æóãóäú ßóÝóÑó ÝóáóÇ íóÍúÒõäúßó ßõÝúÑõåõ ÅöáóíúäóÇ ãóÑúÌöÚõåõãú ÝóäõäóÈøöÆõåõãú ÈöãóÇ ÚóãöáõæÇ Åöäøó Çááøóåó Úóáöíãñ ÈöÐóÇÊö ÇáÕøõÏõæÑö (23)
áöáøóåö¡ Ãóíú ÎóÇáöÕðÇ áóåõ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÝóÅöäú ÍóÇÌøõæßó ÝóÞõáú ÃóÓúáóãúÊõ æóÌúåöíó áöáøóåö Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó [20] .
æóÇáúÅöÍúÓóÇäõ: ÇáúÚóãóáõ ÇáÕøóÇáöÍõ æóÇáúÅöÎúáóÇÕõ Ýöí ÇáúÚöÈóÇÏóÉö.
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö: «ÇáúÅöÍúÓóÇäõ Ãóäú ÊóÚúÈõÏó Çááøóåó ßóÃóäøóåõ ÊóÑóÇåõ ÝóÅöäú áóãú Êóßõäú ÊóÑóÇåõ ÝóÅöäøóåõ íóÑóÇßó»
. æóÇáúãóÚúäóì: æóãóäú íõÓúáöãú ÅöÓúáóÇãðÇ áóÇ äöÝóÇÞó Ýöíåö æóáóÇ Ôóßøó ÝóÞóÏú ÃóÎóÐó ÈöãóÇ íóÚúÊóÕöãõ Èöåö ãöäó Çáúåõæöíøö Ãóæö ÇáÊøóÒóáúÒõáö.
æóÞóæúáõåõ ÝóÞóÏö ÇÓúÊóãúÓóßó ÈöÇáúÚõÑúæóÉö ÇáúæõËúÞì ãóÖóì ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì äóÙöíÑöåö ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ýóãóäú íóßúÝõÑú ÈöÇáØøóÇÛõæÊö æóíõÄúãöäú ÈöÇááøóåö ÝóÞóÏö ÇÓúÊóãúÓóßó ÈöÇáúÚõÑúæóÉö ÇáúæõËúÞì Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [25] ¡ æóåõæó ËóäóÇÁñ Úóáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó. æóÊóÐúíöíáõ åóÐóÇ ÈöÞóæúáöåö æóÅöáóì Çááøóåö ÚÇÞöÈóÉõ ÇáúÃõãõæÑö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì æóÚúÏöåöãú ÈöáöÞóÇÁö ÇáúßóÑóÇãóÉö ÚöäúÏó Çááøóåö Ýöí ÂÎöÑö ÃóãúÑöåöãú æóåõæó ÇáúÍóíóÇÉõ ÇáúÂÎöÑóÉõ.
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúÃõãõæÑö áöáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞö¡ æóåõæó ÊóÚúãöíãñ íõÑóÇÏõ Èöåö Ãóäøó ÃõãõæÑó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÇáøóÊöí åöíó ãöäú ãóÔúãõæáóÇÊö Úõãõæãö ÇáúÃõãõæÑö ÕóÇÆöÑóÉñ Åöáóì Çááøóåö æóãóæúßõæáóÉñ Åöáóíúåö ÝóÌóÒóÇÄõåõãú ÈöÇáúÎóíúÑö ãõäóÇÓöÈñ áöÚóÙóãóÉö Çááøóåö.
æóÇáúÚóÇÞöÈóÉõ: ÇáúÍóÇáóÉõ ÇáúÎóÇÊöãóÉõ æóÇáäøöåóÇíóÉõ. æÇáúÃõãõæÑö: ÌóãúÚñ ÃóãúÑò æóåõæó ÇáÔøóÃúäõ.
æóÊóÞúÏöíãõ Åöáóì Çááøóåö áöáöÇåúÊöãóÇãö æóÇáÊøóäúÈöíåö Åöáóì Ãóäøó ÇáÑøóÇÌöÚó Åöáóíúåö íõáóÇÞöí ÌÒÇÁå æÇÝíÇ.
[23]
[ÓõæÑóÉ áõÞúãóÇä (31) : ÂíóÉ 23]
æóãóäú ßóÝóÑó ÝóáÇ íóÍúÒõäúßó ßõÝúÑõåõ ÅöáóíúäÇ ãóÑúÌöÚõåõãú ÝóäõäóÈøöÆõåõãú ÈöãÇ ÚóãöáõæÇ Åöäøó Çááøóåó Úóáöíãñ ÈöÐÇÊö ÇáÕøõÏõæÑö (23)
áóãøóÇ ÎóáóÇ Ðóãøõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Úóäö ÇáúæóÚöíÏö æóÇäúÊóÞóáó ãöäúåõ Åöáóì ãóÏúÍö ÇáúãõÓúáöãöíäó æóæóÚúÏöåöãú ÚóØóÝó ÚöäóÇäó ÇáúßóáóÇãö Åöáóì ÊóÓúáöíóÉö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÊóåúæöíäö ßõÝúÑöåöãú Úóáóíúåö ÊóÓúáöíóÉð áóåõ æóÊóÚúÑöíÖðÇ ÈöÞöáøóÉö ÇáúÚöÈúÁö Èöåöãú áöÃóäøó ãóÑúÌöÚóåõãú Åöáóì Çááøóåö ÝóíõÑöíåöãõ ÇáúÌóÒóÇÁó ÇáúãõäóÇÓöÈó áößõÝúÑöåöãú¡ Ýóåõæó ÊóÚúÑöíÖñ áóåõãú ÈöÇáúæóÚöíÏö.
æóÃõÓúäöÏó Çáäøóåúíõ Åöáóì ßõÝúÑöåöãú Úóäú Ãóäú íóßõæäó ãõÍúÒöäðÇ áöáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÌóÇÒðÇ ÚóÞúáöíøðÇ Ýöí äóåúíö(21/177)
äõãóÊøöÚõåõãú ÞóáöíáðÇ Ëõãøó äóÖúØóÑøõåõãú Åöáóì ÚóÐóÇÈò ÛóáöíÙò (24)
ÇáÑøóÓõæáö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ Úóäú ãõÏóÇæóãóÉö ÇáúÝößúÑö ÈöÇáúÍõÒúäö áöÃóÌúáö ßõÝúÑöåöãú áöÃóäøóåõ ÅöÐóÇ ÞóáóÚó Ðóáößó ãöäú äóÝúÓöåö ÇäúÊóÝóì ÅöÍúÒóÇäõ ßõÝúÑöåöãú ÅöíøóÇåõ. æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ íóÍúÒõäúßó- ÈöÖóãøö ÇáÊøóÍúÊöíøóÉö æóßóÓúÑö ÇáÒøóÇíö- ãõÖóÇÑöÚõ ÃóÍúÒóäóåõ ÅöÐóÇ ÌóÚóáóåõ ÍóÒöíäðÇ. æóÞóÑóÃó ÇáúÈóÞöíøóÉõ íóÍúÒõäúßó- ÈöÝóÊúÍö ÇáÊøóÍúÊöíøóÉö æóÖóãøö ÇáÒøóÇíö- ãõÖóÇÑöÚõ ÍóÒóäóåõ ÈöÐóáößó ÇáúãóÚúäóì¡ æóåõãóÇ áõÛóÊóÇäö: ÇáúÃõæáóì áõÛóÉõ Êóãöíãò¡ æóÇáËøóÇäöíóÉõ áõÛóÉõ ÞõÑóíúÔò¡ æóÇáúÃõæáóì ÃóÞúíóÓõ æóßöáúÊóÇåõãóÇ ÝõÕúÍóì æóáõÛóÉõ Êóãöíãò ãöäó ÇááøõÛóÇÊö ÇáøóÊöí äóÒóáó ÈöåóÇ ÇáúÞõÑúÂäõ æóåöíó áõÛóÉõ ÚõáúíóÇ Êóãöíãò æóåõãú Èóäõæ ÏóÇÑöãò ßóãóÇ
ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÇáúãõÞóÏøöãóÉö ÇáÓøóÇÏöÓóÉö. æóÒóÚóãó ÃóÈõæ ÒóíúÏò æóÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøõ: Ãóäøó ÇáúãõÓúÊóÝöíÖó ÃóÍúÒóäó Ýöí ÇáúãóÇÖöí æóíõÍúÒöäõ Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö¡ íõÑöíÏóÇäö ÇáÔøóÇÆöÚó Úóáóì ÃóáúÓöäóÉö ÇáäøóÇÓö¡ æóÇáúÞöÑóÇÁóÉõ ÑöæóÇíóÉñ æóÓõäøóÉñ. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö íõæÓõÝó [13] Åöäøöí áóíóÍúÒõäõäöí æóÝöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [33] ÞóÏú äóÚúáóãõ Åöäøóåõ áóíóÍúÒõäõßó ÇáøóÐöí íóÞõæáõæäó.
æóÌõãúáóÉõ ÅöáóíúäÇ ãóÑúÌöÚõåõãú æóÇÞöÚóÉñ ãóæúÞöÚó ÇáÊøóÚúáöíáö áöáäøóåúíö¡ æóåöíó ÃóíúÖðÇ ÊóãúåöíÏñ áöæóÚúÏö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäøó Çááøóåó íóÊóæóáøóì ÇáöÇäúÊöÞóÇãó ãöäúåõãõ ÇáúãóÏúáõæáó Úóáóíúåö ÈöÞóæúáöåö ÝóäõäóÈøöÆõåõãú ãõÝóÑøóÚðÇ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÅöáóíúäÇ ãóÑúÌöÚõåõãú ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇáúãõÌóÇÒóÇÉö ÇÓúÊõÚúãöáó ÇáúÅöäúÈóÇÁõ æóÃõÑöíÏó áóÇÒöãõåõ æóåõæó ÇáúÅöÙúåóÇÑõ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøó Çááøóåó Úóáöíãñ ÈöÐÇÊö ÇáÕøõÏõæÑö ÊóÚúáöíáñ áöÌõãúáóÉö ÝóäõäóÈøöÆõåõãú ÈöãÇ ÚóãöáõæÇ¡ ÝóãóæúÞöÚõ ÍóÑúÝö Åöäøó åõäóÇ ãõÛúäò Úóäú ÝóÇÁö ÇáÊøóÓóÈøõÈö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáö ÈóÔøóÇÑò:
Åöäøó ÐóÇßó ÇáäøóÌóÇÍö Ýöí ÇáÊÈßíÑ æÈöÐÇÊö ÇáÕøõÏõæÑö: åöíó ÇáäøóæóÇíóÇ æóÃóÚúÑóÇÖõ ÇáäøóÝúÓö ãöäú äóÍúæö ÇáúÍöÞúÏö æóÊóÏúÈöíÑö ÇáúãóßúÑö æóÇáúßõÝúÑö.
æóãõäóÇÓóÈóÊõåõ åõäóÇ Ãóäøó ßõÝúÑó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈóÚúÖõåõ ÅöÚúáóÇäñ æóÈóÚúÖõåõ ÅöÓúÑóÇÑñ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÃóÓöÑøõæÇ Þóæúáóßõãú Ãóæö ÇÌúåóÑõæÇ Èöåö Åöäøóåõ Úóáöíãñ ÈöÐÇÊö ÇáÕøõÏõæÑö [Çáúãáß: 13] ¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøóåõ Úóáöíãñ ÈöÐÇÊö ÇáÕøõÏõæÑö Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÝóÇá [43] .
[24]
[ÓõæÑóÉ áõÞúãóÇä (31) : ÂíóÉ 24]
äõãóÊøöÚõåõãú ÞóáöíáÇð Ëõãøó äóÖúØóÑøõåõãú Åöáì ÚóÐÇÈò ÛóáöíÙò (24)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ áöÃóäøó Þóæúáóåõ ÅöáóíúäÇ ãóÑúÌöÚõåõãú ÝóäõäóÈøöÆõåõãú ÈöãÇ ÚóãöáõæÇ [áõÞúãóÇä: 23] íõËöíÑõ Ýöí äõÝõæÓö ÇáÓøóÇãöÚöíäó ÓõÄóÇáðÇ Úóäú ÚóÏóãö ÊóÚúÌöíáö ÇáúÌóÒóÇÁö Åöáóíúåöãú¡ ÝóÈóíøóäó ÈöÃóäøó Çááøóåó íõãúåöáõåõãú ÒóãóäðÇ Ëõãøó íõæÞöÚõåõãú(21/178)
æóáóÆöäú ÓóÃóáúÊóåõãú ãóäú ÎóáóÞó ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó áóíóÞõæáõäøó Çááøóåõ Þõáö ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö Èóáú ÃóßúËóÑõåõãú áóÇ íóÚúáóãõæäó (25)
Ýöí ÚóÐóÇÈò áóÇ íóÌöÏõæäó ãöäúåõ ãóäúÌðì. æóåóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝõ æóÞóÚó ãõÚúÊóÑöÖðÇ Èóíúäó ÇáúÌõãóáö ÇáúãõÊóÚóÇØöÝóÉö.
æóÇáÊøóãúÊöíÚõ: ÇáúÚóØóÇÁõ ÇáúãõæóÞøóÊõ Ýóåõæó ÅöÚúØóÇÁõ ÇáúãóÊóÇÚö¡ Ãóíö ÇáÔøóíúÁö ÇáúÞóáöíáö. æÞóáöíáðÇ ÕöÝóÉñ áöãóÕúÏóÑö ãóÝúÚõæáò ãõØúáóÞò¡ Ãóíú ÊóãúÊöíÚðÇ ÞóáöíáðÇ¡ æóÞöáøóÊõåõ ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ãóÇ ÃóÚóÏøó Çááøóåõ áöáúãõÓúáöãöíäó Ãóæú áöÞöáøóÉö ãõÏøóÊöåö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ãõÏøóÉö ÇáúÂÎöÑóÉö¡ æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏ Þóæúáå ÊóÚóÇáóì æóãóÊÇÚñ Åöáì Íöíäò Ýöí ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [24] .
æóÇáöÇÖúØöÑóÇÑõ: ÇáúÅöáúÌóÇÁõ¡ æóåõæó ÌóÚúáõ ÇáúÛóíúÑö ÐóÇ ÖóÑõæÑóÉò¡ Ãóíú: áõÒõæãò¡ æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ëõãøó ÃóÖúØóÑøõåõ Åöáì ÚóÐÇÈö ÇáäøóÇÑö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [126] .
æóÇáúÛóáöíÙõ: ãöäú ÕöÝóÇÊö ÇáúÃóÌúÓóÇãö æóåõæó ÇáúÞóæöíøõ ÇáúÎóÔöäõ¡ æóÃõØúáöÞó Úóáóì ÇáÔøóÏöíÏö ãöäó ÇáúÃóÍúæóÇáö Úóáóì æóÌúåö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ÈöÌóÇãöÚö ÇáÔøöÏøóÉö Úóáóì ÇáäøóÝúÓö æóÚóÏóãö ÇáØøóÇÞóÉö Úóáóì ÇÍúÊöãóÇáöåö. æóÊóÞóÏøóãó Þóæúáõåõ æóäóÌøóíúäÇåõãú ãöäú ÚóÐÇÈò ÛóáöíÙò Ýöí ÓõæÑóÉö åõæÏò [58] ßóãóÇ ÃõØúáöÞó ÇáúßóËöíÑõ Úáì ÇáúÞæí.
[25]
[ÓõæÑóÉ áõÞúãóÇä (31) : ÂíóÉ 25]
æóáóÆöäú ÓóÃóáúÊóåõãú ãóäú ÎóáóÞó ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó áóíóÞõæáõäøó Çááøóåõ Þõáö ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö Èóáú ÃóßúËóÑõåõãú áóÇ íóÚúáóãõæäó (25)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÅöÐÇ Þöíáó áóåõãõ ÇÊøóÈöÚõæÇ ãóÇ ÃóäúÒóáó Çááøóåõ ÞÇáõæÇ Èóáú äóÊøóÈöÚõ ãóÇ æóÌóÏúäÇ Úóáóíúåö ÂÈÇÁóäÇ [áõÞúãóÇä: 21] ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøó ãóÇ æóÌóÏõæÇ Úóáóíúåö ÂÈóÇÁóåõãú åõæó ÇáúÅöÔúÑóÇßõ ãóÚó Çááøóåö Ýöí ÇáúÅöáóåöíøóÉö¡ æóÅöäú ÓóÃóáóåõãú ÓóÇÆöáñ: ãóäú ÎóáóÞó ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó íóÞõæáõæÇ ÎóáúÞóåõäøó Çááøóåõ¡ æóÐóáößó ÊóÓúÎöíÝñ áöÚõÞõæáöåöãõ ÇáøóÊöí ÊóÌúãóÚõ Èóíúäó ÇáúÅöÞúÑóÇÑö áöáøóåö ÈöÇáúÎóáúÞö æóÈóíúäó ÇÚúÊöÞóÇÏö ÅöáóåöíøóÉö ÛóíúÑöåö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö: ãóÇ íóÔúãóáõ ãóÇ ÝöíåóÇ ãöäó ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö æóãöäú Èóíúäö Ðóáößó ÍöÌóÇÑóÉõ ÇáúÃóÕúäóÇãö¡ æóÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõåóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÚóäúßóÈõæÊö. æóÚóÈøóÑó åõäóÇ Èö áóÇ íóÚúáóãõæäó æóÝöí ÓõæÑóÉö ÇáúÚóäúßóÈõæÊö [63] Èö áóÇ íóÚúÞöáõæäó ÊóÝóäøõäðÇ Ýöí ÇáúãõÎóÇáóÝóÉö Èóíúäó ÇáúÞöÕøóÊóíúäö ãóÚó ÇÊøöÍóÇÏ ÇáúãóÚúäì.(21/179)
áöáøóåö ãóÇ Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö Åöäøó Çááøóåó åõæó ÇáúÛóäöíøõ ÇáúÍóãöíÏõ (26) æóáóæú ÃóäøóãóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãöäú ÔóÌóÑóÉò ÃóÞúáóÇãñ æóÇáúÈóÍúÑõ íóãõÏøõåõ ãöäú ÈóÚúÏöåö ÓóÈúÚóÉõ ÃóÈúÍõÑò ãóÇ äóÝöÏóÊú ßóáöãóÇÊõ Çááøóåö Åöäøó Çááøóåó ÚóÒöíÒñ Íóßöíãñ (27)
[ÓõæÑóÉ áõÞúãóÇä (31) : ÂíóÉ 26]
áöáøóåö ãóÇ Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö Åöäøó Çááøóåó åõæó ÇáúÛóäöíøõ ÇáúÍóãöíÏõ (26)
ãóæúÞöÚõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ãöäó ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ ãõæÞöÚõ ÇáäøóÊöíÌóÉö ãöäó ÇáÏøóáöíáö Ýöí Þóæúáöåö: áöáøóåö ãóÇ Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö ÝóáöÐóáößó ÝõÕöáóÊú æóáóãú ÊõÚúØóÝú áöÃóäøóåóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ÈóÏóáö ÇáöÇÔúÊöãóÇáö ãöäó ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ Ýöí Þóæúáöåö íóÃúÊö ÈöåóÇ Çááøóåõ Åöäøó Çááøóåó áóØöíÝñ ÎóÈöíÑñ [áõÞúãóÇä: 16] ÝóÅöäøóåõ áóãøóÇ ÊóÞóÑøóÑó ÅöÞúÑóÇÑõåõãú áöáøóåö ÈöÎóáúÞö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö áóÒöãóåõãú ÅöäúÊóÇÌõ Ãóäøó ãóÇ Ýöí ÇáÓøóãóæóÇÊ æóÇáúÃóÑúÖö ãöáúßñ áöáøóåö æóãöäú ÌõãúáóÉö Ðóáößó ÃóÕúäóÇãõåõãú. æóÇáÊøóÕúÑöíÍõ ÈöåóÐöåö ÇáäøóÊöíÌóÉö áöÞóÕúÏö ÇáÊøóåóÇæõäö Èöåöãú Ýöí ßõÝúÑöåöãú ÈöÃóäøó Çááøóåó íóãúáößõåõãú æóíóãúáößõ ãóÇ Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö¡ Ýóåõæó Ûóäöíøñ Úóäú ÚöÈóÇÏóÊöåöãú ãóÍúãõæÏñ ãöäú ÛóíúÑöåöãú.
æóÖóãöíÑõ åõæó ÖóãöíÑõ ÝóÕúáò ãõÝóÇÏõåõ ÇÎúÊöÕóÇÕõ ÇáúÛöäóì æóÇáúÍóãúÏö ÈöÇááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóåõæó ÞóÕúÑõ ÞóáúÈò¡ Ãóíú áóíúÓó áöÂáöåóÊöåöãõ ÇáúãóÒúÚõæãóÉö Ûöäðì æóáóÇ ÊóÓúÊóÍöÞøõ ÍóãúÏðÇ. æóÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÇáúÛóäöíøö ÇáúÍóãöíÏö ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÝóÅöäøó Çááøóåó Ûóäöíøñ ÍóãöíÏñ Ýöí Ãæá ÇáÓøõæÑóÉ áõÞúãóÇä [12] .
[27]
[ÓõæÑóÉ áõÞúãóÇä (31) : ÂíóÉ 27]
æóáóæú ÃóäøóãÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãöäú ÔóÌóÑóÉò ÃóÞúáÇãñ æóÇáúÈóÍúÑõ íóãõÏøõåõ ãöäú ÈóÚúÏöåö ÓóÈúÚóÉõ ÃóÈúÍõÑò ãóÇ äóÝöÏóÊú ßóáöãÇÊõ Çááøóåö Åöäøó Çááøóåó ÚóÒöíÒñ Íóßöíãñ (27)
ÊóßóÑøóÑó ÝöíãóÇ ÓóÈóÞó ãöäú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö æóÕúÝõ Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÅöÍóÇØóÉö ÇáúÚöáúãö ÈöÌóãöíÚö ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÙóÇåöÑóÉð æóÎóÝöíøóÉð ÝóÞóÇáó ÝöíãóÇ Íóßóì ãöäú æóÕöíøóÉö áõÞúãóÇäó: ÅöäøóåÇ Åöäú Êóßõ ãöËúÞÇáó ÍóÈøóÉò ãöäú ÎóÑúÏóáò Åöáóì Þóæúáöåö áóØöíÝñ ÎóÈöíÑñ [áõÞúãóÇä: 16] ¡ æóÞóÇáó ÈóÚúÏó Ðóáößó ÝóäõäóÈøöÆõåõãú ÈöãÇ ÚóãöáõæÇ Åöäøó Çááøóåó Úóáöíãñ ÈöÐÇÊö ÇáÕøõÏõæÑö [áõÞúãóÇä: 23] ÝóÚóÞøóÈó Ðóáößó ÈöÅöËúÈóÇÊö Ãóäøó áöÚöáúãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ãóÙóÇåöÑó íõÈóáøöÛõ ÈóÚúÖóåóÇ Åöáóì ãóäö ÇÕúØóÝóÇåõ ãöäú ÑõÓõáöåö ÈöÇáúæóÍúíö ãöãøóÇ ÊóÞúÊóÖöí ÇáúÍößúãóÉõ ÅöÈúáóÇÛóåõ¡ æóÃóäøóåõ íóÓúÊóÃúËöÑõ ÈöÚöáúãö ãóÇ ÇÞúÊóÖóÊú ÍößúãóÊõåõ ÚóÏóãó ÅöÈúáóÇÛöåö¡ æóÃóäøóåõ áóæú ÔóÇÁó Ãóäú íõÈóáøöÛó ãóÇ Ýöí Úöáúãöåö áóãóÇ æóÝóÊú Èöåö ãóÎúáõæÞóÇÊõåõ ÇáÕøóÇáöÍóÉõ áÊÓÌíá ßóáóÇãå ÈöÇáúßöÊóÇÈóÉö ÝóÖúáðÇ Úóáóì ÇáúæóÝóÇÁö ÈöÅöÈúáóÇÛö Ðóáößó ÈöæóÇÓöØóÉö ÇáúÞóæúáö. æóÞóÏú Óóáóßó Ýöí åóÐóÇ ãóÓúáóßó ÇáÊøóÞúÑöíÈö ÈöÖóÑúÈö åóÐóÇ(21/180)
ÇáúãóËóáö æóÞóÏú ßóÇäó ãóÇ ÞóÕøó ãöäú ÃóÎúÈóÇÑö ÇáúãóÇÖöíäó ãõæóØøöÆðÇ áöåóÐóÇ ÝóÞóÏú ÌóÑóÊú ÞöÕøóÉõ áõÞúãóÇäó Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ßóãóÇ ÌóÑóÊú ÞöÕøóÉõ Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö æóÐöí ÇáúÞóÑúäóíúäö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö [109] ÝóÚõÞøöÈóÊóÇ ÈöÞóæúáöåö Ýöí ÂÎöÑö ÇáÓøõæÑóÉö: Þõáú áóæú ßÇäó ÇáúÈóÍúÑõ ãöÏÇÏÇð áößóáöãÇÊö ÑóÈøöí áóäóÝöÏó ÇáúÈóÍúÑõ ÞóÈúáó Ãóäú ÊóäúÝóÏó ßóáöãÇÊõ ÑóÈøöí æóáóæú ÌöÆúäÇ ÈöãöËúáöåö ãóÏóÏÇð æóåöíó ãõÔóÇÈöåóÉñ áöáúÂíóÉö ÇáøóÊöí Ýöí ÓõæÑóÉö áõÞúãóÇäó. ÝóåóÐóÇ æóÌúåõ ÇÊøöÕóÇáö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÈöãóÇ ÞóÈúáóåóÇ ãöäó ÇáúÂíóÇÊö ÇáúãõÊóÝóÑøöÞóÉö.
æóáöãóÇ Ýöí ÇÊøöÕóÇáö ÇáúÂíóÉö ÈöãóÇ ÞóÈúáóåóÇ ãöäó ÇáúÎóÝóÇÁö ÃóÎóÐó ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáÊøóÃúæöíáö ãöäó ÇáÓøóáóÝö ãöäú ÃóÕúÍóÇÈö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò Ýöí ÈóíóÇäö ÅöíÞóÇÚö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóæúÞöÚö. ÝóÞöíáó: ÓóÈóÈõ äõÒõæáöåóÇ ãóÇ
ÐóßóÑóåõ ÇáØøóÈóÑöíøõ æóÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó æóÇáúæóÇÍöÏöíøõ Úóäú ÓóÚöíÏö Èúäö ÌõÈóíúÑò æóÚößúÑöãóÉó æóÚóØóÇÁö Èúäö íóÓóÇÑò ÈöÑöæóÇíóÇÊò ãõÊóÞóÇÑöÈóÉò: Ãóäøó ÇáúíóåõæÏó ÓóÃóáõæÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö Ãóæú ÃóÛúÑóæúÇ ÞõÑóíúÔðÇ ÈöÓõÄóÇáöåö áóãøóÇ ÓóãöÚõæÇ Þóæúáó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÔóÃúäåãú:
æóíóÓúÆóáõæäóßó Úóäö ÇáÑøõæÍö Þõáö ÇáÑøõæÍõ ãöäú ÃóãúÑö ÑóÈøöí æóãÇ ÃõæÊöíÊõãú ãöäó ÇáúÚöáúãö ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 85] ÝóÞóÇáõæÇ: ßóíúÝó æóÃóäúÊó ÊóÊúáõæ ÝöíãóÇ ÌóÇÁóßó ÃóäøóÇ ÞóÏú ÃõæÊöíäóÇ ÇáÊøóæúÑóÇÉó æóÝöíåóÇ ÊöÈúíóÇäõ ßõáøö ÔóíúÁò! ÝóÞóÇáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöãóäú ÓóÃóáõæåõ: åöíó Ýöí Úöáúãö Çááøóåö Þóáöíáñ¡ Ëõãøó ÃóäúÒóáó Çááøóåõ æóáóæú ÃóäøóãÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãöäú ÔóÌóÑóÉò ÃóÞúáÇãñ
ÇáúÂíóÊóíúäö Ãóæö ÇáúÂíóÇÊö ÇáËøóáóÇËó.
æóÚóäö ÇáÓøõÏøöíøö ÞóÇáóÊú ÞõÑóíúÔñ: ãóÇ ÃóßúËóÑó ßóáóÇãó ãõÍóãøóÏò! ÝóäóÒóáóÊú: æóáóæú ÃóäøóãÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãöäú ÔóÌóÑóÉò ÃóÞúáÇãñ.
æóÚóäú ÞóÊóÇÏóÉó ÞóÇáóÊú ÞõÑóíúÔñ: ÓóíóÊöãøõ åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãõ áöãõÍóãøóÏò æóíóäúÍóÓöÑõ- Ãóíú ãõÍóãøóÏñ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóáóÇ íóÞõæáõ ÈóÚúÏóåõ ßóáóÇãðÇ-. æóÝöí ÑöæóÇíóÉò: ÓóíóäúÝóÏõ åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãõ. æóåóÐöåö íóÑúÌöÚõ ÈóÚúÖõåóÇ Åöáóì Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó äóÒóáóÊú ÈöÇáúãóÏöíäóÉö ÝóíóáúÒóãõ Ãóäú íóßõæäó æóÖúÚõåóÇ Ýöí åóÐóÇ ÇáúãæÖÚ ãä ÇáÓøõæÑóÉö ÈöÊóæúÞöíÝò äóÈóæöíøò áöáúãõäóÇÓóÈóÉö ÇáøóÊöí ÐóßóÑúäóÇåóÇ ÂäöÝðÇ¡ æóÈóÚúÖõåóÇ íóÑúÌöÚõ Åöáóì ÃóäøóåóÇ ãóßøöíøóÉñ ÝóíóÞúÊóÖöí Ãóäú Êóßõæäó äóÒóáóÊú Ýöí ÃóËúäóÇÁö äõÒõæáö ÓõæÑóÉö áõÞúãóÇäó Úóáóì Ãóäú ÊõæÖóÚó ÚóÞöÈó ÇáúÂíóÇÊö ÇáøóÊöí äóÒóáóÊú ÞóÈúáóåóÇ.
æßóáöãÇÊõ ÌóãúÚõ ßóáöãóÉò ÈöãóÚúäóì ÇáúßóáóÇãö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ßóáøóÇ ÅöäøóåÇ ßóáöãóÉñ åõæó ÞÇÆöáõåÇ [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 100] Ãóíö: ÇáúßóáóÇãõ ÇáúãõäúÈöÆõ Úóäú ãõÑóÇÏö Çááøóåö ãöäú ÈóÚúÖö ãóÎúáõæÞóÇÊöåö ãöãøóÇ íõÎóÇØöÈõ Èöåö ãóáóÇÆößóÊóåõ æóÛóíúÑóåõãú ãöäó ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö æóÇáúÚóäóÇÕöÑö ÇáúãóÚúÏõæÏóÉö áöáÊøóßóæøõäö ÇáøóÊöí íõÞóÇáõ áóåóÇ: ßõäú ÝóÊóßõæäõ¡ æóãöäú Ðóáößó ãóÇ ÃóäúÒóáóåõ ãöäó ÇáúæóÍúíö Åöáóì ÑõÓõáöåö æóÃóäúÈöíóÇÆöåö ãöäú Ãóæøóáö ÃóÒúãöäóÉö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö æóãóÇ ÓóíõäúÒöáõåõ Úóáóì ÑóÓõæáöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ Ãóíú áóæú ÝóÑóÖó ÅöÑóÇÏóÉó Çááøóåö Ãóäú íóßúÊõÈó ßóáóÇãóåõ ßõáøóåõ ÕõÍõÝðÇ(21/181)
ÝóÝõÑöÖóÊö ÇáúÃóÔúÌóÇÑõ ßõáøõåóÇ ãõÞóÓøóãóÉð ÃóÞúáóÇãðÇ¡ æóÝõÑöÖó Ãóäú íóßõæäó ÇáúÈóÍúÑõ ãöÏóÇÏðÇ ÝóßõÊöÈó ÈöÊöáúßó ÇáúÃóÞúáóÇãö æóÐóáößó ÇáúãöÏóÇÏö áóäóÝöÏó ÇáúÈóÍúÑõ æóäóÝöÏóÊö ÇáúÃóÞúáóÇãõ æóãóÇ äóÝöÏóÊú ßóáöãóÇÊõ Çááøóåö Ýöí äóÝúÓö ÇáúÃóãúÑö.
æóÃóãøóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÊóãøóÊú ßóáöãóÇÊõ ÑóÈøößó ÕöÏúÞÇð æóÚóÏúáðÇ [ÇáúÃóäúÚóÇã: 115] ÝóÇáÊøóãóÇãõ åõäóÇáößó ÈöãóÚúäóì ÇáÊøóÍóÞøõÞö æóÇáäøõÝõæÐö¡ æóÊóÞóÏøóãó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóíõÑöíÏõ Çááøóåõ Ãóäú íõÍöÞøó ÇáúÍóÞøó ÈößóáöãÇÊöåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÝóÇáö [7] . æóÞóÏú äõÙöãóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÈöÅöíÌóÇÒò ÈóÏöíÚò ÅöÐö ÇÈúÊõÏöÆóÊú ÈöÍóÑúÝö áóæú ÝóÚõáöãó Ãóäøó ãóÖúãõæäóåóÇ ÃóãúÑñ ãóÝúÑõæÖñ¡ æóÃóäøó áö áóæú ÇÓúÊöÚúãóÇáóÇÊò ßóãóÇ ÍóÞøóÞóåõ Ýöí «ãõÛúäöí ÇááøóÈöíÈö» Úóäú ÚöÈóÇÑóÉö ÓöíÈóæóíúåö.
æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóáóæú ÃóÓúãóÚóåõãú áóÊóæóáøóæúÇ æóåõãú ãõÚúÑöÖõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÝóÇáö [23] .
æãöäú ÔóÌóÑóÉò ÈóíóÇä áãÇ ÇáúãóæúÕõæáóÉö æóåõæó Ýöí ãóÚúäóì ÇáÊøóãúíöíÒö ÝóÍóÞøõåõ ÇáúÅöÝúÑóÇÏõ¡ æóáöÐóáößó áóãú íóÞõáú: ãöäú ÃóÔúÌóÇÑò. æóÇáúÃóÞúáóÇãõ: ÌóãúÚõ Þóáóãò æóåõæó ÇáúÚõæÏõ ÇáúãóÔúÞõæÞõ áöíóÑúÝóÚó Èöåö ÇáúãöÏóÇÏó æóíóßúÊõÈó Èöåö¡ Ãóíú: áóæú ÊóÕöíÑõ ßõáøõ ÔóÌóÑóÉò ÃóÞúáóÇãðÇ ÈöãöÞúÏóÇÑö ãóÇ ÝöíåóÇ ãöäú ÃóÛúÕóÇäò ÕóÇáöÍóÉò áöÐóáößó. æóÇáúÃóÞúáóÇãõ åõæó ÇáúÌóãúÚõ ÇáÔøóÇÆöÚõ áöÞóáóãò ÝóíóÑöÏõ áöáúßóËúÑóÉö æóÇáúÞöáøóÉö. æíóãõÏøõåõ ÈöÝóÊúÍö ÇáúíóÇÁö ÇáÊøóÍúÊöíøóÉö æóÖóãøö Çáúãöíãö¡ Ãóíú:
íóÒöíÏõåõ ãöÏóÇÏðÇ. æóÇáúãöÏóÇÏõ- ÈößóÓúÑö Çáúãöíãö- ÇáúÍöÈúÑõ ÇáøóÐöí íõßúÊóÈõ Èöåö. íõÞóÇáõ: ãóÏøó ÇáÏøóæóÇÉó íóãõÏøõåóÇ. ÝóßóÇäó Þóæúáõåõ íóãõÏøõåõ ãõÊóÖóãøöäðÇ ÝóÑúÖó Ãóäú íóßõæäó ÇáúÈóÍúÑõ ãöÏóÇÏðÇ Ëõãøó íõÒóÇÏõ Ýöíåö ÅöÐóÇ äóÔóÝó ãöÏóÇÏõåõ ÓóÈúÚóÉõ ÃóÈúÍõÑò¡ æóáóæú Þöíáó: íõãöÏøõåõ¡ ÈöÖóãøö Çáúãöíãö ãöäú ÃóãóÏøó áóÝóÇÊó åóÐóÇ ÇáúÅöíÌóÇÒõ.
æóÇáÓøóÈúÚóÉõ: ÊõÓúÊóÚúãóáõ Ýöí ÇáúßöäóÇíóÉö Úóäö ÇáúßóËúÑóÉö ßóËöíÑðÇ
ßóÞóæúáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «æóÇáúßóÇÝöÑõ íóÃúßõáõ Ýöí ÓóÈúÚóÉö ÃóãúÚóÇÁò»
ÝóáóíúÓó áöåóÐóÇ ÇáúÚóÏóÏö ãóÝúåõæãñ¡ Ãóíú æóÇáúÈóÍúÑõ íóãõÏøõåõ ÃóÈúÍõÑñ ßóËöíÑóÉñ.
æóãóÚúäóì ãóÇ äóÝöÏóÊú ßóáöãÇÊõ Çááøóåö ãóÇ ÇäúÊóåóÊú¡ Ãóíú: ÝóßóíúÝó ÊóÍúÓóÈõ ÇáúíóåõæÏõ ãóÇ Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö åõæó ãõäúÊóåóì ßóáöãóÇÊö Çááøóåö¡ Ãóæú ßóíúÝó íóÍúÓóÈõ ÇáúãõÔúÑößõæäó Ãóäøó ãóÇ äóÒóáó ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö ÃóæúÔóßó Ãóäú íóßõæäó ÇäúÊöåóÇÁó ÇáúÞõÑúÂäö¡ Ýóíóßõæäõ ÇáúãóËóáõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö ÇáúÂÎóÑö æóÇÑöÏðÇ ãóæúÑöÏó ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ßóËúÑóÉö ãóÇ ÓóíóäúÒöáõ ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö ÅöÛóÇÙóÉð áöáúãõÔúÑößöíäó¡ ÝóÊóßõæäõ ßóáöãÇÊõ Çááøóåö åöíó ÇáúÞõÑúÂäõ¡ áöÃóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó áóÇ íóÚúÑöÝõæäó ßóáöãóÇÊö Çááøóåö ÇáøóÊöí áóÇ íõÍóÇØõ ÈöåóÇ.(21/182)
ãóÇ ÎóáúÞõßõãú æóáóÇ ÈóÚúËõßõãú ÅöáøóÇ ßóäóÝúÓò æóÇÍöÏóÉò Åöäøó Çááøóåó ÓóãöíÚñ ÈóÕöíÑñ (28)
æóÌõãúáóÉõ Åöäøó Çááøóåó ÚóÒöíÒñ Íóßöíãñ ÊóÐúíöíáñ¡ Ýóåõæó áöÚöÒøóÊöåö áóÇ íóÛúáöÈõåõ ÇáøóÐöíäó íóÒúÚõãõæäó ÚóÏóãó ÇáúÍóÇÌóÉö
Åöáóì ÇáúÞõÑúÂäö íóäúÊóÙöÑõæäó ÇäúÝöÍóÇãó ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóåõæó áöÍößúãóÊöåö áóÇ ÊóäúÍóÕöÑõ ßóáöãóÇÊõåõ áöÃóäøó ÇáúÍößúãóÉó ÇáúÍóÞøó áóÇ äöåóÇíóÉó áóåóÇ.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈöÑóÝúÚö æóÇáúÈóÍúÑõ Úóáóì Ãóäøó ÇáúÌõãúáóÉó ÇáöÇÓúãöíøóÉó Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö æóÇáúæóÇæó æóÇæõ ÇáúÍóÇáö æóåöíó ÍóÇá ãä ãóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãöäú ÔóÌóÑóÉò¡ Ãóíú: Êöáúßó ÇáúÃóÔúÌóÇÑõ ßóÇÆöäóÉñ Ýöí ÍóÇáö ßóæúäö ÇáúÈóÍúÑö ãöÏóÇÏðÇ áóåóÇ¡ æóÇáúæóÇæõ íóÍúÕõáõ ÈöåóÇ ãöäó ÇáÑøóÈúØö æóÇáöÇßúÊöÝóÇÁö Úóäö ÇáÖøóãöíÑö áöÏóáóÇáóÊöåóÇ Úóáóì ÇáúãõÞóÇÑóäóÉö.
æóÞóÑóÃó ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóíóÚúÞõæÈõ æóÇáúÈóÍúÑõ- ÈöÇáäøóÕúÈö- ÚóØúÝðÇ Úóáóì ÇÓúã (Åäø) .
[28]
[ÓõæÑóÉ áõÞúãóÇä (31) : ÂíóÉ 28]
ãóÇ ÎóáúÞõßõãú æóáÇ ÈóÚúËõßõãú ÅöáÇøó ßóäóÝúÓò æÇÍöÏóÉò Åöäøó Çááøóåó ÓóãöíÚñ ÈóÕöíÑñ (28)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ ãõÊóÚóáøöÞñ ÈöÞóæúáöåö ÅöáóíúäÇ ãóÑúÌöÚõåõãú ÝóäõäóÈøöÆõåõãú ÈöãÇ ÚóãöáõæÇ [áõÞúãóÇä: 23] áöÃóäøóåõ ßõáøóãóÇ ÐóßóÑó ÃóãúÑó ÇáúÈóÚúËö åóÌóÓó Ýöí äõÝõæÓö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇÓúÊöÍóÇáóÉõ ÅöÚóÇÏóÉö ÇáúÃóÌúÓóÇãö ÈóÚúÏó ÇÖúãöÍúáóÇáöåóÇ ÝóíóßúËõÑõ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÊóÚúÞöíÈõ ÐößúÑö ÇáúÈóÚúËö ÈöÇáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì ÅöãúßóÇäöåö æóÊóÞúÑöíÈöåö. æóßóÇäõæÇ ÃóíúÖðÇ íóÞõæáõæäó: Åöäøó Çááøóåó ÎóáóÞóäóÇ ÃóØúæóÇÑðÇ äõØúÝóÉð Ëõãøó ÚóáóÞóÉð Ëõãøó ãõÖúÛóÉð Ëõãøó áóÍúãðÇ æóÚóÙúãðÇ ÝóßóíúÝó íóÈúÚóËõäóÇ ÎóáúÞðÇ ÌóÏöíÏðÇ Ýöí ÓóÇÚóÉò æóÇÍöÏóÉò æóßóíúÝó íõÍúíöí ÌóãöíÚó ÇáúÃõãóãö æÇáÃÌíÇá ÇáøóÊöí ÊÖãäÊåÇ ÇáúÃóÑúÖõ Ýöí ÇáúÞõÑõæäö ÇáúßóËöíÑóÉö¡ æóßóÇäó ÃõÈóíøõ Èúäõ ÎóáóÝò æóÃóÈõæ ÇáúÃóÓóÏö- Ãóæú ÃóÈõæ ÇáúÃóÓóÏóíúäö- æóäõÈóíúåñ¡ æóãõäóÈøöåñ¡ ÇÈúäóÇ ÇáúÍóÌøóÇÌö ãöäú Èóäöí Óóåúãò¡ íóÞõæáõæäó Ðóáößó æóÑõÈøóãóÇ ÃóÓóÑøó Èöåö ÈóÚúÖõåõãú. æóÖóãöíÑóÇ ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ãõÑóÇÏñ ÈöåöãóÇ ÌóãöíÚõ ÇáúÎóáúÞö ÝóåõãóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÌöäúÓö¡ Ãóíú ãóÇ ÎóáúÞõ ÌóãöíÚö ÇáäøóÇÓö Ãóæøóáó ãóÑøóÉò æóáóÇ ÈóÚúËõåõãú¡ Ãóíú ÎóáúÞõåõãú ËóÇäöíó ãóÑøóÉò ÅöáøóÇ ßóÎóáúÞö äóÝúÓò æóÇÍöÏóÉò áöÃóäøó ÎóáúÞó äóÝúÓò æóÇÍöÏóÉò åóÐóÇ ÇáúÎóáúÞó ÇáúÚóÌöíÈó ÏóÇáøñ Úóáóì ÊóãóÇãö ÞõÏúÑóÉö ÇáúÎóÇáöÞö ÊóÚóÇáóì ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó ßóÇãöáõ ÇáúÞõÏúÑóÉö ÇÓúÊóæóì Ýöí ÌóÇäöÈö ÞõÏúÑóÊöåö ÇáúÞóáöíáõ æóÇáúßóËöíÑõ æóÇáúÈóÏúÁõ æóÇáúÅöÚóÇÏóÉõ.
æóÝöí Þóæúáöåö ãóÇ ÎóáúÞõßõãú æóáÇ ÈóÚúËõßõãú ÇáúÊöÝóÇÊñ ãöäó ÇáúÛöíÈóÉö Åöáóì ÇáúÎöØóÇÈö áöÞóÕúÏö ãõÌóÇÈóåóÊöåöãú ÈöÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÇáúãõÝúÍöãö.(21/183)
Ãóáóãú ÊóÑó Ãóäøó Çááøóåó íõæáöÌõ Çááøóíúáó Ýöí ÇáäøóåóÇÑö æóíõæáöÌõ ÇáäøóåóÇÑó Ýöí Çááøóíúáö æóÓóÎøóÑó ÇáÔøóãúÓó æóÇáúÞóãóÑó ßõáøñ íóÌúÑöí Åöáóì ÃóÌóáò ãõÓóãøðì æóÃóäøó Çááøóåó ÈöãóÇ ÊóÚúãóáõæäó ÎóÈöíÑñ (29)
æóÝöí Þóæúáöåö ßóäóÝúÓò æÇÍöÏóÉò ÍóÐúÝõ ãõÖóÇÝò Ïóáøó Úóáóíúåö ãóÇ ÎóáúÞõßõãú æóáÇ ÈóÚúËõßõãú.
æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÅöáøóÇ ßóÎóáúÞö æóÈóÚúËö äóÝúÓò æóÇÍöÏóÉò. æóÐóáößó ÅöíÌóÇÒñ ßóÞóæúáö ÇáäøóÇÈöÛóÉö:
æóÞóÏú ÎöÝúÊõ ÍóÊøóì ãóÇ ÊóÒöíÏó ãóÎóÇÝóÊöí ... Úóáóì æóÚúáò Ýöí Ðöí ÇáúãóØóÇÑóÉö ÚóÇÞöáö
ÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Úóáóì ãóÎóÇÝóÉö æóÚúáò. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ: Åöäøó ÇáúÎóáúÞó ÇáËøóÇäöíó ßóÇáúÎóáúÞö ÇáúÃóæøóáö Ýöí ÌóÇäöÈö ÇáúÞõÏúÑóÉö.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøó Çááøóåó ÓóãöíÚñ ÈóÕöíÑñ: ÅöãøóÇ æóÇÞöÚóÉñ ãóæúÞöÚó ÇáÊøóÚúáöíáö áößóãóÇáö ÇáúÞõÏúÑóÉö Úóáóì Ðóáößó ÇáúÎóáúÞö ÇáúÚóÌöíÈö ÇÓúÊöÏúáóÇáðÇ ÈöÅöÍóÇØóÉö Úöáúãöåö ÊóÚóÇáóì ÈöÇáúÃóÔúíóÇÁö æóÇáúÃóÓúÈóÇÈö æóÊóÝóÇÕöíáöåóÇ æóÌõÒúÆöíøóÇÊöåóÇ æóãöäú
ÔóÃúäö ÇáúÚóÇáöãö Ãóäú íóÊóÕóÑøóÝó Ýöí ÇáúãóÚúáõæãóÇÊö ßóãóÇ íóÔóÇÁõ áöÃóäøó ÇáúÚóÌúÒó Úóäú ÅöíÌóÇÏö ÈóÚúÖö ãóÇ ÊóÊóæóÌøóåõ Åöáóíúåö ÇáúÅöÑóÇÏóÉ ÅöäøóãóÇ íóÊóÃóÊøóì ãöäú ÎóÝóÇÁö ÇáÓøóÈóÈö ÇáúãõæÕöáö Åöáóì ÅöíÌóÇÏöåö¡ æóÅöÐú ÞóÏú ßóÇäó ÇáúãõÔúÑößõæäó Ãóæú ÚõÞóáóÇÄõåõãú íõÓóáøöãõæäó Ãóäøó Çááøóåó íóÚúáóãõ ßõáøó ÔóíúÁò ÌóÚóáó ÊóÓúáöíãóåõãú Ðóáößó æóÓöíáóÉð Åöáóì ÅöÞúäóÇÚöåöãú ÈöÞõÏúÑóÊöåö ÊóÚóÇáóì Úóáóì ßõáøö ÔóíúÁò¡ æóÅöãøóÇ æóÇÞöÚóÉñ ãóæúÞöÚó ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝö ÇáúÈóíóÇäöíøö áöãóÇ íóäúÔóÃõ Úóäö ÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÈöÃóäøó ÈóÚúËóåõãú ßóäóÝúÓò ãöäú ÊóÚóÌøõÈö ÝóÑöíÞò ãöãøóäú ÃóÓóÑøõæÇ ÅöäúßóÇÑó ÇáúÈóÚúËö Ýöí äõÝõæÓöåöãõ ÇáøóÐöíäó ÃóæúãóÃó Åöáóíúåöãú Þóæúáõåõ ÂäöÝðÇ:
Åöäøó Çááøóåó Úóáöíãñ ÈöÐÇÊö ÇáÕøõÏõæÑö [áõÞúãóÇä: 23] ¡ æóáöÃóÌúáö åóÐóÇ áóãú íóÞõáú: Åöäøó Çááøóåó Úáíã ÞÏíÑ.
[29]
[ÓõæÑóÉ áõÞúãóÇä (31) : ÂíóÉ 29]
Ãóáóãú ÊóÑó Ãóäøó Çááøóåó íõæáöÌõ Çááøóíúáó Ýöí ÇáäøóåÇÑö æóíõæáöÌõ ÇáäøóåÇÑó Ýöí Çááøóíúáö æóÓóÎøóÑó ÇáÔøóãúÓó æóÇáúÞóãóÑó ßõáøñ íóÌúÑöí Åöáì ÃóÌóáò ãõÓóãøðì æóÃóäøó Çááøóåó ÈöãÇ ÊóÚúãóáõæäó ÎóÈöíÑñ (29)
ÇÓúÊöÏúáóÇáñ Úóáóì ãóÇ ÊóÖóãøóäóÊúåõ ÇáúÂíóÉõ ÞóÈúáóåóÇ ãöäú ßóæúäö ÇáúÎóáúÞö ÇáËøóÇäöí æóåõæó ÇáúÈóÚúËõ Ýöí ãõÊóäóÇæóáö ÞõÏúÑóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÃóäøóåõ ÞóÇÏöÑñ Úóáóì ÊóÛúíöíÑö ÃóÍúæóÇáö ãóÇ åõæó ÃóÚúÙóãõ ÍóÇáðÇ ãöäó ÇáúÅöäúÓóÇäö¡ æóÐóáößó ÈöÊóÛúíöíÑö ÃóÍúæóÇáö ÇáúÃóÑúÖö æóÃõÝõÞöåóÇ Èóíúäó áóíúáò æóäóåóÇÑò Ýöí ßõáøö íóæúãò æóáóíúáóÉò ÊóÛúíöíÑðÇ íõÔúÈöåõ ØõÑõæøó ÇáúãóæúÊö Úóáóì ÇáúÍóíóÇÉö Ýöí ÏõÎõæáö Çááøóíúáö Ýöí ÇáäøóåóÇÑö¡ æóØõÑõæøó ÇáúÍóíóÇÉö Úóáóì ÇáúãóæúÊö Ýöí ÏõÎõæáö ÇáäøóåóÇÑö Úóáóì Çááøóíúáö¡ æóÈöÃóäøóåõ ÞóÇÏöÑñ Úóáóì ÃóÚúÙóãó ãöäú Ðóáößó ÈöãóÇ ÓóÎøóÑóåõ ãöäú ÓóíúÑö ÇáÔøóãúÓö æóÇáúÞóãóÑö.
ÝóåóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáõ Úóáóì ÅöãúßóÇäö ÇáúÈóÚúËö ÈöÞöíóÇÓö ÇáÊøóãúËöíáö ÈöÅöãúßóÇäö ãóÇ åõæó ÃóÚúÙóãõ ãöäúåõ ãä ÔÄæä ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö ÈóÚúÏó Ãóäö ÇÓúÊóÏóáøó Úóáóíúåö ÈöÇáúÞöíóÇÓö Çáúßõáøöíøö ÇáøóÐöí ÇÞúÊóÖóÇåõ Þóæúáõåõ Åöäøó Çááøóåó(21/184)
ÓóãöíÚñ ÈóÕöíÑñ [áõÞúãóÇä: 28] ãöäú ÅöÍóÇØóÉö ÇáúÚöáúãö ÇáúÅöáóåöíøö ÈöÇáúãóÚúáõæãóÇÊö ÇáúãõÞúÊóÖöí ÅöÍóÇØóÉó ÞõÏúÑóÊöåö ÈöÇáúãõãúßöäóÇÊö áöÃóäøóåóÇ ÌõÒúÆöíøóÇÊõ ÇáúãóÚúáõæãóÇÊö æóÝóÑúÚñ ÚóäúåóÇ. æóÇáúÎöØóÇÈõ áöÛóíúÑö ãõÚóíøóäò¡ æóÇáúãóÞúÕõæÏõ Èöåö ÇáúãõÔúÑößõæäó ÈöÞóÑöíäóÉö æóÃóäøó Çááøóåó ÈöãÇ ÊóÚúãóáõæäó ÎóÈöíÑñ. æóÇáÑøõÄúíóÉõ ÚöáúãöíøóÉñ¡ æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ áöÅöäúßóÇÑö ÚóÏóãö ÇáÑøõÄúíóÉö ÈöÊóäúÒöíáö ÇáúÚóÇáöãöíäó ãóäúÒöáóÉó ÛóíúÑö ÚóÇáöãöíäó áöÚóÏóãö ÇäúÊöÝóÇÚöåöãú ÈöÚöáúãöåöãú.
æóÇáúÅöíáóÇÌõ: ÇáúÅöÏúÎóÇáõ. æóåõæó åõäóÇ ÊóãúËöíáñ áöÊóÚóÇÞõÈö ÇáÙøõáúãóÉö æóÇáÖøöíóÇÁö ÈöæõáõæÌö ÃóÍóÏöåöãóÇ Ýöí ÇáúÂÎóÑö ßóÞóæúáöåö æóÂíóÉñ áóåõãõ Çááøóíúáõ äóÓúáóÎõ ãöäúåõ ÇáäøóåÇÑó [íÓ: 37] . æóÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì äóÙöíÑöåö Ýöí Þóæúáöåö ÊõæáöÌõ Çááøóíúáó Ýöí ÇáäøóåÇÑö Ãæá ÓõæÑóÉ Âáö ÚöãúÑóÇäó [27] ¡ æóÞóæúáöåö Ðáößó ÈöÃóäøó Çááøóåó íõæáöÌõ Çááøóíúáó Ýöí ÇáäøóåÇÑö ÇáúÂíóÉó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÌøö [61] ãóÚó ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúÛóÑóÖóíúäö.
æóÇáöÇÈúÊöÏóÇÁõ ÈöÇááøóíúáö áöÃóäøó ÃóãúÑóåõ ÃóÚúÌóÈõ ßóíúÝó ÊóÛúÔóì ÙõáúãóÊõåõ Êöáúßó ÇáúÃóäúæóÇÑó ÇáäøóåóÇÑöíøóÉó¡ æóÇáúÌóãúÚõ Èóíúäó ÅöíáóÇÌö Çááøóíúáö æóÅöíáóÇÌö ÇáäøóåóÇÑö áöÊóÔúÎöíÕö ÊóãóÇãö ÇáúÞõÏúÑóÉö ÈöÍóíúËõ áóÇ ÊõáóÇÒöãõ ÚóãóáðÇ ãõÊóãóÇËöáðÇ. æóÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÊóÓúÎöíÑö ÇáÔøóãúÓö æóÇáúÞóãóÑö ãóÖóì Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö.
æóÊóäúæöíäõ ßõáøñ åõæó ÇáúãõÓóãøóì Êóäúæöíäó ÇáúÚöæóÖö Úóäö ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö¡ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ßõáøñ ãöäó ÇáÔøóãúÓö æóÇáúÞóãóÑö íóÌúÑöí Åöáóì ÃóÌóáò.
æóÇáúÌóÑúíõ: ÇáúãóÔúíõ ÇáÓøóÑöíÚõ ÇÓúÊõÚöíÑó áöÇäúÊöÞóÇáö ÇáÔøóãúÓö Ýöí ÝóáóßöåóÇ æóÇäúÊöÞóÇáö ÇáúÃóÑúÖö Íóæúáó ÇáÔøóãúÓö æóÇäúÊöÞóÇáö ÇáúÞóãóÑö Íóæúáó ÇáúÃóÑúÖö¡ ÊóÔúÈöíåðÇ ÈöÇáúãóÔúíö ÇáÓøóÑöíÚö áöÃóÌúáö ÔõÓõæÚö ÇáúãóÓóÇÝóÇÊö ÇáøóÊöí ÊõÞúØóÚõ Ýöí ÎöáóÇáö Ðóáößó.
æóÒöíóÇÏóÉõ Þóæúáöåö Åöáì ÃóÌóáò ãõÓóãøðì áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó áöåóÐóÇ ÇáäøöÙóÇãö ÇáÔøóãúÓöíøö ÃóãóÏðÇ íóÚúáóãõåõ Çááøóåõ ÝóÅöÐóÇ ÇäúÊóåóì Ðóáößó ÇáúÃóãóÏõ ÈóØóáó Ðóáößó ÇáÊøóÍóÑøõßõ æóÇáÊøóäóÞøõáõ¡ æóåõæó ÇáúæóÞúÊõ ÇáøóÐöí íõÄúÐöäõ ÈöÇäúÞöÑóÇÖö ÇáúÚóÇáöãö ÝóåóÐóÇ ÊóÐúßöíÑñ ÈöæóÞúÊö ÇáúÈóÚúËö. ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó Åöáì ÃóÌóáò ÙóÑúÝðÇ áóÛúæðÇ ãõÊóÚóáøöÞðÇ ÈöÝöÚúáö íóÌúÑöí¡ Ãóíú: íóäúÊóåöí ÌóÑúíõåõ¡ Ãóíú ÓóíúÑõåõ ÚöäúÏó ÃóÌóáò ãõÚóíøóäò ÚöäúÏó Çááøóåö áöÇäúÊöåóÇÁö ÓóíúÑöåöãóÇ.(21/185)
Ðóáößó ÈöÃóäøó Çááøóåó åõæó ÇáúÍóÞøõ æóÃóäøó ãóÇ íóÏúÚõæäó ãöäú Ïõæäöåö ÇáúÈóÇØöáõ æóÃóäøó Çááøóåó åõæó ÇáúÚóáöíøõ ÇáúßóÈöíÑõ (30)
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó Åöáì ÃóÌóáò ãõÊóÚóáøöÞðÇ ÈöÝöÚúáö ÓóÎøóÑó Ãóíú: ÌóÚóáó äöÙóÇãó ÊóÓúÎöíÑö ÇáÔøóãúÓö æóÇáúÞóãóÑö ãõäúÊóåöíðÇ ÚöäúÏó ÃóÌóáò ãõÞóÏøóÑò.
æóÍóÑúÝõ Åöáì Úóáóì ÇáÊøóÞúÏöíÑóíúäö áöáöÇäúÊöåóÇÁö. æóáóíúÓóÊú Åöáì ÈöãóÚúäóì ÇááøóÇãö ÚöäúÏó ÕóÇÍöÈö «ÇáúßóÔøóÇÝö» åõäóÇ ÎöáóÇÝðÇ áöÇÈúäö ãóÇáößò æóÇÈúäö åöÔóÇãò¡ æóÓóíóÃúÊöí ÈóíóÇäõ Ðóáößó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóÓóÎøóÑó ÇáÔøóãúÓó æóÇáúÞóãóÑó ßõáøñ íóÌúÑöí áöÃóÌóáò ãõÓóãøðì Ýöí ÓõæÑóÉö ÝóÇØöÑò [13] .
æÃóäøó Çááøóåó ÈöãÇ ÊóÚúãóáõæäó ÎóÈöíÑñ ÚóØúÝñ Úóáóì Ãóäøó Çááøóåó íõæáöÌõ Çááøóíúáó Ýöí ÇáäøóåÇÑö¡ Ýóåõæó ÏóÇÎöáñ Ýöí ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÇáúÅöäúßóÇÑöíøö ÈöÊóäúÒöíáö ÇáúÚóÇáöãö ãóäúÒöáóÉó ÛóíúÑöåö áöÚóÏóãö ÌóÑúíöåö Úóáóì ãõæÌóÈö ÇáúÚöáúãö¡ Ýóåõãú íóÚúáóãõæäó Ãóäøó Çááøóåó ÎóÈöíÑñ ÈöãóÇ íóÚúãóáõæäó æóáóÇ íóÌúÑõæäó Úóáóì ãóÇ íóÞúÊóÖöíåö åóÐóÇ ÇáúÚöáúãõ Ýöí ÔóíúÁò ãä ÃóÍúæóÇáåã.
[30]
[ÓõæÑóÉ áõÞúãóÇä (31) : ÂíóÉ 30]
Ðáößó ÈöÃóäøó Çááøóåó åõæó ÇáúÍóÞøõ æóÃóäøó ãóÇ íóÏúÚõæäó ãöäú Ïõæäöåö ÇáúÈÇØöáõ æóÃóäøó Çááøóåó åõæó ÇáúÚóáöíøõ ÇáúßóÈöíÑõ (30)
ßóÇÝõ ÇáúÎöØóÇÈö ÇáúãõÊøóÕöáö ÈöÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ãõæóÌøóåñ Åöáóì ÛóíúÑö ãõÚóíøóäò¡ æóÇáúãóÞúÕõæÏõ Èöåö ÇáúãõÔúÑößõæäó ÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåö æóÃóäøó ãóÇ ÊóÏúÚõæäó ãöäú Ïõæäöåö ÇáúÈÇØöáõ ÈöÊóÇÁö ÇáúÎöØóÇÈö Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö äóÇÝöÚò æóÇÈúäö ßóËöíÑò æóÇÈúäö ÚóÇãöÑò æóÃóÈöí ÈóßúÑò Úóäú ÚóÇÕöãò. æóÇáúãõÔóÇÑõ Åöáóíúåö åõæó ÇáúãóÐúßõæÑõ ÂäöÝðÇ æóåõæó ÇáúÅöíáóÇÌõ æóÇáÊøóÓúÎöíÑõ. æóãóæúÞöÚõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ãóæúÞöÚõ ÇáäøóÊöíÌóÉö ãöäó ÇáÏøóáöíáö ÝóáóåóÇ Íõßúãõ ÈóÏóáö ÇáöÇÔúÊöãóÇáö æóáöÐóáößó ÝõÕöáóÊú æóáóãú ÊõÚúØóÝú ÝóÅöäøóåõãú ãõÚúÊóÑöÝõæäó ÈöÃóäøó Çááøóåó åõæó ÝóÇÚöáõ Ðóáößó ÝóáóÒöãóåõãõ ÇáÏøóáöíáõ æóäóÊöíÌóÊõåõ.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÅöíáóÇÌó Çááøóíúáö Ýöí ÇáäøóåóÇÑö æóÚóßúÓóåõ æóÊóÓúÎöíÑó ÇáÔøóãúÓö æóÇáúÞóãóÑö ãõÓóÈøóÈñ Úóäö ÇäúÝöÑóÇÏö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÇáúÅöáóåöíøóÉö¡ ÝóÇáúÈóÇÁõ áöáÓøóÈóÈöíøóÉö¡ æóåõæó ÙóÑúÝñ ãõÓúÊóÞöÑøñ ÎóÈóÑñ Úóäö ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö. æóÖóãöíÑõ ÇáúÝóÕúáö ãõÝöíÏñ áöáöÇÎúÊöÕóÇÕö¡ Ãóíú: åõæó ÇáúÍóÞøõ áóÇ ÃóÕúäóÇãõßõãú æóáóÇ ÛóíúÑõåóÇ ãöãøóÇ íõÏøóÚóì ÅöáóåöíøóÉð ÛóíúÑóåõ ÊóÚóÇáóì.(21/186)
æÇáúÍóÞøõ: åõäóÇ ÈöãóÚúäóì ÇáËøóÇÈöÊö¡ æóíõÝúåóãõ Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÍóÞøöíøóÉõ ËõÈõæÊö ÅöáóåöíøóÊöåö ÈöÞóÑöíäóÉö ÇáÓøöíóÇÞö æóáöãõÞóÇÈóáóÊöåö ÈöÞóæúáöåö æóÃóäøó ãóÇ ÊóÏúÚõæäó ãöäú Ïõæäöåö ÇáúÈÇØöáõ¡ æóÇáúãóÚúäóì: áóãøóÇ ßóÇäó Ðóáößó ÇáÕøõäúÚõ ÇáúÈóÏöíÚõ ãõÓóÈøóÈðÇ Úóäö ÇäúÝöÑóÇÏö Çááøóåö ÈöÇáúÅöáóåöíøóÉö ßóÇäó Ðóáößó ÃóíúÖðÇ ÏóáöíáðÇ Úóáóì ÇäúÝöÑóÇÏö Çááøóåö ÈöÇáúÅöáóåöíøóÉö áöáÊøóáóÇÒõãö Èóíúäó ÇáÓøóÈóÈö æóÇáúãõÓóÈøöÈö. æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúÍóÞøõ æÇáúÈÇØöáõ ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö. æóÅöäøóãóÇ áóãú íõÄúÊó ÈöÖóãöíÑö ÇáúÝóÕúáö Ýöí ÇáÔøöÞøö ÇáËøóÇäöí áöÃóäøó ãóÇ íóÏúÚõæäóåõ ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ãöäú ÃóÕúäóÇãöåöãú íóÔúÊóÑößõ ãóÚóåóÇ Ýöí Ãóäøóåõ ÈóÇØöáñ.
æóÐõßöÑó ÖóãöíÑõ ÇáúÝóÕúáö Ýöí äóÙöíÑöåö ãöäú ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÌøö [73] áöÇÞúÊöÖóÇÁö ÇáúãóÞóÇãö Ðóáößó ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó.
æóÇáÙøóÇåöÑõ ÃóäøóÇ ÅöÐóÇ ÌóÚóáúäóÇ ÇáúÈóÇÁó Ýöí ÈöÃóäøó Çááøóåó åõæó ÇáúÍóÞøõ ÈóÇÁó ÇáÓøóÈóÈöíøóÉö Ãóäú íóßõæäó Þóæúáõåõ æóÃóäøó ãóÇ ÊóÏúÚõæäó ãöäú Ïõæäöåö ÇáúÈÇØöáõ ÚóØúÝðÇ Úóáóì ÇáúÎóÈóÑö æóåõæó ãóÌúãõæÚñ ÈöÃóäøó Çááøóåó. ÝóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Ðóáößó Ãóäøó ãóÇ ÊóÏúÚõæäó ãöäú Ïõæäöåö ÇáúÈóÇØöáõ. æóíõÞóÏøóÑõ ÍóÑúÝõ ÌóÑøò ãõäóÇÓöÈñ áöáúãóÚúäóì ÍõÐöÝó ÞóÈúáó Ãóäøó æóåõæó ÍóÑúÝñ (Úóáóì) Ãóíøö: Ðóáößó ÏóÇáøñ. æóåóÐóÇ ßóãóÇ ÞõÏøöÑó ÍóÑúÝõ (Úóäú) Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÊóÑúÛóÈõæäó Ãóäú ÊóäúßöÍõæåõäøó [ÇáäøöÓóÇÁ: 127] æóáóÇ íóßõæäõ ÚóØúÝðÇ Úóáóì ãóÏúÎõæáö ÈóÇÁö ÇáÓøóÈóÈöíøóÉö ÅöÐú áóíúÓó áöÈõØúáóÇäö ÂáöåóÊöåöãú ÃóËóÑñ Ýöí ÅöíáóÇÌö Çááøóíúáö Ýöí ÇáäøóåóÇÑö æóÊóÓúÎöíÑö ÇáÔøóãúÓö æóÇáúÞóãóÑö¡ Ãóæú ÊõÞóÏøóÑõ áóÇãõ ÇáúÚöáøóÉö¡ Ãóíú Ðóáößó¡ áöÃóäøó ãóÇ ÊóÏúÚõæäóåõ ÈóÇØöáñ ÝóáöÐóáößó áóãú íóßõäú áóåóÇ ÍóÙøñ Ýöí ÅöíáóÇÌö Çááøóíúáö æóÇáäøóåóÇÑö æóÊóÓúÎöíÑö ÇáÔøóãúÓö æóÇáúÞóãóÑö ÈöÇÚúÊöÑóÇÝö ÇáúãõÔúÑößöíäó. æóÞóæúáõåõ æóÃóäøó Çááøóåó åõæó ÇáúÚóáöíøõ ÇáúßóÈöíÑõ æóÇÞöÚñ ãóæúÞöÚó ÇáúÝóÐúáóßóÉö áöãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäú ÏóáóÇáóÉö ÅöíáóÇÌö Çááøóíúáö æóÇáäøóåóÇÑö æóÊóÓúÎöíÑö ÇáÔøóãúÓö æóÇáúÞóãóÑö áöÃóäøóåõ ÅöÐóÇ ÇÓúÊóÞóÑøó Ãóäøó ãóÇ ÐõßöÑó ÏóÇáøñ Úóáóì Ãóäøó Çááøóåó åõæó ÇáúÍóÞøõ ÈöÇáúÅöáóåöíøóÉö¡ æóÏóÇáøñ Úóáóì Ãóäøó ãóÇ íóÏúÚõæäóåõ ÈóÇØöáñ¡ ËóÈóÊó Ãóäøóåõ ÇáúÚóáöíøõ ÇáúßóÈöíÑõ Ïõæäó ÃóÕúäóÇãöåöãú.
æóÞóÏö ÇÌúÊõáöÈó ÖóãöíÑõ ÇáúÝóÕúáö åõäóÇ áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕö æóÓóáúÈö ÇáúÚõáõæøö æóÇáúÚóÙóãóÉö Úóäú ÃóÕúäóÇãöåöãú.
æóÇáúÃóÍúÓóäõ Ãóäú äóÌúÚóáó ÇáúÈóÇÁó áöáúãõáóÇÈóÓóÉö Ãóæö ÇáúãõÕóÇÍóÈóÉö æóåöíó ÙóÑúÝñ ãõÓúÊóÞöÑøñ ÎóÈóÑñ Úóäö ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö¡ ÝóÅöäøó ÔóÃúäó ÇáúÈóÇÁö ÇáøóÊöí áöáúãõáóÇÈóÓóÉö Ãóäú Êóßõæäó ÙóÑúÝðÇ ãõÓúÊóÞöÑøðÇ Èóáú ÞóÇáó ÇáÑøóÖöíøõ: ÅöäøóåóÇ áóÇ Êóßõæäõ ÅöáøóÇ ßóÐóáößó¡ Ãóíú ÃóäøóåóÇ áóÇ ÊóÊóÚóáøóÞõ ÅöáøóÇ ÈöäóÍúæö ÇáúÎóÈóÑö Ãóæö ÇáúÍóÇáö ßóãóÇ ÞóÇáó:
æóãóÇ áöí ÈöÍóãúÏö Çááøóåö áóÍúãñ æóáóÇ Ïóãñ(21/187)
Ãóáóãú ÊóÑó Ãóäøó ÇáúÝõáúßó ÊóÌúÑöí Ýöí ÇáúÈóÍúÑö ÈöäöÚúãóÊö Çááøóåö áöíõÑöíóßõãú ãöäú ÂíóÇÊöåö Åöäøó Ýöí Ðóáößó áóÂíóÇÊò áößõáøö ÕóÈøóÇÑò ÔóßõæÑò (31) æóÅöÐóÇ ÛóÔöíóåõãú ãóæúÌñ ßóÇáÙøõáóáö ÏóÚóæõÇ Çááøóåó ãõÎúáöÕöíäó áóåõ ÇáÏøöíäó ÝóáóãøóÇ äóÌøóÇåõãú Åöáóì ÇáúÈóÑøö Ýóãöäúåõãú ãõÞúÊóÕöÏñ æóãóÇ íóÌúÍóÏõ ÈöÂíóÇÊöäóÇ ÅöáøóÇ ßõáøõ ÎóÊøóÇÑò ßóÝõæÑò (32)
Ãóíú: ÍóÇáóÉó ßóæúäöí ãõáóÇÈöÓðÇ ÍóãúÏó Çááøóåö¡ Ãóíú: ÛóíúÑó ÓóÇÎöØò ãöäú ÞóÖóÇÆöåö¡ æóíõÞóÇáõ: ÃóäúÊó ÈöÎóíúÑö ÇáäøóÙóÑóíúäö¡ Ãóíú: ãõÓúÊöÞóÑøñ. ÝóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Ðóáößó ÇáúãóÐúßõæÑõ ãöäó ÇáúÅöíáóÇÌö æóÇáÊøóÓúÎöíÑö ãõáóÇÈöÓñ áöÍóÞøöíøóÉö ÅöáóåöíøóÉö
Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóíóßõæäõ ÇáúãóÚúØõæÝóÇäö ãóÚúØõæÝóíúäö Úáì ÇáúãóÌúÑõæÑ ÈöÇáúÈóÇÁ¡ Ãóíú ãõáóÇÈöÓñ áößóæúäö Çááøóåö ÅöáóåðÇ ÍóÞøðÇ¡ æóáößóæúäö ãóÇ ÊóÏúÚõæäó ãöäú Ïõæäöåö ÈóÇØöáó ÇáúÅöáóåöíøóÉö æóáößóæúäö Çááøóåö åõæó ÇáúÚóáöíøõ ÇáúßóÈöíÑõ. æóÇáúãõáóÇÈóÓóÉõ ÇáúãõÝóÇÏóÉõ ÈöÇáúÈóÇÁö åöíó ãõáóÇÈóÓóÉõ ÇáÏøóáöíáö áöáúãóÏúáõæáö æóÈöÐóáößó íóÓúÊóÞöíãõ ÇáäøóÙúãõ ÈöÏõæäö ÊóßóáøõÝò¡ æóíóÒúÏóÇÏõ æõÞõæÚõ ÌõãúáóÉö Ðáößó ÈöÃóäøó Çááøóåó åõæó ÇáúÍóÞøõ Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ Ýöí ãóæúÞöÚö ÇáäøóÊöíÌóÉö æõÖõæÍðÇ.
æóÖóãöíÑõ ÇáúÝóÕúáö Ýöí Þóæúáöåö æóÃóäøó Çááøóåó åõæó ÇáúÚóáöíøõ ÇáúßóÈöíÑõ áöáöÇÎúÊöÕóÇÕö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö:
Åöäøó Çááøóåó åõæó ÇáúÛóäöíøõ ÇáúÍóãöíÏõ [áõÞúãóÇä: 26] .
æÇáúÚóáöíøõ: ÕöÝóÉñ ãõÔúÊóÞøóÉñ ãöäó ÇáúÚõáõæøö ÇáúãóÚúäóæöíøö ÇáúãóÌóÇÒöíøö æóåõæó ÇáúÞõÏúÓöíøóÉõ æóÇáÔøóÑóÝõ.
æÇáúßóÈöíÑõ: æóÕúÝñ ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúßöÈóÑö ÇáúãóÌóÇÒöíøö æóåõæó ÚóÙóãóÉõ ÇáÔøóÃúäö. æóÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÌøö [63] ãóÚó ÒöíóÇÏóÉö ÖóãöíÑö ÇáúÝóÕúáö Ýöí Þóæúáöåö æóÃóäøó ãóÇ ÊóÏúÚõæäó ãöäú Ïõæäöåö åõæó ÇáúÈÇØöáõ.
[31- 32]
[ÓõæÑóÉ áõÞúãóÇä (31) : ÇáúÂíóÇÊ 31 Åöáóì 32]
Ãóáóãú ÊóÑó Ãóäøó ÇáúÝõáúßó ÊóÌúÑöí Ýöí ÇáúÈóÍúÑö ÈöäöÚúãóÊö Çááøóåö áöíõÑöíóßõãú ãöäú ÂíÇÊöåö Åöäøó Ýöí Ðáößó áóÂíÇÊò áößõáøö ÕóÈøóÇÑò ÔóßõæÑò (31) æóÅöÐÇ ÛóÔöíóåõãú ãóæúÌñ ßóÇáÙøõáóáö ÏóÚóæõÇ Çááøóåó ãõÎúáöÕöíäó áóåõ ÇáÏøöíäó ÝóáóãøóÇ äóÌøóÇåõãú Åöáóì ÇáúÈóÑøö Ýóãöäúåõãú ãõÞúÊóÕöÏñ æóãÇ íóÌúÍóÏõ ÈöÂíÇÊöäÇ ÅöáÇøó ßõáøõ ÎóÊøóÇÑò ßóÝõæÑò (32)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÌóÇÁó Úóáóì Óõäóäö ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝóíúäö ÇááøóÐóíúäö ÞóÈúáóåõ Ýöí Þóæúáöåö Ãóáóãú ÊóÑóæúÇ Ãóäøó Çááøóåó ÓóÎøóÑó áóßõãú ãóÇ Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóãÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö [áõÞúãóÇä: 20] æóÞóæúáöåö: Ãóáóãú ÊóÑó Ãóäøó Çááøóåó íõæáöÌõ Çááøóíúáó Ýöí ÇáäøóåÇÑö [áõÞúãóÇä: 29] ¡ æóÌöíÁó ÈöåóÇ ÛóíúÑó ãõÊóÚóÇØöÝóÉò áöÆóáøóÇ íóÊóæóåøóãó ÇáÓøóÇãöÚõ Ãóäøó ÇáúÚóØúÝó Úóáóì ãóÇ ÊÎóáøá ÈóíäåóÇ¡ æóÌóÇÁó åóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝõ ÇáËøóÇáöËõ ÏóáöíáðÇ ËóÇáöËðÇ Úóáóì ÚóÙöíãö ÍößúãóÉö Çááøóåö Ýöí äöÙóÇãö åóÐóÇ ÇáúÚóÇáöãö æóÊóæúÝöíÞö ÇáúÈóÔóÑö áöáöÇäúÊöÝóÇÚö ÈöãóÇ åóíøóÃóåõ Çááøóåõ áöÇäúÊöÝóÇÚöåöãú Èöåö. ÝóáóãøóÇ ÃóÊóì ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝóÇäö ÇáúÃóæøóáóÇäö Úóáóì ÏóáóÇÆöáö ÕõäúÚö Çááøóåö Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ÌóÇÁó Ýöí åóÐóÇ ÇáËøóÇáöËö Ïóáöíáñ Úóáóì ÈóÏöíÚö ÕõäúÚö Çááøóåö ÈöÎóáúÞö ÇáúÈóÍúÑö æóÊóíúÓöíÑö ÇáöÇäúÊöÝóÇÚö Èöåö Ýöí ÅöÞóÇãóÉö äöÙóÇãö(21/188)
ÇáúãõÌúÊóãóÚö ÇáúÈóÔóÑöíøö. æóÊóÎóáøóÕó ãöäúåõ Åöáóì ÇÊøöÎóÇÐö ÝóÑöíÞò ãöäó ÇáäøóÇÓö ãõæÌöÈóÇÊö ÇáÔøõßúÑö ÏóæóÇÚöíó ßõÝúÑò.
ÝóßóÇäó ÎóáúÞõ ÇáúÈóÍúÑö Úóáóì åóÐöåö ÇáÕøöÝóÉö ÇáúÚóÙöíãóÉö ãõíóÓøöÑðÇ áöáöÇäúÊöÝóÇÚö ÈöÇáúÃóÓúÝóÇÑö Ýöíåö Íöíäó áóÇ ÊõÛúäöí ØõÑõÞõ ÇáúÈóÑøö Ýöí ÇáÊøóäóÞøõáö ÛóäóÇÁð ÝóÌóÚóáóåõ ÞóÇÈöáðÇ áöÍóãúáö ÇáúãóÑóÇßöÈö ÇáúÚóÙöíãóÉö¡ æóÃóáúåóãó ÇáúÅöäúÓóÇäó áöÕõäúÚö Êöáúßó ÇáúãóÑóÇßöÈö Úóáóì ßóíúÝöíøóÉò ÊóÍúÝóÙõåóÇ ãöäó ÇáúÛóÑóÞö Ýöí ÚõÈóÇÈö ÇáúÈóÍúÑö¡ æóÚóÕóãóåõãú ãöäú ÊóæóÇáöí ÇáÑøöíóÇÍö æóÇáúãóæúÌö Ýöí ÃóÓúÝóÇÑöåöãú¡ æóåóÏóÇåõãú Åöáóì ÇáúÍöíáóÉö Ýöí ãõÕóÇäóÚóÊöåóÇ ÅöÐóÇ ØóÑóÃóÊú ÍóÊøóì ÊóäúÌóáöíó¡ æóáöÐóáößó æóÕóÝó åóÐóÇ ÇáúÌóÑúíó ÈöãõáóÇÈóÓóÉö äöÚúãóÉö Çááøóåö ÝóÅöäøó ÇáäøóÇÓó ßõáøóãóÇ ãóÎóÑóÊú Èöåöãõ ÇáúÝõáúßõ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö ßóÇäõæÇ
ãõáóÇÈöÓöíäó áöäöÚúãóÉö Çááøóåö Úóáóíúåöãú ÈöÇáÓøóáóÇãóÉö ÅöáøóÇ Ýöí ÃóÍúæóÇáò äóÇÏöÑóÉò¡ æóÞóÏú ÓõãøöíóÊú åóÐöåö ÇáäøöÚúãóÉõ ÃóãúÑðÇ Ýöí Þóæúáöåö æóÇáúÝõáúßó ÊóÌúÑöí Ýöí ÇáúÈóÍúÑö ÈöÃóãúÑöåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÌøö [65] ¡ Ãóíú: ÈöÊóÞúÏöíÑöåö æóäöÙóÇãö ÎóáúÞöåö.
æóÊóÞóÏøóãó ÊóÝúÕöíáõåõ Ýöí Þóæúáöåö ÝóÅöÐÇ ÑóßöÈõæÇ Ýöí ÇáúÝõáúßö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÚóäúßóÈõæÊö [65] ¡ æóÝöí Þóæúáöåö: åõæó ÇáøóÐöí íõÓóíøöÑõßõãú Ýöí ÇáúÈóÑøö æóÇáúÈóÍúÑö ÇáúÂíóÇÊö ãöäú ÓõæÑóÉö íõæäõÓó [22] æóÞóæúáöåö: Ãóáóãú ÊóÑó Ãóäøó Çááøóåó ÓóÎøóÑó áóßõãú ãóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóÇáúÝõáúßó ÊóÌúÑöí Ýöí ÇáúÈóÍúÑö ÈöÃóãúÑöåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÌøö [65] .
æóíóÊóÚóáøóÞõ áöíõÑöíóßõãú Èö ÊóÌúÑöí Ãóíú: ÊóÌúÑöí Ýöí ÇáúÈóÍúÑö ÌóÑúíðÇ¡ ÚöáøóÉõ ÎóáúÞöåö Ãóäú íõÑöíóßõãõ Çááøóåõ ÈóÚúÖó ÂíóÇÊöåö¡ Ãóíú: ÂíóÇÊöåö áóßõãú Ýóáóãú íóÐúßõÑú ãõÊóÚóáøöÞó ÇáúÂíóÇÊö áöÙõåõæÑöåö ãöäú Þóæúáöåö áöíõÑöíóßõãú æóÌóÑúíõ ÇáúÝõáúßö Ýöí ÇáúÈóÍúÑö ÂíóÉñ ãöäú ÂíóÇÊö ÇáúÞõÏúÑóÉö Ýöí ÈóÏöíÚö ÇáÕøõäúÚö Ãóäú ÎóáóÞó ãóÇÁó ÇáúÈóÍúÑö ÈöäöÙóÇãò¡ æóÎóáóÞó ÇáúÎóÔóÈó ÈöäöÙóÇãò¡ æóÌóÚóáó áöÚõÞõæáö ÇáäøóÇÓö äöÙóÇãðÇ ÝóÍóÕóáó ãöäú Ðóáößó ßõáøöåö ÅöãúßóÇäõ ÓóíúÑö ÇáúÝõáúßö ÝóæúÞó ÚõÈóÇÈö ÇáúÈóÍúÑö. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÌóÑúíó ÇáÓøõÝõäö Ýöíåö Íößóãñ ßóËöíÑóÉñ ãóÞúÕõæÏóÉñ ãöäú ÊóÓúÎöíÑöåö¡ ãöäúåóÇ Ãóäú íóßõæäó ÂíóÉð áöáäøóÇÓö Úóáóì æõÌõæÏö ÇáÕøóÇäöÚö æóæóÍúÏóÇäöíøóÊöåö æóÚöáúãöåö æóÞõÏúÑóÊöåö. æóáóíúÓó íóáúÒóãõ ãöäú áóÇãö ÇáÊøóÚúáöíáö ÇäúÍöÕóÇÑõ ÇáúÛóÑóÖö ãöäó ÇáúãõÚóáøóáö Ýöí ãóÏúÎõæáöåóÇ áöÃóäøó ÇáúÚöáóáó ÌõÒúÆöíøóÉñ áóÇ ßõáøöíøóÉñ.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøó Ýöí Ðáößó áóÂíÇÊò áößõáøö ÕóÈøóÇÑò ÔóßõæÑò áóåóÇ ãóæúÞöÚõ ÇáÊøóÚúáöíá áÌãáÉ áöíõÑöíóßõãú ãöäú ÂíÇÊöåö. æóáóåóÇ ãóæúÞöÚõ ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝö ÇáúÈóíóÇäöíøö ÅöÐú íóÎúØõÑõ ÈöÈóÇáö ÇáÓøóÇãöÚö Ãóäú íóÓúÃóáó: ßóíúÝó áóãú íóåúÊóÏö ÇáúãõÔúÑößõæäó ÈöåóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö¿ ÝóÃõÝöíÏó Ãóäøó ÇáøóÐöí íóäúÊóÝöÚõ ÈöÏóáóÇáóÊöåóÇ Úóáóì(21/189)
ãóÏúáõæáöåóÇ åõæó áößõáøö ÕóÈøóÇÑò ÔóßõæÑò¡ ËóäóÇÁð Úóáóì åóÐóÇ ÇáúÝóÑöíÞö ÕóÑöíÍðÇ¡ æóÊóÚúÑöíÖðÇ ÈöÇáøóÐöíäó áóãú íóäúÊóÝöÚõæÇ ÈöÏóáóÇáóÊöåóÇ. æóÇÞúÊöÑóÇäõ ÇáúÌõãúáóÉö ÈöÍóÑúÝö Ãóäøó áöÃóäøóåõ íõÝöíÏõ Ýöí ãöËúáö åóÐóÇ ÇáúãóÞóÇãö ãÚäì ÇáÊøóÚúáöíá æÇáÊÓÈÈ. æóÌóÚóáó Ðóáößó ÚöÏøóÉó ÂíóÇÊò áöÃóäøó Ýöí Ðóáößó ÏóáóÇÆöáó ßóËöíÑóÉð¡ Ãóíö: ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÝóÇÑöÞõåõãõ ÇáúæóÕúÝóÇäö.
æóÇáÕøóÈøóÇÑõ: ãõÈóÇáóÛóÉñ Ýöí ÇáúãóæúÕõæÝö ÈöÇáÕøóÈúÑö¡ æóÇáÔøóßõæÑõ ßóÐóáößó¡ Ãóíö: ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÝóÇÑöÞõåõãõ ÇáúæóÕúÝóÇäö. æóåóÐóÇäö æóÕúÝóÇäö áöáúãõÄúãöäöíäó ÇáúãõæóÍøöÏöíäó Ýöí ÇáÕøóÈúÑö áöáÖøóÑøóÇÁö æóÇáÔøõßúÑö áöáÓøóÑøóÇÁö ÅöÐú íÑÌæä ÈåãÇ ÑöÖóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÇáøóÐöí áóÇ íóÊóæóßøóáõæäó ÅöáøóÇ Úóáóíúåö Ýöí ßóÔúÝö ÇáÖøõÑøö æóÇáÒøöíóÇÏóÉö ãöäó ÇáúÎóíúÑö. æóÞóÏú ÊóÎóáøóÞõæÇ ÈöÐóáößó ÈöãóÇ ÓóãöÚõæÇ ãöäó ÇáÊøóÑúÛöíÈö Ýöí ÇáúæóÕúÝóíúäö æóÇáÊøóÍúÐöíÑö ãöäú ÖöÏøóíúåöãóÇ ÞóÇáó: æóÇáÕøóÇÈöÑöíäó Ýöí ÇáúÈóÃúÓÇÁö æóÇáÖøóÑøóÇÁö æóÍöíäó ÇáúÈóÃúÓö [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 177] ¡ æóÞóÇáó: áóÆöäú ÔóßóÑúÊõãú áóÃóÒöíÏóäøóßõãú [ÅöÈúÑóÇåöíã: 7] Ýóåõãú Èóíúäó ÑóÌóÇÁö ÇáËøóæóÇÈö æóÎóæúÝö ÇáúÚöÞóÇÈö áöÃóäøóåõãú ÂãóäõæÇ ÈöÇáúÍóíóÇÉö ÇáúÎóÇáöÏóÉö ÐóÇÊö ÇáúÌóÒóÇÁö æóÚóáöãõæÇ Ãóäøó ãóÕöíÑóåõãú Åöáóì Çááøóåö ÇáøóÐöí ÃóãóÑó æóäóåóì¡ ÝóÕóÇÑóÇ áóåõãú ÎõáõÞðÇ ÊóØóÈøóÚõæÇ Úóáóíúåö Ýóáóãú íõÝóÇÑöÞóÇåõãõ ÇáúÈóÊøóÉó Ãóæú ÅöáøóÇ äóÇÏöÑðÇ ÝóÃóãøóÇ ÇáúãõÔúÑößõæäó ÝóäóÙóÑõåõãú ÞóÇÕöÑñ Úóáóì ÇáúÍóíóÇÉö ÇáúÍóÇÖöÑóÉö Ýóåõãú ÃõÓóÑóÇÁõ ÇáúÚóÇáóãö ÇáúÍöÓøöíøö ÝóÅöÐóÇ ÃóÕóÇÈóåõãú ÖõÑøñ ÖóÌöÑõæÇ æóÅöÐóÇ ÃóÕóÇÈóåõãú äóÝúÚñ ÈóØóÑõæÇ¡ Ýóåõãú ÃóÎúáöíóÇÁõ ãöäó ÇáÕøóÈúÑö æóÇáÔøõßúÑö¡ ÝóáöÐóáößó ßóÇäó
Þóæúáõåõ áößõáøö ÕóÈøóÇÑò ÔóßõæÑò ßöäóÇíóÉð ÑóãúÒöíøóÉð Úóäö ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÊóÚúÑöíÖðÇ ÑóãúÒöíøðÇ ÈöÇáúãõÔúÑößöíäó. æóæóÌúåõ ÅöíËóÇÑö ÎõáõÞóíö ÇáÕøóÈúÑö æóÇáÔøõßúÑö åõäóÇ áöáúßöäóÇíóÉö ÈöåöãóÇ¡ ãä Èóíä ÔõÚóÈö ÇáúÅöíãóÇäö¡ ÃóäøóåõãóÇ ÃóäúÓóÈõ ÈöãóÞóÇãö ÇáÓøóíúÑö Ýöí ÇáúÈóÍúÑö ÅöÐú ÑóÇßöÈõ ÇáúÈóÍúÑö Èóíúäó ÎóØóÑò æóÓóáóÇãóÉò æóåõãóÇ ãóÙúåóÑõ ÇáÕøóÈúÑö æóÇáÔøõßúÑö¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: åõæó ÇáøóÐöí íõÓóíøöÑõßõãú Ýöí ÇáúÈóÑøö æóÇáúÈóÍúÑö ÍóÊøóì ÅöÐÇ ßõäúÊõãú Ýöí ÇáúÝõáúßö ÇáúÂíóÉó Ýöí ÓõæÑóÉö íõæäõÓó [22] .
æóÝöí Þóæúáöåö áößõáøö ÕóÈøóÇÑò ÔóßõæÑò ÍõÓúäõ ÇáÊøóÎóáøõÕö Åöáóì ÇáÊøóÝúÕöíáö ÇáøóÐöí ÚóÞøóÈóåõ Ýöí Þóæúáöåö æóÅöÐÇ ÛóÔöíóåõãú ãóæúÌñ ßóÇáÙøõáóáö ÇáúÂíóÉó¡ ÝóÚõØöÝó Úóáóì ÂíóÇÊö ÓóíúÑö ÇáúÝõáúßö ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì Ãóäøó ÇáäøóÇÓó íóÐúßõÑõæäó Çááøóåó ÚöäúÏó Êöáúßó ÇáúÂíóÇÊö ÚöäúÏó ÇáöÇÖúØöÑóÇÑö¡ æóÛóÝúáóÊöåöãú ÚóäúåóÇ Ýöí ÍóÇáö ÇáÓøóáóÇãóÉö¡ æóåõæó ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöËúáõåõ Ýöí Þóæúáöåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÚóäúßóÈõæÊö [65] : ÝóÅöÐÇ ÑóßöÈõæÇ Ýöí ÇáúÝõáúßö(21/190)
ÏóÚóæõÇ Çááøóåó ãõÎúáöÕöíäó áóåõ ÇáÏøöíäó ÝóáóãøóÇ äóÌøóÇåõãú Åöáóì ÇáúÈóÑøö ÅöÐÇ åõãú íõÔúÑößõæäó æóÞóæúáöåö Ýöí ÓõæÑóÉö íõæäõÓó [22] : ÍóÊøóì ÅöÐÇ ßõäúÊõãú Ýöí ÇáúÝõáúßö æóÌóÑóíúäó Èöåöãú ÈöÑöíÍò ØóíøöÈóÉò ÇáúÂíóÇÊö.
æóÇáúÛöÔúíóÇäõ: ãÓÊÚÇÑ ááãÌíÁ ÇáãÝÇÌÆ áöÃóäøóåõ íõÔúÈöåõ ÇáÊøóÛúØöíóÉó¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
íõÛúÔöí Çááøóíúáó ÇáäøóåÇÑó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [54] .
æóÇáÙøõáóáõ: ÈöÖóãøö ÇáÙøóÇÁö æóÝóÊúÍö ÇááøóÇãö: ÌóãúÚõ ÙõáøóÉò ÈöÇáÖøóãøö æóåöíó: ãóÇ ÃóÙóáøó ãöäú ÓóÍóÇÈò.
æóÇáúÝóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö Ýóãöäúåõãú ãõÞúÊóÕöÏñ ÊóÏõáøõ Úóáóì ãõÞóÏøóÑò ßóÃóäøóåõ Þöíáó: ÝóáóãøóÇ äóÌøóÇåõãõ ÇäúÞóÓóãõæÇ Ýóãöäúåõãú ãõÞúÊóÕöÏñ æóãöäúåõãú ÛóíúÑõåõ ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí. æóÌóÚóáó ÇÈúäõ ãóÇáößò ÇáúÝóÇÁó ÏóÇÎöáóÉð Úóáóì ÌóæóÇÈö áóãøóÇ Ãóíú ÑóÇÈöØóÉð áöáúÌóæóÇÈö æóãõÎóÇáöÝõæåõ íóãúäóÚõæäó ÇÞÊÑÇä ÌóæóÇÈ ÝóáóãøóÇ ÈöÇáúÝóÇÁö ßóãóÇ Ýöí «ãõÛúäöí ÇááøóÈöíÈö» .
æóÇáúãõÞúÊóÕöÏõ: ÇáúÝóÇÚöáõ áöáúÞóÕúÏö æóåõæó ÇáÊøóæóÓøõØõ Èóíúäó ØóÑóÝóíúäö¡ æóÇáúãóÞóÇãõ Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÇáöÇÞúÊöÕóÇÏõ Ýöí ÇáúßõÝúÑö áöæõÞõæÚö ÊóÐúíöíáöåö ÈöÞóæúáöåö æóãÇ íóÌúÍóÏõ ÈöÂíÇÊöäÇ ÅöáøóÇ ßõáøõ ÎóÊøóÇÑò ßóÝõæÑò æóáöÞóæúáöåö Ýöí äóÙöíÑöåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÚóäúßóÈõæÊö [65] ÝóáóãøóÇ äóÌøóÇåõãú Åöáóì ÇáúÈóÑøö ÅöÐÇ åõãú íõÔúÑößõæäó¡ æóÞóÏú íõØúáóÞõ ÇáúãõÞúÊóÕöÏõ Úóáóì ÇáøóÐöí íóÊóæóÓøóØõ ÍóÇáõåõ Èóíúäó ÇáÕøóáóÇÍö æóÖöÏøöåö. ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ãöäúåõãú ÃõãøóÉñ ãõÞúÊóÕöÏóÉñ æóßóËöíÑñ ãöäúåõãú ÓÇÁó ãóÇ íóÚúãóáõæäó [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 66] .
æóÇáúÌóÇÍöÏõ ÇáúßóÝõæÑõ: åõæó ÇáúãõÝúÑöØõ Ýöí ÇáúßõÝúÑö æóÇáúÌóÍúÏõ. æóÇáúÌõÍõæÏõ: ÇáúÅöäúßóÇÑõ æóÇáäøóÝúíõ. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáßöäøó ÇáÙøóÇáöãöíäó ÈöÂíÇÊö Çááøóåö íóÌúÍóÏõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [33] . æóÚõáöãó Ãóäøó åõäóÇáößó ÞöÓúãðÇ ËóÇáöËðÇ æóåõæó ÇáúãõæÞöäõ ÈöÇáúÂíóÇÊö ÇáÔøóÇßöÑõ áöáäøöÚúãóÉö æóÃõæáóÆößó åõãõ ÇáúãõÄúãöäõæäó. ÞóÇáó Ýöí ÓõæÑóÉö ÝóÇØöÑó [32] Ýóãöäúåõãú ÙÇáöãñ áöäóÝúÓöåö æóãöäúåõãú ãõÞúÊóÕöÏñ æóãöäúåõãú ÓÇÈöÞñ ÈöÇáúÎóíúÑÇÊö¡ æóåóÐóÇ ÇáöÇÞúÊöÕóÇÑõ
ßóÞóæúáö ÌóÑöíÑò:
ßóÇäóÊú ÍóäöíÝóÉõ ÃóËúáóÇËðÇ ÝóËõáúËõåõãõ ... ãöäó ÇáúÚóÈöíÏö æóËõáúËñ ãöäú ãóæóÇáöíåóÇ
Ãóíú: æóÇáËøõáúËõ ÇáúÂÎóÑõ ãöäú ÃóäúÝõÓöåöãú.
æóÇáúÎóÊøóÇÑõ: ÇáÔøóÏöíÏõ ÇáúÎóÊúÑö¡ æóÇáúÎóÊúÑõ: ÃóÔóÏøõ ÇáúÛóÏúÑö.
æóÌõãúáóÉõ æóãÇ íóÌúÍóÏõ Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ ÊóÐúíöíáñ áöÃóäøóåóÇ ÊóÚõãøõ ßõáøó ÌóÇÍöÏò ÓóæóÇÁñ ãóäú ÌóÍóÏó ÂíóÉó(21/191)
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÇÓõ ÇÊøóÞõæÇ ÑóÈøóßõãú æóÇÎúÔóæúÇ íóæúãðÇ áóÇ íóÌúÒöí æóÇáöÏñ Úóäú æóáóÏöåö æóáóÇ ãóæúáõæÏñ åõæó ÌóÇÒò Úóäú æóÇáöÏöåö ÔóíúÆðÇ Åöäøó æóÚúÏó Çááøóåö ÍóÞøñ ÝóáóÇ ÊóÛõÑøóäøóßõãõ ÇáúÍóíóÇÉõ ÇáÏøõäúíóÇ æóáóÇ íóÛõÑøóäøóßõãú ÈöÇááøóåö ÇáúÛóÑõæÑõ (33)
ÓóíúÑö ÇáúÝõáúßö æóåóæúáö ÇáúÈóÍúÑö æóíóÌúÍóÏõ äöÚúãóÉó Çááøóåö Úóáóíúåö ÈöÇáäøóÌóÇÉö æóãóäú íóÌúÍóÏõ ÛóíúÑó Ðóáößó ãöäú ÂíóÇÊö Çááøóåö æóäöÚóãöåö. æóÇáúãóÚúäóì: æóãöäúåõãú ÌóÇÍöÏñ ÈöÂíóÇÊöäóÇ. æóÝöí ÇáöÇäúÊöÞóÇáö ãöäó ÇáúÛóíúÈóÉö Åöáóì ÇáÊøóßóáøõãö Ýöí Þóæúáöåö ÈöÂíÇÊöäÇ ÇáúÊöÝóÇÊñ.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí ÈöÂíÇÊöäÇ áöÊóÃúßöíÏö ÊóÚúÏöíóÉö ÇáúÝöÚúáö Åöáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ãöËúáó Þóæúáå æóÇãúÓóÍõæÇ ÈöÑõÄõÓößõãú [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 6] ¡ æóÞóæúáö ÇáäøóÇÈöÛóÉö:
áóßó ÇáúÎóíúÑõ Åöäú æóÇÑóÊú Èößó ÇáúÃóÑúÖõ æóÇÍöÏðÇ æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãÇ äõÑúÓöáõ ÈöÇáúÂíÇÊö ÅöáøóÇ ÊóÎúæöíÝÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 59] .
[33]
[ÓõæÑóÉ áõÞúãóÇä (31) : ÂíóÉ 33]
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÇÓõ ÇÊøóÞõæÇ ÑóÈøóßõãú æóÇÎúÔóæúÇ íóæúãÇð áóÇ íóÌúÒöí æÇáöÏñ Úóäú æóáóÏöåö æóáÇ ãóæúáõæÏñ åõæó ÌÇÒò Úóäú æÇáöÏöåö ÔóíúÆÇð Åöäøó æóÚúÏó Çááøóåö ÍóÞøñ ÝóáÇ ÊóÛõÑøóäøóßõãõ ÇáúÍóíÇÉõ ÇáÏøõäúíÇ æóáÇ íóÛõÑøóäøóßõãú ÈöÇááøóåö ÇáúÛóÑõæÑõ (33)
Åöäú áóãú íóßõäú íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÇÓõ ÎöØóÇÈðÇ ÎóÇÕøðÇ ÈöÇáúãõÔúÑößöíäó Ýóåõæó ÚóÇãøñ áöÌóãöíÚö ÇáäøóÇÓö ßóãóÇ ÊóÞóÑøóÑó Ýöí ÃõÕõæáö ÇáúÝöÞúåö¡ ÝóíóÚõãøõ ÇáúãõÄúãöäó æóÇáúãõÔúÑößó æóÇáúãõÚóØøöáó Ýöí Ðóáößó ÇáúæóÞúÊö æóÝöí ÓóÇÆöÑö ÇáúÃóÒúãóÇäö ÅöÐö ÇáúÌóãöíÚõ ãóÃúãõæÑõæäó ÈöÊóÞúæóì Çááøóåö æóÃóäøó ÇáúÎõØõæóÇÊö ÇáúãõæÕöáóÉó Åöáóì ÇáÊøóÞúæóì ãõÊóÝóÇæöÊóÉñ Úóáóì ÍóÓóÈö ÊóÝóÇæõÊö ÈõÚúÏö ÇáÓøóÇÆöÑöíäó ÚóäúåóÇ¡ æóÞóÏú ßóÇäó ÝöíãóÇ ÓóÈóÞó ãöäó ÇáÓøõæÑóÉö ÍõÙõæÙñ áöáúãõÄúãöäöíäó æóÍõÙõæÙñ áöáúãõÔúÑößöíäó ÝóáóÇ íóÈúÚõÏõ Ãóäú ÊõÚóÞøóÈó ÈöãóÇ íóÕúáõÍõ áößöáóÇ ÇáúÝóÑöíÞóíúäö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáúÎöØóÇÈõ ÎóÇÕøðÇ ÈöÇáúãõÔúÑößöíäó ÌóÑúíðÇ Úóáóì ãóÇ Ñõæöíó Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò Ãóäøó íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÇÓõ ÎöØóÇÈñ áöÃóåúáö ãóßøóÉó¡ ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÊøóÞúæóì: ÇáúÅöÞúáóÇÚõ Úóäö ÇáÔøöÑúßö.
æóãóæúÞöÚõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÈóÚúÏó ãóÇ ÊóÞóÏøóãóåóÇ ãöäó ÇáúÂíóÇÊö ãóæúÞöÚõ ãóÞúÕöÏö ÇáúÎõØúÈóÉö ÈóÚúÏó ãõÞóÏøöãóÇÊöåóÇ ÅöÐú ßóÇäóÊö ÇáúãõÞóÏøöãóÇÊõ ÇáúãóÇÖöíóÉõ ÞóÏú åóíøóÃóÊö ÇáäøõÝõæÓó Åöáóì ÞóÈõæáö ÇáúåöÏóÇíóÉö æóÇáÊøóÃóËøõÑö ÈöÇáúãóæúÚöÙóÉö ÇáúÍóÓóäóÉö¡ æóÅöäøó áöÇÕúØöíóÇÏö ÇáúÍõßóãóÇÁö ÝõÑóÕðÇ íóÍúÑöÕõæäó Úóáóì ÚóÏóãö ÅöÖóÇÚóÊöåóÇ¡ æóÃóÍúÓóäõ ãõËõáöåóÇ Þóæúáõ ÇáúÍóÑöíÑöíøö Ýöí
«ÇáúãóÞóÇãóÉö ÇáúÍóÇÏöíóÉó ÚóÔúÑóÉó» : «ÝóáóãøóÇ ÃóáúÍóÏõæÇ ÇáúãóíúÊó¡ æóÝóÇÊó Þóæúáõ áóíúÊó¡ ÃóÔúÑóÝó ÔóíúÎñ ãä ÑÈÇæÉ¡ ãÊÍÖÑ ÈöåóÑóÇæóÉò¡ ÝóÞóÇáó: áöãöËúáö åóÐóÇ ÝóáúíóÚúãóáö ÇáúÚóÇãöáõæäó¡ ÝóÇÐúßõÑõæÇ ÃóíøõåóÇ ÇáúÛóÇÝöáõæäó¡ æóÔóãøöÑõæÇ ÃóíøõåóÇ ÇáúãõÞóÕøöÑõæäó» ÅöáóÎú ... ÝóÃóãøóÇ ÇáúÞõáõæÈõ ÇáúÞóÇÓöíóÉõ¡ æóÇáäøõÝõæÓõ ÇáúãõÊóÚóÇÕöíóÉõ¡ Ýóáóäú ÊóÃúÓõæóåóÇ ÂÓöíóÉñ.(21/192)
æóáöÇÚúÊöÈóÇÑö åóÐóÇ ÇáúãóæúÞöÚö ÌõÚöáóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ áöÃóäøóåóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÝóÐúáóßóÉö æóÇáäøóÊöíÌóÉö.
æóÇáÊøóÞúæóì ÊóÈúÊóÏöÆõ ãöäó ÇáöÇÚúÊöÑóÇÝö ÈöæõÌõæÏö ÇáúÎóÇáöÞö æóæóÍúÏóÇäöíøóÊöåö æóÊóÕúÏöíÞö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÊóäúÊóåöí Åöáóì ÇÌúÊöäóÇÈö ÇáúãóäúåöíøóÇÊö æóÇãúÊöËóÇáö ÇáúãóÃúãõæÑóÇÊö Ýöí ÇáÙøóÇåöÑö æóÇáúÈóÇØöäö Ýöí ÓóÇÆöÑö ÇáúÃóÍúæóÇáö. æóÊóÞóÏøóãó ÊóÝúÕöíáõåóÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì åõÏìð áöáúãõÊøóÞöíäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [2] æóÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõ åóÐóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÌøö [32] .
æóÎóÔúíóÉõ Çáúíóæúãö: ÇáúÎóæúÝõ ãöäú ÃóåúæóÇáö ãóÇ íóÞóÚõ Ýöíåö ÅöÐö ÇáÒøóãóÇäõ áóÇ íõÎúÔóì áöÐóÇÊöåö¡ ÝóÇäúÊóÕóÈó íóæúãÇð Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö Èöåö. æóÇáúÃóãúÑõ ÈöÎóÔúíóÊöåö ÊóÊóÖóãøóäõ æõÞõæÚóåõ Ýóåõæó ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÅöËúÈóÇÊö ÇáúÈóÚúËö æóÐóáößó ÍóÙøõ ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäúåõ ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó Èöåö ÍóÊøóì ÕóÇÑó ÓöãóÉð Úóáóíúåöãú ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó áóÇ íóÑúÌõæäó áöÞÇÁóäÇ [ÇáúÝÑúÞóÇä: 21] .
æóÌõãúáóÉõ áóÇ íóÌúÒöí æÇáöÏñ Úóäú æóáóÏöåö ÅöáóÎú ÕöÝóÉõ íóæúãò æóÍõÐöÝó ãöäúåóÇ ÇáúÚóÇÆöÏõ ÇáúãóÌúÑõæÑõ Èö (Ýöí) ÊóæóÓøõÚðÇ ÈöãõÚóÇãóáóÊöåö ãõÚóÇãóáóÉó ÇáúÚóÇÆöÏö ÇáúãóäúÕõæÈö ßóÞóæúáöåö æóÇÊøóÞõæÇ íóæúãÇð áóÇ ÊóÌúÒöí äóÝúÓñ Úóäú äóÝúÓò ÔóíúÆÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [48] .
æóÌóÒóì ÅöÐóÇ ÚõÏøöíó Èö Úóäú Ýóåõæó ÈöãóÚúäóì ÞóÖóì Úóäúåõ æóÏóÝóÚó Úóäúåõ¡ æóáöÐóáößó íõÞóÇáõ áöáúãõÊóÞóÇÖöí:
ÇáúãõÊóÌóÇÒöí.
æóÌõãúáóÉõ æóáÇ ãóæúáõæÏñ ÅöáóÎú ÚóØúÝñ Úóáóì ÇáÕøöÝóÉö æãóæúáõæÏñ ãõÈúÊóÏóÃñ. æåõæó ÖóãöíÑõ ÝóÕúáò. æÌÇÒò ÎóÈóÑõ ÇáúãõÈúÊóÏóÃö.
æóÐößúÑõ ÇáúæóÇáöÏö æóÇáúæóáóÏö åõäóÇ áöÃóäøóåõãóÇ ÃóÔóÏøõ ãóÍóÈøóÉð æÍãíÉ ãä ÛóíÑåã ÝóíõÚúáóãõ Ãóäøó ÛóíúÑóåõãóÇ Ãóæúáóì ÈöåóÐóÇ ÇáäøóÝúíö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: íóæúãó íóÝöÑøõ ÇáúãóÑúÁõ ãöäú ÃóÎöíåö æóÃõãøöåö æóÃóÈöíåö ÇáúÂíóÉ [ÚÈÓ: 34- 35] .
æÇÈÊÏÆ ÈÇáæÇáÏ áöÃóäøóåõ ÃóÔóÏøõ ÔóÝóÞóÉð Úóáóì ÇÈúäöåö ÝóáóÇ íóÌöÏõ áóåõ ãóÎúáóÕðÇ ãöäú ÓõæÁò ÅöáøóÇ ÝöÚúáóåõ.
æóæóÌúåõ ÇÎúÊöíóÇÑö åóÐöåö ÇáØøóÑöíÞóÉö Ýöí ÅöÝóÇÏóÉö Úõãõæãö ÇáäøóÝúíö åõäóÇ Ïõæäó ØóÑöíÞóÉö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇÊøóÞõæÇ íóæúãÇð áóÇ ÊóÌúÒöí äóÝúÓñ Úóäú äóÝúÓò ÔóíúÆÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [123] ¡ Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó äóÒóáóÊú ÈöãóßøóÉó æóÃóåúáõåóÇ íóæúãóÆöÐò ÎóáöíØñ ãöäú ãõÓúáöãöíäó æóßóÇÝöÑöíäó¡ æóÑõÈøóãóÇ ßóÇäó ÇáúÃóÈõ ãõÓúáöãðÇ æóÇáúæóáóÏõ ßóÇÝöÑðÇ æóÑõÈøóãóÇ ßóÇäó
ÇáúÚóßúÓõ¡ æóÞóÏú íóÊóæóåøóãõ ÈóÚúÖõ ÇáúßóÇÝöÑöíäó Íöíäó ÊõÏóÇÎöáõåõãõ ÇáÙøõäõæäõ Ýöí ãóÕöíÑöåöãú(21/193)
ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö Ãóäøóåõ ÅöÐóÇ ÙóåóÑó ÕöÏúÞõ æóÚöíÏö ÇáúÞõÑúÂäö ÅöíøóÇåõãú ÝóÅöäøó ãóäú áóåõ ÃóÈñ ãõÓúáöãñ Ãóæö ÇÈúäñ ãõÓúáöãñ íóÏúÝóÚõ Úóäúåõ åõäóÇáößó ÈöãóÇ íóÏõáøõ Èöåö Úóáóì ÑóÈøö åóÐóÇ ÇáÏøöíäö¡ æóÞóÏú ßóÇäó ÞóÇÑøðÇ Ýöí äõÝõæÓö ÇáúÚóÑóÈö ÇáÊøóÚúæöíáõ Úóáóì Çáúãóæúáóì æóÇáäøóÕöíÑö ÊóÚúæöíáðÇ Úóáóì Ãóäøó ÇáúÍóãöíøóÉó æóÇáúÃóäóÝóÉó ÊóÏúÝóÚõåõãú Åöáóì ÇáÏøöÝóÇÚö Úóäúåõãú Ýöí Ðóáößó ÇáúÌóãúÚö æóÅöäú ßóÇäõæÇ ãöäú ÞóÈúáõ ãõÎúÊóáöÝöíäó áóåõãú áöÖöíÞö ÚóØóäö ÃóÝúåóÇãöåöãú íóÞöíÓõæäó ÇáúÃõãõæÑó Úóáóì ãõÚúÊóÇÏöåöãú. æóåóÐóÇ ÃóíúÖðÇ æóÌúåõ ÇáúÌóãúÚö Èóíúäó äóÝúíö ÌóÒóÇÁö ÇáúæóÇáöÏö Úóäú æóáóÏöåö æóÈóíúäó äÝí ÌóÒóÇÁ ÇáúæóÇáöÏ Úóäú æóÇáöÏöåö áöíóÔúãóáó ÇáúÝóÑöíÞóíúäö Ýöí ÇáúÍóÇáóÊóíúäö ÝóáóÇ íõÊóæóåøóãõ Ãóäøó ÃóÍóÏó ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ÃóÑúÌóì Ýöí ÇáúãóÞúÕõæÏö.
Ëõãøó ÃõæËöÑóÊú ÌõãúáóÉõ æóáÇ ãóæúáõæÏñ åõæó ÌÇÒò Úóäú æÇáöÏöåö ÔóíúÆÇð ÈöØõÑõÞò ãöäó ÇáÊøóæúßöíÏö áóãú ÊóÔúÊóãöáú Úóáóì ãöËúáöåóÇ ÌõãúáóÉõ áóÇ íóÌúÒöí æÇáöÏñ Úóäú æóáóÏöåö ÝóÅöäøóåóÇ äõÙöãóÊú ÌõãúáóÉð ÇÓúãöíøóÉð¡ æóæõÓøöØó ÝöíåóÇ ÖóãöíÑõ ÇáúÝóÕúáö¡ æóÌõÚöáó ÇáäøóÝúíõ ÝöíåóÇ ãõäúÕóÈøðÇ Åöáóì ÇáúÌöäúÓö. æóäõßúÊóÉõ åóÐóÇ ÇáúÅöíËóÇÑö ãõÈóÇáóÛóÉõ ÊóÍúÞöíÞö ÚóÏóãö ÌõÒúÁö åóÐóÇ ÇáúÝóÑöíÞö Úóäö ÇáúÂÎóÑö ÅöÐú ßóÇäó ãõÚúÙóãõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ãöäó ÇáúÃóÈúäóÇÁö æóÇáÔøóÈóÇÈö¡ æóßóÇäó ÂÈóÇÄõåõãú æóÃõãøóåóÇÊõåõãú Ýöí ÇáúÛóÇáöÈö Úóáóì ÇáÔøöÑúßö ãöËúáõ ÃóÈöí ÞõÍóÇÝóÉó æóÇáöÏö ÃóÈöí ÈóßúÑò¡ æóÃóÈöí ØóÇáöÈò æóÇáöÏö Úóáöíøò¡ æóÃõãøö ÓóÚúÏö Èúäö ÃóÈöí æóÞøóÇÕò¡ æóÃõãøö ÃóÓúãóÇÁó ÈöäúÊö ÃóÈöí ÈóßúÑò¡ ÝóÃõÑöíÏó ÍóÓúãõ ÃóØúãóÇÚö ÂÈóÇÆöåöãú æóãóÇ ÚóÓóì Ãóäú íóßõæäó ãöäú ÃóØúãóÇÚöåöãú Ãóäú íóäúÝóÚõæÇ ÂÈóÇÁóåõãú Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÈöÔóíúÁò. æóÚõÈøöÑó ÝöíåóÇ Èö ãóæúáõæÏñ Ïõæäó (æóáóÏò) áöÅöÔúÚóÇÑö ãóæúáõæÏñ ÈöÇáúãóÚúäóì ÇáöÇÔúÊöÞóÇÞöíøö Ïõæäó (æóáóÏò) ÇáøóÐöí åõæó ÇÓúãñ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÌóæóÇãöÏö áöÞóÕúÏö ÇáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøó Êöáúßó ÇáÕøöáóÉó ÇáÑøóÞöíÞóÉó áóÇ ÊõÎóæøöáõ ÕóÇÍöÈóåóÇ ÇáÊøóÚóÑøõÖó áöäóÝúÚö ÃóÈöíåö ÇáúãõÔúÑößö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö æóÝóÇÁð áóåõ ÈöãóÇ ÊæãìÁ Åöáóíúåö ÇáúãóæúáõæÏöíøóÉõ ãöäú ÊóÌóÔøõãö ÇáúãóÔóÞøóÉö ãöäú ÊóÑúÈöíóÊöåö¡ ÝóáóÚóáøóåõ íóÊóÌóÔøóãõ ÇáúÅöáúÍóÇÍó Ýöí ÇáúÌóÒóÇÁö Úóäúåõ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÍóÓúãðÇ áöØóãóÚöåö Ýöí ÇáúÌóÒóÇÁö Úóäúåõ¡ ÝóåóÐóÇ ÊóÚúßöíÓñ áöáÊøóÑúÞöíÞö ÇáÏøõäúíóæöíøö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóÞõáú ÑóÈøö ÇÑúÍóãúåõãÇ ßóãÇ ÑóÈøóíÇäöí ÕóÛöíÑÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 24] æóÞóæúáöåö: æóÕÇÍöÈúåõãÇ Ýöí ÇáÏøõäúíÇ ãóÚúÑõæÝÇð [áõÞúãóÇä: 15] .
æóÌõãúáóÉõ Åöäøó æóÚúÏó Çááøóåö ÍóÞøñ ÚöáøóÉñ áöÌõãúáóÊóíö ÇÊøóÞõæÇ ÑóÈøóßõãú æóÇÎúÔóæúÇ íóæúãÇð. æóæóÚúÏõ Çááøóåö: åõæó ÇáúÈóÚúËõ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóíóÞõæáõæäó ãóÊì åÐóÇ ÇáúæóÚúÏõ Åöäú ßõäúÊõãú ÕÇÏöÞöíäó Þõáú áóßõãú ãöíÚÇÏõ íóæúãò áóÇ ÊóÓúÊóÃúÎöÑõæäó Úóäúåõ ÓÇÚóÉð æóáÇ ÊóÓúÊóÞúÏöãõæäó [ÓÈÃ: 29- 30] .
æóÃõßøöÏó ÇáúÎóÈóÑõ Èö Åöäøó ãõÑóÇÚóÇÉð áöãõäúßöÑöí ÇáúÈóÚúËö¡ æóÅöÐú ÞóÏú ßóÇäóÊú ÔõÈúåóÊõåõãú Ýöí ÅöäúßóÇÑöåö(21/194)
ãõÔóÇåóÏóÉó ÇáäøóÇÓö íóãõæÊõæäó æóíóÎúáõÝõåõãú ÃóÌúíóÇáñ ÂÎóÑõæäó æóáóãú íóÑúÌöÚú ÃóÍóÏñ ãöãøóäú ãóÇÊó ãöäúåõãú æóÞÇáõæÇ ãóÇ åöíó ÅöáøóÇ ÍóíÇÊõäóÇ ÇáÏøõäúíÇ äóãõæÊõ æóäóÍúíÇ æóãÇ íõåúáößõäÇ ÅöáøóÇ ÇáÏøóåúÑõ [ÇáÌÇËíÉ: 24] æóÞóÇáõæÇ: Åöäú åöíó ÅöáøóÇ ÍóíÇÊõäóÇ ÇáÏøõäúíÇ æóãÇ äóÍúäõ ÈöãóÈúÚõæËöíäó [ÇáúÃóäúÚóÇã: 29] .
ÝõÑøöÚó Úóáóì åóÐóÇ ÇáÊøóÃúßöíÏö ÅöÈúØóÇáõ ÔõÈúåóÊöåöãú ÈöÞóæúáöåö: ÝóáÇ ÊóÛõÑøóäøóßõãõ ÇáúÍóíÇÉõ ÇáÏøõäúíÇ¡ Ãóíú áóÇ ÊóÛõÑøóäøóßõãú ÍóÇáóÉõ ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ ÈöÃóäú ÊóÊóæóåøóãõæÇ ÇáúÈóÇØöáó ÍóÞøðÇ æóÇáÖøõÑøó äóÝúÚðÇ¡ ÝóÅöÓúäóÇÏõ ÇáÊøóÛúÑöíÑö Åöáóì ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ ãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ áöÃóäøó ÇáÏøõäúíóÇ ÙóÑúÝõ ÇáúÛóÑõæÑö Ãóæú ÔõÈúåóÊõåõ¡ æóÝóÇÚöáõ ÇáÊøóÛúÑöíÑö ÍóÞöíÞóÉð åõãõ ÇáøóÐöíäó íõÖöáøõæäóåõãú ÈöÇáúÃóÞúíöÓóÉö ÇáúÈóÇØöáóÉö ÝóíõÔóÈøöåõæäó Úóáóíúåöãú ÅöÈúØóÇÁó ÇáÔøóíúÁö ÈöÇÓúÊöÍóÇáóÊöåö ÝóÐõßöÑóÊú åõäóÇ æóÓöíáóÉõ ÇáÊøóÛúÑöíÑö æóÔõÈúåóÊõåõ Ëõãøó ÐõßöÑó ÈóÚúÏóåõ ÇáúÝóÇÚöáõ ÇáúÍóÞöíÞöíøõ áöáÊøóÛúÑöíÑö æóåõæó ÇáúÛóÑõæÑõ. æÇáúÛóÑõæÑõ- ÈöÝóÊúÍö ÇáúÛóíúäö-: ãóäú íóßúËõÑõ ãöäúåõ ÇáÊøóÛúÑöíÑõ¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö ÇáÔøóíúØóÇäõ ÈöæóÓúæóÓóÊöåö æóãóÇ íóáöíåö Ýöí äõÝõæÓö ÏõÚóÇÉö ÇáÖøóáóÇáóÉö ãöäú ÔõÈóåö ÇáÊøóãúæöíåö áöáúÈóÇØöáö Ýöí ÕõæÑóÉò æóãóÇ íõáúÞöíåö Ýöí äõÝõæÓö ÃóÊúÈóÇÚöåöãú ãöäú ÞóÈõæáö ÊóÛúÑöíÑöåöãú.
æóÚõØöÝó æóáÇ íóÛõÑøóäøóßõãú ÈöÇááøóåö ÇáúÛóÑõæÑõ áöÃóäøóåõ ÃõÏúÎöáó Ýöí ÊóÍúÐöíÑöåöãú ãöãøóäú íõáúÞõæäó Åöáóíúåöãõ ÇáÔøõÈóåó Ãóæú ãöäú ÃóæúåóÇãö ÃóäúÝõÓöåöãõ ÇáøóÊöí ÊõÎóíøöáõ áóåõãõ ÇáúÈóÇØöáó ÍóÞøðÇ áöíóåöãõæÇ ÂÑóÇÁóåõãú. æóÅöÐóÇ ÃõÑöíÏó ÈöÇáúÛõÑõæÑö ÇáÔøóíúØóÇäõ Ãóæú ãóÇ íóÔúãóáõåõ ÝóÐóáößó ÃóÔóÏøõ Ýöí ÇáÊøóÍúÐöíÑö áöãóÇ ÊóÞóÑøóÑó ãöäú ÚóÏóÇæóÉö ÇáÔøóíúØóÇäö áöáúÅöäúÓóÇäö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
íóÇ Èóäöí ÂÏóãó áóÇ íóÝúÊöäóäøóßõãõ ÇáÔøóíúØÇäõ ßóãÇ ÃóÎúÑóÌó ÃóÈóæóíúßõãú ãöäó ÇáúÌóäøóÉö [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 27] æóÞóÇáó: Åöäøó ÇáÔøóíúØÇäó áóßõãú ÚóÏõæøñ ÝóÇÊøóÎöÐõæåõ ÚóÏõæøðÇ [ÝÇØÑ: 6] ¡ ÝóÝöí ÇáÊøóÍúÐöíÑö ÔóæúÈñ ãöäó ÇáÊøóäúÝöíÑö.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö æóáÇ íóÛõÑøóäøóßõãú ÈöÇááøóåö åöíó ßóÇáúÈóÇÁö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáúÅöäúÓÇäõ ãóÇ ÛóÑøóßó ÈöÑóÈøößó ÇáúßóÑöíãö [ÇáÇäÝØÇÑ: 6] . æóÞóÑøóÑó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáöÇäúÝöØóÇÑö ãóÚúäóì ÇáúÈóÇÁö ÈöãóÇ íóÞúÊóÖöí ÃóäøóåóÇ áöáÓøóÈóÈöíøóÉö¡ æóÈöÇáÖøóÑõæÑóÉö íóßõæäõ ÇáÓøóÈóÈõ ÔóÃúäðÇ ãä ÔÄæä Çááøóåö íõäóÇÓöÈõ ÇáúãóÞóÇãó áóÇ ÐóÇÊó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì. æóÇáøóÐöí íõäóÇÓöÈõ åõäóÇ Ãóäú íóßõæäó Çáäøóåúíõ Úóäö ÇáöÇÛúÊöÑóÇÑö ÈöãóÇ íõÓóæøöáõåõ ÇáúÛóÑõæÑõ áöáúãõÔúÑößöíäó ßóÊóæóåøõãö Ãóäøó ÇáúÃóÕúäóÇãó ÔõÝóÚóÇÁõ áóåõãú ÚöäúÏó Çááøóåö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÇÞúÊöäóÇÚöåöãú ÈöÃóäøóåõ ÅöÐóÇ ËóÈÊ ÇáúÈóÚúË Úáì ÇÍúÊöãóÇáò ãóÑúÌõæÍò ÚöäúÏóåõãú ÔóÝóÚóÊú áóåõãú íóæúãóÆöÐò ÃóÕúäóÇãõåõãú¡ Ãóæú íóÛõÑøõåõãú ÈöÃóäøó Çááøóåó áóæú ÃóÑóÇÏó ÇáúÈóÚúËó ßóãóÇ íóÞõæáõ ÇáÑøóÓõæáõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóÈóÚóËó ÂÈóÇÁóåõãú æóåõãú íóäúÙõÑõæäó¡ Ãóæú Ãóäú íóÛõÑøóåõãú ÈöÃóäøó Çááøóåó áóæú ÃóÑóÇÏó ÈóÚúËó ÇáäøóÇÓö áóÚóÌøóáó áóåõãú Ðóáößó æóåõæó ãóÇ Íóßóì Çááøóåõ Úóäúåõãú: æóíóÞõæáõæäó ãóÊì åÐóÇ ÇáúæóÚúÏõ Åöäú ßõäúÊõãú ÕÇÏöÞöíäó [íõæäõÓ: 48] ÝóÐóáößó ßõáøõåõ ÛõÑõæÑñ áóåõã ãÓÈÈ ÈÔÄæä Çááøóåö ÊóÚóÇáóì. ÝóÝöí(21/195)
Åöäøó Çááøóåó ÚöäúÏóåõ Úöáúãõ ÇáÓøóÇÚóÉö æóíõäóÒøöáõ ÇáúÛóíúËó æóíóÚúáóãõ ãóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÍóÇãö æóãóÇ ÊóÏúÑöí äóÝúÓñ ãóÇÐóÇ ÊóßúÓöÈõ ÛóÏðÇ æóãóÇ ÊóÏúÑöí äóÝúÓñ ÈöÃóíøö ÃóÑúÖò ÊóãõæÊõ Åöäøó Çááøóåó Úóáöíãñ ÎóÈöíÑñ (34)
åóÐóÇ ãóÇ íõæóÖøöÍõ ãóÚúäóì ÇáúÈóÇÁö Ýöí Þóæúáå ÊóÚóÇáóì: æóáÇ íóÛõÑøóäøóßõãú ÈöÇááøóåö ÇáúÛóÑõæÑõ. æóÞóÏú ÌóÇÁó ãöËúáõåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÏöíÏö [14] . æóåóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáõ Ýöí ÊóÚúÏöíóÉö ÝöÚúáö ÇáúÛóÑõæÑö ÈöÇáúÈóÇÁö ÞóÑöíÈñ ãöäú ÊóÚúÏöíóÊöåö Èö (ãöäó) ÇáöÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉö Ýöí Þóæúáö ÇãúÑöÆö ÇáúÞóíúÓö:
ÃóÛóÑøóßö ãöäøöí Ãóäøó ÍõÈøóßö ÞóÇÊöáöí Ãóíú: áóÇ íóÛõÑøóäøóßö ãöäú ãõÚóÇãóáóÊöí ãóÚóßö Ãóäøó ÍÈß ÞÇÊáí.
[34]
[ÓõæÑóÉ áõÞúãóÇä (31) : ÂíóÉ 34]
Åöäøó Çááøóåó ÚöäúÏóåõ Úöáúãõ ÇáÓøóÇÚóÉö æóíõäóÒøöáõ ÇáúÛóíúËó æóíóÚúáóãõ ãóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÍÇãö æóãÇ ÊóÏúÑöí äóÝúÓñ ãóÇÐóÇ ÊóßúÓöÈõ ÛóÏÇð æóãÇ ÊóÏúÑöí äóÝúÓñ ÈöÃóíøö ÃóÑúÖò ÊóãõæÊõ Åöäøó Çááøóåó Úóáöíãñ ÎóÈöíÑñ (34)
ßóÇäó ãöäú ÌõãúáóÉö ÛóÑõæÑöåöãú Ýöí äóÝúíö ÇáúÈóÚúËö Ãóäøóåõãú íóÌúÚóáõæäó ÚóÏóãó ÅöÚúáóÇãö ÇáäøóÇÓö ÈöÊóÚúíöíäö æóÞúÊöåö ÃóãóÇÑóÉð Úóáóì Ãóäøóåõ ÛóíúÑõ æóÇÞöÚò. ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóíóÞõæáõæäó ãóÊì åÐóÇ ÇáúæóÚúÏõ Åöäú ßõäúÊõãú ÕÇÏöÞöíäó [íõæäõÓ:
48] æóÞóÇáó: æóãÇ íõÏúÑöíßó áóÚóáøó ÇáÓøóÇÚóÉó ÞóÑöíÈñ íóÓúÊóÚúÌöáõ ÈöåóÇ ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöåÇ [ÇáÔæÑì:
17¡ 18] ¡ ÝóáóãøóÇ ÌóÑóì Ýöí ÇáúÂíóÇÊö ÞóÈúáóåóÇ ÐößúÑõ íóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö ÃõÚúÞöÈóÊú ÈöÃóäøó æóÞúÊó ÇáÓøóÇÚóÉö áóÇ íóÚúáóãõåõ ÅöáøóÇ Çááøóåõ.
ÝóÌõãúáóÉõ Åöäøó Çááøóåó ÚöäúÏóåõ Úöáúãõ ÇáÓøóÇÚóÉö ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ áöæõÞõæÚöåóÇ ÌóæóÇÈðÇ Úóäú ÓõÄóÇáò ãõÞóÏøóÑò Ýöí äõÝõæÓö ÇáäøóÇÓö. æóÇáúÌõãóáõ ÇáúÃóÑúÈóÚõ ÇáøóÊöí ÈóÚúÏóåóÇ ÅöÏúãóÇÌñ áöÌóãúÚö äóÙóÇÆöÑöåóÇ ÊóÚúáöíãðÇ áöáúÃõãøóÉö.
æóÞóÇáó ÇáúæóÇÍöÏöíøõ æóÇáúÈóÛóæöíøõ: Åöäøó ÑóÌõáðÇ ãöäú ãõÍóÇÑöÈö ÎóÕóÝóÉó ãöäú Ãóåúáö ÇáúÈóÇÏöíóÉö ÓóãøóÇåõ Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» ÇáúÍóÇÑöËó Èúäó ÚóãúÑòæ æóæóÞÚ Ýöí «ÊóÝúÓöíÑö ÇáúÞõÑúØõÈöíøö» æóÝöí «ÃóÓúÈóÇÈö ÇáäøõÒõæáö» áöáúæóÇÍöÏöíøö ÊóÓúãöíóÊõåõ ÇáúæóÇÑöËõ Èúäõ ÚóãúÑöæ Èúäö ÍóÇÑöËóÉó ÌóÇÁó Åöáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÞóÇáó: ãóÊóì ÇáÓøóÇÚóÉõ¿ æóÞóÏú ÃóÌúÏóÈóÊú ÈöáóÇÏõäóÇ ÝóãóÊóì ÊõÎúÕöÈõ¿ æóÊóÑóßúÊõ ÇãúÑóÃóÊöí ÍõÈúáóì ÝóãóÇ ÊóáöÏõ¿ æóãóÇÐóÇ ÃóßúÓöÈõ ÛóÏðÇ¿ æóÈöÃóíøö ÃóÑúÖò ÃóãõæÊõ¿¡ ÝóäóÒóáóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ¡ æóáóÇ íõÏúÑóì ÓóäóÏõ åóÐóÇ. æóäõÓöÈó Åöáóì ÚößúÑöãóÉó æóãõÞóÇÊöáò¡ æóáóæú ÕóÍøó áóãú íóßõäú ãõäóÇÝöíðÇ áöÇÚúÊöÈóÇÑö åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ ÝóÅöäøóåõ ãõÞúÊóÖóì ÇáÓøöíóÇÞö.
æóÞóÏú ÃóÝóÇÏó ÇáÊøóÃúßöíÏõ ÈöÍóÑúÝö Åöäøó ÊóÍúÞöíÞó Úöáúãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöæóÞúÊö ÇáÓøóÇÚóÉö¡ æóÐóáößó íóÊóÖóãøóäõ ÊóÃúßöíÏó æõÞõæÚöåóÇ. æóÝöí ßóáöãóÉò ÚöäúÏóåõ ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì ÇÎúÊöÕóÇÕöåö ÊóÚóÇáóì ÈöÐóáößó ÇáúÚöáúãö áöÃóäøó(21/196)
ÇáúÚöäúÏöíøóÉó ÔóÃúäõåóÇ ÇáöÇÓúÊöÆúËóÇÑõ. æóÊóÞúÏöíãõ ÚöäúÏó æóåõæó ÙóÑúÝñ ãõÓúäóÏñ Úóáóì ÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö íõÝöíÏõ ÇáÊøóÎúÕöíÕó ÈöÇáúÞóÑöíäóÉö ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì Ãóäøóåõ áóíúÓó ãõÑóÇÏñ Èöåö ãõÌóÑøóÏó ÇáÊøóÞúæóì.
æóÌõãúáóÉõ æóíõäóÒøöáõ ÇáúÛóíúËó ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÇáúÎóÈóÑö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóÅöäøó Çááøóåó íõäóÒøöáõ ÇáúÛóíúËó¡ ÝóíõÝöíÏõ ÇáÊøóÎúÕöíÕó ÈöÊóäúÒöíáö ÇáúÛóíúËö. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÃóíúÖðÇ ÚöäúÏóåõ Úöáúãõ æóÞúÊö äõÒõæáö ÇáúÛóíúËö æóáóíúÓó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãõÌóÑøóÏõ ÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÈöÃóäøóåõ íõäóÒøöáõ ÇáúÛóíúËó áöÃóäøó Ðóáößó áóíúÓó ãöãøóÇ íõäúßöÑõæäóåõ æóáóßöäú äõÙöãóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ ÈöÃõÓúáõæÈö ÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÖóÇÑöÚö áöíóÍúÕõáó ãóÚó ÇáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÇáöÇÓúÊöÆúËóÇÑö ÈöÇáúÚöáúãö Èöåö ÇáöÇãúÊöäóÇäõ ÈöÐóáößó ÇáúãóÚúáõæãö ÇáøóÐöí åõæó äöÚúãóÉñ.
æóÝöí ÇÎúÊöíóÇÑö ÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÖóÇÑöÚö ÅöÝóÇÏóÉõ Ãóäøóåõ íõÌóÏøöÏõ ÅöäúÒóÇáó ÇáúÛóíúËö ÇáúãóÑøóÉó ÈóÚúÏó ÇáúãóÑøóÉö ÚöäúÏó ÇÍúÊöíóÇÌö ÇáúÃóÑúÖö. æóáóÇ ÇáúÊöÝóÇÊó Åöáóì ãóäú ÞóÏøóÑõæÇ: íõäóÒøöáõ ÇáúÛóíúËó¡ ÈöÊóÞúÏöíÑö (Ãóäö) ÇáúãóÕúÏóÑöíøóÉö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö Þóæúáö ØóÑóÝóÉó:
ÃóáóÇ ÃóíøõåóÐóÇ ÇáÒøóÇÌöÑöí ÃóÍúÖõÑõ ÇáúæóÛóì áöáúÈóæúäö Èóíúäó ÇáúãóÞóÇãóíúäö æóÊóÝóÇæõÊö ÇáÏøóÑóÌóÊóíúäö Ýöí ÇáúÈóáóÇÛóÉö. æóÅöÐú ÞóÏú ÌóÇÁó åóÐóÇ äóÓóÞðÇ Ýöí ÚöÏóÇÏö ÇáúÍóÕúÑö ßóÇäó ÇáúÅöÊúíóÇäõ ÈöÇáúãõÓúäóÏö ÝöÚúáðÇ ÎóÈóÑðÇ Úóäú ãõÓúäóÏò Åöáóíúåö ãõÞóÏøóãò ãõÝöíÏðÇ áöáöÇÎúÊöÕóÇÕö ÈöÇáúÞóÑöíäóÉö ÝóÇáúãóÚúäóì: æóíóäúÝóÑöÏõ ÈöÚöáúãö æóÞúÊö äõÒõæáö ÇáúÛóíúËö ãöäú ÞõÑúÈò æóÈõÚúÏò æóÖóÈúØö æóÞúÊò.
æóÚõØöÝó Úóáóíúåö æóíóÚúáóãõ ãóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÍÇãö Ãóíú: íóäúÝóÑöÏõ ÈöÚöáúãö ÌóãöíÚö ÃóØúæóÇÑöåö ãöäú äõØúÝóÉò æóÚóáóÞóÉò æóãõÖúÛóÉò Ëõãøó ãöäú ßóæúäöåö ÐóßóÑðÇ Ãóæú ÃõäúËóì æóÅöÈøóÇäó æóÖúÚöåö ÈöÇáÊøóÏúÞöíÞö. æóÌöíÁó ÈöÇáúãõÖóÇÑöÚö áöÅöÝóÇÏóÉö ÊóßóÑøõÑö ÇáúÚöáúãö ÈöÊóÈóÏøõáö Êöáúßó ÇáúÃóØúæóÇÑö æóÇáúÃóÍúæóÇáö. æóÇáúãóÚúäóì: íóäúÝóÑöÏõ ÈöÚöáúãö ÌóãöíÚö Êöáúßó ÇáúÃóØúæóÇÑö ÇáøóÊöí áóÇ íóÚúáóãõåóÇ ÇáäøóÇÓõ áöÃóäøóåõ ÚóØúÝñ Úóáóì ãóÇ ÞóÕóÏó ãöäúåõ ÇáúÍóÕúÑó ÝóßóÇäó ÇáúãõÓúäóÏõ ÇáúÝöÚúáöíøõ ÇáúãõÊóÃóÎøöÑõ Úóäö ÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö ãõÝöíÏðÇ áöáöÇÎúÊöÕóÇÕö ÈöÇáúÞóÑöíäóÉö ßóãóÇ ÞõáúäóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇááøóåõ íõÞóÏøöÑõ Çááøóíúáó æóÇáäøóåÇÑó.
æóÃóãøóÇ Þóæúáõåõ æóãÇ ÊóÏúÑöí äóÝúÓñ ãóÇÐóÇ ÊóßúÓöÈõ ÛóÏÇð æóãÇ ÊóÏúÑöí äóÝúÓñ ÈöÃóíøö ÃóÑúÖò ÊóãõæÊõ ÝóÞóÏú äõÓöÌó Úóáóì ãöäúæóÇáò ÂÎóÑó ãöäó ÇáäøóÙúãö ÝóÌõÚöáó ÓõÏóÇåõ äóÝúíó Úöáúãö ÃóíøóÉö äóÝúÓò ÈöÃóÎóÕøö ÃóÍúæóÇáöåóÇ æóåõæó ÍóÇáõ ÇßúÊöÓóÇÈöåóÇ ÇáúÞóÑöíÈõ ãöäúåóÇ Ýöí Çáúíóæúãö ÇáúãõæóÇáöí íóæúãó ÊóÃóãøõáöåóÇ æóäóÙóÑöåóÇ¡ æóßóÐóáößó ãóßóÇäõ ÇäúÞöÖóÇÁö ÍóíóÇÊöåóÇ áöáäøöÏóÇÁö Úóáóíúåöãú ÈöÞöáøóÉö Úöáúãöåöãú ÝóÅöÐóÇ ßóÇäõæÇ ÈöåóÐöåö ÇáúãóËóÇÈóÉö Ýöí(21/197)
ÞöáøóÉö ÇáúÚöáúãö ÝóßóíúÝó íóÊóØóáøóÚõæäó Åöáóì Úöáúãö ÃóÚúÙóãö ÍóæóÇÏöËö åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö æóåõæó ÍóÇÏöËõ ÝóäóÇÆöåö æóÇäúÞöÑóÇÖöåö æóÇÚúÊöíóÇÖöåö ÈöÚóÇáóãö ÇáúÎõáõæÏö. æóåóÐóÇ ÇáäøóÝúíõ áöáÏøöÑóÇíóÉö ÈöåóÐóíúäö ÇáúÃóãúÑóíúäö Úóäú ßõáøö äóÝúÓò Ýöíåö ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÅöËúÈóÇÊö ÇáúÚöáúãö ÈöãóÇ ÊóßúÓöÈõ ßõáøõ äóÝúÓò æóÇáúÚöáúãõ ÈöÃóíøö ÃóÑúÖò ÊóãõæÊõ ÝöíåóÇ ßõáøõ äóÝúÓò Åöáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ ÝóÍóÕóáóÊú ÅöÝóÇÏóÉõ ÇÎúÊöÕóÇÕö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöåóÐóíúäö ÇáúÚöáúãóíúäö ÝóßóÇäóÇ Ýöí ÖãíãÉ ãóÇ ÇäúÊóÙóãó ãóÚóåõãóÇ ãöãøóÇ ÊóÞóÏøóãóåõãóÇ.
æóÚóÈøóÑó Ýöí ÌóÇäöÈö äóÝúíö ãóÚúÑöÝóÉö ÇáäøóÇÓö ÈöÝöÚúáö ÇáÏøöÑóÇíóÉö áöÃóäøó ÇáÏøöÑóÇíóÉó Úöáúãñ Ýöíåö ãõÚóÇáóÌóÉñ áöáöÇØøöáóÇÚö Úóáóì ÇáúãóÚúáõæãö æóáöÐóáößó áóÇ íõÚóÈøóÑõ ÈöÇáÏøöÑóÇíóÉö Úóäú Úöáúãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÝóáóÇ íõÞóÇáõ: Çááøóåõ íóÏúÑöí ßóÐóÇ¡ ÝóíõÝöíÏõ:
ÇäúÊöÝóÇÁó Úöáúãö ÇáäøóÇÓö ÈóÚúÏó ÇáúÍöÑúÕö Úóáóì Úöáúãöåö. æóÇáúãóÚúäóì: áóÇ íóÚúáóãõ Ðóáößó ÅöáøóÇ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÈöÞóÑöíäóÉö ãõÞóÇÈóáóÊöåöãóÇ ÈöÞóæúáöåö æóíõäóÒøöáõ ÇáúÛóíúËó æóíóÚúáóãõ ãóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÍÇãö. æóÞóÏú ÚóáøóÞó ÝöÚúáó ÇáÏøöÑóÇíóÉö Úóäö ÇáúÚóãóáö Ýöí ãóÝúÚõæáóíúäö ÈöæõÞõæÚö ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãóíúäö ÈóÚúÏóåõãóÇ¡ Ãóíú ãóÇ ÊóÏúÑöí åóÐóÇ ÇáÓøõÄóÇáó¡ Ãóíú ÌóæóÇÈóåõ. æóÞóÏú ÍóÕóáó ÅöÝóÇÏóÉõ ÇÎúÊöÕóÇÕö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÚöáúãö åóÐöåö ÇáúÃõãõæÑö ÇáúÎóãúÓóÉö ÈöÃóÝóÇäöíäó ÈóÏöíÚóÉò ãöäú ÃóÝóÇäöíäö ÇáúÅöíÌóÇÒö ÇáúÈóÇáöÛö ÍóÏøó ÇáúÅöÚúÌóÇÒö.
æóáõÞøöÈóÊú åóÐöåö ÇáúÎóãúÓóÉõ Ýöí ßóáóÇãö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöãóÝóÇÊöÍö ÇáúÛóíúÈö æóÝõÓøöÑó ÈöåóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì:
æóÚöäúÏóåõ ãóÝÇÊöÍõ ÇáúÛóíúÈö áóÇ íóÚúáóãõåÇ ÅöáøóÇ åõæó [ÇáúÃóäúÚóÇã: 59] .
ÝóÝöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» ãöäú ÍóÏöíËö ÇÈúäö ÚõãóÑó ÞóÇáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ãóÝóÇÊöÍõ ÇáúÛóíúÈö ÎóãúÓñ» Ëõãøó ÞóÑóÃó: Åöäøó Çááøóåó ÚöäúÏóåõ Úöáúãõ ÇáÓøóÇÚóÉö
ÇáúÂíóÉó¡
æóãöäú ÍóÏöíËö ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó: « ... Ýöí ÎóãúÓò áóÇ íóÚúáóãõåõäøó ÅöáøóÇ Çááøóåõ Åöäøó Çááøóåó ÚöäúÏóåõ Úóáöãõ ÇáÓøóÇÚóÉö ÌóæóÇÈðÇ Úóäú ÓõÄóÇáö ÌöÈúÑöíáó: ãóÊóì ÇáÓøóÇÚóÉõ¿ ... »
. æóãóÚúäóì ÍóÕúÑö ãóÝóÇÊöÍö ÇáúÛóíúÈö Ýöí åóÐöåö ÇáúÎóãúÓóÉö: ÃóäøóåóÇ åöíó ÇáúÃõãõæÑõ ÇáúãõÛóíøóÈóÉõ ÇáúãõÊóÚóáøöÞóÉõ ÈöÃóÍúæóÇáö ÇáäøóÇÓö Ýöí åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö æóÃóäøó ÇáÊøóÚúÈöíÑó ÚóäúåóÇ ÈöÇáúãóÝóÇÊöÍö ÃóäøóåóÇ Êóßõæäõ ãóÌúåõæáóÉð áöáäøóÇÓö ÝóÅöÐóÇ æóÞóÚóÊú ÝóßóÃóäøó æõÞõæÚóåóÇ ÝóÊúÍñ áöãóÇ ßóÇäó ãõÛúáóÞðÇ æóÃóãøóÇ ÈóÞöíøóÉõ ÃóÍúæóÇáö ÇáäøóÇÓö ÝóÎóÝóÇÄõåóÇ Úóäúåõãú ãõÊóÝóÇæöÊñ æóíõãúßöäõ áöÈóÚúÖöåöãú ÊóÚúíöíäõåóÇ ãöËúáõ ÊóÚúíöíöäö íóæúãö ßóÐóÇ áöáÒøöÝóÇÝö æóíóæúãö ßóÐóÇ áöáúÛóÒúæö æóåóßóÐóÇ ãóæóÇÞöíÊõ ÇáúÚöÈóÇÏóÇÊö æóÇáúÃóÚúíóÇÏö¡ æóßóÐóáößó ãõÞóÇÑóäóÇÊõ ÇáúÃóÒúãöäóÉö ãöËúáó: íóæúãö ßóÐóÇ ãóÏúÎóáõ ÇáÑøóÈöíÚö ÝóáóÇ ÊóÌöÏõ ãõÛóíøóÈóÇÊò áóÇ ÞöÈóáó áöÃóÍóÏò ÈöãóÚúÑöÝóÉö æõÞõæÚöåóÇ ãöäú ÃóÍúæóÇáö ÇáäøóÇÓö Ýöí åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö ÛóíúÑó åóÐöåö ÇáúÎóãúÓóÉö ÝóÃóãøóÇ Ýöí ÇáúÚóæóÇáöãö ÇáúÃõÎúÑóì æóÝöí ÇáúÍóíóÇÉö ÇáúÂÎöÑóÉö ÝóÇáúãõÛóíøóÈóÇÊõ Úóäú Úöáúãö ÇáäøóÇÓö ßóËöíÑóÉñ æóáóíúÓóÊú áóåóÇ ãóÝóÇÊöÍõ Úöáúãò Ýöí åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö.(21/198)
æóÌõãúáóÉõ Åöäøó Çááøóåó Úóáöíãñ ÎóÈöíÑñ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ æóÇÞöÚóÉñ ãóæúÞöÚó ÇáäøóÊöíÌóÉö áöãóÇ ÊóÖóãøóäóåõ ÇáúßóáóÇãõ ÇáÓøóÇÈöÞõ ãöäú ÅöÈúØóÇáö ÔõÈúåóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó æóÚúÏó Çááøóåö ÍóÞøñ ÝóáÇ ÊóÛõÑøóäøóßõãõ ÇáúÍóíÇÉõ ÇáÏøõäúíÇ [áõÞúãóÇä: 33] ßóãóæúÞöÚö Þóæúáöåö Ýöí ÞöÕøóÉö [áõÞúãóÇäó: 16] : Åöäøó Çááøóåó áóØöíÝñ ÎóÈöíÑñ ÚóÞöÈó Þóæúáöåö:
ÅöäøóåÇ Åöäú Êóßõ ãöËúÞÇáó ÍóÈøóÉò ãöäú ÎóÑúÏóáò ÇáúÂíóÉ [áõÞúãóÇä: 16] .
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó Çááøóåó Úóáöíãñ ÈöãóÏóì æóÚúÏöåö ÎóÈöíÑñ ÈöÃóÍúæóÇáößõãú ãöãøóÇ ÌóãóÚóåõ Þóæúáõåõ æóãÇ ÊóÏúÑöí äóÝúÓñ ãóÇÐóÇ ÊóßúÓöÈõ ÛóÏÇð ÅöáóÎú æóáöÐóÇ ÌóãóÚó Èóíúäó ÇáÕøöÝóÊóíúäö: ÕöÝóÉö Úóáöíãñ æóÕöÝóÉö ÎóÈöíÑñ áöÃóäøó ÇáËøóÇäöíóÉó ÃóÎóÕøõ.(21/199)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
32- ÓõæÑóÉõ ÇáÓøóÌúÏóÉö
ÃóÔúåóÑõ ÃóÓúãóÇÁö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö åõæó ÓõæÑóÉõ ÇáÓøóÌúÏóÉö¡ æóåõæó ÃóÎúÕóÑõ ÃóÓúãóÇÆöåóÇ¡ æóåõæó ÇáúãóßúÊõæÈõ Ýöí ÇáÓøóØúÑö ÇáúãóÌúÚõæáö áöÇÓúãö ÇáÓøõæÑóÉö ãöäó ÇáúãóÕóÇÍöÝö ÇáúãõÊóÏóÇæóáóÉö. æóÈöåóÐóÇ ÇáöÇÓúãö ÊóÑúÌóãó áóåóÇ ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ Ýöí «ÌóÇãöÚöåö» æóÐóáößó ÈöÅöÖóÇÝóÉö ßóáöãóÉö ÓõæÑóÉò Åöáóì ßóáöãóÉö ÇáÓøóÌúÏóÉö. æóáóÇ ÈõÏøó ãöäú ÊóÞúÏöíÑö ßóáöãóÉö Çáã ãóÍúÐõæÝóÉð áöáöÇÎúÊöÕóÇÑö ÅöÐú áóÇ íóßúÝöí ãõÌóÑøóÏõ ÅöÖóÇÝóÉö ÓõæÑóÉò Åöáóì ÇáÓøóÌúÏóÉö Ýöí ÊóÚúÑöíÝö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö¡ ÝóÅöäøóåõ áóÇ Êóßõæäõ ÓóÌúÏóÉñ ãöäú ÓõÌõæÏö ÇáúÞõÑúÂäö ÅöáøóÇ Ýöí ÓõæÑóÉò ãöäó ÇáÓøõæóÑö.
æóÊõÓóãøóì ÃóíúÖðÇ Çáã ÊóäúÒöíáõ
Ñóæóì ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ Úóäú ÌóÇÈöÑö Èúäö ÚóÈúÏö Çááøóåö: «Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóÇäó áóÇ íóäóÇãõ ÍóÊøóì íóÞúÑóÃó Çáã ÊóäúÒöíáõ
[ÇáÓøóÌúÏóÉ: 1¡ 2] æÊóÈÇÑóßó ÇáøóÐöí ÈöíóÏöåö Çáúãõáúßõ [Çáúãõáúßõ: 1] .
æóÊõÓóãøóì Çáã ÊóäúÒöíáõ ÇáÓøóÌúÏóÉö.
æóÝöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» Úóäú ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó: «ßóÇäó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÞúÑóÃõ íóæúãó ÇáúÌõãõÚóÉö Ýöí ÕóáóÇÉö ÇáúÝóÌúÑö Çáã ÊóäúÒöíáõ ÇáÓøóÌúÏóÉö æåóáú ÃóÊì Úóáóì ÇáúÅöäúÓÇäö
[ÇáúÅöäúÓóÇäö: 1] . ÞóÇáó ÔóÇÑöÍõæ «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» ÖóÈúØõ ÇááøóÇãö ãöäú ßóáöãóÉö ÊóäúÒöíáõ ÈöÖóãøóÉò Úóáóì ÇáúÍößóÇíóÉö¡ æóÃóãøóÇ áóÝúÙõ ÇáÓøóÌúÏóÉö Ýöí åóÐóÇ ÇáúÍóÏöíËö ÝóÞóÇáó ÇÈúäõ ÍóÌóÑò: åõæó ÈöÇáäøóÕúÈö. æóÞóÇáó ÇáúÚóíúäöíøõ æóÇáúÞóÓúØóáóÇäöíøõ ÈöÇáäøóÕúÈö Úóáóì Ãóäøóåõ ÚóØúÝõ ÈóíóÇäò- íóÚúäöí Ãóäøóåõ ÈóíóÇäñ áöáóÝúÙö Çáã ÊóäúÒöíáõ-¡ æóåóÐóÇ ÈöÚöíÏñ¡ áöÃóäøó áóÝúÙó ÇáÓøóÌúÏóÉö áóíúÓó ÇÓúãðÇ áöåóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÅöáøóÇ ÈöÅöÖóÇÝóÉö (ÓõæÑóÉò) Åöáóì (ÇáÓøóÌúÏóÉö) ¡ ÝóÇáúæóÌúåõ Ãóäú íóßõæäó áóÝúÙõ (ÇáÓøóÌúÏóÉö) Ýöí ßóáóÇãö ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó ãóÌúÑõæÑðÇ ÈöÅöÖóÇÝóÉö ãóÌúãõæÚö Çáã ÊóäúÒöíáõ Åöáóì áóÝúÙö (ÇáÓøóÌúÏóÉö) ¡ æóÓóÃõÈóíøöäõ ßóíúÝöíøóÉó åóÐöåö ÇáúÅöÖóÇÝóÉö.
æóÚóäúæóäóåóÇ ÇáúÈõÎóÇÑöíøõ Ýöí «ÕóÍöíÍöåö» : «ÓõæÑóÉõ ÊóäúÒöíáõ ÇáÓøóÌúÏóÉö» . æóíóÌöÈõ Ãóäú íóßõæäó ÊóäúÒöíáõ ãóÖúãõæãðÇ Úóáóì ÍößóÇíóÉö áóÝúÙö ÇáúÞõÑúÂäö¡ ÝóÊóãóíøóÒóÊú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ ÈöæõÞõæÚö ÓóÌúÏóÉö ÊöáóÇæóÉò ÝöíåóÇ ãöäú(21/201)
Èóíúäö ÇáÓøõæóÑö ÇáúãõÝúÊóÊóÍóÉö Èö Çáã¡ ÝóáöÐóáößó Ýóãóäú ÓóãøóÇåóÇ ÓõæÑóÉó ÇáÓøóÌúÏóÉö Úóäóì ÊóÞúÏöíÑó ãõÖóÇÝò Ãóíú ÓõæÑóÉõ Çáã ÇáÓøóÌúÏóÉö. æóãóäú ÓóãøóÇåóÇ ÊóäúÒöíáõ ÇáÓøóÌúÏóÉö Ýóåõæó Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö «Çáã ÊóäúÒöíáõ ÇáÓøóÌúÏóÉö» ÈöÌóÚúáö
Çáã ÊóäúÒöíáõ ÇÓúãðÇ ãõÑóßøóÈðÇ Ëõãøó ÅöÖóÇÝóÊöåö Åöáóì ÇáÓøóÌúÏóÉö¡ Ãóíú ÐóÇÊö ÇáÓøóÌúÏóÉö¡ áöÒöíóÇÏóÉö ÇáÊøóãúíöíÒö æóÇáúÅöíÖóÇÍö¡ æóÅöáøóÇ ÝóÅöäøó ÐößúÑó ßóáöãóÉö ÊóäúÒöíáõ ßóÇÝò Ýöí ÊóãúíöíÒöåóÇ ÚóãøóÇ ÚóÏóÇåóÇ ãöäú ÐóæóÇÊö Çáã Ëõãøó ÇÎúÊóÕóÑó ÈöÍóÐúÝö Çáã æóÅöÈúÞóÇÁö ÊóäúÒöíáõ¡ æóÃõÖöíÝó ÊóäúÒöíáõ Åöáóì ÇáÓøóÌúÏóÉö Úóáóì ãóÇ ÓóíóÃúÊöí Ýöí ÊóæúÌöíåö ÊóÓúãöíóÊöåóÇ Çáã ÊóäúÒöíáõ ÇáÓøóÌúÏóÉö.
