇ.
æóÞóÏú ÓóãöÚó ÇáúÚóÑóÈõ åóÐóÇ ÇáöÇÓúãó æóáóãú íóØúÚóäõæÇ Ýöí ÚóÑóÈöíøóÊöåö.
æóãóÍúãóáõ Þóæúáöåö: áóÝöí ÓöÌøöíäò Åöäú ßóÇäó Úóáóì ÙóÇåöÑö ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö ßóÇäó ÇáúãóÚúäóì Ãóäøó ßõÊõÈó ÃóÚúãóÇáö ÇáúÝõÌøóÇÑö ãõæÏóÚóÉñ Ýöí ãóßóÇäò ÇÓúãõåõ ÓöÌøöíäñ Ãóæú æóÕúÝõåõ ÓöÌøöíäñ æóÐóáößó íõÄúÐöäõ ÈöÊóÍúÞöíÑöåö¡ Ãóíú ÊóÍúÞöíÑõ ãóÇ ÇÍúÊóæóì Úóáóíúåö ãöäú ÃóÚúãóÇáöåöãõ ÇáúãóßúÊõæÈóÉö Ýöíåö¡ æóÚóáóì åóÐóÇ Íóãóáóåõ ßóËöíÑñ ãöäó ÇáúãõÊóÞóÏøöãöíäó¡ æóÑóæóì ÇáØøóÈóÑöíøõ ÈöÓóäóÏöåö ÍóÏöíËðÇ ãóÑúÝõæÚðÇ íõÄóíøöÏõ Ðóáößó áóßöäøóåõ ÍóÏöíËñ ãõäúßóÑñ áöÇÔúÊöãóÇáö ÓóäóÏöåö Úóáóì ãóÌóÇåöíáó.
æóÅöäú ÍõãöáóÊö ÇáÙøóÑúÝöíøóÉõ Ýöí Þóæúáöåö: áóÝöí ÓöÌøöíäò Úóáóì ÛóíúÑö ÙóÇåöÑöåóÇ¡ ÝóÌõÚöáó ßöÊóÇÈõ ÇáúÝõÌøóÇÑö ãóÙúÑõæÝðÇ Ýöí ÓöÌøöíäò ãóÌóÇÒñ Úóäú ÌóÚúáö ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáúãõÍúÕóÇÉö Ýöíåö Ýöí ÓöÌøöíäò¡ æóÐóáößó ßöäóÇíóÉñ ÑóãúÒöíøóÉñ Úóäú ßóæúäö ÇáúÝõÌøóÇÑö Ýöí ÓöÌøöíäò.
æóÌõãúáóÉõ æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ ÓöÌøöíäñ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíä ÌãáóÉ: æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ ÓöÌøöíäñ ãõÚúÊóÑÖóÉ Èóíúäó ÌõãúáóÉö: Åöäøó ßöÊÇÈó ÇáÝõÌøóÇÑö áóÝöí ÓöÌøöíäò æóÌõãúáóÉö ßöÊÇÈñ ãóÑúÞõæãñ æóåõæó Êóåúæöíáñ áöÃóãúÑö ÇáÓøóÌöíäö Êóåúæöíáó ÊóÝúÙöíÚò áöÍóÇáö ÇáúæóÇÞöÚöíäó Ýöíåö æóÊóÞóÏøóãó ãóÇ ÃóÏúÑÇßó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáöÇäúÝöØóÇÑö [17] .
æóÞóæúáõåõ: ßöÊÇÈñ ãóÑúÞõæãñ ÎóÈóÑñ Úóäú ÖóãöíÑò ãóÍúÐõæÝò íóÚõæÏõ Åöáóì ßöÊÇÈó ÇáÝõÌøóÇÑö æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ åõæó Ãóíú ßöÊóÇÈõ ÇáúÝõÌøóÇÑö ßöÊóÇÈñ ãóÑúÞõæãñ¡ æóåóÐóÇ ãöäú ÍóÐúÝö ÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö ÇáøóÐöí(30/195)
æóíúáñ íóæúãóÆöÐò áöáúãõßóÐøöÈöíäó (10) ÇáøóÐöíäó íõßóÐøöÈõæäó Èöíóæúãö ÇáÏøöíäö (11) æóãóÇ íõßóÐøöÈõ Èöåö ÅöáøóÇ ßõáøõ ãõÚúÊóÏò ÃóËöíãò (12) ÅöÐóÇ ÊõÊúáóì Úóáóíúåö ÂíóÇÊõäóÇ ÞóÇáó ÃóÓóÇØöíÑõ ÇáúÃóæøóáöíäó (13)
ÇÊøõÈöÚó Ýöí ÍóÐúÝöåö ÇÓúÊöÚúãóÇáõ ÇáúÚóÑóÈö ÅöÐóÇ ÊóÍóÏøóËõæÇ Úóäú ÔóíúÁò Ëõãøó ÃóÑóÇÏõæÇ ÇáúÅöÎúÈóÇÑó Úóäúåõ ÈöÎóÈóÑò ÌóÏöíÏò.
æóÇáúãóÑúÞõæãõ: ÇáúãóßúÊõæÈõ ßöÊóÇÈóÉð ÈóíøöäóÉð ÊõÔúÈöåõ ÇáÑøóÞúãó Ýöí ÇáËøóæúÈö ÇáúãóäúÓõæÌö.
æóåóÐóÇ ÇáúæóÕúÝõ íõÝöíÏõ ÊóÃúßöíÏó ãóÇ íõÝöíÏõåõ áóÝúÙõ ßöÊÇÈñ ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ÇááøóÝúÙõ ÍóÞöíÞóÉð Ãóæ ãÌóÇÒðÇ.
[10- 13]
[ÓõæÑóÉ ÇáãØÝÝíä (83) : ÇáúÂíóÇÊ 10 Åöáóì 13]
æóíúáñ íóæúãóÆöÐò áöáúãõßóÐøöÈöíäó (10) ÇáøóÐöíäó íõßóÐøöÈõæäó Èöíóæúãö ÇáÏøöíäö (11) æóãÇ íõßóÐøöÈõ Èöåö ÅöáÇøó ßõáøõ ãõÚúÊóÏò ÃóËöíãò (12) ÅöÐÇ ÊõÊúáì Úóáóíúåö ÂíÇÊõäÇ ÞÇáó ÃóÓÇØöíÑõ ÇáúÃóæøóáöíäó (13)
ÌõãúáóÉõ: æóíúáñ íóæúãóÆöÐò áöáúãõßóÐøöÈöíäó íóÌõæÒõ Ãóäú Êßæä ãÈíäóÉ áãÖãæã ÌõãúáóÉö: ÃóáÇ íóÙõäøõ ÃõæáÆößó Ãóäøóåõãú ãóÈúÚõæËõæäó áöíóæúãò ÚóÙöíãò [ÇáãØÝÝíä: 4¡ 5] ÝóÅöäøó Þóæúáóåõ: íóæúãóÆöÐò íõÝöíÏõ Êóäúæöíäõåõ ÌõãúáóÉð ãóÍúÐõæÝóÉð ÌõÚöáó ÇáÊøóäúæöíäõ ÚöæóÖðÇ ÚóäúåóÇ ÊóÞúÏöíÑõåóÇ: íóæúãó ÅöÐú íóÞõæãõ ÇáäøóÇÓõ áöÑóÈøö ÇáúÚóÇáóãöíäó æóíúáñ Ýöíåö áöáúãõßóÐøöÈöíäó.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉð æóÈóíúäó ÇáúãõßóÐøöÈöíäó Èöíóæúãö ÇáÏøöíäö æóÇáúãõØóÝøöÝöíäó Úõãõæãñ æóÎõÕõæÕñ æóÌúåöíøñ Ýóãöäó ÇáúãõßóÐøöÈöíäó ãóäú åõãú ãõØóÝøöÝõæäó æóãöäó ÇáúãõØóÝøöÝöíäó ãõÓúáöãõæäó æóÃóåúáõ ßöÊóÇÈò áóÇ íõßóÐøöÈõæäó Èöíóæúãö ÇáÏøöíäö¡ ÝóÊóßõæäõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÅöÏúãóÇÌðÇ áöÊóåúÏöíÏö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáúãõßóÐøöÈöíäó Èöíóæúãö ÇáÏøöíäö æóÅöäú áóãú íóßõæäõæÇ ãöäó ÇáúãõØóÝøöÝöíäó.
æóÞóÏú ÐõßöÑó ÇáúãõßóÐøöÈõæäó ãõÌúãóáðÇ Ýöí Þóæúáöåö: áöáúãõßóÐøöÈöíäó Ëõãøó ÃõÚöíÏó ãõÝóÕøóáðÇ ÈöÈóíóÇäö ãõÊóÚóáøöÞö ÇáÊøóßúÐöíÈö¡ æóåõæó Èöíóæúãö ÇáÏøöíäö áöÒöíóÇÏóÉö ÊóÞúÑöíÑö ÊóßúÐöíÈöåöãú ÃóÐúåóÇäó ÇáÓøóÇãöÚöíäó ãöäúåõãú æóãöäú ÛóíúÑöåöãú ãöäó ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÃóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö¡ ÝóÇáÕøöÝóÉõ åõäóÇ áöáÊøóåúÏöíÏö æóÊóÍúÐöíÑö ÇáúãõØóÝøöÝöíäó ÇáúãõÓúáöãöíäó ãöäú Ãóäú íóÓúÊóÎöÝøõæÇ ÈöÇáÊøóØúÝöíÝö ÝóíóßõæäõæÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúãõßóÐøöÈöíäó ÈöÇáúÌóÒóÇÁö Úóáóíúåö.
æóãóÚúäóì ÇáÊøóßúÐöíÈö Èö «íóæúãö ÇáÏøöíäö» ÇáÊøóßúÐöíÈõ ÈöæõÞõæÚöåö.
ÝóÇáÊøóßúÐöíÈõ Èöíóæúãö ÇáúÌóÒóÇÁö åõæó ãóäúÔóÃõ ÇáúÅöÞúÏóÇãö Úóáóì ÇáÓøóíøöÆóÇÊö æóÇáúÌóÑóÇÆöãö¡ æóáöÐóáößó ÃóÚúÞóÈóåõ ÈöÞóæúáöåö:
æóãÇ íõßóÐøöÈõ Èöåö ÅöáøóÇ ßõáøõ ãõÚúÊóÏò ÃóËöíãò ÅöÐÇ ÊõÊúáì Úóáóíúåö ÂíÇÊõäÇ ÞÇáó ÃóÓÇØöíÑõ ÇáúÃóæøóáöíäó(30/196)
Ãóíú Ãóäøó
ÊóßúÐöíÈóåõãú Èöåö Ìóåúáñ ÈöÍößúãóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÎáÞ ÇáäøóÇÓ æóÊóßúáöíÝöåöãú ÅöÐö ÇáúÍößúãóÉõ ãöäú ÎóáúÞö ÇáäøóÇÓö ÊóÞúÊóÖöí ÊóÍúÓöíäó ÃóÚúãóÇáöåöãú æóÍöÝúÙó äöÙóÇãöåöãú. ÝóáöÐóáößó ÌóÇÁóÊúåõãõ ÇáÔøóÑóÇÆöÚõ ÂãöÑóÉð ÈöÇáÕøóáóÇÍö æóäóÇåöíóÉð Úóäö ÇáúÝóÓóÇÏö. æóÑóÊøóÈó áóåõãõ ÇáúÌóÒóÇÁó Úóáóì ÃóÚúãóÇáöåöãõ ÇáÕøóÇáöÍóÉö ÈöÇáËøóæóÇÈö æóÇáúßóÑóÇãóÉö¡ æóÚóáóì ÃóÚúãóÇáöåöãõ ÇáÓøóíøöÆóÉö ÈöÇáúÚóÐóÇÈö æóÇáúÅöåóÇäóÉö. ßõáøñ Úóáóì ÍóÓóÈö Úóãóáöåö: Ýóáóæú Ãóåúãóáó ÇáúÎóÇáöÞõ ÊóÞúæöíãó ãóÎúáõæÞóÇÊöåö æóÃóåúãóáó ÌóÒóÇÁó ÇáÕøóÇáöÍöíäó æóÇáúãõÝúÓöÏöíäó¡ áóãú íóßõäú Ðóáößó ãöäú ÍößúãóÉö ÇáúÎóáúÞö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÃóÝóÍóÓöÈúÊõãú ÃóäøóãÇ ÎóáóÞúäÇßõãú ÚóÈóËÇð æóÃóäøóßõãú ÅöáóíúäÇ áóÇ ÊõÑúÌóÚõæäó ÝóÊóÚÇáóì Çááøóåõ Çáúãóáößõ ÇáúÍóÞøõ [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 115¡ 116] .
æóÞóÏú ÐõßöÑó áöáúãõßóÐøöÈöíäó Èöíóæúãö ÇáÏøöíäö ËóáóÇËóÉõ ÃóæúÕóÇÝò æóåöíó: ãõÚúÊóÏò¡ ÃóËöíãò¡ íóÞõæáõ Åöäøó ÇáúÂíóÇÊö ÃóÓóÇØöíÑõ ÇáúÃóæøóáöíäó.
æóÇáöÇÚúÊöÏóÇÁõ: ÇáÙøõáúãõ¡ æóÇáúãõÚúÊóÏöí: ÇáúãõÔúÑößõ æóÇáúßóÇÝöÑõ ÈöãóÇ ÌóÇÁóåõ ãöäó ÇáÔøóÑóÇÆöÚö áöÃóäøóåõãõ ÇÚúÊóÏóæúÇ Úóáóì Çááøóåö ÈöÇáúÅöÔúÑóÇßö¡ æóÚóáóì ÑõÓõáöåö ÈöÇáÊøóßúÐöíÈö¡ æóÇÚúÊóÏóæúÇ Úóáóì ÏóáóÇÆöáö ÇáúÍóÞøö Ýóáóãú íóäúÙõÑõæÇ ÝöíåóÇ Ãóæú áóãú íóÚúãóáõæÇ ÈöåóÇ.
æóÇáúÃóËöíãõ: ãõÈóÇáóÛóÉñ Ýöí ÇáúÂËöãö¡ Ãóíú ßóËöíÑõ ÇáúÅöËúãö.
æóÕöíÛóÉõ ÇáúÞóÕúÑö ãöäó ÇáäøóÝúíö æóÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö ÊõÝöíÏõ ÞóÕúÑó ÕöÝóÉö ÇáÊøóßúÐöíÈö Èöíóæúãö ÇáÏøöíäö Úóáóì ÇáúãõÚúÊóÏöíäó ÇáúÂËöãöíäó ÇáÒøóÇÚöãöíäó ÇáúÞõÑúÂäó ÃóÓóÇØöíÑó ÇáúÃóæøóáöíäó.
Ýóåõæó ÞóÕúÑõ ÕöÝóÉò Úóáóì ãóæúÕõæÝò æóåõæó ÞóÕúÑñ ÍóÞöíÞöíøñ áöÃóäøó íóæúãó ÇáÏøöíäö áóÇ íõßóÐøöÈõ Èöåö ÅöáøóÇ ÛóíúÑõ ÇáúãõÊóÏóíøöäöíäó ÇáúãõÔúÑößõæäó æóÇáúæóËóäöíøõæäó æóÃóÖúÑóÇÈõåõãú ãöãøóäú ÌóãóÚó ÇáúÃóæúÕóÇÝó ÇáËøóáóÇËóÉó¡ æóÃóÚúÙóãõåóÇ ÇáÊøóßúÐöíÈõ ÈöÇáúÞõÑúÂäö ÝóÅöäøó Ãóåúáó ÇáúßöÊóÇÈö æóÇáÕøóÇÈöÆóÉó áóÇ íõßóÐøöÈõæäó Èöíóæúãö ÇáÏøöíäö¡ æóßóËöíÑñ ãöäú Ãóåúáö ÇáÔøöÑúßö áóÇ íõßóÐøöÈõæäó Èöíóæúãö ÇáÏøöíäö ãöËúáó ÃóÕúÍóÇÈö ÏöíóÇäóÉö ÇáúÞöÈúØö.
ÝóÇáøóÐöíäó íõßóÐøöÈõæäó Èöíóæúãö ÇáÏøöíäö åõãú ãõÔúÑößõæ ÇáúÚóÑóÈö æóãóäú ÔóÇÈóåóåõãú ãöËúáõ ÇáÏøóåúÑöíøöíäó ÝóÅöäøóåõãú ÊóÍóÞøóÞóÊú Ýöíåöãõ ÇáÕøöÝóÊóÇäö ÇáúÃõæáóì æóÇáËøóÇäöíóÉõ æóåöíó ÇáöÇÚúÊöÏóÇÁõ æóÇáúÅöËúãõ æóåõæó ÙóÇåöÑñ¡ æóÃóãøóÇ ÒóÚúãõ ÇáúÞõÑúÂäö ÃóÓóÇØöíÑó ÇáúÃóæøóáöíäó Ýóåõæó ãóÞóÇáóÉõ ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäó ÇáúÚóÑóÈö æóåõãõ ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÇÈúÊöÏóÇÁð æóÃóãøóÇ ÛóíúÑõåõãú ãöãøóäú áóãú íõÄúËóÑú Úóäúåõãú åóÐóÇ ÇáúÞóæúáõ Ýóåõãú ãõÊóåóíøöÆõæäó áöÃóäú íóÞõæáõæåõ¡ Ãóæú íóÞõæáõæÇ ãóÇ íõÓóÇæöíå Ãóæ íÄæá Åöáóíúåö¡ áöÃóäøó ãóäú áã íÚÑÖ Úóáóíúåöã ÇáúÞõÑúÂäõ ãöäúåõãú áóæú ÚõÑöÖó Úóáóíúåö ÇáúÞõÑúÂäõ áóßóÐøóÈó Èöåö(30/197)
ßóáøóÇ Èóáú ÑóÇäó Úóáóì ÞõáõæÈöåöãú ãóÇ ßóÇäõæÇ íóßúÓöÈõæäó (14) ßóáøóÇ Åöäøóåõãú Úóäú ÑóÈøöåöãú íóæúãóÆöÐò áóãóÍúÌõæÈõæäó (15) Ëõãøó Åöäøóåõãú áóÕóÇáõæ ÇáúÌóÍöíãö (16) Ëõãøó íõÞóÇáõ åóÐóÇ ÇáøóÐöí ßõäúÊõãú Èöåö ÊõßóÐøöÈõæäó (17)
ÊóßúÐöíÈðÇ íõÓóÇæöí ÇÚúÊöÞóÇÏó Ãóäøóåõ ãöäú æóÖúÚö ÇáúÈóÔóÑö¡ ÝóåóÄõáóÇÁö æóÅöäú áóãú íóÞõæáõæÇ ÇáúÞõÑúÂäõ ÃóÓóÇØöíÑõ ÇáúÃóæøóáöíäó ÝóÙóäøõåõãú Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö íõÓóÇæöí Ùóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÝóäõÒøöáõæÇ ãóäúÒöáóÉó ãóäú íóÞõæáõåõ.
æóáóßó Ãóäú ÊóÌúÚóáó ÇáúÞóÕúÑó ÇÏøöÚóÇÆöíøðÇ æóáóÇ ÊóáúÊóÝöÊó Åöáóì ÊóäúÒöíáö ãóäú áóãú íóÞõáú Ðóáößó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö.
æóãóÚúäóì ÇáöÇÏøöÚóÇÁö Ãóäøó ãóäú áóãú íõÄúËóÑú Úóäúåõãõ ÇáúÞóæúáõ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÈöÃóäøóåõ ÃóÓóÇØöíÑõ ÇáúÃóæøóáöíäó ÞóÏú ÌõÚöáó ÊóßúÐöíÈõåõãú Èöíóæúãö ÇáÏøöíäö ßóáóÇ ÊóßúÐöíÈò ãõÈóÇáóÛóÉð Ýöí ÅöÈúØóÇáö ÊóßúÐöíÈö ÇáúãõÔúÑößöíäó Èöíóæúãö ÇáÏøöíäö.
æóÌõãúáóÉõ: ÅöÐÇ ÊõÊúáì Úóáóíúåö ÂíÇÊõäÇ ÞÇáó ÃóÓÇØöíÑõ ÇáúÃóæøóáöíäó ÕöÝóÉñ áöãõÚúÊóÏò Ãóæú ÍóÇáñ ãöäúåõ.
æóÇáúÂíóÇÊõ åõäóÇ ÇáúÞõÑúÂäõ æóÃóÌúÒóÇÄõåõ áöÃóäøóåóÇ ÇáøóÊöí ÊõÊúáóì æóÊõÞúÑóÃõ.
æóÇáúÃóÓóÇØöíÑõ: ÌóãúÚõ ÃõÓúØõæÑóÉò æóåöíó ÇáúÞöÕøóÉõ¡ æóÇáúÃóßúËóÑõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÇáúÞöÕøóÉõ ÇáúãõÎúÊóÑóÚóÉõ ÇáøóÊöí áóãú ÊóÞóÚú æóßóÇäó ÇáúãõÔúÑößõæäó íõäóÙøöÑõæäó ÞöÕóÕó ÇáúÞõÑúÂäö ÈöÞöÕøóÉö ÑõÓúÊõãó¡ æóÅöÓúÝöäúÏöíóÇÑó¡ ÚöäúÏó ÇáúÝõÑúÓö¡ æóáóÚóáøó ÇáúßóáöãóÉó ãõÚóÑøóÈóÉñ Úóäö ÇáÑøõæãöíøóÉö¡ æóÊõÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóíúåö ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÞõæáõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Åöäú åóÐóÇ ÅöáøóÇ ÃóÓÇØöíÑõ ÇáúÃóæøóáöíäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [25] .
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÃóæøóáöíäó ÇáúÃõãóãõ ÇáÓøóÇÈöÞóÉõ áöÃóäøó ÇáúÃóæøóáó íõØúáóÞõ Úóáóì ÇáÓøóÇÈöÞö Úóáóì æóÌúåö ÇáÊøóÔúÈöíåö ÈöÃóäøóåõ Ãóæøóáñ ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ËóÇäò ÈóÚúÏóåõ æóÅöäú ßóÇäó åõæó ÞóÏú ÓóÈóÞóÊúåõ ÃóÌúíóÇáñ¡ æóÞóÏú ßóÇäó ÇáúãõÔúÑößõæäó íóÕöÝõæäó ÇáúÞõÑúÂäó ÈöÐóáößó áöãóÇ ÓóãöÚõæÇ Ýöíåö ãöäó ÇáúÞöÕóÕö ÇáøóÊöí ÓöíÞóÊú Åöáóíúåöãú ãóÓóÇÞó ÇáúãóæúÚöÙóÉö æóÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö¡ ÝóÍóÓöÈõæåóÇ ãöäú ÞöÕóÕö ÇáúÃóÓúãóÇÑö. æóÇÞúÊóÕóÑõæÇ Úóáóì Ðóáößó Ïõæäó ãóÇ Ýöí ÃóßúËóÑö ÇáúÞõÑúÂäö ãöäó ÇáúÍóÞóÇÆöÞö ÇáúÚóÇáöíóÉö æóÇáúÍößúãóÉö¡ ÈõåúÊóÇäðÇ ãöäúåõãú.
æóãöãøóäú ßóÇäõæÇ íóÞõæáõæäó Ðóáößó ÇáäøóÖúÑõ Èúäõ ÇáúÍóÇÑöËö æóßóÇäó ÞóÏú ßóÊóÈó ÞöÕøóÉó ÑõÓúÊõãó æóÞöÕøóÉó ÅöÓúÝöäúÏöíóÇÑó æóÌóÏóåóÇ Ýöí ÇáúÍöíÑóÉö ÝóßóÇäó íõÍóÏøöËõ ÈöåóÇ Ýöí ãóßøóÉó æóíóÞõæáõ: ÃóäóÇ ÃóÍúÓóäõ ÍóÏöíËðÇ ãöäú ãõÍóãøóÏò ÝóÅöäøóãóÇ íõÍóÏøöËõßõãú ÈöÃóÓóÇØöíÑö ÇáúÃóæøóáöíäó.
æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ Ýöí ÇáúÂíóÉö ÎõÕõæÕóåõ áöÃóäøó ßóáöãóÉó ßõáøõ ãõÚúÊóÏò ÙóÇåöÑñ Ýöí ÚóÏóãö ÇáÊøóÎúÕöíÕö.
[14- 17]
[ÓõæÑóÉ ÇáãØÝÝíä (83) : ÇáúÂíóÇÊ 14 Çáì 17]
ßóáÇøó Èóáú ÑÇäó Úóáì ÞõáõæÈöåöãú ãóÇ ßÇäõæÇ íóßúÓöÈõæäó (14) ßóáÇøó Åöäøóåõãú Úóäú ÑóÈøöåöãú íóæúãóÆöÐò áóãóÍúÌõæÈõæäó (15) Ëõãøó Åöäøóåõãú áóÕÇáõæÇ ÇáúÌóÍöíãö (16) Ëõãøó íõÞÇáõ åÐóÇ ÇáøóÐöí ßõäúÊõãú Èöåö ÊõßóÐøöÈõæäó (17)
ßóáøóÇ Èóáú ÑÇäó Úóáì ÞõáõæÈöåöãú ãóÇ ßÇäõæÇ íóßúÓöÈõæäó (14) ßóáøóÇ ÇÚúÊöÑóÇÖñ ÈöÇáÑøóÏúÚö æóÈóíóÇäñ áóåõ¡ áöÃóäøó ßóáøóÇ ÑóÏúÚñ áöÞóæúáöåöãú ÃóÓóÇØöíÑõ ÇáúÃóæøóáöíäó¡ Ãóíú Ãóäøó Þóæúáóåõãú(30/198)
ÈóÇØöáñ. æóÍóÑúÝõ Èóáú áöáúÅöÈúØóÇáö ÊóÃúßöíÏðÇ áöãóÖúãõæäò ßóáøóÇ æóÈóíóÇäðÇ æóßóÔúÝðÇ áöãóÇ Íóãóáóåõãú Úóáóì Ãóäú íóÞõæáõæÇ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ãóÇ ÞóÇáõæÇ æóÃóäøóåõ ãóÇ ÃóÚúãóì ÈóÕóÇÆöÑóåõãú ãöäó ÇáÑøóíúäö.
æóÇáÑøóíúäõ: ÇáÕøóÏóÃõ ÇáøóÐöí íóÚúáõæ ÍóÏöíÏó ÇáÓøóíúÝö æóÇáúãöÑúÂÉö¡ æóíõÞóÇáõ Ýöí ãóÕúÏóÑö ÇáÑøóíúäö ÇáÑøóÇäõ ãöËúáó ÇáúÚóíúÈö æóÇáúÚóÇÈö¡ æóÇáÐøóíúãö æóÇáÐøóÇãö.
æóÃóÕúáõ ÝöÚúáöåö Ãóäú íõÓúäóÏó Åöáóì ÇáÔøóíúÁö ÇáøóÐöí ÃóÕóÇÈóåõ ÇáÑøóíúäõ¡ ÝóíõÞóÇáõ: ÑóÇäó ÇáÓøóíúÝõ æóÑóÇäó ÇáËøóæúÈõ¡ ÅöÐóÇ ÃóÕóÇÈóåõ ÇáÑøóíúäõ¡ Ãóíú ÕóÇÑó ÐóÇ Ñóíúäò¡ æóáöãóÇ Ýöíåö ãöäú ãóÚúäóì ÇáÊøóÛúØöÆóÉö ÃõØúáöÞó Úóáóì ÇáÊøóÛúØöíóÉö ÝóÌóÇÁó ãöäúåõ ÝöÚúáõ ÑóÇäó ÈöãóÚúäóì ÛóÔöíó¡ ÝóÞóÇáõæÇ: ÑóÇäó ÇáäøõÚóÇÓõ Úóáóì ÝõáóÇäò¡ æóÑóÇäóÊö ÇáúÎóãúÑõ¡ æóßóÐóáößó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÑÇäó Úóáì ÞõáõæÈöåöãú åõæó ãöäú ÈóÇÈö ÑóÇäó ÇáÑøóíúäõ Úáì ÇáÓøóíúÝ¡ æóáóíúÓó ãä ÈóÇÈ ÑÇä ÇáÓøóíúÝö¡ æóãöäö ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇáúÞõÑúÂäö åóÐóÇ ÇáúÝöÚúáó ÕóÇÑó ÇáäøóÇÓõ íóÞõæáõæäó: Ñöíäó Úóáóì ÞóáúÈö ÝõáóÇäò æóÝõáóÇäñ ãóÑöíäñ Úóáóì ÞóáúÈöåö.
æóÇáúãóÚúäóì: ÛóØøóÊú Úóáóì ÞõáõæÈöåöãú ÃóÚúãóÇáõåõãú Ãóäú íóÏúÎõáóåóÇ Ýóåúãõ ÇáúÞõÑúÂäö æóÇáúÈóæúäõ ÇáÔøóÇÓöÚõ Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ÃóÓóÇØöíÑö ÇáúÃóæøóáöíäó.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈöÅöÏúÛóÇãö ÇááøóÇãö Ýöí ÇáÑøóÇÁö ÈóÚúÏó ÞóáúÈöåóÇ ÑóÇÁð áöÊóÞóÇÑõÈö ãóÎúÑóÌóíúåóÇ.
æóÞóÑóÃóåõ ÚóÇÕöãñ ÈöÇáúæóÞúÝö Úóáóì áóÇãö (Èóáú) æóÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö ÈößóáöãóÉö ÑóÇäó ÊóÌóäøõÈðÇ áöáúÅöÏúÛóÇãö.
æóÞóÑóÃóåõ ÍóÝúÕñ ÈöÓóßúÊóÉò ÎóÝöíÝóÉò Úóáóì áóÇãö Èóáú áöíõÈóíøöäó ÃóäøóåóÇ áóÇãñ. ÞóÇáó Ýöí «ÇááøöÓóÇäö» : ÅöÙúåóÇÑõ ÇááøóÇãö áõÛóÉð áöÃóåúáö ÇáúÍöÌóÇÒö. ÞóÇáó ÓöíÈóæóíúåö: åõãóÇ ÍóÓóäóÇäö¡ æóÞóÇáó ÇáÒøóÌøóÇÌõ: ÇáúÅöÏúÛóÇãõ ÃóÑúÌóÍõ.
æóÇáúÞõáõæÈõ: ÇáúÚõÞõæáõ æóãóÍóÇáøõ ÇáúÅöÏúÑóÇßö. æóåóÐóÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÎóÊóãó Çááøóåõ Úóáì ÞõáõæÈöåöãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [7] .
æóãöäú ßóáóÇãö ÑõÚóÇÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÈö íõÎóÇØöÈõæäó ÅöÈöáóåõãú Ýöí Òóãóäö ÔöÏøóÉö ÇáúÈóÑúÏö ÅöÐóÇ ÃóæúÑóÏõæåóÇ ÇáúãóÇÁó ÝóÇÔúãóÃóÒøóÊú ãöäúåõ áöÈóÑúÏöåö «ÈóÑøöÏöíåö ÊóÌöÏöíåö ÓóÎöíäðÇ» Ãóíú Èóáú ÑõÏøöíåö æóÐóáößó ãöäó ÇáúãõáóÍö ÇáÔøóÈöíåóÉö ÈöÇáúãõÚóÇíóÇÉö ÅöÐú Ýöí ÙóÇåöÑöåö ØóáóÈõ ÊóÈúÑöíÏöåö æóÃóäøóåõ ÈöÇáÊøóÈúÑöíÏö íõæÌóÏõ ÓóÎöíäðÇ.
æóãóÇ ßÇäõæÇ íóßúÓöÈõæäó ãóÇ Úóãöáõæåõ ÓóÇáöÝðÇ ãöäú ÓóíøöÆóÇÊö ÃóÚúãóÇáöåöãú æóÌöãóÇÍöåöãú Úóäú(30/199)
ÇáÊøóÏóÈøõÑö Ýöí ÇáúÂíóÇÊö ÍóÊøóì ÕóÇÑó ÇáúÅöÚúÑóÇÖõ æóÇáúÚöäóÇÏõ ÎõáõÞðÇ ãõÊóÃóÕøöáðÇ Ýöíåöãú ÝóáóÇ ÊóÝúåóãõ ÚõÞõæáõåõãú ÏóáóÇáóÉó ÇáúÃóÏöáøóÉö Úóáóì ãóÏúáõæáóÇÊöåóÇ.
Ñóæóì ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ Úóäú ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó Úóäú ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäøóåõ ÞóÇáó: «Åöäøó ÇáúÚóÈúÏó ÅöÐóÇ ÃóÎúØóÃó ÎóØöíÆóÉð äõßöÊóÊú Ýöí ÞóáúÈöåö äõßúÊóÉñ ÓóæúÏóÇÁõ ÝóÅöÐóÇ åõæó äóÒóÚó æóÇÓúÊóÛúÝóÑó Çááøóåó æóÊóÇÈó ÕõÞöáó ÞóáúÈõåõ ÝóÅöäøó ÚóÇÏó ÒöíöÏó ÝöíåóÇ ÍóÊøóì ÊóÚúáõæó Úóáóì ÞóáúÈöåö æóåõæó ÇáÑøóÇäõ ÇáøóÐöí ÐóßóÑó Çááøóåõ Ýöí ßöÊóÇÈöåö: ßóáøóÇ Èóáú ÑÇäó Úóáì ÞõáõæÈöåöãú ãóÇ ßÇäõæÇ íóßúÓöÈõæäó»
ÞóÇáó ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ åóÐóÇ ÍóÏöíËñ ÍóÓóäñ ÕóÍöíÍñ.
æóãóÌöíÁõ íóßúÓöÈõæäó ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÖóÇÑöÚö Ïõæäó ÇáúãóÇÖöí áöÅöÝóÇÏóÉö ÊóßóÑøõÑö Ðóáößó ÇáúßóÓúÈö æóÊóÚóÏøõÏöåö Ýöí ÇáúãóÇÖöí.
æóÝöí ÐößúÑö ÝöÚúáö ßÇäõæÇ Ïõæäó Ãóäú íõÞóÇáó: ãóÇ íóßúÓöÈõæäó¡ ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó: ãóÇ ßóÓóÈõæåõ Ýöí ÃóÚúãóÇÑöåöãú ãöäó ÇáúÅöÔúÑóÇßö ÞóÈúáó ãóÌöíÁö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÝóÅöäøóåõãú æóÅöäú áóãú íóßõæäõæÇ ãóäóÇØó ÊóßúáöíÝò ÃóíøóÇãóÆöÐò.
Ýóåõãú ãõÎóÇáöÝõæäó áöãóÇ ÌóÇÁóÊú Èöåö ÇáÔøóÑóÇÆöÚõ ÇáÓøóÇáöÝóÉõ æóÊóæóÇÊóÑó æóÔóÇÚó Ýöí ÇáúÃõãóãö ãöäó ÇáÏøóÚúæóÉö Åöáóì ÊóæúÍöíÏö Çááøóåö ÈöÇáúÅöáóåöíøóÉö Úóáóì Þóæúáö ÇáúÃóÔúÚóÑöíøö æóÃóåúáö ÇáÓøõäøóÉö Ýöí ÊóæúÌöíåö ãõÄóÇÎóÐóÉö Ãóåúáö ÇáúÝóÊúÑóÉö ÈöÐóäúÈö ÇáúÅöÔúÑóÇßö ÈöÇááøóåö ÍóÓúÈóãóÇ ÇÞúÊóÖóÊúåõ ÇáúÃóÏöáøóÉõ ãöäó ÇáúßöÊóÇÈö æóÇáÓøõäøóÉö Ãóæú ãõÎóÇáöÝõæäó áöãõÞúÊóÖóì ÏóáóÇáóÉö ÇáúÚóÞúáö ÇáúæóÇÖöÍóÉö Úóáóì Þóæúáö ÇáúãóÇÊúÑöíÏöíøö æóÇáúãõÚúÊóÒöáóÉö æóáóÍöÞó ÈöÐóáößó ãóÇ ÇßúÊóÓóÈõæåõ ãöäú æóÞúÊö ãóÌöíÁö ÇáúÅöÓúáóÇãö Åöáóì Ãóäú äóÒóáóÊú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ Ýóåöíó ãõÏøóÉñ áóíúÓóÊú ÈöÇáúÞóÕöíÑóÉö.
æßóáøóÇ ÇáËøóÇäöíóÉõ ÊóÃúßöíÏñ áö ßóáøóÇ ÇáúÃõæáóì ÒöíóÇÏóÉð Ýöí ÇáÑøóÏúÚö áöíóÕöíÑó ÊóæúÈöíÎðÇ.
Åöäøóåõãú Úóäú ÑóÈøöåöãú íóæúãóÆöÐò áóãóÍúÌõæÈõæäó (15) Ëõãøó Åöäøóåõãú áóÕÇáõæÇ ÇáúÌóÍöíãö (16) Ëõãøó íõÞÇáõ åÐóÇ ÇáøóÐöí ßõäúÊõãú Èöåö ÊõßóÐøöÈõæäó (17) .
ÌõãúáóÉõ: Åöäøóåõãú Úóäú ÑóÈøöåöãú íóæúãóÆöÐò áóãóÍúÌõæÈõæäó æóãóÇ ÚõØöÝó ÚóáóíúåóÇ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ æóÞóÏö ÇÔúÊóãóáóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ æóãóÚúØõæÝóÇåóÇ Úóáóì ÃóäúæóÇÚò ËóáóÇËóÉò ãöäó Çáúæóíúáö æóåöíó ÇáúÅöåóÇäóÉõ¡ æóÇáúÚóÐóÇÈõ¡ æóÇáÊøóÞúÑöíÚõ ãóÚó ÇáÊøóÃúíöíÓö ãöäó ÇáúÎóáóÇÕö ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö.
ÝóÃóãøóÇ ÇáúÅöåóÇäóÉõ ÝóÍóÌúÈõåõãú Úóäú ÑóÈøöåöãú¡ æóÇáúÍóÌúÈõ åõæó ÇáÓøóÊúÑõ¡ æóíõÓúÊóÚúãóáõ Ýöí ÇáúãóäúÚö ãöäó(30/200)
ÇáúÍõÖõæÑö áóÏóì Çáúãóáößö æóáóÏóì ÓóíøöÏö ÇáúÞóæúãö¡ ÞóÇáó ÇáÔøóÇÚöÑõ ÇáøóÐöí áóãú íõÓóãøó æóåõæó ãöäú ÔóæóÇåöÏö «ÇáúßóÔøóÇÝö» :
ÅöÐóÇ ÇÚúÊóÑóæúÇ ÈóÇÈó Ðöí ÚõÈøöíøóÉò ÑõÌöÈõæÇ ... æóÇáäøóÇÓõ ãöäú Èóíúäö ãóÑúÌõæÈò æóãóÍúÌõæÈö
æóßöáóÇ ÇáúãóÚúäóíóíúäö ãõÑóÇÏñ åõäóÇ áöÃóäøó ÇáúãõßóÐøöÈöíäó Èöíóæúãö ÇáÏøöíäö áóÇ íóÑóæúäó Çááøóåó íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö Íöíäó íóÑóÇåõ Ãóåúáõ ÇáúÅöíãóÇäö.
æóíõæóÖøöÍõ åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì Þóæúáõåõ Ýöí ÍößóÇíóÉö ÃóÍúæóÇáö ÇáúÃóÈúÑóÇÑö: Úóáóì ÇáúÃóÑÇÆößö íóäúÙõÑõæäó [ÇáãØÝÝíä: 23] æóßóÐóáößó ÃóíúÖðÇ áóÇ íóÏúÎõáõæäó ÍóÖúÑóÉó ÇáúÞõÏõÓö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÇáøóÐöíäó ßóÐøóÈõæÇ ÈöÂíÇÊöäÇ æóÇÓúÊóßúÈóÑõæÇ ÚóäúåÇ áóÇ ÊõÝóÊøóÍõ áóåõãú ÃóÈúæÇÈõ ÇáÓøóãÇÁö [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 40] ¡ æóáöíóßõæäó ÇáúßóáóÇãõ ãõÝöíÏðÇ áöáúãóÚúäóíóíúäö Þöíáó: «Úóäú ÑóÈøöåöãú áóãóÍúÌõæÈõæäó» Ïõæäó Ãóäú íõÞóÇáó: Úóäú ÑõÄúíóÉö ÑóÈøöåöãú¡ Ãóæú Úóäú æóÌúåö ÑóÈøöåöãú ßóãóÇ ÞóÇáó Ýöí ÂíóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó [77] : æóáÇ íóäúÙõÑõ Åöáóíúåöãú íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö æóÃóãøóÇ ÇáúÚóÐóÇÈõ Ýóåõæó ãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: Ëõãøó Åöäøóåõãú áóÕÇáõæÇ ÇáúÌóÍöíãö æóÞóÏú ÚõØöÝóÊú ÌõãúáóÊõåõ ÈöÍóÑúÝö Ëõãøó ÇáÏøóÇáøóÉö Ýöí ÚóØúÝöåóÇ ÇáúÌõãóáó Úóáóì ÇáÊøóÑóÇÎöí ÇáÑøõÊúÈöíøö æóåõæó
ÇÑúÊöÞóÇÁñ Ýöí ÇáúæóÚöíÏö áöÃóäøóåõ æóÚöíÏñ ÈöÃóäøóåõãú ãöäú Ãóåúáö ÇáäøóÇÑö æóÐóáößó ÃóÔóÏøõ ãöäú ÎÒí ÇáÅåÇäÉ.
æ «ÕÇáæÇ» ÌóãúÚõ ÕóÇáò æóåõæó ÇáøóÐöí ãóÓøóåõ ÍóÑøõ ÇáäøóÇÑö¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÂÎöÑö ÓõæÑóÉö ÇáöÇäúÝöØóÇÑö.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõãú ÓíÕáæä ÚóÐóÇÈ Ìóåóäøóã.
æóÃóãøóÇ ÇáÊøóÞúÑöíÚõ ãóÚó ÇáÊøóÃúíöíÓö ãöäó ÇáÊøóÎúÝöíÝö Ýóåõæó ãóÖúãõæäõ ÌõãúáóÉö: Ëõãøó íõÞÇáõ åÐóÇ ÇáøóÐöí ßõäúÊõãú Èöåö ÊõßóÐøöÈõæäó ÝóÚóØúÝõ ÇáúÌõãúáóÉö ÈöÍóÑúÝö Ëõãøó ÇÞúÊóÖóì ÊóÑóÇÎöíó ãóÖúãõæäö ÇáúÌõãúáóÉö Úóáóì ãóÖúãõæäö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ¡ Ãóíú ÈõÚúÏõ ÏóÑóÌóÊöåö Ýöí ÇáúÛóÑóÖö ÇáúãóÓõæÞö áóåõ ÇáúßóáóÇãõ.
æóÇÞúÊóÖóì ÇÓúãõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Ãóäøóåõãú ÕóÇÑõæÇ Åöáóì ÇáúÚóÐóÇÈö¡ æóÇáúÅöÎúÈóÇÑõ Úóäö ÇáúÚóÐóÇÈö ÈöÃóäøóåõ ÇáøóÐöí ßóÇäõæÇ Èöåö íõßóÐøöÈõæäó íõÝöíÏõ Ãóäøóåõ ÇáúÚóÐóÇÈõ ÇáøóÐöí ÊóßóÑøóÑó æóÚöíÏõåõãú Èöåö æóåõãú íõßóÐøöÈõæäóåõ¡ æóÐóáößó åõæó ÇáúÎõáõæÏõ æóåõæó ÏóÑóÌóÉñ ÃóÔóÏøõ Ýöí ÇáúæóÚöíÏö¡ æóÈöÐóáößó ßóÇäó ãóÖúãõæä ÇáúÌõãúáóÉ ÃÑÞì ÑõÊúÈóÉ Ýöí ÇáúÛóÑóÖ ãä ãóÖúãõæäõ ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúãóÚúØõæÝóÉö åöíó ÚóáóíúåóÇ.
Ãóæú íóßõæäõ Þóæúáõåõ: Ëõãøó íõÞÇáõ åÐóÇ ÇáøóÐöí ßõäúÊõãú Èöåö ÊõßóÐøöÈõæäó ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì ÌóæóÇÈö ãóÇáößò(30/201)
ßóáøóÇ Åöäøó ßöÊóÇÈó ÇáúÃóÈúÑóÇÑö áóÝöí Úöáøöíøöíäó (18) æóãóÇ ÃóÏúÑóÇßó ãóÇ Úöáøöíøõæäó (19) ßöÊóÇÈñ ãóÑúÞõæãñ (20) íóÔúåóÏõåõ ÇáúãõÞóÑøóÈõæäó (21)
ÎóÇÒöäö Ìóåóäøóãó ÇáúãóÐúßõæÑö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóäÇÏóæúÇ íóÇ ãÇáößõ áöíóÞúÖö ÚóáóíúäÇ ÑóÈøõßó ÞÇáó Åöäøóßõãú ãÇßöËõæäó áóÞóÏú ÌöÆúäÇßõãú ÈöÇáúÍóÞøö æóáßöäøó ÃóßúËóÑóßõãú áöáúÍóÞøö ßÇÑöåõæäó [ÇáÒÎÑÝ: 77¡ 78] ÝóØõæöíó ÓõÄóÇáõåõãú æóÇÞúÊõÕöÑó Úóáóì ÌóæóÇÈö ãóÇáößò ÎóÇÒöäö Ìóåóäøóãó ÇÚúÊöãóÇÏðÇ Úóáóì ÞóÑöíäóÉö ÚóØúÝö ÌõãúáóÉö åóÐóÇ ÇáúãóÞóÇáö Èö Ëõãøó ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì ÇáÊøóÑóÇÎöí.
æóÈõäöíó ÝöÚúáõ íõÞÇáõ áöáúãóÌúåõæáö áöÚóÏóãö ÊóÚóáøõÞö ÇáúÛóÑóÖö ÈöãóÚúÑöÝóÉö ÇáúÞóÇÆöáö æóÇáúãóÞúÕöÏö åõæó ÇáÞóæúá.
æóÌöíÁ ÈÇÓã ÇáúãóæúÕõæá áíÐßøÑæÇ ÊßÐíÈåã Èöåö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÊäÏíãÇ áóåõã æÊÍÒíäÇ.
æóÊóÞúÏöíãõ Èöåö Úóáóì ÊõßóÐøöÈõæäó áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöãóÚóÇÏö ÇáÖøóãöíÑö ãóÚó ÇáÑøöÚóÇíóÉö Úóáóì ÇáúÝóÇÕöáóÉö æóÇáúÈóÇÁõ áöÊóÚúÏöíóÉö ÝöÚúáö ÊõßóÐøöÈõæäó Åöáóì ÊóÝúÑöÞóÉò Èóíúäó ÊóÚúÏöíóÊöåö Åöáóì ÇáÔøóÎúÕö ÇáúßóÇÐöÈö ÝóíõÚóÏøóì ÈöäóÝúÓöåö æóÈóíúäó ÊóÚúÏöíóÊöåö Åöáóì ÇáúÎóÈóÑö ÇáúãõßóÐøóÈö ÝóíõÚóÏøóì ÈöÇáúÈóÇÁö. æóáóÚóáøó ÃóÕúáóåóÇ ÈóÇÁõ ÇáÓøóÈóÈöíøóÉö æóÇáúãóÝúÚõæáõ ãóÍúÐõæÝñ¡ Ãóíú ßóÐøóÈó ÈöÓóÈóÈöåö ãóäú ÃóÎúÈóÑóåõ Èöåö¡ æóáöÐóáößó ÞóÏøóÑóåõ ÈóÚúÖõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó: åóÐóÇ ÇáøóÐöí ßõäúÊõãú Èöåö ÊõßóÐøöÈõæäó ÑõÓõáó Çááøóåö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ.
[18- 21]
[ÓõæÑóÉ ÇáãØÝÝíä (83) : ÇáúÂíóÇÊ 18 Åöáóì 21]
ßóáÇøó Åöäøó ßöÊÇÈó ÇáúÃóÈúÑÇÑö áóÝöí Úöáøöíøöíäó (18) æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ Úöáøöíøõæäó (19) ßöÊÇÈñ ãóÑúÞõæãñ (20) íóÔúåóÏõåõ ÇáúãõÞóÑøóÈõæäó (21)
ßóáøóÇ.
ÑóÏúÚñ æóÅöÈúØóÇáñ áöãóÇ ÊóÖúãóäõåõ ãóÇ íõÞóÇáõ áóåõãú: åÐóÇ ÇáøóÐöí ßõäúÊõãú Èöåö ÊõßóÐøöÈõæäó [ÇáãØÝÝíä: 17] ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ßóáöãóÉõ ßóáøóÇ ãöãøóÇ Þöíáó áóåõãú ãóÚó ÌõãúáóÉö åÐóÇ ÇáøóÐöí ßõäúÊõãú Èöåö ÊõßóÐøöÈõæäó ÑóÏúÚðÇ áóåõãú Ýóåöíó ãöäó ÇáúãóÍúßöíøö ÈöÇáúÞóæúáö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ãõÚúÊóÑöÖóÉð ãöäú ßóáóÇãö Çááøóåö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÅöÈúØóÇáðÇ áöÊóßúÐöíÈöåöãõ ÇáúãóÐúßõæÑö.
Åöäøó ßöÊÇÈó ÇáúÃóÈúÑÇÑö áóÝöí Úöáøöíøöíäó (18) æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ Úöáøöíøõæäó (19) ßöÊÇÈñ ãóÑúÞõæãñ (20) íóÔúåóÏõåõ ÇáúãõÞóÑøóÈõæäó (21) .
íóÙúåóÑõ Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö ÇáúãõäúÊóåöíóÉó ÈöÞóæúáöåö: íóÔúåóÏõåõ ÇáúãõÞóÑøóÈõæäó ãöäó ÇáúÍößóÇíóÉö æóáóíúÓóÊú ãöäó ÇáúßóáóÇãö ÇáúãóÍúßöíøö ÈöÞóæúáöåö: Ëõãøó íõÞÇáõ ÅöáóÎú¡ ÝóÅöäøó åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉó ÈöÍóÐóÇÝöÑöåóÇ ÊõÔúÈöåõ ÌõãúáóÉó: Åöäøó ßöÊÇÈó ÇáÝõÌøóÇÑö áóÝöí ÓöÌøöíäò [ÇáãØÝÝíä: 17] ÅöáóÎú ÃõÓúáõæÈðÇ æóãõÞóÇÈóáóÉð. ÝóÇáúæóÌúåõ Ãóäú íóßõæäó(30/202)
ãóÖúãõæäõåóÇ ÞóÓöíãðÇ áöãóÖúãõæäö ÔóÈöíåöåóÇ ÝóÊóÍúÕõáõ ãõÞóÇÈóáóÉõ æóÚöíÏö ÇáúÝõÌøóÇÑö ÈöæóÚúÏö ÇáúÃóÈúÑóÇÑö æóãöäú ÚóÇÏóÉö ÇáúÞõÑúÂäö ÊóÚúÞöíÈõ ÇáúÅöäúÐóÇÑö ÈöÇáÊøóÈúÔöíÑö æóÇáúÚóßúÓõ áöÃóäøó ÇáäøóÇÓó ÑóÇåöÈñ æóÑóÇÛöÈñ ÝóÇáÊøóÚóÑøõÖõ áöäóÚöíãö ÇáúÃóÈúÑóÇÑö ÅöÏúãóÇÌñ ÇÞúÊóÖóÊúåõ ÇáúãõäóÇÓóÈóÉõ æóÅöäú ßóÇäó ÇáúãóÞóÇãõ ãöäú Ãóæøóáö ÇáÓøõæÑóÉö ãóÞóÇãó ÅöäúÐóÇÑò.
æóíóßõæäõ ÇáúãõÊóßóáøöãõ ÈöÇáúæóÚúÏö æóÇáúæóÚöíÏö æóÇÍöÏðÇ æóÌøóåó ßóáóÇãóåõ áöáúÝõÌøóÇÑö ÇáøóÐöíäó áóÇ íóÙõäøõæäó Ãóäøóåõãú ãóÈúÚõæËõæäó¡ æóÃóÚúÞóÈóåõ ÈöÊóæúÌöíåö ßóáóÇãò áöáúÃóÈúÑóÇÑö ÇáøóÐöíäó åõãú ÈöÖöÏøö Ðóáößó¡ ÝóÊóßõæäõ åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊõ ãõÚúÊóÑöÖóÉð ãõÊøóÕöáóÉð ÈöÍóÑúÝö ÇáÑøóÏúÚö Úóáóì ÃóæúÖóÍö ÇáúæóÌúåóíúäö ÇáúãõÊóÞóÏøöãóíúäö Ýöíåö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ãöäó ÇáúãóÍúßöíøö ÈöÇáúÞóæúáö Ýöí: Ëõãøó íõÞÇáõ åÐóÇ ÇáøóÐöí ßõäúÊõãú Èöåö ÊõßóÐøöÈõæäó [ÇáãØÝÝíä: 17] ÝóÊóßõæäõ ãóÍúßöíøóÉð ÈöÇáúÞóæúáö ÇáúãóÐúßõæÑö ãõÊøóÕöáóÉð ÈöÇáúÌõãúáóÉö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ æóÈöÍóÑúÝö ÇáúÅöÈúØóÇáö Úóáóì Ãóäú íóßõæäó ÇáúÞóÇÆöáõæäó áóåõãú: åÐóÇ ÇáøóÐöí ßõäúÊõãú Èöåö ÊõßóÐøöÈõæäó Úóáóì æóÌúåö ÇáÊøóæúÈöíÎö¡ ÃóÚúÞóÈõæÇ ÊóæúÈöíÎóåõãú ÈöæóÕúÝö äóÚöíãö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöÇáúÈóÚúËö ÊóäúÏöíãðÇ áöáøóÐöíäó ÃóäúßóÑõæåõ æóÊóÍúÓöíÑðÇ áóåõãú Úóáóì ãóÇ ÃóÝóÇÊõæåõ ãöäó ÇáúÎóíúÑö.
æÇáúÃóÈúÑÇÑö: ÌóãúÚõ ÈóÑøò ÈöÝóÊúÍö ÇáúÈóÇÁö¡ æóåõæó ÇáøóÐöí íóÚúãóáõ ÇáúÈöÑøó¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÇáÓøõæÑóÉö ÇáøóÊöí ÞóÈúáó åóÐöåö.
æóÇáúÞóæúáõ Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö æóãóÙúÑõæÝöíøóÊöåö Ýöí Úöáøöíøöíäó¡ ßóÇáúÞóæúáö Ýöí Åöäøó ßöÊÇÈó ÇáÝõÌøóÇÑö áóÝöí ÓöÌøöíäò [ÇáãØÝÝíä: 7] .
æóÚöáøöíøõæäó: ÌóãúÚõ Úöáøöíøò¡ æóÚöáøöíøñ Úóáóì æóÒúäö ÝöÚøöíáò ãöäó ÇáúÚõáõæøö¡ æóåõæó ÒöäóÉõ ãõÈóÇáöÛóÉò Ýöí ÇáúæóÕúÝö ÌóÇÁó Úóáóì ÕõæÑóÉö ÌóãúÚö ÇáúãõÐóßøóÑö ÇáÓøóÇáöãö æóåõæó ãöäó ÇáúÃóÓúãóÇÁö ÇáøóÊöí ÃõáúÍöÞóÊú ÈöÌóãúÚö ÇáúãõÐóßøóÑö ÇáÓøóÇáöãö Úóáóì ÛóíúÑö ÞöíóÇÓò.
æóÚóäö ÇáúÝóÑøóÇÁö Ãóäøó Úöáøöíøöíäó áóÇ æóÇÍöÏó áóåõ. íõÑöíÏõ: Ãóäøó Úöáøöíøöíäó áóíúÓó ÌóãúÚó (Úöáøöíøò) æóáóßöäøóåõ Úóáóãñ Úóáóì ãóßóÇäö ÇáúÃóÈúÑóÇÑö Ýöí ÇáúÌóäøóÉö ÅöÐú áóãú íõÓúãóÚú Úóäö ÇáúÚóÑóÈö (Úöáøöíøñ) æóÅöäøóãóÇ ÞóÇáõæÇ: ÚöáøöíøóÉñ áöáúÛõÑúÝóÉö¡ æóÚöáøöíøõæäó Úóáóãñ ÈöÇáúÛóáóÈóÉö áöãóÍóáøóÉö ÇáúÃóÈúÑóÇÑö.
æóÇÔúÊõÞøó åóÐóÇ ÇáöÇÓúãõ ãöäó ÇáúÚõáõæøö¡ æóåõæó Úõáõæøñ ÇÚúÊöÈóÇÑöíøñ¡ Ãóíú ÑöÝúÚóÉñ Ýöí ãóÑóÇÊöÈö ÇáÔøóÑóÝö æóÇáúÝóÖúáö¡ æóÕöíÛó Úóáóì ÕöíÛóÉö ÌóãúÚö ÇáúãõÐóßøóÑö áöÃóäøó ÃóÕúáó Êöáúßó ÇáÕøöíÛóÉö Ãóäú ÊõÌúãóÚó ÈöåóÇ ÃóÓúãóÇÁõ ÇáúÚõÞóáóÇÁö æóÕöÝóÇÊõåõãú¡ ÝóÇÓúÊõßúãöáó áóåõ ÕöíÛóÉõ ÌóãúÚö ÇáúÚõÞóáóÇÁö ÇáÐøõßõæÑö ÅöÊúãóÇãðÇ áöÔóÑóÝö ÇáúãóÚúäóì ÈöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ÇáúÚõáõæøö æóÔóÑóÝö ÇáäøóæúÚö ÈöÅöÚúØóÇÆöåö ÕöíÛóÉó ÇáÊøóÐúßöíÑö.(30/203)
Åöäøó ÇáúÃóÈúÑóÇÑó áóÝöí äóÚöíãò (22) Úóáóì ÇáúÃóÑóÇÆößö íóäúÙõÑõæäó (23) ÊóÚúÑöÝõ Ýöí æõÌõæåöåöãú äóÖúÑóÉó ÇáäøóÚöíãö (24) íõÓúÞóæúäó ãöäú ÑóÍöíÞò ãóÎúÊõæãò (25) ÎöÊóÇãõåõ ãöÓúßñ æóÝöí Ðóáößó ÝóáúíóÊóäóÇÝóÓö ÇáúãõÊóäóÇÝöÓõæäó (26) æóãöÒóÇÌõåõ ãöäú ÊóÓúäöíãò (27) ÚóíúäðÇ íóÔúÑóÈõ ÈöåóÇ ÇáúãõÞóÑøóÈõæäó (28)
æóÇáúÞóæúáõ Ýöí æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ Úöáøöíøõæäó ßóÇáúÞóæúáö Ýöí æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ ÓöÌøöíäñ ßöÊÇÈñ ãóÑúÞõæãñ [ÇáãØÝÝíä: 8¡ 9] ÇáúãõÊóÞóÏøöãö.
æíóÔúåóÏõåõ íóØøóáöÚõæäó Úóáóíúåö¡ Ãóíú íõÚúáóäõ Èöåö ÚöäúÏó ÇáúãõÞóÑøóÈöíäó¡ æóåõãõ ÇáúãóáóÇÆößóÉõ æóåõæó ÅöÚúáóÇäõ Êóäúæöíåò ÈöÕóÇÍöÈöåö ßóãóÇ íõÚúáóäõ ÈöÃóÓúãóÇÁö ÇáäøóÇÈöÛöíäó Ýöí ÇáÊøóÚúáöíãö¡ æóÃóÓúãóÇÁö ÇáúÃóÈúØóÇáö Ýöí ÇáúßóÊóÇÆöÈ.
[22- 28]
[ÓõæÑóÉ ÇáãØÝÝíä (83) : ÇáúÂíóÇÊ 22 Åöáóì 28]
Åöäøó ÇáúÃóÈúÑÇÑó áóÝöí äóÚöíãò (22) Úóáóì ÇáúÃóÑÇÆößö íóäúÙõÑõæäó (23) ÊóÚúÑöÝõ Ýöí æõÌõæåöåöãú äóÖúÑóÉó ÇáäøóÚöíãö (24) íõÓúÞóæúäó ãöäú ÑóÍöíÞò ãóÎúÊõæãò (25) ÎöÊÇãõåõ ãöÓúßñ æóÝöí Ðáößó ÝóáúíóÊóäÇÝóÓö ÇáúãõÊóäÇÝöÓõæäó (26)
æóãöÒÇÌõåõ ãöäú ÊóÓúäöíãò (27) ÚóíúäÇð íóÔúÑóÈõ ÈöåóÇ ÇáúãõÞóÑøóÈõæäó (28)
ãóÖúãõæäõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ÞóÓöíãñ áöãóÖúãõæäö ÌõãúáóÉö: Åöäøóåõãú Úóäú ÑóÈøöåöãú íóæúãóÆöÐò áóãóÍúÌõæÈõæäó [ÇáãØÝÝíä: 15] Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ. æóáöÐóáößó ÌóÇÁóÊú Úóáóì äóÓöíÌö äóÙúãö ÞóÓöíãóÊöåóÇ ÇÝúÊöÊóÇÍðÇ æóÊóæúÕöíÝðÇ æóÝóÕúáðÇ¡ æóåöíó ãõÈóíøöäóÉñ áöÌõãúáóÉö: Åöäøó ßöÊÇÈó ÇáúÃóÈúÑÇÑö áóÝöí Úöáøöíøöíäó [ÇáãØÝÝíä: 18] ÝóãóæúÞöÚõåóÇ ãóæúÞöÚõ ÇáúÈóíóÇäö Ãóæú ãóæúÞöÚõ ÈóÏóáö ÇáöÇÔúÊöãóÇáö Úóáóì ßöáóÇ ÇáúæóÌúåóíúäö Ýöí ãóæúÞöÚö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ Úóáóì Ãóäøóåõ íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ãöäó ÇáúßóáóÇãö ÇáøóÐöí íõÞóÇá áóåõã¡ æóåõæó ÇáãÍßí ÈÞæáå: Ëõãøó íõÞÇáõ åÐóÇ ÇáøóÐöí ßõäúÊõãú Èöåö ÊõßóÐøöÈõæäó [ÇáãØÝÝíä: 17] Ýóíóßõæäõ Þóæúáõ Ðóáößó áóåõãú¡ ÊóÍúÓöíÑðÇ æóÊóäúÏöíãðÇ Úóáóì ÊóÝúÑöíØöåöãú Ýöí ÇáúÅöíãóÇäö.
æóÃóÍóÏõ ÇáúæóÌúåóíúäö áóÇ íõäóÇßöÏõ ÇáúæóÌúåó ÇáúÂÎóÑó ÝöíãóÇ ÞõÑøöÑó áöáúÌõãúáóÉö ãöäó ÇáúÎõÕõæÕöíøóÇÊö.
æóÐõßöÑó ÇáúÃóÈúÑóÇÑõ ÈöÇáöÇÓúãö ÇáÙøóÇåöÑö Ïõæäó ÖóãöíÑöåöãú. ÎöáóÇÝðÇ áöãóÇ ÌóÇÁó Ýöí ÌõãúáóÉö: Åöäøóåõãú Úóäú ÑóÈøöåöãú íóæúãóÆöÐò áóãóÍúÌõæÈõæäó [ÇáãØÝÝíä: 15] ÊóäúæöíåðÇ ÈöæóÕúÝö ÇáúÃóÈúÑóÇÑö.
æóÞóæúáõåõ: Úóáóì ÇáúÃóÑÇÆößö ÎóÈóÑñ ËóÇäò Úóäö ÇáúÃóÈúÑóÇÑö¡ Ãóíú åõãú Úóáóì ÇáúÃóÑóÇÆößö¡ Ãóíú ãõÊøóßöÆõæäó ÚóáóíúåóÇ.
æóÇáúÃóÑóÇÆößõ: ÌóãúÚõ ÃóÑöíßóÉò ÈöæóÒúäö ÓóÝöíäóÉò¡ æóÇáúÃóÑöíßóÉõ: ÇÓúãñ áöãóÌúãõæÚö ÓóÑöíÑò æóæöÓóÇÏóÊöåö æóÍóÌóáóÉò ãóäúÕõæÈóÉò ÚóáóíúåöãóÇ¡ ÝóáóÇ íõÞóÇáõ: ÃóÑöíßóÉñ ÅöáøóÇ áöãóÌúãõæÚö åóÐöåö ÇáËøóáóÇËóÉö¡ æóÞöíáó: ÅöäøóåóÇ ÍóÈóÔöíøóÉñ æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ãõÊøóßöÆöíäó ÝöíåÇ Úóáóì ÇáúÃóÑÇÆößö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöäúÓóÇäö(30/204)
æíóäúÙõÑõæäó Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäó ÇáúÃóÈúÑóÇÑö. æóÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáõ íóäúÙõÑõæäó ÅöãøóÇ áöÏóáóÇáóÉö ãóÇ ÊóÞóÏøóãó Úóáóíúåö ãöäú Þóæúáöåö Ýöí ÖöÏøöåöãú: Åöäøóåõãú Úóäú ÑóÈøöåöãú íóæúãóÆöÐò áóãóÍúÌõæÈõæäó [ÇáãØÝÝíä: 15] æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ:
íóäúÙõÑõæäó Åöáóì ÑóÈøöåöãú¡ æóÅöãøóÇ áöÞóÕúÏö ÇáÊøóÚúãöíãö¡ Ãóíú íóäúÙõÑõæäó ßõáøó ãóÇ íõÈúåöÌõ äõÝõæÓóåõãú æíÓÑåã ÈöÞóÑöíäóÉ ãÞóÇã ÇáúæóÚúÏö æóÇáÊøóßúÑöíãö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ: ÊóÚúÑöÝõ ÈöÕöíÛóÉö ÇáúÎöØóÇÈö æóäóÕúÈö äóÖúÑóÉó æóåõæó ÎöØóÇÈñ áöÛóíúÑö ãõÚóíøóäò.
Ãóíú ÊóÚúÑöÝõ íóÇ ãóäú íóÑóÇåõãú. æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò æóíóÚúÞõæÈõ «ÊõÚúÑóÝõ» ÈöÕöíÛóÉö ÇáúÈöäóÇÁö áöáúãóÌúåõæáö æóÑóÝúÚö «äóÖúÑóÉõ» .
æóãóÂáõ ÇáúãóÚúäóíóíúäö æóÇÍöÏñ ÅöáøóÇ Ãóäøó ÞöÑóÇÁóÉó ÇáúÌõãúåõæÑö ÌóÑóÊú Úóáóì ÇáØøóÑöíÞóÉö ÇáúÎóÇÕøóÉö Ýöí ÇÓúÊöÚúãóÇáöåö.
æóÌóÑóÊú ÞöÑóÇÁóÉõ ÃóÈöí ÌóÚúÝóÑò æóíóÚúÞõæÈó Úóáóì ÇáØøóÑöíÞóÉö ÇáøóÊöí áóÇ ÊóÎúÊóÕøõ Èöåö.
æóÇáúÎöØóÇÈõ ÈöãöËúáöåö Ýöí ãóÞóÇãö æóÕúÝö ÇáúÃõãõæÑö ÇáúÚóÙöíãóÉö ØóÑöíÞóÉñ ÚóÑóÈöíøóÉñ ãóÔúåõæÑóÉñ¡ æóåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÎóÈóÑñ ËóÇáöËñ Úóäö ÇáúÃóÈúÑÇÑó Ãóæú ÍóÇáñ ËóÇäöíóÉñ áóåõ.
æóÇáäøóÖúÑóÉõ: ÇáúÈóåúÌóÉõ æóÇáúÍõÓúäõ¡ æóÅöÖóÇÝóÉõ äóÖúÑóÉó Åöáóì ÇáäøóÚöíãö ãöäú ÅöÖóÇÝóÉö ÇáúãõÓóÈøóÈö Åöáóì ÇáÓøóÈóÈö¡ Ãóíö ÇáäøóÖúÑóÉõ æóÇáúÈóåúÌóÉõ ÇáøóÊöí Êóßõæäõ áöæóÌúåö ÇáúãóÓúÑõæÑö ÇáÑøóÇÖöí ÅöÐú ÊóÈúÏõæ Úóáóì æóÌúåöåö ãóáóÇãöÍõ ÇáÓøõÑõæÑö.
æóÌõãúáóÉõ íõÓúÞóæúäó ãöäú ÑóÍöíÞò ÎóÈóÑñ ÑóÇÈöÚñ Úóäö ÇáúÃóÈúÑóÇÑö Ãóæú ÍóÇáñ ËóÇáöËóÉñ ãöäúåõ. æóÚóÈøóÑó Èö íõÓúÞóæúäó Ïõæäó: íóÔúÑóÈõæäó¡ áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøóåõãú ãóÎúÏõæãõæäó íóÎúÏöãõåõãú ãóÎúáõæÞóÇÊñ áöÃóÌúáö Ðóáößó Ýöí ÇáúÌóäøóÉö. æóÐóáößó ãöäú ÊóãóÇãö ÇáÊøóÑóÝøõåö æóáóÐøóÉö ÇáÑøóÇÍóÉö.
æóÇáÑøóÍöíÞõ: ÇÓúãñ áöáúÎóãúÑö ÇáÕøóÇÝöíóÉö ÇáØøóíøöÈóÉö.
æóÇáúãóÎúÊõæãõ: ÇáúãóÓúÏõæÏõ ÅöäóÇÄõåõ¡ Ãóíú ÈóÇØöíóÊõåõ¡ æóåõæó ÇÓúãõ ãóÝúÚõæáò ãöäú ÎóÊóãóåõ ÅöÐóÇ ÔóÏøó ÈöÕöäúÝò ãöäó ÇáØøöíäö ãóÚúÑõæÝò ÈöÇáÕøóáóÇÈóÉö ÅöÐóÇ íóÈöÓó ÝóíóÚúÓõÑõ ÞóáúÚõåõ æóÅöÐóÇ ÞõáöÚó ÙóåóÑó Ãóäøóåõ ãóÞúáõæÚñ ßóÇäõæÇ íóÌúÚóáõæäóåõ áöáúÎóÊúãö Úóáóì ÇáÑøóÓóÇÆöáö áöÆóáøóÇ íóÞúÑóÃó ÍóÇãöáõåóÇ ãóÇ ÝöíåóÇ æóáöÐóáößó íóÞõæáõæäó ãöäú ßóÑóãö ÇáúßöÊóÇÈö ÎóÊúãõåõ æóíóÌúÚóáõæäó ÚóáóÇãóÉð Úóáóíúåö¡ ÊõØúÈóÚõ Ýöíåö æóåõæó ÑóØúÈñ ÝóÅöÐóÇ íóÈöÓó ÊóÚóÐøóÑó ÝóÓúÎõåóÇ¡ æóíõÓóãøóì ãóÇ ÊõØúÈóÚõ Èöåö ÎóÇÊóãðÇ ÈöÝóÊúÍö ÇáúÝóæúÞöíøóÉö¡ æóßóÇäó Çáúãõáõæßõ æóÇáúÃõãóÑóÇÁõ æóÇáÓøóÇÏóÉõ íóÌúÚóáõæäó áöÃóäúÝõÓöåöãú ÎóæóÇÊöíãó íóÖóÚõæäóåóÇ Ýöí ÃóÍóÏö
ÇáúÎöäúÕóÑóíúäö áöíóÌöÏõæåóÇ ÚöäúÏó ÅöÕúÏóÇÑö ÇáÑøóÓóÇÆöáö Úóäúåõãú¡ ÞóÇáó ÌóÑöíÑñ:(30/205)
íóßúÝöí ÇáúÎóáöíÝóÉó Ãóäøó Çááøóåó ÓóÑúÈóáóåõ ... ÓöÑúÈóÇáó ãõáúßò Èöåö ÊõÒúÌóì ÇáúÎóæóÇÊöíãõ
æóÇáúÎöÊóÇãõ ÈöæóÒúäö ßöÊóÇÈò: ÇÓúãñ áöáØøöíäö ÇáøóÐöí íõÎúÊóãõ Èöåö ßóÇäõæÇ íóÌúÚóáõæäó Øöíäó ÇáúÎöÊóÇãö Úóáóì ãóÍóáøö ÇáÓøöÏóÇÏö ãöäó ÇáúÞóÇÑõæÑóÉö Ãóæö ÇáúÈóÇØöíóÉö Ãóæö ÇáÏøóäøö áöáúÎóãúÑö áöãóäúÚö ÊóÎóáøõáö ÇáúåóæóÇÁö ÅöáóíúåóÇ æóÐóáößó ÃóÕúáóÍõ áöÇÎúÊöãóÇÑöåóÇ æóÒöíóÇÏóÉö ÕóÝóÇÆöåóÇ æóÍöÝúÙö ÑóÇÆöÍóÊöåóÇ. æóÌõÚöáó ÎöÊóÇãõ ÎóãúÑö ÇáúÌóäøóÉö ÈöÚóÌöíäö ÇáúãöÓúßö ÚöæóÖðÇ Úóäú Øöíäö ÇáúÎóÊúãö.
æóÇáúãöÓúßõ ãóÇÏøóÉñ ÍóíóæóÇäöíøóÉñ ÐóÇÊõ ÚóÑúÝò ØóíøöÈò ãóÔúåõæÑò ØöíÈõåõ æóÞõæøóÉõ ÑóÇÆöÍóÊöåö ãõäúÐõ ÇáúÚõÕõæÑö ÇáúÞóÏöíãóÉö¡ æóåóÐöåö ÇáúãóÇÏøóÉõ ÊóÊóßóæøóäõ Ýöí ÛõÏøóÉò ãóãúáõæÁóÉò ÏóãðÇ ÊóÎúÑõÌõ Ýöí ÚõäõÞö ÕöäúÝò ãöäó ÇáúÛóÒóÇáö Ýöí ÈöáóÇÏö ÇáÊøöíÈöíÊö ãöäú ÃóÑúÖö ÇáÕøöíäö ÝóÊóÈúÞóì ãõÊøóÕöáóÉð ÈöÚõäõÞöåö Åöáóì Ãóäú ÊóíúÈóÓó ÝóÊóÓúÞõØõ ÝóíóáúÊóÞöØõåóÇ ØõáøóÇÈõåóÇ æóíóÊøóÌöÑõæäó ÝöíåóÇ. æóåöíó ÌöáúÏóÉñ Ýöí Ôóßúáö ÝóÃúÑò ÕóÛöíÑò æóáöÐóáößó íóÞõæáõæäó: ÝóÃúÑóÉõ ÇáúãöÓúßö.
æóÝõÓøöÑó ÎöÊÇãõåõ ãöÓúßñ ÈöÃóäøó ÇáúãóÚúäóì ÎöÊóÇãõ ÔõÑúÈöåö¡ Ãóíú ÂÎöÑõ ÔõÑúÈöåö ãöÓúßñ¡ Ãóíú ØóÚúãõ ÇáúãöÓúßö ÈöãóÚúäóì äóßúåóÊöåö¡ æóÃóäúÔóÏó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó Þóæúáó ÇÈúäö ãõÞúÈöáò:
ãöãøóÇ íõÚóÊøöÞõ Ýöí ÇáúÍóÇäõæÊö ÞóÇØöÝõåóÇ ... ÈöÇáúÝõáúÝõáö ÇáúÌóæúäö æóÇáÑøõãøóÇäö ãóÎúÊõæãõ
Ãóíú íóäúÊóåöí ÈöáóÐúÚö ÇáúÝõáúÝõáö æóØóÚúãö ÇáÑøõãøóÇäö.
æóÌõãúáóÉõ: ÎöÊÇãõåõ ãöÓúßñ äóÚúÊñ áö ÑóÍöíÞò Ãóæú ÈóÏóáñ ãõÝóÕøóáñ ãöäú ãõÌúãóáò¡ Ãóæö ÇÓúÊöÆúäóÇÝ ÈíÇäí äÇÔìÁ Úóäú æóÕúÝö ÇáÑøóÍöíÞö ÈöÃóäøóåõ ãóÎúÊõæãò Ãóäú íóÓúÃóáó ÓóÇÆöáñ Úóäú ÎöÊóÇãöåóÇ Ãóíøõ ÔóíúÁò åõæó ãöäú ÃóÕúäóÇÝö ÇáúÎöÊóÇãö áöÃóäøó ÛóÇáöÈó ÇáúÎöÊóÇãö Ãóäú íóßõæäó ÈöØöíäò Ãóæú ÓöÏóÇÏò.
æóÌõãúáóÉõ: æóÝöí Ðáößó ÝóáúíóÊóäÇÝóÓö ÇáúãõÊóäÇÝöÓõæäó ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö ÎöÊÇãõåõ ãöÓúßñ æóÌõãúáóÉö æóãöÒÇÌõåõ ãöäú ÊóÓúäöíãò æóÇÚúáóãú Ãóäøó äóÙúãó ÇáÊøóÑúßöíÈö Ýöí åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ÏóÞöíÞñ íóÍúÊóÇÌõ Åöáóì ÈóíóÇäò æóÐóáößó Ãóäú äóÌúÚóáó ÇáúæóÇæó ÇÚúÊöÑóÇÖöíøóÉð ÝóÞóæúáõåõ: æóÝöí Ðáößó åõæó ãóÈúÏóÃõ ÇáúÌõãúáóÉö. æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúãóÌúÑõæÑö áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáúÍóÕúÑö Ãóíú æóÝöí Ðóáößó ÇáÑøóÍöíÞö ÝóáúíóÊóäóÇÝóÓö ÇáäøóÇÓõ áóÇ Ýöí ÑóÍöíÞö ÇáÏøõäúíóÇ ÇáøóÐöí íóÊóäóÇÝóÓõ Ýöíåö Ãóåúáõ(30/206)
ÇáúÈóÐóÎö æóíóÌúáöÈõæäóåõ ãöäú ÃóÞóÇÕöí ÇáúÈöáóÇÏö æóíõäúÝöÞõæäó Ýöíåö ÇáúÃóãúæóÇáó. æóáóãøóÇ ßóÇäóÊö ÇáúæóÇæõ ÇÚúÊöÑóÇÖöíøóÉð áã íßä ÇáÈÐÎ æíÌáÈæäå ãä ÃÞÇÖí ÇáúÈöáóÇÏ æíäÝÞæä Ýöíåö ÇáúÃóãúæóÇá. æóáãÇ ßóÇäóÊ ÇáúæóÇæ ÇÚÊÑÇÖíÉ áóãú íóßõäú ÅöÔúßóÇáñ Ýöí æõÞõæÚö ÝóÇÁö ÇáúÌóæóÇÈö ÈóÚúÏóåóÇ. æóÇáúÝóÇÁõ ÅöãøóÇ Ãóäú Êóßõæäó ÝóÕöíÍóÉð¡ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÅöÐóÇ ÚóáöãúÊõãõ ÇáúÃóæúÕóÇÝó áöåóÐóÇ ÇáÑøóÍöíÞö ÝóáúíóÊóäóÇÝóÓú Ýöíåö ÇáúãõÊóäóÇÝöÓõæäó¡ Ãóæö ÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóÝöí Ðóáößó ÝóáúÊóÊóäóÇÝóÓõæÇ ÝóáúíóÊóäóÇÝóÓú Ýöíåö ÇáúãõÊóäóÇÝöÓõæäó ÝóÊóßõæäõ ÇáúÌõãúáóÉõ Ýöí ÞõæøóÉö ÇáÊøóÐúíöíáö áöÃóäøó ÇáúãõÞóÏøóÑó åõæó ÊóäóÇÝõÓõ ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó¡ æóÇáúãõÕóÑøóÍõ Èöåö ÊóäóÇÝõÓõ ÌóãöíÚö
ÇáúãõÊóäóÇÝöÓöíäó Ýóåõæó ÊóÚúãöíãñ ÈóÚúÏó ÊóÎúÕöíÕò¡ æóÅöãøóÇ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÝóÇÁõ ÝóÇÁó ÌóæóÇÈò áöÔóÑúØò ãõÞóÏøóÑò Ýöí ÇáúßóáóÇãö íõÄúÐöäõ Èöåö ÊóÞúÏöíãõ ÇáúãóÌúÑõæÑö áöÃóäøó ÊóÞúÏöíãó ÇáúãóÌúÑõæÑö ßóËöíÑðÇ ãóÇ íõÚóÇãóáõ ãõÚóÇãóáóÉó ÇáÔøóÑúØö¡ ßóãóÇ
Ñõæöíó Þóæúáõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ßóãóÇ ÊóßõæäõæÇ íõæóáøó Úóáóíúßõãú»
ÈöÌóÒúãö «ÊóßõæäõæÇ» æó «íõæáøó» ¡ ÝóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Åöäú ÚóáöãúÊõãú Ðóáößó ÝóáúíóÊóäóÇÝóÓú Ýöíåö ÇáúãõÊóäóÇÝöÓõæäó. æóÅöãøóÇ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÝóÇÁõ ÊóÝúÑöíÚðÇ Úóáóì ãóÍúÐõæÝò Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúÍóÐúÝö Úóáóì ÔóÑöíØóÉö ÇáÊøóÝúÓöíÑö¡ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóÊóäóÇÝóÓõæÇ ÕöíÛóÉó ÃóãúÑò Ýöí Ðóáößó¡ ÝóáúíóÊóäóÇÝóÓö ÇáúãõÊóäóÇÝöÓõæäó Ýöíåö¡ æóíóßõæäõ ÇáúßóáóÇãõ ãõÄóÐöäðÇ ÈöÊóæúßöíÏö ÝöÚúáö ÇáÊøóäóÇÝõÓö áöÃóäøóåõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúãóÐúßõæÑö ãóÑøóÊóíúäö¡ ãóÚó ÅöÝóÇÏóÉö ÇáÊøóÎóÕøõÕö ÈöÊóÞúÏöíãö ÇáúãóÌúÑõæÑö.
æóÌõãúáóÉõ: æóÝöí Ðáößó ÝóáúíóÊóäÇÝóÓö ÇáúãõÊóäÇÝöÓõæäó ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö: íõÓúÞóæúäó ãöäú ÑóÍöíÞò ÅöáóÎú æóÌõãúáóÉö: æóãöÒÇÌõåõ ãöäú ÊóÓúäöíãò æóÇáÊøóäóÇÝõÓõ: ÊóÝóÇÚõáñ ãöäú äóÝöÓó Úóáóíúåö ÈößóÐóÇ ÅöÐóÇ ÔóÍøó Èöåö Úóáóíúåö æóáóãú íóÑóåõ ÃóåúáðÇ áóåõ æóåõæó ãöäú ÞóÈöíáö ÇáöÇÔúÊöÞóÇÞö ãöäó ÇáÔøóíúÁö ÇáäøóÝöíÓö¡ æóåõæó ÇáÑøóÝöíÚõ Ýöí äóæúÚöåö ÇáúãóÑúÛõæÈõ Ýöí ÊóÍúÕöíáöåö. æóÞóÏú Þöíáó: Åöäøó ÇáúÃóÕúáó Ýöí åóÐöåö ÇáúãóÇÏøóÉö åõæó ÇáäøóÝúÓõ. ÝóÇáÊøóäóÇÝõÓõ ÍõÕõæáõ ÇáäÝÇÓÉ Èóíä ãõÊóÚóÏÏ.
æóáóÇãõ ÇáúÃóãúÑö Ýöí ÝóáúíóÊóäÇÝóÓö ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ÇáÊøóÍúÑöíÖö æóÇáúÍóËøö.
æãöÒÇÌõåõ: ãóÇ íõãúÒóÌõ Èöåö. æóÃóÕúáõåõ ãóÕúÏóÑõ ãóÇÒóÌó ÈöãóÚúäóì ãóÒóÌó¡ æóÃõØúáöÞó Úóáóì ÇáúãóãúÒõæÌö Èöåö Ýóåõæó ãöäú ÅöØúáóÇÞö ÇáúãóÕúÏóÑö Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö¡ æóßóÇäõæÇ íóãúÒõÌõæäó ÇáúÎóãúÑó áöÆóáøóÇ ÊóÛúáöÈóåõãú ÓóæúÑóÊõåóÇ ÝóíõÓúÑöÚõ Åöáóíúåöãú ãóÛöíÈõ ÇáúÚõÞõæáö áöÃóäøóåõãú íóÞúÕöÏõæäó ÊóØúæöíáó ÍöÕøóÉö ÇáäøóÔúæóÉö áöáöÇáúÊöÐóÇÐö ÈöÏóÈöíÈö ÇáÓøõßúÑö Ýöí ÇáúÚóÞúáö Ïõæäó Ãóäú íóÛõÊøóåõ ÛóÊøðÇ ÝóáöÐóáößó ÃóßúËóÑõ ãóÇ ÊõÔúÑóÈõ ÇáúÎóãúÑõ ÇáúãõÚóÊøóÞóÉõ ÇáúÎóÇáöÕóÉõ ÊõÔúÑóÈõ ãóãúÒõæÌóÉð ÈöÇáúãóÇÁö. ÞóÇáó ßóÚúÈõ Èúäõ ÒõåóíúÑò:
ÔõÌøóÊú ÈöÐöí ÔóÈóãò ãöäú ãóÇÁò ãõÍúÞöÈóÉò ... ÕóÇÝò ÈöÃóÈúØóÍó ÃóÖúÍóì æóåõæó ãóÔúãõæáõ(30/207)
æóÞóÇáó ÍóÓøóÇäõ:
íóÓúÞõæäó ãóäú æóÑóÏó ÇáúÈóÑöíÖó Úóáóíúåöãõ ... ÈóÑóÏóì íõÕóÝøöÞõ ÈöÇáÑøóÍöíÞö ÇáÓøóáúÓóáö
æóÊóäóÇÝõÓõåõãú Ýöí ÇáúÎóãúÑö ãóÔúåõæÑñ ãöäú ÚóæóÇÆöÏöåöãú æóØóÝóÍóÊú Èöåö ÃóÔúÚóÇÑõåõãú. ßóÞóæúáö áóÈöíóÏò:
ÃóÛúáöí ÇáÓøöÈóÇÁó Èößõáøó ÃóÏúßóäö ÚóÇÊöÞò ... Ãóæú ÌóæúäóÉò ÞõÏöÍóÊú æóÝõÖøó ÎöÊóÇãõåóÇ
æÊóÓúäöíãò Úóáóãñ áóÚóíúäò Ýöí ÇáúÌóäøóÉö ãóäúÞõæáñ ãöäú ãóÕúÏóÑö Óóäóãó ÇáÔøóíúÁõ ÅöÐóÇ ÌóÚóáóåõ ßóåóíúÆóÉö ÇáÓøóäóÇãö.
æõæóÌøóåõæÇ åóÐöåö ÇáÊøóÓúãöíóÉó ÈöÃóäøó åóÐöåö ÇáúÚóíúäó ÊóÕõÈøõ Úóáóì ÌöäóÇäöåöãú ãöäú Úõáõæøò ÝóßóÃóäøóåóÇ ÓóäóÇãñ. æóåóÐóÇ ÇáúÚóáóãõ ÚóÑóÈöíøõ ÇáúãóÇÏøóÉö æóÇáÕøöíÛóÉö æóáóßöäøóåõ áóãú íóßõäú ãóÚúÑõæÝðÇ ÚöäúÏó ÇáúÚóÑóÈö Ýóåõæó ãöãøóÇ ÃóÎúÈóÑó Èöåö ÇáúÞõÑúÂäõ¡ æóáöÐóÇ ÞóÇáó
ÇÈúäõ ÚóÈøóÇÓò áóãøóÇ ÓõÆöáó Úóäúåõ: «åóÐóÇ ãöãøóÇ ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóáÇ ÊóÚúáóãõ äóÝúÓñ ãóÇ ÃõÎúÝöíó áóåõãú ãöäú ÞõÑøóÉö ÃóÚúíõäò [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 17] ¡ íõÑöíÏõ áóÇ íóÚúáóãõæäó ÇáúÃóÔúíóÇÁó æóáóÇ ÃóÓúãóÇÁóåóÇ ÅöáøóÇ ãóÇ ÃóÎúÈóÑó Çááøóåõ Èöåö. æóáöÛóÑóÇÈóÉö Ðóáößó ÇÍúÊöíÌó Åöáóì ÊóÈúíöíäöåö ÈöÞóæúáöåö: ÚóíúäÇð íóÔúÑóÈõ ÈöåóÇ ÇáúãõÞóÑøóÈõæäó¡ Ãóíú ÍóÇáõ ßóæúäö ÇáÊøóÓúäöíãö ÚíäÇ íÔÑÈ ãöäúåóÇ ÇáúãõÞóÑøóÈõæäó.
æÇáúãõÞóÑøóÈõæäó: åõãõ ÇáúÃóÈúÑóÇÑõ¡ Ãóíú ÝóÇáÔøóÇÑöÈõæäó ãöäú åóÐóÇ ÇáúãóÇÁö ãõÞóÑøóÈõæäó.
æóÈóÇÁõ íóÔúÑóÈõ ÈöåóÇ ÅöãøóÇ ÓóÈóÈöíøóÉñ¡ æóÚõÏøöíó ÝöÚúáõ íóÔúÑóÈõ Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúÚóíúäö ÈöÊóÖúãöíäö íóÔúÑóÈõ ãóÚúäóì: íóãúÒõÌõ¡ áöÞóæúáöåö: æóãöÒÇÌõåõ ãöäú ÊóÓúäöíãò Ãóíú íóãúÒõÌõæäó ÇáÑøóÍöíÞó ÈöÇáÊøóÓúäöíãö. æóÅöãøóÇ ÈóÇÁõ ÇáúãõáóÇÈóÓóÉö æóÝöÚúáõ íóÔúÑóÈõ ãõÚóÏøðì Åöáóì ãóÝúÚõæáò ãóÍúÐõæÝò æóåõæó ÇáÑøóÍöíÞõ¡ Ãóíú íóÔúÑóÈõæäó ÇáÑøóÍöíÞó ãõáóÇÈöÓöíäó áöáúÚóíúäö¡ Ãóíú ãõÍöíØöíäó ÈöåóÇ æóÌóÇáöÓöíäó ÍóæúáóåóÇ. Ãóæö ÇáúÈóÇÁõ ÈöãóÚúäóì (ãöäó) ÇáÊøóÈúÚöíÖöíøóÉö æóÞóÏú ÚóÏøóåõ ÇáúÃóÕúãóÚöíøõ æóÇáúÝóÇÑöÓöíøõ æóÇÈúäõ ÞõÊóíúÈóÉó æóÇÈúäõ ãóÇáößò Ýöí ãóÚóÇäöí ÇáúÈóÇÁö¡ æóíõäúÓóÈõ Åöáóì ÇáúßõæÝöíøöíäó.
æóÇÓúÊóÔúåóÏõæÇ áóåõ ÈöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóáóíúÓó Ðóáößó ÈöÈóíøöäò ÝóÅöäøó ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáó ÇáúÚóÑóÈöíøó íóßúËõÑõ Ýöíåö ÊóÚúÏöíóÉõ ÝöÚúáö ÇáÔøõÑúÈö ÈöÇáúÈóÇÁö Ïõæäó (ãöäú) ¡ æóáóÚóáøóåõãú ÃóÑóÇÏõæÇ Èöåö ãóÚúäóì ÇáúãõáóÇÈóÓóÉö¡ Ãóæú ßóÇäóÊö ÇáúÈóÇÁõ ÒóÇÆöÏóÉð ßóÞóæúáö ÃóÈöí ÐõÄóíúÈò íóÕöÝõ ÇáÓøóÍóÇÈó:
ÔóÑöÈúäó ÈöãóÇÁö ÇáúÈóÍúÑö Ëõãøó ÊóÑóÝøóÚóÊú ... ãóÊóì áõÌóÌò ÎõÖúÑò áóåõäøó äÆíÌ(30/208)
Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÃóÌúÑóãõæÇ ßóÇäõæÇ ãöäó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ íóÖúÍóßõæäó (29) æóÅöÐóÇ ãóÑøõæÇ Èöåöãú íóÊóÛóÇãóÒõæäó (30) æóÅöÐóÇ ÇäúÞóáóÈõæÇ Åöáóì Ãóåúáöåöãõ ÇäúÞóáóÈõæÇ Ýóßöåöíäó (31) æóÅöÐóÇ ÑóÃóæúåõãú ÞóÇáõæÇ Åöäøó åóÄõáóÇÁö áóÖóÇáøõæäó (32) æóãóÇ ÃõÑúÓöáõæÇ Úóáóíúåöãú ÍóÇÝöÙöíäó (33) ÝóÇáúíóæúãó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ãöäó ÇáúßõÝøóÇÑö íóÖúÍóßõæäó (34) Úóáóì ÇáúÃóÑóÇÆößö íóäúÙõÑõæäó (35)
[ÓõæÑóÉ ÇáãØÝÝíä (83) : ÇáúÂíóÇÊ 29 Åöáóì 35]
Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÃóÌúÑóãõæÇ ßÇäõæÇ ãöäó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ íóÖúÍóßõæäó (29) æóÅöÐÇ ãóÑøõæÇ Èöåöãú íóÊóÛÇãóÒõæäó (30) æóÅöÐóÇ ÇäúÞóáóÈõæÇ Åöáì Ãóåúáöåöãõ ÇäúÞóáóÈõæÇ Ýóßöåöíäó (31) æóÅöÐÇ ÑóÃóæúåõãú ÞÇáõæÇ Åöäøó åÄõáÇÁö áóÖÇáøõæäó (32) æóãÇ ÃõÑúÓöáõæÇ Úóáóíúåöãú ÍÇÝöÙöíäó (33)
ÝóÇáúíóæúãó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ãöäó ÇáúßõÝøóÇÑö íóÖúÍóßõæäó (34) Úóáóì ÇáúÃóÑÇÆößö íóäúÙõÑõæäó (35)
åóÐöå ãöäú ÌõãúáóÉö ÇáúÞóæúáö ÇáøóÐöí íõÞóÇáõ íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö áöáúÝõÌøóÇÑö ÇáúãóÍúßöíøö ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ëõãøó íõÞÇáõ åÐóÇ ÇáøóÐöí ßõäúÊõãú Èöåö ÊõßóÐøöÈõæäó [ÇáãØÝÝíä: 17] áöÃóäøóåõ ãõÑúÊóÈöØñ ÈöÞóæúáöåö Ýöí ÂÎöÑöåö: ÝóÇáúíóæúãó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ãöäó ÇáúßõÝøóÇÑö íóÖúÍóßõæäó ÅöÐú íÊóÚóíøóä Ãóä íßæä Þóæúáå: ÝóÇáúíóæúãó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ãöäó ÇáúßõÝøóÇÑö íóÖúÍóßõæäó ÍößóÇíóÉó ßóáóÇã íÕÏÑ Ýöí íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö¡ ÅöÐú ÊóÚúÑöíÝõ «Çáúíóæúãö» ÈöÇááøóÇãö æóäóÕúÈõåõ Úóáóì ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö íóÞúÊóÖöíóÇäö Ãóäøóåõ íóæúãñ ÍóÇÖöÑñ ãõæóÞøóÊñ Èöåö ÇáúÝöÚúáõ ÇáúãõÊóÚóáøöÞõ åõæó Èöåö¡ æóãóÚúáõæãñ Ãóäøó Çáúíóæúãó ÇáøóÐöí íóÖúÍóßõ Ýöíåö ÇáúãõÄúãöäõæäó ãöäó ÇáúßõÝøóÇÑö æóåõãú Úóáóì ÇáúÃóÑóÇÆößö åõæó íóæúãñ ÍóÇÖöÑñ Íöíäó äõÒõæáö åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö æóÓóíóÃúÊöí ãóÒöíÏõ ÅöíÖóÇÍò áöåóÐóÇ æóáöÃóäøó Þóæúáóåõ: ßÇäõæÇ ãöäó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ íóÖúÍóßõæäó ÙóÇåöÑñ Ýöí Ãóäøóåõ ÍößóÇíóÉõ ßóæúäò ãóÖóì¡ æóßóÐóáößó ãóÚúØõæÝóÇÊõåõ ãöäú Þóæúáöåö: «æóÅöÐóÇ ãóÑøõæÇ¡ æóÅöÐóÇ ÇäúÞóáóÈõæÇ¡ æóÅöÐóÇ ÑóÃóæúåõãú» ÝóÏóáøó ÇáÓøöíóÇÞõ Úóáóì Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãó
ÍößóÇíóÉõ Þóæúáò íõäóÇÏöí Èöåö íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ãöäú ÍóÖúÑóÉö ÇáúÞõÏÓ Úáì ÑõÄõæÓ ÇáúÃóÔúåóÇÏö.
ÝóÅöÐóÇ ÌóÑóíúÊó Úóáóì ËóÇäöí ÇáúæóÌúåóíúäö ÇáúãõÊóÞóÏøöãóíúäö Ýöí ãóæúÞöÚö Ìõãóáò ßóáøóÇ Åöäøó ßöÊÇÈó ÇáúÃóÈúÑÇÑö áóÝöí Úöáøöíøöíäó [ÇáãØÝÝíä: 18] ÇáúÂíóÇÊö¡ ãöäú ÃóäøóåóÇ ãóÍúßöíøóÉñ ÈöÇáúÞóæúáö ÇáúæóÇÞöÚö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ëõãøó íõÞÇáõ åÐóÇ ÇáøóÐöí ßõäúÊõãú Èöåö ÊõßóÐøöÈõæäó [ÇáãØÝÝíä: 17] Åöáóì åõäóÇ ÝóåóÐöåö ãõÊøóÕöáóÉñ ÈöåóÇ. æóÇáÊøóÚúÈöíÑõ Úóäúåõãú ÈöÇáøóÐöíäó ÃóÌúÑóãõæÇ ÅöÙúåóÇÑñ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáöÇáúÊöÝóÇÊö ÅöÐú ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö Ãóäú íõÞóÇáó áóåõãú: Åöäøóßõãú ßõäúÊõãú ãöäó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÊóÖúÍóßõæäó¡ æóåóßóÐóÇ Úóáóì ØóÑöíÞö ÇáúÎöØóÇÈö æóÅöäú ÌóÑóíúÊó Úóáóì ÇáúæóÌúåö ÇáúÃóæøóáö ÈöÌóÚúáö Êöáúßó ÇáúÌõãóáö ÇÚúÊöÑóÇÖðÇ¡ ÝóåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ãóÈúÏóÃõ ßóáóÇãò ãõÊøóÕöáò ÈöÞóæúáöåö: Ëõãøó Åöäøóåõãú áóÕÇáõæÇ ÇáúÌóÍöíãö [ÇáãØÝÝíä: 16] æóÇÞöÚñ ãóæúÞöÚó ÈóÏóáö ÇáöÇÔúÊöãóÇáö áöãóÖúãõæäö ÌãáóÉ: Åöäøóåõãú áóÕÇáõæÇ ÇáúÌóÍöíãö [ÇáãØÝÝíä:
16] ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÇ ÌóÇÁó Ýöí ÂÎöÑö åóÐóÇ ãöäú Þóæúáöåö: ÝóÇáúíóæúãó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ãöäó ÇáúßõÝøóÇÑö íóÖúÍóßõæäó ÝóÇáÊøóÚúÈöíÑõ ÈöÇáøóÐöíäó ÃóÌúÑóãõæÇ ÅöÐóäú ÌóÇÑò Úóáóì ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö æóáóíúÓó ÈöÇáúÊöÝóÇÊò.
æóÞóÏö ÇÊøóÖóÍó ÈöãóÇ ÞóÑøóÑúäóÇåõ ÊóäóÇÓõÈõ äóÙúãö åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö ãöäú Þóæúáöåö: ßóáøóÇ Åöäøó ßöÊÇÈó ÇáúÃóÈúÑÇÑö áóÝöí Úöáøöíøöíäó [ÇáãØÝÝíä: 18](30/209)
Åöáóì åõäóÇ ãóÒöíÏó ÇÊøöÖóÇÍò¡ æóÐóáößó ãöãøóÇ ÃóÛúÝóáó ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó ÇáúÚöäóÇíóÉó ÈöÊóæúÖöíÍöåö¡ Óöæóì Ãóäøó ÇÈúäó ÚóØöíøóÉó ÃóæúÑóÏó ßóáöãóÉð ãõÌúãóáóÉð ÝóÞóÇáó: «æóáóãøóÇ ßóÇäóÊö ÇáúÂíóÇÊõ ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉõ ÞóÏú äöíØóÊú Èöíóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö æóÃóäøó Çáúæóíúáó íóæúãóÆöÐò áöáúãõßóÐøöÈöíäó ÓóÇÛó Ãóäú íóÞõæáó: ÝóÇáúíóæúãó Úóáóì ÍößóÇíóÉö ãóÇ íõÞóÇáõ ÇåÜ.
æÅöÐÇ
Ýöí ÇáúãóæóÇÖöÚö ÇáËøóáóÇËóÉö ãõÓúÊóÚúãóáñ áöáÒøóãóÇäö ÇáúãóÇÖöí ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáÇ Úóáóì ÇáøóÐöíäó ÅöÐÇ ãóÇ ÃóÊóæúßó áöÊóÍúãöáóåõãú ÞõáúÊó áóÇ ÃóÌöÏõ ãóÇ ÃóÍúãöáõßõãú Úóáóíúåö ÊóæóáøóæúÇ æóÃóÚúíõäõåõãú ÊóÝöíÖõ ãöäó ÇáÏøóãúÚö ÍóÒóäÇð [ÇáÊøóæúÈóÉ: 92] æóÞóæúáöåö: æóÅöÐÇ ÌÇÁóåõãú ÃóãúÑñ ãöäó ÇáúÃóãúäö Ãóæö ÇáúÎóæúÝö ÃóÐÇÚõæÇ Èöåö [ÇáäøöÓóÇÁ: 83] .
æóÇáúãóÞúÕõæÏ ãä ÐößúÑöåö Ãóäøóåõ ÈóÚúÏó Ãóäú ÐóßóÑó ÍóÇáó ÇáúãõÔúÑößöíäó Úóáóì ÍöÏóÉò¡ æóÐóßóÑó ÍóÇáó ÇáúãõÓúáöãöíäó Úóáóì ÍöÏóÉò¡ ÃóÚúÞóÈó ÈöãóÇ Ýöíåö ÕöÝóÉñ áöÚóÇÞöÈóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ãõÚóÇãóáóÊöåöãú áöáúãõÄúãöäöíäó Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ áöíóÚúáóãõæÇ ÌóÒóÇÁó ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ãóÚðÇ.
æóÅöÕúÏóÇÑõ Ðóáößó ÇáúãóÞóÇáö íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóäúÏöíãö æóÇáÊøóÔúãöíÊö ßóãóÇ ÇÞúÊóÖóÊúåõ ÎõáóÇÕóÊõåõ ãöäú Þóæúáöåö: ÝóÇáúíóæúãó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ãöäó ÇáúßõÝøóÇÑö íóÖúÍóßõæäó Åöáóì ÂÎöÑö ÇáÓøõæÑóÉö.
æóÇáöÇÝúÊöÊóÇÍõ Èö Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÃóÌúÑóãõæÇ ÈöÕõæÑóÉö ÇáúßóáóÇãö ÇáúãõÄóßøóÏö áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúßóáóÇãö æóÐóáößó ßóËöíÑñ Ýöí ÇÝúÊöÊóÇÍö ÇáúßóáóÇãö ÇáúãõÑóÇÏö ÅöÚúáóÇäõåõ áöíóÊóæóÌøóåó ÈöÐóáößó ÇáöÇÝúÊöÊóÇÍö ÌóãöíÚõ ÇáÓøóÇãöÚöíäó Åöáóì ÇÓúÊöãóÇÚöåö áöáúÅöÔúÚóÇÑö ÈöÃóäøóåõ ÎóÈóÑñ ãõåöãøñ. æóÇáúãõÑóÇÏõ Èö ÇáøóÐöíäó ÃóÌúÑóãõæÇ ÇáúãõÔúÑößõæäó ãöäú Ãóåúáö ãóßøóÉó æóÎóÇÕøóÉð ÕóäóÇÏöíÏõåõãú.
æóåõãú ÃóÈõæ Ìóåúáò¡ æóÇáúæóáöíÏõ Èúäõ ÇáúãõÛöíÑóÉö¡ æóÚõÞúÈóÉõ Èúäõ ÃóÈöí ãõÚóíúØò¡ æóÇáúÚóÇÕõ Èúäõ æóÇÆöáò¡ æóÇáúÃóÓúæóÏõ Èúäõ ÚóÈúÏö íóÛõæËó¡ æóÇáúÚóÇÕõ Èúäõ åöÔóÇãò¡ æóÇáäøóÖúÑõ Èúäõ ÇáúÍóÇÑöËö¡ ßóÇäõæÇ íóÖúÍóßõæäó ãöäú ÚóãøóÇÑö Èúäö íóÇÓöÑò¡ æóÎöÈóÇÈö Èúäö ÇáúÃóÑóÊøö¡ æóÈöáóÇáò¡ æóÕõåóíúÈò¡ æóíóÓúÊóåúÒöÆõæäó Èöåöãú.
æóÚóÈøóÑó ÈöÇáúãóæúÕõæáö æóåóÐöåö ÇáÕøöáóÉö: ÇáøóÐöíäó ÃóÌúÑóãõæÇ áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóä ãóÇ ÃÎÈÑ Èöåö Úóäúåõãú åõæó ÅöÌúÑóÇãñ¡ æóáöíóÙúåóÑó ãóæúÞöÚõ Þóæúáöåö: åóáú ËõæøöÈó ÇáúßõÝøóÇÑõ ãóÇ ßÇäõæÇ íóÝúÚóáõæäó [ÇáãØÝÝíä: 36] .
æóÇáúÅöÌúÑóÇãõ: ÇÑúÊößóÇÈõ ÇáúÌõÑúãö æóåõæó ÇáúÅöËúãõ ÇáúÚóÙöíãõ¡ æóÃóÚúÙöãú ÈÇáÅÌÑÇã ÇáúßÝúÑ æóíõÄÐä ÊóÑúßöíÈõ «ßóÇäõæÇ íóÖúÍóßõæäó» ÈöÃóäøó Ðóáößó ÕöÝóÉñ ãõáóÇÒöãóÉñ áóåõãú Ýöí ÇáúãóÇÖöí¡ æóÕóæúÛõ íóÖúÍóßõæäó ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÖóÇÑöÚö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÊóßóÑøõÑö Ðóáößó ãöäúåõãú æóÃóäøóåõ ÏóíúÏóäñ áóåõãú.(30/210)
æóÊóÚúÏöíóÉõ ÝöÚúáö íóÖúÍóßõæäó Åöáóì ÇáúÈóÇÚöËö Úóáóì ÇáÖøóÍößö ÈöÍóÑúÝö ãöäó åõæó ÇáúÛóÇáöÈõ Ýöí ÊóÚúÏöíóÉö ÃóÝúÚóÇáö åóÐöåö ÇáúãóÇÏøóÉö Úóáóì Ãóäøó (ãöäö) ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ ÊõÔóÈøöåõ ÇáúÍóÇáóÉó ÇáøóÊöí ÊóÈúÚóËõ Úóáóì ÇáÖøóÍößö ÈöãóßóÇäò íóÕúÏõÑõ Úóäúåõ ÇáÖøóÍößõ¡ æóãöËúáõåõ ÃóÝúÚóÇáõ: ÓóÎöÑó ãöäúåõ¡ æóÚóÌöÈó ãöäúåõ.
æóãóÚúäóì íóÖúÍóßõæäó ãöäúåõãú: íóÖúÍóßõæäó ãöäú ÍóÇáöåöãú ÝóßóÇäó ÇáúãõÔúÑßõæäó áÈØÑåã íåÒÃææä ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó æóãõÚúÙóãõåõãú ÖöÚóÇÝõ Ãóåúáö ãóßøóÉó ÝóíóÖúÍóßõæäó ãöäúåõãú¡ æóÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøó åóÐóÇ íóÍúÕõáõ Ýöí äóæóÇÏöíåöãú Íöíäó íóÊóÍóÏøóËõæäó ÈöÍóÇáöåöãú ÈöÎöáóÇÝö Þóæúáöåö: æóÅöÐÇ ãóÑøõæÇ Èöåöãú íóÊóÛÇãóÒõæäó
æóÇÚúáóãú Ãóäøóåõ ÅöÐóÇ ßóÇäó ÓóÈóÈõ ÇáÖøóÍößö ÍóÇáóÉð ÎóÇÕøóÉð ãöäú ÃóÍúæóÇáò ßóÇäó ÇáúãóÌúÑõæÑ ÇÓúã Êöáúßó ÇáúÍóÇáóÉö äóÍúæó: ÝóÊóÈóÓøóãó ÖÇÍößÇð ãöäú ÞóæúáöåÇ [Çáäøóãúá: 19] æóÅöÐóÇ ßóÇäó ãóÌúãõæÚõ åóíúÆóÉö ÇáÔøóíúÁö ßóÇäó ÇáúãóÌúÑõæÑõ ÇÓúãó ÇáÐøóÇÊö ÕóÇÍöÈóÉö ÇáúÃóÍúæóÇáö áöÃóäøó ÇÓúãó ÇáÐøóÇÊö ÃóÌúãóÚõ áöáúãóÚúÑõæÝö ãöäú ÃóÍúæóÇáöåóÇ äóÍúæó:
æóßõäúÊõãú ãöäúåõãú ÊóÖúÍóßõæäó [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 110] . æóÞóæúáö ÚóÈúÏö íóÛõæËó ÇáúÍóÇÑöËö:
æóÊóÖúÍóßõ ãöäøöí ÔóíúÎóÉñ ÚóÈúÔóãöíøóÉñ ... ßóÃóä áã ÊÑì ÞóÈúáöí ÃóÓöíÑðÇ íóãóÇäöíøðÇ
æóÇáÊøóÛóÇãõÒõ: ÊóÝóÇÚõáñ ãöäó ÇáúÛóãúÒö æóíõØúáóÞõ Úóáóì ÌóÓøö ÇáÔøóíúÁö ÈöÇáúíóÏö ÌóÓøðÇ ãóßöíäðÇ¡ æóãöäúåõ ÛóãúÒõ ÇáúÞóäóÇÉö áöÊóÞúæöíãöåóÇ æóÅöÒóÇáóÉõ ßõÚõæÈöåóÇ.
æóÝöí ÍóÏöíËö ÚóÇÆöÔóÉó: «áóÞóÏú ÑóÃóíúÊõäöí æóÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íõÕóáøöí æóÃóäóÇ ãõÖúØóÌöÚóÉñ Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ÇáúÞöÈúáóÉö ÝóÅöÐóÇ ÃóÑóÇÏó Ãóäú íóÓúÌõÏó ÛóãúÒó ÑöÌúáöí ÝóÞóÈóÖúÊõåõãóÇ»
. æóíõØúáóÞõ ÇáúÛóãúÒõ Úóáóì ÊóÍúÑöíßö ÇáØøóÑúÝö áöÞóÕúÏö ÊóäúÈöíåö ÇáäøóÇÙöÑö áöãóÇ ÚóÓóì Ãóäú íóÝõæÊóåõ ÇáäøóÙóÑõ Åöáóíúåö ãöäú ÃóÍúæóÇáò Ýöí ÇáúãóÞóÇãö æóßöáóÇ ÇáúÅöØúáóÇÞóíúäö íóÕöÍøõ Íóãúáõ ÇáúãóÚúäóì Ýöí ÇáúÂíóÉö Úóáóíúåö.
æóÖóãöíÑõ ãóÑøõæÇ
íóÌõæÒõ Ãóäú íóÚõæÏó Åöáóì ÇáøóÐöíäó ÃóÌúÑóãõæÇ Ýóíóßõæäõ ÖóãöíÑõ Èöåöãú
ÚóÇÆöÏðÇ Åöáóì
ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ¡ æóíóÌõæÒõ ÇáúÚóßúÓõ¡ æóÃóãøóÇ ÖóãöíÑõ íóÊóÛÇãóÒõæäó
ÝóãõÊóãóÍøöÖñ áöáúÚóæúÏö Åöáóì ÇáøóÐöíäó ÃóÌúÑóãõæÇ æóÇáúãóÚúäóì: æóÅöÐóÇ ãóÑøó ÇáúãõÄúãöäõæäó ÈöÇáøóÐöíäó ÃóÌúÑóãõæÇ æóåõãú Ýöí ãóÌóÇáöÓöåöãú íóÊóÛóÇãóÒõ ÇáúãõÌúÑöãõæäó Íöíäó ãõÑõæÑö ÇáúãõÄúãöäöíäó Ãóæú æóÅöÐóÇ ãóÑøó ÇáøóÐöíäó ÃóÌúÑóãõæÇ ÈöÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóåõãú Ýöí Úóãóáöåöãú æóÝöí ÚõÓúÑö ÍóÇáöåöãú íóÊóÛóÇãóÒõ ÇáúãõÌúÑöãõæäó Íöíäó ãõÑõæÑöåöãú¡ æóÅöäøóãóÇ íóÊóÛóÇãóÒõæäó ãöäú Ïõæäö ÅöÚúáóÇäö ÇáÓøõÎúÑöíóÉö Èöåöãõ ÇÊøöÞóÇÁð áóÊóØóÇæõáö ÇáúãõÄúãöäöíäó Úóáóíúåöãú ÈöÇáÓøóÈøö áöÃóäøó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÞóÏú ßóÇäõæÇ ßóËöíÑðÇ ÈöãóßøóÉó Íöíäó äõÒõæáö(30/211)
åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö¡ ÝóßóÇäó åóÐóÇ ÏóÃúÈõ ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ãõÚóÇãóáóÊöåöãú æóåõæó ÇáøóÐöí íõÞóÑøóÚõæäó Èöåö íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö.
æóÇáöÇäúÞöáóÇÈõ: ÇáÑøõÌõæÚõ Åöáóì ÇáúãóæúÖöÚö ÇáøóÐöí ÌöíÁó ãöäúåõ. íõÞóÇáõ: ÇäúÞóáóÈó ÇáúãõÓóÇÝöÑõ Åöáóì Ãóåúáöåö æóÝöí ÏõÚóÇÁö ÇáÓøóÝóÑö: «ÃóÚõæÐõ Èößó ãöäú ßóÂÈóÉö ÇáúãõäúÞóáóÈö» . æóÃóÕúáõåõ ãõÓúÊóÚóÇÑñ ãóäú ÞóáúÈö ÇáËøóæúÈö¡ ÅöÐóÇ ÕóÑóÝóåõ ãä æóÌå Åöáóì æóÌúåò ÂÎóÑó¡ íõÞóÇáõ: ÞóáóÈó ÇáÔøóíúÁó¡ ÅöÐóÇ ÃóÑúÌóÚóåõ.
æóÃóåúáõ ÇáÑøóÌõáö: ÒóæúÌõåõ æóÃóÈúäóÇÄõåõ¡ æóÐõßöÑó ÇáúÃóåúáõ åõäóÇ áöÃóäøóåõãú íóäúÈóÓöØõ Åöáóíúåöãú ÈöÇáúÍóÏöíËö ÝóáöÐóáößó Þöíáó: Åöáì Ãóåúáöåöãõ Ïõæäó: Åöáóì ÈõíõæÊöåöãú.
æóÇáúãóÚúäóì: æóÅöÐóÇ ÑóÌóÚó ÇáøóÐöíäó ÃóÌúÑóãõæÇ Åöáóì ÈõíõæÊöåöãú æóÎóáóÕõæÇ ãóÚó Ãóåúáöåöãú ÊóÍóÏøóËõæÇ ÃóÍóÇÏöíËó ÇáúÝõßóÇåóÉö ãóÚóåõãú ÈöÐößúÑö ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÐóãøöåöãú.
æóÊóßúÑöíÑõ ÝöÚúáö: ÇäúÞóáóÈõæÇ ÈöÞóæúáöåö: ÇäúÞóáóÈõæÇ Ýóßöåöíäó ãöäó ÇáäøóÓúÌö ÇáúÌóÒúáö Ýöí ÇáúßóáóÇãö ßóÇäó íóßúÝöí Ãóäú íóÞõæáó: æóÅöÐóÇ ÇäúÞóáóÈõæÇ Åöáóì Ãóåúáöåöãú ÝóßöåõæÇ¡ Ãóæú ÅöÐÇ ÇäúÞóáóÈõæÇ Åöáóì Ãóåúáöåöãú ßóÇäõæÇ ÝóÇßöåöíäó.
æóÐóáößó áöãóÇ Ýöí ÅöÚóÇÏóÉö ÇáúÝöÚúáö ãöäú ÒöíóÇÏóÉö ÊóÞúÑöíÑö ãóÚúäóÇåõ Ýöí Ðöåúäö ÇáÓøóÇãöÚö áöÃóäøóåõ ãöãøóÇ íóäúÈóÛöí ÇáöÇÚúÊöäóÇÁõ Èöåö¡ æóáöÒöíóÇÏóÉö ÊóÞúÑöíÑö ãóÇ Ýöí ÇáúÝöÚúáö ãöäú ÅöÝóÇÏóÉö ÇáÊøóÌóÏøõÏö ÍóÊøóì íóßõæäó Ýöíåö ÇÓúÊöÍúÖóÇÑõ ÇáúÍóÇáóÉö. ÞóÇáó ÇÈúäõ Ìöäøöí Ýöí ßöÊóÇÈö «ÇáÊøóäúÈöíåö Úóáóì ÅöÚúÑóÇÈö ÇáúÍóãóÇÓóÉö» ÚöäúÏó Þóæúáö ÇáúÃóÍúæóÕö:
ÝóÅöÐóÇ ÊóÒõæáõ Úóäú ãõÊóÎóãøöØò ... ÊõÎúÔóì ÈóæóÇÏöÑõåõ Úóáóì ÇáúÃóÞúÑóÇäö
ãõÍóÇáñ Ãóäú ÊóÞõæáó ÅöÐóÇ ÞõãúÊõ ÞõãúÊõ æóÅöÐóÇ ÃóÞúÚõÏõ ÃóÞúÚõÏõ áöÃóäøóåõ áóíúÓó Ýöí ÇáËøóÇäöí ÛóíúÑõ ãóÇ Ýöí ÇáúÃóæøóáö¡ Ãóíú ÝóáóÇ íóÓúÊóÞöíãõ ÌóÚúáõ ÇáËøóÇäöí ÌóæóÇÈðÇ áöáúÃóæøóáö. æóÅöäøóãóÇ ÌóÇÒó Ãóäú íóÞõæáó ÝóÅöÐóÇ ÊóÒõæáõ ÊóÒõæáõ áöãóÇ ÇÊøóÕóáó ÈöÇáúÝöÚúáö ÇáËøóÇäöí ãöäú ÍÑÝ ÇáúÌóÑø ÇáãÝÇÏÉ ãöäúåõ ÇáúÝóÇÆöÏóÉõ ãËáå Þóæúáõ Çááøóåö ÊóÚóÇáóì: åÄõáÇÁö ÇáøóÐöíäó ÃóÛúæóíúäÇ ÃóÛúæóíúäÇåõãú ßóãÇ ÛóæóíúäÇ [ÇáúÞóÕóÕ: 63] æóáóæú ÞóÇáó: åóÄõáóÇÁö ÇáøóÐöíäó ÃóÛúæóíúäóÇ ÃóÛúæóíúäóÇåõãú áóãú íõÝöÏö ÇáúÞóæúáõ ÔóíúÆðÇ áöÃóäøóåõ ßóÞóæúáößó ÇáøóÐöí ÖóÑóÈúÊõåõ ÖóÑóÈúÊõåõ æóÇáøóÊöí ÃóßúÑóãúÊõåóÇ ÃóßúÑóãúÊõåóÇ æóáóßöäú áóãøóÇ ÇÊøóÕóáó
Èö ÃóÛúæóíúäÇåõãú ÇáËøóÇäöíóÉö Þóæúáõåõ: ßóãÇ ÛóæóíúäÇ ÃóÝóÇÏó ÇáúßóáóÇã ßóÞóæúáöß ÇáøóÐöí ÖóÑóÈúÊõåõ ÖóÑóÈúÊõåõ áöÃóäøóåõ ÌóÇåöáñ. æóÞóÏú ßóÇäó ÃóÈõæ Úóáöíøò ÇãúÊóäóÚó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãöãøóÇ ÃóÎóÐúäóÇåõ ÛóíúÑó Ãóäøó ÇáúÃóãúÑó ÝöíåóÇ ÚöäúÏöí Úóáóì ãóÇ ÚóÑøóÝúÊõßó ÇåÜ.
æóÞóÏú ãóÖóì Ðóáößó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÞóÕóÕö æóÝöí ÓõæÑóÉö ÇáúÝõÑúÞóÇäö.(30/212)
æóÝóÇßöåöíäó ÇÓúãõ ÝóÇÚöáö ÝóÇßóåó¡ æóåõæó ãöäú Ýóßöåö ãöäú ÈóÇÈö ÝóÑöÍó ÅöÐóÇ ãóÒóÍó æóÊóÍóÏøóËó ÝóÃóÖúÍóßó¡ æóÇáúãÚúäóì: ÝÇßåíä ÈÇáÊÍÏË Úóäö ÇáúãõÄúãöäöíäó¡ ÝóÍõÐöÝó ãõÊóÚóáøöÞõ ÝóÇßöåöíäó áöáúÚöáúãö ÈöÃóäøóåõ ãöäú ÞóÈöíáö ãõÊóÚóáøöÞóÇÊö ÇáúÃóÝúÚóÇáö ÇáúãóÐúßõæÑóÉö ãóÚóåõ.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ: ÝóÇßöåöíäó ÈöÕöíÛóÉ ÇáúÝóÇÚöá. æÞÑÃå ÍóÝúÕñ Úóäú ÚóÇÕöãò æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò «Ýóßöåöíäó» ÈöÏõæäö ÃóáöÝò ÈóÚúÏö ÇáúÝóÇÁö Úóáóì Ãóäøóåõ ÌóãúÚõ Ýóßöåó¡ æóåõæó ÕöÝóÉñ ãõÔóÈøóåóÉñ æóåõãóÇ ÈöãóÚúäðì æóÇÍöÏò ãöËúáó ÝóÇÑöÍò æóÝóÑÍ. æóÞóÇáó ÇáúÝóÑøóÇÁõ: åõãóÇ áõÛóÊóÇäö.
æóÌõãúáóÉõ: æóÅöÐÇ ÑóÃóæúåõãú ÞÇáõæÇ Åöäøó åÄõáÇÁö áóÖÇáøõæäó ÍóßóÊú ãóÇ íóÞõæáõåõ ÇáøóÐöíäó ÃóÌúÑóãõæÇ Ýöí ÇáúãõÄúãöäöíäó ÅöÐóÇ ÔóÇåóÏõæåõãú Ãóíú íóÌúãóÚõæäó Èóíúäó ÇáúÃóÐóì ÈöÇáúÅöÔóÇÑóÇÊö æóÈöÇáúåóíúÆóÉö æóÈöÓõæÁö ÇáúÞóæúáö Ýöí ÛóíúÈóÊöåöãú æóÓõæÁö ÇáúÞóæúáö ÅöÚúáóÇäðÇ Èöåö Úóáóì ãóÓóÇãöÚö ÇáúãõÄúãöäöíäó áóÚóáøóåõãú íóÑúÌöÚõæäó Úóäö ÇáúÅöÓúáóÇãö Åöáóì ÇáúßõÝúÑö¡ Ãóãú ßóÇäó ÞóæúáðÇ íóÞõæáõåõ ÈóÚúÖõåõãú áöÈóÚúÖò ÅöÐóÇ ÑóÃóæõÇ ÇáúãõÄúãöäöíäó ßóãóÇ íóÝúßóåõæäó ÈöÇáúÍóÏöíËö Úóäö ÇáúãõÄúãöäöíäó Ýöí ÎóáóæóÇÊöåöãú¡ æóÈöÐóáößó ÃóíúÖðÇ ÝóÇÑóÞó ãóÖúãõæäõ åóÐöå ÇáúÌõãúáóÉ ãóÖúãõæä ÇáúÌõãóáö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ ãóÚó ãóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ãöäú Úõãõæãö ÃóÍúæóÇáö ÑõÄúíóÊöåöãú ÓóæóÇÁñ ßóÇäóÊú Ýöí ÍóÇáö ÇáúãõÑõæÑö Èöåöãú Ãóæú ãõÔóÇåóÏóÉð Ýöí ãóÞóÑøöåöãú.
æóãõÑóÇÏõåõãú ÈöÇáÖøóáóÇáö: ÝóÓóÇÏõ ÇáÑøóÃúíö. áöÃóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó áóÇ íóÚúÑöÝõæäó ÇáÖøóáóÇáó ÇáÔøóÑúÚöíøó¡ Ãóí åóÄõáóÇÁö ÓíÆæÇ ÇáÑøóÃúíö ÅöÐö ÇÊøóÈóÚõæÇ ÇáúÅöÓúáóÇãó æóÇäúÓóáóÎõæÇ Úóäú Þóæúãöåöãú¡ æóÝóÑøóØõæÇ Ýöí äóÚöíãö ÇáúÍóíóÇÉö ØóãóÚðÇ Ýöí äóÚöíãò ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö æóÃóÞúÈóáõæÇ Úóáóì ÇáÕøóáóÇÉö æóÇáÊøóÎóáøõÞö ÈöÇáúÃóÎúáóÇÞö ÇáøóÊöí íóÑóÇåóÇ ÇáúãõÔúÑößõæäó ÃóæúåóÇãðÇ æóÚóäóÊóÇ áöÃóäøóåõãú ÈöãóÚúÒöáò Úóäú ãóÞúÏöÑóÉö ÞóÏúÑö ÇáúßóãóÇáö ÇáäøóÝúÓóÇäöíøö æóãóÇ åóãøóåõãú ÅöáøóÇ ÇáÊøóáóÐøõÐó ÇáúÌõËúãóÇäöíøó.
æóßóáöãóÉõ ÅöÐÇ
Ýöí ßõáøö ÌãáóÉ ãä ÇáúÌãá ÇáËøóáóÇË ÙÑÝ ãÊÚáøÞ ÈöÇáúÝöÚúáö ÇáãæóÇáöí áóåõ Ýöí ßá ÌõãúáóÉò.
æóáóãú íõÚóÑøöÌú ÃóÍóÏñ ãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Úóáóì ÈóíóÇäö ãõÝóÇÏö ÌõãúáóÉö: æóÅöÐÇ ÑóÃóæúåõãú ÞÇáõæÇ Åöäøó åÄõáÇÁö áóÖÇáøõæäó ãóÚó ãóÇ ÞóÈúáóåóÇ. æóÞóÇáó ÇáúãóåóÇíöãöíøõ Ýöí «ÊÈÕÑÉ ÇáÑÍãÇä» : «æóÅöÐóÇ ÑóÃóæúåõãú íõÄúËöÑõæäó ÇáúßóãóÇáóÇÊö ÇáúÍóÞöíÞöíøóÉó Úóáóì ÇáúÍöÓøöíøóÉö» ÝóÞóÏøóÑó ãóÝúÚõæáðÇ ãóÍúÐõæÝðÇ áöÝöÚúáö ÑóÃóæúåõãú áöÅöÈúÏóÇÁö ÇáúãõÛóÇíóÑóÉö Èóíúäó ãóÖúãõæäö åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö æóãóÖúãõæäö ÇáúÌõãóáö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ æóÞóÏú ÚóáöãúÊó ÚóÏóãó ÇáöÇÍúÊöíóÇÌö Åöáóíúåö æóáóÞóÏú ÃóÍúÓóäó
Ýöí ÇáÊøóäúÈöíåö Úóáóíúåö.(30/213)
æóÊóÃúßöíÏõ ÇáúÎóÈóÑö ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóÃúßöíÏö æóáóÇãö ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö áöÞóÕúÏö ÊóÍúÞöíÞö ÇáúÎóÈóÑö.
æóÌõãúáóÉõ: æóãÇ ÃõÑúÓöáõæÇ Úóáóíúåöãú ÍÇÝöÙöíäó Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö Ãóíú íóáúãöÒõæåõãú ÈöÇáÖøóáóÇáö Ýöí ÍóÇáö Ãóäøóåõãú áóãú íõÑúÓöáúåõãú ãõÑúÓóáñ áöíóßõæäõæÇ ãõæóßøóáöíäó ÈöÃóÚúãóÇáöåöãú ÝóÏóáøó Úóáóì Ãóäøó ÍóÇáóåõãú ßóÍóÇáö ÇáúãõÑúÓóáö æóáöÐóáößó äõÝöíó Ãóäú íóßõæäõæÇ ÃõÑúÓöáõæÇ ÍóÇÝöÙöíäó Úóáóíúåöãú ÝóÅöäøó ÔöÏøóÉó ÇáúÍöÑúÕö Úóáóì Ãóäú íóÞõæáõæÇ: Åöäøó åóÄõáóÇÁö áóÖóÇáøõæäó¡ ßõáøóãóÇ ÑóÃóæúåõãú íõÔúÈöåõ ÍóÇáó ÇáúãõÑúÓóáö áöíóÊóÊóÈøóÚó ÃóÍúæóÇáó ÃóÍóÏò æóãöäú ÔóÃúäö ÇáÑøóÓõæáö ÇáúÍöÑúÕõ Úóáóì ÇáÊøóÈúáöíÛö.
æóÇáúÎóÈóÑõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóåóßøõãö ÈöÇáúãõÔúÑößöíäó¡ Ãóíú áóãú íóßõæäõæÇ ãõÞóíøóÖöíäó áöáÑøöÞóÇÈóÉö Úóáóíúåöãú æÇáÇÚÊäÇÁ ÈÕáÇÍåã.
æóÇáúÎóÈóÑ ãõÓúÊóÚúãá Ýöí ÇáÊåßã ÈÇáãÔÑßíä¡ Ãóí áã íóßõæäõæÇ ãÞíøÖíä ááÑÞÇÈÉ Úóáóíúåöã æóÇáöÇÚúÊöäóÇÁö ÈöÕóáóÇÍöåöãú.
ÝóãóÚúäóì ÇáúÍöÝúÙö åõäóÇ ÇáÑøöÞóÇÈóÉõ æóáöÐóáößó ÚõÏøöíó ÈöÍóÑúÝö (Úóáóì) áöíóÊóÓóáøóØó ÇáäøóÝúíõ Úóáóì ÇáúÅöÑúÓóÇáö æóÇáúÍöÝúÙö æóãóÚúäóì ÇáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö ÇáúãóÌóÇÒöíøö ÇáøóÐöí ÃóÝóÇÏóåõ ÍóÑúÝõ (Úóáóì) ÝóíóäúÊóÝöí ÍóÇáõåõãõ ÇáúãõãóËøóáõ.
æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúãóÌúÑõæÑ Úáì ãÊÚáøÞå áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöãõÝóÇÏö ÍóÑúÝö ÇáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö æóÈöãóÌúÑõæÑöåö ãóÚó ÇáÑøöÚóÇíóÉö Úóáóì ÇáúÝóÇÕöáóÉö.
æóÃóÝóÇÏóÊú ÝóÇÁõ ÇáÓøóÈóÈöíøóÉö Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÇáúíóæúãó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ãöäó ÇáúßõÝøóÇÑö íóÖúÍóßõæäó¡ Ãóäøó ÇÓúÊöåúÒóÇÁóåõãú ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ßóÇäó ÓóÈóÈðÇ Ýöí ÌóÒóÇÆöåõãú ÈöãóÇ åõæó ãöäú äóæúÚöåö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÅöÐú ÌóÚóáó Çááøóåõ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ íóÖúÍóßõæäó ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÝóßóÇäó ÌóÒóÇÁð æöÝóÇÞðÇ.
æóÊóÞúÏöíãõ «Çáúíóæúãö» Úóáóì íóÖúÍóßõæäó áöáöÇåúÊöãóÇãö Èöåö áöÃóäøóåõ íóæúãõ ÇáúÌóÒóÇÁö ÇáúÚóÙöíãö ÇáúÃóÈóÏöíøö æóÞóæúáõåõ:
ÝóÇáúíóæúãó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ãöäó ÇáúßõÝøóÇÑö íóÖúÍóßõæäó Ýöí ÇÊøöÕóÇáö äóÙúãöåö ÈöãóÇ ÞóÈúáóåõ ÛõãõæÖñ. æóÓóßóÊó Úóäúåõ ÌóãöíÚõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ÚóÏóÇ ÇÈúäó ÚóØöíøóÉó. Ðóáößó Ãóäøó ÊóÚúÑöíÝó Çáúíóæúãö ÈöÇááøóÇãö ãóÚó ßóæúäöåö ÙóÑúÝðÇ ãóäúÕõæÈðÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäøó Çáúíóæúãó ãõÑóÇÏñ Èöåö íóæúãñ ÍóÇÖöÑñ Ýöí æóÞúÊö äõÒõæáö ÇáúÂíóÉö äóÙöíÑó æóÞúÊö ßóáóÇãö ÇáúãõÊóßóáøöãö ÅöÐóÇ ÞóÇáó: Çáúíóæúãó íóßõæäõ ßóÐóÇ¡ íóÊóÚóíøóäõ Ãóäøóåõ íõÎúÈöÑõ Úóäú íóæúãöåö ÇáúÍóÇÖöÑö¡ ÝóáóíúÓó ÖóÍößõ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ Úóáóì ÇáúßõÝøóÇÑö ÈöÍóÇÕöáò Ýöí æóÞúÊö äõÒõæáö ÇáúÂíóÉö æóÅöäøóãóÇ íóÍúÕõáõ íóæúãó ÇáúÌóÒóÇÁö¡ æóáóÇ íóÓúÊóÞöíãõ ÊóÝúÓöíÑõ Þóæúáöåö: ÝóÇáúíóæúãó ÈöãóÚúäóì: Ýóíóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ íóÖúÍóßõæäó ãöäó ÇáúßõÝøóÇÑö¡ áöÃóäøóåõ áóæú ßóÇäó ßóÐóáößó áóßóÇäó ãõÞúÊóÖóì ÇáäøóÙúãö Ãóäú íõÞóÇáó ÝóíóæúãóÆöÐò ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ãöäó ÇáúßõÝøóÇÑö íóÖúÍóßõæäó. æóÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó ÇÓúÊóÔúÚóÑó ÅöÔúßóÇáóåóÇ ÝóÞóÇáó(30/214)
åóáú ËõæøöÈó ÇáúßõÝøóÇÑõ ãóÇ ßóÇäõæÇ íóÝúÚóáõæäó (36)
:
«æóáóãøóÇ ßóÇäóÊö ÇáúÂíóÇÊõ ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉõ ÞóÏú äöíØóÊú Èöíóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö æóÃóäøó Çáúæóíúáó íóæúãóÆöÐò áöáúãõßóÐøöÈöíäó ÓóÇÛó Ãóäú íóÞõæáó: ÝóÇáúíóæúãó Úóáóì ÍößóÇíóÉö ãóÇ íõÞóÇáõ íóæúãóÆöÐò æóãóÇ íóßõæäõ ÇåÜ.
æóåõæó ÇäúÞöÏóÇÍõ ÒöäóÇÏò íóÍúÊóÇÌõ Ýöí ÊóäóæøõÑöåö Åöáóì ÃóÚúæóÇÏò.
ÝóÅöãøóÇ Ãóäú äóÌúÚóáó ãóÇ ÞóÈúáóåõ ãõÊøóÕöáðÇ ÈöÇáúßóáóÇãö ÇáøóÐöí íõÞóÇáõ áóåõãú íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ÇÈúÊöÏóÇÁð ãöäú Þóæúáöåö: Ëõãøó íõÞÇáõ åÐóÇ ÇáøóÐöí ßõäúÊõãú Èöåö ÊõßóÐøöÈõæäó [ÇáãØÝÝíä: 17] Åöáóì åõäóÇ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó.
æóÅöãøóÇ Ãóäú íõÌúÚóáó Þóæúáõåõ: ÝóÇáúíóæúãó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÅöáóÎú ãóÞõæáõ Þóæúáò ãóÍúÐõæÝò Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ Ýöí ÇáúÂíóÉö ÞóÈúáóåõ: Ëõãøó íõÞÇáõ åÐóÇ ÇáøóÐöí ßõäúÊõãú Èöåö ÊõßóÐøöÈõæäó æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: íõÞóÇá áóåõãõ Çáúíóæúãó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ íóÖúÍóßõæäó ãöäúßõãú.
æóÞõÏøöãó ÇáúãõÓúäóÏõ Åöáóíúåö Úóáóì ÇáúãõÓúäóÏö ÇáúÝöÚúáöíøö Ýöí Þóæúáöåö: ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ãöäó ÇáúßõÝøóÇÑö íóÖúÍóßõæäó Ïõæäó Ãóäú íõÞóÇáó: ÝóÇáúíóæúãó íóÖúÍóßõ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ¡ áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáúÍóÕúÑö æóåõæó ÞóÕúÑñ ÅöÖóÇÝöíøñ Ýöí ãõÞóÇÈóáóÉö Þóæúáöåö: ßÇäõæÇ ãöäó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ íóÖúÍóßõæäó Ãóíú ÒóÇáó ÇÓúÊöåúÒóÇÁõ ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ÝóÇáúíóæúãó ÇáúãõÄúãöäõæäó íóÖúÍóßõæäó ãöäó ÇáúßõÝøóÇÑö Ïõæäó ÇáúÚóßúÓö.
æóÊóÞúÏöíãõ ãöäó ÇáúßõÝøóÇÑö Úóáóì ãõÊóÚóáøöÞöåö æóåõæó íóÖúÍóßõæäó áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúãóÖúÍõæßö ãöäúåõãú ÊóÚúÌöíáðÇ áöÅöÓóÇÁóÊöåöãú ÚöäúÏó ÓóãóÇÚö åóÐóÇ ÇáÊøóÞúÑöíÚö.
æóÞóæúáõåõ: ãöäó ÇáúßõÝøóÇÑö ÅöÙúåóÇÑñ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö¡ ÚõÏöáó Úóäú Ãóäú íõÞóÇáó: ãöäúåõãú íóÖúÍóßõæäó¡ áöãóÇ Ýöí ÇáúæóÕúÝö ÇáúãõÙúåóÑö ãöäó ÇáÐøóãøö áöáúßõÝøóÇÑö.
æóãóÝúÚõæáõ íóäúÙõÑõæäó ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: ãöäó ÇáúßõÝøóÇÑö íóÖúÍóßõæäó ÊóÞúÏöíÑå:
íäÙÑæäåã¡ Ãóíú íõÔóÇåöÏõæäó ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ÇáúÚóÐóÇÈ æÇáÅåÇäÉ.
[36]
[ÓõæÑóÉ ÇáãØÝÝíä (83) : ÂíóÉ 36]
åóáú ËõæøöÈó ÇáúßõÝøóÇÑõ ãóÇ ßÇäõæÇ íóÝúÚóáõæäó (36)
ÝóÐúáóßóÉñ áöãóÇ Íõßöíó ãöäö ÇÚúÊöÏóÇÁö ÇáúãõÔúÑößöíäó Úóáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó æóãóÇ ÊóÑóÊøóÈó Úóáóíúåö ãöäó ÇáúÌóÒóÇÁö íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö¡ ÝóÇáúãóÚúäóì ÝóÞóÏú ÌõæÒöíó ÇáúßõÝøóÇÑõ ÈöãóÇ ßóÇäõæÇ íóÝúÚóáõæäó æóåóÐóÇ ãöäú ÊóãóÇãö ÇáäøöÏóÇÁö ÇáøóÐöí íõÚóáøóÞõ Èöåö íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Èö åóáú ÊÞÑíÑí æÊÚÌíÈ ãöäú ÚóÏóãö ÅöÝúáóÇÊöåöãú ãöäúåõ ÈóÚúÏó ÏõåõæÑò.(30/215)
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ãöäú ÞóÈöíáö ÇáØøóáóÈö Ýóåõæó ãöäú ÃóäúæóÇÚö ÇáúÎöØóÇÈö.
æóÇáúÎöØóÇÈõ ÈöåóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ãõæóÌøóåñ Åöáóì ÛóíúÑö ãõÚóíøóäò Èóáú Åöáóì ßõáøö ãóäú íóÓúãóÚõ Ðóáößó ÇáäøöÏóÇÁó íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö. æóåóÐóÇ ãöäú ãóÞõæáö ÇáúÞóæúáö ÇáúãóÍúÐõæÝö.
æËõæøöÈó ÃõÚúØöíó ÇáËøóæóÇÈó¡ íõÞóÇáõ: ËóæøóÈóåõ ßóãóÇ íõÞóÇá: ÃËÇÈå¡ ÅöÐÇ ÃóÚúØóÇåõ ËóæóÇÈðÇ.
æóÇáËøóæóÇÈõ: åõæó ãóÇ íõÌóÇÒóì Èöåö ãöäó ÇáúÎóíúÑö Úóáóì ÝöÚúáò ãóÍúãõæÏò æóåõæó ÍóÞöíÞóÊõåõ ßóãóÇ Ýöí «ÇáÕøöÍóÇÍö» ¡ æóåõæó ÙóÇåöÑõ «ÇáúÃóÓóÇÓö» æóáöÐóáößó ÝóÇÓúÊöÚúãóÇáõåõ Ýöí ÌóÒóÇÁö ÇáÔøóÑøö åõäóÇ ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ ÊóåóßøõãöíøóÉñ.
æóåóÐóÇ åõæó ÇáÊøóÍúÞöíÞõ æóåõæó ÇáøóÐöí ÕóÑøóÍó Èöåö ÇáÑøóÇÛöÈõ Ýöí ÂÎöÑö ßóáóÇãöåö ÅöÐú ÞóÇáó: Åöäøóåõ íõÓúÊóÚúãóáõ Ýöí ÌóÒóÇÁö ÇáúÎóíúÑö æóÇáÔøóÑøö. ÃóÑóÇÏó Åöäøóåõ íõÓúÊóÚóÇÑõ áöÌóÒóÇÁö ÇáÔøóÑøö ÈößóËúÑóÉò ÝóáóÇ ÈõÏøó ãöäú ÚóáóÇÞóÉò æóÞóÑöíäóÉò æóåöíó åõäóÇ Þóæúáõåõ:
ÇáúßõÝøóÇÑõ ãóÇ ßÇäõæÇ íóÝúÚóáõæäó ßóÞóæúáö ÚóãúÑöæ Èúäö ßõáúËõæãò:
äóÒóáúÊõãú ãóäúÒöáó ÇáúÃóÖúíóÇÝö ãöäøóÇ ... ÝóÚóÌøóáúäóÇ ÇáúÞöÑóì Ãóäú ÊóÔúÊõãõæäóÇ
ÞóÑóíúäóÇßõãú ÝóÚóÌøóáúäóÇ ÞöÑóÇßõãú ... ÞõÈóíúáó ÇáÕøõÈúÍö ãöÑúÏóÇÉð ØóÍõæäðÇ
æóãöäú ÞóÈöíáö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÈóÔøöÑúåõãú ÈöÚóÐÇÈò Ãóáöíãò [ÇáÇäÔÞÇÞ: 24] .
æóãóÇ ßÇäõæÇ íóÝúÚóáõæäó ãóæúÕõæáñ æóåõæó ãóÝúÚõæáñ ËóÇäò áöÝöÚúáö ËõæøöÈó ÅöÐú åõæó ãöäú ÈóÇÈö ÃóÚúØóì.
æóáóíúÓó ÇáúÌóÒóÇÁõ åõæó ãóÇ ßóÇäõæÇ íóÝúÚóáõæäóåõ Èóáú ÚóÈøóÑó Úóäúåõ ÈöåóÐöåö ÇáÕøöáóÉö áöãõÚóÇÏóáóÊöåö ÔöÏøóÉó ÌõÑúãöåöãú Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáÊøóÔúÈöíåö ÇáúÈóáöíÛö¡ Ãóæú Úóáóì ÍóÐúÝö ãõÖóÇÝò ÊóÞúÏöíÑõåõ: ãöËúáó¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó Úóáóì äóÒúÚö ÇáúÎóÇÝöÖö æóåõæó ÈóÇÁõ ÇáÓøóÈóÈöíøóÉö¡ Ãóíú ÈöãóÇ ßóÇäõæÇ íóÝúÚóáõæäó.
æóÝöí åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ãõÍóÓøöäõ ÈóÑóÇÚóÉö ÇáúãóÞúØóÚö áöÃóäøóåóÇ ÌóÇãöÚñ áöãóÇ ÇÔúÊóãóáóÊú Úóáóíúåö ÇáÓøõæÑóÉõ.(30/216)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøóÍöíãö
84- ÓõæÑóÉõ ÇáöÇäúÔöÞóÇÞö
ÓõãøöíóÊú Ýöí Òóãóäö ÇáÕøóÍóÇÈóÉö: «ÓõæÑóÉõ ÅöÐóÇ ÇáÓøóãóÇÁõ ÇäúÔóÞøóÊú» .
ÝóÝöí «ÇáúãõæóØøóÃö» Úóäú ÃóÈöí ÓóáóãóÉó: «Ãóäøó ÃóÈóÇ åõÑóíúÑóÉó ÞóÑóÃó Èöåöãú ÅöÐóÇ ÇáÓøóãóÇÁõ ÇäúÔóÞøóÊú ÝóÓóÌóÏó ÝöíåóÇ ÝóáóãøóÇ ÇäúÕóÑóÝó ÃóÎúÈóÑóåõãú Ãóäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÓóÌóÏó ÝöíåóÇ»
. ÝóÖóãöíÑõ «ÝöíåóÇ» ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÅöÐóÇ ÇáÓøóãÇÁõ ÇäúÔóÞøóÊú [ÇáÇäÔÞÇÞ: 1] ÈöÊóÃúæöíáö ÇáÓøõæÑóÉö¡ æóÈöÐóáößó ÚóäúæóäóåóÇ ÇáúÈõÎóÇÑöíøõ æóÇáÊøöÑúãöÐöíøõ æóßóÐóáößó ÓóãøóÇåóÇ Ýöí «ÇáúÅöÊúÞóÇäö» .
æÓãÇåÇ ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó æóßõÊøóÇÈõ ÇáúãóÕóÇÍöÝö «ÓõæÑóÉó ÇáöÇäúÔöÞóÇÞö» ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúãóÚúäóì ßóãóÇ ÓõãøöíóÊö ÇáÓøõæÑóÉõ ÇáÓøóÇÈöÞóÉõ «ÓõæÑóÉó ÇáÊøóØúÝöíÝö» æó «ÓõæÑóÉó ÇäúÔóÞøóÊú» ÇÎúÊöÕóÇÑðÇ.
æóÐóßóÑóåóÇ ÇáúÌóÚúÈóÑöíøõ Ýöí «äóÙúãöåö» Ýöí ÊóÚúÏóÇÏö Çáúãóßøöíøö æóÇáúãóÏóäöíøö ÈöáóÝúÙö «ßóÏúÍò» ÝóíõÍúÊóãóáõ Ãóäøóåõ Úóäóì Ãóäøóåõ ÇÓúãñ áöáÓøõæÑóÉö æóáóãú ÃóÞöÝú Úóáóì Ðóáößó áöÛóíúÑöåö.
æóáóãú íóÐúßõÑúåóÇ Ýöí «ÇáúÅöÊúÞóÇäö» ãóÚó ÇáÓøõæÑ ÐóæóÇÊ ÃóßËÑ ãöäö ÇÓúãò.
æóåöíó ãóßøöíøóÉñ ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö.
æóÞóÏú ÚõÏøóÊö ÇáËøóÇáöËóÉó æóÇáËóãóÇäöíäó Ýöí ÊóÚúÏóÇÏö äõÒõæáö ÇáÓøõæóÑö äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö ÇáöÇäúÝöØóÇÑö æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáÑøõæãö.
æóÚóÏøó ÂíöåóÇ ÎóãúÓðÇ æóÚöÔúÑöíäó Ãóåúáõ ÇáúÚóÏóÏö ÈöÇáúãóÏöíäóÉö æóãóßøóÉó æóÇáúßõæÝóÉö æóÚóÏøóåóÇ Ãóåúáõ ÇáúÈóÕúÑóÉö æóÇáÔøóÇãö ËóáóÇËðÇ æóÚÔúÑíä.
ÃÛÑÇÖåÇ
ÇÈúÊõÏöÆóÊú ÈöæóÕúÝö ÃóÔúÑóÇØö ÇáÓøóÇÚóÉö æóÍõáõæáö íóæúãö ÇáúÈóÚúËö æóÇÎúÊöáóÇÝö ÃóÍúæóÇáö ÇáúÎóáúÞö íóæúãóÆöÐò Èóíúäó Ãóåúáö äóÚöíãò æóÃåá ÔÞÇÁ.(30/217)
ÅöÐóÇ ÇáÓøóãóÇÁõ ÇäúÔóÞøóÊú (1) æóÃóÐöäóÊú áöÑóÈøöåóÇ æóÍõÞøóÊú (2) æóÅöÐóÇ ÇáúÃóÑúÖõ ãõÏøóÊú (3) æóÃóáúÞóÊú ãóÇ ÝöíåóÇ æóÊóÎóáøóÊú (4) æóÃóÐöäóÊú áöÑóÈøöåóÇ æóÍõÞøóÊú (5) íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáúÅöäúÓóÇäõ Åöäøóßó ßóÇÏöÍñ Åöáóì ÑóÈøößó ßóÏúÍðÇ ÝóãõáóÇÞöíåö (6)
[ÓõæÑóÉ ÇáÇäÔÞÇÞ (84) : ÇáúÂíóÇÊ 1 Åöáóì 6]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
ÅöÐóÇ ÇáÓøóãÇÁõ ÇäúÔóÞøóÊú (1) æóÃóÐöäóÊú áöÑóÈøöåÇ æóÍõÞøóÊú (2) æóÅöÐóÇ ÇáúÃóÑúÖõ ãõÏøóÊú (3) æóÃóáúÞóÊú ãóÇ ÝöíåÇ æóÊóÎóáøóÊú (4) æóÃóÐöäóÊú áöÑóÈøöåÇ æóÍõÞøóÊú (5) íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáúÅöäúÓÇäõ Åöäøóßó ßÇÏöÍñ Åöáì ÑóÈøößó ßóÏúÍÇð ÝóãõáÇÞöíåö (6)
ÞõÏøöãó ÇáÙøóÑúÝõ ÅöÐóÇ ÇáÓøóãÇÁõ ÇäúÔóÞøóÊú Úóáóì ÚóÇãöáöåö æóåõæó ßÇÏöÍñ áöáÊøóåúæöíáö æóÇáÊøóÔúæöíÞö Åöáóì ÇáúÎóÈóÑö æóÃóæøóáõ ÇáúßóáóÇãö Ýöí ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáúÅöäúÓóÇäõ Åöäøóßó ßóÇÏöÍñ ÅöÐóÇ ÇáÓøóãóÇÁõ ÇäúÔóÞøóÊú ÅöáóÎú.
æóáóßöäú áóãøóÇ ÊóÚóáøóÞó ÅöÐóÇ ÈöÌõÒúÁò ãöäú ÌõãúáóÉö Åöäøóßó ßÇÏöÍñ æóßóÇäóÊú ÅöÐóÇ ÙóÑúÝðÇ ãõÊóÖóãøöäðÇ ãóÚúäóì ÇáÔøóÑúØö ÕóÇÑó: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáúÅöäúÓóÇäõ Åöäøóßó ßóÇÏöÍñ ÌóæóÇÈðÇ áöÔóÑúØö ÅöÐóÇ æóáöÐóáößó íóÞõæáõæäó ÅöÐóÇ ÙóÑúÝñ ÎóÇÝöÖñ áöÔóÑúØöåö ãóäúÕõæÈñ ÈöÌóæóÇÈöåö¡ Ãóíú ÎóÇÝöÖñ áöÌõãúáóÉö ÔóÑúØöåö ÈöÅöÖóÇÝóÊöåö ÅöáóíúåóÇ ãóäúÕõæÈðÇ ÈöÌóæóÇÈöåö áöÊóÚóáøõÞöåö Èöåö ÝóßöáóÇåõãóÇ ÚóÇãöáñ æóãóÚúãõæáñ ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö.
æÅöÐóÇ ÙóÑúÝñ áöáÒøóãóÇäö ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö¡ æóÇáúÝöÚúáõ ÇáøóÐöí Ýöí ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúãõÖóÇÝóÉö Åöáóíúåö ÅöÐóÇ ãõÄóæøóáñ ÈöÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö æóÕöíóÛó ÈöÇáúãõÖöíøö áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì ÊóÍóÞøõÞö æõÞõæÚöåö áöÃóäøó ÃóÕúáó ÅöÐóÇ ÇáúÞóØúÚõ ÈöæõÞõæÚö ÇáÔøóÑúØö.
æóÇäúÔóÞøóÊú ãõØóÇæöÚõ ÔóÞøóåóÇ¡ Ãóíú Íöíäó íóÔõÞøõ ÇáÓøóãóÇÁó ÔóÇÞøñ ÝóÊóäúÔóÞøõ¡ Ãóíú íõÑöíÏõ Çááøóåõ ÔóÞøóåóÇ ÝóÇäúÔóÞøóÊú ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ ÈóÚúÏóåõ: æóÃóÐöäóÊú áöÑóÈøöåÇ æóÇáöÇäúÔöÞóÇÞõ åóÐóÇ åõæó ÇáöÇäúÝöØóÇÑõ ÇáøóÐöí ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö: ÅöÐóÇ ÇáÓøóãÇÁõ ÇäúÝóØóÑóÊú [ÇáÇäÝØÇÑ: 1] æóåõæó ÇäúÔöÞóÇÞñ íóáõæÍõ áöáäøóÇÓö Ýöí Ìóæøö ÇáÓøóãóÇÁö ãöäú ÌóÑøóÇÁö ÇÎúÊöáóÇáö ÊóÑúßöíÈö ÇáúßõÑóÉö ÇáúåóæóÇÆöíøóÉö Ãóæú ãöäú ÙõåõæÑö ÃóÌúÑóÇãò ßóæúßóÈöíøóÉò ÊóÎúÑõÌõ Úóäú ÏóæóÇÆöÑöåóÇ ÇáúãõÚúÊóÇÏóÉö Ýöí ÇáúÌóæøö ÇáúÃóÚúáóì ÝóÊóäúÔóÞøõ ÇáúÞõÈøóÉõ ÇáúåóæóÇÆöíøóÉõ Ýóåõæó ÇäúÔöÞóÇÞñ íóÞóÚõ ÚöäúÏó ÇÎúÊöáóÇáö äöÙóÇãö åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö.
æóÞõÏøöãó ÇáúãõÓúäóÏõ Åöáóíúåö Úóáóì ÇáúãõÓúäóÏö ÇáúÝöÚúáöíøö Ýöí Þóæúáöåö: ÅöÐóÇ ÇáÓøóãÇÁõ ÇäúÔóÞøóÊú Ïõæäó Ãóäú íõÞóÇáó:
ÅöÐóÇ ÇäúÔóÞøóÊö ÇáÓøóãóÇÁõ áöÅöÝóÇÏóÉö ÊóÞóæøöí ÇáúÍõßúãö æóåõæó ÇáÊøóÚúáöíÞõ ÇáÔøóÑúØöíøõ¡ Ãóíú Ãóäøó åóÐóÇ ÇáÔøóÑúØó ãõÍóÞøóÞõ ÇáúæõÞõæÚö¡ ÒöíóÇÏóÉð Úóáóì ãóÇ íóÞúÊóÖöíåö ÅöÐóÇ Ýöí ÇáÔøóÑúØöíøóÉö ãöäú ÞóÕúÏö ÇáúÌóÒúãö ÈöÍõÕõæáö ÇáÔøóÑúØö ÈöÎöáóÇÝö (Åöäøó) .
æóÃóÐöäóÊú¡ Ãóíö ÇÓúÊóãóÚóÊú¡ æóÝöÚúáõ ÃóÐöäó ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇÓúãò ÌóÇãöÏò æóåõæó ÇÓúãõ(30/218)
ÇáúÃõÐõäö ÈöÖóãøö ÇáúåóãúÒóÉö ÂáóÉõ ÇáÓøóãúÚö Ýöí ÇáúÅöäúÓóÇäö íõÞóÇáõ ÃõÐõäñ áóåõ ßóãóÇ íõÞóÇáõ: ÇÓúÊóãöÚú áóåõ¡ Ãóíú ÃóÕúÛóì Åöáóíúåö ÃõÐõäóåõ.
æóåõæó åõäóÇ ãóÌóÇÒñ ãõÑúÓóáñ Ýöí ÇáÊøóÃóËøõÑö áöÃóãúÑö Çááøóåö ÇáÊøóßúæöíäöíøö ÈöÃóäú ÊóäúÔóÞøó. æóáóíúÓó åõæó ÈöÇÓúÊöÚóÇÑóÉò
ÊóÈóÚöíøóÉò (1) æóáóÇ ÊóãúËöíáöíøóÉò (2) .
æóÇáÊøóÚúÈöíÑõ Èö «ÑóÈåóÇ» Ïæä ÛíÑ Ðóáößó ãöäú ÃóÓúãóÇÁö Çááøóåö æóØõÑõÞö ÊóÚúÑöíÝöåö¡ áöãóÇ íõÄúÐöäõ Èöåö æóÕúÝõ ÇáÑøóÈøö ãöäó Çáúãõáúßö æóÇáÊøóÏúÈöíÑö.
æóÌõãúáóÉõ: æóÍõÞøóÊú ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÇáãÚØæÝÉ æÇáãÚØæÝ Úóáóíúåö.
æóÇáúãóÚúäóì: æóåöíó ãóÍúÞõæÞóÉñ ÈöÃóäú ÊóÃúÐóäó áöÑóÈøöåóÇ áöÃóäøóåóÇ áóÇ ÊóÎúÑõÌõ Úóäú ÓõáúØóÇäö ÞõÏúÑóÊöåö æóÅöäú ÚóÙõãó ÓõãúßõåóÇ æóÇÔúÊóÏøó ÎóáúÞõåóÇ æóØóÇáó ÒóãóÇäõ ÑóÊúÞöåóÇ ÝóãóÇ Ðóáößó ßõáøõåõ ÅöáøóÇ ãöäú ÊóÞúÏöíÑö Çááøóåö áóåóÇ¡ Ýóåõæó ÇáøóÐöí ÅöÐóÇ ÔóÇÁó ÃóÒóÇáóåóÇ.
ÝóãõÊóÚóáøöÞõ ÍõÞøóÊú ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö ÝöÚúáõ: æóÃóÐöäóÊú áöÑóÈøöåÇ¡ Ãóíú æóÍõÞøóÊú ÈöÐóáößó ÇáöÇäúÞöíóÇÏö æóÇáÊøóÃóËøõÑö íõÞóÇáõ: ÍõÞøó ÝõáóÇäñ ÈößóÐóÇ¡ Ãóíú ÊóæóÌøóåó Úóáóíúåö ÍóÞøñ. æóáóãøóÇ ßóÇäó ÝóÇÚöáõ ÊóæúÌöíåö ÇáúÍóÞøö ÛóíúÑó æóÇÖöÍò ÊóÚúíöíäõåõ ÛóÇáöÈÇ¡ ßóÇäó Ýóåóá ÍõÞøó ÈößóÐóÇ¡ ãóÈúäöíøðÇ áöáúãóÌúåõæáö Ýöí ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö¡ æóãóÑúÝõæÚõåõ ÈöãóÚúäóì ÇÓúãö ÇáúãóÝúÚõæáö¡ ÝóíõÞóÇáõ: ÍóÞöíÞñ Úóáóíúåö ßóÐóÇ¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÍóÞöíÞñ Úóáì Ãóäú áóÇ ÃóÞõæáó Úóáóì Çááøóåö ÅöáøóÇ ÇáúÍóÞøó [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 105] æóåõæó ãóÍúÞõæÞñ ÈößóÐóÇ¡ ÞóÇáó ÇáúÃóÚúÔóì:
áóãóÍúÞõæÞóÉñ Ãóäú ÊóÓúÊóÌöíÈöí áöÕóæúÊöåö ... æóÃóäú ÊóÚúáóãöí Ãóäøó ÇáúãõÚóÇäó ãõæóÝøóÞõ
æóÇáúÞóæúáõ Ýöí ÌõãúáóÉö: æóÅöÐóÇ ÇáúÃóÑúÖõ ãõÏøóÊú ãöËúáõ ÇáúÞóæúáö Ýöí ÌõãúáóÉö ÅöÐóÇ ÇáÓøóãÇÁõ ÇäúÔóÞøóÊú Ýöí ÊóÞúÏöíãö ÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö Úóáóì ÇáúãõÓúäóÏö ÇáúÝöÚúáöíøö.
æóãóÏøõ ÇáúÃóÑúÖö: ÈóÓúØõåóÇ¡ æóÙóÇåöÑõ åóÐóÇ ÃóäøóåóÇ íõÒóÇáõ ãóÇ ÚóáóíúåóÇ ãöäú ÌöÈóÇáò ßóãóÇ íõãóÏøõ ÇáúÃóÏöíãõ ÝóÊóÒõæáõ ÇäúËöäóÇÁóÇÊõåõ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóíóÓúÆóáõæäóßó Úóäö ÇáúÌöÈÇáö ÝóÞõáú íóäúÓöÝõåÇ ÑóÈøöí äóÓúÝÇð ÝóíóÐóÑõåÇ ÞóÇÚðÇ ÕóÝúÕóÝÇð áóÇ ÊóÑì ÝöíåÇ ÚöæóÌÇð æóáÇ ÃóãúÊÇð [Øå: 105- 107] .
_________
(1) ÑÏ Úáì ÇáÎÝÇÌí.
(2) ÑÏ Úáì ÇáØøóíøöÈöíø æÓÚÏí.(30/219)
æóãöäú ãóÚóÇäöí ÇáúãóÏøö Ãóäú íóßõæäó äóÇÔöÆðÇ Úóäö ÇÊøöÓóÇÚö ãöÓóÇÍóÉö ÙóÇåÑåóÇ ÈÊÔÞÞåÇ ÈÇáÒáÇÒá æóÈõÑõæÒö ÃóÌúÒóÇÁò ãöäú ÈóÇØöäöåóÇ Åöáóì ÓóØúÍöåóÇ.
æóãöäú ãóÚóÇäöí ÇáúãóÏøö Ãóäú íõÒóÇáó ÊóßúæöíÑõåóÇ ÈöÊóãóÏøõÏö ÌöÓúãöåóÇ ÍóÊøóì ÊóÕöíÑó Åöáóì ÇáöÇÓúÊöØóÇáóÉö ÈóÚúÏó ÇáÊøóßúæöíÑö. æóÐóáößó ßõáøõåõ ãöãøóÇ íõÄúÐöäõ ÈöÇÎúÊöáóÇáö äöÙóÇãö ÓóíúÑö ÇáúÃóÑúÖö æóÊóÛóíøõÑö ÃóÍúæóÇáö ÇáÌÇÐÈíÉ æóãóÇ íõÍöíØ ÈöÇáúÃóÑúÖö ãöäú ßõÑóÉö ÇáúåóæóÇÁö ÝóíóÚúÞõÈõ Ðóáößó ÒóæóÇáõ åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö.
æóÞóæúáõåõ: æóÃóáúÞóÊú ãóÇ ÝöíåÇ ÕóÇáöÍñ áöáúÍóãúáö Úóáóì ãóÇ íõäóÇÓöÈõ åóÐöåö ÇáöÇÍúÊöãóÇáóÇÊö Ýöí ãóÏøö ÇáúÃóÑúÖö æóãõÍúÊóãöáñ áöÃóäú ÊóäúÞóÐöÝó ãöäú ÈóÇØöäö ÇáúÃóÑúÖö ÃóÌúÒóÇÁñ ÃõÎúÑóì íóßõæäõ áöÇäúÞöÐóÇÝöåóÇ ÃóËóÑñ Ýöí ÅöÊúáóÇÝö ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ãöËúáó ÇáúÈóÑóÇßöíäö æóÇäúÏöÝóÇÚö ÇáÕøõÎõæÑö ÇáúÚóÙöíãóÉö æóÇäúÝöÌóÇÑö ÇáúÚõíõæäö Åöáóì ÙóÇåöÑö ÇáúÃóÑúÖö Ýóíóßõæäõ ØõæÝóÇäñ.
æóÊóÎóáøóÊú Ãóíú ÃóÎúÑóÌóÊú ãóÇ Ýöí ÈóÇØöäåóÇ ÝóáóãøóÇ íóÈúÞó ãöäúåõ ÔóíúÁñ áöÃóäøó ÝöÚúáó ÊóÎóáøóì íóÏõáøõ Úóáóì ÞõæøóÉö ÇáúÎõáõæøö Úóäú ÔóíúÁò áöãóÇ Ýöí ãóÇÏøóÉö ÇáÊøóÝóÚøõáö ãöäó ÇáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÊóßóáøõÝö ÇáúÝöÚúáö ßóãóÇ íõÞóÇáõ ÊóßóÑøóãó ÝõáóÇäñ ÅöÐóÇ ÈóÇáóÛó Ýöí ÇáúÅößúÑóÇãö.
æóÇáúãóÚúäóì: Åöäøóåõ áóãú íóÈúÞó ãöãøóÇ Ýöí ÈóÇØöäö ÇáúÃóÑúÖö ÔóíúÁñ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÃóÎúÑóÌóÊö ÇáúÃóÑúÖõ ÃóËúÞÇáóåÇ [ÇáÒáÒáÉ: 2] .
æóÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì äóÙöíÑö Þóæúáöåö: æóÃóÐöäóÊú áöÑóÈøöåÇ æóÍõÞøóÊú ÂäöÝðÇ.
æóÌõãúáóÉõ: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáúÅöäúÓÇäõ Åöäøóßó ßÇÏöÍñ Åöáóì ÂÎöÑöåö ÌóæóÇÈõ ÅöÐóÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÇ ÝõÑøöÚó Úóáóíúåö ãöäú Þóæúáöåö: ÝóãõáÇÞöíåö æóäõÓöÈó åóÐóÇ Åöáóì ÇáúãõÈóÑøöÏö¡ Ãóíú áöÃóäøó ÇáúãóÚúØõæÝó ÇáúÃóÎöíÑó ÈöÇáúÝóÇÁö Ýöí ÇáúÃóÎúÈóÇÑö åõæó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöãøóÇ ÐõßöÑó ãóÚóåõ.
ÝóÇáúãóÚúäóì: ÅöÐóÇ ÇáÓøóãóÇÁõ ÇäúÔóÞøóÊú æóÅöÐóÇ ÇáúÃóÑúÖõ ãõÏøóÊú áóÇÞóíúÊó ÑóÈøóßó ÃóíøõåóÇ ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÈóÚúÏó ßóÏúÍößó áöãõáóÇÞóÇÊöåö ÝóßóÇäó Þóæúáõåõ: Åöäøóßó ßÇÏöÍñ ÅöÏúãóÇÌðÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö ÃóãóÇãó ÇáúãóÞúÕõæÏö.
æóÌóæøóÒó ÇáúãõÈóÑøöÏõ Ãóäú íóßõæäó ÌóæóÇÈõ ÅöÐóÇ ãóÍúÐõæÝðÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: ÝóãõáÇÞöíåö æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ:
ÅöÐóÇ ÇáÓøóãóÇÁõ ÇäúÔóÞøóÊú Åöáóì ÂÎöÑöåö áóÇÞóíúÊó ÃóíøõåóÇ ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÑóÈøóßó.
æóÌóæøóÒõ ÇáúÝóÑøóÇÁõ Ãóäú íóßõæäó ÌóæóÇÈõ ÅöÐóÇ Þóæúáóåõ æóÃóÐöäóÊú áöÑóÈøöåÇ æóÅöäøó ÇáúæóÇæó ÒóÇÆöÏóÉñ Ýöí(30/220)
ÇáúÌóæóÇÈö. æóÑóÏøóåõ ÇÈúäõ ÇáúÃóäúÈóÇÑöíøö ÈöÃóäøó ÇáúÚóÑóÈó áóÇ ÊõÞúÍöãõ ÇáúæóÇæó ÅöáøóÇ ÅöÐóÇ ßóÇäóÊú ÅöÐÇ ÈóÚúÏó (ÍóÊøóì) ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÌÇÄõåÇ æóÝõÊöÍóÊú ÃóÈúæÇÈõåÇ [ÇáÒãÑ: 73] Ãóæú ÈóÚúÏó (áóãøóÇ) ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÝóáóãøóÇ ÃóÓúáóãÇ æóÊóáøóåõ áöáúÌóÈöíäö æóäÇÏóíúäÇåõ Ãóäú íóÇ ÅöÈúÑÇåöíãõ [ÇáÕÇÝÇÊ: 103¡ 104] ÇáúÂíóÉó.
æóÞöíáó: ÇáúÌóæóÇÈõ: ÝóÃóãøóÇ ãóäú ÃõæÊöíó ßöÊÇÈóåõ Èöíóãöíäöåö [ÇáÇäÔÞÇÞ: 7] ¡ æóäõÓöÈó Åöáóì ÇáúßöÓóÇÆöíøö æóÇÓúÊóÍúÓóäóåõ ÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ÇáäøóÍøóÇÓõ.
æóÇáúÎöØóÇÈõ áöÌóãöíÚö ÇáäøóÇÓö ÝóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö: ÇáúÅöäúÓÇäõ áöÊóÚúÑöíÝö ÇáúÌöäúÓö æóåõæó áöáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞö
ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáÊøóÝúÕöíáõ Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÃóãøóÇ ãóäú ÃõæÊöíó ßöÊÇÈóåõ Èöíóãöíäöåö Åöáóì Þóæúáöåö: ßÇäó Èöåö ÈóÕöíÑÇð [ÇáÇäÔÞÇÞ: 15] .
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÇáúÃóæøóáõ ãöäú åóÐóÇ æóÚöíÏõ ÇáúãõÔúÑößöíäó áöÃóäøóåõãõ ÇáøóÐöíäó ßóÐøóÈõæÇ ÈöÇáúÈóÚúËö. ÝóÇáúÎöØóÇÈõ ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóíúåöãú ÒöíóÇÏóÉñ áöáúÅöäúÐóÇÑö¡ æóåõæó ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó ÊóÐúßöíÑñ æóÊóÈúÔöíÑñ. æóÞöíáó: ÃõÑöíÏó ÅöäúÓóÇäñ ãõÚóíøóäñ ÝóÞöíáó: åõæó ÇáúÃóÓúæóÏõ Èúäõ ÚóÈúÏö ÇáúÃóÓóÏö (ÈöÇáÓøöíäö ÇáúãõåúãöáóÉö Ýöí «ÇáöÇÓúÊöíÚóÇÈ» æ «ÇáúÅöÕóÇÈóÉ» æóæóÞóÚó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» ÈöÇáÔøöíäö ÇáúãõÚúÌóãóÉö ßóãóÇ ÖóÈóØóåõ ÇáØøöíÈöíøõ æóÞóÇáó åõæó Ýöí «ÌóÇãöÚö ÇáúÃõÕõæáö» ÈöÇáúãõåúãóáóÉö) ¡ æóÞöíáó: ÃõÈóíøõ Èúäõ ÎóáóÝò¡ æóÞóÏú íóßõæäõ ÃóÍóÏõåõãóÇ ÓóÈóÈó ÇáäøõÒõæáö Ãóæú åõæó ãóáúÍõæÙñ ÇÈúÊöÏóÇÁð.
æóÇáúßóÏúÍõ: íõØúáóÞõ Úóáóì ãóÚóÇäò ßóËöíÑóÉò áóÇ äóÊóÍóÞøóÞõ ÃóíøõåóÇ ÇáúÍóÞöíÞóÉõ¡ æóÞóÏú Ãóåúãóáó åóÐöåö ÇáúãóÇÏøóÉó Ýöí «ÇáúÃóÓóÇÓö» ÝóáóÚóáøóåõ áöÃóäøóåõ áóãú íóÊóÍóÞøóÞö ÇáúãóÚúäóì ÇáúÍóÞöíÞöíøó. æóÙóÇåöÑõ ßóáóÇãö ÇáÑøóÇÛöÈö Ãóäøó ÍóÞöíÞóÊóåõ: ÅöÊúÚóÇÈõ ÇáäøóÝúÓö Ýöí ÇáúÚóãóáö æóÇáúßóÏøö. æóÊóÚúáöíÞõ ãóÌúÑõæÑöåö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÈöÍóÑúÝö (Åöáóì) ÊõÄúÐöäõ ÈöÃóäøó ÇáúãõÑóÇÏó Èöåö Úóãóáñ íóäúÊóåöí Åöáóì áöÞóÇÁö Çááøóåö ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÖóãøóäó ßÇÏöÍñ ãóÚúäóì ÓóÇÚò áöÃóäøó ßóÏúÍó ÇáäøóÇÓö Ýöí ÇáúÍóíóÇÉö íóÊóØóáøóÈõæäó ÈöÚóãóáö Çáúíóæúãö ÚóãóáðÇ áÛÏ æóåóßóÐóÇ¡ æóÐóáößó íóÊóÞóÖøóì Èöåö Òóãóäõ ÇáúÚõãõÑö ÇáøóÐöí åõæó ÃóÌóáõ ÍóíóÇÉö ßõáøö ÅöäúÓóÇäò æóíóÚúÞõÈõåõ ÇáúãóæúÊõ ÇáøóÐöí åõæó ÑõÌõæÚõ äóÝúÓö ÇáúÅöäúÓóÇäö Åöáóì ãóÍúÖö ÊóÕóÑøõÝö Çááøóåö¡ ÝóáóãøóÇ Âáó ÓóÚúíõåõ æóßóÏúÍõåõ Åöáóì ÇáúãóæúÊö ÌõÚöáó ßóÏúÍõåõ Åöáóì ÑóÈøöåö. ÝóßóÃóäøóåõ Þöíáó: Åöäøóßó ßóÇÏöÍñ ÊóÓúÚóì Åöáóì ÇáúãóæúÊö æóåõæó áöÞóÇÁõ ÑóÈøößó¡ æóÚóáóíúåö ÝóÇáúãóÌúÑõæÑõ ÙóÑúÝñ ãõÓúÊóÞöÑøñ åõæó ÎóÈóÑñ ËóÇäò Úóäú ÍóÑúÝö (Åöäøó) ¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÖóãøóäó ßÇÏöÍñ ãóÚúäóì ãóÇÔò Ýóíóßõæäõ ÇáúãóÌúÑõæÑõ ÙóÑúÝðÇ áóÛúæðÇ.
æßóÏúÍÇð ãóäúÕõæÈñ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö ÇáúãõØúáöÞóÉö áöÊóÃúßöíÏö ßÇÏöÍñ ÇáúãõÖóãøóäö ãóÚúäóì ÓóÇÚò Åöáóì ÑóÈøößó¡ Ãóíú ÓóÇÚò Åöáóíúåö áóÇ ãóÍóÇáóÉó æóáóÇ ãóÝóÑøó.(30/221)
ÝóÃóãøóÇ ãóäú ÃõæÊöíó ßöÊóÇÈóåõ Èöíóãöíäöåö (7) ÝóÓóæúÝó íõÍóÇÓóÈõ ÍöÓóÇÈðÇ íóÓöíÑðÇ (8) æóíóäúÞóáöÈõ Åöáóì Ãóåúáöåö ãóÓúÑõæÑðÇ (9) æóÃóãøóÇ ãóäú ÃõæÊöíó ßöÊóÇÈóåõ æóÑóÇÁó ÙóåúÑöåö (10) ÝóÓóæúÝó íóÏúÚõæ ËõÈõæÑðÇ (11) æóíóÕúáóì ÓóÚöíÑðÇ (12) Åöäøóåõ ßóÇäó Ýöí Ãóåúáöåö ãóÓúÑõæÑðÇ (13) Åöäøóåõ Ùóäøó Ãóäú áóäú íóÍõæÑó (14) Èóáóì Åöäøó ÑóÈøóåõ ßóÇäó Èöåö ÈóÕöíÑðÇ (15)
æóÖóãöíÑõ ÇáäøóÕúÈö Ýöí «ãõáóÇÞöíåö» ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáÑøóÈøö¡ Ãóíú ÝóãõáóÇÞò ÑóÈøóßó¡ Ãóíú áóÇ ãóÝóÑøó áóßó ãöäú áöÞóÇÁö Çááøóåö æóáöÐóáößó ÃõßøöÏó ÇáúÎóÈóÑ ÈÅä.
[7- 15]
[ÓõæÑóÉ ÇáÇäÔÞÇÞ (84) : ÇáúÂíóÇÊ 7 Åöáóì 15]
ÝóÃóãøóÇ ãóäú ÃõæÊöíó ßöÊÇÈóåõ Èöíóãöíäöåö (7) ÝóÓóæúÝó íõÍÇÓóÈõ ÍöÓÇÈÇð íóÓöíÑÇð (8) æóíóäúÞóáöÈõ Åöáì Ãóåúáöåö ãóÓúÑõæÑÇð (9) æóÃóãøóÇ ãóäú ÃõæÊöíó ßöÊÇÈóåõ æóÑÇÁó ÙóåúÑöåö (10) ÝóÓóæúÝó íóÏúÚõæÇ ËõÈõæÑÇð (11)
æóíóÕúáì ÓóÚöíÑÇð (12) Åöäøóåõ ßÇäó Ýöí Ãóåúáöåö ãóÓúÑõæÑÇð (13) Åöäøóåõ Ùóäøó Ãóäú áóäú íóÍõæÑó (14) Èóáì Åöäøó ÑóÈøóåõ ßÇäó Èöåö ÈóÕöíÑÇð (15)
åóÐóÇ ÊóÝúÕöíáõ ÇáúÅöÌúãóÇáö ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö: Åöäøóßó ßÇÏöÍñ Åöáì ÑóÈøößó ßóÏúÍÇð ÝóãõáÇÞöíåö [ÇáÇäÔÞÇÞ:
6] Ãóíú ÑõÌõæÚõ ÌóãöíÚö ÇáäøóÇÓö ÃõæáóÆößó Åöáóì Çááøóåö¡ Ýóãóäú ÃõæÊöíó ßöÊóÇÈóåõ Èöíóãöíäöåö ÝóÑöíÞñ ãöäó ÇáäøóÇÓö åõãõ ÇáúãõÄúãöäõæäó æóãóäú ÃõæÊöíó ßöÊóÇÈóåõ æóÑóÇÁó ÙóåúÑöåö ÝóÑöíÞñ ÂÎóÑõ æóåõãõ ÇáúãõÔúÑößõæäó ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: Åöäøóåõ
Ùóäøó Ãóäú áóäú íóÍõæÑó
¡ æóÈóíúäó ãõäúÊóåóÇåõãóÇ ãóÑóÇÊöÈõ¡ æóÅöäøóãóÇ ÌóÇÁóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ÊóÞúÓöíãö ÇáäøóÇÓö íóæúãóÆöÐò Èóíúäó ÃóÊúÞöíóÇÁó æóãõÔúÑößöíäó.
æóÇáúßöÊóÇÈõ: ÕóÍöíÝóÉõ ÇáúÃóÚúãóÇáö¡ æóÌõÚöáó ÅöíÊóÇÄõåõ ÅöíøóÇåõ Èöíóãöíäöåö ÔöÚóÇÑðÇ áöáÓøóÚóÇÏóÉö áöãóÇ åõæó ãõÊóÚóÇÑóÝñ ãöäú Ãóäøó ÇáúíóÏó Çáúíõãúäóì ÊóÊóäóÇæóáõ ÇáúÃóÔúíóÇÁó ÇáÒøóßöíøóÉó æóåóÐóÇ Ýöí ÛóÑöíÒóÉö ÇáúÈóÔóÑö äóÔóÃó Úóäú ßóæúäö ÇáúÌóÇäöÈö ÇáúÃóíúãóäö ãöäó ÇáúÌóÓóÏö ÃóÞúÏóÑõ æóÃóÈúÏóÑõ áöáúÝöÚúáö ÇáøóÐöí íóÊóÚóáøóÞõ ÇáúÚóÒúãõ ÈöÚóãóáöåö ÝóÇÑúÊóßóÒó Ýöí ÇáäøõÝõæÓö Ãóäøó ÇáúÈóÑóßóÉó Ýöí ÇáúÌóÇäöÈö ÇáúÃóíúãóäö ÍóÊøóì ÓóãøóæõÇ ÇáúÈóÑóßóÉó æóÇáÓøóÚóÇÏóÉó íõãúäðÇ¡ æóæóÓóãõæÇ ÖöÏøóåóÇ ÈöÇáÔøõÄúãö ÝóßóÇäóÊú ÈóÑóßóÉõ Çáúíóãöíäö ãöãøóÇ æóÖóÚóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Ýöí ÃóÕúáö ÝöØúÑóÉö ÇáúÅöäúÓóÇäö¡ æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáõæÇ Åöäøóßõãú ßõäúÊõãú ÊóÃúÊõæäóäÇ Úóäö Çáúíóãöíäö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÕøóÇÝøóÇÊö [28] ¡ æóÞóæúáöåö: æóÃóÕúÍÇÈõ Çáúíóãöíäö ãóÇ ÃóÕúÍÇÈõ Çáúíóãöíäö [ÇáúæóÇÞöÚóÉö: 27] . æóÞóæáå: æóÃóÕúÍÇÈõ ÇáÔøöãÇáö ãóÇ ÃóÕúÍÇÈõ ÇáÔøöãÇáö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúæóÇÞöÚóÉ [41] ¡ æóÞóæáå: ÝóÃóÕúÍÇÈõ ÇáúãóíúãóäóÉö ãóÇ ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúãóíúãóäóÉö æóÃóÕúÍÇÈõ ÇáúãóÔúÆóãóÉö ãóÇ ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúãóÔúÆóãóÉö Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúæóÇÞöÚóÉö [8¡ 9] .
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: Èöíóãöíäöåö áöáúãõáóÇÈóÓóÉö Ãóæö ÇáúãõÕóÇÍóÈóÉö¡ Ãóæú åöíó ÈöãóÚúäóì (Ýöí) ¡ æóåöíó ãõÊóÚóáøöÞóÉñ Èö ÃõæÊöíó æóÍóÑúÝõ (ÓóæúÝó) ÃóÕúáõåõ áöÍõÕõæáö ÇáúÝöÚúáö Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö¡ æóÇáúÃóßúËóÑõ Ãóäú íõÑóÇÏó Èöåö(30/222)
ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáõ ÇáúÈóÚöíÏõ æóÐóáößó åõæó ÇáÔøóÇÆöÚõ¡ æóíõÞúÕóÏõ Èöåö Ýöí ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇáúÈóáöíÛö ÊóÍóÞøõÞõ ÍõÕõæáö ÇáúÝöÚúáö æóÇÓúÊöãúÑóÇÑöåö æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó ÓóæúÝó ÃóÓúÊóÛúÝöÑõ áóßõãú ÑóÈøöí Ýöí ÓõæÑóÉö íõæÓõÝó [98] ¡ æóåõæó åõäóÇ ãõÝöíÏ ááÊÍÞÞ æóÇáöÇÓúÊöãúÑóÇÑö ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ÇáúÝöÚúáö ÇáúÞóÇÈöáö áöáöÇÓúÊöãúÑóÇÑö æóåõæó íóäúÞóáöÈõ Åöáóì Ãóåúáöåö ãóÓúÑõæÑðÇ æóåõæó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú åóÐóÇ ÇáúæóÚúÏö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÓóæúÝó äõÕúáöíåö äóÇÑðÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [30] .
æóÇáúÍöÓóÇÈõ ÇáúíóÓöíÑõ: åõæó ÚóÑúÖõ ÃóÚúãóÇáöåö Úóáóíúåö Ïõæäó ãõäóÇÞóÔóÉò ÝóáóÇ íóØõæáõ Òóãóäõåõ ÝóíõÚóÌøóáõ Èöåö Åöáóì ÇáúÌóäøóÉö¡ æóÐóáößó ÅöÐóÇ ßóÇäóÊú ÃóÚúãóÇáõåõ ÕóÇáöÍóÉð¡ ÝóÇáúÍöÓóÇÈõ ÇáúíóÓöíÑõ ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÚóÏóãö ÇáúãõÄóÇÎóÐóÉö.
æãóäú ÃõæÊöíó ßöÊÇÈóåõ æóÑÇÁó ÙóåúÑöåö åõæó ÇáúßóÇÝöÑõ. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõ íõÄúÊóì ßöÊóÇÈóåõ ÈöÔóãóÇáöåö ßóãóÇ ÊóÞúÊóÖöíåö ÇáúãõÞóÇÈóáóÉõ Èö ãóäú ÃõæÊöíó ßöÊÇÈóåõ Èöíóãöíäöåö æóÐóáößó ÃóíúÖðÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÇÞøóÉö Þóæúáõåõ: æóÃóãøóÇ ãóäú ÃõæÊöíó ßöÊÇÈóåõ ÈöÔöãÇáöåö ÝóíóÞõæáõ íóÇ áóíúÊóäöí áóãú ÃõæÊó ßöÊÇÈöíóåú¡ Ãóíú íõÚúØóì ßöÊóÇÈóåõ ãöäú ÎóáúÝöåö ÝóíóÃúÎõÐõåõ ÈöÔóãóÇáöåö ÊóÍúÞöíÑðÇ áóåõ æóíõäóÇæóáõ áóåõ ãöäú æóÑóÇÁö ÙóåúÑöåö ÅöÙúåóÇÑðÇ áöáúÛóÖóÈö Úóáóíúåö ÈöÍóíúËõ áóÇ íóäúÙõÑõ ãõäóÇæöáõåõ ßöÊóÇÈóåõ Åöáóì æóÌúåöåö.
æóÙóÑúÝõ æóÑÇÁó ÙóåúÑöåö Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäú ßöÊÇÈóåõ æíóäúÞóáöÈõ Åöáì Ãóåúáöåö Ãóíú íóÑúÌöÚõ. æóÇáöÇäúÞöáóÇÈõ: ÇáÑøõÌõæÚõ Åöáóì ÇáúãóßóÇäö ÇáøóÐöí ÌöíÁó ãöäúåõ¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÞóÑöíÈðÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúãõØóÝøöÝöíäó.
æóÇáúÃóåúáõ: ÇáúÚóÔöíÑóÉõ ãöäú ÒóæúÌóÉò æóÃóÈúäóÇÁò æóÞóÑóÇÈóÉò.
æóåóÐóÇ ÇáÊøóÑúßöíÈõ ÊóãúËöíáñ áöÍóÇáö ÇáúãõÍóÇÓóÈö ÍöÓóÇÈðÇ íóÓöíÑðÇ Ýöí ÇáúãóÓóÑøóÉö æóÇáúÝóæúÒö æóÇáäøóÌóÇÉö ÈóÚúÏó ÇáúÚóãóáö ÇáÕøóÇáöÍö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ¡ ÈöÍóÇáö ÇáúãõÓóÇÝöÑö áöÊöÌóÇÑóÉò Íöíäó íóÑúÌöÚõ Åöáóì Ãóåúáöåö ÓóÇáöãðÇ ÑóÇÈöÍðÇ áöãóÇ Ýöí ÇáúåóíúÆóÉö ÇáúãõÔóÈøóåö ÈöåóÇ ãöäú æóÝúÑóÉö ÇáúãóÓóÑøóÉö ÈöÇáúÝóæúÒö æóÇáÑøöÈúÍö æóÇáÓøóáóÇãóÉö æóáöÞóÇÁö ÇáúÃóåúáö æóßõáøöåöãú Ýöí ãóÓóÑøóÉò¡ ÝóÐóáößó æóÌúåõ ÇáÔøóÈóåö Èóíúäó ÇáúåóíúÃóÊóíúäö æóåõæó ÇáÓøõÑõæÑõ ÇáúãóÃúáõæÝõ áöáúãõÎóÇØóÈöíäó ÝóÇáúßóáóÇãõ ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ ÊóãúËöíáöíøóÉñ.
æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ ÑõÌõæÚóåõ Åöáóì ãóäúÒöáöåö Ýöí ÇáúÌóäøóÉö áöÃóäøóåõ áóãú íóßõäú Ýöíåö ãöäú ÞóÈúáõ ÍóÊøóì íõÞóÇáó áöãóÕöíÑöåö Åöáóíúåö ÇäúÞöáóÇÈñ¡ æóáöÃóäøóåõ ÞóÏú áóÇ íóßõæäõ áóåõ Ãóåúáñ. æóåõæó ÃóíúÖðÇ ßöäóÇíóÉñ Úóäú Øõæáö ÇáÑøóÇÍóÉö áöÃóäøó ÇáúãõÓóÇÝöÑó ÅöÐóÇ ÑóÌóÚó Åöáóì Ãóåúáöåö ÝóÇÑóÞó ÇáúãóÊóÇÚöÈó ÒóãóÇäñ.(30/223)
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÏøõÚóÇÁö Ýöí Þóæúáå: íóÏúÚõæÇ ËõÈõæÑÇð ÇáäøöÏóÇÁõ¡ Ãóíú íõäóÇÏöí ÇáËøõÈõæÑó ÈöÃóäú íóÞõæáó: íóÇ ËõÈõæÑöí¡ Ãóæú íóÇ ËõÈõæÑðÇ¡ ßóãóÇ íõÞóÇáõ: íóÇ æóíúáöíó æóíóÇ æóíúáóÊóäóÇ.
æóÇáËøõÈõæÑõ: ÇáúåóáóÇßõ æóÓõæÁõ ÇáúÍóÇáö æóåöíó ßóáöãóÉñ íóÞõæáõåóÇ ãóäú æóÞóÚó Ýöí ÔóÞóÇÁò æóÊóÚúÓò.
æóÇáäøöÏóÇÁõ Ýöí ãöËúáö åóÐöåö ÇáúßóáöãóÇÊö ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÍóÓøõÑö æóÇáÊøóæóÌøõÚö ãöäú ãóÚúäóì ÇáöÇÓúãö ÇáúæóÇÞöÚö ÈóÚúÏó ÍóÑúÝö ÇáäøöÏóÇÁö.
æóíóÕúáì ÞóÑóÃóåõ äóÇÝöÚñ æóÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ ÈöÊóÔúÏöíÏö ÇááøóÇãö ãõÖóÇÚóÝõ ÕóáóÇåõ ÅöÐóÇ ÃóÍúÑóÞóåõ. æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÚóÇÕöãñ æóÍóãúÒóÉõ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò æóíóÚúÞõæÈõ æóÎóáóÝñ æóíóÕúáì ÈöÝóÊúÍö ÇáÊøóÍúÊöíøóÉö æóÊóÎúÝöíÝö ÇááøóÇãö ãõÖóÇÑöÚõ Õóáöíó ÇááøóÇÒöãö ÅöÐóÇ ãóÓøóÊúåõ ÇáäøóÇÑõ ßóÞóæúáöåö: íóÕúáóæúäóåÇ íóæúãó ÇáÏøöíäö [ÇáÇäÝØÇÑ: 15] .
æóÇäúÊóÕóÈó ÓóÚöíÑÇð Úóáóì äóÒúÚö ÇáúÎóÇÝöÖö ÈöÊóÞúÏöíÑö íóÕúáóì ÈöÓóÚöíÑò¡ æóåóÐóÇ ÇáúæóÌúåõ åõæó ÇáøóÐöí íóØøóÑöÏõ Ýöí ÌóãöíÚö ÇáúãóæóÇÖöÚö ÇáøóÊöí ÌóÇÁó ÝöíåóÇ áóÝúÙõ ÇáäøóÇÑö æóäóÍúæõåõ ãóäúÕõæÈðÇ ÈóÚúÏó ÇáúÃóÝúÚóÇáö ÇáúãõÔúÊóÞøóÉö ãöäó ÇáÕøöáöíøö æóÇáÊøóÕúáöíóÉö¡ æóÞóÏú ÞóÏøóãúäóÇ æóÌúåóåõ Ýöí ÊóÝúÓöíÑö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÓóíóÕúáóæúäó ÓóÚöíÑÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [10] ÝóÇäúÙõÑúåõ.
æóÞóæúáõåõ: Åöäøóåõ ßÇäó Ýöí Ãóåúáöåö ãóÓúÑõæÑÇð ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÚúÌöíÈö ãöäú ÍóÇáöåöãú ßóíúÝó ÇäúÞóáóÈóÊú
ãöäú Ðóáößó ÇáÓøõÑõæÑö ÇáøóÐöí ßóÇäó áóåõãú Ýöí ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ ÇáúãóÚúÑõæÝö ãöäú ÃóÍúæóÇáöåöãú ÈöãóÇ Íõßöíó Ýöí ÂíóÇÊò ßóËöíÑóÉò ãöËúáó Þóæúáöåö: Ãõæáöí ÇáäøóÚúãóÉö [ÇáãÒãá: 11] æóÞóæúáöåö: æóÅöÐóÇ ÇäúÞóáóÈõæÇ Åöáì Ãóåúáöåöãõ ÇäúÞóáóÈõæÇ Ýóßöåöíäó [ÇáãØÝÝíä: 31] ÝóÂáõæÇ Åöáóì Ãóáóãö ÇáäøóÇÑö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÍóÊøóì ÏóÚóæúÇ ÈöÇáËøõÈõæÑö.
æóÊóÃúßöíÏõ ÇáúÎóÈóÑö ãöäú ÔóÃúäö ÇáúÃóÎúÈóÇÑö ÇáúãõÓúÊóÚúãóáóÉö Ýöí ÇáÊøóÚúÌöíÈö ßóÞóæúáö ÚõãóÑó áöÍõÐóíúÝóÉó Èúäö ÇáúíóãóÇäö:
«Åöäøóßó Úóáóíúåö áóÌóÑöíÁñ» (Ãóíú Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó) . æóåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ.
æóãóæúÞöÚõ ÌõãúáóÉö: Åöäøóåõ Ùóäøó Ãóäú áóäú íóÍõæÑó ãóæúÞöÚõ ÇáÊøóÚúáöíáö áöãóÖúãõæäö ÌõãúáóÉö: æóÃóãøóÇ ãóäú ÃõæÊöíó ßöÊÇÈóåõ æóÑÇÁó ÙóåúÑöåö Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ.
æóÍóÑúÝõ (Åöäøó) ÝöíåóÇ ãõÛúäò Úóäú ÝóÇÁö ÇáÊøóÚúáöíáö¡ ÝóÇáúãóÚúäóì: íóÕúáóì ÓóÚöíÑðÇ áöÃóäøóåõ Ùóäøó Ãóäú áóäú íóÍõæÑó¡ Ãóíú áóäú íóÑúÌöÚó Åöáóì ÇáúÍóíóÇÉö ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö¡ Ãóíú áöÃóäøóåõ íõßóÐøöÈõ ÈöÇáúÈóÚúËö¡ íõÞóÇáõ: ÍóÇÑó(30/224)
íóÍõæÑõ¡ ÅöÐóÇ ÑóÌóÚó Åöáóì ÇáúãóßóÇäö ÇáøóÐöí ßóÇäó Ýöíåö¡ Ëõãøó ÃõØúáöÞó Úóáóì ÇáÑøõÌõæÚö Åöáóì ÍóÇáóÉò ßóÇäó ÝöíåóÇ ÈóÚúÏó Ãóäú ÝóÇÑóÞóåóÇ¡ æóåõæó ÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ æóåõæó ãöäó ÇáúãÌóÇÒ ÇáÔøóÇÆöÚ ãËá ÅöØúáóÇÞö ÇáÑøõÌõæÚö Úóáóíúåö Ýöí Þóæúáöåö: Ëõãøó ÅöáóíúäÇ ãóÑúÌöÚõßõãú [íõæäõÓ: 23] æóÞóæúáöåö: Åöäøóåõ Úóáì ÑóÌúÚöåö áóÞÇÏöÑñ [ÇáØÇÑÞ: 8] æóÓõãøöíó íóæúãõ ÇáúÈóÚúËö íóæúãó ÇáúãóÚóÇÏö.
æóÌöíÁó ÈöÍóÑúÝö áóäú ÇáÏøóÇáøö Úóáóì ÊóÃúßöíÏö ÇáäøóÝúíö æóÊóÃúíöíÏöåö áöÍößóÇíóÉö ÌóÒúãöåöãú æóÞóØúÚöåöãú ÈöäóÝúíöåö.
æóÍóÑúÝõ Èóáì íõÌóÇÈõ Èöåö ÇáúßóáóÇãõ ÇáúãóäúÝöíøõ áöÅöÈúØóÇáö äóÝúíöåö æóÃóßúËóÑõ æõÞõæÚöåö ÈóÚúÏó ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö Úóäö ÇáäøóÝúíö äóÍúæó: ÃóáóÓúÊõ ÈöÑóÈøößõãú ÞÇáõæÇ Èóáì [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 172] æóíóÞóÚõ ÈóÚúÏó ÛóíúÑö ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÃóíúÖðÇ äóÍúæó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÒóÚóãó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Ãóäú áóäú íõÈúÚóËõæÇ Þõáú Èóáì æóÑóÈøöí áóÊõÈúÚóËõäøó [ÇáÊÛÇÈä: 7] .
æóãóæúÞöÚõ Èóáì ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝõ ßóÃóÍúÑõÝö ÇáúÌóæóÇÈö.
æóÌõãúáóÉõ: Åöäøó ÑóÈøóåõ ßÇäó Èöåö ÈóÕöíÑÇð ãõÈóíøöäóÉñ áöáúÅöÈúØóÇáö ÇáøóÐöí ÃóÝóÇÏóåõ ÍóÑúÝõ Èóáì Úóáóì æóÌúåö ÇáúÅöÌúãóÇáö íóÚúäöí Ãóäøó Ùóäøóåõ ÈóÇØöáñ áöÃóäøó ÑóÈøóåõ ÃóäúÈóÃóåõ ÈöÃóäøóåõ íõÈúÚóËõ.
æóÇáúãóÚúäóì: Åöäøó ÑóÈøóåõ Úóáöíãñ ÈöãóÂáöåö. æóÊóÃúßöíÏõ Ðóáößó ÈöÍóÑúÝö Åöäøó áöÑóÏøöåö ÅöäúßóÇÑóåõ ÇáúÈóÚúËó ÇáøóÐöí ÃóÎúÈóÑó Çááøóåõ Èöåö Úóáóì áöÓóÇäö ÑóÓõæáöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÂáó ÇáúãóÚúäóì ÇáúÍóÇÕöáõ ãöäú ÍóÑúÝö ÇáúÅöÈúØóÇáö æóãöäú ÍóÑúÝö ÇáÊøóÃúßöíÏö Åöáóì ãóÚúäóì: Ãóäøó ÑóÈøóåõ ÈóÕöíÑñ Èöåö æóÃóãøóÇ åõæó ÝóÛóíúÑõ ÈóÕöíÑò ÈöÍóÇáöåö ßóÞóæúáöåö: æóÇááøóåõ íóÚúáóãõ æóÃóäúÊõãú áóÇ ÊóÚúáóãõæäó [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 216] .
æóÊóÚúÏöíóÉõ ÈóÕöíÑÇð ÈöÇáúÈóÇÁö áöÃóäøóåõ ãöäú ÈóÕõÑó ÇáúÞóÇÕöÑö ÈöÖóãøö ÇáÕøóÇÏö Èöåö ÅöÐóÇ ÑóÂåõ ÑõÄúíóÉð ãõÍóÞøóÞóÉð¡ ÝóÇáúÈóÇÁõ Ýöíåö ãóÚúäóÇåóÇ ÇáúãõáóÇÈóÓóÉõ Ãóæö ÇáúÅöáúÕóÇÞõ.
æóÝöíåö ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì ÍößúãóÉö ÇáúÈóÚúËö áöáúÌóÒóÇÁö áöÃóäøó ÑóÈøó ÇáäøóÇÓö Úóáöíãñ ÈöÃóÍúæóÇáöåöãú Ýóãöäúåõãõ ÇáúãõÕúáöÍõ æóãöäúåõãõ ÇáúãõÝúÓöÏõ æóÇáúßõáøõ ãõÊóÝóÇæöÊõæäó Ýöí Ðóáößó ÝóáóíúÓó ãöäó ÇáúÍößúãóÉö Ãóäú íóÐúåóÈó ÇáúãõÝúÓöÏõ ÈöÝóÓóÇÏöåö æóãóÇ ÃóáúÍóÞóåõ ÈöÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ãöäú ãóÖóÇÑøó æóÃóäú íõåúãóáó ÕóáóÇÍõ ÇáúãõÕúáöÍö¡ ÝóÌóÚóáó Çááøóåõ ÇáúÍóíóÇÉó ÇáúÃóÈóÏöíøóÉó æóÌóÚóáóåóÇ áöáúÌóÒóÇÁö Úóáóì ãóÇ ÞóÏøóãó ÕóÇÍöÈõåóÇ Ýöí ÍóíóÇÊöåö ÇáúÃõæáóì.
æóÃõØúáöÞó ÇáúÈóÕóÑõ åõäóÇ Úóáóì ÇáúÚöáúãö ÇáÊøóÇãøö ÈöÇáÔøóíúÁö.(30/225)
ÝóáóÇ ÃõÞúÓöãõ ÈöÇáÔøóÝóÞö (16) æóÇááøóíúáö æóãóÇ æóÓóÞó (17) æóÇáúÞóãóÑö ÅöÐóÇ ÇÊøóÓóÞó (18) áóÊóÑúßóÈõäøó ØóÈóÞðÇ Úóäú ØóÈóÞò (19)
æóÚõáøöÞó æóÕúÝõ (ÈóÕöíÑò) ÈöÖóãöíÑö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÇáøóÐöí Ùóäøó Ãóäú áóäú íóÍõæÑó¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ: ÇáúÚöáúãõ ÈöÃóÍúæóÇáöåö áóÇ ÈöÐóÇÊöåö.
æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúãóÌúÑõæÑö Úóáóì ãõÊóÚóáøöÞöåö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöåóÐóÇ ÇáúãóÌúÑõæÑö Ãóíú ÈóÕöíÑñ Èöåö áóÇ ãóÍóÇáóÉó ãóÚó ãõÑóÇÚóÇÉ ÇáÝæÇÕá.
[16- 19]
[ÓõæÑóÉ ÇáÇäÔÞÇÞ (84) : ÇáúÂíóÇÊ 16 Åöáóì 19]
ÝóáÇ ÃõÞúÓöãõ ÈöÇáÔøóÝóÞö (16) æóÇááøóíúáö æóãÇ æóÓóÞó (17) æóÇáúÞóãóÑö ÅöÐóÇ ÇÊøóÓóÞó (18) áóÊóÑúßóÈõäøó ØóÈóÞÇð Úóäú ØóÈóÞò (19)
ÇáúÝóÇÁõ áöÊóÝúÑöíÚö ÇáúÞóÓóãö æóÌóæóÇÈöåö¡ Úóáóì ÇáÊøóÝúÕöíáö ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÃóãøóÇ ãóäú ÃõæÊöíó ßöÊÇÈóåõ Èöíóãöíäöåö [ÇáÇäÔÞÇÞ: 7] Åöáóì åõäóÇ: ÝóÅöäøóåõ ÇÞúÊóÖóì Ãóäøó ËóãøóÉó ÍöÓóÇÈðÇ æóÌóÒóÇÁð ÈöÎóíúÑò æóÔóÑøò ÝóßóÇäó åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÑöíÚõ ÝóÐúáóßóÉð æóÍóæúÕóáóÉð áöãóÇ ÝõÕøöáó ãöäó ÇáúÃóÍúæóÇáö æóßóÇäó ÃóíúÖðÇ ÌóãúÚðÇ ÅöÌúãóÇáöíøðÇ áöãóÇ íóÚúÊóÑöÖõ Ýöí Ðóáößó ãöäó ÇáúÃóåúæóÇáö.
æóÊóÞóÏøóãó Ãóäøó: «áóÇ ÃõÞúÓöãõ» íõÑóÇÏõ ãöäúåõ ÃõÞúÓöãõ¡ æóÊóÞóÏøóãó æóÌúåõ ÇáúÞóÓóãö ÈöåóÐöåö ÇáúÃóÍúæóÇáö æóÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö ÚöäúÏó Þóæúáöåö: ÝóáÇ ÃõÞúÓöãõ ÈöÇáúÎõäøóÓö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÊøóßúæöíÑö [15] .
æóãõäóÇÓóÈóÉõ ÇáúÃõãõæÑö ÇáúãõÞúÓóãö ÈöåóÇ åõäóÇ áöáúãõÞúÓóãö Úóáóíúåö áöÃóäøó ÇáÔøóÝóÞó æóÇááøóíúáó æóÇáúÞóãóÑó ÊõÎóÇáöØõ ÃóÍúæóÇáðÇ Èóíúäó ÇáÙøõáúãóÉö æóÙõåõæÑö ÇáäøõæÑö ãóÚóåóÇ¡ Ãóæú Ýöí ÎöáóÇáöåóÇ¡ æóÐóáößó ãõäóÇÓöÈñ áöãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: áóÊóÑúßóÈõäøó ØóÈóÞÇð Úóäú ØóÈóÞò ãöäú ÊóÝóÇæõÊö ÇáúÃóÍúæóÇá ÇáøóÊöí íÎÊÈØ ÝöíåóÇ ÇáäøóÇÓõ íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö Ãóæú Ýöí ÍóíóÇÊöåöãõ ÇáÏøõäúíóÇ¡ Ãóæú ãöäú ÙõåõæÑö ÃóÍúæóÇá ÎíÑ ãä ÎöáóÇáö ÃóÍúæóÇáö ÔóÑøò Ãóæö ÇäúÊöÙóÇÑö ÊóÛóíøõÑö ÇáúÃóÍúæóÇáö Åöáóì ãóÇ íõÑúÖöíåöãú Åöäú ßóÇäó ÇáúÎöØóÇÈõ áöáúãõÓúáöãöíäó ÎóÇÕøóÉð ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí.
æóáóÚóáøó ÐößúÑó ÇáÔøóÝóÞö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøóåõ íõÔúÈöåõ ÍóÇáóÉó ÇäúÊöåóÇÁö ÇáÏøõäúíóÇ áöÃóäøó ÛõÑõæÈó ÇáÔøóãúÓö ãöËúáõ ÍóÇáóÉö
ÇáúãóæúÊö¡ æóÃóäøó ÐößúÑó Çááøóíúáö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì ÔöÏøóÉö Çáúåóæúáö íóæúãó ÇáúÍöÓóÇÈö æóÐößúÑó ÇáúÞóãóÑö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì ÍõÕõæáö ÇáÑøóÍúãóÉö áöáúãõÄúãöäöíäó.
æóÇáÔøóÝóÞõ: ÇÓúãñ áöáúÍõãúÑóÉö ÇáøóÊöí ÊóÙúåóÑõ Ýöí ÃõÝõÞö ãóÛúÑöÈö ÇáÔøóãúÓö ÅöËúÑó ÛõÑõæÈöåóÇ æóåõæó ÖöíóÇÁñ ãöäú ÔõÚóÇÚö ÇáÔøóãúÓö ÅöÐóÇ ÍóÌóÈóåóÇ Úóäú Úõíõæäö ÇáäøóÇÓö ÈóÚúÖõ ÌóÑúãö ÇáúÃóÑúÖö¡ æóÇÎúÊõáöÝó Ýöí ÊóÓúãöíóÉö ÇáúÈóíóÇÖö ÇáøóÐöí íóßõæäõ ÚóÞöÈó ÇáöÇÍúãöÑóÇÑö ÔóÝóÞðÇ.(30/226)
æó (ãóÇ æóÓóÞó) (ãóÇ) Ýöíåö ãóÕúÏóÑöíøóÉñ¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãóæúÕõæáóÉð Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÍóÐúÝö ÇáúÚóÇÆöÏö ÇáúãóäúÕõæÈö.
æóÇáúæóÓúÞõ: ÌóãúÚõ ÇáúÃóÔúíóÇÁ ÈóÚúÖåóÇ Åöáóì ÈóÚúÖò ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÚúäóì æóãóÇ ÌóãóÚó ãöãøóÇ ßóÇäó ãõäúÊóÔöÑðÇ Ýöí ÇáäøóåóÇÑö ãöäú äóÇÓò æóÍóíóæóÇäò ÝóÅöäøóåóÇ ÊóÃúæöí Ýöí Çááøóíúáö Åöáóì ãóÂæöíåóÇ æóÐóáößó ãöãøóÇ ÌóÚóáó Çááøóåõ Ýöí ÇáúÌöÈöáøóÉö ãöäú ØóáóÈö ÇáúÃóÍúíóÇÁö ÇáÓøõßõæäó Ýöí Çááøóíúáö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóãöäú ÑóÍúãóÊöåö ÌóÚóáó áóßõãõ Çááøóíúáó æóÇáäøóåÇÑó áöÊóÓúßõäõæÇ Ýöíåö æóáöÊóÈúÊóÛõæÇ ãöäú ÝóÖúáöåö [ÇáúÞóÕóÕ: 73] ¡ æóÐóáößó ãöäú ÈóÏöíÚö ÇáÊøóßúæöíäö ÝóáöÐóáößó ÃóÞúÓóãó Èöåö ÞóÓóãðÇ ÃõÏúãöÌóÊú Ýöíåö ãöäøóÉñ. æóÞöíáó: ãóÇ æóÓóÞóåõ Çááøóíúáõ: ÇáäøõÌõæãõ¡ áöÃóäøóåóÇ ÊóÙúåóÑõ Ýöí Çááøóíúáö¡ ÝóÔóÈøóåó ÙõåõæÑóåóÇ Ýöíåö ÈöæóÓúÞö ÇáúæóÇÓöÞö ÃóÔúíóÇÁó ãõÊóÝóÑøöÞóÉð. æóåóÐóÇ ÃóäúÓóÈõ ÈöÚóØúÝö ÇáúÞóãóÑö Úóáóíúåö.
æóÇÊøöÓóÇÞõ ÇáúÞóãóÑö: ÇÌúÊöãóÇÚõ ÖöíóÇÆöåö æóåõæó ÇÝúÊöÚóÇáñ ãöäó ÇáúæóÓúÞö ÈöãóÚúäóì ÇáúÌóãúÚö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ æóÐóáößó Ýöí áóíúáóÉö ÇáúÈóÏúÑö¡ æóÊóÞúíöíÏõ ÇáúÞóÓóãö Èöåö ÈöÊöáúßó ÇáúÍóÇáóÉö áöÃóäøóåóÇ ãóÙúåóÑõ äöÚúãóÉö Çááøóåö Úóáóì ÇáäøóÇÓö ÈöÖöíóÇÆöåö.
æóÃóÕúáõ ÝÚá ÇÊøÓÞ: Çóæú ÊÓÞ ÞõáöÈóÊö ÇáúæóÇæõ ÊóÇÁð ÝóæúÞöíøóÉð ØóáóÈðÇ áöÅöÏúÛóÇãöåóÇ Ýöí ÊóÇÁö ÇáöÇÝúÊöÚóÇáö æóåõæó ÞóáúÈñ ãõØøóÑöÏñ.
æóÌõãúáóÉõ: áóÊóÑúßóÈõäøó ØóÈóÞÇð Úóäú ØóÈóÞò äõÓöÌó äóÙúãõåóÇ äóÓúÌðÇ ãõÌúãóáðÇ áöÊóæúÝöíÑö ÇáúãóÚóÇäöí ÇáøóÊöí ÊóÐúåóÈõ ÅöáóíúåóÇ ÃóÝúåóÇãõ ÇáÓøóÇãöÚöíäó¡ ÝóÌóÇÁóÊú Úóáóì ÃóÈúÏóÚö ãóÇ íõäúÓóÌõ Úóáóíúåö ÇáúßóáóÇãõ ÇáøóÐöí íõÑúÓóáõ ÅöÑúÓóÇáó ÇáúÃóãúËóÇáö ãöäó ÇáúßóáóÇãö ÇáúÌóÇãöÚö ÇáúÈóÏöíÚö ÇáäøóÓúÌö ÇáúæóÇÝöÑö ÇáúãóÚúäóì æóáöÐóáößó ßóËõÑóÊú ÊóÃúæöíáóÇÊõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó áóåóÇ.
ÝóáöãóÚóÇäöí ÇáÑøõßõæÈö ÇáúãóÌóÇÒöíøóÉö¡ æóáöãóÚóÇäöí ÇáØøóÈóÞö ãöäú ÍóÞöíÞöíøò æóãóÌóÇÒöíøò¡ ãõÊøóÓóÚñ áöãóÇ ÊõÝöíÏõåõ ÇáúÂíóÉõ ãöäó ÇáúãóÚóÇäöí¡ æóÐóáößó ãóÇ ÌóÚóáó áöÅöíËóÇÑö åóÐóíúäö ÇááøóÝúÙóíúäö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÎõÕõæÕöíøóÉð ãöäú ÃóÝúäóÇäö ÇáúÅöÚúÌóÇÒö ÇáúÞõÑúÂäöíøö.
ÝóÃóãøóÇ ÝöÚúáõ áóÊóÑúßóÈõäøó ÝóÍóÞöíÞóÊõåõ ãõÊóÚóÐøóÑóÉñ åõäóÇ æóáóåõ ãöäó ÇáúãóÚóÇäöí ÇáúãóÌóÇÒöíøóÉö ÇáúãõÓúÊóÚúãóáóÉö Ýöí
ÇáúßóáóÇãö Ãóæö ÇáøóÊöí íóÕöÍøõ Ãóäú ÊõÑóÇÏó Ýöí ÇáúÂíóÉö ÚöÏøóÉñ¡ ãöäúåóÇ ÇáúÛóáóÈõ æóÇáúãõÊóÇÈóÚóÉõ¡ æóÇáÓøõáõæßõ¡ æóÇáöÇÞúÊöÍóÇãõ¡ æóÇáúãõáóÇÒóãóÉõ¡ æóÇáÑøöÝúÚóÉõ.(30/227)
æóÃóÕúáõ Êöáúßó ÇáúãóÚóÇäöí ÅöãøóÇ ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ æóÅöãøóÇ ÊóãúËöíáñ íõÞóÇáõ: ÑóßöÈó ÃóãúÑðÇ ÕóÚúÈðÇ æóÇÑúÊóßóÈó ÎóØóÃð.
æóÃóãøóÇ ßóáöãóÉõ ØóÈóÞò ÝóÍóÞöíÞóÊõåóÇ ÃóäøóåóÇ ÇÓúãñ ãõÝúÑóÏñ áöáÔøóíúÁö ÇáúãõÓóÇæöí ÔóíúÆðÇ ÂÎóÑó Ýöí ÍóÌúãöåö æóÞóÏúÑöåö¡ æóÙóÇåöÑõ ßóáóÇã «ÇáÃÓÇÓ» æ «ÇáÕøöÍóÇÍ» Ãóäøó ÇáúãõÓóÇæóÇÉó ÈöÞóíúÏö ßóæúäö ÇáØøóÈóÞö ÃóÚúáóì ãöäó ÇáÔøóíúÁö áöãõÓóÇæöíåö Ýóåõæó ÍóÞöíÞóÉñ Ýöí ÇáÛØÇÁ Ýóíßæä ãä ÇáúÃóáúÝóÇÙö ÇáúãóæúÖõæÚóÉö áöãóÚúäðì ãõÞóíøóÏò ßóÇáúÎöæóÇäö æóÇáúßóÃúÓö¡ æóÙóÇåöÑõ «ÇáúßóÔøóÇÝö» Ãóäøó ÍóÞöíÞóÊóåõ ãõØúáóÞõ ÇáúãõÓóÇæóÇÉö Ýóíóßõæäõ ÞóíúÏõ ÇáöÇÚúÊöáóÇÁö ÚóÇÑöÖðÇ ÈöÛóáóÈóÉö ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö¡ íõÞóÇáõ: ØóÇÈóÞó ÇáäøóÚúá ÇáäøóÚúá.
æÃíøÇ ãóÇ ßóÇäó Ýóåõæó ÇÓúãñ Úóáóì æóÒúäö ÝóÚóáò ÅöãøóÇ ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúãõØóÇÈóÞóÉö ßóÇÔúÊöÞóÇÞö ÇáÕøöÝóÉö ÇáúãõÔóÈøóåóÉö Ëõãøó Úõæãöáó ãõÚóÇãóáóÉó ÇáúÃóÓúãóÇÁö æóÊõäõæÓöíó ãöäúåõ ÇáöÇÔúÊöÞóÇÞõ. æóÅöãøóÇ Ãóäú íóßõæäó ÃóÕúáõåõ ÇÓúãó ÇáØøóÈóÞö æóåõæó ÇáÛØÇÁ áæÍÙ Ýöíåö ÇáÊøóÔúÈöíåö Ëõãøó ÊõäõæÓöíó Ðóáößó ÝóÌóÇÁóÊú ãöäúåõ ãóÇÏøóÉõ ÇáúãõØóÇÈóÞóÉö ÈöãóÚúäóì ÇáúãõÓóÇæóÇÉö Ýóíóßõæäõ ãöäó ÇáúãõÔúÊóÞøóÇÊö ãöäó ÇáúÃóÓúãóÇÁö ÇáúÌóÇãöÏóÉö.
æóíõØúáóÞõ ÇÓúãðÇ ãõÝúÑóÏðÇ áöáúÛöØóÇÁö ÇáøóÐöí íõÛóØøóì Èöåö¡ æóãöäúåõ Þóæúáõåõãú Ýöí ÇáúãóËóáö: «æóÇÝóÞó Ôóäøñ ØóÈóÞóÉó» Ãóíú ÛöØóÇÁóåõ æóåóÐóÇ ãöäó ÇáúÍóÞöíÞóÉö áöÃóäøó ÇáúÛöØóÇÁó ãõÓóÇæò áöãóÇ íõÛóØøöíåö. æóíõØúáóÞõ ÇáØøóÈóÞõ Úóáóì ÇáúÍóÇáóÉö áöÃóäøóåóÇ ãõáóÇÈöÓóÉñ áöÕóÇÍöÈöåóÇ ßóãõáóÇÈóÓóÉö ÇáØøóÈóÞö áöãóÇ ØõÈöÞó Úóáóíúåö.
æóíõØúáóÞõ ÇÓúãðÇ ãõÝúÑóÏðÇ ÃóíúÖðÇ Úóáóì ÔóíúÁò ãõÊøóÎóÐò ãöäú ÃõÏõãò Ãóæú ÚõæÏò æóíõÄúßóáõ Úóáóíúåö æóÊõæÖóÚõ Ýöíåö ÇáúÝóæóÇßöåõ æóäóÍúæõåóÇ¡ æóßóÃóäøóåõ Óõãøöíó ØóÈóÞðÇ áöÃóä ÃóÕáå Ãóä íõÓúÊóÚúãóáõ ÛöØóÇÁó ÇáúÂäöíóÉö ÝóÊõæÖóÚõ Ýöíåö ÃóÔúíóÇÁõ.
æóíõØúáóÞõ ÇÓúãó ÌóãúÚò áöØóÈóÞóÉò: æóåöíó ãóßóÇäñ ÝóæúÞó ãóßóÇäò ÂÎóÑó ãõÚúÊóÈóÑò ãöËúáõåõ Ýöí ÇáúãöÞúÏóÇÑö ÅöáøóÇ Ãóäøóåõ ãõÑúÊóÝöÚñ Úóáóíúåö. æóåóÐóÇ ãöäó ÇáúãóÌóÇÒö íõÞóÇáõ: ÃóÊóÇäóÇ ØóÈóÞñ ãöäó ÇáäøóÇÓö¡ Ãóíú ÌóãóÇÚóÉñ.
æóíõÞóÇÑöäõ ÇÎúÊöáóÇÝõ ãóÚóÇäöí ÇááøóÝúÙóíúäö ÇÎúÊöáóÇÝó ãóÚúäóì Úóäú ãöäú ãõÌóÇæóÒóÉò æóåöíó ãóÚúäðì ÍóÞöíÞöíøñ¡ Ãóæú ãöäú ãõÑóÇÏóÝóÉö ßóáöãóÉö (ÈóÚúÏó) æóåõæó ãóÚúäðì ãóÌóÇÒöíøñ.
æóßóÐóáößó ÇÎúÊöáóÇÝõ æóÌúåö ÇáäøóÕúÈö áöáóÝúÙö ØóÈóÞðÇ Èóíúäó ÇáúãóÝúÚõæáö Èöåö æóÇáúÍóÇáö¡ æóÊóÒúÏóÇÏõ åóÐöåö ÇáúãóÍóÇãöáõ ÅöÐóÇ áóãú ÊõÞúÕóÑö ÇáúÌõãóáõ Úóáóì ãóÇ áóåõ ãõäóÇÓóÈóÉñ ÈöÓöíóÇÞö ÇáúßóáóÇãö ãöäú ãóæúÞöÚö ÇáúÌõãúáóÉö ÚóÞöÈó ÂíóÉö:
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáúÅöäúÓÇäõ Åöäøóßó ßÇÏöÍñ [ÇáÇäÔÞÇÞ: 6] ÇáúÂíóÇÊö. æóãöäú æõÞõæÚöåóÇ ÈóÚúÏó ÇáúÞóÓóãö ÇáúãõÔúÚöÑö(30/228)
ÈöÇáÊøóÃúßöíÏö¡ æóãöäö ÇÞúÊóÖóÇÁö ÝöÚúáö ÇáúãõÖóÇÑóÚóÉö ÈóÚúÏó ÇáúÞóÓóãö Ãóäøóåõ áöáúãõÓúÊóÞúÈóáö. ÝóÊóÊóÑóßøóÈõ ãöäú åóÐöåö ÇáúãóÍóÇãöáö ãóÚóÇäò ßóËöíÑóÉñ ÕóÇáöÍóÉñ áöÊóÃúæöíáö ÇáúÂíóÉö.
ÝóÞöíáó ÇáúãóÚúäóì: áóÊóÑúßóÈõäøó ÍóÇáðÇ ÈóÚúÏó ÍóÇáò¡ ÑóæóÇåõ ÇáúÈõÎóÇÑöíøõ Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäøóåõ ÊóåúÏöíÏñ ÈöÃóåúæóÇáö ÇáúÞöíóÇãóÉö ÝóÊóäúæöíäõ «ØóÈóÞò» Ýöí ÇáúãóæúÖöÚóíúäö áöáÊøóÚúÙöíãö æóÇáÊøóåúæöíáö æÚóäú ÈöãóÚúäóì (ÈóÚúÏó) æóÇáúÈõÚúÏöíøóÉõ ÇÚúÊöÈóÇÑöíøóÉñ¡ æóåöíó ÈõÚúÏöíøóÉõ ÇÑúÊöÞóÇÁò¡ Ãóíú áóÊõáóÇÞõäøó åóæúáðÇ ÃóÚúÙóãó ãöäú åóæúáò¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÒöÏúäÇåõãú ÚóÐÇÈÇð ÝóæúÞó ÇáúÚóÐÇÈö [ÇáäøóÍúá: 88] . æóÅöØúáóÇÞõ ÇáØøóÈóÞö Úóáóì ÇáúÍóÇáóÉö Úóáóì åóÐóÇ ÇáÊøóÃúæöíáö áöÃóäøó ÇáúÍóÇáóÉó ãõØóÇÈöÞóÉñ áöÚóãóáö ÕóÇÍöÈöåóÇ.
æóÑóæóì ÃóÈõæ äõÚóíúãò Úóäú ÌóÇÈöÑö Èúäö ÚóÈúÏö Çááøóåö ÊóÝúÓöíÑó ÇáúÃóÍúæóÇáö ÈöÃóäøóåóÇ ÃóÍúæóÇáõ ãóæúÊò æóÅöÍúíóÇÁò¡ æóÍóÔúÑò¡ æóÓóÚóÇÏóÉò Ãóæú ÔóÞóÇæóÉò¡ æóäóÚöíãò Ãóæú ÌÍíã¡ ßóãóÇ ßÊÈ Çááøóåõ áößõáøö ÃóÍóÏò ÚöäúÏó Êóßúæöíäöåö ÑóæóÇåõ ÌóÇÈöÑñ Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó
æóÞóÇáó ÇÈúäõ ßóËöíÑò åõæó ÍóÏöíËñ ãõäúßóÑñ æóÝöí ÅöÓúäóÇÏöåö ÖõÚóÝóÇÁõ¡ Ãóæú ÍóÇáðÇ ÈóÚúÏó ÍóÇáò ãöäú ÔóÏóÇÆöÏö ÇáúÞöíóÇãóÉö æóÑõæöíó åóÐóÇ Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò æóÚößúÑöãóÉó æóÇáúÍóÓóäö ãóÚó ÇÎúÊöáóÇÝò Ýöí ÊóÚúíöíäö ÇáúÍóÇáö.
æóÞöíáó: áóÊóÑúßóÈõäøó ãóäúÒöáóÉð ÈóÚúÏó ãóäúÒöáóÉò Úóáóì Ãóäøó ØÈÞðÇ ÇÓúã ááãäÒáÉ¡ æóÑõæöíó Úóäö ÇÈúäö ÒóíúÏò æóÓóÚöíÏö Èúäö ÌõÈóíúÑò Ãóíú áóÊóÕöíÑõäøó ãöäú ØóÈóÞö ÇáÏøõäúíóÇ Åöáóì ØóÈóÞö ÇáúÂÎöÑóÉö¡ Ãóæú Åöäøó ÞóæúãðÇ ßóÇäõæÇ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ãõÊøóÖöÚöíäó ÝóÇÑúÊóÝóÚõæÇ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉ¡ ÝÇáÊäæíä ÝíåãóÇ ááÊäæíÚ.
æóÞöíáó: ãóäú ßóÇäó Úóáóì ÕóáóÇÍò ÏóÚóÇåõ Åöáóì ÕóáóÇÍò ÂÎóÑó æóãóäú ßóÇäó Úóáóì ÝóÓóÇÏò ÏóÚóÇåõ Åöáóì ÝóÓóÇÏö ÝóæúÞóåõ¡ áöÃóäøó ßõáøó ÔóíúÁò íóÌõÑøõ Åöáóì Ôóßúáöåö¡ Ãóíú ÝóÊóßõæäõ ÇáúÌõãúáóÉõ ÇÚúÊöÑóÇÖðÇ ÈöÇáúãóæúÚöÙóÉö æóÊóßõæäõ Úóäú Úóáóì åóÐóÇ Úóáóì ÍóÞöíÞóÊöåóÇ áöáúãõÌóÇæóÒóÉö¡ æóÇáÊøóäúæöíäõ áöáÊøóÚúÙöíãö.
æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÑøõßõæÈõ ãóÌóÇÒðÇ Ýöí ÇáÓøóíúÑö ÈöÚóáóÇÞóÉö ÇáúÅöØúáóÇÞö¡ Ãóíú áóÊóÍúÖõÑõäøó áöáúÍöÓóÇÈö ÌóãóÇÚóÇÊò ÈóÚúÏó ÌóãóÇÚóÇÊò Úóáóì ãóÚúäóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöáì ÑóÈøößó íóæúãóÆöÐò ÇáúãóÓÇÞõ [ÇáúÞöíóÇãóÉ: 30] æóåóÐóÇ ÊåÏíÏ áãäßÑíå¡ æóÃóä íóßõæäõ ÇáÑøõßõæÈõ ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ÇáúãõÊóÇÈóÚóÉö¡ Ãóíú áóÊóÊøóÈöÚõäøó. æóÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáõ:
«ÊóÑúßóÈõäøó» ÈöÊóÞúÏöíÑö: áóíóÊøóÈöÚóäøó ÈóÚúÖõßõãú ÈóÚúÖðÇ¡ Ãóíú Ýöí ÊóÕúãöíãößõãú Úóáóì ÅöäúßóÇÑö ÇáúÈóÚúËö. æóÏóáöíáõ ÇáúãóÍúÐõæÝö åõæó Þóæúáõåõ: ØóÈóÞÇð Úóäú ØóÈóÞò æóíóßõæäõ ØóÈóÞÇð ãóÝúÚõæáðÇ Èöåö æóÇäúÊöÕóÇÈõ ØóÈóÞÇð ÅöãøóÇ Úóáóì ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖóãöíÑö (ÊóÑúßóÈõäøó) æóÅöãøóÇ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö Èöåö Úóáóì ÍóÓóÈö ãóÇ íóáöíÞõ ÈöãóÚóÇäöí ÃóáúÝóÇÙö ÇáúÂíóÉö.(30/229)
ÝóãóÇ áóåõãú áóÇ íõÄúãöäõæäó (20) æóÅöÐóÇ ÞõÑöÆó Úóáóíúåöãõ ÇáúÞõÑúÂäõ áóÇ íóÓúÌõÏõæäó (21)
æóãóæúÞöÚõ Úóäú ØóÈóÞò ãóæúÞöÚõ ÇáäøóÚúÊö áö ØóÈóÞÇð æóãóÚúäóì Úóäú ÅöãøóÇ ÇáúãõÌóÇæÒóÉ¡ æóÅöãøóÇ ãõÑóÇÏöÝóÉñ ãóÚúäóì (ÈóÚúÏó) æóåõæó ãÌóÇÒ äÇÔìÁ Úóäú ãóÚúäóì ÇáúãõÌóÇæÒóÉ¡ æóáÐóáöß áãÇ Öóãøóäó ÇáäøóÇÈöÛóÉõ ãóÚúäóì Þóæúáöåöãú: «æóÑöËõæÇ ÇáúãóÌúÏó ßóÇÈöÑðÇ Úóäú ßóÇÈöÑò» ÛóíøóÑó ÍóÑúÝó
(Úóäú) Åöáóì ßóáöãóÉó (ÈóÚúÏó) ÝóÞóÇáó:
áöÂáö ÇáúÌöáóÇÍö ßóÇÈöÑðÇ ÈóÚúÏó ßóÇÈöÑò æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò æóÚóÇÕöãñ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò áóÊóÑúßóÈõäøó ÈöÖóãøö ÇáúãõæóÍøóÏóÉö Úóáóì ÎöØóÇÈö ÇáäøóÇÓö. æóÞóÑóÃóåõ ÇáúÈóÇÞõæäó ÈöÝóÊúÍö ÇáúãõæóÍøóÏóÉö Úóáóì Ãóäøóåõ ÎöØóÇÈñ áöáúÅöäúÓóÇäö ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáúÅöäúÓÇäõ Åöäøóßó ßÇÏöÍñ [ÇáÇäÔÞÇÞ: 6] . æóÍõãöáó ÃóíúÖðÇ Úóáóì Ãóäøó ÇáÊøóÇÁó ÇáúÝóæúÞöíøóÉó ÊóÇÁõ ÇáúãõÄóäøóËóÉö ÇáúÛóÇÆöÈóÉö æóÃóäøó ÇáÖøóãöíÑó ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáÓøóãóÇÁö¡ Ãóíú ÊóÚúÊóÑöíåóÇ ÃóÍúæóÇáñ ãõÊóÚóÇÞöÈóÉñ ãöäó ÇáöÇäúÔöÞóÇÞö æóÇáØøóíøö æóßóæúäõåóÇ ãóÑøóÉð ßóÇáÏøöåóÇäö æóãóÑøóÉð ßóÇáúãõåúáö. æóÞöíáó: ÎöØóÇÈñ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó: Þöíáó: åöíó ÚöÏóÉñ ÈöÇáäøóÕúÑö¡ Ãóíú áóÊóÑúßóÈõäøó ÃóãúÑó ÇáúÚóÑóÈö ÞóÈöíáðÇ ÈóÚúÏó ÞóÈöíáò æóÝóÊúÍðÇ ÈóÚúÏó ÝóÊúÍò ßóãóÇ æõÌöÏó ÈóÚúÏó Ðóáößó (Ãóíú ÈóÚúÏó äõÒõæáö ÇáúÂíóÉö Íöíäó Þóæöíó ÌóÇäöÈõ ÇáúãõÓúáöãöíäó) Ýóíóßõæäõ ÈöÔóÇÑóÉð áöáúãõÓúáöãöíäó¡ æóÊóßõæäõ ÇáúÌõãúáóÉõ ãõÚúÊóÑöÖóÉð ÈöÇáúÝóÇÁö Èóíúäó ÌõãúáóÉö: Åöäøóåõ Ùóäøó Ãóäú áóäú íóÍõæÑó [ÇáÇäÔÞÇÞ: 14] æóÌõãúáóÉö: ÝóãÇ áóåõãú áóÇ íõÄúãöäõæäó [ÇáÇäÔÞÇÞ:
20] . æóåóÐóÇ ÇáúæóÌúåõ íóÌúÑöí Úóáóì ßáÊÇ ÇáúÞöÑóÇÁóÊóíúä.