æóãóäú ÓóãøóÇåóÇ Çáã ÇáÓøóÌúÏóÉö Ýóåõæó Úóáóì ÅöÖóÇÝóÉö Çáã Åöáóì ÇáÓøóÌúÏóÉö ÅöÖóÇÝóÉð Úóáóì ãóÚúäóì ÇááøóÇãö æóÌóÚúáö Çáã ÇÓúãðÇ áöáÓøõæÑóÉö. æóãóäú ÓóãøóæúåóÇ Çáã ÊóäúÒöíáõ ÇáÓøóÌúÏóÉö áóãú íóÊóÚóÑøóÖõæÇ áöÖóÈúØöåóÇ Ýöí «ÔõÑõæÍö ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» æóáóÇ Ýöí ÇáäøõÓóÎö ÇáÕøóÍöíÍóÉö ãöäó «ÇáúÌóÇãöÚö ÇáÕøóÍöíÍö» ¡ æóíóÊóÚóíøóäõ Ãóäú íóßõæäó Çáã ãõÖóÇÝðÇ Åöáóì ÊóäúÒöíáõ Úóáóì Ãóäøó ãóÌúãõæÚó ÇáúãõÖóÇÝö æóÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö ÇÓúãñ áöåóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ãóÍúßöíøñ áóÝúÙõåõ¡ ÝóÊóßõæäõ ßóáöãóÉõ ÊóäúÒöíáõ ãóÖúãõæãóÉð Úóáóì ÍößóÇíóÉö áóÝúÙöåóÇ ÇáúÞõÑúÂäöíøö¡ æóÃóäú íõÚúÊóÈóÑó åóÐóÇ ÇáúãõÑóßøóÈõ ÇáúÅöÖóÇÝöíøõ ÇÚúÊöÈóÇÑó ÇáúÚóáóãö ãöËúáõ: ÚóÈúÏö Çááøóåö¡ æóíõÚúÊóÈóÑõ ãóÌúãõæÚõ Ðóáößó ÇáúãõÑóßøóÈö ÇáúÅöÖóÇÝöíøö ãõÖóÇÝðÇ Åöáóì ÇáÓøóÌúÏóÉö ÅöÖóÇÝóÉó ÇáúãõÝúÑóÏóÇÊö¡ æóåõæó ÇÓúÊöÚúãóÇáñ ãóæúÌõæÏñ¡ æóãöäúåõ Þóæúáõ ÊóÃóÈøóØó ÔóÑøðÇ:
Åöäøöí áóãõåúÏò ãöäú ËóäóÇÆöí ÝóÞóÇÕöÏñ ... Èöåö áöÇÈúäö Úóãøö ÇáÕøöÏúÞö ÔóãúÓö Èúäö ãóÇáößò
ÅöÐú ÃóÖóÇÝó ãóÌúãõæÚó (ÇÈúäö Úóãøö) Åöáóì (ÇáÕøöÏúÞö) ¡ æóáóãú íõÑöÏú ÅöÖóÇÝóÉó Úóãøö Åöáóì ÇáÕøöÏúÞö. æóßóÐóáößó Þóæúáõ ÃóÍóÏö ÇáØøóÇÆöíøöíäó Ýöí «ÏöíæóÇäö ÇáúÍóãóÇÓóÉö» :
ÏóÇæö ÇÈúäó Úóãøö ÇáÓøõæÁö ÈöÇáäøóÃúíö æóÇáúÛöäóì ... ßóÝóì ÈöÇáúÛöäóì æóÇáäøóÃúíö Úóäúåõ ãõÏóÇæöíóÇ
ÝóÅöäøóåõ ãóÇ ÃóÑóÇÏó æóÕúÝó Úóãøöåö ÈöÇáÓøõæÁö æóáóßöäøóåõ ÃóÑóÇÏó æóÕúÝó ÇÈúäö Úóãøöåö ÈöÇáÓøõæÁö. ÝóÃóÖóÇÝó ãóÌúãõæÚó ÇÈúäö Úóãøò Åöáóì ÇáÓøõæÁö¡ æóãöËúáõåõ Þóæúáõ ÑóÌõáò ãöäú ßóáúÈò Ýöí «ÏöíæóÇäö ÇáúÍóãóÇÓóÉö» :
åóäöíÆðÇ áöÇÈúäö Úóãøö ÇáÓøõæÁö Ãóäøöí ... ãõÌóÇæöÑóÉñ Èóäöí ËõÚóáò áóÈõæäöí
æóÞóÇáó ÚõíóíúäóÉõ Èúäõ ãöÑúÏóÇÓò Ýöí «ÇáúÍóãóÇÓóÉö» :(21/202)
ÝóáóãøóÇ ÚóÑóÝúÊõ ÇáúíóÃúÓó ãöäúåõ æóÞóÏú ÈóÏóÊú ... ÃóíóÇÏöí ÓóÈóÇ ÇáúÍóÇÌóÇÊö áöáúãõÊóÐóßøöÑö
ÝóÃóÖóÇÝó ãóÌúãõæÚó (ÃóíóÇÏöí ÓóÈóÇ) æóåõæó ßóÇáúãõÝúÑóÏö áöÃóäøóåõ ÌóÑóì ãóÌúÑóì ÇáúãóËóáö Åöáóì ÇáúÍóÇÌóÇÊö.
æóÞóÇáó ÈóÚúÖõ ÑõÌøóÇÒöåöãú:
ÃóäóÇ ÇÈúäõ Úóãøö Çááøóíúáö æóÇÈúäõ ÎóÇáöåö ... ÅöÐóÇ ÏõÌðì ÏóÎóáúÊõ Ýöí ÓöÑúÈóÇáöåö
ÝóÃóÖóÇÝó (ÇÈúäõ Úóãøö) Åöáóì áóÝúÙö (Çááøóíúáö) ¡ æóÃóÖóÇÝó (ÇÈúäõ ÎóÇáò) Åöáóì ÖóãöíÑö (Çááøóíúáö) Úóáóì ãóÚúäóì ÃóäóÇ ãõÎóÇáöØõ Çááøóíúáö¡ æóáóÇ íõÑöíÏõ ÅöÖóÇÝóÉó Úóãøò æóáóÇ ÎóÇáò Åöáóì Çááøóíúáö. æóãöäú åóÐóÇ ÇÓúãõ ÚóÈúÏö Çááøóåö Èúäö ÞóíúÓö ÇáÑøõÞóíøóÇÊö¡ ÝóÇáúãõÖóÇÝõ Åöáóì (ÇáÑøõÞóíøóÇÊö) åõæó ãóÌúãõæÚõ ÇáúãõÑóßøóÈö ÅöãøóÇ (ÚóÈúÏõ Çááøóåö) ¡ Ãóæö (ÇÈúäõ ÞóíúÓò)
áóÇ ÃóÍóÏõ ãõÝúÑóÏóÇÊöåö. æóåóÐöåö ÇáúÅöÖóÇÝóÉõ ÞóÑöíÈóÉñ ãöäú ÅöÖóÇÝóÉö ÇáúÚóÏóÏö ÇáúãõÑóßøóÈö Åöáóì ãóäú íõÖóÇÝõ Åöáóíúåö ãóÚó ÈóÞóÇÁö ÇÓúãö ÇáúÚóÏóÏö Úóáóì ÈöäóÇÆöåö ßóãóÇ ÊóÞõæáõ: ÃóÚúØöåö ÎóãúÓóÉó ÚóÔúÑóÉó.
æóÊõÓóãøóì åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ ÃóíúÖðÇ ÓõæÑóÉó ÇáúãóÖóÇÌöÚö áöæõÞõæÚö áóÝúÙö ÇáúãóÖÇÌöÚö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÊóÊóÌÇÝì ÌõäõæÈõåõãú Úóäö ÇáúãóÖÇÌöÚö [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 16] .
æóÝöí «ÊóÝúÓöíÑö ÇáúÞõÑúØõÈöíøö» Úóäú «ãõÓúäóÏö ÇáÏøóÇÑöãöíøö» Ãóäøó ÎóÇáöÏó Èúäó ãóÚúÏóÇäó (1) ÓóãøóÇåóÇ: ÇáúãõäúÌöíóÉó.
ÞóÇáó: ÈóáóÛóäöí Ãóäøó ÑóÌõáðÇ íóÞúÑóÄõåóÇ ãóÇ íóÞúÑóÃõ ÔóíúÆðÇ ÛóíúÑóåóÇ¡ æóßóÇäó ßóËöíÑó ÇáúÎóØóÇíóÇ ÝóäóÔóÑóÊú ÌóäóÇÍóåóÇ æóÞóÇáóÊú: ÑóÈøö ÇÛúÝöÑú áóåõ ÝóÅöäøóåõ ßóÇäó íõßúËöÑõ ãöäú ÞöÑóÇÁóÊöí ÝóÔóÝøóÚóåóÇ ÇáÑøóÈøõ Ýöíåö æóÞóÇáó: ÇßúÊõÈõæÇ áóåõ Èößõáøö ÎóØöíÆóÉò ÍóÓóäóÉð æóÇÑúÝóÚõæÇ áóåõ ÏóÑóÌóÉð ÇåÜ. æóÞóÇáó ÇáØøóÈóÑóÓöíøõ: ÊõÓóãøóì (ÓõæÑóÉó ÓóÌúÏóÉö áõÞúãóÇäó) áöæõÞõæÚöåóÇ ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö áõÞúãóÇäó áöÆóáøóÇ ÊóáúÊóÈöÓó ÈöÓõæÑóÉö (Íã ÇáÓøóÌúÏóÉö) ¡ Ãóíú ßóãóÇ ÓóãøóæúÇ ÓõæÑóÉó (Íã ÇáÓøóÌúÏóÉö) æóåöíó ÓõæÑóÉõ ÝõÕøöáóÊú (ÓõæÑóÉó ÓóÌúÏóÉö ÇáúãõÄúãöäö) áöæõÞõæÚöåóÇ ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö ÇáúãõÄúãöäöíäó.
æóåöíó ãóßøöíøóÉñ Ýöí ÅöØúáóÇÞö ÃóßúËóÑö ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó æóÅöÍúÏóì ÑöæóÇíóÊóíúäö Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò¡ æóÝöí ÑöæóÇíóÉò ÃõÎúÑóì Úóäúåõ ÇÓúÊöËúäóÇÁõ ËóáóÇËö ÂíóÇÊò ãóÏóäöíøóÉò æóåöíó: ÃóÝóãóäú ßÇäó ãõÄúãöäÇð ßóãóäú ßÇäó
_________
(1) ÎóÇáöÏ Èä ãÚÏÇä ÇáßáóÇÚöí ÇáúÍöãÕöí ÃóÈõæ ÚÈÏ Çááå ãä ÝõÞóåóÇÁ ÇáÊøóÇÈöÚíä. ÊæÝøí ÓäÉ ËóáóÇË Ãóæ ÃóÑÈÚ Ãóæ ËóãóÇä æóãöÇÆóÉ¡ Ñæì Úóä ÌãóÇÚóÉ ãä ÇáÕøóÍóÇÈóÉ ãõÑúÓáÇ.(21/203)
ÝÇÓöÞÇð Åöáóì áóÚóáøóåõãú íóÑúÌöÚõæäó [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 18- 21] . Þöíáó äóÒóáóÊú íóæúãó ÈóÏúÑò Ýöí Úóáöíøö Èúäö ÃóÈöí ØóÇáöÈò æóÇáúæóáöíÏö Èúäö ÚõÞúÈóÉó æóÓóíóÃúÊöí ÅöÈúØóÇáõåõ. æóÒóÇÏó ÈóÚúÖõåõãú ÂíóÊóíúäö ÊóÊóÌÇÝì ÌõäõæÈõåõãú Úóäö ÇáúãóÖÇÌöÚö Åöáóì ÈöãÇ ßÇäõæÇ íóÚúãóáõæäó [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 16- 17] áöãóÇ Ñõæöíó Ýöí ÓóÈóÈö äõÒõæáöåóÇ æóåõæó ÖóÚöíÝñ. æóÇáøóÐöí äõÚóæøöáõ Úóáóíúåö Ãóäøó ÇáÓøõæÑóÉó ßõáøóåóÇ ãóßøöíøóÉñ æóÃóäøó ãóÇ ÎóÇáóÝó Ðóáößó Åöäú åõæó ÅöáøóÇ ÊóÃúæöíáñ Ãóæú ÅöáúÍóÇÞõ ÎóÇÕøò ÈöÚóÇãøò ßóãóÇ ÃóÕøóáúäóÇ Ýöí ÇáúãõÞóÏøöãóÉö ÇáúÎóÇãöÓóÉö. äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö ÇáäøóÍúáö æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö äõæÍò¡ æóÞóÏú ÚõÏøóÊö ÇáËøóÇáöËóÉó æóÇáÓóÈúÚöíäó Ýöí ÇáäøõÒõæáö. æóÚõÏøóÊú ÂíóÇÊõåóÇ ÚöäúÏó ÌõãúåõæÑö ÇáúÚóÇÏøöíäó ËóáóÇËöíäó¡ æóÚóÏøóåóÇ ÇáúÈóÕúÑöíøõæäó ÓóÈúÚðÇ æóÚöÔúÑöíäó.
ãöäú ÃóÛúÑóÇÖö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ
ÃóæøóáõåóÇ ÇáÊøóäúæöíåõ ÈöÇáúÞõÑúÂäö Ãóäøóåõ ãõäóÒøóáñ ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö¡ æóÊóæúÈöíÎõ ÇáúãõÔúÑößöíäó Úóáóì ÇÏøöÚóÇÆöåöãú Ãóäøóåõ ãõÝúÊóÑðì ÈöÃóäøóåõãú áóãú íóÓúÈöÞú áóåõãõ ÇáÊøóÔóÑøõÝõ ÈöäõÒõæáö ßöÊóÇÈò. æóÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáõ Úóáóì ÅöÈúØóÇáö ÅöáóåöíøóÉö ÃóÕúäóÇãöåöãú ÈöÅöËúÈóÇÊö ÇäúÝöÑóÇÏö Çááøóåö ÈöÃóäøóåõ ÎóÇáöÞõ ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóãõÏóÈøöÑõ ÃõãõæÑöåöãóÇ. æóÐößúÑõ ÇáúÈóÚúËö æóÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáõ Úóáóì ßóíúÝöíøóÉö ÈóÏúÁö ÎóáúÞö ÇáúÅöäúÓóÇäö æóäóÓúáöåö¡ æóÊóäúÙöíÑöåö ÈöÅöÍúíóÇÁö ÇáúÃóÑúÖö¡ æóÃõÏúãöÌó Ýöí Ðóáößó Ãóäøó ÅöÍúíóÇÁó ÇáúÃóÑúÖö äöÚúãóÉñ Úóáóíúåöãú ßóÝóÑõæÇ ÈöãõÓúÏöíåóÇ. æóÇáúÅöäúÍóÇÁõ Úóáóì ÇáøóÐöíäó ÃóäúßóÑõæåõ æóæóÚöíÏõåõãú. æóÇáËøóäóÇÁõ Úóáóì ÇáúãõÕóÏøöÞöíäó
ÈöÂíóÇÊö Çááøóåö æóæóÚúÏõåõãú¡ æóãõÞóÇÈóáóÉõ ÅöíãóÇäöåöãú ÈößõÝúÑö ÇáúãõÔúÑößöíäó¡ Ëõãøó ÅöËúÈóÇÊõ ÑöÓóÇáóÉö ÑóÓõæáò ÚóÙöíãò ÞóÈúáó ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó åóÏóì Èöåö ÃõãøóÉð ÚóÙöíãóÉð. æóÇáÊøóÐúßöíÑõ ÈöãóÇ Íóáøó ÈöÇáúãõßóÐøöÈöíäó ÇáÓøóÇÈöÞöíäó áöíóßõæäó Ðóáößó ÚöÙóÉð áöáúÍóÇÖöÑöíäó¡ æóÊóåúÏöíÏõåõãú ÈöÇáäøóÕúÑö ÇáúÍóÇÕöáö áöáúãõÄúãöäöíäó. æóÎóÊóãó Ðóáößó ÈöÇäúÊöÙóÇÑö ÇáäøóÕúÑö. æóÃóãóÑó ÇáÑøóÓõæá Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáúÅöÚúÑóÇÖö Úóäúåõã ÊóÍúÞöíÑðÇ áóåõãú¡ æóæóÚóÏóåõ ÈöÇäúÊöÙóÇÑö äóÕúÑöåö Úóáóíúåöãú.(21/204)
Çáã (1) ÊóäúÒöíáõ ÇáúßöÊóÇÈö áóÇ ÑóíúÈó Ýöíåö ãöäú ÑóÈøö ÇáúÚóÇáóãöíäó (2)
æóãöäú ãóÒóÇíóÇ åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö æóÝóÖóÇÆöáöåóÇ ãóÇ
ÑóæóÇåõ ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ æóÇáäøóÓóÇÆöíøõ æóÃóÍúãóÏõ æóÇáÏøóÇÑöãöíøõ Úóäú ÌóÇÈöÑö Èúäö ÚóÈúÏö Çááøóåö ÞóÇáó: «ßóÇäó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóÇ íóäóÇãõ ÍóÊøóì íóÞúÑóÃó Çáã ÊóäúÒöíáõ [ÇáÓøóÌúÏóÉö: 1- 2] æÊóÈÇÑóßó ÇáøóÐöí ÈöíóÏöåö Çáúãõáúßõ
[Çáúãáß: 1] .
[1]
[ÓõæÑóÉ ÇáÓÌÏå (32) : ÂíóÉ 1]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
Çáã (1)
ÊóÞóÏøóãó ãóÇ Ýöí äóÙóÇÆöÑå.
[2]
[ÓõæÑóÉ ÇáÓÌÏå (32) : ÂíóÉ 2]
ÊóäúÒöíáõ ÇáúßöÊÇÈö áóÇ ÑóíúÈó Ýöíåö ãöäú ÑóÈøö ÇáúÚÇáóãöíäó (2)
ÇÝúÊõÊöÍóÊö ÇáÓøõæÑóÉõ ÈöÇáÊøóäúæöíåö ÈöÔóÃúäö ÇáúÞõÑúÂäö áöÃóäøóåõ ÌóÇãöÚõ ÇáúåõÏóì ÇáøóÐöí ÊóÖóãøóäóÊúåõ åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ æóÛóíúÑõåóÇ æóáöÃóäøó ÌöãóÇÚó ÖóáóÇáö ÇáÖøóÇáøöíäó åõæó ÇáÊøóßúÐöíÈõ ÈöåóÐóÇ ÇáúßöÊóÇÈö¡ ÝóÇááøóåõ ÌóÚóáó ÇáúÞõÑúÂäó åõÏðì áöáäøóÇÓö æÎÕø ÇáúÚóÑóÈ Ãóä ÔóÑøóÝóåõãú ÈöÌóÚúáöåöãú Ãóæøóáó ãóäú íóÊóáóÞøóì åóÐóÇ ÇáúßöÊóÇÈó¡ æóÈöÃóäú ÃóäúÒóáóåõ ÈöáõÛóÊöåöãú¡ ÝóßóÇäó ãöäúåõãú ÃóÔóÏøõ ÇáúãõßóÐøöÈöíäó ÈöãóÇ ÌóÇÁó Èöåö¡ áóÇ ÌóÑóãó Ãóäøó ÊóßúÐöíÈó ÃõæáóÆößó ÇáúãõßóÐøöÈöíäó ÃóÚúÑóÞõ Ýöí ÇáÖøóáóÇáóÉö æóÃóæúÛóáõ Ýöí ÃóÝúäö ÇáÑøóÃúíö. æóÇÝúÊöÊóÇÍõ ÇáúßóáóÇãö ÈöÇáúÌõãúáóÉö ÇáöÇÓúãöíøóÉö áöÏóáóÇáóÊöåóÇ Úóáóì ÇáÏøóæóÇãö æóÇáËøóÈóÇÊö.
æóÌöíÁó ÈöÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö ãõÚóÑøóÝðÇ ÈöÇáúÅöÖóÇÝóÉö áöÅöØóÇáóÊöåö áöíóÍúÕõáó ÈöÊóØúæöíáöåö Ëõãøó ÊóÚúÞöíÈöåö ÈöÇáúÌõãúáóÉö ÇáúãõÚúÊóÑöÖóÉö ÇáÊøóÔúæöíÞõ Åöáóì ãóÚúÑöÝóÉö ÇáúÎóÈóÑö æóåõæó Þóæúáõåõ ãöäú ÑóÈøö ÇáúÚÇáóãöíäó æóáóæúáóÇ Ðóáößó áóÞöíáó: ÞõÑúÂäñ ãõäóÒøóáñ ãöäú ÑóÈøö ÇáúÚóÇáóãöíäó Ãóæú äóÍúæõ Ðóáößó. æóÅöäøóãóÇ ÚóÏóáó Úóäú ÃõÓúáõæÈö Þóæúáöåö Çáã Ðáößó ÇáúßöÊÇÈõ áóÇ ÑóíúÈó Ýöíåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [1¡ 2] áöÃóäøó Êöáúßó ÇáÓøõæÑóÉó äóÇÒöáóÉñ Èóíúäó ÙóåúÑóÇäóíö ÇáúãõÓúáöãöíäó æóãóäú íõÑúÌóì ÅöÓúáóÇãõåõãú ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö æóåõãõ ÇáøóÐöíäó íõÄúãöäõæäó ÈöãÇ ÃõäúÒöáó Åöáóíúßó æóãÇ ÃõäúÒöáó ãöäú ÞóÈúáößó [ÇáúÈóÞóÑóÉ:
4] æóÃóãøóÇ åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ ÝóÞóÏú ÌóÇÈóåó Çááøóåõ ÈöåóÇ ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÇáúÅöáóåö ÇáúæóÇÍöÏö æóáóÇ íõæÞöäõæäó ÈöÇáúÂÎöÑóÉö Ýóåõãú ÃóÕúáóÈõ ÚõæÏðÇ¡ æóÃóÔóÏøõ ßõÝúÑðÇ æóÕõÏõæÏðÇ.
ÝóÞóæúáõåõ ÊóäúÒöíáõ ÇáúßöÊÇÈö ãõÈúÊóÏóÃñ¡ æóÞóæúáõåõ áóÇ ÑóíúÈó Ýöíåö ÌõãúáóÉñ åöíó ÕöÝóÉñ áöáúßöÊóÇÈö Ãóæú ÍóÇáñ Ãóæú åöíó ãõÚúÊóÑöÖóÉñ.(21/205)
Ãóãú íóÞõæáõæäó ÇÝúÊóÑóÇåõ Èóáú åõæó ÇáúÍóÞøõ ãöäú ÑóÈøößó áöÊõäúÐöÑó ÞóæúãðÇ ãóÇ ÃóÊóÇåõãú ãöäú äóÐöíÑò ãöäú ÞóÈúáößó áóÚóáøóåõãú íóåúÊóÏõæäó (3)
æóÞóæúáõåõ ãöäú ÑóÈøö ÇáúÚÇáóãöíäó ÎóÈóÑñ Úóäö ÇáúãõÈúÊóÏóÃö æãöäú ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ.
æóÇáúãóÚúäóì: ãöäú ÚöäúÏöåö æóæóÍúíõåõ¡ ßóãóÇ ÊóÞõæáõ: ÌóÇÁóäöí ßöÊóÇÈñ ãöäú ÝõáóÇäò. æóæóÞóÚóÊú ÌõãúáóÉõ áóÇ ÑóíúÈó Ýöíåö ÈöÃõÓúáõæÈö ÇáúãóÚúáõæãö ÇáúãõÞóÑøóÑö Ýóáóãú ÊõÌúÚóáú ÎóÈóÑðÇ ËóÇäöíðÇ Úóäö ÇáúãõÈúÊóÏóÃö áöÒöíóÇÏóÉö ÇáÊøóÔúæöíÞö Åöáóì ÇáúÎóÈóÑö áöíõÞóÑøöÑó ßóæúäóåõ ãöäú ÑóÈøö ÇáúÚóÇáóãöíäó.
æóãóÚúäóì áóÇ ÑóíúÈó Ýöíåö Ãóäøóåõ áóíúÓó ÃóåúáðÇ áöÃóäú íóÑúÊóÇÈó ÃóÍóÏñ Ýöí ÊóäúÒöíáöåö ãöäú ÑóÈøö ÇáúÚóÇáóãöíäó áöãóÇ ÍóÝøó ÈöÊóäúÒöíáöåö ãöäó ÇáÏøóáóÇÆöáö ÇáúÞóÇØöÚóÉö ÈöÃóäøóåõ áóíúÓó ãöäú ßóáóÇãö ÇáúÈóÔóÑö ÈöÓóÈóÈö ÅöÚúÌóÇÒö ÃóÞúÕóÑö ÓõæÑóÉò ãöäúåõ ÝóÖúáðÇ Úóäú ãóÌúãõæÚöåö¡ æóãóÇ ÚóÖøóÏóåõ ãöäú ÍóÇáö ÇáúãõÑúÓóáö Èöåö ãöäú ÔõåúÑóÉö ÇáÕøöÏúÞö æóÇáöÇÓúÊöÞóÇãóÉö¡ æóãóÌöíÁö ãöËúáöåö ãöäú ãöËúáöåö ãóÚó ãóÇ åõæó ãóÚúáõæãñ ãöäú æóÕúÝö ÇáúÃõãøöíøóÉö. ÝóãóÚúäóì äóÝúíö Ãóäú íóßõæäó ÇáÑøóíúÈõ ãóÙúÑõæÝðÇ Ýöí åóÐóÇ ÇáúßöÊóÇÈö Ãóäøóåõ áóÇ íóÔúÊóãöáõ Úóáóì ãóÇ íõËöíÑõ ÇáÑøóíúÈó¡ ÝóÇáøóÐöíäó ÇÑúÊóÇÈõæÇ Èóáú ßóÐøóÈõæÇ Ãóäú íóßõæäó ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö Ýóåõãú áóÇ íóÚúÏõæäó Ãóäú íóßõæäõæÇ ãõÊóÚóäøöÊöíäó Úóáóì Úöáúãò¡ Ãóæú ÌõåøóÇáðÇ íóÞõæáõæäó ÞóÈúáó Ãóä íÊÃãáæÇ æíäÙÑæÇ æóÇáúÃóæøóáõæäó ÒõÚóãóÇÄõåõãú æóÇáúÃóÎúíóÑõæäó ÏóåúãóÇÄõåõãú¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ðóáößó Ýöí Ãóæøóáö ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö.
æóÇÓúÊöÍúÖóÇÑõ ÇáúÌóáóÇáóÉö ÈöØóÑöíÞö ÇáúÅöÖóÇÝóÉö ÈöæóÕúÝö ÑóÈøö ÇáúÚÇáóãöíäó Ïõæäó ÇáöÇÓúãö ÇáúÚóáóãö æóÛóíúÑöåö ãöäú ØõÑõÞö ÇáÊøóÚúÑöíÝö áöãóÇ Ýöíåö ãöäó ÇáúÅöíãóÇÁö Åöáóì Úõãõæãö ÇáÔøóÑöíÚóÉö æóßóæúäö ßöÊóÇÈöåóÇ ãõäóÒøóáðÇ áöáäøóÇÓö ßõáøöåöãú ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÓóÈóÞó ãöäó ÇáúßõÊõÈö ÇáúÅöáóåöíøóÉö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ãõÕóÏøöÞÇð áöãÇ Èóíúäó íóÏóíúåö ãöäó ÇáúßöÊÇÈö æóãõåóíúãöäÇð Úóáóíúåö [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 48] . æóÝöíåö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó ãöäú ÌõãúáóÉö ÏóæóÇÚöí ÊóßúÐöíÈöåöãú Èöåö Ãóäøóåõ ßóíúÝó ÎóÕøó Çááøóåõ ÈöÑöÓóÇáóÊöåö ÈóÔóÑðÇ ãöäúåõãú ÍóÓóÏðÇ ãöäú ÚöäúÏö ÃóäúÝõÓöåöãú áöÃóäøó ÑõÈõæÈöíøóÉó Çááå ááúÚóÇáãíä ÊäÈìÁ Úóäú Ãóäøóåõ áóÇ íõÓúÃóáõ ÚóãøóÇ íóÝúÚóáõ æóÃóäøóåõ ÃóÚúáóãõ ÍóíúËõ íóÌúÚóá ÑÓÇáÇÊå.
[3]
[ÓõæÑóÉ ÇáÓÌÏå (32) : ÂíóÉ 3]
Ãóãú íóÞõæáõæäó ÇÝúÊóÑÇåõ Èóáú åõæó ÇáúÍóÞøõ ãöäú ÑóÈøößó áöÊõäúÐöÑó ÞóæúãÇð ãóÇ ÃóÊÇåõãú ãöäú äóÐöíÑò ãöäú ÞóÈúáößó áóÚóáøóåõãú íóåúÊóÏõæäó (3)
ÌóÇÁóÊú Ãóãú áöáúÅöÖúÑóÇÈö Úóäö ÇáúßóáóÇãö ÇáÓøóÇÈöÞö ÅöÖúÑóÇÈó ÇäúÊöÞóÇáò¡ æóåöíó Ãóãú ÇáúãõäúÞóØöÚóÉõ ÇáøóÊöí ÈöãóÚúäóì Èá ÇáøóÊöí ááÅÖÑÇÈ.(21/206)
æóÍóíúËõãóÇ æóÞóÚóÊú Ãóãú Ýóåöíó ãõÄúÐöäóÉñ ÈöÇÓúÊöÝúåóÇãò ÈöÇáúåóãúÒóÉö ÈóÚúÏóåóÇ ÇáúãõáúÊóÒöãõ ÍóÐúÝõåóÇ ÈóÚúÏó Ãóãú. æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÇáúãõÞóÏøóÑõ ÈóÚúÏóåóÇ åõäóÇ ÊóÚúÌöíÈöíøñ áöÃóäøóåõãú ÞóÇáõæÇ åóÐóÇ ÇáúÞóæúáó ÇáÔøóäöíÚó æóÚóáöãóåõ ÇáäøóÇÓõ Úóäúåõãú ÝóáóÇ ÌóÑóãó ßóÇäõæÇ ÃóÍöÞøóÇÁó ÈöÇáÊøóÚúÌöíÈö ãöäú ÍóÇáöåöãú æóãóÞóÇáöåöãú áöÃóäøóåõãú ÃóÈúÏóæúÇ Èöåö ÃóãúÑðÇ ÛóÑöíÈðÇ íóÞúÖöí ãöäúåõ ÇáúÚóÌóÈó áóÏóì ÇáúÚõÞóáóÇÁö Ðóæí ÇáúÃóÍúáóÇãö ÇáÑøóÇÌöÍóÉö æóÇáäøõÝõæÓö ÇáúãõäúÕöÝóÉö¡ ÅöÐú ÏóáóÇÆöáõ ÇäúÊöÝóÇÁö ÇáÑøóíúÈö Úóäú ßóæúäöåö ãöäú ÑóÈøö ÇáúÚóÇáóãöíäó æóÇÖöÍóÉñ Èóáúåó ÇáúÌóÒúãó ÈöÃóäøóåõ ãõÝúÊóÑðì Úóáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóÕöíóÛõ ÇáúÎóÈóÑö Úóäú Þóæúáöåöãõ ÇáúÚóÌöíÈö ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÖóÇÑöÚö áöÇÓúÊöÍúÖóÇÑö ÍóÇáóÉö Ðóáößó ÇáúÞóæúáö ÊóÍúÞöíÞðÇ
áöáÊøóÚúÌöíÈö ãöäúåõ ÍóÊøóì áóÇ ÊóÛúÝóáó Úóäú ÍóÇáö Þóæúáöåöãú ÃóÐúåóÇäõ ÇáÓøóÇãöÚöíäó ßóáóÝúÙö (ÊóÞõæáõ) Ýöí ÈóíúÊö åõÐúáõæáò ÇáúÚóäúÈóÑöíøö ãöäú ÔõÚóÑóÇÁö ÇáúÍóãóÇÓóÉö:
ÊóÞõæáõ æóÕóßøóÊú ÕóÏúÑóåóÇ ÈöíóãöíäöåóÇ ... ÃóÈóÚúáöíó åóÐóÇ ÈöÇáÑøóÍóì ÇáúãõÊóÞóÇÚöÓö
æóÝöí ÇáúãõÖóÇÑöÚö ãóÚó Ðóáößó ÅöíÐóÇäñ ÈöÊóÌóÏøõÏö ãóÞóÇáóÊöåöãú åóÐöåö æóÃóäøóåõãú áóÇ íõÞúáöÚõæäó ÚóäúåóÇ Úóáóì ÇáÑøóÛúãö ãöãøóÇ ÌóÇÁóåõãú ãöäó ÇáúÈóíøöäóÇÊö ÑÛã ÇÝúÊöÖóÇÍöåöãú ÈöÇáúÚóÌúÒö Úóäú ãõÚóÇÑóÖóÊöåö.
æóÇáÖøóãöíÑõ ÇáúãóÑúÝõæÚõ Ýöí ÇÝúÊóÑÇåõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóäøóåõ ãóÚúáõæãñ ãöäú ãóÞóÇãö ÍößóÇíóÉö ãóÞóÇáöåöãõ ÇáúãõÔúÊóåóÑö Èóíúäó ÇáäøóÇÓö¡ æóÇáÖøóãöíÑõ ÇáúãóäúÕõæÈõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúßöÊÇÈö [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 2] . æóÃõÖúÑöÈó Úóáóì Þóæúáöåöãõ ÇÝúÊóÑÇåõ ÅöÖúÑóÇÈó ÅöÈúØóÇáò Èö Èóáú åõæó ÇáúÍóÞøõ ãöäú ÑóÈøößó áöÅöËúÈóÇÊö Ãóäøó ÇáúÞõÑúÂäó ÍóÞøñ¡ æóãóÚúäóì ÇáúÍóÞøö: ÇáÕøöÏúÞõ¡ Ãóíú: ÝöíãóÇ ÇÔúÊóãóáó Úóáóíúåö ÇáøóÐöí ãöäúåõ Ãóäøóåõ ãõäóÒøóáñ ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì. æóÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÍóÞøõ ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö ÇáúãõÝöíÏö ÊóÍúÞöíÞó ÇáúÌöäúÓöíøóÉö Ýöíåö. Ãóíú: åõæó ÍóÞøñ Ðóáößó ÇáúÍóÞøõ ÇáúãóÚúÑõæÝóÉõ ãóÇåöíøóÊõåõ ãöäú Èóíúäö ÇáúÃóÌúäóÇÓö æóÇáúãõÝóÇÑöÞõ áöÌöäúÓö ÇáúÈóÇØöáö. æóÝöí ÊóÚúÑöíÝö ÇáúãõÓúäóÏö ÈöáóÇãö ÇáúÌöäúÓö ÐóÑöíÚóÉñ Åöáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ßóãóÇáö åóÐóÇ ÇáúÌöäúÓö Ýöí ÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö æóåõæó ãóÚúäóì ÇáúÞóÕúÑö ÇáöÇÏøöÚóÇÆöí áöáúãõÈóÇáóÛóÉö äóÍúæó: ÃóäúÊó ÇáúÍóÈöíÈõ æóÚóãúÑñæ ÇáúÝóÇÑöÓõ.
æãöäú ÑóÈøößó Ýöí ãóæúÖöÚö ÍóÇáò ãöäó ÇáúÍóÞøõ¡ æóÇáúÍóÞøõ ÇáúæóÇÑöÏõ ãöäú ÞöÈóáö Çááøóåö áóÇ ÌóÑóãó Ãóäøóåõ Ãóßúãóáõ ÌöäúÓö ÇáúÍóÞøö. æóßóÇÝõ ÇáúÎöØóÇÈö áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. æóÇÓúÊõÍúÖöÑóÊö ÇáÐøóÇÊõ ÇáúÚóáöíøóÉõ åõäóÇ ÈöÚõäúæóÇäö ÑóÈøößó áöÃóäøó ÇáúßóáóÇãó ÌóÇÁó ÑóÏøðÇ Úóáóì Þóæúáöåöãõ ÇÝúÊóÑÇåõ¡ íóÚúäõæäó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóßóÇäó ãóÞóÇãõ ÇáÑøóÏøö ãõÞúÊóÖöíðÇ ÊóÃúíöíÏó ãóäú ÃóáúÕóÞõæÇ Èöåö ãóÇ åõæó ÈóÑöíÁñ ãöäúåõ ÈöÅöËúÈóÇÊö Ãóäøó ÇáúßöÊóÇÈó ÍóÞøñ ãöäú ÑóÈøö ãóäú ÃóáúÕóÞõæÇ Èöåö ÇáöÇÝúÊöÑóÇÁó ÊóäúæöíåðÇ ÈöÔóÃúäö ÇáÑøóÓõæáö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ(21/207)
æóÊóÎóáøõÕðÇ Åöáóì ÊóÕúÏöíÞöåö áöÃóäøóåõ ÅöÐóÇ ßóÇäó ÇáúßöÊóÇÈõ ÇáøóÐöí ÌóÇÁó Èöåö ÍóÞøðÇ ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö Ýóåõæó ÑóÓõæáõ Çááøóåö ÍóÞøðÇ.
æóÞóÏú ÌóÇÁóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ Úóáóì ÃõÓúáõæÈò ÈóÏöíÚö ÇáúÅöÍúßóÇãö ÅöÐú ËóÈóÊó Ãóäøó ÇáúßöÊóÇÈó ÊóäúÒöíáñ ãöäú ÑóÈøö ÌóãöíÚö ÇáúßóÇÆöäóÇÊö¡ æóÃóäøóåõ íóÍöÞøõ Ãóäú áóÇ íóÑúÊóÇÈó Ýöíåö ãõÑúÊóÇÈñ¡ Ëõãøó ÇäúÊóÞóáó Åöáóì ÇáúÅöäúßóÇÑö æóÇáÊøóÚúÌöíÈö ãöäó ÇáøóÐöíäó ÌóÒóãõæÇ ÈöÃóäøó ÇáúÌóÇÆöíó Èöåö ãõÝúÊóÑò Úóáóì Çááøóåö¡ Ëõãøó ÑóÏøó Úóáóíúåöãú ÈöÅöËúÈóÇÊö Ãóäøóåõ ÇáúÍóÞøõ ÇáúßóÇãöáõ ãöäú ÑóÈøö ÇáøóÐöí äóÓóÈõæÇ Åöáóíúåö ÇÝúÊöÑóÇÁóåõ Ýóáóæú ßóÇäó ÇÝúÊóÑóÇåõ áóÞóÏöÑó Çááøóåõ Úóáóì ÅöÙúåóÇÑö ÃóãúÑöåö ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóáóæú ÊóÞóæøóáó ÚóáóíúäÇ ÈóÚúÖó ÇáúÃóÞÇæöíáö áóÃóÎóÐúäÇ ãöäúåõ ÈöÇáúíóãöíäö Ëõãøó áóÞóØóÚúäÇ ãöäúåõ ÇáúæóÊöíäó ÝóãÇ ãöäúßõãú ãöäú ÃóÍóÏò Úóäúåõ ÍÇÌöÒöíäó [ÇáÍÇÞÉ: 44- 47] . Ëõãøó ÌóÇÁó ÈöãóÇ åõæó Ãóäúßóì áöáúãõßóÐøöÈöíäó æóÃóÈúáóÛõ Ýöí ÊóÓúÝöíåö ÃóÍúáóÇãöåöãú æóÃóæúÛóáõ Ýöí ÇáäøöÏóÇÁö Úóáóì ÅöåúãóÇáöåöãõ ÇáäøóÙóÑó Ýöí ÏóÞóÇÆöÞö ÇáúãóÚóÇäöí¡ ÝóÈóíøóäó ãóÇ Ýöíåö ÊóÐúßöÑóÉñ áóåõãú ÈöÈóÚúÖö ÇáúãóÕóÇáöÍö ÇáøóÊöí ÌóÇÁó áöÃóÌúáöåóÇ åóÐóÇ ÇáúßöÊóÇÈõ ÈöÞóæúáöåö: áöÊõäúÐöÑó ÞóæúãÇð ãóÇ ÃóÊÇåõãú ãöäú äóÐöíÑò ãöäú
ÞóÈúáößó áóÚóáøóåõãú íóåúÊóÏõæäó
ÝóÞóÏú ÌóãóÚõæÇ ãöäó ÇáúÌóåóÇáóÉö ãóÇ åõæó ÖöÛúËñ Úóáóì ÅöÈøóÇáóÉò¡ ÝóÅöäøó åóÐóÇ ÇáúßöÊóÇÈó¡ Úóáóì Ãóäøó ÍóÞøöíøóÊóåõ ãõÞúÊóÖöíóÉõ ÇáúãõäóÇÝóÓóÉö Ýöí ÇáöÇäúÊöÝóÇÚö Èöåö æóáóæú áóãú íóáúÝöÊõæÇ Åöáóì ÊóÞóáøõÏöåö æóÚóáóì Ãóäøóåõãú ÏóÚóæúÇ Åöáóì ÇáúÃóÎúÐö Èöåö æóÐóáößó ãöãøóÇ íõæÌÈ ÇáÊøóÃóãøõáõ Ýöí ÍóÞøöíøóÊöåö Úóáóì Ðóáößó ßõáøöåö Ýóåõãú ßóÇäõæÇ ÃóÍúæóÌó Åöáóì ÇÊøöÈóÇÚöåö ãöäó ÇáúíóåõæÏö æóÇáäøóÕóÇÑóì æóÇáúãóÌõæÓö áöÃóäøó åóÄõáóÇÁö áóãú ÊóÓúÈöÞú áóåõãú ÑöÓóÇáóÉõ ãõÑúÓóáò ÝóßóÇäõæÇ ÃóÈúÚóÏó Úóäú ØõÑõÞö ÇáúåõÏóì ÈöãóÇ ÊóÚóÇÞóÈó Úóáóíúåöãú ãöäó ÇáúÞõÑõæäö Ïõæäó ÏóÚúæóÉö ÑóÓõæáò ÝóßóÇäó Ðóáößó ßóÇÝöíðÇ Ýöí ÍöÑúÕöåöãú Úóáóì ÇáÊøóãóÓøõßö Èöåö æóÔõÚõæÑöåöãú ÈöãóÒöíÏö ÇáúÍóÇÌóÉö Åöáóíúåö ÑóÌóÇÁð ãöäúåõãú Ãóäú íóåúÊóÏõæÇ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóåÐÇ ßöÊÇÈñ ÃóäúÒóáúäÇåõ ãõÈÇÑóßñ ÝóÇÊøóÈöÚõæåõ æóÇÊøóÞõæÇ áóÚóáøóßõãú ÊõÑúÍóãõæäó Ãóäú ÊóÞõæáõæÇ ÅöäøóãÇ ÃõäúÒöáó ÇáúßöÊÇÈõ Úóáì ØÇÆöÝóÊóíúäö ãöäú ÞóÈúáöäÇ æóÅöäú ßõäøóÇ Úóäú ÏöÑÇÓóÊöåöãú áóÛÇÝöáöíäó Ãóæú ÊóÞõæáõæÇ áóæú ÃóäøóÇ ÃõäúÒöáó ÚóáóíúäóÇ ÇáúßöÊÇÈõ áóßõäøóÇ ÃóåúÏì ãöäúåõãú ÝóÞóÏú ÌÇÁóßõãú ÈóíøöäóÉñ ãöäú ÑóÈøößõãú æóåõÏìð æóÑóÍúãóÉñ Ýóãóäú ÃóÙúáóãõ ãöãøóäú ßóÐøóÈó ÈöÂíÇÊö Çááøóåö æóÕóÏóÝó ÚóäúåÇ [ÇáúÃóäúÚóÇã: 155- 157] ¡ ÝóãóËóáõ åóÄõáóÇÁö ÇáúãõßóÐøöÈöíäó ßóãóËóáö Þóæúáö ÇáúãóÚóÑøöíøö:
åóáú ÊóÒúÌõÑóäøóßõãõ ÑöÓóÇáóÉõ ãõÑúÓóáò ... Ãóãú áóíúÓó íóäúÝóÚõ Ýöí ÃõæáóÇßö Ãõáõæßõ
æóÇáúÞóæúãõ: ÇáúÌóãóÇÚóÉõ ÇáúÚóÙöíãóÉõ ÇáøóÐöíäó íóÌúãóÚõåõãú ÃóãúÑñ åõæó ßóÇáúÞöæóÇãö áóåõãú ãöäú äóÓóÈò Ãóæú ãóæúØöäò Ãóæú ÛóÑóÖò ÊóÌóãøóÚõæÇ ÈöÓóÈóÈöåö. æóÃóßúËóÑõ ÅöØúáóÇÞöåö Úóáóì ÇáúÌóãóÇÚóÉö ÇáøóÐöíäó íóÑúÌöÚõæäó Ýöí(21/208)
ÇáäøóÓóÈö Åöáóì ÌóÏøò ÇÎúÊóÕøõæÇ ÈöÇáöÇäúÊöÓóÇÈö Åöáóíúåö. æóÊóãóíøóÒõæÇ ÈöÐóáößó Úóãøóäú íõÔóÇÑößõåõãú Ýöí ÌóÏøò åõæó ÃóÚúáóì ãöäúåõ¡ ÝóÞõÑóíúÔñ ãóËóáðÇ Þóæúãñ ÇÎúÊóÕøõæÇ ÈöÇáöÇäúÊöÓóÇÈö Åöáóì ÝöåúÑö Èúäö ãóÇáößö Èúäö ÇáäøóÖúÑö Èúäö ßöäóÇäóÉó ÝóÊóãóíøóÒõæÇ Úóãøóäú ÚóÏóÇåõãú ãöäú ÚóÞöÈö ßöäóÇäóÉó ÝóíõÞóÇáõ: ÝõáóÇäñ ÞõÑóÔöíøñ æóÝõáóÇäñ ßöäóÇäöíøñ æóáóÇ íõÞóÇáõ áöãóäú åõæó ãöäú ÃóÈúäóÇÁö ÞõÑóíúÔò ßöäóÇäöíøñ.
æóæõÕöÝó ÇáúÞóæúãõ ÈöÃóäøóåõãú ãóÇ ÃóÊÇåõãú ãöäú äóÐöíÑò ÞÈá ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æÇáäÈíÁ ÍöíäóÆöÐò íóÏúÚõæ Ãóåúáó ãóßøóÉó æóãóäú ÍóæúáóåóÇ Åöáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö æóÑõÈøóãóÇ ßóÇäóÊö ÇáÏøóÚúæóÉõ ÔóãöáóÊú Ãóåúáó íóËúÑöÈó æóßõáøõåõãú ãöäó ÇáúÚóÑóÈö ÝóÙóåóÑó Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÈöÇáúÞóæúãö ÇáúÚóÑóÈõ ÇáøóÐöíäó áóãú íóÃúÊöåöãú ÑóÓõæáñ ÞóÈúáó ãõÍóãøóÏò Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÝóÅöãøóÇ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÑóÇÏõ ÞõÑóíúÔðÇ ÎóÇÕøóÉð¡ Ãóæú ÚóÑóÈó ÇáúÍöÌóÇÒö Ãóåúáó ãóßøóÉó æóÇáúãóÏöíäóÉö æóÞóÈóÇÆöáõ ÇáúÍöÌóÇÒö¡ æóÚóÑóÈõ ÇáúÍöÌóÇÒö ÌöÐúãóÇäñ: ÚóÏúäóÇäöíøõæäó æóÞóÍúØóÇäöíøõæäó ÝóÃóãøóÇ ÇáúÚóÏúäóÇäöíøõæäó Ýóåõãú ÃóÈúäóÇÁõ ÚóÏúäóÇäó æóåõãú ãöäú ÐõÑøöíøóÉö ÅöÓúãóÇÚöíáó æóÅöäøóãóÇ ÊóÞóæøóãóÊú ÞóæúãöíøóÊõåõãú Ýöí ÃóÈúäóÇÁö ÚóÏúäóÇäó: æóåõãú ãõÖóÑõ æóÑóÈöíÚóÉõ æóÃóäúãóÇÑñ¡ æóÅöíóÇÏñ. æóåóÄõáóÇÁö áóãú íóÃúÊöåöãú ÑóÓõæáñ ãõäúÐõ ÊóÞóæøóãóÊú ÞóæúãöíøóÊõåõãú. æóÃóãøóÇ ÌóÏøõåõãú ÅöÓúãóÇÚöíáõ Èúäõ ÅöÈúÑóÇåöíãó ÚóáóíúåöãóÇ ÇáÓøóáóÇãõ ÝóÅöäøóåõ æóÅöäú ßóÇäó ÑóÓõæáðÇ äóÈöíÆðÇ ßóãóÇ æóÕóÝóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Ýöí ÓõæÑóÉö ãóÑúíóãó¡ ÝóÅöäøóãóÇ ßóÇäóÊú ÑöÓóÇáóÊõåõ ÎóÇÕøóÉð ÈöÃóåúáöåö æóÃóÕúåóÇÑöåö ãöäú ÌõÑúåõãò æóáóãú íóßõäú ãõÑúÓóáðÇ Åöáóì ÇáøóÐöíäó æõÌöÏõæÇ ÈóÚúÏóåõ áöÃóäøó ÑöÓóÇáóÊóåõ áóãú Êóßõäú ÏóÇÆöãóÉð æóáóÇ ãõäúÊóÔöÑóÉð¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóßÇäó íóÃúãõÑõ Ãóåúáóåõ ÈöÇáÕøóáÇÉö æóÇáÒøóßÇÉö [ãóÑúíóã: 55] .
æóÃóãøóÇ ÇáúÞóÍúØóÇäöíøõæäó ÇáúÞóÇØöäõæäó ÈöÇáúÍöÌóÇÒö ãöËúáõ ÇáúÃóæúÓ æÇáÎÒÑÌ æØíÁ ÝóÅöäøóåõãú ÞóÏú ÊóÛóíøóÑóÊú
ÝöÑóÞõåõãú æóãóæóÇØöäõåõãú ÈóÚúÏó Óóíúáö ÇáúÚóÑöãö æóÇäúÞóÓóãõæÇ ÃóÞúæóÇãðÇ ÌõÏõÏðÇ æóáóãú íóÃúÊöåöãú äóÐöíÑñ ãõäúÐõ Ðóáößó ÇáÒøóãóäö æóÅöäú ßóÇäó ÇáúãõäúÐöÑõæäó ÞóÏú ÌóÇÁõæÇ ÃóÓúáóÇÝóåõãú ãöËúáó åõæÏò æóÕóÇáöÍò æóÊõÈøóÚò¡ ÝóÐóáößó ßóÇäó ÞóÈúáó ÊóÞóæøõãö ÞóæúãöíøóÊöåöãõ ÇáúÌóÏöíÏóÉö.
æóÅöãøóÇ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÑóÇÏõ ÇáúÚóÑóÈó ßõáøóåõãú ÈöãóÇ íóÔúãóáõ Ãóåúáó Çáúíóãóäö æóÇáúíóãóÇãóÉö æóÇáúÈóÍúÑóíúäö æóÛóíúÑóåõãú ãöãøóäú ÔóãöáóÊúåõãú ÌóÒöíÑóÉõ ÇáúÚóÑóÈö æóßõáøõåõãú áóÇ íóÚúÏõæäó Ãóäú íóÑúÌöÚõæÇ Åöáóì Ðóíúäößó ÇáúÌöÐúãóíúäö¡ æóÞóÏú ßóÇäó ÇäúÞöÓóÇãõåõãú ÃóÞúæóÇãðÇ æóãóæóÇØöäó ÈóÚúÏó Óóíúáö ÇáúÚóÑöãö æóáóãú íóÃúÊöåöãú äóÐöíÑñ ÈóÚúÏó Ðóáößó ÇáöÇäúÞöÓóÇãö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÍóÇáö ÇáúÞóÍúØóÇäöíøöíäó ãöäú Ãóåúáö ÇáúÍöÌóÇÒö. æóÃóãøóÇ ãóÇ æóÑóÏó ãöäú ÐößúÑö ÍóäúÙóáóÉó Èúäö ÕóÝúæóÇäó ÕóÇÍöÈö Ãóåúáö ÇáÑøóÓøö¡ æóÎóÇáöÏö Èúäö ÓöäóÇäò ÕóÇÍöÈö Èóäöí ÚóÈúÓó Ýóáóãú íóËúÈõÊú ÃóäøóåõãóÇ ÑóÓõæáóÇäö æóÇÎúÊõáöÝó Ýöí äõÈõæøóÊöåöãóÇ. æóÞóÏú
Ñõæöíó Ãóäøó ÇÈúäóÉó ÎóÇáöÏö Èúäö ÓöäóÇäò æóÝóÏóÊú Åöáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó(21/209)
æóåöíó ÚóÌõæÒñ æóÃóäøóåõ ÞóÇáó áóåóÇ: «ãÑúÍóÈðÇ ÈÇÈäÉ äÈíÁ ÖóíøóÚóåõ Þóæúãõåõ»
. æóáóíúÓó áöÐóáößó ÓóäóÏñ ÕóÍöíÍñ. æóÃóíøðÇ ãóÇ ßóÇäó ÝóÇáúÚóÑóÈõ ßõáøõåõãú Ãóæö ÇáøóÐöíäó ÔóãöáóÊúåõãú ÏóÚúæóÉõ ÇáúÅöÓúáóÇãö íóæúãóÆöÐò íóÍöÞøõ Úóáóíúåöãú æóÕúÝõ ãóÇ ÃóÊÇåõãú ãöäú äóÐöíÑò ãöäú æóÞúÊö ÊóÍóÞøõÞö ÞóæúãöíøóÊöåöãú.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ Èöåö: ÊóÐúßöíÑõåõãú ÈöÃóäøóåõãú ÃóÍúæóÌõ ÇáúÃóÞúæóÇãö Åöáóì äóÐöíÑò¡ ÅöÐú áóãú íóßõæäõæÇ Úóáóì ÈóÞöíøóÉò ãöäú åõÏðì æóÃóËóÇÑóÉõ åöãóãöåöãú áöÇÛúÊöÈóÇØö Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö áöíóÊóÞóÈøóáõæÇ ÇáúßöÊóÇÈó ÇáøóÐöí ÃõäúÒöáó Åöáóíúåöãú æóíóÓúÈöÞõæÇ Ãóåúáó ÇáúßöÊóÇÈö Åöáóì ÇÊøöÈóÇÚöåö Ýóíóßõæäõ áöáúãõÄúãöäöíäó ãöäúåõ ÇáÓøóÈúÞõ Ýöí ÇáÔøóÑúÚö ÇáúÃóÎöíÑö ßóãóÇ ßóÇäó áöãóäú áóãú íõÓúáöãú ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö ÇáÓøóÈúÞõ ÈöÈóÚúÖö ÇáöÇåúÊöÏóÇÁö æóãõãóÇÑóÓóÉö ÇáúßöÊóÇÈö ÇáÓøóÇÈöÞö. æóÞóÏö ÇåúÊóãøó ÈóÚúÖõ Ãóåúáö ÇáúÃóÍúáóÇãö ãöäó ÇáúÚóÑóÈö ÈöÊóØóáøõÈö ÇáÏøöíäö ÇáúÍóÞøö ÝóÊóåóæøóÏó ßóËöíÑñ ãöäú ÚóÑóÈö Çáúíãä¡ æÊäÕøÑÊ ØóíÁ æóßóáúÈñ æóÊóÛúáöÈõ æóÛóíúÑõåõãú ãöäú äóÕóÇÑóì ÇáúÚóÑóÈö¡ æóÊóÊøóÈóÚó ÇáúÍóäöíÝöíøóÉó äóÝóÑñ ãöËúáõ ÞõÓøö Èúäö ÓóÇÚöÏóÉó¡ æóÒóíúÏö Èúäö ÚóãúÑöæ Èúäö äõÝóíúáò¡ æóÃõãóíøóÉó Èúäö ÃóÈöí ÇáÕøóáúÊö¡ æóßóÇäó Ðóáößó ÊóØóáøõÈðÇ áöáúßóãóÇáö æóáóãú íóÃúÊöåöãú ÑóÓõæáñ ÈöÐóáößó.
æóåóÐóÇ ÇáÊøóÚúáöíáõ áóÇ íóÞúÊóÖöí ÇÞúÊöÕóÇÑó ÇáÑøöÓóÇáóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãöíøóÉö Úóáóì åóÄõáóÇÁö ÇáúÞóæúãö æóáóÇ íõäóÇÝöí Úõãõæãó ÇáÑøöÓóÇáóÉö áöãóäú ÃóÊóÇåõãú äóÐöíÑñ¡ áöÃóäøó áóÇãó ÇáúÚöáøóÉö áóÇ ÊóÞúÊóÖöí ÅöáøóÇ ßóæúäó ãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ ÈóÇÚöËðÇ Úóáóì æõÞõæÚö ÇáúÝöÚúáö ÇáøóÐöí ÊóÚóáøóÞóÊú Èöåö Ïõæäó ÇäúÍöÕóÇÑö ÈóÇÚöËö ÇáúÝöÚúáö Ýöí Êöáúßó ÇáúÚöáøóÉö¡ ÝóÅöäøó ÇáúÝöÚúáó ÇáúæóÇÍöÏ ÞÏ Êßæä áóåõ ÈóæóÇÚöËõ ßóËöíÑóÉñ¡ æóÃóÝúÚóÇáõ Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ãóäõæØóÉñ ÈöÍößóãò ÚóÏöíÏóÉò¡ æóÏóáóÇÆöáõ Úõãõæãö ÇáÑøöÓóÇáóÉö ãõÊóæóÇÊöÑóÉñ ãöäú ÕóÑöíÍö ÇáúÞõÑúÂäö æóÇáÓøõäøóÉö æóãöäú Úõãõæãö ÇáÏøóÚúæóÉö.
æóÞöíáó: ÃõÑöíÏó ÈöÇáúÞóæúãö ÇáøóÐöíäó áóãú íóÃúÊöåöãú äóÐöíÑñ ãöäú ÞóÈúáõ ÌóãöíÚõ ÇáúÃõãóãö¡ æóÃóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÈöÃóäøóåõãú áóãú íóÃúÊöåöãú äóÐöíÑñ Ãóäøóåõãú ßõáøóåõãú áóãú íóÃúÊöåöãú äóÐöíÑñ ÈóÚúÏó Ãóäú ÖóáøõæÇ¡ ÓóæóÇÁñ ãöäúåõãú ãóäú Öóáøó Ýöí ÔóÑúÚöåö ãöËúáõ Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö¡ æóãóäú Öóáøó ÈöÇáúÎõáõæøö Úóäú ÔóÑúÚò ßóÇáúÚóÑóÈö. æóåóÐóÇ ÇáúæóÌúåõ ÈóÚöíÏñ Úóäú áóÝúÙö (Þóæúãò) æóÚóäú ÝöÚúáö ÃóÊÇåõãú æóãõÝöíÊñ áöáúãóÞúÕõæÏö ãöäú åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝö ßóãóÇ ÞóÏøóãúäóÇåõ. æóÃóãøóÇ ÞóÖöíøóÉõ Úõãõæãö ÇáÏøóÚúæóÉö ÇáúãõÍóãøóÏöíøóÉö
ÝóÏóáóÇÆöáõåóÇ ßóËöíÑóÉñ ãöäú ÛóíúÑö åóÐöå ÇáúÂíóÉ. æ (áÚáø) ãõÓúÊóÚóÇÑóÉñ ÊóãúËöíáðÇ áöÅöÑóÇÏóÉö ÇåúÊöÏóÇÆöåöãú æóÇáúÍöÑúÕö Úáì ÍõÕõæáå.(21/210)
Çááøóåõ ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó æóãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ Ýöí ÓöÊøóÉö ÃóíøóÇãò Ëõãøó ÇÓúÊóæóì Úóáóì ÇáúÚóÑúÔö ãóÇ áóßõãú ãöäú Ïõæäöåö ãöäú æóáöíøò æóáóÇ ÔóÝöíÚò ÃóÝóáóÇ ÊóÊóÐóßøóÑõæäó (4)
[ÓõæÑóÉ ÇáÓÌÏå (32) : ÂíóÉ 4]
Çááøóåõ ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó æóãÇ ÈóíúäóåõãÇ Ýöí ÓöÊøóÉö ÃóíøóÇãò Ëõãøó ÇÓúÊóæì Úóáóì ÇáúÚóÑúÔö ãóÇ áóßõãú ãöäú Ïõæäöåö ãöäú æóáöíøò æóáÇ ÔóÝöíÚò ÃóÝóáÇ ÊóÊóÐóßøóÑõæäó (4)
áóãøóÇ ßóÇäó ÇáÑøóßúäõ ÇáúÃóÚúÙóãõ ãöäú ÃóÑúßóÇäö åõÏóì ÇáúßöÊóÇÈö åõæó ÅöËúÈóÇÊõ ÇáúæóÍúÏóÇäöíøóÉö áöáúÅöáóåö æóÅöÈúØóÇáõ ÇáÔøöÑúßö ÚóÞöÈó ÇáËøóäóÇÁö Úóáóì ÇáúßöÊóÇÈö ÈöÅöËúÈóÇÊö åóÐóÇ ÇáÑøõßúäö.
æóÌöíÁó ÈöÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö ãõÈúÊóÏóÃð áöÅöÍúÖóÇÑöåö Ýöí ÇáúÃóÐúåóÇäö ÈöÇáöÇÓúãö ÇáúãõÎúÊóÕøö Èöåö ÞóØúÚðÇ áöÏóÇÈöÑö ÚóÞöíÏóÉö ÇáÔøóÑöíßö Ýöí ÇáúÅöáóåöíøóÉö¡ æóÎóÈóÑõ ÇáúãõÈúÊóÏóÃö ÌõãúáóÉõ ãóÇ áóßõãú ãöäú Ïõæäöåö ãöäú æóáöíøò æóáÇ ÔóÝöíÚò¡ æóíóßõæäõ Þóæúáõåõ: ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó æóãÇ ÈóíúäóåõãÇ ÕöÝóÉð áöÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö.
æóÌöíÁó ÈöÇÓúãö ÇáúãóæúÕõæáö áöáúÅöíãóÇÁö Åöáóì æóÌúåö ÈöäóÇÁö ÇáúÎóÈóÑö æóÃóäøóåõ ÇáöÇäúÝöÑóÇÏõ ÈöÇáÑøõÈõæÈöíøóÉö áöÌóãöíÚö ÇáúÎóáóÇÆöÞö Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ¡ æóãöäú ÃõæáóÆößó ÇáúãõÔúÑößõæäó ÇáúãóÚúäöíøõæäó ÈöÇáúÎóÈóÑö¡ æóÇáúÎöØóÇÈõ ãõæóÌøóåñ Åöáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáöÇáúÊöÝóÇÊö.
æóÇáúæóáöíøõ: ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúæóáóÇÁö¡ ÈöãóÚúäóì: ÇáúÚóåúÏö æóÇáúÍóáöÝö æóÇáúÞóÑóÇÈóÉö. æóãöäú áóæóÇÒöãö ÍóÞöíÞóÉö ÇáúæóáóÇÁö ÇáäøóÕúÑõ æóÇáÏøöÝóÇÚõ Úóäö Çáúãóæúáóì. æóÃõÑöíÏó ÈöÇáúæóáöíøö: ÇáúãõÔóÇÑößõ Ýöí ÇáÑøõÈõæÈöíøóÉö.
æóÇáÔøóÝöíÚõ: ÇáúæóÓöíØõ Ýöí ÞóÖóÇÁö ÇáúÍóæóÇÆöÌö ãöäú ÏóÝúÚö ÖõÑøò Ãóæú ÌóáúÈö äóÝúÚò. æóÇáúãõÔúÑößõæäó ÒóÚóãõæÇ Ãóäøó ÇáúÃóÕúäóÇãó ÂáöåóÉñ ÔõÑóßóÇÁõ áöáøóåö Ýöí ÇáúÅöáóåöíøóÉö Ëõãøó ÞóÇáõæÇ: åÄõáÇÁö ÔõÝóÚÇÄõäÇ ÚöäúÏó Çááøóåö [íõæäõÓ: 18] æóÞóÇáõæÇ: ãóÇ äóÚúÈõÏõåõãú ÅöáøóÇ áöíõÞóÑøöÈõæäÇ Åöáóì Çááøóåö ÒõáúÝì [ÇáÒãÑ: 3] .
æãöäú Ýöí Þóæúáöåö ãöäú Ïõæäöåö ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ Ýöí ãóÍóáøö ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖãíÑ áóßõãú¡ æ (Ïæä) ÈöãóÚúäóì ÛóíúÑõ¡ æãöäú Ýöí Þóæúáöåö ãöäú æóáöíøò ÒóÇÆöÏóÉñ áöÊóÃúßöíÏö ÇáäøóÝúíö¡ Ãóíú: áóÇ æóáöíøó áóßõãú æóáóÇ ÔóÝöíÚó áóßõãú ÛóíúÑõ Çááøóåö ÝóáóÇ æöáóÇíóÉó áöáúÃóÕúäóÇãö æóáóÇ ÔóÝóÇÚóÉó áóåóÇ ÅöÈúØóÇáðÇ áöãóÇ ÒóÚóãõæåõ áöÃóÕúäóÇãöåöãú ãöäó ÇáúæóÕúÝóíúäö ÅöÈúØóÇáðÇ ÑóÇÌöÚðÇ Åöáóì ÅöÈúØóÇáö ÇáúÅöáóåöíøóÉö ÚóäúåóÇ. æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ Ãóäøóåõãú áóÇ äóÕöíÑó áóåõãú æóáóÇ ÔóÝöíÚó ÅöáøóÇ Çááøóåõ áöÃóäøó Çááøóåó áóÇ íóäúÕõÑõåõãú Úóáóì äóÝúÓöåö æóáóÇ íóÔúÝóÚõ áóåõãú ÚöäúÏó äóÝúÓöåö¡ ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: Ðáößó ÈöÃóäøó Çááøóåó ãóæúáóì ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÃóäøó ÇáúßÇÝöÑöíäó áóÇ ãóæúáì áóåõãú [ãõÍóãøóÏ: 11] æóÞóÇáó: ãóäú ÐóÇ ÇáøóÐöí íóÔúÝóÚõ ÚöäúÏóåõ ÅöáøóÇ ÈöÅöÐúäöåö [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 255] .
æóÊóÞóÏøóãó ÊóÝúÓöíÑõ äóÙöíÑöåö Åöäøó ÑóÈøóßõãõ Çááøóåõ ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó Ýöí ÓöÊøóÉö ÃóíøóÇãò(21/211)
íõÏóÈøöÑõ ÇáúÃóãúÑó ãöäó ÇáÓøóãóÇÁö Åöáóì ÇáúÃóÑúÖö Ëõãøó íóÚúÑõÌõ Åöáóíúåö Ýöí íóæúãò ßóÇäó ãöÞúÏóÇÑõåõ ÃóáúÝó ÓóäóÉò ãöãøóÇ ÊóÚõÏøõæäó (5)
Ëõãøó
ÇÓúÊóæì Úóáóì ÇáúÚóÑúÔö
æóÈóíóÇäõ ÊóÃúæöíáö Ëõãøó ÇÓúÊóæì Úóáóì ÇáúÚóÑúÔö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [54] .
æóÝõÑøöÚó Úóáóì åóÐóÇ ÇáÏøóáöíáö ÅöäúßóÇÑñ Úóáóì ÚóÏóãö ÊóÏóÈøõÑöåöãú Ýöí Ðóáößó æóÅöåúãóÇáõåõãõ ÇáäøóÙóÑó ÈöÞóæúáöåö: ÃóÝóáÇ ÊóÊóÐóßøóÑõæäó Ýóåõæó ÇÓúÊöÝúåóÇãñ ÅöäúßóÇÑöíøñ. æóÇáÊøóÐóßøõÑõ: ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáÐøõßúÑö ÇáøóÐöí åõæó ÈöÖóãøö ÇáÐøóÇáö æóåõæó ÇáÊøóÝóßøõÑõ æóÇáäøóÙóÑ ÈöÇáúÚÞáö.
[5]
[ÓõæÑóÉ ÇáÓÌÏå (32) : ÂíóÉ 5]
íõÏóÈøöÑõ ÇáúÃóãúÑó ãöäó ÇáÓøóãÇÁö Åöáóì ÇáúÃóÑúÖö Ëõãøó íóÚúÑõÌõ Åöáóíúåö Ýöí íóæúãò ßÇäó ãöÞúÏÇÑõåõ ÃóáúÝó ÓóäóÉò ãöãøóÇ ÊóÚõÏøõæäó (5)
ÌõãúáóÉõ íõÏóÈøöÑõ ÇáúÃóãúÑó Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäö ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Çááøóåõ ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 4] ¡ Ãóíú: ÎóáóÞó Êöáúßó ÇáúÎóáóÇÆöÞö ãõÏóÈøöÑðÇ ÃóãúÑóåóÇ. æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÌõãúáóÉõ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ¡ æóÞóæúáõåõ ãöäó ÇáÓøóãÇÁö ãõÊóÚóáøöÞñ Èö íõÏóÈøöÑõ Ãóæú ÕöÝóÉñ áöáúÃóãúÑö Ãóæú ÍóÇáñ ãöäúåõ¡ æãöäó ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú ÍóÑúÝóíö ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö æóÇáöÇäúÊöåóÇÁö Ôõãõæáõ ÊóÏúÈöíÑö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÇáúÃõãõæÑó ßõáøóåóÇ Ýöí ÇáúÚóÇáóãóíúäó ÇáúÚõáúæöíøö æóÇáÓøõÝúáöíøö ÊóÏúÈöíÑðÇ ÔóÇãöáðÇ áóåóÇ ãöäó ÇáÓøóãóÇÁö Åöáóì ÇáúÃóÑúÖö¡ ÝóÃóÝóÇÏó ÍóÑúÝõ ÇáöÇäúÊöåóÇÁö Ôõãõæáó ÇáÊøóÏúÈöíÑö áöÃõãõæÑö ßõáøö ãóÇ Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóÝöíãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ.
æóÇáÊøóÏúÈöíÑõ: ÍóÞöíÞóÊõåõ ÇáÊøóÝúßöíÑõ Ýöí ÅöÕúÏóÇÑö ÝöÚúáò ãõÊúÞóäò Ãóæøóáõåõ æóÂÎöÑõåõ æóåõæó ãõÔúÊóÞøñ ãöäú ÏõÈõÑö ÇáúÃóãúÑö¡ Ãóíú: ÂÎöÑöåö áöÃóäøó ÇáÊøóÏúÈöíÑó ÇáäøóÙóÑõ Ýöí ÇÓúÊöÞóÇãóÉö ÇáúÝöÚúáö ÇÈúÊöÏóÇÁð æóäöåóÇíóÉð. æóåõæó ÅöÐóÇ æõÕöÝó Èöåö Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ßöäóÇíóÉð Úóäú áóÇÒöãö ÍóÞöíÞóÊöåö æóåõæó ÊóãóÇãõ ÇáúÅöÊúÞóÇäö¡ æóÊóÞóÏøóãó ÔóíúÁñ ãöäú åóÐóÇ Ýöí Ãóæøóáö ÓõæÑóÉö íõæäõÓó æóÃóæøóáö ÓõæÑóÉö ÇáÑøóÚúÏö.
æÇáúÃóãúÑó: ÇáÔøóÃúäõ áöáúÃóÔúíóÇÁö æóäöÙóÇãöåóÇ æóãóÇ Èöåö ÊóÞóæøõãõåóÇ. æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöíåö áöáúÌöäúÓö æóåõæó ãõÝöíÏñ áöÇÓúÊöÛúÑóÇÞö ÇáúÃõãõæÑö ßõáøöåóÇ áóÇ íóÎúÑõÌõ Úóäú ÊóÕóÑøõÝöåö ÔóíúÁò ãöäúåóÇ¡ ÝóÌóãöíÚõ ãóÇ äõÞöáó Úóäú ÓóáóÝö ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Ýöí ÊóÝúÓöíÑö ÇáúÃóãúÑó íóÑúÌöÚõ Åöáóì ÈóÚúÖö åóÐóÇ ÇáúÚõãõæãö.
æóÇáúÚõÑõæÌõ: ÇáÕøõÚõæÏõ. æóÖóãöíÑõ íóÚúÑõÌõ ÚóÇÆöÏñ Úóáóì ÇáúÃóãúÑó¡ æóÊóÚúÏöíóÊõåõ ÈöÍóÑúÝö ÇáöÇäúÊöåóÇÁö ãõÝöíÏóÉñ Ãóäøó Êöáúßó ÇáúÃõãõæÑó ÇáúãõÏóÈøóÑóÉó ÊóÕúÚóÏõ Åöáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÝóÇáúÚõÑõæÌõ åõäóÇ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáúãóÕöíÑö Åöáóì ÊóÕóÑøõÝö ÇáúÎóÇáöÞö Ïõæäó ÔóÇÆöÈóÉö ÊóÃúËöíÑò ãöäú ÛóíúÑöåö æóáóæú Ýöí ÇáÕøõæÑóÉö ßóãóÇ Ýöí ÃóÍúæóÇáò(21/212)
ÇáÏøõäúíóÇ ãöäú ÊóÃúËöíÑö ÇáúÃóÓúÈóÇÈö. æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáúÌóáóÇáõ íõÔóÈøóåõ ÈöÇáÑøöÝúÚóÉö Ýöí ãõÓúÊóÚúãóáö ÇáúßóáóÇãö ÔõÈøöåó ÇáúãóÕöíÑõ Åöáóì Ðöí ÇáúÌóáóÇáö ÈöÇäúÊöÞóÇáö ÇáÐøóæóÇÊö Åöáóì ÇáúãóßóÇäö ÇáúãõÑúÊóÝöÚö æóåõæó ÇáúãõÚóÈøóÑõ Úóäúåõ Ýöí ÇááøõÛóÉö ÈöÇáúÚõÑõæÌö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
Åöáóíúåö íóÕúÚóÏõ Çáúßóáöãõ ÇáØøóíøöÈõ æóÇáúÚóãóáõ ÇáÕøóÇáöÍõ íóÑúÝóÚõåõ [ÝÇØÑ: 10] ¡ Ãóíú: íóÑúÝóÚõåõ Åöáóíúåö.
æËõãøó áöáÊøóÑóÇÎöí ÇáÑøõÊúÈöíøö áöÃóäøó ãóÑúÌöÚó ÇáúÃóÔúíóÇÁö Åöáóì ÊóÕóÑøõÝöåö ÈóÚúÏó ÕõÏõæÑöåóÇ ãöäú áóÏõäúåõ ÃóÚúÙóãõ æóÃóÚúÌóÈõ.
æóÞóÏú ÃóÝóÇÏó ÇáÊøóÑúßöíÈõ Ãóäøó ÊóÏúÈöíÑó ÇáúÃõãõæÑö ãöäó ÇáÓøóãóÇÁö Åöáóì ÇáúÃóÑúÖö ãöäú æóÞúÊö ÎóáúÞöåöãóÇ æóÎóáúÞö ãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ íóÓúÊóÞöÑøõ Úóáóì ãóÇ ÏõÈøöÑó Úóáóíúåö ßõáøñ ÈöÍóÓóÈö ãóÇ íóÞúÊóÖöíåö ÍóÇáõ ÊóÏúÈöíÑöåö ãöäö ÇÓúÊöÞúÑóÇÑöåö¡ æóíóÒõæáõ ÈóÚúÖõåõ æóíóÈúÞóì ÈóÚúÖõåõ ãóÇ ÏóÇãóÊö ÇáÓøóãóÇæóÇÊõ æóÇáúÃóÑúÖõ¡ Ëõãøó íóÌúãóÚõ Ðóáößó ßõáøóåõ ÝóíóÕöíÑõ Åöáóì Çááøóåö ãóÕöíÑðÇ ãõäóÇÓöÈðÇ áöÍóÞóÇÆöÞöåö ÝóÇáÐøóæóÇÊõ ÊóÕöíÑõ ãóÕöíÑó ÇáÐøóæóÇÊö æóÇáúÃóÚúÑóÇÖõ æóÇáúÃóÚúãóÇáõ ÊóÕöíÑõ ãóÕöíÑó ÃóãúËóÇáöåóÇ¡ Ãóíú:
íóÕöíÑõ æóÕúÝõåóÇ æóæóÕúÝõ ÃóÕúÍóÇÈöåóÇ Åöáóì Úöáúãö Çááøóåö æóÊóÞúÏöíÑö ÇáúÌóÒóÇÁö¡ ÝóÐóáößó ÇáúãóÕöíÑõ åõæó ÇáúãõÚóÈøóÑõ Úóäúåõ ÈöÇáúÚõÑõæÌö Åöáóì Çááøóåö Ýóíóßõæäõ ÇáúÍöÓóÇÈõ Úóáóì ÌóãöíÚö ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö íóæúãóÆöÐò.
æóÇáúíóæúãõ ãöäú Þóæúáöåö Ýöí íóæúãò ßÇäó ãöÞúÏÇÑõåõ ÃóáúÝó ÓóäóÉò åõæó Çáúíóæúãõ ÇáøóÐöí ÌóÇÁó ÐößúÑõåõ Ýöí ÂíóÉö ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÌøö [47] ÈöÞóæúáöåö: æóÅöäøó íóæúãÇð ÚöäúÏó ÑóÈøößó ßóÃóáúÝö ÓóäóÉò ãöãøóÇ ÊóÚõÏøõæäó æóãóÚúäóì ÊóÞúÏöíÑöåö ÈöÃóáúÝö ÓóäóÉò: Ãóäøóåõ ÊóÍúÕõáõ Ýöíåö ãöäú ÊóÕóÑøõÝóÇÊö Çááøóåö Ýöí ßóÇÆöäóÇÊö ÇáÓøóãóÇÁö æóÇáúÃóÑúÖö ãóÇ áóæú ßóÇäó ãöäú Úóãóáö ÇáäøóÇÓö áóßóÇäó ÍõÕõæáõ ãöËúáöåö Ýöí ÃóáúÝö ÓóäóÉò¡ Ýóáóßó Ãóäú ÊõÞóÏøöÑó Ðóáößó ÈößóËúÑóÉö ÇáÊøóÕóÑøõÝóÇÊö¡ Ãóæú ÈöÞóØúÚö ÇáúãóÓóÇÝóÇÊö¡ æóÞóÏú ÝõÑöÖóÊú Ýöí Ðóáößó ÚöÏøóÉõ ÇÍúÊöãóÇáóÇÊò. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ: ÇáÊøóäúÈöíåõ Úóáóì ÚöÙóãö ÇáúÞõÏúÑóÉö æóÓóÚóÉö ãóáóßõæÊö Çááøóåö æóÊóÏúÈöíÑöåö. æóíóÙúåóÑõ Ãóäøó åóÐóÇ Çáúíóæúãó åõæó íóæúãõ ÇáÓøóÇÚóÉö¡ Ãóíú ÓóÇÚóÉõ ÇÖúãöÍúáóÇáö ÇáúÚóÇáóãö ÇáÏøõäúíóæöíøö¡ æóáóíúÓó Çáúíóæúãõ ÇáúãóÐúßõæÑõ åõäóÇ åõæó íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ÇáúãóÐúßõæÑó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúãóÚóÇÑöÌö ÞóÇáóåõ ÇÈúäõ ÚóÈøóÇÓò. æóáóãú íõÚóíøöäú æóÇÍöÏðÇ ãöäúåõãóÇ¡ æóáóíúÓó ãöäú ÛóÑóÖö ÇáúÞõÑøóÇÁö ÊóÚúíöíäõ ÃóÍóÏö Çáúíóæúãóíúäö æóáóßöäú ÍõÕõæáõ ÇáúÚöÈúÑóÉö ÈöÃóåúæóÇáöåöãóÇ.
æóÞóæúáõåõ Ýöí íóæúãò íóÊóäóÇÒóÚõåõ ßõáøñ ãöäú ÝöÚúáóíú íõÏóÈøöÑõ æíóÚúÑõÌõ Ãóíú íóÍúÕõáõ ÇáúÃóãúÑóÇäö Ýöí íóæúãò.(21/213)
Ðóáößó ÚóÇáöãõ ÇáúÛóíúÈö æóÇáÔøóåóÇÏóÉö ÇáúÚóÒöíÒõ ÇáÑøóÍöíãõ (6)
æó (ÃóáúÝó) ÚöäúÏó ÇáúÚóÑóÈö ãõäúÊóåóì ÃóÓúãóÇÁö ÇáúÚóÏóÏö æóãóÇ ÒóÇÏó Úóáóì Ðóáößó ãöäó ÇáúãóÚúÏõæÏóÇÊö íõÚóÈøóÑõ Úóäúåõ ÈöÃóÚúÏóÇÏò ÃõÎúÑóì ãóÚó ÚóÏóÏö ÇáúÃóáúÝö ßóãóÇ íóÞõæáõæäó ÎóãúÓóÉõ ÂáóÇÝò¡ æóãöÇÆóÉõ ÃóáúÝò¡ æóÃóáúÝõ ÃóáúÝò.
æÃóáúÝó íóÌõæÒõ Ãóäú íõÓúÊóÚúãóáó ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇáúßóËúÑóÉö ÇáÔøóÏöíÏóÉö ßóãóÇ íõÞóÇáõ: ÒõÑúÊõßó ÃóáúÝó ãóÑøóÉò¡ æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóæóÏøõ ÃóÍóÏõåõãú áóæú íõÚóãøóÑõ ÃóáúÝó ÓóäóÉò [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 96] ¡ æóåõæó åõäóÇ ÈöÊóÞúÏöíÑö ßóÇÝö ÇáÊøóÔúÈöíåö Ãóæú ßóáöãóÉö äóÍúæó¡ Ãóíú ßóÇäó ãöÞúÏóÇÑõåõ ßóÃóáúÝö ÓóäóÉò Ãóæú äóÍúæó ÃóáúÝö ÓóäóÉò ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: æóÅöäøó íóæúãÇð ÚöäúÏó ÑóÈøößó ßóÃóáúÝö ÓóäóÉò ãöãøóÇ ÊóÚõÏøõæäó [ÇáúÍóÌ: 47] . æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÃóáúÝó ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ÕóÑöíÍö ãóÚúäóÇåõ. æóÞóæúáõåõ: ãöãøóÇ ÊóÚõÏøõæäó¡ Ãóíú: ãöãøóÇ ÊóÍúÓõÈõæäó Ýöí ÃóÚúÏóÇÏößõãú¡ æóãóÇ ãóÕúÏóÑöíøóÉñ Ãóæú ãóæúÕõæáöíøóÉñ æóåõæó æóÕúÝñ áö ÃóáúÝó ÓóäóÉò. æóåóÐóÇ ÇáúæóÕúÝõ áóÇ íóÞúÊóÖöí ßóæúäó ÇÓúãö ÃóáúÝó ãõÓúÊóÚúãóáðÇ
Ýöí ÕóÑöíÍö ãóÚúäóÇåõ áöÃóäøóåõ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÅöíÖóÇÍðÇ áöáÊøóÔúÈöíåö Ýóåõæó ÞóÑöíÈñ ãöäú ÐößúÑö æóÌúåö ÇáÔøóÈóåö ãóÚó ÇáÊøóÔúÈöíåö¡ æóÞóÏú íóÊóÑóÌøóÍõ Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝó áóãøóÇ ßóÇäó Ýöí ãóÚúäóì ÇáúãóæúÕõæÝö ÕóÇÑó ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáÊøóÃúßöíÏö ÇááøóÝúÙöíøö áöãóÏúáõæáöåö ÝóßóÇäó ÑóÇÝöÚðÇ áöÇÍúÊöãóÇáö ÇáúãóÌóÇÒö Ýöí ÇáúÚÏóÏ.
[6]
[ÓõæÑóÉ ÇáÓÌÏå (32) : ÂíóÉ 6]
Ðáößó ÚÇáöãõ ÇáúÛóíúÈö æóÇáÔøóåÇÏóÉö ÇáúÚóÒöíÒõ ÇáÑøóÍöíãõ (6)
ÌöíÁó ÈöÇáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì ÇÓúã ÇáúÌóáÇáóÉ ÈÚÏ ãóÇ ÃõÌúÑöíó Úóáóíúåö ãöäú ÃóæúÕóÇÝö ÇáÊøóÕóÑøõÝö ÈöÎóáúÞö ÇáúßóÇÆöäóÇÊö æóÊóÏúÈöíÑö ÃõãõæÑöåóÇ áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøó ÇáúãõÔóÇÑó Åöáóíúåö ÈöÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ÍóÞöíÞñ ÈöãóÇ íóÑöÏõ ÈóÚúÏó ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ãöäú ÃóÌúáö Êöáúßó ÇáÕøöÝóÇÊö ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃõæáÆößó Úóáì åõÏìð ãöäú ÑóÈøöåöãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [5] ¡ áóÇ ÌóÑóãó Ãóäøó ÇáúãõÊóÕóÑøöÝó ÈöÐóáößó ÇáúÎóáúÞö æóÇáÊøóÏúÈöíÑö ÚóÇáöãñ ÈöÌóãöíÚö ãóÎúáõæÞóÇÊöåö æãÍíØ ÈöÌóãöíÚö ÔÄæäåÇ Ýóåõæó ÚóÇáöãõ ÇáúÛóíúÈö¡ Ãóíú: ãóÇ ÛóÇÈó Úóäú ÍóæóÇÓøö ÇáúÎóáúÞö¡ æóÚóÇáöãõ ÇáÔøóåóÇÏóÉö¡ æóåõæó ãóÇ íóÏúÎõáõ ÊóÍúÊó ÅöÏúÑóÇßö ÇáúÍóæóÇÓøö¡ ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÛóíúÈö æóÇáÔøóåóÇÏóÉö: ßõáøõ ÛóÇÆöÈò æóßõáøõ ãóÔúåõæÏò. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ åõæó Úöáúãõ ÇáúÛóíúÈö áöÃóäøóåõãú áóãøóÇ ÃóäúßóÑõæÇ ÇáúÈóÚúËó æóÅöÍúíóÇÁó ÇáúãóæúÊóì ßóÇäóÊú ÔõÈúåóÊõåõãú Ýöí ÅöÍóÇáóÊöåö Ãóäøó ÃóÌúÒóÇÁó ÇáúÃóÌúÓóÇãö ÊóÝóÑøóÞóÊú æóÊóÎóáøóáóÊö ÇáúÃóÑúÖó¡ æóáöÐóáößó ÚóÞøóÈó ÈöÞóæúáöåö ÈóÚúÏóåõ æóÞÇáõæÇ ÃóÅöÐÇ ÖóáóáúäÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÃóÅöäøóÇ áóÝöí ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 10] . æóÃóãøóÇ ÚóØúÝõ æóÇáÔøóåÇÏóÉö Ýóåõæó Êóßúãöíáñ æóÇÍúÊöÑóÇÓñ.(21/214)
ÇáøóÐöí ÃóÍúÓóäó ßõáøó ÔóíúÁò ÎóáóÞóåõ æóÈóÏóÃó ÎóáúÞó ÇáúÅöäúÓóÇäö ãöäú Øöíäò (7) Ëõãøó ÌóÚóáó äóÓúáóåõ ãöäú ÓõáóÇáóÉò ãöäú ãóÇÁò ãóåöíäò (8) Ëõãøó ÓóæøóÇåõ æóäóÝóÎó Ýöíåö ãöäú ÑõæÍöåö æóÌóÚóáó áóßõãõ ÇáÓøóãúÚó æóÇáúÃóÈúÕóÇÑó æóÇáúÃóÝúÆöÏóÉó ÞóáöíáðÇ ãóÇ ÊóÔúßõÑõæäó (9)
æóãõäóÇÓóÈóÉõ æóÕúÝöåö ÊóÚóÇáóì Èö ÇáúÚóÒöíÒõ ÇáÑøóÍöíãõ ÚóÞöÈó ãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ãóäøóåõ ÎóáóÞó ÇáúÎóáúÞó ÈöãóÍúÖö ÞõÏúÑóÊöåö ÈöÏõæäö ãõÚöíäò¡ ÝóÇáúÚöÒøóÉõ æóåöíó ÇáöÇÓúÊöÛúäóÇÁõ Úóäö ÇáúÛóíúÑö ÙóÇåöÑóÉñ¡ æóÃóäøóåõ ÎóáóÞóåõãú Úóáóì ÃóÍúæóÇáò ÝöíåóÇ áõØúÝñ Èöåöãú Ýóåõæó ÑóÍöíãñ Èöåöãú ÝöíãóÇ ÎóáóÞóåõãú ÅöÐú ÌóÚóáó ÃõãõæÑó ÍóíóÇÊöåöãú ãõáóÇÆöãóÉð áóåõãú ÝöíåóÇ äóÚöíãñ áóåõãú æóÌóäøóÈóåõãõ ÇáúÂáóÇãó ÝöíåóÇ. ÝóåóÐóÇ ÓóÈóÈõ ÇáúÌóãúÚö Èóíúäó ÕöÝóÊóíö ÇáúÚóÒöíÒõ æÇáÑøóÍöíãõ åõäóÇ Úóáóì ÎöáóÇÝö ÇáúÛóÇáöÈö ãöäú ÐößúÑö ÇáúÍóßöíãö ãóÚó ÇáúÚóÒöíÒö.
æÇáúÚóÒöíÒõ ÇáÑøóÍöíãõ íóÌõæÒõ ßóæúäõåõãóÇ ÎóÈóÑóíúäö ÂÎóÑóíúäö Úóäö ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Ãóæú æóÕúÝóíúäö áö ÚÇáöãõ ÇáúÛóíúÈö.
[7- 9]
[ÓõæÑóÉ ÇáÓÌÏå (32) : ÇáúÂíóÇÊ 7 Åöáóì 9]
ÇáøóÐöí ÃóÍúÓóäó ßõáøó ÔóíúÁò ÎóáóÞóåõ æóÈóÏóÃó ÎóáúÞó ÇáúÅöäúÓÇäö ãöäú Øöíäò (7) Ëõãøó ÌóÚóáó äóÓúáóåõ ãöäú ÓõáÇáóÉò ãöäú ãÇÁò ãóåöíäò (8) Ëõãøó ÓóæøóÇåõ æóäóÝóÎó Ýöíåö ãöäú ÑõæÍöåö æóÌóÚóáó áóßõãõ ÇáÓøóãúÚó æóÇáúÃóÈúÕÇÑó æóÇáúÃóÝúÆöÏóÉó ÞóáöíáÇð ãóÇ ÊóÔúßõÑõæäó (9)
ÎóÈóÑñ ÂÎóÑõ Úóäö ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Ãóæú æóÕúÝñ ÂÎóÑõ áö ÚÇáöãõ ÇáúÛóíúÈö [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 6] ¡ æóåõæó ÇÑúÊöÞóÇÁñ Ýöí ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ãóÔõæÈñ ÈöÇãúÊöäóÇäò Úóáóì ÇáäøóÇÓö Ãóäú ÃóÍúÓóäó ÎóáúÞóåõãú Ýöí ÌõãúáóÉö ÅöÍúÓóÇäö ÎóáúÞö ßõáøö ÔóíúÁò
æóÈöÊóÎúÕöíÕö ÎóáúÞö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÈöÇáÐøößúÑö. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ: Ãóäøóåõ ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ßõáøó ÔóíúÁò æóÎóÇÕøóÉð ÇáúÅöäúÓóÇäó ÎóáúÞðÇ ÈóÚúÏõ Ãóäú áóãú íóßõäú ÔóíúÆðÇ ãóÐúßõæÑðÇ¡ æóÃóÎúÑóÌó ÃóÕúáóåõ ãöäú ÊõÑóÇÈò Ëõãøó ßóæøóäó Ýöíåö äöÙóÇãó ÇáäøóÓúáö ãöäú ãóÇÁò¡ ÝóßóíúÝó ÊõÚúÌöÒõåõ ÅöÚóÇÏóÉõ ÃóÌúÒóÇÆöåö.
æóÇáúÅöÍúÓóÇäõ: ÌóÚúáõ ÇáÔøóíúÁö ÍóÓóäðÇ¡ Ãóíú ãóÍúãõæÏðÇ ÛóíúÑó ãóÚöíÈò¡ æóÐóáößó ÈöÃóäú íóßõæäó æóÇÝöíðÇ ÈöÇáúãóÞúÕõæÏö ãöäúåõ ÝóÅöäøóßó ÅöÐóÇ ÊóÃóãøóáúÊó ÇáúÃóÔúíóÇÁó ÑóÃóíúÊóåóÇ ãóÕúäõæÚóÉð Úóáóì ãóÇ íóäúÈóÛöí ÝóÕóáóÇÈóÉõ ÇáúÃóÑúÖö ãóËóáðÇ áöáÓøóíúÑö ÚóáóíúåóÇ¡ æóÑöÞøóÉõ ÇáúåóæóÇÁö áöíóÓúåõáó ÇäúÊöÔóÇÞõåõ áöáÊøóäóÝøõÓö¡ æóÊóæóÌøõåõ áóåöíÈö ÇáäøóÇÑö Åöáóì ÝóæúÞõ áöÃóäøóåóÇ áóæú ßóÇäóÊú ãöËúáó ÇáúãóÇÁö ÊóáúÊóåöÈõ íóãöíäðÇ æóÔöãóÇáðÇ áóßóËõÑóÊö ÇáúÍóÑóÇÆöÞõ ÝóÃóãøóÇ ÇáúåóæóÇÁõ ÝóáóÇ íóÞúÈóáõ ÇáöÇÍúÊöÑóÇÞó.
æóÞóæúáõåõ ÎóáóÞóåõ ÞóÑóÃóåõ äóÇÝöÚñ æóÚóÇÕöãñ æóÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÎóáóÝñ ÈöÕöíÛóÉö ÝöÚúáö ÇáúãõÖöíøö Úóáóì Ãóäøó ÇáúÌõãúáóÉó ÕöÝóÉñ áö ÔóíúÁò Ãóíú: ßõáøó ÔóíúÁò ãöäó ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ÇáøóÊöí ÎóáóÞóåóÇ æóåõãú íóÚúÑöÝõæäó ßóËöíÑðÇ ãöäúåóÇ. æóÞóÑóÃóåõ ÇáúÈóÇÞõæäó ÈöÓõßõæäö ÇááøóÇãö Úóáóì Ãóäøóåõ ÇÓúãñ åõæó ÈóÏóáñ ãöäú ßõáøó ÔóíúÁò ÈóÏóáó ÇÔúÊöãóÇáò.(21/215)
æóÊóÎóáøóÕó ãöäú åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝö ÇáúÚóÇãøö Åöáóì ÎóáúÞö ÇáúÅöäúÓóÇäö áöÃóäøó Ýöí ÎöáúÞóÉö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÏóÞóÇÆöÞõ Ýöí ÙóÇåöÑöåö æóÈóÇØöäöåö æóÃóÚúÙóãõåóÇ ÇáúÚóÞúáõ.
æÇáúÅöäúÓÇäö ÃõÑöíÏó Èöåö ÇáúÌöäúÓõ¡ æóÈóÏúÁõ ÎóáúÞöåö åõæó ÎóáúÞõ ÃóÕúáöåö ÂÏóãó ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóáóÞóÏú ÎóáóÞúäÇßõãú Ëõãøó ÕóæøóÑúäÇßõãú Ëõãøó ÞõáúäÇ áöáúãóáÇÆößóÉö ÇÓúÌõÏõæÇ áöÂÏóãó [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 11] ¡ Ãóíú: ÎóáóÞúäóÇ ÃóÈóÇßõãú Ëõãøó ÕóæøóÑúäóÇåõ Ëõãøó ÞõáúäóÇ áöáúãóáóÇÆößóÉö ÇÓúÌõÏõæÇ áöÂÏóãó. æóíóÏõáøõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì åõäóÇ Þóæúáõåõ: Ëõãøó ÌóÚóáó äóÓúáóåõ ãöäú ÓõáÇáóÉò ÝóÅöä Ðóáöß ÈÏìÁ ãöäú Ãóæøóáö äóÓúáò áöÂÏóãó æóÍóæøóÇÁó¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÎóáúÞõ ÂÏóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö. æãöäú Ýöí Þóæúáöåö ãöäú Øöíäò ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ.
æóÇáäøóÓúáõ: ÇáúÃóÈúäóÇÁõ æóÇáÐøõÑøöíøóÉõ. Óõãøöíó äóÓúáðÇ áöÃóäøóåõ íóäúÓóáøõ¡ Ãóíú: íóäúÝóÕöáõ ãöäú ÃóÕúáöåö æóåõæó ãóÃúÎõæÐñ ãöäú äóÓóáó ÇáÕøõæÝõ æóÇáúæóÈóÑõ ÅöÐóÇ ÓóÞóØó Úóäú ÌöáúÏö ÇáúÍóíóæóÇäö¡ æóåõæó ãöäú ÈóÇÈóíú ßóÊóÈó æóÖóÑóÈó.
æãöäú Ýöí Þóæúáöåö ãöäú ÓõáÇáóÉò ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ. æóÓõãøöíóÊö ÇáäøõØúÝóÉõ ÇáøóÊöí íóÊóÞóæøóãõ ãöäúåóÇ Êóßúæöíäõ ÇáúÌóäöíäö ÓõáóÇáóÉð ßóãóÇ Ýöí ÇáúÂíóÉö áöÃóäøóåóÇ ÊóäúÝóÕöáõ Úóäö ÇáÑøóÌõáö¡ ÝóÞóæúáõåõ ãöäú ãÇÁò ãóåöíäò ÈóíóÇäñ áö ÓõáÇáóÉò. æãöäú ÈóíóÇäöíøóÉñ ÝóÇáÓøõáóÇáóÉõ åöíó ÇáúãóÇÁõ Çáúãóåöíäõ¡ åóÐóÇ åõæó ÇáÙøóÇåöÑõ áöãõÊóÚóÇÑóÝö ÇáäøóÇÓö æóáóßöäú Ýöí ÇáúÂíóÉö ÅöíãóÇÁñ Úöáúãöíøñ áóãú íõÏúÑößúåõ ÇáäøóÇÓõ ÅöáøóÇ Ýöí åóÐóÇ ÇáúÚóÕúÑö æóåõæó Ãóäøó ÇáäøõØúÝóÉó íóÊóæóÞøóÝõ Êóßóæøõäõ ÇáúÌóäöíäö ÚóáóíúåóÇ áöÃóäøóåõ íóÊóßóæøóäõ ãöäú ÐóÑøóÇÊò ÝöíåóÇ ÊóÎúÊóáöØõ ãóÚó ÓõáóÇáóÉò ãöäó ÇáúãóÑúÃóÉö æóãóÇ ÒóÇÏó Úóáóì Ðóáößó íóÐúåóÈõ ÝóÖúáõåõ¡ ÝóÇáÓøõáóÇáóÉõ ÇáøóÊöí ÊóäúÝóÑöÒõ ãöäó ÇáúãóÇÁö Çáúãóåöíäö åöíó ÇáäøóÓúáõ áóÇ ÌóãöíÚõ ÇáúãóÇÁö Çáúãóåöíäö¡ ÝóÊóßõæäõ ãöäú Ýöí Þóæúáöåö ãöäú ãÇÁò ãóåöíäò áöáÊøóÈúÚöíÖö Ãóæú áöáöÇÈúÊöÏóÇÁö.
æóÇáúãóåöíäõ: ÇáÔøóíúÁõ ÇáúãõãúÊóåóäõ ÇáøóÐöí áóÇ íõÚúÈóÃõ Èöåö. æóÇáúÛóÑóÖõ ãöäú ÅöÌúÑóÇÁö åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝö Úóáóíúåö ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑõ ÈöäöÙóÇãö ÇáÊøóßúæöíäö ÅöÐú ÌóÚóáó Çááøóåõ Êóßúæöíäó åóÐóÇ ÇáúÌöäúÓö ÇáúãõßúÊóãöáö ÇáÊøóÑúßöíÈö ÇáúÚóÌöíÈö ÇáúÂËóÇÑö ãöäú äóæúÚö ãóÇÁò ãöåúÑóÇÞò áóÇ íõÚúÈóÃõ Èöåö æóáóÇ íõÕóÇäõ.
æóÇáÊøóÓúæöíóÉõ: ÇáÊøóÞúæöíãõ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: áóÞóÏú ÎóáóÞúäóÇ ÇáúÅöäúÓÇäó Ýöí ÃóÍúÓóäö ÊóÞúæöíãò [ÇáÊøöíä: 4] .
æóÇáÖøóãöíÑõ ÇáúãóäúÕõæÈõ Ýöí ÓóæøóÇåõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì äóÓúáóåõ áöÃóäøóåõ ÃóÞúÑóÈõ ãóÐúßõæÑò æóáöÃóäøóåõ ÙóÇåöÑõ ÇáúÚóØúÝö Èö Ëõãøó æóÅöäú ßóÇäó ÂÏóãõ ÞóÏú Óõæøöíó æóäõÝöÎó Ýöíåö ãöäó ÇáÑøõæÍö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:(21/216)
ÝóÅöÐÇ ÓóæøóíúÊõåõ æóäóÝóÎúÊõ Ýöíåö ãöäú ÑõæÍöí ÝóÞóÚõæÇ áóåõ ÓÇÌöÏöíäó [Õ: 72] . æóÐößúÑõ ÇáÊøóÓúæöíóÉö æóäóÝúÎö ÇáÑøõæÍö Ýöí ÌóÇäöÈö ÇáäøóÓúáö íõÄúÐöäõ ÈöÃóäøó ÃóÕúáóåõ ßóÐóáößó¡ ÝóÇáúßóáóÇãõ ÅöíÌóÇÒñ.
æóÅöÖóÇÝóÉõ ÇáÑøõæÍö Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúÌóáóÇáóÉö áöáÊøóäúæöíåö ÈöÐóáößó ÇáÓøöÑøö ÇáúÚóÌöíÈö ÇáøóÐöí áóÇ íóÚúáóãõ Êóßúæöíäóåõ ÅöáøóÇ åõæó ÊóÚóÇáóì¡ ÝóÇáúÅöÖóÇÝóÉõ ÊõÝöíÏõ Ãóäøóåõ ãöäú ÃóÔóÏøö ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö ÇÎúÊöÕóÇÕðÇ ÈöÇááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÅöáøóÇ ÝóÇáúãóÎúáõæÞóÇÊõ ßõáøõåóÇ áöáøóåö.
æóÇáäøóÝúÎõ: ÊóãúËöíáñ áöÓóÑóíóÇäö ÇááøóØöíÝóÉö ÇáÑøõæÍóÇäöíøóÉö Ýöí ÇáúßóËöíÝóÉö ÇáúÌóÓóÏöíøóÉö ãóÚó ÓõÑúÚóÉö ÇáúÅöíÏóÇÚö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöÐÇ ÓóæøóíúÊõåõ æóäóÝóÎúÊõ Ýöíåö ãöäú ÑõæÍöí Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍöÌúÑö [29] .
æóÇáöÇäúÊöÞóÇáõ ãöäó ÇáúÛóíúÈóÉö Åöáóì ÇáúÎöØóÇÈö Ýöí Þóæúáöåö: æóÌóÚóáó áóßõãõ ÇáúÊöÝóÇÊñ áöÃóäøó ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ãöäú ÃóÝúÑóÇÏö ÇáäøóÇÓö æóÌóÚúáó ÇáÓøóãúÚö æóÇáúÃóÈúÕóÇÑö æóÇáúÃóÝúÆöÏóÉö áöáäøóÇÓö ßõáøöåöãú ÛóíúÑõ ÎóÇÕøò ÈöÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ÝóáóãøóÇ ÇäúÊóåóÖó ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáõ Úóáóì ÚóÙöíãö ÇáúÞõÏúÑóÉö æóÅöÊúÞóÇäö ÇáúãõÑóÇÏö ãöäó ÇáúãóÕúäõæÚóÇÊö ÇáãÊÍÏË Úóäúåõã ÈØÑöíÞ ÇáúÛóíúÈóÉö ÇáÔøóÇãöáö áöáúãõÎóÇØóÈöíäó æóÛóíúÑöåöãú äóÇÓóÈó Ãóäú íõáúÊóÝóÊó Åöáóì ÇáúÍóÇÖöÑöíäó ÈöäóÞúáö ÇáúßóáóÇãö Åöáóì ÇáúÎöØóÇÈö áöÃóäøóåõ ÂËóÑõ ÈöÇáöÇãúÊöäóÇäö æóÃóÓúÚóÏõ ÈöãóÇ íóÑöÏõ ÈóÚúÏóåõ ãöäó ÇáÊøóÚúÑöíÖö ÈöÇáÊøóæúÈöíÎö Ýöí Þóæúáöåö ÞóáöíáðÇ ãóÇ ÊóÔúßõÑõæäó.
æóÇáöÇãúÊöäóÇäõ ÈöÞõæóì ÇáúÍóæóÇÓøö æóÞõæóì ÇáúÚóÞúáö ÃóÞúæóì ãöäó ÇáöÇãúÊöäóÇäö ÈöÇáúÎóáúÞö æóÊóÓúæöíóÊöåö áöÃóäøó ÇáöÇäúÊöÝóÇÚó ÈöÇáúÍóæóÇÓøö æóÇáúÅöÏúÑóÇßö ãõÊóßóÑøöÑñ ãõÊóÌóÏøöÏñ Ýóåõæó ãóÍúÓõæÓñ ÈöÎöáóÇÝö ÇáÊøóßúæöíäö æóÇáÊøóÞúæöíãö Ýóåõæó ãõÍúÊóÇÌñ Åöáóì ÇáäøóÙóÑö Ýöí ÂËóÇÑöåö.
æóÇáúÚõÏõæáõ Úóäú Ãóäú íõÞóÇáó: æóÌóÚóáóßõãú ÓóÇãöÚöíäó ãõÈúÕöÑöíäó ÚóÇáöãöíäó Åöáóì ÌóÚóáó áóßõãõ ÇáÓøóãúÚó æóÇáúÃóÈúÕÇÑó æóÇáúÃóÝúÆöÏóÉó áöÃóäøó Ðóáößó ÃóÚúÑóÞõ Ýöí ÇáúÝóÕóÇÍóÉö¡ æóáöãóÇ ÊõÄúÐöäõ Èöåö ÇááøóÇãõ ãöäú ÒöíóÇÏóÉö ÇáúãöäøóÉö Ýöí åóÐóÇ ÇáúÌóÚúáö ÅöÐú ßóÇäó ÌóÚúáðÇ áöÝóÇÆöÏóÊöåöãú æóáöÃóÌúáöåöãú¡ æóáöãóÇ Ýöí ÊóÚúáöíÞö ÇáúÃóÌúäóÇÓö ãöäó ÇáÓøóãúÚö æóÇáúÃóÈúÕóÇÑö æóÇáúÃóÝúÆöÏóÉö ÈöÝöÚúáö ÇáúÌóÚúáö ãöäó ÇáÑøóæúÚóÉö æóÇáúÌóáóÇáö Ýöí Êóãóßøõäö ÇáÊøóÕóÑøõÝö¡ æóáöÃóäøó ßóáöãóÉó ÇáúÃóÝúÆöÏóÉó ÃóÌúãóÚõ ãöäú ßóáöãóÉö ÚóÇÞöáöíäó áöÃóäøó ÇáúÝõÄóÇÏó íóÔúãóáõ ÇáúÍóæóÇÓøó ÇáúÈóÇØöäóÉó ßõáøóåóÇ æóÇáúÚóÞúáõ ÈóÚúÖñ ãöäúåóÇ.
æóÃóÝúÑóÏó ÇáÓøóãúÚó áöÃóäøóåõ ãóÕúÏóÑñ áóÇ íõÌúãóÚõ¡ æóÌóãóÚó ÇáúÃóÈúÕÇÑó æóÇáúÃóÝúÆöÏóÉó ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÊóÚóÏøõÏö ÇáäøóÇÓö. æóÊóÞúÏöíãõ ÇáÓøóãúÚö Úóáóì ÇáúÈóÕóÑö ÊóÞóÏøóãó æóÌúåõåõ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÎóÊóãó Çááøóåõ Úóáì ÞõáõæÈöåöãú æóÚóáì ÓóãúÚöåöãú æóÚóáì ÃóÈúÕÇÑöåöãú ÛöÔÇæóÉñ(21/217)
æóÞóÇáõæÇ ÃóÅöÐóÇ ÖóáóáúäóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÃóÅöäøóÇ áóÝöí ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò Èóáú åõãú ÈöáöÞóÇÁö ÑóÈøöåöãú ßóÇÝöÑõæäó (10)
Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [7] . æóÊóÞúÏöíãõ ÇáÓøóãúÚó æóÇáúÃóÈúÕÇÑó Úáì ÇáúÃóÝúÆöÏóÉó åõäóÇ ÚóßúÓó ÂíóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö áöÃóäøóåõ ÑõæÚöíó åõäóÇ ÊóÑúÊöíÈõ ÍõÕõæáöåóÇ Ýöí ÇáúæõÌõæÏö ÝóÅöäøóåõ íóßúÊóÓöÈõ ÇáúãóÓúãõæÚóÇÊö æóÇáúãõÈúÕöÑóÇÊö ÞóÈúáó ÇßúÊöÓóÇÈö ÇáÊøóÚóÞøõáö.
æÞóáöíáðÇ ÇÓúãõ ÝóÇÚöáò ãõäúÊóÕöÈñ Úóáóì ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖóãöíÑö áóßõãõ¡ æóãóÇ ÊóÔúßõÑõæäó Ýöí ÊóÃúæöíáö ãóÕúÏóÑò æóåõæó ãõÑúÊóÝöÚñ Úóáóì ÇáúÝóÇÚöáöíøóÉö Èö ÞóáöíáðÇ¡ Ãóíú: ÃóäúÚóãó Úóáóíúßõãú ÈöåóÐöåö ÇáäøöÚóãö ÇáúÌóáöíáóÉö æóÍóÇáõßõãú ÞöáøóÉõ ÇáÔøõßúÑö. Ëõãøó íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÞóáöíáðÇ ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ÍóÞöíÞóÊöåö æóåöíó ßóæúäõ ÇáÔøóíúÁö ÍóÇÕöáðÇ æóáóßöäøóåõ ÛóíúÑõ ßóËöíÑò. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇáúÚóÏóãö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóáÇ íõÄúãöäõæäó ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ [ÇáäøöÓóÇÁ: 46] . æóÚóáóì ÇáúæóÌúåóíúäö íóÍúÕõáõ ÇáÊøóæúÈöíÎõ áöÃóäøó ÇáäøöÚóãó ÇáúãõÓúÊóÍöÞøóÉó áöáÔøõßúÑö æóÇÝöÑóÉñ ÏóÇÆöãóÉñ ÝóÇáÊøóÞúÕöíÑõ Ýöí ÔõßúÑöåóÇ æóÚóÏóãõ ÇáÔøõßúÑ ÓóæóÇÁ.
[10]
[ÓõæÑóÉ ÇáÓÌÏå (32) : ÂíóÉ 10]
æóÞÇáõæÇ ÃóÅöÐÇ ÖóáóáúäÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÃóÅöäøóÇ áóÝöí ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò Èóáú åõãú ÈöáöÞÇÁö ÑóÈøöåöãú ßÇÝöÑõæäó (10)
ÇáúæóÇæõ áöáúÍóÇáö¡ æóÇáúÍóÇáõ áöáÊøóÚúÌöíÈö ãöäúåõãú ßóíúÝó ÃóÍóÇáõæÇ ÅöÚóÇÏóÉó ÇáúÎóáúÞö æóåõãú íóÚúáóãõæäó ÇáäøóÔúÃóÉó ÇáúÃõæáóì¡ æóáóíúÓóÊö ÇáúÅöÚóÇÏóÉõ ÈöÃóÚúÌóÈó ãöäú ÈóÏúÁö ÇáúÎóáúÞö æóÎóÇÕøóÉð ÈóÏúÁó ÎóáúÞö ÂÏóãó Úóäú ÚóÏóãò¡ æóÎõáõæøõ ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúãóÇÖóæöíøóÉö Úóäú ÍóÑúÝö (ÞóÏú) áóÇ íóÞúÏóÍõ Ýöí ßóæúäöåóÇ ÍóÇáðÇ Úóáóì ÇáÊøóÍúÞöíÞö.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí ÃóÅöÐÇ ÖóáóáúäÇ áöáÊøóÚóÌøõÈö æóÇáúÅöÍóÇáóÉö¡ Ãóíú ÃóÙúåóÑõæÇ Ýöí ßóáóÇãöåöãõ ÇÓúÊöÈúÚóÇÏó ÇáúÈóÚúËö ÈóÚúÏó ÝóäóÇÁö ÇáúÃóÌúÓóÇÏö æóÇÎúÊöáóÇØöåóÇ ÈöÇáÊøõÑóÇÈö¡ ãõÛóÇáóØóÉð áöáúãõÄúãöäöíäó æóÊóÑúæöíÌðÇ áößõÝúÑöåöãú.
æóÇáÖøóáóÇáõ: ÇáúÛöíóÇÈõ¡ æóãöäúåõ: ÖóáóÇáõ ÇáØøóÑöíÞö¡ æóÇáÖøóÇáøóÉõ: ÇáÏøóÇÈøóÉõ ÇáøóÊöí ÇÈúÊóÚóÏóÊú Úóäú ÃóåúáöåóÇ Ýóáóãú íõÚúÑóÝú ãóßóÇäõåóÇ. æóÃóÑóÇÏõæÇ ÈöÐóáößó ÅöÐóÇ ÊóÝóÑøóÞóÊú ÃóÌúÒóÇÁõ ÃóÌúÓóÇÏöäóÇ Ýöí ÎöáóÇáö ÇáúÃóÑúÖö æóÇÎúÊóáóØóÊú ÈöÊõÑóÇÈö ÇáúÃóÑúÖö. æóÞöíáó: ÇáÖøóáóÇáõ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö: ÇáÏøõÎõæáõ ÝöíåóÇ ÈöäóÇÁð Úóáóì Ãóäøóåõ íõÞóÇáõ: ÃóÖóáøó ÇáäøóÇÓõ ÇáúãóíøöÊó¡ Ãóíú: ÏóÝóäõæåõ. æóÃóäúÔóÏõæÇ Þóæúáó ÇáäøóÇÈöÛóÉö Ýöí ÑöËóÇÁö ÇáäøõÚúãóÇäö Èúäö ÇáúÍóÇÑöËö ÇáúÛóÓøóÇäöíøö:
ÝóÂÈó ãõÖöáøõæåõ ÈöÚóíúäò ÌóáöíøóÉò ... æóÛõæÏöÑó ÈöÇáúÌóæúáóÇäö ÍóÒúãñ æóäóÇÆöáõ
æóÞóÑóÃóåõ äóÇÝöÚñ æóÇáúßÓóÇÆöíø æóíóÚúÞõæÈ: ÅöäøóÇ áóÝöí ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò ÈöåóãúÒóÉò æóÇÍöÏóÉò Úóáóì(21/218)
ÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÇßúÊöÝóÇÁð ÈöÏõÎõæáö ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö Úóáóì Ãóæøóáö ÇáúÌõãúáóÉö æóãõÊóÚóáøöÞöåóÇ. æóÞóÑóÃó ÇáúÈóÇÞõæäó ÃóÅöäøóÇ áóÝöí ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò ÈöåóãúÒóÊóíúäö ÃõæáóÇåõãóÇ ááÇÓÊÝåÇã æóÇáËøóÇäíöóÉ ÊóÃúßöíÏ áöåóãúÒóÉö ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÇáÏøóÇÎöáóÉö Úóáóì ÃóÅöÐÇ ÖóáóáúäÇ Ýöí
ÇáúÃóÑúÖö
. æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò ÈöÊóÑúßö ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö Ýöí ÇáúãóæúÖöÚóíúäö Úóáóì Ãóäøó ÇáúßóáóÇãó ÎóÈóÑñ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóåóßøõãö.
æóÊóÃúßöíÏõ ÌõãúáóÉö ÅöäøóÇ áóÝöí ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò ÈöÍóÑúÝö Åöäøó áöÃóäøóåõãú ÍóßóæõÇ ÇáúÞóæúáó ÇáøóÐöí ÊóÚóÌøóÈõæÇ ãöäúåõ æóåõæó ãóÇ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ãöäú ÊóÃúßöíÏö ÊóÌúÏöíÏö ÇáúÎóáúÞö ÝóÍóßóæúåõ ÈöÇáúãóÚúäóì ßóãóÇ Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇáúÃõÎúÑóì:
æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ åóáú äóÏõáøõßõãú Úóáì ÑóÌõáò íõäóÈøöÆõßõãú ÅöÐÇ ãõÒøöÞúÊõãú ßõáøó ãõãóÒøóÞò Åöäøóßõãú áóÝöí ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò [ÓÈÃ: 7] ¡ Ãóíú: íõÍóÞøöÞõ áóßõãú Ðóáößó.
æÅöÐÇ ÙóÑúÝñ æóåõæó ãóÚúãõæáñ áöãóÇ Ýöí ÌõãúáóÉö ÅöäøóÇ áóÝöí ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò ãöäú ãóÚúäóì Çáúßóæúäö.
æóÇáúÎóáúÞõ: ãóÕúÏóÑñ. æóÝöí áöáÙøóÑúÝöíøóÉö ÇáúãóÌóÇÒöíøóÉö æóãóÚúäóÇåóÇ ÇáúãõÕóÇÍóÈóÉõ.
æóÇáúÌóÏöíÏõ: ÇáúãõÍúÏóËõ¡ Ãóíú ÛóíúÑö ÎóáúÞöäóÇ ÇáøóÐöí ßõäøóÇ Ýöíåö.
æÈóáú ãöäú Èóáú åõãú ÈöáöÞÇÁö ÑóÈøöåöãú ßÇÝöÑõæäó ÅöÖúÑóÇÈñ Úóäú ßóáóÇãöåöãú¡ Ãóíú áóíúÓó ÅöäúßóÇÑõåõãõ ÇáúÈóÚúËó áöáöÇÓúÊöÈúÚóÇÏö æóÇáöÇÓúÊöÍóÇáóÉö áöÃóäøó ÏóáóÇÆöáó ÅöãúßóÇäöåö æóÇÖöÍóÉñ áößõáøö ãõÊóÃóãøöáò æóáóßöäøó ÇáúÈóÇÚöËó Úóáóì ÅöäúßóÇÑöåöãú ÅöíøóÇåõ åõæó ßõÝúÑõåõãú ÈöáöÞóÇÁö Çááøóåö¡ Ãóíú ßõÝúÑõåõãõ ÇáøóÐöí ÊóáóÞøóæúåõ Úóäú ÃóÆöãøóÊöåöãú Úóäú ÛóíúÑö Ïóáöíáò¡ ÝóÇáúãóÚúäóì: Èóáú åõãú ÞóÏú ÃóíúÞóäõæÇ ÈöÇäúÊöÝóÇÁö ÇáúÈóÚúËö Ýóåõãú ãõÊóÚóäøöÊõæäó Ýöí ÇáúßõÝúÑö ãõÕöÑøõæäó Úóáóíúåö áóÇ ÊóäúÝóÚõåõãõ ÇáúÂíóÇÊõ æóÇáúÃóÏöáøóÉõ. ÝóÇáúßõÝúÑõ ÇáúãõËúÈóÊõ åõäóÇ ßõÝúÑñ ÎóÇÕøñ æóåõæó ÛóíúÑõ ÇáúßõÝúÑö ÇáøóÐöí Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõãú ÃóÅöÐÇ ÖóáóáúäÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÃóÅöäøóÇ áóÝöí ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò ÝóÅöäøóåõ ßõÝúÑñ ÈöáöÞóÇÁö Çááøóåö áóßöäøóåõãú ÃóÙúåóÑõæåõ Ýöí ÕõæÑóÉö ÇáöÇÓúÊöÈúÚóÇÏö ÊóÔúßöíßðÇ áöáúãõÄúãöäöíäó æóÊóÑúæöíÌðÇ áößõÝúÑöåöãú.
æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúãóÌúÑõæÑö Úóáóì ßÇÝöÑõæäó áöáÑøöÚóÇíóÉö Úóáóì ÇáúÝóÇÕöáóÉö¡ æóÇáúÅöÊúíóÇäõ ÈöÇáúÌõãúáóÉö ÇáöÇÓúãöíøóÉö áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáÏøóæóÇãö Úóáóì ßõÝúÑöåöãú æÇáËÈÇÊ Úóáóíúåö.(21/219)
Þõáú íóÊóæóÝøóÇßõãú ãóáóßõ ÇáúãóæúÊö ÇáøóÐöí æõßøöáó Èößõãú Ëõãøó Åöáóì ÑóÈøößõãú ÊõÑúÌóÚõæäó (11)
[ÓõæÑóÉ ÇáÓÌÏå (32) : ÂíóÉ 11]
Þõáú íóÊóæóÝøóÇßõãú ãóáóßõ ÇáúãóæúÊö ÇáøóÐöí æõßøöáó Èößõãú Ëõãøó Åöáì ÑóÈøößõãú ÊõÑúÌóÚõæäó (11)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝøõ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøñ ÌóÇÑò Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÍößóÇíóÉö ÇáúãõÞóÇæóáóÇÊö áöÃóäøó ÌõãúáóÉó Þõáú Ýöí ãóÚúäóì ÌóæóÇÈò áöÞóæúáöåöãú ÃóÅöÐÇ ÖóáóáúäÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÃóÅöäøóÇ áóÝöí ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 10] ÃõãöÑó ÇáÑøóÓõæáõ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ Ãóäú íõÚöíÏó ÅöÚúáóÇãóåõãú ÈöÃóäøóåõãú ãóÈúÚõæËõæäó ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö. ÝóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáúÌõãúáóÉö åõæó Þóæúáõåõ Ëõãøó Åöáì ÑóÈøößõãú ÊõÑúÌóÚõæäó ÅöÐú åõæó ãóäóÇØõ ÅöäúßóÇÑöåöãú¡ æóÃóãøóÇ Ãóäøóåõãú íóÊóæóÝøóÇåõãú ãóáóßõ ÇáúãóæúÊö ÝóÐóßóÑóåõ áöÊóÐúßöíÑöåöãú ÈöÇáúãóæúÊö æóåõãú áóÇ íõäúßöÑõæäó Ðóáößó æóáóßöäøóåõãú ÃóáúåóÊúåõãõ ÇáúÍóíóÇÉõ ÇáÏøõäúíóÇ Úóäö ÇáäøóÙóÑö Ýöí ÅöãúßóÇäö ÇáúÈóÚúËö æóÇáöÇÓúÊöÚúÏóÇÏö áóåõ ÝóÐõßøöÑõæÇ Èöåö Ëõãøó ÃõÏúãöÌó Ýöíåö ÐößúÑõ ãóáóßö ÇáúãóæúÊö áöÒöíóÇÏóÉö ÇáÊøóÎúæöíÝö ãöäó ÇáúãóæúÊö æóÇáÊøóÚúÑöíÖö ÈöÇáúæóÚöíÏö ãöäú Þóæúáöåö ÇáøóÐöí æõßøöáó Èößõãú ÝóÅöäøóåõ ãõæóßøóáñ Èößõáøö ãóíøöÊò ÈöãóÇ íõäóÇÓöÈõ ãõÚóÇãóáóÊóåõ ÚöäúÏó
ÞóÈúÖö ÑõæÍöåö. æóÝöíåö ÅöÈúØóÇáñ áöÌóåúáöåöãú ÈöÃóäøó ÇáúãóæúÊó ÈöíóÏö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÃóäøóåõ ßóãóÇ ÎóáóÞóåõãú íõãöíÊõåõãú æóßóãóÇ íõãöíÊõåõãú íõÍúíöíåöãú¡ æóÃóäøó ÇáúÅöãóÇÊóÉó æóÇáúÅöÍúíóÇÁó ÈöÅöÐúäöåö æóÊóÓúÎöíÑö ãóáóÇÆößóÊöåö Ýöí ÇáúÍóÇáóíúäö. æóÐóáößó ÅÈöúØóÇá áÞóæáåã ãóÇ åöíó ÅöáøóÇ ÍóíÇÊõäóÇ ÇáÏøõäúíÇ äóãõæÊõ æóäóÍúíÇ [ÇáÌÇËíÉ: 24] ÝóÃóÚúáóãóåõãõ Çááøóåõ Ãóäøóåõãú áóÇ íóÎúÑõÌõæäó Úóäú ÞóÈúÖóÉö ÊóÕóÑøõÝöåö ØóÑúÝóÉó Úóíúäò áóÇ Ýöí ÍóÇáö ÇáúÍóíóÇÉö æóáóÇ Ýöí ÍóÇáö ÇáúãóãóÇÊö. æóÅöÐóÇ ßóÇäó ãóæúÊõåõãú ÈöÝöÚúáö ãóáóßö ÇáúãóæúÊö Çáúãõæóßøóáö ãöäó Çááøóåö ÈöÞóÈúÖö ÃóÑúæóÇÍöåöãú ÙóåóÑó Ãóäøóåõãú ãóÑúÏõæÏóÉñ Åöáóíúåöãú ÃóÑúæóÇÍõåõãú ãóÊóì ÔóÇÁó Çááøóåõ.
æóÇáÊøóæóÝøöí: ÇáúÅöãóÇÊóÉõ. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóåõæó ÇáøóÐöí íóÊóæóÝøóÇßõãú ÈöÇááøóíúáö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [60] ¡ æóÞóæúáöåö: æóáóæú ÊóÑì ÅöÐú íóÊóæóÝøóì ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÇáúãóáÇÆößóÉõ Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÝóÇáö [50] .
æóãóáóßõ ÇáúãóæúÊö åõæó Çáúãóáóßõ Çáúãõæóßøóáõ ÈöÞóÈúÖö ÇáúÃóÑúæóÇÍö æóÞóÏú æóÑóÏó ÐößúÑõåõ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ãõÝúÑóÏðÇ ßóãóÇ åõäóÇ æóæóÑóÏó ãóÌúãõæÚðÇ Ýöí Þóæúáöåö: æóáóæú ÊóÑì ÅöÐú íóÊóæóÝøóì ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÇáúãóáÇÆößóÉõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÝóÇáö [50] ¡ æóÞóæúáöåö: ÊóæóÝøóÊúåõ ÑõÓõáõäÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [61] ¡ æóÐóáößó Ãóäøó Çááøóåó ÌóÚóáó ãóáóÇÆößóÉð ßóËöíÑöíäó áóÞóÈúÖö ÇáúÃóÑúæóÇÍö æóÌóÚóáó ãõÈóáøöÛó ÃóãúÑö Çááøóåö ÈöÐóáößó ÚöÒúÑóÇÆöíáó ÝóÅöÓúäóÇÏõ ÇáÊøóæóÝøöí Åöáóíúåö ßóÅöÓúäóÇÏöåö Åöáóì Çááøóåö Ýöí Þóæúáöåö Çááøóåõ íóÊóæóÝøóì ÇáúÃóäúÝõÓó [ÇáÒãÑ: 42] ¡ æóÌóÚóáó ÇáúãóáóÇÆößóÉó Çáúãõæóßøóáöíäó ÈöÞóÈúÖö ÇáúÃóÑúæóÇÍö ÃóÚúæóÇäðÇ áóåõ æóÃõæáóÆößó íõÓóáøöãõæäó ÇáúÃóÑúæóÇÍó Åöáóì ÚöÒúÑóÇÆöíáó Ýóåõæó íóÞúÈöÖõåóÇ æóíõæÏöÚõåóÇ Ýöí ãóÞóÇÑøöåóÇ ÇáøóÊöí ÃóÚóÏøóåóÇ(21/220)
æóáóæú ÊóÑóì ÅöÐö ÇáúãõÌúÑöãõæäó äóÇßöÓõæ ÑõÁõæÓöåöãú ÚöäúÏó ÑóÈøöåöãú ÑóÈøóäóÇ ÃóÈúÕóÑúäóÇ æóÓóãöÚúäóÇ ÝóÇÑúÌöÚúäóÇ äóÚúãóáú ÕóÇáöÍðÇ ÅöäøóÇ ãõæÞöäõæäó (12)
Çááøóåõ áóåóÇ¡ æóáóãú íóÑöÏö ÇÓúãõ ÚöÒúÑóÇÆöíáó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö. æóÞöíáó: Åöäøó ãóáóßó ÇáúãóæúÊö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáúÌöäúÓõ ÝóÊóßõæäõ ßóÞóæúáöåö ÊóæóÝøóÊúåõ ÑõÓõáõäÇ [ÇáúÃóäúÚóÇã: 61] .
[12]
[ÓõæÑóÉ ÇáÓÌÏå (32) : ÂíóÉ 12]
æóáóæú ÊóÑì ÅöÐö ÇáúãõÌúÑöãõæäó äÇßöÓõæÇ ÑõÄõÓöåöãú ÚöäúÏó ÑóÈøöåöãú ÑóÈøóäÇ ÃóÈúÕóÑúäÇ æóÓóãöÚúäÇ ÝóÇÑúÌöÚúäÇ äóÚúãóáú ÕÇáöÍÇð ÅöäøóÇ ãõæÞöäõæäó (12)
ÃóÑúÏóÝó ÐößúÑó ÅöäúßóÇÑöåöãõ ÇáúÈóÚúËó ÈöÊóÕúæöíÑö ÍóÇáö ÇáúãõäúßöÑöíäó ÃóËóÑó ÇáúÈóÚúËö æóÐóáößó ÚöäúÏó ÍóÔúÑöåöãú Åöáóì ÇáúÍöÓóÇÈö¡ æóÌöíÁó Ýöí ÊóÕúæöíÑö ÍóÇáöåöãú ÈöØóÑöíÞóÉö ÍóÐúÝö ÌóæóÇÈö áóæú ÍóÐúÝðÇ íõÑóÇÏöÝõåõ Ãóäú ÊóÐúåóÈó äóÝúÓõ ÇáÓøóÇãöÚö ßõáøó ãóÐúåóÈò ãöäú ÊóÕúæöíÑö ÝóÙóÇÚóÉö ÍóÇáöåöãú æóåóæúáö ãóæúÞöÝöåöãú Èóíúäó íóÏóíú ÑóÈøöåöãú¡ æóÈöÊóæúÌöíåö ÇáúÎöØóÇÈö Åöáóì ÛóíúÑö ãõÚóíøóäò áöÅöÝóÇÏóÉö ÊóäóÇåöí ÍóÇáöåöãú Ýöí ÇáÙøõåõæÑö ÍóÊøóì áóÇ íóÎúÊóÕøó Èöåö ãõÎóÇØóÈñ.
æóÇáúãóÚúäóì: áóæú ÊóÑóì ÃóíøõåóÇ ÇáÑøóÇÆöí áóÑóÃóíúÊó ÃóãúÑðÇ ÚóÙöíãðÇ.
æÇáúãõÌúÑöãõæäó åõãõ ÇáøóÐöíäó ÞóÇáõæÇ ÃóÅöÐÇ ÖóáóáúäÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÃóÅöäøóÇ áóÝöí ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò [ÇáÓøóÌúÏóÉ:
10] ¡ Ýóåõæó ÅöÙúåóÇÑñ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö áöÞóÕúÏö ÇáÊøóÓúÌöíáö Úóáóíúåöãú ÈöÃóäøóåõãú Ýöí Þóæúáöåöãú Ðóáößó ãõÌúÑöãõæäó¡ Ãóíú ÂÊõæäó ÈöÌõÑúãò æóåõæó ÌõÑúãõ ÊóßúÐöíÈö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÊóÚúØöíáö ÇáÏøóáöíáö.
æóÇáäøóÇßöÓõ: ÇáøóÐöí íóÌúÚóáõ ÃóÚúáóì ÔóíúÁò Åöáóì ÃóÓúÝóáó¡ íõÞóÇáõ: äóßøóÓó ÑóÃúÓóåõ¡ ÅöÐóÇ ØóÃúØóÃóåõ áöÃóäøóåõ ßóãóäú ÌóÚóáó ÃóÚúáóì ÇáÔøóíúÁö Åöáóì ÃóÓúÝóá. æäßÓ ÇáÑÄæÓ ÚóáóÇãóÉõ ÇáÐøõáøö æóÇáäøóÏóÇãóÉö¡ æóÐóáößó ãöãøóÇ íõáóÇÞõæäó ãöäó ÇáÊøóÞúÑöíÚö æóÇáúÅöåóÇäóÉö.
æóÇáúÚöäúÏöíøóÉõ ÚöäúÏöíøóÉõ ÇáÓøõáúØóÉö¡ Ãóíú æóåõãú Ýöí Íõßúãö ÑóÈøöåöãú áóÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó ãóÍöíÏðÇ Úóäúåõ¡ ÝóÔóÈøóåó Ðóáößó ÈöÇáúßóæúäö Ýöí ãóßóÇäò ãõÎúÊóÕøò ÈöÑóÈøöåöãú Ýöí Ãóäøóåõãú áóÇ íõÝúáöÊõæäó ãöäúåõ.
æóÌõãúáóÉõ ÑóÈøóäÇ ÃóÈúÕóÑúäÇ æóÓóãöÚúäÇ Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ ãóÞõæáõ Þóæúáò ãóÍúÐõæÝò Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáÓøöíóÇÞõ åõæó Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö¡ Ãóí äÇßÓæ ÑÄæÓåã íóÞõæáõæäó Ãóæú ÞóÇÆöáöíäó: ÃóÈúÕóÑúäóÇ æóÓóãöÚúäóÇ¡ æóåõãú íóÞõæáõæäó Ðóáößó äóÏóÇãóÉð æóÅöÞúÑóÇÑðÇ ÈöÃóäøó ãóÇ ÊóæóÚøóÏóåõãõ ÇáúÞõÑúÂäõ Èöåö ÍóÞøñ.
æóÍóÐúÝõ ãóÝúÚõæáö ÃóÈúÕóÑúäÇ æóãóÝúÚõæáö ÓóãöÚúäÇ áöÏóáóÇáóÉö ÇáúãóÞóÇãö¡ Ãóíú ÃóÈúÕóÑúäóÇ ãöäó ÇáÏøóáóÇÆöáö ÇáúãõÈúÕóÑóÉö ãóÇ íõÕóÏøöÞõ ãóÇ ÃóÎúÈóÑóäóÇ Èöåö- ÝóÞóÏú ÑóÃóæõÇ ÇáúÈóÚúËó ãöäó ÇáúÞõÈõæÑö æóÑóÃóæúÇ ãóÇ íõÚóÇãóáõ Èöåö ÇáúãõßóÐøöÈõæäó-¡ æóÓóãöÚúäóÇ ãöäú ÃóÞúæóÇáö ÇáúãóáóÇÆößóÉö ãóÇ Ýöíåö ÊóÕúÏöíÞõ ÇáúæóÚöíÏö ÇáøóÐöí ÊóæóÚøóÏóäóÇ(21/221)
æóáóæú ÔöÆúäóÇ áóÂÊóíúäóÇ ßõáøó äóÝúÓò åõÏóÇåóÇ æóáóßöäú ÍóÞøó ÇáúÞóæúáõ ãöäøöí áóÃóãúáóÃóäøó Ìóåóäøóãó ãöäó ÇáúÌöäøóÉö æóÇáäøóÇÓö ÃóÌúãóÚöíäó (13)
Èöåö¡ Ãóíú: ÝóÚóáöãúäóÇ Ãóäøó ãóÇ ÏóÚóÇäóÇ Åöáóíúåö ÇáÑøóÓõæáõ åõæó ÇáúÍóÞøõ ÇáøóÐöí Èöåö ÇáäøóÌóÇÉõ ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö ÝóÇÑúÌöÚúäóÇ Åöáóì ÇáÏøõäúíóÇ äóÚúãóáú ÕóÇáöÍðÇ ßóãóÇ ÞóÇáõæÇ Ýöí ãóæúØöäò ÂÎóÑó ÑóÈøóäÇ ÃóÎøöÑúäÇ Åöáì ÃóÌóáò ÞóÑöíÈò äõÌöÈú ÏóÚúæóÊóßó æóäóÊøóÈöÚö ÇáÑøõÓõáó [ÅöÈúÑóÇåöíã: 44] .
æóÞóæúáõåõ ÅöäøóÇ ãõæÞöäõæäó ÊóÚúáöíáñ áöÊóÍúÞöíÞö ÇáúæóÚúÏö ÈöÇáúÚóãóáö ÇáÕøóÇáöÍö ÈöÃóäøóåõãú ÕóÇÑõæÇ ãõæÞöäöíäó ÈöÍóÞöíøóÉö ãóÇ íóÏúÚõæåõãõ ÇáÑøóÓõæáõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Åöáóíúåö ÝóßóÇäóÊú Åöäøó ãõÛóäöíóÉð ÛóäóÇÁó ÝóÇÁö ÇáÊøóÝúÑöíÚö ÇáúãõÝöíÏóÉö áöáÊøóÚúáöíáö¡ Ãóíú ãóÇ íóãúäóÚõäóÇ ãöäú ÊóÍúÞöíÞö ãóÇ æõÚöÏúäóÇ Èöåö Ôóßñ æóáóÇ ÊóßúÐöíÈñ¡ ÅöäøóÇ ÃóíúÞóäøóÇ ÇáúÂäó Ãóäøó ãóÇ ÏõÚöíäóÇ Åöáóíúåö ÍóÞøñ. ÝóÇÓúãõ ÇáúÝóÇÚöáö Ýöí Þóæúáöåö ãõæÞöäõæäó æóÇÞöÚñ ÒóãóÇäó ÇáúÍóÇáö ßóãóÇ åõæó ÃóÕáå.
[13]
[ÓõæÑóÉ ÇáÓÌÏå (32) : ÂíóÉ 13]
æóáóæú ÔöÆúäÇ áóÂÊóíúäÇ ßõáøó äóÝúÓò åõÏÇåÇ æóáßöäú ÍóÞøó ÇáúÞóæúáõ ãöäøöí áóÃóãúáóÃóäøó Ìóåóäøóãó ãöäó ÇáúÌöäøóÉö æóÇáäøóÇÓö ÃóÌúãóÚöíäó (13)
ÇÚúÊöÑóÇÖñ Èóíúäó ÇáúÞóæúáö ÇáúãõÞóÏøóÑö ÞóÈúáó Þóæúáöåö ÑóÈøóäÇ ÃóÈúÕóÑúäÇ æóÓóãöÚúäÇ [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 12] æóÈóíúäó ÇáúÌóæóÇÈö Úóäúåõ ÈöÞóæúáöåö ÝóÐõæÞõæÇ ÈöãÇ äóÓöíÊõãú [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 14] ÝóÇáúæóÇæõ ÇáøóÊöí Ýöí ÕóÏúÑö ÇáúÌõãúáóÉö ÇÚúÊöÑóÇÖöíøóÉñ¡ æóåöíó ãöäú ÞóÈöíáö æóÇæö ÇáúÍóÇáö.
æóãóÝúÚõæáõ ÝöÚúáö ÇáúãóÔöíÆóÉö ãóÍúÐõæÝñ Úóáóì ãóÇ åõæó ÇáúÛóÇáöÈõ Ýöí ÝöÚúáö ÇáúãóÔöíÆóÉö ÇáúæóÇÞöÚö ÔóÑúØðÇ ÇÓúÊöÛúäóÇÁð Úóäö ÇáúãóÝúÚõæáö ÈöãóÇ íóÏõáøõ Úóáóíúåö ÌóæóÇÈõ ÇáÔøóÑúØö. æóÇáúãóÚúäóì: áóæú ÔöÆúäóÇ áóÌóÈóáúäóÇ ßõáøó äóÝúÓò Úóáóì ÇáöÇäúÓöíóÇÞö Åöáóì ÇáúåõÏóì ÈöÏõæäö ÇÎúÊöíóÇÑò ßóãóÇ ÌõÈöáóÊö ÇáúÚóÌúãóÇæóÇÊõ Úóáóì ãóÇ ÃõáúåöãóÊú Åöáóíúåö ãöäú äöÙóÇãö ÍóíóÇÉö
ÃóäúæóÇÚöåóÇ ÝóáóßóÇäóÊö ÇáäøõÝõæÓõ ÛóíúÑó ãõÍúÊóÇÌóÉò Åöáóì ÇáäøóÙóÑö Ýöí ÇáúåõÏóì æóÖöÏøöåö¡ æóáóÇ Åöáóì ÏóÚúæóÉò ãöäó Çááøóåö Åöáóì ØóÑöíÞö ÇáúåõÏóì¡ æóáóßöäøó Çááøóåó áóãøóÇ ÃóÑóÇÏó Ãóäú íóßöáó Åöáóì äóæúÚö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÊóÚúãöíÑó åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö¡ æóÃóäú íóÌúÚóáóåõ ÚõäúæóÇäðÇ áöÚöáúãöåö æóÍößúãóÊöåö¡ æóÃóäú íõÝóÖøöáóåõ Úóáóì ÌóãöíÚö ÇáúÃóäúæóÇÚö æóÇáúÃóÌúäóÇÓö ÇáúÚóÇãöÑóÉö áöåóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö ÇÞúÊóÖóì áöÊóÍúÞöíÞö åóÐöåö ÇáúÍößúãóÉö Ãóäú íóÎúáõÞó Ýöí ÇáúÅöäúÓóÇäö ÚóÞúáðÇ íõÏúÑößõ Èöåö ÇáäøóÝúÚó æóÇáÖøõÑøó¡ æóÇáúßóãóÇáó æóÇáäøóÞúÕó¡ æóÇáÕøóáóÇÍó æóÇáúÝóÓóÇÏó¡ æóÇáÊøóÚúãöíÑó æóÇáÊøóÎúÑöíÈó¡ æóÊóäúßóÔöÝõ áóåõ ÈöÇáÊøóÏóÈøõÑö ÚóæóÇÞöÈõ ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáúãõÔúÊóÈöåóÉö æóÇáúãõãóæøóåóÉö ÈöÍóíúËõ íóßõæäõ áóåõ ÇÎúÊöíóÇÑõ ãóÇ íóÕúÏõÑõ Úóäúåõ ãöäú ÃóÌúäóÇÓö æóÃóäúæóÇÚö ÇáúÃóÝúÚóÇáö ÇáøóÊöí åöíó Ýöí ãõßúäóÊöåö ÈöÅöÑóÇÏóÉò ÊóÊóæóÌøóåõ Åöáóì ÇáÔøóíúÁö æóÖöÏøöåö¡ æóÎóáóÞó Ýöíåö ãöäú ÃóÓúÈóÇÈö(21/222)
ÇáúÚóãóáö æóÂáóÇÊöåö ãöäó ÇáúÌóæóÇÑöÍö æóÇáúÃóÚúÖóÇÁö ÅöÐóÇ ßóÇäóÊú ÓóáöíãóÉð ÝóßóÇäó ÈöÐóáößó ãõÓúÊóØöíÚðÇ áöÃóäú íóÚúãóáó æóÃóäú áóÇ íóÚúãóáó Úóáóì æöÝóÇÞö ãóíúáöåö æóÇÎúÊöíóÇÑöåö æóßóÓúÈöåö. æóåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì åõæó ÇáøóÐöí ÓóãøóÇåõ ÇáúÃóÔúÚóÑöíøõ ÈöÇáúßóÓúÈö æóÈöÇáöÇÓúÊöØóÇÚóÉö æóÊóßóÝøóáó áóåõ ÈöÅöÚóÇäóÊöåö Úóáóì ãóÇ ÎóáóÞó áóåõ ãöäó ÇáúÅöÏúÑóÇßö íóÏúÚõæåõ Åöáóì ãóÇ íõÑöíÏõåõ Çááøóåõ ãöäúåõ ãöäó ÇáúåõÏóì æóÇáÕøóáóÇÍö Ýöí åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö ÈöæóÇÓöØóÉö ÑõÓõáò ãöäú äóæúÚöåö íõÈóáøöÛõæäó Åöáóíúåö ãõÑóÇÏó ÑóÈøöåöãú ÝóØóÑóåõãú Úóáóì ÇáÕøöÝóÇÊö ÇáúãóáóßöíøóÉö æóÌóÚóáóåõãú æóÓóÇÆöØó Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ÇáäøóÇÓö Ýöí ÅöÈúáóÇÛö ãõÑóÇÏö ÑóÈøöåöãú Åöáóíúåöãú. æóæóÚúÏõåõ ÇáäøóÇÓó ÈöÇáúÌóÒóÇÁö Úóáóì ÝöÚúáö ÇáúÎóíúÑö æóÝöÚúáö ÇáÔøóÑøö ÈöãóÇ Ýöíåö ÈóÇÚöËñ Úóáóì ÇáúÎóíúÑö æóÑóÇÏöÚñ Úóäö ÇáÔøóÑøö.
æóÞóÏú ÃóÑóÇÏó Çááøóåõ Ãóäú íõÝóÖøöáó åóÐóÇ ÇáäøóæúÚó ÈöÃóäú íóÌúÚóáó ãöäúåõ ÚõãøóÇÑðÇ áöÚóÇáóãö ÇáúßóãóÇáö ÇáúÎóÇáöÏö ÚóÇáóãö ÇáÑøõæÍóÇäöíøóÇÊö ÝóÌóÚóáó áöÃóåúáö ÇáúßóãóÇáö ÇáÏøöíäöíøö ãóÑóÇÊöÈó ÓóÇãöíóÉð ãõÊóÝóÇæöÊóÉð Ýöí ÚóÇáóãö ÇáúÎõáúÏö Úóáóì ÊóÝóÇæõÊö äõÝõæÓöåöãú Ýöí ãóíúÏóÇäö ÇáÓøóÈúÞö Åöáóì ÇáúßóãóÇáóÇÊö¡ æóÌóÚóáó ÃóÖúÏóÇÏó åóÄõáóÇÁö ÚõãøóÇÑðÇ áöåõæøóÉö ÇáäøóÞóÇÆöÕö ÝóãóáóÃó ãöäúåõãú Êöáúßó ÇáúåõæøóÉó ÇáúãõÓóãøóÇÉó Ìóåóäøóãó.
ÝóåóÐóÇ ãóÚúäóì Þóæúáöåö æóáßöäú ÍóÞøó ÇáúÞóæúáõ ãöäøöí áóÃóãúáóÃóäøó Ìóåóäøóãó ãöäó ÇáúÌöäøóÉö æóÇáäøóÇÓö ÃóÌúãóÚöíäó ÇáúÈóÇáöÛö ãöäó ÇáúÅöíÌóÇÒö ãóÈúáóÛó ÇáúÅöÚúÌóÇÒö¡ ÅöÐú ÍóÐóÝó ãõÚúÙóãó ãóÇ ÃõÑöíÏó ÈöÍóÑúÝö ÇáöÇÓúÊöÏúÑóÇßö ÇáúæóÇÑöÏö Úóáóì Þóæúáöåö æóáóæú ÔöÆúäÇ áóÂÊóíúäÇ ßõáøó äóÝúÓò åõÏÇåÇ ÝóÅöäøó ãõÞúÊóÖóì ÇáöÇÓúÊöÏúÑóÇßö Ãóäú íõÞøóÏøóÑó: æóáóßöäøóÇ áóãú äóÔóÃú Ðóáößó Èóáú ÔöÆúäóÇ Ãóäú äóÎúáõÞó ÇáäøóÇÓó ãõÎúÊóÇÑöíäó Èóíúäó ØóÑöíÞóíö ÇáúåõÏóì æóÇáÖøóáóÇáö¡ æóæóÖóÚúäóÇ áóåõãú ÏóæóÇÚöíó ÇáÑøóÌóÇÁö æóÇáúÎóæúÝö¡ æóÃóÑóíúäóÇåõãú æóÓóÇÆöáó ÇáäøóÌóÇÉö æóÇáöÇÑúÊöÈóÇßö ÈöÇáÔøóÑóÇÆöÚö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóåóÏóíúäÇåõ ÇáäøóÌúÏóíúäö [ÇáúÈóáóÏ: 10] Ãóíö: ÇáØøóÑöíÞóíúäö¡ æóÍóÞøóÞúäóÇ ÇáúÃóÎúÈóÇÑó Úóäö ÇáúÌóÒóÇÁóíúäö ÈöÇáúæóÚúÏö æóÇáúæóÚöíÏö ÈöÇáúÌóäøóÉö æóÌóåóäøóãó ÝóáúÃóãúáóÃóäøó Ìóåóäøóãó ÈöÃóåúáö ÇáÖøóáóÇáö ãöäó ÇáúÌöäøóÉö æóÇáäøóÇÓö ÃóÌúãóÚöíäó¡ ÝóÏóÎóáó åóÐóÇ Ýöí Þóæúáå [ÊóÚóÇáóì] : ÍóÞøó ÇáúÞóæúáõ ãöäøöí áóÃóãúáóÃóäøó Ìóåóäøóãó ãöäó ÇáúÌöäøóÉö æóÇáäøóÇÓö ÃóÌúãóÚöíäó ÈöãóÇ íõÔúÈöåõ ÏóáóÇáóÉó ÇáöÇÞúÊöÖóÇÁö¡ æóÞóÏú ÃóæúãóÃó Åöáóì åóÐóÇ Þóæá ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «Åöäøó Çááøóåó ÎóáóÞó ÇáúÌóäøóÉó æóÎóáóÞó áóåóÇ ãöáúÃóåóÇ æóÎóáóÞó ÇáäøóÇÑó æóÎóáóÞó áóåóÇ ãöáúÃóåóÇ» . æóÅöäøóãóÇ ÇÎúÊöíÑó ÇáöÇÞúÊöÕóÇÑõ Ýöí ÇáúãóäúØõæÞö Èöåö ÇáÏøóÇáøö Úóáóì ÇáúãóÍúÐõæÝö Úóáóì
ÔöÞøö ãóÕöíÑö Ãóåúáö ÇáÖøóáóÇáö áöÃóäøóåõ ÇáúÃóäúÓóÈõ ÈöÓöíóÇÞö ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö ÅöËúÑó ßóáóÇãö Ãóåúáö ÇáÖøóáóÇáóÉö Ýöí íóæúãö ÇáúÌóÒóÇÁö¡ æóáöÃóäøóåõ ÃóÙúåóÑõ Ýöí ÊóÚóáøõÞö ãóÖúãõæäö ÌõãúáóÉö ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö ÈöãóÖúãõæäö ÇÞúÊöÑóÇÍöåöãú¡ Ãóíú áóæú ßóÇäó(21/223)
ÝóÐõæÞõæÇ ÈöãóÇ äóÓöíÊõãú áöÞóÇÁó íóæúãößõãú åóÐóÇ ÅöäøóÇ äóÓöíäóÇßõãú æóÐõæÞõæÇ ÚóÐóÇÈó ÇáúÎõáúÏö ÈöãóÇ ßõäúÊõãú ÊóÚúãóáõæäó (14)
ÅöÑúÌóÇÚõåõãú Åöáóì ÇáÏøõäúíóÇ áöíóÚúãóáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö ãõÞúÊóÖðì áöÍößúãóÊöäóÇ áóßõäøóÇ ÌóÈóáúäóÇåõãú Úóáóì ÇáúåõÏóì Ýöí ÍóíóÇÊöåöãõ ÇáÏøõäúíóÇ ÝóßóÇäõæÇ íóÃúÊõæäó ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö ÈöÇáúÞóÓúÑö æóÇáúÅöáúÌóÇÁö. ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ÇáúÞóæúáõ ãóÇ ÃóæúÚóÏó Çááøóåõ Èöåö Ãóåúáó ÇáÔøöÑúßö æóÇáÖøóáóÇáö.
æÇáúÌöäøóÉö: ÇáÌäø æåã ÇáÔøóíóÇØöíä.
æóÌóÚóáó ÌõãúåõæÑõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Þóæúáóåõ æóáóæú ÔöÆúäÇ áóÂÊóíúäÇ ßõáøó äóÝúÓò åõÏÇåÇ Åöáóì ÂÎöÑöåö ÌóæóÇÈðÇ ãõæóÌøóåðÇ ãöäú ÞöÈóáö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Åöáóì ÇáúãõÌúÑöãöíäó Úóäú Þóæúáöåöãú ÑóÈøóäÇ ÃóÈúÕóÑúäÇ [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 12] ÅöáóÎú.
æóæõÌõæÏõ ÇáúæóÇæö Ýöí Ãóæøóáö åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãö íõäóÇÏöí Úóáóì Ãóäøóåõ áóíúÓó ÌóæóÇÈðÇ áöÞóæúáö ÇáúãõÔúÑößöíäó íóæúãóÆöÐò Ýóåõãú ÃóÞóáøõ ãöäú Ãóäú íõÌúÚóáõæÇ ÃóåúáðÇ áöÊóáóÞøöí åóÐöåö ÇáúÍößúãóÉö Èóáú ÍóÞøõåõãõ ÇáúÅöÚúÑóÇÖõ Úóäú ÌóæóÇÈöåöãú ßóãóÇ ÌóÇÁó Ýöí ÂíóÉ ÓõæÑóÉ ÇáúãõÄãäöíäó [106- 108] : ÞÇáõæÇ ÑóÈøóäÇ ÛóáóÈóÊú ÚóáóíúäÇ ÔöÞúæóÊõäÇ æóßõäøóÇ ÞóæúãÇð ÖÇáøöíäó ÑóÈøóäÇ ÃóÎúÑöÌúäÇ ãöäúåÇ ÝóÅöäú ÚõÏúäÇ ÝóÅöäøóÇ ÙÇáöãõæäó ÞÇáó ÇÎúÓóÄõÇ ÝöíåÇ æóáÇ Êõßóáøöãõæäö¡ æóáöÃóäøóåõ áóÇ íõáóÇÞöí ÓõÄóÇáóåõãú áöÃóäøóåõãú ÓóÃóáõæÇ ÇáÑøõÌõæÚó áöíóÚúãóáõæÇ ÕóÇáöÍðÇ æóáóãú íóßõäú ßóáóÇãõåõãõ ÇÚúÊöÐóÇÑðÇ Úóäú ÖóáóÇáöåöãú ÈöÃóäøó Çááøóåó áóãú íõÄúÊöåöãõ ÇáúåõÏóì Ýöí ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ¡ æóÅöäøóãóÇ åóÐóÇ ÈóíóÇäñ ãöäó Çááøóåö ÓóÇÞóåõ áöáÑøóÓõæáö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ æóÇáúãõÄúãöäöíäó áöíõÍöíØõæÇ ÚöáúãðÇ ÈöÏóÞóÇÆöÞö ÇáúÍößúãóÉö ÇáÑøóÈøóÇäöíøóÉö.
æóÚóÏóáó Úóäö ÇáúÅöÖóÇÝóÉö ÍóÞøó ÇáúÞóæúáõ ãöäøöí Ýóáóãú íóÞõáú: ÍóÞøó Þóæúáöí¡ áöÃóäøóåõ ÃõÑöíÏó ÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Åöáóì Þóæúáò ãóÚúåõæÏò æóåõæó ãóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö Õ [85] : áóÃóãúáóÃóäøó Ìóåóäøóãó ãöäúßó æóãöãøóäú ÊóÈöÚóßó ãöäúåõãú ÃóÌúãóÚöíäó Ãóíú ÍóÞøó ÇáúÞóæúáõ ÇáúãóÚúåõæÏõ. æóÇÌúÊõáöÈóÊú ãöäó ÇáöÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉõ áöÊóÚúÙöíãö ÔóÃúäö åóÐóÇ ÇáúÞóæúáö ÈöÃóäøóåõ ãöäó Çááøóåö.
æóÚóÏóáó Úóäú ÖóãöíÑö ÇáúÚóÙóãóÉö Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáäøóÝúÓö áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáöÇäúÝöÑóÇÏö ÈöÇáÊøóÕóÑøõÝö æóáöÃóäøóåõ ÇáúÃóÕúáõ¡ ãóÚó ãóÇ Ýöí åóÐóÇ ÇáöÇÎúÊöáóÇÝö ãä ÇáÊÝää.
[14]
[ÓõæÑóÉ ÇáÓÌÏå (32) : ÂíóÉ 14]
ÝóÐõæÞõæÇ ÈöãÇ äóÓöíÊõãú áöÞÇÁó íóæúãößõãú åóÐóÇ ÅöäøóÇ äóÓöíäÇßõãú æóÐõæÞõæÇ ÚóÐÇÈó ÇáúÎõáúÏö ÈöãÇ ßõäúÊõãú ÊóÚúãóáõæäó (14)
åóÐóÇ ÌóæóÇÈñ Úóäú Þóæúáöåöãú ÑóÈøóäÇ ÃóÈúÕóÑúäÇ æóÓóãöÚúäÇ [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 12] ÇáøóÐöí åõæó ÅöÞúÑóÇÑñ ÈöÕöÏúÞö ãóÇ ßóÇäõæÇ íõßóÐøöÈõæäó Èöåö¡ ÇáúãõÄúÐöäõ Èöåö Þóæúáõåõãú ÑóÈøóäÇ ÃóÈúÕóÑúäÇ æóÓóãöÚúäÇ. ÝóÇáúÝóÇÁõ áöÊóÝúÑöíÚö ÌóæóÇÈò(21/224)
Úóäú ÅöÞúÑóÇÑöåöãú ÅöáúÒóÇãðÇ áóåõãú ÈöãõæÌóÈö ÅöÞúÑóÇÑöåöãú¡ Ãóíú ÝóíóÊóÝóÑøóÚõ Úóáóì ÇÚúÊöÑóÇÝößõãú ÈöÍóÞöíøóÉö ãóÇ ßóÇäó ÇáÑøóÓõæáõ íóÏúÚõæßõãú Åöáóíúåö Ãóäú íóáúÍóÞóßõãú ÚóÐóÇÈõ ÇáäøóÇÑö.
æóãóÌöíÁõ ÇáÊøóÝúÑöíÚö ãöäó ÇáúãõÊóßóáøöãö Úóáóì ãóÇ åõæó ãöäú ßóáóÇãö ÇáúãõÎóÇØóÈö Ýöíåö ÅöáúÒóÇãñ ÈöÇáúÍõÌøóÉö ßóÇáúÝóÇÁóÇÊö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó ÝóÇÎúÑõÌú ãöäúåÇ ÝóÅöäøóßó ÑóÌöíãñ [ÇáúÍÌÑ: 34] æóÞóæúáöåö ÞÇáó ÑóÈøö ÝóÃóäúÙöÑúäöí Åöáì íóæúãö íõÈúÚóËõæäó ÞÇáó ÝóÅöäøóßó ãöäó ÇáúãõäúÙóÑöíäó Åöáì íóæúãö ÇáúæóÞúÊö ÇáúãóÚúáõæãö ÞÇáó ÝóÈöÚöÒøóÊößó áóÃõÛúæöíóäøóåõãú ÃóÌúãóÚöíäó [Õ: 79- 82] ¡ æóÞóæúáöåö: ÝóÇáúÍóÞøõ æóÇáúÍóÞøó ÃóÞõæáõ áóÃóãúáóÃóäøó Ìóåóäøóãó ãöäúßó æóãöãøóäú ÊóÈöÚóßó ãöäúåõãú ÃóÌúãóÚöíäó [Õ: 84- 85] ÝóåóÐöåö ÎóãúÓõ ÝóÇÁóÇÊò ßõáøõ ÝóÇÁò ãöäúåóÇ åöíó ÊóÝúÑöíÚñ ãöäó ÇáúãõÊóßóáøöãö ÈöåóÇ Úóáóì ßóáóÇãö ÛóíúÑöåö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ðóáößó Ýöí ÇáúÚóØúÝö ÈöÇáúæóÇæö ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó æóãöäú ÐõÑøöíøóÊöí Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [124] .
æóÇÓúÊöÚúãóÇáõ ÇáÐøóæúÞö ÈöãóÚúäóì ãõØúáóÞö ÇáúÅöÍúÓóÇÓö ãóÌóÇÒñ ãõÑúÓóáñ ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áöíóÐõæÞó æóÈÇáó ÃóãúÑöåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÚõÞõæÏö [95] . æóãóÝúÚõæáõ (ÐõæÞõæÇ) ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáÓøöíóÇÞõ¡ Ãóíú ÝóÐõæÞõæÇ ãóÇ ÃóäúÊõãú Ýöíåö ãöãøóÇ ÏóÚóÇßõãú Åöáóì Ãóäú ÊóÓúÃóáõæÇ ÇáÑøõÌõæÚó Åöáóì ÇáÏøõäúíóÇ.
æóÇáäøöÓúíóÇäõ ÇáúÃóæøóáõ: ÇáúÅöåúãóÇáõ æóÇáúÅöÖóÇÚóÉõ¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÝóäóÓöíó Ýöí ÓõæÑóÉö Øå [88] .
æóÇáúÈóÇÁõ áöáÓøóÈóÈöíøóÉö¡ Ãóíú: ÈöÓóÈóÈö ÅöåúãóÇáößõãõ ÇáöÇÓúÊöÚúÏóÇÏó áöåóÐóÇ Çáúíóæúãö. æóÇáäøöÓúíóÇäõ Ýöí Þóæúáöåö äóÓöíäÇßõãú ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáúÍöÑúãóÇäö ãöäó ÇáúßóÑóÇãóÉö ãóÚó ÇáúãõÔóÇßóáóÉö.
æóÇááøöÞóÇÁõ: ÍóÞöíÞóÊõåõ ÇáúÚõËõæÑö Úóáóì ÐóÇÊò¡ Ýóãöäúåõ áöÞóÇÁõ ÇáÑøóÌõáö ÛóíúÑóåõ æóÊóÌöíÁõ ãöäúåõ ÇáúãõáóÇÞóÇÉõ¡ æóãöäúåõ:
áöÞóÇÁõ ÇáúãóÑúÁö ÖóÇáøóÉð Ãóæú äóÍúæóåóÇ. æóÞóÏú ÌóÇÁó ãöäúåõ: ÔóíúÁñ áóÞðì¡ Ãóíú ãóØúÑõæÍñ. æóáöÞóÇÁõ Çáúíóæúãö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãóÌóÇÒñ Ýöí Íõáõæáö Çáúíóæúãö æóæõÌõæÏöåö Úóáóì ÛóíúÑö ÊóÑóÞøõÈò ßóÃóäøóåõ ÚõËöÑó Úóáóíúåö.
æóÅöÖóÇÝóÉõ (íóæúãò) Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó Êóåóßøõãñ Èöåöãú áöÃóäøóåõãú ßóÇäõæÇ íõäúßöÑõæäóåõ ÝóáóãøóÇ ÊóÍóÞøóÞõæåõ ÌõÚöáó ßóÃóäøóåõ ÃóÔóÏøõ ÇÎúÊöÕóÇÕðÇ Èöåöãú Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ÇáÊøóåóßøõãöíøóÉö áöÃóäøó Çáúíóæúãó ÅöÐóÇ ÃõÖöíÝó Åöáóì ÇáúÞóæúãö Ãóæö ÇáúÌóãóÇÚóÉö ÅöÐóÇ ßóÇäó íóæúãó ÇäúÊöÕóÇÑò áóåõãú Úóáóì ÚóÏõæøöåöãú ÞóÇáó ÇáÓøóãóæúÃóáõ:
æóÃóíøóÇãõäóÇ ãóÔúåõæÑóÉñ Ýöí ÚóÏõæøöäóÇ ... áóåóÇ ÛõÑóÑñ ãóÚúáõæãóÉñ æóÍõÌõæáõ(21/225)
æóíóÞõæáõæäó: ÃóíøóÇãõ Èóäöí ÝõáóÇäò Úóáóì Èóäöí ÝõáóÇäò¡ Ãóíú ÃóíøóÇãõ ÇäúÊöÕóÇÑöåöãú. æóÓóÈóÈõ Ðóáößó Ãóäøó ÊóÞúÏöíÑó ÇáúÅöÖóÇÝóÉö Úóáóì ãóÚúäóì ÇááøóÇãö æóåöíó ÊõÝöíÏõ ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕó ÇáúãõäúÊóÒóÚó ãöäó Çáúãöáúßö¡ ÞóÇáó ÚóãúÑõæ Èúäõ ßõáúËõæãò:
æóÃóíøóÇãò áóäóÇ ÛõÑøò ØöæóÇáò æóÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Ðáößó Çáúíóæúãõ ÇáúÍóÞøõ [ÇáäÈÃ: 39] ¡ Ãóíú: íóæúãõ äóÕúÑö ÇáúãõÄúãöäöíäó Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö äóÕúÑðÇ ãõÄóÈøóÏðÇ¡ Ãóíú áóíúÓó ßóÃóíøóÇãößõãú Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÇáøóÊöí åöíó ÃóíøóÇãõ äóÕúÑò ÒóÇÆöáò.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Èö åóÐóÇ Åöáóì Çáúíóæúãö ÊóåúæöíáðÇ áóåõ.
æóÌõãúáóÉõ ÅöäøóÇ äóÓöíäÇßõãú ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ áöÃóäøó ÇáúãõÌúÑöãöíäó ÅöÐóÇ ÓóãöÚõæÇ ãóÇ ÚóáöãõæÇ ãöäúåõ Ãóäøóåõãú ãõáóÇÞõæ ÇáúÚóÐóÇÈö ãöäú Þóæúáöåö ÝóÐõæÞõæÇ ÈöãÇ äóÓöíÊõãú áöÞÇÁó íóæúãößõãú åóÐóÇ ÊóØóáøóÚõæÇ Åöáóì ãóÚúÑöÝóÉö ãóÏóì åóÐóÇ ÇáúÚóÐóÇÈö ÇáúãóÐõæÞö æóåóáú áóåõãú ãöäúåõ ãóÎúáóÕñ æóåóáú íõÌóÇÈõæäó Åöáóì ãóÇ ÓóÃóáõæÇ ãöäó ÇáÑøóÌúÚóÉö Åöáóì ÇáÏøõäúíóÇ áöíóÊóÏóÇÑóßõæÇ ãóÇ ÝóÇÊóåõãú ãöäó ÇáÊøóÕúÏöíÞö¡ ÝóÃõÚúáöãõæÇ ÈöÃóä Çááå ãåãá ÔóÃúäóåõãú¡ Ãóíú áóÇ íóÓúÊóÌöíÈõ áóåõãú æóåõæó ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÊóÑúßöåöãú ÝöíãóÇ ÃõÐöíÞõæåõ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö Øóåó [126] Þóæúáõåõ: ÞÇáó ßóÐáößó ÃóÊóÊúßó ÂíÇÊõäÇ ÝóäóÓöíÊóåÇ æóßóÐáößó Çáúíóæúãó ÊõäúÓì ÝóÔõÈøöåó ÈöÇáäøöÓúíóÇäö ÅöÙúåóÇÑðÇ áöáúÚóÏúáö Ýöí ÇáúÌóÒóÇÁö æóÃóäøóåõ ãöäú ÌöäúÓö ÇáúÚóãóáö ÇáúãõÌóÇÒóì Úóäúåõ. æóÞóÏú ÍõÞøöÞó åóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑõ ÈöãõÄóßøöÏóÇÊò æóåöíó ÍóÑúÝõ ÇáÊøóæúßöíÏö. æóÅöÎúÑóÇÌõ ÇáúßóáóÇãö Ýöí ÕöíÛóÉö ÇáúãóÇÖöí Úóáóì ÎöáóÇÝö ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö ãöäú Òóãóäö ÇáúÍóÇáö áöÅöÝóÇÏóÉö ÊóÍóÞøõÞö ÇáúÝöÚúáö ÍóÊøóì ßóÃóäøóåõ ãóÖóì æóæóÞóÚó.
æóÞóæúáõåõ æóÐõæÞõæÇ ÚóÐÇÈó ÇáúÎõáúÏö ÈöãÇ ßõäúÊõãú ÊóÚúãóáõæäó ÚóØúÝñ Úóáóì ÝóÐõæÞõæÇ ÈöãÇ äóÓöíÊõãú¡ æóåõæó æóÅöäú ÃóÝóÇÏó ÊóÃúßöíÏó ÊóÓúáöíØö ÇáúÚóÐóÇÈö Úóáóíúåöãú ÝóÅöäøó ÚóØúÝóåõ ãõÑóÇÚðì Ýöíåö ãóÇ Èóíúäó ÇáúÌõãúáóÊóíúäö ãöäó ÇáúãõÛóÇíóÑóÉö ÈöÇáúãõÊóÚóáøöÞóÇÊö æóÇáúÞõíõæÏö ãõÛóÇíóÑóÉð ÇÞúÊóÖóÊú Ãóäú ÊõÚúÊóÈóÑó ÇáúÌõãúáóÉõ ÇáËøóÇäöíóÉõ ãõÝöíÏóÉð ÝóÇÆöÏóÉð ÃõÎúÑóì ÝóÇáúÌõãúáóÉõ ÇáúÃõæáóì ÊóÖóãøóäóÊú Ãóäøó ãöäú ÓóÈóÈö ÇÓúÊöÍúÞóÇÞöåöãú Êöáúßó ÇáúÅöÐóÇÞóÉö ÅöåúãóÇáóåõãõ ÇáÊøóÏóÈøõÑó Ýöí Íõáõæáö åóÐóÇ Çáúíóæúãö¡ æóÇáúÌõãúáóÉõ ÇáËøóÇäöíóÉõ ÊóÖóãøóäóÊú Ãóäøó Ðóáößó ÇáúÚóÐóÇÈó ãõÓúÊóãöÑøñ æóÃóäøó ÓóÈóÈó ÇÓúÊöãúÑóÇÑö ÇáúÚóÐóÇÈö æóÚóÏóãö ÊóÎúÝöíÝöåö ÃóÚúãóÇáõåõãõ ÇáúÎóÇØöÆóÉõ æóåöíó ÃóÚóãøõ ãöäú äöÓúíóÇäöåöãú áöÞóÇÁó íæãåã Ðóáöß.(21/226)
ÅöäøóãóÇ íõÄúãöäõ ÈöÂíóÇÊöäóÇ ÇáøóÐöíäó ÅöÐóÇ ÐõßøöÑõæÇ ÈöåóÇ ÎóÑøõæÇ ÓõÌøóÏðÇ æóÓóÈøóÍõæÇ ÈöÍóãúÏö ÑóÈøöåöãú æóåõãú áóÇ íóÓúÊóßúÈöÑõæäó (15) ÊóÊóÌóÇÝóì ÌõäõæÈõåõãú Úóäö ÇáúãóÖóÇÌöÚö íóÏúÚõæäó ÑóÈøóåõãú ÎóæúÝðÇ æóØóãóÚðÇ æóãöãøóÇ ÑóÒóÞúäóÇåõãú íõäúÝöÞõæäó (16) ÝóáóÇ ÊóÚúáóãõ äóÝúÓñ ãóÇ ÃõÎúÝöíó áóåõãú ãöäú ÞõÑøóÉö ÃóÚúíõäò ÌóÒóÇÁð ÈöãóÇ ßóÇäõæÇ íóÚúãóáõæäó (17)
[ÓõæÑóÉ ÇáÓÌÏå (32) : ÇáúÂíóÇÊ 15 Åöáóì 17]
ÅöäøóãÇ íõÄúãöäõ ÈöÂíÇÊöäóÇ ÇáøóÐöíäó ÅöÐÇ ÐõßøöÑõæÇ ÈöåÇ ÎóÑøõæÇ ÓõÌøóÏÇð æóÓóÈøóÍõæÇ ÈöÍóãúÏö ÑóÈøöåöãú æóåõãú áóÇ íóÓúÊóßúÈöÑõæäó (15) ÊóÊóÌÇÝì ÌõäõæÈõåõãú Úóäö ÇáúãóÖÇÌöÚö íóÏúÚõæäó ÑóÈøóåõãú ÎóæúÝÇð æóØóãóÚÇð æóãöãøóÇ ÑóÒóÞúäÇåõãú íõäúÝöÞõæäó (16) ÝóáÇ ÊóÚúáóãõ äóÝúÓñ ãóÇ ÃõÎúÝöíó áóåõãú ãöäú ÞõÑøóÉö ÃóÚúíõäò ÌóÒÇÁð ÈöãÇ ßÇäõæÇ íóÚúãóáõæäó (17)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝ äÇÔìÁ Úóäú Þóæúáöåö Ãóãú íóÞõæáõæäó ÇÝúÊóÑÇåõ ÇáúÂíóÉ [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 3] ¡ ÊóÝóÑøóÛó ÇáúãóÞóÇãõ áóåõ ÈóÚúÏó Ãóäú ÃóäúÍóì ÈöÇáÊøóÞúÑöíÚö æóÇáúæóÚöíÏö áöáúßóÇÝöÑöíäó Úóáóì ßõÝúÑöåöãú ÈöáöÞóÇÁö Çááøóåö¡ ÈöãóÇ ÃóÝóÇÏóÊö ÇÓúãöíøóÉõ ÌõãúáóÉö Èóáú åõãú ÈöáöÞÇÁö ÑóÈøöåöãú ßÇÝöÑõæäó [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 10] ãöäú Ãóäøóåõãú ËóÇÈöÊõæäó Úóáóì ÇáúßõÝúÑö ÈöáöÞóÇÁö Çááøóåö ÏóÇÆöãõæäó Úóáóíúåö¡ æóåõæó ãöãøóÇ ÃóäúÐóÑóÊúåõãú Èöåö ÂíóÇÊõ ÇáúÞõÑúÂäö¡ ÝóÇáÊøóßúÐöíÈõ ÈöáöÞóÇÁö Çááøóåö ÊóßúÐöíÈñ ÈöãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ÇáúÞõÑúÂäõ Ýóåõãú áóÇ íõÄúãöäõæäó¡ æóÅöäøóãóÇ íõÄúãöäõ ÈöÂíóÇÊö Çááøóåö ÇáøóÐöíäó ÐõßöÑóÊú ÃóæúÕóÇÝõåõãú åõäóÇ.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÂíóÇÊö åõäóÇ ÂíóÇÊõ ÇáúÞõÑúÂäö ÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåö ÇáøóÐöíäó ÅöÐÇ ÐõßøöÑõæÇ ÈöåÇ ÈöÊóÔúÏöíÏö ÇáúßóÇÝö¡ Ãóíú ÃõÚöíÏó ÐößúÑõåóÇ Úóáóíúåöãú æóÊóßóÑøóÑóÊú ÊöáóÇæóÊõåóÇ Úóáóì ãóÓóÇãöÚöåöãú.
æóãõÝóÇÏõ ÅöäøóãÇ ÞóÕúÑñ ÅöÖóÇÝöíøñ¡ Ãóíú íõÄúãöäõ ÈöÂíóÇÊö Çááøóåö ÇáøóÐöíäó ÅöÐóÇ ÐõßøöÑõæÇ ÈöåóÇ ÊóÐúßöíÑðÇ ÈöãóÇ ÓóÈóÞó áóåõãú ÓóãóÇÚõåõ áóãú íóÊóÑóíøóËõæÇ Úóäú ÅöÙúåóÇÑö ÇáúÎõÖõæÚö áöáøóåö Ïõæäó ÇáøóÐöíäó ÞóÇáõæÇ ÃóÅöÐÇ ÖóáóáúäÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÃóÅöäøóÇ áóÝöí ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 10] ¡ æóåóÐóÇ ÊÃííÓ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú ÅöíãóÇäöåöãú¡ æóÊóÚúÑöíÖñ Èöåöãú ÈöÃóäøóåõãú áóÇ íóäúÝóÚõæäó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÈöÅöíãóÇäöåöãú æóáóÇ íóÛöíÙõæäóåõãú ÈöÇáÊøóÕóáøõÈö Ýöí ÇáúßõÝúÑö.
æóÃõæËöÑóÊú ÕöíÛóÉõ ÇáúãõÖóÇÑöÚö Ýöí ÅöäøóãÇ íõÄúãöäõ áöãóÇ ÊõÔúÚöÑõ Èöåö ãöäú Ãóäøóåõãú íóÊóÌóÏøóÏõæäó Ýöí ÇáúÅöíãóÇäö æóíóÒúÏóÇÏõæäó íóÞöíäðÇ æóÞúÊðÇ ÝóæóÞúÊðÇ¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Çááøóåõ íóÓúÊóåúÒöÆõ Èöåöãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [15] ¡ æóÅöáøóÇ ÝóÅöäøó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÞóÏú ÍóÕóáó ÅöíãóÇäõåõãú ÝöíãóÇ ãóÖóì ÝóÝöÚúáõ ÇáúãõÖöíøö ÂËóÑõ ÈöÍößóÇíóÉö ÍóÇáöåöãú Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÇáúãõÊóÏóÇæóáö áóæúáóÇ åóÐöåö ÇáúÎõÕõæÕöíøóÉõ¡ æóáöåóÐóÇ ÚõÑøöÝõæÇ ÈöÇáúãóæúÕõæáöíøóÉö æóÇáÕøöáóÉö ÇáÏøóÇáøö ãóÚúäóÇåóÇ Úóáóì Ãóäøóåõãú ÑóÇÓöÎõæäó Ýöí ÇáúÅöíãóÇäö¡ ÝóÚóÈøóÑó Úóäú ÅöÈúáóÇÛöåöãú ÂíóÇÊö ÇáúÞõÑúÂäö æóÊöáóÇæóÊöåóÇ Úóáóì ÃóÓúãóÇÚöåöãú ÈöÇáÊøóÐúßöíÑö ÇáúãõÞúÊóÖöí Ãóäøó ãóÇ ÊóÊóÖóãøóäóåõ ÇáúÂíóÇÊõ ÍóÞóÇÆöÞõ ãõÞóÑøóÑóÉñ ÚöäúÏóåõãú áóÇ íõÝóÇÏõæäó ÈöåóÇ ÝóÇÆöÏóÉð áóãú Êóßõäú ÍóÇÕöáóÉð Ýöí äõÝõæÓöåöãú æóáóßöäøóåóÇ ÊõßúÓöÈõåõãú ÊóÐúßöíÑðÇ ÝóÅöäøó ÇáÐøößúÑì ÊóäúÝóÚõ ÇáúãõÄúãöäöíäó [ÇáÐÇÑíÇÊ: 55] . æóåóÐöåö ÇáÕøöÝóÉõ ÇáøóÊöí ÊóÖóãøóäóÊúåóÇ ÇáÕøöáóÉõ åöíó ÍóÇáõåõãõ ÇáøóÊöí ÚõÑöÝõæÇ ÈöåóÇ áöÞõæøóÉö ÅöíãóÇäöåöãú æóÊóãóíøóÒõæÇ ÈöåóÇ Úóäö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ¡ æóáóíúÓóÊú ÊóÞúÊóÖöí Ãóäøó ãóäú áóãú íóÓúÌõÏõæÇ ÚöäúÏó ÓóãóÇÚö ÇáúÂíóÇÊö æóáóãú íõÓóÈøöÍõæÇ ÈöÍóãúÏö ÑóÈøöåöãú ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó áóíúÓõæÇ ãöãøóäú íõÄúãöäõæäó¡ æóáóßöäøó åóÐöåö(21/227)
ÍóÇáóÉõ Ãóßúãóáö ÇáúÅöíãóÇäö æóåöíó ÍóÇáóÉõ ÇáúãõÄãäöíäó ãóÚó ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóæúãóÆöÐò ÚõÑöÝõæÇ ÈöåóÇ¡ æóåóÐóÇ ßóãóÇ ÊóÞõæáõ áöáÓøóÇÆöáö Úóäú ÚõáóãóÇÁö ÇáúÈóáóÏö: åõãõ ÇáøóÐöíäó íóáúÈóÓõæäó ÚóãóÇÆöãó ÕöÝóÊõåóÇ ßóÐóÇ.
ÌóÇÁó Ýöí ÊóÑúÌóãóÉö ãóÇáößö Èúäö ÃóäóÓò Ãóäøóåõ ãóÇ ÃóÝúÊóì ÍóÊøóì ÃóÌóÇÒóåõ ÓóÈúÚõæäó ãõÍóäøóßðÇ¡ Ãóíú ÚóÇáöãðÇ íóÌúÚóáõ ÔõÞøóÉð ãöäú ÚöãóÇãóÊöåö ÊóÍúÊó Íóäóßöåö æóåöíó áõÈúÓóÉõ Ãóåúáö ÇáúÝöÞúåö æóÇáúÍóÏöíËö. ÞóÇáó ãóÇáößñ ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ: ÞõáúÊõ áöÃõãøöí:
ÃóÐúåóÈõ ÝóÃóßúÊõÈõ ÇáúÚöáúãó¡ ÝóÞóÇáóÊú: ÊóÚóÇáó ÝóÇáúÈóÓú ËöíóÇÈó ÇáúÚöáúãö. ÝóÃóáúÈóÓóÊúäöí ËöíóÇÈðÇ ãõÔóãøóÑóÉð æóæóÖóÚóÊö ÇáØøóæöíáóÉó Úóáóì ÑóÃúÓöí æóÚóãøóãóÊúäöí ÝóæúÞóåóÇ.
æóÇáúÎõÑõæÑõ: Çáúåõæöíøõ ãöäú Úõáõæøò Åöáóì ÓõÝúáò.
æóÇáÓøõÌõæÏõ: æóÖúÚõ ÇáúÌóÈúåóÉö Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö ÅöÑóÇÏóÉó ÇáÊøóÚúÙöíãö æóÇáúÎõÖõæÚö.
æóÇäúÊóÕóÈó ÓõÌøóÏÇð Úóáóì ÇáúÍóÇáö ÇáúãõÈóíøöäóÉö áöáúÞóÕúÏö ãöäú ÎóÑøõæÇ¡ Ãóíú: ÓõÌøóÏðÇ áöáøóåö æóÔõßúÑðÇ áóåõ Úóáóì ãóÇ ÍóÈóÇåõãú Èöåö ãöäó ÇáúÚöáúãö æóÇáúÅöíãóÇäö ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö ÞóÑúäõåõ ÈöÞóæúáöåö æóÓóÈøóÍõæÇ ÈöÍóãúÏö ÑóÈøöåöãú.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöíåö áöáúãõáóÇÈóÓóÉö æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö [107] : Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúÚöáúãó ãöäú ÞóÈúáöåö ÅöÐÇ íõÊúáì Úóáóíúåöãú íóÎöÑøõæäó áöáúÃóÐúÞÇäö ÓõÌøóÏÇð.
æóÏóáøóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ ÇáÔøóÑúØöíøóÉõ Úóáóì ÇÊøöÕóÇáö ÊóÚóáøõÞö ÍõÕõæáö ÇáúÌóæóÇÈö ÈöÍõÕõæáö ÇáÔøóÑúØö æóÊóáóÇÒõãöåöãóÇ.
æóÌöíÁó Ýöí äóÝúíö ÇáÊøóßóÈøõÑö Úóäúåõãú ÈöÇáúãõÓúäóÏö ÇáúÝöÚúáöíøö áöÅöÝóÇÏóÉö ÇÎúÊöÕóÇÕöåöãú ÈöÐóáößó¡ Ãóíú Ïõæäó ÇáúãõÔúÑößöíäó
ÇáøóÐöíäó ßóÇäó ÇáúßöÈúÑõ ÎõáõÞõåõãú Ýóåõãú áóÇ íóÑúÖóæúäó áöÃóäúÝõÓöåöãú ÈöÇáöÇäúÞöíóÇÏö áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäúåõãú æóÞóÇáõæÇ: áóæúáÇ ÃõäúÒöáó ÚóáóíúäóÇ ÇáúãóáÇÆößóÉõ Ãóæú äóÑì ÑóÈøóäÇ áóÞóÏö ÇÓúÊóßúÈóÑõæÇ Ýöí ÃóäúÝõÓöåöãú æóÚóÊóæúÇ ÚõÊõæøðÇ ßóÈöíÑÇð [ÇáúÝÑúÞóÇä: 21] .
æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóåõãú áóÇ íóÓúÊóßúÈöÑõæäó ãóæúÖöÚõ ÓóÌúÏóÉò ãöäú ÓóÌóÏóÇÊö ÊöáóÇæóÉö ÇáúÞõÑúÂäö ÑóÌóÇÁó Ãóäú íóßõæäó ÇáÊøóÇáöí ãöäú ÃõæáóÆößó ÇáøóÐöíäó ÃóËúäóì Çááøóåõ Úóáóíúåöãú ÈöÃóäøóåõãú ÅöÐóÇ ÐõßøöÑõæÇ ÈöÂíóÇÊö Çááå ÓÌÏæÇ¡ ÝÇáÞÇÑìÁ íóÞúÊóÏöí Èöåöãú.
æóÌõãúáóÉõ ÊóÊóÌÇÝì ÌõäõæÈõåõãú ÍóÇáñ ãöäó ÇáúãóæúÕõæáö¡ Ãóíö: ÇáøóÐöíäó ÅöÐóÇ ÐõßøöÑõæÇ ÈöåóÇ ÎóÑøõæÇ æóãöäú ÍóÇáöåöãú ÊóÊóÌóÇÝóì ÌõäõæÈõåõãú Úóäö ÇáúãóÖóÇÌöÚö¡ Ãóæö ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ. æóÌöíÁó ÝöíåóÇ ÈöÇáúãõÖóÇÑöÚö áöÅöÝóÇÏóÉö ÊóßóÑøõÑö Ðóáößó æóÊõÌóÏøõÏöåö ãöäúåõãú Ýöí ÃóÌúÒóÇÁò ßóËöíÑóÉò ãöäó ÇáúÃóæúÞóÇÊ ÇáúãÚÏÉ áÇÖØÌÇÚ æóåöíó ÇáúÃóæúÞóÇÊõ ÇáøóÊöí ÇáÔøóÃúäõ ÝöíåóÇ Çáäøóæúãõ.(21/228)
æóÇáÊøóÌóÇÝöí: ÇáÊøóÈóÇÚõÏõ æóÇáúãõÊóÇÑóßóÉõ. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÊóÌóÇÝöíó ÌõäõæÈöåöãú Úóäö ÇáúãóÖóÇÌöÚö íóÊóßóÑøóÑõ Ýöí ÇááøóíúáóÉö ÇáúæóÇÍöÏóÉö¡ Ãóíú: íõßúËöÑõæäó ÇáÓøóåóÑó ÈöÞöíóÇãö Çááøóíúáö æóÇáÏøõÚóÇÁö áöáøóåö æóÞóÏú ÝóÓøóÑóåõ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÕóáóÇÉö ÇáÑøóÌõáö Ýöí ÌóæúÝö Çááøóíúáö¡ ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí Ýöí ÍóÏöíËö ãõÚóÇÐò ÚöäúÏó ÇáÊøöÑúãöÐöíøö.
æÇáúãóÖÇÌöÚö: ÇáúÝõÑõÔõ ÌóãúÚõ ãóÖúÌóÚò¡ æóåõæó ãóßóÇäõ ÇáÖøóÌúÚö¡ Ãóíö: ÇáöÇÓúÊöáúÞóÇÁö áöáÑøóÇÍóÉö æóÇáäøóæúãö. æÃá Ýöíåö ÚöæóÖñ Úóäó ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö¡ Ãóíú Úóäú ãóÖóÇÌöÚöåöãú ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöäøó ÇáúÌóäøóÉó åöíó ÇáúãóÃúæì [ÇáäÇÒÚÇÊ: 41] . æóåóÐóÇ ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáúãõÔúÑößöíäó ÅöÐú íõãúÖõæäó áóíúáóåõãú ÈöÇáäøóæúãö áóÇ íóÕúÑöÝõåõ Úóäúåõãú ÊóÝóßøõÑñ Èóáú íóÓúÞõØõæäó ßóãóÇ ÊóÓúÞõØõ ÇáúÃóäúÚóÇãõ. æóÞóÏú ÕóÑøóÍó ÈöåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÚóÈúÏõ Çááøóåö Èúäõ ÑóæóÇÍóÉó ÈöÞóæúáöåö íóÕöÝõ ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóåõæó ÓóíøöÏõ ÃóÕúÍóÇÈö åóÐóÇ ÇáÔøóÃúäö:
íóÈöíÊõ íõÌóÇÝöí ÌóäúÈóåõ Úóäú ÝöÑóÇÔöåö ... ÅöÐóÇ ÇÓúÊóËúÞóáóÊú ÈöÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáúãóÖóÇÌöÚõ
æóÌõãúáóÉõ íóÏúÚõæäó ÑóÈøóåõãú íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÍóÇáðÇ ãöäú ÖóãöíÑö ÌõäõæÈõåõãú æóÇáúÃóÍúÓóäõ Ãóäú ÊõÌúÚóáó ÈóÏóáó ÇÔúÊöãóÇáò ãöäú ÌõãúáóÉö ÊóÊóÌÇÝì ÌõäõæÈõåõãú.
æóÇäúÊóÕóÈó ÎóæúÝÇð æóØóãóÚÇð Úóáóì ÇáúÍóÇáö ÈöÊóÃúæöíáö ÎóÇÆöÝöíäó æóØóÇãöÚöíäó¡ Ãóíú: ãöäú ÛóÖóÈöåö æóØóãóÚðÇ Ýöí ÑöÖóÇåõ æóËóæóÇÈöåö¡ Ãóíú åóÇÊóÇäö ÕöÝóÊóÇäö áóåõãú. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóäúÊóÕöÈóÇ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö áöÃóÌúáöåö¡ Ãóíú áöÃóÌúáö ÇáúÎóæúÝö ãöäú ÑóÈøöåöãú æóÇáØøóãóÚö Ýöí ÑóÍúãóÊöåö.
æóáóãøóÇ ÐóßóÑó ÅöíËóÇÑóåõãõ ÇáÊøóÞóÑøõÈó Åöáóì Çááøóåö Úóáóì ÍõÙõæÙö áóÐøóÇÊöåöãõ ÇáúÌóÓóÏöíøóÉö ÐóßóÑó ãóÚóåõ ÅöíËóÇÑóåõãú ÅöíøóÇåõ Úóáóì ãóÇ Èöåö äóæóÇáõ áóÐøóÇÊò ÃõÎúÑóì æóåõæó ÇáúãóÇáõ ÅöÐú íõäúÝöÞõæäó ãöäúåõ ãóÇ áóæú ÃóÈúÞóæúåõ áóßóÇäó ãóÌúáóÈóÉó ÑóÇÍóÉò áóåõãú ÝóÞóÇáó æóãöãøóÇ ÑóÒóÞúäÇåõãú íõäúÝöÞõæäó Ãóíú: íóÊóÕóÏøóÞõæäó Èöåö æóáóæú ÃóíúÓóÑó ÃóÛúäöíóÇÄõåõãú ÝõÞóÑóÇÁóåõãú. Ëõãøó ÚóÙøóãó Çááøóåõ
ÌóÒóÇÁóåõãú ÅöÐú ÞóÇáó: ÝóáÇ ÊóÚúáóãõ äóÝúÓñ ãóÇ ÃõÎúÝöíó áóåõãú ãöäú ÞõÑøóÉö ÃóÚúíõäò¡ Ãóíú: áóÇ ÊóÈúáõÛõ äóÝúÓñ ãöäú Ãóåúáö ÇáÏøõäúíóÇ ãõÚóÑöÝóÉó ãóÇ ÃóÚóÏøó Çááøóåõ áóåõãú¡
ÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: «ÃóÚúÏóÏúÊõ áöÚöÈóÇÏöíó ÇáÕøóÇáöÍöíäó ãóÇ áóÇ Úóíúäñ ÑóÃóÊú æóáóÇ ÃõÐõäñ ÓóãöÚóÊú æóáóÇ ÎóØóÑó Úóáóì ÞóáúÈö ÈóÔóÑò»
ÝóÏóáøó Úóáóì Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó Èö äóÝúÓñ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáäøõÝõæÓö ÇáúÈóÔóÑöíøóÉö.(21/229)
ÝóÅöäøó ãõÏúÑóßóÇÊö ÇáúÚõÞõæáö ãõäúÊóåöíóÉñ Åöáóì ãóÇ ÊõÏúÑößõåõ ÇáúÃóÈúÕóÇÑõ ãöäó ÇáúãóÑúÆöíøóÇÊö ãöäó ÇáúÌóãóÇáö æóÇáÒøöíäóÉö¡ æóãóÇ ÊõÏúÑößõåõ ÇáúÃóÓúãóÇÚõ ãöäú ãóÍóÇÓöäö ÇáúÃóÞúæóÇáö æóãóÍóÇãöÏöåóÇ æóãóÍóÇÓöäö ÇáäøóÛóãóÇÊö¡ æóÅöáóì ãóÇ ÊóÈúáõÛõ Åöáóíúåö ÇáúãõÊóÎóíøóáóÇÊõ ãöäú åóíúÆóÇÊò íóÑúßóÈõåóÇ ÇáúÎóíóÇáõ ãöäú ãóÌúãõæÚö ãóÇ íóÚúåóÏõåõ ãöäó ÇáúãóÑúÆöíøóÇÊö æóÇáúãóÓúãõæÚóÇÊö ãöËúáó ÇáúÃóäúåóÇÑö ãöäú ÚóÓóáò Ãóæú ÎóãúÑò Ãóæú áóÈóäò¡ æóãöËúáó ÇáúÞõÕõæÑö æóÇáúÞöÈóÇÈö ãöäó ÇááøõÄúáõÄö¡ æóãöËúáó ÇáúÃóÔúÌóÇÑö ãöäú ÒóÈóÑúÌóÏò¡ æóÇáúÃóÒúåóÇÑö ãöäú íóÇÞõæÊò¡ æóÊõÑóÇÈò ãöäú ãöÓúßò æóÚóäúÈóÑò¡ Ýóßõáøõ Ðóáößó Þóáöíáñ Ýöí ÌóÇäöÈö ãóÇ ÃõÚöÏøó áóåõãú Ýöí ÇáúÌóäøóÉö ãöäú åóÐöåö ÇáúãóæúÕõæÝóÇÊö æóáóÇ ÊóÈúáõÛõåõ ÕöÝóÇÊõ ÇáúæóÇÕöÝöíäó áöÃóäøó ãõäúÊóåóì ÇáÕøöÝóÉö ãóÍúÕõæÑñ ÝöíãóÇ ÊóäúÊóåöí Åöáóíúåö ÏóáóÇáóÇÊõ ÇááøõÛóÇÊö ãöãøóÇ íóÎúØõÑõ Úóáóì ÞõáõæÈö ÇáúÈóÔóÑö ÝóáöÐóáößó
ÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «æóáóÇ ÎóØóÑó Úóáóì ÞóáúÈö ÈóÔóÑò»
¡ æóåóÐóÇ ßóÞóæúáöåöãú Ýöí ÊóÚúÙöíãö ÔóíúÁò: åóÐóÇ áóÇ íóÚúáóãõåõ ÅöáøóÇ Çááøóåõ. ÞóÇáó ÇáÔøóÇÚöÑõ:
Ýóáóãú íóÏúÑö ÅöáøóÇ Çááøóåõ ãóÇ åóíøóÌóÊú áóäóÇ ... ÚóÔöíøóÉó ÂäóÇÁö ÇáÏøöíóÇÑö æöÔóÇãõåóÇ
æóÚóÈøóÑó Úóäú Êöáúßó ÇáäÚã È ãóÇ ÃõÎúÝöíó áöÃóäøóåóÇ ãõÛóíøóÈóÉñ áóÇ ÊõÏúÑóßõ ÅöáøóÇ Ýöí ÚóÇáóãö ÇáúÎõáõæÏö.
æóÞõÑøóÉõ ÇáúÃóÚúíõäö: ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáúãóÓóÑøóÉö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÞóÑøöí ÚóíúäÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ãóÑúíóãó [26] .
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÃõÎúÝöíó ÈöÝóÊúÍö ÇáúíóÇÁö ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãóÇÖöí ÇáúãóÈúäöíøö áöáúãóÌúåõæáö. æóÞóÑóÃó ÍóãúÒóÉõ æóíóÚúÞõæÈõ ÃõÎúÝöí ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÖóÇÑöÚö ÇáúãõÝúÊóÊóÍö ÈöåóãúÒóÉö ÇáúãõÊóßóáøöãö æóÇáúíóÇÁö ÓóÇßöäóÉð¡ æÌóÒÇÁð ãóäúÕõæÈñ Úóáóì ÇáúÍóÇáö ãöäú ãóÇ ÃõÎúÝöíó áóåõãú æóÞóÏú ÝóÓøóÑó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäøóåõ ÌóÒóÇÁñ Úóáóì åóÐöåö ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö Ýöí ÍóÏöíËò ÃóÛóÑøó
ÑóæóÇåõ ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ Úóäú ãõÚóÇÐö Èúäö ÌóÈóáò ÞóÇáó: «ÞóáóÊõ íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö ÃóÎúÈöÑúäöí ÈöÚóãóáò íõÏúÎöáõäöí ÇáúÌóäøóÉó æóíõÈóÇÚöÏõäöí Úóäö ÇáäøóÇÑö. ÞóÇáó: áóÞóÏú ÓóÃóáúÊó Úóäú ÚóÙöíãò æóÅöäøóåõ áóíóÓöíÑñ Úóáóì ãóäú íóÓøóÑóåõ Çááøóåõ Úóáóíúåö: ÊóÚúÈõÏõ Çááøóåó áóÇ ÊõÔúÑößõ Èöåö ÔóíúÆðÇ æóÊõÞöíãõ ÇáÕøóáóÇÉó æóÊõÄúÊöí ÇáÒøóßóÇÉó æóÊóÕõæãõ ÑóãóÖóÇäó æóÊóÍõÌøõ ÇáúÈóíúÊó» Ëõãøó ÞóÇáó: «ÃóáóÇ ÃóÏõáøõßó Úóáóì ÃóÈúæóÇÈö ÇáúÎóíúÑö: ÇáÕøóæúãõ ÌõäøóÉñ æóÇáÕøóÏóÞóÉõ ÊõØúÝöÆõ ÇáúÎóØóÇíóÇ ßóãóÇ íØÝìÁ ÇáúãóÇÁõ ÇáäøóÇÑó æóÕóáóÇÉõ ÇáÑøóÌõáö Ýöí ÌóæúÝö Çááøóíúáö Ëõãøó ÊóáóÇ ÊóÊóÌÇÝì ÌõäõæÈõåõãú Úóäö ÇáúãóÖÇÌöÚö ÍóÊøóì ÈóáóÛó íóÚúãóáõæäó ... »
ÇáÍóÏöíË.(21/230)
ÃóÝóãóäú ßóÇäó ãõÄúãöäðÇ ßóãóäú ßóÇäó ÝóÇÓöÞðÇ áóÇ íóÓúÊóæõæäó (18) ÃóãøóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö Ýóáóåõãú ÌóäøóÇÊõ ÇáúãóÃúæóì äõÒõáðÇ ÈöãóÇ ßóÇäõæÇ íóÚúãóáõæäó (19) æóÃóãøóÇ ÇáøóÐöíäó ÝóÓóÞõæÇ ÝóãóÃúæóÇåõãõ ÇáäøóÇÑõ ßõáøóãóÇ ÃóÑóÇÏõæÇ Ãóäú íóÎúÑõÌõæÇ ãöäúåóÇ ÃõÚöíÏõæÇ ÝöíåóÇ æóÞöíáó áóåõãú ÐõæÞõæÇ ÚóÐóÇÈó ÇáäøóÇÑö ÇáøóÐöí ßõäúÊõãú Èöåö ÊõßóÐøöÈõæäó (20)
[ÓõæÑóÉ ÇáÓÌÏå (32) : ÇáúÂíóÇÊ 18 Åöáóì 20]
ÃóÝóãóäú ßÇäó ãõÄúãöäÇð ßóãóäú ßÇäó ÝÇÓöÞÇð áóÇ íóÓúÊóæõæäó (18) ÃóãøóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍÇÊö Ýóáóåõãú ÌóäøóÇÊõ ÇáúãóÃúæì äõÒõáÇð ÈöãÇ ßÇäõæÇ íóÚúãóáõæäó (19) æóÃóãøóÇ ÇáøóÐöíäó ÝóÓóÞõæÇ ÝóãóÃúæÇåõãõ ÇáäøóÇÑõ ßõáøóãÇ ÃóÑÇÏõæÇ Ãóäú íóÎúÑõÌõæÇ ãöäúåÇ ÃõÚöíÏõæÇ ÝöíåÇ æóÞöíáó áóåõãú ÐõæÞõæÇ ÚóÐÇÈó ÇáäøóÇÑö ÇáøóÐöí ßõäúÊõãú Èöåö ÊõßóÐøöÈõæäó (20)
ÝõÑøöÚó ÈöÇáúÝóÇÁö Úóáóì ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäó ÇáúÂíóÇÊö ãöäó ÇáúæóÚúÏö áöáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúæóÚöíÏö áöáúßóÇÝöÑöíäó ÇÓúÊöÝúåóÇãñ ÈöÇáúåóãúÒóÉö ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÅöäúßóÇÑö ÇáúãõÓóÇæóÇÉö Èóíúäó ÇáúãõÄúãöäö æóÇáúßóÇÝöÑö¡ æóåõæó ÅöäúßóÇÑñ ÈöÊóäúÒöíáö ÇáÓøóÇãöÚö ãóäúÒöáóÉó ÇáúãõÊóÚóÌøöÈö ãöäó ÇáúÈóæúäö Èóíúäó ÌóÒóÇÁö ÇáúÝóÑöíÞóíúäö Ýöí Ðóáößó Çáúíóæúãö ÝóßóÇäó ÇáúÅöäúßóÇÑõ ãõæóÌøóåðÇ Åöáóì Ðóáößó ÇáÊøóÚóÌøõÈö Ýöí ãóÚúäóì ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝö ÇáúÈóíóÇäöíøö. æóÇáúßóÇÝõ áöáÊøóÔúÈöíåö Ýöí ÇáúÌóÒóÇÁö.
æóÌõãúáóÉõ áóÇ íóÓúÊóæõæäó ÚóØúÝõ ÈóíóÇäò áöáúãóÞúÕõæÏö ãöäó ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö.
æóÇáúÝóÇÓöÞõ åõäóÇ åõæó: ãóäú áóíúÓó ÈöãõÄúãöäò ÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåö ÈóÚúÏóåõ æóÞöíáó áóåõãú ÐõæÞõæÇ ÚóÐÇÈó ÇáäøóÇÑö ÇáøóÐöí ßõäúÊõãú Èöåö ÊõßóÐøöÈõæäó. ÝóÇáúãõÑóÇÏõ: ÇáúÝöÓúÞõ Úóäö ÇáúÅöíãóÇäö ÇáøóÐöí åõæó ÇáÔøöÑúßõ æóåõæó ÅöØúáóÇÞñ ßóËöíÑñ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö. Ëõãøó ÃóßøóÏó ßöáóÇ ÇáúÌóÒóÇÁóíúäö ÈöÐößúÑò ãõÑóÇÏöÝò áöãóÏúáõæáöåö ãóÚó ÒöíóÇÏóÉö ÝóÇÆöÏóÉò¡ ÝóÌõãúáóÉõ Ýóáóåõãú ÌóäøóÇÊõ ÇáúãóÃúæì Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ ãõÄóßøöÏóÉñ áöãóÖúãõæäö ÌõãúáóÉö ÝóáÇ ÊóÚúáóãõ äóÝúÓñ ãóÇ ÃõÎúÝöíó áóåõãú [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 17] Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ.
æóÌõãúáóÉõ ÝóãóÃúæÇåõãõ ÇáäøóÇÑõ Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ ãõÄóßøöÏóÉñ áöãóÖúãõæäö ÌõãúáóÉö ÝóÐõæÞõæÇ ÈöãÇ äóÓöíÊõãú áöÞÇÁó íóæúãößõãú åóÐóÇ Åöáóì ÈöãÇ ßõäúÊõãú ÊóÚúãóáõæäó [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 14] .
æóãä ÇáúãóæúÕõæáóÉõ Ýöí ÇáúãóæúÖöÚóíúäö ÚóÇãøóÉñ ÈöÞóÑöíäóÉö ÇáÊøóÝúÕöíáö ÈöÇáúÌóãúÚö Ýöí Þóæúáöåö ÃóãøóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÅöáúÎó. æÃóãøóÇ ÇáøóÐöíäó ÝóÓóÞõæÇ. ÝóáóíúÓóÊö ÇáúÂíóÉõ äóÇÒöáóÉð Ýöí ãõÚóíøóäò ßóãóÇ Þöíáó.
æÇáúãóÃúæì: ÇáúãóßóÇäõ ÇáøóÐöí íõÄúæóì Åöáóíúåö¡ Ãóíú íõÑúÌóÚõ Åöáóíúåö.
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ ÈöÇááøóÇãö Ýöíåö áöáúÚóåúÏö¡ Ãóíú ãóÃúæóì ÇáúãõÄúãöäöíäó¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÚöäúÏóåÇ ÌóäøóÉõ ÇáúãóÃúæì [ÇáäøóÌúã: 15] . æóáóßó Ãóäú ÊóÌúÚóáó ÇááøóÇãó ÚöæóÖðÇ Úóäö ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö¡ Ãóíú ãóÃúæóÇåõãú ÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåö Ýöí(21/231)
æóáóäõÐöíÞóäøóåõãú ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö ÇáúÃóÏúäóì Ïõæäó ÇáúÚóÐóÇÈö ÇáúÃóßúÈóÑö áóÚóáøóåõãú íóÑúÌöÚõæäó (21)
ãõÞóÇÈöáå ÝóãóÃúæÇåõãõ ÇáäøóÇÑõ. æóÅöÖóÇÝóÉõ ÌóäøóÇÊõ Åöáóì ÇáúãóÃúæì ãöäú ÅöÖóÇÝóÉö ÇáúãóæúÕõæÝö Åöáóì ÇáÕøöÝóÉö áöÞóÕúÏö ÇáÊøóÎúÝöíÝö æóåöíó æóÇÞöÚóÉñ Ýöí ÇáúßóáóÇãö æóÅöäö ÇÎúÊóáóÝó ÇáúÈóÕúÑöíøõæäó æóÇáúßõæÝöíøõæäó Ýöí ÊóÃúæöíáöåóÇ ÎöáóÇÝðÇ áóÇ ØóÇÆöáó ÊóÍúÊóåõ¡ æóÐóáößó ãöËúáó Þóæúáöåöãú: ãóÓúÌöÏõ ÇáúÌóÇãöÚö¡ æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ßõäúÊó ÈöÌÇäöÈö ÇáúÛóÑúÈöíøö [ÇáúÞóÕóÕ: 44] ¡ æóÞóæúáöåöãú: ÚöÔóÇÁõ ÇáúÂÎöÑóÉö. æóÇáúãóÚúäóì: Ýóáóåõãõ ÇáúÌóäøóÇÊõ ÇáúãóÃúæóì áóåõãú¡ Ãóíö ÇáúãóæúÚõæÏõæäó ÈöåóÇ.
æóÇäúÊóÕóÈó äõÒõáðÇ Úóáóì ÇáúÍóÇáö ãöäú ÌóäøóÇÊõ ÇáúãóÃúæì. æóÇáäøõÒõáõ ÈöÖóãøóÊóíúäö ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáäøõÒõæáö ÝóíõØúáóÞõ Úóáóì ãóÇ íõÚóÏøõ áöáäøóÒöíáö ãöäó ÇáúÚóØóÇÁö æóÇáúÞöÑóì ÞóÇáó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : ÇáäøõÒõáõ: ÚóØóÇÁõ ÇáäøóÇÒöáö¡ Ëõãøó ÕóÇÑó ÚóÇãøðÇ¡ Ãóíú: íõØúáóÞõ Úóáóì ÇáúÚóØóÇÁö æóáóæú ÈöÏõæäö ÖöíóÇÝóÉò ãóÌóÇÒðÇ ãõÑúÓóáðÇ. ÞõáúÊõ:
æóíõØúáóÞõ Úóáóì ãóÍóáøö äõÒõæáö ÇáÖøóíúÝö æóáöÃóÌúáö åóÐöåö ÇáúÅöØúáóÇÞóÇÊö íóÎúÊóáöÝõ ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó Ýöí ÇáúãõÑóÇÏö ãöäúåõ Ýöí ÈóÚúÖö ÇáúÂíóÇÊö ÑóÚúíðÇ áöãóÇ íõäóÇÓöÈõ ÓöíóÇÞó ÇáúßóáóÇãö. æóÝóÓøóÑóåõ ÇáÒøóÌøóÇÌõ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóäóÍúæöåóÇ ÈöÇáúãóäúÒöáö¡ æóÝóÓøóÑóåõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃóÐáößó ÎóíúÑñ äõÒõáðÇ Ãóãú ÔóÌóÑóÉõ ÇáÒøóÞøõæãö [ÇáÕÇÝÇÊ: 62] ÝóÞóÇáó:
«íóÞõæáõ ÃóÐóáößó ÎóíúÑñ Ýöí ÈóÇÈö ÇáúÃóäúÒóÇáö ÇáøóÊöí Êõãúßöäõ ãóÚóåóÇ ÇáúÅöÞóÇãóÉõ Ãóãú äõÒõáõ Ãóåúáö ÇáäøóÇÑö» æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÂÎöÑö ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó [163] ¡ æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí ÈöãÇ ßÇäõæÇ íóÚúãóáõæäó áöáÓøóÈóÈöíøóÉö.
æóÞóæúáõåõ: ßõáøóãÇ ÃóÑÇÏõæÇ Ãóäú íóÎúÑõÌõæÇ ãöäúåÇ ÃõÚöíÏõæÇ ÝöíåÇ ÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÌøö [22] .
æóíóÊøóÌöåõ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ãóä íõÞóÇá: áãÇÐóÇ ÃóÙúåóÑó ÇÓúãó ÇáäøóÇÑö Ýöí Þóæúáöåö ÐõæÞõæÇ ÚóÐÇÈó ÇáäøóÇÑö ãóÚó Ãóäøó ÇÓúãó ÇáäøóÇÑö ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÝóãóÃúæÇåõãõ ÇáäøóÇÑõ ÝóßóÇäó ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö ÇáúÅöÖúãóÇÑó ÈöÃóäú íõÞóÇáó:
æóÞöíáó áóåõãú ÐõæÞõæÇ ÚóÐóÇÈóåóÇ. æóåóÐóÇ ÇáÓøõÄóÇáõ ÃóæúÑóÏóåõ ÇÈúäõ ÇáúÍóÇÌöÈö Ýöí «ÃóãóÇáöíåö» æóÃóÌóÇÈó ÈöæóÌúåóíúäö:
ÃóÍóÏõåõãóÇ Ãóäøó ÓöíóÇÞó ÇáúÂíóÉö ÇáÊøóåúÏöíÏõ æóÝöí ÅöÙúåóÇÑö áóÝúÙö ÇáäøóÇÑö ãöäó ÇáÊøóÎúæöíÝö ãóÇ áóíúÓó Ýöí ÇáúÅöÖúãóÇÑö¡ ÇáËøóÇäöí: Ãóäøó ÇáúÌõãúáóÉó ÍößóÇíóÉñ áöãóÇ íõÞóÇáõ áóåõãú íóæúãóÆöÐò ÝóäóÇÓóÈó Ãóäú íõÍúßóì ßóãóÇ Þöíáó áóåõãú æóáóíúÓó ÝöíãóÇ íõÞóÇáõ áóåõãú ÊóÞóÏøõãõ ÐßÑ ÇáäøóÇÑ.
[21]
[ÓõæÑóÉ ÇáÓÌÏå (32) : ÂíóÉ 21]
æóáóäõÐöíÞóäøóåõãú ãöäó ÇáúÚóÐÇÈö ÇáúÃóÏúäì Ïõæäó ÇáúÚóÐÇÈö ÇáúÃóßúÈóÑö áóÚóáøóåõãú íóÑúÌöÚõæäó (21)
ÅöÎúÈóÇÑñ ÈöÃóäøó áóåõãú ÚóÐóÇÈðÇ ÂÎóÑó áóÇ íóÈúáõÛõ ãóÈúáóÛó ÚóÐóÇÈö ÇáäøóÇÑö ÇáúãóæúÚõæÏöíäó Èöåö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö(21/232)
æóãóäú ÃóÙúáóãõ ãöãøóäú ÐõßøöÑó ÈöÂíóÇÊö ÑóÈøöåö Ëõãøó ÃóÚúÑóÖó ÚóäúåóÇ ÅöäøóÇ ãöäó ÇáúãõÌúÑöãöíäó ãõäúÊóÞöãõæäó (22)
ÝóÊóÚóíøóäó Ãóäøó ÇáúÚóÐóÇÈó ÇáúÃóÏúäóì ÚóÐóÇÈõ ÇáÏøõäúíóÇ. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú åóÐóÇ: ÇáÊøóÚúÑöíÖõ ÈöÊóåúÏöíÏöåöãú áöÃóäøóåõãú íóÓúãóÚõæäó åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãó Ãóæú íõÈóáøóÛõ Åöáóíúåöãú. æóåóÐóÇ ÅöäúÐóÇÑñ ÈöãóÇ áóÍöÞóåõãú ÈóÚúÏó äõÒõæáö ÇáúÂíóÉö æóåõæó ãóÇ ãõÍöäõæÇ Èöåö ãöäó ÇáúÌõæÚö æóÇáúÎóæúÝö æóßóÇäõæÇ Ýöí Ãóãúäò ãöäúåõãóÇ æóãóÇ íõÕöíÈõåõãú íóæúãó ÈóÏúÑò ãöäó ÇáúÞóÊúáö æóÇáúÃóÓúÑö æóíóæúãó ÇáúÝóÊúÍö ãöäó ÇáÐøõáøö.
æóÌõãúáóÉõ áóÚóáøóåõãú íóÑúÌöÚõæäó ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ áöÍößúãóÉö ÅöÐóÇÞóÊöåöãõ ÇáúÚóÐóÇÈó ÇáúÃóÏúäóì Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÈöÃóäøóåõ áöÑóÌóÇÁö ÑõÌõæÚöåöãú¡ Ãóíú ÑõÌõæÚöåöãú Úóäö ÇáúßõÝúÑö ÈöÇáúÅöíãóÇäö. æóÇáúãõÑóÇÏõ: ÑõÌõæÚõ ãóäú íõãúßöäõ ÑõÌõæÚõåõ æóåõãõ ÇáúÃóÍúíóÇÁõ ãöäúåõãú. æóÅöÓúäóÇÏõ ÇáÑøõÌõæÚö Åöáóì ÖóãöíÑö ÌóãöíÚöåöãú ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúÞóÈöíáóÉö æóÇáúÌóãóÇÚóÉö¡ Ãóíú áóÚóáøó ÌóãóÇÚóÊóåõãú ÊóÑúÌöÚõ. æóßóÐóáößó ßóÇäó ÝóÞóÏú Âãóäó ßóËöíÑñ ãöäó ÇáäøóÇÓö ÈóÚúÏó íóæúãö ÈóÏúÑò æóÈöÎóÇÕøóÉò ÈóÚúÏó ÝóÊúÍö ãóßøóÉó¡ ÝóÕóÇÑó ãóäú ÊóÍóÞøóÞó Ýöíåöãõ ÇáÑøõÌõæÚõ ÇáúãóÑúÌõæøõ ãóÎúÕõæÕöíäó ãöäú Úõãõæãö ÇáøóÐöíäó ÝóÓóÞõæÇ Ýöí Þóæúáöåö
ÊóÚóÇáóì: æóÃóãøóÇ ÇáøóÐöíäó ÝóÓóÞõæÇ ÝóãóÃúæÇåõãõ ÇáäøóÇÑõ ßõáøóãÇ ÃóÑÇÏõæÇ Ãóäú íóÎúÑõÌõæÇ ãöäúåÇ ÇáúÂíóÉ [ÇáÓøóÌúÏóÉ:
20] ¡ ÝóÈóÞöíó Ðóáößó ÇáúæóÚöíÏõ áöáøóÐöíäó ãóÇÊõæÇ Úóáóì ÇáÔøöÑúßö¡ æóåöíó ãóÓúÃóáóÉõ ÇáúãõæóÇÝóÇÉö ÚöäúÏ ÇáúÃóÔúÚóÑöíø.
[22]
[ÓõæÑóÉ ÇáÓÌÏå (32) : ÂíóÉ 22]
æóãóäú ÃóÙúáóãõ ãöãøóäú ÐõßøöÑó ÈöÂíÇÊö ÑóÈøöåö Ëõãøó ÃóÚúÑóÖó ÚóäúåÇ ÅöäøóÇ ãöäó ÇáúãõÌúÑöãöíäó ãõäúÊóÞöãõæäó (22)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÅöäøóãÇ íõÄúãöäõ ÈöÂíÇÊöäóÇ ÇáøóÐöíäó ÅöÐÇ ÐõßøöÑõæÇ ÈöåÇ [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 15] Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ ÍóíúËõ ÇÞúÊóÖóÊú Ãóäøó ÇáøóÐöíäó ÞóÇáõæÇ: ÃóÅöÐÇ ÖóáóáúäÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÃóÅöäøóÇ áóÝöí ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 10] áóíúÓõæÇ ßóÃõæáóÆößó ÝóÇäúÊóÞóáó Åöáóì ÇáúÅöÎúÈóÇÑö Úóäúåõãú ÈöÃóäøóåõãú ÃóÔóÏøõ ÇáäøóÇÓö ÙõáúãðÇ áöÃóäøóåõãú íõÐóßøóÑõæäó ÈöÂíóÇÊö Çááøóåö Íöíäó íõÊúáóì Úóáóíúåöãõ ÇáúÞõÑúÂäõ ÝóíõÚúÑöÖõæäó Úóäú ÊóÏóÈøõÑöåóÇ æóíóáúÛõæäó ÝöíåóÇ¡ ÝóÂíóÇÊõ Çááøóåö ãõÑóÇÏñ ÈöåóÇ ÇáúÞõÑúÂäõ.
æóÌöíÁó Ýöí ÚóØúÝö ÌõãúáóÉö ÃóÚúÑóÖó ÈöÍóÑúÝö Ëõãøó áöÞóÕúÏö ÇáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÊóÑóÇÎöí ÑõÊúÈóÉö ÇáúÅöÚúÑóÇÖö Úóäö ÇáúÂíóÇÊö ÈóÚúÏó ÇáÊøóÐúßöíÑö ÈöåóÇ ÊóÑóÇÎöíó ÇÓúÊöÈúÚóÇÏò æóÊóÚúÌöíÈò ãöäú ÍóÇáöåöãú ßóÞóæúáö ÌóÚúÝóÑö Èúäö ÚõáúÈóÉó ÇáúÍóÇÑöËöíøö:
áóÇ íóßúÔöÝõ ÇáúÛóãøóÇÁó ÅöáøóÇ ÇÈúäõ ÍõÑøóÉò ... íóÑóì ÛóãóÑóÇÊö ÇáúãóæúÊö Ëõãøó íóÒõæÑõåóÇ(21/233)
æóáóÞóÏú ÂÊóíúäóÇ ãõæÓóì ÇáúßöÊóÇÈó ÝóáóÇ Êóßõäú Ýöí ãöÑúíóÉò ãöäú áöÞóÇÆöåö æóÌóÚóáúäóÇåõ åõÏðì áöÈóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó (23)
Ãóíú: ÚóÌöíÈñ ÅöÞúÏóÇãõåõ Úóáóì ãóæóÇÞöÚö ÇáúåóáóÇßö ÈóÚúÏó ãõÔóÇåóÏóÉö ÛóãóÑóÇÊö ÇáúãóæúÊö ÊóÛúãõÑõ ÇáøóÐöíäó ÃóÞúÏóãõæÇ Úóáóì Êöáúßó ÇáúãóæóÇÞöÚö.
æãóäú áöáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÇáúÅöäúßóÇÑöíøö ßóÞóæúáöåö æóãóäú ÃóÙúáóãõ ãöãøóäú ãóäóÚó ãóÓÇÌöÏó Çááøóåö Ãóäú íõÐúßóÑó ÝöíåóÇ ÇÓúãõåõ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 114] Ãóíú: áóÇ ÃóÙúáóãó ãöäúåõ¡ Ãóíú áóÇ ÃóÍóÏó ÃóÙúáóãó ãöäúåõ áöÃóäøóåõ Ùóáóãó äóÝúÓóåõ ÈöÍöÑúãóÇäöåóÇ ãöäó ÇáÊøóÃóãøõá ÝöíãóÇ Ýöíåö äóÝóÚóåõ¡ æóÙóáóãó ÇáúÂíóÇÊö ÈöÊóÚúØöíáö äóÝúÚöåóÇ Ýöí ÈóÚúÖö ãóäú ÃõÑöíÏó ÇäúÊöÝóÇÚõåõãú ÈöåóÇ¡ æóÙóáóãó ÇáÑøóÓõæáó Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÈöÊóßúÐöíÈöåö æóÇáúÅöÚúÑóÇÖö Úóäúåõ¡ æóÙóáóãó ÍóÞøó ÑóÈøöåö ÅöÐú áóãú íóãúÊóËöáú ãóÇ ÃóÑóÇÏó ãöäúåõ.
æóÌõãúáóÉõ ÅöäøóÇ ãöäó ÇáúãõÌúÑöãöíäó ãõäúÊóÞöãõæäó ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ äóÇÔöÆðÇ Úóäú ÊóÝúÙöíÚö Ùõáúãö ÇáøóÐöí ÐõßøöÑó ÈöÂíóÇÊö ÑóÈøöåö ÝóÃóÚúÑóÖó ÚóäúåóÇ áöÃóäøó ÇáÓøóÇãöÚó íóÊóÑóÞøóÈõ ÌóÒóÇÁó Ðóáößó ÇáÙøóÇáöãö. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúãõÌúÑöãöíäó åóÄõáóÇÁö ÇáÙøóÇáöãõæäó¡ ÚóÏóáó Úóäú ÐößúÑö ÖóãöíÑöåöãú áöÒöíóÇÏóÉö ÊóÓúÌöíáö ÝóÙóÇÚóÉö ÍóÇáöåöãú ÈöÃóäøóåõãú ãõÌúÑöãõæäó ãóÚó Ãóäøóåõãú ÙóÇáöãõæäó¡ æóÞóÏú íõÞóÇáõ: Åöäøó ÇáúãõÌúÑöãöíäó ÃóÚóãøõ ãöäó ÇáÙøóÇáöãíä Ýóíßæä ÏõÎõæáåãú Ýöí ÇáöÇäúÊöÞóÇãö ãä ÇáúãõÌúÑãíä ÃÎÑæíøÇ æóÊóÕöíÑõ ÌõãúáóÉõ ÅöäøóÇ ãöäó ÇáúãõÌúÑöãöíäó ãõäúÊóÞöãõæäó ÊÐííáÇ.
[23]
[ÓõæÑóÉ ÇáÓÌÏå (32) : ÂíóÉ 23]
æóáóÞóÏú ÂÊóíúäÇ ãõæÓóì ÇáúßöÊÇÈó ÝóáÇ Êóßõäú Ýöí ãöÑúíóÉò ãöäú áöÞÇÆöåö æóÌóÚóáúäÇåõ åõÏìð áöÈóäöí ÅöÓúÑÇÆöíáó (23)
áóãøóÇ ÌóÑóì ÐößúÑõ ÅöÚúÑóÇÖö ÇáúãõÔúÑößöíäó Úóäú ÂíóÇÊö Çááøóåö æóåöíó ÂíóÇÊõ ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí Þóæúáöåö æóãóäú ÃóÙúáóãõ ãöãøóäú ÐõßøöÑó ÈöÂíÇÊö ÑóÈøöåö Ëõãøó ÃóÚúÑóÖó ÚóäúåÇ [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 22] ¡ ÇÓúÊóØúÑóÏó Åöáóì ÊóÓúáöíóÉö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäøó ãóÇ áóÞöíó ãöäú Þóæúãöåö åõæó äóÙöíÑõ ãóÇ áóÞöíóåõ ãõæÓóì ãöäú Þóæúãö ÝöÑúÚóæúäó ÇáøóÐöíäó ÃõÑúÓöáó Åöáóíúåöãú ÝóÇáúÎóÈóÑõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÓúáöíóÉö ÈöÇáÊøóäúÙöíÑö æóÇáÊøóãúËöíáö. ÝóåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ æóãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ Åöáóì Þóæúáöåö ÝöíãÇ ßÇäõæÇ Ýöíåö íóÎúÊóáöÝõæäó [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 25] ãõÚúÊóÑöÖóÇÊñ. æóãóæúÞöÚõ ÇáÊøóÃúßöíÏö ÈöáóÇãö ÇáúÞóÓóãö æóÍóÑúÝö ÇáÊøóÍúÞöíÞö åõæó ãóÇ ÇÓúÊõÚúãöáó Ýöíåö ÇáúÎóÈóÑõ ãöäó ÇáÊøóÓúáöíóÉö áóÇ áöÃóÕúáö ÇáúÃóÎúÈóÇÑö áöÃóäøóåõ ÃóãúÑñ áóÇ íóÍúÊóÇÌõ Åöáóì ÇáÊøóÃúßöíÏö¡ æóÈöåö ÊóÙúåóÑõ ÑóÔóÇÞóÉõ ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö ÈöÊóÝúÑöíÚö ÝóáÇ Êóßõäú Ýöí ãöÑúíóÉò ãöäú áöÞÇÆöåö Úóáóì ÇáúÎóÈóÑö ÇáøóÐöí ÞóÈúáóåõ.(21/234)
æóÃõÑöíÏó ÈöÞóæúáöåö ÂÊóíúäÇ ãõæÓóì ÇáúßöÊÇÈó ÃóÑúÓóáúäóÇ ãõæÓóì¡ ÝóÐößúÑõ ÅöíÊóÇÆöåö ÇáúßöÊóÇÈó ßöäóÇíóÉð Úóäú ÅöÑúÓóÇáöåö¡ æóÅöÏúãóÇÌõ ÐößúÑö ÇáúßöÊÇÈó áöáÊøóäúæöíåö ÈöÔóÃúäö ãõæÓóì æóáóíúÓó ÏóÇÎöáðÇ Ýöí ÊóäúÙöíÑö ÍóÇáö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÍóÇáö ãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ Ýöí ÊóßúÐöíÈö Þóæúãöåö ÅöíøóÇåõ áöÃóäøó ãõæÓóì áóãú íõßóÐøöÈúåõ Þóæúãõåõ ÃóáóÇ ÊóÑóì Åöáóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÌóÚóáúäÇåõ åõÏìð áöÈóäöí ÅöÓúÑÇÆöíáó ÇáúÂíóÇÊö¡ æóáöíóÊóÃóÊøóì ãöäú æóÝúÑóÉö ÇáúãóÚóÇäöí Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãóÇ áóÇ íóÊóÃóÊøóì ÈöÏõæäö ÐößúÑö ÇáúßöÊÇÈó.
æóÌõãúáóÉõ ÝóáÇ Êóßõäú Ýöí ãöÑúíóÉò ãöäú áöÞÇÆöåö ãõÚúÊóÑöÖóÉñ æóåõæó ÇÚúÊöÑóÇÖñ ÈöÇáúÝóÇÁö¡ æóãöËúáõåõ æóÇÑöÏñ ßóËöíÑðÇ Ýöí ÇáúßóáóÇãö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäú íóßõäú ÛóäöíøðÇ Ãóæú ÝóÞöíÑÇð ÝóÇááøóåõ Ãóæúáì ÈöåöãÇ ÇáúÂíóÉó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [135] . æóíóÃúÊöí ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: åóÐóÇ ÝóáúíóÐõæÞõæåõ Íóãöíãñ æóÛóÓøóÇÞñ Ýöí ÓõæÑóÉö Õ [57] .
æóÇáúãöÑúíóÉõ: ÇáÔøóßøõ æóÇáÊøóÑóÏøõÏõ. æóÍóÑúÝõ ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö ãóÌóÇÒñ Ýöí ÔöÏøóÉö ÇáúãõáóÇÈóÓóÉö¡ Ãóíú áóÇ íóßõäö ÇáÔøóßøõ ãõÍöíØðÇ Èößó æóãõÊóãóßøöäðÇ ãöäúßó¡ Ãóíú áóÇ Êóßõäú ãõãúÊóÑöíðÇ Ýöí Ãóäøóßó ãöËúáóåõ ÓóíóäóÇáõßó ãóÇ äóÇáóåõ ãöäú Þóæúãöåö.
æóÇáúÎöØóÇÈõ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ ÝóÇáäøóåúíõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ØóáóÈö ÇáÏøóæóÇãö Úóáóì ÇäúÊöÝóÇÁö ÇáÔøóßøö Ýóåõæó äóåúíñ ãóÞúÕõæÏñ ãöäúåõ ÇáÊøóËúÈöíÊõ ßóÞóæúáöåö ÝóáÇ Êóßõ Ýöí ãöÑúíóÉò ãöãøóÇ íóÚúÈõÏõ åÄõáÇÁö [åæÏ: 109] ¡ æóáóíúÓó áöØóáóÈö ÅöÍúÏóÇËö ÇäúßöÝóÇÝò Úóäö ÇáúãöÑúíóÉö áöÃóäøóåóÇ áóãú ÊóÞóÚú ãöäú ÞóÈúáõ.
æóÇááøöÞóÇÁõ: ÇÓúãõ ãóÕúÏóÑö áóÞöíó æóåõæó ÇáúÛóÇáöÈõ Ýöí ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö Ïõæäó áöÞðì ÇáøóÐöí åõæó ÇáúãóÕúÏóÑõ ÇáúÞöíóÇÓöíøõ. æóÇááøöÞóÇÁõ: ãõÕóÇÏóÝóÉõ ÝóÇÚöáö åóÐóÇ ÇáúÝöÚúáö ãóÝúÚõæáóåõ¡ æóíõØúáóÞõ ãóÌóÇÒðÇ Úóáóì ÇáúÅöÕóÇÈóÉö ßóãóÇ íõÞóÇáõ:
áóÞöíÊõ ÚóäóÇÁð¡ æóáóÞöíÊõ ÚóÑóÞó ÇáúÞöÑúÈóÉö¡ æóåõæó åõäóÇ ãóÌóÇÒñ¡ Ãóíú áóÇ Êóßõäú Ýöí ãöÑúíóÉò Ýöí Ãóäú íõÕöíÈóßó ãóÇ ÃóÕóÇÈóåõ¡ æóÖóãöíÑõ ÇáúÛóÇÆöÈö ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãõæÓóì. æóÇááøöÞóÇÁõ ãóÕúÏóÑñ ãõÖóÇÝñ Åöáóì ÝóÇÚöáöåö¡ Ãóíú ãöãøóÇ áóÞöíó
ãõæÓóì ãöäú Þóæúãö ÝöÑúÚóæúäó ãöäú ÊóßúÐöíÈò¡ Ãóíú ãöäú ãöËúáö ãóÇ áóÞöíó ãõæÓóì¡ æóåóÐóÇ ÇáúãõÖóÇÝõ íóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇáúãóÞóÇãõ Ãóæú íóßõæäõ ÌóÇÑöíðÇ Úóáóì ÇáÊøóÔúÈöíåö ÇáúÈóáöíÛö ßóÞóæúáöåö: åõæó ÇáúÈóÏúÑõ¡ Ãóíú: ãöäú áöÞóÇÁò ßóáöÞóÇÆöåö¡ Ýóíóßõæäõ åóÐóÇ Ýöí ãóÚúäóì ÂíóÇÊò ßóËöíÑóÉò Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì æóÑóÏóÊú Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáóÞóÏö ÇÓúÊõåúÒöÆó ÈöÑõÓõáò ãöäú ÞóÈúáößó [ÇáúÃóäúÚóÇã: 10] ÝóÕóÈóÑõæÇ Úóáì ãóÇ ßõÐøöÈõæÇ æóÃõæÐõæÇ ÍóÊøóì ÃóÊÇåõãú äóÕúÑõäÇ [ÇáúÃóäúÚóÇã:
34] ¡ æóÞóæúáöåö: æóÅöäú ßÇÏõæÇ áóíóÓúÊóÝöÒøõæäóßó ãöäó ÇáúÃóÑúÖö áöíõÎúÑöÌõæßó ãöäúåÇ æóÅöÐÇð áóÇ íóáúÈóËõæäó ÎöáÇÝóßó ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ ÓõäøóÉó ãóäú ÞóÏú ÃóÑúÓóáúäÇ ÞóÈúáóßó ãöäú ÑõÓõáöäÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 76¡ 77] .(21/235)
åóÐóÇ ÃóÍúÓóäõ ÊóÝúÓöíÑò áöáúÂíóÉö æóÞóÑöíÈñ ãöäúåõ ãóÃúËõæÑñ Úóäö ÇáúÍóÓóäö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÖóãöíÑõ áöÞÇÆöåö ÚóÇÆöÏðÇ Åöáóì ãõæÓóì Úóáóì ãóÚúäóì: ãöäú ãöËúáö ãóÇ áóÞöíó ãõæÓóì ãöäú ÅöÑúÓóÇáöåö æóåõæó Ãóäú ßóÇäóÊú ÚóÇÞöÈóÉõ ÇáäøóÕúÑö áóåõ Úóáóì Þóæúãö ÝöÑúÚóæúäó¡ æóÍõÕõæáõ ÇáöÇåúÊöÏóÇÁö ÈöÇáúßöÊóÇÈö ÇáøóÐöí ÃõæÊöíóåõ¡ æóÊóÃúíöíÏõåõ ÈöÇåúÊöÏóÇÁö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó¡ Ýóíóßõæäõ åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÈöÔóÇÑóÉð áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäøó Çááøóåó ÓóíõÙúåöÑõ åóÐóÇ ÇáÏøöíäó. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÖóãöíÑõ áöÞÇÆöåö ÚóÇÆöÏðÇ Åöáóì ÇáúßöÊóÇÈö ßóãóÇ Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» áóßöäú Úóáóì Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÚúäóì: ÝóáóÇ Êóßõäú Ýöí Ôóßøò ãöäú áöÞóÇÁö ÇáúßöÊóÇÈö¡ Ãóíú ãöäú Ãóäú ÊóáúÞóì ãöäú ÅöíÊóÇÆößó ÇáúßöÊóÇÈó ãóÇ åõæó ÔöäúÔöäóÉõ ÊóáøóÞöí ÇáúßõÊõÈö ÇáúÅöáóåöíøóÉö ßóãóÇ ÊóáóÞøóÇåóÇ ãõæÓóì. ÝóÇáäøóåúíõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÍúÐöíÑö ãöãøóäú Ùóäøó Ãóäú áóÇ íóáúÍóÞóåõ Ýöí ÅöíÊóÇÁö ÇáúßöÊóÇÈö ãöäó ÇáúãóÔóÞøóÉö ãóÇ áóÞöíóåõ ÇáÑøõÓõáõ ãöäú ÞóÈúáöåö¡ Ãóíú ãöäú ÌóÇäöÈö ÃóÐóì Þóæúãöåö æóÅöÚúÑóÇÖöåöãú. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÎöØóÇÈõ Ýöí Þóæúáöåö ÝóáÇ Êóßõäú áöÛóíúÑö ãõÚóíøóäò æóåõæó ãõæóÌøóåñ áöáøóÐöíäó ÇãúÊóÑóæúÇ Ýöí Ãóäøó ÇáúÞõÑúÂäó ÃõäúÒöáó ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö ÓóæóÇÁð ßóÇäõæÇ ÇáúãõÔúÑößöíäó Ãóæö ÇáøóÐöíäó íõáóÞøöäõæäóåõãú ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö¡ Ãóíú áóÇ ÊóãúÊóÑõæÇ Ýöí ÅöäúÒóÇáö ÇáúÞõÑúÂäö Úóáóì ÈóÔóÑò ÝóÞóÏú ÃõäúÒöáó ÇáúßöÊóÇÈõ Úóáóì ãõæÓóì ÝóáóÇ ÊóßõæäõæÇ Ýöí ãöÑúíóÉò ãöäú ÅöäúÒóÇáö ÇáúÞõÑúÂäö Úóáóì ãõÍóãøóÏò. æóåóÐóÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÅöÐú ÞÇáõæÇ ãóÇ ÃóäúÒóáó Çááøóåõ Úóáì ÈóÔóÑò ãöäú ÔóíúÁò Þõáú ãóäú ÃóäúÒóáó ÇáúßöÊÇÈó ÇáøóÐöí ÌÇÁó Èöåö ãõæÓì äõæÑÇð æóåõÏìð áöáäøóÇÓö [ÇáúÃóäúÚóÇã: 91] . ÝóÇáäøóåúíõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÍóÞöíÞóÊöåö ãöäú ØóáóÈö ÇáúßóÝøö Úóäö ÇáúãöÑúíóÉö Ýöí ÅöäúÒóÇáö ÇáúÞõÑúÂäö.
æóáöáúãõÝóÓøöÑöíäó ÇÍúÊöãóÇáóÇÊñ ÃõÎúÑóì ßóËöíÑóÉñ áóÇ ÊõÓúÝöÑõ Úóäú ãóÚúäðì Èóíøöäò¡ æóãöäú ÃóÈúÚóÏöåóÇ Íóãúáõ ÇááøöÞóÇÁö Úóáóì ÍóÞöíÞóÊöåö æóÚóæúÏõ ÖóãöíÑö ÇáúÛóÇÆöÈö áöãõæÓóì æóÃóäøó ÇáúãõÑóÇÏó áöÞóÇÄõåõ áóíúáóÉó ÇáúÅöÓúÑóÇÁö æóÚóÏóåõ Çááøóåõ Èöåö æóÍóÞøóÞóåõ áóåõ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÞóÈúáó æõÞõæÚöåö. ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó: æóÞóÇáó ÇáúãõÈóÑøöÏõ Íöíäó ÇãúÊóÍóäó ÃóÈóÇ ÅöÓúÍóÇÞó ÇáÒøóÌøóÇÌó ÈöåóÐöåö ÇáúãóÓúÃóáóÉö (1) .
æóÖóãöíÑõ ÇáäøóÕúÈö Ýöí æóÌóÚóáúäÇåõ åõÏìð íóÌõæÒõ Ãóäú íóÚõæÏó Úóáóì ÇáúßöÊóÇÈö Ãóæú Úóáóì ãõæÓóì æóßöáóÇåõãóÇ ÓóÈóÈõ åõÏðì¡ ÝóæõÕöÝó ÈöÃóäøóåõ åõÏðì áöáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÍõÕõæáö ÇáöÇåúÊöÏóÇÁö Èöåö æóåõæó ãóÚúØõæÝñ Úóáóì
ÂÊóíúäÇ ãõæÓóì ÇáúßöÊÇÈó æóãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ ÇÚúÊöÑóÇÖñ. æóåóÐóÇ ÊóÚúÑöíÖñ
_________
(1) áóÚóáøóå ÇãÊÍäå ÈÐáß Íöíä ÌóÇÁóåõ áíáÇÒãå ááÃÎÐ Úóäåõ æóáã ÃÚËÑ Úáì ÊóÝúÕöíá Ðóáöß.(21/236)
æóÌóÚóáúäóÇ ãöäúåõãú ÃóÆöãøóÉð íóåúÏõæäó ÈöÃóãúÑöäóÇ áóãøóÇ ÕóÈóÑõæÇ æóßóÇäõæÇ ÈöÂíóÇÊöäóÇ íõæÞöäõæäó (24)
ÈöÇáúãõÔúÑößöíäó ÅöÐú áóãú íóÔúßõÑõæÇ äöÚúãóÉó Çááøóåö Úóáóì Ãóäú ÃõÑúÓöáó Åöáóíúåöãú ãõÍóãøóÏñ ÈöÇáúÞõÑúÂäö áöíóåúÊóÏõæÇ ÝóÃóÚúÑóÖõæÇ æóßóÇäõæÇ ÃóÍóÞøó ÈöÃóäú íóÍúÑöÕõæÇ Úóáóì ÇáöÇåúÊöÏóÇÁö ÈöÇáúÞõÑúÂäö æÈåÏí ãõÍóãøóÏ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
[24]
[ÓõæÑóÉ ÇáÓÌÏå (32) : ÂíóÉ 24]
æóÌóÚóáúäÇ ãöäúåõãú ÃóÆöãøóÉð íóåúÏõæäó ÈöÃóãúÑöäÇ áóãøóÇ ÕóÈóÑõæÇ æóßÇäõæÇ ÈöÂíÇÊöäÇ íõæÞöäõæäó (24)
ÃõÔöíÑó Åöáóì ãóÇ ãóäøó Çááøóåõ Èöåö Úóáóì Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÅöÐú ÌóÚóáó ãöäúåõãú ÃóíöãøóÉð íóåúÏõæäó ÈöÃóãúÑö Çááøóåö æóÇáúÃóãúÑõ íóÔúãóáõ ÇáúæóÍúíó ÈöÇáÔøóÑöíÚóÉö áöÃóäøóåõ ÃóãúÑñ ÈöåóÇ¡ æóíóÔúãóáõ ÇáöÇäúÊöÕóÇÈó áöáúÅöÑúÔóÇÏö ÝóÅöäøó Çááøóåó ÃóãóÑó ÇáúÚõáóãóÇÁó Ãóäú íõÈóíøöäõæÇ ÇáúßöÊóÇÈó æóíõÑúÔöÏõæÇ Åöáóíúåö ÝóÅöÐóÇ åóÏóæúÇ ÝóÅöäøóãóÇ åóÏóæúÇ ÈöÃóãúÑöåö æóÈöÇáúÚöáúãö ÇáøóÐöí ÃóÊóÇåõãú Èöåö ÃóäúÈöíóÇÄõåõãú æóÃóÍúÈóÇÑõåõãú ÝóÃóäúÚóãó Çááøóåõ Úóáóíúåöãú ÈöÐóáößó áóãøóÇ ÕóÈóÑõæÇ æóÃóíúÞóäõæÇ áöãóÇ ÌóÇÁóåõãú ãöäú ßöÊóÇÈö Çááøóåö æóãõÚúÌöÒóÇÊö ÑóÓõæáöåöãú ÝóÅöäú ßóÇäó ÇáúãõÑóÇÏõ ãöäú Þóæúáöåö ÈöÂíÇÊöäÇ íõæÞöäõæäó ÏóáóÇÆöáó ÕöÏúÞö ãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ¡ ÝóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõãú ÕóÈóÑõæÇ Úóáóì ãóÔóÇÞøö ÇáÊøóßúáöíÝö æóÇáúÎõÑõæÌö Èöåöãú ãöäú ÃóÑúÖö ãöÕúÑó æóãóÇ áóÞõæåõ ãöäú ÝöÑúÚóæúäó æóÞóæúãöåö ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö æóÇáöÇÖúØöåóÇÏö æóÊöíåöåöãú Ýöí ÇáúÈóÑøöíøóÉö ÃóÑúÈóÚöíäó ÓóäóÉð æóÊóÏóÈøóÑõæÇ Ýöí ÇáúÂíóÇÊö æóäóÙóÑõæÇ ÍóÊøóì ÃóíúÞóäõæÇ.
æóÅöäú ßóÇäó ÇáúãõÑóÇÏõ ãöäó ÇáúÂíóÇÊö ãóÇ Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö ãöäó ÇáÔøóÑóÇÆöÚö æóÇáúãóæóÇÚöÙö ÝóÅöØúáóÇÞõ ÇÓúãö ÇáúÂíóÇÊö ÚóáóíúåóÇ ãõÔóÇßóáóÉñ ÊóÞúÏöíÑöíøóÉñ áöãóÇ åõæó ÔóÇÆöÚñ Èóíúäó ÇáúãõÓúáöãöíäó ãöäú ÊóÓúãöíóÉö Ìõãóáö ÇáúÞõÑúÂäö ÂíóÇÊò áöÃóäøóåóÇ ãõÚúÌöÒóÉñ Ýöí ÈóáóÇÛóÊöåóÇ ÎóÇÑöÌóÉñ Úóäú ØóæúÞö ÊóÚúÈöíÑö ÇáúÈóÔóÑö. ÝóßóÇäóÊú ÏóáóÇáóÇÊñ Úóáóì ÕöÏúÞö ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. æóåóÐóÇ äóÍúæõ ãóÇ æóÞóÚó Ýöí ÍóÏöíËö ÑóÌúãö ÇáúíóåõæÏöíøóíúäö ãöäú Þóæúáö ÇáÑøóÇæöí: ÝóæóÖóÚó ÇáúíóåõæÏöíøõ íóÏóåõ Úóáóì ÂíóÉö ÇáÑøóÌúãö¡ Ãóíö ÇáúßóáóÇãö ÇáøóÐöí Ýöíåö Íõßúãõ ÇáÑøóÌúãö Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö ÝóÓóãøóÇåõ ÇáÑøóÇæöí ÂíóÉð ãõÔóÇßóáóÉð áößóáóÇãö ÇáúÞõÑúÂäö. æóÝöí åóÐóÇ ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáúÈöÔóÇÑóÉö áöÃóÕúÍóÇÈö ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäøóåõãú íóßõæäõæäó ÃóíöãøóÉð áöÏöíäö ÇáúÅöÓúáóÇãö æóåõÏóÇÉð áöáúãõÓúáöãöíäó ÅöÐú ÕóÈóÑõæÇ Úóáóì ãóÇ áóÍöÞóåõãú Ýöí ÐóÇÊö Çááøóåö ãöäú ÃóÐóì Þóæúãöåöãú æóÕóÈóÑõæÇ Úóáóì ãóÔóÇÞøö ÇáÊøóßúáöíÝö æóãõÚóÇÏóÇÉö Ãóåúáöåöãú æóÞóæúãöåöãú æóÙõáúãöåöãú ÅöíøóÇåõãú. æóÊóÞúÏöíãõ ÈöÂíÇÊöäÇ Úóáóì íõæÞöäõæäó áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúÂíóÇÊö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ áóãøóÇ ÕóÈóÑõæÇ ÈöÊóÔúÏöíÏö Çáúãöíãö æóåöíó áóãøóÇ ÇáøóÊöí åöíó ÍóÑúÝõ æõÌõæÏò áöæõÌõæÏò æóÊõÓóãøóì ÇáÊøóæúÞöíÊöíøóÉó¡ Ãóíú: ÌóÚóáúäóÇåõãú ÃóíöãøóÉð Íöíäó ÕóÈóÑõæÇ æóßóÇäõæÇ ÈöÂíóÇÊöäóÇ íõæÞöäõæäó. æóÞóÑóÃó(21/237)
Åöäøó ÑóÈøóßó åõæó íóÝúÕöáõ Èóíúäóåõãú íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ÝöíãóÇ ßóÇäõæÇ Ýöíåö íóÎúÊóáöÝõæäó (25)
ÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÎóáóÝñ æóÑõæóíúÓñ Úóäú íóÚúÞõæÈó ÈöÊóÎúÝöíÝö Çáúãöíãö Úóáóì ÃóäøóåóÇ ãõÑóßøóÈóÉñ ãöäú áóÇãö ÇáÊøóÚúáöíáö æó (ãóÇ) ÇáúãóÕúÏóÑöíøóÉö¡ Ãóíú ÌóÚóáúäóÇåõãú ÃóíöãøóÉð áöÃóÌúáö ÕÈÑåã æÅíÞÇäåã.
[25]
[ÓõæÑóÉ ÇáÓÌÏå (32) : ÂíóÉ 25]
Åöäøó ÑóÈøóßó åõæó íóÝúÕöáõ Èóíúäóåõãú íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö ÝöíãÇ ßÇäõæÇ Ýöíåö íóÎúÊóáöÝõæäó (25)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ áöÃóäøó Þóæúáóåõ ÊóÚóÇáóì æóÌóÚóáúäÇ ãöäúåõãú ÃóÆöãøóÉð íóåúÏõæäó ÈöÃóãúÑöäÇ [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 24] íõËöíÑõ ÓõÄóÇáðÇ Ýöí äóÝúÓö ÇáÓøóÇãöÚö ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáøóÐöíäó ÓóãöÚõæÇ ãóÇ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ãöäú æóÕúÝö ÇÎúÊöáóÇÝö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó æóÇäúÍöÑóÇÝöåöãú Úóäú Ïöíäöåöãú æóÔóÇåóÏó ßóËöíÑñ ãöäúåõãú Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó Ýöí ÒóãóÇäöåö ÛóíúÑó ãõÊóÍóáøöíäó ÈöãóÇ íõäóÇÓöÈõ ãóÇ ÞóÇãóÊ Èöåö ÃÆãÊåã ãöäó ÇáúåöÏóÇíóÉö ÝóíóæóÏøõ Ãóäú íóÚúáóãó ÓóÈóÈó Ðóáößó ÝóßóÇäó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÌóæóÇÈõ Ðóáößó ÊóÚúáöíãðÇ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóáöáúãõÄúãöäöíäó.
æóÇáúÎöØóÇÈõ áöáäøóÈöíÁö æóÇáúãõÑóÇÏõ ÃõãøóÊõåõ ÊóÍúÐöíÑðÇ ãöäú Ðóáößó æóÅöíãóÇÁð Åöáóì æõÌõæÈö ÊóÌóäøõÈö ÇáöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáøóÐöí áóÇ íóÏúÚõæ Åöáóíúåö ÏóÇÚò Ýöí ãóÕúáóÍóÉö ÇáúÃõãøóÉö æóÝóåúãö ÇáÏøöíäö.
æóÇáúÝóÕúáõ: ÇáúÞóÖóÇÁõ æóÇáúÍõßúãõ¡ æóåõæó íóÞúÊóÖöí Ãóäøó ÇÎúÊöáóÇÝóåõãú ÃóæúÞóÚóåõãú Ýöí ÅöÈúØóÇáö ãóÇ ÌóÇÁóåõãú ãöäó ÇáúåõÏóì Ýóåõæó ÇÎúÊöáóÇÝñ ÛóíúÑõ ãõÓúÊóäöÏò Åöáóì ÃóÏöáøóÉò æóáóÇ ÌóÇÑò Ýöí ãóåúíóÚö ÃóÕúáö ÇáÔøóÑöíÚóÉö æóáóßöäøóåõ ãõÊóÇÈóÚóÉñ áöáúåóæóì æóãóíúáñ áöÃóÚúÑóÇÖö ÇáÏøõäúíóÇ ßóãóÇ æóÕóÝóåõ ÇáúÞõÑúÂäõ Ýöí ÂíóÇÊò ßóËöíÑóÉò Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö æóÛóíúÑöåóÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáÇ ÊóßõæäõæÇ ßóÇáøóÐöíäó ÊóÝóÑøóÞõæÇ æóÇÎúÊóáóÝõæÇ ãöäú ÈóÚúÏö ãóÇ ÌÇÁóåõãõ ÇáúÈóíøöäÇÊõ æóÃõæáÆößó áóåõãú ÚóÐÇÈñ ÚóÙöíãñ [Âá ÚãÑóÇä: 105] .
æóáóíúÓó ãöäúåõ ÇÎúÊöáóÇÝõ ÃóíöãøóÉö ÇáÏøöíäö Ýöí ÊóÝóÇÑöíÚö ÇáúÃóÍúßóÇãö æóÝöí Ýóåúãö ÇáÏøöíäö ãöãøóÇ áóÇ íõäúÞöÖõ ÃõÕõæáóåõ æóáóÇ íõÎóÇáöÝõ äõÕõæÕóåõ æóÅöäøóãóÇ åõæó ÅöÚúãóÇáñ áöÃõÕõæáöåö æóáöÃóÏöáøóÊöåö Ýöí ÇáúÃóÍúæóÇáö ÇáúãõäóÇÓöÈóÉö áóåóÇ æóÍóãúáõ ãõÊóÚóÇÑöÖöåóÇ ÈóÚúÖöåö Úóáóì ÈóÚúÖò ÝóÅöäøó Ðóáößó ßõáøóåõ ãóÍúãõæÏñ ÛóíúÑõ ãóÐúãõæãò æóÞóÏö ÇÎúÊóáóÝó ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÍóíóÇÊöåö Ýóáóãú íõÚóäøöÝú ÃóÍóÏðÇ¡ æóÇÎúÊóáóÝõæÇ ÈóÚúÏó æóÝóÇÊöåö Ýóáóãú íõÚóäøöÝú ÈóÚúÖõåõãú ÈóÚúÖðÇ. æóíóÔúãóáõ ãóÇ ßóÇäõæÇ Ýöíåö íóÎúÊóáöÝõæäó ãóÇ ßóÇäó ÇÎúÊöáóÇÝðÇ Èóíúäó ÇáúãõåúÊóÏöíäó æóÇáÖøóÇáøöíäó ãöäúåõãú æóãóÇ ßóÇäó ÇÊøöÝóÇÞðÇ ãöäú ÌóãöíÚö ÃõãøóÊöåöãú Úóáóì ÇáÖøóáóÇáóÉö ÝóÅöäøó Ðóáößó ÎöáóÇÝñ Èóíúäó ÇáúãõÌúãöÚöíäó æóÈóíúäó ãóÇ(21/238)
Ãóæóáóãú íóåúÏö áóåõãú ßóãú ÃóåúáóßúäóÇ ãöäú ÞóÈúáöåöãú ãöäó ÇáúÞõÑõæäö íóãúÔõæäó Ýöí ãóÓóÇßöäöåöãú Åöäøó Ýöí Ðóáößó áóÂíóÇÊò ÃóÝóáóÇ íóÓúãóÚõæäó (26)
äóØóÞóÊú Èöåö ÔóÑöíÚóÊõåõãú æóÓóäøóÊúåõ ÃóäúÈöíóÇÄõåõãú¡ æóãöäú ÃóÚúÙóãö Ðóáößó ÇáöÇÎúÊöáóÇÝö ßöÊúãóÇäõåõãõ ÇáÔøóåóÇÏóÉó ÈöÈóÚúËóÉö ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÌóÍúÏöåöãú ãóÇ ÃõÎöÐó Úóáóíúåöãú ãöäó ÇáúãöíËóÇÞö ãöäú ÃóäúÈöíóÇÆöåöãú.
æóÖóãöíÑõ åõæó Ýöí Þóæúáöåö åõæó íóÝúÕöáõ ÖóãöíÑõ ÝóÕúáò áöÞóÕúÑö ÇáúÝóÕúáö Úóáóíúåö ÊóÚóÇáóì ÅöíãóÇÁð Åöáóì Ãóäøó ãóÇ íõÐúßóÑõ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ãöäú ÈóíóÇäö ÈóÚúÖö ãóÇ ÇÎúÊóáóÝõæÇ Ýöíåö Úóáóì ÃóäúÈöíóÇÆöåöãú áóíúÓó ãóØúãõæÚðÇ ãöäúåõ Ãóäú íóÑúÊóÏöÚõæÇ Úóäö ÇÎúÊöáóÇÝöåöãú æóÅöäøóãóÇ åõæó áöáÊøóÓúÌöíáö Úóáóíúåöãú æóÞóØúÚö ãóÚúÐöÑóÊöåöãú áöÃóäøóåõãú áóÇ íóÞúÈóáõæäó ÇáúÍõÌøóÉó ÝóáóÇ íõÝúÕóáõ Èóíúäóåõãú ÅöáøóÇ íóæúã ÇáúÞöíóÇãóÉ.
[26]
[ÓõæÑóÉ ÇáÓÌÏå (32) : ÂíóÉ 26]
Ãóæóáóãú íóåúÏö áóåõãú ßóãú ÃóåúáóßúäÇ ãöäú ÞóÈúáöåöãú ãöäó ÇáúÞõÑõæäö íóãúÔõæäó Ýöí ãóÓÇßöäöåöãú Åöäøó Ýöí Ðáößó áóÂíÇÊò ÃóÝóáÇ íóÓúãóÚõæäó (26)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóãóäú ÃóÙúáóãõ ãöãøóäú ÐõßøöÑó ÈöÂíÇÊö ÑóÈøöåö Ëõãøó ÃóÚúÑóÖó ÚóäúåÇ [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 22] ¡ æóáóãøóÇ ßóÇäó Ðóáößó ÇáÊøóÐúßöíÑõ ãõÊøóÕöáðÇ ßóÞóæúáöåö æóÞÇáõæÇ ÃóÅöÐÇ ÖóáóáúäÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÃóÅöäøóÇ áóÝöí ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò Èóáú åõãú ÈöáöÞÇÁö ÑóÈøöåöãú ßÇÝöÑõæäó [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 10] ßóÇäó ÇáúåóÏúíõ¡ Ãóíö ÇáúÚöáúãõ ÇáúãõÓúÊóÝúåóãö Úóäúåõ ÈöåóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÔóÇãöáðÇ áöáúåóÏúíö Åöáóì Ïóáöíáö ÇáúÈóÚúËö æóÅöáóì Ïóáöíáö ÇáúÚöÞóÇÈö Úóáóì ÇáúÅöÚúÑóÇÖö Úóäö ÇáÊøóÐúßöíÑö ÝóÃóÝóÇÏó Þóæúáõåõ ßóãú ÃóåúáóßúäÇ ãöäú ÞóÈúáöåöãú ãöäó ÇáúÞõÑõæäö ãÚäíä: ÃóÍóÏõåõãóÇ: ÅöåúáóÇßõ Ãõãóãò ßóÇäõæÇ ÞóÈúáóåõãú ÝóÌóÇÁó åóÄõáóÇÁö ÇáúãõÔúÑößõæäó ÈóÚúÏóåõãú¡ æóÐóáößó ÊóãúËöíáñ áöáúÈóÚúËö æóÊóÞúÑöíÈñ áöÅöãúßóÇäöåö. æóËóÇäöíåöãóÇ: ÅöåúáóÇßõ Ãõãóãò ßóÐøóÈõæÇ ÑõÓõáóåõãú ÝóÝöíåöãú ÚöÈúÑóÉñ áóåõãú Ãóäú íõÕöíÈóåõãú ãöËúáõ ãóÇ ÃóÕóÇÈóåõãú.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÅöäúßóÇÑöíøñ¡ Ãóíú åõãú áóãú íóåúÊóÏõæÇ ÈöÏóáóÇÆöáö ÇáäøóÙóÑö æóÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÇáøóÊöí ÌóÇÁóåõãú ÈöåóÇ ÇáúÞõÑúÂäõ ÝóÃóÚúÑóÖõæÇ ÚóäúåóÇ æóáóÇ ÇÊøóÚóÙõæÇ ÈöãóÕóÇÑöÚö ÇáúÃõãóãö ÇáøóÐöíäó ßóÐøóÈõæÇ ÃóäúÈöíóÇÁóåõãú æóÝöí ãóåúáößöåöãú ÂíóÇÊñ ÊóÒúÌõÑõ ÃóãúËóÇáóåõãú Úóäö ÇáÓøõáõæßö ÝöíãóÇ Óóáóßõæåõ. ÝóÖóãöíÑõ áóåõãú ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúãõÌúÑöãöíäó Ãóæú Åöáóì ãóäú ÐõßøöÑó ÈöÂíóÇÊö ÑóÈøöåö. æíóåúÏö ãöäó ÇáúåöÏóÇíóÉö æóåöíó ÇáÏøóáóÇáóÉõ æóÇáúÅöÑúÔóÇÏõ¡ íõÞóÇáõ: åóÏóÇåõ Åöáóì ßóÐóÇ.
æóÖõãøöäó ÝöÚúáõ íóåúÏö ãóÚúäóì íõÈóíøöäõ¡ ÝóÚõÏøöíó ÈöÇááøóÇãö ÝóÃóÝóÇÏó åöÏóÇíóÉð æóÇÖöÍóÉð ÈóíøöäóÉð. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõåõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ãóæóáóãú íóåúÏö áöáøóÐöíäó íóÑöËõæäó ÇáúÃóÑúÖó Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáúÃóÚúÑóÇÝö: 100] . æóÇÎúÊöíÑó ÝöÚúáõ ÇáúåöÏóÇíóÉö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö áöÅöÑóÇÏóÉö ÇáÏøóáóÇáóÉö ÇáúÌóÇãöÚóÉö áöáúãõÔóÇåóÏóÉö æóáöÓóãóÇÚö ÃóÎúÈóÇÑö Êöáúßó ÇáúÃõãóãö ÊóãúåöíÏðÇ áöÞóæúáöåö Ýöí ÂÎöÑöåóÇ ÃóÝóáÇ íóÓúãóÚõæäó¡ æóáöÃóäøó ßóËúÑóÉó(21/239)
Ðóáößó ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏóÉó ãöäú ßóãú ÇáúÎóÈóÑöíøóÉö ÅöäøóãóÇ ÊóÍúÕõáõ ÈöÊóÑúÊöíÈö ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Ýöí ÊóæóÇÊõÑö ÇáúÃóÎúÈóÇÑö æóáóÇ ÊóÍúÕõáõ ÏõÝúÚóÉð ßóãóÇ ÊóÍúÕõáõ ÏóáóÇáóÉõ ÇáúãõÔóÇåóÏóÇÊö.
æóÝóÇÚöáõ íóåúÏö ãóÇ ÏóáøóÊú Úóáóíúåö ßóãú ÇáúÎóÈóÑöíøóÉõ ãöäú ãóÚúäóì ÇáúßóËúÑóÉö. æóáóÇ íóÌõæÒõ ÚöäúÏó ÇáúÌõãúåõæÑö ÌóÚúáõ ßóãú ÝóÇÚöáó íóåúÏö áöÃóäøó ßóãú ÇáúÎóÈóÑöíøóÉó ÇÓúãñ áóåõ ÇáÕøóÏóÇÑóÉõ Ýöí ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö ÅöÐú ÃóÕúáõåõ ÇÓúÊöÝúåóÇãñ ÝóÊõæõÓøöÚó Ýöíåö.
æóíóÌõæÒõ ÌóÚúáõ ßóãú ÝóÇÚöáðÇ ÚöäúÏó ãóäú áóãú íóÔúÊóÑöØõæÇ Ãóäú Êóßõæäó ßóãú ÇáúÎóÈóÑöíøóÉõ Ýöí ÕóÏúÑö ÇáúßóáóÇãö. æóÌõæøöÒó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» Ãóäú íóßõæäó ÇáúÝóÇÚöáõ ÌõãúáóÉó ßóãú ÃóåúáóßúäÇ Úóáóì ãóÚúäóì ÇáúÍößóÇíóÉö áöåóÐóÇ ÇáúÞóæúáö¡ ßóãóÇ íõÞóÇáõ: ÊóÚúÕöãõ (áóÇ Åöáóåó ÅöáøóÇ Çááøóåõ) ÇáÏøöãóÇÁó æóÇáúÃóãúæóÇáó¡ Ãóíú åóÐöåö ÇáúßóáöãóÉõ Ãóíö ÇáäøõØúÞõ ÈöåóÇ áöÊóÞóáøõÏö ÇáúÅöÓúáóÇãö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÝóÇÚöáó ÖóãöíÑõ ÇáúÌóáóÇáóÉö ÏóÇáøðÇ Úóáóíúåö ÇáúãóÞóÇãõ¡ Ãóíú Ãóáóãú íóåúÏö
Çááøóåõ áóåõãú ÝóÅöäøó Çááøóåó Èóíøóäó áóåõãú Ðóáößó æóÐóßøóÑóåõãú ÈöãóÕóÇÑöÚö ÇáúãõßóÐøöÈöíäó¡ æóÊóßõæäó ÌõãúáóÉõ ßóãú ÃóåúáóßúäÇ Úóáóì åóÐóÇ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ¡ æóÊóÞóÏøóãó Ãóáóãú íóÑóæúÇ ßóãú ÃóåúáóßúäÇ ãöäú ÞóÈúáöåöãú ãöäú ÞóÑúäò Ýöí Ãóæøóáö ÇáúÃóäúÚóÇãö [6] .
æóäöíØó ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáõ åõäóÇ ÈöÇáúßóËúÑóÉö ÇáøóÊöí ÃóÝóÇÏóÊúåóÇ ßóãú ÇáúÎóÈóÑöíøóÉõ áöÃóäøó ÊóßóÑøõÑó ÍõÏõæËö ÇáúÞõÑõæäö æóÒóæóÇáöåóÇ ÃóÞúæóì ÏóáóÇáóÉð ãöäú ãõÔóÇåóÏóÉö ÂËóÇÑö ÃõãøóÉò æóÇÍöÏóÉò.
æíóãúÔõæäó Ýöí ãóÓÇßöäöåöãú ÍóÇáñ ãöäú ÝóÇÚöáö Ãóæóáóãú íóÑóæúÇ [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 27] æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõãú íóãõÑøõæäó Úóáóì ÇáúãóæóÇÖöÚö ÇáøóÊöí ÝöíåóÇ ÈóÞóÇíóÇ ãóÓóÇßöäöåöãú ãöËúáó ÍöÌúÑö ËóãõæÏó æóÏöíóÇÑö ãóÏúíóäó ÝóÊõÚóÖøöÏõ ãõÔóÇåóÏóÉõ ãóÓóÇßöäöåöãõ ÇáúÃóÎúÈóÇÑó ÇáúæóÇÑöÏóÉó Úóäö ÇÓúÊöÆúÕóÇáöåöãú æóåöíó ÏóáóÇÆöáõ ÅöãúßóÇäö ÇáúÈóÚúËö ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóãÇ äóÍúäõ ÈöãóÓúÈõæÞöíäó Úóáì Ãóäú äõÈóÏøöáó ÃóãúËÇáóßõãú æóäõäúÔöÆóßõãú Ýöí ãóÇ áóÇ ÊóÚúáóãõæäó [ÇáúæóÇÞöÚóÉ: 60¡ 61] ¡ æóÏóáóÇÆöáõ ãóÇ íóÍöíÞõ ÈöÇáúãõßóÐøöÈöíäó áöáÑøõÓõáö æóÝöí ßõáøö ÃõãøóÉò æóãóæúØöäò ÏóáóÇÆöáõ ßóËöíÑóÉñ ãõÊóãóÇËöáóÉñ Ãóæú ãõÊóÎóÇáöÝóÉñ.
æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáøóÐöí íõÄúËóÑõ ãöäú ÃóÎúÈóÇÑö Êöáúßó ÇáúÃõãóãö æóÊóÞóáøõÈóÇÊö ÃóÍúæóÇáöåóÇ æóÒóæóÇáö ÞõæøóÊöåóÇ æóÑóÝóÇåöíóÊöåóÇ ÃóÔóÏøó ÏóáóÇáóÉð æóãóæúÚöÙóÉð áöáúãõÔúÑößöíäó ÝõÑøöÚó Úóáóíúåö ÃóÝóáÇ íóÓúãóÚõæäó ÇÓúÊöÝúåóÇãðÇ ÊóÞúÑöíÑöíøðÇ ãóÔõæÈðÇ ÈöÊóæúÈöíÎò áöÃóäøó ÇÌúÊöáóÇÈó ÇáúãõÖóÇÑöÚö æóåõæó íóÓúãóÚõæäó ãõÄúÐöäñ ÈöÃóäøó ÇÓúÊöãóÇÚó ÃóÎúÈóÇÑö Êöáúßó ÇáúÃõãóãö ãõÊóßóÑøöÑñ ãõÊóÌóÏøöÏñ Ýóíóßõæäõ ÇáÊøóæúÈöíÎõ Úóáóì ÇáúÅöÞúÑóÇÑö ÇáúãõÓúÊóÝúåóãö Úóäúåõ ÃóæúÞóÚó ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÈóÚúÏóåõ ãöäú Þóæúáöåö ÃóÝóáÇ íõÈúÕöÑõæäó [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 27] . æóÞóÏú ÔóÇÚó ÊóæúÌöíåõ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÇáÊøóÞúÑöíÑöíøö Åöáóì ÇáúãóäúÝöíøö¡ æóÊóÞóÏøóãó(21/240)
Ãóæóáóãú íóÑóæúÇ ÃóäøóÇ äóÓõæÞõ ÇáúãóÇÁó Åöáóì ÇáúÃóÑúÖö ÇáúÌõÑõÒö ÝóäõÎúÑöÌõ Èöåö ÒóÑúÚðÇ ÊóÃúßõáõ ãöäúåõ ÃóäúÚóÇãõåõãú æóÃóäúÝõÓõåõãú ÃóÝóáóÇ íõÈúÕöÑõæäó (27)
ÚöäúÏó Þóæúáå ÊóÚóÇáóì áóãú íóÃúÊößõãú ÑõÓõáñ ãöäúßõãú
Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [130] ¡ æóÞóæúáöåö: Ãóáóãú íóÑóæúÇ Ãóäøóåõ áóÇ íõßóáøöãõåõãú Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÚúÑóÇÝ [148] .
[27]
[ÓõæÑóÉ ÇáÓÌÏå (32) : ÂíóÉ 27]
Ãóæóáóãú íóÑóæúÇ ÃóäøóÇ äóÓõæÞõ ÇáúãÇÁó Åöáóì ÇáúÃóÑúÖö ÇáúÌõÑõÒö ÝóäõÎúÑöÌõ Èöåö ÒóÑúÚÇð ÊóÃúßõáõ ãöäúåõ ÃóäúÚÇãõåõãú æóÃóäúÝõÓõåõãú ÃóÝóáÇ íõÈúÕöÑõæäó (27)
ÚØÝ Úáì Ãóæóáóãú íóåúÏö áóåõãú [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 26] . æóäöíØó ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáõ åõäóÇ ÈöÇáÑøõÄúíóÉö áöÃóäøó ÅöÍúíóÇÁó ÇáúÃóÑúÖö ÈóÚúÏó ãóæúÊöåóÇ Ëõãøó ÅöÎúÑóÇÌó ÇáäøóÈúÊö ãöäúåóÇ ÏóáóÇáóÉñ ãõÔóÇåóÏóÉñ. æóÇÎúÊöíÑó ÇáúãõÖóÇÑöÚõ Ýöí Þóæúáöåö äóÓõæÞõ áöÇÓúÊöÍúÖóÇÑö ÇáÕøõæÑóÉö ÇáúÚóÌöíÈóÉö ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì ÇáúÞõÏúÑóÉö ÇáúÈóÇåöÑóÉö.
æóÇáÓøóæúÞõ: ÅöÒúÌóÇÁõ ÇáúãóÇÔöí ãöäú æóÑóÇÆöåö.
æÇáúãÇÁó: ãóÇÁõ ÇáúãõÒúäö¡ æóÓóæúÞõåõ Åöáóì ÇáúÃóÑúÖö åõæó ÓóæúÞõ ÇáÓøóÍóÇÈö ÇáúÍóÇãöáóÉö ÅöíøóÇåõ ÈöÇáÑøöíóÇÍö ÇáøóÊöí ÊóäúÞöáõ ÇáÓøóÍóÇÈó ãöäú Ìóæøò Åöáóì Ìóæøò ÝóÔõÈøöåóÊú åóíúÆóÉõ ÇáÑøöíóÇÍö æóÇáÓøóÍóÇÈö ÈöåóíúÆóÉö ÇáÓøóÇÆöÞö áöáÏøóÇÈøóÉö.
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö.
æÇáúÌõÑõÒö: ÇÓúãñ áöáúÃóÑúÖö ÇáøóÊöí ÇäúÞóØóÚó äóÈúÊõåóÇ¡ æóåõæó ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúÌóÑúÒö¡ æóåõæó: ÇäúÞöØóÇÚõ ÇáäøóÈúÊö æóÇáúÍóÔöíÔö¡ ÅöãøóÇ ÈöÓóÈóÈö íõÈúÓö ÇáúÃóÑúÖö Ãóæú ÈöÇáÑøóÚúíö¡ æóÇáúÌóÑúÒõ: ÇáúÞóØúÚõ. æóÓõãøöíó ÇáÓøóíúÝõ ÇáúÞóÇØöÚõ ÌõÑóÇÒðÇ¡ ÞóÇáó ÇáÑøóÇÌöÒõ íóÕöÝõ ÃóÓúäóÇäó äóÇÞóÉò:
ÊõäúÍöí Úóáóì ÇáÔøóæúßö ÌõÑóÇÒðÇ ãöÞúÖóÈðÇ ... æÇáåÑã ÊÐÑíå ÅöÐú ÏÑÇÁ ÚÌÈÇ
Ý ÇáúÃóÑúÖö ÇáúÌõÑõÒö: ÇáøóÊöí ÇäúÞóØóÚó äóÈúÊõåóÇ. æóáóÇ íõÞóÇáõ áöáúÃóÑúÖö ÇáøóÊöí áóÇ ÊõäúÈöÊõ ßóÇáÓøöÈóÇÎö ÌõÑõÒñ.
æóÇáÒøóÑúÚõ: ãóÇ äóÈóÊó ÈöÓóÈóÈö ÈóÐúÑö ÍõÈõæÈöåö Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ßóÇáÔøóÚöíÑö æóÇáúÈõÑøö æóÇáúÝöÕúÝöÕóÉö æóÃóßúáõ ÇáúÃóäúÚóÇãö ÛóÇáöÈõåõ ãöäó ÇáúßóáóÃö áóÇ ãöäó ÇáÒøóÑúÚö ÝóÐößúÑõ ÇáÒøóÑúÚö ÈöáóÝúÙöåö¡ Ëõãøó ÐößúÑõ Ãóßúáö ÇáúÃóäúÚóÇãö íóÏõáøõ Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö: æóßóáóÃó. ÝóÝöí ÇáúßóáóÇãö ÇßúÊöÝóÇÁñ. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóäõÎúÑöÌõ Èöåö ÒóÑúÚðÇ æóßóáóÃð ÊóÃúßõáõ ãöäúåõ ÃóäúÚóÇãõåõãú æóÃóäúÝõÓõåõãú. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ:
ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáõ Úóáóì ÇáúÈóÚúËö æóÊóÞúÑöíÈöåö æóÅöãúßóÇäöåö ÈöÅöÎúÑóÇÌö ÇáäøóÈúÊö ãöäó ÇáúÃóÑúÖö ÈóÚúÏó Ãóäú ÒóÇáó ÝóæõÌøöåó ÇáúÃóæøóáõ.
æóÃõÏúãöÌó Ýöí åóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÇãúÊöäóÇäñ ÈöÞóæúáöåö ÊóÃúßõáõ ãöäúåõ ÃóäúÚÇãõåõãú æóÃóäúÝõÓõåõãú. Ëõãøó ÝõÑøöÚó Úóáóíúåö ÇÓúÊöÝúåóÇãñ ÊóÞúÑöíÑöíøñ ÈöÌõãúáóÉö ÃóÝóáÇ íõÈúÕöÑõæäó. æóÊóÞóÏøóãó ÈóíóÇäõ ãöËúáöåö ÂäöÝðÇ(21/241)
æóíóÞõæáõæäó ãóÊóì åóÐóÇ ÇáúÝóÊúÍõ Åöäú ßõäúÊõãú ÕóÇÏöÞöíäó (28) Þõáú íóæúãó ÇáúÝóÊúÍö áóÇ íóäúÝóÚõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÅöíãóÇäõåõãú æóáóÇ åõãú íõäúÙóÑõæäó (29) ÝóÃóÚúÑöÖú Úóäúåõãú æóÇäúÊóÙöÑú Åöäøóåõãú ãõäúÊóÙöÑõæäó (30)
Ýöí Þóæúáöåö ÃóÝóáÇ íóÓúãóÚõæäó [ÇáÓøóÌúÏóÉ:
21] . æóäöíØó ÇáúÍõßúãõ ÈöÇáúÅöÈúÕóÇÑö åõäóÇ áöÃóäøó ÏóáóÇáóÉó ÅöÍúíóÇÁö ÇáúÃóÑúÖö ÈóÚúÏó ãóæúÊöåóÇ ÏáóÇáóÉ ãõÔóÇåÏóÉ.
[28- 30]
[ÓõæÑóÉ ÇáÓÌÏå (32) : ÇáúÂíóÇÊ 28 Åöáóì 30]
æóíóÞõæáõæäó ãóÊì åÐóÇ ÇáúÝóÊúÍõ Åöäú ßõäúÊõãú ÕÇÏöÞöíäó (28) Þõáú íóæúãó ÇáúÝóÊúÍö áóÇ íóäúÝóÚõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÅöíãÇäõåõãú æóáÇ åõãú íõäúÙóÑõæäó (29) ÝóÃóÚúÑöÖú Úóäúåõãú æóÇäúÊóÙöÑú Åöäøóåõãú ãõäúÊóÙöÑõæäó (30)
íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÚóØúÝðÇ Úóáóì ÌõãúáóÉö Ëõãøó ÃóÚúÑóÖó ÚóäúåÇ [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 22] ¡ Ãóíú: ÃóÚúÑóÖõæÇ Úóäú ÓóãóÇÚö ÇáúÂíóÇÊö æóÇáÊøóÏóÈøõÑö ÝöíåóÇ æóÊóÌóÇæóÒõæÇ Ðóáößó Åöáóì ÇáÊøóßúÐöíÈö æóÇáÊøóåóßøõãö ÈöåóÇ. æóãõäóÇÓóÈóÉõ ÐößúÑö Ðóáößó åõäóÇ Ãóäøóåõ æóÞóÚó ÚóÞöÈó ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ïóáöíáö æõÞõæÚö ÇáúÈóÚúËö æóåõæó íóæúãõ ÇáúÝóÕúáö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÚúØóÝó Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÞÇáõæÇ ÃóÅöÐÇ ÖóáóáúäÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÃóÅöäøóÇ áóÝöí ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 10] .
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõãú ßóÐøóÈõæÇ ÈöÇáúÈóÚúËö æóãóÇ ãóÚóåõ ãöäó ÇáúæóÚöíÏö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö æóßóÐøóÈõæÇ ÈöæóÚöíÏö ÚóÐóÇÈö ÇáÏøõäúíóÇ ÇáøóÐöí ãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóáóäõÐöíÞóäøóåõãú ãöäó ÇáúÚóÐÇÈö ÇáúÃóÏúäì Ïõæäó ÇáúÚóÐÇÈö ÇáúÃóßúÈóÑö [ÇáÓøóÌúÏóÉ:
21] .
æÇáúÝóÊúÍõ: ÇáäøóÕúÑõ æóÇáúÞóÖóÇÁõ. æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö: äóÕúÑõ Ãóåúáö ÇáúÅöíãóÇäö ÈöÙõåõæÑö ÝóæúÒöåöãú æóÎóíúÈóÉö ÃóÚúÏóÇÆöåöãú ÝóÅöäøó ÎóíúÈóÉó ÇáúÚóÏõæøö äóÕúÑñ áöÖöÏøöåö æóßóÇäó ÇáúãõÓúáöãõæäó íóÊóÍóÏøóæúäó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÃóäøó Çááøóåó ÓóíóÝúÊóÍõ Èóíúäóåõãú æóíóäúÕõÑõåõãú æóÊóÙúåóÑõ ÍõÌøóÊõåõãú¡ ÝóßóÇäó ÇáúßóÇÝöÑõæäó íõßóÑøöÑõæäó ÇáÊøóåóßøõãó ÈöÇáúãõÓúáöãöíäó ÈöÇáÓøõÄóÇáö Úóäú æóÞúÊö åóÐóÇ ÇáúÝóÊúÍö ÇÓúÊöÝúåóÇãðÇ ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ÇáÊøóßúÐöíÈö ÍóíúËõ áóãú íóÍúÕõáö ÇáúãõÓúÊóÝúåóãõ Úóäúåõ. æóÍößóÇíóÉõ Þóæúáöåöãú ÈöÕöíÛóÉö
ÇáúãõÖóÇÑöÚö áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáÊøóÚúÌöíÈö ãöäúåõ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íõÌÇÏöáõäÇ Ýöí Þóæúãö áõæØò [åæÏ: 74] ãóÚó ÅöÝóÇÏóÉö ÊóßóÑøõÑö Ðóáößó ãöäúåõãú æóÇÊøöÎóÇÐöåöãú ÅöíøóÇåõ. æóÇáúãóÚúäóì: Åöäú ßõäúÊõãú ÕóÇÏöÞöíäó Ýöí Ãóäøóåõ æóÇÞöÚñ ÝóÈóíøöäõæÇ áóäóÇ æóÞúÊóåõ ÝóÅöäøóßõãú ÅöÐú ÚóáöãúÊõãú Èöåö Ïõæäó ÛóíúÑößõãú ÝóáúÊóÚúáóãõæÇ æóÞúÊóåõ. æóåóÐóÇ ãöäó ÇáÓøóÝúÓóØóÉö ÇáúÈóÇØöáóÉö áöÃóäøó ÇáúÚöáúãó ÈöÇáÔøóíúÁö ÅöÌúãóÇáðÇ áóÇ íóÞúÊóÖöí ÇáúÚöáúãó ÈöÊóÝúÕöíáö ÃóÍúæóÇáöåö ÍóÊøóì íõäúÓóÈó ÇáøóÐöí áóÇ íóÚúáóãõ ÊóÝúÕöíáóåõ Åöáóì ÇáúßóÐöÈö Ýöí ÅöÌúãóÇáöåö.(21/242)
æóÇÓúãõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Ýöí åÐóÇ ÇáúÝóÊúÍõ ãóÚó ÅöãúßóÇäö ÇáöÇÓúÊöÛúäóÇÁö Úóäúåõ ÈöÐößúÑö ãõÈóíøöäöåö ãóÞúÕõæÏñ ãöäúåõ ÇáÊøóÍúÞöíÑõ æóÞöáøóÉõ ÇáöÇßúÊöÑóÇËö Èöåö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáö ÞóíúÓö Èúäö ÇáúÎóØöíãö:
ãóÊóì íóÃúÊö åóÐóÇ ÇáúãóæúÊõ áóÇ íõáúÝö ÍóÇÌóÉð ... áöäóÝúÓöí ÅöáøóÇ ÞóÏú ÞóÖóíúÊõ ÞóÖóÇÁóåóÇ
ÅöäúÈóÇÁð ÈöÞöáøóÉö ÇßúÊöÑóÇËöåö ÈöÇáúãóæúÊö æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì ÍößóÇíóÉð Úóäúåõãú: ÃóåÐóÇ ÇáøóÐöí íóÐúßõÑõ ÂáöåóÊóßõãú [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 36] ÝóÃóãóÑó Çááøóåõ ÇáÑøóÓõæáó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäú íõÌöíÈóåõãú Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúÃõÓúáõæÈö ÇáúÍóßöíãö ÈöÃóäøó íóæúãó ÇáúÝóÊúÍö ÇáúÍóÞøö åõæó íóæúãõ ÇáúÞöíóÇãóÉö æóåõæó íóæúãõ ÇáúÝóÕúáö æóÍöíäóÆöÐò íóäúÞóØöÚõ Ãóãóáõ ÇáúßõÝøóÇÑö Ýöí ÇáäøóÌóÇÉö æóÇáöÇÓúÊöÝóÇÏóÉö ãöäó ÇáäøóÏóÇãóÉö æóÇáÊøóæúÈóÉö æóáóÇ íóÌöÏõæäó ÅöäúÙóÇÑðÇ áöÊóÏóÇÑõßö ãóÇ ÝóÇÊóåõãú¡ Ãóíú ÅöÝóÇÏóÊõåõãú åóÐöåö ÇáúãóæúÚöÙóÉó ÎóíúÑñ áóåõãú ãóäú ÊóØóáøõÈöåöãú ãóÚúÑöÝóÉó æóÞúÊö Íõáõæáö íóæúãö ÇáúÝóÊúÍö áöÃóäøóåõãú íóÞõæáõæäó íóæúãóÆöÐò ÑóÈøóäÇ ÃóÈúÕóÑúäÇ æóÓóãöÚúäÇ ÝóÇÑúÌöÚúäÇ äóÚúãóáú ÕÇáöÍÇð ÅöäøóÇ ãõæÞöäõæäó [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 12] ãóÚó ãóÇ Ýöí åóÐóÇ ÇáúÌóæóÇÈö ãöäó ÇáúÅöíãóÇÁö Åöáóì Ãóäøó Òóãóäó Íõáõæáöåö ÛóíúÑõ ãóÚúáõæãò áöáäøóÇÓö æóÃóäøóåõ ãöãøóÇ ÇÓúÊóÃúËóÑó Çááøóåõ Èöåö ÝóÚóáóì ãóäú íóÍúÊóÇØõ áöäóÌóÇÉö äóÝúÓöåö Ãóäú íóÚúãóáó áóåõ ãöäó ÇáúÂäö ÝóÅöäøóåõ áóÇ íóÏúÑöí ãóÊóì íóÍöáøõ Èöåö áóÇ íóäúÝóÚõ äóÝúÓÇð ÅöíãÇäõåÇ áóãú Êóßõäú ÂãóäóÊú ãöäú ÞóÈúáõ Ãóæú ßóÓóÈóÊú Ýöí ÅöíãÇäöåÇ ÎóíúÑÇð [ÇáúÃóäúÚóÇã: 158] . ÝóÝöí åóÐóÇ ÇáúÌóæóÇÈö Óõáõæßõ ÇáúÃõÓúáõæÈö ÇáúÍóßöíãö ãöäú æóÌúåóíúäö: ãöäú æóÌúåö ÇáúÚõÏõæáö Úóäú ÊóÚúíöíäö íóæúãö ÇáúÝóÊúÍö¡ æóãöäú æóÌúåö ÇáúÚõÏõæáö Èöåöãú Åöáóì íóæúãö ÇáúÝóÊúÍö ÇáúÍóÞøö¡ æóåõãú ÅöäøóãóÇ ÃóÑóÇÏõæÇ ÈöÇáúÝóÊúÍö äóÕúÑó ÇáúãõÓúáöãöíäó Úóáóíúåöãú Ýöí ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ.
æóÅöÙúåóÇÑõ æóÕúÝö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö ãóÚó Ãóäøóåõãú åõãõ ÇáúÞóÇÆöáõæäó ãóÊì åÐóÇ ÇáúÝóÊúÍõ áöÞóÕúÏö ÇáÊøóÓúÌöíáö Úóáóíúåöãú ÈöÃóäøó ßõÝúÑóåõãú åõæó ÓóÈóÈõ ÎóíúÈóÊöåöãú. Ëõãøó ÝõÑøöÚó Úóáóì ÌóãöíÚö åóÐöåö ÇáúãõÌóÇÏóáóÇÊö æóÇáÏøóáóÇáóÇÊö ÊóæúÌöíåõ Çááøóåö ÎöØóÇÈóåó Åöáóì ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäú íõÚúÑöÖó Úóäú åóÄõáóÇÁö ÇáúÞóÇÆöáöíäó ÇáúãõßóÐøöÈöíäó æóÃóäú áóÇ íóÒöíÏó Ýöí ÇáúÅöáúÍóÇÍö Úóáóíúåöãú ÊóÃúíöíÓðÇ ãöäú ÅöíãóÇäö ÇáúãõÌóÇÏöáöíäó ãöäúåõãõ ÇáúãõÊóÕóÏøöíäó áöáÊøóãúæöíåö Úóáóì ÏóåúãóÇÆöåöãú. æóåóÐóÇ ÅöÚúÑóÇÖõ ãõÊóÇÑóßóÉò Úóäö ÇáúÌöÏóÇáö æóÞúÊöíøðÇ áóÇ ÅöÚúÑóÇÖñ ãõÓúÊóãöÑøñ¡ æóáóÇ Úóäö ÇáÏøóÚúæóÉö Åöáóì Çááøóåö æóáóÇ ÚóáóÇÞóÉó áóåõ ÈöÃóÍúßóÇãö ÇáúÌöåóÇÏö ÇáúãóÔúÑõæÚö Ýöí ÛóíúÑö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö.
æóÇáöÇäúÊöÙóÇÑõ: ÇáÊøóÑóÞøõÈõ. æóÃóÕúáõåõ ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáäøóÙóÑö ÝóßóÃóäøóåõ ãõØóÇæöÚõ: ÃóäúÙóÑóåõ¡ Ãóíú ÃóÑóÇåõ ÝóÇäúÊóÙóÑó¡ Ãóíú: ÊóßóáøóÝó Ãóäú íóäúÙõÑó. æóÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáõ ÇäúÊóÙöÑú áöáÊøóåúæöíáö¡ Ãóíö: ÇäúÊóÙöÑú ÃóíøóÇãðÇ íóßõæäõ áóßó ÝöíåóÇ
ÇáäøóÕúÑõ¡(21/243)
æóíóßõæäõ áóåõãú ÝöíåóÇ ÇáúÎõÓúÑóÇäõ ãöËúáó Óöäöí ÇáúÌõæÚö Åöäú ßóÇäó ÍóÕóáóÊú ÈóÚúÏó äõÒõæáö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö¡ æóãöËúáó íóæúãö ÈóÏúÑò æóíóæúãö ÝóÊúÍö ãóßøóÉó æóåõãøóÇ ÈóÚúÏó äõÒõæáö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö áóÇ ãóÍóÇáóÉó¡ ÝóÝöí ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáöÇäúÊöÙóÇÑö ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáúÈöÔóÇÑóÉö áöáúãõÄúãöäöíäó ÈöÇáäøóÙóÑö¡ æóÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáúæóÚöíÏö áöáúãõÔúÑößöíäó ÈöÇáúÚóÐóÇÈö Ýöí ÇáÏøóÇÑóíúäö.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøóåõãú ãõäúÊóÙöÑõæäó ÊóÚúáöíáñ áöãóÇ ÊõÖóãøóäóåõ ÇáúÃóãúÑõ ÈöÇáöÇäúÊöÙóÇÑö ãöäú ÅöÖúãóÇÑö ÇáúÚóÐóÇÈö áóåõãú.
æóãóÝúÚõæáõ ãõäúÊóÙöÑõæäó ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáÓøöíóÇÞõ¡ Ãóíú ãõäúÊóÙöÑõæäó áóßõãõ ÇáúÝõÑúÕóÉó áöÍóÑúÈößõãú Ãóæú áöÅöÎúÑóÇÌößõãú ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Ãóãú íóÞõæáõæäó ÔÇÚöÑñ äóÊóÑóÈøóÕõ Èöåö ÑóíúÈó Çáúãóäõæäö [ÇáØøæÑ: 30] æóÞóÇáó:
æóíóÊóÑóÈøóÕõ Èößõãõ ÇáÏøóæÇÆöÑó Úóáóíúåöãú ÏÇÆöÑóÉõ ÇáÓøóæúÁö [ÇáÊøóæúÈóÉ: 98] Ãóíú áóãú äóßõäú ÙóÇáöãöíäó Ýöí ÊóÞúÏöíÑö ÇáúÚóÐóÇÈö áóåõã áÃóäåã ÈÏÃæÇ ÈöÇáÙøõáúãö.(21/244)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
33- ÓõæÑóÉõ ÇáúÃóÍúÒóÇÈö
åóßóÐóÇ ÓõãøöíóÊú ÓõæÑóÉõ ÇáúÃóÍúÒóÇÈö Ýöí ÇáúãóÕóÇÍöÝö æóßõÊõÈö ÇáÊøóÝúÓöíÑö æóÇáÓøõäøóÉö¡ æóßóÐóáößó ÑõæöíóÊú ÊóÓúãöíóÊõåóÇ Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò æóÃõÈóíøö Èúäö ßóÚúÈò ÈöÃóÓóÇäöíÏó ãóÞúÈõæáóÉò. æóáóÇ íõÚúÑóÝõ áóåóÇ ÇÓúãñ ÛóíúÑõåõ. æóæóÌúåõ ÇáÊøóÓúãöíóÉö Ãóäøó ÝöíåóÇ ÐößúÑó ÃóÍúÒóÇÈö ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäú ÞõÑóíúÔò æóãóäú ÊóÍóÒøóÈó ãóÚóåõãú¡ ÃóÑóÇÏõæÇ ÛóÒúæó ÇáúãõÓúáöãöíäó Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö ÝóÑóÏøó Çááøóåõ ßóíúÏóåõãú æóßóÝóì Çááøóåõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáúÞöÊóÇáó. æóåöíó ãóÏóäöíøóÉñ ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö¡ æóÓóíóÃúÊöí Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò Ãóäøó ÂíóÉó æóãÇ ßÇäó áöãõÄúãöäò [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 36] ÅöáóÎú äóÒóáóÊú Ýöí ÊóÒúæöíÌö ÒóíúäóÈó ÈöäúÊö ÌóÍúÔò ãöäú ÒóíúÏö Èúäö ÍóÇÑöËóÉó Ýöí ãóßøóÉó. æóåöíó ÇáÊøöÓúÚõæäó Ýöí ÚöÏóÇÏö ÇáÓøõæóÑö ÇáäøóÇÒöáóÉö ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö¡ äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÝóÇáö¡ æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáúãóÇÆöÏóÉö.
æóßóÇäó äõÒõæáõåóÇ Úóáóì Þóæúáö ÇÈúäö ÅöÓúÍóÇÞó ÃóæóÇÎöÑó ÓóäóÉö ÎóãúÓò ãöäó ÇáúåöÌúÑóÉö æóåõæó ÇáøóÐöí ÌóÑóì Úóáóíúåö ÇÈúäõ ÑõÔúÏò Ýöí «ÇáúÈóíóÇäö æóÇáÊøóÍúÕöíáö» . æóÑóæóì ÇÈúäõ æóåúÈò æóÇÈúäõ ÇáúÞóÇÓöãö Úóäú ãóÇáößò: ÃóäøóåóÇ ßóÇäóÊú ÓóäóÉó ÃóÑúÈóÚò æóåöíó ÓóäóÉõ ÛóÒúæóÉö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö æóÊõÓóãøóì ÛóÒúæóÉõ ÇáúÎóäúÏóÞö Íöíäó ÃóÍóÇØó ÌóãóÇÚóÇÊñ ãöäú ÞõÑóíúÔò æóÃóÍóÇÈöíÔöåöãú (1) æóßöäóÇäóÉó æóÛóØóÝóÇäó æóßóÇäõæÇ ÚóÔóÑóÉó ÂáóÇÝò æóßóÇäó ÇáúãõÓúáöãõæäó ËóáóÇËóÉó ÂáóÇÝò æóÚóÞöÈóÊúåóÇ ÛóÒúæóÉõ ÞõÑóíúÙóÉó æóÇáäøóÖöíÑö. æóÚóÏóÏõ ÂíöåóÇ ËóáóÇËñ æóÓóÈúÚõæäó ÈöÇÊøöÝóÇÞö ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÚóÏóÏö.
æóãöãøóÇ íóÌöÈõ ÇáÊøóäúÈöíåõ Úóáóíúåö ãöãøóÇ íóÊóÚóáøóÞõ ÈöåóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ãóÇ ÑóæóÇåõ ÇáúÍóÇßöãõ æóÇáäøóÓóÇÆöíøõ æóÛóíúÑõåõãóÇ Úóäú ÒöÑøö Èúäö ÍõÈóíúÔò ÞóÇáó: ÞóÇáó áöí ÃõÈóíøõ Èúäõ ßóÚúÈò: ßóÃóíøöäú ÊóÚõÏøõæäó ÓõæÑóÉó ÇáúÃóÍúÒóÇÈö¿ ÞóÇáó:
_________
(1) ÃÍÇÈíÔ ÞõÑóíúÔ: åã Èóäæ ÇáãÕØáÞ æóÈóäõæ Çáúåæä ÇÌúÊóãÚõæÇ ÚöäúÏ ÌÈá ÈöãóßøóÉ íõÞóÇá áóåõ: ÍÈÔíø- ÈöÖóã ÇáúÍóÇÁ æóÓõßõæä ÇáúÈóÇÁ- ÝóÍóÇáóÝõæÇ ÞõÑíúÔðÇ Ãóäåã íóÏ Úáì ÛóíÑåã.(21/245)
ÞõáúÊõ: ËóáóÇËðÇ æóÓóÈúÚöíäó ÂíóÉð. ÞóÇáó: ÃóÞóØú- ÈöåóãúÒóÉö ÇÓúÊöÝúåóÇãò ÏóÎóáóÊú Úóáóì ÞóØú¡ Ãóí: ÍÓÈ- Ýæ ÇáøóÐöí íóÍúáöÝõ Èöåö ÃõÈóíøñ: Åöäú ßóÇäóÊú áóÊóÚúÏöáõ ÓõæÑóÉó ÇáúÈóÞóÑóÉö. æóáóÞóÏú ÞóÑóÃúäóÇ ÝöíåóÇ: «ÇáÔøóíúÎõ æóÇáÔøóíúÎóÉõ ÅöÐóÇ ÒóäóíóÇ ÝóÇÑúÌõãõæåõãóÇ ÇáúÈóÊøöíøóÉó äóßóÇáðÇ ãöäó Çááøóåö æóÇááøóåõ ÚóÒöíÒñ Íóßöíãñ» ÝóÑõÝöÚó ÝöíãóÇ ÑõÝöÚó¡ Ãóíú: äõÓöÎó ÝöíãóÇ äõÓöÎó ãä ÊöáóÇæóÉ
ÁÇíÇÊåÇ. æóãóÇ ÑóæóÇåõ ÃóÈõæ ÚóÈöíÏò ÇáúÞóÇÓöãõ Èúäõ ÓóáøóÇãò ÈöÓóäóÏöåö æóÇÈúäõ ÇáúÃóäúÈóÇÑöíøö ÈöÓóäóÏöåö Úóäú ÚóÇÆöÔóÉó ÞóÇáóÊú:
ßóÇäóÊú ÓõæÑóÉõ ÇáúÃóÍúÒóÇÈö ÊõÞúÑóÃõ Ýöí ÒóãóÇäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöÇÆóÊóíú ÂíóÉò ÝóáóãøóÇ ßóÊóÈó ÚõËúãóÇäõ ÇáúãóÕóÇÍöÝó áóãú íóÞúÏöÑú ãöäúåóÇ ÅöáøóÇ Úóáóì ãóÇ åõæó ÇáúÂäó. æóßóáóÇãõ ÇáúÎóÈóÑóíúäö ÖóÚöíÝõ ÇáÓøóäóÏö. æóãóÍúãóáõ ÇáúÎóÈóÑö ÇáúÃóæøóáö ÚöäúÏó Ãóåúáö ÇáúÚöáúãö Ãóäøó ÃõÈóíøðÇ ÍóÏøóËó Úóäú ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö ÞóÈúáó Ãóäú íõäúÓóÎó ãöäúåóÇ ãóÇ äõÓöÎó. Ýóãöäúåõ ãóÇ äõÓöÎóÊú ÊöáóÇæóÊõåõ æóÍõßúãõåõ æóãöäúåõ ãóÇ äõÓöÎóÊú ÊöáóÇæóÊõåõ ÎóÇÕøóÉð ãöËúáó ÂíóÉö ÇáÑøóÌúãö. æóÃóäóÇ ÃóÞõæáõ: Åöäú ÕóÍøó Úóäú ÃõÈóíøò ãóÇ äõÓöÈó Åöáóíúåö ÝóãóÇ åõæó ÅöáøóÇ Ãóäøó ÔóíúÆðÇ ßóËöíÑðÇ ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö ßóÇäó ÃõÈóíøñ íõáúÍöÞõåõ ÈöÓõæÑóÉö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö æóåõæó ãöäú ÓõæóÑò ÃõÎúÑóì ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö ãöËúáó ßóËöíÑò ãöäú ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö ÇáÔøóÈöíåö ÈöÈóÚúÖö ãóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö ÃóÛúÑóÇÖðÇ æóáóåúÌóÉð ãöãøóÇ Ýöíåö ÐößúÑõ ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó æóÇáúíóåõæÏö¡ ÝóÅöäøó ÃóÕúÍóÇÈó ÑóÓõæáö Çááøóåö áóãú íóßõæäõæÇ Úóáóì ØóÑöíÞóÉò æóÇÍöÏóÉò Ýöí ÊóÑúÊöíÈö Âíö ÇáúÞõÑúÂäö æóáóÇ Ýöí ÚÏøÉ ÓæÑ æóÊóÞúÓöíãö ÓõæóÑöåö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÇáúãõÞóÏøöãóÉö ÇáËøóÇãöäóÉö æóáóÇ Ýöí ÖóÈúØö ÇáúãóäúÓõæÎö áóÝúÙõåõ. ßóíúÝó æóÞóÏú ÃóÌúãóÚó ÍõÝøóÇÙõ ÇáúÞõÑúÂäö æóÇáúÎõáóÝóÇÁõ ÇáúÃóÑúÈóÚóÉõ æóßóÇÝøóÉõ ÃóÕúÍóÇÈö ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÅöáøóÇ ÇáøóÐöíäó ÔóÐøõæÇ Úóáóì Ãóäøó ÇáúÞõÑúÂäó åõæó ÇáøóÐöí Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö æóÃóÌúãóÚõæÇ Ýöí ÚóÏóÏö ÂíóÇÊö ÇáúÞõÑúÂäö Úóáóì ÚóÏóÏò ÞóÑöíÈò ÈóÚúÖõåõ ãöäú ÈóÚúÖò ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÇáúãõÞóÏøöãóÉö ÇáËøóÇãöäóÉö.
æóÃóãøóÇ ÇáúÎóÈóÑõ Úóäú ÚóÇÆöÔóÉó Ýóåõæó ÃóÖúÚóÝõ ÓóäóÏðÇ æóÃóÞúÑóÈõ ÊóÃúæöíáðÇ ÝóÅöäú ÕóÍøó ÚóäúåóÇ¡ æóáóÇ ÅöÎóÇáóåõ¡ ÝóÞóÏú ÊóÍóÏøóËóÊú Úóäú ÔóíúÁò äõÓöÎó ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö ßóÇäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö. æóáóíúÓó ÈóÚúÏó ÅöÌúãóÇÚö ÃóÕúÍóÇÈö ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì ãõÕúÍóÝö ÚõËúãóÇäó ãóØúáóÈñ áöØóÇáöÈò.
æóáóãú íóßõäú ÊóÚúæöíáõåõãú Ýöí ãöÞúÏóÇÑö ÇáúÞõÑúÂäö æóÓõæóÑöåö ÅöáøóÇ Úóáóì ÍöÝúÙö ÇáúÍõÝøóÇÙö. æóÞóÏö ÇÝúÊóÞóÏó ÒóíúÏõ Èúäõ ËóÇÈöÊò ÂíóÉð ãöäú ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö áóãú íóÌöÏúåóÇ ÝöíãóÇ ÏõÝöÚó Åöáóíúåö ãöäú ÕõÍõÝö ÇáúÞõÑúÂäö Ýóáóãú íóÒóáú íóÓúÃóáõ ÚóäúåóÇ ÍóÊøóì æóÌóÏóåóÇ ãóÚó ÎõÒóíúãóÉó Èúäö ËóÇÈöÊò ÇáúÃóäúÕóÇÑöíøö æóÞóÏú ßóÇäó íóÓúãóÚõ ÑóÓõæáó Çááøóåö íóÞúÑóÄõåóÇ¡ ÝóáóãøóÇ æóÌóÏóåóÇ ãóÚó ÎõÒóíúãóÉó áóãú íóÔõßøó Ýöí áóÝúÙöåóÇ ÇáøóÐöí ßóÇäó ÚóÑóÝóåõ¡ æóåöíó ÂíóÉõ(21/246)
ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÑöÌÇáñ ÕóÏóÞõæÇ ãóÇ ÚÇåóÏõæÇ Çááøóåó Úóáóíúåö Åöáóì Þóæúáå ÊóÈúÏöíáðÇ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 23] . æóÇÝúÊóÞóÏó ÇáúÂíóÊóíúäö ãöäú ÂÎóÑö ÓõæÑóÉö ÈóÑóÇÁóÉó ÝóæóÌóÏóåõãóÇ ÚöäúÏó ÃóÈöí ÎõÒóíúãóÉó Èúäö ÃóæúÓò- ÇáúãõÔúÊóåöÑö ÈößõäúíóÊöåö-.
æóÈóÚúÏõ ÝóÎóÈóÑõ ÃõÈóíøö Èúäö ßóÚúÈò ÎóÈóÑñ ÛóÑöíÈñ áóãú íõÄúËóÑú Úóäú ÃóÍóÏò ãöäú ÃóÕúÍóÇÈö ÑóÓõæáö Çááøóåö ÝóäõæÞöäõ ÈöÃóäøóåõ ÏóÎóáóåõ æóåúãñ ãöäú ÈóÚúÖö ÑõæóÇÊöåö. æóåõæó ÃóíúÖðÇ ÎóÈóÑõ ÂÍóÇÏò áóÇ íóäúÊóÞöÖõ Èöåö ÅöÌúãóÇÚõ ÇáúÃõãøóÉö Úóáóì ÇáúãöÞúÏóÇÑö ÇáúãóæúÌõæÏö ãöäú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ãõÊóæóÇÊöÑðÇ. æóÝöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : æóÃóãøóÇ ãóÇ íõÍúßóì Ãóäøó Êöáúßó ÇáÒøöíóÇÏóÉó ÇáøóÊöí ÑõæöíóÊú Úóäú ÚóÇÆöÔóÉó ßóÇäóÊú ãóßúÊõæÈóÉð Ýöí ÕóÍöíÝóÉò Ýöí ÈóíúÊö ÚóÇÆöÔóÉó ÝóÃóßóáóÊúåóÇ ÇáÏøóÇÌöäõ¡ Ãóíö ÇáÔøóÇÉõ¡ Ýóãöäú ÊóÃúáöíÝóÇÊö ÇáúãóáóÇÍöÏóÉö æóÇáÑøóæóÇÝöÖö ÇåÜ.
æóæóÖúÚõ åóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑö ÙóÇåöÑñ ãóßúÔõæÝñ ÝóÅöäøóåõ áóæú ÕóÏóÞó åóÐóÇ áóßóÇäóÊú åóÐöåö ÇáÕøóÍöíÝóÉõ ÞóÏú åóáóßóÊú
Ýöí Òóãóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóæú ÈóÚúÏóåõ æóÇáÕøóÍóÇÈóÉõ ãõÊóæóÇÝöÑõæäó æóÍõÝøóÇÙõ ÇáúÞõÑúÂäö ßóËöíÑõæäó Ýóáóæú ÊóáöÝóÊú åóÐöåö ÇáÕøóÍöíÝóÉõ áóãú íõÊúáóÝú ãóÇ ÝöíåóÇ ãöäú ÕõÏõæÑö ÇáúÍõÝøóÇÙö. æóßóæúäõ ÇáúÞõÑúÂäö ÞóÏú ÊóáóÇÔóì ãöäúåõ ßóËöíÑñ åõæó ÃóÕúáñ ãöäú ÃõÕõæáö ÇáÑøóæóÇÝöÖö áöíóØúÚóäõæÇ Èöåö Ýöí ÇáúÎõáóÝóÇÁö ÇáËøóáóÇËóÉö¡ æóÇáÑøóÇÝöÖóÉõ íóÒúÚõãõæäó Ãóäøó ÇáúÞõÑúÂäó ãõÓúÊóæúÏóÚñ ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãö ÇáúãõäúÊóÙóÑö Ýóåõæó ÇáøóÐöí íóÃúÊöí ÈöÇáúÞõÑúÂäö æöÞúÑó ÈóÚöíÑò. æóÞóÏö ÇÓúÊóæúÚóÈó Þóæúáõåõãú æóÇÓúÊóæúÝóì ÅöÈúØóÇáóåó ÃóÈõæ ÈóßúÑö Èúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö Ýöí ßöÊóÇÈö «ÇáúÚóæóÇÕöãö ãöäó ÇáúÞóæóÇÕöãö» .
ÃóÛúÑóÇÖõ åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö
áößóËöíÑò ãöäú ÂíóÇÊö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÃóÓúÈóÇÈñ áöäõÒõæáöåóÇ¡ æóÃóßúËóÑõåóÇ äóÒóáó áöáÑøóÏøö Úóáóì ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó ÃóÞúæóÇáðÇ ÞóÕóÏõæÇ ÈöåóÇ ÃóÐóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÃóåóãøõ ÃóÛúÑóÇÖöåóÇ: ÇáÑøóÏøõ Úóáóíúåöãú Þóæúáóåõãú áóãøóÇ ÊóÒóæøóÌó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÒóíúäóÈó ÈöäúÊó ÌóÍúÔò ÈóÚúÏó Ãóäú ØóáøóÞóåóÇ ÒóíúÏõ Èúäõ ÍóÇÑöËóÉó ÝóÞóÇáõæÇ: ÊóÒóæøóÌó ãõÍóãøóÏñ ÇãúÑóÃóÉó ÇÈúäöåö æóåõæó íóäúåóì ÇáäøóÇÓó Úóäú Ðóáößó¡ ÝóÃóäúÒóáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÅöÈúØóÇáó ÇáÊøóÈóäøöí. æóÃóäøó ÇáúÍóÞøó Ýöí ÃóÍúßóÇãö Çááøóåö áöÃóäøóåõ ÇáúÎóÈöíÑõ ÈöÇáúÃóÚúãóÇáö æóåõæó ÇáøóÐöí íóÞõæáõ ÇáúÍóÞøó.(21/247)
æóÃóäøó æöáóÇíóÉó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöáúãõÄúãöäöíäó ÃóÞúæóì æöáóÇíóÉð¡ æóáöÃóÒúæóÇÌöåö ÍõÑúãóÉó ÇáúÃõãøóåóÇÊö áóåõãú¡ æóÊöáúßó æöáóÇíóÉñ ãóäú ÌóÚúáö Çááøóåö Ýóåöíó ÃóÞúæóì æóÃóÔóÏøõ ãöäú æöáóÇíóÉö ÇáúÃóÑúÍóÇãö. æóÊóÍúÑöíÖõ ÇáúãõÄúãöäöíäó Úóáóì ÇáÊøóãóÓøõßö ÈöãóÇ ÔóÑóÚó Çááøóåõ áóåõãú áöÃóäøóåõ ÃóÎóÐó ÇáúÚóåúÏó ÈöÐóáößó Úóáóì ÌóãöíÚö ÇáäøóÈöíÆöíäó. æóÇáöÇÚúÊöÈóÇÑõ ÈöãóÇ ÃóÙúåóÑóåõ Çááøóåõ ãöäú ÚöäóÇíóÊöåö ÈöäóÕúÑö ÇáúãõÄúãöäöíäó Úóáóì ÃóÍúÒóÇÈö ÃóÚúÏóÇÆöåöãú ãöäó ÇáúßóÝóÑóÉö æóÇáúãõäóÇÝöÞöíäó Ýöí æóÞúÚóÉö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö æóÏóÝúÚö ßóíúÏö ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó. æóÇáËøóäóÇÁõ Úóáóì ÕöÏúÞö ÇáúãõÄúãöäöíäó æóËóÈóÇÊöåöãú Ýöí ÇáÏøöÝóÇÚö Úóäö ÇáÏøöíäö. æóäöÚúãóÉõ Çááøóåö Úóáóíúåöãú ÈöÃóäú ÃóÚúØóÇåõãú ÈöáóÇÏó Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö ÇáøóÐöíäó ÙóÇåóÑõæÇ ÇáúÃóÍúÒóÇÈó.
æóÇäúÊóÞóáó ãöäú Ðóáößó Åöáóì ÃóÍúßóÇãò Ýöí ãõÚóÇÔóÑóÉö ÃóÒúæóÇÌö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÐóßóÑó ÝóÖúáóåõäøó æóÝóÖúáó Âáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÝóÖóÇÆöáó Ãóåúáö ÇáúÎóíúÑö ãöäó ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÇáúãõÓúáöãóÇÊö. æóÊóÔúÑöíÚñ Ýöí ÚöÏøóÉö ÇáúãõØóáøóÞóÉö ÞóÈúáó ÇáúÈöäóÇÁö. æóãóÇ íóÓõæÛõ áöÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäó ÇáúÃóÒúæóÇÌö. æóÍõßúãõ ÍöÌóÇÈö ÃõãøóåóÇÊö ÇáúãõÄúãöäöíäó æóáõÈúÓóÉö ÇáúãõÄúãöäóÇÊö ÅöÐóÇ ÎóÑóÌúäó. æóÊóåúÏöíÏõ ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó Úóáóì ÇáúÅöÑúÌóÇÝö ÈöÇáúÃóÎúÈóÇÑö ÇáúßóÇÐöÈóÉö. æóÎõÊöãóÊö ÇáÓøõæÑóÉõ ÈöÇáÊøóäúæöíåö ÈöÇáÔøóÑóÇÆöÚö ÇáúÅöáóåöíøóÉö ÝóßóÇäó ÎöÊóÇãõåóÇ ãöäú ÑóÏøö ÇáúÚóÌõÒö Úóáóì ÇáÕøóÏúÑö áöÞóæúáöåö Ýöí ÃóæøóáöåóÇ: æóÇÊøóÈöÚú ãóÇ íõæÍì Åöáóíúßó ãöäú ÑóÈøößó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 2] ¡ æóÊóÎóáøóáó Ðóáößó ãõÓúÊóØúÑóÏóÇÊñ ãöäó ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáöÇÆúÊöÓóÇÁö ÈöÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. æóÊóÍúÑöíÖõ ÇáúãõÄúãöäöíäó Úóáóì ÐößúÑö Çááøóåö æóÊóäúÒöíåöåö ÔõßúÑðÇ áóåõ Úóáóì åóÏúíöåö. æóÊóÚúÙöíãõ ÞóÏúÑö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÚöäúÏó Çááøóåö æóÝöí ÇáúãóáóÃö ÇáúÃóÚúáóì¡ æóÇáúÃóãúÑõ ÈöÇáÕøóáóÇÉö Úóáóíúåö æóÇáÓøóáóÇãö. æóæóÚöíÏõ ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó ÇáøóÐöíäó íóÃúÊõæäó ÈöãóÇ íõÄúÐöí Çááøóåó æóÑóÓõæáóåó æóÇáúãõÄúãöäöíäó. æóÇáÊøóÍúÐöíÑõ ãöäó ÇáÊøóæóÑøõØö Ýöí Ðóáößó ßóíúáóÇ íóÞóÚõæÇ ÝöíãóÇ æóÞóÚó Ýöíåö ÇáøóÐöíäó ÂÐóæúÇ ãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ.(21/248)
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÈöíøõ ÇÊøóÞö Çááøóåó æóáóÇ ÊõØöÚö ÇáúßóÇÝöÑöíäó æóÇáúãõäóÇÝöÞöíäó Åöäøó Çááøóåó ßóÇäó ÚóáöíãðÇ ÍóßöíãðÇ (1)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 1]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÈöíøõ ÇÊøóÞö Çááøóåó æóáÇ ÊõØöÚö ÇáúßÇÝöÑöíäó æóÇáúãõäÇÝöÞöíäó Åöäøó Çááøóåó ßÇäó ÚóáöíãÇð ÍóßöíãÇð (1)
ÇÝúÊöÊóÇÍõ ÇáÓøõæÑóÉö ÈöÎöØóÇÈö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóäöÏóÇÆöåö ÈöæóÕúÝöåö ãõÄóÐöäñ ÈöÃóäøó ÇáúÃóåóãøó ãöäú ÓóæúÞö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö íóÊóÚóáøóÞõ ÈöÃóÍúæóÇáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. æóÞóÏú äõæÏöíó ÝöíåóÇ ÎóãúÓó ãóÑøóÇÊò Ýöí ÇÝúÊöÊóÇÍö ÃóÛúÑóÇÖò ãõÎúÊóáöÝóÉò ãöäó ÇáÊøóÔúÑöíÚö ÈóÚúÖõåóÇ ÎóÇÕøñ Èöåö æóÈóÚúÖõåóÇ íóÊóÚóáøóÞõ ÈöÛóíúÑöåö æóáå ãõáóÇÈÓóÉ áóåõ.
ÝóÇáäøöÏóÇÁõ ÇáúÃóæøóáõ: áöÇÝúÊöÊóÇÍö ÛóÑóÖö ÊóÍúÏöíÏö æóÇÌöÈóÇÊö ÑöÓóÇáóÊöåö äóÍúæó ÑóÈøöåö.
æóÇáäøöÏóÇÁõ ÇáËøóÇäöí: áöÇÝúÊöÊóÇÍö ÛóÑóÖö ÇáÊøóäúæöíåö ÈöãóÞóÇãö ÃóÒúæóÇÌöåö æóÇÞúÊöÑóÇÈöåö ãöäú ãóÞóÇãöåö.
æóÇáäøöÏóÇÁõ ÇáËøóÇáöËõ: áöÇÝúÊöÊóÇÍö ÈóíóÇäö ÊóÍúÏöíÏ ÊÞáÈÇÊ ÔÄæä ÑöÓóÇáóÊöåö Ýöí ãõÚóÇãóáóÉö ÇáúÃõãøóÉö.
æóÇáäøöÏóÇÁõ ÇáÑøóÇÈöÚõ: Ýöí ØóÇáöÚóÉö ÛóÑóÖö ÃóÍúßóÇãö ÊóÒóæøõÌöåö æóÓöíÑóÊöåö ãóÚó äöÓóÇÆöåö.
æóÇáäøöÏóÇÁõ ÇáúÎóÇãöÓõ: Ýöí ÛóÑóÖö ÊóÈúáöíÛöåö ÂÏóÇÈó ÇáäøöÓóÇÁö ãöäú Ãóåúáö ÈóíúÊöåö æóãöäó ÇáúãõÄúãöäóÇÊö.
ÝóåóÐóÇ ÇáäøöÏóÇÁõ ÇáúÃóæøóáõ ÇÝúÊõÊöÍó Èöåö ÇáúÛóÑóÖõ ÇáúÃóÕúáöíøõ áöÈóÞöíøóÉö ÇáúÃóÛúÑóÇÖö æóåõæó ÊóÍúÏöíÏõ æóÇÌöÈóÇÊö ÑöÓóÇáóÊöåö Ýöí ÊóÃúÏöíóÉö ãõÑóÇÏö ÑóÈøöåö ÊóÚóÇáóì Úóáóì Ãóßúãóáö æóÌúåò Ïõæäó Ãóäú íõÝúÓöÏó Úóáóíúåö ÃóÚúÏóÇÁõ ÇáÏøöíäö ÃóÚúãóÇáóåõ¡ æóåõæó äóÙöíÑõ ÇáäøöÏóÇÁö ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáÑøóÓõæáõ ÈóáøöÛú ãóÇ ÃõäúÒöáó Åöáóíúßó ãöäú ÑóÈøößó [ÇáúãóÇÆöÏóÉ:
67] ÇáúÂíóÉó¡ æóÞóæúáöåö: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáÑøóÓõæáõ áóÇ íóÍúÒõäúßó ÇáøóÐöíäó íõÓÇÑöÚõæäó Ýöí ÇáúßõÝúÑö [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 41] ÇáúÂíóÇÊö.