[20¡ 21]
[ÓõæÑóÉ ÇáÇäÔÞÇÞ (84) : ÇáúÂíóÇÊ 20 Åöáóì 21]
ÝóãÇ áóåõãú áóÇ íõÄúãöäõæäó (20) æóÅöÐÇ ÞõÑöÆó Úóáóíúåöãõ ÇáúÞõÑúÂäõ áóÇ íóÓúÌõÏõæäó (21)
æóíÌæÒ Ãóäú íóßõæäó ÇáÊøóÝúÑöíÚõ Úóáóì ãóÇ ÐõßöÑó ãöäú ÃóÍúæóÇáö ãóäú ÃõæÊöíó ßöÊóÇÈóåõ æóÑóÇÁó ÙóåúÑöåö¡ æóÃõÚöíÏó Úóáóíúåö ÖóãöíÑõ ÇáúÌóãóÇÚóÉö áöÃóäøó ÇáúãõÑóÇÏó Èö (ãóäú) ÇáúãóæúÕõæáóÉö ßõáøõ ãóäú ÊóÍöÞøõ Ýöíåö ÇáÕøöáóÉõ ÝóÌóÑóì ÇáÖøóãöíÑõ Úóáóì ãóÏúáõæáö (ãóäú) æóåõæó ÇáúÌóãóÇÚóÉõ. æóÇáúãóÚúäóì: ÝóãóÇ áóåõãú áóÇ íóÎóÇÝõæäó ÃóåúæóÇáó íóæúãö áöÞóÇÁö Çááøóåö ÝóíõÄúãöäõæÇ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãõÝóÑøóÚðÇ Úóáóì Þóæúáöåö: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáúÅöäúÓÇäõ Åöäøóßó ßÇÏöÍñ Åöáì ÑóÈøößó ßóÏúÍÇð ÝóãõáÇÞöíåö [ÇáÇäÔÞÇÞ: 6] ¡ Ãóíú ÅöÐóÇ ÊóÍóÞøóÞúÊó Ðóáößó ÝóßóíúÝó áóÇ íõÄúãöäõ ÈöÇáúÈóÚúËö ÇáøóÐöíäó ÃóäúßóÑõæåõ. æóÌöíÁó ÈöÖóãöíÑö ÇáúÛóíúÈóÉö áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ãä ÇáúÅöäúßóÇÑ æÇáÊÚÌíÈ ÎõÕõæÕõ ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäó ÇáøóÐöíäó(30/230)
Ôóãöáóåõãú áóÝúÙõ ÇáúÅöäúÓóÇäö Ýöí Þóæúáöåö: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáúÅöäúÓÇäõ Åöäøóßó ßÇÏöÍñ áöÃóäøó ÇáúÚöäóÇíóÉó ÈöãóæúÚöÙóÊöåöãú Ãóåóãøõ ÝóÇáÖøóãöíÑõ ÇáúÊöÝóÇÊñ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÊóÝúÑöíÚðÇ Úóáóì Þóæúáöåö: áóÊóÑúßóÈõäøó ØóÈóÞÇð Úóäú ØóÈóÞò [ÇáÇäÔÞÇÞ: 19] Ýóíóßõæäõ ãóÎúÕõæÕðÇ ÈöÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøóåõãú Ãóåóãøõ Ýöí åóÐöåö ÇáúãóæóÇÚöÙö. æóÇáÖøóãöíÑõ ÃóíúÖðÇ ÇáúÊöÝóÇÊñ.
æóíóÌõæÒõ ÊóÝúÑöíÚõåõ Úóáóì ãóÇ ÊóÖóãøóäóåõ ÇáúÞóÓóãõ ãöäó ÇáúÃóÍúæóÇáö ÇáúãõÞúÓóãö ÈöåóÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÊóÖóãøõäö ÇáúÞóÓóãö ÈöåóÇ ÃóäøóåóÇ ÏóáóÇÆöáõ Úóáóì ÚóÙöíãö ÞõÏúÑóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÊóÝóÑøõÏöåö ÈöÇáúÃõáúåöíøóÉö ÝóÝöí ÐößúÑöåóÇ ÊóÐúßöÑóÉñ ÈöÏóáóÇáóÊöåóÇ Úóáóì ÇáúæóÍúÏóÇäöíøóÉö. æóÇáöÇáúÊöÝóÇÊõ åõæó åõæó.
æóÊóÑúßöíÈõ «ãóÇ áóåõãú áóÇ íõÄúãöäõæäó» íóÔúÊóãöáõ Úóáóì (ãóÇ) ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãöíøóÉö ãõÎúÈöÑñ ÚóäúåóÇ ÈöÇáúÌóÇÑøö æóÇáúãóÌúÑõæÑö. æóÇáúÌõãúáóÉõ ÈóÚúÏó áóåõãú ÍóÇáñ ãöäú (ãóÇ) ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãöíøóÉö.
æóåóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÚúÌöíÈö ãöäú ÚóÏóãö ÅöíãóÇäöåöãú æóÝöí ÅöäúßóÇÑö ÇäúÊöÝóÇÁö ÅöíãóÇäöåöãú áöÃóäøó ÔóÃúäó ÇáÔøóíúÁö ÇáúÚóÌöíÈö ÇáúãõäúßóÑö Ãóäú íõÓúÃóáó Úóäúåõ ÝóÇÓúÊöÚúãóÇáõ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö Ýöí ãóÚúäóì ÇáÊøóÚúÌöíÈö æóÇáúÅöäúßóÇÑö ãóÌóÇÒñ ÈöÚóáóÇÞóÉö ÇááøõÒõæãö¡ æóÇááøóÇãõ áöáöÇÎúÊöÕóÇÕö.
æóÌõãúáóÉõ: áóÇ íõÄúãöäõæäó Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ÝóÅöäøóåóÇ áóæú æóÞóÚó Ýöí ãóßóÇäöåóÇ ÇÓúãñ áóßóÇäó ãóäúÕõæÈðÇ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóãÇ áóßõãú Ýöí ÇáúãõäÇÝöÞöíäó ÝöÆóÊóíúäö [ÇáäøöÓóÇÁ: 88] æóÇáúÍóÇáõ åöíó ãóäóÇØõ ÇáÊøóÚúÌöíÈö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÊóÝúÕöíáõ ÇáúÞóæúáö Ýöí ÊóÑúßöíÈöåö æóÝöí ÇáÕøöíóÛö ÇáøóÊöí æóÑóÏó ÚóáóíúåóÇ ÃóãúËóÇáõ åóÐóÇ ÇáÊøóÑúßöíÈö ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáõæÇ æóãÇ áóäÇ ÃóáøóÇ äõÞÇÊöáó Ýöí ÓóÈöíáö Çááøóåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [246] .
æóãõÊóÚóáøöÞõ íõÄúãöäõæäó ãóÍúÐõæÝñ íóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇáÓøöíóÇÞõ¡ Ãóíú ÈöÇáúÈóÚúËö æóÇáúÌóÒóÇÁö.
æóíóÌõæÒõ ÊóäúÒöíáõ ÝöÚúáö íõÄúãöäõæäó ãóäúÒöáóÉó ÇááøóÇÒöãö¡ Ãóíú áóÇ íóÊøóÕöÝõæäó ÈöÇáúÅöíãóÇäö¡ Ãóíú ãóÇ ÓóÈóÈõ Ãóäú áóÇ íóßõæäõæÇ ãõÄãäíä¡ áÙõåõæÑ ÇáÏøóáóÇÆöá Úóáóì ÇäúÝöÑóÇÏö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÇáúÅöáóåöíøóÉö ÝóßóíúÝó íóÓúÊóãöÑøõæäó Úóáóì ÇáúÅöÔúÑóÇßö Èöåö.
æóÇáúãóÚúäóì: ÇáÊøóÚúÌöíÈõ æóÇáúÅöäúßóÇÑõ ãöäú ÚóÏóãö ÅöíãóÇäöåöãú ãóÚó ÙõåõæÑö ÏóáóÇÆöáö ÕöÏúÞö ãóÇ ÏõÚõæÇ Åöáóíúåö æóÃõäúÐöÑõæÇ Èöåö.(30/231)
æó (áóÇ íóÓúÌõÏõæäó) ÚõØöÝó Úóáóì áóÇ íõÄúãöäõæäó æóÅöÐÇ ÞõÑöÆó Úóáóíúåöãõ ÇáúÞõÑúÂäõ ÙóÑúÝñ ÞõÏøöãó Úóáóì ÚóÇãöáöåö áöáöÇåúÊöãóÇãö Èöåö æóÊóäúæöíåö ÔóÃúäö ÇáúÞõÑúÂäö.
æóÞöÑóÇÁóÉõ ÇáúÞõÑúÂäö Úóáóíúåöãú ÞöÑóÇÁóÊõåõ ÊóÈúáöíÛò æóÏóÚúæóÉò. æóÞóÏú ßóÇäó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÚúÑöÖõ Úóáóíúåöãõ ÇáúÞõÑúÂäó ÌóãóÇÚóÇÊò æóÃóÝúÑóÇÏðÇ æóÞóÏú ÞóÇáó áóåõ ÚóÈúÏõ Çááøóåö Èúäõ ÃõÈóíøò Èä Óóáõæáó: «áóÇ ÊóÛõÔøõäóÇ Èöåö Ýöí ãóÌóÇáöÓöäóÇ» æóÞóÑóÃó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇáúÞõÑúÂäó Úóáóì ÇáúæóáöíÏö Èúäö ÇáúãõÛöíÑóÉö ßóãóÇ ÐóßóÑúäóÇåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÚóÈóÓó.
æóÇáÓøõÌõæÏõ ãõÓúÊóÚúãóáñ ÈöãóÚúäóì ÇáúÎõÖõæÚö æóÇáúÎõÔõæÚö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇáäøóÌúãõ æóÇáÔøóÌóÑõ íóÓúÌõÏÇäö [ÇáÑøóÍúãóä: 6] æóÞóæáå: íóÊóÝóíøóÄõÇ ÙöáÇáõåõ Úóäö Çáúíóãöíäö æóÇáÔøóãÇÆöáö ÓõÌøóÏÇð áöáøóåö [ÇáäøóÍúá: 48] ¡ Ãóí ÅöÐÇ ÞÑìÁ Úóáóíúåöãõ ÇáúÞõÑúÂäõ áóÇ íóÎúÖóÚõæäó áöáøóåö æóáöãóÚóÇäöí ÇáúÞõÑúÂäö æóÍõÌøóÊöåö¡ æóáóÇ íõÄãäõæäó ÈÍÞíÊå æóÏóáöíáõ åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ãõÞóÇÈóáóÊõåõ ÈöÞóæúáöåö: Èóáö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ íõßóÐøöÈõæäó [ÇáÇäÔÞÇÞ: 22] .
æóáóíúÓó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãóÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäøó ÚöäúÏó åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÓóÌúÏóÉð ãöäú ÓõÌõæÏö ÇáúÞõÑúÂäö æóÇáúÃóÕóÍøõ ãöäú Þóæúáö ãóÇáößò æóÃóÕúÍóÇÈöåö ÃóäøóåóÇ áóíúÓóÊú ãöäú ÓõÌõæÏö ÇáúÞõÑúÂäö ÎöáóÇÝðÇ áöÇÈúäö æóåúÈò ãöäú ÃóÕúÍóÇÈö ãóÇáößò ÝóÅöäøóåõ ÌóÚóáó ÓõÌõæÏóÇÊö ÇáúÞõÑúÂäö ÃóÑúÈóÚó ÚóÔúÑóÉó. æóÞóÇáó ÇáÔøóÇÝöÚöíøõ: åöíó ÓõäøóÉñ. æóÞóÇáó ÃóÈõæ ÍóäöíÝóÉó: æóÇÌöÈóÉñ.
æóÇáúÃóÑúÌóÍõ Ãóäøó ÚÒÇÆã ÇáÓøõÌõæÏ ÇáãÓäæäÉ ÅöÍúÏóì ÚóÔúÑóÉó ÓóÌúÏóÉð æóåöíó ÇáøóÊöí ÑõæöíóÊú ÈöÇáúÃóÓóÇäöíÏö ÇáÕøóÍöíÍóÉö Úóäö ÇáÕøóÍóÇÈóÉö. æóÅöäøó ËóáóÇËó ÂíóÇÊò ÛóíúÑó ÇáúÅöÍúÏóì ÚóÔúÑóÉó ÂíóÉð ÑõæöíóÊú ÝöíåóÇ ÃóÎúÈóÇÑñ ÃóäøóåóÇ ÓóÌóÏó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÚöäúÏó ÞöÑóÇÁóÊöåóÇ ãöäúåóÇ åóÐöåö æóÚóÇÑóÖóÊúåóÇ ÑöæóÇíóÇÊñ ÃõÎúÑóì Ýóåöíó: ÅöãøóÇ ÞóÏú ÊóÑóßó ÓõÌõæÏóåóÇ¡ æóÅöãøóÇ áóãú íõÄóßøöÏú æóãöäúåóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì åõäóÇ: æóÅöÐÇ ÞõÑöÆó Úóáóíúåöãõ ÇáúÞõÑúÂäõ áóÇ íóÓúÌõÏõæäó æóÞóÇáó ÇÈúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö ÇáÓøõÌõæÏõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáöÇäúÔöÞóÇÞö Þóæúáõ ÇáúãóÏóäöíøöíäó ãöäú ÃóÕúÍóÇÈö ãóÇáößò ÇåÜ.
ÞõáúÊõ: æóåõæó Þóæúáõ ÇÈúäö æóåúÈò æóáóÇ ÎõÕõæÕöíøóÉó áöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö Èóáú Ðóáößó Ýöí ÇáÓøóÌóÏóÇÊö ÇáËøóáóÇËö ÇáÒøóÇÆöÏóÉö Úóáóì ÇáúÅöÍúÏóì ÚóÔúÑóÉó æóÞóÏú ÞóÇáó ãóÇáößñ Ýöí «ÇáúãõæóØøóÃö» ÈóÚúÏó Ãóäú Ñóæóì ÍóÏöíËó ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó:
«ÇáúÃóãúÑõ ÚöäúÏóäóÇ Ãóäøó ÚóÒóÇÆöãó ÇáÓøõÌõæÏö ÅöÍúÏóì ÚóÔúÑóÉó ÈöÒöíóÇÏóÉ ÓóÌúÏóÉð áóíúÓó Ýöí ÇáúãóÝóÕøóáö ãöäúåóÇ ÔóíúÁñ» æóÞóÇáó ÃóÈõæ ÍóäöíÝóÉó æóÇáÔøóÇÝöÚöíøõ: ÓóÌóÏóÇÊõ ÇáÊøöáóÇæóÉö ÃóÑúÈóÚó ÚóÔúÑóÉó ÈöÒöíóÇÏóÉö ÓóÌúÏóÉö ÓõæÑóÉö ÇáäøóÌúãö æóÓóÌúÏóÉö ÓõæÑóÉö ÇáöÇäúÔöÞóÇÞö æóÓóÌúÏóÉö ÓõæÑóÉö ÇáúÚóáóÞö. æóÞóÇáó ÃóÍúãóÏõ: åõäøó ÎóãúÓó ÚóÔúÑóÉó ÓóÌúÏóÉð ÈöÒöíóÇÏóÉö ÇáÓøóÌúÏóÉö Ýöí ÂÎöÑö ÇáúÂíóÉö ãöäú ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÌøö ÝóÝöíåóÇ ÓóÌúÏóÊóÇäö ÚöäúÏå.(30/232)
Èóáö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ íõßóÐøöÈõæäó (22) æóÇááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöãóÇ íõæÚõæäó (23)
[ÓõæÑóÉ ÇáÇäÔÞÇÞ (84) : ÂíóÉ 22]
Èóáö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ íõßóÐøöÈõæäó (22)
íóÌõæÒõ Ãóäøóåõ ÅöÖúÑóÇÈñ ÇäúÊöÞóÇáöíøñ ãöäó ÇáÊøóÚúÌöíÈö ãöäú ÚóÏóãö ÅöíãóÇäöåöãú æóÅöäúßóÇÑöåö Úóáóíúåöãú Åöáóì ÇáúÅöÎúÈóÇÑö Úóäúåõãú ÈöÃóäøóåõãú ãõÓúÊóãöÑøõæäó Úóáóì ÇáúßõÝúÑö æóÇáØøóÚúäö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö¡ ÝóÇáúßóáóÇãõ ÇÑúÊöÞóÇÁñ Ýöí ÇáÊøóÚúÌöíÈö æóÇáúÅöäúßóÇÑö.
ÝóÇáúÅöÎúÈóÇÑõ Úóäúåõãú ÈöÃóäøóåõãú íõßóÐøöÈõæäó ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÚúÌöíÈö æóÇáúÅöäúßóÇÑö ÝóáöÐóáößó ÚóÈøóÑó Úóäúåõ ÈöÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÖóÇÑöÚö ÇáøóÐöí íóÓúÊóÑúæöÍõ ãöäúåõ ÇÓúÊöÍúÖóÇÑó ÇáúÍóÇáóÉö ãöËúáó Þóæúáöåö: íõÌÇÏöáõäÇ Ýöí Þóæúãö áõæØò [åæÏ: 74] .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó Èóáö ÅöÖúÑóÇÈðÇ ÅöÈúØóÇáöíøðÇ¡ Ãóíú áóÇ íõæÌóÏõ ãóÇ áöÃóÌúáöåö áóÇ íõÄúãöäõæäó æóáóÇ íõÕóÏøöÞõæäó ÈöÇáúÞõÑúÂäö Èóáö ÇáúæóÇÞöÚõ ÈöÖöÏøö Ðóáößó ÝóÅöäøó ÈóæóÇÚöËó ÇáúÅöíãóÇäö ãöäó ÇáÏøóáóÇÆöáö ãõÊóæóÝøöÑóÉñ æóÏóæóÇÚöí ÇáöÇÚúÊöÑóÇÝö ÈöÕöÏúÞö ÇáúÞõÑúÂäö æóÇáúÎõÖõæÚö áöÏóÚúæóÊöåö ãõÊóÙóÇåöÑóÉñ æóáóßöäøóåõãú íõßóÐøöÈõæäó¡ Ãóíú íóÓúÊóãöÑøõæäó Úóáóì ÇáÊøóßúÐöíÈö ÚäÇÏÇ æßÈÑíÇÁ æíæãìÁ Åöáóì Ðóáößó Þóæúáõåõ: æóÇááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ íõæÚõæäó [ÇáÇäÔÞÇÞ: 23] .
æóåóÐóÇäö ÇáúãóÚúäóíóÇäö äóÙöíÑõ ÇáúæóÌúåóíúäö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáöÇäúÝöØóÇÑö [9- 10] Èóáú ÊõßóÐøöÈõæäó ÈöÇáÏøöíäö æóÅöäøó Úóáóíúßõãú áóÍÇÝöÙöíäó
æóÝöí ÇÌúÊöáóÇÈö ÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÖóÇÑöÚö ÏóáóÇáóÉñ Úóáóì ÍõÏõæËö ÇáÊøóßúÐöíÈö ãöäúåõãú æóÊóÌóÏøõÏöåö¡ Ãóíú Èóáú åõãú ãõÓúÊóãöÑøõæäó Úóáóì ÇáÊøóßúÐöíÈö ÚöäóÇÏðÇ æóáóíúÓó Ðóáößó ÇÚúÊöÞóÇÏðÇ ÝóßóãóÇ äõÝöíó Úóäúåõãú ÊóÌóÏøõÏõ ÇáúÅöíãóÇäö æóÊóÌóÏøõÏõ ÇáúÎõÖõæÚö ÚöäúÏó ÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÞõÑúÂäö ÃõËúÈöÊó áóåõãú ÊóÌóÏøõÏõ ÇáÊøóßúÐöíÈö.
æóÞóæúáõåõ: ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÅöÙúåóÇÑñ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö áöÃóäøó ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö Ãóäú íõÞóÇáó: Èóáú åõãú íõßóÐøöÈõæäó¡ ÝóÚõÏöáó Åöáóì ÇáúãóæúÕõæáö æóÇáÕøöáóÉö áãÇ ÊÄÐä Èöåö ÇáÕøöáóÉõ ãöäú Ðóãøöåöãú ÈöÇáúßõÝúÑö áöáúÅöíãóÇÁö Åöáóì ÚöáøóÉö ÇáúÎóÈóÑö¡ Ãóíú Ãóäøóåõãõ ÇÓúÊóãóÑøõæÇ Úóáóì ÇáÊøóßúÐöíÈö áöÊóÃóÕøõáö ÇáúßõÝúÑö Ýöíåöãú æóßóæúäöåöãú íäÚÊæä Èöåö.
[23]
[ÓõæÑóÉ ÇáÇäÔÞÇÞ (84) : ÂíóÉ 23]
æóÇááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ íõæÚõæäó (23)
ÇÚúÊöÑóÇÖñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö Èóáö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ íõßóÐøöÈõæäó [ÇáÇäÔÞÇÞ: 22] ¡ æóÌõãúáóÉö: ÝóÈóÔøöÑúåõãú ÈöÚóÐÇÈò Ãóáöíãò [ÇáÇäÔÞÇÞ: 24] æóåõæó ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáúÅöäúÐóÇÑö æóÇáÊøóåúÏöíÏö ÈöÃóäøó Çááøóåó íõÌóÇÒöíåöãú ÈöÓõæÁö ØóæöíøóÊöåöãú.(30/233)
ÝóÈóÔøöÑúåõãú ÈöÚóÐóÇÈò Ãóáöíãò (24) ÅöáøóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö áóåõãú ÃóÌúÑñ ÛóíúÑõ ãóãúäõæäò (25)
æóãóÚúäóì ÈöãÇ íõæÚõæäó ÈöãóÇ íõÖúãöÑõæäó Ýöí ÞõáõæÈöåöãú ãöäó ÇáúÚöäóÇÏö ãóÚó Úöáúãöåöãú ÈöÃóäøó ãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ÇáúÞõÑúÂäõ ÍóÞøñ æóáóßöäøóåõãú íõÙúåöÑõæäó ÇáÊøóßúÐöíÈó Èöåö áöíóßõæäó ÕõÏõæÏõåõãú Úóäúåõ ãóÞúÈõæáðÇ ÚöäúÏó ÃóÊúÈóÇÚöåöãú æóÈóíúäó ãõÌóÇæöÑöíåöãú.
æóÃóÕúáõ ãóÚúäóì ÇáúÅöíÚóÇÁö: ÌóÚúáõ ÇáÔøóíúÁö æöÚóÇÁð ÇáúæöÚóÇÁ ÈößóÓúÑö ÇáúæóÇæö ÇáÙøóÑúÝõ áöÃóäøóåõ íõÌúãóÚõ Ýöíåö¡ Ëõãøó ÔóÇÚó ÅöØúáóÇÞõåõ Úóáóì ÌóãúÚö ÇáúÃóÔúíóÇÁö áöÆóáøóÇ ÊóÝõæÊó ÝóÕóÇÑó ãõÔúÚöÑðÇ ÈöÇáÊøóÞúÊöíÑö¡ æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì:
æóÌóãóÚó ÝóÃóæúÚì [ÇáãÚÇÑÌ: 18]
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö: «áóÇ ÊõæÚöí ÝóíõæÚöíó Çááøóåõ Úóáóíúßö»
æóÇÓúÊõÚúãöáó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ýöí ÇáúÅöÎúÝóÇÁö áöÃóäøó ÇáúÅöíÚóÇÁó íóÓúÊóáúÒöãõ ÇáúÅöÎúÝóÇÁó Ýóåõæó åõäóÇ ãÌóÇÒ ãõÑúÓá.
[24]
[ÓõæÑóÉ ÇáÇäÔÞÇÞ (84) : ÂíóÉ 24]
ÝóÈóÔøöÑúåõãú ÈöÚóÐÇÈò Ãóáöíãò (24)
ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì ÌõãúáóÉö Èóáö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ íõßóÐøöÈõæäó [ÇáÇäÔÞÇÞ: 22] .
æóÝöÚúáõ «ÈóÔøöÑúåõãú» ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáúÅöäúÐóÇÑö æóÇáúæóÚöíÏö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáÊøóåóßøõãö áöÃóäøó ÍóÞöíÞóÉó ÇáÊøóÈúÔöíÑö:
ÇáúÅöÎúÈóÇÑõ ÈöãóÇ íóÓõÑøõ æóíóäúÝóÚõ. ÝóáóãøóÇ ÚõáøöÞó ÈöÇáúÝöÚúáö ÚóÐóÇÈñ Ãóáöíãñ ßóÇäóÊú ÞóÑöíäóÉõ ÇáÊøóåóßøõãö ßóäóÇÑò Úóáóì Úóáóãò.
æóåõæó ãöäú ÞóÈöíáö Þóæúáö ÚóãúÑöæ Èúäö ßõáúËõæãò:
ÞóÑóíúäóÇßõãú ÝóÚóÌøóáúäóÇ ÞöÑóÇßõãú ... ÞõÈóíúáó ÇáÕøõÈúÍö ãÑÏÇÉ ØÍæäÇ
[25]
[ÓõæÑóÉ ÇáÇäÔÞÇÞ (84) : ÂíóÉ 25]
ÅöáÇøó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍÇÊö áóåõãú ÃóÌúÑñ ÛóíúÑõ ãóãúäõæäò (25)
íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ ãõÊøóÕöáðÇ: ÅöãøóÇ Úóáóì Ãóäøóåõ ÇÓúÊöËúäóÇÁñ ãöäó ÇáÖøóãöíÑö Ýöí Þóæúáöåö: áóÊóÑúßóÈõäøó ØóÈóÞÇð Úóäú ØóÈóÞò [ÇáÇäÔÞÇÞ: 19] ÌóÑúíðÇ Úóáóì ÊóÃúæöíáöåö ÈöÑõßõæÈö ØöÈóÇÞö ÇáÔøóÏóÇÆöÏö æóÇáúÃóåúæóÇáö íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö æóãóÇ åõæó Ýöí ãóÚúäóì Ðóáößó ãöäó ÇáÊøóåúÏöíÏö.
æóÅöãøóÇ Úóáóì Ãóäøóåõ ÇÓúÊöËúäóÇÁñ ãöäú ÖóãöíÑö ÇáúÌóãúÚö Ýöí «ÝÈÔÑåã» [ÇáÇäÔÞÇÞ: 24] æóÇáúãóÚúäóì ÅöáøóÇ ÇáøóÐöíäó íõÄúãöäõæäó ãöäó ÇáøóÐöíäó åõãú ãõÔúÑößõæäó ÇáúÂäó ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÅöáøóÇ ÇáøóÐöíäó ÊÇÈõæÇ æóÃóÕúáóÍõæÇ æóÈóíøóäõæÇ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 160] æóÞóæúáöåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈõÑõæÌö [10] : Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÝóÊóäõæÇ ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõÄúãöäÇÊö Ëõãøó áóãú íóÊõæÈõæÇ(30/234)
ÇáúÂíóÉó æóÝöÚúáõ ÂãóäõæÇ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáõ¡ æóÚóÈøóÑó Úóäúåõ ÈöÇáúãóÇÖöí áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì ãóÚúäóì: ãóäú ÊóÍóÞøóÞó ÅöíãóÇäõåõãú¡ æóãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ ãöäú Þóæúáöåö: ÝóãÇ áóåõãú áóÇ íõÄúãöäõæäó [ÇáÇäÔÞÇÞ: 20] Åöáóì åõäóÇ ÊóÝúÑöíÚñ ãõÚúÊóÑöÖñ Èóíúäó ÇáúãõÓúÊóËúäóì æóÇáúãõÓúÊóËúäóì ãöäúåõ ÎõÕøó Èöåö ÇáúÃóåóãøõ ãöãøóäú Ôóãöáóåõãú Úõãõæãõ áóÊóÑúßóÈõäøó ØóÈóÞÇð Úóäú ØóÈóÞò [ÇáÇäÔÞÇÞ: 19] .
æóÞöíáó: åõæó ÇÓúÊöËúäóÇÁñ ãõäúÞóØöÚñ ãöäú ÖóãöíÑö ÝóÈóÔøöÑúåõãú Ýóåõæó ÏóÇÎöáñ Ýöí ÇáÊøóÈúÔöíÑö ÇáúãõÓúÊóÚúãóáö Ýöí ÇáÊøóåóßøõãö ÒöíóÇÏóÉð Ýöí ÅöÏúÎóÇáö ÇáúÍõÒúäö Úóáóíúåöãú. ÝóÍóÑúÝõ ÅöáøóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö (áóßöä) æÇáÇÓÊÏÑÇß Ýöíåö áöãõÌóÑøóÏö ÇáúãõÖóÇÏøóÉö áóÇ áöÏóÝúÚö Êóæóåøõãö ÅöÑóÇÏóÉö ÖöÏøö Ðóáößó æóãöËúáõ Ðóáößó ßóËöíÑñ Ýöí ÇáöÇÓúÊöÏúÑóÇßö¡ æóÃóãøóÇ ÊóÚúÑöíÝõ ÈóÚúÖöåöãõ ÇáöÇÓúÊöÏúÑóÇßó ÈöÃóäøóåõ ÊóÚúÞöíÈõ ÇáúßóáóÇãö ÈöÑóÝúÚö ãóÇ íõÊóæóåøóãõ ËõÈõæÊõåõ Ãóæú äóÝúíõåõ¡ Ýóåõæó ÊóÚúÑöíÝñ ÊóÞúÑöíÈöíøñ.
æóÌõãúáóÉõ áóåõãú ÃóÌúÑñ ÛóíúÑõ ãóãúäõæäò ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ ßóÃóäøó ÓóÇÆöáðÇ ÓóÃóáó: ßóíúÝó ÍóÇáõåõãú íóæúãó íóßõæäõ ÃõæáóÆößó Ýöí ÚóÐóÇÈò Ãóáöíãò¿
æóÇáúÃóÌúÑõ ÛóíúÑõ Çáúãóãúäõæäö åõæó ÇáøóÐöí íõÚúØóÇåõ ÕóÇÍöÈõåõ ãóÚó ßóÑóÇãóÉò ÈöÍóíúËõ áóÇ íóÚúÑöÖõ áóåõ ÈöãöäøóÉò ßóãóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÌóÒÇÁð ÈöãÇ ßÇäõæÇ íóÚúãóáõæäó [ÇáúÃóÍúÞóÇÝ: 14] æóäóÍúæõåõ ãöãøóÇ ÐõßöÑó Ýöíåö ãóÚó ÇáúÌóÒóÇÁö ÓóÈóÈõåõ¡ æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÃóÌúÑóåõãú ÓõÑõæÑñ áóåõãú áóÇ ÊóÔõæÈõåõ ÔóÇÆöÈóÉõ ßóÏóÑò ÝóÅöäøó Çáúãóäøó íõäóÛøöÕõ ÇáúÅöäúÚóÇãó ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ áóÇ ÊõÈúØöáõæÇ ÕóÏóÞÇÊößõãú ÈöÇáúãóäøö æóÇáúÃóÐì [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 264] æóÞóÇáó ÇáäøóÇÈöÛóÉõ:
Úóáóíøó áöÚóãúÑòæ äöÚúãóÉñ ÈóÚúÏó äöÚúãóÉò ... áöæóÇáöÏöåö áóíúÓóÊú ÈöÐóÇÊö ÚóÞóÇÑöÈö
æóãöäú äóæóÇÈöÛö Çáúßóáöãö áöáúÚóáøóÇãóÉö ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøö: ØóÚúãõ ÇáúÂáóÇÁö ÃóÍúáóì ãöäó Çáúãóäøö. æóåõæó ÃóãóÑøõ ãöäó ÇáúÂáóÇÁö ãóÚó Çáúãóäøö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÛóíúÑõ ãóãúäõæäò ÈöãóÚúäóì ÛóíúÑö ãóÞúØõæÚò íõÞóÇáõ: ãóäóäúÊó ÇáúÍóÈúáó¡ ÅöÐóÇ ÞóØóÚúÊóåõ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÝÇßöåóÉò ßóËöíÑóÉò áóÇ ãóÞúØõæÚóÉò æóáÇ ãóãúäõæÚóÉò [ÇáúæóÇÞöÚóÉ: 32¡ 33] .
ÓóÃóáó äóÇÝöÚõ Èúäõ ÇáúÃóÒúÑóÞö ÇáúÎóÇÑöÌöíøó ÚóÈúÏó Çááøóåö Èúäó ÚóÈøóÇÓò Úóäú Þóæúáöåö: ÛóíúÑõ ãóãúäõæäò ÝóÞóÇáó:
ÛóíúÑõ ãóÞúØõæÚò¡ ÝóÞóÇáó: åóáú ÊóÚúÑöÝõ ÇáúÚóÑóÈõ Ðóáößó¿ ÞóÇáó: äóÚóãú ÞóÏú ÚóÑóÝóåõ ÃóÎõæ íóÔúßõÑó (íóÚúäöí ÇáúÍóÇÑöËó Èúäó ÍöáøöÒóÉó) ÍóíúËõ íóÞõæáõ:
ÝóÊóÑóì ÎóáúÝóåõäøó ãöäú ÓõÑúÚóÉö ÇáÑÌú ... Úö ãóäöíäðÇ ßóÃóäøóåõ ÃóåúÈóÇÁõ
Çáúãóäöíäõ: ÇáúÛõÈóÇÑõ áöÃóäøóåóÇ ÊóÞúØóÚõåõ æóÑóÇÁóåóÇ.(30/235)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøóÍöíãö
85- ÓõæÑóÉõ ÇáúÈõÑõæÌö
Ñóæóì ÃóÍúãóÏõ Úóäú ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó: «Ãóäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóÇäó íóÞúÑóÃõ Ýöí ÇáúÚöÔóÇÁö ÇáúÂÎöÑóÉö ÈöÇáÓøóãóÇÁö ÐóÇÊö ÇáúÈõÑõæÌö»
. æóåóÐóÇ ÙóÇåöÑñ Ýöí ÃóäøóåóÇ ÊõÓóãøóì ÓõæÑóÉõ «ÇáÓøóãóÇÁö ÐóÇÊö ÇáúÈõÑõæÌö» áöÃóäøóåõ áóãú íóÍúßö áóÝúÙó ÇáúÞõÑúÂäö¡ ÅöÐú áóãú íóÐúßõÑö ÇáúæóÇæó.
æóÃóÎúÑóÌó ÃóÍúãóÏõ ÃóíúÖðÇ Úóäú ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó: «Ãóäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃóãóÑó Ãóäú íõÞúÑóÃó Ýöí ÇáúÚóÔóÇÁö ÈöÇáÓøóãóÇæóÇÊö»
¡ Ãóíú ÇáÓøóãóÇÁö ÐóÇÊö ÇáúÈõÑõæÌö æóÇáÓøóãóÇÁ æÇáØÇÑÞ ÝãÌãÚåÇ ÌóãúÚó ÓóãóÇÁò æóåóÐóÇ íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó ÇÓúãó ÇáÓøõæÑóÊóíúäö: ÓõæÑóÉõ ÇáÓøóãóÇÁö ÐóÇÊö ÇáúÈõÑõæÌö¡ ÓõæÑóÉõ ÇáÓøóãóÇÁö æóÇáØøóÇÑöÞö.
æóÓõãøöíóÊú Ýöí ÇáúãóÕóÇÍöÝö æóßõÊõÈö ÇáÓøõäøóÉö æóßõÊõÈö ÇáÊøóÝúÓöíÑö «ÓõæÑóÉõ ÇáúÈõÑõæÌö» .
æóåöíó ãóßøöíøóÉñ ÈöÇÊøöÝóÇÞò.
æóãóÚúÏõæÏóÉñ ÇáÓøóÇÈöÚóÉó æóÇáúÚöÔúÑöíäó Ýöí ÊóÚúÏóÇÏö äõÒõæáö ÇáÓøõæóÑö¡ äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö «æóÇáÔøóãúÓ æóÖõÍóÇåóÇ» æóÞÈá ÓõæÑóÉ «ÇáÊøöíäö» .
æóÂíõåóÇ ÇËúäóÊóÇäö æóÚöÔúÑõæäó ÂíóÉð.
ãöäú ÃóÛúÑóÇÖö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö
ÇÈúÊõÏöÆóÊú ÃóÛúÑóÇÖõ åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÈöÖóÑúÈö ÇáúãóËóáö áöáøóÐöíäó ÝóÊóäõæÇ ÇáúãõÓúáöãöíäó ÈöãóßøóÉó ÈöÃóäøóåõãú ãöËúáõ Þóæúãò ÝóÊóäõæÇ ÝóÑöíÞðÇ ãöãøóäú Âãóäó ÈöÇááøóåö ÝóÌóÚóáõæÇ ÃõÎúÏõæÏðÇ ãöäú äóÇÑò áöÊóÚúÐöíÈöåöãú áöíóßõæäó ÇáúãóËóáõ ÊóËúÈöíÊðÇ áöáúãõÓúáöãöíäó æóÊóÕúÈöíÑðÇ áóåõãú Úóáóì ÃóÐóì ÇáúãõÔúÑößöíäó æóÊóÐúßöíÑóåõãú ÈöãóÇ ÌóÑóì Úóáóì ÓóáóÝöåöãú Ýöí ÇáúÅöíãóÇäö ãöäú ÔöÏøóÉö ÇáÊøóÚúÐöíÈö ÇáøóÐöí áóãú íóäóáúåõãú ãöËúáõåõ æóáóãú íóÕõÏøóåõãú Ðóáößó Úóäú Ïöíäöåöãú.(30/236)
æóÇáÓøóãóÇÁö ÐóÇÊö ÇáúÈõÑõæÌö (1) æóÇáúíóæúãö ÇáúãóæúÚõæÏö (2) æóÔóÇåöÏò æóãóÔúåõæÏò (3) ÞõÊöáó ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáúÃõÎúÏõæÏö (4) ÇáäøóÇÑö ÐóÇÊö ÇáúæóÞõæÏö (5) ÅöÐú åõãú ÚóáóíúåóÇ ÞõÚõæÏñ (6) æóåõãú Úóáóì ãóÇ íóÝúÚóáõæäó ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ÔõåõæÏñ (7) æóãóÇ äóÞóãõæÇ ãöäúåõãú ÅöáøóÇ Ãóäú íõÄúãöäõæÇ ÈöÇááøóåö ÇáúÚóÒöíÒö ÇáúÍóãöíÏö (8) ÇáøóÐöí áóåõ ãõáúßõ ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóÇááøóåõ Úóáóì ßõáøö ÔóíúÁò ÔóåöíÏñ (9)
æóÅöÔúÚóÇÑõ ÇáúãõÓúáöãöíäó ÈöÃóäøó ÞõæøóÉó Çááøóåö ÚóÙöíãóÉñ ÝóÓóíóáúÞóì ÇáúãõÔúÑößõæäó ÌóÒóÇÁó ÕóäöíÚöåöãú æóíóáúÞóì
ÇáúãõÓúáöãõæäó ÇáäóÚöíãó ÇáúÃóÈóÏöíøó æóÇáäøóÕúÑó.
æóÇáÊøóÚúÑöíÖõ áöáúãõÓúáöãöíäó ÈößóÑóÇãóÊöåöãú ÚöäúÏó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóÖõÑöÈó ÇáúãóËóáõ ÈöÞóæúãö ÝöÑúÚóæúäó æóÈöËóãõæÏó æóßóíúÝó ßóÇäóÊú ÚóÇÞöÈóÉõ ÃóãúÑöåöãú ãóÇ ßóÐøóÈõæÇ ÇáÑøõÓõáó¡ ÝóÍóÕóáóÊö ÇáúÚöÈúÑóÉõ áöáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ÝóÊúäöåöãõ ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ æóÝöí ÊóßúÐöíÈöåöãõ ÇáÑøóÓõæáó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáÊøóäúæöíåö ÈÔÃä ÇáúÞõÑúÂä.
[1- 9]
[ÓõæÑóÉ ÇáÈÑæÌ (85) : ÇáúÂíóÇÊ 1 Åöáóì 9]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
æóÇáÓøóãÇÁö ÐÇÊö ÇáúÈõÑõæÌö (1) æóÇáúíóæúãö ÇáúãóæúÚõæÏö (2) æóÔÇåöÏò æóãóÔúåõæÏò (3) ÞõÊöáó ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúÃõÎúÏõæÏö (4)
ÇáäøóÇÑö ÐÇÊö ÇáúæóÞõæÏö (5) ÅöÐú åõãú ÚóáóíúåÇ ÞõÚõæÏñ (6) æóåõãú Úóáì ãóÇ íóÝúÚóáõæäó ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ÔõåõæÏñ (7) æóãÇ äóÞóãõæÇ ãöäúåõãú ÅöáÇøó Ãóäú íõÄúãöäõæÇ ÈöÇááøóåö ÇáúÚóÒöíÒö ÇáúÍóãöíÏö (8) ÇáøóÐöí áóåõ ãõáúßõ ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóÇááøóåõ Úóáì ßõáøö ÔóíúÁò ÔóåöíÏñ (9)
Ýöí ÇÝúÊöÊóÇÍö ÇáÓøõæÑóÉö ÈöåóÐóÇ ÇáúÞóÓóãö ÊóÔúæöíÞñ Åöáóì ãóÇ íóÑöÏõ ÈóÚúÏóåõ æóÅöÔúÚóÇÑñ ÈöÃóåóãøöíøóÉö ÇáúãõÞúÓóãö Úóáóíúåö¡ æóåõæó ãóÚó Ðóáößó íóáúÝöÊõ ÃóáúÈóÇÈó ÇáÓøóÇãöÚöíäó Åöáóì ÇáúÃõãõæÑö ÇáúãõÞúÓóãö ÈöåóÇ¡ áöÃóäøó ÈóÚúÖóåóÇ ãöäú ÏóáóÇÆöáö ÚóÙöíãö ÇáúÞõÏúÑóÉö ÇáúÅöáóåöíøóÉö ÇáúãõÞúÊóÖöíóÉö ÊóÝóÑøõÏó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÇáúÅöáóåöíøóÉö æóÅöÈúØóÇáó ÇáÔøóÑöíßö¡ æóÈóÚúÖõåóÇ ãõÐóßøöÑñ Èöíóæúãö ÇáúÈóÚúËö ÇáúãóæúÚõæÏö¡ æóÑóãóÒó Åöáóì ÊóÍúÞöíÞö æõÞõæÚöåö¡ ÅöÐö ÇáúÞóÓóãõ áóÇ íóßõæäõ ÅöáøóÇ ÈöÔóíúÁò ËóÇÈöÊö ÇáúæõÞõæÚö æóÈóÚúÖõåóÇ ÈöãóÇ Ýöíåö ãöäó ÇáúÅöÈúåóÇãö íõæóÌøöåõ ÃóäúÝõÓó ÇáÓøóÇãöÚöíäó Åöáóì ÊóØóáøõÈö ÈóíóÇäöåö.
æóãõäóÇÓóÈóÉõ ÇáúÞóÓóãö áöãóÇ ÃóÞúÓóãó Úóáóíúåö Ãóäøó ÇáúãõÞúÓóãó Úóáóíúåö ÊóÖóãøóäó ÇáúÚöÈúÑóÉó ÈöÞöÕøóÉö ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÃõÎúÏõæÏö æóáóãøóÇ ßóÇäóÊö ÇáúÃóÎóÇÏöíÏõ ÎõØõæØðÇ ãóÌúÚõæáóÉð Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãõÓúÊóÚöÑóÉð ÈöÇáäøóÇÑö ÃóÞúÓóãó Úóáóì ãóÇ ÊóÖóãøóäóåóÇ ÈöÇáÓøóãóÇÁö ÈöÞóíúÏö ÕöÝóÉò ãöäú ÕöÝóÇÊöåóÇ ÇáøóÊöí íáæÍ ÝöíåóÇ áöáäøóÇÙöÑöíäó Ýöí äÌæãåÇ ãóÇ ÓóãøóÇåõ ÇáúÚóÑóÈõ ÈõÑõæÌðÇ æóåöíó ÊõÔúÈöåõ ÏóÇÑóÇÊò ãõÊóáóÃúáöÆóÉð ÈöÃóäúæóÇÑö ÇáäøõÌõæãö ÇááøóÇãöÚóÉö ÇáÔøóÈöíåóÉö ÈöÊóáóåøõÈö ÇáäøóÇÑö.
æóÇáúÞóÓóãõ ÈöÇáÓøóãóÇÁö ÈöæóÕúÝö ÐóÇÊö ÇáúÈõÑõæÌö íóÊóÖóãøóäõ ÞóÓóãðÇ ÈöÇáúÃóãúÑóíúäö ãóÚðÇ áöÊóáúÊóÝöÊó ÃóÝúßóÇÑõ ÇáúãõÊóÏóÈøöÑöíäó Åöáóì ãóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö æóåóÐöåö ÇáúÃóÍúæóÇáö ãöäú ÏóáóÇáóÉò Úóáóì ÚóÙöíãö ÇáúÞõÏúÑóÉö æóÓóÚóÉö ÇáúÚöáúãö ÇáúÅöáóåöíøö ÅöÐú ÎóáúÞõåóÇ Úóáóì Êöáúßó ÇáúãóÞóÇÏöíÑö ÇáúãóÖúÈõæØóÉö áöíóäúÊóÝöÚó ÈöåóÇ ÇáäøóÇÓõ Ýöí(30/237)
ãóæóÇÞöíÊö ÇáúÃóÔúåõÑö æóÇáúÝóÕúáö. ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì Ýöí äóÍúæö åóÐóÇ: Ðáößó áöÊóÚúáóãõæÇ Ãóäøó Çááøóåó íóÚúáóãõ ãóÇ Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóãÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóÃóäøó Çááøóåó Èößõáøö ÔóíúÁò Úóáöíãñ
[ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 97] .
æóÃóãøóÇ ãõäóÇÓóÈóÉõ ÇáúÞóÓóãö ÈöÇáúíóæúãö ÇáúãóæúÚõæÏö ÝóáöÃóäøóåõ íóæúãõ ÇáúÞöíóÇãóÉö ÈöÇÊøöÝóÇÞö Ãóåúáö ÇáÊøóÃúæöíáö áöÃóäøó Çááøóåó æóÚóÏó ÈöæõÞõæÚöåö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Ðáößó Çáúíóæúãõ ÇáøóÐöí ßÇäõæÇ íõæÚóÏõæäó [ÇáãÚÇÑÌ: 44] ãóÚó ãóÇ Ýöí ÇáúÞóÓóãö Èöåö ãöäú
ÅöÏúãóÇÌö ÇáúÅöíãóÇÁö Åöáóì æóÚöíÏö ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÞöÕøóÉö ÇáúãõÞúÓóãö Úóáóì ãóÖúãõæäöåóÇ¡ æóæóÚöíÏö ÃóãúËóÇáöåöãõ ÇáúãõÚóÑøóÖö Èöåöãú.
æóãõäóÇÓóÈóÉõ ÇáúÞóÓóãö Èö ÔÇåöÏò æóãóÔúåõæÏò Úóáóì ÇÎúÊöáóÇÝö ÊóÃúæöíáóÇÊöåö¡ ÓóÊõÐúßóÑõ ÚöäúÏó ÐößúÑö ÇáÊøóÃúæöíáóÇÊö æóåöíó ÞóÑöíÈóÉñ ãöäú ãõäóÇÓóÈóÉö ÇáúÞóÓóãö ÈöÇáúíóæúãö ÇáúãóæúÚõæÏö¡ æóíõÞóÇÈöáõåõ Ýöí ÇáúãõÞúÓóãö Úóáóíúåö Þóæúáõåõ:
æóåõãú Úóáì ãóÇ íóÝúÚóáõæäó ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ÔõåõæÏñ æóÇáúÈõÑõæÌõ: ÊõØúáóÞõ Úóáóì ÚóáóÇãóÇÊò ãöäú ÞõÈøóÉö ÇáúÌóæøö íóÊóÑóÇÁóì áöáäøóÇÙöÑö Ãóäøó ÇáÔøóãúÓó Êóßõæäõ Ýöí ÓóãúÊöåóÇ ãõÏøóÉó ÔóåúÑò ãöäú ÃóÔúåõÑö ÇáÓøäÉ ÇáÔãÓíÉ¡ ÝÇáÈÑÌ: ÇÓúãñ ãóäúÞõæáñ ãöäö ÇÓúãö ÇáúÈõÑúÌö ÈöãóÚúäóì ÇáúÞóÕúÑö áöÃóäøó ÇáÔøóãúÓó ÊóäúÒöáõåõ Ãóæú ãóäúÞõæáñ ãöäó ÇáúÈõÑúÌö ÈöãóÚúäóì ÇáúÍöÕúäö.
æóÇáúÈõÑúÌõ ÇáÓøóãóÇæöíøõ íóÊóÃóáøóÝõ ãöäú ãóÌúãõæÚóÉö äõÌõæãò ÞóÑöíÈñ ÈóÚúÖõåóÇ ãöäú ÈóÚúÖò áóÇ ÊóÎúÊóáöÝõ ÃóÈúÚóÇÏõåóÇ ÃóÈóÏðÇ¡ æóÅöäøóãóÇ Óõãøöíó ÈõÑúÌðÇ áöÃóäøó ÇáúãõÕúØóáöÍöíäó ÊóÎóíøóáõæÇ Ãóäøó ÇáÔøóãúÓó ÊóÍöáøõ Ýöíåö ãõÏøóÉð Ýóåõæó ßóÇáúÈõÑúÌö¡ Ãóíö ÇáúÞóÕúÑö¡ Ãóæö ÇáúÍöÕúäö¡ æóáóãøóÇ æóÌóÏõæÇ ßõáøó ãóÌúãõæÚóÉò ãöäúåóÇ íõÎóÇáõ ãöäúåóÇ Ôóßúáñ áóæú ÃõÍöíØó ÈöÅöØóÇÑò áöÎóØøò ãóÝúÑõæÖò áóÃóÔúÈóåó ãõÍöíØõåóÇ ãõÍöíØó ÕõæÑóÉò ÊóÎóíøõáöíøóÉò áöÈóÚúÖö ÇáÐøóæóÇÊö ãöäú ÍóíóæóÇäò Ãóæú äóÈóÇÊò Ãóæú ÂáóÇÊò¡ ãóíøóÒõæÇ ÈóÚúÖó Êöáúßó ÇáúÈõÑõæÌö ãöäú ÈóÚúÖò ÈöÅöÖóÇÝóÊöåö Åöáóì ÇÓúãö ãóÇ ÊõÔúÈöåõåõ Êöáúßó ÇáÕøõæÑóÉõ ÊóÞúÑöíÈðÇ ÝóÞóÇáõæÇ:
ÈõÑúÌõ ÇáËøóæúÑö¡ ÈõÑúÌõ ÇáÏøóáúæö¡ ÈõÑúÌõ ÇáÓøõäúÈõáóÉö ãóËóáðÇ.
æóåóÐöåö ÇáúÈõÑõæÌõ åöíó Ýöí ÇáÊøóÍúÞöíÞö: ÓõãõæÊñ ÊõÞóÇÈöáõåóÇ ÇáÔøóãúÓõ Ýöí ÝóáóßöåóÇ ãõÏøóÉó ÔóåúÑò ßóÇãöáò ãöäú ÃóÔúåõÑö ÇáÓøóäóÉö ÇáÔøóãúÓöíøóÉö íõæóÞøöÊõæäó ÈöåóÇ ÇáúÃóÔúåõÑó æóÇáúÝõÕõæáó ÈöãóæúÞöÚö ÇáÔøóãúÓö äóåóÇÑðÇ Ýöí ÇáúãóßóÇäö ÇáøóÐöí ÊóØúáõÚõ Ýöíåö äõÌõæãõ Êöáúßó ÇáúÈõÑõæÌö áóíúáðÇ¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÊóÈÇÑóßó ÇáøóÐöí ÌóÚóáó Ýöí ÇáÓøóãÇÁö ÈõÑõæÌÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÝõÑúÞóÇäö [61] .
æÔÇåöÏò æóãóÔúåõæÏò ãõÑóÇÏñ ÈöåöãóÇ ÇáäøóæúÚõ. ÝóÇáÔøóÇåöÏõ: ÇáÑøóÇÆöí¡ Ãóæö ÇáúãõÎúÈöÑõ ÈöÍóÞøò áöÅöáúÒóÇãö ãõäúßöÑöåö. æóÇáúãóÔúåõæÏõ: ÇáúãóÑúÆöíøõ Ãóæö ÇáúãóÔúåõæÏõ Úóáóíúåö ÈöÍóÞøò. æóÍõÐöÝó ãõÊóÚóáøöÞõ ÇáúæóÕúÝóíúäö áöÏóáóÇáóÉö(30/238)
ÇáúßóáóÇãö Úóáóíúåö ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÔøóÇåöÏõ ÍóÇÖöÑó Ðóáößó Çáúíóæúãö ÇáúãóæúÚõæÏö ãöäó ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÌÇÁóÊú ßõáøõ äóÝúÓò ãóÚóåÇ ÓÇÆöÞñ æóÔóåöíÏñ [Þ: 21] .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÔøóÇåöÏõ Çááøóåó ÊóÚóÇáóì æóíõÄóíøöÏõåõ Þóæúáõåõ: æóÇááøóåõ Úóáì ßõáøö ÔóíúÁò ÔóåöíÏñ Ãóæö ÇáÑøõÓõáõ æóÇáúãóáóÇÆößóÉõ.
æóÇáúãóÔúåõæÏõ: ÇáäøóÇÓõ ÇáúãóÍúÔõæÑõæäó áöáúÍöÓóÇÈö æóåõãú ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáúãõÚóÑøóÖõæäó áöáúÍöÓóÇÈö áöÃóäøó ÇáúÚõÑúÝó Ýöí ÇáúãóÌóÇãöÚö Ãóäøó ÇáÔøóÇåöÏó ÝöíåóÇ: åõæó ÇáÓøóÇáöãõ ãöäú ãóÔóÞøóÊöåóÇ æóåõãõ ÇáäøóÙøóÇÑóÉõ ÇáøóÐöíäó íóØøóáöÚõæäó
Úóáóì ãóÇ íóÌúÑöí Ýöí ÇáúãóÌúãóÚö¡ æóÃóä ÇáúãóÔúåõæÏ: åõæó ÇáøóÐöí íóØøóáöÚõ ÇáäøóÇÓõ Úóáóì ãóÇ íóÌúÑöí Úóáóíúåö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÔøóÇåöÏõ: ÇáÔøóÇåöÏöíäó ãöäó ÇáúãóáóÇÆößóÉö¡ æóåõãõ ÇáúÍóÝóÙóÉõ ÇáÔøóÇåöÏõæäó Úóáóì ÇáúÃóÚúãóÇáö. æóÇáúãóÔúåõæÏõ: ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáúÃóÚúãóÇáö. æóÃóäú íóßõæäó ÇáÔøóÇåöÏõ ÇáÑøõÓõáó ÇáãÈáÛíä ááÃãã Íöíä íóÞõæáõ ÇáúßõÝøóÇÑõ: ãóÇ ÌóÇÁóäóÇ ãöäú ÈóÔöíÑò æóáóÇ äóÐöíÑò æóãõÍóãøóÏñ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÔúåóÏõ Úóáóì ÌóãöíÚöåöãú æóåõæó ãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóßóíúÝó ÅöÐÇ ÌöÆúäÇ ãöäú ßõáøö ÃõãøóÉò ÈöÔóåöíÏò æóÌöÆúäÇ Èößó Úóáì åÄõáÇÁö ÔóåöíÏÇð [ÇáäøöÓóÇÁ: 41] .
æóÚóáóì ãõÎúÊóáóÝö ÇáúæõÌõæåö ÝóÇáúãõäóÇÓóÈóÉõ ÙóÇåöÑóÉñ Èóíúäó ÔÇåöÏò æóãóÔúåõæÏò æóÈóíúäó ãóÇ Ýöí ÇáúãõÞúÓóãö Úóáóíúåö ãöäú Þóæúáöåö: æóåõãú Úóáì ãóÇ íóÝúÚóáõæäó ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ÔõåõæÏñ¡ æóÞóæúáöåö: ÅöÐú åõãú ÚóáóíúåÇ ÞõÚõæÏñ Ãóíú ÍõÖõæÑñ.
æóÑóæóì ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ ãöäú ØóÑöíÞö ãõæÓóì Èúäö ÚõÈóíúÏóÉó Åöáóì ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó ÞóÇáó: ÞóÇáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «Çáúíóæúãõ ÇáúãóæúÚõæÏõ íóæúãõ ÇáúÞöíóÇãóÉö æóÇáúíóæúãõ ÇáúãóÔúåõæÏõ íóæúãõ ÚóÑóÝóÉó æóÇáÔøóÇåöÏõ íóæúãõ ÇáúÌõãõÚóÉö»
. Ãóíú ÝóÇáÊøóÞúÏöíÑõ:
æóíóæúãñ ÔóÇåöÏñ æóíóæúãñ ãóÔúåõæÏñ. ÞóÇáó ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ: åóÐóÇ ÍóÏöíËñ áóÇ äóÚúÑöÝõåõ ÅöáøóÇ ãöäú ÍóÏöíËö ãõæÓóì Èúäö ÚõÈóíúÏóÉó æóãõæÓóì Èúäõ ÚõÈóíúÏóÉó íóÖúÚõÝõ Ýöí ÇáúÍóÏöíËö ÖóÚøóÝóåõ íóÍúíóì Èúäõ ÓóÚöíÏò æóÛóíúÑõåõ ãöäú ÞöÈóáö ÍöÝúÙöåö ÇåÜ.
æóæóÕúÝõ «íóæúãò» ÈöÃóäøóåõ «ÔóÇåöÏñ» ãõÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ¡ æóãóÍúãóáõ åóÐóÇ ÇáúÍóÏöíËö Úóáóì Ãóäøó åóÐóÇ ãöãøóÇ íõÑóÇÏõ Ýöí ÇáúÂíóÉö ãöäú æóÕúÝö ÔÇåöÏò æóæóÕúÝö ãóÔúåõæÏò Ýóåõæó ãöäú Íóãúáö ÇáúÂíóÉö Úóáóì ãóÇ íóÍúÊóãöáõåõ ÇááøóÝúÙõ Ýöí ÍóÞöíÞóÉò æóãóÌóÇÒò ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÇáúãõÞóÏøöãóÉö ÇáÊøóÇÓöÚóÉö.
æóÌóæóÇÈõ ÇáúÞóÓóãö Þöíáó ãóÍúÐõæÝñ áöÏóáóÇáóÉö Þóæúáöåö: ÞõÊöáó ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúÃõÎúÏõæÏö Úóáóíúåö(30/239)
æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ Ãóäøóåõãú ãóáúÚõæäõæäó ßóãóÇ áõÚöäó ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáúÃõÎúÏõæÏö. æóÞöíáó: ÊóÞúÏöíÑõåõ: Ãóäøó ÇáúÃóãúÑó áóÍóÞøñ Ýöí ÇáúÌóÒóÇÁö Úóáóì ÇáúÃóÚúãóÇáö: Ãóæú áóÊõÈúÚóËõäøó.
æóÞöíáó: ÇáúÌóæóÇÈõ ãóÐúßõæÑñ ÝöíãóÇ íóáöí ÝóÞóÇáó ÇáÒøóÌøóÇÌõ: åõæó Åöäøó ÈóØúÔó ÑóÈøößó áóÔóÏöíÏñ [ÇáÈÑæÌ:
12] (Ãóíú æóÇáúßóáóÇã ÇáøóÐöí ÈóíúäóåõãóÇ ÇÚúÊöÑóÇÖñ ÞõÕöÏó Èöåö ÇáÊøóæúØöÆóÉõ áöáúãõÞúÓóãö Úóáóíúåö æÊæßíÏ ÇáÊøóÍúÞöíÞ ÇáøóÐöí ÃóÝóÇÏóåõ ÇáúÞóÓóãó ÈöÊóÍúÞöíÞö ÐößúÑö ÇáäøóÙöíÑö) . æóÞóÇáó ÇáúÝóÑøóÇÁõ: ÇáúÌóæóÇÈõ: ÞõÊöáó ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúÃõÎúÏõæÏö (Ãóíú Ýóíóßõæäõ ÞÊá ÎóÈÑÇ áÇÏÚÇÁ æóáóÇ ÔóÊúãðÇ æóáóÇ íóáúÒóãõ ÐößúÑõ (ÞóÏú) Ýöí ÇáúÌóæóÇÈö ãóÚó ßóæúäö ÇáúÌóæóÇÈö ãóÇÖöíðÇ áöÃóäøó (ÞóÏú) ÊõÍúÐóÝõ ÈöäóÇÁð Úóáóì Ãóäøó ÍóÐúÝóåóÇ áóíúÓó ãóÔúÑõæØðÇ ÈöÇáÖøóÑõæÑóÉö) .
æóíóÊóÚóíøóäõ Úóáóì Þóæúáö ÇáúÝóÑøóÇÁö Ãóäú íóßõæäó ÇáúÎóÈóÑõ ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí áóÇÒöãö ãóÚúäóÇåõ ãöäó ÇáúÅöäúÐóÇÑö áöáøóÐöíäó íóÝúÊöäõæäó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöÃóäú íóÍöáøó Èöåöãú ãóÇ Íóáøó ÈöÝóÇÊöäöí ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÃõÎúÏõæÏö¡ æóÅöáøóÇ ÝóÅöäøó ÇáúÎóÈóÑó Úóäú
ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÃõÎúÏõæÏö áóÇ íóÍúÊóÇÌõ Åöáóì ÇáÊøóæúßöíÏö ÈöÇáúÞóÓóãö ÅöÐú áóÇ íõäúßöÑõåõ ÃóÍóÏñ Ýóåõæó ÞöÕøóÉñ ãóÚúáõæãóÉñ áöáúÚóÑóÈö.
æóÇäúÊöÓóÇÞõ ÖóãóÇÆöÑö ÌóãúÚö ÇáúÛóÇÆöÈö ÇáúãóÑúÝõæÚóÉö ãöäú Þóæúáöåö: ÅöÐú åõãú ÚóáóíúåÇ ÞõÚõæÏñ Åöáóì Þóæúáöåö:
æóãÇ äóÞóãõæÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäú íóßõæäó ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáúÃõÎúÏõæÏö æóÇÖöÚöíåö áöÊóÚúÐöíÈö ÇáúãõÄúãöäöíäó.
æóÞöíáó: ÇáúÌóæóÇÈõ åõæó ÌõãúáóÉõ: Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÝóÊóäõæÇ ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõÄúãöäÇÊö [ÇáÈÑæÌ: 10] Ýóíóßõæäõ ÇáúßóáóÇãõ ÇáøóÐöí ÈóíúäóåõãóÇ ÇÚúÊöÑóÇÖðÇ æóÊóæúØöÆóÉð Úóáóì äóÍúæö ãóÇ ÞóÑøóÑúäóÇåõ Ýöí ßóáóÇãö ÇáÒøóÌøóÇÌö.
æóÞóæúáõåõ: ÞõÊöáó ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúÃõÎúÏõæÏö ÕöíÛóÊõåõ ÊõÔúÚöÑõ ÈöÃóäøóåõ ÅöäúÔóÇÁõ ÔóÊúãò áóåõãú ÔóÊúãõ ÎöÒúíò æóÛóÖóÈò æóåóÄõáóÇÁö áóãú íõÞúÊóáõæÇ ÝóÝöÚúáõ ÞõÊöáó áóíúÓó ÈöÎóÈóÑò Èóáú ÔóÊúãñ äóÍúæó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞõÊöáó ÇáúÎóÑøóÇÕõæäó [ÇáÐÇÑíÇÊ: 10] . æóÞóæúáöåöãú ÞóÇÊóáóåõ Çááøóåõ¡ æóÕõÏõæÑõåõ ãöäó Çááøóåö íõÝöíÏõ ãóÚúäóì ÇááøóÚúäö æóíóÏõáøõ Úóáóì ÇáúæóÚöíÏö áöÃóäøó ÇáúÛóÖóÈó æóÇááøóÚúäó íóÓúÊóáúÒöãóÇäö ÇáúÚöÞóÇÈó Úóáóì ÇáúÝöÚúáö ÇáúãóáúÚõæäö áöÃóÌúáöåö.
æóÞöíáó: åõæó ÏõÚóÇÁñ Úóáóì ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÃõÎúÏõæÏö ÈöÇáúÞóÊúáö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞõÊöáó ÇáúÅöäúÓÇäõ ãóÇ ÃóßúÝóÑóåõ [ÚÈÓ: 17] æóÇáúÞóÊúáõ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöÃóÔóÏøö ÇáúÚóÐóÇÈö ßóãóÇ íõÞóÇáõ: Ãóåúáóßóåõ Çááøóåõ¡ Ãóíú ÃóæúÞóÚóåõ Ýöí ÃóÔóÏøö ÇáúÚóäóÇÁö¡ æóÃóíøðÇ ãóÇ ßóÇäó ÝóÌõãúáóÉõ ÞõÊöáó ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúÃõÎúÏõæÏö Úóáóì åóÐóÇ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÇáúÞóÓóãö æóãóÇ ÈóÚúÏóåõ.
æóãóäú ÌóÚóáó ÞõÊöáó ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúÃõÎúÏõæÏö ÌóæóÇÈó ÇáúÞóÓóãö ÌóÚóáó ÇáúßóáóÇãó ÎóÈóÑðÇ æóÞóÏøóÑóåõ(30/240)
áóÞóÏú ÞõÊöáó ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáúÃõÎúÏõæÏö¡ Ýóíóßõæäõ ÇáúãõÑóÇÏõ ãöäú ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÃõÎúÏõæÏö ÇáøóÐöíäó ÃõáúÞõæÇ Ýöíåö æÚÐÈæÇ Èöåö æóíóßõæäõ áóÝúÙõ ÃóÕúÍóÇÈò ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ãóÚúäóì ãõÌóÑøóÏö ÇáúãõÞóÇÑóäóÉö æóÇáúãõáóÇÒóãóÉö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÇ ÕÇÍöÈóíö ÇáÓøöÌúäö [íõæÓõÝ: 39] æóÞÏ ÚóáöãúÊó ÂäöÝðÇ ÊóÚóíøõäó ÊóÃúæöíáö åóÐóÇ ÇáúÞóæúáö ÈöÃóäøó ÇáúÎóÈóÑó ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí áóÇÒöãö ãóÚúäóÇåõ.
æóáóÝúÙõ ÃóÕúÍÇÈõ íóÚõãøõ ÇáúÂãöÑöíäó ÈöÌóÚúáö ÇáúÃõÎúÏõæÏö æóÇáúãõÈóÇÔöÑöíäó áöÍóÝúÑöåö æóÊóÓúÚöíÑöåö¡ æóÇáúÞóÇÆöãöíäó Úóáóì ÅöáúÞóÇÁö ÇáúãõÄúãöäöíäó Ýöíåö.
æóåóÐöåö ÞöÕøóÉñ ÇÎúÊóáóÝó ÇáÑøõæóÇÉõ Ýöí ÊóÚúíöíäöåóÇ æóÝöí ÊóÚúíöíäö ÇáúãõÑóÇÏö ãöäúåóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö.
æóÇáÑøöæóÇíóÇÊõ ßõáøõåóÇ ÊóÞúÊóÖöí Ãóäøó ÇáúãóÝúÊõæäöíäó ÈöÇáúÃõÎúÏõæÏö Þóæúãñ ÇÊøóÈóÚõæÇ ÇáäøóÕúÑóÇäöíøóÉó Ýöí ÈöáóÇÏö Çáúíóãóäö Úóáóì ÃóßúËóÑö ÇáÑøöæóÇíóÇÊö¡ Ãóæú Ýöí ÈöáóÇÏö ÇáúÍóÈóÔóÉö Úóáóì ÈóÚúÖö ÇáÑøöæóÇíóÇÊö¡ æóÐõßöÑóÊú ÝöíåóÇ ÑöæóÇíóÇÊñ ãõÊóÞóÇÑöÈóÉñ ÊóÎúÊóáöÝõ ÈöÇáúÅöÌúãóÇáö æóÇáÊøóÝúÕöíáö¡ æóÇáÊøóÑúÊöíÈö¡ æóÇáÒøöíóÇÏóÉö¡ æóÇáÊøóÚúíöíäö æóÃóÕóÍøõåóÇ ãóÇ ÑóæóÇåõ ãõÓúáöãñ æóÇáÊøöÑúãöÐöíøõ Úóäú ÕõåóíúÈò Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÕøó åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉó Úóáóì ÃóÕúÍóÇÈöåö. æóáóíúÓó ÝöíãóÇ Ñõæöíó
ÊóÕúÑöíÍñ ÈöÃóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÓóÇÞóåóÇ ÊóÝúÓöíÑðÇ áöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóÇáÊøöÑúãöÐöíøõ ÓóÇÞó ÍóÏöíËóåóÇ Ýöí ÊóÝúÓöíÑö ÓõæÑóÉö ÇáúÈõÑõæÌö.
æóÚóäú ãõÞóÇÊöáò ßóÇäó ÇáøóÐöíäó ÇÊøóÎóÐõæÇ ÇáúÃóÎóÇÏöíÏó Ýöí ËóáóÇËò ãä ÇáúÈöáóÇÏ ÈöäóÌúÑóÇä¡ æóÈöÇáÔøóÇãö¡ æóÈöÝóÇÑöÓó¡ ÃãÇ ÇáøóÐöí ÈöÇáÔøóÇãö Ýó (ÇäúØóÇäúíõæÓõ) ÇáÑøõæãöíøõ æóÃóãøóÇ ÇáøóÐöí ÈöÝóÇÑöÓó Ýóåõæó (ÈõÎúÊóäóÕøóÑó) æóÇáøóÐöí ÈöäóÌúÑóÇäó ÝóíõæÓõÝõ Ðõæ äõæóÇÓò æóáúäóÐúßõÑö ÇáúÞöÕøóÉó ÇáøóÊöí ÃóÔóÇÑó ÅöáóíúåóÇ ÇáúÞõÑúÂäõ ÊõÄúÎóÐõ ãöäú «ÓöíÑóÉö ÇÈúäö ÅöÓúÍóÇÞó» Úóáóì ÃóäøóåóÇ ÌóÑóÊú Ýöí äóÌúÑóÇäó ãöäú ÈöáóÇÏö Çáúíóãóäö¡ æóÅöäøóåõ ßóÇäó ãóáößñ æóåõæó Ðõæ äõæóÇÓò áóåõ ßóÇåöäñ Ãóæú ÓóÇÍöÑñ. æóßóÇäó áöáÓøóÇÍöÑö ÊöáúãöíÐñ ÇÓúãõåõ ÚóÈúÏõ Çááøóåö Èúäõ ÇáËøóÇãöÑö æóßóÇäó íóÌöÏõ Ýöí ØóÑöíÞöåö ÅöÐóÇ ãóÔóì Åöáóì ÇáúßóÇåöäö ÕóæúãóÚóÉð ÝöíåóÇ ÑóÇåöÈñ ßóÇäó íóÚúÈõÏõ Çááøóåó Úóáóì Ïöíäö ÚöíÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ æóíóÞúÑóÃõ ÇáúÅöäúÌöíáó ÇÓúãõåõ (Ýóíúãöíõæäõ) ÈöÝóÇÁò¡ ÝóÊóÍúÊöíøóÉò¡ Ýóãöíãò¡ ÝóÊóÍúÊöíøóÉò (æóÖõÈöØó Ýöí ÇáØÈÚÉ ÇáÃæÑæÈíÉ ãöäú «ÓöíÑóÉö ÇÈúäö ÅöÓúÍóÇÞó» - ÇáøóÊöí íóáõæÍõ Ãóäøó ÃóÕúáóåóÇ ÇáúãóØúÈõæÚóÉó Úóáóíúåö ÃóÕúáñ ÕóÍöíÍñ¡ ÈöÝóÊúÍò ÝóÓõßõæäò ÝóßóÓúÑò ÝóÖóãøò) ÞóÇáó ÇáÓøõåóíúáöíøõ:
æóæóÞóÚó áöáØøóÈóÑöíøö ÈöÞóÇÝò ÚöæóÖó ÇáúÝóÇÁö. æóÞóÏú íõÍóÑøóÝõ ÝóíõÞóÇáõ ãóíúãõæäñ Èöãöíãò Ýöí Ãóæøóáöåö æóÈöÊóÍúÊöíøóÉò æóÇÍöÏóÉò¡ ÃóÕúáõåõ ãöäú ÛóÓøóÇäó ãöäó ÇáÔøóÇãö Ëõãøó ÓóÇÍó ÝóÇÓúÊóÞóÑøó ÈöäóÌúÑóÇäó¡ æóßóÇäó ãõäúÚóÒöáðÇ Úóäö ÇáäøóÇÓö ãõÎúÊóÝöíðÇ Ýöí ÕóæúãóÚóÊöåö æóÙóåóÑóÊú áöÚóÈúÏö Çááøóåö Ýöí Þæãå ßÑÇãÇÊ. æóßóÇäó ßõáøóãóÇ ÙóåóÑóÊú áóåõ ßóÑóÇãóÉñ ÏóÚóÇ ãóäú ÙóåóÑóÊú áóåõãú Åöáóì Ãóäú íóÊøóÈöÚõæÇ ÇáäøóÕúÑóÇäöíøóÉó¡ ÝóßóËõÑó ÇáúãõÊóäóÕøöÑõæäó Ýöí äóÌúÑóÇäó æóÈóáóÛó Ðóáößó Çáúãóáößó ÐóÇ(30/241)
äõæóÇÓò æóßóÇäó íóåõæÏöíøðÇ æóßóÇäó Ãóåúáõ äóÌúÑóÇäó ãõÔúÑößöíäó íóÚúÈõÏõæäó äóÎúáóÉð ØóæöíáóÉð¡ ÝóÞóÊóáó Çáúãóáößõ ÇáúÛõáóÇãó æóÞóÊóáó ÇáÑøóÇåöÈó æóÃóãóÑó ÈöÃóÎóÇÏöíÏó æóÌõãöÚó ÝöíåóÇ ÍóØóÈñ æóÃõÔúÚöáóÊú¡ æóÚõÑöÖó Ãóåúáõ äóÌúÑóÇäó ÚóáóíúåóÇ Ýóãóäú ÑóÌóÚó Úóäö ÇáÊøóæúÍöíÏö ÊóÑóßóåõ æóãóäú ËóÈóÊó Úóáóì ÇáÏøöíäö ÇáúÍóÞøö ÞóÐóÝóåõ Ýöí ÇáäøóÇÑö.
ÝóßóÇäó ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáúÃõÎúÏõæÏö ãöãøóäú ÚõÐøöÈó ãöäú Ãóåúáö Ïöíäö ÇáúãóÓöíÍöíøóÉö Ýöí ÈöáóÇÏö ÇáúÚóÑóÈö.
æóÞöÕóÕõ ÇáúÃóÎóÇÏöíÏö ßóËöíÑóÉñ Ýöí ÇáÊøóÇÑöíÎö¡ æóÇáÊøóÚúÐöíÈõ ÈöÇáúÍóÑúÞö ØóÑöíÞóÉñ ÞóÏöíãóÉñ¡ æóãöäúåóÇ: äóÇÑõ ÅöÈúÑóÇåöíãó Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ. æóÃóãøóÇ ÊóÍúÑöíÞõ ÚóãúÑöæ Èúäö åöäúÏò ãöÇÆóÉð ãöäú Èóäöí Êóãöíãò æóÊóáúÞöíÈõåõ ÈöÇáúãõÍóÑøöÞö ÝóáóÇ ÃóÚúÑöÝõ Ãóäøó Ðóáößó ßóÇäó ÈöÇÊøöÎóÇÐö ÃõÎúÏõæÏò. æóÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó: ÑóÃóíúÊõ Ýöí ÈóÚúÖö ÇáúßõÊõÈö Ãóäøó ÃóÕúÍóÇÈó ÇáúÃõÎúÏõæÏö åõæó ãõÍóÑøöÞñ æóÂáõåõ ÇáøóÐöí ÍóÑóÞó ãöäú Èóäöí Êóãöíãò ãöÇÆóÉð.
æÇáúÃõÎúÏõæÏö: ÈöæóÒúäö ÃõÝúÚõæáò æóåõæó ÕöíÛóÉñ ÞóáöíáóÉõ ÇáÏøóæóÑóÇäö ÛóíúÑõ ãóÞöíÓóÉò¡ æóãöäúåóÇ Þóæúáõåõãú:
ÃõÝúÍõæÕñ ãõÔúÊóÞøñ ãöäú ÝóÍóÕóÊö ÇáúÞóØóÇÉõ æóÇáÏøóÌóÇÌóÉõ ÅöÐóÇ ÈóÍóËóÊú Ýöí ÇáÊøõÑóÇÈö ãóæúÖöÚðÇ ÊóÈöíÖõ Ýöíåö¡ æóÞóæúáõåõãú ÃõÓúáõæÈñ ÇÓúãñ áØÑíÞÉ¡ æáÓØÑ ÇáäøÎá¡ æóÃõÞúäõæãñ ÇÓúãñ áöÃóÕöáö ÇáÔøóíúÁö. æóÞóÏú íóßõæäõ åóÐóÇ ÇáúæóÒúäõ ãóÚó åóÇÁö ÊóÃúäöíËò ãöËúáó ÃõßúÑõæãóÉò¡ æóÃõÚúÌõæÈóÉò¡ æóÃõØúÑõæÍóÉò æóÃõÖúÍõæßóÉò.
æóÞóæúáõåõ: ÇáäøóÇÑö ÈóÏóáñ ãöäó ÇáúÃõÎúÏõæÏö ÈóÏóáó ÇÔúÊöãóÇáò Ãóæú ÈóÚúÖò ãöäú ßõáøò áöÃóäøó ÇáúãõÑóÇÏó
ÈöÇáúÃõÎúÏõæÏö ÇáúÍóÝöíÑõ ÈöãóÇ Ýöíåö.
æÇáúæóÞõæÏö: ÈöÝóÊúÍö ÇáúæóÇæö ÇÓúãõ ãóÇ ÊõæÞóÏõ Èöåö ÇáäøóÇÑõ ãöäú ÍóØóÈò æóäöÝúØò æóäóÍúæöåö.
æóãóÚúäóì ÐÇÊö ÇáúæóÞõæÏö: ÃóäøóåóÇ áóÇ íõÎúãóÏõ áóåóÈõåóÇ áöÃóäøó áóåóÇ æóÞõæÏðÇ íõáúÞóì ÝöíåóÇ ßõáøóãóÇ ÎóÈóÊú.
æóíóÊóÚóáøóÞõ: ÅöÐú åõãú ÚóáóíúåÇ ÞõÚõæÏñ ÈöÝöÚúáö ÞõÊöáó¡ Ãóíú áõÚöäõæÇ æóÛóÖöÈó Çááøóåõ Úóáóíúåöãú Íöíäó ÞóÚóÏõæÇ Úóáóì ÇáúÃõÎúÏõæÏö.
æóÖóãöíÑõ åõãú ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÃõÎúÏõæÏö ÝóÅöäøó Çáúãóáößó íóÍúÖõÑõ ÊóäúÝöíÐó ÃóãúÑöåö æóãóÚóåõ ãóáóÃõåõ¡ Ãóæ ÃõÑöíÏ Èåã ÇáúãóÃúãõæÑõæäó ãöäó Çáúãóáößö. ÝóÚóáóì ÇÍúÊöãóÇáö Ãóäøóåõãú ÃóÚúæóÇäõ Çáúãóáößö ÝóÇáúÞõÚõæÏõ ÇáúÌõáõæÓõ ßõäøöíó Èöåö Úóäö ÇáúãõáóÇÒóãóÉö áöáúÃõÎúÏõæÏö áöÆóáøóÇ íóÊóåóÇæóäó ÇáøóÐöíäó íóÍúÔõæäó ÇáäøóÇÑ ÈÊÓÚíÑåÇ¡ æ (Úáì) áöáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö ÇáúãóÌóÇÒöíøö áöÃóäøóåõãú áóÇ íóÞúÚõÏõæäó ÝóæúÞó ÇáäøóÇÑö æóáóßöäú ÍóæúáóåóÇ. æóÅöäøóãóÇ ÚóÈøóÑó Úóäö ÇáúÞõÑúÈö æóÇáúãõÑóÇÞóÈóÉö ÈöÇáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö ßóÞóæúáö ÇáúÃóÚúÔóì:
æóÈóÇÊó Úóáóì ÇáäøóÇÑö ÇáäøóÏóì æóÇáúãõÍóáøóÞõ(30/242)
æóãöËúáõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÌóÏó Úóáóíúåö ÃõãøóÉð ãöäó ÇáäøóÇÓö íóÓúÞõæäó [ÇáúÞóÕóÕ: 23] ¡ Ãóíú ÚöäúÏóåõ.
æóÚóáóì ÇÍúÊöãóÇáö Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÑóÇÏõ Èö ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúÃõÎúÏõæÏö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáúãõÚóÐøóÈöíäó Ýöíåö¡ ÝÇáÞÚæÏ ÍóÞöíÞóÉ æ (Úáì) áöáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö ÇáúÍóÞöíÞöíøö¡ Ãóíú ÞóÇÚöÏõæäó Úóáóì ÇáäøóÇÑö ÈöÃóäú ßóÇäõæÇ íóÍúÑöÞõæäóåõãú ãóÑúÈõæØöíäó ÈöåóíúÆóÉö ÇáúÞõÚõæÏö áöÃóäøó Ðóáößó ÃóÔóÏøõ ÊóÚúÐöíÈðÇ æóÊóãúËöíáðÇ¡ Ãóíú ÈóÚúÏó Ãóäú íõÞúÚöÏõæåõãú Ýöí ÇáúÃóÎóÇÏöíÏö íõæÞöÏõæäó ÇáäøóÇÑó ÝöíåóÇ æóÐóáößó ÃóÑúæóÚõ æóÃóØúæóáõ ÊóÚúÐöíÈðÇ.
æóÃõÚöíÏó ÖóãöíÑõ åõãú Ýöí Þóæúáöåö: æóåõãú Úóáì ãóÇ íóÝúÚóáõæäó áöíóÊóÚóíøóäó Ãóäú íóßõæäó ÚóÇÆöÏðÇ Åöáóì ÈóÚúÖö ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÃõÎúÏõæÏö.
æóÖóãöíÑõ íóÝúÚóáõæäó íóÌõæÒõ Ãóäú íóÚõæÏó Åöáóì ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúÃõÎúÏõæÏö¡ ÝóãóÚúäóì ßóæúäöåöãú ÔõåõæÏðÇ Úóáóì ãóÇ íóÝúÚóáõæäóåõ: Ãóäú ÈóÚúÖóåõãú íóÔúåóÏõ áöÈóÚúÖò ÚöäúÏó Çáúãóáößö ÈöÃóäøó ÃóÍóÏðÇ áóãú íõÝóÑøöØú ÝöíãóÇ æóßøöáó Èöåö ãöäú ÊóÍúÑöíÞö ÇáúãõÄúãöäöíäó¡ ÝóÖóãóÇÆöÑõ ÇáúÌóãúÚö æóÕöíÛóÊõåõ ãõæóÒøóÚóÉñ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóÚõæÏó ÇáÖøóãöíÑõ Åöáóì ãóÇ ÊóÞúÊóÖöíåö ÏóáóÇáóÉõ ÇáöÇÞúÊöÖóÇÁö ãöäú ÊóÞúÓöíãö ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÃõÎúÏõæÏö Åöáóì ÃõãóÑóÇÁó æóãóÃúãõæÑöíäó ÔóÃúäõ ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáúÚóÙöíãóÉö¡ ÝóáóãøóÇ ÃóÎúÈóÑó Úóäú ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÃõÎúÏõæÏö ÈöÃóäøóåõãú ÞõÚõæÏñ Úóáóì ÇáäøóÇÑö Úóáöãó Ãóäøóåõãõ Çáúãõæóßøóáõæäó ÈöãõÑóÇÞóÈóÉö ÇáúÚõãøóÇáö. ÝóÚõáöãó Ãóäøó áóåõãú ÃóÊúÈóÇÚðÇ ãöäú ÓóÚøóÇÑöíäó æóæóÒóÚóÉò Ýóåõãú ãóÚóÇÏõ ÖóãöíÑö íóÝúÚóáõæäó.
æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÔõåõæÏñ ÌóãúÚó ÔóÇåöÏò ÈöãóÚúäóì ãõÎúÈöÑò ÈöÍóÞøò¡ æóÃóäú íóßõæäó ÈöãóÚúäóì ÍóÇÖöÑò æóãõÑóÇÞóÈò áöÙõåõæÑö Ãóäøó ÃóÍóÏðÇ áóÇ íóÔúåóÏõ Úóáóì ÝöÚúáö äóÝúÓöåö.
æóÌõãúáóÉõ æóåõãú Úóáì ãóÇ íóÝúÚóáõæäó ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ÔõåõæÏñ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖóãöíÑö ÅöÐú åõãú ÚóáóíúåÇ ÞõÚõæÏñ ßóÃóäøóåõ Þöíáó: ÞõÚõæÏñ ÔóÇåöÏöíäó Úóáóì ÝöÚúáöåöãú ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó Úóáóì ÇáúæóÌúåóíúäö ÇáúãõÊóÞóÏøöãóíúäö Ýöí ãóÚóÇÏö ÖóãöíÑö íóÝúÚóáõæäó¡ æóÝóÇÆöÏóÉõ åóÐöåö ÇáúÍóÇáö ÊóÝúÙöíÚõ Ðóáößó ÇáúÞõÚõæÏö æóÊóÚúÙöíãõ ÌõÑúãöåö ÅöÐú ßóÇäõæÇ íõÔóÇåöÏõæäó ÊóÚúÐöíÈó ÇáúãõÄúãöäöíäó áóÇ íóÑúÃóÝõæäó Ýöí Ðóáößó æóáóÇ íóÔúãóÆöÒøõæäó¡ æóÈöÐóáößó ÝóÇÑóÞó ãóÖúãõæäõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ãóÖúãõæäó ÌõãúáóÉö: ÅöÐú åõãú ÚóáóíúåÇ ÞõÚõæÏñ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÊóÚóáøõÞö Þóæúáöåö: ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ÔõåõæÏñ æóÝöí ÇáúÅöÊúíóÇäö ÈöÇáúãóæúÕõæáö Ýöí Þóæúáöåö: ãóÇ íóÝúÚóáõæäó ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ãöäó ÇáúÅöÈúåóÇãö ãóÇ íõÝöíÏõ Ãóäøó áöãõæÞöÏöí ÇáäøóÇÑö ãä ÇáæÒÚÉ æÇáÚãáÉ æóãä íõÈóÇÔöÑõæäó ÅöáúÞóÇÁó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÝöíåóÇ ÛöáúÙóÉð æóÞóÓúæóÉð Ýöí ÊóÚúÐöíÈö ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÅöåóÇäóÊöåöãú æóÇáÊøóãúËöíáö Èöåöãú¡ æóÐóáößó ÒóÇÆöÏñ Úóáóì ÇáúÅöÍúÑóÇÞö.(30/243)
æóÌõãúáóÉõ æóãÇ äóÞóãõæÇ ãöäúåõãú ÅöáøóÇ Ãóäú íõÄúãöäõæÇ ÈöÇááøóåö Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö æóÇáúæóÇæõ æóÇæõ ÇáúÍóÇáö Ãóæú ÚóÇØöÝóÉñ Úóáóì ÇáúÍóÇáö ÇáøóÊöí ÞÈáåóÇ.
æóÇáúãóÞúÕõæÏ ÇáÊÚÌíÈ ãöäú Ùõáúãö Ãóåúáö ÇáúÃõÎúÏõæÏö Ãóäøóåõãú íóÃúÊõæäó ÈöãöËúáö åóÐöåö ÇáúÝóÙóÇÚóÉö áóÇ áÌÑã ãä ÔóÃúäöåö Ãóäú íõäúÞóãó ãöäú ÝóÇÚöáöåö ÝóÅöäú ßóÇäó ÇáøóÐöíäó ÎóÏøóÏõæÇ ÇáúÃõÎúÏõæÏó íóåõæÏðÇ ßóãóÇ ßóÇäó ÛóÇáöÈõ Ãóåúáö Çáúíóãóäö íóæúãóÆöÐò ÝóÇáúßóáóÇãõ ãöäú ÊóÃúßöíÏö ÇáÔøóíúÁö ÈöãóÇ íõÔúÈöåõ ÖöÏøóåõ Ãóíú ãóÇ äóÞóãõæÇ ãöäúåõãú ÔóíúÆðÇ íõäúÞóãõ Èóáú áöÃóäøóåõãú ÂãóäõæÇ ÈöÇááøóåö æóÍúÏóåõ ßóãóÇ Âãóäó Èöåö ÇáøóÐöíäó ÚÐÈæåã. æóãÍá ÇáÊÚÌíÈ Ãóäøó Çáúãóáößó ÐóÇ äõæóÇÓò æóÃóåúáó Çáúíóãóäö ßóÇäõæÇ ãõÊóåóæøöÏöíäó Ýóåõãú íõÄúãöäõæäó ÈöÇááøóåö æóÍúÏóåõ æóáóÇ íõÔúÑößõæäó Èöåö ÝóßóíúÝó íõÚóÐøöÈõæäó ÞóæúãðÇ ÂãóäõæÇ ÈöÇááøóåö æóÍúÏóåõ ãöËúáóåõãú æóåóÐóÇ ãöËúáõ Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Þõáú íóÇ Ãóåúáó ÇáúßöÊÇÈö åóáú ÊóäúÞöãõæäó ãöäøóÇ ÅöáøóÇ Ãóäú ÂãóäøóÇ ÈöÇááøóåö æóãÇ ÃõäúÒöáó ÅöáóíúäÇ æóãÇ ÃõäúÒöáó ãöäú ÞóÈúáõ [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 59] æóÅöäú ßóÇäó ÇáøóÐöíäó ÎóÏøóÏõæÇ ÇáúÃõÎúÏõæÏó ãõÔúÑößöíäó (ÝóÅöäøó ÚóÑóÈó Çáúíóãóäö ÈóÞöíó Ýöíåöãú ãóäú íóÚúÈõÏõ ÇáÔøóãúÓó) ÝóáóíúÓó ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ ãöäú ÊóÃúßöíÏö ÇáÔøóíúÁö ÈöãóÇ íõÔúÈöåõ ÖöÏøóåõ áöÃóäøó ÔóÃúäó ÊóÃúßöíÏö ÇáÔøóíúÁö ÈöãóÇ íõÔúÈöåõ ÖöÏøóåõ Ãóäú íóßõæäó ãóÇ íõÔúÈöåõ ÖöÏøó ÇáúãóÞúÕõæÏö åõæó Ýöí ÇáúæóÇÞöÚö ãöäú äóæúÚö ÇáúãóÞúÕõæÏö ÝóáöÐóáößó íõÄóßøóÏõ Èöåö ÇáúãóÞúÕõæÏõ æóãóÇ åõäóÇ áóíúÓó ßóÐóáößó áöÃóäøó Çáúãóáößó æóÌõäúÏóåõ äóÞóãõæÇ ãöäúåõãõ ÇáúÅöíãóÇäó ÈöÇááøóåö ÍóÞöíÞóÉð Åöäú ßóÇäó Çáúãóáößõ ãõÔúÑößðÇ.
æóÅöÌúÑóÇÁõ ÇáÕøöÝóÇÊö ÇáËøóáóÇËö Úóáóì ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö æóåöíó: ÇáúÚóÒöíÒö. ÇáúÍóãöíÏö. ÇáøóÐöí áóåõ ãõáúßõ ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö áöÒöíóÇÏóÉö ÊóÞúÑöíÑö Ãóäøó ãóÇ äóÞóãõæåõ ãöäúåõãú áóíúÓó ãöäú ÔóÃúäöåö Ãóäú íõäúÞóãó Èóáú åõæó ÍóÞöíÞñ ÈöÃóäú íõãúÏóÍõæÇ Èöåö áöÃóäøóåõãú ÂãóäõæÇ ÈöÑóÈøò ÍóÞöíÞò ÈöÃóäú íõÄúãóäó Èöåö áöÃóÌúáö ÕöÝóÇÊöåö ÇáøóÊöí ÊóÞúÊóÖöí ÚöÈóÇÏóÊóåõ æóäóÈúÐó ãóÇ ÚóÏóÇåõ áöÃóäøóåõ íóäúÕõÑõ ãóæóÇáöíóåõ æóíõËöíÈõåõãú æóáöÃóäøóåõ íóãúáößõåõãú¡ æóãóÇ ÚóÏóÇåõ ÖóÚöíÝõ ÇáúÚöÒøóÉö áóÇ íóÖõÑøõ æóáóÇ íóäúÝóÚõ æóáóÇ
íóãúáößõ ãöäúåõãú ÔóíúÆðÇ ÝóíóÞúæóì ÇáÊøóÚúÌöíÈõ ãöäúåõãú ÈöåóÐóÇ.
æóÌõãúáóÉõ: æóÇááøóåõ Úóáì ßõáøö ÔóíúÁò ÔóåöíÏñ ÊóÐúíöíáñ ÈöæóÚöíÏò áöáøóÐöíäó ÇÊøóÎóÐõæÇ ÇáúÃõÎúÏõæÏó æóÈöæóÚúÏö ÇáøóÐöíäó ÚõÐøöÈõæÇ Ýöí ÌóäúÈö Çááøóåö¡ æóæóÚöíÏñ áöÃóãúËóÇáö ÃõæáóÆößó ãöäú ßõÝøóÇÑö ÞõÑóíúÔò æóÛóíúÑöåöãú ãöäú ßõáøö ãóäú ÊóÕóÏøóæúÇ áöÃóÐóì ÇáúãõÄúãöäöíäó æóæóÚúÏõ ÇáúãõÓúáöãöíäó ÇáøóÐöíäó ÚóÐøóÈóåõãõ ÇáúãõÔúÑößõæäó ãöËúáó ÈöáóÇáò æóÚóãøóÇÑò æÕåíÈ æÓãíøÉ.(30/244)
Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÝóÊóäõæÇ ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõÄúãöäóÇÊö Ëõãøó áóãú íóÊõæÈõæÇ Ýóáóåõãú ÚóÐóÇÈõ Ìóåóäøóãó æóáóåõãú ÚóÐóÇÈõ ÇáúÍóÑöíÞö (10)
[ÓõæÑóÉ ÇáÈÑæÌ (85) : ÂíóÉ 10]
Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÝóÊóäõæÇ ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõÄúãöäÇÊö Ëõãøó áóãú íóÊõæÈõæÇ Ýóáóåõãú ÚóÐÇÈõ Ìóåóäøóãó æóáóåõãú ÚóÐÇÈõ ÇáúÍóÑöíÞö (10)
Åöäú ßóÇäó åóÐóÇ ÌóæóÇÈðÇ ááÞÓã Úáì Þóæá ÈóÚúÖö ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ßóÇäó ãóÇ Èóíúäó ÇáúÞóÓóãö æóãóÇ Èóíúäó åóÐóÇ ßóáóÇãðÇ ãõÚúÊóÑöÖðÇ íõÞúÕóÏõ ãöäúåõ ÇáÊøóæúØöÆóÉõ áöæóÚöíÏöåöãú ÈöÇáúÚóÐóÇÈö æóÇáúåóáóÇßö ÈöÐößúÑö ãóÇ ÊóæóÚøóÏó Èöåö äóÙöíÑóåõãú¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáúÌóæóÇÈõ Ýöí Þóæúáöåö: ÞõÊöáó ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúÃõÎúÏõæÏö [ÇáÈÑæÌ: 4] ßóÇäó Þóæúáõåõ: Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÝóÊóäõæÇ ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÝóÐúáóßóÉö áöãóÇ ÃóÞúÓóãó Úóáóíúåö ÅöÐö ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈöÇáúÞóÓóãö æóãóÇ ÃõÞúÓöãó Úóáóíúåö åõæó ÊóåúÏöíÏõ ÇáøóÐöíäó ÝóÊóäõæÇ ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõÄúãöäóÇÊö ãöäú ãõÔúÑößöí ÞõÑóíúÔò.
æóÊóÃúßöíÏõ ÇáúÎóÈóÑö Èö Åöäøó áöáÑøóÏøö Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐöíäó íõäúßöÑõæäó Ãóäú Êóßõæäó Úóáóíúåöãú ÊóÈöÚóÉñ ãöäú ÝóÊúäö ÇáúãõÄúãöäöíäó.
æóÇáøóÐöíäó ÝóÊóäõæÇ ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõÄúãöäóÇÊö: åõãú ãõÔúÑößõæ ÞõÑóíúÔò æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ ÃóÕúÍóÇÈó ÇáúÃõÎúÏõæÏö áöÃóäøóåõ áóÇ íõáóÇÞöí Þóæúáóåõ: Ëõãøó áóãú íóÊõæÈõæÇ ÅöÐú åõæó ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáÊøóÑúÛöíÈö Ýöí ÇáÊøóæúÈóÉö¡ æóáóÇ íõáóÇÞöí ÏõÎõæáó ÇáúÝóÇÁö Ýöí ÎóÈóÑö Åöäøó ãöäú Þóæúáöåö: Ýóáóåõãú ÚóÐÇÈõ Ìóåóäøóãó ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí.
æóÞóÏú ÚõÏøó ãöäó ÇáøóÐöíäó ÝóÊóäõæÇ ÇáúãõÄúãöäöíäó ÃóÈõæ Ìóåúáò ÑóÃúÓõ ÇáúÝöÊúäóÉö æóãõÓóÚøöÑõåóÇ¡ æóÃõãøöíøóÉõ Èúäõ ÎóáóÝò æóÕóÝúæóÇäõ Èúäõ ÃõãóíøóÉó¡ æóÇáúÃóÓúæóÏõ Èúäõ ÚóÈúÏö íóÛõæËó¡ æóÇáúæóáöíÏõ Èúäõ ÇáúãõÛöíÑóÉö¡ æóÃõãøõ ÃóäúãóÇÑò¡ æóÑóÌõáñ ãöäú Èóäöí Êóíúãò.
æóÇáúãóÝúÊõæäõæäó: ÚõÏøó ãöäúåõãú ÈöáóÇáõ Èúäõ ÑóÈóÇÍò ßóÇäó ÚóÈúÏðÇ áöÃõãøöíøóÉó Èúäö ÎóáóÝò ÝóßóÇäó íõÚóÐøöÈõåõ¡ æóÃóÈõæõ ÝõßóíúåóÉó ßóÇäó ÚóÈúÏðÇ áöÕóÝúæóÇäó Èúäö ÃõãóíøóÉó¡ æóÎóÈøóÇÈõ Èúäõ ÇáúÃóÑóÊøö ßóÇäó ÚóÈúÏðÇ áöÃõãøö ÃóäúãóÇÑò¡ æóÚóãøóÇÑõ Èúäõ íóÇÓöÑò¡ æóÃóÈõæåõ íóÇÓöÑñ¡ æóÃóÎõæåõ ÚóÈúÏõ Çááøóåö ßóÇäõæÇ ÚóÈöíÏðÇ áöÃóÈöí ÍõÐóíúÝóÉó Èúäö ÇáúãõÛöíÑóÉö Ýóæóßøóáó Èöåöãú ÃóÈóÇ Ìóåúáò¡ æóÚóÇãöÑõ Èúäõ ÝóåóíúÑóÉó ßóÇäó ÚóÈúÏðÇ áöÑóÌõáò ãóäú Èóäöí Êóíúãò.
æóÇáúãõÄúãöäóÇÊõ ÇáúãóÝúÊõæäóÇÊõ ãöäúåõäøó: ÍóãóÇãóÉõ Ãõãøõ ÈöáóÇáò ÃóãóÉõ ÃãÉ Èúäö ÎóáóÝò. æóÒöäøöíÑóÉõ¡ æóÃõãøõ ÚõäóíúÓò
ßóÇäóÊú ÃóãóÉð áöáúÃóÓúæóÏö Èúäö ÚóÈúÏö íóÛõæËó æóÇáäøóåúÏöíøóÉõ. æóÇÈúäóÊõåóÇ ßóÇäóÊóÇ áöáúæóáöíÏö Èúäö ÇáúãõÛöíÑóÉö¡ æóáóØöíÝóÉõ¡ æóáöÈöíäóÉõ ÈöäúÊõ ÝõåóíúÑóÉó ßóÇäóÊú áöÚõãóÑó Èúäö ÇáúÎóØøóÇÈö ÞóÈúáó Ãóäú íõÓúáöãó ßóÇäó ÚõãóÑõ íóÖúÑöÈõåóÇ¡ æóÓõãóíøóÉõ Ãõãøõ ÚóãøóÇÑö Èúäö íóÇÓöÑò ßóÇäóÊú áöÚóãøö ÃóÈöí Ìóåúáò.(30/245)
æóÝõÊöäó æóÑóÌóÚó Åöáóì ÇáÔøöÑúßö ÇáúÍóÇÑöËõ Èúäõ ÑóÈöíÚóÉó Èúäö ÇáúÃóÓúæóÏö¡ æóÃóÈõæ ÞóíúÓö Èúäõ ÇáúæóáöíÏö Èúäö ÇáúãõÛöíÑóÉö¡ æóÚóáöíøõ Èúäõ ÃõãóíøóÉó Èúäö ÎóáóÝò¡ æóÇáúÚóÇÕöí Èúäõ ÇáúãõäóÈøöåö Èúäö ÇáúÍóÌøóÇÌö.
æóÚóØúÝõ ÇáúãõÄúãöäÇÊö áöáÊøóäúæöíåö ÈöÔóÃúäöåöäøó áöÆóáøóÇ íõÙóäøó Ãóäøó åóÐöåö ÇáúãóÒöíøóÉó ÎóÇÕøóÉñ ÈöÇáÑøöÌóÇáö¡ æóáöÒöíóÇÏóÉö ÊóÝúÙöíÚö ÝöÚúáö ÇáúÝóÇÊöäöíäó ÈöÃóäøóåõãõ ÇÚúÊóÏóæúÇ Úóáóì ÇáäøöÓóÇÁö æóÇáÔøóÃúäõ Ãóäú áóÇ íõÊóÚóÑøóÖó áóåõäøó ÈöÇáúÛöáúÙóÉö.
æóÌõãúáóÉõ: Ëõãøó áóãú íóÊõæÈõæÇ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ. æËõãøó ÝöíåóÇ áöáÊøóÑóÇÎöí ÇáÑøõÊúÈöíøö áöÃóäøó ÇáöÇÓúÊöãúÑóÇÑó Úóáóì ÇáúßõÝúÑö ÃóÚúÙóãõ ãöäú ÝöÊúäóÉö ÇáúãõÄúãöäöíäó.
æóÝöíåö ÊóÚúÑöíÖñ áöáúãõÔúÑößöíäó ÈöÃóäøóåõãú Åöäú ÊóÇÈõæÇ æóÂãóäõæÇ ÓóáöãõæÇ ãöäú ÚóÐóÇÈö Ìóåóäøóãó.
æóÇáúÝóÊúäõ: ÇáúãõÚóÇãóáóÉõ ÈöÇáÔøöÏøóÉö æóÇáúÅöíÞóÇÚõ Ýöí ÇáúÚóäóÇÁö ÇáøóÐöí áóÇ íóÌöÏõ ãöäúåõ ãóÎúáóÕðÇ ÅöáøóÇ ÈöÚóäóÇÁò Ãóæú ÖõÑøò ÃóÎóÝøó Ãóæú ÍöíáóÉò¡ æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇáúÝöÊúäóÉõ ÃóÔóÏøõ ãöäó ÇáúÞóÊúáö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [191] .
æóÏõÎõæáõ ÇáúÝóÇÁö Ýöí ÎóÈóÑö (Åöäøó) ãöäú Þóæúáöåö: Ýóáóåõãú ÚóÐÇÈõ Ìóåóäøóãó áöÃóäøó ÇÓúãó (Åöäøó) æóÞóÚó ãóæúÕõæáðÇ æóÇáúãóæúÕõæáõ íõÖóãøóäõ ãóÚúäóì ÇáÔøóÑúØö Ýöí ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö ßóËöíÑðÇ: ÝóÊóÞúÏöíÑõ: Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÝóÊóäõæÇ ÇáúãõÄúãöäöíäó Ëõãøó Åöäú áóãú íóÊõæÈõæÇ Ýóáóåõãú ÚóÐóÇÈõ Ìóåóäøóãó¡ áöÃóäøó ÚóØúÝó Þóæúáöåö: Ëõãøó áóãú íóÊõæÈõæÇ ãóÞúÕõæÏñ Èöåö ãóÚúäóì ÇáÊøóÞúíöíÏö Ýóåõæó ßóÇáÔøóÑúØö.
æóÌõãúáóÉõ: æóáóåõãú ÚóÐÇÈõ ÇáúÍóÑöíÞö ÚóØúÝñ Ýöí ãóÚúäóì ÇáÊæßíÏ ÇááøóÝúÙöíø áÌãáÉ: áóåõãú ÚóÐÇÈõ Ìóåóäøóãó æóÇÞúÊöÑóÇäõåóÇ ÈöæóÇæö ÇáúÚóØúÝö áöáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÇáÊøóÃúßöíÏö ÈöÅöíåóÇãö Ãóäøó ãóäú íõÑöíÏõ ÒöíóÇÏóÉó ÊóåúÏöíÏöåöãú ÈöæóÚöíÏò ÂÎóÑó ÝóáóÇ íõæÌóÏõ ÃóÚúÙóãõ ãöäó ÇáúæóÚöíÏö ÇáúÃóæøóáö. ãóÚó ãóÇ Èóíúäó ÚóÐóÇÈö Ìóåóäøóãó æóÚóÐóÇÈö ÇáúÍóÑöíÞö ãöäö ÇÎúÊöáóÇÝò Ýöí ÇáúãóÏúáõæáö æóÅöäú ßóÇäó ãóÂáõ ÇáúãóÏúáõæáóíúäö æóÇÍöÏðÇ. æóåóÐóÇ ÖóÑúÈñ ãöäó ÇáúãõÛóÇíóÑóÉö íõÍóÓøöäõ ÚóØúÝó ÇáÊøóÃúßöíÏö.
Úóáóì Ãóäøó ÇáÒøóÌøó Èöåöãú Ýöí ÚóÐóÇÈ Ìóåóäøóãó ÞóÈúáó Ãóäú íóÐõæÞõæÇ ÍóÑöíÞöåóÇ áöãóÇ Ýöíåö ãöäó ÇáúÎöÒúíö æóÇáÏøóÝúÚö Èöåöãú Ýöí ØóÑöíÞöåöãú ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: íóæúãó íõÏóÚøõæäó Åöáì äÇÑö Ìóåóäøóãó ÏóÚøðÇ [ÇáØøæÑ: 13] ÝóÍóÕóáó ÈöÐóáößó ÇÎúÊöáóÇÝõ ãóÇ Èóíúäó ÇáúÌõãúáóÊóíúäö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöÇáËøóÇäöí ãõÖóÇÚóÝóÉõ ÇáúÚóÐóÇÈö áóåõãú ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ æóÕóÏøõæÇ Úóäú ÓóÈöíáö Çááøóåö ÒöÏúäÇåõãú ÚóÐÇÈÇð ÝóæúÞó ÇáúÚóÐÇÈö [ÇáäøóÍúá: 88] .(30/246)
Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö áóåõãú ÌóäøóÇÊñ ÊóÌúÑöí ãöäú ÊóÍúÊöåóÇ ÇáúÃóäúåóÇÑõ Ðóáößó ÇáúÝóæúÒõ ÇáúßóÈöíÑõ (11) Åöäøó ÈóØúÔó ÑóÈøößó áóÔóÏöíÏñ (12)
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöÚóÐóÇÈö ÇáúÍóÑöíÞö ÍóÑöíÞñ ÈöÛóíúÑö Ìóåóäøóãó æóåõæó ãóÇ íõÖúÑóãõ Úóáóíúåöãú ãöäú äóÇÑö ÊóÚúÐöíÈò ÞóÈúáó íóæúãö ÇáúÍöÓóÇÈö ßóãóÇ
ÌóÇÁó Ýöí ÇáúÍóÏöíËö: «ÇáúÞóÈúÑõ ÍõÝúÑóÉñ ãöäú ÍõÝóÑö Ìóåóäøóãó Ãóæú ÑóæúÖóÉñ ãöäú ÑöíóÇÖö ÇáúÌóäøóÉö» ÑóæóÇåõ ÇáúÈóíúåóÞöíøõ Ýöí «Óõäóäöåö» Úóäö ÇÈúä ÚãÑ
. [11]
[ÓõæÑóÉ ÇáÈÑæÌ (85) : ÂíóÉ 11]
Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍÇÊö áóåõãú ÌóäøóÇÊñ ÊóÌúÑöí ãöäú ÊóÍúÊöåóÇ ÇáúÃóäúåÇÑõ Ðáößó ÇáúÝóæúÒõ ÇáúßóÈöíÑõ (11)
íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ äóÇÔöÆðÇ Úóäú Þóæúáöåö: Ëõãøó áóãú íóÊõæÈõæÇ ÇáúãõÞúÊóÖöí Ãóäøóåõãú Åöäú ÊóÇÈõæÇ áóãú íóßõäú áóåõãú ÚóÐóÇÈõ Ìóåóäøóãó ÝóíóÊóÔóæøóÝõ ÇáÓøóÇãöÚõ Åöáóì ãóÚúÑöÝóÉö ÍóÇáöåöãú ÃóãóÞúÕõæÑóÉñ Úóáóì ÇáÓøóáóÇãóÉö ãöäú ÚóÐóÇÈö Ìóåóäøóãó Ãóæú åöíó ÝóæúÞó Ðóáößó¡ ÝóÃõÎúÈöÑó ÈöÃóäøó áóåõãú ÌóäøóÇÊò ÝóÅöäøó ÇáÊøóæúÈóÉó ÇáúÅöíãóÇäõ¡ ÝóáöÐóáößó ÌöíÁó ÈöÕöáóÉö ÂãóäõæÇ Ïõæäó: ÊóÇÈõæÇ: áöíóÏõáøó Úóáóì Ãóäøó ÇáúÅöíãóÇäó æóÇáúÚóãóáó ÇáÕøóÇáöÍó åõæó ÇáÊøóæúÈóÉõ ãöäó ÇáÔøöÑúßö ÇáúÈóÇÚöËö Úóáóì ÝóÊúäö ÇáúãõÄúãöäöíäó¡ æóåóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝõ æóÞóÚó ãõÚúÊóÑöÖðÇ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇÚúÊöÑóÇÖðÇ Èóíúäó ÌõãúáóÉö Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÝóÊóäõæÇ ÇáúãõÄúãöäöíäó [ÇáÈÑæÌ: 10] æóÌõãúáóÉö:
Åöäøó ÈóØúÔó ÑóÈøößó áóÔóÏöíÏñ [ÇáÈÑæÌ: 12] ÇÚúÊöÑóÇÖðÇ ÈöÇáúÈöÔóÇÑóÉö Ýöí ÎöáóÇáö ÇáúÅöäúÐóÇÑö áöÊóÑúÛöíÈö ÇáúãõäúÐóÑöíäó Ýöí ÇáúÅöíãóÇäö¡ æóáöÊóËúÈöíÊö ÇáúãõÄúãöäöíäó Úóáóì ãóÇ íõáóÇÞõæäóåõ ãöäú ÃóÐóì ÇáúãõÔúÑößöíäó Úóáóì ÚóÇÏóÉö ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÅöÑúÏóÇÝö ÇáúÅöÑúåóÇÈö ÈöÇáÊøóÑúÛöíÈö.
æóÇáÊøóÃúßöíÏõ Èö Åöäøó áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúÎóÈóÑö.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Ýöí Ðáößó Åöáóì ÇáúãóÐúßõæÑö ãöäö ÇÎúÊöÕóÇÕöåöãú ÈöÇáúÌóäøóÇÊö æóÇáúÃóäúåóÇÑö.
æÇáúßóÈöíÑõ: ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáÔøóÏöíÏö Ýöí ÈóÇÈöåö¡ æÇáÝæÒ: ãÕÏÑ.
[12]
[ÓõæÑóÉ ÇáÈÑæÌ (85) : ÂíóÉ 12]
Åöäøó ÈóØúÔó ÑóÈøößó áóÔóÏöíÏñ (12)
ÌãáóÉ: Åöäøó ÈóØúÔó ÑóÈøößó áóÔóÏöíÏñ ÚöáøóÉñ áöãóÖúãõæäö Þóæúáöåö: Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÝóÊóäõæÇ ÇáúãõÄúãöäöíäó Åöáóì Þóæúáöåö: æóáóåõãú ÚóÐÇÈõ ÇáúÍóÑöíÞö [ÇáÈÑæÌ: 10] ¡ Ãóíú áöÃóäøó ÈóØúÔó Çááøóåö ÔóÏöíÏñ Úóáóì ÇáøóÐöíäó ÝóÊóäõæÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ Èöåö. ÝóãóæúÞöÚõ Åöäøó Ýöí ÇáÊøóÚúáöíáö íõÛúäöí Úóäú ÝóÇÁö ÇáÊøóÓóÈøõÈö.(30/247)
Åöäøóåõ åõæó íõÈúÏöÆõ æóíõÚöíÏõ (13)
æóÈóØúÔõ Çááøóåö íóÔúãóáõ ÊóÚúÐöíÈóåõ ÅöíøóÇåõãú Ýöí Ìóåóäøóãó æóíóÔúãóáõ ãóÇ ÞóÈúáóåõ ãöãøóÇ íóÞóÚõ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö æóãóÇ íóÞóÚõ
Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: íóæúãó äóÈúØöÔõ ÇáúÈóØúÔóÉó ÇáúßõÈúÑì ÅöäøóÇ ãõäúÊóÞöãõæäó [ÇáÏøõÎÇä: 16] æóæóÌúåõ ÇáúÎöØóÇÈö áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóäøó ÈóØúÔó Çááøóåö ÈöÇáøóÐöíäó ÝóÊóäõæÇ ÇáúãõÄúãöäöíäó Ýöíåö äóÕúÑñ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æÊËÈíÊ áóåõ.
[13]
[ÓõæÑóÉ ÇáÈÑæÌ (85) : ÂíóÉ 13]
Åöäøóåõ åõæó íõÈúÏöÆõ æóíõÚöíÏõ (13)
ÊóÕúáõÍõ áöÃóäú Êóßõæäó ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøðÇ ÇäúÊóÞóáó Èöåö ãöäú æóÚöíÏöåöãú ÈöÚóÐóÇÈö ÇáúÂÎöÑóÉö Åöáóì ÊóæóÚøõÏöåöãú ÈöÚóÐóÇÈò Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ íóßõæäõ ãöäú ÈóØúÔö Çááøóåö¡ ÃóÑúÏóÝó Èöåö æóÚöíÏó ÚóÐóÇÈö ÇáúÂÎöÑóÉö áöÃóäøóåõ ÃóæúÞóÚõ Ýöí ÞõáõæÈö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÅöÐú åõãú íóÍúÓóÈõæäó Ãóäøóåõãú Ýöí Ãóãúäò ãöäó ÇáúÚöÞóÇÈö ÅöÐú åõãú áóÇ íõÕóÏøöÞõæäó ÈöÇáúÈóÚúËö ÝóÍóÓöÈõæÇ Ãóäøóåõãú ÝóÇÒõæÇ ÈöØöíÈö ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó Çááøóåó íóÈúØöÔõ Èöåöãú Ýöí ÇáúÈóÏúÁö æóÇáúÚóæúÏö¡ Ãóíú Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö.
æóÊóÕúáõÍõ áöÃóäú Êóßõæäó ÊóÚúáöíáðÇ áöÌõãúáóÉö: Åöäøó ÈóØúÔó ÑóÈøößó áóÔóÏöíÏñ [ÇáÈÑæÌ: 12] áöÃóä ÇáøóÐöí íÈÏìÁ æóíõÚöíÏõ ÞóÇÏöÑñ Úóáóì ÅöíÞóÇÚö ÇáúÈóØúÔö ÇáÔøóÏöíÏö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóåõæó ÇáúÅöÈúÏóÇÁõ¡ æóÝöí ÇáúÂÎöÑóÉ æóåõæó ÅöÚóÇÏóÉõ ÇáúÈóØúÔö.
æóÊóÕúáõÍõ áöÃóäú Êóßõæäó ÅöÏúãóÇÌðÇ áöáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Úóáóì ÅöãúßóÇäö ÇáúÈóÚúËö Ãóíú Ãóä Çááå íÈÏìÁ ÇáúÎóáúÞó Ëõãøó íõÚöíÏõåõ Ýóíóßõæäõ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóåõæó ÇáøóÐöí íóÈúÏóÄõÇ ÇáúÎóáúÞó Ëõãøó íõÚöíÏõåõ æóåõæó Ãóåúæóäõ Úóáóíúåö [ÇáÑøæã: 27] .
æóÇáúÈóØúÔõ: ÇáúÃóÎúÐõ ÈöÚõäúÝò æóÔöÏøóÉò æóíõÓúÊóÚóÇÑõ áöáúÚöÞóÇÈö ÇáúãõÄúáöãö ÇáÔøóÏöíÏö ßóãóÇ åõäóÇ.
æíõÈúÏöÆõ: ãõÑóÇÏöÝõ íóÈúÏóÃõ¡ íõÞóÇáõ: ÈóÏóÃó æóÃóÈúÏóÃõ. ÝóáóíúÓóÊú åóãúÒóÉõ ÃóÈúÏóÃõ áöáÊøóÚúÏöíóÉö.
æóÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáóÇ ÇáúÝöÚúáóíúäö áöÞóÕúÏö Úõãõæãö ÊóÚóáøõÞö ÇáúÝöÚúáóíúäö Èößõáøö ãóÇ íóÞóÚõ ÇÈúÊöÏóÇÁð¡ æóíõÚóÇÏõ ÈóÚúÏó Ðóáöß ÝóÔóãóáó ÈóÏóÃó ÇáúÎóáúÞö æóÅöÚóÇÏóÊóåõ æóåõæó ÇáúÈóÚúËõ¡ æóÔóãóáó ÇáúÈóØúÔó ÇáúÃóæøóáó Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÈóØúÔó Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö¡ æóÔóãóáó ÅöíÌóÇÏó ÇáúÃóÌúíóÇáö æóÅöÎúáóÇÝöåóÇ ÈóÚúÏó åóáóÇßö ÃóæóÇÆöáöåóÇ. æóÝöí åóÐöåö ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑóÇÊö ãöäó ÇáÊøóåúÏöíÏö áöáúãõÔúÑößöíäó ãóÍóÇãöáõ ßóËöíÑóÉñ.
æóÖóãöíÑõ ÇáúÝóÕúáö Ýöí Þóæúáöåö: åõæó íõÈúÏöÆõ áöáÊøóÞóæøöí¡ Ãóíú áöÊóÍúÞöíÞö ÇáúÎóÈóÑö æóáóÇ ãóæúÞöÚó áöáúÞóÕúÑö åõäóÇ. ÅöÐú áóíúÓó Ýöí ÇáúãóÞóÇãö ÑóÏøñ Úóáóì ãóäú íóÏøóÚöí Ãóäøó ÛíÑ Çááå íÈÏìÁ æóíõÚöíÏõ. æóÞóÏú(30/248)
æóåõæó ÇáúÛóÝõæÑõ ÇáúæóÏõæÏõ (14) Ðõæ ÇáúÚóÑúÔö ÇáúãóÌöíÏõ (15) ÝóÚøóÇáñ áöãóÇ íõÑöíÏõ (16)
ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃõæáÆößó åõãõ ÇáúãõÝúáöÍõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [5] Ãóäøó ÖóãöíÑó ÇáúÝóÕúáö íóáöíåö ÇáúÝöÚúáõ ÇáúãõÖóÇÑöÚõ Úóáóì Þóæúáö ÇáúãóÇÒöäöí¡ æóåõæó ÇáÊøóÍúÞöíÞõ. æóÏóáöíáõåõ Þóæúáõåõ: æóãóßúÑõ ÃõæáÆößó åõæó íóÈõæÑõ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉ ÝÇØÑ [10] .
[14- 16]
[ÓõæÑóÉ ÇáÈÑæÌ (85) : ÇáúÂíóÇÊ 14 Åöáóì 16]
æóåõæó ÇáúÛóÝõæÑõ ÇáúæóÏõæÏõ (14) Ðõæ ÇáúÚóÑúÔö ÇáúãóÌöíÏõ (15) ÝóÚøóÇáñ áöãÇ íõÑöíÏõ (16)
ÌõãúáóÉñ ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö: Åöäøó ÈóØúÔó ÑóÈøößó áóÔóÏöíÏñ [ÇáÈÑæÌ: 12] æóãóÖúãõæäõåóÇ ÞóÓöíãñ áöãóÖúãõæäö Åöäøó ÈóØúÔó ÑóÈøößó áóÔóÏöíÏñ áöÃóäøóåõ áóãøóÇ ÃõÝöíÏó ÊóÚúáöíáõ ãóÖúãõæäö ÌõãúáóÉö: Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÝóÊóäõæÇ ÇáúãõÄúãöäöíäó [ÇáÈÑæÌ: 10] Åöáóì ÂÎöÑöåö¡ äóÇÓóÈó Ãóäú íõÞóÇÈóáó ÈöÊóÚúáöíáö ãóÖúãõæäö ÌõãúáóÉö Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍÇÊö áóåõãú ÌóäøóÇÊñ [ÇáÈÑæÌ: 11] Åöáóì ÂÎöÑöåö¡ ÝóÚõáøöáó ÈöÞóæúáöåö: æóåõæó ÇáúÛóÝõæÑõ ÇáúæóÏõæÏõ¡ Ýóåõæó íóÛúÝöÑõ áöáøóÐöíäó ÊóÇÈõæÇ æóÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö ãóÇ ÝóÑóØó ãöäúåõãú æóåõæó íõÍöÈøõ ÇáÊøóæøóÇÈöíäó æóíóæóÏøõåõãú.
æÇáúæóÏõæÏõ: ÝóÚõæáõ ÈöãóÚúäóì ÝóÇÚöáò ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúæõÏøö æóåõæó ÇáúãóÍóÈøóÉõ ÝóãóÚúäóì ÇáúæóÏõæÏö: ÇáúãõÍöÈøõ æóåõæó ãöäú ÃóÓúãóÇÆöåö ÊóÚóÇáóì¡ Ãóíú Ãóäøóåõ íõÍöÈøõ ãóÎúáõæÞóÇÊöåö ãóÇ áóãú íóÍöíÏõæÇ Úóäú æöÕóÇíóÊöåö. æóÇáúãóÍóÈøóÉõ ÇáøóÊöí íõæÕóÝõ Çááøóåõ ÈöåóÇ ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí áóÇÒöãö ÇáúãõÍöÈøóÉö Ýöí ÇááøõÛóÉö ÊóÞúÑöíÈðÇ áöáúãóÚúäóì ÇáúãõÊóÚóÇáöí Úóäö ÇáúßóíúÝö æóåõæó ãöäú ãóÚúäóì ÇáÑøóÍúãóÉö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÑóÈøöí ÑóÍöíãñ æóÏõæÏñ Ýöí ÂÎöÑö ÓõæÑóÉö åõæÏò [90] .
æóáóãøóÇ ÐóßóÑó Çááøóåõ ãöäú ÕöÝóÇÊöåö ãóÇ ÊóÚóáøõÞõåõ ÈöãóÎúáõæÞóÇÊöåö ÈöÍóÓóÈö ãóÇ íóÓúÊóÃúåöáõæäóåõ ãöäú ÌóÒóÇÁò ÃóÚúÞóÈó Ðóáößó ÈöÕöÝóÇÊöåö ÇáÐøóÇÊöíøóÉö Úóáóì æóÌúåö ÇáöÇÓúÊöØúÑóÇÏö æóÇáÊøóßúãöáóÉö ÈöÞóæúáöåö: Ðõæ ÇáúÚóÑúÔö ÇáúãóÌöíÏõ ÊóäúÈöíåðÇ áöáúÚöÈóÇÏö Åöáóì æõÌõæÈö ÚöÈóÇÏóÊöåö áöÇÓúÊöÍúÞóÇÞöåö ÇáúÚöÈóÇÏóÉó áöÌóáóÇáöåö ßóãóÇ íóÚúÈõÏõæäóåõ áöÇÊøöÞóÇÁö ÚöÞóÇÈöåö æóÑóÌóÇÁö äóæóÇáöåö.
æÇáúÚóÑúÔö: ÇÓúãñ áöÚóÇáóãò íõÍöíØõ ÈöÌóãöíÚö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö¡ Óóãøöíó ÚóÑúÔðÇ áöÃóäøóåõ ÏóÇáøñ Úóáóì ÚóÙóãóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ßóãøóÇ íóÏõáøõ ÇáúÚóÑúÔõ Úóáóì Ãóäøó ÕóÇÍöÈóåõ ãöäó Çáúãõáõæßö.
æÇáúãóÌöíÏõ: ÇáúÚóÙöíãõ ÇáúÞóæöíøõ Ýöí äóæúÚöåö¡ æóãöäú ÃóãúËóÇáöåöãú: «Ýöí ßõáøö ÔóÌóÑò äóÇÑñ¡ æóÇÓúÊóãúÌóÏó ÇáúãóÑúÎõ æóÇáúÚóÝóÇÑõ» æóåõãóÇ ÔóÌúÑóÇäö íóßúËõÑõ ÞóÏúÍõ ÇáäøóÇÑö ãöäú ÒóäúÏöåöãóÇ.(30/249)
åóáú ÃóÊóÇßó ÍóÏöíËõ ÇáúÌõäõæÏö (17) ÝöÑúÚóæúäó æóËóãõæÏó (18)
æóÞóÑóÃóåõ ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈöÇáÑøóÝúÚö Úóáóì Ãóäøóåõ ÎóÈóÑñ ÑóÇÈöÚñ Úóäú ÖóãöíÑö ÇáúÌóáóÇáóÉö. æóÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÎóáóÝñ ÈöÇáúÌóÑøö äóÚóÊóÇ áöáúÚóÑúÔö ÝóæóÕúÝõ ÇáúÚóÑúÔö ÈöÇáúãóÌúÏö ßöäóÇíóÉñ Úóäú ãóÌúÏö ÕóÇÍöÈö ÇáúÚóÑúÔö.
Ëõãøó Ðóíøóáó Ðóáößó ÈöÕöÝóÉò ÌóÇãöÚóÉò áöÚóÙóãóÊöåö ÇáÐøóÇÊöíøóÉö æóÚóÙóãóÉö äöÚóãöåö ÈöÞóæúáöåö: ÝóÚøóÇáñ áöãÇ íõÑöíÏõ Ãóíú ÅöÐóÇ ÊóÚóáøóÞóÊú ÅöÑóÇÏóÊõåõ ÈöÝöÚúáò¡ ÝóÚóáóåõ Úóáóì Ãóßúãóáö ãóÇ ÊóÚóáøóÞóÊú Èöåö ÅöÑóÇÏóÊõåõ áóÇ íóäúÞõÕõåõ ÔóíúÁ æóáóÇ íÈØìÁ Èöåö ãóÇ ÃóÑóÇÏó ÊóÚúÌöíáóåõ. ÝóÕöíÛóÉõ ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÚøóÇáñ áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÇáúßóËúÑóÉö Ýöí ÇáúßóãøöíøóÉö æóÇáúßóíúÝöíøóÉö.
æóÇáúÅöÑóÇÏóÉõ åõäóÇ åöíó ÇáúãóÚúÑöÝóÉõ ÚöäúÏóäóÇ ÈöÃóäøóåóÇ ÕöÝóÉõ ÊóÎóÕøõÕö Çáúãõãúßöäö ÈöÈóÚúÖö ãóÇ íóÌõæÒõ Úóáóíúåö æóåöíó ÛóíúÑõ ÇáúÅöÑóÇÏóÉö ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÍóÈøóÉö ãöËúáõ íõÑöíÏõ Çááøóåõ Èößõãõ ÇáúíõÓúÑó [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 185] .
[17¡ 18]
[ÓõæÑóÉ ÇáÈÑæÌ (85) : ÇáúÂíóÇÊ 17 Åöáóì 18]
åóáú ÃóÊÇßó ÍóÏöíËõ ÇáúÌõäõæÏö (17) ÝöÑúÚóæúäó æóËóãõæÏó (18)
ãõÊøóÕöáñ ÈöÞóæúáöåö: Åöäøó ÈóØúÔó ÑóÈøößó áóÔóÏöíÏñ [ÇáÈÑæÌ: 12] ÝóÇáúÎöØóÇÈõ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Úóáóì ßóæúäö ÈóØúÔöåö ÊóÚóÇáóì ÔóÏöíÏðÇ ÈöÈóØúÔóíúäö ÈóØóÔóåõãóÇ ÈöÝöÑúÚóæúäó æóËóãõæÏó ÈóÚúÏó Ãóäú Úóáøóáó Ðóáößó ÈöÞóæúáöåö: Åöäøóåõ åõæó íõÈúÏöÆõ æóíõÚöíÏõ [ÇáÈÑæÌ: 13] ÝóÐóáößó ÊóÚúáöíáñ¡ æóåóÐóÇ ÊóãúËöíáñ æóÏóáöíáñ.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÅöÑóÇÏóÉò áöÊóåúæöíáö ÍóÏöíËö ÇáúÌõäõæÏö ÈöÃóäøóåõ íõÓúÃóáõ Úóäú Úöáúãöåö¡ æóÝöíåö ÊóÚúÑöíÖñ áöáúãõÔúÑößöíäó ÈöÃóäøóåõãú ÞóÏú íóÍöáøõ Èöåöãú ãóÇ Íóáøó ÈöÃõæáóÆößó: æóÃóäøóåõ Ãóåúáóßó ÚóÇÏðÇ ÇáúÃõæáì æóËóãõæÏó ÝóãÇ ÃóÈúÞì Åöáóì Þóæúáöåö: ÝóÈöÃóíøö ÂáÇÁö ÑóÈøößó ÊóÊóãÇÑì [ÇáäøóÌúã: 50- 55] .
æóÇáúÎöØóÇÈõ áöÛóíúÑö ãõÚóíøóäò ãöãøóäú íõÑóÇÏõ ãóæúÚöÙóÊõåõ ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇáÊøóÐúßöíÑö ÈöÎóÈóÑöåöãú áöÃóäøó ÍóÇáó ÇáúãõÊóáóÈøöÓöíäó ÈöãöËúáö ÕäíÚåã ÇáÑÇßÈíä ÑÄæÓåã Ýöí ÇáúÚöäóÇÏö¡ ßóÍóÇáö ãóäú áóÇ íóÚúáóãõ ÎóÈóÑóåõãú ÝóíõÓúÃóáõ åóáú ÈóáóÛóåõ ÎóÈóÑõåõãú Ãóæú áóÇ¡ Ãóæú ÎöØóÇÈðÇ áöÛóíúÑö ãõÚóíøóäò ÊóÚúÌöíÈðÇ ãöäú ÍóÇáö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ÅöÚúÑóÇÖöåöãú Úóäö ÇáöÇÊøöÚóÇÙö ÈöÐóáößó Ýóíóßõæäõ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ÇáÊøóÚúÌöíÈö.
æóÇáúÅöÊúíóÇäõ: ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöÈõáõæÛö ÇáúÎóÈóÑö¡ æóÇáúÍóÏöíËõ: ÇáúÎóÈóÑõ. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøóÇÒöÚóÇÊö.
æÇáúÌõäõæÏö: ÌóãúÚõ ÌõäúÏò æóåõæó ÇáúÚóÓúßóÑõ ÇáúãõÊóÌóãøöÚõ áöáúÞöÊóÇáö. æóÃõØúáöÞó Úóáóì ÇáúÃõãóãö ÇáøóÊöí(30/250)
ÊóÌóãøóÚóÊú áöãõÞóÇæóãóÉö ÇáÑøõÓõáö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÌõäúÏñ ãóÇ åõäÇáößó ãóåúÒõæãñ ãöäó ÇáúÃóÍúÒÇÈö [Õ: 11] æóÇÓúÊõÚöíÑó ÇáúÌäÏ ááãáà áÞóæúáå: æóÇäúØóáóÞó ÇáúãóáóÃõ ãöäúåõãú [Õ: 6] Ëõãøó ÑõÔøöÍóÊö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉõ ÈöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ãóåúÒõæãò æóåõæó ÇáúãóÛúáõæÈõ Ýöí ÇáúÍóÑúÈö ÝóÇÓúÊõÚöíÑó áöáúãõåúáóßö ÇáúãõÓúÊóÃúÕóáö ãöäú Ïõæäö ÍóÑúÈò.
æóÃõÈúÏöáó ÝöÑúÚóæúäõ æóËóãõæÏõ ãöäó ÇáúÌõäõæÏö ÈóÏóáðÇ ãõØóÇÈöÞðÇ áöÃóäøóåõ ÃõÑöíÏó ÇáúÚöÈúÑóÉõ ÈöåóÄõáóÇÁö.
æÝöÑúÚóæúäó: ÇÓúãñ áöãóáößö ãöÕúÑó ãöäö ÇáúÞöÈúØö æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ëõãøó ÈóÚóËúäÇ ãöäú ÈóÚúÏöåöãú ãõæÓì ÈöÂíÇÊöäÇ Åöáì ÝöÑúÚóæúäó æóãóáóÇÆöåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [103] .
æóÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÍóÐúÝö ãõÖóÇÝò áöÃóäøó ÝöÑúÚóæúäó áóíúÓó ÈöÌõäúÏò æóáóßöäøóåõ ãõÖóÇÝñ Åöáóíúåö ÇáúÌõäúÏõ ÇáøóÐöíäó ßóÐøóÈõæÇ ãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ æóÂÐóæúåõ. ÝóÍõÐöÝó ÇáúãõÖóÇÝõ áöäõßúÊóÉö ÇáúãõÒóÇæóÌóÉö Èóíúäó ÇÓúãóíúäö Úóáóãóíúäö ãõÝúÑöÏóíúäö Ýöí ÇáúÅöÈúÏóÇáö ãöäó ÇáúÌõäõæÏö.
æóÖõÑöÈó ÇáúãóËóáõ ÈöÝöÑúÚóæúäó áÃÈí Ìåá æóÞÏ ßóÇäó íõáóÞøóÈõ ÚöäúÏó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÈöÝöÑúÚóæúäó åóÐöåö ÇáúÃõãøóÉö¡
æóÖõÑöÈó ÇáúãóËóáõ áöáúãõÔúÑößöíäó ÈöÞóæúãö ÝöÑúÚóæúäó áöÃóäøóåõãú ÃóßúÈóÑõ ÃõãøóÉò ÊóÃóáøóÈóÊú Úóáóì ÑóÓõæáò ãöäú ÑõÓõáö Çááøóåö ÈóÚóËóåõ Çááøóåõ áöÅöÚúÊóÇÞö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ãöäú Ðõáøö ÇáúÚõÈõæÏöíøóÉö áöÝöÑúÚóæúäó¡ æóäóÇæóæúåõ áöÃóäøóåõ ÏóÚóÇ Åöáóì ÚöÈóÇÏóÉö ÇáÑøóÈøö ÇáúÍóÞøö ÝóÛóÇÙó Ðóáößó ÝöÑúÚóæúäó ÇáÒøóÇÚöãó Ãóäøóåõ Åöáóåõ ÇáúÞöÈúØö æóÇÈúäõ ÂáöåóÊöåöãú.
æóÊóÎúÕöíÕõ ËóãõæÏó ÈöÇáÐøößúÑö ãöäú ÈóÞöíøóÉö ÇáúÃõãóãö ÇáøóÊöí ßóÐøóÈóÊö ÇáÑøõÓõáó ãöäó ÇáúÚóÑóÈö ãöËúáó ÚóÇÏò æóÞóæúãö ÊõÈøóÚò¡ æóãöäú ÛóíúÑöåöãú ãöËúáó Þóæúãö äõæÍò æóÞóæúãö ÔõÚóíúÈò. áöãóÇ ÇÞúÊóÖóÊúåõ ÇáúÝóÇÕöáóÉõ ÇáÓøóÇÈöÚóÉõ ÇáúÌóÇÑöíóÉõ Úóáóì ÍóÑúÝö ÇáÏøóÇáö ãöäú Þóæúáöåö: Åöäøó ÈóØúÔó ÑóÈøößó áóÔóÏöíÏñ [ÇáÈÑæÌ: 12] ÝóÅöäøó Ðóáößó áóãøóÇ ÇÓúÊóÞóÇãóÊú Èöåö ÇáúÝóÇÕöáóÉõ æóáóãú íóßõäú Ýöí ÐößúÑöåö ÊóßóáøõÝñ ßóÇäó ãöäú ãóÍóÇÓöäö äóÙúãö ÇáúßóáóÇãö ÅöíËóÇÑõåõ.
æóÊóÞóÏøóãó ÐößúÑõ ËóãõæÏó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöáì ËóãõæÏó ÃóÎÇåõãú ÕÇáöÍÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [73] . æóåõæó ÇÓúãñ ÚóÑóÈöíøñ æóáóßöäú íõØúáóÞõ Úóáóì ÇáúÞóÈöíáóÉö ÇáøóÊöí íóäúÊóåöí äóÓóÈõåóÇ Åöáóíúåö ÝóíõãúäóÚõ ãöäó ÇáÕøóÑúÝö ÈöÊóÃúæöíáö ÇáúÞóÈöíáóÉö ßóãóÇ åõäóÇ.(30/251)
Èóáö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Ýöí ÊóßúÐöíÈò (19) æóÇááøóåõ ãöäú æóÑóÇÆöåöãú ãõÍöíØñ (20) Èóáú åõæó ÞõÑúÂäñ ãóÌöíÏñ (21) Ýöí áóæúÍò ãóÍúÝõæÙò (22)
[ÓõæÑóÉ ÇáÈÑæÌ (85) : ÇáúÂíóÇÊ 19 Åöáóì 20]
Èóáö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Ýöí ÊóßúÐöíÈò (19) æóÇááøóåõ ãöäú æóÑÇÆöåöãú ãõÍöíØñ (20)
ÅöÖúÑóÇÈñ ÇäúÊöÞóÇáöíøñ Åöáóì ÅöÚúÑóÇÖöåöãú Úóäö ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö ÈöÍóÇáö ÇáúÃõãóãö ÇáøóÐöíäó ßóÐøóÈõæÇ ÇáÑøõÓõáó æóåõæó Ãóäøóåõãú ãõÓúÊóãöÑøõæäó Úóáóì ÇáÊøóßúÐöíÈö ãõäúÛóãöÓõæäó Ýöíåö ÇäúÛöãóÇÓó ÇáúãóÙúÑõæÝö Ýöí ÇáÙøóÑúÝö ÝóÌõÚöáó Êóãóßøõäõ ÇáÊøóßúÐöíÈö ãöäú äõÝõæÓöåöãú ßóÊóãóßøõäö ÇáÙøóÑúÝö ÈöÇáúãóÙúÑõæÝö.
æóÝöíåö ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóäøó ÅöÍóÇØóÉó ÇáÊøóßúÐöíÈö Èöåöãú ÅöÍóÇØóÉõ ÇáÙøóÑúÝö ÈöÇáúãóÙúÑõæÝö áóÇ íóÊúÑõßõ áöÊóÐóßøõÑö ãóÇ Íóáøó ÈöÃóãúËóÇáöåöãú ãöäó ÇáúÃõãóãö ãóÓúáóßðÇ áöÚõÞõæáöåöãú¡ æóáöåóÐóÇ áóãú íóÞõáú Èóáö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ íõßóÐøöÈõæäó ßóãóÇ ÞóÇáó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáöÇäúÔöÞóÇÞö.
æóÍõÐöÝó ãõÊóÚóáøöÞõ ÇáÊøóßúÐöíÈö áöÙõåõæÑöåö ãöäó ÇáúãóÞóÇãö ÅöÐö ÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Ãóäøóåõãú Ýöí ÊóßúÐöíÈò ÈöÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÈöÇáúæóÍúíö ÇáúãõäóÒøóáö Åöáóíúåö æóÈöÇáúÈóÚúËö.
æóÌõãúáóÉõ: æóÇááøóåõ ãöäú æóÑÇÆöåöãú ãõÍöíØñ ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö: ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Ýöí ÊóßúÐöíÈò¡ Ãóíú åõãú ãõÊóãóßøöäõæäó ãöäó ÇáÊøóßúÐöíÈö æóÇááøóåõ íõÓóáøöØõ Úóáóíúåöãú ÚöÞóÇÈðÇ áóÇ íõÝúáöÊõæäó ãöäúåõ. ÝóÞóæúáõåõ: æóÇááøóåõ ãöäú æóÑÇÆöåöãú ãõÍöíØñ ÊóãúËöíáñ áöÍóÇáö ÇäúÊöÙóÇÑö ÇáúÚóÐóÇÈö ÅöíøóÇåõãú æóåõãú Ýöí ÛóÝúáóÉö Úóäúåõ ÈöÍóÇáö ãóäú ÃóÍóÇØó Èöåö ÇáúÚóÏõæøõ ãöäú æóÑóÇÆöåö æóåõæó áóÇ íóÚúáóãõ ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÑóÇãó ÇáúÝöÑóÇÑó æóÇáúÅöÝúáóÇÊó æóÌóÏó ÇáúÚóÏõæøó ãõÍöíØðÇ Èöåö¡ æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ ÅöÍóÇØóÉó Úöáúãöåö ÊóÚóÇáóì ÈöÊóßúÐöíÈöåöãú ÅöÐú áóíúÓó áóåõ ßóÈöíÑõ ÌóÏúæóì.
æóÞóÏú ÞõæÈöáó ÌóÒóÇÁõ ÅöÍóÇØóÉö ÇáÊøóßúÐöíÈö Èöåöãú ÈöÅöÍóÇØóÉö ÇáúÚóÐóÇÈö Èöåöãú ÌóÒóÇÁð æöÝóÇÞðÇ ÝóÞóæúáõåõ:
æóÇááøóåõ ãöäú æóÑÇÆöåöãú ãõÍöíØñ ÎóÈóÑñ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáúæóÚíÏ æÇáÊåÏíÏ.
[21¡ 22]
[ÓõæÑóÉ ÇáÈÑæÌ (85) : ÇáúÂíóÇÊ 21 Åöáóì 22]
Èóáú åõæó ÞõÑúÂäñ ãóÌöíÏñ (21) Ýöí áóæúÍò ãóÍúÝõæÙò (22)
ÅöÖúÑóÇÈõ ÅöÈúØóÇáò áöÊóßúÐöíÈöåöãú áöÃóäøó ÇáúÞõÑúÂäó ÌóÇÁóåõãú ÈöÏóáóÇÆöáó ÈóíøöäóÉò ÝóÇÓúÊöãúÑóÇÑõåõãú Úáì ÇáÊøóßúÐöíÈ äÇÔìÁ Úóäú ÓõæÁö ÇÚúÊöÞóÇÏöåöãú ÕöÏúÞó ÇáúÞõÑúÂäö ÅöÐú æóÕóÝõæåõ ÈöÕöÝóÇÊö ÇáäøóÞúÕö ãöäú Þóæúáöåöãú: ÃóÓóÇØöíÑõ ÇáúÃóæøóáöíäó¡ ÅöÝúßñ ãõÝúÊóÑðì¡ Þóæúáõ ßóÇåöäò¡ Þóæúáõ ÔóÇÚöÑò¡ ÝóßóÇäó ÇáÊøóäúæöíåõ Èöåö ÌóÇãöÚðÇ áöÅöÈúØóÇáö ÌóãöíÚö ÊõÑøóåóÇÊöåöãú Úóáóì ØóÑíÞóÉ ÇáÅíÌÇÒ.
æ(30/252)
(ÞõÑúÂäñ) : ãóÕúÏóÑõ ÞóÑóÃó Úóáóì æóÒúäö ÝõÚúáóÇäò ÇáÏøóÇáøö Úóáóì ßóËúÑóÉö ÇáúãóÚúäóì ãöËúáó ÇáÔøõßúÑóÇäö æóÇáúÞõÑúÈóÇäö. æóåõæó ãöäó ÇáúÞöÑóÇÁóÉö æóåöíó ÊöáóÇæóÉõ ßóáóÇãò ÕóÏóÑó Ýöí Òóãóäò ÓóÇÈöÞò áöæóÞúÊö ÊöáóÇæóÉö ÊóÇáöíåö ÈöãöËúáö ãóÇ Êóßóáøóãó Èöåö ãõÊóßóáøöãõåõ ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ãóßúÊõæÈðÇ Ýöí ÕóÍöíÝóÉò Ãóãú ßóÇäó ãõáóÞøóäðÇ áöÊóÇáöíåö ÈöÍóíúËõ áóÇ íõÎóÇáÝ ÃóÕáå æóáóæ ßóÇäó ÃóÕúáóåõ ßóáóÇãõ ÊóÇáöíåö æóáöÐóáößó áóÇ íõÞóÇáõ áöäóÞúáö ßóáóÇãò Åöäøóåõ ÞöÑóÇÁóÉñ ÅöáøóÇ ÅöÐóÇ ßóÇäó ßóáóÇãðÇ ãóßúÊõæÈðÇ Ãóæú ãóÍúÝõæÙðÇ.
æóßõáøóãóÇ ÌóÇÁó ÞõÑúÂäò ãõäóßøóÑðÇ Ýóåõæó ãóÕúÏóÑñ æóÃóãøóÇ ÇÓúãõ ßöÊóÇÈö ÇáúÅöÓúáóÇãö Ýóåõæó ÈöÇáÊøóÚúÑöíÝö ÈöÇááøóÇãö áöÃóäøóåõ Úóáóãñ ÈöÇáúÛóáóÈóÉö.
ÝóÇáúÅöÎúÈóÇÑõ Úóäö ÇáúæóÍúíö ÇáúãõäóÒøóáö Úóáóì ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇÓúãö ÞõÑúÂäò ÅöÔóÇÑóÉñ ÚõÑúÝöíøóÉñ Åöáóì Ãóäøóåõ ãõæÍðì Èöåö ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÅöÈúØóÇáö ãóÇ ÇÎúÊóáóÞóåõ ÇáúãõßóÐøöÈõæäó: Ãóäøóåõ ÃóÓóÇØöíÑõ ÇáúÃóæøóáöíäó Ãóæú Þóæúáõ ßóÇåöäò Ãóæú äóÍúæõ Ðóáößó.
æóæõÕöÝó ÞõÑúÂäñ ÕöÝóÉð ÃõÎúÑóì ÈöÃóäøóåõ ãõæÏóÚñ Ýöí áóæúÍò.
æóÇááøóæúÍõ: ÞöØúÚóÉñ ãöäú ÎóÔóÈò ãõÓúÊóæöíóÉñ ÊõÊøóÎóÐõ áöíõßúÊóÈó ÝöíåóÇ.
æóÓóæúÞõ æóÕúÝö Ýöí áóæúÍò ãóÓóÇÞó ÇáÊøóäúæöíåö ÈöÇáúÞõÑúÂäö æóÈöÇááøóæúÍö¡ íõÚóíøöäõ Ãóäøó ÇááøóæúÍó ßóÇÆöäñ ÞõÏúÓöíøñ ãöäú ßóÇÆöäóÇÊö ÇáúÚóÇáóãö ÇáúÚõáúæöíøö ÇáúãõÛóíøóÈóÇÊö¡ æóáóíúÓó Ýöí ÇáúÂíóÉö ÃóßúËóÑõ ãöäú Ãóäøó ÇááøóæúÍó ÃõæÏöÚó Ýöíåö ÇáúÞõÑúÂäõ¡ ÝóÌóÚóáó Çááøóåõ ÇáúÞõÑúÂäó ãóßúÊõæÈðÇ Ýöí áóæúÍò Úõáúæöíøò ßóãóÇ ÌóÚóáó ÇáÊøóæúÑóÇÉó ãóßúÊõæÈóÉð Ýöí ÃóáúæóÇÍò æóÃóÚúØóÇåóÇ ãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ÝóÞóÇáó: æóßóÊóÈúäÇ áóåõ Ýöí ÇáúÃóáúæÇÍö ãöäú ßõáøö ÔóíúÁò [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 145] æóÞóÇáó: æóÃóáúÞóì ÇáúÃóáúæÇÍó [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 150] æóÞóÇáó: æóáóãøóÇ ÓóßóÊó Úóäú ãõæÓóì ÇáúÛóÖóÈõ ÃóÎóÐó ÇáúÃóáúæÇÍó [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ:
154] ¡ æóÃóãøóÇ áóæúÍõ ÇáúÞõÑúÂäö ÝóÌóÚóáóåõ ãóÍúÝõæÙðÇ Ýöí ÇáúÚóÇáóãö ÇáúÚõáúæöíøö.
æóÈóÚúÖõ ÚõáóãóÇÁö ÇáúßóáóÇãö ÝóÓøóÑõæÇ ÇááøóæúÍó ÈöãóæúÌõæÏò ÓõÌøöáóÊú Ýöíåö ÌóãöíÚõ ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö ãõÌúÊóãöÚóÉð æóãõÌúãóáóÉð¡ æóÓóãøõæÇ Ðóáößó ÈöÇáúßöÊóÇÈö ÇáúãõÈöíäö¡ æóÓóãøóæúÇ ÊóÓúÌöíáó ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö Ýöíåö ÈöÇáúÞóÖóÇÁö¡ æóÓóãøóæúÇ
ÙõåõæÑóåóÇ Ýöí ÇáúæõÌõæÏö ÈöÇáúÞóÏóÑö¡ æóÚóáóì Ðóáößó ÏóÑóÌó ÇáúÃóÕúÝóåóÇäöíøõ Ýöí «ÔóÑúÍöåö Úóáóì ÇáØøóæóÇáöÚö» ÍóÓúÈóãóÇ äóÞóáóåõ ÇáúãóäúÌõæÑõ Ýöí «ÔóÑúÍö äóÙúãö ÇÈúäö ÒößúÑöíøò» ãóÓõæÞðÇ Ýöí ÞöÓúãö ÇáúÚóÞóÇÆöÏö ÇáÓøóãúÚöíøóÉö æóÝöíåö äóÙóÑñ. æóæóÑóÏó Ýöí ÂËóÇÑò ãõÎúÊóáöÝóÉö ÇáúÞõæøóÉö Ãóäøóåõ ãõæóßøóáñ Èöåö ÅöÓúÑóÇÝöíáõ æóÃóäøóåõ ßóÇÆöäñ Úóäú íóãöíäö ÇáúÚóÑúÔö. æóÇÞúÊóÖóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ Ãóäøó ÇáúÞõÑúÂäó ßõáøóåõ ãõÓóÌøóáñ Ýöíåö.(30/253)
æóÌóÇÁó Ýöí ÂíóÉö ÓõæÑóÉö ÇáúæóÇÞöÚóÉö: Åöäøóåõ áóÞõÑúÂäñ ßóÑöíãñ Ýöí ßöÊÇÈò ãóßúäõæäò [ÇáúæóÇÞöÚóÉ: 77¡ 78] æóåõæó ÙóÇåöÑñ Ýöí Ãóäøó ÇááøóæúÍó ÇáúãóÍúÝõæÙó¡ æóÇáúßöÊóÇÈó Çáúãóßúäõæäó ÔóíúÁñ æóÇÍöÏñ.
æóÃóãøóÇ ÇáúãóÍúÝõæÙõ æóÇáúãóßúäõæäõ ÝóÈóíúäóåõãóÇ ÊóÛóÇíõÑñ Ýöí ÇáúãóÝúåõæãö æóÚõãõæãñ æóÎõÕõæÕñ æóÌúåöíøñ Ýöí ÇáúæõÞõæÚö¡ ÝÇáãÍÝæÙ: ÇáãÕæä Úóä ßõáøö ãóÇ íóËúáöãõåõ æóíóäúÞõÕõåõ æóáóÇ íóáöíÞõ Èöåö æóÐóáößó ßóãóÇáñ áóåõ.
æóÇáúãóßúäõæäõ: ÇáøóÐöí áóÇ íõÈóÇÍõ ÊóäóÇæõáõåõ áößõáøö ÃóÍóÏò æóÐóáößó áöáúÎóÔúíóÉö Úóáóíúåö áöäóÝóÇÓóÊöåö æóáóãú íóËúÈõÊú ÍóÏöíËñ ÕóÍöíÍñ Ýöí ÐößúÑö ÇááøóæúÍö æóáóÇ Ýöí ÎóÕóÇÆöÕöåö æóßõáøõ ãóÇ åõäóÇáößó ÃóÞúæóÇáñ ãóÚúÒõæøóÉñ áöÈóÚúÖö ÇáÓøóáóÝö áóÇ ÊõÚúÑóÝõ ÃóÓóÇäöíÏõ ÚóÒúæöåóÇ.
æóæóÑóÏó Ãóäøó ÇáúÞóáóãó Ãóæøóáõ ãóÇ ÎóáóÞó Çááøóåõ ÝóÞóÇáó áóåõ: ÇßúÊõÈú¡ ÝóÌóÑóì ÈöãóÇ åõæó ßóÇÆöäñ Åöáóì ÇáúÃóÈóÏö¡ ÑóæóÇåõ ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ ãöäú ÍóÏöíËö ÚõÈóÇÏóÉó Èúäö ÇáÕøóÇãöÊö æóÞóÇáó ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ: ÍóÓóäñ ÛóÑöíÈñ¡ æóÝöíåö Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò ÇåÜ.
æóÎóáúÞõ ÇáúÞóáóãö áóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÎóáúÞö ÇááøóæúÍö áöÃóäøó ÇáúÞóáóãó íóßúÊõÈõ Ýöí ÇááøóæúÍö æóÝöí ÛóíúÑöåö.
æóÇáúãóÌöíÏõ: ÇáúÚóÙöíãõ Ýöí äóæúÚöåö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö: Ðõæ ÇáúÚóÑúÔö ÇáúãóÌöíÏõ [ÇáÈÑæÌ: 15] æóãõÌøöÏó ÇáúÞõÑúÂäö áöÃóäøóåõ ÃóÚúÙóãõ ÇáúßõÊõÈö ÇáÓøóãóÇæöíøóÉö æóÃóßúËóÑõåóÇ ãóÚóÇäöíó æóåóÏúíðÇ æóæóÚúÙðÇ¡ æóíóÒöíÏõ ÚóáóíúåóÇ ÈöÈóáóÇÛóÊöåö æóÝóÕóÇÍóÊöåö æóÅöÚúÌóÇÒöåö ÇáúÈóÔóÑó Úóäú ãõÚóÇÑóÖóÊöåö.
æóæóÞóÚó Ýöí «ÇáÊøóÚúÑöíÝóÇÊö» áöáÓøóíøöÏö ÇáúÌõÑúÌóÇäöíøö: Ãóäøó ÇáúÃóáúæóÇÍó ÃóÑúÈóÚóÉñ:
ÃóæøóáõåóÇ: áóæúÍõ ÇáúÞóÖóÇÁö ÇáÓøóÇÈöÞõ Úóáóì ÇáúãóÍúæö æóÇáúÅöËúÈóÇÊö æóåõæó áóæúÍõ ÇáúÚóÞúáö ÇáúÃóæøóáö.
ÇáËøóÇäöí: áóæúÍõ ÇáúÞóÏóÑö Ãóíö ÇáäøóÝúÓõ ÇáäøóÇØöÞóÉõ ÇáúßõáøöíøóÉõ æóåõæó ÇáúãõÓóãøóì ÇááøóæúÍõ ÇáúãóÍúÝõæÙõ.
ÇáËøóÇáöËõ: áóæúÍõ ÇáäøóÝúÓö ÇáúÌõÒúÆöíøóÉö ÇáÓøóãóÇæöíøóÉö ÇáøóÊöí íõäúÊóÞóÔõ ÝöíåóÇ ßõáøõ ãóÇ Ýöí åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö ÈöÔóßúáöåö æóåóíúÆóÊöåö æóãöÞúÏóÇÑöåö æóåõæó ÇáúãõÓóãøóì ÈöÇáÓøóãóÇÁö ÇáÏøõäúíóÇ.
ÇáÑøóÇÈöÚõ: áóæúÍõ Çáúåóíõæáóì ÇáúÞóÇÈöáõ áöáÕøõæÑóÉö Ýöí ÚóÇáóãö ÇáÔøóåóÇÏóÉ ÇåÜ.
æóåóÐóÇ ÇÕúØöáóÇÍñ ãóÎúáõæØñ Èóíúäó ÇáÊøóÕóæøõÝö æóÇáúÝóáúÓóÝóÉö. æóáóÚóáøóåõ ãöãøóÇ ÇÓúÊóÞúÑóÇåõ ÇáÓøóíøöÏõ ãöäú ßóáóÇãö
ÚöÏøóÉö ÚõáóãóÇÁó.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ: ãóÍúÝõæÙò ÈöÇáúÌóÑøö Úóáóì Ãóäøóåõ ÕöÝóÉõ áóæúÍò æóÍöÝúÙõ ÇááøóæúÍö ÇáøóÐöí Ýöíåö ÇáúÞõÑúÂäõ ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÍöÝúÙö ÇáúÞõÑúÂäö.(30/254)
æóÞóÑóÃóåõ äóÇÝöÚñ æóÍúÏóåõ ÈöÑóÝúÚö ãóÍúÝõæÙò Úóáóì Ãóäøóåõ ÕöÝóÉñ ËóÇäöíóÉñ áöÞõÑúÂäò æóíóÊóÚóáøóÞõ Þóæúáõåõ: Ýöí áóæúÍò Èö ãóÍúÝõæÙò æóÍöÝúÙõ ÇáúÞõÑúÂäö íóÓúÊóáúÒöãõ Ãóäøó ÇááøóæúÍó ÇáúãõæÏóÚó åõæó Ýöíåö ãóÍúÝõæÙñ ÃóíúÖðÇ¡ ÝóáóÇ ÌóÑóãó ÍóÕóáó ãöäó ÇáúÞöÑóÇÁóÊóíúäö ËõÈõæÊõ ÇáúÍöÝúÙ áöáúÞõÑúÂäö æááæÍ. ÝóÃóãøóÇ ÍöÝúÙõ ÇáúÞõÑúÂäö Ýóåõæó ÍöÝúÙõåõ ãöäó ÇáÊøóÛúíöíÑö æóãöäú ÊóáóÞøõÝö ÇáÔøóíóÇØöíäö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÅöäøóÇ äóÍúäõ äóÒøóáúäóÇ ÇáÐøößúÑó æóÅöäøóÇ áóåõ áóÍÇÝöÙõæäó [ÇáúÍÌÑ: 9] .
æóÃãÇ ÍÝÙ ÇááøóæúÍõ Ýóåõæó ÍöÝúÙõåõ Úóäú ÊóäóÇæõáö ÛóíúÑö ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÅöíøóÇåõ. Ãóæú ÍöÝúÙõåõ ßöäóÇíóÉð Úóäú ÊóÞúÏöíÓöåö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ýöí ßöÊÇÈò ãóßúäõæäò áóÇ íóãóÓøõåõ ÅöáøóÇ ÇáúãõØóåøóÑõæäó [ÇáúæóÇÞöÚóÉ: 78¡ 79] .(30/255)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøóÍöíãö
86- ÓõæÑóÉõ ÇáØøóÇÑöÞö
Ñóæóì ÃóÍúãóÏõ Èúäõ ÍóäúÈóáò Úóäú ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó: «Ãóäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóÇäó íóÞúÑóÃõ Ýöí ÇáúÚöÔóÇÁö ÇáúÂÎöÑóÉö ÈöÇáÓøóãóÇÁö ÐóÇÊö ÇáúÈõÑõæÌö æóÇáÓøóãóÇÁ æóÇáØøóÇÑöÞö»
ÇåÜ. ÝóÓóãøóÇåóÇ ÃóÈõæ åõÑóíúÑóÉó: «ÇáÓøóãóÇÁö æóÇáØøóÇÑöÞö» áöÃóäøó ÇáúÃóÙúåóÑó Ãóäøó ÇáúæóÇæó ãöäú Þóæúáöåö: æóÇáÓøóãÇÁö æóÇáØøóÇÑöÞö æóÇæõ ÇáúÚóØúÝö¡ æóáöÐóáößó áóãú íõÐúßóÑú áóÝúÙõ ÇáúÂíóÉö ÇáúÃõæáóì ãöäúåóÇ Èóáú ÃóÎóÐó áóåóÇ ÇÓúãðÇ ãöäú áóÝúÙö ÇáúÂíóÉö ßóãóÇ ÞóÇáó Ýöí ÇáÓøóãÇÁö ÐÇÊö ÇáúÈõÑõæÌö [ÇáúÈõÑõæÌö:
1] .
æóÓõãøöíóÊú Ýöí ßõÊõÈö ÇáÊøóÝúÓöíÑö æóßõÊõÈö ÇáÓøõäøóÉö æóÝöí ÇáúãóÕóÇÍöÝö «ÓõæÑóÉó ÇáØøóÇÑöÞö» áöæõÞõæÚö åóÐóÇ ÇááøóÝúÙö Ýöí ÃóæøóáöåóÇ. æóÝöí «ÊóÝúÓöíÑö ÇáØøóÈóÑöíøö» «æóÃóÍúßóÇãö ÇÈúäö ÇáúÚóÑóÈöíø» ÊÑÌãÊ «ÓõæÑóÉ æóÇáÓøóãóÇÁö æóÇáØøóÇÑöÞö» .
æóåöíó ÓóÈúÚó ÚóÔúÑóÉó ÂíóÉð.
æóåöíó ãóßøöíøóÉñ ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö äóÒóáóÊú ÞóÈúáó ÓóäóÉö ÚóÔúÑò ãöäó ÇáúÈóÚúËóÉö.
ÃóÎúÑóÌó ÃóÍúãóÏõ Èúäõ ÍóäúÈóáò Úóäú ÎóÇáöÏö Èúäö ÃóÈöí ÌóÈóáò ÇáúÚõÏúæóÇäöíøö: «Ãóäøóåõ ÃóÈúÕóÑó ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ãóÔúÑöÞö ËóÞöíÝò æóåõæó ÞóÇÆöãñ Úóáóì ÞóæúÓò Ãóæú ÚóÕóÇ Íöíäó ÃóÊóÇåõãú íóÈúÊóÛöí ÚöäúÏóåõãõ ÇáäøóÕúÑó ÝóÓóãöÚúÊõåõ íóÞõæáõ: æóÇáÓøóãÇÁö æóÇáØøóÇÑöÞö [ÇáØÇÑÞ:
1] ÍóÊøóì ÎóÊóãóåóÇ ÞóÇáó: «ÝóæóÚóíúÊõåóÇ Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö Ëõãøó ÞóÑóÃúÊõåóÇ Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö»
ÇáúÍóÏöíËó.
æóÚóÏóÏõåóÇ Ýöí ÊóÑúÊöíÈö äõÒõæáö ÇáÓøõæÑ ÇáÓøóÇÏöÓóÉ æóÇáËøóáóÇËöíäó. äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö «áóÇ ÃõÞúÓöãõ ÈöåóÐóÇ ÇáúÈóáóÏö» æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö: «ÇÞúÊóÑóÈÊ ÇáÓøóÇÚóÉ» .
ÃÛÑÇÖåÇ
ÅöËúÈóÇÊõ ÅöÍúÕóÇÁö ÇáúÃóÚúãóÇáö æóÇáúÌóÒóÇÁö Úóáóì ÇáúÃóÚúãóÇáö.(30/257)
æóÇáÓøóãóÇÁö æóÇáØøóÇÑöÞö (1) æóãóÇ ÃóÏúÑóÇßó ãóÇ ÇáØøóÇÑöÞõ (2) ÇáäøóÌúãõ ÇáËøóÇÞöÈõ (3) Åöäú ßõáøõ äóÝúÓò áóãøóÇ ÚóáóíúåóÇ ÍóÇÝöÙñ (4)
æóÅöËúÈóÇÊõ ÅöãúßóÇäö ÇáúÈóÚúËö ÈöäóÞúÖö ãóÇ ÃóÍóÇáóåõ ÇáúãõÔúÑößõæäó ÈöÈóíóÇäö ÅöãúßóÇäö ÅöÚóÇÏóÉö ÇáúÃóÌúÓóÇãö.
æóÃõÏúãöÌó Ýöí Ðóáößó ÇáÊøóÐúßöíÑõ ÈöÏóÞöíÞö ÕõäúÚö Çááøóåö æóÍößúãóÊöåö Ýöí ÎóáúÞö ÇáúÅöäúÓóÇäö.
æóÇáÊøóäúæöíåõ ÈöÔóÃúäö ÇáúÞõÑúÂäö.
æóÕöÏúÞõ ãóÇ ÐõßöÑó Ýöíåö ãöäó ÇáúÈóÚúËö áöÃóäøó ÅöÎúÈóÇÑó ÇáúÞõÑúÂäö Èöåö áóãøóÇ ÇÓúÊóÈúÚóÏõæåõ æóãóæøóåõæÇ Úóáóì ÇáäøóÇÓö ÈöÃóäøó ãóÇ Ýöíåö ÛóíúÑõ ÕöÏúÞò. æóÊóåúÏöíÏõ ÇáúãõÔúÑßíä ÇáøóÐíä äÇæÄÇ ÇáúãõÓúáöãöíäó.
æóÊóËúÈöíÊõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóæóÚúÏõåõ ÈöÃóäøó Çááøóåó ãõäúÊóÕöÑñ áóåõ ÛíÑ ÈÚíÏ.
[1- 4]
[ÓõæÑóÉ ÇáØÇÑÞ (86) : ÇáúÂíóÇÊ 1 Åöáóì 4]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
æóÇáÓøóãÇÁö æóÇáØøóÇÑöÞö (1) æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ ÇáØøóÇÑöÞõ (2) ÇáäøóÌúãõ ÇáËøóÇÞöÈõ (3) Åöäú ßõáøõ äóÝúÓò áóãøóÇ ÚóáóíúåÇ ÍÇÝöÙñ (4)
ÇÝúÊöÊóÇÍõ ÇáÓøõæÑóÉö ÈöÇáúÞóÓóãö ÊóÍúÞöíÞñ áöãóÇ íõÞúÓöãõ Úóáóíúåö æóÊóÔúæöíÞñ Åöáóíúåö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓóæóÇÈöÞöåóÇ. æóæóÞóÚó ÇáúÞóÓóãõ ÈöãóÎúáõæÞóíúäö ÚóÙöíãóíúäö ÝöíåöãóÇ ÏóáóÇáóÉñ Úóáóì ÚóÙöíãö ÞõÏúÑóÉö ÎóÇáöÞöåöãóÇ åõãóÇ: ÇáÓøóãóÇÁõ¡ æóÇáäøõÌõæãõ¡ Ãóæú äóÌúãñ ãöäúåóÇ ÚóÙöíãñ ãöäúåóÇ ãóÚúÑõæÝñ¡ Ãóæú ãóÇ íóÈúÏõæ ÇäúÞöÖóÇÖõåõ ãöäó ÇáÔøõåõÈö ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí.
æÇáØøóÇÑöÞö: æóÕúÝñ ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáØøõÑõæÞö¡ æóåõæó ÇáúãóÌöíÁõ áóíúáðÇ áöÃóäøó ÚóÇÏóÉó ÇáúÚóÑóÈö Ãóäøó ÇáäøóÇÒöáó ÈöÇáúÍóíøö áóíúáðÇ íóØúÑõÞõ ÔóíúÆðÇ ãöäú ÍóÌóÑò Ãóæú æóÊöÏò ÅöÔúÚóÇÑðÇ áöÑóÈøö ÇáúÈóíúÊö Ãóäøó äóÒöíáðÇ äóÒóáó Èöåö áöÃóäøó äõÒõæáóåõ íóÞúÖöí ÈöÃóäú íõÖóíøöÝõæåõ¡ ÝóÃóØúáóÞó ÇáØøõÑõæÞó Úóáóì ÇáäøõÒõæáö áóíúáðÇ ãóÌóÇÒðÇ ãõÑúÓóáðÇ ÝóÛóáóÈó ÇáØøõÑõæÞõ Úóáóì ÇáúÞõÏõæãö áóíúáðÇ.
æóÃõÈúåöãó ÇáúãóæúÕõæÝõ ÈöÇáØøóÇÑöÞö ÇÈúÊöÏóÇÁð¡ Ëõãøó ÒöíÏó ÅöÈúåóÇãðÇ ãóÔõæÈðÇ ÈöÊóÚúÙöíãö ÃóãúÑöåö ÈöÞóæúáöåö: æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ ÇáØøóÇÑöÞõ Ëõãøó Èóíøóäó ÈöÃóäøóåõ: ÇáäøóÌúãõ ÇáËøóÇÞöÈõ áöíóÍúÕõáó ãöäú Ðóáößó ãóÒöíÏõ ÊóÞóÑøõÑò áöáúãõÑóÇÏö ÈöÇáúãõÞúÓóãö Èöåö æóåõæó Ãóäøóåõ ãöäú ÌöäúÓö ÇáäøõÌõæãö¡ ÔõÈøöåó ØõáõæÚõ ÇáäøóÌúãö áóíúáðÇ ÈöØõÑõæÞö ÇáúãõÓóÇÝöÑö ÇáØøóÇÑöÞö ÈóíúÊðÇ ÈöÌóÇãöÚö ßóæúäöåö ÙõåõæÑðÇ Ýöí Çááøóíúáö.
æóãóÇ ÃóÏúÑÇßó ÇÓúÊöÝúåóÇãñ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÊóÚúÙöíãö ÇáúÃóãúÑö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:(30/258)
æóãÇ íõÏúÑöíßó áóÚóáøó ÇáÓøóÇÚóÉó ÞóÑöíÈñ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÔøõæÑóì [17] ¡ æóÚöäúÏó Þóæúáöåö: æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ ÇáúÍóÇÞøóÉõ [ÇáúÍóÇÞøóÉõ: 3] æóÊóÞóÏøóãó ÇáúÝóÑúÞõ Èóíúäó: ãóÇ íõÏúÑöíßó¡ æóãóÇ ÃóÏúÑóÇßó.
æóÞóæúáõåõ: ÇáäøóÌúãõ ÎóÈóÑñ Úóäú ÖóãöíÑò ãóÍúÐõæÝò ÊóÞúÏöíÑõåõ: åõæó¡ Ãóíö ÇáØøóÇÑöÞõ ÇáäøóÌúãõ ÇáËøóÇÞöÈõ.
æóÇáËøóÞúÈõ: ÎóÑúÞõ ÔóíúÁò ãõáúÊóÆöãò¡ æóåõæó åõäóÇ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöÙõåõæÑö ÇáäøõæÑö Ýöí ÎöáóÇáö ÙõáúãóÉö Çááøóíúáö. ÔóÈøóåó ÇáäøóÌúãó ÈöãöÓúãóÇÑò Ãóæú äóÍúæöåö¡ æóÙõåõæÑó ÖóæúÆöåö ÈöÙõåõæÑö ãóÇ íóÈúÏõæ ãöäó ÇáúãöÓúãóÇÑö ãöäú ÎöáóÇáö ÇáúÌöÓúãö ÇáøóÐöí íóËúÞõÈõåõ ãöËúáó áóæúÍò Ãóæú ËóæúÈò.
æóÃóÍúÓóÈõ Ãóäøó ÇÓúÊöÚóÇÑóÉó ÇáËøóÞúÈö áöÈõÑõæÒö ÔõÚóÇÚö ÇáäøóÌúãö Ýöí ÙõáúãóÉö Çááøóíúáö ãöäú ãõÈúÊóßóÑóÇÊö ÇáúÞõÑúÂäö æóáóãú íóÑöÏú Ýöí ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö ÞóÈúáó ÇáúÞõÑúÂäö. æóÞóÏú ÓóÈóÞó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóÊúÈóÚóåõ ÔöåÇÈñ ËÇÞöÈñ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÕøóÇÝøóÇÊö [10] ¡ æóæóÞóÚó Ýöí «ÊóÝúÓöíÑö ÇáúÞõÑúØõÈöíøö» : æóÇáúÚóÑóÈõ ÊóÞõæáõ ÇËúÞõÈú äóÇÑóßó¡ Ãóíú ÃóÖöÆúåóÇ¡ æóÓóÇÞó ÈóíúÊðÇ ÔóÇåöÏðÇ Úóáóì Ðóáößó æóáóãú íóÚúÒõåõ Åöáóì ÞóÇÆöáò.
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáäøóÌúãõ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÊóÚúÑöíÝó ÇáúÌöäúÓö ßóÞóæúáö ÇáäøóÇÈöÛóÉö:
ÃóÞõæáõ æóÇáäøóÌúãõ ÞóÏú ãóÇáóÊú ÃóæóÇÎöÑõåõ ... ÇáúÈóíúÊó ÝóíóÓúÊóÛúÑöÞõ ÌóãöíÚó ÇáäøõÌõæãö ÇÓúÊöÛúÑóÇÞðÇ ÍóÞöíÞöíøðÇ æóßõáøõåóÇ ËóÇÞöÈñ ÝóßóÃóäøóåõ Þöíáó¡ æóÇáäøõÌõæãõ¡ ÅöáøóÇ Ãóäøó ÕöíÛóÉó ÇáúÅöÝúÑóÇÏö Ýöí Þóæúáöåö: ÇáËøóÇÞöÈõ ÙóÇåöÑñ Ýöí ÅöÑóÇÏóÉö ÝóÑúÏò ãõÚóíøóäò ãöäó ÇáäøõÌõæãö¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÊøóÚúÑöíÝõ áöáúÚóåúÏö ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì äóÌúãò ãóÚúÑõæÝò íõØúáóÞõ Úóáóíúåö ÇÓúãõ ÇáäøóÌúãö ÛóÇáöÈðÇ¡ Ãóíú æóÇáäøóÌúãõ ÇáøóÐöí åõæó ØóÇÑöÞñ.
æóíõäóÇÓöÈõ Ãóäú íóßõæäó äóÌúãðÇ íóØúáõÚõ Ýöí ÃóæóÇÆöáö ÙõáúãóÉö Çááøóíúáö æóåöíó ÇáúæóÞúÊõ ÇáúãóÚúåõæÏõ áöØõÑõæÞö ÇáØøóÇÑöÞöíäó ãöäó ÇáÓøóÇÆöÑöíäó. æóáóÚóáøó ÇáØøóÇÑöÞó åõæó ÇáäøóÌúãõ ÇáøóÐöí íõÓóãøóì ÇáÔøóÇåöÏõ¡ æóåõæó äóÌúãñ íóÙúåóÑõ ÚóÞöÈó ÛõÑõæÈö ÇáÔøóãúÓö¡ æóÈöåö ÓõãøöíóÊú ÕóáóÇÉõ ÇáúãóÛúÑöÈö «ÕóáóÇÉó ÇáÔøóÇåöÏö» .
Ñóæóì ÇáäøóÓóÇÆöíøõ: «Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÇáó: Åöäøó åóÐöåö ÇáÕøóáóÇÉó» (Ãóíú ÇáúÚóÕúÑö) ÝõÑöÖóÊú Úóáóì ãóäú ßóÇäó ÞóÈúáóßõãú ÝóÖóíøóÚõæåóÇ» Åöáóì Þóæúáöåö: «æóáóÇ ÕóáóÇÉó ÈóÚúÏóåóÇ ÍóÊøóì íóØúáõÚó ÇáÔøóÇåöÏõ»
. æóÞöíáó: ÃõÑöíÏó Èö ÇáØøóÇÑöÞö äóæúÚõ ÇáÔøõåõÈö¡ Ñõæöíó Úóäú ÌóÇÈöÑö Èúäö ÒóíúÏò: Ãóäøó ÇáäøóÌúãó ÇáØøóÇÑöÞó åõæó ßóæúßóÈõ ÒõÍóáó (áöÃóäøóåõ ãõÈúÑóÒñ Úóáóì ÇáúßóæóÇßöÈö ÈöÞõæøóÉö ÔõÚóÇÚöåö) . æóÚóäúåõ: Ãóäøóåõ ÇáËøõÑóíøóÇ(30/259)
(áöÃóäøó ÇáúÚóÑóÈó ÊõØúáöÞõ ÚóáóíúåóÇ ÇáäøóÌúãó ÚóáóãðÇ ÈöÇáúÛóáóÈóÉö) ¡ æóÚóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò: Ãóäøóåõ äõÌõæãõ ÈõÑúÌö ÇáúÌóÏúíö¡ æóáóÚóáøó Ðóáößó ÇáäøóÌúãó ßóÇäó ãóÚúåõæÏðÇ ÚöäúÏó ÇáúÚóÑóÈö æóÇÔúÊõåöÑó Ýöí Ðóáößó Ýöí äóÌúãö ÇáËøõÑóíøóÇ.
æóÞöíáó: ÃõÑöíÏó ÈöÇáØøóÇÑöÞö äóæúÚõ ÇáÔøõåõÈö (Ãóíú áöÃóäøó ÇáÔøöåóÇÈó íóäúÞóÖøõ ÝóíóáõæÍõ ßóÃóäøóåõ íóÌúÑöí Ýöí ÇáÓøóãóÇÁö ßóãóÇ íÓíÑ ÇáÓÇÆÑ ÅöÐÇ ÃóÏúÑóßóåõ Çááøóíúáõ) . ÝóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí áóÝúÙö ÇáäøóÌúãõ áöáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞö¡ æóÎõÕøó Úõãõæãõåõ ÈöæõÞõæÚöåö ÎóÈóÑðÇ Úóäú ÖóãöíÑö ÇáØøóÇÑöÞö Ãóíú Ãóäøó ÇáÔøöåóÇÈó ÚöäúÏó ÇäúÞöÖóÇÖöåö íõÑóì ÓóÇÆöÑðÇ ÈöÓõÑúÚóÉò Ëõãøó íóÛöíÈõ Úóäö ÇáäøóÙóÑö ÝóíóáõæÍõ ßóÃóäøóåõ ÇÓúÊóÞóÑøó ÝóÃóÔúÈóåó ÅöÓúÑóÇÚó ÇáÓøóÇÆöÑö áóíúáðÇ áíÈáÛ Åöáóì ÇáúÃóÍúíóÇÁ ÇáúãóÚúãõæÑóÉö ÝóÅöÐóÇ ÈóáóÛóåóÇ æóÞóÝó ÓóíúÑõåõ.
æóÌóæóÇÈõ ÇáúÞóÓóãö åõæó Þóæúáõåõ: Åöäú ßõáøõ äóÝúÓò áóãøóÇ ÚóáóíúåÇ ÍÇÝöÙñ ÌõÚöáó ßöäóÇíóÉð ÊóáúæöíÍöíøóÉð ÑóãúÒöíøóÉð Úóäö ÇáúãóÞúÕõæÏö. æóåõæó ÅöËúÈóÇÊõ ÇáúÈóÚúËö Ýóåõæó ßóÇáÏøóáöíáö Úóáóì ÅöËúÈóÇÊöåö¡ ÝóÅöäøó ÅöÞóÇãóÉó ÇáúÍóÇÝöÙö ÊóÓúÊóáúÒöãõ ÔóíúÆðÇ
íóÍúÝóÙõåõ æóåõæó ÇáúÃóÚúãóÇáõ ÎóíúÑõåóÇ æóÔóÑøõåóÇ¡ æóÐóáößó íóÓúÊóáúÒöãõ ÅöÑóÇÏóÉó ÇáúãõÍóÇÓóÈóÉö ÚóáóíúåóÇ æóÇáúÌóÒóÇÁó ÈöãóÇ ÊóÞúÊóÖöíåö ÌóÒóÇÁð ãõÄóÎøóÑðÇ ÈóÚúÏó ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ áöÆóáøóÇ ÊóÐúåóÈó ÃóÚúãóÇáõ ÇáúÚóÇãöáöíäó ÓõÏðì æóÐóáößó íóÓúÊóáúÒöãõ Ãóäøó ÇáúÌóÒóÇÁó ãõÄóÎøóÑñ Åöáóì ãóÇ ÈóÚúÏó åóÐöåö ÇáúÍóíóÇÉö ÅöÐö ÇáúãõÔóÇåóÏõ ÊóÎóáøõÝõ ÇáúÌóÒóÇÁö Ýöí åóÐöåö ÇáúÍóíóÇÉö ÈößóËúÑóÉò¡ Ýóáóæú Ãõåúãöáó ÇáúÌóÒóÇÁõ áóßóÇäó ÅöåúãóÇáõåõ ãõäóÇÝöíðÇ áöÍößúãóÉö ÇáúÅöáóåö ÇáúÍóßöíãö ãõÈúÏöÚö åóÐóÇ Çáúßóæúäö ßóãóÇ ÞóÇáó: ÃóÝóÍóÓöÈúÊõãú ÃóäøóãÇ ÎóáóÞúäÇßõãú ÚóÈóËÇð [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 115] æóåóÐóÇ ÇáúÌóÒóÇÁõ ÇáúãõÄóÎøóÑõ íóÓúÊóáúÒöãõ ÅöÚóÇÏóÉó ÍóíóÇÉò áöáÐøóæóÇÊö ÇáÕøóÇÏöÑóÉö ãöäúåóÇ ÇáúÃóÚúãóÇáõ.
ÝóåóÐöåö áóæóÇÒöãõ ÃóÑúÈóÚóÉñ ÈöåóÇ ßóÇäóÊö ÇáúßöäóÇíóÉõ ÊóáúæöíÍöíøóÉð ÑóãúÒöíøóÉð.
æóÞóÏú ÍóÕóáó ãóÚó åóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÅöÝóÇÏóÉõ Ãóäøó Úóáóì ÇáúÃóäúÝõÓö ÍóÝóÙóÉð Ýóåõæó ÅöÏúãóÇÌñ.
æóÇáúÍóÇÝöÙõ: åõæó ÇáøóÐöí íóÍúÝóÙõ ÃóãúÑðÇ æóáóÇ íõåúãöáõåõ áöíóÊóÑóÊøóÈó Úóáóíúåö ÛóÑóÖñ ãóÞúÕõæÏñ.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ: áóãóÇ ÈöÊóÎúÝöíÝö Çáúãöíãö¡ æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò æóÍóãúÒóÉõ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò æóÎóáóÝñ ÈöÊóÔúÏöíÏö Çáúãöíãö.
ÝóÚóáóì ÞöÑóÇÁóÉö ÊóÎúÝöíÝö Çáúãöíãö Êóßõæäõ (Åöäú) ãõÎóÝøóÝóÉð ãöäó ÇáËøóÞöíáóÉö æóáóãóÇ ãõÑóßøóÈóÉð ãöäó ÇááøóÇãö ÇáúÝóÇÑöÞóÉö Èóíúäó (Åöä) ÇáäÇÝíÉ æ (Åöäö) ÇáúãõÎóÝøóÝóÉö ãöäó ÇáËøóÞöíáóÉö æóãóÚóåóÇ (ãóÇ) ÇáÒøóÇÆöÏóÉõ ÈóÚúÏó ÇááøóÇãö áöáÊøóÃúßöíÏö æóÃóÕúáõ ÇáúßóáóÇãö: Åöäú ßõáøõ äóÝúÓò áóÚóáóíúåóÇ ÍóÇÝöÙñ.(30/260)
ÝóáúíóäúÙõÑö ÇáúÅöäúÓóÇäõ ãöãøó ÎõáöÞó (5) ÎõáöÞó ãöäú ãóÇÁò ÏóÇÝöÞò (6) íóÎúÑõÌõ ãöäú Èóíúäö ÇáÕøõáúÈö æóÇáÊøóÑóÇÆöÈö (7)
æóÚóáóì ÞöÑóÇÁóÉö ÊóÔúÏöíÏö Çáúãöíãö Êóßõæäõ (Åöäú) äóÇÝöíóÉð æáóãøóÇ ÍóÑúÝñ ÈöãóÚúäóì (ÅöáøóÇ) ÝóÅöäøó (áóãøóÇ) ÊóÑöÏõ ÈöãóÚúäóì (ÅöáøóÇ) Ýöí ÇáäøóÝúíö æóÝöí ÇáúÞóÓóãö¡ ÊóÞõæáõ: ÓóÃóáúÊõßó áóãøóÇ ÝóÚóáúÊó ßóÐóÇ Ãóíú ÅöáøóÇ ÝóÚóáúÊó¡ Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö: ãóÇ ÃóÓúÃóáõßó ÅöáøóÇ ÝöÚúáó ßóÐóÇ ÝóÂáóÊú Åöáóì ÇáäøóÝúíö æóßõáøñ ãöäú (Åöä) ÇáãÎÝÝÉ æ (Åöäö) ÇáäøóÇÝöíóÉö íõÊóáóÞøóì ÈöåóÇ ÇáúÞóÓóãõ.
æóÞóÏú ÊóÖóãøóäó åóÐóÇ ÇáúÌóæóÇÈõ ÒöíóÇÏóÉð Úóáóì ÅöÝóÇÏóÊöåö ÊóÍúÞöíÞó ÇáúÌóÒóÇÁö ÅöäúÐóÇÑðÇ áöáúãõÔúÑößöíäó ÈöÃóäøó Çááøóåó íóÚúáóãõ ÇÚúÊöÞóÇÏóåõãú æóÃóÝúÚóÇáóåõãú æóÃóäøóåõ ÓóíõÌóÇÒöíåöãú Úáì Ðóáöß.
[5- 7]
[ÓõæÑóÉ ÇáØÇÑÞ (86) : ÇáúÂíóÇÊ 5 Åöáóì 7]
ÝóáúíóäúÙõÑö ÇáúÅöäúÓÇäõ ãöãøó ÎõáöÞó (5) ÎõáöÞó ãöäú ãÇÁò ÏÇÝöÞò (6) íóÎúÑõÌõ ãöäú Èóíúäö ÇáÕøõáúÈö æóÇáÊøóÑÇÆöÈö (7)
ÇáúÝóÇÁõ áöÊóÝúÑöíÚö ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáäøóÙóÑö Ýöí ÇáúÎöáúÞóÉö ÇáúÃõæáóì¡ Úóáóì ãóÇ ÃõÑöíÏó ãöäú Þóæúáöåö: Åöäú ßõáøõ äóÝúÓò áóãøóÇ ÚóáóíúåÇ ÍÇÝöÙñ [ÇáØÇÑÞ: 4] ãöäú áóæóÇÒöãó ãóÚúäóÇåõ¡ æóåõæó ÅöËúÈóÇÊõ ÇáúÈóÚúËö ÇáøóÐöí ÃóäúßóÑõæåõ Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúßöäóÇíóÉö ÇáÊøóáúæöíÍöíøóÉö ÇáÑøóãúÒöíøóÉö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ¡ ÝóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÝóÅöäú ÑóÃóíúÊõãõ ÇáúÈóÚúËó ãõÍóÇáðÇ ÝóáúíóäúÙõÑö ÇáúÅöäúÓóÇäõ
ãöãøó ÎõáöÞó áöíóÚúáóãó Ãóäøó ÇáúÎóáúÞó ÇáËøóÇäöíó áóíúÓó ÈöÃóÈúÚóÏó ãöäó ÇáúÎóáúÞö ÇáúÃóæøóáö.
ÝóåóÐöåö ÇáúÝóÇÁõ ãõÝöíÏóÉñ ãõÝóÇÏó ÝóÇÁö ÇáúÝóÕöíÍóÉö.
æóÇáäøóÙóÑõ: äóÙóÑõ ÇáúÚóÞúáö¡ æóåõæó ÇáÊøóÝóßøõÑõ ÇáúãõÄóÏøöí Åöáóì Úöáúãö ÔóíúÁò ÈöÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÝóÇáúãóÃúãõæÑõ Èöåö äóÙóÑõ ÇáúãõäúßöÑö áöáúÈóÚúËö Ýöí ÃóÏöáøóÉö ÅöËúÈóÇÊöåö ßóãóÇ íóÞúÊóÖöíåö ÇáÊøóÝúÑöíÚõ Úóáóì: Åöäú ßõáøõ äóÝúÓò áóãøóÇ ÚóáóíúåÇ ÍÇÝöÙñ [ÇáØÇÑÞ: 4] .
æó (ãöäú) ãöäú Þóæúáöåö: ãöãøó ÎõáöÞó ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ ãõÊóÚóáøöÞóÉñ Èö ÎõáöÞó æóÇáúãóÚúäóì: ÝóáúíóÊóÝóßøóÑö ÇáúÅöäúÓóÇäõ Ýöí ÌóæóÇÈö: ãóÇ ÔóíúÁñ ÎõáöÞó ãöäúåõ¿ ÝÞÏøã ÇáãÊÚáøÞ Úóáóì ÚóÇãöáöåö ÊóÈóÚðÇ áöÊóÞúÏöíãò ãóÇ ÇÊøóÕóáóÊú Èöåö ãöäú (ãöäö) ÇÓúã ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇã.
æ (ãóÇ) ÇÓúÊöÝúåóÇãöíøóÉñ ÚóáøóÞóÊú ÝöÚúáó ÇáäøóÙóÑö ÇáúÚóÞúáöíøö Úóäö ÇáúÚóãóáö.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáúÅöíÞóÇÙö æóÇáÊøóäúÈöíåö Åöáóì ãóÇ íóÌöÈõ Úöáúãõåõ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ãöäú Ãóíøö ÔóíúÁò ÎóáóÞóåõ [ÚÈÓ: 18] . ÝóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ åõäóÇ ãóÌóÇÒñ ãõÑúÓóáñ ãõÑóßøóÈñ.
æóÍóÐóÝó ÃóáöÝó (ãóÇ) ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãöíøóÉö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö æõÞõæÚöåóÇ ãóÌúÑõæÑóÉð.(30/261)
æóáößóæúäö ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÛóíúÑó ÍóÞöíÞöíøò ÃóÌóÇÈó Úóäúåõ ÇáúãõÊóßóáøöãõ ÈöÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö Þóæúáöåö: Úóãøó íóÊóÓÇÁóáõæäó Úóäö ÇáäøóÈóÅö ÇáúÚóÙöíãö [ÇáäøóÈóÅö: 1¡ 2] .
æÇáúÅöäúÓÇäõ ãõÑóÇÏñ Èöåö ÎõÕõæÕõ ãõäúßöÑö ÇáúÈóÚúËö ßóãóÇ ÚóáöãúÊó ÂäöÝðÇ ãöäú ãõÞúÊóÖóì ÇáÊøóÝúÑöíÚö Ýöí Þóæúáöåö: ÝóáúíóäúÙõÑö ÅöáóÎú.
æóãóÚúäóì ÏÇÝöÞò ÎóÇÑöÌñ ÈöÞõæøóÉò æóÓõÑúÚóÉò æóÇáúÃóÔúåóÑõ Ãóäøóåõ íõÞóÇáõ Úóáóì äõØúÝóÉö ÇáÑøóÌõáö.
æóÕöíÛóÉõ ÏÇÝöÞò ÇÓúãõ ÝóÇÚöáò ãöäú ÏóÝóÞó ÇáúÞóÇÕöÑö¡ æóåõæó Þóæúáõ ÝóÑöíÞò ãöäó ÇááøõÛóæöíøöíäó. æóÞóÇáó ÇáúÌõãúåõæÑõ: áóÇ íõÓúÊóÚúãóáõ ÏóÝóÞó ÞóÇÕöÑðÇ. æóÌóÚóáõæÇ ÏóÇÝöÞðÇ ÈöãóÚúäóì ÇÓúãö ÇáúãóÝúÚõæáö æóÌóÚóáõæÇ Ðóáößó ãöäó ÇáäøóÇÏöÑö.
æóÚóäö ÇáúÝóÑøóÇÁö: Ãóåúáõ ÇáúÍöÌóÇÒö íóÌúÚóáõæäó ÇáúãóÝúÚõæáó ÝóÇÚöáðÇ¡ ÅöÐóÇ ßóÇäó Ýöí ØóÑöíÞóÉö ÇáäøóÚúÊö.
æóÓöíÈóæóíúåö ÌóÚóáóåõ ãöäú ÕöíóÛö ÇáäøóÓóÈö ßóÞóæúáöåöãú: áóÇÈöäñ æóÊóÇãöÑñ¡ ÝóÝõÓøöÑó ÏóÇÝöÞñ: ÈöÐöí ÏóÝúÞò.
æóÇáúÃóÍúÓóäõ Ãóäú íóßõæäó ÇÓúãó ÝóÇÚöáò æóíóßõæäó ÏóÝóÞó ãõØóÇæöÚó ÏóÝóÞóåõ ßóãóÇ ÌóÚóáó ÇáúÚóÌøóÇÌõ ÌóÈóÑó ÈöãóÚúäóì ÇäúÌóÈóÑó Ýöí Þóæúáöåö:
ÞóÏú ÌóÈóÑó ÇáÏøöíäó ÇáúÅöáóåõ ÝóÌõÈöÑó æóÃóäøóåõ ÓóãóÇÚöíøñ.
æóÃóØúäóÈó Ýöí æóÕúÝö åóÐóÇ ÇáúãóÇÁö ÇáÏøóÇÝöÞö áöÅöÏúãóÇÌö ÇáÊøóÚúáöíãö æóÇáúÚöÈúÑóÉö ÈöÏóÞóÇÆöÞó ÇáÊøóßúæöíäö áöíóÓúÊóíúÞöÙó ÇáúÌóÇåöáõ ÇáúßóÇÝöÑõ æóíóÒúÏóÇÏó ÇáúãõÄúãöäõ ÚöáúãðÇ æóíóÞöíäðÇ.
æóæõÕöÝó Ãóäøóåõ íóÎúÑõÌõ ãöäú Èóíúäö ÇáÕøõáúÈö æóÇáÊøóÑÇÆöÈö áöÃóäøó ÇáäøóÇÓó áóÇ íóÊóÝóØøóäõæäó áöÐóáößó.
æóÇáúÎõÑõæÌõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇÈúÊöÏóÇÁö ÇáÊøóäóÞøõáö ãöäú ãóßóÇäò Åöáóì ãóßóÇäò æóáóæú ÈöÏõæäö ÈõÑõæÒò ÝóÅöäøó ÈõÑõæÒó åóÐóÇ ÇáúãóÇÁö áóÇ íóßõæäõ ãöäú Èóíúäö ÇáÕøõáúÈö æóÇáÊøóÑóÇÆöÈö.
æÇáÕøõáúÈö: ÇáúÚóãõæÏõ ÇáúÚóÙúãöíøõ ÇáúßóÇÆöäõ Ýöí æóÓóØö ÇáÙøóåúÑö¡ æóåõæó Ðõæ ÇáúÝöÞúÑóÇÊö.
æÇáÊøóÑÇÆöÈö: ÌóãúÚõ ÊóÑöíÈóÉò¡ æóíõÞóÇáõ: ÊõÑöíÈñ. æóãõÍóÑøóÑõ ÃóÞúæóÇáö ÇááøõÛóæöíøöíäó ÝöíåóÇ ÃóäøóåóÇ ÚöÙóÇãõ ÇáÕøóÏúÑö ÇáøóÊöí Èóíúäó ÇáÊÑÞæÊíä æÇáËøÏííä ææÓãæå ÈöÃóäøóåõ ãóæúÖöÚõ ÇáúÞöáóÇÏóÉö ãöäó ÇáúãóÑúÃóÉö.(30/262)
æóÇáÊøóÑóÇÆöÈõ ÊõÖóÇÝõ Åöáóì ÇáÑøóÌõáö æóÅöáóì ÇáúãóÑúÃóÉö¡ æóáóßöäøó ÃóßúËóÑó æõÞõæÚöåóÇ Ýöí ßóáóÇãöåöãú Ýöí ÃóæúÕóÇÝö ÇáäøöÓóÇÁö áöÚóÏóãö ÇÍúÊöíóÇÌöåöãú Åöáóì æóÕúÝöåóÇ Ýöí ÇáÑøöÌóÇáö.
æóÞóæúáõåõ: íóÎúÑõÌõ ãöäú Èóíúäö ÇáÕøõáúÈö æóÇáÊøóÑÇÆöÈö ÇáÖøóãöíÑõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãÇÁò ÏÇÝöÞò æóåõæó ÇáúãõÊóÈóÇÏöÑõ ÝóÊóßõæäõ ÌõãúáóÉõ íóÎúÑõÌõ ÍóÇáðÇ ãöäú ãÇÁò ÏÇÝöÞò Ãóíú íóãõÑøõ Ðóáößó ÇáúãóÇÁõ ÈóÚúÏó Ãóäú íõÝúÑóÒó ãöäú Èóíúäö ÕõáúÈö ÇáÑøóÌõáö æóÊóÑóÇÆöÈöåö. æóÈöåóÐóÇ ÞóÇáó ÓõÝúíóÇäõ æóÇáúÍóÓóäõ¡ Ãóíú Ãóäøó ÃóÕúáó Êóßóæøõäö Ðóáößó ÇáúãóÇÁö æóÊóäóÞøõáöåö ãöäú Èóíúäö ÇáÕøõáúÈö æóÇáÊøóÑóÇÆöÈö¡ æóáóíúÓó ÇáúãóÚúäóì Ãóäøóåõ íóãõÑøõ Èóíúäó ÇáÕøõáúÈö æóÇáÊøóÑóÇÆöÈö ÅöÐú áóÇ íõÊóÕóæøóÑõ ãóãóÑøñ Èóíúäó ÇáÕøõáúÈö æóÇáÊøóÑóÇÆöÈö áöÃóäøó ÇáøóÐöí ÈóíúäóåõãóÇ åõæó ãóÇ íóÍúæöíåö ÈóÇØöäõ ÇáÕøóÏúÑö æóÇáÖøõáõæÚö ãöäú ÞóáúÈò æóÑöÆóÊóíúäö.
ÝóÌõÚöáó ÇáúÅöäúÓóÇäõ ãóÎúáõæÞðÇ ãöäú ãóÇÁö ÇáÑøóÌõáö áöÃóäøóåõ áóÇ íóÊóßóæøóäõ ÌöÓúãõ ÇáúÅöäúÓóÇäö Ýöí ÑóÍöãö ÇáúãóÑúÃóÉö ÅöáøóÇ ÈóÚúÏó Ãóäú íõÎóÇáöØóåóÇ ãóÇÁõ ÇáÑøóÌõáö ÝóÅöÐóÇ ÇÎúÊóáóØó ãóÇÁõ ÇáÑøóÌõáö ÈöãóÇ íõÓóãøóì ãóÇÁõ ÇáúãóÑúÃóÉö æóåõæó ÔóíúÁñ ÑóØúÈñ ßóÇáúãóÇÁö íóÍúÊóæöí Úóáóì ÈõæóíúÖóÇÊò ÏóÞöíÞóÉò íóËúÈõÊõ ãöäúåóÇ ãóÇ íóÊóßóæøóäõ ãöäúåõ ÇáúÌóäöíäõ æóíõØúÑóÍõ ãóÇ ÚóÏóÇåõ.
æóåóÐóÇ ãõÎóÇØóÈóÉñ áöáäøóÇÓö ÈöãóÇ íóÚúÑöÝõæäó íóæúãóÆöÐó ÈößóáóÇãò ãõÌúãóáò ãóÚó ÇáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøó ÎóáúÞó ÇáúÅöäúÓóÇäö ãöäú ãóÇÁö ÇáÑøóÌõáö æóãóÇÁö ÇáúãóÑúÃóÉö ÈöÐößúÑö ÇáÊøóÑóÇÆöÈö áöÃóäøó ÇáúÃóÔúåõÑó ÃóäøóåóÇ áóÇ ÊõØúáóÞõ ÅöáøóÇ Úóáóì ãóÇ Èóíúäó ËóÏúíóíö ÇáúãóÑúÃóÉö.
æóáóÇ Ôóßøó Ãóäøó ÇáäøóÓúáó íóÊóßóæøóäõ ãöäó ÇáÑøóÌõáö æóÇáúãóÑúÃóÉö ÝóíóÊóßóæøóäõ ãöäú ãóÇÁö ÇáÑøóÌõáö æóåõæó ÓóÇÆöáñ Ýöíåö
ÃóÌúÓóÇãñ ÕóÛöíÑóÉñ ÊõÓóãøóì Ýöí ÇáØøöÈøö ÇáúÍóíóæóÇäóÇÊõ ÇáúãóäóæöíøóÉõ¡ æóåöíó ÎõíõæØñ ãõÓúÊóØöíáóÉñ ãõÄóáøóÝóÉñ ãöäú ØóÑóÝò ãõÓóØøóÍò ÈóíúÖóæöíøö ÇáÔøóßúáö æóÐóäóÈò ÏóÞöíÞò ßóÎóíúØò¡ æóåóÐöåö ÇáúÎõíõæØõ íóßõæäõ ãöäúåóÇ ÊóáúÞöíÍõ ÇáäøóÓúáö Ýöí ÑóÍöãö ÇáúãóÑúÃóÉö¡ æóãóÞóÑøõåóÇ ÇáúÃõäúËóíóÇäö æóåõãóÇ ÇáúÎõÕúíóÊóÇäö ÝóíóäúÏóÝöÚõ Åöáóì ÑóÍöãö ÇáúãóÑúÃóÉö.
æóãöäú ãóÇÁò åõæó áöáúãóÑúÃóÉö ßóÇáúãóäöíøö áöáÑøóÌõáö æóíõÓóãøóì ãóÇÁó ÇáúãóÑúÃóÉö¡ æóåõæó ÈõæóíúÖóÇÊñ ÏóÞöíÞóÉñ ßóÑóæöíøóÉõ ÇáÔøóßúáö Êóßõæäõ Ýöí ÓóÇÆöáò ãóÞóÑøõåõ ÍõæóíúÕóáóÉñ ãöäú ÍõæóíúÕöáóÇÊò íóÔúÊóãöáõ ÚóáóíúåóÇ ãöÈúíóÖóÇäö áöáúãóÑúÃóÉö æóåõãóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÃõäúËóíóíúäö áöáÑøóÌõáö ÝóåõãóÇ ÛõÏøóÊóÇäö ÊóßõæäóÇäö Ýöí ÌóÇäöÈóíú ÑóÍöãö ÇáúãóÑúÃóÉö¡ æóßõáøõ ãöÈúíóÖò íóÔúÊóãöáõ Úóáóì ÚóÏóÏò ãöäó ÇáúÍõæóíúÕöáóÇÊö íóÊóÑóÇæóÍõ ãöäú ÚóÔúÑò Åöáóì ÚöÔúÑöíäó. æóÎõÑõæÌõ ÇáúÈóíúÖóÉö ãöäó ÇáúÍõæóíúÕóáóÉö íóßõæäõ ÚöäúÏó ÇäúÊöåóÇÁö äõãõæøö ÇáúÍõæóíúÕöáóÉö ÝóÅöÐóÇ ÇäúÊóåóì(30/263)
Åöäøóåõ Úóáóì ÑóÌúÚöåö áóÞóÇÏöÑñ (8) íóæúãó ÊõÈúáóì ÇáÓøóÑóÇÆöÑõ (9) ÝóãóÇ áóåõ ãöäú ÞõæøóÉò æóáóÇ äóÇÕöÑò (10)
äõãõæøõåóÇ ÇäúÝóÌóÑóÊú ÝóÎóÑóÌóÊö ÇáúÈóíúÖóÉõ Ýöí ÞóäóÇÉò ÊóÈúáõÛõ ÈöåóÇ Åöáóì ÊóÌúæöíÝö ÇáÑøóÍöãö¡ æóÅöäøóãóÇ íóÊöãøõ ÈõáõæÛõ ÇáúÈóíúÖóÉö Çáäøõãõæøó æóÎõÑõæÌõåóÇ ãöäó ÇáúÍõæóíúÕóáóÉö Ýöí æóÞúÊö ÍóíúÖö ÇáúãóÑúÃóÉö ÝóáöÐóáößó íóßúËõÑõ ÇáúÚõáõæÞõ ÅöÐóÇ ÈóÇÔóÑó ÇáÑøóÌõáõ ÇáúãóÑúÃóÉó ÈöÞõÑúÈö ÇäúÊöåóÇÁö ÍóíúÖöåóÇ.
æóÃóÕúáõ ãóÇÏøóÉö ßöáóÇ ÇáúãóÇÁóíúäö ãóÇÏøóÉñ ÏóãóæöíøóÉñ ÊóäúÝóÕöáõ Úóäö ÇáÏøöãóÇÛö æóÊóäúÒöáõ Ýöí ÚöÑúÞóíúäö ÎóáúÝó ÇáúÃõÐõäóíúäö¡ ÝóÃóãøóÇ Ýöí ÇáÑøóÌõáö ÝóíóÊøóÕöáõ ÇáúÚöÑúÞóÇäö ÈöÇáäøõÎóÇÚö¡ æóåõæó ÇáÕøõáúÈõ Ëõãøó íóäúÊóåöí Åöáóì ÚöÑúÞò íõÓóãøóì ÇáúÍóÈúáó Çáúãóäóæöíøó ãõÄóáøóÝò ãöäú ÔóÑóÇíöíäó æóÃóæúÑöÏóÉò æóÃóÚúÕóÇÈò æóíóäúÊóåöí Åöáóì ÇáúÃõäúËóíóíúäö æóåõãóÇ ÇáúÛõÏøóÊóÇäö ÇááøóÊóÇäö ÊõÝúÑöÒóÇäö Çáúãóäöíøó ÝóíóÊóßóæøóäõ åõäóÇáößó ÈößóíúÝöíøóÉò ÏõåúäöíøóÉò æóÊóÈúÞóì ãõäúÊóÔöÑóÉð Ýöí ÇáúÃõäúËóíóíúäö Åöáóì Ãóäú ÊõÝúÑöÒóåóÇ ÇáúÃõäúËóíóÇäö ãóÇÏøóÉð ÏõåúäöíøóÉð ÔóÍúãöíøóÉð æóÐóáößó ÚöäúÏó ÏóÛúÏóÛóÉö æóáóÐúÚö ÇáúÞóÖöíÈö ÇáúãõÊøóÕöáö ÈöÇáúÃõäúËóíóíúäö ÝóíóäúÏóÝöÞõ Ýöí ÑóÍöãö ÇáúãóÑúÃóÉö.
æóÃóãøóÇ ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ÇáúãóÑúÃóÉö ÝóÇáúÚöÑúÞóÇäö ÇááøóÐóÇäö ÎóáúÝó ÇáúÃõÐõäóíúäö íóãõÑøóÇäö ÈöÃóÚúáóì ÕóÏúÑö ÇáúãóÑúÃóÉö æóåõæó ÇáÊøóÑóÇÆöÈõ áöÃóä Ýöíåö ãóæÖöÚ ÇáËøóÏúíóíúäö æóåõãóÇ ãöäó ÇáúÃóÚúÖóÇÁö ÇáúãõÊøóÕöáóÉö ÈöÇáúÚõÑõæÞö ÇáøóÊöí íóÓöíÑõ ÝöíåóÇ Ïóãõ ÇáúÍóíúÖö ÇáúÍóÇãöáõ áöáúÈõæóíúÖóÇÊö ÇáøóÊöí ãöäúåóÇ ÇáäøóÓúáõ¡ æóÇáúÍóíúÖõ íóÓöíáõ ãöäú ÝõæøóåóÇÊö ÚõÑõæÞò Ýöí ÇáÑøóÍöãö¡ æóåöíó ÚõÑõæÞñ ÊóäúÝóÊöÍõ ÚöäúÏó Íõáõæáö ÅöÈøóÇäö ÇáúãóÍöíÖö æóÊóäúÞóÈöÖõ ÚóÞöÈó ÇáØøõåúÑö. æóÇáÑøóÍöãõ íóÃúÊöíåóÇ ÚóÕóÈñ ãöäó ÇáÏøöãóÇÛö.
æóåóÐóÇ ãöäó ÇáúÅöÚúÌóÇÒö ÇáúÚöáúãöíøö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÇáøóÐöí áóãú íóßõäú Úöáúãñ Èöåö áöáøóÐöíäó äóÒóáó Èóíúäóåõãú¡ æóåõæó ÅöÔóÇÑóÉñ ãõÌúãóáóÉñ æóÞóÏú ÈóíøóäóåóÇ
ÍóÏöíËõ ãõÓúáöãò Úóäú Ãõãøö ÓóáóãóÉó æóÚóÇÆöÔóÉó: «Ãóäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÓõÆöáó Úóäö ÇÍúÊöáóÇãö ÇáúãóÑúÃóÉö¡ ÝóÞóÇáó: ÊóÛúÊóÓöáõ ÅöÐóÇ ÃóÈúÕóÑóÊö ÇáúãóÇÁó ÝóÞöíáó áóåõ: ÃóÊóÑóì ÇáúãóÑúÃóÉõ Ðóáößó ÝóÞóÇáó: «æóåóáú íóßõæäõ ÇáÔøóÈóåõ ÅöáøóÇ ãöäú ÞöÈóáö Ðóáößó ÅöÐóÇ ÚóáóÇ ãóÇÁõ ÇáúãóÑúÃóÉö ãóÇÁó ÇáÑøóÌõáö ÃóÔúÈóåó ÇáúæóáóÏõ ÃóÎúæóÇáóåõ æóÅöÐóÇ ÚóáóÇ ãóÇÁõ ÇáÑøóÌõáö ãóÇÁóåóÇ ÃÔÈå ÃóÚúãóÇãå» .
[8- 10]
[ÓõæÑóÉ ÇáØÇÑÞ (86) : ÇáúÂíóÇÊ 8 Åöáóì 10]
Åöäøóåõ Úóáì ÑóÌúÚöåö áóÞÇÏöÑñ (8) íóæúãó ÊõÈúáóì ÇáÓøóÑÇÆöÑõ (9) ÝóãÇ áóåõ ãöäú ÞõæøóÉò æóáÇ äÇÕöÑò (10)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝ ÈíÇäí äÇÔìÁ Úóäú Þóæúáöåö: ÝóáúíóäúÙõÑö ÇáúÅöäúÓÇäõ ãöãøó ÎõáöÞó [ÇáØÇÑÞ: 5] áöÃóäøó ÇáÓøóÇãöÚó íóÊóÓóÇÁóáõ Úóäö ÇáúãóÞúÕöÏö ãöäú åóÐóÇ ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáäøóÙóÑö Ýöí ÃóÕúáö ÇáúÎöáúÞóÉö¡ æóÅöÐú ÞóÏú ßóÇäó Ðóáößó ÇáäøóÙóÑõ äóÙóÑó ÇÓúÊöÏúáóÇáò ÝóåóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝõ ÇáúÈóíóÇäöíøõ áóåõ íóÊóäóÒøóáõ ãóäúÒöáóÉó äóÊöíÌóÉö ÇáÏøóáöíáö¡ ÝóÕóÇÑó(30/264)
ÇáúãóÚúäóì: Åöäøó ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÇáúÅöäúÓóÇäó ãöäú ãóÇÁò ÏóÇÝöÞò ÞóÇÏöÑñ Úóáóì ÅöÚóÇÏóÉö ÎóáúÞöåö ÈöÃóÓúÈóÇÈò ÃõÎúÑóì æóÈöÐóáößó íóÊóÞóÑøóÑõ ÅöãúßóÇäõ ÅöÚóÇÏóÉö ÇáúÎóáúÞö æóíóÒõæáõ ãóÇ ÒóÚóãóåõ ÇáúãõÔúÑößõæäó ãöäö ÇÓúÊöÍóÇáóÉö Êöáúßó ÇáúÅöÚóÇÏóÉö.
æóÖóãöíÑõ Åöäøóåõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÅöäú áóãú íóÓúÈöÞú ÐößúÑñ áöãóÚóÇÏò æóáóßöäøó ÈöäóÇÁó ÇáúÝöÚúáö áöáúãóÌúåõæáö Ýöí Þóæúáöåö: ÎõáöÞó ãöäú ãÇÁò ÏÇÝöÞò [ÇáØÇÑÞ: 6] íõÄúÐöäõ ÈöÃóäøó ÇáúÎóÇáöÞó ãóÚúÑõæÝñ áóÇ íõÍúÊóÇÌõ Åöáóì ÐößúÑö ÇÓúãöåö¡ æóÃõÓúäöÏó ÇáÑøÌÚ Åöáóì ÖóãöíÑå Ïõæäó Óõáõæßö ØóÑöíÞóÉö ÇáúÈöäóÇÁö áöáúãóÌúåõæáö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: ÎõáöÞó áöÃóäøó ÇáúãóÞóÇãó ãóÞóÇãõ ÅöíÖóÇÍò æóÊóÕúÑöíÍò ÈöÃóäøó Çááøóåó åõæó ÝóÇÚöáõ Ðóáößó.
æóÖóãöíÑõ ÑóÌúÚöåö ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúÅöäúÓÇäõ 5 [ÇáØÇÑÞ: 5] .
æóÇáÑøóÌúÚõ: ãóÕúÏóÑõ ÑóÌóÚóåõ ÇáúãõÊóÚóÏøöí. æóáóÇ íõÞóÇáõ Ýöí ãóÕúÏóÑö ÑóÌóÚó ÇáúÞóÇÕöÑö ÅöáøóÇ ÇáÑøõÌõæÚõ.
æíóæúãó ÊõÈúáóì ÇáÓøóÑÇÆöÑõ ãõÊóÚóáøöÞñ Èö ÑóÌúÚöåö Ãóíú íóÑúÌöÚõåõ íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö.
æÇáÓøóÑÇÆöÑõ: ÌóãúÚõ ÓóÑöíÑóÉò æóåöíó ãóÇ íõÓöÑøõåõ ÇáúÅöäúÓóÇäõ æóíõÎúÝöíåö ãöäú äóæóÇíóÇåõ æóÚóÞóÇÆöÏöåö.
æóÈóáúæõ ÇáÓøóÑóÇÆöÑö¡ ÇÎúÊöÈóÇÑõåóÇ æóÊóãúíöíÒõ ÇáÕøóÇáöÍö ãöäúåóÇ Úóäö ÇáúÝóÇÓöÏö¡ æóåõæó ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáúÍöÓóÇÈö ÚóáóíúåóÇ æóÇáúÌóÒóÇÁö¡ æóÈóáúæõ ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáÙøóÇåöÑóÉö æóÇáúÃóÞúæóÇáö ãõÓúÊóÝóÇÏñ ÈöÏóáóÇáóÉö ÇáúÝóÍúæóì ãöäú Èóáúæö ÇáÓøóÑóÇÆöÑö.
æóáóãøóÇ ßóÇäó Èóáúæõ ÇáÓøóÑóÇÆöÑö ãõÄúÐöäðÇ ÈöÃóäøó Çááøóåó Úóáöíãñ ÈöãóÇ íóÓúÊõÑõåõ ÇáäøóÇÓõ ãöäó ÇáúÌóÑóÇÆöãö æóßóÇäó Þóæúáõåõ:
íóæúãó ÊõÈúáóì ÇáÓøóÑÇÆöÑõ ãõÔúÚöÑðÇ ÈöÇáúãõÄóÇÎóÐóÉö Úóáóì ÇáúÚóÞóÇÆöÏö ÇáúÈóÇØöáóÉö æóÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáÔøóäöíÚóÉö ÝõÑøöÚó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: ÝóãÇ áóåõ ãöäú ÞõæøóÉò æóáÇ äÇÕöÑò¡ ÝóÇáÖøóãöíÑõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúÅöäúÓÇäõ [ÇáØÇÑÞ: 5] . æóÇáúãóÞúÕõæÏõ¡ ÇáúãõÔúÑößõæäó ãöäó ÇáäøóÇÓö áöÃóäøóåõãõ ÇáúãóÓõæÞõ áöÃóÌúáöåöãú åóÐóÇ ÇáÊøóåúÏöíÏõ¡ Ãóíú ÝóãóÇ áöáúÅöäúÓóÇäö ÇáúãõÔúÑößö ãöäú ÞõæøóÉò íóÏúÝóÚõ ÈöåóÇ Úóäú äóÝúÓöåö æóãóÇ áóåõ ãöäú äóÇÕöÑò íÏÇÝÚ Úóäåõ.(30/265)
æóÇáÓøóãóÇÁö ÐóÇÊö ÇáÑøóÌúÚö (11) æóÇáúÃóÑúÖö ÐóÇÊö ÇáÕøóÏúÚö (12) Åöäøóåõ áóÞóæúáñ ÝóÕúáñ (13) æóãóÇ åõæó ÈöÇáúåóÒúáö (14)
[ÓõæÑóÉ ÇáØÇÑÞ (86) : ÇáúÂíóÇÊ 11 Åöáóì 14]
æóÇáÓøóãÇÁö ÐÇÊö ÇáÑøóÌúÚö (11) æóÇáúÃóÑúÖö ÐÇÊö ÇáÕøóÏúÚö (12) Åöäøóåõ áóÞóæúáñ ÝóÕúáñ (13) æóãÇ åõæó ÈöÇáúåóÒúáö (14)
ÈóÚúÏó Ãóäú ÊóÈóíøóäó ÇáÏøóáöíáõ Úóáóì ÅöãúßóÇäö ÇáúÈóÚúËö ÃóÚúÞóÈó ÈöÊóÍúÞöíÞö Ãóäøó ÇáúÞõÑúÂäó ÍóÞøñ æóÃóäøó ãóÇ Ýöíåö Þóæúáñ ÝóÕúáñ ÅöÈúØóÇáðÇ áöãóÇ ãõæøöåó Úóáóíúåöãú ãöäú Ãóäøó ÃóÎúÈóÇÑóåõ ÛóíúÑõ ÕóÇÏöÞóÉò ÅöÐú ÞóÏú ÃóÎúÈóÑóåõãú ÈöÅöÍúíóÇÁö ÇáÑøöãóãö ÇáúÈóÇáöíóÉö.
ÝóÇáúÌõãúáóÉõ ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøñ áöÛóÑóÖò ãöäú ÃóÛúÑóÇÖö ÇáÓøõæÑóÉö.
æóÇÝúÊóÊóÍó ÇáúßóáóÇãó ÈöÇáúÞóÓóãö ÊóÍúÞöíÞðÇ áöÕöÏúÞö ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÈöÇáúÈóÚúËö æóÝöí ÛóíúÑö Ðóáößó ãöãøóÇ ÇÔúÊóãóáó Úóáóíúåö ãöäó ÇáúåõÏóì. æóáöÐóáößó ÃõÚöíÏó ÇáúÞóÓóãõ Èö ÇáÓøóãÇÁö ßóãóÇ ÃóÞúÓóãó ÈöåóÇ Ýöí Ãóæøóáö ÇáÓøõæÑóÉö¡ æóÐóßóÑó ãöäú ÃóÍúæóÇáö ÇáÓøóãóÇÁö ãóÇ áóåõ ãõäóÇÓóÈóÉñ ÈöÇáúãõÞúÓóãö Úóáóíúåö¡ æóåõæó ÇáúÛóíúËõ ÇáøóÐöí Èöåö ÕóáóÇÍõ ÇáäøóÇÓö¡ ÝóÅöäøó ÅöÕúáóÇÍó ÇáúÞõÑúÂäö áöáäøóÇÓö ßóÅöÕúáóÇÍö ÇáúãóØóÑö.
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö: «ãóËóáõ ãóÇ ÈóÚóËóäöí Çááøóåõ Èöåö ãöäó ÇáúåõÏóì æóÇáúÚöáúãö ßóãóËóáö ÇáúÛóíúËö ÇáúßóËöíÑö ÃóÕóÇÈó ÃóÑúÖðÇ»
. ÇáúÍóÏöíËó.
æóÝöí ÇÓúãö ÇáÑøóÌúÚö ãõäóÇÓóÈóÉñ áöãóÚúäóì ÇáúÈóÚúËö Ýöí Þóæúáöåö: Åöäøóåõ Úóáì ÑóÌúÚöåö áóÞÇÏöÑñ [ÇáØÇÑÞ: 8] æóÝöíåö ãõÍóÓøöäõ ÇáúÌöäóÇÓö ÇáÊøóÇãøö æóÝöí ãõÓóãøóì ÇáÑøóÌúÚö æóåõæó ÇáúãóØóÑõ ÇáúãõÚóÇÞöÈõ áöãóØóÑò ÂÎóÑó ãõäóÇÓóÈóÉð áöãóÚúäóì ÇáÑøóÌúÚö ÇáúÈóÚúËö ÝóÅöäøó ÇáúÈóÚúËó ÍóíóÇÉñ ãõÚóÇÞóÈóÉñ ÈöÍóíóÇÉò ÓóÇÈöÞóÉò.
æóÚõØöÝó ÇáúÃóÑúÖö Ýöí ÇáúÞóÓóãö áöÃóäøó ÈöÐößúÑö ÇáúÃóÑúÖö ÅöÊúãóÇãó ÇáúãõäóÇÓóÈóÉö Èóíúäó ÇáúãõÞúÓóãö æóÇáúãõÞúÓóãö Úóáóíúåö ßóãóÇ ÚóáöãúÊó ãöäó ÇáúãóËóáö ÇáøóÐöí Ýöí ÇáúÍóÏöíËö.
æÇáÕøóÏúÚö: ÇáÔÞ¡ æóåõæó ãÕÏÑ ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÝúÚõæáö¡ Ãóíö ÇáúãóÕúÏõæÚö Úóäúåõ¡ æóåõæó ÇáäøóÈóÇÊõ ÇáøóÐöí íõÎúÑóÌõ ãöäú ÔõÞõæÞö ÇáúÃóÑúÖö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÃóäøóÇ ÕóÈóÈúäóÇ ÇáúãÇÁó ÕóÈøðÇ Ëõãøó ÔóÞóÞúäóÇ ÇáúÃóÑúÖó ÔóÞøðÇ ÝóÃóäúÈóÊúäÇ ÝöíåÇ ÍóÈøðÇ æóÚöäóÈÇð æóÞóÖúÈÇð æóÒóíúÊõæäÇð æóäóÎúáðÇ [ÚÈÓ: 25- 29] .
æóáöÃóäøó Ýöí åóÐóíúäö ÇáúÍóÇáóíúäö ÅöíãóÇÁð Åöáóì Ïóáöíáò ÂÎóÑó ãöäú ÏóáóÇÆöáó ÅöÍúíóÇÁö ÇáäøóÇÓö áöáúÈóÚúËö ÝóßóÇäó Ýöí åóÐóÇ ÇáúÞóÓóãö ÏóáöíáóÇäö.
æóÇáÖøóãöíÑõ ÇáúæóÇÞöÚõ ÇÓúãðÇ áö (Åöäøó) ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúÞõÑúÂäö æóåõæó ãóÚúáõæãñ ãöäó ÇáúãóÞóÇãö.(30/266)
Åöäøóåõãú íóßöíÏõæäó ßóíúÏðÇ (15) æóÃóßöíÏõ ßóíúÏðÇ (16)
æóÇáúÝóÕúáõ ãóÕúÏóÑñ ÈöãóÚúäóì ÇáÊøóÝúÑöÞóÉö¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ Ãóäøóåõ íóÝúÕöáõ Èóíúäó ÇáúÍóÞøö æóÇáúÈóÇØöáö¡ Ãóíú íõÈóíøöäõ ÇáúÍóÞøó æóíõÈúØöáõ ÇáúÈóÇØöáó¡ æóÇáúÅöÎúÈóÇÑõ ÈöÇáúãóÕúÏóÑö áöáúãõÈóÇáóÛóÉö¡ Ãóíú Åöäøóåõ áóÞóæúáñ ÝóÇÕöáñ.
æóÚóØúÝõ æóãÇ åõæó ÈöÇáúåóÒúáö ÈóÚúÏó ÇáËøóäóÇÁö Úóáóì ÇáúÞõÑúÂäö ÈöÃóäøóåõ «Þóæúáñ ÝóÕúáñ» íóÊóÚóíøóäõ Úóáóì ÇáúãõÝóÓøöÑö Ãóäú íóÊóÈóíøóäó æóÌúåó åóÐóÇ ÇáúÚóØúÝö æóãõäóÇÓóÈóÊóåõ¡ æóÇáøóÐöí ÃóÑóÇåõ Ýöí Ðóáößó Ãóäøóåõ ÃóÚúÞóÈó Èöåö ÇáËøóäóÇÁó Úóáóì ÇáúÞõÑúÂäö ÑóÏøðÇ Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÅöÐú ßóÇäõæÇ íóÒúÚõãõæäó Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÌóÇÁó íóåúÒöáõ ÅöÐú íõÎúÈöÑõ ÈöÃóäøó ÇáúãóæúÊóì ÓóíóÍúíóæúäó¡ íõÑöíÏõæäó ÊóÖúáöíáó ÚóÇãøóÊöåöãú Íöíäó íóÓúãóÚõæäó ÞóæóÇÑöÚó ÇáúÞõÑúÂäö æóÅöÑúÔóÇÏóåõ æóÌóÒóÇáóÉó ãóÚóÇäöíåö íóÎúÊóáöÞõæäó áóåõãú Êöáúßó
ÇáúãóÚóÇÐöíÑó áöíóÕúÑöÝõæåõãú Úóäú Ãóäú íóÊóÏóÈøóÑõæÇ ÇáúÞõÑúÂäó æóåõæó ãóÇ ÍóßóÇåõ Çááøóåõ Úóäúåõãú Ýöí Þóæúáöåö: æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ áóÇ ÊóÓúãóÚõæÇ áöåÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö æóÇáúÛóæúÇ Ýöíåö [ÝÕáÊ: 26] ÝóÇáúåóÒúáõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö åõæó ÖöÏøõ ÇáúÌöÏøö ÃóÚúäöí ÇáúãóÒúÍó æóÇááøóÚöÈó¡ æóãöËúáõ åóÐöåö ÇáÕøöÝóÉö ÅöÐóÇ æóÑóÏóÊú Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÇáúÈóáöíÛö áóÇ ãóÍúãóáó áóåóÇ ÅöáøóÇ ÅöÑóÇÏóÉó ÇáÊøóÚúÑöíÖö æóÅöáøóÇ ßóÇäóÊú ÊóÞúÕöíÑðÇ Ýöí ÇáúãóÏúÍö áóÇ ÓöíøóãóÇ ÅöÐóÇ ÓóÈóÞóÊúåóÇ ãóÍúãóÏóÉñ ãöäó ÇáúãóÍóÇãöÏö ÇáúÚóÙöíãóÉö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõØúáóÞó ÇáúåóÒúáõ Úóáóì ÇáúåóÐóíóÇäö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóãÇ åõæó ÈöÇáúåóÒúáö Ãóí ÈÇáåÐíÇä.
[15- 16]
[ÓõæÑóÉ ÇáØÇÑÞ (86) : ÇáúÂíóÇÊ 15 Åöáóì 16]
Åöäøóåõãú íóßöíÏõæäó ßóíúÏÇð (15) æóÃóßöíÏõ ßóíúÏÇð (16)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝ ÈíÇäí íäÈíÁ Úóäú ÓõÄóÇáö ÓóÇÆöáò íóÚúÌóÈõ ãöäú ÅöÚúÑóÇÖöåöãú Úóäö ÇáúÞõÑúÂäö ãóÚó Ãóäøóåõ Þóæúáñ ÝóÕúáñ æóíóÚúÌóÈõ ãöäú ãóÚóÇÐöíÑöåöãõ ÇáúÈóÇØöáóÉö ãöËúáó Þóæúáöåöãú: åõæó åóÒúáñ Ãóæú åóÐóíóÇäñ Ãóæú ÓöÍúÑñ¡ ÝóÈóíøóäó áöáÓøóÇãöÚö Ãóäøó Úóãóáóåõãú Ðóáößó ßóíúÏñ ãóÞúÕõæÏñ. Ýóåõãú íóÊóÙóÇåóÑõæäó ÈöÃóäøóåõãú ãóÇ íóÕúÑöÝõåõãú Úóäö ÇáÊøóÕúÏöíÞö ÈöÇáúÞõÑúÂäö ÅöáøóÇ ãóÇ ÊóÍóÞøóÞõæåõ ãöäú ÚÏã ÕÏÞå¡ æåã ÅöäøóãóÇ íóÕúÑöÝõåõãú Úóäö ÇáúÅöíãóÇäö Èöåö ÇáúÍöÝóÇÙõ Úóáóì ÓöíóÇÏóÊöåöãú ÝóíõÖóáøöáõæäó ÚÇãÊåã ÈöÊöáúßó ÇáÊÚáÇÊ ÇáúãõáóÝøóÞóÉö.