æóäöÏóÇÁõ ÇáäøóÈöíÁö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÈöæóÕúÝö ÇáäøõÈõæÁóÉö Ïõæäó ÇÓúãöåö ÇáúÚóáóãö ÊóÔúÑöíÝñ áóåõ ÈöÝóÖúáö åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝö áöíóÑúÈóÃó ÈöãóÞóÇãöåö Úóäú Ãóäú íõÎóÇØóÈó ÈöãöËúáö ãóÇ íõÎóÇØóÈõ Èöåö ÛóíúÑõåõ æóáöÐóáößó áóãú íõäóÇÏö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÈöÛóíúÑö íóÇ ÃóíåóÇ ÇáäÈíÁ Ãóæú íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáÑøóÓõæáõ [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 67] ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÅöÎúÈóÇÑö Úóäúåõ ÝóÞóÏú íóÌöíÁõ ÈöåóÐóÇ ÇáúæóÕúÝö ßóÞóæúáöåö íóæúãó áóÇ íõÎúÒöí Çááøóåõ ÇáäÈíÁ [ÇáÊøóÍúÑöíã: 8] æóÞÇáó ÇáÑøóÓõæáõ íóÇ ÑóÈøö [ÇáúÝÑúÞóÇä: 30] Þõáö ÇáúÃóäúÝÇáõ áöáøóåö æóÇáÑøóÓõæáö [ÇáúÃóäúÝóÇá: 1] ÇáäøóÈöíÁõ Ãóæúáì ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ãöäú ÃóäúÝõÓöåöãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 6] ¡ æóíóÌöíÁõ ÈöÇÓúãöåö ÇáúÚóáóãö ßóÞóæúáöåö ãóÇ ßÇäó ãõÍóãøóÏñ ÃóÈÇ ÃóÍóÏò ãöäú ÑöÌÇáößõãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 40] .
æóÞóÏú íóÊóÚóíøóäõ ÅöÌúÑóÇÁõ ÇÓúãöåö ÇáúÚóáóãö áöíõæÕóÝó ÈóÚúÏóåõ ÈöÇáÑøöÓóÇáóÉö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ãõÍóãøóÏñ ÑóÓõæáõ Çááøóåö [ÇáúÝóÊúÍ: 29] æóÞóæúáöåö æóãÇ ãõÍóãøóÏñ ÅöáøóÇ ÑóÓõæáñ [Âá ÚãÑóÇä: 144] . æóÊöáúßó ãóÞóÇãóÇÊñ íõÞúÕóÏõ ÝöíåóÇ ÊóÚúáöíãõ ÇáäøóÇÓö ÈöÃóäøó ÕóÇÍöÈó Ðóáößó ÇáöÇÓúãö åõæó ÑóÓõæáõ Çááøóåö¡ Ãóæú ÊóáúÞöíäñ áóåõãú ÈöÃóäú íõÓóãøõæåõ ÈöÐóáößó(21/249)
æóíóÏúÚõæåõ Èöåö¡ ÝóÅöäøó Úöáúãó ÃóÓúãóÇÆöåö ãöäó ÇáúÅöíãóÇäö áöÆóáøóÇ íóáúÊóÈöÓó ÈöÛóíúÑöåö¡ æóáöÐóáößó
ÞóÇáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «áöí ÎóãúÓóÉõ
ÃóÓúãóÇÁò: ÃóäóÇ ãõÍóãøóÏñ¡ æóÃóäóÇ ÃóÍúãóÏõ¡ æóÃóäóÇ ÇáúãóÇÍöí ÇáøóÐöí íóãúÍõæ Çááøóåõ Èöí ÇáúßõÝúÑó¡ æóÃóäóÇ ÇáúÍóÇÔöÑõ ÇáøóÐöí íõÍúÔóÑõ ÇáäøóÇÓõ Úóáóì ÞóÏóãöí¡ æóÃóäóÇ ÇáúÚóÇÞöÈõ»
ÊóÚúáöíãðÇ áöáúÃõãøóÉö. æóÞóÏú Ãóäúåóì ÃóÈõæ ÈóßúÑö ÇÈúä ÇáúÚóÑóÈöíøö ÃóÓúãóÇÁó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Åöáóì ÓóÈúÚóÉò æóÓöÊøöíäó æóÃóäúåóÇåóÇ ÇáÓøõíõæØöíøõ Åöáóì ËóáóÇËöãöÇÆóÉò. æóÐóßóÑó ÇÈúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö Ãóäøó ÈóÚúÖó ÇáÕøõæÝöíøóÉö ÞóÇáó: ÃóÓúãóÇÁõ ÇáäøóÈöíÁö ÃóáúÝóÇ ÇÓúãò ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÈöíÁõ ÅöäøóÇ ÃóÑúÓóáúäÇßó ÔÇåöÏÇð æóãõÈóÔøöÑÇð æóäóÐöíÑÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 45] .
æóÇáúÃóãúÑõ áöáäøóÈöíÁö ÈöÊóÞúæóì Çááøóåö ÊóæúØöÆóÉñ áöáäøóåúíö Úóäö ÇÊøöÈóÇÚö ÇáúßóÇÝöÑöíäó æóÇáúãõäóÇÝöÞöíäó áöíóÍúÕõáó ãöäó ÇáúÌõãúáóÊóíúäö ÞóÕúÑõ ÊóÞúæóÇåõ Úóáóì ÇáÊøóÚóáøõÞö ÈöÇááøóåö Ïõæäó ÛóíúÑöåö¡ ÝóÅöäøó ãóÚúäóì áóÇ ÊõØöÚö ãõÑóÇÏöÝõ ãóÚúäóì: áóÇ ÊóÊøóÞö ÇáúßóÇÝöÑöíäó æóÇáúãõäóÇÝöÞöíäó¡ ÝóÅöäøó ÇáØøóÇÚóÉó ÊóÞúæóì ÝóÕóÇÑó ãóÌúãõæÚõ ÇáúÌõãúáóÊóíúäö ãõÝöíÏðÇ ãóÚúäóì: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÈöíÁõ áóÇ ÊóÊøóÞö ÅöáøóÇ Çááøóåó¡ ÝóÚóÏóáó Úóäú ÕöíÛóÉö ÇáúÞóÕúÑö æóåöíó ÃóÔúåóÑõ Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÇáúÈóáöíÛö æóÃóæúÌóÒõ Åöáóì ÐößúÑö ÌõãúáóÊóíú ÃóãúÑò æóäóåúíò áöÞóÕúÏö ÇáäøóÕøö Úóáóì Ãóäøóåõ ÞóÕúÑñ ÅöÖóÇÝöíøñ ÃõÑöíÏó Èöåö Ãóäú áóÇ íõØöíÚó ÇáúßóÇÝöÑöíäó æóÇáúãõäóÇÝöÞöíäó áöÃóäøóåõ áóæö ÇÞúÊóÕóÑó Úóáóì Ãóäú íõÞóÇáó: áóÇ ÊóÊøóÞö ÅöáøóÇ Çááøóåó áóãóÇ ÃóÕóÇÎóÊú Åöáóíúåö ÇáúÃóÓúãóÇÚõ ÅöÕóÇÎóÉð ÎóÇÕøóÉð áöÃóäøó ÊóÞúæóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÑóÈøóåõ ÃóãúÑñ ãóÚúáõæãñ¡ ÝóÓóáóßó ãóÓúáóßó ÇáúÅöØúäóÇÈö áöåóÐóÇ¡ ßóÞóæúáö ÇáÓøóãóæúÃóáö:
ÊóÓöíáõ Úóáóì ÍóÏøö ÇáÙøõÈóÇÊö äõÝõæÓõäóÇ ... æóáóíúÓóÊú Úóáóì ÛóíúÑö ÇáÙøõÈóÇÊö ÊóÓöíáõ
ÝóÌóÇÁó ÈöÌõãúáóÊóíú ÅöËúÈóÇÊ ÇáÓíáÇä íõÞíÏ æóäóÝúíöåö Ýöí ÛóíúÑö Ðóáößó ÇáúÞóíúÏö áöáäøóÕøö Úóáóì Ãóäøóåõãú áóÇ íóßúÑóåõæäó ÓóíóáóÇäó ÏöãóÇÆöåöãú Úóáóì ÇáÓøõíõæÝö æóáóßöäøóåõãú áóÇ ÊóÓöíáõ ÏöãóÇÄõåõãú Úóáóì ÛóíúÑö ÇáÓøõíõæÝö.
ÝóÅöäøó ÃóÕúáó ÕöíÛóÉö ÇáúÞóÕúÑö ÃóäøóåóÇ ãõÎúÊóÕóÑóÉñ ãöäú ÌõãúáóÊóíú ÅöËúÈóÇÊò æóäóÝúíò¡ æóáößóæúäö åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ßóÊóßúãöáóÉò áöáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ ÚõØöÝóÊú ÚóáóíúåóÇ áöÇÊøöÍóÇÏö ÇáúÛóÑóÖö ãöäúåõãóÇ. æóÞóÏú ÊóÚóíøóäó ÈöåóÐóÇ Ãóäøó ÇáúÃóãúÑó Ýöí Þóæúáöåö ÇÊøóÞö Çááøóåó æóÇáäøóåúíó Ýöí Þóæúáöåö æóáÇ ÊõØöÚö ÇáúßÇÝöÑöíäó æóÇáúãõäÇÝöÞöíäó ãõÓúÊóÚúãóáóÇäö Ýöí ØóáóÈö ÇáöÇÓúÊöãúÑóÇÑö Úóáóì ãóÇ åõæó ãõáóÇÒöãñ áóåõ ãöäú ÊóÞúæóì Çááøóåö¡ ÝóÃóÔúÚóÑó Ðóáößó Ãóäøó ÊóÔúÑöíÚðÇ ÚóÙöíãðÇ ÓóíõáúÞóì Åöáóíúåö áóÇ íóÎúáõæ ãóäú ÍóÑóÌò Úóáóíúåö Ýöíåö æóÚóáóì ÈóÚúÖö ÃõãøóÊöåö¡ æóÃóäøóåõ ÓóíóáúÞóì ãóØóÇÚöäó ÇáúßóÇÝöÑöíäó æóÇáúãõäóÇÝöÞöíäó.
æóÝóÇÆöÏóÉõ åóÐóÇ ÇáúÃóãúÑö æóÇáäøóåúíö ÇáÊøóÔúåöíÑõ áóåõãú ÈöÃóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóÇ íóÞúÈóáõ ÃóÞúæóÇáóåõãú áöíóíúÃóÓõæÇ(21/250)
ãöäú Ðóáößó áöÃóäøóåõãú ßóÇäõæÇ íõÏóÈøöÑõæäó ãóÚó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáúãóßóÇíöÏó æóíõÙúåöÑõæäó Ãóäøóåõãú íóäúÕóÍõæäó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóíõáöÍøõæäó Úóáóíúåö ÈöÇáØøóáóÈóÇÊö äõÕúÍðÇ ÊóÙóÇåõÑðÇ ÈöÇáúÅöÓúáóÇãö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúßóÇÝöÑöíäó ÇáúãõÌóÇåöÑõæäó ÈöÇáúßõÝúÑö áöÃóäøóåõ ÞõæÈöáó ÈöÇáúãõäóÇÝöÞöíäó¡ ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäõæÇ ÇáúãõÔúÑößöíäó ßóãóÇ åõæó ÛóÇáöÈõ ÅöØúáóÇÞö åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö æóÇáúÃóäúÓóÈõ ÈöãóÇ ÓóíóÚúÞõÈõåõ ãöäú Þóæúáöåö ãóÇ ÌóÚóáó Çááøóåõ áöÑóÌõáò ãöäú ÞóáúÈóíúäö Ýöí ÌóæúÝöåö [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 4] Åöáóì ÂÎóÑö ÃóÍúßóÇãö ÇáÊøóÈóäøöí¡ æóÇáúãõæóÇÝöÞõ áöãóÇ
Ñõæöíó Ýöí ÓóÈóÈö äõÒõæáöåóÇ Úóáóì ÖóÚúÝò Ýöíåö ÓóäõÈóíøöäõåõ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäõæÇ ÇáúíóåõæÏó ßóãóÇ íóÞúÊóÖöíåö ãóÇ íõÑúæóì Ýöí ÓóÈóÈö ÇáäøõÒõæáö¡ æóáóæú Íõãöáó Úóáóì ãóÇ íóÚõãøõ äóæúÚóíö ÇáúßóÇÝöÑöíäó ÇáúãõÌóÇåöÑöíäó áóãú íóßõäú ÈóÚöíÏðÇ.
æóÇáØøóÇÚóÉõ: ÇáúÚóãóáõ Úóáóì ãóÇ íóÃúãõÑõ Èöåö ÇáúÛóíúÑõ Ãóæú íõÔöíÑõ Èöåö áöÃóÌúáö ÅöÌóÇÈóÉò ãóÑúÛõæÈóÉò. æóãóÇåöíøóÊõåóÇ ãõÊóÝóÇæöÊóÉñ ãóÞõæáñ ÚóáóíúåóÇ ÈöÇáÊøóÔúßöíßö¡ æóæõÞõæÚõ ÇÓúãöåóÇ Ýöí ÓöíóÇÞö Çáäøóåúíö íóÞúÊóÖöí Çáäøóåúíó Úóäú ßõáøö ãóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ Ýöíåö ÃóÏúäóì ãóÇåöíøóÊöåóÇ¡ ãöËúáó Ãóäú íóÚúÏöáó Úóäú ÊóÒóæøõÌö ãõØóáøóÞóÉö ãóÊúÈóäøóÇåõ áöÞóæúáö ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó: Åöäøó ãõÍóãøóÏðÇ íóäúåóì Úóäú ÊóÒóæøõÌö äöÓóÇÁö ÇáúÃóÈúäóÇÁö æóÊóÒóæøóÌó ÒóæúÌó ÇÈúäöåö ÒóíúÏö Èúäö ÍóÇÑöËóÉó¡ æóåõæó ÇáúãóÚúäóì ÇáøóÐöí ÌóÇÁó Ýöíåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÊóÎúÔóì ÇáäøóÇÓó æóÇááøóåõ ÃóÍóÞøõ Ãóäú ÊóÎúÔÇåõ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 37] ¡ æóÞóæúáõåõ: æóáÇ ÊõØöÚö ÇáúßÇÝöÑöíäó æóÇáúãõäÇÝöÞöíäó æóÏóÚú ÃóÐÇåõãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 48] ÚóÞöÈó ÞóÖöíøóÉö ÇãúÑóÃóÉö ÒóíúÏò. æóãöËúáó äóÞúÖö ãóÇ ßóÇäó áöáúãõÔúÑößöíäó ãöäú ÌóÚúáö ÇáÙøöåóÇÑö ãõæÌöÈðÇ ãóÕöíÑó ÇáúãõÙóÇåóÑóÉö ÃõãøðÇ áöáúãõÙóÇåöÑö ÍóÑóÇãðÇ Úóáóíúåö ÞõÑúÈóÇäõåóÇ ÃóÈóÏðÇ¡ æóáöÐóáößó ÃõÑúÏöÝóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ ÈöÌõãúáóÉö Åöäøó Çááøóåó ßÇäó ÚóáöíãÇð ÍóßöíãÇð ÊóÚúáöíáðÇ áöáäøóåúíö.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó Çááøóåó ÍóÞöíÞñ ÈöÇáØøóÇÚóÉö áóåõ Ïõæäó ÇáúßóÇÝöÑöíäó æóÇáúãõäóÇÝöÞöíäó áöÃóäøóåõ Úóáöíãñ Íóßöíãñ ÝóáóÇ íóÃúãõÑõ ÅöáøóÇ ÈöãóÇ Ýöíåö ÇáÕøóáóÇÍõ. æóÏõÎõæáõ Åöäøó Úóáóì ÇáúÌõãúáóÉö ÞóÇÆöãñ ãóÞóÇãó ÝóÇÁö ÇáÊøóÚúáöíáö æóãõÛúäò ÛóäóÇÁóåóÇ Úóáóì ãóÇ Èõíøöäó Ýöí ÛóíúÑö ãóæúÖöÚò¡ æóÔóÇåöÏõåõ ÇáúãóÔúåõæÑõ Þóæúáõ ÈöÔóÇÑò:
ÈóßøöÑóÇ ÕóÇÍöÈóíøó ÞóÈúáó ÇáúåóÌöíÑö ... Åöäøó ÐóÇßó ÇáäøóÌóÇÍõ Ýöí ÇáÊøóÈúßöíÑö
æóÞóÏú ÐóßóÑó ÇáúæóÇÍöÏöíøõ Ýöí «ÃóÓúÈóÇÈö ÇáäøõÒõæáö» æóÇáËøóÚúáóÈöíøõ æóÇáúÞõÔóíúÑöíøõ æóÇáúãóÇæóÑúÏöíøõ Ýöí «ÊóÝóÇÓöíÑöåöãú» : Ãóäøó Þóæúáóåõ ÊóÚóÇáóì æóáÇ ÊõØöÚö ÇáúßÇÝöÑöíäó æóÇáúãõäÇÝöÞöíäó äóÒóáó ÈöÓóÈóÈö Ãóäøóåõ ÈóÚúÏó æóÞúÚóÉö ÃõÍõÏò ÌóÇÁó Åöáóì ÇáúãóÏöíäóÉö ÃóÈõæ ÓõÝúíóÇäó Èúäõ ÍóÑúÈò æóÚößúÑöãóÉõ Èúäõ ÃóÈöí Ìóåúáò æóÃóÈõæ ÇáúÃóÚúæóÑö ÇáÓøõáóãöíøõ ÚóãúÑõæ Èúäõ ÓõÝúíóÇäó ãöäú ÞõÑóíúÔò æóÃóÐöäó áóåõãú ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáúÃóãóÇäö Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö(21/251)
æóÇÊøóÈöÚú ãóÇ íõæÍóì Åöáóíúßó ãöäú ÑóÈøößó Åöäøó Çááøóåó ßóÇäó ÈöãóÇ ÊóÚúãóáõæäó ÎóÈöíÑðÇ (2)
æóÃóäú íóäúÒöáõæÇ ÚöäúÏó ÚóÈúÏö Çááøóåö Èúäö ÃõÈóíøò ÇÈúäö Óóáõæáó Ëõãøó ÌóÇÁõæÇ Åöáóì ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÚó ÚóÈúÏö Çááøóåö Èúäö ÃõÈóíøó æóãõÚóÊøöÈö Èúäö ÞõÔóíúÑò¡ æóÇáúÌóÏøö Èä ÞíÓ¡ æØãÚÉ Èúäö ÃõÈóíúÑöÞò ÝóÓóÃóáõæÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö Ãóäú íóÊúÑõßó ÐößúÑó ÂáöåóÉö ÞõÑóíúÔò¡ ÝóÛóÖöÈó ÇáúãõÓúáöãõæäó æóåóãøó ÚõãóÑõ ÈÞÊá ÇáäøóÝÑ ÇáÞÑÔííä¡ ÝóãóäóÚóåõ ÑóÓõæáõ Çááøóåö áöÃóäøóåõ ßóÇäó ÃóÚúØóÇåõãõ ÇáúÃóãóÇäó¡ ÝóÃóãóÑóåõãú Ãóäú íóÎúÑõÌõæÇ ãöäó ÇáúãóÏöíäóÉö ÝóäóÒóáóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ¡ Ãóíö:- ÇÊøóÞö Çááøóåó Ýöí ÍöÝúÙö ÇáúÃóãóÇäö æóáóÇ ÊõØöÚö ÇáúßóÇÝöÑöíäó- æóåõãõ ÇáäøóÝóÑõ ÇáúÞõÑóÔöíøõæäó- æóÇáúãõäóÇÝöÞöíäó- æóåõãú ÚóÈúÏõ Çááøóåö Èúäõ ÃõÈóíøò æóãóäú ãóÚóåõ-. æóåóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑõ áóÇ ÓóäóÏó áóåõ æóáóãú íõÚóÑøöÌú Úóáóíúåö Ãóåúáõ ÇáäøóÞúÏö ãöËúáó ÇáØøóÈóÑöíøö æóÇÈúä ßËíÑ.
[2]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 2]
æóÇÊøóÈöÚú ãóÇ íõæÍì Åöáóíúßó ãöäú ÑóÈøößó Åöäøó Çááøóåó ßÇäó ÈöãÇ ÊóÚúãóáõæäó ÎóÈöíÑÇð (2)
åóÐóÇ ÊóãúåöíÏñ áöãóÇ íóÑöÏõ ãöäó ÇáúæóÍúíö Ýöí ÔóÃúäö ÃóÍúßóÇãö ÇáÊøóÈóäøöí æóãóÇ íóÊøóÕöáõ ÈöåóÇ¡ æóáöÐóáößó ÌöíÁó
ÈöÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÖóÇÑöÚö ÇáÕøóÇáöÍö áöáöÇÓúÊöÞúÈóÇáö¡ æóÌõÑøöÏó ãöäú ÚóáóÇãóÉö ÇáöÇÓúÊöÞúÈóÇáö áöÃóäøóåõ ÞóÑöíÈñ ãöäú Òóãóäö ÇáúÍóÇáö. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáúÃóãúÑö ÈöÇÊøöÈóÇÚöåö Ãóäøóåõ ÃóãúÑñ ÈöÇÊøöÈóÇÚ ÎóÇÕ ÊóÃúßöíÏ áöáúÃóãúÑö ÇáúÚóÇãøö ÈöÇÊøöÈóÇÚö ÇáúæóÍúíö.
æóÝöíåö ÅöíÐóÇäñ ÈöÃóäøó ãóÇ ÓóíõæÍóì Åöáóíúåö ÞóÑöíÈðÇ åõæó ãöãøóÇ íóÔõÞøõ Úóáóíúåö æóÚóáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó ãöäú ÅöÈúØóÇáö Íõßúãö ÇáÊøóÈóäøöí áöÃóäøóåõãú ÃóáöÝõæåõ æóÇÓúÊóÞóÑøó Ýöí ÚóæóÇÆöÏöåöãú æóÚóÇãóáõæÇ ÇáúãõÊóÈóäøöíäó ãõÚóÇãóáóÉó ÇáúÃóÈúäóÇÁö ÇáúÍóÞøö.
æóáöÐóáößó ÐõíøöáóÊú ÌõãúáóÉõ æóÇÊøóÈöÚú ãóÇ íõæÍì Åöáóíúßó ÈöÌõãúáóÉö Åöäøó Çááøóåó ßÇäó ÈöãÇ ÊóÚúãóáõæäó ÎóÈöíÑÇð ÊóÚúáöíáðÇ áöáúÃóãúÑö ÈöÇáöÇÊøöÈóÇÚö æóÊóÃúäöíÓðÇ Èöåö áöÃóäøó Çááøóåó ÎóÈöíÑñ ÈöãóÇ Ýöí ÚóæóÇÆöÏößõãú æóäõÝõæÓößõãú ÝóÅöÐóÇ ÃóÈúØóáó ÔóíúÆðÇ ãöäú Ðóáößó ÝóÅöäøó ÅöÈúØóÇáóåõ ãöäú ÊóÚóáøõÞö ÇáúÚöáúãö ÈöáõÒõæãö ÊóÛúíöíÑöåö ÝóáóÇ ÊóÊóÑóíøóËõæÇ Ýöí ÇãúÊöËóÇáö ÃóãúÑöåö Ýöí Ðóáößó¡ ÝóÌõãúáóÉõ Åöäøó Çááøóåó ßÇäó ÈöãÇ ÊóÚúãóáõæäó ÎóÈöíÑÇð Ýöí ãóæúÞöÚö ÇáúÚöáøóÉö ÝóáöÐóáößó ÝõÕöáóÊú áöÃóäøó ÍóÑúÝó ÇáÊøóæúßöíÏö ãõÛúäò ÛóäóÇÁó ÝóÇÁö ÇáÊøóÝúÑöíÚö ßóãóÇ ãóÑøó ÂäöÝðÇ.
æóÝöí ÅöÝúÑóÇÏö ÇáúÎöØóÇÈö áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÞóæúáöåö æóÇÊøóÈöÚú æóÌóãúÚöåö ÈöãóÇ íóÔúãóáõåõ æóÃõãøóÊóåõ Ýöí Þóæúáöåö ÈöãÇ ÊóÚúãóáõæäó ÅöíãóÇÁð Åöáóì Ãóäøó ÝöíãóÇ ÓóíóäúÒöáõ ãöäó ÇáúæóÍúíö ãóÇ íóÔúÊóãöáõ Úóáóì ÊóßúáöíÝò íóÔúãóáõ ÊóÛúíöíÑó ÍóÇáóÉò ßóÇäó ÇáäøóÈöíÁõ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ãõÔóÇÑößðÇ áöÈóÚúÖö ÇáúÃõãøóÉö Ýöí ÇáÊøóáóÈøõÓö ÈöåóÇ æóåõæó Íõßúãõ ÇáÊøóÈóäøöí ÅöÐú ßóÇäó ÇáäøóÈöíÁõ ãõÊóÈóäøöíðÇ ÒóíúÏó Èúäó ÍóÇÑöËóÉó ãöäú ÞóÈúáö ÈóÚúËóÊöåö.(21/252)
æóÊóæóßøóáú Úóáóì Çááøóåö æóßóÝóì ÈöÇááøóåö æóßöíáðÇ (3) ãóÇ ÌóÚóáó Çááøóåõ áöÑóÌõáò ãöäú ÞóáúÈóíúäö Ýöí ÌóæúÝöåö æóãóÇ ÌóÚóáó ÃóÒúæóÇÌóßõãõ ÇááøóÇÆöí ÊõÙóÇåöÑõæäó ãöäúåõäøó ÃõãøóåóÇÊößõãú æóãóÇ ÌóÚóáó ÃóÏúÚöíóÇÁóßõãú ÃóÈúäóÇÁóßõãú Ðóáößõãú Þóæúáõßõãú ÈöÃóÝúæóÇåößõãú æóÇááøóåõ íóÞõæáõ ÇáúÍóÞøó æóåõæó íóåúÏöí ÇáÓøóÈöíáó (4)
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈöãÇ ÊóÚúãóáõæäó ÈöÊóÇÁö ÇáúÎöØóÇÈö Úóáóì ÎöØóÇÈö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáúÃõãøóÉö áöÃóäøó åóÐóÇ ÇáúÃóãúÑó ÃóÚúáóÞõ ÈöÇáúÃõãøóÉö. æóÞóÑóÃó ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÍúÏóåõ ÈöãóÇ íóÚúãóáõæäó ÈöÇáúãõËóäøóÇÉö ÇáÊøóÍúÊöíøóÉö Úóáóì ÇáúÛóíúÈóÉö Úóáóì Ãóäøóåõ ÑóÇÌöÚñ áöáäøóÇÓö ßõáøöåöãú ÔóÇãöáñ áöáúãõÓúáöãöíäó æóÇáúßóÇÝöÑöíäó æóÇáúãõäóÇÝöÞöíäó áöíõÝöíÏó ãóÚó ÊóÚúáöíáö ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáöÇÊøöÈóÇÚö ÊóÚúÑöíÖðÇ ÈöÇáúãõÔúÑößöíäó æóÇáúãõäóÇÝöÞöíäó ÈöãõÍóÇÓóÈóÉö Çááøóåö ÅöíøóÇåõãú Úóáóì ãóÇ íõÈóíøöÊõæäóåõ ãöäó ÇáúßóíúÏö¡ æóßöäóÇíóÉð Úóäú ÅöØúáóÇÚö Çááøóåö ÑóÓõæáóåõ Úóáóì ãóÇ íóÚúáóãõ ãöäúåõãú Ýöí åóÐóÇ ÇáÔøóÃúäö ßóãóÇ ÓóíóÌöíÁõ áóÆöäú áóãú íóäúÊóåö ÇáúãõäÇÝöÞõæäó æóÇáøóÐöíäó Ýöí ÞõáõæÈöåöãú ãóÑóÖñ æóÇáúãõÑúÌöÝõæäó Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö áóäõÛúÑöíóäøóßó Èöåöãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 60] ¡ Ãóíú:
áóäõØúáöÚóäøóßó Úóáóì ãóÇ íóßöíÏõæäó Èöåö æóäóÃúÐóäõßó ÈöÇÝúÊöÖóÇÍó ÔóÃúäöåöãú. æóåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÇáúÍóÇÕöáõ ãöäú åóÐöåö ÇáúÞöÑóÇÁóÉö áóÇ íóÝõæÊõ Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÌõãúåõæÑö ÈöÇáúÎöØóÇÈö áöÃóäøó ßõáøó ÝóÑöíÞò ãöäó ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó íóÃúÎõÐõ ÍóÙå ãöäúåõ.
[3]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 3]
æóÊóæóßøóáú Úóáóì Çááøóåö æóßóÝì ÈöÇááøóåö æóßöíáÇð (3)
ÒöíóÇÏóÉõ ÊóãúåöíÏò æóÊóæúØöÆóÉò áöÊóáóÞøöí ÊóßúáöíÝò íóÊóÑóÞøóÈõ ãöäúåõ ÃóÐðì ãöäó ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó ãöËúáó Þóæúáöåöãú: Åöäøó ãõÍóãøóÏðÇ äóåóì Úóäú ÊóÒóæøõÌö äöÓóÇÁö ÇáúÃóÈúäóÇÁö æóÊóÒóæøóÌó ÇãúÑóÃóÉó ÇÈúäöåö ÒóíúÏö Èúäö ÍóÇÑöËóÉó¡ æóåõæó ãóÇ íõÔöíÑõ Åöáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì:
æóÏóÚú ÃóÐÇåõãú æóÊóæóßøóáú Úóáóì Çááøóåö æóßóÝì ÈöÇááøóåö æóßöíáðÇ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 48] ÝóÃóãóÑóåõ ÈöÊóÞúæóì ÑóÈøöåö Ïõæäó ÛóíúÑöåö¡ æóÃóÊúÈóÚóåõ ÈöÇáúÃóãúÑö ÈöÇÊøöÈóÇÚö æóÍúíöåö¡ æóÚóÒøóÒóåõ ÈöÇáúÃóãúÑö ÈöãóÇ Ýöíåö ÊóÃúíöíÏõåõ æóåõæó Ãóäú íõÝóæøöÖó ÃõãõæÑóåõ Åöáóì Çááøóåö.
æóÇáÊøóæóßøõáõ: ÅöÓúäóÇÏõ ÇáúãóÑúÁö ãóåóãøóåõ æóÔóÃúäóåõ Åöáóì ãóäú íóÊóæóáøóì Úóãóáóåõ æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöÐÇ ÚóÒóãúÊó ÝóÊóæóßøóáú Úóáóì Çááøóåö Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó [159] .
æóÇáúæóßöíáõ: ÇáøóÐöí íõÓúäöÏõ Åöáóíúåö ÛóíúÑõåõ ÃóãúÑóåõ¡ æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÞÇáõæÇ ÍóÓúÈõäóÇ Çááøóåõ æóäöÚúãó Çáúæóßöíáõ Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó [173] .
æóÞóæúáõåõ æóßöíáðÇ ÊóãúíöíÒõ äöÓúÈóÉò¡ Ãóíú: ßóÝóì Çááøóåõ æóßóíúáðÇ¡ Ãóíú æößóÇáóÊõåõ¡ æóÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõåõ Ýöí Þóæúáöåö:
æóÊóæóßøóáú Úóáóì Çááøóåö æóßóÝì ÈöÇááøóåö æóßöíáðÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [81] .
[4]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 4]
ãóÇ ÌóÚóáó Çááøóåõ áöÑóÌõáò ãöäú ÞóáúÈóíúäö Ýöí ÌóæúÝöåö æóãÇ ÌóÚóáó ÃóÒúæÇÌóßõãõ ÇááÇøóÆöí ÊõÙÇåöÑõæäó ãöäúåõäøó ÃõãøóåÇÊößõãú æóãÇ ÌóÚóáó ÃóÏúÚöíÇÁóßõãú ÃóÈúäÇÁóßõãú Ðáößõãú Þóæúáõßõãú ÈöÃóÝúæÇåößõãú æóÇááøóåõ íóÞõæáõ ÇáúÍóÞøó æóåõæó íóåúÏöí ÇáÓøóÈöíáó (4)
ãóÇ ÌóÚóáó Çááøóåõ áöÑóÌõáò ãöäú ÞóáúÈóíúäö Ýöí ÌóæúÝöåö.
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøñ ÇÈúÊöÏóÇÁó ÇáúãõÞóÏøöãóÉö áöáúÛóÑóÖö ÈóÚúÏó ÇáÊøóãúåöíÏö áóåõ ÈöãóÇ ÞáÈå¡ æóÇáúãõÞóÏøöãóÉõ ÃóÎóÕøõ(21/253)
ãöäó ÇáÊøóãúåöíÏö áöÃóäøóåóÇ ÊóÔúÊóãöáõ Úóáóì ãóÇ íõæóÖøöÍõ ÇáúãóÞúÕöÏó ÈöÎöáóÇÝö ÇáÊøóãúåöíÏö¡ ÝóåóÐóÇ ãõÞóÏøöãóÉñ áöãóÇ ÃõãöÑó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇÊøöÈóÇÚöåö ãöãøóÇ íõæÍóì Åöáóíúåö æóåõæó ÊóÔúÑöíÚõ ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö ÈöÍóÞóÇÆöÞö ÇáúÃóÔúíóÇÁö æóãóÚóÇäöíåóÇ¡ æóÃóäøó ãóæóÇåöíó ÇáúÃõãõæÑö áóÇ ÊóÊóÛóíøóÑõ ÈöãóÇ íõáúÕóÞõ ÈöåóÇ ãöäó ÇáúÃóÞúæóÇáö ÇáúãõäóÇÝöíóÉö áöáúÍóÞóÇÆöÞö¡ æóÃóäøó Êöáúßó ÇáúãõáúÕóÞóÇÊö ÈöÇáúÍóÞóÇÆöÞö åöíó ÇáøóÊöí ÊóÍúÌõÈõ ÇáúÚõÞõæáó Úóäö ÇáÊøóÝóåøõãö Ýöí ÇáúÍóÞóÇÆöÞö ÇáúÍóÞøö¡ æóåöíó ÇáøóÊöí ÊóÑöíäõ Úóáóì ÇáúÞõáõæÈö ÈÊáÈíÓ ÇáúÃóÔúíóÇÁ.
æóÐßÑåóÇ åõäóÇ äóæúÚóÇäö ãöäó ÇáúÍóÞóÇÆöÞö:
ÃóÍóÏõåõãóÇ: ãöäú ÍóÞóÇÆöÞö ÇáúãõÚúÊóÞóÏóÇÊö áöÃóÌúáö ÅöÞóÇãóÉö ÇáÔøóÑöíÚóÉö Úóáóì ÇáúÚóÞóÇÆöÏö ÇáÕøóÍöíÍóÉö¡ æóäóÈúÐö ÇáúÍóÞóÇÆöÞö ÇáúãóÕúäõæÚóÉö ÇáúãõÎóÇáöÝóÉö áöáúæóÇÞöÚö áöÃóäøó ÅöÕúáóÇÍó ÇáÊøóÝúßöíÑö åõæó ãöÝúÊóÇÍõ ÅöÕúáóÇÍö ÇáúÚóãóáö¡ æóåóÐóÇ ãóÇ ÌóÚóáó ÊóÃúÕöíáóåõ ÅöÈúØóÇáó Ãóäú íóßõæäó Çááøóåõ ÌóÚóáó Ýöí ÎóáúÞö ÈóÚúÖö ÇáäøóÇÓö äöÙóÇãðÇ áóãú íóÌúÚóáúåõ Ýöí ÎóáúÞö ÛóíúÑöåöãú.
æóËóÇäöí ÇáäøóæúÚóíúäö: ãöäú ÍóÞóÇÆöÞö ÇáúÃóÚúãóÇáö áöÊóÞõæãó ÇáÔøóÑöíÚóÉõ Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ãóæóÇåöí ÇáúÃóÚúãóÇáö ÈöãóÇ åöíó ËóÇÈöÊóÉñ Úóáóíúåö Ýöí äóÝúÓö ÇáúÃóãúÑö ÅöáøóÇ ÈöÇáÊøóæóåøõãö æóÇáöÇÏøöÚóÇÁö. æóåóÐóÇ íóÑúÌöÚõ Åöáóì ÞóÇÚöÏóÉö Ãóäøó ÍóÞóÇÆöÞó ÇáúÃóÔúíóÇÁö ËóÇÈöÊóÉñ æóåõæó ãóÇ ÃõÔöíÑó Åöáóíúåö ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ÌóÚóáó ÃóÒúæÇÌóßõãõ ÇááøóÇÆöí ÊõÙÇåöÑõæäó ãöäúåõäøó ÃõãøóåÇÊößõãú æóãÇ ÌóÚóáó ÃóÏúÚöíÇÁóßõãú ÃóÈúäÇÁóßõãú Ðáößõãú Þóæúáõßõãú ÈöÃóÝúæÇåößõãú æóÇááøóåõ íóÞõæáõ ÇáúÍóÞøó¡ Ãóíú: áóÇ íóÞõæáõ
ÇáúÈóÇØöáó ãöËúáó ÈóÚúÖö ÃóÞúæóÇáößõãú ãöäú Ðóáößó ÇáúÞóÈöíáö. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ: ÇáÊøóäúÈöíåõ Åöáóì ÈõØúáóÇäö ÃõãõæÑò ßóÇäó Ãóåúáõ ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ÞóÏú ÒóÚóãõæåóÇ æóÇÏøóÚóæúåóÇ. æóÇÈúÊõÏöÆó ãöäú Ðóáößó ÈöãóÇ Ïóáöíáõ ÈõØúáóÇäöåö ÇáúÍöÓøõ æóÇáöÇÎúÊöÈóÇÑõ áöíõÚúáóãó ãöäú Ðóáößó Ãóä ÇáøóÐíä ÇÎúÊáÝõæÇ ãóÒóÇÚöãó íóÔúåóÏõ ÇáúÍöÓøõ ÈößóÐöÈöåóÇ íóåõæäõ Úóáóíúåöãö ÇÎúÊöáóÇÞõ ãóÒóÇÚöãó ÝöíåóÇ ÔõÈóåñ æóÊóáúÈöíÓñ áöáúÈóÇØöáö Ýöí ÕõæÑóÉö ÇáúÍóÞøö ÝóíóÊóáóÞøóì Ðóáößó ÈöÇáúÅöÐúÚóÇäö æóÇáöÇãúÊöËóÇáö.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ÈöÞóæúáöåö ãóÇ ÌóÚóáó Çááøóåõ áöÑóÌõáò ãöäú ÞóáúÈóíúäö Ýöí ÌóæúÝöåö Åöáóì ÃõßúÐõæÈóÉò ãöäú ÊóßóÇÐöíÈö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ßóÇäõæÇ íóÒúÚõãõæäó Ãóäøó Ìóãöíáó Èúäó ãóÚúãóÑö- æóíõÞóÇáõ: ÇÈúäõ ÃóÓóÏò- Èúäö ÍóÈöíÈò ÇáúÌõãóÍöíøó ÇáúÝöåúÑöíøó- æóßóÇäó ÑóÌõáðÇ ÏóÇåöíóÉð Þóæöíøó ÇáúÍöÝúÙö- Ãóäøó áóåõ ÞóáúÈóíúäö íóÚúãóáóÇäö æóíóÊóÚóÇæóäóÇäö æóßóÇäõæÇ íóÏúÚõæäóåõ ÐóÇ ÇáúÞóáúÈóíúäö íõÑöíÏõæäó ÇáúÚóÞúáóíúäö áöÃóäøóåõãú ßóÇäõæÇ íóÍúÓóÈõæäó Ãóäøó ÇáúÅöÏúÑóÇßó ÈöÇáúÞóáúÈö æóÃóäøó ÇáúÞóáúÈó ãóÍóáøõ ÇáúÚóÞúáö. æóÞóÏú ÛóÑøóåõ Ðóáöß Ãóæ ÊÛÇÑÑ Èöåö ÝóßóÇäó áöÔöÏøóÉö ßõÝúÑöåö íóÞõæáõ: «Åöäøó Ýöí ÌóæúÝöí ÞóáúÈóíúäö ÃóÚúãóáõ Èößõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÚóãóáðÇ ÃóÝúÖóáó ãöäú Úóãóáö ãõÍóãøóÏò» . æóÓóãøóæúÇ ÈöÐöí(21/254)
ÇáúÞóáúÈóíúäö ÃóíúÖðÇ ÚóÈúÏó Çááøóåö Èúäó ÎóØóáò ÇáÊøóíúãöíøó¡ æóßóÇäó íõÓóãøóì Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ÚóÈúÏó ÇáúÚõÒøóì æóÃóÓúáóãó ÝóÓóãøóÇåõ ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÚóÈúÏó Çááøóåö Ëõãøó ßóÝóÑó æóÞõÊöáó ÕóÈúÑðÇ íóæúãó ÝóÊúÍö ãóßøóÉó æóåõæó ÇáøóÐöí ÊóÚóáøóÞó ÈöÃóÓúÊóÇÑö ÇáúßóÚúÈóÉö Ýóáóãú íóÚúÝõ Úóäúåõ¡ ÝóäóÝóÊö ÇáúÂíóÉõ ÒóÚúãóåõãú äóÝúíðÇ ÚóÇãøðÇ¡ Ãóíú: ãóÇ ÌóÚóáó Çááøóåõ áöÃóíøö ÑóÌõáò ãöäó ÇáäøóÇÓö ÞóáúÈóíúäö áóÇ áöÌóãöíáö Èúäö ãóÚúãóÑò æóáóÇ áöÇÈúäö ÎóØóáò¡ ÝóæõÞõæÚõ ÑóÌõáò æóåõæó äóßöÑóÉñ Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáäøóÝúíö íóÞúÊóÖöí ÇáúÚõãõæãó¡ æóæõÞõæÚõ ÝöÚúáö ÌóÚóáó Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáäøóÝúíö íóÞúÊóÖöí ÇáúÚõãõæãó áöÃóäøó ÇáúÝöÚúáó Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáäøóÝúíö ãöËúáó ÇáäøóßöÑóÉö Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáäøóÝúíö. æóÏõÎõæáõ ãöäú Úóáóì ÞóáúÈóíúäö áöáÊøóäúÕöíÕö Úóáóì Úõãõæãö ÞóáúÈóíúäö Ýöí ÌóæúÝö ÑóÌõáò ÝóÏóáøóÊú åóÐöåö ÇáúÚõãõæãóÇÊõ ÇáËøóáóÇËóÉõ Úóáóì ÇäúÊöÝóÇÁö ßõáøö ÝóÑúÏò ãöäú ÃóÝúÑóÇÏö ÇáúÌóÚúáö áößõáøö ÝóÑúÏò ãöãøóÇ íõØúáóÞõ Úóáóíúåö Ãóäøóåõ ÞóáúÈóÇäö¡ Úóäú ßõáøö ÑóÌõáò ãöäó ÇáäøóÇÓö¡ ÝóÏóÎóáó Ýöí ÇáúÚõãõæãö Ìóãöíáõ Èúäõ ãóÚúãóÑò æóÛóíúÑõåõ ÈöÍóíúËõ áóÇ íõÏøóÚóì Ðóáößó áöÃóÍóÏò ÃóíøðÇ ßóÇäó.
æóáóÝÙ áöÑóÌõáò áóÇ ãóÝúåõæãó áóåõ áöÃóäøóåõ ÃõÑöíÏó Èöåö ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÈöäóÇÁð Úóáóì ãóÇ ÊóÚóÇÑóÝõæåõ Ýöí ãõÎóÇØóÈóÇÊöåöãú ãöäú äóæúØö ÇáúÃóÍúßóÇãö æóÇáúÃóæúÕóÇÝö ÇáúÅöäúÓóÇäöíøóÉö ÈöÇáÑøöÌóÇáö ÌóÑúíóÇ Úóáóì ÇáúÛóÇáöÈö Ýöí ÇáúßóáóÇãö ãóÇ ÚóÏóÇ ÇáúÃóæúÕóÇÝö ÇáúÎóÇÕøóÉö ÈöÇáäøöÓóÇÁö íõÚúáóãõ ÃóíúÖðÇ Ãóäøóåõ áóÇ íõÏøóÚóì áöÇãúÑóÃóÉò Ãóäøó áóåóÇ ÞóáúÈóíúäö ÈöÍõßúãö ÝóÍúæóì ÇáúÎöØóÇÈö Ãóæú áóÍúäö ÇáúÎöØóÇÈö.
æóÇáúÌóÚúáõ ÇáúãóäúÝöíøõ åõäóÇ åõæó ÇáúÌóÚúáõ ÇáúÌöÈöáøöíøõ¡ Ãóíú: ãóÇ ÎóáóÞó Çááå ÑÌáÇ ÞáÈíä Ýöí ÌóæúÝöåö æóÞóÏú ÌóÚóáó ÅöÈúØóÇáó åóÐóÇ ÇáÒøóÚúãö ÊóãúåöíÏðÇ áöÅöÈúØóÇáö ãóÇ ÊóæóÇÖóÚõæÇ Úóáóíúåö ãöäú ÌóÚúáö ÃóÍóÏò ÇÈúäðÇ áöãóäú áóíúÓó åõæó ÈöÇÈúäöåö¡ æóãöäú ÌóÚúáö ÇãúÑóÃóÉò ÃõãøðÇ áöãóäú åöíó áóíúÓóÊú Ãõãøóåõ ÈöØóÑöíÞóÉö ÞöíóÇÓö ÇáÊøóãúËöíáö¡ Ãóíú Ãóäøó åóÄõáóÇÁö ÇáøóÐöíäó íóÎúÊóáöÞõæäó ãóÇ áóíúÓó Ýöí ÇáúÎöáúÞóÉö áóÇ íóÊóæóÑøóÚõæäó Úóäö ÇÎúÊöáóÇÞö ãóÇ åõæó ãöäú Ðóáößó ÇáúÞóÈöíáö ãöäó ÇáúÃõÈõæøóÉö æóÇáúÃõãõæãóÉö¡ æóÊóÝúÑöíÚöåöãú ßõáøó ÇÎúÊöáóÇÞöåöãú ÌóãöíÚó ÂËóÇÑö ÇáöÇÎúÊöáóÇÞö¡ ÝóÅöäøó ÇáúÈõäõæøóÉó æóÇáúÃõãõæãóÉó ÕöÝóÊóÇäö ãöäú
ÃóÍúæóÇáö ÇáúÎöáúÞóÉö æóáóíúÓóÊóÇ ãöãøóÇ íóÊóæóÇÖóÚõ ÇáäøóÇÓõ Úóáóíúåö ÈöÇáÊøóÚóÇÞõÏö ãöËúáó ÇáúæóáóÇÁö æóÇáúÍöáúÝö.
ÝóÃóãøóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì æóÃóÒúæÇÌõåõ ÃõãøóåÇÊõåõãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 6] Ýóåõæó Úóáóì ãóÚúäóì ÇáÊøóÔúÈöíåö Ýöí ÃóÍúßóÇãö ÇáúÈõÑõæÑö æóÍõÑúãóÉö ÇáÊøóÒúæöíÌö ÃóáóÇ ÊóÑóì ãóÇ ÌóÇÁó
Ýöí ÇáúÍóÏöíËö: «Ãóäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö áóãøóÇ ÎóØóÈó ÚóÇÆöÔóÉó ãöäú ÃóÈöí ÈóßúÑò ÞóÇáó áóåõ ÃóÈõæ ÈóßúÑò: íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö ÅöäøóãóÇ ÃóäóÇ ÃóÎõæßó¡ ÝóÞóÇáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö: ÃóäúÊó ÃóÎöí æóåöíó áöí ÍóáóÇáñ»
¡ Ãóíú Ãóäøó ÇáúÃõÎõæøóÉó áóÇ ÊóÊóÌóÇæóÒõ ÍóÇáóÉó ÇáúãõÔóÇÈóåóÉö Ýöí ÇáäøóÕöíÍóÉö æóÍõÓúäö(21/255)
ÇáúãõÚóÇÔóÑóÉö æóáóÇ ÊóÊóÑóÊøóÈõ ÚóáóíúåóÇ ÂËóÇÑõ ÇáúÃõÎõæøóÉö ÇáúÌöÈöáøöíøóÉö áöÃóäøó Êöáúßó ÂËóÇÑñ ãóÑúÌöÚõåóÇ Åöáóì ÇáúÎöáúÞóÉö ÝóÐóáößó ãóÚúäóì
Þóæúáöåö «ÃóäúÊó ÃóÎöí æóåöíó áöí ÍóáóÇáñ»
. æóÇáúÌóæúÝõ: ÈóÇØöäõ ÇáúÅöäúÓóÇäö ÕóÏúÑõåõ æóÈóØúäõåõ æóåõæó ãóÞóÑøõ ÇáúÃóÚúÖóÇÁö ÇáÑøóÆöíÓöíøóÉö ÚóÏóÇ ÇáÏøöãóÇÛó.
æóÝóÇÆöÏóÉõ ÐößúÑö åóÐóÇ ÇáÙøóÑúÝö ÒöíóÇÏóÉõ ÊóÕúæöíÑö ÇáúãóÏúáõæáö Úóáóíúåö ÈöÇáúÞóáúÈö æóÊóÌóáøöíåö áöáÓøóÇãöÚö ÝóÅöÐóÇ ÓóãöÚó Ðóáößó ßóÇäó ÃóÓúÑóÚó Åöáóì ÇáöÇÞúÊöäóÇÚö ÈöÅöäúßóÇÑö ÇÍúÊöæóÇÁö ÇáúÌóæúÝö Úóáóì ÞóáúÈóíúäö¡ æóÐóáößó ãöËúáó Þóæúáöåö: æóáßöäú ÊóÚúãóì ÇáúÞõáõæÈõ ÇáøóÊöí Ýöí ÇáÕøõÏõæÑö [ÇáúÍóÌ: 46] æóäóÍúæóåõ ãöäó ÇáúÞõíõæÏö ÇáúãóÚúáõæãóÉö æóÅöäøóãóÇ íóßõæäõ ÇáÊøóÕúÑöíÍõ ÈöåóÇ ÊóÐúßöíÑðÇ ÈöãóÇ åõæó ãóÚúáõæãñ æóÊóÌúÏöíÏðÇ áöÊóÕóæøõÑöåö¡ æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ãöäú ÏóÇÈøóÉò Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóáÇ ØÇÆöÑò íóØöíÑõ ÈöÌóäÇÍóíúåö æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [38] .
æóãÇ ÌóÚóáó ÃóÒúæÇÌóßõãõ ÇááøóÇÆöí ÊõÙÇåöÑõæäó ãöäúåõäøó ÃõãøóåÇÊößõãú.
ÚóØúÝõ ÅöÈúØóÇáò ËóÇäò áöÈóÚúÖö ãóÒóÇÚöãöåöãú æóåõæó ãóÇ ßóÇäó Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö Ãóäøó ÇáÑøóÌõáó ÅöÐóÇ ÃóÑóÇÏó ÝöÑóÇÞó ÒóæúÌöåö ÝöÑóÇÞðÇ áóÇ ÑóÌúÚóÉó Ýöíåö ÈöÍóÇáò íóÞõæáõ áóåóÇ: «ÃóäúÊö Úóáóíøó ßóÙóåúÑö Ãõãøöí» åóÐöåö ÕöíÛóÊõåõ ÇáúãóÚúÑõæÝóÉõ ÚöäúÏóåõãú¡ Ýóåöíó ãõæÌöÈóÉñ ØóáóÇÞó ÇáúãóÑúÃóÉö æóÍõÑúãóÉó ÊóÒóæøõÌöåóÇ ãöäú ÈóÚúÏõ áöÃóäøóåóÇ ÕóÇÑóÊú ÃõãøðÇ áóåõ¡ æóáóíúÓó ÇáúãóÞúÕõæÏõ åõäóÇ ÊóÔúÑöíÚó ÅöÈúØóÇáö ÂËóÇÑö ÇáÊøóÍúÑöíãö Èöåö áöÃóäøó Ðóáößó ÃõÈúØöáó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúãõÌóÇÏóáóÉö æóåöíó ãöãøóÇ äóÒóáó ÞóÈúáó äõÒõæáö ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí æóáóßöäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó Ãóäú íóßõæäó ÊóãúåöíÏðÇ áöÊóÔúÑöíÚö ÅöÈúØóÇáö ÇáÊøóÈóäøöí ÊóäúÙöíÑðÇ Èóíúäó åóÐöåö ÇáúÃóæúåóÇãö ÅöáøóÇ Ãóäøó åóÐóÇ ÇáÊøóãúåöíÏó ÇáËøóÇäöíó ÃóÞúÑóÈõ Åöáóì ÇáúãóÞúÕõæÏö áöÃóäøóåõ ãöäó ÇáúÃóÍúßóÇãö ÇáÊøóÔúÑöíÚöíøóÉö.
æÇááÇøóÁö: ÇÓúãõ ãóæúÕõæáò áöÌóãóÇÚóÉö ÇáäøöÓóÇÁö Ýóåõæó ÇÓúãõ ÌóãúÚö (ÇáøóÊöí) ¡ áöÃóäøóåõ Úóáóì ÛóíúÑö ÞöíóÇÓö ÕöíóÛö ÇáúÌóãúÚö¡ æóÝöíåö áõÛóÇÊñ: ÇááÇøóÁö- ãóßúÓõæÑõ ÇáúåóãúÒóÉö ÃóÈóÏðÇ- ÈöæóÒúäö ÇáúÈóÇÈö¡ æóÇááøóÇÆöí ÈöæóÒúä ÇáÏøóÇÚöí¡ æÇááøÇÁ ÈöæóÒúäö ÈóÇÈò ÏóÇÎöáóÉð Úóáóíúåö áóÇãõ ÇáÊøóÚúÑöíÝö ÈöÏõæäö íóÇÁò.
æóÞóÑóÃó ÞóÇáõæäõ Úóäú äóÇÝöÚò æóÞõäúÈõáñ Úóäö ÇÈúäö ßóËöíÑò æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ÇááÇøóÁö- ÈöåóãúÒóÉò ãóßúÓõæÑóÉò- ÛóíúÑö ãõÔúÈóÚóÉò æóåõæó áõÛóÉñ. æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò æóÚóÇÕöãñ æóÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÎóáóÝñ æÇááøóÇÆöí- ÈöíóÇÁò ÈóÚúÏó
ÇáúåóãúÒóÉö- ÈöæóÒúäö ÇáÏøóÇÚöí¡ æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÇáÈóÒøöíøõ Úóäö ÇÈúäö ßóËöíÑò æóíóÚúÞõæÈõ æÇááÇí ÈöíóÇÁò ÓóÇßöäóÉò ÈóÚúÏó ÇáúÃóáöÝö ÈóÏóáðÇ Úóäö ÇáúåóãúÒóÉö æóåõæó ÈóÏóáñ ÓóãóÇÚöíøñ¡ Þöíáó: æóåöíó áõÛóÉõ ÞõÑóíúÔò. æóÞóÑóÃó æóÑúÔñ ÈöÊóÓúåöíáö ÇáúåóãúÒóÉö Èóíúäó ÇáúåóãúÒóÉö æóÇáúíóÇÁö ãóÚó ÇáúãóÏøö æóÇáúÞóÕúÑö. æóÑõæöíó Ðóáößó Úóäú ÃóÈöí ÚóãúÑòæ æóÇáÈóÒøöíøö ÃóíúÖðÇ.(21/256)
æóÐóßóÑó ÇáÙøóåúÑó Ýöí Þóæúáöåöãú: ÃóäúÊö Úóáóíøó ßóÙóåúÑö Ãõãøöí¡ ÊóÎúíöíáñ áöáÊøóÔúÈöíåö ÇáúãõÖúãóÑö Ýöí ÇáäøóÝúÓö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ÇáúãóßúäöíøóÉö ÅöÐú ÔóÈøóåó ÒóæúÌóåõ Íöíäó íóÛúÔóÇåóÇ ÈöÇáÏøóÇÈøóÉö Íöíäó íóÑúßóÈõåóÇ ÑÇßÈåÇ¡ æóÐßÑ ÇáÙøåúÑ ÊóÎúíöíáðÇ ßóãóÇ ÐõßöÑó ÃóÙúÝóÇÑõ ÇáúãóäöíøóÉö Ýöí ÈóíúÊö ÃóÈöí ÐõÄóíúÈò ÇáúåõÐóáöíøö ÇáúãóÚúÑõæÝö¡ æóÓóíóÃúÊöí ÈóíóÇäõåõ Ýöí Ãóæøóáö ÊóÝúÓöíÑö ÓõæÑóÉö ÇáúãõÌóÇÏóáóÉö.
æóÞóæúáõåõãú: ÃóäúÊö Úóáóíøó¡ Ýöíåö ãõÖóÇÝñ ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö ãóÇ Ýöí ÇáúãõÎóÇØóÈóÉö ãöäú ãóÚúäóì ÇáÒøóæúÌöíøóÉö æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÛöÔúíóÇäõßó¡ æóßóáöãóÉõ «Úóáóíøó» ÊõÄúÐöäõ ÈöãóÚúäóì ÇáÊøóÍúÑöíãö¡ Ãóíú: ÃóäúÊö ÍóÑóÇãñ Úóáóíøó¡ ÝóÕóÇÑóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ ÈöãóÇ áóÍöÞóåóÇ ãöäó ÇáúÍóÐúÝö ÚóáóÇãóÉð Úóáóì ãóÚúäóì ÇáÊøóÍúÑöíãö ÇáúÃóÈóÏöíøö. æóíõÚóÏøóì Åöáóì ÇÓúãö ÇáúãóÑúÃóÉö ÇáúãõÑóÇÏö ÊóÍúÑöíãõåóÇ ÈöÍóÑúÝö (ãöäó) ÇáöÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉö áöÊóÖúãöíäöåö ãóÚúäóì ÇáöÇäúÝöÕóÇáö ãöäúåóÇ.
ÝóáóãøóÇ ÞóÇáó Çááå ÊóÚóÇáóì ÇááøóÇÆöí ÊõÙÇåöÑõæäó ãöäúåõäøó Úóáöãó ÇáäøóÇÓõ Ãóäøóåõ íóÚúäöí Þóæúáóåõãú: ÃóäúÊö Úóáóíøó ßóÙóåúÑö Ãõãøöí.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÌóÚúáö ÇáúãóäúÝöíøö Ýöí Þóæúáöåö æóãÇ ÌóÚóáó ÃóÒúæÇÌóßõãõ ÇááøóÇÆöí ÊõÙÇåöÑõæäó ãöäúåõäøó ÃõãøóåÇÊößõãú ÇáúÌóÚúáõ ÇáúÎóáúÞöíøõ ÃóíúÖðÇ ßóÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö: ãóÇ ÌóÚóáó Çááøóåõ áöÑóÌõáò ãöäú ÞóáúÈóíúäö Ýöí ÌóæúÝöåö¡ Ãóíú: ãóÇ ÎóáóÞóåõäøó ÃõãøóåóÇÊößõãú ÅöÐú áóÓúäó ßóÐóáößó Ýöí ÇáúæóÇÞöÚö¡ æóÐóáößó ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇäúÊöÝóÇÁö ÇáúÃóËóÑö ÇáÔøóÑúÚöíøö ÇáøóÐöí åõæó ãöäú ÂËóÇÑö ÇáúÌóÚúáö ÇáúÎõáõÞöíøö áöÃóäøó ÇáúÅöÓúáóÇãó åõæó ÇáúÝöØúÑóÉõ ÇáøóÊöí ÝóØóÑó Çááøóåõ ÇáäøóÇÓó ÚóáóíúåóÇ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Åöäú ÃõãøóåÇÊõåõãú ÅöáøóÇ ÇááøóÇÁö æóáóÏúäóåõãú [ÇáãÌÇÏáÉ: 2] æóÞóÏú ÈóÓóØó Çááøóåõ Ðóáößó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúãõÌóÇÏóáóÉö æóÈöåö äóÚúáóãõ Ãóäøó ÓõæÑóÉó ÇáúãõÌóÇÏóáóÉö åöíó ÇáøóÊöí æóÑóÏó ÝöíåóÇ ÅöÈúØóÇáõ ÇáÙøöåóÇÑö æóÃóÍúßóÇãõ ßóÝøóÇÑóÊöåö ÝóäóÚúáóãõ Ãóäøó ÂíóÉó ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö æóÑóÏóÊú ÈóÚúÏó ÊóÞúÑöíÑö ÅöÈúØóÇáö ÇáÙøöåóÇÑö Ýóíóßõæäõ ÐößúÑõåõ ÝöíåóÇ ÊóãúåöíÏðÇ áöÅöÈúØóÇáö ÇáÊøóÈóäøöí ÈöÔõÈóåö Ãóäøó ßöáóíúåöãóÇ ÊóÑúÊöíÈõ ÂËóÇÑò ÊóÑúÊöíÈðÇ ãóÕúäõæÚðÇ ÈöÇáúíóÏö ÛóíúÑó ãóÈúäöíøò Úóáóì ÌóÚúáò Åöáóåöíøò. æóåóÐóÇ íõæóÞöäõäóÇ ÈöÃóäøó ÓõæÑóÉó ÇáúÃóÍúÒóÇÈö äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö ÇáúãõÌóÇÏóáóÉö ÎöáóÇÝðÇ áöãóÇ ÏóÑóÌó Úóáóíúåö ÇÈúäõ ÇáÖøõÑóíúÓö æóÇÈúäõ ÇáúÍóÕøóÇÑö æóãóÇ ÃóÓúäóÏóåõ ãõÍóãøóÏõ Èúäõ ÇáúÍóÇÑöËö Èúäö ÃóÈúíóÖó Úóäú ÌóÇÈöÑö Èúäö ÒóíúÏò ãöãøóÇ åõæó ãóÐúßõæÑñ Ýöí äóæúÚö Çáúãóßøöíøö æóÇáúãóÏóäöíøö Ýöí äóæúÚö Ãóæøóáö ãóÇ ÃõäúÒöáó ãöäú ßöÊóÇÈö «ÇáúÅöÊúÞóÇäö» . æóÞóÇáó ÇáÓøõíõæØöíøõ: Ýöí åóÐóÇ ÇáÊøóÑúÊöíÈö äóÙóÑñ.
æóÓóäóÐúßõÑõ Ðóáößó Ýöí ÊóÝúÓöíÑö ÓõæÑóÉö ÇáúãõÌóÇÏóáóÉö Åöäú ÔóÇÁó Çááøóåõ.
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ æóÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ ÊõÙúåöÑõæäó ÈöÝóÊúÍö ÇáÊøóÇÁö æóÊóÔúÏöíÏö ÇáÙøóÇÁö ãóÝúÊõæÍóÉð Ïõæäó
ÃóáöÝò æóÊóÔúÏöíÏö ÇáúåóÇÁö ãóÝúÊõæÍóÉð. æóÞóÑóÃó ÍóÝúÕñ Úóäú ÚóÇÕöãò ÊõÙÇåöÑõæäó ÈöÖóãøö ÇáÊøóÇÁö(21/257)
æóÝóÊúÍö ÇáÙøóÇÁö ãõÎóÝøóÝóÉð æóÃóáöÝò æóåóÇÁò ãóßúÓõæÑóÉò¡ æóÞóÑóÃó ÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÃóÈõæ ÈóßúÑò Úóäú ÚóÇÕöãò æóÎóáóÝñ:
ÊõÙÇåöÑõæäó ÈöÝóÊúÍö ÇáÊøóÇÁö æóÝóÊúÍö ÇáÙøóÇÁö ãõÎóÝøóÝóÉð ÈóÚúÏóåóÇ ÃóáöÝñ æóÝóÊúÍö ÇáúåóÇÁö.
æóãÇ ÌóÚóáó ÃóÏúÚöíÇÁóßõãú ÃóÈúäÇÁóßõãú åóÐóÇ åõæó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÇáøóÐöí ææØøÆ ÈöÇáúÂíóÊóíúäö ÞóÈúáóåõ¡ æóáöÐóáößó ÃõÓúåöÈõ ÇáúßóáóÇãõ ÈóÚúÏóåõ ÈöÊóÝóÇÕöíáö ÇáÊøóÔúÑöíÚö Ýöíåö. æóÚõØöÝóÊú åóÇÊöåö ÇáúÌõãúáóÉõ Úóáóì ÇááøóÊóíúäö ÞóÈúáóåóÇ áöÇÔúÊöÑóÇßö ËóáóÇËóÊõåóÇ Ýöí ÃóäøóåóÇ äóÝóÊú ãóÒóÇÚöãó áóÇ ÍóÞóÇÆöÞó áóåóÇ.
æóÇáúÞóæúáõ Ýöí ÇáúãõÑóÇÏö ãöäú Þóæúáöåö: ãóÇ ÌóÚóáó ßóÇáúÞóæúáö Ýöí äóÙöíÑöåö ãöäú Þóæúáöåö æóãÇ ÌóÚóáó ÃóÒúæÇÌóßõãõ ÇááÇÁ ÊõÙÇåöÑõæäó ãöäúåõäøó ÃõãøóåÇÊößõãú. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóßõãú ÊóäúÓöÈõæäó ÇáúÃóÏúÚöíóÇÁó ÃóÈúäóÇÁð ÝóÊóÞõæáõæäó áöáÏøóÚöíøö: åõæó ÇÈúäõ ÝõáóÇäò¡ áöáøóÐöí ÊóÈóäøóÇåõ¡ æóÊóÌúÚóáõæäó áóåõ ÌóãöíÚó ãóÇ áöáúÃóÈúäóÇÁö.
æóÇáúÃóÏúÚöíóÇÁõ: ÌóãúÚõ ÏóÚöíøò ÈöæóÒúäö ÝóÚöíáò ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáò ãõÔúÊóÞøðÇ ãöäú ãóÇÏøóÉö ÇáöÇÏøöÚóÇÁö¡ æóÇáöÇÏøöÚóÇÁõ:
ÒóÚúãõ ÇáÒøóÇÚöãö ÇáÔøóíúÁó ÍóÞøðÇ áóåõ ãöäú ãóÇáò Ãóæú äóÓóÈò Ãóæú äóÍúæö Ðóáößó ÈöÕöÏúÞò Ãóæú ßóÐöÈò¡ æóÛóáóÈó æóÕúÝõ ÇáÏøóÚöíøö Úóáóì ÇáúãõÏøóÚöí Ãóäøóåõ ÇÈúäñ áöãóäú íóÊóÍóÞøóÞõ Ãóäøóåõ áóíúÓó ÃóÈðÇ áóåõ Ýóãóäö ÇÏøóÚóí Ãóäøóåõ ÇÈúäñ áöãóäú íõÍúÊóãóáõ Ãóäøóåõ ÃóÈñ áóåõ ÝóÐóáößó åõæó ÇááøóÍöíÞõ Ãóæö ÇáúãõÓúÊóáúÍöÞõ¡ ÝóÇáÏøóÚöíøõ áóãú íóÌúÚóáúåõ Çááøóåõ ÇÈúäðÇ áöãóäö ÇÏøóÚóÇåõ áöáúÚöáúãö ÈöÃóäøóåõ áóíúÓó ÃóÈðÇ áóåõ¡ æóÃóãøóÇ ÇáúãõÓúÊóáúÍöÞõ ÝóÞóÏú ÌóÚóáóåõ Çááøóåõ ÇÈúäðÇ áöãóäö ÇÓúÊóáúÍóÞóåõ ÈöÍõßúãö ÇÓúÊöáúÍóÇÞöåö ãóÚó ÅöãúßóÇäö ÃõÈõæøóÊöåö áóåõ. æóÌõãöÚó Úóáóì ÃóÝúÚöáóÇÁó áöÃóäøóåõ ãõÚúÊóáøõ ÇááøóÇãö ÝóáóÇ íõÌúãóÚõ Úóáóì ÝóÚúáóì¡ æóÇáúÃóÕóÍøõ Ãóäú ÃóÝúÚöáóÇÁó íóØøóÑöÏõ Ýöí ÌóãúÚö ÝóÚöíáò ÇáúãõÚúÊóáøö ÇááøóÇãö ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ÈöãóÚúäóì ÝóÇÚöáò Ãóæú ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáò.
äóÒóáóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ Ýöí ÅöÈúØóÇáö ÇáÊøóÈóäøöí¡ Ãóíú: ÅöÈúØóÇáö ÊóÑúÊöíÈö ÂËóÇÑ ÇáúÈõäõæøóÉ ÇáúÍóÞöíÞöíøóÉ ãöäó ÇáúÅöÑúËö¡ æóÊóÍúÑöíãö ÇáúÞóÑóÇÈóÉö¡ æóÊóÍúÑöíãö ÇáÕøöåúÑö¡ æóßóÇäõæÇ Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö íóÌúÚóáõæäó áöáúãõÊóÈóäøóì ÃóÍúßóÇãó ÇáúÈõäõæøóÉö ßõáøóåóÇ¡ æóßóÇäó ãöäú ÃóÔúåóÑö ÇáúãõÊóÈóäøóíúäó Ýöí ÚóåúÏö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ÒóíúÏõ Èúäõ ÍóÇÑöËóÉó ÊóÈóäøóÇåõ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóÚóÇãöÑõ Èúäõ ÑóÈöíÚóÉó ÊóÈóäøóÇåõ ÇáúÎóØøóÇÈõ ÃóÈõæ ÚõãóÑó Èúäö ÇáúÎóØøóÇÈö¡ æóÓóÇáöãñ ÊóÈóäøóÇåõ ÃóÈõæ ÍõÐóíúÝóÉó¡ æóÇáúãöÞúÏóÇÏõ Èúäõ ÚóãúÑòæ ÊóÈóäøóÇåõ ÇáúÃóÓúæóÏõ Èúäõ ÚóÈúÏö íóÛõæËó¡ ÝóßóÇäó ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäú åóÄõáóÇÁö ÇáúÃóÑúÈóÚóÉö íõÏúÚóì ÇÈúäðÇ áöáøóÐöí ÊóÈóäøóÇåõ.(21/258)
æóÒóíúÏõ Èúäõ ÍóÇÑöËóÉó ÇáøóÐöí äóÒóáóÊö ÇáúÂíóÉõ Ýöí ÔóÃúäöåö ßóÇäó ÛóÑöíÈðÇ ãöäú Èóäöí ßóáúÈò ãöäú æóÈóÑóÉó¡ ãöäú Ãóåúáö ÇáÔøóÇãö¡ æóßóÇäó ÃóÈõæåõ ÍóÇÑöËóÉõ ÊõæõÝøöíó æóÊóÑóßó ÇÈúäóíúåö ÌóÈóáóÉð æóÒóíúÏðÇ ÝóÈóÞöíóÇ Ýöí ÍöÌúÑö ÌóÏøöåöãóÇ¡ Ëõãøó ÌóÇÁó ÚóãøóÇåõãóÇ ÝóØóáóÈóÇ ãöäó ÇáúÌóÏøö ßóÝóÇáóÊóåõãóÇ ÝóÃóÚúØóÇåõãóÇ ÌóÈóáóÉó æóÈóÞöíó ÒóíúÏñ ÚöäúÏóåõ ÝóÃóÛóÇÑóÊú Úóáóì ÇáúÍóíøö Îóíúáñ ãöäú ÊöåóÇãóÉó ÝóÃóÕóÇÈóÊú ÒóíúÏðÇ ÝóÃóÎóÐó ÌóÏøõåõ íóÈúÍóËõ Úóäú ãóÕöíÑöåö¡ æóÞóÇáó ÃóÈúíóÇÊðÇ ãöäúåóÇ:
ÈóßóíúÊõ Úóáóì ÒóíúÏò æóáóãú ÃóÏúÑö ãóÇ ÝóÚóáú ... ÃóÍóíøñ ÝóíõÑúÌóì Ãóãú ÃóÊóì Ïõæäóåõ ÇáúÃóÌóáú
æóÃóäøóåõ Úóáöãó Ãóäú ÒóíúÏðÇ ÈöãóßøóÉó æóÃóäö ÇáøóÐöíäó ÓóÈóæúåõ ÈóÇÚõæåõ ÈöãóßøóÉó ÝóÇÈúÊóÇÚóåõ Íóßöíãõ Èúäõ ÍöÒóÇãö Èúäö ÎõæóíúáöÏò ÝóæóåóÈóåõ áöÚóãøóÊöåö ÎóÏöíÌóÉó ÈöäúÊö ÎõæóíúáöÏò ÒóæúÌö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóæóåóÈóÊúåõ ÎóÏöíÌóÉõ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÃóÞóÇãó ÚöäúÏóåõ ÒóãóäðÇ Ëõãøó ÌóÇÁó ÌóÏøõåõ æóÚóãøõåõ íóÑúÛóÈóÇäö Ýöí ÝöÏóÇÆöåö ÝóÃóÈóì ÇáúÝöÏóÇÁó æóÇÎúÊóÇÑó ÇáúÈóÞóÇÁó Úóáóì ÇáÑøöÞøö ÚöäúÏó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ ÝóÍöíäóÆöÐò ÃóÔúåóÏó ÇáäøóÈöíÁõ ÞõÑóíúÔðÇ Ãóäøó ÒóíúÏðÇ ÇÈúäõåõ íóÑöËõ ÃóÍóÏõåõãóÇ ÇáúÂÎóÑó ÝóÑóÖöíó ÃóÈõæåõ æóÚóãøõåõ æóÇäúÕóÑóÝóÇ ÝóÃóÕúÈóÍó íõÏúÚóì: ÒóíúÏõ Èúäõ ãõÍóãøóÏò¡ æóÐóáößó ÞóÈúáó ÇáúÈóÚúËóÉö. æóÞõÊöáó ÒóíúÏñ Ýöí ÛóÒúæóÉö ãõÄúÊóÉó ãöäú ÃóÑúÖö ÇáÔøóÇãö ÓóäóÉó ËóãóÇäò ãöäó ÇáúåöÌúÑóÉö.
Ðáößõãú Þóæúáõßõãú ÈöÃóÝúæÇåößõãú æóÇááøóåõ íóÞõæáõ ÇáúÍóÞøó æóåõæó íóåúÏöí ÇáÓøóÈöíáó.
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÇÚúÊöÑóÇÖöíøñ Èóíúäó ÇáÊøóãúåöíÏö æóÇáúãóÞúÕõæÏö ãöäó ÇáÊøóÔúÑöíÚö æóåõæó ÝóÐúáóßóÉñ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäó ÇáúÌõãóáö ÇáËøóáóÇËö ÇáøóÊöí äóÝóÊú ÌóÚúáóåõãú ãóÇ áóíúÓó ÈöæóÇÞöÚò æóÇÞöÚðÇ¡ æóáöÐóáößó ÝõÕöáóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ áöÃóäøóåóÇ ÊóÊóäóÒøóáõ ãóäúÒöáóÉó ÇáúÈóíóÇäö ÈöÇáÊøóÍúÕöíáö áöãóÇ ÞóÈúáóåóÇ.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Åöáóì ãóÐúßõæÑò ÖöãúäðÇ ãöäó ÇáúßóáóÇãö ÇáúãõÊóÞóÏøöãö¡ æóåõæó ãóÇ äõÝöíó Ãóäú íóßõæäó Çááøóåõ ÌóÚóáóåõ ãöäú æõÌõæÏö ÞóáúÈóíúäö áöÑóÌõáò¡ æóãóäú ßóæúäó ÇáÒøóæúÌóÉö ÇáúãõÙóÇåóÑö ãöäúåóÇ ÃõãøðÇ áöãóäú ÙóÇåóÑó ãöäúåóÇ¡ æóãöäú ßóæúäö ÇáúÃóÏúÚöíóÇÁö ÃóÈúäóÇÁð áöáøóÐöíäó ÊóÈóäøóæúåõãú. æóÅöÐú ÞóÏú ßóÇäóÊú Êöáúßó ÇáúãóäúÝöíøóÇÊõ ÇáËøóáóÇËóÉõ äóÇÔöÆóÉð Úóäú ÃóÞúæóÇáò ÞóÇáõæåóÇ ÕóÍøó ÇáúÅöÎúÈóÇÑõ Úóäö ÇáúÃõãõæÑö ÇáúãõÔóÇÑö ÅöáóíúåóÇ ÈöÃóäøóåóÇ ÃóÞúæóÇáñ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÃóäøóåóÇ ÃóÞúæóÇáñ ÝóÍóÓúÈõ áóíúÓó áöãóÏúáõæáóÇÊöåóÇ ÍóÞóÇÆöÞõ ÎóÇÑöÌöíøóÉñ ÊõØóÇÈöÞõåóÇ ßóãóÇ ÊõØóÇÈöÞõ ÇáäøöÓóÈõ ÇáúßóáóÇãöíøóÉõ ÇáÕøóÇÏöÞóÉõ ÇáäøöÓóÈó ÇáúÎóÇÑöÌöíøóÉó¡ æóÅöáøóÇ ÝóáóÇ ÌóÏúæóì Ýöí ÇáúÅöÎúÈóÇÑö Úóäú Êöáúßó ÇáúãóÞóÇáóÇÊö ÈöÃóäøóåóÇ Þóæúáñ ÈöÇáúÃóÝúæóÇåö.(21/259)
æóáöÅöÝóÇÏóÉö åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÞõíøóÏó ÈöÞóæúáöåö ÈöÃóÝúæÇåößõãú ÝóÅöäøóåõ ãöäó ÇáúãóÚúáõæãö Ãóäøó ÇáúÞóæúáó ÅöäøóãóÇ åõæó ÈöÇáúÃóÝúæóÇåö ÝóßóÇäó ÐößúÑõ ÈöÃóÝúæÇåößõãú ãóÚó ÇáúÚöáúãö Èöåö ãõÔöíÑðÇ Åöáóì Ãóäøóåõ Þóæúáñ áóÇ ÊóÊóÌóÇæóÒõ ÏóáóÇáóÊõåõ ÇáúÃóÝúæóÇåó Åöáóì ÇáúæóÇÞöÚö æóäóÝúÓõ ÇáúÃóãúÑö ÝóáóíúÓó áóåõ ãöäú ÃóäúæóÇÚö ÇáúæõÌõæÏö ÅöáøóÇ ÇáúæõÌõæÏõ Ýöí ÇááøöÓóÇäö æóÇáúæõÌõæÏõ Ýöí ÇáúÃóÐúåóÇäö Ïõæäó ÇáúæõÌõæÏö Ýöí ÇáúÚöíóÇäö¡ æóäóÙöíÑõ åóÐóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ßóáøóÇ ÅöäøóåÇ ßóáöãóÉñ åõæó ÞÇÆöáõåÇ [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 100] Ãóíú: áóÇ ÊóÊóÌóÇæóÒõ Ðóáößó ÇáúÍóÏøó¡ Ãóíú: áóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ ãóÖúãõæäõåóÇ Ýöí ÇáúÎóÇÑöÌö æóåõæó ÇáúÅöÑúÌóÇÚõ Åöáóì ÇáÏøõäúíóÇ Ýöí Þóæúáö ÇáúßóÇÝöÑö: ÑóÈøö ÇÑúÌöÚõæäö áóÚóáøöí ÃóÚúãóáõ ÕÇáöÍÇð ÝöíãÇ ÊóÑóßúÊõ [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 99- 100] ¡ ÝóÚõáöãó ãöäú ÊóÞúíöíÏöåö ÈöÃóÝúæÇåößõãú Ãóäøóåõ Þóæúáñ ßóÇÐöÈñ áóÇ íõØóÇÈöÞõ ÇáúæóÇÞöÚó æóÒóÇÏóåõ ÊóÕúÑöíÍðÇ ÈöÞóæúáöåö æóÇááøóåõ íóÞõæáõ ÇáúÍóÞøó ÝóÃóæúãóÃó Åöáóì Ãóäøó Þóæúáóåõãú Ðóáößó Þóæúáñ ßóÇÐöÈñ. æóáöåóÐóÇ ÚõØöÝóÊú Úóáóíúåö ÌõãúáóÉõ æóÇááøóåõ íóÞõæáõ ÇáúÍóÞøó áöÃóäøóåõ ÏóÇÎöáñ Ýöí ÇáúÝóÐúáóßóÉö áöãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäú Þóæúáöåö ãóÇ ÌóÚóáó Çááøóåõ ÅöáóÎú. ÝóãóÚúäóì ßóæúäöåóÇ ÃóÞúæóÇáðÇ: Ãóäøó äóÇÓðÇ íóÞõæáõæäó: Ìóãöíáñ áóåõ ÞóáúÈóÇäö¡ æóäóÇÓðÇ íóÞõæáõæäó áöÃóÒúæóÇÌöåöãú:
ÃóäúÊö ßóÙóåúÑö Ãõãøöí¡ æóäóÇÓðÇ íóÞõæáõæäó áöáÏøóÚöíøö: ÝõáóÇäõ ÇÈúä ÝõáóÇäò¡ íõÑöíÏõæäó ãóäú ÊóÈóäøóÇåõ.
æóÇäúÊóÕóÈó ÇáúÍóÞøó Úóáóì Ãóäøóåõ ÕöÝóÉñ áöãóÕúÏóÑò ãóÍúÐõæÝò ãóÝúÚõæáò Èöåö áö íóÞõæáõ. ÊóÞúÏöíÑõåõ:
ÇáúßóáóÇãõ ÇáúÍóÞøõ¡ áöÃóäøó ÝöÚúáó ÇáúÞóæúáö áóÇ íóäúÕöÈõ ÅöáøóÇ ÇáúÌõãóáó Ãóæú ãóÇ åõæó Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÌõãúáóÉö äóÍúæó ÅöäøóåÇ ßóáöãóÉñ åõæó ÞÇÆöáõåÇ [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 100] ¡ ÝóÇáúåóÇÁõ ÇáúãõÖóÇÝõ ÅöáóíúåóÇ (ÞóÇÆöáõ) ÚóÇÆöÏóÉñ Åöáóì ßóáöãóÉñ æóåöíó ãóÝúÚõæáñ ÃõÖöíÝó ÅöáóíúåóÇ. æóÝöí ÇáúÅöÎúÈóÇÑö Úóäö ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö æóÖóãöíÑöåö ÈöÇáúãóÓúäóÏóíúäö ÇáúÝöÚúáöíøóíúäö ÅöÝóÇÏóÉõ ÞóÕúÑö ÇáúÞóáúÈö¡ Ãóíú: åõæó íóÞõæáõ ÇáúÍóÞøó áóÇ ÇáøóÐöíäó æóÖóÚõæÇ áóßõãú Êöáúßó ÇáúãóÒóÇÚöãó¡ æóåõæó íóåúÏöí ÇáÓøóÈöíáó áóÇ ÇáøóÐöíäó ÃóÖóáøõæÇ ÇáäøóÇÓó ÈöÇáúÃóæúåóÇãö. æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáúÝöÚúáóÇäö ãõÊóÚóÏøöíóíúäö ÇÓúÊõÝöíÏó ãöäú ÞóÕúÑöåöãóÇ ÞóÕúÑõ ãóÚúãõæáóíúåöãóÇ ÈöÇáúÞóÑöíäóÉö¡ Ëõãøó áóãøóÇ ßóÇäó Þóæúáõ Çááøóåö Ýöí ÇáúãóæóÇÖöÚö ÇáËøóáóÇËóÉö åõæó ÇáúÍóÞøõ æóÇáÓøóÈöíáõ ßóÇäó ßöäóÇíóÉð Úóäú ßóæúäö ÖöÏøöåö ÈóÇØöáðÇ æóãóÌúåóáóÉð. ÝóÇáúãóÚúäóì: æóåõãú áóÇ íóÞõæáõæäó ÇáúÍóÞøó æóáóÇ íóåúÏõæäó ÇáÓøóÈöíáó.
æÇáÓøóÈöíáó: ÇáØøóÑöíÞõ ÇáÓøóÇÈöáóÉõ ÇáúæóÇÖöÍóÉõ¡ Ãóíö: ÇáúæóÇÖöÍõ ÃóäøóåóÇ ãóØúÑõæÞóÉñ Ýóåöíó ãóÃúãõæäóÉõ ÇáúÅöÈúáóÇÛö Åöáóì ÛóÇíóÉö ÇáÓøóÇÆöÑö ÝöíåóÇ. æóÅöÐóÇ ÊóÞóÑøóÑó Ãóäøó Êöáúßó ÇáúãóÒóÇÚöãó ÇáËøóáóÇËóÉó áóÇ ÊóÚúÏõæ Ãóäú Êóßõæäó ÃóáúÝóÇÙðÇ ÓóÇÐóÌóÉð áóÇ ÊóÍóÞøõÞó áöãóÏúáõæáóÇÊöåóÇ Ýöí ÇáúÎóÇÑöÌö ÇÞúÊóÖóì Ðóáößó ÇäúÊöÝóÇÁó ÇáúÃóãúÑóíúäö ÇááøóÐóíúäö ÌõÚöáóÇ ÊóæúØöÆóÉð æóÊóãúåöíÏðÇ(21/260)
ÇÏúÚõæåõãú áöÂÈóÇÆöåöãú åõæó ÃóÞúÓóØõ ÚöäúÏó Çááøóåö ÝóÅöäú áóãú ÊóÚúáóãõæÇ ÂÈóÇÁóåõãú ÝóÅöÎúæóÇäõßõãú Ýöí ÇáÏøöíäö æóãóæóÇáöíßõãú æóáóíúÓó Úóáóíúßõãú ÌõäóÇÍñ ÝöíãóÇ ÃóÎúØóÃúÊõãú Èöåö æóáóßöäú ãóÇ ÊóÚóãøóÏóÊú ÞõáõæÈõßõãú æóßóÇäó Çááøóåõ ÛóÝõæÑðÇ ÑóÍöíãðÇ (5)
áöáúãóÞúÕõæÏö æóÇäúÊöÝóÇÁö ÇáúÃóãúÑö ÇáËøóÇáöËö ÇáúãóÞúÕõæÏö æóåõæó ÇáÊøóÈóäøöí¡ ÝóÇÔúÊóÑóßó ÇáÊøóãúåöíÏõ æóÇáúãóÞúÕõæÏõ Ýöí ÇäúÊöÝóÇÁö ÇáúÍóÞøöíøóÉö¡ æóåõæó ÃóÊóãøõ Ýöí ÇáÊøóÓúæöíóÉö Èóíúäó ÇáúãóÞúÕõæÏö æóÇáÊøóãúåöíÏö.
æóåóÐóÇ ßõáøõåõ ÒöíóÇÏóÉõ ÊóÍúÑöíÖò Úóáóì ÊóáóÞøöí ÃóãúÑö Çááøóåö ÈöÇáúÞóÈõæáö æóÇáöÇãúÊöËóÇáö æóäóÈúÐö ãóÇ ÎóÇáóÝóåõ.
[5]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 5]
ÇÏúÚõæåõãú áöÂÈÇÆöåöãú åõæó ÃóÞúÓóØõ ÚöäúÏó Çááøóåö ÝóÅöäú áóãú ÊóÚúáóãõæÇ ÂÈÇÁóåõãú ÝóÅöÎúæÇäõßõãú Ýöí ÇáÏøöíäö æóãóæÇáöíßõãú æóáóíúÓó Úóáóíúßõãú ÌõäÇÍñ ÝöíãÇ ÃóÎúØóÃúÊõãú Èöåö æóáßöäú ãóÇ ÊóÚóãøóÏóÊú ÞõáõæÈõßõãú æóßÇäó Çááøóåõ ÛóÝõæÑÇð ÑóÍöíãÇð (5)
ÇÏúÚõæåõãú áöÂÈÇÆöåöãú åõæó ÃóÞúÓóØõ ÚöäúÏó Çááøóåö ÝóÅöäú áóãú ÊóÚúáóãõæÇ ÂÈÇÁóåõãú ÝóÅöÎúæÇäõßõãú Ýöí ÇáÏøöíäö æóãóæÇáöíßõãú.
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈöÇáÔøõÑõæÚö Ýöí ÇáúãóÞúÕõæÏö ãöäó ÇáÊøóÔúÑöíÚö áöÅöÈúØóÇáö ÇáÊøóÈóäøöí æóÊóÝúÕöíáñ áöãóÇ íóÍöÞøõ Ãóäú íõÌúÑöíóåõ ÇáúãõÓúáöãõæäó Ýöí ÔóÃúäöåö. æóåóÐóÇ ÇáúÃóãúÑõ ÅöíÌóÇÈñ ÃõÈúØöáó Èöåö ÇÏøöÚóÇÁõ ÇáúãõÊóÈóäøöí ãõÊóÈóäøóÇåõ ÇÈúäðÇ áóåõ. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÏøõÚóÇÁö ÇáäøóÓóÈõ. æóÇáúãõÑóÇÏõ ãöäú ÏóÚóæúÊöåöãú ÈöÂÈóÇÆöåöãú ÊõÑóÊøõÈõ ÂËóÇÑö Ðóáößó¡ æóåöíó Ãóäøóåõãú ÃóÈúäóÇÁõ ÂÈóÇÆöåöãú áóÇ ÃóÈúäóÇÁõ ãóäú ÊóÈóäøóÇåõãú.
æóÇááøóÇãõ Ýöí áöÂÈÇÆöåöãú áóÇãõ ÇáöÇäúÊöÓóÇÈö¡ æóÃóÕúáõåóÇ áóÇãõ ÇáöÇÓúÊöÍúÞóÇÞö. íõÞóÇáõ: ÝõáóÇäñ áöÝõáóÇäò¡ Ãóíú: åõæó ÇÈúäõåõ¡ Ãóíú: íóäúÊóÓöÈõ áóåõ¡ æóãöäúåõ Þóæúáõåõãú: ÝõáóÇäñ áöÑöÔúÏóÉò æóÝõáóÇäñ áöÛóíøóÉò¡ Ãóíú: äóÓóÈóåõ áóåóÇ¡
Ãóíú: ãöäú äößóÇÍò Ãóæ ãä ÒäÇ¡ æóÞóÇáó ÇáäøóÇÈöÛóÉõ:
áóÆöäú ßóÇäó áöáúÞóÈúÑóíúäö ÞóÈúÑñ ÈöÌöáøöÞò ... æóÞóÈúÑñ ÈöÕóíúÏóÇÁó ÇáøóÐöí ÚöäúÏó ÍóÇÑöÈö
Ãóíú: ãöäú ÃóÈúäóÇÁö ÕóÇÍöÈóíö ÇáúÞóÈúÑóíúäö. æóÞóÇáó ÚóáúÞóãóÉõ Èúäõ ÚóÈúÏò íóãúÏóÍõ Çáúãóáößó ÇáúÍóÇÑöËó:
ÝóáóÓúÊó áöÅöäúÓöíøò æóáóßöäú áöãóáúÃóßò ... ÊóäóÒøóáó ãöäú Ìóæøö ÇáÓøóãóÇÁö íõÕóæøöÈõ
æóÝöí ÍóÏöíËö ÃóÈöí ÞóÊóÇÏóÉó: «Õóáøóì ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÍóÇãöáðÇ ÃõãóÇãóÉó ÇÈúäóÉó ÈöäúÊöåö ÒóíúäóÈó æóáöÃóÈöí ÇáúÚóÇÕö Èúäö ÑóÈöíÚóÉó»
ÝóßóÇäóÊö ÇááøóÇãõ ãõÛúäöíóÉð Úóäú Ãóäú íóÞõæáó æóÇÈúäóÉó ÃóÈöí ÇáúÚóÇÕö.
æóÖóãöíÑõ åõæó ÃóÞúÓóØõ ÚöäúÏó Çááøóåö ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúãóÕúÏóÑö ÇáúãóÝúåõæãö ãöäú ÝöÚúáö ÇÏúÚõæåõãú áöÂÈÇÆöåöãú Ãóíö: ÇáÏøõÚóÇÁó áöáúÂÈóÇÁö. æóÌõãúáóÉõ åõæó ÃóÞúÓóØõ ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ ßóÃóäøó ÓóÇÆöáðÇ ÞóÇáó: áãÇÐóÇ áóÇ äóÏúÚõæåõãú(21/261)
áöáøóÐöíäó ÊóÈóäøóæúåõãú¿ ÝóÃõÌöíÈó ÈöÈóíóÇäö Ãóäøó Ðóáößó ÇáúÞöÓúØõ ÝóÇÓúãõ ÇáÊøóÝúÖöíáö ãóÓúáõæÈõ ÇáúãõÝóÇÖóáóÉö¡ Ãóíú: åõæó ÞöÓúØñ ßóÇãöáñ æóÛóíúÑõåõ ÌóæúÑñ Úóáóì ÇáúÂÈóÇÁö ÇáúÍóÞøö æóÇáúÃóÏúÚöíóÇÁö¡ áöÃóäøó Ýöíåö ÅöÖóÇÚóÉó ÃóäúÓóÇÈöåöãõ ÇáúÍóÞøö.
æóÇáúÛóÑóÖõ ãöäú åóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝö ÊóÞúÑöíÑõ ãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ æóãÇ ÌóÚóáó ÃóÏúÚöíÇÁóßõãú ÃóÈúäÇÁóßõãú Ðáößõãú Þóæúáõßõãú ÈöÃóÝúæÇåößõãú æóÇááøóåõ íóÞõæáõ ÇáúÍóÞøó æóåõæó íóåúÏöí ÇáÓøóÈöíáó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 4] áöÊóÚúáóãó ÚöäóÇíóÉó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÅöÈúØóÇáö ÃóÍúßóÇãö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö Ýöí ÇáÊøóÈóäøöí¡ æóáöÊóØúãóÆöäó äõÝõæÓõ ÇáúãõÓúáöãöíäó ãöäó ÇáúãõÊóÈóäøöíäó æóÇáúÃóÏúÚöíóÇÁö æóãóäú íóÊóÚóáøóÞõ Èöåöãú ÈöÞóÈõæáö åóÐóÇ ÇáÊøóÔúÑöíÚö ÇáøóÐöí íóÔõÞøõ Úóáóíúåöãú ÅöÐú íóäúÒöÚõ ãöäúåõãú ÅöáúÝðÇ ÃóáöÝõæåõ.
æóáöåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÇáÏøóÞöíÞö ÝõÑøöÚó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: ÝóÅöäú áóãú ÊóÚúáóãõæÇ ÂÈÇÁóåõãú ÝóÅöÎúæÇäõßõãú Ýöí ÇáÏøöíäö æóãóæÇáöíßõãú¡ ÝóÌóãóÚó Ýöíåö ÊóÃúßöíÏðÇ áöáÊøóÔúÑöíÚö ÈöÚóÏóãö ÇáÊøóÓóÇåõáö Ýöí ÈóÞóÇÁö ãóÇ ßóÇäõæÇ Úóáóíúåö ÈöÚõÐúÑö Ãóäøóåõãú áóÇ íóÚúáóãõæäó ÂÈóÇÁó ÈóÚúÖö ÇáúÃóÏúÚöíóÇÁö¡ æóÊóÃúäöíÓðÇ áöáäøóÇÓö Ãóäú íóÚúÊóÇÖõæÇ Úóäú Ðóáößó ÇáöÇäúÊöÓóÇÈö ÇáúãóßúÐõæÈö ÇÊøöÕóÇáðÇ ÍóÞøðÇ áóÇ íóÝõæÊõ Èöåö ãóÇ Ýöí ÇáöÇäúÊöÓóÇÈö ÇáúÞóÏöíãö ãöäó ÇáÕøöáóÉö¡ æóíóÊóÌóÇÝóì Èöåö ÚóãøóÇ Ýöíåö ãöäó ÇáúãóÝúÓóÏóÉö ÝóÕóÇÑõæÇ íóÏúÚõæäó ÓóÇáöãðÇ ãõÊóÈóäøóì ÃóÈöí ÍõÐóíúÝóÉó: ÓóÇáöãðÇ ãóæúáóì ÃóÈöí ÍõÐóíúÝóÉó¡ æóÛóíúÑõåõ¡ æóáóãú íóÔöÐøó Úóäú Ðóáößó ÅöáøóÇ Þóæúáõ ÇáäøóÇÓö áöáúãöÞúÏóÇÏö Èúäö ÚóãúÑòæ: ÇáúãöÞúÏóÇÏõ Èúäõ ÇáúÃóÓúæóÏö¡ äöÓúÈóÉð áöáúÃóÓúæóÏö Èúäö ÚóÈúÏö íóÛõæËó ÇáøóÐöí ßóÇäó ÞóÏú ÊóÈóäøóÇåõ Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó.
ÞóÇáó ÇáúÞõÑúØõÈöíøõ: áóãøóÇ äóÒóáóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÞóÇáó ÇáúãöÞúÏóÇÏõ: ÃóäóÇ ÇáúãöÞúÏóÇÏõ Èúäõ ÚóãúÑòæ¡ æóãóÚó Ðóáößó ÈóÞöíó ÇáúÅöØúáóÇÞõ Úóáóíúåö æóáóãú íõÓúãóÚú Ýöíãóäú ãóÖóì ãóäú ÚóÕøóì ãõØúáöÞó Ðóáößó Úóáóíúåö æóáóæú ßóÇäó ãõÊóÚóãøöÏðÇ ÇåÜ.
æóÝöí Þóæúáö ÇáúÞõÑúØõÈöíøö: æóáóæú ßóÇäó ãõÊóÚóãøöÏðÇ¡ äóÙóÑñ¡ ÅöÐú áóÇ Êõãúßöäõ ãõÚúÑöÝóÉõ ÊóÚóãøõÏö ãóäú íõØúáöÞõ Ðóáößó Úóáóíúåö.
æóáóÚóáøóåõ ÌóÑóì Úóáóì ÃóáúÓöäóÉö ÇáäøóÇÓö ÇáúãöÞúÏóÇÏõ Èúäõ ÇáúÃóÓúæóÏö ÝóßóÇäó ÏóÇÎöáðÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáóíúÓó Úóáóíúßõãú ÌõäÇÍñ ÝöíãÇ ÃóÎúØóÃúÊõãú Èöåö áöÃóäøó ãóÇ ÌóÑóì Úóáóì ÇáúÃóáúÓöäóÉö ãóÙöäøóÉõ ÇáäøöÓúíóÇäö¡ æóÇáúãõÄóÇÎóÐóÉõ ÈöÇáäøöÓúíóÇäö ãóÑúÝõæÚóÉ.
æÇÑÊÝÇÚ ÝóÅöÎúæÇäõßõãú Úóáóì ÇáúÅöÎúÈóÇÑö Úóäú ãõÈúÊóÏóÃò ãóÍúÐõæÝò åõæó ÖóãöíÑõ ÇáúÃóÏúÚöíóÇÁö¡ Ãóíú: Ýóåõãú áóÇ íóÚúÏõæäó Ãóäú íõæÕóÝõæÇ ÈöÇáúÅöÎúæóÇäö Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö Åöäú áóãú íóßõæäõæÇ ãóæóÇáöíó Ãóæú íõæÕóÝõæÇ ÈöÇáúãóæóÇáöí Åöäú ßóÇäõæÇ ãóæóÇáöíó ÈöÇáúÍöáúÝö Ãóæú ÈöæöáóÇíóÉö ÇáúÚóÊóÇÞóÉö æóåóÐóÇ ÇÓúÊöÞúÑóÇÁñ ÊóÇãøñ. æóÇáúÅöÎúÈóÇÑõ ÈöÃóäøóåõãú ÅöÎúæóÇäñ æóãóæóÇáò ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇáúÅöÑúÔóÇÏö Åöáóì ÏóÚúæóÊöåöãú ÈöÃóÍóÏö åóÐóíúäö ÇáúæóÌúåóíúäö.
æóÇáúæóÇæõ áöáÊøóÞúÓöíãö æóåöíó ÈöãóÚúäóì (Ãóæú) ÝóÊóÕúáõÍõ áöãóÚúäóì ÇáÊøóÎúíöíÑö¡ Ãóíú: ÝóÅöäú áóãú ÊóÚúáóãõæÇ(21/262)
ÂÈóÇÁóåõãú ÝóÇÏúÚõæåõãú Åöäú ÔöÆúÊõãú ÈöÅöÎúæóÇäò æóÅöäú ÔöÆúÊõãõ ÇÏúÚõæåõãú ãóæóÇáöíó Åöäú ßóÇäõæÇ ßóÐóáößó. æóåóÐóÇ ÊóæúÓöÚóÉñ Úóáóì ÇáäøóÇÓö.
æÝöí áöáÙøóÑúÝöíøóÉö ÇáúãóÌóÇÒöíøóÉö¡ Ãóíú: ÅöÎúæóÇäõßõãú ÃõÎõæøóÉð ÍóÇÕöáóÉð ÈöÓóÈóÈö ÇáÏøöíäö ßóãóÇ íóÌúãóÚõ ÇáÙøóÑúÝõ ãõÍúÊóæóíóÇÊöåö¡ Ãóæú ÊõÌúÚóáõ Ýöí áöáÊøóÚúáöíáö æóÇáÊøóÓóÈøõÈö¡ Ãóíú: ÅöÎúæóÇäõßõãú ÈöÓóÈóÈö ÇáúÅöÓúáóÇãö ãöËúáó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöÐÇ ÃõæÐöíó Ýöí Çááøóåö [ÇáÚäßÈæÊ: 10] ¡ Ãóíú: áöÃóÌúáö Çááøóåö áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÅöäøóãóÇ ÇáúãõÄúãöäõæäó ÅöÎúæóÉñ [ÇáÍÌÑÇÊ: 10] .
æóáóíúÓó Ýöí ÏóÚúæóÊöåöãú ÈöæóÕúÝö ÇáúÃõÎõæøóÉö ÑöíÈóÉñ Ãóæö ÇáúÊöÈóÇÓñ ãöËúáó ÇáÏøóÚúæóÉö ÈöÇáúÈõäõæøóÉö áöÃóäøó ÇáÏøóÚúæóÉó ÈöÇáúÃõÎõæøóÉö Ýöí ÃóãúËóÇáöåöãú ÙóÇåöÑóÉñ áöÃóäøó áöæóÕúÝö ÇáúÃõÎõæøóÉö Ýöíåöãú ÊóÃúæöíáðÇ ÈöÅöÑóÇÏóÉö ÇáöÇÊøöÕóÇáö ÇáÏøöíäöíøö ÈöÎöáóÇÝö æóÕúÝö ÇáúÈõäõæøóÉö ÝóÅöäøóãóÇ åõæó æóáóÇÁñ æóÊóÍóÇáõÝñ ÝóÇáúÍóÞøõ Ãóäú íõÏúÚóæúÇ ÈöÐóáößó ÇáúæóÕúÝö¡ æóÝöí Ðóáößó ÌóÈúÑñ áöÎóæóÇØöÑö ÇáúÃóÏúÚöíóÇÁö ãä ÊóÈóäøóæúåõãú.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúæóáóÇÁö Ýöí Þóæúáöåö æóãóæÇáöíßõãú æóáóÇÁõ ÇáúãõÍóÇáóÝóÉö áóÇ æóáóÇÁõ ÇáúÚöÊúÞö¡ ÝóÇáúãõÍóÇáóÝóÉõ ãöËúáó ÇáúÃõÎõæøóÉö. æóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ äóÇÓöÎóÉñ áöãóÇ ßóÇäó ÌóÇÑöíðÇ Èóíúäó ÇáúãõÓúáöãöíäó æóãöäó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú ÏóÚúæóÉö ÇáúãõÊóÈóäøöíäó Åöáóì ÇáøóÐöíäó ÊóÈóäøóæúåõãú Ýóåõæó ãöäú äóÓúÎö ÇáÓøõäøóÉö ÇáúÝöÚúáöíøóÉö æóÇáÊøóÞúÑöíÑöíøóÉö ÈöÇáúÞõÑúÂäö. æóÐóáößó ãõÑóÇÏõ ãóäú ÞóÇáó: Åöäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó äóÓóÎóÊú Íõßúãó ÇáÊøóÈóäøöí.
ÞóÇáó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : «æóÝöí ÝóÕúáö åóÐöåö ÇáúÌõãóáö æóæóÕúáöåóÇ ãöäó ÇáúÍõÓúäö æóÇáúÝóÕóÇÍóÉö ãóÇ áóÇ íóÛúÈóì Úóäú ÚóÇáóãò ÈöØõÑõÞö ÇáäøóÙúãö» . æóÈóíøóäóåõ ÇáØøóíúÈöíøõ ÝóÞóÇáó: íóÚúäöí Ýöí ÅöÎúáóÇÁö ÇáúÚóÇØöÝö æóÅöËúÈóÇÊöåö ãöäó ÇáúÌõãóáö ãöäú ãõÝúÊóÊóÍö ÇáÓøõæÑóÉö Åöáóì åõäóÇ. æóÈóíóÇäõåõ: Ãóäøó ÇáúÃóæóÇãöÑó æóÇáäøóåúíó Ýöí ÇÊøóÞö [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 1] æóáÇ ÊõØöÚö [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 1] æóÇÊøóÈöÚú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 2] æóÊóæóßøóáú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 3] ¡ ÝóÅöäøó ÇáöÇÓúÊöåúáóÇáó ÈöÞóæúáöåö: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÈöíÁõ ÇÊøóÞö Çááøóåó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 1] ÏóÇáøñ Úóáóì Ãóäøó ÇáúÎöØóÇÈó ãõÔúÊóãöáñ Úóáóì ÃóãúÑò ãóÚúäöíøò ÔóÃúäõåõ áóÇÆöÍñ ãöäúåõ ÇáúÅöáúåóÇÈõ¡ æóãöäú Ëóãøó ÚóØóÝó Úóáóíúåö æóáÇ ÊõØöÚö ßóãóÇ íõÚúØóÝõ ÇáúÎóÇÕøõ Úóáóì ÇáúÚóÇãö¡ æóÃóÑúÏóÝó Èöåö Çáäøóåúíó¡ Ëõãøó ÃóãóÑó ÈöÇáÊøóæóßøõáö ÊóÔúÌöíÚðÇ Úóáóì ãõÎóÇáóÝóÉö ÃóÚúÏóÇÁö ÇáÏøöíäö¡ Ëõãøó ÚóÞøóÈó ßõáøðÇ ãöäú Êöáúßó ÇáúÃóæóÇãöÑö ÈöãóÇ íõØóÇÈöÞõåõ Úóáóì ÓóÈöíáö ÇáÊøóÊúãöíãö¡ æóÚóáøóáó æóáÇ ÊõØöÚö ÇáúßÇÝöÑöíäó
ÈöÞóæúáöåö Åöäøó Çááøóåó ßÇäó ÚóáöíãÇð ÍóßöíãÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 1] ÊóÊúãöíãðÇ áöáöÇÑúÊöÏóÇÚö¡ æóÚóáøóáó Þóæúáóåõ æóÇÊøóÈöÚú ãóÇ íõæÍì Åöáóíúßó ÈöÞóæúáöåö Åöäøó Çááøóåó ßÇäó ÈöãÇ ÊóÚúãóáõæäó ÎóÈöíÑÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 2] ÊóÊúãöíãðÇ¡ æóÐóíøóáó Þóæúáóåõ æóÊóæóßøóáú Úóáóì Çááøóåö ÈöÞóæúáöåö æóßóÝì ÈöÇááøóåö æóßöíáðÇ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 3] ÊóÞúÑöíÑðÇ(21/263)
æóÊóæúßöíÏðÇ Úóáóì ãöäúæóÇáö: ÝõáóÇäñ íóäúØöÞõ ÈöÇáúÍóÞøö æóÇáúÍóÞøõ ÃóÈúáóÌõ¡ æóÝóÕøóáó Þóæúáóåõ ãóÇ ÌóÚóáó Çááøóåõ áöÑóÌõáò ãöäú ÞóáúÈóíúäö Ýöí ÌóæúÝöåö [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 4] Úóáóì ÓóÈöíáö ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝö ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì ÈóÚúÖò ãöäú ÃóÈóÇØöíáöåöãú. æóÞóæúáõåõ: Ðáößõãú Þóæúáõßõãú ÈöÃóÝúæÇåößõãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 4] ÝóÐúáóßóÉñ áöÊöáúßó ÇáúÃóÍúæóÇáö ÂÐóäóÊú ÈöÃóäøóåóÇ ãöäó ÇáúÈõØúáóÇäö æóÍóÞöíÞñ ÈöÃóäú íõÐóãøó ÞóÇÆöáõåõ. æóæóÕóáó Þóæúáóåõ æóÇááøóåõ íóÞõæáõ ÇáúÍóÞøó æóåõæó íóåúÏöí ÇáÓøóÈöíáó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 4] Úóáóì åóÐöåö ÇáúÝóÐúáóßóÉö ÈöÌóÇãöÚö ÇáÊøóÖóÇÏøö Úóáóì ãöäúæóÇáö ãóÇ ÓÈÞ Ýöí ÇáúãõÌúãá Ýöí æóáÇ ÊõØöÚö æÇÊøóÈöÚú¡ æóÝóÕøóáó Þóæúáóåõ ÇÏúÚõæåõãú áöÂÈÇÆöåöãú åõæó ÃóÞúÓóØõ ÚöäúÏó Çááøóåö æóÞóæáå ÇáäÈíÁ Ãóæúáì ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 6] ¡ æóåóáõãøó ÌóÑøðÇ Åöáóì ÂÎöÑö ÇáÓøõæÑóÉö ÊóÝúÕöíáðÇ áöÞóæúáö ÇáúÍóÞøö æóÇáöÇåúÊöÏóÇÁö Åöáóì ÇáÓøóÈöíáö ÇáúÞóæöíãö ÇåÜ.
æóáóíúÓó Úóáóíúßõãú ÌõäÇÍñ ÝöíãÇ ÃóÎúØóÃúÊõãú Èöåö æóáßöäú ãóÇ ÊóÚóãøóÏóÊú ÞõáõæÈõßõãú æóßÇäó Çááøóåõ ÛóÝõæÑÇð ÑóÍöíãÇð.
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÇÏúÚõæåõãú áöÂÈÇÆöåöãú áöÃóäøó ÇáúÃóãúÑó ÝöíåóÇ áöáúæõÌõæÈö Ýóåõæó äóåúíñ Úóäú ÖöÏøöåö áöÊóÍúÑöíãöåö ßóÃóäøóåõ Þöíáó: æóáóÇ ÊóÏúÚõæåõãú áöáøóÐöíäó ÊóÈóäøóæúåõãú ÅöáøóÇ ÎóØóÃð.
æóÇáúÌõäóÇÍõ: ÇáúÅöËúãõ¡ æóåõæó ÕóÑöíÍñ Ýöí Ãóäøó ÇáúÃóãúÑó Ýöí Þóæúáöåö ÇÏúÚõæåõãú áöÂÈÇÆöåöãú ÃóãúÑõ æõÌõæÈò.
æóãóÚúäóì ÝöíãÇ ÃóÎúØóÃúÊõãú Èöåö ãóÇ íóÌúÑöí Úóáóì ÇáúÃóáúÓöäóÉö ÎóÇÑöÌðÇ ãóÎúÑóÌó ÇáúÛóÇáöÈö ÝöíãóÇ ÇÚúÊóÇÏõæåõ Ãóäú íóÞõæáõæÇ: ÝõáóÇäõ ÇÈúä ÝõáóÇäò áöáÏøóÚöíøö æóãõÊóÈóäøöíåö¡ æóáöÐóáößó ÞóÇÈóáóåõ ÈöÞóæúáöåö æóáßöäú ãóÇ ÊóÚóãøóÏóÊú ÞõáõæÈõßõãú Ãóíú: ãóÇ ÊóÚóãøóÏóÊúåõ ÚóÞóÇÆöÏõßõãú ÈöÇáúÞóÕúÏö æóÇáúÅöÑóÇÏóÉö Åöáóíúåö. æóÈöåóÐóÇ ÊóÞóÑøóÑó ÅöÈúØóÇáõ Íõßúãö ÇáÊøóÈóäøöí æóÃóäú áóÇ íóÞõæáó ÃóÍóÏñ áöÏóÚöíøöåö: åõæó ÇÈúäöí¡ æóáóÇ íóÞõæáó: ÊóÈóäøóíúÊõ ÝõáóÇäðÇ¡ æóáóæú ÞóÇáóåõ ÃóÍóÏñ áóãú íóßõäú áöÞóæúáöåö ÃóËóÑñ æóáóÇ íõÚúÊóÈóÑõ æóÕöíøóÉð æóÅöäøóãóÇ íõÚúÊóÈóÑõ Þóæúáõ ÇáÑøóÌõáö: ÃóäúÒóáúÊõ ÝõáóÇäðÇ ãóäúÒöáóÉó ÇÈúäò áöí íóÑöËõ ãóÇ íóÑöËõåõ ÇÈúäöí. æóåóÐóÇ åõæó ÇáúãõÓóãøóì ÈöÇáÊøóäúÒöíáö æóåõæó ÎóÇÑöÌñ ãóÎúÑóÌó ÇáúæóÕöíøóÉö ÈöãóäóÇÈö æóÇÑöËò ÅöÐóÇ Íóãøóáóåõ ËõáõËó ÇáúãóíøöÊö. æóÃóãøóÇ ÅöÐóÇ ÞóÇáó áöãóäú áóíúÓó ÈöÇÈúäöåö: åõæó ÇÈúäöí¡ Úóáóì ãóÚúäóì ÇáöÇÓúÊöáúÍóÇÞö ÝóíóÌúÑöí Úóáóì Íõßúãöåö Åöäú ßóÇäó ÇáúãóäúÓõæÈõ ãóÌúåõæáó ÇáäøóÓóÈö æóáóãú íóßõäö ÇáäÇÓÈ ãÑöíÏÇ ÇáÊáØÝ æóÇáÊøóÞúÑöíÈó. æóÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó æóÃóÕúÍóÇÈöåö ãóäú ÞóÇáó: åõæó ÇÈúäöí¡ æóßóÇäó ÃóÕúÛóÑó ãöäó ÇáúÞóÇÆöáö æóßóÇäó ãóÌúåõæáó ÇáäøóÓóÈö ÓöäøðÇ ËóÈóÊó(21/264)
äóÓóÈõåõ ãöäúåõ¡ æóÅöäú ßóÇäó ÚóÈúÏõåõ ÚóÊóÞó ÃóíúÖðÇ¡ æóÅöäú ßóÇäó áóÇ íõæáóÏõ ãöËúáõåõ áöãöËúáöåö áóãú íóËúÈõÊö ÇáäøóÓóÈõ æóáóßöäøóåõ íóÚúÊöÞõ Úóáóíúåö ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó ÎöáóÇÝðÇ áöÕóÇÍöÈóíúåö ÝóÞóÇáóÇ: áóÇ íóÚúÊöÞõ Úóáóíúåö. æóÃóãøóÇ ãóÚúÑõæÝõ ÇáäøóÓóÈö ÝóáóÇ íóËúÈõÊõ äóÓóÈõåõ ÈöÇáúÞóÇÆöáö ÝóÅöäú ßóÇäó ÚóÈúÏðÇ íóÚúÊöÞõ Úóáóíúåö áöÃóäøó ÅöØúáóÇÞóåõ ãóãúäõæÚñ ÅöáøóÇ ãöäú ÌöåóÉö ÇáäøóÓóÈö Ýóáóæú ÞóÇáó áöÚóÈúÏöåö: åõæó ÃóÎöí¡ áóãú
íóÚúÊöÞú Úóáóíúåö ÅöÐóÇ ÞóÇáó: áóãú ÃõÑöÏú Èöåö ÃõÎõæøóÉó ÇáäøóÓóÈö áöÃóäøó Ðóáößó íõØúáóÞõ Ýöí ÃõÎõæøóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÈöäóÕøö ÇáúÂíóÉö¡ æóÅöÐóÇ ÞóÇáó ÃóÍóÏñ áöÏóÚöíøöåö: íóÇ Èõäóíøó¡ Úóáóì æóÌúåö ÇáÊøóáóØøõÝö Ýóåõæó ãõáúÍóÞñ ÈöÇáúÎóØóÃö æóáóÇ íóäúÈóÛöí ÇáÊøóÓóÇåõáõ Ýöíåö ÅöÐóÇ ßóÇäóÊú Ýöíåö ÑöíÈóÉñ.
æóÞóæúáõåõ ÇÏúÚõæåõãú áöÂÈÇÆöåöãú íóÚõæÏõ ÖóãöíÑõ ÃóãúÑöåö Åöáóì ÇáúÃóÏúÚöíóÇÁö ÝóáóÇ íóÔúãóáõ ÇáúÃóãúÑõ ÏõÚóÇÁó ÇáúÍóÝóÏóÉö ÃóÈúäóÇÁð áöÃóäøóåõãú ÃóÈúäóÇÁñ. æóÞóÏú
ÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÇáúÍóÓóäö ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ: «Åöäøó ÇÈúäöí åóÐóÇ ÓóíøöÏñ»
æóÞóÇáó: «áóÇ ÊõÒúÑöãõæÇ ÇÈúäöí»
- Ãóíú: áóÇ ÊóÞúØóÚõæÇ Úóáóíúåö Èóæúáóåõ-. æóßóÐóáößó áóÇ íóÔúãóáõ ãóÇ íóÞõæáõåõ ÃóÍóÏñ áöÂÎóÑó ÛóíúÑö ÏóÚöíøò áóåõ: íóÇ ÇÈúäöí¡ ÊóáóØøõÝðÇ æóÊóÞóÑøõÈðÇ¡ ÝóáóíúÓó Èöåö ÈóÃúÓñ áöÃóäøó ÇáúãóÏúÚõæøó ÈöÐóáößó áóãú íóßõäú ÏóÚöíøðÇ áöáúÞóÇÆöáö æóáóãú íóÒóáö ÇáäøóÇÓõ íóÏúÚõæäó áöÏóÇÊöåöãú ÈöÇáúÃóÎö Ãóæö ÇáúÃõÎúÊö¡ ÞóÇáó ÇáÔøóÇÚöÑõ:
ÃóäúÊö ÃõÎúÊöí æóÃóäúÊö ÍõÑúãóÉõ ÌóÇÑöí ... æóÍóÑóÇãñ Úóáóíøó Îóæúäõ ÇáúÌöæóÇÑö
æóíóÏúÚõæäó ãóäú åõæó ÃóßúÈóÑõ ÈóÇÓöãö ÇáúÚóãøö ßóËöíÑðÇ¡ ÞóÇáó ÇáäøóãöÑõ Èúäõ ÊóæúáóÈò:
ÏóÚóÇäöí ÇáúÛóæóÇäöí Úóãøóåõäøó æóÎöáúÊõäöí ... áöíó ÇÓúãñ ÝóáóÇ ÃõÏúÚóì Èöåö æóåúæó Ãóæøóáõ
íõÑöíÏõ: Ãóäøóåõäøó ßõäøó íóÏúÚõæäóåõ: íóÇ ÃóÎöí.
æóæõÞõæÚõ ÌõäÇÍñ Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáäøóÝúíö Èö áóíúÓó íóÞúÊóÖöí ÇáúÚõãõæãó ÝóíõÝöíÏõ ÊóÚúãöíãó ÇäúÊöÝóÇÁö ÇáúÅöËúãö Úóäö ÇáúÚóãóáö ÇáúÎóØóÃö ÈöäóÇÁð Úóáóì ÞóÇÚöÏóÉö ÚóÏóãö ÊóÎúÕöíÕö ÇáúÚóÇãøö ÈöÎõÕõæÕö ÓóÈóÈöåö ÇáøóÐöí æóÑóÏó áöÃóÌúáöåö æóåõæó ÃóíúÖðÇ ãóÚúÖõæÏñ ÈöÊóÕóÑøõÝóÇÊò ßóËöíÑóÉò Ýöí ÇáÔøóÑöíÚóÉö¡ ãöäúåóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÑóÈøóäÇ áóÇ ÊõÄÇÎöÐúäÇ Åöäú äóÓöíäÇ Ãóæú ÃóÎúØóÃúäÇ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 286] ¡
æóÞóæõáõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ÑõÝöÚó Úóäú ÃõãøóÊöí ÇáúÎóØóÃõ æóÇáäøöÓúíóÇäõ æóãóÇ ÃõßúÑöåõæÇ Úóáóíúåö» .
æóíõÝúåóãõ ãöäú Þóæúáöåö ÇÏúÚõæåõãú áöÂÈÇÆöåöãú Çáäøóåúíõ Úóäú Ãóäú íõäúÓóÈó ÃóÍóÏñ Åöáóì ÛóíúÑö ÃóÈöíåö ÈöØóÑöíÞö áóÍúäö ÇáúÎöØóÇÈö.
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö: «ãóäö ÇäúÊóÓóÈó Åöáóì ÛóíúÑö ÃóÈöíåö ÝóÚóáóíúåö áóÚúäóÉõ Çááøóåö æóÇáúãóáóÇÆößóÉö æóÇáäøóÇÓö ÃóÌúãóÚöíäó áóÇ íóÞúÈóáõ Çááøóåõ ãöäúåõ ÕóÑúÝðÇ æóáóÇ ÚóÏúáðÇ» .(21/265)
ÇáäøóÈöíøõ Ãóæúáóì ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ãöäú ÃóäúÝõÓöåöãú æóÃóÒúæóÇÌõåõ ÃõãøóåóÇÊõåõãú æóÃõæáõæ ÇáúÃóÑúÍóÇãö ÈóÚúÖõåõãú Ãóæúáóì ÈöÈóÚúÖò Ýöí ßöÊóÇÈö Çááøóåö ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõåóÇÌöÑöíäó ÅöáøóÇ Ãóäú ÊóÝúÚóáõæÇ Åöáóì ÃóæúáöíóÇÆößõãú ãóÚúÑõæÝðÇ ßóÇäó Ðóáößó Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö ãóÓúØõæÑðÇ (6)
æóíóÎúÑõÌõ ãöäó Çáäøóåúíö Þóæúáõ ÇáÑøóÌõáö áöÂÎóÑó: ÃóäúÊó ÃóÈöí æóÃóäóÇ ÇÈúäõßó Úóáóì ÞóÕúÏö ÇáÊøóÚúÙöíãö æóÇáÊøóÞúÑöíÈö æóÐóáößó ÚöäúÏó ÇäúÊöÝóÇÁö ÇááøóÈúÓö¡ ßóÞóæúáö ÃóÈöí ÇáØøóíøöÈö íõÑóÞøöÞõ ÓóíúÝó ÇáÏøóæúáóÉö:
ÅöäøóãóÇ ÃóäúÊó æóÇáöÏñ æóÇáúÃóÈõ ÇáúÞóÇ ... ØöÚõ ÃóÍóäóì ãöäú æóÇÕóáö ÇáúÃóæúáóÇÏö
æóÌõãúáóÉõ Åöäøó Çááøóåó ßÇäó ÛóÝõæÑÇð ÑóÍöíãÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 24] ÊóÚúáöíáõ äóÝúíö ÇáúÌõäóÇÍö Úóäö ÇáúÎóØóÃö ÈöÃóäøó äóÝúíó ÇáúÌõäóÇÍö ãöäú ÂËóÇÑö ÇÊøöÕóÇÝö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÇáúãóÛúÝöÑóÉö æóÇáÑøóÍúãóÉö ÈöÎóáúÞöåö.
[6]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 6]
ÇáäøóÈöíøõ Ãóæúáì ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ãöäú ÃóäúÝõÓöåöãú æóÃóÒúæÇÌõåõ ÃõãøóåÇÊõåõãú æóÃõæáõæÇ ÇáúÃóÑúÍÇãö ÈóÚúÖõåõãú Ãóæúáì ÈöÈóÚúÖò Ýöí ßöÊÇÈö Çááøóåö ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõåÇÌöÑöíäó ÅöáÇøó Ãóäú ÊóÝúÚóáõæÇ Åöáì ÃóæúáöíÇÆößõãú ãóÚúÑõæÝÇð ßÇäó Ðáößó Ýöí ÇáúßöÊÇÈö ãóÓúØõæÑÇð (6)
ÇáäøóÈöíøõ Ãóæúáì ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ãöäú ÃóäúÝõÓöåöãú.
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ Ãóäøó Þóæúáóåõ ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ÌóÚóáó ÃóÏúÚöíÇÁóßõãú ÃóÈúäÇÁóßõãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 4] æóÞóæúáóåõ ÇÏúÚõæåõãú áöÂÈÇÆöåöãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 5] ßóÇäó ÞóÏú Ôóãöáó Ýöí Ãóæøóáö ãóÇ Ôóãáå Ýöí Ãæá ãóÇ Ôóãöáóåõ ÅöÈúØóÇáó ÈõäõæøóÉö ÒóíúÏö Èúäö ÍóÇÑöËóÉó áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóßóÇäó ÈöÍóíúËõ íõËöíÑõ ÓõÄóÇáðÇ Ýöí äõÝõæÓö ÇáäøóÇÓö Úóäú ãóÏóì ÕöáóÉö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöäóÈöíÆöåöãú Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóåá åöíó ÚáÇÞóÉ ÇáúÃóÌóÇäöÈö ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈóÚúÖöåöãú ÈöÈóÚúÖò ÓóæóÇÁñ ÝóáöÃóÌóáö ÊóÚúáöíãö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÍõÞõæÞó ÇáäøóÈöíÁö æóÍõÑúãóÊóåõ ÌóÇÁóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ãõÈóíøöäóÉñ Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Ãóæúáóì ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ãöäú ÃóäúÝõÓöåöãú. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõ Ãóæúáóì Èößõáøö ãõÄúãöäò ãöäú ÃóäúÝõÓö ÇáúãõÄúãöäöíäó. æóãä ÊóÝúÖöíáöíøóÉñ.
Ëõãøó ÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøó ÇáúÃóäúÝõÓó ãõÑóÇÏñ ÈöåóÇ ÌóãúÚõ ÇáäøóÝúÓö æóåöíó ÇááøóØöíÝóÉõ ÇáúÅöäúÓóÇäöíøóÉõ ßóÞóæúáöåö ÊóÚúáóãõ ãóÇ Ýöí äóÝúÓöí [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 116] ¡ æóÃóäøó ÇáúÌóãúÚó áöáÊøóæúÒöíÚö Úóáóì ßõáøö ãõÄúãöäò Âíöáò Åöáóì ßõáøö ÝóÑúÏò ãöäó ÇáúÃóäúÝõÓö¡ Ãóíú: Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Ãóæúáóì Èößõáøö ãõÄúãöäò ãöäú äóÝúÓö Ðóáößó ÇáúãõÄúãöäö¡ Ãóíú: åõæó ÃóÔóÏøõ æöáóÇíóÉð¡ Ãóíú: ÞõÑúÈðÇ áößõáøö ãõÄúãöäò ãöäú ÞõÑúÈö äóÝúÓöåö Åöáóíúåö¡ æóåõæó ÞõÑúÈñ ãóÚúäóæöíøñ íõÑóÇÏõ Èöåö ÂËóÇÑõ ÇáúÞõÑúÈö ãöäú ãóÍóÈøóÉò æóäõÕúÑóÉò. Ýó Ãóæúáì ÇÓúãõ ÊóÝúÖöíáò ãöäó Çáúæóáúíö æóåõæó ÇáúÞõÑúÈõ¡ Ãóíú: ÃóÔóÏøõ ÞõÑúÈðÇ. æóåóÐóÇ ÇáöÇÓúãõ íóÊóÖóãøóäõ ãóÚúäóì ÇáúÃóÍóÞøöíøóÉö ÈöÇáÔøóíúÁö ÝóíóÊóÚóáøóÞõ Èöåö ãÊÚáøÞå ÈöÈöäóÇÁ ÇáúãõÕóÇÍóÈóÉö æóÇáúãõáóÇÈóÓóÉö. æóÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö ãõÖóÇÝò¡ Ãóíú: Ãóæúáóì ÈöãóäóÇÝöÚö ÇáúãõÄúãöäöíäó Ãóæú ÈöãóÕóÇáöÍö ÇáúãõÄúãöäöíäó¡ ÝóåóÐóÇ ÇáúãõÖóÇÝõ ÍõÐöÝó áöÞóÕúÏö ÊóÚúãöíãö ßõáøö ÔóÃúä ãä ÔÄæä ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáÕøóÇáöÍóÉö.(21/266)
æóÇáúÃóäúÝõÓõ: ÇáÐøóæóÇÊõ¡ Ãóíú: åõæó ÃóÍóÞøõ ÈöÇáÊøóÕóÑøõÝö Ýöí ÔÄæäåã ãöäú ÃóäúÝõÓöåöãú Ýöí ÊÕÑÝåã Ýöí ÔÄæäåã. æóãöäú åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ãóÇ
Ýöí ÇáúÍóÏöíËö ÇáÕøóÍöíÍö ãöäú Þóæúáö ÚõãóÑó Èúäö ÇáúÎóØøóÇÈö áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «áóÃóäúÊó ÃóÍóÈøõ Åöáóíøó ãöäú ßõáøö ÔóíúÁò ÅöáøóÇ ãöäú äóÝúÓöí ÇáøóÊöí Èóíúäó ÌóäúÈóíøó» ÝóÞóÇáó áóåõ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «áóÇ íõÄúãöäõ ÃóÍóÏõßõãú ÍóÊøóì Ãóßõæäó ÃóÍóÈøó Åöáóíúåö ãöäú äóÝúÓöåö. ÝóÞóÇáó ÚõãóÑõ: æóÇáøóÐöí ÃóäúÒóáó Úóáóíúßó ÇáúßöÊóÇÈó áóÃóäúÊó ÃóÍóÈøõ Åöáóíøó ãöäú äóÝúÓöí»
. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÃóäúÝõÓö ãóÌúãõæÚó äóæúÚöåöãú ßóÞóæúáöåö: ÅöÐú ÈóÚóËó Ýöíåöãú ÑóÓõæáðÇ ãöäú ÃóäúÝõÓöåöãú [Âá ÚãÑóÇä: 164] ¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÃóäúÝõÓö ÇáäøóÇÓó. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõ Ãóæúáóì ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ãöäú æöáóÇíóÉö ÈóÚúÖöåöãú áöÈóÚúÖò¡ Ãóíú: ãöäú æöáóÇíóÉö ÌóãöíÚöåöãú áöÈóÚúÖöåöãú Úóáóì äóÍúæö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
Ëõãøó ÃóäúÊõãú åÄõáÇÁö ÊóÞúÊõáõæäó ÃóäúÝõÓóßõãú [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 85] ¡ Ãóíú: íóÞúÊõáõ ÈóÚúÖõßõãú ÈóÚúÖðÇ¡ æóÞóæúáöåö: æóáÇ ÊóÞúÊõáõæÇ ÃóäúÝõÓóßõãú Åöäøó Çááøóåó ßÇäó Èößõãú ÑóÍöíãÇð [ÇáäøöÓóÇÁ: 29] .
æóÇáúæóÌúåõ ÇáúÃóæøóáõ ÃóÞúæóì æóÃóÚóãøõ Ýöí ÇÚúÊöÈóÇÑö ÍõÑúãóÉö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóåõæó íõÝöíÏõ ÃóæúáóæöíøóÊóåõ Èöãóäú ÚóÏóÇ ÇáúÃóäúÝõÓó ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöÏóáóÇáóÉö ÝóÍúæóì ÇáúÎöØóÇÈö. æóÃóãøóÇ ÇáöÇÍúÊöãóÇáõ ÇáËøóÇäöí ÝóÅöäøóåõ áóÇ íõÝöíÏõ Ãóäøóåõ Ãóæúáóì Èößõáøö ãõÄúãöäò ÈöäóÝúÓö Ðóáößó ÇáúãõÄúãöäö ÅöáøóÇ ÈöÏóáóÇáóÉö ÞöíóÇÓö ÇáúÃóÏúæóäö¡ æóáöÐóáößó ÇÓúÊóËúäóì ÚõãóÑõ Èä ÇáúÎØÇÈ ÈÇÏìÁ ÇáúÃóãúÑö äóÝúÓóåõ ÝóÞóÇáó: áóÃóäúÊó ÃóÍóÈøõ Åöáóíøó ÅöáøóÇ ãöäú äóÝúÓöí ÇáøóÊöí Èóíúäó ÌóäúÈóíøó. æóÚóáóì ßöáóÇ ÇáúæóÌúåóíúäö ÝóÇáäøóÈöíÁõ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ Ãóæúáóì ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ãöäú ÂÈóÇÆöåöãú æóÃóÈúäóÇÆöåöãú¡ æóÚóáóì ÇáöÇÍúÊöãóÇáö ÇáúÃóæøóáö Ãóæúáóì Èößõáøö ãõÄúãöäò ãöäú äóÝúÓöåö. æóÓóäõäóÈøöåõ Úóáóíúåö ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÃóÒúæÇÌõåõ ÃõãøóåÇÊõåõãú ÝóßóÇäóÊú æöáóÇíóÉõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ÈóÚúÏó ÅöÈúØóÇáö ÇáÊøóÈóäøöí ÓóæóÇÁð Úóáóì ÌóãöíÚö ÇáúãõÄúãöäöíäó.
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö: «ãóÇ ãöäú ãõÄúãöäò ÅöáøóÇ æóÃóäóÇ Ãóæúáóì ÇáäøóÇÓö Èöåö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉ ÇÞÑÃæÇ Åöäú ÔöÆúÊõãú ÇáäøóÈöíÁõ Ãóæúáì ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ãöäú ÃóäúÝõÓöåöãú»
¡ æóáóãøóÇ ÚóáöãúÊó ãöäú Ãóäøó åóÐöåö ÇáúæöáóÇíóÉó ÑóÇÌöÚóÉñ Åöáóì ÍõÑúãóÊöåö æóßóÑóÇãóÊöåö ÊóÚúáóãõ ÃóäøóåóÇ áóÇ ÊóÊóÚóÏøóì Ðóáößó ÝöíãóÇ åõæó ãöäú ÊóÕóÑøõÝóÇÊö ÇáäøóÇÓö æóÍõÞõæÞö ÈóÚúÖöåöãú ãöäú ÈóÚúÖò¡ ãöËúáó ãöíÑóÇËö ÇáúãóíøöÊö ãöäó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÝóÅöäøó ãöíÑóÇËóåõ áöæóÑóËóÊöåö¡ æóÞóÏú(21/267)
Èóíøóäóåõ Þóæúáõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ÃóäóÇ Ãóæúáóì ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ãöäú ÃóäúÝõÓöåöãú ÝóÃóíøóãóÇ ãõÄúãöäò ÊóÑóßó ãóÇáðÇ ÝóáúíóÑöËúåõ æóÑóËóÊõåõ ãóäú ßóÇäõæÇ¡ ÝóÅöäú ÊóÑóßó ÏóíúäðÇ Ãóæú ÖöíóÇÚðÇ ÝóáúíóÃúÊöäöí ÝóÃóäóÇ ãóæúáóÇåõ» . æóåóÐóÇ ãóáóÇßõ ãóÚúäóì åóÐöåö ÇáúÂíóÉö.
æóÃóÒúæÇÌõåõ ÃõãøóåÇÊõåõãú.
ÚóØóÝó Úóáóì ÍõÞõæÞö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÍõÞõæÞó ÃóÒúæóÇÌöåö Úóáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó áöãõäóÇÓóÈóÉö ÌóÑóíóÇäö ÐößúÑö ÍóÞøö ÇáäøóÈöíÁö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÝóÌóÚóáó Çááøóåõ áóåõäøó ãóÇ áöáúÃõãøóåóÇÊö ãöäú ÊóÍúÑöíãö ÇáÊøóÒóæøõÌö Èöåöäøó ÈöÞóÑöíäóÉö ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäú Þóæúáöåö æóãÇ ÌóÚóáó ÃóÒúæÇÌóßõãõ ÇááÇÁ ÊõÙÇåöÑõæäó ãöäúåõäøó ÃõãøóåÇÊößõãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 4] .
æóÃóãøóÇ ãóÇ ÚóÏóÇ Íõßúãó ÇáÊøóÒóæøõÌö ãöäú æõÌõæåö ÇáúÈöÑøö Èöåöäøó æóãõæóÇÓóÇÊöåöäøó ÝóÐóáößó ÑóÇÌöÚñ Åöáóì ÊóÚúÙöíãö ÃóÓúÈóÇÈö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÍõÑõãóÇÊöåö æóáóãú íóÒóáú ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáäøóÈöíÁö æóÇáúÎõáóÝóÇÁõ ÇáÑøóÇÔöÏõæäó íóÊóæóÎøóæúäó ÍóÓóäó ãõÚóÇãóáóÉö ÃóÒúæóÇÌö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóíõÄúËöÑõæäóåõäøó ÈöÇáúÎóíúÑö æóÇáúßóÑóÇãóÉö æóÇáÊøóÚúÙöíãö. æóÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóÈøóÇÓò ÚöäúÏó Íóãúáö ÌöäóÇÒóÉö ãóíúãõæäóÉó: «åóÐöå ÒæÌ äÈíÆßã ÝóÅöÐóÇ ÑóÝóÚúÊõãú äóÚúÔóåóÇ ÝóáóÇ ÊõÒóÚúÒöÚõæÇ æóáóÇ ÊõÒóáúÒöáõæÇ æóÇÑúÝõÞõæÇ» ÑóæóÇåõ ãõÓúáöãñ. æóßóÐóáößó ãóÇ ÚóÏóÇ Íõßúãó ÇáÒøóæóÇÌö ãöäú æõÌõæåö ÇáúãõÚóÇãóáóÉö ÛóíúÑó ãóÇ íóÑúÌöÚõ Åöáóì ÇáÊøóÚúÙöíãö. æóáöåóÐöåö ÇáäøõßúÊóÉö ÌöíÁó ÈöÇáÊøóÔúÈöíåö ÇáúÈóáöíÛö áöáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÔóÈóåöåöäøó ÈöÇáúÃõãøóåóÇÊö áöáúãõÄúãöäöíäó ãöËúáó ÇáúÅöÑúËö æóÊóÒóæøõÌö ÈóäóÇÊöåöäøó¡ ÝóáóÇ íõÍúÓóÈõ Ãóäøó ÊóÑößóÇÊöåöäøó íóÑöËõåóÇ ÌóãöíÚõ ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ æóáóÇ Ãóäøó ÈóäóÇÊöåöäøó ÃóÎóæóÇÊñ áöáúãõÓúáöãöíäó Ýöí ÍõÑúãóÉö ÇáÊøóÒóæøõÌö Èöåöäøó.
æóÃóãøóÇ ÅöØúáóÇÞõ æóÕúÝö ÎóÇáö ÇáúãõÄúãöäöíäó Úóáóì ÇáúÎóáöíÝóÉö ãõÚóÇæöíóÉó áöÃóäøóåõ ÃóÎõæ Ãõãøö ÍóÈöíÈóÉó Ãõãøö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÝóÐóáößó ãöäú ÞóÈöíáö ÇáÊøóÚúÙöíãö ßóãóÇ íõÞóÇáõ: Èóäõæ ÝõáóÇäò ÃóÎúæóÇáõ ÝõáóÇäò¡ ÅöÐóÇ ßóÇäõæÇ ÞóÈöíáóÉó Ãõãøöåö.
æóÇáúãÑóÇÏ ÈÃÒæÇÌå ÇááøóÇÊöí ÊóÒóæøóÌóåõäøó ÈöäößóÇÍò ÝóáóÇ íóÏúÎõáõ Ýöí Ðóáößó ãöáúßõ Çáúíóãöíäö¡ æóÞóÏú ÞóÇáó ÇáÕøóÍóÇÈóÉõ íóæúãó ÞõÑóíúÙóÉó Íöíäó ÊóÒóæøóÌó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÕóÝöíøóÉó ÈöäúÊó Íõíóíøò: Ãóåöíó ÅöÍúÏóì ãóÇ ãóáóßóÊú íóãöíäõåõ Ãóãú åöíó ÅöÍúÏóì ÃõãøóåóÇÊö ÇáúãõÄúãöäöíäó¿ ÝóÞóÇáõæÇ: äóäúÙõÑõ¡ ÝóÅöÐóÇ ÍóÌóÈóåóÇ Ýóåöíó ÅöÍúÏóì ÃõãøóåóÇÊö ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÅöÐóÇ áóãú íÍÌÈåÇ Ýóåöíó ãóÇ ãóáóßóÊú íóãöíäõåõ¡ ÝóáóãøóÇ Èóäóì ÈöåóÇ ÖóÑóÈó ÚóáóíúåóÇ(21/268)
ÇáúÍöÌóÇÈó¡ ÝóÚóáöãõæÇ ÃóäøóåóÇ ÅöÍúÏóì ÃõãøóåóÇÊö ÇáúãõÄúãöäöíäó¡ æóáöÐóáößó áóãú Êóßõäú ãóÇÑöíóÉõ ÇáúÞöÈúØöíøóÉõ ÅöÍúÏóì ÃõãøóåóÇÊö ÇáúãõÄúãöäöíäó.
æóíõÔúÊóÑóØõ Ýöí ÇÚúÊöÈóÇÑö åóÐöåö ÇáúÃõãõæãóÉö Ãóäú íóßõæäó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Èóäóì ÈöÇáúãóÑúÃóÉö¡ ÝóÃóãøóÇ ÇáøóÊöí ØóáøóÞóåóÇ ÞóÈúáó ÇáúÈöäóÇÁö ãöËúáó ÇáúÌóæúäöíøóÉö æóåöíó ÃóÓúãóÇÁõ ÈöäúÊõ ÇáäøõÚúãóÇä ÇáßäÏíÉ ÝóáóÇ ÊÚúÊóÈÑ ãä ÃõãøóåóÇÊ ÇáúãõÄãäöíäó.
æóÐóßóÑó ÇÈúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö Ãóäøó ÇãúÑóÃóÉð ßóÇäó ÚóÞóÏó ÚóáóíúåóÇ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊóÒóæøóÌóÊú Ýöí ÎöáóÇÝóÉö ÚõãóÑó Ýóåóãøó ÚõãóÑõ ÈöÑóÌúãöåóÇ. ÝóÞóÇáóÊú: áöãó æóãóÇ ÖóÑóÈó Úóáóíøó ÇáäøóÈöíÁõ ÍöÌóÇÈðÇ æóáóÇ ÏõÚöíÊõ Ãõãøó ÇáúãõÄúãöäöíäó¿ ÝóßóÝøó ÚóäúåóÇ.
æóåóÐöåö ÇáúãóÑúÃóÉõ åöíó ÇÈúäóÉõ ÇáúÌóæúäö ÇáúßöäúÏöíøóÉõ ÊóÒóæøóÌóåóÇ ÇáúÃóÔúÚóËõ Èúäõ ÞóíúÓò. æóåóÐóÇ åõæó ÇáúÃóÕóÍøõ æóåõæó ãõÞúÊóÖóì ãóÐúåóÈö ãóÇáößò æóÕóÍøóÍóåõ ÅöãóÇãõ ÇáúÍóÑóãóíúäö æóÇáÑøóÇÝöÚöíøõ ãöäó ÇáÔøóÇÝöÚöíøóÉö. æóÚóäú ãõÞóÇÊöáò: íóÍúÑõãõ ÊóÒóæøõÌõ ßõáøö ÇãúÑóÃóÉò ÚóÞóÏó ÚóáóíúåóÇ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóáóæú áóãú íóÈúäö ÈöåóÇ. æóåõæó Þóæúáõ ÇáÔøóÇÝöÚöíøö æóÕóÍøóÍóåõ Ýöí «ÇáÑøóæúÖóÉö» ¡ æÇááÇøóÁö ØóáøóÞóåõäøó ÇáÑøóÓõæáõ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÈóÚúÏó ÇáúÈöäóÇÁö Èöåöäøó ÝóÇÎúÊõáöÝó Ýöíåöäøó Úóáóì Þóæúáóíúäö¡ Þöíáó: ÊóËúÈõÊõ ÍõÑúãóÉõ ÇáÊøóÒóæøõÌö Èöåöäøó ÍöÝúÙðÇ áöÍõÑúãóÉö ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóÞöíáó: áóÇ íóËúÈõÊõ áóåõäøó Ðóáößó¡ æóÇáúÃóæøóáõ ÃóÑúÌóÍõ. æóÞóÏú ÃõßøöÏó Íõßúãõ ÃõãõæãóÉö ÃóÒúæóÇÌö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöáúãõÄúãöäöíäó ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐÇ ÓóÃóáúÊõãõæåõäøó ãóÊÇÚÇð ÝóÓúÆóáõæåõäøó ãöäú æóÑÇÁö ÍöÌÇÈò [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 53] ¡ æóÈöÊóÍúÑöíãö ÊóÒóæøõÌö ÅöÍúÏóÇåõäøó Úóáóì ÇáúãõÄãäöíäó ÈÞæáå [ÊóÚóÇáóì] : æóáÇ Ãóäú ÊóäúßöÍõæÇ ÃóÒúæÇÌóåõ ãöäú ÈóÚúÏöåö ÃóÈóÏÇð Åöäøó Ðáößõãú ßÇäó ÚöäúÏó Çááøóåö ÚóÙöíãÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 53] . æóÓóíóÌöíÁõ ÈóíóÇäõ Ðóáößó ÚöäúÏó ÐößúÑö åóÇÊóíúäö ÇáúÂíóÊóíúäö Ýöí ÃóæóÇÎöÑö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö.
æóÑõæöíó Ãóäøó ÇÈúäó ãóÓúÚõæÏò ÞóÑóÃó ÈóÚúÏóåóÇ: æóåõæó ÃóÈñ áóåõãú. æóÑõæöíó ãöËúáõåõ Úóäú ÃóÈöíøö Èúäö ßóÚúÈò æóÚóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò. æóÑõæöíó Úóäú ÚößúÑöãóÉó: ßóÇäó Ýöí ÇáúÍóÑúÝö ÇáÃæá «æóåõæó ÃÈæåã» .
æóãóÍúãóáõåóÇ ÃóäøóåóÇ ÊóÝúÓöíÑñ æóÅöíÖóÇÍñ æóÅöáøóÇ ÝóÞóÏú ÃóÝóÇÏó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÇáäøóÈöíÁõ Ãóæúáì ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ãöäú ÃóäúÝõÓöåöãú ÃóßúËóÑó ãöäú ãÝóÇÏ åóÐöå ÇáúÞõÑøóÇÁ.
æóÃõæáõæÇ ÇáúÃóÑúÍÇãö ÈóÚúÖõåõãú Ãóæúáì ÈöÈóÚúÖò Ýöí ßöÊÇÈö Çááøóåö ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõåÇÌöÑöíäó ÅöáøóÇ Ãóäú ÊóÝúÚóáõæÇ Åöáì ÃóæúáöíÇÆößõãú ãóÚúÑõæÝÇð ßÇäó Ðáößó Ýöí ÇáúßöÊÇÈö ãóÓúØõæÑÇð.
ÃóÚúÞóÈó äóÓúÎó ÃóÍúßóÇãö ÇáÊøóÈóäøöí ÇáøóÊöí ãöäúåóÇ ãöíÑóÇËõ ÇáúãõÊóÈóäøöí ãóäú ÊóÈóäøóÇåõ æóÇáúÚóßúÓõ ÈöÅöÈúØóÇáö(21/269)
äóÙöíÑöåö æóåõæó ÇáúãõæóÇÎóÇÉõ ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú Èóíúäó ÑöÌóÇáò ãöäó ÇáúãõåóÇÌöÑöíäó ãóÚó ÑöÌóÇáò ãöäó ÇáúÃóäúÕóÇÑö æóÐóáößó Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóãøóÇ äóÒóáó ÈöÇáúãóÏöíäóÉö ãóÚó ãóäú åóÇÌóÑó ãóÚóåõ¡ ÌóÚóáó áößõáøö ÑóÌõáò ãöäó ÇáúãõåóÇÌöÑöíäó ÑóÌõáðÇ ÃóÎðÇ áóåõ ãöäó ÇáúÃóäúÕóÇÑö ÝóÂÎóì Èóíúäó ÃóÈöí ÈóßúÑò ÇáÕøöÏøöíÞö æóÈóíúäó ÎóÇÑöÌóÉó Èúäö ÒóíúÏò¡ æóÈóíúäó ÇáÒøõÈóíúÑö æóßóÚúÈö Èúäö ãóÇáößò¡ æóÈóíä ÚÈÏ ÇáÑÍãÇä Èúäö ÚóæúÝò æóÓóÚúÏö Èúäö ÇáÑøóÈöíÚö¡ æóÈóíúäó ÓóáúãóÇäó æóÃóÈöí ÇáÏøóÑúÏóÇÁö¡ æóÈóíúäó ÚõËúãóÇäó Èúäö ãóÙúÚõæäò æóÃóÈöí ÞóÊóÇÏóÉó ÇáúÃóäúÕóÇÑöíøö ÝóÊóæóÇÑóËó ÇáúãõÊóÂÎõæäó ãöäúåõãú ÈöÊöáúßó ÇáúãõÄóÇÎóÇÉö ÒóãóÇäðÇ ßóãóÇ íóÑöËõ ÇáúÅöÎúæóÉõ Ëõãøó äõÓöÎó Ðóáößó ÈöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö¡ ßóãóÇ äõÓöÎó ÇáÊøóæóÇÑõËõ ÈöÇáÊøóÈóäøöí ÈöÂíóÉö ÇÏúÚõæåõãú áöÂÈÇÆöåöãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 5] ¡ ÝóÈóíøóäóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ Ãóäøó ÇáúÞóÑóÇÈóÉó åöíó ÓóÈóÈõ ÇáúÅöÑúËö ÅöáøóÇ ÇáöÇäúÊöÓóÇÈó ÇáúÌóÚúáöíøó.
ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÃõæáöí ÇáúÃóÑúÍóÇãö: ÇáúÅöÎúæóÉõ ÇáúÍóÞöíÞöíøõæäó. æóÚóÈøóÑó Úóäúåõãú ÈöÃõæáöí ÇáúÃóÑúÍóÇãö áöÃóäøó ÇáÔøóÞöíÞó ãõÞóÏøóãñ Úóáóì ÇáúÃóÎö áöáúÃóÈö Ýöí ÇáúãöíÑóÇËö æóåõãõ ÇáúÛóÇáöÈõ¡ ÝóÈóíøóäóÊö ÇáúÂíóÉõ Ãóäøó Ãõæáöí ÇáúÃóÑúÍóÇãö ÈóÚúÖõåõãú Ãóæúáóì ÈöÈóÚúÖò Ýöí ÇáúãöíÑóÇËö ãöäú æöáóÇíóÉö ÇáúãõÊóÂÎöíäó ÇáúãõåóÇÌöÑöíäó æóÇáúÃóäúÕóÇÑö ÝóÚóãøó åóÐóÇ ÌóãöíÚó Ãõæáöí ÇáúÃóÑúÍóÇãö æóÎóÕøóÕó ÈöÞóæúáöåö ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõåÇÌöÑöíäó Úóáóì ÃóÍóÏö æóÌúåóíúäö Ýöí ÇáúÂíóÊóíúäö Ýöí ãóÚúäóì ãöäú. æóåõæó ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÚóÇãøö ÇáúæóÇÑöÏö Úóáóì ÓóÈóÈò ÎóÇÕøò æóåõæó ãõØúáóÞñ Ýöí ÇáúÃóæúáóæöíøóÉö æóÇáúãõØúáóÞõ ãöäú ÞóÈöíáö ÇáúãõÌúãóáö¡ æóÅöÐú áóãú íóßõäú ãóÚóåõ ÈóíóÇäñ ÝóãóÍúãóáõ ÅöØúáóÇÞöåö ãóÍúãóáõ ÇáúÚõãõæãö¡ áöÃóäøó ÇáúÃóæúáóæöíøóÉó ÍóÇáñ ãöäú ÃóÍúæóÇáö Ãõæáöí ÇáúÃóÑúÍóÇãö æóÚõãõæãö ÇáúÃóÔúÎóÇÕö íóÓúÊóáúÒöãõ Úõãõæãó ÇáúÃóÍúæóÇáö¡ ÝóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó Ãõæáöí ÇáúÃóÑúÍóÇãö ÈóÚúÖõåõãú Ãóæúáóì ÈöÈóÚúÖò Ýöí ÌóãöíÚö ÇáúæöáóÇíóÇÊö ÅöáøóÇ ãóÇ ÎóÕøóÕóåõ Ãóæú ÞóíøóÏóåõ ÇáÏøóáöíáõ.
æóÇáúÂíóÉõ ãõÈóíøóäóÉñ Ýöí Ãóäøó ÇáúÞóÑóÇÈóÉó ÇáúÍóÞöíÞöíøóÉó ÃóÑúÌóÍõ ãöäó ÇáúÃõÎõæøóÉö ÇáúÌóÚúáöíøóÉö¡ æóåöíó ãõÌúãóáóÉñ Ýöí ÊóÝúÕöíáö Ðóáößó ÝöíãóÇ Èóíúäó Ãõæáöí ÇáúÃóÑúÍóÇãö¡ æóÐóáößó ãõÝóÕøóáñ Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö æóÇáÓøõäøóÉö Ýöí ÃóÍúßóÇãö ÇáúãóæóÇÑöíËö. æóÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì áóÝúÙö ÃõæáõæÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóÇÊøóÞõæäö íóÇ Ãõæáöí ÇáúÃóáúÈÇÈö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [197] .
æóãóÚúäóì Ýöí ßöÊÇÈö Çááøóåö ÝöíãóÇ ßóÊóÈóåõ¡ Ãóíú: ÝóÑóÖóåõ æóÍóßóãó Èöåö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó Èöåö ÇáúÞõÑúÂäõ ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì ãóÇ ÊóÖóãøóäóÊúåõ ÂíóÉõ ÇáúãóæóÇÑöíËö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ýöí ÂÎöÑö ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÝóÇáö. æóÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Ýöí ÊóæúÑöíËö Ðóæöí ÇáúÃóÑúÍóÇãö Åöäú áóãú íóßõäú áöáúãóíøöÊö æóÇÑöËñ ãóÚúáõæãñ Óóåúãõåõ.(21/270)
æÃõæáõæ ÇáúÃóÑúÍÇãö ãõÈúÊóÏóÃñ¡ æÈóÚúÖõåõãú ãõÈúÊóÏóÃñ ËóÇäò æÃóæúáì ÎóÈóÑõ ÇáËøóÇäöí æóÇáúÌõãúáóÉõ ÎóÈóÑõ ÇáúãõÈúÊóÏóÃö ÇáúÃóæøóáö¡ æÝöí ßöÊÇÈö Çááøóåö ãõÊóÚóáøöÞñ Èö Ãóæúáì.
æóÞóæúáõåõ ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõåÇÌöÑöíäó íóÌõæÒõ Ãóäú íóÊóÚóáøóÞó ÈöÇÓúãö ÇáÊøóÝúÖöíáö æóåõæó Ãóæúáì ÝóÊóßõæäó ãöäú ÊóÝúÖöíáöíøóÉð. æóÇáúãóÚúäóì: ÃõæáõæÇ ÇáúÃóÑúÍóÇãö Ãóæúáóì ÈöÅöÑúËö Ðóæöí ÃóÑúÍóÇãöåöãú ãöäú ÅöÑúËö
ÃóÕúÍóÇÈö æöáóÇíóÉö ÇáúÅöíãóÇäö æóÇáúåöÌúÑóÉö ÈöÊöáúßó ÇáúæöáóÇíóÉö¡ Ãóíö: ÇáúæöáóÇíóÉö ÇáøóÊöí Èóíúäó ÇáúÃóäúÕóÇÑö æóÇáúãõåóÇÌöÑöíäó.