æóÇáÊøóÃúßöíÏõ Èö (Åöäøó) áöÊóÍúÞöíÞö åóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑö áöÛóÑóÇÈóÊöåö¡ æóÚóáóíúåö ÝóÞóæúáõåõ: æóÃóßöíÏõ ßóíúÏÇð ÊóÊúãöíãñ æóÅöÏúãóÇÌñ æóÅöäúÐóÇÑñ áóåõãú Íöíäó íóÓúãóÚõæäóåõ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó Þóæúáõåõ: Åöäøóåõãú íóßöíÏõæäó ßóíúÏÇð ãæÌåÇ Åöáóì ÑóÓõæá Çááå Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊóÓúáöíóÉð áóåõ Úóáóì ÃóÞúæóÇáöåöãú Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÇáÑøóÇÌöÚóÉö Åöáóì ÊóßúÐöíÈö ãä ÌóÇÁó ÇáúÞõÑúÂä. Ãóíú ÅöäøóãóÇ íóÏøóÚõæäó Ãóäøóåõ åóÒúáñ áöÞóÕúÏö ÇáúßóíúÏö æóáóíúÓó áöÃóäøóåõãú íóÍúÓóÈõæäóßó ßóÇÐöÈðÇ Úóáóì äóÍúæö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöäøóåõãú áóÇ íõßóÐøöÈõæäóßó æóáßöäøó ÇáÙøóÇáöãöíäó ÈöÂíÇÊö Çááøóåö íóÌúÍóÏõæäó [ÇáúÃóäúÚóÇã: 33] .(30/267)
Ýóãóåøöáö ÇáúßóÇÝöÑöíäó Ãóãúåöáúåõãú ÑõæóíúÏðÇ (17)
æóÇáÖøóãöíÑõ ÇáúæóÇÞöÚõ ÇÓúãðÇ áö (Åöäøó) ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãóÇ Ýõåöãó ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøóåõ áóÞóæúáñ ÝóÕúáñ æóãÇ åõæó ÈöÇáúåóÒúáö [ÇáØÇÑÞ: 13¡ 14] ãöäó ÇáÑøóÏøö Úóáóì ÇáøóÐöíäó íóÒúÚõãõæäó ÇáúÞõÑúÂäó ÈöÚóßúÓö Ðóáößó¡ Ãóíú Ãóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáúãõßóÐøöÈöíäó íóßöíÏõæäó.
æóÌõãúáóÉõ: æóÃóßöíÏõ ßóíúÏÇð ÊóËúÈöíÊñ áöáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóæóÚúÏñ ÈöÇáäøóÕúÑö.
æßóíúÏÇð Ýöí ÇáúãóæúÖöÚóíúäö ãóÝúÚõæáñ ãõØúáóÞñ ãõÄóßøöÏñ áöÚóÇãöáöåö æóÞõÕöÏó ãöäúåõ ãóÚó ÇáÊøóæúßöíÏö Êóäúæöíäõ ÊóäúßöíÑöåö ÇáÏøóÇáøõ Úóáóì ÇáÊøóÚúÙöíãö.
æóÇáúßóíúÏõ: ÅöÎúÝóÇÁõ ÞóÕúÏö ÇáÖøõÑøö æóÅöÙúåóÇÑõ ÎöáóÇÝöåö¡ ÝóßóíúÏõåõãú ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÍóÞöíÞóÊöåö¡ æóÃóãøóÇ ÇáúßóíúÏõ ÇáúãõÓúäóÏõ Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúÌóáóÇáóÉö Ýóåõæó ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáúÅöãúåóÇáö ãóÚó ÅöÑóÇÏóÉö ÇáöÇäúÊöÞóÇãö ÚöäúÏó æõÌõæÏö ãóÇ ÊóÞúÊóÖöíåö
ÇáúÍößúãóÉõ ãöäú ÅöäúÒóÇáöåö Èöåöãú æóåõæó ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ ÊóãúËöíáöíøóÉñ¡ ÔõÈøöåóÊú åóíúÆóÉõ ÅöãúåóÇáöåöãú æóÊóÑúßöåöãú ãóÚó ÊóÞúÏöíÑö ÅöäúÒóÇáö ÇáúÚöÞóÇÈö Èöåöãú ÈöåóíúÆóÉö ÇáúßóÇÆöÏö íõÎúÝöí ÅöäúÒóÇáó ÖõÑøöåö æóíõÙúåöÑõ Ãóäøóåõ áóÇ íõÑöíÏõåõ æóÍóÓøóäóåóÇ ãÍÓä ÇáãÔÇßáÉ.
[17]
[ÓõæÑóÉ ÇáØÇÑÞ (86) : ÂíóÉ 17]
Ýóãóåøöáö ÇáúßÇÝöÑöíäó Ãóãúåöáúåõãú ÑõæóíúÏÇð (17)
ÇáúÝóÇÁõ áöÊóÝúÑöíÚö ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáúÅöãúåóÇáö Úóáóì ãóÌúãõæÚö ÇáúßóáóÇãö ÇáÓøóÇÈöÞö ãöäú Þóæúáöåö: Åöäøóåõ áóÞóæúáñ ÝóÕúáñ [ÇáØÇÑÞ: 13] ÈöãóÇ Ýöíåö ãä ÊóÕúÑöíÍ æóÊóÚúÑöíÖò æóÊóÈúíöíäò æóæóÚúÏò ÈöÇáäøóÕúÑö¡ Ãóíú ÝóáóÇ ÊóÓúÊóÚúÌöáú áóåõãú ÈöØóáóÈö ÅöäúÒóÇáö ÇáúÚöÞóÇÈö ÝóÅöäøóåõ æóÇÞöÚñ Èöåöãú áóÇ ãÍóÇáÉ.
æÇáÊåãíá: ãóÕúÏóÑõ ãóåóáó ÈöãóÚúäóì Ãóãúåóáó¡ æóåõæó ÇáúÅöäúÙóÇÑõ Åöáóì æóÞúÊò ãõÚóíøóäò Ãóæú ÛóíúÑö ãõÚóíøóäò¡ ÝóÇáúÌóãúÚõ Èóíúäó «ãóåøöáú» æÃóãúåöáúåõãú ÊóßúÑöíÑñ áöáÊøóÃúßöíÏö áöÞóÕúÏö ÒöíóÇÏóÉö ÇáÊøóÓúßöíäö¡ æóÎõæáöÝó Èóíúäó ÇáúÝöÚúáóíúäö Ýöí ÇáÊøóÚúÏöíóÉö ãóÑøóÉð ÈöÇáÊøóÖúÚöíÝö æóÃõÎúÑóì ÈöÇáúåóãúÒö áöÊóÍúÓöíäö ÇáÊøóßúÑöíÑö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ Èö ÇáúßÇÝöÑöíäó ãóÇ ÚóÇÏó Úóáóíúåö ÖóãöíÑõ Åöäøóåõãú íóßöíÏõæäó [ÇáØÇÑÞ: 15] Ýóåõæó ÅöÙúåóÇÑñ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö áöáäøöÏóÇÁö Úóáóíúåöãú ÈöãóÐóãøóÉö ÇáúßõÝúÑö¡ ÝóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ ÌóãöíÚó ÇáúßóÇÝöÑöíäó Èóáú ÃõÑöíÏó ÇáúßóÇÝöÑõæäó ÇáúãóÚúåõæÏõæäó.
æÑõæóíúÏÇð ÊóÕúÛöíÑõ ÑõæÏò ÈöÖóãøö ÇáÑøóÇÁö ÈóÚúÏóåóÇ æóÇæñ¡ æóáóÚóáøóåõ ÇÓúãõ ãóÕúÏóÑò¡ æóÃóãøóÇ(30/268)
ÞöíóÇÓõ ãóÕúÏóÑöåö Ýóåõæó ÑóæúÏñ ÈöÝóÊúÍö ÇáÑøóÇÁö æóÓõßõæäö ÇáúæóÇæö¡ æóåõæó Çáúãóåúáõ æóÚóÏóãõ ÇáúÚóÌóáóÉö æóåõæó ãóÕúÏóÑñ ãõÄóßøöÏñ áöÝöÚúáö Ãóãúåöáúåõãú ÝóÞóÏú ÃóßøóÏó Þóæúáóåõ: Ýóãóåøöáö ÇáúßÇÝöÑöíäó ãóÑøóÊóíúäö.
æóÇáúãóÚúäóì: ÇäúÊóÙöÑú ãóÇ ÓóíóÍöáøõ Èöåöãú æóáóÇ ÊóÓúÊóÚúÌöáú áóåõãõ ÇäúÊöÙóÇÑó ÊóÑóÈøõÕò æóÇÊøöíóÇÏò Ýóíóßõæäõ ÑõæóíúÏÇð ßöäóÇíóÉð Úóäú ÊóÍóÞøõÞö ãóÇ íóÍöáøõ Èöåöãú ãöäó ÇáúÚöÞóÇÈö áöÃóäøó ÇáúãõØúãóÆöäó áöÍõÕõæáö ÔóíúÁò áóÇ íóÓúÊóÚúÌöáõ Èöåö.
æóÊóÕúÛöíÑõåõ áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÇáÊøóÞúáöíáö¡ Ãóíú ãõåúáóÉñ ÛóíúÑõ ØóæöíáóÉò.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÑõæóíúÏÇð åõäóÇ ÇÓúãó ÝöÚúáò áöáúÃóãúÑö¡ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåöãú: ÑõæóíúÏóßó¡ áöÃóäøó ÇÞúÊöÑóÇäóåõ ÈößóÇÝö ÇáúÎöØóÇÈö ÅöÐóÇ ÃõÑöíÏó Èöåö ÇÓúãõ ÇáúÝöÚúáö áóíúÓó ÔóÑúØðÇ æóíóßõæäõ ÇáúæóÞúÝõ Úóáóì Þóæúáöåö: ÇáúßÇÝöÑöíäó æÑõæóíúÏÇð ßóáóÇãðÇ ãõÓúÊóÞöáøðÇ¡ ÝóáóíúÓó æõÌõæÏõ ÝöÚúáò ãöäú ãóÚúäóÇåõ ÞóÈúáóåõ ÈöÏóáöíáò Úóáóì Ãóäøóåõ ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáúãóÕúÏóÑõ¡ Ãóíú ÊóÕóÈøóÑú æóáóÇ ÊóÓúÊóÚúÌöáú äõÒõæáó ÇáúÚóÐóÇÈö Èöåöãú Ýóíóßõæäõ ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇáúæóÚúÏö ÈöÃóäøóåõ æóÇÞöÚñ áóÇ ãóÍóÇáóÉó.(30/269)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøóÍöíãö
87- ÓõæÑóÉõ ÇáúÃóÚúáóì
åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ æóÑóÏóÊú ÊóÓúãöíóÊõåóÇ Ýöí ÇáÓøõäøóÉö ÓõæÑóÉõ: ÓóÈøöÍö ÇÓúãó ÑóÈøößó ÇáúÃóÚúáóì
ÝóÝöí «ÇáÕøóÍöíÍóíúäö» Úóäú ÌóÇÈöÑö Èúäö ÚóÈúÏö Çááøóåö ÞóÇáó: «ÞóÇãó ãõÚóÇÐñ ÝóÕóáøóì ÇáúÚöÔóÇÁó ÇáúÂÎöÑóÉó ÝóØóæøóáó ÝóÔóßóÇåõ ÈóÚúÖõ ãóäú Õóáøóì ÎóáúÝóåõ Åöáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ÃóÝóÊøóÇäñ ÃóäúÊó íóÇ ãõÚóÇÐõ Ãóíúäó ßõäúÊó Úóäú ÓóÈøöÍö ÇÓúãó ÑóÈøößó ÇáúÃóÚúáóì æóÇáÖøõÍóì»
ÇåÜ.
æóÝöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» Úóäö ÇáúÈóÑóÇÁö Èúäö ÚóÇÒöÈò ÞóÇáó: «ãóÇ ÌóÇÁó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇáúãóÏöíäóÉó ÍóÊøóì ÞóÑóÃúÊõ ÓóÈøöÍö ÇÓúãó ÑóÈøößó ÇáúÃóÚúáóì»
Ýöí ÓõæóÑò ãöËúáöåóÇ.
æóÑóæóì ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ Úóäö ÇáäøõÚúãóÇäö Èúäö ÈóÔöíÑò: «Ãóäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóÇäó íóÞúÑóÃõ Ýöí ÇáúÚöíÏö æóíóæúãö ÇáúÌõãõÚóÉó ÓóÈøöÍö ÇÓúãó ÑóÈøößó ÇáúÃóÚúáóì æóåóáú ÃóÊóÇßó ÍóÏöíËõ ÇáúÛóÇÔöíóÉö»
. æóÓóãøóÊúåóÇ ÚóÇÆöÔóÉõ «ÓóÈøöÍú» .
Ñóæóì ÃóÈõæ ÏóÇæõÏó æóÇáÊøöÑúãöÐöíøõ ÚóäúåóÇ: «ßóÇäó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÞúÑóÃõ Ýöí ÇáúæöÊúÑö Ýöí ÇáÑøóßúÚóÉö ÇáúÃõæáóì ÓóÈøöÍö»
ÇáúÍóÏöíËó. ÝóåóÐóÇ ÙóÇåöÑñ Ýöí ÃóäøóåóÇ ÃóÑóÇÏóÊö ÇáÊøóÓúãöíóÉó áöÃóäøóåóÇ áã ÊóÃÊí ÈöÇáúÌõãúáóÉö ÇáúÞõÑúÂäöíøóÉö ßóÇãöáóÉð¡ æóßóÐóáößó ÓóãøóÇåóÇ ÇáúÈóíúÖóÇæöíøõ æóÇÈúäõ ßóËöíÑò. áöÃóäøóåóÇ ÇÎúÊõÕøóÊú ÈöÇáöÇÝúÊöÊóÇÍö ÈößóáöãóÉö «ÓóÈøöÍú» ÈöÕöíÛóÉö ÇáúÃóãúÑö.
æóÓóãøóÇåóÇ ÃóßúËóÑõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó æóßõÊøóÇÈõ ÇáúãóÕóÇÍöÝö «ÓõæÑóÉõ ÇáúÃóÚúáóì» áöæõÞõæÚö ÕöÝóÉö ÇáúÃóÚúáóì ÝöíåóÇ Ïõæäó ÛóíúÑöåóÇ.
æóåöíó ãóßøöíøóÉñ Ýöí Þóæúáö ÇáúÌõãúåõæÑö æóÍóÏöíËõ ÇáúÈóÑóÇÁö Èúäö ÚóÇÒöÈò ÇáøóÐöí ÐóßóÑúäóÇåõ ÂäöÝðÇ íóÏõáøõ Úóáóíúåö¡ æóÚóäö ÇÈúäö ÚõãóÑó æóÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò Ãóäøó Þóæúáóåõ ÊóÚóÇáóì: ÞóÏú ÃóÝúáóÍó ãóäú ÊóÒóßøóì æóÐóßóÑó ÇÓúãó ÑóÈøöåö ÝóÕóáøóì [ÇáúÃóÚúáóì: 14- 15] äóÒóáó Ýöí ÕóáóÇÉö ÇáúÚöíÏö æóÕóÏóÞóÉö ÇáúÝöØúÑö¡ Ãóíú ÝóåõãóÇ ãóÏóäöíøóÊóÇäö ÝóÊóßõæäõ ÇáÓøõæÑóÉõ ÈóÚúÖõåóÇ ãóßøöíøñ æóÈóÚúÖõåóÇ ãóÏóäöíøñ.
æóÚóäö ÇáÖøóÍøóÇßö Ãóäøó ÇáÓøõæÑóÉ ßáåóÇ ãóÏöíäóÉ.(30/271)
ÓóÈøöÍö ÇÓúãó ÑóÈøößó ÇáúÃóÚúáóì (1) ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÝóÓóæøóì (2) æóÇáøóÐöí ÞóÏøóÑó ÝóåóÏóì (3) æóÇáøóÐöí ÃóÎúÑóÌó ÇáúãóÑúÚóì (4) ÝóÌóÚóáóåõ ÛõËóÇÁð ÃóÍúæóì (5)
æóãóÇ ÇÔúÊóãóáóÊú Úóáóíúåö ãöäó ÇáúãóÚóÇäöí íóÔúåóÏõ áößóæúäöåóÇ ãóßøöíøóÉð æóÍóÓúÈõßó ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÓóäõÞúÑöÆõßó ÝóáÇ ÊóäúÓì [ÇáúÃóÚúáóì: 6] .
æóåöíó ãóÚúÏõæÏóÉñ ËóÇãöäóÉð Ýöí ÊóÑúÊöíÈö äõÒõæáö ÇáÓøõæóÑö ÚöäúÏó ÌóÇÈöÑö Èúäö ÒóíúÏò äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö ÇáÊøóßúæöíÑö æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö Çááøóíúáö. æóÑõæöíó Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò æóÚößúÑöãóÉó æóÇáúÍóÓóäö ÃóäøóåóÇ ÓóÇÈöÚóÉñ ÞóÇáõæÇ: Ãóæøóáõ ãóÇ äóÒóáó ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö: ÇÞúÑóÃú ÈöÇÓúãö ÑóÈøößó¡ Ëõãøó ä¡ Ëõãøó ÇáãÒãá¡ Ëãøó ÇáãÏËÑ¡ Ëõãøó ÊóÈøóÊú¡ Ëõãøó ÅöÐóÇ ÇáÔøóãúÓõ ßõæøöÑóÊú¡ Ëõãøó ÓóÈøöÍö ÇÓúãó ÑóÈøößó. æóÃóãøóÇ ÌóÇÈöÑõ Èúäõ ÒóíúÏò ÝóÚóÏøó ÇáúÝóÇÊöÍóÉó ÈóÚúÏó ÇáúãõÏøóËøöÑö Ëõãøó ÚóÏøó ÇáúÈóÞöíøóÉó Ýóåöíó ÚöäúÏå ËÇãäÉ¡ Ýóåöíó ãöäú ÃóæóÇÆöáö ÇáÓøõæÑö æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÓóäõÞúÑöÆõßó ÝóáÇ ÊóäúÓì íõäóÇÏöí Úóáóì Ðóáößó.
æóÚóÏóÏõ ÂíöåóÇ ÊöÓúÚó ÚóÔúÑóÉó ÂíóÉð ÈöÇÊøöÝóÇÞö Ãåá ÇáúÚÏóÏ.
ÃÛÑÇÖåÇ
ÇÔúÊóãóáóÊú Úóáóì ÊóäúÒöíåö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÇáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì æóÍúÏóÇäöíøóÊöåö áöÇäúÝöÑóÇÏöåö ÈöÎóáúÞö ÇáúÅöäúÓóÇäö æóÎóáúÞö ãóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãöãøóÇ Ýöíåö ÈóÞóÇÄõåõ.
æóÚóáóì ÊóÃúíöíÏö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÊóËúÈöíÊöåö Úóáóì ÊóáóÞøöí ÇáúæóÍúíö.
æóÃóäøó Çááøóåó ãõÚúØöíåö ÔóÑöíÚóÉð ÓóãúÍóÉð æóßöÊóÇÈðÇ íóÊóÐóßøóÑõ Èöåö Ãóåúáõ ÇáäøõÝõæÓó ÇáÒøóßöíøóÉö ÇáøóÐöíäó íóÎúÔóæúäó ÑóÈøóåõãú¡ æóíõÚúÑöÖõ Úóäúåõãú Ãóåúáõ ÇáÔøóÞóÇæóÉö ÇáøóÐöíäó íõÄúËöÑõæäó ÇáúÍóíóÇÉó ÇáÏøõäúíóÇ æóáóÇ íÚÈÃæä ÈöÇáúÍóíóÇÉö ÇáúÃóÈóÏöíøóÉö.
æóÃóäøó ãóÇ ÃõæÍöíó Åöáóíúåö íõÕóÏøöÞõåõ ãóÇ Ýöí ßõÊõÈö ÇáÑøõÓõáö ãöäú ÞóÈúáöåö æóÐóáößó ßõáøõåõ Êóåúæöíäñ áöãóÇ íóáúÞóÇåõ ãöäú ÅöÚúÑóÇÖ ÇáúãõÔúÑßíä.
[1- 5]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÚúáóì (87) : ÇáúÂíóÇÊ 1 Åöáóì 5]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
ÓóÈøöÍö ÇÓúãó ÑóÈøößó ÇáúÃóÚúáóì (1) ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÝóÓóæøóì (2) æóÇáøóÐöí ÞóÏøóÑó ÝóåóÏì (3) æóÇáøóÐöí ÃóÎúÑóÌó ÇáúãóÑúÚì (4)
ÝóÌóÚóáóåõ ÛõËÇÁð ÃóÍúæì (5)
ÇáöÇÝúÊöÊóÇÍõ ÈöÃóãúÑö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäú íõÓóÈøöÍó ÇÓúãó ÑóÈøöåö ÈöÇáúÞóæúáö¡ íõÄúÐöäõ ÈöÃóäøóåõ ÓóíõáúÞöí Åöáóíúåö ÚóÞöÈóåõ ÈöÔóÇÑóÉð æóÎóíúÑðÇ áóåõ æóÐóáößó Þóæúáõåõ: ÓóäõÞúÑöÆõßó ÝóáÇ ÊóäúÓì [ÇáúÃóÚúáóì: 6] ÇáúÂíóÇÊö ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí ÝóÝöíåö ÈóÑóÇÚóÉõ ÇÓúÊöåúáóÇáò.(30/272)
æóÇáúÎöØóÇÈõ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÇáÊøóÓúÈöíÍõ: ÇáÊøóäúÒöíåõ Úóäö ÇáäøóÞóÇÆöÕö æóåõæó ãöäó ÇáúÃóÓúãóÇÁö ÇáøóÊöí áóÇ ÊõÖóÇÝõ áöÛóíúÑö ÇÓúãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóßóÐóáößó ÇáúÃóÝúÚóÇáõ ÇáúãõÔúÊóÞøóÉõ ãöäúåõ áóÇ ÊóÑúÝóÚõ æóáóÇ ÊóäúÕöÈõ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö ÅöáøóÇ ãóÇ åõæó ÇÓúã Çááå æóßóÐóáößó
ÃóÓúãóÇÁõ ÇáúãóÕúÏóÑö ãöäúåõ äóÍúæõ: ÓõÈúÍóÇäó Çááøóåö¡ æóåõæó ãöäó ÇáúãÚóÇäöí ÇáÏøöíäöíøóÉ¡ ÝÇáÃÔÈå Ãóäøóåõ ãóäúÞõæáñ Åöáóì ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö ãöäó ÇáúÚöÈúÑóÇäöíøóÉö æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóäóÍúäõ äõÓóÈøöÍõ ÈöÍóãúÏößó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [30] .
æóÅöÐú ÚõÏøöíó ÝöÚúáõ ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáÊøóÓúÈöíÍö åõäóÇ Åöáóì ÇÓúãò ÝóÞóÏú ÊóÚóíøóäó Ãóäøó ÇáúãóÃúãõæÑó Èöåö Þóæúáñ ÏóÇáøñ Úóáóì ÊóäúÒöíåö Çááøóåö ÈöØóÑöíÞóÉö ÅöÌúÑóÇÁö ÇáúÃóÎúÈóÇÑö ÇáØøóíøöÈóÉö Ãóæö ÇáÊøóæúÕöíÝö ÈöÇáúÃóæúÕóÇÝö ÇáúãõÞóÏøóÓóÉö áöÅöËúÈóÇÊöåóÇ Åöáóì ãóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÐóÇÊöåö ÊóÚóÇáóì ãöäó ÇáúÃóÓúãóÇÁö æóÇáúãóÚóÇäöí¡ æóáöãóÇ ßóÇäó ÃóÞúæóÇáðÇ ßóÇäóÊú ãõÊóÚóáøöÞóÉð ÈöÇÓúãö Çááøóåö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÏóáóÇáóÊöåö Úóáóì ÇáÐøóÇÊö¡ ÝóÇáúãóÃúãõæÑõ Èöåö ÅöÌúÑóÇÁõ ÇáúÃóÎúÈóÇÑö ÇáÔøóÑöíÝóÉö æóÇáÕøöÝóÇÊö ÇáÑøóÝöíÚóÉö Úóáóì ÇáúÃóÓúãóÇÁö ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ãöäú ÃóÚúáóÇãò æóÕöÝóÇÊò æóäóÍúæöåóÇ¡ æóÐóáößó Âíöáñ Åöáóì ÊóäúÒöíåö ÇáúãõÓóãøóì ÈöÊöáúßó ÇáúÃóÓúãóÇÁö. æóáöåóÐóÇ íóßúËõÑõ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÅöäóÇØóÉõ ÇáÊøóÓúÈöíÍö ÈöáóÝúÙö ÇÓúãö Çááøóåö äóÍúæó Þóæúáöåö: ÝóÓóÈøöÍú ÈöÇÓúãö ÑóÈøößó ÇáúÚóÙöíãö [ÇáúæóÇÞöÚóÉ: 74] æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ðóáößó Ýöí ãóÈúÍóËö ÇáúßóáóÇãö Úóáóì ÇáúÈóÓúãóáóÉö Ýöí Ãóæøóáö åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑö.
ÝóÊóÓúÈöíÍõ ÇÓúãö Çááøóåö ÇáäøõØúÞõ ÈöÊóäúÒöíåöåö Ýöí ÇáúÎõæóíøöÕóÉö æóÈóíúäó ÇáäøóÇÓö ÈöÐößúÑò íóáöíÞõ ÈöÌóáóÇáöåö ãöäó ÇáúÚóÞóÇÆöÏö æóÇáúÃóÚúãóÇáö ßóÇáÓøõÌõæÏö æóÇáúÍóãúÏö. æóíóÔúãóáõ Ðóáößó ÇÓúÊöÍúÖóÇÑó ÇáäøóÇØöÞö ÈöÃóáúÝóÇÙö ÇáÊøóÓúÈöíÍö ãóÚóÇäöíó Êöáúßó ÇáúÃóáúÝóÇÙö ÅöÐö ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáúßóáóÇãö ãóÚúäóÇåõ. æóÈöÊóÙóÇåõÑö ÇáäøõØúÞö ãóÚó ÇÓúÊöÍúÖóÇÑö ÇáúãóÚúäóì íóÊóßóÑøóÑõ ÇáúãóÚúäóì Úóáóì Ðöåúäö ÇáúãõÊóßóáøöãö æóíóÊóÌóÏøóÏõ ãóÇ Ýöí äóÝúÓöåö ãä ÊóÚúÙöíã ááå ÊóÚóÇáóì.
æóÃóãøóÇ ÊóÝóßøõÑõ ÇáúÚóÈúÏö Ýöí ÚóÙóãóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÊóÑúÏöíÏõ ÊóäúÒöíåöåö Ýöí Ðöåúäöåö Ýóåõæó ÊóÓúÈöíÍñ áöÐóÇÊö Çááøóåö æóãõÓóãøóì ÇÓúãöåö æóáóÇ íõÓóãøóì ÊóÓúÈöíÍõ ÇÓúãö Çááøóåö¡ áöÃóäøó Ðóáößó áóÇ íóÌúÑöí Úóáóì áóÝúÙò ãöäú ÃóÓúãóÇÁö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ ÝóåóÐóÇ ÊóÓúÈöíÍõ ÐóÇÊö Çááøóåö æóáóíúÓó ÊóÓúÈöíÍðÇ áöÇÓúãöåö.
æóåóÐóÇ ãóáóÇßõ ÇáÊøóÝúÑöÞóÉö Èóíúäó ÊóÚóáøõÞö áóÝúÙö ÇáÊøóÓúÈöíÍö ÈöáóÝúÙö ÇÓúãö Çááøóåö äóÍúæó ÓóÈøöÍö ÇÓúãó ÑóÈøößó æóÈóíúäó ÊóÚóáøõÞöåö ÈöÏõæäö ÇÓúãò äóÍúæó æóãöäó Çááøóíúáö ÝóÇÓúÌõÏú áóåõ æóÓóÈøöÍúåõ [ÇáúÅöäúÓóÇä: 26] æóäóÍúæó æóíõÓóÈøöÍõæäóåõ æóáóåõ íóÓúÌõÏõæäó [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 206] ÝóÅöÐóÇ ÞõáúäóÇ: Çááøóåõ ÃóÍóÏñ [ÇáúÅöÎúáóÇÕ: 1] Ãóæú ÞõáúäóÇ: åõæó Çááøóåõ ÇáøóÐöí áóÇ Åöáåó ÅöáøóÇ åõæó Çáúãóáößõ ÇáúÞõÏøõæÓõ ÇáÓøóáÇãõ [ÇáúÍóÔúÑ: 23] Åöáóì ÂÎöÑö ÇáÓøõæÑóÉö ßóÇäó Ðóáößó ÊóÓúÈöíÍðÇ áöÇÓúãöåö(30/273)
ÊóÚóÇáóì¡ æóÅöÐóÇ äóÝóíúäóÇ ÇáúÅöáóÇåöíøóÉó Úóäö ÇáúÃóÕúäóÇãö áöÃóäøóåóÇ áóÇ ÊõÎúáóÞõ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÊóÏúÚõæäó ãöäú Ïõæäö Çááøóåö áóäú íóÎúáõÞõæÇ ÐõÈÇÈÇð æóáóæö ÇÌúÊóãóÚõæÇ áóåõ [ÇáúÍóÌ: 73] ßóÇäó Ðóáößó ÊóÓúÈöíÍðÇ áöÐóÇÊö Çááøóåö áóÇ áöÇÓúãöåö áöÃóäøó ÇÓúãóåõ áóãú íóÌúÑö Úóáóíúåö Ýöí åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãö ÅöÎúÈóÇÑñ æóáóÇ ÊóæúÕöíÝñ.
ÝóåóÐóÇ ãóäóÇØõ ÇáúÝóÑúÞö Èóíúäó ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÓóÈøöÍö ÇÓúãó ÑóÈøößó æóÇÓúÊöÚúãóÇáö æóÓóÈøöÍúåõ æóãóÂáõ ÇáúÅöØúáóÇÞóíúäö Ýöí ÇáúãóÚúäóì æóÇÍöÏñ áöÃóäøó ßöáóÇ ÇáúÅöØúáóÇÞóíúäö ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáúÅöÑúÔóÇÏõ Åöáóì ãóÚúÑöÝóÉö Ãóäøó Çááøóåó ãõäóÒøóåñ Úóäö ÇáäøóÞóÇÆöÕö.
æóÇÚúáóãú Ãóäøó ãöãøóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÅöÑóÇÏóÉö ÇáÊøóÓúÈöíÍö ÈöÇáúÞóæúáö æõÌõæÏó ÞóÑöíäóÉò Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÊóÞúÊóÖöíåö ãöËúáó ÇáÊøóæúÞöíÊö ÈöÇáúæóÞúÊö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÓóÈøöÍõæåõ ÈõßúÑóÉð æóÃóÕöíáðÇ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 42] ÝóÅöäøó ÇáøóÐöí íõßóáøöÝõ ÈöÊóæúÞöíÊöåö åõæó ÇáúÃóÞúæóÇáõ æóÇáúÃóÝúÚóÇáõ Ïõæäó ÇáúÚóÞóÇÆöÏö¡ æóãöËúáó ÊóÚúÏöíóÉö ÇáúÝöÚúáö ÈöÇáúÈóÇÁö ãöËúáó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóÓóÈøóÍõæÇ ÈöÍóãúÏö ÑóÈøöåöãú [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 15] ÝóÅöäøó ÇáúÍóãúÏó Þóæúáñ ÝóáóÇ íõÕóÇÍöÈõ ÅöáøóÇ ÞóæúáðÇ ãöËúáóåõ.
æÊÚÑíÝ: ÇÓúãó ÈØÑöíÞ ÇáúÅöÖóÇÝóÉö Åöáóì ÑóÈøößó Ïõæäó ÊóÚúÑöíÝöåö ÈöÇáúÅöÖóÇÝóÉö Åöáóì Úöáúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö äóÍúæó: ÓóÈøöÍö ÇÓúãó Çááøóåö¡ áöãóÇ íõÔúÚöÑõ Èöåö æóÕúÝõ ÑóÈøò ãöäú Ãóäøóåõ ÇáúÎóÇáöÞõ ÇáúãõÏóÈøöÑõ. æóÃóãøóÇ ÅöÖóÇÝóÉõ (ÑóÈøò) Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóáöÊóÔúÑöíÝöåö ÈöåóÐöåö ÇáúÅöÖóÇÝóÉö æóÃóäú íóßõæäó áóåõ ÍóÙøñ ÒóÇÆöÏñ Úóáóì ÇáÊøóßúáöíÝö ÈöÇáÊøóÓúÈöíÍö.
Ëõãøó ÃõÌúÑöíó Úóáóì áóÝúÙö ÑóÈøößó ÕöÝóÉõ ÇáúÃóÚúáóì æóãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ ãöäó ÇáÕøöáóÇÊö ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì ÊóÕóÑøõÝóÇÊö ÞõÏúÑóÊöåö¡ Ýóåõæó ãõÓúÊóÍöÞøñ áöáÊøóäúÒöíåö áöÕöÝóÇÊö ÐóÇÊöåö æóáöÕöÝóÇÊö ÅöäúÚóÇãöåö Úóáóì ÇáäøóÇÓö ÈöÎóáúÞöåöãú Ýöí ÃóÍúÓóäö ÊóÞúæöíãö¡ æóåöÏóÇíóÊöåöãú¡ æóÑöÒúÞöåöãú¡ æóÑöÒúÞö ÃóäúÚóÇãöåöãú¡ áöáúÅöíãóÇÁö Åöáóì ãõæÌóÈö ÇáúÃóãúÑö ÈöÊóÓúÈöíÍö ÇÓúãöåö ÈöÃóäøóåõ ÍóÞöíÞñ ÈöÇáÊøóäúÒöíåö ÇÓúÊöÍúÞóÇÞðÇ áöÐóÇÊöåö æóáöæóÕúÝöåö ÈöÕöÝóÉö Ãóäøóåõ ÎóÇáöÞñ ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö ÎóáúÞðÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÇáúÚöáúãö æóÇáúÍößúãóÉö æóÅöÊúÞóÇäö ÇáÕøõäúÚö¡ æóÈöÃóäøóåõ ÃóäúÚóãó ÈöÇáúåÏì æÇáÑÒÞ ÇáøóÐíä ÈöåöãóÇ ÇÓúÊöÞóÇãóÉõ ÍóÇáö ÇáúÈóÔóÑö Ýöí ÇáäøóÝúÓö æóÇáúÌóÓóÏö æóÃõæËöÑóÊö ÇáÕøöÝóÇÊõ ÇáËøóáóÇËõ ÇáúÃõæóáõ áöãóÇ áóåóÇ ãöäó ÇáúãõäóÇÓóÈóÉö áöÛóÑóÖö ÇáÓøõæÑóÉö ßóãóÇ ÓóäõÈóíøöäõåõ.
ÝóáóÝúÙõ ÇáúÃóÚúáóì ÇÓúãñ íõÝöíÏõ ÇáÒøöíóÇÏóÉó Ýöí ÕöÝóÉö ÇáúÚõáõæøö¡ Ãóíö ÇáöÇÑúÊöÝóÇÚõ. æóÇáöÇÑúÊöÝóÇÚõ ãóÚúÏõæÏñ Ýöí ÚõÑúÝö ÇáäøóÇÓö ãöäó ÇáúßóãóÇáö ÝóáóÇ íõäúÓóÈõ ÇáúÚõáõæøõ ÈöÏõæäö ÊóÞúíöíÏò ÅöáøóÇ Åöáóì ÔóíúÁò ÛóíúÑö ãóÐúãõæãò Ýöí ÇáúÚõÑúÝö¡ æóáöÐóáößó ÅöÐóÇ áóãú íõÐúßóÑú ãóÚó æóÕúÝö ÇáúÃóÚúáóì ãõÝóÖøóáñ Úóáóíúåö ÃóÝóÇÏó ÇáÊøóÝúÖöíáó ÇáúãõØúáóÞó ßóãóÇ Ýöí æóÕúÝöåö ÊóÚóÇáóì åõäóÇ. æóáöåóÐóÇ Íõßöíó Úóäú ÝöÑúÚóæúäó Ãóäøóåõ ÞóÇáó: ÃóäóÇ ÑóÈøõßõãõ ÇáúÃóÚúáì [ÇáäÇÒÚÇÊ: 24] .(30/274)
æóÇáúÚõáõæøõ ÇáúãõÔúÊóÞøõ ãöäúåõ æóÕúÝõåõ ÊóÚóÇáóì: ÇáúÃóÚúáóì Úõáõæøñ ãóÌóÇÒöíøñ¡ æóåõæó ÇáúßóãóÇáõ ÇáÊøóÇãøõ ÇáÏøóÇÆöãõ.
æóáóãú íõÚóÏøó æóÕúÝõåõ ÊóÚóÇáóì: ÇáúÃóÚúáóì Ýöí ÚöÏóÇÏö ÇáúÃóÓúãóÇÁö ÇáúÍõÓúäóì ÇÓúÊöÛúäóÇÁð Úóäö ÇÓúãöåö ÇáúÚóáöíøõ áöÃóäøó ÃóÓúãóÇÁó Çááøóåö ÊóæúÞöíÝöíøóÉñ ÝóáóÇ íõÚóÏøõ ãöäú ÕöÝóÇÊö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáöÇÓúãö ÅöáøóÇ ãóÇ ßóËõÑó ÅöØúáóÇÞõåõ ÅöØúáóÇÞó ÇáúÃóÓúãóÇÁö¡ æóåõæó ÃóæúÛóáõ ãöäó ÇáÕøöÝóÇÊö¡ ÞóÇáó ÇáúÛóÒóÇáöíøõ: æóÇáúÚõáõæøõ Ýöí ÇáÑøõÊúÈóÉö ÇáúÚóÞúáöíøóÉö ãöËúáõ ÇáúÚõáõæøö Ýöí ÇáÊøóÏúÑöíÌóÇÊö ÇáúÍöÓøöíøóÉö¡ æóãöËóÇáõ ÇáÏøóÑóÌóÉö ÇáúÚóÞúáöíøóÉö¡ ßóÇáÊøóÝóÇæõÊö Èóíúäó ÇáÓøóÈóÈö æóÇáúãõÓóÈøóÈö æóÇáúÚöáøóÉö æóÇáúãóÚúáõæáö æóÇáúÝóÇÚöáö æóÇáúÞóÇÈöáö æóÇáúßóÇãöáö æóÇáäøóÇÞöÕö ÇåÜ.
æóÅöíËóÇÑõ åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝö Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö áöÃóäøóåóÇ ÊóÖóãøóäóÊö ÇáÊøóäúæöíåó ÈöÇáúÞõÑúÂäö æóÇáÊøóËúÈöíÊó Úóáóì ÊóáóÞøöíåö
æóãóÇ ÊóÖóãøóäóåõ ãöäó ÇáÊøóÐúßöíÑö æóÐóáößó áöÚõáõæøö ÔóÃúäöåö Ýóåõæó ãöäú ãõÊóÚóáøöÞóÇÊö æóÕúÝö ÇáúÚõáõæøö ÇáúÅöáóåöíøö ÅöÐú åõæó ßóáóÇãõåõ.
æóåóÐóÇ ÇáúæóÕúÝõ åõæó ãóáóÇßõ ÇáúÞóÇäõæäö Ýöí ÊóÝúÓöíÑö ÕöÝóÇÊö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóãóÍóÇãöáöåóÇ Úóáóì ãóÇ íóáöíÞõ ÈöæóÕúÝö ÇáúÃóÚúáóì ÝóáöÐóáößó æóÌóÈó ÊóÃúæöíáõ ÇáúãõÊóÔóÇÈöåóÇÊö ãöäó ÇáÕøöÝóÇÊö.
æóÞóÏú ÌõÚöáó ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÓóÈøöÍö ÇÓúãó ÑóÈøößó ÇáúÃóÚúáóì ÏõÚóÇÁõ ÇáÓøõÌõæÏö Ýöí ÇáÕøóáóÇÉö ÅöÐú æóÑóÏó Ãóäú íóÞõæáó ÇáÓøóÇÌöÏõ: ÓõÈúÍóÇäó ÑóÈøöíó ÇáúÃóÚúáóì¡ áöíóÞúÑöäó ÃóËóÑó ÇáÊøóäúÒöíåö ÇáúÝöÚúáöíøö ÈöÃóËóÑö ÇáÊøóäúÒöíåö ÇáúÞóæúáöíøö.
æóÌõãúáóÉõ: ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÝóÓóæøóì ÇÔúÊóãóáóÊú Úóáóì æóÕúÝóíúäö: æóÕúÝö ÇáúÎóáúÞö æóæóÕúÝö ÊóÓúæöíóÉö ÇáúÎóáúÞö¡ æóÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáõ ÎóáóÞó ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÞóÏøóÑó ÚóÇãøðÇ¡ æóåõæó ãóÇ ÞóÏøóÑóåõ ÌõãúåõæÑõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó¡ æóÑõæöíó Úóäú ÚóØóÇÁò¡ æóåõæó ÔóÃúäõ ÍóÐúÝö ÇáúãóÝúÚõæáö ÅöÐóÇ áóãú íóÏõáøó Úóáóíúåö Ïóáöíáñ¡ Ãóíú ÎóáóÞó ßõáøó ãóÎúáõæÞò Ýóíóßõæäõ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÍößóÇíóÉð Úóäú Þóæúáö ãõæÓóì: ÑóÈøõäóÇ ÇáøóÐöí ÃóÚúØì ßõáøó ÔóíúÁò ÎóáúÞóåõ Ëõãøó åóÏì [Øå: 50] .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÞóÏøóÑó ÎóÇÕøðÇ¡ Ãóíú ÎóáóÞó ÇáúÅöäúÓóÇäó ßóãóÇ ÞóÏøóÑóåõ ÇáÒøóÌøóÇÌõ¡ Ãóæú ÎóáóÞó ÂÏóãó ßóãóÇ Ñõæöíó Úóäö ÇáÖøóÍøóÇßö¡ Ãóíú ÈöÞóÑöíäóÉö ÞóÑúäö ÝöÚúáö ÎóáóÞó ÈöÝöÚúáö «Óóæøóì» ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöÐÇ ÓóæøóíúÊõåõ æóäóÝóÎúÊõ Ýöíåö ãöäú ÑõæÍöí [ÇáúÍÌÑ: 29] ÇáúÂíóÉó.
æóÚóØóÝó ÌõãúáóÉó: ÝóÓóæøóì ÈöÇáúÝóÇÁö Ïõæäó ÇáúæóÇæö áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó ãóÖúãõæäóåóÇ åõæó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáÕøöáóÉö æóÃóäøó ãóÇ ÞóÈúáóåõ ÊóæúØöÆóÉñ áóåõ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáö ÇÈúäö ÒóíøóÇÈóÉó:(30/275)
íóÇ áóåúÝó ÒóíøóÇÈóÉó áöáúÍóÇÑöËö ÇáÕøó ... ÇÈöÍö ÝóÇáúÛóÇäöãö ÝóÇáúÂíöÈö
áöÃóäøó ÇáÊøóáóåøõÝó íóÍöÞøõ ÅöÐóÇ ÕóÈøóÍóåõãú ÝóÛóäöãó ÃóãúæóÇáóåõãú æóÂÈó ÈöåóÇ æóáóãú íóÓúÊóØöíÚõæÇ ÏöÝóÇÚóåõ æóáóÇ ÇÓúÊöÑúÌóÇÚóåõ.
ÝóÇáúÝóÇÁõ ãöäú Þóæúáöåö: ÝóÓóæøóì áöáÊøóÝúÑöíÚö Ýöí ÇáÐøößúÑö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøó ÇáúÎáÞ ãÞÏã Ýöí ÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúãõÚúÊóÈóÑö Úóáóì ÇáÊøóÓúæöíóÉö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÍõÕõæáõ ÇáÊøóÓúæöíóÉö ãõÞóÇÑöäðÇ áöÍõÕõæáö ÇáúÎóáúÞö.
æóÇáÊøóÓúæöíóÉõ: ÊóÓúæöíóÉõ ãóÇ ÎóáóÞóåõ ÝóÅöäú Íõãöáó Úóáóì ÇáúÚõãõæãö ÝóÇáÊøóÓúæöíóÉõ Ãóäú ÌóÚóáó ßõáøó ÌöäúÓò æóäóæúÚò ãöäó ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ãõÚóÇÏöáðÇ¡ Ãóíú ãõäóÇÓöÈðÇ áöáúÃóÚúãóÇáö ÇáøóÊöí Ýöí ÌöÈöáøóÊöåö ÝóÇÚúæöÌóÇÌõ ÒõÈóÇäóì ÇáúÚóÞúÑóÈö ãöäú ÊóÓúæöíóÉö ÎóáúÞöåóÇ áöÊóÏúÝóÚó Úóä äóÝÓåóÇ ÈåóÇ ÈöÓõåõæáóÉò.
æóáößóæúäöåö ãõÞóÇÑöäðÇ áöáúÎöáúÞóÉö ÚóØóÝó Úóáóì ÝöÚúáö ÎóáóÞó ÈöÇáúÝóÇÁö ÇáúãõÝöíÏóÉö áöáÊøóÓóÈøõÈö¡ Ãóíú ÊóÑóÊøóÈó
Úóáóì ÇáúÎóáúÞö ÊóÓúæöíóÊõåõ.
æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóÖúÚõ ÇáúãöÞúÏóÇÑö æóÅöíÌóÇÏõåõ Ýöí ÇáúÃóÔúíóÇÁö Ýöí ÐóæóÇÊöåóÇ æóÞõæóÇåóÇ¡ íõÞóÇáõ: ÞóÏøóÑó ÈöÇáÊøóÖúÚöíÝö æóÞóÏóÑó ÈöÇáÊøóÎúÝöíÝö ÈöãóÚúäðì.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈöÇáÊøóÔúÏöíÏö æóÞóÑóÃóåóÇ ÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÍúÏóåõ ÈöÇáÊøóÎúÝöíÝö.
æóÇáúãöÞúÏóÇÑõ: ÃóÕúáõåõ ßóãøöíøóÉõ ÇáÔøóíúÁö ÇáøóÊöí ÊõÖúÈóØõ ÈöÇáÐøóÑúÚö Ãóæö Çáúßóíúáö Ãóæö ÇáúæóÒúäö Ãóæö ÇáúÚóÏøö¡ æóÃõØúáöÞó åõäóÇ Úóáóì Êóßúæöíäö ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö Úóáóì ßóíúÝöíøóÇÊò ãõäóÙøóãóÉò ãõØøóÑöÏóÉò ãöäú ÊóÑúßöíÈö ÇáúÃóÌúÒóÇÁö ÇáúÌóÓóÏöíøóÉö ÇáÙøóÇåöÑóÉö ãöËúáó ÇáúíóÏóíúäö¡ æóÇáúÈóÇØöäóÉö ãöËúáó ÇáúÞóáúÈö¡ æóãöäú ÅöíÏóÇÚö ÇáúÞõæóì ÇáúÚóÞúáöíøóÉö ßóÇáúÍöÓøö æóÇáöÇÓúÊöØóÇÚóÉö æóÍöíóáö ÇáÕøöäóÇÚóÉö.
æóÅöÚóÇÏóÉõ ÇÓúãö ÇáúãóæúÕõæáö Ýöí Þóæúáöåö: æóÇáøóÐöí ÞóÏøóÑó æóÞóæúáöåö: æóÇáøóÐöí ÃóÎúÑóÌó ÇáúãóÑúÚì ãóÚó ÅöÛúäóÇÁö ÍóÑúÝö ÇáúÚóØúÝö Úóäú ÊóßúÑöíÑöåö¡ áöáöÇåúÊöãóÇãö Èößõáøö ÕöáóÉò ãöäú åóÐöåö ÇáÕøöáóÇÊö æóÅöËúÈóÇÊöåóÇ áöãóÏúáõæáö ÇáúãóæúÕõæáö æóåóÐóÇ ãöäú ãõÞúÊóÖóíóÇÊö ÇáúÅöØúäóÇÈö.
æóÚóØúÝõ Þóæúáå: ÝóåóÏì ÈöÇáúÝóÇÁö ãöËúáõ ÚóØúÝö ÝóÓóæøóì¡ ÝóÅöäú Íõãöáó ÎóáóÞó æÞóÏøóÑó Úóáóì Úõãõæãö ÇáúãóÝúÚõæáö ßóÇäóÊö ÇáúåöÏóÇíóÉõ ÚóÇãøóÉð. æóÇáúÞóæúáõ Ýöí æóÌúåö ÚóØúÝö ÝóåóÏì ÈöÇáúÝóÇÁö ãöËúáõ ÇáúÞóæúáö Ýöí ÚóØúÝö ÝóÓóæøóì æóÚóØúÝõ ÝóåóÏì Úóáóì ÞóÏøóÑó ÚóØúÝõ ÇáúãõÓóÈøóÈö Úóáóì ÇáÓøóÈóÈö Ãóíú ÝóåóÏóì ßõáøó(30/276)
ãõÞóÏøóÑò Åöáóì ãóÇ ÞõÏøöÑó áóåõ ÝóåöÏóÇíóÉõ ÇáúÅöäúÓóÇäö æóÃóäúæóÇÚö ÌöäúÓöåö ãöäó ÇáúÍóíóæóÇäö ÇáøóÐöí áóåõ ÇáúÅöÏúÑóÇßõ æóÇáúÅöÑóÇÏóÉõ åöíó åöÏóÇíóÉõ ÇáúÅöáúåóÇãö Åöáóì ßóíúÝöíøóÉö ÇÓúÊöÚúãóÇáö ãóÇ ÞõÏøöÑó Ýöíåö ãöäó ÇáúãóÞóÇÏöíÑö æóÇáúÞõæóì ÝöíãóÇ íõäóÇÓöÈõ ÇÓúÊöÚúãóÇáóåõ Ýöíåö ÝóßõáøóãóÇ ÍóÕóáó ÔóíúÁñ ãöäú ÂËóÇÑö Ðóáößó ÇáÊøóÞúÏöíÑö ÍóÕóáó ÈöÃóËóÑöåö ÇáöÇåúÊöÏóÇÁõ Åöáóì ÊóäúÝöíÐöåö.
æóÇáúãóÚúäóì: ÞóÏøóÑó ÇáúÃóÔúíóÇÁó ßõáøóåóÇ ÝóåóÏóÇåóÇ Åöáóì ÃóÏóÇÁö æÙÇÆÝåÇ ßóãóÇ ÞÏøÑåÇ áóåóÇ¡ ÝóÇááøóåõ áóãøóÇ ÞóÏøóÑó áöáúÅöäúÓóÇäö Ãóäú íóßõæäó ÞóÇÈöáðÇ áöáäøõØúÞö æóÇáúÚöáúãö æóÇáÕøöäóÇÚóÉö ÈöãóÇ æóåóÈóåõ ãöäó ÇáúÚóÞúáö æóÂáóÇÊö ÇáúÌóÓóÏö åóÏóÇåõ áöÇÓúÊöÚúãóÇáö ÝößúÑöåö áöãóÇ íÍÕøá áóåõ ãóÇ ÎõáöÞó áóåõ¡ æóáóãøóÇ ÞóÏøóÑó ÇáúÈóÞóÑóÉó áöáÏøóÑøö ÃáåãåÇ ÇáÑøóÚúí æÑÆãÇä æóáóÏöåóÇ áöÊóÏöÑøó ÈöÐóáößó áöáúÍóÇáöÈö¡ æóáöãóÇ ÞóÏøóÑó ÇáäøóÍúáó áöÅöäúÊóÇÌö ÇáúÚóÓóáö ÃóáúåóãóåóÇ Ãóäú ÊóÑúÚóì ÇáäøóæóÑó æóÇáËøöãóÇÑó æóÃóáúåóãóåóÇ ÈöäóÇÁó ÇáúÌóÈúÍö æóÎóáóÇíóÇåõ ÇáúãõÓóÏøóÓóÉö ÇáøóÊöí ÊóÖóÚõ ÝöíåóÇ ÇáúÚóÓóáó.
æóãöäú ÃóÌóáøö ãóÙóÇåöÑö ÇáÊøóÞúÏöíÑö æóÇáúåöÏóÇíóÉö ÊóÞúÏöíÑõ Þõæóì ÇáÊøóäóÇÓõáö áöáúÍóíóæóÇäö áöÈóÞóÇÁö ÇáäøóæúÚö. ÝóãóÝúÚõæáõ «åóÏóì» ãóÍúÐõæÝñ áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáúÚõãõæãö æóåõæó ÚóÇãøñ ãóÎúÕõæÕñ ÈöãóÇ Ýöíåö ÞóÇÈöáöíøóÉõ ÇáúåóÏúíö Ýóåõæó ãóÎúÕõæÕñ ÈöÐóæóÇÊö ÇáúÅöÏúÑóÇßö æóÇáúÅöÑóÇÏóÉö æóåöíó ÃóäúæóÇÚõ ÇáúÍóíóæóÇäö ÝóÅöäøó ÇáúÃóäúæóÇÚó ÇáøóÊöí ÎóáóÞóåóÇ Çááøóåõ æóÞóÏøóÑó äöÙóÇãóåóÇ æóáóãú
íõÞóÏøöÑú áóåóÇ ÇáúÅöÏúÑóÇßó ãöËúáó ÊóÞúÏöíÑö ÇáúÅöËúãóÇÑö áöáÔøóÌóÑö¡ æóÅöäúÊóÇÌö ÇáÒøóÑöíÚóÉö áöÊóÌóÏøõÏö ÇáúÅöäúÈóÇÊö¡ ÝóÐóáößó ÛóíúÑõ ãõÑóÇÏò ãöäú Þóæúáöåö: ÝóåóÏì áöÃóäøóåóÇ ãóÎúáõæÞóÉñ æóãõÞóÏøóÑóÉñ æóáóßöäøóåóÇ ÛóíúÑõ ãóåúÏöíøóÉò áöÚóÏóãö ÕóáóÇÍöåóÇ áöáöÇåúÊöÏóÇÁö¡ æóÅöäú ÌõÚöáó ãóÝúÚõæáõ ÎóáóÞó ÎóÇÕøðÇ¡ æóåõæó ÇáúÅöäúÓóÇäõ ßóÇäó ãóÝúÚõæáõ ÞóÏøóÑó Úóáóì æöÒóÇäöåö¡ Ãóíú ÊóÞúÏöíÑõ ßóãóÇáö Þõæóì ÇáúÅöäúÓóÇäö¡ æóßóÇäóÊö ÇáúåöÏóÇíóÉõ åöÏóÇíóÉð ÎóÇÕøóÉð æóåöíó ÏóáóÇáóÉõ ÇáúÅöÏúÑóÇßö æóÇáúÚóÞúáö.
æóÃõæËöÑó æóÕúÝóÇ ÇáÊøóÓúæöíóÉö æóÇáúåöÏóÇíóÉö ãöäú Èóíúäö ÕöÝóÇÊö ÇáúÃóÝúÚóÇáö ÇáøóÊöí åöíó äöÚóãñ Úóáóì ÇáäøóÇÓö æóÏóÇáøóÉñ Úóáóì ÇÓúÊöÍúÞóÇÞö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ááÊäÒíå áöÃóä åÐóíúä ÇáúæóÕúÝóíúäö ãõäóÇÓóÈóÉñ ÈöãóÇ ÇÔúÊóãóáóÊú Úóáóíúåö ãöäó ÇáÓøõæÑóÉö ÝóÅöäøó ÇáøóÐöí íõÓóæøöí ÎóáúÞó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊóÓúæöíóÉð ÊõáóÇÆöãõ ãóÇ ÎóáóÞóåõ áöÃóÌúáöåö ãöäú ÊóÍóãøõáö ÃóÚúÈóÇÁö ÇáÑøöÓóÇáóÉö áóÇ íóÝõæÊõåõ Ãóäú íõåóíøöÆóåõ áöÍöÝúÙö ãóÇ íõæÍöíåö Åöáóíúåö æóÊóíúÓöíÑöåö Úóáóíúåö æóÅöÚúØóÇÆöåö ÔóÑöíÚóÉð ãõäóÇÓöÈóÉð áöÐóáößó ÇáÊøóíúÓöíÑö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÓóäõÞúÑöÆõßó ÝóáÇ ÊóäúÓì [ÇáúÃóÚúáóì: 6] æóÞóÇáó: æóäõíóÓøöÑõßó áöáúíõÓúÑì [ÇáúÃóÚúáóì: 8] .
æóÞóæúáõåõ: æóÇáøóÐöí ÃóÎúÑóÌó ÇáúãóÑúÚì ÊóÐúßöíÑñ áöÎóáúÞö ÌöäúÓö ÇáäøóÈóÇÊö ãöäú ÔóÌóÑò æóÛóíúÑöåö. æóÇÞúÊóÕóÑó Úóáóì ÈóÚúÖö ÃóäúæóÇÚöåö æóåõæó ÇáúßóáóÃõ áöÃóäøóåõ ãóÚóÇÔõ ÇáÓøóæóÇÆöãö ÇáøóÊöí íóäúÊóÝöÚõ ÇáäøóÇÓõ ÈöåóÇ.(30/277)
æóÇáúãõÑóÇÏõ: ÅöÎúÑóÇÌõåõ ãöäó ÇáúÃóÑúÖö æóåõæó ÅöäúÈóÇÊõåõ.
æóÇáúãóÑúÚóì: ÇáäøóÈúÊõ ÇáøóÐöí ÊóÑúÚóÇåõ ÇáÓøóæóÇÆöãõ¡ æóÃóÕúáõåõ: ÅöãøóÇ ãóÕúÏóÑñ ãöíãöíøñ ÃõØúáöÞó Úóáóì ÇáÔøóíúÁö ÇáúãóÑúÚöíøö ãöäú ÅöØúáóÇÞö ÇáúãóÕúÏóÑö Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ãöËúáó ÇáúÎóáúÞö ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÎúáõæÞö æóÅöãøóÇ ÇÓúãõ ãóßóÇäö ÇáÑøóÚúíö ÃõØúáöÞó Úóáóì ãóÇ íóäúÈõÊõ Ýöíåö æóíõÑúÚóì ÅöØúáóÇÞðÇ ãóÌóÇÒöíøðÇ ÈöÚóáóÇÞóÉö ÇáúÍõáõæáö ßóãóÇ ÃõØúáöÞó ÇÓúãõ ÇáúæóÇÏöí Úóáóì ÇáúãóÇÁö ÇáúÌóÇÑöí Ýöíåö.
æóÇáúÞóÑöíäóÉõ ÌóÚúáõåõ ãóÝúÚõæáðÇ áö ÃóÎúÑóÌó¡ æóÅöíËóÇÑõ ßóáöãóÉö ÇáúãóÑúÚì Ïõæäó áóÝúÙö ÇáäøóÈóÇÊö¡ áöãóÇ íõÔúÚöÑõ Èöåö ãóÇÏøóÉõ ÇáÑøóÚúíö ãöäú äóÝúÚö ÇáúÃóäúÚóÇãö Èöåö æóäóÝúÚöåóÇ áöáäøóÇÓö ÇáøóÐöíäó íóÊøóÎöÐõæäóåóÇ ãóÚó ÑöÚóÇíóÉö ÇáúÝóÇÕöáóÉö ...
æóÇáúÛõËóÇÁõ: ÈöÖóãøö ÇáúÛóíúäö ÇáúãõÚúÌóãóÉö æóÊóÎúÝöíÝö ÇáúãõËóáøóËóÉö¡ æóíõÞóÇáõ ÈöÊóÔúÏöíÏö ÇáúãõËóáøóËóÉö åõæó ÇáúíóÇÈöÓõ ãöäó ÇáäøóÈúÊö.
æóÇáúÃóÍúæóì: ÇáúãóæúÕõæÝõ ÈöÇáúÍõæøóÉö ÈöÖóãøö ÇáúÍóÇÁö æóÊóÔúÏöíÏö ÇáúæóÇæö¡ æóåöíó ãöäó ÇáúÃóáúæóÇäö: ÓõãúÑóÉñ ÊóÞúÑõÈõ ãöäó ÇáÓøóæóÇÏö. æóåõæó ÕöÝóÉõ ÛõËÇÁð áöÃóäøó ÇáúÛõËóÇÁó íóÇÈöÓñ ÝóÊóÕöíÑõ ÎõÖúÑóÊõåõ ÍõæøóÉð.
æóåóÐóÇ ÇáúæóÕúÝõ ÃóÍóæóì áöÇÓúÊöÍúÖóÇÑö ÊóÛóíøõÑö áóæúäöåö ÈóÚúÏó Ãóäú ßóÇäó ÃóÎúÖóÑó íóÇäöÚðÇ æóÐóáößó Ïóáöíáñ Úóáóì ÊóÕóÑøõÝöåö ÊóÚóÇáóì ÈöÇáúÅöäúÔóÇÁö æóÈöÇáúÅöäúåóÇÁö. æóÝöí æóÕúÝö ÅöÎúÑóÇÌ Çááå ÊóÚóÇáóì ÇáúãóÑúÚóì æóÌóÚúáöåö ÛõËóÇÁð ÃóÍóæóì ãóÚó ãóÇ ÓóÈóÞóåõ ãöäó ÇáúÃóæúÕóÇÝö Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáúãõäóÇÓóÈóÉö ÈóíúäóåóÇ æóÈóíúäó ÇáúÛóÑóÖö ÇáúãóÓõæÞö áóåõ ÇáúßóáóÇãõ ÅöíãóÇÁð Åöáóì ÊóãúËöíáö ÍóÇáö ÇáúÞõÑúÂäö æóåöÏóÇíóÊöåö æóãóÇ ÇÔúÊóãóáó Úóáóíúåö ãöäó ÇáÔøóÑöíÚóÉö ÇáøóÊöí ÊóäúÝóÚõ ÇáäøóÇÓó ÈöÍóÇáö ÇáúÛóíúËö
ÇáøóÐöí íóäúÈõÊõ Èöåö ÇáúãóÑúÚóì ÝóÊóäúÊóÝöÚõ Èöåö ÇáÏøóæóÇÈøõ æóÇáúÃóäúÚóÇãõ¡ æóÅöáóì Ãóäøó åóÐöåö ÇáÔøóÑöíÚóÉó Êóßúãõáõ æóíóÈúáõÛõ ãóÇ ÃóÑóÇÏó Çááøóåõ ÝöíåóÇ ßóãóÇ íóßúãõáõ ÇáúãóÑúÚóì æóíóÈúáõÛõ äõÖúÌóåõ Íöíäó íóÕöíÑõ ÛõËóÇÁð ÃóÍóæóì¡ Úóáóì ØóÑöíÞóÉò ÊóãúËöíáöíøóÉò ãóßúäöíøóÉò ÑõãöÒó ÅöáóíúåóÇ ÈöÐößúÑö áóÇÒöãö ÇáúÛóíúËö æóåõæó ÇáúãóÑúÚóì. æóÞóÏú ÌóÇÁó ÈóíóÇäõ åóÐóÇ ÇáúÅöíãóÇÁö æóÊóÝúÕöíáöåö
ÈöÞóæúáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ãóËóáõ ãóÇ ÈóÚóËóäöí Çááøóåõ Èöåö ãä ÇáúåÏì æóÇáúÚáã ßóãóËóáö ÇáúÛóíúËö ÇáúßóËöíÑö ÃóÕóÇÈó ÃóÑúÖðÇ ÝóßóÇäó ãöäúåóÇ äóÞöíøóÉñ ÞóÈöáóÊö ÇáúãóÇÁó ÝóÃóäúÈóÊóÊö ÇáúßóáóÃó æóÇáúÚõÔúÈó ÇáúßóËöíÑó¡ æóßóÇäóÊú ãöäúåóÇ ÃóÌóÇÏöÈõ ÃóãúÓóßóÊö ÇáúãóÇÁó¡ ÝóäóÝóÚó Çááøóåõ ÈöåóÇ ÇáäøóÇÓó ÝóÔóÑöÈõæÇ æóÓóÞóæúÇ æóÒóÑóÚõæÇ»
ÇáúÍóÏöíËó.(30/278)
ÓóäõÞúÑöÆõßó ÝóáóÇ ÊóäúÓóì (6) ÅöáøóÇ ãóÇ ÔóÇÁó Çááøóåõ Åöäøóåõ íóÚúáóãõ ÇáúÌóåúÑó æóãóÇ íóÎúÝóì (7)
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú ÌõãúáóÉö: ÝóÌóÚóáóåõ ÛõËÇÁð ÃóÍúæì ÅöÏúãóÇÌõ ÇáúÚöÈúÑóÉö ÈöÊóÕóÇÑöíÝö ãóÇ ÃóæúÏóÚó Çááøóåõ Ýöí ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö ãöäú ãõÎúÊóáóÝö ÇáúÃóØúæóÇÑö ãöäó ÇáÔøóíúÁö Åöáóì ÖöÏøöåö áöáÊøóÐúßöíÑö ÈöÇáúÝóäóÇÁö ÈóÚúÏó ÇáúÍóíóÇÉö ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Çááøóåõ ÇáøóÐöí ÎóáóÞóßõãú ãöäú ÖóÚúÝò Ëõãøó ÌóÚóáó ãöäú ÈóÚúÏö ÖóÚúÝò ÞõæøóÉð Ëõãøó ÌóÚóáó ãöäú ÈóÚúÏö ÞõæøóÉò ÖóÚúÝÇð æóÔóíúÈóÉð íóÎúáõÞõ ãóÇ íóÔÇÁõ æóåõæó ÇáúÚóáöíãõ ÇáúÞóÏöíÑõ [ÇáÑøæã: 54] áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó ãõÏøóÉó äóÖóÇÑóÉö ÇáúÍóíóÇÉö áöáúÃóÔúíóÇÁö ÊõÔúÈöåõ ÇáúãõÏøóÉó ÇáúÞóÕöíÑóÉó¡ ÝóÇÓúÊõÚöíÑó áöÚóØúÝö ÌóÚóáóåõ ÛõËÇÁð ÇáúÍóÑúÝõ ÇáúãóæúÖõæÚõ áöÚóØúÝö ãóÇ íóÍúÕõáõ Ýöíåö Íßã ÇáúãóÚúØõæÝ ÈÚÏ Òãä ÞÑíÈ ãä Òãä ÍõÕõæá ÇáúãóÚúØõæÝö Úóáóíúåö¡ æóíóßõæäõ Ðóáößó ãöäú ÞóÈöíáö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÅöäøóãÇ ãóËóáõ ÇáúÍóíÇÉö ÇáÏøõäúíÇ ßóãÇÁò ÃóäúÒóáúäÇåõ ãöäó ÇáÓøóãÇÁö ÝóÇÎúÊóáóØó Èöåö äóÈÇÊõ ÇáúÃóÑúÖö ãöãøóÇ íóÃúßõáõ ÇáäøóÇÓõ æóÇáúÃóäúÚÇãõ Åöáóì Þóæúáöåö: ÝóÌóÚóáúäÇåÇ ÍóÕöíÏÇð ßóÃóäú áóãú ÊóÛúäó ÈöÇáúÃóãúÓö [íõæäõÓ: 24] .
[6¡ 7]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÚúáóì (87) : ÇáúÂíóÇÊ 6 Åöáóì 7]
ÓóäõÞúÑöÆõßó ÝóáÇ ÊóäúÓì (6) ÅöáÇøó ãóÇ ÔÇÁó Çááøóåõ Åöäøóåõ íóÚúáóãõ ÇáúÌóåúÑó æóãÇ íóÎúÝì (7)
ÞóÏú ÚóÑóÝúÊó Ãóäøó ÇáúÃóãúÑó ÈöÇáÊøóÓúÈöíÍö Ýöí Þóæúáöåö: ÓóÈøöÍö ÇÓúãó ÑóÈøößó ÇáúÃóÚúáóì [ÇáúÃóÚúáóì: 1] ÈöÔóÇÑóÉñ ÅöÌúãóÇáöíøóÉñ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÎóíúÑò íóÍúÕõáõ áóåõ¡ ÝóåóÐóÇ ãóæúÞöÚõ ÇáúÈóíóÇäö ÇáÕøóÑöíÍö ÈöæóÚúÏöåö ÈöÃóäøóåõ ÓóíóÚúÕöãõåõ ãöäú äöÓúíóÇäö ãóÇ íõÞúÑöÆõåõ ÝóíõÈóáøöÛõåõ ßóãóÇ ÃóæúÍóì Åöáóíúåö æóíóÍúÝóÙõåõ ãöäó ÇáÊøóÝóáøõÊö Úóáóíúåö¡ æóáöåóÐóÇ Êóßõæäõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ áöÃóäøó ÇáúÈöÔóÇÑóÉó ÊõäúÔöÆõ Ýöí äóÝúÓö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊóÑóÞøõÈðÇ áöæóÚúÏò ÈöÎóíúÑò íóÃúÊöíåö ÝóÈóÔøóÑóåõ ÈöÃóäøóåõ ÓóíóÒöíÏõåõ ãöäó ÇáúæóÍúíö¡ ãóÚó ãóÇ ÝóÑøóÚó Úóáóì Þóæúáöåö: ÓóäõÞúÑöÆõßó ãöäú Þóæúáöåö: ÝóáÇ ÊóäúÓì æóÅöÐ ÞóÏú ßóÇäóÊú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ ãöäú ÃóæóÇÆöáö ÇáÓøõæÑö äõÒõæáðÇ. æóÞóÏú
ËóÈóÊó Ýöí ÇáÕøóÍöíÍö Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò: «Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóÇäó íõÚóÇáöÌõ ãöäó ÇáÊøóäúÒöíáö ÔöÏøóÉð ÅöÐóÇ äóÒóáó ÌöÈúÑöíáõ¡ æóßóÇäó ãöãøóÇ íõÍóÑøößõ ÔóÝóÊóíúåö æóáöÓóÇäóåõ¡ íõÑöíÏõ Ãóäú íóÍúÝóÙóåõ æóíóÎúÔóì Ãóäú íóÊóÝóáøóÊó Úóáóíúåö ÝóÞöíáó áóåõ: áóÇ ÊõÍóÑøößú Èöåö áöÓÇäóßó áöÊóÚúÌóáó Èöåö Åöäøó ÚóáóíúäÇ ÌóãúÚóåõ æóÞõÑúÂäóåõ
[ÇáúÞöíóÇãóÉ: 16¡ 17] ¡ Åöäøó ÚóáóíúäóÇ Ãóäú äóÌúãóÚóåõ Ýöí ÕóÏúÑößó æóÞõÑúÂäóåõ Ãóäú ÊóÞúÑóÃóåõ:
ÝóÅöÐÇ ÞóÑóÃúäÇåõ ÝóÇÊøóÈöÚú ÞõÑúÂäóåõ [ÇáúÞöíóÇãóÉ: 18] . íóÞõæáõ: ÅöÐóÇ ÃõäúÒöáó Úóáóíúßó ÝóÇÓúÊóãöÚú¡ ÞóÇáó: ÝóßóÇäó ÅöÐóÇ ÃóÊóÇåõ
ÌöÈúÑöíáõ ÃóØúÑóÞó ÝóÅöÐóÇ ÐóåóÈó ÞóÑóÃóåõ ßóãóÇ ÞóÑóÃó ÌöÈúÑöíáõ ßóãóÇ æóÚóÏóåõ Çááøóåõ»
æóÓõæÑóÉõ ÇáúÞöíóÇãóÉö ÇáøóÊöí ãöäúåóÇ áóÇ ÊõÍóÑøößú Èöåö áöÓÇäóßó
äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúáóì ÝóÞóÏú ÊóÚóíøóäó Ãóäøó Þóæúáóåõ: ÓóäõÞúÑöÆõßó ÝóáÇ ÊóäúÓì æóÚúÏñ ãöäó Çááøóåö ÈöÚóæúäöåö Úóáóì ÍöÝúÙö ÌóãöíÚö ãóÇ íõæÍóì Åöáóíúåö.(30/279)
æóÅöäøóãóÇ ÇÈúÊõÏöÆó ÈöÞóæúáöåö: ÓóäõÞúÑöÆõßó ÊóãúåöíÏðÇ áöáúãóÞúÕõæÏö ÇáøóÐöí åõæó: ÝóáÇ ÊóäúÓì æóÅöÏúãóÇÌðÇ áöáúÅöÚúáóÇãö ÈöÃóäøó ÇáúÞõÑúÂäó Ýöí ÊóÒóÇíõÏò ãõÓúÊóãöÑøò¡ ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó ÞóÏú ÎóÇÝó ãöäú äöÓúíóÇäö ÈóÚúÖö ãóÇ ÃõæÍöíó Åöáóíúåö Úóáóì Íöíäö ÞöáøóÊöåö ÝóÅöäøóåõ ÓóíóÊóÊóÇÈóÚõ æóíóÊóßóÇËóÑõ ÝóáóÇ íóÎúÔó äöÓúíóÇäóåõ ÝóÞóÏú ÊóßóÝøóáó áóåõ ÚóÏóãó äöÓúíóÇäöåö ãóÚó ÊóÒóÇíõÏöåö.
æóÇáÓøöíäõ ÚóáóÇãóÉñ Úóáóì ÇÓúÊöÞúÈóÇáö ãóÏúÎõæáöåóÇ¡ æóåöíó ÊõÝöíÏõ ÊóÃúßöíÏö ÍõÕõæáö ÇáúÝöÚúáö æóÎóÇÕøóÉð ÅöÐóÇ ÇÞúÊóÑóäóÊú ÈöÝöÚúáò ÍóÇÕöáò Ýöí æóÞúÊö ÇáÊøóßóáøõãö ÝóÅöäøóåóÇ ÊóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõ íóÓúÊóãöÑøõ æóíóÊóÌóÏøóÏõ æóÐóáößó ÊóÃúßöíÏ áÍÕæáå æóÅöÐ ÞóÏú ßóÇäó Þóæúáõåõ: ÓóäõÞúÑöÆõßó ÝóáÇ ÊóäúÓì ÅöÞúÑóÇÁð¡ ÝóÇáÓøöíäõ ÏóÇáøóÉñ Úóáóì Ãóäøó ÇáúÅöÞúÑóÇÁó íóÓúÊóãöÑøõ æóíóÊóÌóÏøóÏõ.
æóÇáöÇáúÊöÝóÇÊõ ÈöÖóãöíÑö ÇáúãõÊóßóáøöãö ÇáúãõÚóÙøóãö áöÃóäøó ÇáÊøóßóáøõãó ÃóäúÓóÈõ ÈöÇáúÅöÞúÈóÇáö Úóáóì ÇáúãõÈóÔøóÑö.
æóÅöÓúäóÇÏõ ÇáúÅöÞúÑóÇÁö Åöáóì Çááøóåö ãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ áöÃóäøóåõ ÌóÇÚöáñ ÇáúßóáóÇãó ÇáúãóÞúÑõæÁó æóÂãöÑñ ÈöÅöÞúÑóÇÆöåö.
ÝóÞóæúáõåõ: ÝóáÇ ÊóäúÓì ÎóÈóÑñ ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáúæóÚúÏõ æóÇáÊøóßóÝøõáõ áóåõ ÈöÐóáößó.
æóÇáäøöÓúíóÇäõ: ÚóÏóãõ ÎõØõæÑö ÇáúãóÚúáõæãö ÇáÓøóÇÈöÞö Ýöí ÍóÇÝöÙóÉö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÈõÑúåóÉð Ãóæú ÒóãóÇäðÇ ØóæöíáðÇ.
æóÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: ÅöáøóÇ ãóÇ ÔÇÁó Çááøóåõ ãÝÑøÚ ãöäú ÝÚá ÊóäúÓì¡ æ (ãóÇ) ãóæúÕõæáóÉñ åöíó ÇáúãõÓúÊóËúäóì. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÅöáøóÇ ÇáøóÐöí ÔóÇÁó Çááøóåõ Ãóäú ÊóäúÓóÇåõ¡ ÝóÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáõ ÝöÚúáö ÇáúãóÔöíÆóÉö ÌóÑúíðÇ Úóáóì ÛóÇáöÈö ÇÓúÊöÚúãóÇáöåö Ýöí ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö¡ æóÇäúÙõÑú ãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö: æóáóæú ÔÇÁó Çááøóåõ áóÐóåóÈó ÈöÓóãúÚöåöãú æóÃóÈúÕÇÑöåöãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [20] .
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈöåóÐóÇ Ãóäøó ÈóÚúÖó ÇáúÞõÑúÂäö íóäúÓóÇåõ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÅöÐóÇ ÔóÇÁó Çááøóåõ Ãóäú íóäúÓóÇåõ. æóÐóáößó äóæúÚóÇäö:
ÃóÍóÏõåõãóÇ: æóåõæó ÃóÙúåóÑõåõãóÇ Ãóäøó Çááøóåó ÅöÐóÇ ÔóÇÁó äóÓóÎó ÊöáóÇæóÉó ÈóÚúÖö ãóÇ ÃõäúÒöáó Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃóãóÑóåõ ÈöÃóäú íóÊúÑõßó ÞöÑóÇÁóÊóåõ ÝóÃóãóÑó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÈöÃóä áóÇ íÞÑÃæå ÍóÊøóì íóäúÓóÇåõ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æÇáãÓáãæä. æóåóÐóÇ ãËá ãóÇ Ñõæöíó Úóäú ÚõãóÑó Ãóäøóåõ ÞóÇáó: «ßóÇäó ÝöíãóÇ ÃõäúÒöáó ÇáÔøóíúÎõ æóÇáÔøóíúÎóÉõ ÅöÐóÇ ÒóäóíóÇ ÝóÇÑúÌõãõæåõãóÇ» ÞóÇáó ÚõãóÑõ: áóÞóÏú ÞóÑóÃúäóÇåóÇ¡ æóÃóäøóåõ ßóÇäó ÝöíãóÇ ÃõäúÒöáõ: «áóÇ ÊÑÛÈæÇ Úóä ÁÇÈÇÆßã ÝóÅöäøó ßõÝúÑðÇ Èößõãú Ãóäú ÊÑÛÈæÇ Úóä ÁÇÈÇÆßã» . æóåóÐóÇ ãóÇ ÃõÔöíÑó Åöáóíúåö ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ãóæú äõäúÓöåÇ Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ãóäú
ÞóÑóÃó: äõäúÓöåÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö(30/280)
æóäõíóÓøöÑõßó áöáúíõÓúÑóì (8)
ÇáäøóæúÚõ ÇáËøóÇäöí: ãóÇ íóÚóÑöÖõ äöÓúíóÇäõåõ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó äöÓúíóÇäÇ ãæÞÊÇ ßóÔóÃúäö ÚóæóÇÑöÖö ÇáúÍóÇÝöÙóÉö ÇáúÈóÔóÑöíøóÉö Ëõãøó íõÞóíøöÖõ Çááøóåõ áóåõ ãóÇ íõÐóßøöÑõåõ Èöåö.
ÝóÝöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» Úóäú ÚóÇÆöÔóÉó ÞóÇáóÊú: «ÓóãöÚó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÑóÌõáðÇ íóÞúÑóÃõ ãöäó Çááøóíúáö ÈöÇáúãóÓúÌöÏö ÝóÞóÇáó: íÑÍãå Çááå áÞÏ ÃóÐúßóÑóäöí ßóÐóÇ æóßóÐóÇ ÂíóÉð ÃóÓúÞóØúÊõåõäøó Ãóæú ßõäúÊõ ÃõäúÓöíÊõåóÇ ãöäú ÓõæÑóÉö ßóÐóÇ æóßóÐóÇ¡ æóÝöíåö Ãóäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃóÓúÞóØó ÂíóÉð Ýöí ÞöÑóÇÁóÊöåö Ýöí ÇáÕøóáóÇÉö ÝóÓóÃóáóåõ ÃõÈóíøõ Èúäõ ßóÚúÈò ÃóäõÓöÎóÊú¿ ÝóÞóÇáó: «äóÓöíÊõåóÇ»
. æóáóíúÓó Þóæúáõåõ: ÝóáÇ ÊóäúÓì ãöäó ÇáúÎóÈóÑö ÇáúãõÓúÊóÚúãóáö Ýöí Çáäøóåúíö Úóäö ÇáäøöÓúíóÇäö áöÃóäøó ÇáäøöÓúíóÇäó áóÇ íóÏúÎõáõ ÊóÍúÊó ÇáÊøóßúáöíÝö¡ ÃóãøóÇ Åöäøóåõ áóíúÓóÊú (áóÇ) Ýöíåö äóÇåöíóÉð ÝóÙóÇåöÑñ æóãöäú ÒóÚúãöåö ÊóÚóÓøõÝñ áöÊóÚúáöíáö ßöÊóÇÈóÉö ÇáúÃóáöÝö Ýöí ÂÎöÑöåö.
æóÌõãúáóÉõ: Åöäøóåõ íóÚúáóãõ ÇáúÌóåúÑó æóãÇ íóÎúÝì ãõÚúÊóÑöÖóÉñ æóåöíó ÊóÚúáöíáñ áöÌõãúáóÉö: ÝóáÇ ÊóäúÓì ÅöáøóÇ ãóÇ ÔÇÁó Çááøóåõ ÝóÅöäøó ãóÖúãõæäó Êöáúßó ÇáúÌõãúáóÉö ÖóãóÇäõ Çááøóåö áöÑóÓõæáöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ ÍöÝúÙó ÇáúÞõÑúÂäö ãöäó ÇáäøóÞúÕö ÇáúÚóÇÑöÖö.
æóãõäóÇÓóÈóÉõ ÇáúÌóåúÑó æóãóÇ íóÎúÝóì Ãóäøó ãóÇ íóÞúÑóÄõåõ ÇáÑøóÓõæáõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö åõæó ãöäú ÞóÈöíáö ÇáúÌóåúÑö ÝóÇááøóåõ íóÚúáóãõåõ¡ æóãóÇ íóäúÓóÇåõ ÝóíõÓúÞöØõåõ ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö åõæó ãöäú ÞóÈöíáö ÇáúÎóÝöíøö ÝóíóÚúáóãõ Çááøóåõ Ãóäøóåõ ÇÎúÊóÝóì Ýöí ÍóÇÝöÙóÊöåö Íöíäó ÇáúÞöÑóÇÁóÉö Ýóáóãú íóÈúÑõÒú Åöáóì ÇáäøõØúÞ Èöåö.
[8]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÚúáóì (87) : ÂíóÉ 8]
æóäõíóÓøöÑõßó áöáúíõÓúÑì (8)
ÚõØöÝó Úóáóì ÓóäõÞúÑöÆõßó ÝóáÇ ÊóäúÓì [ÇáúÃóÚúáóì: 6] . æóÌõãúáóÉõ Åöäøóåõ íóÚúáóãõ ÇáúÌóåúÑó æóãÇ íóÎúÝì [ÇáúÃóÚúáóì: 7] ãõÚúÊóÑöÖóÉñ ßóãóÇ ÚóáöãúÊó. æóåóÐóÇ ÇáúÚóØúÝõ ãöäú ÚóØúÝö ÇáúÃóÚóãøö Úóáóì ÇáúÃóÎóÕøö Ýöí ÇáúãóÂáö æóÅöäú ßóÇäó ãóÝúåõæãõ ÇáúÌõãúáóÉö ÇáÓøóÇÈöÞóÉö ãõÛóÇíöÑðÇ áöãóÝúåõæãö ÇáÊøóíúÓöíÑö áöÃóäøó ãóÝúåõæãóåóÇ ÇáúÍöÝúÙõ æóÇáÕøöíóÇäóÉõ æóãóÝúåõæãó ÇáúãóÚúØõæÝóÉö ÊóíúÓöíÑõ ÇáúÎóíúÑö áóåõ.
æóÇáÊøóíúÓöíÑõ: ÌóÚúáõ ÇáúÚóãóáö íóÓöíÑðÇ Úóáóì ÚóÇãöáöåö.
æóãóÝúÚõæáõ ÝöÚúáö ÇáÊøóíúÓöíÑö åõæó ÇáÔøóíúÁõ ÇáøóÐöí íõÌúÚóáõ íóÓöíÑðÇ¡ Ãóíú ÛóíúÑó ÕóÚúÈò æóíõÐúßóÑõ ãóÚó ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáÔøóíúÁõ ÇáúãóÌúÚõæáõ ÇáúÝöÚúáó íóÓöíÑðÇ áöÃóÌúáöåö ãóÌúÑõæÑðÇ ÈöÇááøóÇãö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóíóÓøöÑú áöí ÃóãúÑöí [Øå: 26] .(30/281)
æóÇáúíõÓúÑóì: ãõÄóäøóËõ ÇáúÃóíúÓóÑö¡ æóÕöíÛóÉõ ÝõÚúáóì ÊóÏóáøõ Úóáóì ÞõæøóÉö ÇáúæóÕúÝö áöÃóäøóåóÇ ãõÄóäøóËõ ÃóÝúÚóáó.
æóÇáúãóæúÕõæÝõ ãóÍúÐõæÝñ¡ æóÊóÃúäöíËõ ÇáúæóÕúÝö ãõÔúÚöÑñ ÈöÃóäøó ÇáúãóæúÕõæÝó ÇáúãóÍúÐõæÝó ãöãøóÇ íóÌúÑöí Ýöí ÇáúßóáóÇãö Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ÇÓúãöåö ãõÄóäøóËðÇ ÈöÃóäú íóßõæäó ãõÝúÑóÏðÇ Ýöíåö ÚóáóÇãóÉõ ÊóÃúäöíËò Ãóæú íóßõæäó ÌóãúÚðÇ ÅöÐö ÇáúãóÌúãõæÚõ ÊõÚóÇãóáõ ãõÚóÇãóáóÉó ÇáúãõÄóäøóËö. ÝóßóÇäó ÇáúæóÕúÝõ ÇáúãõÄóäøóËõ ãõäóÇÏöíðÇ Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö ãóæúÕõæÝò ãõäóÇÓöÈò áöáÊøóÃúäöíËö Ýöí áóÝúÙöåö¡ æóÓöíóÇÞõ ÇáúßóáóÇãö ÇáøóÐöí ÞóÈúáóåõ íóåúÏöí Åöáóì Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóæúÕõæÝõ ÇáúãõÞóÏøóÑõ ãóÚúäóì ÇáÔøóÑöíÚóÉö ÝóÅöäøó ÎöØóÇÈó ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ãõÑóÇÚðì Ýöíåö æóÕúÝõåõ ÇáúÚõäúæóÇäöíøõ æóåõæó Ãóäøóåõ ÑóÓõæáñ ÝóáóÇ ÌóÑóãó Ãóäú íßæä Ãæá ÔÄæäå åõæó ãóÇ ÃõÑúÓöáó Èöåö æóåõæó ÇáÔøóÑöíÚóÉõ.
æóÞóæúáõåõ: æóäõíóÓøöÑõßó áöáúíõÓúÑì Åöäú Íõãöáó Úóáóì ÙóÇåöÑö äóÙúãö ÇáúßóáóÇãö æóåõæó ãóÇ ÌóÑóì Úóáóíúåö ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó. ÝóÇáÊøóíúÓöíÑõ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáÊøóåúíöÆóÉö æóÇáÊøóÓúÎöíÑö¡ Ãóíú ÞõæøóÉõ Êóãúßöíäöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäó ÇáúíõÓúÑóì æóÊóÕóÑøõÝöåö ÝöíåóÇ ÈöãóÇ íóÃúãõÑõ Çááøóåõ Èöåö¡ Ãóíú äõåóíøöÆõßó áöáúÃõãõæÑö ÇáúíõÓúÑóì Ýöí ÃóãúÑö ÇáÏøöíäö æóÚóæóÇÞöÈöåö ãöäú ÊóíúÓöíÑö ÍöÝúÙö ÇáúÞõÑúÂäö áóßó æóÊóíúÓöíÑö ÇáÔøóÑöíÚóÉö ÇáøóÊöí ÃõÑúÓöáúÊó ÈöåóÇ æóÊóíúÓöíÑö ÇáúÎóíúÑö áóßó Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö. æóåóÐöåö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉõ ÊõÍóÓøöäõåóÇ ÇáúãõÔóÇßóáóÉõ.
æóãóÚúäóì ÇááøóÇãö Ýöí Þóæúáöåö: áöáúíõÓúÑì ÇáúÚöáøóÉõ¡ Ãóíú áöÃóÌúáö ÇáúíõÓúÑóì¡ Ãóíú áöÞóÈõæáöåóÇ¡ æóäóÍúæõåõ
Þóæúáõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ßõáøñ ãõíóÓøóÑñ áöãóÇ ÎõáöÞó áóåõ»
æóÊóßõæäõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ Úóáóì ãóåúíóÚö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÝóÓóäõíóÓøöÑõåõ áöáúíõÓúÑì æóÞóæúáöåö: ÝóÓóäõíóÓøöÑõåõ áöáúÚõÓúÑì Ýöí ÓõæÑóÉö Çááøóíúáö [7- 10] .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÌúÚóáó ÇáúßóáóÇãõ ÌóÇÑöíðÇ Úóáóì ÎöáóÇÝö ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö ÈöÓõáõæßö ÃõÓúáõæÈö ÇáúÞóáúÈö æóÃóäøó ÇáúÃóÕúáó: æóäõíóÓøöÑõ áóßó ÇáúíõÓúÑóì¡ Ãóíú äóÌúÚóáõåóÇ ÓóåúáóÉð áóßó ÝóáóÇ ÊóÔõÞøõ Úóáóíúßó ÝóíóÈúÞóì ÝöÚúáõ: «äõíóÓøöÑõßó» Úóáóì ÍóÞöíÞóÊöåö¡ æóÅöäøóãóÇ ÎõæáöÝó Úóãóáõåõ Ýöí ãóÝúÚõæáöåö æóÇáúãóÌúÑõæÑö ÇáúãõÊóÚóáøöÞö Èöåö Úóáóì ÚóßúÓö ÇáÔøóÇÆöÚö Ýöí ãóÝúÚõæáöåö æóÇáúãóÌúÑõæÑö ÇáúãõÊóÚóáøöÞö Èöåö.
æóÝöí æóÕúÝöåóÇ Èö (ÇáúíõÓúÑóì) ÅöíãóÇÁñ Åöáóì ÇÓúÊöÊúÈóÇÈö ÊóíóÓøõÑöåö áóåóÇ ÈöãóÇ ÃóäøóåóÇ ÌõÚöáóÊú íõÓúÑóì¡ Ýóáóãú íóÈúÞó ÅöáøóÇ ÍöÝúÙõåõ ãöäó ÇáúãóæóÇäöÚö ÇáøóÊöí íóÔõÞøõ ãóÚóåóÇ ÊóáóÞøöí ÇáúíõÓúÑóì.
ÝóÇÔúÊóãóáó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÊóíúÓöíÑóíúäö: ÊóíúÓöíÑõ ãóÇ ßõáøöÝó Èöåö ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ Ãóíú ÌóÚúáõåõ íóÓöíÑðÇ ãóÚó æóÝóÇÆöåö ÈöÇáúãóÞúÕõæÏö ãöäúåõ¡ æóÊóíúÓöíÑõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöáúÞöíóÇãö ÈöãóÇ ßõáøöÝó Èöåö.(30/282)
ÝóÐóßøöÑú Åöäú äóÝóÚóÊö ÇáÐøößúÑóì (9) ÓóíóÐøóßøóÑõ ãóäú íóÎúÔóì (10) æóíóÊóÌóäøóÈõåóÇ ÇáúÃóÔúÞóì (11) ÇáøóÐöí íóÕúáóì ÇáäøóÇÑó ÇáúßõÈúÑóì (12) Ëõãøó áóÇ íóãõæÊõ ÝöíåóÇ æóáóÇ íóÍúíóì (13)
æóíõæóÌøóåõ ÇáúÚõÏõæáõ Úóä ãõÞúÊóÖóì ÙóÇåöÑö ÇáäøóÙúãö Åöáóì ãóÇ ÌóÇÁó ÇáäøóÙúãõ Úóáóíúåö¡ ÈöÃóäøó Ýöíåö ÊóäúÒöíáõ ÇáÔøóíúÁö ÇáúãõíóÓøóÑö ãóäúÒöáóÉó ÇáÔøóíúÁö ÇáúãõíóÓøóÑó áóåõ æóÇáúÚóßúÓõ áöáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ËõÈõæÊö ÇáúÝöÚúáö áöáúãóÝúÚõæáö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúÞóáúÈö ÇáúãóÞúÈõæáö ßóÞóæúáö ÇáúÚóÑóÈö: «ÚóÑóÖóÊö ÇáäøóÇÞóÉõ Úóáóì ÇáúÍóæúÖö» ¡ æóÞóæúáö ÇáúÚóÌøóÇÌö:
æóãóåúãóåò ãõÛúÈóÑøóÉò ÃóÑúÌóÇÄõåõ ... ßóÃóäøó áóæúäó ÃóÑúÖöåö ÓóãóÇÄõåõ
æóÞóÏú æóÑóÏó ÇáúÞóáúÈõ Ýöí ÂíóÇÊò ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö æóãöäúåóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ãóÇ Åöäøó ãóÝÇÊöÍóåõ áóÊóäõæÃõ ÈöÇáúÚõÕúÈóÉö Ãõæáöí ÇáúÞõæøóÉö [ÇáúÞóÕóÕ: 76] æóãöäúåõ ÇáúÞóáúÈõ ÇáÊøóÔúÈöíåõ ÇáúãóÞúáõæÈõ.
æóÇáúãóÚúäóì: æóÚúÏõ Çááøóåö ÅöíøóÇåõ ÈöÃóäøóåõ íóÓøóÑóåõ áöÊóáóÞøöí ÃóÚúÈóÇÁö ÇáÑøöÓóÇáóÉö ÝóáóÇ ÊóÔõÞøõ Úóáóíúåö æóáóÇ ÊõÍúÑöÌõåõ ÊóØúãöíäðÇ áóåõ ÅöÐú ßóÇäó Ýöí Ãóæøóáö ÃóãúÑö ÅöÑúÓóÇáöåö ãõÔúÝöÞðÇ Ãóäú áóÇ íóÝöíó ÈöæóÇÌöÈóÇÊöåóÇ. Ãóíú Ãóäøó Çááøóåó ÌóÚóáóåõ ÞóÇÈöáðÇ áöÊóáóÞøöí ÇáúßóãóÇáóÇÊö æóÚóÙóÇÆöãö ÊóÏúÈöíÑö ÇáúÃõãøóÉö ÇáøóÊöí ãöäú ÔóÃúäöåóÇ Ãóäú ÊóÔõÞøó Úóáóì ÇáúÞóÇÆöãöíäó ÈöÃóãúËóÇáöåóÇ.
æóãöäú ÂËóÇÑö åóÐóÇ ÇáÊøóíúÓöíÑö ãóÇ
æóÑóÏó Ýöí ÇáúÍóÏöíËö: «Ãóäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÇ ÎõíøöÑó Èóíúäó ÃóãúÑóíúäö ÅöáøóÇ ÇÎúÊóÇÑ ÃíÓÑåãÇ»
¡
æóÞóæúáõåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóÕúÍóÇÈöåö: «ÅöäøóãóÇ ÈõÚöËúÊõãú ãõíóÓøöÑöíäó áóÇ ãÚÓøÑíä»
. [9- 13]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÚúáóì (87) : ÇáúÂíóÇÊ 9 Åöáóì 13]
ÝóÐóßøöÑú Åöäú äóÝóÚóÊö ÇáÐøößúÑì (9) ÓóíóÐøóßøóÑõ ãóäú íóÎúÔì (10) æóíóÊóÌóäøóÈõåóÇ ÇáúÃóÔúÞóì (11) ÇáøóÐöí íóÕúáóì ÇáäøóÇÑó ÇáúßõÈúÑì (12) Ëõãøó áóÇ íóãõæÊõ ÝöíåÇ æóáÇ íóÍúíì (13)
ÈóÚúÏó Ãóäú ËóÈøóÊó Çááøóåõ ÑóÓõæáóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊóßóÝøóáó áóåõ ãóÇ ÃóÒóÇáó ÝóÑóÞóåõ ãöäú ÃóÚúÈóÇÁö ÇáÑøöÓóÇáóÉö æóãóÇ ÇØúãóÃóäøóÊú Èöåö äóÝúÓõåõ ãöäú ÏóÝúÚö ãóÇ ÎóÇÝóåõ ãöäú ÖóÚúÝò Úóäú ÃóÏóÇÆöåö ÇáÑøöÓóÇáóÉó Úóáóì æóÌúåöåóÇ æóÊóßóÝøóáó áóåõ ÏóÝúÚó äöÓúíóÇäö ãóÇ íõæÍóì Åöáóíúåö ÅöáøóÇ ãóÇ ßóÇäó ÅöäúÓóÇÄõåõ ãõÑóÇÏðÇ áöáøóåö ÊóÚóÇáóì. æóæóÚúÏõåõ ÈöÃóäøóåõ æóÝøóÞóåõ æóåóíøóÃóåõ áöÐóáößó æóíóÓøóÑóåõ Úóáóíúåö¡ ÅöÐú ßóÇäó ÇáÑøóÓõæáõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóåõæó Ýöí ãóÈúÏóÃö ÚóåúÏöåö ÈöÇáÑøöÓóÇáóÉö (ÅöÐú ßóÇäóÊú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ ËóÇãöäóÉó ÇáÓøõæóÑö) áóÇ íóÚúáóãõ ãóÇ ÓóíóÊóÚóåøóÏõ Çááøóåõ Èöåö ÝóíóÎúÔóì Ãóäú íõÞóÕøöÑó Úóäú ãõÑóÇÏö Çááøóåö ÝóíóáúÍóÞõåõ ÛóÖóÈñ ãöäúåõ Ãóæú ãóáóÇãñ. ÃóÚúÞóÈó Ðóáößó ÈöÃóäú ÃóãóÑóåõ ÈöÇáÊøóÐúßöíÑö¡ Ãóíö ÇáÊøóÈúáöíÛö¡ Ãóíú ÈöÇáöÇÓúÊöãúÑóÇÑö Úóáóíúåö¡ ÅöÑúåóÇÝðÇ áöÚóÒúãöåö¡ æóÔóÍúÐðÇ áöäóÔóÇØöåö áöíóßõæäó ÅöÞúÈóÇáõåõ Úóáóì(30/283)
ÇáÊøóÐúßöíÑö ÈöÔóÑóÇÔöÑöåö ÝóÅöäøó ÇãúÊöËóÇáó ÇáúÃóãúÑö ÅöÐóÇ ÚóÇÖóÏóåõ ÅöÞúÈóÇáõ ÇáäøóÝúÓö Úóáóì ÝöÚúáö ÇáúãóÃúãõæÑö Èöåö ßóÇäó Ýöíåö ãóÓóÑøóÉñ áöáúãóÃúãõæÑö¡ ÝóÌóãóÚó Èóíúäó ÃóÏóÇÁö ÇáúæóÇÌöÈö æóÅöÑúÖóÇÁö ÇáúÎóÇØöÑö.
ÝóÇáúÝóÇÁõ áöáÊøóÝúÑöíÚö Úóáóì ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÊóÝúÑöíÚõ ÇáäøóÊöíÌóÉö Úóáóì ÇáúãõÞóÏøöãóÇÊö.
æóÇáúÃóãúÑõ: ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ØóáóÈö ÇáÏøóæóÇãö.
æóÇáÊøóÐúßöíÑõ: ÊóÈúáöíÛõ ÇáÐøößúÑö æóåõæó ÇáúÞõÑúÂäõ.
æóÇáÐøößúÑóì: ÇÓúãõ ãóÕúÏóÑö ÇáÊøóÐúßöíÑö æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÚóÈóÓó.
æóãóÝúÚõæáõ ÝóÐóßøöÑú ãóÍúÐõæÝñ áöÞóÕúÏö ÇáÊøóÚúãöíãö¡ Ãóíú ÝóÐóßøöÑö ÇáäøóÇÓó æóÏóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: ÓóíóÐøóßøóÑõ ãóäú íóÎúÔì ÇáúÂíóÊóíúäö.
æóÌõãúáóÉõ: Åöäú äóÝóÚóÊö ÇáÐøößúÑì ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÇáúÌõãúáóÊóíúäö ÇáúãõÚóáøóáóÉö æóÚöáøóÊöåóÇ¡ æóåóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖõ ãóäúÙõæÑñ Ýöíåö Åöáóì ÇáúÚõãõæãö ÇáøóÐöí ÇÞúÊóÖóÇåõ ÍóÐúÝõ ãóÝúÚõæáö ÝóÐóßøöÑú¡ Ãóíú ÝóÏõãú Úóáóì ÊóÐúßöíÑö
ÇáäøóÇÓö ßõáøöåöãú Åöäú äóÝóÚóÊö ÇáÐøößúÑóì ÌóãöíÚóåõãú¡ Ãóíú æóåöíó áóÇ ÊóäúÝóÚõ ÅöáøóÇ ÇáúÈóÚúÖó æóåõæó ÇáøóÐöí íõÄúÎóÐõ ãöäú Þóæúáöåö: ÓóíóÐøóßøóÑõ ãóäú íóÎúÔì ÇáúÂíóÉó.
ÝóÇáÔøóÑúØõ Ýöí Þóæúáöåö: Åöäú äóÝóÚóÊö ÇáÐøößúÑì ÌõãúáóÉñ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ æóáóíúÓó ãõÊóÚóáøöÞðÇ ÈöÇáúÌõãúáóÉö æóáóÇ ÊóÞúíöíÏðÇ áöãóÖúãõæäöåóÇ ÅöÐú áóíúÓó ÇáúãóÚúäóì: ÝóÐóßøöÑú ÅöÐóÇ ßóÇäó áöáÐøößúÑóì äóÝúÚñ ÍóÊøóì íõÝúåóãó ãöäúåõ ÈöØóÑöíÞö ãóÝúåõæãö ÇáúãõÎóÇáóÝóÉö Ãóäú áóÇ ÊõÐóßøöÑó ÅöÐóÇ áóãú ÊóäúÝóÚö ÇáÐøößúÑóì¡ ÅöÐú áóÇ æóÌúåó áöÊóÞúíöíÏö ÇáÊøóÐúßöíÑö ÈöãóÇ ÅöÐóÇ ßóÇäóÊö ÇáÐøößúÑóì äóÇÝöÚóÉð ÅöÐú áóÇ ÓóÈöíáó Åöáóì ÊóÚóÑøõÝö ãóæóÇÞöÚö äóÝúÚö ÇáÐøößúÑóì¡ æóáöÐóáößó ßóÇäó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóÐóßøöÑú ÈöÇáúÞõÑúÂäö ãóäú íóÎÇÝõ æóÚöíÏö [Þ: 45] ãõÄóæøóáðÇ ÈöÃóäøó ÇáúãóÚúäóì ÝóÐóßøöÑú ÈöÇáúÞõÑúÂäö ÝóíóÊóÐóßøóÑõ ãóäú íóÎóÇÝõ æóÚöíÏö¡ Èóáö ÇáúãõÑóÇÏõ ÝóÐóßøöÑö ÇáäøóÇÓó ßóÇÝøóÉð Åöäú ßóÇäóÊö ÇáÐøößúÑóì ÊóäúÝóÚõ ÌóãöíÚóåõãú¡ ÝóÇáÔøóÑúØõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÔúßöíßö áöÃóäøó ÃóÕúáó ÇáÔøóÑúØö Èö (Åöäú) Ãóäú íóßõæäó ÛóíúÑó ãóÞúØõæÚò ÈöæõÞõæÚöåö¡ ÝóÇáÏøóÚúæóÉõ ÚóÇãøóÉñ æóãóÇ íóÚúáóãõåõ Çááøóåõ ãöäú ÃóÍúæóÇáö ÇáäøóÇÓö Ýöí ÞóÈõæáö ÇáúåõÏóì æóÚóÏóãöåö ÃóãúÑñ ÇÓúÊóÃúËóÑó Çááøóåõ ÈöÚöáúãöåö¡ ÝóÃóÈõæ Ìóåúáò ãóÏúÚõæøñ áöáúÅöíãóÇäö æóÇááøóåõ íóÚúáóãõ Ãóäøóåõ áóÇ íõÄúãöäõ áóßöäøó Çááøóåó áóãú íóÎõÕøó ÈöÇáÏøóÚúæóÉö ãóäú íõÑúÌóì ãöäúåõãõ ÇáúÅöíãóÇäõ Ïõæäó ÛóíúÑöåöãú¡ æóÇáúæóÇÞöÚõ íóßúÔöÝõ ÇáúãóÞúÏõæÑó.
æóåóÐóÇ ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÃóäøó Ýöí ÇáúÞóæúãö ãóäú áóÇ ÊóäúÝóÚõåõ ÇáÐøößúÑóì æóÐóáößó íõÝúåóãõ ãöäö ÇÌúÊöáóÇÈö ÍóÑúÝö (Åöäö) ÇáúãõÞúÊóÖöí ÚóÏóãó ÇÍúÊöãóÇáö æõÞõæÚö ÇáÔøóÑúØö Ãóæú äõÏúÑóÉö æõÞõæÚöåö¡ æóáöÐóáößó ÌóÇÁó ÈóÚúÏóåõ ÈöÞóæúáöåö:(30/284)
ÓóíóÐøóßøóÑõ ãóäú íóÎúÔì Ýóåõæó ÇÓúÊöÆúäóÇÝ ÈíÇäí äÇÔìÁ Úóäú Þóæúáöåö: ÝóÐóßøöÑú æóãóÇ áóÍöÞóåõ ãöäó ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö ÈöÞóæúáöåö:
Åöäú äóÝóÚóÊö ÇáÐøößúÑì ÇáúãõÔúÚöÑö ÈöÃóäøó ÇáÊøóÐúßöíÑó áóÇ íóäúÊóÝöÚõ Èöåö ÌóãöíÚõ ÇáúãõÐóßøóÑöíäó.
æóåóÐóÇ ãóÚúäóì Þóæúáö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò: ÊóäúÝóÚõ ÃóæúáöíóÇÆöí æóáóÇ ÊóäúÝóÚõ ÃóÚúÏóÇÆöí¡ æóÝöí åóÐóÇ ãóÇ íõÑöíßó ãóÚúäóì ÇáúÂíóÉö æóÇÖöÍðÇ áóÇ ÛõÈóÇÑó Úóáóíúåö æóíóÏúÝóÚõ ÍóíúÑóÉó ßóËöíÑò ãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Ýöí ÊóÃúæöíáö ãóÚúäóì (Åöäú) ¡ æóáóÇ ÍóÇÌóÉó Åöáóì ÊóÞúÏöíÑö ÇáúÝóÑøóÇÁö æóÇáäøõÍóÇÓö: Åöäú äóÝóÚóÊö ÇáÐøößúÑóì æóÅöäú áóãú ÊóäúÝóÚú æóÃóäøóåõ ÇÞúÊóÕóÑó Úóáóì ÇáúÞóÓóãö ÇáúæóÇÍöÏö áöÏóáóÇáóÊöåö Úóáóì ÇáËøóÇäöí.
æóíóÐøóßøóÑõ: ãõØóÇæöÚõ ÐóßøóÑóåõ. æóÃóÕúáõåõ: íóÊóÐóßøóÑõ¡ ÝóÞõáöÈóÊö ÇáÊøóÇÁõ ÐóÇáðÇ áÞÑÈ ãÎÑÌíåãÇ áíÊÃÊì ÅöÏúÛóÇãõåóÇ Ýöí ÇáÐøóÇáö ÇáúÃõÎúÑóì.
æãóäú íóÎúÔì: ÌöäúÓñ áóÇ ÝóÑúÏñ ãõÚóíøóäñ Ãóíú ÓóíóÊóÐóßøóÑõ ÇáøóÐöíäó íóÎúÔóæúäó. æóÇáÖøóãöíÑõ ÇáúãõÓúÊóÊöÑõ Ýöí íóÎúÔì ãõÑóÇÚðì Ýöíåö áóÝúÙõ (ãöäú) ÝóÅöäøóåõ áóÝúÙñ ãõÝúÑóÏñ.
æóÞóÏú äõÒøöáó ÝöÚúáõ íóÎúÔì ãóäúÒöáóÉó ÇááøóÇÒöãö Ýóáóãú íÞÏøÑ áóåõ ãÝÚæá¡ Ãóíú íóÊóÐóßøóÑõ ãöäó ÇáúÎóÔúíóÉö ÝößúÑóÊóåõ æóÌöÈöáøóÊóåõ¡ Ãóíú ãóäú íóÊóæóÞøóÚõ ÍõÕõæáó ÇáÖøõÑøö æóÇáäøóÝúÚö ÝóíóäúÙõÑõ Ýöí ãóÙóÇäøö ßõáøò æóíóÊóÏóÈøóÑõ Ýöí ÇáÏøóáóÇÆöáö
áöÃóäøóåõ íóÎúÔóì Ãóäú íóÍöÞøó Úóáóíúåö ãóÇ ÃõäúÐöÑó Èöåö.
æóÇáúÎóÔúíóÉõ: ÇáúÎóæúÝõ¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóÚóáøóåõ íóÊóÐóßøóÑõ Ãóæú íóÎúÔì Ýöí ÓõæÑóÉö Øå [44] æóÇáúÎóÔúíóÉõ ÐóÇÊõ ãóÑóÇÊöÈó æóÝöí ÏóÑóÌóÇÊöåóÇ íóÊóÝóÇÖóáõ ÇáúãõÄúãöäõæäó.
æóÇáÊøóÌóäøõÈõ: ÇáÊøóÈóÇÚõÏõ¡ æóÃóÕúáõåõ ÊóÝóÚøóáó áöÊóßóáøõÝö ÇáúßóíúäõæäóÉö ÈöÌóÇäöÈò ãöäú ÔóíúÁò.
æóÇáúÌóÇäöÈõ: ÇáúãóßóÇäõ ÇáøóÐöí åõæó ØóÑóÝñ áöÛóíúÑöåö¡ æóÊóßóáøõÝõ ÇáúßóíúäõæäóÉö Èöåö ßöäóÇíóÉñ Úóäú ØóáóÈö ÇáúÈõÚúÏö Ãóíú ÈöãóßóÇäò ÈóÚöíÏò ãöäúåõ¡ Ãóíú íóÊóÈóÇÚóÏõ Úóäö ÇáÐøößúÑóì ÇáúÃóÔúÞóì.
æÇáÊÚÑíÝ Ýíú óÔúÞóì
ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö¡ Ãóí ÇáÃÔÞæä.
æúóÔúÞóì
: åõæó ÇáÔøóÏíÏ ÇáÔøöÞúæóÉö¡ æóÇáÔøöÞúæóÉõ æóÇáÔøóÞóÇÁõ Ýöí áöÓóÇäö ÇáÔøóÑúÚö ÇáúÍóÇáóÉõ ÇáäøóÇÔöÆóÉõ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö Úóäö ÇáúßõÝúÑö ãöäú ÍóÇáóÉö ÇáúÅöåóÇäóÉö æóÇáÊøóÚúÐöíÈö¡ æóÚöäúÏóäóÇ Ãóäøó ãöäú Úõáöãó Åöáóì ãóæúÊöåö ãõÄúãöäðÇ ÝóáóíúÓó ÈöÔóÞöíøò.
ÝóÇáúÃóÔúÞóì: åõæó ÇáúßóÇÝöÑõ áöÃóäøóåõ ÃóÔóÏøõ ÇáäøóÇÓö ÔóÞóÇÁð Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö áöÎõáõæÏöåö Ýöí ÇáäøóÇÑö.(30/285)
æóÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÃóÔúÞóì ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö¡ ÝóíóÔúãóáõ ÌóãöíÚó ÇáúãõÔúÑößöíäó. æóãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ãóäú Íóãóáóåõ Úóáóì ÇáúÚóåúÏö ÝóÞóÇáó: ÃõÑöíÏó Èöåö ÇáúæóáöíÏõ Èúäõ ÇáúãõÛöíÑóÉö¡ Ãóæú ÚõÊúÈóÉõ Èúäõ ÑÈíÚóÉ.
ææÕÝú óÔúÞóì
Èö ÇáøóÐöí íóÕúáóì ÇáäøóÇÑó ÇáúßõÈúÑì áöÃóä ÅØáÇÞú óÔúÞóì
Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ýöí ÕóÏúÑö ãõÏøóÉö ÇáúÈóÚúËóÉö ÇáúãõÍóãøóÏöíøóÉö ÝóßóÇäó Ýöíåö ãöäó ÇáúÅöÈúåóÇãö ãóÇ íóÍúÊóÇÌõ Åöáóì ÇáúÈóíóÇäö ÝóÃõÊúÈöÚó ÈöæóÕúÝò íõÈóíøöäõåõ Ýöí ÇáúÌõãúáóÉö ãóÇ äóÒóáó ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö ãöäú ÞóÈúáö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö.
æóãõÞóÇÈóáóÉõ ãóäú íóÎúÔì ÈúóÔúÞóì
ÊÄÐä ÈÃäú óÔúÞóì
ãóäú ÔóÃúäöåö Ãóäú áóÇ íóÎúÔóì Ýóåõæó ÓóÇÏöÑñ Ýöí ÛõÑõæÑöåö ãõäúÛóãöÓñ Ýöí áóåúæöåö ÝóáóÇ íóÊóØóáøóÈõ áöäóÝúÓöåö ÊóÎóáøõÕðÇ ãöäú ÔóÞóÇÆöåö.
æóæóÕúÝõ ÇáäøóÇÑö Èö ÇáúßõÈúÑì áöáÊøóåúæöíáö æóÇáúÅöäúÐóÇÑö æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöåóÇ Ìóåóäøóãõ.
æóÌõãúáóÉõ Ëõãøó áóÇ íóãõæÊõ ÝöíåÇ æóáÇ íóÍúíì ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö íóÕúáóì ÇáäøóÇÑó ÇáúßõÈúÑì Ýóåöíó ÕáóÉ ËóÇäöíóÉ.
æ (Ëãøó) áöáÊøóÑóÇÎöí ÇáÑøõÊúÈöíøö ÊóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó ãóÚúØõæÝóåóÇ ãõÊóÑóÇÎöí ÇáÑøõÊúÈóÉö Ýöí ÇáúÛóÑóÖö ÇáúãóÓõæÞö áóåõ ÇáúßóáóÇãõ æóåõæó ÔöÏøóÉõ ÇáúÚóÐóÇÈö ÝóÅöäøó ÊóÑóÏøõÏó ÍóÇáöåö Èóíúäó ÇáúÍóíóÇÉö æóÇáúãóæúÊö æóåõæó Ýöí ÚóÐóÇÈö ÇáöÇÍúÊöÑóÇÞõ ÚóÐóÇÈñ ÃóÔóÏøõ ãöãøóÇ ÃóÝóÇÏóåõ Ãóäøóåõ Ýöí ÚóÐóÇÈö ÇáöÇÍúÊöÑóÇÞö¡ ÖóÑõæÑóÉõ Ãóäøó ÇáöÇÍúÊöÑóÇÞó æóÇÞöÚñ æóÞóÏú ÒöíÏó Ýöíåö ÏóÑóÌóÉõ Ãóäøóåõ áóÇ ÑóÇÍóÉó ãöäúåõ ÈöãóæúÊò æóáóÇ ãóÎúáóÕó ãöäúåõ ÈöÍóíóÇÉò.
ÝóãóÚúäóì áóÇ íóãõæÊõ: áóÇ íóÒõæáõ Úóäúåõ ÇáúÅöÍúÓóÇÓõ¡ ÝóÅöäøó ÇáúãóæúÊó ÝõÞúÏóÇäõ ÇáúÅöÍúÓóÇÓö ãóÚó ãóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáúÍóÇáóÉö ãöäó ÇáúÃõÚúÌõæÈóÉö æóåöíó ãöãøóÇ íõÄóßøöÏõ ÇÚúÊöÈóÇÑó ÊóÑóÇÎöí ÇáÑøõÊúÈóÉö Ýöí åóÐóÇ ÇáÊøóäúßöíáö.
æóÊóÚúÞöíÈõåõ ÈÞæáå: æóáÇ íóÍúíì ÇÍúÊöÑóÇÓñ áöÏóÝúÚö Êóæóåøõãö Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöäóÝúíö ÇáúãóæúÊö Úóäúåõãú Ãóäøóåõãõ ÇÓúÊóÑóÇÍõæÇ ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö áöãóÇ åõæó ãõÊóÚóÇÑóÝñ ãöäú Ãóäøó ÇáöÇÍúÊöÑóÇÞó íõåúáößõ ÇáúãõÍúÑóÞó¡ ÝóÅöÐóÇ Þöíáó: áóÇ íóãõæÊõ Êóæóåøóãó ÇáúãõäúÐóÑõæäó Ãóäøó Ðóáößó ÇáöÇÍúÊöÑóÇÞó áóÇ íóÈúáõÛõ ãóÈúáóÛó ÇáúÅöåúáóÇßö ÝóíóÈúÞóì ÇáúãõÍúÑóÞõ ÍóíøðÇ ÝóíõÙóäøõ Ãóäøóåõ ÅöÍúÑóÇÞñ åóíøöäñ Ýóíóßõæäõ ãóÓúáóÇÉð áöáúãõåóÏøóÏöíäó ÝóáöÏóÝúÚö Ðóáößó ÚóØóÝó Úóáóíúåö æóáÇ íóÍúíì¡ Ãóíú ÍóíóÇÉð ÎóÇáöÕóÉð ãöäó ÇáúÂáóÇãö æóÇáúÞóÑöíäóÉõ Úóáóì ÇáúæóÕúÝö ÇáúãóÐúßõæÑö ãõÞóÇÈáóÉ æóáóÇ íÍíì ÈöÞóæúáöåö: íóÕúáóì ÇáäøóÇÑó ÇáúßõÈúÑì Ëõãøó áóÇ íóãõæÊõ ÝöíåÇ(30/286)
ÞóÏú ÃóÝúáóÍó ãóäú ÊóÒóßøóì (14) æóÐóßóÑó ÇÓúãó ÑóÈøöåö ÝóÕóáøóì (15)
æóáóíúÓó åóÐóÇ ãöäú ÞóÈöíáö äóÝúíö æóÕúÝóíúäö áöÅöËúÈóÇÊö ÍóÇáóÉò æóÓóØò Èóíúäó ÍóÇáóÊóíúåöãóÇ ãöËúáó: áóÇ ÔóÑúÞöíøóÉò æóáÇ ÛóÑúÈöíøóÉò [ÇáäøõæÑ: 35] æóÞóæúáö ÅöÍúÏóì äöÓóÇÁö Ãõãøö ÒóÑúÚò: «áóÇ ÍóÑøó æóáóÇ ÞóÑøó» áöÃóäøó Ðóáößó áóÇ ØóÇÆöáó ÊóÍúÊóåõ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú äóÌúÚóáó äóÝúíó ÇáúÍóíóÇÉö ßöäóÇíóÉð Úóäú äóÝúíö ÇáúÎóáóÇÕö ÈöäóÇÁð Úóáóì Ãóäøó áóÇÒöãó ÇáúÅöÍúÑóÇÞö ÇáúåóáóÇßõ æóáóÇÒöãó ÇáúÍóíóÇÉö ÚóÏóãõ ÇáúåóáóÇßö.
æóÝöí ÇáúÂíóÉö ãõÍóÓøöäõ ÇáØøöÈóÇÞö áöÃóÌúáö ÇáÊøóÖóÇÏö ÇáÙøóÇåöÑö Èóíúäó áóÇ íóãõæÊõ æóáóÇ íóÍúíì 13 [14¡ 15]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÚúáóì (87) : ÇáúÂíóÇÊ 14 Åöáóì 15]
ÞóÏú ÃóÝúáóÍó ãóäú ÊóÒóßøóì (14) æóÐóßóÑó ÇÓúãó ÑóÈøöåö ÝóÕóáøóì (15)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ áöÃóäøó ÐößúÑó ãóäú íóÎúÔì [ÇáúÃóÚúáóì: 10] æÐßÑúóÔúÞóì
[ÇáúÃóÚúáóì: 11] íõËöíÑõ ÇÓúÊöÔúÑóÇÝó ÇáÓøóÇãöÚö áöãóÚúÑöÝóÉö ÃóËóÑö Ðóáößó ÝóÇÈúÊõÏöÆó ÈöæóÕúÝö ÃóËóÑö ÇáÔÞÇæÉ ÝæÕÝú óÔúÞóì
ÈöÃóäøóåõ íóÕúáóì ÇáäøóÇÑó ÇáúßõÈúÑì [ÇáúÃóÚúáóì: 12] æóÃóÎøóÑó ÐößúÑó ËóæóÇÈö ÇáúÃóÊúÞóì ÊóÞúÏöíãðÇ áöáúÃóåóãøö Ýöí ÇáúÛóÑóÖö æóåõæó ÈóíóÇäõ ÌóÒóÇÁö ÇáúÃóÔúÞóì ÇáøóÐöí íóÊóÌóäøóÈõ ÇáÐøößúÑóì æóÈóÞöíó ÇáÓøóÇãöÚõ íóäúÊóÙöÑõ Ãóäú íóÚúáóãó ÌóÒóÇÁó ãóäú íóÎúÔóì æóíóÊóÐóßøóÑõ. ÝóáóãøóÇ æõÝøöíó ÍóÞøõ ÇáúãóæúÚöÙóÉö æóÇáÊøóÑúåöíÈóÉö ÇÓúÊõÄúäöÝó ÇáúßóáóÇãõ áöÈóíóÇäö ÇáúãóËõæÈóÉö æóÇáÊøóÑúÛöíÈö. ÝóÇáúãõÑóÇÏõ Èö ãóäú ÊóÒóßøóì åóäóÇ Úóíúäõ ÇáúãõÑóÇÏö Èö «ãóäú íóÎúÔóì æóíÐßÑ» ÝóÞóÏú ÚõÑöÝó åõäóÇ ÈöÃóäøóåõ ÇáøóÐöí ÐóßóÑó ÇÓúãó ÑóÈøöåö¡ ÝóáóÇ ÌóÑóãó Ãóäøó ÐößúÑó ÇÓúãö ÑóÈøöåö åõæó ÇáÊøóÐóßøõÑõ ÈöÇáÐøößúÑóì¡ ÝóÇáÊøóÐóßøõÑõ åõæó ÛóÇíóÉõ ÇáÐøößúÑóì ÇáúãóÃúãõæÑö ÈöåóÇ ÇáÑøóÓõæáõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÐóßøöÑú [ÇáúÃóÚúáóì: 9] .
æóÞóÏú ÌõãöÚóÊú ÃóäúæóÇÚõ ÇáúÎóíúÑö Ýöí Þóæúáöåö: ÞóÏú ÃóÝúáóÍó ÝóÅöäøó ÇáúÝóáóÇÍó äóÌóÇÍõ ÇáúãóÑúÁö ÝöíãóÇ íóØúãóÍõ Åöáóíúåö Ýóåõæó íóÌúãóÚõ ãóÚúäóíóíö ÇáúÝóæúÒö æóÇáäøóÝúÚö æóÐóáößó åõæó ÇáÙøóÝóÑõ ÈöÇáúãõÈúÊóÛóì ãöäó ÇáúÎóíúÑö¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÃõæáÆößó åõãõ ÇáúãõÝúáöÍõæäó Ýöí ÇáúÈóÞóÑóÉö [5] .
æóÇáúÅöÊúíóÇäõ ÈöÝöÚúáö ÇáúãõÖöíøö Ýöí Þóæúáöåö ÃóÝúáóÍó áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì ÇáúãõÍóÞøóÞö æõÞõæÚöåö ãöäó ÇáúÂÎöÑóÉö¡ æóÇÞúÊöÑóÇäöåö ÈöÍóÑúÝö ÞóÏú áöÊóÍúÞöíÞöåö æóÊóËúäöíóÊöåö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞóÏú ÃóÝúáóÍó ÇáúãõÄúãöäõæäó [ÇáúãõÄúãöäõæäó:
1] æóÞóæúáöåö: ÞóÏú ÃóÝúáóÍó ãóäú ÒóßøóÇåÇ [ÇáÔøóãúÓ: 9] áöÃóäøó ÇáúßóáóÇãó ãõæóÌøóåñ Åöáóì ÇáúÃóÔúÞóíúäó ÇáøóÐöíäó ÊóÌóäøóÈõæÇ ÇáÐøößúÑóì ÅöËóÇÑóÉð áöåöãøóÊöåöãú Ýöí ÇáöÇáúÊöÍóÇÞö ÈöÇáøóÐöíäó ÎóÔóæúÇ ÝóÃóÝúáóÍõæÇ.
æóãóÚúäóì ÊóÒóßøóì: ÚóÇáóÌó Ãóäú íóßõæäó ÒóßöíøðÇ¡ Ãóíú ÈóÐóáó ÇÓúÊöØóÇÚóÊóåõ Ýöí ÊóØúåöíÑö äóÝúÓöåö æóÊóÒúßöíóÊöåóÇ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÞóÏú ÃóÝúáóÍó ãóäú ÒóßøóÇåÇ æóÞóÏú ÎÇÈó ãóäú ÏóÓøóÇåÇ [ÇáÔøóãúÓ: 9- 10] .(30/287)
ÝóãóÇÏøóÉõ ÇáÊøóÝóÚøõáö áöáÊøóßóáøõÝö æóÈöÐúáö ÇáúÌõåúÏö¡ æóÃóÕúáõ Ðóáößó åõæó ÇáÊøóæúÍöíÏõ æóÇáöÇÓúÊöÚúÏóÇÏõ áöáúÃóÚúãóÇáö ÇáÕøóÇáöÍóÉö ÇáøóÊöí ÌóÇÁó ÈöåóÇ ÇáúÅöÓúáóÇãõ æóíóÌöíÁõ ÈöåóÇ¡ ÝóíóÔúãóáõ ÒóßóÇÉó ÇáúÃóãúæóÇáö.
ÃóÎúÑóÌó ÇáúÈóÒøóÇÑõ Úóäú ÌóÇÈöÑö Èúäö ÚóÈúÏö Çááøóåö Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÇáó: ÞóÏú ÃóÝúáóÍó ãóäú ÊóÒóßøóì ÞóÇáó:
ãóäú ÔóåöÏó Ãóäú áóÇ Åöáóåó ÅöáøóÇ Çááøóåõ¡ æóÎóáóÚó ÇáúÃóäúÏóÇÏó¡ æóÔóåöÏó Ãóäøöí ÑóÓõæáõ Çááøóåö¡
æóÐóßóÑó ÇÓúãó ÑóÈøöåö ÝóÕóáøóì ÞóÇáó: åöíó ÇáÕøóáóæóÇÊõ ÇáúÎóãúÓõ æóÇáúãõÍóÇÝóÙóÉõ ÚóáóíúåóÇ æóÇáöÇåúÊöãóÇãõ ÈöåóÇ¡ æóåõæó Þóæúáõ ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò æóÚóØóÇÁò æóÚößúÑöãóÉó æóÞóÊóÇÏóÉó.
æóÞóÏøóãó ÇáÊøóÒóßøöíó Úóáóì ÐößúÑö Çááøóåö æóÇáÕøóáóÇÉö áöÃóäøóåõ ÃóÕúáõ ÇáúÚóãóáö ÈöÐóáößó ßõáøöåö ÝóÅöäøóåõ ÅöÐóÇ ÊóØóåøóÑóÊö ÇáäøóÝúÓõ ÃóÔúÑóÞóÊú ÝöíåóÇ ÃóäúæóÇÑõ ÇáúåöÏóÇíóÉö ÝóÚóáöãóÊú ãóäóÇÝöÚóåóÇ æóÃóßúËóÑóÊú ãöäó ÇáúÅöÞúÈóÇáö ÚóáóíúåóÇ ÝóÇáÊøóÒúßöíóÉõ:
ÇáöÇÑúÊöíóÇÖõ Úóáóì ÞóÈõæáö ÇáúÎóíúÑö æóÇáúãõÑóÇÏõ ÊóÒóßøóì ÈöÇáúÅöíãóÇäö.
æóÝöÚúáõ ÐóßóÑó ÇÓúãó ÑóÈøöåö íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãöäó ÇáÐøößúÑö ÇááøöÓóÇäöíøö ÇáøóÐöí åõæó ÈößóÓúÑö ÇáÐøóÇáö Ýóíóßõæäõ ßóáöãóÉõ ÇÓúãó ÑóÈøöåö ãõÑóÇÏðÇ ÈöåóÇ ÐößúÑõ ÃóÓãóÇÁ Çááå ÈÇáÊÚÙã ãöËúáó Þóæúáö áóÇ ÅöáøóÇ Çááøóåõ¡ æóÞóæúáö Çááøóåõ ÃóßúÈóÑõ¡ æóÓõÈúÍóÇä Çááøóåö¡ æóäóÍúæö Ðóáößó Úóáóì ãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö: ÓóÈøöÍö ÇÓúãó ÑóÈøößó ÇáúÃóÚúáóì [ÇáúÃóÚúáóì: 1] .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãöäó ÇáÐøõßúÑö ÈöÖóãøö ÇáÐøóÇáö æóåõæó ÍõÖõæÑõ ÇáÔøóíúÁö Ýöí ÇáäøóÝúÓö ÇáÐøóÇßöÑóÉö æóÇáúãõÝóßøöÑóÉö ÝóÊóßõæäõ ßóáöãóÉõ ÇÓúãó ãõÞúÍóãóÉð áöÊóÏõáøó Úóáóì ÔóÃúäö Çááøóåö æóÕöÝóÇÊö ÚóÙóãóÊöåö ÝóÅöäøó ÃóÓúãóÇÁó Çááøóåö ÃóæúÕóÇÝõ ßóãóÇáò.
æóÊóÝúÑöíÚõ ÝóÕóáøóì Úóáóì ÐóßóÑó ÇÓúãó ÑóÈøöåö Úóáóì ßöáóÇ ÇáúæóÌúåóíúäö áöÃóäøó ÇáÐøößúÑó ÈöãóÚúäóíóíúåö íóÈúÚóËõ ÇáÐøóÇßöÑó Úóáóì ÊóÚúÙöíãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÇáÊøóÞóÑøõÈö Åöáóíúåö ÈöÇáÕøóáóÇÉö ÇáøóÊöí åöíó ÎõÖõæÚñ æóËóäóÇÁñ.
æóÞóÏú ÑõÊøöÈóÊú åóÐöåö ÇáúÎöÕóÇáõ ÇáËøóáóÇË Úáì ÇáúÂíóÉö Úóáóì ÊóÑúÊöíÈö ÊóæóáøõÏöåóÇ. ÝóÃóÕúáõåóÇ: ÅöÒóÇáóÉõ ÇáúÎóÈóÇËóÉö ÇáäøóÝúÓöíøóÉö ãöäú ÚóÞóÇÆöÏó ÈóÇØöáóÉò æóÍóÏöíËö ÇáäøóÝúÓö ÈöÇáúãõÖúãöÑóÇÊö ÇáúÝóÇÓöÏóÉö æóåõæó ÇáúãõÔóÇÑõ Åöáóíúåö ÈÞæáå:
ÊóÒóßøóì¡ Ëãøó ÇÓÊÍÖÇÑ ãÚÑÝóÉ Çááå ÈöÕöÝóÇÊ ßóãóÇáå æÍßãÊå áóíóÎóÇÝåõ æíÑÌæå æóåõæó ÇáúãÔóÇÑ
ÈÞæáå: æóÐóßóÑó ÇÓúãó ÑóÈøöåö Ëãøó ÇáÅÞÈÇá Úáì ØóÇÚóÊå æÚÈÇÏÊå æóåõæó ÇáúãõÔóÇÑõ Åöáóíúåö ÈöÞóæúáöåö: ÝóÕóáøóì æóÇáÕøóáóÇÉõ ÊõÔöíÑõ Åöáóì ÇáúÚöÈóÇÏóÉö æóåöíó Ýöí ÐóÇÊöåóÇ ØóÇÚóÉñ æóÇãúÊöËóÇáñ íóÃúÊöí ÈóÚúÏóåõ ãóÇ íõÔúÑóÚõ ãöäó ÇáúÃóÚúãóÇáö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÇáÕøóáÇÉó Êóäúåì Úóäö ÇáúÝóÍúÔÇÁö æóÇáúãõäúßóÑö æóáóÐößúÑõ Çááøóåö ÃóßúÈóÑõ [ÇáÚäßÈæÊ: 45] .(30/288)
Èóáú ÊõÄúËöÑõæäó ÇáúÍóíóÇÉó ÇáÏøõäúíóÇ (16) æóÇáúÂÎöÑóÉõ ÎóíúÑñ æóÃóÈúÞóì (17)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÚúáóì (87) : ÇáúÂíóÇÊ 16 Åöáóì 17]
Èóáú ÊõÄúËöÑõæäó ÇáúÍóíÇÉó ÇáÏøõäúíÇ (16) æóÇáúÂÎöÑóÉõ ÎóíúÑñ æóÃóÈúÞì (17)
ÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÊõÄúËöÑõæäó ÈöãõËóäøóÇÉò ÝóæúÞöíøóÉò ÈöÕöíÛóÉö ÇáúÎöØóÇÈö¡ æóÇáúÎöØóÇÈõ ãõæóÌøóåñ áöáúãõÔúÑößöíäó ÈöÞóÑöíäóÉö ÇáÓøöíóÇÞö æóåõæó ÇáúÊöÝóÇÊñ¡ æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÍúÏóåõ ÈöÇáúãõËóäøóÇÉö ÇáÊøóÍúÊöíøóÉö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúÛóíúÈóÉö ÚóÇÆöÏðÇ Åöáóì ÇáúÃóÔúÞóì ÇáøóÐöí íóÕúáóì ÇáäøóÇÑó ÇáúßõÈúÑì [ÇáúÃóÚúáóì: 11¡ 12] .
æóÍóÑúÝõ Èóáú ãóÚúäóÇåõ ÇáúÌóÇãöÚõ åõæó ÇáúÅöÖúÑóÇÈõ¡ Ãóíö ÇäúÕöÑóÇÝõ ÇáúÞóæúáö Ãóæö ÇáúÍõßúãö Åöáóì ãóÇ íóÃúÊöí ÈóÚúÏó Èóáú Ýóåõæó ÅöÐóÇ ÚóØóÝó ÇáúãõÝúÑöÏóÇÊö ßóÇäó ÇáúÅöÖúÑóÇÈõ ÅöÈúØóÇáðÇ áöáúãóÚúØõæÝö Úóáóíúåö: áöÛóáóØò Ýöí ÐößúÑö ÇáúãóÚúØõæÝö Ãóæú áöáöÇÍúÊöÑóÇÒö Úóäúåõ ÝóÐóáößó ÇäúÕöÑóÇÝñ Úóäö ÇáúÍõßúãö. æóÅöÐóÇ ÚóØóÝó ÇáúÌõãóáó ÝóÚóØúÝõåõ ÚóØúÝõ ßóáóÇãò Úóáóì ßóáóÇãò æóåõæó ÚóØúÝñ áóÝúÙöíøñ ãõÌóÑøóÏñ Úóäö ÇáÊøóÔúÑöíßö Ýöí ÇáúÍõßúãö æóíóÞóÚõ Úóáóì æóÌúåóíúäö¡ ÝóÊóÇÑóÉð íõÞúÕóÏõ ÅöÈúØóÇáõ ãóÚúäóì ÇáúßóáóÇãö äóÍúæó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ãóãú íóÞõæáõæäó Èöåö ÌöäøóÉñ Èóáú ÌÇÁóåõãú ÈöÇáúÍóÞøö [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 70] Ýóåõæó ÇäúÕöÑóÇÝñ Ýöí ÇáúÍõßúãö¡ æóÊóÇÑóÉð íõÞúÕóÏõ ãõÌóÑøóÏõ ÇáÊøóäóÞøõáö ãöäú ÎóÈóÑò Åöáóì ÂÎóÑó ãóÚó ÚóÏóãö ÅöÈúØóÇáö ÇáúÃóæøóáö äóÍúæó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáóÏóíúäÇ ßöÊÇÈñ íóäúØöÞõ ÈöÇáúÍóÞøö æóåõãú áóÇ íõÙúáóãõæäó Èóáú ÞõáõæÈõåõãú Ýöí ÛóãúÑóÉò ãöäú åóÐóÇ [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 62¡ 63] . ÝóÊóßõæäõ Èóáú ÈöãóäúÒöáóÉö Þóæúáöåöãú «ÏóÚú åóÐóÇ» ÝóåóÐóÇ ÇäúÕöÑóÇÝñ Þóæúáöíøñ. æóíõÚúÑóÝõ ÃóÍóÏõ ÇáúÅöÖúÑóÇÈóíúäö ÈöÇáúÞóÑóÇÆöäö æóÇáÓøöíóÇÞö.
æÈóáú åõäóÇ ÚóÇØöÝóÉñ ÌõãúáóÉð ÚóØúÝðÇ ÕõæÑöíøðÇ ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó áöãõÌóÑøóÏö ÇáöÇäúÊöÞóÇáö ãöäú ÐößúÑö ÇáúãõäúÊóÝöÚöíäó ÈöÇáÐøößúÑóì æóÇáúãõÊóÌóäøöÈöíäó áóåóÇ¡ Åöáóì ÐößúÑö ÓóÈóÈö ÅöÚúÑóÇÖö ÇáúãõÊóÌóäøöÈöíäó æóåõãõ ÇáúÃóÔúÞóæúäó ÈöÃóäøó ÇáÓøóÈóÈó ÅöíËóÇÑõåõãõ ÇáúÍóíóÇÉó ÇáÏøõäúíóÇ¡ æóÐóáößó Úóáóì ÞöÑóÇÁóÉö ÃóÈöí ÚóãúÑòæ ÙóÇåöÑñ¡ æóÃóãøóÇ Úóáóì ÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÌõãúåõæÑö Ýóåõæó ÅöÖúÑóÇÈñ Úóäú ÍößóÇíóÉö ÃóÍúæóÇáö ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ÈöÇáöÇäúÊöÞóÇáö Åöáóì ÊóæúÈöíÎö ÃóÍóÏö ÇáúÝóÑöíÞóíúäö æóåõæó ÇáúÝóÑöíÞõ ÇáúÃóÔúÞóì ÝóÇáúÎöØóÇÈõ ãõæóÌøóåñ Åöáóíúåöãú Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáöÇáúÊöÝóÇÊö áöÊóÌúÏöíÏö äóÔóÇØö ÇáÓøóÇãöÚö áößóíú áóÇ ÊóäúÞóÖöíó ÇáÓøõæÑóÉõ ßõáøõåóÇ Ýöí ÇáúÅöÎúÈóÇÑö Úóäúåõãú ÈöØóÑöíÞö ÇáúÛóíúÈóÉö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÅöÖúÑóÇÈõ ÅöÈúØóÇáðÇ áöãóÇ ÊóÖóãøóäóåõ Þóæúáõåõ: ÞóÏú ÃóÝúáóÍó ãóäú ÊóÒóßøóì [ÇáúÃóÚúáóì: 14] ãóäú ÇáÊøóÚúÑöíÖö áöáøóÐöíäó ÔóÞõæÇ ÈöÊóÍúÑöíÖöåöãú Úóáóì ØóáóÈö ÇáúÝóáóÇÍö áöÃóäúÝõÓöåöãú áöíóáúÊóÍöÞõæÇ ÈöÇáøóÐöíäó íóÎúÔóæúäó æóíóÊóÒóßøóæúäó áöíóÈúØõáó Ãóäú íóßõæäõæÇ ãóÙöäøóÉó ÊóÍúÕöíáö ÇáúÝóáóÇÍö.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõãú ÈõÚóÏóÇÁõ Úóäú Ãóäú íõÙóäøó Èöåöãõ ÇáÊøóäóÇÝõÓõ Ýöí ØóáóÈö ÇáúÝóáóÇÍö áöÃóäøóåõãú íõÄúËöÑõæäó ÇáúÍóíóÇÉó
ÇáÏøõäúíóÇ¡ ÝóÇáúãóÚúäóì: Èóáú ÃóäúÊõãú ÊõÄúËöÑõæäó ãóäóÇÝöÚó ÇáÏøõäúíóÇ Úóáóì ÍõÙõæÙö ÇáúÂÎöÑóÉö¡ æóåóÐóÇ ßóãóÇ íóÞõæáõ ÇáäøóÇÕöÍõ ÔóÎúÕðÇ íóÙõäøõ Ãóäøóåõ áóÇ íóäúÊóÕöÍõ «áóÞóÏú äóÕóÍúÊõßó æóãóÇ ÃóÙõäøõßó ÊóÝúÚóáõ» .(30/289)
Åöäøó åóÐóÇ áóÝöí ÇáÕøõÍõÝö ÇáúÃõæáóì (18) ÕõÍõÝö ÅöÈúÑóÇåöíãó æóãõæÓóì (19)
æóíóÌöíÁõ Ýöíåö ÇáúæóÌúåóÇäö ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÇäö ãöäó ÇáúÎöØóÇÈö æóÇáúÛóíúÈóÉö Úóáóì ÇáúÞöÑóÇÁóÊóíúäö.
æóÇáúÅöíËóÇÑõ: ÇÎúÊöíóÇÑõ ÔóíúÁò ãöäú Èóíúäö ãõÊóÚóÏøöÏò.
æóÇáúãóÚúäóì: ÊõÄúËöÑõæäó ÇáúÍóíóÇÉó ÇáÏøõäúíóÇ ÈöÚöäóÇíóÊößõãú æóÇåúÊöãóÇãößõãú.
æóáóãú íõÐúßóÑö ÇáúãõÄúËóÑõ Úóáóíúåö áöÃóäøó ÇáúÍóíóÇÉó ÇáÏøõäúíóÇ ÊóÏõáøõ Úóáóíúåö¡ Ãóíú áóÇ ÊóÊóÃóãøóáõæäó ÝöíãóÇ ÚóÏóÇ ÍóíóÇÊößõãú åóÐöåö æóáóÇ ÊóÊóÃóãøóáõæäó Ýöí ÍóíóÇÉò ËóÇäöíóÉò¡ ÝóÇáúãõÔúÑößõæäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÇáúÂÎöÑóÉö æóÅöÐóÇ ÐõßøöÑõæÇ ÈöÇáúÍóíóÇÉö ÇáúÂÎöÑóÉö æóÃõÎúÈöÑõæÇ ÈöåóÇ áóãú íõÚöíÑõæÇ ÓóãúÚóåõãú Ðóáößó æóÌóÚóáõæÇ Ðóáößó ãöäó ÇáúßóáóÇãö ÇáúÈóÇØöáö æóåóÐóÇ ãóæúÑöÏõ ÇáÊøóæúÈöíÎö.
æóÇÚúáóãú Ãóäøó áöáúãõÄúãöäöíäó ÍóÙøðÇ ãöäú åóÐöåö ÇáúãóæúÚöÙóÉö Úóáóì Øõæáö ÇáÏøóåúÑö¡ æóÐóáößó ÍóÙøñ ãõäóÇÓöÈñ áöãöÞúÏóÇÑö ãóÇ íõÝóÑøöØõ Ýöíåö ÃóÍóÏõåõãú ãöãøóÇ íõäúÌöíåö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÅöíËóÇÑðÇ áöãóÇ íóÌúÊóäöíåö ãöäú ãóäóÇÝöÚö ÇáÏøõäúíóÇ ÇáøóÊöí ÊóÌõÑøõ Åöáóíúåö ÊóÈöÚóÉð Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö Úóáóì ÍóÓóÈö ãóÇ ÌóÇÁóÊú Èöåö ÇáÔøóÑöíÚóÉõ¡ ÝóÃóãøóÇ ÇáöÇÓúÊößúËóÇÑõ ãöäú ãóäóÇÝöÚö ÇáÏøõäúíóÇ ãóÚó ÚóÏóãö ÅöåúãóÇáö ÃóÓúÈóÇÈö ÇáäøóÌóÇÉö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÝóÐóáößó ãóíúÏóÇäñ áöáúåöãóãö æóáóíúÓó Ðóáößó ÈöãóÍóáøö Ðóãøò ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
æóÇÈúÊóÛö ÝöíãÇ ÂÊÇßó Çááøóåõ ÇáÏøóÇÑó ÇáúÂÎöÑóÉó æóáÇ ÊóäúÓó äóÕöíÈóßó ãöäó ÇáÏøõäúíÇ [ÇáúÞóÕóÕ: 77] .
æóÌõãúáóÉõ: æóÇáúÂÎöÑóÉõ ÎóíúÑñ æóÃóÈúÞì ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÇáÊøóæúÈöíÎö ÚóØúÝó ÇáúÎóÈóÑö Úóáóì ÇáúÅöäúÔóÇÁö áöÃóäøó åóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑó íóÒöíÏõ ÅöäúÔóÇÁó ÇáÊøóæúÈöíÎö ÊóæúÌöíåðÇ æóÊóÃúíöíÏðÇ ÈöÃóäøóåõãú Ýöí ÅöÚúÑóÇÖöåöãú Úóäö ÇáäøóÙóÑö Ýöí ÏóáóÇÆöáö ÍóíóÇÉò ÂÎöÑóÉò ÞóÏú ÃóÚúÑóÖõæÇ ÚóãøóÇ åõæó ÎóíúÑñ æóÃóÈúÞóì.
æÃóÈúÞì: ÇÓúãõ ÊóÝúÖöíáò¡ Ãóíú ÃóØúæóáõ ÈóÞóÇÁð¡
æóÝöí ÍóÏöíËö Çáäøóåúíö Úóäú ÌóÑøö ÇáúÅöÒóÇÑö «æóáúíóßõäú Åöáóì ÇáúßóÚúÈóíúäö ÝóÅöäøóåõ ÃÊÞì æóÃÈÞì»
. [18¡ 19]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÚúáóì (87) : ÇáúÂíóÇÊ 18 Åöáóì 19]
Åöäøó åóÐóÇ áóÝöí ÇáÕøõÍõÝö ÇáúÃõæáì (18) ÕõÍõÝö ÅöÈúÑÇåöíãó æóãõæÓì (19)
ÊóÐúíöíáñ áöáúßóáóÇãö æóÊóäúæöíåñ Èöåö ÈöÃóäøóåõ ãöäó ÇáúßóáóÇãö ÇáäøóÇÝöÚö ÇáËøóÇÈöÊö Ýöí ßõÊõÈö ÅöÈúÑóÇåöíãó ãõæÓóì ÚóáóíúåöãóÇ ÇáÓøóáóÇãõ¡ ÞóÕóÏó Èöåö ÇáúÅöÈúáóÇÛó áöáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐöíäó ßóÇäõæÇ íóÚúÑöÝõæäó ÑöÓóÇáóÉó ÅöÈúÑóÇåöíãó æóÑöÓóÇáóÉó ãõæÓóì¡ æóáöÐóáößó ÃóßøóÏó åóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑó Èö Åöäøó æóáóÇãö ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö áöÃóäøóåõ ãóÓõæÞñ Åöáóì ÇáúãõäúßöÑöíäó.(30/290)
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ÈößóáöãóÉö åóÐóÇ Åöáóì ãóÌúãõæÚö Þóæúáöåö ÞóÏú ÃóÝúáóÍó ãóäú ÊóÒóßøóì Åöáóì Þóæúáå æóÃóÈúÞì [ÇáúÃóÚúáóì: 14- 17] ÝóÅöäøó ãóÇ ÞóÈúáó Ðóáößó ãöäú Ãóæøóáö ÇáÓøõæÑóÉö Åöáóì Þóæúáöåö: ÞóÏú ÃóÝúáóÍó ãóäú ÊóÒóßøóì [ÇáúÃóÚúáóì: 14] ¡ áóíúÓó ãöãøóÇ ËóÈóÊó ãóÚúäóÇåõ Ýöí ÕõÍõÝö ÅöÈúÑóÇåöíãó æóãõæÓóì ÚóáóíúåöãóÇ ÇáÓøóáóÇãõ.
Ñóæóì ÇÈúäõ ãóÑúÏóæóíúåö æóÇáúÂÌõÑøöíøõ Úóäú ÃóÈöí ÐóÑøò ÞóÇáó: «ÞõáúÊõ íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö åóáú ÃõäúÒöáó Úóáóíúßó ÔóíúÁñ ãöãøóÇ ßóÇäó Ýöí ÕõÍõÝö ÅöÈúÑóÇåöíãó æóãõæÓóì¿ ÞóÇáó: äóÚóãú ÞóÏú ÃóÝúáóÍó ãóäú ÊóÒóßøóì æóÐóßóÑó ÇÓúãó ÑóÈøöåö ÝóÕóáøóì Èóáú ÊõÄúËöÑõæäó ÇáúÍóíÇÉó ÇáÏøõäúíÇ æóÇáúÂÎöÑóÉõ ÎóíúÑñ æóÃóÈúÞì
[ÇáúÃóÚúáóì: 14- 17] . æóáã ÃóÞöÝú Úóáóì ãóÑúÊóÈóÉö åóÐóÇ ÇáúÍóÏöíËö.
æóãÚäì ÇáÙøóÑúÝöíøóÉ ãä Þóæúáöåö: áóÝöí ÇáÕøõÍõÝö Ãóäøó ãõãóÇËöáóåõ Ýöí ÇáúãóÚúäóì ãóßúÊõæÈñ Ýöí ÇáÕøõÍõÝö ÇáúÃõæáóì¡ ÝóÃõØúáöÞóÊö ÇáÕøõÍõÝõ Úóáóì ãóÇ åõæó ãóßúÊõæÈñ ÝöíåóÇ Úóáóì æóÌúåö ÇáúãóÌóÇÒö ÇáúãõÑúÓóáö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÞÇáõæÇ ÑóÈøóäÇ ÚóÌøöáú áóäÇ ÞöØøóäÇ [Õ: 16] ¡ Ãóíú ãóÇ Ýöí ÞöØøöäóÇ æóåõæó Õóßøõ ÇáúÃóÚúãóÇáö.
æÇáÕøõÍõÝö: ÌóãúÚõ ÕóÍöíÝóÉò Úóáóì ÛóíúÑö ÞöíóÇÓò áöÃóäøó ÞöíóÇÓó ÌóãúÚöåö ÕóÍóÇÆöÝõ¡ æóáóßöäøóåõ ãóÚó ßóæúäöåö ÛóíúÑó ãóÞöíÓò åõæó ÇáúÃóÝúÕóÍõ ßóãóÇ ÞóÇáõæÇ: ÓõÝõäñ Ýöí ÌóãúÚö ÓóÝöíäóÉò¡ æóæóÌúåõ ÌóãúÚö ÇáÕøõÍõÝö Ãóäøó ÅöÈúÑóÇåöíãó ßóÇäóÊú áóåõ ÕÍÝ æóÃóä ãõæÓóì ßóÇäóÊ áóåõ ÕõÍõÝñ ßóËöíÑóÉñ æóåöíó ãóÌúãõæÚõ ÕõÍõÝö ÃóÓúÝóÇÑö ÇáÊøóæúÑóÇÉö.
æóÌóÇÁó äóÙúãõ ÇáúßóáóÇãö Úóáóì ÃõÓúáõæÈö ÇáúÅöÌúãóÇáö æóÇáÊøóÝúÕöíá áíóßõæä áåóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑõ ãóÒöíÏó ÊóÞúÑöíÑò Ýöí ÃóÐúåóÇäö ÇáäøóÇÓö ÝóÞóæúáõåõ: ÕõÍõÝö ÅöÈúÑÇåöíãó æóãõæÓì ÈóÏóáñ ãöäó ÇáÕøõÍõÝö ÇáúÃõæáì æÇáúÃõæáì: æóÕúÝñ áöÕõÍõÝò ÇáøóÐöí åõæó ÌóãúÚõ ÊóßúÓöíÑò Ýóáóåõ Íõßúãõ ÇáÊøóÃúäöíËö. æÇáúÃõæáì ÕöíÛóÉõ ÊóÝúÖöíáò. æóÇÎúÊõáöÝó Ýöí ÇáúÍõÑõæÝö ÇáúÃóÕúáöíøóÉö áöáøóÝúÙö Ãóæøóáò ÝóÞöíáó: ÍõÑõæÝõåõ ÇáúÃõÕõæáõ åóãúÒóÉñ ÝóæóÇæñ (ãõßóÑøóÑóÉñ) ÝóáóÇãñ ÐßÑå Ýöí «ááÓÇä» Ýóíóßõæäõ æóÒúäõ Ãóæøóáò: ÃóÃúæóáõ¡ ÝóÞõáöÈóÊö ÇáúåóãúÒóÉõ ÇáËøóÇäöíóÉõ æóÇæðÇ æóÃõÏúÛöãóÊú Ýöí ÇáúæóÇæö. æóÞöíáó: ÃõÕõæáõåõ: æóÇæóÇäö æóáóÇãñ æóÃóäøó ÇáúåóãúÒóÉó ÇáøóÊöí Ýöí Ãóæøóáöåö ãóÒöíÏóÉñ ÝóæóÒúäõ Ãóæøóáó: ÃóÝúÚóáõ æóÅöÏúÛóÇãõ ÅöÍúÏóì ÇáúæóÇæóíúäö ÙóÇåöÑñ.
æóÞöíáó: ÍõÑõæÝõåõ ÇáúÃóÕúáöíøóÉõ æóÇæñ æóåóãúÒóÉñ æóáóÇãñ ÝóÃóÕúáõ Ãóæøóáó Ãóæú Ãóáú ÈöæóÒúäö ÃóÝúÚóáó ÞõáöÈóÊö ÇáúåóãúÒóÉõ ÇáøóÊöí ÈóÚúÏó ÇáúæóÇæö æóÇæðÇ æóÃõÏúÛöãóÇ.
æÇáúÃõæáì: ãõÄóäøóËõ ÃóÝúÚóáó ãöäú åóÐöåö ÇáúãóÇÏøóÉö ÝóÅöãøóÇ Ãóäú äóÞõæáó: ÃóÕúáõåóÇ Ãõæáóì(30/291)
ÓóßóäóÊö ÇáúæóÇæõ ÓõßõæäðÇ ãóíøöÊðÇ áöæõÞõæÚöåóÇ ÅöËúÑó ÖóãøóÉò¡ Ãóæú ÃóÕúáõåóÇ: æõæáóì ÈöæóÇæò ãóÖúãõæãóÉò Ýöí Ãóæøóáöåö æóÓóßóäóÊö ÇáúæóÇæõ ÇáËøóÇäöíóÉõ ÃóíúÖðÇ¡ Ãóæú ÃóÕúáõåóÇ: æõÃúáóì ÈöæóÇæò ãóÖúãõæãóÉò Ëõãøó åóãúÒóÉò ÓóÇßöäóÉò ÝóæóÞóÚó Ýöíåö ÞóáúÈñ¡ ÝóÞöíáó: Ãõæáóì ÝóæóÒúäõåóÇ Úóáóì åóÐóÇ ÚõÝúáóì.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÃóæøóáöíøóÉö Ýöí æóÕúÝö ÇáÕøõÍõÝö ÓóÈúÞõ ÇáÒøóãóÇäö ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ÇáúÞõÑúÂäö áóÇ ÇáøóÊöí áóãú íóÓúÈöÞúåóÇ ÛóíúÑõåóÇ áöÃóäøóåõ ÞóÏú Ñõæöíó Ãóäøó ÈóÚúÖó ÇáÑøõÓõáö ÞóÈúáó ÅöÈúÑóÇåöíã ÃäÒáÊ Úóáóíúåö ÕõÍõÝñ Ýóåõæó ßóæóÕúÝö (ÚóÇÏò)
Èö ÇáúÃõæáì Ýöí Þóæúáöåö: æóÃóäøóåõ Ãóåúáóßó ÚÇÏÇð ÇáúÃõæáì [ÇáäøóÌúã: 50] æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: åóÐóÇ äóÐöíÑñ ãöäó ÇáäøõÐõÑö ÇáúÃõæáì [ÇáäøóÌúã: 56]
æóÝöí ÍóÏöíËö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö: «Åöäøó ãöãøóÇ ÃóÏúÑóßó ÇáäøóÇÓõ ãä ßóáóÇã ÇáäÈæÁÉ ÇáúÃõæáóì ÅöÐóÇ áóãú ÊóÓúÊóÍö ÝóÇÕúäóÚú ãóÇ ÔöÆúÊó»
. æóÃóÎúÑóÌó ÚóÈúÏõ Èúäõ ÍõãóíúÏò æóÇÈúäõ ãóÑúÏóæóíúåö æóÇÈúäõ ÚóÓóÇßöÑó æóÃóÈõæ ÈóßúÑò ÇáúÂÌõÑøöíøõ Úóäú ÃóÈöí ÐóÑøò Úóäú ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäøó ÕõÍõÝó ÅöÈúÑóÇåöíãó ßóÇäóÊú ÚóÔúÑó ÕóÍóÇÆöÝó.(30/292)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøóÍöíãö
88- ÓõæÑóÉõ ÇáúÛóÇÔöíóÉö
ÓõãøöíóÊú Ýöí ÇáúãóÕóÇÍöÝö æóÇáÊøóÝóÇÓöíÑö «ÓõæÑóÉõ ÇáúÛóÇÔöíóÉö» . æóßóÐóáößó ÚóäúæóäóåóÇ ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáÊøóÝúÓöíÑö ãöäú «ÌóÇãöÚöåö» áöæõÞõæÚö áóÝúÙö «ÇáúÛóÇÔöíóÉö» Ýöí ÃóæáåóÇ.
æóËÈÊÊ Ýöí ÇáÓøõäøóÉö ÊóÓúãöíóÊõåóÇ «åóáú ÃóÊóÇßó ÍóÏöíËõ ÇáúÛóÇÔöíóÉö» ¡
ÝóÝöí «ÇáúãõæóØøóÃö» Ãóäøó ÇáÖøóÍøóÇßó Èúäó ÞóíúÓò ÓóÃóáó ÇáäøõÚúãóÇäó Èúäó ÈóÔöíÑò «Èöãó ßóÇäó ÑóÓõæáõ Çááøóåö íóÞúÑóÃõ Ýöí ÇáúÌõãõÚóÉö ãóÚó ÓõæÑóÉö ÇáúÌõãõÚóÉö¿ ÞóÇáó:
åóáú ÃóÊÇßó ÍóÏöíËõ ÇáúÛÇÔöíóÉö
[ÇáúÛóÇÔöíóÉö: 1] . æóåóÐóÇ ÙóÇåöÑñ Ýöí ÇáÊøóÓúãöíóÉö áöÃóäøó ÇáÓøóÇÆöáó ÓóÃóáó ÚóãøóÇ íóÞúÑóÃõ ãóÚó ÓõæÑóÉ ÇáúÌõãõÚóÉ ÝÇáãÓÄæá Úóäúåõ ÇáÓøõæÑóÉõ ÇáËøóÇäöíóÉõ¡ æóÈöÐóáößó ÚóäúæóäóåóÇ ÇáúÈõÎóÇÑöíøõ Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáÊøóÝúÓöíÑö ãöäú «ÕóÍöíÍöåö» .
æóÑõÈøóãóÇ ÓõãøöíóÊú «ÓõæÑóÉõ åóáú ÃóÊóÇßó» ÈöÏõæäö ßóáöãóÉö ÍóÏöíËõ ÇáúÛÇÔöíóÉö¡ æóÈöÐóáößó ÚóäúæóäóåóÇ ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó Ýöí «ÊóÝúÓöíÑöåö» æóåõæó ÇÎúÊöÕóÇÑñ.
æóåöíó ãóßøöíøóÉñ ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö.
æóåöíó ãóÚúÏõæÏóÉñ ÇáÓøóÇÈöÚóÉó æóÇáÓöÊøöíäó Ýöí ÚöÏóÇÏö äõÒõæáö ÇáÓøõæóÑö äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö ÇáÐøóÇÑöíóÇÊö æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö.
æóÂíóÇÊõåóÇ ÓöÊø æóÚöÔúÑõæäó.
ÃÛÑÇÖåÇ
ÇÔúÊóãóáóÊú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ Úóáóì Êóåúæöíáö íóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö æóãóÇ Ýöíåö ãöäú ÚöÞóÇÈö Þóæúãò ãõÔóæøóåóÉò ÍóÇáóÊõåõãú¡ æóãöäú ËóæóÇÈö Þóæúãò äóÇÚöãóÉò ÍóÇáóÊõåõãú æóÚóáóì æóÌúåö ÇáúÅöÌúãóÇáö ÇáúãõÑóåøóÈö Ãóæö ÇáúãõÑóÛøóÈö.
æóÇáúÅöíãóÇÁõ Åöáóì ãóÇ íõÈóíøöäõ Ðóáößó ÇáúÅöÌúãóÇáó ßõáøóåõ ÈöÇáúÅöäúßóÇÑö Úóáóì Þóæúãò áóãú íóåúÊóÏõæÇ ÈöÏóáóÇáóÉö(30/293)
åóáú ÃóÊóÇßó ÍóÏöíËõ ÇáúÛóÇÔöíóÉö (1)
ãóÎúáõæÞóÇÊò
ãöäú ÎóáúÞö Çááøóåö æóåöíó äõÕúÈõ ÃóÚúíõäöåöãú¡ Úóáóì ÊóÝóÑøõÏöåö ÈöÇáúÅöáóåöíøóÉö ÝóíóÚúáóãõ ÇáÓøóÇãöÚõæäó Ãóäøó ÇáúÝóÑöíÞó ÇáúãõåóÏøóÏó åõãõ ÇáúãõÔúÑößõæäó.
æóÚóáóì ÅöãúßóÇäö ÅöÚóÇÏóÊöåö ÈóÚúÖó ãóÎúáõæÞóÇÊöåö ÎóáúÞðÇ ÌóÏöíÏðÇ ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö íóæúãó ÇáúÈóÚúËö.
æóÊóËúÈöíÊö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì ÇáÏøóÚúæóÉö Åöáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö æóÃóäú áóÇ íóÚúÈóÃó ÈöÅöÚúÑóÇÖöåöãú.
æóÃóäøó æóÑóÇÁóåõãõ ÇáúÈóÚúËó Ýóåõãú ÑóÇÌöÚõæäó Åöáóì Çááøóåö Ýóåõæó ãõÌóÇÒöíåöãú Úóáóì ßÝÑåã æÅÚÑÇÖåã.
[1]
[ÓõæÑóÉ ÇáÛÇÔíÉ (88) : ÂíóÉ 1]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
åóáú ÃóÊÇßó ÍóÏöíËõ ÇáúÛÇÔöíóÉö (1)
ÇáöÇÝúÊöÊóÇÍõ ÈöÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö Úóäú ÈõáõæÛö ÎóÈóÑö ÇáúÛóÇÔöíóÉö ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÔúæöíÞö Åöáóì ãóÚúÑöÝóÉö åóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑö áöãóÇ íóÊóÑóÊøóÈõ Úóáóíúåö ãöäó ÇáúãóæúÚöÙóÉö.
æóßóæúäõ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö Èö åóáú ÇáúãõÝöíÏóÉö ãóÚúäóì (ÞóÏú) ¡ Ýöíåö ãóÒöíÏõ ÊóÔúæöíÞò Ýóåõæó ÇÓúÊöÝúåóÇãñ ÕõæÑöíøñ íõßóäøóì Èöåö Úóäú ÃóåóãøöíøóÉö ÇáúÎóÈóÑö ÈöÍóíúËõ ÔóÃúäõåõ Ãóäú íóßõæäó ÈóáóÛó ÇáÓøóÇãöÚó¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõåõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóåóáú ÃóÊÇßó äóÈóÃõ ÇáúÎóÕúãö Ýöí ÓõæÑóÉö Õ [21] . æóÞóæúáöåö: åóáú ÃóÊÇßó ÍóÏöíËõ ãõæÓì Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøóÇÒöÚóÇÊö [15] .
æóÊóÞóÏøóãó åõäóÇáößó ÅöØúáóÇÞõ ÝöÚúáö ÇáúÅöÊúíóÇäö Úóáóì ÝõÔõæøö ÇáúÍóÏöíËö.
æóÊóÚúÑöíÝõ ãóÇ ÃõÖöíÝó Åöáóíúåö ÍóÏöíËõ ÈöæóÕúÝöåö ÇáúÛÇÔöíóÉö ÇáøóÐöí íóÞúÊóÖöí ãóæúÕõæÝðÇ áóãú íõÐúßóÑú åõæó ÅöÈúåóÇãñ áöÒöíóÇÏóÉö ÇáÊøóÔúæöíÞö Åöáóì ÈóíóÇäöåö ÇáúÂÊöí áöíóÊóãóßøóäó ÇáúÎóÈóÑõ Ýöí ÇáÐøöåúäö ßóãóÇáó Êóãóßøõäò.
æóÇáúÍóÏöíËõ: ÇáúÎóÈóÑõ ÇáúãõÊóÍóÏøóËõ Èöåö æóåõæó ÝóÚöíáñ ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáò¡ Ãóæö ÇáúÎóÈóÑõ ÇáúÍóÇÕöáõ ÈöÍöÏúËóÇäò Ãóíú ãóÇ ÍóÏóËó ãöäú ÃóÍúæóÇáò. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøóÇÒöÚóÇÊö.
æÇáúÛÇÔöíóÉö: ãõÔúÊóÞøóÉñ ãöäó ÇáúÛöÔúíóÇäö æóåõæó ÊóÛúØöíóÉñ ãõÊóãóßøöäóÉñ æóåöíó ÕöÝóÉñ ÃõÑöíÏó ÈöåóÇ ÍóÇÏöËóÉõ ÇáúÞöíóÇãóÉö ÓõãøöíóÊú ÛóÇÔöíóÉñ Úóáóì æóÌúåö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö áöÃóäøóåóÇ ÅöÐóÇ ÍóÕóáóÊú áóãú íóÌöÏö ÇáäøóÇÓõ ãóÝóÑøðÇ ãöäú ÃóåúæóÇáöåóÇ ÝóßóÃóäøóåóÇ ÛóÇÔò íóÛúÔóì Úóáóì ÚõÞõæáöåöãú. æóíõØúáóÞõ ÇáúÛöÔúíóÇäõ Úóáóì ÛóíúÈõæÈóÉö ÇáúÚóÞúáö ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó æóÕúÝõ ÇáúÛóÇÔöíóÉö ãõÔúÊóÞøðÇ ãöäúåõ. ÝóÝõåöãó ãöäú åóÐóÇ Ãóäøó ÇáúÛóÇÔöíóÉó ÕöÝóÉñ áöãóÍúÐõæÝò íóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇáÓøöíóÇÞõ æóÊóÃúäöíËõ ÇáúÛóÇÔöíóÉö áöÊóÃúæöíáöåóÇ ÈöÇáúÍóÇÏöËóÉö æóáóãú íóÓúÊóÚúãöáõæåóÇ ÅöáøóÇ ãõÄóäøóËóÉó ÇááøóÝúÙö(30/294)
æõÌõæåñ íóæúãóÆöÐò ÎóÇÔöÚóÉñ (2) ÚóÇãöáóÉñ äóÇÕöÈóÉñ (3) ÊóÕúáóì äóÇÑðÇ ÍóÇãöíóÉð (4) ÊõÓúÞóì ãöäú Úóíúäò ÂäöíóÉò (5) áóíúÓó áóåõãú ØóÚóÇãñ ÅöáøóÇ ãöäú ÖóÑöíÚò (6) áóÇ íõÓúãöäõ æóáóÇ íõÛúäöí ãöäú ÌõæÚò (7)
æóÇáÊøóÃúäöíËõ ßóËöíÑñ Ýöí äóÞúáö ÇáúÃóæúÕóÇÝö Åöáóì ÇáöÇÓúãöíøóÉö ãöËúáó ÇáÏøóÇåöíóÉö æóÇáØøóÇãøóÉö æóÇáÕøóÇÎøóÉö æóÇáúÞóÇÑöÚóÉö æóÇáúÂÒöÝóÉö.
æÇáúÛÇÔöíóÉö åõäóÇ: Úóáóãñ ÈöÇáúÛóáóÈóÉö Úóáóì ÓóÇÚóÉö ÇáúÞöíóÇãóÉö ßóãóÇ íõÄúÐöäõ ÈöÐóáößó Þóæúáõåõ ÚóÞöÈóåõ æõÌõæåñ
íóæúãóÆöÐò
[ÇáÛÇÔíÉ: 2] Ãóíú íóæúã ÇáÛÇÔíÉ.
[2- 7]
[ÓõæÑóÉ ÇáÛÇÔíÉ (88) : ÇáúÂíóÇÊ 2 Åöáóì 7]
æõÌõæåñ íóæúãóÆöÐò ÎÇÔöÚóÉñ (2) ÚÇãöáóÉñ äÇÕöÈóÉñ (3) ÊóÕúáì äóÇÑðÇ ÍÇãöíóÉð (4) ÊõÓúÞì ãöäú Úóíúäò ÂäöíóÉò (5) áóíúÓó áóåõãú ØóÚÇãñ ÅöáÇøó ãöäú ÖóÑöíÚò (6)
áóÇ íõÓúãöäõ æóáÇ íõÛúäöí ãöäú ÌõæÚò (7)
æõÌõæåñ ãõÈúÊóÏóÃñ æÎÇÔöÚóÉñ ÎóÈóÑñ æóÇáúÌõãúáóÉõ ÈóíóÇäñ áöÍóÏöíËö ÇáúÛóÇÔöíóÉö ßóãóÇ íõÝöíÏõåõ ÇáÙøóÑúÝõ ãöäú Þóæúáöåö: íóæúãóÆöÐò ÝóÅöäøó ãóÇ ÕóÏóÞõåõ åõæó íóæúãõ ÇáúÛóÇÔöíóÉö. æóíóßõæäõ ÊäßíÑ æõÌõæåñ æóåõæó ãõÈúÊóÏóÃð ÞõÕöÏó ãöäúåõ ÇáäøóæúÚõ.
æÎÇÔöÚóÉñ¡ ÚÇãöáóÉñ¡ äÇÕöÈóÉñ ÃóÎúÈóÇÑñ ËóáóÇËóÉñ Úóäú æõÌõæåñ¡ æóÇáúãóÚúäóì: ÃõäóÇÓñ ÎóÇÔöÚõæäó ÅöáóÎú.
ÝóÇáúæõÌõæåõ ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÃóÕúÍóÇÈöåóÇ¡ ÅöÐú íõßóäøóì ÈöÇáúæóÌúåö Úóäö ÇáÐøóÇÊö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóíóÈúÞì æóÌúåõ ÑóÈøößó Ðõæ ÇáúÌóáÇáö æóÇáúÅößúÑÇãö [ÇáÑøóÍúãóä: 27] . æóÞóÑöíäóÉõ Ðóáößó åõäóÇ Þóæúáõåõ ÈóÚúÏóåõ: áóíúÓó áóåõãú ØóÚÇãñ ÅöáøóÇ ãöäú ÖóÑöíÚò ÅöÐú ÌõÚöáó ÖóãöíÑõ ÇáúæõÌõæåö ÌóãóÇÚóÉó ÇáúÚõÞóáóÇÁö.
æóÃõæËöÑóÊö ÇáúæõÌõæåõ ÈöÇáúßöäóÇíóÉö Úóäú ÃóÕúÍóÇÈöåóÇ åõäóÇ æóÝöí ãöËúáö åóÐóÇ ÇáúãóÞóÇãö áöÃóäøó ÍóÇáóÉ ÇáúæõÌõæå ÊäÈìÁ Úóäú ÍóÇáóÉö ÃóÕúÍóÇÈöåóÇ ÅöÐö ÇáúæóÌúåõ ÚõäúæóÇäñ ÚóãøóÇ íóÌöÏõåõ ÕóÇÍöÈõåõ ãöäú äóÚöíãò Ãóæú ÔóÞúæóÉò ßóãóÇ íõÞóÇáõ:
ÎóÑóÌó ÈöæóÌúåò ÛóíúÑö ÇáúæóÌúåö ÇáøóÐöí ÏóÎóáó Èöåö.
æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æõÌõæåñ íóæúãóÆöÐò ãõÓúÝöÑóÉñ ÇáúÂíóÉó Ýöí ÓõæÑóÉö ÚóÈóÓó [38] .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÌúÚóáó ÅöÓúäóÇÏõ ÇáúÎõÔõæÚö æóÇáúÚóãóáö æóÇáäøóÕóÈö Åöáóì æõÌõæåñ ãöäú ÞóÈöíáö ÇáúãóÌóÇÒö ÇáúÚóÞúáöíøö¡ Ãóíú ÃóÕúÍóÇÈõ æõÌõæåò.
æóíóÊóÚóáøóÞõ íóæúãóÆöÐò Èö ÎÇÔöÚóÉñ ÞõÏøöãó Úóáóì ãõÊóÚóáøöÞöåö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÐóáößó Çáúíóæúãö æóáóãøóÇ ßóÇäóÊú (ÅöÐú) ãöäó ÇáúÃóÓúãóÇÁö ÇáøóÊöí ÊóáúÒóãõ ÇáúÅöÖóÇÝóÉó Åöáóì ÌõãúáóÉò ÝóÇáúÌõãúáóÉõ ÇáúãõÖóÇÝõ ÅöáóíúåóÇ (ÅöÐú)(30/295)
ãóÍúÐõæÝóÉñ ÚóæøóÖó ÚóäúåóÇ ÇáÊøóäúæöíäõ¡ æóíóÏõáøõ ÚóáóíúåóÇ ãóÇ Ýöí ÇÓúãö ÇáúÛÇÔöíóÉö ãöäú áóãúÍö ÃóÕúáö ÇáúæóÕúÝöíøóÉö áöÃóäøóåóÇ ÈöãóÚúäóì ÇáøóÊöí ÊóÛúÔóì ÇáäøóÇÓó ÝóÊóÞúÏöíÑõ ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúãóÍúÐõæÝóÉö íóæúãó ÅöÐú ÊóÛúÔóì ÇáúÛóÇÔöíóÉõ.
Ãóæú íóÏõáøõ Úóáóì ÇáúÌõãúáóÉö ÓöíóÇÞõ ÇáúßóáóÇãö ÝóÊõÞóÏøóÑõ ÇáúÌõãúáóÉõ: íóæúãó ÅöÐú ÊóÍúÏõËõ Ãóæú ÊóÞóÚõ.
æÎÇÔöÚóÉñ: ÐóáöíáóÉñ íõØúáóÞõ ÇáúÎõÔõæÚõ Úóáóì ÇáúãóÐóáøóÉö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÊóÑÇåõãú íõÚúÑóÖõæäó ÚóáóíúåÇ ÎÇÔöÚöíäó ãöäó ÇáÐøõáøö [ÇáÔæÑì: 45] æóÞóÇáó: ÎÇÔöÚóÉð ÃóÈúÕÇÑõåõãú ÊóÑúåóÞõåõãú ÐöáøóÉñ [ÇáãÚÇÑÌ: 44] .
æóÇáúÚóÇãöáóÉõ: ÇáúãõßóáøóÝóÉõ ÇáúÚóãóáó ãöäó ÇáúãóÔóÇÞøö íóæúãóÆöÐò. æäÇÕöÈóÉñ: ãöäó ÇáäøóÕóÈö æóåõæó ÇáÊøóÚóÈõ.
æóÃõæËöÑó æóÕúÝõ ÎÇÔöÚóÉñ æÚÇãöáóÉñ æäÇÕöÈóÉñ ÊóÚúÑöíÖðÇ ÈöÃóåúáö ÇáÔøóÞóÇÁö ÈöÊóÐúßöíÑöåöãú ÈöÃóäøóåõãú ÊóÑóßõæÇ ÇáúÎõÔõæÚó áöáøóåö æóÇáúÚóãóáó ÈöãóÇ ÃóãóÑó Èöåö æóÇáäøóÕóÈó Ýöí ÇáúÞíÇã ÈöØóÇÚóÊöåö¡ ÝÌÒÇÄåã ÎõÔõæÚñ ãÐáøÉ¡ æóÚóãóáõ ãóÔóÞøóÉò¡ æóäóÕóÈõ ÅöÑúåóÇÞò.
æóÌõãúáóÉõ: ÊóÕúáì äóÇÑðÇ ÍÇãöíóÉð ÎóÈóÑñ ÑóÇÈöÚñ Úóäú æõÌõæåñ æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÍóÇáðÇ¡ íõÞóÇáõ: Õáí íÕáøì¡ ÅöÐÇ ÃóÕóÇÈóåõ ÍóÑøõ ÇáäøóÇÑö¡ æóÚóáóíúåö ÝóÐóßóÑó: äóÇÑðÇ ÈóÚúÏó ÊóÕúáì áöÒöíóÇÏóÉö ÇáÊøóåúæöíáö æóÇáúÅöÑúåóÇÈö æóáöíõÌúÑóì Úóáóì äóÇÑðÇ æóÕúÝõ ÍÇãöíóÉð æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÊóÕúáì ÈöÝóÊúÍö ÇáÊøóÇÁö Ãóíú íõÕöíÈõåóÇ Õöáöíøõ ÇáäøóÇÑö. æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÃóÈõæ ÈóßúÑò Úóäú ÚóÇÕöãò æóíóÚúÞõæÈõ «ÊõÕúáóì» ÈöÖóãøö ÇáÊøóÇÁö ãöäú ÃóÕúáóÇåõ ÇáäøóÇÑó ÈöåóãúÒóÉö ÇáÊøóÚúÏöíóÉö ÅöÐóÇ ÃóäóÇáóåõ ÍóÑøõåóÇ.
æóæóÕóÝó ÇáäøóÇÑó Èö ÍÇãöíóÉð áöÅöÝóÇÏóÉö ÊóÌóÇæõÒö ÍóÑøöåóÇ ÇáúãöÞúÏóÇÑó ÇáúãóÚúÑõæÝó áöÃóäøó ÇáúÍóãúíó ãöäú áóæóÇÒöãö ãóÇåöíøóÉö ÇáäøóÇÑö ÝóáóãøóÇ æõÕöÝóÊú Èö ÍÇãöíóÉð ßóÇäó ÏóÇáøðÇ Úóáóì ÔöÏøóÉö ÇáúÍöãóì ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: äÇÑõ Çááøóåö ÇáúãõæÞóÏóÉõ [ÇáúåãÒóÉ: 6] .
æóÃóÎúÈóÑó Úóäú æõÌõæåñ ÎóÈóÑðÇ ÎóÇãöÓðÇ ÈöÌõãúáóÉö ÊõÓúÞì ãöäú Úóíúäò ÂäöíóÉò Ãóæú åõæó ÍóÇáñ ãöäú ÖóãöíÑò ÊóÕúáì áöÃóäøó ÐößúÑó ÇáöÇÍúÊöÑóÇÞö ÈöÇáäøóÇÑö íõÍúÖöÑõ Ýöí ÇáÐøöåúäö ÊóØóáøõÈó ÅöØúÝóÇÁö ÍóÑóÇÑóÊöåóÇ ÈöÇáÔøóÑóÇÈö ÝóÌõÚöáó ÔóÑóÇÈõåõãú ãöäú Úóíúäò ÂäöíóÉò.(30/296)
íõÞóÇáõ: Ãóäóì ÅöÐóÇ ÈóáóÛó ÔöÏøóÉó ÇáúÍóÑóÇÑóÉö¡ æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: íóØõæÝõæäó ÈóíúäóåÇ æóÈóíúäó Íóãöíãò Âäò Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÑøóÍúãóäö [44] .
æóÐößúÑõ ÇáÓøóÞúíö íõÎúØöÑõ Ýöí ÇáÐøöåúäö ÊóØóáøõÈó ãóÚúÑöÝóÉö ãóÇ íóØúÚóãõæäóåõ ÝóÌöíÁó Èöåö ÎóÈóÑðÇ ÓóÇÏöÓðÇ Ãóæú ÍóÇáðÇ ãöäú ÖóãöíÑö ÊõÓúÞì ÈöÌõãúáóÉö áóíúÓó áóåõãú ØóÚÇãñ ÅöáøóÇ ãöäú ÖóÑöíÚò¡ Ãóíú íóØúÚóãõæäó ØóÚóÇãó ÅöíáóÇãò æóÊóÚúÐöíÈò áóÇ äóÝúÚó Ýöíåö áóåõãú æóáóÇ íóÏúÝóÚõ Úóäúåõãú ÃóáóãðÇ.
æóÌõãúáóÉõ: áóíúÓó áóåõãú ØóÚÇãñ ÅöáóÎú ÎóÈóÑñ ÓóÇÏöÓñ Úóäú æõÌõæåñ æóÖóãöíÑõ áóåõãú ÚóÇÆöÏñ Åöáóì æõÌõæåñ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÊóÃúæöíáöåö ÈöÃóÕúÍóÇÈö ÇáúæõÌõæåö æóáöÐóáößó ÌöíÁó Èöåö ÖóãöíÑõ ÌóãóÇÚóÉö ÇáúãõÐóßøóÑö. æóÇáÊøóÐúßöíÑõ ÊóÛúáöíÈñ áöáÐøõßõæÑö Úóáóì ÇáúÅöäóÇËö.
æóÇáÖøóÑöíÚõ: íóÇÈöÓõ ÇáÔøöÈúÑöÞö (ÈößóÓúÑö ÇáÔøöíäö ÇáúãõÚúÌóãóÉö æóÓõßõæäö ÇáúãõæóÍøóÏóÉö æóßóÓúÑö ÇáÑøóÇÁö) æóåõæó äóÈúÊñ Ðõæ Ôóæúßò ÅöÐóÇ ßóÇäó ÑóØúÈðÇ ÝóÅöÐóÇ íóÈöÓó Óõãøöíó ÖóÑöíÚðÇ æóÍöíäóÆöÐò íóÕöíÑõ ãóÓúãõæãðÇ æóåõæó ãóÑúÚðì áöáúÅöÈöáö æóáöÍõãõÑö ÇáúæóÍúÔö ÅöÐóÇ ßóÇäó ÑóØúÈðÇ¡ ÝóãóÇ íõÚóÐøóÈõ ÈöÃóåúáö ÇáäøóÇÑö ÈöÃóßúáöåö ÔõÈøöåó ÈöÇáÖøóÑöíÚö Ýöí ÓõæÁö ØóÚúãöåö
æóÓõæÁö ãóÛóÈøóÊöåö.
æóÞöíáó: ÇáÖøóÑöíÚõ ÇÓúãñ Óóãøóì ÇáúÞõÑúÂäõ Èöåö ÔóÌóÑðÇ Ýöí Ìóåóäøóãó æóÃóäøó åóÐóÇ ÇáÔøóÌóÑó åõæó ÇáøóÐöí íóÓöíáõ ãöäúåõ ÇáúÛöÓúáöíäõ ÇáúæóÇÑöÏõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóáóíúÓó áóåõ Çáúíóæúãó åÇåõäÇ Íóãöíãñ æóáÇ ØóÚÇãñ ÅöáøóÇ ãöäú ÛöÓúáöíäò [ÇáÍÇÞÉ: 35¡ 36] æóÚóáóíúåö ÝóÍóÑúÝõ ãöäú áöáöÇÈúÊöÏóÇÁö¡ Ãóíú áóíúÓó áóåõãú ØóÚóÇãñ ÅöáøóÇ ãóÇ íóÎúÑõÌõ ãöäó ÇáÖøóÑöíÚö æóÇáúÎóÇÑöÌõ åõæó ÇáúÛöÓúáöíäõ æóÞóÏú ÍóÕóáó ÇáúÌóãúÚõ Èóíúäó ÇáúÂíóÊóíúäö.
æóæóÕúÝõ ÖóÑöíÚò ÈöÃóäøóåõ áóÇ íõÓúãöäõ æóáóÇ íõÛúäöí ãöäú ÌõæÚò áöÊóÔúæöíåöåö æóÃóäøóåõ ÊóãóÍøõÖñ áöáÖøõÑøö ÝóáóÇ íóÚõæÏõ Úóáóì Âßöáöíåö ÈöÓöãóäò íõÕúáöÍõ ÈóÚúÖó ãóÇ ÇáúÊóÝóÍó ãöäú ÃóÌúÓóÇÏöåöãú¡ æóáóÇ íõÛúäöí Úóäúåõãú ÏóÝúÚó Ãóáóãö ÇáúÌõæÚö¡ æóáóÚóáøó ÇáúÌõæÚó ãöäú ÖõÑõæÈö ÊóÚúÐöíÈöåöãú ÝóíóÓúÃóáõæäó ÇáØøóÚóÇãó ÝóíõØúÚóãõæäó ÇáÖøóÑöíÚó ÝóáóÇ íóÏúÝóÚõ Úóäúåõãú Ãóáóãó ÇáúÌõæÚö.
æóÇáÓøöãóäõ¡ ÈößóÓúÑö ÇáÓøöíäö æóÝóÊúÍö Çáúãöíãö: æóÝúÑóÉõ ÇááøóÍúãö æóÇáÔøóÍúãö áöáúÍóíóæóÇäö íõÞóÇáõ: ÃóÓúãóäóåõ ÇáØøóÚóÇãõ¡ ÅöÐóÇ ÚóÇÏó Úóáóíúåö ÈöÇáÓøöãóäö.
æóÇáúÅöÛúäóÇÁõ: ÇáúÅößúÝóÇÁõ æóÏóÝúÚõ ÇáúÍóÇÌóÉö. æãöäú ÌõæÚò ãõÊóÚóáøöÞñ Èö íõÛúäöí æóÍóÑúÝõ ãöäú áöãóÚúäóì ÇáúÈóÏóáöíøóÉö¡ Ãóíú ÛóäóÇÁñ ÈóÏóáðÇ Úóäö ÇáúÌõæÚö.(30/297)
æõÌõæåñ íóæúãóÆöÐò äóÇÚöãóÉñ (8) áöÓóÚúíöåóÇ ÑóÇÖöíóÉñ (9) Ýöí ÌóäøóÉò ÚóÇáöíóÉò (10)
æóÇáúÞóÕúÑõ ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏõ ãöäú Þóæúáöåö: áóíúÓó áóåõãú ØóÚÇãñ ÅöáøóÇ ãöäú ÖóÑöíÚò ãóÚó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáÇ ØóÚÇãñ ÅöáøóÇ ãöäú ÛöÓúáöíäò [ÇáÍÇÞÉ: 36] íõÄóíøöÏõ Ãóäøó ÇáÖøóÑöíÚó ÇÓúãõ ÔóÌóÑö Ìóåóäøóãó íóÓöíáõ ãöäúåõ ÇáÛÓáíä.
[8- 10]
[ÓõæÑóÉ ÇáÛÇÔíÉ (88) : ÇáúÂíóÇÊ 8 Åöáóì 10]
æõÌõæåñ íóæúãóÆöÐò äÇÚöãóÉñ (8) áöÓóÚúíöåÇ ÑÇÖöíóÉñ (9) Ýöí ÌóäøóÉò ÚÇáöíóÉò (10)
íÊóÈóÇÏóÑ Ýöí ÈÇÏìÁ ÇáÑøóÃúíö Ãóäøó ÍóÞøó åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö Ãóäú ÊõÚúØóÝó Úóáóì ÌõãúáóÉö æõÌõæåñ íóæúãóÆöÐò ÎÇÔöÚóÉñ [ÇáÛÇÔíÉ: 2] ÈöÇáúæóÇæö áöÃóäøóåóÇ ãõÔóÇÑößóÉñ áóåóÇ Ýöí Íõßúãö ÇáúÈóíóÇäö áöÍóÏöíËö ÇáúÛóÇÔöíóÉö ßóãóÇ ÚõØöÝóÊú ÌõãúáóÉõ: æóæõÌõæåñ íóæúãóÆöÐò ÚóáóíúåÇ ÛóÈóÑóÉñ
[ÚÈÓ: 40] Úóáóì ÌõãúáóÉö: æõÌõæåñ íóæúãóÆöÐò ãõÓúÝöÑóÉñ Ýöí ÓõæÑóÉö ÚóÈóÓó [38] . ÝóíóÊøóÌöåõ Ãóäú íõÓúÃóáó Úóäú æóÌúåö ÝóÕúáöåóÇ Úóäö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ¡ æóæóÌúåõ ÇáúÝóÕúáö ÇáÊøóäúÈöíåõ Úóáóì Ãóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ãöäó ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö Ýöí åóáú ÃóÊÇßó ÍóÏöíËõ ÇáúÛÇÔöíóÉö [ÇáúÛóÇÔöíóÉö: 1] ÇáúÅöÚúáóÇãõ ÈöÍóÇáö ÇáúãõÚóÑøóÖö ÈöÊóåúÏöíÏöåöãú æóåõãú ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáúæõÌõæåö ÇáúÎóÇÔöÚóÉö ÝóáóãøóÇ ÍóÕóáó Ðóáößó ÇáúÅöÚúáóÇãõ ÈöÌõãúáóÉö:
æõÌõæåñ íóæúãóÆöÐò ÎÇÔöÚóÉñ [ÇáÛÇÔíÉ: 2] Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ Êóãøó ÇáúãóÞúÕõæÏõ¡ ÝóÌóÇÁóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ ÈóÚúÏóåóÇ ãóÝúÕõæáóÉð áöÃóäøóåóÇ ÌõÚöáóÊö ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ ÌóæóÇÈðÇ Úóäú ÓõÄóÇáò ãõÞóÏøóÑò ÊõËöíÑõåõ ÇáúÌõãúáóÉõ ÇáÓøóÇÈöÞóÉõ ÝóíóÊóÓóÇÁóáõ ÇáÓøóÇãöÚõ: åóáú ãöäú ÍóÏöíËö ÇáúÛóÇÔöíóÉö ãóÇ åõæó ãõÛóÇíöÑñ áöåóÐóÇ Çáúåóæúáö¿ Ãóíú ãóÇ åõæó ÃõäúÓñ æóäóÚöíãñ áöÞóæúãò ÂÎóÑöíäó.
æóáöåóÐóÇ ÇáäøóÙúãö ÕóÇÑóÊú åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáöÇÓúÊöØúÑóÇÏö æóÇáÊøóÊúãöíãö¡ áöÅöÙúåóÇÑö ÇáúÝóÑúÞö Èóíúäó ÍóÇáóíö ÇáúÝóÑöíÞóíúäö æóáöÊóÚúÞöíÈö ÇáäøöÐóÇÑóÉö ÈöÇáúÈöÔóÇÑóÉö ÝóãóæúÞöÚõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúãõÓúÊóÃúäóÝóÉö ãóæúÞöÚõ ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö æóáóÇ ÊóäóÇÝöíó Èóíúäó ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝö æóÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö æóÐóáößó ãõæÌöÈñ áöÝóÕúáöåóÇ ÚóãøóÇ ÞóÈúáóåóÇ. æóÝöíåö ÌóÑúíõ ÇáúÞõÑúÂäö Úóáóì Óõäóäöåö ãöäú ÊóÚúÞöíÈö ÇáÊøóÑúåöíÈö æóÇáÊøóÑúÛöíÈö.
ÝóÃóãøóÇ ÇáúÌõãúáóÊóÇäö ÇááøóÊóÇäö Ýöí ÓõæÑóÉö ÚóÈóÓó Ýóáóãú íóÊóÞóÏøóãúåõãóÇ ÅöÈúåóÇãñ áöÃóäøóåõãóÇ ãõÊøóÕöáóÊóÇäö ãóÚðÇ ÈöÇáÙøóÑúÝö æóåõæó ÝóÅöÐÇ ÌÇÁóÊö ÇáÕøóÇÎøóÉõ [ÚÈÓ: 33] .
æóÞóÏú Úõáöãó ãöäú ÓöíóÇÞö ÊóæúÌöíåö ÇáúÎöØóÇÈö Åöáóì ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäøó ÇáúæõÌõæåó ÇáúÃõæáóì æõÌõæåõ ÇáúãõßóÐøöÈöíäó ÈöÇáÑøóÓõæáö¡ æóÇáúæõÌõæåó ÇáúãóÐúßõæÑóÉó ÈóÚúÏóåóÇ æõÌõæåõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáúãõÕóÏøöÞöíäó ÈöãóÇ ÌóÇÁó Èöåö.(30/298)
áóÇ ÊóÓúãóÚõ ÝöíåóÇ áóÇÛöíóÉð (11)
æóÇáúÞóæúáõ Ýöí ÊóäúßöíÑö æõÌõæåñ¡ æóÇáúãõÑóÇÏö ÈöåóÇ¡ æóÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÚóäúåóÇ ÈöãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ¡ ßóÇáúÞóæúáö Ýöí ÇáúÂíóÇÊö ÇáøóÊöí ÓóÈóÞóÊúåóÇ.
æäÇÚöãóÉñ: ÎóÈóÑñ Úóäú æõÌõæåñ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãõÔúÊóÞøðÇ ãöäú äóÚõãó ÈöÖóãøö ÇáúÚóíúäö íóäúÚõãõ ÈöÖóãøöåóÇ ÇáøóÐöí ãóÕúÏóÑõåõ äõÚõæãóÉñ æóåöíó Çááøöíäõ æóÈóåúÌóÉõ ÇáúãóÑúÃóì æóÍõÓúäõ ÇáúãóäúÙóÑö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãõÔúÊóÞøðÇ ãöäú äóÚöãó ÈößóÓúÑö ÇáúÚóíúäö íóäúÚóãõ ãöËúáó ÍóÐöÑó¡ ÅöÐóÇ ßóÇäó ÐóÇ äöÚúãóÉò¡ Ãóíú ÍóÓóäõ ÇáúÚóíúÔö æóÇáÊøóÑóÝö.
æóíóÊóÚóáøóÞõ áöÓóÚúíöåÇ ÈöÞóæúáöåö: ÑÇÖöíóÉñ¡ æÑÇÖöíóÉñ ÎóÈóÑñ ËóÇäò Úóäú æõÌõæåñ æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÓøóÚúíö: ÇáúÚóãóáõ ÇáøóÐöí íóÓóÚóÇåõ ÇáúãóÑúÁõ áöíóÓúÊóÝöíÏó ãöäúåõ. æóÚóÈøóÑó Èöåö åõäóÇ ãõÞóÇÈöáó Þóæúáöåö Ýöí ÖöÏøå ÚÇãöáóÉñ [ÇáÛÇÔíÉ: 3] .
æóÇáÑøöÖóì: ÖöÏøó ÇáÓøõÎúØö¡ Ãóíú åöíó ÍóÇãöÏóÉñ ãóÇ ÓóÚóÊúåõ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ãöäó ÇáúÚóãóáö ÇáøóÐöí åõæó ÇãúÊöËóÇáõ ãóÇ ÃóãóÑó Çááøóåõ Èöåö Úóáóì áöÓóÇäö ÑóÓõæáöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÇáúãóÌúÑõæÑõ Ýöí Þóæúáöåö: Ýöí ÌóäøóÉò ÚÇáöíóÉò ÎóÈóÑñ ËóÇáöËñ Úóäú æõÌõæåñ æóÇáúÌóäøóÉõ ÃõÑöíÏó Èöåö ãóÌúãõæÚõ ÏóÇÑö ÇáËøóæóÇÈö ÇáÕøóÇÏöÞö ÈöÌóäøóÇÊò ßóËöíÑóÉò Ãóæú ÃõÑöíÏó Èöåö ÇáúÌöäúÓõ ãöËúáó ÚóáöãóÊú äóÝúÓñ [ÇáÊßæíÑ: 14] .
æóæÕÝ ÌóäøóÉò Èö ÚÇáöíóÉò áöÒöíóÇÏóÉö ÇáúÍõÓúäö áöÃóäøó ÃóÍúÓóäó ÇáúÌóäøóÇÊö ãóÇ ßóÇäó Ýöí ÇáúãõÑúÊóÝóÚóÇÊö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ßóãóËóáö ÌóäøóÉò ÈöÑóÈúæóÉò [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 265] ÝóÐóáößó íõÒöíÏõ ÍõÓúäó ÈóÇØöäöåóÇ ÈöÍõÓúäö ãóÇ íõÔóÇåöÏõåõ ÇáúßóÇÆöäõ ÝöíåóÇ ãöäú ãóäóÇÙöÑó¡ æóåóÐóÇ æóÕúÝñ ÔóÇãöáñ áöÍõÓúäö ãæÞÚ ÇáúÌäøóÉ.
[11]
[ÓõæÑóÉ ÇáÛÇÔíÉ (88) : ÂíóÉ 11]
áóÇ ÊóÓúãóÚõ ÝöíåÇ áÇÛöíóÉð (11)
ÇááøóÇÛöíóÉõ: ãóÕúÏóÑñ ÈöãóÚúäóì ÇááøóÛúæö ãöËúáõ ÇáúßóÇÐöÈóÉö áöáúßóÐöÈö. æóÇáúÎóÇÆöäóÉö æóÇáúÚóÇÝöíóÉö¡ Ãóíú áóÇ íõÓúãóÚõ ÝöíåóÇ áóÛúæñ¡ Ãóæú åõæó æóÕúÝñ áöãóæúÕõæÝò ãõÞóÏøóÑö ÇáÊøóÃúäöíËö¡ Ãóíú ßóáöãóÉñ áóÇÛöíóÉñ áöãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö áÇÛöíóÉð ãöäú ÃóäøóåóÇ ßóáöãóÇÊñ¡ æóæóÕúÝõ ÇáúßóáöãóÉö ÈöÐóáößó ãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ áöÃóäøó ÇááøóÇÛöíó ÕóÇÍöÈõåóÇ.(30/299)
æóäóÝúíõ ÓóãóÇÚö áÇÛöíóÉð ãõßóäøóì Èöåö Úóäö ÇäúÊöÝóÇÁö ÇááøóÛúæö Ýöí ÇáúÌóäøóÉö ãöäú ÈóÇÈö:
æóáóÇ ÊóÑóì ÇáÖøóÈøó ÈöåóÇ íóäúÌóÍöÑú Ãóíú áóÇ ÖóÈøó ÈöåóÇ ÅöÐö ÇáÖøóÈøõ áóÇ íóÎúáõæ ãöäó ÇáöÇäúÌöÍóÇÑö.
æóÇááøóÛúæõ: ÇáúßóáóÇãõ ÇáøóÐöí áóÇ ÝóÇÆöÏóÉó áóåõ¡ æóåóÐóÇ ÊóäúÈöíåñ Úóáóì Ãóäøó ÇáúÌóäøóÉó ÏóÇÑõ ÌöÏøò æóÍóÞöíÞóÉò ÝóáóÇ ßóáóÇãó ÝöíåóÇ ÅöáøóÇ áöÝóÇÆöÏóÉò áöÃóäøó ÇáäøõÝõæÓó ÝöíåóÇ ÊóÎóáøóÕóÊú ãöäó ÇáäøóÞóÇÆöÕö ßõáøöåóÇ ÝóáóÇ íóáóÐøõ áóåóÇ ÅöáøóÇ ÇáúÍóÞóÇÆöÞõ æóÇáÓøõãõæøõ ÇáúÚóÞúáöíøõ æóÇáúÎõáõÞöíøõ¡ æóáóÇ íóäúØöÞõæäó ÅöáøóÇ ãóÇ íóÒöíÏõ ÇáäøõÝõæÓó ÊóÒúßöíóÉð.
æóÌõãúáóÉõ: áóÇ ÊóÓúãóÚõ ÝöíåÇ áÇÛöíóÉð ÕöÝóÉñ ËóÇäöíóÉñ á ÌóäøóÉò [ÇáÛÇÔíÉ: 10] ÊõÑößó ÚóØúÝõåóÇ Úóáóì ÇáÕøöÝóÉö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ áöÃóäøó ÇáäøõÚõæÊó ÇáúãõÊóÚóÏøöÏóÉó íóÌõæÒõ Ãóäú ÊõÚúØóÝó æóíóÌõæÒó Ãóäú ÊõÝúÕóáó Ïõæäó ÚöØúÝò ÞóÇáó Ýöí «ÇáÊøóÓúåöíáö» : «æóíóÌõæÒõ ÚóØúÝõ ÈóÚúÖö ÇáäøõÚõæÊö Úóáóì ÈóÚúÖò æóÞóÇáó ÇáúãõÑóÇÏöíøõ Ýöí «ÔóÑúÍöåö» äóÍúæó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÝóÓóæøóì æóÇáøóÐöí ÞóÏøóÑó ÝóåóÏì æóÇáøóÐöí ÃóÎúÑóÌó ÇáúãóÑúÚì [ÇáúÃóÚúáóì: 2- 4] . æóÞóÇáó: æóáóÇ íõÚúØóÝõ ÅöáøóÇ ÈöÇáúæóÇæö ãóÇ áóãú íóßõäú ÊóÑúÊöíÈñ: ÝóÈöÇáúÝóÇÁö ßóÞóæúáöåö:
íóÇ áóåúÝó ÒóíøóÇÈóÉó áöáúÍóÇÑöÈö Çá ... ÕøóÇÈöÍö ÝóÇáúÛóÇäöãö ÝóÇáúÂíöÈö
ÞóÇáó ÇáÓøõåóíúáöíøõ: æóÇáúÚóØúÝõ Èö (Ëõãøó) ÌóæóÇÒõåõ ÈóÚöíÏñ. ÇåÜ. ÞóÇáó ÇáÏøóãóÇãöíäöíøõ: æóßóÐóÇ Ýöí ÇáúÌãá äóÍúæ ãóÑóÑúÊõ ÈöÑóÌõáò íóÍúÝóÙõ ÇáúÞõÑúÂäó æóíóÚúÑöÝõ ÇáúÝöÞúåó æóíóÊøóÞöí Åöáóì Çááøóåö¡ ÞóÇáó: æóäóÕøó ÇáúæóÇÍöÏöíøõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóÇ ÊóÊøóÎöÐõæÇ ÈöØÇäóÉð ãöäú Ïõæäößõãú áóÇ íóÃúáõæäóßõãú ÎóÈÇáðÇ æóÏøõæÇ ãóÇ ÚóäöÊøõãú ÞóÏú ÈóÏóÊö ÇáúÈóÛúÖÇÁõ ãöäú ÃóÝúæÇåöåöãú [Âá ÚãÑóÇä: 118] . Ãóäú áóÇ íóÃúáõæäóßõãú æóãóÇ ÈóÚúÏóåõ ãöäó ÇáúÌõãóáö (Ãóíö ÇáËøóáóÇËõ) áóÇ íóßõæäõ ÕöÝóÇÊñ¡ áöÚóÏóãö ÇáúÚóÇØöÝö áóßöäøó ÙóÇåöÑó ÓõßõæÊö ÇáúÌõãúåõæÑö Úóäú æõÌõæÈö ÇáúÚóØúÝö íõÔúÚöÑõ ÈöÌóæóÇÒöåö ÝöíåóÇ (Ãóíö ÇáúÌõãóáõ) ßóÇáúãõÝúÑóÏóÇÊö ÇåÜ.
ÇÈúÊõÏöÆó Ýöí ÊóÚúÏóÇÏö ÕöÝóÇÊö ÇáúÌóäøóÉö ÈöÕöÝóÊöåóÇ ÇáÐøóÇÊöíøóÉó æóåõæó ßóæúäõåóÇ ÚóÇáöíóÉð¡ æóËõäøöíó ÈöÕöÝóÉö ÊóäúÒöíåöåóÇ ÚóãøóÇ íõÚóÏøõ ãöäú äóÞóÇÆöÕö ãóÌóÇãöÚö ÇáäøóÇÓö æóãóÓóÇßöäö ÇáúÌóãóÇÚóÇÊö æóåõæó ÇáúÛóæúÛóÇÁõ æóÇááøóÛúæõ¡ æóÞóÏú ÌõÑøöÏóÊú åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ãöäú Ãóäú ÊõÚúØóÝó Úáì ÚÇáöíóÉò [ÇáÛÇÔíÉ: 10] ãõÑóÇÚóÇÉð áöÚóÏóãö ÇáÊøóäóÇÓõÈö Èóíúäó ÇáúãõÝúÑóÏóÇÊö
æóÇáúÌõãóáö æóÐóáößó ÍóÞöíÞñ ÈöÚóÏóãö ÇáúÚóØúÝö áöÃóäøóåõ ÃóÔóÏøõ ãöäú ßóãóÇáö ÇáöÇäúÞöØóÇÚö Ýöí ÚóØúÝö ÇáúÌõãóáö.
æóåóÐóÇ æóÕúÝñ áöáúÌóäøóÉö ÈöÍõÓúäö ÓõßøóÇäöåóÇ.(30/300)
ÝöíåóÇ Úóíúäñ ÌóÇÑöíóÉñ (12) ÝöíåóÇ ÓõÑõÑñ ãóÑúÝõæÚóÉñ (13) æóÃóßúæóÇÈñ ãóæúÖõæÚóÉñ (14) æóäóãóÇÑöÞõ ãóÕúÝõæÝóÉñ (15) æóÒóÑóÇÈöíøõ ãóÈúËõæËóÉñ (16)
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ áóÇ ÊóÓúãóÚõ ÈöãõËóäøóÇÉò ÝóæúÞöíøóÉò ãóÖúãõæãóÉò æáÇÛöíóÉð äóÇÆöÈõ ÝóÇÚöáò¡ æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÑõæóíúÓñ Úóäú íóÚúÞõæÈó ÈöãõËóäøóÇÉò ÊóÍúÊöíøóÉò ãóÖúãõæãóÉò æóÈöÑóÝúÚö áÇÛöíóÉð ÃóíúÖðÇ ÝóÃõÌúÑöíó ÇáúÝöÚúáõ Úóáóì ÇáÊøóÐúßöíÑö áöÃóäøó áÇÛöíóÉð áóíúÓó ÍóÞöíÞöíøó ÇáÊøóÃúäöíËö æóÍóÓøóäóåõ æõÞõæÚõ ÇáúÝóÕúáö Èóíúäó ÇáúÝöÚúáö æóÈóíúäó ÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö¡ æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò æóÚóÇÕöãñ æóÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò æóÑóæúÍñ Úóäú íóÚúÞõæÈó ÈöÝóÊúÍö ÇáúãõËóäøóÇÉö ÇáúÝóæúÞöíøóÉö æóÈöäóÕúÈö áÇÛöíóÉð¡ æóÇáÊøóÇÁõ áöÎöØóÇÈö ÛíÑ ÇáúãÚöíä.
[12]
[ÓõæÑóÉ ÇáÛÇÔíÉ (88) : ÂíóÉ 12]
ÝöíåÇ Úóíúäñ ÌÇÑöíóÉñ (12)
ÕöÝóÉñ ËóÇáöËóÉñ á ÌóäøóÉò [ÇáÛÇÔíÉ: 10] . ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ÌöäúÓõ ÇáúÚõíõæäö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÚóáöãóÊú äóÝúÓñ ãóÇ ÃóÍúÖóÑóÊú [ÇáÊßæíÑ: 14] ¡ Ãóíú ÚóáöãóÊö ÇáäøõÝõæÓõ¡ æóåóÐóÇ æóÕúÝñ áöáúÌóäøóÉö ÈöÇÓúÊößúãóÇáöåóÇ ãóÍóÇÓöäó ÇáúÌóäøóÇÊö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Ãóæú Êóßõæäó áóßó ÌóäøóÉñ ãöäú äóÎöíáò æóÚöäóÈò ÝóÊõÝóÌøöÑó ÇáúÃóäúåÇÑó ÎöáÇáóåÇ ÊóÝúÌöíÑÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 91] .
æóÅöäøóãóÇ áóãú ÊõÚúØóÝú Úóáóì ÇáúÌõãúáóÉ ÇáøóÊöí ÞÈáåãóÇ áöÇÎúÊöáóÇÝöåöãóÇ ÈöÇáúÝöÚúáöíøóÉö Ýöí ÇáúÃõæáóì æóÇáöÇÓúãöíøóÉö Ýöí ÇáËøóÇäöíóÉö¡ æóÐóáößó ÇáöÇÎúÊöáóÇÝõ ãöäú ãõÍóÓøöäóÇÊö ÇáúÝóÕúáö æóáöÃóäøó ÌõãúáóÉó: áóÇ ÊóÓúãóÚõ ÝöíåÇ áÇÛöíóÉð ãóÞúÕõæÏñ ãöäúåóÇ ÇáÊøóäóÒøõåó Úóäö ÇáäøóÞóÇÆöÕö æóÌõãúáóÉó: ÝöíåÇ Úóíúäñ ÌÇÑöíóÉñ ãóÞúÕõæÏñ ãöäúåóÇ ÅöËúÈóÇÊó ÈÚÖ ãÍÇÓäåÇ.
[13- 16]
[ÓõæÑóÉ ÇáÛÇÔíÉ (88) : ÇáúÂíóÇÊ 13 Åöáóì 16]
ÝöíåÇ ÓõÑõÑñ ãóÑúÝõæÚóÉñ (13) æóÃóßúæÇÈñ ãóæúÖõæÚóÉñ (14) æóäóãÇÑöÞõ ãóÕúÝõæÝóÉñ (15) æóÒóÑÇÈöíøõ ãóÈúËõæËóÉñ (16)
ÕöÝóÉñ ÑóÇÈöÚóÉñ áöÌóäøóÉò.
æóÃõÚöíÏó Þóæúáõåõ: ÝöíåÇ Ïõæäó Ãóäú íõÚúØóÝó ÓõÑõÑñ Úáì Úóíúäñ [ÇáÛÇÔíÉ: 12] ÚóØúÝó ÇáúãõÝúÑöÏóÇÊö áöÃóäøó ÚóØúÝó ÇáÓøõÑõÑö Úóáóì Úóíúäñ íóÈúÏõæ äóÇÈöíðÇ Úóä ÇáÐøóæúÞ áÚÏã ÇáúÌóÇãöÚö Èóíúäó Úóíúäö ÇáúãóÇÁö æóÇáÓøõÑõÑö Ýöí ÇáÐøöåúäö áóæúáóÇ Ãóäú ÌóãóÚóåóÇ Çáúßóæúäõ Ýöí ÇáúÌóäøóÉö ÝóáöÐóáößó ßõÑøöÑó ÙóÑúÝõ ÝöíåÇ ÊóÕúÑöíÍðÇ ÈöÃóäøó Êöáúßó ÇáÙøóÑúÝöíøóÉó åöíó ÇáúÌóÇãöÚõ¡ æóáöÃóäøó Èóíúäó ÙóÑúÝöíøóÉö ÇáúÚóíúäö ÇáúÌóÇÑöíóÉö Ýöí ÇáúÌóäøóÉö æóÈóíúäó ÙóÑúÝöíøóÉö ÇáÓøõÑõÑö æóãóÇ ÚõØöÝó Úóáóíúåö ãöäú ãóÊóÇÚö ÇáúÞõÕõæÑö æóÇáúÃóËóÇËö ÊóÝóÇæõÊðÇ æóáöÐóáößó ÚõØöÝó æóÃóßúæÇÈñ¡ æóäóãÇÑöÞõ¡ æóÒóÑÇÈöíøõ¡ áöÃóäøóåóÇ ãõÊóãóÇËöáóÉñ Ýöí ÃóäøóåóÇ ãöäú ãóÊóÇÚö ÇáúãóÓóÇßöäö ÇáúÝóÇÆöÞóÉö.(30/301)
æóåóÐóÇ æóÕúÝñ áöãóÍóÇÓöäö ÇáúÌóäøóÉö ÈöãóÍóÇÓöäö ÃóËóÇËö ÞõÕõæÑöåóÇ ÝóÖóãöíÑõ ÝöíåóÇ ÚóÇÆöÏñ áöáúÌóäøóÉö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö
Ãóäøó ãóÇ Ýöí ÞõÕõæÑöåóÇ åõæó ãóÙúÑõæÝñ ÝöíåóÇ ÈöæóÇÓöØóÉò.
æÓõÑõÑñ: ÌóãóÚó ÓóÑöíÑò¡ æóåõæó ãóÇ íõÌúáóÓõ Úóáóíúåö æíÖØÌÚ Úóáóíúåö ÝóíóÓóÚõ ÇáúÅöäúÓóÇäó ÇáúãõÖúØóÌöÚó¡ íÊøóÎÐ ãöäú ÎóÔóÈò Ãóæú ÍóÏöíÏò áóåõ ÞóæóÇÆöãõ áöíóßõæäó ãõÑúÊóÝöÚðÇ Úóäö ÇáúÃóÑúÖö. æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáöÇÑúÊöÝóÇÚõ Úóäö ÇáúÃóÑúÖö ãóÃúÎõæÐðÇ Ýöí ãóÝúåõæãö ÇáÓøõÑõÑö ßóÇäó æóÕúÝõåóÇ Èö ãóÑúÝõæÚóÉñ áÊÕæíÑ ÍÓäåÇ.
æ (ÇáÃßæÇÈ) : ÌóãúÚõ ßõæÈò ÈöÖóãøö ÇáúßóÇÝö¡ æóåõæó ÅöäóÇÁñ áöáúÎóãúÑö áóåõ ÓóÇÞñ æóáóÇ ÚõÑúæóÉó áóåõ.
æãóæúÖõæÚóÉñ: Ãóíú áóÇ ÊõÑúÝóÚõ ãöäú Èóíúäö ÃóíúÏöíåöãú ßóãóÇ ÊõÑúÝóÚõ ÂäöíóÉõ ÇáÔøóÑóÇÈö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÅöÐóÇ ÈóáóÛó ÇáÔÇÑÈæä ÍÏ ÇáöÇÓúÊöØóÇÚóÉ ãóäú ÊóäóÇæóáö ÇáúÎóãúÑö¡ æßäí Èö ãóæúÖõæÚóÉñ Úóäú ÚóÏóãö ÇäúÞöØóÇÚö áóÐøóÉö ÇáÔøóÑóÇÈö ØóÚúãðÇ æóäóÔúæóÉð¡ Ãóíú ãóæúÖõæÚóÉñ ÈöãóÇ ÝöíåóÇ ãöäú ÃóÔúÑöÈóÉò.
æóÈóíúäó ãóÑúÝõæÚóÉñ æãóæúÖõæÚóÉñ¡ ÅöíåóÇãõ ÇáØøöÈóÇÞö áöÃóäøó ÍóÞöíÞóÉó ãóÚúäóì ÇáÑøóÝúÚö ÖöÏøó ÍóÞöíÞóÉö ãóÚúäóì ÇáúæóÖúÚö¡ æóáóÇ ÊóÖóÇÏøó Èóíúäó ãóÌóÇÒö ÇáúÃóæøóáö æóÍóÞöíÞóÉö ÇáËøóÇäöí æóáóßöäøóåõ ÅöíåóÇãõ ÇáÊøóÖóÇÏøö.
æóÇáäøóãóÇÑöÞõ: ÌóãúÚõ äõãúÑõÞóÉò ÈöÖóãøö Çáäøõæäö æóÓõßõæäö ãöíãò ÈóÚúÏóåóÇ ÑóÇÁñ ãóÖúãõæãóÉñ æóåöíó ÇáæÓÇÏÉ ÇáøóÊöí íÊßìÁ ÚóáóíúåóÇ ÇáúÌóÇáöÓõ æóÇáúãõÖúØóÌöÚõ.
æãóÕúÝõæÝóÉñ: Ãóíú ÌõÚöáó ÈóÚúÖõåóÇ ÞóÑöíÈðÇ ãöäú ÈóÚúÖò ÕóÝøðÇ¡ Ãóíú ÃóíúäóãóÇ ÃóÑóÇÏó ÇáúÌóÇáöÓõ Ãóäú íóÌúáöÓó æóÌóÏóåóÇ.
æÒóÑÇÈöíøõ: ÌóãúÚõ ÒóÑúÈöíøóÉò ÈöÝóÊúÍö ÇáÒøóÇíö æóÓõßõæäö ÇáÑøóÇÁö æóßóÓúÑö ÇáúãõæóÍøóÏóÉö æóÊóÔúÏöíÏö ÇáúíóÇÁö¡ æóåöíó ÇáúÈöÓóÇØõ Ãóæö ÇáØøõäúÝõÓóÉõ (ÈöÖóãøö ÇáØøóÇÁö) ÇáúãóäúÓõæÌõ ãöäó ÇáÕøõæÝö Çáúãõáóæøóäö ÇáäøóÇÚöãö íõÝúÑóÔõ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö áöáÒøöíäóÉö æóÇáúÌõáõæÓö Úóáóíúåö áöÃóåúáö ÇáÊøóÑóÝö æóÇáúíóÓóÇÑö.
æóÇáÒøóÑúÈöíøóÉõ äöÓúÈóÉñ Åöáóì (ÃóÐúÑóÈöíÌóÇäó) ÈóáóÏò ãöäú ÈöáóÇÏö ÝóÇÑöÓó æóÈõÎóÇÑóì¡ ÝóÃóÕúáõ ÒóÑúÈöíøóÉò ÃóÐúÑóÈöíøóÉñ¡ ÍõÐöÝóÊú åóãúÒóÊõåóÇ áöáÊøóÎúÝöíÝö áöËöÞóáö ÇáöÇÓúãö áöÚõÌúãóÊöåö æóÇÊøöÕóÇáö íóÇÁö ÇáäøóÓóÈö Èöåö¡ æóÐóÇáõåóÇ ãõÈúÏóáóÉñ Úóäö ÇáÒøóÇíö Ýöí ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö áöÃóäøó ÇÓúãó ÇáúÈóáóÏö Ýöí áöÓóÇäö ÇáúÝõÑúÓö ÃóÒúÑóÈöíÌóÇäõ ÈöÇáÒøóÇíö ÇáúãõÚúÌóãóÉö ÈóÚúÏóåóÇ ÑóÇÁñ ãõåúãóáóÉñ æóáóíúÓó Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÇáúÝóÇÑöÓöíøö ÍóÑúÝõ ÇáÐøóÇáö¡ æóÈóáóÏõ (ÃóÐúÑóÈöíÌóÇäó) ãóÔúåõæÑñ ÈöäõÚõæãóÉö ÕõæÝö ÃóÛúäóÇãöåö.
æóÇÔúÊõåöÑó ÃóíúÖðÇ ÈöÏöÞøóÉö ÕõäúÚö ÇáúÈõÓõØö æóÇáØøóäóÇÝöÓö æóÑöÞøóÉö ÎóãúáöåóÇ.(30/302)
ÃóÝóáóÇ íóäúÙõÑõæäó Åöáóì ÇáúÅöÈöáö ßóíúÝó ÎõáöÞóÊú (17) æóÅöáóì ÇáÓøóãóÇÁö ßóíúÝó ÑõÝöÚóÊú (18) æóÅöáóì ÇáúÌöÈóÇáö ßóíúÝó äõÕöÈóÊú (19) æóÅöáóì ÇáúÃóÑúÖö ßóíúÝó ÓõØöÍóÊú (20)
æóÇáúãóÈúËõæËóÉõ: ÇáúãõäúÊóÔöÑóÉõ Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö ÈößóËúÑóÉò æóÐóáößó íõÝöíÏõ ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇáúßóËúÑóÉö.
æóÞóÏú ÞõæÈöáóÊú ÕöÝóÇÊõ æõÌõæåö Ãóåúáö ÇáäøóÇÑö ÈöÕöÝóÇÊö æõÌõæåö Ãóåúáö ÇáúÌóäøóÉö ÝóÞõæÈöáóÊú ÕöÝóÇÊ ÎÇÔöÚóÉñ [ÇáÛÇÔíÉ: 2] ¡ ÚÇãöáóÉñ¡ äÇÕöÈóÉñ [ÇáÛÇÔíÉ: 3] ÈöÕöÝóÇÊö äÇÚöãóÉñ áöÓóÚúíöåÇ ÑÇÖöíóÉñ
[ÇáÛÇÔíÉ: 8¡ 9] ¡ æóÞõæÈöáó Þóæúáõåõ: ÊóÕúáì äóÇÑÇ ÍÇãöíóÉð [ÇáÛÇÔíÉ: 4] ÈöÞóæúáöåö: Ýöí ÌóäøóÉò ÚÇáöíóÉò [ÇáÛÇÔíÉ: 10] . æóÞõæÈöáó: ÊõÓúÞì ãöäú Úóíúäò ÂäöíóÉò [ÇáÛÇÔíÉ: 5] ÈöÞóæúáöåö: ÝöíåÇ Úóíúäñ ÌÇÑöíóÉñ [ÇáÛÇÔíÉ:
12] ¡ æóÞõæÈöáó ÔóÞóÇÁõ ÚóíúÔö Ãóåúáö ÇáäøóÇÑö ÇáøóÐöí ÃóÝóÇÏóåõ Þóæúáå: íúÓó áóåõãú ØóÚÇãñ ÅöáøóÇ ãöäú ÖóÑöíÚò áóÇ íõÓúãöäõ æóáÇ íõÛúäöí ãöäú ÌõæÚò
[ÇáÛÇÔíÉ: 6¡ 7] ¡ ÈöãóÞóÇÚöÏö Ãóåúáö ÇáúÌóäøóÉö ÇáúãõÔúÚöÑóÉö ÈöÊóÑóÝö ÇáúÚóíúÔö ãöäú ÔóÑóÇÈò æóãóÊóÇÚò.
æóåóÐóÇ æóÚúÏñ áöáúãõÄúãöäöíäó ÈöÃóäøó áóåõãú Ýöí ÇáúÌóäøóÉö ãóÇ íóÚúÑöÝõæäó ãöäó ÇáäóÚöíãö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÞóÏú ÚóáöãõæÇ Ãóäøó ÊóÑóÝó ÇáúÌóäøóÉö áóÇ íóÈúáõÛõåõ ÇáúæóÕúÝõ ÈöÇáúßóáóÇãö æóÌõãöÚó Ðóáößó ÈöæóÌúåö ÇáúÅöÌúãóÇáö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÝöíåÇ ãóÇ ÊóÔúÊóåöíåö ÇáúÃóäúÝõÓõ æóÊóáóÐøõ ÇáúÃóÚúíõäõ [ÇáÒÎÑÝ: 71] ¡ æóáóßöäøó ÇáúÃóÑúæóÇÍó ÊóÑúÊóÇÍõ ÈãÃáæÝÇÊåÇ ÝÊÚØÇåÇ Ýóíßæä äóÚöíãó ÃóÑúæóÇÍö ÇáäøóÇÓö Ýöí ßõáøö ÚóÕúÑò æóãöäú ßõáøö ãöÕúÑò Ýöí ÇáÏøóÑóÌóÉö ÇáúÞõÕúæóì ãöãøóÇ ÃóáöÝõæåõ æóáóÇ ÓöíøóãóÇ ãóÇ åõæó ãóÃúáõæÝñ áöÌóãöíÚö Ãóåúáö ÇáúÍóÖóÇÑóÉö æóÇáÊøóÑóÝö æóßóÇäõæÇ íóÊóãóäøóæúäóåõ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ Ëõãøó íõÒóÇÏõæäó ãöäó ÇáäóÚöíãö «ãóÇ áóÇ Úóíúäñ ÑóÃóÊú æóáóÇ ÃõÐõäñ ÓóãöÚóÊú æóáóÇ ÎóØóÑó Úóáóì ÞáÈ ÈÔÑ» .
[17- 20]
[ÓõæÑóÉ ÇáÛÇÔíÉ (88) : ÇáúÂíóÇÊ 17 Åöáóì 20]
ÃóÝóáÇ íóäúÙõÑõæäó Åöáóì ÇáúÅöÈöáö ßóíúÝó ÎõáöÞóÊú (17) æóÅöáóì ÇáÓøóãÇÁö ßóíúÝó ÑõÝöÚóÊú (18) æóÅöáóì ÇáúÌöÈÇáö ßóíúÝó äõÕöÈóÊú (19) æóÅöáóì ÇáúÃóÑúÖö ßóíúÝó ÓõØöÍóÊú (20)
áóãøóÇ ÊóÞóÏøóãó ÇáÊøóÐúßöíÑõ Èöíóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö æóæóÕúÝõ ÍóÇáö Ãóåúáö ÇáÔøóÞóÇÁö ÈöãóÇ æõÕöÝõæÇ Èöåö¡ æóßóÇäó ÞóÏú ÊóÞóÑøóÑõ ÝöíãóÇ äóÒóáó ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö Ãóäøó Ãóåúáó ÇáÔøóÞóÇÁö åõãú Ãóåúáõ ÇáúÅöÔúÑóÇßö ÈöÇááøóåö¡ ÝõÑøöÚó Úóáóì Ðóáößó ÅöäúßóÇÑñ Úóáóíúåöãú ÅöÚúÑóÇÖóåõãú Úóäö ÇáäøóÙóÑö Ýöí ÏóáóÇÆöáö ÇáúæóÍúÏóÇäöíøóÉö¡ ÝóÇáúÝóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: ÃóÝóáÇ íóäúÙõÑõæäó ÊóÝúÑöíÚõ ÇáÊøóÚúáöíáö Úóáóì ÇáúãõÚóáøóáö áöÃóäøó ÝóÙóÇÚóÉó Ðóáößó ÇáúæóÚöíÏö ÊóÌúÚóáõ ÇáúãóÞóÇãó ãóÞóÇãó ÇÓúÊöÏúáóÇáö Úóáóì Ãóäøóåõãú ãóÍúÞõæÞõæäó ÈöæõÌõæÈö ÇáäøóÙóÑö Ýöí ÏóáóÇÆöáö ÇáúæóÍúÏóÇäöíøóÉö ÇáøóÊöí åöíó ÃóÕöáõ ÇáöÇåúÊöÏóÇÁö Åöáóì ÊóÕúÏöíÞö ãóÇ ÃóÎúÈóÑóåõãú Èöåö ÇáúÞõÑúÂäõ ãöäó ÇáúÈóÚúËö æóÇáúÌóÒóÇÁö¡ æóÅöáóì ÇáöÇåúÊöÏóÇÁö Åöáóì Ãóä ãäÔìÁ ÇáäøóÔúÃóÉö ÇáúÃóæúáóì Úóäú ÚóÏóãò ÈöãóÇ ÝöíåóÇ ãöäú ÚóÙöíãö ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ßóÇáúÌöÈóÇáö æóÇáÓøóãóÇÁö¡ áóÇ íõÓúÊóÈúÚóÏõ Ýöí ÌóÇäöÈö ÞõÏúÑóÊöåö ÅöÚóÇÏóÉõ ÅöäúÔóÇÁö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÈóÚúÏó ÝóäóÇÆöåö Úóäú ÚóÏóãò¡ æóåõæó Ïõæäó(30/303)
Êöáúßó ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ÇáúÚóÙöíãóÉö ÇáúÃóÍúÌóÇãö¡ ÝóßóÇäó ÅöÚúÑóÇÖõåõãú Úóäö ÇáäøóÙóÑö ãóÌúáóÈóÉð áöãóÇ íõÌóÔøöãõåõãú ãöäó ÇáÔøóÞóÇæóÉö æóãóÇ æóÞóÚó Èóíúäó åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÑöíÚö¡ æóÈóíúäó ÇáúãõÝóÑøóÚö Úóäúåõ ãöäú ÌõãúáóÉö:
æõÌõæåñ íóæúãóÆöÐò äÇÚöãóÉñ [ÇáÛÇÔíÉ: 8] ßóÇäó Ýöí ãóæúÞöÚö ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö ßóãóÇ ÚóáöãúÊó.
ÝóÖóãöíÑõ íóäúÙõÑõæäó ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãóÚúáõæãò ãöäú ÓöíóÇÞö ÇáúßóáóÇãö.
æóÇáúåóãúÒóÉõ áöáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÇáúÅöäúßóÇÑöíøö ÅöäúßóÇÑðÇ Úóáóíúåöãú ÅöåúãóÇáó ÇáäøóÙóÑö Ýöí ÇáúÍóÇáö Åöáóì ÏóÞóÇÆöÞö ÕõäúÚö Çááøóåö Ýöí ÈóÚúÖö ãóÎúáõæÞóÇÊöåö.
æóÇáäøóÙóÑõ: äóÙóÑõ ÇáúÚóíúäö ÇáúãõÝöíÏö ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑó ÈöÏóÞóÇÆöÞö ÇáúãóäúÙõæÑö¡ æóÊóÚúÏöíóÊõåõ ÈöÍóÑúÝö (Åöáóì) ÊóäúÈöíåñ Úóáóì ÅöãúÚóÇäö ÇáäøóÙóÑö áöíóÔúÚõÑó ÇáäøóÇÙöÑõ ãöãøóÇ Ýöí ÇáúãóäúÙõæÑö ãöäó ÇáÏøóÞóÇÆöÞö¡ ÝóÅöäøó Þóæúáóåõãú äóÙóÑó Åöáóì ßóÐóÇ ÃóÔóÏøõ Ýöí ÊóæúÌöíåö ÇáäøóÙóÑö ãöäú äóÙóÑó ßóÐóÇ¡ áöãóÇ Ýöí (Åöáóì) ãöäú ãóÚúäóì ÇáöÇäúÊöåóÇÁö ÍóÊøóì ßóÃóäøó ÇáäøóÙóÑó ÇäúÊóåóì ÚöäúÏó ÇáúãóÌúÑõæÑö Èö (Åöáóì) ÇäúÊöåóÇÁó Êóãóßøõäò æóÇÓúÊöÞúÑóÇÑò ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöÐÇ ÌÇÁó ÇáúÎóæúÝõ ÑóÃóíúÊóåõãú íóäúÙõÑõæäó Åöáóíúßó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 19] æóÞóæúáõåõ: Åöáì ÑóÈøöåÇ äÇÙöÑóÉñ [ÇáúÞöíóÇãóÉ: 23] .
æóáöÒöíóÇÏóÉö ÇáÊøóäúÈöíåö Úóáóì ÅöäúßóÇÑö åóÐóÇ ÇáúÅöåúãóÇáö ÞõíøöÏó ÝöÚúáõ íóäúÙõÑõæäó ÈöÇáúßóíúÝöíøóÇÊö ÇáúãóÚúÏõæÏóÉö Ýöí Þóæúáöåö: ßóíúÝó ÎõáöÞóÊú¡ ßóíúÝó ÑõÝöÚóÊú¡ ßóíúÝó äõÕöÈóÊú¡ ßóíúÝó ÓõØöÍóÊú Ãóíú áóãú íóäúÙõÑõæÇ Åöáóì ÏóÞóÇÆöÞö åóíúÆóÇÊö ÎóáúÞöåóÇ.
æóÌõãúáóÉõ: ßóíúÝó ÎõáöÞóÊú ÈóÏóáõ ÇÔúÊöãóÇáò ãöäó ÇáúÅöÈöáö æóÇáúÚóÇãöáõ Ýöíåö åõæó ÇáúÚóÇãöáõ Ýöí ÇáúãõÈúÏóáö ãöäúåõ æóåõæó ÝöÚúáõ íóäúÙõÑõæäó áóÇ ÍóÑúÝõ ÇáúÌóÑøö¡ ÝóÅöäøó ÍóÑúÝó ÇáúÌóÑøö ÂáóÉñ áöÊóÚúÏöíóÉö ÇáúÝöÚúáö Åöáóì ãóÝúÚõæáöåö ÝóÇáúÝöÚúáõ Åöäö ÇÍúÊóÇÌó Åöáóì ÍóÑúÝö ÇáúÌóÑøö Ýöí ÇáÊøóÚúÏöíóÉö Åöáóì ÇáúãóÝúÚõæáö áóÇ íóÍúÊóÇÌõ Åöáóíúåö Ýöí ÇáúÚóãóáö Ýöí ÇáúÈóÏóáö¡ æóÔóÊøóÇäó Èóíúäó ãóÇ íóÞúÊóÖöíåö ÅöÚúãóÇáõ ÇáúãóÊúÈõæÚö æóãóÇ íóÞúÊóÖöíåö ÅöÚúãóÇáõ ÇáÊøóÇÈöÚö Ýóßõáøñ Úóáóì ãóÇ íóÞúÊóÖöíåö ãóÚúäóÇåõ æóãóæúÞöÚõåõ¡ ÝóßóíúÝó ãóäúÕõæÈñ Úóáóì ÇáúÍóÇáö ÈöÇáúÝöÚúáö ÇáøóÐöí íóáöíåö.
æóÇáúãóÚúäóì æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÃóÝóáóÇ íóäúÙõÑõæäó Åöáóì ÇáúÅöÈöáö åóíúÆóÉó ÎóáúÞöåóÇ.
æóÞóÏú ÚõÏøóÊú ÃóÔúíóÇÁõ ÃóÑúÈóÚóÉñ åöíó ãöäó ÇáäøóÇÙöÑöíäó Úóäú ßóËóÈò áóÇ ÊóÛöíÈõ Úóäú ÃóäúÙóÇÑöåöãú¡ æóÚõØöÝó ÈóÚúÖõåóÇ Úóáóì ÈóÚúÖò¡ ÝóßóÇäó ÇÔúÊöÑóÇßõåóÇ Ýöí ãóÑúÂåõãú ÌöåóÉð ÌóÇãöÚóÉð ÈóíúäóåóÇ ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóíúåöãú¡ ÝóÅöäøóåõãõ ÇáúãóÞúÕõæÏõæäó ÈöåóÐóÇ ÇáúÅöäúßóÇÑö æóÇáÊøóæúÈöíÎö¡ ÝóÇáøóÐöí ÍóÓøóäó ÇÞúÊöÑóÇäó ÇáúÅöÈöáö ãóÚó(30/304)
ÇáÓøóãóÇÁö æóÇáúÌöÈóÇáö æóÇáúÃóÑúÖö Ýöí ÇáÐøößúÑö åõäóÇ¡ åõæó ÃóäøóåóÇ ÊóäúÊóÙöãõ Ýöí äóÙóÑö ÌõãúåõæÑö ÇáúÚóÑóÈö ãöäú Ãóåúáö ÊöåóÇãóÉó æóÇáúÍöÌóÇÒö æóäóÌöÏò æóÃóãúËóÇáöåóÇ ãöäú ÈöáóÇÏö Ãóåúáö ÇáúæóÈóÑö æóÇáöÇäúÊöÌóÇÚö.
ÝóÇáúÅöÈöáõ ÃóãúæóÇáõåõãú æóÑóæóÇÍöáõåõãú¡ æóãöäúåóÇ ÚóíúÔõåõãú æóáöÈóÇÓõåõãú æóäóÓúÌõ ÈõíõæÊöåöãú æóåöíó ÍóãøóÇáóÉõ ÃóËúÞóÇáöåöãú¡ æóÞóÏú ÎóáóÞóåóÇ Çááøóåõ ÎóáúÞðÇ ÚóÌöíÈðÇ ÈöÞõæøóÉö ÞóæóÇÆöãöåóÇ æóíõÓúÑö ÈóÑõæßöåóÇ áöÊóíúÓöíÑó Íóãúáö ÇáúÃóãúÊöÚóÉö ÚóáóíúåóÇ¡ æóÌóÚóáó ÃóÚúäóÇÞóåóÇ ØóæöíáóÉð ÞóæöíøóÉð áöíõãúßöäóåóÇ ÇáäøõåõæÖõ ÈöãóÇ ÚóáóíúåóÇ ãöäó ÇáúÃóËúÞóÇáö ÈóÚúÏó ÊóÍúãöíáöåóÇ Ãóæú ÈóÚúÏó ÇÓúÊöÑóÇÍóÊöåóÇ Ýöí ÇáúãóäóÇÒöáö æóÇáúãóÈóÇÑóßö¡ æóÌóÚóáó Ýöí ÈõØõæäöåóÇ ÃóãúÚóÇÁð ÊóÎúÊóÒöäõ ÇáØøóÚóÇãó æóÇáúãóÇÁó ÈöÍóíúËõ ÊóÕúÈöÑõ Úóáóì ÇáúÚóØóÔö Åöáóì ÚóÔóÑóÉö ÃóíøóÇãò Ýöí ÇáÓøóíúÑö Ýöí ÇáúãóÝóÇæöÒö ãöãøóÇ íóåúáößõ ÝöíãóÇ Ïõæäóåõ ÛóíúÑõåóÇ ãöäó ÇáúÍóíóæóÇäö.
æóßóãú ÞóÏú ÌóÑóì ÐößúÑõ ÇáÑøóæóÇÍöáö æóÕöÝóÇÊöåóÇ æóÍóãúÏöåóÇ Ýöí ÔöÚúÑö ÇáúÚóÑóÈö æóáóÇ ÊóßóÇÏõ ÊóÎúáõæ ÞÕíÏÉ ãä ØæÇáåã Úóäú æóÕúÝö ÇáÑøóæóÇÍöáö æóãóÒóÇíóÇåóÇ. æóäóÇåöíßó ÈöãóÇ Ýöí ÇáúãõÚóáøóÞóÇÊö æóãóÇ Ýöí ÞóÕöíÏóÉö ßóÚúÈö Èúäö ÒõåóíúÑò.
æÇáúÅöÈöáö: ÇÓúãõ ÌóãúÚò áöáúÈõÚúÑóÇäö áóÇ æóÇÍöÏó áóåõ ãöäú áóÝúÙöåö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóãöäó ÇáúÈóÞóÑö æóÇáúÛóäóãö ÍóÑøóãúäÇ Úóáóíúåöãú ÔõÍõæãóåõãÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [146] .
æóÚóäö ÇáúãõÈóÑøöÏö Ãóäøóåõ ÝóÓøóÑó ÇáúÅöÈöáó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÈöÇáúÃóÓúÍöÈóÉö æóÊóÃóæøóáóåõ ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøõ ÈöÃóäøóåõ áóãú íõÑöÏú Ãóäøó ÇáúÅöÈöáó ãöäú ÃóÓúãóÇÁö ÇáÓøóÍóÇÈö æóáóßöäøóåõ ÃóÑóÇÏó Ãóäøóåõ ãöäú ÞóÈöíáö ÇáÊøóÔúÈöíåö» ¡ Ãóíú åõæó Úóáóì äóÍúæö Þóæúáö ÚóäúÊóÑóÉó:
ÌóÇÏóÊú Úóáóíúåö ßá ÈßÑ ÍõÑøóÉò ... ÝóÊóÑúßóäõ ßõáøõ ÞóÑóÇÑóÉò ßóÇáÏøöÑúåóãö
æóäõÞöáó Èöåöãú Åöáóì ÇáÊøóÏóÈøõÑö Ýöí ÚóÙöíãö ÎóáúÞö ÇáÓøóãóÇÁö ÅöÐú åõãú íóäúÙõÑõæäóåóÇ äóåóÇÑóåõãú æóáóíúáóåõãú Ýöí ÅöÞóÇãóÊöåöãú æóÙóÚúäöåöãú¡ íóÑúÞõÈõæäó ÃóäúæóÇÁó ÇáúãóØóÑö æóíóÔöíãõæäó áóãúÚó ÇáúÈõÑõæÞö¡ ÝóÞóÏú ÚõÑöÝó ÇáúÚóÑóÈõ ÈöÃóäøóåõãú Èóäõæ ãóÇÁö ÇáÓøóãóÇÁö¡ ÞóÇáó ÒöíóÇÏóÉõ ÇáúÍóÇÑöËöíøõ (Úóáóì ÊóÑóÏøõÏò áöÔõÑøóÇÍö ÇáúÍóãóÇÓóÉö Ýöí ÊóÃúæöíáö Þóæúáöåö¡ Èóäõæ ãóÇÁö ÇáÓøóãóÇÁö) :
æóäóÍúäõ Èóäõæ ãóÇÁö ÇáÓøóãóÇÁö ÝóáóÇ äóÑóì ... áöÃóäúÝõÓöäóÇ ãöäú Ïõæäö ãóãúáóßóÉò ÞóÕúÑõ
æóÝöí ßóáóÇãö ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó æóÞóÏú ÐóßóÑó ÞöÕøóÉó åóÇÌóÑó ÝóÞóÇáó ÃóÈõæ åõÑóíúÑóÉó Ýöí ÂÎöÑöåóÇ: «ÅöäøóåóÇ áóÃõãøõßõãú íóÇ Èóäöí ãóÇÁö ÇáÓøóãóÇÁö» æóíóÊóÚóÑøóÝõæäó ãöäó ÇáäøõÌõæãö æóãóäóÇÒöáö ÇáÔøóãúÓö ÃóæúÞóÇÊó Çááøóíúáö æóÇáäøóåóÇÑö æóæöÌúåóÉó ÇáÓøóíúÑö.(30/305)
ÝóÐóßøöÑú ÅöäøóãóÇ ÃóäúÊó ãõÐóßøöÑñ (21) áóÓúÊó Úóáóíúåöãú ÈöãõÕóíúØöÑò (22) ÅöáøóÇ ãóäú Êóæóáøóì æóßóÝóÑó (23) ÝóíõÚóÐøöÈõåõ Çááøóåõ ÇáúÚóÐóÇÈó ÇáúÃóßúÈóÑó (24)
æóÃóÊúÈóÚó ÐößúÑó ÇáÓøóãóÇÁö ÈöÐößúÑö ÇáúÌöÈóÇáö æóßóÇäóÊö ÇáúÌöÈóÇáõ ãóäóÇÒöáó áößóËöíÑò ãöäúåõãú ãöËúáó ÌóÈóáóíú ÃóÌóÃò æóÓóáúãóì áöØóíøò. æóíóäúÒöáõæäó ÓõÝõæÍóåóÇ áöíóßõæäõæÇ ÃóÞúÑóÈó Åöáóì ÇáöÇÚúÊöÕóÇãö ÈöåóÇ ÚöäúÏó ÇáúÎóæúÝö æóíóÊøóÎöÐõæäó ÝöíåóÇ ãóÑóÇÞöÈó áöáúÍöÑóÇÓóÉö.
æóÇáäøóÕúÈõ: ÇáÑøóÝúÚõ Ãóíú ßóíúÝó ÑõÝöÚóÊú æóåöíó ãóÚó ÇÑúÊöÝóÇÚöåóÇ ËóÇÈöÊóÉñ ÑóÇÓöÎóÉñ áóÇ Êóãöíáõ.
æóËãø äóÒóáó ÈöÃóäúÙóÇÑöåöãú Åöáóì ÇáúÃóÑúÖö æóåöíó ÊóÍúÊó ÃóÞúÏóÇãöåöãú æóåöíó ãóÑúÚóÇåõãú æóãõÝúÊóÑóÔõåõãú¡ æóÞóÏú ÓóØóÍóåóÇ Çááøóåõ¡ Ãóíú ÎóáóÞóåóÇ ãõãóåøóÏóÉð áöáúãóÔúíö æóÇáúÌõáõæÓö æóÇáöÇÖúØöÌóÇÚö. æóãÚäì ÓõØöÍóÊú:
ÓæíÊ íõÞóÇáõ: ÓóØóÍó ÇáÔøóíúÁó ÅöÐóÇ ÓóæøóÇåõ æóãöäúåõ ÓóØúÍõ ÇáÏøóÇÑö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÃóÑúÖö ÃóÑúÖõ ßõáøö Þóæúãò áóÇ ãóÌúãõæÚó ÇáúßõÑóÉö ÇáúÃóÑúÖöíøóÉö.
æóÈõäöíóÊö ÇáúÃóÝúÚóÇáõ ÇáúÃóÑúÈóÚóÉõ Åöáóì ÇáúãóÌúåõæáö áöáúÚöáúãö ÈÝÇÚá Ðóáöß.
[21- 24]
[ÓõæÑóÉ ÇáÛÇÔíÉ (88) : ÇáúÂíóÇÊ 21 Åöáóì 24]
ÝóÐóßøöÑú ÅöäøóãÇ ÃóäúÊó ãõÐóßøöÑñ (21) áóÓúÊó Úóáóíúåöãú ÈöãõÕóíúØöÑò (22) ÅöáÇøó ãóäú Êóæóáøóì æóßóÝóÑó (23) ÝóíõÚóÐøöÈõåõ Çááøóåõ ÇáúÚóÐÇÈó ÇáúÃóßúÈóÑó (24)
ÇáúÝóÇÁõ ÝóÕöíÍóÉõ ÊóÝúÑöíÚò Úóáóì ãõÍóÕøóáö ãóÇ ÓóÈóÞó ãöäú Ãóæøóáö ÇáÓøõæÑóÉö ÇáøóÐöí åõæó ÇáÊøóÐúßöíÑõ ÈöÇáúÛóÇÔöíóÉö æóãóÇ ÇÊøóÕóáó Èöåö ãöäú ÐößúÑö ÅöÚúÑóÇÖöåöãú æóÅöäúÐóÇÑöåöãú¡ ÑóÊøóÈó Úóáóì Ðóáößó ÃóãúÑõ Çááøóåö ÑóÓõæáóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáÏøóæóÇãö Úóáóì
ÊóÐúßöíÑöåöãú æóÃóäøóåõ áóÇ íõÄóíøöÓõåõ ÅöÕúÑóÇÑõåõãú Úóáóì ÇáúÅöÚúÑóÇÖö æóÚóÏóãõ ÇÏøößóÇÑöåöãú ÈöãóÇ ÃóáúÞóì Åöáóíúåöãú ãöäó ÇáúãóæóÇÚöÙö¡ æóÊóËúÈöíÊõåõ ÈöÃóäøóåõ áóÇ ÊóÈöÚóÉó Úóáóíúåö ãöäú ÚóÏóãö ÅöÕúÛóÇÆöåöãú ÅöÐú áóãú íõÈúÚóËú ãõáúÌöÆðÇ áóåõãú Úóáóì ÇáúÅöíãóÇäö.
ÝóÇáúÃóãúÑõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ØóáóÈö ÇáöÇÓúÊöãúÑóÇÑö æóÇáÏøóæóÇãö.
æóãóÝúÚõæáõ «ÐóßøöÑú» ãóÍúÐõæÝñ åõæó ÖóãöíÑñ íóÏõáøõ Úóáóíúåö Þóæúáõåõ ÈóÚúÏóåõ áóÓúÊó Úóáóíúåöãú ÈöãõÕóíúØöÑò æóÌõãúáóÉõ ÅöäøóãÇ ÃóäúÊó ãõÐóßøöÑñ ÊóÚúáöíáñ áöáúÃóãúÑö ÈöÇáÏøóæóÇãö Úóáóì ÇáÊøóÐúßöíÑö ãóÚó ÚóÏóãö ÅöÕúÛóÇÆöåöãú áöÃóäøó ÅöäøóãÇ ãõÑóßøóÈóÉñ ãä (Ãäø) æ (ãóÇ) æóÔóÃúäõ (Åöäøó) ÅöÐóÇ æóÑóÏóÊú ÈóÚúÏó ÌõãúáóÉò Ãóäú ÊõÝöíÏó ÇáÊøóÚúáöíáó æóÊõÛúäöíó ÛóäóÇÁó ÝóÇÁö ÇáÊøóÓóÈøõÈö¡ æóÇÊøöÕóÇáõ (ãóÇ) ÇáúßóÇÝøóÉö ÈöåóÇ áóÇ íõÎúÑöÌõåóÇ Úóäú ãóåúíóÚöåóÇ.
æóÇáúÞóÕúÑõ ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏõ Èö ÅöäøóãÇ ÞóÕúÑñ ÅöÖóÇÝöíøñ¡ Ãóíú ÃóäúÊó ãõÐóßøöÑñ áóÓúÊó æóßöíáðÇ Úóáóì(30/306)
ÊóÍúÕöíáö ÊóÐóßøõÑöåöãú ÝóáóÇ ÊóÊóÍóÑøóÌú ãöäú ÚóÏóãö ÊóÐóßøõÑöåöãú ÝóÃóäúÊó ÛóíúÑõ ãõÞóÕøöÑò Ýöí ÊóÐúßöíÑöåöãú æóåóÐóÇ ÊóØúãöíäñ áöäóÝúÓöåö ÇáÒøóßöíøóÉö.
æóÌõãúáóÉõ áóÓúÊó Úóáóíúåöãú ÈöãõÕóíúØöÑò ÈóÏóáõ ÇÔúÊöãóÇáò ãöäú ÌõãúáóÉö ÇáúÞóÕúÑö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÌóÇäöÈö ÇáäøóÝúíö ÇáøóÐöí íõÝöíÏõåõ ÇáúÞóÕúÑõ.
æóÇáúãõÕóíúØöÑõ: ÇáúãõÌúÈöÑõ ÇáúãõßúÑöåõ.
íõÞóÇáõ: ÕóíúØóÑó ÈöÕóÇÏøò Ýöí Ãóæøóáöåö¡ æóíõÞóÇáõ: ÓóíúØóÑó ÈöÓöíäò Ýöí Ãóæøóáöåö æóÇáúÃóÔúåóÑõ ÈöÇáÕøóÇÏøö. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáØøõæÑö [37] : Ãóãú åõãõ ÇáúãõÕóíúØöÑõæäó æóÞóÑóÃó ÈöåóÇ ÇáúÌõãúåõæÑõ æóÞóÑóÃó åöÔóÇãñ Úóäö ÇÈúäö ÚóÇãöÑò ÈöÇáÓøöíäö æóÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉõ ÈöÅöÔúãóÇãö ÇáÕøóÇÏö ÕóæúÊó ÇáÒøóÇíö.
æóäóÝúíõ ßóæúäöåö ãõÕóíúØöÑðÇ Úóáóíúåöãú ÎóÈóÑñ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÛóíúÑö ÇáúÅöÎúÈóÇÑö áöÃóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÚúáóãõ Ãóäøóåõ áóãú íõßóáøóÝú ÈöÅößúÑóÇåöåöãú Úóáóì ÇáúÅöíãóÇäö¡ ÝóÇáúÎóÈóÑõ ÈöåóÐóÇ ÇáäøóÝúíö ãõÓúÊóÚúãóáñ ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇáÊøóØúãöíäö ÈöÑóÝúÚö ÇáÊøóÈöÚóÉö Úóäúåõ ãöäú ÌóÑøóÇÁó ÇÓúÊöãúÑóÇÑö ÃóßúËóÑöåöãú Úóáóì ÇáúßõÝúÑö¡ ÝóáóÇ äóÓúÎó áöÍóßóãö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÈöÂíóÇÊö ÇáúÃóãúÑö ÈöÞöÊóÇáöåöãú.
Ëõãøó ÌóÇÁó æõÌõæÈõ ÇáúÞöÊóÇáö ÈöÊóÓóáúÓõáö ÍóæóÇÏöËó ßóÇäó ÇáúãõÔúÑößõæäó åõãõ ÇáúÈóÇÏöÆöíäó ÝöíåóÇ ÈöÇáúÚõÏúæóÇäö Úóáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó ÅöÐú ÃóÎúÑóÌõæåõãú ãöäú ÏöíóÇÑöåöãú¡ ÝóÔóÑóÚó ÞöÊóÇáó ÇáúãõÔúÑößöíäó áöÎóÖúÏö ÔóæúßóÊöåöãú æóÊóÃúãöíäö ÇáúãõÓúáöãöíäó ãöäú ØõÛúíóÇäöåöãú.
æóãöäó ÇáúÌóåóáóÉö ãóäú íóÖóÚõ Þóæúáóåõ: áóÓúÊó Úóáóíúåöãú ÈöãõÕóíúØöÑò Ýöí ÛóíúÑö ãóæúÖöÚöåö æóíóÍöíÏõ Èöåö Úóäú ãóåúíóÚöåö ÝóíõÑöíÏõ Ãóäú íóÊøóÎöÐóåõ ÍõÌøóÉð Úóáóì ÍõÑøöíøóÉö ÇáÊøóÏóíøõäö Èóíúäó ÌóãóÇÚóÇÊö ÇáúãõÓúáöãöíäó. æóÔóÊøóÇäó Èóíúäó ÃóÍúæóÇáö Ãóåúáö ÇáÔøöÑúßö æóÃóÍúæóÇáö ÌóÇãöÚóÉö ÇáúãõÓúáöãöíäó. Ýóãóäú íõáúÍöÏõ Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö ÈóÚúÏó ÇáÏøõÎõæáö Ýöíåö íõÓúÊóÊóÇÈõ
ËóáóÇËðÇ ÝóÅöäú áóãú íóÊõÈú ÞõÊöáó¡ æóÅöäú áóãú íõÞúÏóÑú Úóáóíúåö ÝóÚóáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó Ãóäú íóäúÈöÐõæåõ ãöäú ÌóÇãöÚóÊöåöãú æóíõÚóÇãöáõæåõ ãõÚóÇãóáóÉó ÇáúãõÍóÇÑóÈö. æóßóÐóáößó ãóäú ÌóÇÁó ÈöÞóæúáò Ãóæú Úóãóáò íóÞúÊóÖöí äóÈúÐó ÇáúÅöÓúáóÇãö Ãóæú ÅöäúßóÇÑó ãóÇ åõæó ãöäú ÃõÕõæáö ÇáÏøöíäö ÈöÇáÖøóÑõæÑóÉö ÈóÚúÏó Ãóäú íõæÞóÝó Úóáóì ãóÂáö Þóæúáöåö Ãóæú Úóãóáöåö ÝóíóáúÊóÒöãõåõ æóáóÇ íóÊóÃóæøóáõåõ ÈöÊóÃúæöíáò ãóÞúÈõæáò æóíóÃúÈóì ÇáöÇäúßöÝóÇÝó.
æóÊóÞúÏöíãõ Úóáóíúåöãú Úóáóì ãõÊóÚóáøöÞöåö æóåõæó «ãõÓóíúØöÑñ» áöáÑøöÚóÇíóÉö Úóáóì ÇáúÝóÇÕöáóÉö.
æóÞóæúáõåõ: ÅöáøóÇ ãóäú Êóæóáøóì æóßóÝóÑó ÝóíõÚóÐøöÈõåõ Çááøóåõ ÇáúÚóÐÇÈó ÇáúÃóßúÈóÑó ãõÚúÊóÑöÖñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö áóÓúÊó Úóáóíúåöãú ÈöãõÕóíúØöÑò æóÌõãúáóÉö: Åöäøó ÅöáóíúäÇ ÅöíÇÈóåõãú [ÇáÛÇÔíÉ: 25](30/307)
Åöäøó ÅöáóíúäóÇ ÅöíóÇÈóåõãú (25) Ëõãøó Åöäøó ÚóáóíúäóÇ ÍöÓóÇÈóåõãú (26)
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú åóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö ÇáöÇÍúÊöÑóÇÓõ ãöäú Êóæóåøõãöåöãú Ãóäøóåõãú ÃóÕúÈóÍõæÇ Âãóäöíäó ãöäó ÇáúãõÄóÇÎóÐóÉö Úóáóì ÚóÏóãö ÇáÊøóÐóßøõÑö.
ÝóÍóÑúÝõ ÅöáøóÇ áöáöÇÓúÊöËúäóÇÁö ÇáúãõäúÞóØöÚö æóåõæó ÈöãóÚúäóì ÇáöÇÓúÊöÏúÑóÇßö.
æóÇáúãóÚúäóì: áóßöäøó ãóäú Êóæóáøóì Úóäö ÇáÊøóÐóßøõÑö æóÏóÇãó Úóáóì ßõÝúÑöåö íõÚóÐøöÈõåõ Çááøóåõ ÇáúÚóÐóÇÈó ÇáÔøóÏöíÏó.
æóÏóÎóáóÊö ÇáúÝóÇÁõ Ýöí ÇáúÎóÈóÑö æóåõæó ÝóíõÚóÐøöÈõåõ Çááøóåõ ÅöÐú ßóÇäó ÇáúßóáóÇãõ ÇÓúÊöÏúÑóÇßðÇ æóßóÇäó ÇáúãõÈúÊóÏóÃõ ãóæúÕõæáðÇ ÝóÃóÔúÈóåó ÈöãóæúÞöÚöåö æóÈöÚõãõæãöåö ÇáÔøõÑõæØó ÝóÃõÏúÎöáóÊö ÇáúÝóÇÁõ Ýöí ÌóæóÇÈöåö æóãöËúáõåõ ßóËöíÑñ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóÇáøóÐöíäó ÞõÊöáõæÇ Ýöí ÓóÈöíáö Çááøóåö Ýóáóäú íõÖöáøó ÃóÚúãÇáóåõãú [ãõÍóãøóÏ: 4] . æÇáúÃóßúÈóÑó: ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáúÞóæöíøö ÇáúãõÊóÌóÇæöÒö ÍÏø ÃóäúæóÇÚå.
[25¡ 26]
[ÓõæÑóÉ ÇáÛÇÔíÉ (88) : ÇáúÂíóÇÊ 25 Åöáóì 26]
Åöäøó ÅöáóíúäÇ ÅöíÇÈóåõãú (25) Ëõãøó Åöäøó ÚóáóíúäÇ ÍöÓÇÈóåõãú (26)
ÊóÚúáöíáñ áöÌõãúáóÉö: áóÓúÊó Úóáóíúåöãú ÈöãõÕóíúØöÑò [ÇáÛÇÔíÉ: 22] ¡ Ãóíú áóÓúÊó ãõßóáøóÝðÇ ÈöÌóÈúÑöåöãú Úóáóì ÇáÊøóÐóßøõÑö æóÇáúÅöíãóÇäö áöÃóäøóÇ äõÍóÇÓöÈõåõãú Íöíäó ÑõÌõæÚöåöãú ÅöáóíúäóÇ Ýöí ÏóÇÑö ÇáúÈóÞóÇÁö. æóÞóÏú ÌóÇÁó ÍóÑúÝõ Åöäøó Úóáóì ÇÓúÊöÚúãóÇáöåö ÇáúãóÔúåõæÑö¡ ÅöÐóÇ ÌöíÁó Èöåö ÇáúãõÌóÑøÏ ÇáöÇåúÊöãóÇãö Ïõæäó ÑóÏøö ÅöäúßóÇÑò¡ ÝóÅöäøóåõ íõÝöíÏõ ãóÚó Ðóáößó ÊóÚúáöíáðÇ æóÊóÓóÈøõÈðÇ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÛóíúÑó ãóÑøóÉò¡ æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö: Åöäøóßó ÃóäúÊó ÇáúÚóáöíãõ ÇáúÍóßöíãõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [32] .
æóÇáúÅöíóÇÈõ: ÈöÊóÎúÝöíÝö ÇáúíóÇÁö ÇáúÃóæúÈõ¡ Ãóíö ÇáÑøõÌõæÚõ Åöáóì ÇáúãóßóÇäö ÇáøóÐöí ÕóÏóÑó Úóäúåõ. ÃõØúáöÞó Úóáóì ÇáúÍõÖõæÑö Ýöí ÍóÖúÑóÉö ÇáúÞõÏõÓö íóæúãó ÇáúÍóÔúÑö ÊóÔúÈöíåðÇ áóåõ ÈöÇáÑøõÌõæÚö Åöáóì ÇáúãóßóÇäö ÇáøóÐöí ÎóÑóÌó ãöäúåõ ÈöãõáóÇÍóÙóÉö Ãóäøó Çááøóåó ÎóÇáöÞõ ÇáäøóÇÓö ÎóáúÞóåõãõ ÇáúÃóæøóáó¡ ÝóÔõÈøöåóÊú ÅöÚóÇÏóÉõ ÎóáúÞöåöãú æóÅöÍúÖóÇÑöåöãú áóÏóíúåö ÈöÑõÌõæÚö ÇáúãõÓóÇÝöÑö Åöáóì ãóÞóÑøöåö ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: íóÇ ÃóíøóÊõåóÇ ÇáäøóÝúÓõ ÇáúãõØúãóÆöäøóÉõ ÇÑúÌöÚöí Åöáì ÑóÈøößö [ÇáúÝÌúÑ: 27¡ 28] .
æóÊóÞúÏöíãõ ÎóÈóÑö Åöäøó Úóáóì ÇÓúãöåóÇ íõÙúåöÑõ Ãóäøóåõ áöãõÌóÑøóÏö ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÊóÍúÞöíÞðÇ áöåóÐóÇ ÇáÑøõÌõæÚö áöÃóäøóåõãú
íõäúßöÑõæäóåõ¡ æóÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì ÅöãúßóÇäöåö ÈöÃóäøóåõ ÑõÌõæÚñ Åöáóì ÇáøóÐöí ÃóäúÔóÃóåõãú Ãóæøóáó ãóÑøóÉò.
æóäõÞöáó ÇáúßóáóÇãõ ãöäú ÃõÓúáõæÈö ÇáúÛóíúÈóÉö Ýöí Þóæúáöåö: ÝóíõÚóÐøöÈõåõ Çááøóåõ [ÇáÛÇÔíÉ: 24] Åöáóì ÃõÓúáõæÈö ÇáÊøóßóáøõãö ÈöÞóæúáöåö: ÅöáóíúäÇ Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáöÇáúÊöÝóÇÊö.(30/308)
æóÞóÑóÃó ÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ÅöíÇÈóåõãú ÈöÊóÔúÏöíÏö ÇáúíóÇÁö. ÝóÚóäö ÇÈúäö Ìöäøöí åõæó ãóÕúÏóÑñ Úóáóì æóÒúäö ÝöíÚóÇáò ãóÕúÏóÑõ: ÃóíøóÈó ÈöæóÒúäö ÝóíúÚóáó ãöäó ÇáúÃóæúÈö ãöËúáó ÍóæúÞóáó. ÝóáóãøóÇ ÇÌúÊóãóÚóÊö ÇáúæóÇæõ æóÇáúíóÇÁõ æóÓóÈóÞóÊú ÅöÍúÏóÇåõãóÇ ÈöÇáÓøõßõæäö ÞõáöÈóÊö ÇáúæóÇæõ íóÇÁð æóÃóÏúÛóãóÊö ÇáúíóÇÁõ Ýöí ÇáúíóÇÁö ÝóÞöíáó: ÅöíøóÇÈñ.
æóÚõØöÝóÊú ÌõãúáóÉõ: Åöäøó ÚóáóíúäÇ ÍöÓÇÈóåõãú ÈöÍóÑúÝö Ëõãøó áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáÊøóÑóÇÎöí ÇáÑøõÊúÈöíøö ÝóÅöäøó ÍöÓóÇÈóåõãú åõæó ÇáúÛóÑóÖõ ãöäú ÅöíóÇÈöåöãú æóåõæó ÃóæúÞóÚõ Ýöí ÊóåúÏöíÏöåöãú Úóáóì ÇáÊøóæóáøöí.
æóãóÚúäóì (Úóáóì) ãöäú Þóæúáöåö: ÚóáóíúäÇ ÍöÓÇÈóåõãú Ãóäøó ÍöÓóÇÈóåõãú áöÊóÃóßøõÏöåö Ýöí ÍößúãóÉö Çááøóåö íõÔúÈöåõ ÇáúÍóÞøó ÇáøóÐöí ÝóÑóÖóåõ Çááøóåõ Úóáóì äóÝúÓöåö.
æóåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ åöíó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáÊøóÚúáöíáö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ ÈöãóÚúäóì ÇáÊøóãúåöíÏö áóåóÇ æóÇáúÅöÏúãóÇÌö áöÅöËúÈóÇÊö ÇáúÈóÚúËö. æóÝöí Ðóáößó ÅöíÐóÇäñ ÈöÃóäøó ÊóÃúÎöíÑó ÚöÞóÇÈöåöãú ÅöãúåóÇáñ ÝóáóÇ íóÍúÓóÈõæåõ ÇäúÝöáóÇÊðÇ ãöäó ÇáúÚöÞóÇÈö.(30/309)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøóÍöíãö
89- ÓõæÑóÉõ ÇáúÝóÌúÑö
áóãú íõÎúÊóáóÝú Ýöí ÊóÓúãöíóÉö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö «ÓõæÑóÉó ÇáúÝóÌúÑö» ÈöÏõæäö ÇáúæóÇæö Ýöí ÇáúãóÕóÇÍöÝö æóÇáÊøóÝóÇÓöíÑö æóßõÊõÈö ÇáÓøõäøóÉö.
æóåöíó ãóßøöíøóÉñ ÈöÇÊøöÝóÇÞò Óöæóì ãóÇ Íóßóì ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó Úóäú ÃóÈöí ÚóãúÑòæ ÇáÏøóÇäöíøö Ãóäøóåõ Íóßóì Úóäú ÈóÚúÖö ÇáúÚõáóãóÇÁö ÃóäøóåóÇ ãóÏóäöíøóÉñ.
æóÞóÏú ÚõÏøóÊö ÇáúÚóÇÔöÑóÉó Ýöí ÚöÏóÇÏö äõÒõæáö ÇáÓøõæóÑö. äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö Çááøóíúáö æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáÖøõÍóì.
æóÚóÏóÏõ ÂíöåóÇ ÇËúäóÊóÇäö æóËóáóÇËõæäó ÚöäúÏó Ãóåúáö ÇáúÚóÏóÏö ÈöÇáúãóÏöíäóÉö æóãóßøóÉó ÚóÏøõæÇ Þóæúáå: æóäóÚøóãóåõ [ÇáúÝÌúÑ:
15] ãõäúÊóåóì ÂíóÉò¡ æóÞóæáå: ÑöÒúÞóåõ [ÇáúÝÌúÑ: 16] ãõäúÊóåóì ÂíóÉò. æóáóãú íóÚõÏøóåóÇ ÛóíúÑõåõãú ãõäúÊóåóì ÂíóÉò¡ æóåöíó ËóáóÇËõæäó ÚöäúÏó Ãóåúáö ÇáúÚóÏóÏö ÈöÇáúßõæÝóÉö æóÇáÔøóÇãö æóÚöäúÏó Ãóåúáö ÇáúÈóÕúÑóÉö ÊöÓúÚñ æóÚöÔúÑõæäó.
ÝóÃóåúáõ ÇáÔøóÇãö ÚÏøæÇ ÈöÌóåóäøóãó [ÇáúÝÌúÑ: 23] ãõäúÊóåóì ÂíóÉò. æóÃóåúáõ ÇáúßõæÝóÉö ÚóÏøõæÇ Ýöí ÚöÈÇÏöí [ÇáúÝÌúÑ: 29] ãõäúÊóåì ÂíóÉ.
ÃÛÑÇÖåÇ
ÍóæóÊú ãöäó ÇáúÃóÛúÑóÇÖö ÖóÑúÈó ÇáúãóËóáö áöãõÔúÑößöí Ãóåúáö ãóßøóÉó Ýöí ÅöÚúÑóÇÖöåöãú Úóäú ÞóÈõæáö ÑöÓóÇáóÉö ÑóÈøöåöãú ÈöãóËóáö ÚóÇÏò æóËóãõæÏó æóÞóæúãö ÝöÑúÚóæúäó.
æóÅöäúÐóÇÑóåõãú ÈöÚóÐóÇÈö ÇáúÂÎöÑóÉö.
æóÊóËúÈöíÊó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÚó æóÚúÏöåö ÈöÇÖúãöÍúáóÇáö ÃóÚúÏóÇÆöåö.
æóÅöÈúØóÇáó ÛõÑõæÑö ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäú Ãóåúáö ãóßøóÉó ÅöÐú íóÍúÓóÈõæäó Ãóäøó ãóÇ åõãú Ýöíåö ãöäó ÇáäóÚöíãö(30/311)
æóÇáúÝóÌúÑö (1) æóáóíóÇáò ÚóÔúÑò (2) æóÇáÔøóÝúÚö æóÇáúæóÊúÑö (3) æóÇááøóíúáö ÅöÐóÇ íóÓúÑö (4)
ÚóáóÇãóÉñ Úóáóì
Ãóäøó Çááøóåó ÃóßúÑóãõåõãú æóÃóäøó ãóÇ Ýöíåö ÇáúãõÄúãöäõæäó ãöäó ÇáúÎóÕóÇÕóÉö ÚóáóÇãóÉñ Úóáóì Ãóäøó Çááøóåó ÃóåóÇäóåõãú.
æóÃóäøóåõãú ÃóÖóÇÚõæÇ ÔõßúÑó Çááøóåö Úáì ÇáäøöÚúãóÉ ÝóáóãøóÇ íõæóÇÓõæÇ ÈöÈóÚúÖöåóÇ ÇáÖøõÚóÝóÇÁö æóãóÇ ÒóÇÏóÊúåõãú ÅöáøóÇ ÍöÑúÕðÇ Úóáóì ÇáÊøóßóËøõÑö ãöäúåóÇ.
æóÃóäøóåõãú íóäúÏóãõæäó íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö Úóáóì Ãóäú áóãú íõÞóÏøöãõæÇ áöÃóäúÝõÓöåöãú ãöäó ÇáúÃóÚúãóÇáö ãóÇ íóäúÊóÝöÚõæäó Èöåö íóæúãó áóÇ íäÝÚ äÝÓÇ ãóÇáõåóÇ æóáóÇ íóäúÝóÚõåóÇ ÅöáøóÇ ÅöíãóÇäõåóÇ æóÊóÕúÏöíÞõåóÇ ÈöæóÚúÏö ÑóÈøöåóÇ. æóÐóáößó íóäúÝóÚõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöãóÕöíÑöåöãú Åöáóì ÇáúÌäøóÉ.
[1- 4]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÝÌúÑ (89) : ÇáúÂíóÇÊ 1 Åöáóì 4]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
æóÇáúÝóÌúÑö (1) æóáóíÇáò ÚóÔúÑò (2) æóÇáÔøóÝúÚö æóÇáúæóÊúÑö (3) æóÇááøóíúáö ÅöÐÇ íóÓúÑö (4)
ÇáúÞóÓóãõ ÈöåóÐöåö ÇáúÃóÒúãóÇäö ãöäú ÍóíúËõ Åöäøó ÈóÚúÖóåóÇ ÏóáóÇÆöáõ ÈóÏöíÚö ÕõäúÚö Çááøóåö æóÓóÚóÉö ÞõÏúÑóÊöåö ÝöíãóÇ ÃóæúÌóÏó ãöäú äöÙóÇãò íõÙóÇåöÑõ ÈóÚúÖõåõ ÈóÚúÖðÇ ãöäú Ðóáößó æóÞúÊõ ÇáúÝóÌúÑö ÇáúÌóÇãöÚö Èóíúäó ÇäúÊöåóÇÁö ÙõáúãóÉö Çááøóíúáö æóÇÈúÊöÏóÇÁö äõæÑö ÇáäøóåóÇÑö¡ æóæóÞúÊõ Çááøóíúá ÇáøóÐöí ÊãÍÖÊ Ýöíåö ÇáÙøõáúãóÉõ. æóåöíó ãóÚó Ðóáößó ÃóæúÞóÇÊñ áöÃóÝúÚóÇáò ãöäó ÇáúÈöÑøö æóÚöÈóÇÏóÉö Çááøóåö æóÍúÏóåõ¡ ãöËúáó ÇááøóíóÇáöí ÇáúÚóÔúÑö¡ æóÇááøóíóÇáöí ÇáÔøóÝúÚö¡ æóÇááøóíóÇáöí ÇáúæóÊúÑö.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú åóÐóÇ ÇáúÞóÓóãö ÊóÍúÞöíÞõ ÇáúãõÞúÓóãö Úóáóíúåö áöÃóäøó ÇáúÞóÓóãó Ýöí ÇáúßóáóÇãö ãöäú ØõÑõÞö ÊóÃúßöíÏö ÇáúÎóÈóÑö ÅöÐö ÇáúÞóÓóãõ ÅöÔúåóÇÏõ ÇáúãõÞúÓöãö ÑóÈøóåõ Úóáóì ãóÇ ÊóÖóãøóäóåõ ßóáóÇãõåõ.
æóÞóÓóãõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ãõÊóãóÍøöÖñ áöÞóÕúÏö ÇáÊøóÃúßöíÏö.
æóÇáúßóáóÇãõ ãõæóÌøóåñ Åöáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: Ãóáóãú ÊóÑó ßóíúÝó ÝóÚóáó ÑóÈøõßó ÈöÚÇÏò [ÇáúÝÌúÑ: 6] æóÞóæúáõåõ: Åöäøó ÑóÈøóßó áóÈöÇáúãöÑúÕÇÏö [ÇáúÝÌúÑ: 14] .
æóáöÐóáößó ÝóÇáúÞóÓóãõ ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÊóÍúÞöíÞö ÍõÕõæáö ÇáúãõÞúÓóãö Úóáóíúåö ÈöÇáäøöÓúÈóÉö áöáúãõäúßöÑöíäó.
æóÇáúãóÞúÕöÏõ ãöäú ÊóØúæöíáö ÇáúÞóÓóãö ÈöÃóÔúíóÇÁó¡ ÇáÊøóÔúæöíÞõ Åöáóì ÇáúãõÞúÓóãö Úóáóíúåö.
æÇáúÝóÌúÑö: ÇÓúãñ áöæóÞúÊö ÇÈúÊöÏóÇÁö ÇáÖøöíóÇÁö Ýöí ÃóÞúÕóì ÇáúãóÔúÑöÞö ãöäú ÃóæóÇÆöáö ÔõÚóÇÚö ÇáÔøóãúÓö Íöíäó íóÊóÒóÍúÒóÍõ ÇáúÅöÙúáóÇãõ Úóäú Ãóæøóáö ÎóØøò íóáõæÍõ áöáäøóÇÙöÑö ãöäó ÇáúÎõØõæØö ÇáúÝóÑúÖöíøóÉö ÇáúãóÚúÑõæÝóÉö Ýöí(30/312)
ÊóÎúØöíØö ÇáúßõÑóÉö ÇáúÃóÑúÖöíøóÉö Ýöí ÇáúÌõÛúÑóÇÝöíóÇ Ëõãøó íóãúÊóÏøõ ÝóíõÖöíÁõ ÇáúÃõÝõÞó Ëõãøó ÊóÙúåóÑõ ÇáÔøóãúÓõ ÚöäúÏó ÇáÔøõÑõæÞö æóåõæó ãóÙúåóÑñ ÚóÙöíãñ ãöäú ãóÙóÇåöÑö ÇáúÞõÏúÑóÉö ÇáúÅöáóåöíøóÉö æóÈóÏöíÚö ÇáÕøõäúÚö.
ÝóÇáúÝóÌúÑõ ÇÈúÊöÏóÇÁõ ÙõåõæÑö ÇáäøõæÑö ÈóÚúÏó ãóÇ ÊóÃúÎõÐõ ÙõáúãóÉõ Çááøóíúáö Ýöí ÇáöÇäúÕöÑóÇãö æóåõæó æóÞúÊñ ãõÈóÇÑóßñ áöáäøóÇÓö ÅöÐú ÚöäúÏóåõ ÊóäúÊóåöí ÇáúÍóÇáóÉõ ÇáÏøóÇÚöíóÉõ Åöáóì Çáäøóæúãö ÇáøóÐöí åõæó ÔóÈöíåõ ÇáúãóæúÊö æóíóÃúÎõÐõ ÇáäøóÇÓõ Ýöí
ÇÑúÊöÌóÇÚö ÔõÚõæÑöåöãú æóÅöÞúÈóÇáöåöãú Úóáóì ãóÇ íóÃúáóÝõæäóåõ ãöäú ÃóÚúãóÇáöåöãõ ÇáäøóÇÝöÚóÉö áóåõãú.
ÝóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúÝóÌúÑö ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö æóåõæó ÇáúÃóÙúåóÑõ áöãõäóÇÓóÈóÉö ÚóØúÝö æóÇááøóíúáö ÅöÐÇ íóÓúÑö æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÝóÌúÑñ ãõÚóíøóäñ: ÝóÞöíáó ÃõÑöíÏó æóÞúÊõ ÕóáóÇÉö ÇáÕøõÈúÍö ãöäú ßõáøö íóæúãò æóåõæó Úóäú ÞóÊóÇÏóÉó.
æóÞöíáó: ÝóÌúÑõ íóæúãö ÇáäøóÍúÑö æóåõæó ÇáúÝóÌúÑõ ÇáøóÐöí íóßõæäõ Ýöíåö ÇáúÍóÌöíÌõ ÈöÇáúãõÒúÏóáöÝóÉö æóåóÐóÇ Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò æóÚóØóÇÁò æóÚößúÑöãóÉó¡ Ýóíóßõæäõ ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÝóÌúÑö ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÚóåúÏö.
æóÞóæúáõåõ: æóáóíÇáò ÚóÔúÑò: åöíó áóíóÇáò ãóÚúáõæãóÉñ áöáÓøóÇãöÚöíäó ãóæúÕõæÝóÉñ ÈöÃóäøóåóÇ ÚóÔúÑñ æóÇÓúÊõÛúäöíó Úóäú ÊóÚúÑöíÝöåóÇ ÈöÊóæúÕöíÝöåóÇ ÈöÚóÔúÑò æóÅöÐú ÞóÏú æóÕóÝúÊó ÈöåóÇ ÇáúÚóÏóÏó ÊóÚóíøóäó ÃóäøóåóÇ ÚóÔúÑñ ãõÊóÊóÇÈöÚóÉñ æóÚõÏöáó Úóäú ÊóÚúÑöíÝöåóÇ ãóÚó ÃóäøóåóÇ ãóÚúÑõæÝóÉñ áöíõÊóæóÕøóáó ÈöÊóÑúßö ÇáÊøóÚúÑöíÝö Åöáóì ÊóäúæöíäöåóÇ ÇáúãõÝöíÏö áöáÊøóÚúÙöíãö æóáóíúÓó Ýöí áóíóÇáöí ÇáÓóäóÉö ÚóÔúÑõ áóíóÇáò ãõÊóÊóÇÈöÚóÉò ÚóÙöíãóÉò ãöËúáö ÚóÔúÑö Ðöí ÇáúÍöÌøóÉö ÇáøóÊöí åöíó æóÞúÊõ ãóäóÇÓößö ÇáúÍóÌøö¡ ÝóÝöíåóÇ íóßõæäõ ÇáúÅöÍúÑóÇãõ æóÏõÎõæáõ ãóßøóÉó æóÃóÚúãóÇáõ ÇáØøóæóÇÝö¡ æóÝöí ËóÇãöäóÊöåóÇ áóíúáóÉõ ÇáÊøóÑúæöíóÉö¡ æóÊóÇÓöÚóÊõåóÇ áóíúáóÉõ ÚóÑóÝóÉó æóÚóÇÔöÑóÊõåóÇ áóíúáóÉõ ÇáäøóÍúÑö. ÝóÊóÚóíøóäó ÃóäøóåóÇ ÇááøóíóÇáöí ÇáúãõÑóÇÏøóÉõ ÈöáóíóÇáò ÚóÔúÑò. æóåõæó Þóæúáõ ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò æóÇÈúäö ÇáÒøõÈóíúÑö¡
æóÑóæóì ÃóÍúãóÏõ æóÇáäøóÓóÇÆöíøõ Úóäú ÃóÈöí ÇáÒøõÈóíúÑö (Çáúãóßøöíøö) Úóäú ÌóÇÈöÑö Èúäö ÚóÈúÏö Çááøóåö Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÇáó: «Åöäøó ÇáúÚóÔúÑó ÚóÔúÑõ ÇáúÃóÖúÍóì»
ÞóÇáó ÇÈúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö: æóáóãú íóÕöÍøó æóÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóÓóÇßöÑó: ÑöÌóÇáõåõ áóÇ ÈóÃúÓó Èöåöãú æóÚöäúÏöí Ãóäøó ÇáúãóÊúäó Ýöí ÑóÝúÚöåö äóßóÇÑóÉñ ÇåÜ.
æóãõäóÇÓóÈóÉõ ÚóØúÝö áóíÇáò ÚóÔúÑò Úóáóì ÇáúÝóÌúÑö Ãóäøó ÇáúÝóÌúÑó æóÞúÊõ ÇäúÊöåóÇÁö Çááøóíúáö¡ ÝóÈóíúäóåõ æóÈóíúäó Çááøóíúáö ÌóÇãöÚõ ÇáúãõÖóÇÏøóÉö¡ æóÇááøóíúáõ ãóÙúåóÑñ ãöäú ãóÙóÇåöÑö ÇáúÞõÏúÑóÉö ÇáúÅöáóåöíøóÉö ÝóáóãøóÇ ÃõÑöíÏó ÚóØúÝõåõ Úóáóì ÇáúÝóÌúÑö ÈöÞóæúáöåö: æóÇááøóíúáö ÅöÐÇ íóÓúÑö ÎõÕøóÊú ÞóÈúáó ÐößúÑöåö ÈöÇáÐøößúÑö áóíóÇáò ãõÈóÇÑóßóÉñ ÅöÐú åöíó ãöäú ÃóÝúÑóÇÏö Çááøóíúáö.
æóßóÇäóÊö ÇááøóíóÇáöí ÇáúÚóÔúÑõ ãõÚóíøóäóÉð ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÔóÑúÚö ÅöÈúÑóÇåöíãó Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ Ëõãøó ÛõíøöÑóÊú(30/313)
ãóæóÇÞöíÊõåóÇ ÈöãóÇ ÃóÏúÎóáóåõ Ãóåúáõ ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö Úóáóì ÇáÓøóäóÉö ÇáúÞóãóÑöíøóÉö ãöäó ÇáäøóÓöíÁö ÝóÇÖúØóÑóÈóÊö ÇáÓøöäöíäõ ÇáúãõÞóÏøóÓóÉõ ÇáøóÊöí ÃóãóÑó Çááøóåõ ÈöåóÇ ÅöÈúÑóÇåöíãó Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ. æóáóÇ íõÚúÑóÝõ ãóÊóì ÈóÏóÃó Ðóáößó ÇáöÇÖúØöÑóÇÈõ¡ æóáóÇ ãóÞóÇÏöíÑõ ãóÇ ÃõÏúÎöáó ÚóáóíúåóÇ ãöäó ÇáäøóÓöíÁö¡ æóáóÇ ãóÇ íóÖúÈõØõ ÃóíøóÇãó ÇáäøóÓöíÁö Ýöí ßõáøö ÚóÇãò áöÇÎúÊöáóÇÝö ÇÕúØöáóÇÍöåöãú Ýöí Ðóáößó æóÚóÏóãö ÖóÈúØöåö ÝóÈöÐóáößó íóÊóÚóÐøóÑõ ÊóÚúíöíäõ ÇááøóíóÇáöí ÇáúÚóÔúÑö ÇáúãóÃúãõæÑö ÈöåóÇ ãöäú ÌóÇäöÈö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóáóßöäøóäóÇ äõæÞöäõ ÈæÌæÏåÇ Ýöí ÎöáóÇáö ÇáÓøäÉ Åöáóì Ãóæ ÃóæúÍóì Çááøóåõ Åöáóì äóÈöíÆöåö ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÓóäóÉö ÚóÔúÑò ãöäó ÇáúåöÌúÑóÉö ÚóÇãó ÍóÌøóÉö ÇáúæóÏóÇÚö¡ ÈöÃóäøó ÃóÔúåõÑó ÇáúÍóÌøö Ýöí Êöáúßó ÇáÓøóäóÉö æóÇÝóÞóÊú ãóÇ ßóÇäóÊú Úóáóíúåö ÇáÓøóäóÉõ Ýöí ÚóåúÏö ÅöÈúÑóÇåöíãó Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ
ÝóÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÎõØúÈóÊöåö Ýöí ÍóÌøóÉö ÇáúæóÏóÇÚö: «Åöä ÇáÒøóãóÇä ÞÏ ÇÓúÊóÏóÇÑó ßóåóíúÆóÊöåö íóæúãó ÎóáóÞö Çááøóåõ ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó» .
æóåóÐóÇ ÇáÊøóÛúíöíÑõ áóÇ íóÑúÝóÚõ ÈóÑóßóÉó ÇáúÃóíøóÇãö ÇáúÌóÇÑöíóÉö ÝöíåóÇ ÇáúãóäóÇÓößõ ÞóÈúáó ÍóÌøóÉö ÇáúæóÏóÇÚö áöÃóäøó Çááøóåó ÚóÙøóãóåóÇ áöÃóÌúáö ãóÇ íóÞóÚõ ÝöíåóÇ ãöäú ãóäóÇÓößö ÇáúÍóÌøö ÅöÐú åõæó ÚöÈóÇÏóÉñ áöáøóåö ÎóÇÕøóÉð.
ÝóÃóæúÞóÇÊõ ÇáúÚöÈóÇÏóÇÊö ÊóÚúíöíäñ áöÅöíÞóÇÚö ÇáúÚöÈóÇÏóÉö ÝóáóÇ Ôóßøó Ãóäøó áöáúæóÞúÊö ÇáúãõÚóíøóäö áöÅöíÞóÇÚöåóÇ ÍößúãóÉð ÚóáöãóåóÇ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì æóáöÐóáößó ÛóáóÈó Ýöí ÚöÈóÇÑóÇÊö ÇáúÝõÞóåóÇÁö æóÃóåúáö ÇáúÃõÕõæáö ÅöØúáóÇÞõ ÇÓúãö ÇáÓøóÈóÈö Úóáóì ÇáúæóÞúÊö áöÃóäøóåõãú íõÑöíÏõæäó ÈöÇáÓøóÈóÈö ÇáúãõÚóÑøóÝó ÈöÇáúÍõßúãö æóáóÇ íõÑöíÏõæäó Èöåö äóÝúÓó ÇáúÍößúãóÉö.
æóÊóÚúíöíäõ ÇáúÃóæúÞóÇÊö áöáúÚöÈóÇÏóÇÊö ãöãøóÇ ÇäúÝóÑóÏó Çááøóåõ Èöåö¡ ÝóáöÃóæúÞóÇÊö ÇáúÚöÈóÇÏóÇÊö ÍõÑõãóÇÊñ ÈöÇáúÌóÚúáö ÇáÑøóÈøóÇäöíøö¡ æóáóßöä ÅöÐÇ ÇÎÊáÊ Ãóæö ÇÎúÊóáóØóÊú áóãú íóßõäö ÇÎúÊöáóÇáõåóÇ Ãóæö ÇÎúÊöáóÇØõåóÇ ÈöÞóÇÖò ÈöÓõÞõæØö ÇáúÚöÈóÇÏóÇÊö ÇáúãõÚóíøóäóÉö áóåóÇ.
ÝóÞóÓóãõ Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÇááøóíóÇáöí ÇáúÚóÔúÑö Ýöí åóÐöåö ãöãøóÇ äóÒóáó ÈöãóßøóÉó ÞóÓóãñ ÈöãóÇ Ýöí Úöáúãöåö ãöäú ÊóÚúíöíäöåóÇ Ýöí Úöáúãöåö.
æÇáÔøóÝúÚö: ãóÇ íóßõæäõ ËóÇäöíðÇ áöÛóíúÑöåö¡ æÇáúæóÊúÑö: ÇáÔøóíúÁõ ÇáúãõÝúÑóÏõ¡ æóåõãóÇ ÕöÝóÊóÇäö áöãóÍúÐõæÝò¡
ÝóÚóäú ÌóÇÈöÑö Èúäö ÚóÈúÏö Çááøóåö Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: Ãóäøó ÇáÔøóÝúÚó íóæúãõ ÇáäøóÍúÑö
Ðóáößó áöÃóäøóåõ ÚóÇÔöÑõ Ðöí ÇáúÍöÌøóÉö æóãõäóÇÓóÈóÉõ ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö ÈöÇáÔøóÝúÚö Ãóäøóåõ Çáúíóæúãõ ÇáúÚóÇÔöÑõ ÝóäóÇÓóÈó Þóæúáóåõ: æóáóíÇáò ÚóÔúÑò¡ æóÃóäøó ÇáúæóÊúÑó íóæúãõ ÚóÑóÝóÉó ÑóæóÇåõ ÃóÍúãóÏõ Èúäõ ÍóäúÈóáò æóÇáäøóÓóÇÆöíøõ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ¡ æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑö ÝóÐößúÑõ ÇáÔøóÝúÚö æóÇáúæóÊúÑö ÊóÎúÕöíÕñ áöåóÐóíúäö Çáúíóæúãóíúäö ÈöÇáÐøößúÑö áöáöÇåúÊöãóÇãö¡ ÈóÚúÏó Ôõãõæáö ÇááøóíóÇáöí ÇáúÚóÔúÑö áóåõãóÇ.(30/314)
æóÝöí «ÌóÇãöÚö ÇáÊøöÑúãöÐöíøö» Úóäú ÚöãúÑóÇäó Èúäö ÍõÕóíúäò Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÇáó: «ÇáÔøóÝúÚõ æóÇáúæóÊúÑõ æóÇáÕøóáóÇÉ ãöäúåóÇ ÔóÝúÚñ æóãöäúåóÇ æóÊúÑñ»
. ÞóÇáó ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ: æóåõæó ÍóÏöíËñ ÛóÑöíÈñ æóÝöí «ÇáúÚóÇÑöÖóÉö Ãóäøó Ýöí ÓóäóÏöåö ãóÌúåõæáðÇ¡ ÞóÇáó ÇÈúäõ ßóËöíÑò: «æóÚöäúÏöí Ãóäøó æóÞúÝóåõ Úóáóì ÚöãúÑóÇäó Èúäö ÍõÕóíúäò ÃóÔúÈóåõ» .
æóíóäúÈóÛöí Íóãúáõ ÇáúÂíóÉö Úóáóì ßöáóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑóíúäö.
æóÞöíáó: ÇáÔøóÝúÚõ íóæúãóÇäö ÈóÚúÏó íóæúãö ãöäðì¡ æóÇáúæóÊúÑõ Çáúíóæúãõ ÇáËøóÇáöËõ æóåöíó ÇáúÃóíøóÇãõ ÇáúãóÚúÏõæÏóÇÊõ ÝóÊóßõæäõ ÛóíúÑó ÇááøóíóÇáöí ÇáúÚóÔúÑö.
æóÊóäúßöíÑõ áóíÇáò æóÊóÚúÑöíÝõ ÇáÔøóÝúÚö æóÇáúæóÊúÑö ãõÔöíÑñ Åöáóì Ãóäøó ÇááøóíóÇáöíó ÇáúÚóÔúÑó áóíóÇáò ãõÚóíøóäóÉñ æóåöíó ÚóÔúÑõ áóíóÇáò Ýöí ßõáøö ÚóÇãò¡ æóÊóÚúÑöíÝõ ÇáÔøóÝúÚö æóÇáúæóÊúÑö íõÄúÐöäõ ÈöÃóäøóåõãóÇ ãóÚúÑõæÝóÇäö æóÈöÃóäøóåõãóÇ ÇáÔøóÝúÚõ æóÇáúæóÊúÑõ ãöäó ÇááøóíóÇáöí ÇáúÚóÔúÑö.
æóÝöí ÊóÝúÓöíÑö ÇáÔøóÝúÚö æóÇáúæóÊúÑö ÃóÞúæóÇáñ ËóãóÇäöíóÉó ÚóÔóÑó æóÈóÚúÖõåóÇ ãõÊóÏóÇÎöáñ ÇÓúÊóÞúÕóÇåóÇ ÇáúÞõÑúØõÈöíøõ¡ æóÃóßúËóÑõåóÇ áóÇ íóÍúÓõäõ Íóãúáõ ÇáúÂíóÉö Úóáóíúåö ÅöÐú áóíúÓóÊú ÝöíåóÇ ãõäóÇÓóÈóÉñ áöáúÚóØúÝö Úóáóì áóíóÇáò ÚóÔúÑò.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ: æóÇáúæóÊúÑö ÈöÝóÊúÍö ÇáúæóÇæö æóåöíó áõÛóÉõ ÞõÑóíúÔò æóÃóåúáö ÇáúÍöÌóÇÒö. æóÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉõ
æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÎóáóÝñ ÈößóÓúÑö ÇáúæóÇæö æóåöíó áõÛóÉõ Êóãöíãò æóÈóßúÑö Èúäö ÓóÚúÏö Èúäö ÈóßúÑò æóåõãú Èóäõæ ÓóÚúÏò ÃóÙúÂÑõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóåõãú Ãóåúáõ ÇáúÚóÇáöíóÉö¡ ÝóåõãóÇ áõÛóÊóÇäö Ýöí ÇáúæóÊúÑö. ÈöãóÚúäóì ÇáúÝóÑúÏö.
æÇááøóíúáö ÚóØúÝñ Úóáóì áóíÇáò ÚóÔúÑò ÚóØóÝó ÇáúÃóÚóãøó Úóáóì ÇáúÃóÎóÕøö Ãóæú ÚóØóÝó Úóáóì ÇáúÝóÌúÑö ÈöÌóÇãöÚö ÇáÊøóÖóÇÏøö. æóÃóÞúÓóãó Èöåö áöãóÇ Ãóäøóåõ ãóÙúåóÑñ ãöäú ãóÙóÇåöÑö ÞõÏúÑóÉö Çááøóåö æóÈóÏöíÚö ÍößúãóÊöåö.
æóãóÚúäóì íóÓúÑöí: íóãúÖöí ÓóÇÆöÑðÇ Ýöí ÇáÙøóáóÇãö¡ Ãóíú ÅöÐóÇ ÇäúÞóÖóì ãöäúåõ ÌõÒúÁñ ßóËöíÑñ¡ ÔõÈøöåó ÊóÞóÖøöí Çááøóíúáö Ýöí ÙóáóÇãöåö ÈöÓóíúÑö ÇáÓøóÇÆöÑö Ýöí ÇáÙøóáóÇãö æóåõæó ÇáÓøõÑóì ßóãóÇ ÔõÈøöåó Ýöí Þóæúáöåö: æóÇááøóíúáö ÅöÐú ÃóÏúÈóÑó [ÇáãÏËÑ: 33] æóÞóÇáó: æóÇááøóíúáö ÅöÐÇ ÓóÌì [ÇáÖøõÍóì: 2] ¡ Ãóíú Êóãóßøóäó ÙóáóÇãõåõ æóÇÔúÊóÏøó.
æóÊóÞúíöíÏõ Çááøóíúáö ÈöÙóÑúÝö ÅöÐÇ íóÓúÑö áöÃóäøóåõ æóÞúÊõ Êóãóßøõäö ÙõáúãóÉö Çááøóíúáö ÝóÍöíäóÆöÐò íóßõæäõ ÇáäøóÇÓõ ÃóÎóÐõæÇ ÍóÙøóåõãú ãöäó Çáäøóæúãö ÝóÇÓúÊóØóÇÚõæÇ ÇáÊøóåóÌøõÏó ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Åöäøó äÇÔöÆóÉó Çááøóíúáö åöíó ÃóÔóÏøõ æóØúÆÇð æóÃóÞúæóãõ ÞöíáðÇ [ÇáãÒãá: 6] æóÞóÇáó: æóãöäó Çááøóíúáö ÝóÇÓúÌõÏú áóåõ æóÓóÈøöÍúåõ [ÇáúÅöäúÓóÇä: 26] .(30/315)
åóáú Ýöí Ðóáößó ÞóÓóãñ áöÐöí ÍöÌúÑò (5)
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚ æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò æóíóÚúÞõæÈõ: ÅöÐóÇ íóÓúÑöí ÈöíóÇÁò ÈóÚúÏó ÇáÑøóÇÁö Ýöí ÇáúæóÕúáö Úóáóì ÇáúÃóÕúáö æóÈöÍóÐúÝöåóÇ Ýöí ÇáúæóÞúÝö áöÑóÚúíö ÈóÞöíøóÉö ÇáúÝóæóÇÕöáö: «ÇáúÝóÌúÑö¡ ÚóÔúÑò¡ æóÇáúæóÊúÑö¡ ÍöÌúÑò» ÝóÝóæóÇÕöáõ ÇáúÞõÑúÂäö ßóÇáúÃóÓúÌóÇÚö Ýöí ÇáäøóËúÑö æóÇáúÃóÓúÌóÇÚõ ÊõÚóÇãóáõ ãõÚóÇãóáóÉó ÇáúÞóæóÇÝöí¡ ÞóÇáó ÃóÈõæ Úóáöíøò: æóáóíúÓó ÅöËúÈóÇÊõ ÇáúíóÇÁö Ýöí ÇáúæóÞúÝö ÈöÃóÍúÓóäó ãöäó ÇáúÍóÐúÝö¡ æóÌóãöíÚõ ãóÇ áóÇ íóÍúÐöÝõ æóãóÇ íõÎúÊóÇÑõ Ýöíåö Ãóäú áóÇ íõÍúÐóÝó (äóÍúæó ÇáúÞóÇÖö ÈöÇáúÃóáöÝö æóÇááøóÇãö) íõÍúÐóÝõ ÅöÐóÇ ßóÇäó Ýöí ÞóÇÝöíóÉò Ãóæú ÝóÇÕöáóÉò ÝóÅöäú áóãú Êóßõäú ÝóÇÕöáóÉð ÝóÇáúÃóÍúÓóäõ ÅöËúÈóÇÊõ ÇáúíóÇÁö. æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ßóËöíÑò æóíóÚúÞõæÈõ ÈöËõÈõæÊö ÇáúíóÇÁö ÈóÚúÏó ÇáÑøóÇÁö Ýöí ÇáúæóÕúáö æóÝöí ÇáúæóÞúÝö Úóáóì ÇáúÃóÕúáö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÈóÇÞõæäó ÈöÏõæäö íóÇÁ æóÕúáðÇ æóæóÞúÝðÇ¡ æóåóÐöåö ÇáÑøöæóÇíóÉõ íõæóÇÝöÞõåóÇ ÑóÓúãõ ÇáúãõÕúÍóÝö ÅöíøóÇåóÇ ÈöÏõæäö íóÇÁò¡ æóÇáøóÐöíäó ÃóËúÈóÊõæÇ ÇáúíóÇÁó Ýöí ÇáúæóÕúá æóÇáúæóÞúÝ ÇÚúÊóãóÏõæÇ ÇáÑøöæóÇíóÉó æóÇÚúÊóÈóÑõæÇ ÑóÓúãó ÇáúãõÕúÍóÝö ÓõäøóÉð Ãóæö ÇÚúÊöÏóÇÏðÇ ÈöÃóäøó ÇáÑøóÓúãó íóßõæäõ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÍóÇáóÉö ÇáúæóÞúÝö.
æóÃóãøóÇ äóÇÝöÚñ æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ÝóáóÇ íõæåöäõ ÑóÓúãõ ÇáúãõÕúÍóÝö ÑöæóÇíóÊóåõãú áöÃóäøó ÑóÓúãó ÇáúãõÕúÍóÝö ÌóÇÁó Úóáóì ãõÑóÇÚóÇÉö ÍóÇáö ÇáúæóÞúÝö æóãõÑóÇÚóÇÉõ ÇáúæóÞúÝö ÊóßúËõÑõ Ýöí ßíÝíÇÊ ÇáÑøóÓúã.
[5]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÝÌúÑ (89) : ÂíóÉ 5]
åóáú Ýöí Ðáößó ÞóÓóãñ áöÐöí ÍöÌúÑò (5)
ÌõãúáóÉñ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÇáúÞóÓóãö æóãóÇ ÈóÚúÏóåõ ãöäú ÌóæóÇÈöåö Ãóæú Ïóáöíáö ÌóæóÇÈöåö¡ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóÅöäøóåõ áóÞóÓóãñ áóæú ÊóÚúáóãõæäó ÚóÙöíãñ [ÇáúæóÇÞöÚóÉ: 76] .
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÊóÞúÑöíÑöíøñ¡ æóßóæúäõåõ ÈöÍóÑúÝö åóáú áöÃóäøó ÃóÕúáó åóáú Ãóäú ÊóÏõáøó Úóáóì ÇáÊøóÍúÞöíÞö ÅöÐú åöíó ÈöãóÚúäóì (ÞóÏú) .
æóÇÓúãõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúãóÐúßõæÑö ãöãøóÇ ÃóÞúÓóãó Èöåö¡ Ãóíú åóá Ýöí ÇáúÞÓã ÈÐáß ÞóÓóãñ.
æóÊóäúßöíÑõ ÞóÓóãñ áöáÊøóÚúÙöíãö Ãóíú ÞóÓóãñ ßóÇÝò æóãõÞúäöÚñ áöáúãõÞúÓóãö áóåõ¡ ÅöÐóÇ ßóÇäó ÚóÇÞöáðÇ Ãóäú íóÊóÏóÈøóÑó ÈöÚóÞúáöåö.
ÝóÇáúãóÚúäóì: åóáú Ýöí Ðóáößó ÊóÍúÞöíÞñ áöãóÇ ÃóÞúÓóãó Úóáóíúåö áöáÓøóÇãöÚö ÇáúãóæúÕõæÝö ÈöÃóäøóåõ ÕóÇÍöÈõ ÍöÌúÑò.
æóÇáúÍöÌúÑõ: ÇáúÚóÞúáõ áöÃóäøóåõ íóÍúÌõÑõ ÕóÇÍöÈóåõ Úóäö ÇÑúÊößóÇÈö ãóÇ áóÇ íóäúÈóÛöí¡ ßóãóÇ Óõãøöíó ÚóÞúáðÇ áöÃóäøóåõ íóÚúÞöáõ ÕóÇÍöÈóåõ Úóäö ÇáÊøóåóÇÝõÊö ßóãóÇ íóÚúÞöáõ ÇáúÚöÞóÇáõ ÇáúÈóÚöíÑó Úóäö ÇáÖøóáóÇáö.(30/316)
Ãóáóãú ÊóÑó ßóíúÝó ÝóÚóáó ÑóÈøõßó ÈöÚóÇÏò (6) ÅöÑóãó ÐóÇÊö ÇáúÚöãóÇÏö (7) ÇáøóÊöí áóãú íõÎúáóÞú ãöËúáõåóÇ Ýöí ÇáúÈöáóÇÏö (8) æóËóãõæÏó ÇáøóÐöíäó ÌóÇÈõæÇ ÇáÕøóÎúÑó ÈöÇáúæóÇÏö (9) æóÝöÑúÚóæúäó Ðöí ÇáúÃóæúÊóÇÏö (10) ÇáøóÐöíäó ØóÛóæúÇ Ýöí ÇáúÈöáóÇÏö (11) ÝóÃóßúËóÑõæÇ ÝöíåóÇ ÇáúÝóÓóÇÏó (12) ÝóÕóÈøó Úóáóíúåöãú ÑóÈøõßó ÓóæúØó ÚóÐóÇÈò (13) Åöäøó ÑóÈøóßó áóÈöÇáúãöÑúÕóÇÏö (14)
æóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö: áöÐöí ÍöÌúÑò áóÇãõ ÇáÊøóÚúáöíáö¡ Ãóíú ÞóÓóãñ áöÃóÌúáö Ðöí ÚóÞúáò íóãúäóÚõåõ ãöäó ÇáúãõßóÇÈóÑóÉö ÝóíóÚúáóãõ Ãóäøó ÇáúãõÞúÓöãó ÈöåóÐóÇ ÇáúÞóÓóãö ÕóÇÏöÞñ ÝöíãóÇ ÃÞÓã Úóáóíúåö.
[6- 14]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÝÌúÑ (89) : ÇáúÂíóÇÊ 6 Åöáóì 14]
Ãóáóãú ÊóÑó ßóíúÝó ÝóÚóáó ÑóÈøõßó ÈöÚÇÏò (6) ÅöÑóãó ÐÇÊö ÇáúÚöãÇÏö (7) ÇáøóÊöí áóãú íõÎúáóÞú ãöËúáõåÇ Ýöí ÇáúÈöáÇÏö (8) æóËóãõæÏó ÇáøóÐöíäó ÌÇÈõæÇ ÇáÕøóÎúÑó ÈöÇáúæÇÏö (9) æóÝöÑúÚóæúäó Ðöí ÇáúÃóæúÊÇÏö (10)
ÇáøóÐöíäó ØóÛóæúÇ Ýöí ÇáúÈöáÇÏö (11) ÝóÃóßúËóÑõæÇ ÝöíåóÇ ÇáúÝóÓÇÏó (12) ÝóÕóÈøó Úóáóíúåöãú ÑóÈøõßó ÓóæúØó ÚóÐÇÈò (13) Åöäøó ÑóÈøóßó áóÈöÇáúãöÑúÕÇÏö (14)
áóÇ íóÕúáõÍõ åóÐóÇ Ãóäú íóßõæäó ÌóæóÇÈðÇ áöáúÞóÓóãö æóáóßöäøóåõ: ÅöãøóÇ Ïóáöíáõ ÇáúÌóæóÇÈö ÅöÐú íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó ÇáúãõÞúÓóãó Úóáóíúåö ãöäú ÌöäúÓö ãóÇ ÝõÚöáó ÈöåóÐöåö ÇáúÃõãóãö ÇáËøóáóÇËö æóåõæó ÇáöÇÓúÊöÆúÕóÇáõ ÇáÏøóÇáøõ Úóáóíúåö Þóæúáõåõ:
ÝóÕóÈøó Úóáóíúåöãú ÑóÈøõßó ÓóæúØó ÚóÐÇÈò¡ ÝóÊóÞúÏöíÑõ ÇáúÌóæóÇÈö áóíóÕõÈøóäøó ÑóÈøõßó Úóáóì ãõßóÐøöÈöíßó ÓóæúØó ÚóÐóÇÈò ßóãóÇ ÕóÈøó Úóáóì ÚóÇÏò æóËóãõæÏó æóÝöÑúÚóæúäó.
æóÅöãøóÇ ÊóãúåöíÏñ áöáúÌóæóÇÈö æóãõÞóÏøöãóÉñ áóåõ Åöäú ÌóÚóáúÊó ÇáúÌóæóÇÈó Þóæúáóåõ: Åöäøó ÑóÈøóßó áóÈöÇáúãöÑúÕÇÏö æóãóÇ Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ÇáúÂíóÇÊö ÇáÓøóÇÈöÞóÉö ÇÚúÊöÑóÇÖñ ÌõÚöáó ßóãõÞóÏøöãóÉò áöÌóæóÇÈö ÇáúÞóÓóãö.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÑóÈøóßó áóÈöÇáúãöÑúÕóÇÏö áöáúãõßóÐøöÈöíäó áóÇ íóÎúÝóì Úóáóíúåö ÃóãúÑõåõãú¡ Ýóíóßõæäõ ÊóËúÈöíÊðÇ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóÞóæúáöåö: æóáÇ ÊóÍúÓóÈóäøó Çááøóåó ÛÇÝöáðÇ ÚóãøóÇ íóÚúãóáõ ÇáÙøóÇáöãõæäó [ÅöÈúÑóÇåöíã: 42] .
ÝóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö: Ãóáóãú ÊóÑó ÊóÞúÑöíÑöíøñ¡ æóÇáúãõÎóÇØóÈõ Èöåö ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊóËúÈöíÊðÇ áóåõ æóæóÚúÏðÇ ÈöÇáäøóÕúÑö¡ æóÊóÚúÑöíÖðÇ áöáúãõÚóÇäöÏöíäó ÈöÇáúÅöäúÐóÇÑö ÈöãöËúáöåö ÝóÅöäøó ãóÇ ÝõÚöáó ÈöåóÐöåö ÇáúÃõãóãö ÇáËøóáóÇËö ãóæúÚöÙóÉñ æóÅöäúÐóÇÑñ áöáúÞóæúãö ÇáøóÐöíäó ÝóÚóáõæÇ ãöËúáó ÝöÚúáöåöãú ãöäú ÊóßúÐöíÈö ÑõÓõáö Çááøóåö ÞõÕöÏó ãöäúåõ ÊóÞúÑöíÈõ æõÞõæÚö Ðóáößó æóÊóæóÞøõÚõ Íõáõæáöåö. áöÃóäøó ÇáÊøóÐúßöíÑó ÈöÇáäøóÙóÇÆöÑö æóÇÓúÊöÍúÖóÇÑó ÇáúÃóãúËóÇáö íõÞóÑøöÈõ Åöáóì ÇáúÃóÐúåóÇäö ÇáúÃóãúÑó ÇáúÛóÑöíÈó ÇáúæõÞõæÚö¡
áöÃóäøó ÈõÚúÏó ÇáúÚóåúÏö ÈöÍõÏõæËö ÃóãúËóÇáöåö íõäúÓöíåö ÇáäøóÇÓó¡ æóÅöÐóÇ äõÓöíó ÇÓúÊóÈúÚóÏó ÇáäøóÇÓõ æõÞõæÚóåõ¡ ÝóÇáÊøóÐúßöíÑõ íõÒöíáõ ÇáöÇÓúÊöÈúÚóÇÏó.
ÝóåóÐöåö ÇáúÚöÈóÑõ ÌõÒúÆöíøóÇÊñ ãöäú ãóÖúãõæäö ÌóæóÇÈö ÇáúÞóÓóãö¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ãóÍúÐõæÝðÇ ÝóÐößúÑõåóÇ Ïóáöíáõåõ¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáúÌóæóÇÈõ Þóæúáõåõ: Åöäøó ÑóÈøóßó áóÈöÇáúãöÑúÕÇÏö ßóÇäó ÊóÞúÏöíãõåóÇ Úóáóì ÇáúÌóæóÇÈö(30/317)
ÒöíóÇÏóÉð Ýöí ÇáÊøóÔúæöíÞö Åöáóì ÊóáóÞøöíåö¡ æóÅöíÐóÇäðÇ ÈöÌöäúÓö ÇáúÌóæóÇÈö ãöäú ÞóÈúáö ÐößúÑöåö áöíóÍúÕõáó ÈóÚúÏó ÐößúÑöåö ãóÒöíÏõ ÊóÞóÑøõÑöåö Ýöí ÇáúÃóÐúåóÇäö.
æóÇáÑøõÄúíóÉõ Ýöí Ãóáóãú ÊóÑó íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÑõÄúíóÉð ÚöáúãöíøóÉð ÊóÔúÈöíåðÇ áöáúÚöáúãö ÇáúíóÞöíäöíøö ÈöÇáÑøõÄúíóÉö Ýöí ÇáúæõÖõæÍö æóÇáöÇäúßöÔóÇÝö áöÃóäøó ÃóÎúÈóÇÑó åóÐöåö ÇáúÃõãóãö ÔóÇÆöÚóÉñ ãóÖúÑõæÈóÉñ ÈöåóÇ ÇáúãõËõáõ ÝóßóÃóäøóåóÇ ãõÔóÇåóÏóÉñ.
ÝóÊóßõæäõ ßóíúÝó ÇÓúÊöÝúåóÇãðÇ ãõÚóáøöÞðÇ ÝöÚúáó ÇáÑøõÄúíóÉö Úóäö ÇáúÚóãóáö Ýöí ãóÝúÚõæáóíúäö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáÑøõÄúíóÉõ ÈóÕóÑöíøóÉð æóÇáúãóÚúäóì: Ãóáóãú ÊóÑó ÂËóÇÑó ãóÇ ÝóÚóáó ÑóÈøõßó ÈöÚóÇÏò¡ æóÊóßõæäõ ßóíúÝó ÇÓúãðÇ ãõÌóÑøóÏðÇ Úóäö ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö Ýöí ãóÍóáøö äóÕúÈò Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö áöÝöÚúáö ÇáÑøõÄúíóÉö ÇáúÈóÕóÑöíøóÉö.
æóÚõÏöáó Úóäö ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö Åöáóì ÇáÊøóÚúÑöíÝö ÈöÅöÖóÇÝóÉö ÑóÈøò Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúãõÎóÇØóÈö Ýöí Þóæúáöåö:
ÝóÚóáó ÑóÈøõßó áöãóÇ Ýöí æóÕúÝö ÑóÈøò ãöäó ÇáúÅöÔúÚóÇÑö ÈöÇáúæóáóÇíóÉö æóÇáÊøóÃúíöíÏö æóáöãóÇ ÊõÄúÐöäõ Èöåö ÅöÖóÇÝóÊõåõ Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúãõÎóÇØóÈö ãöäú ÅöÚúÒóÇÒöåö æóÊóÔúÑöíÝöåö.
æóÞóÏö ÇÈúÊõÏöÆóÊö ÇáúãóæúÚöÙóÉõ ÈöÐößúÑö ÚóÇÏò æóËóãõæÏó áöÔõåúÑóÊöåöãóÇ Èóíúäó ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó æóÐõßöÑó ÈóÚúÏóåõãóÇ Þóæúãõ ÝöÑúÚóæúäó áöÔõåúÑóÉö ÑöÓóÇáóÉö ãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ Åöáóì ÝöÑúÚóæúäó Èóíúäó Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö ÈöÈöáóÇÏö ÇáúÚóÑóÈö æóåõãú íõÍóÏøöËõæäó ÇáúÚóÑóÈó ÚóäúåóÇ.
æóÃõÑöíÏó Èö «ÚóÇÏò» ÇáúÃõãøóÉõ áóÇ ãóÍóÇáóÉó ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÊöáúßó ÚÇÏñ ÌóÍóÏõæÇ ÈöÂíÇÊö ÑóÈøöåöãú [åæÏ:
59] ÝóæóÌúåõ ÕóÑúÝöåö Ãóäøóåõ ÇÓúãñ ËõáóÇËöíøñ ÓóÇßöäõ ÇáúæóÓóØö ãöËúáó åöäúÏò æóäõæÍò æóÅöÑóãó ÈößóÓúÑö ÇáúåóãúÒóÉö æóÝóÊúÍö ÇáÑøóÇÁö ÇÓúãõ ÅöÑóãó Èúäö ÓóÇãö Èúäö äõæÍò æóåõæó ÌóÏøõ ÚóÇÏò áöÃóäøó ÚóÇÏðÇ åõæó ÇÈúäõ ÚõæÕö Èúäö ÅöÑóãó¡ æóåõæó ãóãúäõæÚñ ãöäó ÇáÕøóÑúÝö áöáúÚõÌúãóÉö áöÃóäøó ÇáúÚóÑóÈó ÇáúÈóÇÆöÏóÉó íõÚúÊóÈóÑõæäó ÎóÇÑöÌöíäó Úóäú ÃóÓúãóÇÁö ÇááøõÛóÉö ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö ÇáúãõÓúÊóÚúãóáóÉö¡ Ýóåõæó ÚóØúÝõ ÈóíóÇäò áö «ÚóÇÏò» áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó Èö «ÚóÇÏò» ÇáúÞóÈöíáóÉõ ÇáøóÊöí ÌóÏøõåóÇ ÇáúÃóÏúäóì åõæó ÚóÇÏõ Èúäõ ÚõæÕö Èä ÅÑã¡ æåã ÚóÇÏñ ÇáúãóæúÕõæÝóÉõ Èö ÇáúÃõæáì Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÃóäøóåõ Ãóåúáóßó ÚÇÏÇð ÇáúÃõæáì [ÇáäøóÌúã: 50] áöÆóáøóÇ íõÊóæóåøóãó Ãóäøó ÇáúãõÊóÍóÏøóËó Úóäúåõãú ÞóÈöíáóÉñ ÃõÎúÑóì ÊõÓóãøóì ÚóÇÏðÇ ÃóíúÖðÇ. ßóÇäóÊú ÊóäúÒöáõ ãóßøóÉó ãóÚó ÇáúÚóãóÇáöíÞö íõÞóÇáõ: Åöäøóåõãú ÈóÞöíøóÉñ ãöäú ÚóÇÏ ÇáÃæáì ÝóÚóÇÏ æóÅöÑóãó ÇÓúãóÇäö áöÞóÈöíáóÉö ÚóÇÏò ÇáúÃõæáóì.
æóæõÕöÝóÊú ÚóÇÏñ Èö ÐÇÊö ÇáúÚöãÇÏö¡ æÐÇÊö æóÕúÝñ ãõÄóäøóËñ áöÃóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÈöÚóÇÏò ÇáúÞóÈöíáóÉõ.(30/318)
æóÇáúÚöãóÇÏõ: ÚõæÏñ ÛóáöíÙñ Øóæöíáñ íõÞóÇãõ Úóáóíúåö ÇáúÈóíúÊõ íõÑúßóÒõ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÊõÞóÇãõ Úóáóíúåö ÃóËúæóÇÈõ ÇáúÎóíúãóÉö Ãóæö ÇáúÞõÈøóÉö æóíõÓóãøóì ÏöÚóÇãóÉð¡ æóåõæó åõäóÇ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáúÞõæøóÉö ÊóÔúÈöíåðÇ áöáúÞóÈöíáóÉö ÇáúÞóæöíøóÉö ÈöÇáúÈóíúÊö ÐóÇÊö ÇáúÚöãóÇÏö.
æóÅöØúáóÇÞõ ÇáúÚöãóÇÏö Úóáóì ÇáúÞõæøóÉö ÌóÇÁó Ýöí Þóæúáö ÚóãúÑöæ Èúäö ßõáúËõæãò:
æóäóÍúäõ ÅöÐóÇ ÚöãóÇÏõ ÇáúÍóíøö ÎóÑøóÊú ... Úóáóì ÇáúÃóÍúÝóÇÖö äóãúäóÚõ ãóäú íóáöíäóÇ
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÑóÇÏõ Èö ÇáúÚöãÇÏö ÇáúÃóÚúáóÇã ÇáøóÊöí ÈäÄåÇ Ýöí ØõÑõÞöåöãú áöíóåúÊóÏöíó ÈöåóÇ ÇáúãõÓóÇÝöÑõæäó ÇáúãóÐúßõæÑóÉó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃóÊóÈúäõæäó Èößõáøö ÑöíÚò ÂíóÉð ÊóÚúÈóËõæäó [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 128] .
æóæõÕöÝóÊú ÚóÇÏñ Èö ÐÇÊö ÇáúÚöãÇÏö áöÞõæøóÊöåóÇ æóÔöÏøóÊöåóÇ¡ Ãóíú ÞóÏú Ãóåúáóßó Çááøóåõ ÞóæúãðÇ åõãú ÃóÔóÏøõ ãöäó ÇáúÞóæúãö ÇáøóÐöíäó ßóÐøóÈõæßó ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóßóÃóíøöäú ãöäú ÞóÑúíóÉò åöíó ÃóÔóÏøõ ÞõæøóÉð ãöäú ÞóÑúíóÊößó ÇáøóÊöí ÃóÎúÑóÌóÊúßó ÃóåúáóßúäÇåõãú ÝóáÇ äÇÕöÑó áóåõãú [ãõÍóãøóÏ: 13] æóÞóÇáó: Ãóæóáóãú íóÓöíÑõæÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÝóíóäúÙõÑõæÇ ßóíúÝó ßÇäó ÚÇÞöÈóÉõ ÇáøóÐöíäó ßÇäõæÇ ãöäú ÞóÈúáöåöãú ßÇäõæÇ åõãú ÃóÔóÏøó ãöäúåõãú ÞõæøóÉð [ÛóÇÝöÑ: 21] .
æÇáøóÊöí: ÕóÇÏöÞñ Úóáóì «ÚóÇÏò» ÈöÊóÃúæöíáö ÇáúÞóÈöíáóÉö ßóãóÇ æõÕöÝóÊú Èö ÐÇÊö ÇáúÚöãÇÏö æóÇáúÚóÑóÈõ íóÞõæáõæäó: ÊóÛúáöÈõ ÇÈúäóÉõ æóÇÆöáò¡ ÈöÊóÃúæöíáö ÊóÛúáöÈó ÈöÇáúÞóÈöíáóÉö.
æÇáúÈöáÇÏö: ÌóãúÚõ ÈóáóÏò æóÈóáúÏóÉò æóåöíó ãöÓóÇÍóÉñ æóÇÓöÚóÉñ ãöäó ÇáúÃóÑúÖö ãõÚóíøóäóÉñ ÈöÍõÏõæÏò Ãóæú ÓõßøóÇäò.
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúÈöáÇÏö áöáúÌöäúÓö æóÇáúãóÚúäóì: ÇáøóÊöí áóãú íõÎúáóÞú ãöËúáõ Êöáúßó ÇáúÃõãøóÉö Ýöí ÇáúÃóÑúÖö.
æóÃõÑöíÏó ÈöÇáúÎóáúÞö ÎóáúÞõ ÃóÌúÓóÇÏöåöãú ÝóÞóÏú Ñõæöíó Ãóäøóåõãú ßóÇäõæÇ ØöæóÇáðÇ ÔöÏóÇÏðÇ ÃóÞúæöíóÇÁó¡ æóßóÇäõæÇ Ãóåúáó ÚóÞúáò æóÊóÏúÈöíÑò¡ æóÇáúÚóÑóÈõ ÊóÖúÑöÈõ ÇáúãóËóáó ÈöÃóÍúáóÇãö ÚóÇÏò¡ Ëõãøó ÝóÓóÏóÊú ØöÈóÇÚõåõãú ÈöÇáÊøóÑóÝö ÝóÈóØöÑõæÇ ÇáäøöÚúãóÉó.
æóÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøó áóÇãó ÇáÊøóÚúÑöíÝö åõäóÇ áöáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞö ÇáúÚõÑúÝöíøö¡ Ãóíú Ýöí ÈõáúÏóÇäö ÇáúÚóÑóÈö æóÞóÈóÇÆöáöåöãú.
æóÞóÏú æóÖóÚó ÇáúÞóÕøóÇÕõæäó Íóæúáó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÅöÑóãó ÐÇÊö ÇáúÚöãÇÏö ÞöÕøóÉð ãóßúÐõæÈóÉð ÝóÒóÚóãõæÇ Ãóäøó ÅöÑóãó ÐÇÊö ÇáúÚöãÇÏö ãõÑóßøóÈñ ÌõÚöáó ÇÓúãðÇ áöãóÏöíäóÉò ÈöÇáúíóãóäö Ãóæú ÈöÇáÔøóÇãö Ãóæú ÈöãöÕúÑó¡ æóæóÕóÝõæÇ ÞõÕõæÑóåóÇ æóÈóÓóÇÊöíäóåóÇ ÈöÃóæúÕóÇÝò ÛóíúÑö ãõÚúÊóÇÏóÉò¡ æóÊóÞóæøóáõæÇ Ãóäøó ÃóÚúÑóÇÈöíøðÇ íõÞóÇáõ áóåõ: ÚóÈúÏõ Çááøóåö Èúäõ ÞöáóÇÈóÉó ßóÇäó Ýöí Òóãóäö ÇáúÎóáöíÝóÉö ãõÚóÇæöíóÉó Èúäö ÃóÈöí ÓõÝúíóÇäó ÊóÇåó Ýöí ÇÈúÊöÛóÇÁö ÅöÈöáò(30/319)
áóåõ ÝóÇØøóáóÚó Úóáóì åóÐöåö ÇáúãóÏöíäóÉö æóÃóäøóåõ áóãøóÇ ÑóÌóÚó ÃóÎúÈóÑó ÇáäøóÇÓó ÝóÐóåóÈõæÇ Åöáóì ÇáúãóßóÇäö ÇáøóÐöí ÒóÚóãó Ãóäøóåõ æóÌóÏó Ýöíåö ÇáúãóÏöíäóÉó Ýóáóãú íóÌöÏõæÇ ÔóíúÆðÇ. æóåóÐöåö ÃóßóÇÐöíÈõ ãóÎúáõæØóÉñ ÈöÌóåóÇáóÉò ÅöÐú ßóíúÝó íóÕöÍøõ Ãóäú íóßõæäó ÇÓúãõåóÇ ÅöÑóãó æóíõÊúÈóÚõ ÈöÐóÇÊö ÇáúÚöãóÇÏö ÈöÝóÊúÍö ÅöÑóãó æóßóÓúÑö ÐÇÊö Ýóáóæú ßóÇäó ÇáöÇÓúãõ ãõÑóßøóÈðÇ ãóÒúÌöíøðÇ áóßóÇäó ÈöäóÇÁõ ÌõÒúÃóíúåö Úóáóì ÇáúÝóÊúÍö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáöÇÓúãõ ãõÝúÑóÏðÇ æÐÇÊö ÕöÝóÉñ áóåõ ÝóáóÇ æóÌúåó áößóÓúÑö ÐÇÊö¡ Úóáóì Ãóäøó ãóæúÞöÚó åóÐóÇ ÇáöÇÓúãö ÚóÞöÈó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÈöÚÇÏò íõäóÇßöÏõ Ðóáößó ßõáøóåõ.
æóãõäöÚó ËóãõæÏó ãöäó ÇáÕøóÑúÝö áöÃóäøó ÇáúãõÑóÇÏó Èöåö ÇáúÃõãøóÉõ ÇáúãóÚúÑõæÝóÉõ¡ æóæõÕöÝó ÈöÇÓúãö ÇáúãóæúÕõæáö áöÌóãúÚö ÇáúãõÐóßøóÑö Ýöí Þóæúáöåö: ÇáøóÐöíäó ÌÇÈõæÇ Ïõæäó Ãóäú íóÞõæáó ÇáøóÊöí ÌÇÈÊ ÇáÕÎÑ ÈöÊóÃúæöíáö ÇáúÞóæúãö
ÝóáóãøóÇ æõÕöÝó ÚõÏöáó Úóäú ÊóÃúäöíËöåö ÊóÝóäøõäðÇ Ýöí ÇáúÃõÓúáõæÈö.
æóãóÚúäóì ÌÇÈõæÇ: ÞóØóÚõæÇ¡ Ãóíú äóÍóÊõæÇ ÇáÕøóÎúÑó æóÇÊøóÎóÐõæÇ Ýöíåö ÈõíõæÊðÇ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
æóÊóäúÍöÊõæäó ãöäó ÇáúÌöÈÇáö ÈõíõæÊÇð [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 149] æóÞóÏú Þöíáó: Åöäøó ËóãõæÏó Ãóæøóáõ Ãõãóãö ÇáúÈóÔóÑö äóÍóÊõæÇ ÇáÕøóÎúÑó æóÇáÑøõÎóÇãó.
æÇáÕøóÎúÑó: ÇáúÍöÌóÇÑóÉõ ÇáúÚóÙöíãóÉõ.
æóÇáúæóÇÏö: ÇÓúãñ áöÃóÑúÖò ßóÇÆöäóÉò Èóíúäó ÌóÈóáóíúäö ãõäúÎóÝöÖóÉò¡ æóãöäúåõ Óõãøöí ãóÌúÑóì ÇáúãóÇÁö ÇáúßóËöíÑö æóÇÏðÇ æóÝöíåö áõÛóÊóÇäö: Ãóäú íóßõæäó ÂÎöÑõåõ ÏóÇáðÇ¡ æóÃóäú íóßõæäó ÂÎöÑõåõ íóÇÁð ÓóÇßöäóÉð ÈóÚúÏó ÇáÏøóÇáö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈöÏõæäö íóÇÁò. æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ßóËöíÑò æóíóÚúÞõæÈõ ÈöíóÇÁò Ýöí ÂÎöÑöåö æóÕúáðÇ æóæóÞúÝðÇ¡ æóÞóÑóÃóåõ æóÑúÔñ Úóäú äóÇÝöÚò ÈöíóÇÁò Ýöí ÇáúæóÕúáö æóÈöÏõæäöåóÇ Ýöí ÇáúæóÞúÝö æóåöíó ÞöÑóÇÁóÉñ ãóÈúäöíøóÉñ Úóáóì ãõÑóÇÚóÇÉ ÇáÝæÇÕá ãËá ãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇááøóíúáö ÅöÐÇ íóÓúÑö [ÇáúÝÌúÑ: 4] æóåõæó ãóÑúÓõæãñ Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö ÈöÏõæäö íóÇÁò æóÇáúÞöÑóÇÁóÇÊõ ÊóÚúÊóãöÏõ ÇáÑøöæóÇíóÉó ÈöÇáÓøóãúÚö áóÇ ÑóÓúãö ÇáúãõÕúÍóÝö ÅöÐö ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú ßöÊóÇÈóÉö ÇáúãóÕóÇÍöÝö Ãóäú íóÊóÐóßøóÑó ÈöåóÇ ÇáúÍõÝøóÇÙõ ãóÇ ÚóÓóì Ãóäú íóäúÓóæúåõ.
æóÇáúæóÇÏö: Úóáóãñ ÈöÇáúÛóáóÈóÉö Úóáóì ãóäóÇÒöáö ËóãõæÏó¡ æóíõÞóÇáõ áóåõ: æóÇÏöí ÇáúÞõÑóì¡ ÈöÅöÖóÇÝóÊöåö Åöáóì «ÇáúÞõÑóì» ÇáøóÊöí ÈóäóÊúåóÇ ËóãõæÏõ Ýöíåö æóíõÓóãøóì ÃóíúÖðÇ «ÇáúÍöÌúÑó» ÈößóÓúÑö ÇáúÍóÇÁö æóÓõßõæäö ÇáúÌöíãö¡ æóíõÞóÇáõ áóåóÇ: «ÍöÌúÑõ ËóãõæÏó» æóåõæó æóÇÏò Èóíúäó ÎóíúÈóÑó æóÊóíúãóÇÁó Ýöí ØóÑöíÞö ÇáúãóÇÔöí ãöäó ÇáúãóÏöíäóÉö Åöáóì ÇáÔøóÇãö¡ æóäóÒóáóåõ ÇáúíóåõæÏõ ÈóÚúÏó ËóãõæÏó áóãøóÇ äóÒóáõæÇ ÈöáóÇÏó ÇáúÚóÑóÈö¡ æäÒáå ãä ÞÈÇÆá ÇáúÚóÑóÈö ÞõÖóÇÚóÉõ æóÌõåóíúäóÉõ¡ æóÚõÐúÑóÉõ æóÈóáöíøñ.(30/320)
æóßóÇäó ÛóÒóÇåõ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÝóÊóÍóåõ ÓóäóÉó ÓóÈúÚò ÝóÃóÓúáóãó ãóäú Ýöíåö ãöäó ÇáúÚóÑóÈö æóÕõæáöÍóÊö ÇáúíóåõæÏõ Úóáóì ÌöÒúíóÉò.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: ÈöÇáúæÇÏö áöáÙøóÑúÝöíøóÉö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ Èö ÝöÑúÚóæúäó åõæó æóÞóæúãõåõ.
æóæóÕúÝõ Ðöí ÇáúÃóæúÊÇÏö áöÃóäøó ãóãúáóßóÊóåõ ßóÇäóÊú ÊóÍúÊóæöí Úóáóì ÇáúÃóåúÑóÇãö ÇáøóÊöí ÈóäóÇåóÇ ÃóÓúáóÇÝõåõ áöÃóäøó ÕõæÑóÉó ÇáúåóÑóãö Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö ÊõÔúÈöåõ ÇáúæóÊöÏó ÇáúãóÏúÞõæÞó¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÃóæúÊóÇÏö ãõÓúÊóÚóÇÑðÇ áöáÊøóãóßøõäö æóÇáËøóÈóÇÊö¡ Ãóí Ðöí ÇáúÞõæøóÉ Úóáóì äóÍúæö Þóæúáöåö: ÐÇÊö ÇáúÚöãÇÏö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ßóÐøóÈóÊú ÞóÈúáóåõãú Þóæúãõ äõæÍò æóÚÇÏñ æóÝöÑúÚóæúäõ Ðõæ ÇáúÃóæúÊÇÏö Ýöí Õ [12] .
æóÞóæúáõåõ: ÇáøóÐöíäó ØóÛóæúÇ Ýöí ÇáúÈöáÇÏö íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÔóÇãöáðÇ áöÌóãöíÚö ÇáúãóÐúßõæÑöíäó ÚóÇÏò æóËóãõæÏó
æóÝöÑúÚóæúäó. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó äóÚúÊðÇ áöÝöÑúÚóæúäó áöÃóäøó ÇáúãõÑóÇÏó åõæó æóÞóæúãõåõ.
æóÇáØøõÛúíóÇäõ ÔöÏøóÉõ ÇáúÚöÕúíóÇäö æóÇáÙøõáúãö æóãóÚúäóì ØõÛúíóÇäöåöãú Ýöí ÇáúÈöáóÇÏö Ãóäøó ßõáøó ÃõãøóÉò ãöäú åóÄõáóÇÁö ØóÛóæúÇ Ýöí ÈóáóÏöåöãú æóáóãøóÇ ßóÇäó ÈóáóÏõåõãú ãöäú ÌõãúáóÉö ÇáúÈöáóÇÏ Ãóí ÃÑÖí ÇáúÃóÞúæóÇãö ßóÇäó ØõÛúíóÇäõåõãú Ýöí ÈóáóÏöåöãú ÞóÏú ÃóæúÞóÚó ÇáØøõÛúíóÇäó Ýöí ÇáúÈöáóÇÏö áöÃóäøó ÝóÓóÇÏó ÇáúÈóÚúÖö ÂÆöáñ Åöáóì ÝóÓóÇÏö ÇáúÌóãöíÚö ÈöÓóäøö Óõäóäö ÇáÓøõæÁö¡ æóáöÐóáößó ÊóÓóÈøóÈó Úóáóíúåö ãóÇ ÝõÑøöÚó Úóäúåõ ãöäú Þóæúáöåö: ÝóÃóßúËóÑõæÇ ÝöíåóÇ ÇáúÝóÓÇÏó áöÃóä ÇáØÛíÇä íÌÑøìÁ ÕóÇÍöÈóåõ Úóáóì ÏóÍúÖö ÍõÞõæÞö ÇáäøóÇÓö Ýóåõæó ãöäú ÌöåóÉò íóßõæäõ ÞõÏúæóÉó ÓæÁ áÃãËÇáå æãáÆå¡ Ýóßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãú íóØúÛóì Úóáóì ãóäú åõæó Ïõæäóåõ¡ æóÐóáößó ÝóÓóÇÏñ ÚóÙöíãñ¡ áöÃóäøó Èöåö ÇÎúÊöáóÇáó ÇáÔøóÑóÇÆöÚö ÇáúÅöáóÇåöíøóÉö æóÇáúÞóæóÇäöíäö ÇáúæóÖúÚöíøóÉö ÇáÕøóÇáöÍóÉö æóåõæó ãöäú ÌöåóÉò ÃõÎúÑóì íõËöíÑõ ÇáúÍóÝóÇÆöÙó æóÇáÖøóÛóÇÆöäó Ýöí ÇáúãóØúÛöíøö Úóáóíúåö ãöäó ÇáÑøóÚöíøóÉö ÝóíõÖúãöÑõæäó ÇáÓøõæÁó áöáØøóÇÛöíäó æóÊóäúØóæöí äõÝõæÓõåõãú Úóáóì ßóÑóÇåöíóÉö æõáóÇÉö ÇáúÃõãõæÑö æóÊóÑóÈøõÕö ÇáÏøóæóÇÆöÑö ÈöåóÇ Ýóíóßõæäõæäó áóåóÇ ÃóÚúÏóÇÁð ÛóíúÑó ãõÎúáóÕöí ÇáÖøóãóÇÆöÑö æóíóßõæäõ ÑöÌóÇáõ ÇáÏøóæúáóÉö ãõÊóæóÌøöÓöíäó ãöäúåõãú ÎöíÝóÉð ÝóíóÙõäøõæäó Èöåöãõ ÇáÓøõæÁó Ýöí ßõáøö ÍóÇáò æóíóÍúÐóÑõæäóåõãú ÝóÊóÊóæóÒøóÚõ ÞõæøóÉõ ÇáúÃõãøóÉö Úóáóì ÃóÝúÑóÇÏöåóÇ ÚöæóÖó Ãóäú ÊóÊøóÍöÏó Úóáóì ÃóÚúÏóÇÆöåóÇ ÝóÊõÕúÈöÍõ áöáúÃõãøóÉö ÃóÚúÏóÇÁñ Ýöí ÇáúÎóÇÑöÌö æóÃóÚúÏóÇÁñ Ýöí ÇáÏøóÇÎöáö æóÐóáößó íõÝúÖöí Åöáóì ÝóÓóÇÏò ÚóÙöíãò¡ ÝóáóÇ ÌóÑóãó ßóÇäó ÇáØøõÛúíóÇäõ ÓóÈóÈðÇ áößóËúÑóÉö ÇáúÝóÓóÇÏö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúÈöáÇÏö ÊóÚúÑöíÝó ÇáúÚóåúÏö¡ Ãóíú Ýöí ÈöáóÇÏöåöãú æóÇáúÌóãúÚõ Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáÊøóæúÒöíÚö¡ Ãóíú ØóÛóÊú ßõáøõ ÃõãøóÉò Ýöí ÈöáóÇÏöåóÇ.(30/321)
æÇáúÝóÓÇÏó: ÓõæÁõ ÍóÇáö ÇáÔøóíúÁõ æóáóÍóÇÞõ ÇáÖøõÑøö Èöåö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐÇ Êóæóáøóì ÓóÚì Ýöí ÇáúÃóÑúÖö áöíõÝúÓöÏó ÝöíåÇ æóíõåúáößó ÇáúÍóÑúËó æóÇáäøóÓúáó [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 205] . æóÖöÏøõ ÇáúÝóÓóÇÏö ÇáÕøóáóÇÍõ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
æóáÇ ÊõÝúÓöÏõæÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÈóÚúÏó ÅöÕúáÇÍöåÇ [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 56] æóßóÇäó ãóÇ ÃóßúËóÑõæåõ ãöäó ÇáúÝóÓóÇÏö ÓóÈóÈðÇ Ýöí ÛóÖóÈö Çááøóåö Úóáóíúåöãú¡ æóÇááøóåõ áóÇ íõÍöÈøõ ÇáúÝóÓóÇÏó ÝóÕóÈøó Úóáóíúåöãõ ÇáúÚóÐóÇÈó.
æóÇáÕøóÈøõ ÍóÞöíÞóÊõåõ: ÅöÝúÑóÇÛõ ãóÇ Ýöí ÇáÙøóÑúÝö¡ æóåõæó åõäóÇ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöÍõáõæáö ÇáúÚóÐóÇÈö ÏóÝúÚóÉð æóÅöÍóÇØóÊöåö Èöåöãú ßóãóÇ íõÕóÈøõ ÇáúãóÇÁõ Úóáóì ÇáúãõÛúÊóÓöáö Ãóæú íõÕóÈøõ ÇáúãóØóÑõ Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö¡ ÝóæóÌúåõ ÇáÔøóÈóåö ãõÑóßøóÈñ ãöäó ÇáÓøõÑúÚóÉö æóÇáúßóËúÑóÉö æóäóÙöíÑõåõ ÇÓúÊöÚóÇÑóÉõ ÇáúÅöÝúÑóÇÛö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÑóÈøóäÇ ÃóÝúÑöÛú ÚóáóíúäÇ ÕóÈúÑÇð [ÇáúÈóÞóÑóÉ:
250] æóäóÙöíÑõ ÇáÕøóÈøö Þóæúáõåõãú: Ôóäøó Úóáóíúåöãõ ÇáúÛóÇÑóÉó.
æóßóÇäó ÇáúÚóÐóÇÈõ ÇáøóÐöí ÃóÕóÇÈó åóÄõáóÇÁö ÚóÐóÇÈðÇ ãõÝóÇÌöÆðÇ ÞóÇÖöíðÇ.
ÝóÃóãøóÇ ÚóÇÏñ ÝóÑóÃóæúÇ ÚóÇÑöÖó ÇáÑøöíÍö ÝóÍóÓöÈõæåõ ÚóÇÑöÖó ãóØóÑò ÝóãóÇ áóÈöËõæÇ ÍóÊøóì ÃóØóÇÑóÊúåõãõ ÇáÑøöíÍõ ßõáøó ãóØöíÑò.
æóÃóãøóÇ ËóãõæÏõ ÃóÎóÐóÊúåõãõ ÇáÕøóíúÍóÉõ.
æóÃóãøóÇ ÝöÑúÚóæúäõ ÝóÍóÓöÈõæÇ ÇáúÈóÍúÑó ãõäúÍóÓöÑðÇ ÝóãóÇ ÑóÇÚóåõãú ÅöáøóÇ æóÞóÏú ÃóÍóÇØó Èöåöãú.
æóÇáÓøóæúØõ: ÂáóÉõ ÖóÑúÈò ÊõÊøóÎóÐõ ãöäú ÌõáõæÏò ãóÖúÝõæÑóÉò ÊõÖúÑóÈõ ÈöåóÇ ÇáúÎóíúáõ áöáÊøóÃúÏöíÈö æóáöÊóÍúãöáóåóÇ Úóáóì ÇáúãóÒöíÏö Ýöí ÇáúÌóÑúíö.
æóÚóäö ÇáúÝóÑøóÇÁö Ãóäøó ßóáöãóÉó ÓóæúØó ÚóÐÇÈò íóÞõæáõåóÇ ÇáúÚóÑóÈõ áößõáøö ÚóÐóÇÈò íóÏúÎõáõ Ýöíåö ÇáÓøóæúØõ (Ãóíú íóÞóÚõ ÈöÇáÓøóæúØö) ¡ íõÑöíÏõ Ãóäøó ÍóÞöíÞóÊóåóÇ ßóÐóáößó æóáóÇ íõÑöíÏõ ÃóäøóåóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ßóÐóáößó.
æóÅöÖóÇÝóÉõ ÓóæúØó Åöáóì ÚóÐÇÈò ãöäú ÅöÖóÇÝóÉö ÇáÕøöÝóÉö Åöáóì ÇáúãóæúÕõæÝö¡ Ãóíú ÕóÈøó Úóáóíúåöãú ÚóÐóÇÈðÇ ÓóæúØðÇ¡ Ãóíú ßóÇáÓøóæúØö Ýöí ÓõÑúÚóÉö ÇáúÅöÕóÇÈóÉö Ýóåõæó ÊóÔúÈöíåñ ÈóáöíÛñ.
æóÌõãúáóÉõ: Åöäøó ÑóÈøóßó áóÈöÇáúãöÑúÕÇÏö ÊóÐúíöíáñ æóÊóÚúáöíáñ áöÅöÕóÇÈóÊöåöãú ÈöÓóæúØö ÚóÐóÇÈò ÅöÐóÇ ÞõÏøöÑó ÌóæóÇÈõ ÇáúÞóÓóãö ãóÍúÐõæÝðÇ. æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÌóæóÇÈó ÇáúÞóÓóãö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ.
ÝóÚóáóì ßóæúäö ÇáúÌõãúáóÉö ÊóÐúíöíáðÇ Êóßõæäõ ÊóÚúáöíáðÇ áöÌõãúáóÉö ÝóÕóÈøó Úóáóíúåöãú ÑóÈøõßó ÓóæúØó ÚóÐÇÈò ÊóËúÈöíÊðÇ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäøó Çááøóåó íóäúÕõÑõ ÑõÓõáóåõ æóÊóÕúÑöíÍðÇ áöáúãõÚóÇäöÏöíäó ÈöãóÇ ÚóÑøóÖó áóåõãú Èöåö(30/322)
ãöäú ÊóæóÞøõÚö ãõÚóÇãóáóÊöåö ÅöíøóÇåõãú ÈöãöËúáö ãóÇ ÚóÇãóáó Èöåö ÇáúãõßóÐøöÈöíäó ÇáúÃóæøóáöíäó. Ãóíú Ãóäøó Çááøóåó ÈöÇáúãöÑúÕóÇÏö áößõáøö ØóÇÛò ãõÝúÓöÏò.
æóÚóáóì ßóæúäöåóÇ ÌóæóÇÈó ÇáúÞóÓóãö Êóßõæäõ ßöäóÇíóÉð Úóäú ÊóÓúáöíØö ÇáúÚóÐóÇÈö Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÅöÐú áóÇ íõÑóÇÏõ ãöäó ÇáÑøóÕúÏö ÅöáøóÇ ÏóÝúÚõ ÇáúãõÚúÊóÏöí ãöäú ÚóÏõæøò æóäóÍúæöåö¡ æóåõæó ÇáúãõÞúÓóãõ Úóáóíúåö æóãóÇ ÞóÈúáóåõ ÇÚúÊöÑóÇÖðÇ ÊóÝóäøõäðÇ Ýöí äóÙúãö ÇáúßóáóÇãö ÅöÐú ÞõÏøöãó Úóáóì ÇáúãóÞúÕõæÏö ÈöÇáúÞóÓóãö ãóÇ åõæó ÇÓúÊöÏúáóÇáñ Úóáóíúåö æóÊóäúÙöíÑñ ÈöãóÇ ÓóÈóÞó ãöäú ÚöÞóÇÈö ÃóãúËóÇáöåöãú ãöäó ÇáúÃõãóãö ãöäú Þóæúáöåö: Ãóáóãú ÊóÑó ßóíúÝó ÝóÚóáó ÑóÈøõßó ÈöÚÇÏò ÅöáóÎú¡ æóåõæó ÃõÓúáõæÈñ ãöäú ÃóÓóÇáöíÈö ÇáúÎóØóÇÈóÉö ÅöÐú íõÌúÚóáõ ÇáúÈóíóÇäõ æóÇáÊøóäúÙöíÑõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúãõÞóÏøöãóÉö æóíõÌúÚóáõ ÇáúÛóÑóÖõ ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáäøóÊöíÌóÉö æóÇáúÚöáøóÉö ÅöÐóÇ ßóÇäó ÇáúßóáóÇãõ ÕóÇáöÍðÇ áöáöÇÚúÊöÈóÇÑóíúäö ãóÚó ÞóÕúÏö ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúãõÞóÏøóãö æóÇáúãõÈóÇÏöÑóÉö Èöåö.
æóÇáúÚõÏõæáõ Úóäú ÖóãöíÑö ÇáúãõÊóßóáøöãö Ãóæö ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö Åöáóì ÑóÈøõßó Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÕóÈøó Úóáóíúåöãú ÑóÈøõßó ÓóæúØó ÚóÐÇÈò æóÞóæúáöåö: Åöäøó ÑóÈøóßó áóÈöÇáúãöÑúÕÇÏö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó ÝóÇÚöáó Ðóáößó ÑóÈøõåõ ÇáøóÐöí ÔóÃúäõåõ Ãóäú íóäúÊóÕöÑó áóåõ¡ Ýóåõæó ãõÄóãøöáñ ÈöÃóäú íõÚóÐøöÈó ÇáøóÐöíäó ßóÐøóÈõæåõ ÇäúÊöÕóÇÑðÇ áóåõ ÇäúÊöÕóÇÑó Çáúãóæúáóì áöæóáöíøöåö.
æóÇáúãöÑúÕóÇÏõ: ÇáúãóßóÇäõ ÇáøóÐöí íóÊóÑóÞøóÈõ Ýöíåö ÇáÑøóÕóÏõ¡ Ãóíö ÇáúÌóãóÇÚóÉõ ÇáúãõÑóÇÞöÈõæäó ÔóíúÆðÇ¡ æóÕöíÛóÉõ ãöÝúÚóÇáò ÊóÃúÊöí áöáúãóßóÇäö æóáöáÒøóãóÇäö ßóãóÇ ÊóÃúÊöí áöáúÂáóÉö¡ ÝóãóÚúäóì ÇáúÂáóÉö åõäóÇ ÛóíúÑõ ãõÍúÊóãóáò¡ Ýóåõæó åõäóÇ ÅöãøóÇ áöáÒøóãóÇäö Ãóæö ÇáúãóßóÇäö ÅöÐö ÇáÑøóÕúÏõ ÇáÊøóÑóÞøõÈõ.
æóÊóÚúÑöíÝõ «ÇáúãöÑúÕóÇÏö» ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö æóåõæó íõÝöíÏõ Úõãõæãó ÇáúãõÊóÚóáøöÞö¡ Ãóíú ÈöÇáúãöÑúÕóÇÏö áößõáøö ÝóÇÚöáò¡ Ýóåõæó ÊóãúËöíáñ áöÚõãõæãö Úáã Çááå ÊóÚóÇáóì ÈöãóÇ íóßõæäõ ãöäú ÃóÚúãóÇáö ÇáúÚöÈóÇÏö æóÍóÑóßóÇÊöåöãú¡ ÈöÍóÇáö ÇØøöáóÇÚö ÇáÑøóÕóÏö Úóáóì ÊóÍóÑøõßóÇÊö ÇáúÚóÏõæøö æóÇáúãõÛöíÑöíäó¡ æóåóÐóÇ ÇáúãóËóáõ ßöäóÇíóÉñ Úóäú ãõÌóÇÒóÇÉö ßõáøö ÚóÇãöáò ÈöãóÇ Úãáå æóãóÇ íÚãáå ÅöÐú áóÇ íõÞúÕóÏõ ÇáÑøóÕúÏõ ÅöáøóÇ áöáúÌóÒóÇÁö Úóáóì ÇáúÚõÏúæóÇäö¡ æóÝöí ãóÇ íõÝöíÏõåõ ãöäó ÇáÊøóÚúáöíáö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó Çááøóåó áóãú íóÙúáöãúåõãú ÝöíãóÇ ÃóÕóÇÈóåõãú Èöåö.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí Þóæúáå áóÈöÇáúãöÑúÕÇÏö áöáÙøóÑúÝöíøóÉö(30/323)
ÝóÃóãøóÇ ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÅöÐóÇ ãóÇ ÇÈúÊóáóÇåõ ÑóÈøõåõ ÝóÃóßúÑóãóåõ æóäóÚøóãóåõ ÝóíóÞõæáõ ÑóÈøöí ÃóßúÑóãóäö (15) æóÃóãøóÇ ÅöÐóÇ ãóÇ ÇÈúÊóáóÇåõ ÝóÞóÏóÑó Úóáóíúåö ÑöÒúÞóåõ ÝóíóÞõæáõ ÑóÈøöí ÃóåóÇäóäö (16) ßóáøóÇ Èóáú áóÇ ÊõßúÑöãõæäó ÇáúíóÊöíãó (17) æóáóÇ ÊóÍóÇÖøõæäó Úóáóì ØóÚóÇãö ÇáúãöÓúßöíäö (18) æóÊóÃúßõáõæäó ÇáÊøõÑóÇËó ÃóßúáðÇ áóãøðÇ (19) æóÊõÍöÈøõæäó ÇáúãóÇáó ÍõÈøðÇ ÌóãøðÇ (20)
[15- 20]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÝÌúÑ (89) : ÇáúÂíóÇÊ 15 Çáì 20]
ÝóÃóãøóÇ ÇáúÅöäúÓÇäõ ÅöÐÇ ãóÇ ÇÈúÊóáÇåõ ÑóÈøõåõ ÝóÃóßúÑóãóåõ æóäóÚøóãóåõ ÝóíóÞõæáõ ÑóÈøöí ÃóßúÑóãóäö (15) æóÃóãøóÇ ÅöÐÇ ãóÇ ÇÈúÊóáÇåõ ÝóÞóÏóÑó Úóáóíúåö ÑöÒúÞóåõ ÝóíóÞõæáõ ÑóÈøöí ÃóåÇäóäö (16) ßóáÇøó Èóáú áóÇ ÊõßúÑöãõæäó ÇáúíóÊöíãó (17) æóáÇ ÊóÍóÇÖøõæäó Úóáì ØóÚÇãö ÇáúãöÓúßöíäö (18) æóÊóÃúßõáõæäó ÇáÊøõÑÇËó ÃóßúáÇð áóãøðÇ (19)
æóÊõÍöÈøõæäó ÇáúãÇáó ÍõÈøðÇ ÌóãøðÇ (20)
ÝóÃóãøóÇ ÇáúÅöäúÓÇäõ ÅöÐÇ ãóÇ ÇÈúÊóáÇåõ ÑóÈøõåõ ÝóÃóßúÑóãóåõ æóäóÚøóãóåõ ÝóíóÞõæáõ ÑóÈøöí ÃóßúÑóãóäö (15) æóÃóãøóÇ ÅöÐÇ ãóÇ ÇÈúÊóáÇåõ ÝóÞóÏóÑó Úóáóíúåö ÑöÒúÞóåõ ÝóíóÞõæáõ ÑóÈøöí ÃóåÇäóäö (16) . ßóáøóÇ
ÏóáøóÊö ÇáúÝóÇÁõ Úóáóì Ãóäøó ÇáúßóáóÇãó ÇáúæóÇÞöÚó ÈóÚúÏóåóÇ ãõÊøóÕöáñ ÈöãóÇ ÞóÈúáóåóÇ æóãõÊóÝóÑøöÚñ Úóáóíúåö áóÇ ãóÍóÇáóÉó.
æóÏóáøóÊú (ÃóãøóÇ) Úóáóì ãóÚúäóì: ãóåúãóÇ íóßõäú ãöäú ÔóíúÁò¡ æóÐóáößó ÃóÕúáõ ãóÚúäóÇåóÇ æóãõÞúÊóÖóì ÇÓúÊöÚúãóÇáöåóÇ¡ ÝóÞóæöíó ÈöåóÇ ÇÑúÊöÈóÇØõ ÌóæóÇÈöåóÇ ÈöãóÇ ÞóÈúáóåóÇ æóÞóÈúáó ÇáúÝóÇÁö ÇáúãõÊøóÕöáóÉö ÈöåóÇ¡ ÝóáóÇÍó Ðóáößó ÈóÑúÞðÇ æóÇãöÖðÇ¡ æóÇäúÌóáóì ÈöáóãúÚöåö ãóÇ ßóÇäó ÛóÇãöÖðÇ¡ ÅöÐú ßóÇäó ÊóÝúÑöíÚõ ãóÇ ÈóÚúÏó åóÐöåö ÇáúÝóÇÁö Úóáóì ãóÇ ÞóÈúáóåóÇ ÎóÝöíøðÇ¡ ÝóáúäõÈóíøöäúåõ ÈóíóÇäðÇ ÌóáöíøðÇ¡ Ðóáößó Ãóäøó ÇáúßóáóÇãó ÇáÓøóÇÈöÞó ÇÔúÊóãóáó Úóáóì æóÕúÝö ãóÇ ßóÇäóÊú ÊóÊóãóÊøóÚõ Èöåö ÇáúÃõãóãõ ÇáúãõãóËøóáõ ÈöåóÇ ãöãøóÇ ÃóäúÚóãó Çááøóåõ ÚóáóíúåóÇ Èöåö ãöäó ÇáäøöÚóãö¡ æóåõãú áóÇåõæäó Úóäú ÏóÚúæóÉö ÑõÓõáö Çááøóåö¡ æóãõÚúÑöÖõæäó Úóäú ØóáóÈö ãóÑúÖóÇÉö ÑóÈøöåöãú¡ ãõÞúÊóÍöãõæäó ÇáúãóäóÇßöÑó ÇáøóÊöí äõåõæÇ ÚóäúåóÇ¡ ÈóØöÑõæäó ÈöÇáäøöÚúãóÉö¡ ãõÚúÌóÈõæäó ÈöÚóÙóãóÊöåöãú ÝóÚóÞøóÈó ÐößúÑó ãóÇ ßóÇäõæÇ Úóáóíúåö æóãóÇ ÌóÇÒóÇåõãõ Çááøóåõ Èöåö Úóáóíúåö ãöäú ÚóÐóÇÈò Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ¡ ÈöÇÓúÊöÎúáóÇÕö ÇáúÚöÈúÑóÉö æóåõæó ÊóÐúßöíÑõ ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÃóäøó ÍóÇáóåõãú ãõãóÇËöáñ áöÍóÇáö ÃõæáóÆößó ÊóÑóÝðÇ æóØõÛúíóÇäðÇ æóÈóØóÑðÇ¡ æóÊóäúÈöíåõåõãú Úóáóì ÎóØóÇåõãú ÅöÐú ßóÇäóÊú áóåõãú ãöäú ÍóÇáö ÇáÊøóÑóÝö æóÇáäøöÚúãóÉö ÔõÈúåóÉñ ÊóæóåøóãõæÇ ÈöåóÇ Ãóäøó Çááøóåó ÌóÚóáóåõãú ãóÍóáøó ßóÑóÇãóÉò¡ ÝóÍóÓöÈõæÇ Ãóäøó ÅöäúÐóÇÑó ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÅöíøóÇåõãú ÈöÇáúÚóÐóÇÈö áóíúÓó ÈöÕöÏúÞò áöÃóäøóåõ íõÎóÇáöÝõ ãóÇ åõæó æóÇÞöÚñ áóåõãú ãöäó ÇáäøöÚúãóÉö¡ ÝóÊóæóåøóãõæÇ Ãóäøó ÝöÚúáó Çááøóåö Èöåöãú ÃóÏóáøõ Úóáóì ßóÑóÇãóÊöåöãú ÚöäúÏóåõ ãöãøóÇ íõÎúÈöÑõ Èöåö ÇáÑøóÓõæáõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäøó Çááøóåó ÃóãóÑóåõãú ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ åõãú Úóáóíúåö¡ æóäóÝóæúÇ Ãóäú íóßõæäó ÈóÚúÏó åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö ÚóÇáóãñ ÂÎóÑõ íõÖóÇÏøõåõ¡ æóÞóÕóÑõæÇ ÚóØóÇÁó Çááøóåö Úóáóì ãóÇ Úóáóíúåö ÚöÈóÇÏõåõ Ýöí åóÐöåö ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ¡ ÝóßóÇäó åóÐóÇ
Çáúæóåúãõ ãõÓóæøöáðÇ áóåõãõ ÇáÊøóßúÐöíÈó ÈöãóÇ ÃõäúÐöÑõæÇ Èöåö ãöäú æóÚöíÏò¡ æóÈöãóÇ íõÓóÑøõ ÇáúãõÄúãöäõæäó ãöäú ËóæóÇÈò Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö¡ ÝóÍóÕóÑõæÇ ÌóÒóÇÁó ÇáúÎóíúÑö Ýöí ÇáËøóÑúæóÉö æóÇáäøöÚúãóÉö æóÞóÕóÑõæÇ ÌóÒóÇÁó ÇáÓøõæÁö Úóáóì ÇáúÎóÕóÇÕóÉö æóÞóÊúÑö ÇáÑøöÒúÞö. æóÞóÏú ÊóßóÑøóÑó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÇáÊøóÚóÑøõÖõ áöÅöÈúØóÇáö Ðóáößó ßóÞóæúáöåö: ÃóíóÍúÓóÈõæäó ÃóäøóãÇ äõãöÏøõåõãú Èöåö ãöäú ãÇáò æóÈóäöíäó äõÓÇÑöÚõ áóåõãú Ýöí ÇáúÎóíúÑÇÊö Èóáú áóÇ íóÔúÚõÑõæäó [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 55¡ 56] .
æóÞóÏú ÊóÖóãøóäó åóÐóÇ Çáúæóåóãõ ÃõÕõæáðÇ ÇäÈäì ÚóáóíúåóÇ¡ æóåöí: ÅöäúßóÇÑõ ÇáúÌóÒóÇÁö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö¡ æóÅöäúßóÇÑõ ÇáúÍóíóÇÉö ÇáËøóÇäöíóÉö¡ æóÊóæóåøõãõ ÏóæóÇãö ÇáúÃóÍúæóÇáö.(30/324)
ÝóÝóÇÁõ ÇáÊøóÝúÑöíÚö ãõÑúÊóÈöØóÉñ ÈöÌõãúáóÉö: Åöäøó ÑóÈøóßó áóÈöÇáúãöÑúÕÇÏö [ÇáúÝÌúÑ: 14] ÈöãóÇ ÝöíåóÇ ãöäó ÇáúÚõãõæãö ÇáøóÐöí ÇÞúÊóÖóÇåõ ßóæúäõåóÇ ÊóÐúíöíáðÇ.
æóÇáúãóÚúäóì: åóÐóÇ ÔóÃúäõ ÑóÈøößó ÇáúÌóÇÑöí Úóáóì æóÝúÞö Úöáúãöåö æóÍößúãóÊöåö.
ÝóÃóãøóÇ ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÇáúßóÇÝöÑõ ÝóíóÊóæóåøóãõ ÎöáóÇÝó Ðóáößó ÅöÐú íóÍúÓöÈõ Ãóäøó ãóÇ íóäóÇáõåõ ãöäú äöÚúãóÉò æóÓóÚóÉò Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÊßÑíãÇ ãöäó Çááøóåö áóåõ¡ æóãóÇ íóäóÇáõåõ ãöäú ÖöíÞö ÚóíúÔò ÅöåóÇäóÉñ ÃóåóÇäóåõ Çááøóåõ ÈöåóÇ.
æóåóÐóÇ ÇáÊøóæóåøõãõ íóÓúÊóáúÒöãõ Ùóäøóåõãú ÃóÝúÚóÇáó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÌóÇÑöíóÉð Úóáóì ÛóíúÑö ÍößúãóÉò ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóáóÆöäú ÃóÐóÞúäÇåõ ÑóÍúãóÉð ãöäøóÇ ãöäú ÈóÚúÏö ÖóÑøóÇÁó ãóÓøóÊúåõ áóíóÞõæáóäøó åóÐóÇ áöí æóãÇ ÃóÙõäøõ ÇáÓøóÇÚóÉó ÞÇÆöãóÉð æóáóÆöäú ÑõÌöÚúÊõ Åöáì ÑóÈøöí Åöäøó áöí ÚöäúÏóåõ áóáúÍõÓúäì ÝóáóäõäóÈøöÆóäøó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÈöãÇ ÚóãöáõæÇ æóáóäõÐöíÞóäøóåõãú ãöäú ÚóÐÇÈò ÛóáöíÙò [ÝÕáÊ: 50] .
ÝóÃóÚúáóãõ Çááå ÑóÓõæáå Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáúãõÄãäöíäó ÈöÇáúÍóÞöíÞóÉö ÇáúÍóÞøö æóäóÈøóåóåõãú áöÊóÌóäøõÈö ÊóÎúáöíØö ÇáÏøóáóÇÆöáö ÇáÏøóÞöíÞóÉö ÇáÓøóÇãöíóÉö¡ æóÊóÌóäøõÈö ÊóÍúßöíãö ÇáúæóÇåöãóÉö æóÇáÔøóÇåöíóÉö¡ æóÐóßøóÑóåõãú ÈöÃóäøó ÇáúÃóÍúæóÇáó ÇáÏøõäúíóæöíøóÉó ÃóÚúÑóÇÖñ ÒóÇÆöáóÉñ æóãõÊóÝóÇæöÊóÉõ ÇáØøõæáö æóÇáúÞöÕóÑö¡ æóÝöí Ðóáößó ßõáøöåö ÅöÈúØóÇáñ áöãõÚúÊóÞóÏö Ãóåúáö ÇáÔøöÑúßö æóÖóáóÇáöåöãõ ÇáøóÐöí ßóÇäó ÛóÇáöÈðÇ Úóáóì Ãóåúáö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö æóáöÐóáößó ÞóÇáó ÇáäøóÇÈöÛóÉõ Ýöí Âáö ÛóÓøóÇäó ÇáøóÐöíäó áóãú íóßõæäõæÇ ãõÔúÑößöíäó æóßóÇäõæÇ ãõÊóÏóíøöäöíäó ÈöÇáäøóÕúÑóÇäöíøóÉö:
ãóÌóáøóÊõåõãú ÐóÇÊõ ÇáúÅöáóåö æóÏöíäõåõãú ... Þóæöíãñ ÝóãóÇ íóÑúÌõæäó ÛóíúÑó ÇáúÚóæóÇÞöÈö
æóáóÇ íóÍúÓöÈõæäó ÇáúÎóíúÑó áóÇ ÔóÑøó ÈóÚúÏóåõ ... æóáóÇ íóÍúÓöÈõæäó ÇáÔøóÑøó ÖóÑúÈóÉó áóÇÒöÈö
æóÞóÏú ÃóÚúÞóÈó Çááøóåõ Ðóáößó ÈöÇáÑøóÏúÚö æóÇáúÅöÈúØóÇáö ÈöÞóæúáöåö: ßóáøóÇ ÝóãóäóÇØõ ÇáÑøóÏúÚö æóÇáúÅöÈúØóÇáö ßöáóÇ ÇáúÞóæúáóíúäö áöÃóäøóåõãóÇ ÕóÇÏöÑóÇäö Úóäú ÊóÃúæöíáò ÈóÇØöáò æóÔõÈúåóÉò ÖóÇáøóÉò ßóãóÇ ÓóÊóÚúÑöÝõåõ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóßúÑóãóåõ æóäóÚøóãóåõ
æóÇÞúÊöÕóÇÑõ ÇáúÂíóÉö Úóáóì ÊóÞúÊöíÑö ÇáÑøöÒúÞö Ýöí ãõÞóÇÈóáóÉö ÇáäøöÚúãóÉö Ïõæäó ÛóíúÑö Ðóáößó ãöäó ÇáúÚöáóáö æóÇáúÂÝóÇÊö áöÃóäøó ÛóÇáöÈó ÃóÍúæóÇáö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáúãõÊóÍóÏøóËö Úóäúåõãú ÕöÍøóÉõ ÇáúãöÒóÇÌö æóÞõæøóÉõ ÇáúÃóÈúÏóÇäö ÝóáóÇ íóåúáößõæäó ÅöáøóÇ ÈöÞóÊúáò Ãóæú åóÑóãò Ýöíåöãú æóÝöí Ðóæöíåöãú¡ ÞóÇáó ÇáäøóÇÈöÛóÉõ:
ÊóÛúÔóì ãóÊóÇáöÝó áóÇ íõäúÙöÑúäóßó ÇáúåóÑóãóÇöö(30/325)
æóáóãú íõÚóÑøöÌú ÃóßúËóÑõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Úóáóì ÈóíóÇäö äóÙúãö ÇáúÂíóÉö æóÇÊøöÕóÇáöåóÇ ÈöãóÇ ÞóÈúáóåóÇ ÚóÏóÇ ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøó æóÇÈúäó ÚóØöíøóÉó.
æóÞóÏú ÚõÑöÝó åóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏõ ÇáÖøóÇáøõ ãöäú ßóáóÇãö Ãóåúáö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö¡ ÞóÇáó ØóÑóÝóÉõ:
Ýóáóæú ÔóÇÁó ÑóÈøöí ßõäúÊõ ÞóíúÓó Èúäó ÚóÇÕöãò ... æóáóæú ÔóÇÁó ÑóÈøöí ßõäúÊõ ÚóãúÑóæ Èúäó ãóÑúËóÏö
ÝóÃóÕúÈóÍúÊõ ÐóÇ ãóÇáò ßóËöíÑò æóØóÇÝó Èöí ... Èóäõæäó ßöÑóÇãñ ÓóÇÏóÉñ áöãõÓóæøóÏö
æóÌóÚóáõæÇ åóÐóÇ ÇáúÛõÑõæÑó ãöÞúíóÇÓðÇ áöãóÑóÇÊöÈö ÇáäøóÇÓö ÝóÌóÚóáõæÇ ÃóÕúÍóÇÈó ÇáúßóãóÇáö Ãóåúáó ÇáúãóÙóÇåöÑö ÇáúÝóÇÎöÑóÉö¡ æóæóÕóãõæÇ ÈöÇáäøóÞúÕö Ãóåúáó ÇáúÎóÕóÇÕóÉö æóÖõÚóÝóÇÁó ÇáäøóÇÓö¡ áöÐóáößó áóãøóÇ ÃóÊóì ÇáúãóáóÃõ ãöäú ÞõÑóíúÔò æóãöäú Èóäöí Êóãöíãò æóÝóÒóÇÑóÉó áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÚöäúÏóåõ ÚóãøóÇÑñ¡ æóÈöáóÇáñ¡ æóÎóÈøóÇÈñ¡ æóÓóÇáöãñ¡ ãóæúáóì ÃóÈöí ÍõÐóíúÝóÉó¡ æóÕõÈóíúÍñ ãóæúáóì ÃõÓóíúÏò¡ æóÕõåóíúÈñ¡ Ýöí ÃõäóÇÓò ÂÎóÑöíäó ãöäú ÖõÚóÝóÇÁö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÞóÇáõæÇ áöáäøóÈöíÁö ÇØúÑõÏúåõãú Úóäúßó ÝóáóÚóáøóßó Åöäú ØóÑóÏúÊóåõãú Ãóäú äóÊøóÈöÚóßó. æóÞóÇáõæÇ áöÃóÈöí ØóÇáöÈò: áóæú Ãóäøó ÇÈúäó ÃóÎöíßó ØóÑóÏó åóÄõáóÇÁö ÇáúÃóÚúÈõÏó æóÇáúÍõáóÝóÇÁó ßóÇäó ÃóÚúÙóãó áóåõ Ýöí ÕõÏõæÑöäóÇ æóÃóÏúáóì áöÇÊøöÈóÇÚöäóÇ ÅöíøóÇåõ. æóÝöí Ðóáößó äóÒóáó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóáÇ ÊóØúÑõÏö ÇáøóÐöíäó íóÏúÚõæäó ÑóÈøóåõãú ÇáúÂíóÉó ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [52] .
ÝóäóÈøóåó Çááøóåõ Úóáóì ÎóØóÃö ÇÚúÊöÞóÇÏöåöãú ÈöãõäóÇÓóÈóÉö ÐößúÑö ãõãóÇËöáöåö ãöãøóÇ ÇÚúÊóÞóÏóåõ ÇáúÃõãóãõ ÞóÈúáóåõãõ ÇáøóÐöí ßóÇäó ãõæÌöÈðÇ ÕóÈøó ÇáúÚóÐóÇÈö Úóáóíúåöãú¡ æóÃóÚúáóãóåõãú Ãóäøó ÃóÍúæóÇá ÇáÏøõäúíóÇ áóÇ ÊõÊøóÎóÐõ ÃóÕúáðÇ Ýöí ÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúÌóÒóÇÁö Úóáóì ÇáúÚóãóáö¡ æóÃóäøó ÇáúÌóÒóÇÁó ÇáúãõØøóÑöÏó åõæó ÌóÒóÇÁõ íóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÅöäúÓóÇäö ÇáúÌöäúÓõ æóÊóÚúÑöíÝõåõ ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö ÝóíóÓúÊóÛúÑöÞõ ÃóÝúÑóÇÏó ÇáúÌöäúÓö æóáóßöäøóåõ ÇÓúÊöÛúÑóÇÞñ ÚõÑúÝöíøñ ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáäøóÇÓõ ÇáúãõÔúÑößõæäó áöÃóäøóåõãõ ÇáúÛóÇáöÈõ Úóáóì ÇáäøóÇÓö ÇáúãõÊóÍóÏøóËö Úóäúåõãú æóÐóáößó ÇáúÛóÇáöÈõ Ýöí ÅöØúáóÇÞö áóÝúÙö ÇáúÅöäúÓóÇäö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÇáäøóÇÒöáö ÈöãóßøóÉó ßóÞóæúáöåö: Åöäøó ÇáúÅöäúÓÇäó áóíóØúÛì Ãóäú ÑóÂåõ ÇÓúÊóÛúäì [ÇáÚáÞ: 6¡ 7] ÃóíóÍúÓóÈõ ÇáúÅöäúÓÇäõ Ãóáøóäú äóÌúãóÚó ÚöÙÇãóåõ [ÇáúÞöíóÇãóÉ: 3] áóÞóÏú ÎóáóÞúäóÇ ÇáúÅöäúÓÇäó Ýöí ßóÈóÏò ÃóíóÍúÓóÈõ Ãóäú áóäú íóÞúÏöÑó Úóáóíúåö ÃóÍóÏñ [ÇáúÈóáóÏ: 4¡ 5] æóäóÍúæö Ðóáößó æóíóÏõáøõ áöÐóáößó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì:
íóæúãóÆöÐò íóÊóÐóßøóÑõ ÇáúÅöäúÓÇäõ æóÃóäøóì áóåõ ÇáÐøößúÑì [ÇáúÝÌúÑ: 23] ÇáúÂíóÉó.
æóÞöíáó: ÃõÑöíÏó ÅöäúÓóÇäñ ãõÚóíøóäñ¡ ÝóÞöíáó ÚõÊúÈóÉõ Èúäõ ÑóÈöíÚóÉó Ãóæú ÃóÈõæ ÍõÐóíúÝóÉ Èä ÇáúÛíÑóÉ Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò¡
æóÞöíáó: ÃõãóíøóÉõ Èúäõ ÎóáóÝò Úóäú ãõÞóÇÊöáò æóÇáúßóáúÈöíøö¡ æóÞöíáó: ÃõÈóíøõ Èúäõ ÎóáóÝò Úóäö ÇáúßóáúÈöíøö ÃóíúÖðÇ æóÅöäøóãóÇ åóÄõáóÇÁö ÇáúãõÓóãøóæúäó ÃóÚúáóÇãõ ÇáÊøóÖúáöíáö. ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó: æóãöäúöö(30/326)
ÍóíúËõ ßóÇäó åóÐóÇ ÛóÇáöÈðÇ Úóáóì ÇáúßõÝøóÇÑö ÌóÇÁó ÇáÊøóæúÈöíÎõ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÈöÇÓúãö ÇáúÌöäúÓö ÅöÐú íóÞóÚõ (ßóÐóÇ) ÈóÚúÖõ ÇáúãõÄúãöäöíäó Ýöí ÔóíúÁò ãöäú åóÐóÇ ÇáúãóäúÒöÚö ÇåÜ.
æóÇÚúáóãú Ãóäøó ãöäú ÖóáóÇáö Ãóåúáö ÇáÔøöÑúßö æóãöäú ÝöÊúäóÉö ÇáÔøóíúØóÇäö áöÈóÚúÖö ÌóåóáóÉö ÇáúãõÄúãöäöíäó Ãóäú íõÎóíøöáó Åöáóíúåöãú ãóÇ íóÍúÕõáõ áöÃóÍóÏò ÈöÌóÚúáö Çááøóåö ãöäö ÇÑúÊöÈóÇØö ÇáúãõÓóÈøóÈóÇÊö ÈöÃóÓúÈóÇÈöåóÇ æóÇáúãóÚúáõæáóÇÊö ÈöÚöáóáöåóÇ ÝóíóÖóÚõæÇ ãóÇ íõÕóÇÏöÝõ äóÝúÚó ÃóÍóÏöåöãú ãöäó ÇáúÍóæóÇÏöËö ãóæúÖöÚó ßóÑóÇãóÉò ãöäó Çááøóåö áöáøóÐöí ÕóÇÏóÝóÊúåõ ãóäóÇÝöÚõ Ðóáößó¡ ÊóÍúßöíãðÇ áöáÔøóÇåöíóÉö æóãóÍóÈøóÉö ÇáäøóÝúÓö æóÑóÌúãðÇ ÈöÇáúÛóíúÈö æóÇÝúÊöíóÇÊðÇ Úóáóì Çááøóåö¡ æóÅöÐóÇ ÕóÇÏóÝó ÃóÍóÏóåõãú ãöäó ÇáúÍóæóÇÏöËö ãóÇ ÌóáóÈó áóåõ ÖõÑøðÇ ÊóÎóíøóáóåõ ÈöÃóæúåóÇãöåö ÇäúÊöÞóÇãðÇ ãöäó Çááøóåö ÞóÕóÏóåõ Èöåö¡ ÊóÔóÇÄõãðÇ ãöäúåõãú.
ÝóåóÄõáóÇÁö ÇáøóÐöíäó ÒóÚóãõæÇ ãóÇ äóÇáóåõãú ãöäú äöÚúãóÉö Çááøóåö ÅößúÑóÇãðÇ ãöäó Çááøóåö áóåõãú áóíúÓõæÇ ÃóåúáðÇ áößóÑóÇãóÉö Çááøóåö.
æóåóÄõáóÇÁö ÇáøóÐöíäó ÊóæóåøóãõæÇ ãóÇ ÕóÇÏóÝóåõãú ãä ÝÊæÑ ÇáÒÑÞ ÅöåóÇäóÉð ãöäó Çááøóåö áóåõãú áóíúÓõæÇ ÈöÃóÍóØøó ÚöäúÏó Çááøóåö ãöäó ÇáøóÐöíäó ÒóÚóãõæÇ Ãóäøó Çááøóåó ÃóßúÑóãõåõãú ÈöãóÇ åõãú Ýöíåö ãöäú äöÚúãóÉò.
ÝóÐóáößó ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏõ ÃóæúÌóÈó ÊóÛóáúÛõáó Ãóåúáö ÇáÔøöÑúßö Ýöí ÅöÔúÑóÇßöåöãú æóÕóÑóÝó ÃóäúÙóÇÑóåõãú Úóäö ÇáÊøóÏóÈøõÑö ÝöíãóÇ íõÎóÇáöÝõ Ðóáößó¡ æóÑõÈøóãóÇ ÌóÑóÊö ÇáúæóÓóÇæöÓõ ÇáÔøóíúØóÇäöíøóÉõ ÝöÊúäóÉð ãöäú Ðóáößó áöÈóÚúÖö ÖõÚóÝóÇÁö ÇáúÅöíãóÇäö æóÞöÕóÇÑö ÇáúÃóäúÙóÇÑö æóÇáúÌõåøóÇáö ÈöÇáúÚóÞöíÏóÉö ÇáúÍóÞøö ßóãóÇ ÃóÝúÕóÍó ÃóÍúãóÏõ Èúäõ ÇáÑøóÇæóäúÏöíøö (1) . Úóäú ÊóÒóáúÒõáö Ýóåúãöåöãú æóÞöáøóÉö Úöáúãöåöãú ÈöÞóæúáöåö:
ßóãú ÚóÇÞöáò ÚóÇÞöáò ÃóÚúíóÊú ãóÐóÇåöÈõåõ ... æóÌóÇåöáò ÌóÇåöáò ÊóáúÞóÇåõ ãóÑúÒõæÞóÇ
åóÐóÇ ÇáøóÐöí ÊóÑóßó ÇáúÃóÝúåóÇãó ÍóÇÆöÑóÉð ... æóÕóíøóÑó ÇáúÚóÇáöãó ÇáäøöÍúÑöíÑó ÒöäúÏöíÞóÇ
æóÐóáößó ãóÇ ÕóÑóÝó ÇáÖøóÇáøöíäó Úóäú ÊóØóáøõÈö ÇáúÍóÞóÇÆöÞö ãöäú ÏóáóÇÆöáöåóÇ¡ æóÕóÑóÝóåõãú Úóäö ÇáÊøóÏóÈøõÑö ÝöíãóÇ íõäöíáõ ÕóÇÍöÈóåõ ÑöÖóì Çááøóåö æóãóÇ íõæÞöÚõ Ýöí ÛóÖóÈöåö¡ æóÚöáúãõ Çááøóåö æóÇÓöÚñ æóÊóÕóÑøõÝóÇÊõåõ ÔóÊøóì æóßõáøõåóÇ ÕóÇÏöÑóÉñ Úóäú ÍößúãóÉò æóáÇ íõÍöíØõæäó ÈöÔóíúÁò ãöäú Úöáúãöåö ÅöáøóÇ ÈöãÇ ÔÇÁó [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 255] . ÝóÞóÏú íóÃúÊöí ÇáÖøõÑøõ áöáúÚóÈúÏö ãöäú ÚöÏøóÉö ÃóÓúÈóÇÈò æóÞóÏú íóÃúÊöí ÇáäøóÝúÚõ ãöäú ÃõÎúÑóì. æóÈóÚúÖõ Ðóáößó ÌóÇÑò Ýöí
_________
(1) åõæó ÃóÍúãÏ Èä íÍíì ÃóÈõæ ÇáúÍõÓóíúä ÇÈúä ÇáÑÇæäÏí ÈæÇæ ãóÝúÊõæÍóÉ Ëãøó äæä ÓóÇßöäÉ äöÓúÈóÉ Åöáóì ÑÇæäÏ ÞóÑúíóÉ ãä ÞÑì ÞÇÓÇä ÈäæÇÍí ÃóÕúÈóåóÇä. ßóÇäó ãä ÇáúãõÚúÊóÒáóÉ Ëãøó ÕóÇÑ ãáÍÏÇ ÊæÝøí ÓäÉ ÎãÓíä æóãöÇÆóÊóíúäö¡ æóÞíá ÓäÉ ÎãÓ æóÃóÑúÈóÚíä æóÞíá ÓäÉ ËóãóÇä æóÊöÓúÚíä.(30/327)
ÇáÙøóÇåöÑö Úóáóì ÇáúãõÚúÊóÇÏö¡ æóãöäúåõ ãóÇ Ýöíåö ÓöãóÉõ ÎóÑúÞö ÇáúÚóÇÏóÉö. ÝóÑõÈøóãóÇ ÃóÊóÊö ÇáÑøóÒóÇíóÇ ãöäú æõÌõæåö ÇáúÝóæóÇÆöÏö¡ æóÇáúãõæóÝøóÞõ íóÊóíóÞøóÙõ áöáúÃóãóÇÑóÇÊö
ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóáóãøóÇ äóÓõæÇ ãóÇ ÐõßøöÑõæÇ Èöåö ÝóÊóÍúäÇ Úóáóíúåöãú ÃóÈúæÇÈó ßõáøö ÔóíúÁò ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÝóÑöÍõæÇ ÈöãÇ ÃõæÊõæÇ ÃóÎóÐúäÇåõãú ÈóÛúÊóÉð ÝóÅöÐÇ åõãú ãõÈúáöÓõæäó [ÇáúÃóäúÚóÇã: 44] æóÞóÇáó: æóãÇ ÃóÑúÓóáúäÇ Ýöí ÞóÑúíóÉò ãöäú äóÈöíøò ÅöáøóÇ ÃóÎóÐúäÇ ÃóåúáóåÇ ÈöÇáúÈóÃúÓÇÁö æóÇáÖøóÑøóÇÁö áóÚóáøóåõãú íóÖøóÑøóÚõæäó Ëõãøó ÈóÏøóáúäÇ ãóßÇäó ÇáÓøóíøöÆóÉö ÇáúÍóÓóäóÉó ÍóÊøóì ÚóÝóæúÇ æóÞÇáõæÇ ÞóÏú ãóÓøó ÂÈÇÁóäóÇ ÇáÖøóÑøóÇÁõ æóÇáÓøóÑøóÇÁõ ÝóÃóÎóÐúäÇåõãú ÈóÛúÊóÉð æóåõãú áóÇ íóÔúÚõÑõæäó [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 94¡ 95] æóÞóÇáó: ÃóæóáÇ íóÑóæúäó Ãóäøóåõãú íõÝúÊóäõæäó Ýöí ßõáøö ÚÇãò ãóÑøóÉð Ãóæú ãóÑøóÊóíúäö Ëõãøó áóÇ íóÊõæÈõæäó æóáÇ åõãú íóÐøóßøóÑõæäó [ÇáÊøóæúÈóÉ: 126] .
æóÊóÕóÑøõÝóÇÊõ Çááøóåö ãõÊóÔóÇÈöåóÉñ ÈóÚúÖõåóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ãõÑóÇÏöåö ãöäó ÇáäøóÇÓö æóÈóÚúÖõåóÇ ÌóÇÑò Úóáóì ãóÇ ÞóÏøóÑóåõ ãöäú äöÙóÇãö ÇáúÚóÇáóãö æóßõáøñ ÞóÏú ÞóÖóÇåõ æóÞóÏøóÑóåõ æóÓóÈóÞó Úóáöãõåõ Èöåö æóÑóÈóØó ãõÓóÈøóÈóÇÊöåö ÈöÃóÓúÈóÇÈöåö ãõÈóÇÔóÑóÉð Ãóæú ÈöæóÇÓöØóÉò Ãóæú æóÓóÇÆöØó æóÇáúãõÊóÈóÕøöÑõ íóÃúÎõÐõ ÈöÇáúÍóíúØóÉö áöäóÝúÓöåö æóÞóæúãöåö æóáóÇ íóÞõæáõ Úóáóì Çááøóåö ãóÇ íõãúáöíåö Úóáóíúåö æóåúãõåõ æóáóãú ÊóäúåóÖú ÏóáóÇÆöáõåõ¡ æóíõÝóæøöÖõ ãóÇ ÃóÔúßóáó Úóáóíúåö Åöáóì Úöáúãö Çááøóåö. æóáóíúÓó ãöËúáõ åóÐóÇ ÇáúãóÍúßöíøó Úóäúåõãú ãöäú ÔóÃúäö ÇáúãõÓúáöãöíäó ÇáúãõåúÊóÏöíäó ÈöåóÏúíö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáúãõÊóÈóÕøöÑöíäó Ýöí ãóÌóÇÑöí ÇáÊøóÕóÑøõÝóÇÊö ÇáÑøóÈøóÇäöíøóÉö. æóÞóÏú äóÌöÏõ Ýöí ÈóÚúÖö ÇáúÚóæóÇãøö æóãóäú íõÔúÈöåõåõãú ãöäó ÇáÛÇÝáíä ÈÞÇíÇ ãÊ ÇÚúÊöÞóÇÏö Ãóåúáö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö áöÅöíÌóÇÏö ÇáÊøóÎóíøõáóÇÊö ÇáøóÊöí ÊõãúáöíåóÇ Úóáóì ÚõÞõæáöåöãú ÝóÇáúæóÇÌöÈõ Úóáóíúåöãú Ãóäú íóÊøóÚöÙõæÇ ÈöãóæúÚöÙóÉö Çááøóåö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö.
áóÇ ÌóÑóãó Ãóäøó Çááøóåó ÞóÏú íõÚóÌøöáõ ÌóÒóÇÁó ÇáúÎóíúÑö áöÈóÚúÖö ÇáÕøóÇáöÍöíäó ãöäú ÚöÈóÇÏöåö ßóãóÇ ÞóÇáó: ãóäú Úóãöáó ÕÇáöÍÇð ãöäú ÐóßóÑò Ãóæú ÃõäúËì æóåõæó ãõÄúãöäñ ÝóáóäõÍúíöíóäøóåõ ÍóíÇÉð ØóíøöÈóÉð [ÇáäøóÍúá: 97] . æóÞóÏú íõÚóÌøöáõ ÇáúÚöÞóÇÈó áöãóäú íóÛúÖóÈõ Úóáóíúåö ãöäú ÚöÈóÇÏöåö. æóÞóÏú Íóßóì Úóäú äõæÍò Þóæúáóåõ áöÞóæúãöåö: ÝóÞõáúÊõ ÇÓúÊóÛúÝöÑõæÇ ÑóÈøóßõãú Åöäøóåõ ßÇäó ÛóÝøóÇÑÇð íõÑúÓöáö ÇáÓøóãÇÁó Úóáóíúßõãú ãöÏúÑÇÑÇð æóíõãúÏöÏúßõãú ÈöÃóãúæÇáò æóÈóäöíäó [äæÍ: 10- 12] æóÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
æóÃóäú áóæö ÇÓúÊóÞÇãõæÇ Úóáóì ÇáØøóÑöíÞóÉö áóÃóÓúÞóíúäÇåõãú ãóÇÁ ÛóÏóÞÇð [ÇáúÌöäø: 16] . æóáöåóÐöåö ÇáúãõÚóÇãóáóÉö ÚóáóÇãóÇÊñ ÃóÙúåóÑõåóÇ Ãóäú ÊóÌúÑöíó Úóáóì ÎöáóÇÝö ÇáúãóÃúáõæÝö ßóãóÇ äóÑóì Ýöí äóÕúÑö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáúÎõáóÝóÇÁö Úóáóì ÇáúÃõãóãö ÇáúÚóÙöíãóÉö ÇáúÞóÇåöÑóÉö. æóÊöáúßó ãóæóÇÚöíÏõ ãöäó Çááøóåö íõÍóÞøöÞõåóÇ Ãóæú æóÚöíÏñ ãöäúåõ íóÍöíÞõ ÈöãõÓúÊóÍöÞøöíåö.
æóÍóÑúÝõ (ÃóãøóÇ) íõÝöíÏõ ÊóÝúÕöíáðÇ Ýöí ÇáúÛóÇáöÈö¡ Ãóíú íóÏõáøõ Úóáóì ÊóÞóÇÈõáò Èóíúäó ÔóíúÆóíúäö ãöäú ÐóæóÇÊò æóÃóÍúæóÇáò. æóáöÐóáößó ÞóÏú ÊóßóÑøóÑó Ýöí ÇáúßóáóÇãö¡ ÝóáóíúÓó ÇáÊøóÝúÕöíáõ ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏõ ãöäúåóÇ ÈöãóÚúäóì ÊóÈúíöíäö ãõÌúãóáò ÞóÈúáóåóÇ¡ Èóáú åõæó ÊóÝúÕöíáñ æóÊóÞóÇÈõáñ æóÊóæóÇÒõäñ¡ æóåõæó ÖóÑúÈñ ãöäú ÖõÑõæÈö(30/328)
ÇáÊøóÝúÕöíáö ÇáøóÐöí ÊóÃúÊöí áóåõ (ÃóãøóÇ) ¡ ÝóÇÑúÊöÈóÇØõ ÇáÊøóÝúÕöíáö ÈöÇáúßóáóÇãö ÇáÓøóÇÈöÞö ãõÓúÊóÝóÇÏñ ãöäó ÇáúÝóÇÁö ÇáÏøóÇÎöáóÉö Úóáóì (ÃóãøóÇ) ¡ æóÅöäøóãóÇ ÊóÚóáøõÞõåõ ÈöãóÇ ÞóÈúáóåõ ÊóÚóáøõÞõ ÇáúãõÝóÑøóÚö ÈöãóäúÔóÆöåö áóÇ ÊóÝúÕöíáõ ÈóíóÇäò Úóáóì ãõÌúãóáò.
ÝóÇáúãõÝóÕøóáõ åõäóÇ ÃóÍúæóÇáõ ÇáúÅöäúÓóÇäö ÇáúÌóÇåöáö ÝõÕøöáóÊú Åöáóì ÍóÇáöåö Ýöí ÇáúÎóÝúÖö æóÇáÏøóÚóÉö æóÍóÇáöåö Ýöí ÇáÖøóäúßö æóÇáÔøöÏøóÉö ÝóÇáÊøóæóÇÒõäõ Èóíúäó ÇáúÍóÇáóíúäö ÇáúãõÚóÈøóÑö ÚóäúåõãóÇ ÈöÇáÙøóÑúÝóíúäö Ýöí Þóæúáöåö: ÅöÐÇ ãóÇ ÇÈúÊóáÇåõ ÑóÈøõåõ ÝóÃóßúÑóãóåõ ÅöáóÎú æóÝöí Þóæúáöåö: æóÃóãøóÇ ÅöÐÇ ãóÇ ÇÈúÊóáÇåõ ÝóÞóÏóÑó Úóáóíúåö ÑöÒúÞóåõ ÅöáóÎú. æóåóÐóÇ ÇáÊøóÝúÕöíáõ áóíúÓó ãöäú
ÞóÈöíáö ÊóÈúíöíäö ÇáúãõÌúãóáö æóáóßöäøóåõ ÊóãúíöíÒñ æóÝóÕúáñ Èóíúäó ÔóíúÆóíúäö Ãóæú ÃóÔúíóÇÁó ÊóÔúÊóÈöåõ Ãóæú ÊóÎúÊóáöØõ.
æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÐößúÑõ (ÃóãøóÇ) ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóãøóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÝóíóÚúáóãõæäó Ãóäøóåõ ÇáúÍóÞøõ ãöäú ÑóÈøöåöãú ÇáúÂíóÉó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [26] .
æóÇáöÇÈúÊöáóÇÁõ: ÇáöÇÎúÊöÈóÇÑõ æóíóßõæäõ ÈöÇáúÎóíúÑö æóÈöÇáÖøõÑøö áöÃóäøó Ýöí ßöáóíúåöãóÇ ÇÎúÊöÈóÇÑðÇ áöËóÈóÇÊö ÇáäøóÝúÓö æóÎõáõÞö ÇáúÃóäóÇÉö æóÇáÕøóÈúÑö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóäóÈúáõæßõãú ÈöÇáÔøóÑøö æóÇáúÎóíúÑö ÝöÊúäóÉð [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 35] æóÈöÐößúÑö ÇáöÇÈúÊöáóÇÁö ÙóåóÑó Ãóäøó ÅößúÑóÇãó Çááøóåö ÅöíøóÇåõ ÅößúÑóÇãõ ÇÈúÊöáóÇÁò ÝóíóÞóÚõ Úóáóì ÍóÇáóíúäö¡ ÍóÇáò ãóÑúÖöíøóÉò æóÍóÇáò ÛóíúÑö ãóÑúÖöíøóÉò æóßóÐóáößó ÊóÞúÊöíÑõ ÇáÑøöÒúÞö ÊóÞúÊöíÑõ ÇÈúÊöáóÇÁò íóÞúÊóÖöí ÍóÇáóíúäö ÃóíúÖðÇ. ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: áöíóÈúáõæóäöí ÃóÃóÔúßõÑõ Ãóãú ÃóßúÝõÑõ [Çáäøóãúá: 40] æóÞóÇáó: æóäóÈúáõæßõãú ÈöÇáÔøóÑøö æóÇáúÎóíúÑö ÝöÊúäóÉð [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 35] æóÇáúÃóÔúåóÑõ Ãóäøóåõ ÇáöÇÎúÊöÈóÇÑõ ÈöÇáÖøõÑøö æóÞóÏö ÇÓúÊõÚúãöáó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ýöí ÇáúãóÚúäóíóíúäö.
æóÇáúãóÚúäóì: ÅöÐóÇ ÌóÚóáó ÑóÈøõåõ ãóÇ íóäóÇáõåõ ãöäó ÇáäøöÚúãóÉö Ãóæú ãöäó ÇáÊøóÞúÊöíÑö ãóÙúåóÑðÇ áöÍóÇáöåö Ýöí ÇáÔøõßúÑö æóÇáúßõÝúÑö¡ æóÝöí ÇáÕøóÈúÑö æóÇáúÌóÒóÚö¡ Êóæóåøóãó Ãóäøó Çááøóåó ÃóßúÑóãóåõ ÈöÐóáößó Ãóæú ÃóåóÇäóåõ ÈöåóÐóÇ.
æóÇáúÅößúÑóÇãõ: ÞóÇáó ÇáÑøóÇÛöÈõ: Ãóäú íõæÕóáó Åöáóì ÇáúÅöäúÓóÇäö ßóÑóÇãóÉñ¡ æóåöíó äóÝúÚñ áóÇ ÊóáúÍóÞõ Ýöíåö ÛóÖóÇÖóÉñ æóáóÇ ãóÐóáøóÉñ¡ æóÃóäú íóÌúÚóáó ãóÇ íõæÕóáõ Åöáóíúåö ÔóíúÆðÇ ßóÑöíãðÇ¡ Ãóíú ÔóÑöíÝðÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Èóáú ÚöÈÇÏñ ãõßúÑóãõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 26] ¡ Ãóíú ÌóÚóáóåõãú ßöÑóÇãðÇ ÇåÜ íõÑöíÏõ Ãóäøó ÇáúÅößúÑóÇãó íõØúáóÞõ Úóáóì ÅöÚúØóÇÁö ÇáúãóßúÑõãóÉö æóíõØúáóÞõ Úóáóì ÌóÚúáö ÇáÔøóíúÁö ßóÑöíãðÇ Ýöí ÕöäúÝöåö ÝóíóÕúÏõÞõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóßúÑóãóåõ ÈöÃóäú íõÕöíÈó ÇáúÅöäúÓóÇäó ãóÇ åõæó äóÝúÚñ áóÇ ÛóÖóÇÖóÉó Ýöíåö¡ Ãóæú ÈöÃóäú ÌõÚöáó ßóÑöíãðÇ ÓóíøöÏðÇ ÔóÑöíÝðÇ. æóÞóæúáõåõ: ÝóÃóßúÑóãóåõ ãöäó ÇáúãóÚúäóì ÇáúÃóæøóáö áöáúÅößúÑóÇãö æóÞóæúáõåõ: ÝóíóÞõæáõ ÑóÈøöí ÃóßúÑóãóäö ãöäó ÇáúãóÚúäóì ÇáËøóÇäöí áóåõ Ýöí ßóáóÇãö ÇáÑøóÇÛöÈö æóÇÚúáóãú Ãóäøó Þóæúáóåõ: æóäóÚøóãóåõ ÕóÑöíÍñ Ýöí Ãóäøó Çááøóåó íõäúÚöãõ Úóáóì ÇáúßóÇÝöÑöíäó ÅöíÞóÇÙðÇ áóåõãú æóãõÚóÇãóáóÉð ÈöÇáÑøóÍúãóÉö¡ æóÇáøóÐöí Úóáóíúåö ÇáúãõÍóÞøöÞõæäó ãöäó(30/329)
ÇáúãõÊóßóáøöãöíäó Ãóäøó ÇáúßóÇÝöÑó ãõäúÚóãñ Úóáóíúåö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ¡ æóåõæó Þóæúáõ ÇáúãóÇÊúÑöíÏöíøö æóÇáúÈóÇÞöáøóÇäöíøö. æóåóÐóÇ ãöãøóÇ ÇÎúÊóáóÝó Ýöíåö ÇáúÃóÔúÚóÑöíøõ æóÇáúãóÇÊúÑöíÏöíøõ æóÇáúÎõáúÝõ áóÝúÙöíøñ.
æóãóÚúäóì äóÚøóãóåõ ÌóÚóáóåõ Ýöí äöÚúãóÉò¡ Ãóíú Ýöí ØöíÈö ÚóíúÔò.
æóãóÚúäóì: ÝóÞóÏóÑó Úóáóíúåö ÑöÒúÞóåõ ÃóÚúØóÇåõ ÈöÞóÏúÑò ãóÍúÏõæÏò¡ æóãöäúåõ ÇáÊøóÞúÊöíÑõ ÈöÇáÊøóÇÁö ÇáúÝóæúÞöíøóÉö ÚöæóÖðÇ Úóäö ÇáÏøóÇáö¡ æóßõáøõ Ðóáößó ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáúÞöáøóÉö æóíõÞóÇÈöáõåõ ÈóÓúØõ ÇáÑøöÒúÞö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóáóæú ÈóÓóØó Çááøóåõ ÇáÑøöÒúÞó áöÚöÈÇÏöåö áóÈóÛóæúÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóáßöäú íõäóÒøöáõ ÈöÞóÏóÑò ãóÇ íóÔÇÁõ [ÇáÔæÑì: 27] .
æóÇáúåóÇÁõ Ýöí ÑöÒúÞóåõ íóÌõæÒõ Ãóäú ÊóÚõæÏó Åöáóì ÇáúÅöäúÓÇäõ ãöäú ÅöÖóÇÝóÉö ÇáúãóÕúÏóÑö Åöáóì ÇáúãóÝúÚõæáö¡
æóíóÌõæÒõ Ãóäú ÊóÚõæÏó Åöáóì ÑóÈøõåõ ãöäú ÅöÖóÇÝóÉö ÇáúãóÕúÏóÑö Åöáóì ÝóÇÚöáöåö.
æóÇáúÅöåóÇäóÉõ: ÇáúãõÚóÇãóáóÉõ ÈöÇáúåõæäö æóåõæó ÇáÐøõáøõ.
æóÅöÓúäóÇÏõ ÝóÃóßúÑóãóåõ æóäóÚøóãóåõ ... ÝóÞóÏóÑó Úóáóíúåö ÑöÒúÞóåõ Åöáóì ÇáÑøóÈøö ÊóÚóÇáóì áöÃóäøó ÇáúßóÑóÇãóÉó æóÇáäÚúãóÉ ÇäÓÇÞÊ ááúÅäúÓóÇä Ãóæö ÇäúÓóÇÞó áóåõ ÞóÏóÑõ ÇáÑøöÒúÞö ÈöÃóÓúÈóÇÈò ãöäú ÌóÚúáö Çááøóåö æóÓõäóäöåö Ýöí åóÐöåö ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ ÈöãóÇ íõÕóÇÏöÝõ ÈóÚúÖõ ÇáúÍóæóÇÏöËö ÈóÚúÖðÇ¡ æóÃóÓúÈóÇÈõ ÇáúãõÞóÇÑóäóÉö Èóíúäó ÍõÕõæáö åóÐöåö ÇáúãóÚóÇäöí æóÈóíúäó ãóäú ÊóÞóÚõ Èöåö ãöäó ÇáäøóÇÓö Ýöí ÝõÑóÕöåóÇ æóãõäóÇÓóÈóÇÊöåóÇ.
æóÇáúÞóæúáõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÍóÞöíÞóÊöåö æóåõæó ÇáÊøóßóáøõãõ¡ æóÅöäøóãóÇ íóÊóßóáøóãõ ÇáúÅöäúÓóÇäõ Úóäö ÇÚúÊöÞóÇÏò. ÝóÇáúãóÚúäóì:
ÝóíóÞõæáõ ÑóÈøöí ÃóßúÑóãóäöí¡ ãõÚúÊóÞöÏðÇ Ðóáößó¡ æóíóÞõæáõ: ÑóÈøöí ÃóåóÇäóäöí¡ ãõÚúÊóÞöÏðÇ Ðóáößó áöÃóäøóåõãú áóÇ íóÎúáõæäó Úóäú Ãóäú íóÝúÊóÎöÑõæÇ ÈöÇáäøöÚúãóÉö¡ Ãóæú íóÊóÐóãøóÑõæÇ ãöäó ÇáÖøöíÞö æóÇáúÍóÇÌóÉö¡ æóäóÙöíÑõ ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇáúÞóæúáö åóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáó ãóÇ æóÞóÚó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ðáößó ÈöÃóäøóåõãú ÞÇáõæÇ áóíúÓó ÚóáóíúäÇ Ýöí ÇáúÃõãøöíøöíäó ÓóÈöíáñ [Âá ÚãÑóÇä: 75] ¡ Ãóíö ÇÚúÊóÞóÏõæÇ Ðóáößó ÝóÞóÇáõæåõ æóÇÚúÊóÐóÑõæÇ Èöåö áöÃóäúÝõÓöåöãú Èóíúäó Ãóåúáö ãöáøóÊöåöãú.
æóÊóÞúÏöíãõ ÑóÈøöí Úáì ÝÚá ÃóßúÑóãóäö æóÝÚá ÃóåÇäóäö¡ Ïõæäó Ãóäú íóÞõæáó: ÃóßúÑóãóäöí ÑóÈøöí Ãóæú ÃóåóÇäóäöí ÑóÈøöí¡ áöÞóÕúÏö ÊóÞóæøöí ÇáúÍõßúãö¡ Ãóíú íóÞõæáõ Ðóáößó ÌóÇÒöãðÇ Èöåö ÛóíúÑó ãõÊóÑóÏøöÏò.
æóÌóãõáóÊóÇ: ÝóíóÞõæáõ Ýöí ÇáúãóæúÖöÚóíúäö ÌóæóÇÈóÇäö áö ÃóãøóÇ ÇáúÃõæáóì æóÇáËøóÇäöíóÉö¡ Ãóíú íóØøóÑöÏõ Þóæúáõ ÇáúÅöäúÓóÇäö åóÐöåö ÇáúãóÞóÇáóÉó ßõáøóãóÇ ÍóÕóáóÊú áóåõ äöÚúãóÉñ æóßõáøóãóÇ ÍóÕóáó áóåõ ÊóÞúÊöíÑõ ÑöÒúÞò.(30/330)
æóÃõæËöÑó ÇáúÝöÚúáõ ÇáúãõÖóÇÑöÚõ Ýöí ÇáúÌóæóÇÈóíúäö áöÅöÝóÇÏóÉö ÊóßóÑøõÑö Ðóáößó ÇáúÞóæúáö æóÊóÌóÏøõÏöåö ßõáøóãóÇ ÍóÕóáó ãóÖúãõæäõ ÇáÔøóÑúØóíúäö.
æóÍóÑúÝõ ßóáøóÇ ÒóÌúÑñ Úóäú Þóæúáö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÑóÈøöí ÃóßúÑóãóäö ÚöäúÏó ÍõÕõæáö ÇáäøöÚúãóÉö. æóÞóæáå:
ÑóÈøöí ÃóåÇäóäö ÚöäúÏ ãóÇ íóäóÇáõåõ ÊóÞúÊöíÑñ¡ Ýóåõæó ÑóÏúÚñ Úóäö ÇÚúÊöÞóÇÏö Ðóáößó ÝóãóäóÇØõ ÇáÑøóÏúÚö ßöáóÇ ÇáúÞóæúáóíúäö áöÃóäøó ßõáøó Þóæúáò ãöäúåõãóÇ ÕóÇÏöÑñ Úóäú ÊóÃóæøõáò ÈóÇØöáò¡ Ãóíú áóíúÓóÊú ÍóÇáóÉõ ÇáúÅöäúÓóÇäö Ýöí åóÐöåö ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ ÏóáöíáðÇ Úóáóì ãóäúÒöáóÊöåö ÚöäúÏó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì. æóÅöäøóãóÇ íõÚúÑóÝõ ãõÑóÇÏõ Çááøóåö ÈöÇáØøõÑõÞö ÇáøóÊöí ÃóÑúÔóÏó Çááøóåõ ÅöáóíúåóÇ ÈöæóÇÓöØóÉö ÑõÓõáöåö æóÔóÑóÇÆöÚöåö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Þõáú åóáú äõäóÈøöÆõßõãú ÈöÇáúÃóÎúÓóÑöíäó ÃóÚúãÇáðÇ ÇáøóÐöíäó Öóáøó ÓóÚúíõåõãú Ýöí ÇáúÍóíÇÉö ÇáÏøõäúíÇ æóåõãú íóÍúÓóÈõæäó Ãóäøóåõãú íõÍúÓöäõæäó ÕõäúÚÇð Åöáóì Þóæúáöåö: ÝóáÇ äõÞöíãõ áóåõãú íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö æóÒúäÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö [103- 105] . ÝóÑõÈøó ÑóÌõáò Ýöí äöÚúãóÉò Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ åõæó ãóÓúÎõæØñ Úóáóíúåö æóÑõÈøó ÃóÔúÚóËó ÃóÛúÈóÑó ãóØúÑõæÏò ÈöÇáúÃóÈúæóÇÈö áóæú ÃóÞúÓóãó Úóáóì Çááøóåö áóÃóÈóÑøóåõ.
ÝóãóäóÇØõ ÇáÑøóÏúÚö ÌóÚúáõ ÇáúÅöäúÚóÇãö ÚóáóÇãóÉð Úóáóì ÅöÑóÇÏóÉö Çááøóåö ÅößúÑóÇãó ÇáúãõäúÚóãö Úóáóíúåö æóÌóÚúáõ ÇáÊøóÞúÊöíÑö
ÚóáóÇãóÉð Úóáóì ÅöÑóÇÏóÉö ÇáúÅöåóÇäóÉö¡ æóáóíúÓó ãóäóÇØõåõ æõÞõæÚõ ÇáúßóÑóÇãóÉö æóæõÞõæÚõ ÇáúÅöåóÇäóÉö áöÃóäøó Çááøóåó ÃóåóÇäó ÇáúßóÇÝöÑó ÈöÚóÐóÇÈö ÇáúÂÎöÑóÉö æóáóæú ÔóÇÁó ÅöåóÇäóÊóåõ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ áöÃóÌúáö ÇáúßõÝúÑö áóÃóåóÇäó ÌóãöíÚó ÇáúßóÝóÑóÉö ÈöÊóÞúÊöíÑö ÇáÑøöÒúÞö.
æóÈöåóÐóÇ ÙóåóÑó Ãóäú áóÇ ÊóäóÇÝöíó Èóíúäó ÅöËúÈóÇÊö ÅößúÑóÇãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÇáúÅöäúÓóÇäó ÈöÞóæúáöåö: ÝóÃóßúÑóãóåõ æóÈóíúäó ÅöÈúØóÇáö Ðóáößó ÈöÞóæúáöåö: ßóáøóÇ áöÃóäøó ÇáúÅöÈúØóÇáó æóÇÑöÏñ Úóáóì ãóÇ ÞóÕóÏóåõ ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÈöÞóæúáöåö: ÑóÈøöí ÃóßúÑóãóäö Ãóäøó ãóÇ äóÇáóåõ ãöäó ÇáäøöÚúãóÉö ÚóáóÇãóÉñ Úóáóì ÑöÖóì Çááøóåö Úóäúåõ.
ÝóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó áöÔóÃúäö Çááøóåö Ýöí ãõÚóÇãóáóÊöåö ÇáäøóÇÓó Ýöí åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö ÃóÓúÑóÇÑðÇ æóÚöáóáðÇ áóÇ íõÍóÇØõ ÈöåóÇ¡ æóÃóäøó Ãóåúáó ÇáúÌóåóÇáóÉö ÈöãóÚúÒöáò Úóäú ÅöÏúÑóÇßö ÓöÑøöåóÇ ÈöÃóÞúíöÓóÉò æóåúãöíøóÉò¡ æóÇáöÇÓúÊöäóÇÏö áöãóÃúáõæÝóÇÊò ÚóÇÏöíøóÉò¡ æóÃóäøó ÇáúÃóæúáóì áóåõãú Ãóäú íóÊóØóáøóÈõæÇ ÇáúÍóÞóÇÆöÞó ãöäú ÏóáóÇÆöáöåóÇ ÇáúÚóÞúáöíøóÉö¡ æóÃóäú íóÚúÑöÝõæÇ ãõÑóÇÏó Çááøóåö ãöäú æóÍúíöåö Åöáóì ÑõÓõáöåö. æóÃóäú íóÍúÐóÑõæÇ ãöäú Ãóäú íóÍöíÏõæÇ ÈöÇáúÃóÏöáøóÉö Úóäú ãóÏúáõæáöåóÇ. æóÃóäú íóÓúÊóäúÊöÌõæÇ ÇáúÝõÑõæÚó ãöäú ÛóíúÑö ÃõÕõæáöåóÇ.
æóÃóãøóÇ Ãóåúáõ ÇáúÚöáúãö Ýóåõãú íóÖóÚõæäó ÇáúÃóÔúíóÇÁó ãóæóÇÖöÚóåóÇ¡ æóíóÊóæóÓøóãõæäó ÇáÊøóæóÓøõãó ÇáúãõÓúÊóäöÏó Åöáóì ÇáúåóÏúíö æóáóÇ íóÎúáöØõæäó æóáóÇ íóÎúÈöØõæäó.(30/331)
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ æóÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ ÑóÈøöíó Ýöí ÇáúãóæúÖöÚóíúäö ÈöÝóÊúÍö ÇáúíóÇÁö. æóÞóÑóÃó ÇáúÈóÇÞõæäó ÈöÓõßõæäöåóÇ.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÝóÞóÏóÑó Úóáóíúåö ÈöÊóÎúÝöíÝö ÇáÏøóÇáö. æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ÈöÊóÔúÏöíÏö ÇáÏøóÇáö.
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ: ÃóßúÑóãóäö¡ æÃóåÇäóäö ÈöíóÇÁò ÈóÚúÏó Çáäøõæäö Ýöí ÇáúæóÕúáö æóÈöÍóÐúÝöåóÇ Ýöí ÇáúæóÞúÝö.
æóÞóÑóÃóåõãóÇ ÇÈúäõ ßóËöíÑò ÈöÇáúíóÇÁö Ýöí ÇáúæóÕúáö æóÇáúæóÞúÝö¡ æóÞóÑóÃóåõãóÇ ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò æóÚóÇÕöãñ æóÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóíóÚúÞõæÈõ ÈöÏõæäö íóÇÁò Ýöí ÇáúæóÕúáö æóÇáúæóÞúÝö. æóåõæó ãóÑúÓõæãñ Ýöí ÇáúãõÕÍÝ ÈöÏõæäö äæä ÈÚÏ ÇáíÇÁíä æóáóÇ ãõäóÇÝóÇÉó Èóíä ÇáÑøöæóÇíóÉ æóÇÓã ÇáúãõÕúÍóÝö. æßóáøóÇ ÑóÏúÚñ Úóäú åóÐóÇ ÇáúÞóæúáö Ãóíú áóíúÓó ÇÈúÊöáóÇÁõ Çááøóåö ÇáúÅöäúÓóÇäó ÈöÇáäóÚöíãö æóÈöÊóÞúÊöíÑö ÇáÑøöÒúÞö ãõÓóÈøóÈðÇ Úóáóì ÅöÑóÇÏóÉö Çááøóåö ÊóßúÑöíãó ÇáúÅöäúÓóÇäö æóáóÇ Úóáóì ÅöÑóÇÏóÊöåö ÅöåóÇäóÊóåõ.
æóåóÐóÇ ÑóÏúÚñ ãõÌúãóáñ áóãú íóÊóÚóÑøóÖö ÇáúÞõÑúÂäõ áöÊóÈúíöíäöåö ÇßúÊöÝóÇÁð ÈöÊóÐúíöíáö ÃóÍúæóÇáö ÇáúÃõãóãö ÇáËøóáóÇËö Ýöí äöÚúãóÊöåöãú ÈöÞóæúáöåö: Åöäøó ÑóÈøóßó áóÈöÇáúãöÑúÕÇÏö [ÇáúÝÌúÑ: 14] ÈóÚúÏó Þóæúáöåö: ÝóÕóÈøó Úóáóíúåöãú ÑóÈøõßó ÓóæúØó ÚóÐÇÈò [ÇáúÝÌúÑ: 13] .
Èóáú áóÇ ÊõßúÑöãõæäó ÇáúíóÊöíãó æóáÇ ÊóÍóÇÖøõæäó Úóáì ØóÚÇãö ÇáúãöÓúßöíäö 18 æóÊóÃúßõáõæäó ÇáÊøõÑÇËó ÃóßúáðÇ áóãøðÇ 19 æóÊõÍöÈøõæäó ÇáúãÇáó ÍõÈøðÇ ÌóãøðÇ 20
Èóáú ÅöÖúÑóÇÈñ ÇäúÊöÞóÇáöíøñ. æóÇáúãõäóÇÓóÈóÉõ Èóíúäó ÇáúÛóÑóÖóíúäö ÇáúãõäúÊóÞöáö ãöäúåõ æóÇáúãõäúÊóÞöáö Åöáóíúåö ãõäóÇÓóÈóÉõ ÇáúãõÞóÇÈóáóÉö áöãóÖúãõæäö ÝóÃóßúÑóãóåõ æóäóÚøóãóåõ ãöäú ÌöåóÉö ãóÇ Êóæóåøóãõæåõ Ãóäøó äöÚúãóÉó ãóÇáöåöãú æóÓóÚóÉó ÚóíúÔöåöãú ÊóßúÑöíãñ ãöäó Çááøóåö áóåõãú¡ ÝóäóÈøóåóåõãõ Çááøóåõ Úóáóì Ãóäøóåõãú Åöäú ÃóßúÑóãóåõãõ Çááøóåõ ÝóÅöäøóåõãú áóãú íõßúÑöãõæÇ ÚóÈöíÏóåõ ÔõÍøðÇ ÈöÇáäøöÚúãóÉö ÅöÐú ÍóÑóãõæÇ Ãóåúáó ÇáúÍóÇÌóÉö ãöäú ÝõÖõæáö ÃóãúæóÇáöåöãú æóÅöÐú íóÓúÊóÒöíÏõæäó ãöäó ÇáúãóÇáö ãóÇ áóÇ íóÍúÊóÇÌõæäó Åöáóíúåö æóÐóáößó ÏóÍúÖñ áöÊóÝóÎøõÑöåöãú ÈöÇáúßóÑóãö æóÇáúÈóÐúáö.
ÝóÌõãúáóÉõ: áóÇ ÊõßúÑöãõæäó ÇáúíóÊöíãó ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ßóãóÇ íóÞúÊóÖöíåö ÇáúÅöÖúÑóÇÈõ¡ Ýóåõæó ÅöãøóÇ ÇÓúÊöÆúäóÇÝõ ÇÈúÊöÏóÇÁö ßóáóÇãò¡ æóÅöãøóÇ ÇÚúÊöÑóÇÖñ Èóíúäó ßóáøóÇ æóÃõÎúÊöåóÇ ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí æÅßÑÇã ÇáúíóÊöíã: ÓÏÎáÊå¡ æóÍõÓúäõ ãõÚóÇãóáóÊöåö¡ áöÃóäøóåõ ãóÙöäøóÉõ ÇáúÍóÇÌóÉö áöÝóÞúÏö ÚóÇÆöáöåö¡ æóáöÇÓúÊöíáóÇÆöåöãú Úóáóì ÇáúÃóãúæóÇáö ÇáøóÊöí íóÊúÑõßõåóÇ ÇáúÂÈóÇÁõ áöÃóÈúäóÇÆöåöãõ ÇáÕøöÛóÇÑö. æóÞóÏú ßóÇäóÊö ÇáúÃóãúæóÇáõ Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö íóÊóÏóÇæóáõåóÇ ÑõÄóÓóÇÁõ ÇáúÚóÇÆöáóÇÊö.(30/332)
æóÇáúÈöÑøõ¡ áöÃóäøóåõ ãóÙöäøóÉõ ÇäúßöÓóÇÑö ÇáúÎóÇØöÑö áöÔõÚõæÑöåö ÈöÝóÞúÏö ãóäú íõÏöáøõ åõæó Úóáóíúåö.
æÇáúíóÊöíãó: ÇáÕøóÈöíøõ ÇáøóÐöí ãóÇÊó ÃóÈõæåõ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö¡ æóÊóÚúÑöíÝõåõ áöáúÌöäúÓö¡ Ãóíú áóÇ ÊõßúÑöãõæäó ÇáúíóÊóÇãóì. æóßóÐóáößó ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúãöÓúßöíäö æóäóÝúíõ ÇáúÍóÖøö Úóáóì ØóÚóÇãö ÇáúãöÓúßöíäö äóÝúíñ áöÅöØúÚóÇãöåö ÈöØóÑöíÞö ÇáúÃóæúáóì¡ æóåöíó ÏóáóÇáóÉõ ÝóÍúæóì ÇáúÎöØóÇÈö¡ Ãóíú áöÞöáøóÉö ÇáöÇßúÊöÑóÇËö ÈöÇáúãóÓóÇßöíäö áóÇ íóäúÝóÚõæäóåõãú æóáóæú äóÝúÚó æóÓóÇØóÉò¡ Èóáúåó Ãóäú íóäúÝóÚõæåõãú ÈöÇáúÈóÐúáö ãöäú ÃóãúæóÇáöåöãú.
æØóÚÇãö íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇÓúãðÇ ÈöãóÚúäì ÇáãØÚæã¡ ÝÇáÊÞÏíÑ: æóáóÇ ÊÍÖæä Úóáóì ÅöÚúØóÇÁö ØóÚóÇãö ÇáúãöÓúßöíäö ÝóÅöÖóÇÝóÊõåõ Åöáóì ÇáúãöÓúßöíäö Úóáóì ãóÚúäóì áóÇãö ÇáöÇÓúÊöÍúÞóÇÞö æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇÓúãó ãóÕúÏóÑö ÃóØúÚóãó. æóÇáúãóÚúäóì: æóáóÇ ÊóÍõÖøõæäó Úóáóì ÅöØúÚóÇãö ÇáúÃóÛúäöíóÇÁö ÇáúãóÓóÇßöíäó ÝóÅöÖóÇÝóÊõåõ Åöáóì ÇáúãöÓúßöíäö ãöäú ÅöÖóÇÝóÉö ÇáúãóÕúÏóÑö Åöáóì ãóÝúÚõæáöåö.
æÇáúãöÓúßöíäö: ÇáúÝóÞöíÑõ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÈóÑóÇÁóÉñ.
æóÞóÏú ÍóÕóáó Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇÍúÊöÈóÇßñ áöÃóäøóåõãú áóãøóÇ äõÝöíó ÅößúÑóÇãõåõãõ ÇáúíóÊöíãó æóÞõæÈöáó ÈöäóÝúíö Ãóäú íóÍõÖøõæÇ Úóáóì ØóÚóÇãö ÇáúãöÓúßöíäö¡ Úõáöãó Ãóäøóåõãú áóÇ íóÍõÖøõæäó Úóáóì ÅößúÑóÇãö ÃóíúÊóÇãöåöãú¡ Ãóíú áóÇ íóÍõÖøõæäó ÃóæúáöíóÇÁó ÇáúÃóíúÊóÇãö Úóáóì Ðóáößó¡ æóÚõáöãó Ãóäøóåõãú áóÇ íõØúÚöãõæäó ÇáúãóÓóÇßöíäó ãöäú ÃóãúæóÇáöåöãú.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÍóÖøõ Úóáóì ÇáØøóÚóÇãö ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇáúÅöØúÚóÇãö áöÃóäøó ãóäú íóÍõÖøõ Úóáóì ÝóÚúáö ÔóíúÁò íóßõæäõ ÑóÇÛöÈðÇ Ýöí ÇáÊøóáóÈøõÓö Èöåö ÝóÅöÐóÇ Êóãóßøóäó Ãóäú íóÝúÚóáóåõ ÝóÚóáóåõ¡ æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÊóæÇÕóæúÇ ÈöÇáúÍóÞøö æóÊóæÇÕóæúÇ ÈöÇáÕøóÈúÑö [ÇáúÚóÕúÑ: 3] Ãóíú ÚóãöáõæÇ ÈöÇáúÍóÞøö æóÕóÈóÑõæÇ æóÊóæóÇÕóæúÇ ÈöåöãóÇ.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ: «áóÇ ÊõßúÑöãõæäó¡ æóáóÇ ÊóÍõÖøõæäó¡ æóÊóÃúßõáõæäó¡ æóÊõÍöÈøõæäó» ÈöÇáúãõËóäøóÇÉö ÇáúÝóæúÞöíøóÉö Úóáóì ÇáúÎöØóÇÈö ÈöØóÑöíÞóÉö ÇáöÇáúÊöÝóÇÊö ãöäó ÇáúÛóíúÈóÉö Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÃóãøóÇ ÇáúÅöäúÓÇäõ ÅöÐÇ ãóÇ ÇÈúÊóáÇåõ ÑóÈøõåõ ÇáúÂíóÇÊö áöÞóÕúÏö ãõæóÇÌóåóÊöåöãú ÈöÇáÊøóæúÈöíÎö¡ æóåõæó ÈöÇáúãõæóÇÌóåóÉö ÃóæúÞóÚõ ãöäúåõ ÈöÇáúÛóíúÈóÉö. æóÞóÑóÃóåóÇ ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóíóÚúÞõæÈõ ÈöÇáúãõËóäøóÇÉö ÇáÊøóÍúÊöíøóÉö Úóáóì ÇáúÛóíúÈóÉö áöÊóÚúÑöíÝö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáúãõÓúáöãöíäó ÈöÐóáößó ÝóÖúÍðÇ áöÏóÎóÇÆöáöåöãú Úóáóì äóÍúæö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÞõæáõ ÃóåúáóßúÊõ ãóÇáðÇ áõÈóÏÇð ÃóíóÍúÓóÈõ Ãóäú áóãú íóÑóåõ ÃóÍóÏñ [ÇáúÈóáóÏ: 6¡ 7] .
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ: æóáóÇ ÊóÍõÖøõæäó ÈöÖóãøö ÇáúÍóÇÁö ãõÖóÇÑöÚó ÍóÖøó¡ æóÞóÑóÃóåõ ÚóÇÕöãñ æóÍóãúÒóÉõ(30/333)
æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò æóÎóáóÝñ ÊóÍóÇÖøõæäó ÈöÝóÊúÍö ÇáúÍóÇÁö æóÃóáöÝò ÈóÚúÏóåóÇ ãõÖóÇÑöÚõ ÍóÇÖøó ÈóÚúÖõåõãú ÈóÚúÖðÇ¡ æóÃóÕúáõåõ ÊóÊóÍóÇÖøõæäõ ÝóÍõÐöÝóÊú ÅöÍúÏóì ÇáÊøóÇÁóíúäö ÇÎúÊöÕóÇÑðÇ ááÊøóÎúÝöíÝ Ãóí ÊÊãÇáÄæä Úóáóì ÊóÑúßö ÇáúÍóÖøö Úóáóì ÇáúÅöØúÚóÇãö.
æÇáÊøõÑÇËó: ÇáúãóÇáõ ÇáúãóæúÑõæËõ¡ Ãóíö ÇáøóÐöí íõÎúáöÝõåõ ÇáÑøóÌõáõ ÈóÚúÏó ãóæúÊöåö áöæóÇÑöËöåö æóÃóÕúáõåõ:
æõÑóÇËñ ÈöæóÇæò Ýöí Ãóæøóáöåö ÈöæóÒúäö ÝõÚóÇáò ãöäú ãóÇÏøóÉö æóÑöËó ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáò ãöËúáó ÇáÏøõÞóÇÞö¡ æóÇáúÍõØóÇãö¡ ÃõÈúÏöáóÊú æóÇæõåõ ÊóÇÁð Úóáóì ÛóíúÑö ÞöíóÇÓò ßóãóÇ ÝóÚóáõæÇ Ýöí ÊõÌóÇåó¡ æóÊõÎóãóÉò¡ æóÊõåúãóÉò¡ æóÊõÞóÇÉò æóÃóÔúÈóÇåöåóÇ.
æóÇáúÃóßúáõ: ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáöÇäúÊöÝóÇÚö ÈöÇáÔøóíúÁö ÇäúÊöÝóÇÚðÇ áóÇ íõÈúÞöí ãöäúåõ ÔóíúÆðÇ. æóÃóÍúÓöÈõ Ãóäøó åóÐöåö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉó ãöäú ãõÈúÊóßóÑóÇÊö ÇáúÞõÑúÂäö ÅöÐú áóãú ÃóÞöÝú Úóáóì ãöËúáöåóÇ Ýöí ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö.
æóÊóÚúÑöíÝõ ÇáÊøõÑóÇËö ÚöæóÖñ Úóäö ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö¡ Ãóíú ÊõÑóÇËõ ÇáúíóÊóÇãóì æóßóÐóáößó ßóÇäó Ãóåúáõ ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö íóãúäóÚõæäó ÇáäøöÓóÇÁó æóÇáÕøöÈúíóÇäó ãöäú ÃóãúæóÇáö ãõæóÑøöËöíåöãú.
æóÃóÔúÚóÑó Þóæúáõåõ: ÊóÃúßõáõæäó ÈöÃóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÇáÊøõÑóÇËõ ÇáøóÐöí áóÇ ÍóÞøó áóåõãú Ýöíåö¡ æóãöäúåõ íóÙúåóÑõ æóÌúåõ ÅöíËóÇÑö áóÝúÙö ÇáÊøõÑóÇËö Ïõæäó Ãóäú íõÞóÇáó: æóÊóÃúßõáõæäó ÇáúãóÇáó áöÃóäøó ÇáÊøõÑóÇËó ãóÇáñ ãóÇÊó ÕóÇÍöÈõåõ æóÃóßúáõåõ íóÞúÊóÖöí Ãóäú íóÓúÊóÍöÞøó Ðóáößó ÇáúãóÇáó ÚóÇÌöÒñ Úóäö ÇáÐøóÈøö Úóäú ãóÇáöåö áöÕöÛóÑò Ãóæú ÃõäõæËóÉò.
æóÇááøóãøõ: ÇáúÌóãúÚõ¡ æóæóÕúÝõ ÇáúÃóßúáö Èöåö æóÕúÝñ ÈöÇáúãóÕúÏóÑö áöáúãõÈóÇáóÛóÉö¡ Ãóíú ÃóßúáðÇ ÌóÇãöÚðÇ ãóÇáó ÇáúæóÇÑöËöíäó Åöáóì ãóÇáö ÇáúÂßöáö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáÇ ÊóÃúßõáõæÇ ÃóãúæÇáóåõãú Åöáì ÃóãúæÇáößõãú [ÇáäøöÓóÇÁ: 2] .
æóÇáúÌóãøõ: ÇáúßóËöíÑõ¡ íõÞóÇáõ: Ìóãøó ÇáúãóÇÁõ Ýöí ÇáúÍóæúÖö¡ ÅöÐóÇ ßóËõÑó¡ æóÈöÆúÑñ Ìóãõæãñ ÈöÝóÊúÍö ÇáúÌöíãö:
ßóËöíÑóÉõ ÇáúãóÇÁö¡ Ãóíú ÍõÈøðÇ ßóËöíÑðÇ¡ æóæóÕúÝõ ÇáúÍõÈøö ÈöÇáúßóËúÑóÉö ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáÔøöÏøóÉõ áöÃóäøó ÇáúÍõÈøó ãóÚúäðì ãöäó ÇáúãóÚóÇäöí ÇáäøóÝúÓöíøóÉö áóÇ íõæÕóÝõ ÈöÇáúßóËúÑóÉö ÇáøóÊöí åöíó æóÝúÑóÉõ ÚóÏóÏö ÃóÝúÑóÇÏö ÇáúÌöäúÓö.
ÝóÇáúÌóãøõ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöãóÚúäóì ÇáúÞóæöíøö ÇáÔøóÏöíÏö¡ Ãóíú ÍõÈøðÇ ãõÝúÑöØðÇ¡ æóÐóáößó ãóÍóáøõ Ðóãøö ÍõÈøö ÇáúãóÇáö¡ áöÃóäøó ÅöÝúÑóÇÏó ÍõÈøöåö íõæÞöÚõ Ýöí ÇáúÍöÑúÕö Úóáóì ÇßúÊöÓóÇÈöåö ÈöÇáúæóÓóÇÆöáö ÛóíúÑö ÇáúÍóÞøö ßóÇáúÛóÕúÈö æóÇáöÇÎúÊöáóÇÓö
æóÇáÓøóÑöÞóÉö æóÃóßóáö ÇáúÃóãóÇäóÇÊö(30/334)
ßóáøóÇ ÅöÐóÇ ÏõßøóÊö ÇáúÃóÑúÖõ ÏóßøðÇ ÏóßøðÇ (21) æóÌóÇÁó ÑóÈøõßó æóÇáúãóáóßõ ÕóÝøðÇ ÕóÝøðÇ (22) æóÌöíÁó íóæúãóÆöÐò ÈöÌóåóäøóãó íóæúãóÆöÐò íóÊóÐóßøóÑõ ÇáúÅöäúÓóÇäõ æóÃóäøóì áóåõ ÇáÐøößúÑóì (23) íóÞõæáõ íóÇ áóíúÊóäöí ÞóÏøóãúÊõ áöÍóíóÇÊöí (24) ÝóíóæúãóÆöÐò áóÇ íõÚóÐøöÈõ ÚóÐóÇÈóåõ ÃóÍóÏñ (25) æóáóÇ íõæËöÞõ æóËóÇÞóåõ ÃóÍóÏñ (26)
[21- 26]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÝÌúÑ (89) : ÇáúÂíóÇÊ 21 Çáì 26]
ßóáÇøó ÅöÐÇ ÏõßøóÊö ÇáúÃóÑúÖõ ÏóßøðÇ ÏóßøðÇ (21) æóÌÇÁó ÑóÈøõßó æóÇáúãóáóßõ ÕóÝøðÇ ÕóÝøðÇ (22) æóÌöíÁó íóæúãóÆöÐò ÈöÌóåóäøóãó íóæúãóÆöÐò íóÊóÐóßøóÑõ ÇáúÅöäúÓÇäõ æóÃóäøóì áóåõ ÇáÐøößúÑì (23) íóÞõæáõ íóÇ áóíúÊóäöí ÞóÏøóãúÊõ áöÍóíÇÊöí (24) ÝóíóæúãóÆöÐò áóÇ íõÚóÐøöÈõ ÚóÐÇÈóåõ ÃóÍóÏñ (25)
æóáÇ íõæËöÞõ æóËÇÞóåõ ÃóÍóÏñ (26)
ßóáøóÇ: ÒóÌúÑñ æóÑóÏúÚñ Úóäö ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáúãóÚúÏõæÏóÉö ÞóÈúáóåõ¡ æóåöíó ÚóÏóãõ ÅößúÑóÇãöåöãõ ÇáúíóÊöíãó æóÚóÏóãõ ÍóÖøöåöãú Úóáóì ØóÚóÇãö ÇáúãöÓúßöíäö¡ æóÃóßúáöåöãõ ÇáÊøõÑóÇËó ÇáøóÐöí åõæó ãóÇáõ ÛóíúÑö Âßöáöåö¡ æóÚóäú ÍõÈøö ÇáúãóÇáö ÍõÈøðÇ ÌóãøðÇ.
ÅöÐÇ ÏõßøóÊö ÇáúÃóÑúÖõ ÏóßøðÇ ÏóßøðÇ 21 æóÌÇÁó ÑóÈøõßó æóÇáúãóáóßõ ÕóÝøðÇ ÕóÝøðÇ 22 æóÌöíÁó íóæúãóÆöÐò ÈöÌóåóäøóãó íóæúãóÆöÐò íóÊóÐóßøóÑõ ÇáúÅöäúÓÇäõ æóÃóäøóì áóåõ ÇáÐøößúÑì 23 íóÞõæáõ íóÇ áóíúÊóäöí ÞóÏøóãúÊõ áöÍóíÇÊöí 24 ÝóíóæúãóÆöÐò áóÇ íõÚóÐøöÈõ ÚóÐÇÈóåõ ÃóÍóÏñ 25 æóáÇ íõæËöÞõ æóËÇÞóåõ ÃóÍóÏñ 26 ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøñ ÇäúÊõÞöáó Èöåö ãöäú ÊóåúÏöíÏöåöãú ÈöÚóÐóÇÈö ÇáÏøõäúíóÇ ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö: Ãóáóãú ÊóÑó ßóíúÝó ÝóÚóáó ÑóÈøõßó ÈöÚÇÏò [ÇáúÝÌúÑ: 6] ÇáúÂíóÇÊö Åöáóì ÇáúæóÚöíÏö ÈöÚóÐóÇÈö ÇáúÂÎöÑóÉö. ÝóÅöäö ÇÓúÊóÎóÝøõæÇ ÈöãóÇ Íóáøó ÈöÇáúÃõãóãö ÞóÈúáóåõãú Ãóæú ÃõãúåöáõæÇ ÝóÃõÎøöÑó Úóäúåõãõ ÇáúÚóÐóÇÈõ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÝóÅöäøó ÚóÐóÇÈðÇ áóÇ ãóÍöíÕó áóåõãú Úóäúåõ íóäúÊóÙöÑõåõãú íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö Íöíäó íóÊóÐóßøóÑõæäó ÞóÓúÑðÇ ÝóáóÇ íóäúÝóÚõåõãõ ÇáÊøóÐóßøõÑõ¡ æóíóäúÏóãõæäó æóáóÇÊó ÓóÇÚóÉó ãóäúÏóãò.
ÝóÍóÇÕöáõ ÇáúßóáóÇãö ÇáÓøóÇÈöÞö Ãóäøó ÇáúÅöäúÓóÇäó ÇáúßóÇÝöÑó ãóÛúÑõæÑñ íóäõæØõ ÇáúÍóæóÇÏöËó ÈöÛóíúÑö ÃóÓúÈóÇÈöåóÇ¡ æóíóÊóæóåøóãõåóÇ Úóáóì ÛóíúÑö ãóÇ ÈöåóÇ æóáóÇ íõÕúÛöí Åöáóì ÏóÚúæóÉö ÇáÑøõÓõáö ÝóíóÓúÊóãöÑøõ Øõæáó ÍóíóÇÊöåö Ýöí ÚóãóÇíóÉò¡ æóÞóÏú ÒõÌöÑõæÇ Úóäú Ðóáößó ÒóÌúÑðÇ ãõÄóßøóÏðÇ.
æóÃõÊúÈöÚó ÒóÌúÑõåõãú ÅöäúÐóÇÑðÇ ÈöÃóäøóåõãú íóÍöíäõ áóåõãú íóæúãñ íõÝöíÞõæäó Ýöíåö ãöäú ÛóÝúáóÊöåöãú Íöíäó áóÇ ÊóäúÝóÚõ ÇáúÅöÝóÇÞóÉõ.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãö åõæó Þóæúáõåõ: ÝóíóæúãóÆöÐò áóÇ íõÚóÐøöÈõ ÚóÐÇÈóåõ ÃóÍóÏñ¡ æóÞóæúáõåõ íóÇ ÃóíøóÊõåóÇ ÇáäøóÝúÓõ ÇáúãõØúãóÆöäøóÉõ [ÇáúÝÌúÑ: 27] ¡ æóÃóãøóÇ ãóÇ ÓóÈóÞó ãöäú Þóæúáöåö ÅöÐÇ ÏõßøóÊö ÇáúÃóÑúÖõ Åöáóì Þóæúáöåö æóÌöíÁó íóæúãóÆöÐò ÈöÌóåóäøóãó Ýóåõæó ÊóæúØöÆóÉñ æóÊóÔúæöíÞñ áöÓóãóÇÚö ãóÇ íóÌöíÁõ ÈóÚúÏóåõ æóÊóåúæöíáñ áöÔóÃúäö Ðóáößó Çáúíóæúãö æóåõæó ÇáúæóÞúÊõ ÇáøóÐöí ÚõÑøöÝó ÈöÅöÖóÇÝóÉö ÌõãúáóÉö ÏõßøóÊö ÇáúÃóÑúÖõ æóãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ ãöäó ÇáúÌõãóáö æóÞóÏú ÚõÑøöÝó ÈöÃóÔúÑóÇØö Íõáõæáöåö æóÈöãóÇ íóÞóÚõ Ýöíåö ãöäú åóæúáö ÇáúÚöÞóÇÈö.(30/335)
æóÇáÏøóßøõ: ÇáúÍóØúãõ æóÇáúßóÓúÑõ.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÃóÑúÖö ÇáúßõÑóÉõ ÇáøóÊöí ÚóáóíúåóÇ ÇáäøóÇÓõ¡ æóÏóßøõåóÇ ÍóØúãõåóÇ æóÊóÝóÑøõÞõ ÃóÌúÒóÇÆöåóÇ ÇáäøóÇÔöÆõ Úóäú
ÝóÓóÇÏö Çáúßóæúäö ÇáúßóÇÆöäóÉö Úóáóíúåö ÇáúÂäó¡ æóÐóáößó ÈöãóÇ íõÍúÏöËõåõ Çááøóåõ ÝöíåóÇ ãöäú ÒóáóÇÒöáó ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: ÅöÐÇ ÒõáúÒöáóÊö ÇáúÃóÑúÖõ ÒöáúÒÇáóåÇ [ÇáÒáÒáÉ: 1] ÇáúÂíóÉó.
æÏóßøðÇ ÏóßøðÇ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÃóæøóáõåõãóÇ ãóäúÕõæÈðÇ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáúãõØúáóÞö ÇáúãõÄóßøöÏö áöÝöÚúáöåö.
æóáóÚóáøó ÊóÃúßöíÏóåõ åõäóÇ áöÃóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó Ãóæøóáõ ÂíóÉò ÐõßöÑó ÝöíåóÇ Ïóßøõ ÇáúÌöÈóÇáö¡ æóÅöÐú ÞóÏú ßóÇäó ÃóãúÑðÇ ÎóÇÑöÞðÇ áöáúÚóÇÏóÉö ßóÇäó ÇáúãóÞóÇãõ ãõÞúÊóÖöíðÇ ÊóÍúÞöíÞó æõÞõæÚöåö ÍóÞöíÞóÉð Ïõæäó ãóÌóÇÒò æóáóÇ ãõÈóÇáóÛóÉò¡ ÝóÃõßøöÏó ãóÑøóÊóíúäö åõäóÇ æóáóãú íõÄóßøóÏú äóÙöíÑõåõ Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÏõßøóÊÇ ÏóßøóÉð æÇÍöÏóÉð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÇÞøóÉö [14] Ýó ÏóßøðÇ ÇáúÃóæøóáõ ãóÞúÕõæÏñ Èöåö ÑóÝúÚõ ÇÍúÊöãóÇáö ÇáúãóÌóÇÒö Úóäú «ÏõßøóÊóÇ» ÇáÏøóßøõ Ãóíú åõæó Ïóßøñ ÍóÞöíÞöíøñ¡ æÏóßøðÇ ÇáËøóÇäöí ãóäúÕõæÈðÇ Úóáóì ÇáÊæßíÏ ÇááøóÝúÙöíø áÏßÇ ÇáúÃóæøóáö áöÒöíóÇÏóÉö ÊóÍúÞöíÞö ÅöÑóÇÏóÉö ãóÏúáõæáö ÇáÏøóßøö ÇáúÍóÞöíÞöíøö áöÃóäøó Ïóßøó ÇáúÃóÑúÖö ÇáúÚóÙöíãóÉö ÃóãúÑñ ÚóÌöíÈñ ÝóáöÛóÑóÇÈóÊöåö ÇÞúÊóÖóì ÅöËúÈóÇÊõåõ ÒöíóÇÏóÉó ÊóÍúÞöíÞò áöãóÚúäóÇåõ ÇáúÍóÞöíÞöíøö.
æóÚóáóì åóÐóÇ ÏóÑóÌó ÇáÑøóÖöíøõ ÞóÇáó: æóíõÓúÊóËúäóì ãöäú ãóäúÚö ÊóÃúßöíÏö ÇáäøóßöÑóÇÊö (Ãóíú ÊóÃúßöíÏðÇ áóÝúÙöíøðÇ) ÔóíúÁñ æóÇÍöÏñ æóåõæó ÌóæóÇÒõ ÊóÃúßöíÏöåóÇ ÅöÐóÇ ßóÇäóÊö ÇáäøóßöÑóÉõ ÍõßúãðÇ áóÇ ãóÍúßõæãðÇ Úóáóíúåö
ßóÞóæúáöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ÝóäößóÇÍõåóÇ ÈóÇØöáñ ÈóÇØöáñ ÈóÇØöáñ»
. æóãöËúáõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÏõßøóÊö ÇáúÃóÑúÖõ ÏóßøðÇ ÏóßøðÇ Ýóåõæó ãöËúáõ: ÖóÑóÈó ÖóÑóÈó ÒóíúÏñ ÇåÜ.
æóåóÐóÇ íõáóÇÆöãõ ãóÇ Ýöí æóÕúÝö Ïóßøö ÇáúÃóÑúÖö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÇÞøóÉö ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÍõãöáóÊö ÇáúÃóÑúÖõ æóÇáúÌöÈÇáõ ÝóÏõßøóÊÇ ÏóßøóÉð æÇÍöÏóÉð [ÇáÍÇÞÉ: 14] æóÏóÝúÚö ÇáúãõäóÇÝóÇÉö Èóíúäó åóÐóÇ æóÈóíúäó ãóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÇÞøóÉö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãóÌúãõæÚõ ÇáúãóÕúÏóÑóíúäö Ýöí ÊóÃúæöíáö ãõÝúÑóÏò ãóäúÕõæÈò Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáúãõØúáóÞö ÇáúãõÈóíøöäö áöáäøóæúÚö. æóÊóÃúæöíáõåõ. Ãóäøóåõ Ïóßøñ íóÚúÞõÈõ ÈóÚúÖõåõ ÈóÚúÖðÇ ßóãóÇ ÊóÞõæáõ: ÞóÑóÃúÊõ ÇáúßöÊóÇÈó ÈóÇÈðÇ ÈóÇÈðÇ æóÈöåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÝóÓøóÑó ÕóÇÍöÈõ «ÇáúßóÔøóÇÝö» æóÌõãúåõæÑõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ãöäú ÈóÚúÏöåö. æóÈóÚúÖõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ÓóßóÊó Úóäú ÈóíóÇäöåö ÞóÇáó ÇáØøöíÈöíøõ: «ÞóÇáó ÇÈúäõ ÇáúÍóÇÌöÈö: áóÚóáøóåõ ÞóÇáóåõ Ýöí «ÃóãóÇáöíåö Úóáóì ÇáúãõÞóÏøöãóÉö ÇáúßóÇÝöíóÉö» æóÝöí äõÓúÎóÊöí ãöäúåóÇ äóÞúÕñ æóáóÇ ÃóÚúÑöÝõ ÛóíúÑóåóÇ ÈöÊõæäõÓó æóáóÇ íõæÌóÏõ åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãõ Ýöí «ÅöíÖóÇÍö ÇáúãõÝóÕøóáö» ÈóíøóäúÊõ áóåõ ÍöÓóÇÈóåó ÈóÇÈðÇ ÈóÇÈðÇ¡ Ãóíú ãõÝóÕøóáðÇ. æóÇáúÚóÑóÈõ ÊõßóÑøöÑõ(30/336)
ÇáÔøóíúÁó ãóÑøóÊóíúäö» ÝóÊóÓúÊóæúÚöÈõ ÊóÝúÕöíáó ÌöäúÓöåö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúãóÚúäóì ÇáøóÐöí Ïóáøó Úóáóíúåö áóÝúÙõ ÇáúãõßóÑøóÑö¡ ÝóÅöÐóÇ ÞõáúÊó: ÈóíøóäúÊõ áóåõ ÇáúßöÊóÇÈó ÈóÇÈðÇ ÈóÇÈðÇ ÝóãóÚúäóÇåõ ÈóíøóäúÊõåõ áóåõ ãõÝóÕøóáðÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÃóÈúæóÇÈöåö ÇåÜ.
ÞõáúÊõ: åóÐóÇ ÇáúæóÌúåõ ÃóæúÝóì ÈöÍóÞøö ÇáúÈóáóÇÛóÉö ÝóÅöäøóåõ ãóÚúäðì ÒóÇÆöÏñ Úóáóì ÇáÊøóæúßöíÏö æóÇáÊøóæúßöíÏõ ÍóÇÕöáñ ÈöÇáúãóÕúÏóÑö ÇáúÃóæøóáö.
æóÝöí «ÊóÝúÓöíÑö ÇáúÝóÎúÑö» : æóÞöíáó: ÝóÈõÓöØóÊóÇ ÈóÓúØóÉð æóÇÍöÏóÉð ÝóÕóÇÑóÊóÇ ÃóÑúÖðÇ áóÇ ÊóÑóì ÝöíåóÇ ÃóãúÊðÇ
æóÊóÈöÚóåõ ÇáúÈóíúÖóÇæöíøõ íóÚúäöí: Ãóäøó ÇáÏøóßøó ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáÊøóÓúæöíóÉö áöÃóäøó ÇáÊøóÓúæöíóÉó ãöäú áóæóÇÒöãö ÇáÏøóßøö¡ Ãóíú ÕóÇÑóÊö ÇáúÌöÈóÇáõ ãóÚó ÇáúÃóÑúÖö ãõÓúÊóæöíóÇÊò áóãú íóÈúÞó ÝöíåóÇ äõÊõæÁñ.
æóáóßó Ãóäú ÊóÌúÚóáó ÕöÝóÉó æóÇÍöÏóÉð ãóÌóÇÒðÇ Ýöí ÊóÝóÑøõÏö ÇáÏøóßøóÉö ÈöÇáÔøöÏøóÉö ÇáøóÊöí áóÇ ËóÇäöíó ãöËúáóåóÇ¡ Ãóíú ÏóßøóÉñ áóÇ äóÙöíÑó áóåóÇ Èóíúäó ÇáÏøóßøóÇÊö Ýöí ÇáÔøöÏøóÉö ãöäú ÈóÇÈö Þóæúáöåöãú: åõæó æóÍöíÏõ Þóæúãöåö¡ æóæóÍöíÏõ ÏóåúÑöåö¡ ÝóáóÇ íõÚóÇÑöÖõ Þóæúáóåõ: ÏóßøðÇ ÏóßøðÇ ÈöåóÐóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑö. æóÝöíåö ÊóßóáøõÝñ ÅöÐú áóãú íõÓúãóÚú ÈöÕöíÛóÉö ÝóÇÚöáò Ýóáóãú íõÓúãóÚú:
åõæó æóÇÍöÏõ Þóæúãöåö.
æóÃóãøóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÇáúãóáóßõ ÕóÝøðÇ ÕóÝøðÇ Ýó ÕóÝøðÇ ÇáúÃóæøóáõ ÍóÇáñ ãöäó Çáúãóáóßõ æÕóÝøðÇ ÇáËøóÇäöí áóãú íóÎúÊóáöÝö ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó Ýöí Ãóäøóåõ ãöäó ÇáÊøóßúÑöíÑö ÇáúãõÑóÇÏö Èöåö ÇáÊøóÑúÊöíÈõ æóÇáÊøóÕúäöíÝõ¡ Ãóíú ÕóÝøðÇ ÈóÚúÏó ÕóÝøò¡ Ãóæú ÎóáúÝó ÕóÝøò¡ Ãóæú ÕöäúÝðÇ ãöäó ÇáúãóáóÇÆößóÉö Ïõæäó ÕöäúÝò¡ Þöíáó:
ãóáóÇÆößóÉõ ßõáøö ÓóãóÇÁò íóßõæäõæäó ÕóÝøðÇ Íóæúáó ÇáúÃóÑúÖö Úóáóì ÍöÏóÉò.
ÞóÇáó ÇáÑøóÖöíøõ æóÃóãøóÇ ÊóßúÑöíÑõ ÇáúãõäóßøóÑö Ýöí Þóæúáößó¡ ÞóÑóÃúÊõ ÇáúßöÊóÇÈó ÓõæÑóÉð ÓõæÑóÉð¡ æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóÌÇÁó ÑóÈøõßó æóÇáúãóáóßõ ÕóÝøðÇ ÕóÝøðÇ ÝóáóíúÓó Ýöí ÇáúÍóÞöíÞóÉö ÊóÃúßöíÏðÇ ÅöÐú áóíúÓó ÇáËøóÇäöí áöÊóÞúÑöíÑö ãóÇ ÓóÈóÞó Èóáú åõæó áöÊóßúÑöíÑö ÇáúãóÚúäóì áöÃóäøó ÇáËøóÇäöíó ÛóíúÑõ ÇáúÃóæøóáö ãóÚúäðì. æóÇáúãóÚúäóì: ÌóãöíÚõ ÇáÓøõæóÑö æóÕõÝõæÝðÇ ãõÎúÊóáöÝóÉð ÇåÜ. æóÔóÐøó ãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ãóäú ÓóßúÊó Úóäúåõ. æóáóÇ íóÍúÊóãöáõ Íóãúáõåõ Úóáóì Ãóäå ãÝÚæá ãõØáÞ ãõÄóßøöÏñ áöÚóÇãöáöåö ÅöÐú áóÇ ãóÚúäóì áöáÊøóÃúßöíÏö.
æóÅöÓúäóÇÏõ ÇáúãóÌöíÁö Åöáóì Çááøóåö ÅöãøóÇ ãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ¡ Ãóíú ÌóÇÁó ÞóÖóÇÄõåõ¡ æóÅöãøóÇ ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ ÈöÊóÔúÈöíåö ÇÈúÊöÏóÇÁö ÍöÓóÇÈöåö ÈöÇáúãóÌöíÁö.(30/337)
æóÃóãøóÇ ÅöÓúäóÇÏõåõ Åöáóì Çáúãóáóßö ÝóÅöãøóÇ ÍóÞöíÞóÉñ¡ Ãóæú Úóáóì ãóÚúäóì ÇáúÍõÖõæÑö æóÃóíøðÇ ãóÇ ßóÇäó ÝóÇÓúÊöÚúãóÇáõ (ÌóÇÁó) ãöäö ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇááøóÝúÙö Ýöí ãóÌóÇÒöåö æóÍóÞöíÞóÊöåö¡ Ãóæú Ýöí ãóÌóÇÒóíúåö.
æÇáúãóáóßõ: ÇÓúãõ ÌöäúÓò æóÊóÚúÑöíÝõåõ ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö ÝóíõÑóÇÏöÝõåõ ÇáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞõ¡ Ãóíú æóÇáúãóáóÇÆößóÉõ.
æóÇáÕøóÝøõ: ãóÕúÏóÑõ ÕóÝøó ÇáúÃóÔúíóÇÁó ÅöÐóÇ ÌóÚóáó ÇáúæóÇÍöÏó ÍóÐúæó ÇáúÂÎóÑö¡ æóíõØúáóÞõ Úóáóì ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÇáúãóÕúÝõæÝóÉö æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Åöäøó Çááøóåó íõÍöÈøõ ÇáøóÐöíäó íõÞÇÊöáõæäó Ýöí ÓóÈöíáöåö ÕóÝøðÇ [ÇáÕøóÝø: 4] æóÞóæúáõåõ: ÝóÃóÌúãöÚõæÇ ßóíúÏóßõãú Ëõãøó ÇÆúÊõæÇ ÕóÝøðÇ Ýöí ÓõæÑóÉö Øå [64] .
æóÇÓúÊöÚúãóÇáõ æóÌöíÁó íóæúãóÆöÐò ÈöÌóåóäøóãó ßóÇÓúÊöÚúãóÇáö ãóÌöíÁö Çáúãóáóßö¡ Ãóíú ÃõÍúÖöÑóÊú Ìóåóäøóãõ æóÝõÊöÍóÊú ÃóÈúæóÇÈõåóÇ ÝóßóÃóäøóåóÇ (ÌóÇÁó) ÈöåóÇ ÌóÇÁò æóÇáúãóÚúäóì: ÃõÙúåöÑóÊú áóåõãú Ìóåóäøóãõ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÍóÊøóì ÅöÐÇ
ÌÇÄõåÇ ÝõÊöÍóÊú ÃóÈúæÇÈõåÇ
[ÇáÒãÑ: 71] æóÞóÇáó: æóÈõÑøöÒóÊö ÇáúÌóÍöíãõ áöãóäú íóÑì [ÇáäÇÒÚÇÊ: 36] æóæóÑóÏó
Ýöí ÍóÏöíËö ãõÓúáöãò Úóäö ÇÈúäö ãóÓúÚõæÏò íóÑúÝóÚõåõ: «Ãóäøó áöÌóåóäøóãó ÓóÈúÚöíäó ÃóáúÝó ÒöãóÇãò ãóÚó ßõáøö ÒöãóÇãò ÓóÈúÚõæäó ÃóáúÝó ãóáóßò íóÌõÑøõæäóåóÇ»
æóåõæó ÊóÝúÓöíÑñ áöãóÚúäóì æóÌöíÁó íóæúãóÆöÐò ÈöÌóåóäøóãó æóÃõãõæÑõ ÇáúÂÎöÑóÉö ãöäú ÎóæóÇÑöÞö ÇáúÚóÇÏóÇÊö.
æóÅöäøóãóÇ ÇÞúÊõÕöÑó Úóáóì ÐößúÑö Ìóåóäøóãó áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö æóÚöíÏõ ÇáøóÐöíäó áóãú íóÊóÐóßøóÑõæÇ æóÅöáøóÇ ÝóÅöäøó ÇáúÌóäøóÉó ÃóíúÖðÇ ãõÍóÖóÑóÉñ íóæúãóÆöÐò ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÃõÒúáöÝóÊö ÇáúÌóäøóÉõ áöáúãõÊøóÞöíäó æóÈõÑøöÒóÊö ÇáúÌóÍöíãõ áöáúÛÇæöíäó [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 90- 91] .
æíóæúãóÆöÐò ÇáúÃóæøóáõ ãõÊóÚóáøöÞñ ÈöÝöÚúáö ÌöíÁó æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóÌöíÁó íóæúãó ÊõÏóßøõ ÇáúÃóÑúÖõ ÏóßøðÇ ÏóßøðÇ Åöáóì ÂÎöÑöåö.
æíóæúãóÆöÐò ÇáËøóÇäöí ÈóÏóáñ ãöäú ÅöÐÇ ÏõßøóÊö ÇáúÃóÑúÖõ æóÇáúãóÚúäóì: íóæúãó ÊõÏóßøõ ÇáúÃóÑúÖõ ÏóßøðÇ Åöáóì ÂÎöÑöåö íóÊóÐóßøóÑõ ÇáúÅöäúÓóÇäõ. æóÇáúÚóÇãöáõ Ýöí ÇáúÈóÏóáö æóÇáúãõÈúÏóáö ãöäúåõ ãóÚðÇ ÝöÚúáõ íóÊóÐóßøóÑõ æóÊóÞúÏöíãõåõ áöáöÇåúÊöãóÇãö ãóÚó ãóÇ Ýöí ÇáúÅöØúäóÇÈö ãöäó ÇáÊøóÔúæöíÞö áöíóÍúÕõáó ÇáúÅöÌúãóÇáõ Ëõãøó ÇáÊøóÝúÕöíáõ ãóÚó ÍõÓúäö ÅöÚóÇÏóÉö ãóÇ åõæó ÈöãóÚúäóì ÅöÐÇ áöÒöíóÇÏóÉö ÇáÑøóÈúØö áöØõæáö ÇáúÝóÕúáö ÈöÇáúÌõãóáö ÇáøóÊöí ÃõÖöíÝó ÅöáóíúåóÇ ÅöÐÇ æÇáúÅöäúÓÇäõ: åõæó ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÇáúßóÇÝöÑõ¡ æóåõæó ÇáøóÐöí ÊóÞóÏøóãó ÐößúÑõåõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóãøóÇ ÇáúÅöäúÓÇäõ ÅöÐÇ ãóÇ ÇÈúÊóáÇåõ ÑóÈøõåõ [ÇáúÝÌúÑ: 15] ÇáúÂíóÉó Ýóåõæó ÅöÙúåóÇÑñ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö áöÈõÚúÏö ãóÚóÇÏö ÇáÖøóãöíÑö.(30/338)
æóÌõãúáóÉõ: æóÃóäøóì áóåõ ÇáÐøößúÑì ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö íóÊóÐóßøóÑõ ÇáúÅöäúÓÇäõ æóÌõãúáóÉö: íóÞõæáõ ÅöáóÎú.
æÃóäøóì ÇÓúãõ ÇÓúÊöÝúåóÇãò ÈöãóÚúäóì: Ãóíúäó áóåõ ÇáÐøößúÑóì¡ æóåõæó ÇÓúÊöÝúåóÇãñ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáúÅöäúßóÇÑö æóÇáäøóÝúíö¡ æóÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÍóÐúÝö ãõÖóÇÝò¡ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóÃóíúäó áóåõ äóÝúÚõ ÇáÐøößúÑóì.
æóÌõãúáóÉõ: íóÞõæáõ íóÇ áóíúÊóäöí ÅöáóÎú íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÞóæúáðÇ ÈöÇááøöÓóÇäö ÊóÍóÓøõÑðÇ æóÊóäóÏøõãðÇ ÝóÊóßõæäõ ÇáúÌõãúáóÉõ ÍóÇáðÇ ãöäó ÇáúÅöäúÓÇäõ Ãóæú ÈóÏóáó ÇÔúÊöãóÇáò ãöäú ÌõãúáóÉö íóÊóÐóßøóÑõ ÝóÅöäøó ÊóÐóßøõÑóåõ ãõÔúÊóãöáñ Úóáóì ÊóÍóÓøõÑò æóäóÏóÇãóÉò. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó Þóæúáõåõ Ýöí äóÝúÓöåö ÝóÊóßõæäõ ÇáúÌõãúáóÉõ ÈóíóÇäðÇ áöÌõãúáóÉö íóÊóÐóßøóÑõ æóãóÝúÚõæáõ ÞóÏøóãúÊõ ãóÍúÐõæÝñ áöáúÅöíÌóÇÒö.
æóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö: áöÍóíÇÊöí ÊóÍúÊóãöáõ ãóÚúäóì ÇáÊøóæúÞöíÊö¡ Ãóíú ÞóÏøóãúÊõ ÚöäúÏó ÃóÒúãóÇäö ÍóíóÇÊöí Ýóíóßõæäõ ÇáúãõÑóÇÏõ ÇáúÍóíóÇÉó ÇáúÃóæúáóì ÇáøóÊöí ÞóÈúáó ÇáúãóæúÊö. æóÊóÍúÊóãöáõ Ãóäú íóßõæäó ÇááøóÇãõ áöáúÚöáøóÉö¡ Ãóíú ÞóÏøóãúÊõ
ÇáúÃóÚúãóÇáó ÇáÕøóÇáöÍóÉó áöÃóÌúáö Ãóäú ÃóÍúíóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáÏøóÇÑö. æóÇáúãõÑóÇÏõ: ÇáúÍóíóÇÉõ ÇáúßóÇãöáóÉõ ÇáÓøóÇáöãóÉõ ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö áöÃóäøó ÍóíóÇÊóåõãú Ýöí ÇáúÚóÐóÇÈö ÍóíóÇÉõ ÛöÔóÇæóÉò æóÛöíóÇÈò ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Ëõãøó áóÇ íóãõæÊõ ÝöíåÇ æóáÇ íóÍúíì [ÇáúÃóÚúáóì: 13] .
æóÍóÑúÝõ ÇáäøöÏóÇÁö Ýöí Þóæúáöåö: íóÇ áóíúÊóäöí áöáÊøóäúÈöíåö ÇåúÊöãóÇãðÇ ÈöåóÐóÇ ÇáÊøóãóäøöí Ýöí íóæúãö æõÞõæÚò.
æóÇáúÝóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: ÝóíóæúãóÆöÐò áóÇ íõÚóÐøöÈõ ÚóÐÇÈóåõ ÃóÍóÏñ ÑóÇÈöØóÉñ áöÌõãúáóÉö áóÇ íõÚóÐøöÈõ ÅöáóÎú ÈöÌõãúáóÉö ÏõßøóÊö ÇáúÃóÑúÖõ áöãóÇ Ýöí ÅöÐÇ ãöäú ãóÚúäóì ÇáÔøóÑúØö.
æóÇáúÚóÐóÇÈõ: ÇÓúãõ ãóÕúÏóÑö ÚóÐøóÈó.
æóÇáúæóËóÇÞõ: ÇÓúãõ ãóÕúÏóÑö ÃóæúËóÞó.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ íõÚóÐøöÈõ ÈößóÓúÑö ÇáÐøóÇáö æíõæËöÞõ ÈößóÓúÑö ÇáËøóÇÁö Úóáóì Ãóäøó ÃóÍóÏñ Ýöí ÇáúãóæúÖöÚóíúäö ÝóÇÚöáõ íõÚóÐøöÈõ¡ æíõæËöÞõ æóÃóäøó ÚóÐóÇÈóåõ ãöäú ÅöÖóÇÝóÉö ÇáúãóÕóÏóÑö Åöáóì ãóÝúÚõæáöåö ÝóÖóãöíÑõ ÚóÐÇÈóåõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúÅöäúÓóÇäö Ýöí Þóæúáöåö: íóÊóÐóßøóÑõ ÇáúÅöäúÓÇäõ æóåõæó ãóÝúÚõæáñ ãõØúáóÞñ ãõÈóíøöäñ áöáäøóæúÚö Úóáóì ãóÚúäóì ÇáÊøóÔúÈöíåö ÇáúÈóáöíÛö¡ Ãóíú ÚóÐóÇÈðÇ ãöËúáó ÚóÐóÇÈöåö¡ æóÇäúÊöÝóÇÁõ ÇáúãõãóÇËóáóÉö Ýöí ÇáÔøöÏøóÉö¡ Ãóíú íõÚóÐøöÈõ ÚóÐóÇÈðÇ åõæó ÃóÔóÏøõ ÚóÐóÇÈò íõÚóÐøóÈõåõ ÇáúÚõÕóÇÉõ¡ Ãóíú(30/339)
íóÇ ÃóíøóÊõåóÇ ÇáäøóÝúÓõ ÇáúãõØúãóÆöäøóÉõ (27) ÇÑúÌöÚöí Åöáóì ÑóÈøößö ÑóÇÖöíóÉð ãóÑúÖöíøóÉð (28) ÝóÇÏúÎõáöí Ýöí ÚöÈóÇÏöí (29) æóÇÏúÎõáöí ÌóäøóÊöí (30)
ÚóÐóÇÈðÇ áóÇ äóÙöíÑó áóåõ Ýöí ÃóÕúäóÇÝö ÚóÐóÇÈö ÇáúãõÚóÐøóÈöíäó Úóáóì ãóÚúäóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöäøöí ÃõÚóÐøöÈõåõ ÚóÐÇÈÇð áóÇ ÃõÚóÐøöÈõåõ ÃóÍóÏÇð ãöäó ÇáúÚÇáóãöíäó [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 115] æóÇáúãõÑóÇÏõ Ýöí ÔöÏøóÊöåö.
æóåóÐóÇ ÈöÇáäøöÓúÈóÉö áöÈóäöí ÇáúÅöäúÓóÇäö¡ æóÃóãøóÇ ÚóÐóÇÈõ ÇáÔøóíóÇØöíäö Ýóåõæó ÃóÔóÏøõ áöÃóäøóåõãú ÃóÔóÏøõ ßõÝúÑðÇ æÃóÍóÏñ íõÓúÊóÚúãóáõ Ýöí ÇáäøóÝúíö áöÇÓúÊöÛúÑóÇÞö ÌäÓ ÇáúÅöäúÓóÇä ÝÃÍÏ Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáäøóÝúíö íóÚõãøõ ßõáøó ÃóÍóÏò ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
íóæúãó áóÇ Êóãúáößõ äóÝúÓñ áöäóÝúÓò ÔóíúÆÇð æóÇáúÃóãúÑõ íóæúãóÆöÐò áöáøóåö [ÇáÇäÝØÇÑ: 19] ÝóÇäúÍóÕóÑó ÇáúÃóÍóÏõ ÇáúãõÚóÐøöÈõ (ÈößóÓúÑö ÇáÐøóÇáö) Ýöí ÝóÑúÏò æóåõæó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì.
æóÞóÑóÃóåõ ÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóíóÚúÞõæÈõ ÈöÝóÊúÍö ÐóÇáö íõÚóÐøóÈõ æóÝóÊúÍö ËóÇÁö íõæËóÞõ ãóÈúäöíøóíúäö áöáäøóÇÆöÈö.
æóÚóäú ÃóÈöí ÞöáóÇÈóÉó ÞóÇáó: «ÍóÏøóËóäöí ãóäú ÃóÞúÑóÃúåõ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäøóåõ ÞóÑóÃó íõÚóÐøóÈõ æóíõæËóÞõ ÈöÝóÊúÍö ÇáÐøóÇáö æóÝóÊúÍö ÇáËøóÇÁö»
. ÞóÇáó ÇáØøóÈóÑöíøõ: æóÅöÓúäóÇÏõåõ æóÇåò æóÃóÞõæáõ ÃóÛúäóì Úóäú ÊóÕúÍöíÍö ÅöÓúäóÇÏöåö ÊóæóÇÊõÑõ ÇáúÞöÑóÇÁóÉö Èöåö Ýöí ÈóÚúÖö ÇáÑøöæóÇíóÇÊö ÇáúÚóÔúÑö æóßõáøõåóÇ ãõÊóæóÇÊöÑñ.
æóÇáúãóÚúäóì: áóÇ íõÚóÐøóÈõ ÃóÍóÏñ ãöËúáó ÚóÐóÇÈö ãóÇ íõÚóÐøóÈõ Èöåö Ðóáößó ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÇáúãõÊóÍóÓøöÑõ íóæúãóÆöÐò¡ æóáóÇ íõæóËóÞõ ÃóÍóÏñ ãöËúáó æóËóÇÞöåö¡ Ýó ÃóÍóÏñ åõäóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö «ÃóÍóÏðÇ» Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöäøöí ÃõÚóÐøöÈõåõ ÚóÐÇÈÇð áóÇ ÃõÚóÐøöÈõåõ ÃóÍóÏÇð ãöäó ÇáúÚÇáóãöíäó [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 115] .
æóÇáúæóËóÇÞõ ÈöÝóÊúÍö ÇáúæóÇæö ÇÓúãõ ãóÕúÏóÑö ÃóæúËóÞó æóåõæó ÇáÑøóÈúØõ æóíõÌúÚóáõ áöáúÃóÓöíÑö æóÇáúãóÞõæÏö Åöáóì ÇáúÞóÊúáö.
ÝóíõÌúÚóáõ áöÃóåúáö ÇáäøóÇÑö æóËóÇÞñ íõÓóÇÞõæäó Èöåö Åöáóì ÇáäøóÇÑö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÅöÐö ÇáúÃóÛúáÇáõ Ýöí ÃóÚúäÇÞöåöãú æóÇáÓøóáÇÓöáõ íõÓúÍóÈõæäó Ýöí ÇáúÍóãöíãö [ÛóÇÝöÑ: 71¡ 72] ÇáúÂíóÉó.
æóÇäúÊöÕóÇÈõ æóËÇÞóåõ ßóÇäúÊöÕóÇÈö ÚóÐÇÈóåõ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö ÇáúãõØúáóÞóÉö áöãóÚúäì ÇáÊøóÔúÈöíå.
[27- 30]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÝÌúÑ (89) : ÇáúÂíóÇÊ 27 Åöáóì 30]
íóÇ ÃóíøóÊõåóÇ ÇáäøóÝúÓõ ÇáúãõØúãóÆöäøóÉõ (27) ÇÑúÌöÚöí Åöáì ÑóÈøößö ÑÇÖöíóÉð ãóÑúÖöíøóÉð (28) ÝóÇÏúÎõáöí Ýöí ÚöÈÇÏöí (29) æóÇÏúÎõáöí ÌóäøóÊöí (30)
áóãøóÇ ÇÓúÊóæúÚóÈó ãóÇ ÇÞúÊóÖóÇåõ ÇáúãóÞóÇãõ ãöäó ÇáúæóÚöíÏö æóÇáÊøóåúÏöíÏö æóÇáúÅöäúÐóÇÑö ÎóÊóãó ÇáúßóáóÇãó ÈöÇáúÈöÔóÇÑóÉö áöáúãõÄúãöäöíäó ÇáøóÐöíäó ÊóÐóßøóÑõæÇ ÈöÇáúÞõÑúÂäö æóÇÊøóÈóÚõæÇ åóÏúíóåõ Úóáóì ÚóÇÏóÉö ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÊóÚúÞöíÈö ÇáäøöÐóÇÑóÉö ÈöÇáúÈöÔóÇÑóÉö æóÇáúÚóßúÓö ÝóÅöä Ðóáöß ãöãøóÇ íóÒöíÏõ ÑóÛúÈóÉó ÇáäøóÇÓö Ýöí ÝöÚúáö ÇáúÎóíúÑö æóÑóåúÈóÊóåõãú ãöäú ÃóÝúÚóÇáö ÇáÔøóÑøö.(30/340)
æóÇÊøöÕóÇáõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÈöÇáúÂíóÇÊö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ Ýöí ÇáÊøöáóÇæóÉö æóßöÊóÇÈóÉö ÇáúãõÕúÍóÝö ÇáúÃóÕúáõ Ýöíåö Ãóäú Êóßõæäó äóÒóáóÊú ãóÚó ÇáúÂíóÇÊö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ Ýöí äóÓóÞò æóÇÍöÏò. æóÐóáößó íóÞúÊóÖöí Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãó íõÞóÇáõ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö. ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÞóÇáó íóæúãó ÇáúÌóÒóÇÁö Ýóåõæó ãóÞõæáõ Þóæúáò ãóÍúÐõæÝò åõæó ÌóæóÇÈõ (ÅöÐóÇ) ÅöÐÇ ÏõßøóÊö ÇáúÃóÑúÖõ [ÇáúÝÌúÑ: 21] ÇáúÂíóÉó æóãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ ãõÓúÊóØúÑóÏñ æóÇÚúÊöÑóÇÖñ.
ÝóåóÐóÇ Þóæúáñ íóÕúÏõÑõ íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ãöäú ÌóÇäöÈö ÇáúÞõÏõÓö ãöäú ßóáóÇãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Ãóæú ãöäú ßóáóÇãö ÇáúãóáóÇÆößóÉö: ÝóÅöäú ßóÇäó ãöäú ßóáóÇãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ßóÇäó Þóæúáõåõ: Åöáì ÑóÈøößö ÅöÙúåóÇÑðÇ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö ÈöÞóÑöíäóÉö ÊóÝúÑöíÚö ÝóÇÏúÎõáöí Ýöí ÚöÈÇÏöí Úóáóíúåö. æóäõßúÊóÉõ åóÐóÇ ÇáúÅöÙúåóÇÑö ãóÇ Ýöí æóÕúÝö (ÑóÈøö) ãöäó ÇáúæóáóÇÁö æóÇáöÇÎúÊöÕóÇÕö. æóãóÇ Ýöí ÅöÖóÇÝóÊöåö Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáäøóÝúÓö ÇáúãõÎóÇØóÈóÉö ãöäó ÇáÊøóÔúÑöíÝö áóåóÇ.
æóÅöäú ßóÇäó ãöäú Þóæúáö ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÝóáóÝúÙõ ÑóÈøößö ÌóÑóì Úóáóì ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö æóÚóØúÝõ ÝóÇÏúÎõáöí Ýöí ÚöÈÇÏöí ÚóØúÝõ ÊóáúÞöíäò íóÕúÏõÑõ ãöäú ßóáóÇãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÊóÍúÞöíÞðÇ áöÞóæúáö ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÇÑúÌöÚöí Åöáì ÑóÈøößö æóÇáÑøõÌõæÚõ Åöáóì Çááøóåö ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáúßóæúäö Ýöí äóÚöíãö ÇáúÌóäøóÉö ÇáøóÊöí åöíó ÏóÇÑõ ÇáúßóÑóÇãóÉö ÚöäúÏó Çááøóåö ÈöãóäúÒöáóÉö ÏóÇÑö ÇáúãõÖöíÝö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Ýöí ãóÞúÚóÏö ÕöÏúÞò ÚöäúÏó ãóáöíßò ãõÞúÊóÏöÑò [ÇáúÞóãóÑ: 55] ÈöÍóíúËõ ÔõÈøöåóÊö ÇáúÌóäøóÉõ ÈöãóäúÒöáò áöáäøóÝúÓö ÇáúãõÎóÇØóÈóÉö áöÃóäøóåóÇ ÇÓúÊóÍóÞøóÊúåõ ÈöæóÚúÏö Çááøóåö Úóáóì ÃóÚúãóÇáöåóÇ ÇáÕøóÇáöÍóÉö ÝóßóÃóäøóåóÇ ßóÇäóÊú ãõÛúÊóÑöÈóÉð Úóäúåõ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÝóÞöíáó áóåóÇ: ÇÑúÌöÚöí Åöáóíúåö¡ æóåóÐóÇ ÇáÑøõÌõæÚõ ÎóÇÕøñ ÛóíúÑõ ãõØúáóÞö ÇáúÍõáõæáö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÂíóÉõ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøðÇ ÌóÑóì Úóáóì ãõäóÇÓóÈóÉö ÐößúÑö ÚóÐóÇÈö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÇáúãõÔúÑößö ÝóÊóßõæäõ ÎöØóÇÈðÇ ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áöäõÝõæÓö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáúãõØúãóÆöäøóÉö.
æóÇáúÃóãúÑõ Ýöí ÇÑúÌöÚöí Åöáì ÑóÈøößö ãõÑóÇÏñ ãöäúåõ ÊóÞúíöíÏõåõ ÈöÇáúÍóÇáóíúäö ÈóÚúÏóåõ æóåõãóÇ ÑÇÖöíóÉð ãóÑúÖöíøóÉð æóåõæó ãöäö ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇáúÃóãúÑö Ýöí ÇáúæóÚúÏö æóÇáÑøõÌõæÚõ ãóÌóÇÒñ ÃóíúÖðÇ¡ æóÇáúÅöÖúãóÇÑõ Ýöí Þóæúáöåö: Ýöí ÚöÈÇÏöí æóÞóæúáõåõ: ÌóäøóÊöí ÇáúÊöÝóÇÊñ ãöäó ÇáúÛóíúÈóÉö Åöáóì ÇáÊøóßóáøõãö.
æóÞóÇáó ÈóÚúÖõ Ãóåúáö ÇáÊøóÃúæöíáö: äóÒóáóÊú Ýöí ãõÚóíøóäò. ÝóÚóäö ÇáÖøóÍøóÇßö: ÃóäøóåóÇ äóÒóáóÊú Ýöí ÚõËúãóÇäó Èúäö ÚóÝøóÇäó áóãøóÇ ÊóÕóÏøóÞó ÈöÈöÆúÑö ÑõæãóÉó. æóÚóäú ÈõÑóíúÏóÉó: ÃóäøóåóÇ äóÒóáóÊú Ýöí ÍóãúÒóÉó Íöíäó ÞõÊöáó. æóÞöíáó: äóÒóáóÊú Ýöí ÎõÈóíúÈö Èúäö ÚóÏöíøò áóãøóÇ ÕóáóÈóåõ Ãóåúáõ ãóßøóÉó. æóåóÐöåö ÇáúÃóÞúæóÇáõ ÊóÞúÊóÖöí Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó(30/341)
ãóÏóäöíøóÉñ¡ æóÇáöÇÊøöÝóÇÞõ Úóáóì Ãóäøó ÇáÓøõæÑóÉó ãóßøöíøóÉñ ÅöáøóÇ ãóÇ ÑóæóÇåõ ÇáÏøóÇäöí Úóäú ÈóÚúÖö ÇáúÚõáóãóÇÁö ÃóäøóåóÇ ãóÏóäöíøóÉñ¡ æóåöíó Úóáóì åóÐóÇ ãõäúÝóÕöáóÉñ ÚóãøóÇ ÞóÈöáóåóÇ ßõÊöÈóÊú åõäóÇ ÈöÊóæúÞöíÝò ÎóÇÕøò Ãóæú äóÒóáóÊú ÚóÞöÈó ãóÇ ÞóÈúáóåóÇ áöáúãõäóÇÓóÈóÉö.
æóÚóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò æóÒóíúÏö Èúäö ÍóÇÑöËóÉó æóÃõÈóíøö Èúäö ßóÚúÈò æóÇÈúäö ãóÓúÚõæÏò: Ãóäøó åóÐóÇ íõÞóÇáõ ÚöäúÏó ÇáúÈóÚúËö áöÊóÑúÌöÚó ÇáúÃóÑúæóÇÍõ Ýöí ÇáúÃóÌúÓóÇÏö¡ æóÚóáóì åóÐóÇ Ýóåöíó ãõÊøóÕöáóÉñ ÈöÞóæúáöåö: ÅöÐÇ ÏõßøóÊö ÇáúÃóÑúÖõ [ÇáúÝÌúÑ: 21] ÅöáóÎú ßóÇáúæóÌúåö ÇáøóÐöí ÞóÈúáó åóÐóÇ¡ æóÇáÑøõÌõæÚõ Úóáóì åóÐóÇ ÍóÞöíÞóÉñ æóÇáÑøóÈøõ ãõÑóÇÏñ Èöåö ÕóÇÍöÈõ ÇáäøóÝúÓö æóåõæó ÇáúÌóÓóÏõ.
æóÚóäú ÒóíúÏö Èúäö ÍóÇÑöËóÉó æóÃóÈöí ÕóÇáöÍò: íõÞóÇáõ åóÐóÇ áöáäøóÝúÓö ÚöäúÏó ÇáúãóæúÊö. æóÞóÏú
Ñóæóì ÇáØøóÈóÑöíøõ Úóäú ÓóÚöíÏö Èúäö ÌõÈóíúÑò ÞóÇáó: ÞóÑóÃó ÑóÌõáñ ÚöäúÏó ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: íóÇ ÃóíøóÊõåóÇ ÇáäøóÝúÓõ ÇáúãõØúãóÆöäøóÉõ ÇÑúÌöÚöí Åöáì ÑóÈøößö ÑÇÖöíóÉð ãóÑúÖöíøóÉð ÝóÞóÇáó ÃóÈõæ ÈóßúÑò: ãóÇ ÃóÍúÓóäó åóÐóÇ¿ ÝóÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ÃóãóÇ Åöäøó Çáúãóáóßó ÓóíóÞõæáõåóÇ áóßó ÚöäúÏó ÇáúãóæúÊö»
. æóÚóäú ÒóíúÏö Èúäö ÍóÇÑöËóÉó Ãóäøó åóÐóÇ íõÞóÇáõ áöäóÝúÓö ÇáúãõÄúãöäö ÚöäúÏó ÇáúãóæúÊö ÊõÈóÔøóÑõ ÈöÇáúÌóäøóÉö.
æóÇáäøóÝúÓõ: ÊõØúáóÞõ Úóáóì ÇáÐøóÇÊö ßõáøöåóÇ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ãóäú ÊóÞõæáó äóÝúÓñ íóÇ ÍóÓúÑóÊì Úóáì ãóÇ ÝóÑøóØúÊõ Ýöí ÌóäúÈö Çááøóåö [ÇáÒãÑ: 56] æóÞóæúáöåö: æóáÇ ÊóÞúÊõáõæÇ ÇáäøóÝúÓó ÇáøóÊöí ÍóÑøóãó Çááøóåõ ÅöáøóÇ ÈöÇáúÍóÞøö [ÇáúÃóäúÚóÇã: 151] æóÊõØúáóÞõ Úóáóì ÇáÑøõæÍö ÇáøóÊöí ÈöåóÇ ÍóíóÇÉõ ÇáúÌóÓóÏö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: Åöäøó ÇáäøóÝúÓó áóÃóãøóÇÑóÉñ ÈöÇáÓøõæÁö [íõæÓõÝ: 53] .
æóÚóáóì ÇáúÅöØúáóÇÞóíúäö ÊõæóÒøóÚõ ÇáúãóÚóÇäöí ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉõ ßóãóÇ áóÇ íóÎúÝóì.
æÇáúãõØúãóÆöäøóÉõ: ÇÓúãõ ÝóÇÚöáò ãöäö ÇØúãóÃóäøó ÅöÐóÇ ßóÇäó åóÇÏöÆðÇ ÛóíúÑó ãõÖúØóÑöÈò æóáóÇ ãõäúÒóÚöÌò¡ ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãöäú Óõßõæäö ÇáäøóÝúÓö ÈöÇáÊøóÕúÏöíÞö áöãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ÇáúÞõÑúÂäõ Ïõæäó ÊóÑóÏøõÏò æóáóÇ ÇÖúØöÑóÇÈö ÈóÇáò Ýóíóßõæäõ
ËóäóÇÁð Úóáóì åóÐöåö ÇáäøóÝúÓö æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãöäú åõÏõæÁö ÇáäøóÝúÓö ÈöÏõæäö ÎóæúÝò æóáóÇ ÝöÊúäóÉò Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö.
æóÝöÚúáõåõ ãöäó ÇáÑøõÈóÇÚöíøö ÇáúãóÒöíÏö æóåõæó ÈöæóÒúäö ÇÝúÚóáøóáó. æóÇáúÃóÕóÍøõ Ãóäøóåõ ãóåúãõæÒõ ÇááøóÇãö ÇáúÃõæáóì æóÃóäøó Çáúãöíãó Úóíúäõ ÇáúßóáöãóÉö ßóãóÇ íõäúØóÞõ Èöåö æóåóÐóÇ Þóæúáõ ÃóÈöí ÚóãúÑòæ. æóÞóÇáó ÓöíÈóæóíúåö: ÃóÕúáõ ÇáúÝöÚúáö: ØóÃúãóäó ÝóæóÞóÚó Ýöíåö ÞóáúÈñ ãóßóÇäöíøñ ÝóÞõÏøöãóÊö Çáúãöíãõ Úóáóì ÇáúåóãúÒóÉö Ýóíóßõæäõ ÃóÕúáõ ãõØóãúÆöäøóÉò ÚöäúÏóåõ ãØÃãäøÉ æãÕÏÑå ÇØãÆäÇä æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáßöäú áöíóØúãóÆöäøó ÞóáúÈöí Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [260] æóÞóæúáöåö:
ÝóÅöÐóÇ ÇØúãóÃúäóäúÊõãú ÝóÃóÞöíãõæÇ ÇáÕøóáÇÉó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö(30/342)
æóæóÕúÝõ ÇáäøóÝúÓõ Èö ÇáúãõØúãóÆöäøóÉõ áóíúÓó æóÕóÝðÇ áöáÊøóÚúÑöíÝö æóáóÇ áöáÊøóÎúÕöíÕö¡ Ãóíú áöÊóãúíöíÒö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ÈöÇáúæóÕúÝö ÇáøóÐöí íõãóíøöÒõåõãú Úóãøóäú ÚóÏóÇåõãú ÝóíóÚúÑöÝõæäó Ãóäøóåõãõ ÇáúãõÎóÇØóÈõæäó ÇáúãóÃúÐõæäõæäó ÈöÏõÎõæáö ÇáúÌóäøóÉö áöÃóäøóåõãú áóÇ íóÚúÑöÝõæäó Ãóäøóåõãú ãõØúãóÆöäøõæäó ÅöáøóÇ ÈóÚúÏó ÇáúÅöÐúäö áóåõãú ÈöÏõÎõæáö ÇáúÌóäøóÉö¡ ÝóÇáúæóÕúÝõ ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáËøóäóÇÁõ æóÇáúÅöíãóÇÁõ Åöáóì æóÌúåö ÈöäóÇÁö ÇáúÎóÈóÑö. æóÊóÈúÔöíÑõ ãóäú æõÌøöåó ÇáúÎöØóÇÈõ Åöáóíúåöãú ÈöÃóäøóåõãú ãõØúãóÆöäøõæäó Âãöäõæäó.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó áöáÊøóÚúÑöíÝö Ãóæö ÇáÊøóÎúÕöíÕö ÈöÃóäú íóÌúÚóáó Çááøóåõ ÅöáúåóÇãðÇ Ýöí ÞõáõæÈöåöãú íóÚúÑöÝõæäó Èöåö Ãóäøóåõãú ãõØúãóÆöäøõæäó.
æóÇáöÇØúãöÆúäóÇäõ: ãóÌóÇÒñ Ýöí ØöíÈö ÇáäøóÝúÓö æóÚóÏóãö ÊóÑóÏøõÏöåóÇ Ýöí ãóÕöíÑöåóÇ ÈöÇáöÇÚúÊöÞóÇÏö ÇáÕøóÍöíÍö Ýöíåöãú Íöíäó ÃóíúÞóäõæÇ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÈöÃóäøó ãóÇ ÌóÇÁóÊú Èöåö ÇáÑøõÓõáõ ÍóÞøñ ÝóÐóáößó ÇØúãöÆúäóÇäñ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóãöäú ÃóËóÑöåö ÇØúãöÆúäóÇäõåõãú íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö Íöíäó íóÑóæúäó ãóÎóÇÆöáó ÇáÑøöÖóì æóÇáÓøóÚóÇÏóÉö äóÍúæóåõãú æóíóÑóæúäó ÖöÏøó Ðóáößó äóÍúæó Ãóåúáö ÇáÔøóÞóÇÁö.
æóÞóÏú ÝõÓøöÑó ÇáöÇØúãöÆúäóÇäõ: ÈöíóÞöíäö æõÌõæÏö Çááøóåö æóæóÍúÏóÇäöíøóÊöåö¡ æóÝõÓøöÑó ÈöÇáúíóÞöíäö ÈöæóÚúÏö Çááøóåö¡ æóÈöÇáúÅöÎúáóÇÕö Ýöí ÇáúÚóãóáö¡ æóáóÇ ÌóÑóãó Ãóäøó Ðóáößó ßõáøóåõ ãöäú ãõÞóæøöãóÇÊö ÇáöÇØúãöÆúäóÇäö ÇáúãóÞúÕõæÏö ÝóãóÌúãõæÚõåõ ãõÑóÇÏñ æóÃóÌúÒóÇÄõåõ ãóÞúÕõæÏóÉñ¡ æóÝõÓøöÑó ÈöÊóÈúÔöíÑöåöãú ÈöÇáúÌóäøóÉö¡ Ãóíú ÞóÈúáó äöÏóÇÆöåöãú Ëõãøó äõæÏõæÇ ÈöÃóäú íóÏúÎõáõæÇ ÇáúÌóäøóÉó.
æóÇáÑøõÌõæÚõ íóÍúÊóãöáõ ÇáúÍóÞöíÞóÉó æóÇáúãóÌóÇÒó ßóãóÇ ÚóáöãúÊó ãöäó ÇáúæõÌõæåö ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉö Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÂíóÉö.
æÇáÑÇÖíÉ: ÇáøóÊöí ÑÖÊ ÈöãóÇ ÃõÚúØöíóÊúåõ ãöäú ßóÑóÇãóÉò æóåõæó ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÅöÚúØóÇÆöåóÇ ßõáøó ãóÇ ÊóØúãóÍõ Åöáóíúåö.
æóÇáúãóÑúÖöíøóÉõ: ÇÓúãõ ãóÝúÚõæáò æóÃóÕúáõåõ: ãóÑúÖöíøðÇ ÚóäúåóÇ¡ ÝóæóÞóÚó Ýöíåö ÇáúÍóÐúÝõ æóÇáúÅöíÕóÇáõ ÝóÕóÇÑó äóÇÆöÈó ÝóÇÚöáò ÈöÏõæäö ÍóÑúÝö ÇáúÌóÑøö¡ æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝö ÒöíóÇÏóÉõ ÇáËøóäóÇÁö ãóÚó ÇáúßöäóÇíóÉö Úóäö ÇáÒøöíóÇÏóÉö Ýöí ÅöÝóÇÖóÉö ÇáúÅöäúÚóÇãö áöÃóäøó ÇáúãóÑúÖöíøó Úóäúåõ íóÒöíÏõåõ ÇáÑøóÇÖöí Úóäúåõ ãöäó ÇáúåöÈóÇÊö æóÇáúÚóØóÇíóÇ ÝóæúÞó ãóÇ
ÑóÖöíó Èöåö åõæó.
æóÝõÑøöÚó Úóáóì åóÐöåö ÇáúÈõÔúÑóì ÇáúÅöÌúãóÇáöíøóÉö ÊóÝúÕöíáõ Ðóáößó ÈöÞóæúáöåö: ÝóÇÏúÎõáöí Ýöí ÚöÈÇÏöí æóÇÏúÎõáöí ÌóäøóÊöí Ýóåõæó ÊóÝúÕöíáñ ÈóÚúÏó ÇáúÅöÌúãóÇáö áöÊóßúÑöíÑö ÅöÏúÎóÇáö ÇáÓøõÑõæÑö Úóáóì ÃóåúáöåóÇ.
æóÇáúãóÚúäóì: ÇÏúÎõáöí Ýöí ÒõãúÑóÉö ÚöÈóÇÏöí. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÇáúÚöÈóÇÏõ ÇáÕøóÇáöÍõæäó ÈöÞóÑöíäóÉö ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖóÇÝóÉö ãóÚó ÞóÑúäöåö ÈöÞóæúáöåö: ÌóäøóÊöí æóãóÚúäóì åóÐóÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóäõÏúÎöáóäøóåõãú Ýöí ÇáÕøóÇáöÍöíäó [ÇáÚäßÈæÊ: 9] .(30/343)
ÝóÇáÙøóÑúÝöíøóÉõ ÍóÞöíÞöíøóÉ æÊÄæá Åöáóì ãóÚúäóì ÇáúãóÚöíøóÉö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÃõæáÆößó ãóÚó ÇáøóÐöíäó ÃóäúÚóãó Çááøóåõ Úóáóíúåöãú ãöäó ÇáäøóÈöíøöíäó æóÇáÕøöÏøöíÞöíäó æóÇáÔøõåóÏÇÁö æóÇáÕøóÇáöÍöíäó æóÍóÓõäó ÃõæáÆößó ÑóÝöíÞÇð [ÇáäøöÓóÇÁ: 69] .
æóÅöÖóÇÝóÉõ (ÌóäøóÉò) Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúÌóáóÇáóÉö ÅöÖóÇÝóÉõ ÊóÔúÑöíÝò ßóÞóæúáöåö: Ýöí ãóÞúÚóÏö ÕöÏúÞò ÚöäúÏó ãóáöíßò ãõÞúÊóÏöÑò [ÇáúÞóãóÑ: 55] .
æóåóÐöåö ÇáúÅöÖóÇÝóÉõ åöíó ãöãøóÇ íóÒöíÏõ ÇáöÇáúÊöÝóÇÊó Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáÊøóßóáøõãö ÍõÓúäðÇ ÈóÚúÏó ØóÑöíÞóÉö ÇáúÛóíúÈóÉö ÈöÞóæúáöåö:
ÇÑúÌöÚöí Åöáì ÑóÈøößö æóÊóßúÑöíÑõ ÝöÚúáö æóÇÏúÎõáöí Ýóáóãú íóÞõáú: ÝóÇÏúÎõáöí ÌóäøóÊöí Ýöí ÚöÈóÇÏöí áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáÏøõÎõæáö ÈöÎõÕõæÕöåö ÊóÍúÞöíÞðÇ áöáúãóÓóÑøóÉö áóåõãú.(30/344)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøóÍöíãö
90- ÓõæÑóÉõ ÇáúÈóáóÏö
ÓõãøöíóÊú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ Ýöí ÊóÑúÌóãóÊöåóÇ Úóäú «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» : «ÓõæÑóÉó áóÇ ÃõÞúÓöãõ» æóÓõãøöíóÊú Ýöí ÇáúãóÕóÇÍöÝö æóßõÊõÈö ÇáÊøóÝúÓöíÑö «ÓõæÑóÉó ÇáúÈóáóÏö» . æóåõæó ÅöãøóÇ Úóáóì ÍößóÇíóÉö ÇááøóÝúÙö ÇáúæóÇÞöÚö Ýöí ÃóæáåóÇ¡ æóÅöãøóÇ áöÅöÑóÇÏóÉö ÇáúÈóáóÏö ÇáúãóÚúÑõæÝö æóåõæó ãóßøóÉõ.
æóåöíó ãóßøöíøóÉñ æóÍóßóì ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøõ æóÇáúÞõÑúØõÈöíøõ ÇáöÇÊøöÝóÇÞó Úóáóíúåö æóÇÞúÊóÕóÑó Úóáóíúåö ãõÚúÙóãõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó æóÍóßóì ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó Úóäú Þóæúãò: ÃóäøóåóÇ ãóÏóäöíøóÉñ. æóáóÚóáøó åóÐóÇ Þóæúáõ ãóäú ÝóÓøóÑó Þóæúáóåõ: æóÃóäúÊó Íöáøñ ÈöåÐóÇ ÇáúÈóáóÏö [ÇáúÈóáóÏö: 2] Ãóäøó ÇáúÍöáøó ÇáúÅöÐúäõ áóåõ Ýöí ÇáúÞöÊóÇáö íóæúãó ÇáúÝóÊúÍö æóÍóãóáó æóÃóäúÊó Íöáøñ Úóáóì ãóÚúäóì:
æóÃóäúÊó ÇáúÂäõ Íöáøñ¡ æóåõæó íóÑúÌöÚõ Åöáóì ãóÇ Ñóæóì ÇáúÞõÑúØõÈöíøõ Úóäö ÇáÓøõÏøöíøö æóÃóÈöí ÕóÇáöÍò æóÚõÒöíó áöÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò. æóÞóÏú ÃóÔóÇÑó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» Åöáóì ÅöÈúØóÇáöåö ÈöÃóäøó ÇáÓøõæÑóÉó äóÒóáóÊú ÈöãóßøóÉó ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö¡ æóÝöí ÑóÏøöåö ÈöÐóáößó ãõÕóÇÏóÑóÉñ¡ ÝóÇáúæóÌúåõ Ãóäú íõÑøóÏó ÈöÃóäøó Ýöí Þóæúáöåö: ÃóíóÍúÓóÈõ Ãóäú áóäú íóÞúÏöÑó Úóáóíúåö ÃóÍóÏñ Åöáóì Þóæúáöåö:
ÝóáóÇ ÇÞúÊóÍóãó ÇáúÚóÞóÈóÉó [ÇáúÈóáóÏ: 5- 11] ÖóãóÇÆöÑó ÛóíúÈóÉò íóÊóÚóíøóäõ ÚóæúÏõåóÇ Åöáóì ÇáúÅöäúÓóÇäó Ýöí Þóæúáöåö: áóÞóÏú ÎóáóÞúäóÇ ÇáúÅöäúÓÇäó Ýöí ßóÈóÏò [ÇáúÈóáóÏ: 4] æóÅöáøóÇ áóÎóáóÊö ÇáÖøóãóÇÆöÑõ Úóäú ãóÚóÇÏò. æóÍóßóì Ýöí «ÇáúÅöÊúÞóÇäö» ÞóæúáðÇ ÃóäøóåóÇ ãóÏóäöíøóÉñ ÅöáøóÇ ÇáúÂíóÇÊö ÇáúÃóÑúÈóÚó ãöäú ÃóæøóáöåóÇ.
æóÞóÏú ÚõÏøóÊö ÇáúÎóÇãöÓóÉó æóÇáËøóáóÇËöíäó Ýöí ÚóÏóÏö äõÒõæáö ÇáÓøõæóÑö¡ äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö Þ æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáØøóÇÑöÞö.
æóÚóÏóÏõ ÂíöåóÇ ÚÔÑõæä ÂíóÉ.
ÃÛÑÇÖåÇ
ÍóæóÊú ãöäó ÇáúÃóÛúÑóÇÖö ÇáÊøóäúæöíåó ÈöãóßøóÉó. æóÈöãõÞóÇãö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöåóÇ. æóÈóÑóßóÊöåö ÝöíåóÇ æóÚóáóì ÃóåúáöåóÇ.(30/345)
áóÇ ÃõÞúÓöãõ ÈöåóÐóÇ ÇáúÈóáóÏö (1) æóÃóäúÊó Íöáøñ ÈöåóÐóÇ ÇáúÈóáóÏö (2) æóæóÇáöÏò æóãóÇ æóáóÏó (3) áóÞóÏú ÎóáóÞúäóÇ ÇáúÅöäúÓóÇäó Ýöí ßóÈóÏò (4)
æóÇáÊøóäúæöíåó ÈöÃóÓúáóÇÝö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú ÓõßøóÇäöåóÇ ÇáøóÐöíäó ßóÇäõæÇ ãöäó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ãöËúáó ÅöÈúÑóÇåöíãó
æóÅöÓúãóÇÚöíáó Ãóæú ãöäú ÃóÊúÈóÇÚö ÇáúÍóäöíÝöíøóÉö ãöËúáö ÚóÏúäóÇäó æóãõÖóÑó ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí.
æóÇáÊøóÎóáøõÕó Åöáóì Ðóãøö ÓöíÑóÉö Ãóåúáö ÇáÔøöÑúßö. æóÅöäúßóÇÑöåöãõ ÇáúÈóÚúËó. æóãóÇ ßóÇäõæÇ Úóáóíúåö ãöäó ÇáÊøóÝóÇÎõÑö ÇáúãõÈóÇáóÛö Ýöíåö¡ æóãóÇ Ãóåúãóáõæåõ ãöäú ÔõßúÑö ÇáäøöÚúãóÉö Úóáóì ÇáúÍóæóÇÓøö¡ æóäöÚúãóÉö ÇáäøõØúÞö¡ æóäöÚúãóÉö ÇáúÝößúÑö¡ æóäöÚúãóÉö ÇáúÅöÑúÔóÇÏö Ýóáóãú íóÔúßõÑõæÇ Ðóáößó ÈöÇáúÈóÐúáö Ýöí ÓõÈõáö ÇáúÎóíúÑö æóãóÇ ÝóÑøóØõæÇ Ýöíåö ãöäú ÎöÕóÇáö ÇáúÅöíãóÇäö æóÃóÎúáóÇÞöåö.
æóæóÚöíÏó ÇáúßóÇÝöÑöíäó æóÈÔóÇÑóÉ ÇáãæÞäíä.
[1- 4]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÈóáóÏ (90) : ÇáúÂíóÇÊ 1 Åöáóì 4]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
áóÇ ÃõÞúÓöãõ ÈöåÐóÇ ÇáúÈóáóÏö (1) æóÃóäúÊó Íöáøñ ÈöåÐóÇ ÇáúÈóáóÏö (2) æóæÇáöÏò æóãÇ æóáóÏó (3) áóÞóÏú ÎóáóÞúäóÇ ÇáúÅöäúÓÇäó Ýöí ßóÈóÏò (4)
ÇÈúÊõÏöÆóÊú ÈöÇáúÞóÓóãö ÊóÔúæöíÞðÇ áãÇ íÑÏ ÈÚÏå æóÃõØöíáóÊú ÌõãúáóÉõ ÇáúÞóÓóãö ÒöíóÇÏóÉð Ýöí ÇáÊøóÔúæöíÞö.
æóáóÇ ÃõÞúÓöãõ ãóÚúäóÇåõ: ÃõÞúÓöãõ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ðóáößó ÛóíúÑó ãóÑøóÉò ãöäúåóÇ ãóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÇÞøóÉö.
æóÊóÞóÏøóãó ÇáúÞóæúáõ Ýöí: åóáú ÍóÑúÝõ ÇáäøóÝúíö ãóÒöíÏñ Ãóæú åõæó ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ãóÚúäóÇåõ ßöäóÇíóÉð Úóäú ÊóÚúÙöíãö ÃóãúÑö ÇáúãõÞúÓóãö Èöåö.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Èö «åóÐóÇ» ãóÚó ÈóíóÇäöåö ÈöÇáúÈóáóÏö¡ ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì ÍóÇÖöÑò Ýöí ÃóÐúåóÇäö ÇáÓøóÇãöÚöíäó ßóÃóäøóåõãú íóÑóæúäóåõ áöÃóäøó ÑõÄúíóÊóåõ ãõÊóßóÑøöÑóÉñ áóåõãú æóåõæó ÈóáóÏõ ãóßøóÉó¡ æóãöËúáõåõ ãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: ÅöäøóãÇ ÃõãöÑúÊõ Ãóäú ÃóÚúÈõÏó ÑóÈøó åÐöåö ÇáúÈóáúÏóÉö [Çáäøóãúá: 91] . æóÝóÇÆöÏóÉõ ÇáúÅöÊúíóÇäö ÈöÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ÊóãúíöíÒõ ÇáúãõÞúÓóãö Èöåö Ãóßúãóáó ÊóãúíöíÒò áöÞóÕúÏö ÇáÊøóäúæöíåö Èöåö.
æóÇáúÈóáóÏõ: ÌóÇäöÈñ ãöäú ãõÊøóÓóÚò ãöäú ÃóÑúÖò ÚóÇãöÑóÉð ßóÇäóÊú ßóãóÇ åõæó ÇáÔøóÇÆöÚõ Ãóãú ÛóÇãöÑóÉð ßóÞóæúáö ÑõÄúÈóÉó Èúäö ÇáúÚóÌøóÇÌö:
Èóáú ÈóáóÏò ãöáúÁõ ÇáúÝöÌóÇÌö ÞóÊóãõåú æóÃõØúáöÞó åõäóÇ Úóáóì ÌóÇäöÈò ãöäó ÇáúÃóÑúÖö ãóÌúÚõæáóÉò Ýöíåö ÈõíõæÊñ ãöäú ÈöäóÇÁò æóåõæó ÈóáúÏóÉõ ãóßøóÉó(30/346)
æóÇáúÞóÓóãõ ÈöÇáúÈóáúÏóÉö ãóÚó ÃóäøóåóÇ áóÇ ÊóÏõáøõ Úóáóì ÕöÝóÉò ãöäú ÕöÝóÇÊö ÇáÐøóÇÊö ÇáúÅöáóåöíøóÉö æóáóÇ ãöäú ÕöÝóÇÊö ÃóÝúÚóÇáöåö ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÊóÚúÙöíãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÅöíøóÇåõ æóÊóÝúÖöíáöåö.
æóÌõãúáóÉõ: æóÃóäúÊó Íöáøñ ÈöåÐóÇ ÇáúÈóáóÏö ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÇáúãõÊóÚóÇØöÝóÇÊö ÇáúãõÞúÓóãö ÈöåóÇ æóÇáúæóÇæõ ÇÚúÊöÑóÇÖöíøóÉñ. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö íóÎúÊóáöÝõ ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ãóÍúãóáö ãóÚúäóì æóÃóäúÊó Íöáøñ ÝóíóÌõæÒõ
Ãóäú íóßõæäó Íöáøñ ÇÓúãó ãóÕúÏóÑö ÃóÍóáøó¡ Ãóíú ÃóÈóÇÍó¡ ÝóÇáúãóÚúäóì æóÞóÏú ÌóÚóáóßó Ãóåúáõ ãóßøóÉó ÍóáóÇáðÇ ÈöåóÐóÇ ÇáúÈóáóÏö ÇáøóÐöí íóÍúÑõãõ ÃóÐóì ÕóíúÏöåö æóÚóÖúÏõ ÔóÌóÑöåö¡ æóåõãú ãóÚó Ðóáößó íõÍöáøõæäó ÞóÊúáóßó æóÅöÎúÑóÇÌóßó¡ ÞóÇáó åóÐóÇ ÔõÑóÍúÈöíáõ Èúäõ ÓóÚúÏò (1) Ýóíóßõæäõ ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú åóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö ÇáÊøóÚóÌöíÈõ ãöäú ãóÖúãõæäö ÇáúÌõãúáóÉö æóÚóáóíúåö ÝóÇáúÅöÎúÈóÇÑõ Úóäú ÐóÇÊö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöæóÕúÝö Íöáøñ íõÞóÏøóÑõ Ýöíåö ãõÖóÇÝñ íõÚóíøöäõåõ ãóÇ íóÕúáõÍõ áöáúãóÞóÇãö¡ Ãóíú æóÃóäúÊó ÍóáóÇáñ ãöäúßó ãóÇ ÍóÑõãó ãöäú ÍóÞøö ÓóÇßöäö åóÐóÇ ÇáúÈóáóÏö ãöäó ÇáúÍõÑúãóÉö æóÇáúÃóãúäö.
æóÇáúãóÚúäóì ÇáÊøóÚúÑöíÖõ ÈöÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ÚõÏúæóÇäöåöãú æóÙõáúãöåöãõ ÇáÑøóÓõæáó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÈóáóÏò áóÇ íóÙúáöãõæäó Ýöíåö ÃóÍóÏðÇ. æóÇáúãõäóÇÓóÈóÉõ ÇÈúÊöÏóÇÁõ ÇáúÞóÓóãö ÈöãóßøóÉó ÇáøóÐöí åõæó ÅöÔúÚóÇÑñ ÈöÍõÑúãóÊöåóÇ ÇáúãõÞúÊóÖöíóÉö ÍõÑúãóÉó ãóäú íóÍöáøõ ÈöåóÇ¡ Ãóíú Ýóåõãú íõÍóÑøöãõæäó Ãóäú íóÊóÚóÑøóÖõæÇ ÈöÃóÐðì áöáÏøóæóÇÈøö¡ æóíóÚúÊóÏõæäó Úóáóì ÑóÓõæáò ÌóÇÁóåõãú ÈöÑöÓóÇáóÉò ãöäó Çááøóåö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó Íöáøñ ÇÓúãðÇ ãõÔúÊóÞøðÇ ãöäó ÇáúÍöáøö æóåõæó ÖöÏøõ ÇáúãóäúÚö¡ Ãóíö ÇáøóÐöí áóÇ ÊóÈöÚóÉó Úóáóíúåö ÝöíãóÇ íóÝúÚóáõåõ. ÞóÇáó ãõÌóÇåöÏñ æóÇáÓøõÏøöíøõ¡ Ãóíú ãóÇ ÕóäóÚúÊó Ýöíåö ãöäú ÔóíúÁò ÝóÃóäúÊó Ýöí Íöáøò Ãóæú ÃóäúÊó Ýöí Íöáøò ãöãøóäú ÞóÇÊóáóßó Ãóäú ÊõÞóÇÊöáóåõ. æóÞóÑöíÈñ ãöäúåõ Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò¡ Ãóíú ãóåúãóÇ ÊóãóßøóäúÊó ãöäú Ðóáößó.
ÝóíóÕúÏõÞõ ÈöÇáúÍóÇáö æóÇáöÇÓúÊöÞúÈóÇáö. æóÞóÇáó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : «íóÚúäöí æóÃóäúÊó Íöáøñ Èöåö Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö æóäóÙöíÑõåõ Ýöí ÇáöÇÓúÊöÞúÈóÇáö Þóæúáõåõ ÚóÒøó æóÌóáøó: Åöäøóßó ãóíøöÊñ æóÅöäøóåõãú ãóíøöÊõæäó [ÇáÒãÑ: 30] ¡ ÊóÞõæáõ áöãóäú ÊóÚöÏõåõ ÈöÇáúÅößúÑóÇãö æóÇáúÍöÈóÇÁö ÃóäúÊ ãßÑã ãÍÈøæÇ ÇåÜ.
ÝóåóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖõ ÊóÓúáöíóÉñ áöáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞõÏøöãóÊú áóåõ ÞóÈúáó ÐößúÑö ÅöÚúÑóÇÖö ÇáúãõÔúÑößöíäó Úóäö ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ æóæóÚúÏñ ÈöÃóäøóåõ Óóíõãóßøöäõåõ ãöäúåõãú.
æóÚóáóì ßöáóÇ ÇáúæóÌúåóíúäö Ýöí ãóÍúãóáö ÕöÝóÉö Íöáøñ åõæó ÎõÕõæÕöíøóÉ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóÞóÏú ÎóÕøóÕóåõ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Èöíóæúãö ÇáúÝóÊúÍö
ÝóÞóÇáó: «æóÅöäøóãóÇ ÃõÍöáøóÊú áöí ÓóÇÚóÉð ãöäú äóåóÇÑò»
_________
(1) ÃóÈõæ ãõÚóÇæöíóÉ ÊóÇÈöÚöíø ÊæÝøí ÓäÉ 123 åÜ.(30/347)
ÇáúÍóÏöíËó¡ æóÝöí «ÇáúãõæóØøóÃö» :
«ÞóÇáó ãóÇáößñ: æóáóãú íóßõäú ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóæúãóÆöÐò (Ãóíú íóæúãó ÇáúÝóÊúÍö) ãõÍúÑöãðÇ» .
æóíõËóÇÑõ ãöäú åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Úóáóì ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúãóÍóÇãöáö ÇáäøóÙóÑõ Ýöí ÌóæóÇÒö ÏõÎõæáö ãóßøóÉó ÈöÛóíúÑö ÅöÍúÑóÇãò áöÛóíúÑö ãõÑöíÏö ÇáúÍóÌøö Ãóæö ÇáúÚõãúÑóÉö. ÞóÇáó ÇáúÈóÇÌöíøõ Ýöí «ÇáúãõäúÊóÞóì» æóÇÈúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö Ýöí «ÇáúÃóÍúßóÇãö» : ÇáÏøóÇÎöáõ ãóßøóÉó ÛóíúÑó ãõÑöíÏö ÇáäøõÓõßö¡ áöÍóÇÌóÉò ÊóÊóßóÑøóÑõ ßóÇáúÍóØøóÇÈöíäó æóÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÝóæóÇßöåö æóÇáúãóÚóÇÔö åóÄõáóÇÁö íóÌõæÒõ ÏõÎõæáõåõãú ÛóíúÑó ãõÍúÑöãöíäó áöÃóäøóåõãú áóæú ßõáøöÝõæÇ ÇáúÅöÍúÑóÇãó áóÍöÞóÊúåõãú ãóÔóÞøóÉñ. æóÅöäú ßóÇäó ÏõÎõæáõåóÇ áöÍóÇÌóÉò áóÇ ÊóÊóßóÑøóÑõ ÝóÇáúãóÔúåõæÑõ Úóäú ãóÇáößò: Ãóäøóåõ áóÇ ÈõÏøó ãöäó ÇáúÅöÍúÑóÇãö¡ æóÑõæöíó Úóäúåõ ÊóÑúßõåõ æóÇáÕøóÍöíÍõ æõÌõæÈõåõ¡ ÝóÅöäú ÊóÑóßóåõ ÞóÇáó ÇáúÈóÇÌöíøõ: ÝóÇáÙøóÇåöÑõ ãöäó ÇáúãóÐúåóÈö Ãóäøóåõ áóÇ ÔóíúÁó Úóáóíúåö æóÞóÏú ÃóÓóÇÁó æóáóãú íõÝóÕøöáú Ãóåúáõ
ÇáúãóÐúåóÈö Èóíúäó ãóäú ßóÇäó ãöäú Ãóåúáö ÏóÇÎöáö ÇáúãöíÞóÇÊö Ãóæú ãöäú ÎóÇÑöÌöåö.
æóÇáúÎöáóÇÝõ Ýöí Ðóáößó ÃóíúÖðÇ Èóíúäó ÝõÞóåóÇÁö ÇáúÃóãúÕóÇÑö ÝóÐóåóÈó ÃóÈõæ ÍóäöíÝóÉó Ãóäøó ãóäú ßóÇäó ãöäú Ãóåúáö ÏóÇÎöáö ÇáúãóæóÇÞöíÊö íóÌõæÒõ áóåõ ÏõÎõæáõ ãóßøóÉó ÈöÛóíúÑö ÅöÍúÑóÇãò Åöäú áóãú íõÑöÏú äõÓõßðÇ ãöäú ÍóÌøò Ãóæú ÚõãúÑóÉò¡ æóÃóãøóÇ ãóäú ßóÇäó ãöäú Ãóåúáö ÎóÇÑöÌö ÇáúãóæóÇÞöíÊö ÝóÇáúæóÇÌöÈõ Úóáóíúåö ÇáúÅöÍúÑóÇãõ áöÏõÎõæáö ãóßøóÉó Ïõæäó ÊóÝúÕöíáò Èóíúäó ÇáöÇÍúÊöíóÇÌö Åöáóì ÊóßóÑøõÑö ÇáÏøõÎõæáö Ãóæú ÚóÏóãö ÇáöÇÍúÊöíóÇÌö. æóÐóåóÈó ÇáÔøóÇÝöÚöíøõ Åöáóì ÓõÞõæØö ÇáúÅöÍúÑóÇãö Úóäú ÛóíúÑö ÞóÇÕöÏö ÇáäøõÓõßö¡ æóãóÐúåóÈõ ÃóÍúãóÏó ãõæóÇÝöÞñ ãóÐúåóÈó ãóÇáößò.
æóÍóßóì ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó Úóäú ÈóÚúÖö ÇáúãõÊóÃóæøöáöíäó: Ãóäøó ãóÚúäóì æóÃóäúÊó Íöáøñ ÈöåÐóÇ ÇáúÈóáóÏö Ãóäøóåõ ÍóÇáøñ¡ Ãóíú ÓóÇßöäñ ÈöåóÐóÇ ÇáúÈóáóÏö ÇåÜ. æóÌóÚóáóåõ ÇÈúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö ÞóæúáðÇ æóáóãú íóÚúÒõåõ Åöáóì ÞóÇÆöáò¡ æóÍóßóÇåõ ÇáúÞõÑúØõÈöíøõ æóÇáúÈóíúÖóÇæöíøõ ßóÐóáößó æóåõæó íóÞúÊóÖöí Ãóäú Êóßõæäó ÌõãúáóÉõ æóÃóäúÊó Íöáøñ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖóãöíÑö ÃõÞúÓöãõ Ýóíóßõæäõ ÇáúÞóÓóãõ ÈöÇáúÈóáóÏö ãõÞóíøóÏðÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ßóæúäöåö ÈóáóÏó ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóåõæó ÊóÃúæöíáñ Ìóãöíáñ áóæú ÓóÇÚóÏó Úóáóíúåö ËõÈõæÊõ ÇÓúÊöÚúãóÇáö Íöáøñ ÈöãóÚúäóì: ÍóÇáøñ¡ Ãóíú ãõÞöíãñ Ýöí ãóßóÇäò ÝóÅöäøó åóÐóÇ áóãú íóÑöÏú Ýöí ßõÊõÈö ÇááøõÛóÉ: «ÇáÕøöÍóÇÍ» æ «ÇááøöÓóÇä» æ «ÇáúÞóÇãõæÓ» æ «ãõÝúÑóÏóÇÊ ÇáÑøóÇÛöÈö» . æóáóãú íõÚóÑøöÌú Úóáóíúåö ÕóÇÍöÈõ «ÇáúßóÔøóÇÝö» ¡ æóáóÇ ÃóÍúÓöÈõ ÅöÚúÑóÇÖóåõ Úóäúåõ ÅöáøóÇ áöÚóÏóãö ËöÞóÊöåö ÈöÕöÍøóÉö ÇÓúÊöÚúãóÇáöåö¡ æóÞóÇáó ÇáúÎóÝóÇÌöíøõ:
æóÇáúÍöáøõ: ÕöÝóÉñ Ãóæú ãóÕúÏóÑñ ÈöãóÚúäóì ÇáúÍóÇáøö åõäóÇ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö æóáóÇ ÚöÈúÑóÉ Èöãä ÃóäúßóÑóåõ áöÚóÏóãö ËõÈõæÊöåö Ýöí ßõÊõÈö ÇááøõÛóÉö» ÇåÜ æóßóíúÝó íõÞóÇáõ: áóÇ ÚöÈúÑóÉó ÈöÚóÏóãö ËõÈõæÊöåö Ýöí ßõÊõÈö ÇááøõÛóÉö¡ æóåóáö ÇáúãóÑúÌöÚõ Ýöí ÅöËúÈóÇÊö ÇááøõÛóÉö ÅáøÇ ßÊÈ ÃÆãÊåÇ.(30/348)
æóÊóßúÑöíÑõ áóÝúÙö ÈöåÐóÇ ÇáúÈóáóÏö ÅöÙúåóÇÑñ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö áöÞóÕúÏö ÊóÌúÏöíÏö ÇáÊøóÚúÌöíÈö. æóáöÞóÕúÏö ÊóÃúßöíÏö ÝóÊúÍö Ðóáößó ÇáúÈóáóÏö ÇáúÚóÒöíÒö Úóáóíúåö æóÇáÔøóÏöíÏö Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó Ãóäú íóÎúÑõÌó Úóäú ÍóæúÒóÊöåöãú.
ææÇáöÏò æóÞóÚó ãõäóßøóÑðÇ Ýóåõæó ÊóäúßöíÑõ ÊóÚúÙöíãò ÅöÐú áóÇ íóÍúÊóãöáõ ÛóíúÑó Ðóáößó Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáúÞóÓóãö. ÝóÊóÚóíøóäó Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÑóÇÏõ æóÇáöÏðÇ ÚóÙöíãðÇ¡ æóÇáÑøóÇÌöÍõ Úóãóáõ æóÇáöÏò Úóáóì ÇáúãóÚúäóì ÇáúÍóÞöíÞöíøö ÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåö æóãÇ æóáóÏó æóÇáøóÐöí íõäóÇÓöÈõ ÇáúÞóÓóãó ÈöåóÐóÇ ÇáúÈóáóÏö Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÑóÇÏõ Èö æÇáöÏò ÅöÈúÑóÇåöíãó Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ÝóÅöäøóåõ ÇáøóÐöí ÇÊøóÎóÐó Ðóáößó ÇáúÈóáóÏó áöÅöÞóÇãóÉö æóáóÏöåö ÅöÓúãóÇÚöíáó æóÒóæúÌöåö åóÇÌóÑó ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐú ÞÇáó ÅöÈúÑÇåöíãõ ÑóÈøö ÇÌúÚóáú åóÐóÇ ÇáúÈóáóÏó ÂãöäÇð æóÇÌúäõÈúäöí æóÈóäöíøó Ãóäú äóÚúÈõÏó ÇáúÃóÕúäÇãó [ÅöÈúÑóÇåöíã: 35] Ëõãøó ÞóÇáó: ÑóÈøóäÇ Åöäøöí ÃóÓúßóäúÊõ ãöäú ÐõÑøöíøóÊöí ÈöæÇÏò ÛóíúÑö Ðöí ÒóÑúÚò ÚöäúÏó ÈóíúÊößó ÇáúãõÍóÑøóãö [ÅöÈúÑóÇåöíã: 37] . æóÅöÈúÑóÇåöíã æóÇáöÏõ ÓõßøóÇäö Ðóáößó ÇáúÈóáóÏö ÇáúÃóÕúáöíøöíäó ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ãöáøóÉó ÃóÈöíßõãú ÅöÈúÑÇåöíãó [ÇáúÍóÌ: 78] ¡ æóáöÃóäøóåõ æóÇáöÏõ ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóãóÇ æóáóÏó ãóæúÕõæáñ æóÕöáóÉñ æóÇáÖøóãöíÑõ ÇáúãõÓúÊóÊöÑõ Ýöí æóáóÏó ÚóÇÆöÏñ Åöáóì æÇáöÏò æóÇáúãóÞúÕõæÏõ: æóãóÇ æóáóÏóåõ ÅöÈúÑóÇåöíãõ ãöäó ÇáúÃóÈúäóÇÁö æóÇáÐøõÑøöíøóÉö. æóÐóáößó ãóÎúÕõæÕñ ÈöÇáøóÐöíäó ÇÞúÊóÝóæúÇ åóÏúíóåõ ÝóíóÔúãóáõ ãõÍóãøóÏðÇ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÝöí åóÐóÇ ÊóÚúÑöíÖ ÈÇáÊäÈíå ááúãõÔúÑößíä ãöäú ÐõÑøöíøóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó ÈöÃóäøóåõãú ÍóÇÏõæÇ Úóäú ØóÑöíÞóÉö ÃóÈöíåöãú ãöäó ÇáÊøóæúÍöíÏö æóÇáÕøóáóÇÍö æóÇáÏøóÚúæóÉö Åöáóì ÇáúÍóÞøö æóÚöãóÇÑóÉö ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Åöäøó Ãóæúáóì ÇáäøóÇÓö ÈöÅöÈúÑÇåöíãó áóáøóÐöíäó ÇÊøóÈóÚõæåõ æóåÐóÇ ÇáäøóÈöíøõ æóÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ [Âá ÚãÑóÇä: 68] .
æóÌöíÁó ÈöÇÓúãö ÇáúãóæúÕõæáö ãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: æóãÇ æóáóÏó Ïõæäó (ãóäú) ãóÚó Ãóäøó (ãóäú) ÃóßúËóÑõ ÇÓúÊöÚúãóÇáðÇ Ýöí ÅöÑóÇÏóÉö ÇáúÚóÇÞöáö æóåõæó ãõÑóÇÏñ åõäóÇ¡ ÝóÚóÏóáó Úóäú (ãóäú) áöÃóäøó ãóÇ ÃóÔóÏøõ ÅöÈúåóÇãðÇ¡ ÝóÃõÑöíÏó ÊóÝúÎöíãõ ÃóÕúÍóÇÈö åóÐöåö ÇáÕøöáóÉö ÝóÌöíÁó áóåõãú ÈöÇáúãóæúÕõæáö ÇáÔøóÏöíÏö ÇáúÅöÈúåóÇãö áöÅöÑóÇÏóÉö ÇáÊøóÝúÎöíãö¡ æóäóÙöíÑõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÇááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ æóÖóÚóÊú [Âá ÚãÑóÇä: 36] íóÚúäöí ãóæúáõæÏðÇ ÚóÌöíÈó ÇáÔøóÃúäö. æóíõæóÖøöÍõ åóÐóÇ Ãóäøó ãóÇ ÊõÓúÊóÚúãóáõ äóßöÑóÉð ÊóÇãøóÉð ÈöÇÊøöÝóÇÞò¡ æó (ãóäú) áóÇ ÊõÓúÊóÚúãóáõ äóßöÑóÉð ÊóÇãøóÉð ÅöáøóÇ ÚöäúÏó ÇáúÝóÇÑöÓöíøö.(30/349)
æóáöÃóäøó ÞõæøóÉó ÇáúÅöÈúåóÇãö Ýöí ãóÇ ÃóäúÓóÈõ ÈöÅöÑóÇÏóÉö ÇáúÌóãóÇÚóÉö Ïõæäó æóÇÍöÏò ãõÚóíøóäò¡ ÃóáóÇ ÊóÑóì Åöáóì Þóæúáö ÇáúÍóßóãö ÇáúÃóÕóãøö ÇáúÝóÒóÇÑöíøö:
ÇááøõÄúãõ ÃóßúÑóãõ ãöäú æóÈúÑò æóæóÇáöÏöåö ... æóÇááøõÄúãõ ÃóßúÑóãõ ãöäú æóÈúÑò æóãóÇ æóáóÏóÇ
íõÑöíÏõ æóãöäú ÃóæúáóÇÏöåö áóÇ æóáóÏðÇ ãõÚóíøóäðÇ.
æóÌõãúáóÉõ: áóÞóÏú ÎóáóÞúäóÇ ÇáúÅöäúÓÇäó Ýöí ßóÈóÏò ÌóæóÇÈõ ÇáúÞóÓóãö æóåõæó ÇáúÛóÑóÖõ ãöäó ÇáÓøõæÑóÉö.
æóÇáúÅöäúÓóÇäõ íóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó Èöåö ÇáúÌöäúÓõ æóåõæó ÇáúÃóÙúåóÑõ æóÞóæúáõ ÌõãúåõæÑö ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó¡ ÝóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöíåö ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö¡ æóíóßõæäõ ÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö ÎõÕõæÕó Ãóåúáö ÇáÔøöÑúßö áöÃóäøó Þóæúáóåõ: ÃóíóÍúÓóÈõ Ãóäú áóäú íóÞúÏöÑó Úóáóíúåö ÃóÍóÏñ [ÇáúÈóáóÏ: 5] Åöáóì ÂÎóÑö ÇáúÂíóÇÊö áóÇ íóáöíÞõ ÅöáøóÇ ÈöÃóÍúæóÇáö ÛóíúÑö ÇáúãõÄúãöäöíäó¡ ÝóÇáúÚõãõæãõ Úõãõæãñ ÚõÑúÝöíøñ¡ Ãóíö ÇáúÅöäúÓóÇäõ Ýöí ÚõÑúÝö ÇáäøóÇÓö íóæúãóÆöÐò¡ æóáóãú íóßõäö ÇáúãõÓúáöãõæäó ÅöáøóÇ äóÝóÑðÇ ÞóáöíáðÇ æóáöÐóáößó ßóËõÑó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÅöØúáóÇÞõ ÇáúÅöäúÓóÇäö ãõÑóÇÏðÇ Èöåö ÇáúßóÇÝöÑõæäó ãöäó ÇáäøóÇÓö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó Èöåö ÅöäúÓóÇäñ ãõÚóíøóäñ¡ ÝóÇáÊøóÚúÑöíÝõ ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÚóåúÏö¡ ÝóÚóäö ÇáúßóáúÈöíøö Ãóäøóåõ ÃóÈõæ ÇáúÃóÔóÏøö æóíõÞóÇáõ: ÃóÈõæ ÇáúÃóÔóÏøóíúäö æóÇÓúãõåõ ÃõÓóíúÏõ Èúäõ ßóáúÏóÉó ÇáúÌõãóÍöíøõ ßóÇäó ãóÚúÑõæÝðÇ ÈöÇáúÞõæøóÉö æóÇáÔøöÏøóÉö íóÌúÚóáõ ÇáúÃóÏöíãó ÇáúÚõßóÇÙöíøó ÊóÍúÊó ÞóÏóãóíúåö ÝóíóÞõæáõ: ãóäú ÃóÒóÇáóäöí Ýóáóåõ ßóÐóÇ. ÝóíóÌúÐöÈõåõ ÚóÔóÑóÉõ ÑöÌóÇáò ÍóÊøóì íõãóÒøóÞó ÇáúÃóÏöíãõ æóáóÇ ÊóÒõæáõ ÞóÏóãóÇåõ¡ æóßóÇäó ÔóÏöíÏó ÇáúßõÝúÑö æóÇáúÚóÏóÇæóÉö áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóäóÒóáó Ýöíåö: ÃóíóÍúÓóÈõ Ãóäú áóäú íóÞúÏöÑó Úóáóíúåö ÃóÍóÏñ [ÇáúÈóáóÏ: 5] æóÞöíáó: åõæó ÇáúæóáöíÏõ Èúäõ ÇáúãõÛöíÑóÉö¡ æóÞöíáó: åõæó ÃóÈõæ Ìóåúáò. æóÚóäú ãõÞóÇÊöáò:
äóÒóáóÊú Ýöí ÇáúÍóÇÑöËö Èúäö ÚóÇãöÑö Èúäö äóæúÝóáò¡ ÒóÚóãó Ãóäøóåõ ÃóäúÝóÞó ãóÇáðÇ Úóáóì ÅöÝúÓóÇÏö ÃóãúÑö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. æóÞöíáó:
åõæó ÚóãúÑõæ Èúäõ ÚóÈúÏö æõÏøò ÇáøóÐöí ÇÞúÊóÍóãó ÇáúÎóäúÏóÞó Ýöí íóæúãö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö áöíóÏúÎõáó ÇáúãóÏöíäóÉó ÝóÞóÊóáóåõ Úóáöíøõ Èúäõ ÃóÈöí ØóÇáöÈò ÎóáúÝó ÇáúÎóäúÏóÞö.
æóáóíúÓó áöåóÐöåö ÇáúÃóÞúæóÇáö ÔóÇåöÏñ ãöäó ÇáäøóÞúáö ÇáÕøóÍöíÍö æóáóÇ íõáóÇÆöãõåóÇ ÇáúÞóÓóãõ æóáóÇ ÇáÓøöíóÇÞõ.
æóÇáúÎóáúÞõ: ÅöíÌóÇÏõ ãóÇ áóãú íóßõäú ãóæúÌõæÏðÇ¡ æóíõØúáóÞõ Úóáóì ÅöíÌóÇÏö ÍóÇáóÉò áóåóÇ ÃóËóÑñ Þóæöíøñ Ýöí ÇáÐøóÇÊö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÎúáõÞõßõãú Ýöí ÈõØõæäö ÃõãøóåÇÊößõãú ÎóáúÞÇð ãöäú ÈóÚúÏö ÎóáúÞò [ÇáÒãÑ: 6] æóÞóæúáöåö: æóÅöÐú ÊóÎúáõÞõ ãöäó ÇáØøöíäö ßóåóíúÆóÉö ÇáØøóíúÑö [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 110] . Ýóåõæó ÌóÚúáñ íõÛóíøöÑõ ÐóÇÊó ÇáÔøóíúÁö.(30/350)
æóÇáúßóÈóÏõ ÈöÝóÊúÍóÊóíúäö: ÇáÊøóÚóÈõ æóÇáÔøöÏøóÉõ¡ æóÞóÏú ÊóÚóÏøóÏóÊú ÃóÞúæóÇáõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Ýöí ÊóÞúÑöíÑö ÇáúãõÑóÇÏö ÈöÇáúßóÈóÏö¡ æóáóãú íõÚóÑøöÌú æóÇÍöÏñ ãöäúåõãú Úóáóì ÑóÈúØö ÇáúãõäóÇÓóÈóÉö Èóíúäó ãóÇ íõÝóÓøöÑõ Èöåö ÇáúßóÈóÏó æóÈóíúäó ÇáÓøöíóÇÞö ÇáúãóÓõæÞö áóåõ ÇáúßóáóÇãõ æóÇÝúÊöÊóÇÍöåö ÈöÇáúÞóÓóãö ÇáúãõÔúÚöÑö ÈöÇáÊøóÃúßöíÏö æóÊóæóÞøõÚö ÇáúÅöäúßóÇÑö¡ ÍóÊøóì ßóÃóäøóåõãú ÈöÕóÏóÏö ÊóÝúÓöíÑö ßóáöãóÉò ãõÝúÑóÏóÉò áóíúÓóÊú æóÇÞöÚóÉð Ýöí ßóáóÇãò íóÌöÈõ ÇáÊÆÇãå¡ æíÍÞ æÁÇãå.
æóÞóÏú ÛóÖøõæÇ ÇáäøóÙóÑó Úóäú ãóæúÞöÚö ÝöÚúáö ÎóáóÞúäóÇ Úóáóì ÊóÝúÓöíÑöåöãõ ÇáúßóÈóÏó ÅöÐú íóßõæäõ ÝöÚúáõ ÎóáóÞúäóÇ ßóãóÚúÐöÑóÉò áöáúÅöäúÓóÇäö ÇáúßóÇÝöÑö Ýöí ãõáóÇÒóãóÉö ÇáúßóÈóÏö áóåõ ÅöÐú åõæó ãóÎúáõæÞñ Ýöíåö. æóÐóáößó íóÍõØøõ ãöäú ÔöÏøóÉö ÇáÊøóæúÈöíÎö æóÇáÐøóãøö¡ ÝóÇáøóÐöí íóáúÊóÆöãõ ãóÚó ÇáÓøöíóÇÞö æóíõäóÇÓöÈõ ÇáúÞóÓóãó Ãóäøó ÇáúßóÈóÏó ÇáÊøóÚóÈõ ÇáøóÐöí íõáóÇÒöãõ ÃóÕúÍóÇÈó ÇáÔøöÑúßö ãöäö ÇÚúÊöÞóÇÏöåöãú ÊóÚóÏøõÏó ÇáúÂáöåóÉö. æóÇÖúØöÑóÇÈõ ÑóÃúíöåöãú Ýöí ÇáúÌóãúÚö Èóíúäó ÇÏøöÚóÇÁö ÇáÔøõÑóßóÇÁö áöáøóåö ÊóÚóÇáóì æóÈóíúäó ÊóæóÌøõåöåöãú Åöáóì Çááøóåö ÈöØóáóÈö ÇáÑøöÒúÞö æóÈöØóáóÈö ÇáäøóÌóÇÉö ÅöÐóÇ ÃóÕóÇÈóåõãú ÖõÑøñ. æóãöäú ÅöÍóÇáóÊöåöãõ ÇáúÈóÚúËó ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö ãóÚó ÇÚúÊöÑóÇÝöåöãú ÈöÇáúÎóáúÞö ÇáúÃóæøóáö ÝóÞóæúáõåõ: áóÞóÏú ÎóáóÞúäóÇ ÇáúÅöäúÓÇäó Ýöí ßóÈóÏò Ïóáöíá ãóÞúÕõæÏðÇ æóÍúÏóåõ Èóáú åõæó ÊóæúØöÆóÉñ áöÞóæúáöåö: ÃóíóÍúÓóÈõ Ãóäú áóäú íóÞúÏöÑó Úóáóíúåö ÃóÍóÏñ [ÇáúÈóáóÏ: 5] . æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÅöËúÈóÇÊõ ÅöÚóÇÏóÉö ÎóáúÞö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö áöáúÈóÚúËö æóÇáúÌóÒóÇÁö ÇáøóÐöí ÃóäúßóÑõæåõ æóÇÈúÊóÏóÃóåõãõ ÇáúÞõÑúÂäõ ÈöÅöËúÈóÇÊöåö Ýöí ÓõæóÑò ßóËöíÑóÉò ãöäó ÇáÓøõæóÑö ÇáúÃõæáóì.
ÝóæöÒóÇäõ åóÐóÇ ÇáÊøóãúåöíÏö æóÒóÇäõ ÇáÊøóãúåöíÏö ÈöÞóæúáöåö: áóÞóÏú ÎóáóÞúäóÇ ÇáúÅöäúÓÇäó Ýöí ÃóÍúÓóäö ÊóÞúæöíãò Ëõãøó ÑóÏóÏúäÇåõ ÃóÓúÝóáó ÓÇÝöáöíäó [ÇáÊøöíä: 4¡ 5] ÈóÚúÏó ÇáúÞóÓóãö ÈöÞóæúáöåö: ÇáÊøöíäö æóÇáÒøóíúÊõæäö [ÇáÊøöíä: 1] ÅöáóÎú.
ÝóãóÚúäóì: ÃóíóÍúÓóÈõ Ãóäú áóäú íóÞúÏöÑó Úóáóíúåö [ÇáúÈóáóÏ: 5] : ÃóíóÍúÓöÈõ Ãóäú áóäú äóÞúÏöÑó Úóáóíúåö ÈóÚúÏó ÇÖúãöÍúáóÇáö ÌóÓóÏöåö ÝóäõÚöíÏóåõ ÎóáúÞðÇ ÂÎóÑó¡ Ýóåõæó Ýöí ØóÑöíÞóÉö ÇáúÞóÓóãö æóÇáúãõÞúÓóãö Úóáóíúåö ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóÇ ÃõÞúÓöãõ Èöíóæúãö ÇáúÞöíÇãóÉö Åöáóì Þóæúáöåö: ÃóíóÍúÓóÈõ ÇáúÅöäúÓÇäõ Ãóáøóäú äóÌúãóÚó ÚöÙÇãóåõ Èóáì ÞÇÏöÑöíäó Úóáì Ãóäú äõÓóæøöíó ÈóäÇäóåõ [ÇáúÞöíóÇãóÉ: 1- 4] . Ãóíú ßóãóÇ ÎóáóÞúäóÇåõ Ãóæøóáó ãóÑøóÉò Ýöí äóÕóÈò ãöäú ÃóØúæóÇÑö ÇáúÍóíóÇÉö ßóÐóáößó
äóÎúáõÞõåõ ÎóáúÞðÇ ËóÇäöíðÇ Ýöí ßóÈóÏò ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö áößõÝúÑöåö.
æóÈöÐóáößó íóÙúåóÑõ ãóæúÞöÚõ ÅöÏúãóÇÌö Þóæúáöåö Ýöí ßóÈóÏò áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ÇáÊøóäúÙöíÑõ Èóíúäó ÇáúÎóáúÞóíúäö ÇáúÃóæøóáö æóÇáËøóÇäöí Ýöí ÃóäøóåõãóÇ ãöäú ãóÞúÏõæÑö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóÇáÙøóÑúÝöíøóÉõ ãöäú Þóæúáöåö: Ýöí ßóÈóÏò ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ ãóÌóÇÒðÇ Ýöí ÇáúãõáóÇÒóãóÉö ÝóßóÃóäøóåõ ãóÙúÑõæÝñ Ýöí ÇáúßóÈóÏö¡ æóäóÙöíÑõåõ Þóæúáõåõ: Èóáö ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÇáúÂÎöÑóÉö Ýöí ÇáúÚóÐÇÈö æóÇáÖøóáÇáö ÇáúÈóÚöíÏö ÃóÝóáóãú íóÑóæúÇ Åöáì ãóÇ Èóíúäó ÃóíúÏöíåöãú æóãÇ ÎóáúÝóåõãú [ÓÈÃ: 8¡ 9](30/351)
ÃóíóÍúÓóÈõ Ãóäú áóäú íóÞúÏöÑó Úóáóíúåö ÃóÍóÏñ (5) íóÞõæáõ ÃóåúáóßúÊõ ãóÇáðÇ áõÈóÏðÇ (6) ÃóíóÍúÓóÈõ Ãóäú áóãú íóÑóåõ ÃóÍóÏñ (7)
ÇáúÂíóÉó. ÝóÇáúãõÑóÇÏõ: ÚóÐóÇÈõ ÇáÏøõäúíóÇ¡ æóåõæó ãóÔóÞøóÉõ ÇÖúØöÑóÇÈö ÇáúÈóÇáö Ýöí ÇáÊøóßúÐöíÈö æóÇÎúÊöáóÇÞö ÇáúãóÚóÇÐöíÑö æóÇáúÍóíúÑóÉö ãöäó ÇáúÃóãúÑö Úóáóì ÃóÍóÏö ÇáÊøóÝúÓöíÑóíúäö áöÊöáúßó ÇáúÂíóÉö.
ÝóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÇáúßóÈóÏó ãóáóÇÒöãñ áöáúãõÔúÑößö ãöäú Íöíäö ÇÊøöÕóÇÝöåö ÈöÇáúÅöÔúÑóÇßö æóåõæó Íöíäõ ÊóÞóæøõãö ÇáúÚóÞúáö æóßóãóÇáö ÇáúÅöÏúÑóÇßö.
æóãöäó ÇáúÌóÇÆöÒö Ãóäú íõÌúÚóáó Þóæúáõåõ: áóÞóÏú ÎóáóÞúäóÇ ÇáúÅöäúÓÇäó Ýöí ßóÈóÏò ãöäú ÞóÈöíáö ÇáúÞóáúÈö ÇáúãóÞúÈõæáö áöÊóÖóãøõäöåö ÇÚúÊöÈóÇÑðÇ áóØöíÝðÇ æóåõæó ÔöÏøóÉõ ÊóáóÈøõÓö ÇáúßóÈóÏö ÈöÇáúÅöäúÓóÇäö ÇáúãõÔúÑößö ÍóÊøóì ßóÃóäøóåõ ÎõáöÞó Ýöí ÇáúßóÈóÏö.
æóÇáúãóÚúäóì: áóÞóÏú ÎóáóÞúäóÇ ÇáúßóÈóÏó Ýöí ÇáúÅöäúÓóÇäö ÇáúßóÇÝöÑö.
æóáöáúãõÝóÓøöÑöíäó ÊóÃúæöíáóÇÊñ ÃõÎúÑóì Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÂíóÉö áóÇ íõÓóÇÚöÏõ ÚóáóíúåóÇ ÇáÓøöíóÇÞ.
[5]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÈóáóÏ (90) : ÂíóÉ 5]
ÃóíóÍúÓóÈõ Ãóäú áóäú íóÞúÏöÑó Úóáóíúåö ÃóÍóÏñ (5)
åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÈóÏóáõ ÇÔúÊöãóÇáò ãöäú ÌõãúáóÉö: áóÞóÏú ÎóáóÞúäóÇ ÇáúÅöäúÓÇäó Ýöí ßóÈóÏò [ÇáúÈóáóÏ: 4] .
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóæúÈöíÎö æóÇáÊøóÎúØöÆóÉö.
æóÖóãöíÑõ ÃóíóÍúÓóÈõ ÑóÇÌöÚñ Åöáóì ÇáúÅöäúÓóÇäö áóÇ ãóÍóÇáóÉó¡ æóãöäú ÂËóÇÑö ÇáúÍóíúÑóÉö Ýöí ãóÚúäóì áóÞóÏú ÎóáóÞúäóÇ ÇáúÅöäúÓÇäó Ýöí ßóÈóÏò [ÇáúÈóáóÏ: 4] Ãóäøó ÈóÚúÖó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ÌóÚóáó ÖóãöíÑó ÃóíóÍúÓóÈõ ÑóÇÌöÚðÇ Åöáóì ÈóÚúÖò ãöãøóÇ íóÚõãøõåõ áóÝúÙõ ÇáúÅöäúÓóÇäö ãöËúáó ÃóÈöí ÇáúÃóÔóÏøö ÇáÌõãóÍöí¡ æóåõæó ÖÛË Úóáóì ÅöÈøóÇáóÉò.
[6¡ 7]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÈóáóÏ (90) : ÇáúÂíóÇÊ 6 Åöáóì 7]
íóÞõæáõ ÃóåúáóßúÊõ ãóÇáÇ áõÈóÏÇð (6) ÃóíóÍúÓóÈõ Ãóäú áóãú íóÑóåõ ÃóÍóÏñ (7)
ÃóÚúÞóÈóÊú ãóÓóÇæöíó äóÝúÓöåö ÈöãóÐóÇãøö ÃóÞúæóÇáöåö¡ æóåõæó ÇáÊøóÝóÎøõÑõ ÇáúßóÇÐöÈõ æóÇáÊøóãóÏøõÍõ ÈöÅöÊúáóÇÝö ÇáúãóÇáö Ýöí ÛóíúÑö ÕóáóÇÍò. æóÞóÏú ßóÇäó Ãóåúáõ ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö íóÊóÈóÌøóÍõæäó ÈöÅöÊúáóÇÝö ÇáúãóÇáö æóíóÚõÏøõæäóåõ ãóäúÞóÈóÉð áöÅöíÐóÇäöåö ÈöÞöáøóÉö ÇßúÊöÑóÇËö ÕóÇÍöÈöåö Èöåö¡ ÞóÇáó ÚóäúÊóÑóÉõ:(30/352)
Ãóáóãú äóÌúÚóáú áóåõ Úóíúäóíúäö (8) æóáöÓóÇäðÇ æóÔóÝóÊóíúäö (9) æóåóÏóíúäóÇåõ ÇáäøóÌúÏóíúäö (10)
æóÅöÐóÇ ÓóßöÑúÊõ ÝóÅöäøóäöí ãõÓúÊóåúáößñ ... ãóÇáöí æóÚöÑúÖöí æóÇÝöÑñ áóãú íõßúáóãö
æóÅöÐóÇ ÕóÍóæúÊõ ÝóãóÇ ÃõÞóÕøöÑõ Úóäú äóÏðì ... æóßóãóÇ ÚóáöãúÊó ÔóãóÇÆöáöí æóÊóßóÑøõãöí
æóÌõãúáóÉõ: íóÞõæáõ ÃóåúáóßúÊõ ãóÇáðÇ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãä ÇáúÅöäúÓÇäó [ÇáúÈóáóÏ: 4] æóÐóáößó ãöäó ÇáúßóÈóÏö.
æóÌõãúáóÉõ: ÃóíóÍúÓóÈõ Ãóäú áóãú íóÑóåõ ÃóÍóÏñ ÈóÏóáõ ÇÔúÊöãóÇáò ãöäú ÌõãúáóÉö íóÞõæáõ ÃóåúáóßúÊõ ãóÇáðÇ áöÃóäøó Þóæúáóåõ ÃóåúáóßúÊõ ãóÇáðÇ áõÈóÏÇð íóÕúÏõÑõ ãöäúåõ æóåõæó íóÍúÓöÈõ Ãóäøóåõ ÑóÇÌó ßóÐöÈõåõ¡ Úóáóì ÌóãöíÚö ÇáäøóÇÓö æóåõæó áóÇ íóÎúáõæ ãöäú äóÇÓò íóØøóáöÚõæäó Úóáóì ßóÐöÈöåö ÞóÇáó ÒõåóíúÑñ:
æóãóåúãóÇ Êóßõäú ÚöäúÏó ÇãúÑöÆò ãöäú ÎóáöíÞóÉò ... æóÅöäú ÎóÇáóåóÇ ÊóÎúÝóì Úóáóì ÇáäøóÇÓö ÊõÚúáóãö
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÅöäúßóÇÑñ æóÊóæúÈöíÎñ æóåõæó ßöäóÇíóÉñ Úóäú Úöáúãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÏóÎöíáóÊöåö æóÃóäøó ÇÝúÊöÎóÇÑóåõ ÈöÇáúßóÑóãö ÈóÇØöáñ.
æáõÈóÏÇð ÈöÖóãøö ÇááøóÇãö æóÝóÊúÍö ÇáúãõæóÍøóÏóÉö Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÌõãúåõæÑö æóåõæó ÌóãúÚõ áõÈúÏóÉò ÈöÖóãøö ÇááøóÇãö æóåöíó ãóÇ ÊóáóÈøóÏó ãöäú ÕõæÝò Ãóæú ÔóÚúÑò¡ Ãóíú ÊóÌóãøóÚó æóÇáúÊóÕóÞó ÈóÚúÖõåõ ÈöÈóÚúÖò æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò áõÈøóÏðÇ ÈöÖóãøö ÇááøóÇãö æóÊóÔúÏöíÏö ÇáúÈóÇÁö Úóáóì Ãóäå ÌãÚ áóÇ ÈõÏ ÈöãóÚúäóì ãõÌúÊóãöÚò ÈóÚúÖõåõ Åöáóì ÈóÚúÖò ãËá: Õíøã æÞæøã¡ Ãóæú Úóáóì Ãóäøóåõ ÇÓúãñ Úóáóì ÒöäóÉö ÝõÚøóáò ãöËúáõ Òõãøóáò áöáúÌóÈóÇäö æÌÈøÅ ááÖÚíÝ.
[8- 10]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÈóáóÏ (90) : ÇáúÂíóÇÊ 8 Åöáóì 10]
Ãóáóãú äóÌúÚóáú áóåõ Úóíúäóíúäö (8) æóáöÓÇäÇð æóÔóÝóÊóíúäö (9) æóåóÏóíúäÇåõ ÇáäøóÌúÏóíúäö (10)
ÊóÚúáöíáñ áöáúÅöäúßóÇÑö æóÇáÊøóæúÈöíÎö Ýöí Þóæúáöåö: ÃóíóÍúÓóÈõ Ãóäú áóäú íóÞúÏöÑó Úóáóíúåö ÃóÍóÏñ [ÇáúÈóáóÏ: 5] Ãóæú Þóæúáöåö: ÃóíóÍúÓóÈõ Ãóäú áóãú íóÑóåõ ÃóÍóÏñ [ÇáúÈóáóÏ: 7] Ãóíú åõæó ÛóÇÝöáñ Úóäú ÞõÏúÑóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÚóäú Úöáúãöåö ÇáúãõÍöíØö ÈöÌóãöíÚö ÇáúßóÇÆöäóÇÊö ÇáÏøóÇáøö ÚóáóíúåöãóÇ Ãóäøóåõ ÎóáóÞó ãóÔóÇÚöÑó ÇáúÅöÏúÑóÇßö ÇáøóÊöí ãöäúåóÇ ÇáúÚóíúäóÇäö¡ æóÎóáóÞó ÂáóÇÊö ÇáúÅöÈóÇäóÉö æóåöíó ÇááøöÓóÇäõ æóÇáÔøóÝóÊóÇäö¡ ÝóßóíúÝó íóßõæäõ ãõÝöíÖõ ÇáúÚöáúãö Úóáóì ÇáäøóÇÓö ÛóíúÑó ÞóÇÏöÑò æóÛóíúÑó ÚóÇáöãò ÈöÃóÍúæóÇáöåöãú ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÃóáÇ íóÚúáóãõ ãóäú ÎóáóÞó æóåõæó ÇááøóØöíÝõ ÇáúÎóÈöíÑõ [Çáúãáß: 14] .
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÊóÞúÑöíÑöíøðÇ æóÃóäú íóßõæäó ÅöäúßóÇÑöíøðÇ.(30/353)
æóÇáöÇÞúÊöÕóÇÑõ Úóáóì ÇáúÚóíúäóíúäö áöÃóäøóåõãóÇ ÃóäúÝóÚõ ÇáúãóÔóÇÚöÑö æóáöÃóäøó ÇáúãõÚóáøóáó ÅöäúßóÇÑõ Ùóäøöåö Ãóäú áóãú íóÑóåõ ÃóÍóÏñ.
æóÐößúÑõ ÇáÔøóÝóÊóíúäö ãóÚó ÇááøöÓóÇäö áöÃóäøó ÇáúÅöÈóÇäóÉó ÊóÍúÕõáõ ÈöåöãóÇ ãóÚðÇ ÝóáóÇ íóäúØöÞõ ÇááøöÓóÇäõ ÈöÏõæäö ÇáÔøóÝóÊóíúäö æóáóÇ ÊóäúØöÞõ ÇáÔøóÝóÊóÇäö ÈöÏõæäö ÇááøöÓóÇäö.
æóãöäú ÏóÞóÇÆöÞö ÇáúÞõÑúÂäö Ãóäøóåõ áóãú íóÞúÊóÕöÑú Úóáóì ÇááøöÓóÇäö æóáóÇ Úóáóì ÇáÔøóÝóÊóíúäö ÎöáóÇÝó ÚóÇÏóÉö ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö Ãóäú íóÞúÊóÕöÑõæÇ Úóáóíúåö íóÞõæáõæäó: íóäúØöÞõ ÈöáöÓóÇäò ÝóÕöíÍò¡ æóíóÞõæáõæäó: áóãú íóäúØöÞú ÈöÈöäúÊö ÔóÝóÉò¡ Ãóæú áóãú íóäúÈöÓú ÈöÈöäúÊö ÔóÝóÉò¡ áöÃóäøó ÇáúãóÞóÇãó ãóÞóÇãõ ÇÓúÊöÏúáóÇáò ÝÌíÁ Ýöíåö ÈöãóÇáöå ãóÒöíÏõ ÊóÕúæöíÑò áöÎóáúÞö ÂáóÉö
ÇáäøõØúÞö.
æóÃóÚúÞóÈó ãóÇ Èöåö ÇßúÊöÓóÇÈõ ÇáúÚöáúãö æóãóÇ Èöåö ÇáúÅöÈóÇäóÉõ Úóäö ÇáúãóÚúáõæãóÇÊö¡ ÈöãóÇ íõÑúÔöÏõ ÇáúÝößúÑó Åöáóì ÇáäøóÙóÑö æóÇáúÈóÍúËö æóÐóáößó Þóæúáõåõ: æóåóÏóíúäÇåõ ÇáäøóÌúÏóíúäö ÝóÇÓúÊóßúãóáó ÇáúßóáóÇãõ ÃõÕõæáó ÇáÊøóÚóáøõãö æóÇáÊøóÚúáöíãö ÝóÅöäøó ÇáúÅöäúÓóÇäó ÎõáöÞó ãõÍöÈøðÇ áöáúãóÚúÑöÝóÉö ãÍÈÇ ááÊÚÑíÝ ÝÈãÔÇÚÑ ÇáúÅöÏúÑóÇßö íóßúÊóÓöÈõ ÇáúãõÔóÇåóÏóÇÊö æóåöíó ÃõÕõæáõ ÇáúãóÚúáõæãóÇÊö ÇáúíóÞöíäöíøóÉö¡ æóÈöÇáäøõØúÞö íõÝöíÏõ ãóÇ íõÚóáøöãõåõ áöÛóíúÑöåö¡ æóÈöÇáúåóÏúíö Åöáóì ÇáúÎóíúÑö æóÇáÔøóÑøö íõãóíøöÒõ Èóíúäó ãóÚúáõæãóÇÊöåö æóíõãóÍøöÕõåóÇ.
æóÇáÔøóÝóÊóÇäö åõãóÇ ÇáúÌöáúÏóÊóÇäö ÇááøóÊóÇäö ÊóÓúÊõÑóÇäö ÇáúÝóãó æóÃóÓúäóÇäóåõ æóÈöåöãóÇ íóãúÊóÕøõ ÇáúãóÇÁó¡ æóãöäö ÇäúÝöÊóÇÍöåöãóÇ æóÇäúÛöáóÇÞöåöãóÇ ÊóÊóßóíøóÝõ ÃóÕúæóÇÊõ ÇáúÍõÑõæÝö ÇáøóÊöí ÈöåóÇ ÇáäøõØúÞõ æóåõæó ÇáúãóÞúÕõæÏõ åõäóÇ.
æóÃóÕúáõ ÔóÝóÉò ÔóÝóæñ äõÞöÕó ãöäúåõ ÇáúæóÇæõ æóÚõæøöÖó Úóäúåõ åóÇÁñ ÝóíõÌúãóÚõ Úóáóì ÔóÝóæóÇÊò¡ æóÞöíáó: ÃóÕúáõåõ ÔóÝóåñ ÈóåóÇÁò åöíó áóÇãõ ÇáúßóáöãóÉö ÝóÚõæøöÖó ÚóäúåóÇ åóÇÁõ ÇáÊøóÃúäöíËö ÝóíõÌúãóÚõ Úóáóì ÔóÝóåóÇÊò æóÔöÝóÇåò. æóÇáøóÐöí íóÙúåóÑõ Ãóäøó ÇáúÃóÕúáó ÔóÝóåñ ÈöåóÇÁò ÃóÕúáöíøóÉò Ëõãøó ÚõæãöáóÊö ÇáúåóÇÁõ ãõÚóÇãóáóÉó åóÇÁö ÇáÊøóÃúäöíËö ÊóÎúÝöíÝðÇ Ýöí ÍóÇáóÉö ÇáúæóÕúáö ÝóÞóÇáõæÇ: ÔóÝóÉñ¡ æóÊõäõæÓöíó ÈößóËúÑóÉö ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö ÝóÚõæãöáó ãõÚóÇãóáóÉó åóÇÁö ÇáÊøóÃúäöíË Ýöí ÇáÊøóËúäöíóÉ ßóãóÇ Ýöí ÇáúÂíóÉö æóåõæó ÇáøóÐöí ÊÞÖíå ÊóËúäöíóÊõåõ Úóáóì ÔóÝóÊóíúäö Ïõæäó Ãóäú íóÞõæáõæÇ: ÔóÝóæóíúäö¡ ÝóÅöäøóåõãõ ÇÊøóÝóÞõæÇ Úóáóì Ãóäøó ÇáÊøóËúäöíóÉó ÊóÑõÏøõ ÇáöÇÓúãó Åöáóì ÃóÕúáöåö.
æóÇáúåöÏóÇíóÉõ: ÇáÏøóáóÇáóÉõ Úóáóì ÇáØøóÑöíÞö ÇáúãõÈóáøöÛóÉö Åöáóì ÇáúãóßóÇäö ÇáúãóÞúÕõæÏö ÇáÓøóíúÑõ Åöáóíúåö.
æóÇáäøóÌúÏõ: ÇáúÃóÑúÖõ ÇáúãõÑúÊóÝöÚóÉõ ÇÑúÊöÝóÇÚðÇ Ïõæäó ÇáúÌóÈóáö. ÝóÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ ØóÑöíÞóÇäö äóÌúÏóÇäö ãõÑúÊóÝóÚóÇäö¡ æóÇáØøóÑöíÞõ ÞóÏú íóßõæäõ ãõäúÌöÏðÇ ãõÕúÚöÏðÇ¡ æóÞóÏú íóßõæäõ ÛóæúÑðÇ ãõäúÎóÝöÖðÇ.(30/354)
ÝóáóÇ ÇÞúÊóÍóãó ÇáúÚóÞóÈóÉó (11) æóãóÇ ÃóÏúÑóÇßó ãóÇ ÇáúÚóÞóÈóÉõ (12) Ýóßøõ ÑóÞóÈóÉò (13) Ãóæú ÅöØúÚóÇãñ Ýöí íóæúãò Ðöí ãóÓúÛóÈóÉò (14) íóÊöíãðÇ ÐóÇ ãóÞúÑóÈóÉò (15) Ãóæú ãöÓúßöíäðÇ ÐóÇ ãóÊúÑóÈóÉò (16) Ëõãøó ßóÇäó ãöäó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÊóæóÇÕóæúÇ ÈöÇáÕøóÈúÑö æóÊóæóÇÕóæúÇ ÈöÇáúãóÑúÍóãóÉö (17)
æóÞóÏö ÇÓúÊõÚöíÑóÊö ÇáúåöÏóÇíóÉõ åõäóÇ áöáúÅöáúåóÇãö ÇáøóÐöí ÌóÚóáóåõ Çááøóåõ Ýöí ÇáúÅöäúÓóÇäö íõÏúÑößõ Èöåö ÇáÖøóÇÑøó æóÇáäøóÇÝöÚó æóåõæó ÃóÕúáõ ÇáÊøóãóÏøõäö ÇáúÅöäúÓóÇäöíøö æóÃóÕúáõ ÇáúÚõáõæãö æóÇáúåöÏóÇíóÉõ ÈöÏöíäö ÇáúÅöÓúáóÇãö Åöáóì ãóÇ Ýöíåö ÇáúÝóæúÒõ.
æóÇÓúÊõÚöíÑó ÇáäøóÌúÏóÇäö áöáúÎóíúÑö æóÇáÔøóÑøö¡ æóÌõÚöáóÇ äóÌúÏóíúäö áöÕõÚõæÈóÉö ÇÊøöÈóÇÚö ÃóÍóÏöåöãóÇ æóåõæó ÇáúÎóíúÑõ ÝóÛõáøöÈó Úóáóì ÇáØøóÑöíÞóíúäö¡ Ãóæú áöÃóäøó ßõáøó æóÇÍöÏò ÕóÚúÈñ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑò¡ ÝóØóÑöíÞõ ÇáúÎóíúÑö ÕõÚõæÈóÊõåõ Ýöí Óõáõæßöåö¡ æóØóÑöíÞõ ÇáÔøóÑøö ÕõÚõæÈóÊõåõ Ýöí ÚóæóÇÞöÈöåö¡ æóáöÐóáößó ÚóÈøóÑó Úóäúåõ ÈÚÏ åóÐóÇ È ÇáúÚóÞóÈóÉó [ÇáúÈóáóÏ: 11] .
æóíóÊóÖóãøóäõ Ðóáößó ÊóÔúÈöíåó ÅöÚúãóÇáö ÇáúÝößúÑö áöäóæóÇáö ÇáúãóØúáõæÈö ÈöÇáÓøóíúÑö Ýöí ÇáØøóÑöíÞö ÇáúãõæÕöáö Åöáóì ÇáúãóßóÇäö ÇáúãóÑúÛõæÈö ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÅöäøóÇ åóÏóíúäÇåõ ÇáÓøóÈöíáó ÅöãøóÇ ÔÇßöÑÇð æóÅöãøóÇ ßóÝõæÑÇð [ÇáúÅöäúÓóÇä: 3] æóÊóÔúÈöíåó ÇáúÅöÞúÈóÇáö Úóáóì ÊóáóÞøöí ÏóÚúæóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÅöÐú ÔóÞøóÊú Úóáóì äõÝõæÓöåöãú ßóÐóáößó.
æóÃõÏúãöÌó Ýöí åóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÇãúÊöäóÇäñ Úóáóì ÇáúÅöäúÓóÇäö ÈöãóÇ æõåöÈóåõ ãöäú æóÓóÇÆöáö ÇáúÚóíúÔö ÇáúãõÓúÊóÞöíãö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúåöÏóÇíóÉõ åöÏóÇíóÉó ÇáúÚóÞúáö áöáÊøóÝúßöíÑö Ýöí ÏóáóÇÆöáö æõÌõæÏö Çááøóåö æóæóÍúÏóÇäöíøóÊöåö ÈöÍóíúËõ áóæú ÊóÃóãøóáó áóÚóÑóÝó æóÍúÏóÇäöíøóÉó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Ýóíóßõæäõ åóÐóÇ ÏóáöíáðÇ Úóáóì ÓóÈóÈö ãõÄóÇÎóÐóÉö Ãóåúáö ÇáÔøöÑúßö æóÇáÊøóÚúØöíáö ÈößõÝúÑöåöãú Ýöí ÃóÒúãóÇäö ÇáúÎõáõæøö Úóäú ÅöÑúÓóÇáö ÇáÑøõÓõáö Úóáóì ÃóÍóÏö ÇáúÞóæúáóíúäö Ýöí Ðóáößó Èóíúäó ÇáúÃóÔóÇÚöÑóÉö ãöäú ÌöåóÉò¡ æóÈóíúäó ÇáúãóÇÊúÑöíÏöíøóÉö æóÇáúãõÚúÊóÒöáóÉö ãöäú ÌöåóÉ ÃõÎúÑóì.
[11- 17]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÈóáóÏ (90) : ÇáúÂíóÇÊ 11 Åöáóì 17]
ÝóáÇ ÇÞúÊóÍóãó ÇáúÚóÞóÈóÉó (11) æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ ÇáúÚóÞóÈóÉõ (12) Ýóßøõ ÑóÞóÈóÉò (13) Ãóæú ÅöØúÚÇãñ Ýöí íóæúãò Ðöí ãóÓúÛóÈóÉò (14) íóÊöíãÇð ÐóÇ ãóÞúÑóÈóÉò (15)
Ãóæú ãöÓúßöíäÇð ÐóÇ ãóÊúÑóÈóÉò (16) Ëõãøó ßÇäó ãöäó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÊóæÇÕóæúÇ ÈöÇáÕøóÈúÑö æóÊóæÇÕóæúÇ ÈöÇáúãóÑúÍóãóÉö (17)
íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÝóáóÇ ÇÞúÊóÍóãó ÇáúÚóÞóÈóÉó ÊóÝúÑöíÚó ÅöÏúãóÇÌò ÈöãõäóÇÓóÈóÉö Þóæúáöåö: æóåóÏóíúäÇåõ ÇáäøóÌúÏóíúäö [ÇáúÈóáóÏ: 10] Ãóíú åóÏóíúäóÇåõ ÇáØøóÑöíÞóíúäö Ýóáóãú íóÓúáõßö ÇáäøóÌúÏó ÇáúãõæóÕøöáó Åöáóì ÇáúÎóíúÑö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÊóÝúÑöíÚðÇ Úóáóì ÌõãúáóÉö íóÞõæáõ ÃóåúáóßúÊõ ãóÇáÇ áõÈóÏÇð [ÇáúÈóáóÏ: 6] æóãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ ÇÚúÊöÑóÇÖðÇ¡ æóÊóßõæäõ «áóÇ ÇÞúÊóÍóãó ÇáúÚóÞóÈóÉó» ÇÓúÊöÝúåóÇãðÇ ÍõÐöÝó ãöäúåõ ÃóÏóÇÊõåõ. æóåõæó ÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÅöäúßóÇÑò¡ æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõ íóÏøóÚöí ÅöåúáóÇßó ãóÇáò ßóËöíÑò Ýöí ÇáúÝóÓóÇÏö ãöäú ãóíúÓöÑò æóÎóãúÑò æóäóÍúæö Ðóáößó(30/355)
ÃóÝóáóÇ Ãóåúáóßóåõ Ýöí ÇáúÞõÑóÈö æóÇáúÝóÖóÇÆöáö ÈöÝóßøö ÇáÑøöÞóÇÈö æóÅöØúÚóÇãö ÇáúãóÓóÇßöíäö Ýöí Òóãóäö ÇáúãóÌóÇÚóÉö ÝóÅöäøó ÇáúÅöäúÝóÇÞó Ýöí Ðóáößó áóÇ íóÎúÝóì Úóáóì ÇáäøóÇÓö ÎöáóÇÝðÇ áöãóÇ íóÏøóÚöíåö ãöäú ÅöäúÝóÇÞò.
æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö áóÇ íóÚúÑöÖõ ÇáúÅöÔúßóÇáõ ÈöÚóÏóãö ÊóßóÑøõÑö (áóÇ) ÝóÅöäøó ÔóÃúäó (áóÇ) ÇáäøóÇÝöíóÉö ÅöÐóÇ ÏóÎóáóÊú Úóáóì ÝöÚúáö ÇáúãõÖöíø æóáã ÊóÊóßóÑøóÑ Ãóäú Êóßõæäó áöáÏøõÚóÇÁö ÅöáøóÇ ÅöÐóÇ ÊóßóÑøóÑóÊú ãóÚóåóÇ ãöËúáõåóÇ ãóÚúØõæÝóÉð ÚóáóíúåóÇ äóÍúæó Þóæúáöåö: ÝóáÇ ÕóÏøóÞó æóáÇ Õóáøóì [ÇáúÞöíóÇãóÉ: 31] Ãóæú ßóÇäóÊú (áóÇ) ãóÚúØõæÝóÉð Úóáóì äóÝúíò äóÍúæó: ãóÇ ÎóÑóÌúÊõ æóáóÇ ÑóßöÈúÊõ. Ýóåõæó Ýöí Íõßúãö ÊóßúÑöíÑö (áóÇ) . æóÞóÏú ÌóÇÁóÊú åõäóÇ äóÇÝöíóÉð Ýöí ÛóíúÑö ÏõÚóÇÁ¡ æóáã ÊóÊóßóÑøóÑ ÇÓúÊöÛúäóÇÁð Úóäú ÊóßúÑöíÑöåóÇ Èößóæúäö ãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ æóåõæó ÇÞúÊóÍóãó ÇáúÚóÞóÈóÉó íóÊóÖóãøóäõ ÔóíúÆóíúäö ÌóÇÁó ÈóíóÇäõåõãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: Ýóßøõ ÑóÞóÈóÉò Ãóæú ÅöØúÚÇãñ ÝóßóÃóäøóåõ ÞóÇáó: ÝóáóÇ Ýóßøó ÑóÞóÈóÉð æóáóÇ ÃóØúÚóãó íóÊöíãðÇ Ãóæú ãöÓúßöíäðÇ. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÚóÏóãõ ÊóßúÑöíÑö (áóÇ) åõäóÇ ÇÓúÊöÛúäóÇÁð ÈöÞóæúáöåö: Ëõãøó ßÇäó ãöäó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÝóßóÃóäøóåõ Þöíáó: ÝóáóÇ ÇÞúÊóÍóãó ÇáúÚóÞóÈóÉó æóáóÇ Âãóäó. æóíóÙúåóÑõ Ãóäøó ßõáøó ãóÇ íóÕúÑöÝõ Úóäö ÇáúÊöÈóÇÓö ÇáúßóáóÇãö ßóÇÝò Úóäú ÊóßúÑöíÑö (áóÇ) ßóÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö Ýöí Þóæúáö ÇáúÍóÑöíÑöíøö Ýöí «ÇáúãóÞóÇãóÉö ÇáËøóáóÇËöíäó» : «áóÇ ÚóÞóÏó åóÐóÇ ÇáúÚóÞúÏó ÇáúãõÈóÌøóáó Ýöí åóÐóÇ Çáúíóæúãö ÇáúÃóÛóÑøö ÇáúãõÍóÌøóáö ÅöáøóÇ ÇáøóÐöí ÌóÇáó æóÌóÇÈó» ÅöáóÎú æóÃõØúáöÞó ÇáúÚóÞóÈóÉó Úóáóì ÇáúÚóãóáö ÇáúãõæÕöáö áöáúÎóíúÑö áöÃóäøó ÚóÞóÈóÉó ÇáäøóÌúÏö ÃóÚúáóì ãóæúÖöÚò Ýöíåö. æóáößõáøö äóÌúÏò ÚóÞóÈóÉñ íóäúÊóåöí ÈöåóÇ. æóÝöí ÇáúÚóÞóÈóÇÊö ÊóÙúåóÑõ
ãóÞúÏöÑóÉõ ÇáÓøóÇÈöÑóÉö.
æóÇáöÇÞúÊöÍóÇãõ: ÇáÏøõÎõæáõ ÇáúÚóÓöíÑõ Ýöí ãóßóÇäò Ãóæú ÌóãóÇÚóÉò ßóËöíÑöíäó íõÞóÇáõ: ÇÞúÊóÍóãó ÇáÕøóÝøó¡ æóåõæó ÇÝúÊöÚóÇáñ áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÇáÊøóßóáøõÝö ãöËúáó ÇßúÊóÓóÈó¡ ÝóÔõÈøöåó ÊóßóáøõÝõ ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáÕøóÇáöÍóÉö ÈöÇÞúÊöÍóÇãö ÇáúÚóÞóÈóÉö Ýöí ÔöÏøóÊöåö Úóáóì ÇáäøóÝúÓö æóãóÔóÞøóÊöåö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóãÇ íõáóÞøóÇåÇ ÅöáøóÇ ÇáøóÐöíäó ÕóÈóÑõæÇ [ÝÕáÊ: 35] .
æóÇáöÇÞúÊöÍóÇãõ: ÊóÑúÔöíÍñ áöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ÇáúÚóÞóÈóÉö áöØóÑöíÞö ÇáúÎóíúÑö¡ æóåõæó ãóÚó Ðóáößó ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ áöÃóäøó ÊóÒóÇÍõãó ÇáäøóÇÓö ÅöäøóãóÇ íóßõæäõ Ýöí ØóáóÈö ÇáúãóäóÇÝöÚö ßóãóÇ ÞóÇáó:
æóÇáúãóæúÑöÏõ ÇáúÚóÐúÈõ ßóËöíÑõ ÇáÒøöÍóÇãú æóÃóÝóÇÏó äóÝúíõ ÇáöÇÞúÊöÍóÇãö Ãóäøóåõ ÚÏá Úáì ÇáöÇåúÊöÏóÇÁö ÅöíËóÇÑðÇ áöáúÚóÇÌöáö Úóáóì ÇáúÂÌöáö æóáóæú ÚóÒóãó æóÕóÈóÑó áóÇÞúÊóÍóãó ÇáúÚóÞóÈóÉó. æóÞóÏú ÊóÊóÇÈóÚóÊö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÇÊõ ÇáËøóáóÇËõ: ÇáäøóÌúÏóíúäö¡ æóÇáúÚóÞóÈóÉõ¡ æóÇáöÇÞúÊöÍóÇãõ¡ æóÈõäöíó ÈóÚúÖõåóÇ Úóáóì ÈóÚúÖò æóÐóáößó ãöäú ÃóÍúÓóäö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö æóåöíó ãóÈúäöíøóÉñ Úóáóì ÊóÔúÈöíåö ÇáúãóÚúÞõæáö ÈöÇáúãóÍúÓõæÓö.(30/356)
æóÇáúßóáóÇãõ ãóÓõæÞñ ãóÓóÇÞó ÇáÊøóæúÈöíÎö Úóáóì ÚóÏóãö ÇåúÊöÏóÇÁö åóÄõáóÇÁö áöáúÃóÚúãóÇáö ÇáÕøóÇáöÍóÉö ãóÚó ÞöíóÇãö ÃóÓúÈóÇÈö ÇáöÇåúÊöÏóÇÁö ãöäó ÇáúÅöÏúÑóÇßö æóÇáäøõØúÞö.
æóÞóæúáõåõ: æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ ÇáúÚóÞóÈóÉõ ÍóÇáñ ãöäó ÇáúÚóÞóÈóÉó Ýöí Þóæúáöåö: ÝóáóÇ ÇÞúÊóÍóãó ÇáúÚóÞóÈóÉó áöáÊøóäúæöíåö ÈöåóÇ æóÃóäøóåóÇ áöÃóåóãøöíøóÊöåóÇ íõÓúÃóáõ ÚóäúåóÇ ÇáúãõÎóÇØóÈõ åóáú ÃóÚúáóãóåõ ãõÚúáöãñ ãóÇ åöíó¡ Ãóíú áóãú íóÞúÊóÍöãö ÇáúÚóÞóÈóÉó Ýöí ÍóÇáö ÌóÏóÇÑóÊöåóÇ ÈöÃóäú ÊõÞúÊóÍóãó. æóåóÐóÇ ÇáÊøóäúæöíåõ íõÝöíÏõ ÇáÊøóÔúæöíÞó Åöáóì ãóÚúÑöÝóÉö ÇáúãõÑóÇÏö ãöäó ÇáúÚóÞóÈóÉö.
æóãóÇ ÇáúÃõæáóì ÇÓúÊöÝúåóÇãñ. æóãóÇ ÇáËøóÇäöíóÉõ ãöËúáõåóÇ. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Ãóíøõ ÔóíúÁò ÃóÚúáóãóßó ãóÇ åöíó ÇáúÚóÞóÈóÉõ¡ Ãóíú ÃóÚúáóãóßó ÌóæóÇÈó åóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö¡ ßöäóÇíóÉð Úóäú ßóæúäöåö ÃóãúÑðÇ ÚóÒöíÒðÇ íóÍúÊóÇÌõ Åöáóì ãóäú íõÚúáöãõßó Èöåö.
æóÇáúÎöØóÇÈõ Ýöí ãóÇ ÃóÏúÑÇßó áöÛóíúÑö ãõÚóíøóäò áöÃóäøó åóÐóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúãóËóáö.
æóÝöÚúáõ ÃóÏúÑÇßó ãõÚóáøóÞñ Úóäö ÇáúÚóãóáö Ýöí ÇáúãóÝúÚõæáóíúäö áöæõÞõæÚö ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÈóÚúÏóåõ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÇÞøóÉö.
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò æóÚóÇÕöãñ æóÍóãúÒóÉõ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò æóíóÚúÞõæÈõ æóÎóáóÝñ¡ Ýóßøõ ÑóÞóÈóÉò ÈöÑóÝúÚö Ýóßøõ æóÅöÖóÇÝóÊöåö Åöáóì ÑóÞóÈóÉò æóÑóÝúÚö ÅöØúÚÇãñ ÚóØúÝðÇ Úóáóì Ýóßøõ æóÌõãúáóÉõ: Ýóßøõ ÑóÞóÈóÉò ÈóíóÇäñ áöáúÚóÞóÈóÉö æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: åöíó Ýóßøõ ÑóÞóÈóÉò¡ ÝóÍõÐóÝó ÇáúãõÓúäóÏõ Åöáóíúåö ÍóÐúÝðÇ áöãõÊóÇÈóÚóÉö ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö. æóÊóÈúíöíäõ ÇáúÚóÞóÈóÉö ÈöÃóäøóåóÇ: Ýóßøõ ÑóÞóÈóÉò Ãóæú ÅöØúÚÇãñ ãóÈúäöíøñ Úóáóì ÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ÇáúÚóÞóÈóÉö
áöáúÃóÚúãóÇáö ÇáÕøóÇáöÍóÉö ÇáÔøóÇÞøóÉö Úóáóì ÇáäøóÝúÓö. æóÞóÏú ÚóáöãúÊó Ãóäøó Ðóáößó ãöäú ÊóÔúÈöíåö ÇáúãóÚúÞõæáö ÈöÇáúãóÍúÓõæÓö¡ ÝóáóÇ æóÌúåó áöÊóÞúÏöíÑö ãóäú ÞóÏøóÑó ãõÖóÇÝðÇ ÝóÞóÇáó: Ãóíú æóãóÇ ÃóÏúÑóÇßó ãóÇ ÇÞúÊöÍóÇãõ ÇáúÚóÞóÈóÉö.
æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ Ýóßøó ÈöÝóÊúÍö ÇáúßóÇÝö Úóáóì ÕöíÛóÉö ÝöÚúáö ÇáúãõÖöíøö¡ æóÈöäóÕúÈö ÑóÞóÈóÉð Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö áö Ýóßøó Ãóæú «ÃóØúÚóãó» ÈöÏõæäö ÃóáúÝò ÈóÚúÏö Úóíúäö ÅöØúÚÇãñ Úóáóì Ãóäøóåõ ÝöÚúáõ ãõÖöíøò ÚóØúÝðÇ Úóáóì Ýóßøó¡ ÝóÊóßõæäõ ÌõãúáóÉõ: Ýóßøõ ÑóÞóÈóÉò ÈóíóÇäðÇ áöÌõãúáóÉö ÝóáóÇ ÇÞúÊóÍóãó ÇáúÚóÞóÈóÉó æóãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ ÇÚúÊöÑóÇÖðÇ¡ Ãóæú Êóßõæäõ ÈóÏóáðÇ ãöäú ÌõãúáóÉö ÇÞúÊóÍóãó ÇáúÚóÞóÈóÉó Ãóíú ÝóáóÇ ÇÞúÊóÍóãó ÇáúÚóÞóÈóÉó æóáóÇ Ýóßøó ÑóÞóÈóÉð Ãóæú ÃóØúÚóãó. æóãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ ÇÚúÊöÑóÇÖñ ßóãóÇ ÊóÞóÑøóÑó ÂäöÝðÇ.(30/357)
æóÇáúÝóßøõ: ÃóÎúÐõ ÇáÔøóíúÁö ãöäú íóÏö ãóäö ÇÍúÊóÇÒó Èöåö.
æóÇáÑøóÞóÈóÉõ ãõÑóÇÏñ ÈöåóÇ ÇáúÅöäúÓóÇäõ¡ ãöäú ÅöØúáóÇÞö ÇÓúãö ÇáúÌõÒúÁö Úóáóì ßõáøöåö ãöËúáó ÅöØúáóÇÞö ÑóÃúÓò æóÚóíúäò æóæóÌúåò¡ æóÅöíËóÇÑõ áöÝóÙö ÇáÑøóÞóÈóÉö åõäóÇ áöÃóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÐóÇÊõ ÇáúÃóÓöíÑö Ãóæö ÇáúÚóÈúÏö æóÃóæøóáõ ãóÇ íóÎúØõÑõ ÈöÐöåúäö ÇáäøóÇÙöÑö áöæóÇÍöÏò ãöäú åóÄõáóÇÁö. åõæó ÑóÞóÈóÊõåõ áöÃóäøóåõ Ýöí ÇáúÛóÇáöÈö íõæËóÞõ ãöäú ÑóÞóÈóÊöåö.
æóÃõØúáöÞó ÇáúÝóßøõ Úóáóì ÊóÎúáöíÕö ÇáúãóÃúÎõæÐö Ýöí ÃóÓúÑò Ãóæú ãöáúßò¡ áöãõÔóÇÈóåóÉö ÊóÎúáöíÕö ÇáúÃóãúÑö ÇáúÚóÓöíÑö ÈöÇáäøóÒúÚö ãöäú íóÏö ÇáúÞóÇÈöÖö ÇáúãõãúÊóäöÚö.
æóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÃóÕúáñ ãöäú ÃõÕõæáö ÇáÊøóÔúÑöíÚö ÇáúÅöÓúáóÇãöíøö æóåõæó ÊóÔóæøõÝõ ÇáÔøóÇÑöÚö Åöáóì ÇáúÍõÑøöíøóÉö æóÞóÏú ÈóÓóØúäóÇ ÇáúÞóæúáó Ýöí Ðóáößó Ýöí ßöÊóÇÈö «ÃõÕõæáö ÇáäøöÙóÇãö ÇáöÇÌúÊöãóÇÚöíøö Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö» .
æóÇáúãóÓúÛóÈóÉõ: ÇáúÌõæÚõ æóåöíó ãóÕúÏóÑñ Úóáóì æóÒúäö ÇáúãóÝúÚóáóÉö ãöËúáó ÇáúãóÍúãóÏóÉö æóÇáúãóÑúÍóãóÉö ãöäú ÓóÛöÈó ßóÝóÑöÍó ÓóÛóÈðÇ ÅöÐóÇ ÌóÇÚó.
æóÇáúãõÑóÇÏõ Èö íóæúãò Ðöí ãóÓúÛóÈóÉò ÒóãóÇäñ áóÇ ÇáäøóåóÇÑõ ÇáúãóÚúÑõæÝõ.
æóÅöÖóÇÝóÉõ Ðöí Åöáóì ãóÓúÛóÈóÉò ÊõÝöíÏõ ÇÎúÊöÕóÇÕó Ðóáößó Çáúíóæúãö ÈöÇáúãóÓúÛóÈóÉö¡ Ãóíú íóæúãõ ãóÌóÇÚóÉò¡ æóÐóáößó Òóãóäõ ÇáúÈóÑúÏö æóÒóãóäõ ÇáúÞóÍúØö.
æóæóÌúåõ ÊóÎúÕöíÕö Çáúíóæúãö Ðöí ÇáúãóÓúÛóÈóÉö ÈöÇáúÅöØúÚóÇãö Ýöíåö Ãóäøó ÇáäøóÇÓó Ýöí Òóãóäö ÇáúãóÌóÇÚóÉö íóÔúÊóÏøõ ÔõÍøõåõãú ÈöÇáúãóÇáö ÎóÔúíóÉó ÇãúÊöÏóÇÏö Òóãóäö ÇáúãóÌóÇÚóÉö æóÇáöÇÍúÊöíóÇÌö Åöáóì ÇáúÃóÞúæóÇÊö. ÝóÇáúÅöØúÚóÇãõ Ýöí Ðóáößó ÇáÒøóãóäö ÃóÝúÖóáõ¡ æóåõæó ÇáúÚóÞóÈóÉõ æóÏõæäó ÇáúÚóÞóÈóÉö ãóÕóÇÚöÏõ ãõÊóÝóÇæöÊóÉñ.
æóÇäúÊóÕóÈó íóÊöíãÇð Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö Èöåö áö ÅöØúÚÇãñ ÇáøóÐöí åõæó ãóÕúÏóÑñ ÚóÇãöáñ Úóãóáó ÝöÚúáöåö æóÅöÚúãóÇáõ ÇáúãóÕúÏóÑö ÛóíúÑö ÇáúãõÖóÇÝö æóáóÇ ÇáúãõÚóÑøóÝö ÈöÇááøóÇãö ÃóÞúíóÓõ æóÅöäú ßóÇäó ÅöÚúãóÇáõ ÇáúãõÖóÇÝö ÃóßúËóÑó¡
æóãóäóÚó ÇáúßõæÝöíøõæäó ÅöÚúãóÇáó ÇáúãóÕúÏóÑö ÛóíúÑö ÇáúãõÖóÇÝö. æóãóÇ æóÑóÏó ÈóÚúÏóåõ ãóÑúÝõæÚñ Ãóæú ãóäúÕõæÈñ Íóãóáõæåõ Úóáóì ÅöÖúãóÇÑö ÝöÚúáò ãöäú áóÝúÙö ÇáúãóÕúÏóÑö¡ ÝóíõÞóÏøóÑõ Ýöí ãöËúáö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÚöäúÏóåõãú «íõØúÚöãõ íóÊöíãðÇ» .
æóÇáúíóÊöíãõ: ÇáÔøóÎúÕõ ÇáøóÐöí áóíúÓó áóåõ ÃóÈñ¡ æóåõæó Ïõæäõ ÇáúÈõáõæÛö. æóæóÌúåõ ÊóÎúÕöíÕöåö ÈöÇáúÅöØúÚóÇãö Ãóäøóåõ ãóÙöäøóÉõ ÞöáøóÉö ÇáÔøöÈóÚö áöÕöÛóÑö Óöäøöåö æóÖóÚúÝö Úóãóáöåö æóÝóÞúÏö ãóäú íóÚõæáõåõ æóáöÍóíóÇÆöåö ãöäó ÇáÊøóÚóÑøõÖö áöØóáóÈö ãóÇ íóÍúÊóÇÌõåõ. ÝóáöÐóáößó ÑõÛøöÈó Ýöí ÅöØúÚóÇãöåö æóÅöäú áóãú íóÕöáú ÍóÏøó ÇáúãóÓúßóäóÉö(30/358)
æóÇáúÝóÞúÑö æóæõÕöÝó Èößóæúäöåö ÐóÇ ãóÞúÑóÈóÉò Ãóíú ãóÞúÑóÈóÉò ãöäó ÇáúãõØúÚöãö áöÃóäøó åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝó íõÄóßøöÏõ ÅöØúÚóÇãóåõ áöÃóäøó Ýöí ßóæúäöåö íóÊöíãðÇ ÅöÛóÇËóÉð áóåõ ÈöÇáúÅöØúÚóÇãö¡ æóÝöí ßóæúäöåö ÐóÇ ãóÞúÑóÈóÉò ÕöáóÉð áöáÑøóÍöãö.
æóÇáúãóÞúÑóÈóÉõ: ÞóÑóÇÈóÉõ ÇáäøóÓóÈö æóåõæó ãóÕúÏóÑñ ÈöæóÒúäö ãóÝúÚóáóÉò ãöËúáó ãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ãóÓúÛóÈóÉò æóÇáúãöÓúßöíäõ: ÇáúÝóÞöíÑõ¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [184] ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÚóáóì ÇáøóÐöíäó íõØöíÞõæäóåõ ÝöÏúíóÉñ ØóÚÇãõ ãöÓúßöíäò æóÐóÇ ãóÊúÑóÈóÉò ÕöÝóÉñ áöãöÓúßöíäò ÌõÚöáóÊö ÇáúãóÊúÑóÈóÉõ ÚóáóÇãóÉð Úóáóì ÇáöÇÍúÊöíóÇÌö ÈöÍóÓúÈö ÇáúÚõÑúÝö.
æóÇáúãóÊúÑóÈóÉõ ãóÕúÏóÑñ ÈöæóÒúäö ãóÝúÚóáóÉò ÃóíúÖðÇ æóÝöÚúáõåõ ÊóÑöÈó íõÞóÇáõ: ÊóÑöÈó¡ ÅöÐóÇ äóÇãó Úóáóì ÇáÊøõÑóÇÈö Ãóíú áóãú íóßõäú áóåõ ãóÇ íóÝúÊóÑöÔõåõ Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö¡ æóåõæó Ýöí ÇáúÃóÕúáö ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáúÚõÑõæøö ãöäó ÇáËøöíóÇÈö ÇáøóÊöí ÊóÍõæáõ Èóíúäó ÇáúÌóÓóÏö æóÇáúÃóÑúÖö ÚöäúÏó ÇáúÌõáõæÓö æóÇáöÇÖúØöÌóÇÚö æóÞóÑöíÈñ ãöäúåõ Þóæúáõåõãú Ýöí ÇáÏøõÚóÇÁö: ÊóÑöÈóÊú íóãöíäõßõ:
æóÊóÑöÈóÊú íóÏóÇßó.
æÃóæú áöáÊøóÞúÓöíãö æóåõæó ãóÚúäóì ãöäú ãóÚóÇäöí (Ãóæú) ÌóÇÁó ãöäú ÅöÝóÇÏóÉö ÇáÊøóÎúíöíÑö.
æóÇÚúáóãú Ãóäøóåõ Åöäú ßóÇäó ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÅöäúÓóÇäö ÇáúÌöäúÓõ ÇáúãóÎúÕõæÕõ¡ Ãóíö ÇáúãõÔúÑößöíäó ßóÇäó äóÝúíõ Ýóßøö ÇáÑøöÞóÇÈö æóÇáúÅöØúÚóÇãö ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇäúÊöÝóÇÁö ÊóÍóáøöíåöãú ÈöÔóÑóÇÆöÚö ÇáúÅöÓúáóÇãö áöÃóäøó Ýóßøó ÇáÑøöÞóÇÈö æóÅöØúÚóÇãó ÇáúÌöíóÇÚö ãöäó ÇáúÞõÑõÈóÇÊö ÇáøóÊöí ÌóÇÁó ÈöåóÇ ÇáúÅöÓúáóÇãõ ãöäú ÅöØúÚóÇãö ÇáúÌöíóÇÚö æóÇáúãóÍóÇæöíÌö æóÝöíåö ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÊóÚúíöíÑö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÃóäøóåõãú ÅöäøóãóÇ íõÍöÈøõæäó ÇáÊøóÝóÇÎõÑó æóÇáÓøõãúÚóÉó æóÅöÑúÖóÇÁó ÃóäúÝõÓöåöãú ÈöÐóáößó¡ Ãóæú áöãõÄóÇäóÓóÉö ÇáúÃóÎöáøóÇÁö æóÐóáößó ÛóÇáöÈõ ÃóÍúæóÇáöåöãú¡ Ãóíú áóãú íõØúÚöãõæÇ íóÊöíãðÇ æóáóÇ ãöÓúßöíäðÇ Ýöí íóæúãö ãóÓúÛóÈóÉò¡ Ãóíú åõæó ÇáØøóÚóÇãõ ÇáøóÐöí íóÑúÖóÇåõ Çááøóåõ áöÃóäøó Ýöíåö äóÝúÚó ÇáúãõÍúÊóÇÌöíäó ãöäú ÚöÈóÇÏöåö. æóáóíúÓó ãöËúáó ÅöØúÚóÇãößõãú Ýöí ÇáúãóÂÏöÈö æóÇáúæóáóÇÆöãö æóÇáúãõäóÇÏóãóÉö ÇáøóÊöí áóÇ ÊóÚõæÏõ ÈöÇáäøóÝúÚö Úóáóì ÇáúãõØúÚóãóíúäö áöÃóäøó Êöáúßó ÇáúãóØóÇÚöãó ßóÇäõæÇ íóÏúÚõæäó áóåóÇ ÃóãúËóÇáóåõãú ãöäú Ãóåúáö ÇáúÌöÏøóÉö Ïõæäó ÍóÇÌóÉò Åöáóì ÇáØøóÚóÇãö æóÅöäøóãóÇ íõÑöíÏõæäó ÇáúãõÄóÇäóÓóÉó Ãóæö ÇáúãõÝóÇÎóÑóÉó.
æóÝöí ÍóÏöíËö ãõÓúáöãò «ÔóÑøõ ÇáØøóÚóÇãö ØóÚóÇãõ ÇáúæóáöíãóÉö íõãúäóÚõåóÇ ãóäú íóÃúÊöíåóÇ æóíõÏúÚóì ÅöáóíúåóÇ ãóäú íóÃúÈóÇåóÇ»
æóÑóæóì ÇáØøóÈóÑóÇäöíøõ: ÔóÑøõ ÇáØøóÚóÇãö ØóÚóÇãõ ÇáúæóáöíãóÉö íõÏúÚóì Åöáóíúåö ÇáÔøóÈúÚóÇäõ æóíõÍúÈóÓõ Úóäúåõ ÇáúÌóÇÆöÚõ» .
æóÅöäú ßóÇäó ÇáúãõÑóÇÏõ ãöäó ÇáúÅöäúÓóÇäö æóÇÍöÏðÇ ãõÚóíøóäðÇ ÌóÇÒó Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÚúäóì Úóáóì äóÍúæö ãóÇ ÊóÞóÏøóãó¡ æóÌóÇÒó Ãóäú íóßõæäó ÐóãøðÇ áóåõ ÈöÇááøõÄúãö æóÇáÊøóÝóÇÎõÑö ÇáúßóÇÐöÈö¡ æóÝóÖúÍðÇ áóåõ ÈöÃóäøóåõ áóãú íóÓúÈöÞú(30/359)
ãöäúåõ Úóãóáñ äóÇÝöÚñ áöÞóæúãöåö ÞóÈúáó ÇáúÅöÓúáóÇãö Ýóáóãú íóÛúÑóãú ÛóÑóÇãóÉð Ýöí ÝößóÇßö ÃóÓöíÑò Ãóæú ãóÃúÎõæÐò ÈöÏóãò Ãóæú ãóäøó ÈöÍõÑøöíøóÉò Úóáóì ÚóÈúÏò.
æóÃóíøðÇ ãóÇ ßóÇäó ÝóáóíúÓó Ýöí ÇáúÂíóÉö ÏóáóÇáóÉñ Úóáóì Ãóäøó Çááøóåó ßóáøóÝó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöåóÐöåö ÇáúÞõÑóÈö æóáóÇ Ãóäøóåõ ÚóÇÞóÈóåõãú Úóáóì ÊóÑúßöåöãú åóÐöåö ÇáúÞõÑõÈóÇÊö¡ ÍóÊøóì ÊõÝúÑóÖó Ýöíåö ãóÓúÃóáóÉõ ÎöØóÇÈö ÇáúßõÝøóÇÑö ÈöÝõÑõæÚö ÇáÔøóÑöíÚóÉö æóåöíó ãóÓúÃóáóÉñ ÞóáöíáóÉõ ÇáúÌóÏúæóì æóÝóÑúÖõåóÇ åõäóÇ ÃóÞóáøõ ÅöÌúÏóÇÁð.
æóÌõãúáóÉõ: Ëõãøó ßÇäó ãöäó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÝóáóÇ ÇÞúÊóÍóãó ÇáúÚóÞóÈóÉó æËõãøó áöáÊøóÑóÇÎöí ÇáÑøõÊóÈöíøö ÝóÊóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó ãóÖúãõæäó ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúãóÚúØõæÝóÉö ÈöåóÇ ÃóÑúÞóì ÑõÊúÈóÉð Ýöí ÇáúÛóÑóÖö ÇáúãóÓõæÞö áóåõ ÇáúßóáóÇãõ ãöäú ãóÖúãõæä ÇáúßóáóÇã ÇáãÚØæÝÉ Úóáóíúåö¡ ÝóíóÕöíÑõ ÊóÞúÏöíÑõ ÇáúßóáóÇãö: ÝóáóÇ ÇÞúÊóÍóãó ÇáúÚóÞóÈóÉó ÈöÝóßøö ÑóÞóÈóÉò Ãóæú ÅöØúÚóÇãò ÈóÚúÏó ßóæúäöåö ãõÄúãöäðÇ. æóÝöí ÝöÚúáö ßÇäó ÅöÔúÚóÇÑñ ÈöÃóäøó ÅöíãóÇäóåõ ÓóÇÈöÞñ Úóáóì ÇÞúÊöÍóÇãö ÇáúÚóÞóÈóÉö ÇáúãóØúáõæÈóÉö Ýöíåö ÈöØóÑöíÞóÉö ÇáÊøóæúÈöíÎö Úóáóì ÇäúÊöÝóÇÆöåóÇ Úóäúåõ.
ÝóÚóØúÝõ Ëõãøó ßÇäó ãöäó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ Úóáóì ÇáúÌõãóáö ÇáúãóÓõæÞóÉö áöáÊøóæúÈöíÎö æóÇáÐøóãøö íõÝöíÏõ Ãóäøó åóÐóÇ ÇáÕøöäúÝó ãöäó ÇáäøóÇÓö Ãóæú åóÐóÇ ÇáúÅöäúÓóÇäó ÇáúãõÚóíøóäó áóãú íóßõäú ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó¡ æóÃóäøóåõ ãóáõæãñ Úóáóì ãóÇ ÝóÑøóØó Ýöíåö áöÇäúÊöÝóÇÁö ÅöíãóÇäöåö¡ æóÃóäøóåõ áóæú ÝóÚóáó ÔóíúÆðÇ ãöäú åóÐöåö ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáúÍóÓóäóÉö æóáóãú íóßõäú ãöäó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ãóÇ äóÝóÚóåõ Úóãóáõåõ ÔóíúÆðÇ áöÃóäøóåõ ÞóÏö ÇäúÊóÝóì Úóäúåõ ÇáúÍóÙøõ ÇáúÃóÚúÙóãõ ãöäó ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö ßóãóÇ ÏóáøóÊú Úóáóíúåö Ëõãøó ãöäó ÇáÊøóÑóÇÎöí ÇáÑøõÊóÈöíøö Ýóåõæó ãõÄúÐöäñ ÈöÃóäøóåõ ÔóÑúØñ Ýöí ÇáöÇÚúÊöÏóÇÏö ÈöÇáúÃóÚúãóÇáö.
æóÚóäú ÚóÇÆöÔóÉó: ÃóäøóåóÇ ÞóÇáóÊú: «íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö Åöäøó ÇÈúäó ÌõÏúÚóÇäó ßóÇäó Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö íóÕöáõ ÇáÑøóÍöãó æóíõØúÚöãõ ÇáØøóÚóÇãó æóíóÝõßøõ ÇáúÚóÇäöíó æóíõÚúÊöÞõ ÇáÑøöÞóÇÈó æóíóÍúãöáõ Úóáóì ÅöÈöáöåö áöáøóåö (Ãóíú íõÑöíÏõ ÇáÊøóÞóÑøõÈó) Ýóåóáú íóäúÝóÚõåõ Ðóáößó ÔóíúÆðÇ ÞóÇáó: «áóÇ Åöäøóåõ áóãú íóÞõáú íóæúãðÇ ÑóÈøö ÇÛúÝöÑú áöí ÎóØöíÆóÊöí íóæúãó ÇáÏøöíäö»
. æóíõÝúåóãõ ãöäó ÇáúÂíóÉö ÈöãóÝúåõæãö ÕöÝóÉö ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ Ãóäøóåõ áóæú Úóãöáó åóÐöåö ÇáúÞõÑóÈó Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö æóÂãóäó ÈöÇááøóåö Íöíäó ÌóÇÁó ÇáúÅöÓúáóÇãõ áóßóÇäó Úóãóáõåõ Ðóáößó ãóÍúãõæÏðÇ.
æóãóäú íóÌúÚóáõ Ëõãøó ãõÝöíÏóÉð áöáÊøóÑóÇÎöí Ýöí ÇáÒøóãóÇäö íóÌúÚóáõ ÇáúãóÚúäóì: áóÇ ÇÞúÊóÍóãó ÇáúÚóÞóÈóÉó æóÃóÊúÈóÚóåóÇ ÈöÇáúÅöíãóÇäö. Ãóíö ÇÞúÊóÍóãó ÇáúÚóÞóÈóÉó Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö æóÃóÓúáóãó áóãøóÇ ÌóÇÁó ÇáúÅöÓúáóÇãõ.
æóÞóÏú ÌóÇÁó Ðóáößó ÕóÑöíÍðÇ
Ýöí ÍóÏöíËö Íóßöíãö Èúäö ÍöÒóÇãò Ýöí ÇáÕøóÍöíÍö: «ÞóÇáó: ÞõáúÊõ: íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö ÃóÑóÃóíúÊó ÃóÔúíóÇÁð ßõäúÊõ ÃóÊóÍóäøóËõ ÈöåóÇ Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ãöäú ÕóÏóÞóÉò Ãóæú ÚóÊóÇÞóÉò æóÕöáóÉö(30/360)
ÑóÍöãò Ýóåóáú ÝöíåóÇ ãöäú ÃóÌúÑò ÝóÞóÇáó áí ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ÃóÓúáóãúÊó Úóáóì ãóÇ ÓóáóÝó ãöäú ÎóíúÑò»
æóÇáÊøóÍóäøõËõ: ÇáÊøóÚóÈøõÏõ íóÚúäöí
Ãóäøó ÏõÎõæáóåõ Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇã ÃóÝóÇÏóåõ ÅöÚúØóÇÁó ËóæóÇÈò Úóáóì ÃóÚúãóÇáöåö ßóÃóäøóåõ ÚóãöáóåóÇ Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö.
æóÞóÇáó: ãöäó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ Ïõæäó Ãóäú íóÞõæáó: Ëõãøó ßóÇäó ãõÄúãöäðÇ¡ áöÃóäøó ßóæúäóåõ ãöäó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÃóÏóáøõ Úóáóì ËõÈõæÊö ÇáúÅöíãóÇäö ãöäó ÇáúæóÕúÝö ÈöãõÄúãöäò áöÃóäøó ÕöÝóÉó ÇáúÌóãóÇÚóÉö ÃóÞúæóì ãöäú ÃóÌúáö ßóËúÑóÉö ÇáúãóæúÕõæÝöíäó ÈöåóÇ ÝóÅöäøó ßóËúÑóÉó ÇáúÎóíúÑö ÎóíúÑñ¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó ÃóÚõæÐõ ÈöÇááøóåö Ãóäú Ãóßõæäó ãöäó ÇáúÌÇåöáöíäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [67] ¡ Ëõãøó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÊóÞúæöíóÉñ ÃõÎúÑóì áöáúæóÕúÝö¡ æóåõæó ÌóÚúáõåõ ÈöÇáúãóæúÕõæáö ÇáúãõÔúÚöÑö ÈöÃóäøóåõãú ÚõÑöÝõæÇ ÈöÇáúÅöíãóÇäö Èóíúäó ÇáúÝöÑóÞö.
æóÍõÐöÝó ãõÊóÚóáøóÞõ ÂãóäõæÇ áöáúÚöáúãö Èöåö Ãóíú ÂãóäõæÇ ÈöÇááøóåö æóÍúÏóåõ æóÈöÑóÓõæáöåö ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÏöíäö ÇáúÅöÓúáóÇãö. ÝóÌõÚöáó ÇáúÝöÚúáõ ßóÇáúãõÓúÊóÛúäöí Úóäö ÇáúãõÊóÚóáøóÞö.
æóÃóíúÖðÇ áöíóÊóÃóÊøóì ãöäú ÐößúÑö ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÊóÎóáøõÕñ Åöáóì ÇáËøóäóÇÁö Úóáóíúåöãú ÈöÞóæúáöåö: æóÊóæÇÕóæúÇ ÈöÇáÕøóÈúÑö æóÊóæÇÕóæúÇ ÈöÇáúãóÑúÍóãóÉö æóáöÈöÔóÇÑóÊöåöãú ÈöÃóäøóåõãú ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáúãóíúãóäóÉö.
æóÎóÕøó ÈöÇáÐøößúÑö ãöäú ÃóæúÕóÇÝö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÊóæóÇÕöíóåöãú ÈöÇáÕøóÈúÑö æóÊóæóÇÕöíóåöãú ÈöÇáúãóÑúÍóãóÉö áöÃóäøó Ðóáößó ÃóÔúÑóÝõ ÕöÝóÇÊöåöãú ÈóÚúÏó ÇáúÅöíãóÇäö¡ ÝóÅöäøó ÇáÕøóÈúÑó ãöáóÇßõ ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáÕøóÇáöÍóÉö ßõáøöåóÇ áöÃóäøóåóÇ áóÇ ÊóÎúáõæ ãöäú ßóÈúÍö ÇáÔøóåúæóÉö ÇáäøóÝúÓóÇäöíøóÉö æóÐóáößó ãöäó ÇáÕøóÈúÑö.
æóÇáúãóÑúÍóãóÉõ ãöáóÇßõ ÕóáóÇÍö ÇáúÌóÇãöÚóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãöíøóÉö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÑõÍóãÇÁõ Èóíúäóåõãú [ÇáúÝóÊúÍ: 29] .
æóÇáÊøóæóÇÕöí ÈöÇáÑøóÍúãóÉö ÝóÖöíáóÉñ ÚóÙöíãóÉñ¡ æóåõæó ÃóíúÖðÇ ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇÊøöÕóÇÝöåöãú ÈöÇáúãóÑúÍóãóÉö áöÃóäøó ãóäú íõæÕöí ÈöÇáúãóÑúÍóãóÉö åõæó ÇáøóÐöí ÚóÑóÝó ÞóÏúÑóåóÇ æóÝóÖúáóåóÇ¡ Ýóåõæó íóÝúÚóáõåóÇ ÞóÈúáó Ãóäú íõæÕöíó ÈöåóÇ¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáÇ ÊóÍóÇÖøõæäó Úóáì ØóÚÇãö ÇáúãöÓúßöíäö [ÇáúÝÌúÑ: 18] .
æóÝöíåö ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÃóäøó Ãóåúáó ÇáÔøöÑúßö áóíúÓõæÇ ãöäú Ãóåúáö ÇáÕøóÈúÑö æóáóÇ ãöäú Ãóåúáö ÇáúãóÑúÍóãóÉö¡ æóÞóÏú ÕõÑøöÍó ÈöÐóáößó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãóäú ÃóÍúÓóäõ ÞóæúáðÇ ãöãøóäú ÏóÚÇ Åöáóì Çááøóåö æóÚóãöáó ÕÇáöÍÇð æóÞÇáó Åöäøóäöí ãöäó ÇáúãõÓúáöãöíäó Åöáóì Þóæúáöåö: æóãÇ íõáóÞøóÇåÇ ÅöáøóÇ ÇáøóÐöíäó ÕóÈóÑõæÇ [ÝÕáÊ: 33- 35] æóÞóæúáöåö: Èóáú áóÇ ÊõßúÑöãõæäó ÇáúíóÊöíãó æóáÇ ÊóÍóÇÖøõæäó Úóáì ØóÚÇãö ÇáúãöÓúßöíäö [ÇáúÝÌúÑ: 17¡ 18] .(30/361)
ÃõæáóÆößó ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáúãóíúãóäóÉö (18) æóÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÈöÂíóÇÊöäóÇ åõãú ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáúãóÔúÃóãóÉö (19) Úóáóíúåöãú äóÇÑñ ãõÄúÕóÏóÉñ (20)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÈóáóÏ (90) : ÇáúÂíóÇÊ 18 Åöáóì 20]
ÃõæáÆößó ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúãóíúãóäóÉö (18) æóÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÈöÂíÇÊöäÇ åõãú ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúãóÔúÃóãóÉö (19) Úóáóíúåöãú äÇÑñ ãõÄúÕóÏóÉñ (20)
áóãøóÇ äóæøóåó ÈöÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÃóÚóÞóÈó ÇáÊøóäúæöíåó ÈöÇáËøóäóÇÁö Úóáóíúåöãú æóÈöÔóÇÑóÊöåöãú ãõÝúÊóÊöÍðÇ ÈöÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö áöÊóãúíöíÒöåöãú Ãóßúãóáó ÊóãúíöíÒò áöÅöÍúÖóÇÑöåöãú ÈöÕöÝóÇÊöåöãú Ýöí Ðöåúäö ÇáÓøóÇãöÚö¡ ãóÚó ãóÇ Ýöí ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ãöäú
ÅöÑóÇÏóÉö ÇáÊøóäúæöíåö æóÇáÊøóÚúÙöíãö.
æÇáúãóíúãóäóÉö ÌöåóÉõ Çáúíóãöíäö¡ Ýóåöíó ãóÝúÚóáóÉñ áöáúãóßóÇäö ãóÃúÎõæÐóÉñ ãöäú ÝöÚúáö íóãóäóåõ (ÝöÚúáðÇ ãóÇÖöíðÇ) ÅöÐóÇ ßóÇäó Úóáóì íóãöíäöåö¡ Ãóíú Úóáóì ÌöåóÉö íóÏöåö Çáúíõãúäóì¡ Ãóæú ãóÃúÎõæÐóÉñ ãöäú íóãóäóåõ Çááøóåõ íõãúäðÇ¡ ÅöÐóÇ ÈóÇÑóßóåõ¡ æóÅöÍúÏóì ÇáúãóÇÏøóÊóíúäö ãóÃúÎõæÐóÉñ ãöäó ÇáúÃõÎúÑóì¡ Þöíáó: ÓõãøöíóÊö ÇáúíóÏõ Çáúíõãúäóì íóãöíäðÇ æóíõãúäóì áöÃóäøóåóÇ ÃóÚúæóÏõ äóÝúÚðÇ Úóáóì ÕóÇÍöÈöåóÇ Ýöí íõÓúÑö ÃóÚúãóÇáöåö¡ æóáöÐóáößó Óõãøöíó ÈöáóÇÏõ Çáúíóãóäö íóãóäðÇ áöÃóäøóåóÇ Úóäú ÌöåóÉö íóãöíäö ÇáúæóÇÞöÝö ãõÓúÊóÞúÈöáðÇ ÇáúßóÚúÈóÉó ãöäú ÈóÇÈöåóÇ áöÃóäøó ÈóÇÈó ÇáúßóÚúÈóÉö ÔóÑúÞöíøñ¡ ÝóÇáúÌöåóÉõ ÇáøóÊöí Úóáóì íóãöíäö ÇáÏøóÇÎöáö Åöáóì ÇáúßóÚúÈóÉö åöíó ÇáúÌóäõæÈõ æóåöíó ÌöåóÉõ ÈöáóÇÏö Çáúíóãóäö. æóßóÇäóÊú ÈöáóÇÏõ Çáúíóãóäö ãóÔúåõæÑóÉð ÈöÇáúÎóíúÑóÇÊö Ýóåöíó ãóíúãõæäóÉñ. æóßóÇäó ÌõÛúÑóÇÝöíøõæ ÇáúíõæäóÇäö íóÕöÝõæäóåóÇ ÈöÇáúÚóÑóÈöíøóÉö ÇáÓøóÚöíÏóÉö¡ æóÊóÝóÑøóÚó Úóáóì Ðóáößó ÇÚúÊöÈóÇÑõåõãú ãóÇ ÌóÇÁó Úóäö Çáúíóãöíäö ãöäó ÇáúæóÍúÔö æóÇáØøóíúÑö ãõÈóÔøöÑðÇ ÈöÇáúÎóíúÑö Ýöí ÚóÞöíÏóÉö Ãóåúáö ÇáÒøóÌúÑö æóÇáúÚöíóÇÝóÉö ÝóÇáúÃóíóÇãöäõ ÇáúãóíúãõæäóÉõ ÞóÇáó ÇáúãõÑóÞøöÔõ íõÝóäøöÏõ Ðóáößó:
ÝóÅöÐÇ ÇáÃÔÇÆã ßÇáÃíÇ ... ãä æóÇáúÃóíóÇãöäõ ßóÇáúÃóÔóÇÆöãú
æóäóÔóÃó Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ÚóßúÓö Ðóáößó ÊóÓúãöíóÉõ ÈöáóÇÏö ÇáÔøóÇãö ÔóÃúãðÇ ÈöÇáúåóãúÒö ãõÔúÊóÞøóÉð ãöäó ÇáÔøõÄúãö áöÃóäøó ÈöáóÇÏó ÇáÔøóÇãö ãöäú ÌöåóÉö ÔöãóÇáö ÇáÏøóÇÎöáö Åöáóì ÇáúßóÚúÈóÉö æóÞóÏú ÃóÈúØóáó ÇáúÅöÓúáóÇãõ Ðóáößó
ÈöÞóæúáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «Çááøóåõãøó ÈóÇÑößú áóäóÇ Ýöí ÔóÃúãöäóÇ æóÝöí íóãóäöäóÇ»
æóãóÇ ÊóÓúãöíóÊõåõãú ÖöÏøó ÇáúíóÏö Çáúíõãúäóì íóÓóÇÑðÇ ÅöáøóÇ áöÅöÈúØóÇáö ãóÇ íõÊóæóåøóãõ ãöäó ÇáÔøõÄúãö ÝöíåóÇ.
æóáóãøóÇ ßóÇäóÊú ÌöåóÉõ Çáúíóãöíäö ÌöåóÉð ãõßóÑøóãóÉð ÊóÚóÇÑóÝõæÇ ÇáúÌõáõæÓó Úóáóì Çáúíóãöíäö Ýöí ÇáúãóÌóÇãöÚö ßóÑóÇãóÉð áöáúÌóÇáöÓö¡ æóÌóÚóáõæÇ ÖöÏøóåõãú ÈöÚóßúÓö Ðóáößó. æóÞóÏú ÃóÈúØóáóåõ ÇáúÅöÓúáóÇãõ ÝóßóÇäó ÇáäøóÇÓõ íóÌúáöÓõæäó Íöíäó ÇäúÊóåóì Èöåöãõ ÇáúãóÌúáöÓõ.
æóÓõãøöíó Ãóåúáõ ÇáúÌóäøóÉö ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúãóíúãóäóÉö æÃóÕúÍÇÈõ Çáúíóãöíäö [ÇáúæóÇÞöÚóÉ: 27] æóÓõãøöíó Ãóåúáõ ÇáäøóÇÑö ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúãóÔúÃóãóÉö æÃóÕúÍÇÈõ ÇáÔøöãÇáö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúæóÇÞöÚóÉö [41] ¡ ÝóÞóæúáõåõ: ÃõæáÆößó ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúãóíúãóäóÉö Ãóíú ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáúßóÑóÇãóÉö ÚöäúÏó Çááøóåö.(30/362)
æóÞóæúáõåõ: åõãú ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúãóÔúÃóãóÉö Ãóíú åõãú ãõÍóÞøóÑõæäó. æóÐóáößó ßöäóÇíóÉñ ãóÈúäöíøóÉñ Úóáóì ÚõÑúÝö ÇáúÚóÑóÈö íóæúãóÆöÐò Ýöí ãóÌóÇáöÓöåöãú. æóáóÇ ãóíúãóäóÉó æóáóÇ ãóÔúÃóãóÉó Úóáóì ÇáúÍóÞöíÞóÉö áöÃóäøó ÍóÞöíÞóÉó ÇáúãóíúãóäóÉö æóÇáúãóÔúÃóãóÉö ÊóÞúÊóÖöíóÇäö ÍóíøöÒðÇ áöãóäú ÊõäúÓóÈõ Åöáóíúåö ÇáúÌöåóÉõ.
æóÌõãúáóÉõ: æóÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÈöÂíÇÊöäÇ åõãú ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúãóÔúÃóãóÉö ÊóÊúãöíãñ áöãóÇ ÓöíÞó ãöäú Ðóãøö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÇáúãóÐúßõæÑö ÂäöÝðÇ ÅöÐú áóãú íõÚóÞøóÈú Ðóãøõåõ åõäóÇáößó ÈöæóÚöíÏöåö ÚöäóÇíóÉð ÈöÇáúÃóåóãøö æóåõæó ÐößúÑõ ÍóÇáóÉö ÃóÖúÏóÇÏöåö æóæóÚúÏöåöãú¡
ÝóáóãøóÇ ÞõÖöíó ÍóÞøõ Ðóáößó Ëõäöíó ÇáúÚöäóÇäõ Åöáóì Ðóáößó ÇáúÅöäúÓóÇäö ÝóÍóÕóáó ãöäú åóÐóÇ ÇáäøóÙúãö ÇáúÈóÏöíÚö ãõÍóÓøöäõ ÑóÏøö ÇáúÚóÌõÒö Úóáóì ÇáÕøóÏúÑö¡ æóãõÍóÓøöäõ ÇáØøöÈóÇÞö Èóíúäó ÇáúãóíúãóäóÉö æÇáãÔÃãÉ.
æóÞÏ ÚÑÝ ÂäöÝðÇ Ãóäøó ÇáúãóÔúÃóãóÉó ãóäúÒöáóÉõ ÇáúÅöåóÇäóÉö æóÇáúÛóÖóÈö¡ æóáöÐóáößó ÃõÊúÈöÚó ÈöÞóæúáöåö: Úóáóíúåöãú äÇÑñ ãõÄúÕóÏóÉñ æóÖóãöíÑõ ÇáúÝóÕúáö Ýöí Þóæúáöåö: åõãú ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúãóÔúÃóãóÉö áöÊóÞúæöíóÉö ÇáúÍõßúãö æóáóíúÓó áöáúÞóÕúÑö¡ ÅöÐú ÞóÏö ÇÓúÊõÝöíÏó ÇáúÞóÕúÑõ ãöäú ÐößúÑö ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúãõÖóÇÏøóÉö áöáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ æóåöíó ÃõæáÆößó ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúãóíúãóäóÉö æãõÄúÕóÏóÉñ ÇÓúãõ ãóÝúÚõæáò ãöäú ÃóæúÕóÏó ÇáúÈóÇÈó ÈöÇáúæóÇæö. æóíõÞóÇáõ: ÃóÃúÕóÏó ÈöÇáúåóãúÒö æóåõãóÇ áõÛóÊóÇäö¡ Þöíáó: ÇáúåóãúÒõ áõÛóÉõ ÞõÑóíúÔò æóÞöíáó: ãóÚúäóÇåõ ÌóÚóáóåõ æóÕöíÏóÉð. æóÇáúæóÕöíÏóÉõ: ÈóíúÊñ íõÊøóÎóÐõ ãöäó ÇáúÍöÌóÇÑóÉö Ýöí ÇáúÌöÈóÇáö áöÍöÝúÙö ÇáúÅöÈöáö. ÝóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ: ãõæÕóÏóÉñ ÈöæóÇæò ÓóÇßöäóÉò ÈóÚúÏó Çáúãöíãö ãöäú ÃóæúÕóÏó ÈöÇáúæóÇæö¡ æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÍóãúÒóÉõ æóÍóÝúÕñ Úóäú ÚóÇÕöãò æóíóÚúÞõæÈõ æóÎóáóÝñ ÈöåóãúÒóÉò ÓóÇßöäóÉò ÈóÚúÏó Çáúãöíã ãä ÁÇÕÏ ÇáúÈóÇÈó¡ ÈöåóãúÒóÊóíúäö ÈöãóÚúäóì æóÕóÏóåõ.
æóÌõãúáóÉõ: Úóáóíúåöãú äÇÑñ ãõÄúÕóÏóÉñ ÈóÏóáõ ÇÔúÊöãóÇáò ãöäú ÌõãúáóÉö åõãú ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúãóÔúÃóãóÉö Ãóæö ÇÓúÊöÆúäóÇÝ ÈíÇäí äÇÔìÁ Úóäö ÇáúÅöÎúÈóÇÑö Úóäúåõãú ÈöÃóäøóåõãú ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáúãóÔúÃóãóÉö.
æÚóáóíúåöãú ãõÊóÚóáÞ È ãõÄúÕóÏóÉñ¡ æóÞõÏøöãó Úóáóì ÚóÇãöáöåö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÊóÚóáøõÞö ÇáúÛóáúÞö Úóáóíúåöãú ÊóÚúÌöíáðÇ áöáÊøóÑúåöíÈö.
æóÞóÏö ÇÓúÊóÊóÈøó ÈöåóÐóÇ ÇáÊøóÞúÏöíãö ÑöÚóÇíóÉõ ÇáúÝóæóÇÕöáö ÈöÇáúåóÇÁö ÇÈúÊöÏóÇÁð ãöäú Þóæúáöåö: ÝóáóÇ ÇÞúÊóÍóãó ÇáúÚóÞóÈóÉó [ÇáúÈóáóÏ: 11] .(30/363)
æóÅöÓúäóÇÏõ ÇáãÄÕÏíøÉ Åöáóì ÇáäøóÇÑö ãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ¡ æÇáãæÕÏ åõæó ãóæÖöÚ ÇáäøóÇÑö¡ Ãóíú Ìóåóäøóãõ.(30/364)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøóÍöíãö
91- ÓõæÑóÉõ ÇáÔøóãúÓö
ÓõãøöíóÊú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ Ýöí ÇáúãóÕóÇÍöÝö æóÝöí ãõÚúÙóãö ßõÊõÈö ÇáÊøóÝúÓöíÑö «ÓõæÑóÉó ÇáÔøóãúÓö» ÈöÏõæäö æóÇæò æóßóÐóáößó ÚóäúæóäóåóÇ ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ Ýöí ÌóÇãöÚöåö ÈöÏõæäö æóÇæò Ýöí äõÓóÎò ÕóÍöíÍóÉò ãöäú «ÌóÇãöÚö ÇáÊøöÑúãöÐöíøö» æóãöäú «ÚóÇÑöÖóÉö ÇáúÃóÍúæóÐöíøö» áöÇÈúäö ÇáúÚóÑóÈöíøö.
æóÚóäúæóäóåóÇ ÇáúÈõÎóÇÑöíøõ ÓõæÑóÉó «æóÇáÔøóãúÓö æóÖõÍóÇåóÇ» ÈöÍößóÇíóÉö áóÝúÙö ÇáúÂíóÉö¡ æóßóÐóáößó ÓõãøöíóÊú Ýöí ÈóÚúÖö ÇáÊøóÝóÇÓöíÑö æóåõæó Ãóæúáóì ÃóÓúãóÇÆöåóÇ áöÆóáøóÇ ÊóáúÊóÈöÓó Úóáóì ÇáúÞóÇÑöÆö ÈöÓõæÑóÉö ÅöÐóÇ ÇáÔøóãúÓõ ßõæøöÑóÊú ÇáúãõÓóãøóÇÉö ÓõæÑóÉó ÇáÊøóßúæöíÑö.
æóáóãú íóÐúßõÑúåóÇ Ýöí «ÇáúÅöÊúÞóÇäö» ãóÚó ÇáÓøõæóÑö ÇáøóÊöí áóåóÇ ÃóßúËóÑõ ãöäö ÇÓúãò.
æóåöíó ãóßøöíøóÉñ ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö.
æóÚõÏøóÊö ÇáÓøóÇÏöÓóÉó æóÇáúÚöÔúÑöíäó Ýöí ÚóÏóÏö äõÒõæáö ÇáÓøõæóÑö äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö ÇáúÞóÏúÑö¡ æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáúÈõÑõæÌö.
æóÂíóÇÊõåóÇ ÎóãúÓó ÚóÔúÑóÉó ÂíóÉð Ýöí ÚóÏóÏö ÌõãúåõæÑö ÇáúÃóãúÕóÇÑö¡ æóÚóÏøóåóÇ Ãóåúáõ ãóßøóÉó ÓöÊøó ÚÔÑóÉ ÂíóÉ.
ÃÛÑÇÖåÇ
ÊóåúÏöíÏõ ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÃóäøóåõãú íõæÔößõ Ãóäú íõÕöíÈóåõãú ÚóÐóÇÈñ ÈöÅöÔúÑóÇßöåöãú æóÊóßúÐöíÈöåöãú ÈöÑöÓóÇáóÉö ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóãóÇ ÃóÕóÇÈó ËóãõæÏðÇ ÈöÅöÔúÑóÇßöåöãú æóÚõÊõæøöåöãú Úóáóì ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇáøóÐöí ÏóÚóÇåõãú Åöáóì ÇáÊøóæúÍöíÏö.
æóÞõÏøöãó áöÐóáößó ÊóÃúßöíÏõ ÇáúÎóÈóÑö ÈöÇáúÞóÓóãö ÈöÃóÔúíóÇÁó ãõÚóÙøóãóÉò æóÐõßöÑó ãöäú ÃóÍúæóÇáöåóÇ ãóÇ åõæó Ïóáöíáñ(30/365)
æóÇáÔøóãúÓö æóÖõÍóÇåóÇ (1) æóÇáúÞóãóÑö ÅöÐóÇ ÊóáóÇåóÇ (2) æóÇáäøóåóÇÑö ÅöÐóÇ ÌóáøóÇåóÇ (3) æóÇááøóíúáö ÅöÐóÇ íóÛúÔóÇåóÇ (4) æóÇáÓøóãóÇÁö æóãóÇ ÈóäóÇåóÇ (5) æóÇáúÃóÑúÖö æóãóÇ ØóÍóÇåóÇ (6) æóäóÝúÓò æóãóÇ ÓóæøóÇåóÇ (7) ÝóÃóáúåóãóåóÇ ÝõÌõæÑóåóÇ æóÊóÞúæóÇåóÇ (8)
Úóáóì ÈóÏöíÚö ÕõäúÚö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÇáøóÐöí áóÇ íõÔóÇÑößõåõ Ýöíåö ÛóíúÑõåõ Ýóåõæó Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøóåõ ÇáúãõäúÝóÑöÏõ ÈöÇáúÅöáóåöíøóÉö æóÇáøóÐöí áóÇ íóÓúÊóÍöÞøõ ÛóíúÑõåõ ÇáúÅöáóåöíøóÉó æóÎóÇÕøóÉð ÃóÍúæóÇáó ÇáäøõÝõæÓö æóãóÑóÇÊöÈóåóÇ Ýöí ãóÓóÇáößó ÇáúåõÏóì æóÇáÖøóáóÇáö æóÇáÓøóÚóÇÏóÉö
æóÇáÔøóÞóÇÁö.
[1- 8]
[ÓõæÑóÉ ÇáÔøóãúÓ (91) : ÇáúÂíóÇÊ 1 Åöáóì 8]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
æóÇáÔøóãúÓö æóÖõÍÇåÇ (1) æóÇáúÞóãóÑö ÅöÐÇ ÊóáÇåÇ (2) æóÇáäøóåÇÑö ÅöÐÇ ÌóáÇøóåÇ (3) æóÇááøóíúáö ÅöÐÇ íóÛúÔÇåÇ (4) æóÇáÓøóãÇÁö æóãÇ ÈóäÇåÇ (5) æóÇáúÃóÑúÖö æóãÇ ØóÍÇåÇ (6) æóäóÝúÓò æóãÇ ÓóæøóÇåÇ (7) ÝóÃóáúåóãóåÇ ÝõÌõæÑóåÇ æóÊóÞúæÇåÇ (8)
ÇáúÞóÓóãõ áöÊóÃúßöíÏö ÇáúÎóÈóÑö¡ æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈöÇáÊøóÃúßöíÏö åõæó ãóÇ Ýöí ÓóæúÞö ÇáúÎóÈóÑö ãöäó ÇáÊøóÚúÑöíÖö ÈöÇáÊøóåúÏöíÏö æóÇáúæóÚöíÏö ÈöÇáöÇÓúÊöÆúÕóÇáö.
æóÇáúæóÇæóÇÊõ ÇáúæóÇÞöÚóÉõ ÈóÚúÏó ÇáúÝóæóÇÕöáö æóÇæóÇÊõ ÞóÓóãò.
æóßõáøñ ãöäó ÇáÔøóãúÓö¡ æóÇáúÞóãóÑö æóÇáÓøóãóÇÁö æóÇáúÃóÑúÖö¡ æóäóÝúÓö ÇáúÅöäúÓóÇäö¡ ãöäú ÃóÚúÙóãö ãóÎúáõæÞóÇÊö Çááøóåö ÐóÇÊðÇ æóãóÚúäðì ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì ÈóÏöíÚö ÍößúãóÊöåö æóÞóæöíøö ÞõÏúÑóÊöåö.
æóßóÐóáößó ßõáøñ ãöäó ÇáÖøõÍóì¡ æóÊõáõæøö ÇáúÞóãóÑö ÇáÔøóãúÓó æóÇáäøóåóÇÑö¡ æóÇááøóíúáö ãöäú ÃóÏóÞøö ÇáäøöÙóÇãö ÇáøóÐöí ÌóÚóáóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì.
æóÇáÖøõÍóì: æóÞúÊõ ÇÑúÊöÝóÇÚö ÇáÔøóãúÓö Úóäú ÃõÝõÞö ãóÔúÑöÞöåóÇ¡ æóÙõåõæÑö ÔõÚóÇÚöåóÇ¡ æóåõæó ÇáúæóÞúÊõ ÇáøóÐöí ÊóÑúÊóÝöÚõ Ýöíåö ÇáÔøóãúÓõ ãõÊóÌóÇæöÒóÉð ãóÔúÑöÞóåóÇ ÈöãöÞúÏóÇÑö ãóÇ íõÎóíøóáõ áöáäøóÇÙöÑö Ãóäøóåõ Øõæáõ ÑõãúÍò.
æóãóåøóÏó áöÐóáößó ÈöÇáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøó ÊóÒúßöíóÉó ÇáäøóÝúÓö ÓóÈóÈõ ÇáúÝóáóÇÍö¡ æóÃóäøó ÇáÊøóÞúÕöíÑó Ýöí ÅöÕúáóÇÍöåóÇ ÓóÈóÈõ ÇáúÝõÌõæÑö æóÇáúÎõÓúÑóÇäö.
æóÇáÊøõáõæøõ: ÇáÊøóÈóÚõ æóÃõÑöíÏó Èöåö ÎóáúÝõ ÖóæúÆöåö Ýöí Çááøóíúáö ÖóæúÁó ÇáÔøóãúÓö¡ Ãóíú ÅöÐóÇ ÙóåóÑó ÈóÚúÏó ãóÛöíÈöåóÇ ÝóßóÃóäøóåõ íóÊúÈóÚõåóÇ Ýöí ãóßóÇäöåóÇ¡ æóåóÐóÇ Êõáõæøñ ãóÌóÇÒöíøñ. æóÇáúÞóãóÑõ íóÊúÈóÚõ ÇáÔøóãúÓó Ýöí ÃóÍúæóÇáò ßóËöíÑóÉò ãöäúåóÇ ÇÓúÊöåúáóÇáõåõ¡ ÝóÇáúåöáóÇáõ íóÙúåóÑõ áöáäøóÇÙöÑöíäó ÚóÞöÈó ÛõÑõæÈö ÇáÔøóãúÓö Ëõãøó íóÈúÞóì ßóÐóáößó ËóáóÇËó áóíóÇáò¡ æóåõæó ÃóíúÖðÇ íóÊúáõæ ÇáÔøóãúÓó Íöíäó íõÞóÇÑöÈõ ÇáöÇÈúÊöÏóÇÑó æóÍöíäó íóÕöíÑõ(30/366)
ÈóÏúÑðÇ ÝóÅöÐóÇ ÕóÇÑó ÈóÏúÑðÇ ÕóÇÑó Êõáõæøõåõ ÇáÔøóãúÓó ÍóÞöíÞóÉð áöÃóäøóåõ íÙúåÑ ÚöäúÏ ãóÇ ÊóÛúÑõÈõ ÇáÔøóãúÓõ¡ æóÞóÑöíÈðÇ ãöäú ÛõÑõæÈöåóÇ ÞóÈúáóåõ Ãóæú ÈóÚúÏóåõ¡ æóåõæó ÃóíúÖðÇ íõÖöíÁõ Ýöí ÃóßúËóÑö áóíóÇáöí ÇáÔøóåúÑö ÌóÚóáóåõ Çááøóåõ ÚöæóÖðÇ Úóäö ÇáÔøóãúÓö Ýöí ÚöÏøóÉö áóíóÇáò Ýöí ÇáúÅöäóÇÑóÉö¡ æóáöÐóáößó ÞõíøöÏó ÇáúÞóÓóãõ ÈöÍöíäö Êõáõæøöåö áöÃóäøó Êõáõæøóåõ áöáÔøóãúÓö ÍöíäóÆöÐò ÊóÙúåóÑõ ãöäúåõ ãóÙóÇåöÑõ ÇáÊøõáõæøö áöáäøóÇÙöÑöíäó¡ ÝóåóÐóÇ ÇáÒøóãóÇäõ ãöËúáõ ÒóãóÇäö ÇáÖøõÍóì Ýöí ÇáúÞóÓóãö Èöåö¡ ÝóßóÇäó ÈöãóäúÒöáóÉö ÞóÓóãò ÈöæóÞúÊö Êõáõæøöåö ÇáÔøóãúÓó¡ ÝóÍóÕóáó ÇáúÞóÓóãõ ÈöÐóÇÊö ÇáúÞóãóÑö æóÈöÊõáõæøöåö ÇáÔøóãúÓó.
æóÝöí ÇáúÂíóÉö ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóäøó äõæÑó ÇáúÞóãóÑö ãõÓúÊóÝóÇÏñ ãöäú äõæÑö ÇáÔøóãúÓö¡ Ãóíú ãöäú ÊóæóÌøõåö ÃóÔöÚøóÉö
ÇáÔøóãúÓö Åöáóì ãóÇ íõÞóÇÈöáõ ÇáúÃóÑúÖó ãöäó ÇáúÞóãóÑö¡ æóáóíúÓó äóíøöÑðÇ ÈöÐóÇÊöåö¡ æóåóÐóÇ ÅöÚúÌóÇÒñ Úöáúãöíøñ ãöäú ÅöÚúÌóÇÒö ÇáúÞõÑúÂäö æóåõæó ãöãøóÇ ÃóÔóÑúÊõ Åöáóíúåö Ýöí ÇáúãõÞóÏøöãóÉö ÇáúÚóÇÔöÑóÉö.
æóÇÈúÊõÏöÆó ÈöÇáÔøóãúÓö áöãõäóÇÓóÈóÉö ÇáúãóÞóÇãö ÅöíãóÇÁð áöáÊøóäúæöíåö ÈöÇáúÅöÓúáóÇãö áöÃóäøó åóÏúíóåõ ßóäõæÑö ÇáÔøóãúÓö áóÇ íóÊúÑõßõ áöáÖøóáóÇáö ãóÓúáóßðÇ¡ æóÝöíåö ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì ÇáúæóÚúÏö ÈöÇäúÊöÔóÇÑöåö Ýöí ÇáúÚóÇáóãö ßóÇäúÊöÔóÇÑö äõæÑö ÇáÔøóãúÓö Ýöí ÇáúÃõÝõÞö¡ æóÃõÊúÈöÚó ÈöÇáúÞóãóÑö áöÃóäøóåõ íõäöíÑõ Ýöí ÇáÙøóáóÇãö ßóãóÇ ÃóäóÇÑó ÇáúÅöÓúáóÇãõ Ýöí ÇÈúÊöÏóÇÁö ÙõåõæÑöåö Ýöí ÙõáúãóÉö ÇáÔøöÑúßö¡ Ëõãøó ÐõßöÑó ÇáäøóåóÇÑõ æóÇááøóíúáõ ãóÚóåõ áöÃóäøóåõãóÇ ãóËóáñ áöæõÖõæÍö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÈóÚúÏó ÖóáóÇáóÉö ÇáÔøöÑúßö æóÐóáößó ÚóßúÓõ ãóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö Çááøóíúáö áöãóÇ íóÃúÊöí.
æóãõäóÇÓóÈóÉõ ÇÓúÊöÍúÖóÇÑö ÇáÓøóãóÇÁö ÚóÞöÈó ÐößúÑö ÇáÔøóãúÓö æóÇáúÞóãóÑö¡ æóÇÓúÊöÍúÖóÇÑö ÇáúÃóÑúÖö ÚóÞöÈó ÐößúÑö ÇáäøóåóÇÑö æóÇááøóíúáö¡ æóÇÖöÍóÉñ¡ Ëõãøó ÐõßöÑóÊö ÇáäøóÝúÓõ ÇáúÅöäúÓóÇäöíøóÉõ áöÃóäøóåóÇ ãóÙúåóÑõ ÇáúåõÏóì æóÇáÖøóáóÇáö æóåõæó ÇáúãóÞúÕõæÏõ.
æóÇáÖøóãöíÑõ ÇáúãõÄóäøóËõ Ýöí Þóæúáöåö: ÌóáøóÇåÇ ÙóÇåöÑõåõ Ãóäøóåõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáÔøóãúÓö ÝóãóÚúäóì ÊÌáíÉ ÇáäøóåóÇÑ ÈÇáÔãÓ æóÞúÊõ ÙõåõæÑö ÇáÔøóãúÓö.
ÝóÅöÓúäóÇÏõ ÇáÊøóÌúáöíóÉö Åöáóì ÇáäøóåóÇÑö ãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ æóÇáúÞóÓóãõ ÅöäøóãóÇ åõæó ÈöÇáäøóåóÇÑö áöÃóäøóåõ ÍóÇáóÉñ ÏóÇáøóÉñ Úóáóì ÏóÞöíÞö äöÙóÇãö ÇáúÚóÇáóãö ÇáúÃóÑúÖöíøö. æóÞöíáó: ÇáÖøóãöíÑõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúÃóÑúÖö¡ Ãóíú ÃóÖóÇÁó ÇáúÃóÑúÖó ÝóÊóÌóáøóÊú áöáäøóÇÙöÑöíäó áöÙõåõæÑö ÇáúãóÞúÕõæÏö ßóãóÇ íõÞóÇáõ ÚöäúÏó äõÒõæáö ÇáúãóØóÑö «ÃóÑúÓóáóÊú» íóÚúäõæäó ÃóÑúÓóáóÊö ÇáÓøóãóÇÁõ ãóÇÁóåóÇ.
æóÞõíøöÏó ÇáúÞóÓóãõ ÈöÇáäøóåóÇÑö ÈöÞóíúÏö æóÞúÊö ÇáÊøóÌúáöíóÉö ÅöÏúãóÇÌðÇ áöáúãöäøóÉö Ýöí ÇáúÞóÓóãö.
æóÇÈúÊõÏöÆó ÇáúÞóÓóãõ ÈöÇáÔøóãúÓö æóÃóÖúæóÇÆöåóÇ ÇáËøóáóÇËóÉö ÇáúÃóÕúáöíøóÉö æóÇáúãõäúÚóßöÓóÉö áöÃóäøó ÇáÔøóãúÓó(30/367)
ÃóÚúÙóãõ ÇáäøóíøöÑóÇÊö ÇáøóÊöí íóÕöáõ äõæÑñ ÔóÏöíÏñ ãöäúåóÇ áöáúÃóÑúÖö¡ æóáöãóÇ Ýöí ÍóÇáöåóÇ æóÍóÇáö ÃóÖúæóÇÆöåóÇ ãöäó ÇáúÅöíãóÇÁö Åöáóì ÃóäøóåóÇ ãóËóáñ áöÙõåõæÑö ÇáúÅöíãóÇäö ÈóÚúÏó ÇáúßõÝúÑö æóÈóËøö ÇáÊøóÞúæóì ÈóÚúÏó ÇáúÝõÌõæÑö ÝóÅöäøó ÇáúßõÝúÑó æóÇáúãóÚóÇÕöíó ÊõãóËøóáõ ÈöÇáÙøõáúãóÉö æóÇáúÅöíãóÇäó æóÇáØøóÇÚóÇÊö ÊõãóËøóáõ ÈöÇáÖøöíóÇÁö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóíõÎúÑöÌõåõãú ãöäó ÇáÙøõáõãÇÊö Åöáóì ÇáäøõæÑö ÈöÅöÐúäöåö [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 16] .
æóÃõÚúÞöÈó ÇáúÞóÓóãõ ÈöÇáäøóåóÇÑö ÈöÇáúÞóÓóãö ÈöÇááøóíúáö áöÃóäøó Çááøóíúáó ãõÞóÇÈöáõ æóÞúÊö ÇáäøóåóÇÑö Ýóåõæó æóÞúÊõ ÇáúÅöÙúáóÇãö.
æóÇáúÛóÔúíõ: ÇáÊøóÛúØöíóÉõ æóáóíúÓó Çááøóíúáõ ÈöãõÛóØøò áöáÔøóãúÓö Úóáóì ÇáúÍóÞöíÞóÉö æóáóßöäøóåõ ãõÓóÈøóÈñ Úóäú ÛóÔúíö äöÕúÝö ÇáúßõÑóÉö ÇáúÃóÑúÖöíøóÉö áöÞõÑúÕö ÇáÔøóãúÓö ÇÈúÊöÏóÇÁð ãöäú æóÞúÊö ÇáúÛõÑõæÈö æóåõæó Òóãóäñ áöÐóáößó ÇáúÛóÔúíö.
ÝóÅöÓúäóÇÏõ ÇáúÛóÔúíö Åöáóì Çááøóíúáö ãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ ãöäú ÅöÓúäóÇÏö ÇáúÝöÚúáö Åöáóì Òóãóäöåö Ãóæú Åöáóì ãõÓóÈøóÈöåö (ÈöÝóÊúÍö ÇáúÈóÇÁö) .
æóÇáúÛóÇÔöí Ýöí ÇáúÍóÞöíÞóÉö åõæó ÊóßúæöíÑõ ÇáúÃóÑúÖö æóÏóæóÑóÇäõåóÇ ÊõÌóÇåó ãóÙúåóÑö ÇáÔøóãúÓö æóåöíó ÇáÏøóæúÑóÉõ ÇáúíóæúãöíøóÉõ¡ æóÞöíáó: ÖóãöíÑõ ÇáúãõÄóäøóËö Ýöí íóÛúÔÇåÇ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúÃóÑúÖö Úóáóì äóÍúæö ãóÇ Þöíáó Ýöí æóÇáäøóåÇÑö ÅöÐÇ ÌóáøóÇåÇ æÅöÐÇ Ýöí Þóæúáöåö: ÅöÐÇ ÊóáÇåÇ æóÞóæúáöåö: ÅöÐÇ ÌóáøóÇåÇ æóÞóæúáöåö: ÅöÐÇ íóÛúÔÇåÇ Ýöí ãóÍóáøö äóÕúÈò Úóáóì ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö ãõÊóÚóáøöÞóÉñ Èößóæúäò åõæó ÍóÇáñ ãöäó ÇáúÞóãóÑö æóãöäó ÇáäøóåóÇÑö æóãöäó Çááøóíúáö Ýóåõæó ÙóÑúÝñ ãõÓúÊóÞöÑøñ¡ Ãóíú ãõÞúÓöãðÇ Èößõáøò æóÇÍöÏò ãöäú åóÐöåö ÇáËøóáóÇËóÉö Ýöí ÇáúÍóÇáóÉö ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì ÃóÚúÙóãö ÃóÍúæóÇáöåö æóÃóÔóÏøöåóÇ ÏóáóÇáóÉð Úóáóì ÚóÙöíãö ÕõäúÚö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóÈöäóÇÁõ ÇáÓøóãóÇÁö ÊóÔúÈöíåñ áöÑóÝúÚöåóÇ ÝóæúÞó ÇáúÃóÑúÖö ÈöÇáúÈöäóÇÁö. æóÇáÓøóãóÇÁõ ÂÝóÇÞõ ÇáúßóæóÇßöÈö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
áóÞóÏú ÎóáóÞúäÇ ÝóæúÞóßõãú ÓóÈúÚó ØóÑÇÆöÞó [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 17] æóÊóÞúíöíÏõ ÇáúÞóÓóãö ÈöÇááøóíúáö ÈöæóÞúÊö ÊóÛúÔöíóÊöåö ÊóÐúßöíÑðÇ ÈöÇáúÚöÈúÑóÉö ÈöÍõÏõæËö ÍóÇáóÉö ÇáÙøõáúãóÉö ÈóÚúÏó ÍóÇáóÉö ÇáäøõæÑö.
æóØóÍúæõ ÇáúÃóÑúÖö: ÈóÓúØõåóÇ æóÊóæúØöÆóÊõåóÇ áöáÓøóíúÑö æóÇáúÌõáõæÓö æóÇáöÇÖúØöÌóÇÚö¡ íõÞóÇáõ: ØóÍóÇ íóØúÍõæ æóíóØúÍöí ØóÍúæðÇ æóØóÍúíðÇ æóåõæó ãõÑóÇÏöÝõ «ÏóÍóÇ» Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáäÇÒÚÇÊ [30] .
æ «ÇáäøóÝÓ» : ÐóÇÊõ ÇáúÅöäúÓóÇäö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÇ ÃóíøóÊõåóÇ ÇáäøóÝúÓõ ÇáúãõØúãóÆöäøóÉõ [ÇáúÝÌúÑ: 27] æóÊóäúßöíÑõ «äóÝúÓò» áöáäøóæúÚöíøóÉö Ãóíú ÌöäúÓõ ÇáäøóÝúÓö ÝóíóÚõãøõ ßõáøó äóÝúÓò ÚõãõæãðÇ ÈöÇáúÞóÑöíäóÉö Úóáóì äóÍúæö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÚóáöãóÊú äóÝúÓñ ãóÇ ÞóÏøóãóÊú æóÃóÎøóÑóÊú [ÇáÇäÝØÇÑ: 5] .(30/368)
æóÊóÓúæöíóÉõ ÇáäøóÝúÓö: ÎóáúÞõåóÇ ÓóæóÇÁð¡ Ãóíú ÛóíúÑõ ãõÊóÝóÇæöÊóÉö ÇáúÎóáúÞö¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáöÇäúÝöØóÇÑö [7] ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÇáøóÐöí ÎóáóÞóßó ÝóÓóæøóÇßó æóãóÇ Ýöí ÇáúãóæóÇÖöÚö ÇáËøóáóÇËóÉö ãöäú Þóæúáöåö: æóãÇ ÈóäÇåÇ¡ Ãóæú ãóÇ ØóÍÇåÇ¡ æóãÇ ÓóæøóÇåÇ¡ ÅöãøóÇ ãóÕúÏóÑöíøóÉñ íõÄóæøóáõ ÇáúÝöÚúáõ ÈóÚúÏóåóÇ ÈöãóÕúÏóÑò ÝóÇáúÞóÓóãõ ÈöÃõãõæÑò ãöäú ÂËóÇÑö ÞõÏúÑóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóåöíó ÕöÝóÇÊõ ÇáúÝöÚúáö ÇáúÅöáóåöíøóÉõ æóåöíó ÑóÝúÚõåõ ÇáÓøóãóÇÁó æóØóÍúæõåõ ÇáúÃóÑúÖó æóÊóÓúæöíóÊõåõ ÇáúÅöäúÓóÇäó.
æóÚõØöÝó ÝóÃóáúåóãóåÇ ÝõÌõæÑóåÇ æóÊóÞúæÇåÇ Úóáóì ÓóæøóÇåÇ¡ Ýóåõæó ãõÞúÓóãñ Èöåö¡ æóÝöÚúáõ «ÃóáúåóãóåóÇ» Ýöí ÊóÃúæöíáö ãóÕúÏóÑò áöÃóäøóåõ ãóÚúØõæÝñ Úóáóì ÕöáóÉö ãóÇ ÇáúãóÕúÏóÑöíøóÉö¡ æóÚõØöÝó ÈöÇáúÝóÇÁö áöÃóä ÇáÅáåÇã äÇÔìÁ Úóäö ÇáÊøóÓúæöíóÉö¡ ÝóÖóãöíÑõ ÇáÑøóÝúÚö Ýöí «ÃóáúåóãóåóÇ» ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáÊøóÓúæöíóÉö æóåöíó ÇáúãóÕúÏóÑõ ÇáúãóÃúÎõæÐõ ãöäú ÓóæøóÇåÇ æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ãóÇ ãóæúÕõæáóÉð ÕóÇÏöÞóÉð Úóáóì ÝöÚúáö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóÌõãúáóÉõ ÈóäÇåÇ ÕöáóÉõ ÇáúãóæúÕõæáö¡ Ãóíú æóÇáúÈöäóÇÁö ÇáøóÐöí Èóäóì ÇáÓøóãóÇÁó¡ æóÇáØøóÍúæö ÇáøóÐöí ØóÍóÇ ÇáúÃóÑúÖó æóÇáÊøóÓúæöíóÉö ÇáøóÊöí ÓóæøóÊö ÇáäøóÝúÓó.
ÝóÇáÊøóÓúæöíóÉõ ÍóÇÕöáóÉñ ãöäú æóÞúÊö ÊóãóÇãö ÎöáúÞóÉö ÇáúÌóäöíäö ãöäú Ãóæøóáö ÃóØúæóÇÑö ÇáÕøöÈóÇ ÅöÐö ÇáÊøóÓúæöíóÉõ ÊóÚúÏöíáõ ÇáúÎöáúÞóÉö æóÅöíÌóÇÏõ ÇáúÞõæóì ÇáúÌóÓóÏöíøóÉö æóÇáúÚóÞúáöíøóÉö Ëõãøó ÊóÒúÏóÇÏõ ßóíúÝöíøóÉõ ÇáúÞõæóì ÝóíóÍúÕõáõ ÇáúÅöáúåóÇãõ æóÇáúÅöáúåóÇãõ: ãóÕúÏóÑõ Ãóáúåóãó¡ æóåõæó ÝöÚúáñ ãõÊóÚóÏøò ÈöÇáúåóãúÒóÉö æóáóßöäøó ÇáúãõÌóÑøóÏó ãöäúåõ ãõãóÇÊñ æóÇáúÅöáúåóÇãõ ÇÓúãñ Þóáöíáõ ÇáúæõÑõæÏö Ýöí ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö æóáóãú íóÐúßõÑú Ãóåúáõ ÇááøõÛóÉö ÔóÇåöÏðÇ áóåõ ãöäú ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö.
æóíõØúáóÞõ ÇáúÅöáúåóÇãõ ÅöØúáóÇÞðÇ ÎóÇÕøðÇ Úóáóì ÍõÏõæËö Úöáúãò Ýöí ÇáäøóÝúÓö ÈöÏõæäö ÊóÚúáöíãò æóáóÇ ÊóÌúÑöÈóÉò æóáóÇ ÊóÝúßöíÑò Ýóåõæó Úöáúãñ íóÍúÕõáõ ãöäú ÛóíúÑö Ïóáöíáò ÓóæóÇÁñ ãóÇ ßóÇäó ãöäúåõ æöÌúÏóÇäöíøðÇ ßóÇáöÇäúÓöíóÇÞö Åöáóì ÇáúãóÚúáõæãóÇÊö ÇáÖøóÑõæÑöíøóÉö æóÇáúæöÌúÏóÇäöíøóÉö¡ æóãóÇ ßóÇäó ãöäúåõ Úóä Ïóáöíá ßÇáÊÌÑÈíÇÊ æóÇáúÃõãõæÑö ÇáúÝößúÑöíøóÉö æÇáäÙÑíÉ.
æÅíËÇÑ åóÐóÇ ÇáúÝöÚúáö åõäóÇ áöíóÔúãóáó ÌóãöíÚó Úõáõæãö ÇáúÅöäúÓóÇäö¡ ÞóÇáó ÇáÑøóÇÛöÈõ: ÇáúÅöáúåóÇãõ: ÅöíÞóÇÚõ ÇáÔøóíúÁö Ýöí ÇáÑøõæÚö æóíóÎúÊóÕøõ Ðóáößó ÈöãóÇ ßóÇäó ãöäú ÌöåóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÌöåóÉö ÇáúãóáóÃö ÇáúÃóÚúáóì ÇåÜ.
æóáöÐóáößó ÝóåóÐóÇ ÇááøóÝúÙõ Åöäú áóãú íóßõäú ãöäú ãõÈúÊóßóÑóÇÊö ÇáúÞõÑúÂäö íóßõäú ãöãøóÇ ÃóÍúíóÇåõ ÇáúÞõÑúÂäõ áöÃóäøóåõ ÇÓúãñ ÏóÞöíÞõ ÇáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÇáúãóÚóÇäöí ÇáäøóÝúÓöíøóÉö æóÞóáöíáñ ÑóæóÇÌõ ÃóãúËóÇáö Ðóáößó Ýöí ÇááøõÛóÉö(30/369)
ÞóÏú ÃóÝúáóÍó ãóäú ÒóßøóÇåóÇ (9) æóÞóÏú ÎóÇÈó ãóäú ÏóÓøóÇåóÇ (10)
ÞóÈúáó ÇáúÅöÓúáóÇãö áöÞöáøóÉö ÎõØõæÑö ãöËúáö Êöáúßó ÇáúãóÚóÇäöí Ýöí ãõÎóÇØóÈóÇÊö ÚóÇãøóÉö ÇáúÚóÑóÈö¡ æóåõæó ãõÔúÊóÞøñ ãöäó Çááøóåúãö æóåõæó ÇáúÈóáúÚõ ÏóÝúÚóÉð¡ íõÞóÇáõ: áóåöãó ßóÝóÑöÍó¡ æóÃóãøóÇ ÅöØúáóÇÞõ ÇáúÅöáúåóÇãö Úóáóì Úöáúãò íóÍúÕõáõ áöáäøóÝúÓö ÈöÏõæäö ãõÓúÊóäóÏò Ýóåõæó ÅöØúáóÇÞñ ÇÕúØöáóÇÍöíøñ áöáÕøõæÝöíøóÉö.
æóÇáúãóÚúäóì åõäóÇ: Ãóäøó ãöäú ÂËóÇÑö ÊóÓúæöíóÉö ÇáäøóÝúÓö ÅöÏúÑóÇßó ÇáúÚõáõæãö ÇáúÃóæøóáöíøóÉö æóÇáúÅöÏúÑóÇßõ ÇáÖøóÑõæÑöíøõ ÇáúãõÏóÑøóÌõ ÇÈúÊöÏóÇÁð ãöäó ÇáöÇäúÓöíóÇÞö ÇáúÌöÈöáöíøö äóÍúæó ÇáúÃõãõæÑö ÇáäøóÇÝöÚóÉö ßóØóáóÈö ÇáÑøóÖöíÚö ÇáËøóÏúíó Ãóæøóáó ãóÑøóÉò¡ æóãöäúåõ ÇÊøöÞóÇÁõ ÇáÖøóÇÑøö ßóÇáúÝöÑóÇÑö ãöãøóÇ íõßúÑóåõ¡ Åöáóì Ãóäú íóÈúáõÛó Ðóáößó Åöáóì Ãóæøóáö ãóÑóÇÊöÈö ÇáöÇßúÊöÓóÇÈö ÈöÇáäøóÙóÑö ÇáúÚóÞúáöíøö¡ æóßõáøõ Ðóáößó ÅöáúåóÇãñ.
æóÊóÚúÏöíóÉõ ÇáúÅöáúåóÇãö Åöáóì ÇáúÝõÌõæÑö æóÇáÊøóÞúæóì Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãóÚó Ãóäøó Çááøóåó ÃóÚúáóãó ÇáäøóÇÓó ÈöãóÇ åõæó ÝõÌõæÑñ æóãóÇ åõæó ÊóÞúæóì ÈöæóÇÓöØóÉö ÇáÑøõÓõáö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøóåõ áóæúáóÇ ãóÇ ÃóæúÏóÚó Çááøóåõ Ýöí ÇáäøõÝõæÓö ãöäú ÅöÏúÑóÇßö ÇáúãóÚúáõæãóÇÊö Úóáóì ÇÎúÊöáóÇÝö ãóÑóÇÊöÈöåóÇ áóãóÇ ÝóåöãõæÇ ãóÇ ÊóÏúÚõæåõãú Åöáóíúåö ÇáÔøóÑóÇÆöÚõ ÇáúÅöáóåöíøóÉõ¡ ÝóáóæúáóÇ ÇáúÚõÞõæáõ áóãóÇ ÊóíóÓøóÑó ÅöÝúåóÇãõ ÇáúÅöäúÓóÇäö ÇáúÝõÌõæÑó æóÇáÊøóÞúæóì¡ æóÇáúÚöÞóÇÈó æóÇáËøóæóÇÈó.
æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúÝõÌõæÑö Úóáóì ÇáÊøóÞúæóì ãõÑóÇÚðì Ýöíåö ÃóÍúæóÇáõ ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ÈöåóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö æóåõãõ ÇáúãõÔúÑößõæäó¡ æóÃóßúËóÑõ ÃóÚúãóÇáöåöãú ÝõÌõæÑñ æóáóÇ ÊóÞúæóì áóåõãú¡ æóÇáÊøóÞúæóì ÕöÝóÉõ ÃóÚúãóÇáö ÇáúãõÓúáöãöíäó æóåõãú Þóáöíáñ íóæúãóÆöÐò.
æóãóÌöíÁõ ÝöÚúáö: «ÃóáúåóãóåóÇ» ÈöÕöíÛóÉö ÇáúÅöÓúäóÇÏö Åöáóì ÖóãöíÑò ãõÐóßøóÑò ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøó ÊóÃúäöíËó ãóÕúÏóÑö
ÇáÊøóÓúæöíóÉö ÊóÃúäöíËñ ÛóíúÑõ ÍóÞöíÞöíøò Ãóæú áöãõÑóÇÚóÇÉö áöÝóÙö ãóÇ Åöäú ÌóÚáÊåóÇ ãóæúÕõæáóÉ.
[9¡ 10]
[ÓõæÑóÉ ÇáÔøóãúÓ (91) : ÇáúÂíóÇÊ 9 Åöáóì 10]
ÞóÏú ÃóÝúáóÍó ãóäú ÒóßøóÇåÇ (9) æóÞóÏú ÎÇÈó ãóäú ÏóÓøóÇåÇ (10)
íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÌõãúáóÉõ ÌóæóÇÈó ÇáúÞóÓóãö¡ æóÃóäøó ÇáúãóÚúäóì ÊóÍúÞöíÞõ ÝóáóÇÍö ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÎóíúÈóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó ßóãóÇ ÌõÚöáó Ýöí ÓõæÑóÉö Çááøóíúáö [4¡ 5] ÌóæóÇÈó ÇáúÞóÓóãö Þóæúáõåõ: Åöäøó ÓóÚúíóßõãú áóÔóÊøóì ÝóÃóãøóÇ ãóäú ÃóÚúØì ÅöáóÎú.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÌõãúáóÉð ãõÚúÊóÑöÖóÉð Èóíúäó ÇáúÞóÓóãö æóÇáúÌóæóÇÈö áöãõäóÇÓóÈóÉö ÐößúÑö ÅöáúåóÇãö ÇáúÝõÌõæÑö æóÇáÊøóÞúæóì¡ Ãóíú ÃóÝúáóÍó ãóäú Òóßøóì äóÝúÓóåõ æóÇÊøóÈóÚó ãóÇ Ãóáúåóãóåõ Çááøóåõ ãöäó ÇáÊøóÞúæóì¡ æóÎóÇÈó ãóäö ÇÎúÊóÇÑó ÇáúÝõÌõæÑó ÈóÚúÏó Ãóäú Ãõáúåöãó ÇáÊøóãúíöíÒó Èóíúäó ÇáúÃóãúÑóíúäö ÈöÇáúÅöÏúÑóÇßö æóÇáúÅöÑúÔóÇÏö ÇáúÅöáóåöíøö.(30/370)
æóåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÊóæúØöÆóÉñ áöÌõãúáóÉö: ßóÐøóÈóÊú ËóãõæÏõ ÈöØóÛúæÇåÇ [ÇáÔøóãúÓ: 11] ÝóÅöäøó ãóÇ ÃóÕóÇÈó ËóãõæÏðÇ ßóÇäó ãöäú ÎóíúÈóÊöåöãú áöÃóäøóåõãú ÏóÓøóæúÇ ÃóäúÝõÓóåõãú ÈöÇáØøóÛúæóì.
æóÞõÏøöãó ÇáúÝóáóÇÍõ Úáì ÇáÎíÈÉ áãäÇÓÈÉ áöáÊøóÞúæóì¡ æóÃõÑúÏöÝó ÈöÎóíúÈóÉö ãóäú ÏóÓøóì äóÝúÓóåõ áöÊóåúíöÆóÉö ÇáöÇäúÊöÞóÇáö Åöáóì ÇáúãóæúÚöÙóÉö ÈöãóÇ ÍóÕóáó áöËóãõæÏó ãöäú ÚöÞóÇÈò Úóáóì ãóÇ åõæó ÃóËóÑõ ÇáÊøóÏúÓöíóÉö.
æãóäú ÕóÇÏöÞóÉñ Úóáóì ÇáúÅöäúÓóÇäö¡ Ãóíö ÇáøóÐöí Òóßøóì äóÝúÓóåõ ÈöÃóäö ÇÎúÊóÇÑó áóåóÇ ãóÇ Èöåö ßóãóÇáõåóÇ æóÏóÝúÚõ ÇáÑøóÐóÇÆöáö ÚóäúåóÇ¡ ÝóÇáúÅöäúÓóÇäõ æóÇáäøóÝúÓõ ÔóíúÁñ æóÇÍöÏñ¡ æóäõÒøöáóÇ ãóäúÒöáóÉó ÔóíúÆóíúäö ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúÅöÑóÇÏóÉö æóÇáöÇßúÊöÓóÇÈö.
æóÇáÊøóÒúßöíóÉõ: ÇáÒøöíóÇÏóÉõ ãöäó ÇáúÎóíúÑö.
æóãóÚúäóì: ÏóÓøóÇåÇ ÍóÇáó ÈóíúäóåóÇ æóÈóíúäó ÝöÚúáö ÇáúÎóíúÑö. æóÃóÕúáõ ÝöÚúáö ÏóÓøóì: ÏóÓøó¡ ÅöÐóÇ ÃóÏúÎóáó ÔóíúÆðÇ ÊóÍúÊó ÔóíúÁò ÝóÃóÎúÝóÇåõ¡ ÝóÃóÈúÏóáõæÇ ÇáúÍóÑúÝó ÇáúãõÖóÇÚóÝó íóÇÁð ØóáóÈðÇ áöáÊøóÎúÝöíÝö ßóãóÇ ÞóÇáõæÇ: ÊÞÖøì ÇáúÈóÇÒöí Ãóæ ÊóÞóÖøóÖó¡ æóÞóÇáõæÇ: ÊóÙóäøóíúÊõ¡ Ãóíú ãöäó ÇáÙøóäøö.
æóÅöäú ßóÇäóÊú ÌõãúáóÉõ ÞóÏú ÃóÝúáóÍó ãóäú ÒóßøóÇåÇ ÌóæóÇÈó ÇáúÞóÓóãö ÝóÌõãúáóÉõ ßóÐøóÈóÊú ËóãõæÏõ ÈöØóÛúæÇåÇ [ÇáÔøóãúÓ: 11] Ýöí ãóæúÞöÚö ÇáÏøóáöíáö áöãóÖúãõæäö ÌõãúáóÉö æóÞóÏú ÎÇÈó ãóäú ÏóÓøóÇåÇ Ãóíú ÎóÇÈó ßóÎóíúÈóÉö ËóãõæÏó.
æóÇáúÝóáóÇÍõ: ÇáäøóÌóÇÍõ ÈöÍõÕõæáö ÇáúãóØúáõæÈö¡ æóÇáúÎóíúÈóÉõ ÖöÏøõåõ¡ Ãóíú Ãóäú íõÍúÑóãó ÇáØøóÇáöÈõ ãöãøóÇ ØóáóÈóåõ.
ÝóÇáúÅöäúÓóÇäõ íóÑúÛóÈõ Ýöí ÇáúãõáóÇÆöãö ÇáäøóÇÝöÚö¡ Ýóãöäó ÇáäøóÇÓö ãóäú íóØúáõÈõ ãóÇ Èöåö ÇáäøóÝúÚõ æóÇáúßóãóÇáõ
ÇáÏøóÇÆöãóÇäö¡ æóãöäó ÇáäøóÇÓö ãóäú íóØúáõÈõ ãóÇ Ýöíåö ÚóÇÌöáõ ÇáäøóÝúÚö æóÇáúßóãóÇáõ ÇáÒøóÇÆöÝõ¡ ÝóÇáúÃóæøóáõ ÞóÏú äóÌóÍó ÝöíãóÇ ØóáóÈóåõ Ýóåõæó ãõÝúáöÍñ¡ æóÇáËøóÇäöí íõÍóÕøöáõ äóÝúÚðÇ ÚóÇÑöÖðÇ ÒóÇÆöáðÇ æóßóãóÇáðÇ ãõæóÞøóÊðÇ íóäúÞóáöÈõ ÇäúÍöØóÇØðÇ ÝóÐóáößó áóãú íóäúÌóÍú ÝöíãóÇ ØóáóÈóåõ Ýóåõæó ÎóÇÆöÈñ¡ æóÞóÏú ÚõÈøöÑó Úóäú Ðóáößó åõäóÇ ÈöÇáúÝóáóÇÍö æóÇáúÎóíúÈóÉö ßóãóÇ ÚõÈøöÑó Úóäúåõ Ýöí ãóæóÇÖöÚó ÃõÎóÑó ÈöÇáÑøöÈúÍö æóÇáúÎóÓóÇÑóÉö.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ åõäóÇ ÇáúÝóáóÇÍõ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö æóÇáúÎóíúÈóÉõ ÝöíåóÇ.
æóÝöí åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö ãõÍóÓøöäõ ÇáØøöÈóÇÞö ÛóíúÑó ãóÑøóÉò ÝóÞóÏú ÐõßöÑóÊú ÃóÔúíóÇÁõ ãõÊóÞóÇÈöáóÉñ ãõÊóÖóÇÏøóÉñ ãöËúáõ ÇáÔøóãúÓö æóÇáúÞóãóÑö áöÇÎúÊöáóÇÝö æóÞúÊö ÙõåõæÑöåöãóÇ¡ æóãöËúáõ ÇáäøóåóÇÑö æóÇááøóíúáö¡ æóÇáÊøóÌúáöíóÉö(30/371)
ßóÐøóÈóÊú ËóãõæÏõ ÈöØóÛúæóÇåóÇ (11) ÅöÐö ÇäúÈóÚóËó ÃóÔúÞóÇåóÇ (12) ÝóÞóÇáó áóåõãú ÑóÓõæáõ Çááøóåö äóÇÞóÉó Çááøóåö æóÓõÞúíóÇåóÇ (13) ÝóßóÐøóÈõæåõ ÝóÚóÞóÑõæåóÇ ÝóÏóãúÏóãó Úóáóíúåöãú ÑóÈøõåõãú ÈöÐóäúÈöåöãú ÝóÓóæøóÇåóÇ (14) æóáóÇ íóÎóÇÝõ ÚõÞúÈóÇåóÇ (15)
æóÇáúÛóÔúíö¡ æóÇáÓøóãóÇÁö æóÇáúÃóÑúÖö¡ æóÇáúÈöäóÇÁö æóÇáØøóÍúæö¡ æóÇáúÝõÌõæÑö æóÇáÊøóÞúæóì¡ æóÇáúÝóáóÇÍö æóÇáúÎóíúÈóÉö¡ æóÇáÊøóÒúßöíóÉö æóÇáÊøóÏúÓöíóÉö.
[11- 15]
[ÓõæÑóÉ ÇáÔøóãúÓ (91) : ÇáúÂíóÇÊ 11 Çáì 15]
ßóÐøóÈóÊú ËóãõæÏõ ÈöØóÛúæÇåÇ (11) ÅöÐö ÇäúÈóÚóËó ÃóÔúÞÇåÇ (12) ÝóÞÇáó áóåõãú ÑóÓõæáõ Çááøóåö äÇÞóÉó Çááøóåö æóÓõÞúíÇåÇ (13) ÝóßóÐøóÈõæåõ ÝóÚóÞóÑõæåÇ ÝóÏóãúÏóãó Úóáóíúåöãú ÑóÈøõåõãú ÈöÐóäúÈöåöãú ÝóÓóæøóÇåÇ (14) æóáÇ íóÎÇÝõ ÚõÞúÈÇåÇ (15)
ßóÐøóÈóÊú ËóãõæÏõ ÈöØóÛúæÇåÇ - ÅöÐö ÇäúÈóÚóËó ÃóÔúÞÇåÇ - ÝóÞÇáó áóåõãú ÑóÓõæáõ Çááøóåö äÇÞóÉó Çááøóåö æóÓõÞúíÇåÇ - ÝóßóÐøóÈõæåõ ÝóÚóÞóÑõæåÇ
Åöäú ßóÇäóÊú ÌõãúáóÉõ ÞóÏú ÃóÝúáóÍó ãóäú ÒóßøóÇåÇ [ÇáÔøóãúÓ: 9] ÅöáóÎú ãõÚúÊóÑöÖóÉð ßóÇäóÊú åóÐöåö ÌóæóÇÈðÇ áöáúÞóÓóãö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÇ ÝõÑøöÚó ÚóáóíúåóÇ ÈöÞóæúáöåö: ÝóÏóãúÏóãó Úóáóíúåöãú ÑóÈøõåõãú ÈöÐóäúÈöåöãú Ãóíú ÍóÞøðÇ áóÞóÏú ßóÇäó Ðóáößó áöÐóáößó¡ æóáóÇãõ ÇáúÌóæóÇÈö ãóÍúÐõæÝñ ÊóÎúÝöíÝðÇ áöÇÓúÊöØóÇáóÉö ÇáúÞóÓóãö¡ æóÞóÏú ãóËøóáõæÇ áöÍóÐúÝö ÇááøóÇãö ÈöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóåõæó äóÙöíÑõ Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇáÓøóãÇÁö ÐÇÊö ÇáúÈõÑõæÌö Åöáóì Þóæúáöåö: ÞõÊöáó ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúÃõÎúÏõæÏö [ÇáÈÑæÌ: 1- 4] .
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ: ÇáÊøóÚúÑöíÖõ ÈöÊóåúÏöíÏö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐöíäó ßóÐøóÈõæÇ ÇáÑøóÓõæáó ØõÛúíóÇäðÇ åõãú íóÚúáóãõæäóåõ ãöäú ÃóäúÝõÓöåöãú ßóãóÇ ßóÐøóÈóÊú ËóãõæÏõ ÑóÓõæáóåõãú ØõÛúíóÇäðÇ¡ æóÐóáößó åõæó ÇáúãõÍúÊóÇÌõ Åöáóì ÇáÊøóÃúßöíÏö ÈöÇáúÞóÓóãö áöÃóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó áóãú íóåúÊóÏõæÇ Åöáóì Ãóäøó ãóÇ Íóáøó ÈöËóãõæÏó ãöäó ÇáöÇÓúÊöÆúÕóÇáö ßóÇäó áöÃóÌúáö ÊóßúÐöíÈöåöãú ÑóÓõæáó Çááøóåö Åöáóíúåöãú¡ ÝóäóÈøóåóåõãõ Çááøóåõ ÈöåóÐóÇ áöíóÊóÏóÈøóÑõæÇ Ãóæú áöÊóäúÒöíáö Úöáúãö ãóäú Úóáöãó Ðóáößó ãöäúåõãú ãóäúÒöáóÉó ÇáúÅöäúßóÇÑö áöÚóÏóãö ÌóÑúíö ÃóãúÑöåöãú Úóáóì ãõæÌóÈö ÇáúÚöáúãö¡ ÝóßóÃóäøóåõ Þíá: ÃÞÓã áíÕíÈßã ÚóÐóÇÈñ ßóãóÇ ÃóÕóÇÈó ËóãõæÏó¡ æóáóÞóÏú ÃóÕóÇÈó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÚóÐóÇÈõ ÇáÓøóíúÝö ÈöÃóíúÏöí ÇáøóÐöíäó ÚóÇÏóæúåõãú æóÂÐóæúåõãú æóÃóÎúÑóÌõæåõãú¡ æóÐóáößó ÃóÞúÓóì Úóáóíúåöãú æóÃóäúßóì.
ÝóãóÝúÚõæáõ ßóÐøóÈóÊú ãóÍúÐõæÝñ áöÏóáóÇáóÉö Þóæúáöåö ÈóÚúÏóåõ: ÝóÞÇáó áóåõãú ÑóÓõæáõ Çááøóåö æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ:
ßóÐøóÈõæÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö.
æóÊóÞóÏøóãó ÐößúÑõ ËóãõæÏó æóÑóÓõæáöåöãú ÕóÇáöÍò Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö.
æÈÇÁ ÈöØóÛúæÇåÇ ááÓÈíÉ¡ Ãóíú ßóÇäóÊú ØóÛúæóÇåóÇ ÓóÈóÈó ÊóßúÐöíÈöåöãú ÑóÓõæáó Çááøóåö Åöáóíúåöãú.
æóÇáØøóÛúæóì: ÇÓúãõ ãóÕúÏóÑò íõÞóÇáõ: ØóÛóÇ ØóÛúæðÇ æóØõÛúíóÇäðÇ¡ æóÇáØøõÛúíóÇäõ: ÝóÑúØõ ÇáúßöÈúÑö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóíóãõÏøõåõãú Ýöí ØõÛúíÇäöåöãú íóÚúãóåõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [15] ¡ æóÝöíåö ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÊóäúÙöíÑö ãõÔúÑößöí ÞõÑóíúÔò Ýöí ÊóßúÐöíÈöåöãú ÈöËóãõæÏó Ýöí Ãóäøó ÓóÈóÈó ÊóßúÐöíÈöåöãú åõæó(30/372)
ÇáØøõÛúíóÇäõ æóÇáÊøóßóÈøõÑõ Úóäö ÇÊøöÈóÇÚö ãóäú áóÇ íóÑóæúäó áóåõ ÝóÖúáðÇ Úóáóíúåöãú: æóÞÇáõæÇ áóæúáÇ äõÒøöáó åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäõ Úóáì ÑóÌõáò ãöäó ÇáúÞóÑúíóÊóíúäö ÚóÙöíãò [ÇáÒÎÑÝ: 31] .
æÅöÐö ÙóÑúÝñ áöáÒøóãóäö ÇáúãóÇÖöí íóÊóÚóáøóÞõ Èö (ØóÛúæóÇåóÇ) áöÃóäøó æóÞúÊó ÇäúÈöÚóÇËö ÃóÔúÞóÇåóÇ áöÚóÞúÑö ÇáäøóÇÞóÉö åõæó ÇáúæóÞúÊõ ÇáøóÐöí ÈóÏóÊú Ýöíåö ÔöÏøóÉõ ØóÛúæóÇåóÇ ÝóÈóÚóËõæÇ ÃóÔúÞóÇåõãú áöÚóÞúÑö ÇáäøóÇÞóÉö ÇáøóÊöí ÌõÚöáóÊú áóåõãú ÂíóÉð æóÐóáößó ãõäúÊóåóì ÇáúÌõÑúÃóÉö.
æÇäúÈóÚóËó: ãõØóÇæöÚõ ÈóÚóËó¡ ÝóÇáúãóÚúäóì: ÅöÐú ÈóÚóËõæÇ ÃóÔúÞóÇåõãú ÝóÇäúÈóÚóËó æóÇäúÊóÏóÈó áöÐóáößó.
æÅöÐö ãõÖóÇÝñ Åöáóì ÌõãúáóÉö: ÇäúÈóÚóËó ÃóÔúÞÇåÇ æóÞõÏøöãó ÐößúÑõ åóÐóÇ ÇáÙøóÑúÝö Úóäú ãóæúÞöÚöåö ÈóÚúÏó Þóæúáöåö: ÝóÞÇáó áóåõãú ÑóÓõæáõ Çááøóåö äÇÞóÉó Çááøóåö áöÃóäøó ÇäúÈöÚóÇËó ÃóÔúÞóÇåóÇ áöÚóÞúÑö ÇáäøóÇÞóÉö ÌõÒúÆöíøñ ãöäú ÌõÒúÆöíøóÇÊö ØóÛúæóÇåõãú Ýóåõæó ÃóÔóÏøõ ÊóÚóáøõÞðÇ ÈöÇáÊøóßúÐöíÈö ÇáúãõÓóÈøóÈö Úóäö ÇáØøóÛúæóì ÝóÝöí ÊóÞúÏöíãöåö ÞóÖóÇÁñ áöÍóÞøö åóÐóÇ ÇáöÇÊøöÕóÇáö¡ æóáöÅöÝóÇÏóÉö Ãóäøó ÇäúÈöÚóÇËó ÃóÔúÞóÇåõãú áöÚóÞúÑö ÇáäøóÇÞóÉö ßóÇäó Úóäú ÅöÛúÑóÇÁò ãöäúåõãú ÅöíøóÇåõ¡ æóáóÇ íóÝõæÊõ ãóÚó Ðóáößó Ãóäøóåõ æóÞóÚó ÈóÚúÏó Ãóäú ÞóÇáó áóåõãú ÑóÓõæáõ Çááøóåö äóÇÞóÉó Çááøóåö¡ æóíõÓúÊóÝóÇÏõ ÃóíúÖðÇ ãöäú Þóæúáöåö: ÝóÚóÞóÑõæåÇ æÃóÔúÞÇåÇ: ÃóÔóÏøõåóÇ ÔöÞúæóÉð¡ æóÚõäöíó Èöåö ÑóÌõáñ ãöäúåõãú ÓóãøóÇåõ ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó ÞõÏóÇÑó (ÈöÖóãøö ÇáúÞóÇÝö æóÊóÎúÝöíÝö ÇáÏøóÇáö ÇáúãõåúãöáóÉö) Èúäó ÓóÇáöÝò¡ æóÒöíóÇÏóÊõåõ Úóáóíúåöãú Ýöí ÇáÔøóÞóÇæóÉö ÈöÃóäøóåõ ÇáøóÐöí ÈóÇÔóÑó ÇáúÌóÑöíãóÉó æóÅöäú ßóÇäó Úóäú ãóáóÃò ãöäúåõãú æóÅöÛúÑóÇÁò.
æóÇáúÝóÇÁõ ãöäú Þóæúáöåö: ÝóÞÇáó áóåõãú ÑóÓõæáõ Çááøóåö ÚóÇØöÝóÉñ Úóáóì ßóÐøóÈóÊú ÝóÊõÝöíÏõ ÇáÊøóÑúÊöíÈó æóÇáÊøóÚúÞöíÈó ßóãóÇ åõæó ÇáúÛóÇáöÈõ ÝöíåóÇ¡ æóíóßõæäõ ãóÚúäóì ÇáúßóáóÇãö: ßóÐøóÈõæÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÊóÍóÏøóÇåõãú ÈöÂíóÉö ÇáäøóÇÞóÉö æóÍóÐøóÑóåõãú ãöäó ÇáÊøóÚóÑøõÖö áóåóÇ ÈöÓæÁ æóãä ãóäÚåã ÔõÑúÈóåóÇ Ýöí äóæúÈóÊöåóÇ ãöäó ÇáÓøõÞúíóÇ¡ æóÚõØöÝó Úóáóì ÝóßóÐøóÈõæåõ¡ Ãóíú ÝöíãóÇ ÃóäúÐóÑóåõãú Èöåö ÝóÚóÞóÑõæåóÇ ÈöÇáÊøóßúÐöíÈö ÇáúãóÐúßõæÑö Ãóæøóáó ãóÑøóÉò ÛóíúÑó ÇáÊøóßúÐöíÈö ÇáúãóÐúßõæÑö
ËóÇäöíðÇ. æóåóÐóÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäøó ÂíóÉó ÇáäøóÇÞóÉö ÃõÑúÓöáóÊú áóåõãú ÈóÚúÏó Ãóäú ßóÐøóÈõæÇ æóåõæó ÇáÔøóÃúäõ Ýöí ÂíóÇÊö ÇáÑøõÓõáö¡ æóåõæó ÙóÇåöÑõ ãóÇ ÌóÇÁó Ýöí ÓõæÑóÉö åõæÏò.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÝóÇÁõ áöáÊøóÑúÊöíÈö ÇáÐøößúÑöíøö ÇáúãõÌóÑøóÏö æóåöíó ÊõÝöíÏõ ÚóØúÝó ãõÝóÕøóáò Úóáóì ãõÌúãóáò ãöËúáó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóÒóáøóåõãóÇ ÇáÔøóíúØÇäõ ÚóäúåÇ ÝóÃóÎúÑóÌóåõãÇ ãöãøóÇ ßóÇäóÇ Ýöíåö [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 36] ÝóÅöäøó ÅöÒúáóÇáóåõãóÇ ÅöÈúÚóÇÏõåõãóÇ æóåõæó íóÍúÕõáõ ÈóÚúÏó ÇáúÅöÎúÑóÇÌö áóÇ ÞóÈúáõåõ. æóÞóæúáöåö: æóßóãú ãöäú ÞóÑúíóÉò ÃóåúáóßúäÇåÇ ÝóÌÇÁóåÇ ÈóÃúÓõäÇ [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 4] ¡(30/373)
Ýóíóßõæäõ ÇáúãóÚúäóì: ßóÐøóÈóÊú ËóãõæÏõ ÈöØóÛúæóÇåóÇ ÅöÐö ÇäúÈóÚóËó ÃóÔúÞóÇåóÇ. Ëõãøó ÝõÕøöáó Ðóáößó ÈöÞóæúáöåö: ÝóÞÇáó áóåõãú ÑóÓõæáõ Çááøóåö Åöáóì Þóæúáöåö: ÝóÚóÞóÑõæåÇ¡ æóÇáúÚóÞúÑõ ÚöäúÏó ÇäúÈöÚóÇËö ÃóÔúÞóÇåóÇ¡ æóÚóáóíúåö ÝóáóÇ ÖóÑõæÑóÉó Åöáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáÙøóÑúÝö æóåõæó: ÅöÐö ÇäúÈóÚóËó ÃóÔúÞÇåÇ ãõÞóÏøóãðÇ ãöäú ÊóÃúÎöíÑò.
æóÃõÚöíÏóÊú Úóáóíúåöãú ÖóãóÇÆöÑõ ÇáúÌóãúÚö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøóåõãú ÌóãúÚñ æóÅöäú ßóÇäóÊö ÇáÖøóãóÇÆöÑõ ÞóÈúáóåõ ãõÑóÇÚðì ÝöíåóÇ Ãóäøó ËóãõæÏó ÇÓúãõ ÞóÈöíáóÉò.
æóÇäúÊóÕóÈó äÇÞóÉó Çááøóåö Úóáóì ÇáÊøóÍúÐöíÑö¡ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÇÍúÐóÑõæÇ äóÇÞóÉó Çááøóåö. æóÇáúãõÑóÇÏõ: ÇáÊøóÍúÐöíÑõ ãöäú Ãóäú íõÄúÐõæåóÇ¡ ÝóÇáúßóáóÇãõ ãöäú ÊóÚúáöíÞö ÇáúÍõßúãö ÈöÇáÐøóæóÇÊö¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ: ÃóÍúæóÇáõåóÇ.
æóÅöÖóÇÝóÉõ äÇÞóÉó Åöáóì ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö áöÃóäøóåóÇ ÂíóÉñ ÌóÚóáóåóÇ Çááøóåõ Úóáóì ÕöÏúÞö ÑöÓóÇáóÉö ÕóÇáöÍò Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ æóáöÃóäøó ÎõÑõæÌóåóÇ áóåõãú ßóÇäó ÎóÇÑöÞðÇ áöáúÚóÇÏóÉö.
æóÇáÓøõÞúíóÇ: ÇÓúãõ ãóÕúÏóÑö ÓóÞóì¡ æóåõæó ãóÚúØõæÝñ Úóáóì ÇáÊøóÍúÐöíÑö¡ Ãóíö ÇÍúÐóÑõæÇ ÓóÞúíóåóÇ¡ Ãóíö ÇÍúÐóÑõæÇ ÛóÕúÈó ÓóÞúíöåóÇ¡ ÝóÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÍóÐúÝö ãõÖóÇÝò¡ Ãóæú ÃõØúáöÞó ÇáÓøõÞúíóÇ Úóáóì ÇáúãóÇÁö ÇáøóÐöí ÊõÓúÞóì ãöäúåõ ÅöØúáóÇÞðÇ áöáúãóÕúÏóÑö Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ÝóíóÑúÌöÚõ Åöáóì ÅöÖóÇÝóÉö ÇáúÍõßúãö Åöáóì ÇáÐøóÇÊö. æóÇáúãõÑóÇÏõ: ÍóÇáóÉñ ÊõÚúÑóÝõ ãöäó ÇáúãóÞóÇãö¡ ÝóÅöäøó ãóÇÏøóÉó ÓõÞúíóÇ ÊõÄúÐöäõ ÈöÃóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÇáÊøóÍúÐöíÑõ ãöäú Ãóäú íóÓúÞõæÇ ÅöÈöáóåõãú ãöäó ÇáúãóÇÁö ÇáøóÐöí Ýöí íóæúãö äóæúÈóÊöåóÇ.
æóÇáÊøóßúÐöíÈõ ÇáúãõÚóÞøóÈõ Èöåö ÊóÍúÐöíÑõåõ ÅöíøóÇåõãú ÈöÞóæúáöåö: äÇÞóÉó Çááøóåö¡ ÊóßúÐöíÈñ ËóÇäò æóåõæó ÊóßúÐöíÈõåõãú ÈöãóÇ ÇÞúÊóÖóÇåõ ÇáÊøóÍúÐöíÑõ ãöäó ÇáúæóÚöíÏö. æóÇáúÅöäúÐóÇÑö ÈöÇáúÚóÐóÇÈö Åöäú áóãú íóÍúÐóÑõæÇ ÇáöÇÚúÊöÏóÇÁó Úóáóì Êöáúßó ÇáäøóÇÞóÉö¡ æóåõæó ÇáúãõÕóÑøóÍõ Èöåö Ýöí ÂíóÉö ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [73] Ýöí Þóæúáöåö: æóáÇ ÊóãóÓøõæåÇ ÈöÓõæÁò ÝóíóÃúÎõÐóßõãú ÚóÐÇÈñ Ãóáöíãñ æóÈöåóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇÓúÊóÞóÇãó ÇáÊøóÚúÈöíÑõ Úóäú ãõÞóÇÈóáóÉö ÇáÊøóÍúÐöíÑö ÈöÇáÊøóßúÐöíÈö ãóÚó Ãóäøó ÇáÊøóÍúÐöíÑó ÅöäúÔóÇÁñ¡ ÝóÇáÊøóßúÐöíÈõ ÅöäøóãóÇ íóÊóæóÌøóåõ Åöáóì ãóÇ Ýöí ÇáÊøóÍúÐöíÑö ãöäó ÇáúÅöäúÐóÇÑö ÈöÇáúÚóÐóÇÈö.
æóÇáúÚóÞúÑõ: ÌóÑúÍõ ÇáúÈóÚöíÑö Ýöí íóÏóíúåö áöíóÈúÑõßó Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö ãöäó ÇáúÃóáóãö ÝóíõäúÍóÑó Ýöí áóÈøóÊöåö¡ ÝóÇáúÚóÞúÑõ
ßöäóÇíóÉñ ãóÔúåõæÑóÉñ Úóäö ÇáäøóÍúÑö áöÊóáóÇÒõãöåöãóÇ.(30/374)
ÝóÏóãúÏóãó Úóáóíúåöãú ÑóÈøõåõãú ÈöÐóäúÈöåöãú ÝóÓóæøóÇåÇ æóáÇ íóÎÇÝõ ÚõÞúÈÇåÇ 15 Ãóíú ÕóÇÍó Úóáóíúåöãú ÑóÈøõåõãú ÕóíúÍóÉó ÛóÖóÈò. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöåóÐöåö ÇáÏøóãúÏóãóÉö ÕóæúÊõ ÇáÕøóÇÚöÞóÉö æóÇáÑøóÌúÝóÉö ÇáøóÊöí ÃõåúáößõæÇ ÈöåóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóÎóÐóÊúåõãõ ÇáÕøóíúÍóÉõ
[ÇáúÍÌÑ: 73] ¡ æóÅöÓúäóÇÏõ Ðóáößó Åöáóì Çááøóåö ãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ áöÃóäøó Çááøóåó åõæó ÎóÇáöÞõ ÇáÕøóíúÍóÉö æóßóíúÝöíøóÇÊöåóÇ. ÝóæóÒúäõ ÏóãúÏóãó ÝóÚúáóáó¡ æóÞóÇáó ÃóßúËóÑõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó: ÏóãúÏóãó Úóáóíúåöãú ÃóØúÈóÞó Úóáóíúåöãõ ÇáúÃóÑúÖó¡ íõÞóÇáõ: Ïóãøóãó Úóáóíúåö ÇáúÞóÈúÑó¡ ÅöÐóÇ ÃóØúÈóÞóåõ æóÏóãúÏóãó ãõßóÑøóÑõ Ïóãøóãó áöáúãõÈóÇáóÛóÉö ãöËúáõ ßóÈúßóÈó¡ æóÚóáóíúåö ÝæÒä ÏãÏã ÝÚáá.
æóÝõÑøöÚó Úóáóì «ÏóãúÏóãó Úóáóíúåöãú» ÝóÓóæøóÇåÇ Ãóíú ÝóÇÓúÊóæóæúÇ Ýöí ÅöÕóÇÈóÊöåóÇ áóåõãú¡ ÝóÖóãöíÑõ ÇáäøóÕúÈö ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáÏøóãúÏóãóÉö ÇáúãóÃúÎõæÐóÉö ãöäú «ÏóãúÏóãó Úóáóíúåöãú» .
æóãóäú ÝóÓøóÑõæÇ «ÏóãúÏóãó» ÈöãóÚúäóì: ÃóØúÈóÞó Úóáóíúåöãõ ÇáúÃóÑúÖó ÞóÇáõæÇ ãóÚúäóì «ÓóæøóÇåóÇ» : ÌóÚóáó ÇáúÃóÑúÖó ãõÓúÊóæöíóÉð Úóáóíúåöãú áóÇ ÊóÙúåóÑõ ÝöíåóÇ ÃóÌúÓóÇÏõåõãú æóáóÇ ÈöáóÇÏõåõãú¡ æóÌóÚóáõæÇ ÖóãöíÑó ÇáúãõÄóäøóËö ÚóÇÆöÏðÇ Åöáóì ÇáúÃóÑúÖö ÇáúãóÝúåõæãóÉö ãóäú ÝöÚúáö «ÏóãúÏóãó» Ýóíóßõæäõ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóæú ÊõÓóæøóì Èöåöãõ ÇáúÃóÑúÖõ [ÇáäøöÓóÇÁ:
42] .
æóÈóíúäó ÝóÓóæøóÇåÇ åõäóÇ æóÞóæúáöåö: æóãÇ ÓóæøóÇåÇ [ÇáÔøóãúÓ: 7] ÞóÈúáóåõ ãõÍóÓøöäõ ÇáúÌöäóÇÓö ÇáÊøóÇãøö.