æóÃõÑöíÏó ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ÎõÕõæÕõ ÇáúÃóäúÕóÇÑö ÈöÞóÑöíäóÉö ãõÞóÇÈóáóÊöåö ÈöÚóØúÝö æóÇáúãõåÇÌöÑöíäó Úóáóì ãóÚúäóì ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÅöíãóÇäö ÇáúßóÇãöáö ÊóäúæöíåðÇ ÈöÅöíãóÇäö ÇáúÃóäúÕóÇÑö áöÃóäøóåõãú ÓóÈóÞõæÇ ÈöÅöíãóÇäöåöãú ÞóÈúáó ßóËöíÑò ãöäó ÇáúãõåóÇÌöÑöíäó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÈóÚúÏóåõãú ÝóÅöäøó ÇáúÃóäúÕóÇÑó ÂãóäõæÇ ÏõÝúÚóÉð æóÇÍöÏóÉð áóãøóÇ ÃóÈúáóÛóåõãú äõÞóÈóÇÄõåõãú ÏóÚúæóÉó ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÅöíøóÇåõãú ÈóÚúÏó ÈóíúÚóÉö ÇáúÚóÞóÈóÉö ÇáËøóÇäöíóÉö. ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÇáøóÐöíäó ÊóÈóæøóÄõÇ ÇáÏøóÇÑó æóÇáúÅöíãÇäó ãöäú ÞóÈúáöåöãú [ÇáúÍóÔúÑ: 9] Ãóíú:
ãöäú ÞóÈúáö ßóËöíÑò ãöäú ÝõÞóÑóÇÁö ÇáúãõåóÇÌöÑöíäó ÚóÏóÇ ÇáøóÐöíäó ÓóÈóÞó ÅöíãóÇäõåõãú. ÝóÇáúãóÚúäóì: ßõáøõ Ðöí ÑóÍöãò Ãóæúáóì ÈöÅöÑúËö ÞóÑöíÈöåö ãöäú Ãóäú íóÑöËóåõ ÃóäúÕóÇÑöíøñ Åöäú ßóÇäó ÇáúãóíøöÊõ ãõåóÇÌöÑðÇ¡ Ãóæú Ãóäú íóÑöËóåõ ãõåóÇÌöÑñ Åöäú ßóÇäó ÇáúãóíøöÊõ ãöäó ÇáúÃóäúÕóÇÑö¡ Ýóíóßõæäõ åóÐóÇ äóÇÓöÎðÇ áöáÊøóæóÇÑõËö ÈöÇáúåöÌúÑóÉö ÇáøóÐöí ÔõÑöÚó ÈöÂíóÉö ÇáúÃóäúÝóÇáö [72] : æóÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóáóãú íõåÇÌöÑõæÇ ãóÇ áóßõãú ãöäú æóáÇíóÊöåöãú ãöäú ÔóíúÁò ÍóÊøóì íõåÇÌöÑõæÇ¡ ÝóÊóæóÇÑóËó ÇáúãõÓúáöãõæäó ÈöÇáúåöÌúÑóÉö ÝóßóÇäó ÇáúÃóÚúÑóÇÈöíøõ ÇáúãõÓúáöãõ áóÇ íóÑöËõ ÞóÑöíÈóåõ ÇáúãõåóÇÌöÑó¡ Ëõãøó äõÓöÎó ÈöÂíóÉö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó Þóæúáõåõ ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÙóÑúÝðÇ ãõÓúÊóÞöÑøðÇ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáÕøöÝóÉö¡ Ãóíú: æóÃõæáõæÇ ÇáúÃóÑúÍóÇãö ÇáúßóÇÆöäõæäó ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõåóÇÌöÑöíäó¡ ÈóÚúÖõåõãú Ãóæúáóì ÈöÈóÚúÖò¡ Ãóíú: áóÇ íóÑöËõ Ðõæ ÇáÑøóÍöãö ÐóÇ ÑóÍöãóåõ ÅöáøóÇ ÅöÐóÇ ßóÇäóÇ ãõÄúãöäóíúäö æóãõåóÇÌöÑóíúäö¡ ÝóÊóßõæäó ÇáúÂíóÉõ äóÇÓöÎóÉð áöáÊøóæóÇÑõËö ÈöÇáúÍöáúÝö æóÇáúãõÄóÇÎóÇÉö ÇáøóÐöí ÔõÑöÚó ÚöäúÏó ÞõÏõæãö ÇáúãõåóÇÌöÑöíäó Åöáóì ÇáúãóÏöíäóÉö¡ ÝóáóãøóÇ äóÒóáóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÑóÌóÚõæÇ Åöáóì ãóæóÇÑöíËöåöãú ÝóÈóíøóäóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ Ãóäøó ÇáúÞóÑóÇÈóÉó Ãóæúáóì ãöäó ÇáúÍöáúÝö æóÇáúãõæóÇÎóÇÉö¡ æóÃóíøðÇ ãóÇ ßóÇäó ÝóÅöäøó ÂíóÇÊö ÇáúãóæóÇÑöíËö äóÓóÎóÊú åóÐóÇ ßõáøóåõ. æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ãöäú ÈóíóÇäöíøóÉð¡ Ãóíú: æóÃõæáõæÇ ÇáúÃóÑúÍóÇãö ÇáúãõÄúãöäõæäó æóÇáúãõåóÇÌöÑõæäó¡ Ãóíú:
ÝóáóÇ íóÑöËú ÃõæáõæÇ ÇáúÃóÑúÍóÇãö ÇáúßóÇÝöÑõæäó æóáóÇ íóÑöËú ãóäú áóãú íõåóÇÌöÑú ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÈóÚúÖõåõãú ÃóæúáöíÇÁõ ÈóÚúÖò [ÇáúÃóäúÝóÇá: 73] Ëõãøó ÞóÇáó: æóÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóáóãú íõåÇÌöÑõæÇ ãóÇ áóßõãú ãöäú æóáÇíóÊöåöãú ãöäú ÔóíúÁò ÍóÊøóì íõåÇÌöÑõæÇ [ÇáúÃóäúÝóÇá: 72] .(21/271)
æóÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ ÈöÞóæúáöåö ÅöáøóÇ Ãóäú ÊóÝúÚóáõæÇ Åöáì ÃóæúáöíÇÆößõãú ãóÚúÑõæÝÇð ãõäúÞóØöÚñ¡ æÅöáøóÇ ÈöãóÚúäóì (áóßöäú) áöÃóäøó ãóÇ ÈóÚúÏó ÅöáøóÇ áóíúÓó ãöäú ÌöäúÓö ãóÇ ÞóÈúáóåóÇ ÝóÅöäøó ÇáúÃóæúáóæöíøóÉó ÇáøóÊöí ÃõËúÈöÊóÊú áöÃõæáöí ÇáúÃóÑúÍóÇãö ÃóæúáóæöíøóÉñ ÎóÇÕøóÉñ æóåöíó ÃóæúáóæöíøóÉõ ÇáúãöíÑóÇËö ÈöÏóáóÇáóÉö ÇáÓøöíóÇÞö Ïõæäó ÃóæúáóæöíøóÉö ÍõÓúäö ÇáúãõÚóÇÔóÑóÉö æóÈóÐúáö ÇáúãóÚúÑõæÝö. æóåóÐóÇ ÇÓúÊöÏúÑóÇßñ Úóáóì ãóÇ ÞóÏú íõÊóæóåøóãõ ãöäú ÞóØúÚö ÇáöÇäúÊöÝóÇÚö ÈöÃóãúæóÇáö ÇáúÃóæúáöíóÇÁö Úóäú ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúæöáóÇíóÉö ÈöÇáúÅöÎóÇÁö æóÇáúÍöáúÝö ÝóÈóíøóäó Ãóäö ÇáøóÐöí ÃõÈúØöáó æóäõÓöÎó åõæó ÇäúÊöÝóÇÚõ ÇáúÅöÑúËö æóÈóÞöíó Íõßúãõ ÇáúãõæóÇÓóÇÉö æóÅöÓúÏóÇÁõ ÇáúãóÚúÑõæÝö ÈöãöËúáö ÇáúÅöäúÝóÇÞö æóÇáúÅöåúÏóÇÁö æóÇáúÅöíÕóÇÁö.
æóÌõãúáóÉõ ßÇäó Ðáößó Ýöí ÇáúßöÊÇÈö ãóÓúØõæÑÇð ÊóÐúíöíáñ áöåóÐöåö ÇáúÃóÍúßóÇãö æóÎóÇÊöãóÉñ áóåóÇ ãõÄúÐöäóÉñ ÈöÇäúÊöåóÇÁö ÇáúÛóÑóÖö ãöäó ÇáúÃóÍúßóÇãö ÇáøóÊöí ÔõÑöÚóÊú ãöäú Þóæúáöåö ÇÏúÚõæåõãú áöÂÈÇÆöåöãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 5] Åöáóì åõäóÇ¡
ÝóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ÈöÞóæúáöåö Ðáößó Åöáóì ÇáúãóÐúßõæÑö ãöäó ÇáúÃóÍúßóÇãö ÇáúãóÔúÑõæÚóÉö ÝóßóÇäó åóÐóÇ ÇáÊøóÐúíöíáõ ÃóÚóãøó ãöãøóÇ ÇÞúÊóÖóÇåõ Þóæúáõåõ ÈóÚúÖõåõãú Ãóæúáì ÈöÈóÚúÖò Ýöí ßöÊÇÈö Çááøóåö. æóÈöåóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö áóãú íóßõäú ÊóßúÑöíÑðÇ áóåõ æóáóßöäøóåõ íóÊóÖóãøóäõåõ æóíóÊóÖóãøóäõ ÛóíúÑóåõ ÝóíõÝöíÏõ ÊóÞúÑöíÑóåõ æóÊóæúßöíÏóåõ ÊóÈóÚðÇ æóåóÐóÇ ÔóÃúäõ ÇáÊøóÐúíöíáóÇÊö.
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúßöÊÇÈö áöáúÚóåúÏö¡ Ãóíú: ßöÊóÇÈö Çááøóåö¡ Ãóíú: ãóÇ ßóÊóÈóåõ Úóáóì ÇáäøóÇÓö æóÝóÑóÖóåõ ßóÞóæúáöåö ßöÊÇÈó Çááøóåö Úóáóíúßõãú [ÇáäøöÓóÇÁ: 24] ¡ ÝóÇÓúÊõÚöíÑó ÇáúßöÊóÇÈõ áöáÊøóÔúÑöíÚö ÈöÌóÇãöÚö ËõÈõæÊöåö æóÖóÈúØöåö ÇáÊøóÛúíöíÑó æóÇáÊøóäóÇÓöíó¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÇáúÍóÇÑöËõ Èúäõ ÍöáøöÒóÉó:
ÍóÐóÑó ÇáúÌóæúÑö æóÇáÊøóØóÇÎöí æóåóáú íóäú ... ÞõÖõ ãóÇ Ýöí ÇáúãóåóÇÑöÞö ÇáúÃóåúæóÇÁõ
æóãóÚúäóì åóÐóÇ ãöËúáó Þóæúáå ÊóÚóÇáóì: æóÃõæáõæÇ ÇáúÃóÑúÍÇãö ÈóÚúÖõåõãú Ãóæúáì ÈöÈóÚúÖò Ýöí ßöÊÇÈö Çááøóåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÝóÇáö [75] . ÝóÇáúßöÊóÇÈõ: ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ ãóßúäöíøóÉñ æóÍóÑúÝõ ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö ÊóÑúÓöíÎñ áöáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö.
æóÇáúãóÓúØõæÑõ: ÇáúãóßúÊõæÈõ Ýöí ÓõØõæÑò¡ æóåõæó ÊóÑúÔöíÍñ ÃóíúÖðÇ áöáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö æóÝöíåö ÊóÎúíöíáñ áöáúãóßúäöíøóÉö.
æóÝöÚúáõ ßÇäó Ýöí Þóæúáöåö ßÇäó Ðáößó áöÊóÞúæöíóÉö ËõÈõæÊöåö Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö ãóÓúØõæÑðÇ¡ áöÃóäøó ßÇäó ÅöÐóÇ áóãú íõÞúÕóÏõ ÈöåóÇ Ãóäøó ÇÓúãóåóÇ ÇÊøóÕóÝó ÈöÎóÈóÑöåóÇ Ýöí ÇáÒøóãóäö ÇáúãóÇÖöí ßóÇäóÊú áöáÊøóÃúßöíÏö ÛóÇáöÈðÇ ãöËúáó æóßÇäó Çááøóåõ ÛóÝõæÑÇð ÑóÍöíãÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 4] Ãóíú: áóãú íÒá ßóÐóáöß.(21/272)
æóÅöÐú ÃóÎóÐúäóÇ ãöäó ÇáäøóÈöíøöíäó ãöíËóÇÞóåõãú æóãöäúßó æóãöäú äõæÍò æóÅöÈúÑóÇåöíãó æóãõæÓóì æóÚöíÓóì ÇÈúäö ãóÑúíóãó æóÃóÎóÐúäóÇ ãöäúåõãú ãöíËóÇÞðÇ ÛóáöíÙðÇ (7) áöíóÓúÃóáó ÇáÕøóÇÏöÞöíäó Úóäú ÕöÏúÞöåöãú æóÃóÚóÏøó áöáúßóÇÝöÑöíäó ÚóÐóÇÈðÇ ÃóáöíãðÇ (8)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÇáúÂíóÇÊ 7 Åöáóì 8]
æóÅöÐú ÃóÎóÐúäÇ ãöäó ÇáäøóÈöíøöíäó ãöíËÇÞóåõãú æóãöäúßó æóãöäú äõæÍò æóÅöÈúÑÇåöíãó æóãõæÓì æóÚöíÓóì ÇÈúäö ãóÑúíóãó æóÃóÎóÐúäÇ ãöäúåõãú ãöíËÇÞÇð ÛóáöíÙÇð (7) áöíóÓúÆóáó ÇáÕøóÇÏöÞöíäó Úóäú ÕöÏúÞöåöãú æóÃóÚóÏøó áöáúßÇÝöÑöíäó ÚóÐÇÈÇð ÃóáöíãÇð (8)
ÚóØúÝñ Úóáóì Þóæúáöåö íóÇ ÃóíåóÇ ÇáäÈíÁ ÇÊøóÞö Çááøóåó æóáÇ ÊõØöÚö ÇáúßÇÝöÑöíäó æóÇáúãõäÇÝöÞöíäó Åöáóì Þóæúáöåö:
æóßóÝì ÈöÇááøóåö æóßöíáðÇ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 1- 3] ÝóáöÐóáößó ÊóÖóãøóäó ÇáúÃóãúÑó ÈöÅöÞóÇãóÉö ÇáÏøöíäö Úóáóì ãóÇ ÃóÑóÇÏóåõ Çááåõ ÊóÚóÇáóì æóÃóæúÍóì Èöåö Åöáóì ÑóÓõæáöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóÚóáóì äóÈúÐö Óõäóäö ÇáúßóÇÝöÑöíäó ÇáÕøõÑóÍóÇÁö æóÇáúãõäóÇÝöÞöíäó ãöäú ÃóÍúßóÇãö Çáúåóæóì æóÇáúÃóæúåóÇãö.
ÝóáóãøóÇ ÐóßóÑó Ðóáößó æóÚóÞøóÈó ÈöãöËúáö ËóáóÇËóÉò ãöäú ÃóÍúßóÇãö ÌóÇåöáöíøóÊöåöãõ ÇáÖøóÇáøóÉö ÈöãóÇ ØóÇáó ãöäó ÇáúßóáóÇãö Åöáóì åõäóÇ Ëõäöíó ÚöäóÇäõ ÇáúßóáóÇãö Åöáóì ÇáúÅöÚúáóÇãö ÈöÃóäøó ÇáøóÐöí ÃóãóÑóåõ Çááøóåõ Èöåö åõæó ãöäú ÚõåõæÏò ÃóÎóÐóåóÇ Çááøóåõ Úóáóì ÇáäøóÈöíÆöíäó æóÇáúãõÑúÓóáöíäó ãöäú Ãóæøóáö ÚõåõæÏö ÇáÔøóÑóÇÆöÚö. æóÊóÑúÈõØõ åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãó ÈöÇáúßóáóÇãö ÇáøóÐöí ÚõØöÝó åõæó Úóáóíúåö ãõäóÇÓóÈóÉõ Þóæúáöåö: ßÇäó Ðáößó Ýöí ÇáúßöÊÇÈö ãóÓúØõæÑÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 6] . æóÈöåóÐóÇ ÇáöÇÑúÊöÈóÇØö Èóíúäó ÇáúßóáóÇãóíúäö áóãú íõÍúÊóÌú Åöáóì ÈóíóÇäö ÇáúãöíËóÇÞö ÇáøóÐöí ÃóÎóÐóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Úóáóì ÇáäøóÈöíÆöíäó¡ ÝóÚõáöãó Ãóä ÇáúãóÚúäì: æóÅöÐÇ ÃóÎóÐúäóÇ
ãöäó ÇáäøóÈöíÆöíäó ãöíËóÇÞóåõãú ÈöÊóÞúæóì Çááøóåö æóÈöäóÈúÐö ØóÇÚóÉö ÇáúßóÇÝöÑöíäó æóÇáúãõäóÇÝöÞöíäó æóÈöÇÊøöÈóÇÚö ãóÇ ÃóæúÍóì Çááøóåõ Èöåö. æóÞóæúáõåõ Åöäøó Çááøóåó ßÇäó ÚóáöíãÇð ÍóßöíãÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 1] áöíóÓúÆóáó ÇáÕøóÇÏöÞöíäó Úóäú ÕöÏúÞöåöãú æóÃóÚóÏøó áöáúßÇÝöÑöíäó ÚóÐÇÈÇð ÃóáöíãÇð ÝóáóãøóÇ ÃõãöÑó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáöÇÞúÊöÕóÇÑö Úóáóì ÊóÞúæóì Çááøóåö æóÈöÇáúÅöÚúÑóÇÖö Úóäú ÏóÚúæóì ÇáúßóÇÝöÑöíäó æóÇáúãõäóÇÝöÞöíäó¡ ÃõÚúáöãó ÈöÃóäøó Ðóáößó ÔóÃúäõ ÇáäøóÈöíÆöíäó ãöäú ÞóÈúáöåö¡ æóáöÐóáößó ÚóØóÝó Þóæúáóåõ æóãöäúßó ÚóÞöÈó ÐößúÑö ÇáäøóÈöíÆöíäó ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì Ãóäøó ÔóÃúäó ÇáÑøõÓõáö æóÇÍöÏñ æóÃóäøó ÓõäøóÉó Çááøóåö Ýöíåöãú ãõÊøóÍöÏóÉñ¡ ÝóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ áóåóÇ ãóÚúäóì ÇáÊøóÐúíöíáö áöÂíóÉö íóÇ ÃóíåóÇ ÇáäÈíÁ ÇÊøóÞö Çááøóåó æóáÇ ÊõØöÚö ÇáúßÇÝöÑöíäó æóÇáúãõäÇÝöÞöíäó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 1] ÇáúÂíóÇÊõ ÇáËøóáóÇËõ æóáóßöäøóåóÇ ÌóÇÁóÊú ãóÚúØõæÝóÉð ÈöÇáúæóÇæö áöÈõÚúÏö ãóÇ ÈóíúäóåóÇ æóãóÇ Èóíúäó ÇáúÂíóÇÊö ÇáËøóáóÇËö ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉö.
æóÞóæúáõåõ æóÅöÐú ÃóÎóÐúäÇ ãöäó ÇáäøóÈöíøöíäó ãöíËÇÞóåõãú ÇáúÂíóÊóíúäö áóåõãóÇ ãóæúÞöÚõ ÇáúãõÞóÏøöãóÉö áöÞöÕøóÉö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö áöÃóäøó ãöãøóÇ ÃóÎóÐó Çááøóåõ Úóáóíúåö ãöíËóÇÞó ÇáäøóÈöíÆöíäó Ãóäú íóäúÕõÑõæÇ ÇáÏøöíäó ÇáøóÐöí íõÑúÓöáõåõ Çááøóåõ Èöåö¡ æóÃóäú íóäúÕõÑõæÇ Ïöíäó ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐú ÃóÎóÐó Çááøóåõ ãöíËÇÞó ÇáäøóÈöíÆöíäó áóãóÇ ÂÊóíúäóÇßõãú ãöäú ßöÊÇÈò æóÍößúãóÉò Ëõãøó ÌÇÁóßõãú ÑóÓõæáñ ãõÕóÏøöÞñ áöãÇ ãóÚóßõãú áóÊõÄúãöäõäøó Èöåö æóáóÊóäúÕõÑõäøóåõ [Âá ÚãÑóÇä: 81] ÝóãõÍóãøóÏñ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÃúãõæÑñ ÈöÇáäøõÕúÑóÉö áöÏöíäöåö Èöãóäú ãóÚóåõ ãöäó ÇáúãõÓúáöãöíäó áöÞóæúáöåö Ýöí åóÐöå ÇáúÂíóÉ: áöíóÓúÆóáó ÇáÕøóÇÏöÞöíäó Úóäú ÕöÏúÞöåöãú æóÃóÚóÏøó áöáúßÇÝöÑöíäó ÚóÐÇÈÇð ÃóáöíãÇð. æóÞóÇáó Ýöí(21/273)
ÇáúÂíóÉö ÇáúÂÊöíóÉö Ýöí ÇáËøóäóÇÁö Úóáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáøóÐöíäó ÕóÏóÞõæÇ ãóÇ ÚóÇåóÏõæÇ Çááøóåó Úóáóíúåö áöíóÌúÒöíó Çááøóåõ ÇáÕøóÇÏöÞöíäó ÈöÕöÏúÞöåöãú æóíõÚóÐøöÈó ÇáúãõäÇÝöÞöíäó ÇáúÂíóÉ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 24] .
æóÞóÏú ÌóÇÁó Þóæúáõåõ: æóÅöÐú ÃóÎóÐúäÇ ãöäó ÇáäøóÈöíÆöíäó ãöíËóÇÞóåõãú ÌóÇÑöíðÇ Úóáóì ÃõÓúáõæÈö ÇÈúÊöÏóÇÁö ßóËöíÑò ãöäú ÞóÕóÕö ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÇÝúÊöÊóÇÍöåóÇ Èö ÅöÐú Úóáóì ÅöÖúãóÇÑö (ÇÐúßõÑú) . æÅöÐú ÇÓúãñ áöáÒøóãóÇäö ãõÌóÑøóÏñ Úóäú ãóÚúäóì ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö. ÝóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóÇÐúßõÑú æóÞúÊðÇ¡ æóÈöÅöÖóÇÝóÉö ÅöÐú Åöáóì ÇáúÌõãúáóÉö ÈóÚúÏóåõ íóßõæäõ ÇáúãóÚúäóì: ÇÐúßõÑú æóÞúÊó ÃóÎúÐöäóÇ ãöíËóÇÞðÇ Úóáóì ÇáäøóÈöíÆöíäó. æóåóÐóÇ ÇáúãöíËóÇÞõ ãõÌúãóáñ åõäóÇ ÈóíøóäóÊúåõ ÂíóÇÊñ ßóËöíÑóÉñ. æóÌöãóÇÚõåóÇ Ãóäú íóÞõæáõæÇ ÇáúÍóÞøó æóíõÈóáøöÛõæÇ ãóÇ ÃõãöÑõæÇ Èöåö Ïõæäó ãõáóÇíóäóÉò áöáúßóÇÝöÑöíäó æóÇáúãõäóÇÝöÞöíäó¡ æóáóÇ ÎóÔúíóÉò ãöäúåõãú¡ æóáóÇ ãõÌóÇÑóÇÉò áöáúÃóåúæóÇÁö¡ æóáóÇ ãõÔóÇØóÑóÉò ãóÚó Ãóåúáö ÇáÖøóáóÇáö Ýöí ÇáúÅöÈúÞóÇÁö Úóáóì ÈóÚúÖö ÖóáóÇáöåöãú. æóÃóäøó Çááøóåó æóÇËóÞóåõãú æóæóÚóÏóåõãú Úóáóì Ðóáößó ÈöÇáäøóÕúÑö. æóáöãóÇ ÇÍúÊóæóÊú Úóáóíúåö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ ãöäó ÇáúÃóÛúÑóÇÖö ãóÒöíÏõ ÇáÊøóÃóËøõÑö ÈöåóÐóÇ ÇáúãöíËóÇÞö ÈöÇáäøöÓúÈóÉö áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÔóÏöíÏõ ÇáúãõÔóÇÈóåóÉö ÈöãóÇ ÃõÎöÐó ãöäó ÇáúãóæóÇËöíÞö Úóáóì ÇáÑøõÓõáö ãöäú ÞóÈúáöåö.
æóãöäú Ðóáößó Úóáóì ÓóÈöíáö ÇáúãöËóÇáö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì åõäóÇ: æóÇááøóåõ íóÞõæáõ ÇáúÍóÞøó æóåõæó íóåúÏöí ÇáÓøóÈöíáó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 4] æóÞóæúáõåõ Ýöí ãöíËóÇÞö Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö Ãóáóãú íõÄúÎóÐú Úóáóíúåöãú ãöíËÇÞõ ÇáúßöÊÇÈö Ãóäú áóÇ íóÞõæáõæÇ Úóáóì Çááøóåö ÅöáøóÇ ÇáúÍóÞøó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [169] .
æóÝöí ÊóÚúÞöíÈö ÃóãúÑö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáÊøóÞúæóì æóãõÎóÇáóÝóÉö ÇáúßóÇÝöÑöíäó æóÇáúãõäóÇÝöÞöíäó æóÇáÊøóËúÈöíÊö Úóáóì ÇÊøöÈóÇÚö ãóÇ íõæÍöí Åöáóíúåö¡ æóÃóãúÑöåö ÈöÇáÊøóæóßøõáö Úóáóì Çááøóåö¡ æóÌóÚúáöåóÇ ÞóÈúáó Þóæúáöåö íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÇÐúßõÑõæÇ äöÚúãóÉó
Çááøóåö Úóáóíúßõãú ÅöÐú ÌÇÁóÊúßõãú ÌõäõæÏñ
[ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 9] ÅöáóÎú.. ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóäøó Ðóáößó ÇáÊøóÃúíöíÏó ÇáøóÐöí ÃóíøóÏó Çááøóåõ Èöåö ÑóÓõæáóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáúãõÄúãöäöíäó ãóÚóåõ ÅöÐú ÑóÏøó Úóäúåõãú ÃóÍúÒóÇÈó ÇáúßõÝøóÇÑö æóÇáúãõäóÇÝöÞöíäó ÈöÛóíúÙöåöãú áóãú íóäóÇáõæÇ ÎóíúÑðÇ ãóÇ åõæó ÅöáøóÇ ÃóËóÑñ ãöäú ÂËóÇÑö ÇáúãöíËóÇÞö ÇáøóÐöí ÃóÎóÐóåõ Çááøóåõ Úóáóì ÑóÓõæáöåö Íöíäó ÈóÚóËóåõ.
æóÇáúãöíËóÇÞõ: ÇÓúãõ ÇáúÚóåúÏö æóÊóÍúÞöíÞö ÇáúæóÚúÏö¡ æóåõæó ãõÔúÊóÞøñ ãöäú æóËöÞó¡ ÅöÐóÇ ÃóíúÞóäó æóÊóÍóÞøóÞó¡ Ýóåõæó ãóäúÞõæáñ ãöäö ÇÓúãö ÂáóÉò ãóÌóÇÒðÇ ÛóáóÈó Úóáóì ÇáúãóÕúÏóÑö¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÇáøóÐöíäó íóäúÞõÖõæäó ÚóåúÏó Çááøóåö ãöäú ÈóÚúÏö ãöíËÇÞöåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [27] . æóÅöÖóÇÝóÉõ ãöíËóÇÞò Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáäøóÈöíÆöíäó ãöäú ÅöÖóÇÝóÉö ÇáúãóÕúÏóÑö Åöáóì ÝóÇÚöáöåö Úóáóì ãóÚúäóì ÇÎúÊöÕóÇÕö ÇáúãöíËóÇÞö Èöåöãú ÝöíãóÇ ÃõáúÒöãõæÇ Èöåö æóãóÇ æóÚóÏóåõãõ Çááøóåõ Úóáóì ÇáúæóÝóÇÁö Èöåö. æóíõÖóÇÝõ ÃóíúÖðÇ(21/274)
Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúÌóáóÇáóÉö Ýöí Þóæúáöåö æóÇÐúßõÑõæÇ äöÚúãóÉó Çááøóåö Úóáóíúßõãú æóãöíËÇÞóåõ ÇáøóÐöí æÇËóÞóßõãú Èöåö [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 7] .
æóÞóæúáõåõ æóãöäúßó æóãöäú äõæÍò ÅöáóÎú åõæó ãöäú ÐößúÑö ÈóÚúÖö ÃóÝúÑóÇÏö ÇáúÚóÇãøö áöáöÇåúÊöãóÇãö Èöåöãú ÝóÅöäøó åóÄõáóÇÁö ÇáúãóÐúßõæÑöíäó ÃóÝúÖóáõ ÇáÑøõÓõáö¡ æóÞóÏú ÐõßöÑó ÖóãöíÑõ ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÈúáóåõãú ÅöíãóÇÁð Åöáóì ÊóÝúÖöíáöåö Úóáóì ÌóãöíÚöåöãú¡ Ëõãøó ÌõÚöáó ÊóÑúÊöíÈõ ÐößúÑö ÇáúÈóÞöíøóÉö Úóáóì ÊóÑúÊöíÈöåöãú Ýöí ÇáúæõÌõæÏö. æóáöåóÐöåö ÇáäøõßúÊóÉö ÎõÕøó ÖóãöíÑõ ÇáäøóÈöíÁö ÈöÅöÏúÎóÇáö ÍóÑúÝö (ãöäú) Úóáóíúåö ÈöÎõÕõæÕöåö¡ Ëõãøó ÃõÏúÎöáó ÍóÑúÝõ (ãöäú) Úóáóì ãóÌúãõæÚö ÇáúÈóÇÞöíäó ÝóßóÇäó ÞóÏú ÎõÕøó ÈöÇåúÊöãóÇãóíúäö: ÇåúÊöãóÇãö ÇáÊøóÞúÏöíãö¡ æóÇåúÊöãóÇãö ÅöÙúåóÇÑö ÇÞúÊöÑóÇäö ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö ÈöÖóãöíÑò ÈöÎõÕõæÕöåö ÛóíúÑó ãõäúÏóãöÌò Ýöí ÈóÞöíøóÊöåöãú Úóáóíúåöãõ ÇáÓøóáóÇãõ.
æóÓóíóÌöíÁõ Ãóäøó ãóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÔøõæÑóì [13] ãöäú ÊóÞúÏöíãö ãóÇ æóÕøóì Èöåö äõæÍÇð Úóáóì æóÇáøóÐöí ÃóæúÍóíúäÇ Åöáóíúßó [ÇáÔæÑì: 13] ØóÑöíÞñ ÂÎóÑõ åõæó ÂËóÑõ ÈöÇáúÛóÑóÖö ÇáøóÐöí Ýöí Êöáúßó ÇáÓøõæÑóÉö ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÔóÑóÚó áóßõãú ãöäó ÇáÏøöíäö ãóÇ æóÕøóì Èöåö äõæÍÇð æóÇáøóÐöí ÃóæúÍóíúäÇ Åöáóíúßó æóãÇ æóÕøóíúäÇ Èöåö ÅöÈúÑÇåöíãó ÇáúÂíóÉ [ÇáÔæÑì: 13] .
æóÌõãúáóÉõ æóÃóÎóÐúäÇ ãöäúåõãú ãöíËÇÞÇð ÛóáöíÙÇð ÃóÚóÇÏóÊú ãóÖúãõæäó ÌõãúáóÉö æóÅöÐú ÃóÎóÐúäÇ ãöäó ÇáäøóÈöíÆöíäó ãöíËóÇÞóåõãú áöÒöíóÇÏóÉö ÊóÃúßöíÏöåóÇ¡ æóáöíõÈúäóì ÚóáóíúåóÇ æóÕúÝõ ÇáúãöíËóÇÞö ÈöÇáúÛóáöíÙö¡ Ãóíú: ÚóÙöíãðÇ Ìóáöíáó ÇáÔøóÃúäö Ýöí ÌöäúÓöåö ÝóÅöäøó ßõáøó ãöíËóÇÞò áóåõ ÚöÙóãñ ÝóáóãøóÇ æõÕöÝó åóÐóÇ Èö ÛóáöíÙÇð ÃóÝóÇÏó Ãóäøó áóåõ ÚöÙóãðÇ ÎóÇÕøðÇ¡ æóáöíõÚóáøöÞó Èöåö áóÇãó ÇáÊøóÚúáöíáö ãä Þóæúáå áöíóÓúÆóáó ÇáÕøóÇÏöÞöíäó.
æóÍóÞöíÞóÉõ ÇáúÛóáöíÙö: ÇáúÞóæöíøõ ÇáúãóÊöíäõ ÇáúÎóáúÞö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÇÓúÊóÛúáóÙó ÝóÇÓúÊóæì Úóáì ÓõæÞöåö [ÇáúÝóÊúÍ: 29] . æóÇÓúÊõÚöíÑó ÇáúÛóáöíÙõ áöáúÚóÙöíãö ÇáÑøóÝöíÚö Ýöí ÌöäúÓöåö áöÃóäøó ÇáúÛóáöíÙó ãöäú ßõáøö ÕöäúÝò åõæó Ãóãúßóäõåõ Ýöí ÕöÝóÇÊö ÌöäúÓöåö.
æóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáå áöíóÓúÆóáó ÇáÕøóÇÏöÞöíäó Úóäú ÕöÏúÞöåöãú áóÇãõ ßóíú¡ Ãóíú: ÃóÎóÐúäóÇ ãöäúåõãú ãöíËóÇÞðÇ ÛóáöíÙðÇ áöäõÚúÙöãó ÌóÒóÇÁð áöáøóÐöíäó íõæÝõæäó ÈöÚóåúÏö Çááøóåö æóáóÇ íóäúÞõÖõæäó ÇáúãöíËóÇÞó æóáöäõÔóÏøöÏó ÇáúÚóÐóÇÈó ÌóÒóÇÁð áöáøóÐöíäó íóßúÝõÑõæäó ÈöãóÇ ÌóÇÁóÊúåõãú Èöåö ÑõÓõáõ Çááøóåö¡ Ýóíóßõæäõ ãöäú ÏóæóÇÚöí ÐößúÑö åóÐóÇ ÇáúãöíËóÇÞö åõäóÇ Ãóäøóåõ ÊóæúØöÆóÉñ áöÐößúÑö ÌóÒóÇÁö ÇáÕøóÇÏöÞöíäó æóÚóÐóÇÈö ÇáúßóÇÝöÑöíäó ÒöíóÇÏóÉð Úóáóì ãóÇ ÐóßóÑúäóÇ ãöäú ÏóæóÇÚöí Ðóáößó ÂäöÝðÇ. æóåóÐöåö ÚöáøóÉñ ãöäú Úöáóáö ÃóÎúÐö ÇáúãöíËóÇÞö ãöäó ÇáäøóÈöíÆöíäó æóåöíó ÂÎöÑõ ÇáúÚöáóáö ÍõÕõæáðÇ ÝóÃóÔúÚóÑó(21/275)
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÇÐúßõÑõæÇ äöÚúãóÉó Çááøóåö Úóáóíúßõãú ÅöÐú ÌóÇÁóÊúßõãú ÌõäõæÏñ ÝóÃóÑúÓóáúäóÇ Úóáóíúåöãú ÑöíÍðÇ æóÌõäõæÏðÇ áóãú ÊóÑóæúåóÇ æóßóÇäó Çááøóåõ ÈöãóÇ ÊóÚúãóáõæäó ÈóÕöíÑðÇ (9)
ÐößúÑõåóÇ ÈöÃóäøó áöåóÐóÇ ÇáúãöíËóÇÞö ÚöáóáðÇ ÊóÍúÕõáõ ÞóÈúáó Ãóäú íõÓúÃóáó ÇáÕøóÇÏöÞõæäó Úóäú ÕöÏúÞöåöãú¡ æóåöíó ãóÇ Ýöí ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáúãóÃúÎõæÐö ãöíËóÇÞõåõãú ÚóáóíúåóÇ ãöäú ÌóáúÈö ÇáúãóÕóÇáöÍö æóÏóÑúÁö ÇáúãóÝóÇÓöÏö¡ æóÐóáößó åõæó ãóÇ íõÓúÃóáõ ÇáúÚóÇãöáõæäó Úóäú Úóãóáöåö ãöäú ÎóíúÑò æóÔÑ.
æóÖãíÑ áöíóÓúÆóáó ÚóÇÆöÏñ Åöáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáöÇáúÊöÝóÇÊö ãöäó ÇáÊøóßóáøõãö Åöáóì ÇáúÛóíúÈóÉö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÕøóÇÏöÞöíäó Ãõãóãõ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ÇáøóÐöíäó ÈóáóÛóåõãú ãóÇ ÃõÎöÐó Úóáóì ÃóäúÈöíóÇÆöåöãú ãöäó ÇáúãöíËóÇÞö¡ æóíõÞóÇÈöáõåõãõ ÇáúßóÇÝöÑõæäó ÇáøóÐöíäó ßóÐøóÈõæÇ ÃóäúÈöíóÇÁóåõãú Ãóæö ÇáøóÐöíäó ÕóÏøóÞõæåõãú Ëõãøó äóÞóÖõæÇ ÇáúãöíËóÇÞó ãöäú ÈóÚúÏö¡ ÝóíóÔúãóáõåõãõ ÇÓúãõ ÇáúßóÇÝöÑöíäó.
æóÇáÓøõÄóÇáõ: ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáúãõÄóÇÎóÐóÉö áöÃóäøóåóÇ ãöäú ËóæóÇÈö ÌóæóÇÈö ÇáÓøõÄóÇá ÃóÚäöí ÅÓÏÇÁ ÇáËøóæóÇÈö áöáÕøóÇÏöÞöíäó æóÚóÐóÇÈó ÇáúßóÇÝöÑöíäó¡ æóåóÐóÇ äóÙöíÑõ Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì áóÇ íõÓúÆóáõ ÚóãøóÇ íóÝúÚóáõ [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 23] ¡ Ãóíú: áóÇ íóÊóÚóÞøóÈõ ÃóÍóÏñ ÝöÚúáóåõ æóáóÇ íõÄóÇÎöÐõåõ Úóáóì ãóÇ áóÇ íõáóÇÆöãõåõ¡ æóÞóæúáõ ßóÚúÈö Èúäö ÒõåóíúÑò:
æóÞöíáó: Åöäøóß ãóäúÓõæÈ æãÓÄæá æóÌõãúáóÉõ æóÃóÚóÏøó áöáúßÇÝöÑöíäó ÚóØúÝñ Úáì ÌãáóÉ áöíóÓúÆóáó ÇáÕøóÇÏöÞöíäó æóÛõíøöÑó ÝöíåóÇ ÇáúÃõÓúáõæÈõ áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÊóÍúÞöíÞö ÚóÐóÇÈö ÇáúßóÇÝöÑöíäó ÍóÊøóì áóÇ íõÊóæóåøóãó Ãóäøóåõãú íõÓúÃóáõæäó ÓõÄóÇáó ãóäú íõÓúãóÚõ ÌóæóÇÈõåõãú Ãóæú ãóÚúÐöÑóÊõåõãú¡ æóáöÅöÝóÇÏóÉö Ãóäøó ÅöÚúÏóÇÏó ÚóÐóÇÈöåöãú ÃóãúÑñ ãóÖóì æóÊóÞóÑøóÑó Ýöí Úáã Çááå.
[9]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 9]
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÇÐúßõÑõæÇ äöÚúãóÉó Çááøóåö Úóáóíúßõãú ÅöÐú ÌÇÁóÊúßõãú ÌõäõæÏñ ÝóÃóÑúÓóáúäÇ Úóáóíúåöãú ÑöíÍÇð æóÌõäõæÏÇð áóãú ÊóÑóæúåÇ æóßÇäó Çááøóåõ ÈöãÇ ÊóÚúãóáõæäó ÈóÕöíÑÇð (9)
ÇÈúÊöÏóÇÁñ áöÛóÑóÖò ÚóÙöíãò ãöäú ÃóÛúÑóÇÖö äõÒõæáö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö æóÇáøóÐöí ÍõÝøó ÈöÂíóÇÊò æóÚöÈóÑò ãöäö ÇÈúÊöÏóÇÆöåö æóãöäú ÚóæóÇÞöÈöåö ÊóÚúáöíãðÇ áöáúãõÄúãöäöíäó æóÊóÐúßöíÑðÇ áöíóÒöíÏóåõãú íóÞöíäðÇ æóÊóÈúÕöíÑðÇ. ÝóÇÝúÊõÊöÍó ÇáúßóáóÇãõ ÈöÊóæúÌöíåö ÇáúÎöØóÇÈö Åöáóíúåöãú áöÃóäøóåõãú Ãóåúáõåõ æóÃóÍöÞøóÇÁõ Èöåö¡ æóáöÃóäøó Ýöíåö ÊóÎúáöíÏó ßóÑóÇãóÊöåöãú æóíóÞöíäöåöãú æóÚöäóÇíóÉó Çááøóåö Èöåöãú æóáõØúÝóåõ áóåõãú æóÊóÍúÞöíÑðÇ áöÚóÏõæøöåöãú æóãóäú íóßöíÏõ áóåõãú¡ æóÃõãöÑõæÇ Ãóäú íóÐúßõÑõæÇ åóÐöåö ÇáäøöÚúãóÉó(21/276)
æóáóÇ íóäúÓóæúåóÇ áöÃóäøó Ýöí ÐößúÑöåóÇ ÊóÌúÏöíÏðÇ áöáöÇÚúÊöÒóÇÒö ÈöÏöíäöåöãú æóÇáËøöÞóÉö ÈÑóÈåãú æÇáÊÕÏíÞ áäÈíÆåã Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÇÎúÊöíÑóÊú áöáÊøóÐúßöíÑö ÈöåóÐóÇ Çáúíóæúãö ãõäóÇÓóÈóÉõ ÇáúÃóãúÑö ÈöÚóÏóãö ØóÇÚóÉö ÇáúßóÇÝöÑöíäó æóÇáúãõäóÇÝöÞöíäó áöÃóäøó ãöäó
ÇáäøöÚóãö ÇáøóÊöí ÍóÝøóÊú ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó Ýöí íóæúãö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö Ãóäøó Çááøóåó ÑóÏøó ßóíúÏó ÇáúßóÇÝöÑöíäó æóÇáúãõäóÇÝöÞöíäó ÝóÐóßøóÑó ÇáúãõÄúãöäõæäó ÈöÓóÇÈöÞö ßóíúÏö ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó Ýöí Êöáúßó ÇáúÃóÒúãóÉö áöíóÍúÐóÑõæÇ ãóßóÇÆöÏóåõãú æóÃóÑóÇÌöíÝóåõãú Ýöí ÞóÖöíøóÉö ÇáÊøóÈóäøöí æóÊóÒóæøõÌö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãõØóáøóÞóÉó ãõÊóÈóäøóÇåõ¡ æóáöÐóáößó ÎõÕøó ÇáúãõäóÇÝöÞõæäó ÈöÞóæúáöåö: æóÅöÐú íóÞõæáõ ÇáúãõäÇÝöÞõæäó æóÇáøóÐöíäó Ýöí ÞõáõæÈöåöãú ãóÑóÖñ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 12] ÇáúÂíóÇÊö Úóáóì Ãóäøó ÞóÖöíøóÉó ÅöÈúØóÇáö ÇáÊøóÈóäøöí æóÅöÈóÇÍóÉö ÊóÒóæøõÌö ãõØóáóÞö ÇáúÃóÏúÚöíóÇÁö ßóÇäó ÈöÞõÑúÈö æóÞúÚóÉö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö.
æÅöÐú ÙóÑúÝñ áöáÒøóãóäö ÇáúãóÇÖöí ãõÊóÚóáøöÞñ Èö äöÚúãóÉó áöãóÇ ÝöíåóÇ ãöäú ãóÚúäóì ÇáúÅöäúÚóÇãö¡ Ãóíö:
ÇÐúßõÑõæÇ ãóÇ ÃóäúÚóãó Çááøóåõ Èöåö Úóáóíúßõãú ÒóãóÇäó ÌóÇÁóÊúßõãú ÌõäõæÏñ ÝóåóÒóãóåõãõ Çááøóåõ ÈöÌõäõæÏò áóãú ÊóÑóæúåóÇ.
æóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ æóãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ ÊõÔöíÑõ Åöáóì ãóÇ ÌóÑóì ãöäú ÚóÙöíãö ÕõäúÚö Çááøóåö ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó Ýöí ÛóÒúæóÉö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö ÝóáúäóÃúÊö Úóáóì ÎõáóÇÕóÉö ãóÇ ÐóßóÑóåõ Ãóåúáõ ÇáÓøöíóÑö æóÇáÊøóÝúÓöíÑö áöíóßõæäó ãöäúåõ ÈóíóÇäñ áöãóØóÇæöí åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö.
æóßóÇäó ÓóÈóÈó åóÐöåö ÇáúÛóÒúæóÉö Ãóäøó ÞõÑóíúÔðÇ ÈóÚúÏó æóÞúÚóÉö ÃõÍõÏò ÊóåóÇÏóäõæÇ ãóÚó ÇáúãõÓúáöãöíäó áöãõÏøóÉö ÚóÇãò Úóáóì Ãóäú íóáúÊóÞõæÇ ÈöÈóÏúÑò ãöäó ÇáúÚóÇãö ÇáúÞóÇÈöáö Ýóáóãú íóÞóÚú ÞöÊóÇáñ ÈöÈóÏúÑò áöÊóÎóáøõÝö ÃóÈöí ÓõÝúíóÇäó Úóäö ÇáúãöíÚóÇÏö¡ Ýóáóãú íõäóÇæöÔú ÃóÍóÏõ ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ÇáúÝóÑöíÞó ÇáúÂÎóÑó ÅöáøóÇ ãóÇ ßóÇäó ãöäú ÍóÇÏöËóÉö ÛóÏúÑö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÇáúãõÓúáöãöíäó æóåöíó ÍóÇÏöËóÉõ ÈöÆúÑö ãóÚõæäóÉó Íöíäó ÛóÏóÑóÊú ÞóÈóÇÆöáõ ÚõÕóíøóÉó¡ æóÑöÚúáò¡ æóÐóßúæóÇäó ãöäú Èóäöí Óõáóíúãò ÈöÃóÑúÈóÚöíäó ãöäó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÅöÐú ÓóÃóáó ÚóÇãöÑõ Èúäõ ãóÇáößò ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäú íõæóÌøöåóåõãú Åöáóì Ãóåúáö äóÌúÏò íóÏúÚõæäóåõãú Åöáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö. æóßóÇäó Ðóáößó ßóíúÏðÇ ßóÇÏóåõ ÚóÇãöÑõ Èúäõ ãóÇáößò æóÐóáößó ÈóÚúÏó ÃóÑúÈóÚóÉö ÃóÔúåõÑò ãöäö ÇäúÞöÖóÇÁö ÛóÒúæóÉö ÃõÍõÏò.
ÝóáóãøóÇ ÃóÌúáóì ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Èóäöí ÇáäøóÖöíÑö áöãóÇ ÙóåóÑó ãöäú ÛóÏúÑöåöãú Èöåö æóÎóíúÓöåöãú ÈöÇáúÚóåúÏö ÇáøóÐöí áóåõãú ãóÚó ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ åõäóÇáößó ÇÛúÊóÇÙó ßóÈóÑóÇÁõ íóåõæÏö ÞõÑóíúÙóÉó ÈóÚúÏó ÇáúÌóáóÇÁö æóÈóÚúÏó Ãóäú äóÒóáõæÇ ÈöÏöíóÇÑö Èóäöí ÞõÑóíúÙóÉó æóÈöÎóíúÈóÑó ÝóÎóÑóÌó ÓóáøóÇãõ Èúäõ ÃóÈöí ÇáúÍõÞóíúÞö- ÈöÊóÔúÏöíÏö áóÇãö ÓóáøóÇãö æóÖóãøö ÍóÇÁö ÇáúÍõÞóíúÞö æóÝóÊúÍö ÞóÇÝöåö- æóßöäóÇäóÉõ Èúäõ ÃóÈöí ÇáúÍõÞóíúÞö¡ æóÍõíóíøõ Èúäõ ÃóÎúØóÈó- ÈöÖóãøö ÍóÇÁö Íõíóíøò æóÝóÊúÍö åóãúÒóÉö æóØóÇÁö ÃóÎúØóÈó- æóÛóíúÑõåõãú Ýöí äóÝóÑò ãöäú Èóäöí ÇáäøóÖöíÑö ÝóÞóÏöãõæÇ Úóáóì ÞõÑóíúÔò áöÐóáößó(21/277)
æóÊóÂãóÑõæÇ ãóÚó ÛóØóÝóÇäó Úóáóì Ãóäú íóÛúÒõæÇ ÇáúãóÏöíäóÉó ÝóÎóÑóÌóÊú ÞõÑóíúÔñ æóÃóÍóÇÈöíÔõåóÇ æóÈóäõæ ßöäóÇäóÉó Ýöí ÚóÔóÑóÉö ÂáóÇÝò æóÞóÇÆöÏõåõãú ÃóÈõæ ÓõÝúíóÇäó¡ æóÎóÑóÌóÊú ÛóØóÝóÇäõ Ýöí ÃóáúÝò ÞóÇÆöÏõåõãú ÚõíóíúäóÉõ Èúäõ ÍöÕúäò¡ æóÎóÑóÌóÊú ãóÚóåõãú åóæóÇÒöäõ æóÞóÇÆöÏõåõãú ÚóÇãöÑõ Èúäõ ÇáØøõÝóíúáö.
æóÈóáóÛó ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÚóÒúãõåõãú Úóáóì ãõäóÇÒóáóÉö ÇáúãóÏöíäóÉö ÃóÈúáóÛóÊúåõ ÅöíøóÇåõ ÎõÒóÇÚóÉõ æóÎóÇÝó ÇáúãõÓúáöãõæäó ßóËúÑóÉó ÚóÏõæøöåöãú¡ æóÃóÔóÇÑó ÓóáúãóÇäõ ÇáúÝóÇÑöÓöíøõ Ãóäú íõÍúÝóÑó ÎóäúÏóÞñ íõÍöíØõ ÈöÇáúãóÏöíäóÉö ÊóÍúÕöíäðÇ áóåóÇ ãöäú ÏõÎõæáö ÇáúÚóÏõæøö ÝóÇÍúÊóÝóÑóåõ ÇáúãõÓúáöãõæäó æóÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÚóåõãú íóÍúÝõÑõ æóíóäúÞõáõ ÇáÊøõÑóÇÈó¡ æóßóÇäóÊú ÛóÒúæóÉõ ÇáúÎóäúÏóÞö ÓóäóÉó ÃóÑúÈóÚò Ýöí ÑöæóÇíóÉö ÇÈúäö æóåúÈò æóÇÈúäö ÇáúÞóÇÓöãö Úóäú ãóÇáößò. æóÞóÇáó ÇÈúäõ ÅöÓúÍóÇÞó: ÓóäóÉó ÎóãúÓò. æóåõæó ÇáøóÐöí ÇÔúÊóåóÑó ÚöäúÏó ÇáäøóÇÓö æóÌóÑóì Úóáóíúåö ÇÈúäõ ÑõÔúÏò Ýöí «ÌóÇãöÚö ÇáúÈóíóÇäö æóÇáÊøóÍúÕöíáö» ÇÊøöÈóÇÚðÇ áöãóÇ ÇÔúÊõåöÑó¡ æóÞóæúáõ ãóÇáß ÃÕÍø.
æóÚäÏ ãóÇ Êóãøó ÍóÝúÑõ ÇáúÎóäúÏóÞö ÃóÞúÈóáóÊú ÌõäõæÏõ ÇáúãõÔúÑößöíäó æóÊóÓóãøóæúÇ ÈöÇáúÃóÍúÒóÇÈö áöÃóäøóåõãú ÚöÏøóÉõ ÞóÈóÇÆöáó ÊóÍóÒøóÈõæÇ¡ Ãóíú: ÕóÇÑõæÇ ÍöÒúÈðÇ æóÇÍöÏðÇ¡ æóÇäúÖóãøó Åöáóíúåöãú Èóäõæ ÞõÑóíúÙóÉó ÝóßóÇäó æõÑõæÏõ ÞõÑóíúÔò ãöäú ÃóÓúÝóáó ÇáúæóÇÏöí ãöäú ÌöåóÉö ÇáúãóÛúÑöÈö¡ æóæõÑõæÏõ ÛóØóÝóÇäó æóåóæóÇÒöäó ãöäú ÃóÚúáóì ÇáúæóÇÏöí ãöäú ÌöåóÉö ÇáúãóÔúÑöÞö¡ ÝóäóÒóáó ÌóíúÔõ ÞõÑóíúÔò ÈöãõÌúÊóãóÚö ÇáúÃóÓúíóÇáö ãöäú ÑõæãóÉó Èóíúäó ÇáúÌõÑúÝö æóÒõÛóÇÈóÉó- ÈöÒóÇíò ãõÚúÌóãóÉò ãóÖúãõæãóÉò æóÛóíúäò ãõÚúÌóãóÉò æóÈóÚúÖõåõãú íóÑúæöíåö ÈöÇáúÚóíúäö ÇáúãõåúãóáóÉö- æóÈóÚúÖõåõãú íóÞõæáõ: æóÇáúÛóÇÈóÉõ¡ æóÇáÊøóÍúÞöíÞõ åõæó ÇáúÃóæøóáõ ßóãóÇ Ýöí «ÇáÑøóæúÖö ÇáúÃõäõÝö» ¡ æóäóÒóáó ÌóíúÔõ ÛóØóÝóÇäó æóåóæóÇÒöäó ÈöÐóäóÈö äóÞúãóì Åöáóì ÌóÇäöÈö ÃõÍõÏò¡ æóßóÇäó ÌóíúÔõ ÇáúãõÓúáöãöíäó ËóáóÇËóÉó ÂáóÇÝò æóÎóÑóÌó ÇáúãõÓúáöãõæäó Åöáóì ÎóÇÑöÌö ÇáúãóÏöíäóÉö ÝóÚóÓúßóÑõæÇ ÊóÍúÊó ÌóÈóáö ÓóáúÚò æóÌóÚóáõæÇ ÙõåõæÑóåõãú Åöáóì ÇáúÌóÈóáö æóÇáúÎóäúÏóÞó Èóíúäóåõãú æóÈóíúäó ÇáúÚóÏõæøö¡ æóÌóÚóáó ÇáúãõÓúáöãõæäó äöÓóÇÁóåõãú æóÐóÑóÇÑöíåöãú Ýöí ÂØóÇãö ÇáúãóÏöíäóÉö. æóÃóãøóÑó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì ÇáúãóÏöíäóÉö ÚóÈúÏó Çááøóåö Èúäó Ãõãøö ãóßúÊõæãò¡ æóÏóÇãó ÇáúÍóÇáõ ßóÐóáößó ÈöÖúÚðÇ æóÚöÔúÑöíäó áóíúáóÉð áóãú Êóßõäú Èóíúäóåõãú ÝöíåóÇ ÍóÑúÈñ ÅöáøóÇ ãõÕóÇÑóÚóÉñ Èóíúäó ËóáóÇËóÉö ÝõÑúÓóÇäò ÇÞúÊóÍóãõæÇ ÇáúÎóäúÏóÞó ãöäú ÌöåóÉò ÖóíøöÞóÉò Úóáóì ÃóÝóÑóÇÓöåöãú ÝóÊóÞóÇÊóáõæÇ Ýöí ÇáÓøóÈúÎóÉö Èóíúäó ÇáúÎóäúÏóÞö æóÓóáúÚò æóÞõÊöáó ÃóÍóÏõåõãú ÞóÊóáóåõ Úóáöíøõ Èúäõ ÃóÈöí ØóÇáöÈò æóÝóÑøó ÕóÇÍöÈóÇåõ¡ æóÃóÕóÇÈó Óóåúãñ ÛóÑúÈñ ÓóÚúÏó Èúäó ãõÚóÇÐò Ýöí ÃóßúÍõáöåö ÝóßóÇäó ãöäúåõ ãóæúÊõåõ Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö. æóáóÍöÞóÊö ÇáúãõÓúáöãöíäó ÔöÏøóÉñ ãöäó ÇáúÍöÕóÇÑö æóÎóæúÝñ ãöäú ßóËúÑóÉö ÌóíúÔö ÚóÏõæøöåöãú ÍóÊøóì åóãøó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäú íõÕóÇáöÍó ÇáúÃóÍúÒóÇÈó Úóáóì Ãóäú íõÚúØöíóåõãú äöÕúÝó ËóãóÑö ÇáúãóÏöíäóÉö Ýöí ÚóÇãöåöãú Ðóáößó íóÃúÎõÐõæäóåõ ÚöäúÏó ØöíÈöåö æóßóÇÏó Ãóäú íóßúÊõÈó ãóÚóåõãú ßöÊóÇÈðÇ Ýöí Ðóáößó¡ ÝóÇÓúÊóÔóÇÑó ÓóÚúÏó Èúäó ãõÚóÇÐò æóÓóÚúÏó Èúäó ÚõÈóÇÏóÉó ÝóÞóÇáó ÓóÚúÏõ Èúäõ ãõÚóÇÐò:(21/278)
ÞóÏú ßõäøóÇ äóÍúäõ æóåóÄõáóÇÁö ÇáúÞóæúãö Úóáóì ÇáÔøöÑúßö æóáóÇ íóØúãóÚõæäó Ãóäú íóÃúßõáõæÇ ãöäúåóÇ ËóãóÑóÉð ÅöáøóÇ ÞöÑðì Ãóæú ÈóíúÚðÇ¡ ÃóÝóÍöíäó ÃóßúÑóãóäóÇ Çááøóåõ ÈöÇáúÅöÓúáóÇãö æóÃóÚóÒøóäóÇ Èößó äõÚúØöíåöãú ÃóãúæóÇáóäóÇ! æóÇááøóåö áóÇ äõÚúØöíåöãú ÅöáøóÇ ÇáÓøóíúÝó ÍóÊøóì íóÍúßõãó Çááøóåõ ÈóíúäóäóÇ æóÈóíúäóåõãú¡ ÝóÃóÈúØóáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÇ ßóÇäó ÚóÒóãó Úóáóíúåö.
æóÃóÑúÓóáó Çááøóåõ Úóáóì ÌóíúÔö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÑöíÍðÇ ÔóÏöíÏóÉð ÝóÃóÒóÇáóÊú ÎöíóÇãóåõãú æóÃóßúÝóÃóÊú ÞõÏõæÑóåõãú æóÃóØúÝóÃóÊú äöíÑóÇäóåõãú¡ æóÇÎúÊóáøó ÃóãúÑõåõãú¡ æóåóáóßó ßõÑóÇÚõåõãú æóÎõÝøõåõãú¡ æóÍóÏóËó ÊóÎóÇÐõáñ Èóíúäóåõãú æóÈóíúäó ÞõÑóíúÙóÉó æóÙóäøóÊú ÞõÑóíúÔñ Ãóäøó ÞõÑóíúÙóÉó ÕóÇáóÍóÊö ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÃóäøóåõãú íóäúÖóãøõæäó Åöáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó Úóáóì ÞöÊóÇáö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö¡ ÝóÑóÃóì Ãóåúáõ ÇáúÃóÍúÒóÇÈö ÇáÑøóÃúíó Ýöí Ãóäú íóÑúÊóÍöáõæÇ ÝóÇÑúÊóÍóáõæÇ Úóäö ÇáúãóÏöíäóÉö æóÇäúÕóÑóÝó ÌóíúÔõ ÇáúãõÓúáöãöíäó ÑóÇÌöÚðÇ Åöáóì ÇáúãóÏöíäóÉö.
ÝóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì ÅöÐú ÌÇÁóÊúßõãú ÌõäõæÏñ ÐßÑ ÊóæúØöÆóÉ áöÞóæúáöåö ÝóÃóÑúÓóáúäÇ Úóáóíúåöãú ÑöíÍÇð ÅöáóÎú áöÃóäøó Ðóáößó åõæó ãóÍóáøõ ÇáúãöäøóÉö. æóÇáÑøöíÍõ ÇáúãóÐúßõæÑóÉõ åõäóÇ åöíó ÑöíÍõ ÇáÕøóÈóÇ æóßóÇäóÊú ÈóÇÑöÏóÉð æóÞóáóÚóÊö ÇáúÃóæúÊóÇÏó æóÇáúÃóØúäóÇÈó æóÓóÝøóÊö ÇáÊøõÑóÇÈó Ýöí Úõíõæäöåöãú æóãóÇÌóÊö ÇáúÎóíúáõ ÈóÚúÖõåóÇ Ýöí ÈóÚúÖò æóåóáóßó ßóËöíÑñ ãöäú Îóíúáöåöãú æóÅöÈöáöåöãú æóÔóÇÆöåöãú. æóÝöíåóÇ
ÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «äõÕöÑúÊõ ÈöÇáÕøóÈóÇ æóÃõåúáößóÊú ÚóÇÏñ ÈöÇáÏøóÈõæÑö» .
æóÇáúÌõäõæÏõ ÇáøóÊöí áóãú íóÑóæúåóÇ åöíó ÌõäõæÏõ ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÇáøóÐöíäó ÃóÑúÓóáõæÇ ÇáÑøöíÍó æóÃóáúÞóæõÇ ÇáÊøóÎóÇÐõáó Èóíúäó
ÇáúÃóÍúÒóÇÈö æóßóÇäõæÇ æóÓöíáóÉó ÅöáúÞóÇÁö ÇáÑøõÚúÈö Ýöí äõÝõæÓöåöãú.
æóÌõãúáóÉõ æóßÇäó Çááøóåõ ÈöãÇ ÊóÚúãóáõæäó ÈóÕöíÑÇð Ýöí ãóæúÞöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäö ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö Ýöí Þóæúáöåö äöÚúãóÉó Çááøóåö æóåöíó ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó Çááøóåó äóÕóÑóåõãú Úóáóì ÃóÚúÏóÇÆöåöãú áöÃóäøóåõ Úóáöíãñ ÈöãóÇ áóÞöíóåõ ÇáúãõÓúáöãõæäó ãöäó ÇáúãóÔóÞøóÉö æóÇáúãõÕóÇÈóÑóÉö Ýöí ÍóÝúÑö ÇáúÎóäúÏóÞö æóÇáúÎõÑõæÌö ãöäú ÏöíóÇÑöåöãú Åöáóì ãõÚóÓúßóÑöåöãú ÎóÇÑöÌó ÇáúãóÏöíäóÉö æóÈóÐúáöåöãõ ÇáäøõÝõæÓó Ýöí äóÕúÑö Ïöíäö Çááøóåö ÝóÌóÇÒóÇåõãõ Çááøóåõ ÈöÇáäøóÕúÑö ÇáúãõÈöíäö ßóãóÇ ÞóÇáó æóáóíóäúÕõÑóäøó Çááøóåõ ãóäú íóäúÕõÑõåõ [ÇáúÍóÌ: 40] .
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈöãÇ ÊóÚúãóáõæäó ÈóÕöíÑÇð ÈöÊóÇÁö ÇáúÎöØóÇÈö. æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÍúÏóåõ ÈöíóÇÁö ÇáúÛóíúÈóÉö æóãóÍúãóáõåóÇ Úóáóì ÇáöÇáúÊöÝóÇÊö.
æóÇáúÌõäõæÏõ ÇáúÃõæøóáõ ÌóãúÚõ ÌõäúÏò¡ æóåõæó ÇáúÌóãúÚõ ÇáúãõÊøóÍöÏõ ÇáúãõÊóäóÇÕöÑõ æóáöÐóáößó ÛóáóÈó Úóáóì ÇáúÌóãúÚö ÇáúãõÌúÊóãöÚö áöÃóÌúáö ÇáúÞöÊóÇáö ÝóÔóÇÚó ÇáúÌõäúÏõ ÈöãóÚúäóì ÇáúÌóíúÔö. æóÐóßóÑó ÌõäõæÏó åõäóÇ ÈöáóÝúÙö ÇáúÌóãúÚö ãóÚó(21/279)
ÅöÐú ÌóÇÁõæßõãú ãöäú ÝóæúÞößõãú æóãöäú ÃóÓúÝóáó ãöäúßõãú æóÅöÐú ÒóÇÛóÊö ÇáúÃóÈúÕóÇÑõ æóÈóáóÛóÊö ÇáúÞõáõæÈõ ÇáúÍóäóÇÌöÑó æóÊóÙõäøõæäó ÈöÇááøóåö ÇáÙøõäõæäóÇ (10) åõäóÇáößó ÇÈúÊõáöíó ÇáúãõÄúãöäõæäó æóÒõáúÒöáõæÇ ÒöáúÒóÇáðÇ ÔóÏöíÏðÇ (11)
Ãóäøó ãõÝúÑóÏóåõ ãõÄúÐöäñ ÈöÇáúÌóãóÇÚóÉö ãöËúáó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÌõäúÏñ ãóÇ åõäÇáößó ãóåúÒõæãñ ãöäó ÇáúÃóÍúÒÇÈö [Õ: 11] ÝóÌóãóÚóåõ åõäóÇ áöÃóäøóåõãú ßóÇäõæÇ ãõÊóÌóãøöÚöíäó ãöäú ÚöÏøóÉö ÞóÈóÇÆöáó áößõáøö ÞóÈöíáóÉò ÌóíúÔñ ÎóÑóÌõæÇ ãõÊóÓóÇäöÏöíäó áöÛóÒúæö ÇáúãõÓúáöãöíäó Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö¡ æóäóÙöíÑõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóáóãøóÇ ÝóÕóáó ØÇáõæÊõ ÈöÇáúÌõäõæÏö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [249] .
æóÇáúÌõäõæÏõ ÇáËøóÇäöí ÌóãúÚõ ÌõäúÏò ÈöãóÚúäóì ÇáúÌóãóÇÚóÉö ãöäú ÕöäúÝò æóÇÍöÏò. æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåöãú ãóáóÇÆößóÉñ ÃõÑúÓöáõæÇ áöäóÕúÑö ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÅöáúÞóÇÁö ÇáÑøõÚúÈö æóÇáúÎóæúÝö Ýöí ÞõáõæÈ ÇáúãõÔúÑßíä.
[10- 11]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÇáúÂíóÇÊ 10 Åöáóì 11]
ÅöÐú ÌÇÄõßõãú ãöäú ÝóæúÞößõãú æóãöäú ÃóÓúÝóáó ãöäúßõãú æóÅöÐú ÒÇÛóÊö ÇáúÃóÈúÕÇÑõ æóÈóáóÛóÊö ÇáúÞõáõæÈõ ÇáúÍóäÇÌöÑó æóÊóÙõäøõæäó ÈöÇááøóåö ÇáÙøõäõæäóÇ (10) åõäÇáößó ÇÈúÊõáöíó ÇáúãõÄúãöäõæäó æóÒõáúÒöáõæÇ ÒöáúÒÇáÇð ÔóÏöíÏÇð (11)
ÅöÐú ÌÇÄõßõãú ÈóÏóáñ ãöäú ÅöÐú ÌÇÁóÊúßõãú ÌõäõæÏñ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 9] ÈóÏóáó ãõÝóÕøóáò ãöäú ãõÌúãóáò.
æóÇáúãõÑóÇÏõ Èö (ÝóæúÞö) æÃóÓúÝóáó ÝóæúÞõ ÌöåóÉö ÇáúãóÏöíäóÉö æÃÓÝáåÇ.
ææó ÅöÐú ÒÇÛóÊö ÇáúÃóÈúÕÇÑõ ÚóØúÝñ Úóáóì ÇáúÈóÏóáö æóåõæó ãöäú ÌõãúáóÉö ÇáÊøóÝúÕöíáö¡ æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúÃóÈúÕÇÑõ æÇáúÞõáõæÈõ æÇáúÍóäÇÌöÑó áöáúÚóåúÏö¡ Ãóíú: ÃóÈúÕóÇÑõ ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÞõáõæÈõåõãú æóÍóäóÇÌöÑóåõãú¡ Ãóæú ÊõÌúÚóáõ ÇááøóÇãõ ÝöíåóÇ ÚöæóÖðÇ Úóäö ÇáúãõÖóÇÝóÇÊö ÅöáóíúåóÇ¡ Ãóíú: ÒóÇÛóÊú ÃóÈúÕóÇÑõßõãú æóÈóáóÛóÊú ÞõáõæÈõßõãú ÍóäóÇÌöÑóßõãú.
æóÇáÒøóíúÛõ: Çáúãóíúáõ Úóäö ÇáúÇÓúÊöæóÇÁö Åöáóì ÇáöÇäúÍöÑóÇÝö. ÝóÒóíúÛõ ÇáúÈóÕóÑö Ãóäú áóÇ íóÑóì ãóÇ íóÊóæóÌøóåõ Åöáóíúåö¡ Ãóæú Ãóäú íõÑöíÏó ÇáÊøóæóÌøõåó Åöáóì ÕóæúÈò ÝóíóÞóÚó Åöáóì ÕóæúÈò ÂÎóÑó ãöäú ÔöÏøóÉö ÇáÑøõÚúÈö æóÇáöÇäúÐöÚóÇÑö.
æÇáúÍóäÇÌöÑó: ÌóãóÚõ ÍóäúÌóÑóÉò- ÈöÝóÊúÍö ÇáúÍóÇÁö ÇáúãõåúãóáóÉö æóÓõßõæäö Çáäøõæäö æóÝóÊúÍö ÇáúÌöíãö-: ãõäúÊóåóì ÇáúÍõáúÞõæãö æóåöíó ÑóÃúÓõ ÇáúÛóáúÕóãóÉö. æóÈõáõæÛõ ÇáúÞõáõæÈö ÇáúÍóäóÇÌöÑó ÊóãúËöíáñ áöÔöÏøóÉö ÇÖúØöÑóÇÈö ÇáúÞõáõæÈö ãöäó
ÇáúÝóÒóÚö æóÇáúåóáóÚö ÍóÊøóì ßóÃóäøóåóÇ áöÇÖúØöÑóÇÈöåóÇ ÊóÊóÌóÇæóÒõ ãóÞóÇÑøóåóÇ æóÊóÑúÊóÝöÚõ ØóÇáöÈóÉð ÇáúÎõÑõæÌó ãöäó ÇáÕøõÏõæÑö ÝóÅöÐóÇ ÈóáóÛóÊö ÇáúÍóäóÇÌöÑó áóãú ÊóÓúÊóØöÚú ÊõÌóÇæõÒóåóÇ ãöäó ÇáÖøöíÞö ÝóÔõÈøöåóÊú åóíúÆóÉõ ÞóáúÈö ÇáúåõáõæÚö ÇáúãóÑúÚõæÏö ÈöåóíúÆóÉö ÞóáúÈò ÊóÌóÇæóÒó ãóæúÖöÚóåõ æóÐóåóÈó ãõÊóÕóÇÚöÏðÇ ØóÇáöÈðÇ ÇáúÎõÑõæÌó¡ ÝóÇáúãõÔóÈøóåõ ÇáúÞóáúÈõ äóÝúÓõåõ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúåóíúÆóÊóíúäö.(21/280)
æóáóíúÓó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÇáúÍóÞöíÞóÉö¡ ÝóÅöäøó ÇáúÞõáõæÈó áóÇ ÊóÊóÌóÇæóÒõ ãóßóÇäóåóÇ¡ æóÞóÑöíÈñ ãöäúåõ Þóæúáõåõãú:
ÊóäóÝøóÓó ÇáÕøõÚóÏóÇÁó¡ æóÈóáóÛóÊö ÇáÑøõæÍõ ÇáÊøóÑóÇÞöíó.
æóÌõãúáóÉõ æóÊóÙõäøõæäó ÈöÇááøóåö ÇáÙøõäõæäóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÚóØúÝðÇ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÒÇÛóÊö ÇáúÃóÈúÕÇÑõ¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúæóÇæõ áöáúÍóÇáö æóÌöíÁó ÈöÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÖóÇÑöÚö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÊóÌóÏøõÏö Êöáúßó ÇáÙøõäõæäö ÈöÊóÌóÏøõÏö ÃóÓúÈóÇÈöåóÇ ßöäóÇíóÉð Úóäú Øõæáö ãõÏøóÉö åóÐóÇ ÇáúÈóáóÇÁö.
æóÝöí ÕöíÛóÉö ÇáúãõÖóÇÑöÚö ãóÚúäóì ÇáÊøóÚúÌöíÈö ãöäú Ùõäõæäöåöãú áöÅöÏúãóÇÌö ÇáúÚöÊóÇÈö ÈöÇáöÇãúÊöäóÇäö ÝóÅöäøó ÔöÏøóÉó ÇáúåóáóÚö ÇáøóÐöí ÃóÒóÇÛó ÇáúÃóÈúÕóÇÑó æóÌóÚóáó ÇáúÞõáõæÈó ÈöãöËúáö ÍóÇáóÉö Ãóäú ÊóÈúáõÛó ÇáúÍóäóÇÌöÑó¡ Ïóáøó Úóáóì Ãóäøóåõãú ÃóÔúÝóÞõæÇ ãöäú Ãóäú íõåúÒóãõæÇ áöãóÇ ÑóÃóæúÇ ãöäú ÞõæøóÉö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö æóÖöíÞö ÇáúÍöÕóÇÑö Ãóæú ÎóÇÝõæÇ Øõæáó ãõÏøóÉö ÇáúÍóÑúÈö æóÝóäóÇÁó ÇáúÃóäúÝõÓö¡ Ãóæú ÃóÔúÝóÞõæÇ ãöäú Ãóäú Êóßõæäó ãöäó ÇáúåóÒöíãóÉö ÌóÑóÇÁóÉñ áöáúãõÔúÑößöíäó Úóáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ Ãóæú äóÍúæó Ðóáößó ãöäú ÃóäúæóÇÚö ÇáÙøõäõæäö æóÊóÝóÇæõÊö ÏóÑóÌóÇÊö ÃóåúáöåóÇ.
æóÇáúãõÄúãöäõ æóÅöäú ßóÇäó íóËöÞõ ÈöæóÚúÏö ÑóÈøöåö áóßöäøóåõ áóÇ íóÃúãóäõ ÛóÖóÈóåõ ãöäú ÌóÑøóÇÁö ÊóÞúÕöíÑöåö¡ æóíóÎúÔóì Ãóäú íóßõæäó ÇáäøóÕúÑõ ãõÑúÌóÃð Åöáóì Òóãóäò ÂÎóÑó¡ ÝóÅöäøó ãóÇ Ýöí Úöáúãö Çááøóåö æóÍößúãóÊöåö áóÇ íõÍóÇØõ Èöåö.
æóÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáóÇ ÊóÙõäøõæäó ÈöÏõæäö æõÌõæÏö Ïóáöíáò íóÏõáøõ Úóáóì ÊóÞúÏöíÑöåöãóÇ Ýóåõæó ÍóÐúÝñ áöÊóäúÒöíáö ÇáúÝöÚúáö ãóäúÒöáóÉó ÇááøóÇÒöãö¡ æóíõÓóãøóì åóÐóÇ ÇáúÍóÐúÝõ ÚöäúÏó ÇáäøõÍóÇÉö ÇáúÍóÐúÝó ÇÞúÊöÕóÇÑðÇ¡ Ãóíú: áöáöÇÞúÊöÕóÇÑö Úóáóì äöÓúÈóÉö ÝöÚúáö ÇáÙøóäøö áöÝóÇÚöáöåö¡ æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú åóÐóÇ ÇáÊøóäúÒöíáö Ãóäú ÊóÐúåóÈó äóÝúÓõ ÇáÓøóÇãöÚö ßõáøó ãóÐúåóÈò ãõãúßöäò¡ æóåõæó ÍóÐúÝñ ãõÓúÊóÚúãóáñ ßóËöíÑðÇ Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÇáúÝóÕöíÍö æóÚóáóì ÌóæóÇÒöåö ÃóßúËóÑõ ÇáäøóÍúæöíøöíäó æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÃóÚöäúÏóåõ Úöáúãõ ÇáúÛóíúÈö Ýóåõæó íóÑì [ÇáäøóÌúã: 35] æóÞóæúáõåõ: æóÙóäóäúÊõãú Ùóäøó ÇáÓøóæúÁö [ÇáúÝóÊúÍ: 12] ¡ æóÞóæúáõ ÇáúãóËóáö: ãóäú íóÓúãóÚú íóÎóáú¡ æóãóäóÚóåõ ÓöíÈóæóíúåö æóÇáúÃóÎúÝóÔõ.
æóÖõãøöäó ÊóÙõäøõæäó ãóÚúäóì ÊóáúÍóÞõæäó¡ ÝóÚõÏøöíó ÈöÇáúÈóÇÁö ÝóÇáúÈóÇÁõ áöáúãõáóÇÈóÓóÉö. ÞóÇáó ÓöíÈóæóíúåö: Þóæúáõåõãú: ÙóäóäúÊõ Èöåö¡ ãóÚúäóÇåõ: ÌóÚóáúÊõåõ ãóæúÖöÚó Ùóäøöí. æóáóíúÓóÊö ÇáúÈóÇÁõ åõäóÇ ÈöãóäúÒöáóÊöåóÇ Ýöí ßóÝì ÈöÇááøóåö ÍóÓöíÈÇð [ÇáäøöÓóÇÁ: 6] ¡ Ãóíú:
áóíúÓóÊú ÒóÇÆöÏóÉð¡ æóãóÌúÑõæÑõåóÇ ãóÚúãõæáñ áöáúÝöÚúáö ÞóÈúáóåóÇ ßóÃóäøóßó ÞõáúÊó: ÙóäóäúÊõ Ýöí ÇáÏøóÇÑö¡ æóãöËúáõåõ: ÔóßóßúÊõ Ýöíåö¡ Ãóíú: ÝóÇáúÈóÇÁó ÚöäúÏóåõ ÈöãóÚúäóì (Ýöí) . æóÇáúæóÌúåõ ÃóäøóåóÇ áöáúãõáóÇÈóÓóÉö ßóÞóæúáö ÏõÑóíúÏö Èúäö ÇáÕøöãøóÉö:
ÝóÞõáúÊõ áóåõãú: ÙõäøõæÇ ÈöÃóáúÝóíú ãõÏóÌøóÌò ... ÓóÑóÇÊõåõãõ Ýöí ÇáúÝóÇÑöÓöíøö ÇáúãóÓóÑøóÏö(21/281)
æóÓóíóÃúÊöí ÊóÝúÕöíáõ Ðóáößó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÝóãÇ Ùóäøõßõãú ÈöÑóÈøö ÇáúÚÇáóãöíäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÕøóÇÝøóÇÊö [87] .
æóÇäúÊóÕóÈó ÇáÙøõäõæäóÇ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáúãõØúáóÞö ÇáúãõÈóíøöäö áöáúÚóÏóÏö¡ æóåõæó ÌóãúÚõ Ùóäøò. æóÊóÚúÑöíÝõåõ ÈöÇááøóÇãö ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö¡ æóÌóãúÚõåõ áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÃóäúæóÇÚò ãöäó ÇáÙøóäøö ßóãóÇ Ýöí Þóæá ÇáäøóÇÈöÛóÉ:
ÃÈíÊß ÚóÇÑöíðÇ ÎóáóÞðÇ ËöíóÇÈöí ... Úóáóì ÎóæúÝò ÊõÙóäøõ Èöíó ÇáÙøõäõæäõ
æóßõÊöÈó ÇáÙøõäõæäóÇ Ýöí ÇáÅöãóÇã ÈöÃóáÝ ÈóÚúÏó Çáäøõæäö¡ ÒöíÏóÊú åóÐöåö ÇáúÃóáöÝõ Ýöí ÇáäøõØúÞö áöáÑøöÚóÇíóÉö Úóáóì ÇáúÝóæóÇÕöáö Ýöí ÇáúæõÞõæÝö¡ áöÃóäøó ÇáúÝóæóÇÕöáó ãöËúáó ÇáúÃóÓúÌóÇÚö ÊõÚúÊóÈóÑõ ãóæúÞõæÝðÇ ÚóáóíúåóÇ áöÃóäøó ÇáúãõÊóßóáøöãó ÃóÑóÇÏóåóÇ ßóÐóáößó. ÝóåóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ ÈõäöíóÊú Úóáóì ÝóÇÕöáóÉö ÇáúÃóáöÝö ãöËúáó ÇáúÞóÕóÇÆöÏö ÇáúãóÞúÕõæÑóÉö¡ ßóãóÇ ÒöíÏóÊö ÇáúÃóáöÝõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóÃóØóÚúäóÇ ÇáÑøóÓõæáóÇ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 66] æóÞóæúáöåö: ÝóÃóÖóáøõæäóÇ ÇáÓøóÈöíáóÇ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 67] .
æóÚóäú ÃóÈöí Úóáöíøò Ýöí «ÇáúÍõÌøóÉö» : ãóäú ÃóËúÈóÊó ÇáúÃóáöÝó Ýöí ÇáúæóÕúáö áöÃóäøóåóÇ Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö ßóÐóáößó æóåõæó ÑóÃÓ ÂíóÉ æÑÄæÓ ÇáúÂíóÇÊö ÊõÔóÈøóåõ ÈöÇáúÞóæóÇÝöí ãöäú ÍóíúËõ ßóÇäóÊú ãóÞóÇØöÚó¡ ÝóÃóãÇ Ýöí ØóÑóÍó ÇáúÃóáöÝó Ýöí ÇáúæóÕúáö ÝóÅöäøóåõ ÐóåóÈó Åöáóì Ãóäøó Ðóáößó Ýöí ÇáÞæÇÝí æóáóíúÓó ÑõÄõæÓ ÇáúÂíö ÈöÞóæóÇÝò.
ÝóÃóãøóÇ ÇáúÞõÑøóÇÁõ ÝóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò æóÃóÈõæ ÈóßúÑò Úóäú ÚóÇÕöãò æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ÈöÅöËúÈóÇÊö ÇáúÃóáöÝö Ýöí ÇáúæóÕúáö æóÇáúæóÞúÝö. æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÍóÝúÕñ Úóäú ÚóÇÕöãò æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ ÈöÍóÐúÝö ÇáúÃóáöÝö Ýöí ÇáúæóÕúáö æóÅöËúÈóÇÊöåóÇ Ýöí ÇáúæóÞúÝö. æóÞóÑóÃó ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÍóãúÒóÉõ æóíóÚúÞõæÈõ ÈöÍóÐúÝö ÇáúÃóáöÝö Ýöí ÇáúæóÕúáö æóÇáúæóÞúÝö¡ æóÞóÑóÃó ÎóáóÝñ ÈöÅöËúÈóÇÊö ÇáúÃóáöÝö ÈóÚúÏó Çáäøõæäö Ýöí ÇáúæóÞúÝö æóÍóÐúÝöåóÇ Ýöí ÇáúæóÕúáö. æóåóÐóÇ ÇÎúÊöáóÇÝñ ãöäú ÞóÈöíáö ÇáöÇÎúÊöáóÇÝö Ýöí æõÌõæåö ÇáúÃóÏóÇÁö áóÇ Ýöí áóÝúÙö ÇáúÞõÑúÂäö. æóåöíó ßõáøõåóÇ ÝóÕöíÍóÉñ ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ æóÇáúÃóÍúÓóäõ ÇáúæóÞúÝõ ÚóáóíúåóÇ áöÃóäøó ÇáúÝóæóÇÕöáó ßóÇáúÃóÓúÌóÇÚö æóÇáúÃóÓúÌóÇÚó ßóÇáúÞóæóÇÝöí.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Èö åõäÇáößó Åöáóì ÇáúãóßóÇäö ÇáøóÐöí ÊóÖóãøóäóåõ Þóæúáõåõ ÌÇÁóÊúßõãú ÌõäõæÏñ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 9] æóÞóæáå ÅöÐú ÌÇÄõßõãú ãöäú ÝóæúÞößõãú æóãöäú ÃóÓúÝóáó ãöäúßõãú. æóÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Åöáóì ÇáÒøóãóÇäö ÇáøóÐöí ÏóáøóÊú Úóáóíúåö ÅöÐú Ýöí Þóæúáöåö: æóÅöÐú ÒÇÛóÊö ÇáúÃóÈúÕÇÑõ. æóßóËöíÑðÇ ãóÇ íõäóÒøóáõ ÃóÍóÏõ ÇáÙøóÑúÝóíúäö ãóäúÒöáóÉó ÇáúÂÎóÑö æóáöåóÐóÇ ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó: åõäÇáößó: ÙóÑúÝõ ÒóãóÇäò æóÇáúÚóÇãöáõ Ýöíåö(21/282)
æóÅöÐú íóÞõæáõ ÇáúãõäóÇÝöÞõæäó æóÇáøóÐöíäó Ýöí ÞõáõæÈöåöãú ãóÑóÖñ ãóÇ æóÚóÏóäóÇ Çááøóåõ æóÑóÓõæáõåõ ÅöáøóÇ ÛõÑõæÑðÇ (12) æóÅöÐú ÞóÇáóÊú ØóÇÆöÝóÉñ ãöäúåõãú íóÇ Ãóåúáó íóËúÑöÈó áóÇ ãõÞóÇãó áóßõãú ÝóÇÑúÌöÚõæÇ æóíóÓúÊóÃúÐöäõ ÝóÑöíÞñ ãöäúåõãõ ÇáäøóÈöíøó íóÞõæáõæäó Åöäøó ÈõíõæÊóäóÇ ÚóæúÑóÉñ æóãóÇ åöíó ÈöÚóæúÑóÉò Åöäú íõÑöíÏõæäó ÅöáøóÇ ÝöÑóÇÑðÇ (13)
ÇÈúÊõáöíó ÇåÜ. ÞõáúÊõ: æóãöäúåõ ÏõÎõæáõ (áóÇÊó) Úóáóì (åóäøóÇ) Ýöí Þóæúáö ÍóÌúáö Èúäö äóÖúáóÉó:
ÎóäøóÊú äóæóÇÑõ æóáóÇÊó åóäøóÇ ÍóäøóÊö ... æóÈóÏóÇ ÇáøóÐöí ßóÇäóÊú äóæóÇÑõ ÃóÌóäøóÊö
ÝóÅöäøó (áóÇÊó) ÎóÇÕøóÉñ ÈöäóÝúíö ÃóÓúãóÇÁö ÇáÒøóãóÇäö ÝóßóÇäó (åóäøóÇ) ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì ÒóãóÇäò ãõäúßóÑò æóåõæó áõÛóÉñ Ýöí (åõäóÇ) .
æóíóÞõæáõæäó: íóæúãõ åõäóÇ¡ Ãóíú íóæúãõ Ãóæøóáó¡ ÝóíõÔöíÑõæäó Åöáóì Òóãóäò ÞóÑöíÈò¡ æóÃóÕúáõ Ðóáößó ãóÌóÇÒñ ÊõæõÓøöÚó Ýöíåö æóÔóÇÚó.
æóÇáöÇÈúÊöáóÇÁõ: ÃóÕúáõåõ ÇáöÇÎúÊöÈóÇÑõ¡ æóíõØúáóÞõ ßöäóÇíóÉð Úóäú ÅöÕóÇÈóÉö ÇáÔøöÏøóÉö áöÃóäøó ÇÎúÊöÈóÇÑó ÍóÇáö ÇáËøóÈóÇÊö æóÇáÕøóÈúÑö áóÇÒöãñ áóåóÇ¡ æóÓóãøóì Çááøóåõ ãóÇ ÃóÕóÇÈó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇÈúÊöáóÇÁð ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì Ãóäøóåõ áóãú íõÒóÚúÒöÚú ÅöíãóÇäóåõãú.
æóÇáÒøöáúÒóÇáõ: ÇÖúØöÑóÇÈõ ÇáúÃóÑúÖö¡ æóåõæó ãõÖóÇÚóÝõ Òóáøó ÊóÖúÚöíÝðÇ íõÝöíÏõ ÇáúãõÈóÇáóÛóÉó¡ æóåõæó åõäóÇ
ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ áöÇÎúÊöáóÇáö ÇáúÍóÇáö ÇÎúÊöáóÇáðÇ ÔóÏöíÏðÇ ÈöÍóíúËõ ÊõÎóíøóáõ ãõÖúØóÑöÈóÉð ÇÖúØöÑóÇÈðÇ ÔóÏöíÏðÇ ßóÇÖúØöÑóÇÈö ÇáúÃóÑúÖö æóåõæó ÃóÔóÏøõ ÇÖúØöÑóÇÈðÇ áöáöÍóÇÞöåö ÃóÚúÙóãó ÌöÓúãò Ýöí åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö. æóíõÞóÇáõ: ÒõáúÒöáó ÝõáóÇäñ¡ ãóÈúäöíøðÇ áöáúãóÌúåõæáö ÊóÈóÚðÇ áöÞóæúáöåöãú: ÒõáúÒöáóÊö ÇáúÃóÑúÖõ¡ ÅöÐú áóÇ íõÚúÑóÝõ ÝóÇÚöáõ åóÐóÇ ÇáúÝöÚúáö ÚõÑúÝðÇ. æóåóÐóÇ åõæó ÛóÇáöÈõ ÇÓúÊöÚúãóÇáöåö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÒõáúÒöáõæÇ ÍóÊøóì íóÞõæáó ÇáÑøóÓõæáõ ÇáúÂíóÉ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 214] .
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÒóáúÒóáóÉö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÔöÏøóÉõ ÇáöÇäúÒöÚóÇÌö æóÇáÐøõÚúÑö áöÃóäøó ÃóÍúÒóÇÈó ÇáúÚóÏõæøö ÊóÝõæÞõåõãú ÚÏÏÇ æÚÏÉ.
[12- 13]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÇáúÂíóÇÊ 12 Åöáóì 13]
æóÅöÐú íóÞõæáõ ÇáúãõäÇÝöÞõæäó æóÇáøóÐöíäó Ýöí ÞõáõæÈöåöãú ãóÑóÖñ ãóÇ æóÚóÏóäóÇ Çááøóåõ æóÑóÓõæáõåõ ÅöáÇøó ÛõÑõæÑÇð (12) æóÅöÐú ÞÇáóÊú ØÇÆöÝóÉñ ãöäúåõãú íóÇ Ãóåúáó íóËúÑöÈó áóÇ ãõÞÇãó áóßõãú ÝóÇÑúÌöÚõæÇ æóíóÓúÊóÃúÐöäõ ÝóÑöíÞñ ãöäúåõãõ ÇáäøóÈöíøó íóÞõæáõæäó Åöäøó ÈõíõæÊóäÇ ÚóæúÑóÉñ æóãÇ åöíó ÈöÚóæúÑóÉò Åöäú íõÑöíÏõæäó ÅöáÇøó ÝöÑÇÑÇð (13)
ÚóØúÝñ Úóáóì æóÅöÐú ÒÇÛóÊö ÇáúÃóÈúÕÇÑõ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 10] ÝóÅöäøó Ðóáößó ßõáøóåõ ãöãøóÇ ÃõáúÍöÞó ÈöÇáúãõÓúáöãöíäó ÇÈúÊöáóÇÁð ÝóÈóÚúÖõåõ ãöäú ÍóÇáö ÇáúÍóÑúÈö æóÈóÚúÖõåõ ãöäú ÃóÐóì ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó¡ áöíóÍúÐóÑõæÇ ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó ÝöíãóÇ íóÍúÏõËõ ãöäú ÈóÚúÏõ¡ æóáöÆóáøóÇ íóÎúÔóæúÇ ßóíúÏóåõãú ÝóÅöäøó Çááøóåó íóÕúÑöÝõåõ ßóãóÇ ÕóÑóÝó ÃóÔóÏøóåõ íóæúãó ÇáúÃóÍúÒóÇÈö.(21/283)
æóÞóæúáõ ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó åóÐóÇ íõÍúÊóãóáõ Ãóäú íóßõæäõæÇ ÞóÇáõæåõ ÚóáóäðÇ Èóíúäó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÞóÕóÏõæÇ Èöåö ÅöÏúÎóÇáó ÇáÔøóßøö Ýöí ÞõáõæÈö ÇáúãõÄúãöäöíäó áóÚóáøóåõãú íóÑõÏøõæäóåõãú Úóäú Ïöíäöåöãú ÝóÃóæúåóãõæÇ ÈöÞóæúáöåöãú ãóÇ æóÚóÏóäóÇ Çááøóåõ æóÑóÓõæáõåõ ÅöáóÎú ... Ãóäøóåõãú ãöãøóäú íõÄúãöäõ ÈöÇááøóåö æóÑóÓõæáöåö¡ ÝóäöÓúÈóÉõ ÇáúÛõÑõæÑö Åöáóì Çááøóåö æóÑóÓõæáöåö ÅöãøóÇ Úóáóì ãóÚúäóì ÇáÊøóÔúÈöíåö ÇáúÈóáöíÛö æóÅöãøóÇ áöÃóäøóåõãú ÈöÌóåúáöåöãú íõÌóæøöÒõæäó Úóáóì Çááøóåö Ãóäú íóÛõÑøó ÚöÈóÇÏóåõ¡ æóíóÍúÊóãöáõ Ãóäøóåõãú ÞóÇáõæÇ Ðóáößó Èóíúäó Ãóåúáö ãöáøóÊöåöãú Ýóíóßõæäõ äöÓúÈóÉõ ÇáúæóÚúÏö Åöáóì Çááøóåö æóÑóÓõæáöåö ÊóåóßøõãðÇ ßóÞóæúáö ÝöÑúÚóæúäó Åöäøó ÑóÓõæáóßõãõ ÇáøóÐöí ÃõÑúÓöáó Åöáóíúßõãú áóãóÌúäõæäñ [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 27] .
æóÇáúÛõÑõæÑõ: ÙõåõæÑõ ÇáÔøóíúÁö ÇáúãóßúÑõæåö Ýöí ÕõæÑóÉö ÇáúãóÍúÈõæÈö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
áóÇ íóÛõÑøóäøóßó ÊóÞóáøõÈõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Ýöí ÇáúÈöáÇÏö Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó [196] ¡ æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÒõÎúÑõÝó ÇáúÞóæúáö ÛõÑõæÑÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [112] . æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó Çááøóåó æóÚóÏóåõãõ ÇáäøóÕúÑó ÝóßóÇäó ÇáúÃóãúÑõ åóÒöíãóÉð æóåõãú íóÚúäõæäó ÇáúæóÚúÏó ÇáúÚóÇãøó æóÅöáøóÇ ÝóÅöäøó æóÞúÚóÉó ÇáúÎóäúÏóÞö ÌóÇÁóÊú ÈóÛúÊóÉð æóáóãú íõÑúæó Ãóäøóåõãú æõÚöÏõæÇ ÝöíåóÇ ÈöäóÕúÑò. æÇáøóÐöíäó Ýöí ÞõáõæÈöåöãú ãóÑóÖñ åõãõ ÇáøóÐöíäó ßóÇäõæÇ ãõÊóÑóÏøöÏöíäó Èóíúäó ÇáúÅöíãóÇäö æóÇáúßõÝúÑö ÝóÃóÎúáóÕõæÇ íóæúãóÆöÐò ÇáäøöÝóÇÞó æóÕóãøóãõæÇ Úóáóíúåö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáØøóÇÆöÝóÉö ÇáøóÐöíäó ÞóÇáõæÇ: íóÇ Ãóåúáó íóËúÑöÈó áóÇ ãõÞÇãó áóßõãú ÝóÇÑúÌöÚõæÇ ÚóÈúÏõ Çááøóåö Èúäõ ÃõÈóíøò ÇÈúäõ Óóáõæáó æóÃóÕúÍóÇÈõåõ. ßóÐóÇ ÞóÇáó ÇáÓøõÏøöíøõ. æóÞóÇáó ÇáúÃóßúËóÑõ: åõæó ÃóæúÓõ Èúäõ ÞóíúÙöíøò ÃóÍóÏõ Èóäöí ÍóÇÑöËóÉó¡
æóåõæó æóÇáöÏõ ÚóÑóÇÈóÉó Èúäö ÃóæúÓò ÇáúãóãúÏõæÍö ÈöÞóæúáö ÇáÔøóãøóÇÎö:
ÑóÃóíúÊõ ÚóÑóÇÈóÉó ÇáúÃóæúÓöíøó íóÓúãõæ ... Åöáóì ÇáúÎóíúÑóÇÊö ãõäúÞóØöÚó ÇáúÞóÑöíäö
Ýöí ÌóãóÇÚóÉò ãöäú ãõäóÇÝöÞöí Þóæúãöåö. æóÇáÙøóÇåöÑõ åõæó ãóÇ ÞóÇáóåõ ÇáÓøõÏøöíøõ áöÃóäøó ÚóÈúÏó Çááøóåö Èúäó ÃõÈóíøò ÑóÃúÓõ ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó¡ Ýóåõæó ÇáøóÐöí íóÏúÚõæ Ãóåúáó íóËúÑöÈó ßõáøóåõãú.
æóÞóæúáõåõ áóÇ ãõÞÇãó áóßõãú ÞóÑóÃóåõ ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈöÝóÊúÍö Çáúãöíãö æóåõæó ÇÓúãñ áöãóßóÇäö ÇáúÞöíóÇãö¡ Ãóíö:
ÇáúæõÌõæÏö. æóÞóÑóÃóåõ ÍóÝúÕñ Úóäú ÚóÇÕöãò ÈöÖóãøö Çáúãöíãö¡ Ãóíú: ãóÍóáøõ ÇáúÅöÞóÇãóÉö. æóÇáäøóÝúíõ åõäóÇ ÈöãóÚúäóì äóÝúíö ÇáúãóäúÝóÚóÉö ÝóáóãøóÇ ÑóÃóì åóÐóÇ ÇáúÝóÑöíÞõ ÞöáøóÉó ÌóÏúæóì æõÌõæÏöåöãú ÌóÚóáóåóÇ ßóÇáúÚóÏóãö¡ Ãóíú áóÇ ÝóÇÆöÏóÉó áóßõãú Ýöí Ðóáößó¡ æóåõæó íÑæã ÊÎÐíá ÇáäøóÇÓö ßóãóÇ ÝóÚóáó íóæúãó ÃõÍõÏò.
æíóËúÑöÈó: ÇÓúãõ ãóÏöíäóÉö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóÞóÇáó ÃóÈõæ ÚõÈóíúÏóÉó íóËúÑöÈõ: ÇÓúãõ ÃóÑúÖò æóÇáúãóÏöíäóÉõ(21/284)
Ýöí äóÇÍöíóÉò ãöäúåóÇ¡ Ãóíö: ÇÓúãõ ÃóÑúÖò ÈöãóÇ ÝöíåóÇ ãöäó ÇáúÍóæóÇÆöØö æóÇáäøóÎúáö æóÇáúãóÏöíäóÉõ Ýöí Êöáúßó ÇáúÃóÑúÖö. ÓõãøöíÊú ÈóÇÓöãö íóËúÑöÈó ãöäó ÇáúÚóãóÇáöÞóÉö¡ æóåõæó íËÑÈ Èä ÞóÇäöíóÉó ÇáúÍóÝöíÏö ÇáúÎóÇãöÓö áöÅöÑóãó Èúäö ÓóÇãö Èúäö äõæÍò. æóÞóÏú
Ñõæöíó Úóäö ÇáúÈóÑóÇÁö Èúäö ÚóÇÒöÈò æóÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó äóåóì Úóäú ÊóÓúãöíóÊöåóÇ íóËúÑöÈó æóÓóãøóÇåóÇ ØóÇÈóÉó.
æóÝöí Þóæúáöåö íóÇ Ãóåúáó íóËúÑöÈó áóÇ ãõÞÇãó áóßõãú ãõÍóÓøöäñ ÈóÏöíÚöíøñ¡ æóåõæó ÇáöÇÊøöÒóÇäõ áöÃóäøó åóÐóÇ ÇáúÞóæúáó íóßõæäõ ãöäúåõ ãöÕúÑóÇÚñ ãöäú ÈóÍúÑö ÇáÓøóÑöíÚö ãöäú ÚóÑõæÖöåö ÇáËøóÇäöíóÉö ÇáúãóÎúÈõæáóÉö ÇáúãóßúÔõæÝóÉö ÅöÐú ÕóÇÑóÊú ãóÝúÚõæáóÇÊõ ÈöãóÌúãõæÚö ÇáúÎóÈúáö æóÇáúßóÔúÝö Åöáóì ÝóÚöáõäú ÝóæóÒúäõåõ ãõÓúÊóÝúÚöáõäú ãõÓúÊóÝúÚöáõäú ÝóÚöáõäú.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÞóæúáöåö ÝóÑöíÞñ ãöäúåõãõ ÌóãóÇÚóÉñ ãöäó ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó æóÇáøóÐöíäó Ýöí ÞõáõæÈöåöãú ãóÑóÖñ¡ æóáóíúÓõæÇ ÝóÑöíÞðÇ ãöäó ÇáØøóÇÆöÝóÉö ÇáúãóÐúßõæÑóÉö ÂäöÝðÇ¡ Èóáú åóÄõáóÇÁö åõãú ÃóæúÓõ Èúäõ ÞóíúÙöíøò æóÌóãúÚñ ãöäú ÚóÔöíÑóÊöåö Èóäöí ÍóÇÑöËóÉó æóßóÇäó Èóäõæ ÍóÇÑöËóÉó ÃóßúËóÑõåõãú ãõÓúáöãöíäó æóÝöíåöãú ãõäóÇÝöÞõæäó¡ ÝóÌóÇÁó ãõäóÇÝöÞõæåõãú íóÚúÊóÐöÑõæäó ÈöÃóäøó ãóäóÇÒöáóåõãú ÚóæúÑóÉñ¡ Ãóíú: ÛóíúÑõ ÍóÕöíäóÉò.
æóÌõãúáóÉõ æóíóÓúÊóÃúÐöäõ ÝóÑöíÞñ ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÞÇáóÊú ØÇÆöÝóÉñ¡ æóÌöíÁó ÝöíåóÇ ÈöÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÖóÇÑöÚö áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøóåõãú íóáöÍøõæäó Ýöí ÇáöÇÓúÊöÆúÐóÇäö æóíõßóÑøöÑõæäóåõ æóíõÌóÏøöÏõæäóåõ.
æóÇáúÚóæúÑóÉõ: ÇáËøóÛúÑõ Èóíúäó ÇáúÌóÈóáóíúäö ÇáøóÐöí íóÊóãóßøóäõ ÇáúÚóÏõæøõ Ãóäú íóÊóÓóÑøóÈó ãöäúåõ Åöáóì ÇáúÍóíøö¡ ÞóÇáó áóÈöíÏñ:
æóÃóÌóäøó ÚóæúÑóÇÊö ÇáËøõÛõæÑö ÙóáóÇãõåóÇ æóÇáöÇÓúÊöÆúÐóÇäõ: ØóáóÈõ ÇáúÅöÐúäö æóåóÄõáóÇÁ ÑÇãæÇ ÇáÇäÎÐÇá æóÇÓúÊóÍúíóæúÇ. æóáóãú íóÐúßõÑö ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃóÐöäó áóåõãú. æóÐóßóÑó Ãóåúáõ ÇáÓøöíóÑö Ãóäøó ËóãóÇäöíäó ãöäúåõãú ÑóÌóÚõæÇ Ïõæäó ÅöÐúäöåö. æóåóÐóÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõ áóãú íóÃúÐóäú áóåõãú æóÅöáøóÇ áóãóÇ ÙóåóÑó ÊóãóíøõÒõåõãú Úóäú ÛóíúÑöåöãú¡ æóÃóíúÖðÇ ÝóÅöäøó Ýöí ÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÖóÇÑöÚö ãöäú Þóæúáöåö
íóÓúÊóÃúÐöäõ ÅöíãóÇÁð Åöáóì Ãóäøóåõ áóãú íóÃúÐóäú áóåõãú æóÓóÊóÚúáóãõ Ðóáößó¡ æóãóäóÇÒöáõ Èóäöí ÍóÇÑöËóÉó ßóÇäóÊú Ýöí ÃóÞúÕóì ÇáúãóÏöíäóÉö ÞõÑúÈó ãóäóÇÒöáö Èóäöí ÓóáóãóÉó ÝóÅöäøóåõãóÇ ßóÇäóÇ Íóíøóíúäö ãõÊóáóÇÒöãóíúäö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÅöÐú åóãøóÊú ØÇÆöÝóÊÇäö ãöäúßõãú Ãóäú ÊóÝúÔóáÇ [Âá ÚãÑóÇä: 122] åõãóÇ Èóäõæ ÍóÇÑöËóÉó æóÈóäõæ ÓóáóãóÉó Ýöí ÛóÒúæóÉö ÃõÍõÏò.
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö: Ãóäøó Èóäöí ÓóáóãóÉó ÑóÇãõæÇ Ãóäú íóäúÞõáõæÇ ãóäóÇÒöáóåõãú ÞõÑúÈó ÇáúãóÓúÌöÏö ÝóÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «íóÇ Èóäöí ÓóáóãóÉó ÃóáóÇ ÊóÍúÊóÓöÈõæäó ÂËóÇÑóßõãú»
Ãóíú ÎõØóÇßõãú.(21/285)
æóáóæú ÏõÎöáóÊú Úóáóíúåöãú ãöäú ÃóÞúØóÇÑöåóÇ Ëõãøó ÓõÆöáõæÇ ÇáúÝöÊúäóÉó áóÂÊóæúåóÇ æóãóÇ ÊóáóÈøóËõæÇ ÈöåóÇ ÅöáøóÇ íóÓöíÑðÇ (14)
ÝóåóÐóÇ ÇáúÝóÑöíÞõ ãöäúåõãú íóÚúÊóáøõæäó ÈöÃóäøó ãóäóÇÒöáóåõãú ÈóÚöíÏóÉñ Úóäö ÇáúãóÏöíäóÉö æóÂØóÇãöåóÇ.
æóÇáÊøóÃúßöíÏõ ÈöÍóÑúÝö Åöäøó Ýöí Þóæúáöåöãú Åöäøó ÈõíõæÊóäÇ ÚóæúÑóÉñ Êóãúæöíåñ áöÅöÙúåóÇÑö Þóæúáöåöãú ÈõíõæÊóäÇ ÚóæúÑóÉñ Ýöí ÕõæÑóÉö ÇáÕøöÏúÞö. æóáóãøóÇ ÚóáöãõæÇ Ãóäøóåõãú ßóÇÐöÈõæäó æóÃóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÚúáóãõ ßóÐöÈóåõãú ÌóÚóáõæÇ ÊóßúÐöíÈóåõ ÅöíøóÇåõãú Ýöí ÕõæÑóÉö Ãóäøóåõ íóÔõßøõ Ýöí ÕöÏúÞöåöãú ÝóÃóßøóÏõæÇ ÇáúÎóÈóÑó.
æóÌõãúáóÉõ æóãÇ åöíó ÈöÚóæúÑóÉò Åöáóì Þóæúáå ãóÓúÄõáðÇ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 15] ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö íóÓúÊóÃúÐöäõ ÝóÑöíÞñ ãöäúåõãõ ÅöáóÎú æóÌõãúáóÉö áóäú íóäúÝóÚóßõãõ ÇáúÝöÑÇÑõ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 16] . ÝóÞóæúáõåõ: æóãÇ åöíó ÈöÚóæúÑóÉò ÊóßúÐöíÈñ áóåõãú ÝóÅöäøó ÇáúãóÏöíäóÉó ßóÇäóÊú ãõÍóÕøóäóÉð íóæúãóÆöÐò ÈöÎóäúÏóÞò æóßóÇäó ÌóíúÔõ ÇáúãõÓúáöãöíäó ÍóÇÑöÓóåóÇ.
æóáóãú íõÞúÑóäú åóÐóÇ ÇáÊøóßúÐöíÈõ ÈöãõÄóßøöÏò áöÅöÙúåóÇÑö Ãóäøó ßóÐöÈóåõãú æóÇÖöÍñ ÛóíúÑõ ãõÍúÊóÇÌò Åöáóì ÊóÃúßöíÏ.
[14]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 14]
æóáóæú ÏõÎöáóÊú Úóáóíúåöãú ãöäú ÃóÞúØÇÑöåÇ Ëõãøó ÓõÆöáõæÇ ÇáúÝöÊúäóÉó áóÂÊóæúåÇ æóãÇ ÊóáóÈøóËõæÇ ÈöåÇ ÅöáÇøó íóÓöíÑÇð (14)
ãóæúÞöÚõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÒöíóÇÏóÉõ ÊóÞúÑöíÑò áöãóÖúãõæäö ÌõãúáóÉö æóãÇ åöíó ÈöÚóæúÑóÉò Åöäú íõÑöíÏõæäó ÅöáøóÇ ÝöÑÇÑÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 13] ÝóÅöäøóåóÇ áöÊóßúÐöíÈöåöãú Ýöí ÅöÙúåóÇÑöåöãõ ÇáÊøóÎóæøõÝó Úóáóì ÈõíõæÊöåöãú¡ æóãõÑóÇÏõåõãú ÎóÐúáõ ÇáúãõÓúáöãöíäó.
æóáóãú ÃóÌöÏú ÝöíãóÇ ÑóÃóíúÊõ ãöäú ßóáóÇãö ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó æóáóÇ ãöäú Ãóåúáö ÇááøõÛóÉö ãóäú ÃóÝúÕóÍó Úóäú ãóÚúäóì (ÇáÏøõÎõæáö) Ýöí ãöËúáö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóãóÇ ÐóßóÑõæÇ ÅöáøóÇ ãóÚúäóì ÇáúæõáõæÌö Åöáóì ÇáúãóßóÇäö ãöËúáó æõáõæÌö ÇáúÈõíõæÊö Ãóæö ÇáúãõÏõäö¡ æóåõæó ÇáúÍóÞöíÞóÉõ. æóÇáøóÐöí ÃóÑóÇåõ Ãóäøó ÇáÏøõÎõæáó ßóËõÑó ÅöØúáóÇÞõåõ Úóáóì ÏõÎõæáò ÎóÇÕøò æóåõæó ÇÞúÊöÍóÇãõ ÇáúÌóíúÔö Ãóæö ÇáúãõÛöíÑöíäó ÃóÑúÖðÇ Ãóæú ÈóáóÏðÇ áöÛóÒúæö Ãóåúáöåö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐú ÞÇáó ãõæÓì áöÞóæúãöåö íóÇ Þóæúãö ÇÐúßõÑõæÇ äöÚúãóÊó Çááøóåö Úóáóíúßõãú ÅöÐú ÌóÚóáó Ýöíßõãú ÃóäúÈöíÇÁó æóÌóÚóáóßõãú ãõáõæßÇð Åöáóì Þóæúáöåö: íóÇ Þóæúãö ÇÏúÎõáõæÇ ÇáúÃóÑúÖó ÇáúãõÞóÏøóÓóÉó ÇáøóÊöí ßóÊóÈó Çááøóåõ áóßõãú æóáÇ ÊóÑúÊóÏøõæÇ Úóáì ÃóÏúÈÇÑößõãú [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 21] ¡ æóÃóäøóåõ íõÚóÏøóì ÛóÇáöÈðÇ Åöáóì ÇáúãóÛúÒõæøöíäó ÈöÍóÑúÝö Úóáóì. æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó ÑóÌõáÇäö ãöäó ÇáøóÐöíäó íóÎÇÝõæäó ÃóäúÚóãó Çááøóåõ ÚóáóíúåöãóÇ ÇÏúÎõáõæÇ Úóáóíúåöãõ ÇáúÈÇÈó ÝóÅöÐÇ ÏóÎóáúÊõãõæåõ ÝóÅöäøóßõãú ÛÇáöÈõæäó Åöáóì Þóæúáöåö: ÞÇáõæÇ íóÇ ãõæÓì ÅöäøóÇ áóäú äóÏúÎõáóåÇ ÃóÈóÏÇð ãóÇ ÏÇãõæÇ ÝöíåÇ ÝóÇÐúåóÈú ÃóäúÊó æóÑóÈøõßó ÝóÞÇÊöáÇ [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 24] ÝóÅöäøóåõ ãóÇ íóÕúáõÍõ ÅöáøóÇ ãóÚúäóì ÏõÎõæáö ÇáúÞöÊóÇáö æóÇáúÍóÑúÈö áöÞóæúáöåö: ÝóÅöÐÇ ÏóÎóáúÊõãõæåõ ÝóÅöäøóßõãú ÛÇáöÈõæäó áöÙõåõæÑö Ãóäøóåõ áóÇ íõÑóÇÏõ: ÅöÐóÇ ÏóÎóáúÊõãú ÏõÎõæáó ÖöíóÇÝóÉò Ãóæú ÊóÌóæøõáò Ãóæú ÊóÌóÓøõÓò¡(21/286)
ÝóíõÝúåóãõ ãöäó ÇáÏøõÎõæáö Ýöí ãöËúáö åóÐóÇ ÇáúãóÞóÇãö ãóÚúäóì ÇáúÛóÒúæö æóÇáúÝóÊúÍö ßóãóÇ
äóÞõæáõ: ÚóÇãõ ÏõÎõæáö ÇáÊøóÊóÇÑö ÈóÛúÏóÇÏó¡ æóáöÐóáößó ÝóÇáÏøõÎõæáõ Ýöí Þóæúáöåö: æóáóæú ÏõÎöáóÊú Úóáóíúåöãú åõæó ÏõÎõæáõ ÇáúÛóÒúæö ÝóíóÊóÚóíøóäõ Ãóäú íóßõæäó ÖóãöíÑõ ÏõÎöáóÊú ÚóÇÆöÏðÇ Åöáóì ãóÏöíäóÉö íóËúÑöÈó áóÇ Åöáóì ÇáúÈõíõæÊö ãöäú Þóæúáöåöãú Åöäøó ÈõíõæÊóäÇ ÚóæúÑóÉñ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 13] ¡ æóÇáúãóÚúäóì: áóæú ÛõÒöíóÊö ÇáúãóÏöíäóÉõ ãöäú ÌóæóÇäöÈöåóÇ ÅöáóÎú ...
æóÞóæúáõåõ Úóáóíúåöãú íóÊóÚóáøóÞõ Èö ÏõÎöáóÊú áöÃóäøó ÈöäóÇÁó ÏõÎöáóÊú áöáäøóÇÆöÈö ãõÞúÊóÖò ÝóÇÚöáðÇ ãóÍúÐõæÝðÇ. ÝóÇáúãõÑóÇÏõ: ÏõÎõæáõ ÇáÏøóÇÎöáöíäó Úóáóì Ãóåúáö ÇáúãóÏöíäóÉö ßóãóÇ ÌóÇÁó Úóáóì ÇáúÃóÕúáö Ýöí Þóæúáöåö ÇÏúÎõáõæÇ Úóáóíúåöãõ ÇáúÈÇÈó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÚõÞõæÏö [23] .
æóÇáúÃóÞúØóÇÑõ: ÌóãúÚõ ÞõØúÑò- ÈöÖóãøö ÇáúÞóÇÝö æóÓõßõæäö ÇáØøóÇÁö- æóåõæó ÇáäøóÇÍöíóÉõ ãöäó ÇáúãóßóÇäö. æóÅöÖóÇÝóÉõ (ÃóÞúØóÇÑö) æóåõæó ÌóãúÚñ ÊõÝöíÏõ ÇáúÚõãõæãó¡ Ãóíú: ãöäú ÌóãöíÚö ÌóæóÇäöÈö ÇáúãóÏöíäóÉö æóÐóáößó ÃóÔóÏøõ åõÌõæãö ÇáúÚóÏõæøö Úóáóì ÇáúãóÏöíäóÉö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÅöÐú ÌÇÄõßõãú ãöäú ÝóæúÞößõãú æóãöäú ÃóÓúÝóáó ãöäúßõãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 10] . æóÃóÓúäóÏó ÝöÚúáó ÏõÎöáóÊú Åöáóì ÇáúãóÌúåõæáö áöÙõåõæÑö Ãóäøó ÝóÇÚöáó ÇáÏøõÎõæáö Þóæúãñ ÛõÒóÇÉñ. æóÞóÏú ÃóÈúÏóì ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó Ýöí ßóíúÝöíøóÉö äóÙúãö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÇÍúÊöãóÇáóÇÊò ãõÊóÝóÇæöÊóÉð Ýöí ãóÚóÇäöí ÇáúßóáöãóÇÊö æóÝöí ÍóÇÕöáö ÇáúãóÚúäóì ÇáúãõÑóÇÏö¡ æóÃóÞúÑóÈõåóÇ ãóÇ ÞóÇáóåõ ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó Úóáóì ÛõãõæÖò Ýöíåö¡ æóíóáöíåö ãóÇ Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» . æóÇáøóÐöí íóäúÈóÛöí ÇáÊøóÝúÓöíÑõ Èöåö Ãóäú Êóßõæäó ÌõãúáóÉõ æóáóæú ÏõÎöáóÊú Úóáóíúåöãú Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖãíÑ íõÑöíÏõæäó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 13] Ãóæú ãöäú ÖóãöíÑö æóãÇ åöíó ÈöÚóæúÑóÉò ÒöíóÇÏóÉð Ýöí ÊóßúÐöíÈö Þóæúáöåöãú Åöäøó ÈõíõæÊóäÇ ÚóæúÑóÉñ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 13] .
æóÇáÖøóãöíÑõ ÇáúãõÓúÊóÊöÑõ Ýöí ÏõÎöáóÊú ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúãóÏöíäóÉö áöÃóäøó ÅöÖóÇÝóÉó ÇáúÃóÞúØóÇÑö íõäóÇÓöÈõ ÇáúãõÏõäó æóÇáúãõæóÇØöäó æóáóÇ íõäóÇÓöÈõ ÇáúÈõíõæÊó. ÝóíóÕöíÑõ ÇáúãóÚúäóì: áóæú ÏóÎóáó ÇáúÛõÒóÇÉõ Úóáóíúåöãõ ÇáúãóÏöíäóÉó æóåõãú ÞóÇØöäõæäó ÝöíåóÇ.
æËõãøó áöáÊøóÑúÊöíÈö ÇáÑøõÊúÈöí¡ æóßóÇäó ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö Ãóäú íõÚúØóÝó ÈöÇáúæóÇæö áóÇ Èö Ëõãøó áöÃóäøó ÇáúãóÐúßõæÑó ÈóÚúÏó Ëõãøó åõäóÇ ÏóÇÎöáñ Ýöí ÝöÚúáö ÔóÑúØö áóæú æóæóÇÑöÏñ Úóáóíúåö ÌóæóÇÈõåóÇ¡ ÝóÚóÏóáó Úóäö ÇáúæóÇæö Åöáóì Ëõãøó áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøó ãóÇ ÈóÚúÏó Ëõãøó Ãóåóãøõ ãöäó ÇáøóÐöí ÞóÈúáóåóÇ ßóÔóÃúäö Ëõãøó Ýöí ÚóØúÝö(21/287)
ÇáúÌõãóáö¡ Ãóíú: Ãóäøóåõãú ãóÚó Ðóáößó íóÃúÊõæäó ÇáúÝöÊúäóÉó¡ æÇáúÝöÊúäóÉó åöíó Ãóäú íóÝúÊöäõæÇ ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ Ãóíö: ÇáúßóíúÏõ áóåõãú æóÅöáúÞóÇÁõ ÇáÊøóÎóÇÐõáö Ýöí ÌóíúÔö ÇáúãõÓúáöãöíäó. æóãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ãóäú ÝóÓøóÑó ÇáúÝöÊúäóÉó ÈöÇáÔøöÑúßö æóáóÇ æóÌúåó áóåõ æóãöäúåõãú ãóäú ÝóÓøóÑóåóÇ ÈöÇáúÞöÊóÇáö æóåõæó ÈóÚöíÏñ.
æóÇáúÅöÊúíóÇäõ: ÇáúÞõÏõæãõ Åöáóì ãóßóÇäò. æóÞóÏú ÃóÔúÚóÑó åóÐóÇ ÇáúÝöÚúáõ ÈöÃóäøóåõãú íóÎúÑõÌõæäó ãöäó ÇáúãóÏöíäóÉö ÇáøóÊöí ßóÇäõæÇ ÝöíåóÇ áöíóÝúÊöäõæÇ ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ æóÖóãöíÑõ ÇáäøóÕúÈö Ýöí ÃóÊóæúåóÇ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúÝöÊúäóÉó æóÇáúãõÑóÇÏõ ãóßóÇäõåóÇ æóåõæó ãóßóÇäõ ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ Ãóíú áóÃóÊóæúÇ ãóßóÇäóåóÇ æóãóÙöäøóÊöåóÇ. æóÖóãöíÑõ ÈöåÇ áöáúÝöÊúäóÉö¡ æóÇáúÈóÇÁõ áöáÊøóÚúÏöíóÉö.
æóÌõãúáóÉõ æóãÇ ÊóáóÈøóËõæÇ ÈöåÇ ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö áóÂÊóæúåÇ. æóÇáÊøóáóÈøõËõ: ÇááøõÈúËõ¡ Ãóíö:
ÇáöÇÓúÊöÞúÑóÇÑõ Ýöí ÇáúãóßóÇäö æóåõæó åõäóÇ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáúÅöÈúØóÇÁö¡ Ãóí ãóÇ ÃÈØÃæÇ ÈöÇáÓøóÚúíö Ýöí ÇáúÝöÊúäóÉö æóáóÇ ÎóÇÝõæÇ Ãóäú ÊõÄúÎóÐó ÈõíõæÊõåõãú. æóÇáúãóÚúäóì: áóæú ÏóÎóáóÊú ÌõíõæÔõ ÇáúÃóÍúÒóÇÈö ÇáúãóÏöíäóÉó æóÈóÞöíó ÌóíúÔõ ÇáúãõÓúáöãöíäó ÎóÇÑöÌóåóÇ- Ãóíú ãóËóáðÇ áöÃóäøó ÇáúßóáóÇãó Úóáóì ÇáúÝóÑúÖö æóÇáÊøóÞúÏöíÑö- æóÓóÃóáó ÇáúÌóíúÔõ ÇáÏøóÇÎöáõ ÇáúÝóÑöíÞó ÇáúãõÓúÊóÃúÐöäöíäó Ãóäú íõáúÞõæÇ ÇáúÝöÊúäóÉó Ýöí ÇáúãõÓáãíä ÈöÇáÊøóÝúÑöíÞö æÇáÊÎÐíá áóÎóÑóÌõæÇ áöÐóáößó ÇáúÞóÕúÏö ãõÓúÑöÚöíäó æóáóãú íõËóÈøöØúåõãõ ÇáúÎóæúÝõ Úóáóì ÈõíõæÊöåöãú Ãóäú íóÏúÎõáóåóÇ ÇááøõÕõæÕõ Ãóæú íóäúåóÈóåóÇ ÇáúÌóíúÔõ: ÅöãøóÇ áöÃóäøóåõãú Âãöäõæäó ãöäú Ãóäú íóáúÞóæúÇ ÓõæÁðÇ ãöäó ÇáúÌóíúÔö ÇáÏøóÇÎöáö áöÃóäøóåõãú ÃóæúáöíóÇÁõ áóåõ æóãõÚóÇæöäõæäó¡ Ýóåõãú ãöäúåõãú æóÅöáóíúåöãú¡ æóÅöãøóÇ áöÃóäøó ßóÑóÇåóÊóåõãõ ÇáúÅöÓúáóÇãó ÊóÌúÚóáõåõãú áóÇ íóßúÊóÑöËõæäó ÈöäóåúÈö ÈõíõæÊöåöãú.
æóÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö ÅöáøóÇ íóÓöíÑÇð íõÙúåöÑõ Ãóäøóåõ Êóåóßøõãñ Èöåöãú Ýóíóßõæäõ ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÊóÃúßöíÏó ÇáäøóÝúíö ÈöÕõæÑóÉö ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö. æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäøóåõ Úóáóì ÙóÇåöÑöåö¡ Ãóíú ÅöáøóÇ ÑóíúËóãóÇ íóÊóÃóãøóáõæäó ÝóáóÇ íõØöíáõæäó ÇáÊøóÃóãøõáó Ýóíóßõæäõ ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú ÐößúÑöåö ÊóÃúßöíÏó ÞöáøóÉö ÇáÊøóáóÈøõËö¡ ÝóåóÐóÇ åõæó ÇáÊøóÝúÓöíÑõ ÇáúãõäúÓóÌöãõ ãóÚó äóÙúãö ÇáúÞõÑúÂäö ÃóÍúÓóäó ÇäúÓöÌóÇãò.
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ æóÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò áóÃóÊóæúåóÇ ÈöåóãúÒóÉò ÊóáöíåóÇ ãõËóäøóÇÉñ ÝóæúÞöíøóÉñ¡ æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÚóÇÕöãñ æóÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóíóÚúÞõæÈõ æóÎóáóÝñ áóÂÊóæúåÇ ÈöÃóáöÝò ÈóÚúÏó ÇáúåóãúÒóÉö Úóáóì ãóÚúäóì: áóÃóÚúØóæúåóÇ¡ Ãóíú: áóÃóÚúØóæõÇ ÇáúÝöÊúäóÉó ÓóÇÆöáöíåóÇ¡ ÝóÅöØúáóÇÞõ ÝöÚúáö ÃóÊóæúåóÇ ãõÔóÇßóáóÉñ áÝÚá ÓõÆöáõæÇ.(21/288)
æóáóÞóÏú ßóÇäõæÇ ÚóÇåóÏõæÇ Çááøóåó ãöäú ÞóÈúáõ áóÇ íõæóáøõæäó ÇáúÃóÏúÈóÇÑó æóßóÇäó ÚóåúÏõ Çááøóåö ãóÓúÆõæáðÇ (15)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 15]
æóáóÞóÏú ßÇäõæÇ ÚÇåóÏõæÇ Çááøóåó ãöäú ÞóÈúáõ áóÇ íõæóáøõæäó ÇáúÃóÏúÈÇÑó æóßÇäó ÚóåúÏõ Çááøóåö ãóÓúÄõáÇð (15)
åóÄõáóÇÁö åõãú Èóäõæ ÍóÇÑöËóÉó æóÈóäõæ ÓóáóãóÉó æóåõãõ ÇáøóÐöíäó ÞóÇáó ÝóÑöíÞñ ãöäúåõãú Åöäøó ÈõíõæÊóäÇ ÚóæúÑóÉñ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 13] æóÇÓúÊóÃúÐóäó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóíú ßóÇäõæÇ íóæúãó ÃõÍõÏò ÌóÈõäõæÇ Ëõãøó ÊóÇÈõæÇ æóÚóÇåóÏõæÇ ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäøóåõãú áóÇ íõæóáøõæäó ÇáúÃóÏúÈóÇÑó Ýöí ÛóÒúæóÉò ÈóÚúÏóåóÇ¡ æóåõãõ ÇáøóÐöíäó äóÒóáó Ýöíåöãú Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÅöÐú åóãøóÊú ØÇÆöÝóÊÇäö ãöäúßõãú Ãóäú ÊóÝúÔóáÇ æóÇááøóåõ æóáöíøõåõãÇ [Âá ÚãÑóÇä: 122] ÝóØóÑóÃó Úóáóì äóÝóÑò ãöäú Èóäöí ÍóÇÑöËóÉó äöÝóÇÞñ æóÖóÚúÝñ Ýöí ÇáúÅöíãóÇäö ÝóÐóßøóÑóåõãõ Çááøóåõ ÈöÐóáößó æóÃóÑóÇåõãú Ãóäøó ãöäúåõãú ÝóÑöíÞðÇ ÞõáøóÈðÇ áóÇ íóÑúÚóì ÚóåúÏðÇ æóáóÇ íóÓúÊóÞöÑøõ áóåõãõ ÇÚúÊöÞóÇÏñ æóÃóäøó Ðóáößó áöÖóÚúÝö íóÞöíäöåöãú æóÛóáóÈóÉö ÇáúÌõÈúäö Úóáóíúåöãú ÍóÊøóì íóÏúÚõæóåõãú Åöáóì äóÈúÐö ÚóåúÏö Çááøóåö. æóåóÐóÇ ÊóäúÈöíåñ áöáúÞóÈöíáóíúäö áöíóÒúÌõÑõæÇ ãóäú äóßóËó ãöäúåõãú. æóÊóÃúßöíÏõ åóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑö ÈöáóÇãö ÇáúÞóÓóãö æóÍóÑúÝö ÇáÊøóÍúÞöíÞö æóÝöÚúáö ßóÇäó¡ ãóÚó Ãóäøó ÇáúßóáóÇãó ãõæóÌøóåñ Åöáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó ÊóäúÒöíáðÇ áöáÓøóÇãöÚöíäó ãóäúÒöáóÉó ãóäú íóÊóÑóÏøóÏõ Ýöí Ãóäøóåõãú ÚóÇåóÏõæÇ Çááøóåó Úóáóì ÇáËøóÈóÇÊö.
æóÒöíóÇÏóÉõ ãöäú ÞóÈúáõ áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó Ðóáößó ÇáúÚóåúÏó ÞóÏöíãñ ãõÓúÊóÞöÑøñ æóåõæó ÚóåúÏõ íóæúãö ÃõÍõÏò.
æóÌõãúáóÉõ áóÇ íõæóáøõæäó ÇáúÃóÏúÈÇÑó ÈóíóÇäñ áöÌõãúáóÉö ÚÇåóÏõæÇ.
æóÇáÊøóæúáöíóÉõ: ÇáÊøóæóÌøõåõ ÈöÇáÔøóíúÁö æóåöíó ãõÔúÊóÞøóÉñ ãöäó Çáúæóáúíö æóåõæó ÇáúÞõÑúÈõ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Ýóæóáøö æóÌúåóßó ÔóØúÑó ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑÇãö [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 144] .
æÇáúÃóÏúÈÇÑó: ÇáÙøõåõæÑõ. æóÊóæúáöíóÉõ ÇáúÃóÏúÈóÇÑö: ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáúÝöÑóÇÑö ÝóÅöäøó ÇáøóÐöí ÇÓúÊóÃúÐóäõæÇ áöÃóÌúáöåö Ýöí ÛóÒúæóÉö ÇáúÎóäúÏóÞö ÃóÑóÇÏõæÇ ãöäúåõ ÇáúÝöÑóÇÑó ÃóáóÇ ÊóÑóì Þóæúáóåõ Åöäú íõÑöíÏõæäó ÅöáøóÇ ÝöÑÇÑÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 13] ¡ æóÇáúÝöÑóÇÑõ ãöãøóÇ ÚóÇåóÏõæÇ Çááøóåó Úóáóì ÊóÑúßöåö.
æóÌõãúáóÉõ æóßÇäó ÚóåúÏõ Çááøóåö ãóÓúÄõáðÇ ÊóÐúíöíáñ áöÌõãúáóÉö æóáóÞóÏú ßÇäõæÇ ÚÇåóÏõæÇ ÅöáóÎú ...
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÚóåúÏö Çááøóåö: ßõáøõ ÚóåúÏò íõæóËøöÞõåõ ÇáúÅöäúÓóÇäõ ãóÚó ÑóÈøöåö.
æóÇáúãóÓúÆõæáõ: ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáúãõÍóÇÓóÈö Úóáóíúåö
ßóÞóæúáö ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «æßáßã ãÓÄæá Úóäú ÑóÚöíøóÊöåö» ¡
æóßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ ÚöäúÏ Þóæúáå ÊóÚóÇáóì: áöíóÓúÆóáó ÇáÕøóÇÏöÞöíäó Úóäú ÕöÏúÞöåöãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 8] æóåóÐóÇ ÊåÏíÏ.(21/289)
Þõáú áóäú íóäúÝóÚóßõãõ ÇáúÝöÑóÇÑõ Åöäú ÝóÑóÑúÊõãú ãöäó ÇáúãóæúÊö Ãóæö ÇáúÞóÊúáö æóÅöÐðÇ áóÇ ÊõãóÊøóÚõæäó ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ (16)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 16]
Þõáú áóäú íóäúÝóÚóßõãõ ÇáúÝöÑÇÑõ Åöäú ÝóÑóÑúÊõãú ãöäó ÇáúãóæúÊö Ãóæö ÇáúÞóÊúáö æóÅöÐÇð áóÇ ÊõãóÊøóÚõæäó ÅöáÇøó ÞóáöíáÇð (16)
ÌóæóÇÈñ Úóäú Þóæúáöåöãú Åöäøó ÈõíõæÊóäÇ ÚóæúÑóÉñ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 13] æóáöÐóáößó ÝõÕöáóÊú áöÃóäøóåóÇ ÌóÑóÊú Úóáóì ÃõÓúáõæÈö ÇáÊøóÞóÇæõáö æóÇáÊøóÌóÇæõÈö¡ æóãóÇ Èóíúäó ÇáúÌõãúáóÊóíúäö ãöäú Þóæúáöåö æóáóæú ÏõÎöáóÊú Úóáóíúåöãú Åöáóì Þóæúáå ãóÓúÄõáðÇ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 14- 15] ÇÚúÊöÑóÇÖñ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó. æóåóÐóÇ íõÑóÌøöÍõ Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóãú íóÃúÐóäú áóåõãú ÈöÇáÑøõÌõæÚö Åöáóì ÇáúãóÏöíäóÉö æóÃóäøóåõ ÑóÏøó Úóáóíúåöãú ÈöãóÇ ÃóãóÑóåõ Çááøóåõ Ãóäú íóÞõæáóåõ áóåõãú¡ Ãóíú: ÞóÏú Úóáöãó Çááøóåõ Ãóäøóßõãú ãóÇ ÃóÑóÏúÊõãú ÅöáøóÇ ÇáúÝöÑóÇÑó ÌõÈúäðÇ æóÇáúÝöÑóÇÑõ áóÇ íóÏúÝóÚõ Úóäúßõãõ ÇáúãóæúÊó Ãóæö ÇáúÞóÊúáó¡ ÝóãóÚúäóì äóÝúíö äóÝúÚöåö: äóÝúíõ ãóÇ íõÞúÕóÏõ ãöäúåõ áöÃóäøó äóÝúÚó ÇáÔøóíúÁö åõæó Ãóäú íóÍúÕõáó ãöäúåõ ãóÇ íõÞúÕóÏõ áóåõ.
ÝóÞóæúáõåõ ãöäó ÇáúãóæúÊö íóÊóÚóáøóÞõ Èö ÇáúÝöÑÇÑõ æÝóÑóÑúÊõãú æóáóíúÓó ãõÊóÚóáøöÞðÇ Èö íóäúÝóÚóßõãõ áöÃóäøó ãõÊóÚóáøöÞó íóäúÝóÚóßõãõ ÛóíúÑõ ãóÐúßõæÑò áöÙõåõæÑöåö ãöäó ÇáÓøöíóÇÞö¡ ÝóÇáúÝóÇÆöÏóÉõ ãõÓúÊóÛúäöíóÉñ Úóäö ÇáúãõÊóÚóáøöÞö¡ Ãóíú: áóäú íóäúÝóÚóßõãú ÈöÇáäøóÌóÇÉö.
æóãóÚúäóì äóÝúíö äóÝúÚö ÇáúÝöÑóÇÑö æóÅöäú ßóÇäó Ýöíåö ÊóÚóÇØöí ÓóÈóÈö ÇáäøóÌóÇÉö¡ åóÐóÇ ÇáÓøóÈóÈõ ÛóíúÑõ ãóÃúÐõæäò Ýöíåö áöæõÌõæÈö ÇáËøóÈóÇÊö Ýöí æóÌúåö ÇáúÚóÏõæøö ãóÚó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóíóÊóãóÍøóÖõ Ýöí åóÐóÇ ÇáúÝöÑóÇÑö ãõÑóÇÚóÇÉõ ÌóÇäöÈö ÇáúÍóÞöíÞóÉö æóåõæó ãóÇ ÞõÏøöÑó áöáúÅöäúÓóÇäö ãöäó Çááøóåö ÅöÐú áóÇ ãõÚóÇÑöÖó áóåõ¡ Ýóáóæú ßóÇäó ÇáúÝöÑóÇÑõ ãóÃúÐõæäðÇ Ýöíåö áöÌóÇÒó
ãõÑóÇÚóÇÉõ ãóÇ Ýöíåö ãöäú ÃóÓúÈóÇÈö ÇáäøóÌóÇÉö ÝóÞóÏú ßóÇäó ÇáúãõÓúáöãõæäó ãóÃúãõæÑöíäó ÈöËóÈóÇÊö ÇáúæóÇÍöÏö áöáúÚóÔóÑóÉö ãöäó ÇáúÚóÏõæøö ÝóßóÇäó ÍöíäóÆöÐò ÇáúÝöÑóÇÑõ ãöäú æóÌúåö ÚóÔóÑóÉö ÃóÖúÚóÇÝö ÇáúãõÓúáöãöíäó ÛóíúÑó ãóÃúÐõæäò Ýöíåö æóÃõÐöäó ÝöíãóÇ ÒóÇÏó Úóáóì Ðóáößó¡ æóáóãøóÇ äóÓóÎó Çááøóåõ Ðóáößó ÈöÃóäú íóËúÈõÊó ÇáúãõÓúáöãõæäó áöÖöÚúÝö ÚóÏóÏöåöãú ãöäó ÇáúÚóÏõæøö ÝóÇáúÝöÑóÇÑõ ÝöíãóÇ ÒóÇÏó Úóáóì Ðóáößó ãóÃúÐõæäñ Ýöíåö¡ æóßóÐóáößó ÅöÐÇ ßóÇäó ÇáúãõÓúáöãõæäó ÒóÍúÝðÇ ÝóÅöäøó ÇáúÝöÑóÇÑó ÍóÑóÇãñ ÓóÇÚóÊóÆöÐò.
æóÃóÍúÓóÈõ Ãóäøó ÇáúÃóãúÑó Ýöí ÛóÒúæóÉö ÇáúÎóäúÏóÞö ßóÇäó ÞóÈúáó ÇáäøóÓóÎö ÝóáöÐóáößó æóÈøóÎó Çááøóåõ ÇáøóÐöíäó ÃóÖúãóÑõæÇ ÇáúÝöÑóÇÑó ÝóÅöäøó ÚóÏóÏó ÌóíúÔö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö íóæúãóÆöÐò ßóÇäó ÈöãöÞúÏóÇÑö ÃóÑúÈóÚóÉö ÃóãúËóÇáö ÌóíÔ ÇáúãõÓáãõæäó æóáóãú íóßõäö ÇáúãõÓúáöãõæäó íóæúãóÆöÐò ÒóÍúÝðÇ ÝóÅöäøó ÇáúÍóÇáóÉó ÍóÇáóÉõ ÍöÕóÇÑò. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÚúäóì ÃóíúÖðÇ: Ãóäøóßõãú Åöäú ÝóÑóÑúÊõãú ÝóäóÌóæúÊõãú ãöäó ÇáúÞóÊúáö áóÇ íóäúÝóÚõßõãõ ÇáúÝöÑóÇÑõ ãöäó ÇáúãóæúÊö ÈöÇáúÃóÌóáö æóÚóÓóì Ãóäú Êóßõæäó ÂÌóÇáõßõãú ÞóÑöíÈóÉð.(21/290)
Þõáú ãóäú ÐóÇ ÇáøóÐöí íóÚúÕöãõßõãú ãöäó Çááøóåö Åöäú ÃóÑóÇÏó Èößõãú ÓõæÁðÇ Ãóæú ÃóÑóÇÏó Èößõãú ÑóÍúãóÉð æóáóÇ íóÌöÏõæäó áóåõãú ãöäú Ïõæäö Çááøóåö æóáöíøðÇ æóáóÇ äóÕöíÑðÇ (17)
æÇáúãóæúÊö¡ ÃõÑöíÏó Èöåö: ÇáúãóæúÊõ ÇáÒøõÄóÇãõ æóåõæó ÇáúãóæúÊõ ÍóÊúÝó ÃóäúÝöåö áöÃóäøóåõ ÞõæÈöáó ÈöÇáúÞóÊúáö.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÇáúÝöÑóÇÑó áóÇ íóÏúÝóÚõ ÇáúãóæúÊó ÇáøóÐöí Úóáöãó Çááøóåõ Ãóäøóåõ íóÞóÚõ ÈöÇáúÝóÇÑøö Ýöí ÇáúæóÞúÊö ÇáøóÐöí Úóáöãó Ãóäøó ÇáúÝóÇÑøó íóãõæÊõ Ýöíåö æóíõÞúÊóáõ ÝóÅöÐóÇ Îõíøöáó Åöáóì ÇáúÝóÇÑøö Ãóäøó ÇáúÝöÑóÇÑó ÞóÏú ÏóÝóÚó Úóäúåõ ÎóØóÑðÇ ÝóÅöäøóãóÇ Ðóáößó Ýöí ÇáúÃóÍúæóÇáö ÇáøóÊöí Úóáöãó Çááøóåõ ÃóäøóåóÇ áóÇ íõÕöíÈõ ÇáúÝóÇÑøó ÝöíåóÇ ÃóÐðì æóáóÇ ÈõÏøó áóåõ ãöäú ãóæúÊò ÍóÊúÝó ÃóäúÝöåö Ãóæú ÞóÊúáò Ýöí ÇáúÅöÈøóÇäö ÇáøóÐöí Úóáöãó Çááøóåõ Ãóäøóåõ íóãõæÊõ Ýöíåö Ãóæú íõÞúÊóáõ. æóáöåóÐóÇ ÚóÞøóÈó ÈöÌõãúáóÉö æóÅöÐÇð áóÇ ÊõãóÊøóÚõæäó ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ ÌóæóÇÈðÇ Úóäú ßóáóÇãò ãõÞóÏøóÑò Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáúãóÐúßõæÑõ¡ Ãóíú Åöäú Îõíøöáó Åöáóíúßõãú Ãóäøó ÇáúÝöÑóÇÑó äóÝóÚó ÇáøóÐöí ÝóÑøó Ýöí æóÞúÊò ãóÇ ÝóãóÇ åõæó ÅöáøóÇ äóÝúÚñ ÒóåöíÏñ áöÃóäøóåõ ÊóÃúÎöíÑñ Ýöí ÃóÌóáö ÇáúÍóíóÇÉö æóåõæó ãóÊóÇÚñ Þóáöíáñ¡ Ãóíú: ÅöÚúØóÇÁõ ÇáúÍóíóÇÉö ãõÏøóÉð ãäÊåíÉ¡ ÝóÅöä ÅöÐÇð ÞóÏú Êóßõæäõ ÌóæóÇÈðÇ áöãóÍúÐõæÝò Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáúßóáóÇãõ ÇáúãóÐúßõæÑõ¡ ßóÞóæúáö ÇáúÚóäúÈóÑöíøö:
áóæú ßõäúÊó ãöäú ãóÃúÒöäò áóãú ÊóÓúÊóÈöÍú ÅöÈöáöí ... Èóäõæ ÇááøóÞöíØóÉö ãöäú Ðõåúáö Èúäö ÔóíúÈóÇäó
ÅöÐóäú áóÞóÇãó ÈöäóÕúÑöí ãóÚúÔóÑñ ÎõÔõäñ ... ÚöäúÏó ÇáúÍóÝöíÙóÉö Åöäú Ðõæ áóæúËóÉò áóÇäóÇ
ÝóÅöäøó Þóæúáóåõ: ÅöÐóäú áóÞóÇãó ÈöäóÕúÑöí¡ ÌóæóÇÈñ æóÌóÒóÇÁñ Úóäú ãõÞóÏøóÑò Ïóáøó Úóáóíúåö: áóãú ÊóÓúÊóÈöÍú ÅöÈöáöí.
æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÝóÅöäö ÇÓúÊóÈóÇÍõæÇ ÅöÈöáöí ÅöÐóäú áóÞóÇãó ÈöäóÕúÑöí ãóÚúÔóÑñ¡ æóåõæó ÇáøóÐöí ÃóÔúÚóÑó ßóáóÇãõ ÇáúãóÑúÒõæÞöíøö ÈöÇÎúÊöíóÇÑöåö ÎöáóÇÝðÇ áöãóÇ Ýöí «ãõÛúäöí ÇááøóÈöíÈö» .
æóÇáúÃóßúËóÑ Ãóä ÅöÐÇð Ãóäøó æóÞóÚóÊú ÈóÚúÏó ÇáúæóÇæö æóÇáúÝóÇÁö ÇáúÚóÇØöÝóÊóíúäö Ãóäú áóÇ íõäúÕóÈó ÇáúãõÖóÇÑöÚõ ÈóÚúÏóåóÇ¡ æóæóÑóÏó äóÕúÈõåõ äóÇÏöÑðÇ.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáúÂíóÉö ÊóÎúáöíÞõ ÇáúãõÓúáöãöíäó ÈöÎõáõÞö ÇÓúÊöÖúÚóÇÝö ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ æóÕóÑúÝõ åöãóãöåöãú Åöáóì ÇáÓøóÚúíö äóÍúæó ÇáúßóãóÇáö ÇáøóÐöí Èöåö ÇáÓøóÚóÇÏóÉõ ÇáúÃóÈóÏöíøóÉõ ÓóíúÑðÇ æóÑóÇÁó ÊóÚóÇáöíãö ÇáÏøöíäö ÇáøóÊöí ÊóÞõæÏõ ÇáäøõÝõæÓó Åöáóì ÃóæúÌö ÇáúãóáóßöíøóÉö.
[71]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 17]
Þõáú ãóäú ÐóÇ ÇáøóÐöí íóÚúÕöãõßõãú ãöäó Çááøóåö Åöäú ÃóÑÇÏó Èößõãú ÓõæÁÇð Ãóæú ÃóÑÇÏó Èößõãú ÑóÍúãóÉð æóáÇ íóÌöÏõæäó áóåõãú ãöäú Ïõæäö Çááøóåö æóáöíøðÇ æóáÇ äóÕöíÑÇð (17)
Þõáú ãóäú ÐóÇ ÇáøóÐöí íóÚúÕöãõßõãú ãöäó Çááøóåö Åöäú ÃóÑÇÏó Èößõãú ÓõæÁÇð Ãóæú ÃóÑÇÏó Èößõãú ÑóÍúãóÉð.
íóÙúåóÑõ Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉó æóÇÞöÚóÉñ ãóæúÞöÚó ÇáÊøóÚúáöíáö áöÌõãúáóÉö áóäú íóäúÝóÚóßõãõ ÇáúÝöÑÇÑõ Åöäú ÝóÑóÑúÊõãú ÇáúÂíóÉ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 16] ¡ ÝóßóÃóäøóåõ Þöíáó: Ýóãóäú ÐóÇ ÇáøóÐöí íóÚúÕöãõßõãú ãöäó Çááøóåö¡ Ãóíú: ÝóáóÇ ÚóÇÕöãó(21/291)
áóßõãú ãöäú äõÝõæÐö ãõÑóÇÏöåö Ýöíßõãú. æóÅöÚóÇÏóÉõ ÝöÚúáö Þõáú ÊóßúÑöíÑñ áöÃóÌúáö ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöãóÖúãõæäö ÇáúÌõãúáóÉö.
æóÇáúãóÚúäóì: áöÃóäøó ÞõÏúÑóÉó Çááøóåö æóÅöÑóÇÏóÊóåõ ãõÍöíØóÉñ ÈöÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö ÝóãóÊóì ÔóÇÁó ÚóØøóáó ÊóÃúËöíÑó ÇáúÃóÓúÈóÇÈö Ãóæú ÚóÑúÞóáóåóÇ ÈöÇáúãóæóÇäöÚö ÝóÅöäú íóÔóÃú ÔóÑøðÇ ÍóÑóãó ÇáöÇäúÊöÝóÇÚó ÈöÇáúÃóÓúÈóÇÈö Ãóæö ÇáöÇÊøöÞóÇÁó ÈöÇáúãóæóÇäöÚö ÝóÑõÈøóãóÇ ÃóÊóÊö ÇáÑøóÒóÇíóÇ ãöäú æõÌõæåö ÇáúÝóæóÇÆöÏö¡ æóãóÊóì ÔóÇÁó ÎóíúÑðÇ ÎóÇÕøðÇ ÈöÃóÍóÏò áóØóÝó áóåõ ÈöÊóãúåöíÏö ÇáúÃóÓúÈóÇÈö æóÊóíúÓöíÑöåóÇ ÍóÊøóì íõáóÇÞöíó ãöäó ÇáÊøóíúÓöíÑö ãóÇ áóãú íóßõäú ãõÊóÑóÞøóÈðÇ¡ æóãóÊóì áóãú ÊóÊóÚóáøóÞú ãóÔöíÆóÊõåõ ÈöÎõÕõæÕò ÃóÑúÓóáó ÇáúÃóÍúæóÇáó Ýöí ãóåúíóÚöåóÇ æóÎóáøóì Èóíúäó ÇáäøóÇÓö æóÈóíúäó ãóÇ ÓóÈøóÈóåõ Ýöí ÃóÍúæóÇáö ÇáúßóÇÆöäóÇÊö ÝóäóÇáó ßõáøõ ÃóÍóÏò äóÕöíÈðÇ Úóáóì ÍóÓóÈö ÝöØúäóÊöåö æóãóÞúÏöÑóÊöåö æóÇåúÊöÏóÇÆöåö¡ ÝóÅöäøó Çááøóåó ÃóæúÏóÚó Ýöí ÇáäøõÝõæÓö ãóÑóÇÊöÈó ÇáÊøóÝúßöíÑö æóÇáÊøóÞúÏöíÑö ÝóÃóäúÊõãú ÅöÐóÇ ÚóÕóíúÊõãõ Çááøóåó æóÑóÓõæáóåõ æóÎóÐóáúÊõãõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ÊóÊóÚóÑøóÖõæäó áöÅöÑóÇÏóÊöåö Èößõãõ ÇáÓøõæÁó ÝóáóÇ ÚóÇÕöãó áóßõãú ãöäú ãõÑóÇÏöåö¡ ÝóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÅöäúßóÇÑöíøñ Ýöí ãóÚúäóì ÇáäøóÝúíö áöÇÚúÊöÞóÇÏöåöãú Ãóäøó ÇáúÍöíáóÉó Úóáóì ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊóäúÝóÚõåõãú æóÃóäøó ÇáúÝöÑóÇÑó íóÚúÕöãõåõãú ãöäó ÇáúãóæúÊö Åöäú ßóÇäó ÞöÊóÇáñ.
æóÌõãúáóÉõ ãóäú ÐóÇ ÇáøóÐöí íóÚúÕöãõßõãú ÅöáóÎú ÌóæóÇÈõ ÇáÔøóÑúØö Ýöí Þóæúáöåö Åöäú ÃóÑÇÏó Èößõãú ÓõæÁÇð ÅöáóΡ Ãóæ Ïóáöíáõ ÇáúÌóæóÇÈö ÚöäúÏó äõÍóÇÉö ÇáúÈóÕúÑóÉö.
æóÇáúÚöÕúãóÉõ: ÇáúæöÞóÇíóÉõ æóÇáúãóäúÚõ ãöãøóÇ íóßúÑóåõåõ ÇáúãóÚúÕõæãõ. æóÞõæÈöáó ÇáÓøõæÁõ ÈöÇáÑøóÍúãóÉö áöÃóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÓõæÁñ ÎóÇÕøñ æóåõæó ÇáÓøõæÁõ ÇáúãóÌúÚõæáõ ÚóÐóÇÈðÇ áóåõãú Úóáóì ãóÚúÕöíóÉö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóåõæó ÓõæÁõ ÇáäøöÞúãóÉö Ýóåõæó ÓõæÁñ ÎóÇÕøñ ãõÞóÏøóÑñ ãöäó Çááøóåö áöÃóÌúáö ÊóÚúÐöíÈöåöãú Åöäú ÃóÑóÇÏóåõ¡ ÝóíóÌúÑöí Úóáóì ÎöáóÇÝö ÇáúÞóæóÇäöíäö ÇáúãõÚúÊóÇÏóÉö.
æóÚóØúÝõ Ãóæú ÃóÑÇÏó Èößõãú ÑóÍúãóÉð Úóáóì ÃóÑÇÏó Èößõãú ÇáúãóÌúÚõæáö ÔóÑúØðÇ íóÞúÊóÖöí ßóáóÇãðÇ ãõÞóÏøóÑðÇ Ýöí ÇáúÌóæóÇÈö ÇáúãõÊóÞóÏøöãö¡ ÝóÅöäøó ÅöÑóÇÏóÊóåõ ÇáÑøóÍúãóÉó ÊõäóÇÓöÈõ ÝöÚúáó íóÚúÕöãõßõãú áöÃóäøó ÇáÑøóÍúãóÉó ãóÑúÛõæÈóÉñ.
ÝóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Ãóæú íóÍúÑöãõßõãú ãöäúåõ Åöäú ÃóÑóÇÏó Èößõãú ÑóÍúãóÉð¡ Ýóåõæó ãöäú ÏóáóÇáóÉö ÇáöÇÞúÊöÖóÇÁö ÅöíÌóÇÒðÇ áöáúßóáóÇãö¡ ßóÞóæúáö ÇáÑøóÇÚöí:
ÅöÐóÇ ãóÇ ÇáúÛóÇäöíóÇÊõ ÈóÑóÒúäó íóæúãðÇ ... æóÒóÌøóÌúäó ÇáúÍóæóÇÌöÈó æóÇáúÚóíõæäóÇ
ÊóÞúÏöíÑõåõ: æóßóÍøóáúäó ÇáúÚõíõæäó¡ áöÃóäøó ÇáúÚõíõæäó áóÇ ÊõÒóÌøóÌõ æóáóßöäøóåóÇ ÊõßóÍøóáõ Íöíäó ÊõÒóÌøóÌõ ÇáúÍóæóÇÌöÈõ æóÐóáößó ãöäó ÇáÊøóÒóíøõäö.(21/292)
ÞóÏú íóÚúáóãõ Çááøóåõ ÇáúãõÚóæøöÞöíäó ãöäúßõãú æóÇáúÞóÇÆöáöíäó áöÅöÎúæóÇäöåöãú åóáõãøó ÅöáóíúäóÇ æóáóÇ íóÃúÊõæäó ÇáúÈóÃúÓó ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ (18) ÃóÔöÍøóÉð Úóáóíúßõãú ÝóÅöÐóÇ ÌóÇÁó ÇáúÎóæúÝõ ÑóÃóíúÊóåõãú íóäúÙõÑõæäó Åöáóíúßó ÊóÏõæÑõ ÃóÚúíõäõåõãú ßóÇáøóÐöí íõÛúÔóì Úóáóíúåö ãöäó ÇáúãóæúÊö ÝóÅöÐóÇ ÐóåóÈó ÇáúÎóæúÝõ ÓóáóÞõæßõãú ÈöÃóáúÓöäóÉò ÍöÏóÇÏò ÃóÔöÍøóÉð Úóáóì ÇáúÎóíúÑö ÃõæáóÆößó áóãú íõÄúãöäõæÇ ÝóÃóÍúÈóØó Çááøóåõ ÃóÚúãóÇáóåõãú æóßóÇäó Ðóáößó Úóáóì Çááøóåö íóÓöíÑðÇ (19)
æóáÇ íóÌöÏõæäó áóåõãú ãöäú Ïõæäö Çááøóåö æóáöíøðÇ æóáÇ äóÕöíÑÇð.
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö Þõáú ãóäú ÐóÇ ÇáøóÐöí íóÚúÕöãõßõãú¡ Ãóæú åöíó ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÃóÌúÒóÇÁö ÇáúÞóæúáö¡ æóÇáÊøóÞúÏöíÑóÇäö ãõÊóÞóÇÑöÈóÇäö áöÃóäøó ÇáúæóÇæó ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖöíøóÉó ÊóÑúÌöÚõ Åöáóì ÇáúÚóÇØöÝóÉö. æóÇáúßóáóÇãõ ãõæóÌøóåñ Åöáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóáóíúÓó åõæó ãöäú ÞóÈöíáö ÇáöÇáúÊöÝóÇÊö. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ áóÇÒöãõ ÇáúÎóÈóÑö æóåõæó ÅöÚúáóÇãõ ÇáäøóÈöíÁö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÈöÈõØúáóÇäö ÊóÍóíøõáóÇÊöåöãú æóÃóäøóåõãú áóÇ íóÌöÏõæäó äóÕöíÑðÇ ÛóíúÑó Çááøóåö æóÞóÏú ÍóÑóãóåõãõ Çááøóåõ ÇáäøóÕúÑó áöÃóäøóåõãú áóãú íóÚúÞöÏõæÇ ÖóãóÇÆöÑóåõãú Úóáóì äóÕúÑö Ïöíäöåö æóÑóÓõæáöåö. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúæóáöíøö: ÇáøóÐöí íóÊóæóáøóì äóÝúÚóåõãú¡ æóÈöÇáäøóÕöíÑö: ÇáäøóÕöíÑõ Ýöí ÇáúÍóÑúÈö Ýóåõæó ÃóÎóÕøõ.
[18- 19]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÇáúÂíóÇÊ 18 Çáì 19]
ÞóÏú íóÚúáóãõ Çááøóåõ ÇáúãõÚóæøöÞöíäó ãöäúßõãú æóÇáúÞÇÆöáöíäó áöÅöÎúæÇäöåöãú åóáõãøó ÅöáóíúäÇ æóáÇ íóÃúÊõæäó ÇáúÈóÃúÓó ÅöáÇøó ÞóáöíáÇð (18) ÃóÔöÍøóÉð Úóáóíúßõãú ÝóÅöÐÇ ÌÇÁó ÇáúÎóæúÝõ ÑóÃóíúÊóåõãú íóäúÙõÑõæäó Åöáóíúßó ÊóÏõæÑõ ÃóÚúíõäõåõãú ßóÇáøóÐöí íõÛúÔì Úóáóíúåö ãöäó ÇáúãóæúÊö ÝóÅöÐÇ ÐóåóÈó ÇáúÎóæúÝõ ÓóáóÞõæßõãú ÈöÃóáúÓöäóÉò ÍöÏÇÏò ÃóÔöÍøóÉð Úóáóì ÇáúÎóíúÑö ÃõæáÆößó áóãú íõÄúãöäõæÇ ÝóÃóÍúÈóØó Çááøóåõ ÃóÚúãÇáóåõãú æóßÇäó Ðáößó Úóáóì Çááøóåö íóÓöíÑÇð (19)
ÞóÏú íóÚúáóãõ Çááøóåõ ÇáúãõÚóæøöÞöíäó ãöäúßõãú æóÇáúÞÇÆöáöíäó áöÅöÎúæÇäöåöãú åóáõãøó ÅöáóíúäÇ æóáÇ íóÃúÊõæäó ÇáúÈóÃúÓó ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ (18) ÃóÔöÍøóÉð Úóáóíúßõãú ÝóÅöÐÇ ÌÇÁó ÇáúÎóæúÝõ ÑóÃóíúÊóåõãú íóäúÙõÑõæäó Åöáóíúßó ÊóÏõæÑõ ÃóÚúíõäõåõãú ßóÇáøóÐöí íõÛúÔì Úóáóíúåö ãöäó ÇáúãóæúÊö ÝóÅöÐÇ ÐóåóÈó ÇáúÎóæúÝõ ÓóáóÞõæßõãú ÈöÃóáúÓöäóÉò ÍöÏÇÏò ÃóÔöÍøóÉð Úóáóì ÇáúÎóíúÑö.
ÇÓúÊöÆúäóÇÝ ÈíÇäí äÇÔìÁ Úóäú Þóæúáöåö ãóäú ÐóÇ ÇáøóÐöí íóÚúÕöãõßõãú ãöäó Çááøóåö [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 17] áöÃóäøó Ðóáößó íõËöíÑõ ÓõÄóÇáðÇ íóåúÌöÓõ Ýöí äõÝõæÓöåöãú Ãóäøóåõãú íõÎúÝõæäó ãóÞóÇÕöÏóåõãú Úóäú ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóáóÇ íóÔúÚõÑõ ÈöãõÑóÇÏöåöãú ãöäó ÇáöÇÓúÊöÆúÐóÇäö¡ ÝóÃõãöÑó Ãóäú íóÞõæáó áóåõãú ÞóÏú íóÚúáóãõ Çááøóåõ ÇáúãõÚóæøöÞöíäó ãöäúßõãú Ãóí: ÝóÇááå íäÈìÁ ÑóÓõæáóåõ Èößõãú ÈöÃóäøó ÝöÚúáó ÃõæáóÆößó ÊóÚúæöíÞñ áöáúãõÄúãöäöíäó. æóÞóÏú ÌõÚöáó åóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝõ ÊóÎóáøõÕðÇ áöÐößúÑö ÝóÑöíÞò ÂÎóÑó ãöäó ÇáúãõÚóæøöÞöíäó.