æóÇáúÚõÞúÈóì: ãóÇ íóÍúÕõáõ ÚóÞöÈó ÝöÚúáò ãöäó ÇáúÃóÝúÚóÇáö ãöäú ÊóÈöÚóÉò áöÝóÇÚöáöåö Ãóæú ãóËõæÈóÉò¡ æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáúãóÐúßõæÑõ ÚöÞóÇÈðÇ æóÛóáóÈóÉð æóßóÇäó ÇáúÚõÑúÝõ Ãóäøó ÇáúãóÛúáõæÈó íõßóäøóì Ýöí äóÝúÓöåö ÇáúÃóÎúÐõ ÈöÇáËøóÃúÑö ãöäú ÛóÇáöÈöåö ÝóáóÇ íóåúÏóÃõ áóåõ ÈóÇáñ ÍóÊøóì íóËúÃóÑó áöäóÝúÓöåö¡ æóáöÐóáößó íóÞõæáõæäó: ÇáËøóÇÑõ Çáúãõäöíãõ¡ Ãóíö ÇáøóÐöí íõÒöíáõ Çáäøóæúãó Úóäú ÕóÇÍöÈöåö¡ ÝóßóÇäó ÇáøóÐöí íóÛúáöÈõ ÛóíúÑóåõ íóÊøóÞöí ÍóÐóÑðÇ ãöäú Ãóäú íóÊóãóßøóäó ãóÛúáõæÈõåõ ãöäó ÇáËøóÃúÑö¡ ÃóÎúÈóÑó Çááøóåõ Ãóäøóåõ ÇáúÛóÇáöÈõ ÇáøóÐöí áóÇ íóÞúÏöÑõ ãóÛúáõæÈõåõ Úóáóì ÃóÎúÐö ÇáËøóÃúÑö ãöäúåõ¡ æóåóÐóÇ ßöäóÇíóÉñ Úóäú Êóãóßøõäö Çááøóåö ãöäú ÚöÞóÇÈö ÇáúãõÔúÑößöíäó¡ æóÃóäøó ÊóÃúÎöíÑó ÇáúÚóÐóÇÈö Úóäúåõãú ÅöãúåóÇáñ áóåõãú æóáóíúÓó Úóäú ÚÌÒ ÝÌãáÉ æóáÇ íóÎÇÝõ ÚõÞúÈÇåÇ ÊóÐúíöíáñ áöáúßóáóÇãö æóÅöíÐóÇäñ ÈöÇáúÎöÊóÇãö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íßæä Þóæúáå: æóáÇ íóÎÇÝõ ÚõÞúÈÇåÇ ÊóãúËöíáðÇ áöÍóÇáöåöãú Ýöí ÇáöÇÓúÊöÆúÕóÇáö ÈöÍóÇáö ãóäú áóãú íóÊúÑõßú ãóäú íóËúÃóÑõ áóåõ Ýóíóßõæäõ ÇáúãóËóáõ ßöäóÇíóÉð Úóäú åóáóÇßöåöãú Úóäú ÈóßúÑóÉö ÃóÈöíåöãú áóãú íóÈúÞó ãöäúåõãú ÃóÍóÏñ.(30/375)
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ÝóáóÇ íóÎóÇÝõ ÚõÞúÈóÇåóÇ ÈöÝóÇÁö ÇáúÚóØúÝö ÊóÝúÑöíÚðÇ Úóáóì ÝóÏóãúÏóãó Úóáóíúåöãú ÑóÈøõåõãú æóåõæó ãóßúÊõæÈñ ÈöÇáúÝóÇÁö Ýöí ãóÕóÇÍöÝö ÇáúãóÏöíäóÉö æóãõÕúÍóÝö ÇáÔøóÇãö ... æóãóÚúäóì ÇáÊøóÝúÑöíÚö ÈöÇáúÝóÇÁö Úóáóì åóÐöåö ÇáúÞöÑóÇÁóÉö ÊóÝúÑöíÚõ ÇáúÚöáúãö ÈöÇäúÊöÝóÇÁö ÎóæúÝö Çááøóåö ãöäúåõãú ãóÚó ÞõæøóÊöåöãú áöíóÑúÊóÏöÚó ÈöåóÐóÇ
ÇáúÚöáúãö ÃóãúËóÇáõåõãú ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó.
æóÞóÑóÃó ÇáúÈóÇÞõæäó ãöäó ÇáúÚóÔóÑóÉö: æóáÇ íóÎÇÝõ ÚõÞúÈÇåÇ ÈöæóÇæö ÇáúÚóØúÝö Ãóæö ÇáúÍóÇáö¡ æóåöíó ßóÐóáößó Ýöí ãóÕóÇÍöÝó Ãóåúáö ãóßøóÉó æóÃóåúáö ÇáúÈóÕúÑóÉö æóÇáúßõæÝóÉö¡ æóåöíó ÑöæóÇíóÉõ ÞõÑøóÇÆöåóÇ. æóÞóÇáó ÇÈúäõ ÇáúÞóÇÓöãö æóÇÈúäõ æóåúÈò: ÃóÎúÑóÌó áóäóÇ ãóÇáößñ ãõÕúÍóÝðÇ áöÌóÏøöåö æóÒóÚóãó Ãóäøóåõ ßóÊóÈóåõ Ýöí ÃóíøóÇãö ÚõËúãóÇäó Èúäö ÚóÝøóÇäó Íöíäó ßóÊóÈó ÇáúãóÕóÇÍöÝó æóÝöíåö æóáÇ íóÎÇÝõ ÈöÇáúæóÇæö¡ æóåóÐóÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäøó ÈóÚúÖó ãóÕóÇÍöÝö ÇáúãóÏöíäóÉö ÈöÇáúæóÇæö æóáóßäåõãú áã íÞÑÃæÇ ÈöÐóáößó áöãõÎóÇáóÝóÊöåö ÑöæóÇíóÊóåõãú.(30/376)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøóÍöíãö
92- ÓõæÑóÉõ Çááøóíúáö
ÓõãøöíóÊú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ Ýöí ãõÚúÙóãö ÇáúãóÕóÇÍöÝö æóÈóÚúÖö ßõÊõÈö ÇáÊøóÝúÓöíÑö «ÓõæÑóÉó Çááøóíúáö» ÈöÏõæäö æóÇæò¡ æóÓõãøöíóÊú Ýöí ãõÚúÙóãö ßõÊõÈö ÇáÊøóÝúÓöíÑö «ÓõæÑóÉó æóÇááøóíúáö» ÈöÅöËúÈóÇÊö ÇáúæóÇæö¡ æóÚóäúæóäóåóÇ ÇáúÈõÎóÇÑöíøõ æóÇáÊøöÑúãöÐöíøõ «ÓõæÑóÉó æóÇááøóíúáö ÅöÐóÇ íóÛúÔóì» .
æóåöíó ãóßøöíøóÉñ Ýöí Þóæúáö ÇáúÌõãúåõæÑö¡ æóÇÞúÊóÕóÑó Úóáóíúåö ßóËöíÑñ ãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó. æóÍóßóì ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó Úóäö ÇáúãóåúÏóæöíøö Ãóäøóåõ Þíá: ÅöäøóåóÇ ãóÏöíäóÉ¡ æóÞíá: ÈóÚúÖõåóÇ ãóÏóäöíøñ¡ æóßóÐóáößó ÐóßóÑó ÇáúÃóÞúæóÇáó Ýöí «ÇáúÅöÊúÞóÇäö» ¡ æóÃóÔóÇÑó Åöáóì Ãóäøó Ðóáößó áöãóÇ Ñõæöíó ãöäú ÓóÈóÈö äõÒõæáö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóãøóÇ ãóäú ÃóÚúØì æóÇÊøóÞì [Çááøóíúá:
5] ÅöÐú Ñõæöíó: «ÃóäøóåóÇ äóÒóáóÊú Ýöí ÃóÈöí ÇáÏøóÍúÏóÇÍö ÇáúÃóäúÕóÇÑöíøö Ýöí äóÎúáóÉò ßóÇäó íóÃúßõáõ ÃóíúÊóÇãñ ãöäú ËóãóÑöåóÇ æóßóÇäóÊú áöÑóÌõáò ãöäó ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó ÝóãóäóÚóåõãú ãöäú ËóãóÑöåóÇ ÝóÇÔúÊóÑóÇåóÇ ÃóÈõæ ÇáÏøóÍúÏóÇÍö ÈöäóÎöíáò æóÌóÚóáóåóÇ áóåõãú» æóÓóíóÃúÊöí.
æóÚõÏøóÊö ÇáÊøóÇÓöÚóÉó Ýöí ÚöÏóÇÏö äõÒõæáö ÇáÓøõæóÑö¡ äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúáóì æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáúÝóÌúÑö.
æóÚóÏóÏõ ÂíåÇ ÚÔÑõæä.
ÃÛÑÇÖåÇ
ÇÍúÊóæóÊú Úóáóì ÈóíóÇäö ÔóÑóÝö ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÝóÖóÇÆöáö ÃóÚúãóÇáöåöãú æóãóÐóãøóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó æóãóÓóÇæöíåöãú æóÌóÒóÇÁö ßõáøò.
æóÃóäøó Çááøóåó íóåúÏöí ÇáäøóÇÓó Åöáóì ÇáúÎóíúÑö Ýóåõæó íóÌúÒöí ÇáúãõåúÊóÏöíäó ÈöÎóíúÑö ÇáúÍóíóÇÊóíúäö æóÇáÖøóÇáøöíäó ÈöÚóßúÓö Ðóáößó.
æóÃóäøóåõ ÃóÑúÓóáó ÑóÓõæáóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöáÊøóÐúßöíÑö ÈöÇááøóåö æóãóÇ ÚöäúÏóåõ ÝóíóäúÊóÝöÚõ ãóäú íóÎúÔóì ÝóíõÝúáöÍõ(30/377)
æóÇááøóíúáö ÅöÐóÇ íóÛúÔóì (1) æóÇáäøóåóÇÑö ÅöÐóÇ ÊóÌóáøóì (2) æóãóÇ ÎóáóÞó ÇáÐøóßóÑó æóÇáúÃõäúËóì (3) Åöäøó ÓóÚúíóßõãú áóÔóÊøóì (4)
æóíóÕúÏöÝõ Úóäö ÇáÐøößúÑóì ãóäú ßóÇäó ÔóÞöíøðÇ Ýóíóßõæäõ ÌóÒóÇÄõåõ ÇáäøóÇÑó ÇáúßõÈúÑóì æóÃõæáóÆößó åõãõ ÇáøóÐöíäó ÕóÏøóåõãú Úóäö ÇáÊøóÐóßøõÑö ÅöíËóÇÑõ
ÍõÈøö ãóÇ åõãú Ýöíåö Ýöí åóÐöåö ÇáúÍóíóÇÉö.
æóÃõÏúãöÌó Ýöí Ðóáößó ÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Åöáóì ÏóáóÇÆöáö ÞõÏúÑóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÈóÏöíÚö ÕõäúÚöåö.
[1- 4]
[ÓõæÑóÉ Çááøóíúá (92) : ÇáúÂíóÇÊ 1 Åöáóì 4]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
æóÇááøóíúáö ÅöÐÇ íóÛúÔì (1) æóÇáäøóåÇÑö ÅöÐÇ ÊóÌóáøóì (2) æóãÇ ÎóáóÞó ÇáÐøóßóÑó æóÇáúÃõäúËì (3) Åöäøó ÓóÚúíóßõãú áóÔóÊøóì (4)
ÇÝúÊöÊóÇÍõ ÇáúßóáóÇãö ÈöÇáúÞóÓóãö ÌóÇÑò Úóáóì ÃõÓúáõæÈö ÇáÓøõæÑóÊóíúäö ÞóÈúáó åóÐöåö¡ æóÛóÑóÖõ Ðóáößó ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ.
æóãõäóÇÓóÈóÉõ ÇáúãõÞúÓóãö Èöåö áöáúãõÞúÓóãö Úóáóíúåö Ãóäøó ÓóÚúíó ÇáäøóÇÓö ãöäúåõ ÎóíúÑñ æóãöäúåõ ÔóÑøñ æóåõãóÇ íõãóÇËöáóÇäö ÇáäøõæÑó æóÇáÙøõáúãóÉó æóÃóäøó ÓóÚúíó ÇáäøóÇÓö íóäúÈóËöÞõ Úóäú äóÊóÇÆöÌó ãöäúåóÇ ÇáäøóÇÝöÚõ æóãöäúåóÇ ÇáÖøóÇÑøõ ßóãóÇ íõäúÊöÌõ ÇáÐøóßóÑõ æóÇáúÃõäúËóì ÐõÑøöíøóÉð ÕóÇáöÍóÉð æóÛóíúÑó ÕóÇáöÍóÉò.
æóÝöí ÇáúÞÓã ÈöÇááøóíúáö æÈÇáäåÇÑ ÇáÊøóäúÈöíåõ Úóáóì ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö ÈöåöãóÇ Ýöí ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Úóáóì ÍößúãóÉö äöÙóÇãö Çááøóåö Ýöí åóÐóÇ Çáúßóæúäö æóÈóÏöíÚö ÞõÏúÑóÊöåö¡ æóÎõÕøó ÈöÇáÐøößúÑö ãóÇ Ýöí Çááøóíúáö ãöäó ÇáÏøóáóÇáóÉö ãöäú ÍóÇáóÉö ÛöÔúíóÇäöåö ÇáúÌóÇäöÈó ÇáøóÐöí íóÛúÔóÇåõ ãöäó ÇáúÃóÑúÖö. æóíóÛúÔóì Ýöíåö ãöäó ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ÝóÊóÚõãøõåóÇ ÙõáúãóÊõåõ ÝóáóÇ ÊóÈúÏõæ áöáäøóÇÙöÑöíäó¡ áöÃóäøó Ðóáößó ÃóÞúæóì ÃóÍúæóÇáöåö¡ æóÎõÕøó ÈöÇáÐøößúÑö ãöäú ÃóÍúæóÇáö ÇáäøóåóÇÑö ÍóÇáóÉõ ÊóÌúáöíóÊöåö Úóäö ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö æóÙõåõæÑöåö Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö ßóÐóáößó.
æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÈóíóÇäõ ÇáúÛöÔúíóÇäö æóÇáÊøóÌóáøöí Ýöí ÊóÝúÓöíÑö Þóæúáöåö: æóÇáäøóåÇÑö ÅöÐÇ ÌóáøóÇåÇ æóÇááøóíúáö ÅöÐÇ íóÛúÔÇåÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÔøóãúÓö [3¡ 4] .
æóÇÎúÊöíÑó ÇáúÞóÓóãõ ÈöÇááøóíúáö æóÇáäøóåóÇÑö áöãõäóÇÓóÈóÊöåö áöáúãóÞóÇãö áöÃóäøó ÛóÑóÖó ÇáÓøõæÑóÉö ÈóíóÇäõ ÇáúÈóæúäö Èóíúäó ÍóÇáö ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúßóÇÝöÑöíäó Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö.
æóÇÈúÊõÏöÆó Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÈöÐößúÑö Çááøóíúáö Ëõãøó ÐößúÑö ÇáäøóåóÇÑö ÚóßúÓó ãóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÔøóãúÓö áöÃóäøó åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉó äóÒóáóÊú ÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáÔøóãúÓö ÈöãõÏøóÉò æóåöíó ÓóÇÏöÓóÉõ ÇáÓøõæóÑö æóÃóíøóÇãóÆöÐò ßóÇäó ÇáúßõÝúÑõ ãõÎóíøöãðÇ Úóáóì ÇáäøóÇÓö ÅöáøóÇ äóÝóÑðÇ ÞóáöíáðÇ¡ æóßóÇäó ÇáúÅöÓúáóÇãõ ÞóÏú ÃóÎóÐó Ýöí ÇáÊøóÌóáøöí ÝóäóÇÓóÈó Êöáúßó ÇáúÍóÇáÉ ÈöÇáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì ÊóãúËöíáöåóÇ ÈöÍóÇáóÉö Çááøóíúáö Íöíäó íóÚúÞõÈõåõ ÙõåõæÑõ ÇáäøóåóÇÑö¡ æóíóÊøóÖöÍõ åóÐóÇ Ýöí ÌóæóÇÈö ÇáúÞóÓóãö ÈöÞóæúáöåö: Åöäøó ÓóÚúíóßõãú áóÔóÊøóì Åöáóì Þóæúáöåö: ÅöÐÇ ÊóÑóÏøóì [Çááøóíúá: 4- 11] .(30/378)
æóÝöí Þóæúáöåö: Åöäøó ÓóÚúíóßõãú áóÔóÊøóì ÅöÌúãóÇáñ íõÝöíÏõ ÇáÊøóÔúæöíÞó Åöáóì ÊóÝúÕöíáöåö ÈöÞóæúáöåö: ÝóÃóãøóÇ ãóäú ÃóÚúØì [Çááøóíúá: 5] ÇáúÂíóÉó áöíóÊóãóßøóäó ÊóÝúÕöíáõåõ Ýöí ÇáÐøöåúäö.
æóÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáõ íóÛúÔì áöÊóäúÒöíáö ÇáúÝöÚúáö ãóäúÒöáóÉó ÇááøóÇÒöãö áöÃóäøó ÇáúÚöÈúÑóÉó ÈöÛöÔúíóÇäöåö ßõáøó ãóÇ ÊóÛúÔóÇåõ ÙõáúãóÊõåõ.
æóÃõÓúäöÏó Åöáóì ÇáäøóåóÇÑö ÇáÊøóÌóáøöí ãóÏúÍðÇ áóåõ ÈöÇáöÇÓúÊöäóÇÑóÉö ÇáøóÊöí íóÑóÇåóÇ ßõáøõ ÃóÍóÏò æóíõÍöÓøõ ÈöåóÇ ÍóÊøóì ÇáúÈõÕóÑóÇÁõ.
æóÇáÊøóÌóáøöí: ÇáúæõÖõæÍõ¡ æóÊóÌóáøöí ÇáäøóåóÇÑö: æõÖõæÍõ ÖöíóÇÆöåö¡ Ýóåõæó ÈöãóÚúäóì Þóæúáöåö: æóÇáÔøóãúÓö æóÖõÍÇåÇ [ÇáÔøóãúÓ: 1] æóÞóæáå: æóÇáÖøõÍì [ÇáÖøõÍóì: 1] .
æóÃõÔöíÑó Åöáóì Ãóäøó ÙõáúãóÉó Çááøóíúáö ßóÇäóÊú ÛóÇáöÈóÉð áöÖóæúÁö ÇáäøóåóÇÑö æóÃóäøó ÇáäøóåóÇÑó íóÚúÞõÈõåóÇ æóÇáÙøõáúãóÉõ åöíó ÃóÕúáõ ÃóÍúæóÇáö Ãóåúáö ÇáúÃóÑúÖö æóÌóãöíÚö ÇáúÚóæóÇáöãö ÇáúãõÑúÊóÈöØóÉö ÈöÇáäøöÙóÇãö ÇáÔøóãúÓöíøö æóÅöäøóãóÇ ÃóÖóÇÁóÊú ÈóÚúÏó Ãóäú ÎóáóÞó Çááøóåõ ÇáÔøóãúÓó æóáöÐóáößó ÇÚúÊõÈöÑó ÇáÊøóÇÑöíÎõ Ýöí ÇáúÈóÏúÁö ÈöÇááøóíóÇáöí Ëõãøó ØóÑóÃó Úóáóíúåö ÇáÊøóÇÑöíÎõ ÈöÇáúÃóíøóÇãö.
æóÇáúÞóæúáõ Ýöí ÊóÞúíöíÏö Çááøóíúáö ÈöÇáÙøóÑúÝö æóÊóÞúíöíÏö ÇáäøóåóÇÑö ÈöãöËúáöåö ßóÇáúÞóæúáö Ýöí Þóæúáöåö: æóÇáäøóåÇÑö ÅöÐÇ ÌóáøóÇåÇ æóÇááøóíúáö ÅöÐÇ íóÛúÔÇåÇ Ýöí ÇáÓøõæÑóÉ ÇáÓøóÇÈöÞóÉ [ÇáÔøóãúÓ: 3¡ 4] .
æóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: æóãÇ ÎóáóÞó ÇáÐøóßóÑó æóÇáúÃõäúËì ãóÕúÏóÑöíøóÉñ ÃóÞúÓóãó Çááøóåõ ÈöÃóËóÑò ãöäú ÂËóÇÑö ÞõÏúÑóÊöåö æóåõæó ÎóáúÞõ ÇáÒøóæúÌóíúäö æóãóÇ íóÞúÊóÖöíåö ãöäó ÇáÊøóäóÇÓõáö.
æóÇáÐøóßóÑõ æóÇáúÃõäúËóì: ÕöäúÝóÇ ÃóäúæóÇÚö ÇáúÍóíóæóÇäö. æóÇáúãõÑóÇÏõ: ÎõÕõæÕõ ÎóáúÞö ÇáúÅöäúÓóÇäö æóÊóßóæøõäöåö ãöäú ÐóßóÑò æóÃõäúËóì ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÇÓõ ÅöäøóÇ ÎóáóÞúäÇßõãú ãöäú ÐóßóÑò æóÃõäúËì [ÇáÍÌÑÇÊ: 13] áöÃóäøóåõ åõæó ÇáúãóÎúáõæÞõ ÇáúÃóÑúÝóÚõ Ýöí ÚóÇáóãö ÇáúãóÇÏøöíøóÇÊö æóåõæó ÇáøóÐöí íõÏúÑößõ ÇáúãõÎóÇØóÈõæäó ÃóßúËóÑó ÏóÞóÇÆöÞöåö áöÊóßóÑøõÑöåö Úóáóì ÃóäúÝõÓöåöãú ÐõßõæÑöåöãú æóÅöäóÇËöåöãú ÈöÎöáóÇÝö Êóßóæøõäö äóÓúáö ÇáúÍóíóæóÇäö ÝóÅöäøó ÇáúÅöäúÓóÇäó íõÏúÑößõ ÈóÚúÖó ÃóÍúæóÇáöåö æóáóÇ íõÍúÕöí ßóËöíÑðÇ ãöäúåóÇ.
æóÇáúãóÚúäóì: æóÐóáößó ÇáúÎóáúÞõ ÇáúÚóÌöíÈõ ãöäö ÇÎúÊöáóÇÝö ÍóÇáóíö ÇáÐøõßõæÑóÉö æóÇáúÃõäõæËóÉö ãóÚó ÎõÑõæÌöåöãóÇ ãöäú ÃóÕúáò æóÇÍöÏò¡ æóÊóæóÞøóÝö ÇáÊøóäóÇÓõáö Úóáóì ÊóÒóÇæõÌöåöãóÇ¡ ÝóÇáúÞóÓóãõ ÈöÊóÚóáøõÞò ãöäú ÊóÚóáøõÞö ÕöÝóÇÊö ÇáúÃóÝúÚóÇáö ÇáúÅöáóåöíøóÉö æóåöíó ÞöÓúãñ ãöäó ÇáÕøöÝóÇÊö áóÇ íõÎúÊóáóÝõ Ýöí ËõÈõæÊöåö æóÅöäøóãóÇ(30/379)
ÇÎúÊóáóÝó ÚõáóãóÇÁõ ÃõÕõæáö ÇáÏøöíäö Ýöí ÚóÏøö ÕöÝóÇÊö ÇáúÃóÝúÚóÇáö ãöäó ÇáÕøöÝóÇÊö Ýóåöíó ãóæúÕõæÝóÉñ ÈöÇáúÞöÏóãö ÚöäúÏó ÇáúãóÇÊúÑöíÏöíøö¡ Ãóæú ÌóÚúáöåóÇ ãöäú ÊóÚóáøõÞö ÕöÝóÉö ÇáúÞõÏúÑóÉö Ýóåöíó ÍóÇÏöËóÉñ ÚöäúÏó ÇáúÃóÔúÚóÑöíøö¡ æóåõæó Âíöáñ Åöáóì ÇáúÎöáóÇÝö ÇááøóÝúÙöíøö.
æóÞóÏú ßóÇäó ÇáúÞóÓóãõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÔøóãúÓö ÈöÊóÓúæöíóÉö ÇáäøóÝúÓö¡ Ãóíú ÎóáúÞö ÇáúÚóÞúáö æóÇáúãóÚúÑöÝóÉö Ýöí ÇáúÅöäúÓóÇäö¡ æóÃóãøóÇ ÇáúÞóÓóãõ åõäóÇ ÝóÈöÎóáúÞö ÌóÓóÏö ÇáúÅöäúÓóÇäö æóÇÎúÊöáóÇÝö ÕöäúÝóíúåö¡ æóÌõãúáóÉõ: Åöäøó ÓóÚúíóßõãú áóÔóÊøóì ÌóæóÇÈõ ÇáúÞóÓóãö. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáÊøóÃúßöíÏö ÈöÇáúÞóÓóãö Þóæúáõåõ: æóãÇ íõÛúäöí Úóäúåõ ãÇáõåõ ÅöÐÇ ÊóÑóÏøóì
[Çááøóíúá: 11] .
æóÇáÓøóÚúíõ ÍóÞöíÞóÊõåõ: ÇáúãóÔúíõ ÇáúÞóæöíøõ ÇáúÍóËöíËõ¡ æóåõæó ãõÓúÊóÚóÇÑñ åõäóÇ áöáúÚóãóáö æóÇáúßóÏøö.
æóÔóÊøóì: ÌóãúÚõ ÔóÊöíÊò Úóáóì æóÒúäö ÝóÚúáóì ãöËúáõ ÞóÊöíáò æóÞóÊúáóì¡ ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáÔøóÊøö æóåõæó ÇáÊøóÝóÑøõÞõ ÇáÔøóÏöíÏõ íõÞóÇáõ: ÔóÊøó ÌóãúÚõåõãú¡ ÅöÐóÇ ÊóÝóÑøóÞõæÇ¡ æóÃõÑöíÏó Èöåö åõäóÇ ÇáÊøóäóæøõÚõ æóÇáöÇÎúÊöáóÇÝõ Ýöí ÇáúÃóÍúæóÇáö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáö ÊóÃóÈøóØó ÔóÑøðÇ:
Þóáöíáõ ÇáÊøóÔóßøöí áöáúãõáöãøö íõÕöíÈõåõ ... ßóËöíÑõ Çáúåóæóì ÔóÊøóì Çáäøóæóì æóÇáúãóÓóÇáößö
æóåõæó ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ Ãóæú ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáúãõÊóÎóÇáöÝóÉö áöÃóäøó ÇáÊøóÝóÑøõÞó íóáúÒóãõåõ ÇáöÇÎúÊöáóÇÝõ.
æóÇáúÎöØóÇÈõ Ýöí Þóæúáöåö: Åöäøó ÓóÚúíóßõãú áöÌóãöíÚö ÇáäøóÇÓö ãöäú ãõÄúãöäò æóßóÇÝöÑò.
æóÇÚúáóãú Ãóäøóåõ ÞóÏú
Ñõæöíó Ýöí «ÇáÕøóÍöíÍóíúäö» Úóäú ÚóáúÞóãóÉó ÞóÇáó: «ÏóÎóáúÊõ Ýöí äóÝóÑò ãöäú ÃóÕúÍóÇÈö ÚóÈúÏö Çááøóåö (íóÚúäöí ÇÈúäó ãóÓúÚõæÏò) ÇáÔøóÇãó ÝóÓóãöÚó ÈöäóÇ ÃóÈõæ ÇáÏøóÑúÏóÇÁö ÝóÃóÊóÇäóÇ ÝóÞóÇáó: Ãóíøõßõãú íóÞúÑóÃõ Úóáóì ÞöÑóÇÁóÉö ÚóÈúÏö Çááøóåö¿ ÝóÞõáúÊõ: ÃóäóÇ. ÞóÇáó: ßóíúÝó ÓóãöÚúÊóåõ íóÞúÑóÃõ¿ æóÇááøóíúáö ÅöÐÇ íóÛúÔì ÞóÇáó ÓóãöÚúÊõåõ íóÞúÑóÃõ:
«æóÇááøóíúáö ÅöÐóÇ íÛÔì æóÇáäøóåóÇÑ ÅöÐÇ ÊóÌóáøóì æÇáÐøóßóÑó æóÇáúÃõäúËóì» ÞóÇáó: ÃóÔúåóÏõ Ãóäøöí ÓóãöÚúÊõ ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÞúÑóÃõ åóßóÐóÇ»
. æóÓóãøóÇåóÇ Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : ÞöÑóÇÁóÉó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ Ãóíú ËóÈóÊó Ãóäøóåõ ÞóÑóÃó ÈöåóÇ¡ æóÊóÃúæöíáõ Ðóáößó: Ãóäøóåõ ÃóÞúÑóÃóåóÇ ÃóÈóÇ ÇáÏøóÑúÏóÇÁö ÃóíøóÇãó ßóÇäó ÇáúÞõÑúÂä ãÑÎøÕÇ Ýöíåö Ãóäú íõÞúÑóÃó Úóáóì ÈóÚúÖö ÇÎúÊöáóÇÝò¡ Ëõãøó äõÓöÎó Ðóáößó ÇáÊøóÑúÎöíÕõ ÈöãóÇ ÞóÑóÃó Èöåö ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÂÎöÑö ÍóíóÇÊöåö æóåõæó ÇáøóÐöí ÇÊøóÝóÞó Úóáóíúåö ÞõÑøóÇÁõ ÇáúÞõÑúÂäö.
æóßõÊöÈó Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö Ýöí Òóãóäö ÃóÈöí ÈóßúÑò ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ¡ æóÞóÏú ÈóíøóäúÊõ Ýöí ÇáúãõÞóÏøöãóÉö ÇáÓøóÇÏöÓóÉö ãöäú ãõÞóÏøöãóÇÊö åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑö ãóÚúäóì Þóæúáöåöãú: ÞöÑóÇÁóÉ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.(30/380)
ÝóÃóãøóÇ ãóäú ÃóÚúØóì æóÇÊøóÞóì (5) æóÕóÏøóÞó ÈöÇáúÍõÓúäóì (6) ÝóÓóäõíóÓøöÑõåõ áöáúíõÓúÑóì (7) æóÃóãøóÇ ãóäú ÈóÎöáó æóÇÓúÊóÛúäóì (8) æóßóÐøóÈó ÈöÇáúÍõÓúäóì (9) ÝóÓóäõíóÓøöÑõåõ áöáúÚõÓúÑóì (10) æóãóÇ íõÛúäöí Úóäúåõ ãóÇáõåõ ÅöÐóÇ ÊóÑóÏøóì (11)
[ÓõæÑóÉ Çááøóíúá (92) : ÇáúÂíóÇÊ 5 Åöáóì 11]
ÝóÃóãøóÇ ãóäú ÃóÚúØì æóÇÊøóÞì (5) æóÕóÏøóÞó ÈöÇáúÍõÓúäì (6) ÝóÓóäõíóÓøöÑõåõ áöáúíõÓúÑì (7) æóÃóãøóÇ ãóäú ÈóÎöáó æóÇÓúÊóÛúäì (8) æóßóÐøóÈó ÈöÇáúÍõÓúäì (9)
ÝóÓóäõíóÓøöÑõåõ áöáúÚõÓúÑì (10) æóãÇ íõÛúäöí Úóäúåõ ãÇáõåõ ÅöÐÇ ÊóÑóÏøóì (11)
ÝóÃóãøóÇ ÊóÝúÑöíÚñ æóÊóÝúÕöíáñ áöáúÅöÌúãóÇáö Ýöí Þóæúáöåö: Åöäøó ÓóÚúíóßõãú áóÔóÊøóì [Çááøóíúá: 4] ÝóÍóÑúÝõ (ÃóãøóÇ) íõÝöíÏõ ÇáÔøóÑúØó æóÇáÊøóÝúÕöíáó æóåõæó íóÊóÖóãøóäõ ÃóÏóÇÉó ÔóÑúØò æóÝöÚúáó ÔóÑúØò áöÃóäøóåõ ÈöãóÚúäóì: ãóåúãóÇ íóßõäú ãöäú ÔóíúÁò¡ æóÇáÊøóÝúÕöíáõ: ÇáÊøóÝúßöíßõ Èóíúäó ãõÊóÚóÏøöÏò ÇÔúÊóÑóßóÊú ÂÍóÇÏõåõ Ýöí ÍóÇáóÉò æóÇäúÝóÑóÏó ÈóÚúÖõåóÇ Úóäú ÈóÚúÖò ÈöÍóÇáóÉò åöíó ÇáøóÊöí íõÚúÊóäóì ÈöÊóãúíöíÒöåóÇ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÊóÍúÞöíÞõåõ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóãøóÇ ÇáúÅöäúÓÇäõ ÅöÐÇ ãóÇ ÇÈúÊóáÇåõ ÑóÈøõåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÝóÌúÑö [15] .
æóÇáúãõÍúÊóÇÌõ áöáÊøóÝúÕöíáö åõäóÇ åõæó ÇáÓøóÚúíõ ÇáúãóÐúßõæÑõ¡ æóáóßöäú ÌõÚöáó ÇáÊøóÝúÕöíáõ ÈöÈóíóÇäö ÇáÓøóÇÚöíäó
ÈöÞóæúáöåö: ÝóÃóãøóÇ ãóäú ÃóÚúØì áöÃóäøó Çáúãõåöãøó åõæó ÇÎúÊöáóÇÝõ ÃóÍúæóÇáö ÇáÓøóÇÚöíäó æóíõáóÇÒöãõåõãõ ÇáÓøóÚúíõ ÝóÅöíÞóÇÚõåõãú Ýöí ÇáÊøóÝúÕöíáö ÈöÍóÓóÈö ãóÓóÇÚöíåöãú íõÓóÇæöí ÅöíÞóÇÚó ÇáúãóÓóÇÚöí Ýöí ÇáÊøóÝúÕöíáö¡ æóåóÐóÇ ÊóÝóäøõäñ ãöäú ÃóÝóÇäöíäö ÇáúßóáóÇãö ÇáúÝóÕöíÍö íóÍúÕõáõ ãöäúåõ ãóÚúäóíóÇäö ßóÞóæúáö ÇáäøóÇÈöÛóÉö:
æóÞóÏú ÎöÝúÊõ ÍóÊøóì ãóÇ ÊóÒöíÏõ ãóÎóÇÝóÊöí ... Úóáóì æóÚöáò Ýöí Ðöí ÇáúãóØóÇÑóÉö ÚóÇÞöáö
Ãóíú Úóáóì ãóÎóÇÝóÉö æóÚöáò.
æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóáßöäøó ÇáúÈöÑøó ãóäú Âãóäó ÈöÇááøóåö æóÇáúíóæúãö ÇáúÂÎöÑö ÅöáóÎú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [177] .
æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÃóÌóÚóáúÊõãú ÓöÞÇíóÉó ÇáúÍÇÌøö æóÚöãÇÑóÉó ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑÇãö ßóãóäú Âãóäó ÈöÇááøóåö æóÇáúíóæúãö ÇáúÂÎöÑö [ÇáÊøóæúÈóÉ: 19] ÇáúÂíóÉó¡ Ãóíú ßóÅöíãóÇäö ãóäú Âãóäó ÈöÇááøóåö.
æóÇäúÍóÕóÑó ÊóÝúÕöíáõ «ÔóÊøóì» Ýöí ÝóÑöíÞóíúäö: ÝóÑöíÞò ãõíóÓøóÑò áöáúíõÓúÑóì æÝÑíÞ ãõíóÓøóÑò áöáúÚõÓúÑóì¡ áöÃóäøó ÇáúÍóÇáóíúäö åõãóÇ Çáúãõåöãøõ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÍóËøö Úóáóì ÇáúÎóíúÑö¡ æóÇáÊøóÍúÐöíÑö ãöäó ÇáÔøóÑøö¡ æóíóäúÏóÑöÌõ ÝöíåöãóÇ ãõÎúÊóáöÝõ ÇáúÃóÚúãóÇáö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóæúãóÆöÐò íóÕúÏõÑõ ÇáäøóÇÓõ ÃóÔúÊÇÊÇð áöíõÑóæúÇ ÃóÚúãÇáóåõãú Ýóãóäú íóÚúãóáú ãöËúÞÇáó ÐóÑøóÉò ÎóíúÑÇð íóÑóåõ æóãóäú íóÚúãóáú ãöËúÞÇáó ÐóÑøóÉò ÔóÑøðÇ íóÑóåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÒøóáúÒóáóÉö [6- 8] . æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÌúÚóáó ÊóÝúÕöíáõ «ÔóÊøóì» åõãú ãóäú ÃóÚúØóì æóÇÊøóÞóì æóÕóÏøóÞó ÈöÇáúÍõÓúäóì¡ æóãóäú ÈóÎöáó æóÇÓúÊóÛúäóì æóßóÐøóÈó ÈöÇáúÍõÓúäóì æóÐóáößó ÚóÏóÏñ íóÕöÍøõ Ãóäú íóßõæäó ÈóíóÇäðÇ áöÔóÊøóì.(30/381)
æó (ãóäú) Ýöí Þóæúáöåö: ãóäú ÃóÚúØì ÅöáóÎú æóÞóæúáöåö: ãóäú ÈóÎöáó ÅöáóÎú íóÚõãøõ ßõáøó ãóäú íóÝúÚóáõ ÇáúÅöÚúØóÇÁó æóíóÊøóÞöí æóíõÕóÏøöÞõ ÈöÇáúÍõÓúäóì. æóÑõæöíó Ãóäøó åóÐóÇ äóÒóáó ÈöÓóÈóÈö Ãóäøó ÃóÈóÇ ÈóßúÑò ÇÔúÊóÑóì ÈöáóÇáðÇ ãöäú ÃõãóíøóÉó Èúäö ÎóáóÝò æóÃóÚúÊóÞóåõ áöíõäúÌöíóåõ ãöäú ÊóÚúÐöíÈö ÃõãóíøóÉó Èúäö ÎóáóÝò¡ æóãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ãóäú íóÐúßõÑõ ÃóÈóÇ ÓõÝúíóÇäó Èúäó ÍóÑúÈò ÚöæóÖó ÃõãóíøóÉó Èúäö ÎáÝ¡ æåã æóåóãñ.
æóÞöíáó: äóÒóáóÊú Ýöí ÞóÖöíøóÉö ÃóÈöí ÇáÏøóÍúÏóÇÍö ãóÚó ÑóÌõáò ãõäóÇÝöÞò ÓóÊóÃúÊöí. æóåóÐóÇ ÇáúÃóÎíÑ ãÊÞÖ Ãóäøó ÇáÓøõæÑóÉó ãóÏóäöíøóÉñ æóÓóÈóÈõ ÇáäøõÒõæá áóÇ íÎÕÕ ÇáúÚõãõæãó.
æóÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáõ ÃóÚúØì áöÃóäøó ÝöÚúáó ÇáúÅöÚúØóÇÁö ÅöÐóÇ ÃõÑöíÏó Èöåö ÅöÚúØóÇÁõ ÇáúãóÇáö ÈöÏõæäö ÚöæóÖò¡ íõäóÒøóáõ ãóäúÒöáóÉó ÇááøóÇÒöãö áöÇÔúÊöåóÇÑö ÇÓúÊöÚúãóÇáöåö Ýöí ÅöÚúØóÇÁö ÇáúãóÇáö (æóáöÐóáößó íõÓóãøóì ÇáúãóÇáõ ÇáúãóæúåõæÈõ ÚóØóÇÁð) ¡ æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÅöÚúØóÇÁõ ÇáÒøóßóÇÉö.
æóßóÐóáößó ÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáõ ÇÊøóÞì áöÃóäøóåõ íõÚúáóãõ Ãóäøó ÇáúãõÞóÏøóÑó ÇÊøóÞóì Çááøóåó.
æóåóÐöåö ÇáúÎöáóÇáõ ÇáËøóáóÇËõ ãöäú ÎöáóÇáö ÇáúÅöíãóÇäö¡ ÝóÇáúãóÚúäóì: ÝóÃóãøóÇ ãóäú ßóÇäó ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó ßóãóÇ
Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáõæÇ áóãú äóßõ ãöäó ÇáúãõÕóáøöíäó æóáóãú äóßõ äõØúÚöãõ ÇáúãöÓúßöíäó [ÇáãÏËÑ: 43- 44] ¡ Ãóíú áóãú äóßõ ãöäú Ãóåúáö ÇáúÅöíãóÇäö.
æóßóÐóáößó ÝöÚúáõ ÈóÎöáó áóãú íõÐóßóÑú ãõÊóÚóáøóÞõåõ áöÃóäøóåõ ÃõÑöíÏó Èöåö ÇáúÈõÎúáõ ÈöÇáúãóÇáö.
æÇÓúÊóÛúäì ÌõÚöáó ãõÞóÇÈöáðÇ áö ÇÊøóÞì ÝóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö ÇáöÇÓúÊöÛúäóÇÁõ Úóäö ÇãúÊöËóÇáö ÃóãúÑö Çááøóåö æóÏóÚúæóÊöåö áöÃóäøó ÇáúãõÕöÑøó Úóáóì ÇáúßõÝúÑö ÇáúãõÚúÑöÖó Úóäö ÇáÏøóÚúæóÉö íóÚõÏøõ äóÝúÓóåõ ÛóäöíøðÇ Úóäö Çááøóåö ãõßúÊóÝöíðÇ ÈöæóáóÇíóÉö ÇáúÃóÕúäóÇãö æóÞóæúãöåö¡ ÝóÇáÓøöíäõ æóÇáÊøóÇÁõ áöáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÇáúÝöÚúáö ãËá Óíä ÇÓúÊöÍúÈóÇÈ ÈöãóÚúäóì ÃóÌóÇÈó. æóÞóÏú íõÑóÇÏõ Èöåö ÒöíóÇÏóÉõ ØóáóÈö ÇáúÛöäóì ÈöÇáúÈõÎúáö ÈöÇáúãóÇáö¡ ÝóÊóßõæäõ ÇáÓøöíäõ æóÇáÊøóÇÁõ áöáØøóáóÈö¡ æóåóÐöåö ÇáúÎöáóÇáõ ßöäóÇíóÉñ Úóäú ßóæúäöåö ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó.
æóÇáúÍõÓúäóì: ÊóÃúäöíËõ ÇáúÃóÍúÓóäö Ýóåöíó ÈöÇáúÃóÕóÇáóÉö ÕöÝóÉñ áöãóæúÕõæÝò ãõÞóÏøóÑò¡ æóÊóÃúäöíËõåóÇ ãõÔúÚöÑñ ÈöÃóäøó ãóæúÕõæÝóåóÇ ÇáúãõÞóÏøóÑó íõÚúÊóÈóÑõ ãõÄóäøóËó ÇááøóÝúÙö æóíóÍúÊóãöáõ ÃõãõæÑðÇ ßóËöíÑóÉð ãöËúáó ÇáúãóËõæÈóÉö Ãóæö ÇáäøóÕúÑö Ãóæö ÇáúÚöÏóÉö Ãóæö ÇáúÚóÇÞöÈóÉö.
æóÞóÏú íóÕöíÑõ åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝõ ÚóáóãðÇ ÈöÇáúÛóáóÈóÉö ÝóÞöíáó: ÇáúÍõÓúäóì ÇáúÌóäøóÉõ¡ æóÞöíáó: ßóáöãóÉõ(30/382)
ÇáÔøóåóÇÏóÉö¡ æóÞöíáó: ÇáÕøóáóÇÉõ¡ æóÞöíáó: ÇáÒøóßóÇÉõ. æóÚóáóì ÇáúæõÌõæåö ßõáøöåóÇ ÝóÇáÊøóÕúÏöíÞõ ÈöåóÇ ÇáöÇÚúÊöÑóÇÝõ ÈöæõÞõæÚöåóÇ æóíõßóäøóì Èöåö Úóäö ÇáÑøóÛúÈóÉö Ýöí ÊóÍúÕöíáöåóÇ.
æóÍóÇÕöáõ ÇáöÇÍúÊöãóÇáóÇÊö íóÍõæãõ Íóæúáó ÇáÊøóÕúÏöíÞö ÈöæóÚúÏö Çááøóåö ÈöãóÇ åõæó ÍóÓóäñ ãöäú ãóËõæÈóÉò Ãóæú äóÕúÑò Ãóæú ÅöÎúáóÇÝö ãóÇ ÊóáöÝó ÝóíóÑúÌöÚõ åóÐóÇ ÇáÊøóÕúÏöíÞõ Åöáóì ÇáúÅöíãóÇäö.
æóíóÊóÖóãøóäõ Ãóäøóåõ íóÚúãóáõ ÇáúÃóÚúãóÇáó ÇáøóÊöí íóÍúÕõáõ ÈöåóÇ ÇáúÝóæúÒõ ÈöÇáúÍõÓúäóì.
æóáöÐóáößó ÞõæÈöáó Ýöí ÇáÔøöÞøö ÇáúÂÎóÑö ÈöÞóæúáöåö: æóßóÐøóÈó ÈöÇáúÍõÓúäì æóÇáÊøóíúÓöíÑõ: ÌóÚúáõ ÔóíúÁò íóÓöíÑó ÇáúÍõÕõæáö¡ æóãóÝúÚõæáõ ÝöÚúáö ÇáÊøóíúÓöíÑö åõæó ÇáÔøóíúÁõ ÇáøóÐöí íõÌúÚóáõ íóÓöíÑðÇ¡ Ãóíú ÛóíúÑó ÔóÏöíÏò¡ æóÇáúãóÌúÑõæÑõ ÈöÇááøóÇãö ÈóÚúÏóåõ åõæó ÇáøóÐöí íõÓóåøóáõ ÇáÔøóíúÁõ ÇáÕøóÚúÈõ áöÃóÌúáöåö æóåõæó ÇáøóÐöí íóäúÊóÝöÚõ ÈöÓõåõæáóÉö ÇáúÃóãúÑö¡ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóíóÓøöÑú áöí ÃóãúÑöí [Øå: 26] æóÞóæúáöåö: æóáóÞóÏú íóÓøóÑúäóÇ ÇáúÞõÑúÂäó áöáÐøößúÑö [ÇáúÞóãóÑ: 17] .
æóÇáúíõÓúÑóì Ýöí Þóæúáöåö: áöáúíõÓúÑì åöíó ãóÇ áóÇ ãóÔóÞøóÉó Ýöíåö¡ æóÊóÃúäöíËõåóÇ: ÅöãøóÇ ÈöÊóÃúæöíáö ÇáúÍóÇáóÉö¡ Ãóíö ÇáúÍóÇáóÉö ÇáøóÊöí áóÇ ÊóÔõÞøõ Úóáóíúåö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö¡ æóåöíó ÍóÇáóÉõ ÇáäøóÚöíãö¡ Ãóæú Úóáóì ÊóÃúæöíáöåóÇ ÈöÇáúãóßóÇäóÉö. æóÞóÏú ÝõÓøöÑóÊö ÇáúíõÓúÑóì ÈöÇáúÌóäøóÉö Úóäú ÒóíúÏö Èúäö ÃóÓúáóãó æóãõÌóÇåöÏò. æóíóÍúÊóãöáõ ÇááøóÝúÙõ ãóÚóÇäöíó ßóËöíÑóÉð ÊóäúÏóÑöÌõ Ýöí
ãóÚóÇäöí ÇáäøóÇÝöÚö ÇáøóÐöí áóÇ íóÔõÞøõ Úóáóì ÕóÇÍöÈöåö¡ Ãóíö ÇáúãõáóÇÆöãõ.
æóÇáúÚõÓúÑóì: ÅöãøóÇ ÇáúÍóÇáóÉõ æóåöíó ÍóÇáóÉõ ÇáúÚÓÑ æÇáÔÏÉ¡ Ãóí ÇáúÚóÐóÇÈ¡ æóÅöãøóÇ ãóßóÇäóÊõåõ æóåöíó Ìóåóäøóãõ¡ áöÃóäøóåóÇ ãóßóÇäõ ÇáúÚõÓúÑö æóÇáÔøóÏóÇÆöÏö Úóáóì ÃóåúáöåóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÐáößó íóæúãóÆöÐò íóæúãñ ÚóÓöíÑñ Úóáóì ÇáúßÇÝöÑöíäó ÛóíúÑõ íóÓöíÑò [ÇáãÏËÑ: 9¡ 10] ¡ ÝóãóÚúäóì: «äõíóÓøöÑõåõ» äõÏóÑøöÌõåõ Ýöí Úóãóáóíö ÇáÓøóÚóÇÏóÉö æóÇáÔøóÞóÇæóÉö æóÈöåö ÝóÓøóÑó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó¡ ÝóÇáúÃóÚúãóÇáõ ÇáúíõÓúÑóì åöíó ÇáÕøóÇáöÍóÉõ¡ æõÕöÝóÊú ÈöÇáúíõÓúÑóì ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÚóÇÞöÈóÊöåóÇ áöÕóÇÍöÈöåóÇ¡ æóÊóßõæäõ ÇáúÚõÓúÑóì ÇáúÃóÚúãóÇáó ÇáÓøóíøöÆóÉó ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÚóÇÞöÈóÊöåóÇ Úóáóì ÕóÇÍöÈöåóÇ ÝóÊóÃúäöíËõåõãóÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøó ßöáúÊóíúåöãóÇ ÕöÝóÉõ ØóÇÆöÝóÉò ãöäó ÇáúÃóÚúãóÇáö.
æóÍóÑúÝõ ÇáÊøóäúÝöíÓö Úóáóì åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑö íóßõæäõ ãõÑóÇÏðÇ ãöäúåõ ÇáöÇÓúÊöãúÑóÇÑõ ãöäó ÇáúÂäó Åöáóì ÂÎöÑö ÇáúÍóíóÇÉö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó ÓóæúÝó ÃóÓúÊóÛúÝöÑõ áóßõãú ÑóÈøöí [íõæÓõÝ: 98] .
æóÍóÑúÝõ (Ãóáú) Ýöí «ÇáúíõÓúÑóì» æóÝöí «ÇáúÚõÓúÑóì» áöÊóÚúÑöíÝö ÇáúÌöäúÓö Ãóæú áöáúÚóåúÏö Úóáóì ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúãóÚóÇäöí.(30/383)
æóÅöÐú ÞóÏú ÌóÇÁó ÊóÑúÊöíÈõ ÇáäøóÙúãö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Úóáóì ÚóßúÓö ÇáúãõÊóÈóÇÏóÑö ÅöÐú ÌõÚöáó ÖóãöíÑõ ÇáúÛóíúÈóÉö Ýöí «äõíóÓøöÑõåõ áöáúíõÓúÑóì» ÇáúÚóÇÆöÏõ Åöáóì ãóäú ÃóÚúØì æóÇÊøóÞì åõæó ÇáúãõíóÓøóÑó¡ æóÌõÚöáó ÖóãöíÑõ ÇáúÛóíúÈóÉö Ýöí «äõíóÓøöÑõåõ áöáúÚõÓúÑóì» ÇáúÚóÇÆöÏõ Åöáóì ãóäú ÈóÎöáó æóÇÓúÊóÛúäì åõæó ÇáúãõíóÓøóÑó¡ Ãóíö ÇáøóÐöí ÕóÇÑó ÇáúÝöÚúáõ ÕóÚúÈõ ÇáúÍõÕõæáö ÍóÇÕöáðÇ áóåõ¡ æóÅöÐú æóÞóÚó ÇáúãóÌúÑõæÑóÇäö ÈöÇááøóÇãö «ÇáúíõÓúÑóì» æó «ÇáúÚõÓúÑóì» ¡ æóåõãóÇ áóÇ íóäúÊóÝöÚóÇäö ÈÓåæáÉ ãä ÃóÚáóì Ãóæú ãóäú ÈóÎöáó¡ ÊóÚóíøóäó ÊóÃúæöíáõ äóÙúãö ÇáúÂíóÉö ÈöÅöÍúÏóì ØÑíÞÊíä:
ÇáÃæáì: ÅöíÝóÇÁ ÝöÚúáö «äõíóÓøöÑõ» Úóáóì ÍóÞöíÞóÊöåö æóÌóÚúáö ÇáúßóáóÇãö ÌóÇÑöíðÇ Úóáóì ÎöáóÇÝö ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö ÈöØóÑöíÞö ÇáúÞóáúÈö ÈöÃóäú íóßõæäó ÃóÕúáõ ÇáúßóáóÇãö: ÝóÓóäõíóÓøöÑõ ÇáúíõÓúÑóì áóåõ æóÓóäõíóÓøöÑõ ÇáúÚõÓúÑóì áóåõ æóáóÇ ÈõÏøó ãöäú ãõÞúÊóÖò áöáúÞóáúÈö¡ ÝóíõÕóÇÑõ Åöáóì Ãóäøó ÇáúãõÞúÊóÖöíó ÅöÝóÇÏóÉõ ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí åóÐóÇ ÇáÊøóíúÓöíÑö ÍóÊøóì ÌõÚöáó ÇáúãõíóÓøóÑõ ãõíóÓøóÑðÇ áóåõ æóÇáúãõíóÓøóÑõ áóåõ ãõíóÓøóÑðÇ Úóáóì äóÍúæö ãóÇ æóÌøóåõæÇ Èöåö Þóæúáó ÇáúÚóÑóÈö: ÚóÑóÖúÊõ ÇáäøóÇÞóÉó Úóáóì ÇáúÍóæúÖö.
æóÇáËøóÇäöíóÉõ: Ãóäú íóßõæäó ÇáÊøóíúÓöíÑõ ãõÓúÊóÚúãóáðÇ ãóÌóÇÒðÇ ãõÑúÓóáðÇ Ýöí ÇáÊøóåúíöÆóÉö æóÇáúÅöÚúÏóÇÏö ÈöÚóáóÇÞóÉö ÇááøõÒõæãö Èóíúäó ÅöÚúÏóÇÏö ÇáÔøóíúÁö áöáÔøóíúÁö æóÊóíóÓøõÑöåö áóåõ¡ æóÊóßõæäõ ÇááøóÇãõ ãöäú Þóæúáöåö: áöáúíõÓúÑì æáöáúÚõÓúÑì áóÇãó ÇáÊøóÚúáöíáö¡ Ãóíú äõíóÓøöÑõåõ áöÃóÌúáö ÇáúíõÓúÑóì Ãóæú áöÃóÌúáö ÇáúÚõÓúÑóì¡ ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúíõÓúÑóì ÇáúÌóäøóÉõ æóÈöÇáúÚõÓúÑóì Ìóåóäøóãõ¡ Úóáóì Ãóäú íóßõæäó ÇáúæóÕúÝóÇäö ÕóÇÑóÇ ÚóáóãðÇ ÈöÇáúÛóáóÈóÉö Úóáóì ÇáúÌóäøóÉö æóÚóáóì ÇáäøóÇÑö¡ æóÇáÊøóåúíöÆóÉõ áóÇ Êóßõæäõ áóÐøóÇÊö ÇáúÌóäøóÉö æóÐóÇÊö ÇáäøóÇÑö ÝóÊóÚóíøóäó ÊóÞúÏöíÑõ ãõÖóÇÝò ÈóÚúÏó ÇááøóÇãö íõäóÇÓöÈõ ÇáÊøóíúÓöíÑó ÝóíõÞóÏøóÑõ áöÏõÎõæáö ÇáúíõÓúÑóì
æóáöÏõÎõæáö ÇáúÚõÓúÑóì¡ Ãóí ÓäÚÌøá Èöåö Ðóáößó.
æóÇáúãóÚúäóì: ÓäÌÚá ÏõÎõæá åóÐöå ÇáúÌóäøóÉó ÓóÑöíÚðÇ æóÏõÎõæáó ÇáúÂÎóÑö ÇáäøóÇÑó ÓóÑöíÚðÇ¡ ÈöÔóÈóåö ÇáúãõíóÓøóÑö ãöäú ÕõÚõæÈóÉò áöÃóäøó ÔóÃúäó ÇáÕøóÚúÈö ÇáúÅöÈúØóÇÁõ æóÔóÃúäó ÇáÓøóåúáö ÇáÓøõÑúÚóÉõ¡ æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Ðáößó ÍóÔúÑñ ÚóáóíúäÇ íóÓöíÑñ [Þ: 44] ¡ Ãóíú ÓóÑöíÚñ ÚóÇÌöáñ. æóíóßõæäõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö Þóæúáõåõ: ÝóÓóäõíóÓøöÑõåõ áöáúÚõÓúÑì ãõÔóÇßóáóÉð ÈõäöíóÊú Úóáóì ÇÓúÊöÚóÇÑóÉò ÊóåóßøõãöíøóÉò ÞóÑöíäóÊõåóÇ Þóæúáõåõ: «ÇáúÚõÓúÑóì» . æóÇáøóÐöí íóÏúÚõæ Åöáóì åóÐóÇ Ãóäøó ÝöÚúáó «äõíóÓøöÑõ» äóÕóÈó ÖóãöíÑó ãóäú ÃóÚúØì æóÇÊøóÞì æóÕóÏøóÞó¡ æóÖóãöíÑó ãóäú ÈóÎöáó æóÇÓúÊóÛúäì æóßóÐøóÈó¡ Ýóåõæó ÊíÓíÑ äÇÔìÁ Úóäú ÍõÕõæáö ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáøóÊöí íóÌúãóÚõåóÇ ãóÚúäóì ÇÊøóÞì Ãóæú ãóÚúäóì ÇÓúÊóÛúäì¡ ÝóÇáúÃóÚúãóÇáõ ÓóÇÈöÞóÉñ áóÇ ãóÍóÇáóÉó. æóÇáÊøóíúÓöíÑõ ãõÓúÊóÞúÈóáñ ÈóÚúÏó ÍõÕõæáöåóÇ Ýóåõæó(30/384)
ÊóíúÓöíÑõ ãóÇ ÒóÇÏó Úóáóì ÍõÕõæáöåóÇ¡ Ãóíú ÊóíúÓöíÑõ ÇáÏøóæóÇãö ÚóáóíúåóÇ æóÇáöÇÓúÊöÒóÇÏóÉö ãöäúåóÇ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãóÚúäóì ÇáúÂíóÉö: Ãóäú íõÌúÚóáó ÇáÊøóíúÓöíÑõ Úóáóì ÍóÞöíÞóÊöåö æóíõÌúÚóáó ÇáúíõÓúÑóì æóÕúÝðÇ Ãóíö ÇáúÍóÇáóÉõ ÇáúíõÓúÑóì¡ æóÇáúÚõÓúÑóì Ãóíö ÇáúÍóÇáóÉõ ÛóíúÑõ ÇáúíõÓúÑóì.
æóáóíúÓó Ýöí ÇáÊøóÑúßöíÈö ÞóáúÈñ¡ æóÇáÊøóíúÓöíÑõ ÈöãóÚúäóì ÇáÏøóæóÇãö Úóáóì ÇáúÚóãóáö¡
ÝóÝöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» Úóäú Úóáöíøò ÞóÇáó: «ßõäøóÇ ãóÚó ÑóÓõæáö Çááøóåö Ýöí ÈóÞöíÚö ÇáúÛóÑúÞóÏö Ýöí ÌöäóÇÒóÉò ÝóÞóÇáó: ãóÇ ãöäúßõãú ãöäú ÃóÍóÏò ÅöáøóÇ æóÞóÏú ßõÊöÈó ãóÞúÚóÏõåõ ãöäó ÇáúÌóäøóÉö æóãóÞúÚóÏõåõ ãöäó ÇáäøóÇÑö¡ ÝóÞóÇáõæÇ: íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö ÃóÝóáóÇ äóÊøóßöáõ¿ ÝóÞóÇáó:
ÇÚúãóáõæÇ Ýóßõáøñ ãõíóÓøóÑñ áöãóÇ ÎõáöÞó áóåõ. ÃóãøóÇ Ãóåúáõ ÇáÓøóÚóÇÏóÉö ÝóíõíóÓøóÑõæäó áöÚóãóáö Ãóåúáö ÇáÓøóÚóÇÏóÉö¡ æóÃóãøóÇ Ãåá ÇáÔøóÞóÇÁ ÝóíõíóÓøóÑõæäó áöÚóãóáö Ãóåúáö ÇáÔøóÞóÇÁö¡ Ëõãøó ÞóÑóÃó: ÝóÃóãøóÇ ãóäú ÃóÚúØì æóÇÊøóÞì æóÕóÏøóÞó ÈöÇáúÍõÓúäì ÝóÓóäõíóÓøöÑõåõ áöáúíõÓúÑì æóÃóãøóÇ ãóäú ÈóÎöáó æóÇÓúÊóÛúäì æóßóÐøóÈó ÈöÇáúÍõÓúäì ÝóÓóäõíóÓøöÑõåõ áöáúÚõÓúÑì ÇåÜ.
ÝóÕóÏúÑõ ÇáúÍóÏöíËö áóÇ ÚóáóÇÞóÉó áóåõ ÈöãóÇ ÊóÖóãøóäóÊúåõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ áöÃóäøó
Þóæúáóåõ: «ãóÇ ãöäú ÃóÍóÏò ÅöáøóÇ æóÞóÏú ßõÊöÈó ãóÞúÚóÏõåõ»
ÅöáóÎú ãóÚúäóÇåõ ÞóÏú Úóáöãó Çááøóåõ Ãóäøó ÃóÍóÏðÇ ÓóíóÚúãóáõ ÈöÚóãóáö Ãóåúáö ÇáúÌóäøóÉö ÍóÊøóì íõæóÇÝöíó Úóáóíúåö¡ Ãóæú ÓóíóÚúãóáõ ÈöÚóãóáö Ãóåúáö ÇáäøóÇÑö ÍóÊøóì íõæóÇÝöíó Úóáóíúåö¡
ÝóÞóæúáõåõ: «æóÞóÏú ßõÊöÈó ãóÞúÚóÏõåõ»
ÌõÚöáóÊö ÇáúßöÊóÇÈóÉõ ÊóãúËöíáðÇ áöÚöáúãö Çááøóåö ÈöÇáúãóÚúáõæãóÇÊö ÚöáúãðÇ ãõæóÇÝöÞðÇ áöãóÇ Óóíóßõæäõ áóÇ ÒöíóÇÏóÉó Ýöíåö æóáóÇ äóÞúÕó¡ ßóÇáÔøóíúÁö ÇáúãóßúÊõæÈö ÅöÐú áóÇ íóÞúÈóáõ ÒöíóÇÏóÉð æóáóÇ äóÞúÕðÇ Ïõæäó ÇáúãóÞõæáö ÇáøóÐöí áóÇ íõßúÊóÈõ Ýóåõæó áóÇ íóäúÖóÈöØõ.
ÝóäóÔóÃó ÓõÄóÇáõ ãóäú ÓóÃóáó Úóäú ÝóÇÆöÏóÉö ÇáúÚóãóáö ÇáøóÐöí íóÚúãóáõåõ ÇáäøóÇÓõ¡ æóãóÚúäóì ÌóæóÇÈöåö: Ãóäøó ÝóÇÆöÏóÉó ÇáúÚóãóáö ÇáÕøóÇáöÍö Ãóäøóåõ ÚõäúæóÇäñ Úóáóì ÇáúÚóÇÞöÈóÉö ÇáúÍóÓóäóÉö. æóÐõßöÑó ãõÞóÇÈöáõåõ æóåõæó ÇáúÚóãóá ÇáÓíøÁ ÅöÊúãóÇãðÇ áöáúÝóÇÆöÏóÉö æóáóÇ ÚóáóÇÞóÉó áóåõ ÈöÇáúÌóæóÇÈö.
æóáóíúÓó ãóÌóÇÒõåõ ãõãóÇËöáðÇ áöãóÇ ÇÓúÊõÚúãöáó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö áöÃóäøóåõ Ýöí ÇáúÍóÏöíËö ÚõáøöÞó Èöåö Úóãóáõ Ãóåúáö
ÇáÓøóÚóÇÏóÉö ÝóÊóÚóíøóäó Ãóäú íóßõæäó ÊóíúÓöíÑðÇ áöáúÚóãóáö¡ Ãóíú ÅöÚúÏóÇÏðÇ æóÊóåúíöÆóÉð áöáúÃóÚúãóÇáö ÕóÇáöÍöåóÇ Ãóæú ÓóíøöÆöåóÇ.
ÝóÇáøóÐöí íóÑúÊóÈöØõ ÈöÇáúÂíóÉö ãöäó ÇááøóÝúÙö ÇáäøóÈóæöíøö åõæó Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃóÚúÞóÈó ßóáóÇãóåõ ÈöÃóäú ÞóÑóÃó: ÝóÃóãøóÇ ãóäú ÃóÚúØì æóÇÊøóÞì ÇáúÂíóÉó áöÃóäøóåõ ÞóÑóÃóåóÇ ÊóÈúíöíäðÇ æóÇÓúÊöÏúáóÇáðÇ áößóáóÇãöåö ÝóßóÇäó áöáúÂíóÉö ÊóÚóáøõÞñ ÈöÇáúßóáóÇãö ÇáäøóÈóæöíøö æóãóÍóáøõ ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö åõæó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóÓóäõíóÓøöÑõåõ(30/385)
ÝóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäúåõ ÅöËúÈóÇÊõ Ãóä ãä ÔÄæä Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÊóíóÓøõÑðÇ áöáúÚóÈúÏö Ãóäú íóÚúãóáó ÈöÚóãóáö ÇáÓøóÚóÇÏóÉö Ãóæú Úóãóáö ÇáÔøóÞóÇÁö ÓóæóÇÁñ ßóÇäó Úóãóáõåõ ÃóÕúáðÇ áöáÓøóÚóÇÏóÉö ßóÇáúÅöíãóÇäö Ãóæú áöáÔøóÞóÇæóÉö ßóÇáúßõÝúÑö¡ Ãã ßóÇäó ááúÚóãóá ãöãøóÇ íóÒöíÏõ ÇáÓøóÚóÇÏóÉó æóíóäúÞõÕõ ãöäó ÇáÔøóÞóÇæóÉö æóÐóáößó ÈöãöÞúÏóÇÑö ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáÕøóÇáöÍóÉö áöãóäú ßóÇäó ãõÄúãöäðÇ áöÃóäøó ËõÈõæÊó ÃóÍóÏö ãóÚúäóíóíö ÇáÊøóíúÓöíÑö íóÏõáøõ Úóáóì ËõÈõæÊö ÌöäúÓöåö ÝóíóÕúáõÍõ ÏóáöíáðÇ áöËõÈõæÊö ÇáÊøóíúÓöíÑö ãöäú ÃóÕúáöåö.
Ãóæú íóßõæäõ ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú ÓóæúÞö ÇáúÂíóÉö ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáó Úóáóì Þóæúáöåö: «ÇÚúãóáõæÇ» áöÃóäøó ÇáúÂíóÉó ÐóßóÑóÊú ÚóãóáðÇ æóÐóßóÑóÊú ÊóíúÓöíÑðÇ áöáúíõÓúÑóì æóÊóíúÓöíÑðÇ áöáúÚõÓúÑóì¡ Ýóíóßõæäõ ÇáúÍóÏöíËõ ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì Ãóäøó ÇáúÚóãóáó åõæó ÚóáóÇãóÉõ ÇáÊøóíúÓöíÑö æóÊóßõæäõ ÇáúíõÓúÑóì ãóÚúäöíøðÇ ÈöåóÇ ÇáÓøóÚóÇÏóÉõ æóÇáúÚõÓúÑóì ãóÚúäöíøðÇ ÈåóÇ ÇáÔÞÇæÉ¡ æóãóÇ ÕÏÞ ÇáÓøóÚóÇÏóÉö ÇáúÝóæúÒ ÈöÇáúÌäøóÉö¡ æóãóÇ ÕÏÞ ÇáÔøóÞóÇæóÉö Çáúåõæöíøõ Ýöí ÇáäøóÇÑö.
æóÅöÐú ßóÇäó ÇáúæóÚúÏõ ÈöÊóíúÓöíÑö ÇáúíõÓúÑóì áöÕóÇÍöÈö Êöáúßó ÇáÕøöáóÇÊö ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì ÃóÚúãóÇáö ÇáúÅöÚúØóÇÁö æóÇáÊøóÞúæóì æóÇáÊøóÕúÏöíÞö ÈöÇáúÍõÓúäóì ßóÇäó Óõáõæßõ ØóÑöíÞö ÇáúãóæúÕõæáöíøóÉö áöáúÅöíãóÇÁö Åöáóì æóÌúåö ÈöäóÇÁö ÇáúÎóÈóÑö æóåõæó ÇáÊøóíúÓöíÑõ ÝóÊóÚóíøóäó Ãóäøó ÇáÊøóíúÓöíÑó ãõÓóÈøóÈñ Úóäú Êöáúßó ÇáÕøöáóÇÊö¡ Ãóíú ÌóÒóÇÁñ Úóäú ÝöÚúáöåóÇ: ÝóÇáúãõÊóíóÓøöÑõ: ÊóíúÓöíÑõ ÇáÏøóæóÇãö ÚóáóíúåóÇ¡ æóÊóßõæäõ ÇáúíõÓúÑóì ÕöÝóÉð áöáúÃóÚúãóÇáö¡ æóÐóáößó ãöäó ÇáúÅöÙúåóÇÑö Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö.
æóÇáúÃóÕúáõ: ãõÓúÊóíúÓöÑñ áóåõ ÃóÚúãóÇáõåõ¡ æóÚõÏöáó Úóäö ÇáúÅöÖúãóÇÑö Åöáóì æóÕúÝö ÇáúíõÓúÑóì áöáËøóäóÇÁö Úóáóì Êöáúßó ÇáúÃóÚúãóÇáö ÈöÃóäøóåóÇ ãõíóÓøóÑóÉñ ãöäó Çááøóåö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóäõíóÓøöÑõßó áöáúíõÓúÑì Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúáóì [8] .
æóÎõáóÇÕóÉõ ÇáúÍóÏöíËö Ãóäøóåõ ÈóíóÇäñ áöáúÝóÑúÞö Èóíúäó ÊóÚóáøõÞö Úöáúãö Çááøóåö ÈöÃóÚúãóÇáö ÚöÈóÇÏöåö ÞóÈúáó Ãóäú íóÚúãóáõæåóÇ¡ æóÈóíúäó ÊóÚóáøõÞö ÎöØóÇÈöåö ÅöíøóÇåõãú ÈöÔóÑóÇÆöÚöåö¡ æóÃóäøó ãóÇ íóÕúÏõÑõ Úóäö ÇáäøóÇÓö ãöäú ÃóÚúãóÇáò ÙóÇåöÑóÉò æóÈóÇØöäóÉò Åöáóì ÎóÇÊöãóÉö ßõáøö ÃóÍóÏò æóãõæóÇÝóÇÊöåö åõæó ÚõäúæóÇäñ áöáäøóÇÓö Úóáóì ãóÇ ßóÇäó ÞóÏú Úóáöãóåõ Çááøóåõ¡ æóíóáúÊóÞöí ÇáúãóåúíóÚóÇäö Ýöí Ãóäøó ÇáúÚóãóáó åõæó æóÓöíáóÉõ ÇáúÍõÕõæáö Úóáóì ÇáúÌóäøóÉö Ãóæö ÇáúæõÞõæÚö Ýöí Ìóåóäøóãó.
æóÅöäøóãóÇ ÎõÕøó ÇáúÅöÚúØóÇÁõ ÈöÇáÐøößúÑö Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÃóãøóÇ ãóäú ÃóÚúØì æóÇÊøóÞì ãóÚó Ôõãõæáö ÇÊøóÞì áöãõÝóÇÏöåö¡ æóÎõÕøó ÇáúÈõÎúáõ ÈöÇáÐøößúÑö Ýöí Þóæúáöåö: æóÃóãøóÇ ãóäú ÈóÎöáó æóÇÓúÊóÛúäì ãóÚó Ôõãõæáö ÇÓúÊóÛúäì áóåõ¡ áöÊóÍúÑöíÖö ÇáúãõÓúáöãöíäó Úóáóì ÇáúÅöÚúØóÇÁö¡ ÝóÇáúÅöÚúØóÇÁõ æóÇáÊøóÞúæóì ÔöÚóÇÑõ ÇáúãõÓúáöãöíäó ãóÚó ÇáÊøóÕúÏöíÞö ÈöÇáúÍõÓúäóì æóÖöÏøõ ÇáËøóáóÇËóÉö ãöäú ÔöÚóÇÑö ÇáúãõÔúÑößöíäó.(30/386)
æóÝöí ÇáúÂíóÉö ãõÍóÓøöäõ ÇáúÌóãúÚö ãóÚó ÇáÊøóÞúÓöíãö¡ æóãõÍóÓøöäõ ÇáØøöÈóÇÞö¡ ÃóÑúÈóÚõ ãóÑøóÇÊò Èóíúäó ÃóÚúØì æÈóÎöáó¡ æóÈóíúäó ÇÊøóÞì¡ æÇÓúÊóÛúäì¡ æóÈóíúäó æÕóÏøóÞó æßóÐøóÈó æóÈóíúäó «ÇáúíõÓúÑóì» æó «ÇáúÚõÓúÑóì» .
æóÌõãúáóÉõ: æóãÇ íõÛúäöí Úóäúåõ ãÇáõåõ ÅöÐÇ ÊóÑóÏøóì ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÝóÓóäõíóÓøöÑõåõ áöáúÚõÓúÑì Ãóíú ÓóäõÚóÌøöáõ Èöåö Åöáóì Ìóåóäøóãó. ÝóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÅöÐóÇ ÊóÑóÏøóì ÝöíåóÇ.
æóÇáÊøóÑóÏøöí: ÇáÓøõÞõæØõ ãöäú Úõáõæøò Åöáóì ÓõÝúáò¡ íóÚúäöí: áóÇ íõÛúäöí Úóäúåõ ãóÇáõåõ ÇáøóÐöí ÈóÎöáó Èöåö ÔóíúÆðÇ ãöäú ÚóÐóÇÈö ÇáäøóÇÑö.
æóãóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó äóÇÝöíóÉð. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóÓóæúÝó áóÇ íõÛúäöí Úóäúåõ ãóÇáõåõ ÅöÐóÇ ÓóÞóØó Ýöí Ìóåóäøóãó¡ æóÊóÍúÊóãöáõ Ãóäú Êóßõæäó ÇÓúÊöÝúåóÇãöíøóÉð æóåõæó ÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÅöäúßóÇÑò æóÊóæúÈöíÎò. æóíóÌõæÒõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö Ãóäú Êóßõæäó ÇáúæóÇæõ áöáöÇÓúÊöÆúäóÇÝö. æóÇáúãóÚúäóì: æóãóÇ íõÛúäöí Úóäúåõ ãóÇáõåõ ÇáøóÐöí ÈóÎöáó Èöåö.
Ñóæóì ÇÈúäõ ÃóÈöí ÍóÇÊöãò Úóäú ÚößúÑöãóÉó Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò: «Ãóäøóåõ ßóÇäóÊú áöÑóÌõáò ãöäó ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó äóÎúáóÉñ ãóÇÆöáóÉñ Ýöí ÏóÇÑö ÑóÌõáò ãõÓúáöãò Ðöí ÚöíóÇáò ÝóÅöÐóÇ ÓóÞóØó ãöäúåóÇ ËóãóÑñ Ãóßóáóåõ ÕöÈúíóÉñ áöÐóáößó ÇáúãõÓúáöãö ÝóßóÇäó ÕóÇÍöÈõ ÇáäøóÎúáóÉö íóäúÒöÚõ ãöäú ÃóíúÏöíåöãõ ÇáËøóãóÑóÉó¡ ÝóÔóßóÇ ÇáúãõÓúáöãõ Ðóáößó Åöáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýóßóáøóãó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÕóÇÍöÈó ÇáäøóÎúáóÉö Ãóäú íóÊúÑõßóåóÇ áóåõãú æóáóåõ ÈöåóÇ äóÎúáóÉñ Ýöí ÇáúÌóäøóÉö Ýóáóãú íóÝúÚóáú¡ æóÓóãöÚó Ðóáößó ÃóÈõæ ÇáÏøóÍúÏóÇÍö ÇáúÃóäúÕóÇÑöíøõ (1) ÝóÇÔúÊóÑóì Êöáúßó ÇáäøóÎúáóÉó ãöäú ÕóÇÍöÈöåóÇ ÈöÍóÇÆöØò Ýöíåö ÃóÑúÈóÚõæäó äóÎúáóÉð æóÌóÇÁó Åöáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÞóÇáó: «íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö ÇÔúÊóÑöåóÇ ãöäøöí ÈöäóÎúáóÉò Ýöí ÇáúÌóäøóÉö ÝóÞóÇáó: äóÚóãú æóÇáøóÐöí äóÝúÓöí ÈöíóÏöåö¡ ÝóÃóÚúØóÇåóÇ ÇáÑøóÌõáó ÕóÇÍöÈó ÇáÕøöÈúíóÉö¡ ÞóÇáó ÚößúÑöãóÉõ ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóÈøóÇÓò: ÝóÃóäúÒóáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: æóÇááøóíúáö ÅöÐÇ íóÛúÔì [Çááøóíúá: 1] Åöáóì Þóæúáöåö: áöáúÚõÓúÑì
æóåõæó ÍóÏöíËñ ÛóÑöíÈñ¡ æóãöäú ÃóÌúáö Þóæúáö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò: ÝóÃóäúÒóáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: æóÇááøóíúáö ÅöÐÇ íóÛúÔì ÞóÇáó ÌóãóÇÚóÉñ: ÇáÓøõæÑóÉõ ãóÏóäöíøóÉñ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ Ýöí ÇáúãõÞóÏøöãóÉö ÇáúÎóÇãöÓóÉö Ãóäøóåõ ßóËöíÑðÇ ãóÇ íóÞóÚõ Ýöí ßóáóÇãö ÇáúãõÊóÞóÏøöãöíäó Þóæúáõåõãú: ÝóÃóäúÒóáó Çááøóåõ Ýöí ßóÐóÇ Þóæúáóåõ ßóÐóÇ¡ Ãóäøóåõãú íõÑöíÏõæäó
_________
(1) ÃóÈõæ ÇáÏÍÏÇÍ: ËóÇÈÊ Èä ÇáÏÍÏÇÍ ÇáÈáæí¡ ÍóáöíÝ ÇáúÃóäúÕóÇÑ¡ ÕóÍóÇÈöíø Ìáíá¡ ÞÊá Ýöí æóÇÞÚóÉ ÃÍÏ¡ æóÞíá: ãóÇÊó ÈÚúÏåóÇ ãä ÌÑÍ ßóÇäó Èöåö Íöíä ÑóÌóÚó ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãä ÇáúÍõÏóíúÈöíóÉ¡ æóÕáì Úóáóíúåö ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉ æóåõæó ÇáøóÐöí ÕóÇÍ íóæúã ÃÍÏ áãÇ ÃÑÌÝ ÇáúãõÔúÑßõæäó ÈöãóæúÊ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: íóÇ ãÚÔÑ ÇáúÃóäúÕóÇÑ Åáíø Åáíø ÃóäÇ ËóÇÈÊ Èä ÇáÏÍÏÇÍ Åöä ßóÇäó ãõÍóãøóÏ ÞÏ ÞÊá ÝóÅöä Çááå Ííø áóÇ íóãõæÊ¡ ÝóÞóÇÊáõæÇ Úóä Ïíäßõãú ÝóÅöä Çááå ãÙåÑßã æäÇÕÑßã.(30/387)
Åöäøó ÚóáóíúäóÇ áóáúåõÏóì (12) æóÅöäøó áóäóÇ áóáúÂÎöÑóÉó æóÇáúÃõæáóì (13)
Èöåö Ãóäøó ÇáúÞöÕøóÉó ãöãøóÇ ÊóÔúãóáõåõ ÇáúÂíóÉõ.
æóÑõæöíó Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÇáó: «ßóãú ãöäú ÚöÐúÞò ÑóÏóÇÍò Ýöí ÇáúÌóäøóÉö áöÃóÈöí ÇáÏøóÍúÏóÇÍö»
æóáóãøóÍó ÅöáóíúåóÇ ÈóÔøóÇÑõ Èúäõ ÈõÑúÏò Ýöí Þóæúáöåö:
Åöäøó ÇáäøõÍóíúáóÉó ÅöÐú íóãöíáõ ÈöåóÇ Çáúåóæóì ... ßóÇáúÚöÐúÞö ãóÇáó Úóáóì ÃÈí ÇáÏÍÏÇÍ
[12¡ 13]
[ÓõæÑóÉ Çááøóíúá (92) : ÇáúÂíóÇÊ 12 Åöáóì 13]
Åöäøó ÚóáóíúäÇ áóáúåõÏì (12) æóÅöäøó áóäÇ áóáúÂÎöÑóÉó æóÇáúÃõæáì (13)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ãõÞóÑøöÑñ áöãóÖúãõæäö ÇáúßóáóÇãö ÇáÓøóÇÈöÞö ãöäú Þóæúáöåö: ÝóÃóãøóÇ ãóäú ÃóÚúØì Åöáóì Þóæúáå:
áöáúÚõÓúÑì [Çááøóíúá: 5- 10] ¡ æóÐóáößó áöÅöáúÞóÇÁö ÇáÊøóÈöÚóÉö Úóáóì ãóäú ÕóÇÑó Åöáóì ÇáúÚõÓúÑóì ÈöÃóäøó Çááøóåõ ÃóÚúÐóÑó Åöáóíúåö ÅöÐú åóÏóÇåõ ÈöÏóÚúæóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö Åöáóì ÇáúÎóíúÑö ÝóÃóÚúÑóÖó Úóäö ÇáöÇåúÊöÏóÇÁö ÈöÇÎúÊöíóÇÑöåö ÇßúÊöÓóÇÈó ÇáÓøóíøöÆóÇÊö¡ ÝóÅöäøó ÇáÊøóíúÓöíÑó áöáúíõÓúÑóì íóÍúÕõáõ ÚöäúÏó ãóíúáö ÇáúÚóÈúÏö Åöáóì Úóãóáö ÇáúÍóÓóäóÇÊö¡ æóÇáÊøóíúÓöíÑó áöáúÚõÓúÑóì íóÍúÕõáõ ÚöäúÏó ãóíúáöåö Åöáóì Úóãóáö ÇáÓøóíøöÆóÇÊö. æóÐóáößó Çáúãóíúáõ åõæó ÇáúãõÚóÈøóÑõ Úóäúåõ ÈöÇáúßóÓúÈö ÚöäúÏó ÇáúÃóÔúÚóÑöíøö¡ æóÓóãøóÇåõ ÇáúãõÚúÊóÒöáóÉõ: ÞõÏúÑóÉó ÇáúÚóÈúÏö¡ æóåõæó ÃóíúÖðÇ ÇáøóÐöí ÇÔúÊóÈóåó Úóáóì ÇáúÌóÈúÑöíøóÉö ÝóÓóãøóæúåõ ÇáúÌóÈúÑó.
æóÊóÃúßöíÏõ ÇáúÎóÈóÑö Èö Åöäøó æóáóÇã ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁ íæãìÁ Åöáóì Ãóäøó åóÐóÇ ßóÇáúÌóæóÇÈö ÚóãøóÇ íóÌöíÔõ Ýöí äõÝõæÓö Ãóåúáö ÇáÖøóáóÇáö ÚöäúÏó ÓóãóÇÚö ÇáúÅöäúÐóÇÑö ÇáÓøóÇÈöÞö ãöäú ÊóßúÐöíÈöåö ÈöÃóäøó Çááøóåó áóæú ÔóÇÁó ãöäúåõãú ãóÇ ÏóÚóÇåõãú Åöáóíúåö áóÃóáúÌóÃóåõãú Åöáóì ÇáúÅöíãóÇäö. ÝóÞóÏú Íõßöíó Úóäúåõãú Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇáúÃõÎúÑóì: æóÞÇáõæÇ áóæú ÔÇÁó ÇáÑøóÍúãäõ ãóÇ ÚóÈóÏúäÇåõãú [ÇáÒÎÑÝ: 20] .
æóÍóÑúÝõ (Úóáóì) ÅöÐóÇ æóÞóÚó Èóíúäó ÇÓúãò æóãóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÝöÚúáò íõÝöíÏõ ãóÚúäóì ÇááøõÒõæãö¡ Ãóíú áóÇÒöãñ áóäóÇ åõÏóì ÇáäøóÇÓö¡ æóåóÐóÇ ÇáúÊöÒóÇãñ ãöäó Çááøóåö ÇÞúÊóÖóÇåõ ÝóÖúáõåõ æóÍößúãóÊõåõ ÝóÊóæóáøóì ÅöÑúÔóÇÏó ÇáäøóÇÓö Åöáóì ÇáúÎóíúÑö ÞóÈúáó Ãóäú íõÄóÇÎöÐóåõãú ÈöÓõæÁö ÃóÚúãóÇáöåöãõ ÇáøóÊöí åöíó ÝóÓóÇÏñ ÝöíãóÇ ÕóäóÚó Çááøóåõ ãöäó ÇáúÃóÚúíóÇäö æóÇáúÃóäúÙöãóÉö ÇáøóÊöí ÃóÞóÇãó ÚóáóíúåóÇ ÝöØúÑóÉó äöÙóÇãö ÇáúÚóÇáóãö¡ ÝóåóÏóì Çááøóåõ ÇáúÅöäúÓóÇäó ÈöÃóäú ÎóáóÞóåõ ÞóÇÈöáðÇ áöáÊøóãúíöíÒö Èóíúäó ÇáÕøóáóÇÍö æóÇáúÝóÓóÇÏö Ëõãøó ÚóÒøóÒó Ðóáößó ÈöÃóäú ÃóÑúÓóáó Åöáóíúåö ÑõÓõáðÇ ãõÈóíøöäöíäó áöãóÇ ÞóÏú íóÎúÝóì ÃóãúÑõåõ ãöäó ÇáúÃóÝúÚóÇáö Ãóæú íóÔúÊóÈöåõ Úóáóì ÇáäøóÇÓö ÝóÓóÇÏõåõ ÈöÕóáóÇÍöåö æóãõäóÈøöåöíäó ÇáäøóÇÓó áöãóÇ ÞóÏú íóÛúÝõáõæäó Úóäúåõ ãöäú ÓóÇÈÞ ãóÇ Úáãæå.
æóÚóØúÝõ æóÅöäøó áóäÇ áóáúÂÎöÑóÉó æóÇáúÃõæáì Úóáóì ÌõãúáóÉö: Åöäøó ÚóáóíúäÇ áóáúåõÏì ÊóÊúãöíãñ æóÊóäúÈöíåñ Úóáóì Ãóäøó ÊóÚóåøõÏó Çááøóåö áöÚöÈóÇÏöåö ÈöÇáúåõÏóì ÝóÖúáñ ãöäúåõ æóÅöáøóÇ ÝóÅöäøó ÇáÏøóÇÑó ÇáúÂÎöÑóÉó ãöáúßõåõöö(30/388)
ÝóÃóäúÐóÑúÊõßõãú äóÇÑðÇ ÊóáóÙøóì (14) áóÇ íóÕúáóÇåóÇ ÅöáøóÇ ÇáúÃóÔúÞóì (15) ÇáøóÐöí ßóÐøóÈó æóÊóæóáøóì (16) æóÓóíõÌóäøóÈõåóÇ ÇáúÃóÊúÞóì (17) ÇáøóÐöí íõÄúÊöí ãóÇáóåõ íóÊóÒóßøóì (18) æóãóÇ áöÃóÍóÏò ÚöäúÏóåõ ãöäú äöÚúãóÉò ÊõÌúÒóì (19) ÅöáøóÇ ÇÈúÊöÛóÇÁó æóÌúåö ÑóÈøöåö ÇáúÃóÚúáóì (20) æóáóÓóæúÝó íóÑúÖóì (21)
æóÇáÏøóÇÑó ÇáúÃõæáóì ãöáúßõåõ ÈöãóÇ ÝöíåöãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóáöáøóåö ãõáúßõ ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóãÇ ÈóíúäóåõãÇ [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 17] Ýóáóåõ ÇáÊøóÕóÑøõÝõ ÝöíåöãóÇ ßóíúÝó íóÔóÇÁõ ÝóáóÇ íóÍúÓöÈõæÇ Ãóäøó Úóáóíúåöãú ÍóÞøðÇ Úóáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÅöáøóÇ ãóÇ ÊóÝóÖøóáó Èöåö.
æóÝöí ÇáúÂíóÉö ÅöÔóÇÑóÉñ ÚóÙöíãóÉñ Åöáóì Ãóäøó ÃõãõæÑó ÇáúÌóÒóÇÁö Ýöí ÇáúÃõÎúÑóì ÊóÌúÑöí Úóáóì ãóÇ ÑóÊøóÈóåõ Çááøóåõ æóÃóÚúáóãó Èöåö ÚöÈóÇÏóåõ. æóÃóäøó äöÙóÇãó ÃõãõæÑ ÇáÏøõäúíóÇ æÊÑÊÈ ãõÓóÈøóÈóÇÊöåö Úóáóì ÃóÓúÈóÇÈöåö ÃóãúÑñ ÞóÏú æóÖóÚóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì æóÃóãóÑó ÈöÇáúÍöÝóÇÙö Úóáóíúåö æóÃóÑúÔóÏó æóåóÏóì¡ Ýóãóäú ÝóÑøóØó Ýöí ÔóíúÁò ãöäú Ðóáößó ÝóÞóÏö ÇÓúÊóÍóÞøó ãóÇ ÊÓÈÈ Ýöíåö.
[14- 21]
[ÓõæÑóÉ Çááøóíúá (92) : ÇáúÂíóÇÊ 14 Åöáóì 21]
ÝóÃóäúÐóÑúÊõßõãú äóÇÑðÇ ÊóáóÙøóì (14) áóÇ íóÕúáÇåÇ ÅöáÇøó ÇáúÃóÔúÞóì (15) ÇáøóÐöí ßóÐøóÈó æóÊóæóáøóì (16) æóÓóíõÌóäøóÈõåóÇ ÇáúÃóÊúÞóì (17) ÇáøóÐöí íõÄúÊöí ãÇáóåõ íóÊóÒóßøóì (18)
æóãÇ áöÃóÍóÏò ÚöäúÏóåõ ãöäú äöÚúãóÉò ÊõÌúÒì (19) ÅöáÇøó ÇÈúÊöÛÇÁó æóÌúåö ÑóÈøöåö ÇáúÃóÚúáì (20) æóáóÓóæúÝó íóÑúÖì (21)
íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÝóÇÁõ áöãõÌóÑøóÏö ÇáÊøóÝúÑöíÚö ÇáÐøößúÑöíøö ÅöÐóÇ ßóÇäó ÝöÚúáõ: «ÃóäúÐóÑúÊõßõãú» ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ãóÇÖöíåö ÍóÞöíÞóÉð æóßóÇäó ÇáúãõÑóÇÏõ ÇáúÅöäúÐóÇÑó ÇáøóÐöí ÇÔúÊóãóáó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: æóÃóãøóÇ ãóäú ÈóÎöáó æóÇÓúÊóÛúäì æóßóÐøóÈó ÈöÇáúÍõÓúäì ÝóÓóäõíóÓøöÑõåõ áöáúÚõÓúÑì Åöáóì Þóæúáå: ÊóÑóÏøóì [Çááøóíúá: 8- 11] . æóåóÐöåö ÇáúÝóÇÁõ íõÔúÈöåõ ãóÚúäóÇåóÇ ãóÚúäóì ÝóÇÁö ÇáúÝóÕöíÍóÉö áöÃóäøóåóÇ ÊóÏõáøõ Úóáóì ãõÑóÇÚóÇÉö ãóÖúãõæäö ÇáúßóáóÇãö ÇáøóÐöí ÞóÈúáóåóÇ æóåõæó ÊóÝúÑöíÚõ ÅöäúÐóÇÑò ãõÝóÕøóáò Úóáóì ÅöäúÐóÇÑò ãõÌúãóáò.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÝóÇÁõ áöáÊøóÝúÑöíÚö ÇáúãóÚúäóæöíøö Ýóíóßõæäõ ÝöÚúáõ «ÃóäúÐóÑúÊõßõãú» ãõÑóÇÏðÇ Èöåö ÇáúÍóÇáõ æóÅöäøóãóÇ ÕöíÛó Ýöí ÕöíÛóÉö ÇáúãõÖöíøö áöÊóÞúÑöíÈö ÒóãóÇäö ÇáúãóÇÖöí ãöäó ÇáúÍóÇáö ßóãóÇ Ýöí: ÞóÏú ÞóÇãóÊö ÇáÕøóáóÇÉõ¡ æóÞóæúáöåöãú: ÚóÒóãúÊõ Úóáóíúßó ÅöáøóÇ ãóÇ ÝóÚóáúÊó ßóÐóÇ¡ Ãóíú ÃóÚúÒöãõ Úóáóíúßó¡ æóãöËúáó ãóÇ Ýöí ÕöíóÛö ÇáúÚõÞõæÏö:
ßóÈöÚúÊõ¡ æóåõæó ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì ÌõãúáóÉö: Åöäøó ÚóáóíúäÇ áóáúåõÏì [Çááøóíúá: 12] æóÇáúãóÚúäóì: åóÏúíõßõãú ÝóÃóäúÐóÑúÊõßõãú ÅöÈúáóÇÛðÇ Ýöí ÇáúåõÏóì.
æóÊóäúßöíÑõ äóÇÑðÇ áöáÊøóåúæöíáö¡ æóÌõãúáóÉõ ÊóáóÙøóì äóÚúÊñ. æÊáÙì: ÊóáúÊóåöÈõ ãöäú ÔöÏøóÉö ÇáöÇÔúÊöÚóÇáö.
æóåõæó ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇááøóÙóì ãóÕúÏóÑö: áóÙöíóÊö ÇáäøóÇÑõ ßóÑóÖöíóÊú ÅöÐóÇ ÇáúÊóåóÈóÊú¡ æóÃóÕúáõ ÊóáóÙøóì ÊóÊóáóÙøóì ÈöÊóÇÁóíúäö ÍõÐöÝóÊú ÅöÍúÏóÇåõãóÇ áöáöÇÎúÊöÕóÇÑö.(30/389)
æóÌõãúáóÉõ áóÇ íóÕúáÇåÇ ÅöáøóÇ ÇáúÃóÔúÞóì ÕöÝóÉñ ËóÇäöíóÉñ Ãóæú ÍóÇáñ ãöäú äóÇÑðÇ ÈóÚúÏó Ãóäú æõÕöÝóÊú.
æóåóÐöåö äóÇÑñ ÎóÇÕøóÉñ ÃõÚöÏøóÊú áöáúßóÇÝöÑöíäó Ýóåöíó ÇáøóÊöí Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÇÊøóÞõæÇ ÇáäøóÇÑó ÇáøóÊöí æóÞõæÏõåóÇ ÇáäøóÇÓõ æóÇáúÍöÌÇÑóÉõ ÃõÚöÏøóÊú áöáúßÇÝöÑöíäó [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 24] æóÇáúÞóÑöíäóÉõ Úóáóì Ðóáößó Þóæúáõåõ: æóÓóíõÌóäøóÈõåóÇ ÇáúÃóÊúÞóì ÇáúÂíóÉó.
æóÐóßóÑó ÇáúÞõÑúØõÈöíøõ Ãóäøó ÃóÈóÇ ÅöÓúÍóÇÞó ÇáÒøóÌøóÇÌó ÞóÇáó: åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÇáøóÊöí ãöäú ÃóÌúáöåóÇ ÞóÇáó Ãóåúáõ ÇáúÅöÑúÌóÇÁö ÈöÇáúÅöÑúÌóÇÁö ÝóÒóÚóãõæÇ: Ãóäú áóÇ íóÏúÎõáó ÇáäøóÇÑó ÅöáøóÇ ßóÇÝöÑñ¡ æóáóíúÓó ÇáúÃóãúÑõ ßóãóÇ ÙóäøõæÇ: åóÐöåö äóÇÑñ ãóæúÕõæÝóÉñ ÈöÚóíúäöåóÇ áóÇ íóÕúáóì åóÐöåö ÇáäøóÇÑó ÅöáøóÇ ÇáøóÐöí ßóÐøóÈó æóÊóæóáøóì¡ æóáöÃóåúáö ÇáäøóÇÑö ãóäóÇÒöáõ ÝóãöäúåóÇ Ãóäøó ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó Ýöí ÇáÏøóÑúßö ÇáúÃóÓúÝóáö ãöäó ÇáäøóÇÑö ÇåÜ.
æóÇáúãóÚúäóì: áóÇ íóÕúáóÇåóÇ ÅöáøóÇ ÃóäúÊõãú.
æóÞóÏú ÃõÊúÈöÚó ÇáúÃóÔúÞóì ÈöÕöÝóÉö ÇáøóÐöí ßóÐøóÈó æóÊóæóáøóì áöÒöíóÇÏóÉö ÇáÊøóäúÕöíÕö Úóáóì Ãóäøóåõãõ
ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈöÐóáößó ÝóÅöäøóåõãú íóÚúáóãõæäó Ãóäøóåõãú ßóÐøóÈõæÇ ÇáÑøóÓõæáó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÊóæóáøóæúÇ¡ Ãóíú ÃóÚúÑóÖõæÇ Úóäö ÇáúÞõÑúÂäö¡ æóÞóÏö ÇäúÍóÕóÑó Ðóáößó ÇáúæóÕúÝõ Ýöíåöãú íóæúãóÆöÐò ÝóÞóÏú ßóÇäó ÇáäøóÇÓõ Ýöí Òóãóäö ÙõåõæÑö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÃóÍóÏó ÝóÑöíÞóíúäö: ÅöãøóÇ ßóÇÝöÑñ æóÅöãøóÇ ãõÄúãöäñ ÊóÞöíøñ¡ æóáóãú íóßõäö ÇáøóÐöíäó ÃóÓúáóãõæÇ íóÛúÔóæúäó ÇáúßóÈóÇÆöÑó áöÃóäøóåõãú ÃóÞúÈóáõæÇ Úóáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö ÈöÔóÑóÇÔöÑöåöãú¡ æóáöÐóáößó ÚõØöÝó æóÓóíõÌóäøóÈõåóÇ ÇáúÃóÊúÞóì ÅöáóÎú ÊóÕúÑöíÍðÇ ÈöãóÝúåõæãö ÇáúÞóÕúÑö æóÊóßúãöíáðÇ áöáúãõÞóÇÈóáóÉö.
æÇáúÃóÔúÞóì æÇáúÃóÊúÞóì ãõÑóÇÏñ ÈöåöãóÇ: ÇáÔøóÏöíÏõ ÇáÔøóÞóÇÁö æóÇáÔøóÏöíÏõ ÇáÊøóÞúæóì æóãöËúáõåõ ßóËöíÑñ Ýöí ÇáúßóáóÇãö.
æóÐóßóÑó ÇáúÞõÑúØõÈöíøõ: Ãóäøó ãóÇáößðÇ ÞóÇáó: Õóáøóì ÈöäóÇ ÚõãóÑõ Èúäõ ÚÈÏ ÇáúÚóÒöíÒ ÇáúãÛÑÈ ÝóÞóÑóÃó æóÇááøóíúáö ÅöÐÇ íóÛúÔì ÝóáóãøóÇ ÈóáóÛó: ÝóÃóäúÐóÑúÊõßõãú äóÇÑðÇ ÊóáóÙøóì æóÞóÚó Úóáóíúåö ÇáúÈõßóÇÁõ Ýóáóãú íóÞúÏöÑú íóÊóÚóÏøóÇåóÇ ãöäó ÇáúÈõßóÇÁö ÝóÊóÑóßóåóÇ æóÞóÑóÃó ÓõæÑóÉð ÃõÎúÑóì» .
æóæóÕúÝõ ÇáúÃóÔúÞóì ÈöÕöáóÉö ÇáøóÐöí ßóÐøóÈó æóÊóæóáøóì¡ æóæóÕúÝõ ÇáúÃóÊúÞóì ÈöÕöáóÉö ÇáøóÐöí íõÄúÊöí ãÇáóåõ íóÊóÒóßøóì áöáúÅöíÐóÇäö ÈöÃóäøó áöáÕøöáóÉö ÊóÓóÈøõÈðÇ Ýöí ÇáúÍõßúãö.
æóÈóíúäó ÇáúÃóÔúÞóì æÇáúÃóÊúÞóì ãõÍóÓøöäõ ÇáúÌöäóÇÓö ÇáúãõÖóÇÑöÚö.(30/390)
æóÌõãúáóÉõ íóÊóÒóßøóì ÍóÇá Ýöí ÖóãöíÑö íõÄúÊöí¡ æóÝóÇÆöÏóÉõ ÇáúÍóÇáö ÇáÊøóäúÈöíåõ Úóáóì Ãóäøóåõ íõÄúÊöí ãóÇáå áÞÕÏ ÇáäøóÝúÚö æóÇáÒøöíóÇÏóÉö ãöäó ÇáËøóæóÇÈö ÊÚÑíÖÇ ÈÇáãÔÑßíä ÇáøóÐöí íõÄúÊõæäó ÇáúãóÇáó áöáúÝóÎúÑö æóÇáÑøöíóÇÁö æóÇáúãóÝóÇÓöÏö æóÇáúÝõÌõæÑö.
æóÇáÊøóÒóßøöí: ÊóßóáøõÝõ ÇáÒøóßóÇÁö¡ æóåõæó ÇáäøóãóÇÁõ ãöäó ÇáúÎóíúÑö.
æóÇáúãóÇáõ: ÇÓúãõ ÌöäúÓò áöãóÇ íóÎúÊóÕøõ Èöåö ÃóÍóÏõ ÇáäøóÇÓö ãöäú ÃóÔúíóÇÁó íóäúÊóÝöÚõ ÈöÐóÇÊöåóÇ Ãóæú ÈöÎóÑóÇÌöåóÇ æóÛóáøóÊöåóÇ ãöËúáó ÇáúÃóäúÚóÇãö æóÇáúÃóÑúÖöíäó æóÇáúÂÈóÇÑö ÇáúÎóÇÕøóÉö æóÇáúÃóÔúÌóÇÑö ÇáúãõÎúÊóÕøö Èöåö ÃóÑúÈóÇÈõåóÇ.
æóíõØúáóÞõ ÚöäúÏó ÈóÚúÖö ÇáúÚóÑóÈö ãöËúáö Ãóåúáö íóËúÑöÈó Úóáóì ÇáäøóÎöíáö.
æóáóíúÓó Ýöí ÅöÖóÇÝóÉö ÇÓúãö ÇáúÌöäúÓö ãóÇ íõÝöíÏõ ÇáúÚõãõæãó¡ ÝóáóÇ ÊóÏõáøõ ÇáúÂíóÉõ Úóáóì Ãóäøóåõ ÂÊóì ÌóãöíÚó ãóÇáöåö.
æóÞóæúáõåõ: æóãÇ áöÃóÍóÏò ÚöäúÏóåõ ãöäú äöÚúãóÉò ÊõÌúÒì ÇáúÂíóÉó ÇÊøóÝóÞó Ãóåúáõ ÇáÊøóÃúæöíáö Úóáóì Ãóäøó Ãóæøóáó ãóÞúÕõæÏò ÈöåóÐöåö ÇáÕøöáóÉö ÃóÈõæ ÈóßúÑò ÇáÕøöÏøöíÞõ ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ áóãøóÇ ÃóÚúÊóÞó ÈöáóÇáðÇ ÞóÇáó ÇáúãõÔúÑößõæäó: ãóÇ ÝóÚóáó Ðóáößó ÃóÈõæ ÈóßúÑò ÅöáøóÇ áöíóÏò ßóÇäóÊú áöÈöáóÇáò ÚöäúÏóåõ. æóåõæó Þóæúáñ ãöäú ÈõåúÊóÇäöåöãú (íõÚóáøöáõæäó Èöåö ÃóäúÝõÓóåõãú ßóÑóÇåöíóÉð
áöÃóäú íóßõæäó ÃóÈõæ ÈóßúÑò ÝóÚóáó Ðóáößó ãóÍóÈøóÉð áöáúãõÓúáöãöíäó) ¡ ÝóÃóäúÒóáó Çááøóåõ ÊóßúÐöíÈóåõãú ÈöÞóæúáöåö: æóãÇ áöÃóÍóÏò ÚöäúÏóåõ ãöäú äöÚúãóÉò ÊõÌúÒì ãõÑóÇÏðÇ Èöåö ÈóÚúÖõ ãóäú Ôóãöáóåõ Úõãõæãõ ÇáøóÐöí íõÄúÊöí ãÇáóåõ íóÊóÒóßøóì¡ æóåóÐóÇ ÔóÈöíåñ ÈöÐößúÑö ÈóÚúÖö ÃóÝúÑóÇÏö ÇáúÚóÇãøö æóåõæó áóÇ íÎÕÕ ááúÚõãõæã æóáóßöäøó åóÐöåö áóãøóÇ ßóÇäóÊú ÍóÇáóÉð ÛóíúÑó ßóËöíÑóÉò Ýöí ÃóÓúÈóÇÈö ÅöíÊóÇÁö ÇáúãóÇáö ÊóÚóíøóäó Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÈöåóÇ ÍóÇáóÉñ ÎóÇÕøóÉñ ãóÚúÑõæÝóÉñ ÈöÎöáóÇÝö äóÍúæö Þóæúáöåö: æóÂÊóì ÇáúãÇáó Úóáì ÍõÈøöåö Ðóæöí ÇáúÞõÑúÈì [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 177] ¡ æóÞóæúáöåö: ÅöäøóãÇ äõØúÚöãõßõãú áöæóÌúåö Çááøóåö áóÇ äõÑöíÏõ ãöäúßõãú ÌóÒÇÁð æóáÇ ÔõßõæÑÇð [ÇáúÅöäúÓóÇä: 9] .
æÚöäúÏóåõ ÙóÑúÝõ ãóßóÇäò æóåõæó ãõÓúÊóÚúãóáñ åõäóÇ ãóÌóÇÒðÇ Ýöí Êóãóßøõäö ÇáúãóÚúäóì ãöäó ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö Úóäúåõ ßóÊóãóßøõäö ÇáúßóÇÆöäö Ýöí ÇáúãóßóÇäö ÇáúÞóÑöíÈö¡ ÞóÇáó ÇáúÍóÇÑöËõ Èúäõ ÍöáøöÒóÉó:
ãóäú áóäóÇ ÚöäúÏóåõ ãöäó ÇáúÎóíúÑö ÂíóÇ ... Êñ ËóáóÇËñ Ýöí ßõáøöåöäøó ÇáúÞóÖóÇÁõ
æãöäú äöÚúãóÉò ÇÓúãõ ãóÇ ÇáäøóÇÝöíóÉö ÌõÑøó Èö ãöäú ÇáÒøóÇÆöÏóÉö ÇáøóÊöí ÊõÒóÇÏõ Ýöí ÇáäøóÝúíö áöÊóÃúßöíÏö ÇáäøóÝúíö¡ æóÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ Ýöí ÅöáøóÇ ÇÈúÊöÛÇÁó æóÌúåö ÑóÈøöåö ãõäúÞóØöÚñ¡ Ãóíú áóßöäö ÇÈúÊöÛóÇÁð áöæóÌúåö Çááøóåö.(30/391)
æóÇáöÇÈúÊöÛóÇÁõ: ÇáØøóáóÈõ ÈöÌöÏøò áöÃóäøóåõ ÃóÈúáóÛõ ãöäó ÇáúÈóÛúíö.
æóÇáúæóÌúåõ ãõÓúÊóÚúãóáñ ãõÑóÇÏðÇ Èöåö ÇáÐøóÇÊõ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóíóÈúÞì æóÌúåõ ÑóÈøößó [ÇáÑøóÍúãóä: 27] .
æóãóÚúäóì ÇÈúÊöÛóÇÁö ÇáÐøóÇÊ ÇÈúÊöÛóÇÁ ÑÖóÇ Çááøóåö.
æóÞóæúáõåõ: æóáóÓóæúÝó íóÑúÖì æóÚúÏñ ÈöÇáËøóæóÇÈö ÇáúÌóÒöíáö ÇáøóÐöí íõÑúÖöí ÕóÇÍöÈóåõ. æóåóÐóÇ ÊóÊúãöíãñ áöÞóæúáöåö: æóÓóíõÌóäøóÈõåóÇ ÇáúÃóÊúÞóì áöÃóäøó Ðóáößó ãóÇ ÃóÝóÇÏó ÅöáøóÇ Ãóäøóåõ äóÇÌò ãöäú ÚóÐóÇÈö ÇáäøóÇÑö áöÇÞúÊöÖóÇÁö ÇáúãóÞóÇãö ÇáöÇÞúÊöÕóÇÑó Úóáóì Ðóáößó áöÞóÕúÏö ÇáúãõÞóÇÈóáóÉö ãóÚó Þóæúáöåö: áóÇ íóÕúáÇåÇ ÅöáøóÇ ÇáúÃóÔúÞóì ÝóÊóãøóãó åõäóÇ ÈöÐößúÑö ãóÇ ÃóÚóÏøó áóåõ ãöäó ÇáúÎóíúÑóÇÊö.
æóÍóÑúÝõ «ÓóæúÝó» áöÊóÍúÞöíÞö ÇáúæóÚúÏö Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ßóÞóæúáöåö: ÞÇáó ÓóæúÝó ÃóÓúÊóÛúÝöÑõ áóßõãú ÑóÈøöí [íõæÓõÝ: 98] Ãóíú íóÊóÛóáúÛóáõ ÑöÖóÇåõ Ýöí ÃóÒúãöäóÉö ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÇáúãóÏöíÏö.
æóÇááøóÇãõ áóÇãõ ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö áöÊóÃúßöíÏö ÇáúÎóÈóÑö.
æóåóÐöåö ãöäú ÌóæóÇãöÚö Çáúßóáöãö áöÃóäøóåóÇ íóäúÏóÑöÌõ ÊóÍúÊóåóÇ ßõáøõ ãóÇ íóÑúÛóÈõ Ýöíåö ÇáÑøóÇÛöÈõæäó. æóÈöåóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉ ÇäúÊóåóÊ ÓõæÑóÉ æóÓóØö ÇáúãõÝóÕøóáö.(30/392)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøóÍöíãö
93- ÓõæÑóÉõ ÇáÖøõÍóì
ÓõãøöíóÊú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ Ýöí ÃóßúËóÑö ÇáúãóÕóÇÍöÝö æóÝöí ßóËöíÑò ãöäú ßõÊõÈö ÇáÊøóÝúÓöíÑö æóÝöí «ÌóÇãöÚö ÇáÊøöÑúãöÐöíøö» «ÓõæÑóÉó ÇáÖøõÍóì» ÈöÏõæäö æóÇæ.
æóÓõãøöíóÊú Ýöí ßóËöíÑò ãöäó ÇáÊøóÝóÇÓöíÑö æóÝöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» «ÓõæÑóÉó æóÇáÖøõÍóì» ÈöÅöËúÈóÇÊ ÇáúæóÇæ.
æóáãÇ íóÈúáõÛúäóÇ Úóäö ÇáÕøóÍóÇÈóÉö ÎóÈóÑñ ÕóÍöíÍñ Ýöí ÊóÓúãöíóÊöåóÇ.
æóåöíó ãóßøöíøóÉñ ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö.
æóÓóÈóÈõ äõÒõæáöåóÇ ãóÇ
ËóÈóÊó Ýöí «ÇáÕøóÍöíÍóíúäö» íóÒöíÏõ ÃóÍóÏõåõãóÇ Úóáóì ÇáúÂÎóÑö Úóäö ÇáúÃóÓúæóÏö Èúäö ÞóíúÓò Úóäú ÌõäúÏõÈö Èúäö ÓõÝúíóÇäó ÇáúÈóÌóáöíøö ÞóÇáó: «ÏóãöíóÊú ÅöÕúÈóÚõ ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÇÔúÊóßóì Ýóáóãú íóÞõãú áóíúáóÊóíúäö Ãóæú ËóáóÇËðÇ ÝóÌóÇÁóÊö ÇãúÑóÃóÉñ (æóåöíó) Ãõãøõ Ìóãöíáò ÈöäúÊõ ÍóÑúÈò ÒóæúÌõ ÃóÈöí áóåóÈò ßóãóÇ Ýöí ÑöæóÇíóÉò Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò ÐóßóÑóåóÇ ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó) ÝóÞóÇáóÊú: íóÇ ãõÍóãøóÏõ Åöäøöí áóÃóÑúÌõæ Ãóäú íóßõæäó ÔóíúØóÇäõßó ÞóÏú ÊóÑóßóßó áóãú ÃóÑóåõ ÞóÑóÈóßó ãõäúÐõ áóíúáóÊóíúäö Ãóæú ËóáóÇËò. ÝóÃóäúÒóáó Çááøóåõ: æóÇáÖøõÍì æóÇááøóíúáö ÅöÐÇ ÓóÌì ãóÇ æóÏøóÚóßó ÑóÈøõßó æóãÇ Þóáì
[ÇáÖøõÍóì: 1- 3] .
æóÑóæóì ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ Úóäö ÇÈúäö ÚõíóíúäóÉó Úóäö ÇáúÃóÓúæóÏö Úóäú ÌõäúÏõÈò ÇáúÈóÌóáöíøö ÞóÇáó: «ßõäúÊõ ãóÚó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÛóÇÑò ÝóÏóãöíóÊú ÅöÕúÈóÚõåõ ÝóÞóÇáó: «åóáú ÃóäúÊö ÅöáøóÇ ÅöÕúÈóÚñ ÏóãöíÊö. æóÝöí ÓóÈöíáö Çááøóåö ãóÇ áóÞöíÊö» . ÞóÇáó ÝóÃóÈúØóÃó Úóáóíúåö ÌöÈúÑöíáõ¡ ÝóÞóÇáó ÇáúãõÔúÑößõæäó: ÞóÏú æõÏøöÚó ãõÍóãøóÏñ ÝóÃóäúÒóáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: ãóÇ æóÏøóÚóßó ÑóÈøõßó æóãÇ Þóáì 3
æóÞóÇáó: ÍóÏöíËñ ÍóÓóäñ ÕóÍöíÍñ.
æóíóÙúåóÑõ Ãóäøó Þóæúáó Ãõãøö Ìóãöíáò áóãú íóÓúãóÚúåõ ÌõäúÏõÈñ áöÃóäøó ÌõäúÏõÈðÇ ßóÇäó ãöäú ÕöÛóÇÑö ÇáÕøóÍóÇÈóÉö æóßóÇäó íóÑúæöí Úóäú ÃõÈöíøö Èúäö ßóÚúÈò æóÚóäú ÍõÐóíúÝóÉó ßóãóÇ ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóÈúÏö ÇáúÈóÑøö. æóáóÚóáøóåõ ÃóÓúáóãó ÈóÚúÏó ÇáúåöÌúÑóÉ Ýóáã íßæä Þóæúáõåõ: «ßõäúÊõ ãóÚó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÛóÇÑò» ãõÞóÇÑöäðÇ áöÞóæúáö ÇáúãõÔúÑößöíäó(30/393)
æóÇáÖøõÍóì (1) æóÇááøóíúáö ÅöÐóÇ ÓóÌóì (2) ãóÇ æóÏøóÚóßó ÑóÈøõßó æóãóÇ Þóáóì (3)
«æóÞóÏú æõÏøöÚó ãõÍóãøóÏñ» . æóáóÚóáøó
ÌõäúÏõÈðÇ Ñóæóì ÍóÏöíËóíúäö ÌóãóÚóåõãóÇ ÇÈúäõ ÚõíóíúäóÉó. æóÞöíáó: Åöäøó ßóáöãóÉó «Ýöí ÛóÇÑò» ÊóÕúÍöíÝñ¡ æóÃóäøó ÃóÕúáóåóÇ:
ßõäúÊõ ÛóÇÒöíðÇ. æóíóÊóÚóíøóäõ ÍöíäóÆöÐò Ãóäú íóßõæäó ÍóÏöíËõåõ ÌóãóÚó ÍóÏöíËóíúäö.
æóÚõÏøóÊú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ ÍóÇÏöíóÉó ÚóÔúÑóÉó Ýöí ÊóÑúÊöíÈö äõÒõæáö ÇáÓøõæóÑö¡ äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö ÇáúÝóÌúÑö æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáöÇäúÔöÑóÇÍö.
æóÚóÏóÏõ ÂíöåóÇ ÅöÍúÏóì ÚóÔúÑóÉó ÂíóÉð.
æóåöíó Ãóæøóáõ ÓõæÑóÉò Ýöí ÞÕÇÑ ÇáãÝÕøá.
ÃÛÑÇÖåÇ
ÅöÈúØóÇáõ Þóæúáö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÅöÐú ÒóÚóãõæÇ Ãóäøó ãóÇ íóÃúÊöí ãöäó ÇáúæóÍúíö áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÏö ÇäúÞóØóÚó Úóäúåõ.
æóÒóÇÏóåõ ÈöÔóÇÑóÉð ÈöÃóäøó ÇáúÂÎöÑóÉó ÎóíúÑñ áóåõ ãöäó ÇáúÃõæáóì Úóáóì ãóÚúäóíóíúäö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö æóÇáúÃõæáóì. æóÃóäøóåõ ÓóíõÚúØöíåö ÑóÈøõåõ ãóÇ Ýöíåö ÑöÖóÇåõ. æóÐóáößó íóÛöíÙõ ÇáúãõÔúÑößöíäó.
Ëõãøó ÐóßøóÑóåõ Çááøóåõ ÈöãóÇ ÍóÝøóåõ Èöåö ãöäú ÃóáúØóÇÝöåö æóÚöäóÇíóÊöåö Ýöí ÕöÈóÇåõ æóÝöí ÝõÊõæøóÊöåö æóÝöí æóÞúÊö ÇßúÊöåóÇáöåö æóÃóãóÑóåõ ÈöÇáÔøõßúÑö Úóáóì Êöáúßó ÇáäøöÚóãö ÈöãóÇ íõäóÇÓöÈõåóÇ ãöäú äóÝúÚò áöÚóÈöíÏöåö æóËóäóÇÁò Úóáóì Çááøóåö ÈöãóÇ åõæó Ãóåúáõåõ.
[1- 3]
[ÓõæÑóÉ ÇáÖøõÍóì (93) : ÇáúÂíóÇÊ 1 Åöáóì 3]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
æóÇáÖøõÍì (1) æóÇááøóíúáö ÅöÐÇ ÓóÌì (2) ãóÇ æóÏøóÚóßó ÑóÈøõßó æóãÇ Þóáì (3)
ÇáúÞóÓóãõ áöÊóÃúßöíÏö ÇáúÎóÈóÑö ÑóÏøðÇ Úóáóì ÒóÚúãö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ãóäøó ÇáúæóÍúíó ÇäúÞóØóÚó Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Íöíäó ÑóÃóæúåõ áóãú íóÞõãö Çááøóíúáó ÈöÇáúÞõÑúÂäö ÈöÖúÚó áóíóÇáò. ÝóÇáÊøóÃúßöíÏõ ãõäúÕóÈøñ Úóáóì ÇáÊøóÚúÑöíÖö ÇáúãõÚóÑøóÖö Èöåö áöÅöÈúØóÇáö ÏóÚúæóì ÇáúãõÔúÑößöíäó. ÝóÇáÊøóÃúßöíÏõ ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáúãõÔúÑößöíäó æóÃóãøóÇ ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóáóÇ íóÊóÑóÏøóÏõ Ýöí æõÞõæÚö ãóÇ íõÎúÈöÑõåõ Çááøóåõ ÈöæõÞõæÚöåö.
æóãõäóÇÓóÈóÉõ ÇáúÞóÓóãö Èö ÇáÖøõÍì æóÇááøóíúáö Ãóäøó ÇáÖøõÍóì æóÞúÊõ ÇäúÈöËóÇÞö äõæÑö ÇáÔøóãúÓö Ýóåõæó ÅöíãóÇÁñ Åöáóì ÊóãúËöíáö äõÒõæáö ÇáúæóÍúíö æóÍõÕõæáö ÇáöÇåúÊöÏóÇÁö Èöåö¡ æóÃóäøó Çááøóíúáó æóÞúÊõ ÞöíóÇãö(30/394)
ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáúÞõÑúÂäö¡ æóåõæó ÇáúæóÞúÊõ ÇáøóÐöí ßóÇäó íóÓúãóÚõ Ýöíåö ÇáúãõÔúÑößõæäó ÞöÑóÇÁóÊóåõ ãöäú ÈõíõæÊöåöãõ ÇáúÞóÑöíÈóÉö ãöäú ÈóíúÊöåö Ãóæú ãöäó ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö.
æóáöÐóáößó ÞõíøöÏó Çááøóíúáö ÈöÙóÑúÝö ÅöÐÇ ÓóÌì ÝóáóÚóáøó Ðóáößó æóÞúÊõ ÞöíóÇãö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Þõãö Çááøóíúáó ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ äöÕúÝóåõ Ãóæö ÇäúÞõÕú ãöäúåõ ÞóáöíáðÇ [ÇáãÒãá: 2¡ 3] .
æóÇáÖøõÍóì ÊóÞóÏøóãó ÈóíóÇäõåõ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇáÔøóãúÓö æóÖõÍÇåÇ [ÇáÔøóãúÓ: 1] .
æóßõÊöÈó Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö æóÇáÖøõÍì ÈöÃóáöÝò Ýöí ÕõæÑóÉö ÇáúíóÇÁö ãóÚó Ãóäøó ÃóÕúáó ÃóáöÝöåö ÇáúæóÇæõ áöÃóäøóåõãú ÑóÇÚóæõÇ ÇáúãõäóÇÓóÈóÉó ãóÚó ÃóßúËóÑö ÇáúßóáöãóÇÊö ÇáúãóÎúÊõæãóÉö ÈöÃóáöÝò Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÝóÅöäøó ÃóßúËóÑóåóÇ ãõäúÞóáöÈóÉõ ÇáúÃóáöÝö Úóäö ÇáúíóÇÁö¡ æóáöÃóäøó ÇáúÃóáöÝó ÊóÌúÑöí ÝöíåóÇ ÇáúÅöãóÇáóÉõ Ýöí ÇááøõÛóÇÊö ÇáøóÊöí Êõãöíáõ ÇáúÃóáöÝó ÇáøóÊöí ãöäú ÔóÃúäöåóÇ Ãóäú áóÇ ÊõãóÇáó ÅöÐóÇ æóÞóÚóÊú ãóÚó ÃóáöÝò ÊõãóÇáõ áöáúãõäóÇÓóÈóÉö ßóãóÇ ÞóÇáó ÇÈúäõ ãóÇáößò Ýöí «ÔóÑúÍö ßóÇÝöíóÊöåö» .
æóíõÞóÇáõ: ÓóÌóÇ Çááøóíúáõ ÓÌæÇ ÈöÝóÊúÍ ÝóÓõßõæä¡ æÓÌæÇ ÈöÖóãøóÊóíúäö æóÊóÔúÏöíÏö ÇáúæóÇæö¡ ÅöÐóÇ ÇãúÊóÏøó æóØóÇáó ãõÏøóÉõ ÙóáóÇãöåö ãöËúáó ÓóÌúæö ÇáúãóÑúÁö ÈöÇáúÛöØóÇÁö¡ ÅöÐóÇ ÛõØøöíó Èöåö ÌóãöíÚõ ÌóÓóÏöåö æóåõæó æóÇæöíøñ æóÑõÓöãó Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö ÈöÃóáöÝò Ýöí ÕõæÑóÉö ÇáúíóÇÁö áöáúæóÌúåö ÇáúãõÊóÞóÏøöãö Ýöí ßöÊóÇÈóÉö ÇáÖøõÍì æóÌõãúáóÉõ: ãóÇ æóÏøóÚóßó ÑóÈøõßó ÅöáóÎú ÌóæóÇÈõ ÇáúÞóÓóãö¡ æóÌóæóÇÈõ ÇáúÞóÓóãö ÅöÐóÇ ßóÇäó ÌõãúáóÉð ãóäúÝöíøóÉð áóãú ÊóÞúÊóÑöäú ÈöÇááøóÇãö.
æóÇáÊøóæúÏöíÚõ: ÊóÍöíøóÉõ ãóäú íõÑöíÏõ ÇáÓøóÝóÑó.
æóÇÓúÊõÚöíÑó Ýöí ÇáúÂíóÉö áöáúãõÝóÇÑóÞóÉö ÈóÚúÏó ÇáöÇÊøöÕóÇáö ÊóÔúÈöíåðÇ ÈöÝöÑóÇÞö ÇáúãõÓóÇÝöÑö Ýöí ÇäúÞöØóÇÚö ÇáÕøöáóÉö ÍóíúËõ ÔóÈøóåó ÇäúÞöØóÇÚó ÕöáóÉö ÇáúßóáóÇãö ÈöÇäúÞöØóÇÚö ÕöáóÉö ÇáúÅöÞóÇãóÉö¡ æóÇáúÞóÑöíäóÉõ ÅöÓúäóÇÏõ Ðóáößó Åöáóì Çááøóåö ÇáøóÐöí áóÇ íóÊøóÕöáõ ÈöÇáäøóÇÓö ÇÊøöÕóÇáðÇ ãóÚúåõæÏðÇ.
æóåóÐóÇ äóÝúíñ áöÃóäú íóßõæäó Çááøóåõ ÞóØóÚó Úóäúåõ ÇáúæóÍúíó.
æóÞóÏú ÚõØöÝó Úóáóíúåö: æóãÇ Þóáì áöáúÅöÊúíóÇäö Úóáóì ÅöÈúØóÇáö ãóÞóÇáóÊóíö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÅöÐú ÞóÇáó ÈóÚúÖõåõãú:
æóÏøóÚóåõ ÑóÈøõåõ¡ æóÞóÇáó ÈóÚúÖõåõãú: ÞóáóÇåõ ÑóÈøõåõ¡ íõÑöíÏõæäó ÇáÊøóåóßøõãó.
æóÌõãúáóÉõ: æóãÇ Þóáì ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÌóæóÇÈö ÇáúÞóÓóãö æóáóåóÇ ÍõßúãõåóÇ.(30/395)
æóÇáúÞóáúíõ (ÈöÝóÊúÍö ÇáúÞóÇÝö ãóÚó Óõßõæäö ÇááøóÇãö) æóÇáúÞöáóì (ÈößóÓúÑö ÇáúÞóÇÝö ãóÚó ÝóÊúÍö ÇááøóÇãö) : ÇáúÈõÛúÖõ ÇáÔøóÏöíÏõ¡ æóÓóÈóÈõ ãóÞóÇáóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÕóÏúÑö ÇáÓøõæÑóÉö.
æóÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøó åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉó äóÒóáóÊú ÚóÞöÈó ÝóÊúÑóÉò ËóÇäöíóÉò ÝóÊóÑó ÝöíåóÇ ÇáúæóÍúíõ ÈóÚúÏó ÇáúÝóÊúÑóÉö ÇáøóÊöí äóÒóáóÊú ÅöËúÑóåóÇ ÓõæÑóÉõ ÇáúãõÏøóËøöÑö¡ ÝóÚóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò æóÇÈúäö ÌõÑóíúÌò: «ÇÍúÊóÈóÓó ÇáúæóÍúíõ Úóäú ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÎóãúÓóÉó ÚóÔóÑó íóæúãðÇ Ãóæú äóÍúæóåóÇ. ÝóÞóÇáó ÇáúãõÔúÑößõæäó: Åöäøó ãõÍóãøóÏðÇ æóÏøóÚóåõ ÑóÈøõåõ æóÞóáóÇåõ¡ ÝóäóÒóáóÊö ÇáúÂíóÉõ» .
æóÇÍúÊöÈóÇÓõ ÇáúæóÍúíö Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÞóÚó ãóÑøóÊóíúäö:
ÃõæáóÇåõãóÇ: ÞóÈúáó äõÒõæáö ÓõæÑóÉö ÇáúãõÏøóËøöÑö Ãóæö ÇáúãõÒøóãøöáö¡ Ãóíú ÈóÚúÏó äõÒõæáö ÓõæÑóÊóíúäö ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö Ãóæú ËóáóÇËò Úóáóì ÇáúÎöáóÇÝö Ýöí ÇáúÃóÓúÈóÞö ãöäú ÓõæÑóÊóíö ÇáúãõÒøóãøöáö æóÇáúãõÏøóËøöÑö¡ æóÊöáúßó ÇáúÝóÊúÑóÉõ åöíó ÇáøóÊöí ÎóÔöíó
ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäú íóßõæäó ÞóÏö ÇäúÞóØóÚó Úóäúåõ ÇáúæóÍúíõ¡ æóåöíó ÇáøóÊöí ÑóÃóì ÚóÞöÈóåóÇ ÌöÈúÑöíáó Úóáóì ßõÑúÓöíøò Èóíúäó ÇáÓøóãóÇÁö æóÇáúÃóÑúÖö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÊóÝúÓöíÑö ÓõæÑóÉö ÇáúãõÏøóËøöÑö¡ æóÞóÏú Þöíáó: Åöäøó ãõÏøóÉó ÇäúÞöØóÇÚö ÇáúæóÍúíö Ýöí ÇáúÝóÊúÑóÉö ÇáúÃõæáóì ßóÇäóÊú ÃóÑúÈóÚöíäó íóæúãðÇ æóáóãú íóÔúÚõÑú ÈöåóÇ ÇáúãõÔúÑößõæäó áöÃóäøóåóÇ ßóÇäóÊú Ýöí ãóÈúÏóÃö äõÒõæáö ÇáúæóÍúíö ÞóÈúáó Ãóäú íóÔöíÚó ÇáúÍóÏöíËõ Èóíúäóåõãú Ýöíåö æóÞóÈúáó Ãóäú íóÞõæãó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáúÞõÑúÂäö áóíúáðÇ.
æóËóÇäöíóÊõåõãóÇ: ÝóÊúÑóÉñ ÈóÚúÏó äõÒõæáö äóÍúæò ãöäú ËóãóÇäö ÓõæóÑò¡ Ãóíö ÇáÓøõæóÑö ÇáøóÊöí äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÇáúÝóÊúÑóÉö ÇáúÃõæáóì ÝóÊóßõæäõ ÈóÚúÏó ÊóÌóãøõÚö ÚóÔúÑö ÓõæóÑò¡ æóÈöÐóáößó Êóßõæäõ åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ ÍóÇÏöíóÉó ÚóÔúÑóÉó ÝóíóÊóæóÇÝóÞõ Ðóáößó ãóÚó ÚóÏóÏöåóÇ Ýöí ÊóÑúÊöíÈö äõÒõæáö ÇáÓøõæóÑö.
æóÇáöÇÎúÊöáóÇÝõ Ýöí ÓóÈóÈö äõÒõæáö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö íóÏõáøõ Úóáóì ÚóÏóãö æõÖõæÍöåö áöáÑøõæóÇÉö¡ ÝóÇáøóÐöí äóÙõäøõåõ Ãóäøó ÇÍúÊöÈóÇÓó ÇáúæóÍúíö Ýöí åóÐöåö ÇáúãóÑøóÉö ßóÇäó áöãõÏøóÉö äóÍúæò ãöäö ÇËúäóíú ÚóÔóÑó íóæúãðÇ æóÃóäøóåõ ãóÇ ßóÇäó ÅöáøóÇ áöáÑøöÝúÞö ÈöÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóíú ÊóÓúÊóÌöãøó äóÝúÓõåõ æóÊóÚúÊóÇÏó ÞõæøóÊõåõ ÊóÍóãøõáó ÃóÚúÈóÇÁö ÇáúæóÍúíö ÅöÐú ßóÇäóÊö ÇáúÝóÊúÑóÉõ ÇáúÃõæáóì ÃóÑúÈóÚöíäó íóæúãðÇ Ëõãøó ßóÇäóÊö ÇáËøóÇäöíóÉõ ÇËøóäóì ÚóÔóÑó íóæúãðÇ Ãóæú äóÍúæóåóÇ¡ Ýóíóßõæäõ äõÒõæáõ ÓõæÑóÉö ÇáÖøõÍóì åõæó ÇáäøõÒõæáó ÇáËøóÇáöËó¡ æóÝöí ÇáúãóÑøóÉö ÇáËøóÇáöËóÉö íóÍúÕõáõ ÇáöÇÑúÊöíóÇÖõ Ýöí ÇáúÃõãõæÑö ÇáÔøóÇÞøóÉö æóáöÐóáößó íóßúËõÑõ ÇáúÃóãúÑõ ÈöÊóßóÑøõÑö ÈóÚúÖö ÇáúÃóÚúãóÇáö ËóáóÇËðÇ¡ æóÈöåóÐóÇ ÇáúæóÌúåö íõÌúãóÚõ Èóíúäó ãõÎúÊóáöÝö ÇáúÃóÎúÈóÇÑö Ýöí ÓóÈóÈö äõÒõæáö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö æóÓóÈóÈö äõÒõæáö ÓõæÑóÉö ÇáúãõÏøóËøöÑö.
æóÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáõ Þóáì áöÏóáóÇáóÉö æóÏøóÚóßó Úóáóíúåö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:(30/396)
æóáóáúÂÎöÑóÉõ ÎóíúÑñ áóßó ãöäó ÇáúÃõæáóì (4)
æóÇáÐøóÇßöÑöíäó Çááøóåó ßóËöíÑÇð æóÇáÐøóÇßöÑÇÊö [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 35] æóåõæó ÅöíÌóÇÒñ áóÝúÙöíøñ áöÙõåõæÑö ÇáúãóÍúÐõæÝö æóãöËúáõåõ Þóæúáõåõ: (ÝóÂæóì) ¡ (ÝóåóÏóì) ¡ (ÝóÃóÛúäóì) .
[4]
[ÓõæÑóÉ ÇáÖøõÍóì (93) : ÂíóÉ 4]
æóáóáúÂÎöÑóÉõ ÎóíúÑñ áóßó ãöäó ÇáúÃõæáì (4)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌãáóÉ: æóÇáÖøõÍì [ÇáÖøõÍóì: 1] Ýóåõæó ßóáóÇãñ ãõÈúÊóÏóÃñ Èöåö¡ æóÇáúÌõãúáóÉõ ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÇáúÌõãóáö ÇáöÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉö æóáóíúÓóÊú ãóÚúØõæÝóÉð Úóáóì ÌõãúáóÉö ÌóæóÇÈö ÇáúÞóÓóãö Èóáú åöíó ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ ÝóáóãøóÇ äõÝöíó ÇáúÞöáóì ÈõÔøöÑó ÈöÃóäøó ÂÎöÑóÊóåõ ÎóíúÑñ ãöäú ÃõæáóÇåõ¡ æóÃóäøó ÚóÇÞöÈóÊóåõ ÃóÍúÓóäõ ãöäú ÈóÏúÃóÊöåö¡ æóÃóäøó Çááøóåó ÎóÇÊöãñ áóåõ ÈöÃóÝúÖóá ãöãøóÇ ÞÏ ÅöÚúØóÇÁ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÝöí ÇáúÂÎöÑóÉ.
æóãóÇ Ýöí ÊóÚúÑöíÝö «ÇáúÂÎöÑóÉó» æÇáúÃõæáì ãöäó ÇáÊøóÚúãöíãö íóÌúÚóáõ ãóÚúäóì åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö Ýöí ãóÚúäóì ÇáÊøóÐúíöíáö ÇáÔøóÇãöáö áöÇÓúÊöãúÑóÇÑö ÇáúæóÍúíö æóÛóíúÑö Ðóáößó ãöäó ÇáúÎóíúÑö.
æóÇáúÂÎöÑóÉõ: ãõÄóäøóËõ ÇáúÂÎöÑö¡ æÇáúÃõæáì: ãõÄóäøóËõ ÇáúÃóæøóáö¡ æóÛóáóÈó áóÝúÙõ ÇáúÂÎöÑóÉö Ýöí ÇÕúØöáóÇÍö ÇáúÞõÑúÂäö Úóáóì ÇáúÍóíóÇÉö ÇáúÂÎöÑóÉö æóÚóáóì ÇáÏøóÇÑö ÇáúÂÎöÑóÉö ßóãóÇ ÛóáóÈó áóÝúÙõ ÇáúÃõæáóì Úóáóì ÍóíóÇÉö
ÇáäøóÇÓö ÇáøóÊöí ÞóÈúáó ÇäúÎöÑóÇãö åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö¡ ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ ãöäú ßöáóÇ ÇááøóÝúÙóíúäö ßöáóÇ ãóÚúäóíóíúåö ÝóíõÝöíÏõ Ãóäøó ÇáúÍóíóÇÉó ÇáúÂÎöÑóÉó ÎóíúÑñ áóåõ ãöäú åóÐöåö ÇáúÍóíóÇÉö ÇáúÚóÇÌöáóÉö ÊóÈúÔöíÑðÇ áóåõ ÈöÇáúÎóíúÑóÇÊö ÇáúÃóÈóÏöíøóÉö¡ æóíõÝöíÏõ Ãóäøó ÍóÇáóÇÊöåö ÊóÌúÑöí Úóáóì ÇáöÇäúÊöÞóÇáö ãöäú ÍóÇáóÉò Åöáóì ÃóÍúÓóäó ãöäúåóÇ¡ Ýóíóßõæäõ ÊóÃúäöíËõ ÇáúæóÕúÝóíúäö ÌóÇÑöíðÇ Úóáóì ÍóÇáóÊóíö ÇáÊøóÛúáöíÈö æóÍóÇáóÊóíö ÇáÊøóæúÕöíÝö¡ æóíóßõæäõ ÇáÊøóÃúäöíËõ Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÇáËøóÇäöí áöãõÑóÇÚóÇÉö ãÚäì ÇáúÍóÇáÉ.
æíæãìÁ Ðóáößó Åöáóì Ãóäøó ÚóæúÏóÉó äõÒõæáö ÇáúæóÍúíö Úóáóíúåö åóÐöåö ÇáúãóÑøóÉó ÎóíúÑñ ãöäó ÇáúÚóæúÏóÉö ÇáøóÊöí ÓóÈóÞóÊú¡ Ãóíú ÊóßóÝøóáó Çááøóåõ ÈöÃóäú áóÇ íóäúÞóØöÚó Úóäúåõ äõÒõæáõ ÇáúæóÍúíö ãöäú ÈóÚúÏõ.
ÝóÇááøóÇãõ Ýöí «ÇáúÂÎöÑóÉõ» æÇáúÃõæáì áóÇãõ ÇáúÌöäúÓö¡ Ãóíú ßõáøõ ÂÌöáö ÃóãúÑöåö åõæó ÎóíúÑñ ãöäú ÚóÇÌöáöåö Ýöí åóÐöåö ÇáÏøõäúíóÇ æóÝöí ÇáúÃõÎúÑóì.
æóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö: áóßó áóÇãõ ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕö¡ Ãóíú ÎóíúÑñ ãõÎúÊóÕøñ Èößó æóåõæó ÔóÇãöáñ áößõáøö ãóÇ áóåõ ÊóÚóáøõÞñ ÈöäóÝúÓö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÐóÇÊöåö æóÝöí Ïöíäöåö æóÝöí ÃõãøóÊöåö¡ ÝóåóÐóÇ æóÚúÏñ ãöäó Çááøóåö ÈöÃóäú íóäúÔõÑó Ïöíäó ÇáúÅöÓúáóÇãö æóÃóäú íõãóßøöäó ÃõãøóÊóåõ ãöäó ÇáúÎóíúÑóÇÊö ÇáøóÊöí íóÃúãõáõåóÇ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóåõãú. æóÞóÏú(30/397)
æóáóÓóæúÝó íõÚúØöíßó ÑóÈøõßó ÝóÊóÑúÖóì (5)
Ñóæóì ÇáØøóÈóÑóÇäöíøõ æóÇáúÈóíúåóÞöíøõ Ýöí «ÏóáóÇÆöáö ÇáäøõÈõæÁóÉö» Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò ÞóÇáó: «ÞóÇáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: ÚõÑöÖó Úóáóíøó ãóÇ åõæó ãóÝúÊõæÍñ áöÃõãøóÊöí ÈóÚúÏöí ÝóÓóÑøóäöí ÝóÃóäúÒóáõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: æóáóáúÂÎöÑóÉõ ÎóíúÑñ áóßó ãöäó ÇáúÃõæáì
[5]
[ÓõæÑóÉ ÇáÖøõÍóì (93) : ÂíóÉ 5]
æóáóÓóæúÝó íõÚúØöíßó ÑóÈøõßó ÝóÊóÑúÖì (5)
åõæó ßóÐóáößó ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÇáúÞóÓóãö ßõáøöåóÇ æóÍóÑúÝõ ÇáöÇÓúÊöÞúÈóÇáö áöÅöÝóÇÏóÉö Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúÚóØóÇÁó ÇáúãóæúÚõæÏó Èöåö ãõÓúÊóãöÑøñ áóÇ íóäúÞóØöÚõ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó ÓóæúÝó ÃóÓúÊóÛúÝöÑõ áóßõãú ÑóÈøöí Ýöí ÓõæÑóÉö íõæÓõÝó [98] æóÞóæúáöåö: æóáóÓóæúÝó íóÑúÖì Ýöí ÓõæÑóÉö Çááøóíúáö [21] .
æóÍõÐöÝó ÇáúãóÝúÚõæáõ ÇáËøóÇäöí áö íõÚúØöíßó áöíóÚõãøó ßõáøó ãóÇ íóÑúÌõæåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú ÎóíúÑò áöäóÝúÓöåö æóáöÃõãøóÊöåö ÝóßóÇäó ãõÝóÇÏõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ÊóÚúãöíãó ÇáúÚóØóÇÁö ßóãóÇ ÃóÝóÇÏóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ ÞóÈúáóåóÇ ÊóÚúãöíãó ÇáúÃóÒúãöäóÉö.
æóÌöíÁó ÈöÝóÇÁö ÇáÊøóÚúÞöíÈö Ýöí ÝóÊóÑúÖì áöÅöÝóÇÏóÉö ßóæúäö ÇáúÚóØóÇÁö ÚóÇÌöáó ÇáäøóÝúÚö ÈöÍóíúËõ íóÍúÕõáõ Èöåö ÑöÖóì ÇáúãõÚúØóì ÚöäúÏó ÇáúÚóØóÇÁö ÝóáóÇ íóÊóÑóÞøóÈõ Ãóäú íóÍúÕõáó äóÝúÚõåõ ÈóÚúÏó ÊóÑóÈøõÕò.
æóÊóÚúÑöíÝõ ÑóÈøõßó ÈöÇáúÅöÖóÇÝóÉö Ïõæäó ÇÓúãö Çááøóåö ÇáúÚóáóãö áöãóÇ íõÄúÐöäõ Èöåö áóÝúÙõ (ÑóÈøõ) ãöäó ÇáÑøóÃúÝóÉö æóÇááøõØúÝö¡ æóáöáÊøóæóÓøõáö Åöáóì ÅöÖóÇÝóÊöåö Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúãõÎóÇØóÈö áöãóÇ Ýöí Ðóáößó ãöäó ÇáúÅöÔúÚóÇÑö ÈöÚöäóÇíóÊöåö ÈöÑóÓõæáöåö æóÊóÔúÑöíÝöåö ÈöÅöÖóÇÝóÉö ÑóÈøõ Åöáóì ÖóãöíÑöåö.
æóåõæó æóÚúÏñ æóÇÓöÚõ ÇáÔøõãõæáö áöãóÇ ÃõÚúØöíóåõ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäó ÇáäøóÕúÑö æóÇáÙøóÝóÑö ÈöÃóÚúÏóÇÆöåö íóæúãó ÈóÏúÑò æóíóæúãó ÝóÊúÍö ãóßøóÉó¡ æóÏõÎõæáö ÇáäøóÇÓö Ýöí ÇáÏøöíäö ÃóÝúæóÇÌðÇ æóãóÇ ÝõÊöÍó Úóáóì ÇáúÎõáóÝóÇÁö ÇáÑøóÇÔöÏöíäó æóãóäú ÈóÚúÏóåõãú ãöäú ÃóÞúØóÇÑö ÇáúÃóÑúÖö ÔóÑúÞðÇ æóÛóÑúÈðÇ.
æóÇÚúáóãú Ãóäøó ÇááøóÇãó Ýöí æóáóáúÂÎöÑóÉõ ÎóíúÑñ [ÇáÖøõÍóì: 4] æóÝöí æóáóÓóæúÝó íõÚúØöíßó ÌóÒóãó ÕóÇÍöÈõ «ÇáúßóÔøóÇÝö» ÈöÃóäøóåõ áóÇãõ ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö æóÞóÏøóÑó ãõÈúÊóÏóÃð ãóÍúÐõæÝðÇ. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóáóÃóäúÊó ÓóæúÝó íõÚúØöíßó ÑóÈøõßó. æóÞóÇáó: Åöäøó áóÇãó ÇáúÞóÓóãö áóÇ ÊóÏúÎóáõ Úóáóì ÇáúãõÖóÇÑöÚö ÅöáøóÇ ãóÚó äõæäö ÇáÊøóæúßöíÏö æóÍóíúËõ ÊóÚóíøóäó Ãóäøó ÇááøóÇãó áóÇãõ ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö æóáóÇãõ ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö áóÇ ÊóÏúÎõáõ ÅöáøóÇ Úóáóì ÌõãúáóÉò ãöäú ãõÈúÊóÏóÃò æóÎóÈóÑò ÊóÚóíøóäó ÊóÞúÏöíÑõ ÇáúãõÈúÊóÏóÃö. æóÇÎúÊóÇÑó ÇÈúäõ ÇáúÍóÇÌöÈö Ãóäøó ÇááøóÇãó Ýöí æóáóÓóæúÝó íõÚúØöíßó ÑóÈøõßó áóÇãõ ÇáÊøóæúßöíÏö (íóÚúäöí áóÇã ÌóæóÇÈ ÇáúÞóÓóãö) . æóæóÇÝóÞóåõ ÇÈúäõ åöÔóÇãò Ýöí «ãõÛúäöí ÇááøóÈöíÈö» æóÃóÔúÚóÑó ßóáóÇãõåõ(30/398)
Ãóáóãú íóÌöÏúßó íóÊöíãðÇ ÝóÂæóì (6) æóæóÌóÏóßó ÖóÇáøðÇ ÝóåóÏóì (7) æóæóÌóÏóßó ÚóÇÆöáðÇ ÝóÃóÛúäóì (8)
Ãóäøó æõÌõæÏó ÍóÑúÝö ÇáÊøóäúÝöíÓö ãóÇäöÚñ ãöäú áóÍóÇÞö äõæäö ÇáÊøóæúßöíÏö æóáöÐóáößó ÊóÌöÈõ ÇááøóÇãõ Ýöí ÇáúÌõãúáóÉö. æóÃóÞõæáõ Ýöí ßóæúäö æõÌõæÏö ÍóÑúÝö ÇáÊøóäúÝöíÓö íõæÌöÈõ ßóæúäó ÇááøóÇãö áóÇãó ÌóæóÇÈö ÞóÓóãò ãÍáø äÙÑ.
[6- 8]
[ÓõæÑóÉ ÇáÖøõÍóì (93) : ÇáúÂíóÇÊ 6 Åöáóì 8]
Ãóáóãú íóÌöÏúßó íóÊöíãÇð ÝóÂæì (6) æóæóÌóÏóßó ÖóÇáÇøð ÝóåóÏì (7) æóæóÌóÏóßó ÚÇÆöáÇð ÝóÃóÛúäì (8)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ãóÓõæÞñ ãóÓóÇÞó ÇáÏøóáöíáö Úóáóì ÊóÍóÞøõÞö ÇáúæóÚúÏö¡ Ãóíú åõæó æóÚúÏñ ÌóÇÑò Úóáóì Óóäóäö ãóÇ ÓóÈóÞó ãöäú ÚöäóÇíóÉö Çááøóåö Èößó ãöäú ãóÈúÏóÃö äóÔúÃóÊößó æóáõØúÝöåö Ýöí ÇáÔøóÏóÇÆöÏö ÈöÇØøöÑóÇÏò ÈöÍóíúËõ áóÇ íóÍúÊóãöáõ Ãóäú íóßõæäó Ðóáößó ãöäú ÞóÈöíáö ÇáÕøõÏóÝö áöÃóäøó ÔóÃúäó ÇáÕøõÏóÝö Ãóäú áóÇ ÊóÊóßóÑøóÑó ÝóÞóÏú Úõáöãó Ãóäøó ÇØøöÑóÇÏó Ðóáößó ãõÑóÇÏñ áöáøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú åóÐóÇ ÅöíÞóÇÚõ ÇáúíóÞöíäö Ýöí ÞõáõæÈö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÃóäøó ãóÇ æóÚóÏóåõ Çááøóåõ Èöåö ãõÍóÞøóÞõ ÇáúæõÞõæÚö ÞöíóÇÓðÇ Úóáóì ãóÇ ÐóßøóÑóåõ Èöåö ãöäú ãõáóÇÒóãóÉö áõØúÝöåö Èöåö ÝöíãóÇ ãóÖóì æóåõãú áóÇ íóÌúåóáõæäó Ðóáößó ÚóÓóì Ãóäú íõÞúáöÚõæÇ Úóäö ÇáúÚöäóÇÏö æóíõÓúÑöÚõæÇ Åöáóì ÇáúÅöíãóÇäö æóÅöáøóÇ ÝóÅöäøó Ðóáößó ãóÓóÇÁóÉñ ÊóÈúÞóì Ýöí äõÝõæÓöåöãú æóÃóÔúÈóÇÍõ ÑõÚúÈò ÊõÎóÇáöÌõ ÎóæóÇØöÑóåõãú. æóíÍÕá ãóÚó åóÐóÇ ÇáúãóÞúÕõæÏö ÇãúÊöäóÇäñ Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÊóÞúæöíóÉñ áöÇØúãöÆúäóÇäö äóÝúÓöåö ÈöæóÚúÏö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÅöíøóÇåõ.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÊóÞúÑöíÑöíøñ¡ æóÝöÚúáõ íóÌöÏúßó ãõÖóÇÑöÚõ æóÌóÏó ÈöãóÚúäóì ÃóáúÝóì æóÕóÇÏóÝó¡ æóåõæó ÇáøóÐöí íóÊóÚóÏøóì Åöáóì ãóÝúÚõæáò æóÇÍöÏò æóãóÝúÚõæáõåõ ÖóãöíÑõ ÇáúãõÎóÇØóÈö. æíóÊöíãÇð ÍóÇáñ¡ æóßóÐóáößó ÖóÇáøðÇ æÚÇÆöáðÇ æóÇáúßóáóÇãõ ÊóãúËöíáñ áöÍóÇáóÉö ÊóíúÓöíÑö ÇáúãóäóÇÝöÚö áöáøóÐöí ÊóÚóÓøóÑóÊú Úóáóíúåö ÈöÍóÇáóÉö ãóäú æóÌóÏó ÔóÎúÕðÇ Ýöí ÔöÏøóÉò íóÊóØóáøóÚõ Åöáóì ãóäú íõÚöíäõåõ Ãóæú íõÛöíËõåõ.
æóÇáúíóÊöíãõ: ÇáÕøóÈöíøõ ÇáøóÐöí ãóÇÊó ÃóÈõæåõ æóÞóÏú ßóÇäó ÃóÈõæ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊõæõÝøöíó æóåõæó Ìóäöíäñ Ãóæú Ýöí Ãóæøóáö
ÇáúãõÏøóÉö ãöäú æöáóÇÏóÊöåö.
æóÇáúÅöíæóÇÁõ: ãóÕúÏóÑõ Ãóæóì Åöáóì ÇáúÈóíúÊö¡ ÅöÐóÇ ÑóÌóÚó Åöáóíúåö¡ ÝóÇáúÅöíæóÇÁõ: ÇáúÅöÑúÌóÇÚõ Åöáóì ÇáúãóÓúßóäö¡ ÝóåóãúÒóÊõåõ ÇáúÃõæáóì åóãúÒóÉõ ÇáÊøóÚúÏöíóÉö¡ Ãóíú ÌóÚóáóåõ ÂæöíðÇ¡ æóÞóÏú ÃõØúáöÞó ÇáúÅöíæóÇÁõ Úóáóì ÇáúßóÝóÇáóÉö æóßöÝóÇíóÉö ÇáúÍóÇÌóÉö ãóÌóÇÒðÇ Ãóæö ÇÓúÊöÚóÇÑóÉð¡ ÝóÇáúãóÚúäóì ÃóäúÔóÃóßó Úóáóì ßóãóÇáö ÇáúÅöÏúÑóÇßö æóÇáöÇÓúÊöÞóÇãóÉö æóßõäúÊó Úóáóì ÊóÑúÈöíóÉò ßóÇãöáóÉò ãóÚó Ãóäøó ÔóÃúäó ÇáúÃóíúÊóÇã Ãóä íäÔÃæÇ Úóáóì äóÞóÇÆöÕó áöÃóäøóåõãú áóÇ íóÌöÏõæäó ãóäú íõÚúäóì ÈöÊóåúÐöíÈöåöãú æóÊóÚóåøõÏö ÃóÍúæóÇáöåöãõ ÇáúÎõáõÞöíøóÉö.
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö «ÃóÏøóÈóäöí ÑóÈøöí ÝóÃóÍúÓóäó ÊóÃúÏöíÈöí»
ÝóßóÇäó Êóßúæöíäõ äóÝúÓöåö ÇáÒøóßöíøóÉö Úóáóì ÇáúßóãóÇáö ÎóíúÑðÇ ãöäú ÊóÑúÈöíóÉö ÇáúÃóÈóæóíúäö.(30/399)
æóÇáÖøóáóÇáõ: ÚóÏóãõ ÇáöÇåúÊöÏóÇÁö Åöáóì ÇáØøóÑöíÞö ÇáúãæÕá Åöáóì ãóßóÇä ãóÞúÕõæÏ ÓóæóÇÁñ Óóáóßó ÇáÓøóÇÆöÑõ ØóÑöíÞðÇ ÂÎóÑó íõÈúáöÛõ Åöáóì ÛóíúÑö ÇáúãóÞúÕõæÏö Ãóãú æóÞóÝó ÍóÇÆöÑðÇ áóÇ íóÚúÑöÝõ Ãóíøó ØóÑöíÞò íóÓúáõßõ¡ æóåõæó ÇáúãóÞúÕõæÏõ åõäóÇ áöÃóäøó ÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóßó ßõäúÊó Ýöí ÍóíúÑóÉò ãöäú ÍóÇáö Ãóåúáö ÇáÔøöÑúßö ãöäú Þóæúãößó ÝóÃóÑóÇßóåõ Çááøóåõ ÛóíúÑó ãóÍúãõæÏò æóßóÑøóåóåõ Åöáóíúßó æóáóÇ ÊóÏúÑöí ãóÇÐóÇ ÊóÊøóÈöÚõ ãöäó ÇáúÍóÞøö¡ ÝóÅöäøó Çááøóåó áóãøóÇ ÃóäúÔóÃó ÑóÓõæáóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì ãóÇ ÃóÑóÇÏó ãöäú ÅöÚúÏóÇÏöåö áöÊóáóÞøöí ÇáÑøöÓóÇáóÉö Ýöí ÇáúÅöÈøóÇäö¡ Ãóáúåóãóåõ Ãóäøó ãóÇ Úóáóíúåö Þóæúãõåõ ãöäó ÇáÔøöÑúßö ÎóØóÃñ æóÃóáúÞóì Ýöí äóÝúÓöåö ØóáóÈó ÇáúæõÕõæáö Åöáóì ÇáúÍóÞøö áöíóÊóåóíøóÃó ÈöÐóáößó áöÞóÈõæáö ÇáÑøöÓóÇáóÉö Úóäö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÖøóáóÇáö åõäóÇ ÇÊøöÈóÇÚó ÇáúÈóÇØöáö¡ ÝóÅöäøó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁó ãóÚúÕõæãõæäó ãöäó ÇáúÅöÔúÑóÇßö ÞóÈúáó ÇáäøõÈõæÁóÉö ÈöÇÊøöÝóÇÞö ÚõáóãóÇÆöäóÇ¡ æóÅöäøóãóÇ ÇÎúÊóáóÝõæÇ Ýöí ÚöÕúãóÊöåöãú ãöäú äóæúÚö ÇáÐøõäõæÈö ÇáúÝóæóÇÍöÔö ÇáøóÊöí áóÇ ÊóÎúÊóáöÝõ ÇáÔøóÑóÇÆöÚõ Ýöí ßóæúäöåóÇ ÝóæóÇÍöÔó æóÈöÞóØúÚö ÇáäøóÙóÑö Úóäö ÇáÊøóäóÇÝöí Èóíúäó ÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúÝöÚúáö ÝóÇÍöÔóÉð æóÈóíúäó ÇáúÎõáõæøö Úóäú æõÌõæÏö ÔóÑöíÚóÉò ÞóÈúáó ÇáäøõÈõæÁóÉö¡ ÝóÅöäøó ÇáúãõÍóÞøöÞöíäó ãöäú ÃóÕúÍóÇÈöäóÇ äóÒøóåõæåõãú Úóäú Ðóáößó æóÇáúãõÚúÊóÒöáóÉõ ãóäóÚõæÇ Ðóáößó ÈöäóÇÁð Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö Ïóáöíáö ÇáúÚóÞúáö ßóÇÝöíðÇ Ýöí ÞõÈúÍö ÇáúÝóæóÇÍöÔö Úóáóì ÅöÑúÓóÇáö ßóáóÇãöåöãú Ýöí ÖóÇÈöØö ÏóáóÇáóÉö ÇáúÚóÞúáö. æóáóãú íóÎúÊóáöÝú ÃóÕúÍóÇÈõäóÇ Ãóäøó äóÈöíøóäóÇ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóãú íóÕúÏõÑú ãöäúåõ ãóÇ íõäóÇÝöí ÃõÕõæáó ÇáÏøöíäö ÞóÈúáó ÑöÓóÇáóÊöåö æóáóãú íóÒóáú ÚõáóãóÇÄõäóÇ íóÌúÚóáõæäó ãóÇ ÊóæóÇÊóÑó ãöäú ÍóÇáö ÇÓúÊöÞóÇãóÊöåö æóäóÒóÇåóÊöåö Úóäö ÇáÑøóÐóÇÆöáö ÞóÈúáó äõÈõæÁóÊöåö ÏóáöíáðÇ ãöäú ÌõãúáóÉö ÇáúÃóÏöáøóÉö Úóáóì ÑöÓóÇáóÊöåö¡ Èóáú ÞóÏú ÔóÇÝóåó ÇáúÞõÑúÂäõ Èöåö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÞóæúáöåö: ÝóÞóÏú áóÈöËúÊõ Ýöíßõãú ÚõãõÑÇð ãöäú ÞóÈúáöåö ÃóÝóáÇ ÊóÚúÞöáõæäó [íõæäõÓ: 16] æóÞóæúáöåö: Ãóãú áóãú íóÚúÑöÝõæÇ ÑóÓõæáóåõãú Ýóåõãú áóåõ ãõäúßöÑõæäó [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 69] ¡ æóáöÃóäøóåõ áóãú íõÄúËóÑú Ãóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÃóÝúÍóãõæÇ ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝöíãóÇ ÃóäúßóÑó Úóáóíúåöãú ãöäú ãóÓóÇæöí ÃóÚúãóÇáöåöãú ÈöÃóäú íóÞõæáõæÇ ÝóÞóÏú ßõäúÊó ÊóÝúÚóáõ Ðóáößó ãóÚóäóÇ.
æóÇáúÚóÇÆöáõ: ÇáøóÐöí áóÇ ãóÇáó áóåõ¡ æóÇáúÝóÞúÑõ íõÓóãøóì ÚóíúáóÉð¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÅöäú ÎöÝúÊõãú ÚóíúáóÉð ÝóÓóæúÝó íõÛúäöíßõãõ Çááøóåõ ãöäú ÝóÖúáöåö Åöäú ÔÇÁó [ÇáÊøóæúÈóÉ: 28] æóÞóÏú ÃóÛúäóÇåõ Çááøóåõ ÛöäóÇÁóíúäö: ÃóÚúÙóãõåõãóÇ Ûöäóì ÇáúÞóáúÈö ÅöÐú ÃóáúÞóì Ýöí ÞóáúÈöåö ÞöáøóÉó ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáÏøõäúíóÇ¡ æóÛöäóì ÇáúãóÇáö Íöíäó Ãóáúåóãó ÎóÏöíÌóÉó ãõÞóÇÑóÖóÊóåõ Ýöí ÊöÌóÇÑóÊöåóÇ.
æóÍõÐöÝóÊú ãóÝóÇÚöíáõ ÝóÂæì¡ ÝóåóÏì¡ ÝóÃóÛúäì áöáúÚöáúãö ÈöåóÇ ãöäú ÖóãóÇÆöÑö ÇáúÎØÇÈ ÞÈáåóÇ¡ æÍÏÝåÇ ÅöíÌóÇÒñ¡ æóÝöíåö ÑöÚóÇíóÉñ Úáì ÇáÝæÇÕá.(30/400)
ÝóÃóãøóÇ ÇáúíóÊöíãó ÝóáóÇ ÊóÞúåóÑú (9) æóÃóãøóÇ ÇáÓøóÇÆöáó ÝóáóÇ ÊóäúåóÑú (10) æóÃóãøóÇ ÈöäöÚúãóÉö ÑóÈøößó ÝóÍóÏøöËú (11)
[ÓõæÑóÉ ÇáÖøõÍóì (93) : ÇáúÂíóÇÊ 9 Åöáóì 11]
ÝóÃóãøóÇ ÇáúíóÊöíãó ÝóáÇ ÊóÞúåóÑú (9) æóÃóãøóÇ ÇáÓøóÇÆöáó ÝóáÇ ÊóäúåóÑú (10) æóÃóãøóÇ ÈöäöÚúãóÉö ÑóÈøößó ÝóÍóÏøöËú (11)
ÇáúÝóÇÁõ ÇáúÃõæáóì ÝóÕöíÍóÉñ.
æó (ÃóãøóÇ) ÊõÝöíÏõ ÔóÑúØðÇ ãõÞóÏøóÑðÇ ÊóÞúÏöíÑõåõ: ãóåúãóÇ íóßõäú ãöäú ÔóíúÁò¡ ÝóßóÇäó ãõÝóÇÏõåóÇ ãõÔúÚöÑðÇ ÈöÔóÑúØò ÂÎóÑó ãõÞóÏøóÑò åõæó ÇáøóÐöí ÇÌúÊõáöÈóÊú áöÃóÌúáöåö ÝóÇÁõ ÇáúÝóÕöíÍóÉö¡ æóÊóÞúÏöíÑõ äóÙúãö ÇáúßóáóÇãö ÅöÐú ßõäúÊó ÊóÚúáóãõ Ðóáößó æóÃóÞúÑóÑúÊó Èöåö ÝóÚóáóíúßó ÈöÔõßúÑö ÑóÈøößó¡ æóÈóíøóäó áóåõ ÇáÔøõßúÑ ÈÞæáå: ÝóÃóãøóÇ ÇáúíóÊöíãó ÝóáÇ ÊóÞúåóÑú ÅöáóÎú.
æóÞóÏú ÌõÚöáó ÇáÔøõßúÑõ åõäóÇ ãõäóÇÓöÈðÇ áöáäøöÚúãóÉö ÇáúãóÔúßõæÑö ÚóáóíúåóÇ æóÅöäøóãóÇ ÇÚúÊõÈöÑó ÊóÞúÏöíÑõ: ÅöÐóÇ ÃóÑóÏúÊó ÇáÔøõßúÑó¡ áöÃóäøó ÔõßúÑó ÇáäøöÚúãóÉö ÊóäúÓóÇÞõ Åöáóíúåö ÇáäøõÝõæÓõ ÈöÏóÇÝöÚö ÇáúãõÑõæÁóÉö Ýöí ÚõÑúÝö ÇáäøóÇÓö¡ æóÕõÏøöÑó ÇáúßóáóÇãõ Èö (ÃóãøóÇ) ÇáÊøóÝúÕöíáöíøóÉö áöÃóäøóåõ ÊóÝúÕöíáñ áöãõÌúãóáö ÇáÔøõßúÑö Úóáóì ÇáäøöÚúãóÉö.
æóáóãøóÇ ßóÇäóÊú (ÃóãøóÇ) ÈöãóÚúäóì: æóãóåúãóÇ íóßõäú ÔóíúÁñ¡ ÞõÑöäó ÌóæóÇÈõåóÇ ÈöÇáúÝóÇÁö.
æÇáíÊíã ãóÝúÚõæáñ áöÝöÚúáö ÝóáÇ ÊóÞúåóÑú æóÞõÏøöãó áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÔóÃúäöåö æóáöåóÐóÇ ÇáúÞóÕúÏö áóãú íõÄúÊó Èöåö ãóÑúÝõæÚðÇ æóÞóÏú ÍóÕóáó ãóÚó Ðóáößó ÇáúæóÝóÇÁõ ÈöÇÓúÊöÚúãóÇáö ÌóæóÇÈö (ÃóãøóÇ) Ãóäú íóßõæäó ãóÝúÕõæáðÇ Úóäú (ÃóãøóÇ) ÈöÔóíúÁò ßóÑóÇåöíóÉó ãõæóÇáóÇÉö ÝóÇÁö ÇáúÌóæóÇÈö áöÍóÑúÝö ÇáÔøóÑúØö. æóíóÙúåóÑõ Ãóäøóåõãú ãóÇ ÇáúÊóÒóãõæÇ ÇáúÝóÕúáó Èóíúäó (ÃóãøóÇ) æóÌóæóÇÈöåóÇ ÈöÊóÞúÏöíãö ÔóíúÁò ãöäú ÚóáóÇÆöÞö ÇáúÌóæóÇÈö ÅöáøóÇ áöÅöÑóÇÏóÉö ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúãõÞóÏøóãö áöÃóäøó ãóæúÞöÚó (ÃóãøóÇ) áóÇ íóÎúáõæ Úóäö ÇåúÊöãóÇãò ÈöÇáúßóáóÇãö ÇåúÊöãóÇãðÇ íóÑúÊóßöÒõ Ýöí ÈóÚúÖö ÃóÌúÒóÇÁö ÇáúßóáóÇãö¡ ÝóÇÌúÊöáóÇÈõ (ÃóãøóÇ) Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÃóËóÑñ áöáöÇåúÊöãóÇãö æóåõæó íóÞúÊóÖöí Ãóäøó ãóËóÇÑó ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈóÚúÖõ ãõÊóÚóáøóÞóÇÊö ÇáúÌõãúáóÉö¡ ÝóÐóáößó åõæó ÇáøóÐöí íóÚúÊóäõæäó ÈöÊóÞúÏöíãöåö æóßóÐóáößó ÇáúÞóæúáõ Ýöí ÊóÞúÏöíãö ÇáÓøóÇÆöáó æóÊóÞúÏöíãö ÈöäöÚúãóÉö ÑóÈøößó Úóáóì ÝöÚúáóíúåöãóÇ.
æóÞóÏú ÞõæÈöáóÊö ÇáäøöÚóãõ ÇáËøóáóÇËõ ÇáúãõÊóÝóÑøöÚõ ÚóáóíúåóÇ åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÕöíáõ ÈöËóáóÇËóÉö ÃóÚúãóÇáò ÊõÞóÇÈöáõåóÇ. ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÕöíáõ Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇááøóÝøö æóÇáäøóÔúÑö ÇáúãõÑóÊøóÈö. æóÐóáößó ãóÇ ÏóÑóÌó Úóáóíúåö ÇáØøöíÈöíøõ¡ æóíóÌúÑöí Úóáóì ÊóÝúÓöíÑö ÓõÝúíóÇäó Èúäö ÚõíóíúäóÉó ÇáÓøóÇÆöáó Úóäö ÇáÏøöíäö æóÇáúåõÏóì¡ ÝóÞóæúáõåõ: ÝóÃóãøóÇ ÇáúíóÊöíãó ÝóáÇ ÊóÞúåóÑú ãõÞóÇÈöáñ áöÞóæúáöåö: Ãóáóãú íóÌöÏúßó íóÊöíãÇð ÝóÂæì [ÇáÖøõÍóì: 6] áóÇ ãóÍóÇáóÉó¡ Ãóíú ÝóßóãóÇ ÂæóÇßó ÑóÈøõßó æóÍóÝöÙóßó ãöäú ÚóæóÇÑöÖö ÇáäøóÞúÕö ÇáúãõÚúÊóÇÏö áöáúíõÊúãö¡ Ýóßõäú ÃóäúÊó ãõßúÑöãðÇ áöáúÃóíúÊóÇãö ÑóÝöíÞðÇ Èöåöãú¡ ÝóÌõãöÚó Ðóáößó Ýöí Çáäøóåúíö Úóäú ÞóåúÑöåö¡ áöÃóäøó Ãóåúáó ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö(30/401)
ßóÇäõæÇ íóÞúåóÑõæäó ÇáúÃóíúÊóÇãó æóáöÃóäøóåõ ÅöÐóÇ äóåóì Úóäú ÞóåúÑö ÇáúíóÊöíãö
ãóÚó ßóËúÑóÉö ÇáúÃóÓúÈóÇÈö áöÞóåúÑöåö áöÃóäøó ÇáúÞóåúÑó ÞóÏú íóÕúÏõÑõ ãöäú ÌóÑøóÇÁö ÇáúÞóáóÞö ãöäú ãóØóÇáöÈö ÍóÇÌóÇÊöåö ÝóÅöäøó ÝóáóÊóÇÊö ÇááøöÓóÇäö ÓóÑöíÚóÉõ ÇáúÍõÕõæáö ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóáÇ ÊóÞõáú áóåõãÇ ÃõÝøò [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 23] æóÞóÇáó: æóÅöãøóÇ ÊõÚúÑöÖóäøó Úóäúåõãõ ÇÈúÊöÛÇÁó ÑóÍúãóÉò ãöäú ÑóÈøößó ÊóÑúÌõæåÇ ÝóÞõáú áóåõãú ÞóæúáðÇ ãóíúÓõæÑÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 28] .
æóÇáúÞóåúÑõ: ÇáúÛóáóÈóÉõ æóÇáúÅöÐúáóÇáõ æóåõæó ÇáúãõäóÇÓöÈõ åõäóÇ¡ æóÊóßõæäõ åóÐöåö ÇáúãóÚóÇäöí ÈöÇáúÝöÚúáö ßóÇáÏøóÚøö æóÇáÊøóÍúÞöíÑö ÈöÇáúÝöÚúáö æóÊóßõæäõ ÈöÇáúÞóæúáö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÞõæáõæÇ áóåõãú ÞóæúáðÇ ãóÚúÑõæÝÇð [ÇáäøöÓóÇÁ: 5] ¡ æóÊóßõæäõ ÈöÇáúÅöÔóÇÑóÉö ãöËúáó ÚõÈõæÓö ÇáúæóÌúåö¡ ÝóÇáúÞóåúÑõ Çáúãóäúåöíøõ Úóäúåõ åõæó ÇáúÞóåúÑõ ÇáøóÐöí áóÇ íõÚóÇãóáõ Èöåö ÛóíúÑõ ÇáúíóÊöíãö Ýöí ãöËúáö Ðóáößó ÝóÃóãøóÇ ÇáúÞóåúÑõ áöÃóÌúáö ÇáöÇÓúÊöÕúáóÇÍö ßóÖóÑúÈö ÇáÊøóÃúÏöíÈö Ýóåõæó ãöäú ÍõÞõæÞö ÇáÊøóÑúÈöíóÉö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
æóÅöäú ÊõÎÇáöØõæåõãú ÝóÅöÎúæÇäõßõãú [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 220] .
æóÞóæúáõåõ: æóÃóãøóÇ ÇáÓøóÇÆöáó ÝóáÇ ÊóäúåóÑú ãõÞóÇÈöáõ Þóæúáöåö: æóæóÌóÏóßó ÖóÇáøðÇ ÝóåóÏì [ÇáÖøõÍóì: 7] áöÃóä ÇáÖáÇá íóÓúÊóÚúÏöí ÇáÓøõÄóÇáó Úóäö ÇáØøóÑöíÞö¡ ÝóÇáÖøóÇáøõ ãõÚúÊóÈÑ ãä äÕÝ ÇáÓøóÇÆöáöíäó. æóÇáÓøóÇÆöáõ Úóäö ÇáØøóÑöíÞö ÞóÏú íóÊóÚóÑøóÖõ áöÍóãóÇÞóÉö ÇáúãóÓúÆõæáö ßóãóÇ ÞóÇáó ßóÚúÈñ:
æóÞóÇáó ßõáøõ Îóáöíáò ßõäúÊõ Âãõáõåõ: ... áóÇ Ãõáúåöíóäøóßó Åöäøöí Úóäúßó ãóÔúÛõæáõ
ÝóÌóÚóáó Çááøóåõ ÇáÔøõßúÑó Úóäú åöÏóÇíóÊöåö Åöáóì ØóÑöíÞö ÇáúÎóíúÑö Ãóäú íõæóÓøöÚó ÈóÇáóåõ áöáÓøóÇÆöáöíäó.
ÝóáóÇ íóÎúÊóÕøõ ÇáÓøóÇÆöáõ ÈöÓóÇÆöáö ÇáúÚóØóÇÁö Èóáú íóÔúãóáõ ßõáøó ÓóÇÆöáò æóÃóÚúÙóãõ ÊóÕóÑøõÝóÇÊö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÅöÑúÔóÇÏö ÇáúãõÓúÊóÑúÔöÏöíäó¡ æóÑõæöíó åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑõ Úóäú ÓõÝúíóÇäó Èúäö ÚõíóíúäóÉó.
Ñóæóì ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ Úóäú ÃóÈöí ÓóÚöíÏò ÇáúÎõÏúÑöíøö Ãóäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÇáó: «Åöäøó ÇáäøóÇÓó áóßõãú ÊóÈóÚñ æóÅöäøó ÑöÌóÇáðÇ íóÃúÊõæäóßõãú ãöäú ÃóÞúØóÇÑö ÇáúÃóÑúÖö íóÊóÝóÞøóåõæäó ÝóÅöÐóÇ ÃóÊóæúßõãú ÝóÇÓúÊóæúÕõæÇ Èöåöãú ÎóíúÑðÇ»
ÞóÇáó åóÇÑõæäõ ÇáúÚóÈúÏöíøõ: ßõäøóÇ ÅöÐóÇ ÃóÊóíúäóÇ ÃóÈóÇ ÓóÚöíÏò íóÞõæáõ:
ãóÑúÍóÈðÇ ÈöæóÕöíøóÉö ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáÓøóÇÆöáó ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö ÝóíóÚõãøõ ßõáøó ÓóÇÆöáò¡ Ãóíú ÚóãøóÇ íõÓúÃóáõ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóäú ãöËúáöåö.
æóíóßõæäõ ÇáäøóÔúÑõ Úóáóì ÊóÑúÊöíÈö ÇááøóÝøö.
ÝóÅöäú ÝõÓøöÑó ÇáÓøóÇÆöáó ÈÓÇÆá ãóÚúÑõæÝ ßóÇäó ãõÞóÇÈöáó Þóæúáöåö: æóæóÌóÏóßó ÚÇÆöáðÇ ÝóÃóÛúäì [ÇáÖøõÍóì: 8] æóßóÇäó ãöäó ÇáäøóÔúÑö ÇáúãõÔóæøóÔö¡ Ãóíö ÇáúãõÎóÇáöÝö áöÊóÑúÊöíÈö ÇááøóÝøö¡ æóåõæó ãóÇ ÏóÑóÌó Úóáóíúåö «ÇáúßóÔøóÇÝõ» .(30/402)
æóÇáäøóåúÑõ: ÇáÒøóÌúÑõ ÈöÇáúÞóæúáö ãöËúáõ Ãóäú íóÞõæáó: Åöáóíúßó Úóäøöí. æóíõÓúÊóÝóÇÏõ ãöäó Çáäøóåúíö Úóäö ÇáúÞóåúÑö æóÇáäøóåúÑö Çáäøóåúíõ ÚóãøóÇ åõæó ÃóÔóÏøõ ãöäúåõãóÇ Ýöí ÇáúÃóÐóì ßóÇáÔøóÊúãö æóÇáÖøóÑúÈö æóÇáöÇÓúÊöíáóÇÁö Úóáóì ÇáúãóÇáö æóÊóÑúßöåö ãõÍúÊóÇÌðÇ
æóáóíúÓó ãöäó ÇáäøóåúÑö äóåúíõ ÇáÓøóÇÆöáö Úóäú ãõÎóÇáóÝóÉö ÂÏóÇÈö ÇáÓøõÄóÇáö Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö.
æóÞóæúáõåõ: æóÃóãøóÇ ÈöäöÚúãóÉö ÑóÈøößó ÝóÍóÏøöËú ãõÞóÇÈöáõ Þóæúáöåö: æóæóÌóÏóßó ÚÇÆöáðÇ ÝóÃóÛúäì [ÇáÖøõÍóì:
8] .
ÝóÅöäøó ÇáúÅöÛúäóÇÁó äöÚúãóÉñ ÝóÃóãóÑóåõ Çááøóåõ Ãóäú íõÙúåöÑó äöÚúãóÉó Çááøóåö Úóáóíúåö ÈöÇáúÍóÏöíËö ÚóäúåóÇ æóÅöÚúáóÇäö ÔõßúÑöåóÇ.
æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöäöÚúãóÉö ÑóÈøößó äöÚúãóÉð ÎóÇÕøóÉð æóÅöäøóãóÇ ÃõÑöíÏó ÇáúÌöäúÓõ ÝóíõÝöíÏõ ÚõãõæãðÇ Ýöí ÇáúãóÞóÇãö ÇáúÎöØóÇÈöíøö¡ Ãóíú ÍóÏøöËú ãóÇ ÃóäúÚóãó Çááøóåõ Èöåö Úóáóíúßó ãöäó ÇáäøöÚóãö¡ ÝóÍóÕóáó Ýöí Ðóáößó ÇáúÃóãúÑö ÔõßúÑõ äöÚúãóÉö ÇáúÅöÛúäóÇÁö¡ æóÍóÕóáó ÇáúÃóãúÑõ ÈöÔõßúÑö ÌóãöíÚö ÇáäøöÚóãö áöÊóßõæäó ÇáúÌõãúáóÉõ ÊóÐúíöíáðÇ ÌóÇãöÚðÇ.
ÝóÅöäú ÌõÚöáó Þóæúáõåõ: æóÃóãøóÇ ÇáÓøóÇÆöáó ÝóáÇ ÊóäúåóÑú ãõÞóÇÈöáó Þóæúáöåö æóæóÌóÏóßó ÚÇÆöáðÇ ÝóÃóÛúäì Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇááøóÝøö æóÇáäøóÔúÑö ÇáúãõÔóæøóÔö ßóÇäó Þóæúáõåõ: æóÃóãøóÇ ÈöäöÚúãóÉö ÑóÈøößó ÝóÍóÏøöËú ãõÞóÇÈöáó Þóæúáöåö: æóæóÌóÏóßó ÖóÇáøðÇ ÝóåóÏì [ÇáÖøõÍóì: 7] Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇááøóÝøö æóÇáäøóÔúÑö ÇáúãõÔóæøóÔö ÃóíúÖðÇ.
æóßóÇäó ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöäöÚúãóÉö ÑóÈøöåö äöÚúãóÉó ÇáúåöÏóÇíóÉö Åöáóì ÇáÏøöíäö ÇáúÍóÞøö.
æóÇáÊøóÍúÏöíËõ: ÇáúÅöÎúÈóÇÑõ¡ Ãóíú ÃóÎúÈöÑú ÈöãóÇ ÃóäúÚóãó Çááøóåõ Úóáóíúßó ÇÚúÊöÑóÇÝðÇ ÈöÝóÖúáöåö¡ æóÐóáößó ãöäó ÇáÔøõßúÑö¡ æóÇáúÞóæúáõ Ýöí ÊóÞúÏöíãö ÇáúãóÌúÑõæÑö æóåõæó ÈöäöÚúãóÉö ÑóÈøößó Úóáóì ãõÊóÚóáøóÞöåö ßóÇáúÞóæúáö Ýöí ÊóÞúÏöíãö ÝóÃóãøóÇ ÇáúíóÊöíãó ÝóáÇ ÊóÞúåóÑú æóÃóãøóÇ ÇáÓøóÇÆöáó ÝóáÇ ÊóäúåóÑú æóÇáúÎöØøóÇÈõ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ ÝóãõÞúÊóÖóì ÇáúÃóãúÑö Ýöí ÇáúãóæóÇÖöÚö ÇáËøóáóÇËóÉö Ãóäú Êóßõæäó ÎóÇÕøóÉð Èöåö¡ æóÃóÕúáõ ÇáúÃóãúÑö ÇáúæõÌõæÈõ¡ ÝóíõÚúáóãõ Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇÌöÈñ Úóáóíúåö ãóÇ ÃõãöÑó Èöåö¡ æóÃóãøóÇ ãõÎóÇØóÈóÉõ ÃõãøóÊöåö ÈöÐóáößó ÝóÊóÌúÑöí Úóáóì ÃóÕúáö ãõÓóÇæóÇÉö ÇáúÃõãøóÉö áöäóÈöíøöåóÇ ÝöíãóÇ ÝõÑöÖó Úóáóíúåö ãóÇ áóãú íóÏõáøó Ïóáöíáñ Úóáóì ÇáúÎõÕõæÕöíøóÉö¡ ÝóÃóãøóÇ ãõÓóÇæóÇÉõ ÇáúÃõãøóÉö áóåõ Ýöí ãóäúÚö ÞóåúÑö ÇáúíóÊöíãö æóäóåúÑö ÇáÓøóÇÆöáö ÝóÏóáóÇÆöáõåõ ßóËöíÑóÉñ ãóÚó ãóÇ íóÞúÊóÖöíåö ÃóÕúáõ ÇáúãõÓóÇæóÇÉö.
æóÃóãøóÇ ãõÓóÇæóÇÉ ÇáúÃãÉ áóåõ Ýöí ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáÊøóÍóÏøõËö ÈöäöÚúãóÉö Çááøóåö ÝóÅöäøó äöÚóãó Çááøóåö Úóáóì äóÈöíøöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÔóÊøóì ãöäúåóÇ ãóÇ áóÇ ãóØúãóÚó áöÛóíúÑöåö ãöäó ÇáúÃõãøóÉö Ýöíåö ãöËúáó äöÚúãóÉö ÇáÑøöÓóÇáóÉö æóäöÚúãóÉö ÇáúÞõÑúÂäö æóäóÍúæö Ðóáößó ãöäú ãõÞúÊóÖóíóÇÊö ÇáöÇÕúØöÝóÇÁö ÇáúÃóßúÈóÑö¡ æóäöÚúãóÉõ ÇáÑøóÈøö Ýöí ÇáúÂíóÉö ãõÌúãóáóÉñ.(30/403)
ÝóäöÚóãõ Çááøóåö ÇáøóÊöí ÃóäúÚóãó ÈöåóÇ Úóáóì äóÈöíøöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóËöíÑóÉñ ãöäúåóÇ ãóÇ íóÌöÈõ ÊóÍúÏöíËõåõ Èöåö æóåõæó ÊóÈúáöíÛõåõ ÇáäøóÇÓó Ãóäøóåõ ÑóÓõæáñ ãöäó Çááøóåö æóÃóäøó Çááøóåó ÃóæúÍóì Åöáóíúåö æóÐóáößó ÏóÇÎöáñ Ýöí ÊóÈúáöíÛö ÇáÑøöÓóÇáóÉö æóÞóÏú ßóÇäó íõÚóáøöãõ ÇáäøóÇÓó ÇáúÅöÓúáóÇãó ÝóíóÞõæáõ áöãóäú íõÎóÇØöÈõåõ Ãóäú ÊóÔúåóÏó Ãóäú áóÇ Åöáóåó ÅöáøóÇ Çááøóåõ æóÃóäøöí ÑóÓõæáõ Çááøóåö.
æóãöäúåóÇ ÊóÚúÑöíÝõåõ ÇáäøóÇÓó ãóÇ íóÌöÈõ áóåõ ãöäó ÇáúÈöÑøö æóÇáØøóÇÚóÉö
ßóÞóæúáöåö áöãóäú ÞóÇáó áóåõ: «ÇÚúÏöáú íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö ÝóÞóÇáó: ÃóíóÃúãóäõäöí Çááøóåõ Úóáóì æóÍúíöåö æóáóÇ ÊÃãäæäí»
¡ æóãöäúåóÇ ãóÇ íóÏúÎõáõ ÇáÊøóÍúÏöíËõ Èöåö Ýöí æóÇÌöÈö ÇáÔøõßúÑö Úóáóì ÇáäøöÚúãóÉö ÝóåóÐóÇ æõÌõæÈõåõ Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÎóÇáöÕñ ãöäú ÚõÑõæÖö ÇáúãóÚóÇÑöÖö áöÃóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÚúÕõæãñ ãöäú ÚõÑõæÖö ÇáÑøöíóÇÁö æóáóÇ íóÙõäøõ ÇáäøóÇÓõ Èöåö Ðóáößó ÝóæõÌõæÈõåõ Úóáóíúåö ËóÇÈöÊñ.
æóÃóãøóÇ ÇáúÃõãøóÉõ ÝóÞóÏú íóßõæäõ ÇáÊøóÍóÏöíËõ ÈöÇáäøöÚúãóÉö ãöäúåõãú ãóÍúÝõæÝðÇ ÈöÑöíóÇÁò Ãóæú ÊóÝóÇÎõÑò. æóÞóÏú íóäúßóÓöÑõ áóåõ ÎóÇØöÑõ ãóäú åõæó ÛóíúÑõ æóÇÌöÏò ãöËúáó ÇáäøöÚúãóÉö ÇáúãõÊóÍóÏøóËö ÈöåóÇ. æóåóÐóÇ ãóÌóÇáñ áöáäøóÙóÑö Ýöí ÇáúãõÚóÇÑóÖóÉö Èóíúäó ÇáúãõÞúÊóÖöí æóÇáúãóÇäöÚö¡ æóØóÑöíÞóÉö ÇáúÌóãúÚö ÈóíúäóåõãóÇ Åöäú Ãóãúßóäó Ãóæö ÇáÊøóÑúÌöíÍö áöÃóÍóÏöåöãóÇ. æóÝöí «ÊóÝúÓöíÑö ÇáúÝóÎúÑö» : ÓõÆöáó ÃóãöíÑõ ÇáúãõÄúãöäöíäó Úóáöíøñ ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ Úóäö ÇáÕøóÍóÇÈóÉö ÝóÃóËúäóì Úóáóíúåöãú ÝóÞóÇáõæÇ áóåõ: ÝóÍóÏøöËúäóÇ Úóäú äóÝúÓößó ÝóÞóÇáó: ãóåúáðÇ ÝóÞóÏú äóåóì Çááøóåõ Úóäö ÇáÊøóÒúßöíóÉö¡ ÝóÞöíáó áóåõ: ÃóáóíúÓó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì íóÞõæáõ: æóÃóãøóÇ ÈöäöÚúãóÉö ÑóÈøößó ÝóÍóÏøöËú ÝóÞóÇáó: ÝóÅöäøöí ÃõÍóÏøöËõ ßõäúÊõ ÅöÐóÇ ÓõÆöáúÊõ ÃóÚúØóíúÊõ. æóÅöÐóÇ ÓõßöÊó ÇÈúÊóÏóíúÊõ¡ æóÈóíúäó ÇáúÌóæóÇäöÍö Úöáúãñ Ìóãøñ ÝóÇÓúÃóáõæäöí. Ýóãöäó ÇáúÚõáóãóÇÁö ãóäú ÎóÕøó ÇáäøöÚúãóÉó Ýöí Þóæúáöåö: ÈöäöÚúãóÉö ÑóÈøößó ÈöäöÚúãóÉö ÇáúÞõÑúÂäö æóäöÚúãóÉö ÇáäøõÈõæÁóÉö æóÞóÇáóåõ ãõÌóÇåöÏñ. æóãöäó ÇáúÚõáóãóÇÁö ãóäú ÑóÃóì æõÌõæÈó ÇáÊøóÍóÏøõËö ÈöÇáäøöÚúãóÉö. ÑóæóÇåõ ÇáØøóÈóÑöíøõ Úóäú ÃóÈöí äóÖúÑóÉó (1) .
æóÞóÇáó ÇáúÞõÑúØõÈöíøõ: ÇáúÎöØóÇÈõ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáúÍõßúãõ ÚóÇãøñ áóåõ æóáöÛóíúÑöåö. ÞóÇáó ÚöíóÇÖ Ýöí «ÇáÔøöÝóÇÁ» : «æóåóÐóÇ ÎóÇÕøñ áóåõ ÚóÇãøñ áöÃõãøóÊöåö» .
æóÚóäú ÚóãúÑöæ Èúäö ãóíúãõæäò (2) : ÅöÐóÇ áóÞöíó ÇáÑøóÌõáó ãöäú ÅöÎúæóÇäöåö ãóäú íóËöÞõ Èöåö íóÞõæáõ áóåõ ÑóÒóÞó Çááøóåõ ãöäó ÇáÕøóáóÇÉö ÇáúÈóÇÑöÍóÉó ßóÐóÇ æóßóÐóÇ¡ æóÚóäú ÚóÈúÏö Çááøóåö Èúäö ÛóÇáöÈò (3) : Ãóäøóåõ ßóÇäó ÅöÐóÇ
_________
(1) ÃóÈõæ äóÖÑÉ ÇáúãõäúÐÑ Èä ãóÇáß ÇáúÚóÈúÏí ÇáúÈóÕúÑöíø ãä ÕÛóÇÑ ÇáÊøóÇÈöÚíä ÊæÝøí ÓäÉ 108 åÜ.
(2) ßóÐóÇ ÞóÇáó ÇáúÞõÑúØõÈöíø ÝóíÍúÊóãá Ãóäå ÚóãúÑæ Èä ãóíúãõæä ÇáÑÞí ÇáúãõÊóæÝøóì ÓäÉ 145 åÜ æóíÍúÊóãá Ãóäå ÇáÃæÏí ÇáúßõæÝöí ÇáúãõÊóæÝøóì ÓäÉ 74 åÜ.
(3) æóÕÝå ÇÈúä ÚóØöíøóÉ ÈöÈóÚúÖ ÇáÕøóÇáöÍíä æóáóÚóáøóå ÚÈÏ Çááå Èä ÛóÇáÈ ÇáúÍÏÇäöí ÇáúÈóÕúÑöíø ÇáÚÇÈÏ ÊæÝøí ÓäÉ 83 åÜ.(30/404)
ÃóÕúÈóÍó íóÞõæáõ: áóÞóÏú ÑóÒóÞóäöí Çááøóåõ ÇáúÈóÇÑöÍóÉó ßóÐóÇ¡ ÞóÑóÃúÊõ ßóÐóÇ¡ ÕóáøóíúÊõ ßóÐóÇ¡ ÐóßóÑúÊõ Çááøóåó ßóÐóÇ¡ ÝóÞõáúäóÇ áóåõ: íóÇ ÃóÈóÇ ÝöÑóÇÓò Åöäøó ãöËúáóßó áóÇ íóÞõæáõ åóÐóÇ¡ ÞóÇáó: íóÞõæáõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: æóÃóãøóÇ ÈöäöÚúãóÉö ÑóÈøößó ÝóÍóÏøöËú æóÊóÞõæáõæäó ÃóäúÊõãú: áóÇ ÊõÍóÏøöËú ÈöäöÚúãóÉö Çááøóåö. æóÐóßóÑó ÇÈúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö Úóäú ÃóíøõæÈó ÞóÇáó: ÏóÎóáúÊõ Úóáóì ÃóÈöí ÑóÌóÇÁò ÇáúÚõØóÇÑöÏöíøö ÝóÞóÇáó: áóÞóÏú ÑóÒóÞó Çááøóåõ ÇáúÈóÇÑöÍóÉó: ÕóáøóíúÊõ ßóÐóÇ¡ æóÓóÈøóÍúÊõ ßóÐóÇ¡ ÞóÇáó ÃóíøõæÈõ: ÝóÇÍúÊóãóáúÊõ Ðóáößó áöÃóÈöí ÑóÌóÇÁò.
æóÚóäú ÈóÚúÖö ÇáÓøóáóÝö Ãóäøó ÇáÊøóÍóÏøõËó ÈöÇáäøöÚúãóÉö Êóßõæäõ áöáËøöÞóÉö ãöäó ÇáúÅöÎúæóÇäö ãöãøóäú íóËöÞõ Èöåö ÞóÇáó ÇÈúäõ
ÇáúÚóÑóÈöíøö: Åöäøó ÇáÊøóÍóÏøõËó ÈöÇáúÚóãóáö íóßõæäõ ÈöÅöÎúáóÇÕò ãöäó ÇáäøöíøóÉö ÚöäúÏó Ãóåúáö ÇáËøöÞóÉö ÝóÅöäøóåõ ÑõÈøóãóÇ ÎóÑóÌó Åöáóì ÇáÑøöíóÇÁö æóÅöÓóÇÁóÉö ÇáÙøóäøö ÈöÕóÇÍöÈöåö.
æóÐóßóÑó ÇáúÝóÎúÑõ æóÇáúÞõÑúØõÈöíøõ Úóäö ÇáúÍóÓóäö Èúäö Úóáöíøò: ÅöÐóÇ ÃóÕóÈúÊó ÎóíúÑðÇ Ãóæú ÚóãöáúÊó ÎóíúÑðÇ ÝóÍóÏøöËú Èöåö ÇáËøöÞóÉó ãöäú ÅöÎúæóÇäößó
. ÞóÇáó ÇáúÝóÎúÑõ: ÅöáøóÇ Ãóäøó åóÐóÇ ÅöäøóãóÇ íóÍúÓõäõ ÅöÐóÇ áóãú íóÊóÖóãøóäú ÑöíóÇÁð æóÙóäøó Ãóäøó ÛóíúÑóåõ íóÞúÊóÏöí Èöåö.(30/405)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøÍíã
94- ÓõæÑóÉ ÇáÔøóÑúÍ
ÓõãøöíóÊú Ýöí ãõÚúÙóãö ÇáÊøóÝóÇÓöíÑö æóÝöí «ÕóÍöíÍ ÇáÈõÎóÇÑöíø» æ «ÌóÇãÚ ÇáÊøöÑúãöÐöíøö» «ÓõæÑóÉó Ãóáóãú äóÔúÑóÍú» ¡ æóÓõãøöíóÊú Ýöí ÈóÚúÖö ÇáÊøóÝóÇÓöíÑö «ÓõæÑóÉó ÇáÔøóÑúÍö» æóãöËúáõåõ Ýöí ÈóÚúÖö ÇáúãóÕóÇÍöÝö ÇáúãóÔúÑöÞöíøóÉö ÊóÓúãöíóÉð ÈöãóÕúÏóÑö ÇáúÝöÚúáö ÇáúæóÇÞöÚö ÝöíåóÇ ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ãóáóãú äóÔúÑóÍú áóßó ÕóÏúÑóßó [ÇáÔøóÑúÍ: 1] æóÝöí ÈóÚúÖö ÇáÊøóÝóÇÓöíÑö ÊóÓúãöíóÊõåóÇ «ÓõæÑóÉõ ÇáöÇäúÔöÑóÇÍö» .
æóåöíó ãóßøöíøóÉñ ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö.
æóÞóÏú ÚõÏøóÊö ÇáËøóÇäöíóÉó ÚóÔúÑóÉó Ýöí ÚöÏóÇÏö äõÒõæáö ÇáÓøõæóÑö¡ äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö ÇáÖøõÍóì ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáúÚóÕúÑö.
æóÚóäú ØóÇæõÓò æóÚõãóÑó Èúäö ÚóÈúÏö ÇáúÚóÒöíÒö ÃóäøóåõãóÇ ßóÇäóÇ íóÞõæáóÇäö: «Ãóáóãú äóÔúÑóÍú ãöäú ÓõæÑóÉö ÇáÖøõÍóì» . æóßóÇäóÇ íÞÑÁÇäåãÇ ÈöÇáÑøóßúÚóÉö ÇáúæóÇÍöÏóÉö áóÇ íóÝúÕöáóÇäö ÈóíúäóåõãóÇ íóÚúäöí Ýöí ÇáÕøóáóÇÉö ÇáúãóÝúÑõæÖóÉö æóåóÐóÇ ÔõÐõæÐñ ãõÎóÇáöÝñ áöãóÇ ÇÊøóÝóÞóÊú Úóáóíúåö ÇáúÃõãøóÉõ ãöäú ÊóÓúæöíÑö ÇáúãõÕúÍóÝö ÇáúÅöãóÇãö.
æóÚóÏóÏõ ÂíåÇ ËóãóÇä.
ÃÛÑÇÖåÇ
ÇÍúÊóæóÊú Úóáóì ÐößúÑö ÚöäóÇíóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áöÑóÓõæáöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöáõØúÝö Çááøóåö áóåõ æóÅöÒóÇáóÉö ÇáúÛóãøö æóÇáúÍóÑóÌö Úóäúåõ¡ æóÊóÝúÓöíÑö ãóÇ ÚóÓõÑó Úóáóíúåö¡ æóÊóÔúÑöíÝö ÞóÏúÑöåö áöíõäóÝøöÓó Úóäúåõ¡ ÝóãóÖúãõæäõåóÇ ÔóÈöíåñ ÈöÃóäøóåõ ÍõÌøóÉñ Úóáóì ãóÖúãõæäö ÓõæÑóÉö ÇáÖøõÍóì ÊóËúÈöíÊðÇ áóåõ ÈöÊóÐúßöíÑöåö ÓóÇáöÝó ÚöäóÇíóÊöåö Èöåö æóÅöäóÇÑóÉö ÓóÈöíáö ÇáúÍóÞøö æóÊóÑúÝöíÚö ÇáÏøóÑóÌóÉö áöíóÚúáóãó Ãóäøó ÇáøóÐöí ÇÈúÊóÏóÃóåõ ÈöäöÚúãóÊöåö ãóÇ ßóÇäó áöíóÞúØóÚó Úóäúåõ ÝóÖúáóåõ¡ æóßóÇäó Ðóáößó ÈöØóÑöíÞóÉö ÇáÊøóÞúÑöíÑ ÈãÇÖ íÚãáå ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.(30/407)
Ãóáóãú äóÔúÑóÍú áóßó ÕóÏúÑóßó (1) æóæóÖóÚúäóÇ Úóäúßó æöÒúÑóßó (2) ÇáøóÐöí ÃóäúÞóÖó ÙóåúÑóßó (3) æóÑóÝóÚúäóÇ áóßó ÐößúÑóßó (4)
æóÃõÊúÈöÚó Ðóáößó ÈöæóÚúÏöåö ÈöÃóäøóåõ ßõáøóãóÇ ÚóÑóÖó áóåõ ÚõÓúÑñ ÝóÓóíóÌöÏõ ãöäú ÃóãúÑöåö íõÓúÑðÇ ßóÏóÃúÈö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Ýöí
ãõÚóÇãóáóÊöåö ÝóáúíóÊóÍóãøóáú ãóÊóÇÚöÈó ÇáÑøöÓóÇáóÉö æóíóÑúÛóÈú Åöáóì Çááøóåö Úóæúäöåö.
[1- 4]
[ÓõæÑóÉ ÇáÔøóÑúÍ (94) : ÇáúÂíóÇÊ 1 Åöáóì 4]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
Ãóáóãú äóÔúÑóÍú áóßó ÕóÏúÑóßó (1) æóæóÖóÚúäÇ Úóäúßó æöÒúÑóßó (2) ÇáøóÐöí ÃóäúÞóÖó ÙóåúÑóßó (3) æóÑóÝóÚúäÇ áóßó ÐößúÑóßó (4)
. ÇÓúÊöÝúåóÇãñ ÊóÞúÑöíÑöíøñ Úóáóì ÇáäøóÝúíö. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÇáÊøóÞúÑöíÑõ Úóáóì ÅöËúÈóÇÊö ÇáúãóäúÝöíøö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÛóíúÑó ãóÑøóÉò.
æóåóÐóÇ ÇáÊøóÞúÑöíÑõ ãóÞúÕõæÏñ Èöåö ÇáÊøóÐúßöíÑõ áöÃóÌúáö Ãóäú íõÑóÇÚöíó åóÐöå ÇáúãöäøóÉ ÚöäúÏ ãóÇ íõÎóÇáöÌõåõ ÖöíÞõ ÕóÏúÑò ãöãøóÇ íóáúÞóÇåõ ãöäú ÃóÐóì Þóæúãò íõÑöíÏõ ÕóáóÇÍóåõãú æóÅöäúÞóÇÐóåõãú ãöäó ÇáäøóÇÑö æóÑóÝúÚó ÔóÃúäöåöãú Èóíúäó ÇáúÃõãóãö¡ áöíóÏõæãó Úóáóì ÏóÚúæóÊöåö ÇáúÚóÙöíãóÉö äóÔöíØðÇ ÛóíúÑó Ðöí ÃóÓóÝò æóáóÇ ßóãóÏò.
æóÇáÔøóÑúÍõ ÍóÞöíÞóÊõåõ: ÝóÕúáõ ÃóÌúÒóÇÁö ÇááøóÍúãö ÈóÚúÖöåóÇ Úóäú ÈóÚúÖò¡ æóãöäúåõ ÇáÔøóÑöíÍóÉõ áöáúÞöØúÚóÉö ãöäó ÇááøóÍúãö¡ æóÇáÊøóÔúÑöíÍõ Ýöí ÇáØøöÈøö¡ æóíõØúáóÞõ Úóáóì ÇäúÝöÚóÇáö ÇáäøóÝúÓö ÈöÇáÑøöÖóì ÈöÇáúÍóÇáö ÇáúãõÊóáóÈøöÓö ÈöåóÇ.
æóÙóÇåöÑõ ßóáóÇãö «ÇáúÃóÓóÇÓö» Ãóäøó åóÐóÇ ÅöØúáóÇÞñ ÍóÞöíÞöíøñ. æóáóÚóáøóåõ ÑóÇÚóì ßóËúÑóÉó ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö¡ Ãóíú åõæó ãöäó ÇáúãóÌóÇÒö ÇáøóÐöí íõÓóÇæöí ÇáúÍóÞöíÞóÉó áöÃóäøó ÇáÙøóÇåöÑó Ãóäøó ÇáÔøóÑúÍó ÇáúÍóÞöíÞöíøó ÎóÇÕøñ ÈöÔóÑúÍö ÇááøóÍúãö¡ æóÃóäøó ÅöØúáóÇÞó ÇáÔøóÑúÍö Úóáóì ÑöÖóì ÇáäøóÝúÓö ÈöÇáúÍóÇáö ÃóÕúáõåõ ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ äóÇÔöÆóÉñ Úóäú ÅöØúáóÇÞö áóÝúÙö ÇáÖøöíÞö æóãóÇ ÊóÕóÑøóÝó ãöäúåõ Úóáóì ÇáúÅöÍúÓóÇÓö ÈöÇáúÍõÒúäö æóÇáúßóãóÏö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÖÇÆöÞñ Èöåö ÕóÏúÑõßó Ãóäú íóÞõæáõæÇ áóæúáÇ ÃõäúÒöáó Úóáóíúåö ßóäúÒñ [åæÏ: 12] ÇáúÂíóÉó. ÝóÌõÚöáó ÅöÒóÇáóÉõ ãóÇ Ýöí ÇáäøóÝúÓö ãöäú ÍõÒúäò ãöËúáó ÔóÑúÍö ÇááøóÍúãö æóåóÐóÇ ÇáúÃóäúÓóÈõ ÈöÞóæúáöåö: ÝóÅöäøó ãóÚó ÇáúÚõÓúÑö íõÓúÑÇð [ÇáÔøóÑúÍ: 5] .
æóÊóÞóÏøóãó Þóæúáõåõ: ÞÇáó ÑóÈøö ÇÔúÑóÍú áöí ÕóÏúÑöí Ýöí ÓõæÑóÉö Øå [25] .
ÝóÇáÕøóÏúÑõ ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáúÅöÍúÓóÇÓõ ÇáúÈóÇØöäöíøõ ÇáúÌóÇãöÚõ áöãóÚúäóì ÇáúÚóÞúáö æóÇáúÅöÏúÑóÇßö. æóÔóÑúÍõ ÕóÏúÑöåö ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáúÅöäúÚóÇãö Úóáóíúåö Èößõáøö ãóÇ ÊóØúãóÍõ Åöáóíúåö äóÝúÓõåõ ÇáÒøóßöíøóÉõ ãöäó ÇáúßöãóÇáóÇÊö æóÅöÚúáóÇãöåö ÈöÑöÖóì Çááøóåö Úóäúåõ æóÈöÔóÇÑóÊöåö ÈöãóÇ ÓóíóÍúÕõáõ áöáÏøöíäö ÇáøóÐöí ÌóÇÁó Èöåö ãöäó ÇáäøóÕúÑö.
åóÐóÇ ÊóÝúÓöíÑõ ÇáúÂíóÉö ÈöãóÇ íõÝöíÏõåõ äóÙúãõåóÇ æóÇÓúÊöÞúáóÇáõåóÇ Úóäö ÇáúãóÑúæöíøóÇÊö ÇáúÎóÇÑöÌöíøóÉö¡ ÝóÝóÓøóÑóåóÇ ÇÈúäõ ÚóÈøóÇÓò ÈöÃóäøó Çááøóåó ÔóÑóÍó ÞóáúÈóåõ ÈöÇáúÅöÓúáóÇãö¡ æóÚóäö ÇáúÍóÓóäö ÞóÇáó: ÔóÑúÍõ ÕóÏÑå Ãóä ãáìÁ ÚöáúãðÇ æóÍõßúãðÇ¡ æóÞóÇáó Óóåúáõ Èúäõ ÚóÈúÏö Çááøóåö ÇáÊøõÓúÊóÑöíøõ: ÔóÑóÍó ÕóÏúÑóåõ ÈöäõæÑö ÇáÑøöÓóÇáóÉö¡(30/408)
æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö Íóãóáóåõ ßóËöíÑñ ãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó æóäóÓóÈóåõ ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó Åöáóì ÇáúÌõãúåõæÑö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÌúÚóáó ÇáÔøóÑúÍõ ÔóÑúÍðÇ ÈóÏóäöíøðÇ. æóÑõæöíó Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò Ãóäøóåõ ÝóÓøóÑó Èöåö æóåõæó ÙóÇåöÑõ ÕóäöíÚö ÇáÊøöÑúãöÐöíøö ÅöÐú ÃóÎúÑóÌó ÍóÏöíËó ÔóÞøö ÇáÕøóÏúÑö ÇáÔøóÑöíÝö Ýöí ÊóÝúÓöíÑö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÝóÊóßõæäõ ÇáúÂíóÉõ
ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì ãóÑúæöíøóÇÊò Ýöí ÔóÞøö ÕóÏúÑöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÔóÞøðÇ ÞõÏõÓöíøðÇ¡ æóåõæó ÇáúãóÑúæöíøõ ÈóÚúÖõ ÎóÈóÑöåö Ýöí «ÇáÕøóÍöíÍóíúäö» ¡ æóÇáúãóÑúæöíøõ ãõØóæøóáðÇ Ýöí ÇáÓøöíÑóÉö æóÇáúãóÓóÇäöíÏö¡ ÝóæóÞóÚó ÈóÚúÖö ÇáÑøöæóÇíóÇÊö Ýöí «ÇáÕøóÍöíÍóíúäö» Ãóäøóåõ ßóÇäó Ýöí ÑõÄúíóÇ Çáäøóæúãö æóÑõÄúíóÇ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö æóÍúíñ¡ æóÝöí ÈóÚúÖöåóÇ Ãóäøóåõ ßóÇäó íóÞóÙóÉð æóåõæó ÙóÇåöÑõ ãóÇ Ýöí «ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» ¡ æóÝöí «ÕóÍöíÍö ãõÓúáöãò» Ãóäøóåõ íóÞóÙóÉñ æóÈöãóÑúÃðì ãöäú ÛöáúãóÇäò ÃóÊúÑóÇÈöåö¡
æóÝöí ÍóÏöíËö ãõÓúáöãò Úóäú ÃóäóÓö Èúäö ãóÇáößò Ãóäøóåõ ÞóÇáó: ÑóÃóíúÊõ ÃóËóÑó ÇáÔøóÞøö Ýöí ÌöáúÏö ÕóÏúÑö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡
æóÝöí ÈóÚúÖö ÇáÑøöæóÇíóÇÊö Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóÇäó Èóíúäó ÇáäøóÇÆöãö æóÇáúíóÞúÙóÇäö¡
æóÇáÑøöæóÇíóÇÊõ ãõÎúÊóáöÝóÉñ Ýöí ÒóãóÇäöåö æóãóßóÇäöåö ãóÚó ÇÊøöÝóÇÞöåóÇ Úóáóì Ãóäøóåõ ßóÇäó ÈöãóßøóÉó. æóÇÎúÊöáóÇÝõ ÇáÑøöæóÇíóÇÊö Íóãóáó ÈóÚúÖó Ãóåúáö ÇáúÚöáúãö Úóáóì ÇáúÞóæúáö ÈöÃóäøó ÔóÞøó ÕóÏúÑöåö ÇáÔøóÑöíÝö ÊóßóÑøóÑó ãóÑøóÊóíúäö Åöáóì ÃóÑúÈóÚò¡ ãöäúåóÇ Íöíäó ßóÇäó ÚöäúÏó ÍóáöíãóÉó. æóÝöí ÍóÏöíËö ÚóÈúÏö Çááøóåö Èúäö ÃóÍúãóÏó Èúäö ÍóäúÈóáò Ãóäøó ÇáÔøóÞøó ßóÇäó æóÚõãõÑõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÚóÔúÑó Óöäöíäó.
æóÇáøóÐöí Ýöí «ÇáÕøóÍöíÍö» Úóäú ÃóÈöí ÐóÑøò Ãóäøóåõ ßóÇäó ÚöäúÏó ÇáúãöÚúÑóÇÌö Èöåö Åöáóì ÇáÓøóãóÇÁö¡ æóáóÚóáøó ÈóÚúÖóåóÇ ßóÇäó ÑõÄúíóÇ æóÈóÚúÖóåóÇ ÍöÓøðÇ. æóáóíúÓó Ýöí ÔóíúÁò ãöäú åóÐöåö ÇáúÃóÎúÈóÇÑö Úóáóì ÇÎúÊöáóÇÝö ãóÑóÇÊöÈöåóÇ ãóÇ íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøóåõ ÇáÔøóÑúÍõ ÇáúãõÑóÇÏõ Ýöí ÇáúÂíóÉö¡ æóÅöÐú ÞÏ ßóÇäó ÐóÇß ÇáÔøóÞøõ ãõÚúÌöÒóÉð ÎóÇÑöÞóÉð áöáúÚóÇÏóÉö íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãõÑóÇÏðÇ æóåõæó ãóÇ äóÍøóÇåõ ÃóÈõæ ÈóßúÑö Èúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö Ýöí «ÇáúÃóÍúßóÇãö» ¡ æóÚóáóíúåö íóßõæäõ ÇáÕøóÏúÑõ ÞóÏú ÃõØúáöÞó Úóáóì ÍóÞöíÞóÊöåö æóåõæó ÇáúÈóÇØöäõ ÇáúÍóÇæöí áöáúÞóáúÈö. æóãöäó ÇáúÚõáóãóÇÁö ÝóÓøóÑó ÇáÕøóÏúÑó ÈöÇáúÞóáúÈö ÍóßóÇåõ ÚöíóÇÖñ Ýöí «ÇáÔøöÝóÇ» ¡ íõÔöíÑõ Åöáóì ãóÇ ÌóÇÁó Ýöí ÎóÈóÑö ÔóÞøö ÇáÕøóÏúÑö ãöäú ÅöÎúÑóÇÌö ÞóáúÈöåö æóÅöÒóÇáóÉö ãóÞóÑøö ÇáúæóÓúæóÓóÉö ãöäúåõ¡ æóßöáóÇ ÇáúãóÚúäóíóíúäö áöáÔøóÑúÍö íõÝöíÏõ Ãóäøóåõ ÅöíÞóÇÚõ ãóÚúäðì ÚóÙöíãò áöäóÝúÓö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÅöãøóÇ ãõÈóÇÔóÑóÉð æóÅöãøóÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãÛÒÇå ßóãóÇ áÇíÎÝì.
æóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö: áóßó áóÇãõ ÇáÊøóÚúáöíáö¡ æóåõæó íõÝöíÏõ ÊóßúÑöíãðÇ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäøó Çááøóåó ÝóÚóáó Ðóáößó áöÃóÌúáöåö.
æóÝöí ÐößúÑö ÇáúÌóÇÑøö æóÇáúãóÌúÑõæÑö ÞóÈúáó ÐößúÑö ÇáúãóÔúÑõæÍö Óõáõæßõ ØóÑöíÞóÉö ÇáúÅöÈúåóÇãö áöáÊøóÔúæöíÞö ÝóÅöäøóåõ áóãøóÇ ÐõßöÑó ÝöÚúáõ äóÔúÑóÍú Úóáöãó ÇáÓøóÇãöÚõ Ãóäøó Ëóãøó ãóÔúÑõæÍðÇ¡ ÝóáóãøóÇ æóÞóÚó Þóæúáõåõ: áóßó Þæí ÇáúÅöÈúåóÇã ÝÇÒÏÇÏ ÇáÊøóÔúæöíÞõ¡ áöÃóäøó áóßó íõÝöíÏõ ãóÚúäóì ÔóíúÆðÇ áöÃóÌúáößó ÝóáóãøóÇ æóÞóÚó ÈóÚúÏóåõ Þóæúáõåõ(30/409)
: «ÕóÏúÑóßó» ÊóÚóíøóäó ÇáúãóÔúÑõæÍõ ÇáúãõÊóÑóÞøóÈõ ÝóÊóãóßøóäó Ýöí ÇáÐøöåúäö ßóãóÇáó Êóãóßøõäò¡ æóåóÐóÇ ãóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» æóÞóÝøóì Úóáóíúåö ÕóÇÍöÈõ «ÇáúãöÝúÊóÇÍö» Ýöí ãóÈúÍóËö ÇáúÅöØúäóÇÈö.
æóÇáúæöÒúÑõ: ÇáúÍóÑóÌõ¡ æóæóÖúÚõåõ: ÍóØøõåõ Úóäú ÍóÇãöáöåö¡ æóÇáúßóáóÇãõ ÊóãúËöíáñ áöÍóÇáö ÅöÒóÇáóÉö ÇáÔøóÏóÇÆöÏö æóÇáúßõÑõæÈö ÈöÍóÇáö ãóäú íóÍõØøõ ËöÞúáðÇ Úóäú ÍóÇãöáöåö áöíõÑöíÍóåõ ãöäú ÚóäóÇÁö ÇáËøöÞóáö.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó Çááøóåó ÃóÒóÇáó Úóäúåõ ßõáøó ãóÇ ßóÇäó íóÊóÍóÑøóÌõ ãöäúåõ ãöäú ÚóÇÏóÇÊö Ãóåúáö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ÇáøóÊöí áóÇ
ÊõáóÇÆöãõ ãóÇ ÝóØóÑó Çááøóåõ Úóáóíúåö äóÝÓå ãä ÇáÒøóßóÇÉ æóÇáÓøõãõæøö æóáóÇ íóÌöÏõ ÈõÏøðÇ ãöäú ãõÓóÇíóÑóÊöåöãú Úóáóíúåö ÝóæóÖóÚó Úóäúåõ Ðóáößó Íöíäó ÃóæúÍóì Åöáóíúåö ÈöÇáÑøöÓóÇáóÉö¡ æóßóÐóáößó ãóÇ ßóÇäó íóÌöÏõåõ Ýöí Ãóæøóáö ÈöÚúËóÊöåö ãöäú ËöÞóáö ÇáúæóÍúíö ÝóíóÓøóÑóåõ Çááøóåõ Úóáóíúåö ÈöÞóæúáöåö: ÓóäõÞúÑöÆõßó ÝóáÇ ÊóäúÓì Åöáóì Þóæúáöåö: æóäõíóÓøöÑõßó áöáúíõÓúÑì [ÇáúÃóÚúáóì: 6- 8] .
æÃóäúÞóÖó ÌóÚóáó ÇáÔøóíúÁó ÐóÇ äóÞöíÖò¡ æóÇáäøóÞöíÖõ ÕóæúÊõ ÕóÑöíÑö ÇáúãóÍúãöáö æóÇáÑøóÍúáö æóÕóæúÊõ ÚöÙóÇãö ÇáúãóÝóÇÕöáö¡ æóÝóÑúÞóÚóÉõ ÇáúÃóÕóÇÈöÚö¡ æóÝöÚúáõåõ ÇáúÞóÇÕöÑõ ãöäú ÈóÇÈö äóÕóÑó æóíõÚóÏøóì ÈöÇáúåóãúÒóÉö.
æóÅöÓúäóÇÏõ ÃóäúÞóÖó Åöáóì ÇáúæöÒúÑö ãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ¡ æóÊóÚúÏöíóÊõåõ Åöáóì ÇáÙøóåúÑö ÊóÈóÚñ áöÊóÔúÈöíåö ÇáúãóÔóÞøóÉö ÈöÇáúÍóãúáö¡ ÝóÇáÊøóÑúßöíÈõ ÊóãúËöíáñ áöãõÊóÌóÔøöãö ÇáúãóÔóÇÞøö ÇáÔøóÏöíÏóÉö¡ ÈöÇáúÍóãõæáóÉö ÇáúãõËúÞóáóÉö ÈöÇáúÅöÌúãóÇáö ÊóËúÞöíáðÇ ÔóÏöíÏðÇ ÍóÊøóì íõÓúãóÚó áöÚöÙóÇãö ÙóåúÑöåóÇ ÝóÑúÞóÚóÉñ æóÕóÑöíÑñ. æóåõæó ÊóãúËöíáñ ÈóÏöíÚñ áöÃóäøóåõ ÊóÔúÈöíåñ ãõÑóßøóÈñ ÞóÇÈöáñ áöÊóÝúÑöíÞö ÇáÊøóÔúÈöíåö Úóáóì ÃóÌúÒóÇÆöåö.
æóæóÕúÝõ ÇáúæöÒúÑö ÈöåóÐóÇ ÇáúæóÕúÝö Êóßúãöíáñ áöáÊøóãúËöíáö ÈöÃóäøóåõ æöÒúÑñ ÚóÙöíãñ.
æóÇÚúáóãú Ãóäøó Ýöí Þóæúáöåö: ÃóäúÞóÖó ÙóåúÑóßó ÇÊøöÕóÇáõ ÍóÑúÝóíö ÇáÖøóÇÏö æóÇáÙøóÇÁö æóåõãóÇ ãõÊóÞóÇÑöÈóÇ ÇáúãóÎúÑóÌö ÝóÑõÈøóãóÇ íóÍúÕõáõ ãöäó ÇáäøõØúÞö ÈöåöãóÇ ÔóíúÁñ ãöäó ÇáËøöÞóáö Úóáóì ÇááøöÓóÇäö æóáóßöäøóåõ áóÇ íõäóÇÝöí ÇáúÝóÕóÇÍóÉó ÅöÐú áóÇ íóÈúáõÛõ ãóÈúáóÛó ãóÇ íõÓóãøóì ÈöÊóäóÇÝõÑö ÇáúßóáöãóÇÊö Èóáú ãöËúáõåõ ãõÛúÊóÝóÑñ Ýöí ßóáóÇãö ÇáúÝõÕóÍóÇÁö. æóÇáúÚóÑóÈõ ÝõÕóÍóÇÁõ ÇáúÃóáúÓõäö ÝóÅöÐóÇ ÇÞúÊóÖóì äóÙúãõ ÇáúßóáóÇãö æõÑõæÏó ãöËúáö åóÐóíúäö ÇáúÍóÑúÝóíúäö ÇáúãõÊóÞóÇÑöÈóíúäö áóãú íóÚúÈóÃö ÇáúÈóáöíÛõ ÈöãóÇ íóÚúÑöÖõ ÚöäúÏó ÇÌúÊöãóÇÚöåöãóÇ ãöäú ÈóÚúÖö ÇáËøöÞóáö¡ æóãöËúáõ Ðóáößó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÓóÈøöÍúåõ [ÇáúÅöäúÓóÇä: 26] Ýöí ÇÌúÊöãóÇÚö ÇáúÍóÇÁö ãóÚó ÇáúåóÇÁö¡ æóÐóáößó ÍóíúËõ áóÇ íóÕöÍøõ ÇáúÅöÏúÛóÇãõ. æóÞóÏú ÃóæúÕóì ÚõáóãóÇÁõ ÇáÊøóÌúæöíÏö ÈöÅöÙúåóÇÑö ÇáÖøóÇÏö ãóÚó ÇáÙøóÇÁö ÅöÐóÇ ÊóáóÇÞóíóÇ ßóãóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóÞóæúáöåö: æóíóæúãó íóÚóÖøõ ÇáÙøóÇáöãõ [ÇáúÝÑúÞóÇä:
27] æóáóåóÇ äóÙóÇÆöÑõ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö.(30/410)
æóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ åöíó ÇáúãõÔúÊóåóÑóÉõ æóáã íÒá ÇáúÃóÆöãøóÉ Ýöí ÇáúãóÓóÇÌöÏö íóÊóæóÎøóæúäó ÇáúÍóÐóÑó ãöäú ÅöÈúÏóÇáö ÃóÍóÏö åóÐóíúäö ÇáúÍóÑúÝóíúäö ÈöÇáúÂÎóÑö áöáúÎöáóÇÝö ÇáúæóÇÞöÚö Èóíúäó ÇáúÝõÞóåóÇÁö Ýöí ÈõØúáóÇäö ÕóáóÇÉö ÇááøóÍøóÇäö æóãóäú áóÇ íõÍúÓöäõ ÇáúÞöÑóÇÁóÉó ãõØúáóÞðÇ Ãóæú ÅöÐóÇ ßóÇäó ÚóÇãöÏðÇ ÅöÐóÇ ßóÇäó ÝóÐøðÇ æóÝöí ÈõØúáóÇäö ÕóáóÇÉö ãóäú ÎóáúÝóåõ ÃóíúÖðÇ ÅöÐóÇ ßóÇäó ÇááøóÇÍöäõ ÅöãóÇãðÇ.
æóÑóÝúÚõ ÇáÐøößúÑö: ÌóÚúáõ ÐößúÑöåö Èóíúäó ÇáäøóÇÓö ÈöÕöÝóÇÊö ÇáúßóãóÇáö¡ æóÐóáößó ÈöãóÇ äóÒóáó ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö ËóäóÇÁð Úóáóíúåö æóßóÑóÇãóÉð. æóÈöÅöáúåóÇãö ÇáäøóÇÓö ÇáÊøóÍóÏøõËó ÈöãóÇ ÌóÈóáóåõ Çááøóåõ Úóáóíúåö ãöäó ÇáúãóÍóÇãöÏö ãõäúÐõ äóÔúÃóÊöåö.
æóÚóØúÝõ æóæóÖóÚúäÇ æÑóÝóÚúäÇ ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÖöíøö Úóáóì ÝöÚúáö äóÔúÑóÍú ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÖóÇÑöÚö áöÃóäøó (áóãú) ÞóáóÈóÊú Òóãóäó ÇáúÍóÇáö Åöáóì ÇáúãõÖöíøö ÝóÚõØöÝó Úóáóíúåö ÇáúÝöÚúáóÇäö ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÖöíøö áöÃóäøóåõãóÇ ÏóÇÎöáóÇäö
Ýöí ÍóíøöÒö ÇáÊøóÞúÑöíÑö ÝóáóãøóÇ áóãú íóÞúÊóÑöäú ÈöåöãóÇ ÍóÑúÝõ (áóãú) ÕõíøöÑó ÈöåöãóÇ Åöáóì ãóÇ ÊõÝöíÏõåõ (áóãú) ãöäú ãóÚúäóì ÇáúãõÖöíøö.
æóÇáúÂíóÉõ ÊõÔöíÑõ Åöáóì ÃóÍúæóÇáò ßóÇäó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÍóÑóÌò ãöäúåóÇ Ãóæú ãöäú ÔóÃúäöåö Ãóäú íóßõæäó Ýöí ÍóÑóÌò¡ æóÃóäøó Çááøóåó ßóÔóÝó Úóäúåõ ãóÇ Èöåö ãöäú ÍóÑóÌò ãöäúåóÇ Ãóæú åóíøóÃó äóÝúÓóåõ áöÚóÏóãö ÇáäøóæúÁö ÈöåóÇ.
æóßóÇäó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÚúáóãõåóÇ ßóãóÇ ÃóÔúÚóÑó Èöåö ÅöÌúãóÇáõåóÇ Ýöí ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÇáÊøóÞúÑöíÑöíøö ÇáúãõÞúÊóÖöí Úöáúãó ÇáúãõÞóÑøóÑö ÈöãóÇ ÞõÑøöÑó Úóáóíúåö¡ æóáóÚóáøó ÊóÝúÕöíáóåóÇ ÝöíãóÇ ÓóÈóÞó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÖøõÍóì ÝóáóÚóáøóåóÇ ßóÇäóÊú ãöäú ÃóÍúæóÇáö ßóÑóÇåöíóÊöåö ãóÇ Úóáóíúåö Ãóåúáõ ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ãöäú äóÈúÐö ÊóæúÍöíÏö Çááøóåö æóãöäú ãóÓóÇæöí ÇáúÃóÚúãóÇáö.
æóßóÇäó Ýöí ÍóÑóÌò ãöäú ßóæúäöåö Èóíúäóåõãú æóáóÇ íóÓúÊóØöíÚõ ÕóÑúÝóåõãú ÚóãøóÇ åõãú Ýöíåö æóáóãú íßä íÊÑÞÈ ØÑíÞåÇ áöÃóäú íóåúÏöíóåõãú Ãóæú áóãú íóÕöáú Åöáóì ãóÚúÑöÝóÉö ßõäúåö ÇáúÍóÞøö ÇáøóÐöí íóÌöÈõ Ãóäú íóßõæäó Þóæúãõåõ Úóáóíúåö æóáóãú íóØúãóÚú ÅöáøóÇ Ýöí ÎõæóíúÕøóÉö äóÝúÓöåö íóæóÏøõ Ãóäú íóÌöÏó áöäóÝúÓöåö ÞóÈóÓó äõæÑò íõÖöíÁõ áóåõ ÓóÈöíáó ÇáúÍóÞøö ãöãøóÇ ßóÇäó ÈóÇÚöËðÇ áóåõ Úóáóì ÇáÊøóÝóßøõÑö æóÇáúÎóáúæóÉö æóÇáöÇáúÊöÌóÇÁö Åöáóì Çááøóåö¡ ÝóßóÇäó íóÊóÍóäøóËõ Ýöí ÛóÇÑö ÍöÑóÇÁò ÝóáóãøóÇ ÇäúÊóÔóáóåõ Çááøóåõ ãöäú Êöáúßó ÇáúæóÍúáóÉö ÈöãóÇ ÃóßúÑóãóåõ Èöåö ãöäó ÇáúæóÍúíö ßóÇäó Ðóáößó ÔóÑúÍðÇ ãöãøóÇ ßóÇäó íóÖöíÞõ Èöåö ÕóÏúÑõåõ íóæúãóÆöÐò¡ ÝóÇäúÌóáóì áóåõ ÇáäøõæÑõ¡ æóÃõãöÑó ÈöÅöäúÞóÇÐö Þóæúãöåö æóÞóÏú íóÙõäøõåõãú ØõáøóÇÈó ÍóÞøò æóÃóÒúßöíóÇÁó äõÝõæÓò ÝóáóãøóÇ ÞóÇÈóáõæÇ ÅöÑúÔóÇÏóåõ ÈöÇáúÅöÚúÑóÇÖö æóãõáóÇØóÝóÊóåõ áóåõãú ÈöÇáöÇãúÊöÚóÇÖö¡ ÍóÏóËó Ýöí ÕóÏúÑöåö ÖöíÞñ ÂÎóÑõ ÃóÔóÇÑó Åöáóì ãËá Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: áóÚóáøóßó ÈÇÎöÚñ äóÝúÓóßó ÃóáøóÇ íóßõæäõæÇ ãõÄúãöäöíäó [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 3] æóÐóáößó ÇáøóÐöí áóãú íóÒóáú íóäúÒöáõ Úóáóíúåö Ýöí ÔóÃúäöåö ÑóÈúØõ ÌóÃúÔöåö ÈöäóÍúæö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóíúÓó Úóáóíúßó åõÏÇåõãú æóáßöäøó Çááøóåó íóåúÏöí ãóäú íóÔÇÁõ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 272] ÝóßõáøóãóÇ äóÒóáó(30/411)
Úóáóíúåö æóÍúíñ ãöäú åóÐóÇ ÃóßúÓóÈóåõ ÔóÑúÍðÇ áöÕóÏúÑöåö¡ æóßóÇäó áöÍöãóÇíóÉö ÃóÈöí ØóÇáöÈò ÅöíøóÇåõ æóÕóÏøöåö ÞõÑóíúÔðÇ Úóäú ÃóÐóÇåõ ãäÝÓ Úóäåõ¡ æóÃóÞúæóì ãõÄóíøöÏò áóåõ áöÏóÚúæóÊöåö íóäúÔóÑöÍõ áóåõ ÕóÏúÑõåõ. æóßõáøóãóÇ Âãóäó ÃóÍóÏñ ãöäó ÇáäøóÇÓö ÊóÒóÍúÒóÍó ÈóÚúÖõ ÇáÖøöíÞö Úóäú ÕóÏúÑöåö¡ æóßóÇäóÊú ÔöÏøóÉõ ÞõÑóíúÔò Úóáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó íóÖöíÞõ áóåóÇ ÕóÏúÑõåõ ÝóßõáøóãóÇ ÎóáóÕó ÈóÚúÖõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ãöäú ÃóÐóì ÞõÑóíúÔò ÈöäóÍúæö ÚöÊúÞö ÇáÕøöÏøöíÞö ÈöáóÇáðÇ æóÛóíúÑóåõ¡ æóÈöãóÇ ÈóÔøóÑóåõ Çááøóåõ ãöäú ÚóÇÞöÈóÉö ÇáäøóÕúÑö áóåõ æóáöáúãõÄúãöäöíäó ÊóÕúÑöíÍðÇ æóÊóÚúÑöíÖðÇ äóÍúæó Þóæúáöåö Ýöí ÇáÓøõæÑóÉö ÞóÈúáóåóÇ:
æóáóÓóæúÝó íõÚúØöíßó ÑóÈøõßó ÝóÊóÑúÖì [ÇáÖøõÍóì: 5] ÝóÐóáößó ãöäó ÇáÔøóÑúÍö ÇáúãõÑóÇÏö åõäóÇ. æóÌõãøóÇÚõ ÇáúÞóæúáö Ýöí Ðóáößó Ãóäøó ÊóÌóáøöíóÇÊö åóÐóÇ ÇáÔøóÑúÍö ÚóÏöíÏóÉñ æóÃóäøóåóÇ ÓöÑøñ Èóíúäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÈóíúäó ÑóÓõæáöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇáúãõÎóÇØóÈö ÈöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö.
æóÃóãøóÇ æóÖúÚõ ÇáúæöÒúÑö Úóäúåõ ÝóÍóÇÕöáñ ÈöÃóãúÑóíúäö: ÈöåöÏóÇíóÊöåö Åöáóì ÇáúÍóÞøö ÇáøóÊöí ÃóÒóÇáóÊú ÍóíúÑóÊóåõ ÈöÇáÊøóÝóßøõÑö Ýöí ÍóÇáö Þóæúãöåö æóåõæó ãóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóæóÌóÏóßó ÖóÇáøðÇ ÝóåóÏì [ÇáÖøõÍóì: 7] æóÈößöÝóÇíóÊöåö ãõÄúäóÉó ßõáóÝö ÚóíúÔöåö ÇáøóÊöí ÞóÏú ÊóÔúÛóáõåõ ÚóãøóÇ åõæó Ýöíåö ãöäó ÇáúÃõäúÓö ÈöÇáúÝößúÑóÉö Ýöí ÕóáóÇÍö äóÝúÓöåö¡ æóåõæó ãóÇ
ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö Þóæúáõåõ: æóæóÌóÏóßó ÚÇÆöáðÇ ÝóÃóÛúäì [ÇáÖøõÍóì: 8] .