æÞóÏú ãõÝöíÏñ áöáÊøóÍúÞöíÞö áöÃóäøóåõãú áöäöÝóÇÞöåöãú æóãóÑóÖö ÞõáõæÈöåöãú íóÔõßøõæäó Ýöí áóÇÒöãö åóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑö æóåõæó ÅöäúÈóÇÁõ Çááøóåö ÑóÓõæáóåõ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ Èöåöãú¡ Ãóæú áöÃóäøóåõãú áöÌóåúáöåöãõ ÇáäøóÇÔöÆö Úóäö ÇáúßõÝúÑö íóÙõäøõæäó Ãóäøó Çááøóåó áóÇ íóÚúáóãõ ÎóÝóÇíóÇ ÇáúÞõáõæÈö. æóÐóáößó áóíúÓó ÈöÚóÌöíÈò Ýöí ÚóÞóÇÆöÏö Ãóåúáö ÇáúßõÝúÑö. ÝóÝöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» Úóäö ÇÈúäö ãóÓúÚõæÏò: «ÇÌúÊóãóÚó ÚöäúÏó ÇáúÈóíúÊö ÞõÑóÔöíøóÇäö æóËóÞóÝöíøñ Ãóæú ËóÞóÝöíøóÇäö æóÞõÑóÔöíøõ ßóËöíÑóÉõ ÔóÍúãö ÈõØõæäöåöãú ÞóáöíáóÉõ ÝöÞúåö ÞõáõæÈöåöãú¡ ÝóÞóÇáó ÃóÍóÏõåõãú: ÃóÊóÑóæúäó Ãóäøó Çááøóåó íóÓúãóÚõ ãóÇ äóÞõæáõ¿ ÞóÇáó ÇáúÂÎóÑõ: íóÓúãóÚõ
ÅöÐóÇ ÌóåóÑúäóÇ æóáóÇ íóÓúãóÚõ ÅöÐóÇ ÃóÎúÝóíúäóÇ. æóÞóÇáó ÇáúÂÎóÑõ: Åöäú ßóÇäó íóÓúãóÚõ ÅöÐóÇ ÌóåóÑúäóÇ ÝóÅöäøóåõ íóÓúãóÚõ ÅöÐóÇ ÃóÎúÝóíúäóÇ¡ ÝóÃóäúÒóáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ßõäúÊõãú ÊóÓúÊóÊöÑõæäó Ãóäú íóÔúåóÏó Úóáóíúßõãú ÓóãúÚõßõãú æóáÇ ÃóÈúÕÇÑõßõãú æóáÇ ÌõáõæÏõßõãú æóáßöäú ÙóäóäúÊõãú Ãóäøó Çááøóåó áóÇ íóÚúáóãõ ßóËöíÑÇð ãöãøóÇ ÊóÚúãóáõæäó» [ÝÕáÊ: 22](21/293)
ÝóáöáÊøóæúßöíÏö ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóÍúÞöíÞö ãóæúÞöÚñ. æóÏõÎõæáõ ÞóÏú Úóáøóì ÇáúãõÖóÇÑöÚö áóÇ íõÎúÑöÌõåóÇ Úóäú ãóÚúäóì ÇáÊøóÍúÞöíÞö ÚöäúÏó ÇáúãõÍóÞøöÞöíäó ãöäú Ãóåúáö ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö¡ æóÃóäøó ãóÇ Êóæóåøóãõæåõ ãöäó ÇáÊøóÞúáöíáö ÅöäøóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáúãóÞóÇãõ Ýöí ÈóÚúÖö ÇáúãóæóÇÖöÚö áóÇ ãöäú ÏóáóÇáóÉö ÞóÏú¡ æóãöËúáõåõ ÅöÝóÇÏóÉõ ÇáÊøóßúËöíÑö¡ æóÊóÞóÏøóãó Ðóáößó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÞóÏú äóÑì ÊóÞóáøõÈó æóÌúåößó Ýöí ÇáÓøóãÇÁö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [144] ¡ æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞóÏú íóÚúáóãõ ãóÇ ÃóäúÊõãú Úóáóíúåö Ýöí ÂÎöÑö ÓõæÑóÉö ÇáäøõæÑö [64] .
æóÇáúãõÚóæøöÞõ: ÇÓúãõ ÝóÇÚöáò ãóäú ÚóæøóÞó ÇáÏøóÇáøö Úóáóì ÔöÏøóÉö ÍõÕõæáö ÇáúÚóæúÞö. íõÞóÇáõ: ÚóÇÞóåõ Úóäú ßóÐóÇ¡ ÅöÐóÇ ãóäóÚóåõ æóËóÈøóØóåõ Úóäú ÔóíúÁò¡ ÝóÇáÊøóÖúÚöíÝõ Ýöíåö áöáÔøöÏøóÉö æóÇáÊøóßúËöíÑö ãöËúáó: ÞóØøóÚó ÇáúÍóÈúáó¡ ÅöÐóÇ ÞóØóÚóåõ ÞöØóÚðÇ ßóÈöíÑóÉð¡ æÛóáøóÞóÊö ÇáúÃóÈúæÇÈó [íõæÓõÝ: 23] ¡ Ãóíú: ÃóÍúßóãóÊú ÛóáúÞóåóÇ. æóíóßõæäõ áöáÊøóßúËöíÑö Ýöí ÇáúÝöÚúáö ÇáúÞóÇÕöÑö ãöËúáó: ãæøÊ ÇáãóÇá¡ ÅöÐú ßóËõÑó ÇáúãóæúÊõ Ýöí ÇáúÅöÈöáö¡ æóØóæøóÝó ÝõáóÇäñ¡ ÅöÐóÇ ÃóßúËóÑó ÇáØøóæóÇÝó¡ æóÇáúãóÚúäóì: íóÚúáóãõ Çááøóåõ ÇáøóÐöíäó íóÍúÑöÕõæäó Úóáóì ÊóËúÈöíØö ÇáäøóÇÓö Úóäö ÇáúÞöÊóÇáö. æóÇáúÎöØóÇÈõ ÈöÞóæúáöåö ãöäúßõãú áöáúãõäóÇÝöÞöíäó ÇáøóÐöíäó ÎõæØöÈõæÇ ÈöÞóæúáöåö áóäú íóäúÝóÚóßõãõ ÇáúÝöÑÇÑõ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 16] .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÞóÇÆöáõæäó áöÅöÎúæóÇäöåöãú åóáõãøó ÅöáóíúäÇ åõãõ ÇáúãõÚóæøöÞöíäó ÃóäúÝõÓõåõãú Ýóíóßõæäó ãöäú ÚóØúÝö ÕöÝóÇÊö ÇáúãóæúÕõæÝö ÇáúæóÇÍöÏö¡ ßóÞóæúáöåö:
Åöáóì Çáúãóáößö ÇáúÞóÑöãö æóÇÈúäö ÇáúåõãóÇãö æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäõæÇ ØóÇÆöÝóÉð ÃõÎúÑóì æóÅöÎúæóÇäõåõãú åõãõ ÇáúãõæóÇÝöÞõæäó áóåõãú Ýöí ÇáäøöÝóÇÞö¡ ÝóÇáúãõÑóÇÏõ:
ÇáúÃõÎõæøóÉõ Ýöí ÇáÑøóÃúíö æóÇáÏøöíäö. æóÐóáößó Ãóäøó ÚóÈúÏó Çááøóåö Èúäó ÃõÈóíøò¡ æóãõÚóÊøöÈó Èúäó ÞõÔóíúÑò¡ æóãóäú ãóÚóåõãóÇ ãä ÇáøóÐíä ÇäÎÐáæÇ Úóäú ÌóíúÔö ÇáúãõÓúáöãöíäó íóæúãó ÃõÍõÏò ÝóÑóÌóÚõæÇ Åöáóì ÇáúãóÏöíäóÉö ßóÇäõæÇ íõÑúÓöáõæäó Åöáóì ãóäú ÈóÞöíó ãöäó ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó Ýöí ÌóíúÔö ÇáúãõÓúáöãöíäó íóÞõæáõæäó áóåõãú åóáõãøó ÅöáóíúäÇ Ãóíö: ÇÑúÌöÚõæÇ ÅöáóíúäóÇ. ÞóÇáó ÞóÊóÇÏóÉõ:
åóÄõáóÇÁö äóÇÓñ ãöäó ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó íóÞõæáõæäó áóåõãú: ãóÇ ãõÍóãøóÏñ æóÃóÕúÍóÇÈõåõ ÅöáøóÇ ÃóßóáóÉõ ÑóÃúÓò- Ãóíú äóÝóÑñ Þóáöíáñ íóÃúßõáõæäó ÑóÃúÓó ÈóÚöíÑò- æóáóæú ßóÇäõæÇ áóÍúãðÇ áóÇáúÊóåóãóåõãú ÃóÈõæ ÓõÝúíóÇäó æóãöäú ãóÚóåõ- ÊóãúËöíáðÇ ÈöÃóäøóåõãú Óóåúáñ ÊóÛóáøõÈõ ÃóÈöí ÓõÝúíóÇäó Úóáóíúåöãú-.
æåóáõãøó ÇÓúãõ ÝöÚúáö ÃóãúÑò ÈöãóÚúäóì ÃóÞúÈöáú Ýöí áõÛóÉö Ãóåúáö ÇáúÍöÌóÇÒö æóåöíó ÇáúÝõÕúÍóì¡ ÝóáöÐóáößó ÊóáúÒóãõ åóÐöåö ÇáúßóáöãóÉõ ÍóÇáóÉð æóÇÍöÏóÉð ÚöäúÏóåõãú áóÇ ÊóÊóÛóíøóÑõ ÚóäúåóÇ¡ íóÞõæáõæäó: åóáõãøó¡ áöáúæóÇÍöÏö(21/294)
æóÇáúãõÊóÚóÏøöÏö ÇáúãõÐóßøóÑö æóÇáúãõÄóäøóËö¡ æóåöíó ÝöÚúáñ ÚöäúÏó Èóäöí Êóãöíãò ÝóáöÐóáößó íõáúÍöÞõæäóåóÇ ÇáúÚóáóÇãóÇÊö íóÞõæáõæäó: åóáõãøó æóåóáõãøöí
æóåóáõãøóÇ æóåóáõãøõæÇ æóåóáúãõãúäó. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Þõáú åóáõãøó ÔõåóÏÇÁóßõãõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇã [150] . æóÇáúãÚúäóì: ÇäÎÐáæÇ Úóäú ÌóíúÔö ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÃóÞúÈöáõæÇ ÅöáóíúäóÇ.
æóÌõãúáóÉõ æóáÇ íóÃúÊõæäó ÇáúÈóÃúÓó ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ ßóáóÇãñ ãõÓúÊóÞöáøñ ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÌõãúáóÉõ ÍóÇáðÇ ãöäó ÇáúÞóÇÆöáöíäó áöÅöÎúæóÇäöåöãú åóáõãøó ÅöáóíúäÇ. æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÚóØúÝðÇ Úóáóì ÇáúãõÚóæøöÞöíäó æóÇáúÞóÇÆöáöíäó áöÃóäøó ÇáúÝöÚúáó íõÚúØóÝõ Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÞøö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÝóÇáúãõÛöíÑÇÊö ÕõÈúÍÇð ÝóÃóËóÑúäó [ÇáÚÇÏíÇÊ: 3¡ 4] æóÞóæúáöåö: Åöäøó ÇáúãõÕøóÏøöÞöíäó æóÇáúãõÕøóÏøöÞÇÊö æóÃóÞúÑóÖõæÇ Çááøóåó [ÇáúÍóÏöíÏ: 18] ¡ ÝóÇáÊøóÞúÏöíÑõ åõäóÇ: ÞóÏú íóÚúáóãõ Çááøóåõ ÇáúãõÚóæøóÞöíäó æóÇáúÞóÇÆöáöíäó æóÛóíúÑó ÇáúÂÊöíäó ÇáúÈóÃúÓó¡ Ãóæú æóÇáøóÐöíäó áóÇ íóÃúÊõæäó ÇáúÈóÃúÓó. æóáóíúÓó Ýöí ÊóÚúÏöíóÉö ÝöÚúáö ÇáúÚöáúãö Åöáóì áóÇ íóÃúÊõæäó ÅöÔúßóÇáñ áöÃóäøóåõ Úóáóì ÊóÃúæöíáò ßóãóÇ Ãóäøó Úóãóáó ÇáäøóÇÓöÎö Ýöí Þóæúáå æóÃóÞúÑóÖõæÇ [ÇáúÍóÏöíÏ: 18] Úóáóì ÊóÃúæöíáö¡ Ãóíú: íóÚúáóãõ Çááøóåõ Ãóäøóåõãú áóÇ íóÃúÊõæäó ÇáúÈóÃúÓó ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ¡ Ãóíú: íóÚúáóãõ Ãóäøóåõãú áóÇ íóÞúÕöÏõæäó ÈöÌóãúÚö ÅöÎúæóÇäöåöãú ãóÚóåõãõ ÇáöÇÚúÊöÖóÇÏó Èöåöãú Ýöí ÇáúÍóÑúÈö æóáóßöäú ÚóÒúáóåõãú Úóäö ÇáúÞöÊóÇáö.
æóãóÚúäóì ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ ÅöáøóÇ ÒóãóÇäðÇ ÞóáöíáðÇ¡ æóåõæó ÒóãóÇäõ ÍõÖõæÑöåöãú ãóÚó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÇáúãõÑóÇÈöØöíäó¡ æóåóÐóÇ ßóÞóæúáöåö ÝóáÇ íõÄúãöäõæäó ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ [ÇáäøöÓóÇÁ: 46] ¡ Ãóíú: ÅöíãóÇäðÇ ÙóÇåöÑðÇ¡ æóãöËúáó Þóæúáå ÊóÚóÇáóì:
Ãóãú ÈöÙÇåöÑò ãöäó ÇáúÞóæúáö [ÇáÑøóÚúÏ: 33] . æÞóáöíáðÇ ÕöÝóÉñ áöãóÕúÏóÑò ãóÍúÐõæÝò¡ Ãóíú: ÅöÊúíóÇäðÇ ÞóáöíáðÇ¡ æóÞöáøóÊõåõ ÊóÙúåóÑõ Ýöí ÞöáøóÉö ÒóãóÇäöåö æóÝöí ÞöáøóÉö ÛóäóÇÆöåö.
æÇáúÈóÃúÓó: ÇáúÍóÑúÈõ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì áöíõÍúÕöäóßõãú ãöäú ÈóÃúÓößõãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö [80] . æóÅöÊúíóÇäõ ÇáúÍóÑúÈö ãõÑóÇÏñ Èöåö ÅöÊúíóÇäõ Ãóåúáö ÇáúÍóÑúÈö Ãóæú ãóæúÖöÚöåóÇ. æóÇáúãõÑóÇÏõ: ÇáúÈóÃúÓõ ãóÚó ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ Ãóíú: ãóßúÑðÇ ÈöÇáúãõÓúáöãöíäó áóÇ ÌõÈúäðÇ.
æÃóÔöÍøóÉð ÌóãúÚõ ÔóÍöíÍò ÈöæóÒúäö ÃóÝúÚöáóÉò Úóáóì ÛóíúÑö ÞöíóÇÓò æóåõæó ÝóÕöíÍñ æóÞöíóÇÓõåõ ÃóÔöÍøóÇÁõ.
æóÖóãöíÑõ ÇáúÎöØóÇÈö Ýöí Þóæúáöåö Úóáóíúßõãú áöáÑøóÓõæáö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ æóáöáúãõÓúáöãöíäó¡ æóåõæó ÇäúÊöÞóÇáñ ãöäó ÇáúÞóæúáö ÇáøóÐöí ÃõãöÑó ÇáÑøóÓõæáõ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÈöÃóäú íóÞõæáóåõ áóåõãú Åöáóì ßóÔúÝö ÃóÍúæóÇáöåöãú áöáÑøóÓõæáö æóÇáúãõÓúáöãöíäó ÈöãõäóÇÓóÈóÉö ÇáöÇäúÊöÞóÇáö ãöäó ÇáúÎöØóÇÈö Åöáóì ÇáúÛóíúÈóÉö Ýöí Þóæúáöåö æóáÇ íóÃúÊõæäó ÇáúÈóÃúÓó.
æóÊóÞóÏøóãó ÇáÔøõÍøõ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóÃõÍúÖöÑóÊö ÇáúÃóäúÝõÓõ ÇáÔøõÍøó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö(21/295)
æó (ÃóÔöÍøóÉð) ÍóÇáñ ãöäú ÖóãöíÑö íóÃúÊõæäó. æóÇáÔøõÍøõ: ÇáúÈõÎúáõ ÈöãóÇ Ýöí ÇáúæõÓúÚö ãöãøóÇ íóäúÝóÚõ ÇáúÛóíúÑó.
æóÃóÕúáõåõ: ÚóÏóãõ ÈóÐúáö ÇáúãóÇáö¡ æóíõÓúÊóÚúãóáõ ãóÌóÇÒðÇ Ýöí ãóäúÚö ÇáúãóÞúÏõæÑö ãöäó ÇáäøóÕúÑö Ãóæö ÇáúÅöÚóÇäóÉö¡ æóåõæó íóÊóÚóÏøóì Åöáóì ÇáÔøóíúÁö ÇáúãóÈúÎõæáö Èöåö ÈöÇáúÈóÇÁö æÈ Úóáóì ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÃóÔöÍøóÉð Úóáóì ÇáúÎóíúÑö æóíóÊóÚóÏøóì Åöáóì ÇáÔøóÎúÕö ÇáúãóãúäõæÚö Èö Úóáóì ÃóíúÖðÇ áöãóÇ Ýöí ÇáÔøõÍøö ãöäú ãóÚúäóì ÇáöÇÚúÊöÏóÇÁö ÝóÊóÚúÏöíóÊõåõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÃóÔöÍøóÉð Úóáóíúßõãú ãöäó ÇáÊøóÚúÏöíóÉö Åöáóì ÇáúãóãúäõæÚö.
æóÇáúãóÚúäóì: íóãúäóÚõæäóßõãú ãóÇ Ýöí æõÓúÚöåöãú ãöäó ÇáúãóÇáö Ãóæö ÇáúãóÚõæäóÉö¡ Ãóíú: ÅöÐóÇ ÍóÖóÑõæÇ ÇáúÈóÃúÓó ãóäóÚõæÇ ÝóÇÆöÏóÊóåõãú Úóäö ÇáúãõÓúáöãöíäó ãóÇ ÇÓúÊóØóÇÚõæÇ æóãöäú Ðóáößó ÔõÍøõåõãú ÈöÃóäúÝõÓöåöãú æóßõáøö ãóÇ íõÔóÍøõ Èöåö.
æóíóÌõæÒõ ÌóÚúáõ Úóáóì åõäóÇ ãõÊóÚóÏøöíóÉð Åöáóì ÇáúãõÖúäõæäö Èöåö¡ Ãóíú ßóãóÇ Ýöí ÇáúÈóíúÊö ÇáøóÐöí ÃóäúÔóÏóåõ ÇáúÌóÇÍöÙõ:
áóÞóÏú ßõäúÊó Ýöí Þóæúãò Úóáóíúßó ÃóÔöÍøóÉð ... ÈöäóÝúÓößó ÅöáøóÇ Ãóäøó ãóÇ ØóÇÍó ØóÇÆöÍõ
æóÌóÚóáó ÇáúãóÚúäóì: ÃóÔöÍøóÉð Ýöí ÇáÙøóÇåöÑö¡ Ãóíú íõÙúåöÑõæäó Ãóäøóåõãú íóÎóÇÝõæäó Úóáóíúßõãõ ÇáúåóáóÇßó ÝóíóÕõÏøõæäóßõãú Úóäö ÇáúÞöÊóÇáö æóíõÍóÓøöäõæäó Åöáóíúßõãõ ÇáÑøõÌõæÚó Úóäö ÇáúÞöÊóÇáö¡ æóåóÐóÇ ÇáøóÐöí ÐóåóÈó Åöáóíúåö Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» . æóÝõÑøöÚó Úóáóì æóÕúÝöåöãú ÈöÇáÔøõÍøö Úóáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó Þóæúáõåõ ÝóÅöÐÇ ÌÇÁó ÇáúÎóæúÝõ Åöáóì ÂÎöÑöåö.
æóÇáúãóÌöíÁõ: ãóÌóÇÒñ ãóÔúåõæÑñ ãöäú ÍõÏõæËö ÇáÔøóíúÁö æóÍõÕõæáöåö. ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì ÝóÅöÐÇ ÌÇÁó æóÚúÏõ ÇáúÂÎöÑóÉö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 7] .
æÇáúÎóæúÝõ: ÊóæóÞøõÚõ ÇáúÞöÊóÇáö Èóíúäó ÇáúÌóíúÔóíúäö¡ æóãöäúåõ ÓõãøöíóÊú ÕóáóÇÉõ ÇáúÎóæúÝö. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ:
æóÕúÝõåõãú ÈöÇáúÌõÈúäö¡ Ãóíú: ÅöÐóÇ ÑóÃóæúÇ ÌõíõæÔó ÇáúÚóÏõæøö ãõÞúÈöáóÉð ÑóÃóíúÊóåõãú íóäúÙõÑõæäó Åöáóíúßó. æóÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøó ÇáúÂíóÉó ÊõÔöíÑõ Åöáóì ãóÇ ÍóÕóáó Ýöí ÈóÚúÖö ÃóíøóÇãö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö ãöäó ÇáúÞöÊóÇáö Èóíúäó ÇáúÝõÑúÓóÇäö ÇáËøóáóÇËóÉö ÇáøóÐöíäó ÇÞúÊóÍóãõæÇ ÇáúÎóäúÏóÞó ãöäú ÃóÖúíóÞö ÌöåóÇÊöåö æóÈóíúäó Úóáöíøö Èúäö ÃóÈöí ØóÇáöÈò æóãóäú ãóÚóåõ ãöäó ÇáúãõÓúáöãöíäó ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó.
æóÇáúÎØÇÈ Ýöí ÑóÃóíúÊóåõãú áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóåõæó íóÞúÊóÖöí Ãóäøó åóÐóÇ ÍößóÇíóÉõ ÍóÇáóÉò æóÞóÚóÊú áóÇ ÝóÑúÖõ æõÞõæÚöåóÇ æóáöåóÐóÇ ÃõÊöíó ÈöÝöÚúáö ÑóÃóíúÊóåõãú æóáóãú íóÞõá: ÝóÅöÐóÇ ÌóÇÁó ÇáúÎóæúÝõ íóäúÙõÑõæäó(21/296)
Åöáóíúßó. æóäóÙóÑõåõãú Åöáóíúåö äÙÑ ÇáãÊÝÑÓ ÝöíãóÇ ÐóÇ íóÕúäóÚõ æóáöÓóÇäõ ÍóÇáöåöãú íóÞõæáõ: ÃóáóÓúäóÇ ÞóÏú ÞõáúäóÇ áóßõãú Åöäøóßõãú áóÇ ÞöÈóáó áóßõãú ÈöÞöÊóÇáö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö ÝóÇÑúÌöÚõæÇ¡ æóåõãú íóÑóæúäóåõ Ãóäøóåõãú ßóÇäõæÇ Úóáóì ÍóÞøò Íöíäó íõÍóÐøöÑõæäóåõ ÞöÊóÇáó ÇáúÃóÍúÒóÇÈö¡ æóáöÐóáößó ÎóÕøó äóÙóÑóåõãú ÈöÃóäøóåõ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóáóãú íóÞõáú: íóäúÙõÑõæäó Åöáóíúßõãú. æóÌöíÁó ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÖóÇÑöÚö áöíóÏõáøó Úóáóì ÊóßóÑøõÑö åóÐóÇ ÇáäøóÙóÑö æóÊóÌóÏøõÏöåö.
æóÌõãúáóÉõ ÊóÏõæÑõ ÃóÚúíõäõåõãú ÍóÇáñ ãöäú ÖóãöíÑö íóäúÙõÑõæäó áöÊóÕúæöíÑö åóíúÆóÉö äóÙóÑöåöãú äóÙóÑó ÇáúÎóÇÆöÝö ÇáúãóÐúÚõæÑö ÇáøóÐöí íõÍúÏöÞõ ÈöÚóíúäóíúåö Åöáóì ÌöåóÇÊò íóÍúÐóÑõ Ãóäú ÊóÃúÊöíóåõ ÇáúãóÕóÇÆöÈõ ãöäú ÅöÍúÏóÇåóÇ.
æóÇáÏøóæúÑõ æóÇáÏøóæúÑóÇäõ: ÍóÑóßóÉõ ÌöÓúãò ÑóÍóæöíøóÉñ- Ãóíú ßóÍóÑóßóÉö ÇáÑøóÍóì- ãõäúÊóÞöáñ ãöäú ãóæúÖöÚò Åöáóì ãóæúÖöÚò ÝóíóäúÊóåöí Åöáóì ÍóíúËõ ÇÈúÊóÏóÃó. æóÃóÍúÓóÈõ Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúÝöÚúáó æóãóÇ ÊóÕøóÑóÝó ãöäúåõ ãõÔúÊóÞøóÇÊñ ãöäö ÇÓúãö ÇáÏøóÇÑö¡ æóåöíó ÇáúãóßóÇäõ ÇáúãóÍúÏõæÏõ ÇáúãõÍöíØõ ÈöÓõßøóÇäöåö ÈöÍóíúËõ íóßõæäõ Íóæúáóåõãú. æóãöäúåõ ÓõãøöíóÊö ÇáÏøóÇÑóÉõ áößõáøö ÃóÑúÖò ÊõÍöíØõ ÈöåóÇ ÌöÈóÇáñ. æóÞóÇáõæÇ: ÏóÇÑóÊö ÇáÑøóÍóì Íóæúáó ÞõØúÈöåóÇ. æóÓóãøóæõÇ ÇáÕøóäóãó: ÏõæóÇÑðÇ- ÈöÖóãøö
ÇáÏøóÇáö æóÝóÊúÍöåóÇ- áöÃóäøóåõ íóÏõæÑõ Èöåö ÒóÇÆöÑõæåõ ßóÇáØøóæóÇÝö. æóÓõãøöíóÊö ÇáúßóÚúÈóÉõ ÏõæóÇÑðÇ ÃóíúÖðÇ¡ æóÓóãøóæúÇ ãóÇ íõÍöíØõ ÈöÇáúÞóãóÑö ÏóÇÑóÉð. æóÓõãøöíóÊú ãõÕöíÈóÉõ ÇáúÍóÑúÈö ÏóÇÆöÑóÉð áöÃóäøóåõãú ÊóÎóíøóáõæåóÇ ãõÍöíØóÉð ÈöÇáøóÐöí äóÒóáóÊú Èöåö áóÇ íóÌöÏõ ãöäúåóÇ ãóÝóÑøðÇ¡ ÞóÇáó ÚóäúÊóÑóÉõ:
æóáóÞóÏú ÎóÔöíÊõ ÈöÃóäú ÃóãõæÊó æóáóãú ÊóÏõÑú ... Ýöí ÇáúÍóÑúÈö ÏóÇÆöÑóÉñ Úóáóì ÇÈúäóíú ÖóãúÖóãö
ÝóãóÚúäóì ÊóÏõæÑõ ÃóÚúíõäõåõãú ÃóäøóåóÇ ÊóÖúØóÑöÈõ Ýöí ÃóÌúÝóÇäöåóÇ ßóÍóÑóßóÉö ÇáúÌöÓúãö ÇáÏøóÇÆöÑóÉö ãöäú ÓõÑúÚóÉò ÊóäúÞõáõåóÇ ãõÍóãúáöÞóÉò Åöáóì ÇáúÌöåóÇÊö ÇáúãõÍöíØóÉö. æóÔóÈøóåó äóÙóÑóåóãú ÈöäóÙóÑö ÇáøóÐöí íõÛúÔóì Úóáóíúåö ÈöÓóÈóÈö ÇáäøóÒúÚö ÚöäúÏó ÇáúãóæúÊö ÝóÅöäøó Úóíúäóíúåö ÊóÖúØóÑöÈóÇäö.
æóÐóåóÇÈõ ÇáúÎóæúÝö ãóÌóÇÒñ ãóÔúåõæÑñ Ýöí ÇáöÇäúÞöÖóÇÁö¡ Ãóíú: ÒóæóÇáö ÃóÓúÈóÇÈöåö ÈöÃóäú íõÊúÑóßó ÇáúÞöÊóÇáõ Ãóæú íóÊóÈóíøóäó Ãóäú áóÇ íóÞóÚó ÞöÊóÇáñ. æóÐóáößó ÚöäúÏó ÇäúÕöÑóÇÝö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö Úóäú ãõÍóÇÕóÑóÉö ÇáúãóÏöíäóÉö ßóãóÇ ÓóíóÏõáøõ Úóáóíúåö Þóæúáõåõ íóÍúÓóÈõæäó ÇáúÃóÍúÒÇÈó áóãú íóÐúåóÈõæÇ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 20] .(21/297)
æóÇáÓøóáúÞõ: ÞõæøóÉõ ÇáÕøóæúÊö æóÇáÕøöíóÇÍö. æóÇáúãóÚúäóì: ÑóÝóÚõæÇ ÃóÕúæóÇÊóåõãú ÈöÇáúãóáóÇãóÉö Úóáóì ÇáÊøóÚóÑøõÖö áöÎóØóÑö ÇáúÚóÏõæøö ÇáÔøóÏöíÏö æóÚóÏóãö ÇáöÇäúÕöíóÇÚö Åöáóì ÅöÔóÇÑóÊöåöãú Úóáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó ÈöãõÓóÇáóãóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó¡ æóÝõÓøöÑó ÇáÓøóáúÞõ ÈöÃóÐóì ÇááøöÓóÇäö. Þöíáó: ÓóÃóáó äóÇÝöÚ Èä ÇáÃÑÒÞ ÚóÈúÏó Çááøóåö Èúäó ÚóÈøóÇÓò Úóäú ÓóáóÞõæßõãú ÝóÞóÇáó: ÇáØøóÚúäõ ÈöÇááøöÓóÇäö. ÝóÞóÇáó äóÇÝöÚñ: åóáú ÊóÚúÑöÝõ ÇáúÚóÑóÈõ Ðóáößó¿ ÝóÞóÇáó: äóÚóãú¡ ÃóãóÇ ÓóãöÚúÊó Þóæúáó ÇáúÃóÚúÔóì:
Ýöíåöãö ÇáúÎöÕúÈõ æóÇáÓøóãóÇÍóÉõ æóÇáäøóÌú ... ÏóÉõ Ýöíåöãú æóÇáúÎóÇØöÈõ ÇáúãöÓúáóÇÞõ
æÍöÏÇÏò: ÌóãúÚõ ÍóÏöíÏò¡ æóÍóÏöíÏñ: ßõáøõ ÔóíúÁò äóÇÝöÐñ ÝöÚúáõ ÃóãúËóÇáöåö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì ÝóÈóÕóÑõßó Çáúíóæúãó ÍóÏöíÏñ [Þ: 22] .
æóÇäúÊóÕóÈó ÃóÔöÍøóÉð Úóáóì ÇáúÎóíúÑö Úóáóì ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖóãöíÑö ÇáÑøóÝúÚö Ýöí ÓóáóÞõæßõãú¡ Ãóíú:
ÎóÇÕóãõæßõãú æóáóÇãõæßõãú æóåõãú Ýöí ÍóÇáö ßóæúäöåöãú ÃóÔöÍøóÉð Úóáóì ãóÇ Ýöíåö ÇáúÎóíúÑõ áöáúãõÓúáöãöíäó¡ Ãóíú Ãóäøó ÎöÕóÇãóåõãú ÅöíøóÇåõãú áóíúÓó ßóãóÇ íóÈúÏõæ ÎóæúÝðÇ Úóáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÇÓúÊöÈúÞóÇÁð Úóáóíúåöãú æóáóßöäøóåõ Úóäú ÈõÛúÖò æóÍöÞúÏò ÝóÅöäøó ÈóÚúÖó Çááøóæúãö æóÇáúÎöÕóÇãö íóßõæäõ ÇáÏøóÇÝöÚõ Åöáóíúåö ÍõÈøõ Çáúãóáõæãö æóÅöÈúÏóÇÁõ ÇáäøóÕöíÍóÉö áóåõ¡ æóÃóÞúæóÇáõ ÇáúÍõßóãóÇÁö æóÇáÔøõÚóÑóÇÁö Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ßóËöíÑóÉñ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÎóíúÑõ åõäóÇ åõæó ÇáúãóÇáõ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Åöäú ÊóÑóßó ÎóíúÑÇð [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 180] .
æóÞóæúáöåö: æóÅöäøóåõ áöÍõÈøö ÇáúÎóíúÑö áóÔóÏöíÏñ [ÇáÚÇÏíÇÊ: 8] ¡ Ãóíú: åõãú Ýöí ÍóÇáóÉö ÇáÓøöáúãö íõÓúÑöÚõæäó Åöáóì ãóáóÇãößõãú æóáóÇ íõæóÇÓõæäóßõãú ÈöÃóãúæóÇáöåöãú áöáÊøóÌúåöíÒö áöáúÚóÏõæøö Åöäú ÚóÇÏó Åöáóíúßõãú. æóÏóÎóáóÊú Úóáóì åõäóÇ Úóáóì ÇáúãóÈúÎõæáö Èöåö.
ÃõæáÆößó áóãú íõÄúãöäõæÇ ÝóÃóÍúÈóØó Çááøóåõ ÃóÚúãÇáóåõãú æóßÇäó Ðáößó Úóáóì Çááøóåö íóÓöíÑÇð.
ÌöíÁó ÈöÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö áöÞóÕúÏö ÊóãúíöíÒöåöãú ÈöÊöáúßó ÇáÕøöÝóÇÊö ÇáÐøóãöíãóÉö ÇáøóÊöí ÃõÌúÑöíóÊú Úóáóíúåöãú ãöäú ÞóÈúáõ¡ æóáöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøóåõãú ÃóÍúÑöíóÇÁõ ÈöãóÇ ÓóíóÑöÏõ ãöäó ÇáúÍõßúãö ÈóÚúÏó ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÃõæáÆößó Úóáì åõÏìð ãöäú ÑóÈøöåöãú æóÃõæáÆößó åõãõ ÇáúãõÝúáöÍõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [5] .
æóÞóÏú ÃõÌúÑöíó Úóáóíúåöãú Íõßúãõ ÇäúÊöÝóÇÁö ÇáúÅöíãóÇäö Úóäúåõãú ÈöÞóæúáöåö ÃõæáÆößó áóãú íõÄúãöäõæÇ ßóÔúÝðÇ áöÏóÎóÇÆöáöåöãú áöÃóäøóåõãú ßóÇäõæÇ íõæåöãõæäó ÇáúãõÓúáöãöíäó Ãóäøóåõãú ãöäúåõãú ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐÇ áóÞõæÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÞÇáõæÇ ÂãóäøóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö(21/298)
æóÑõÊøöÈó Úóáóì ÇäúÊöÝóÇÁö ÅöíãóÇäöåöãú Ãóäøó Çááøóåó ÃóÍúÈóØó ÃóÚúãóÇáóåõãú.
æóÇáúÅöÍúÈóÇØõ: ÌóÚúáõ ÔóíúÁò ÍóÇÈöØðÇ¡ ÝóÇáúåóãúÒóÉõ Ýöíåö áöáúÌóÚúáö ãöËúáó ÇáúÅöÐúåóÇÈö. æóÇáúÍóÈúØõ ÍóÞöíÞóÊõåõ:
Ãóäøóåõ ÝóÓóÇÏõ ãóÇ íõÑóÇÏõ Èöåö ÇáÕøóáóÇÍõ æóÇáäøóÝúÚõ. æóíõØúáóÞõ ãóÌóÇÒðÇ Úóáóì ÅöÝúÓóÇÏö ãóÇ ßóÇäó äóÇÝöÚðÇ Ãóæú Úóáóì ßóæúäö ÇáÔøóíúÁö ÝóÇÓöÏðÇ æóíõÙóäøõ Ãóäøóåõ íóäúÝóÚõ íõÞóÇáõ: ÍóÈöØó ÍóÞøõ ÝõáóÇäò¡ ÅöÐóÇ ÈóØóáó. æóÇáúÅöØúáóÇÞõ ÇáúãóÌóÇÒöíøõ æóÑóÏó ßóËöíÑðÇ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö. æóÝöÚúáõåõ ãöäú ÈóÇÈóíú ÓóãöÚó æóÖóÑóÈó. æóãóÕúÏóÑõåõ: ÇáúÍóÈúØõ¡ æóÇÓúãõ ÇáúãóÕúÏóÑö:
ÇáúÍõÈõæØõ. æóíõÞóÇáõ: ÃóÍúÈóØó ÝõáóÇäñ ÇáÔøóíúÁó¡ ÅöÐóÇ ÃóÈúØóáóåõ¡ æóãöäúåõ ÅöÍúÈóÇØõ Ïóãö ÇáúÞóÊöíáö¡ Ãóíú: ÅöÈúØóÇáõ ÍóÞøö ÇáúÞóæóÏö Èöåö. ÝóÅöÍúÈóÇØõ ÇáúÃóÚúãóÇáö: ÅöÈúØóÇáõ ÇáöÇÚúÊöÏóÇÏö ÈöÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáúãóÞúÕõæÏö ÈöåóÇ ÇáúÞõÑúÈóÉõ æóÇáúãóÙúäõæäö ÈöåóÇ ÃóäøóåóÇ ÃóÚúãóÇáñ ÕóÇáöÍóÉñ áöãóÇäöÚò ãóäóÚó ãöäó ÇáöÇÚúÊöÏóÇÏö ÈöåóÇ Ýöí ÇáÏøöíäö.
æóÞóÏú ÕóÇÑó áóÝúÙõ ÇáúÍóÈúØö æóÇáúÍõÈõæØö ãöäó ÇáúÃóáúÝóÇÙö ÇáÔøóÑúÚöíøóÉö ÇáöÇÕúØöáóÇÍöíøóÉö Èóíúäó ÚõáóãóÇÁö ÇáúÝöÞúåö æóÇáúßóáóÇãö¡ ÝóÃõØúáöÞó Úóáóì ÚóÏóãö ÇáöÇÚúÊöÏóÇÏö ÈöÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáÕøóÇáöÍóÉö ÈöÓóÈóÈö ÇáÑøöÏøóÉö¡ Ãóíö: ÇáÑøõÌõæÚö Åöáóì ÇáúßõÝúÑö¡ Ãóæú ÈöÓóÈóÈö ÒöíóÇÏóÉö ÇáÓøóíøöÆóÇÊö Úóáóì ÇáúÍóÓóäóÇÊö ÈöÍóíúËõ íóÓúÊóÍöÞøõ ÕóÇÍöÈõ ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáúÚóÐóÇÈó ÈöÓóÈóÈö ÒöíóÇÏóÉö ÓóíøöÆóÇÊöåö Úóáóì ÍóÓóäóÇÊöåö ÈöÍóÓóÈö ãóÇ ÞóÏøóÑó Çááøóåõ áöÐóáößó æóåõæó ÃóÚúáóãõ Èöåö¡ æóãöäú åóÐöåö ÇáúÌöåóÉö ÚõÏøóÊú ãóÓúÃóáóÉõ ÇáúÍõÈõæØö ãóÚó ÇáúãóÓóÇÆöáö ÇáúßóáóÇãöíøóÉö¡ Ãóæú ÈöÍóíúËõ íõäúÙõÑõ Ýöí ÇäúÊöÝóÇÚöåö ÈöãóÇ ÝóÚóáó ãöäó ÇáúæóÇÌöÈóÇÊö Úóáóíúåö ÅöÐóÇ ÇÑúÊóÏøó Úóäö ÇáúÅöÓúáóÇãö Ëõãøó ÚóÇÏó Åöáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö ßóãóäú ÍóÌøó Ëõãøó ÇÑúÊóÏøó Ëõãøó ÑóÌóÚó Åöáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ æóãöäú åóÐöåö ÇáúÌöåóÉö ÊõÚóÏøõ ãóÓúÃóáóÉõ ÇáúÍõÈõæØö Ýöí ãóÓóÇÆöáö ÇáúÝöÞúåö¡ ÝóÞóÇáó ãóÇáößñ æóÃóÈõæ ÍóäöíÝóÉó:
ÇáÑøöÏøóÉõ ÊõÍúÈöØõ ÇáúÃóÚúãóÇáó ÈöãõÌóÑøóÏö ÍõÕõæáöåóÇ ÝóÅöÐóÇ ÚóÇÏó Åöáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö æóßóÇäó ÞóÏú ÍóÌøó ãóËóáðÇ ÞóÈúáó ÑöÏøóÊöåö æóÌóÈóÊú Úóáóíúåö ÅöÚóÇÏóÉõ ÇáúÍóÌøö ÊóãóÓøõßðÇ ÈöÅöØúáóÇÞö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÅöÐú äóÇØóÊö ÇáúÍõÈõæØó ÈöÇäúÊöÝóÇÁö ÇáúÅöíãóÇäö¡ æóáóãú íóÑóíóÇ Ãóäøó åóÐóÇ ãöãøóÇ íõÍúãóáõ Ýöíåö ÇáúãõØúáóÞõ Úóáóì ÇáúãõÞóíøóÏö ÇÍúÊöíóÇØðÇ áöÃóäøó åóÐóÇ ÇáúÍõßúãó ÑóÇÌöÚñ Åöáóì ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏóÇÊö æóáóÇ íóßúÝöí ÝöíåóÇ ÇáÙøóäøõ. æóÞóÇáó ÇáÔøóÇÝöÚöíøõ: ÅöÐóÇ ÑóÌóÚó Åöáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö ÑóÌóÚóÊú Åöáóíúåö ÃóÚúãóÇáõåõ
ÇáÕøóÇáöÍóÉõ ÇáøóÊöí ÚóãöáóåóÇ ÞóÈúáó ÇáÑøöÏøóÉö ÊóãóÓøõßðÇ ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóãóäú íóÑúÊóÏöÏú ãöäúßõãú Úóäú Ïöíäöåö ÝóíóãõÊú æóåõæó ßÇÝöÑñ ÝóÃõæáÆößó ÍóÈöØóÊú ÃóÚúãÇáõåõãú Ýöí ÇáÏøõäúíÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [217] ÍóãúáðÇ áöáúãõØúáóÞö Ýöí ÂíóÉö ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö æóäóÍúæöåóÇ Úóáóì ÇáúãõÞóíøóÏö Ýöí ÂíóÉö ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö ÊóÛúáöíÈðÇ áöáúÌóÇäöÈö ÇáúÝõÑõæÚöíøö Ýöí åóÐöåö ÇáúãóÓúÃóáóÉö Úóáóì ÇáúÌóÇäöÈö ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏöíøö.(21/299)
íóÍúÓóÈõæäó ÇáúÃóÍúÒóÇÈó áóãú íóÐúåóÈõæÇ æóÅöäú íóÃúÊö ÇáúÃóÍúÒóÇÈõ íóæóÏøõæÇ áóæú Ãóäøóåõãú ÈóÇÏõæäó Ýöí ÇáúÃóÚúÑóÇÈö íóÓúÃóáõæäó Úóäú ÃóäúÈóÇÆößõãú æóáóæú ßóÇäõæÇ Ýöíßõãú ãóÇ ÞóÇÊóáõæÇ ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ (20)
æóÊõÚúÑóÝõ åóÐöåö ÇáúãóÓúÃóáóÉõ ÈöãóÓúÃóáóÉö ÇáúãõæóÇÝóÇÉö¡ Ãóíö: ÇÓúÊöãúÑóÇÑõ ÇáúãõÑúÊóÏøö Úóáóì ÇáÑøöÏøóÉö Åöáóì ÇäúÞöÖóÇÁö ÍóíóÇÊöåö ÝóíõæóÇÝöí íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ãõÑúÊóÏøðÇ. ÝóãóÇáößñ æóÃóÈõæ ÍóäöíÝóÉó áóãú íóÑóíóÇ ÔóÑúØó ÇáúãõæóÇÝóÇÉö æóÇáÔøóÇÝöÚöíøõ ÇÚúÊóÈóÑó ÇáúãõæóÇÝóÇÉó. æóÇáúãõÚúÊóÒöáóÉõ ÞóÇÆöáõæäó ÈöãöËúáö ãóÇ ÞóÇáó Èöåö ãóÇáößñ æóÃóÈõæ ÍóäöíÝóÉó. æóÍóßóì ÇáúÝóÎúÑõ Úóäö ÇáúãõÚúÊóÒöáóÉö ÇÚúÊöÈóÇÑó ÇáúãõæóÇÝóÇÉö Úóáóì ÇáúßõÝúÑö¡ æóÇäúÙõÑú ãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóãóäú íóÑúÊóÏöÏú ãöäúßõãú Úóäú Ïöíäöåö ÝóíóãõÊú æóåõæó ßÇÝöÑñ ÝóÃõæáÆößó ÍóÈöØóÊú ÃóÚúãÇáõåõãú Ýöí ÇáÏøõäúíÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [217] . æóÇáúãóÚúäóì:
Ãóäøóåõãú áóÇ ÊóäúÝóÚõåõãú ÞõÑõÈóÇÊõåõãú æóáóÇ ÌöåóÇÏõåõãú.
æóÌõãúáóÉõ æóßÇäó Ðáößó Úóáóì Çááøóåö íóÓöíÑÇð ÎóÈóÑñ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí áóÇÒöãöåö æóåõæó ÊóÍúÞöíÑõåõãú æóÃóäøó Çááøóåó áóãøóÇ ÃóÎúÑóÌóåõãú ãöäú ÍóÙöíÑóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÝóÃóÍúÈóØó ÃóÚúãóÇáóåõãú áóãú íóÚúÈóÃú Èöåöãú æóáóÇ ÚóÏøó Ðóáößó ËõáúãóÉð Ýöí ÌóãóÇÚóÉö ÇáúãõÓúáöãöíäó.
æóßóÇäó ÇáúãõäóÇÝöÞõæäó íõÏúáõæäó ÈöÅöÙúåóÇÑö ÇáúÅöíãóÇäö æóíóÍúÓóÈõæäó Ãóäøó ÇáúãõÓúáöãöíäó íóÚúÊóÒøõæäó Èöåöãú¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: íóãõäøõæäó Úóáóíúßó Ãóäú ÃóÓúáóãõæÇ Þõáú áóÇ ÊóãõäøõæÇ Úóáóíøó ÅöÓúáÇãóßõãú Èóáö Çááøóåõ íóãõäøõ Úóáóíúßõãú Ãóäú åóÏÇßõãú áöáúÅöíãÇäö Åöäú ßõäúÊõãú ÕÇÏöÞöíäó
[ÇáÍÌÑÇÊ: 17] .
[20]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 20]
íóÍúÓóÈõæäó ÇáúÃóÍúÒÇÈó áóãú íóÐúåóÈõæÇ æóÅöäú íóÃúÊö ÇáúÃóÍúÒÇÈõ íóæóÏøõæÇ áóæú Ãóäøóåõãú ÈÇÏõæäó Ýöí ÇáúÃóÚúÑÇÈö íóÓúÆóáõæäó Úóäú ÃóäúÈÇÆößõãú æóáóæú ßÇäõæÇ Ýöíßõãú ãóÇ ÞÇÊóáõæÇ ÅöáÇøó ÞóáöíáÇð (20)
áóãøóÇ ÐõßöÑó ÍóÇáõ ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó æóÇáøóÐöíäó Ýöí ÞõáõæÈöåöãú ãóÑóÖñ ãöäú ÝöÊúäóÊöåöãú Ýöí ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÅöÐóÇ åõãú Íöíäó ãóÌöíÁö ÌõäõæÏö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö æóÍöíäó ÒóÇÛóÊö ÇáúÃóÈúÕóÇÑõ æóÈóáóÛóÊö ÇáúÞõáõæÈõ ÇáúÍóäóÇÌöÑó Ëõäöíó ÚóäóÇäõ ÇáúßóáóÇãö ÇáúÂäó Åöáóì ÍóÇáöåöãú Íöíäó ÃóäúÚóãó Çááøóåõ Úóáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó ÈöÇäúßöÔóÇÝö ÌõäõæÏö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö Úóäúåõãú¡ ÝóÃóÝóÇÏó ÈöÃóäøó ÇäúßöÔóÇÝó ÇáúÃóÍúÒóÇÈö ÍóÕóáó Úóáóì Íöíäö ÛóÝúáóÉò ãöäó ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó ÝóáöÐóáößó ßóÇäõæÇ íóÔúÊóÏøõæäó Ýöí ãóáóÇãö ÇáúãõÓúáöãöíäó æóíóÓúáõÞõæäóåõãú ÈöÃóáúÓöäóÉò ÍöÏóÇÏò Úóáóì Ãóäú ÊóÚóÑøóÖõæÇ áöáúÚóÏõæøö ÇáúßóËöíÑö¡ æóßóÇäó Çááøóåõ ÓóÇÚóÊóÆöÐò ÞóÏú åóÒóãó ÇáúÃóÍúÒóÇÈó ÝóÇäúÕóÑóÝõæÇ æóßóÝóì Çááøóåõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ÔóÑøóåõãú¡ æóáóíúÓó áöáúãõäóÇÝöÞöíäó æóÓóÇØóÉñ Ýöí Ðóáößó. æóáóÚóáøóåõãú ßóÇäõæÇ áóÇ íóæóÏøõæäó ÑõÌõæÚó ÇáúÃóÍúÒóÇÈö Ïõæäó Ãóäú íóÃúÎõÐõæÇ ÇáúãóÏöíäóÉó¡ ÝóÊóßõæäõ ÌõãúáóÉõ(21/300)
íóÍúÓóÈõæäó ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøðÇ ãõÑúÊóÈöØðÇ ÈöÞóæúáöåö ÇÐúßõÑõæÇ äöÚúãóÉó Çááøóåö Úóáóíúßõãú ÅöÐú ÌÇÁóÊúßõãú ÌõäõæÏñ ÝóÃóÑúÓóáúäÇ Úóáóíúåöãú ÑöíÍÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 9] ÅöáóÎú ... ÌóÇÁó ÚóæúÏðÇ Úóáóì ÈóÏúÁò ÈöãõäóÇÓóÈóÉö ÐößúÑö ÃóÍúæóÇáö ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó¡ ÝóÅöäøó Þóæúáóåõ:
íóÍúÓóÈõæäó ÇáúÃóÍúÒÇÈó áóãú íóÐúåóÈõæÇ íõÄúÐöäõ ÈöÇäúåöÒóÇãö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö æóÑõÌõæÚöåöãú Úóáóì ÃóÚúÞóÇÈöåöãú¡ Ãóíú: æóÞóÚó Ðóáößó æóáóãú íóÔúÚõÑú Èöåö ÇáúãõäóÇÝöÞõæäó. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõãú ßóÇäõæÇ íóÓúáõÞõæäó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇÚúÊöÒóÇÒðÇ ÈöÇáúÃóÍúÒóÇÈö áöÃóäøó ÇáúÃóÍúÒóÇÈó ÍõáóÝóÇÁõ áöÞõÑóíúÙóÉó æóßóÇäó ÇáúãõäóÇÝöÞõæäó ÃóÎöáøóÇÁó áöáúíóåõæÏö ÝóßóÇäó ÓóáúÞõåõãõ ÇáúãõÓúáöãöíäó Ýöí æóÞúÊö ÐóåóÇÈö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö æóåõãú áóÇ íóÚúáóãõæäó Ðóáößó æóáóæú Úóáöãõæåõ áóÎóÝøóÖõæÇ ãöäú ÔöÏøóÊöåöãú Úóáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ ÝóÊóßõæäõ ÌõãúáóÉõ íóÍúÓóÈõæäó ÍóÇáðÇ ãöäú ÖóãöíÑö ÇáÑøóÝúÚö Ýöí ÓóáóÞõæßõãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ:
19] Ãóíú: ÝóÚóáõæÇ Ðóáößó ÍóÇÓöÈöíäó ÇáúÃóÍúÒóÇÈó ãõÍöíØöíäó ÈöÇáúãóÏöíäóÉö æóãõÚúÊóÒøöíäó Èöåöãú ÝóÙóåóÑóÊú ÎóíúÈóÊõåõãú ÝöíãóÇ ÞóÏøóÑõæÇ.
æóÃóãøóÇ Þóæúáõåõ æóÅöäú íóÃúÊö ÇáúÃóÍúÒÇÈõ íóæóÏøõæÇ áóæú Ãóäøóåõãú ÈÇÏõæäó Ýöí ÇáúÃóÚúÑÇÈö Ýóåõæó æóÕúÝñ áöÌõÈúäö ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó¡ Ãóíú: áóæú ÌóÇÁó ÇáúÃóÍúÒóÇÈõ ßóÑøóÉð ÃõÎúÑóì áóÃóÎóÐó ÇáúãõäóÇÝöÞõæäó ÍöíØóÊóåõãú ÝóÎóÑóÌõæÇ Åöáóì ÇáúÈóÇÏöíóÉö Èóíúäó ÇáúÃóÚúÑóÇÈö ÇáúÞóÇØöäöíäó Íóæúáó ÇáúãóÏöíäóÉö æóåõãú ÛöÝóÇÑõ æóÃóÓúáóãõ æóÛóíúÑõåõãú¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ãóÇ ßÇäó áöÃóåúáö ÇáúãóÏöíäóÉö æóãóäú Íóæúáóåõãú ãöäó ÇáúÃóÚúÑÇÈö [ÇáÊøóæúÈóÉ: 120] ÇáúÂíóÉó.
æóÇáúæõÏøõ åõäóÇ ãõÓúÊóÚúãóáñ ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇáÓøóÚúíö áöÍõÕõæáö ÇáÔøóíúÁö ÇáúãóæúÏõæÏö áöÃóäøó ÇáÔøóíúÁó ÇáúãóÍúÈõæÈó áóÇ íóãúäóÚõ ãöäú ÊóÍúÕöíáöåö ÅöáøóÇ ãóÇäöÚñ ÞóÇåöÑñ Ýóåõæó áóÇÒöãñ áöáúæõÏøö.
æóÇáúÈóÇÏöí: ÓóÇßöäõ ÇáúÈóÇÏöíóÉö. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÓóæÇÁð ÇáúÚÇßöÝõ Ýöíåö æóÇáúÈÇÏö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÌøö [25] .
æÇáúÃóÚúÑÇÈö: åõãú ÓõßøóÇäõ ÇáúÈóæóÇÏöí ÈöÇáúÃóÕóÇáóÉö¡ Ãóíú: íóæóÏøõæÇ ÇáöÇáúÊöÍóÇÞó ÈöãóäóÇÒöáö ÇáúÃóÚúÑóÇÈö ãóÇ áóãú íóÚúÌöÒõæÇ áöãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ ÚóÞöÈóåõ æóáóæú ßÇäõæÇ Ýöíßõãú ãóÇ ÞÇÊóáõæÇ ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ¡ Ãóíú: Ýóáóæú áóãú íóÓúÊóØöíÚõæÇ Ðóáößó ÝóßóÇäõæÇ Ýöíßõãú ãóÇ ÞóÇÊóáõæÇ ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ.
æáóæú ÍóÑúÝñ íõÝöíÏõ ÇáÊøóãóäøöíó ÈóÚúÏó ÝöÚúáö æõÏøò æóäóÍúæöåö. ÃóäúÔóÏó ÇáúÌóÇÍöÙõ æóÚóÈúÏõ ÇáúÞóÇåöÑö:
íóæóÏøõæäó áóæú ÎóÇØõæÇ Úóáóíúßó ÌõáõæÏóåõãú ... æóáóÇ ÊóãúäóÚõ ÇáúãóæúÊó ÇáäøõÝõæÓõ ÇáÔøóÍóÇÆöÍõ
æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì íóæóÏøõ ÃóÍóÏõåõãú áóæú íõÚóãøóÑõ ÃóáúÝó ÓóäóÉò Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúÈóÞóÑóÉö [96] .
æóÇáÓøõÄóÇáõ Úóäö ÇáúÃóäúÈóÇÁö áöÞóÕúÏö ÇáÊøóÌóÓøõÓö Úóáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó áöáúãõÔúÑößöíäó æóáöíóÓõÑøóåõãú ãóÇ ÚóÓóì Ãóäú íóáúÍóÞó ÇáúãõÓúáöãöíäó ãöäó ÇáúåóÒöíãóÉö.(21/301)
áóÞóÏú ßóÇäó áóßõãú Ýöí ÑóÓõæáö Çááøóåö ÃõÓúæóÉñ ÍóÓóäóÉñ áöãóäú ßóÇäó íóÑúÌõæ Çááøóåó æóÇáúíóæúãó ÇáúÂÎöÑó æóÐóßóÑó Çááøóåó ßóËöíÑðÇ (21)
æóãóÚúäóì æóáóæú ßÇäõæÇ Ýöíßõãú ãóÇ ÞÇÊóáõæÇ ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ Ãóäøóåõãú ÅöÐóÇ ÝõÑöÖó Ãóäú áóÇ íóÊóãóßøóäõæÇ ãöäó ÇáúÎõÑõæÌö Åöáóì ÇáúÈóÇÏöíóÉö æóÈóÞõæÇ Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö ãóÚó ÇáúãõÓúáöãöíäó ãóÇ ÞóÇÊóáõæÇ ãóÚó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÅöáøóÇ ÞöÊóÇáðÇ ÞóáöíáðÇ¡ Ãóíú: ÖóÚöíÝðÇ áóÇ íõÄúÈóåõ Èöåö¡ æóÅöäøóãóÇ åõæó ÊóÚöáøóÉñ æóÑöíóÇÁñ¡ æóÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõåõ ÂäöÝðÇ.
æóÇáúÃóäúÈóÇÁõ: ÌóãóÚõ äóÈóÃò æóåõæó: ÇáúÎóÈóÑõ Çáúãõåöãøõ¡ æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóáóÞóÏú ÌÇÁóßó ãöäú äóÈóÅö ÇáúãõÑúÓóáöíäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [34] .
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑ íóÓúÆóáõæäó- ÈöÓõßõæäö ÇáÓøöíäö ÝóåóãúÒóÉñ- ãõÖóÇÑöÚõ ÓóÃóáó. æóÞóÑóÃó ÑõæóíúÓñ Úóäú íóÚúÞõæÈó íóÓøóÇÁóáõæäó- ÈöÝóÊúÍö ÇáÓøöíäö ãõÔóÏøóÏóÉð æóÃóáöÝò ÈóÚúÏóåóÇ ÇáúåóãúÒóÉõ- ãõÖóÇÑöÚõ ÊóÓóÇÁóáó¡ æóÃóÕúáõåõ:
íóÊóÓóÇÁóáõæäó ÃõÏúÛöãóÊö ÇáÊøóÇÁõ Ýöí ÇáÓøöíä.
[21]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 21]
áóÞóÏú ßÇäó áóßõãú Ýöí ÑóÓõæáö Çááøóåö ÃõÓúæóÉñ ÍóÓóäóÉñ áöãóäú ßÇäó íóÑúÌõæÇ Çááøóåó æóÇáúíóæúãó ÇáúÂÎöÑó æóÐóßóÑó Çááøóåó ßóËöíÑÇð (21)
ÈóÚúÏó ÊóæúÈöíÎö ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó æóÇáøóÐöíäó Ýöí ÞõáõæÈöåöãú ãóÑóÖñ ÃóÞúÈóáó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÎöØóÇÈö ÇáúãõÄúãöäöíäó Ýöí Úõãõæãö ÌóãóÇÚóÊöåöãú ËóäóÇÁð Úóáóì ËóÈóÇÊöåöãú æóÊóÃóÓøöíåöãú ÈöÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì ÊóÝóÇæõÊö ÏóÑóÌóÇÊöåöãú Ýöí Ðóáößó ÇáöÇÆúÊöÓóÇÁö¡ ÝóÇáúßóáóÇãõ ÎóÈóÑñ æóáóßöäøó ÇÞúÊöÑóÇäóåõ ÈöÍóÑúÝóíö ÇáÊøóæúßöíÏö Ýöí áóÞóÏú íæãìÁ Åöáóì ÊóÚúÑöíÖò ÈöÇáÊøóæúÈöíÎö áöáøóÐöíäó áóãú íóäúÊóÝöÚõæÇ ÈöÇáúÅöÓúæóÉö ÇáúÍóÓóäóÉö ãöäó ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó æóÇáøóÐöíäó Ýöí ÞõáõæÈöåöãú ãóÑóÖñ ÝóáöÐóáößó ÃõÊöíó ÈöÇáÖøóãöíÑö ãõÌúãóáðÇ ÇÈúÊöÏóÇÁð ãöäú Þóæúáöåö áóßõãú¡ Ëõãøó ÝõÕøöáó ÈöÇáúÈóÏóáö ãöäúåõ ÈöÞóæúáöåö áöãóäú ßÇäó íóÑúÌõæÇ Çááøóåó æóÇáúíóæúãó ÇáúÂÎöÑó æóÐóßóÑó Çááøóåó ßóËöíÑÇð¡ Ãóíú: ÈöÎöáóÇÝò áöãóäú áóãú íóßõäú ßóÃõæáóÆößó¡ ÝóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö: áöãóäú ßÇäó íóÑúÌõæÇ Çááøóåó ÊóæúßöíÏñ áöáøóÇãö ÇáøóÊöí Ýöí ÇáúãõÈúÏóáö ãöäúåõ ãöËúáó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Êóßõæäõ áóäÇ ÚöíÏÇð áöÃóæøóáöäÇ æóÂÎöÑöäÇ [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 114] ¡ ÝóãóÚúäóì åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÞóÑöíÈñ ãöäú ãóÚúäóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÓõæÑóÉö ÈóÑóÇÁóÉñ Ýöí ÞöÕøóÉö ÊóÈõæßó:
ÑóÖõæÇ ÈöÃóäú íóßõæäõæÇ ãóÚó ÇáúÎóæÇáöÝö æóØõÈöÚó Úóáì ÞõáõæÈöåöãú Ýóåõãú áóÇ íóÝúÞóåõæäó áßöäö ÇáÑøóÓõæáõ æóÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ãóÚóåõ ÌÇåóÏõæÇ ÈöÃóãúæÇáöåöãú [ÇáÊøóæúÈóÉ: 87¡ 88] ÇáúÂíóÉó.
æóÇáúÅöÓúæóÉõ ÈößóÓúÑö ÇáúåóãúÒóÉö æóÖóãøöåóÇ ÇÓúãñ áöãóÇ íõÄúÊóÓóì Èöåö¡ Ãóíú: íõÞúÊóÏóì Èöåö æóíõÚúãóáõ ãöËúáõ Úóãóáöåö.
æóÍóÞøõ ÇáúÃõÓúæóÉö Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÄúÊóÓóì Èöåö åõæó ÇáúÞõÏúæóÉõ æóáöÐóáößó ÝóÍóÑúÝõ Ýöí ÌóÇÁó Úóáóì(21/302)
ÃõÓúáõæÈö ãóÇ íõÓóãøóì ÈöÇáÊøóÌúÑöíÏö ÇáúãõÝöíÏö áöáúãõÈóÇáóÛóÉö ÅöÐú íõÌóÑøóÏõ ãöäó ÇáúãóæúÕõæÝö ÈöÕöÝóÉö ãóæúÕõæÝò ãöËúáöåö áöíóßõæäó ßóÐóÇÊóíúäö¡ ßóÞóæúáö ÃóÈöí ÎóÇáöÏò ÇáúÎóÇÑöÌöí:
æóÝöí ÇáÑÍãÇä áöáÖøõÚóÝóÇÁö ßóÇÝ Ãóí ÇáÑÍãÇä ßóÇÝö. ÝóÇáúÃóÕúáõ: ÑóÓõæáõ Çááøóåö ÅöÓúæóÉñ¡ ÝóÞöíáó: Ýöí ÑóÓõæáö Çááøóåö ÅöÓúæóÉñ. æóÌõÚöáó ãõÊóÚóáøöÞõ ÇáöÇÆúÊöÓóÇÁö ÐóÇÊó ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ïõæäó æóÕúÝò ÎóÇÕøò áöíóÔúãóáó ÇáöÇÆúÊöÓóÇÁó Èöåö Ýöí ÃóÞúæóÇáöåö ÈöÇãúÊöËóÇáö ÃóæóÇãöÑöåö æóÇÌúÊöäóÇÈö ãóÇ íõäúåóì Úóäúåõ¡ æóÇáöÇÆúÊöÓóÇÁó ÈöÃóÝúÚóÇáöåö ãöäó ÇáÕøóÈúÑö æóÇáÔøóÌóÇÚóÉö æóÇáËøóÈóÇÊö. æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÃõÓúæóÉñ ÈößóÓúÑö ÇáúåóãúÒóÉö. æóÞóÑóÃó ÚóÇÕöãñ ÈöÖóãøö ÇáúåóãúÒóÉö æóåõãóÇ áõÛóÊóÇäö.
æáöãóäú ßÇäó íóÑúÌõæÇ Çááøóåó ÈóÏóáñ ãöäó ÇáÖøóãöíÑö Ýöí áóßõãú ÈóÏóáó ÈóÚúÖò ãöäú ßõáøò Ãóæú ÔöÈúåó ÇáöÇÔúÊöãóÇáö áöÃóäøó ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ÈöÖóãöíÑö áóßõãú íóÔúÊóãöáõæäó Úóáóì ãóäú íóÑúÌõæäó Çááøóåó æóÇáúíóæúãó ÇáúÂÎöÑó¡ Ãóæú åõæó ÈóÏóáñ ãõØóÇÈöÞñ Åöäú ßóÇäó ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÖóãöíÑö áóßõãú ÎõÕõæÕõ ÇáúãõÄúãöäöíäó¡ æóÝöí ÅöÚóÇÏóÉö ÇááøóÇãö Ýöí ÇáúÈóÏóáö ÊóßúËöíÑñ áöáúãóÚóÇäöí ÇáúãóÐúßõæÑóÉö ÈößóËúÑóÉö ÇáöÇÍúÊöãóÇáóÇÊö æóßõáøñ íóÃúÎõÐõ ÍóÙøóåõ ãöäúåóÇ.
ÝóÇáøóÐöíäó ÇÆúÊóÓóæúÇ ÈöÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóæúãóÆöÐò ËóÈóÊó áóåõãú Ãóäøóåõãú ãöãøóäú íóÑúÌõæäó Çááøóåó æóÇáúíóæúãó ÇáúÂÎöÑó æóÐóßóÑó Çááøóåó ßóËöíÑðÇ. æóÝöíåö ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÝóÑöíÞò ãöäó ÇáøóÐöíäó ÕóÏøóåõãú Úóäö ÇáöÇÆúÊöÓóÇÁö Èöåö ãöãøóäú ßóÇäõæÇ ãõäóÇÝöÞöíäó Ãóæú Ýöí ÞõáõæÈöåöãú ãóÑóÖñ ãöäó ÇáÔøóßøö Ýöí ÇáÏøöíäö.
æóÝöí ÇáúÂíóÉö ÏóáóÇáóÉñ Úóáóì ÝóÖúáö ÇáöÇÞúÊöÏóÇÁö ÈöÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÃóäøóåõ ÇáúÅöÓúæóÉõ ÇáúÍóÓóäóÉõ áóÇ ãóÍóÇáóÉó æóáóßöäú áóíúÓó ÝöíåóÇ ÊóÝúÕöíáñ æóÊóÍúÏöíÏñ áöãóÑóÇÊöÈö ÇáöÇÆúÊöÓóÇÁö æóÇáúæóÇÌöÈö ãöäúåõ æóÇáúãõÓúÊóÍóÈøö æóÊóÝúÕöíáõåõ Ýöí ÃõÕõæáö ÇáúÝöÞúåö. æóÇÕúØöáóÇÍõ Ãóåúáö ÇáúÃõÕõæáö Úóáóì ÌóÚúáö ÇáÊøóÃóÓøöí áóÞóÈðÇ áöÇÊøöÈóÇÚö ÇáÑøóÓõæáö Ýöí ÃóÚúãóÇáöåö ÇáøóÊöí áóãú íõØóÇáöÈú ÈöåóÇ ÇáúÃõãøóÉó Úóáóì æóÌúåö ÇáÊøóÔúÑöíÚö. æóÐóßóÑó ÇáúÞõÑúØõÈöíøõ Úóäö ÇáúÎóØöíÈö ÇáúÈóÛúÏóÇÏöíøö Ãóäøóåõ Ñõæöíó Úóäú ÚõÞúÈóÉó Èúäö ÍóÓøóÇäó ÇáúåóÌóÑöíøö Úóäú ãóÇáößö Èúäö ÃóäóÓò Úóäú äóÇÝöÚò Úóäö ÇÈúäö ÚõãóÑó: áóÞóÏú ßÇäó áóßõãú Ýöí ÑóÓõæáö Çááøóåö ÃõÓúæóÉñ ÍóÓóäóÉñ ÞóÇáó: Ýöí ÌõæÚö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó(21/303)
æóáóãøóÇ ÑóÃóì ÇáúãõÄúãöäõæäó ÇáúÃóÍúÒóÇÈó ÞóÇáõæÇ åóÐóÇ ãóÇ æóÚóÏóäóÇ Çááøóåõ æóÑóÓõæáõåõ æóÕóÏóÞó Çááøóåõ æóÑóÓõæáõåõ æóãóÇ ÒóÇÏóåõãú ÅöáøóÇ ÅöíãóÇäðÇ æóÊóÓúáöíãðÇ (22)
[22]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 22]
æóáóãøóÇ ÑóÃó ÇáúãõÄúãöäõæäó ÇáúÃóÍúÒÇÈó ÞÇáõæÇ åóÐóÇ ãóÇ æóÚóÏóäóÇ Çááøóåõ æóÑóÓõæáõåõ æóÕóÏóÞó Çááøóåõ æóÑóÓõæáõåõ æóãÇ ÒÇÏóåõãú ÅöáÇøó ÅöíãÇäÇð æóÊóÓúáöíãÇð (22)
áóãøóÇ ÐõßöÑóÊú ÃóÞúæóÇáõ ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó æóÇáøóÐöíäó Ýöí ÞõáõæÈöåöãú ãóÑóÖñ ÇáúãõÄúÐöäóÉõ ÈöãóÇ íõÏóÇÎöáõ ÞõáõæÈóåõãú ãöäó ÇáúÎóæúÝö æóÞöáøóÉö ÇáúÅöíãóÇäö æóÇáÔøóßøö ÝöíãóÇ æóÚóÏó Çááøóåõ Èöåö ÑóÓõæáóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáúãõÄúãöäöíäó ãöäó ÇáäøóÕúÑö ÇÈúÊöÏóÇÁð ãöäú Þóæúáöåö æóÅöÐú íóÞõæáõ ÇáúãõäÇÝöÞõæäó æóÇáøóÐöíäó Ýöí ÞõáõæÈöåöãú ãóÑóÖñ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 12] ÞõæÈöáóÊú ÃóÞúæóÇáõ ÃõæáóÆößó ÈöÃóÞúæóÇáö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÍöíäóãóÇ äóÒóáóÊú Èöåöãõ ÇáúÃóÍúÒóÇÈõ æóÑóÃóæúÇ ßóËúÑóÊóåõãú æóÚóÏóÏóåóãú æóßóÇäõæÇ Úóáóì ÈóÕöíÑóÉò ãöäú ÊóÝóæøõÞöåöãú Úóáóíúåöãú Ýöí ÇáúÞõæøóÉö æóÇáúÚóÏóÏö ÃóÖúÚóÇÝðÇ æóÚóáöãõæÇ Ãóäøóåõãú ÞóÏö ÇÈúÊõáõæÇ æóÒõáúÒöáõæÇ¡ ßõáøõ Ðóáößó áóãú íõÎöÑú ÚóÒóÇÆöãóåõãú æóáóÇ ÃóÏúÎóáó Úóáóíúåöãú ÔóßøðÇ ÝöíãóÇ æóÚóÏóåõãõ Çááøóåõ ãöäó ÇáäøóÕúÑö.
æóßóÇäó Çááå æÚÏåã ÈÇáäÕÑ ÛóíúÑó ãóÑøóÉò ãöäúåóÇ Þóæúáõåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö Ãóãú ÍóÓöÈúÊõãú Ãóäú ÊóÏúÎõáõæÇ ÇáúÌóäøóÉó æóáóãøóÇ íóÃúÊößõãú ãóËóáõ ÇáøóÐöíäó ÎóáóæúÇ ãöäú ÞóÈúáößõãú ãóÓøóÊúåõãõ ÇáúÈóÃúÓÇÁõ æóÇáÖøóÑøóÇÁõ æóÒõáúÒöáõæÇ ÍóÊøóì íóÞõæáó ÇáÑøóÓõæáõ æóÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ãóÚóåõ ãóÊì äóÕúÑõ Çááøóåö ÃóáÇ Åöäøó äóÕúÑó Çááøóåö ÞóÑöíÈñ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 214] . ÝóáóãøóÇ ÑóÃóì ÇáúãõÓúáöãõæäó ÇáúÃóÍúÒóÇÈó æóÇÈúÊõáõæÇ æóÒõáúÒöáõæÇ æóÑóÃóæúÇ ãöËúáó ÇáúÍóÇáóÉö ÇáøóÊöí æõÕöÝóÊú Ýöí Êöáúßó ÇáúÂíóÉö ÚóáöãõæÇ Ãóäøóåõãú ãóäúÕõæÑõæäó Úóáóíúåöãú¡ æóÚóáöãõæÇ Ãóäøó Ðóáößó åõæó ÇáúæóÚúÏõ ÇáøóÐöí æóÚóÏóåõãõ Çááøóåõ ÈöÂíóÉö ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö.
æóßóÇäóÊú ÂíóÉõ ÇáúÈóÞóÑóÉö äóÒóáóÊú ÞóÈúáó æóÞúÚóÉö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö ÈöÚóÇãò¡ ßóÐóÇ Ñõæöíó Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò¡ æóÃóíúÖðÇ ÝóÅöäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃóÎúÈóÑó ÇáúãõÓúáöãöíäó: Ãóäøó ÇáúÃóÍúÒóÇÈó ÓóÇÆöÑõæäó Åöáóíúßõãú ÈóÚúÏó ÊöÓúÚò Ãóæú ÚóÔúÑò¡ ÝóáóãøóÇ ÑóÃóì ÇáúãõÄúãöäõæäó ÇáúÃóÍúÒóÇÈó æóÒõáúÒöáõæÇ ÑóÇÌóÚóåõãõ ÇáËøóÈóÇÊõ ÇáäøóÇÔöÆõ Úóäú ÞõæøóÉö ÇáúÅöíãóÇäö æóÞóÇáõæÇ: åóÐóÇ ãóÇ æóÚóÏóäóÇ Çááøóåõ æóÑóÓõæáõåõ¡ Ãóíú: ãöäó ÇáäøóÙóÑö æóãöäó ÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÈöãóÓöíÑö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö æóÕóÏøóÞõæÇ æóÚúÏó Çááøóåö ÅöíøóÇåõãú ÈöÇáäøóÕúÑö æóÅöÎúÈóÇÑó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöãóÓöíÑö ÇáúÃóÍúÒóÇÈ¡ ÝÇáÅÔÇÑÉ È åóÐóÇ Åöáóì ãóÇ ÔóÇåóÏõæåõ ãöäú ÌõíõæÔö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö æóÅöáóì ãóÇ íóÊúÈóÚõ Ðóáößó ãöäó ÇáÔøöÏøóÉö æóÇáÕøóÈúÑö ÚóáóíúåóÇ æóßõáøõ Ðóáößó æóÚúÏõ Çááøóåö æóÑóÓõæáöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. Ëõãøó ÃõÎúÈöÑõæÇ Úóäú ÕöÏúÞö Çááøóåö æóÑóÓõæáöåö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÝöíãóÇ ÃóÎúÈóÑóÇ Èöåö æóÕóÏøóÞõæÇ Çááøóåó ÝöíãóÇ æóÚóÏóåõãú ãöäó ÇáäøóÕúÑö ÎöáóÇÝðÇ áöÞóæúáö ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó: ãóÇ æóÚóÏóäóÇ Çááøóåõ æóÑóÓõæáõåõ ÅöáøóÇ ÛõÑõæÑÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 12] ÝóÇáúæóÚúÏõ ÑóÇÌöÚñ Åöáóì ÇáúÃóãúÑóíúäö æóÇáÕøöÏúÞõ ßóÐóáößó.
æóÇáúæóÚúÏõ: ÅöÎúÈóÇÑõ ãõÎúÈöÑò ÈöÃóäøóåõ ÓóíóÚúãóáõ ÚóãóáðÇ áöáúãõÎúÈóÑö- ÈöÇáúÝóÊúÍö-.
ÝóÝöÚúáõ ÕóÏóÞó ÝöíãóÇ Íõßöíó ãöäú Þóæúáö ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÕóÏóÞó Çááøóåõ æóÑóÓõæáõåõ(21/304)
ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáúÎóÈóÑö Úóäú ÕöÏúÞò ãóÖóì æóÚóäú ÕöÏúÞò ÓóíóÞóÚõ Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ãõÍóÞøóÞò æõÞõæÚõåõ ÈöÍóíúËõ íõÌúÚóáõ ÇÓúÊöÞúÈóÇáõåõ ßóÇáúãõÖöíøö ãöËúáó ÃóÊì ÃóãúÑõ Çááøóåö [ÇáäøóÍúá: 1] Ýóåõæó ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ãóÚúäóì ÇáÊøóÍóÞøõÞö. Ãóæú åõæó ÇÓúÊöÚúãóÇáõ ÇááøóÝúÙö Ýöí ÍóÞöíÞóÊöåö æóãóÌóÇÒöåö¡ æóáóÇ Ôóßøó Ãóäøó ãóÍúãóáó ÇáúÝöÚúáö Úóáóì ÇáÕøöÏúÞö Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÃóäúÓóÈõ ÈöãóÞóÇãö ÇáËøóäóÇÁö Úóáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÃóÚúáóÞõ ÈöÅöäóÇØóÉö Þóæúáåã ÈöÝÚá ÑóÃó ÇáúãõÄúãöäõæäó ÇáúÃóÍúÒÇÈó Ïõæäó Ãóäú íõÞóÇáó: æóáóãøóÇ ÌóÇÁóÊö ÇáúÃóÍúÒóÇÈõ. ÝóÅöäú ÃóÈóíúÊó ÇÓúÊöÚúãóÇáó ÇááøóÝúÙö Ýöí ÍóÞöíÞóÊöåö æóãóÌóÇÒöåö ÝóÇÞúÕõÑúåõ Úóáóì ÇáúãóÌóÇÒö æóÇØúÑóÍö ÇÍúÊöãóÇáó ÇáúÅöÎúÈóÇÑö Úóäó ÇáÕøöÏúÞö ÇáúãóÇÖöí.
æóÖóãöíÑõ ÒÇÏóåõãú ÇáúãõÓúÊóÊöÑõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãóÇ ÚóÇÏó Åöáóíúåö ÇÓúãõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö¡ Ãóíú: æóãóÇ ÒóÇÏóåõãú ãóÇ ÑóÃóæúÇ ÅöáøóÇ ÅöíãóÇäðÇ æóÊóÓúáöíãðÇ¡ Ãóíú: ÈöÚóßúÓö ÍóÇáö ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó ÅöÐú ÒóÇÏóåõãú ÔóßøðÇ Ýöí ÊóÍóÞøõÞö ÇáúæóÚúÏö¡ æóÇáúãóÚúäóì: æóãóÇ ÒóÇÏó Ðóáößó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÅöáøóÇ ÅöíãóÇäðÇ¡ Ãóíú: ãóÇ ÒóÇÏó Ýöí ÎóæóÇØöÑö äõÝõæÓöåöãú ÅöáøóÇ ÅöíãóÇäðÇ¡ Ãóíú: áóãú íóÒöÏúåõãú ÎóæúÝðÇ Úóáóì ÇáúÎóæúÝö ÇáøóÐöí ãöäú ÔóÃúäöåö Ãóäú íóÍúÕõáó áößõáøö ãõÊóÑóÞøöÈò Ãóäú íõäóÇÒöáóåõ ÇáúÚóÏõæøõ ÇáÔøóÏöíÏõ¡ Èóáú ÔóÛóáóåõãú Úóäö ÇáúÎóæúÝö æóÇáúåóáóÚö ÔóÇÛöáõ ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÈöÐóáößó Úóáóì ÕöÏúÞö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝöíãóÇ ÃóÎúÈóÑóåõãú Èöåö æóÝöíãóÇ æóÚóÏóåõãõ Çááøóåõ Úóáóì áöÓóÇäö ÑóÓõæáöåö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ãöäó ÇáäøóÕúÑö ÝóÃóÚúÑóÖóÊú äõÝõæÓõåõãú Úóäú ÎóæóÇØöÑö ÇáúÎóæúÝö Åöáóì ÇáöÇÓúÊöÈúÔóÇÑö ÈöÇáäøóÕúÑö ÇáúãõÊóÑóÞøóÈö.
æóÇáÊøóÓúáöíãõ: ÇáöÇäúÞöíóÇÏõ æóÇáØøóÇÚóÉõ áöÃóäøó Ðóáößó ÊóÓúáöíãõ ÇáäøóÝúÓö áöáúãõäúÞóÇÏö Åöáóíúåö¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóíõÓóáøöãõæÇ ÊóÓúáöíãÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [65] . æóãöäó ÇáÊøóÓúáöíãö åõäóÇ ÊóÓúáöíãõ ÃóäúÝõÓöåöãú áöãõáóÇÞóÇÉö ÚóÏõæøò ÔóÏöíÏò Ïõæäó Ãóäú íóÊóØóáøóÈõæÇ ÇáúÅöáúÞóÇÁó ÈöÃóíúÏöíåöãú Åöáóì ÇáúÚóÏõæøö æóÃóäú íõÕóÇáöÍõæåõ ÈöÃóãúæóÇáöåöãú. ÝóÞóÏú
ÐóßóÑó ÇÈúäõ
ÅöÓúÍóÇÞó æóÛóíúÑõåõ Ãóäøóåõ áóãøóÇ ÇÔúÊóÏøó ÇáúÈóáóÇÁõ Úóáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó ÇÓúÊóÔóÇÑó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇáÓøóÚúÏóíúäö ÓóÚúÏó Èúäó ÚõÈóÇÏóÉó æóÓóÚúÏó Èúäó ãõÚóÇÐò Ýöí Ãóäú íõÚúØöíó ËõáõËó ËöãóÇÑö ÇáúãóÏöíäóÉö Êöáúßó ÇáÓøóäóÉö ÚõíóíúäóÉó Èúäó ÍöÕúäò¡ æóÇáúÍóÇÑöËó Èúäó ÚóæúÝò æóåõãóÇ ÞóÇÆöÏóÇ ÛóØóÝóÇäó Úóáóì Ãóäú íóÑúÌöÚóÇ Úóäö ÇáúãóÏöíäóÉö¡ ÝóÞóÇáóÇ: íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö Ãóåúæó ÃóãúÑñ ÊõÍöÈøõåõ ÝóäóÕúäóÚõåõ¡ Ãóãú ÔóíúÁñ ÃóãóÑóßó Çááøóåõ Èöåö áóÇ ÈõÏøó áóäóÇ ãöäó ÇáúÚóãóáö Èöåö¡ Ãóãú ÔóíúÁñ ÊóÕúäóÚõåõ áóäóÇ¿ ÞóÇáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: Èóáú ÔóíúÁñ ÃóÕúäóÚõåõ áóßõãú æóÇááøóåö ãóÇ ÃóÕúäóÚõ Ðóáößó ÅöáøóÇ áöÃóäøöí ÑóÃóíúÊõ ÇáúÚóÑóÈó ÞóÏú ÑóãóÊúßõãú Úóä ÞóæÓ æóÇÍöÏ æóßóÇáóÈõæßõãú ãöäú ßõáøö ÌóÇäöÈò ÝóÃóÑóÏúÊõ Ãóäú ÃóßúÓöÑó Úóäúßõãú ãöäú ÔóæúßóÊöåöãú Åöáóì ÃóãóÑò ãóÇ. ÝóÞóÇáó(21/305)
ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÑöÌóÇáñ ÕóÏóÞõæÇ ãóÇ ÚóÇåóÏõæÇ Çááøóåó Úóáóíúåö Ýóãöäúåõãú ãóäú ÞóÖóì äóÍúÈóåõ æóãöäúåõãú ãóäú íóäúÊóÙöÑõ æóãóÇ ÈóÏøóáõæÇ ÊóÈúÏöíáðÇ (23)
ÓóÚúÏõ Èúäõ ãõÚóÇÐò: íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö ÞóÏú ßõäøóÇ äóÍúäõ æóåóÄõáóÇÁö ÇáúÞóæúãö Úóáóì ÇáÔøöÑúßö ÈöÇááøóåö áóÇ äóÚúÈõÏõ Çááøóåó æóáóÇ äóÚúÑöÝõåõ æóåõãú áóÇ íóØúãóÚõæäó Ãóäú íóÃúßõáõæÇ ãöäúåóÇ ËóãóÑóÉð æóÇÍöÏóÉð ÅöáøóÇ ÞöÑðì Ãóæú ÈóíúÚðÇ ÃóÝóÍöíäó ÃóßúÑóãóäóÇ Çááøóåõ ÈöÇáúÅöÓúáóÇãö æóåóÏóÇäóÇ Åöáóíúåö æóÃóÚóÒøóäóÇ Èößó æóÈöåö äõÚúØöíåöãú ÃóãúæóÇáóäóÇ¿ ãóÇ áóäóÇ ÈöåóÐóÇ ãöäú ÍóÇÌóÉò¡ æóÇááøóåö áóÇ äõÚúØöíåöãú ÅöáøóÇ ÇáÓøóíúÝó ÍóÊøóì íóÍúßõãó Çááøóåõ ÈóíúäóäóÇ æóÈóíúäóåõãú¡ ÞóÇáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: ÝóÃóäúÊó æóÐóÇßó. ÝóåóÐóÇ ãóæúÞöÝõ ÇáúãõÓúáöãöíäó Ýöí Êöáúßó ÇáÔøöÏøóÉö æóåóÐóÇ ÊóÓúáöíãõ ÃóäúÝõÓöåöãú áöáúÞöÊóÇáö.
æóãöäó ÇáÊøóÓúáöíãö ÇáÑøöÖóì ÈöãóÇ íóÃúãõÑõ Èöåö ÇáÑøóÓõæáõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäó ÇáËøóÈóÇÊö ãóÚóåõ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
æóíõÓóáøöãõæÇ ÊóÓúáöíãÇð [ÇáäøöÓóÇÁ: 65] .
æóÅöÐú ÞóÏú Úõáöãó Ãóäøóåõãú ãõÄúãöäõæäó áÞóæúáå æóáóãøóÇ ÑóÃó ÇáúãõÄúãöäõæäó ÇáúÃóÍúÒÇÈó Åöáóì ÂÎöÑöåö ... ÝóÞóÏú ÊóÚóíøóäó Ãóäøó ÇáúÅöíãóÇäó ÇáøóÐöí ÒóÇÏóåõãú Ðóáößó åõæó ÒöíóÇÏóÉñ Úóáóì ÅöíãóÇäöåöãú¡ Ãóíú: ÅöíãóÇäñ ãóÚó ÅöíãóÇäöåöãú.
æóÇáúÅöíãóÇäõ ÇáøóÐöí ÒóÇÏóåõãõæåõ ÃõÑöíÏó Èöåö ãóÙúåóÑñ ãöäú ãóÙóÇåöÑö ÅöíãóÇäöåöãõ ÇáúÞóæöíøö¡ ÝóÌóÚóáó ÊóßóÑøõÑó ãóÙóÇåöÑö ÇáúÅöíãóÇäö æóÂËóÇÑöåö ßóÇáÒøöíóÇÏóÉö Ýöí ÇáúÅöíãóÇäö áöÃóäøó ÊóßóÑøõÑó ÇáúÃóÚúãóÇáö íõÞóæøöí ÇáúÈóÇÚöËó ÚóáóíúåóÇ Ýöí ÇáäøóÝúÓö íÈÇÚÏ Èóíúäó ÕóÇÍöÈöåö æóÈóíúäó ÇáÔøóßøö æóÇáöÇÑúÊöÏóÇÏö ÝóßóÃóäøóåõ íóÒöíÏõ Ýöí Ðóáößó ÇáúÈóÇÚöËö¡ æóåóÐóÇ ãöäú ÞóÈöíáö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
áöíóÒúÏÇÏõæÇ ÅöíãÇäÇð ãóÚó ÅöíãÇäöåöãú [ÇáúÝóÊúÍ: 4] æóÞóæúáöåö: ÝóÃóãøóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÝóÒÇÏóÊúåõãú ÅöíãÇäÇð ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÈóÑóÇÁóÉó [124] ¡ ÝóßóÐóáößó ÇáúÞóæúáõ Ýöí ÖöÏøö ÇáÒøöíóÇÏóÉö æóåõæó ÇáäøóÞúÕõ¡ æóÅöáøóÇ ÝóÅöäøó ÍóÞöíÞóÉó ÇáúÅöíãóÇäö æóåõæó ÇáÊøóÕúÏöíÞõ ÈöÇáÔøóíúÁö ÅöÐóÇ ÍóÕóáóÊú ÈöãõÞóæøöãóÇÊöåóÇ Ýóåöíó æóÇÞöÚóÉñ¡ ÝóÒöíóÇÏóÊõåóÇ ÊóÍúÕöíáõ ÍóÇÕöá æäÞÕåÇ äÞÖ áóåóÇ æóÇäúÊöÝóÇÁñ áöÃóÕúáöåóÇ. æóåóÐóÇ åõæó ãóÍúãóáõ ãóÇ æóÑóÏó Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö æóÇáÓøõäøóÉö ãöäú ÅöÖóÇÝóÉö ÇáÒøöíóÇÏóÉö Åöáóì ÇáúÅöíãóÇäö æóßóÐóáößó ãóÇ íõÖóÇÝõ Åöáóì ÇáúßõÝúÑö æóÇáäøöÝóÇÞö ãöäó ÇáÒøöíóÇÏóÉö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÇáúÃóÚúÑÇÈõ ÃóÔóÏøõ ßõÝúÑÇð æóäöÝÇÞÇð [ÇáÊøóæúÈóÉ: 97] æóÞóæúáöåö: æóÃóãøóÇ ÇáøóÐöíäó Ýöí ÞõáõæÈöåöãú ãóÑóÖñ ÝóÒÇÏóÊúåõãú ÑöÌúÓÇð Åöáóì ÑöÌúÓöåöãú æóãÇÊõæÇ æóåõãú ßÇÝöÑõæäó [ÇáÊøóæúÈóÉ: 125] . æóÅöáóì åóÐóÇ ÇáúãóÍúãóáö íÑÌÚ ÎáÇÝ ÇáúÃóÆöãøóÉ Ýöí ÞóÈõæáö ÇáúÅöíãóÇäö ÇáÒøöíóÇÏóÉ æóÇáäøóÞúÕ ÝíÄæá Åöáóì ÎáÇÝ áóÝúÙöí.
[23]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 23]
ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÑöÌÇáñ ÕóÏóÞõæÇ ãóÇ ÚÇåóÏõæÇ Çááøóåó Úóáóíúåö Ýóãöäúåõãú ãóäú ÞóÖì äóÍúÈóåõ æóãöäúåõãú ãóäú íóäúÊóÙöÑõ æóãÇ ÈóÏøóáõæÇ ÊóÈúÏöíáÇð (23)
ÃóÚúÞóÈó ÇáËøóäóÇÁó Úóáóì ÌóãöíÚö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáúÎõáøóÕö Úóáóì ËóÈóÇÊöåöãú æóíóÞöíäöåöãú æóÇÓúÊöÚúÏóÇÏöåöãú áöáöÞóÇÁö(21/306)
ÇáúÚóÏõæøö ÇáúßóËöíÑö íóæúãóÆöÐò æóÚóÒúãöåöãú Úóáóì ÈóÐúáö ÃóäúÝõÓöåöãú æóáóãú íõÞóÏøóÑú áóåõãú áöÞóÇÄõåõ ßóãóÇ íóÃúÊöí Ýöí Þóæúáöåö æóßóÝóì Çááøóåõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáúÞöÊÇáó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 25] ÈöÇáËøóäóÇÁö Úóáóì ÝóÑöíÞò ãöäúåõãú ßóÇäõæÇ æóÝøóæúÇ ÈöãóÇ ÚóÇåóÏõæÇ Çááøóåó Úóáóíúåö æóÝóÇÁð ÈöÇáúÚóãóáö æóÇáäøöíøóÉö¡ áöíóÍúÕõáó ÈöÇáËøóäóÇÁö Úóáóíúåöãú ÈöÐóáößó ËóäóÇÁñ Úóáóì ÅöÎúæóÇäöåöãõ ÇáøóÐöíäó áóãú íóÊóãóßøóäõæÇ ãöäú áöÞóÇÁö ÇáúÚóÏõæøö íóæúãóÆöÐò áöíóÚúáóãó Ãóäøó ÕöÏúÞó ÃõæáóÆößó íõÄúÐöäõ ÈöÕöÏúÞö åóÄõáóÇÁö áöÃóäøó ÇáúãõÄúãöäöíäó íóÏñ æóÇÍöÏóÉñ.
æóÇáúÅöÎúÈóÇÑõ Úóäúåõãú ÈöÑöÌóÇáò ÒöíóÇÏóÉñ Ýöí ÇáËøóäóÇÁö áöÃóäøó ÇáÑøöÌúáó ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáÑøöÌúáö æóåöíó ÞõæøóÉõ ÇÚúÊöãóÇÏö ÇáúÅöäúÓóÇäö ßóãóÇ ÇÔÊÞ ÇáúÃóÈóÏ ãöäó ÇáúíóÏö¡ ÝóÅöäú ßóÇäóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ äóÒóáóÊú ãóÚó ÈóÞöíøóÉö Âíö ÇáÓøõæÑóÉö ÈóÚúÏó ÛóÒúæóÉö ÇáúÎóäúÏóÞö Ýóåöíó ÊóÐúßöíÑñ ÈöãóÇ ÍóÕóáó ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó ãöäú ÞóÈúáõ¡ æóÅöäú ßóÇäóÊú äóÒóáóÊú íóæúãó ÃõÍõÏò ÝóãóæúÖöÚõåóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÅöäøóãóÇ åõæó ÈöÊóæúÞöíÝò ãöäó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýóåõæó ÊóäúÈöíåñ Úóáóì ÇáúãóÚúäóì ÇáøóÐöí ÐóßóÑúäóÇåõ Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö: ÃóäøóåóÇ äóÒóáóÊú ãóÚó ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö. æóÃóíøðÇ ãóÇ ßóÇäó æóÞúÊõ äõÒõæáö ÇáúÂíóÉö ÝóÅöäøó ÇáúãõÑóÇÏó ãöäúåóÇ:
ÑöÌóÇáñ ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó ËóÈóÊõæÇ Ýöí æóÌúåö ÇáúÚóÏõæøö íóæúãó ÃõÍõÏò æóåõãú: ÚõËúãóÇäõ Èúäõ ÚóÝøóÇäó¡ æóÃóäóÓõ Èúäõ ÇáäøóÖúÑö¡ æóØóáúÍóÉõ Èúäõ ÚõÈóíúÏö Çááøóåö¡ æóÍóãúÒóÉõ¡ æóÓóÚöíÏõ Èúäõ ÒóíúÏò¡ æóãõÕúÚóÈõ Èúäõ ÚõãóíúÑò. ÝóÃóãøóÇ ÃóäóÓõ Èúäõ ÇáäøóÖúÑö æóÍóãúÒóÉõ æóãõÕúÚóÈõ Èúäõ ÚõãóíúÑò ÝóÞóÏö ÇÓúÊóÔúåóÏõæÇ íóæúãó ÃõÍõÏò¡ æóÃóãøóÇ ØóáúÍóÉõ ÝóÞóÏú ÞõØöÚóÊú íóÏõåõ íóæúãóÆöÐò æóåõæó íõÏóÇÝöÚõ Úóäú ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóÃóãøóÇ ÈóÞöíøóÊõåõãú ÝóÞóÏú ÞóÇÊóáõæÇ æóäóÌóæúÇ. æóÓöíóÇÞõ ÇáúÂíóÉö æóãóæúÞöÚõåóÇ íóÞúÊóÖöíóÇäö ÃóäøóåóÇ äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó æóÞúÚóÉö ÇáúÎóäúÏóÞö. æóÐóßóÑó ÇáúÞõÑúØõÈöíøõ ÑöæóÇíóÉó ÇáúÈóíúåóÞöíøö Úóäú ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó: «Ãóäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Íöíäó ÇäúÕóÑóÝó ãöäú ÃõÍõÏò ãóÑøó Úóáóì ãõÕúÚóÈö Èúäö ÚõãóíúÑò æóåõæó ãóÞúÊõæáñ Úóáóì ØóÑöíÞöåö ÝóæóÞóÝó æóÏóÚóÇ áóåõ Ëõãøó ÊóáóÇ ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÑöÌÇáñ ÕóÏóÞõæÇ ãóÇ ÚÇåóÏõæÇ Çááøóåó Úóáóíúåö Ýóãöäúåõãú ãóäú ÞóÖì äóÍúÈóåõ ÇáúÂíóÉó.
æóãóÚúäóì ÕóÏóÞõæÇ ãóÇ ÚÇåóÏõæÇ Çááøóåó Úóáóíúåö Ãóäøóåõãú ÍóÞøóÞõæÇ ãóÇ ÚóÇåóÏõæÇ Úóáóíúåö ÝóÅöäøó ÇáúÚóåúÏó æóÚúÏñ æóåõæó ÅöÎúÈóÇÑñ ÈöÃóäøóåõ íóÝúÚóáõ ÔóíúÆðÇ Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÝóÅöÐóÇ ÝóÚóáóåõ ÝóÞóÏú ÕóÏóÞó. æóÝöÚúáõ ÇáÕøöÏúÞö íõÓúÊóÚúãóáõ ÞóÇÕöÑðÇ æóåõæó ÇáúÃóßúËóÑõ¡ æóíõÓúÊóÚúãóáõ ãõÊóÚóÏøöíðÇ Åöáóì ÇáúãõÎúÈóÑö- ÈöÝóÊúÍö ÇáúÈóÇÁö- íõÞóÇáõ: ÕóÏóÞóåõ ÇáúÎóÈóÑõ¡ Ãóíú ÞóÇáó áóåõ ÇáÕøöÏúÞó¡ æóáöÐóáößó ÝóÅöäøó ÊóÚúÏöíóÊóåõ åõäóÇ Åöáóì ãóÇ ÚÇåóÏõæÇ Çááøóåó Úóáóíúåö ÅöäøóãóÇ åõæó Úóáóì äóÒúÚö ÇáúÎóÇÝöÖö¡ Ãóíú: ÕóÏóÞõæÇ ÝöíãóÇ ÚóÇåóÏõæÇ Çááøóåó Úóáóíúåö¡ ßóÞóæúáöåöãú Ýöí ÇáúãóËóáö: ÕóÏóÞóäöí Óöäøó ÈóßúÑöåö¡ Ãóíú: Ýöí Óöäøö ÈóßúÑöåö.
æóÇáäøóÍúÈõ: ÇáäøóÐúÑõ æóãóÇ íóáúÊóÒöãõåõ ÇáúÅöäúÓóÇäõ ãóäú ÚóåúÏò æóäóÍúæöåö¡ Ãóíú: ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó ãóäú æóÝøóì(21/307)
áöíóÌúÒöíó Çááøóåõ ÇáÕøóÇÏöÞöíäó ÈöÕöÏúÞöåöãú æóíõÚóÐøöÈó ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó Åöäú ÔóÇÁó Ãóæú íóÊõæÈó Úóáóíúåöãú Åöäøó Çááøóåó ßóÇäó ÛóÝõæÑðÇ ÑóÍöíãðÇ (24)
ÈöãóÇ
ÚóÇåóÏó Úóáóíúåö ãöäó ÇáúÌöåóÇÏö ßóÞóæúáö ÃóäóÓö Èúäö ÇáäøóÖúÑö Íöíäó áóãú íóÔúåóÏú ÈóÏúÑðÇ ãóÚó ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóßóÈõÑó Ðóáößó Úóáóíúåö æóÞóÇáó: Ãóæøóáõ ãóÔúåóÏò ÔóåöÏóåõ ÑóÓõæáõ Çááøóåö ÛöÈúÊõ Úóäúåõ¡ ÃóãóÇ æóÇááøóåö áóÆöäú ÃóÑóÇäöíó Çááøóåõ ãóÔúåóÏðÇ ãóÚó ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝöíãóÇ ÈóÚúÏõ áóíóÑóíóäøó Çááøóåõ ãóÇ ÃóÕúäóÚõ ÝóÔóåöÏó ÃõÍõÏðÇ æóÞóÇÊóáó ÍóÊøóì ÞõÊöáó. æóãöËúáõ ÇáøóÐöíäó ÔóåöÏõæÇ ÃóíøóÇãó ÇáúÎóäúÏóÞö ÝóÅöäøóåõãú ÞóÖóæúÇ äóÍúÈóåõãú íóæúãó ÞõÑóíúÙóÉó.
æóÞóÏú Íóãóáó ÈóÚúÖõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ÞóÖì äóÍúÈóåõ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Úóáóì ãóÚúäóì ÇáúãóæúÊö Ýöí ÇáúÌöåóÇÏö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ÈöÊóÔúÈöíåö ÇáúãóæúÊö ÈöÇáäøóÐúÑö Ýöí áõÒõæãö ÇáúæõÞõæÚö¡ æóÑõÈøóãóÇ ÇÑúÊóÞóì ÈöÈóÚúÖö ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Ðóáößó Åöáóì ÌóÚúáö ÇáäøóÍúÈö ãöäú ÃóÓúãóÇÁö ÇáúãóæúÊö¡ æóíóãúäóÚõ ãöäúåõ ãóÇ
æóÑóÏó Ýöí ÍóÏöíËö ÇáÊøöÑúãöÐöíøö Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÇáó Ýöí ØóáúÍóÉó Èúäö ÚõÈóíúÏö Çááøóåö: «Åöäøóåõ ãöãøóäú ÞóÖóì äóÍúÈóåõ»
¡ æóåõæó áóãú íóãõÊú Ýöí ÍóíóÇÉö ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÃóãøóÇ Þóæúáõåõ æóãÇ ÈóÏøóáõæÇ ÊóÈúÏöíáðÇ Ýóåõæó Ýöí ãóÚúäóì ÕóÏóÞõæÇ ãóÇ ÚÇåóÏõæÇ Çááøóåó Úóáóíúåö æóÅöäøóãóÇ ÐõßöÑó åõäóÇ áöáÊøóÚúÑöíÖö ÈöÇáúãõäóÇÝöÞöíäó ÇáøóÐöíäó ÚóÇåóÏõæÇ Çááøóåó áóÇ íõæóáøõæäó ÇáúÃóÏúÈóÇÑó Ëõãøó æóáøóæúÇ íóæúãó ÇáúÎóäúÏóÞö ÝóÑóÌóÚõæÇ Åöáóì ÈõíõæÊöåöãú Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö. æóÇäúÊóÕóÈó ÊóÈúÏöíáðÇ Úóáóì Ãóäøóåõ ãÝÚæá ãõØáÞ ãæßøÏ áö ÈóÏøóáõæÇ ÇáúãóäúÝöíøö. æóáóÚóáøó åóÐóÇ ÇáÊøóæúßöíÏó ãóÓõæÞñ ãóÓóÇÞó ÇáÊøóÚúÑöíÖö ÈöÇáúãõäóÇÝöÞöíäó ÇáøóÐöíäó ÈóÏøóáõæÇ ÚóåúÏó ÇáúÅöíãóÇäö áóãøóÇ ÙóäøõæÇ Ãóäøó ÇáúÛóáóÈóÉó Êßæä ááúãõÔúÑößíä.
[24]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 24]
áöíóÌúÒöíó Çááøóåõ ÇáÕøóÇÏöÞöíäó ÈöÕöÏúÞöåöãú æóíõÚóÐøöÈó ÇáúãõäÇÝöÞöíäó Åöäú ÔÇÁó Ãóæú íóÊõæÈó Úóáóíúåöãú Åöäøó Çááøóåó ßÇäó ÛóÝõæÑÇð ÑóÍöíãÇð (24)
áóÇãõ ÇáÊøóÚúáöíáö íóÊóäóÇÒóÚõåõ ãöäó ÇáÊøóÚóáøõÞö ßõáøñ ãöäú ÕóÏóÞõæÇ æóãóÇ ÈóÏøóáõæÇ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 23] Ãóíú:
ÕóÏóÞó ÇáúãõÄúãöäõæäó ÚóåúÏóåõãú æóÈóÏøóáóåõ ÇáúãõäóÇÝöÞõæäó áöíóÌúÒöíó Çááøóåõ ÇáÕøóÇÏöÞöíäó æóíõÚóÐøöÈó ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó.
æóáóÇãõ ÇáÊøóÚúáöíáö ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ÝöÚúáö áöíóÌúÒöíó Çááøóåõ ÇáÕøóÇÏöÞöíäó ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÍóÞöíÞóÉö ãóÚúäóÇåõ¡ æóÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ÝöÚúáö æóíõÚóÐøöÈó ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöãóÚúäóì ÝóÇÁö ÇáúÚóÇÞöÈóÉö ÊóÔúÈöíåðÇ áöÚóÇÞöÈóÉö ÝöÚúáöåöãú ÈöÇáúÚöáøóÉö ÇáúÈóÇÚöËóÉö Úóáóì ãóÇ ÇÌúÊóÑóÍõæåõ ãöäó ÇáÊøóÈúÏöíáö æóÇáúÎóíúÓö ÈöÇáúÚóåúÏö ÊóÔúÈöíåðÇ íõÝöíÏõ ÚöäóÇíóÊóåõãú ÈöãóÇ ÝóÚóáõæåõ ãöäó ÇáÊøóÈúÏöíáö ÍóÊøóì ßóÃóäøóåõãú ÓóÇÚõæäó Åöáóì ØóáóÈö ãóÇ ÍóÞøó Úóáóíúåöãú ãöäó(21/308)
æóÑóÏøó Çááøóåõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÈöÛóíúÙöåöãú áóãú íóäóÇáõæÇ ÎóíúÑðÇ æóßóÝóì Çááøóåõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáúÞöÊóÇáó æóßóÇäó Çááøóåõ ÞóæöíøðÇ ÚóÒöíÒðÇ (25)
ÇáúÚóÐóÇÈö Úóáóì ÝöÚúáöåöãú¡ Ãóæú ÊóÔúÈöíåðÇ ÅöíøóÇåõãú Ýöí ÚöäóÇÏöåöãú æóßóíúÏöåöãú ÈöÇáúÚóÇáóãö ÈöÇáúÌóÒóÇÁö ÇáÓøóÇÚöí Åöáóíúåö æóÅöäú ßóÇäó Ýöíåö åóáóÇßõåõ.
æóÇáúÌóÒóÇÁõ: ÇáËøóæóÇÈõ áöÃóäøó ÃóßúËóÑó ãóÇ íõÓúÊóÚúãóáõ ÝöÚúáõ ÌóÒóì Ãóäú íóßõæäó Ýöí ÇáúÎóíúÑö¡ æóáöÃóäøó ÐößúÑó ÓóÈóÈö ÇáúÌóÒóÇÁö æóåõæó ÈöÕöÏúÞöåöãú íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøóåõ ÌóÒóÇÁõ ÅöÍúÓóÇäò¡ æóÞóÏú ÌóÇÁó ÇáúÌóÒóÇÁõ Ýöí ÖöÏøö Ðóáößó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Çáúíóæúãó ÊõÌúÒóæúäó ÚóÐÇÈó Çáúåõæäö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [93] . æóÅöÙúåóÇÑõ ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö
Ýöí ãóÞóÇãö ÅöÖúãóÇÑöåö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÚóÙóãóÉö ÇáúÌóÒóÇÁö.
æóÊóÚúáöíÞõ ÇáÊøóÚúÐöíÈö Úóáóì ÇáúãóÔöíÆóÉö ÊóäúÈöíåñ áóåõãú ÈöÓóÚóÉö ÑóÍúãóÉö Çááøóåö æóÃóäøóåõ áóÇ íóÞúØóÚõ ÑóÌóÇÁóåõãú Ýöí ÇáÓøóÚúíö Åöáóì ãóÛúÝöÑóÉö ãóÇ ÃóÊóæúåõ ÈöÃóäú íóÊõæÈõæÇ ÝóíóÊõæÈó Çááøóåõ Úóáóíúåöãú ÝóáóãøóÇ ÞóÇÈóáó ÊóÚúÐöíÈóåõ ÅöíøóÇåõãú ÈöÊóæúÈóÊöåö Úóáóíúåöãú ÊóÚóíøóäó Ãóäøó ÇáÊøóÚúÐöíÈó ÈóÇÞò ÚöäúÏó ÚóÏóãö ÊóæúÈóÊöåöãú áöÞóæúáöåö Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇáúÃõÎúÑóì: Åöäøó Çááøóåó áóÇ íóÛúÝöÑõ Ãóäú íõÔúÑóßó Èöåö [ÇáäøöÓóÇÁ: 48] . æóÇáÊøóæúÈóÉõ åõäóÇ åöíó ÇáÊøóæúÈóÉõ ãöäó ÇáäøöÝóÇÞö¡ Ãóíú: åöíó ÅöÎúáóÇÕõ ÇáúÅöíãóÇäö¡ æóÞóÏú ÊóÇÈó ßóËöíÑñ ãöäó ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó ÈóÚúÏó Ðóáößó¡ ãöäúåõãú ãõÚóÊøöÈõ Èúäõ ÞõÔóíñÑò.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøó Çááøóåó ßÇäó ÛóÝõæÑÇð ÑóÍöíãÇð ÊóÚúáöíáñ áöáúÌóÒóÇÁö æóÇáÊøóÚúÐöíÈö ßöáóíúåöãóÇ Úóáóì ÇáÊøóæúÒöíÚö¡ Ãóíú ÛóÝõæÑñ áöáúãõÐúäöÈö ÅöÐóÇ ÃóäóÇÈó Åöáóíúåö¡ ÑóÍöíãñ ÈöÇáúãõÍúÓöäö Ãóäú íõÌóÇÒöíóåõ Úóáóì ÞóÏúÑö äóÕóÈöåö.
æóÝöí ÐößúÑö ÝöÚúáö ßÇäó ÅöÝóÇÏóÉõ Ãóäøó ÇáúãóÛúÝöÑóÉó æóÇáÑøóÍúãóÉó ÕöÝóÊóÇäö ÐóÇÊöíøóÊóÇäö áóåõ ßóãóÇ ÞóÏøóãúäóÇåõ ÛóíúÑó ãóÑøóÉò¡ ãöäú Ðóáößó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÃóßÇäó áöáäøóÇÓö ÚóÌóÈÇð Ãóäú ÃóæúÍóíúäÇ Ýöí Ãóæøóáö ÓõæÑóÉ íõæäõÓ [2] .
[25]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 25]
æóÑóÏøó Çááøóåõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÈöÛóíúÙöåöãú áóãú íóäÇáõæÇ ÎóíúÑÇð æóßóÝóì Çááøóåõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáúÞöÊÇáó æóßÇäó Çááøóåõ ÞóæöíøðÇ ÚóÒöíÒÇð (25)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÝóÃóÑúÓóáúäÇ Úóáóíúåöãú ÑöíÍÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 9] æóåõæó ÇáúÃóäúÓóÈõ ÈöÓöíóÇÞö ÇáúÂíóÇÊö ÈóÚúÏóåóÇ¡ Ãóí ÃÑÓá Çááå Úóáóíúåöãú ÑöíÍðÇ æóÑóÏøóåõãú¡ Ãóæú ÍóÇáñ ãöäú ÖóãöíÑö íóÍúÓóÈõæäó ÇáúÃóÍúÒÇÈó áóãú íóÐúåóÈõæÇ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 20] ¡ Ãóíú: íóÍúÓóÈõæäó ÇáúÃóÍúÒóÇÈó áóãú íóÐúåóÈõæÇ æóÞóÏú ÑóÏøó Çááøóåõ ÇáúÃóÍúÒóÇÈó ÝóÐóåóÈõæÇ.(21/309)
æóÇáÑøóÏøõ: ÇáúÅöÑúÌóÇÚõ Åöáóì ÇáúãóßóÇäö ÇáøóÐöí ÕóÏóÑó ãöäúåõ ÝóÅöäøó ÑóÏøóåõãú Åöáóì ÏöíóÇÑöåöãú ãöäú ÊóãóÇãö ÇáäøöÚúãóÉö Úóáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó ÈóÚúÏó äöÚúãóÉö ÅöÑúÓóÇáö ÇáÑøöíÍö Úóáóíúåöãú áöÃóäøó ÑõÌõæÚóåõãú ÃóÚúãóáõ Ýöí ÇØúãöÆúäóÇäö ÇáúãõÓúáöãöíäó.
æóÚóÈøóÑó Úóäö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö ÈöÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ áöáúÅöíãóÇÁö Åöáóì Ãóäøó ßõÝúÑóåõãú åõæó ÓóÈóÈõ ÎóíúÈóÊöåöãõ ÇáúÚóÌöíÈóÉö ÇáÔøóÃúäö.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí ÈöÛóíúÙöåöãú áöáúãõáóÇÈóÓóÉö¡ æóåõæó ÙóÑúÝñ ãõÓúÊóÞöÑøñ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö¡ Ãóíú: ÑóÏøóåõãú ãóÛöíÙöíäó.
æóÅöÙúåóÇÑõ ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö Ïõæäó ÖóãöíÑö ÇáúãõÊóßóáøöãö áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì ÚöÙóãö ÔóÃúäö åóÐóÇ ÇáÑøóÏøö ÇáúÚóÌöíÈö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áöíóÌúÒöíó Çááøóåõ ÇáÕøóÇÏöÞöíäó ÈöÕöÏúÞöåöãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 24] .
æóÇáúÛóíúÙõ: ÇáúÍóäúÞõ æóÇáúÛóÖóÈõ¡ æóßóÇäó ÛóÖóÈõåõãú ÚóÙöíãðÇ íõäóÇÓöÈõ ÍóÇáó ÎóíúÈóÊöåöãú áöÃóäøóåõãú ÊóÌóÔøóãõæÇ ßõáúÝóÉó ÇáÊøóÌóãøõÚö æóÇáúÅöäúÝóÇÞö æóØõæáö ÇáúãõßúËö Íóæúáó ÇáúãóÏöíäóÉö ÈöáóÇ ØóÇÆöáò æóÎóÇÈóÊú ÂãóÇáõåõãú Ýöí ÝóÊúÍö ÇáúãóÏöíäóÉö æóÃóßúáö ËöãóÇÑöåóÇ æóÅöÝúäóÇÁö ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ æóåõãú íóÍúÓóÈõæäó ÃóäøóåóÇ ãõäóÇÒóáóÉõ ÃóíøóÇãò ÞóáöíáóÉò¡ Ëõãøó ÛóÇÙóåõãú ãóÇ áóÍöÞóåõãú ãöäó ÇáäøóßúÈóÉö ÈöÇáÑøöíÍö æóÇáöÇäúåöÒóÇãö ÇáøóÐöí áóãú íóÚúÑöÝõæÇ ÓóÈóÈóåõ.
æóÌõãúáóÉõ áóãú íóäÇáõæÇ ÎóíúÑÇð ÍóÇáñ ËóÇäöíóÉñ. æóáóßó Ãóäú ÊóÌúÚóáó ÌõãúáóÉó áóãú íóäÇáõæÇ ÎóíúÑÇð ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ áöÈóíóÇäö ãõæÌöÈö ÛóíúÙöåöãú.
æßóÝóì ÈöãóÚúäóì ÃóÛúäóì¡ Ãóíú: ÃóÑóÇÍóåõãú ãöäú ßõáúÝóÉö ÇáúÞöÊóÇáö ÈöÃóäú ÕóÑóÝó ÇáúÃóÍúÒóÇÈó.
æßóÝóì ÈöåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÊóÊóÚóÏøóì Åöáóì ãóÝúÚõæáóíúäö íõÞóÇáõ: ßóÝóíúÊõßó ãõåöãøóßó æóáóíúÓóÊú åöíó ÇáøóÊöí ÊõÒóÇÏõ ÇáúÈóÇÁõ Ýöí ãóÝúÚõæáöåóÇ ÝóÊöáúßó ÈöãóÚúäóì: ÍóÓúÈõ.
æóÝöí Þóæúáöåö æóßóÝóì Çááøóåõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáúÞöÊÇáó ÍóÐúÝõ ãõÖóÇÝò¡ Ãóíú ßõáúÝóÉó ÇáúÞöÊóÇáö¡ Ãóæú ÃóÑúÒóÇÁó ÇáúÞöÊóÇáö¡ ÝóÅöäøó ÇáúãõÄúãöäöíäó ßóÇäõæÇ íóæúãóÆöÐò ÈöÍóÇÌóÉò Åöáóì ÊóæúÝöíÑö ÚóÏóÏöåöãú æóÚõÏóÏöåöãú ÈóÚúÏó ãõÕöíÈóÉö íóæúãö ÃõÍõÏò æóáóæö ÇáúÊóÞóæúÇ ãóÚó ÌóíúÔö ÇáúãõÔúÑößöíäó áóßóÇäóÊú ÃóÑúÒóÇÄõåõãú ßóËöíÑóÉð æóáóæö ÇäúÊóÕóÑõæÇ Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó.
æóÇáúÞóæúáõ Ýöí ÅöÙúåóÇÑö ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö Ýöí Þóæúáöåö æóßóÝóì Çááøóåõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáúÞöÊÇáó ßóÇáúÞóæúáö Ýöí æóÑóÏøó Çááøóåõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÈöÛóíúÙöåöãú.(21/310)
æóÃóäúÒóáó ÇáøóÐöíäó ÙóÇåóÑõæåõãú ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö ãöäú ÕóíóÇÕöíåöãú æóÞóÐóÝó Ýöí ÞõáõæÈöåöãõ ÇáÑøõÚúÈó ÝóÑöíÞðÇ ÊóÞúÊõáõæäó æóÊóÃúÓöÑõæäó ÝóÑöíÞðÇ (26) æóÃóæúÑóËóßõãú ÃóÑúÖóåõãú æóÏöíóÇÑóåõãú æóÃóãúæóÇáóåõãú æóÃóÑúÖðÇ áóãú ÊóØóÆõæåóÇ æóßóÇäó Çááøóåõ Úóáóì ßõáøö ÔóíúÁò ÞóÏöíÑðÇ (27)
æóÌõãúáóÉõ æóßÇäó Çááøóåõ ÞóæöíøðÇ ÚóÒöíÒÇð ÊóÐúíöíáñ áöÌõãúáóÉö æóÑóÏøó Çááøóåõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ.
æóÇáúÞõæøóÉõ: ÇáúÞõÏúÑóÉõ¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãóÊú Ýöí Þóæúáöåö áóæú Ãóäøó áöí Èößõãú ÞõæøóÉð Ýöí ÓõæÑóÉö [åõæÏò: 80] .
æóÇáúÚöÒøóÉõ: ÇáúÚóÙóãóÉõ æóÇáúãóäóÚóÉõ¡ æóÊóÞóÏøóãóÊú Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃóÎóÐóÊúåõ ÇáúÚöÒøóÉõ ÈöÇáúÅöËúãö Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáúÈóÞóÑóÉö: 206] .
æóÐõßöÑó ÝöÚúáõ ßÇäó áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøó ÇáúÚöÒøóÉó æóÇáúÞõæøóÉó æóÕúÝóÇäö ËóÇÈöÊóÇäö áöáøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóãöäú ÊóÚóáøõÞóÇÊö ÞõæøóÊöåö æóÚöÒøóÊöåö Ãóäú ÕóÑóÝó Ðóáößó ÇáúÌóíúÔó ÇáúÚóÙöíãó ÎóÇÆöÈöíäó ãõÝúÊóÖöÍöíäó æóÃóáúÞóì Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ÃóÍúáóÇÝöåö ãöäú ÞõÑóíúÙóÉó ÇáÔøóßøó¡ æóÃóÑúÓóáó Úóáóíúåöãõ ÇáÑøöíÍó æÇáÞÑø¡ æóåÏì äÚíãÇ Èúäó ãóÓúÚõæÏò ÇáúÛóØóÝóÇäöíøó Åöáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö Ïõæäó Ãóäú íóÔúÚõÑó Þóæúãõåõ ÝóÇÓúÊóØóÇÚó ÇáäøõÕúÍó áöáúãõÓúáöãöíäó ÈöÇáúßóíúÏö áöáúãõÔúÑößöíäó. Ðóáößó ßõáøõåõ ãÚúÌÒóÉ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
[26- 27]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÇáúÂíóÇÊ 26 Åöáóì 27]
æóÃóäúÒóáó ÇáøóÐöíäó ÙÇåóÑõæåõãú ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊÇÈö ãöäú ÕóíÇÕöíåöãú æóÞóÐóÝó Ýöí ÞõáõæÈöåöãõ ÇáÑøõÚúÈó ÝóÑöíÞÇð ÊóÞúÊõáõæäó æóÊóÃúÓöÑõæäó ÝóÑöíÞÇð (26) æóÃóæúÑóËóßõãú ÃóÑúÖóåõãú æóÏöíÇÑóåõãú æóÃóãúæÇáóåõãú æóÃóÑúÖÇð áóãú ÊóØóÄõåÇ æóßÇäó Çááøóåõ Úóáì ßõáøö ÔóíúÁò ÞóÏöíÑÇð (27)
ßóÇäó íóåõæÏõ ÞõÑóíúÙóÉó ÞóÏú ÃóÚóÇäõæÇ ÇáúÃóÍúÒóÇÈó æóÍóÇÕóÑõæÇ ÇáúãóÏöíäóÉó ãóÚóåõãú æóßóÇäó Íõíóíøõ Èúäõ ÃóÎúØóÈó ãöäú Èóäöí ÇáäøóÖöíÑö ãõäúÖóãøðÇ Åöáóíúåöãú æóåõæó ÇáøóÐöí ÍóÑøóÖó ÃóÈóÇ ÓõÝúíóÇäó Úóáóì ÛóÒúæö ÇáúãóÏöíäóÉö. ÝóáóãøóÇ ÕóÑóÝó Çááøóåõ ÇáúÃóÍúÒóÇÈó ÃóãóÑó Çááøóåõ ÑóÓõæáóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäú íóÛúÒõæó ÞõÑóíúÙóÉó æóåõãú ÝóÑöíÞñ ãöäó ÇáúíóåõæÏö íõÚúÑóÝõæäó ÈöÈóäöí ÞõÑóíúÙóÉó æóßóÇäóÊú ãóäóÇÒöáõåõãú æóÍõÕõæäõåõãú ÈöÇáúÌóäõæÈö ÇáÔøóÑúÞöíøö ãöäó ÇáúãóÏöíäóÉö ÊõÚóÑóÝõ ÞóÑúíóÊõåõãú ÈöÇÓúãöåöãú¡ æóßóÇäó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó
ÞóÏú ÚóÇÏó Åöáóì ÇáúãóÏöíäóÉö ãöäó ÇáúÎóäúÏóÞö ÙõåúÑðÇ æóßóÇäó ÈöÕóÏóÏö Ãóäú íóÛúÊóÓöáó æóíóÓúÊóÞöÑøó ÝóáóãøóÇ ÌóÇÁóåõ ÇáúæóÍúíõ ÈöÃóäú íóÛúÒõæó ÞõÑóíúÙóÉó äóÇÏóì Ýöí ÇáäøóÇÓö Ãóäú áóÇ íõÕóáøöíóäøó ÃóÍóÏõßõãõ ÇáúÚóÕúÑó ÅöáøóÇ Ýöí Èóäöí ÞõÑóíúÙóÉó. æóÎóÑóÌó ÇáúÌóíúÔõ ÇáøóÐöí ßóÇäó ÈöÇáúÎóäúÏóÞö ãóÚóåõ ÝóäóÒóáõæÇ Úóáóì ÞóÑúíóÉö ÞõÑóíúÙóÉó æóÇÓúÊóÚúÕóãó Ãóåúáõ ÇáúÞóÑúíóÉö ÈöÍõÕõæäöåöãú ÝóÍóÇÕóÑóåõãõ ÇáúãõÓúáöãõæäó äóÍúæðÇ ãöäú ÚöÔúÑöíäó áóíúáóÉð¡ ÝóáóãøóÇ ÌóåóÏóåõãõ ÇáúÍöÕóÇÑõ æóÎóÇãóÑóåõãõ ÇáÑøõÚúÈõ ãöäú Ãóäú íóÝúÊóÍó ÇáúãõÓúáöãõæäó ÈöáóÇÏóåõãú ÝóíóÓúÊóÃúÕöáõæåõãú ØóãöÚõæÇ Ãóäú íóØúáõÈõæÇ Ãóäú íõÓóáøöãõæÇ ÈöáóÇÏóåõãú Úóáóì Ãóäú íóÍúßõãó Íóßóãñ Ýöí(21/311)
ÕöÝóÉö Ðóáößó ÇáÊøóÓúáöíãö. æóíõÞóÇáõ áöåóÐóÇ ÇáäøóæúÚö ãöäó ÇáúãõÕóÇáóÍóÉö: ÇáäøõÒõæáõ Úóáóì Íõßã Íóßã¡ ÝóÃóÑúÓóáõæÇ ÔóÇÓó Èúäó ÞóíúÓò Åöáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÚúÑöÖõæäó Ãóäú íóäúÒöáõæÇ Úóáóì ãöËúáö ãóÇ äóÒóáóÊú Úóáóíúåö Èóäõæ ÇáäøóÖöíÑö ãöäó ÇáúÌóáóÇÁö Úóáóì Ãóäøó áóåõãú ãóÇ ÍóãóáóÊö ÇáúÅöÈöáõ ÅöáøóÇ ÇáúÍóáúÞóÉó¡ ÝóÃóÈóì ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÈõæáó Ðóáößó æóÈóÚúÏó ãõÏóÇæóáóÇÊò äóÒóáõæÇ Úóáóì Íõßúãö ÓóÚúÏö Èúäö ãõÚóÇÐò¡ ÝóÍóßóãó ÓóÚúÏñ Ãóäú ÊõÞúÊóáó ÇáúãõÞóÇÊöáóÉõ æóÊõÓúÈóì ÇáäøöÓóÇÁõ æóÇáÐøóÑóÇÑöíøõ æóÃóäú Êóßõæäó ÏöíóÇÑõåõãú áöáúãõåóÇÌöÑöíäó Ïõæäó ÇáúÃóäúÕóÇÑö ÝóÃóãúÖóì ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÇ Íóßóãó Èöåö ÓóÚúÏñ ßóãóÇ åõæó ãõÝóÕøóáñ Ýöí ÇáÓøöíÑóÉö.
æóãóÚúäóì ÙÇåóÑõæåõãú äóÇÕóÑõæåõãú æóÃóÚóÇäõæåõãú¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáóãú íõÙÇåöÑõæÇ Úóáóíúßõãú ÃóÍóÏÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÈóÑóÇÁóÉó [4] .
æóÇáúÅöäúÒóÇáõ: ÇáúÅöåúÈóÇØõ¡ Ãóíú: ãöäó ÇáúÍõÕõæäö Ãóæú ãöäó ÇáúãõÚúÊóÕóãóÇÊö ßóÇáúÌöÈóÇáö.
æóÇáÕøóíóÇÕöí: ÇáúÍõÕõæäõ¡ æóÃóÕúáõåóÇ ÃóäøóåóÇ ÌóãúÚõ ÕöíÕóíóÉò æóåöíó ÇáúÞóÑúäõ áöáËøóæúÑö æóäóÍúæöåö. ÞóÇáó ÚóÈúÏõ Èóäöí ÇáúÍóÓúÍóÇÓö:
ÝóÃóÕúÈóÍóÊö ÇáËøöíÑóÇäõ ÛóÑúÞóì æóÃóÕúÈóÍóÊú ... äöÓóÇÁõ Êóãöíãò íóáúÊóÞöØúäó ÇáÕøóíóÇÕöíóÇ
Ãóíö: ÇáúÞõÑõæäó áöÈóíúÚöåóÇ. ßóÇäõæÇ íóÓúÊóÚúãöáõæäó ÇáúÞõÑõæäó Ýöí ãóäóÇÓöÌö ÇáÕøõæÝö æóíóÊøóÎöÐõæäó ÃóíúÖðÇ ãöäúåóÇ ÃóæúÚöíóÉð áöáúßõÍúáö æóäóÍúæöåö¡ ÝóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáúÞóÑúäõ íõÏóÇÝöÚõ Èöåö ÇáËøóæúÑõ Úóäú äóÝúÓöåö Óõãøöíó ÇáúãóÚúÞöáõ ÇáøóÐöí íóÚúÊóÕöãõ Èöåö ÇáúÌóíúÔõ ÕöíÕóíóÉð æóÇáúÍõÕõæäõ ÕóíóÇÕöíó.
æóÇáúÞóÐúÝõ: ÇáúÅöáúÞóÇÁõ ÇáÓøóÑöíÚõ¡ Ãóíú: ÌóÚóáó Çááøóåõ Ýöí ÞõáõæÈöåöãõ ÇáÑøõÚúÈó ÈöÃóãúÑöåö ÇáÊøóßúæöíäöíøö ÝóÇÓúÊóÓúáóãõæÇ æóäóÒóáõæÇ Úóáóì Íõßúãö ÇáúãõÓúáöãöíäó. æóÇáúÝóÑöíÞõ ÇáøóÐöíäó ÞõÊöáõæÇ åõãõ ÇáÑøöÌóÇáõ æóßóÇäõæÇ ÒõåóÇÁó ÓóÈúÚöãöÇÆóÉò æóÇáúÝóÑöíÞõ ÇáøóÐöíäó ÃõÓöÑõæÇ åõãõ ÇáäøöÓóÇÁõ æóÇáÕøöÈúíóÇäõ.
æóÇáúÎöØóÇÈõ ãöäú Þóæúáöåö ÝóÑöíÞÇð ÊóÞúÊõáõæäó Åöáóì ÂÎöÑöåö ... áöáúãõÄúãöäöíäó ÊóßúãöáóÉð áöáäøöÚúãóÉö ÇáøóÊöí ÃóäúÈóÃó ÚóäúåóÇ Þóæúáõåõ: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÇÐúßõÑõæÇ äöÚúãóÉó Çááøóåö Úóáóíúßõãú ÅöÐú ÌÇÁóÊúßõãú ÌõäõæÏñ ÝóÃóÑúÓóáúäÇ Úóáóíúåöãú ÑöíÍÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 9] ÇáúÂíóÉó¡ Ãóíú: ÝóÃóåúáóßóäóÇ ÇáúÌõäõæÏó æóÑóÏøóåõãõ Çááøóåõ ÈöÛóíúÙöåöäøó æóÓóáøóØóßõãú Úóáóì ÃóÍúáóÇÝöåöãú
æóÃóäúÕóÇÑöåöãú.(21/312)
æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúãóÝúÚõæáö Ýöí ÝóÑöíÞÇð ÊóÞúÊõáõæäó áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÐößúÑöåö áöÃóäøó Ðóáößó ÇáúÝóÑöíÞó åõãú ÑöÌóÇáõ ÇáúÞóÈöíáóÉö ÇáøóÐöíäó ÈöÞóÊúáöåöãú íóÊöãøõ ÇáöÇÓúÊöíáóÇÁõ Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö æóÇáúÃóãúæóÇáö æóÇáúÃóÓúÑóì¡ æóáöÐóáößó áóãú íõÞóÏøóãú ãóÝúÚõæáõ ÊóÃúÓöÑõæäó ÅöÐú áóÇ ÏóÇÚöíó Åöáóì ÊóÞúÏöíãöåö Ýóåõæó Úóáóì ÃóÕúáöåö.
æóÞóæúáõåõ æóÃóÑúÖÇð áóãú ÊóØóÄõåÇ Ãóíú: ÊóäúÒöáõæÇ ÈöåóÇ ÛõÒóÇÉð æóåöíó ÃóÑúÖñ ÃõÎúÑóì ÛóíúÑó ÃóÑúÖö ÞõÑóíúÙóÉó æõÕöÝóÊú ÈÌãáÉ áóãú ÊóØóÄõåÇ Ãóíú: áóãú ÊóãúÔõæÇ ÝöíåóÇ. ÝóÞöíáó: Åöäøó Çááøóåó ÈóÔøóÑóåõãú ÈöÃóÑúÖò ÃõÎúÑóì íóÑöËõæäóåóÇ ãöäú ÈóÚúÏõ. ÞóÇáó ÞóÊóÇÏóÉõ: ßõäøóÇ äõÍóÏøóËõ ÃóäøóåóÇ ãóßøóÉó. æóÞóÇáó ãõÞóÇÊöáñ æóÇÈúäõ ÑõæãóÇäó: åöíó ÎóíúÈóÑõ¡ æóÞöíáó: ÃóÑúÖõ ÝóÇÑöÓó æóÇáÑøõæãö. æóÚóáóì åóÐöåö ÇáÊøóÝóÇÓöíÑö íóÊóÚóíøóäõ Ãóäú íóßõæäó ÝöÚúáõ ÃóæúÑóËóßõãú ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ÍóÞöíÞóÊöåö æóãóÌóÇÒöåö ÝóÃóãøóÇ Ýöí ÍóÞöíÞóÊöåö ÝóÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ãóÝúÚõæáöåö æóåõæó ÃóÑúÖóåõãú æóÏöíÇÑóåõãú æóÃóãúæÇáóåõãú¡ æóÃóãøóÇ ÇÓúÊöÚúãóÇáõåõ Ýöí ãóÌóÇÒöåö ÝóÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ÊóÚúÏöíóÊöåö Åöáóì ÃóÑúÖÇð áóãú ÊóØóÄõåÇ¡ Ãóíú:
Ãóäú íõæÑöËóßõãú ÃóÑúÖðÇ ÃõÎúÑóì áã ÊØÄæåÇ¡ ãöäú ÈóÇÈö: ÃóÊì ÃóãúÑõ Çááøóåö [ÇáäøóÍúá: 1] Ãóæ íÄæøá ÝöÚúáõ ÃóæúÑóËóßõãú ÈöãóÚúäóì: ÞóÏøóÑó Ãóäú íõæÑöËóßõãú. æóÃóÙúåóÑõ åóÐöåö ÇáúÃóÞúæóÇáö ÃóäøóåóÇ ÃóÑúÖõ ÎóíúÈóÑó ÝóÅöäøó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÝóÊóÍõæåóÇ ÈóÚúÏó ÛóÒúæóÉö ÞõÑóíúÙóÉó ÈöÚóÇãò æóÔóåúÑò. æóáóÚóáøó ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ÈöÖóãöíÑö ÃóæúÑóËóßõãú åõãõ ÇáøóÐöíäó ÝóÊóÍõæÇ ÎóíúÈóÑó áóãú íóäúÞõÕú ãöäúåõãú ÃóÍóÏñ Ãóæú ÝõÞöÏó ãöäúåõ ÇáúÞóáöíáõ æóáöÃóäøó ÎóíúÈóÑó ãöäú ÃóÑúÖö Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö æóåõãú ãöãøóäú ÙóÇåóÑõæÇ ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýóíóßõæäõ ÞóÕúÏõåóÇ ãöäú Þóæúáöåö æóÃóÑúÖÇð ãõäóÇÓöÈðÇ ÊóãóÇãó ÇáúãõäóÇÓóÈóÉö.
æóÝöí ÇáÊøóÐúíöíáö ÈöÞóæúáöåö æóßÇäó Çááøóåõ Úóáì ßõáøö ÔóíúÁò ÞóÏöíÑÇð ÅöíãóÇÁð Åöáóì ÇáúÈöÔóÇÑóÉö ÈöÝóÊúÍò ÚóÙöíãò íóÃúÊöí ãöäú ÈóÚúÏöåö.
æóÚöäúÏöí: Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÈöÇáúÃóÑúÖö ÇáøóÊöí áã íØÄæåÇ ÃóÑúÖõ Èóäöí ÇáäøóÖöíÑö æóÃóäøó ãÚäì áóãú ÊóØóÄõåÇ áóãú ÊóÝúÊóÍõæåóÇ ÚóäúæóÉð¡ ÝóÅöäøó ÇáúæóØúÁó íõØúáóÞõ Úóáóì ãóÚúäóì ÇáúÃóÎúÐö ÇáÔøóÏöíÏö¡ ÞóÇáó ÇáúÍóÇÑöËõ Èúäõ æóÚáÉ ÇáÐåáí:
ææØÃÊäÇ æóØúÆðÇ Úóáóì ÍóäóÞò ... æóØúÁó ÇáúãõÞóíøóÏö äóÇÈöÊö ÇáúåóÑúãö
æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóáóæúáÇ ÑöÌÇáñ ãõÄúãöäõæäó æóäöÓÇÁñ ãõÄúãöäÇÊñ áóãú ÊóÚúáóãõæåõãú Ãóäú ÊóØóÄõåõãú [ÇáúÝóÊúÍ: 25] ¡ ÝóÅöäøó ÃóÑúÖó Èóäöí ÇáäøóÖöíÑö ßóÇäóÊú ãöãøóÇ ÃóÝóÇÁó Çááøóåõ Úóáóì ÑóÓõæáöåö ãöäú ÛóíúÑö ÅöíÌóÇÝò(21/313)
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÈöíøõ Þõáú áöÃóÒúæóÇÌößó Åöäú ßõäúÊõäøó ÊõÑöÏúäó ÇáúÍóíóÇÉó ÇáÏøõäúíóÇ æóÒöíäóÊóåóÇ ÝóÊóÚóÇáóíúäó ÃõãóÊøöÚúßõäøó æóÃõÓóÑøöÍúßõäøó ÓóÑóÇÍðÇ ÌóãöíáðÇ (28) æóÅöäú ßõäúÊõäøó ÊõÑöÏúäó Çááøóåó æóÑóÓõæáóåõ æóÇáÏøóÇÑó ÇáúÂÎöÑóÉó ÝóÅöäøó Çááøóåó ÃóÚóÏøó áöáúãõÍúÓöäóÇÊö ãöäúßõäøó ÃóÌúÑðÇ ÚóÙöíãðÇ (29)
[28- 29]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÇáúÂíóÇÊ 28 Çáì 29]
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÈöíøõ Þõáú áöÃóÒúæÇÌößó Åöäú ßõäúÊõäøó ÊõÑöÏúäó ÇáúÍóíÇÉó ÇáÏøõäúíÇ æóÒöíäóÊóåÇ ÝóÊóÚÇáóíúäó ÃõãóÊøöÚúßõäøó æóÃõÓóÑøöÍúßõäøó ÓóÑÇÍÇð ÌóãöíáÇð (28) æóÅöäú ßõäúÊõäøó ÊõÑöÏúäó Çááøóåó æóÑóÓõæáóåõ æóÇáÏøóÇÑó ÇáúÂÎöÑóÉó ÝóÅöäøó Çááøóåó ÃóÚóÏøó áöáúãõÍúÓöäÇÊö ãöäúßõäøó ÃóÌúÑÇð ÚóÙöíãÇð (29)
íõÓúÊóÎúáóÕõ ãöãøóÇ ÐóßóÑóåõ ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó ÑöæóÇíóÉð Úóäú ÇÈúäö ÇáÒøõÈóíúÑö æóãöãøóÇ ÐóßóÑóåõ ÃóÈõæ ÍóíøóÇäó Ýöí «ÇáúÈóÍúÑö
ÇáúãõÍöíØö» æóÛóíúÑö Ðóáößó: Ãóäøó æóÌúåó ÇÊøöÕóÇáö åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö ÈöãóÇ ÞóÈúáóåóÇ Ãóäøóåõ áóãøóÇ ÝõÊöÍóÊú Úóáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó ÃóÑúÖõ ÞõÑóíúÙóÉó æóÛóäöãõæÇ ÃóãúæóÇáóåõãú æóßóÇäóÊú ÃóÑúÖõ ÇáäøóÖöíÑö ÞõÈóíúáó Ðóáößó ÝóíúÆðÇ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÍóÓöÈó ÃóÒúæóÇÌõ ÑóÓõæáö Çááøóåö Ãóäøó ãöËúáóåõ ãöËúáõ ÃóÍóÏò ãöäó ÇáÑøöÌóÇáö ÅöÐóÇ æõÓøöÚó Úóáóíúåöãõ ÇáÑøöÒúÞõ ÊóæóÓøóÚõæÇ Ýöíåö åõãú æóÚöíóÇáõåõãú Ýóáóãú íóßõäú ÃóÒúæóÇÌõ ÇáäøóÈöíÁö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ íóÓúÃóáúäóåõ ÊóæúÓöÚóÉð ÞóÈúáó Ãóäú íóÝöíÁó Çááøóåõ Úóáóíúåö ãöäú Ãóåúáö ÇáäøóÖöíÑö æóÞóÈúáó Ãóäú íóßõæäó áóåõ ÇáúÎõãúÓõ ãöäó ÇáúÛóäóÇÆöãö¡ ÝóáóãøóÇ ÑóÃóíúäó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÌóÚóáó áöäóÝúÓöåö æóáöÃóÒúæóÇÌöåö ÃóÞúæóÇÊóåõãú ãöäú ãóÇáö Çááøóåö æóÑóÃóíúäó æóÝúÑóÉó ãóÇ ÃóÝóÇÁó Çááøóåõ Úóáóíúåö ãöäó ÇáúãóÇáö ÍóÓöÈúäó Ãóäøóåõ íõæóÓøöÚõ Ýöí ÇáúÅöäúÝóÇÞö ÝóÕóÇÑó ÈóÚúÖõåõäøó íóÓúÊóßúËöÑúäóåõ ãöäó ÇáäøóÝóÞóÉö ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõ ÚõãóÑó áöÍóÝúÕóÉó ÇÈúäóÊöåö Ãõãøö ÇáúãõÄúãöäöíäó: «áóÇ ÊóÓúÊóßúËöÑöí ÇáäøóÈöíÁó æóáóÇ ÊõÑóÇÌöÚöíåö Ýöí ÔóíúÁò æóÓóáöíäöí ãóÇ ÈóÏóÇ áóßö» . æóáóßöäøó Çááøóåó ÃóÞóÇãó ÑóÓõæáóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãõÞóÇãðÇ ÚóÙöíãðÇ ÝóáóÇ íóÊóÚóáøóÞõ ÞóáúÈõåõ ÈöãóÊóÇÚö ÇáÏøõäúíóÇ ÅöáøóÇ ÈöãóÇ íóÞúÊóÖöíåö ÞöæóÇãõ ÇáúÍóíóÇÉö æóÞóÏú ßóÇäó
íóÞõæáõ: «ãóÇ áöí æóáöáÏøõäúíóÇ»
æóÞóÇáó: «ÍõÈøöÈó Åöáóíøó ãöäú ÏõäúíóÇßõãõ ÇáäøöÓóÇÁõ æóÇáØøöíÈõ»
. æóÞóÏú ÈóíøóäúÊõ æóÌúåó ÇÓúÊöËúäóÇÁö åóÐóíúäö Ýöí ÑöÓóÇáóÉò ßóÊóÈúÊõåóÇ Ýöí ÇáúÍößúãóÉö ÇáúÅöáóåöíøóÉö ãöäú ÑöíóÇÖóÉö ÇáÑøóÓõæáö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ äóÝúÓóåõ ÈöÊóÞúáöíáö ÇáØøóÚóÇãö.
æóÞóÇáó ÚõãóÑõ: «ßóÇäóÊú ÃóãúæóÇáõ Èóäöí ÇáäøóÖöíÑö ãöãøóÇ ÃóÝóÇÁó Çááøóåõ Úóáóì ÑóÓõæáöåö ãöãøóÇ áóãú íõæÌöÝö ÇáúãõÓúáöãõæäó Úóáóíúåö ãöäú Îóíúáò æóáóÇ ÑößóÇÈò ÝóßóÇäóÊú áöÑóÓõæáö Çááøóåö ÎóÇáöÕóÉð íõäúÝöÞõ ãöäúåóÇ Úóáóì Ãóåúáöåö äóÝóÞóÉó ÓóäóÊöåöãú Ëõãøó íóÌúÚóáõ ãóÇ ÈóÞöíó Ýöí ÇáÓøöáóÇÍö æóÇáúßõÑóÇÚö ÚõÏøóÉð áöáúãõÓúáöãöíäó» . æóÞóÏú ÚóáöãúÊó Ãóäøó ÃóÑúÖó ÞõÑóíúÙóÉó ÞõÓøöãóÊú Úóáóì ÇáúãõåóÇÌöÑöíäó ÈöÍõßúãö ÓóÚúÏö Èúäö ãõÚóÇÐò¡ ÝóáóÚóáøó ÇáúãõåóÇÌöÑöíäó áóãøóÇ ÇÊøóÓóÚóÊú ÃóÑúÒóÇÞõåõãú Úóáóì ÃóÒúæóÇÌöåöãú Ãóãøóáó ÃóÒúæóÇÌõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäú íóßõäøó ßóÇáúãõåóÇÌöÑöíäó ÝóÃóÑóÇÏó Çááøóåõ Ãóäú íóÚóáøöãóåõäøó ÓöíÑóÉó ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö Ýöí ÇáúÚóíúÔö æóÛóíúÑöåö. æóÞóÏú Ñõæöíó Ãóäøó ÈóÚúÖóåõäøó ÓóÃóáúäóåõ ÃóÔúíóÇÁó ãöäú ÒöíäóÉö ÇáÏøõäúíóÇ ÝóÃóæúÍóì Åöáóì ÑóÓõæáöåö ÈöåóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö ÇáúãõÊóÊóÇÈöÚóÇÊö. æóåóÐóÇ ãöãøóÇ íõÄúÐöäõ Èöåö(21/314)
æóÞúÚõ åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö ÚóÞöÈó ÐößúÑö æóÞúÚóÉö ÞõÑóíúÙóÉó æóÐößúÑö ÇáúÃóÑúÖö ÇáøóÊöí áã íØÄæåÇ æóåöíó ÃóÑúÖõ Èóäöí ÇáäøóÖöíÑö. æóÅöÐú ÞóÏú ßóÇäó ÔóÃúäõ åóÐöåö ÇáÓøöíÑóÉö Ãóäú íóÔõÞøó Úóáóì ÛóÇáöÈö ÇáäøóÇÓö æóÎóÇÕøóÉð ÇáäøöÓóÇÁó ÃóãóÑó Çááøóåõ ÑóÓõæáå Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóä íäÈìÁ ÃóÒúæóÇÌóåõ ÈöåóÇ æóíõÎóíøöÑóåõäøó Úóäö ÇáÓøóíúÑö ÚóáóíúåóÇ ÊóÈóÚðÇ áöÍóÇáöåö æóÈóíúäó Ãóäú íõÝóÇÑöÞóåõäøó. áöÐóÇ ÝóÇÝúÊöÊóÇÍõ åóÐöåö ÇáúÃóÍúßóÇãö ÈöäöÏóÇÁö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Èö: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÈöíÁõ ÊóäúÈöíåñ Úóáóì Ãóäøó ãóÇ ÓóíõÐúßóÑõ ÈóÚúÏó ÇáäøöÏóÇÁö áóåõ ãóÒöíÏõ ÇÎúÊöÕóÇÕò Èöåö æóåõæó ÛóÑóÖõ ÊóÍúÏöíÏö ÓöíÑóÉö ÃóÒúæóÇÌöåö ãóÚóåõ ÓöíÑóÉð ÊõäóÇÓöÈõ ãóÑúÊóÈóÉó ÇáäøõÈõæÁóÉö¡ æóÊóÍúÏöíÏö ÊóÒóæøõÌöåö æóåõæó ÇáúÛóÑóÖõ ÇáËøóÇäöí ãöäó ÇáúÃóÛúÑóÇÖö ÇáøóÊöí ÊóÞóÏøóãó ÐößúÑõåóÇ Ýöí Þóæúáöåö íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÈöíÁõ ÇÊøóÞö Çááøóåó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 1] .
æóÇáúÃóÒúæóÇÌõ ÇáúãóÚúäöíøóÇÊõ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö åõäøó ÃóÒúæóÇÌõåõ ÇáÊøöÓúÚõ ÇááøóÇÊöí ÊõæõÝøöíó Úóáóíúåöäøó. æóåõäøó:
ÚóÇÆöÔóÉõ ÈöäúÊõ ÃóÈöí ÈóßúÑò ÇáÕøöÏøöíÞö¡ æóÍóÝúÕóÉõ ÈöäúÊõ ÚõãóÑó Èúäö ÇáúÎóØøóÇÈö¡ æóÃõãøõ ÍóÈöíÈóÉó ÈöäúÊõ ÃóÈöí ÓõÝúíóÇäó¡ æóÃõãøõ ÓóáóãóÉó ÈöäúÊõ ÃõãóíøóÉó ÇáúãóÎúÒõæãöíøóÉõ¡ æóÌõæóíúÑöíøóÉõ ÈöäúÊõ ÇáúÍóÇÑöËö ÇáúÎõÒóÇÚöíøóÉõ¡ æóãóíúãõæäóÉõ ÈöäúÊõ ÇáúÍóÇÑöËö
ÇáúåöáóÇáöíøóÉõ ãöäú Èóäöí ÚóÇãöÑö Èúäö ÕóÚúÕóÚóÉó¡ æóÓóæúÏóÉõ ÈöäúÊõ ÒóãúÚóÉó ÇáúÚóÇãöÑöíøóÉõ ÇáúÞõÑóÔöíøóÉõ¡ æóÒóíúäóÈõ ÈöäúÊõ ÌóÍúÔò ÇáúÃóÓúÏöíóÉõ¡ æóÕóÝöíøóÉõ ÈöäúÊõ Íõíóíøò ÇáäøóÖöíÑöíøóÉõ. æóÃóãøóÇ ÒóíúäóÈõ ÈöäúÊõ ÎõÒóíúãóÉó ÇáúåöáóÇáöíøóÉõ ÇáúãõáóÞøóÈóÉõ Ãõãøó ÇáúãóÓóÇßöíäö ÝóßóÇäóÊú ãõÊóæóÝøóÇÉð æóÞúÊó äõÒõæáö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö.
æóãóÚúäóì Åöäú ßõäúÊõäøó ÊõÑöÏúäó ÇáúÍóíÇÉó ÇáÏøõäúíÇ æóÒöíäóÊóåÇ: Åöäú ßõäúÊõäøó ÊõÄúËöÑúäó ãóÇ Ýöí ÇáúÍóíóÇÉö ãöäó ÇáÊøóÑóÝö Úóáóì ÇáöÇÔúÊöÛóÇáö ÈöÇáØøóÇÚóÇÊö æóÇáÒøõåúÏö¡ ÝóÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÍóÐúÝö ãõÖóÇÝò íõÞóÏøóÑõ ÕóÇáöÍðÇ áöáúÚõãõæãö ÅöÐú áóÇ Ïóáöíáó Úóáóì ÅöÑóÇÏóÉö ÔóÃúäò ÎóÇÕ ãä ÔÄæä ÇáÏøõäúíóÇ. æóåóÐöåö äõßúÊóÉõ ÊóÚúÏöíóÉö ÝöÚúáö ÊõÑöÏúäó Åöáóì ÇÓúãö ÐóÇÊö ÇáúÍóíÇÉó Ïõæäó ÍóÇá ãä ÔÄæäåÇ.
æóÚóØúÝõ ÒöíäóÊóåÇ ÚóØúÝñ ÎóÇÕøñ Úóáóì ÚóÇãøò¡ æóÝöí ÚóØúÝöåö ÒöíóÇÏóÉõ ÊóäúÈöíåò Úóáóì Ãóäøó ÇáúãõÖóÇÝó ÇáúãóÍúÐõæÝó ÚóÇãøñ¡ æóÃóíúÖðÇ ÝóÝöÚúáõ ÊõÑöÏúäó íõÄúÐöäõ ÈöÇÎúÊöíóÇÑö ÔóíúÁò Úóáóì ÛóíúÑöåö ÝóÇáúãóÚúäóì: Åöäøó ßõäúÊõäøó ÊõÑöÏúäó ÇáÇäÛãÇÓ Ýöí ÔÄæä ÇáÏøõäúíóÇ¡ æóÞóÏú ÏóáøóÊú Úóáóì åóÐóÇ ãõÞóÇÈóáóÊõåõ ÈöÞóæúáöåö: æóÅöäú ßõäúÊõäøó ÊõÑöÏúäó Çááøóåó æóÑóÓõæáóåõ ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí.(21/315)
æó (ÊóÚÇáóíúäó) : ÇÓúãõ ÝöÚúáö ÃóãúÑò ÈöãóÚúäóì: ÃóÞúÈöáúäó¡ æóåõæó åõäóÇ ãõÓúÊóÚúãóáñ ÊóãúËöíáðÇ áöÍóÇáö ÊóåóíøõÄö ÇáúÃóÒúæóÇÌö áöÃóÎúÐö ÇáÊøóãúÊöíÚö æóÓóãóÇÚö ÇáÊøóÓúÑöíÍö ÈöÍóÇáö ãóäú íóÍúÖõÑõ Åöáóì ãóßóÇäö ÇáúãõÊóßóáøöãö. æóÞóÏú ãóÖóì ÇáúÞóæúáõ Úóáóì (ÊóÚóÇáó) ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÞõáú ÊóÚÇáóæúÇ äóÏúÚõ ÃóÈúäÇÁóäÇ æóÃóÈúäÇÁóßõãú Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó [61] .
æóÇáÊøóãúÊöíÚõ: Ãóäú íõÚúØöíó ÇáÒøóæúÌõ ÇãúÑóÃóÊóåõ Íöíäó íõØóáøöÞõåóÇ ÚóØöíøóÉð ÌóÈúÑðÇ áöÎóÇØöÑöåóÇ áöãóÇ íóÚúÑöÖõ áóåóÇ ãöäó ÇáöÇäúßöÓóÇÑö. æóÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ ÚóáóíúåóÇ ãõÝóÕøóáðÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãóÊøöÚõæåõäøó Úóáóì ÇáúãõæÓöÚö ÞóÏóÑõåõ æóÚóáóì ÇáúãõÞúÊöÑö ÞóÏóÑõåõ ãóÊÇÚÇð ÈöÇáúãóÚúÑõæÝö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [236] . æóÌõÒöãó ÃõãóÊøöÚúßõäøó Ýöí ÌóæóÇÈ ÝóÊóÚÇáóíúäó æóåõæó ÇÓúãõ ÝöÚúáö ÃóãúÑò æóáóíúÓó ÃóãúÑðÇ ÕóÑöíÍðÇ ÝóÌóÒúãõ ÌóæóÇÈöåö ÛóíúÑõ æóÇÌöÈò ÝóÌöíÁó Èöåö ãóÌúÒõæãðÇ áöíóßõæäó Ýöíåö ãóÚúäóì ÇáúÌóÒóÇÁö ÝóíõÝöíÏó ÍõÕõæáó ÇáÊøóãúÊöíÚö ÈöãõÌóÑøóÏö ÅöÑóÇÏóÉö ÅöÍúÏóÇåõäøó ÇáúÍóíóÇÉó ÇáÏøõäúíóÇ.
æóÇáÓøóÑóÇÍõ: ÇáØøóáóÇÞõ¡ æóåõæó ãöäú ÃóÓúãóÇÆöåö æóÕöíóÛöåö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóãúÓößõæåõäøó ÈöãóÚúÑõæÝò Ãóæú ÓóÑøöÍõæåõäøó ÈöãóÚúÑõæÝò [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 231] .
æóÇáúÌóãöíáõ: ÇáúÍóÓóäõ ÍõÓúäðÇ ÈöãóÚúäóì ÇáúÞóÈõæáö ÚöäúÏó ÇáäøóÝúÓö¡ æóåõæó ÇáØøóáóÇÞõ Ïõæäó ÛóÖóÈò æóáóÇ ßóÑóÇåöíóÉò áöÃóäøóåõ ØóáóÇÞñ ãõÑóÇÚðì Ýöíåö ÇÌúÊöäóÇÈõ ÊóßúáöíÝö ÇáÒøóæúÌóÉö ãóÇ íóÔõÞøõ ÚóáóíúåóÇ. æóáóíúÓó ÇáúãóÐúßõæÑõ Ýöí ÇáúÂíóÉö ãöäú ÞóÈöíáö ÇáÊøóÎúíöíÑö æóÇáÊøóãúáöíßö ÇááøóÐóíúäö åõãóÇ ãöäú ÊóÝúæöíÖö ÇáØøóáóÇÞö Åöáóì ÇáÒøóæúÌóÉö¡ æóÅöäøóãóÇ åóÐóÇ ÊóÎúíöíÑõ ÇáúãóÑúÃóÉö Èóíúäó ÔóíúÆóíúäö íóßõæäõ ÇÎúÊöíóÇÑõåóÇ ÃóÍóÏóåõãóÇ ÏóÇÚöíðÇ ÒóæúÌóåóÇ áöÃóäú íõØóáøöÞóåóÇ Åöäú ÃóÑóÇÏó Ðóáößó.
æóãóÚúäóì æóÅöäú ßõäúÊõäøó ÊõÑöÏúäó Çááøóåó æóÑóÓõæáóåõ Åöäú ßõäúÊõäøó ÊõÄúËöÑúäó Çááøóåó Úóáóì ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ¡ Ãóíú:
ÊõÄúËöÑúäó ÑöÖóì Çááøóåö áöãóÇ íõÑöíÏõåõ áöÑóÓõæáöåö¡ ÝóÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÍóÐúÝö ãõÖóÇÝò. æóÅöÑúÖóÇÁõ Çááøóåö: ÝöÚúáõ ãóÇ íõÍöÈøõåõ Çááøóåõ æóíóÞóÑøóÈõ Åöáóíúåö¡ ÝóÊóÚúÏöíóÉõ ÝöÚúáö ÊõÑöÏúäó Åöáóì ÇÓúãö ÐóÇÊö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Úóáóì ÊóÞúÏöíÑò ÊóÞúÊóÖöíåö ÕöÍøóÉõ ÊóÚóáøõÞö ÇáúÅöÑóÇÏóÉö ÈöÇÓúãö ÐóÇÊò áöÃóäøó ÇáÐøóÇÊó áóÇ ÊõÑóÇÏõ ÍóÞöíÞóÉð ÝóæóÌóÈó ÊóÞúÏöíÑõ ãõÖóÇÝò æóáóÒöãó Ãóäú íõÞóÏøóÑó ÚóÇãøðÇ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó.
æóÅöÑóÇÏóÉõ ÑöÖóì ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóÐóáößó Úóáóì ÊóÞúÏöíÑò¡ Ãóíú: ßõáøó ãóÇ íõÑúÖöí ÇáÑøóÓõæáó Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ¡ æóÃóæøóáõ Ðóáößó Ãóäú íóÈúÞóíúäó Ýöí ÚöÔúÑóÊöåö ØóíøöÈóÇÊö ÇáúÃóäúÝõÓö.(21/316)
æóÅöÑóÇÏóÉõ ÇáÏøóÇÑö ÇáúÂÎöÑóÉö: ÅöÑóÇÏóÉõ ÝóæúÒöåóÇ¡ ÝóÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÍóÐúÝö ãõÖóÇÝò íóÞúÊóÖöíåö ÇáúãóÞóÇãõ ÃóíúÖðÇ¡ ÝóÃõÓúáõæÈõ ÇáúßóáóÇãö ÌóÑóì Úóáóì ÅöäóÇØóÉö ÇáúÍõßúãö ÈöÇáúÃóÚúíóÇäö æóåõæó ÃõÓúáõæÈñ íóÞúÊóÖöí ÊóÞúÏöíÑðÇ Ýöí ÇáúßóáóÇãö ãöäú ÞóÈöíáö ÏóáóÇáóÉö ÇáöÇÞúÊöÖóÇÁö. æóÝöí ÍóÐúÝö ÇáúãõÖóÇÝóÇÊö æóÊóÚúáöíÞö ÇáúÅöÑóÇÏóÉö ÈöÃóÓúãóÇÁö ÇáúÃóÚúíóÇäö ÇáËøóáóÇËóÉö ãóÞúÕöÏõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÅöÑóÇÏóÉ ãõÊóÚóáÞóÉ ÈÔÄæä ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö ÇáøóÊöí ÊóÊóäóÒøóáõ ãóäúÒöáóÉó ÐóÇÊöåö ãóÚó ÞóÖóÇÁö ÍóÞøö ÇáúÅöíÌóÇÒö ÈóÚúÏó ÞóÖóÇÁö ÍóÞøö ÇáúÅöÚúÌóÇÒö. ÝóÇáúãóÚúäóì: Åöäú ßõäúÊõäøó ÊõÄúËöÑúäó ãóÇ íõÑúÖöí Çááøóåó æóíõÍöÈøõåõ ÑóÓõæáõåõ æóÎóíúÑó ÇáÏøóÇÑö ÇáúÂÎöÑóÉö ÝóÊóÎúÊóÑúäó Ðóáößó Úóáóì ãóÇ íõÔúÛöáõ Úóäú Ðóáößó ßóãóÇ ÏóáøóÊú Úóáóíúåö ãõÞóÇÈóáóÉõ ÅöÑóÇÏóÉö Çááøóåö æóÑóÓõæáöåö æóÇáÏøóÇÑö ÇáúÂÎöÑóÉö ÈöÅöÑóÇÏóÉö ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ æóÒöíäóÊöåóÇ¡ ÝóÅöäøó ÇáúãõÞóÇÈóáóÉó ÊóÞúÊóÖöí ÅöÑóÇÏóÊóíúäö íõÌúãóÚõ Èóíúäó ÅöÍúÏóÇåõãóÇ æóÈóíúäó ÇáúÃõÎúÑóì¡ ÝóÅöäøó ÇáÊøóÚóáøõÞó ÈöÇáÏøõäúíóÇ íóÓúÊóÏúÚöí ÇáöÇÔúÊöÛóÇáó ÈöÃóÔúíóÇÁó ßóËöíÑóÉ ãä ÔÄæä ÇáÏøõäúíóÇ áóÇ ãóÍöíÕó ãöäú Ãóäú Êõáúåöíó ÕóÇÍöÈóåóÇ Úóäö ÇáöÇÔúÊöÛóÇáö ÈöÃóÔúíóÇÁó ÚóÙöíãóÉ ãä ÔÄæä ãóÇ íõÑúÖöí Çááøóåó æóãóÇ íõÑúÖöí ÑóÓõæáóåõ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ æóÚóäö ÇáÊøóãóáøöí ãöäú ÃóÚúãóÇáò ßóËöíÑóÉò ãöãøóÇ íõßúÓöÈõ ÇáúÝóæúÒó Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÝóÅöäøó Çááøóåó íõÍöÈøõ Ãóäú ÊóÑúÊóÞöíó ÇáäøóÝúÓõ ÇáúÅöäúÓóÇäöíøóÉõ Åöáóì ãóÑóÇÊöÈö ÇáúãóáóßöíøóÉö æóÇáÑøóÓõæáõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÈúÊóÛöí Ãóäú íóßõæäó ÃóÞúÑóÈõ ÇáäøóÇÓ Åöáóíúåö æÃÚáÞåã Èöåö ÓóÇÆöÑðÇ Úóáóì ØóÑöíÞóÊöåö áöÃóäøó ØóÑöíÞóÊóåõ åöíó ÇáøóÊöí ÇÎúÊóÇÑóåóÇ Çááøóåõ áóåõ. æóÈöãöÞúÏóÇÑö ÇáöÇÓúÊößúËóÇÑö ãöäú Ðóáößó íóßúËõÑõ ÇáúÝóæúÒõ ÈöäóÚöíãö ÇáúÂÎöÑóÉö¡ ÝóÇáäøóÇÓõ ãõÊóÓóÇÈöÞõæäó Ýöí åóÐóÇ ÇáúãöÖúãóÇÑö æóÃóæúáóÇåõãú ÈöÞóÕóÈö ÇáÓøóÈúÞö Ýöíåö ÃóÔóÏøõåõãú ÊóÚóáøõÞðÇ ÈöÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóßóÐóáößó ßóÇäóÊú åöãóãõ ÃóÝóÇÖöáö ÇáÓøóáóÝö¡ æóÃóæúáóì ÇáäøóÇÓö ÈöÐóáößó ÃóÒúæóÇÌõ ÇáÑøóÓõæáö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãö æóÞóÏú ÐóßøóÑóåõäøó Çááøóåõ ÊóÐúßöíÑðÇ ÈóÏöíÚðÇ ÈöÞóæúáöåö:
æóÇÐúßõÑúäó ãóÇ íõÊúáì Ýöí ÈõíõæÊößõäøó ãöäú ÂíÇÊö Çááøóåö æóÇáúÍößúãóÉö [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 34] ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí.
æóáóãøóÇ ßóÇäóÊú ÅöÑóÇÏóÊõåõäøó Çááøóåó æóÑóÓõæáóåõ æóÇáÏøóÇÑó ÇáúÂÎöÑóÉó ãõÞúÊóÖöíóÉð Úóãóáóåõäøó ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö æóßóÇäó Ðóáößó ÇáúÚóãóáõ ãõÊóÝóÇæöÊðÇ¡ æóÌóÚóáó ÇáúÌóÒóÇÁó Úóáóì Ðóáößó ÈöÇáúÅöÍúÓóÇäö ÝóÞóÇáó: ÝóÅöäøó Çááøóåó ÃóÚóÏøó áöáúãõÍúÓöäÇÊö ãöäúßõäøó ÃóÌúÑÇð ÚóÙöíãÇð áöíóÚúáóãúäó Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúÃóÌúÑó ÍóÇÕöáñ áóåõäøó Úóáóì ÞóÏúÑö ÅöÍúÓóÇäöåöäøó ÝóåóÐóÇ æóÌúåõ ÐößúÑö æóÕúÝö ÇáúãõÍúÓöäóÇÊö æóáóíúÓó åõæó áöáöÇÍúÊöÑóÇÒö. æóÝöí ÐößúÑö ÇáúÅöÚúÏóÇÏö ÅöÝóÇÏóÉõ ÇáúÚöäóÇíóÉö ÈöåóÐóÇ ÇáúÃóÌúÑö æóÇáÊøóäúæöíåõ Èöåö ÒöíóÇÏóÉð
Úóáóì æóÕúÝöåö ÈöÇáúÚóÙöíãö.
æóÊóæúßöíÏõ ÌõãúáóÉö ÇáúÌóÒóÇÁö ÈöÍóÑúÝö Åöäú ÇáøóÐöí áóíúÓó åõæó áöÅöÒóÇáóÉö ÇáÊøóÑóÏøõÏö ÅöÙúåóÇÑñ áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöåóÐóÇ(21/317)
íóÇ äöÓóÇÁó ÇáäøóÈöíøö ãóäú íóÃúÊö ãöäúßõäøó ÈöÝóÇÍöÔóÉò ãõÈóíøöäóÉò íõÖóÇÚóÝú áóåóÇ ÇáúÚóÐóÇÈõ ÖöÚúÝóíúäö æóßóÇäó Ðóáößó Úóáóì Çááøóåö íóÓöíÑðÇ (30)
ÇáúÃóÌúÑö. æóÞóÏú
ÌóÇÁó Ýöí ßõÊõÈö ÇáÓøõäøóÉö: Ãóäøóåõ áóãøóÇ äóÒóáóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÇÈúÊóÏóÃó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÚóÇÆöÔóÉó ÝóÞóÇáó áóåóÇ:
«Åöäøöí ÐóÇßöÑñ áóßö ÃóãúÑðÇ ÝóáóÇ Úóáóíúßö Ãóäú áóÇ ÊóÓúÊóÚúÌöáöí ÍóÊøóì ÊóÓúÊóÃúãöÑöí ÃóÈóæóíúßö¡ Ëõãøó ÊóáóÇ åóÐöåö ÇáúÂíóÉó¡
ÝóÞóÇáóÊú ÚóÇÆöÔóÉõ: ÃóÝöí åóÐóÇ ÃóÓúÊóÃúãöÑõ ÃóÈóæóíøó¿ ÝóÅöäøöí ÃõÑöíÏõ Çááøóåó æóÑóÓõæáóåõ æóÇáÏøóÇÑó ÇáúÂÎöÑóÉó¡ æóÞóÇáó áöÓóÇÆöÑö ÃóÒúæóÇÌöåö ãöËúáó Ðóáößó¡ ÝóÞõáúäó ãöËúáó ãóÇ ÞóÇáóÊú ÚóÇÆöÔóÉõ» .
æóáóÇ ØóÇÆöáó ÊóÍúÊó ÇáöÇÔúÊöÛóÇáö ÈöÃóäøó åóÐóÇ ÇáÊøóÎúíöíÑó åóáú ßóÇäó æóÇÌöÈðÇ Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóæú ãóäúÏõæÈðÇ¡ ÝóÅöäøóåõ ÃóãúÑñ ÞóÏö ÇäúÞóÖóì æóáóãú íóßõäú ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáøóÐöí íõÎóÇáöÝõ ÃóãúÑó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÇáúæõÌõæÈö Ãóæ ÇáäøÏÈ.
[30]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 30]
íóÇ äöÓÇÁó ÇáäøóÈöíøö ãóäú íóÃúÊö ãöäúßõäøó ÈöÝÇÍöÔóÉò ãõÈóíøöäóÉò íõÖÇÚóÝú áóåóÇ ÇáúÚóÐÇÈõ ÖöÚúÝóíúäö æóßÇäó Ðáößó Úóáóì Çááøóåö íóÓöíÑÇð (30)
Êóæóáøóì Çááøóåõ ÎöØóÇÈóåõäøó ÈóÚúÏó Ãóäú ÃóãóÑó ÑóÓõæáóåõ ÈöÊóÎúíöíÑöåöäøó ÝóÎóíøóÑóåõäøó ÝóÇÎúÊóÑúäó Çááøóåó æóÑóÓõæáóåõ æóÇáÏøóÇÑó ÇáúÂÎöÑóÉó¡ ÝóÎóÇØóÈóåõäøó ÑóÈøõåõäøó ÎöØóÇÈðÇ áöÃóäøóåõäøó ÃóÕúÈóÍúäó Úóáóì ÚóåúÏò ãóÚó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Ãóäú íõÄúÊöíóåõäøó ÃóÌúÑðÇ ÚóÙöíãðÇ. æóÞóÏú ÓóãøóÇåõ ÚõãóÑõ ÚóåúÏðÇ ÝóÅöäøóåõ ßóÇäó ßóËöíÑðÇ ãóÇ íóÞúÑóÃõ Ýöí ÕóáóÇÉö ÇáÕøõÈúÍö ÓõæÑóÉó ÇáúÃóÍúÒóÇÈö ÝóÅöÐóÇ ÈóáóÛó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó ÑóÝóÚó ÈöåóÇ ÕóæúÊóåõ ÝóÞöíáó áóåõ Ýöí Ðóáößó¡ ÝóÞóÇáó: ÃõÐóßøöÑõåõäøó ÇáúÚóåúÏó¡ æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáúÃóÌúÑõ ÇáúãóæúÚõæÏõ ãóäõæØðÇ ÈöÇáúÅöÍúÓóÇäö ÃõÑöíÏó ÊóÍúÐöíÑõåõäøó ãöäó ÇáúãóÚóÇÕöí ÈõáõæÛðÇ Èöåöäøó Åöáóì ãóÑúÊóÈóÉö ÇáúãóáóßöíøóÉö ãõÈóÇáóÛóÉð Ýöí ÇáÊøóÍúÐöíÑö ÅöÐú ÌõÚöáó ÚóÐóÇÈõ ÇáúãóÚúÕöíóÉö Úóáóì ÝóÑúÖö Ãóäú ÊóÃúÊöíóåóÇ ÅöÍúÏóÇåõäøó ÚóÐóÇÈðÇ ãõÖóÇÚóÝðÇ. æóäöÏóÇÄõåõäøó áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöãóÇ ÓóíõáúÞóì Åöáóíúåöäøó. æóäóÇÏóÇåõäøó ÈöæóÕúÝö äöÓóÇÁó ÇáäøóÈöíÁö áöíóÚúáóãúäó Ãóäøó ãóÇ ÓóíõáúÞóì Åöáóíúåöäøó ÎóÈóÑñ íõäóÇÓöÈõ Úõáõæøó ÃóÞúÏóÇÑöåöäøó. æóÇáäøöÓóÇÁõ åóäóÇ ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáúÍóáóÇÆöáõ¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóäöÓÇÁóäÇ æóäöÓÇÁóßõãú Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó [61] . æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ íóÃúÊö ÈöÊóÍúÊöíøóÉò Ýöí Ãóæøóáöåö ãõÑóÇÚóÇÉð áöãóÏúáõæáö ãóäú ÇáÔøóÑúØöíøóÉö áöÃóäøó ãóÏúáõæáóåóÇ ÔóíúÁñ ÝóÃóÕúáõåõ ÚóÏóãõ ÇáÊøóÃúäöíËö. æóÞóÑóÃóåõ íóÚúÞõæÈõ ãóäú ÊóÃúÊö ÈöÝóæúÞöíøóÉò Ýöí Ãóæáå ãõÑóÇÚóÇÉ áãÇ ÕÏÞ ãóäú Ãóíú: ÅöÍúÏóì ÇáäøöÓóÇÁö. æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ íõÖÇÚóÝú ÈöÊóÍúÊöíøóÉò Ýöí Ãóæøóáöåö áöáúÛóÇÆöÈö æóÝóÊúÍö ÇáúÚóíúäö ãóÈúäöíøðÇ áöáäøóÇÆöÈö(21/318)
æóÑóÝúÚõ ÇáúÚóÐÇÈõ Úóáóì Ãóäøóåõ äóÇÆöÈõ ÝóÇÚöáò.
æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò äõÖóÚøöÝú Èöäõæäö ÇáúÚóÙóãóÉö æóÈöÊóÔúÏöíÏö ÇáúÚóíúäö ãóßúÓõæÑóÉð æóäõÕöÈó ÇáúÚóÐÇÈõ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö Ýóíóßõæäõ ÅöÙúåóÇÑõ ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö Ýöí Þóæúáöåö ÈóÚúÏóåõ: æóßÇäó Ðáößó Úóáóì Çááøóåö íóÓöíÑÇð ÅöÙúåóÇÑðÇ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö. æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÚóãúÑæ æóíóÚúÞõæÈ íõÖÇÚóÝú ÈöÊóÍúÊöíøóÉò áöáúÛóÇÆöÈö
æóÊóÔúÏöíÏö ÇáúÚóíúäö ãóÝúÊõæÍóÉð. æóãõÝóÇÏõ åóÐöåö ÇáúÞöÑóÇÁóÇÊö ãõÊøóÍöÏõ ÇáúãóÚúäóì Úóáóì ÇáÊøóÍúÞöíÞö.
æóÑóæóì ÇáØøóÈóÑóíøõ Úóäú ÃóÈöí ÚóãúÑöæ Èúäö ÇáúÚóáóÇÁö æóÚóäú ÃóÈöí ÚõÈóíúÏóÉó ãóÚúãóÑö Èúäö ÇáúãõËóäøóì: Ãóäøó Èóíúäó ÖóÇÚóÝó æóÖóÚøóÝó ÝóÑúÞðÇ¡ ÝóÃóãøóÇ ÖóÇÚóÝó ÝóíõÝöíÏõ ÌóÚúáó ÇáÔøóíúÁö ãöËúáóíúåö ÝóÊóÕöíÑõ ËóáóÇËóÉó ÃóÚúÐöÈóÉò. æóÃóãøóÇ ÖóÚøóÝó ÇáúãõÔóÏøóÏõ ÝóíõÝöíÏõ ÌóÚúáó ÇáÔøóíúÁö ãöËúáóåõ. ÞóÇáó ÇáØøóÈóÑöíøõ: æóåóÐóÇ ÇáÊøóÝúÑöíÞõ áóÇ äóÚúáóãõ ÃóÍóÏðÇ ãöäú Ãóåúáö ÇáúÚöáúãö ÇÏøóÚóÇåõ ÛóíúÑõåõãóÇ. æóÕöíÛóÉõ ÇáÊøóËúäöíóÉö Ýöí Þóæúáöåö ÖöÚúÝóíúäö ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ÅöÑóÇÏóÉö ÇáúßóËúÑóÉö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ëõãøó ÇÑúÌöÚö ÇáúÈóÕóÑó ßóÑøóÊóíúäö íóäúÞóáöÈú Åöáóíúßó ÇáúÈóÕóÑõ ÎÇÓöÆÇð æóåõæó ÍóÓöíÑñ [Çáúãáß: 4] áöÙõåõæÑö Ãóäøó ÇáúÈóÕóÑó áóÇ íóÑúÌöÚõ ÎóÇÓöÆðÇ æóÍóÓöíÑðÇ ãöäú ÊóßóÑøõÑö ÇáäøóÙóÑö ãóÑøóÊóíúäö¡ æóÇáÊøóËúäöíóÉõ ÊóÑöÏõ Ýöí ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇáÊøóßúÑöíÑö¡ ßóÞóæúáöåöãú: áóÈøóíúßó æóÓóÚúÏóíúßó¡ æóÞóæúáöåöãú: ÏóæóÇáóíúßó¡ æóáöÐóáößó áóÇ äóÔúÊóÛöáõ ÈöÊóÍúÏöíÏö ÇáúãõÖóÇÚóÝóÉö ÇáúãõÑóÇÏóÉö Ýöí ÇáúÂíóÉö ÈöÃóäøóåóÇ ÊóÖúÚöíÝñ ãóÑøóÉð æóÇÍöÏóÉð ÈöÍóíúËõ íóßõæäõ åóÐóÇ ÇáúÚóÐóÇÈõ ÈöãöÞúÏóÇÑö ãóÇ åõæó áöÃóãúËóÇáö ÇáúÝóÇÍöÔóÉö ãóÑøóÊóíúäö Ãóæú ÈöãöÞúÏóÇÑö Ðóáößó ËóáóÇËó ãóÑøóÇÊò æóÐóáößó ãóÇ áóãú íóÔúÊóÛöáú Èöåö ÃóÍóÏñ ãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó¡ æóãóÇ ÅöÚúÑóÇÖõåõãú Úóäúåõ ÅöáøóÇ áöÃóäøó ÃóÝúåóÇãóåõãú ÓóÈóÞóÊú Åöáóì ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇáúãóÔúåõæÑö Ýöí ÇáúßóáóÇãö¡ ÝóãóÇ Ñõæöíó Úóäú ÃóÈöí ÚóãúÑòæ æóÃóÈöí ÚõÈóíúÏóÉó áóÇ íõáúÊóÝóÊõ Åöáóíúåö.
æóÇáúÝóÇÍöÔóÉõ: ÇáúãóÚúÕöíóÉõ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Þõáú ÅöäøóãÇ ÍóÑøóãó ÑóÈøöíó ÇáúÝóæÇÍöÔó ãóÇ ÙóåóÑó ãöäúåÇ æóãÇ ÈóØóäó [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 33] æóßõáøóãóÇ æóÑóÏóÊö ÇáúÝóÇÍöÔóÉõ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö äóßöÑóÉð Ýóåöíó ÇáúãóÚúÕöíóÉõ æóÅöÐóÇ æóÑóÏóÊú ãóÚúÑöÝóÉð Ýóåöíó ÇáÒøöäóÇ æóäóÍúæõåõ.
æóÇáúãõÈóíøöäóÉõ: ÈöÕöíÛóÉö ÇÓúãö ÇáúÝóÇÚöáö ãõÈóÇáóÛóÉñ Ýöí ÈóíóÇäö ßóæúäöåóÇ ÝóÇÍöÔóÉð æóæõÖõæÍöåö ÍóÊøóì ßóÃóäøóåóÇ ÊõÈóíøöäõ äóÝúÓóåóÇ æóßóÐóáößó ÞóÑóÃóåóÇ ÇáúÌõãúåõæÑõ. æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÃóÈõæ ÈóßúÑò ÈöÝóÊúÍö ÇáúíóÇÁö¡ Ãóíú: íõÈóíøöäõåóÇ ÝóÇÚöáõåóÇ.
æóÇáúãõÖóÇÚóÝóÉõ: ÊóßúÑöíÑõ ÔóíúÁò Ðöí ãöÞúÏóÇÑò ÈöãöËúáö ãöÞúÏóÇÑöåö.(21/319)
æóÇáÖøöÚúÝõ: ãõãóÇËöáõ ÚóÏóÏò ãóÇ. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÝóÂÊöåöãú ÚóÐÇÈÇð ÖöÚúÝÇð ãöäó ÇáäøóÇÑö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [38] . æóãóÚúäóì ãõÖóÇÚóÝóÉö ÇáúÚóÐóÇÈö: Ãóäøóåõ íóßõæäõ ÖöÚúÝó ÚóÐóÇÈö ÃóãúËóÇáö Êöáúßó ÇáúãóÚúÕöíóÉö ÅöÐóÇ ÕóÏóÑóÊú ãöäú ÛóíúÑöåöäøó¡ æóåõæó ÖöÚúÝñ Ýöí ÇáúÞõæøóÉö æóÝöí ÇáúãõÏøóÉö¡ æóÃõÑöíÏó: ÚóÐóÇÈõ ÇáúÂÎöÑóÉö.
æóÌõãúáóÉõ æóßÇäó Ðáößó Úóáóì Çááøóåö íóÓöíÑÇð ãõÚúÊóÑöÖóÉñ¡ æóÊóÞóÏøóãó ÇáúÞóæúáõ Ýöí äóÙöíÑöåóÇ ÂäöÝðÇ.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó Çááøóåó íõÍóÞøöÞõ æóÚöíÏóåõ æóáóÇ íóãúäóÚõåõ ãöäú Ðóáößó ÃóäøóåóÇ ÒóæúÌóÉõ äóÈöíÁò¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ßÇäóÊÇ ÊóÍúÊó ÚóÈúÏóíúäö ãöäú ÚöÈÇÏöäÇ ÕÇáöÍóíúäö Åöáóì Þóæúáöåö: Ýóáóãú íõÛúäöíÇ ÚóäúåõãÇ ãöäó Çááøóåö ÔóíúÆÇð [ÇáÊøóÍúÑöíã: 10] .
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúÚóÐÇÈõ ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÚóåúÏö¡ Ãóíö: ÇáúÚóÐóÇÈõ ÇáøóÐöí ÌóÚóáóåõ Çááå ááÝÇÍÔÉ.(21/320)
æóãóäú íóÞúäõÊú ãöäúßõäøó áöáøóåö æóÑóÓõæáöåö æóÊóÚúãóáú ÕóÇáöÍðÇ äõÄúÊöåóÇ ÃóÌúÑóåóÇ ãóÑøóÊóíúäö æóÃóÚúÊóÏúäóÇ áóåóÇ ÑöÒúÞðÇ ßóÑöíãðÇ (31)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 31]
æóãóäú íóÞúäõÊú ãöäúßõäøó áöáøóåö æóÑóÓõæáöåö æóÊóÚúãóáú ÕÇáöÍÇð äõÄúÊöåÇ ÃóÌúÑóåÇ ãóÑøóÊóíúäö æóÃóÚúÊóÏúäÇ áóåÇ ÑöÒúÞÇð ßóÑöíãÇð (31)
ÃóÚúÞóÈó ÇáúæóÚöíÏó ÈöÇáúæóÚúÏö ÌóÑúíðÇ Úóáóì ÓõäøóÉö ÇáúÞõÑúÂäö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÇáúãõÞóÏøöãóÉö ÇáúÚóÇÔöÑóÉö.
æóÇáúÞõäõæÊõ: ÇáØøóÇÚóÉõ¡ æóÇáúÞõäõæÊõ áöáÑøóÓõæáö: ÇáÏøóæóÇãõ Úóáóì ØóÇÚóÊöåö æóÇÌúÊöáóÇÈõ ÑöÖóÇåõ áöÃóäøó Ýöí ÑöÖóÇåõ ÑöÖóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ãóäú íõØöÚö ÇáÑøóÓõæáó ÝóÞóÏú ÃóØÇÚó Çááøóåó [ÇáäøöÓóÇÁ: 80] .
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ: íóÞúäõÊú ÈöÊóÍúÊöíøóÉò Ýöí Ãóæøóáöåö ãõÑóÇÚóÇÉð áöãóÏúáõæáö ãóäú ÇáúÔóÑúØöíøóÉö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ãóäú íóÃúÊö ãöäúßõäøó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 30] . æóÞóÑóÃóåõ íóÚúÞõæÈõ ÈöÝóæúÞöíøóÉò Ýöí Ãóæáå ãõÑóÇÚóÇÉ áãÇ ÕÏÞ ãóäú¡ Ãóíú ÅöÍúÏóì ÇáäøöÓóÇÁö¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ãóäú íóÃúÊö ãöäúßõäøó.
æóÃõÓúäöÏó ÝöÚúáõ ÅöíÊóÇÁö ÃóÌúÑöåöäøó Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúÌóáóÇáóÉö ÈöæóÌúåò ÕóÑöíÍò ÊóÔúÑöíÝðÇ áöÅöíÊóÇÆöåöäøó ÇáúÃóÌúÑó áöÃóäøóåõ ÇáúãóÃúãõæáõ Èöåöäøó¡ æóßóÐóáößó ÝöÚúáõ æóÃóÚúÊóÏúäÇ.
æóãóÚúäóì ãóÑøóÊóíúäö ÊóæúÝöíÑõ ÇáúÃóÌúÑö æóÊóÖúÚöíÝõåõ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÖöÚúÝóíúäö [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ:
30] .
æóÖóãöíÑõ ÃóÌúÑóåÇ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãóäú ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÃóäøóåóÇ ÕóÇÏöÞóÉñ Úóáóì æóÇÍöÏóÉò ãöäú äöÓóÇÁö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. æóÝöí ÅöÖóÇÝóÉö ÇáúÃóÌúÑö Åöáóì ÖóãöíÑöåóÇ ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì ÊóÚúÙöíãö Ðóáößó ÇáúÃóÌúÑö ÈöÃóäøóåõ íõäóÇÓöÈõ ãóÞóÇãóåóÇ æóÅöáóì ÊóÔúÑöíÝöåóÇ ÈöÃóäøóåóÇ ãõÓúÊóÍöÞøóÉñ Ðóáößó ÇáúÃóÌúÑó. æóãõÖóÇÚóÝóÉõ ÇáúÃóÌúÑö áóåõäøó Úóáóì ÇáØøóÇÚóÇÊö ßóÑóÇãóÉñ áöÞóÏúÑöåöäøó¡ æóåóÐöåö ÇáúãõÖóÇÚóÝóÉõ Ýöí ÇáúÍóÇáóíúäö(22/5)
íóÇ äöÓóÇÁó ÇáäøóÈöíøö áóÓúÊõäøó ßóÃóÍóÏò ãöäó ÇáäøöÓóÇÁö Åöäö ÇÊøóÞóíúÊõäøó ÝóáóÇ ÊóÎúÖóÚúäó ÈöÇáúÞóæúáö ÝóíóØúãóÚó ÇáøóÐöí Ýöí ÞóáúÈöåö ãóÑóÖñ æóÞõáúäó ÞóæúáðÇ ãóÚúÑõæÝðÇ (32)
ãöäú ÎóÕóÇÆöÕ ÃóÒæóÇÌ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÚöÙóãö ÞóÏúÑöåöäøó¡ áóÃóäøó ÒöíóÇÏóÉó ÞõÈúÍö ÇáúãóÚúÕöíóÉö ÊóÊúÈóÚõ ÒöíóÇÏóÉó ÝóÖúáö ÇáúÂÊöí ÈöåóÇ. æÏÑÌÉ ÃóÒæóÇÌ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÚóÙöíãóÉñ.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ: æóÊóÚúãóáú ÈöÇáÊøóÇÁö ÇáúÝóæúÞöíøóÉö Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÚúäóì ãóäú ÇáúãóæúÕõæáóÉö ÇáãõÑóÇÏ ÈåóÇ ÅöÍúÏóì ÇáäøöÓóÇÁö æóÍóÓøóäóåõ Ãóäøóåõ ãóÚúØõæÝñ Úóáóì ÝöÚúáö íóÞúäõÊú ÈóÚúÏó Ãóäú ÊóÚóáøóÞó Èöåö ÇáÖøóãöíÑõ ÇáúãóÌúÑõæÑõ æóåõæó ÖóãöíÑõ äöÓúæóÉò. æóÞóÑóÃó ÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÎóáóÝñ æóíóÚúãóáú ÈöÇáÊøóÍúÊöíøóÉö ãõÑóÇÚóÇÉð áöãóÏúáõæáö ãóäú Ýöí ÃóÕúáö ÇáúæóÖúÚö. æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ äõÄúÊöåÇ Èöäõæäö ÇáúÚóÙóãóÉö. æóÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÎóáóÝñ ÈöÇáÊøóÍúÊöíøóÉö Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ÖóãöíÑö ÇáúÛóÇÆöÈö ÚóÇÆöÏðÇ Åöáóì ÇÓúã ÇáúÌóáÇáóÉ ãä Þóæúáöåö ÞóÈúáóåõ æóßÇäó Ðáößó Úóáóì Çááøóåö íóÓöíÑÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 30] .
æóÇáúÞóæúáõ Ýöí ÃóÚúÊóÏúäÇ áóåÇ ßóÇáúÞóæúáö Ýöí ÝóÅöäøó Çááøóåó ÃóÚóÏøó áöáúãõÍúÓöäÇÊö [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 29] .
æóÇáÊøóÇÁõ Ýöí ÃóÚúÊóÏúäÇ ÈóÏóáñ Úóäú ÃóÍóÏö ÇáÏøóÇáóíúäö ãöäú (ÃóÚóÏøó) áöÞõÑúÈö ãóÎúÑóÌóíúåóÇ æóÞóÕúÏö ÇáÊøóÎúÝöíÝö.
æóÇáúÚõÏõæáõ Úóäö ÇáúãõÖóÇÑöÚö Åöáóì ÝöÚúáö ÇáúãóÇÖöí Ýöí Þóæúáöåö: ÃóÚúÊóÏúäÇ áöÅöÝóÇÏóÉö ÊóÍúÞöíÞö æõÞõæÚöåö.
æóÇáÑøöÒúÞõ ÇáúßóÑöíãõ: åõæó ÑöÒúÞõ ÇáúÌóäøóÉö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ßõáøóãÇ ÑõÒöÞõæÇ ãöäúåÇ ãöäú ËóãóÑóÉò ÑöÒúÞÇð [ÇáúÈóÞóÑóÉ:
25] ÇáúÂíóÉó. æóæóÕóÝóåõ ÈöÇáúßóÑöíãö áóÃóäøóåõ ÃóÝúÖóáõ ÌöäúÓöåö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøöí ÃõáúÞöíó Åöáóíøó ßöÊÇÈñ ßóÑöíãñ Ýöí ÓõæÑóÉö Çáäøóãúáö [29] .
[32]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 32]
íóÇ äöÓÇÁó ÇáäøóÈöíøö áóÓúÊõäøó ßóÃóÍóÏò ãöäó ÇáäøöÓÇÁö Åöäö ÇÊøóÞóíúÊõäøó ÝóáÇ ÊóÎúÖóÚúäó ÈöÇáúÞóæúáö ÝóíóØúãóÚó ÇáøóÐöí Ýöí ÞóáúÈöåö ãóÑóÖñ æóÞõáúäó ÞóæúáÇð ãóÚúÑõæÝÇð (32)
íóÇ äöÓÇÁó ÇáäøóÈöíøö áóÓúÊõäøó ßóÃóÍóÏò ãöäó ÇáäøöÓÇÁö Åöäö ÇÊøóÞóíúÊõäøó.
ÃõÚöíÏó ÎöØóÇÈõåõäøó ãöäú ÌóÇäöÈö ÑóÈøöåöäøó æóÃõÚöíÏó äöÏóÇÄõåõäøó áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöåóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑö ÇåúÊöãóÇãðÇ íóÎõÕøõåõ.
æóÃóÍóÏñ: ÇÓúãñ ÈöãóÚúäóì æóÇÍöÏò ãöËúáó: Þõáú åõæó Çááøóåõ ÃóÍóÏñ [ÇáúÅöÎúáóÇÕ: 1] æóåóãúÒóÊõåõ ÈóÏóáñ ãöäó ÇáúæóÇæö. æóÃóÕúáõåõ: æóÍóÏó ÈöæóÒúäö ÝóÚóáó¡ Ãóíú ãõÊóæóÍøöÏñ¡ ßóãóÇ ÞóÇáõæÇ: ÝóÑóÏó ÈöãóÚúäóì ãõäúÝóÑöÏñ. ÞóÇáó ÇáäøóÇÈöÛóÉõ íóÐúßõÑõ ÑõßõæÈóåõ ÑóÇÍöáóÊóåõ:
ßóÃóäøó ÑóÍúáöí æóÞóÏú ÒóÇáó ÇáäøóåóÇÑõ ÈöäóÇ ... íóæúãó ÇáúÌóáöíáö Úóáóì ãõÓúÊóÃúäöÓò æóÍöÏö
íõÑöíÏõ Úóáóì ËóæúÑò æóÍúÔöíøò ãõäúÝóÑöÏò. ÝóáóãøóÇ ËóÞõáó ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁõ ÈöÇáúæóÇæö ÔóÇÚó Ãóäú íóÞõæáõæÇ: ÃóÍóÏñ¡(22/6)
æóÃóßúËóÑõ ãóÇ íõÓúÊóÚúãóáõ Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáäøóÝúíö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóãÇ ãöäúßõãú ãöäú ÃóÍóÏò Úóäúåõ ÍÇÌöÒöíäó [ÇáÍÇÞÉ: 47] ÝóÅöÐóÇ æóÞóÚó Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáäøóÝúíö Ïóáøó Úóáóì äóÝúíö ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäó ÇáúÌöäúÓö.
æóäóÝúíõ ÇáúãõÔóÇÈóåóÉö åõäóÇ íõÑóÇÏõ Èöåö äóÝúíõ ÇáúãõÓóÇæóÇÉö ãõßóäøðì Èöåö Úóäö ÇáúÃóÝúÖóáöíøóÉö Úóáóì ÛóíúÑöåöäøó ãöËúáõ äóÝúíö ÇáúãõÓóÇæóÇÉö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóÇ íóÓúÊóæöí ÇáúÞÇÚöÏõæäó ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÛóíúÑõ Ãõæáöí ÇáÖøóÑóÑö æóÇáúãõÌÇåöÏõæäó Ýöí ÓóÈöíáö Çááøóåö [ÇáäøöÓóÇÁ: 95] ¡ ÝóáóæúáóÇ ÞóÕúÏõ ÇáÊøóÝúÖöíáö ãóÇ ßóÇäó áöÒöíóÇÏóÉö ÛóíúÑõ Ãõæáöí ÇáÖøóÑóÑö æóÌúÏñ æóáóÇ áöÓóÈóÈö äõÒõæáöåóÇ ÏóÇÚò ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [95] . ÝóÇáúãóÚúäóì: ÃóäúÊõäøó ÃóÝúÖóáõ ÇáäøöÓóÇÁö¡ æóÙóÇåöÑõåõ ÊóÝúÖöíáñ áöÌõãúáóÊöåöäøó Úóáóì äöÓóÇÁö åóÐöåö ÇáúÃõãøóÉö¡ æóÓóÈóÈõ Ðóáößó Ãóäøóåõäøó ÇÊøóÕóáúäó ÈöÇáäøóÈöíÁö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇã ÇÊøöÕóÇáðÇ ÃÞÑÈ ãöäú ßõáøö ÇÊøöÕóÇáò æóÕöÑúäó ÃäíÓÇÊå ãáÇÒãÇÊ ÔÄæäå ÝóíóÎúÊóÕöÕúäó ÈöÇØøöáóÇÚö ãóÇ áóãú íóØøóáöÚú Úóáóíúåö ÛóíúÑõåõäøó ãöäú ÃóÍúæóÇáöåö æóÎõáõÞöåö Ýöí ÇáúãóäúÔóØö æóÇáúãóßúÑóåö¡ æóíóÊóÎóáøóÞúäó ÈöÎõáõÞöåö ÃóßúËóÑó ãöãøóÇ íóÞúÊóÈöÓõ ãöäúåõ ÛóíúÑõåõäøó¡ æóáóÃóäøó ÅöÞúÈóÇáóåõ Úóáóíúåöäøó ÅöÞúÈóÇáñ ÎóÇÕøñ¡ ÃóáóÇ ÊóÑóì Åöáóì
Þóæúáå Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ÍÈøÈ Åöáóíúßõã ãöäú ÏõäúíóÇßõãõ ÇáäøöÓóÇÁõ æóÇáØøöíÈõ»
¡ æóÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÇáØøóíøöÈÇÊõ áöáØøóíøöÈöíäó [ÇáäøõæÑ: 26] . Ëõãøó Åöäøó äöÓóÇÁó ÇáäøóÈöíÁö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ íÊÝÇÖáä Èóíäåõäøó.
æóÇáÊøóÞúíöíÏ ÈöÞóæúáöåö: Åöäö ÇÊøóÞóíúÊõäøó áóíúÓó áöÞóÕúÏö ÇáöÇÍúÊöÑóÇÒö Úóäú ÖöÏøö Ðóáößó æóÅöäøóãóÇ åõæó ÅáåÇÈ æÊÍÑíÖ Úáì ÇáöÇÒúÏöíóÇÏö ãöäó ÇáÊøóÞúæóì¡ æóÞóÑöíÈñ ãöäú åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì
Þóæúáõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÍóÝúÕóÉó: «Åöäøó ÚóÈúÏó Çááøóåö- íóÚúäöí ÃóÎóÇåóÇ- ÑóÌõáñ ÕóÇáöÍñ áóæú ßóÇäó íÞæã ãä Çááøóíúá»
¡ ÝóáóãøóÇ ÃóÈúáóÛóÊú ÍóÝúÕóÉõ Ðóáößó ÚóÈúÏó Çááøóåö Èä ÚãÑ áã íóÊúÑõßú ÞöíóÇãó Çááøóíúáö ÈóÚúÏó Ðóáößó áöÃóäøóåõ Úóáöãó Ãóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ÇáÊøóÍúÑöíÖõ Úóáóì ÇáúÞöíóÇãö.
æóÝöÚúáõ ÇáÔøóÑúØö ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÏøöáóÇáóÉö Úóáóì ÇáÏøóæóÇãö¡ Ãóíú Åöäú ÏõãúÊõäøó Úóáóì ÇáÊøóÞúæóì ÝóÅöäøó äöÓóÇÁó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãõÊøóÞöíóÇÊñ ãöäú ÞóÈúáõ¡ æóÌóæóÇÈõ ÇáÔøóÑúØö Ïóáøó Úóáóíúåö ãóÇ ÞóÈúáóåõ.
æóÇÚúáóãú Ãóäøó ÙóÇåöÑó åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÊóÝúÖöíáõ ÃóÒúæóÇÌö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì ÌóãöíÚö äöÓóÇÁö åóÐöåö ÇáúÃõãøóÉö. æóÞóÏö ÇÎúÊõáöÝó Ýöí ÇáÊøóÝóÇÖõáö Èóíúäó ÇáÒøóæúÌóÇÊö æóÈóíúäó ÈóäóÇÊö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. æóÚóäö ÇáúÃóÔúÚóÑöíøö ÇáúæóÞúÝõ Ýöí Ðóáößó¡ æóáóÚóáøó Ðóáößó áöÊóÚóÇÑõÖö ÇáúÃóÏöáøóÉö ÇáÓøóãúÚöíøóÉö æóáöÇÎúÊöáóÇÝö ÌöåóÇÊö ÃõÕõæáö ÇáÊøóÝúÖöíáö ÇáÏøöíäöíøóÉö æóÇáÑøõæÍöíøóÉö ÈöÍóíúËõ íóÚúÓõÑõ ÖóÈúØõåóÇ ÈöÖóæóÇÈöØó.(22/7)
ÃóÔóÇÑó Åöáóì ÌõãúáóÉò ãöäúåóÇ ÃóÈõæ ÈóßúÑö Èúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö Ýöí «ÔóÑúÍö ÇáÊøöÑúãöÐöíøö» Ýöí ÍóÏöíËö ÑõÄúíóÇ ÑóÌõáò ãöäú ÃóÕúÍóÇÈö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: Ãóäøóåõ ÑóÃóì ãöíÒóÇäðÇ äõÒøöáó ãöäó ÇáÓøóãóÇÁö ÝóæõÒöäó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÃóÈõæ ÈóßúÑò¡ ÝóÑóÌóÍó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóæõÒöäó ÃóÈõæ ÈóßúÑò æóÚõãóÑõ ÝóÑóÌóÍó ÃóÈõæ ÈóßúÑò¡ æóæõÒöäó ÚõãóÑõ æóÚõËúãóÇäõ ÝóÑóÌóÍó ÚõãóÑõ¡ Ëõãøó ÑõÝöÚó ÇáúãöíÒóÇäõ. æóÇáúÌöåóÇÊõ ÇáøóÊöí Èóäóì ÚóáóíúåóÇ ÃóÈõæ ÈóßúÑö Èúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö ÃóßúËóÑåóÇ ãä ÔÄæä ÇáÑøöÌóÇáö. æóáóíúÓó íóáúÒóãõ Ãóäú Êóßõæäó ÈóäóÇÊõ ÇáäøóÈöíÁö æóáóÇ äöÓóÇÄõåõ ÓóæóÇÁñ Ýöí ÇáúÝóÖúáö. æóãöäó ÇáúÚõáóãóÇÁö ãóäú ÌóÒóãõæÇ ÈöÊóÝúÖöíáö ÈóäóÇÊö ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì ÃóÒúæóÇÌöåö æóÈöÎóÇÕøóÉò ÝóÇØöãóÉó ÑóÖöíó Çááøóåõ ÚóäúåóÇ æóåõæó ÙóÇåÑ ßóáóÇã ÇáÊÝÊÇÒÇäíø Ýöí ßöÊóÇÈö «ÇáúãóÞóÇÕöÏö» . æóåöíó ãóÓúÃóáóÉñ áóÇ íóÊóÑóÊøóÈõ Úóáóì ÊóÏúÞöíÞöåóÇ Úóãóáñ ÝóáóÇ íóäúÈóÛöí ÊóØúæöíáõ ÇáúÈóÍúËö ÝöíåóÇ.
æóÇáúÃóÍúÓóäõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúæóÞúÝõ Úóáóì Åöäö ÇÊøóÞóíúÊõäøó¡ æóÞóæúáõåõ ÝóáÇ ÊóÎúÖóÚúäó ÇÈúÊöÏóÇÁõ ÊóÝúÑöíÚò æóáóíúÓó åõæó ÌóæóÇÈõ ÇáÔøóÑúØö.
ÝóáÇ ÊóÎúÖóÚúäó ÈöÇáúÞóæúáö ÝóíóØúãóÚó ÇáøóÐöí Ýöí ÞóáúÈöåö ãóÑóÖñ æóÞõáúäó ÞóæúáðÇ ãóÚúÑõæÝÇð.
ÝõÑøöÚó Úóáóì ÊóÝúÖöíáöåöäøó æóÊóÑúÝöíÚö ÞóÏúÑöåöäøó ÅöÑúÔóÇÏõåõäøó Åöáóì ÏóÞóÇÆöÞó ãöäó ÇáúÃóÎúáóÇÞö ÞóÏú ÊóÞóÚõ ÇáúÛóÝúáóÉõ Úóäú ãõÑóÇÚóÇÊöåóÇ áöÎóÝóÇÁö ÇáÔøõÚõæÑö ÈöÂËóÇÑöåóÇ¡ æóáöÃóäøóåóÇ ÐóÑóÇÆöÚõ ÎóÝöíøóÉñ äóÇÏöÑóÉñ ÊõÝúÖöí Åöáóì ãóÇ áóÇ íóáöíÞõ ÈöÍõÑúãóÊöåöäøó Ýöí äõÝõæÓö ÈóÚúÖò ãöãøóäö ÇÔúÊóãóáóÊú Úóáóíúåö ÇáúÃõãøóÉõ¡ æóÝöíåóÇ ãõäóÇÝöÞõæåóÇ.
æóÇÈúÊõÏöÆó ãöäú Ðóáößó ÈöÇáÊøóÍúÐöíÑö ãöäú åóíúÆóÉö ÇáúßóáóÇãö ÝóÅöäøó ÇáäøóÇÓó ãõÊóÝóÇæöÊõæäó Ýöí áöíäöåö¡ æóÇáäøöÓóÇÁõ Ýöí ßóáóÇãöåöäøó ÑöÞøóÉñ ØóÈöíÚöíøóÉñ æóÞóÏú íóßõæäõ áöÈóÚúÖöåöäøó ãöäó ÇááøóØóÇÝóÉö æóáöíäö ÇáäøóÝúÓö ãóÇ ÅöÐóÇ ÇäúÖóãøó Åöáóì áöíäöåóÇ ÇáúÌöÈöáøöíøö ÞõÑøóÈóÊú åóíúÆóÊõåõ ãöäú åóíúÆóÉö ÇáÊøóÏóáøõáö áöÞöáøóÉö ÇÚúÊöíóÇÏö ãöËúáöåö ÅöáøóÇ Ýöí Êöáúßó ÇáúÍóÇáóÉö. ÝóÅöÐóÇ ÈóÏóÇ Ðóáößó Úóáóì
ÈóÚúÖö ÇáäøöÓóÇÁö Ùóäøó ÈóÚúÖõ ãóäú íõÔóÇÝöåõåóÇ ãöäó ÇáÑøöÌóÇáö ÃóäøóåóÇ ÊóÊóÍóÈøóÈõ Åöáóíúåö¡ ÝóÑõÈøóãóÇ ÇÌúÊóÑóÃóÊú äóÝúÓõåõ Úóáóì ÇáØøóãóÚö Ýöí ÇáúãõÛóÇÒóáóÉö ÝóÈóÏóÑóÊú ãöäúåõ ÈóÇÏöÑóÉñ Êóßõæäõ ãõäóÇÝöíóÉð áöÍõÑúãóÉö ÇáúãóÑúÃóÉö¡ Èóáúåó ÃóÒúæóÇÌõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇááøóÇÊöí åõäøó ÃõãøóåóÇÊõ ÇáúãõÄúãöäöíäó.
æóÇáúÎõÖõæÚõ: ÍóÞöíÞóÊõÉõ ÇáÊøóÐóáøõáõ¡ æóÃõØúáöÞó åõäóÇ Úóáóì ÇáÑøöÞøóÉö áöãõÔóÇÈóåóÊöåóÇ ÇáÊøóÐóáøõáö.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: ÈöÇáúÞóæúáö íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó áöáÊøóÚúÏöíóÉö ÈöãóäúÒöáóÉö åóãúÒóÉö ÇáÊøóÚúÏöíóÉö¡ Ãóíú áóÇ(22/8)
ÊõÎúÖöÚúäó ÇáúÞóæúáó¡ Ãóíú ÊóÌúÚóáúäóåõ ÎóÇÖöÚðÇ ÐóáöíáðÇ¡ Ãóíú ÑóÞöíÞðÇ ãõÊóÝóßøößðÇ. æóãóæúÞöÚõ ÇáúÈóÇÁö åõäóÇ ÃóÍúÓóäõ ãöäú ãóæúÞöÚö åóãúÒóÉö ÇáÊøóÚúÏöíóÉö áöÃóäøó ÈóÇÁó ÇáÊøóÚúÏöíóÉö ÌóÇÁóÊú ãöäú ÈóÇÁö ÇáúãõÕóÇÍóÈóÉö Úóáóì ãóÇ Èóíøóäóåõ ÇáúãõÍóÞøöÞõæäó ãöäó ÇáäøõÍóÇÉö Ãóäøó ÃóÕúáó Þóæúáößó: ÐóåóÈúÊõ ÈöÒóíúÏò¡ Ãóäøóßó ÐóåóÈúÊó ãõÕóÇÍöÈðÇ áóåõ ÝóÃóäúÊó ÃóÐúåóÈúÊóåõ ãóÚóßó¡ Ëõãøó ÊõäõæÓöíó ãóÚúäóì ÇáúãõÕóÇÍóÈóÉö Ýöí äóÍúæö: ÐóåóÈó Çááøóåõ ÈöäõæÑöåöãú [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 17] ¡ ÝóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáÊøóÝóßøõßõ æóÇáÊøóÒúíöíäõ áöáúÞóæúáö íõÊúÈöÚõ ÊóÝóßøõßó ÇáúÞóÇÆöáö ÃóÓúäóÏó ÇáúÎõÖõæÚó Åöáóíúåöäøó Ýöí ÕõæÑóÉò¡ æóÃõÝöíÏóÊö ÇáÊøóÚúÏöíóÉõ ÈöÇáúÈóÇÁö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÈóÇÁõ ÈöãóÚúäóì (Ýöí) ¡ Ãóíú áóÇ íóßõäú ãöäúßõäøó áöíäñ Ýöí ÇáúÞóæúáö.
æóÇáäøóåúíõ Úóäö ÇáúÎõÖõæÚö ÈöÇáúÞóæúáö ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì ÇáÊøóÍúÐöíÑö ãöãøóÇ åõæó ÒóÇÆöÏñ Úóáóì ÇáúãõÚúÊóÇÏö Ýöí ßóáóÇãö ÇáäøöÓóÇÁö ãöäó ÇáÑøöÞøóÉö æóÐóáößó ÊóÑúÎöíãõ ÇáÕøóæúÊö¡ Ãóíú áöíóßõäú ßóáóÇãõßõäøó ÌóÒúáðÇ.
æóÇáúãóÑóÖõ: ÍóÞöíÞóÊõåõ ÇÎúÊöáóÇáõ äöÙóÇãö ÇáúãóÒóÇÌö ÇáúÈóÏóäöíøö ãóäú ÖóÚúÝö ÇáúÞõæøóÉö¡ æóåõæó åõäóÇ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöÇÎúÊöáóÇáö ÇáúæóÇÒöÚö ÇáÏøöíäöíøö ãöËúáó ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó æóãóäú ßóÇäó Ýöí Ãóæøóáö ÇáúÅöíãóÇäö ãöäó ÇáúÃóÚúÑóÇÈö ãöãøóäú áóãú ÊóÑúÓóÎú Ýöíåö ÃóÎúáóÇÞõ ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ æóßóÐóáößó ãóäú ÊóÎóáøóÞõæÇ ÈöÓõæÁö ÇáÙøóäøö ÝóíóÑúãõæäó ÇáúãõÍúÕóäóÇÊö ÇáúÛóÇÝöáóÇÊö ÇáúãõÄúãöäóÇÊö¡ æóÞóÖöíøóÉõ ÅöÝúßö ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó Úóáóì ÚóÇÆöÔóÉó ÑóÖöíó Çááøóåõ ÚóäúåóÇ ÔóÇåöÏñ áöÐóáößó. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ýöí ÞõáõæÈöåöãú ãóÑóÖñ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉ [10] .
æÇäÊÕÈ ÝóíóØúãóÚó Ýöí ÌóæóÇÈö Çáäøóåúíö ÈóÚúÏó ÇáúÝóÇÁö áöÃóäøó Çáúãóäúåöíøó Úóäúåõ ÓóÈóÈñ Ýöí åóÐóÇ ÇáØøóãóÚö.
æóÍÐÝ ãõÊóÚóáÞ ÝóíóØúãóÚó ÊóäóÒøõåðÇ æóÊóÚúÙöíãðÇ áÔÃä äÓóÇÁ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÚó ÞöíóÇãö ÇáúÞóÑöíäóÉö.
æóÚóØúÝõ æóÞõáúäó ÞóæúáðÇ ãóÚúÑõæÝÇð Úáì ÝóáÇ ÊóÎúÖóÚúäó ÈöÇáúÞóæúáö ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáöÇÍúÊöÑóÇÓö áöÆóáøóÇ íóÍúÓóÈúäó Ãóäøó Çááøóåó ßóáøóÝóåõäøó ÈöÎóÝúÖö ÃóÕúæóÇÊöåöäøó ßóÍóÏöíËö ÇáÓøöÑóÇÑö.
æóÇáúÞóæúáõ: ÇáúßóáóÇãõ.
æóÇáúãóÚúÑõæÝõ: åõæó ÇáøóÐöí íóÃúáóÝõåõ ÇáäøóÇÓõ ÈöÍóÓóÈö ÇáúÚõÑúÝö ÇáúÚóÇãøö¡ æóíóÔúãóáõ ÇáúÞóæúáõ ÇáúãóÚúÑõæÝõ åóíúÆóÉó ÇáúßóáóÇãö æóåöíó ÇáøóÊöí ÓöíÞó áóåóÇ ÇáúãóÞóÇãõ¡ æóíóÔúãóáõ ãóÏúáõæáóÇÊõåõ Ãóäú áóÇ íóäúÊóåöÑúäó ãóäú íõßóáøöãõåõäøó Ãóæú
íõÓúãöÚúäóåõ ÞóæúáðÇ ÈóÐöíÆðÇ ãöäú ÈóÇÈö: ÝóáúíóÞõáú ÎóíúÑðÇ Ãóæú áöíóÕúãõÊú. æóÈöÐóáößó Êóßõæäõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáÊøóÐúíöíáö(22/9)
æóÞóÑúäó Ýöí ÈõíõæÊößõäøó æóáóÇ ÊóÈóÑøóÌúäó ÊóÈóÑøõÌó ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ÇáúÃõæáóì æóÃóÞöãúäó ÇáÕøóáóÇÉó æóÂÊöíäó ÇáÒøóßóÇÉó æóÃóØöÚúäó Çááøóåó æóÑóÓõæáóåõ ÅöäøóãóÇ íõÑöíÏõ Çááøóåõ áöíõÐúåöÈó Úóäúßõãõ ÇáÑøöÌúÓó Ãóåúáó ÇáúÈóíúÊö æóíõØóåøöÑóßõãú ÊóØúåöíÑðÇ (33)
[33]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 33]
æóÞóÑúäó Ýöí ÈõíõæÊößõäøó æóáÇ ÊóÈóÑøóÌúäó ÊóÈóÑøõÌó ÇáúÌÇåöáöíøóÉö ÇáúÃõæáì æóÃóÞöãúäó ÇáÕøóáÇÉó æóÂÊöíäó ÇáÒøóßÇÉó æóÃóØöÚúäó Çááøóåó æóÑóÓõæáóåõ ÅöäøóãÇ íõÑöíÏõ Çááøóåõ áöíõÐúåöÈó Úóäúßõãõ ÇáÑøöÌúÓó Ãóåúáó ÇáúÈóíúÊö æóíõØóåøöÑóßõãú ÊóØúåöíÑÇð (33)
æóÞóÑúäó Ýöí ÈõíõæÊößõäøó.
åóÐóÇ ÃóãúÑñ ÎõÕøöÕúäó Èöåö æóåõæó æõÌõæÈõ ãõáóÇÒóãóÊöåöäøó ÈõíõæÊóåõäøó ÊóæúÞöíÑðÇ áóåõäøó¡ æóÊóÞúæöíóÉð Ýöí ÍõÑúãóÊöåöäøó¡ ÝóÞóÑóÇÑõåõäøó Ýöí ÈõíõæÊöåöäøó ÚöÈóÇÏóÉñ¡ æóÃóäøó äõÒõæáó ÇáúæóÍúíö ÝöíåóÇ æóÊóÑóÏøõÏó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÎöáóÇáöåóÇ íõßúÓöÈõåóÇ ÍõÑúãóÉð. æóÞóÏú ßóÇäó ÇáúãõÓúáöãõæäó áóãøóÇ ÖóÇÞó Úóáóíúåöãõ ÇáúãóÓúÌöÏõ ÇáäøóÈóæöíøõ íõÕóáøõæäó ÇáúÌõãõÚóÉó Ýöí ÈíõæÊ ÃóÒæóÇÌ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóãóÇ Ýöí ÍóÏöíËö «ÇáúãõæóØøóÃö» . æóåóÐóÇ ÇáúÍõßúãõ æõÌõæÈñ Úóáóì ÃõãøóåóÇÊö ÇáúãõÄúãöäöíäó æóåõæó ßóãóÇáñ áöÓóÇÆöÑö ÇáäøöÓóÇÁö.
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ æóÚóÇÕöãñ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ÈöÝóÊúÍö ÇáúÞóÇÝö. æóæóÌøóåóåóÇ ÃóÈõæ ÚõÈóíúÏóÉó Úóäú ÇáúßöÓóÇÆöíøö æóÇáúÝóÑøóÇÁö æóÇáÒøóÌøóÇÌö ÈöÃóäøóåóÇ áõÛóÉõ Ãóåúáö ÇáúÍöÌóÇÒö Ýöí ÞóÑøó ÈöãóÚúäóì: ÃóÞóÇãó æóÇÓúÊóÞóÑøó¡ íóÞõæáõæäó: ÞóÑöÑúÊõ Ýöí ÇáúãóßóÇäö ÈößóÓúÑö ÇáÑøóÇÁö ãöäú ÈóÇÈö Úóáöãó ÝóíóÌöíÁõ ãõÖóÇÑöÚõåõ ÈöÝóÊúÍö ÇáÑøóÇÁö ÝóÃóÕúáõ ÞóÑúäó ÇÞúÑóÑúäó ÝóÍõÐöÝóÊö ÇáÑøóÇÁõ ÇáúÃõæáóì áöáÊøóÎúÝöíÝö ãöäó ÇáÊøóÖúÚöíÝö æóÃõáúÞöíóÊú ÍóÑóßóÊõåóÇ Úóáóì ÇáúÞóÇÝö äóÙöíÑó Þóæúáöåöãú: ÃóÍóÓúäó ÈöãóÚúäì ÃÍÓä Ýöí Þóæúáö ÃóÈöí ÒõÈóíúÏò:
Óöæóì Ãóäøó ÇáúÌöíóÇÏó ãöäó ÇáúãóØóÇíóÇ ... ÃóÍóÓúäó Èöåö Ýóåõäøó Åöáóíúåö ÔõæÓõ
æóÃóäúßóÑó ÇáúãóÇÒöäöíøõ æóÃóÈõæ ÍóÇÊöãò Ãóäú Êóßõæäó åóÐöåö áõÛóÉð¡ æóÒóÚóãó Ãóäøó ÞóÑöÑúÊõ ÈößóÓúÑö ÇáÑøóÇÁö Ýöí ÇáúãóÇÖöí áóÇ íóÑöÏõ ÅöáøóÇ Ýöí ãóÚúäóì ÞõÑøóÉö ÇáúÚóíúäö¡ æóÇáúÞöÑóÇÁóÉõ ÍõÌøóÉñ ÚóáóíúåöãóÇ. æóÇáúÊóÒóãó ÇáäøóÍøóÇÓõ ÞóæúáóåõãóÇ æóÒóÚóãó Ãóäøó ÊóÝúÓöíÑó ÇáúÂíóÉö Úóáóì åóÐöåö ÇáúÞöÑóÇÁóÉö ÃóäøóåóÇ ãöäú ÞõÑøóÉö ÇáúÚóíúäö æóÃóäøó ÇáúãóÚúäóì: æóÇÞúÑóÑúäó ÚõíõæäðÇ Ýöí ÈõíõæÊößõäøó¡ Ãóíú áóßõäøó Ýöí ÈíæÊßä ÞÑøÉ Úíä ÝóáóÇ ÊóÊóØóáøóÚúäó Åöáóì ãóÇ ÌóÇæóÒó Ðóáößó¡ Ãóíú Ýóíóßõæäõ ßöäóÇíóÉð Úóäú ãõáóÇÒóãóÉö ÈõíõæÊöåöäøó.
æóÞóÑóÃó ÈóÞöíøóÉõ ÇáúÚóÔóÑóÉö æóÞóÑúäó ÈößóÓúÑö ÇáúÞóÇÝö. ÞóÇáó ÇáúãõÈóÑøöÏõ: åõæó ãöäó ÇáúÞóÑóÇÑö¡ ÃóÕúáõåõ: ÇÞúÑöÑúäó ÈößóÓúÑö ÇáÑøóÇÁö ÇáúÃõæáóì ÝóÍõÐöÝóÊú ÊóÎúÝöíÝðÇ¡ æóÃõáúÞöíóÊú ÍóÑóßóÊõåóÇ Úóáóì ÇáúÞóÇÝö ßóãóÇ ÞóÇáõæÇ: ÙóáúÊó æóãóÓúÊó.
æóÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉö: íóÕöÍøõ Ãóäú íóßõæäó ÞöÑúäó¡ Ãóíú ÈößóÓúÑö ÇáúÞóÇÝö ÃóãúÑðÇ ãöäó ÇáúæóÞóÇÑö¡ íõÞóÇáõ: æóÞöÑó ÝõáóÇäñ íóÞöÑøõ¡ æóÇáúÃóãúÑõ ãöäúåõ ÞöÑú áöáúæóÇÍöÏö¡ æóáöáäøöÓóÇÁö ÞöÑúäó ãöËúáó ÚöÏúäó¡ Ãóíú Ýóíóßõæäõ ßöäóÇíóÉð Úóäú ãõáóÇÒóãóÉö ÈõíõæÊöåöäøó
ãóÚó ÇáúÅöíãóÇÁö Åöáóì ÚöáøóÉò Ðóáößó ÈöÃóäøóåõ æóÞóÇÑñ áóåõäøó.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈõíõæÊößõäøó ÈößóÓúÑö ÇáúÈóÇÁö. æóÞóÑóÃóåõ æóÑóÔñ Úóäú äóÇÝöÚò æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÍóÝúÕñ Úóäú ÚóÇÕöãò æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ÈöÖóãøö ÇáúÈóÇÁö.(22/10)
æóÅöÖóÇÝóÉõ ÇáúÈõíõæÊö Åöáóíúåöäøó áöÃóäøóåõäøó ÓóÇßöäóÇÊñ ÈöåóÇ ÃóÓúßóäóåõäøó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ ÝóßóÇäóÊ ÈíõæÊ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íõãóíøóÒõ ÈóÚúÖõåóÇ Úóäú ÈóÚúÖò ÈöÇáúÅöÖóÇÝóÉö Åöáóì ÓóÇßöäóÉö ÇáúÈóíúÊö¡ íóÞõæáõæäó: ÍõÌúÑóÉõ ÚóÇÆöÔóÉó¡ æóÈóíúÊõ ÍóÝúÕóÉó¡ ÝóåóÐöåö ÇáúÅöÖóÇÝóÉõ ßóÇáúÅöÖóÇÝóÉö Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúãõØóáøóÞóÇÊö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóÇ ÊõÎúÑöÌõæåõäøó ãöäú ÈõíõæÊöåöäøó [ÇáØøóáóÇÞ: 1] . æóÐóáößó Ãóäøó ÒóæúÌó ÇáÑøóÌõáö åöíó ÑóÈøóÉõ ÈóíúÊöåö¡ æóÇáúÚóÑóÈõ ÊóÏúÚõæ ÇáÒøóæúÌóÉó ÇáúÈóíúÊó æóáóÇ íóÞúÊóÖöí Ðóáößó ÃóäøóåóÇ ãöáúßñ áóåõäøó áöÃóäøó ÇáúÈõíõæÊó ÈóäóÇåóÇ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊöÈóÇÚðÇ ÊóÈóÚðÇ áöÈöäóÇÁö ÇáúãóÓúÌöÏö¡ æóáöÐóáößó áóãøóÇ ÊõæõÝøöíóÊö ÇáúÃóÒúæóÇÌõ ßõáøõåõäøó ÃõÏúÎöáóÊú ÓóÇÍóÉõ ÈõíõæÊöåöäøó Åöáóì ÇáúãóÓúÌöÏö Ýöí ÇáÊøóæúÓöÚóÉö ÇáøóÊöí æóÓøóÚóåóÇ ÇáúÎóáöíÝóÉõ ÇáúæóáöíÏõ Èúäõ ÚóÈúÏö Çáúãóáößö Ýöí ÅöãóÇÑóÉö ÚõãóÑó Èúäö ÚóÈúÏö ÇáúÚóÒöíÒö Úóáóì ÇáúãóÏöíäóÉö æóáóãú íõÚúØö ÚöæóÖðÇ áöæóÑóËóÊöåöäøó.
æóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÊóÞúÊóÖöí æõÌõæÈó ãõßúËö ÃóÒúæóÇÌö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÈõíõæÊöåöäøó æóÃóäú áóÇ íóÎúÑõÌúäó ÅöáøóÇ áöÖóÑõæÑóÉò¡ æóÌóÇÁó
Ýöí ÇáúÍóÏöíËö Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÇáó: «Åöäøó Çááøóåó ÃóÐöäó áóßõäøó Ãóäú ÊóÎúÑõÌúäó áöÍóæóÇÆöÌößõäøó»
íõÑöíÏõ ÍóÇÌóÇÊö ÇáúÅöäúÓóÇäö. æóãóÍúãóáõ åóÐóÇ ÇáúÃóãúÑö Úóáóì ãõáóÇÒóãóÉö ÈõíõæÊöåöäøó ÝöíãóÇ ÚóÏóÇ ãóÇ íõÖúØóÑøõ Ýöíåö ÇáúÎõÑõæÌõ ãöËúáó ãóæúÊö ÇáúÃóÈóæóíúäö. æóÞóÏú ÎóÑóÌóÊú ÚóÇÆöÔóÉõ Åöáóì ÈóíÊ ÃóÈöíåóÇ ÃóÈöí ÈóßúÑò Ýöí ãóÑóÖöåö ÇáøóÐöí ãóÇÊó Ýöíåö ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö ÍóÏöíËõåõ ãóÚóåóÇ Ýöí ÚóØöíøóÊöåö ÇáøóÊöí ßóÇäó ÃóÚúØóÇåóÇ ãöäú ËóãóÑóÉö äóÎúáóÉò æóÞóæúáõåõ áóåóÇ:
«æóÅöäøóãóÇ åõæó Çáúíóæúãó ãóÇáõ æóÇÑöËò» ÑóæóÇåõ Ýöí «ÇáúãõæóØøóÃö» . æóßõäøó íóÎúÑõÌúäó áöáúÍóÌøö æóÝöí ÈóÚúÖö ÇáúÛóÒóæóÇÊö ãóÚó ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóä ãÞÑø ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÃóÓúÝóÇÑöåö ÞóÇÆöãñ ãóÞóÇãó ÈõíõæÊöåö Ýöí ÇáúÍóÖóÑö¡ æóÃóÈóÊú ÓóæúÏóÉõ Ãóäú ÊóÎúÑõÌó Åöáóì ÇáúÍóÌøö æóÇáúÚõãúÑóÉö ÈóÚúÏó Ðóáößó. æóßõáøõ Ðóáößó ãöãøóÇ íõÝöíÏõ ÅöØúáóÇÞó ÇáúÃóãúÑö Ýöí Þóæúáöåö: æóÞóÑúäó Ýöí ÈõíõæÊößõäøó.
æóáöÐóáößó áóãøóÇ ãóÇÊó ÓóÚúÏõ Èúäõ ÃóÈöí æóÞøóÇÕò ÃóãóÑóÊú ÚóÇÆöÔóÉõ Ãóäú íõãóÑøó ÚóáóíúåóÇ ÈöÌöäóÇÒóÊöåö Ýöí ÇáúãóÓúÌöÏö áöÊóÏúÚõæó áóåõ¡ Ãóíú áöÊõÕóáøöíó Úóáóíúåö. ÑóæóÇåõ Ýöí «ÇáúãõæóØøóÃö» .
æóÞóÏú ÃóÔúßóáó Úóáóì ÇáäøóÇÓö ÎõÑõæÌõ ÚóÇÆöÔóÉó Åöáóì ÇáúÈóÕúÑóÉö Ýöí ÇáúÝöÊúäóÉö ÇáøóÊöí ÊõÏúÚóì: æóÞúÚóÉõ ÇáúÌóãóáö¡ Ýóáóãú íõÛóíøöÑú ÚóáóíúåóÇ Ðóáößó ßóËöíÑñ ãöäú ÌöáøóÉö ÇáÕøóÍóÇÈóÉö ãöäúåõãú ØóáúÍóÉõ æóÇáÒøõÈóíúÑõ. æóÃóäúßóÑó Ðóáößó ÚóáóíúåóÇ ÈóÚúÖõåõãú ãöËúáó: ÚóãøóÇÑö Èúäö íóÇÓöÑò¡ æóÚóáöíøö Èúäö ÃóÈöí ØóÇáöÈò¡ æóáößõáøò äóÙóÑñ Ýöí ÇáöÇÌúÊöåóÇÏö. æóÇáøóÐöí Úóáóíúåö ÇáúãõÍóÞøöÞõæäó ãöËúáó ÃóÈöí ÈóßúÑö Èúäö ÇáúÚóÑóÈöíøö Ãóäøó Ðóáößó ßóÇäó ãöäúåóÇ Úóäö ÇÌúÊöåóÇÏò ÝóÅöäøóåóÇ ÑóÃóÊú Ãóäøó Ýöí ÎõÑõæÌöåóÇ
Åöáóì ÇáúÈóÕúÑóÉö ãóÕúáóÍóÉð áöáúãõÓúáöãöíäó áöÊóÓúÚóì Èóíúäó ÝóÑöíÞóíö ÇáúÝöÊúäóÉö(22/11)
ÈöÇáÕøõáúÍö ÝóÅöäøó ÇáäøóÇÓó ÊóÚóáøóÞõæÇ ÈöåóÇ æóÔóßóæúÇ ÅöáóíúåóÇ ãóÇ ÕóÇÑõæÇ Åöáóíúåö ãöäú ÚöÙóíãö ÇáúÝöÊúäóÉö æóÑóÌóæúÇ ÈóÑóßóÊóåóÇ Ãóäú ÊóÎúÑõÌó ÝóÊõÕúáöÍó Èóíúäó ÇáúÝóÑöíÞóíúäö¡ æóÙóäøõæÇ Ãóäøó ÇáäøóÇÓó íóÓúÊóÍúíõæäó ãöäúåóÇ ÝóÊóÃóæøóáóÊú áöÎõÑõæÌöåóÇ ãóÕúáóÍóÉð ÊõÝöíÏõ ÅöØúáóÇÞó ÇáúÞóÑóÇÑö ÇáúãóÃúãõæÑö Èöåö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÞóÑúäó Ýöí ÈõíõæÊößõäøó íßÇÝìÁ ÇáúÎõÑõæÌó áöáúÍóÌøö. æóÃóÎóÐóÊú ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöäú ØÇÆöÝóÊÇäö ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇÞúÊóÊóáõæÇ ÝóÃóÕúáöÍõæÇ ÈóíúäóåõãÇ [ÇáÍÌÑÇÊ: 9] æóÑóÃóÊú Ãóäøó ÇáúÃóãúÑó ÈöÇáúÅöÕúáóÇÍö íóÔúãóáõåóÇ æóÃóãúËóÇáóåóÇ ãöãøóäú íóÑúÌõæäó ÓóãóÇÚó ÇáúßóáöãóÉö¡ ÝóßóÇäó Ðóáößó ãöäúåóÇ Úóäö ÇÌúÊöåóÇÏò. æóÞóÏú ÃóÔóÇÑó ÚóáóíúåóÇ ÌóãúÚñ ãöäó ÇáÕøóÍóÇÈóÉö ÈöÐóáößó æóÎóÑóÌõæÇ ãóÚóåóÇ ãöËúáó ØóáúÍóÉó æóÇáÒøõÈóíúÑö æóäóÇåöíßó ÈöåöãóÇ. æóåóÐóÇ ãöäú ãóæóÇÞöÚö ÇÌúÊöåóÇÏö ÇáÕøóÍóÇÈóÉö ÇáøóÊöí íóÌöÈõ ÚóáóíúäóÇ ÍóãúáõåóÇ Úóáóì ÃóÍúÓóäö ÇáúãóÎóÇÑöÌö æóäóÙõäøõ ÈöåóÇ ÃóÍúÓóäó ÇáúãóÐóÇåöÈö¡ ßóÞóæúáöäóÇ Ýöí ÊóÞóÇÊõáöåöãú Ýöí ÕöÝøöíäó æóßóÇÏó Ãóäú íóÕúáõÍó ÇáúÃóãúÑõ æóáóßöäú ÃóÝúÓóÏóåõ ÏõÚóÇÉõ ÇáúÝöÊúäóÉö æóáóãú ÊóÔúÚõÑú ÚóÇÆöÔóÉõ ÅöáøóÇ æóÇáúãõÞóÇÊóáóÉõ ÞóÏú ÌóÑóÊú Èóíúäó ÝóÑöíÞóíúäö ãöäó ÇáÕøóÍóÇÈóÉö íóæúãó ÇáúÌóãóáö. æóáóÇ íóäúÈóÛöí ÊóÞóáøõÏõ ßóáóÇãö ÇáúãõÄóÑøöÎöíäó Úóáóì ÚöáøóÇÊöåö ÝóÅöäøó Ýöíåöãú ãöäú Ãóåúáö ÇáúÃóåúæóÇÁö æóãóäú ÊóáóÞøóÝõæÇ ÇáúÛóËøó æóÇáÓøóãöíäó. æóãóÇ íõÐúßóÑõ ÚóäúåóÇ ÑóÖöíó Çááøóåõ ÚóäúåóÇ: ÃóäøóåóÇ ßóÇäóÊú ÅöÐóÇ ÞóÑóÃóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉó ÊóÈúßöí ÍóÊøóì íóÈúÊóáøó ÎöãóÇÑõåóÇ¡ ÝóáóÇ ËöÞóÉó ÈöÕöÍøóÉö ÓóäóÏöåö¡ æóáóæú ÕóÍøó áóßóÇäó ãóÍúãóáõåõ ÃóäøóåóÇ ÃóÓöÝóÊú áöÊöáúßó ÇáúÍóæóÇÏöËö ÇáøóÊöí ÃóáúÌóÃóÊúåóÇ Åöáóì ÇáöÇÌúÊöåóÇÏö Ýöí ÊóÃúæöíáö ÇáúÂíóÉö.
æóáÇ ÊóÈóÑøóÌúäó ÊóÈóÑøõÌó ÇáúÌÇåöáöíøóÉö ÇáúÃõæáì.
ÇáÊøóÈóÑøõÌõ: ÅöÙúåóÇÑõ ÇáúãóÑúÃóÉö ãóÍóÇÓöäó ÐóÇÊöåóÇ æóËöíóÇÈöåóÇ æóÍõáöíøöåóÇ ÈöãóÑúÃóì ÇáÑøöÌóÇáö. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÛóíúÑó ãõÊóÈóÑøöÌÇÊò ÈöÒöíäóÉò Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøõæÑö [60] .
æóÇäúÊóÕóÈó ÊóÈóÑøõÌó ÇáúÌÇåöáöíøóÉö ÇáúÃõæáì Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáúãõØúáóÞö¡ æóåõæó Ýöí ãóÚúäóì ÇáúæóÕúÝö ÇáúßóÇÔöÝö ÃõÑöíÏó Èöåö ÇáÊøóäúÝöíÑõ ãöäó ÇáÊøóÈóÑøõÌö. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó Çáäøóåúíö ÇáÏøóæóÇãõ Úóáóì ÇáöÇäúßöÝóÇÝö Úóäö ÇáÊøóÈóÑøõÌö æóÃóäøóåõäøó ãóäúåöíøóÇÊñ Úóäúåõ. æóÝöíåö ÊóÚúÑöíÖñ Èöäóåúíö ÛóíúÑöåöäøó ãöäó ÇáúãõÓúáöãóÇÊö Úóäö ÇáÊøóÈóÑøõÌö¡ ÝóÅöäøó ÇáúãóÏöíäóÉó ÃóíøóÇãóÆöÐò ÞóÏú ÈóÞöíó ÝöíåóÇ äöÓóÇÁõ ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó æóÑõÈøóãóÇ ßõäøó Úóáóì ÈóÞöíøóÉò ãöäú ÓöíÑóÊöåöäøó Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ÝóÃõÑöíÏó ÇáäøöÏóÇÁõ Úóáóì ÅöÈúØóÇáö Ðóáößó Ýöí ÓöíÑóÉö ÇáúãõÓúáöãóÇÊö¡ æóíóÙúåóÑõ Ãóäøó ÃõãøóåóÇÊö ÇáúãõÄúãöäöíäó ãóäúåöíøóÇÊñ Úóäö ÇáÊøóÈóÑøõÌö ãõØúáóÞðÇ ÍóÊøóì Ýöí ÇáúÃóÍúæóÇáö ÇáøóÊöí ÑõÎøöÕó áöáäøöÓóÇÁö ÇáÊøóÈóÑøõÌõ ÝöíåóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøõæÑö Ýöí ÈõíõæÊöåöäøó áöÃóäøó ÊóÑúßó ÇáÊøóÈóÑøõÌö ßóãóÇáñ æóÊóäóÒøõåñ Úóäö ÇáöÇÔúÊöÛóÇáö ÈöÇáÓøóÝóÇÓöÝö.
ÝóäõÓöÈó Åöáóì Ãóåúáö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ÅöÐú ßóÇäó ÞóÏú ÊóÞóÑøóÑó Èóíúäó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÊóÍúÞöíÑõ ãóÇ ßóÇäó Úóáóíúåö ÃóãúÑõ(22/12)
ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ÅöáøóÇ ãóÇ ÃóÞóÑøóåõ ÇáúÅöÓúáóÇãõ.
æÇáúÌÇåöáöíøóÉö: ÇáúãõÏøóÉõ ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú ÚóáóíúåóÇ ÇáúÚóÑóÈõ ÞóÈúáó ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ æóÊóÃúäöíËõåóÇ áöÊóÃúæöíáöåóÇ ÈöÇáúãõÏøóÉö.
æóÇáúÌóÇåöáöíøóÉõ äöÓúÈóÉñ Åöáóì ÇáúÌóÇåöáö áöÃóäøó ÇáäøóÇÓó ÇáøóÐöíäó ÚóÇÔõæÇ ÝöíåóÇ ßóÇäõæÇ ÌóÇåöáöíäó ÈöÇááøóåö æóÈöÇáÔøóÑóÇÆöÚö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÙõäøõæäó ÈöÇááøóåö ÛóíúÑó ÇáúÍóÞøö Ùóäøó ÇáúÌÇåöáöíøóÉö Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚãÑóÇä [154] .
ææÕÝåÇ È ÇáúÃõæáì æóÕúÝñ ßóÇÔöÝñ áöÃóäøóåóÇ Ãõæáóì ÞóÈúáó ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ æóÌóÇÁó ÇáúÅöÓúáóÇãõ ÈóÚúÏóåóÇ Ýóåõæó ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÃóäøóåõ Ãóåúáóßó ÚÇÏÇð ÇáúÃõæáì [ÇáäøóÌúã: 50] ¡ æóßóÞóæúáöåöãú: ÇáúÚöÔóÇÁõ ÇáúÂÎöÑóÉõ¡ æóáóíúÓó ËóãøóÉó ÌóÇåöáöíøóÊóÇäö Ãõæáóì æóËóÇäöíóÉñ. æóãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ãóäú ÌóÚóáõæåõ æóÕúÝðÇ ãõÞóíøóÏðÇ æóÌóÚóáõæÇ ÇáúÌóÇåöáöíøóÉó ÌóÇåöáöíøóÊóíúäö¡ Ýóãöäúåõãú ãóäú ÞóÇáó: ÇáúÃõæáóì åöíó ãóÇ ÞóÈúáó ÇáúÅöÓúáóÇãö æÓÊßæä ÇáúÌóÇåöáöíøóÉ ÃõÎúÑóì ÈóÚúÏó ÇáúÅöÓúáóÇãö íóÚúäöí Íöíäó ÊóÑúÊóÝöÚõ ÃóÍúßóÇãõ ÇáúÅöÓúáóÇãö æóÇáúÚöíóÇÐõ ÈöÇááøóåö. æóãöäúåõãú ãóäú ÞóÇáó: ÇáúÌóÇåöáöíøóÉõ ÇáúÃõæáóì åöíó ÇáúÞóÏöíãóÉõ ãöäú ÚóåúÏö ãóÇ ÞóÈúáó ÅöÈúÑóÇåöíãó æóáóãú íóßõäú áöáäøöÓóÇÁö æóÇÒöÚñ æóáóÇ áöáÑøöÌóÇáö¡ æóæóÖóÚõæÇ ÍößóÇíóÇÊò Ýöí Ðóáößó ãõÎúÊóáöÝóÉð Ãóæú ãõÈóÇáóÛðÇ ÝöíåóÇ Ãóæú Ýöí ÚõãõæãöåóÇ¡ æóßõáøõ Ðóáößó ÊóßóáøõÝñ ÏóÚóÇåõãú Åöáóíúåö Íóãúáõ ÇáúæóÕúÝö Úóáóì ÞóÕúÏö ÇáÊøóÞúíöíÏö.
æóÃóÞöãúäó ÇáÕøóáÇÉó æóÂÊöíäó ÇáÒøóßÇÉó æóÃóØöÚúäó Çááøóåó æóÑóÓõæáóåõ.
ÃõÑöíÏó ÈöåóÐöåö ÇáúÃóæóÇãöÑö ÇáÏøóæóÇãõ ÚóáóíúåóÇ áöÃóäøóåõäøó ãõÊóáóÈøöÓóÇÊñ ÈöãóÖúãõæäöåóÇ ãöäú ÞóÈúáõ¡ æóáöíóÚúáóãó ÇáäøóÇÓõ Ãóäøó ÇáúãõÞóÑøóÈöíäó æóÇáÕøóÇáöÍöíäó áóÇ ÊóÑúÊóÝöÚõ ÏóÑóÌóÇÊõåõãú ÚöäúÏó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Úóäú ÍÞ ÊæÌå ÇáÊøóßúáöíÝ Úóáóíúåöãú. æóÝöí åóÐóÇ ãóÞúãóÚñ áöÈóÚúÖö ÇáúãõÊóÕóæøöÝöíäó ÇáÒøóÇÚöãöíäó Ãóäøó ÇáúÃóæúáöíóÇÁó ÅöÐóÇ ÈóáóÛõæÇ ÇáúãóÑóÇÊöÈó ÇáúÚõáúíóÇ ãöäö ÇáúæöáóÇíóÉö ÓóÞóØóÊú Úóäúåõãõ ÇáÊøóßóÇáöíÝõ ÇáÔøóÑúÚöíøóÉõ.
æóÎóÕøó ÇáÕøóáóÇÉó æóÇáÒøóßóÇÉó ÈöÇáúÃóãúÑö Ëõãøó ÌóÇÁó ÇáúÃóãúÑõ ÚóÇãðÇ ÈöÇáØøóÇÚóÉö áöÃóäøó åóÇÊóíúäö ÇáØøóÇÚóÊóíúäö ÇáúÈóÏóäöíøóÉö æóÇáúãóÇáöíøóÉö åõãóÇ ÃóÕúáõ ÓóÇÆöÑö ÇáØøóÇÚóÇÊö Ýóãóäö ÇÚúÊóäóì ÈöåöãóÇ ÍóÞøó ÇáúÚöäóÇíóÉö ÌóÑøóÊóÇåõ Åöáóì ãóÇ æóÑóÇÁóåõãóÇ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÇáÕøóáÇÉó Êóäúåì Úóäö ÇáúÝóÍúÔÇÁö æóÇáúãõäúßóÑö æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÚóäúßóÈõæÊö(22/13)
ÅöäøóãÇ íõÑöíÏõ Çááøóåõ áöíõÐúåöÈó Úóäúßõãõ ÇáÑøöÌúÓó Ãóåúáó ÇáúÈóíúÊö æóíõØóåøöÑóßõãú ÊóØúåöíÑÇð.
ãõÊøóÕöáñ ÈöãóÇ ÞóÈúáóåõ ÅöÐú åõæó ÊóÚúáöíáñ áöãóÇ ÊóÖóãøóäóÊúåõ ÇáúÂíóÇÊõ ÇáÓøóÇÈöÞóÉõ ãóäú ÃõãöÑò æóäóåúíò ÇÈúÊöÏóÇÁð ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÇ äöÓóÇÁó ÇáäøóÈöíÁö ãóäú íóÃúÊö ãöäúßõäøó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 30] ÇáúÂíóÉó. ÝóÅöäøó ãóæúÞöÚó ÅöäøóãÇ íõÝöíÏõ ÑóÈúØó ãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ ÈöãóÇ ÞóÈúáóåóÇ áöÃóäøó ÍóÑúÝó (Åöäøó) ÌõÒúÁñ ãöäú ÅöäøóãÇ æóÍóÑúÝõ (Åöäøó) ãöäú ÔóÃúäöåö Ãóäú íõÛóäöíó ÛöäóÇÁó ÝóÇÁö ÇáÊøóÓóÈøõÈö ßóãóÇ Èóíøóäóåõ ÇáÔøóíúÎõ ÚóÈóÏõ ÇáúÞóÇåöÑö¡ ÝóÇáúãóÚúäóì ÃóãóÑóßõäøó Çááøóåõ ÈöãóÇ ÃóãóÑó æóäóåóÇßõäøó ÚóãøóÇ äóåóì áöÃóäøóåõ ÃóÑóÇÏó áóßõäøó ÊóÎúáöíóÉð Úóäö ÇáäøóÞóÇÆöÕö æóÇáÊøóÍúáöíóÉó ÈöÇáúßóãóÇáóÇÊö. æóåóÐóÇ ÇáÊøóÚúáöíáõ æóÞóÚó ãõÚúÊóÑóÖðÇ Èóíúäó ÇáúÃóæóÇãöÑö æóÇáäøóæóÇåöí ÇáúãõÊóÚóÇØöÝóÉö.
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúÈóíúÊö ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÚóåúÏö æóåõæó ÈóíÊ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æÈíæÊ ÇáäÈíÁ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉ æóÇáÓøóáóÇã ßóËöíÑóÉñ ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÈóíúÊö åõäóÇ ÈóíúÊõ ßõáøö æóÇÍöÏóÉò ãä ÃóÒæóÇÌ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóßõáøõ ÈóíúÊò ãöäú Êöáúßó ÇáúÈíõæÊ Ãóåáå ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÒóæúÌõåõ ÕóÇÍöÈóÉõ Ðóáößó¡ æóáöÐóáößó ÌóÇÁó ÈóÚúÏóåõ Þóæúáõåõ: æóÇÐúßõÑúäó ãóÇ íõÊúáì Ýöí ÈõíõæÊößõäøó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 34] ¡ æóÖóãöíÑóÇ ÇáúÎöØóÇÈö ãõæóÌøóåóÇäö Åöáóì äÓóÇÁ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì Óóäóäö ÇáÖøóãóÇÆöÑö ÇáøóÊöí ÊóÞóÏøóãóÊú. æóÅöäøóãóÇ ÌöíÁó ÈöÇáÖøóãöíÑóíúäö ÈöÕöíÛóÉö ÌóãúÚö ÇáúãõÐóßøöÑö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáÊÛáíÈ áÇÚúÊöÈóÇÑ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí åóÐóÇ ÇáúÎöØóÇÈö áöÃóäøóåõ ÑóÈøõ ßõáøö ÈóíúÊò ãöäú ÈõíõæÊöåöäøó æóåõæó ÍóÇÖÑ åóÐóÇ ÇáúÎöØóÇÈö ÅöÐú åõæó ãõÈóáøöÛõåõ. æóÝöí åóÐóÇ ÇáÊøóÛúáöíÈö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó åóÐóÇ ÇáÊøóØúåöíÑó áóåõäøó áÃÌá ãÞóÇã ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÊóßóæäó ÞóÑöíäóÇÊõåõ ãõÔóÇÈöåóÇÊò áóåõ Ýöí ÇáÒøóßóÇÉ æóÇáúßóãóÇáö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó Çááå ÊóÚóÇáóì: æóÇáØøóíøöÈÇÊõ áöáØøóíøöÈöíäó [ÇáäøõæÑ: 26] íóÚúäöí ÃóÒæóÇÌ ÇáäÈíÁ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóåõæó äóÙöíÑõ Þóæúáöåö Ýöí ÞÕøóÉ ÅöÈúÑóÇåöíã: ÑóÍúãóÊõ Çááøóåö æóÈóÑóßÇÊõåõ Úóáóíúßõãú Ãóåúáó ÇáúÈóíúÊö [åæÏ: 73] æóÇáúãõÎóÇØóÈõ ÒóæúÌõ ÅöÈúÑóÇåöíãó æóåõæó ãóÚóåóÇ.
æÇáÑøöÌúÓó Ýöí ÇáúÃóÕúáö: ÇáúÞóÐóÑõ ÇáøóÐöí íõáóæøöËõ ÇáúÃóÈúÏóÇäó¡ æóÇÓúÊõÚöíÑó åõäóÇ áöáÐøõäõæÈö æóÇáäøóÞóÇÆöÕö ÇáÏøöíäöíøóÉö áöÃóäøóåóÇ ÊóÌúÚóáõ ÚöÑúÖó ÇáúÅöäúÓóÇäö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö ãóÑúÐõæáðÇ ãóßúÑõæåðÇ ßóÇáúÌöÓúãö ÇáúãõáóæøóËö ÈöÇáúÞóÐóÑö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÑöÌúÓñ ãöäú Úóãóáö ÇáÔøóíúØÇäö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÚõÞõæÏö [90] .
æóÇÓúÊõÚöíÑó ÇáÊøóØúåöíÑõ áöÖöÏøö Ðóáößó æóåõæó ÊóÌúäöíÈõ ÇáÐøõäõæÈö æóÇáäøóÞóÇÆöÕö ßóãóÇ íóßõæäõ ÇáúÌöÓúãõ Ãóæö ÇáËøóæúÈõ ØóÇåöÑðÇ.
æóÇÓúÊõÚöíÑó ÇáúÅöÐúåóÇÈõ áöáúÅöäúÌóÇÁö æóÇáúÅöÈúÚóÇÏö.(22/14)
æóÝöí ÇáÊøóÚúÈöíÑö ÈöÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÖóÇÑöÚö ÏóáóÇáóÉñ Úóáóì ÊóÌóÏøõÏö ÇáúÅöÑóÇÏóÉö æóÇÓúÊöãúÑóÇÑöåóÇ¡ æóÅöÐóÇ ÃóÑóÇÏó Çááøóåõ ÃóãúÑðÇ ÞóÏøóÑóåõ ÅöÐú áóÇ ÑóÇÏøó áöÅöÑóÇÏóÊöåö.
æóÇáúãóÚúäóì: ãóÇ íõÑöíÏõ Çááøóåõ áóßõäøó ãöãøóÇ ÃóãóÑóßõäøó æóäóåóÇßõäøó ÅöáøóÇ ÚöÕúãóÊóßõäøó ãöäó ÇáäøóÞóÇÆöÕö æÊóÍúáöíóÊóßõäøó ÈöÇáúßóãóÇáóÇÊö æóÏóæóÇãó Ðóáößó¡ Ãóíú áóÇ íõÑöíÏõ ãöäú Ðóáößó ãóÞúÊðÇ áóßõäøó æóáóÇ äößóÇíóÉð. ÝóÇáúÞóÕúÑõ ÞóÕúÑõ ÞóáúÈò ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ãóÇ íõÑöíÏõ Çááøóåõ áöíóÌúÚóáó Úóáóíúßõãú ãöäú ÍóÑóÌò æóáßöäú íõÑöíÏõ áöíõØóåøöÑóßõãú [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 6] . æóåóÐóÇ æóÌúåõ ãóÌöíÁö ÕöíÛóÉ ÇáúÞÕÑ È ÅöäøóãÇ. æóÇáúÂíóÉõ ÊóÞúÊóÖöí Ãóäøó Çááøóåó ÚóÕóãó ÃóÒúæóÇÌó äóÈöíÆöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäó ÇÑúÊößóÇÈö ÇáúßóÈóÇÆöÑö æóÒóßøóì äõÝõæÓóåõäøó.
æÃóåúáó ÇáúÈóíúÊö: ÃóÒæóÇÌ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóÇáúÎöØóÇÈõ ãõæóÌøóåñ Åöáóíúåöäøó æóßóÐóáößó ãóÇ ÞóÈúáóåõ æóãóÇ ÈóÚúÏóåõ áóÇ íõÎóÇáöØõ ÃóÍóÏðÇ Ôóßøñ Ýöí Ðóáößó¡ æóáóãú íóÝúåóãú ãöäúåóÇ ÃóÕúÍóÇÈ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æÇáÊÇÈÚæä ÅöáøóÇ Ãóä ÃóÒæóÇÌ ÇáäÈíÁ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ åõäøó ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÐóáößó æóÃóäøó ÇáäøõÒõæáó Ýöí ÔóÃúäöåöäøó.
æóÃóãøóÇ ãóÇ
ÑóæóÇåõ ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ Úóäú ÚóØóÇÁö Èúäö ÃóÈöí ÑóÈóÇÍò Úóäú ÚõãóÑó Èä ÃÈí ÓãáÉ ÞóÇáó: áóãøóÇ äóÒóáóÊú Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö: ÅöäøóãÇ íõÑöíÏõ Çááøóåõ áöíõÐúåöÈó Úóäúßõãõ ÇáÑøöÌúÓó Ãóåúáó ÇáúÈóíúÊö æóíõØóåøöÑóßõãú ÊóØúåöíÑÇð Ýöí ÈóíúÊö Ãõãøö ÓóáóãóÉó ÏóÚóÇ ÝóÇØöãóÉó æóÍóÓóäðÇ æóÍõÓóíúäðÇ ÝóÌóáøóáóåõãú ÈößöÓóÇÁò æóÚóáöíøñ ÎóáúÝó ÙóåúÑöåö Ëõãøó ÞóÇáó: «Çááøóåõãøó åóÄõáóÇÁö Ãóåúáõ ÈóíúÊöí ÝóÃóÐúåöÈú Úóäúåõãõ ÇáÑøöÌúÓó æóØóåøöÑúåõãú ÊóØúåöíÑðÇ»
. æóÞóÇáó: åõæó ÍóÏöíËñ ÛóÑöíÈñ ãöäú ÍóÏöíËö ÚóØóÇÁò Úóäú ÚõãóÑó Èúäö ÃóÈöí ÓóáóãóÉó æóáóãú íõÓóãøöåö ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ ÈöÕöÍøóÉò æóáóÇ ÍõÓúäò¡ æóæóÓóãóåõ ÈöÇáúÛóÑóÇÈóÉö.
æóÝöí «ÕóÍöíÍö ãõÓúáöãò» Úóäú ÚóÇÆöÔóÉó: ÎóÑóÌó ÑóÓõæáõ Çááøóåö ÛóÏóÇÉð æóÚóáóíúåö ãöÑúØñ ãõÑóÍøóáñ ÝóÌóÇÁó ÇáúÍóÓóäõ ÝóÃóÏúÎóáóåõ¡ Ëõãøó ÌóÇÁó ÇáúÍõÓóíúäõ ÝóÃóÏúÎóáóåõ¡ Ëõãøó ÌóÇÁóÊú ÝóÇØöãóÉõ ÝóÃóÏúÎóáóåóÇ¡ Ëõãøó ÌóÇÁó Úóáöíøñ ÝóÃóÏúÎóáóåõ¡ Ëõãøó ÞóÇáó: ÅöäøóãÇ íõÑöíÏõ Çááøóåõ áöíõÐúåöÈó Úóäúßõãõ ÇáÑøöÌúÓó Ãóåúáó ÇáúÈóíúÊö æóíõØóåøöÑóßõãú ÊóØúåöíÑÇð. æóåóÐóÇ ÃóÕúÑóÍõ ãöäú ÍóÏöíËö ÇáÊøöÑúãöÐöíøö.
ÝãÍãáå Ãóä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃóáúÍóÞó Ãóåúáó ÇáúßöÓóÇÁö ÈöÍõßúãö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóÌóÚóáóåõãú Ãóåúáó ÈóíúÊöåö ßóãóÇ ÃóáúÍóÞó ÇáúãóÏöíäóÉó ÈöãóßøóÉó Ýöí Íõßúãö ÇáúÍóÑóãöíøóÉö
ÈöÞóæúáöåö: «Åöäøó ÅöÈúÑóÇåöíãó ÍóÑøóãó ãóßøóÉó æóÅöäøöí ÃõÍóÑøöãõ ãóÇ Èóíúäó áóÇÈóÊóíúåóÇ»
. æóÊóÃóæøõáõ ÇáúÈóíúÊö Úóáóì ãóÚúäóíóíúåö ÇáúÍóÞöíÞöíøö æóÇáúãóÌóÇÒöíøö íóÕúÏõÞõ ÈöÈóíúÊö ÇáäøóÓóÈö ßóãóÇ íóÞõæáõæäó:
Ýöíåöãõ ÇáúÈóíúÊõ æóÇáúÚóÏóÏõ¡ æóíóßõæäõ åóÐóÇ ãöäú Íóãúáö ÇáúÞõÑúÂäö Úóáóì ÌóãöíÚö ãóÍóÇãöáöåö ÛóíúÑö ÇáúãõÊóÚóÇÑöÖóÉö ßóãóÇ ÃóÔóÑúäóÇ Åöáóíúåö Ýöí ÇáúãõÞóÏøöãóÉö ÇáÊøóÇÓöÚóÉö. æóßóÃóäøó ÍößúãóÉó(22/15)
ÊóÌúáöíáöåöãú ãóÚóåõ ÈöÇáúßöÓóÇÁö ÊóÞúæöíóÉõ ÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ÇáúÈóíúÊö ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóíúåöãú ÊóÞúÑöíÈðÇ áöÕõæÑóÉö ÇáúÈóíúÊö ÈöÞóÏúÑö ÇáúÅöãúßóÇäö Ýöí Ðóáößó ÇáúæóÞúÊö áöíóßõæäó ÇáúßöÓóÇÁõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÈóíúÊ æóæõÌõæÏ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÚóåõãú Ýöí ÇáúßöÓóÇÁö ßóãóÇ åõæó Ýöí ÍóÏöíËö ãõÓúáöãò ÊóÍúÞöíÞñ áößóæúäö Ðóáößó ÇáúßöÓóÇÁõ ãóäúÓõæÈðÇ Åöáóíúåö¡ æóÈöåóÐóÇ íóÊøóÖöÍõ Ãóä ÃóÒæóÇÌ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó åõäøó Âáõ ÈóíúÊöåö ÈöÕóÑöíÍö ÇáúÂíóÉö¡ æóÃóäøó ÝóÇØöãóÉó æóÇÈúäóíúåóÇ æóÒóæúÌóåóÇ ãóÌúÚõæáõæäó Ãóåúáó ÈóíúÊöåö ÈöÏõÚóÇÆöåö Ãóæú ÈöÊóÃúæöíáö ÇáúÂíóÉö Úóáóì ãóÍóÇãöáöåóÇ. æóáöÐóáößó åõãú Ãóåúáõ ÈóíúÊöåö ÈöÏóáöíáö ÇáÓøõäóÉö¡ æóßõáøõ ÃõæáóÆößó ÞóÏú ÃóÐúåóÈó Çááøóåõ Úóäúåõãõ ÇáÑøöÌúÓó æóØóåøóÑóåõãú ÊóØúåöíÑðÇ¡ ÈóÚúÖõåõ ÈöÇáúÌóÚúáö ÇáúÅöáóåöíøö¡ æóÈóÚúÖõåõ ÈöÇáúÌóÚúáö ÇáäøóÈóæöíø¡ æóãËáå
Þóæúáå ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ÓóáúãóÇäõ ãöäøóÇ Ãóåúáó ÇáúÈóíúÊö»
. æóÞóÏö ÇÓúÊóæúÚóÈó ÇÈúäõ ßóËöíÑò ÑöæóÇíóÇÊò ßóËöíÑóÉð ãöäú åóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑö ãõÞúÊóÖöíóÉð Ãóäøó Ãóåúáó ÇáúÈóíúÊö íóÔúãóáõ ÝóÇØöãóÉó æóÚóáöíøðÇ æóÍóÓóäðÇ æóÍõÓóíúäðÇ. æóáóíúÓó ÝöíåóÇ Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó äóÒóáóÊú Ýöíåöãú ÅöáøóÇ ÍóÏöíËðÇ æóÇÍöÏðÇ äóÓóÈóåõ ÇÈúäõ ßóËöíÑò Åöáóì ÇáØøóÈóÑöíøö æóáóãú íõæÌóÏú Ýöí ÊóÝúÓöíÑöåö Úóäú Ãóãøö ÓóáóãóÉó ÃóäøóåóÇ ÐõßöÑó ÚöäúÏóåóÇ Úóáöíøõ Èúäõ ÃóÈöí ØóÇáöÈò ÝóÞóÇáóÊú: Ýöíåö äóÒóáóÊú: ÅöäøóãÇ íõÑöíÏõ Çááøóåõ áöíõÐúåöÈó Úóäúßõãõ ÇáÑøöÌúÓó Ãóåúáó ÇáúÈóíúÊö æóíõØóåøöÑóßõãú ÊóØúåöíÑÇð æóÐóßóÑóÊú ÎóÈóÑó ÊóÌúáöíáöåö ãóÚó ÝóÇØöãóÉó æóÇÈúäóíúåö ÈößöÓóÇÁò (æóÐóßóÑó ãõÕóÍøöÍõ ØóÈúÚóÉö «ÊóÝúÓöíÑö ÇÈúäö ßóËöíÑò» Ãóäøó Ýöí ãÊä Ðóáöß ÇáÍóÏöíË ÇÎúÊöáóÇÝðÇ Ýöí ÌóãöíÚö ÇáäøõÓóÎö æóáóãú íõÝóÕøöáúåõ ÇáúãõÕóÍøöÍõ) .
æóÞóÏú ÊóáóÞøóÝó ÇáÔøöíÚóÉõ ÍóÏöíËó ÇáúßöÓóÇÁö ÝóÛóÕóÈõæÇ æóÕúÝó Ãóåúáö ÇáúÈóíúÊö æóÞóÕóÑõæåõ Úóáóì ÝóÇØöãóÉó
æóÒóæúÌöåóÇ æóÇÈúäóíúåöãóÇ Úóáóíúåöãõ ÇáÑøöÖúæóÇäó¡ æóÒóÚóãõæÇ Ãóäøó ÃóÒúæóÇÌó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóÓúäó ãöäú Ãóåúáö ÇáúÈóíúÊö.
æóåóÐöåö ãõÕóÇÏóãóÉñ áöáúÞõÑúÂäö ÈöÌóÚúáö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÍóÔúæðÇ Èóíúäó ãóÇ ÎõæØöÈó Èöåö ÃóÒúæóÇÌõ ÇáäøóÈöíÁö. æóáóíúÓó Ýöí áóÝúÙö ÍóÏöíËö ÇáúßöÓóÇÁö ãóÇ íóÞúÊóÖöí ÞóÕóÑó åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝö Úóáóì Ãóåúáö ÇáúßöÓóÇÁö ÅöÐú áóíúÓó
Ýöí Þóæúáöåö: «åóÄõáóÇÁö Ãóåúáõ ÈóíúÊöí»
ÕöíÛóÉõ ÞóÕúÑò æóåõæó ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó åÄõáÇÁö ÖóíúÝöí [ÇáúÍÌÑ: 68] áóíúÓó ãóÚúäóÇåõ áóíúÓó áöí ÖóíúÝñ ÛóíúÑõåõãú¡ æóåõæó íóÞúÊóÖöí Ãóäú Êóßõæäó åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ãóÈúÊõæÑóÉð ÚóãøóÇ ÞóÈöáóåóÇ æóãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ.
æóíóÙúåóÑõ Ãóäøó åóÐóÇ ÇáÊøóæóåøõãó ãöäú Òóãóäö ÚóÕúÑö ÇáÊøóÇÈöÚíä¡ æóÃóä ãäÔÃå ÞöÑóÇÁóÉö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Úóáóì ÇáúÃóáúÓõäö Ïõæäó ÇÊøöÕóÇáò ÈóíúäöåóÇ æóÈóíúäó ãóÇ ÞóÈúáóåóÇ æóãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ. æóíóÏõáøõ áöÐóáößó ãóÇ ÑóæóÇåõ ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó Úóäú ÚößúÑöãóÉó Ãóäøóåõ ÞóÇáó:
ãóäú ÔóÇÁó ÈöÃóåúáöíøóÉò ÃóäøóåóÇ äóÒóáóÊú Ýöí ÃóÒæóÇÌ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÃóäøóåõ ÞóÇáó ÃóíúÖðÇ: áóíúÓó ÈöÇáøóÐöí ÊóÐúåóÈõæäó Åöáóíúåö¡ ÅöäøóãóÇ åõæó äÓóÇÁ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÃóäøóåõ ßóÇäó íóÕúÑõÎõ ÈöÐóáößó Ýöí ÇáÓøõæÞö. æóÍóÏöíËõ ÚõãóÑó Èúäö ÃóÈöí ÓóáóãóÉó ÕóÑöíÍñ Ýöí Ãóäøó ÇáúÂíóÉó äóÒóáóÊú ÞóÈúáó Ãóä íóÏúÚõæ ÇáäÈíÁ ÇáÏøóÚúæóÉó áöÃóåúáö ÇáúßöÓóÇÁö æóÃóäøóåóÇ äóÒóáóÊú Ýöí ÈóíúÊö Ãóãøö ÓóáóãóÉó.(22/16)
æóÃóãøóÇ ãóÇ æóÞóÚó ãöäú
Þóæúáö ÚõãóÑó Èúäö ÃóÈöí ÓóáóãóÉó: Ãóäøó Ãõãøó ÓóáóãóÉó ÞóÇáóÊú: æóÃóäóÇ ãóÚóåõãú íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö¿ ... ÝóÞóÇáó: «ÃóäúÊö Úóáóì ãóßóÇäößö æóÃóäúÊö Úóáóì ÎóíúÑò»
. ÝóÞóÏú æóåóãó Ýöíåö ÇáÔøöíÚóÉõ ÝóÙóäøõæÇ Ãóäøóåõ ãóäóÚóåóÇ ãöäú Ãóäú Êóßõæäó ãöäú Ãóåúáö ÈóíúÊöåö¡ æóåóÐöåö ÌóåóÇáóÉ áöÃóä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÅöäøóãóÇ ÃóÑóÇÏó Ãóä ãóÇ ÓóÃóáóÊúåõ ãöäó ÇáúÍóÇÕöáö¡ áöÃóäøó ÇáúÂíóÉó äóÒóáóÊú ÝöíåóÇ æóÝöí ÖóÑóÇÆöÑöåóÇ¡ ÝóáóíúÓóÊú åöíó ÈöÍóÇÌóÉò Åöáóì ÅöáúÍóÇÞöåóÇ Èöåöãú¡ ÝóÇáÏøõÚóÇÁõ áóåóÇ ÈöÃóäú íõÐúåöÈó Çááøóåõ ÚóäúåóÇ ÇáÑøöÌúÓó æóíõØóåøöÑóåóÇ ÏõÚóÇÁñ ÈöÊóÍúÕöíáö ÃóãúÑò ÍóÕóáó æóåõæó ãõäóÇÝò ÈöÂÏóÇÈö ÇáÏøõÚóÇÁö ßóãóÇ ÍóÑøóÑóåõ ÔöåóÇÈõ ÇáÏøöíäö ÇáúÞóÑóÇÝöíøõ Ýöí ÇáúÝóÑúÞö Èóíúäó ÇáÏøõÚóÇÁö ÇáúãóÃúÐõæäö Ýöíåö æóÇáÏøõÚóÇÁö ÇáúãóãúäõæÚö ãöäúåõ¡ ÝóßóÇäó ÌóæóÇÈ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊóÚúáöíãðÇ áóåóÇ. æóÞóÏú æóÞóÚó Ýöí ÈóÚúÖö ÇáÑøöæóÇíóÇÊö
Ãóäøóåõ ÞóÇáó áöÃõãøö ÓóáóãóÉó: «Åöäøóßö ãä ÃóÒæóÇÌ ÇáäÈíÁ»
. æóåóÐóÇ ÃóæúÖóÍõ Ýöí ÇáúãõÑóÇÏö
ÈöÞóæúáöåö: «Åöäøóßö Úóáóì ÎóíúÑò» .
æóáóãøóÇ ÇÓúÊóÌóÇÈó Çááøóåõ ÏÚÇÁå ßóÇäó ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íõØúáöÞõ Ãóåúáó ÇáúÈóíúÊö Úóáóì ÝóÇØöãóÉó æóÚóáöíøò æóÇÈúäóíúåöãóÇ¡ ÝóÞóÏú
Ñóæóì ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ Úóäú ÃóäóÓö Èúäö ãóÇáößò Ãóäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóÇäó íóãõÑøõ ÈöÈóÇÈö ÝóÇØöãóÉó ÓöÊøóÉó ÃóÔúåõÑò ÅöÐóÇ ÎóÑóÌó Åöáóì ÕóáóÇÉö ÇáúÝóÌúÑö íóÞõæáõ: «ÇáÕøóáóÇÉó íóÇ Ãóåúáó ÇáúÈóíúÊö ÅöäøóãÇ íõÑöíÏõ Çááøóåõ áöíõÐúåöÈó Úóäúßõãõ ÇáÑøöÌúÓó Ãóåúáó ÇáúÈóíúÊö æóíõØóåøöÑóßõãú ÊóØúåöíÑÇð»
¡ ÞóÇáó ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ: åóÐóÇ ÍóÏöíËñ ÍóÓóäñ ÛóÑöíÈñ ãöäú åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö.
æóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö: áöíõÐúåöÈó áóÇãõ ÌóÑøò ÊõÒóÇÏõ áöáÊøóÃúßöíÏö ÛóÇáöÈðÇ ÈóÚúÏó ãóÇÏøóÊóíö ÇáúÅöÑóÇÏóÉö æóÇáúÃóãúÑö¡ æóíóäúÊóÕöÈõ ÇáúÝöÚúáõ ÇáúãõÖóÇÑÚ ÈÚúÏåóÇ È (Ãóä) ãõÖúãóÑóÉð ÅöÖúãóÇÑðÇ æóÇÌöÈðÇ¡ æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÃõãöÑúäÇ áöäõÓúáöãó áöÑóÈøö ÇáúÚÇáóãöíäó [ÇáúÃóäúÚóÇã: 71] ¡ æóÞóæúáõ ßõËóíúÑñ:
ÃõÑöíÏõ áöÃóäúÓóì ÍõÈøóåóÇ ÝóßóÃóäøóãóÇ ... ÊõãóËøóáõ áöí áóíúáóì Èößõáøö ãóßóÇäö
æóÚóäö ÇáäøóÍóÇÓö Ãóäøó ÈóÚúÖó ÇáúÞõÑøóÇÁö ÓóãøóÇåóÇ (áóÇãó Ãóäú) æóÊóÞóÏøóãó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: íõÑöíÏõ Çááøóåõ áöíõÈóíøöäó áóßõãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [26] .
æóÞóæúáõåõ: Ãóåúáó ÇáúÈóíúÊö äöÏóÇÁñ áöáúãõÎóÇØóÈöíäó ãä äÓóÇÁ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÚó ÍóÖúÑóÉ ÇáäÈíÁ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ¡ æóÞóÏú Ôóãöáó ßõáøó ãä ÃáÍÞ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Èöåöäøó ÈöÃóäøóåõ ãöäú Ãóåúáö ÇáúÈóíúÊö æóåõãú: ÝóÇØöãóÉõ æóÇÈúäóÇåóÇ æóÒóæúÌõåóÇ æóÓóáúãóÇäõ áóÇ íÚÏæ åóÄõáóÇÁö.(22/17)
æóÇÐúßõÑúäó ãóÇ íõÊúáóì Ýöí ÈõíõæÊößõäøó ãöäú ÂíóÇÊö Çááøóåö æóÇáúÍößúãóÉö Åöäøó Çááøóåó ßóÇäó áóØöíÝðÇ ÎóÈöíÑðÇ (34)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 34]
æóÇÐúßõÑúäó ãóÇ íõÊúáì Ýöí ÈõíõæÊößõäøó ãöäú ÂíÇÊö Çááøóåö æóÇáúÍößúãóÉö Åöäøó Çááøóåó ßÇäó áóØöíÝÇð ÎóÈöíÑÇð (34)
áóãøóÇ Öóãöäó Çááøóåõ áóåõäøó ÇáúÚóÙóãóÉó ÃóãóÑóåõäøó ÈöÇáÊøóÍóáøöí ÈöÃóÓúÈóÇÈöåóÇ æóÇáÊøóãóáøöí ãöäú ÂËóÇÑöåóÇ æóÇáÊøóÒóæøõÏö ãöäú Úöáúãö ÇáÔøóÑöíÚóÉö ÈöÏöÑóÇÓóÉö ÇáúÞõÑúÂäö áöíóÌúãóÚó Ðóáößó ÇåúÊöÏóÇÁóåõäøó Ýöí ÃóäúÝõÓöåöäøó ÇÒúÏöíóÇÏðÇ Ýöí ÇáúßóãóÇáö æóÇáúÚöáúãö¡ æóÅöÑúÔóÇÏóåõäøó ÇáúÃõãøóÉó Åöáóì ãóÇ Ýöíåö ÕóáóÇÍñ áóåóÇ ãä Úáã ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÝöÚúáõ ÇÐúßõÑúäó íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãöäó ÇáÐøõßúÑö ÈöÖóãøö ÇáÐøóÇáö æóåõæó ÇáÊøóÐóßøõÑõ¡ æóåóÐöåö ßóáöãóÉñ ÌóÇãöÚóÉñ ÊóÔúãóáõ ÇáúãóÚúäóì ÇáÕøóÑöíÍó ãöäúåõ¡ æóåõæó Ãóäú áóÇ íóäúÓóíúäó ãóÇ ÌóÇÁó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö æóáóÇ íóÛúÝóáúäó Úóäö ÇáúÚóãóáö Èöåö¡ æóíóÔúãóáõ ÇáúãóÚúäóì ÇáúßöäóÇÆöíøó æóåõæó Ãóäú íõÑóÇÏó ãõÑóÇÚóÇÉõ ÇáúÚóãóáö ÈöãóÇ íõÊúáóì Ýöí ÈõíõæÊöåöäøó ãöãøóÇ íóäúÒöáõ ÝöíåóÇ æóãóÇ íÞÑÃå ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝöíåóÇ¡ æóãóÇ íõÈóíøöäõ ÝöíåóÇ ãöäó ÇáÏøöíäö¡ æóíóÔúãóáõ ãóÚúäðì ßöäóÇÆöíøðÇ ËóÇäöíðÇ æóåõæó ÊóÐóßøõÑõ Êöáúßó ÇáäøöÚúãóÉö ÇáúÚóÙöíãóÉö Ãóäú ßóÇäóÊú ÈõíõæÊõåõäøó ãóæúÞöÚó ÊöáóÇæóÉö ÇáúÞõÑúÂäö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãöäó ÇáÐøößúÑö ÈößóÓúÑö ÇáÐøóÇáö¡ æóåõæó ÅöÌúÑóÇÁõ ÇáúßóáóÇãö Úóáóì ÇááøöÓóÇäö¡ Ãóíú ÈóáøöÛúäóåõ áöáäøóÇÓö ÈöÃóäú íóÞúÑóÃúäó ÇáúÞõÑúÂäó æóíõÈóáøöÛúäó ÃóÞúæóÇáó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÓöíÑóÊóåõ. æóÝöíåö ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáúÚóãóáö Èöåö.
æóÇáÊøöáóÇæóÉõ: ÇáúÞöÑóÇÁóÉõ¡ Ãóíú ÅöÚóÇÏóÉõ ßóáóÇãò ãóßúÊõæÈò Ãóæú ãóÍúÝõæÙò¡ Ãóíú ãóÇ íóÊúáõæåõ ÇáÑøóÓõæáõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. æãöäú ÂíÇÊö Çááøóåö æóÇáúÍößúãóÉö ÈóíóÇäñ áöãóÇ íõÊúáóì Ýóßõáøõ Ðóáößó ãóÊúáõæøñ¡ æóÐóáößó ÇáúÞõÑúÂäõ¡ æóÞóÏú Èóíøóäó ÇáúãóÊúáõæøó ÈöÔóíúÆóíúäö:
åóãøóÇ ÂíóÇÊõ Çááøóåö¡ æóÇáúÍößúãóÉõ¡ ÝóÂíóÇÊõ Çááøóåö íóÚõãøõ ÇáúÞõÑúÂäó ßõáøóåõ¡ áöÃóäøóåõ ãõÚúÌöÒñ Úóäú ãõÚóÇÑóÖóÊöåö ÝóßóÇäó ÂíóÉð Úóáóì Ãóäøóåõ ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö.
æóÚóØúÝõ æóÇáúÍößúãóÉö ÚóØúÝõ ÎóÇÕøò Úóáóì ÚóÇãøò æóåõæó ãóÇ ßóÇäó ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö ãóæóÇÚöÙó æóÃóÍúßóÇãðÇ ÔóÑúÚöíøóÉð¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì ÈóÚúÏó ÐößúÑö ÇáúÃóÍúßóÇãö ÇáøóÊöí Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö [39] Ðáößó ãöãøóÇ ÃóæúÍì Åöáóíúßó ÑóÈøõßó ãöäó ÇáúÍößúãóÉö¡ Ãóíú ãóÇ íõÊúáóì Ýöí ÈõíõæÊöåöäøó ÚöäúÏó äõÒõæáöåö¡ Ãóæ ÈöÞöÑóÇÁóÉ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÏöÑóÇÓóÊöåöäøó ÇáúÞõÑúÂäó¡ áöíóÊóÌóÏøóÏó ãóÇ Úóáöãúäóåõ æóíóáúãóÚó áóåõäøó ãöäú ÃóäúæóÇÑöåö ãóÇ åõæó ãóßúäõæäñ áóÇ íóäúÖõÈõ ãóÚöíäõåõ¡ æóáöíóßõäøó ãõÔóÇÑößóÇÊò Ýöí ÊóÈúáöíÛö ÇáúÞõÑúÂäö æóÊóæóÇÊõÑöåö¡ æóáóãú íÒá ÃóÕúÍóÇÈ ÑóÓõæá Çááå Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáÊøóÇÈöÚõæäó ÈóÚúÏóåõãú
íóÑúÌöÚõæäó Åöáóì ÃõãøóåóÇÊö ÇáúãõÄúãöäöíäó Ýöí ßóËöíÑò ãöäú ÃóÍúßóÇãö ÇáäøöÓóÇÁö æóãöäú ÃóÍúßóÇãö ÇáÑøóÌõáö ãóÚó Ãóåúáöåö¡ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÇÐúßõÑúäöí ÚöäúÏó ÑóÈøößó [íõæÓõÝ: 42] ¡ Ãóíú ÈóáøöÛú ÎóÈóÑó ÓóÌúäöí æóÈóÞóÇÆöí Ýöíåö.(22/18)
Åöäøó ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÇáúãõÓúáöãóÇÊö æóÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõÄúãöäóÇÊö æóÇáúÞóÇäöÊöíäó æóÇáúÞóÇäöÊóÇÊö æóÇáÕøóÇÏöÞöíäó æóÇáÕøóÇÏöÞóÇÊö æóÇáÕøóÇÈöÑöíäó æóÇáÕøóÇÈöÑóÇÊö æóÇáúÎóÇÔöÚöíäó æóÇáúÎóÇÔöÚóÇÊö æóÇáúãõÊóÕóÏøöÞöíäó æóÇáúãõÊóÕóÏøöÞóÇÊö æóÇáÕøóÇÆöãöíäó æóÇáÕøóÇÆöãóÇÊö æóÇáúÍóÇÝöÙöíäó ÝõÑõæÌóåõãú æóÇáúÍóÇÝöÙóÇÊö æóÇáÐøóÇßöÑöíäó Çááøóåó ßóËöíÑðÇ æóÇáÐøóÇßöÑóÇÊö ÃóÚóÏøó Çááøóåõ áóåõãú ãóÛúÝöÑóÉð æóÃóÌúÑðÇ ÚóÙöíãðÇ (35)
æóãóæúÞöÚõ ãóÇÏøóÉö ÇáÐøößúÑö åõäóÇ ãõæóÞöÚñ ÔóÑöíÝñ áöÊóÍóãøõáöåóÇ åóÐöåö ÇáúãóÍóÇãöáó ãóÇ áóÇ íóÊóÍóãøóáõåõ ÛóíúÑõåóÇ ÅöáøóÇ ÈöÅöØúäóÇÈò. ÞóÇáó ÇÈúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö: Åöä Çááå ÊóÚóÇáóì ÃóãóÑó äóÈöíÆóåõ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÈöÊóÈúáöíÛö ãóÇ ÃõäúÒóáó Åöáóíúåö ÝóßóÇäó ÅöÐóÇ ÞóÑóÃó Úóáóì æóÇÍöÏò Ãóæú ãóÇ ÇÊøóÝóÞó ÓóÞóØó Úóäúåõ ÇáúÝóÑúÖõ¡ æóßóÇäó Úóáóì ãóäú ÊóÈöÚóåõ Ãóäú íõÈóáøöÛóåõ Åöáóì ÛóíúÑöåö æóáóÇ íóáúÒóãõåõ Ãóäú íóÐúßõÑóåõ áöÌóãöíÚö ÇáÕøóÍóÇÈóÉö.
æóÞóÏú ÊóßóÑøóÑó ÐößúÑõ ÇáúÍößúãóÉö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ãóæóÇÖöÚó ßóËöíÑóÉò¡ æóÈóíøóäøóÇåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö.
æóÊóÞóÏøóãó ÞóÑöíÈðÇ ÇÎúÊöáóÇÝõ ÇáúÞõÑøóÇÁö Ýöí ßóÓúÑö ÈóÇÁö (ÈöíõæÊò) Ãóæú ÖóãøöåóÇ.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøó Çááøóåó ßÇäó áóØöíÝÇð ÎóÈöíÑÇð ÊóÚúáöíáñ áöáúÃóãúÑö æóÊóÐúíöíáñ áöáúÌõãóáö ÇáÓøóÇÈöÞóÉö. æóÇáÊøóÚúáöíáõ ÕóÇáöÍñ áöãóÍóÇãöáö ÇáúÃóãúÑö ßõáøöåóÇ áöÃóäøó ÇááøõØúÝó íóÞúÊóÖöí ÅöÓúÏóÇÁó ÇáäøóÝúÚö ÈößóíúÝöíøóÉò áóÇ ÊóÔõÞøõ Úóáóì ÇáúãõÓúÏóì Åöáóíúåö.
æóÝöíãóÇ æõÌøöåó Åöáóì äÓóÇÁ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäó ÇáúÃóãúÑö æóÇáäøóåúíö ãóÇ åõæó ÕóáóÇÍñ áóåõäøó æóÅöÌúÑóÇÁñ áöáúÎóíúÑö ÈöæóÇÓöØóÊöåöäøó¡ æóßóÐóáößó Ýöí ÊóíúÓöíÑöåö ÅöíøóÇåõäøó áöãõÚóÇÔóÑóÉö ÇáÑøóÓõæáö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ æóÌóÚúáöåöäøó Ãóåúáó ÈõíõæÊöåö¡ æóÝöí ÅöÚúÏóÇÏöåöäøó áöÓóãóÇÚö ÇáúÞõÑúÂäö æóÝóåúãöåö¡ æóãõÔóÇåóÏóÉö ÇáúåóÏúíö ÇáäøóÈóæöíøö¡ ßõáøõ Ðóáößó áõØúÝñ áóåõäøó åõæó ÇáúÈóÇÚöË Úáì ãóÇ æóÌøóåóåõ Åöáóíúåöäøó ãöäó ÇáúÎöØóÇÈö áöíóÊóáóÞøóíúäó ÇáúÎóÈóÑó æóíõÈóáøöÛúäóåõ¡ æóáöÃóäøó ÇáúÎóÈöíÑó¡ Ãóíö ÇáúÚóáöíãó ÅöÐóÇ ÃóÑóÇÏó Ãóäú íõÐúåöÈó Úóäúåõäøó ÇáÑøöÌúÓó æóíõØóåøöÑõåõäøó ÍóÕóáó ãõÑóÇÏõåõ ÊóÇãøðÇ áóÇ Îóáóáó æóáóÇ ÛóÝúáóÉó.
ÝóãóÚúäóì ÇáúÌõãúáóÉö Ãóäøóåõ ÊóÚóÇáóì ãóæúÕõæÝñ ÈöÇááøõØúÝö æóÇáúÚöáúãö ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö ÝöÚúáõ ßÇäó ÝóíóÔúãóáõ Úõãõæãõ áõØúÝöåö æóÚöáúãöåö áõØúÝóåõ Èöåöäøó æóÚöáúãóåõ ÈöãóÇ Ýöíåö äÝÚåä.
[35]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 35]
Åöäøó ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÇáúãõÓúáöãÇÊö æóÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõÄúãöäÇÊö æóÇáúÞÇäöÊöíäó æóÇáúÞÇäöÊÇÊö æóÇáÕøóÇÏöÞöíäó æóÇáÕøóÇÏöÞÇÊö æóÇáÕøóÇÈöÑöíäó æóÇáÕøóÇÈöÑÇÊö æóÇáúÎÇÔöÚöíäó æóÇáúÎÇÔöÚÇÊö æóÇáúãõÊóÕóÏøöÞöíäó æóÇáúãõÊóÕóÏøöÞÇÊö æóÇáÕøóÇÆöãöíäó æóÇáÕøóÇÆöãÇÊö æóÇáúÍÇÝöÙöíäó ÝõÑõæÌóåõãú æóÇáúÍÇÝöÙÇÊö æóÇáÐøóÇßöÑöíäó Çááøóåó ßóËöíÑÇð æóÇáÐøóÇßöÑÇÊö ÃóÚóÏøó Çááøóåõ áóåõãú ãóÛúÝöÑóÉð æóÃóÌúÑÇð ÚóÙöíãÇð (35)
íóÌõæÒõ Ãóäøó Êóßõæäó åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ áöÃóäøó Þóæúáóåõ: æóãóäú íóÞúäõÊú ãöäúßõäøó áöáøóåö æóÑóÓõæáöåö æóÊóÚúãóáú ÕÇáöÍÇð äõÄúÊöåÇ ÃóÌúÑóåÇ ãóÑøóÊóíúäö [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 31] ÈóÚúÏó Þóæúáöåö: áóÓúÊõäøó ßóÃóÍóÏò ãöäó ÇáäøöÓÇÁö
[ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 32](22/19)
íõËöíÑõ Ýöí äõÝõæÓö ÇáúãõÓúáöãóÇÊö Ãóäú íóÓúÃóáúäó: Ãóåõäøó ãóÃúÌõæÑóÇÊñ Úóáóì ãóÇ íóÚúãóáúäó ãä ÇáúÍóÓóäóÇÊ¡ æà åäø ãóÃúãõæÑóÇÊñ ÈöãöËúáö ãóÇ ÃõãöÑóÊú Èöåö ÃóÒæóÇÌ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ Ãóãú Êöáúßó ÎóÕóÇÆöÕ áöäÓóÇÁ ÇáäÈíÁ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ¡ ÝóßóÇäó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãóÇ åõæó ÌóæóÇÈñ áöåóÐóÇ ÇáÓøõÄóÇáö Úóáóì ÚóÇÏóÉö ÇáúÞõÑúÂäö ÝöíãóÇ ÅöÐóÇ ÐóßóÑó ãóÃúãõæÑóÇÊò íõÚúÞöÈõåóÇ ÈöÇáÊøóÐúßöíÑö ÈöÍóÇáö ÃóãúËóÇáöåóÇ Ãóæú ÈöÍóÇáö ÃóÖúÏóÇÏöåóÇ. æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøðÇ æóÑóÏó ÈöãõäóÇÓóÈóÉö ãóÇ ÐõßöÑó ãöäú ÝóÖóÇÆöá ÃóÒæóÇÌ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
Ñæì ÇÈúäõ ÌóÑöíÑò æóÇáúæóÇÍöÏöíøõ Úóäú ÞóÊóÇÏóÉó: Ãóäøó äöÓóÇÁð ÏóÎóáúäó Úáì ÃóÒæóÇÌ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÞõáúäó:
ÞóÏú ÐóßóÑóßõäøó Çááøóåõ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö æóáóãú íóÐúßõÑúäóÇ ÈöÔóíúÁò¡ æóáóæú ßóÇäó ÝöíäóÇ ÎóíúÑñ áóÐóßóÑóäóÇ ÝóÃóäúÒóáó Çááøóåõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉó.
æÑæì ÇáäøóÓóÇÆöíø æóÃÍãÏ: Ãóä Ãã ÓóáãóÉ ÞóÇáóÊ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: ãóÇ áäÇ áóÇ äÐúßÑ Ýöí ÇáúÞõÑúÂä ßóãóÇ íÐßÑ ÇáÑøöÌóÇá ÝóÃäúÒá Çááå ÊóÚóÇáóì åóÐöå ÇáúÂíóÉ.
æóÑóæóì ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ æóÇáØøóÈóÑóÇäöíøõ: «Ãóäøó Ãõãøó ÚõãóÇÑóÉó ÇáúÃóäúÕóÇÑöíøóÉ ÃóÊóÊ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÞóÇáóÊú: ãóÇ ÃóÑóì ÇáäøöÓóÇÁó íõÐúßóÑúäó ÈöÔóíúÁò» ÝóäóÒóáóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ.
æóÞóÇáó ÇáúæóÇÍöÏöíøõ: «ÞóÇáó ãõÞóÇÊöáñ: ÈóáóÛóäöí Ãóäøó ÃóÓúãóÇÁó ÈöäúÊó ÚõãóíúÓò áóãøóÇ ÑóÌóÚóÊú ãöäó ÇáúÍóÈóÔóÉö ãóÚó ÒóæúÌöåóÇ ÌóÚúÝóÑó Èúäö ÃóÈöí ØóÇáöÈò ÏóÎóáóÊú Úáì äÓóÇÁ ÇáäÈíÁ ÝóÞóÇáóÊú: åóáú äóÒóáó ÝöíäóÇ ÔóíúÁñ ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö¿
Þöíáó: áóÇ¡ ÝóÃóÊóÊ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÞóÇáóÊú: íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö Åöäøó ÇáäøöÓóÇÁó áóÝöí ÎóíúÈóÉò æóÎóÓóÇÑò. ÞóÇáó: æóãöãøó Ðóáößó¿ ÞóÇáóÊú: áöÃóäøóåõäøó áóÇ íõÐúßóÑúäó ÈöÇáúÎóíÑö ßóãóÇ íÐßÑ ÇáÑøöÌóÇáõ ÝóÃóäúÒóáó Çááøóåõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉó» .
ÝóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú ÃóÕúÍóÇÈö åóÐöåö ÇáúÃóæúÕóÇÝö ÇáúãóÐúßõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁõ¡ æóÃóãøóÇ ÐößúÑõ ÇáÑøöÌóÇáö ÝóáöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó ÇáÕøöäúÝóíúäö Ýöí åóÐöåö ÇáÔøóÑóÇÆöÚö ÓóæóÇÁñ áöíóÚúáóãõæÇ Ãóäøó ÇáÔøóÑöíÚóÉó áóÇ ÊóÎúÊóÕøõ ÈöÇáÑøöÌóÇáö áóÇ ßóãóÇ ßóÇäó ãõÚúÙóãõ ÔóÑöíÚóÉö ÇáÊøóæúÑóÇÉö ÎóÇÕøðÇ ÈöÇáÑøöÌóÇáö ÅöáøóÇ ÇáúÃóÍúßóÇãó ÇáøóÊöí áóÇ ÊõÊóÕóæøóÑõ Ýöí ÛóíúÑö ÇáäøöÓóÇÁö¡ ÝóÔóÑöíÚóÉõ ÇáúÅöÓúáóÇãö ÈöÚóßúÓö Ðóáößó ÇáúÃóÕúáõ Ýöí ÔóÑóÇÆöÚöåóÇ Ãóäú ÊóÚõãøó ÇáÑøöÌóÇáó æóÇáäøöÓóÇÁó ÅöáøóÇ ãóÇ äõÕøó Úóáóì ÊóÎúÕöíÕöåö ÈöÃóÍóÏö ÇáÕøöäúÝóíúäö¡ æóáóÚóáøó ÈöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóÃóãúËóÇáöåóÇ ÊóÞóÑøóÑó ÃóÕúáõ ÇáÊøóÓúæöíóÉö ÝóÃóÛúäóì Úóäö ÇáÊøóäúÈöíåö Úóáóíúåö Ýöí ãõÚúÙóãö ÃóÞúæóÇáö ÇáúÞõÑúÂäö æóÇáÓøõäøóÉö¡ æóáóÚóáøó åóÐóÇ åõæó(22/20)
æóÌúåõ ÊöÚúÏóÇÏö ÇáÕøöÝóÇÊö ÇáúãóÐúßõæÑóÉ Ýöí åóÐöå ÇáúÂíóÉ áöÆóáøóÇ íõÊóæóåøóãõ ÇáÊøóÓúæöíóÉõ Ýöí ÎõÕõæÕö ÕöÝóÉò æóÇÍöÏóÉò.
æóÓõáößó ãóÓúáóßõ ÇáúÅöØúäóÇÈö Ýöí ÊöÚúÏóÇÏö ÇáúÃóæúÕóÇÝö áöÃóäøó ÇáúãóÞóÇãó áöÒöíóÇÏóÉö ÇáúÈóíóÇäö áöÇÎúÊöáóÇÝö ÃóÝúåóÇãö ÇáäøóÇÓö Ýöí Ðóáößó¡ Úóáóì Ãóäøó Ýöí åóÐóÇ ÇáÊøöÚúÏóÇÏö ÅöíãóÇÁð Åöáóì ÃõÕõæáö ÇáÊøóÔúÑöíÚö ßóãóÇ ÓóäõÈóíøöäõåõ Ýöí ÂÎöÑö ÊóÝúÓöíÑö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö.
æóÈöåóÐöåö ÇáúÂËóÇÑö íóÙúåóÑõ ÇÊøöÕóÇáõ åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö ÈöÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ. æóÈöåö íóÙúåóÑõ æóÌúåõ ÊóÃúßöíÏö åóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑö
ÈöÍóÑúÝö Åöäøó áöÏóÝúÚö Ôóßøö ãóäú Ôóßøó Ýöí åóÐóÇ ÇáúÍõßúãö ãöäó ÇáäøöÓóÇÁö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ Èö ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÇáúãõÓúáöãÇÊö ãóäö ÇÊøóÕóÝó ÈöåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÇáúãóÚúÑõæÝö ÔóÑóÚðÇ.
æóÇáúÅöÓúáóÇãõ ÈöÇáúãóÚúäóì ÇáÔøóÑúÚöíøö åõæó ÔóåóÇÏóÉõ Ãóäú áóÇ Åöáóåó ÅöáøóÇ Çááøóåõ æóÃóäøó ãõÍóãøóÏðÇ ÑóÓõæáõ Çááøóåö æóÅöÞóÇãõ ÇáÕøóáóÇÉö æóÅöíÊóÇÁõ ÇáÒøóßóÇÉö æóÕóæúãõ ÑóãóÖóÇäó æóÍöÌøõ ÇáúÈóíúÊö¡ æóáóÇ íóÚúÊóÈöÑõ ÅöÓúáóÇãðÇ ÅöáøóÇ ãóÚó ÇáúÅöíãóÇäö. æóÐößúÑõ ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõÄúãöäÇÊö ÈóÚúÏóåõ áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøó ÇáúÅöíãóÇäó åõæó ÇáúÃóÕúáõ¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóíúåö ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóáÇ ÊóãõæÊõäøó ÅöáøóÇ æóÃóäúÊõãú ãõÓúáöãõæäó Ýöí ÇáúÈóÞóÑóÉö [132] .
æóÇáúãÑóÇÏ È ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõÄúãöäÇÊö ÇáøóÐíä ÂãäõæÇ. æóÇáúÅöíãóÇä: Ãóä íõÄãä ÈÇááå æóãóáóÇÆößóÊå æóßÊÈå æóÑõÓõáå æóÇáúíóæúã ÇáÂÎÑ æíÄãä ÈöÇáúÞÏÑö ÎóíÑå æÔÑå. æóÊÞÏã ÇáúßóáóÇã Úáì ÇáúÅöíãóÇä Ýöí ÃóæóÇÆöá ÓõæÑóÉ ÇáúÈóÞóÑóÉ.
æ (ÇáúÞÇäöÊöíäó æóÇáúÞÇäöÊÇÊö) : ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáúÞõäõæÊö æóåõæó ÇáØøóÇÚóÉõ áöáøóåö æóÚöÈóÇÏóÊõåõ¡ æóÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ æóãóäú íóÞúäõÊú ãöäúßõäøó áöáøóåö æóÑóÓõæáöåö [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 31] æÇáÕøóÇÏöÞöíäó æóÇáÕøóÇÏöÞÇÊö ãóäú ÍóÕóáó ãöäúåõãú ÕöÏúÞõ ÇáúÞóæúáö æóåõæó ÖöÏøõ ÇáúßóÐöÈö¡ æóÇáÕøöÏúÞõ ßõáøõåõ ÍóÓóäñ¡ æóÇáúßóÐöÈõ áóÇ ÎóíúÑó Ýöíåö ÅöáøóÇ áöÖóÑõæÑóÉò.
æóÔóãóáó Ðóáößó ÇáúæóÝóÇÁó ÈöãóÇ íõáúÊóÒóãõ Èöåö ãöäú ÃõãõæÑö ÇáÏøöíóÇäóÉö ßóÇáúæóÝóÇÁö ÈöÇáúÚóåúÏö æóÇáúæóÝóÇÁö ÈöÇáäÐÑö¡ æóÊÞÏã ÚöäúÏ Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃõæáÆößó ÇáøóÐöíäó ÕóÏóÞõæÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [177] .
æÈ ÇáÕøóÇÈöÑöíäó æóÇáÕøóÇÈöÑÇÊö: Ãóåúáõ ÇáÕøóÈúÑö æóÇáÕøóÈúÑõ ãóÍúãõæÏñ Ýöí ÐóÇÊöåö áöÏóáóÇáóÊöåö Úóáóì ÞõæøóÉö ÇáúÚóÒöíãóÉö¡ æóáóßöäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó åõäóÇ åõæó ÊóÍóãøõáõ ÇáúãóÔóÇÞøö Ýöí ÃõãõæÑö ÇáÏøöíäö¡ æóÊóÍóãøõáõ ÇáúãóßóÇÑöåö Ýöí(22/21)
ÇáÐøóÈøö Úóäö ÇáúÍóæúÒóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãöíøóÉö¡ æóÊóÞóÏøóãó ãõÓúÊóæúÝðì ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÇÕúÈöÑõæÇ æóÕÇÈöÑõæÇ ÂÎöÑõ ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó [200] .
æóÈö ÇáúÎÇÔöÚöíäó æóÇáúÎÇÔöÚÇÊö: Ãóåúáõ ÇáúÎõÔõæÚö¡ æóåõæó ÇáúÎõÖõæÚõ áöáøóåö æóÇáúÎóæúÝõ ãöäúåõ¡ æóåõæó íóÑúÌöÚõ Åöáóì ãóÚúäóì ÇáúÅöÎúáóÇÕö ÈöÇáúÞóáúÈö ÝöíãóÇ íóÚúãóáõåõ ÇáúãõßóáøóÝõ¡ æóãõØóÇÈóÞóÉõ Ðóáößó áöãóÇ íóÙúåóÑõ ãöäú ÂËóÇÑöåö Úóáóì ÕóÇÍöÈöåö. æóÇáúãõÑóÇÏõ: ÇáúÎõÔõæÚõ áöáøóåö ÈöÇáúÞóáúÈö æóÇáúÌóæóÇÑöÍö¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöäøóåÇ áóßóÈöíÑóÉñ ÅöáøóÇ Úóáóì ÇáúÎÇÔöÚöíäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [45] .
æóÈö ÇáúãõÊóÕóÏøöÞöíäó æóÇáúãõÊóÕóÏøöÞÇÊö: ãóäú íóÈúÐõáõ ÇáÕøóÏóÞóÉó ãöäú ãóÇáöåö áöáúÝõÞóÑóÇÁö¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÅöáøóÇ ãóäú ÃóãóÑó ÈöÕóÏóÞóÉò Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [114] . æóÝóÇÆöÏóÉõ Ðóáößó áöáúÃõãøóÉö ÚóÙöíãóÉñ.
æóÃóãøóÇ (ÇáÕøóÇÆöãõæäó æóÇáÕøóÇÆöãóÇÊõ) ÝóÙóÇåóÑñ ãóÇ Ýöí ÇáÕøöíóÇãö ãöäú ÊóÎóáøõÞò ÈöÑöíóÇÖóÉö ÇáäøóÝúÓö áöØóÇÚóÉö Çááøóåö¡ ÅöÐú íóÊúÑõßõ ÇáúãóÑúÁõ ãóÇ åõæó ÌöÈöáøöíøñ ãöäó ÇáÔøóåúæóÉö ÊóÞóÑøõÈðÇ Åöáóì Çááøóåö¡ Ãóíú ÈõÑúåóÇäðÇ Úóáóì Ãóäøó ÑöÖóì Çááøóåö Úóäåõ
ÃáÐø ÚöäúÏå ãöäú ÃóÔóÏøö ÇááøóÐøóÇÊö ãõáóÇÒóãóÉð áóåõ.
æóÃóãøóÇ ÍöÝúÙõ ÇáúÝõÑõæÌö ÝóáöÃóäøó ÔóåúæóÉó ÇáúÝóÑúÌö ÔóåúæóÉñ ÌöÈöáøöíøóÉñ¡ æóåöíó Ýöí ÇáÑøóÌõáö ÃóÔóÏøõ¡ æóÞóÏú ÃóËúäóì Çááøóåõ Úóáóì ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ÈöÐóáößó ÝóÞóÇáó Ýöí íÍíì æóÍóÕõæÑÇð [Âá ÚãÑóÇä: 39] æóÞóÇáó Ýöí ãóÑúíóãó æóÇáøóÊöí ÃóÍúÕóäóÊú ÝóÑúÌóåÇ [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 91] ¡ æóåóÐóÇ ÇáúÍöÝúÙõ áóåõ ÍõÏõæÏñ ÓóäøóÊúåóÇ ÇáÔøóÑöíÚóÉõ¡ ÝóÇáúãõÑóÇÏõ: ÍöÝúÙõ ÇáúÝÑæÌ Úóä Ãóäú ÊõÓúÊóÚúãóáó ÝöíãóÇ äõåöíó Úóäúåõ ÔóÑúÚðÇ¡ æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ: ÍöÝúÙóåóÇ Úóäö ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö ÃóÕúáðÇ æóåõæó ÇáÑøóåúÈóäóÉõ¡ ÝóÅöäøó ÇáÑøóåúÈóäóÉó ãóÏúÍõæÖóÉñ Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö ÈöÃóÏöáøóÉò ãõÊóæóÇÊöÑóÉö ÇáúãóÚúäóì.
æóÃóãøóÇ (ÇáÐøóÇßöÑõæäó æóÇáÐøóÇßöÑóÇÊõ) Ýóåõæó æóÕúÝñ ÕóÇáöÍñ áöÃóäú íóßõæäó ãöäó ÇáÐøößúÑö ÈößóÓúÑö ÇáÐøóÇáö æóåõæó ÐößúÑõ ÇááøöÓóÇäö ßóÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÇÐúßõÑõæäöí ÃóÐúßõÑúßõãú [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 152] æóÞóæúáöåö
Ýöí ÇáúÍóÏöíËö: «æóãóäú ÐóßóÑóäöí Ýöí äóÝúÓöåö ÐóßóÑúÊõåõ Ýöí äóÝúÓöí»
¡ æóãöäó ÇáÐøõßúÑö ÈöÖóãøöåóÇ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ Ýöí Þóæúáöåö: æóÇÐúßõÑúäó ãóÇ íõÊúáì Ýöí ÈõíõæÊößõäøó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 34] ¡ æóÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö: ÐóßóÑõæÇ Çááøóåó ÝóÇÓúÊóÛúÝóÑõæÇ áöÐõäõæÈöåöãú [Âá ÚãÑóÇä: 135] .
æóãóÝúÚõæáõ æÇáúÍÇÝöÙÇÊö ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö ãóÇ ÞóÈúáóåõ ãöäú Þóæúáöåö: æóÇáúÍÇÝöÙöíäó ÝõÑõæÌóåõãú¡ æóßóÐóáößó ãóÝúÚõæáõ æÇáÐøóÇßöÑÇÊö.
æóÞóÏö ÇÔúÊóãóáóÊú åóÐöåö ÇáúÎöÕóÇáõ ÇáúÚóÔúÑõ Úóáóì ÌóæóÇãöÚö ÝõÕõæáö ÇáÔøóÑöíÚóÉö ßõáøöåóÇ.(22/22)
ÝóÇáúÅöÓúáóÇãõ: íóÌúãóÚõ ÞóæóÇÚöÏó ÇáÏøöíäö ÇáúÎóãúÓó ÇáúãóÝúÑõæÖóÉó ÇáøóÊöí åöíó ÃóÚúãóÇáñ¡ æóÇáúÅöíãóÇäõ íóÌúãóÚõ ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏóÇÊö ÇáúÞóáúÈöíøóÉó ÇáúãóÝúÑõæÖóÉó æóåõæó ÔóÑúØõ ÃóÚúãóÇáö ÇáúÅöÓúáóÇãö ßõáøöåóÇ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Ëõãøó ßÇäó ãöäó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ [ÇáúÈóáóÏ: 17] .
æóÇáúÞõäõæÊõ: íóÌúãóÚõ ÇáØøóÇÚóÇÊö ßõáøóåóÇ ãóÝúÑõæÖóåóÇ æóãóÓúäõæäóåóÇ¡ æóÊóÑúßó ÇáúãóäúåöíøóÇÊö æóÇáúÅöÞúáóÇÚó ÚóäúåóÇ ãöãøóäú åõæó ãõÑúÊóßöÈõåóÇ¡ æóåõæó ãóÚúäóì ÇáÊøóæúÈóÉö¡ ÝóÇáúÞõäõæÊõ åõæó ÊóãóÇãõ ÇáØøóÇÚóÉö¡ Ýóåõæó ãõÓóÇæò áöáÊøóÞúæóì. ÝóåóÐöåö ÌóæóÇãöÚõ ÔóÑóÇÆöÚö ÇáúãõßóáøóÝöíäó Ýöí ÃóäúÝõÓöåöãú.
æóÇáÕøöÏúÞõ: íóÌúãóÚõ ßõáøó Úóãóáò åõæó ãöäú ãõæóÇÝóÞóÉö ÇáúÞóæúáö æóÇáúÝöÚúáö áöáúæóÇÞöÚö Ýöí ÇáúÞóÖóÇÁö æóÇáÔøóåóÇÏóÉö æóÇáúÚõÞõæÏö æóÇáöÇáúÊöÒóÇãóÇÊö æóÝöí ÇáúãõÚóÇãóáóÇÊö ÈöÇáúæóÝóÇÁö ÈöåóÇ æóÊóÑúßö ÇáúÎöíóÇäóÉö¡ æóãõØóÇÈóÞóÉö ÇáÙøóÇåöÑö áöáúÈóÇØöäö Ýöí ÇáúãóÑóÇÊöÈö ßõáøöåóÇ. æóãöäó ÇáÕøöÏúÞö ÕöÏúÞõ ÇáúÃóÝúÚóÇáö.
æóÇáÕøóÈúÑõ: ÌóÇãöÚñ áöãóÇ íóÎúÊóÕøõ ÈöÊóÍóãøõáö ÇáúãóÔóÇÞøö ãöäó ÇáúÃóÚúãóÇáö ßóÇáúÌöåóÇÏö æóÇáúÍöÓúÈóÉö Ýöí ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáúãóÚúÑõæÝö æóÇáäøóåúíö Úóäö ÇáúãõäúßóÑö æóãõäóÇÕóÍóÉö ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÊóÍóãøõáö ÇáúÃóÐóì Ýöí Çááøóåö¡ æóåõæó ÎõáõÞñ ÚóÙöíãñ åõæó ãöÝúÊóÇÍõ ÃóÈúæóÇÈö ãóÍóÇãöÏö ÇáúÃóÎúáóÇÞö æóÇáúÂÏóÇÈö æóÇáúÅöäúÕóÇÝö ãöäó ÇáäøóÝúÓö.
æóÇáúÎõÔõæÚõ: ÇáúÅöÎúáóÇÕõ ÈöÇáúÞóáúÈö æóÇáÙøóÇåöÑö¡ æóåõæó ÇáöÇäúÞöíóÇÏõ æóÊóÌóäøõÈõ ÇáúãÚÇÕöí¡ æóíÏÎá Ýöíåö ÇáúÅöÍúÓóÇäö æóåõæó ÇáúãõÝóÓøóÑõ
Ýöí ÍóÏöíËö ÌöÈúÑöíáó «Ãóäú ÊóÚúÈõÏó Çááøóåó ßóÃóäøóßó ÊóÑóÇåõ ÝóÅöäú áóãú Êóßõäú ÊóÑóÇåõ ÝóÅöäøóåõ íóÑóÇßó»
. æóíóÏúÎõáõ ÊóÍúÊó Ðóáößó ÌóãöíÚõ ÇáúÞõÑóÈö ÇáäøóæóÇÝöá ÝóÅöäøóåóÇ ãöäú ÂËóÇÑö ÇáúÎõÔõæÚö¡ æóíóÏúÎõáõ Ýöíåö ÇáÊøóæúÈóÉõ ãöãøóÇ ÇÞúÊóÑóÝóåõ ÇáúãóÑúÁõ ãöäó ÇáúßóÈóÇÆöÑö ÅöÐú áóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ ÇáúÎõÔõæÚõ ÈöÏõæäöåóÇ.
æóÇáÊøóÕóÏøõÞõ: íóÍúÊóæöí ÌóãöíÚó ÃóäúæóÇÚö ÇáÕøóÏóÞóÇÊö æÇáúÚóØöíøóÇÊö æóÈóÐúáö ÇáúãóÚúÑõæÝö æóÇáúÅöÑúÝóÇÞö.
æóÇáÕøóæúãõ: ÚöÈóÇÏóÉñ ÚóÙöíãóÉñ¡ ÝóáöÐóáößó ÎõÕøöÕóÊú ÈöÇáÐøößúÑö ãöÚó Ãóäøó ÇáúÝóÑúÖó ãöäúåõ ãóÔúãõæáñ áöáúÅöÓúáóÇãö Ýöí Þóæúáöåö: Åöäøó ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÇáúãõÓúáöãÇÊö æóíóÝöí Õóæúãó ÇáäøóÇÝöáóÉö¡ ÝóÇáÊøóÕúÑöíÍõ ÈöÐößúÑö ÇáÕøóæúãö Êóäúæöíåñ Èöåö.
æóÝöí ÇáÍóÏöíË «ÞóÇáó Çááå ÊóÚóÇáóì: ÇáÕøóæúãõ áöí æóÃóäóÇ ÃóÌúÒöí Èöåö» .
æóÍöÝúÙõ ÇáúÝõÑõæÌö: ÃõÑöíÏó Èöåö ÍöÝúÙõåóÇ ÚóãøóÇ æóÑóÏó ÇáÔøóÑúÚõ ÈöÍöÝúÙöåóÇ Úóäúåõ¡ æóÞóÏö ÇäúÏóÑóÌó Ýöí åóÐóÇ ÌóãöíÚõ ÃóÍúßóÇãö ÇáäøößóÇÍö æóãóÇ íóÊóÝóÑøóÚõ ÚóäúåóÇ æóãóÇ åõæó æóÓöíáóÉñ áóåóÇ.
æóÐößúÑõ Çááøóåö ßóãóÇ ÚóáöãúÊó áóåõ ãõÍóãóáóÇäö:(22/23)
ÃóÍóÏõåõãóÇ: ÐößúÑõåõ ÇááøöÓóÇäöíøõ ÝóíóÏúÎõáõ Ýöíåö ÞöÑóÇÁóÉõ ÇáúÞõÑúÂäö æóØóáóÈõ ÇáúÚöáúãö æÏÑÇÓÊå.
ÞóÇáó ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó «ãóÇ ÇÌúÊóãóÚó Þóæúãñ Ýöí ÈóíúÊò ãöäú ÈõíõæÊö Çááøóåö íóÊúáõæäó ßöÊóÇÈó Çááøóåö æóíóÊóÏóÇÑóÓõæäóåõ Èóíúäóåõãú ÅöáøóÇ äóÒóáóÊú Úóáóíúåöãõ ÇáÓøóßöíäóÉõ æóÛóÔöíóÊúåõãõ ÇáÑøóÍúãóÉõ æóÐóßóÑóåõãõ Çááøóåõ Ýöíãóäú ÚöäúÏóåõ»
¡ ÝóÝöí Þóæúáöåö: «æóÐóßóÑóåõãõ Çááøóåõ»
ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó ÇáúÌóÒóÇÁó ãöäú ÌóäúÓö Úóãóáöåöãú ÝóÏóáøó Úóáóì Ãóäøóåõãú ßóÇäõæÇ Ýöí ÔóíúÁò ãöäú ÐößúÑö Çááøóåö æóÞóÏú ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÇÐúßõÑõæäöí ÃóÐúßõÑúßõãú [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 152]
æóÞóÇáó ÝöíãóÇ ÃÎÈÑ Úóäåõ ÑóÓõæáõåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó «æóÅöäú ÐóßóÑóäöí Ýöí ãóáóÃò ÐóßóÑúÊõåõ Ýöí ãóáóÃò ÎóíúÑò ãöäúåõãú»
. æóÔóãóáó ãóÇ íõÐúßóÑõ ÚóÞöÈó ÇáÕøóáóæóÇÊö æóäóÍúæó Ðóáößó ãöäó ÇáúÃóÐúßóÇÑö.
æóÇáúãóÍúãóáõ ÇáËøóÇäöí: ÇáÐøößúÑõ ÇáúÞóáúÈöíøõ æóåõæó ÐößúÑõ Çááøóåö ÚöäúÏó ÃóãúÑöåö æóäóåúíöåö ßóãóÇ ÞóÇáó ÚõãóÑõ Èúäõ ÇáúÎóØøóÇÈö: ÃóÝúÖóáõ ãöäú ÐößúÑö Çááøóåö ÈöÇááøöÓóÇäö ÐößúÑõ Çááøóåö ÚöäúÏó ÃóãúÑöåö æóäóåúíöåö¡ æóåõæó ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóÇáøóÐöíäó ÅöÐÇ ÝóÚóáõæÇ ÝÇÍöÔóÉð Ãóæú ÙóáóãõæÇ ÃóäúÝõÓóåõãú ÐóßóÑõæÇ Çááøóåó ÝóÇÓúÊóÛúÝóÑõæÇ áöÐõäõæÈöåöãú [Âá ÚãÑóÇä: 135] ÝóÏóÎóáó Ýöíåö ÇáÊøóæúÈóÉõ æóÏóÎóáó ÝöíåóÇ ÇáöÇÑúÊöÏóÇÚõ Úóäö ÇáúãóÙóÇáöãö ßõáøöåóÇ ãöäó ÇáúÞóÊúáö æóÃóÎúÐö ÃóãúæóÇáö ÇáäøóÇÓö æóÇáúÍöÑóÇÈóÉö æóÇáúÅöÖúÑóÇÑö ÈöÇáäøóÇÓö Ýöí ÇáúãõÚóÇãóáóÇÊö. æóãöãøóÇ íõæÖÍ Ôõãõæáå áåóÐöåö ÇáÔøóÑóÇÆöÚ ßõáøöåóÇ ÊóÞúíöíÏõåõ Èö ßóËöíÑÇð áöÃóäøó ÇáúãóÑúÁó ÅöÐóÇ ÐóßóÑó Çááøóåó ßóËöíÑðÇ ÝóÞóÏö ÇÓúÊóÛúÑóÞó ÐößúÑõåõ Úóáóì ÇáúãóÍúãóáóíäö ÌóãöíÚó ãóÇ íõÐúßóÑõ Çááøóåõ ÚöäúÏóåõ.
æóíõÑóÇÚóì Ýöí ÇáöÇÊøöÕóÇÝö ÈöåóÐöåö ÇáÕøöÝóÇÊö Ãóäú Êóßõæäó ÌóÇÑöíóÉð Úóáóì ãóÇ ÍóÏøóÏóåõ ÇáÔøóÑúÚõ Ýöí
ÊóÝóÇÕöíáöåóÇ.
æóÇáúãóÛúÝöÑóÉõ: ÚóÏóãõ ÇáúãõÄóÇÎóÐóÉö ÈöãóÇ ÝóÑøóØó ãöäó ÇáÐøõäõæÈö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãóÊú Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöäú áóãú ÊóÛúÝöÑú áóäÇ æóÊóÑúÍóãúäÇ áóäóßõæäóäøó ãöäó ÇáúÎÇÓöÑöíäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [23] . æóÇÚúáóãú Ãóäøó ÚóØúÝó ÇáÕøöÝóÇÊö ÈöÇáúæóÇæö ÇáúãõÝöíÏö ãõÌóÑøóÏó ÇáÊøóÔúÑöíßö Ýöí ÇáúÍõßúãö Ïõæäó ÍóÑúÝóíö ÇáÊøóÑúÊöíÈö: ÇáúÝóÇÁö æóËõãøó¡ ÔóÃúäõåõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÍõßúãõ ÇáúãóÐúßõæÑõ ãóÚóåõ ËóÇÈöÊðÇ áößõáøö æóÇÍöÏò ÇÊøóÕóÝó ÈöæóÕúÝò ãöäó ÇáúÃóæúÕóÇÝö ÇáúãõÔúÊóÞøö ãöäúåóÇ ãóæúÕõæÝõåõ áóÃóäøó ÃóÕúáó ÇáúÚóØúÝö ÈöÇáúæóÇæö Ãóäú íóÏõáøó Úóáóì ãõÛóÇíóÑóÉö ÇáúãóÚúØõæÝóÇÊö Ýöí ÇáÐøóÇÊö¡ ÝóÅöÐóÇ ÞõáúÊó:
æõÌóÏúÊõ Ýöíåöãõ ÇáúßóÑöíãó æóÇáÔøõÌóÇÚó æóÇáÔøóÇÚöÑó ßóÇäó ÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóßó æóÌóÏúÊó Ýöíåöãú ËóáóÇËóÉó ÃõäóÇÓò ßõáøó æóÇÍöÏò ãöäúåõãú ãóæúÕõæÝñ ÈöÕöÝóÉò ãöäó ÇáúãóÐúßõæÑóÇÊö.