æóÑóÝúÚõ ÇáÐøößúÑö ãóÌóÇÒñ Ýöí ÅöáúåóÇãö ÇáäøóÇÓö áöÃóäú íóÐúßõÑõæåõ ÈöÎóíúÑò¡ æóÐóáößó ÈöÅöíÌóÇÏö ÃóÓúÈóÇÈö Êöáúßó ÇáÓøõãúÚóÉö ÍóÊøóì íóÊóÍóÏøóËó ÈöåóÇ ÇáäøóÇÓõ¡ ÇÓúÊõÚöíÑó ÇáÑøóÝúÚõ áöÍõÓúäö ÇáÐøößúÑö áöÃóäøó ÇáÑøóÝúÚó ÌóÚúáõ ÇáÔøóíúÁö ÚóÇáöíðÇ áóÇ ÊóäóÇáõåõ ÌóãöíÚõ ÇáúÃóíúÏöí æóáóÇ ÊóÏõæÓõåõ ÇáúÃóÑúÌõáõ. ÝóÞóÏú ÝóØóÑó Çááøóåõ ÑóÓõæáóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì ãóßóÇÑöãó íóÚöÒøõ æõÌõæÏõ äóæúÚöåóÇ æóáóãú íóÈúáõÛú ÃóÍóÏñ ÔóÃúæó ãóÇ ÈóáóÛóåõ ãöäúåóÇ ÍóÊøóì áõÞøöÈó Ýöí Þóæúãöåö ÈöÇáúÃóãöíäö. æóÞóÏú Þöíáó Åöäøó Þóæúáóåõ ÊóÚóÇáóì: Åöäøóåõ áóÞóæúáõ ÑóÓõæáò ßóÑöíãò Ðöí ÞõæøóÉò ÚöäúÏó Ðöí ÇáúÚóÑúÔö ãóßöíäò ãõØÇÚò Ëóãøó Ãóãöíäò [ÇáÊßæíÑ: 19- 21] ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóãöäú ÚóÙöíãö ÑóÝúÚö ÐößúÑöåö Ãóäøó ÇÓúãóåõ ãõÞúÊóÑöäñ ÈöÇÓúãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ßóáöãóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö æóåöíó ßóáöãóÉõ ÇáÔøóåóÇÏóÉö.
æóÑõæöíó åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑõ Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÍóÏöíËö ÃóÈöí ÓóÚöíÏò ÇáúÎõÏúÑöíøö ÚöäúÏó ÇÈúäö ÍöÈøóÇäó æóÃóÈöí íóÚúáóì ÞóÇáó ÇáÓøõíõæØöíøõ: æóÅöÓúäóÇÏõåõ ÍóÓóäñ¡ æóÃóÎúÑóÌóåõ ÚöíóÇÖ Ýöí «ÇáÔøöÝóÇÁ» ÈöÏõæäö ÓóäóÏò. æóÇáúÞóæúáõ Ýöí ÐößúÑö ßóáöãóÉö áóßó ãóÚó æóÑóÝóÚúäÇ ßóÇáúÞóæúáö Ýöí ÐößúÑö äóÙöíÑöåóÇ ãóÚó Þóæúáöåö: Ãóáóãú äóÔúÑóÍú æóÅöäøóãóÇ áóãú íõÐúßóÑú ãóÚó æóæóÖóÚúäÇ Úóäúßó æöÒúÑóßó ÈöÃóä íõÞóÇá: ææÖÚäÇ áóß æöÒúÑóßó áöáöÇÓúÊöÛúäóÇÁö ÈöÞóæúáöåö: Úóäúßó ÝóÅöäøóåõ Ýöí ÅöÝóÇÏóÉö ÇáúÅöÈúåóÇãö Ëõãøó ÇáÊøóÝúÕöíáö ãõÓóÇæò áößóáöãóÉö áóßó¡(30/412)
ÝóÅöäøó ãóÚó ÇáúÚõÓúÑö íõÓúÑðÇ (5) Åöäøó ãóÚó ÇáúÚõÓúÑö íõÓúÑðÇ (6)
æóåöíó Ýöí ÅöÝóÇÏóÉö ÇáúÚöäóÇíóÉö Èöåö ÊõÓóÇæöí ßóáöãóÉó áóßó¡ áöÃóäøó ÝöÚúáó ÇáúæóÖúÚö ÇáúãõÚóÏøóì Åöáóì ÇáúæöÒúÑö íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó ÇáúæóÖúÚó Úóäúåõ ÝóßóÇäóÊú ÒöíóÇÏóÉõ Úóäúßó ÅöØúäóÇÈðÇ íõÔöíÑõ Åöáóì Ãóäøó Ðóáößó ÚöäóÇíóÉñ Èöåö äóÙöíÑó Þóæúáöåö: áóßó ÇáøóÐöí ÞóÈúáóåõ¡ ÝóÍóÕóáó ÈöÐößúÑö Úóäúßó ÅöíÝóÇÁñ Åöáóì ÊóÚúÏöíóÉö ÝöÚúáö æóÖóÚúäÇ ãóÚó ÇáúÅöíÝóÇÁö ÈöÍóÞøö ÇáúÅöÈúåóÇãö Ëãøó ÇáúÈóíóÇä.
[5- 6]
[ÓõæÑóÉ ÇáÔøóÑúÍ (94) : ÇáúÂíóÇÊ 5 Åöáóì 6]
ÝóÅöäøó ãóÚó ÇáúÚõÓúÑö íõÓúÑÇð (5) Åöäøó ãóÚó ÇáúÚõÓúÑö íõÓúÑÇð (6)
ÇáúÝóÇÁõ ÝóÕöíÍóÉñ ÊõÝúÕöÍõ Úóäú ßóáóÇãò ãõÞóÏøóÑò íóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÇáÊøóÞúÑöíÑöíøõ åõäóÇ¡ Ãóíú ÅöÐóÇ ÚóáöãúÊó åóÐóÇ æóÊóÞóÑøóÑó¡ ÊóÚúáóãõ Ãóäú ÇáúíõÓúÑó ãõÕóÇÍöÈñ áöáúÚõÓúÑö¡ æóÅöÐú ßóÇäó ÇáúíõÓúÑõ äóÞöíÖó ÇáúÚõÓúÑö ßóÇäóÊú ãõÕóÇÍóÈóÉõ ÇáúíõÓúÑö áöáúÚõÓúÑö ãõÞúÊóÖöíóÉð äóÞúÖó ÊóÃúËöíÑö ÇáúÚõÓúÑö æóãõÈúØöáóÉð áöÚóãóáöåö¡ Ýóåõæó ßöäóÇíóÉñ ÑóãúÒöíøóÉñ Úóäú ÅöÏúÑóÇßö ÇáúÚöäóÇíóÉö ÇáúÅöáóåöíøóÉö Èöåö ÝöíãóÇ ÓóÈóÞó¡ æóÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáúæóÚúÏö ÈöÇÓúÊöãúÑóÇÑö Ðóáößó Ýöí ßõáøö ÃóÍúæóÇáöåö.
æóÓöíóÇÞõ ÇáúßóáóÇãö æóÚúÏñ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäú íõíóÓøöÑó Çááøóåõ áóåõ ÇáúãóÕóÇÚöÈó ßõáøóãóÇ ÚóÑóÖóÊú áóåõ¡ ÝóÇáúíõÓúÑõ áóÇ íóÊóÎóáøóÝõ Úóäö ÇááøóÍóÇÞö ÈöÊöáúßó ÇáúãóÕóÇÚöÈö¡ æóÐóáößó ãöäú ÎóÕóÇÆöÕö ßóáöãóÉö ãóÚó ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì ÇáúãõÕóÇÍóÈóÉö.
æóßóáöãóÉõ ãóÚó åõäóÇ ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ÛóíúÑö ÍóÞöíÞóÉö ãóÚúäóÇåóÇ áöÃóäøó ÇáúÚõÓúÑó æóÇáúíõÓúÑó äóÞöíÖóÇäö ÝóãõÞóÇÑóäóÊõåõãóÇ ãóÚðÇ ãõÓúÊóÍöíáóÉñ¡ ÝóÊóÚóíøóäó Ãóäøó ÇáúãóÚöíøóÉó ãõÓúÊóÚóÇÑóÉñ áöÞõÑúÈö ÍõÕõæáö ÇáúíõÓúÑö ÚóÞöÈó Íõáõæáö ÇáúÚõÓúÑö Ãóæú ÙõåõæÑö ÈóæóÇÏöÑöåö¡ ÈöÞóÑöíäóÉö ÇÓúÊöÍóÇáóÉö ÇáúãóÚúäóì ÇáúÍóÞöíÞöíøö áöáúãóÚöíøóÉö. æóÈöÐóáößó íóäúÏóÝöÚõ ÇáÊøóÚóÇÑõÖõ Èóíúäó åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóÈóíúäó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÓóíóÌúÚóáõ Çááøóåõ ÈóÚúÏó ÚõÓúÑò íõÓúÑÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáØøóáóÇÞö [7] .
ÝóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ Ýöí ÚõÓúÑò ÎóÇÕøò íóÚúÑöÖõ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóÂíóÉõ ÓõæÑóÉö ÇáØøóáóÇÞö ÚóÇãøóÉñ¡ æóáöáúÈóÚúÏöíøóÉö ÝöíåóÇ ãóÑóÇÊöÈõ ãõÊóÝóÇæöÊóÉñ.
ÝóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúÚõÓúÑö ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÚóåúÏö¡ Ãóíö ÇáúÚõÓúÑõ ÇáøóÐöí ÚóåöÏúÊóåõ æóÚóáöãúÊóåõ æóåõæó ãöäú ÞóÈöíáö ãóÇ íõÓóãøöíåö äõÍóÇÉõ ÇáúßõæÝóÉö ÈöÃóäøó (Ãóáú) Ýöíåö ÚöæóÖñ Úóäö ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö äóÍúæó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöäøó ÇáúÌóäøóÉó åöíó ÇáúãóÃúæì [ÇáäÇÒÚÇÊ: 41] Ãóíú ÝóÅöäøó ãóÚó ÚõÓúÑößó íõÓúÑðÇ¡ ÝóÊóßõæäõ ÇáÓøõæÑóÉõ ßõáøõåóÇ ãóÞúÕõæÑóÉð Úóáóì ÈóíóÇäö ßóÑóÇãóÉö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÚöäúÏó ÑóÈøöåö ÊóÚóÇáóì.(30/413)
æóÚóÏó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì äóÈöíÆóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäøó Çááøóåó ÌóÚóáó ÇáúÃõãõæÑó ÇáúÚóÓöÑóÉó Úóáóíúåö íóÓöÑóÉð áóåõ æóåõæó ãóÇ ÓóÈóÞó æóÚúÏóåõ áóåõ ÈöÞóæúáöåö: æóäõíóÓøöÑõßó áöáúíõÓúÑì [ÇáúÃóÚúáóì: 8] .
æóÍóÑúÝõ (Åöäøó) áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúÎóÈóÑö.
æóÅöäøóãóÇ áóãú íõÓúÊóÛúäó ÈöåóÇ Úóäö ÇáúÝóÇÁö ßóãóÇ íóÞõæáõ ÇáÔøóíúÎõ ÚóÈúÏõ ÇáúÞóÇåöÑö: (Åöäøó) ÊõÛúäöí ÛóäóÇÁó ÝóÇÁö ÇáÊøóÓóÈøõÈö¡ áöÃóäøó ÇáúÝóÇÁó åõäóÇ ÃõÑöíÏó ÈöåóÇ ÇáúÝóÕöíÍóÉõ ãóÚó ÇáÊøóÓóÈøõÈö Ýóáóæö ÇÞúÊõÕöÑó Úóáóì ÍóÑúÝö (Åöäøó) áóÝóÇÊó ãóÚúäóì ÇáúÝóÕöíÍóÉö.
æóÊóäúßöíÑõ íõÓúÑÇð áöáÊøóÚúÙöíãö¡ Ãóíú ãóÚó ÇáúÚõÓúÑö ÇáúÚóÇÑöÖö áóßó ÊóíúÓöíÑðÇ ÚóÙöíãðÇ íóÛúáöÈõ ÇáúÚõÓúÑó æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó åóÐóÇ æóÚúÏðÇ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóáöÃõãøóÊöåö áöÃóäøó ãóÇ íóÚúÑöÖõ áóåõ ãöäú ÚõÓúÑò ÅöäøóãóÇ íóÚúÑöÖõ áóåõ Ýöí ÔÄæä ÏóÚúæóÊöåö áöáÏøöíäö æóáöÕóÇáöÍö ÇáúãõÓúáöãöíäó.
æóÑóæóì ÇÈúäõ ÌóÑöíÑò Úóäú íõæäõÓó æóãóÚúãóÑò Úóäö ÇáúÍóÓóäö Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäøóåõ áóãøóÇ äóÒóáóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ: ÝóÅöäøó ãóÚó ÇáúÚõÓúÑö íõÓúÑÇð ÞóÇáó ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ÃóÈúÔöÑõæÇ ÃóÊóÇßõãõ ÇáúíõÓúÑõ áóäú íóÛúáöÈó ÚõÓúÑñ íõÓúÑóíúäö»
ÝóÇÞúÊóÖóì Ãóäøó ÇáúÂíóÉó ÛóíúÑõ ÎóÇÕøóÉò ÈöÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Èóáú ÊóÚõãøõåõ æóÃõãøóÊóåõ. æóÝöí «ÇáúãõæóØøóÃö» Ãóäøó ÃóÈóÇ ÚõÈóíúÏóÉó Èúäó ÇáúÌóÑøóÇÍö ßóÊóÈó Åöáóì ÚõãóÑó Èúäö ÇáúÎóØøóÇÈö íóÐúßõÑõ áóåõ ÌõãõæÚðÇ ãöäó ÇáÑøõæãö æóãóÇ íóÊóÎóæøóÝõ ãöäúåõãú ÝóßóÊóÈó Åöáóíúåö ÚõãóÑõ: «ÃóãøóÇ ÈóÚúÏõ ÝóÅöäøóåõ ãóåúãóÇ íóäúÒöáú ÈöÚóÈúÏò ãõÄúãöäò ãöäú ãóäúÒöáö ÔöÏøóÉò íóÌúÚóáö Çááøóåõ ÈóÚúÏóåõ ÝóÑóÌðÇ æóÅöäøóåõ áóäú íóÛúáöÈó ÚõÓúÑñ íõÓúÑóíúäö» .
æóÑóæóì ÇÈúäõ ÃóÈöí ÍóÇÊöãò æóÇáúÈóÒøóÇÑõ Ýöí «ãõÓúäóÏöåö» Úóäú ÚóÇÆöÐö Èúäö ÔõÑóíúÍò ÞóÇáó: ÓóãöÚúÊõ ÃóäóÓó Èúäó
ãóÇáößò íóÞõæáõ: «ßóÇäó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÌóÇáöÓðÇ æóÍöíóÇáóåõ ÍóÌóÑñ¡ ÝóÞóÇáó: áóæú ÌóÇÁó ÇáúÚõÓúÑõ ÝóÏóÎóáó åóÐóÇ ÇáúÍóÌóÑó áóÌóÇÁó ÇáúíõÓúÑõ ÍóÊøóì íóÏúÎõáó Úóáóíúåö ÝóíõÎúÑöÌóåõ ÝóÃóäúÒóáó Çááøóåõ ÚóÒøó æóÌóáøó: ÝóÅöäøó ãóÚó ÇáúÚõÓúÑö íõÓúÑÇð Åöäøó ãóÚó ÇáúÚõÓúÑö íõÓúÑÇð
ÞóÇáó ÇáúÈóÒøóÇÑõ: áóÇ äóÚúáóãõ ÑóæóÇåõ Úóäú ÃóäóÓò ÅöáøóÇ ÚóÇÆöÐó Èúäó ÔõÑóíúÍò ÞóÇáó ÇÈúäõ ßóËöíÑò: æóÞóÏú ÞóÇáó ÃóÈõæ ÍóÇÊöãò ÇáÑøóÇÒöíøõ: Ýöí ÍóÏöíËö ÚóÇÆöÐö Èúäö ÔõÑóíúÍò ÖóÚúÝñ.
æóÑóæóì ÇÈúäõ ÌóÑöíÑò ãöËúáóåõ Úóäö ÇÈúäö ãóÓúÚõæÏò ãóæúÞõæÝðÇ¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÌõãúáóÉõ: ÝóÅöäøó ãóÚó ÇáúÚõÓúÑö íõÓúÑÇð ãõÚúÊóÑöÖóÉð Èóíúäó ÌõãúáóÉö æóÑóÝóÚúäÇ áóßó ÐößúÑóßó [ÇáÔøóÑúÍ: 4] æóÌõãúáóÉö: ÝóÅöÐÇ ÝóÑóÛúÊó ÝóÇäúÕóÈú [ÇáÔøóÑúÍ: 7] ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì Ãóäøó Çááøóåó áöØóíúÝñ ÈöÚöÈóÇÏöåö ÝóÞóÏøóÑó Ãóäú áóÇ íóÎúáõæó ÚõÓúÑñ ãöäú ãõÎóÇáóØóÉö íõÓúÑò æóÃóäøóåõ áóæúáóÇ Ðóáößó áóåóáóßó ÇáäøóÇÓõ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì æóáóæú íõÄÇÎöÐõ Çááøóåõ ÇáäøóÇÓó ÈöÙõáúãöåöãú ãóÇ ÊóÑóßó ÚóáóíúåÇ ãöäú ÏóÇÈøóÉò [ÇáäøóÍúá: 61] .(30/414)
æóÑõæöíó Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò: íóÞõæáõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÎóáóÞúÊõ ÚõÓúÑðÇ æóÇÍöÏðÇ æóÎóáóÞúÊõ íõÓúÑóíúäö æóáóäú íóÛúáöÈó ÚõÓúÑñ íõÓúÑóíúäö ÇåÜ.
æóÇáúÚõÓúÑõ: ÇáúãóÔóÞøóÉõ Ýöí ÊóÍúÕöíáö ÇáúãóÑúÛõæÈö æóÇáúÚóãóáö ÇáúãóÞúÕõæÏö.
æóÇáúíõÓúÑõ ÖöÏøõåõ æóåõæó: ÓõåõæáóÉõ ÊóÍúÕöíáö ÇáúãóÑúÛõæÈö æóÚóÏóãõ ÇáÊøóÚóÈö Ýöíåö.
æóÌõãúáóÉõ: Åöäøó ãóÚó ÇáúÚõÓúÑö íõÓúÑÇð ãõÄóßøöÏóÉñ áöÌõãúáóÉö: ÝóÅöäøó ãóÚó ÇáúÚõÓúÑö íõÓúÑÇð æóÝóÇÆöÏóÉõ åóÐóÇ ÇáÊøóÃúßöíÏö ÊóÍúÞöíÞõ ÇØøöÑóÇÏö åóÐóÇ ÇáúæóÚúÏö æóÊóÚúãöíãõåõ áöÃóäøóåõ ÎóÈóÑñ ÚóÌöíÈñ.
æóãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ãóäú ÌóÚóáó ÇáúíõÓúÑó Ýöí ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúÃõæáóì íõÓúÑó ÇáÏøõäúíóÇ æóÝöí ÇáúÌõãúáóÉö ÇáËøóÇäöíóÉö íõÓúÑó ÇáúÂÎöÑóÉö æóÃõÓúáõæÈõ ÇáúßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈöíøö áóÇ íõÓóÇÚöÏõ Úóáóíúåö áöÃóäøóåõ ãõÊóãóÍøöÖñ áößóæúäö ÇáËøóÇäöíóÉö ÊóÃúßöíÏðÇ.
åóÐóÇ
æóÞóæúáõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «áóäú íóÛúáöÈó ÚõÓúÑñ íõÓúÑóíúäö»
ÞóÏö ÇÑúÊóÈóØó áóÝúÙõåõ æóãóÚúäóÇåõ ÈöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö.
æóÕõÑøöÍó Ýöí ÈóÚúÖö ÑöæóÇíóÇÊöåö ÈöÃóäøóåõ ÞóÑóÃó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó ÍöíäóÆöÐò æóÊóÖóÇÝóÑó ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó Úóáóì ÇäúÊöÒóÇÚö Ðóáößó ãöäúåóÇ ÝóæóÌóÈó ÇáÊøóÚóÑøõÖõ áöÐóáößó¡ æóÔóÇÚó Èóíúäó Ãóåúáö ÇáúÚöáúãö Ãóäøó Ðóáößó ãõÓúÊóÝóÇÏñ ãöäú ÊóÚúÑöíÝö ßóáöãóÉö ÇáúÚõÓúÑö æóÅöÚóÇÏóÊöåóÇ ãõÚóÑøóÝóÉð æóãä ÊäßíÑ ßãáÉ «íõÓúÑò» æóÅöÚóÇÏóÊöåóÇ ãõäóßøóÑóÉð¡ æóÞóÇáõæÇ: Åöäøó ÇááøóÝúÙó ÇáäøóßöÑóÉó ÅöÐóÇ ÃõÚöíÏó äóßöÑóÉð ÝóÇáËøóÇäöí ÛóíúÑõ ÇáúÃóæøóáö æóÅöÐóÇ ÃõÚöíÏó ÇááøóÝúÙõ ãóÚúÑöÝóÉð ÝóÇáËøóÇäöí Úóíúäõ ÇáúÃóæøóáö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ßóãÇ ÃóÑúÓóáúäÇ Åöáì ÝöÑúÚóæúäó ÑóÓõæáðÇ ÝóÚóÕì ÝöÑúÚóæúäõ ÇáÑøóÓõæáó [ÇáãÒãá: 15¡ 16] .
æóÈöäóÇÁõ ßóáóÇãöåöãú Úóáóì ÞóÇÚöÏóÉö ÅöÚóÇÏóÉö ÇáäøóßöÑóÉö ãóÚúÑöÝóÉð ÎóØóÃñ áöÃóäøó Êöáúßó ÇáúÞóÇÚöÏóÉó Ýöí ÅöÚóÇÏóÉö ÇáäøóßöÑóÉö ãóÚúÑöÝóÉð áóÇ Ýöí ÅöÚóÇÏóÉö ÇáúãóÚúÑöÝóÉö ãóÚúÑöÝóÉð æóåöíó ÎóÇÕøóÉñ ÈöÇáÊøóÚúÑöíÝö ÈöáóÇãö ÇáúÚóåúÏö Ïõæäó áóÇãö ÇáúÌöäúÓö¡ æóåöíó ÃóíúÖðÇ Ýöí ÅöÚóÇÏóÉö ÇááøóÝúÙö Ýöí ÌõãúáóÉò ÃõÎúÑóì æóÇáøóÐöí Ýöí ÇáúÂíóÉö áóíúÓó ÈöÅöÚóÇÏóÉö áóÝúÙò Ýöí ßóáóÇãò ËóÇäò Èóáú
åöíó ÊóßúÑöíÑñ áöáúÌõãúáóÉö ÇáúÃõæáóì¡ ÝóáóÇ íóäúÈóÛöí ÇáöÇáúÊöÝóÇÊõ Åöáóì åóÐóÇ ÇáúãóÃúÎóÐö¡ æóÞóÏú ÃóÈúØóáóåõ ãöäú ÞóÈúáõ ÃóÈõæ Úóáöíøò ÇáúÍõÓóíúäõ ÇáúÌõÑúÌóÇäöíøõ (1) Ýöí ßöÊóÇÈö «ÇáäøóÙúãö» ßóãóÇ Ýöí
_________
(1) ÞóÇáó ÍóãúÒóÉ Èä íõæÓõÝ ÇáÓøóåúãöí ÇáúãõÊóæÝøóì ÓäÉ 427 åÜ Ýöí «ÊóÇÑöíÎ ÚõáóãóÇÁ ÌÑÌÇä» åõæó ÃóÈõæ Úóáíø ÇáúÍõÓóíúä Èä íÍíì Èä äÕÑ ÇáúÌöÑúÌóÇäöíø áóåõ ÊÕÇäíÝ ÚÏøÉ ãöäúåóÇ «Ýöí äÙã ÇáúÞõÑúÂä» ãÌáÏÊÇä. ßóÇäó ãä Ãåá ÇáÓøäÉ Ñæì Úóä ÇáúÚóÈøóÇÓ Èä íÍíì (Ãóæ ÇÈúä ÚöíÓóì) ÇáúÚÞíáöíø ÇåÜ. [.....](30/415)
ÝóÅöÐóÇ ÝóÑóÛúÊó ÝóÇäúÕóÈú (7)
«ãóÚóÇáöãö ÇáÊøóäúÒöíáö» . æóÃóÈúØóáóåõ ÕóÇÍöÈõ «ÇáúßóÔøóÇÝö» ÃóíúÖðÇ¡ æóÌóÚóáó ÇÈúäõ åöÔóÇãò Ýöí «ãõÛúäöí ÇááøóÈöíÈö» Êöáúßó ÇáúÞóÇÚöÏóÉó ÎóØóÃð.
æóÇáøóÐöí íóÙúåóÑõ Ýöí ÊóÞúÑöíÑö ãóÚúäóì
Þóæúáöåö: «áóäú íóÛúáöÈó ÚõÓúÑñ íõÓúÑóíúäö»
Ãóäøó ÌõãúáóÉó: Åöäøó ãóÚó ÇáúÚõÓúÑö íõÓúÑÇð ÊóÃúßöíÏñ áöÌõãúáóÉö ÝóÅöäøó ãóÚó ÇáúÚõÓúÑö íõÓúÑÇð æóãöäó ÇáúãõÞóÑøóÑö Ãóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ãöäú ÊóÃúßöíÏö ÇáúÌõãúáóÉö Ýöí ãöËúáöåö åõæó ÊóÃúßöíÏõ ÇáúÍõßúãö ÇáøóÐöí ÊóÖóãøóäóåõ ÇáúÎóÈóÑõ. æóáóÇ Ôóßøó Ãóäøó ÇáúÍõßúãó ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏó ãöäú åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö åõæó ËõÈõæÊõ ÇáúÊöÍóÇÞö ÇáúíõÓúÑö ÈöÇáúÚõÓúÑö ÚöäúÏó ÍõÕõæáöåö¡ ÝóßóÇäó ÇáÊøóÃúßöíÏõ ãõÝöíÏðÇ ÊóÑúÌöíÍó ÃóËóÑö ÇáúíõÓúÑö Úóáóì ÃóËóÑö ÇáúÚõÓúÑö¡ æóÐóáößó ÇáÊøóÑúÌöíÍõ ÚõÈøöÑó Úóäúåõ ÈöÕöíÛóÉö ÇáÊøóËúäöíóÉö Ýöí Þóæúáöåö: «íõÓúÑóíúäö» ¡ ÝóÇáÊøóËúäöíóÉõ åõäóÇ ßöäóÇíóÉñ ÑóãúÒöíøóÉñ Úóäö ÇáÊøóÛóáøõÈö æóÇáÑøõÌúÍóÇäö ÝóÅöäøó ÇáÊøóËúäöíóÉó ÞóÏú íõßóäøóì ÈöåóÇ Úóäö ÇáÊøóßúÑöíÑö ÇáúãõÑóÇÏö ãöäúåõ ÇáÊøóßúËöíÑõ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ëõãøó ÇÑúÌöÚö ÇáúÈóÕóÑó ßóÑøóÊóíúäö íóäúÞóáöÈú Åöáóíúßó ÇáúÈóÕóÑõ ÎÇÓöÆÇð æóåõæó ÍóÓöíÑñ [Çáúãáß: 4] Ãóíö ÇÑúÌöÚö ÇáúÈóÕóÑó ßóËöíÑðÇ áöÃóäøó ÇáúÈóÕóÑó áóÇ íóäúÞóáöÈõ ÍóÓöíÑðÇ ãöäú ÑóÌúÚóÊóíúäö. æóãöäú Ðóáößó Þóæúáõ ÇáúÚóÑóÈö: áóÈøóíúßó¡ æóÓóÚúÏóíúßó¡ æóÏóæóÇáóíúßó» æóÇáÊøóßúÑöíÑõ íóÓúÊóáúÒöãõ ÞõæøóÉó ÇáÔøóíúÁö ÇáúãõßóÑøóÑö ÝóßóÇäóÊö ÇáúÞõæøóÉõ áóÇÒöãó áóÇÒöãö ÇáÊøóËúäöíóÉö æóÅöÐóÇ ÊóÚóÏøóÏóÊö ÇááøóæóÇÒöãõ ßóÇäóÊö ÇáúßöäóÇíóÉõ ÑóãúÒöíøóÉð.
æóáóíúÓó Ðóáößó ãõÓúÊóÝóÇÏðÇ ãöäú ÊóÚúÑöíÝö ÇáúÚõÓúÑö ÈöÇááøóÇãö æóáóÇ ãöäú ÊóäúßöíÑö «ÇáúíõÓúÑö» æÅÚÇÏÊå ãõäúßÑÇ.
[7]
[ÓõæÑóÉ ÇáÔøóÑúÍ (94) : ÂíóÉ 7]
ÝóÅöÐÇ ÝóÑóÛúÊó ÝóÇäúÕóÈú (7)
ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì ãóÇ ÊóÞóÑøóÑó ãöäó ÇáÊøóÐúßöíÑö ÈöÇááøõØúÝö æóÇáúÚöäóÇíóÉö æóæóÚúÏöåö æÈÊíÓíÑ ãóÇ åõæó ÚóÓöíÑñ Úóáóíúåö Ýöí ØóÇÚóÊöåö ÇáøóÊöí ÃóÚúÙóãõåóÇ ÊóÈúáöíÛõ ÇáÑøöÓóÇáóÉö Ïõæäó ãóáóáò æóáóÇ ÖóÌóÑò.
æóÇáúÝóÑóÇÛõ: Îõáõæøõ ÈóÇØöäö ÇáÙøóÑúÝö Ãóæö ÇáúÅöäóÇÁö áöÃóäøó ÔóÃúäóåõ Ãóäú íõÙúÑóÝó Ýöíåö.
æóÝöÚúáõ ÝóÑóÛó íõÝöíÏõ Ãóäøó ÝóÇÚöáóåõ ßóÇäó ãóãúáõæÁðÇ ÈöÔóíúÁò¡ æóÝóÑóÇÛõ ÇáúÅöäúÓóÇäö. ãóÌóÇÒñ Ýöí ÅöÊúãóÇãöåö ãóÇ ÔóÃúäõåõ Ãóäú íóÚúãóáóåõ.
æóáóãú íõÐúßóÑú åõäóÇ ãõÊóÚóáøóÞõ ÝóÑóÛúÊó æóÓöíóÇÞõ ÇáúßóáóÇãö íóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõ áóÇÒã ÃóÚãÇá íÚáãåóÇ
ÇáÑøóÓõæáõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóãóÇ Ãóäøó ãóÓóÇÞó ÇáÓøõæÑóÉö Ýöí ÊóíúÓöíÑö ãóÕóÇÚöÈö ÇáÏøóÚúæóÉö æóãóÇ íóÍõÝøõ ÈöåóÇ. ÝóÇáúãóÚúäóì ÅöÐóÇ ÃóÊúãóãúÊó ÚóãóáðÇ ãöäú ãóåóÇãøö ÇáúÃóÚúãóÇáö ÝóÃóÞúÈöáú Úóáóì Úóãóáò ÂÎóÑó ÈöÍóíúËõ íóÚúãõÑõ ÃóæúÞóÇÊóåõ(30/416)
æóÅöáóì ÑóÈøößó ÝóÇÑúÛóÈú (8)
ßõáøóåóÇ ÈöÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáúÚóÙöíãóÉö. æóãöäú åõäóÇ
ÞóÇáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÚöäúÏó ÞõÝõæáöåö ãöäú ÅöÍúÏóì ÛóÒóæóÇÊöåö: «ÑóÌóÚúäóÇ ãöäó ÇáúÌöåóÇÏö ÇáúÃóÕúÛóÑö Åöáóì ÇáúÌöåóÇÏö ÇáúÃóßúÈóÑö»
¡ ÝóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈöÇáúÃóãúÑö åõæó ÝóÇäúÕóÈú æóÃóãøóÇ Þóæúáõåõ: ÝóÅöÐÇ ÝóÑóÛúÊó ÝóÊóãúåöíÏñ æóÅöÝóÇÏóÉñ áöÅöíáóÇÁö ÇáúÚóãóáö ÈöÚóãóáò ÂÎóÑó Ýöí ÊóÞúÑöíÑö ÇáÏøöíäö æóäóÝúÚö ÇáúÃõãøóÉö. æóåóÐóÇ ãöäú ÕöíóÛö ÇáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÊóÚóÇÞõÈö ÇáúÃóÚúãóÇáö. æóãöËúáõåõ Þóæúáõ ÇáúÞóÇÆöáö: ãóÇ ÊóÃúÊöíäöí ãöäú ÝõáóÇäò ÕöáóÉñ ÅöáøóÇ ÃóÚúÞóÈóÊúåóÇ ÃõÎúÑóì.
æóÇÎúÊóáóÝóÊú ÃóÞúæóÇáõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ãöäó ÇáÓøóáóÝö Ýöí ÊóÚúíöíäö ÇáúãóÝúÑõæÛö ãöäúåõ¡ æóÅöäøóãóÇ åõæó ÇÎúÊöáóÇÝñ Ýöí ÇáúÃóãúËöáóÉö ÝóÍóÐúÝõ ÇáúãõÊóÚóáøóÞö åõäóÇ áöÞóÕúÏö ÇáúÚõãõæãö æóåõæó Úõãõæãñ ÚõÑúÝöíøñ áöäóæúÚò ãöäó ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáøóÊöí Ïóáøó ÚóáóíúåóÇ ÇáÓøöíóÇÞõ áöíóÔúãóáó ßõáøõ ãõÊóÚóáøóÞò Úóãóáóåõ ãöãøóÇ åõæó ãõåöãøñ ßóãóÇ ÚóáöãúÊó æóåõæó ÃóÚúáóãõ ÈöÊóÞúÏöíãö ÈóÚúÖö ÇáúÃóÚúãóÇáö Úóáóì ÈóÚúÖò ÅöÐóÇ áóãú íõãúßöäö ÇÌúÊöãóÇÚõ ßóËöíÑò ãöäúåóÇ ÈöÞóÏúÑö ÇáúÅöãúßóÇäö ßóãóÇ ÃóÞóÑøó Çááøóåõ ÈöÃóÏóÇÁö ÇáÕøóáóÇÉö ãóÚó ÇáÔøõÛúáö ÈöÇáúÌöåóÇÏö ÈöÞóæúáöåö: æóÅöÐÇ ßõäúÊó Ýöíåöãú ÝóÃóÞóãúÊó áóåõãõ ÇáÕøóáÇÉó ÝóáúÊóÞõãú ØÇÆöÝóÉñ ãöäúåõãú ãóÚóßó Åöáóì Þóæúáöåö: ßöÊÇÈÇð ãóæúÞõæÊÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [102¡ 103] .
æóåóÐóÇ ÇáúÍõßúãõ íóäúÓóÍöÈõ Úóáóì ßõáøö Úóãóáò ãõãúßöäò ãöäú ÃóÚúãóÇáöåö ÇáúÎóÇÕøóÉö Èöåö ãöËúáó ÞöíóÇãö Çááøóíúáö æóÇáúÌöåóÇÏö ÚöäúÏó ÊóÞóæøöí ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÊóÏúÈöíÑö ÃõãõæÑö ÇáúÃõãøóÉö.
æóÊóÞúÏöíãõ ÝóÅöÐÇ ÝóÑóÛúÊó Úóáóì ÝóÇäúÕóÈú áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÊóÚúáöíÞö ÇáúÚóãóáö ÈöæóÞúÊö ÇáúÝóÑóÇÛö ãöäú ÛóíúÑöåö áöÊóÊóÚóÇÞóÈó ÇáúÃóÚúãóÇáõ. æóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ãöäú ÌóæóÇãöÚö Çáúßóáöãö ÇáúÞõÑúÂäöíøóÉö áöãóÇ ÇÍúÊóæóÊú Úóáóíúåö ãöäú ßóËúÑóÉ ÇáúãÚóÇäöí.
[8]
[ÓõæÑóÉ ÇáÔøóÑúÍ (94) : ÂíóÉ 8]
æóÅöáì ÑóÈøößó ÝóÇÑúÛóÈú (8)
ÚõØöÝó Úóáóì ÊóÝúÑöíÚö ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáÔøõßúÑö Úóáóì ÇáäøöÚóãö ÃóãúÑñ ÈöØóáóÈö ÇÓúÊöãúÑóÇÑö äöÚóãö Çááå ÊóÚóÇáóì Úóáóíúåö ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: áóÆöäú ÔóßóÑúÊõãú áóÃóÒöíÏóäøóßõãú [ÅöÈúÑóÇåöíã: 7] .
æóÇáÑøóÛúÈóÉõ: ØóáóÈõ ÍõÕõæáö ãóÇ åõæó ãóÍúÈõæÈñ æóÃóÕúáõåõ Ãóäú íõÚóÏøóì Åöáóì ÇáúãóØúáõæÈö ãöäúåõ ÈöäóÝúÓöåö æóíõÚóÏøóì Åöáóì ÇáÔøóíúÁö ÇáúãóØúáõæÈö Èö (Ýöí) . æóíõÞóÇáõ: ÑóÛöÈó Úóäú ßóÐóÇ ÈöãóÚúäóì ÕóÑóÝó ÑóÛúÈóÊóåõ Úóäúåõ ÈöÃóäú ÑóÛöÈó Ýöí ÛóíúÑöåö æóÌõÚöáó ãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÊóÑúÛóÈõæäó Ãóäú ÊóäúßöÍõæåõäøó [ÇáäøöÓóÇÁ: 127] ÈöÊóÞúÏöíÑö ÍóÑúÝö(30/417)
ÇáúÌóÑøö ÇáúãóÍúÐõæÝö ÞóÈúáó ÍóÑúÝö (Ãóäú) åõæó ÍóÑúÝõ (Úóäú) . æóÐóáößó ÊóÃúæöíáõ ÚóÇÆöÔóÉó Ãõãøö ÇáúãõÄúãöäöíäó ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö.
æóÃóãøóÇ ÊóÚúÏöíóÉõ ÝöÚúáö ÝóÇÑúÛóÈú åõäóÇ ÈöÍóÑúÝö Åöáì ÝóáöÊóÖúãöíäöåö ãóÚúäóì ÇáúÅöÞúÈóÇáö æóÇáÊøóæóÌøõåö ÊóÔúÈöíåðÇ
ÈöÓóíúÑö ÇáÓøóÇÆöÑö Åöáóì ãóäú ÚöäúÏóåõ ÍóÇÌóÊõåõ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì Úóäú ÅöÈúÑóÇåöíãó: æóÞÇáó Åöäøöí ÐÇåöÈñ Åöáì ÑóÈøöí [ÇáÕÇÝÇÊ: 99] .
æóÊóÞúÏöíãõ Åöáóì ÑóÈøößó Úóáóì ÝóÇÑúÛóÈú áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕö¡ Ãóíú Åöáóíúåö áóÇ Åöáóì ÛóíúÑöåö Êóßõæäõ ÑóÛúÈóÊõßõ ÝóÅöäøó ÕöÝóÉó ÇáÑøöÓóÇáóÉö ÃóÚúÙóãõ ÕöÝóÇÊö ÇáúÎóáúÞö ÝóáóÇ íóáöíÞõ ÈöÕóÇÍöÈöåóÇ Ãóäú íóÑúÛóÈó ÛóíúÑó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáõ «ÇÑúÛóÈú» áöíóÚõãøó ßõáøó ãóÇ íóÑúÛóÈõåõ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóåóáú íóÑúÛóÈõ ÇáäøóÈöíÁõ ÅöáøóÇ Ýöí ÇáúßóãóÇáö ÇáäøóÝúÓóÇäöíøö æóÇäúÊöÔóÇÑö ÇáÏøöíäö æóäóÕúÑö ÇáúãõÓúáöãöíäó.
æóÇÚúáóãú Ãóäøó ÇáúÝóÇÁó Ýöí Þóæúáå: ÝóÇäúÕóÈú [ÇáÔøóÑúÍ: 7] æóÞóæáå: ÝóÇÑúÛóÈú ÑóÇÈöØóÉñ áöáúÝöÚúáö áöÃóäøó ÊóÞúÏöíãó ÇáúãóÚúãõæáö íóÊóÖóãøóäõ ãóÚúäóì ÇáöÇÔúÊöÑóÇØö æóÇáÊøóÞúíöíÏö ÝóÅöäøó ÊóÞúÏöíãó ÇáúãóÚúãõæáö áóãøóÇ ÃóÝóÇÏó ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕó äóÔóÃó ãöäúåõ ãóÚúäóì ÇáöÇÔúÊöÑóÇØö¡ æóåõæó ßóËöíÑñ Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Èóáö Çááøóåó ÝóÇÚúÈõÏú [ÇáÒãÑ: 66] æóÞóÇáó: æóÑóÈøóßó ÝóßóÈøöÑú æóËöíÇÈóßó ÝóØóåøöÑú æóÇáÑøõÌúÒó ÝóÇåúÌõÑú [ÇáãÏËÑ: 3- 5] ¡ æóÝöí ÊóÞúÏöíãö ÇáúãóÌúÑõæÑö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÝöí Ðáößó ÝóáúíóÊóäÇÝóÓö ÇáúãõÊóäÇÝöÓõæäó [ÇáãØÝÝíä: 26]
æóÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöãóäú ÓóÃóáó ãöäúåõ Ãóäú íóÎúÑõÌó áöáúÌöåóÇÏö: «Ãóáóßó ÃóÈóæóÇäö¿ ÞóÇáó: äÚã: ÝóÞóÇáó ÝóÝöíåöãóÇ ÝóÌóÇåöÏú»
. Èóáú ÞóÏú íõÚóÇãóáõ ãõÚóÇãóáóÉó ÇáÔøóÑúØö Ýöí ÇáúÅöÚúÑóÇÈö ßóãóÇ
Ñõæöíó Þóæúáõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ßóãóÇ ÊóßõæäõæÇ íõæóáøó Úóáóíúßõãú»
ÈöÌóÒúãö ÇáúÝöÚúáóíúäö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ðóáößó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÈöÐáößó ÝóáúíóÝúÑóÍõæÇ Ýöí ÓõæÑóÉö íõæäõÓó [58] .
æóÐóßóÑó ÇáØøöíÈöíøõ Úóäú «ÃóãóÇáöí ÇáÓøóíøöÏö» (íóÚúäöí ÇÈúäó ÇáÔøóÌóÑöíøö) Ãóäøó ÇÌúÊöãóÇÚó ÇáúÝóÇÁö æóÇáúæóÇæö åõäóÇ ãöäú ÃóÚúÌóÈö ßóáóÇãöåöãú áöÃóäøó ÇáúÝóÇÁó ÊóÚúØöÝõ Ãóæú ÊóÏúÎõáõ Ýöí ÇáúÌóæóÇÈö æóãóÇ ÃóÔúÈóåó ÇáúÌóæóÇÈó ÈöÇáöÇÓúãö ÇáäøóÇÞöÕö¡ Ãóæú Ýöí ÕöáóÉö ÇáúãóæúÕõæáö ÇáúÝöÚúáöíøóÉö (áöÔóÈóåöåóÇ ÈöÇáúÌóæóÇÈö) ¡ æóåöíó åõäóÇ ÎóÇÑöÌóÉñ ÚóãøóÇ æõÖöÚóÊú áóåõ ÇåÜ.
æóáóÇ íóÈúÞóì ÊóÚóÌøõÈñ ÈóÚúÏó ãóÇ ÞóÑøóÑúäóÇåõ.(30/418)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøóÍöíãö
95- ÓõæÑóÉõ ÇáÊøöíäö
ÓõãøöíóÊú Ýöí ãõÚúÙóãö ßõÊõÈö ÇáÊøóÝúÓöíÑö æóãõÚúÙóãö ÇáúãóÕóÇÍöÝö «ÓõæÑóÉó æóÇáÊøöíäö» ÈöÅöËúÈóÇÊö ÇáúæóÇæö ÊóÓúãöíóÉð ÈöÃóæøóáö ßóáöãóÉò ÝöíåóÇ. æóÓóãøóÇåóÇ ÈóÚúÖõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó «ÓõæÑóÉó ÇáÊøöíä» ÈöÏõæäö æóÇæ áöÃóäøó ÝöíåóÇ áóÝúÙó «ÇáÊøöíäö» ßóãóÇ ÞóÇáõæÇ: «ÓõæÑóÉõ ÇáúÈóÞóÑóÉö» æóÈöÐóáößó ÚóäúæóäóåóÇ ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ æóÈóÚúÖõ ÇáúãóÕóÇÍöÝö.
æóåöíó ãóßøöíøóÉñ ÚöäúÏó ÃóßúËóÑö ÇáúÚõáóãóÇÁö¡ ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó: áóÇ ÃóÚúÑöÝõ Ýöí Ðóáößó ÎöáóÇÝðÇ Èóíúäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó¡ æóáóãú íóÐúßõÑúåóÇ Ýöí «ÇáúÅöÊúÞóÇäö» Ýöí ÚöÏóÇÏö ÇáÓøõæóÑö ÇáúãõÎúÊóáóÝö ÝöíåóÇ. æóÐóßóÑó ÇáúÞõÑúØõÈöíøõ Úóäú ÞóÊóÇÏóÉó ÃóäøóåóÇ ãóÏóäöíøóÉñ¡ æóäõÓöÈó ÃóíúÖðÇ Åöáóì ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò¡ æóÇáÕøóÍöíÍõ Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò Ãóäøóåõ ÞóÇáó: åöíó ãóßøöíøóÉñ.
æóÚõÏøóÊö ÇáËøóÇãöäóÉó æóÇáúÚöÔúÑöíäó Ýöí ÊóÑúÊöíÈö äõÒõæáö ÇáÓøõæóÑö¡ äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö ÇáúÈõÑõæÌö æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáúÅöíáóÇÝö.
æóÚóÏóÏõ ÂíÇÊåÇ ËóãóÇä.
ÃÛÑÇÖåÇ
ÇÍúÊóæóÊú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ Úóáóì ÇáÊøóäúÈöíåö ÈöÃóäøó Çááøóåó ÎóáóÞó ÇáúÅöäúÓóÇäó Úóáóì ÇáúÝöØúÑóÉö ÇáúãõÓúÊóÞöíãóÉö áöíóÚúáóãõæÇ Ãóäøó ÇáúÅöÓúáóÇãó åõæó ÇáúÝöØúÑóÉõ ßóãóÇ ÞóÇáó Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇáúÃõÎúÑóì: ÝóÃóÞöãú æóÌúåóßó áöáÏøöíäö ÍóäöíÝÇð ÝöØúÑóÊó Çááøóåö ÇáøóÊöí ÝóØóÑó ÇáäøóÇÓó ÚóáóíúåÇ [ÇáÑøæã: 30] æóÃóäøó ãóÇ íõÎóÇáöÝõ ÃõÕõæáóåõ ÈöÇáúÃóÕóÇáóÉö Ãóæú ÈöÇáÊøóÍúÑöíÝö ÝóÓóÇÏñ æóÖóáóÇáñ¡ æóãõÊøóÈöÚöí ãóÇ íõÎóÇáöÝõ ÇáúÅöÓúáóÇãó Ãóåúáõ ÖóáóÇáóÉò.
æóÇáÊøóÚúÑöíÖö ÈöÇáúæóÚöíÏö áöáúãõßóÐøöÈöíäó ÈöÇáúÅöÓúáóÇãö.(30/419)
æóÇáÊøöíäö æóÇáÒøóíúÊõæäö (1) æóØõæÑö Óöíäöíäó (2) æóåóÐóÇ ÇáúÈóáóÏö ÇáúÃóãöíäö (3) áóÞóÏú ÎóáóÞúäóÇ ÇáúÅöäúÓóÇäó Ýöí ÃóÍúÓóäö ÊóÞúæöíãò (4) Ëõãøó ÑóÏóÏúäóÇåõ ÃóÓúÝóáó ÓóÇÝöáöíäó (5)
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉö ÈöÇáúÃõãõæÑö ÇáúãõÞúÓóãö ÈöåóÇ Åöáóì ÃóØúæóÇÑö ÇáÔøóÑóÇÆöÚö ÇáúÃóÑúÈóÚóÉö ÅöíãóÇÁð Åöáóì Ãóäøó ÇáúÅöÓúáóÇãó ÌóÇÁó ãõÕóÏøöÞðÇ áóåóÇ æóÃóäøóåóÇ ãõÔóÇÑößóÉñ ÃõÕõæáõåóÇ áöÃõÕõæáö Ïöíäö ÇáúÅöÓúáóÇãö.
æóÇáÊøóäúæöíåö ÈöÍõÓúäö ÌóÒóÇÁö ÇáøóÐöíäó ÇÊøóÈóÚõæÇ ÇáúÅöÓúáóÇãó Ýöí ÃõÕõæáöåö æóÝõÑõæÚöåö.
æóÔóãöáóÊö ÇáöÇãúÊöäóÇäó Úóáóì ÇáúÅöäúÓóÇäö ÈöÎóáúÞöåö Úóáóì ÃóÍúÓóäö äöÙóÇãò Ýöí ÌËãÇäå æóäóÝÓå.
[1- 5]
[ÓõæÑóÉ ÇáÊøöíä (95) : ÇáúÂíóÇÊ 1 Åöáóì 5]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
æóÇáÊøöíäö æóÇáÒøóíúÊõæäö (1) æóØõæÑö Óöíäöíäó (2) æóåÐóÇ ÇáúÈóáóÏö ÇáúÃóãöíäö (3) áóÞóÏú ÎóáóÞúäóÇ ÇáúÅöäúÓÇäó Ýöí ÃóÍúÓóäö ÊóÞúæöíãò (4)
Ëõãøó ÑóÏóÏúäÇåõ ÃóÓúÝóáó ÓÇÝöáöíäó (5)
ÇÈúÊöÏóÇÁõ ÇáúßóáóÇãö ÈöÇáúÞóÓóãö ÇáúãõÄóßøóÏö íõÄúÐöäõ ÈöÃóåóãøöíøóÉö ÇáúÛóÑóÖö ÇáúãóÓõæÞö áóåõ ÇáúßóáóÇãõ¡ æóÅöØóÇáóÉõ ÇáúÞóÓóãö ÊóÔúæöíÞñ Åöáóì ÇáúãõÞúÓóãö Úóáóíúåö.
æóÇáÊøöíäõ ÙóÇåöÑõåõ ÇáËøóãóÑóÉõ ÇáúãóÔúåõæÑóÉõ ÈöåóÐóÇ ÇáöÇÓúãö¡ æóåöíó ËóãóÑóÉñ íõÔúÈöåõ ÔóßúáõåóÇ Ôóßúáó ÇáúßõãøöËúÑóì ÐóÇÊõ ÞöÔúÑò áóæúäõåõ ÃóÒúÑóÞõ Åöáóì ÇáÓøóæóÇÏö¡ ÊóÊóÝóÇæóÊõ ÃóÕúäóÇÝõåõ Ýöí ÞõÊõæãóÉö ÞöÔúÑöåö¡ ÓóåúáóÉõ ÇáÊøóÞúÔöíÑö ÊóÍúÊóæöí Úóáóì ãöËúáö æöÚóÇÁò ÃóÈúíóÖó Ýöí æóÓóØöåö ÚóÓóáñ ØóíøöÈõ ÇáÑøóÇÆöÍóÉö ãóÎúáõæØñ ÈöÈõÒõæÑò ÏóÞöíÞóÉò ãöËúáö ÇáÓøöãúÓöãö ÇáÕøóÛöíÑö¡ æóåöíó ãöäú ÃóÍúÓóäö ÇáËøöãóÇÑö ÕõæÑóÉð æóØóÚúãðÇ æóÓõåõæáóÉó ãóÖúÛò ÝóÍóÇáóÊõåóÇ ÏóÇáøóÉñ Úóáóì ÏöÞøóÉö ÕõäúÚö Çááøóåö æóãõÄúÐöäóÉñ ÈöÚöáúãöåö æóÞõÏúÑóÊöåö¡ ÝóÇáúÞóÓóãõ ÈöåóÇ áöÃóÌúáö ÏóáóÇáóÊöåóÇ Úóáóì ÕöÝóÇÊò ÅöáóåöíøóÉò ßóãóÇ íõÞúÓóãõ ÈöÇáöÇÓúãö áöÏóáóÇáóÊöåö Úóáóì ÇáÐøóÇÊö¡ ãóÚó ÇáúÅöíÐóÇäö ÈöÇáúãöäøóÉö Úóáóì ÇáäøóÇÓö ÅöÐú ÎóáóÞó áóåõãú åóÐöåö ÇáúÝóÇßöåóÉó ÇáøóÊöí ÊóäúÈõÊõ Ýöí ßõáøö ÇáúÈöáóÇÏö æóÇáøóÊöí åöíó ÓóåúáóÉõ ÇáäøóÈóÇÊö áóÇ ÊóÍúÊóÇÌõ Åöáóì ßóËúÑóÉö Úóãóáò æóÚöáóÇÌò.
æóÇáÒøóíúÊõæäõ ÃóíúÖðÇ ÙóÇåöÑõåõ ÇáËøóãóÑóÉõ ÇáúãóÔúåõæÑóÉõ ÐóÇÊõ ÇáÒøóíúÊö ÇáøóÐöí íõÚúÊóÕóÑõ ãöäúåóÇ ÝóíóØúÚóãõåõ ÇáäøóÇÓõ æóíóÓúÊóÕúÈöÍõæäó Èöåö. æóÇáúÞóÓóãõ ÈöåóÇ ßóÇáúÞóÓóãö ÈöÇáÊøöíäö ãöäú ÍóíúËõ ÅöäøóåóÇ ÏóÇáøóÉñ Úóáóì ÕöÝóÇÊö Çááøóåö¡ ãóÚó ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì äöÚúãóÉö ÎóáúÞö åóÐöåö ÇáËøóãóÑóÉö ÇáäøóÇÝöÚóÉö ÇáÕøóÇáöÍóÉö ÇáøóÊöí ÊóßúÝöí ÇáäøóÇÓó ÍóæóÇÆöÌó ØóÚóÇãöåöãú æóÅöÖóÇÁóÊöåöãú.
æóÚóáóì ÙóÇåöÑö ÇáöÇÓúãóíúäö áöáÊøöíäö æóÇáÒøóíúÊõæäö ÍóãóáóåõãóÇ ÌóãúÚñ ãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ÇáúÃóæøóáöíäó ÇÈúäõ ÚóÈøóÇÓò æóãõÌóÇåöÏñ æóÇáúÍóÓóäõ æóÚößúÑöãóÉõ æóÇáäøóÎóÚöíøõ æóÚóØóÇÁñ æóÌóÇÈöÑõ Èúäõ ÒóíúÏò æóãõÞóÇÊöáñ æóÇáúßóáúÈöíøõ æóÐóáößó áöãóÇ Ýöí åóÇÊóíúäö ÇáËøóãóÑóÊóíúäö ãöäó ÇáúãóäóÇÝöÚö áöáäøóÇÓö ÇáúãõÞúÊóÖöíóÉö ÇáöÇãúÊöäóÇäó Úóáóíúåöãú ÈöÃóäú ÎóáóÞóåóÇ Çááøóåõ áóåõãú¡(30/420)
æóáóßöäøó ãõäóÇÓóÈóÉó ÐößúÑö åóÐóíúäö ãóÚó ØõæÑö Óöíäöíäó æóãóÚó ÇáúÈóáóÏö ÇáúÃóãöíäö ÊóÞúÊóÖöí Ãóäú íóßõæäó áóåõãóÇ ãóÍúãóáñ ÃóæúÝóÞõ ÈöÇáúãõäóÇÓóÈóÉö ÝóÑõæöíó Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò ÃóíúÖðÇ ÊóÝúÓöíÑõ ÇáÊøöíäö ÈöÃóäøóåõ ãóÓúÌöÏõ äõæÍò ÇáøóÐöí Èõäöíó Úóáóì ÇáúÌõæÏöíøö ÈóÚúÏó ÇáØøõæÝóÇäö. æóáóÚóáøó ÊóÓúãöíóÉó åóÐóÇ ÇáúÌóÈóáö ÇáÊøöíäó áößóËúÑóÊöåö Ýöíåö ÅöÐú ÞóÏú ÊõÓóãøóì ÇáúÃóÑúÖõ ÈöÇÓúãö ãóÇ íóßúËõÑõ ÝöíåóÇ ãöäó ÇáÔøóÌóÑö ßóÞóæúáö ÇãúÑöÆö ÇáúÞóíúÓö:
ÃóãóÑúÎñ ÏöíóÇÑõåõãõ Ãóãú ÚõÔóÑú
æóÓõãøöíó ÈöÇáÊøöíäö ãóæúÖöÚñ ÌóÇÁó Ýöí ÔöÚúÑö ÇáäøóÇÈöÛóÉö íóÕöÝõ ÓóÍóÇÈóÇÊò ÈöÞóæúáöåö:
ÕõåúÈõ ÇáÙøáÇá ÃÊíä Ýöí ÚõÑõÖò ... íõÒúÌöíäó ÛóíúãðÇ ÞóáöíáðÇ ãóÇÄõåõ ÔóÈöãóÇ
æóÇáÒøóíúÊõæäõ íõØúáóÞõ Úóáóì ÇáúÌóÈóáö ÇáøóÐöí Èõäöíó Úóáóíúåö ÇáúãóÓúÌöÏõ ÇáúÃóÞúÕóì áöÃóäøóåõ íõäúÈöÊõ ÇáÒøóíúÊõæäó.
æóÑõæöíó åóÐóÇ Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò æóÇáÖøóÍøóÇßö æóÚóÈúÏö ÇáÑøóÍúãóäö Èúäö ÒóíúÏò æóÞóÊóÇÏóÉó æóÚößúÑöãóÉó æóãõÍóãøóÏö Èúäö ßóÚúÈò ÇáúÞõÑóÙöíøö. æóíóÌõæÒõ ÚöäúÏöí Ãóäú íóßõæäó ÇáúÞóÓóãõ Èö ÇáÊøöíäö æóÇáÒøóíúÊõæäö ãóÚúäöíøðÇ ÈöåöãóÇ ÔóÌóÑõ åóÇÊóíúäö ÇáËøóãóÑóÊóíúäö¡ Ãóíö ÇßúÊóÓóÈó äóæúÚóÇåõãóÇ ÔóÑóÝðÇ ãöäú Èóíä ÇáúÃóÔúÌóÇÑ íßæä ßóËöíÑò ãöäúåõ äóÇÈöÊðÇ Ýöí åóÐóíúäö ÇáúãóßóÇäóíúäö ÇáúãõÞóÏøóÓóíúäö ßóãóÇ ÞóÇáó ÌóÑöíÑñ:
ÃóÊóÐúßõÑõ Íöíäó ÊóÕúÞöáõ ÚóÇÑöÖóíúåóÇ ... ÈöÝóÑúÚö ÈóÔóÇãóÉò ÓõÞöíó ÇáúÈóÔóÇãõ (1)
ÝóÏóÚóÇ áöäóæúÚö ÇáúÈóÔóÇãö ÈöÇáÓøóÞúíö áöÃóÌúáö ÚõæÏö ÈóÔóÇãóÉó ÇáúÍóÈöíÈóÉö.
æóÃóãøóÇ ØõæÑö Óöíäöíäó Ýóåõæó ÇáúÌóÈóáõ ÇáúãóÚúÑõæÝõ Èö «ØõæÑö ÓöíäóÇ» . æóÇáØøõæÑõ: ÇáúÌóÈóáõ ÈöáõÛóÉö ÇáäøóÈóØö æóåõãõ ÇáúßóäúÚóÇäöíøõæäó¡ æóÚõÑöÝó åóÐóÇ ÇáúÌóÈóáõ Èö ØõæÑö Óöíäöíäó áöæõÞõæÚöåö Ýöí ÕóÍúÑóÇÁö «Óöíäöíäó» ¡ æó «Óöíäöíäó» áõÛóÉñ Ýöí Óöíäò æóåöíó ÕóÍúÑóÇÁõ Èóíúäó ãöÕúÑó æóÈöáóÇÏö ÝöáóÓúØöíäó. æóÞöíáó: Óöíäöíäó ÇÓúãõ ÇáúÃóÔúÌóÇÑö ÈöÇáäøóÈóØöíøóÉö Ãóæú ÈöÇáúÍóÈóÔöíøóÉö¡ æóÞöíáó: ãóÚúäóÇåõ ÇáúÍõÓúäõ ÈöáõÛóÉö ÇáúÍóÈóÔóÉö.
æóÞóÏú ÌóÇÁó ÊóÚúÑöíÈõåõ Ýöí ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö Úóáóì ÕöíÛóÉò ÊõÔúÈöåõ ÕöíÛóÉó ÌóãúÚö ÇáúãõÐóßøóÑö ÇáÓøóÇáöãö æóáóíúÓó ÈöÌãÚ¡ ãÌóÇÒ Ýöí ÅöÚúÑóÇÈöåö Ãóäú íõÚúÑóÈó ãöËúáó ÅöÚúÑóÇÈö ÌóãúÚö ÇáúãõÐóßøóÑö ÈöÇáúæóÇæö äöíóÇÈóÉð Úóäö ÇáÖøóãøóÉö¡ Ãóæö ÇáúíóÇÁö äöíóÇÈóÉð Úóäö ÇáúÝóÊúÍóÉö Ãóæö ÇáúßóÓúÑóÉö¡ æóÃóäú íõÍúßóì Úóáóì ÇáúíóÇÁö ãóÚó ÊóÍúÑöíßö äõæäöåö ÈöÍóÑóßóÇÊö ÇáúÅöÚúÑóÇÈö ãöËúáö:
ÕöÝøöíäó æóíóÈúÑöíäó æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇáØøõæÑö æóßöÊÇÈò ãóÓúØõæÑò [ÇáØøæÑ: 1¡ 2] .
_________
(1) æóÝöí ÑöæóÇíóÉ ÇáÊÈÑíÒí Ýöí «ÔÑÍ ÇáÍãÇÓÉ» : ÃÊäÓì ÅöÐú ÊæÚÏäÇ Óáíãì ÈöÚõæÏ ... ÅöáóÎ Õ 50 Ì 1.(30/421)
æÇáúÈóáóÏö ÇáúÃóãöíäö: ãóßøóÉõ¡ Óõãøöíó ÇáúÃóãöíäó áöÃóäøó ãóäú ÏóÎóáóåõ ßóÇäó ÂãöäðÇ¡ ÝóÇáúÃóãöíäõ ÝóÚöíáñ ÈöãóÚúäóì ãõÝúÚöáò ãöËúáó: «ÇáÏøóÇÚöí ÇáÓøóãöíÚö» Ýöí ÈóíúÊö ÚóãúÑöæ Èúäö ãóÚúÏöíßóÑöÈó¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáò Úóáóì æóÌúåö ÇáúÅöÓúäóÇÏö ÇáúãóÌóÇÒöíøö¡ Ãóíö ÇáúãóÃúãõæäõ ÓóÇßöäõæåõ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÂãóäóåõãú ãöäú ÎóæúÝò [ÞõÑóíúÔ:
4] .
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Åöáóíúåö áöáÊøóÚúÙöíãö æóáöÃóäøó äõÒõæáó ÇáÓøõæÑóÉö Ýöí Ðóáößó ÇáúÈóáóÏö Ýóåõæó ÍóÇÖöÑñ ÈöãóÑúÃðì æóãóÓúãóÚò ãöäó ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó äóÙöíÑó Þóæúáöåö: áóÇ ÃõÞúÓöãõ ÈöåÐóÇ ÇáúÈóáóÏö [ÇáúÈóáóÏö: 1] .
æóÚóáóì ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÐößúÑõåõ ãöäó ÇáúãóÍúãöáóíúäö ÇáËøóÇäöíóíúäö áöáÊøöíäö æóÇáÒøóíúÊõæäö ÊóÊöãøõ ÇáúãõäóÇÓóÈóÉõ Èóíúäó ÇáúÅöíãóÇäö
æóÊóßõæäõ ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì ãóæóÇÑöÏö ÃóÚúÙóãö ÇáÔøóÑóÇÆöÚö ÇáúæóÇÑöÏóÉö áöáúÈóÔóÑö¡ ÝóÇáÊøöíäõ ÅöíãóÇÁñ Åöáóì ÑöÓóÇáóÉö äõæÍò æóåöíó Ãóæøóáõ ÔóÑöíÚóÉò áöÑóÓõæáò¡ æóÇáÒøóíúÊõæäõ ÅöíãóÇÁñ Åöáóì ÔóÑöíÚóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó ÝóÅöäøóåõ Èóäóì ÇáúãóÓúÌöÏó ÇáúÃóÞúÕóì ßóãóÇ æóÑóÏó Ýöí ÇáúÍóÏöíËö æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí Ãóæøóáö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö¡ æØõæÑö Óöíäöíäó ÅöíãóÇÁñ Åöáóì ÔóÑöíÚóÉö ÇáÊøóæúÑóÇÉö¡ æÇáúÈóáóÏö ÇáúÃóãöíäö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì ãóåúÈöØö ÔóÑöíÚóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ æóáóãú íóÞóÚú ÅöíãóÇÁñ Åöáóì ÔóÑöíÚóÉö ÚöíÓóì áöÃóäøóåóÇ ÊóßúãöáóÉñ áöÔóÑöíÚóÉö ÇáÊøóæúÑóÇÉö.
æóÞóÏú íóßõæäõ ÇáÒøóíúÊõæäõ Úóáóì ÊóÃúæöíáöåö ÈöÇáúãóßóÇäö æóÈöÃóäøóåõ ÇáúãóÓúÌöÏõ ÇáúÃóÞúÕóì ÅöíãóÇÁð Åöáóì ãóßóÇäö ÙõåõæÑö ÔóÑöíÚóÉö ÚöíÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ áöÃóäøó ÇáúãóÓúÌöÏó ÇáúÃóÞúÕóì ÈóäóÇåõ ÓõáóíúãóÇäõ Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ Ýóáóãú ÊóäúÒöáú Ýöíåö ÔóÑöíÚóÉñ ÞóÈúáó ÔóÑöíÚóÉö ÚöíÓóì æóíóßõæäõ Þóæúáõåõ: æóåÐóÇ ÇáúÈóáóÏö ÇáúÃóãöíäö ÅöíãóÇÁð Åöáóì ÔóÑöíÚóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó æóÔóÑöíÚóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÝóÅöäøó ÇáúÅöÓúáóÇãó ÌóÇÁó Úóáóì ÃõÕõæáö ÇáúÍóäöíÝöíøóÉö æóÈöÐóáößó íóßõæäõ ÅöíãóÇÁõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãóÇ ÕõÑøöÍó Èöåö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÔóÑóÚó áóßõãú ãöäó ÇáÏøöíäö ãóÇ æóÕøóì Èöåö äõæÍÇð æóÇáøóÐöí ÃóæúÍóíúäÇ Åöáóíúßó æóãÇ æóÕøóíúäÇ Èöåö ÅöÈúÑÇåöíãó æóãõæÓì æóÚöíÓì [ÇáÔæÑì: 13] ¡ æóÈöÐóáößó íóßõæäõ ÊóÑúÊöíÈõ ÇáúÅöíãóÇÁö Åöáóì ÔóÑóÇÆöÚö äõæÍò æóãõæÓóì æóÚöíÓóì æóãõÍóãøóÏò Úóáóíúåöãõ ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÛóíúÑó ÌóÇÑò Úóáóì ÊóÑúÊöíÈö ÙõåõæÑöåóÇ ÝóÊóæúÌöíåõ ãõÎóÇáóÝóÉö ÇáÊøóÑúÊöíÈö ÇáÐøößúÑöíøö áöáÊøóÑúÊöíÈö ÇáúÎóÇÑöÌöíøö Ãóäøóåõ áöãõÑóÇÚóÇÉö ÇÞúÊöÑóÇäö ÇáöÇÓúãóíúäö ÇáúãóäúÞõæáóíúäö Úóäö ÇÓúãóíö ÇáËøóãóÑóÊóíúäö¡ æóãõÞóÇÑóäóÉö ÇáöÇÓúãóíúäö ÇáÏøóÇáøóíúäö Úóáóì äóæúÚóíúäö ãöäú ÃóãóÇßöäö ÇáúÃóÑúÖö¡ áöíóÊóÃóÊøóì ãõÍóÓøöäõ ãõÑóÇÚóÇÉö ÇáäøóÙöíÑö æóãõÍóÓøöäõ ÇáÊøóæúÑöíóÉö¡ æóáöíõäóÇÓöÈó Óöíäöíäó ÝóæóÇÕöáó ÇáÓøõæÑóÉö.
æóÝöí ÇÈúÊöÏóÇÁö ÇáÓøõæÑóÉö ÈöÇáúÞóÓóãö ÈöãóÇ íóÔúãóáõ ÅöÑóÇÏóÉó ãóåóÇÈöØö ÃóÔúåóÑö ÇáúÃóÏúíóÇäö ÇáúÅöáóåöíøóÉö ÈóÑóÇÚóÉõ ÇÓúÊöåúáóÇáò áöÛóÑóÖö ÇáÓøõæÑóÉö æóåõæó Ãóäøó Çááøóåó ÎóáóÞó ÇáúÅöäúÓóÇäó Ýöí ÃóÍúÓóäö ÊóÞúæöíãò¡ Ãóíú ÎóáóÞóåõ Úóáóì ÇáúÝöØúÑóÉö ÇáÓøóáöíãóÉö ãõÏúÑößðÇ áöÃóÏöáøóÉö æÌæÏ ÇáúÎóÇáöÞ ææÍÏÇäíÉ. æóÝöíåö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó ãóÇ ÎóÇáóÝó(30/422)
Ðóáößó ãöäó ÇáäøöÍóáö æóÇáúãöáóáö ÞóÏú ÍóÇÏó Úóäú ÃõÕõæáö ÔóÑóÇÆöÚö Çááøóåö ßõáøöåóÇ ÈöÞóØúÚö ÇáäøóÙóÑö Úóäö ÇÎúÊöáóÇÝöåóÇ Ýöí ÇáúÝõÑõæÚö¡ æóíóßúÝöí Ýöí ÊóÞóæøõãö ãóÚúäóì ÈóÑóÇÚóÉö ÇáöÇÓúÊöåúáóÇáö ãóÇ íóáõæÍõ Ýöí ÇáúãóÚúäóì ãöäö ÇÍúÊöãóÇáò.
æóÌõãúáóÉõ: áóÞóÏú ÎóáóÞúäóÇ ÇáúÅöäúÓÇäó Ýöí ÃóÍúÓóäö ÊóÞúæöíãò ãóÚó ãóÇ ÚõØöÝó Úóáóíúåö åõæó ÌóæóÇÈõ ÇáúÞóÓóãö.
æóÇáúÞóÓóãõ Úóáóíúåö íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó ÇáÊøóÞúæöíãó ÊóÞúæöíãñ ÎóÝöíøñ æóÃóäøó ÇáÑøóÏøó ÑóÏøñ ÎóÝöíøñ íóÌöÈõ ÇáÊøóÏóÈøõÑõ áöÅöÏúÑóÇßöåö ßóãóÇ ÓóäõÈóíøöäõåõ Ýöí Þóæúáöåö: Ýöí ÃóÍúÓóäö ÊóÞúæöíãò ÝóáöÐóáößó äóÇÓóÈó Ãóäú íõÍóÞøóÞó ÈöÇáÊøóæúßöíÏö ÈöÇáúÞóÓóãö¡ áöÃóäøó ÊóÕóÑøõÝóÇÊö ãõÚúÙóãö ÇáäøóÇÓö Ýöí ÚóÞóÇÆöÏöåöãú ÌóÇÑöíóÉñ Úóáóì ÍóÇáóÉò ÊõÔúÈöåõ ÍóÇáóÉó ãóäú íõäúßöÑõæäó Ãóäøóåõãú ÎõáöÞõæÇ Úóáóì ÇáúÝöØúÑóÉö.
æóÇáúÎóáúÞõ: Êóßúæöíäñ æóÅöíÌóÇÏñ áöÔóíúÁò¡ æóÎóáóÞó Çááøóåõ ÌóãöíÚó ÇáäøóÇÓö åõæó Ãóäøóåõ ÎóáóÞó ÃõÕõæáó ÇáúÅöíÌóÇÏö
æóÃóæúÌóÏó ÇáúÃõÕõæáó ÇáúÃõæáóì Ýöí ÈóÏúÁö ÇáúÎóáöíÞóÉö ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: áöãÇ ÎóáóÞúÊõ ÈöíóÏóíøó [Õ: 75] æóÎóáóÞó ÃóÓúÈóÇÈó ÊóæóáøõÏö ÇáúÝõÑõæÚö ãä ÇáúÃõÕõæá ÝÊäÇÓÈ ãöäúåóÇ ÐõÑøöíøóÇÊõåõãú ßóãóÇ ÞóÇáó: æóáóÞóÏú ÎóáóÞúäÇßõãú Ëõãøó ÕóæøóÑúäÇßõãú Ëõãøó ÞõáúäÇ áöáúãóáÇÆößóÉö ÇÓúÌõÏõæÇ áöÂÏóãó [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 11] .
æóÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÅöäúÓÇäó íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÊóÚúÑöíÝó ÇáúÌöäúÓö¡ æóåõæó ÇáÊøóÚúÑöíÝõ ÇáúãóáúÍõæÙõ Ýöíåö ãóÌúãõæÚõ ÇáúãóÇåöíøóÉö ãóÚó æõÌõæÏöåóÇ Ýöí ÇáúÎóÇÑöÌö Ýöí Ööãúäö ÈóÚúÖö ÃóÝúÑóÇÏöåóÇ Ãóæú ÌóãöíÚö ÃóÝúÑóÇÏöåóÇ.
æóíõÍúãóáõ Úóáóì ãóÚúäóì: ÎóáóÞúäóÇ ÌóãöíÚó ÇáäøóÇÓö Ýöí ÃóÍúÓóäö ÊóÞúæöíãò.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÅöäúÓÇäó ÊóÚúÑöíÝó ÇáúÍóÞöíÞóÉö äóÍúæó Þóæúáöåöãõ: ÇáÑøóÌõáõ ÎóíúÑñ ãöäó ÇáúãóÑúÃóÉö¡ æóÞóæúáö ÇãúÑöÆö ÇáúÞóíúÓö:
ÇáúÍóÑúÈõ Ãóæøóáó ãóÇ Êóßõæäõ ÝóÊöíøóÉñ ÝóáóÇ íõáóÇÍóÙõ Ýöíåö ÃóÝúÑóÇÏõ ÇáúÌöäúÓö Èóáö ÇáúãóáúÍõæÙõ ÍóÇáóÉõ ÇáúãóÇåöíøóÉö Ýöí ÃóÕúáöåóÇ Ïõæäó ãóÇ íóÚúÑöÖõ áöÃóÝúÑóÇÏöåóÇ ãöãøóÇ íõÛóíøöÑõ ÈóÚúÖó ÎóÕóÇÆöÕöåóÇ. æóãöäúåõ ÇáÊøóÚúÑöíÝõ ÇáúæóÇÞöÚõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÇáúÅöäúÓÇäó ÎõáöÞó åóáõæÚÇð¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúãóÚóÇÑöÌö [19] .
æóÇáÊøóÞúæöíãõ: ÌóÚúáõ ÇáÔøóíúÁö Ýöí ÞóæóÇãò (ÈöÝóÊúÍö ÇáúÞóÇÝö) ¡ Ãóíú ÚóÏúáò æóÊóÓúæöíóÉò¡ æóÍõÓúäõ(30/423)
ÇáÊøóÞúæöíãö Ãóßúãóáõåõ æóÃóáúíóÞõåõ ÈöäóæúÚö ÇáúÅöäúÓóÇäö¡ Ãóíú ÃóÍúÓóäõ ÊóÞúæöíãò áóåõ¡ æóåóÐóÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõ ÊóÞúæöíãñ ÎóÇÕøñ ÈöÇáúÅöäúÓóÇäö áóÇ íõÔóÇÑößõåõ Ýöíåö ÛóíúÑõåõ ãöäó ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö¡ æóíóÊøóÖöÍõ Ðóáößó Ýöí ÊóÚúÏöíáö ÇáúÞõæóì ÇáÙøóÇåöÑóÉö æóÇáúÈóÇØöäóÉö ÈöÍóíúËõ áóÇ Êóßõæäõ ÅöÍúÏóì ÞõæóÇåõ ãõæÞöÚóÉð áóåõ ÝöíãóÇ íõÝúÓöÏõåõ¡ æóáóÇ íóÚõæÞõ ÈóÚúÖõ ÞõæóÇåõ ÇáúÈóÚúÖó ÇáúÂÎóÑó Úóäú ÃóÏóÇÁö æóÙöíÝóÊöåö ÝóÅöäøó ÛóíúÑóåõ ãóäú ÌöäúÓöåö ßóÇäó Ïõæäóåõ Ýöí ÇáÊøóÞúæöíãö.
æóÍóÑúÝõ Ýöí íõÝöíÏõ ÇáÙøóÑúÝöíøóÉó ÇáúãóÌóÇÒöíøóÉó ÇáúãõÓúÊóÚóÇÑóÉó áöãóÚúäóì ÇáÊøóãóßøõäö æóÇáúãöáúßö Ýóåöíó ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ãóÚúäóì ÈóÇÁö ÇáúãõáóÇÈóÓóÉö Ãóæú áóÇãö Çáúãöáúßö¡ æóÅöäøóãóÇ ÚõÏöáó Úóäú ÃóÍóÏö ÇáúÍóÑúÝóíúäö ÇáúÍóÞöíÞöíøóíúäö áöåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì Åöáóì ÍóÑúÝö ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö áöÅöÝóÇÏóÉö ÞõæøóÉö ÇáúãõáóÇÈóÓóÉö Ãóæú ÞõæøóÉö Çáúãöáúßö ãóÚó ÇáúÅöíÌóÇÒö æóáóæúáóÇ ÇáúÅöíÌóÇÒõ áóßóÇäóÊú ãõÓóÇæóÇÉõ ÇáúßóáóÇãö Ãóäú íõÞóÇáó: áóÞóÏú ÎóáóÞúäóÇ ÇáúÅöäúÓóÇäó ÈöÊóÞúæöíãò ãóßöíäò åõæó ÃóÍúÓóäõ ÊóÞúæöíãò.
ÝóÃóÝóÇÏóÊö ÇáúÂíóÉõ Ãóäøó Çááøóåó ßóæøóäó ÇáúÅöäúÓóÇäó ÊóßúæöíäðÇ ÐóÇÊöíøðÇ ãõÊóäóÇÓöÈðÇ ãóÇ ÎóáóÞó áóåõ äóæúÚóåõ ãöäó ÇáúÅöÚúÏóÇÏö áöäöÙóÇãöåö æóÍóÖóÇÑóÊöåö¡ æóáóíúÓó ÊóÞúæöíãõ ÕõæÑóÉö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÇáÙøóÇåöÑóÉö åõæó ÇáúãõÚúÊóÈóÑõ ÚöäúÏó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóáóÇ ÌóÏöíÑðÇ ÈöÃóäú íõÞúÓöãó Úóáóíúåö ÅöÐú áóÇ ÃóËóÑó áóåõ Ýöí ÅöÕúáóÇÍö ÇáäøóÝúÓö¡ æóÅöÕúáóÇÍö ÇáúÛóíúÑö¡ æóÇáúÅöÕúáóÇÍö Ýöí ÇáúÃóÑúÖö¡ æóáöÃóäøóåõ áóæú ßóÇäó åõæó ÇáúãõÑóÇÏö áóÐóåóÈóÊö ÇáúãõäóÇÓóÈóÉõ ÇáøóÊöí Ýöí ÇáúÞóÓóãö ÈöÇáÊøöíäö æóÇáÒøóíúÊõæäö æóØõæÑö Óöíäöíäó æóÇáúÈóáóÏö ÇáúÃóãöíäö. æóÅöäøóãóÇ åõæó ãõÊóãøöãñ áöÊóÞúæöíãö ÇáäøóÝúÓö
ÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «Åöäøó Çááøóåó áóÇ íóäúÙõÑõ Åöáóì ÃóÌúÓóÇÏößõãú æóáóÇ
Åöáóì ÕõæóÑößõãú æóáóßöäú íóäúÙõÑõ Åöáóì ÞõáõæÈößõãú»
(1) ÝóÅöäøó ÇáúÚóÞúáó ÃóÔúÑóÝõ ãóÇ ÎõÕøó Èöåö äóæúÚõ ÇáúÅöäúÓóÇäö ãöäú Èóíúäö ÇáúÃóäúæóÇÚö.
ÝóÇáúãóÑúÖöíøõ ÚöäúÏó Çááøóåö åõæó ÊóÞúæöíãõ ÅöÏúÑóÇßö ÇáúÅöäúÓóÇäö æóäóÙóÑöåö ÇáúÚóÞúáöíøö ÇáÕøóÍöíÍö áöÃóäøó Ðóáößó åõæó ÇáøóÐöí ÊóÕúÏõÑõ Úóäúåõ ÃóÚúãóÇáõ ÇáúÌóÓóÏö ÅöÐö ÇáúÌöÓúãõ ÂáóÉñ ÎóÇÏöãóÉñ áöáúÚóÞúáö ÝóáöÐóáößó ßóÇäó åõæó ÇáúãóÞúÕõæÏó ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóÞóÏú ÎóáóÞúäóÇ ÇáúÅöäúÓÇäó Ýöí ÃóÍúÓóäö ÊóÞúæöíãò æóÃóãøóÇ ÎóáúÞõ ÌóÓóÏö ÇáúÅöäúÓóÇäö Ýöí ÃóÍúÓóäö ÊóÞúæöíãò ÝóáóÇ ÇÑúÊöÈóÇØó áóåõ ÈöãóÞúÕöÏö ÇáÓøõæÑóÉö æóíóÙúåóÑõ åóÐóÇ ßóãóÇáó ÇáÙøõåõæÑö Ýöí Þóæúáöåö: Ëõãøó ÑóÏóÏúäÇåõ ÃóÓúÝóáó ÓÇÝöáöíäó ÝóÅöäøóåõ áóæú Íõãöáó ÇáÑøóÏøõ ÃóÓúÝóáó ÓóÇÝöáöíäó Úóáóì ãóÕöíÑö ÇáúÅöäúÓóÇäö Ýöí ÃóÑúÐóáö ÇáúÚõãõÑö Åöáóì äóÞóÇÆöÕö ÞõæøóÊöåö ßóãóÇ ÝóÓøóÑó Èöåö ßóËöíÑñ ãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó áóßóÇäó äõÈõæøõåõ Úóäú ÛóÑóÖö ÇáÓøõæÑóÉö ÃóÔóÏøó¡ æóáóíúÓó Ðóáößó ãöãøóÇ íóÞóÚõ Ýöíåö ÊóÑóÏøõÏõ
_________
(1) ÑóæóÇåõ ãõÓáã. æóÑóæóÇåõ ÛóíÑå íÒöíÏ ÈóÚÖåã Úáì ÈÚÖ.(30/424)
ÇáÓøóÇãöÚöíäó ÍóÊøóì íõÍúÊóÇÌó Åöáóì ÊóÃúßöíÏöåö ÈöÇáúÞóÓóãö æóíóÏõáøó áöÐóáößó Þóæúáõåõ ÈóÚúÏóåõ: ÅöáøóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ [ÇáÊøöíä: 6] áöÃóäøó ÇáúÅöíãóÇäó ÃóËóÑõ ÇáÊøóÞúæöíãö áöÚóÞúáö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÇáøóÐöí íõáúåöãõåõ ÇáÓøóíúÑó Ýöí ÃóÚúãóÇáöåö Úóáóì ÇáØøóÑöíÞö ÇáúÃóÞúæóãö¡ æóãõÚóÇãóáóÉó Èóäöí äóæúÚöåö ÇáÓøóÇáöãöíäó ãöäú ÚóÏóÇÆöåö ãõÚóÇãóáóÉó ÇáúÎóíúÑö ãóÚóåõãú Úóáóì ÍóÓóÈö ÊóæóÇÝõÞöåöãú ãóÚóåõ Ýöí ÇáúÍóÞøö ÝóÐóáößó åõæó ÇáúÃóÕúáõ Ýöí Êóßúæöíäö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÅöÐóÇ Óóáöãó ãöäú ÚóæóÇÑöÖó ÚóÇÆöÞóÉò ãöäú ÈóÚúÖö Ðóáößó ãöãøóÇ íóÚúÑöÖõ áóåõ æóåõæó Ìóäöíäñ ÅöãøóÇ ãöäú ÚóÇåóÉò ÊóáúÍóÞõåõ áöãóÑóÖö ÃóÍóÏö ÇáúÃóÈóæóíúäö¡ Ãóæú áöÝóÓóÇÏö åóíúßóáöåö ãöäú ÓóÞúØóÉò Ãóæú ÕóÏúãóÉò Ýöí Íóãúáöåö¡ æóãóÇ íóÚúÑöÖõ áóåõ ÈóÚúÏó ÇáúæöáóÇÏóÉö ãöäú ÏóÇÁò ãõÚúÖöáò íóÚúÑöÖõ áóåõ íóÊúÑõßõ Ýöíåö ÇÎúÊöáóÇáó ãöÒóÇÌöåö ÝóíõÍóÑøöÝõ ÔóíúÆðÇ ãöäú ÝöØúÑóÊöåö ßóÍóãóÇÞóÉö ÇáÓøóæúÏóÇæöíøöíäó æóÇáÓøõßøóÑöíøöíäó Ãóæú ÎóÈóÇáö ÇáúãõÎúÊóÈóáöíäó¡ æóãöãøóÇ íõÏúÎöáõåõ Úóáóì äóÝúÓöåö ãöäú ãóÓóÇæöí ÇáúÚóÇÏóÇÊö ßóÔõÑúÈö ÇáúãõÓúßöÑóÇÊö æóÊóäóÇæõáö ÇáúãõÎóÏøöÑóÇÊö ãöãøóÇ íõæÑöËõåõ Úóáóì Øõæáò ÇäúËöáóÇãó ÊóÚóÞøõáöåö Ãóæú ÎóæóÑó ÚóÒöíãóÊöåö.
æóÇáøóÐöí äóÃúÎõÐõåõ ãöäú åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ãóäøó ÇáúÅöäúÓóÇäó ãóÎúáõæÞñ Úóáóì ÍóÇáóÉö ÇáúÝöØúÑóÉö ÇáúÅöäúÓóÇäöíøóÉö ÇáøóÊöí ÝóØóÑó Çááøóåõ ÇáäøóæúÚó áöíóÊøóÕöÝó ÈöÂËóÇÑöåóÇ¡ æóåöíó ÇáúÝöØúÑóÉõ ÇáúÅöäúÓóÇäöíøóÉõ ÇáúßóÇãöáóÉõ Ýöí ÅöÏúÑóÇßöåö ÅöÏúÑóÇßðÇ ãõÓúÊóÞöíãðÇ ãöãøóÇ íóÊóÃóÏøóì ãöäó ÇáúãóÍúÓõæÓóÇÊö ÇáÕøóÇÏöÞóÉö¡ Ãóíö ÇáúãõæóÇÝöÞóÉõ áöÍóÞóÇÆöÞö ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÇáËøóÇÈöÊóÉö Ýöí äóÝúÓö ÇáúÃóãúÑö¡ ÈöÓóÈóÈö ÓóáóÇãóÉö ãóÇ ÊõÄóÏøöíåö ÇáúÍóæóÇÓøõ ÇáÓøóáöíãóÉõ¡ æóãóÇ íóÊóáóÞøóÇåõ ÇáúÚóÞúáõ ÇáÓøóáöíãõ ãöäú Ðóáößó æóíóÊóÕóÑøóÝõ Ýöíåö ÈöÇáÊøóÍúáöíáö æóÇáÊøóÑúßöíÈö ÇáúãõäúÊóÙöãóíúäö¡ ÈöÍóíúËõ áóæú ÌóÇäóÈóÊúåõ ÇáÊøóáúÞöíäóÇÊõ ÇáÖøóÇáøóÉõ æóÇáúÚóæóÇÆöÏõ ÇáÐøóãöíãóÉõ æóÇáØøóÈóÇÆöÚõ ÇáúãõäúÍóÑöÝóÉõ æóÇáÊøóÝúßöíÑõ ÇáÖøóÇÑøõ¡ Ãóæú áóæú ÊóÓóáøóØóÊú Úóáóíúåö ÊóÓóáøõØðÇ ãóÇ ÝóÇÓúÊóØóÇÚó ÏöÝóÇÚóåóÇ Úóäúåõ ÈöÏóáóÇÆöáö ÇáúÍóÞøö æóÇáÕøóæóÇÈö¡ áóÌóÑóì Ýöí ÌóãöíÚ ÔÄæäå Úóáóì ÇáöÇÓúÊöÞóÇãóÉö¡ æóáóãóÇ ÕóÏóÑóÊú ãöäúåõ ÅöáøóÇ ÇáúÃóÝúÚóÇáõ ÇáÕøóÇáöÍóÉõ
æóáóßöäøóåõ ÞóÏú íóÊóÚóËøóÑõ Ýöí Ðõíõæáö ÇÛúÊöÑóÇÑöåö æóíõÑúÎöí ÇáúÚöäóÇäó áöåóæóÇåõ æóÔóåúæóÊöåö¡ ÝóÊóÑúãöí Èöåö Ýöí ÇáÖøóáóÇáóÇÊö¡ Ãóæú íóÊóÛóáøóÈõ Úóáóíúåö ÏõÚóÇÉõ ÇáÖøóáóÇáö ÈöÚóÇãöáö ÇáÊøóÎúæöíÝö Ãóæö ÇáúÅöØúãóÇÚö ÝóíõÊóÇÈöÚõåõãú ØóæúÚðÇ Ãóæú ßóÑúåðÇ¡ Ëõãøó áóÇ íóáúÈóËõ Ãóäú íóÓúÊóÍúßöãó Ýöíåö ãóÇ ÊóÞóáøóÏóåõ ÝóíóÚúÊóÇÏõåõ æóíóäúÓóì ÇáÕøóæóÇÈó æóÇáÑøõÔúÏó.
æóíõÝóÓøöÑõ åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì
Þóæúáõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ãóÇ ãöäú ãóæúáõæÏò ÅöáøóÇ íõæáóÏõ Úóáóì ÇáúÝöØúÑóÉö Ëõãøó íóßõæäõ ÃóÈóæóÇåõ åõãóÇ ÇááøóÐóÇäö íõåóæøöÏóÇäöåö Ãóæú íõäóÕøöÑóÇäöåö Ãóæú íõãóÌøöÓóÇäöåö»
ÇáúÍóÏöíËó Ðóáößó Ãóäøó ÃóÈóæóíúåö åõãóÇ Ãóæøóáõ ãóäú íóÊóæóáøóì ÊóÃúÏöíÈóåõ æóÊóËúÞöíÝóåõ æóåõãóÇ ÃóßúËóÑõ ÇáäøóÇÓö ãõáóÇÒóãóÉð áóåõ Ýöí ÕöÈóÇåõ¡ ÝóåõãóÇ ÇááøóÐóÇäö íõáúÞöíóÇäö Ýöí äóÝúÓöåö ÇáúÃóÝúßóÇÑó ÇáúÃóæúáóì¡ ÝóÅöÐóÇ Óóáöãó ãöäú ÊóÖúáöíáö ÃóÈóæóíúåö ÝóÞóÏú ÓóÇÑó ÈöÝöØúÑóÊöåö ÔóæúØðÇ Ëõãøó åõæó ÈóÚúÏó Ðóáößó ÚõÑúÖóÉñ áöÚóÏöíÏò ãöäó ÇáúãõÄóËøöÑóÇÊö Ýöíåö¡ Åöäú ÎóíúÑðÇ ÝóÎóíúÑñ æóÅöäú ÔóÑøðÇ ÝóÔóÑøñ¡(30/425)
æóÇÞúÊóÕóÑó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì ÇáúÃóÈóæóíúäö áöÃóäøóåõãóÇ ÃóÞúæóì ÃóÓúÈóÇÈö ÇáÒøóÌøö Ýöí ÖóáóÇáóÊöåöãóÇ¡ æóÃóÔóÏøõ ÅöáúÍóÇÍðÇ Úóáóì æóáóÏöåöãóÇ.
æóáóãú íõÚóÑøöÌö ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó ÞóÏöíãðÇ æóÍóÏöíËðÇ Úóáóì ÊóÝúÓöíÑö ÇáÊøóÞúæöíãö ÈöåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÇáúÚóÙöíãö ÝóÞóÕóÑõæÇ ÇáÊøóÞúæöíãó Úóáóì ÍõÓúäö ÇáÕøõæÑóÉö. æóÑõæöíó Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò æóãõÌóÇåöÏò æóÞóÊóÇÏóÉó æóÇáúßóáúÈöíøö æóÅöÈúÑóÇåöíãó æóÃóÈöí ÇáúÚóÇáöíóÉö¡ Ãóæú Úóáóì ÇÓúÊöÞóÇãóÉö ÇáúÞóÇãóÉö. æóÑõæöíó Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò¡ Ãóæú Úóáóì ÇáÔøóÈóÇÈö æóÇáúÌóáóÇÏóÉö¡ æóÑõæöíó Úóäú ÚößúÑöãóÉó æóÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò.
æóáóÇ íõáóÇÆöãõ ãóÞúÕöÏó ÇáÓøõæÑóÉö ÅöáøóÇ Ãóäú íõÊóÃóæøóáó ÈöÃóäøó Ðóáößó ÐößúÑõ äöÚúãóÉò Úóáóì ÇáúÅöäúÓóÇäö ÚóßóÓó ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÔõßúÑóåóÇ ÝóßóÝóÑó ÈöÇáúãõäúÚöãö ÝóÑõÏøó ÃóÓúÝóáó ÓóÇÝöáöíäó¡ Óöæóì ãóÇ ÍóßóÇåõ ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó Úóäö ÇáËøóÚúáóÈöíøö Úóäú ÃóÈöí ÈóßúÑö Èúäö ØóÇåöÑò (1) Ãóäøóåõ ÞóÇáó: «ÊóÞúæöíãõ ÇáúÅöäúÓóÇäö ÚóÞúáõåõ æóÅöÏúÑóÇßõåõ ÇááøóÐóÇäö ÒóíøóäóÇåõ ÈöÇáÊøóãúíöíÒö» æóáóÝúÙóåõ ÚöäúÏó ÇáúÞõÑúØõÈöíøö ÞóÑöíÈñ ãöäú åóÐóÇ ãóÚó ÒöíóÇÏóÉö íóÊóäóÇæóáõ ãóÃúßõæáóåõ ÈöíóÏöåö æóãóÇ ÍóßóÇåõ ÇáúÝóÎúÑõ Úóäö ÇáúÃóÕóãøö (2) Ãóäøó ÃóÍúÓóäö ÊóÞúæöíãò Ãóßúãóáõ ÚóÞúáò æóÝóåúãò æóÃóÏóÈò æóÚöáúãò æóÈóíóÇäò» .
æóÊõÝöíÏõ ÇáúÂíóÉõ Ãóäøó ÇáúÅöäúÓóÇäó ãóÝúØõæÑñ Úóáóì ÇáúÎóíúÑö æóÃóäøó Ýöí ÌöÈöáøóÊöåö ÌóáúÈó ÇáäøóÝúÚö æóÇáÕøóáóÇÍö áöäóÝúÓöåö æóßóÑóÇåóÉó ãóÇ íóÙõäøõåõ ÈóÇØöáðÇ Ãóæú åóáóÇßðÇ¡ æóãóÍóÈøóÉó ÇáúÎóíúÑö æóÇáúÍóÓóäö ãöäó ÇáúÃóÝúÚóÇáö áöÐóáößó ÊóÑóÇåõ íõÓóÑøõ ÈöÇáúÚóÏúáö æóÇáúÅöäúÕóÇÝö¡ æóíóäúÕóÍõ ÈöãóÇ íóÑóÇåõ ãóÌúáóÈóÉð áöÎóíúÑö ÛóíúÑöåö¡ æóíõÛöíËõ ÇáúãóáúåõæÝó æóíõÚóÇãöáõ ÈöÇáúÍõÓúäóì¡ æóíóÛóÇÑõ Úóáóì ÇáúãõÓúÊóÖúÚóÝöíäó¡ æóíóÔúãóÆöÒøõ ãöäó ÇáÙøõáúãö ãóÇ ÏóÇãó ãõÌóÑøóÏðÇ Úóäú Ñóæúãö äóÝúÚò íóÌúáöÈõåõ áöäóÝúÓöåö Ãóæú ÅöÑúÖóÇÁö ÔóåúæóÉò íõÑöíÏõ ÞóÖóÇÁóåóÇ Ãóæú ÅöÔúÝóÇÁö ÛóÖóÈò íóÌöíÔõ ÈöÕóÏúÑöåö¡ Êöáúßó ÇáúÚóæóÇÑöÖ ÇáøóÊöí ÊóÍõæáõ Èóíúäóåõ æóÈóíúäó
ÝöØúÑóÊöåö ÒóãóäðÇ¡ æóíóåóÔøõ Åöáóì ßóáóÇãö ÇáúæõÚøóÇÙö æóÇáúÍõßóãóÇÁö æóÇáÕøóÇáöÍöíäó æóíõßúÑöãõåõãú æóíõÚóÙøöãõåõãú æóíóæóÏøõ Øõæáó ÈóÞóÇÆöåöãú.
ÝóÅöÐóÇ ÓóÇæóÑóÊúåõ ÇáÔøóåúæóÉõ ÇáÓøóíøöÆóÉõ ÝóÒóíøóäóÊú áóåõ ÇÑúÊößóÇÈó ÇáúãóÝóÇÓöÏö æóáóãú íóÓúÊóØöÚú ÑóÏøóåóÇ Úóäú äóÝúÓöåö ÇäúÕóÑóÝó Åöáóì ÓõæÁö ÇáúÃóÚúãóÇáö¡ æóËóÞõáó Úóáóíúåö äõÕúÍõ ÇáäøóÇÕöÍöíäó¡ æóæóÚúÙõ ÇáúæóÇÚöÙöíäó Úóáóì ãóÑóÇÊöÈó Ýöí ßóÑóÇåöíóÉö Ðóáößó ÈöãöÞúÏóÇÑö ÊóÍóßøõãö Çáúåóæóì Ýöí ÚóÞúáöåö.
_________
(1) áã ÃóÞÝ Úáì ÊóÚúíöíäå æóáóíúÓó íÈÚÏ Ãóä íßæä åõæó ÇáúÃóÕóã.
(2) ÇáúÃóÕóã áÞÈ ÃÈí ÈßÑ ÚÈÏ ÇáÑøóÍúãóä Èä ßíÓóÇä ãä ÃóÕúÍóÇÈ åöÔóÇã ÇáÝæØí ãä ÇáúãõÚúÊóÒáóÉ. æóÞóÇáó ÇÈúä ÍÌÑ Ýöí «áöÓóÇä ÇáúãöíÒóÇä» : Åöäøóå ßóÇäó ãä ØÈÞóÉ ÃÈí ÇáúåõÐíúá ÇáÚáÇÝ ÇáãÚÊÒáí.(30/426)
æóáöåóÐóÇ ßóÇäó ÇáúÃóÕúáõ Ýöí ÇáäøóÇÓö ÇáúÎóíúÑó æóÇáúÚóÏóÇáóÉó æóÇáÑøõÔúÏó æóÍõÓúäó ÇáäøöíøóÉö ÚöäúÏó ÌõãúåõæÑò ãöäó ÇáúÝõÞóåóÇÁö æóÇáúãõÍóÏøöËöíäó.
æóÌõãúáóÉõ: Ëõãøó ÑóÏóÏúäÇåõ ÃóÓúÝóáó ÓÇÝöáöíäó ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö: ÎóáóÞúäóÇ ÇáúÅöäúÓÇäó Ýöí ÃóÍúÓóäö ÊóÞúæöíãò Ýóåöíó Ýöí ÍóíøöÒö ÇáúÞóÓóãö.
æóÖóãöíÑõ ÇáúÛóÇÆöÈö Ýöí Þóæúáöåö: ÑóÏóÏúäÇåõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúÅöäúÓóÇäö ÝóíóÌúÑöí Ýöíåö ÇáúæóÌúåóÇäö ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÇäö ãöäó ÇáÊøóÚúÑöíÝö.
æËõãøó áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáÊøóÑóÇÎöí ÇáÑøõÊóÈöíøö ßóãóÇ åõæó ÔóÃúäõåóÇ Ýöí ÚóØúÝö ÇáúÌõãóáö¡ áöÃóäøó ÇáÑøóÏøó ÃóÓúÝóáó ÓóÇÝöáöíäó ÈóÚúÏó ÎóáúÞöåö ãóÍõæØðÇ ÈöÃóÍúÓóäö ÊóÞúæöíãò ÚóÌöíÈñ áöãóÇ Ýöíåö ãöäö ÇäúÞöáóÇÈö ãóÇ ÌõÈöáó Úóáóíúåö¡ æóÊóÛúíöíÑõ ÇáúÍóÇáóÉö ÇáúãóæúÌõæÏóÉö ÃóÚúÌóÈõ ãöäú ÅöíÌóÇÏö ÍóÇáóÉò áóãú Êóßõäú¡ æóáöÃóäøó åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉó åöíó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáúßóáóÇãö áöÊóÍúÞöíÞö Ãóäøó ÇáøóÐöíäó ÍóÇÏõæÇ Úóäö ÇáúÝöØúÑóÉö ÕóÇÑõæÇ ÃóÓúÝóáó ÓóÇÝöáöíäó.
æóÇáúãóÚúäóì: æóáóÞóÏú ÕóíøóÑúäóÇåõ ÃóÓúÝóáó ÓóÇÝöáöíäó¡ Ãóæú ÌóÚóáúäóÇåõ Ýöí ÃóÓúÝóáö ÓóÇÝöáöíäó.
æóÇáÑøóÏøõ ÍóÞöíÞóÊõåõ ÅöÑúÌóÇÚõ ãóÇ ÃõÎöÐó ãöäú ÔóÎúÕò Ãóæú äõÞöáó ãöäú ãóæúÖöÚò Åöáóì ãóÇ ßóÇäó ÚöäúÏóåõ¡ æóíõØúáóÞõ ÇáÑøóÏøõ ãóÌóÇÒðÇ Úóáóì ÊóÕúíöíÑö ÇáÔøóíúÁö ÈöÍóÇáóÉò ÛóíúÑö ÇáúÍóÇáóÉö ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú áóåõ ãóÌóÇÒðÇ ãõÑúÓóáðÇ ÈöÚóáóÇÞóÉö ÇáúÅöØúáóÇÞö Úóäö ÇáÊøóÞúíöíÏö ßóãóÇ åõäóÇ.
æÃóÓúÝóáó: ÇÓúãõ ÊóÝúÖöíáò¡ Ãóíú ÃóÔóÏøó ÓóÝóÇáóÉð¡ æóÃõÖöíÝó Åöáóì ÓÇÝöáöíäó¡ Ãóíö ÇáúãóæúÕõæÝöíäó ÈöÇáÓøóÝóÇáóÉö. ÝóÇáúãõÑóÇÏõ: ÃóÓúÝóáó ÓóÇÝöáöíäó Ýöí ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏö ÈöÎóÇáöÞöåö ÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåö: ÅöáøóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ [ÇáÊøöíä:
6] .
æóÍóÞöíÞóÉõ ÇáÓøóÝóÇáóÉö: ÇäúÎöÝóÇÖõ ÇáúãóßóÇäö¡ æóÊõØúáóÞõ ãóÌóÇÒðÇ ÔóÇÆöÚðÇ Úóáóì ÇáúÎöÓøóÉö æóÇáúÍóÞóÇÑóÉö Ýöí ÇáäøóÝúÓö¡ ÝóÇáúÃóÓúÝóáõ ÇáúÃóÔóÏøõ ÓóÝóÇáóÉð ãöäú ÛóíúÑöåö Ýöí äóæúÚöåö.
æóÇáÓøóÇÝöáõæäó: åõãú ÓóÝöáóÉõ ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏö¡ æóÇáúÅöÔúÑóÇßõ ÃóÓúÝóáõ ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏö Ýóíóßõæäõ ÃóÓúÝóáó ÓÇÝöáöíäó
ãóÝúÚõæáðÇ ËóÇäöíðÇ áö ÑóÏóÏúäÇåõ áöÃóäøóåõ ÃõÌúÑöíó ãõÌúÑóì ÃóÎóæóÇÊö ÕóÇÑó.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÇáúÅöäúÓóÇäó ÃóÎóÐó íõÛóíøöÑõ ãóÇ ÝõØöÑó Úóáóíúåö ãöäó ÇáÊøóÞúæöíãö æóåõæó ÇáúÅöíãóÇäõ ÈöÅöáóåò æóÇÍöÏò æóãóÇ íóÞúÊóÖöíåö Ðóáößó ãöäú ÊóÞúæóÇåõ æóãõÑóÇÞóÈóÊöåö ÝóÕóÇÑó ÃóÓúÝóáó ÓóÇÝöáöíäó¡ æóåóáú ÃóÓúÝóáõ ãöãøóäú íóÚúÊóÞöÏõ ÅöáóåöíøóÉó ÇáúÍöÌóÇÑóÉö æóÇáúÍóíóæóÇäö ÇáúÃóÈúßóãö ãöäú ÈóÞóÑò Ãóæú ÊóãóÇÓöíÍó Ãóæú ËóÚóÇÈöíäó Ãóæú ãöäú ÔóÌóÑö ÇáÓøóãõÑö¡(30/427)
Ãóæú ãóäú íóÍúÓöÈõ ÇáÒøóãóÇäó ÅöáóåðÇ æóíõÓóãøöíåö ÇáÏøóåúÑó¡ Ãóæú ãóäú íóÌúÍóÏõ æõÌõæÏó ÇáÕøóÇäöÚö æóåõæó íõÔóÇåöÏõ ãóÕúäõæÚóÇÊöåö æóíõÍöÓøõ ÈöæõÌõæÏö äóÝúÓöåö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÝöí ÃóäúÝõÓößõãú ÃóÝóáÇ ÊõÈúÕöÑõæäó [ÇáÐÇÑíÇÊ: 21] .
ÝóÅöäú ãöáúÊó Åöáóì ÌóÇäöÈö ÇáúÃóÎúáóÇÞö ÑóÃóíúÊó ÇáúÅöäúÓóÇäó íóÈúáõÛõ Èöåö ÇäúÍöØóÇØõåõ Åöáóì ÍóÖöíÖö ÇáÊøóÓóÝøõáö¡ Ýóãöäú ãóáóÞò ÅöÐóÇ ØóãöÚó¡ æóãöäú ÔÍø ÅöÐÇ ÔÌÚ¡ æóãöäú ÌóÒóÚò ÅöÐóÇ ÎóÇÝó¡ æóãöäú åóáóÚò¡ Ýóßóãú ãöäú äõÝõæÓò ÌõÚöáóÊú ÞóÑóÇÈöíäó áöáúÂáöåóÉö¡ æóãöäú ÃóØúÝóÇáò ãóæúÁõæÏóÉò¡ æóãöäú ÃóÒúæóÇÌò ãóÞúÐõæÝóÉò Ýöí ÇáäøóÇÑö ãóÚó ÇáúÃóãúæóÇÊö ãöäú ÃóÒúæóÇÌöåöäøó¡ Ýóåóáú ÈóÚúÏó ãöËúáö åóÐóÇ ãöäú ÊóÓóÝøõáò Ýöí ÇáúÃóÎúáóÇÞö æóÃóÝúäö ÇáÑøóÃúíö.
æóÅöÓúäóÇÏõ ÇáÑøóÏøö Åöáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÅöÓúäóÇÏñ ãóÌóÇÒöíøñ áöÃóäøóåõ íõßóæøöäõ ÇáúÃóÓúÈóÇÈó ÇáúÚóÇáöíóÉó æóäöÙóÇãó ÊóÝóÇÚõáöåóÇ æóÊóÞóÇÈõáöåóÇ Ýöí ÇáúÃóÓúÈóÇÈö ÇáúÝóÑúÚöíøóÉö¡ ÍóÊøóì ÊóÕöáó Åöáóì ÇáúÃóÓúÈóÇÈö ÇáúãõÈóÇÔöÑóÉö Úóáóì äóÍúæö ÅöÓúäóÇÏö ãóÏøö æóÞóÈúÖö ÇáÙøöáøö Åöáóíúåö ÊóÚóÇáóì Ýöí Þóæúáöåö: Ãóáóãú ÊóÑó Åöáì ÑóÈøößó ßóíúÝó ãóÏøó ÇáÙøöáøó Åöáóì Þóæúáöåö: Ëõãøó ÞóÈóÖúäÇåõ ÅöáóíúäÇ ÞóÈúÖÇð íóÓöíÑÇð [ÇáúÝÑúÞóÇä: 45¡ 46] æóÚóáóì äóÍúæö ÇáúÅöÓúäóÇÏö Ýöí Þóæúáö ÇáäøóÇÓö: Èóäóì ÇáúÃóãöíÑõ ãóÏöíäóÉó ßóÐóÇ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÃóÓúÝóáó ÓÇÝöáöíäó ÙóÑúÝðÇ¡ Ãóíú ãóßóÇäðÇ ÃóÓúÝóáó ãóÇ íóÓúßõäõåõ ÇáÓøóÇÝöáõæäó¡ ÝóÅöÖóÇÝóÉõ ÃóÓúÝóáó Åöáóì ÓÇÝöáöíäó ãöäú ÅöÖóÇÝóÉö ÇáÙøóÑúÝö Åöáóì ÇáúÍóÇáøö Ýöíåö¡ æóíóäúÊóÕöÈõ ÃóÓúÝóáó Èö ÑóÏóÏúäÇåõ ÇäúÊöÕóÇÈó ÇáÙøóÑúÝö Ãóæú Úóáóì äóÒúÚö ÇáúÎóÇÝöÖö¡ Ãóíú Åöáóì ÃóÓúÝóáö ÓóÇÝöáöíäó¡ æóÐóáößó åõæó ÏóÇÑõ ÇáúÚóÐóÇÈö ßóÞóæúáöåö: Åöäøó ÇáúãõäÇÝöÞöíäó Ýöí ÇáÏøóÑúßö ÇáúÃóÓúÝóáö ãöäó ÇáäøóÇÑö [ÇáäøöÓóÇÁ: 145] ÝóÇáÑøóÏøõ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöãóÚúäóì ÇáúÌóÚúáö Ýöí ãóßóÇäò íóÓúÊóÍöÞøõåõ¡ æóÅöÓúäóÇÏõ ÇáÑøóÏøö Åöáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Úóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö ÍóÞöíÞöíøñ.
æóÃóÍúÓöÈõ Ãóäøó Þóæúáóåõ ÊóÚóÇáóì: Ëõãøó ÑóÏóÏúäÇåõ ÃóÓúÝóáó ÓÇÝöáöíäó ÇäúÊóÒóÚó ãöäúåõ ãóÇáößñ ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ãóÇ ÐóßóÑóåõ ÚöíóÇÖñ Ýöí «ÇáúãóÏóÇÑößö» ÞóÇáó: ÞóÇáó ÇÈúäõ ÃóÈöí ÃõæóíúÓò: ÞóÇáó ãóÇáößñ: ÃóÞúÈóáó Úóáóíøó íóæúãðÇ ÑóÈöíÚóÉõ ÝóÞóÇáó áöí: ãóäö ÇáÓøóÝöáóÉõ íóÇ ãóÇáößõ¿ ÞõáúÊõ: ÇáøóÐöí íóÃúßõáõ ÈöÏöíäöåö¡ ÞóÇáó áöí: Ýóãóäú ÓóÝöáóÉõ ÇáÓøóÝöáóÉö¿
ÞõáúÊõ: ÇáøóÐöí íóÃúßõáõ ÛóíúÑõåõ ÈöÏöíäöåö. ÝóÞóÇáó: (Òöåú) (1) æóÕóÏóÑóäöí (Ãóíú
_________
(1) (Òå) ÈößóÓúÑ ÇáÒøóÇí æåÇÁ ÓóÇßöäÉ ßáãÉ ÊÏá Úáì ÔÏøóÉ ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇä æóåöí ãÚÑÈÉ Úóä ÇáÝÇÑÓíÉ¡ æóãöäúåóÇ ÊóÍÊ áÝÙ ÇáÒåÑÉ. Ãóí ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇä áöÃóä (Òå) ÊÞÇá ãßÑÑÉ ÛóÇáöÈÇ.(30/428)
ÅöáøóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö Ýóáóåõãú ÃóÌúÑñ ÛóíúÑõ ãóãúäõæäò (6)
ÖóÑóÈó Úóáóì ÕóÏúÑöí íóÚúäöí ÇÓúÊöÍúÓóÇäðÇ) . æóÃóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó ßóÇäõæÇ ÃóÓúÝóáó ÓÇÝáíä áÃóäåã Öáøáåã ßÈÑÇÄåã æÃÆãÊåã ÝóÓóæøóáõæÇ áóåõãú
ÚöÈóÇÏóÉó ÇáúÃóÕúäóÇãö áíäÇáæÇ ÞíÇÏÊåã.
[6]
[ÓõæÑóÉ ÇáÊøöíä (95) : ÂíóÉ 6]
ÅöáÇøó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍÇÊö Ýóáóåõãú ÃóÌúÑñ ÛóíúÑõ ãóãúäõæäò (6)
ÇÓúÊöËúäóÇÁñ ãõÊøóÕöáñ ãöäú Úõãõæãö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÝóáóãøóÇ ÃóÎúÈóÑó Úóäö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÈöÃóäøóåõ ÑõÏøó ÃóÓúÝóáó ÓóÇÝöáöíäó Ëõãøó ÇÓúÊóËúäóì ãöäú Úõãõæãöåö ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÈóÞöíó ÛóíúÑõ ÇáúãõÄúãöäöíäó Ýöí ÃóÓúÝóáö ÓóÇÝöáöíäó.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÈóÚúÏó Ãóäú ÑõÏøõæÇ ÃóÓúÝóáó ÓóÇÝöáöíäó ÃóíøóÇãó ÇáúÅöÔúÑóÇßö ÕóÇÑõæÇ ÈöÇáúÅöíãóÇäö Åöáóì ÇáúÝöØúÑóÉö ÇáøóÊöí ÝóØóÑó Çááøóåõ ÇáúÅöäúÓóÇäó ÚóáóíúåóÇ ÝóÑóÇÌóÚõæÇ ÃóÕúáóåõãú Åöáóì ÃóÍúÓóäö ÊóÞúæöíãò.
æóÚõØöÝó æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍÇÊö áöÃóäøó Úóãóáó ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö ãöäú ÃóÍúÓóäö ÇáÊøóÞúæöíãö ÈóÚúÏó ãóÌöíÁö ÇáÔøóÑöíÚóÉö áöÃóäøóåóÇ ÊóÒöíÏõ ÇáúÝöØúÑóÉó ÑõÓõæÎðÇ æóíóäúÓóÍöÈõ ÇáúÅöíãóÇäõ Úóáóì ÇáúÃóÎúáóÇÞö ÝóíóÑõÏøõåóÇ Åöáóì ÝóÖúáöåóÇ Ëõãøó íóåúÏöíåóÇ Åöáóì ÒöíóÇÏóÉö ÇáúÝóÖóÇÆöáö ãöäú ÃóÍóÇÓöäöåóÇ¡
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö: «ÅöäøóãóÇ ÈõÚöËúÊõ áöÃõÊóãøöãó ãóßóÇÑöãó ÇáúÃóÎúáóÇÞö»
. ÝóßóÇäó ÚóØúÝõ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍÇÊö áöáËøóäóÇÁö Úóáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöÃóäøó ÅöíãóÇäóåõãú ÈóÇÚöËñ áóåõãú Úóáóì ÇáúÚóãóáö ÇáÕøóÇáöÍö æóÐóáößó ÍóÇáõ ÇáúãõÄúãöäöíäó Íöíäó äõÒõæáö ÇáÓøõæÑóÉö ÝóåóÐóÇ ÇáúÚóØúÝõ ÚóØúÝõ ÕöÝóÉò ßóÇÔöÝóÉò.
æóáóíúÓó áöÇäúÞöØóÇÚö ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö åõäóÇ ÇÍúÊöãóÇáñ áöÃóäøó æõÌõæÏó ÇáúÝóÇÁö Ýöí Þóæúáöåö: Ýóáóåõãú ÃóÌúÑñ ÛóíúÑõ ãóãúäõæäò íóÃúÈóÇåõ ßõáøó ÇáúÅöÈóÇíóÉö.
æóÝõÑøöÚó Úóáóì ãóÚúäóì ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö æóåõæó Ãóäøóåõãú áóíúÓõæÇ ãöãøóäú íõÑóÏøõ ÃóÓúÝóáó ÓóÇÝöáöíäó ÇáúÅöÎúÈóÇÑõ ÈöÃóäøó áóåõãú ÃóÌúÑðÇ ÚóÙöíãðÇ áöÃóäøó ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁ ÃóÝóÇÏó Ãóäåã áóíúÓõæÇ ÈöÃóÓúÝóá ÓóÇÝöáöíäó ÝóÃõÑöíÏó ÒöíóÇÏóÉõ ÇáúÈóíóÇäö áÝÖáåã æóãóÇ ÃÚÏáåã.
æóÊóäúæöíäõ ÃóÌúÑñ áöáÊøóÚúÙöíãö.
æóÇáúãóãúäõæäõ: ÇáøóÐöí íõãóäøõ Úóáóì ÇáúãóÃúÌõæÑö Èöåö¡ Ãóíú áóåõãú ÃóÌúÑñ áóÇ íóÔõæÈõåõ ßóÏóÑñ¡ æóáóÇ ßóÏóÑó Ãóäú íõãóäøó Úóáóì ÇáøóÐöí íõÚúØóÇåõ ÈöÞóæúáö: åóÐóÇ ÃóÌúÑõßó¡ Ãóæú åóÐóÇ ÚóØóÇÄõßó¡ ÝóÇáúãóãúäõæäõ ãóÝúÚõæáñ(30/429)
ÝóãóÇ íõßóÐøöÈõßó ÈóÚúÏõ ÈöÇáÏøöíäö (7) ÃóáóíúÓó Çááøóåõ ÈöÃóÍúßóãö ÇáúÍóÇßöãöíäó (8)
ãóäøó Úóáóíúåö¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãóÝúÚõæáðÇ ãöäú ãóäøó ÇáúÍóÈúáó¡ ÅöÐóÇ ÞóØóÚóåõ Ýóåõæó ãóäöíäñ¡ Ãóíú ãóÞúØõæÚñ Ãóæú ãõæÔößñ Úáì ÇáÊÞØÚ.
[7¡ 8]
[ÓõæÑóÉ ÇáÊøöíä (95) : ÇáúÂíóÇÊ 7 Åöáóì 8]
ÝóãÇ íõßóÐøöÈõßó ÈóÚúÏõ ÈöÇáÏøöíäö (7) ÃóáóíúÓó Çááøóåõ ÈöÃóÍúßóãö ÇáúÍÇßöãöíäó (8)
ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì ÌóãöíÚö ãóÇ ÐõßöÑó ãöäú ÊóÞúæöíãö ÎóáúÞö ÇáúÅöäúÓóÇäö Ëõãøó ÑóÏøöåõ ÃóÓúÝóáó ÓóÇÝöáöíäó¡ áöÃóäøó ãóÇ ÈóÚúÏó
ÇáúÝóÇÁ ãä ÇáúßóáóÇã ãõÓóÈøóÈñ Úóäö ÇáúÈóíóÇäö ÇáøóÐöí ÞóÈúáó ÇáúÝóÇÁö¡ Ãóíú ÝóÞóÏú ÈóÇäó áóßó Ãóäøó ÛóíúÑó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ åõãõ ÇáøóÐöíäó ÑõÏøõæÇ Åöáóì ÃóÓúÝóáö ÓóÇÝöáöíäó¡ Ýóãóäú íõßóÐøöÈõ ãöäúåõãú ÈöÇáÏøöíäö ÇáúÍóÞøö ÈóÚúÏó åóÐóÇ ÇáúÈóíóÇäö.
æó (ãóÇ) íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇÓúÊöÝúåóÇãöíøóÉð¡ æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÊóæúÈöíÎöíøñ¡ æóÇáúÎöØóÇÈõ áöáúÅöäúÓóÇäö ÇáúãóÐúßõæÑö Ýöí Þóæúáöåö: áóÞóÏú ÎóáóÞúäóÇ ÇáúÅöäúÓÇäó Ýöí ÃóÍúÓóäö ÊóÞúæöíãò [ÇáÊøöíä: 4] ÝóÅöäøóåõ ÈóÚúÏó Ãóäö ÇÓúÊõËúäöíó ãöäúåõ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÈóÞöíó ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÇáúãõßóÐøöÈõ.
æóÖóãöíÑõ ÇáúÎöØóÇÈö ÇáúÊöÝóÇÊñ¡ æóãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö Ãóäú íõÞóÇáó: ÝóãóÇ íõßóÐøöÈõåõ. æóäõßúÊóÉõ ÇáöÇáúÊöÝóÇÊö åõäóÇ Ãóäøóåõ ÃóÕúÑóÍõ Ýöí ãõæóÇÌóåóÉö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÇáúãõßóÐøöÈö ÈöÇáÊøóæúÈöíÎö.
æóãóÚúäóì íõßóÐøöÈõßó íóÌúÚóáõßó ãõßóÐÈÇ¡ Ãóí áÇÚÐÑ áóßó Ýöí ÊóßúÐöíÈößó ÈöÇáÏøöíäö.
æóãõÊóÚóáøóÞõ ÇáÊøóßúÐöíÈö: ÅöãøóÇ ãóÍúÐõæÝñ áöÙõåõæÑöåö¡ Ãóíú íóÌúÚóáõßó ãõßóÐøöÈðÇ ÈöÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóÅöãøóÇ ÇáúãóÌúÑõæÑõ ÈöÇáúÈóÇÁö¡ Ãóíú íóÌúÚóáõßó ãõßóÐøöÈðÇ ÈöÏöíäö ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ Ãóæú ãõßóÐøöÈðÇ ÈöÇáúÌóÒóÇÁö Åöäú Íõãöáó ÇáÏøöíäõ Úóáóì ãóÚúäóì ÇáúÌóÒóÇÁö æóÌõãúáóÉõ: ÃóáóíúÓó Çááøóåõ ÈöÃóÍúßóãö ÇáúÍÇßöãöíäó ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ááÊåÏíÏ æÇáæÚíÏ.
æ (ÇáÏøóíä) íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÈöãóÚúäóì ÇáúãöáøóÉö æÇáÔÑíÚÉ¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÇáÏøöíäó ÚöäúÏó Çááøóåö ÇáúÅöÓúáÇãõ [Âá ÚãÑóÇä: 19] æóÞóæúáöåö: æóãóäú íóÈúÊóÛö ÛóíúÑó ÇáúÅöÓúáÇãö ÏöíäÇð [Âá ÚãÑóÇä: 85] .
æóÚóáóíúåö Êóßõæäõ ÇáúÈóÇÁõ áöáÓøóÈóÈöíøóÉö¡ Ãóíú Ýóãóäú íõßóÐøöÈõßó ÈóÚúÏó åóÐóÇ ÈöÓóÈóÈö ãóÇ ÌöÆúÊó Èöåö ãöäó ÇáÏøöíäö ÝóÇááøóåõ íóÍúßõãõ Ýöíåö. æóãóÚúäóì íõßóÐøöÈõßó: íóäúÓõÈõßõ áöáúßóÐöÈö ÈöÓóÈóÈö ãóÇ ÌöÆúÊó Èöåö ãöäó ÇáÏøöíäö Ãóæú ãóÇ ÃóäúÐóÑúÊó Èöåö ãöäó ÇáúÌóÒóÇÁö¡ æóÃõÓúáõæÈõ åóÐóÇ ÇáÊøóÑúßöíÈö ãõÄúÐöäñ ÈöÃóäøóåõãú áóãú íóßõæäõæÇ íóäúÓõÈõæäó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Åöáóì ÇáúßóÐöÈö ÞóÈúáó Ãóäú íóÌöíÆóåõãú ÈöåóÐóÇ ÇáÏøöíäö.(30/430)
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó «ÇáÏøöíäõ» ÈöãóÚúäóì ÇáúÌóÒóÇÁö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ßóÞóæúáöåö: ãÇáößö íóæúãö ÇáÏøöíäö [ÇáúÝóÇÊöÍóÉ: 4] æóÞóæúáöåö: íóÕúáóæúäóåÇ íóæúãó ÇáÏøöíäö [ÇáÇäÝØÇÑ: 15] æóÊóßõæäõ ÇáúÈóÇÁõ ÕöáóÉó (íõßóÐøöÈõ) ßóÞóæúáöåö:
æóßóÐøóÈó Èöåö Þóæúãõßó æóåõæó ÇáúÍóÞøõ [ÇáúÃóäúÚóÇã: 66] æóÞóæúáöåö: Þõáú Åöäøöí Úóáì ÈóíøöäóÉò ãöäú ÑóÈøöí æóßóÐøóÈúÊõãú Èöåö (1) [ÇáúÃóäúÚóÇã: 57] .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó (ãóÇ) ãóæúÕõæáóÉ æóãóÇ ÕÏÞåóÇ ÇáãßÐÈ¡ Ýóåöíó ÈöãóÚúäóì (ãóäú) ¡ æóåöíó Ýöí ãóÍóáøö ãõÈúÊóÏóÃò¡ æóÇáúÎöØóÇÈõ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóÇáÖøóãöíÑõ ÇáúãõÓúÊóÊöÑõ Ýöí íõßóÐøöÈõßó ÚóÇÆöÏñ Åöáóì (ãóÇ) æóåõæó ÇáÑøóÇÈöØõ áöáÕøöáóÉö ÈöÇáúãóæúÕõæáö¡ æóÇáúÈóÇÁõ áöáÓøóÈóÈöíøóÉö¡ Ãóí íäÓÈß Åöáóì ÇáúßóÐöÈ ÈöÓóÈóÈö ãóÇ ÌöÆúÊó Èöåö ãöäó
ÇáúÅöÓúáóÇãö Ãóæú ãöäú ÅöËúÈóÇÊö ÇáúÈóÚúËö æóÇáúÌóÒóÇÁö.
æóÍõÐöÝó ãóÇ ÃõÖöíÝó Åöáóíúåö ÈóÚúÏõ ÝóÈõäöíóÊú ÈóÚúÏõ Úóáóì ÇáÖøóãøö æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÈóÚúÏó ÊóÈóíøõäö ÇáúÍóÞøö Ãóæú ÈóÚúÏó ÊóÈóíøõäö ãóÇ ÇÑúÊóÖóÇåõ áöäóÝúÓöåö ãöäú ÃóÓúÝóáö ÓóÇÝöáöíäó.
æóÌõãúáóÉõ: ÃóáóíúÓó Çááøóåõ ÈöÃóÍúßóãö ÇáúÍÇßöãöíäó íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÎóÈóÑðÇ Úóäú (ãóÇ) æóÇáÑøóÇÈöØõ ãóÍúÐõæÝñ ÊóÞúÏöíÑõåõ: ÈöÃóÍúßóãö ÇáúÍóÇßöãöíäó Ýöíåö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÌõãúáóÉõ ÏóáöíáðÇ Úóáóì ÇáúÎóÈóÑö ÇáúãõÎúÈóÑö Èöåö Úóäú (ãóÇ) ÇáúãóæúÕõæáóÉö æóÍõÐöÝó ÅöíÌóÇÒðÇ ÇßúÊöÝóÇÁð ÈöÐößúÑö ãóÇ åõæó ßóÇáúÚöáøóÉö áóåõ ÝóÇáÊøóÞúÏöíÑõ ÝóÇáøóÐöí íõßóÐøöÈõßó ÈöÇáÏøöíäö íóÊóæóáøóì Çááøóåõ ÇáöÇäúÊöÕóÇÝó ãöäúåõ ÃóáóíúÓó Çááøóåõ ÈöÃóÍúßóãö ÇáúÍóÇßöãöíäó.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÊóÞúÑöíÑöíøñ.
æó «ÃóÍúßóãõ» íóÌõæÒõ Ãóä íßæä ãÃÎæÏÇ ãöäó ÇáúÍõßúãö¡ Ãóíú ÃóÞúÖóì ÇáúÞõÖóÇÉö¡ æóãóÚúäóì ÇáÊøóÝúÖöíáö Ãóäøó Íõßúãóåõ ÃóÓóÏøõ æóÃóäúÝóÐõ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãõÔúÊóÞøðÇ ãöäó ÇáúÍößúãóÉö. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõ ÃóÞúæóì ÇáúÍóÇßöãöíäó ÍößúãóÉð Ýöí ÞóÖóÇÆöåö ÈöÍóíúËõ áóÇ íõÎóÇáöØõ Íõßúãóåõ ÊóÝúÑöíØñ Ýöí ÔóíúÁò ãöäó ÇáúãóÕúáóÍóÉö æóäóæúØõ ÇáúÎóÈóÑö ÈöÐöí æóÕúÝò íõÄúÐöäõ ÈöãõÑóÇÚóÇÉö ÎóÕóÇÆöÕö ÇáúãóÚúäóì ÇáúãõÔúÊóÞøö ãöäúåõ ÇáúæóÕúÝõ ÝóáóãøóÇ ÃóÎúÈóÑó Úóäö Çááøóåö ÈöÃóäøóåõ ÃóÝúÖóáõ ÇáøóÐöíäó íóÍúßõãõæäó¡ Úõáöãó Ãóäøó Çááøóåó íóÝõæÞõ ÞóÖóÇÄõåõ ßõáøó ÞóÖóÇÁò Ýöí ÎóÕóÇÆöÕö ÇáúÞóÖóÇÁö æóßóãóÇáóÇÊöåö¡ æóåöíó: ÅöÕóÇÈóÉõ ÇáúÍóÞøö¡ æóÞóØúÚõ ÏóÇÈöÑö ÇáúÈóÇØöáö¡ æóÅöáúÒóÇãõ ßõáøö ãóäú íóÞúÖöí Úóáóíúåö ÈöÇáöÇãúÊöËóÇáö áöÞóÖóÇÆöåö æóÇáÏøõÎõæáö ÊóÍúÊó Íõßúãöåö.
_________
(1) Ýöí ÇáãØÈæÚÉ: (Þá ÃóÑóÃóíúÊõã Åöä ßäÊ Úáì ÈóíøöäóÉ ãä ÑóÈøöí æßÐÈÊã Èöåö) æóåõæó ÎØÃ.(30/431)
Ñóæóì ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ æóÃóÈõæ ÏóÇæõÏó Úóäú ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó ÞóÇáó: ÞóÇáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ãóäú ÞóÑóÃó ãöäúßõãú æóÇáÊøöíäö æóÇáÒøóíúÊõæäö [ÇáÊøöíä: 1] ÝóÇäúÊóåóì Åöáóì Þóæúáöåö: ÃóáóíúÓó Çááøóåõ ÈöÃóÍúßóãö ÇáúÍÇßöãöíäó ÝóáúíóÞõáú: Èóáóì æóÃóäóÇ Úóáóì Ðóáößó ãöäó ÇáÔøóÇåöÏóíúäö» .(30/432)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøóÍöíãö
96- ÓõæÑóÉõ ÇáúÚóáóÞö
ÇÔúÊõåöÑóÊú ÊóÓúãöíóÉõ åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö Ýöí ÚóåúÏö ÇáÕøóÍóÇÈóÉö æóÇáÊøóÇÈöÚöíäó ÈöÇÓúãö «ÓõæÑóÉö ÇÞúÑóÃú ÈöÇÓúãö ÑóÈøößó» . Ñõæöíó Ýöí «ÇáúãõÓúÊóÏúÑóßö» Úóäú ÚóÇÆöÔóÉó: «Ãóæøóáõ ÓõæÑóÉò äóÒóáóÊú ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö ÇÞúÑóÃú ÈöÇÓúãö ÑóÈøößó» ÝóÃóÎúÈóÑóÊú Úóäö ÇáÓøõæÑóÉö Èö ÇÞúÑóÃú ÈöÇÓúãö ÑóÈøößó [ÇáÚáÞ: 1] . æóÑõæöíó Ðóáößó Úóäú ÃóÈöí ÓóáóãóÉó Èúäö ÚóÈúÏö ÇáÑøóÍúãóäö æóÃóÈöí ÑóÌóÇÁò ÇáúÚõØóÇÑöÏöíøö æóãõÌóÇåöÏò æóÇáÒøõåúÑöíøö¡ æóÈöÐóáößó ÚóäúæóäóåóÇ ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ.
æóÓõãøöíóÊú Ýöí ÇáúãóÕóÇÍöÝö æóãõÚúÙóãö ÇáÊøóÝóÇÓöíÑö «ÓõæÑóÉó ÇáúÚóáóÞö» áöæõÞõæÚö áóÝúÙö «ÇáúÚóáóÞö» Ýöí ÃóæóÇÆöáöåóÇ¡ æóßóÐóáößó ÓõãøöíóÊú Ýöí ÈóÚúÖö ßõÊõÈö ÇáÊøóÝúÓöíÑö.
æóÚóäúæóäóåóÇ ÇáúÈõÎóÇÑöíøõ: «ÓõæÑóÉ ÇÞúÑóÃú ÈöÇÓúãö ÑóÈøößó ÇáøóÐöí ÎóáóÞó» .
æóÊõÓóãøóì: «ÓõæÑóÉó ÇÞúÑóÃú» ¡ æóÓóãøóÇåóÇ ÇáúßóæóÇÔöíøõ Ýöí «ÇáÊøóÎúáöíÕö» «ÓõæÑóÉó ÇÞúÑóÃú æóÇáúÚóáóÞö» .
æóÚóäúæóäóåóÇ ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó æóÃóÈõæ ÈóßúÑö Èúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö: «ÓõæÑóÉó ÇáúÞóáóãö» æóåóÐóÇ ÇÓúãñ ÓõãøöíóÊú Èöåö: «ÓõæÑóÉõ ä» .
æóáóãú íóÐúßõÑúåóÇ Ýöí «ÇáúÅöÊúÞóÇäö» Ýöí ÚöÏóÇÏö ÇáÓøõæóÑö ÐóÇÊö ÃóßúËóÑó ãöäö ÇÓúãò.
æóåöíó ãóßøöíøóÉñ ÈöÇÊøöÝóÇÞò.
æóåöíó Ãóæøóáõ ÓõæÑóÉò äóÒóáóÊú Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ßóãóÇ ËóÈóÊó Ýöí ÇáúÃóÍóÇÏöíËö ÇáÕøóÍöíÍóÉö ÇáúæóÇÖöÍóÉö¡ æóäóÒóáó ÃóæøóáõåóÇ ÈöÛóÇÑö ÍöÑóÇÁò Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóåõæó ãõÌóÇæöÑñ Ýöíåö Ýöí ÑóãóÖóÇäó áóíúáóÉó ÓóÈúÚó ÚóÔúÑóÉó ãöäúåõ ãöäú ÓóäóÉö ÃóÑúÈóÚöíäó ÈóÚúÏó ÇáúÝöíáö Åöáóì Þóæúáöåö: Úóáøóãó ÇáúÅöäúÓÇäó ãóÇ áóãú íóÚúáóãú [ÇáÚáÞ: 5] . ËóÈóÊó Ðóáößó Ýöí ÇáúÃóÍóÇÏöíËö ÇáÕøóÍöíÍóÉö Úóäú ÚóÇÆöÔóÉó. æóÝöíåö ÍóÏöíËñ Úóäú ÃóÈöí ãõæÓóì ÇáúÃóÔúÚóÑöíøö æóåõæó ÇáøóÐöí ÞóÇáóåõ ÃóßúËóÑõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ãöäó ÇáÓøóáóÝö æóÇáúÎóáóÝö.(30/433)
ÇÞúÑóÃú ÈöÇÓúãö ÑóÈøößó ÇáøóÐöí ÎóáóÞó (1) ÎóáóÞó ÇáúÅöäúÓóÇäó ãöäú ÚóáóÞò (2) ÇÞúÑóÃú æóÑóÈøõßó ÇáúÃóßúÑóãõ (3) ÇáøóÐöí Úóáøóãó ÈöÇáúÞóáóãö (4) Úóáøóãó ÇáúÅöäúÓóÇäó ãóÇ áóãú íóÚúáóãú (5)
æóÚóäú ÌóÇÈöÑò Ãóæøóáõ ÓõæÑóÉò ÇáúãõÏøóËøöÑõ¡ æóÊõÄõæøöáó ÈöÃóäøó ßóáóÇãóåõ äóÕøó Ãóäøó ÓõæÑóÉó ÇáúãõÏøóËøöÑö Ãóæøóáõ ÓõæÑóÉò
äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÝóÊúÑóÉö ÇáúæóÍúíö ßóãóÇ Ýöí «ÇáúÅöÊúÞóÇäö» ßóãóÇ Ãóäøó ÓõæÑóÉó ÇáÖøõÍóì äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÝóÊúÑóÉö ÇáúæóÍúíö ÇáËøóÇäöíóÉö.
æóÚóÏóÏõ ÂíöåóÇ Ýöí ÚóÏøö Ãóåúáö ÇáúãóÏöíäóÉö æóãóßøóÉó ÚöÔúÑõæäó¡ æóÝöí ÚóÏøö Ãóåúáö ÇáÔøóÇãö ËóãóÇäö ÚóÔúÑóÉó¡ æóÝöí ÚóÏøö Ãóåúáö ÇáúßõæÝóÉö æóÇáúÈóÕúÑóÉö ÊÓÚ ÚÔÑóÉ.
ÃÛÑÇÖåÇ
ÊóáúÞöíäõ ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇáúßóáóÇãó ÇáúÞõÑúÂäöíøó æóÊöáóÇæóÊóåõ ÅöÐú ßóÇäó áóÇ íóÚúÑöÝõ ÇáÊøöáóÇæóÉó ãöäú ÞóÈúáõ.
æóÇáúÅöíãóÇÁõ Åöáóì Ãóäøó Úöáúãóåõ ÈöÐóáößó ãõíóÓøóÑñ áöÃóäøó Çááøóåó ÇáøóÐöí Ãóáúåóãó ÇáúÈóÔóÑó ÇáúÚöáúãó ÈöÇáúßöÊóÇÈóÉö ÞóÇÏöÑñ Úóáóì ÊóÚúáöíãö ãóäú íóÔóÇÁõ ÇÈúÊöÏóÇÁð.
æóÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó ÃõãøóÊóåõ ÓóÊóÕöíÑõ Åöáóì ãóÚúÑöÝóÉö ÇáúÞöÑóÇÁóÉö æóÇáúßöÊóÇÈóÉö æóÇáúÚöáúãö.
æóÊóæúÌöíåõåõ Åöáóì ÇáäøóÙóÑö Ýöí ÎóáúÞö Çááøóåö ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö æóÎóÇÕøóÉð ÎóáúÞóåõ ÇáúÅöäúÓóÇäó ÎóáúÞðÇ ÚóÌöíÈðÇ ãõÓúÊóÎúÑóÌðÇ ãöäú ÚóáóÞóÉò ÝóÐóáößó ãóÈúÏóÃõ ÇáäøóÙóÑö.
æóÊóåúÏöíÏõ ãóäú ßóÐøóÈó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÊóÚóÑøóÖó áöíóÕõÏøóåõ Úóäö ÇáÕøóáóÇÉö æóÇáÏøóÚúæóÉö Åöáóì ÇáúåõÏóì æóÇáÊøóÞúæóì.
æóÅöÚúáóÇãõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäøó Çááøóåó ÚóÇáöãñ ÈöÃóãúÑ ãä íäÇæÄäå æóÃóäøóåõ ÞóÇãöÚõåõãú æóäóÇÕöÑõ ÑóÓõæáöåö.
æóÊóËúÈöíÊõ ÇáÑøóÓõæáö Úóáóì ãóÇ ÌóÇÁóåõ ãöäó ÇáúÍóÞøö æóÇáÕøóáóÇÉö æóÇáÊøóÞóÑøõÈö Åöáóì Çááøóåö.
æóÃóäú áóÇ íóÚúÈóÃó ÈöÞõæøóÉö ÃóÚúÏóÇÆöåö áöÃóäøó ÞõæøóÉó Çááøóåö ÊóÞúåóÑõåõãú.
[1- 5]
[ÓõæÑóÉ ÇáÚáÞ (96) : ÇáúÂíóÇÊ 1 Çáì 5]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
ÇÞúÑóÃú ÈöÇÓúãö ÑóÈøößó ÇáøóÐöí ÎóáóÞó (1) ÎóáóÞó ÇáúÅöäúÓÇäó ãöäú ÚóáóÞò (2) ÇÞúÑóÃú æóÑóÈøõßó ÇáúÃóßúÑóãõ (3) ÇáøóÐöí Úóáøóãó ÈöÇáúÞóáóãö (4)
Úóáøóãó ÇáúÅöäúÓÇäó ãóÇ áóãú íóÚúáóãú (5)
ÇÞúÑóÃú ÈöÇÓúãö ÑóÈøößó ÇáøóÐöí ÎóáóÞó - ÎóáóÞó ÇáúÅöäúÓÇäó ãöäú ÚóáóÞò - ÇÞúÑóÃú
åóÐóÇ Ãóæøóáõ ãóÇ ÃõæÍöíó Èöåö ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö Åöáóì ãõÍóãøóÏ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöãóÇ ËóÈóÊó Úóäú ÚóÇÆöÔóÉó Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöãøóÇ ÓóíóÃúÊöí ÞóÑöíÈðÇ.(30/434)
æóÇÝúÊöÊóÇÍõ ÇáÓøõæÑóÉö ÈößóáöãóÉö ÇÞúÑóÃú ÅöíÐóÇäñ ÈöÃóäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Óóíóßõæäõ ÞóÇÑöÆðÇ¡ Ãóíú ÊóÇáöíðÇ ßöÊóÇÈðÇ ÈóÚúÏó Ãóäú áóãú íóßõäú ÞóÏú ÊóáóÇ ßöÊóÇÈðÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ßõäúÊó ÊóÊúáõæÇ ãöäú ÞóÈúáöåö ãöäú ßöÊÇÈò [ÇáÚäßÈæÊ:
48] ¡ Ãóíú ãöäú ÞóÈúáö äõÒõæáö ÇáúÞõÑúÂäö¡ æóáöåóÐóÇ
ÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÌöÈúÑöíáó Íöíäó ÞóÇáó áóåõ ÇÞúÑóÃú: «ãóÇ ÃóäóÇ ÈöÞóÇÑöÆò»
. æóÝöí åóÐóÇ ÇáöÇÝúÊöÊóÇÍö ÈóÑóÇÚóÉõ ÇÓúÊöåúáóÇáò áöáúÞõÑúÂäö.
æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÇÞúÑóÃú ÃóãúÑñ ÈöÇáúÞöÑóÇÁóÉö¡ æóÇáúÞöÑóÇÁóÉõ äõØúÞñ ÈößóáóÇãò ãõÚóíøóäò ãóßúÊõæÈò Ãóæú ãóÍúÝõæÙò Úóáóì ÙóåúÑö ÞóáúÈò.
æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöÐÇ ÞóÑóÃúÊó ÇáúÞõÑúÂäó ÝóÇÓúÊóÚöÐú ÈöÇááøóåö ãöäó ÇáÔøóíúØÇäö ÇáÑøóÌöíãö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøóÍúáö [98] .
æóÇáúÃóãúÑõ ÈöÇáúÞöÑóÇÁóÉö ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÍóÞöíÞóÊöåö ãöäó ÇáØøóáóÈö áöÊóÍúÕöíáö ÝöÚúáò Ýöí ÇáúÍóÇáö Ãóæö ÇáöÇÓúÊöÞúÈóÇáö¡ ÝóÇáúãóØúáõæÈõ ÈöÞóæúáöåö: ÇÞúÑóÃú Ãóäú íóÝúÚóáó ÇáúÞöÑóÇÁóÉó Ýöí ÇáúÍóÇáö Ãóæö ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÇáúÞóÑöíÈö ãöäó ÇáúÍóÇáö¡ Ãóíú Ãóäú íóÞõæáó ãóÇ Óóíõãúáóì Úóáóíúåö¡ æóÇáúÞóÑöíäóÉõ Úóáóì Ãóäøóåõ ÃóãúÑñ ÈöÞöÑóÇÁóÉò Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÇáúÞóÑöíÈö Ãóäøóåõ áóãú íóÊóÞóÏøóãú ÅöãúáóÇÁõ ßóáóÇãò Úóáóíúåö ãóÍúÝõæÙò ÝóÊõØúáóÈó ãöäúåõ ÞöÑóÇÁóÊõåõ¡ æóáóÇ ÓõáøöãóÊú Åöáóíúåö ÕóÍöíÝóÉñ ÝóÊõØúáóÈó ãöäúåõ ÞöÑóÇÁóÊõåóÇ¡ Ýóåõæó ßóãóÇ íóÞõæáõ ÇáúãõÚóáøöãõ áöáÊøöáúãöíÐö: ÇßúÊõÈú¡ ÝóíóÊóÃóåøóÈõ áößöÊóÇÈóÉö ãóÇ Óóíõãúáöíåö Úóáóíúåö.
æóÝöí ÍóÏöíËö «ÇáÕøóÍöíÍóíúäö» Úóäú ÚóÇÆöÔóÉó ÑóÖöíó Çááøóåõ ÚóäúåóÇ ÞóæúáõåóÇ Ýöíåö: «ÍóÊøóì ÌóÇÁóåõ ÇáúÍóÞøõ æóåõæó Ýöí ÛóÇÑö ÍöÑóÇÁò ÝóÌóÇÁóåõ Çáúãóáóßõ ÝóÞóÇáó: ÇÞúÑóÃú. ÞóÇáó: ÝóÞõáúÊõ: ãóÇ ÃóäóÇ ÈöÞóÇÑöÆò ÝóÃóÎóÐóäöí ÝóÛóØøóäöí ÍóÊøóì ÈóáóÛó ãöäøöí ÇáúÌóåúÏõ Ëõãøó ÃóÑúÓóáóäöí ÝóÞóÇáó: ÇÞúÑóÃú. ÝóÞõáúÊõ: ãóÇ ÃóäóÇ ÈöÞóÇÑöÆò ÝóÃóÎóÐóäöí ÝóÛóØøóäöí ÇáËøóÇäöíóÉó ÍóÊøóì ÈóáóÛó ãöäøöí ÇáúÌóåúÏõ Ëõãøó ÃóÑúÓóáóäöí ÝóÞóÇáó: ÇÞúÑóÃú ÝóÞõáúÊõ: ãóÇ ÃóäóÇ ÈöÞóÇÑöÆò ÝóÃóÎóÐóäöí ÝóÛóØøóäöí ÇáËøóÇáöËóÉó ÍóÊøóì ÈóáóÛó ãöäøöí ÇáúÌóåúÏõ¡ Ëõãøó ÃóÑúÓóáóäöí ÝóÞóÇáó: ÇÞúÑóÃú ÈöÇÓúãö ÑóÈøößó ÇáøóÐöí ÎóáóÞó Åöáóì ãóÇ áóãú íóÚúáóãú
ÝóåóÐóÇ ÇáúÍóÏöíËõ
ÑóæóÊúåõ ÚóÇÆöÔóÉõ Úóäú ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÞóæúáöåóÇ ÞóÇáó: «ÝóÞõáúÊõ: ãóÇ ÃóäóÇ ÈöÞóÇÑöÆò»
. æóÌóãöíÚõ ãóÇ ÐóßóÑóÊúåõ Ýöíåö ãöãøóÇ ÑóæóÊúåõ Úóäúåõ áóÇ ãóÍóÇáóÉó
æóÞóÏú ÞóÇáóÊú Ýöíåö: «ÝóÑóÌóÚó ÈöåóÇ ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÑúÌõÝõ ÝõÄóÇÏõåõ»
Ãóíú ÝóÑóÌóÚó ÈöÇáúÂíóÇÊö ÇáøóÊöí ÃõãúáöíóÊú Úóáóíúåö¡ Ãóíú ÑóÌóÚó ãõÊóáóÈøöÓðÇ ÈöåóÇ¡ Ãóíú ÈöæóÚúíöåóÇ.(30/435)
æóåõæó íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊóáóÞøóì ãóÇ ÃõæÍöíó Åöáóíúåö. æóÞóÑóÃóåõ ÍöíäóÆöÐò æóíóÒöíÏõ Ðóáößó ÅöíÖóÇÍðÇ
ÞóæúáõåóÇ Ýöí ÇáúÍóÏöíËö: «ÝóÇäúØóáóÞóÊú Èöåö ÎóÏöíÌóÉõ Åöáóì æóÑóÞóÉó Èúäö äóæúÝóáò ÝóÞóÇáóÊú áóåõ ÎóÏöíÌóÉõ: íóÇ ÇÈúäó Úóãøö ÇÓúãóÚú ãöäö ÇÈúäö ÃóÎöíßó» ¡
Ãóíö ÇÓúãóÚö ÇáúÞóæúáó ÇáøóÐöí ÃõæÍöíó Åöáóíúåö æóåóÐóÇ íäÈìÁ ÈöÃóäøó ÑóÓõæá Çááå Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÚöäúÏ ãóÇ Þöíáó áóåõ ÈóÚúÏó ÇáúÛóØøóÉö ÇáËøóÇáöËóÉö: ÇÞúÑóÃú ÈöÇÓúãö ÑóÈøößó ÇáúÂíóÇÊö ÇáúÎóãúÓó ÞóÏú ÞóÑóÃóåóÇ ÓóÇÚóÊóÆöÐò ßóãóÇ ÃóãóÑóåõ Çááøóåõ æóÑóÌóÚó ãöäú ÛóÇÑö ÍöÑóÇÁò Åöáóì ÈóíúÊöåö íóÞúÑóÄõåóÇ æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö íóßõæäõ Þóæúáõ Çáúãóáóßö áóåõ Ýöí
ÇáúãóÑøóÇÊö ÇáËøóáóÇËö ÇÞúÑóÃú ÅöÚóÇÏóÉð áöáøóÝúÙö ÇáúãõäóÒøóáö ãöäó Çááøóåö ÅöÚóÇÏóÉó ÊóßúÑöíÑò áöáöÇÓúÊöÆúäóÇÓö ÈöÇáúÞöÑóÇÁóÉö ÇáøóÊöí áóãú íóÊóÚóáøóãúåóÇ ãöäú ÞóÈúáõ.
æóáóãú íõÐúßóÑú áöÝöÚúáö ÇÞúÑóÃú ãóÝúÚõæáñ¡ ÅöãøóÇ áöÃóäøóåõ äõÒøöáó ãóäúÒöáóÉó ÇááøóÇÒöãö æóÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ÃóæúÌóÏö ÇáúÞöÑóÇÁóÉó¡ æóÅöãøóÇ áöÙõåõæÑö ÇáúãóÞúÑõæÁö ãöäó ÇáúãóÞóÇãö¡ æóÊóÞúÏöíÑõåõ: ÇÞúÑóÃú ãóÇ ÓóäõáúÞöíåö Åöáóíúßó ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö.
æóÞóæúáõåõ ÈöÇÓúãö ÑóÈøößó Ýöíåö æõÌõæåñ:
ÃóæøóáõåóÇ: Ãóäú íóßõæäó ÇÝúÊöÊóÇÍó ßóáóÇãò ÈóÚúÏó ÌõãúáóÉö ÇÞúÑóÃú æóåõæó Ãóæøóáõ ÇáúãóÞúÑõæÁö¡ Ãóíú Þõáú: ÈöÇÓúãö Çááøóåö¡ ÝóÊóßõæäõ ÇáúÈóÇÁõ áöáöÇÓúÊöÚóÇäóÉö ÝóíóÌõæÒõ ÊóÚóáøõÞõåõ ÈöãóÍúÐõæÝò ÊóÞúÏöíÑõåõ: ÇÈúÊóÏöÆú æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóÊóÚóáøóÞó Èö ÇÞúÑóÃú ÇáËøóÇäöí Ýóíóßõæäõ ÊóÞúÏöíãõåõ Úóáóì ãóÚúãõæáöåö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÔóÃúäö ÇÓúãö Çááøóåö. æóãóÚúäóì ÇáöÇÓúÊöÚóÇäóÉö ÈöÇÓúãö Çááøóåö ÐößúÑõ ÇÓúãöåö ÚöäúÏó åóÐöåö ÇáúÞöÑóÇÁóÉö¡ æóÅöÞúÍóÇãõ ßóáöãóÉö (ÇÓúãö) áöÃóäøó ÇáöÇÓúÊöÚóÇäóÉó ÈöÐößúÑö ÇÓúãöåö ÊóÚóÇáóì áóÇ ÈöÐóÇÊöåö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÇáúßóáóÇãö Úóáóì ÇáúÈóÓúãóáóÉö¡ æóåóÐóÇ ÇáúæóÌúåõ íóÞúÊóÖöí Ãóäøó ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÇáó: ÈöÓúãö Çááøóåö Íöíäó ÊóáóÞøóì åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉó.
ÇáËøóÇäöí: Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÈóÇÁõ áöáúãõÕóÇÍóÈóÉö æóíóßõæäó ÇáúãóÌúÑõæÑõ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖóãöíÑö ÇÞúÑóÃú ÇáËøóÇäöí ãõÞóÏøóãðÇ Úóáóì ÚóÇãöáöåö áöáöÇÎúÊöÕóÇÕö¡ Ãóíö ÇÞúÑóÃú ãóÇ ÓóíõæÍóì Åöáóíúßó ãõÕóÇÍöÈðÇ ÞöÑóÇÁóÊóßó (ÇÓúãó ÑóÈøößó) . ÝóÇáúãõÕóÇÍöÈóÉõ ãõÕóÇÍóÈóÉõ ÇáúÝóåúãö æóÇáúãõáóÇÍóÙóÉö áöÌóáóÇáöåö¡ æóíóßõæäõ åóÐóÇ ÅöËúÈóÇÊðÇ áöæóÍúÏóÇäöíøóÉö Çááøóåö ÈöÇáúÅöáóåöíøóÉö æóÅöÈúØóÇáðÇ áöáäøöÏóÇÁö ÈöÇÓúãö ÇáúÃóÕúäóÇãö ÇáøóÐöí ßóÇäó íóÝúÚóáõåõ ÇáúãõÔúÑößõæäó íóÞõæáõæäó: ÈöÇÓúãö ÇááøóÇÊö¡ ÈöÇÓúãö ÇáúÚõÒøóì¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÇáúÈóÓúãóáóÉö. ÝóåóÐóÇ Ãóæøóáõ ãóÇ ÌóÇÁó ãöäú ÞóæóÇÚöÏö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÞóÏö ÇÝúÊõÊöÍó Èöåö Ãóæøóáõ ÇáúæóÍúíö.
ÇáËøóÇáöËõ: Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÈóÇÁõ ÈöãóÚúäóì (Úóáóì) ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ãóäú Åöäú ÊóÃúãóäúåõ ÈöÞöäúØÇÑò [Âá ÚãÑóÇä:
75] ¡ Ãóíú Úóáóì ÞöäúØóÇÑò. æóÇáúãóÚúäóì: ÇÞúÑóÃú Úóáóì ÇÓúãö ÑóÈøößó¡ Ãóíú Úóáóì ÅöÐúäöåö¡ Ãóíú Ãóäøó Çáúãóáóßó ÌóÇÁóßó Úóáóì ÇÓúãö ÑóÈøößó¡ Ãóíú ãõÑúÓóáðÇ ãöäú ÑóÈøößó¡ ÝóÐößúÑõ (ÇÓúãö) Úóáóì åóÐóÇ ãõÊóÚóíøöäñ.(30/436)
æóÚõÏöáó Úóäö ÇÓúãö Çááøóåö ÇáúÚóáóãö Åöáóì ÕöÝóÉö ÑóÈøößó áöãóÇ íõÄúÐöäõ æóÕúÝõ ÇáÑøóÈøö ãöäó ÇáÑøóÃúÝóÉö ÈöÇáúãóÑúÈõæÈö æóÇáúÚöäóÇíóÉö Èöåö¡ ãóÚó ãóÇ íóÊóÃóÊøóì ÈöÐößúÑöåö ãöäú ÅöÖóÇÝóÊöåö Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÅöÖóÇÝóÉð ãõÄúÐöäóÉð ÈöÃóäøóåõ ÇáúãõäúÝóÑöÏõ ÈöÑõÈõæÈöíøóÊöåö ÚöäúÏóåõ ÑóÏøðÇ Úóáóì ÇáøóÐöíäó ÌóÚóáõæÇ áöÃóäúÝõÓöåöãú ÃóÑúÈóÇÈðÇ ãóäú Ïõæäö Çááøóåö ÝóßóÇäóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÃóÕúáðÇ áöáÊøóæúÍöíÏö Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö.
æóÌöíÁó Ýöí æóÕúÝö ÇáÑøóÈøö ÈöØóÑöíÞö ÇáúãóæúÕõæáö ÇáøóÐöí ÎóáóÞó æóáöÃóäøó Ýöí Ðóáößó ÇÓúÊöÏúáóÇáðÇ Úóáóì ÇäúÝöÑóÇÏö Çááøóåö ÈöÇáúÅöáóåöíøóÉö áöÃóäøó åóÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäó ÓóíõÊúáóì Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó áöãóÇ ÊõÝöíÏõåõ ÇáúãóæúÕõæáöíøóÉõ ãä ÇáúÅöíãóÇÁ
Åöí ÚöáøóÉö ÇáúÎóÈóÑö¡ æóÅöÐóÇ ßóÇäóÊú ÚöáøóÉõ ÇáúÅöÞúÈóÇáö Úóáóì ÐößúÑö ÇÓúãö ÇáÑøóÈøö åöíó Ãóäøóåõ ÎóÇáöÞñ Ïóáøó Ðóáößó Úóáóì ÈõØúáóÇäö ÇáúÅöÞúÈóÇáö Úóáóì ÐößúÑö ÛóíúÑöåö ÇáøóÐöí áóíúÓó ÈöÎóÇáöÞò¡ ÝóÇáúãõÔúÑößõæäó ßóÇäõæÇ íõÞúÈöáõæäó Úóáóì ÇÓúãö ÇááøóÇÊö æóÇÓúãö ÇáúÚõÒøóì¡ æóßóæúäõ Çááøóåö åõæó ÇáúÎóÇáöÞó íóÚúÊóÑöÝõæäó Èöåö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóáóÆöäú ÓóÃóáúÊóåõãú ãóäú ÎóáóÞó ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó áóíóÞõæáõäøó Çááøóåõ [áõÞúãóÇä: 25] ÝóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáúãóÞóÇãõ ãÞóÇã ÇÈúÊöÏóÇÁ ßÊÇÈ ÇáúÅöÓúáóÇãö Ïöíäö ÇáÊøóæúÍöíÏö ßóÇäó ãõÞúÊóÖöíðÇ áöÐößúÑö ÃóÏóáøö ÇáúÃóæúÕóÇÝö Úóáóì æóÍúÏóÇäöíøóÊöåö.
æóÌõãúáóÉõ ÎóáóÞó ÇáúÅöäúÓÇäó ãöäú ÚóáóÞò íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÈóÏóáðÇ ãöäú ÌõãúáóÉö ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÈóÏóáó ãõÝóÕøóáò ãöäú ãõÌúãóáò Åöäú áóãú íõÞóÏøóÑú áóåõ ãóÝúÚõæáñ¡ Ãóæú ÈóÏóáó ÈóÚúÖò Åöäú ÞõÏøöÑó áóåõ ãóÝúÚõæáñ ÚóÇãøñ¡ æóÓõáößó ØóÑöíÞõ ÇáúÅöÈúÏóÇáö áöãóÇ Ýöíåö ãöäó ÇáúÅöÌúãóÇáö ÇÈúÊöÏóÇÁð áöÅöÞóÇãóÉö ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Úóáóì ÇÝúÊöÞóÇÑö ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö ßõáøöåóÇ Åöáóíúåö ÊóÚóÇáóì áöÃóäøó ÇáúãóÞóÇãó ãóÞóÇãõ ÇáÔøõÑõæÚö Ýöí ÊóÃúÓöíÓö ãöáøóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö. ÝóÝöí ÇáúÅöÌúãóÇáö ÅöÍúÖóÇÑñ áöáÏøóáöíáö ãóÚó ÇáöÇÎúÊöÕóÇÑö ãóÚó ãóÇ Ýöíåö ãöäú ÅöÝóÇÏóÉö ÇáÊøóÚúãöíãö Ëõãøó íóßõæäõ ÇáÊøóÝúÕöíáõ ÈóÚúÏó Ðóáößó áöÒöíóÇÏóÉö ÊóÞúÑöíÑö ÇáÏøóáöíáö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÈóíóÇäðÇ ãöäó ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÅöÐóÇ ÞõÏøöÑó áöÝöÚúáö ÎóáóÞó ÇáúÃóæøóáö ãóÝúÚõæáñ Ïóáøó Úóáóíúåö ÈóíóÇäõåõ Ýóíóßõæäõ ÊóÞúÏöíÑõ ÇáúßóáóÇãö: ÇÞúÑóÃú ÈöÇÓúãö ÑóÈøößó ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÇáúÅöäúÓóÇäó ãöäú ÚóáóÞò.
æóÚóÏóãõ ÐößúÑö ãóÝúÚõæáò áöÝöÚúáö ÎóáóÞó íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó áöÊóäúÒöíáö ÇáúÝöÚúáö ãóäúÒöáóÉó ÇááøóÇÒöãö¡ Ãóíö ÇáøóÐöí åõæó ÇáúÎóÇáöÞõ æóÃóäú íóßõæäó ÍóÐúÝõ ÇáúãóÝúÚõæáö áöÅöÑóÇÏóÉö ÇáúÚõãõæãö¡ Ãóíú ÎóáóÞó ßõáøó ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö¡ æóÃóäú íóßõæäó ÊóÞúÏöíÑõåõ: ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÇáúÅöäúÓóÇäó ÇÚúÊöãóÇÏðÇ Úóáóì ãóÇ íóÑöÏõ ÈóÚúÏóåõ ãöäú Þóæúáöåö ÎóáóÞó ÇáúÅöäúÓÇäó¡ ÝóåóÐöåö ãóÚóÇäò Ýöí ÇáúÂíóÉö.(30/437)
æóÎõÕøó ÎóáúÞõ ÇáúÅöäúÓóÇäö ÈöÇáÐøößúÑö ãöäú Èóíúäö ÈóÞöíøóÉö ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö áöÃóäøóåõ ÇáúãõØøóÑöÏõ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÅöÐú áóÇ íóÛúÝõáõ ÃóÍóÏñ ãöäó ÇáäøóÇÓö Úóäú äóÝúÓöåö æóáóÇ íóÎúáõæ ãöäú Ãóäú íóÎúØõÑó áóåõ ÎóÇØöÑõ ÇáúÈóÍúËö Úóäö ÇáøóÐöí ÎóáóÞóåõ æóÃóæúÌóÏóåõ æóáÐóáöß ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÝöí ÃóäúÝõÓößõãú ÃóÝóáÇ ÊõÈúÕöÑõæäó [ÇáÐÇÑíÇÊ: 21] .
æóÝöíåö ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÊóÍúãöíÞö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐöíäó ÖóáøõæÇ Úóäú ÊóæúÍöíÏö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ãóÚó Ãóäøó Ïóáöíáó ÇáúæóÍúÏóÇäöíøóÉö ÞóÇÆöãñ Ýöí ÃóäúÝõÓöåöãú.
æóÝöí Þóæúáöåö: ãöäú ÚóáóÞò ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì ãóÇ íóäúØóæöí Ýöí ÃóÕúáö ÎóáúÞö ÇáúÅöäúÓóÇäö ãöäú ÈóÏöíÚö ÇáúÃóØúæóÇÑö æóÇáÕøöÝóÇÊö ÇáøóÊöí ÌóÚóáóÊúåõ ÓõáúØóÇäó åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö ÇáúÃóÑúÖöíøö.
æóÇáúÚóáóÞõ: ÇÓúãõ ÌóãúÚö ÚóáóÞóÉò æóåöíó ÞöØúÚóÉñ ÞóÏúÑó ÇáúÃõäúãõáóÉö ãöäó ÇáÏøóãö ÇáúÛóáöíÙö ÇáúÌóÇãöÏö ÇáúÈóÇÞöí ÑóØúÈðÇ áóãú íóÌöÝøó¡ Óõãøöíó ÈöÐóáößó ÊóÔúÈöíåðÇ áóåóÇ ÈöÏõæÏóÉò ÕóÛöíÑóÉò ÊõÓóãøóì ÚóáóÞóÉð¡ æóåöíó ÍóãúÑóÇÁõ ÏóÇßöäóÉñ Êóßõæäõ Ýöí ÇáúãöíóÇåö ÇáúÍõáúæóÉö¡ ÊóãúÊóÕøõ ÇáÏøóãó ãöäó ÇáúÍóíóæóÇäö ÅöÐóÇ ÚóáöÞó ÎõÑúØõæãõåóÇ ÈöÌöáúÏöåö æóÞóÏú ÊóÏúÎóáõ Åöáóì Ýóãö ÇáÏøóÇÈøóÉö
æóÎóÇÕøóÉð ÇáúÎóíúáó æóÇáúÈöÛóÇáó ÝóÊóÚúáóÞõ ÈöáóåóÇÊöåö æóáóÇ íóÊóÝóØøóäõ áóåóÇ.
æóãóÚúäóì: ÎóáóÞó ÇáúÅöäúÓÇäó ãöäú ÚóáóÞò Ãóäøó äõØúÝóÉó ÇáÐøóßóÑö æóäõØúÝóÉó ÇáúãóÑúÃóÉö ÈóÚúÏó ÇáöÇÎúÊöáóÇØö æóãõÖöíøö ãõÏøóÉò ßóÇÝöíóÉò ÊóÕöíÑóÇäö ÚóáóÞóÉð ÝóÅöÐóÇ ÕóÇÑóÊú ÚóáóÞóÉð ÝóÞóÏú ÃóÎóÐóÊú Ýöí ÃóØúæóÇÑö ÇáÊøóßóæøõäö¡ ÝóÌõÚöáóÊö ÇáúÚóáóÞóÉõ ãóÈúÏóÃó ÇáúÎóáúÞö æóáóãú ÊõÌúÚóáö ÇáäøõØúÝóÉõ ãóÈúÏóÃó ÇáúÎóáúÞö áöÃóäøó ÇáäøõØúÝóÉó ÇÔúÊõåöÑóÊú Ýöí ãóÇÁö ÇáÑøóÌõáö Ýóáóæú áóãú ÊõÎóÇáöØúåõ äõØúÝóÉõ ÇáúãóÑúÃóÉö áóãú ÊóÕöÑö ÇáúÚóáóÞóÉõ ÝóáóÇ íóÊóÎóáøóÞõ ÇáúÌóäöíäõ æóÝöíåö ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóäøó ÎóáúÞó ÇáúÅöäúÓóÇäö ãóäú ÚóáóÞò Ëõãøó ãóÕöíÑóåõ Åöáóì ßóãóÇáö ÃóÔõÏøöåö åõæó ÎóáúÞñ íóäúØóæöí Úóáóì Þõæðì ßóÇãöäóÉò æóÞóÇÈöáöíøóÇÊò ÚóÙöíãóÉò ÃóÞúÕóÇåóÇ ÞóÇÈöáöíøóÉõ ÇáúÚöáúãö æóÇáúßöÊóÇÈóÉö.
æóãöäú ÅöÚúÌóÇÒö ÇáúÞõÑúÂäö ÇáúÚöáúãöíøö ÐößúÑõ ÇáúÚóáóÞóÉö áöÃóäøó ÇáËøóÇÈöÊó Ýöí ÇáúÚöáúãö ÇáúÂäó Ãóäøó ÇáúÅöäúÓóÇäó íóÊóÎóáøóÞõ ãöäú ÈõæóíúÖóÉò ÏóÞöíÞóÉò ÌöÏøðÇ áóÇ ÊõÑóì ÅöáøóÇ ÈöÇáúãöÑúÂÉö ÇáúãõßóÈøöÑóÉö ÃóÖúÚóÇÝðÇ Êóßõæäõ Ýöí ãóÈúÏóÃö ÙõåõæÑöåóÇ ßõÑóæöíøóÉó ÇáÔøóßúáö ÓóÇÈöÍóÉð Ýöí Ïóãö ÍóíúÖö ÇáúãóÑúÃóÉö ÝóáóÇ ÊóÞúÈóáõ ÇáÊøóÎóáøõÞó ÍóÊøóì ÊõÎóÇáöØóåóÇ äõØúÝóÉõ ÇáÑøóÌõáö ÝóÊóãúÊóÒöÌó ãóÚóåóÇ ÝóÊóÃúÎõÐó Ýöí ÇáÊøóÎóáøõÞö ÅöÐóÇ áóãú íóÚõÞúåóÇ ÚóÇÆöÞñ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ãõÎóáøóÞóÉò æóÛóíúÑö ãõÎóáøóÞóÉò [ÇáúÍóÌ: 5] ¡ ÝóÅöÐóÇ ÃóÎóÐóÊú Ýöí ÇáÊøóÎóáøõÞö æóÇáäøõãõæøö ÇãúÊóÏøó ÊóßóæøõÑõåóÇ ÞóáöíáðÇ ÝóÔóÇÈóåóÊö ÇáúÚóáóÞóÉó ÇáøóÊöí Ýöí ÇáúãóÇÁö ãõÔóÇÈóåóÉð ÊóÇãøóÉð Ýöí ÏöÞøóÉö ÇáúÌöÓúãö æóÊóáóæøõäöåóÇ Èöáóæúäö ÇáÏøóãö ÇáøóÐöí åöíó ÓóÇÈöÍóÉñ Ýöíåö æóÝöí ßóæúäöåóÇ ÓóÇÈöÍóÉð Ýöí ÓóÇÆöáò ßóãóÇ ÊóÓúÈóÍõ ÇáúÚóáóÞóÉõ¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó åóÐóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÛóÇÝöÑò æóÃóÔóÑúÊõ Åöáóíúåö Ýöí ÇáúãõÞóÏøöãóÉö ÇáúÚóÇÔöÑóÉö.(30/438)
æóãóÚúäóì ÍóÑúÝö ãöäú ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁõ.
æóÝöÚúáõ ÇÞúÑóÃú ÇáËøóÇäöí ÊóÃúßöíÏñ áö ÇÞúÑóÃú ÇáúÃóæøóáö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöåóÐóÇ ÇáúÃóãúÑö.
æóÑóÈøõßó ÇáúÃóßúÑóãõ ÇáøóÐöí Úóáøóãó ÈöÇáúÞóáóãö (4) Úóáøóãó ÇáúÅöäúÓÇäó ãóÇ áóãú íóÚúáóãú (5) ÌõãúáóÉñ ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö: ÇÞúÑóÃú ÈöÇÓúãö ÑóÈøößó ÝóáóåóÇ Íõßúãõ ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝö¡ æÑóÈøõßó ãõÈúÊóÏóÃñ æóÎóÈóÑõåõ ÅöãøóÇ ÇáøóÐöí Úóáøóãó ÈöÇáúÞóáóãö æóÅöãøóÇ ÌõãúáóÉõ: Úóáøóãó ÇáúÅöäúÓÇäó ãóÇ áóãú íóÚúáóãú æóåóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝõ ÈóíóÇäöíøñ.
ÝóÅöÐóÇ äóÙóÑúÊó Åöáóì ÇáúÂíóÉö ãõÓúÊóÞöáøóÉð ÚóãøóÇ ÊóÖóãøóäóåõ ÍóÏöíËõ ÚóÇÆöÔóÉó Ýöí æóÕúÝö ÓóÈóÈö äõÒõæáöåóÇ ßóÇäó ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝõ äóÇÔöÆðÇ Úóäú ÓõÄóÇáò íóÌöíÔõ Ýöí ÎóÇØöÑö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäú íóÞõæáó: ßóíúÝó ÃóÞúÑóÃõ æóÃóäóÇ áóÇ ÃõÍúÓöäõ ÇáúÞöÑóÇÁóÉó æóÇáúßöÊóÇÈóÉó¡ ÝóÃõÌöíÈõ ÈöÃóäøó ÇáøóÐöí Úóáøóãó ÇáúÞöÑóÇÁóÉó ÈöæóÇÓöØóÉö ÇáúÞóáóãö¡ Ãóíú ÈöæóÇÓöØóÉö ÇáúßöÊóÇÈóÉö íõÚóáøöãõßó ãóÇ áóãú ÊóÚúáóãú.
æóÅöÐóÇ ÞóÑóäúÊó Èóíúäó ÇáúÂíóÉö æóÈóíúäó ÇáúÍóÏöíËö ÇáúãóÐúßõæÑö ßóÇäó ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝõ ÌóæóÇÈðÇ Úóäú Þóæúáöåö áöÌöÈúÑöíáó:
«ãóÇ ÃóäóÇ ÈöÞóÇÑöÆò» ÝóÇáúãóÚúäóì: áóÇ ÚóÌóÈó Ýöí Ãóäú ÊóÞúÑóÃó æóÅöäú áóãú Êóßõäú ãöäú ÞóÈúáõ ÚóÇáöãðÇ ÈöÇáúÞöÑóÇÁóÉö ÅöÐö
ÇáúÚöáúãõ ÈöÇáúÞöÑóÇÁóÉö íóÍúÕõáõ ÈöæóÓóÇÆöáó ÃõÎúÑóì ãöËúáó ÇáúÅöãúáóÇÁö æóÇáÊøóáúÞöíäö æóÇáúÅöáúåóÇãö æóÞóÏú Úóáøóãó Çááøóåõ ÂÏóãó ÇáúÃóÓúãóÇÁó æóáóãú íóßõäú ÂÏóãõ ÞóÇÑöÆðÇ.
æóãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö: æóÚóáøóãó ÈöÇáúÞóáóãö. ÝóÚõÏöáó Úóäö ÇáúÅöÖúãóÇÑö áöÊóÃúßöíÏö ãóÇ íõÔúÚöÑõ Èöåö ÑóÈøõßó ãöäó ÇáúÚöäóÇíóÉö ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏóÉö ãöäú Þóæúáöåö: ÇÞúÑóÃú ÈöÇÓúãö ÑóÈøößó æóÃóäøó åóÐöåö ÇáúÞöÑóÇÁóÉó ÔóÃúä ãä ÔÄæä ÇáÑøóÈøö ÇÎúÊóÕøó ÈöåóÇ ÚóÈúÏóåõ ÅöÊúãóÇãðÇ áöäöÚúãóÉö ÇáÑøõÈõæÈöíøóÉö Úóáóíúåö.
æóáöíóÌúÑöíó Úóáóì áóÝúÙö ÇáÑøóÈøö æóÕúÝõ ÇáúÃóßúÑóãõ.
æóæóÕúÝõ ÇáúÃóßúÑóãõ ãóÕõæÛñ áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÞõæøóÉö ÇáöÇÊøöÕóÇÝö ÈöÇáúßóÑóãö æóáóíúÓó ãóÕõæÛðÇ áöáúãõÝóÇÖóáóÉö Ýóåõæó ãóÓúáõæÈõ ÇáúãõÝóÇÖóáóÉö.(30/439)
æóÇáúßóÑóãõ: ÇáÊøóÝóÖøõáõ ÈöÚóØóÇÁö ãóÇ íóäúÝóÚõ ÇáúãõÚúØóì¡ æóäöÚóãõ Çááøóåö ÚóÙöíãóÉñ áóÇ ÊõÍúÕóì ÇÈúÊöÏóÇÁð ãöäú äöÚúãóÉö ÇáúÅöíÌóÇÏö¡ æóßóíúÝöíøóÉö ÇáúÎóáúÞö¡ æóÇáúÅöãúÏóÇÏö.
æóÞóÏú ÌóãóÚóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊõ ÇáúÎóãúÓõ ãöäú Ãóæøóáö ÇáÓøõæÑóÉö ÃõÕõæáó ÇáÕøöÝóÇÊö ÇáúÅöáóåöíøóÉö ÝóæóÕúÝõ ÇáÑøóÈøö íóÊóÖóãøóäõ ÇáúæõÌõæÏó æóÇáúæóÍúÏóÇäöíøóÉó¡ æóæóÕúÝõ ÇáøóÐöí ÎóáóÞó æóæóÕúÝõ ÇáøóÐöí Úóáøóãó ÈöÇáúÞóáóãö íóÞúÊóÖöíóÇäö ÕöÝóÇÊö ÇáúÃóÝúÚóÇáö¡ ãóÚó ãóÇ Ýöíåö ãöäó ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÇáúÞóÑöíÈö Úóáóì ËõÈõæÊö ãóÇ ÃõÔöíÑó Åöáóíúåö ãöäó ÇáÕøöÝóÇÊö ÈöãóÇ ÊóÞúÊóÖöíåö ÇáúãóæúÕõæáöíøóÉõ ãöäó ÇáúÅöíãóÇÁö Åöáóì æóÌúåö ÈöäóÇÁö ÇáúÎóÈóÑö ÇáøóÐöí íõÐúßóÑõ ãóÚóåóÇ. æóæóÕúÝõ ÇáúÃóßúÑóãõ íóÊóÖóãøóäõ ÕöÝóÇÊö ÇáúßóãóÇáö æóÇáÊøóäúÒöíåó Úóäö ÇáäøóÞóÇÆöÕö.
æóãóÝúÚõæáóÇ Úóáøóãó ÈöÇáúÞóáóãö ãóÍúÐõæÝóÇäö Ïóáøó ÚóáóíúåöãóÇ Þóæúáõåõ: ÈöÇáúÞóáóãö æóÊóÞúÏöíÑõåõ: Úóáøóãó ÇáúßóÇÊöÈöíäó Ãóæú Úóáøóãó äóÇÓðÇ ÇáúßöÊóÇÈóÉó¡ æóßóÇäó ÇáúÚóÑóÈõ íõÚóÙøöãõæäó Úöáúãó ÇáúßöÊóÇÈóÉö æóíóÚõÏøõæäóåóÇ ãöäú ÎóÕóÇÆöÕö Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö ßóãóÇ ÞóÇáó ÃóÈõæ ÍóíøóÉó ÇáäøõãóíúÑöíøõ:
ßóãóÇ ÎõØøó ÇáúßöÊóÇÈõ ÈößóÝøö íóæúãðÇ ... íóåõæÏöíøò íõÞóÇÑöÈõ Ãóæú íõÒöíáõ
æóíóÊóÝóÇÎóÑõ ãóäú íóÚúÑöÝõ ÇáúßöÊóÇÈóÉó ÈöÚöáúãöåö æóÞóÇáó ÇáÔøóÇÚöÑõ:
ÊóÚóáøóãúÊõ ÈóÇÌóÇÏó æóÂáó ... ãõÑóÇãöÑò æóÓóæøóÏúÊõ ÃóËúæóÇÈöí æóáóÓúÊõ ÈößóÇÊöÈö
æóÐõßöÑõ Ãóäøó ÙõåõæÑó ÇáúÎóØøö Ýöí ÇáúÚóÑóÈö Ãóæøóáó ãóÇ ßóÇäó ÚöäúÏó Ãóåúáö ÇáúÃóäúÈóÇÑö¡ æóÃóÏúÎóáó ÇáúßöÊóÇÈóÉó Åöáóì ÇáúÍöÌóÇÒö ÍóÑúÈõ Èúäõ ÃõãóíøóÉó ÊóÚóáøóãóåõ ãöäú ÃóÓúáóãó Èúäö ÓöÏúÑóÉó æóÊóÚóáøóãóåõ ÃóÓúáóãõ ãöäú ãõÑóÇãöÑö Èúäö ãõÑøóÉó æóßóÇäó ÇáúÎóØøõ ÓóÇÈöÞðÇ ÚöäúÏó ÍöãúíóÑó ÈöÇáúíóãóäö æóíõÓóãøóì ÇáúãõÓúäóÏó.
æóÊóÎúÕöíÕõ åóÐöåö ÇáÕøöáóÉö ÈöÇáÐøößúÑö æóÌóÚúáöåóÇ ãõÚúÊóÑöÖóÉð Èóíúäó ÇáúãõÈúÊóÏóÃö æóÇáúÎóÈóÑö áöáúÅöíãóÇÁö Åöáóì ÅöÒóÇáóÉö ãóÇ
ÎóØóÑó ÈöÈóÇáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú ÊóÚóÐøõÑö ÇáúÞöÑóÇÁóÉö Úóáóíúåö áöÃóäøóåõ áóÇ íóÚúáóãõ ÇáúßöÊóÇÈóÉó ÝóßóíúÝó ÇáúÞöÑóÇÁóÉõ ÅöÐú
ÞóÇáó áöáúãóáóßö: «ãóÇ ÃóäóÇ ÈöÞóÇÑöÆò»
ËóáóÇËó ãóÑøóÇÊò¡ áöÃóäøó
Þóæúáóåõ: «ãóÇ ÃóäóÇ ÈöÞóÇÑöÆò»
ÇÚúÊöÐóÇÑñ Úóäú ÊóÚóÐøõÑö ÇãúÊöËóÇáö ÃóãúÑöåö ÈöÞóæúáöåö: ÇÞúÑóÃú ÝóÇáúãóÚúäóì Ãóäøó ÇáøóÐöí Úóáøóãó ÇáäøóÇÓó ÇáúßöÊóÇÈóÉó ÈöÇáúÞóáóãö æóÇáúÞöÑóÇÁóÉó ÞóÇÏöÑñ Úóáóì Ãóäú íõÚóáøöãóßó ÇáúÞöÑóÇÁóÉó æóÃóäúÊó áóÇ ÊóÚúáóãõ ÇáúßöÊóÇÈóÉó.
æóÇáúÞóáóãõ: ÔóÙöíøóÉñ ãöäú ÞóÕóÈò ÊõÑóÞøóÞõ æóÊõËóÞøóÝõ æóÊõÈúÑóì ÈöÇáÓøößøöíäö áöÊóßõæäó ãóáúÓóÇÁó Èóíúäó ÇáúÃóÕóÇÈöÚö æóíõÌúÚóáõ ØóÑóÝõåóÇ ãóÔúÞõæÞðÇ ÔóÞøðÇ Ýöí Øõæáö äöÕúÝö ÇáúÃõäúãõáóÉö¡ ÝóÅöÐóÇ Èõáøó Ðóáößó ÇáØøóÑóÝõ(30/440)
ÈöÓóÇÆöáö ÇáúãöÏóÇÏö íõÎóØøõ Èöåö Úóáóì ÇáúæóÑóÞö æóÔöÈúåöåö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÅöÐú íõáúÞõæäó ÃóÞúáÇãóåõãú Ãóíøõåõãú íóßúÝõáõ ãóÑúíóãó Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó [44] .
æóÌõãúáóÉõ: Úóáøóãó ÇáúÅöäúÓÇäó ãóÇ áóãú íóÚúáóãú ÎóÈóÑñ Úóäú Þóæúáöåö: æóÑóÈøõßó ÇáúÃóßúÑóãõ æóãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ ÇÚúÊöÑóÇÖñ.
æóÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÅöäúÓÇäó íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÊóÚúÑöíÝó ÇáúÌöäúÓö Ýóíóßõæäõ ÇÑúÊöÞóÇÁð Ýöí ÇáúÅöÚúáóÇãö ÈöãóÇ ÞóÏøóÑóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ãöäú ÊóÚúáöíãö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÈöÊóÚúãöíãö ÇáÊøóÚúáöíãö ÈóÚúÏó ÊóÎúÕöíÕö ÇáÊøóÚúáöíãö ÈöÇáúÞóáóãö.
æóÞóÏú ÍóÕóáóÊú ãöäú ÐößúÑö ÇáÊøóÚúáöíãö ÈöÇáúÞóáóãö æóÇáÊøóÚúáöíãö ÇáúÃóÚóãøö ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì ãóÇ íóÊóáóÞøóÇåõ ÇáúÅöäúÓóÇäõ ãöäó ÇáÊøóÚóÇáöíãö ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ÈöÇáÏøóÑúÓö Ãóãú ÈöãõØóÇáóÚóÉö ÇáúßõÊõÈö æóÃóäøó ÊóÍúÕöíáó ÇáúÚõáõæãö íóÚúÊóãöÏõ ÃõãõæÑðÇ ËóáóÇËóÉð:
ÃóÍóÏõåóÇ: ÇáúÃóÎúÐõ Úóäö ÇáúÛóíúÑö ÈöÇáúãõÑóÇÌóÚóÉö¡ æóÇáúãõØóÇáóÚóÉö¡ æóØóÑöíÞõåõãóÇ ÇáúßöÊóÇÈóÉõ æóÞöÑóÇÁóÉõ ÇáúßõÊõÈö ÝóÅöäøó ÈöÇáúßöÊóÇÈóÉö Ãóãúßóäó áöáúÃõãóãö ÊóÏúæöíäõ ÂÑóÇÁö ÚõáóãóÇÁö ÇáúÈóÔóÑö æóäóÞúáõåóÇ Åöáóì ÇáúÃóÞúØóÇÑö ÇáäøóÇÆöíóÉö æóÝöí ÇáúÃóÌúíóÇáö ÇáúÌóÇÆöíóÉö.
æóÇáËøóÇäöí: ÇáÊøóáóÞøöí ãöäó ÇáúÃóÝúæóÇåö ÈöÇáÏøóÑúÓö æóÇáúÅöãúáóÇÁö.
æóÇáËøóÇáöËõ: ãóÇ ÊóäúÞóÏöÍõ Èöåö ÇáúÚõÞõæáõ ãöäó ÇáúãõÓúÊóäúÈóØóÇÊö æóÇáúãõÎúÊóÑóÚóÇÊö. æóåóÐóÇäö ÏóÇÎöáóÇäö ÊóÍúÊó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Úóáøóãó ÇáúÅöäúÓÇäó ãóÇ áóãú íóÚúáóãú æóÝöí Ðóáößó ÇØúãöÆúäóÇäñ áöäóÝúÓö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäøó ÚóÏóãó ãóÚúÑöÝóÊöåö ÇáúßöÊóÇÈóÉó áóÇ íóÍõæáõ Ïõæäó ÞöÑóÇÁóÊöåö áöÃóäøó Çááøóåó Úóáøóãó ÇáúÅöäúÓóÇäó ãóÇ áóãú íóÚúáóãú¡ ÝóÇáøóÐöí Úóáøóãó ÇáúÞöÑóÇÁóÉó áöÃóÕúÍóÇÈö ÇáúãóÚúÑöÝóÉö ÈöÇáúßöÊóÇÈóÉö ÞóÇÏöÑñ Úóáóì Ãóäú íõÚóáøöãóßó ÇáúÞöÑóÇÁóÉó Ïõæäó ÓóÈúÞö ãóÚúÑöÝóÉò ÈöÇáúßöÊóÇÈóÉö.
æóÃóÔúÚóÑó Þóæúáõåõ: ãóÇ áóãú íóÚúáóãú Ãóäøó ÇáúÚöáúãó ãóÓúÈõæÞñ ÈöÇáúÌóåúáö Ýóßõáøõ Úöáúãò íóÍúÕõáõ Ýóåõæó Úöáúãõ ãóÇ áóãú íóßõäú íõÚúáóãõ ãöäú ÞóÈúáõ¡ Ãóíú ÝóáóÇ íõÄúíöÓóäøóßó ãöäú Ãóäú ÊóÕöíÑó ÚóÇáöãðÇ ÈöÇáúÞõÑúÂäö æóÇáÔøóÑöíÚóÉö Ãóäøóßó áóÇ ÊóÚúÑöÝõ
ÞöÑóÇÁóÉó ãóÇ íõßúÊóÈõ ÈöÇáúÞóáóãö. æóÝöí ÇáúÂíóÉö ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÚöáúãö ÇáúßöÊóÇÈóÉö æóÈöÃóäøó Çááøóåó íõÑöíÏõ Ãóäú íõßúÊóÈó áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÇ íóäúÒöáõ Úóáóíúåö ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö Ýóãöäú ÃóÌúáö Ðóáößó ÇÊøóÎóÐó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßõÊøóÇÈðÇ áöáúæóÍúíö ãä ãÈÏÅ ÈÚËÊå.
æóÝöí ÇáöÇÞúÊöÕóÇÑö Úóáóì ÃóãúÑö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáúÞöÑóÇÁóÉö Ëõãøó ÅöÎúÈóÇÑöåö ÈöÃóäøó Çááøóåó Úóáøóãó ÇáúÅöäúÓóÇäó(30/441)
ßóáøóÇ Åöäøó ÇáúÅöäúÓóÇäó áóíóØúÛóì (6) Ãóäú ÑóÂåõ ÇÓúÊóÛúäóì (7) Åöäøó Åöáóì ÑóÈøößó ÇáÑøõÌúÚóì (8) ÃóÑóÃóíúÊó ÇáøóÐöí íóäúåóì (9) ÚóÈúÏðÇ ÅöÐóÇ Õóáøóì (10)
ÈöÇáúÞóáóãö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì ÇÓúÊöãúÑóÇÑö ÕöÝóÉö ÇáúÃõãøöíøóÉö áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóäøóåóÇ æóÕúÝñ ãõßóãøöáñ áöÅöÚúÌóÇÒö ÇáúÞõÑúÂäö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
æóãÇ ßõäúÊó ÊóÊúáõæÇ ãöäú ÞóÈúáöåö ãöäú ßöÊÇÈò æóáÇ ÊóÎõØøõåõ Èöíóãöíäößó ÅöÐÇð áóÇÑúÊÇÈó ÇáúãõÈúØöáõæäó [ÇáÚäßÈæÊ: 48] .
æóåóÐöåö ÂÎöÑõ ÇáúÎóãúÓö ÇáúÂíóÇÊö ÇáøóÊöí åöíó Ãóæøóáõ ãóÇ ÃõäúÒöáó Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÛóÇÑ ÍÑÇÁ.
[6- 10]
[ÓõæÑóÉ ÇáÚáÞ (96) : ÇáúÂíóÇÊ 6 Åöáóì 10]
ßóáÇøó Åöäøó ÇáúÅöäúÓÇäó áóíóØúÛì (6) Ãóäú ÑóÂåõ ÇÓúÊóÛúäì (7) Åöäøó Åöáì ÑóÈøößó ÇáÑøõÌúÚì (8) ÃóÑóÃóíúÊó ÇáøóÐöí íóäúåì (9) ÚóÈúÏÇð ÅöÐÇ Õóáøóì (10)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøñ áöÙõåõæÑö Ãóäøóåõ Ýöí ÛóÑóÖò áóÇ ÇÊøöÕóÇáó áóåõ ÈöÇáúßóáóÇãö ÇáøóÐöí ÞóÈúáóåõ.
æóÍóÑúÝõ ßóáøóÇ ÑóÏúÚñ æóÅöÈúØóÇáñ¡ æóáóíúÓó Ýöí ÇáúÌõãúáóÉ ÇáøóÊöí ÞÈáå ãóÇ íóÍúÊóãöáõ ÇáúÅöÈúØóÇáó æóÇáÑøóÏúÚó¡ ÝóæõÌõæÏõ ßóáøóÇ Ýöí Ãóæøóáö ÇáúÌõãúáóÉö Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ÈöÇáÑøóÏúÚö åõæó ãóÇ ÊóÖóãøóäóåõ Þóæúáõåõ: ÃóÑóÃóíúÊó ÇáøóÐöí íóäúåì ÚóÈúÏÇð ÅöÐÇ Õóáøóì ÇáúÂíóÉó.
æóÍóÞøõ ßóáøóÇ Ãóäú ÊóÞóÚó ÈóÚúÏó ßóáóÇãò áöÅöÈúØóÇáöåö æóÇáÒøóÌúÑö Úóäú ãóÖúãõæäöåö¡ ÝóæõÞõæÚõåóÇ åõäóÇ Ýöí Ãóæøóáö ÇáúßóáóÇãö íóÞúÊóÖöí Ãóäøó ãóÚúäóì ÇáúßóáóÇãö ÇáúÂÊöí ÈóÚúÏóåóÇ ÍóÞöíÞñ ÈöÇáúÅöÈúØóÇáö æóÈöÑóÏúÚö ÞóÇÆöáöåö¡ ÝóÇÈúÊõÏöÆó ÇáúßóáóÇãõ ÈöÍóÑúÝö ÇáÑøóÏúÚö áöáúÅöÈúØóÇáö¡ æóãöäú åóÐóÇ ÇáúÞóÈöíáö Ãóäú íõÝúÊóÊóÍó ÇáúßóáóÇãõ ÈöÍóÑúÝö äóÝúíò áóíúÓó ÈóÚúÏóåõ ãóÇ íóÕúáõÍõ áöÃóäú íóáöíó ÇáúÍóÑúÝó ßóãóÇ Ýöí Þóæúáö ÇãúÑöÆö ÇáúÞóíúÓö:
ÝóáóÇ æóÃóÈöíß ÇÈúäÉ ÇáÚÇãÑ ... íø áóÇ íóÏøóÚöí ÇáúÞóæúãõ Ãóäøöí ÃóÝöÑø
Ñóæóì ãõÓúáöãñ Úóäú ÃóÈöí ÍóÇÒöãò Úóäú ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó ÞóÇáó: «ÞóÇáó ÃóÈõæ Ìóåúáò: åóáú íõÚóÝøöÑõ ãõÍóãøóÏñ æóÌúåóåõ (Ãóíú íóÓúÌõÏõ Ýöí ÇáÕøóáóÇÉö) Èóíúäó ÃóÙúåõÑößõãú¿ ÝóÞöíáó: äóÚóãú¡ ÝóÞóÇáó: æóÇááøóÇÊö æóÇáúÚõÒøóì áóÆöäú ÑóÃóíúÊõåõ íóÝúÚóáõ Ðóáößó áóÃóØóÃóäøó Úóáóì ÑóÞóÈóÊöåö ÝóÃóÊóì ÑóÓõæáó Çááøóåö æóåõæó íõÕóáøöí ÒóÚóãó áöíóØóÃó Úóáóì ÑóÞóÈóÊöåö ÝóãóÇ ÝóÌóÃóåõãú ãöäúåõ ÅöáøóÇ æóåõæó íóäúßõÕõ Úóáóì ÚóÞöÈóíúåö æóíóÊøóÞöí ÈöíóÏöåö. ÝóÞöíáó áóåõ: ãóÇ áóßó íóÇ ÃóÈóÇ ÇáúÍóßóãö¿ ÞóÇáó: Åöäøó Èóíúäöí æóÈóíúäóåõ áóÎóäúÏóÞðÇ ãöäú äóÇÑò æóåóæúáðÇ æóÃóÌúäöÍóÉð ÝóÞóÇáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: áóæú ÏóäóÇ ãöäøöí áóÇÎúÊóØóÝóÊúåõ ÇáúãóáóÇÆößóÉõ ÚõÖúæðÇ ÚõÖúæðÇ ÞóÇáó: ÝóÃóäúÒóáó Çááøóåõ
¡ áóÇ äóÏúÑöí Ýöí ÍóÏöíËö ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó Ãóæú ÔóíúÁò ÈóáóÛóåõ: Åöäøó ÇáúÅöäúÓÇäó áóíóØúÛì ÇáúÂíóÇÊö ÇåÜ.(30/442)
æóÞóÇáó ÇáØøóÈóÑöíøõ: ÐõßöÑó Ãóäøó ÂíóÉó ÃóÑóÃóíúÊó ÇáøóÐöí íóäúåì ÚóÈúÏÇð ÅöÐÇ Õóáøóì æóãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ äóÒóáóÊú Ýöí ÃóÈöí Ìóåúáö Èúäö åöÔóÇãò æóÐóáößó Ãóäøóåõ ÞóÇáó ÝöíãóÇ ÈóáóÛúäóÇ: áóÆöäú ÑóÃóíúÊõ ãõÍóãøóÏðÇ íõÕóáøöí áóÃóØóÃóäøó ÑóÞóÈóÊóåõ.
ÝóÌóÚóáó ÇáØøóÈóÑöíøõ ãóÇ ÃõäúÒöáó Ýöí ÃóÈöí Ìóåúáò ãóÈúÏõæÁðÇ ÈöÞóæúáöåö: ÃóÑóÃóíúÊó ÇáøóÐöí íóäúåì ÚóÈúÏÇð ÅöÐÇ Õóáøóì æóæóÌúåõ ÇáúÌóãúÚö Èóíúäó ÇáÑøöæóÇíóÊóíúäö: Ãóäøó ÇáäøóÇÒöáó Ýöí ÃóÈöí Ìóåúáò ÈóÚúÖõåõ ãóÞúÕõæÏñ æóåõæó ãóÇ Ãóæøóáõåõ ÃóÑóÃóíúÊó ÇáøóÐöí íóäúåì ÅöáóÎú¡ æóÈóÚúÖõåõ ÊóãúåöíÏñ æóÊóæúØöÆóÉñ æóåõæó: Åöäøó ÇáúÅöäúÓÇäó áóíóØúÛì Åöáóì ÇáÑøõÌúÚì
æóÇÎúÊóáóÝõæÇ Ýöí Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö Åöáóì ÂÎóÑö ÇáÓøõæÑóÉö äóÒóáóÊú ÚóÞöÈó ÇáúÎóãúÓö ÇáúÂíóÇÊö ÇáúãóÇÖöíóÉö æóÌóÚóáõæÇ ãöãøóÇ íõäóÇßöÏõåõ ÐößúÑõ ÇáÕøóáóÇÉö ÝöíåóÇ. æóÝöíãóÇ Ñõæöíó Ýöí ÓóÈóÈö äõÒõæáöåóÇ ãöäú Þóæúáö ÃóÈöí Ìóåúáò ÈöäóÇÁð Úóáóì Ãóäøó ÇáÕøóáóÇÉó ÝõÑöÖóÊú áóíúáóÉó ÇáúÅöÓúÑóÇÁö æóßóÇäó ÇáúÅöÓúÑóÇÁõ ÈóÚúÏó ÇáúÈóÚúËóÉö ÈöÓöäöíäó¡ ÝóÞóÇáó ÈóÚúÖõåõãú: ÅöäøóåóÇ äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÇáúÂíóÇÊö ÇáúÎóãúÓö ÇáúÃõæáóì ãöäú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö¡ æóäóÒóáó Èóíúäóåõäøó ÞõÑúÂäñ ÂÎóÑõ Ëõãøó äóÒóáóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊõ¡ ÝóÃóãóÑó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÅöáúÍóÇÞöåóÇ¡ æóÞóÇáó ÈóÚúÖñ ÂÎóÑõ: áóíúÓóÊú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ Ãóæøóáó ãóÇ ÃõäúÒöáó ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö.
æóÃóäóÇ áóÇ ÃóÑóì ãõäóÇßóÏóÉð ÊõÝúÖöí Åöáóì åóÐöåö ÇáúÍóíúÑóÉö æóÇáøóÐöí íõÓúÊóÎúáóÕõ ãöäú ãõÎúÊóáöÝö ÇáÑøöæóÇíóÇÊö Ýöí ÈóÏúÁö ÇáúæóÍúíö æóãóÇ ÚóÞöÈóåõ ãöäó ÇáúÍóæóÇÏöËö Ãóäøó ÇáúæóÍúíó ÝóÊóÑó ÈóÚúÏó äõÒõæáö ÇáúÂíóÇÊö ÇáúÎóãúÓö ÇáúÃóæóÇÆöáö ãöäú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö æóÊöáúßó ÇáúÝóÊúÑóÉö ÇáúÃõæáóì ÇáøóÊöí ÐóßóÑúäóÇåóÇ Ýöí Ãóæøóáö ÓõæÑóÉö ÇáÖøõÍóì¡ æóåõäóÇßó ÝóÊúÑóÉñ áöáúæóÍúíö åóÐöåö ÐóßóÑóåóÇ ÇÈúäõ ÅöÓúÍóÇÞó ÈóÚúÏó Ãóäú ÐóßóÑó ÇÈúÊöÏóÇÁó äõÒõæáö ÇáúÞõÑúÂäö æóÐóáößó íõÄúÐöäõ ÈöÃóäøóåóÇ ÍóÕóáóÊú ÚóÞöÈó äõÒõæáö ÇáúÂíóÇÊö ÇáúÎóãúÓö ÇáúÃõæóáö æóáóßöäøó ÃóÞúæóÇáóåõãõ ÇÎúÊóáóÝóÊú Ýöí ãõÏøóÉö ÇáúÝóÊúÑóÉö. æóÞóÇáó ÇáÓøõåóíúáöíøõ: ßóÇäóÊö ÇáúãõÏøóÉõ ÓóäóÊóíúäö¡ æóÝöíåö ÈõÚúÏñ. æóáóíúÓó ÊóÍúÏöíÏõ ãõÏøóÊöåóÇ ÈöÇáúÃóãúÑö Çáúãõåöãøö æóáóßöäøó ÇáøóÐöí íõåöãøõ åõæó ÃóäøóÇ äõæÞöäõ ÈöÃóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóÇäó Ýöí ãõÏøóÉö ÝóÊúÑóÉö ÇáúæóÍúí íÑì ÌöÈúÑöíá æóíóÊóáóÞøóì ãöäúåõ æóÍúíðÇ áóíúÓó ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö. æóÞóÇáó ÇáÓøõåóíúáöíøõ Ýöí «ÇáÑøóæúÖö ÇáúÃõäõÝö» : ÐóßóÑó ÇáúÍóÑúÈöíøõ Ãóäøó ÇáÕøóáóÇÉó ÞóÈúáó ÇáúÅöÓúÑóÇÁö ßóÇäóÊú ÕóáóÇÉð ÞóÈúáó ÛõÑõæÈö ÇáÔøóãúÓö (Ãóíö ÇáúÚóÕúÑõ) æóÕóáóÇÉð ÞóÈúáó ØõáõæÚöåóÇ (Ãóíö ÇáÕøõÈúÍõ) ¡ æóÞóÇáó íóÍúíóì Èúäõ ÓóáøóÇãò ãöËúáóåõ¡ æóÞóÇáó:
ßóÇäó ÇáúÅöÓúÑóÇÁõ æóÝóÑúÖõ ÇáÕøóáóæóÇÊö ÇáúÎóãúÓö ÞóÈúáó ÇáúåöÌúÑóÉö ÈöÚóÇãò ÇåÜ. ÝóÇáúæóÌúåõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáÕøóáóÇÉõ ÇáøóÊöí ßóÇäó íõÕáíåóÇ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÕóáóÇÉ ÛóíúÑó ÇáÕøóáóæóÇÊö ÇáúÎóãúÓö Èóáú ßóÇäóÊú åóíúÆóÉð ÛóíúÑó ãóÖúÈõæØóÉò ÈößóíúÝöíøóÉò æóÝöíåóÇ ÓõÌõæÏñ áöÞóæúáö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì: æóÇÓúÌõÏú æóÇÞúÊóÑöÈú [ÇáÚáÞ: 19](30/443)
íõÄóÏøöíåóÇ Ýöí ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö Ãóæú ÛóíúÑöåö ÈöãóÑúÃðì ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÝóÚóÙõãó Ðóáößó Úóáóì ÃóÈöí Ìóåúáò æóäóåóÇåõ ÚóäúåóÇ.
ÝóÇáúæóÌúåõ Ãóäú Êóßõæäó åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊõ Åöáóì ÈóÞöíøóÉö ÇáÓøõæÑóÉö ÞóÏú äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÝóÊúÑóÉò ÞóÕöíÑóÉò ãöäú äõÒõæáö Ãóæøóáö
ÇáÓøõæÑóÉö ÍóÏóËóÊú ÝöíåóÇ ÕóáóÇÉõ ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÝóÔóÇ ÝöíåóÇ ÎóÈóÑõ ÈóÏúÁö ÇáúæóÍúíö æóäõÒõæáö ÇáúÞõÑúÂäö¡ ÌóÑúíðÇ Úóáóì Ãóäøó ÇáúÃóÕúáó Ýöí ÇáúÂíóÇÊö ÇáúãõÊóÚóÇÞöÈóÉö Ýöí ÇáúÞöÑóÇÁóÉö Ãóäú Êóßõæäó ÞóÏú ÊóÚóÇÞóÈóÊú Ýöí ÇáäøõÒõæáö ÅöáøóÇ ãóÇ ËóÈóÊó ÊóÃóÎøõÑõåõ ÈöÏóáöíáò Èóíøöäò¡ æóÌóÑúíðÇ Úóáóì ÇáÕøóÍöíÍö ÇáøóÐöí áóÇ íóäúÈóÛöí ÇáöÇáúÊöÝóÇÊõ Åöáóì ÎöáóÇÝöåö ãöäú Ãóäøó åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉó åöíó Ãóæøóáõ ÓõæÑóÉò äóÒóáóÊú.
ÝóãóæúÞöÚõ Þóæúáöåö: Åöäøó ÇáúÅöäúÓÇäó áóíóØúÛì Ãóäú ÑóÂåõ ÇÓúÊóÛúäì ãóæúÞöÚõ ÇáúãõÞóÏøöãóÉö áöãóÇ íóÑöÏõ ÈóÚúÏóåõ ãöäú Þóæúáöåö: ÃóÑóÃóíúÊó ÇáøóÐöí íóäúåì ÚóÈúÏÇð ÅöÐÇ Õóáøóì Åöáóì Þóæúáöåö: áóÇ ÊõØöÚúåõ [ÇáÚáÞ: 19] áöÃóäøó ãóÖúãõæäóåõ ßóáöãóÉñ ÔóÇãöáóÉñ áöãóÖúãõæäö: ÃóÑóÃóíúÊó ÇáøóÐöí íóäúåì ÚóÈúÏÇð ÅöÐÇ Õóáøóì Åöáóì Þóæúáöåö: ÝóáúíóÏúÚõ äÇÏöíóåõ [ÇáÚáÞ: 17] .
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ãóÇ ÞóÇáóåõ ÃóÈõæ Ìåá äÇÔìÁ Úóäú ØõÛúíóÇäöåö ÈöÓóÈóÈö ÛöäóÇåõ ßóÔóÃúäö ÇáúÅöäúÓóÇäö.
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúÅöäúÓÇäó áöáúÌöäúÓö¡ Ãóíú ãöäú ØóÈúÚö ÇáúÅöäúÓóÇäö Ãóäú íóØúÛóì ÅöÐóÇ ÃóÍóÓøó ãöäú äóÝúÓöåö ÇáöÇÓúÊöÛúäóÇÁó¡ æóÇááøóÇãõ ãõÝöíÏóÉñ ÇáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞó ÇáúÚõÑúÝöíøó¡ Ãóíú ÃóÛúáóÈõ ÇáäøóÇÓö Ýöí Ðóáößó ÇáÒøóãóÇäö ÅöáøóÇ ãóäú ÚóÕóãóåõ ÎõáõÞõåõ Ãóæú Ïöíäõåõ.
æóÊóÃúßöíÏõ ÇáúÎóÈóÑö ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóÃúßöíÏö æóáóÇãö ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö áöÞóÕúÏö ÒöíóÇÏóÉö ÊóÍúÞöíÞöåö áöÛóÑóÇÈóÊöåö ÍóÊøóì ßóÃóäøóåõ ãöãøóÇ íõÊóæóÞøóÚõ Ãóäú íóÔõßøó ÇáÓøóÇãöÚõ Ýöíåö.
æóÇáØøõÛúíóÇäõ: ÇáÊøóÚóÇÙõãõ æóÇáúßöÈúÑõ.
æóÇáöÇÓúÊöÛúäóÇÁõ: ÔöÏøóÉõ ÇáúÛöäóì¡ ÝóÇáÓøöíäõ æóÇáÊøóÇÁõ Ýöíåö áöáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÍõÕõæáö ÇáúÝöÚúáö ãöËúáó ÇÓúÊóÌóÇÈó æóÇÓúÊÞÑ.
æÃóäú ÑóÂåõ ãõÊóÚóáøöÞñ Èö «íóØúÛóì» ÈöÍóÐúÝö áóÇãö ÇáÊøóÚúáöíáö áöÃóäøó ÍóÐúÝó ÇáúÌóÇÑøö ãóÚó (Ãóä) ßóËöíÑñ ÔóÇÆöÚ¡ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Åöäøó ÇáúÅöäúÓóÇä áíØúÛì áÑõÄúíóÊå äóÝúÓöåö ãõÓúÊóÛúäöíðÇ.
æóÚöáøóÉõ åóÐóÇ ÇáúÎóáúÞö Ãóäøó ÇáöÇÓúÊöÛúäóÇÁó ÊõÍóÏøöËõ ÕóÇÍöÈóåõ äóÝúÓõåõ ÈöÃóäøóåõ ÛóíúÑõ ãõÍúÊóÇÌò Åöáóì ÛóíúÑöåö(30/444)
æóÃóäøó ÛóíúÑóåõ ãõÍúÊóÇÌñ ÝóíóÑóì äóÝúÓóåõ ÃóÚúÙóãó ãöäú Ãóåúáö ÇáúÍóÇÌóÉö æóáóÇ íóÒóÇáõ Ðóáößó ÇáÊøóæóåøõãõ íóÑúÈõæ Ýöí äóÝÓå ÍóÊøóì íÕíÑ ÎõáõÞðÇ ÍóíúËõ áóÇ æóÇÒöÚó íóÒóÚõåõ ãöäú Ïöíäò Ãóæú ÊóÝúßöíÑò ÕóÍöíÍò ÝóíóØúÛóì Úóáóì ÇáäøóÇÓö áöÔõÚõæÑöåö ÈöÃóäøóåõ áóÇ íóÎóÇÝõ ÈóÃúÓóåõãú áöÃóäøó áóåõ ãóÇ íóÏúÝóÚõ Èöåö ÇáöÇÚúÊöÏóÇÁó ãöäú áóÇãóÉö ÓöáóÇÍò æóÎóÏóãò æóÃóÚúæóÇäò æóÚõÝóÇÉò æóãõäúÊóÝöÚöíäó ÈöãóÇáöåö ãöäú ÔõÑóßóÇÁó æóÚõãøóÇáò æóÃõÌóÑóÇÁó Ýóåõæó Ýöí ÚöÒøóÉò ÚöäúÏó äóÝúÓöåö.
ÝóÞóÏú ÈóíøóäóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÍóÞöíÞóÉð äóÝúÓöíøóÉð ÚóÙöíãóÉð ãöäó ÇáúÃóÎúáóÇÞö æóÚöáúãö ÇáäøóÝúÓö. æóäóÈøóåóÊú Úóáóì
ÇáúÍóÐóÑö ãöäú ÊóÛóáúÛõáöåóÇ Ýöí ÇáäøóÝúÓö.
æóÖãíÑ ÑóÂåõ ÇáúãõÓúÊóÊÑ ÇáúãóÑúÝõæÚ Úáì ÇáÝÇÚáíÉ æÖãíÑå ÇáÈÇÑÒ ÇáúãóäúÕõæÈ Úáì ÇáãÝÚæáíÉ ßöáóÇåõãóÇ ÚóÇÆöÏ Åöáóì ÇáúÅöäúÓóÇä¡ Ãóí Ãóä ÑÃì äóÝÓå ÇÓúÊÛäì.
æóáóÇ íóÌúÊóãöÚõ ÖóãöíÑóÇäö ãõÊøóÍöÏóÇ ÇáúãóÚóÇÏö: ÃóÍóÏõåõãóÇ ÝóÇÚöáñ¡ æóÇáúÂÎóÑõ ãóÝúÚõæáñ Ýöí ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö¡ ÅöáøóÇ ÅöÐóÇ ßóÇäó ÇáúÚóÇãöáõ ãöäú ÈóÇÈö Ùóäøó æóÃóÎóæóÇÊöåóÇ ßóãóÇ Ýöí åóÐöå ÇáúÂíóÉö¡ æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó ÃóÑóÃóíúÊóßó åÐóÇ ÇáøóÐöí ßóÑøóãúÊó Úóáóíøó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö [62] . ÞóÇáó ÇáúÝóÑøóÇÁõ: æóÇáúÚóÑóÈõ ÊóØúÑóÍõ ÇáäøóÝúÓó ãöäú åóÐóÇ ÇáúÌöäúÓö (Ãóíú ÌöäúÓö ÃóÝúÚóÇáö ÇáÙøóäøö æóÇáúÍõÓúÈóÇäö) ÊóÞõæáõ: ÑóÃóíúÊõäöí æóÍóÓöÈúÊõäöí¡ æóãóÊóì ÊõÑóÇßó ÎóÇÑöÌðÇ¡ æóãóÊóì ÊóÙõäøõßó ÎóÇÑöÌðÇ¡ æóÃõáúÍöÞóÊú (ÑóÃóì) ÇáúÈóÕóÑöíøóÉõ Èö (ÑóÃóì) ÇáúÞóáúÈöíøóÉö ÚöäúÏó ßóËöíÑò ãöäó ÇáäøõÍóÇÉö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáö ÞõØúÑöíøö Èúäö ÇáúÝõÌóÇÁóÉö:
ÝóáóÞóÏú ÃóÑóÇäöí áöáÑøöãóÇÍö ÏóÑöíÆóÉð ... ãöäú Úóäú íóãöíäöí ãóÑøóÉð æóÃóãóÇãöí
æóãöäó ÇáäøóÇÏöÑö Þóæúáõ ÇáäøóãöÑö Èúäö ÊóæúáóÈò:
ÞóÏú ÈöÊøõ ÃóÍúÑõÓõäöí æóÍúÏöí æóíóãúäóÚõäöí ... ÕóæúÊõ ÇáÓøöÈóÇÚö Èöåö íóÖúÈóÍúäó æóÇáúåóÇãö
æóÞóÑóÃó ÇáúÌóãöíÚõ Ãóäú ÑóÂåõ ÈöÃóáúÝò ÈóÚúÏö ÇáúåóãúÒóÉö¡ æóÑóæóì ÇÈúäõ ãõÌóÇåöÏò Úóäú ÞõäúÈõáò Ãóäøóåõ ÞóÑóÃóåõ Úóäö ÇÈúäö ßóËöíÑò «ÑóÃúåõ» ÈöÏõæäö ÃóáúÝò ÈóÚúÏö ÇáúåóãúÒóÉö¡ ÞóÇáó ÇÈúäõ ãõÌóÇåöÏò: åóÐóÇ ÛóáóØñ æóáóÇ íóÚúÈóÃõ ÈößóáóÇãö ÇÈúäö ãõÌóÇåöÏò ÈóÚúÏó Ãóäú ÌóÒóãó ÈöÃóäøóåõ ÑóæóÇåõ Úóäú ÞõäúÈõáò¡ áóßöäøó åóÐóÇ áóãú íóÑúæöåö ÛóíúÑõ ÇÈúäö ãõÌóÇåöÏò Úóäú ÞõäúÈõáò Ýóíóßõæäõ æóÌúåðÇ ÛóÑöíÈðÇ Úóäú ÞõäúÈõáò.
æóÃóáúÍóÞõ ÈöåóÐöåö ÇáúÃóÝúÚóÇáö: ÝöÚúáõ ÝóÞóÏó æóÝöÚúáõ ÚóÏöãó ÅöÐóÇ ÇÓúÊõÚúãöáóÇ Ýöí ÇáÏøõÚóÇÁö äóÍúæó Þóæúáö ÇáúÞóÇÆöáö:
ÝóÞóÏúÊõäöí æóÚóÏöãúÊõäöí.(30/445)
æóÌõãúáóÉõ: Åöäøó Åöáì ÑóÈøößó ÇáÑøõÌúÚì
ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÇáúãõÞóÏøöãóÉö æóÇáúãóÞúÕöÏö æóÇáúÎöØóÇÈõ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ Ãóíú ãóÑúÌöÚõ ÇáØøóÇÛöí Åöáóì Çááøóåö¡ æóåóÐóÇ ãóæúÚöÙóÉñ æóÊóåúÏöíÏñ Úóáóì ÓóÈöíáö ÇáÊøóÚúÑöíÖö áöãóäú íóÓúãóÚõåõ ãöäó ÇáØøõÛóÇÉö¡ æóÊóÚúáöíãñ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÊóËúÈöíÊñ áóåõ¡ Ãóíú áóÇ íóÍúÒõäúßó ØõÛúíóÇäõ ÇáØøóÇÛöí ÝóÅöäøó ãóÑúÌöÚóåõ Åöáóíøó¡ æóãóÑúÌöÚõ ÇáØøóÇÛöí Åöáóì ÇáúÚóÐóÇÈö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Åöäøó Ìóåóäøóãó ßÇäóÊú ãöÑúÕÇÏÇð áöáØøóÇÛöíäó ãóÂÈÇð [ÇáäÈÃ: 21¡ 22] æóåöí ãóæúÚöÙóÉñ áöáØøóÇÛöí ÈöÃóäøó ÛöäóÇåõ áóÇ íóÏúÝóÚõ Úóäúåõ ÇáúãóæúÊó¡ æóÇáúãóæúÊõ: ÑõÌõæÚñ Åöáóì Çááøóåö ßóÞóæúáöåö: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáúÅöäúÓÇäõ Åöäøóßó ßÇÏöÍñ Åöáì ÑóÈøößó ßóÏúÍÇð ÝóãõáÇÞöíåö [ÇáÇäÔÞÇÞ: 6] .
æóÝöíåö ãóÚúäðì ÂÎóÑó æóåõæó Ãóäøó ÇÓúÊöÛúäóÇÁóåõ ÛóíúÑõ ÍóÞöíÞöíøò áöÃóäøóåõ ãõÝúÊóÞöÑñ Åöáóì Çááøóåö Ýöí Ãóåóãøö ÃõãõæÑöåö æóáóÇ íóÏúÑöí ãóÇÐóÇ íõÕóíøöÑõåõ Åöáóíúåö ÑóÈøõåõ ãöäó ÇáúÚóæóÇÞöÈö ÝóáóÇ íóÒöÏúåõ ÈöÛöäðì ÒóÇÆöÝò Ýöí åóÐöåö ÇáúÍóíóÇÉö Ýóíóßõæäõ:
ÇáÑøõÌúÚì
ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ãóÌóÇÒöåö¡ æóåõæó ÇáöÇÍúÊöíóÇÌõ Åöáóì ÇáúãóÑúÌõæÚö Åöáóíúåö¡ æóÊóÃúßöíÏõ ÇáúÎóÈóÑö Èö (Åöäøó) ãõÑóÇÚðì Ýöíåö ÇáúãóÚúäóì ÇáÊøóÚúÑöíÖöíøõ áöÃóäøó ãõÚÙã ÇáØÛÇÉ íäÓæä åóÐöåö ÇáúÍóÞöíÞóÉó ÈöÍóíúËõ íõäúÒöáõæäó ãóäúÒöáóÉó ãóäú íõäúßöÑõåóÇ.
æÇáÑøõÌúÚì
: ÈöÖóãøö ÇáÑøóÇÁö ãóÕúÏóÑõ ÑóÌóÚó Úóáóì ÒöäóÉö ÝõÚúáóì ãöËúáõ ÇáúÈõÔúÑóì.
æóÊóÞúÏöíãõ Åöáì ÑóÈøößó
Úóáóì ÇáÑøõÌúÚì
áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÐóáößó.
æóÌõãúáóÉõ: ÃóÑóÃóíúÊó ÇáøóÐöí íóäúåì ÚóÈúÏÇð ÅöÐÇ Õóáøóì Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ åöíó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáÑøóÏúÚö ÇáøóÐöí ÃóÝóÇÏóåõ ÍóÑúÝõ ßóáøóÇ¡ ÝóåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøðÇ ãõÊøóÕöáðÇ ÈöÇÓúÊöÆúäóÇÝö ÌõãúáóÉö:
Åöäøó ÇáúÅöäúÓÇäó áóíóØúÛì æÇáøóÐöí íóäúåì ÇÊøóÝóÞõæÇ Úóáóì Ãóäøóåõ ÃõÑöíÏó Èöåö ÃóÈõæ Ìóåúáò ÅöÐú ÞóÇáó ÞóæúáðÇ íõÑöíÏõ Èöåö äóåúíó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäú íõÕóáøöíó Ýöí ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö ÝóÞóÇáó Ýöí äóÇÏöíåö: áóÆöäú ÑóÃóíúÊó ãõÍóãøóÏðÇ íõÕóáøöí Ýöí ÇáúßóÚúÈóÉö áóÃóØóÃóäøó Úóáóì ÚõäõÞöåö. ÝóÅöäøóåõ ÃóÑóÇÏó ÈöÞóæúáöåö Ðóáößó Ãóäú íóÈúáõÛó Åöáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýóåõæó ÊóåúÏöíÏñ íóÊóÖóãøóäõ Çáäøóåúíó Úóäú Ãóäú íõÕóáøöíó Ýöí ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö æóáóãú íõÑúæó Ãóäøóåõ äóåóÇåõ ãÔÇÝåÉ.
æÃó ÑóÃóíúÊó ßóáöãóÉõ ÊóÚúÌöíÈò ãöäú ÍóÇáò¡ ÊõÞóÇáõ áöáøóÐöí íóÚúáóãõ Ãóäøóåõ ÑóÃóì ÍóÇáðÇ ÚóÌöíÈóÉð. æóÇáÑøõÄúíóÉõ ÚöáúãöíøóÉñ¡ Ãóíú ÃóÚóáöãúÊó ÇáøóÐöí íóäúåóì ÚóÈúÏðÇ æóÇáúãõÓúÊóÝúåóãõ Úóäúåõ åõæó Ðóáößó ÇáúÚöáúãõ¡ æóÇáúãóÝúÚõæáõ ÇáËøóÇäöí áö «ÑóÃóíúÊó» ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ Ýöí ÂÎöÑö ÇáúÌõãóáö Ãóáóãú íóÚúáóãú ÈöÃóäøó Çááøóåó íóÑì [ÇáÚáÞ: 14] .(30/446)
ÃóÑóÃóíúÊó Åöäú ßóÇäó Úóáóì ÇáúåõÏóì (11) Ãóæú ÃóãóÑó ÈöÇáÊøóÞúæóì (12)
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÚúÌöíÈö áöÃóäøó ÇáúÍóÇáóÉó ÇáúÚóÌöíÈóÉó ãöäú ÔóÃúäöåóÇ Ãóäú íõÓúÊóÝúåóãó Úóäú æõÞõæÚöåóÇ ÇÓúÊöÝúåóÇãó ÊóÍúÞöíÞò æóÊóËúÈöíÊò áöäóÈóÆöåóÇ ÅöÐú áóÇ íóßóÇÏõ íõÕóÏøöÞõ Èöåö¡ ÝóÇÓúÊöÚúãóÇáõ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö Ýöí ÇáÊøóÚúÌöíÈö ãóÌóÇÒñ ãõÑúÓóáñ Ýöí ÇáÊøóÑúßöíÈö. æóãóÌöíÁõ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö Ýöí ÇáÊøóÚúÌöíÈö ßóËöíÑñ äóÍúæõ åóáú ÃóÊÇßó ÍóÏöíËõ ÇáúÛÇÔöíóÉö [ÇáúÛóÇÔöíóÉö: 1] .
æóÇáÑøõÄúíóÉõ ÚöáúãöíøóÉñ¡ æóÇáúãóÚúäóì: ÃóÚúÌóÈõ ãóÇ ÍóÕóáó áóßó ãöäó ÇáúÚöáúãö ÞóÇáó ÇáøóÐöí íóäúåóì ÚóÈúÏðÇ ÅöÐóÇ Õóáøóì. æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáÑøõÄúíóÉõ ÈóÕóÑöíøóÉð áöÃóäøóåóÇ ÍößóÇíóÉõ ÃóãúÑò æóÞóÚó Ýöí ÇáúÎóÇÑöÌö æóÇáúÎöØóÇÈõ Ýöí ÃóÑóÃóíúÊó áöÛóíúÑò ãõÚóíøóäò.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÚóÈúÏö ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. æóÅöØúáóÇÞõ ÇáúÚóÈúÏö åõäóÇ Úáì ãÚäì ÇáúæóÇÍöÏ ãöäú ÚöÈóÇÏö Çááøóåö Ãóíú ÔóÎúÕñ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÈóÚóËúäÇ Úóáóíúßõãú ÚöÈÇÏÇð áóäÇ Ãõæáöí ÈóÃúÓò ÔóÏöíÏò [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 5] ¡ Ãóíú ÑöÌóÇáðÇ. æóÚóÏóáó Úóäö ÇáÊøóÚúÈöíÑö Úóäúåõ ÈöÖóãöíÑö ÇáúÎöØóÇÈö áöÃóäøó ÇáÊøóÚúÌöíÈó ãöäú äóÝúÓö Çáäøóåúíö Úóäö ÇáÕøóáóÇÉö ÈöÞóØúÚö ÇáäøóÙóÑö Úóäú ÎõÕõæÕöíøóÉö ÇáúãõÕóáøöí. ÝóÔõãõæáõåõ áöäóåúíöåö Úóäú ÕóáóÇÉö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃóæúÞóÚõ¡ æóÕöíÛóÉõ
ÇáúãõÖóÇÑöÚö Ýöí Þóæúáöåö: íóäúåì áöÇÓúÊöÍúÖóÇÑö ÇáúÍóÇáóÉö ÇáúÚóÌöíÈóÉö æóÅöáøóÇ ÝóÅöäøó äóåúíóåõ ÞóÏú ãóÖóì.
æóÇáúãóäúåöíøõ Úóäúåõ ãóÍúÐõæÝñ íõÛúäöí Úóäúåõ ÊóÚúáöíÞõ ÇáÙøóÑúÝö ÈöÝöÚúáö íóäúåì Ãóí äóåóÇåõ Úóä ÕáóÇÊå.
[11- 12]
[ÓõæÑóÉ ÇáÚáÞ (96) : ÇáúÂíóÇÊ 11 Åöáóì 12]
ÃóÑóÃóíúÊó Åöäú ßÇäó Úóáóì ÇáúåõÏì (11) Ãóæú ÃóãóÑó ÈöÇáÊøóÞúæì (12)
ÊóÚúÌöíÈñ ÂÎóÑõ ãä ÍóÇá ãóÝúÑõæÖ æõÞõæÚõåõ¡ Ãóíú ÃóÊóÙõäøõåõ íóäúåóì ÃóíúÖðÇ ÚóÈúÏðÇ ãõÊóãóßøöäðÇ ãöäó ÇáúåõÏóì ÝóÊóÚúÌóÈõ ãöäú äóåúíöåö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÃóÑóÃóíúÊóåõ Åöäú ßóÇäó ÇáúÚóÈúÏõ Úóáóì ÇáúåõÏóì ÃóíóäúåóÇåõ Úóäö ÇáúåõÏóì¡ Ãóæú Åöäú ßóÇäó ÇáúÚóÈúÏõ ÂãöÑðÇ ÈöÇáÊøóÞúæóì ÃóíóäúåóÇåõ Úóäú Ðóáößó.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó Ðóáößó åõæó ÇáÙøóäøõ Èöåö ÝóíóÚúÌóÈõ ÇáúãõÎóÇØóÈõ ãöäú Ðóáößó áöÃóäøó ãóäú íóäúåóì Úóäö ÇáÕøóáóÇÉö æóåöíó ÞõÑúÈóÉñ Åöáóì Çááøóåö ÝóÞóÏú äóåóì Úóäö ÇáúåõÏóì¡ æóíõæÔößõ Ãóäú íóäúåóì Úóäú Ãóä íóÃúãÑ ÃÍÏ ÈöÇáÊøóÞúæóì.
æóÌóæóÇÈõ ÇáÔøóÑúØö ãóÍúÐõæÝñ æóÃóÊóì ÈöÍóÑúÝö ÇáÔøóÑúØö ÇáøóÐöí ÇáúÛóÇáöÈõ Ýöíåö ÚóÏóãõ ÇáúÌóÒúãö ÈöæõÞõæÚö ÝöÚúáö ÇáÔøóÑúØö ãõÌóÇÑóÇÉð áöÍóÇáö ÇáøóÐöí íóäúåóì ÚóÈúÏðÇ.(30/447)
ÃóÑóÃóíúÊó Åöäú ßóÐøóÈó æóÊóæóáøóì (13) Ãóáóãú íóÚúáóãú ÈöÃóäøó Çááøóåó íóÑóì (14)
æóÇáÑøõÄúíóÉõ åõäóÇ ÚöáúãöíøóÉñ¡ æóÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáóÇ ÝöÚúáö ÇáÑøõÄúíóÉö ÇÎúÊöÕóÇÑðÇ áöÏóáóÇáóÉö ÇáøóÐöí íóäúåì [ÇáÚáÞ:
9] Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáúÃóæøóáö æóÏóáóÇáóÉö íóäúåì Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáËøóÇäöí Ýöí ÇáúÌõãúáóÉö ÞóÈúáóåóÇ.
æÚóáóì áöáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö ÇáúãóÌóÇÒöíøö æóåõæó ÔöÏøóÉõ ÇáÊøóãóßøõäö ãöäó ÇáúåõÏóì ÈöÍóíúËõ íõÔúÈöåõ Êóãóßøõäõ ÇáúãõÓúÊóÚúáöí Úóáóì ÇáúãóßóÇäö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃõæáÆößó Úóáì åõÏìð ãöäú ÑóÈøöåöãú [áõÞúãóÇä: 5] .
ÝóÇáÖøóãöíÑóÇäö ÇáúãõÓúÊóÊöÑóÇäö Ýöí ÝöÚúáóíú ßÇäó Úóáóì ÇáúåõÏì Ãóæú ÃóãóÑó ÈöÇáÊøóÞúæì ÚóÇÆöÏóÇäö Åöáóì ÚóÈúÏÇð æóÅöäú ßóÇäóÊö ÇáÖøóãóÇÆöÑõ ÇáúÍóÇÝøóÉõ Èöåö ÚóÇÆöÏóÉñ Åöáóì ÇáøóÐöí íóäúåì ÚóÈúÏÇð ÅöÐÇ Õóáøóì [ÇáÚáÞ: 9¡ 10] ÝóÅöäøó ÇáÓøöíóÇÞó íóÑõÏøõ ßõáøó ÖóãöíÑò Åöáóì ãóÚóÇÏöåö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáö ÚóÈøóÇÓö Èúäö ãöÑúÏóÇÓò:
ÚõÏúäóÇ æóáóæúáóÇ äóÍúäõ ÃóÍúÏóÞó ÌóãúÚõåõãú ... ÈöÇáúãõÓúáöãöíäó æóÃóÍúÑóÒõæÇ ãóÇ ÌóãøóÚõæÇ
æóÇáúãóÝúÚõæáõ ÇáËøóÇäöí áöÝöÚúáö «ÑóÃóíúÊó» ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: Ãóáóãú íóÚúáóãú ÈöÃóäøó Çááøóåó íóÑì [ÇáÚáÞ: 14] Ãóæú Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: íóäúåì ÇáúãõÊóÞóÏøöãó. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÃóÑóÃóíúÊóåõ.
æóÌóæóÇÈõ: Åöäú ßÇäó Úóáóì ÇáúåõÏì Ãóæú ÃóãóÑó ÈöÇáÊøóÞúæì ãóÍúÐõæÝñ ÊóÞúÏöíÑõåõ: ÃóíóäúåóÇåõ ÃóíúÖðÇ.
æóÝõÕöáóÊú ÌõãúáóÉõ: ÃóÑóÃóíúÊó Åöäú ßÇäó Úóáóì ÇáúåõÏì áöæõÞõæÚöåóÇ ãóæúÞöÚó ÇáÊøóßúÑöíÑö áöÃóäøó ÝöíåóÇ ÊóßúÑöíÑó ÇáÊøóÚúÌöíÈö ãöäú ÃóÍúæóÇáò ÚóÏöíÏóÉò áÔÎÕ æóÇÍöÏ.
[13¡ 14]
[ÓõæÑóÉ ÇáÚáÞ (96) : ÇáúÂíóÇÊ 13 Åöáóì 14]
ÃóÑóÃóíúÊó Åöäú ßóÐøóÈó æóÊóæóáøóì (13) Ãóáóãú íóÚúáóãú ÈöÃóäøó Çááøóåó íóÑì (14)
ÌõãúáóÉñ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ áöáÊøóåúÏöíÏö æóÇáúæóÚöíÏö Úóáóì ÇáÊøóßúÐöíÈö æóÇáÊøóæóáøöí¡ Ãóíú ÅöÐóÇ ßóÐøóÈó ÈöãóÇ íõÏúÚóì Åöáóíúåö æóÊóæóáøóì ÃóÊóÙõäøõåõ ÛóíúÑó ÚóÇáöãò ÈöÃóäøó Çááøóåó ãõØøóáöÚñ Úóáóíúåö.
ÝóÇáúãóÝúÚõæáõ ÇáúÃóæøóáõ áö «ÑóÃóíúÊó» ãóÍúÐõæÝñ æóåõæó ÖóãöíÑñ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáøóÐöí íóäúåì [ÇáÚáÞ: 9] æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÃóÑóÃóíúÊóåõ Åöäú ßóÐøóÈó ... Åöáóì ÂÎöÑöåö.
æóÌóæóÇÈõ Åöäú ßóÐøóÈó æóÊóæóáøóì åõæó Ãóáóãú íóÚúáóãú ÈöÃóäøó Çááøóåó íóÑì ßóÐóÇ ÞóÏøóÑó ÕóÇÍöÈõ «ÇáúßóÔøóÇÝö» ¡ æóáóãú íóÚúÊóÈöÑú æõÌõæÈó ÇÞúÊöÑóÇäö ÌõãúáóÉö ÌóæóÇÈö ÇáÔøóÑúØö ÈöÇáúÝóÇÁö ÅöÐóÇ ßóÇäóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ ÇÓúÊöÝúåóÇãöíøóÉð. æóÕóÑøóÍó ÇáÑøóÖöíøõ ÈöÇÎúÊöíóÇÑö ÚóÏóãö ÇÔúÊöÑóÇØö ÇáöÇÞúÊöÑóÇäö ÈöÇáúÝóÇÁö æóäóÙóÑöåö ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Þõáú ÃóÑóÃóíúÊóßõãú Åöäú ÃóÊÇßõãú ÚóÐÇÈõ Çááøóåö ÈóÛúÊóÉð Ãóæú ÌóåúÑóÉð åóáú íõåúáóßõ ÅöáøóÇ ÇáúÞóæúãõ ÇáÙøóÇáöãõæäó [ÇáúÃóäúÚóÇã: 47] ÝóÃóãøóÇ Þóæúáõ ÌõãúåõæÑö ÇáäøõÍóÇÉö æóÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøö Ýöí «ÇáúãõÝóÕøóáö» Ýóåõæó æõÌõæÈõ ÇáöÇÞúÊöÑóÇäö ÈöÇáúÝóÇÁö¡ æóÚóáóì Þóæúáöåöãú(30/448)
ßóáøóÇ áóÆöäú áóãú íóäúÊóåö áóäóÓúÝóÚðÇ ÈöÇáäøóÇÕöíóÉö (15) äóÇÕöíóÉò ßóÇÐöÈóÉò ÎóÇØöÆóÉò (16)
íóÊóÚóíøóäõ ÊóÞúÏöíÑõ ÌóæóÇÈö ÇáÔøóÑúØö ÈöãóÇ íóÏõáøõ Úóáóíúåö: Ãóáóãú íóÚúáóãú ÈöÃóäøó Çááøóåó íóÑì æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Åöäú ßóÐøóÈó æóÊóæóáøóì ÝóÇááøóåõ ÚóÇáöãñ Èöåö¡ ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÊóæóÚøõÏöåö¡ æóÊóßõæäõ ÌõãúáóÉõ: Ãóáóãú íóÚúáóãú ÈöÃóäøó Çááøóåó íóÑì ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ áöÅöäúßóÇÑö Ìóåúáö ÇáúãõßóÐøöÈö ÈöÃóäøó Çááøóåó ÓóíõÚóÇÞöÈõåõ¡ æóÇáÔøóÑúØõ æóÌóæóÇÈõåõ ÓóÇÏøóÇäö ãóÓóÏøó ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáËøóÇäöí.
æóßõäøöíó ÈöÃóäøó Çááøóåó íóÑóì Úóäö ÇáúæóÚöíÏö ÈöÇáúÚöÞóÇÈö.
æóÖõãøöäó ÝöÚúáõ íóÚúáóãú ãóÚúäóì íõæÞöäõ ÝóáöÐóáößó ÚõÏøöíó ÈöÇáúÈóÇÁö.
æóÚõáøöÞó ÝöÚúáõ ÃóÑóÃóíúÊó åõäóÇ Úóäö ÇáúÚóãóáö áöæõÌõæÏö ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö Ýöí Þóæúáöåö: Ãóáóãú íóÚúáóãú æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÅöäúßóÇÑöíøñ¡ Ãóíú ßóÇäó ÍóÞøõåõ Ãóäú íóÚúáóãó Ðóáößó æóíóÞöíó äóÝúÓóåõ ÇáúÚöÞóÇÈó.
æóÝöí Þóæúáöåö: Åöäú ßóÐøóÈó æóÊóæóáøóì ÅöíÐóÇäñ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäú ÃóÈóÇ Ìóåúáò ÓóíõßóÐøöÈõåõ Íöíäó íóÏúÚõæåõ Åöáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö æóÓóíóÊóæóáøóì¡ æóæóÚúÏñ ÈöÃóä Çááå íäÊÕÝ áóåõ ãöäúåõ.
æóÖóãöíÑõ ßóÐøóÈó æóÊóæóáøóì ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáøóÐöí íóäúåì ÚóÈúÏÇð ÅöÐÇ Õóáøóì [ÇáÚáÞ: 9¡ 10] ¡ æóÞóÑöíäóÉõ ÇáúãóÞóÇãö ÊõÑúÌöÚõ ÇáÖøóãóÇÆöÑó Åöáóì ãóÑóÇÌöÚöåóÇ ÇáúãõÎúÊóáöÝóÉö.
æóÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáõ ßóÐøóÈó áöÏóáóÇáóÉö ãóÇ ÞóÈúáóåõ Úóáóíúåö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Åöäú ßóÐøóÈóåõ¡ Ãóíö ÇáúÚóÈúÏõ ÇáøóÐöí Õóáøóì¡ æóÈöÐóáößó ÇäúÊóÙóãóÊö ÇáúÌõãóáõ ÇáËøóáóÇËõ Ýöí äöÓúÈóÉö ãóÚóÇäöíåóÇ Åöáóì ÇáøóÐöí íóäúåóì ÚóÈúÏðÇ ÅöÐóÇ Õóáøóì æóÅöáóì ÇáúÚóÈúÏö ÇáøóÐöí Õóáøóì¡ æóÇäúÏóÝóÚóÊú Úóäúßó ÊóÑóÏøõÏóÇÊñ ÚóÑóÖóÊú Ýöí ÇáÊøóÝóÇÓöíÑö.
æóÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáõ íóÑì áöíóÚõãøó ßõáøó ãóæúÌõæÏò¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÑøõÄúíóÉö ÇáúãõÓúäóÏóÉö Åöáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÊóÚóáøõÞõ Úáãå ÈÇáãÍÓæÓÇÊ.
[15¡ 16]
[ÓõæÑóÉ ÇáÚáÞ (96) : ÇáúÂíóÇÊ 15 Åöáóì 16]
ßóáÇøó áóÆöäú áóãú íóäúÊóåö áóäóÓúÝóÚÇð ÈöÇáäøóÇÕöíóÉö (15) äÇÕöíóÉò ßÇÐöÈóÉò ÎÇØöÆóÉò (16)
ßóáøóÇ ÃóßøóÏó ÇáÑøóÏúÚó ÇáúÃóæøóáó ÈöÍóÑúÝö ÇáÑøóÏúÚö ÇáËøóÇäöí Ýöí ÂÎöÑö ÇáúÌõãúáóÉö æóåõæó ÇáúãóæúÞöÚõ ÇáúÍóÞöíÞõ áöÍóÑúÝö ÇáÑøóÏúÚö ÅöÐú ßóÇäó ÊóÞúÏöíãõ äóÙöíÑöåö Ýöí Ãóæøóáö ÇáúÌõãúáóÉö¡ áöãóÇ ÏóÚóÇ Åöáóíúåö áöãóÞóÇãò ãöäó ÇáÊøóÔúæöíÞö.(30/449)
áóÆöäú áóãú íóäúÊóåö áóäóÓúÝóÚÇð ÈöÇáäøóÇÕöíóÉö 15 äÇÕöíóÉò ßÇÐöÈóÉò ÎÇØöÆóÉò 16 ÃóÚúÞóÈó ÇáÑøóÏúÚó ÈöÇáúæóÚöíÏö Úóáóì ÝöÚúáöåö ÅöÐóÇ áóãú íóÑúÊóÏöÚú æóíóäúÊóåö Úóäúåõ.
æóÇááøóÇãõ ãõæóØøöÆóÉñ áöáúÞöÓúãö¡ æóÌõãúáóÉõ «áóäóÓúÝóÚóäú» ÌóæóÇÈõ ÇáúÞóÓóãö¡ æóÃóãøóÇ ÌóæóÇÈõ ÇáÔøóÑúØö ÝóãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö ÌóæóÇÈõ ÇáúÞóÓóãö.
æóÇáÓøóÝúÚõ: ÇáúÞóÈúÖõ ÇáÔøóÏöíÏõ ÈöÌóÐúÈò.
æóÇáäøóÇÕöíóÉõ ãõÞóÏøóãõ ÔóÚóÑö ÇáÑøóÃúÓö¡ æóÇáúÃóÎúÐõ ãöäó ÇáäøóÇÕöíóÉö ÃóÎúÐõ ãóäú áóÇ íóÊúÑõßõ áóåõ Êóãóßøõäñ ãöäó ÇáöÇäúÝöáóÇÊö Ýóåõæó ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÃóÎúÐöåö Åöáóì ÇáúÚóÐóÇÈö¡ æóÝöíåö ÅöÐúáóÇáñ áöÃóäøóåõãú ßóÇäõæÇ áóÇ íóÞúÈöÖõæäó Úóáóì ÔóÚóÑö ÑóÃúÓö ÃóÍóÏò ÅöáøóÇ áÖÑÈå Ãóæ ÌÑøå. æóÃóßøóÏó Ðóáößó ÇáÓøóÝúÚó ÈöÇáúÈóÇÁö ÇáúãóÒöíÏóÉö ÇáÏøóÇÎöáóÉö Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö áöÊóÃúßöíÏö ÇááøõÕõæÞö.
æóÇáäøõæäõ äõæäõ ÇáÊøóæúßöíÏö ÇáúÎóÝöíÝóÉö ÇáøóÊöí íóßúËõÑõ ÏõÎõæáõåóÇ Ýöí ÇáúÞóÓóãö ÇáúãõËúÈóÊö¡ æóßõÊöÈóÊú Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö ÃóáöÝðÇ ÑóÚúíðÇ áöáäøõØúÞö áóåóÇ Ýöí ÇáúæóÞúÝö áöÃóäøó ÃóæóÇÎöÑó Çáúßóáöãö ÃóßúËóÑõ ãóÇ ÊõÑúÓóãõ Úóáóì ãõÑóÇÚóÇÉö ÇáäøõØúÞö Ýöí ÇáúæóÞúÝö.
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí «ÇáäøóÇÕöíóÉö» áöáúÚóåúÏö ÇáÊøóÞúÏöíÑöíøö¡ Ãóíú ÈöäóÇÕöíóÊöåö¡ Ãóíú äóÇÕöíóÉö ÇáøóÐöí íóäúåóì ÚóÈúÏðÇ ÅöÐóÇ Õóáøóì æóåóÐöåö ÇááøóÇãõ åöíó ÇáøóÊöí íõÓóãøöíåóÇ äõÍóÇÉõ ÇáúßõæÝóÉö ÚöæóÖðÇ Úóäö ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö. æóåöíó ÊóÓúãöíóÉñ ÍóÓóäóÉñ æóÅöäú ÃóÈóÇåóÇ ÇáúÈóÕúÑöíøõæäó ÝóÞóÏøóÑõæÇ Ýöí ãóËóáöåö ãõÊóÚóáøöÞðÇ áöãóÏúÎõæáö ÇááøóÇãö.
æäÇÕöíóÉò ÈóÏóáñ ãöäó ÇáäøóÇÕöíóÉö æóÊóäúßöíÑõåóÇ áöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúÌöäúÓö¡ Ãóíú åöíó ãöäú ÌöäúÓö äóÇÕöíóÉò ßóÇÐöÈóÉò ÎóÇØöÆóÉò.
æÎÇØöÆóÉò ÇÓúãõ ÝóÇÚá ãä ÎØìÁ ãöäú ÈóÇÈö Úóáöãó¡ ÅöÐóÇ ÝóÚóáó ÎóØöíÆóÉð¡ Ãóíú ÐóäúÈðÇ¡ æóæóÕúÝõ ÇáäøóÇÕöíóÉö ÈöÇáúßóÇÐöÈóÉö æóÇáúÎóÇØöÆóÉö ãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ. æóÇáúãõÑóÇÏõ: ßóÇÐöÈñ ÕóÇÍöÈõåóÇ ÎóÇØöÆñ ÕóÇÍöÈõåóÇ¡ Ãóíú ÂËöãñ. æóãõÍóÓøöäõ åóÐóÇ ÇáúãóÌóÇÒö Ãóäøó Ýöíåö ÊóÎúíöíáðÇ ÈöÃóä ÇáúßóÐöÈ æÇáÎØÁ ÈóÇÏöíóÇäö ãöäú äóÇÕöíóÊöåö ÝóßóÇäóÊö
ÇáäøóÇÕöíóÉõ ÌÏíÑÉ ÈÇáÓÝÚ.(30/450)
ÝóáúíóÏúÚõ äóÇÏöíóåõ (17) ÓóäóÏúÚõ ÇáÒøóÈóÇäöíóÉó (18) ßóáøóÇ áóÇ ÊõØöÚúåõ æóÇÓúÌõÏú æóÇÞúÊóÑöÈú (19)
[ÓõæÑóÉ ÇáÚáÞ (96) : ÇáúÂíóÇÊ 17 Åöáóì 19]
ÝóáúíóÏúÚõ äÇÏöíóåõ (17) ÓóäóÏúÚõ ÇáÒøóÈÇäöíóÉó (18) ßóáÇøó áóÇ ÊõØöÚúåõ æóÇÓúÌõÏú æóÇÞúÊóÑöÈú (19)
ÝóáúíóÏúÚõ äÇÏöíóåõ 17 ÓóäóÏúÚõ ÇáÒøóÈÇäöíóÉó 18 ßóáøóÇ ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì ÇáúæóÚúÏö. æóãõäóÇÓóÈóÉõ Ðóáößó ãóÇ
ÑóæóÇåõ ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ æóÇáäøóÓóÇÆöíøõ Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò ÞóÇáó: «ßóÇäó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íõÕóáøöí ÚöäúÏó ÇáúãóÞóÇãö ÝóãóÑøó Èöåö ÃóÈõæ Ìóåúáò ÝóÞóÇáó: íóÇ ãõÍóãøóÏõ Ãóáóãú Ãóäúåóßó Úóäú åóÐóÇ¡ æóÊóæóÚøóÏóåõ¡ ÝóÃóÛúáóÙó áóåõ ÑóÓõæáõ Çááøóåö¡ ÝóÞóÇáó ÃóÈõæ Ìóåúáò: íóÇ ãõÍóãøóÏõ ÈöÃóíøö ÔóíúÁò ÊõåóÏøöÏõäöí¿ ÃóãóÇ æóÇááøóåö Åöäøöí áóÃóßúËóÑõ Ãóåúáö åóÐóÇ ÇáúæóÇÏöí äóÇÏöíðÇ¡ ÝóÃóäúÒóáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóáúíóÏúÚõ äÇÏöíóåõ ÓóäóÏúÚõ ÇáÒøóÈÇäöíóÉó
íóÚúäöí Ãóäøó ÃóÈóÇ Ìóåúáò ÃóÑóÇÏó ÈöÞóæúáöåö Ðóáößó ÊóåúÏöíÏó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäøóåõ íõÛúÑöí Úóáóíúåö Ãóåúáó äóÇÏöíåö.
æóÇáäøóÇÏöí: ÇÓúãñ áöáúãóßóÇäö ÇáøóÐöí íóÌúÊóãöÚõ Ýöíåö ÇáúÞóæúãõ. íõÞóÇáõ: äóÏóÇ ÇáúÞóæúã äÏæÇ¡ ÅöÐú ÇÌúÊóãóÚõæÇ.
æóÇáäøóÏúæóÉõ (ÈöÝóÊúÍö Çáäøõæäö) ÇáúÌóãóÇÚóÉõ¡ æóíõÞóÇáõ: äóÇÏò æóäóÏöíøñ¡ æóáóÇ íõØúáöÞõ åóÐóÇ ÇáöÇÓúãõ Úóáóì ÇáúãóßóÇäö ÅöáøóÇ ÅöÐóÇ ßóÇäó ÇáúÞóæúãõ ãõÌúÊóãöÚöíäó Ýöíåö ÝóÅöÐóÇ ÊóÝóÑøóÞõæÇ Úóäúåõ ÝóáóíúÓó ÈöäóÇÏò¡ æóíõÞóÇáõ ÇáäøóÇÏöí áöãóÌúáöÓö ÇáúÞóæúãö äóåóÇÑðÇ¡ ÝóÃóãøóÇ ãóÌúáöÓõåõãú Ýöí Çááøóíúáö ÝóíõÓóãøóì ÇáúãõÓóÇãóÑó ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÓÇãöÑÇð ÊóåúÌõÑõæäó [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 67] .
æóÇÊøóÎóÐó ÞõÕóíøñ áöäóÏúæóÉö ÞõÑóíúÔò ÏóÇÑðÇ ÊõÓóãøóì ÏóÇÑó ÇáäøóÏúæóÉö Íóæúáó ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö æóÌóÚóáóåóÇ áöÊóÔóÇæõÑöåöãú æóãõåöãøóÇÊöåöãú æóÝöíåóÇ íõÚúÞóÏõ Úóáóì ÇáúÃÒúæóÇÌ¡ æÝíåóÇ ÊÏÑøÚ ÇáúÌóæóÇÑöí¡ Ãóí íáÈÓæäåä ÇáÏøõÑõæÚó¡ Ãóíö ÇáúÃóÞúãöÕóÉó ÅöÚúáóÇäðÇ ÈöÃóäøóåõäøó ÞóÇÑóÈúäó Óöäøó ÇáúÈõáõæÛö¡ æóåóÐöåö ÇáÏøóÇÑõ ßóÇäóÊö ÇÔúÊóÑóÊúåóÇ ÇáúÎóíúÒõÑóÇäõ ÒóæúÌóÉõ ÇáúãóäúÕõæÑö ÃóÈöí ÌóÚúÝóÑò æóÃóÏúÎóáóÊúåóÇ Ýöí ÓóÇÍóÉö ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö¡ æóÃõÏúÎöáó ÈóÚúÖõåóÇ Ýöí ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö Ýöí ÒöíóÇÏóÉö ÚóÈúÏö Çáúãóáößö Èúäö ãóÑúæóÇäó æóÈóÚúÖõåóÇ Ýöí ÒöíóÇÏóÉö ÃóÈöí ÌóÚúÝóÑ ÇáúãóäúÕõæÑ¡ ÝóÈóÞíÊ ÈóÞöíøóÊõåóÇ ÈóíúÊðÇ ãõÓúÊóÞöáøðÇ æóäóÒóáó Èöåö ÇáúãóåúÏöíøõ ÓóäóÉó 160 Ýöí ãõÏøóÉö ÎöáóÇÝóÉö ÇáúãõÚúÊóÖöÏö ÈöÇááøóåö ÇáúÚóÈøóÇÓöíøö áóãøóÇ ÒóÇÏó Ýöí ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö ÌõÚöáó ãóßóÇäó ÏóÇÑö ÇáäøóÏúæóÉö ãóÓúÌöÏðÇ ãõÊøóÕöáðÇ ÈöÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö ÝóÇÓúÊóãóÑøó ßóÐóáößó Ëõãøó åõÏöãó æóÃõÏúÎöáóÊú ãöÓóÇÍóÊõåõ Ýöí ãöÓóÇÍóÉö ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö Ýöí ÇáÒøöíóÇÏóÉö ÇáøóÊöí ÒóÇÏóåóÇ Çáúãóáößõ ÓõÚõæÏõ Èúäõ ÚóÈúÏö ÇáúÚóÒöíÒö ãóáößõ ÇáúÍöÌóÇÒö æóäóÌúÏò ÓóäóÉó 1379.
æóíõØúáóÞõ ÇáäøóÇÏöí Úóáóì ÇáøóÐöíäó íóäúÊóÏõæäó Ýöíåö æóåõæó ãóÚúäóì Þóæúáö ÃóÈöí Ìóåúáò: Åöäøöí áóÃóßúËóÑõ Ãóåúáö åóÐóÇ ÇáúæóÇÏöí äóÇÏöíðÇ¡ Ãóíú äóÇÓðÇ íóÌúáöÓõæäó Åöáóíøó íõÑöíÏõ Ãóäøóåõ ÑóÆöíÓñ íõÕúãóÏõ Åöáóíúåö¡ æóåõæó ÇáúãóÚúäöíøõ åõäóÇ.(30/451)
æóÅöØúáóÇÞõ ÇáäøóÇÏöí Úóáóì Ãóåúáöåö äóÙöíÑõ ÅöØúáóÇÞö ÇáúÞóÑúíóÉö Úóáóì ÃóåúáöåóÇ Ýöí Þóæúáå ÊóÚóÇáóì: æóÓúÆóáö
ÇáúÞóÑúíóÉó
[íõæÓõÝ: 82] æóäóÙöíÑõ ÅöØúáóÇÞö ÇáúãóÌúáöÓö Úóáóì Ãóåúáöåö Ýöí Þóæúáö Ðöí ÇáÑøõãøóÉö:
áóåõãú ãóÌúáöÓñ ÕõåúÈõ ÇáÓøÈÇá ÃóÐöáøóÉ ... ÓæÇÓÉ ÃóÍúÑóÇÑõåóÇ æóÚóÈöíÏõåóÇ
æóÅöØúáóÇÞõ ÇáúãõÞóÇãóÉö Úóáóì ÃóåúáöåóÇ Ýöí Þóæúáö ÒõåóíúÑò:
æóÝöíåöãú ãóÞóÇãóÇÊñ ÍöÓóÇäñ æõÌõæåõåõãú ... æóÃóäúÏöíóÉñ íóäúÊóÇÈõåóÇ ÇáúÞóæúáõ æóÇáúÝöÚúáõ
Ãóíú ÃóÕúÍóÇÈõ ãóÞóÇãóÇÊò ÍöÓóÇäñ æõÌõæåõåõãú.
æóÅöØúáóÇÞõ ÇáúãóÌúãóÚö Úóáóì Ãóåúáöåö Ýöí Þóæúáö áóÈöíÏò:
ÅöäøóÇ ÅöÐóÇ ÇáúÊóÞóÊö ÇáúãóÌóÇãöÚõ áóãú íóÒóáú ... ãöäøóÇ áöÒóÇÒñ ÚóÙöíãóÉñ ÌöÓóÇãõåóÇ
ÇáúÃóÈúíóÇÊö ÇáúÃóÑúÈóÚóÉö.
æóáóÇãõ ÇáúÃóãúÑö Ýöí ÝóáúíóÏúÚõ äÇÏöíóåõ áöáÊøóÚúÌöíÒö áöÃóäøó ÃóÈóÇ Ìóåúáò åóÏøóÏó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈößóËúÑóÉö ÃóäúÕóÇÑöåö æóåõãú Ãóåúáõ äóÇÏöíåö ÝóÑóÏøó Çááøóåõ Úóáóíúåö ÈöÃóäøó ÃóãúÑóåõ ÈöÏóÚúæóÉö äóÇÏöíåö ÝóÅöäøóåõ Åöäú ÏóÚóÇåõãú áöíóÓúØõæÇ Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÏóÚóÇ Çááøóåõ ãóáóÇÆößóÉð ÝóÃóåúáóßõæåõ. æóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ãõÚúÌöÒóÉñ ÎóÇÕøóÉñ ãöäú ãõÚúÌöÒóÇÊö ÇáúÞõÑúÂäö ÝóÅöäøóåõ ÊóÍóÏøóì ÃóÈóÇ Ìóåúáò ÈöåóÐóÇ æóÞóÏú ÓóãöÚó ÃóÈõæ Ìóåúáò ÇáúÞõÑúÂäó æóÓóãöÚóåõ ÃóäúÕóÇÑõåõ Ýóáóãú íõÞúÏöãú ÃóÍóÏñ ãöäúåõãú Úóáóì ÇáÓØæ Úáì ÇáÑøóÓõæá Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÚó Ãóäøó ÇáúßóáóÇãó íõáúåöÈõ ÍóãöíøóÊóåõ.
æóÅöÖóÇÝóÉõ ÇáäøóÇÏöí Åöáóì ÖóãöíÑöåö áöÃóäøóåõ ÑóÆöíÓõåõãú æóíóÌúÊóãöÚõæäó Åöáóíúåö ÞóÇáóÊú ÅöÚúÑóÇÈöíøóÉñ: «ÓóíøöÏõ äóÇÏöíåú¡ æóËöãóÇáõ ÚóÇÝöíåú» .
æóÞóæúáõåõ: ÓóäóÏúÚõ ÇáÒøóÈÇäöíóÉó ÌóæóÇÈõ ÇáúÃóãúÑö ÇáÊøóÚúÌöíÒöíøö¡ Ãóíú ÝóÅöäú ÏóÚóÇ äóÇÏöíóåõ ÏóÚóæúäóÇ áóåõãõ ÇáÒøóÈóÇäöíóÉó ÝóÝöÚúáõ ÓóäóÏúÚõ ãóÌúÒõæãñ Ýöí ÌóæóÇÈö ÇáúÃóãúÑö¡ æóáöÐóáößó ßõÊöÈó Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö ÈöÏõæäö æóÇæö æóÍóÑúÝö ÇáöÇÓúÊöÞúÈóÇáö áöÊóÃúßöíÏö ÇáúÝöÚúáö.
æóÇáÒøóÈóÇäöíóÉõ: ÈöÝóÊúÍö ÇáÒøóÇíö æóÊóÎúÝöíÝö ÇáÊøóÍúÊöíøóÉö ÌóãúÚõ ÒóÈøóÇäöí ÈöÝóÊúÍö ÇáÒøóÇíö æóÈöÊóÍúÊöíøóÉò ãõÔóÏøóÏóÉò¡ Ãóæú ÌóãúÚõ ÒöÈúäöíóÉò ÈößóÓúÑö ÇáÒøóÇíö ÝóãõæóÍøöÏóÉò ÓóÇßöäóÉò Ýóäõæäñ ãóßúÓõæÑóÉñ ÝóÊóÍúÊöíøóÉñ ãõÎóÝøóÝóÉñ¡ Ãóæú ÌóãúÚõ ÒöÈúäöíøò ÈößóÓúÑò ÝóÓõßõæäò ÝóÊóÍúÊöíøóÉò ãõÔóÏøóÏóÉò. æóÞöíáó: åõæó ÇÓúãõ ÌóãúÚò áóÇ æóÇÍöÏó áóåõ ãöäú áóÝúÙöåö ãöËúáó ÃóÈóÇÈöíáó æóÚóÈóÇÏöíÏó.
æóåóÐóÇ ÇáöÇÓúãõ ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáÒøóÈúäö æóåõæó ÇáÏøóÝúÚõ ÈöÔöÏøóÉò íõÞóÇáõ: äóÇÞóÉñ ÒóÈõæäñ ÅöÐóÇ ßóÇäóÊú ÊóÑúßõáõ ãóäú íóÍúáöÈõåóÇ¡ æóÍóÑúÈñ ÒóÈõæäñ íóÏúÝóÚõ ÈóÚúÖõåóÇ ÈóÚúÖðÇ ÈöÊóßóÑøõÑö ÇáúÞöÊóÇáö.(30/452)
ÝóÇáÒøóÈóÇäöíóÉõ ÇáøóÐöíäó íóÒúÈöäõæäó ÇáäøóÇÓó¡ Ãóíú íóÏúÝóÚõæäóåõãú ÈöÔöÏøóÉò. æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåöãú ãóáóÇÆößóÉõ ÇáúÚóÐóÇÈö æóíõØúáóÞõ ÇáÒøóÈóÇäöíóÉõ Úóáóì ÃóÚúæóÇäö ÇáÔøõÑúØóÉö.
æßóáøóÇ ÑóÏúÚñ áöÅöÈúØóÇáö ãóÇ ÊóÖóãøóäóåõ Þóæúáõåõ: ÝóáúíóÏúÚõ äÇÏöíóåõ¡ Ãóíú æóáóíúÓó ÈöÝóÇÚöáò¡ æóåóÐóÇ ÊóÃúßöíÏñ
áöáÊøóÍóÏøöí æóÇáÊøóÚúÌöíÒö.
æóßõÊöÈó ÓóäóÏúÚõ Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö ÈöÏõæäö æóÇæò ÈóÚúÏó ÇáúÚóíúäö ãõÑóÇÚóÇÉð áöÍóÇáóÉö ÇáúæóÕúáö¡ áöÃóäøóåóÇ áóíúÓóÊú ãóÍóáøó æóÞúÝò æóáóÇ ÝóÇÕöáóÉò.
áóÇ ÊõØöÚúåõ æóÇÓúÌõÏú æóÇÞúÊóÑöÈú åóÐóÇ ÝóÐúáóßóÉñ áöáúßóáóÇãö ÇáúãõÊóÞóÏøöãö ãöäú Þóæúáöåö: ÃóÑóÃóíúÊó ÇáøóÐöí íóäúåì ÚóÈúÏÇð ÅöÐÇ Õóáøóì [ÇáÚáÞ:
9¡ 10] ¡ Ãóíú áóÇ ÊóÊúÑõßú ÕóáóÇÊóßó Ýöí ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö æóáóÇ ÊóÎúÔó ãöäúåõ.
æóÃõØúáöÞóÊö ÇáØøóÇÚóÉõ Úóáóì ÇáúÍóÐóÑö ÇáúÈóÇÚöËö Úóáóì ÇáØøóÇÚóÉö Úóáóì ØóÑöíÞö ÇáúãóÌóÇÒö ÇáúãõÑúÓóáö¡ æóÇáúãóÚúäóì: áóÇ ÊóÎóÝúåõ æóáóÇ ÊóÍúÐóÑúåõ ÝóÅöäøóåõ áóÇ íóÖõÑøõßó.
æóÃóßøóÏó Þóæúáóåõ: áóÇ ÊõØöÚúåõ ÈöÌõãúáóÉö æóÇÓúÌõÏú ÇåúÊöãóÇãðÇ ÈöÇáÕøóáóÇÉö.
æóÚóØóÝó Úóáóíúåö æóÇÞúÊóÑöÈú áöáÊøóäúæöíåö ÈöãóÇ Ýöí ÇáÕøóáóÇÉö ãöäú ãóÑúÖóÇÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÍóíúËõ ÌóÚóáó ÇáúãõÕóáøöíó ãõÞúÊóÑöÈðÇ ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóÇáöÇÞúÊöÑóÇÈõ: ÇÝúÊöÚóÇáñ ãöäó ÇáúÞõÑúÈö¡ ÚóÈøóÑó ÈöÕöíÛóÉö ÇáöÇÝúÊöÚóÇáö áöãóÇ ÝöíåóÇ ãöäú ãóÚúäóì ÇáÊøóßóáøõÝö æóÇáÊøóØóáøõÈö¡ Ãóíö ÇÌúÊóåóÏó Ýöí ÇáúÞõÑúÈö Åöáóì Çááøóåö ÈöÇáÕøóáóÇÉö.(30/453)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøóÍöíãö
97- ÓõæÑóÉõ ÇáúÞóÏúÑö
ÓõãøöíóÊú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ Ýöí ÇáúãóÕóÇÍöÝö æóßõÊõÈö ÇáÊøóÝúÓöíÑö æóßõÊõÈö ÇáÓøõäøóÉö «ÓõæÑóÉó ÇáúÞóÏúÑö» æóÓóãøóÇåóÇ ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó Ýöí «ÊóÝúÓöíÑöåö» æóÃóÈõæ ÈóßúÑò ÇáúÌóÕøóÇÕõ Ýöí «ÃóÍúßóÇãö ÇáúÞõÑúÂäö» «ÓõæÑóÉó áóíúáóÉö ÇáúÞóÏúÑö» .
æóåöíó ãóßøöíøóÉñ Ýöí Þóæúáö ÇáúÌõãúåõæÑö æóåõæó Þóæúáõ ÌóÇÈöÑö Èúäö ÒóíúÏò æóíõÑúæóì Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò. æóÚóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò ÃóíúÖðÇ æóÇáÖøóÍøóÇßö ÃóäøóåóÇ ãóÏóäöíøóÉñ æóäóÓóÈóåõ ÇáúÞõÑúØõÈöíøõ Åöáóì ÇáúÃóßúËóÑö. æóÞóÇáó ÇáúæóÇÞöÏöíøõ: åöíó Ãóæøóáõ ÓõæÑóÉò äóÒóáóÊú ÈöÇáúãóÏöíäóÉö æóíõÑóÌøöÍõåõ Ãóäøó ÇáúãõÊóÈóÇÏöÑó ÃóäøóåóÇ ÊóÊóÖóãøóäõ ÇáÊøóÑúÛöíÈó Ýöí ÅöÍúíóÇÁö áóíúáóÉö ÇáúÞóÏúÑö æóÅöäøóãóÇ ßóÇäó Ðóáößó ÈóÚúÏó ÝóÑúÖö ÑóãóÖóÇäó ÈóÚúÏó ÇáúåöÌúÑóÉö.
æóÞóÏú ÚóÏøóåóÇ ÌóÇÈöÑõ Èúäõ ÒóíúÏò ÇáúÎóÇãöÓóÉó æóÇáúÚöÔúÑöíäó Ýöí ÊóÑúÊöíÈö äõÒõæáö ÇáÓøõæóÑö¡ äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö ÚóÈóÓó æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáÔøóãúÓö¡ ÝóÃóãøóÇ Þóæúáõ ãóäú ÞóÇáõæÇ ÅöäøóåóÇ ãóÏóäöíøóÉñ ÝóíóÞúÊóÖöí Ãóäú Êóßõæäó äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÇáúãõØóÝøöÝöíäó æóÞóÈúáó ÇáúÈóÞóÑóÉö.
æóÂíóÇÊõåóÇ ÎóãúÓñ Ýöí ÇáúÚóÏóÏö ÇáúãóÏóäöíøö æóÇáúÈóÕúÑöíøö æóÇáúßõæÝöíøö¡ æóÓöÊøñ Ýöí ÇáúÚóÏøö Çáúãóßøöíø æÇáÔÇãí.
ÃÛÑÇÖåÇ
ÇáÊøóäúæöíåõ ÈöÝóÖúáö ÇáúÞõÑúÂäö æóÚóÙóãóÊöåö ÈöÅöÓúäóÇÏö ÅöäúÒóÇáöåö Åöáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ...
æóÇáÑøóÏøõ Úóáóì ÇáøóÐöíäó ÌóÍóÏõæÇ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÞõÑúÂäõ ãõäóÒøóáðÇ ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóÑóÝúÚõ ÔóÃúäö ÇáúæóÞúÊö ÇáøóÐöí ÃõäúÒöáó Ýöíåö æóäõÒõæáõ ÇáúãóáóÇÆößóÉö Ýöí áóíúáóÉö ÅöäúÒóÇáöåö.(30/455)
ÅöäøóÇ ÃóäúÒóáúäóÇåõ Ýöí áóíúáóÉö ÇáúÞóÏúÑö (1)
æóÊóÝúÖöíáõ ÇááøóíúáóÉö ÇáøóÊöí ÊõæóÇÝöÞõ áóíúáóÉó ÅöäúÒóÇáöåö ãöäú ßõáøö ÚóÇãò.
æíÓÊÊÈÚ Ðóáöß ÊÍÑíÖ ÇáúãõÓúáöãöíäó Úóáóì ÊóÍóíøõäö áóíúáóÉö ÇáúÞóÏúÑö ÈöÇáúÞíÇãö æóÇáÊøóÕóÏøõÞ.
[1]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÞÏÑ (97) : ÂíóÉ 1]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
ÅöäøóÇ ÃóäúÒóáúäÇåõ Ýöí áóíúáóÉö ÇáúÞóÏúÑö (1)
ÇÔúÊóãóáóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ Úóáóì Êóäúæöíåò ÚóÙöíãò ÈöÇáúÞõÑúÂäö ÝóÇÝúÊõÊöÍóÊú ÈöÍóÑúÝö (Åöäøó) æóÈöÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÚóäúåóÇ ÈöÇáúÌõãúáóÉö ÇáúÝöÚúáöíøóÉö¡ æóßöáóÇåõãóÇ ãöäú ØõÑõÞö ÇáÊøóÃúßöíÏö æóÇáÊøóÞóæøöí.
æóíõÝöíÏõ åóÐóÇ ÇáÊøóÞúÏöíãõ ÞóÕúÑðÇ æóåõæó ÞóÕúÑõ ÞóáúÈò áöáÑøóÏøö Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐöí äóÝóæúÇ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÞõÑúÂäõ ãõäóÒøóáðÇ ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóÝöí ÖóãöíÑö ÇáúÚóÙóãóÉö æóÅöÓúäóÇÏö ÇáúÅöäúÒóÇáö Åöáóíúåö ÊóÔúÑöíÝñ ÚóÙöíãñ áöáúÞõÑúÂäö.
æóÝöí ÇáúÅöÊúíóÇäö ÈöÖóãöíÑö ÇáúÞõÑúÂäö Ïõæäó ÇáöÇÓúãö ÇáÙøóÇåöÑö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøóåõ ÍóÇÖöÑñ Ýöí ÃóÐúåóÇäö ÇáúãõÓúáöãöíäó áöÔöÏøóÉö ÅöÞúÈóÇáöåöãú Úóáóíúåö Ýóßóæúäõ ÇáÖøóãöíÑö Ïõæäó ÓóÈúÞö ãóÚóÇÏò ÅöíãóÇÁð Åöáóì ÔõåúÑóÊöåö Èóíúäóåõãú.
ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó Èöåö ÇáúÞõÑúÂäõ ßõáøõåõ Ýóíóßõæäõ ÝöÚúáõ: «ÃóäúÒóáúäóÇ» ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ÇÈúÊöÏóÇÁö ÇáúÅöäúÒóÇáö áöÃóäøó ÇáøóÐöí ÃõäúÒöáó Ýöí Êöáúßó ÇááøóíúáóÉö ÎóãúÓõ ÇáúÂíóÇÊö ÇáúÃõæóáö ãöäú ÓõæÑóÉö ÇáúÚóáóÞö Ëõãøó ÝóÊóÑó ÇáúæóÍúíõ Ëõãøó ÚóÇÏó ÅöäúÒóÇáõåõ ãõäóÌøóãðÇ æóáóãú íõßúãöáú ÅöäúÒóÇáó ÇáúÞõÑúÂäö ÅöáøóÇ ÈóÚúÏó äóíøöÝò æóÚöÔúÑöíäó ÓóäóÉð¡ æóáóßöäú áóãøóÇ ßóÇäó ÌóãöíÚõ ÇáúÞõÑúÂäö ãõÞóÑøóÑðÇ Ýöí Úöáúãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ãöÞúÏóÇÑõåõ æóÃóäøóåõ íõäóÒøóáõ Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãõäóÌøóãðÇ ÍóÊøóì íóÊöãøó¡ ßóÇäó ÅöäúÒóÇáõåõ ÈöÅöäúÒóÇáö ÇáúÂíóÇÊö ÇáúÃõæóáö ãöäúåõ áöÃóäøó ãóÇ ÃõáúÍöÞó ÈöÇáÔøóíúÁö íõÚóÏøõ ÈöãóäúÒöáóÉö Ãóæøóáöåö ÝóÞóÏú
ÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ÕóáóÇÉñ Ýöí ãóÓúÌöÏöí åóÐóÇ ÃóÝúÖóáõ ãöäú ÃóáúÝö ÕóáóÇÉò ÝöíãóÇ ÓöæóÇåõ»
ÇáúÍóÏöíËó ÝóÇÊøóÝóÞó ÇáúÚõáóãóÇÁõ Úáì Ãóä ÇáÕøóáóÇÉ ÝöíãóÇ ÃõáúÍöÞó ÈöÇáúãóÓúÌöÏö ÇáäøóÈóæöíøö áóåóÇ Ðóáößó ÇáúÝóÖúáõ¡ æóÃóäøó ÇáØøóæóÇÝó Ýöí ÒöíóÇÏóÇÊö ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö íóÕöÍøõ ßõáøóãóÇ ÇÊøóÓóÚó ÇáúãóÓúÌöÏõ.
æóãöäú ÊóÓúÏöíÏö ÊóÑúÊöíÈö ÇáúãõÕúÍóÝö Ãóäú æõÖöÚóÊú ÓõæÑóÉõ ÇáúÞóÏúÑö ÚóÞöÈó ÓõæÑóÉö ÇáúÚóáóÞö ãóÚó ÃóäøóåóÇ ÃóÞóáøõ ÚóÏóÏó ÂíóÇÊò ãöäú ÓõæÑóÉö ÇáúÈóíøöäóÉö æóÓõæÑò ÈóÚúÏóåóÇ¡ ßóÃóäøóåõ ÅöãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó ÇáÖøóãöíÑó Ýöí ÃóäúÒóáúäÇåõ íóÚõæÏõ Åöáóì ÇáúÞõÑúÂäö ÇáøóÐöí ÇÈúÊõÏöÆó äõÒõæáõåõ ÈöÓõæÑóÉö ÇáúÚóáóÞö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÖøóãöíÑõ ÚóÇÆöÏðÇ Úóáóì ÇáúãöÞúÏóÇÑö ÇáøóÐöí ÃõäúÒöáó Ýöí Êöáúßó ÇááøóíúáóÉö æóåõæó(30/456)
ÇáúÂíóÇÊõ ÇáúÎóãúÓõ ãöäú ÓõæÑóÉö ÇáúÚóáóÞö ÝóÅöäøó ßõáøó ÌõÒúÁò ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö íõÓóãøóì ÞõÑúÂäðÇ¡ æóÚóáóì ßöáóÇ ÇáúæóÌúåóíúäö ÝóÇáÊøóÚúÈöíÑõ ÈöÇáúãõÖöíøö Ýöí ÝöÚúáö ÃóäúÒóáúäÇåõ áóÇ ãóÌóÇÒó Ýöíåö. æóÞöíáó: ÃõØúáöÞó ÖóãöíÑõ ÇáúÞõÑúÂäö Úóáóì ÈóÚúÖöåö ãóÌóÇÒðÇ ÈöÚóáóÇÞóÉö ÇáúÈóÚúÖöíøóÉö.
æóÇáúÂíóÉõ ÕóÑöíÍóÉñ Ýöí Ãóäøó ÇáúÂíóÇÊö ÇáúÃõæóáó ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö äóÒóáóÊú áóíúáðÇ æóåõæó ÇáøóÐöí íóÞúÊóÖöíåö ÍóÏöíËõ ÈóÏúÁö ÇáúæóÍúíö Ýöí «ÇáÕøóÍöíÍóíúäö» áöÞóæúáö ÚóÇÆöÔóÉó Ýöíåö: «ÝóßóÇäó íóÊóÍóäøóËõ Ýöí ÛóÇÑö ÍöÑóÇÁò ÇááøóíóÇáöíó ÐóæóÇÊö ÇáúÚöÏóÏö» ÝóßóÇäó ÊóÚóÈøõÏõåõ áóíúáðÇ¡ æóíóÙúåóÑõ Ãóäú íóßõæäó Çáúãóáóßõ ÞóÏú äóÒóáó Úóáóíúåö ÅöËúÑó ÝóÑóÇÛöåö ãöäú ÊóÚóÈøõÏöåö¡ æóÃóãøóÇ Þóæúáõ ÚóÇÆöÔóÉó: «ÝóÑóÌóÚó ÈöåóÇ ÑóÓõæáõ Çááøóåö íóÑúÌõÝõ ÝõÄóÇÏõåõ» ÝóãóÚúäóÇåõ Ãóäøóåõ ÎóÑóÌó ãöäú ÛóÇÑö ÍöÑóÇÁò ÅöËúÑó ÇáúÝóÌúÑó
ÈóÚúÏó ÇäúÞöÖóÇÁö ÊóáúÞöíäöåö ÇáúÂíóÇÊö ÇáúÎóãúÓö ÅöÐú íóßõæäõ äõÒõæáõåóÇ Úóáóíúåö Ýöí ÂÎöÑö Êöáúßó ÇááøóíúáóÉö æóÐóáößó ÃóÝúÖóáõ ÃóæúÞóÇÊö Çááøóíúáö ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÇáúãõÓúÊóÛúÝöÑöíäó ÈöÇáúÃóÓúÍÇÑö [Âá ÚãÑóÇä: 17] .
æóáóíúáóÉõ ÇáúÞóÏúÑö: ÇÓúãñ ÌóÚóáóåõ Çááøóåõ áöáøóíúáóÉö ÇáøóÊöí ÇÈúÊõÏöÆó ÝöíåóÇ äõÒõæáõ ÇáúÞõÑúÂäö. æóíóÙúåóÑõ Ãóäøó Ãóæøóáó ÊóÓúãöíóÊöåóÇ ÈöåóÐóÇ ÇáöÇÓúãö ßóÇäó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóáóãú Êóßõäú ãóÚúÑõæÝóÉð ÚöäúÏó ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÈöÐóáößó íóßõæäõ ÐößúÑõåóÇ ÈöåóÐóÇ ÇáöÇÓúãö ÊóÔúæöíÞðÇ áöãóÚúÑöÝóÊöåóÇ æóáÐóáöß ÚÞÈ ÈÞæáå: æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ áóíúáóÉõ ÇáúÞóÏúÑö [ÇáúÞóÏúÑö: 2] .
æóÇáúÞóÏúÑõ ÇáøóÐöí ÚõÑøöÝóÊö ÇááøóíúáóÉõ ÈöÇáúÅöÖóÇÝóÉö Åöáóíúåö åõæó ÈöãóÚúäóì ÇáÔøóÑóÝö æóÇáúÝóÖúáö ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÏøõÎóÇäö [3] : ÅöäøóÇ ÃóäúÒóáúäÇåõ Ýöí áóíúáóÉò ãõÈÇÑóßóÉò¡ Ãóíú áóíúáóÉö ÇáúÞóÏúÑö æóÇáÔøóÑóÝö ÚöäúÏó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ãöãøóÇ ÃóÚúØóÇåóÇ ãöäó ÇáúÈóÑóßóÉö ÝóÊöáúßó áóíúáóÉñ ÌóÚóáó Çááøóåõ áóåóÇ ÔóÑóÝðÇ ÝóÌóÚóáóåóÇ ãóÙúåóÑðÇ áöãóÇ ÓóÈóÞó Èöåö Úöáúãóåõ ÝóÌóÚóáóåóÇ ãóÈúÏóÃó ÇáúæóÍúíö Åöáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúÞóÏúÑö ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö. æóáóãú íóÞõáú: Ýöí áóíúáóÉö ÞóÏúÑò¡ ÈöÇáÊøóäúßöíÑö áöÃóäøóåõ ÞóÕóÏó ÌóÚúáó åóÐóÇ ÇáúãõÑóßøóÈó ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÚóáóãö áöÊöáúßó ÇááøóíúáóÉö ßóÇáúÚóáóãö ÈöÇáúÛóáóÈóÉö¡ áöÃóäøó ÊóÚúÑöíÝó ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö ÈöÇááøóÇãö ãóÚó ÊóÚúÑöíÝö ÇáúãõÖóÇÝö ÈöÇáúÅöÖóÇÝóÉö ÃóæúÛóáõ Ýöí ÌóÚúáö Ðóáößó ÇáúãõÑóßøóÈö áóÞóÈðÇ áöÇÌúÊöãóÇÚö ÊóÚúÑöíÝóíúäö Ýöíåö.
æóÞóÏú ËóÈóÊó Ãóäøó ÇÈúÊöÏóÇÁó äõÒõæáö ÇáúÞõÑúÂäö ßóÇäó Ýöí ÔóåúÑö ÑóãóÖóÇäó ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÔóåúÑõ ÑóãóÖÇäó ÇáøóÐöí ÃõäúÒöáó Ýöíåö ÇáúÞõÑúÂäõ åõÏìð áöáäøóÇÓö æóÈóíøöäÇÊò ãöäó ÇáúåõÏì æóÇáúÝõÑúÞÇäö [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 185] . æóáóÇ Ôóßøó Ãóäøó ÇáúãõÓúáöãöíäó ßóÇäõæÇ íóÚúáóãõæäó Ðóáößó ÅöÐú ßóÇäó äõÒõæáõ åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÞóÈúáó äõÒõæáö ÓõæÑóÉö(30/457)
æóãóÇ ÃóÏúÑóÇßó ãóÇ áóíúáóÉõ ÇáúÞóÏúÑö (2)
ÇáúÈóÞóÑóÉö ÈöÓöäöíäó Åöäú ßóÇäóÊö ÇáÓøõæÑóÉõ ãóßøöíøóÉð Ãóæú ÈöãõÏøóÉò ÃóÞóáøó ãöäú Ðóáößó Åöäú ßóÇäóÊö ÇáÓøõæÑóÉõ ãóÏóäöíøóÉð¡ ÝóáóíúáóÉõ ÇáúÞóÏúÑö ÇáúãõÑóÇÏóÉõ åóäóÇ ßóÇäóÊú Ýöí ÑóãóÖóÇäó æóÊóÃóíøóÏó Ðóáößó ÈöÇáúÃóÎúÈóÇÑö ÇáÕøóÍöíÍóÉö ãöäú ßóæúäöåóÇ ãöäú áóíóÇáöí ÑóãóÖóÇäó Ýöí ßõáøö ÓóäóÉò.
æóÃóßúËóÑõ ÇáÑøöæóÇíóÇÊö Ãóäøó ÇááøóíúáóÉó ÇáøóÊöí ÃõäúÒöáó ÝöíåóÇ ÇáúÞõÑúÂäõ Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóÇäóÊ áóíúáóÉ ÓÈÚ ÚóÔúÑóÉó ãöäú ÑóãóÖóÇäó. æóÓóíóÃúÊöí Ýöí ÊóÝúÓöíÑö ÇáúÂíóÇÊ ÚÞÈ åóÐöå ÇáúßóáóÇãö Ýöí åóáú áóíúáóÉñ ÐóÇÊõ ÚóÏóÏò ãõÊóãóÇËöáò Ýöí ÌóãöíÚö ÇáúÃóÚúæóÇãö Ãóæú ÊóÎúÊóáöÝõ Ýöí ÇáÓøöäöíäó¿ æóÝöí åóáú ÊóÞóÚõ Ýöí æóÇÍöÏóÉò ãöäú ÌóãöíÚö áóíóÇáöí ÑóãóÖóÇäó Ãóæú áóÇ ÊóÎúÑõÌõ Úóäö ÇáúÚóÔúÑö ÇáúÃóæóÇÎöÑö ãöäúåõ¿ æóåóáú åöíó ãóÎúÕõæÕóÉñ ÈöáóíúáóÉö æóÊúÑò ßóãóÇ ßóÇäóÊú Ãóæøóáó ãóÑøóÉò Ãóæú áóÇ ÊóÎúÊóÕøõ ÈöÐóáößó¿
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú ÊóÔúÑöíÝö ÇááøóíúáóÉö ÇáøóÊöí ßóÇäó ÇÈúÊöÏóÇÁõ ÅöäúÒóÇáö ÇáúÞõÑúÂäö ÝöíåóÇ ÊóÔúÑöíÝñ ÂÎóÑõ áöáúÞõÑúÂäö ÈöÊóÔúÑöíÝö ÒóãóÇäö ÙõåõæÑöåö¡ ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì Ãóäøóåõ ÊóÚóÇáóì ÇÎúÊóÇÑó áöÇÈúÊöÏóÇÁö ÅöäúÒóÇáöåö æóÞúÊðÇ ÔóÑöíÝðÇ ãõÈóÇÑóßðÇ áöÃóäøó ÚöÙóãó ÞóÏúÑö ÇáúÝöÚúáö íóÞúÊóÖöí Ãóäú íóÎúÊóÇÑó áöÅöíÞóÇÚöåö ÝóÖúáó ÇáúÃóæúÞóÇÊö æóÇáúÃóãúßöäóÉö¡ ÝóÇÎúÊöíóÇÑõ ÝóÖúáö ÇáúÃóæúÞóÇÊö áÇÈÊÏÇÁ ÅäÒÇáå íäÈìÁ Úóäú Úõáõæøö ÞóÏúÑöåö ÚöäúÏó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ßóÞóæúáöåö: áóÇ íóãóÓøõåõ ÅöáøóÇ ÇáúãõØóåøóÑõæäó
[ÇáúæóÇÞöÚóÉ:
79] Úóáóì ÇáúæóÌúåóíúäö Ýöí ÇáúãõÑóÇÏö ãä ÇáãØåÑíä.
[2]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÞÏÑ (97) : ÂíóÉ 2]
æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ áóíúáóÉõ ÇáúÞóÏúÑö (2)
Êóäúæöíåñ ÈöØóÑöíÞö ÇáúÅöÈúåóÇãö ÇáúãõÑóÇÏö Èöåö Ãóäøó ÅöÏúÑóÇßó ßõäúåöåóÇ áóíúÓó ÈöÇáÓøóåúáö áöãóÇ íóäúØóæöí Úóáóíúåö ãöäó ÇáúÝóÖóÇÆöáö ÇáúÌóãøóÉö.
æóßóáöãóÉõ (ãóÇ ÃóÏúÑóÇßó ãóÇ ßóÐóÇ) ßóáöãóÉñ ÊõÞóÇáõ Ýöí ÊóÝúÎöíãö ÇáÔøóíúÁö æóÊóÚúÙöíãöåö¡ æóÇáúãóÚúäóì: Ãóíøõ ÔóíúÁò íõÚóÑøöÝõßó ãóÇ åöíó áóíúáóÉõ ÇáúÞóÏúÑö¡ Ãóíú íóÚúÓõÑõ Úóáóì ÔóíúÁò Ãóäú íõÚóÑøöÝóßó ãöÞúÏóÇÑóåóÇ¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãóÊú ÛóíúÑó ãóÑøóÉò ãöäúåóÇ¡ Þóæúáõåõ: æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ íóæúãõ ÇáÏøöíäö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáöÇäúÝöØóÇÑö [17] ÞóÑöíÈðÇ. æóÇáúæóÇæõ æóÇæõ ÇáúÍóÇáö.
æóÃõÚöíÏó ÇÓúãõ áóíúáóÉö ÇáúÞóÏúÑö ÇáøóÐöí ÓóÈóÞó ÞóÑöíÈðÇ Ýöí Þóæúáöåö: Ýöí áóíúáóÉö ÇáúÞóÏúÑö [ÇáúÞóÏúÑö: 1] Úóáóì ÎöáóÇÝö ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö áöÃóäøó ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö ÇáúÅöÖúãóÇÑõ¡ ÝóÞóÕóÏó ÇáöÇåúÊöãóÇãó ÈöÊóÚúíöíäöåóÇ¡ ÝóÍóÕóáó ÊóÚúÙöíãõ áóíúáóÉö ÇáúÞóÏúÑö ÕóÑöíÍðÇ¡ æÍÕáÊ ßöäóÇíóÉ Úóäú ÊóÚúÙöíãö ãóÇ ÃõäúÒöáó ÝöíåóÇ æóÃóäøó Çááøóåó ÇÎúÊóÇÑó ÅöäúÒóÇáóåõ ÝöíåóÇ áíÊØÇÈÞ ÇáÔÑÝÇä.(30/458)
áóíúáóÉõ ÇáúÞóÏúÑö ÎóíúÑñ ãöäú ÃóáúÝö ÔóåúÑò (3)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÞÏÑ (97) : ÂíóÉ 3]
áóíúáóÉõ ÇáúÞóÏúÑö ÎóíúÑñ ãöäú ÃóáúÝö ÔóåúÑò (3)
ÈóíóÇäñ Ãóæøóáõ áöÔóíúÁò ãöäó ÇáúÅöÈúåóÇãö ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö: æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ áóíúáóÉõ ÇáúÞóÏúÑö [ÇáúÞóÏúÑö: 2] ãöËúáõ ÇáúÈóíóÇäö Ýöí Þóæúáöåö: æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ ÇáúÚóÞóÈóÉõ Ýóßøõ ÑóÞóÈóÉò Ãóæú ÅöØúÚÇãñ [ÇáúÈóáóÏ: 12¡ 14] ÇáúÂíóÉó. ÝóáöÐóáößó ÝõÕöáóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ áöÃóäøóåóÇ ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ¡ Ãóæú áöÃóäøóåóÇ ßóÚóØúÝö ÇáúÈóíóÇäö.
æóÊóÝúÖöíáõåóÇ ÈöÇáúÎóíúÑö Úóáóì ÃóáúÝö ÔóåúÑò. ÅöäøóãóÇ åõæó ÈöÊóÖúÚöíÝö ÝóÖúáö ãóÇ íóÍúÕõáõ ÝöíåóÇ ãöäó ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáÕøóÇáöÍóÉö æóÇÓúÊöÌóÇÈóÉö ÇáÏøõÚóÇÁö æóæóÝúÑóÉö ËóæóÇÈö ÇáÕøóÏóÞóÇÊö æóÇáúÈóÑóßóÉö áöáúÃõãøóÉö ÝöíåóÇ¡ áöÃóäøó ÊóÝóÇÖõáó ÇáúÃóíøóÇãö áóÇ íóßõæäõ ÈöãóÞóÇÏöíÑö ÃóÒúãöäóÊöåóÇ æóáóÇ ÈöãóÇ íóÍúÏõËõ ÝöíåóÇ ãöäú ÍóÑøò Ãóæú ÈóÑúÏò¡ Ãóæú ãóØóÑò¡ æóáóÇ ÈöØõæáöåóÇ Ãóæú ÈöÞöÕóÑöåóÇ¡ ÝóÅöäøó Êöáúßó ÇáúÃóÍúæóÇáó ÛóíúÑõ ãõÚúÊóÏøò ÈöåóÇ ÚöäúÏó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóáóßöäøó Çááøóåó íóÚúÈóÃõ ÈöãóÇ íóÍúÕõáõ ãöäó ÇáÕøóáóÇÍö áöáäøóÇÓö ÃóÝúÑóÇÏðÇ æóÌóãóÇÚóÇÊò æóãóÇ íõÚöíäõ Úóáóì ÇáúÍóÞøö æóÇáúÎóíúÑö æóäóÔúÑö ÇáÏøöíäö. æóÞóÏú ÞóÇáó Ýöí ÝóÖúáö ÇáäøóÇÓö: Åöäøó ÃóßúÑóãóßõãú ÚöäúÏó Çááøóåö ÃóÊúÞÇßõãú [ÇáÍÌÑÇÊ: 13] ÝóßóÐóáößó ÝóÖúáõ ÇáúÃóÒúãóÇäö ÅöäøóãóÇ íõÞóÇÓõ ÈöãóÇ íóÍúÕõáõ ÝöíåóÇ áöÃóäøóåóÇ ÙõÑõæÝñ áöáúÃóÚúãóÇáö æóáóíúÓóÊú áóåóÇ ÕöÝóÇÊñ ÐóÇÊöíøóÉñ íõãúßöäõ Ãóäú ÊóÊóÝóÇÖóáó ÈöåóÇ ßóÊóÝóÇÖõáö ÇáäøóÇÓö ÝóÝóÖúáõåóÇ ÈöãóÇ ÃóÚóÏøóåõ Çááøóåõ áóåóÇ ãöäó ÇáÊøóÝúÖöíáö ßóÊóÝúÖöíáö ËõáõËö Çááøóíúáö ÇáúÃóÎöíÑö áöáúÞõÑõÈóÇÊö æóÚóÏóÏõ ÇáúÃóáúÝö íóÙúåóÑõ Ãóäøóåõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí æóÝúÑóÉö ÇáÊßËíÑ ßóÞóæúáöå: «æóÇÍöÏ ßóÃóáúÝò» æóÚóáóíúåö ÌóÇÁó Þóæúáõåõ
ÊóÚóÇáóì: íóæóÏøõ ÃóÍóÏõåõãú áóæú íõÚóãøóÑõ ÃóáúÝó ÓóäóÉò [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 96] æóÅöäøóãóÇ ÌõÚöáó ÊóãúíöíÒõ ÚóÏóÏö ÇáúßóËúÑóÉö åõäóÇ ÈöÇáÔøóåúÑö áöáÑøóÚúíö Úóáóì ÇáúÝóÇÕöáóÉö ÇáøóÊöí åöíó ÈöÍóÑúÝö ÇáÑøóÇÁö. æóÝöí «ÇáúãõæóØøóÃö» : «ÞóÇáó ãóÇáößñ Åöäøóåõ ÓóãöÚó ãóäú íóËöÞõ Èöåö ãöäú Ãóåúáö ÇáúÚöáúãö íóÞõæáõ: Åöäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃõÑöíó ÃóÚúãóÇÑó ÇáäøóÇÓó ÞóÈúáóåõ Ãóæú ãóÇ ÔóÇÁó Çááøóåõ ãöäú Ðóáößó ÝóßóÃóäøóåõ ÊóÞóÇÕóÑó ÃóÚúãóÇÑõ ÃõãøóÊöåö Ãóäú áóÇ íóÈúáõÛõæÇ ãä ÇáúÚóãóá ãËá ãóÇ ÈóáóÛó ÛóíúÑõåõãú Ýöí Øõæáö ÇáúÚõãúÑö ÝóÃóÚúØóÇåõ Çááøóåõ áóíúáóÉõ ÇáúÞóÏúÑö ÎóíúÑñ ãöäú ÃóáúÝö ÔóåúÑò ÇåÜ.
æóÅöÙúåóÇÑõ áóÝúÙö áóíúáóÉõ ÇáúÞóÏúÑö Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö áöáöÇåúÊöãóÇãö¡ æóÞÏ ÊßóÑÑ åóÐóÇ ÇááøóÝúÙõ ËóáóÇËó ãóÑøóÇÊò æóÇáúãóÑøóÇÊõ ÇáËøóáóÇËõ íóäúÊóåöí ÚöäúÏóåóÇ ÇáÊøóßúÑöíÑõ ÛóÇáöÈðÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöäøó ãöäúåõãú áóÝóÑöíÞÇð íóáúæõæäó ÃóáúÓöäóÊóåõãú ÈöÇáúßöÊÇÈö áöÊóÍúÓóÈõæåõ ãöäó ÇáúßöÊÇÈö æóãÇ åõæó ãöäó ÇáúßöÊÇÈö [Âá ÚãÑóÇä: 78] .
æóÞóæúáõ ÚóÏöíøò:
áóÇ ÃóÑóì ÇáúãóæúÊó íóÓúÈöÞõ ÇáúãóæúÊó ÔóíúÁñ ... äóÛøóÕó ÇáúãóæúÊõ ÐóÇ ÇáúÛöäóì æóÇáúÝóÞöíÑóÇ
æóãöãøóÇ íóäúÈóÛöí ÇáÊäÈå áóåõ ãóÇ æóÞóÚó
Ýöí «ÌóÇãöÚö ÇáÊøöÑúãöÐöíøö» ÈöÓóäóÏöåö Åöáóì ÇáúÞóÇÓöãö Èúäö ÇáúÝóÖúáö(30/459)
ÇáúÍõÏøóÇäöíøö Úóäú íõæÓõÝó Èúäö ÓóÚúÏò ÞóÇáó: «ÞóÇãó ÑóÌõáñ Åöáóì ÇáúÍóÓóäö Èä Úóáíø ÈÚÏ ãóÇ ÈóÇíóÚó ãõÚóÇæöíóÉó ÝóÞóÇáó:
ÓóæøóÏúÊó æõÌõæåó ÇáúãõÄúãöäöíäó¡ Ãóæú íóÇ ãõÓóæøöÏó æõÌõæåö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÝóÞóÇáó: áóÇ ÊõÄóäøöÈúäöí ÑóÍöãóßó Çááøóåõ ÝóÅöäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃõÑöíó Èóäöí ÃõãóíøóÉó Úóáóì ãöäúÈóÑöåö ÝóÓóÇÁóåõ Ðóáößó ÝóäóÒóáóÊú: ÅöäøóÇ ÃóÚúØóíúäÇßó ÇáúßóæúËóÑó [ÇáúßóæúËóÑó: 1] íóÇ ãõÍóãøóÏõ íóÚúäöí äóåÑÇ Ýöí ÇáúÌóäøóÉö¡ æóäóÒóáóÊú: ÅöäøóÇ ÃóäúÒóáúäÇåõ Ýöí áóíúáóÉö ÇáúÞóÏúÑö æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ áóíúáóÉõ ÇáúÞóÏúÑö áóíúáóÉõ ÇáúÞóÏúÑö ÎóíúÑñ ãöäú ÃóáúÝö ÔóåúÑò [ÇáúÞÏÑ: 1- 3] íóãúáößõåóÇ Èóäõæ ÃõãóíøóÉó íóÇ ãõÍóãøóÏõ ÞóÇáó ÇáúÞóÇÓöãõ:
ÝóÚóÏóÏúäóÇåóÇ ÝóÅöÐóÇ åöíó ÃóáúÝõ ÔóåúÑò áóÇ íÒöíÏ íóæúã æóáóÇ íóäúÞõÕõ»
. ÞóÇáó ÃóÈõæ ÚöíÓóì ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ¡ åóÐóÇ ÍóÏöíËñ ÛóÑöíÈñ áóÇ äóÚúÑöÝõåõ ÅöáøóÇ ãöäú åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö. æóÞóÏú Þöíáó Úóäö ÇáúÞóÇÓöãö Èúäö ÇáúÝóÖúáö Úóäú íõæÓõÝó Èúäö ãóÇÒöäò äóÚúÑöÝõåõ æóÇáúÞóÇÓöãõ Èúäõ ÇáúÝóÖúáö ËöÞóÉñ æóíõæÓõÝõ Èúäõ ÓóÚúÏò ÑóÌõáñ ãóÌúåõæáñ ÇåÜ.
ÞóÇáó ÇÈúäõ ßóËöíÑò Ýöí «ÊóÝúÓöíÑöåö» æóÑóæóÇåõ ÇÈúäõ ÌóÑöíÑò ãöäú ØóÑöíÞö ÇáúÞóÇÓöã Èä ÇáúÝóÖúáö Úóäú ÚöíÓóì Èúäö ãóÇÒöäò ßóÐóÇ ÞóÇáó¡ æóÚöíÓóì Èúäõ ãóÇÒöäò ÛóíúÑõ ãóÚúÑõæÝò¡ æóåóÐóÇ íóÞúÊóÖöí ÇÖúØöÑóÇÈðÇ Ýöí åóÐóÇ ÇáúÍóÏöíËö¡ Ãóíú áöÇÖúØöÑóÇÈöåöãú Ýöí ÇáøóÐöí íóÑúæöí Úóäúåõ ÇáúÞóÇÓöãõ Èúäõ ÇáúÝóÖúáö¡ æóÚóáóì ßõáøö ÇÍúÊöãóÇáò Ýóåõæó ãóÌúåõæáñ.
æóÃóÞõæáõ: æóÃóíúÖðÇ áóíúÓó Ýöí ÓóäóÏöåö ãóÇ íõÝöíÏõ Ãóäøó íõæÓõÝó Èúäó ÓóÚúÏò ÓóãöÚó Ðóáößó ãöäó ÇáúÍóÓóäö ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ. æóÝöí «ÊóÝúÓöíÑö ÇáØøóÈóÑöíøö» Úóäú ÚöíÓóì Èúäö ãóÇÒöäò Ãóäøóåõ ÞóÇáó: ÞõáúÊõ áöáúÍóÓóäö: íóÇ ãõÓóæøöÏó æõÌõæåö ÇáúãõÄúãöäöíäó Åöáóì ÂÎöÑö ÇáúÍóÏöíËö. æóÚöíÓóì Èúäõ ãóÇÒöäò ÛóíúÑõ ãóÚúÑõæÝò ÃóÕúáðÇ ÝóÅöÐóÇ ÝóÑóÖúäóÇ ÊóæúËöíÞó íõæÓõÝó Èúäö ÓóÚúÏò ÝóáóíúÓó Ýöí ÑöæóÇíóÊöåö ãóÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõ ÓóãöÚóåõ Èóáú íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÃóÑóÇÏó ÐößúÑó ÞöÕøóÉò
ÊõÑúæóì Úóäö ÇáúÍóÓóäö.
æóÇÊøóÝóÞó ÍõÐøóÇÞõ ÇáúÚõáóãóÇÁö Úóáóì Ãóäøóåõ ÍóÏöíËñ ãõäúßóÑñ ÕóÑøóÍó ÈöÐóáößó ÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÐóßóÑóåõ Úóäú ÔóíúÎöåö ÇáúãöÒøöíøö¡ æóÃóÞõæáõ: åõæó ãõÎúÊóáøõ ÇáúãóÚúäóì æóÓöãóÇÊõ ÇáúæóÖúÚö áóÇÆöÍóÉñ Úóáóíúåö æóåõæó ãöäú æóÖúÚö Ãóåúáö ÇáäøöÍóáö ÇáúãõÎóÇáöÝóÉö áöáúÌóãóÇÚóÉö ÝóÇáöÇÍúÊöÌóÇÌõ Èöåö áóÇ íóáöíÞõ Ãóäú íóÕúÏõÑó ãöËúáõåõ Úóäö ÇáúÍóÓóäö ãóÚó ÝóÑúØö Úöáúãöåö æóÝöØúäóÊöåö¡ æóÃóíøóÉõ ãõáóÇÒóãóÉò Èóíúäó ãóÇ ÒóÚóãõæåõ ãöäú ÑõÄúíóÇ ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÈóíúäó ÏóÝúÚö ÇáúÍóÓóäö ÇáÊøóÃúäöíÈó Úóäú äóÝúÓöåö¡ æóáóÇ Ôóßøó Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑó ãöäú æóÖúÚö ÏõÚóÇÉö ÇáúÚóÈøóÇÓöíøöíäó Úóáóì Ãóäøóåõ ãõÎóÇáöÝñ áöáúæóÇÞöÚö áöÃóäøó ÇáúãõÏøóÉó ÇáøóÊöí Èóíúäó ÊóÓúáöíãö ÇáúÍóÓóäö ÇáúÎöáóÇÝóÉó Åöáóì ãõÚóÇæöíóÉó æóÈóíúäó ÈóíúÚóÉö ÇáÓøóÝøóÇÍö æóåõæó Ãóæøóáõ ÎõáóÝóÇÁö ÇáúÚóÈøóÇÓöíøóÉö ÃóáúÝõ ÔóåúÑò æóÇËúäóÇäö æóÊöÓúÚõæäó ÔóåúÑðÇ Ãóæú ÃóßúËóÑõ ÈöÔóåúÑò Ãóæú ÈöÔóåúÑóíúäö ÝóãóÇ äõÓöÈó Åöáóì ÇáúÞóÇÓöãö ÇáúÍõÏøóÇäöíøö ãöäú Þóæúáöåö:
ÝóÚóÏóÏúäóÇåóÇ ÝóæóÌóÏúäóÇåóÇ ÅöáóÎú ßóÐöÈñ(30/460)
ÊóäóÒøóáõ ÇáúãóáóÇÆößóÉõ æóÇáÑøõæÍõ ÝöíåóÇ ÈöÅöÐúäö ÑóÈøöåöãú ãöäú ßõáøö ÃóãúÑò (4) ÓóáóÇãñ åöíó ÍóÊøóì ãóØúáóÚö ÇáúÝóÌúÑö (5)
áóÇ ãóÍóÇáóÉó. æóÇáúÍóÇÕöáõ Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑó ÇáøóÐöí ÃóÎúÑóÌóåõ ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ ãõäúßóÑñ ßóãóÇ ÞóÇáóåõ ÇáúãöÒøöíøõ.
ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóÑóÝóÉó æóÝöí Þóæúáöåö: áóíúáóÉõ ÇáúÞóÏúÑö ÎóíúÑñ ãöäú ÃóáúÝö ÔóåúÑò ÇáúãõÍóÓøöäõ ÇáúãõÓóãøóì ÊóÔóÇÈõåõ ÇáúÃóØúÑóÇÝö æóåõæó ÅöÚóÇÏóÉõ áöÝúÙö ÇáúÞóÇÝöíóÉö Ýöí ÇáúÌõãúáóÉö ÇáøóÊöí ÊóáöíåóÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ßóãöÔúßÇÉò ÝöíåÇ ãöÕúÈÇÍñ ÇáúãöÕúÈÇÍõ Ýöí ÒõÌÇÌóÉò ÇáÒøõÌÇÌóÉõ ßóÃóäøóåÇ ßóæúßóÈñ ÏõÑøöíøñ [ÇáäøõæÑ: 35] ÇåÜ. íõÑöíÏõ ÈöÇáúÞóÇÝöíóÉö ãóÇ íóÔúãóáõ ÇáúÞóÑöíäóÉó Ýöí ÇáúÃóÓúÌóÇÚö æóÇáúÝóæóÇÕöáó Ýöí ÇáúÂíö¡ æóãöËóÇáõåõ Ýöí ÇáÔøöÚúÑö Þóæúáõ áóíúáóì ÇáúÃóÎúíöáöíøóÉö:
ÅöÐóÇ äóÒóáó ÇáúÍóÌøóÇÌõ ÃóÑúÖðÇ ãóÑöíÖóÉð ... ÊóÊóÈøóÚó ÃóÞúÕóì ÏóÇÆöåóÇ ÝóÔóÝóÇåóÇ
ÔóÝóÇåóÇ ãöäó ÇáÏøóÇÁö ÇáúÚõÖóÇáö ÇáøóÐöí ÈöåóÇ ... ÛõáóÇãñ ÅöÐóÇ åóÒøó ÇáúÞóäóÇÉó ÓóÞóÇåóÇ ÅöáóÎ
[4¡ 5]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÞÏÑ (97) : ÇáúÂíóÇÊ 4 Åöáóì 5]
ÊóäóÒøóáõ ÇáúãóáÇÆößóÉõ æóÇáÑøõæÍõ ÝöíåÇ ÈöÅöÐúäö ÑóÈøöåöãú ãöäú ßõáøö ÃóãúÑò (4) ÓóáÇãñ åöíó ÍóÊøóì ãóØúáóÚö ÇáúÝóÌúÑö (5)
ÅöÐóÇ Öóãøó åóÐóÇ ÇáúÈóíóÇäõ ÇáËøóÇäöí áöãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ áóíúáóÉõ ÇáúÞóÏúÑö [ÇáúÞóÏúÑö: 2] ãöäó ÇáúÅöÈúåóÇãö ÇáÊÝÎíãí ÍÕá ãöäúåõãóÇ ãóÇ íóÏõáøõ ÏóáóÇáóÉð ÈóíøöäóÉð Úóáóì Ãóäøó Çááøóåó ÌóÚóáó ãöËúáó åóÐöåö ÇáúÝóÖöíáóÉö áößõáøö áóíúáóÉò ãöäú áóíóÇáöí ÇáúÃóÚúæóÇãö ÊóÞóÚõ Ýöí ãöËúáö ÇááøóíúáóÉö ãóäú ÔóåúÑö äõÒõæáö ÇáúÞõÑúÂäö ßóÑóÇãóÉð áöáúÞõÑúÂäö¡ æóáöãóäú ÃõäúÒöáó Úóáóíúåö¡ æóáöáÏøöíäö ÇáøóÐöí äóÒóáó Ýöíåö¡ æóáöáúÃõãøóÉö ÇáøóÊöí ÊóÊúÈóÚõåõ¡ ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøó ãõÚúÙóãó ÇáÓøõæÑóÉö ßóÇäó áöÐößúÑö ÝóÖóÇÆöáö áóíúáóÉö ÇáúÞóÏúÑö ÝóãóÇ åõæó ÅöáøóÇ áöáÊøóÍúÑöíÖö Úóáóì ÊóØóáøõÈö ÇáúÚóãóáö ÇáÕøóÇáöÍö ÝöíåóÇ¡ ÝóÅöäøó ßóæúäóåóÇ ÎóíúÑðÇ ãöäú ÃóáúÝö ÔóåúÑò ÃóæúãóÃó Åöáóì Ðóáößó æóÈóíøóäóÊúåõ ÇáúÃóÎúÈóÇÑõ ÇáÕøóÍöíÍóÉõ. æóÇáÊøóÚúÈöíÑõ ÈöÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÖóÇÑÚ Ýöí Þóæúáå:
ÊóäóÒøóáõ ÇáúãóáÇÆößóÉõ ãõÄúÐöäñ ÈöÃóäøó åóÐóÇ ÇáÊøóäóÒøõáó ãõÊóßóÑøöÑñ Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÈóÚúÏó äõÒõæáö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö.
æóÐößúÑõ äöåóÇíóÊöåóÇ ÈöØõáõæÚö ÇáúÝóÌúÑö áóÇ ÃóËóÑó áóåõ Ýöí ÈóíóÇäö ÝóÖúáöåóÇ ÝóÊóÚóíøóäó Ãóäøóåõ ÅöÏúãóÇÌñ áöáÊøóÚúÑöíÝö ÈöãõäúÊóåóÇåóÇ
áöíóÍúÑöÕó ÇáäøóÇÓõ Úóáóì ßóËúÑóÉö ÇáúÚóãóáö ÝöíåóÇ ÞÈá ÇäÊåÇÆåÇ.
áÇÌÑã Ãóäøó áóíúáóÉó ÇáúÞóÏúÑö ÇáøóÊöí ÇÈúÊõÏöÆó ÝöíåóÇ äõÒõæáõ ÇáúÞõÑúÂäö ÞóÏö ÇäúÞóÖóÊú ÞóÈúáó Ãóäú íóÔúÚõÑó ÈöåóÇ ÃóÍóÏñ ÚóÏóÇ ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÅöÐú ßóÇäó ÞóÏú ÊóÍóäøóËó ÝöíåóÇ¡ æóÃõäúÒöáó Úóáóíúåö Ãóæøóáõ ÇáúÞõÑúÂäö ÂÎöÑóåóÇ¡ æóÇäúÞóáóÈó Åöáóì Ãóåúáöåö Ýöí ÕóÈöíÍóÊöåóÇ¡ ÝóáóæúáóÇ ÅöÑóÇÏóÉõ ÇáÊøóÚúÑöíÝö ÈöÝóÖúáö ÇááøóíóÇáöí ÇáúãõæóÇÝÞóÉ áóåóÇ Ýöí ßõáøö(30/461)
ÇáÓøóäóæóÇÊö áóÇÞúÊóÕóÑó Úóáóì ÈóíóÇäö ÝóÖúáö Êöáúßó ÇááøóíúáóÉö ÇáúÃõæáóì æóáóãóÇ ßóÇäóÊú ÍóÇÌóÉñ Åöáóì ÊóäóÒøõáö ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÝöíåóÇ¡ æóáóÇ Åöáóì ÊóÚúíöíäö ãõäúÊóåóÇåóÇ.
æóåóÐóÇ ÊóÚúáöíãñ áöáúãõÓúáöãöíäó Ãóäú íõÚóÙøöãõæÇ ÃóíøóÇãó ÝóÖúáöåöãõ ÇáÏøöíäöíøö æóÃóíøóÇãó äöÚóãö Çááøóåö Úóáóíúåöã¡ æóåõæó ããÇÆá áöãóÇ ÔóÑóÚó Çááøóåõ áöãõæÓóì ãöäú ÊóÝúÖöíáö ÈóÚúÖö ÃóíøóÇãö ÇáÓøöäöíäó ÇáøóÊöí ÊõæóÇÝöÞõ ÃóíøóÇãðÇ ÍóÕóáóÊú ÝöíåóÇ äöÚóãñ ÚõÙúãóì ãöäó Çááøóåö Úóáóì ãõæÓóì ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÐóßøöÑúåõãú ÈöÃóíøóÇãö Çááøóåö [ÅöÈúÑóÇåöíã: 5] ÝóíóäúÈóÛöí Ãóäú ÊõÚóÏøó áóíúáóÉõ ÇáúÞóÏúÑö ÚöíÏó äõÒõæáö ÇáúÞõÑúÂäö.
æóÍößúãóÉõ ÅöÎúÝóÇÁö ÊóÚúíöíäõåóÇ ÅöÑóÇÏóÉõ Ãóäú íõßóÑøöÑó ÇáúãõÓúáöãõæäó ÍóÓóäóÇÊöåöãú Ýöí áóíóÇáò ßóËöíÑóÉò ÊóæóÎøöíðÇ áöãõÕóÇÏóÝóÉö áóíúáóÉö ÇáúÞóÏúÑö ßóãóÇ ÃõÎúÝöíóÊú ÓóÇÚóÉõ ÇáúÅöÌóÇÈóÉö íóæúãó ÇáúÌõãõÚóÉö.
åóÐóÇ ãõÍóÕøöáõ ãóÇ ÃóÝóÇÏóåõ ÇáúÞõÑúÂäõ Ýöí ÝóÖúáö áóíúáóÉö ÇáúÞóÏúÑö ãöäú ßõáøö ÚóÇãò æóáóãú íõÈóíøöäú ÃóäøóåóÇ ÃóíøóÉõ áóíúáóÉò¡ æóáóÇ ãöäú Ãóíøö ÔóåúÑò¡ æóÞóÏú ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÔóåúÑõ ÑóãóÖÇäó ÇáøóÐöí ÃõäúÒöáó Ýöíåö ÇáúÞõÑúÂäõ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 185] ÝóÊóÈóíøóäó Ãóäøó áóíúáóÉó ÇáúÞóÏúÑö ÇáúÃõæáóì åöíó ãöäú áóíóÇáöí ÔóåúÑö ÑóãóÖóÇäó áóÇ ãÍóÇáÉ¡ ÝÈäÇ Ãóäú äóÊóØóáøóÈó ÊóÚúíöíäó áóíúáóÉö ÇáúÞóÏúÑö ÇáúÃõæáóì ÇáøóÊöí ÇÈúÊõÏöÆó ÅöäúÒóÇáõ ÇáúÞõÑúÂäö ÝöíåóÇ áöäóØúáõÈó ÊóÚúíöíäó ãóÇ íõãóÇËöáõåóÇ ãöäú áóíóÇáöí ÑóãóÖóÇäó Ýöí ÌóãöíÚö ÇáÓøöäöíäö¡ æóÊóÚúíöíäó ÕöÝóÉö ÇáúãõãóÇËóáóÉö¡ æóÇáúãõãóÇËóáóÉõ Êóßõæäõ Ýöí ÕöÝóÇÊò ãõÎúÊóáöÝóÉò ÝóáóÇ ÌóÇÆöÒó Ãóäú ÊõãóÇËöáóåóÇ Ýöí ÇÓúãö íóæúãöåóÇ äóÍúæö ÇáËøõáóÇËóÇÁö Ãóæö ÇáúÃóÑúÈöÚóÇÁö¡ æóáóÇ Ýöí ÇáúÝóÕúáö ãöäú ÔöÊóÇÁò Ãóæú ÕóíúÝò Ãóæú äóÍúæö Ðóáößó ãöãøóÇ áóíúÓó ãöäó ÇáúÃóÍúæóÇáö ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÉö Ýöí ÇáÏøöíäö¡ ÝóÚóáóíúäóÇ Ãóäú äóÊóØóáøóÈó ÌöåóÉð ãöäú ÌöåóÇÊö ÇáúãõãóÇËóáóÉö áóåóÇ Ýöí ÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáÏøöíäö æóãóÇ íõÑúÖöí Çááøóåó. æóÞóÏö ÇÎúÊõáöÝó Ýöí ÊóÚúíöíäö ÇáúãõãóÇËóáóÉö ÇÎúÊöáóÇÝðÇ ßóËöíÑðÇ æóÃóÕóÍøõ ãóÇ íõÚúÊóãóÏõ Ýöí Ðóáößó: ÃóäøóåóÇ ãöäú áóíóÇáöí ÔóåúÑö ÑóãóÖóÇäó ãöäú ßõáøö ÓóäóÉò æóÃóäøóåóÇ ãöäú áóíóÇáöí ÇáúæöÊúÑö ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö
ÇáúÍóÏöíËõ ÇáÕøóÍöíÍõ: «ÊóÍóÑøóæúÇ áóíúáóÉó ÇáúÞóÏúÑö Ýöí ÇáúæöÊúÑö Ýöí ÇáúÚóÔúÑö ÇáúÃóæóÇÎöÑö ãöäú ÑóãóÖóÇäó»
. æóÇáúæöÊúÑõ: ÃóÝúÖóáõ ÇáúÃóÚúÏóÇÏö ÚöäúÏó Çááøóåö ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö
ÍóÏöíËõ: «Åöäøó Çááøóåó æöÊúÑñ íõÍöÈøõ ÇáúæöÊúÑó»
. æóÃóäøóåóÇ áóíúÓóÊú áóíúáóÉð ãõÚóíøóäóÉð ãõØøóÑöÏóÉð Ýöí ßõáøö ÇáÓøöäöíäö Èóáú åöíó ãõÊóäóÞøöáóÉñ Ýöí ÇáúÃóÚúæóÇãö¡ æóÃóäøóåóÇ Ýöí ÑóãóÖóÇäó æóÅöáóì åóÐóÇ ÐóåóÈó ãóÇáößñ æóÇáÔøóÇÝöÚöíøõ æóÃóÍúãóÏõ æóÃóßúËóÑõ Ãóåúáö ÇáúÚöáúãö ÞóÇáó ÇÈúäõ ÑóÔöíÏò: æóåõæó ÃóÕóÍøõ ÇáúÃóÞóÇæöíáö æóÃóæúáóÇåóÇ ÈöÇáÕøóæóÇÈö. æóÚóáóì ÃóäøóåóÇ ãõÊóäóÞøöáóÉñ Ýöí ÇáúÃóÚúæóÇãö ÝóÃóßúËóÑõ Ãóåúáö ÇáúÚöáúãö Úóáóì ÃóäøóåóÇ
áóÇ ÊóÎúÑõÌõ Úóäú ÔóåúÑö ÑóãóÖóÇäó. æóÇáúÌõãúåõæÑõ Úóáóì ÃóäøóåóÇ áóÇ ÊóÎúÑõÌõ Úóäö ÇáúÚóÔúÑö ÇáúÃóæóÇÎöÑö ãöäúåõ¡ æóÞóÇáó ÌóãóÇÚóÉñ: áóÇ ÊóÎúÑõÌõ Úóäö ÇáúÚóÔúÑö ÇáúÃóæóÇÓöØö¡ æóÇáúÚóÔúÑö ÇáúÃóæóÇÎöÑö.(30/462)
æóÊóÃóæøóáõæÇ ãóÇ æóÑóÏó ãöäó ÇáúÂËóÇÑö ÖóÈúØõåóÇ Úóáóì ÅöÑóÇÏóÉö ÇáúÛóÇáöÈö Ãóæú ÅöÑóÇÏóÉö ÚóÇãò ÈöÚóíúäöåö.
æóáóãú íóÑöÏú Ýöí ÊóÚúíöíäöåóÇ ÔóíúÁñ ÕóÑöíÍñ íõÑúæóì Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóäøó ãóÇ æóÑóÏó Ýöí Ðóáößó ãöäó ÇáúÃóÎúÈóÇÑö ãõÍúÊóãöáñ áöÃóäú íóßõæäõ ÃóÑóÇÏó Èöåö ÊóÚúíöíäóåóÇ Ýöí ÎõÕõæÕö ÇáÓøóäóÉö ÇáøóÊöí ÃóÎúÈóÑó ÚóäúåóÇ æóÐóáößó ãóÈúÓõæØñ Ýöí ßõÊõÈö ÇáÓøõäøóÉö ÝóáóÇ äõØöíáõ Èöåö¡ æóÞóÏú ÃóÊóì ÇÈúäõ ßóËöíÑò ãöäúåõ ÈößóËöíÑò.
æóÍõÝöÙóÊú Úóä ÇáÔøóíúÎ ãõÍí ÇáÏøöíäö Èúäö ÇáúÚóÑóÈöíøö Ãóäøóåõ ÖóÈóØó ÊóÚúíöíäóåóÇ ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáÓøöäöíäó ÈöÃóÈúíóÇÊò ÐóßóÑó Ýöí ÇáúÈóíúÊö ÇáúÃóÎöíÑö ãöäúåóÇ Þóæúáóåõ:
æóÖóÇÈöØõåóÇ ÈöÇáúÞóæúáö áóíúáóÉó ÌõãúÚóÉò ... ÊõæóÇÝöíßó ÈóÚúÏó ÇáäøöÕúÝö Ýöí áóíúáóÉö æöÊúÑö
ÍóÝöÙúäóÇåóÇ Úóäú ÈóÚúÖö ãõÚóáøöãöíäóÇ æóáóãú ÃóÞöÝú ÚóáóíúåóÇ. æóÌóÑøóÈúäóÇ ÚóáóÇãóÉó ÖóæúÁö ÇáÔøóãúÓö Ýöí ÕóÈöíÍóÊöåóÇ Ýóáóãú ÊóÊóÎóáøóÝú.
æóÃóÕúáõ ÊóäóÒøóáõ ÊóÊóäóÒøóáõ ÝóÍõÐöÝóÊú ÅöÍúÏóì ÇáÊøóÇÁóíúäö ÇÎúÊöÕóÇÑðÇ. æóÙóÇåöÑñ Ãóäøó ÊóäóÒøõáó ÇáúãóáóÇÆößóÉö Åöáóì ÇáúÃóÑúÖö.
æóäõÒõæáõ ÇáúãóáóÇÆößóÉö Åöáóì ÇáúÃóÑúÖö áöÃóÌúáö ÇáúÈóÑóßóÇÊö ÇáøóÊöí ÊóÍõÝøõåõãú.
æÇáÑøõæÍõ: åõæó ÌöÈúÑöíáõ¡ Ãóíú íóäúÒöáõ ÌöÈúÑöíáõ Ýöí ÇáúãóáóÇÆößóÉö.
æóãóÚúäóì ÈöÅöÐúäö ÑóÈøöåöãú Ãóä åóÐóÇ ÇáÊäÒá ßóÑóÇãóÉñ ÃóßúÑóãó Çááøóåõ ÈöåóÇ ÇáúãõÓúáöãöíäó ÈöÃóäú ÃóäúÒóáó áóåõãú Ýöí Êöáúßó ÇááøóíúáóÉö ÌóãóÇÚóÇÊò ãöäú ãóáóÇÆößóÊöåö æóÝöíåöãú ÃóÔúÑóÝõåõãú æóßóÇäó äõÒõæáõ ÌöÈúÑöíáó Ýöí Êöáúßó ÇááøóíúáóÉö áöíóÚõæÏó ÚóáóíúåóÇ ãöäó ÇáúÝóÖúáö ãöËúáó ÇáøóÐöí ÍóÕóáó Ýöí ãõãóÇËóáóÊöåóÇ ÇáúÃõæáóì áóíúáóÉó äõÒõæáöåö ÈöÇáúæóÍúíö Ýöí ÛóÇÑö ÍöÑóÇÁò.
æóÝöí åóÐóÇ ÃóÕúáñ áöÅöÞóÇãóÉö ÇáúãóæóÇßöÈö áöÅöÍúíóÇÁö ÐößúÑóì ÃóíøóÇãö ãóÌúÏö ÇáúÅöÓúáóÇãö æóÝóÖúáöåö æóÃóäøó ãóäú ßóÇäó áóåõ Úóãóáñ Ýöí ÃóÕúáö Êöáúßó ÇáÐøößúÑóì íóäúÈóÛöí Ãóäú áóÇ íóÎúáõæó Úóäúåõ ãóæúßöÈõ ÇáúÈóåúÌóÉö ÈöÊöÐúßóÇÑöåóÇ.
æóÞóæúáõåõ: ÈöÅöÐúäö ÑóÈøöåöãú ãõÊóÚóáøöÞñ Èö ÊóäóÒøóáõ ÅöãøóÇ ÈöãóÚúäóì ÇáÓøóÈóÈöíøóÉö¡ Ãóíú íóÊóäóÒøóáõæäó ÈöÓóÈóÈö ÅöÐúäö ÑóÈøöåöãú áóåõãú Ýöí ÇáäøõÒõæáö ÝóÇáúÅöÐúäõ ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÕúÏóÑö¡ æóÅöãøóÇ ÈöãóÚúäóì ÇáúãõÕóÇÍóÈóÉö Ãóíú ãõÕóÇÍöÈöíäó áöãóÇ ÃóÐöäó Èöåö ÑóÈøõåõãú¡ ÝóÇáúÅöÐúäõ ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÃúÐõæäö Èöåö ãöäú ÅöØúáóÇÞö ÇáúãóÕúÏóÑö Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö äóÍúæö: åóÐóÇ ÎóáúÞõ Çááøóåö [áõÞúãóÇä: 11] .(30/463)
æó (ãöäú) Ýöí Þóæúáöåö ãöäú ßõáøö ÃóãúÑò íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÈóíóÇäöíøóÉð ÊõÈóíøöäõ ÇáúÅöÐúäó ãöäú Þóæúáöåö: ÈöÅöÐúäö
ÑóÈøöåöãú
¡ Ãóíú ÈöÅöÐúäö ÑóÈøöåöãõ ÇáøóÐöí åõæó Ýöí ßõáøö ÃóãúÑò.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÈöãóÚúäóì ÇáúÈóÇÁö¡ Ãóíú ÊóÊóäóÒøóáõ Èößõáøö ÃóãúÑò ãöËúáó ãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÍúÝóÙõæäóåõ ãöäú ÃóãúÑö Çááøóåö [ÇáÑøóÚúÏ: 11] Ãóíú ÈöÃóãúÑö Çááøóåö¡ æóåóÐóÇ ÅöÐóÇ ÌõÚöáóÊú ÈóÇÁõ ÈöÅöÐúäö ÑóÈøöåöãú ÓóÈóÈöíøóÉð¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó áöáÊøóÚúáöíáö¡ Ãóíú ãöäú ÃóÌúáö ßõáøö ÃóãúÑò ÃóÑóÇÏó Çááøóåõ ÞóÖóÇÁóåõ ÈöÊóÓúÎöíÑöåöãú.
æßõáøö ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ãóÚúäóì ÇáúßóËúÑóÉö áöáúÃóåóãøöíøóÉö¡ Ãóíú Ýöí ÃõãõæÑò ßóËöíÑóÉò ÚóÙöíãóÉò ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóáóæú ÌÇÁóÊúåõãú ßõáøõ ÂíóÉò [íõæäõÓ: 97] æóÞóæúáöåö: íóÃúÊõæßó ÑöÌÇáðÇ æóÚóáì ßõáøö ÖÇãöÑò [ÇáúÍóÌ: 27] æóÞóæúáöåö: æóÇÖúÑöÈõæÇ ãöäúåõãú ßõáøó ÈóäÇäò [ÇáúÃóäúÝóÇá: 12] . æóÞóæúáö ÇáäøóÇÈöÛóÉö:
ÈöåóÇ ßõáøó ÐóíøóÇáò æóÎóäúÓóÇÁó ÊóÑúÚóæöí ... Åöáóì ßõáøö ÑóÌøóÇÝò ãöäó ÇáÑøóãúáö ÝóÇÑöÏö
æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ Ðóáößó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÚóáì ßõáøö ÖÇãöÑò Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÌøö [27] .
æóÊóäúæöíäõ ÃóãúÑò áöáÊøóÚúÙöíãö¡ Ãóíú ÈöÃóäúæóÇÚö ÇáËøóæóÇÈö Úóáóì ÇáúÃóÚúãóÇáö Ýöí Êöáúßó ÇááøóíúáóÉö. æóåóÐóÇ ÇáúÃóãúÑõ ÛóíúÑõ ÇáúÃóãúÑö ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝöíåÇ íõÝúÑóÞõ ßõáøõ ÃóãúÑò Íóßöíãò [ÇáÏøõÎóÇäö: 4] ãóÚó Ãóä ÃóãúÑÇð ãöäú ÚöäúÏöäÇ Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáÏøõÎÇä [5] ãõÊøóÍöÏóÉñ ãóÚó ÇÎúÊöáóÇÝ ÔÄæäåÇ¡ ÝóÅöä áóåóÇ ÔÄæäÇ ÚóÏöíÏóÉð.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó åõæó ÇáúÃóãúÑó ÇáúãóÐúßõæÑó åõäóÇ Ýóíóßõæäõ åõäóÇ ãõØúáóÞðÇ æóÝöí ÂíóÉö ÇáÏøõÎóÇäö ãõÞóíøóÏðÇ.
æóÇÚúáóãú Ãóäøó ãóæúÞöÚó Þóæúáöåö: ÊóäóÒøóáõ ÇáúãóáÇÆößóÉõ æóÇáÑøõæÍõ ÝöíåÇ Åöáóì Þóæúáöåö: ãöäú ßõáøö ÃóãúÑò¡ ãöäú ÌõãúáóÉö: áóíúáóÉõ ÇáúÞóÏúÑö ÎóíúÑñ ãöäú ÃóáúÝö ÔóåúÑò [ÇáúÞÏÑ: 3] ãóæúÞöÚõ ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝö ÇáúÈóíóÇäöíøö Ãóæú ãóæúÞöÚõ ÈóÏóáö ÇáöÇÔúÊöãóÇáö ÝóáöãõÑóÇÚóÇÉö åóÐóÇ ÇáúãóæúÞöÚö ÝõÕöáóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ Úóäö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ æóáóãú ÊõÚúØóÝú ÚóáóíúåóÇ ãóÚó ÃóäøóåõãóÇ ãÔÊÑßÊÇä Ýöí ßóæúäö ßõáøö æóÇÍöÏóÉò ãöäúåõãóÇ ÊõÝöíÏõ ÈóíóÇäðÇ áöÌõãúáóÉö: æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ áóíúáóÉõ ÇáúÞóÏúÑö [ÇáúÞóÏúÑö:
2] ¡ ÝóÃõæËöÑóÊú ãõÑóÇÚóÇÉõ ãóæúÞöÚöåóÇ ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝöíøö Ãóæö ÇáúÈóÏóáöíøö Úóáóì ãõÑóÇÚóÇÉö ÇÔúÊöÑóÇßöåöãóÇ Ýöí ßóæúäöåóÇ ÈóíóÇäðÇ áöÌõãúáóÉö: æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ áóíúáóÉõ ÇáúÞóÏúÑö áöÃóäøó åóÐóÇ ÇáúÈóíóÇäó áóÇ íóÝõæÊõ ÇáÓøóÇãöÚó ÚöäúÏó ÅöíÑóÇÏöåóÇ Ýöí ÕõæÑóÉö ÇáúÈóíóÇäö Ãóæö ÇáúÈóÏóáö ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ áóæú ÚõØöÝóÊú Úóáóì ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ ÈöÇáúæóÇæö áöÝóæóÇÊö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó ÊóäóÒøõáó ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÝöíåóÇ ãöäú ÃóÍúæóÇáö ÎóíúÑöíøóÊöåóÇ.
æóÌõãúáóÉõ: ÓóáÇãñ åöíó ÍóÊøóì ãóØúáóÚö ÇáúÝóÌúÑö ÈóíóÇäñ áöãóÖúãõæäö ãöäú ßõáøö ÃóãúÑò æóåõæó(30/464)
ßóÇáöÇÍúÊöÑóÇÓö áöÃóäøó ÊóäóÒøõáó ÇáúãóáóÇÆößóÉö íóßõæäõ áöáúÎóíúÑö æóíóßõæäõ áöáÔøóÑøö áöÚöÞóÇÈö ãõßóÐøöÈöí ÇáÑøõÓõáö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
ãóÇ äõäóÒøöáõ ÇáúãóáÇÆößóÉó ÅöáøóÇ ÈöÇáúÍóÞøö æóãÇ ßÇäõæÇ ÅöÐÇð ãõäúÙóÑöíäó [ÇáúÍÌÑ: 8] æóÞóÇáó: íóæúãó íóÑóæúäó ÇáúãóáÇÆößóÉó áóÇ ÈõÔúÑì íóæúãóÆöÐò áöáúãõÌúÑöãöíäó [ÇáúÝÑúÞóÇä: 22] . æóÌóãóÚó Èóíúäó ÅöäúÒóÇáöåöãú áöáúÎóíúÑö æóÇáÔøóÑøö Ýöí Þóæúáöåö: ÅöÐú íõæÍöí ÑóÈøõßó Åöáóì ÇáúãóáÇÆößóÉö Ãóäøöí ãóÚóßõãú ÝóËóÈøöÊõæÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÓóÃõáúÞöí Ýöí ÞõáõæÈö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÇáÑøõÚúÈó
ÝóÇÖúÑöÈõæÇ ÝóæúÞó ÇáúÃóÚúäÇÞö
[ÇáúÃóäúÝóÇá: 12] ÇáúÂíóÉó¡ ÝóÃóÎúÈóÑó åõäóÇ Ãóäøó ÊóäóÒøõáó ÇáúãóáóÇÆößóÉö áóíúáóÉó ÇáúÞóÏúÑö áöÊóäúÝöíÐö ÃóãúÑö ÇáúÎóíúÑö áöáúãõÓúáöãöíäó ÇáøóÐöíäó ÕóÇãõæÇ ÑóãóÖóÇäó æóÞóÇãõæÇ áóíúáóÉó ÇáúÞóÏúÑö¡ ÝóåóÐöåö ÈöÔóÇÑóÉñ.
æóÇáÓøóáóÇãõ: ãóÕúÏóÑñ Ãóæö ÇÓúãõ ãóÕúÏóÑò ãóÚúäóÇåõ ÇáÓøóáóÇãóÉõ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÞõáúäÇ íóÇ äÇÑõ ßõæäöí ÈóÑúÏÇð æóÓóáÇãÇð Úóáì ÅöÈúÑÇåöíãó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 69] . æóíõØúáóÞõ ÇáÓøóáóÇãõ Úóáóì ÇáÊøóÍöíøóÉö æóÇáúãöÏúÍóÉö¡ æóÝõÓøöÑó ÇáÓøóáóÇãõ ÈöÇáúÎóíúÑö¡ æóÇáúãóÚúäóíóÇäö ÍóÇÕöáóÇäö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö¡ ÝóÇáÓøóáóÇãóÉõ ÊóÔúãóáõ ßõáøó ÎóíúÑò áöÃóäøó ÇáúÎóíúÑó ÓóáóÇãóÉñ ãöäó ÇáÔøóÑøö æóãöäó ÇáúÃóÐóì¡ ÝóíóÔúãóáõ ÇáÓøóáóÇãõ ÇáúÛõÝúÑóÇäó æóÅöÌúÒóÇáó ÇáËøóæóÇÈö æóÇÓúÊöÌóÇÈóÉó ÇáÏøõÚóÇÁö ÈöÎóíúÑö ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö. æóÇáÓøóáóÇãõ ÈöãóÚúäóì ÇáÊøóÍöíøóÉö æóÇáúÞóæúáö ÇáúÍóÓóäö ãõÑóÇÏñ Èöåö ËóäóÇÁõ ÇáúãóáóÇÆößóÉö Úóáóì Ãóåúáö áóíúáóÉö ÇáúÞóÏúÑö ßóÏóÃúÈöåöãú ãóÚó Ãóåúáö ÇáúÌóäøóÉö ÝöíãóÇ ÍóßóÇåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÇáúãóáÇÆößóÉõ íóÏúÎõáõæäó Úóáóíúåöãú ãöäú ßõáøö ÈÇÈò ÓóáÇãñ Úóáóíúßõãú ÈöãÇ ÕóÈóÑúÊõãú ÝóäöÚúãó ÚõÞúÈóì ÇáÏøóÇÑö
[ÇáÑøóÚúÏ: 23¡ 24] .
æóÊóäúßöíÑõ ÓóáÇãñ áöáÊøóÚúÙöíãö. æóÃóÎúÈóÑó Úóäö ÇááøóíúáóÉö ÈöÃóäøóåóÇ ÓóáóÇãñ áöáúãõÈóÇáöÛóÉö áöÃóäøóåõ ÅöÎúÈóÇÑñ ÈöÇáúãóÕúÏóÑö.
æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúãõÓúäóÏö æóåõæó ÓóáÇãñ Úóáóì ÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕö¡ Ãóíú ãóÇ åöíó ÅöáøóÇ ÓóáóÇãñ. æóÇáúÞóÕúÑõ ÇÏøöÚóÇÆöíøñ áöÚóÏóãö ÇáöÇÚúÊöÏóÇÏö ÈöãóÇ íóÍúÕõáõ ÝöíåóÇ áöÛóíúÑö ÇáÕøóÇÆöãöíäó ÇáúÞóÇÆöãöíäó¡ Ëõãøó íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÓóáÇãñ åöíó ãõÑóÇÏðÇ Èöåö ÇáúÅöÎúÈóÇÑõ ÝóÞóØú¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöÇáúãóÕúÏóÑö ÇáúÃóãúÑõ¡ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ:
ÓóáöãõæÇ ÓóáóÇãðÇ¡ ÝóÇáúãóÕúÏóÑõ ÈóÏóáñ ãöäó ÇáúÝöÚúáö æóÚóÏóáó Úóäú äóÕúÈöåö Åöáóì ÇáÑøóÝúÚö áöíõÝöíÏó ÇáÊøóãóßøõäó ãöËúáó Þóæúáå ÊóÚóÇáóì: ÝóÞÇáõæÇ ÓóáÇãÇð ÞÇáó ÓóáÇãñ [ÇáÐÇÑíÇÊ: 25] . æóÇáúãóÚúäóì: ÇÌúÚóáõæåóÇ ÓóáóÇãðÇ Èóíúäóßõãú¡ Ãóíú áóÇ äöÒóÇÚó æóáóÇ ÎöÕóÇãó. æóíõÔöíÑõ Åöáóíúåö ãóÇ
Ýöí ÇáúÍóÏöíËö ÇáÕøóÍöíÍö: «ÎóÑóÌúÊõ áöÃõÎúÈöÑóßõãú ÈöáóíúáóÉö ÇáúÞóÏúÑö ÝóÊóáóÇÍóì ÑóÌõáóÇäö ÝóÑõÝöÚóÊú æóÚóÓóì Ãóäú íóßõæäó ÎóíúÑðÇ áóßõãú ÝóÇáúÊóãöÓõæåóÇ Ýöí ÇáÊøóÇÓöÚóÉö æóÇáÓøóÇÈöÚóÉö æóÇáúÎóÇãöÓóÉö»
. æÍóÊøóì ãóØúáóÚö ÇáúÝóÌúÑö ÛóÇíóÉñ áöãóÇ ÞóÈúáóåõ ãöäú Þóæúáöåö: ÊóäóÒøóáõ ÇáúãóáÇÆößóÉõ Åöáóì ÓóáÇãñ åöíó(30/465)
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáúÛóÇíóÉö ÅöÝóÇÏóÉõ Ãóäøó ÌóãöíÚó ÃóÍúíóÇäö Êöáúßó ÇááøóíúáóÉö ãóÚúãõæÑóÉñ ÈöäõÒõæáö ÇáúãóáóÇÆößóÉö æóÇáÓøóáóÇãóÉö¡ ÝóÇáúÛóÇíóÉõ åõäóÇ ãõÄóßøöÏóÉñ áöãóÏúáõæáö áóíúáóÉö [ÇáúÞÏÑ: 1] áöÃóäøó ÇááøóíúáóÉó ÞóÏú ÊõØúáóÞõ Úóáóì ÈóÚúÖö ÃóÌúÒóÇÆöåóÇ ßóãóÇ
Ýöí Þóæúáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ãóäú ÞóÇãó áóíúáóÉó ÇáúÞóÏúÑö ÅöíãóÇäðÇ æóÇÍúÊöÓóÇÈðÇ ÛõÝöÑó áóåõ ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäú ÐóäúÈöåö»
¡ Ãóíú ãóäú ÞóÇãó ÈóÚúÖóåóÇ¡ ÝóÞóÏú ÞóÇáó ÓóÚöíÏõ Èúäõ ÇáúãõÓóíøóÈö: ãóäú ÔóåöÏó ÇáúÚöÔóÇÁó ãöäú áóíúáóÉö ÇáúÞóÏúÑö ÝóÞóÏú ÃóÎóÐó ÈöÍóÙøöåö ãöäúåóÇ. íõÑöíÏõ ÔóåöÏóåóÇ Ýöí ÌóãóÇÚóÉò ßóãóÇ íóÞúÊóÖöíåö ÝöÚúáõ ÔóåöÏó¡ ÝóÅöäøó ÔõåõæÏó ÇáúÌóãóÇÚóÉö ãöäú ÃóÝúÖóáö ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáÕøóÇáöÍóÉö.
æóÌöíÁó ÈöÍóÑúÝö ÍóÊøóì áöÅöÏúÎóÇáö ÇáúÛóÇíóÉö áöÈóíóÇäö Ãóäøó áóíúáóÉó ÇáúÞóÏúÑö ÊóãúÊóÏøõ ÈóÚúÏó ãóØúáóÚö ÇáúÝóÌúÑö ÈöÍóíúËõ
Åöäøó ÕóáóÇÉó ÇáúÝóÌúÑö ÊõÚúÊóÈóÑõ æóÇÞöÚóÉð Ýöí Êöáúßó ÇááøóíúáóÉö áöÆóáøóÇ íõÊóæóåøóãó Ãóäøó äöåóÇíóÊóåóÇ ßóäöåóÇíóÉö ÇáúÝöØúÑö ÈöÂÎöÑö ÌõÒúÁò ãöäó Çááøóíúáö¡ æóåóÐóÇ ÊóæúÓöÚóÉñ ãöäó Çááøóåö Ýöí ÇãúÊöÏóÇÏö ÇááøóíúáóÉö Åöáóì ãóÇ ÈóÚúÏó ØõáõæÚö ÇáúÝóÌúÑö.
æóíõÓúÊóÝóÇÏõ ãöäú ÛóÇíóÉö ÊóäóÒøõáö ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÝöíåóÇ¡ Ãóäøó Êöáúßó ÛóÇíóÉõ ÇááøóíúáóÉö æóÛóÇíóÉñ áöãóÇ ÝöíåóÇ ãöäó ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáÕøóÇáöÍóÉö ÇáÊøóÇÈöÚóÉö áößóæúäöåóÇ ÎóíúÑðÇ ãöäú ÃóáúÝö ÔóåúÑò¡ æóÛóÇíóÉõ ÇáÓøóáóÇãö ÝöíåóÇ.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ: ãóØúáóÚö ÈöÝóÊúÍö ÇááøóÇãö Úóáóì Ãóäøóåõ ãóÕúÏóÑñ ãöíãöíøñ¡ Ãóíú ØõáõæÚõ ÇáúÝóÌúÑö¡ Ãóíú ÙõåõæÑõåõ. æóÞóÑóÃóåõ ÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÎóáóÝñ ÈößóÓúÑö ÇááøóÇãö Úóáóì ãóÚúäóì ÒóãóÇäö ØõáõæÚö ÇáúÝóÌúÑö.(30/466)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøóÍöíãö
98- ÓõæÑóÉõ áã íßä
æóÑóÏóÊú ÊóÓúãöíóÉõ åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö Ýöí ßóáóÇãö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «áóãú íóßõäö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ»
. Ñóæóì ÇáúÈõÎóÇÑöíøõ æóãõÓúáöãñ Úóäú ÃóäóÓö Èúäö ãóÇáößò Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÇáó áöÃõÈóíøö Èúäö ßóÚúÈò: «Åöäøó Çááøóåó ÃóãóÑóäöí Ãóäú ÃóÞúÑóÃó Úóáóíúßó: áóãú íóßõäö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÞóÇáó: æóÓóãøóÇäöí áóßó¿ ÞóÇáó: äóÚóãú. ÝóÈóßóì»
ÝóÞóæúáõåõ: Ãóäú ÃóÞúÑóÃó Úóáóíúßó áóãú íóßõäö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ æóÇÖöÍñ Ãóäøóåõ ÃóÑóÇÏó ÇáÓøõæÑóÉó ßõáøóåóÇ ÝóÓóãøóÇåóÇ ÈöÃóæøóáö ÌõãúáóÉò ÝöíåóÇ¡ æóÓõãøöíóÊú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ Ýöí ãõÚúÙóãö ßõÊõÈö ÇáÊøóÝúÓöíÑö æóßõÊõÈö ÇáÓøõäøóÉö ÓõæÑóÉó áóãú íóßõäö ÈöÇáöÇÞúÊöÕóÇÑö Úóáóì Ãóæøóáö ßóáöãóÉò ãöäúåóÇ¡ æóåóÐóÇ ÇáöÇÓúãõ åõæó ÇáúãóÔúåõæÑõ Ýöí ÊõæäõÓó Èóíúäó ÃóÈúäóÇÁö ÇáúßóÊóÇÊöíÈö.
æóÓõãøöíóÊú Ýöí ÃóßúËóÑö ÇáúãóÕóÇÍöÝö «ÓõæÑóÉó ÇáúÞóíøöãóÉö» æóßóÐóáößó Ýöí ÈóÚúÖö ÇáÊøóÝóÇÓöíÑö. æóÓõãøöíóÊú Ýöí ÈóÚúÖö ÇáúãóÕóÇÍöÝö «ÓõæÑóÉó ÇáúÈóíøöäóÉö» .
æóÐõßöÑó Ýöí «ÇáúÅöÊúÞóÇäö» ÃóäøóåóÇ ÓõãøöíóÊú Ýöí ãõÕúÍóÝö ÃõÈóíøò «ÓõæÑóÉó Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö» ¡ Ãóíú áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóãú íóßõäö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊÇÈö [ÇáúÈóíøöäóÉ: 1] ¡ æóÓõãøöíóÊú ÓõæÑóÉó «ÇáúÈóÑöíøóÉö» æóÓõãøöíóÊú «ÓõæÑóÉó ÇáöÇäúÝößóÇßö» . ÝóåóÐöåö ÓöÊøóÉõ ÃóÓúãóÇÁò.
æóÇÎúÊõáöÝó Ýöí ÃóäøóåóÇ ãóßøöíøóÉñ Ãóæú ãóÏóäöíøóÉñ ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó: ÇáúÃóÔúåóÑõ ÃóäøóåóÇ ãóßøöíøóÉñ æóåõæó Þóæúáõ ÌõãúåõæÑö ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó. æóÚóäö ÇÈúäö ÇáÒøõÈóíúÑö æóÚóØóÇÁö Èúäö íÓóÇÑ åöíó ãóÏöíäóÉ.
æóÚóßóÓó ÇáúÞõÑúØõÈöíøõ ÝóäóÓóÈó ÇáúÞóæúáó ÈöÃóäøóåóÇ ãóÏóäöíøóÉñ Åöáóì ÇáúÌõãúåõæÑö æóÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò æóÇáúÞóæúáõ ÈöÃóäøóåóÇ ãóßøöíøóÉñ Åöáóì íóÍúíóì Èúäö ÓóáøóÇãò.
æóÃóÎúÑóÌó ÇÈúäõ ßóËöíÑò Úóäú ÃóÍúãóÏó Èúäö ÍóäúÈóáò ÈöÓóäóÏöåö Åöáóì ÃóÈöí ÍóÈøóÉó ÇáúÈóÏúÑöíøö ÞóÇáó: «áóãøóÇ äóÒóáóÊú: áóãú íóßõäö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊÇÈö Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ ÞóÇáó ÌöÈúÑöíáõ: íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö Åöäøó Çááøóåó íóÃúãõÑõßó Ãóäú ÊõÞúÑöÆóåóÇ ÃõÈóíøðÇ»
ÇáúÍóÏöíËó¡ Ãóíú æóÃõÈóíøõ ãöäú Ãóåúáö ÇáúãóÏöíäóÉö. æóÌóÒóãó ÇáúÈóÛóæöíøõ æóÇÈúäõ ßóËöíÑò ÈöÃóäøóåóÇ ãóÏóäöíøóÉñ¡ æóåõæó ÇáúÃóÙúåóÑõ áößóËúÑóÉö ãóÇ ÝöíåóÇ ãöäú ÊóÎúØöÆóÉö(30/467)
áóãú íóßõäö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö æóÇáúãõÔúÑößöíäó ãõäúÝóßøöíäó ÍóÊøóì ÊóÃúÊöíóåõãõ ÇáúÈóíøöäóÉõ (1) ÑóÓõæáñ ãöäó Çááøóåö íóÊúáõæ ÕõÍõÝðÇ ãõØóåøóÑóÉð (2) ÝöíåóÇ ßõÊõÈñ ÞóíøöãóÉñ (3)
Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö æóáöÍóÏöíËö ÃóÈöí ÍóÈøóÉó ÇáúÈóÏúÑöíøö¡ æóÞóÏú ÚóÏøóåóÇ ÌóÇÈöÑõ Èúäõ ÒóíúÏò Ýöí ÚöÏóÇÏö ÇáÓøõæóÑö ÇáúãóÏóäöíøóÉö. ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó: Åöäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÅöäøóãóÇ ÏõÝöÚó
Åöáóì ãõäóÇÞóÖóÉö Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö ÈöÇáúãóÏöíäóÉö.
æóÞóÏú ÚõÏøóÊö ÇáúãöÇÆóÉó æóÅöÍúÏóì Ýöí ÊóÑúÊöíÈö ÇáäøõÒõæáö äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö ÇáØøóáóÇÞö æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÔúÑö¡ ÝóÊóßõæäõ äóÒóáóÊú ÞóÈúáó ÛóÒúæóÉö Èóäöí ÇáäøóÖöíÑö¡ æóßóÇäóÊú ÛóÒúæóÉõ ÇáäøóÖöíÑö ÓóäóÉó ÃóÑúÈóÚò Ýöí ÑóÈöíÚö ÇáúÃóæøóáö ÝóäõÒõæáõ åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÂÎöÑó ÓóäóÉö ËóáóÇËò Ãóæú Ãóæøóáó ÓóäóÉö ÃóÑúÈóÚò.
æóÚóÏóÏõ ÂíóÇÊöåóÇ ËóãóÇäò ÚöäúÏó ÇáúÌõãúåõæÑö¡ æóÚóÏøóåóÇ Ãóåúáõ ÇáúÈóÕúÑóÉö ÊÓÚ ÂíóÇÊ.
ÃÛÑÇÖåÇ
ÊóæúÈöíÎõ ÇáúãõÔúÑößöíäó æóÃóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö Úóáóì ÊóßúÐöíÈöåöãú ÈöÇáúÞõÑúÂäö æóÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÇáÊøóÚúÌöíÈõ ãöäú ÊóäóÇÞõÖö ÍóÇáöåöãú ÅöÐú åõãú íóäúÊóÙöÑõæäó Ãóäú ÊóÃúÊöíóåõãõ ÇáúÈóíøöäóÉõ ÝóáóãøóÇ ÃóÊóÊúåõãõ ÇáúÈóíøöäóÉõ ßóÝóÑõæÇ ÈöåóÇ.
æóÊóßúÐöíÈõåõãú Ýöí ÇÏøöÚóÇÆöåöãú Ãóäøó Çááøóåó ÃóæúÌóÈó Úóáóíúåöãõ ÇáÊøóãóÓøõßó ÈöÇáúÃóÏúíóÇäö ÇáøóÊöí åõãú ÚóáóíúåóÇ.
æóæóÚöíÏõåõãú ÈöÚóÐóÇÈö ÇáúÂÎöÑóÉö.
æóÇáÊøóÓúÌöíáõ Úóáóíúåöãú ÈöÃóäøóåõãú ÔóÑøõ ÇáúÈóÑöíøóÉö.
æóÇáËøóäóÇÁõ Úóáóì ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö.
æóæóÚúÏõåõãú ÈöÇáäóÚöíãö ÇáúÃóÈóÏöíøö æóÑöÖóì Çááøóåö Úóäúåõãú æóÅöÚúØóÇÆöåö ÅöíøóÇåõãú ãóÇ íõÑúÖöíåöãú.
æóÊóÎóáøóáó Ðóáößó Êóäúæöíåñ ÈöÇáúÞõÑúÂäö æóÝóÖúáöåö Úóáóì ÛóíúÑöåö ÈöÇÔúÊöãóÇáöåö Úóáóì ãóÇ Ýöí ÇáúßõÊõÈö ÇáúÅöáóåöíøóÉö ÇáøóÊöí ÌóÇÁó ÈöåóÇ ÇáÑøóÓõæáõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú ÞóÈúáõ æóãóÇ Ýöíåö ãöäú ÝÖá æóÒöíóÇÏóÉ.
[1- 3]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÈóíøöäóÉ (98) : ÇáúÂíóÇÊ 1 Åöáóì 3]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
áóãú íóßõäö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊÇÈö æóÇáúãõÔúÑößöíäó ãõäúÝóßøöíäó ÍóÊøóì ÊóÃúÊöíóåõãõ ÇáúÈóíøöäóÉõ (1) ÑóÓõæáñ ãöäó Çááøóåö íóÊúáõæÇ ÕõÍõÝÇð ãõØóåøóÑóÉð (2) ÝöíåÇ ßõÊõÈñ ÞóíøöãóÉñ (3)
ÇÓúÊóÕúÚóÈó Ýöí ßóáóÇãö ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ÊóÍúÕöíáõ ÇáúãóÚúäóì ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏö ãöäú åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö ÇáúÃóÑúÈóÚö(30/468)
ãöäú Ãóæøóáö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÊóÍúÕöíáðÇ íõäúÊóÒóÚõ ãóäú áóÝúÙöåóÇ æóäóÙúãöåóÇ¡ ÝóÐóßóÑó ÇáúÝóÎúÑõ Úóäö ÇáúæóÇÍöÏöíøõ Ýöí «ÇáÊøóÝúÓöíÑö ÇáúÈóÓöíØö» áóåõ Ãóäøóåõ ÞóÇáó: åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ãöäú ÃóÕúÚóÈö ãóÇ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö äóÙúãðÇ æóÊóÝúÓöíÑðÇ æóÞóÏú ÊóÎóÈøóØó ÝöíåóÇ ÇáúßöÈóÇÑõ ãöäó ÇáúÚõáóãóÇÁö. ÞóÇáó ÇáúÝóÎúÑõ: «Ëõãøó Åöäøóåõ áóãú íõáóÎøöÕú ßóíúÝöíøóÉó ÇáúÅöÔúßóÇáö ÝöíåóÇ.
æóÃóäóÇ ÃóÞõæáõ: æóÌúåõ ÇáúÅöÔúßóÇáö Ãóäøó ÊóÞúÏöíÑó ÇáúÂíóÉö: áóãú íóßõäö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ãõäúÝóßøöíäó ÍóÊøóì ÊóÃúÊöíóåõãõ ÇáúÈóíøöäóÉõ ÇáøóÊöí åöíó ÇáÑøóÓõæáõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ëõãøó Åöäøóåõ ÊóÚóÇáóì áóãú íóÐúßõÑú Ãóäåã ãäÝßæä ÚãÇÐÇ áóßöäøóåõ ãóÚúáõæãñ ÅöÐö ÇáúãõÑóÇÏõ
åõæó ÇáúßõÝúÑõ æóÇáÔøöÑúßõ ÇááøóÐóíúäö ßóÇäõæÇ ÚóáóíúåöãóÇ ÝóÕóÇÑó ÇáÊøóÞúÏöíÑõ: áóãú íóßõäö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ãõäúÝóßøöíäó Úóäú ßõÝúÑöåöãú ÍóÊøóì ÊóÃúÊöíóåõãõ ÇáúÈóíøöäóÉõ ÇáøóÊöí åöíó ÇáÑøóÓõæáõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ëõãøó Åöäøó ßóáöãóÉó ÍóÊøóì áöÇäúÊöåóÇÁö ÇáúÛóÇíóÉö ÝóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÊóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõãú ÕóÇÑõæÇ ãõäúÝóßøöíäó Úóäú ßõÝúÑöåöãú ÚöäúÏó ÅöÊúíóÇäö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. Ëõãøó ÞóÇáó ÈóÚúÏó Ðóáößó:
æóãÇ ÊóÝóÑøóÞó ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúßöÊÇÈó ÅöáøóÇ ãöäú ÈóÚúÏö ãóÇ ÌÇÁóÊúåõãõ ÇáúÈóíøöäóÉõ [ÇáúÈóíøöäóÉõ: 4] æóåóÐóÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäøó ßõÝúÑóåõãú ÞóÏö ÇÒúÏóÇÏó ÚöäúÏó ãóÌöíÁö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÍöíäóÆöÐò ÍóÕóáó Èóíúäó ÇáúÂíóÉö ÇáúÃõæáóì æóÇáúÂíóÉö ÇáËøóÇäöíóÉö ãõäóÇÞóÖóÉñ Ýöí ÇáÙøóÇåöÑö» ÇåÜ ßóáóÇãõ ÇáúÝóÎúÑö.
íõÑöíÏõ Ãóäøó ÇáÙøóÇåöÑó Ãóäøó Þóæúáóåõ: ÑóÓõæáñ ãöäó Çááøóåö ÈóÏóáñ ãöäó ÇáúÈóíøöäóÉõ æóÃóäøó ãõÊóÚóáøöÞó ãõäúÝóßøöíäó ÍõÐöÝó áöÏóáóÇáóÉö ÇáúßóáóÇãö Úóáóíúåö áöÃóäøóåõãú áóãøóÇ ÃõÌúÑöíóÊú Úóáóíúåöãú ÕöáóÉõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Ïóáøó Ðóáößó Úóáóì Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó áóãú íóßõæäõæÇ ãõäúÝóßøöíäó Úóáóì ßõÝúÑöåöãú¡ æóÅöäøó ÍóÑúÝõ ÇáúÛóÇíóÉö íóÞúÊóÖöí Ãóäøó ÅöÊúíóÇäó ÇáúÈóíøöäóÉö ÇáúãõÝóÓøóÑóÉö Èö ÑóÓõæáñ ãöäó Çááøóåö åöíó äöåóÇíóÉõ ÇäúÚöÏóÇãö ÇäúÝößóÇßöåöãú Úóäú ßõÝúÑöåöãú¡ Ãóíú ÝóÚöäúÏó ÅöÊúíóÇäö ÇáúÈóíøöäóÉö íóßõæäõæäó ãõäúÝóßøöíäó Úóäú ßõÝúÑöåöãú ÝóßóíúÝó ãóÚó Ãóäøó Çááøóåó íóÞõæáõ: æóãÇ ÊóÝóÑøóÞó ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúßöÊÇÈó ÅöáøóÇ ãöäú ÈóÚúÏö ãóÇ ÌÇÁóÊúåõãõ ÇáúÈóíøöäóÉõ [ÇáúÈóíøöäóÉõ: 4] ÝóÅöäøó ÊóÝóÑøõÞóåõãú ÑóÇÌöÚñ Åöáóì ÊóÝóÑøõÞöåöãú Úóäö ÇáúÅöÓúáóÇãö æóåõæó ÇÒúÏöíóÇÏñ Ýöí ÇáúßõÝúÑö ÅöÐú Èöåö ÊóßúËõÑõ ÔõÈóåõ ÇáÖøóáóÇáö ÇáøóÊöí ÊóÈúÚóËõ Úóáóì ÇáÊøóÝóÑøõÞö Ýöí Ïöíäöåöãú ãóÚó ÇÊøöÝóÇÞöåöãú Ýöí ÃóÕúáö ÇáúßõÝúÑö¡ æóåóÐóÇ ÇáúÃóÎöíÑõ ÈöäóÇÁð Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ÊóÝóÑøóÞó ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúßöÊÇÈó [ÇáúÈóíøöäóÉ: 4] ÅöáóÎú ßóáóÇãðÇ ãõÊøóÕöáðÇ ÈöÅöÚúÑóÇÖöåöãú Úóäö ÇáúÅöÓúáóÇãö æóÐóáößó ÇáøóÐöí ÏóÑóÌó Úóáóíúåö ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó æóáóäóÇ Ýöí Ðóáößó ßóáóÇãñ ÓóíóÃúÊöí.
æóãöãøóÇ áóãú íóÐúßõÑúåõ ÇáúÝóÎúÑõ ãöäú æóÌúåö ÇáúÅöÔúßóÇáö: Ãóäøó ÇáúãõÔóÇåóÏóÉó ÏóáøóÊú Úóáóì Ãóäøó ÇáøóÐöíäó ßóÝøóÑõæÇ áóãú íóäúÝóßøõæÇ Úóäö ÇáúßõÝúÑö Ýöí Òóãóäò ãóÇ¡ æóÃóäøó äóÕúÈó ÇáúãõÖóÇÑöÚö ÈóÚúÏó ÍóÊøóì íõäóÇÏöí Úóáóì Ãóäøóåõ ãóäúÕõæÈñ Èö (Ãóäú) ãõÖúãóÑóÉò ÈóÚúÏó ÍóÊøóì ÝóíóÞúÊóÖöí Ãóäøó ÅöÊúíóÇäó ÇáúÈóíøöäóÉö ãõÓúÊóÞúÈóáñ æóÐóáößó áóÇ íóÓúÊóÞöíãõ ÝóÅöäøó ÇáúÈóíøöäóÉó ÝõÓøöÑóÊú Èö ÑóÓõæáñ ãöäó Çááøóåö æóÅöÊúíóÇäõ ÇáÑøóÓõæáö æóÞóÚó ÞóÈúáó(30/469)
äõÒõæáö åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö ÈöÓöäöíäó æóåõãú ãõÓúÊóãöÑøõæäó Úóáóì ãóÇ åõãú Úóáóíúåö: åóÄõáóÇÁö Úóáóì ßõÝúÑöåöãú¡ æóåóÄõáóÇÁö Úóáóì ÔöÑúßöåöãú.
æóÅöÐú ÞóÏú ÊóÞóÑøóÑó æóÌúåõ ÇáúÅöÔúßóÇáö æóßóÇäó ãóÙúäõæäðÇ Ãóäøóåõ ãóáúÍõæÙñ áöáúãõÝóÓøöÑöíäó ÅöÌúãóÇáðÇ Ãóæú ÊóÝúÕöíáðÇ ÝóÞóÏú ÊóÚóíøóäó Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãó áóíúÓó æóÇÑöÏðÇ Úóáóì ãóÇ íóÊóÈóÇÏóÑõ ãöäú ÙóÇåöÑöåö Ýöí ãõÝúÑóÏóÇÊöåö Ãóæú ÊóÑúßöíÈöåö¡ ÝóæóÌóÈó ÕóÑúÝõåõ Úóäú ÙóÇåöÑöåö¡ ÅöãøóÇ ÈöÕóÑúÝö ÊóÑúßöíÈö ÇáúÎóÈóÑö Úóäú ÙóÇåöÑö ÇáúÅöÎúÈóÇÑö æóåõæó ÅöÝóÇÏóÉõ ÇáúãõÎóÇØóÈö ÇáäøöÓúÈóÉó ÇáúÎóÈóÑöíøóÉó ÇáøóÊöí ÊóÖóãøóäóåóÇ ÇáÊøóÑúßöíÈõ¡ ÈöÃóäú íõÕúÑóÝó ÇáúÎóÈóÑõ Åöáóì Ãóäøóåõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ãóÚúäðì ãóÌóÇÒöíøò áöáÊøóÑúßöíÈö. æóÅöãøóÇ ÈöÕóÑúÝö ÈóÚúÖö ãõÝúÑóÏóÇÊöåö ÇáøóÊöí ÇÔúÊóãóáó ÚóáóíúåóÇ ÇáÊøóÑúßöíÈõ Úóäú ÙóÇåöÑö ãóÚúäóÇåóÇ Åöáóì ãóÚúäóì ãóÌóÇÒò Ãóæú ßöäóÇíóÉò.
Ýóãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ãóäú Óóáóßó ØóÑöíÞóÉó ÕóÑúÝö ÇáúÎóÈóÑö Úóäú ÙóÇåöÑöåö. æóãöäúåõãú ãóäú ÃóÈúÞóæõÇ ÇáúÎóÈóÑó Úóáóì
ÙóÇåöÑö ÇÓúÊöÚúãóÇáöåö æóÓóáóßõæÇ ØóÑöíÞóÉó ÕóÑúÝö ÈóÚúÖö ßóáöãóÇÊöåö Úóäú ÙóÇåöÑö ãóÚóÇäöíåóÇ æóåóÄõáóÇÁö ãöäúåõãú ãóäú ÊóÃóæøóáó áóÝóÙó ãõäúÝóßøöíäó æóãöäúåõãú ãóäú ÊóÃóæøóáó ãóÚúäóì ÍóÊøóì æóãöäúåõãú ãóäú ÊóÃóæøóáó ÑóÓõæáñ¡ æóÈóÚúÖõåõãú ÌóæøóÒó Ýöí ÇáúÈóíøöäóÉõ æóÌúåóíúäö.
æóÞóÏú ÊóÚóÏøóÏóÊú ÃóÞúæóÇáõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ÝóÈóáóÛóÊú ÈöÖúÚóÉó ÚóÔóÑó ÞóæúáðÇ ÐóßóÑó ÇáúÃóáõæÓöíøõ ÃóßúËóÑóåóÇ æóÐóßóÑó ÇáúÞõÑúØõÈöíøõ ãõÚúÙóãóåóÇ ÛóíúÑó ãóÚúÒõæøò¡ æóÊóÏóÇÎóáó ÈóÚúÖõ ãóÇ ÐóßóÑóåõ ÇáúÃóáõæÓöíøõ æóÒóÇÏó ÃóÍóÏõåõãóÇ ãóÇ áóãú íóÐúßõÑúåõ ÇáúÂÎóÑõ.
æóãóÑóÇÌöÚõ ÊóÃúæöíá ÇáúÂíóÉ ÊÄæá Åöáóì ÎóãúÓóÉò.
ÇáúÃóæøóáõ: ÊóÃúæöíáõ ÇáúÌõãúáóÉö ÈÃÓÑåÇ ÈöÃóä íÄæøá ÇáúÎóÈóÑõ Åöáóì ãóÚúäóì ÇáÊøóæúÈöíÎö æóÇáÊøóÚúÌöíÈö¡ æóÅöáóì åóÐóÇ ÐóåóÈó ÇáúÝóÑøóÇÁõ æóäöÝúØóæóíúåö æóÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøõ.
ÇáËøóÇäöí: ÊóÃúæöíáõ ãóÚúäóì ãõäúÝóßøöíäó ÈöãóÚúäóì ÇáúÎõÑõæÌö Úóäú ÅöãúåóÇáö Çááøóåö ÅöíøóÇåõãú æóãóÕöíÑöåöãú Åöáóì ãõÄóÇÎóÐóÊöåöãú¡ æóåõæó áöÇÈúäö ÚóØöíøóÉó.
ÇáËøóÇáöËõ: ÊóÃúæöíáõ ãõÊóÚóáøöÞõ ãõäúÝóßøöíäó ÈöÃóäøóåõ Úóäö ÇáúßõÝúÑö æóåõæó áöÚóÈúÏö ÇáúÌóÈøóÇÑö¡ Ãóæú Úóäö ÇáöÇÊøöÝóÇÞö Úóáóì ÇáúßõÝúÑö æóåõæó áöáúÝóÎúÑö æóÃóÈöí ÍóíøóÇäó. Ãóæú ãõäúÝóßøöíäó Úóäö ÇáÔøóåóÇÏóÉö áöáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáÕøöÏúÞö ÞóÈúáó ÈöÚúËóÊöåö æóåõæó áöÇÈúäö ßóíúÓóÇäó ÚóÈúÏö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáúãõáóÞøóÈö ÈöÇáúÃóÕóãøö¡ Ãóæú ãõäúÝóßøöíäó Úóäö ÇáúÍóíóÇÉö¡ Ãóíú åóÇáößöíäó¡ æóÚõÒöíó Åöáóì ÈóÚúÖö ÇááøõÛóæöíøöíäó.(30/470)
ÇáÑøóÇÈöÚõ: ÊóÃúæöíáõ ÍóÊøóì ÃóäøóåóÇ ÈöãóÚúäóì (Åöäøó) ÇáöÇÊøöÕóÇáöíøóÉó. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóÅöäú ÌóÇÁóÊúåõãõ ÇáúÈóíøöäóÉõ.
ÇáúÎóÇãöÓõ: ÊóÃúæöíáõ ÑóÓõæáñ ÈöÃóäøóåõ ÑóÓõæáñ ãöäó ÇáúãóáóÇÆößóÉö íóÊúáõæ Úóáóíúåöãú ÕõÍõÝðÇ ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö Ýóåõæó Ýöí ãóÚúäóì Þóæúáå ÊóÚóÇáóì: íóÓúÆóáõßó Ãóåúáõ ÇáúßöÊÇÈö Ãóäú ÊõäóÒøöáó Úóáóíúåöãú ßöÊÇÈÇð ãöäó ÇáÓøóãÇÁö [ÇáäøöÓóÇÁ:
153] æóÚóÒóÇåõ ÇáúÝóÎúÑõ Åöáóì ÃóÈöí ãõÓúáöãò æóåõæó íóÞúÊóÖöí ÕóÑúÝó ÇáúÎóÈóÑö Åöáóì ÇáÊøóåóßøõãö.
åóÐóÇ æóÇáúãõÑóÇÏõ Èö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊÇÈö Ãóäøóåõãú ßóÝóÑõæÇ ÈÑÓÇáÉ ãõÍóãøóÏ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãËá ãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ãóáóãú ÊóÑó Åöáóì ÇáøóÐöíäó äÇÝóÞõæÇ íóÞõæáõæäó áöÅöÎúæÇäöåöãõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊÇÈö [ÇáúÍóÔúÑ: 11] .
æóÃóäúÊó áóÇ íóÚõæÒõßó ÅöÑúÌóÇÚõ ÃóÞúæóÇáö ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Åöáóì åóÐöåö ÇáúãóÚóÇÞöÏö ÝóáóÇ äóÍúÊóÇÌõ Åöáóì ÇáÊøóØúæöíáö ÈöÐößúÑöåóÇ ÝóÏõæäóßó ÝóÑóÇÌöÚúåóÇ Åöäú ÔöÆúÊó¡ ÝóÈöäóÇ Ãóäú äóåúÊóãøó ÈöÊóÝúÓöíÑö ÇáúÂíóÉö Úóáóì ÇáúæóÌúåö ÇáúÈóíøöäö.
Åöäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö æóÑóÏóÊú ãóæúÑöÏó ÅöÞóÇãóÉö ÇáúÍõÌøóÉö Úóáóì ÇáøóÐöíäó áóãú íõÄúãöäõæÇ ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö æóÚóáóì
ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÃóäøóåõãú ãõÊóäóÕøöáõæäó ãöäó ÇáúÍóÞøö ãõÊóÚóáøöáõæäó áöáúÅöÕúÑóÇÑö Úóáóì ÇáúßõÝúÑö ÚöäóÇÏðÇ¡ ÝóáúäóÓúáõßú ÈöÇáúÎóÈóÑö ãóÓúáóßó ãóæúÑöÏö ÇáúÍõÌøóÉö áóÇ ãóÓúáóßó ÅöÝóÇÏóÉö ÇáäøöÓúÈóÉö ÇáúÎóÈóÑöíøóÉö ÝóÊóÚóíøóäó ÚóáóíúäóÇ Ãóäú äóÕúÑöÝó ÇáÊøóÑúßöíÈó Úóäö ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÙóÇåöÑöåö Åöáóì ÇÓúÊöÚúãóÇáò ãóÌóÇÒöíøò Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúãóÌóÇÒö ÇáúãõÑúÓóáö ÇáúãõÑóßøóÈö ãöäú ÞóÈöíáö ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇáúÎóÈóÑö Ýöí ÇáúÅöäúÔóÇÁö æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö Ýöí ÇáÊøóæúÈöíÎö æóäóÍúæö Ðóáößó ÇáøóÐöí ÞóÇáó Ýöíåö ÇáÊÝÊÇÒÇäíø Ýöí «ÇáúãõØóæøóáö» : Åöäøó ÈóíóÇäó Ãóäøóåõ ãöäú Ãóíøö ÃóäúæóÇÚö ÇáúãóÌóÇÒö åõæó ãöãøóÇ áóãú íóÍõãú ÃóÍóÏñ Íóæúáóåõ. æóÇáøóÐöí ÊóÕóÏøóì ÇáÓøóíøöÏõ ÇáÔøóÑöíÝõ áöÈóíóÇäöåö ÈöãóÇ áóÇ íõÈúÞöí Ýöíåö ÔõÈúåóÉð.
ÝóåóÐóÇ ÇáúßóáóÇãõ ãóÓõæÞñ ãóÓóÇÞó äóÞúáö ÇáúÃóÞúæóÇáö ÇáúãõÓúÊóÛúÑóÈóÉö ÇáúãõÖúØóÑöÈóÉö ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì ÚóÏóãö ËóÈóÇÊö ÂÑóÇÁö ÃóÕúÍóÇÈöåóÇ¡ Ýóåõæó ãöäó ÇáúÍößóÇíóÉö áöãóÇ ßóÇäõæÇ íóÚöÏõæäó Èöåö Ýóåõæó ÍößóÇíóÉñ ÈöÇáúãóÚúäóì ßóÃóäøóåõ Þöíáó: ßõäúÊõãú ÊóÞõæáõæäó áóÇ äóÊúÑõßõ ãóÇ äóÍúäõ Úóáóíúåö ÍóÊøóì ÊóÃúÊöíóäóÇ ÇáúÈóíøöäóÉõ¡ æóåóÐóÇ ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáÊøóæúÈöíÎö ÈöÃõÓúáõæÈö ÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÇáúãõÓúÊóÚúãóáö Ýöí ÅöäúÔóÇÁö ÇáÊøóÚúÌöíÈö Ãóæö ÇáÔøößóÇíóÉö ãöäú ÕóáóÝö ÇáúãõÎúÈóÑö Úóäúåõ¡ æóåõæó ÇÓúÊöÚúãóÇáñ ÚóÒöíÒñ ÈóÏöíÚñ æóÞóÑöíÈñ ãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: íóÍúÐóÑõ ÇáúãõäÇÝöÞõæäó Ãóäú ÊõäóÒøóáó Úóáóíúåöãú ÓõæÑóÉñ ÊõäóÈøöÆõåõãú ÈöãÇ Ýöí ÞõáõæÈöåöãú Þõáö ÇÓúÊóåúÒöÄõÇ Åöäøó Çááøóåó ãõÎúÑöÌñ ãóÇ ÊóÍúÐóÑõæäó [ÇáÊøóæúÈóÉ: 64] ÅöÐú ÚóÈøóÑó ÈöÕöíÛóÉö íóÍúÐóÑõ æóåõãú ÅöäøóãóÇ ÊóÙóÇåóÑõæÇ ÈöÇáúÍóÐóÑö æóáóãú íóßõæäõæÇ ÍóÇÐöÑöíäó ÍóÞøðÇ æóáöÐóáößó ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: Þõáö ÇÓúÊóåúÒöÄõÇ(30/471)
ÝóÇáúÎóÈóÑõ ãõæóÌøóåñ áßá ÓÇãÚ¡ æãÖãæãå Þóæúáõ: «ßóÇäó ÕóÏúÑñ ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö æóÇÔúÊõåöÑó Úóäúåõãú æóÚõÑöÝõæÇ Èöåö æóÊóÞóÑøóÑó ÊóÚóáøõáõ ÇáúãõÔúÑößöíäó Èöåö áÃåá ÇáúßÊÇÈ ÍóÊøóì íóÏúÚõæäóåõãú Åöáóì ÇÊøöÈóÇÚö ÇáúíóåõæÏöíøóÉö Ãóæö ÇáäøóÕúÑóÇäöíøóÉö ÝóíóÞõæáõæÇ: áóãú íóÃúÊöäóÇ ÑóÓõæáñ ßóãóÇ ÃóÊóÇßõãú ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Ãóäú ÊóÞõæáõæÇ ÅöäøóãÇ ÃõäúÒöáó ÇáúßöÊÇÈõ Úóáì ØÇÆöÝóÊóíúäö ãöäú ÞóÈúáöäÇ æóÅöäú ßõäøóÇ Úóäú ÏöÑÇÓóÊöåöãú áóÛÇÝöáöíäó Ãóæú ÊóÞõæáõæÇ áóæú ÃóäøóÇ ÃõäúÒöáó ÚóáóíúäóÇ ÇáúßöÊÇÈõ áóßõäøóÇ ÃóåúÏì ãöäúåõãú [ÇáúÃóäúÚóÇã: 156¡ 157] .
æóÊóÞóÑøóÑó ÊóÚóáøõáõ Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö Èöåö Íöíäó íóÏúÚõæåõãõ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöáúÅöÓúáóÇãö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÇáøóÐöíäó ÞÇáõæÇ Åöäøó Çááøóåó ÚóåöÏó ÅöáóíúäÇ ÃóáøóÇ äõÄúãöäó áöÑóÓõæáò ÍóÊøóì íóÃúÊöíóäÇ ÈöÞõÑúÈÇäò ÊóÃúßõáõåõ ÇáäøóÇÑõ [Âá ÚãÑóÇä: 183] ÇáúÂíóÉó.
æóÔõíõæÚõåõ Úóäö ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ÞóÑöíäóÉñ Úóáóì Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ãöäú ÓöíóÇÞöåö ÏóãúÛõåõãú ÈöÇáúÍõÌøóÉö æóÈöÐóáößó ßóÇäó ÇáÊøóÚúÈöíÑõ ÈöÇáúãõÖóÇÑöÚö ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö Ýöí Þóæúáöåö: ÍóÊøóì ÊóÃúÊöíóåõãõ ÇáúÈóíøöäóÉõ ãõÕóÇÏöÝðÇ ÇáúãóÍóÒøó ÝóÅöäøóåõãú ßóÇäõæÇ íóÞõæáõæäó Ðóáößó ÞóÈúáó ãóÌöíÁö ÇáÑøóÓõæá Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÞóÑöíÈ ãöäúåõ Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ýöí Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö: æóáóãøóÇ ÌÇÁóåõãú ßöÊÇÈñ ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö ãõÕóÏøöÞñ áöãÇ ãóÚóåõãú æóßÇäõæÇ ãöäú ÞóÈúáõ íóÓúÊóÝúÊöÍõæäó Úóáóì ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÝóáóãøóÇ ÌÇÁóåõãú ãóÇ ÚóÑóÝõæÇ ßóÝóÑõæÇ Èöåö [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 89] .
æóÍóÇÕöáõ ÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóßõãú ßõäúÊõãú ÊóÞõæáõæäó áóÇ äóÊúÑõßõ ãóÇ äóÍúäõ Úóáóíúåö ãöäó ÇáÏøöíäö ÍóÊøóì ÊóÃúÊöíóäóÇ ÇáúÈóíøöäóÉõ¡ Ãóíö ÇáúÚóáóÇãóÉõ ÇáøóÊöí æõÚöÏúäóÇ ÈöåóÇ.
æóÞóÏú ÌóÚóáó Ðóáößó ÊóãúåöíÏðÇ æóÊóæúØöÆóÉð áöÞóæúáöåö ÈóÚúÏóåõ: ÑóÓõæáñ ãöäó Çááøóåö íóÊúáõæÇ ÕõÍõÝÇð ãõØóåøóÑóÉð ÅöáóÎú.
æóÅöÐö ÇÊøóÖóÍó ãóæúÞöÚõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóÇäúÞóÔóÚó ÅöÔúßóÇáõåóÇ ÝóáúäóäúÊóÞöáú Åöáóì ÊóÝúÓöíÑö ÃóáúÝóÇÙö ÇáúÂíóÉö.
ÝóÇáöÇäúÝößóÇßõ: ÇáúÅöÞúáóÇÚõ¡ æóåõæó ãõØóÇæöÚõ Ýóßøóåõ ÅöÐóÇ ÝóÕóáóåõ æóÝóÑøóÞóåõ æóíõÓúÊóÚóÇÑõ áöãóÚúäóì ÃóÞúáóÚó Úóäúåõ æóãõÊóÚóáøöÞõ ãõäúÝóßøöíäó ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö æóÕúÝõ ÇáúãõÊóÍóÏøöËö Úóäúåõãú ÈöÕöáóÉö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ãõäúÝóßøöíäó Úóäú ßõÝúÑöåöãú æóÊóÇÑößöíäó áóåõ¡ ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ßõÝúÑõåõãú ÅöÔúÑóÇßðÇ ÈöÇááøóåö ãöËúáó ßõÝúÑö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ãóæú ßóÇäó ßõÝúÑðÇ ÈöÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ ÝóåóÐóÇ ÇáúÞóæúáõ ÕóÇÏöÑñ ãöäó ÇáúíóåõæÏö ÇáøóÐöíäó Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö æóÇáúÞõÑóì ÇáøóÊöí ÍóæúáóåóÇ æóíóÊóáóÞøóÝõåõ ÇáúãõÔúÑößõæäó ÈöãóßøóÉó ÇáøóÐöíäó áóãú íóäúÞóØöÚõæÇ Úóäö ÇáöÇÊøöÕóÇáö ÈöÃóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö ãõäúÐõ ÙóåóÑóÊú ÏóÚúæóÉõ ÇáúÅöÓúáóÇãö íóÓúÊóÝúÊõæäóåõãú Ýöí ÇÈúÊößóÇÑò ãõÎóáøöÕò íóÊóÓóáøóáõæäó Èöåö(30/472)
Úóäú ãóáóÇãö ãóäú íóáõæãõåõãú Úóáóì ÇáúÅöÚúÑóÇÖö Úóäö ÇáúÅöÓúáóÇãö. æóßóÐóáößó ÇáúãõÔúÑößõæäó ÇáøóÐöíäó Íóæúáó ÇáúãóÏöíäóÉö ãöäó ÇáúÃóÚúÑóÇÈö ãöËúáó ÌõåóíúäóÉó æóÛóØóÝóÇäó¡ æóãä ÃóÝúÑóÇÏ ÇáãÊäÕÑíä ÈöãóßøóÉ Ãóæ ÈöÇáúãóÏöíäóÉö.
æóÞóÏú Íóßóì Çááøóåõ Úóäö ÇáúíóåõæÏö Ãóäøóåõãú ÞóÇáõæÇ: Åöäøó Çááøóåó ÚóåöÏó ÅöáóíúäÇ ÃóáøóÇ äõÄúãöäó áöÑóÓõæáò ÍóÊøóì íóÃúÊöíóäÇ ÈöÞõÑúÈÇäò ÊóÃúßõáõåõ ÇáäøóÇÑõ [Âá ÚãÑóÇä: 183] ¡ æóÞóÇáó Úóäúåõãú: æóáóãøóÇ ÌÇÁóåõãú ßöÊÇÈñ ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö ãõÕóÏøöÞñ áöãÇ ãóÚóåõãú æóßÇäõæÇ ãöäú ÞóÈúáõ íóÓúÊóÝúÊöÍõæäó Úóáóì ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÝóáóãøóÇ ÌÇÁóåõãú ãóÇ ÚóÑóÝõæÇ ßóÝóÑõæÇ Èöåö [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 89] ¡ æóÍóßóì Úóäö ÇáäøóÕóÇÑóì ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÍößóÇíóÉð Úóäú ÚöíÓóì: æóãõÈóÔøöÑÇð ÈöÑóÓõæáò íóÃúÊöí ãöäú ÈóÚúÏöí ÇÓúãõåõ ÃóÍúãóÏõ ÝóáóãøóÇ ÌÇÁóåõãú ÈöÇáúÈóíøöäÇÊö ÞÇáõæÇ åóÐóÇ ÓöÍúÑñ ãõÈöíäñ [ÇáÕøóÝø: 6] . æóÞóÇáó Úóäö ÇáúÝóÑöíÞóíúäö: æóÏøó ßóËöíÑñ ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊÇÈö áóæú íóÑõÏøõæäóßõãú ãöäú ÈóÚúÏö ÅöíãÇäößõãú ßõÝøóÇÑÇð ÍóÓóÏÇð ãöäú ÚöäúÏö ÃóäúÝõÓöåöãú ãöäú ÈóÚúÏö ãóÇ ÊóÈóíøóäó áóåõãõ ÇáúÍóÞøõ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 109] ¡ æóÍóßóì Úóäö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÞóæúáöåö: ÝóáóãøóÇ ÌÇÁóåõãõ ÇáúÍóÞøõ ãöäú ÚöäúÏöäÇ ÞÇáõæÇ áóæúáÇ ÃõæÊöíó ãöËúáó ãóÇ ÃõæÊöíó ãõæÓì [ÇáúÞóÕóÕ: 48] æóÞóæúáõåõãú: ÝóáúíóÃúÊöäÇ ÈöÂíóÉò ßóãÇ ÃõÑúÓöáó ÇáúÃóæøóáõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 5] .
æóáóãú íóÎúÊóáöÝú Ãóåúáõ ÇáúßöÊóÇÈóíúäö Ýöí Ãóäøóåõãú ÃõÎöÐó Úóáóíúåöãõ ÇáúÚóåúÏõ ÈöÇäúÊöÙóÇÑö äóÈöíÁò íóäúÕõÑõ ÇáÏøöíäó ÇáúÍóÞøó æóÌõÚöáóÊú ÚóáóÇãóÇÊõåõ ÏóáóÇÆöáó ÊóÙúåóÑõ ãöäú ÏóÚúæóÊöåö ßóÞóæúáö ÇáÊøóæúÑóÇÉö Ýöí ÓöÝúÑö ÇáÊøóËúäöíóÉö: «ÃÞíã áóåõã äÈíÆÇ ãöäú æóÓóØö ÅöÎúæóÊöåöãú ãöËúáóßó æóÃóÌúÚóáõ ßóáóÇãöí Ýöí Ýóãöåö» . Ëõãøó ÞóæúáõåóÇ Ýöíåö: «æóÃóãøóÇ ÇáäøóÈöíÁõ ÇáøóÐöí íóØúÛóì ÝóíóÊóßóáøóãõ ßóáóÇãðÇ áóãú ÃõæÕöåö Ãóäú íóÊóßóáøóãó Èöåö ÝóíóãõæÊ Ðóáöß ÇáäÈíÁ æóÅöäú ÞõáúÊó Ýöí ÞóáúÈößó ßóíúÝó äóÚúÑöÝõ ÇáúßóáóÇãó ÇáøóÐöí áóãú íóÊóßóáøóãú Èöåö ÇáÑøóÈøõ ÝóãóÇ Êóßóáøóãó Èöåö ÇáäøóÈöíÁõ ÈöÇÓúãö ÇáÑøóÈøö æóáóãú íóÍúÏõËú æóáóãú íóÕöÑú Ýóåõæó
ÇáúßóáóÇãõ ÇáøóÐöí áóãú íóÊóßóáøóãú Èöåö ÇáÑøóÈøõ (ÇáúÅöÕúÍóÇÍõ ÇáËøóÇãöäó ÚóÔóÑó) . æóÞóæúáõ ÇáúÅöäúÌöíáö: «æóÃóäóÇ ÃóØúáõÈõ ãöäó ÇáúÃóÈö ÝóíõÚúØöíßõãú ãõÚóÒøöíðÇ ÂÎóÑó áöíóãúßõËó ãóÚóßõãú Åöáóì ÇáúÃóÈóÏö (Ãóíú ÔóÑöíÚóÊõåõ áöÃóäøó ÐóÇÊó ÇáäøóÈöíÁö áóÇ ÊóãúßõËõ Åöáóì ÇáúÃóÈóÏö) ÑõæÍõ ÇáúÍóÞøõ ÇáøóÐöí áóÇ íóÓúÊóØöíÚõ ÇáúÚóÇáóãõ Ãóäú íóÞúÈóáóåõ áöÃóäøóåõ áóÇ íóÑóÇåõ æóáóÇ íóÚúÑöÝõåõ (íõæÍóäøóÇ ÇáúÅöÕúÍóÇÍõ ÇáÑøóÇÈöÚó ÚóÔóÑó ÇáúÝöÞúÑóÉõ 6) «æóÃóãøóÇ ÇáúãõÚóÒøöí ÇáÑøõæÍõ ÇáúÞõÏõÓõ ÇáøóÐöí ÓóíõÑúÓöáõåõ ÇáúÃóÈõ ÈöÇÓúãöí Ýóåõæó íÚáãßã ßá ÔóíúÁò æóíõÐóßøöÑõßõãú Èößõáøö ãóÇ ÞõáúÊõåõ áóßõãú (íõæÍóäøóÇ ÇáúÅöÕúÍóÇÍõ ÇáÑøóÇÈöÚó ÚóÔóÑó ÝöÞúÑóÉõ 26) .
æóÞóæúáõåõ: æóíóÞõæãõ ÃóäúÈöíóÇÁõ ßóÐóÈóÉñ ßóËöíÑõæäó¡ (Ãóíú ÈóÚúÏó ÚöíÓóì) æóíõÖöáøõæäó ßóËöíÑöíäó æóáóßöäøó ÇáøóÐöí íóÕúÈöÑõ Åöáóì ÇáúãõäúÊóåóì (Ãóíú íóÈúÞóì Åöáóì ÇäúÞöÑóÇÖö ÇáÏøõäúíóÇ æóåõæó ãÄæá ÈöÈóÞóÇÁö Ïöíäöåö ÅöÐú áóÇ íóÈúÞóì ÃóÍóÏñ ÍóíøðÇ Åöáóì ÇäúÞöÑóÇÖö ÇáÏøõäúíóÇ) ÝóåóÐóÇ íÎáøÕ æíßÑÑ ÈöÈöÔóÇÑóÉö ÇáúãóáóßõæÊö åóÐöåö Ýöí ßõáøö(30/473)
ÇáúãóÓúßõæäóÉö ÔóåóÇÏóÉð áöÌóãöíÚö ÇáúÃõãóãö Ëõãøó íóÃúÊöí ÇáúãõäúÊóåóì» ¡ Ãóíú äöåóÇíóÉõ ÇáÏøõäúíóÇ (ãóÊøóì ÇáúÅöÕúÍóÇÍõ ÇáÑøóÇÈöÚõ æóÇáúÚöÔúÑõæäó) ¡ Ãóíú Ýóåõæó ÎóÇÊóãõ ÇáÑøõÓõáö ßóãóÇ åõæó Èóíøöäñ.
æóßóÇäó ÃóÍúÈóÇÑõåõãú ÞóÏú ÃóÓóÇÁõæÇ ÇáÊøóÃúæöíáó áöáúÈöÔóÇÑóÇÊö ÇáúæóÇÑöÏóÉö Ýöí ßõÊõÈöåöãú ÈöÇáÑøóÓõæáö ÇáúãõÞóÝøöí æóÃóÏúÎóáõæÇ ÚóáóÇãóÇÊò íóÚúÑöÝõæäó ÈöåóÇ ÇáÑøóÓõæáó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇáúãóæúÚõæÏó Èöåö åöíó ãöäó ÇáúãõÎúÊóÑóÚóÇÊö ÇáúãóæúåõæãóÉö ÝóÈóÞöíó ãóäú ÎóáúÝóåõãú íóäúÊóÙöÑõæäó Êöáúßó ÇáúãõÎúÊóÑóÚóÇÊö ÝóÅöÐóÇ áóãú íóÌöÏõæåóÇ ßóÐøóÈõæÇ ÇáúãóÈúÚõæËó Åöáóíúåöãú.
æÇáúÈóíøöäóÉõ: ÇáúÍõÌøóÉõ ÇáúæóÇÖöÍóÉõ æóÇáúÚóáóÇãóÉõ Úóáóì ÇáÕøöÏúÞö æóåõæó ÇÓúãñ ãóäúÞõæáñ ãöäó ÇáúæóÕúÝö ÌóÑóì Úóáóì ÇáÊøóÃúäöíË áöÃóäøóåõ ãÄæá ÈöÇáÔøóåóÇÏóÉö Ãóæö ÇáúÂíóÉö.
æóáóÚóáøó ÅöíËóÇÑó ÇáÊøóÚúÈöíÑö ÈöåóÇ åõäóÇ áöÃóäøóåóÇ ÃóÍúÓóäõ ãóÇ ÊõÊóÑúÌóãõ Èöåö ÇáúÚöÈóÇÑóÉõ ÇáúæóÇÞöÚóÉõ Ýöí ßõÊõÈö Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö ãöãøóÇ íóÍõæãõ Íóæúáó ãóÚúäóì ÇáÔøóåóÇÏóÉö ÇáúæóÇÖöÍóÉö áößõáøö ãõÊóÈóÕøöÑò ßóãóÇ æóÞóÚó Ýöí ÅöäúÌöíáö ãóÊøóì áóÝúÙó «ÔóåóÇÏóÉð áöÌóãöíÚö ÇáúÃõãóãö» ¡ (æóáóÚóáøó ÇáúÊöÒóÇãó åóÐöåö ÇáúßóáöãóÉö åõäóÇ ãóÑøóÊóíúäö ßóÇäó áöåóÐöåö ÇáúÎõÕõæÕöíøóÉö) æóÞóÏú ÐõßöÑóÊú ãóÚó ÐößúÑö ÇáÕøõÍõÝö ÇáúÃõæáóì Ýöí Þóæúáöåö: æóÞÇáõæÇ áóæúáÇ íóÃúÊöíäÇ ÈöÂíóÉò ãöäú ÑóÈøöåö Ãóæóáóãú ÊóÃúÊöåöãú ÈóíøöäóÉõ ãóÇ Ýöí ÇáÕøõÍõÝö ÇáúÃõæáì [Øå: 133] .
æóÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøó ÇáÊøóÚúÑöíÝó Ýöí ÇáúÈóíøöäóÉõ ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÚóåúÏö ÇáÐøöåúäöíøö¡ æóåõæó Ãóäú íõÑóÇÏó ãóÚúåõæÏñ ÈöäóæúÚöåö áóÇ ÈöÔóÎúÕöåö ßóÞóæúáöåöãõ: ÇÏúÎõáö ÇáÓøõæÞó¡ áóÇ íõÑöíÏõæäó ÓõæÞðÇ ãõÚóíøóäóÉð Èóáú ãóÇ íõæÌóÏõ Ýöíåö ãóÇåöíøóÉõ ÓõæÞò¡ æóãöäúåõ Þóæúáõ ÒõåóíúÑò:
æóãóÇ ÇáúÍóÑúÈõ ÅöáøóÇ ãóÇ ÚóáöãúÊõãú æóÐõÞúÊõãõ æóáöÐóáößó ÞóÇáó ÚõáóãóÇÁõ ÇáúÈóáóÇÛóÉö: Åöäøó ÇáúãõÚóÑøóÝó ÈöåóÐöåö ÇááøóÇãö åõæó Ýöí ÇáúãóÚúäóì äóßöÑóÉñ ÝóßóÃóäøóåõ Þöíáó ÍóÊøóì ÊóÃúÊöíóåõãú ÈóíøöäóÉñ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÊøóÚúÑöíÝõ áöãóÚúåõæÏò ÚöäúÏó ÇáúãõÎúÈóÑö Úóäúåõãú¡ Ãóíö ÇáúÈóíøöäóÉõ ÇáøóÊöí åöíó æóÕóÇíóÇ ÃóäúÈöíóÇÆöåöãú Ýóåöíó ãóÚúåõæÏóÉñ ÚöäúÏó ßõáøö ÝóÑöíÞò ãöäúåõãú æóÅöäö ÇÎúÊóáóÝõæÇ Ýöí ÊóÎóíøõáöåóÇ æóÇÈúÊóÚóÏõæÇ Ýöí ÊóæóåøõãöåóÇ ÈöãóÇ Êõãúáöíåö Úóáóíúåö ÊóÎóíøõáóÇÊõåõãú æóÇÎúÊöáóÇÞõåõãú.
æóÃõæËöÑóÊú ßóáöãóÉõ ÇáúÈóíøöäóÉõ áöÃóäøóåóÇ ÊõÚóÈøöÑõ Úóäö ÇáúãóÚúäóì ÇáúæóÇÑöÏö Ýöí ßóáóÇãöåöãú æóáöÐóáößó äóÑóì ãóÇÏøóÊóåóÇ ãõÊóßóÑøöÑóÉð Ýöí ÂíóÇÊò ßóËöíÑóÉò ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí åóÐóÇ ÇáúÛóÑóÖö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: Ãóæóáóãú ÊóÃúÊöåöãú ÈóíøöäóÉõ ãóÇ Ýöí ÇáÕøõÍõÝö ÇáúÃõæáì [Øå: 133] æóÞóæúáöåö: ÝóáóãøóÇ ÌÇÁóåõãú ÈöÇáúÈóíøöäÇÊö ÞÇáõæÇ åóÐóÇ ÓöÍúÑñ ãõÈöíäñ [ÇáÕøóÝø:
6](30/474)
æóÞóæúáöåö: ãöäú ÈóÚúÏö ãóÇ ÊóÈóíøóäó áóåõãõ ÇáúÍóÞøõ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 109] æóÞóÇáó Úóäö ÇáúÞõÑúÂäö: åõÏìð áöáäøóÇÓö æóÈóíøöäÇÊò ãöäó ÇáúåõÏì æóÇáúÝõÑúÞÇäö [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 185] .
æãöäú Ýöí Þóæúáöåö: ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊÇÈö ÈóíóÇäöíøóÉñ ÈóíóÇäñ áöáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ.
æóÅöäøóãóÇ ÞóÏøóãó Ãóåúáó ÇáúßöÊóÇÈö Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó åõäóÇ ãóÚó Ãóäøó ßõÝúÑó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÃóÔóÏøõ ãöäú ßõÝúÑö Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö áöÃóäøó áöÃóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö ÇáÓøóÈúÞõ Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóÞóÇãö Ýóåõãõ ÇáøóÐöíäó ÈóËøõæÇ Èóíúäó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÔõÈúåóÉó ÇäúØöÈóÇÞö ÇáúÈóíøöäóÉö ÇáúãóæúÕõæÝóÉö Èóíúäóåõãú ÝóÃóíøóÏõæÇ ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ÅöäúßóÇÑö äõÈõæøóÉö ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöãóÇ åõæó ÃóÊúÞóäõ ãöäú ÊõÑøóåóÇÊö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÅöÐú ßóÇäó ÇáúãõÔúÑößõæäó Ãõãøöíøöíäó áóÇ íóÚúáóãõæäó ÔóíúÆðÇ ãöäú ÃóÍúæóÇáö ÇáÑøõÓõáö æóÇáÔøóÑóÇÆöÚö¡ ÝóáóãøóÇ ÕóÏóãóÊúåõãõ ÇáÏøóÚúæóÉõ ÇáúãõÍóãøóÏöíøóÉõ ÝóÒöÚõæÇ Åöáóì ÇáúíóåõæÏö áöíóÊóáóÞøóæúÇ ãöäúåõãú ãóÇ íóÑõÏøõæäó Èöåö Êöáúßó ÇáÏÚúæóÉ æÎÇÕÉ ÈÚÏ ãóÇ åóÇÌóÑó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Åöáóì ÇáúãóÏöíäóÉö.
ÝóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈöÇáúÅöÈúØóÇáö ÇÈúÊöÏóÇÁð åõæó ÏóÚúæóì Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö¡ æóÃóãøóÇ ÇáúãõÔúÑößõæäó ÝóÊóÈóÚñ áóåõãú.
æóÇÚúáóãú Ãóäøóåõ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúßóáóÇãõ ÇäúÊóåóì ÚöäúÏó Þóæúáöåö: ÍóÊøóì ÊóÃúÊöíóåõãõ ÇáúÈóíøöäóÉõ¡ Ýóíóßõæäõ ÇáúæóÞúÝõ åõäóÇßó æóíóßõæäõ Þóæúáõåõ: ÑóÓõæáñ ãöäó Çááøóåö Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ ÌõãúáóÉð ãõÓúÊóÃúäóÝóÉð ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ æóåõæó Þóæúáõ ÇáúÝóÑøóÇÁö¡ Ãóíú åöíó ÑóÓõæáñ ãöäó Çááøóåö¡ íóÚúäöí áöÃóäøó ãóÇ Ýöí ÇáúÈóíøöäóÉö ãöäó ÇáúÅöÈúåóÇãö íõËöíÑõ ÓõÄóÇáó ÓóÇÆöáò Úóäú ÕöÝóÉö åóÐöåö ÇáúÈóíøöäóÉö¡ æóåöíó ÌõãúáóÉñ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö áóãú íóßõäö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ... ãõäúÝóßøöíäó Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ æóÈóíúäó ÌõãúáóÉö: æóãÇ ÊóÝóÑøóÞó ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúßöÊÇÈó [ÇáúÈóíøöäóÉ: 4] .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÑóÓõæáñ ÈóÏóáðÇ ãöäó ÇáúÈóíøöäóÉõ ÝóíóÞúÊóÖöí Ãóäú íóßõæäó ãöäú ÊóãóÇãö áóÝúÙö «ÈóíøöäóÉò» Ýóíóßõæäõ ãöäú ÍößóÇíóÉö ãóÇ ÒóÚóãõæåõ. ÃõÑöíÏó ÅöÈúØóÇáõ ãóÚóÇÐöíÑöåöãú æóÅöÞóÇãóÉõ ÇáúÍõÌøóÉö Úóáóíúåöãú ÈöÃóäøó ÇáúÈóíøöäóÉó ÇáøóÊöí íóäúÊóÙöÑõæäóåóÇ ÞóÏú ÍóáøóÊú æóáóßöäøóåõãú áóÇ íóÊóÏóÈøóÑõæäó Ãóæú áóÇ íõäúÕöÝõæäó Ãóæú áóÇ íóÝúÞóåõæäó¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóáóãøóÇ ÌÇÁóåõãú ãóÇ ÚóÑóÝõæÇ ßóÝóÑõæÇ Èöåö [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 89] .
æóÊóäúßöíÑõ ÑóÓõæáñ áöáäøóæúÚöíøóÉö ÇáúãõÑóÇÏö ãöäúåóÇ ÊóíúÓöíÑõ ãóÇ íóÓúÊóÕúÚöÈõ ßóÊóäúßöíÑö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃóíøóÇãÇð
ãóÚúÏõæÏÇÊò
[ÇáúÈóÞóÑóÉ: 184] æóÞóæúáö: ÇáãÕ ßöÊÇÈñ ÃõäúÒöáó Åöáóíúßó [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 1¡ 2] .
æóÝöí åóÐóÇ ÇáÊøóÈúíöíäö ÅöÈúØóÇáñ áöãóÚóÇÐöíÑöåöãú ßóÃóäøóåõ Þöíáó: ÝóÞóÏú ÌóÇÁóÊúßõãõ ÇáúÈóíøöäóÉõ¡ Úóáóì ÍóÏøö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ãóäú ÊóÞõæáõæÇ ãóÇ ÌÇÁóäÇ ãöäú ÈóÔöíÑò æóáÇ äóÐöíÑò ÝóÞóÏú ÌÇÁóßõãú ÈóÔöíÑñ æóäóÐöíÑñ [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 19] ¡ æóåõæó íõÝöíÏõ(30/475)
Ãóäøó ÇáúÈóíøöäóÉó åöíó ÇáÑøóÓõæáõ æóÐóáößó ãöËúáó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞóÏú ÃóäúÒóáó Çááøóåõ Åöáóíúßõãú ÐößúÑÇð ÑóÓõæáðÇ íóÊúáõæÇ Úóáóíúßõãú ÂíÇÊö Çááøóåö [ÇáØøóáóÇÞ: 10¡ 11] .
ÝóÃõÓúáõæÈõ åóÐóÇ ÇáÑøóÏøö ãöËúáó ÃõÓúáõæÈö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÞÇáõæÇ áóäú äõÄúãöäó áóßó ÍóÊøóì ÊóÝúÌõÑó áóäÇ ãöäó ÇáúÃóÑúÖö íóäúÈõæÚÇð Ãóæú Êóßõæäó áóßó ÌóäøóÉñ ãöäú äóÎöíáò æóÚöäóÈò ÝóÊõÝóÌøöÑó ÇáúÃóäúåÇÑó ÎöáÇáóåÇ ÊóÝúÌöíÑÇð Ãóæú ÊõÓúÞöØó ÇáÓøóãÇÁó ßóãÇ ÒóÚóãúÊó ÚóáóíúäÇ ßöÓóÝÇð Ãóæú ÊóÃúÊöíó ÈöÇááøóåö æóÇáúãóáÇÆößóÉö ÞóÈöíáðÇ Ãóæú íóßõæäó áóßó ÈóíúÊñ ãöäú ÒõÎúÑõÝò Ãóæú ÊóÑúÞì Ýöí ÇáÓøóãÇÁö æóáóäú äõÄúãöäó áöÑõÞöíøößó ÍóÊøóì ÊõäóÒøöáó ÚóáóíúäÇ ßöÊÇÈÇð äóÞúÑóÄõåõ Þõáú ÓõÈúÍÇäó ÑóÈøöí åóáú ßõäúÊõ ÅöáøóÇ ÈóÔóÑÇð ÑóÓõæáðÇ æóãÇ ãóäóÚó ÇáäøóÇÓó Ãóäú íõÄúãöäõæÇ ÅöÐú ÌÇÁóåõãõ ÇáúåõÏì ÅöáøóÇ Ãóäú ÞÇáõæÇ ÃóÈóÚóËó Çááøóåõ ÈóÔóÑÇð ÑóÓõæáðÇ
[ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 90- 94] .
æóÝöí åóÐóÇ ÊóÐúßöíÑñ ÈöÛóáóØöåöãú ÝóÅöäøó ßõÊõÈóåõãú ãóÇ æóÚóÏóÊú ÅöáøóÇ ÈöãóÌöíÁö ÑóÓõæáò ãóÚóåõ ÔóÑöíÚóÉñ æóßöÊóÇÈñ ãõÕóÏøöÞñ áöãóÇ Èóíúäó íóÏóíúåö æóÐóáößó ãöãøóÇ íóäúÏóÑöÌõ Ýöí ÞóæúáóÉö ÇáÊøóæúÑóÇÉö: «æóÃóÌúÚóáõ ßóáóÇãöí Ýöí Ýóãöåö» .
æóÞóæúáõ ÇáúÅöäúÌöíáö: «æóíõÐóßøöÑõßõãú Èößõáøö ãóÇ ÞõáúÊõåõ áóßõãú» ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ¡ æóåõæó ãóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÃóäúÒóáúäÇ Åöáóíúßó ÇáúßöÊÇÈó ÈöÇáúÍóÞøö ãõÕóÏøöÞÇð áöãÇ Èóíúäó íóÏóíúåö ãöäó ÇáúßöÊÇÈö [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 48] áöÃóäøó ÇáÊøóæúÑóÇÉó æóÇáúÅöäúÌöíáó áóãú íóÕöÝóÇ ÇáäøóÈöíÁó ÇáúãóæúÚõæÏó Èöåö ÅöáøóÇ ÈöÃóäøóåõ ãöËúáõ ãõæÓóì Ãóæú ãöËúáõ ÚöíÓóì¡ Ãóíú Ýöí Ãóäøóåõ ÑóÓõæáñ íõæÍöí Çááøóåõ Åöáóíúåö ÈöÔóÑöíÚóÉò¡ æóÃóäøóåõ íõÈóáøöÛõ Úóä Çááå æíäØáÞ ÈöæóÍúíöåö¡ æóÃóäøó ÚóáóÇãóÊóåõ åõæó ÇáÕøöÏúÞõ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ. ÞóÇáó ÍõÌøóÉõ ÇáúÅöÓúáóÇãö Ýöí ßöÊóÇÈö «ÇáúãõäúÞöÐö ãöäó ÇáÖøóáóÇáö» : «Åöäøó ãóÌúãõæÚó ÇáúÃóÎúáóÇÞö ÇáúÝóÇÖöáóÉö ßóÇäó ÈóÇáöÛðÇ Ýöí äóÈöíøöäóÇ Åöáóì ÍóÏøö ÇáúÅöÚúÌóÇÒö æóÅöäøó ãõÚúÌöÒóÇÊöåö ßóÇäóÊú ÛóÇíóÉð Ýöí ÇáÙøõåõæÑö æóÇáúßóËúÑóÉö» .
æãöäó Çááøóåö ãõÊóÚóáøöÞñ Èö ÑóÓõæáñ æóáóãú íóÓúáõßú ØóÑöíÞó ÇáúÅöÖóÇÝóÉö áöíóÊóÃóÊøóì Êóäúæöíäõ ÑóÓõæáñ ÝóíõÔúÚöÑõ ÈöÊóÚúÙöíãö åóÐóÇ ÇáÑøóÓõæá.
æóÌõãúáóÉ íóÊúáõæÇ ÕõÍõÝÇð ÅöáóÎú ÕöÝóÉñ ËóÇäöíóÉñ Ãóæú ÍóÇáñ¡ æóåöíó ÅöÏúãóÇÌñ ÈöÇáËøóäóÇÁö Úóáóì ÇáúÞõÑúÂäö ÅöÐö ÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøó ÇáÑøóÓõæáó ÇáúãóæúÚõæÏó Èöåö Ýöí ßõÊõÈöåöãú áóãú íõæÕóÝú ÈöÃóäøóåõ íóÊúáõæ ÕõÍõÝðÇ ãõØóåøóÑóÉð.
æóÇáÊøöáóÇæóÉõ: ÅöÚóÇÏóÉõ ÇáúßóáóÇãö Ïõæäó ÒöíóÇÏóÉò Úóáóíúåö æóáóÇ äóÞúÕò ãöäúåõ ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ßóáóÇãðÇ ãóßúÊõæÈðÇ Ãóæú ãóÍúÝõæÙðÇ Úóäú ÙóåúÑö ÞáÈ¡ ÝóÝÚá íóÊúáõæÇ ãõÄúÐöäñ ÈöÃóäøóåõ íóÞúÑóÃõ Úóáóíúåöãú ßóáóÇãðÇ áóÇ ÊõÈóÏøóáõ ÃóáúÝóÇÙõåõ æóåõæó ÇáúæóÍúíõ ÇáúãõäóÒøóáõ Úóáóíúåö.(30/476)
æóÇáÕøõÍõÝõ: ÇáúÃóæúÑóÇÞõ æóÇáúÞóÑóÇØöíÓõ ÇáøóÊöí ÊõÌúÚóáõ áöÃóäú íõßúÊóÈó ÝöíåóÇ¡ æóÊóßõæäõ ãöäú ÑóÞøò Ãóæú ÌöáúÏò¡ Ãóæú ãöäú ÎöÑóÞò. æóÊóÓúãöíóÉõ ãóÇ íóÊúáõæåõ ÇáÑøóÓõæáõ ÕõÍõÝÇð ãóÌóÇÒñ ÈöÚóáóÇÞóÉö ÇáúÃóíúáõæáóÉö áöÃóäøóåõ ãóÃúãõæÑñ ÈößöÊóÇÈóÊöåö Ýóåõæó ÚöäúÏõ ÊöáóÇæóÊöåö Óóíóßõæäõ ÕõÍõÝðÇ¡ ÝóåóÐóÇ ÇáúãóÌóÇÒõ ßóÞóæúáöåö: Åöäøöí ÃóÑÇäöí ÃóÚúÕöÑõ ÎóãúÑÇð [íõæÓõÝ: 36] . æóåóÐóÇ ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóäøó Çááøóåó ÃóãóÑó ÑóÓõæáóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈößöÊóÇÈóÉö ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÇáÕøõÍõÝö æóãóÇ íõÔúÈöåõ ÇáÕøõÍõÝó ãöäú ÃóßúÊóÇÝö ÇáÔøóÇÁö æóÇáúÎöÑóÞö æóÇáúÍöÌóÇÑóÉö¡ æóÃóäøó ÇáúæóÍúíó ÇáúãõäóÒøóáó Úóáóì ÇáÑøóÓõæáö Óõãøöíó ßöÊóÇÈðÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ãóæóáóãú íóßúÝöåöãú ÃóäøóÇ ÃóäúÒóáúäÇ Úóáóíúßó ÇáúßöÊÇÈó íõÊúáì Úóáóíúåöãú [ÇáÚäßÈæÊ: 51] áöÃóÌúáö åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì.
æÊÚÏíÉ ÝÚá íóÊúáõæÇ Åöáóì ÕõÍõÝÇð ãóÌóÇÒñ ãõÑúÓóáñ ãóÔúåõæÑñ ÓóÇæóì ÇáúÍóÞöíÞóÉó ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
æóãÇ ßõäúÊó ÊóÊúáõæÇ ãöäú ÞóÈúáöåö ãöäú ßöÊÇÈò [ÇáÚäßÈæÊ: 48] ¡ æóåõæó ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ßóæúäö ÇáúãóÊúáõæøö ãóßúÊõæÈðÇ¡ æóÅöäøóãóÇ ßóÇäó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÊúáõæ Úóáóíúåöãõ ÇáúÞõÑúÂäó Úóäú ÙóåúÑö ÞáÈ æóáóÇ íÞÑÃå ãöäú ÕÍÝ ÝóãóÚúäóì íóÊúáõæÇ ÕõÍõÝÇð íóÊúáõæ ãóÇ åõæó ãóßúÊõæÈñ Ýöí ÕõÍõÝò æóÇáúÞóÑöíäóÉõ ÙóÇåöÑóÉñ æóåöíó ÇÔúÊöåóÇÑõ ßóæúäöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃãøíøÇ.
æóæÕÝ ÇáÕøõÍõÝõ Èö ãõØóåøóÑóÉð æóåõæó æóÕúÝñ ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáØøóåóÇÑóÉö ÇáúãóÌóÇÒöíøóÉö¡ Ãóíú ßóæúäõ ãóÚóÇäöíåö áóÇ áóÈúÓó ÝöíåóÇ æóáóÇ ÊóÔúÊóãöáõ Úóáóì ãóÇ Ýöíåö ÊóÖúáöíáò¡ æóåóÐóÇ ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÈóÚúÖö ãóÇ Ýöí ÃóíúÏöí Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö ãöäó ÇáÊÍÑíÝ æÇáÃæåÇã.
æóæÕÝ ÇáÕøõÍõÝõ ÇáøóÊöí íóÊúáõæåóÇ ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóäøó ÝöíåóÇ ßõÊõÈðÇ¡ æóÇáúßõÊõÈó: ÌóãúÚõ ßöÊóÇÈò¡ æóåõæó ÝöÚóÇáñ ÇÓúãñ ÈöãóÚúäóì ÇáúãóßúÊõæÈö¡ ÝóãóÚúäóì ßóæúäö ÇáúßõÊõÈö ßóÇÆöäóÉð Ýöí ÇáÕøõÍõÝö Ãóäøó ÇáÕøõÍõÝó ÇáøóÊöí íõßúÊóÈõ ÝöíåóÇ ÇáúÞõÑúÂäõ ÊóÔúÊóãöáõ Úóáóì ÇáúÞõÑúÂäö æóåõæó íóÔúÊóãöáõ Úóáóì ãóÇ ÊóÖóãøóäóÊúåõ ßõÊõÈõ ÇáÑøõÓõáö ÇáÓøóÇÈöÞöíäó ãöãøóÇ åõæó ÎóÇáöÕñ ãöäó ÇáÊøóÍúÑöíÝö æóÇáúÈóÇØöáö¡ æóåóÐóÇ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ãõÕóÏøöÞÇð áöãÇ Èóíúäó íóÏóíúåö [ÇáúÈóÞóÑóÉ:
97] æóÞóÇáó: Åöäøó åóÐóÇ áóÝöí ÇáÕøõÍõÝö ÇáúÃõæáì ÕõÍõÝö ÅöÈúÑÇåöíãó æóãõæÓì [ÇáúÃóÚúáóì: 18¡ 19] ¡ ÝóÇáúÞõÑúÂäõ ÒõÈúÏóÉõ ãóÇ Ýöí ÇáúßõÊõÈö ÇáúÃõæáóì æóãóÌúãóÚõ ËóãóÑóÊöåóÇ¡ ÝóÃõØúáöÞó Úóáóì ËóãóÑóÉö ÇáúßõÊõÈö ÇÓúãõ ßõÊõÈò Úóáóì æóÌúåö ãóÌóÇÒö ÇáúÌõÒúÆöíøóÉö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúßõÊõÈö ÃóÌúÒóÇÁõ ÇáúÞõÑúÂäö Ãóæú ÓõæóÑõåõ Ýóåöíó ÈöãóËóÇÈóÉö ÇáúßõÊõÈö.
æóÇáúÞóíøöãóÉõ: ÇáúãõÓúÊóÞöíãóÉõ¡ Ãóíú ÔóÏöíÏóÉõ ÇáúÞöíóÇãö ÇáøóÐöí åõæó åõäóÇ ãóÌóÇÒñ Ýöí ÇáúßóãóÇáö æóÇáÕøóæóÇÈö æóåóÐóÇ ãöäú ÊóÔúÈöíåö ÇáúãóÚúÞõæáö ÈöÇáúãóÍúÓõæÓö ÊóÔúÈöíåðÇ ÈöÇáúÞóÇÆöãö áöÇÓúÊöÚúÏóÇÏöåö áöáúÚóãóáö ÇáäøóÇÝöÚö¡ æóÖöÏøóåõ ÇáúÚöæóÌõ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö ÇáøóÐöí ÃóäúÒóáó Úóáì ÚóÈúÏöåö ÇáúßöÊÇÈó æóáóãú íóÌúÚóáú áóåõ ÚöæóÌÇð ÞóíøöãÇð [ÇáúßóåúÝ:
1¡ 2] ¡(30/477)
æóãóÇ ÊóÝóÑøóÞó ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúßöÊóÇÈó ÅöáøóÇ ãöäú ÈóÚúÏö ãóÇ ÌóÇÁóÊúåõãõ ÇáúÈóíøöäóÉõ (4)
Ãóíú áóãú íóÌúÚóáú Ýöíåö äóÞúÕó ÇáúÈóÇØöáö æóÇáúÎóØóÃö¡ ÝóÇáúÞóíøöãóÉõ ãõÈóÇáóÛóÉñ Ýöí ÇáúÞóÇÆöãö ãöËúáó ÇáÓøóíøöÏö ááÓÇÆÏ æóÇáúãóíøöÊ ááãÇÆÊ.
æóÊóÃúäöíËõ ÇáúæóÕúÝö áöÇÚúÊöÈóÇÑö ßóæúäöåö æóÕÝÇ áÌãÚ.
[4]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÈóíøöäóÉ (98) : ÂíóÉ 4]
æóãÇ ÊóÝóÑøóÞó ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúßöÊÇÈó ÅöáÇøó ãöäú ÈóÚúÏö ãóÇ ÌÇÁóÊúåõãõ ÇáúÈóíøöäóÉõ (4)
ÇÑúÊöÞóÇÁð Ýöí ÇáúÅöÈúØóÇáö æóåõæó ÅöÈúØóÇáñ ËóÇäò áöÏóÚúæóÇåõãú ÈöØóÑöíÞö ÇáäøóÞúÖö ÇáúÌóÏóáöíøö ÇáúãõÓóãøóì ÈöÇáúãõÚóÇÑóÖóÉö æóåõæó ÊóÓúáöíãõ ÇáÏøóáöíáö æóÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö áöãóÇ íõäóÇÝöí ËõÈõæÊó ÇáúãóÏúáõæáö¡ æóåóÐóÇ ÅöÈúØóÇáñ ÎóÇÕøñ ÈöÃóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö ÇáúíóåõæÏö æóÇáäøóÕóÇÑóì¡ æóáöÐóáößó ÃóÙúåóÑó ÝóÇÚöáó ÊóÝóÑøóÞó æóáóãú íóÞõáú: æóãóÇ ÊóÝóÑøóÞõæÇ ÅöáøóÇ ãöäú ÈóÚúÏö ãóÇ ÌóÇÁóÊúåõãõ ÇáúÈóíøöäóÉõ¡ ÅöÐú áóæú ÃóÖúãóÑó áóÊõæõåøöãóÊú ÅöÑóÇÏóÉõ ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäú ÌõãúáóÉö ãóÚóÇÏö ÇáÖøóãöíÑö¡ ÈóÚúÏó Ãóäú ÃóÈúØóáó ÒóÚúãóåõãú ÈöÞóæúáöåö: ÑóÓõæáñ ãöäó Çááøóåö íóÊúáõæÇ ÕõÍõÝÇð ãõØóåøóÑóÉð [ÇáúÈóíøöäóÉ: 2] ÇÑúÊóÞóì Åöáóì ÅöÈúØóÇáö ãóÒóÇÚöãöåöãú ÅöÈúØóÇáðÇ ãóÔõæÈðÇ ÈöÇáÊøóßúÐöíÈö æóÈöÔóåóÇÏóÉö ãóÇ ÍóÕóáó Ýöí ÇáúÃóÒúãóÇäö ÇáúãóÇÖöíóÉö.
ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúæóÇæõ áöáúÚóØúÝö ÚóÇØöÝóÉð ÅöÈúØóÇáðÇ Úóáóì ÅöÈúØóÇáò¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó æóÇæó ÇáúÍóÇáö.
æóÇáúãóÚúäóì: ßóíúÝó íóÒúÚõãõæäó Ãóäøó ÊóãóÓøõßóåõãú ÈöãóÇ åõãú Úóáóíúåö ãä ÇáÏøóíä ãÛíøÇ ÈöæóÞúÊö Ãóäú ÊóÃúÊöíóåõãõ ÇáúÈóíøöäóÉõ æóÇáúÍóÇáõ Ãóäøóåõãú ÌóÇÁóÊúåõãú ÈóíøöäóÉñ ãöäú ÞóÈúáö ÙõåõæÑö ÇáúÅöÓúáóÇãö æóåöíó ÈóíøöäóÉõ ÚöíÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ÝóÊóÝóÑøóÞõæÇ Ýöí ÇáúÅöíãóÇäö Èöåö ÝóäóÔóÃó ãöäú ÊóÝóÑøõÞöåöãú ÍõÏõæËõ ãöáøóÊóíúäö ÇáúíóåõæÏöíøóÉö æóÇáäøóÕúÑóÇäöíøóÉö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöåóÐöåö ÇáúÈóíøöäóÉö ÇáËøóÇäöíóÉö ãóÌöíÁõ ÚöíÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ÝóÅöäøó Çááøóåó ÃóÑúÓóáóåõ ßóãóÇ æóÚóÏóåõãú ÃóäúÈöíóÇÄõåõãú ÃóãúËóÇáó ÅöáúíóÇÓó æóÇáúíóÓóÚó æóÃóÔúÚöíóÇÁó. æóÞóÏú ÃóÌúãóÚó ÇáúíóåõæÏõ Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö ÇáúãóæúÚõæÏö Èöåö ÊóÌúÏöíÏõ ÇáÏøöíäö ÇáúÍóÞøö æóßóÇäõæÇ ãõäúÊóÙöÑöíäó ÇáúãõÎóáøöÕó¡ ÝóáóãøóÇ ÌóÇÁóåõãú ÚöíÓóì ßóÐøóÈõæåõ¡ Ãóíú ÝóáóÇ íóØúãóÚõ Ýöí ÕöÏúÞöåöãú ÝöíãóÇ ÒóÚóãõæÇ ãöäö ÇäúÊöÙóÇÑö ÇáúÈóíøöäóÉö ÈóÚúÏó ÚöíÓóì æóåõãú ÞóÏú ßóÐøóÈõæÇ ÈöÈóíøöäóÉö ÚöíÓóì¡ ÝóÊóÈóíøóäó Ãóäøó ÇáúÌõÍõæÏó æóÇáúÚöäóÇÏó ÔóäúÔóäóÉñ Ýöíåöãú ãóÚúÑõæÝóÉñ.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈÇáÊÝÑÞ: ÊÝÑÞ Èäí ÅöÓúÑóÇÆöíáó Èóíúäó ãõßóÐøöÈò áöÚöíÓóì æóãõÄúãöäò Èöåö æóãóÇ Âãóäó Èöåö ÅöáøóÇ äóÝóÑñ Þóáöíáñ ãöäó ÇáúíóåõæÏö.(30/478)
æóãóÇ ÃõãöÑõæÇ ÅöáøóÇ áöíóÚúÈõÏõæÇ Çááøóåó ãõÎúáöÕöíäó áóåõ ÇáÏøöíäó ÍõäóÝóÇÁó æóíõÞöíãõæÇ ÇáÕøóáóÇÉó æóíõÄúÊõæÇ ÇáÒøóßóÇÉó æóÐóáößó Ïöíäõ ÇáúÞóíøöãóÉö (5)
æóÌõÚöáó ÇáÊøóÝóÑøõÞõ ßöäóÇíóÉð Úóäú ÅöäúßóÇÑö ÇáúÈóíøöäóÉö áöÃóäøó ÊóÝóÑøõÞóåõãú ßóÇäó ÇÎúÊöáóÇÝðÇ Ýöí ÊóÕúÏöíÞö ÈóíøöäóÉö ÚöíÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ¡ ÝóÇÓúÊõÚúãöáó ÇáÊøóÝóÑøõÞõ Ýöí ÕóÑöíÍöåö æóßöäóÇíóÊöåö áöÞóÕúÏö ÅöÏúãóÇÌö ãóÐóãøóÊöåöãú ÈöÇáöÇÎúÊöáóÇÝö ÈóÚúÏó ÙõåõæÑö ÇáúÍóÞøö ßóÞóæúáöåö: æóãóÇ ÇÎúÊóáóÝó ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúßöÊÇÈó ÅöáøóÇ ãöäú ÈóÚúÏö ãóÇ ÌÇÁóåõãõ ÇáúÚöáúãõ ÈóÛúíÇð Èóíúäóåõãú [Âá ÚãÑóÇä: 19] .
ÝóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúÈóíøöäóÉõ ÇáúãóÐúßõæÑóÉö ËóÇäöíðÇ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó áöáúÚóåúÏö ÇáÐøöåúäöíøö¡ Ãóæú áöáúãóÚúåõæÏö Èóíúäó
ÇáúãõÊóÍóÏøöËö Úóäúåõãú¡ æóåöíó ÈóíøöäóÉñ ÃõÎúÑóì ÛóíúÑõ ÇáúÃõæáóì æóÅöÚóÇÏóÊõåóÇ ãöäú ÅöÚóÇÏóÉö ÇáäøóßöÑóÉö äóßöÑóÉð ãËáåóÇ ÅöÐú ÇáúãõÚóÑøÝ ÈöáóÇãö ÇáúÚóåúÏö ÇáÐøöåúäöíøö ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáäøóßöÑóÉö¡ Ãóæú ãöäú ÅöÚóÇÏóÉö ÇáúãóÚúÑöÝóÉö ÇáúãóÚúåõæÏóÉö ãóÚúÑöÝóÉð ãöËúáóåóÇ¡ æóÚóáóì ßöáóÇ ÇáúæóÌúåóíúäö áóÇ Êóßõæäõ ÇáúãõÚóÇÏóÉõ Úóíúäó ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ.
æóÞóÏú ÃóØúÈóÞóÊú ßóáöãóÇÊõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Úóáóì Ãóäøó ãóÚúäóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ÊóÝóÑøóÞó ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúßöÊÇÈó ÅöáøóÇ ãöäú ÈóÚúÏö ãóÇ ÌÇÁóÊúåõãõ ÇáúÈóíøöäóÉõ Ãóäøóåõãú ãóÇ ÊóÝóÑøóÞõæÇ Úóäö ÇÊøöÈóÇÚö ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ Ãóíú ÊóÈóÇÚóÏõæÇ Úóäúåõ ÅöáøóÇ ãöäú ÈóÚúÏö ãóÇ ÌóÇÁó ãõÍóãøóÏñ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. æóåóÐóÇ ÊóÃúæöíáñ áöáóÝúÙö ÇáÊøóÝóÑøõÞö æóåõæó ÕóÑúÝñ Úóäú ÙóÇåöÑöåö ÈóÚöíÏñ ÝóÃóÔúßóáó Úóáóíúåöãú æóÌúåõ ÊóÎúÕöíÕö Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö ÈöÇáÐøößúÑö ãóÚó Ãóäøó ÇáÊøóÈóÇÚõÏó Úóäö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÍóÇÕöáñ ãöäúåõãú æóãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó¡ æóÌóÚóáõæÇ ÇáúãõÑóÇÏó Èö ÇáúÈóíøöäóÉõ ÇáËøóÇäöíóÉö Úóíúäó ÇáúãõÑóÇÏö ÈöÇáúÃõæáóì æóåöíó ÈóíøöäóÉõ ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ Óöæóì Ãóäøó ÇáúÝóÎúÑó ÐßÑ ßóáöãóÇÊ ÊäÈìÁ Úóäú ãõÎóÇáóÝóÉö ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Ýöí ãóÍúãóáö ÊóÝóÑøõÞö ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúßöÊóÇÈó ÝóÅöäøóåõ ÈóÚúÏó Ãóäú ÞóÑøóÑó ÇáúãóÚúäóì ÈöãóÇ íõæóÇÝöÞõ ßóáóÇãó ÈóÞöíøóÉö ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ÃóÊóì ÈöãóÇ íóÞúÊóÖöí Íóãúáó ÇáÊøóÝóÑøõÞö Úóáóì ÍóÞöíÞóÊöåö¡ æóÍóãúáó ÇáúÈóíøöäóÉö ÇáËøóÇäöíóÉö Úóáóì ãóÚúäðì ãõÛóÇíöÑò áöãóÍúãóáö ÇáúÈóíøöäóÉõ ÇáúÃõæáóì¡ ÅöÐú ÞóÇáó:
«ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÊóÓúáöíóÉõ ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ Ãóíú áóÇ íóÛõãøóäøóßó ÊóÝóÑøõÞõåõãú ÝóáóíúÓó Ðóáößó áöÞõÕõæÑò Ýöí ÇáúÍõÌøóÉö Èóáú áöÚöäóÇÏöåöãú ÝóÓóáóÝõåõãú åóßóÐóÇ ßóÇäõæÇ áóãú íóÊóÝóÑøóÞõæÇ Ýöí ÇáÓøóÈóÈö æóÚöÈóÇÏóÉö ÇáúÚöÌúáö ÅöáøóÇ ÈóÚúÏó ãóÇ ÌóÇÁóÊúåõãõ ÇáúÈóíøöäóÉõ¡ Ýóåöíó ÚóÇÏóÉñ ÞóÏöíãóÉñ áóåõãú» ¡ æóåõæó ãõÚóÇÑöÖñ áöÃóæøóáö ßóáóÇãöåö¡ æóáóÚóáøóåõ ÈóÏóÇ áóåõ åóÐóÇ ÇáúæóÌúåõ æóÔóÛóáóåõ Úóäú ÊóÍúÑöíÑöåö ÔóÇÛöáñ æóåóÐóÇ ãöãøóÇ ÊóÑóßóåõ ÇáúÝóÎúÑõ Ýöí ÇáãÓæÏÉ.
[5]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÈóíøöäóÉ (98) : ÂíóÉ 5]
æóãÇ ÃõãöÑõæÇ ÅöáÇøó áöíóÚúÈõÏõæÇ Çááøóåó ãõÎúáöÕöíäó áóåõ ÇáÏøöíäó ÍõäóÝÇÁó æóíõÞöíãõæÇ ÇáÕøóáÇÉó æóíõÄúÊõæÇ ÇáÒøóßÇÉó æóÐáößó Ïöíäõ ÇáúÞóíøöãóÉö (5)
åóÐóÇ ÅöÈúØóÇáñ ËóÇáöËñ áöÊóäóÕøõáöåöãú ãöäú ãõÊóÇÈóÚóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÈöÚöáøóÉö Ãóäøóåõãú áóÇ íóÊúÑõßõæäó ãóÇ åõãú Úóáóíúåö ÍóÊøóì ÊóÃúÊöíóåõãõ ÇáúÈóíøöäóÉõ æóÒóÚúãöåöãú Ãóäøó ÇáúÈóíøöäóÉó áóãú ÊóÃúÊöåöãú.(30/479)
æóåõæó ÅöÈúØóÇáñ ÈöØúÑöíÞö ÇáúÞóæúáö ÈöÇáúãõæÌóÈö Ýöí ÇáúÌóÏóáö¡ Ãóíú ÅöÐóÇ ÓóáøóãúäóÇ Ãóäøóßõãú ãõæÕõæäó ÈöÇáÊøóãóÓøõßö ÈöãóÇ ÃóäúÊõãú Úóáóíúåö áóÇ ÊóäúÝóßøõæäó Úóäúåõ ÍóÊøóì ÊóÃúÊöíóßõãõ ÇáúÈóíøöäóÉõ¡ ÝóáóíúÓó Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö ãóÇ íõäóÇÝöí ãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ßÊÇÈßõãú áöÃóä ßöÊóÇÈõßõãú íóÃúãõÑõ ÈöãóÇ ÃóãóÑó Èöåö ÇáúÞõÑúÂäõ¡ æóåõæó ÚöÈóÇÏóÉõ Çááøóåö æóÍúÏóåõ Ïõæäó ÅöÔúÑóÇßò¡ æóÐóáößó åõæó ÇáúÍóäöíÝöíøóÉõ æóåöíó Ïöíäõ ÅöÈúÑóÇåöíãó ÇáøóÐöí ÃóÎóÐó Úóáóíúåöãõ ÇáúÚóåúÏó Èöåö¡ ÝóÐóáößó Ïöíäõ ÇáúÅöÓúáóÇãö æóÐóáößó ãóÇ ÃõãöÑúÊõãú Èöåö Ýöí Ïöíäößõãú.
Ýóáóßó Ãóäú ÊóÌúÚóáó ÇáúæóÇæó ÚóÇØöÝóÉð Úóáóì ÌõãúáóÉö: æóãÇ ÊóÝóÑøóÞó ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúßöÊÇÈó [ÇáúÈóíøöäóÉ: 4] ÅöáóÎú.
æóáóßó Ãóäú ÊóÌúÚóáó ÇáúæóÇæó áöáúÍóÇáö ÝóÊóßõæäõ ÇáúÌõãúáóÉõ ÍóÇáðÇ ãöäó ÇáÖøóãöíÑö Ýöí Þóæúáöåö: ÍóÊøóì ÊóÃúÊöíóåõãõ ÇáúÈóíøöäóÉõ [ÇáúÈóíøöäóÉõ: 1] . æóÇáúãóÚúäóì æóÇáúÍóÇáõ Ãóäøó ÇáúÈóíøöäóÉó ÞóÏú ÃóÊóÊúåõãú ÅöÐú ÌóÇÁó ÇáúÅöÓúáóÇãõ ÈöãóÇ ÕóÏøóÞó Þóæúáó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áöãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ: «ÃõÞöíãõ áóåõãú äóÈöíÆðÇ ãä æÓØ ÃÎæÇÊåã æóÃóÌúÚóáõ ßóáóÇãöí Ýöí Ýóãöåö» ¡ æóÞóæúáõ ÚöíÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ: «Ýóåõæó íõÚóáøöãõßõãú ßõáøó ÔóíúÁò æóíõÐóßøöÑõßõãú Èößõáøö ãóÇ ÞõáúÊõåõ áóßõãú» .
æóÇáÊøóÚúÈöíÑõ ÈöÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÓúäóÏö áöáúãóÌúåõæáö ãõÝöíÏñ ãóÚúäóíóíúäö¡ Ãóíú ãóÇ ÃõãöÑõæÇ Ýöí ßöÊóÇÈöåöãú ÅöáøóÇ ÈöãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ÇáúÅöÓúáóÇãõ. ÝóÇáúãóÚúäóì: æóãóÇ ÃõãöÑõæÇ Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö æóÇáúÅöäúÌöíáö ÅöáøóÇ Ãóäú íóÚúÈõÏõæÇ Çááøóåó ãõÎúáöÕöíäó Åöáóì ÂÎöÑöåö.
ÝóÅöäøó ÇáÊøóæúÑóÇÉó ÃóßøóÏóÊú Úóáóì ÇáúíóåõæÏö ÊóÌóäøõÈó ÚöÈóÇÏóÉö ÇáúÃóÕúäóÇãö¡ æóÃóãóÑóÊú ÈöÇáÕøóáóÇÉö¡ æóÃóãóÑóÊú ÈöÇáÒøóßóÇÉö ÃóãúÑðÇ ãõÄóßøóÏðÇ ãõßóÑøóÑðÇ. æóÊöáúßó åöíó ÃõÕõæáõ Ïöíäö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÞóÈúáó Ãóäú íõÝúÑóÖó Õóæúãõ ÑóãóÖóÇäó æóÇáúÍóÌøõ¡ æóÇáúÅöäúÌöíáõ áóãú íõÎóÇáöÝö ÇáÊøóæúÑóÇÉó Ãóæö ÇáúãóÚúäóì æóãóÇ ÃõãöÑõæÇ Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö ÅöáøóÇ ÈöãóËóáö ãóÇ ÃóãóÑóåõãú Èöåö ßöÊóÇÈõåõãú¡ ÝóáóÇ ãóÚúÐöÑóÉó áóåõãú Ýöí ÇáúÅöÚúÑóÇÖö Úóäö ÇáúÅöÓúáóÇãö Úóáóì ßöáóÇ ÇáÊøóÞúÏöíÑóíúäö.
æóäóÇÆöÈõ ÝóÇÚöáö ÃõãöÑõæÇ ãóÍúÐõæÝñ áöáúÚõãõæãö¡ Ãóíú ãóÇ ÃõãöÑõæÇ ÈöÔóíúÁò ÅöáøóÇ ÈöÃóäú íóÚúÈõÏõæÇ Çááøóåó.
æóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö: áöíóÚúÈõÏõæÇ Çááøóåó åöíó ÇááøóÇãõ ÇáøóÊöí ÊóßúËõÑõ ÒöíóÇÏóÊõåóÇ ÈóÚúÏó ÝöÚúáö ÇáúÅöÑóÇÏóÉö æóÝöÚúáö ÇáúÃóãúÑö æóÊóÞóÏøóãó ÐößúÑõåóÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íõÑöíÏõ Çááøóåõ áöíõÈóíøöäó áóßõãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [26] æóÞóæúáöåö:
æóÃõãöÑúäÇ áöäõÓúáöãó áöÑóÈøö ÇáúÚÇáóãöíäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [71] ¡ æóÓóãøóÇåóÇ ÈóÚúÖõ ÇáäøõÍóÇÉö áóÇãó (Ãóäú) .
æóÇáúÅöÎúáóÇÕõ: ÇáÊøóÕúÝöíóÉõ æóÇáúÅöäúÞóÇÁõ¡ Ãóíú ÛóíúÑó ãõÔóÇÑößöíäó Ýöí ÚöÈóÇÏóÊöåö ãóÚóåõ ÛóíúÑóåõ.(30/480)
æóÇáÏøöíäõ: ÇáØøóÇÚóÉõ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Þõáö Çááøóåó ÃóÚúÈõÏõ ãõÎúáöÕÇð áóåõ Ïöíäöí [ÇáÒãÑ: 14] .
æóÍõäóÝóÇÁõ: ÌóãúÚõ ÍóäöíÝò¡ æóåõæó áóÞóÈñ áöáøóÐöí íõÄúãöäõ ÈöÇááøóåö æóÍúÏóåõ Ïõæäó ÔóÑöíßò ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
Þõáú Åöäøóäöí åóÏÇäöí ÑóÈøöí Åöáì ÕöÑÇØò ãõÓúÊóÞöíãò ÏöíäÇð ÞöíóãÇð ãöáøóÉó ÅöÈúÑÇåöíãó ÍóäöíÝÇð æóãÇ ßÇäó ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó [ÇáúÃóäúÚóÇã: 161] .
æóåóÐóÇ ÇáúæóÕúÝõ ÊóÃúßöíÏñ áöãóÚúäóì: ãõÎúáöÕöíäó áóåõ ÇáÏøöíäó ãóÚó ÇáÊøóÐúßöíÑö ÈöÃóäøó Ðóáößó åõæó Ïöíäõ ÅöÈúÑóÇåöíãó Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ÇáøóÐöí ãõáöÆóÊö ÇáÊøóæúÑóÇÉõ ÈöÊóãúÌöíÏöåö æóÇÊøöÈóÇÚö åóÏúíöåö.
æóÅöÞóÇãóÉõ ÇáÕøóáóÇÉö ãöäú ÃõÕõæáö ÔóÑöíÚóÉö ÇáÊøóæúÑóÇÉö ßõáøó ÕóÈóÇÍò æóãóÓóÇÁò.
æóÅöíÊóÇÁõ ÇáÒøóßóÇÉö: ãóÝúÑõæÖñ Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö ÝóÑúÖðÇ ãõÄóßøóÏðÇ.
æóÇÓúãõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Ýöí Þóæúáöåö: æóÐáößó Ïöíäõ ÇáúÞóíøöãóÉö ãõÊóæóÌøöåñ Åöáóì ãóÇ ÈóÚúÏó ÍóÑúÝö ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö ÝóÅöäøóåõ ãõÞúÊóÑöäñ ÈöÇááøóÇãö ÇáúãõÓóãøóÇÉö (áóÇãó Ãóäö) ÇáúãóÕúÏóÑöíøóÉö Ýóåõæó Ýöí ÊóÃúæöíáö ãõÝúÑóÏò¡ Ãóíú ÅöáøóÇ ÈöÚöÈóÇÏóÉö Çááøóåö æóÅöÞóÇãóÉö
ÇáÕøóáóÇÉö æóÅöíÊóÇÁö ÇáÒøóßóÇÉö¡ Ãóíú æóÇáúãóÐúßõæÑõ Ïöíäõ ÇáúÞóíøöãóÉö.
æÏöíäõ ÇáúÞóíøöãóÉö íóÌõæÒõ Ãóä Êßæä ÅöÖóÇÝóÊå Úóáóì ÈóÇÈöåóÇ ÝóÊóßõæäó ÇáúÞóíøöãóÉö ãõÑóÇÏðÇ Èöåö ÛíÑ ÇáãõÑóÇÏ ÈÏíä ãöãøóÇ åõæó ãõÄóäøóËõ ÇááøóÝúÙö ãöãøóÇ íõÖóÇÝõ Åöáóíúåö Ïöíäõ Ãóíú Ïöíäõ ÇáúÃõãøóÉö ÇáúÞóíøöãóÉö Ãóæú Ïöíäõ ÇáúßõÊõÈö ÇáúÞóíøöãóÉö. æóíõÑóÌøöÍõ åóÐóÇ ÇáÊøóÞúÏöíÑó Ãóäøó Ïóáöíáó ÇáúãõÞóÏøóÑö ãóæúÌõæÏñ Ýöí ÇááøóÝúÙö ÞóÈúáóåõ. æóåóÐóÇ ÅöáúÒóÇãñ áóåõãú ÈöÃóÍóÞøöíøóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö æóÃóäøóåõ ÇáÏøöíäõ ÇáúÞóíøöãõ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóÞöãú æóÌúåóßó áöáÏøöíäö ÍóäöíÝÇð ÝöØúÑóÊó Çááøóåö ÇáøóÊöí ÝóØóÑó ÇáäøóÇÓó ÚóáóíúåÇ áóÇ ÊóÈúÏöíáó áöÎóáúÞö Çááøóåö Ðáößó ÇáÏøöíäõ ÇáúÞóíøöãõ æóáßöäøó ÃóßúËóÑó ÇáäøóÇÓö áóÇ íóÚúáóãõæäó ãõäöíÈöíäó Åöáóíúåö æóÇÊøóÞõæåõ æóÃóÞöíãõæÇ ÇáÕøóáÇÉó [ÇáÑøæã: 30- 31] .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÅöÖóÇÝóÉõ ÕõæÑöíøóÉð ãöäú ÅöÖóÇÝóÉö ÇáúãóæúÕõæÝö Åöáóì ÇáÕøöÝóÉö æóåöíó ßóËöíÑóÉõ ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö¡ æóÃóÕúáõåõ ÇáÏøöíäõ ÇáúÞóíøöãõ¡ ÝóÃóäøóËó ÇáúæóÕúÝó Úóáóì ÊóÃúæöíáö Ïöíäò ÈöãöáøóÉò Ãóæú ÔóÑöíÚóÉò¡ Ãóæú Úóáóì Ãóäøó ÇáÊøóÇÁó áöáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÇáúæóÕúÝö ãöËúáó ÊóÇÁö ÚóáøóÇãóÉö æóÇáúãóÂáõ æóÇÍöÏñ¡ æóÚóáóì ßöáóÇ ÇáÊøóÞúÏöíÑóíúäö ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÏöíäö ÇáúÞóíøöãóÉö Ïöíäõ ÇáúÅöÓúáóÇãö.
æóÇáúÞóíøöãóÉõ: ÇáÔøóÏöíÏóÉõ ÇáöÇÓúÊöÞóÇãóÉö æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ.
ÝóÇáúãóÚúäóì: æóÐóáößó ÇáúãóÐúßõæÑõ åõæó Ïöíäõ Ãóåúáö ÇáúÍóÞøö ãöäó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö æóÕóÇáöÍöíö ÇáúÃõãóãö æóåõæó Úóíúäõ ãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ÇáúÅöÓúáóÇãõ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì Ýöí ÅöÈúÑóÇåöíãó: æóáßöäú ßÇäó ÍóäöíÝÇð ãõÓúáöãÇð [Âá ÚãÑóÇä: 67] æóÞóÇáó(30/481)
Åöäøó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö æóÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí äóÇÑö Ìóåóäøóãó ÎóÇáöÏöíäó ÝöíåóÇ ÃõæáóÆößó åõãú ÔóÑøõ ÇáúÈóÑöíøóÉö (6)
Úóäúåõ æóÚóäú ÅöÓúãóÇÚöíáó: ÑóÈøóäÇ æóÇÌúÚóáúäÇ ãõÓúáöãóíúäö áóßó æóãöäú ÐõÑøöíøóÊöäÇ ÃõãøóÉð ãõÓúáöãóÉð áóßó [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 128] .
æóÍóßóì Úóäúåõ æóÚóäú íóÚúÞõæÈó ÞóæúáóåõãóÇ: ÝóáÇ ÊóãõæÊõäøó ÅöáøóÇ æóÃóäúÊõãú ãõÓúáöãõæäó [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 132] æóÞóÇáó ÓõáóíúãóÇäõ: æóßõäøóÇ ãõÓúáöãöíäó [Çáäøóãúá: 42] .
æóÞóÏú ãóÖóì ÇáúÞóæúáõ Ýöí Ðóáößó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóáÇ ÊóãõæÊõäøó ÅöáøóÇ æóÃóäúÊõãú ãõÓúáöãõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [132] .
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ÈöÐóáößó Åöáóì ÇáøóÐöí ÃõãöÑõæÇ Èöåö Ãóíú ãóÌúãõæÚõ ãóÇ ÐõßöÑó åõæó Ïöíäõ ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ Ãóíú åõæó ÇáøóÐöí ÏóÚóÇåõãú Åöáóíúåö ÇáúÅöÓúáóÇãõ ÝóÍóÓöÈõæåõ äóÞúÖðÇ áöÏöíäöåöãú¡ Ýóíóßõæäõ ãóåúíóÚõ ÇáúÂíóÉö ãöËúáó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Þõáú íóÇ Ãóåúáó ÇáúßöÊÇÈö ÊóÚÇáóæúÇ Åöáì ßóáöãóÉò ÓóæÇÁò ÈóíúäóäÇ æóÈóíúäóßõãú ÃóáøóÇ äóÚúÈõÏó ÅöáøóÇ Çááøóåó æóáÇ äõÔúÑößó Èöåö ÔóíúÆÇð æóáÇ íóÊøóÎöÐó ÈóÚúÖõäÇ ÈóÚúÖÇð ÃóÑúÈÇÈÇð ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ÝóÅöäú ÊóæóáøóæúÇ ÝóÞõæáõæÇ ÇÔúåóÏõæÇ ÈöÃóäøóÇ ãõÓúáöãõæäó [Âá ÚãÑóÇä: 64] æóÞóæúáöåö: Þõáú íóÇ Ãóåúáó ÇáúßöÊÇÈö åóáú ÊóäúÞöãõæäó ãöäøóÇ ÅöáøóÇ Ãóäú ÂãóäøóÇ ÈöÇááøóåö æóãÇ ÃõäúÒöáó ÅöáóíúäÇ æóãÇ ÃõäúÒöáó ãöäú ÞóÈúáõ [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 59] .
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÅöÞóÇãóÉõ ÇáúÍõÌøóÉö Úóáóì Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö æóÚóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÊóÈóÚðÇ áóåõãú ÈöÃóäøóåõãú ÃóÚúÑóÖõæÇ
ÚóãøóÇ åõãú íóÊóØóáøóÈõæäóåõ ÝóÅöäøóåõãú ÌóãöíÚðÇ ãõÞöÑøõæäó ÈöÃóäøó ÇáúÍóäöíÝöíøóÉó åöíó ÇáúÍóÞøõ ÇáøóÐöí ÃõÞöíãóÊú Úóáóíúåö ÇáúãõæÓóæöíøóÉõ æóÇáúÚöíÓóæöíøóÉõ¡ æóÇáúãõÔúÑößõæäó íóÒúÚõãõæäó Ãóäøóåõãú íóØúáõÈõæäó ÇáúÍóäöíÝöíøóÉó æóíóÃúÎõÐõæäó ÈöãóÇ ÃóÏúÑóßõæåõ ãöäú ÈóÞóÇíóÇåóÇ æóíóÒúÚõãõæäó Ãóäøó ÇáúíóåõæÏöíøóÉó æóÇáäøóÕúÑóÇäöíøóÉó ÊóÍúÑöíÝñ áöáúÍóäöíÝöíøóÉö¡ ÝóáöÐóáößó ßóÇäó ÚóÇãøóÉõ ÇáúÚóÑóÈö ÛóíúÑó ãõÊóåóæøöÏöíäó æóáóÇ ãõÊóäóÕøöÑöíäó æóíóÊóãóÓøóßõæäó ÈöãóÇ æóÌóÏõæÇ ÂÈóÇÁóåõãú ãõÊóãóÓøößöíäó Èöåö æóÞóáøó ãöäúåõãú ãóäú ÊóåóæøóÏõæÇ Ãóæú ÊóäóÕøóÑõæÇ¡ æóÐóåóÈó äóÝóÑñ ãöäúåõãú íóÊóØóáøóÈõæäó ÂËóÇÑó ÇáúÍóäöíÝöíøóÉö ãöËúáó ÒóíúÏö Èúäö ÚóãúÑöæ Èúäö äõÝóíúáò¡ æóÃõãóíøóÉó Èúäö ÃóÈöí ÇáÕøóáúÊö.
æóÎóÕøó ÇáÖøóãöíÑó Èö «Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö» áöÃóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó áóãú íõÄúãóÑõæÇ ÈöÐóáößó ÞóÈúáó ÇáúÅöÓúáóÇãö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: áöÊõäúÐöÑó ÞóæúãÇð ãóÇ ÃóÊÇåõãú ãöäú äóÐöíÑò ãöäú ÞóÈúáößó [ÇáúÞóÕóÕ: 46] .
[6]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÈóíøöäóÉ (98) : ÂíóÉ 6]
Åöäøó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊÇÈö æóÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí äÇÑö Ìóåóäøóãó ÎÇáöÏöíäó ÝöíåÇ ÃõæáÆößó åõãú ÔóÑøõ ÇáúÈóÑöíøóÉö (6)
ÈóÚúÏó Ãóäú ÃóäóÍóì Úóáóì Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö æóÇáúãõÔúÑößöíäó ãóÚðÇ Ëõãøó ÎóÕøó Ãóåúáó ÇáúßöÊóÇÈö ÈöÇáØøóÚúäö Ýöí ÊóÚóáøõáóÇÊöåöãú æóÇáúÅöÈúØóÇáö áöÔõÈõåóÇÊöåöãõ ÇáøóÊöí íõÊóÇÈöÚõåõãõ ÇáúãõÔúÑößõæäó ÚóáóíúåóÇ. ÃóÚúÞóÈóåõ ÈöæóÚöíÏö ÇáúÝóÑöíÞóíúäö(30/482)
ÌóãúÚðÇ ÈóíúäóåõãóÇ ßóãóÇ ÇÈúÊóÏóÃó ÇáúÌóãúÚõ ÈóíúäóåõãóÇ Ýöí Ãóæøóáö ÇáÓøõæÑóÉö áöÃóäøó ãóÇ ÓóÈóÞó ãöäó ÇáúãóæúÚöÙóÉö æóÇáÏøóáóÇáóÉö ßóÇÝò Ýöí ÊóÏúáöíáö ÃóäúÝõÓöåöãú áöáúãóæúÚöÙóÉö.
ÝóÇáúÌõãúáóÉõ ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøñ¡ æóÞóÏøóãó Ãóåúáó ÇáúßöÊóÇÈö Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ÇáúæóÚöíÏö ÇÓúÊöÊúÈóÇÚðÇ áöÊóÞúÏöíãöåöãú Úóáóíúåöãú Ýöí ÓóÈóÈöåö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Ãóæøóáö ÇáÓøõæÑóÉö¡ æóáöÃóäøó ãõÚúÙóãó ÇáÑøóÏøö ßóÇäó ãõæóÌøóåðÇ Åöáóì ÃóÍúæóÇáåã ãä Þóæúáöåö: æóãÇ ÊóÝóÑøóÞó ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúßöÊÇÈó Åöáóì Þóæúáöåö: Ïöíäõ ÇáúÞóíøöãóÉö [ÇáúÈóíøöäóÉ: 4¡ 5] ¡ æóáöÃóäøóåõ áóæú Âãóäó Ãóåúáõ ÇáúßöÊóÇÈö áóÞóÇãóÊö ÇáúÍõÌøóÉõ Úóáóì Ãóåúáö ÇáÔøöÑúßö.
æãöäú ÈóíóÇäöíøóÉñ ãöËúáó ÇáøóÊöí Ýöí Þóæúáöåö: áóãú íóßõäö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊÇÈö æóÇáúãõÔúÑößöíäó [ÇáúÈóíøöäóÉ: 1] .
æóÊóÃúßöíÏõ ÇáúÎóÈóÑö Èö Åöäøó áöáÑøóÏøö Úóáóì Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö ÇáøóÐöíäó íóÒúÚõãõæäó Ãóäøóåõãú áóÇ ÊóãóÓøõåõãõ ÇáäøóÇÑõ ÅöáøóÇ ÃóíøóÇãðÇ ãóÚúÏõæÏóÉð¡ ÝóÅöäøó ÇáÙøóÑúÝöíøóÉó ÇáøóÊöí ÇÞúÊóÖóÊúåóÇ Ýöí ÊõÝöíÏõ Ãóäøóåõãú ÛóíúÑõ ÎóÇÑöÌöíäó ãöäúåóÇ¡ æóÊóÃóßøóÏó Ðóáößó ÈöÞóæúáöåö: ÎÇáöÏöíäó ÝöíåÇ¡ æóÃóãøóÇ ÇáúãõÔúÑößõæäó ÝóÞóÏú ÃóäúßóÑõæÇ ÇáúÌóÒóÇÁó ÑóÃúÓðÇ.
æóÇáúÅöÎúÈóÇÑõ Úóäúåõãú ÈöÇáúßóæúäö Ýöí äóÇÑö Ìóåóäøóãó ÅöÎúÈóÇÑñ ÈöãóÇ íóÍúÕõáõ Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÈöÞóÑöíäóÉö ãóÞóÇãö ÇáúæóÚöíÏö ÝóÅöäøó ÇáúæóÚöíÏó ßóÇáúæóÚúÏö íóÊóÚóáøóÞõ ÈöÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö æóÅöäú ßóÇäó ÔóÃúäõ ÇáúÌõãúáóÉö ÇáöÇÓúãöíøóÉö ÛóíúÑö ÇáúãõÞóíøóÏóÉö ÈöãóÇ íõÚóíøöäõ ÒóãóÇäó æõÞõæÚöåóÇ Ãóäú ÊõÝöíÏó ÍõÕõæáó ãóÖúãõæäöåóÇ Ýöí ÇáúÍóÇáö ßóãóÇ ÊóÞõæáõ: ÒóíúÏñ Ýöí äöÚúãóÉò.
æóÌõãúáóÉõ: ÃõæáÆößó åõãú ÔóÑøõ ÇáúÈóÑöíøóÉö ßóÇáäøóÊöíÌóÉö áößóæúäöåöãú Ýöí äóÇÑö Ìóåóäøóãó ÎóÇáöÏöíäó ÝöíåóÇ ÝóáöÐóáößó ÝõÕöáóÊú Úóäö ÇáúÌõãúáóÉö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ æóåõæó ÅöÎúÈóÇÑñ ÈöÓõæÁö ÚóÇÞöÈóÊöåöãú Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö æóÃõÑöíÏó ÈöÇáúÈóÑöíÆóÉö åõäóÇ ÇáúÈóÑöíÆóÉõ ÇáúãóÔúåõæÑóÉõ Ýöí ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö æóåõãõ ÇáúÈóÔóÑõ¡ ÝóáóÇ ÇÚúÊöÈóÇÑó áöáÔøóíóÇØöíäö Ýöí åóÐóÇ ÇáöÇÓúãö æóåóÐóÇ íõÔúÈöåõ ÇáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞó ÇáúÚõÑúÝöíøó.
æóÇáúÈóÑöíÆóÉõ: ÝóÚöíáóÉõ ãöäú ÈóÑóÃó Çááøóåõ ÇáúÎóáúÞó¡ Ãóíú ÕóæøóÑóåõãú.
æóãóÚúäóì ßóæäåã ÔóÑøõ ÇáúÈóÑöíøóÉö Ãóäøóåõãú ÃóÔóÏøõ ÇáäøóÇÓö ÔóÑøðÇ¡ Ýó ÔóÑøõ åõäóÇ ÃóÝúÚóáõ ÊóÝúÖöíáò ÃóÕúáõåõ ÃóÔóÑøõ ãöËúáó ÎóíúÑò ÇáøóÐöí åõæó ÈöãóÚúäóì ÃóÎúíóÑó¡ ÝóÅöÖóÇÝóÉõ ÔóÑøõ Åöáóì ÇáúÈóÑöíøóÉö Úóáóì äöíøóÉö ãöäú ÇáÊøóÝúÖöíáöíøóÉö.
æóÅöäøóãóÇ ßóÇäõæÇ ßóÐóáößó áöÃóäøóåõãú ÖóáøõæÇ ÈóÚúÏó ÊóáóÈøõÓöåöãú ÈöÃóÓúÈóÇÈö ÇáúåõÏóì¡ ÝóÃóãøóÇ Ãóåúáõ ÇáúßöÊóÇÈö ÝóáöÃóäøó áóÏóíúåöãú ßöÊóÇÈðÇ Ýöíåö åõÏðì æóäõæÑñ ÝóÚóÏóáõæÇ Úóäúåõ¡ æóÃóãøóÇ ÇáúãõÔúÑößõæäó ÝóáöÃóäøóåõãú ßóÇäõæÇ(30/483)