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö: «ÝóÅöäøó ãöäúåõãõ ÇáúãóÑöíÖó æóÇáÖøóÚöíÝó æóÐóÇ ÇáúÍóÇÌóÉö»
Ãóíú ÃóÕúÍóÇÈó ÇáúãóÑóÖö æóÇáÖøóÚúÝö æóÇáúÍóÇÌóÉö¡ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÚóØúÝö ÈöÇáúÝóÇÁö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóÇáÕøóÇÝøóÇÊö ÕóÝøðÇ ÝóÇáÒøóÇÌöÑÇÊö ÒóÌúÑÇð ÝóÇáÊøóÇáöíÇÊö ÐößúÑÇð [ÇáÕÇÝÇÊ: 1- 3] ÝóÅöäøó ÇáúÃóæúÕóÇÝó ÇáúãóÐúßõæÑóÉó Ýöí Êöáúßó ÇáúÂíóÉö ËóÇÈöÊóÉñ(22/24)
áöãóæúÕõæÝò æóÇÍöÏò. æóáöåóÐóÇ ÝóÍóÞøõ ÌõãúáóÉö ÃóÚóÏøó Çááøóåõ áóåõãú ãóÛúÝöÑóÉð æóÃóÌúÑÇð ÚóÙöíãÇð Ãóäú Êóßõæäó ÎóÈóÑðÇ Ýöí ÇáúãóÚúäóì Úóäú ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäó ÇáúãõÊóÚóÇØöÝóÇÊö ÝóßóÃóäøóåõ Þöíáó: Åöäøó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÃóÚóÏó Çááøóåõ áóåõãú ãóÛúÝöÑóÉð æóÃóÌúÑðÇ ÚóÙöíãðÇ¡ Åöäøó ÇáúãõÓúáöãóÇÊö ÃóÚóÏøó Çááøóåõ áóåõäøó ãóÛúÝöÑóÉð æóÃóÌúÑðÇ ÚóÙöíãðÇ¡ æóåóßóÐóÇ. æóÇáúÝöÚúáõ ÇáúæóÇÞöÚõ Ýöí ÌõãúáóÉö ÇáúÎóÈóÑö æóåõæó ÝöÚúáõ ÃóÚóÏøó ÞóÏú ÊóÚóÏøóì Åöáóì ãóÝúÚõæáò æóãóÚúØõæÝò Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ÝóÕöÍøóÉõ ÇáúÅöÎúÈóÇÑö Èöåö Úóäú ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäó ÇáúãóæúÕõæÝóÇÊö ÇáãÊÚÇØÝÇÊ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúãóÚúØõæÝö Úóáóì ãóÝúÚõæáöåö æóÇÖöÍóÉñ áóÃóäøó ÇáúÃóÌúÑó ÇáúÚóÙöíãó íóÕúáõÍõ áöÃóäú íõÚúØóì áößõáøö æóÇÍöÏò æóíóÞúÈóáõ ÇáÊøóÝóÇæõÊó Ýóíóßõæäõ áößõáøò ãöäú ÃóÕúÍóÇÈö Êöáúßó ÇáúÃóæúÕóÇÝö ÃóÌúÑõåõ Úóáóì ÇÊøöÕóÇÝöåö Èöåö æóíóßõæäõ ÃóÌúÑõ ÈóÚúÖöåöãú ÃóæúÝóÑó ãöäú ÃóÌúÑö ÈóÚúÖò ÂÎóÑó.
æóÃóãøóÇ ÕöÍøóÉõ ÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÈöÝöÚúáö ÃóÚóÏøó Úóäú ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäó ÇáúãõÊóÚóÇØöÝóÇÊö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑ ÇáúãóÝúÚõæá æóåõæó ãóÛúÝöÑóÉð ÝóíóãúäóÚõ ãöäúåõ ãóÇ ÌóÇÁó ãöäú ÏóáóÇÆöáó ÇáúßöÊóÇÈö æóÇáÓøõäøóÉö ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì Ãóäøó ÇáÐøõäõæÈó ÇáúßóÈöíÑóÉó ÇáøóÊöí ÝóÑóØóÊú áóÇ íõÖúãóäõ ÛõÝúÑóÇäõåóÇ áöáúãõÐúäöÈöíäó ÅöáøóÇ ÈöÔóÑúØö ÇáÊøóæúÈóÉö ãöäó ÇáúãõÐúäöÈö æóÚóÏðÇ ãöäó Çááøóåö ÈöÞóæúáöåö: ßóÊóÈó ÑóÈøõßõãú Úóáì äóÝúÓöåö ÇáÑøóÍúãóÉó Ãóäøóåõ ãóäú Úóãöáó ãöäúßõãú ÓõæÁÇð ÈöÌóåÇáóÉò Ëõãøó ÊÇÈó ãöäú ÈóÚúÏöåö æóÃóÕúáóÍó ÝóÃóäøóåõ ÛóÝõæÑñ ÑóÍöíãñ [ÇáúÃóäúÚóÇã: 54] . æóÃóáúÍóÞóÊö ÇáÓøõäøóÉõ ÈöãõæÌöÈóÇÊö ÇáúãóÛúÝöÑóÉö ÇáúÍóÌøó ÇáúãóÈúÑõæÑó æóÇáúÌöåóÇÏó Ýöí ÓóÈöíáö Çááøóåö æóÃóÔúíóÇÁó ÃõÎúÑóì.
æóÇáúæóÌúåõ Ýöí ÊóÝúÓöíÑö Ðóáößó ÚöäúÏöí: Ãóäú ÊõÍúãóáó ßõáøõ ÕöÝóÉò ãöäú åóÐöåö ÇáÕøöÝóÇÊö Úóáóì ÚóÏóãö ãóÇ íõÚóÇÑöÖõåóÇ ãöãøóÇ íõæÌöÈõ ÇáÊøóÈöÚóÉó¡ Ãóíú ÓóáóÇãóÊõåõ ãöäó ÇáÊøóáóÈøõÓö ÈöÇáúßóÈóÇÆöÑö ÍóãóáðÇ ÃõÑóÇÚöí Ýöíåö ÇáúÌóÑúíó Úóáóì Óóäóäö ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ãöËúáö ãóÞóÇãö ÇáËøóäóÇÁö æóÇáÊøóäúæöíåö ÈöÇáúãõÓúáöãöíäó ãöäó ÇÚúÊöÈóÇÑö ÍóÇáö ßóãóÇáö ÇáúÅöÓúáóÇãö ßóÞóæúáöåö:
ÃõæáÆößó åõãõ ÇáúãõÄúãöäõæäó ÍóÞøðÇ [ÇáúÃóäúÝóÇá: 4] ÝóÅöäøóÇ áóÇ äóÌöÏõ ÇáÊøóÝúÕöíáó Èóíúäó ÃóÍúæóÇáö ÇáúãõÓúáöãöíäó ÅöáøóÇ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáÊøóÍúÐöíÑö ãöäó ÇáÐøõäõæÈö.
æóÇáúãóÑúÌöÚõ Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóÍúãóáö Åöáóì ÈóíóÇäö ÇáúÅöÌúãóÇáö ÈöÇáúÌóãúÚö Èóíúäó ÃóÏöáøóÉö ÇáÔøóÑöíÚóÉö. æóÞóÏú ÓóßóÊó ÌõãúåõæÑõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Úóäö ÇáÊøóÕóÏøöí áöÈóíóÇäö ãõÝóÇÏö åóÐóÇ ÇáúæóÚúÏö æóáóãú íõÚóÑøöÌú Úóáóíúåö ÝöíãóÇ ÑóÃóíúÊõ Óöæóì ÕóÇÍöÈö «ÇáúßóÔøóÇÝö» ÝóÌóÚóáó ãóÚúäóì Þóæúáöåö: ÃóÚóÏøó Çááøóåõ áóåõãú ãóÛúÝöÑóÉð æóÃóÌúÑÇð ÚóÙöíãÇð: Ãóäøó ÇáúÌóÇãöÚöíäó æóÇáúÌóÇãöÚóÇÊö áöåóÐöåö ÇáØøóÇÚóÇÊö ÃóÚóÏøó Çááøóåõ áóåõãú ãóÛúÝöÑóÉð æóÃóÌúÑðÇ ÚóÙöíãðÇ¡ æóÌóÚóáó æóÇæó ÇáúÚóØúÝö ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÚöíøóÉö¡ æóÌóÚóáó ÇáúÚóØúÝó Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúãõÛóÇíóÑóÉö Èóíúäó ÇáúãõÊóÚóÇØöÝóÇÊö Ýöí ÇáúÃóæúÕóÇÝö áóÇ ÇáúãõÛóÇíóÑóÉö ÈöÇáÐøóæóÇÊö¡ æóåóÐóÇ ÊóßóáøõÝñ æóÕõäúÚñ ÈöÇáúíóÏö¡ æóÊóÈöÚóåõ ÇáúÈóíúÖóÇæöíøõ æóßóËöíÑñ. æóíõÚóßøöÑõ Úóáóíúåö Ãóäøó ÌóãúÚó Êöáúßó ÇáÕøöÝóÇÊö áóÇ íõæÌöÈõ ÇáúãóÛúÝöÑóÉó áöÃóäøó ÇáúßóÈóÇÆöÑó áóÇ ÊõÓúÞöØõåóÇ Úóäú(22/25)
æóãóÇ ßóÇäó áöãõÄúãöäò æóáóÇ ãõÄúãöäóÉò ÅöÐóÇ ÞóÖóì Çááøóåõ æóÑóÓõæáõåõ ÃóãúÑðÇ Ãóäú íóßõæäó áóåõãõ ÇáúÎöíóÑóÉõ ãöäú ÃóãúÑöåöãú æóãóäú íóÚúÕö Çááøóåó æóÑóÓõæáóåõ ÝóÞóÏú Öóáøó ÖóáóÇáðÇ ãõÈöíäðÇ (36)
ÕóÇÍöÈöåóÇ ÅöáøóÇ ÇáÊøóæúÈóÉõ¡ ÅöáøóÇ Ãóäú íóÖõãøó Åöáóì ßóáóÇãöåö ÖóãöíãóÉð æóåöíó Íóãúáõ æóÇáÐøóÇßöÑöíäó Çááøóåó æÇáÐøóÇßöÑÇÊö Úóáóì ãóÚúäóì ÇáúãõÊøóÕöÝöíäó ÈöÇáÐøößúÑö ÇááøöÓóÇäöíøö æóÇáúÞóáúÈöíøö¡ Ýóíóßõæäó ÇáÐøößúÑõ ÇáúÞóáúÈöíøõ ÔóÇãöáðÇ áöáÊøóæúÈóÉö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇáøóÐöíäó ÅöÐÇ ÝóÚóáõæÇ ÝÇÍöÔóÉð Ãóæú ÙóáóãõæÇ ÃóäúÝõÓóåõãú ÐóßóÑõæÇ Çááøóåó ÝóÇÓúÊóÛúÝóÑõæÇ áöÐõäõæÈöåöãú [Âá ÚãÑóÇä: 135] Ýóíóßõæäõ ÇáøóÐöíäó ÌóãóÚõæÇ åóÐöåö ÇáúÎöÕóÇáó ÇáúÚóÔúÑó ÞóÏú ÍóÕóáóÊú áóåõãõ ÇáÊøóæúÈóÉõ¡ ÛóíúÑó Ãóäøó åóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÐóÇÑó Úóäö ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøö áóÇ íóÊóÌóÇæóÒõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉó¡ ÝóÅöäøó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÂíóÇÊñ ßóËöíÑóÉñ ãöËúáõåóÇ íóÖöíÞõ ÚóäúåóÇ äöØóÇÞõ åóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÐóÇÑö¡ ãöäúåóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÚöÈÇÏõ ÇáÑøóÍúãäö ÇáøóÐöíäó íóãúÔõæäó Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö åóæúäÇð Åöáóì Þóæúáöåö: ÃõæúáÆößó íõÌúÒóæúäó ÇáúÛõÑúÝóÉó ÈöãÇ ÕóÈóÑõæÇ ÇáúÂíóÉó Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúÝÑúÞóÇä [63- 75] .
[36]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 36]
æóãÇ ßÇäó áöãõÄúãöäò æóáÇ ãõÄúãöäóÉò ÅöÐÇ ÞóÖóì Çááøóåõ æóÑóÓõæáõåõ ÃóãúÑÇð Ãóäú íóßõæäó áóåõãõ ÇáúÎöíóÑóÉõ ãöäú ÃóãúÑöåöãú æóãóäú íóÚúÕö Çááøóåó æóÑóÓõæáóåõ ÝóÞóÏú Öóáøó ÖóáÇáÇð ãõÈöíäÇð (36)
ãõÚúÙóãõ ÇáÑøöæóÇíóÇÊö Úóáóì Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó äóÒóáóÊú Ýöí ÔóÃúäö ÎöØúÈóÉö ÒóíúäóÈó ÈöäúÊö ÌóÍúÔò Úóáóì ÒóíúÏö Èúäö ÍóÇÑöËóÉó. ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóÈøóÇÓò: ÇäúØóáóÞó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÎúØõÈõ Úóáóì ÝóÊóÇåõ ÒóíúÏö Èúäö ÍóÇÑöËóÉó ÒóíúäóÈó ÈöäúÊó ÌóÍúÔò ÝóÇÓúÊóäúßóÝóÊú æóÃóÈóÊú æóÃóÈóì ÃóÎõæåóÇ ÚóÈúÏõ Çááøóåö Èúäõ ÌóÍúÔò ÝóÃóäúÒóáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ßÇäó áöãõÄúãöäò æóáÇ ãõÄúãöäóÉò ÇáúÂíóÉó¡ ÝóÊóÇÈóÚóÊúåõ æóÑóÖöíóÊú áöÃóäøó ÊóÒúæöíÌó ÒóíúäóÈó ÈöÒóíúÏö Èúäö ÍóÇÑöËóÉó ßóÇäó ÞóÈúáó ÇáúåöÌúÑóÉö ÝóÊóßõæäõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ äóÒóáóÊú ÈöãóßøóÉó æóíóßõæäõ ãóæúÞöÚõåóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÇáøóÊöí åöíó ãóÏóäöíøóÉñ ÅöáúÍóÇÞðÇ áóåóÇ ÈöåóÇ áöãõäóÇÓöÈóÉö Ãóäú Êóßõæäó ãõÞóÏøöãóÉð áöÐößúÑö ÊóÒóæøõÌö ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÒóíúäóÈó ÇáøóÐöí íóÙúåóÑõ Ãóäøóåõ æóÞóÚó ÈóÚúÏó æóÞúÚóÉö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö æóÞóÏú Úóáöãó Çááøóåõ Ðóáößó ãöäú ÞóÈúáõ ÝóÞóÏøóÑó áóåõ ÇáúÃóÍúæóÇáó ÇáøóÊöí ÍóÕóáóÊú ãöäú ÈóÚúÏõ.
æóæõÌõæÏõ æóÇæö ÇáúÚóØúÝö Ýöí Ãóæøóáö ÇáúÌõãúáóÉö íóÞúÊóÖöí ÃóäøóåóÇ ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ßóáóÇãò äóÒóáó ÞóÈúáóåóÇ ãöäú
ÓõæÑóÉò ÃõÎúÑóì áóãú äóÞöÝú Úóáóì ÊóÚúíöíäöåö æóáóÇ ÊóÚúíöíäö ÇáÓøõæÑóÉö ÇáøóÊöí ßóÇäóÊö ÇáúÂíóÉõ ÝöíåóÇ¡ æóåõæó ÚóØúÝõ ÌõãúáóÉò Úóáóì ÌõãúáóÉò áöãõäóÇÓóÈóÉò ÈóíúäóåõãóÇ.
æóÑõæöíó Úóäú ÌóÇÈöÑö Èúäö ÒóíúÏò Ãóäøó ÓóÈóÈó äõÒõæáö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö: Ãóäøó Ãõãøó ßõáúËõæãò ÈóäúÊó ÚõÞúÈóÉó Èúäö ÃóÈöí ãõÚóíúØò æóßóÇäóÊú Ãóæøóáó ãóäú åóÇÌóÑúäó ãöäó ÇáäøöÓóÇÁö æóÃóäøóåóÇ æåÈÊ äóÝÓåóÇ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÒóæøóÌóåóÇ ãöäú ÒóíúÏö Èúäö ÍóÇÑöËóÉó¡ ÈóÚúÏó Ãóäú ØóáøóÞó ÒóíúÏñ ÒóíúäóÈó ÈöäúÊó ÌóÍúÔò ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí ÞóÑöíÈðÇ¡(22/26)
ÝóßóÑöåóÊú åöíó æóÃóÎõæåóÇ Ðóáößó æóÞóÇáóÊú: ÅöäøóãóÇ ÃóÑóÏúÊõ ÑóÓõæáó Çááøóåö ÝóÒóæøóÌóäöí ÚóÈúÏóåõ Ëõãøó ÑóÖöíóÊú åöíó æóÃóÎõæåóÇ ÈóÚúÏó äõÒõæáö ÇáúÂíóÉö.
æóÇáúãõäóÇÓóÈóÉõ ÊóÚúÞöíÈõ ÇáËøóäóÇÁö Úóáóì Ãóåúáö ÎöÕóÇáò åöíó ãöäú ØóÇÚóÉö Çááøóåö¡ ÈöÅöíÌóÇÈö ØóÇÚóÉö Çááøóåö æóÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ ÝóáóãøóÇ ÃóÚúÞóÈó Ðóáößó ÈöãóÇ Ýöí ÇáöÇÊøöÕóÇÝö ÈöãóÇ åõæó ãöäú ÃóãúÑö Çááøóåö ãöãøóÇ íõßúÓöÈõ ãóæúÚõæÏóåõ ãöäó ÇáúãóÛúÝöÑóÉö æóÇáúÃóÌúÑö¡ æóÓóæøóì Ýöí Ðóáößó Èóíä ÇáÑøöÌóÇá æóÇáäøöÓóÇÁ¡ ÃóÚúÞóÈóåõ ÈöÈóíóÇäö Ãóäøó ØóÇÚóÉó ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝöíãóÇ íóÃúãõÑõ Èöåö æóíóÚúÊóÒöãõ ÇáúÃóãúÑó åöíó ØóÇÚóÉñ æóÇÌöÈóÉñ æóÃóäøóåóÇ ãõáúÍóÞóÉñ ÈöØóÇÚóÉö Çááøóåö æóÃóäøó ÕöäúÝóíö ÇáäøóÇÓö ÇáÐøõßõæÑó æóÇáäøöÓóÇÁó Ýöí Ðóáößó ÓóæóÇÁñ ßóãóÇ ßóÇäóÇ ÓóæóÇÁð Ýöí ÇáúÃóÍúßóÇãö ÇáúãóÇÖöíóÉö.
æóÅöÞúÍóÇãõ ßÇäó Ýöí ÇáäøóÝúíö ÃóÞúæóì ÏöáóÇáóÉò Úóáóì ÇäúÊöÝóÇÁö ÇáúÍõßúãö áöÃóäøó ÝöÚúáó ßÇäó áöÏöáóÇáóÊöåö Úóáóì Çáúßóæúäö¡ Ãóíö ÇáúæõÌõæÏö íóÞúÊóÖöí äóÝúíõåõ ÇäúÊöÝóÇÁó Çáúßóæúäö ÇáúÎóÇÕøö ÈöÑõãøóÊöåö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÛóíúÑó ãóÑøóÉò.
æóÇáúãóÕúÏóÑõ ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏõ ãöäú Ãóäú Êóßõæäó áóåõãõ ÇáúÎöíóÑóÉõ Ýöí ãóÍóáøö ÑóÝúÚö ÇÓúãö ßÇäó ÇáúãóäúÝöíøóÉö æóåöíó ßÇäó ÇáÊøóÇãøóÉõ.
æóÞóÖóÇÁõ ÇáúÃóãúÑö ÊóÈúíöíäõåõ æóÇáúÅöÚúáóÇãõ Èöåö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÞóÖóíúäÇ Åöáóíúåö Ðáößó ÇáúÃóãúÑó Ãóäøó ÏÇÈöÑó åÄõáÇÁö ãóÞúØõæÚñ ãõÕúÈöÍöíäó [ÇáúÍÌÑ: 66] .
æóãóÚúäóì ÅöÐÇ ÞóÖóì Çááøóåõ æóÑóÓõæáõåõ ÅöÐóÇ ÚóÒóãó ÃóãúÑõåõ æóáóãú íóÌúÚóáú áöáúãóÃúãõæÑö ÎöíóÇÑðÇ Ýöí ÇáöÇãúÊöËóÇáö¡ ÝóåóÐóÇ ÇáúÃóãúÑõ åõæó ÇáøóÐöí íóÌöÈõ Úóáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇãúÊöËóÇáõåõ ÇÍúÊöÑóÇÒðÇ ãöäú äóÍúæö Þóæúáöåö áöáøóÐöíäö æóÌóÏóåõãú íóÃúÈöÑõæäó äóÎúáóåõãú:
«áóæú ÊóÑóßúÊõãõæåóÇ áóÕóáóÍóÊú Ëõãøó ÞóÇáõæÇ ÊóÑóßúäóÇåóÇ Ýóáóãú ÊóÕúáõÍú ÝóÞóÇáó: ÃóäúÊõãú ÃóÚúáóãõ ÈöÃõãõæÑö ÏõäúíóÇßõãú»
. æóãöäú äóÍúæö ãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Ãæá åóÐöå ÇáÓøõæÑóÉö ãöäú åóãøöåö ÈöãõÕóÇáóÍóÉö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö Úóáóì äöÕúÝö ËóãóÑö ÇáúãóÏöíäóÉö Ëõãøó ÑõÌõæÚöåö Úóäú Ðóáößó áóãøóÇ ÇÓúÊóÔóÇÑó ÇáÓøóÚúÏóíúäö¡ æóãöäú äóÍúæö ÃóãúÑöåö íóæúãö ÈóÏúÑò¡ ÈöÇáäøõÒõæáö ÈöÃóÏúäóì ãóÇÁò ãöäú ÈóÏúÑò ÝóÞóÇáó áóåõ ÇáúÍõÈóÇÈõ Èúäõ ÇáúãõäúÐöÑö: ÃóåóÐóÇ ãóäúÒöáñ ÃóäúÒóáóßóåõ Çááøóåõ áóíúÓó áóäóÇ Ãóäú äóÊóÞóÏøóãóåõ æóáóÇ äóÊóÃóÎøóÑó Úóäúåõ¡ Ãóãú åõæó ÇáÑøóÃúíõ æóÇáúÍóÑúÈõ æóÇáúãóßöíÏóÉõ¿ ÞóÇáó: «Èóáú åõæó ÇáÑøóÃúíõ æóÇáúÍóÑúÈõ æóÇáúãóßöíÏóÉõ» . ÞóÇáó: ÝóÅöäøó åóÐóÇ áóíúÓó ÈöãóäúÒöáò ÝóÇäúåóÖú ÈöÇáäøóÇÓö ÍóÊøóì äóÃúÊöíó ÃóÏúäóì ãóÇÁò ãöäó ÇáúÞóæúãö ÝóäóäúÒöáóåõ Ëõãøó äõÛóæøöÑõ ãóÇ æóÑóÇÁóåõ ãöäó ÇáúÞõáõÈö Ëõãøó äóÈúäöí Úóáóíúåö ÍæÖÇ ÝäãáÃå ãóÇÁð ÝäÔÑÈ æóáóÇ íÔúÑÈõæÇ.
ÝóÞóÇáó
ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «áóÞóÏú ÃóÔóÑúÊó ÈöÇáÑøóÃúíö»
¡ ÝóäóåóÖó ÈöÇáäøóÇÓö.
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóÇäó Ýöí ÓóÝóÑò(22/27)
æóßóÇäó ÕóÇÆöãðÇ¡ ÝóáóãøóÇ ÛóÑóÈóÊö ÇáÔøóãúÓõ ÞóÇáó áöÈöáóÇáò: «ÇäúÒöáú ÝóÇÌúÏóÍú áóäóÇ» ¡ ÝóÞóÇáó: íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö áóæú ÃóãúÓóíúÊó. Ëõãøó ÞóÇáó: «ÇäúÒöáú ÝóÇÌúÏóÍú áóäóÇ» ¡ ÝóÞóÇáó: íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö áóæú ÃóãúÓóíúÊó Åöäøó Úóáóíúßó äóåóÇÑðÇ Ëõãøó ÞóÇáó: «ÇäúÒöáú ÝóÇÌúÏóÍú» ¡ ÝóäóÒóáó ÝóÌóÏóÍó áóåõ Ýöí ÇáËøóÇáöËóÉö ÝóÔóÑöÈó. ÝóãõÑóÇÌóÚóÉõ ÈöáóÇáò ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú ÃóÌúáö Ãóäøóåõ Úóáöãó Ãóäøó ÇáúÃóãúÑó ÛóíúÑõ ÚóÒúãò.
æóÐößúÑõ ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö åõäóÇ áöáúÅöíãóÇÁö Åöáóì Ãóäøó ØóÇÚóÉó ÇáÑøóÓõæáö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ØóÇÚóÉñ áöáøóåö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ãóäú íõØöÚö ÇáÑøóÓõæáó ÝóÞóÏú ÃóØÇÚó Çááøóåó [ÇáäøöÓóÇÁ: 80] . ÝóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÅöÐóÇ ÞóÖóì ÑóÓõæáõ Çááøóåö ÃóãúÑðÇ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóäøó áöáøóåö ÎõãõÓóåõ æóáöáÑøóÓõæáö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÝóÇáö [41] ÅöÐö ÇáúãóÞúÕõæÏõ: ÝóÅöäøó áöáÑøóÓõæáö ÎõãõÓóåõ.
æÇáúÎöíóÑóÉõ: ÇÓúãõ ãóÕúÏóÑö ÊóÎóíøóÑó¡ ßóÇáØøöíóÑóÉö ÇÓúãõ ãóÕúÏóÑö ÊóØóíøóÑó. Þöíáó æóáóãú íõÓúãóÚú Ýöí åóÐóÇ ÇáúæóÒúäö ÛóíúÑõåõãóÇ¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ãóÇ ßÇäó áóåõãõ ÇáúÎöíóÑóÉõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÞóÕóÕö [68] .
æãöäú ÊóÈúÚöíÖöíøóÉñ æÃóãúÑöåöãú ÈöãóÚúäóì ÔóÃúäöåöãú æóåõæó ÌöäúÓñ¡ Ãóíú ÃõãõæÑöåöãú. æóÇáúãóÚúäóì: ãóÇ ßóÇäó ÇÎúÊöíóÇÑ ÈÚÖ ÔÄæäåã ãöáúßðÇ íóãúáößõæäóåõ Èóáú íóÊóÚóíøóäõ Úóáóíúåöãõ ÇÊøöÈóÇÚõ ãóÇ ÞóÖóì Çááøóåõ æóÑóÓõæáõåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóáóÇ ÎóíÑóÉó áóåõãú.
æó (ãõÄúãöäò æóãõÄúãöäóÉò) áóãøóÇ æóÞóÚóÇ Ýöí ÍóíøöÒö ÇáäøóÝúíö íóÚõãøóÇäö ÌóãöíÚó ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõÄúãöäóÇÊö ÝóáöÐóáößó ÌóÇÁó ÖãíÑåÇ ÖóãöíÑõåóÇ ÌóãúÚò áöÃóäøó ÇáúãóÚúäóì: ãóÇ ßóÇäó áöÌóãúÚöåöãú æóáóÇ áößõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãõ ÇáúÎóíóÑóÉõ ßóãóÇ åõæó ÔóÃúäõ ÇáúÚõãõæãö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ Ãóäú Êóßõæäó ÈöãõËóäøóÇÉò ÝóæúÞöíøóÉò áöÃóäøó ÝóÇÚöáóåõ ãõÄóäøóËñ áóÝúÙðÇ. æóÞóÑóÃóåõ ÚóÇÕöãñ æóÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÎóáóÝñ æóåöÔóÇã æóÇÈúä ÚóÇãÑ ÈöÊóÍúÊöíøóÉò áöÃóäøó ÇáúÝóÇÚöáó ÇáúãõÄóäøóËó ÛóíúÑó ÇáúÍóÞöíÞöíøö íóÌõæÒõ Ýöí ÝöÚúáöåö ÇáÊøóÐúßöíÑõ æóáóÇ ÓöíøóãóÇ ÅöÐóÇ æóÞóÚó ÇáúÝóÕúáõ Èóíúäó ÇáúÝöÚúáö æóÝóÇÚöáöåö.
æóÞóæúáõåõ: æóãóäú íóÚúÕö Çááøóåó æóÑóÓõæáóåõ ÝóÞóÏú Öóáøó ÖóáÇáðÇ ãõÈöíäÇð ÊóÐúíöíáõ ÊóÚúãöíãò áöáÊøóÍúÐöíÑö ãöäú ãõÎóÇáóÝóÉö ÇáÑøóÓõæáö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÓóæóÇÁñ ÝöíãóÇ åõæó Ýöíåö ÇáúÎöíóÑóÉõ Ãóãú ßóÇäó Úóäú ÚóãúÏò áöáúåóæóì Ýöí ÇáúãõÎóÇáóÝóÉö(22/28)
æóÅöÐú ÊóÞõæáõ áöáøóÐöí ÃóäúÚóãó Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÃóäúÚóãúÊó Úóáóíúåö ÃóãúÓößú Úóáóíúßó ÒóæúÌóßó æóÇÊøóÞö Çááøóåó æóÊõÎúÝöí Ýöí äóÝúÓößó ãóÇ Çááøóåõ ãõÈúÏöíåö æóÊóÎúÔóì ÇáäøóÇÓó æóÇááøóåõ ÃóÍóÞøõ Ãóäú ÊóÎúÔóÇåõ ÝóáóãøóÇ ÞóÖóì ÒóíúÏñ ãöäúåóÇ æóØóÑðÇ ÒóæøóÌúäóÇßóåóÇ áößóíú áóÇ íóßõæäó Úóáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó ÍóÑóÌñ Ýöí ÃóÒúæóÇÌö ÃóÏúÚöíóÇÆöåöãú ÅöÐóÇ ÞóÖóæúÇ ãöäúåõäøó æóØóÑðÇ æóßóÇäó ÃóãúÑõ Çááøóåö ãóÝúÚõæáðÇ (37)
[37]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 37]
æóÅöÐú ÊóÞõæáõ áöáøóÐöí ÃóäúÚóãó Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÃóäúÚóãúÊó Úóáóíúåö ÃóãúÓößú Úóáóíúßó ÒóæúÌóßó æóÇÊøóÞö Çááøóåó æóÊõÎúÝöí Ýöí äóÝúÓößó ãóÇ Çááøóåõ ãõÈúÏöíåö æóÊóÎúÔóì ÇáäøóÇÓó æóÇááøóåõ ÃóÍóÞøõ Ãóäú ÊóÎúÔÇåõ ÝóáóãøóÇ ÞóÖì ÒóíúÏñ ãöäúåÇ æóØóÑÇð ÒóæøóÌúäÇßóåÇ áößóíú áóÇ íóßõæäó Úóáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó ÍóÑóÌñ Ýöí ÃóÒúæÇÌö ÃóÏúÚöíÇÆöåöãú ÅöÐÇ ÞóÖóæúÇ ãöäúåõäøó æóØóÑÇð æóßÇäó ÃóãúÑõ Çááøóåö ãóÝúÚõæáÇð (37)
æóÅöÐú ÊóÞõæáõ áöáøóÐöí ÃóäúÚóãó Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÃóäúÚóãúÊó Úóáóíúåö ÃóãúÓößú Úóáóíúßó ÒóæúÌóßó æóÇÊøóÞö Çááøóåó æóÊõÎúÝöí Ýöí äóÝúÓößó ãóÇ Çááøóåõ ãõÈúÏöíåö æóÊóÎúÔóì ÇáäøóÇÓó æóÇááøóåõ ÃóÍóÞøõ Ãóäú ÊóÎúÔÇåõ.
æÅöÐú ÇÓúãõ ÒóãóÇäò ãóÝúÚõæáñ áöÝöÚúáò ãóÍúÐõæÝò ÊóÞúÏöíÑõåõ: ÇÐúßõÑú¡ æóáóåõ äóÙóÇÆöÑõ ßóËöíÑóÉñ. æóåõæó ãöäó ÇáÐøõßúÑö ÈöÖóãøö ÇáÐøóÇáö ÇáøóÐöí åõæó ÈöãóÚúäóì ÇáÊøóÐóßøõÑö Ýóáóãú íóÃúãõÑúåõ Çááøóåõ ÈöÃóäú íóÐúßõÑó Ðóáößó áöáäøóÇÓö ÅöÐú áóÇ ÌóÏúæóì Ýöí Ðóáößó æóáßäå ÐóßøóÑó ÑóÓõæáóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöíõÑóÊøöÈó Úóáóíúåö Þóæúáóåõ: æóÊõÎúÝöí Ýöí äóÝúÓößó ãóÇ Çááøóåõ ãõÈúÏöíåö.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈöåóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑõ ÈöÊóÞúÏöíÑ Çááå ÊóÚóÇáóì ÇáúÃóÓúÈóÇÈó áöãõÓóÈøóÈóÇÊöåóÇ áöÊóÍúÞöíÞö ãõÑóÇÏöåö ÓõÈúÍóÇäóåõ¡ æóáöÐóáößó ÞóÇáó ÚóÞöÈóåõ: ÝóáóãøóÇ ÞóÖì ÒóíúÏñ ãöäúåÇ æóØóÑÇð ÒóæøóÌúäÇßóåÇ Åöáóì Þóæúáöåö: æóßÇäó ÃóãúÑõ Çááøóåö ãóÝúÚõæáðÇ æóÞóæúáõåõ: æóßÇäó ÃóãúÑõ Çááøóåö ÞóÏóÑÇð ãóÞúÏõæÑÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 38] .
æóåóÐóÇ ãóÈúÏóÃõ ÇáúãóÞúÕõæÏö ãöäó ÇáöÇäúÊöÞóÇáö Åöáóì Íõßúãö ÅöÈúØóÇáö ÇáÊøóÈóäøöí æóÏóÍúÖö ãóÇ ÈóäóÇåõ ÇáúãõäóÇÝöÞõæäó Úóáóì ÃóÓóÇÓöåö ÇáúÈóÇØöáö ÈöäóÇÁð Úóáóì ßõÝúÑö ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó ÇáøóÐöíäó ÛóãóÒõæÇ ãóÛóÇãöÒó Ýöí ÞóÖöíøóÉö ÊóÒóæøóÌö ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÒóíúäóÈó ÈöäúÊó ÌóÍúÔò ÈóÚúÏó Ãóäú ØóáøóÞóåóÇ ÒóíúÏõ Èúäõ ÍóÇÑöËóÉó ÝóÞóÇáõæÇ: ÊóÒóæøóÌó ÍóáöíáóÉó ÇÈúäöåö æóÞóÏú äóåóì Úóäú ÊóÒóæøõÌö ÍóáóÇÆöáö ÇáúÃóÈúäóÇÁö. æóáöÐóáößó ÎõÊöãóÊú åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉõ æóÊóæóÇÈöÚõåóÇ ÈöÇáËøóäóÇÁö Úóáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöÞóæúáöåö: åõæó ÇáøóÐöí íõÕóáøöí Úóáóíúßõãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 43] ÇáúÂíóÉó. æóÈöÇáúÅöÚúÑóÇÖö Úóäö ÇáúãõÔúÑößöíäó æóÇáúãõäóÇÝöÞöíäó æóÚóäú ÃóÐóÇåõãú.
æóÒóíúÏñ åõæó ÇáãÚäíø ãä Þóæúáå ÊóÚóÇáóì: áöáøóÐöí ÃóäúÚóãó Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÃóäúÚóãúÊó Úóáóíúåö¡ ÝóÇááøóåõ ÃóäúÚóãó Úóáóíúåö ÈöÇáúÅöíãóÇäö æóÇáúÎóáóÇÕö ãöäú ÃóíúÏöí ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÃóäú íóÓøóÑó ÏõÎõæáóåõ Ýöí ãáß ÑóÓõæáå Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóÇáÑøóÓõæáõ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÃóäúÚóãó Úóáóíúåö ÈöÇáúÚöÊúÞö æóÇáÊøóÈóäøöí æóÇáúãóÍóÈøóÉö¡ æóíóÃúÊöí ÇáÊøóÕúÑöíÍõ ÈöÇÓúãöåö ÇáúÚóáóãö ÅöËúÑó åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ýöí Þóæúáöåö: ÝóáóãøóÇ ÞóÖì ÒóíúÏñ ãöäúåÇ æóØóÑÇð æóåõæó ÒóíúÏõ Èúäõ ÍóÇÑöËóÉó Èúäö ÔóÑóÇÍöíáó ÇáúßóáúÈöíøõ ãöäú ßóáúÈö Èúäö æóÈóÑóÉó æóÈóäõæ ßóáúÈò ãöäú ÊóÛúáöÈó. ßóÇäóÊú Îóíúáñ ãöäú Èóäöí ÇáúÞóíúäö Èúäö ÌóÓúÑò ÃóÛóÇÑõæÇ Úóáóì ÃóÈúíóÇÊò ãöäú Èóäöí ãóÚúäò ãöäú ØóíúÁò¡ æóßóÇäóÊú Ãõãøõ ÒóíúÏò æóåóíó ÓõÚúÏóì ÈóäúÊõ ËóÚúáóÈóÉó ãöäú Èóäöí ãóÚúäò ÎóÑóÌóÊú Èöåö Åöáóì ÞóæúãöåóÇ ÊóÒõæÑõåõãú ÝóÓóÈóÞóÊúåõ ÇáúÎóíúáõ ÇáúãõÛöíÑóÉõ æóÈóÇÚõæåõ Ýöí ÓõæÞö ÍõÈóÇÔóÉó (ÈöÖóãøö ÇáúÍóÇÁö ÇáúãõåúãóáóÉö) ÈöäóÇÍöíóÉö ãóßøóÉó ÝóÇÔúÊóÑóÇåõ Íóßöíãõ Èúäõ ÍöÒóÇãò áöÚóãøóÊöåö ÎóÏöíÌóÉó ÈöäúÊö ÎõæóíúáöÏò ÒóæúÌö ÑóÓõæáö Çááå Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞÈá Ãóä íÊÒæøÌåÇ ÑóÓõæá Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ ÝóáóãøóÇ ÊóÒóæøóÌóåóÇ ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóåóÈóÊúåõ ÎóÏöíÌóÉõ áöÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó (æóÒóíúÏñ íóæúãóÆöÐò ÇÈúäõ ËóãóÇäö Óöäöíäó) æóÐóáößó ÞóÈúáó ÇáúÈóÚúËóÉö¡ ÝóÍóÌøó äóÇÓñ ãöäú ßóáúÈò ÝóÑóÃóæúÇ ÒóíúÏðÇ(22/29)
ÈöãóßøóÉó ÝóÚóÑóÝõæåõ æóÚóÑóÝóåõãú ÝóÃóÚúáóãõæÇ ÃóÈóÇåõ æóæóÕóÝõæÇ ãóæúÖöÚóåõ æóÚöäúÏó ãóäú åõæó¡
ÝóÎóÑóÌó ÃóÈõæåõ ÍóÇÑöËóÉõ æóÚóãøõåõ ßóÚúÈñ áöÝöÏóÇÆöåö ÝóÏóÎóáóÇ ãóßøóÉ æßáøãÇ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÝöÏóÇÆöåö¡ ÝóÃÊì Èöåö ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÅöáóíúåöãóÇ ÝóÚóÑóÝóåõãóÇ¡ ÝóÞóÇáó áóåõ ÇáäÈíÁ
Úóáóíúåö ÇáúÕóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ: «ÇÎúÊóÑúäöí Ãóæö ÇÎúÊóÑúåõãóÇ» . ÞóÇáó ÒóíúÏñ: ãóÇ ÃóäóÇ ÈöÇáøóÐöí ÇÎúÊóÇÑõ Úóáóíúßó ÃóÍóÏðÇ¡ ÝóÇäúÕóÑóÝó ÃóÈõæåõ æóÚóãøõåõ æóØóÇÈóÊú ÃóäúÝõÓõåõãóÇ ÈöÈóÞóÇÆöåö¡ ÝóáóãøóÇ ÑÃì ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäúåõ Ðóáößó ÃóÎúÑóÌóåõ Åöáóì ÇáúÍöÌúÑö æóÞóÇáó: «íóÇ ãóäú ÍóÖóÑó ÇÔúåóÏõæÇ Ãóäøó ÒóíúÏðÇ ÇÈúäöí íóÑöËõäöí æóÃóÑöËõåõ»
¡ ÝóÕóÇÑó ÇÈúäÇ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì Íßã ÇáÊÈäí Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉ æóßóÇäó íõÏúÚóì: ÒóíúÏó Èúäó ãõÍóãøóÏò.
æóßóÇäó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÒóæøóÌóåó Ãõãøó Ãóíúãóäò ãóæúáóÇÊóåõ ÝóæóáóÏóÊú áóåõ ÃõÓóÇãóÉó Èúäó ÒóíúÏò æóØóáøóÞóåóÇ. Ëõãøó Åöäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÒóæøóÌóåõ ÒóíúäóÈó ÈöäúÊó ÌóÍúÔò ÇáúÃóÓóÏöíøö ÍóáöíÝö Âáö ÚóÈúÏö ÔóãúÓò æóåöíó ÇÈúäóÉõ ÚóãøóÊöåö ÃõãóíúãóÉó ÈöäúÊö ÚóÈúÏö ÇáúãõØøóáöÈö¡ æóåõæó íóæúãóÆöÐò ÈöãóßøóÉó. Ëõãøó ÈóÚúÏó ÇáúåöÌúÑóÉ ÂÎì ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ÍóãúÒóÉó Èúäö ÚóÈúÏö ÇáúãõØøóáöÈö æóáóãøóÇ ÈóØóáó Íõßúãõ ÇáÊøóÈóäøöí ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ÌóÚóáó ÃóÏúÚöíÇÁóßõãú ÃóÈúäÇÁóßõãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ:
4] ÕóÇÑó íõÏúÚóì: ÍöÈøõ ÑóÓõæáö Çááøóåö. æóÝöí ÓóäóÉö ÎóãúÓò ÞóÈúáó ÇáúåöÌúÑóÉö ÈóÚúÏó ÛóÒúæóÉö ÇáúÎóäúÏóÞö ØóáøóÞó ÒóíúÏõ Èúäõ ÍóÇÑöËóÉó ÒóíúäóÈó ÈöäúÊó ÌóÍúÔò ÝóÒóæøóÌóåõ ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãõãøó ßõáúËõæãò ÈöäúÊó ÚõÞúÈóÉó Èúäö ÃóÈöí ãõÚóíúØò æóÃõãøõåóÇ ÇáúÈóíúÖóÇÁõ ÈöäúÊõ ÚóÈúÏö ÇáúãóØøóáöÈö æóæóáóÏóÊú áóåõ ÒóíúÏó Èúäó ÒóíúÏò æóÑõÞóíøóÉó Ëõãøó ØóáøóÞóåóÇ¡ æóÊóÒóæøóÌó ÏõÑøóÉó ÈöäúÊó ÃóÈöí áóåóÈò¡ Ëõãøó ØóáøóÞóåóÇ æóÊóÒóæøóÌó åöäúÏó ÈöäúÊó ÇáúÚóæøóÇãö ÃõÎúÊó ÇáÒøõÈóíúÑö.
æóÔóåöÏó ÒóíúÏñ ÈóÏúÑðÇ æóÇáúãóÛóÇÒöí ßõáøóåóÇ. æóÞõÊöáó Ýöí ÛóÒúæóÉö ãõÄúÊóÉó ÓóäóÉó ËóãóÇäò æóåõæó ÃóãöíÑñ Úóáóì ÇáúÌóíúÔö æóåõæó ÇÈúä ÎãÓ æóÎãÓíä ÓóäóÉð.
æóÒóæúÌõ ÒóíúÏò ÇáúãóÐúßõæÑóÉõ Ýöí ÇáúÂíóÉö åöíó ÒóíúäóÈõ ÈöäúÊõ ÌóÍúÔò ÇáúÃóÓúÏöíóÉõ æóßóÇäó ÇÓúãõåóÇ ÈóÑøóÉó ÝóáóãøóÇ ÊóÒóæøóÌóåóÇ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÓóãøóÇåóÇ ÒóíúäóÈó¡ æóÃóÈõæåóÇ ÌóÍúÔñ ãöäú Èóäöí ÃóÓóÏö Èúäö ÎõÒóíúãóÉó æóßóÇäó ÃóÈõæåóÇ ÍóáöíÝðÇ áöÂáö ÚóÈúÏö ÔóãúÓò ÈöãóßøóÉó æóÃõãøõåóÇ ÃõãóíúãóÉõ ÈöäúÊõ ÚóÈóÏö ÇáúãóØøóáóÈö ÚóãøóÉõ ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊóÒóæøóÌóåóÇ ÒóíúÏõ Èúäõ ÍóÇÑöËóÉó Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö Ëõãøó ØóáøóÞóåóÇ ÈöÇáúãóÏöíäóÉö¡ æóÊóÒóæÌåóÇ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÓóäóÉó ÎóãúÓò¡ æóÊõæõÝøöíóÊú ÓóäóÉó ÚöÔúÑöíäó ãöäó ÇáúåöÌúÑóÉö æóÚõãõÑõåóÇ ËóáóÇËñ æóÎóãúÓõæäó ÓóäóÉð¡ ÝóÊóßõæäõ ãóæúáõæÏóÉð ÓóäóÉó ËóáóÇËò æóËóáóÇËöíäó ÞóÈúáó ÇáúåöÌúÑóÉö¡ Ãóíú ÓóäóÉó ÚöÔúÑöíäó ÞóÈúáó ÇáúÈóÚúËóÉö.
æóÇáúÅöÊúíóÇäõ ÈöÝöÚúáö ÇáúÞóæúáö ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÖóÇÑöÚö áöÇÓúÊöÍúÖóÇÑö ÕõæÑóÉö ÇáúÞóæúáö æóÊóßúÑöíÑöåö ãöËúáó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íõÌÇÏöáõäÇ Ýöí Þóæúãö áõæØò [åæÏ: 74] æóÞóæúáöåö: æóíóÕúäóÚõ ÇáúÝõáúßó [åæÏ: 38] ¡ æóÝöí Ðóáößó ÊóÕúæöíÑñ áöÍóËøö(22/30)
ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÒóíúÏðÇ Úáì ÅöãúÓóÇßö ÒóæúÌöåö æóÃóäú áóÇ íõØóáøöÞóåóÇ¡ æóãõÚóÇæóÏóÊöåö Úóáóíúåö.
æóÇáÊøóÚúÈöíÑõ Úóäú ÒóíúÏö Èúäö ÍóÇÑöËóÉó åõäóÇ ÈöÇáúãóæúÕõæáö Ïõæäó ÇÓúãöåö ÇáúÚóáóãö ÇáøóÐöí íóÃúÊöí Ýöí Þóæúáöåö:
ÝóáóãøóÇ ÞóÖì ÒóíúÏñ áöãóÇ ÊõÔúÚöÑõ Èöåö ÇáÕøöáóÉõ ÇáúãóÚúØõæÝóÉõ æóåöíó æóÃóäúÚóãúÊó Úóáóíúåö ãöäú ÊóäóÒøõåö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóäö ÇÓúÊöÚúãóÇáö æóáóÇÆöåö áöÍóãúáöåö Úóáóì ÊóØúáöíÞö ÒóæúÌöåö¡ ÝóÇáúãóÞúÕõæÏõ åõæó ÇáÕøöáóÉõ ÇáËøóÇäöíóÉõ æóåöíó æóÃóäúÚóãúÊó Úóáóíúåö áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ãöäúåóÇ Ãóäøó ÒóíúÏðÇ ÃóÎóÕøõ ÇáäøóÇÓö Èöåö¡ æóÃóäøó ÇáÑøóÓõæáó Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ
ÃóÍúÑóÕõ Úóáóì ÕóáóÇÍöåö æóÃóäøóåõ ÃóÔóÇÑó Úóáóíúåö ÈöÅöãúÓóÇßö ÒóæúÌöåö áöÕóáóÇÍöåóÇ Èöåö¡ æóÃóãøóÇ ÕöáóÉõ ÃóäúÚóãó Çááøóåõ Úóáóíúåö Ýóåöíó ÊóæúØöÆóÉñ áöáËøóÇäöíóÉö.
æóÇÚúáóãú Ãóäøó ÇáúãóÃúËõæÑó ÇáÕøóÍöíÍó Ýöí åóÐöåö ÇáúÍóÇÏöËóÉö: Ãóäøó ÒóíúÏó Èúäó ÍóÇÑöËóÉó ÈóÞöíóÊú ÚöäúÏóåõ ÒóíúäóÈõ Óöäöíäó Ýóáóãú ÊóáöÏú áóåõ¡ ÝóßóÇäó ÅöÐóÇ ÌóÑóì Èóíúäóåõ æóÈóíúäóåóÇ ãóÇ íóÌúÑöí Èóíúäó ÇáÒøóæúÌóíúäö ÊóÇÑóÉð ãöäú ÎöáóÇÝò ÃóÏúáóÊú Úóáóíúåö ÈöÓõÄúÏõÏöåóÇ æóÛóÖøóÊú ãöäúåõ ÈöæöáóÇíóÊöåö ÝóáóãøóÇ ÊóßóÑøóÑó Ðóáößó ÚóÒóãó Úóáóì Ãóäú íõØóáøöÞóåóÇ æóÌóÇÁó íõÚúáöãõ ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÚóÒúãöåö Úóáóì Ðóáößó áöÃóäøóåõ ÊóÒóæøóÌóåóÇ ãöäú ÚöäúÏöåö.
æóÑõæöíó Úóäú Úóáöíøò Òóíúäö ÇáúÚóÇÈöÏöíäó: Ãóäøó Çááøóåó ÃóæúÍóì Åöáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäøóåõ ÓóíóäúßöÍõ ÒóíúäóÈó ÈöäúÊó ÌóÍúÔò.
æóÚóäö ÇáÒøõåúÑöíøö: äóÒóáó ÌöÈúÑöíáõ Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íõÚúáöãõåõ Ãóäøó Çááøóåó ÒóæøóÌóåõ ÒóíúäóÈó ÈöäúÊó ÌóÍúÔò æóÐóáößó åõæó ãóÇ Ýöí äóÝúÓöåö. æóÐóßóÑó ÇáúÞõÑúØõÈöíøõ Ãóäøóåõ ãõÎúÊóÇÑõ ÈóßúÑö Èúäö ÇáúÚóáóÇÁö ÇáúÞõÔóíúÑöíøö (1) æóÃóÈöí ÈóßúÑö Èúäö ÇáúÚóÑóÈöíøö.
æóÇáÙøóÇåöÑõ ÚöäúÏöí: Ãóäøó Ðóáößó ßóÇäó Ýöí ÇáÑøõÄúíóÇ ßóãóÇ ÃõÑöíó Ãóäøóåõ ÞóÇáó áöÚóÇÆöÔóÉó: «ÃóÊóÇäöí Èößö Çáúãóáóßõ Ýöí ÇáúãóäóÇãö Ýöí ÓóÑóÞóÉò ãöäú ÍóÑöíÑò íóÞõæáõ áöí: åóÐöåö ÇãúÑóÃóÊõßó ÝóÇßúÔöÝú ÝóÅöÐóÇ åöíó ÃóäúÊö ÝóÃóÞõæáõ: Åöäú íóßõäú åóÐóÇ ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö íãÖå» .
ÝóÞóæúá ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÒóíúÏò: «ÃóãúÓößú Úóáóíúßó ÒóæúÌóßó»
ÊóæúÝöíóÉð ÈöÍóÞøö ÇáäøóÕöíÍóÉö æóåõæó ÃóãúÑõ äõÕúÍò æóÅöÔóÇÑóÉò ÈöÎóíúÑò áóÇ ÃóãúÑõ ÊóÔúÑöíÚò áöÃóäøó ÇáÑøóÓõæáó Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóÞóÇãö ãõÊóÕóÑøöÝñ ÈöÍóÞøö ÇáúæóáóÇÁö æóÇáÕøõÍúÈóÉö áóÇ ÈöÕöÝóÉö ÇáÊøóÔúÑöíÚö æóÇáÑøöÓóÇáóÉö¡ æóÃóÏóÇÁõ åóÐöåö ÇáúÃóãóÇäóÉö áóÇ íóÊóÃóßøóÏõ Ãóäøóåõ ßóÇäó íóÚúáóãõ Ãóäøó ÒóíúäóÈó ÕóÇÆöÑóÉñ ÒóæúÌðÇ áóåõ áöÃóäøó Úöáúãó ÇáäøóÈöíÁö ÈöãóÇ Óóíóßõæäõ áóÇ íóÞúÊóÖöí ÅöÌúÑóÇÁóåõ ÅÑÔÇÏå Ãóæú ÊóÔúÑöíÚóåõ ÈöÎöáóÇÝö Úöáúãöåö Ãóæú Ùóäøå ÝóÅöä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóÇäó íóÚúáóãõ Ãóäøó ÃóÈóÇ
_________
(1) åõæó ãä ÇáúãóÇáößöíøóÉ¡ ÊæÝøí ÓäÉ 344. ÊóÑúÌãåõ Ýöí «ÇáãÏÇÑß» .(22/31)
Ìóåúáò ãóËóáðÇ áóÇ íõÄúãöäõ æóáóãú íãäÚåõ Ðóáöß ãä Ãóäú íõÈóáøöÛóåõ ÇáÑøöÓóÇáóÉó æóíõÚóÇæöÏóåõ ÇáÏøóÚúæóÉó¡ æóáöÃóäøó ÑóÛúÈóÊóåõ Ýöí ÍõÕõæáö ÔóíúÁò áóÇ ÊóÞúÊóÖöí ÅöÌúÑóÇÁó ÃóãúÑöåö Úóáóì ÍóÓóÈö ÑóÛúÈóÊöåö Åöäú ßóÇäóÊú ÑóÛúÈóÊõåõ ÊõÎóÇáöÝõ ãóÇ íóÍúãöáõ ÇáäøóÇÓó Úóáóíúåö¡ ßóãóÇ ßóÇäó íóÑúÛóÈõ Ãóäú íÞæã ÃÍÏ ÈÞÊá ÚóÈúÏó Çááøóåö Èúäó ÓóÚúÏö Èúäö ÃóÈöí ÓóÑúÍò ÞóÈúáó Ãóä íÓãÚ ãöäúåõ ÅöÚúáóÇäóåõ ÈöÇáÊøóæúÈóÉö ãöäö ÇÑúÊöÏóÇÏöåö Íöíäó ÌóÇÁó Èöåö ÚõËúãóÇäõ Èúäõ ÚóÝøóÇäó íóæúãó ÇáúÝóÊúÍö ÊóÇÆöÈðÇ.
æóáöÐóáößó ßõáøöåö áóÇ íõÚóÏøõ ÊóÕúãöíãõ ÒóíúÏò Úóáóì ØóáóÇÞö ÒóíúäóÈ ÚÕíÇäÇ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóäøó ÃóãúÑóåõ Ýöí Ðóáößó ßóÇäó Úóáóì æóÌúåö ÇáÊøóæúÝöíÞö Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ÒóæúÌöåö. æóáóÇ íóáúÒóãõ ÃóÍóÏðÇ ÇáúãóÕöíÑõ Åöáóì ÅöÔóÇÑóÉö ÇáúãõÔöíÑö ßóãóÇ ÇÞúÊóÖóÇåõ
ÍóÏöíËõ ÈóÑöíÑóÉó ãóÚó ÒóæúÌöåóÇ ãõÛöíËò ÅöÐú ÞóÇáó áóåóÇ: «áóæú ÑóÇÌóÚúÊöåö¿ ÝóÞóÇáóÊú: íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö
ÊóÃúãõÑõäöí¿ ÞóÇáó: áóÇ ÅöäøóãóÇ ÃóäóÇ ÃóÔúÝóÚõ¡ ÞóÇáóÊú: áóÇ ÍóÇÌóÉó áöí Ýöíåö» .
æóÞóæúáõåõ: ÃóãúÓößú Úóáóíúßó ÒóæúÌóßó íõÄúÐöäõ ÈöÃóäøóåõ ÌóæóÇÈñ Úóäú ßóáóÇãò ÕóÏóÑó ãöäú ÒóíúÏò ÈöÃóäú ÌóÇÁó ÒóíúÏñ ãõÓúÊóÔöíÑðÇ Ýöí ÝöÑóÇÞö ÒóæúÌöåö¡ Ãóæú ãõÚúáöãðÇ ÈöÚóÒúãöåö Úóáóì ÝöÑóÇÞöåóÇ.
æÃóãúÓößú Úóáóíúßó ãóÚúäóÇåõ: áóÇÒöãú ÚöÔúÑóÊóåóÇ¡ ÝóÇáúÅöãúÓóÇßõ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöÈóÞóÇÁö ÇáÕøõÍúÈóÉö ÊóÔúÈöíåðÇ áöáÕøóÇÍöÈö ÈöÇáÔøóíúÁö ÇáúãõãúÓóßö ÈöÇáúíóÏö.
æóÒöíóÇÏóÉõ Úóáóíúßó áöÏöáóÇáóÉö (Úóáóì) Úóáóì ÇáúãõáóÇÒóãóÉö æóÇáÊøóãóßøõäö ãöËúáó ÃõæáÆößó Úóáì åõÏìð ãöäú ÑóÈøöåöãú [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 5] Ãóæú áöÊóÖóãøõäö ÃóãúÓößú ãóÚúäóì ÇÍúÈöÓú¡ Ãóíö ÇÈúÞö Ýöí ÈóíúÊößó ÒóæúÌößö¡ æóÃóãúÑõåõ ÈöÊóÞúæóì Çááøóåö ÊóÇÈöÚñ áöáúÅöÔóÇÑóÉö ÈöÅöãúÓóÇßöåóÇ¡ Ãóíö ÇÊøóÞö Çááøóåó Ýöí ÚöÔúÑóÊöåóÇ ßóãóÇ ÃóãóÑó Çááøóåõ æóáóÇ ÊóÍöÏú Úóäú æóÇÌöÈö ÍõÓúäö ÇáúãõÚóÇÔóÑóÉö¡ Ãóíö ÇÊøóÞö Çááøóåó ÈöãõáóÇÍóÙóÉö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöãúÓÇßñ ÈöãóÚúÑõæÝò [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 229] .
æóÌõãúáóÉõ æóÊõÎúÝöí Ýöí äóÝúÓößó ãóÇ Çááøóåõ ãõÈúÏöíåö ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÊóÞõæáõ. æóÇáúÅöÊúíóÇäõ ÈöÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÖóÇÑöÚö Ýöí Þóæúáöåö: æóÊõÎúÝöí áöáÏøöáóÇáóÉö Úóáóì ÊóßóÑøõÑö ÅöÎúÝóÇÁö Ðóáößó æóÚóÏóãö ÐößúÑöåö æóÇáøóÐöí Ýöí äóÝúÓöåö Úöáúãõåõ ÈöÃóäøóåõ ÓóíóÊóÒóæøóÌõ ÒóíúäóÈó æóÃóäøó ÒóíúÏðÇ íõØóáøöÞõåóÇ æóÐóáößó ÓöÑøñ Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ÑóÈøöåö áóíúÓó ãöãøóÇ íóÌöÈõ Úóáóíúåö ÊóÈúáöíÛõåõ æóáóÇ ãöãøóÇ ááäøóÇÓ ÝóÇÆöÏóÉ Ýöí Úöáúãöåö ÍóÊøóì íõÈóáøöÛõæåõ ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøóåõ áóãú íõÚúáöãú ÚóÇÆöÔóÉó æóáóÇ ÃóÈóÇåóÇ ÈöÑõÄúíóÇ ÅöÊúíóÇäö Çáúãóáóßö ÈöåóÇ Ýöí ÓóÑÞóÉ ãä ÍóÑöíÑò ÅöáøóÇ ÈóÚúÏó Ãóä ÊÒóæÌåóÇ.
ÝóãóÇ ÕÏÞ «ãóÇ Ýöí äóÝúÓößó» åõæó ÇáÊøóÒóæøõÌõ ÈöÒóíúäóÈó æóåõæó ÇáÔøóíúÁõ ÇáøóÐöí ÓóíõÈúÏöíåö Çááøóåõ(22/32)
áöÃóäøó Çááøóåó ÃóÈúÏóì Ðóáöß Ýöí ÊÒæÌ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöåóÇ æóáóãú íóßõäú ÃóÍóÏñ íóÚúáóãõ Ãóäøóåõ ÓóíóÊóÒóæøóÌõåóÇ æóáóãú íõÈöÏö Çááøóåõ ÔóíúÆðÇ ÛóíúÑó Ðóáößó¡ ÝóáóÒöãó Ãóäú íóßõæäó ãóÇ ÃóÎóÝóÇåõ Ýöí äóÝÓå ÃãÑÇ íóÕúáõÍõ áöáúÅöÙúåóÇÑö Ýöí ÇáúÎóÇÑöÌ¡ Ãóí Ãóä íóßõæäõ ãöäó ÇáÕøõæóÑö ÇáúãóÍúÓõæÓóÉö.
æóáóíúÓóÊú ÌõãúáóÉõ æóÊõÎúÝöí Ýöí äóÝúÓößó ÍóÇáðÇ ãöäó ÇáÖøóãöíÑö Ýöí ÊóÞõæáõ ßóãóÇ ÌóÚóáóåõ Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» áöÃóäøó Ðóáößó ãóÈúäöíøñ Úóáóì Êóæóåøõãö Ãóäøó ÇáúßóáóÇãó ãóÓõæÞñ ãóÓóÇÞó ÇáúÚöÊóÇÈö Úóáóì Ãóäú íóÞõæáó ßóáóÇãðÇ íõÎóÇáöÝõ ãóÇ åõæó ãóÎúÝöíøñ Ýöí äóÝúÓöåö æóáóÇ íóÓúÊóÞöíãõ áóåõ ãóÚúäðì¡ ÅöÐú íõÝúÖöí Åöáóì Ãóäú íóßõæäó ÇááøóÇÆöÞõ Èöåö Ãóäú íóÞõæáó áóåõ ÛóíúÑó Ðóáößó æóåõæó íõäóÇÝöí ãõÞúÊóÖóì ÇáöÇÓúÊöÔóÇÑóÉö¡ æóíõÝúÖöí Åöáóì ÇáØøóÚúäö Ýöí ÕóáóÇÍöíóÉö ÒóíúäóÈó áöáúÈóÞóÇÁö Ýöí ÚöÕúãóÉö ÒóíúÏò¡ æóÞóÏö ÇÓúÊóÔúÚóÑó åóÐóÇ ÕóÇÍöÈõ «ÇáúßóÔøóÇÝö» ÝóÞóÇáó: «ÝóÅöäú ÞõáúÊó ÝóãóÇÐóÇ ÃóÑóÇÏó Çááøóåõ ãöäúåõ Ãóä íóÞõæáå Íöíäó ÞóÇáó áóåõ ÒóíúÏñ: ÃõÑöíÏõ ãõÝóÇÑóÞóÊóåóÇ¡ æóßóÇäó ãöäó ÇáúåõÌúäóÉö Ãóäú íóÞõæáó áóåõ: ÇÝúÚóáú ÝóÅöäøöí ÃõÑöíÏõ äößóÇÍóåóÇ. ÞõáúÊõ: ßóÇäó ÇáøóÐöí ÃóÑóÇÏó ãöäúåõ ÚóÒøó æóÌóáøó Ãóäú íóÕúãõÊó ÚöäúÏó Ðóáößó Ãóæú íóÞõæáó: ÃóäúÊó ÃóÚúáóãõ ÈöÔóÃúäößó ÍóÊøóì áóÇ íõÎóÇáöÝõ ÓöÑøóåõ Ýöí Ðóáößó ÚóáóÇäöíóÊóåõ» ÇåÜ æóåõæó ÈöäóÇÁñ Úóáóì ÃóÓóÇÓö ßóæúäöåö ÚöÊóÇÈðÇ
æóÝöíåö æóåóäñ.
æóÌõãúáóÉõ æóÊóÎúÔóì ÇáäøóÇÓó ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÊõÎúÝöí Ýöí äóÝúÓößó¡ Ãóíú ÊõÎóÝöí ãóÇ ÓóíõÈúÏöíåö Çááøóåõ æóÊóÎúÔóì ÇáäøóÇÓó ãöäú ÅöÈúÏóÇÆöåö.
æóÇáúÎóÔúíóÉõ åõäóÇ ßóÑóÇåöíóÉõ ãóÇ íõÑúÌöÝõ Èöåö ÇáúãõäóÇÝöÞõæäó¡ æóÇáúßóÑóÇåóÉõ ãöäú ÖõÑõæÈö ÇáúÎóÔúíóÉö ÅöÐö ÇáúÎóÔúíóÉõ ÌöäúÓñ ãóÞõæáñ Úóáóì ÃóÝúÑóÇÏöåö ÈöÇáÊøóÔúßöíßö ÝóáóíúÓóÊú åöíó ÎóÔúíóÉõ ÎæÝ¡ ÅöÐú ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóãú íóßõäú íóÎóÇÝõ ÃóÍóÏðÇ ãöäú ÙõåõæÑö ÊóÒóæøõÌöåö ÈöÒóíúäóÈó¡ æóáóãú Êóßõäú ÞóÏú ÙóåóÑóÊú ÃóÑóÇÌöíÝõ ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó ÈÚÏ¡ æóáóßöä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóÇäó íóÊóæóÓøóãõ ãöäú ÎõÈúËöåöãú æóÓõæÁö ØóæöíøóÊöåöãú ãóÇ íóÈúÚóËåõã Úáì ÇáÞÇáÉ Ýöí ÇáäøóÇÓ áÝÊäÉ ÇáúÃãÉ¡ ÝóßóÇäó íÚáã ãóÇ ÓíÞæáæäå æíãÊÚÖ ãöäúåõ¡ ßóãóÇ ßóÇäó ãöäúåõãú Ýöí ÞóÖöíøóÉö ÇáúÅöÝúßö¡ æóáóãú Êóßõäú ÎóÔúíóÉð ÊóÈúáõÛõ Èöåö ãóÈúáóÛó ÕóÑúÝöåö ÚóãøóÇ íóÑúÛóÈõåõ ÈöÏóáöíáö Ãóäøóåõ áóãú íóÊóÑóÏøóÏú Ýöí ÊóÒóæøõÌö ÒóíúäóÈó ÈóÚúÏó ØóáóÇÞö ÒóíúÏò¡ æóáóßöäøóåóÇ ÇÓúÊöÔúÚóÇÑñ Ýöí ÇáäøóÝúÓö æóÊóÞúÏöíÑñ áöãóÇ ÓóíõÑúÌöÝõåõ ÇáúãõäóÇÝöÞõæäó.
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáäøóÇÓó áöáúÚóåúÏö¡ Ãóíú ÊóÎúÔóì ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó¡ Ãóíú íõÄúÐõæßó ÈöÃóÞúæóÇáöåöãú.
æóÌõãúáóÉõ æóÇááøóåõ ÃóÍóÞøõ Ãóäú ÊóÎúÔÇåõ ãõÚúÊóÑóÖóÉñ áöãõäóÇÓóÈóÉö ÌóÑóíóÇäö ÐößúÑö ÎóÔúíóÉö ÇáäøóÇÓö¡ æóÇáúæóÇæõ ÇÚúÊöÑóÇÖöíøóÉñ æóáóíúÓóÊú æóÇæó ÇáúÍóÇáö¡ ÝóãóÚúäóì ÇáúÂíóÉö ãóÚúäóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóáÇ ÊóÎúÔóæõÇ ÇáäøóÇÓó(22/33)
æóÇÎúÔóæúäö [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 44] . æóÍóãúáõåóÇ Úóáóì ãóÚúäóì ÇáúÍóÇáö åõæó ÇáøóÐöí Íóãóáó ßóËöíÑðÇ ãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Úóáóì ÌóÚúáö ÇáúßóáóÇã ÚÊÇÈÇ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æÃóÍóÞøõ ÇÓúãõ ÊóÝúÖöíáò ãóÓúáõæÈõ ÇáúãõÝóÇÖóáóÉö Ýóåõæó ÈöãóÚúäóì ÍóÞöíÞò¡ ÅöÐú áóíúÓó Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÇáÓøóÇÈöÞö ãóÇ íõÝöíÏõ æõÞõæÚó ÅöíËóÇÑö ÎóÔúíóÉö ÇáäøóÇÓö Úóáóì ÎóÔúíóÉö Çááøóåö¡ æóáóÇ ãóÇ íõÝöíÏõ ÊóÚóÇÑõÖðÇ Èóíúäó ÇáúÎóÔúíóÊóíúäö ÍóÊøóì íóÍúÊóÇÌó Åöáóì ÊóÑúÌöíÍö ÎóÔúíóÉö Çááøóåö Úóáóì ÎóÔúíóÉö ÇáäøóÇÓö¡ æóÇáúãóÚúäóì: æóÇááøóåõ ÍóÞöíÞñ ÈöÃóäú ÊóÎúÔóÇåõ.
æóáóíúÓó Ýöí åóÐóÇ ÇáÊøóÑúßöíÈö ãóÇ íõÝöíÏõ Ãóäøóåõ ÞóÏøóãó ÎóÔúíóÉó ÇáäøóÇÓö Úóáóì ÎóÔúíóÉö Çááøóåö¡ áöÃóäøó Çááøóåó áóãú íõßóáøöÝúåõ ÔóíúÆðÇ ÝóÚóãöáó ÈöÎöáóÇÝöåö.
æóÈöåóÐóÇ ÊÚáã Ãóä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÇ ÝóÚóáó ÅöáøóÇ ãóÇ íõÑúÖöí Çááøóåó¡ æóÞóÏú ÞóÇãó ÈöÚóãóáö ÇáÕøóÇÍöÈö ÇáäøóÇÕöÍö Íöíäó ÃóãóÑó ÒóíúÏðÇ ÈöÅöãúÓóÇßö ÒóæúÌöåö æóÇäúØóæóì Úóáóì Úöáúãò ÕóÇáöÍò Íöíäó ÎÔöí ãóÇ ÓíÝÊÑÕå ÇáúãõäóÇÝöÞõæäó ãöäó ÇáúÞóÇáóÉö ÅöÐóÇ ÊóÒóæøóÌó ÒóíúäóÈó ÎõÝúíóÉð Ãóäú íóßõæäó Þóæúáõåõãú ÝöÊúäóÉð áöÖõÚóÝóÇÁö ÇáúÅöíãóÇäö
ßóÞóæúáöåö áöáÑøóÌõáóíúäö ÇááøóÐóíúäö ÑóÃóíóÇåõ Ýöí Çááøóíúáö ãóÚó ÒóíúäóÈó ÝóÃóÓúÑóÚóÇ ÎõØóÇåõãóÇ ÝóÞóÇáó: «Úóáóì ÑöÓúáößõãóÇ ÅöäøóãóÇ åöíó ÒóíúäóÈõ. ÝóßóÈõÑó Ðóáößó ÚóáóíúåöãóÇ æóÞóÇáóÇ: ÓõÈúÍóÇäó Çááøóåö íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö. ÝóÞóÇáó: «Åöäøó ÇáÔøóíúØóÇäó íóÌúÑöí ãöäö ÇÈúäö ÂÏóãó ãÌúÑì ÇáÏøóã æóÅöäøöí ÎóÔöíóÊõ Ãóäú íóÞúÐöÝó Ýöí ÞõáõæÈßõãóÇ» .
ÝãÞÇã ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÇáúÃõãøóÉö ãóÞóÇãõ ÇáØøóÈöíÈö ÇáäøóÇÕöÍö Ýöí ÈöíãóÇÑöÓúÊóÇäó íóÍúæöí ÃóÕúäóÇÝðÇ ãöäó ÇáúãóÑúÖóì ÅöÐóÇ ÑóÃóì ØóÚóÇãðÇ íõÌúáóÈõ áöãóÇ áóÇ íóÕúáõÍõ ÈöÈóÚúÖö ãóÑúÖóÇåõ Ãóäú íóäúåóì Úóäú ÅöÏúÎóÇáöåö ÎóÔúíóÉó Ãóäú íóÊóäóÇæóáóåõ ãöäó ÇáúãóÑúÖóì ãóäú áóÇ íóÕúáõÍõ Ðóáößó ÈöãóÑóÖöåö æóíóÒöíÏõ Ýöí ÚöáøóÊöåö Ãóæú íõÝúÖöí Åöáóì ÇäúÊößóÇÓöåö.
æóáóíúÓó Ýöí Þóæúáöåö: æóÊóÎúÔóì ÇáäøóÇÓó ÚöÊóÇÈñ æóáóÇ áóæúãñ¡ æóáóßöäøóåõ ÊóÐúßöíÑñ ÈöãóÇ ÍóÕóáó áóåõ ãöäú ÊóæóÞøöíåö ÞóÇáóÉó ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó. æóÍóãóáóåõ ßóËöíÑñ ãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Úóáóì ãóÚúäóì ÇáÚÊÇÈ æóáóíúÓó ãä ÓöíóÇÞö ÇáúßóáóÇãö ãóÇ íóÞúÊóÖöíåö ÝóÃóÍúÓóÈõåõãú ãõÎúØöÆöíäó Ýöíåö¡ æóáóßöäøóåõ ÊóÔúÌöíÚñ áóåõ æóÊóÍúÞöíÑñ áöÃóÚúÏóÇÁö ÇáÏøöíäö æóÊóÚúáöíãñ áóåõ ÈöÃóäú íóãúÖöíó Ýöí ÓóÈöíáöåö æóíóÊóäóÇæóáó ãóÇ ÃóÈóÇÍó Çááøóåõ áóåõ æóáöÑõÓõáöåö ãöäú ÊóäóÇæõáö ãóÇ åõæó ãõÈóÇÍñ ãöäú ãóÑúÛõæÈóÇÊöåöãõ æóãóÍóÈøóÇÊöåöãú ÅöÐóÇ áóãú íóÕõÏøõåõãú ÔóíúÁ ãä Ðóáöß Úóäú ØóÇÚóÉö ÑóÈøöåöãú ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ãóÇ ßÇäó Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö ãöäú ÍóÑóÌò ÝöíãÇ ÝóÑóÖó Çááøóåõ áóåõ ÓõäøóÉó Çááøóåö Ýöí ÇáøóÐöíäó ÎóáóæúÇ ãöäú ÞóÈúáõ æóßÇäó ÃóãúÑõ Çááøóåö ÞóÏóÑÇð ãóÞúÏõæÑÇð ÇáøóÐöíäó íõÈóáøöÛõæäó ÑöÓóÇáóÇÊö Çááøóåö æóíóÎúÔóæúäóåõ æóáÇ íóÎúÔóæúäó ÃóÍóÏÇð ÅöáøóÇ Çááøóåó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 38¡ 39] ¡(22/34)
æóÃóäøó Úóáóíúåö Ãóäú íõÚúÑöÖó Úóäú Þóæúáö ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó¡ æóÚóáóì äóÍúæö Þóæúáöåö: áóÚóáøóßó ÈÇÎöÚñ äóÝúÓóßó ÃóáøóÇ íóßõæäõæÇ ãõÄúãöäöíäó [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 3] ¡ ÝóåóÐóÇ ÌóæúåóÑõ ãóÇ ÃóÔóÇÑóÊú Åöáóíúåö ÇáúÂíóÉõ¡ æóáóíúÓó ÝöíåóÇ ãóÇ íõÔöíÑõ Åöáóì ÛóíúÑö Ðóáößó.
æóÞóÏú ÑõæöíóÊú Ýöí åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉö ÃóÎúÈóÇÑñ ãóÎúáõæØóÉñ¡ ÝóÅöíøóÇßó Ãóäú ÊóÊóÓóÑøóÈó Åöáóì äóÝúÓößó ãöäúåóÇ ÃõÛúáõæØóÉñ¡ ÝóáóÇ ÊõÕúÛö Ðöåúäóßó Åöáóì ãóÇ ÃóáúÕóÞóåõ Ãóåúáõ ÇáúÞöÕóÕö ÈöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãöäú ÊóÈúÓöíØò Ýöí ÍóÇá ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Íöíäó ÃóãóÑó ÒóíúÏðÇ ÈöÅöãúÓóÇßö ÒóæúÌöåö¡ ÝóÅöäøó Ðóáößó ãöäú ãõÎúÊóáóÞóÇÊö ÇáúÞóÕøóÇÕöíäó ÝóÅöãøóÇ Ãóäú íóßõæäó Ðóáößó ÇÎúÊöáóÇÝðÇ ãä ÇáúÞÕÇÕ áöÊóÒúíöíäö ÇáúÞöÕøóÉö¡ æóÅöãøóÇ Ãóäú íóßõæäó ßõáøõåõ Ãóæú ÈóÚúÖõåõ ãöäú ÃóÑóÇÌöíÝö ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó æóÈõåúÊóÇäöåöãú ÝóÊóáóÞøóÝóåõ ÇáúÞóÕøóÇÕõ æóåõæó ÇáøóÐöí äóÌúÒöãõ Èöåö. æóãöãøóÇ íóÏõáøõ áöÐóáößó Ãóäøóßó áóÇ ÊóÌöÏõ ÝöíãóÇ íõÄúËóÑõ ãöäú ÃóÞúæóÇáö ÇáÓøóáóÝö Ýöí ÊóÝúÓöíÑö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÃóËóÑðÇ ãõÓúäÏðÇ Åöáóì ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóæú Åöáóì ÒóíúÏò Ãóæú Åöáóì ÒóíúäóÈó Ãóæú Åöáóì ÃóÍóÏò ãöäó ÇáÕøóÍóÇÈóÉ ÑöÌóÇáåãú æóäöÓóÇÆöåöãú¡ æóáßäåóÇ ßáåóÇ ÞöÕóÕñ æóÃóÎúÈóÇÑñ æóÞöíáó æóÞóÇáó.
æóáöÓõæÁö Ýóåúãö ÇáúÂíóÉö ßóÈõÑó ÃóãúÑõåóÇ Úóáóì ÈóÚúÖö ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÇÓúÊóÝóÒøóÊú ßóËöíÑðÇ ãöäó ÇáúãóáóÇÍöÏóÉö æóÃóÚúÏóÇÁö ÇáúÅöÓúáóÇãö ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö. æóÞóÏú ÊóÕóÏøóì ÃóÈõæ ÈóßúÑö Èúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö Ýöí «ÇáúÃóÍúßóÇãö» áöæóåúäö ÃóÓóÇäöíÏöåóÇ æóßóÐóáößó ÚöíóÇÖñ Ýöí «ÇáÔøöÝóÇÁö» .
æóÇáúÂäó äõÑöíÏõ Ãóäú äóäúÞõáó ãóÌúÑóì ÇáúßóáóÇãö Åöáóì ÇáÊøóÓúáöíãö ÈöæõÞõæÚö ãóÇ Ñõæöíó ãöäó ÇáúÃóÎúÈóÇÑö ÇáúæóÇåöíóÉö ÇáÓøóäóÏö áößóíú áóÇ äóÊúÑõßó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãõåúæóÇÉð áöÃóÍóÏò. æóãóÌúãõæÚõ ÇáúÞöÕøóÉö ãöäú Ðóáöß: Ãóä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÌóÇÁó ÈóíúÊó ÒóíúÏò íóÓúÃóáõ Úóäúåõ ÝóÑóÃì ÒóíúäóÈ ãÊÝÖáÉ¡ æóÞöíáó ÑóÝóÚóÊö ÇáÑøöíÍõ ÓöÊóÇÑó ÇáúÈóíúÊ ÝóÑóÃì ÇáäÈíÁ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÒóíúäóÈó ÝóÌúÃóÉð Úóáóì ÛóíúÑö ÞóÕúÏò ÝóÃóÚúÌóÈóåõ ÍóÓúäõåóÇ æóÓóÈøóÍó áöáøóåö¡ æóÃóäøó ÒóíúäóÈó
ÚóáöãóÊú Ãóäøóåõ æóÞóÚóÊú ãöäúåõ ãóæúÞöÚó ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö æóÃóäøó ÒóíúÏðÇ Úóáöãó Ðóáößó æóÃóäøóåõ ÃóÍóÈøó Ãóäú íõØóáøöÞóåóÇ áöíõÄúËöÑó ÈåóÇ ãóæúáóÇåõ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóÃóäøóåõ áãÇ ÃÎÈÑ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÐóáößó ÞóÇáó áóåõ: ÃóãúÓößú Úóáóíúßó ÒóæúÌóßó (æóåõæó íóæóÏøõ ØóáóÇÞóåóÇ Ýöí ÞóáúÈöåö æóíóÚúáóãõ ÃóäøóåóÇ ÕóÇÆöÑóÉñ ÒóæúÌðÇ áóåõ) .
æóÚóáóì ÊóÝóÇæõÊö ÃóÓóÇäöíÏöåö Ýöí Çáúæóåúäö ÃõáúÞöíó Åöáóì ÇáäøóÇÓö Ýöí ÇáúÞöÕøóÉö ÝóÇäúÊõÞöáó ÛóËøõåõ æóÓóãöíäõåõ¡ æóÊõÍõãøöáó ÎöÝøõåõ æóÑóÒöíäõåõ¡ ÝóÃóÎóÐó ãöäúåõ ßõáøñ ãóÇ æóÓöÚóåõ Ýóåúãõåõ æóÏöíäõåõ¡ æóáóæú ßóÇäó ßõáøõåõ æóÇÞöÚðÇ áóãóÇ ßóÇäó Ýöíåö ãóÛúãóÒñ Ýöí ãÞóÇã ÇáäÈæÁÉ.(22/35)
ÝóÃóãøóÇ ÑõÄúíóÊõÉõ ÒóíúäóÈó Ýöí ÈóíúÊö ÒóíúÏò Åöäú ßóÇäóÊú Úóäú ÚóãúÏò ÝóÐóáößó Ãóäøóåõ ÇÓúÊóÃúÐóäó Ýöí ÈóíúÊö ÒóíúÏò¡ ÝóÅöäøó ÇáöÇÓúÊöÆúÐóÇäó æóÇÌöÈñ ÝóáóÇ Ôóßøó Ãóäøóåõ ÑóÃóì æóÌúåóåóÇ æóÃóÚúÌóÈóÊúåõ æóáóÇ ÃóÍúÓóÈõ Ðóáößó áöÃóäøó ÇáäøöÓóÇÁó áóãú íóßõäøó íóÓúÊõÑúäó æõÌõæåóåõäøó ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóáÇ íõÈúÏöíäó ÒöíäóÊóåõäøó ÅöáøóÇ ãóÇ ÙóåóÑó ãöäúåÇ [ÇáäøõæÑ: 31] (Ãóíö ÇáúæóÌúåó æóÇáúßóÝøóíúäö) æóÒóíúÏñ ßóÇäó ãöäú ÃóÔóÏøö ÇáäøóÇÓ ÇÊøöÕóÇáðÇ ÈÇáäÈíÁ¡ æóÒóíúäóÈõ ßóÇäóÊö ÇÈúäóÉó ÚóãøóÊöåö æóÒóæúÌó ãóæúáóÇåõ æóãóÊúÈóäóÇåõ¡ ÝóßóÇäóÊú ãõÎúÊóáöØóÉð ÈöÃóåúáöåö¡ æóåõæó ÇáøóÐöí ÒóæøóÌóåóÇ ÒóíúÏðÇ¡ ÝóáóÇ íóÕöÍøõ Ãóäú íóßõæäó ãóÇ ÑóÂåóÇ ÅöáøóÇ Íöíäó ÌóÇÁó ÈóíúÊó ÒóíúÏò¡ æóÅöäú ßóÇäóÊö ÇáÑøöíÍõ ÑóÝóÚóÊö ÇáÓøöÊúÑó ÝóÑóÃóì ãöäú ãóÍóÇÓöäöåóÇ æóÒöíäóÊöåóÇ ãóÇ áóãú íóßõäú íóÑóÇåõ ãöäú ÞóÈúáõ¡ ÝóßóÐóáößó áóÇ ÚóÌóÈó Ýöíåö áöÃóäøó ÑõÄúíóÉó ÇáúÝóÌúÃóÉö áóÇ ãõÄóÇÎóÐóÉó ÚóáóíúåóÇ¡ æóÍõÕõæáó ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö ÚóÞöÈó ÇáäøóÙóÑö ÇáøóÐöí áóíúÓó ÈöÍóÑóÇãò ÃóãúÑñ ÞóåúÑöíøñ áóÇ íóãúáößõ ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÕóÑúÝóåõ Úóäú äóÝúÓöåö¡ æóåóáö ÇÓúÊöÍúÓóÇäõ ÐóÇÊö ÇáúãóÑúÃóÉö ÅöáøóÇ ßóÇÓúÊöÍúÓóÇäö ÇáÑøöíóÇÖö æóÇáúÌóäøóÇÊö æóÇáÒøõåõæÑö æóÇáúÎóíúáö æóäóÍúæó Ðóáößó ãöãøóÇ ÓóãøóÇåõ Çááøóåõ ÒöíäóÉð ÅöÐóÇ áóãú íõÊúÈöÚõåõ ÇáäøõÙøóÇÑõ äóÙúÑóÉð.
æóÃóãøóÇ ãóÇ ÎóØóÑó Ýöí äÝÓ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú ãóæóÏøóÉö ÊóÒóæøõÌöåóÇ ÝóÅöäú æóÞóÚó ÝóãóÇ åõæó ÈöÎóØúÈò Ìóáöíáò áöÃóäøóåõ ÎóÇØöÑñ áóÇ íóãúáößõ ÇáúãóÑúÁõ ÕóÑúÝóåõ Úóäú äóÝúÓöåö æóÞóÏú ÚóáöãóÊó Ãóäøó Þóæúáóåõ: æóÊóÎúÔóì ÇáäøóÇÓó áóíúÓó Èöáóæúãò¡ æóÃóäøó Þóæúáóåõ: æóÇááøóåõ ÃóÍóÞøõ Ãóäú ÊóÎúÔÇåõ áóíúÓó Ýöíåö áóæúãñ æóáóÇ ÊóæúÈöíÎñ Úóáóì ÚóÏóãö ÎóÔúíóÉö Çááøóåö æóáóßöäøóåõ ÊóÃúßöíÏñ áöÚóÏóãö ÇáöÇßúÊöÑóÇËö ÈöÎóÔúíóÉö ÇáäøóÇÓö.
æóÅöäøóãóÇ ÊóÙúåóÑõ ãóÌóÇáóÇÊõ ÇáäøõÝõæÓö Ýöí ãóíóÇÏöíäö ÇáúÝõÊõæøóÉö ÈöãöÞúÏóÇÑö ãõÕóÇÈóÑóÊöåóÇ Úóáóì ÇáúßóãóÇáö Ýöí ãõÞóÇæóãóÉö ãóÇ íóäúÔóÃõ Úóäú Êöáúßó ÇáúãóÑóÇÆöí ãöäú ÖóÚúÝò Ýöí ÇáäøõÝõæÓö æóÎóæúÑö ÇáúÚóÒóÇÆöãö æóßóÝóÇßó ÏóáöíáðÇ Úóáóì Êóãóßøõäö ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú åóÐóÇ ÇáúãóÞóÇãö æóåõæó ÃóÝúÖóáõ ãóäú ÊóÑúÓõÎõ ÞóÏóãõåõ Ýöí ÃóãúËóÇáöåö Ãóäøóåõ áóãú íóÒóáú íõÑóÇÌöÚõ ÒóíúÏðÇ Ýöí ÅöãúÓóÇßö ÒóæúÌöåö ãõÔöíÑðÇ Úóáóíúåö ÈöãóÇ Ýöíåö ÎóíúÑñ áóåõ æóÒóíúÏñ íóÑóì Ðóáößó ÅöÔóÇÑóÉð æóäõÕúÍðÇ áóÇ ÃóãúÑðÇ æóÔóÑúÚðÇ.
æóáóæú ÕóÍøó Ãóäøó ÒóíúÏðÇ Úáã ãóæóÏøóÉ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊóÒóæøõÌó ÒóíúäóÈó ÝóØóáøóÞóåóÇ ÒóíúÏñ áöÐóáößó Ïõæäó ÃóãÑ ãä ÇáäÈíÁ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ æóáóÇ ÇáÊøóãóÇÓò áóãóÇ ßóÇäó ÚóÌóÈðÇ ÝóÅöäøóåõãú ßóÇäõæÇ íÄËÑæä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì
ÃóäúÝõÓöåöãú¡ æóÞóÏú ÊóäóÇÒóáó áóåõ ÏóÍúíóÉõ ÇáúßóáúÈöíøõ Úóäú ÕóÝöíøóÉó ÈöäúÊö Íõíóíøò ÈóÚúÏó Ãóäú ÕóÇÑóÊú áóåõ Ýöí Óóåúãöåö ãöäú ãóÛóÇäöãö ÎóíúÈóÑó¡ æóÞóÏú ÚóÑóÖó ÓóÚúÏõ Èúäõ ÇáÑøóÈöíÚö Úáì ÚÈÏ ÇáÑÍãÇä Èúäö ÚóæúÝò Ãóä íÊäÇÒá áóåõ Úóäú ÅöÍúÏóì ÒóæúÌóÊóíúåö íóÎúÊóÇÑõåóÇ áöáúãõÄóÇÎóÇÉö ÇáøóÊöí ÂÎì ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó(22/36)
ÈóíúäóåõãóÇ.
æóÃãÇ ÅöÔóÇÑóÉ ÇáäÈíÁ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ Úóáóì ÒóíúÏò ÈöÅöãúÓóÇßö ÒóæúÌöåö ãóÚó Úöáúãöåö ÈöÃóäøóåóÇ ÓóÊóÕöíÑõ ÒóæúÌóÉð áóåõ Ýóåõæó ÃóÏóÇÁñ áöæóÇÌöÈö ÃóãóÇäóÉö ÇáöÇÓúÊöäúÕóÇÍö æóÇáöÇÓúÊöÔóÇÑóÉö¡ æóÞóÏú íõÔöíÑõ ÇáúãóÑúÁõ ÈöÇáÔøóíúÁö íóÚúáóãõåõ ãóÕúáóÍóÉð æóåõæó íõæÞöäõ Ãóäøó ÅöÔóÇÑóÊóåõ áóÇ ÊõãúÊóËóáõ. æÇáÊÎáíØ Èóíä ÇáúÍóÇáíä ÊóÎúáöíØñ Èóíúäó ÇáÊøóÕóÑøõÝö ÇáúãõÓúÊóäöÏö áöãóÇ ÊóÞúÊóÖöíåö ÙóæóÇåöÑõ ÇáúÃóÍúæóÇáö æóÈóíúäó ãóÇ Ýöí Úöáúãö Çááøóåö Ýöí ÇáúÈóÇØöäö¡ æóÃóÔúÈóåõ ãóÞóÇãò Èöåö ãóÞóÇãõ ãõæÓóì ãóÚó ÇáúÎóÖöÑö Ýöí ÇáúÞóÖóÇíóÇ ÇáËøóáóÇËö. æóáóíúÓó åóÐóÇ ãöäú ÎóÇÆöäóÉö ÇáúÃóÚúíõäö¡ ßóãóÇ Êóæóåøóãóåõ ãóäú áóÇ íõÍúÓöäõ¡ áöÃóäøó ÎóÇÆöäóÉó ÇáúÃóÚúíõäö ÇáúãóÐúãõæãóÉö ãóÇ ßóÇäóÊú ãöäö ÇáúÎöíóÇäóÉö æóÇáúßóíúÏö.
æóáóíúÓó åõæó ÃóíúÖðÇ ãöäó ÇáúßóÐöÈö áöÃóäøó Þóæúáó ÇáäøóÈöíÁö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ áöÒóíúÏò ÃóãúÓößú Úóáóíúßó ÒóæúÌóßó æóÇÊøóÞö Çááøóåó áóÇ íõäóÇÞöÖõ ÑóÛúÈóÊóåõ Ýöí ÊóÒóæøõÌöåóÇ æóÅöäøóãóÇ íõäóÇÞöÖõåõ áóæú ÞóÇáó: Åöäøöí ÃõÍöÈøõ Ãóäú ÊõãúÓößó ÒóæúÌóßó¡ ÅöÐú áóÇ íóÎúÝóì Ãóäøó ÇáöÇÓúÊöÔóÇÑóÉó ØóáóÈõ ÇáäøóÙóÑö ÝöíãóÇ åõæó ÕóáóÇÍñ áöáúãõÓúÊóÔöíÑö áóÇ ãóÇ åõæó ÕóáóÇÍñ áöáúãõÓúÊóÔóÇÑö. æóãöäú ÍóÞøö ÇáúãõÓúÊóÔóÇÑö ÅöÚúáóÇãõ ÇáúãõÓúÊóÔöíÑö ÈöãóÇ åõæó ÕóáóÇÍñ áóåõ Ýöí äóÙóÑö ÇáúãõÔöíÑö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÕóáóÇÍõ ÇáúãõÔöíÑö Ýöí ÎöáóÇÝöåö¡ ÝóÖúáðÇ Úóáóì ßóæúäö ãóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉö ÅöäøóãóÇ åõæó ÊóÎóÇáõÝñ Èóíúäó ÇáäøóÕöíÍóÉö æóÈóíúäó ãóÇ Úóáöãóåõ ÇáäøóÇÕöÍõ ãöäú Ãóäøó äõÕúÍóåõ áóÇ íõÄóËøöÑõ.
ÝóÅöäú ÞõáúÊó: ÝóãóÇ ãóÚúäóì ãóÇ Ñõæöíó Ýöí ÇáÕøóÍöíÍö Úóäú ÚóÇÆöÔóÉó ÃóäøóåóÇ ÞóÇáóÊú: áóæú ßóÇäó ÑóÓõæáõ Çááøóåö ßóÇÊöãðÇ ÔóíúÆðÇ ãöäó ÇáúæóÍúíö áóßóÊóãó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó: æóÅöÐú ÊóÞõæáõ áöáøóÐöí ÃóäúÚóãó Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÃóäúÚóãúÊó Úóáóíúåö ÃóãúÓößú Úóáóíúßó ÒóæúÌóßó ÇáúÂíóÉó.
ÞõáúÊõ: ÃóÑóÇÏóÊú Ãóäøó ÑóÛúÈóÉó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÊóÒóæøõÌö ÒóíúäóÈó Ãóæú ÅöÚúáóÇãó Çááøóåö ÅöíøóÇåõ ÈöÐóáößó ßóÇäó ÓöÑøðÇ Ýöí äóÝúÓöåö áóãú íóØøóáöÚú Úóáóíúåö ÃóÍóÏñ ÅöÐú áóãú íõÄúãóÑú ÈöÊóÈúáöíÛöåö Åöáóì ÃóÍóÏò. æóÚóáóì Ðóáößó ÇáÓøöÑøö ÇäúÈóäóì ãóÇ ÕóÏóÑó ãöäúåõ áÒíÏ ãä Þóæúáöåö: ÃóãúÓößú Úóáóíúßó ÒóæúÌóßó. ÝóáóãøóÇ ØóáøóÞóåóÇ ÒóíúÏñ æóÑóÇãó ÊóÒóæøõÌóåóÇ Úóáöãó Ãóäøó ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó ÓóíóÑúÌõÝõæäó ÈöÇáÓøõæÁö¡ ÝóáóãøóÇ ÃóãóÑóåõ Çááøóåõ ÈöÐößúÑö Ðóáößó áöáúÃõãøóÉö æóÊóÈúáöíÛö ÎóÈóÑóåõ ÈóáøóÛóåõ æóáóãú íóßúÊõãúåõ ãóÚó Ãóäøóåõ áóíúÓó Ýöí ßóÊúãöåö ÊóÚúØöíáõ ÔóÑúÚò æóáóÇ äóÞúÕõ ãóÕúáóÍóÉò¡ Ýóáóæú ßóÇäó ßóÇÊöãðÇ áóßóÊóãó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó ÇáøóÊöí åöíó ÍößóÇíóÉõ ÓöÑøò Ýöí äóÝúÓöåö æóÈóíúäóåõ æóÈóíúäó ÑóÈøöåö ÊóÚóÇáóì¡ æóáóßöäøóåõ áóãøóÇ ßóÇäó æóÍúíðÇ ÈóáøóÛóåõ áöÃóäøóåõ ãóÃúãõæÑñ ÈöÊóÈúáöíÛö ßõáøö ãóÇ ÃõäúÒöáó Åöáóíúåö.
æóÇÚúáóãú Ãóäøó áöáúÍóÞóÇÆöÞö äöÕóÇÈóåóÇ¡ æóáöáÊøóÕóÑøõÝóÇÊö ãóæóÇäöÚóåóÇ æóÃóÓúÈóÇÈóåóÇ¡ æóÃóäøó ÇáäøóÇÓó ÞóÏú ÊóãúÊóáößõåõãõ ÇáúÚóæóÇÆöÏõ¡ ÝóÊóÍõæáõ Èóíúäóåõãú æóÈóíúäó ÅöÏúÑóÇßö ÇáúÝóæóÇÆöÏö¡ ÝóÅöÐóÇ ÊóÝóÔøóÊú ÃóÍúæóÇáñ Ýöí(22/37)
ÚóÇÏóÇÊöåöãõ ÇÓúÊóÍúÓóäõæåóÇ æóáóæú
ÓóÇÁóÊú¡ æóÅöÐóÇ äóÏóÑóÊö ÇáúãóÍóÇãöÏõ ÏóÇÝóÚõæåóÇ ÅöÐóÇ ÑóÇãóÊú ãõÏóÇÎóáóÉó ÚõÞõæáöåöãú æóÔóÇÁóÊú¡ æóßõáøõ Ðóáößó ãöäú ÊóÍúÑöíÝö ÇáúÝöØúÑóÉö Úóäú æóÖúÚöåóÇ¡ æóÇáúãõÈóÇÚóÏóÉö Èóíúäó ÇáúÍóÞóÇÆöÞö æóÔóÑúÚöåóÇ.
æóáóãøóÇ ÌóÇÁó ÇáúÅöÓúáóÇãõ ÃóÎóÐó íóÛúÒõæ Êöáúßó ÇáúÌõíõæÔó áöíóÞúáóÚóåóÇ ãöäú ÃóÞóÇÕöíåóÇ¡ æóíõäúÒöáõåóÇ ãöäú ÕóíóÇÕöíåóÇ¡ ÝóÇáúÍóÓóäõ ÇáúãóÔúÑõæÚõ ãóÇ ÊóÔúåóÏõ ÇáúÝöØúÑóÉõ áöÍõÓúäöåö¡ æóÇáúÞóÈöíÍõ ÇáúãóãúäõæÚõ ÇáøóÐöí ÃóãóÇÊóÊúåõ ÇáÔøóÑöíÚóÉõ æóÃóãóÑóÊú ÈöÏóÝúäöåö.
ÝóáóãøóÇ ÞóÖì ÒóíúÏñ ãöäúåÇ æóØóÑÇð ÒóæøóÌúäÇßóåÇ áößóíú áóÇ íóßõæäó Úóáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó ÍóÑóÌñ Ýöí ÃóÒúæÇÌö ÃóÏúÚöíÇÆöåöãú ÅöÐÇ ÞóÖóæúÇ ãöäúåõäøó æóØóÑÇð æóßÇäó ÃóãúÑõ Çááøóåö ãóÝúÚõæáðÇ.
ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÅöÐú ÊóÞõæáõ áöáøóÐöí ÃóäúÚóãó Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÃóäúÚóãúÊó Úóáóíúåö ÇáúÂíóÉó¡ æóÞóÏú Øõæöíó ßóáóÇãñ íóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇáÓøöíóÇÞõ¡ æóÊóÞúÏöíÑõåõ: Ýóáóãú íóÞúÈóáú ãöäúßó ãóÇ ÃóÔóÑúÊó Úóáóíúåö æóáóãú íõãúÓößúåóÇ.
æóãóÚúäóì ÞóÖì ÇÓúÊóæúÝóì æóÃóÊóãøó. æóÇÓúãõ ÒóíúÏñ ÅöÙúåóÇÑñ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö áöÃóäøó ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö Ãóäú íõÞóÇáó: ÝóáóãøóÇ ÞóÖóì ãöäúåóÇ æóØóÑðÇ¡ Ãóíú ÞóÖóì ÇáøóÐöí ÃóäúÚóãó Çááøóåõ æóÃóäúÚóãóÊó Úóáóíúåö¡ ÝóÚóÏóáó Úóäú ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö áöáÊøóäúæöíåö ÈöÔóÃúäö ÒóíúÏò. ÞóÇáó ÇáúÞõÑúØõÈöíøõ: ÞóÇáó ÇáÓøõåóíúáöíøõ: ßóÇäó íõÞóÇáõ áóåõ ÒóíúÏõ Èúäõ ãõÍóãøóÏò ÝóáóãøóÇ äõÒöÚó Úóäúåõ åóÐóÇ ÇáÔøóÑóÝõ Íöíäó äóÒóáó ÇÏúÚõæåõãú áöÂÈÇÆöåöãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 5] æóÚóáöãó Çááøóåõ æóÍóÔóÊóåõ ãöäú Ðóáößó ÔóÑøóÝóåõ ÈöÎóÕöíÕóÉò áóãú íóßõäú íóÎõÕøõ ÈöåóÇ ÃóÍóÏðÇ ãöäú ÃóÕúÍóÇÈö ãõÍóãøóÏ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóåöí Ãóäå ÓóãøóÇåõ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö¡ æóãóäú ÐóßóÑóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÈöÇÓúãöåö Ýöí ÇáÐøößúÑö ÇáúÍóßöíãö äõæøöåó ÛóÇíóÉó ÇáÊøóäúæöíåö ÇåÜ.
æóÇáúæóØóÑõ: ÇáúÍóÇÌóÉõ ÇáúãõåöãøóÉõ¡ æóÇáäøóåúãóÉõ ÞóÇáó ÇáäøóÇÈöÛóÉõ:
Ýóãóäú íóßõäú ÞóÏú ÞóÖóì ãöäú ÎóáøóÉò æóØóÑðÇ ... ÝóÅöäøóäöí ãöäúßö ãóÇ ÞóÖøóíÊõ ÃóæúØóÇÑöí
æóÇáúãóÚúäóì: ÝóáóãøóÇ ÇÓúÊóÊóãøó ÒóíúÏñ ãõÏøóÉó ãõÚóÇÔóÑóÉö ÒóíúäóÈó ÝóØóáøóÞóåóÇ¡ Ãóíú ÝóáóãøóÇ áóãú íóÈúÞó áóåõ æóØóÑñ ãöäúåóÇ.(22/38)
æóãóÚúäóì ÒóæøóÌúäÇßóåÇ ÅöÐúäðÇ áóßó ÈöÃóäú ÊóÊóÒóæøóÌóåóÇ¡ æóßóÇäóÊú ÒóíúäóÈõ ÃóíøöãðÇ ÝóÊóÒóæøóÌóåóÇ ÇáÑøóÓõæáõ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÈöÑöÖóÇåóÇ. æóÐóßóÑó Ãóåúáõ ÇáÓøöíóÑö: ÃóäøóåóÇ ÒóæøóÌóåóÇ ÅöíøóÇåõ ÃóÎõæåóÇ ÃóÈõæ ÃóÍúãóÏó ÇáÖøóÑöíÑö æóÇÓúãõåõ ÚóÈúÏõ Èúäõ ÌóÍúÔò¡ ÝóáóãøóÇ ÃóãóÑóåõ Çááøóåõ ÈöÊóÒóæøõÌöåóÇ ÞóÇáó áöÒóíúÏö Èúäö ÍóÇÑöËóÉó: ãóÇ ÃóÌöÏõ Ýöí äóÝúÓöí ÃóæúËóÞó ãöäúßó ÝóÇÎúØõÈú ÒóíúäóÈó Úóáóíøó¡ ÞóÇáó ÒóíúÏñ: ÝóÌöÆúÊõåóÇ ÝóæóáøóíúÊõåóÇ ÙóåúÑöí ÊóæúÞöíÑðÇ áöÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÞõáúÊõ: íóÇ ÒóíúäóÈõ ÃóÑúÓóáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö íóÐúßõÑõßö. ÝóÞóÇáóÊú: ãóÇ ÃóäóÇ ÈöÕóÇäöÚóÉò ÔóíúÆðÇ ÍóÊøóì ÃõæóÇãöÑó ÑóÈøöí¡ æóÞóÇãóÊú Åöáóì ãóÓúÌöÏöåóÇ æóÕóáøóÊú ÕóáóÇÉó ÇáöÇÓúÊöÎóÇÑóÉö ÝóÑóÖöíóÊú¡ ÝóÌóÇÁó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÏóÎóáó ÝóÈóäóì ÈöåóÇ. æóßóÇäóÊú ÒóíúäóÈõ ÊóÝúÎóÑõ Úáì äÓóÇÁ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÊóÞõæáõ: ÒóæøóÌóßõäøó ÂÈóÇÄõßõäøó æóÒóæøóÌóäöí ÑóÈøöí. æóåóÐóÇ íóÞúÊóÖöí Åöäú áóãú íóÊóæóáøó ÃóÎõæåóÇ ÃóÈõæ ÃóÍúãóÏó ÊóÒúæöíÌóåóÇ ÝóÊóßõæäõ åóÐöå ÎõÕõæÕöíøóÉ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÚöäúÏó ÇáøóÐöíäó íóÔúÊóÑöØõæäó
Çáúæóáöíøó Ýöí ÇáäøößóÇÍö ßóÇáúãóÇáößöíøóÉö Ïõæäó Þóæúáö ÇáúÍóäóÝöíøóÉö. æóáóãú íõÐúßóÑú Ýöí ÇáÑøöæóÇíóÇÊ Ãäø ÇáäÈíÁ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÃóÕúÏóÞóåóÇ ÝóÚóÏøóåõ ÈóÚúÖõ Ãóåúáö ÇáÓøóíóÑö ãöäú ÎõÕõæÕöíøóÇÊöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýóíóßõæäõ Ýöí ÊóÒóæøõÌöåóÇ ÎõÕõæÕöíøóÊóÇäö äóÈóæöíøóÊóÇäö.
æóÃóÔóÇÑó Åöáóì ÍößúãóÉö åóÐóÇ ÇáÊøóÒúæöíÌö Ýöí ÅöÞóÇãóÉö ÇáÔøóÑöíÚóÉö¡ æóåöíó ÅöÈúØóÇáõ ÇáúÍóÑóÌö ÇáøóÐöí ßóÇäó íóÊóÍóÑøóÌõåõ Ãóåúáõ ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ãöäú Ãóäú íóÊóÒóæøóÌó ÇáÑøóÌõáõ ÒóæúÌóÉó ÏóÚöíøöåö¡ ÝóáóãøóÇ ÃóÈúØóáóåõ Çááøóåõ ÈöÇáúÞóæúáö ÅöÐú ÞóÇáó:
æóãÇ ÌóÚóáó ÃóÏúÚöíÇÁóßõãú ÃóÈúäÇÁóßõãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 4] ÃóßøóÏó ÅöÈúØóÇáóåõ ÈöÇáúÝöÚúáö ÍóÊøóì áóÇ íóÈúÞóì ÃóÏúäóì ÃóËóÑò ãöäó ÇáúÍóÑóÌö Ãóäú íóÞõæáó ÞóÇÆöáñ: Åöäøó ÐóÇßó æóÅöäú ÕóÇÑó ÍóáóÇáðÇ ÝóíóäúÈóÛöí ÇáÊøóäóÒøõåõ Úóäúåõ áöÃóåúáö ÇáúßóãóÇáö¡ ÝóÇÍúÊöíØó áöÇäúÊöÝóÇÁö Ðóáößó ÈöÅöíÞóÇÚö ÇáÊøóÒóæøõÌö ÈöÇãúÑóÃóÉö ÇáÏøóÚöíøö ãöäú ÃóÝúÖóáö ÇáäøóÇÓ æóåõæó ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÇáúÌóãúÚõ Èóíúäó ÇááøóÇãö æóßóíú ÊóæúßöíÏñ áöáÊøóÚúáöíáö ßóÃóäøóåõ íóÞõæáõ: áóíúÓóÊö ÇáúÚöáøóÉõ ÛóíúÑó Ðóáößó¡ æóÏóáøóÊö ÇáúÂíóÉõ Úóáóì Ãóäøó ÇáúÃóÕúáó Ýöí ÇáúÃóÍúßóÇãö ÇáÊøóÔúÑöíÚöíøóÉö Ãóäú Êóßõæäó ÓóæóÇÁ Èóíä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáúÃõãøóÉö ÍóÊøóì íóÏõáøó Ïóáöíáñ Úóáóì ÇáúÎõÕõæÕöíøóÉö.
æóÌõãúáóÉõ æóßÇäó ÃóãúÑõ Çááøóåö ãóÝúÚõæáðÇ ÊóÐúíöíáñ áöÌõãúáóÉö ÒóæøóÌúäÇßóåÇ. æóÃóãúÑõ Çááøóåö íóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó Èöåö ãä ÃóãÑ Èöåö ãöäú ÅöÈóÇÍóÉö ÊóÒóæøõÌö ãóäú ßõäøó ÍóáóÇÆöáó ÇáÃÏÚíÇÁ¡ Ýóåõæó ÈöãóÚúäì ÇáúÃóãúÑö ÇáÊøóÔúÑöíÚöíøö Ýöíåö.
æóãóÚúäóì ãóÝúÚõæáðÇ Ãóäøóåõ ãõÊøóÈóÚñ ããÊËá ÝóáóÇ íÊäÒå ÃóÍóÏñ Úóäúåõ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Þõáú ãóäú ÍóÑøóãó ÒöíäóÉó Çááøóåö ÇáøóÊöí ÃóÎúÑóÌó áöÚöÈÇÏöåö æóÇáØøóíøöÈÇÊö ãöäó ÇáÑøöÒúÞö [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 32] .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÇáúÃóãúÑõ ÇáÊøóßúæöíäöíøõ æóåõæó ãóÇ Úóáöãó Ãóäøóåõ íóßõæäõ æóÞóÏøóÑó ÃóÓúÈóÇÈó ßóæúäöåö¡(22/39)
ãóÇ ßóÇäó Úóáóì ÇáäøóÈöíøö ãöäú ÍóÑóÌò ÝöíãóÇ ÝóÑóÖó Çááøóåõ áóåõ ÓõäøóÉó Çááøóåö Ýöí ÇáøóÐöíäó ÎóáóæúÇ ãöäú ÞóÈúáõ æóßóÇäó ÃóãúÑõ Çááøóåö ÞóÏóÑðÇ ãóÞúÏõæÑðÇ (38) ÇáøóÐöíäó íõÈóáøöÛõæäó ÑöÓóÇáóÇÊö Çááøóåö æóíóÎúÔóæúäóåõ æóáóÇ íóÎúÔóæúäó ÃóÍóÏðÇ ÅöáøóÇ Çááøóåó æóßóÝóì ÈöÇááøóåö ÍóÓöíÈðÇ (39)
Ýóíóßõæäõ ãóÚúäóì ãóÝúÚõæáðÇ æóÇÞöÚðÇ¡ æóÇáúÃóãúÑõ ãöäú ÅöØúáóÇÞö ÇáÓøóÈóÈö Úóáóì ÇáúãõÓóÈøóÈö¡ æóÇáúãóÝúÚõæáõ åõæó ÇáúãõÓóÈøóÈõ.
æóÊóÒóæøõÌõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÒóíúäóÈó ãöäú ÃóãúÑö Çááå ÈÇáãÚäííä.
[38¡ 39]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÇáúÂíóÇÊ 38 Åöáóì 39]
ãóÇ ßÇäó Úóáóì ÇáäøóÈöíøö ãöäú ÍóÑóÌò ÝöíãÇ ÝóÑóÖó Çááøóåõ áóåõ ÓõäøóÉó Çááøóåö Ýöí ÇáøóÐöíäó ÎóáóæúÇ ãöäú ÞóÈúáõ æóßÇäó ÃóãúÑõ Çááøóåö ÞóÏóÑÇð ãóÞúÏõæÑÇð (38) ÇáøóÐöíäó íõÈóáøöÛõæäó ÑöÓÇáÇÊö Çááøóåö æóíóÎúÔóæúäóåõ æóáÇ íóÎúÔóæúäó ÃóÍóÏÇð ÅöáÇøó Çááøóåó æóßóÝì ÈöÇááøóåö ÍóÓöíÈÇð (39)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ áöÒöíóÇÏóÉö ÈóíóÇä ãõÓóÇæóÇÉ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöáúÃõãøóÉö Ýöí ÅöÈóÇÍóÉö ÊóÒóæøõÌö ãõØóáøóÞóÉö ÏóÚöíøöåö æóÈóíóÇäö Ãóäøó Ðóáößó áóÇ íÎá ÈöÕÝÉ ÇáäÈæÁÉ áöÃóäøó ÊóäóÇæõáó ÇáúãõÈóÇÍóÇÊö ãöäú ÓõäøóÉö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáÑøõÓõáõ ßõáõæÇ ãöäó ÇáØøóíøöÈÇÊö æóÇÚúãóáõæÇ ÕÇáöÍÇð [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 51] ¡ æóÃóä ÇáäÈíÁ ÅöÐóÇ ÑóÇãó ÇáöÇäúÊöÝóÇÚó ÈöãõÈóÇÍò áöãóíúáö äóÝúÓöåö Åöáóíúåö íóäúÈóÛöí áóåõ Ãóäú íóÊóäóÇæóáóåõ áöÆóáøóÇ íõÌóÇåöÏó äóÝúÓóåõ ÝöíãóÇ áóãú íõÄúãóÑú ÈöãõÌóÇåöÏóÉö ÇáäøóÝúÓö Ýöíåö¡ áöÃóäøó
ÇáúÃóáúíóÞó Èöåö Ãóäú íóÓúÊóÈúÞöíó ÚóÒöíãóÊóåõ æóãõÌóÇåóÏóÊóåõ áöÏóÝúÚö ãóÇ ÃõãöÑó ÈöÊóÌóäøõÈöåö.
æóÝöí åóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝö ÇÈúÊöÏóÇÁñ áöäóÞúÖö ÃóÞúæóÇáö ÇáúãõäóÇÝöÞíä Ãóä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊóÒóæøóÌó ÇãúÑóÃóÉó ÇÈúäöåö.
æóãóÚúäóì: ÝóÑóÖó Çááøóåõ áóåõ ÞóÏøóÑóåõ¡ ÅöÐú ÃóÐöäóåõ ÈöÝöÚúáöåö. æóÊóÚúÏöíóÉõ ÝöÚúáö ÝóÑóÖó ÈöÇááøóÇãö ÊóÏõáøõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúãóÚúäì ÈöÎöáóÇÝ ÊÚÏíÊå ÈöÍóÑúÝö (Úóáóì) ßóÞóæúáöåö: ÞóÏú ÚóáöãúäÇ ãóÇ ÝóÑóÖúäÇ Úóáóíúåöãú Ýöí ÃóÒúæÇÌöåöãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 50] .
æóÇáÓøõäøóÉõ: ÇáÓøöíÑóÉõ ãöäú Úóãóáò Ãóæú ÎõáõÞò íõáóÇÒöãõåõ ÕóÇÍöÈõåõ. æóãóÖóì ÇáúÞóæúáõ Ýöí åóáö ÇáÓøõäøóÉõ ÇÓúãñ ÌÇãÏ Ãóæ ÇÓúã ãóÕúÏóÑñ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞóÏú ÎóáóÊú ãöäú ÞóÈúáößõãú Óõäóäñ Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó [137] ¡ æóÚóáóì ÇáúÃóæøóáö ÝóÇäúÊöÕóÇÈõ ÓõäøóÉó Çááøóåö åõäóÇ Úóáóì Ãóäøóåõ ÇÓúãñ æõÖöÚó Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúãóÕúÏóÑö áöÏóáóÇáóÊöåö Úóáóì ãóÚúäóì ÝöÚúáò æóãóÕúÏóÑò. ÞóÇáó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» ßóÞóæúáöåöãú: ÊõÑúÈðÇ æóÌóäúÏóáðÇ¡ Ãóíú Ýöí ÇáÏøõÚóÇÁö¡ Ãóíú ÊóÑöÈó ÊõÑúÈðÇ. æóÃóÕúáõåõ: ÊõÑúÈñ áóåõ æóÌóäúÏóáñ áóåõ. æóÌóÇÁó Úóáóì ãõÑóÇÚóÇÉö ÇáúÃóÕúáö Þóæúáõ ÇáúãóÚóÑøöí:
ÊóãóäøóÊú ÞõæóíúÞðÇ æóÇáÓøóÑóÇÉõ ÍöíóÇáóåóÇ ... ÊõÑóÇÈñ áóåóÇ ãöäú ÃóíóäõÞò æóÌöãóÇáò(22/40)
ÓóÇÞóåõ ãóÓóÇÞó ÇáÊøóÚóÌøõÈö ÇáúãóÔõæÈö ÈöÛóÖóÈò.
æóÚóáóì ÇáËøóÇäöí ÝóÇäúÊöÕóÇÈõ ÓõäøóÉó Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáúãõØúáóÞö¡ æóÚóáóì ßöáóÇ ÇáúæóÌúåóíúäö ÝóÇáúÝöÚúáõ ãõÞóÏøóÑñ Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáúãóÕúÏóÑõ Ãóæú äóÇÆöÈõåõ. ÝóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Óóäøó Çááøóåõ ÓõäøóÊóåõ Ýöí ÇáøóÐöíäó ÎóáóæúÇ ãöäú ÞóÈúáõ.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ãõÍóãøóÏðÇ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãõÊøóÈöÚñ ÓõäøóÉó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ÇáøóÐöíäó ÓóÈóÞõæåõ ÇÊøöÈóÇÚðÇ áöãóÇ ÝóÑóÖó Çááøóåõ áóåõ ßóãóÇ ÝóÑóÖó áóåõãú¡ Ãóíú ÃóÈóÇÍó.
æóÇáúãõÑóÇÏõ Èö ÇáøóÐöíäó ÎóáóæúÇ: ÇáúÃóäúÈöíóÇÁõ ÈöÞóÑöíäóÉö ÓöíóÇÞ áÝÙ ÇáäÈíÁ¡ Ãóíö ÇáøóÐöíäó ÎóáóæúÇ ãä ÞÈá ÇáäÈæÁÉ¡ æóÞóÏú ÒóÇÏóåõ ÈóíóÇäðÇ Þóæúáõåõ: ÇáøóÐöíäó íõÈóáøöÛõæäó ÑöÓÇáÇÊö Çááøóåö æóíóÎúÔóæúäóåõ¡ ÝóÇáúÃóäúÈöíóÇÁõ ßóÇäõæÇ ãõÊóÒóæøöÌöíäó æóßóÇäó áößóËöíÑò ãöäúåõãú ÚöÏøóÉõ ÃóÒúæóÇÌò¡ æóßóÇäó ÈóÚúÖõ ÃóÒúæóÇÌöåöãú ÃóÍóÈøó Åöáóíúåöãú ãöäú ÈóÚúÖöåöäøó.
ÝóÅöäú æóÞúÝóäóÇ ÚöäúÏó ãóÇ ÌóÇÁó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóãóÇ ÈóíøóäóÊúåõ ÇáúÂËóÇÑõ ÇáÕøóÍöíÍóÉõ ÝóÇáúÚöÈúÑóÉõ ÈöÃóÍúæóÇáö ÌóãöíÚö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö.
æóÅöäú ÊóáóÞøóíúäóÇ ÈöÔóíúÁò ãöäó ÇáúÅöÛúÖóÇÁö ÈóÚúÖó ÇáúÂËóÇÑö ÇáÖøóÚöíÝóÉö ÇáøóÊöí ÃõáúÕöÞóÊú ÈöÞöÕøóÉö ÊóÒóæøõÌö ÒóíúäóÈó ßóÇäó ÏóÇæõÏõ Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ÚöÈúÑóÉð ÈöÇáúÎõÕõæÕö ÝóÞóÏú ßóÇäóÊú áóåõ ÒóæúÌóÇÊñ ßóËöíÑóÇÊñ æóßóÇäó ÞóÏú ÃóÍóÈøó Ãóäú íóÊóÒóæøóÌó ÒóæúÌóÉó (ÃõæÑúíóÇ) æóåöíó ÇáøóÊöí ÖóÑóÈó Çááøóåõ áóåóÇ ãóËóáðÇ ÈöÇáúÎóÕúãö ÇáøóÐöíäó ÊõÓóæøóÑõæÇ ÇáúãöÍúÑóÇÈó æóÊóÔóÇßóæúÇ Èóíúäó íóÏóíúåö. æóÓóÊóÃúÊöí Ýöí ÓõæÑóÉö Õ¡ æóÞóÏú ÐõßöÑóÊö ÇáúÞöÕøóÉõ Ýöí «ÓöÝúÑö Çáúãõáõæßö» . æóãóÍóáøõ
ÇáÊøóãúËöíáö ÈöÏóÇæúÏó Ýöí ÃóÕúáö ÇäúÕöÑóÇÝö ÑóÛúÈóÊöåö Åöáóì ÇãúÑóÃóÉò áóãú Êóßõäú ÍóáóÇáðÇ áóåõ ÝóÕóÇÑóÊú ÍóáóÇáðÇ áóåõ¡ æóáóíúÓó ãóÍöáøõ ÇáÊøóãúËöíáö ÝöíãóÇ ÍóÝøó ÈöÞöÕøóÉö ÏóÇæõÏó ãöäú áóæúãö Çááøóåö ÅöíøóÇåõ Úóáóì Ðóáößó ßóãóÇ ÞóÇáó: æóÙóäøó ÏÇæõÏõ ÃóäøóãÇ ÝóÊóäøóÇåõ ÝóÇÓúÊóÛúÝóÑó ÑóÈøóåõ [Õ: 24] ÇáúÂíóÉó áöÃóäøó Ðóáößó ãõäúÊóÝò Ýöí ÞöÕøóÉö ÊóÒóæøõÌö ÒóíúäóÈó.
æóÌõãúáóÉõ æóßÇäó ÃóãúÑõ Çááøóåö ÞóÏóÑÇð ãóÞúÏõæÑÇð ãõÚúÊóÑÖóÉ Èóíä ÇáúãóæúÕõæá æóÇáÕøöÝóÉö Åöäú ßóÇäóÊú ÌõãúáóÉõ ÇáøóÐöíäó íõÈóáøöÛõæäó ÕöÝóÉð áö ÇáøóÐöíäó ÎóáóæúÇ ãöäú ÞóÈúáõ¡ Ãóæú ÊóÐúíöíáñ ãöËúáó ÌõãúáóÉö æóßÇäó ÃóãúÑõ Çááøóåö ãóÝúÚõæáðÇ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 37] Åöäú ßóÇäóÊú ÌõãúáóÉõ ÇáøóÐöíäó íõÈóáøöÛõæäó ãõÓúÊóÃúäóÝóÉð ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí¡ æóÇáúÞóæúáõ Ýöíåö ãöËúáõ äóÙöíÑöåö ÇáúãõÊóÞóÏøöãö ÂäöÝðÇ.(22/41)
æóÇáúÞóÏóÑõ ÈöÝóÊúÍö ÇáÏøóÇáö: ÅöíÌóÇÏõ ÇáúÃóÔúíóÇÁö Úóáóì ÕöÝóÉò ãóÞúÕõæÏóÉò æóåõæó ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúÞóÏúÑö ÈöÓõßõæäö ÇáÏøóÇáö æóåõæó ÇáúßöãøöíøóÉõ ÇáúãõÍóÏøóÏóÉõ ÇáúãóÖúÈõæØóÉõ¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÓÇáóÊú ÃóæúÏöíóÉñ ÈöÞóÏóÑöåÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÑøóÚúÏö [17] æóÞóæúáöåö: æóãÇ äõäóÒøöáõåõ ÅöáøóÇ ÈöÞóÏóÑò ãóÚúáõæãò Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍöÌúÑö [21] . æóáóãøóÇ ßóÇäó ãöäú áóæóÇÒöãö åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì Ãóäú íóßõæäó ãóÖúÈõæØðÇ ãõÍúßóãðÇ ßóËõÑóÊö ÇáúßöäóÇíóÉõ ÈöÇáúÞóÏóÑö Úóäö ÇáúÅöÊúÞóÇäö æóÇáÕøõÏõæÑö Úóäö ÇáúÚöáúãö.
æóãöäúåõ ÍóÏöíËõ: «ßõáøõ ÔóíúÁò ÈöÞóÖóÇÁò æóÞóÏóÑò»
¡ Ãóíú ãöäó Çááøóåö.
æóÇÕúØóáóÍó ÚõáóãóÇÁõ ÇáúßóáóÇãö: Ãóäøó ÇáúÞóÏóÑó ÇÓúãñ áöáúÅöÑóÇÏóÉö ÇáúÃóÒóáöíøóÉö ÇáúãõÊóÚóáøöÞóÉö ÈöÇáúÃóÔúíóÇÁö Úóáóì ãóÇ åöíó Úóáóíúåö¡ æóíõØúáöÞõæäóåõ Úóáóì ÇáÔøóíúÁö ÇáøóÐöí ÊóÚóáøóÞó Èöåö ÇáúÞóÏóÑõ æóåõæó ÇáúãóÞúÏõæÑõ ßóãóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö¡ ÝóÇáúãóÚúäóì:
æóßóÇäó ÃóãúÑõ Çááøóåö ãõÞóÏøóÑðÇ Úóáóì ÍößúãóÉò ÃóÑóÇÏóåóÇ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ãöäú Ðóáößó ÇáúÃóãúÑö¡ ÝóÇááøóåõ áóãøóÇ ÃóãóÑó ÑóÓõæáóåõ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÈöÊóÒóæøõÌö ÒóíúäóÈó ÇáøóÊöí ÝóÇÑóÞóåóÇ ÒóíúÏñ ßóÇäó ÚóÇáöãðÇ ÈöÃóäøó Ðóáößó áóÇÆöÞñ ÈöÑóÓõæáöåö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ßóãóÇ ÞóÏøóÑó áöÃóÓúáóÇÝöåö ãöäó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö.
æóÝöí Þóæúáöåö: ÇáøóÐöíäó íõÈóáøöÛõæäó ÌöíÁó ÈöÇáúãóæúÕõæáö Ïõæäó ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Ãóæö ÇáÖøóãöíÑö áöãóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáÕøöáóÉö ãöäú ÅöíãóÇÁò Åöáóì ÇäúÊöÝóÇÁö ÇáúÍóÑóÌö Úóäö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö Ýöí ÊóäóÇæõáö ÇáúãõÈóÇÍö ÈöÃóäøó Çááøóåó ÃóÑóÇÏó ãöäúåõãú ÊóÈúáöíÛó ÇáÑøöÓóÇáóÉö æóÎóÔúíóÉó Çááøóåö ÈöÊóÌóäøõÈö ãóÇ äóåóì Úóäúåõ æóáóãú íõßóáøöÝúåõãú ÅöÔúÞóÇÞó äõÝõæÓöåöãú ÈöÊóÑúßö ÇáØøóíøöÈóÇÊö ÇáøóÊöí íõÑöíÏõæäóåóÇ¡ æóáóÇ ÍóÌúÈó æöÌúÏóÇäöåöãú Úóäú ÅöÏúÑóÇßö ÇáúÃóÔúíóÇÁö Úóáóì ãóÇ åöíó Úóáóíúåö ãöäú ÍõÓúäö ÇáúÍóÓóäö æóÞõÈúÍö ÇáúÞóÈöíÍö¡ æóáóÇ Úóäö ÇäúÕöÑóÇÝö ÇáÑøóÛúÈóÉö Åöáóì ÊóäóÇæõáö ãóÇ ÍóÓõäó áóÏóíúåöãú ÅöÐóÇ ßóÇäó Ðóáößó Ýöí ÍõÏõæÏö ÇáúÅöÈóÇÍóÉö¡ æóáóÇ ßáøÝåã ãõÑóÇÚóÇÉ ãíæá ÇáäøóÇÓö æóãõÕúØóáóÍóÇÊöåöãú æóÚóæóÇÆöÏöåöãõ ÇáÑøóÇÌöÚóÉö Åöáóì ÇáúÍóíúÏóÉö ÈöÇáúÃõãõæÑö Úóäú ãóäóÇåöÌöåóÇ ÝóÅöäøó Ýöí ÊóäóÇæõáöåöãú ÑóÛóÈóÇÊöåöãõ ÇáúãõÈóÇÍóÉó ÚóæúäðÇ áóåõãú Úóáóì ÇáäøóÔóÇØö Ýöí ÊóÈúáöíÛö ÑöÓóÇáóÇÊö Çááøóåö¡ æóáöÐóáößó ÚóÞøóÈó ÈöÞóæúáöåö: æóáÇ íóÎúÔóæúäó ÃóÍóÏÇð ÅöáøóÇ Çááøóåó¡ Ãóíú áóÇ íóÎúÔóæúäó ÃóÍóÏðÇ ÎóÔúíóÉð ÊóÞúÊóÖöí ÝöÚúáó ÔóíúÁò Ãóæú ÊóÑúßóåõ.
Ëõãøó Åöäøó ÌõãúáóÉó ÇáøóÐöíäó íõÈóáøöÛõæäó Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáÕøöÝóÉö áöáøóÐöíäö
ÎóáóæúÇ ãöäú ÞóÈúáõ¡ Ãóíö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö. æóÅöÐú ÞóÏú Úáã Ãóä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãõÊøóÈöÚñ ãóÇ ÃóÐöäó Çááøóåõ áóåõ ÇÊøöÈóÇÚóåõ ãöäú ÓõäøóÉö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ÞóÈúáóåõ Úõáöãó Ãóäøóåõ ãõÊøóÕöÝñ ÈöãóÖúãõæäö ÌõãúáóÉö ÇáøóÐöíäó íõÈóáøöÛõæäó ÑöÓÇáÇÊö Çááøóåö æóíóÎúÔóæúäóåõ æóáÇ íóÎúÔóæúäó ÃóÍóÏÇð ÅöáøóÇ Çááøóåó ÈöÍõßúãö ÞöíóÇÓö ÇáúãõÓóÇæóÇÉö¡ ÝóÚõáöãó Ãóäøó ÇáúÎóÔúíóÉó ÇáøóÊöí Ýöí Þóæúáöåö: æóÊóÎúÔóì ÇáäøóÇÓó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 37] áóíúÓóÊú ÎóÔúíóÉó ÎóæúÝò ÊõæÌöÈõ ÊóÑúßó ãóÇ íóßúÑóåõåõ ÇáäøóÇÓõ Ãóæú ÝöÚúáó ãóÇ íóÑúÛóÈõæäóåõ ÈöÍóíúËõ íóßõæäõ ÇáäøóÇÓõ ãÍÊÓÈíä Úáì ÇáäÈíÁ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ(22/42)
ãóÇ ßóÇäó ãõÍóãøóÏñ ÃóÈóÇ ÃóÍóÏò ãöäú ÑöÌóÇáößõãú æóáóßöäú ÑóÓõæáó Çááøóåö æóÎóÇÊóãó ÇáäøóÈöíøöíäó æóßóÇäó Çááøóåõ Èößõáøö ÔóíúÁò ÚóáöíãðÇ (40)
æóÇáÓøóáóÇãõ æóáóßöäøóåóÇ ÊóæóÞøõÚõ Ãóäú íóÕúÏõÑó ãöäó ÇáäøóÇÓö æóåõãõ ÇáúãõäóÇÝöÞõæäó ãóÇ íßÑååõ ÇáäÈíÁ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ æóíóÏõáøõ áöÐóáößó Þóæúáõåõ: æóßóÝì ÈöÇááøóåö ÍóÓöíÈÇð¡ Ãóíö Çááøóåõ ÍóÓöíÈõ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö áóÇ ÛóíúÑõåõ.
åóÐóÇ åõæó ÇáúæóÌúåõ Ýöí ÓöíóÇÞö ÊóÝúÓöíÑö åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö¡ ÝóáóÇ ÊóÓúáõßú Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÂíóÉö ãóÓúáóßðÇ íõÝúÖöí Èößó Åöáóì Êóæóåøõãö Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÍóÕóáóÊú ãöäúåõ ÎóÔúíóÉõ ÇáäøóÇÓö æóÃóäøó Çááøóåó ÚóÑøóÖó Èöåö Ýöí Þóæúáöåö: æóáÇ íóÎúÔóæúäó ÃóÍóÏÇð ÅöáøóÇ Çááøóåó ÊóÕúÑöíÍðÇ ÈóÚúÏó Ãóäú ÚóÑøóÖó Èöåö ÊóáúãöíÍðÇ Ýöí Þóæúáöåö: æóÊóÎúÔóì ÇáäøóÇÓó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 37] Èóáö ÇáäøóÈöíÁõ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ áóãú íóßúÊóÑöËú Èöåöãú æóÃóÞóÏóãó Úóáóì ÊóÒóæøõÌö ÒóíúäóÈó¡ Ýóßõáøõ Ðóáößó ÞóÈúáó äõÒõæáö åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö ÇáøóÊöí ãóÇ äóÒóáóÊú ÅöáøóÇ ÈóÚúÏó ÊóÒóæøõÌö ÒóíúäóÈó ßóãóÇ åõæó ÕóÑöíÍõ Þóæúáå:
ÒóæøóÌúäÇßóåÇ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 37] æóáóãú íóÊóÃóÎøóÑú Åöáóì äõÒõæáö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö.
æóÅöÙúåóÇÑõ ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö Ýöí Þóæúáöåö: æóßóÝì ÈöÇááøóåö ÍóÓöíÈÇð ÍóíúËõ ÊóÞóÏøóãó ÐößúÑõåõ áöÞóÕúÏö Ãóäú Êóßõæäó åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÌóÇÑöíóÉð ãóÌúÑóì ÇáúãóËóáö æóÇáúÍößúãóÉö.
æóÅöÐú ÞóÏú ßóÇäó åóÐóÇ æóÕúÝó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ÝóáóíúÓó Ýöí ÇáúÂíóÉ ãÌóÇá ááÇÓÊÏÑÇß ÚóáóíúåóÇ ÈöãóÓúÃóáóÉö ÇáÊøõÞúíóÉö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÅöáøóÇ Ãóäú ÊóÊøóÞõæÇ ãöäúåõãú ÊõÞÇÉð [Âá ÚãÑóÇä: 28] .
[40]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 40]
ãóÇ ßÇäó ãõÍóãøóÏñ ÃóÈÇ ÃóÍóÏò ãöäú ÑöÌÇáößõãú æóáßöäú ÑóÓõæáó Çááøóåö æóÎÇÊóãó ÇáäøóÈöíøöíäó æóßÇäó Çááøóåõ Èößõáøö ÔóíúÁò ÚóáöíãÇð (40)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ áöáÊøóÕúÑöíÍö ÈöÅöÈúØóÇáö ÃóÞúæóÇáö ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó æóÇáøóÐöíäó Ýöí ÞõáõæÈöåöãú ãóÑóÖñ æóãóÇ íõáúÞöíåö ÇáúíóåõæÏõ Ýöí äõÝõæÓöåöãú ãöäó ÇáÔøóßøö.
æóåõæó äóÇÙöÑñ Åöáóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ÌóÚóáó ÃóÏúÚöíÇÁóßõãú ÃóÈúäÇÁóßõãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 4] . æóÇáúÛóÑóÖõ ãöäú åóÐóÇ ÇáúÚõãõæãö ÞóØúÚõ Êóæóåøõãö Ãóä íßæä ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóáóÏñ ãöäó ÇáÑøöÌóÇáö ÊóÌúÑöí Úóáóíúåö ÃóÍúßóÇã ÇáÈäæøÉ ÍóÊøóì áóÇ íóÊóØóÑøóÞó ÇáúÅöÑúÌóÇÝõ æóÇáöÇÎúÊöáóÇÞõ Åöáóì ãóäú íóÊóÒóæøóÌóåõäøó ãöäú ÃóíóÇãóì ÇáúãõÓúáöãöíäó ÃóÕúÍóÇÈöåö ãöËúáó Ãõãøö ÓóáóãóÉó æóÍóÝúÕóÉó.
æãöäú ÑöÌÇáößõãú æóÕúÝñ áö ÃóÍóÏò¡ æóåõæó ÇÍúÊöÑóÇÓñ áöÃóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃóÈõæ ÈóäóÇÊò.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ: äóÝúíõ Ãóäú íóßõæäó ÃóÈðÇ áöÃóÍóÏò ãöäó ÇáÑøöÌóÇáö Ýöí Íöíäö äõÒõæáö ÇáúÂíóÉö áöÃóäøóåõ ßóÇäó æõáöÏó áóåõ ÃóæúáóÇÏñ Ãóæú æóáóÏóÇäö ÈöãóßøóÉó ãöäú ÎóÏöíÌóÉó æóåõãõ ÇáØøóíøöÈõ æóÇáØøóÇåöÑõ (Ãóæú åõãóÇ ÇÓúãóÇäö(22/43)
áöæóÇÍöÏò) æóÇáúÞóÇÓöãõ¡ æóæõáöÏó áóåõ ÅöÈúÑóÇåöíãõ ÈöÇáúãóÏöíäóÉö ãöäú ãóÇÑöíóÉó ÇáúÞöÈúØöíøóÉö¡ æóßõáøõåõãú ãóÇÊõæÇ ÕöÈúíóÇäðÇ æóáóãú íóßõäú ãöäúåõãú ãóæúÌõæÏñ Íöíäó äõÒõæáö ÇáúÂíóÉö.
æóÇáúãóäúÝöíøõ åõæó æóÕúÝõ ÇáúÃõÈõæøóÉö ÇáúãõÈóÇÔöÑóÉö áöÃóäøóåóÇ ÇáúÛóÑóÖõ ÇáøóÐöí ÓöíÞó ÇáúßóáóÇãõ áöÃóÌúáöåö æóÇáøóÐöí æóåöãó Ýöíåö ãóäú æóåöãó ÝóáóÇ ÇáúÊöÝóÇÊó Åöáóì ßóæúäöåö ÌóÏøðÇ áöáúÍóÓóäö æóÇáúÍõÓóíúäö æóãõÍúÓöäò ÃóÈúäóÇÁö ÇÈúäóÊöåö ÝóÇØöãóÉó ÑóÖöíó Çááøóåõ ÚóäúåóÇ ÅöÐú áóíúÓó Ðóáößó ÈöãóÞúÕõæÏò¡ æóáóÇ íóÎúØõÑõ ÈöÈóÇáö ÃóÍóÏò äóÝúíõ ÃõÈõæøóÊöåö áóåõãú ÈöãóÚúäóì ÇáúÃõÈõæøóÉö ÇáúÚõáúíóÇ¡ Ãóæö ÇáúãõÑóÇÏõ ÃõÈõæøóÉõ ÇáÕøõáúÈö Ïõæäó ÃõÈõæøóÉö ÇáÑøóÍöãö.
æóÅöÖóÇÝóÉõ (ÑöÌóÇáò) Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó æóÇáúÚõÏõæáõ Úóäú ÊóÚúÑöíÝöåö ÈöÇááøóÇãö áöÞóÕúÏö ÊóæúÌöíåö ÇáúÎöØóÇÈö Åöáóì ÇáúÎóÇÆöÖöíäó Ýöí ÞóÖöíøóÉö ÊóÒóæøõÌö ÒóíúäóÈó ÅöÎúÑóÇÌðÇ áöáúßóáóÇãö Ýöí ÕöíÛóÉö ÇáÊøóÛúáöíØö æóÇáÊøóÛúáöíÙö.
æóÃóãøóÇ ÊóæúÌöíåõåõ ÈöÃóäøóåõ ßóÇáöÇÍúÊöÑóÇÒö Úóäú ÃóÍúÝóÇÏöåö æóÃóäøóåõ ÞóÇáó: ãöäú ÑöÌÇáößõãú æóÃóãøóÇ ÇáúÃóÍúÝóÇÏõ Ýóåõãú ãöäú ÑöÌóÇáöåö ÝóÝöíåö ÓóãóÇÌóÉñ æóåõæó Ãóäú íóßõæäó Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÊóæúÌöíåñ ÈöÃóäøó ãõÍóãøóÏðÇ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈóÑöíÁñ ãöäó ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ÃóÚúäöí ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó æóáóíúÓó Èóíúäóåõ æóÈóíúäóåõãõ ÇáÕøöáóÉõ ÇáÔøóÈöíåóÉõ ÈöÕöáóÉö ÇáúÃõÈõæøóÉö ÇáËøóÇÈöÊóÉö ÈöØóÑöíÞóÉö áóÍúäö ÇáúÎöØóÇÈö ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóÃóÒúæÇÌõåõ ÃõãøóåÇÊõåõãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 6] ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó.
æóÇÓúÊöÏúÑóÇßõ Þóæúáöåö: æóáßöäú ÑóÓõæáó Çááøóåö áöÑóÝúÚö ãóÇ ÞóÏú íõÊóæóåøóãõ ãöäú äóÝúíö ÃõÈõæøóÊöåö¡ ãöäö ÇäúÝöÕóÇáö ÕöáóÉö ÇáÊøóÑóÇÍõãö æóÇáúÈöÑøö Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ÇáúÃõãøóÉö ÝóÐõßøöÑõæÇ ÈöÃóäøóåõ ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýóåõæó ßóÇáúÃóÈö áöÌóãöíÚö ÃõãøóÊöåö Ýöí ÔóÝóÞóÊöåö æóÑóÍúãóÊöåö Èöåöãú¡ æóÝöí ÈöÑøöåöãú æóÊóæúÞöíÑöåöãú ÅöíøóÇåõ¡ ÔóÃúä ßá äÈíÁ ãóÚó ÃõãøóÊöåö.
æóÇáúæóÇæõ ÇáÏøóÇÎöáóÉõ Úóáóì áßöäú ÒóÇÆöÏóÉñ æáßöäú ÚóÇØöÝóÉñ æóáóãú ÊóÑöÏú áßöäú Ýöí ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö ÚóÇØöÝóÉð ÅöáøóÇ ãõÞúÊóÑöäóÉñ ÈöÇáúæóÇæö ßóãóÇ ÕóÑøóÍó Èöåö ÇáúãõÑóÇÏöíøõ Ýöí «ÔóÑúÍö ÇáÊøóÓúåöíáö» . æóÍóÑúÝõ áßöäú ãõÝöíÏñ ÇáöÇÓúÊöÏúÑóÇßó.
æóÚóØúÝõ ÕöÝóÉö æóÎóÇÊã ÇáäøóÈöíÆöíäó Úóáóì ÕöÝóÉö ÑóÓõæáó Çááøóåö Êóßúãöíáñ æóÒöíóÇÏóÉñ Ýöí ÇáÊøóäúæöíåö ÈöãóÞóÇãöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó Ýöí ÇäúÊöÝóÇÁö ÃõÈõæøóÊåö áöÃóÍóÏò ãöäó ÇáÑøöÌóÇáö ÍößúãóÉð ÞóÏøóÑóåóÇ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì æóåöíó ÅöÑóÇÏóÉõ Ãóäú áóÇ íóßõæäó ÅöáøóÇ ãöËúáó ÇáÑøõÓõáö Ãóæú ÃóÝúÖóáó Ýöí ÌóãöíÚ ÎóÕóÇÆöÕå.
æóÅöÐ ÞóÏú ßóÇäó ÇáÑøõÓõáõ áóãú íóÎúáõ ÚóãõæÏõ ÃóÈúäóÇÆöåöãú ãöäú äóÈöíÁò ßóÇäó ßóæúäõåõ ÎóÇÊóãó ÇáäøóÈöíÆöíäó ãõÞúÊóÖöíðÇ Ãóäú áóÇ íóßõæäó áóåõ ÃóÈúäóÇÁñ ÈóÚúÏó æóÝóÇÊöåö áöÃóäøóåõãú áóæú ßóÇäõæÇ ÃóÍúíóÇÁð ÈóÚúÏó æóÝóÇÊöåö æóáóãú ÊõÎúáóÚú(22/44)
Úóáóíúåöãú ÎõáúÚóÉõ ÇáäÈæÁÉ
áöÃóÌúáö ÎóÊúãö ÇáäøõÈõæøóÉö Èöåö ßóÇäó Ðóáößó ÛóÖøðÇ Ýöíåö Ïõæäó ÓóÇÆöÑö ÇáÑøõÓõáö æóÐóáößó ãóÇ áóÇ íõÑöíÏõåõ Çááøóåõ Èöåö. ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøó Çááøóåó áóãøóÇ ÃóÑóÇÏó ÞóØúÚó ÇáäøõÈõæÁóÉö ãöäú Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÈóÚúÏó ÚöíÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ÕóÑóÝó ÚöíÓóì Úóäö ÇáÊøóÒóæøõÌö.
ÝóáóÇ ÊóÌúÚóáú Þóæúáóåõ: æóÎóÇÊöãó ÇáäøóÈöíÆöíäó ÏóÇÎöáðÇ Ýöí ÍóíøöÒö ÇáöÇÓúÊöÏúÑóÇßö áöãóÇ ÚóáöãúÊó ãöäú Ãóäøóåõ Êóßúãöíáñ æóÇÓúÊöØúÑóÇÏñ ÈöãõäóÇÓóÈóÉö ÅöÌúÑóÇÁö æóÕúÝö ÇáÑøöÓóÇáóÉö Úóáóíúåö. æÈÈíÇä åóÐöå ÇáúÍößúãóÉö íóÙúåóÑõ ÍõÓúäõ ãóæúÞöÚö ÇáÊøóÐúíöíáö ÈöÌõãúáóÉö æóßÇäó Çááøóåõ Èößõáøö ÔóíúÁò ÚóáöíãÇð ÅöÐú ÃóÙúåóÑó ãõÞúÊóÖóì ÍößúãóÊöåö ÝöíãóÇ ÞóÏøóÑóåõ ãöäó ÇáúÃóÞúÏóÇÑö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÌóÚóáó Çááøóåõ ÇáúßóÚúÈóÉó ÇáúÈóíúÊó ÇáúÍóÑÇãó ÞöíÇãÇð áöáäøóÇÓö Åöáóì Þóæúáöåö:
Ðáößó áöÊóÚúáóãõæÇ Ãóäøó Çááøóåó íóÚúáóãõ ãóÇ Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóãÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóÃóäøó Çááøóåó Èößõáøö ÔóíúÁò Úóáöíãñ [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 97] .
æóÇáúÂíóÉõ äóÕøñ Ýöí Ãóäøó ãõÍóãøóÏðÇ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÎóÇÊóãó ÇáäøóÈöíÆöíäó æóÃóäå áóÇ äÈíÁ ÈóÚúÏóåõ Ýöí ÇáúÈóÔóÑö áöÃóäøó ÇáäøóÈöíÆöíäó ÚóÇãøñ ÝóÎóÇÊóãõ ÇáäøóÈöíÆöíäó åõæó ÎóÇÊóãõåõãú Ýöí ÕöÝóÉö ÇáäøõÈõæÁóÉö. æóáóÇ íõÚóßøöÑõ Úóáóì äóÕøöíøóÉö ÇáúÂíóÉö Ãóäøó ÇáúÚõãõæãó ÏöáóÇáóÊõåõ Úóáóì ÇáúÃóÝúÑóÇÏö ÙóäøöíøóÉñ áöÃóäøó Ðóáößó áöÇÍúÊöãóÇáö æõÌõæÏö ãõÎóÕøóÕò. æóÞóÏú ÊóÍóÞøóÞúäóÇ ÚóÏóãó ÇáúãõÎóÕøóÕö ÈöÇáöÇÓúÊöÞúÑóÇÁö.
æóÞóÏú ÃóÌúãóÚó ÇáÕøóÍóÇÈóÉõ Úóáóì Ãóäøó ãõÍóãøóÏðÇ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÎóÇÊóãõ ÇáÑøõÓõáö æóÇáúÃóäúÈöíóÇÁö æóÚõÑöÝó Ðóáößó æóÊóæóÇÊóÑó Èóíúäóåõãú æóÝöí ÇáúÃóÌúíóÇáö ãöäú ÈóÚúÏöåöãú æóáöÐóáößó áóãú íóÊóÑóÏøóÏõæÇ Ýöí ÊóßúÝöíÑö ãõÓóíúáöãóÉó æóÇáúÃóÓúæóÏö ÇáúÚóäúÓöíøö ÝóÕóÇÑó ãóÚúáõæãðÇ ãöäó ÇáÏøöíäö ÈöÇáÖøóÑõæÑóÉö Ýóãóäú ÃóäúßóÑóåõ Ýóåõæó ßóÇÝöÑñ ÎóÇÑöÌñ Úóäö ÇáúÅöÓúáóÇãö æóáóæú ßóÇäó ãõÚúÊóÑöÝðÇ ÈöÃóäøó ãõÍóãøóÏðÇ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÑóÓõæáõ Çááøóåö áöáäøóÇÓö ßõáøöåöãú. æóåóÐóÇ ÇáäøóæúÚ ãä ÇáúÅöÌúãóÇÚ ãõæÌÈ ÇáúÚáã ÇáÖøóÑõæÑöíø ßóãóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö ÌóãöíÚ ÚõáóãóÇÆöäóÇ æóáóÇ íÏúÎá åóÐóÇ ÇáäøóæúÚõ Ýöí ÇÎúÊöáóÇÝö ÈóÚúÖöåöãú Ýöí ÍõÌøöíøóÉö ÇáúÅöÌúãóÇÚö ÅöÐö ÇáúãõÎúÊóáöÝõ Ýöí ÍõÌøöíøóÊöåö åõæó ÇáúÅöÌúãóÇÚõ ÇáúãõÓúÊóäöÏõ áöäóÙóÑò æóÃóÏöáøóÉò ÇÌúÊöåóÇÏöíøóÉò ÈöÎöáóÇÝö ÇáúãõÊóæóÇÊöÑö ÇáúãóÚúáõæãö ÈöÇáÖøóÑõæÑóÉö Ýöí ßóáóÇãö ÇáúÛóÒóÇáöíøö Ýöí ÎóÇÊöãóÉö ßöÊóÇÈö «ÇáöÇÞúÊöÕóÇÏö Ýöí ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏö» ãõÎóÇáóÝóÉð áöåóÐóÇ Úóáóì ãóÇ Ýöíåö ãöäú ÞöáøóÉö ÊóÍúÑöíÑò. æóÞóÏú Íóãóáó Úóáóíúåö ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó ÍóãúáóÉð ÛóíúÑó ãõäúÕöÝóÉò æóÃóáúÒóãóåõ ÅöáúÒóÇãðÇ ÝóÇÍöÔðÇ íõäóÒøóåõ Úóäúåõ Úöáúãõåõ æóÏöíäõåõ ÝóÑóÍúãóÉõ Çááøóåö ÚóáóíúåöãóÇ.
æóáöÐóáößó áóÇ íóÊóÑóÏøóÏõ ãõÓúáöãñ Ýöí ÊóßúÝöíÑö ãóäú íõËúÈöÊõ äõÈõæÁóÉð áöÃóÍóÏò ÈóÚúÏó ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÝöí ÅöÎúÑóÇÌöåö ãöäú ÍóÙöíÑóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ æóáóÇ ÊõÚúÑóÝõ ØóÇÆöÝóÉñ ãöäó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÃóÞúÏóãóÊú Úóáóì Ðóáößó ÅöáøóÇ(22/45)
ÇáúÈóÇÈöíøóÉõ æóÇáúÈóåóÇÆöíøóÉõ æóåõãóÇ äöÍúáóÊóÇäö ãõÔúÊóÞøóÉñ ËóÇäöíóÊõåõãóÇ ãöäó ÇáúÃõæáóì. æóßóÇäó ÙõåõæÑõ ÇáúÝöÑúÞóÉö ÇáúÃõæáóì Ýöí ÈöáóÇÏö ÝóÇÑöÓó Ýöí ÍõÏõæÏö ÓóäóÉö ãöÇÆóÊóíúäö æóÃóáúÝò æóÊóÓóÑøóÈóÊú Åöáóì ÇáúÚöÑóÇÞö æóßóÇäó ÇáúÞóÇÆöãõ ÈöåóÇ ÑóÌõáðÇ ãöäú Ãóåúáö ÔöíÑóÇÒò íóÏúÚõæåõ ÃóÊúÈóÇÚõåõ ÇáÓøóíøöÏó Úóáöí ãõÍóãøóÏ¡ ßóÐóÇ ÇÔúÊõåöÑó ÇÓúãõåõ¡ ßóÇäó Ýöí Ãóæøóáö ÃóãúÑöåö ãöäú ÛõáóÇÉö ÇáÔøöíÚóÉö ÇáúÅöãóÇãöíøóÉö. ÃóÎóÐó Úóäú ÑóÌõáò
ãöäó ÇáúãõÊóÕóæøöÝöíäó ÇÓúãõåõ ÇáÔøóíúÎõ ÃóÍúãóÏõ Òóíúäõ ÇáÏøöíäö ÇáúÃóÍúÓóÇÆöíøõ ÇáøóÐöí ßóÇäó íóäúÊóÍöáõ ÇáÊøóÕóæøõÝó ÈöÇáØøóÑöíÞóÉö ÇáúÈóÇØöäöíøóÉö æóåöíó ÇáØøóÑöíÞóÉõ ÇáúãõÊóáóÞøóÇÉõ Úóäö ÇáúÍóáøóÇÌö. æóßóÇäóÊú ØóÑöíÞóÊõåõ ÊõÚúÑóÝõ ÈöÇáÔøóíúÎöíøóÉö¡ æóáóãøóÇ ÃóÙúåóÑó äöÍúáóÊóåõ Úóáöíøõ ãõÍóãøóÏ åóÐóÇ áóÞøóÈó äóÝúÓóåõ ÈóÇÈó ÇáúÚöáúãö ÝóÛóáóÈó Úóáóíúåö ÇÓúãõ ÇáúÈóÇÈö. æóÚõÑöÝóÊú äöÍúáóÊõåõ ÈöÇáúÈóÇÈöíøóÉö æóÇÏøóÚóì áöäóÝúÓöåö ÇáäøõÈõæÁóÉó æóÒóÚóãó Ãóäøóåõ ÃõæÍöíó Åöáóíúåö ÈößöÊóÇÈò ÇÓúãõåõ «ÇáúÈóíóÇäõ» æóÃóäøó ÇáúÞõÑúÂäó ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÎóáóÞó ÇáúÅöäúÓÇäó Úóáøóãóåõ ÇáúÈóíÇäó [ÇáÑøóÍúãóä: 3- 4] .
æóßöÊóÇÈõ «ÇáúÈóíóÇäö» ãõÄóáøóÝñ ÈöÇáúÚóÑóÈöíøóÉö ÇáÖøóÚöíÝóÉö æóãóÎúáõæØñ ÈöÇáúÝóÇÑöÓöíøóÉö. æóÞóÏú Íõßöãó Úóáóíúåö ÈöÇáúÞóÊúáö ÝóÞÊá ÓóäóÉó 1266 Ýöí ÊóÈúÑöíÒó.
æóÃóãøóÇ ÇáúÈóåóÇÆöíøóÉõ Ýóåöíó ÔõÚúÈóÉ Èä ÇáúÈóÇÈöíøóÉö ÊõäúÓóÈõ Åöáóì ãõÄóÓøöÓöåóÇ ÇáúãõáóÞøóÈö ÈöÈóåóÇÁö Çááøóåö æóÇÓúãõåõ ãöíÑúÒóÇ ÍõÓóíúä Úóáóí ãöäú Ãóåúáö ØóåúÑóÇäó ÊóÊóáúãóÐó áöáúÈóÇÈö ÈöÇáúãõßóÇÊóÈóÉö æóÃóÎúÑóÌóÊúåõ ÍõßõæãóÉõ ÔóÇåö ÇáúÚóÌóãö Åöáóì ÈóÛúÏóÇÏò ÈóÚúÏó ÞóÊúáö ÇáúÈóÇÈö. Ëõãøó äóÞóáóÊúåõ ÇáÏøóæúáóÉõ ÇáúÚõËúãóÇäöíøóÉõ ãöäú ÈóÛúÏóÇÏò Åöáóì ÃóÏöÑúäóÉó Ëõãøó Åöáóì ÚóßøóÇ¡ æóÝöíåóÇ ÙóåóÑóÊú äöÍúáóÊõåõ æóåõãú íóÚúÊóÞöÏõæäó äõÈõæÁóÉó ÇáúÈóÇÈö æóÞóÏö ÇáúÊóÝøó Íóæúáóåõ ÃóÕúÍóÇÈõ äöÍúáóÉö ÇáúÈóÇÈöíøóÉö æóÌóÚóáõæåõ ÎóáöíÝóÉó ÇáúÈóÇÈö ÝóÞóÇãó ÇÓúãõ ÇáúÈóåóÇÆöíøóÉö ãóÞóÇãó ÇÓúãõ ÇáúÈóÇÈöíøóÉö ÝóÇáúÈóåóÇÆöíøóÉõ åõãõ ÇáúÈóÇÈöíøóÉõ. æóÞóÏú ßóÇäó ÇáúÈóåóÇÁõ Èóäóì ÈöäóÇÁð Ýöí ÌóÈóáö ÇáúßóÑúãóáö áöíóÌúÚóáóåõ ãóÏúÝóäðÇ áöÑõÝóÇÊö (ÇáúÈóÇÈö) æóÂáó ÃóãúÑõåõ Åöáóì Ãóäú ÓóÌóäóÊúåõ ÇáÓøóáúØóäóÉõ ÇáúÚõËúãóÇäöíøóÉõ Ýöí ÓöÌúäö ÚóßøóÇ ÝóáóÈöËó Ýöí ÇáÓøöÌúäö ÓóÈúÚó ÓóäóæóÇÊò æóáóãú íõØúáóÞú ãöäó ÇáÓÌúä ÅöáøóÇ ÚöäúÏ ãóÇ ÃõÚúáöäó ÇáÏøõÓúÊõæÑõ ÇáÊøõÑúßöíøõ ÝóßóÇäó Ýöí ÚöÏóÇÏö ÇáúãóÓóÇÌöíäö ÇáÓøöíóÇÓöíøöíäó ÇáøóÐöíäó ÃõØúáöÞõæÇ íóæúãóÆöÐò ÝóÑóÍóáó ãäÊÞáÇ Ýöí ÃæÑæÈÇ æÃóãöíÑößóÇ ãõÏøóÉó ÚóÇãóíúäö Ëõãøó ÚóÇÏó Åöáóì ÍóíúÝóÇ ÝóÇÓúÊóÞóÑøó ÈöåóÇ Åöáóì Ãóäú ÊõæõÝøöíó ÓóäóÉó 1340 æóÈóÚúÏó ãóæúÊöåö äóÔóÃó ÔöÞóÇÞñ Èóíúäó ÃóÈúäóÇÆöåö æóÅöÎúæóÊöåö ÝóÊóÝóÑøóÞõæÇ Ýöí ÇáÒøöÚóÇãóÉö æóÊóÖóÇÁóáóÊú äöÍúáóÊõåõãú.
Ýóãóäú ßóÇäó ãöäó ÇáúãõÓúáöãöíäó ãõÊøóÈöÚðÇ áöáúÈóåóÇÆöíøóÉö Ãóæö ÇáúÈóÇÈöíøóÉö Ýóåõæó ÎóÇÑöÌñ Úóäö ÇáúÅöÓúáóÇãö ãõÑúÊóÏøñ Úóäú Ïöíäöåö ÊóÌúÑöí Úóáóíúåö ÃóÍúßóÇãõ ÇáúãõÑúÊóÏøö. æóáóÇ íóÑöËõ ãõÓúáöãðÇ æóíóÑöËõåõ ÌóãóÇÚóÉõ ÇáúãõÓúáöãöíäó æóáóÇ íóäúÝóÚõåõãú Þóæúáõåõãú: ÅöäøóÇ ãõÓúáöãõæäó æóáóÇ äõØúÞõåõãú ÈößóáöãóÉö ÇáÔøóåóÇÏóÉö áöÃóäøóåõãú íõËúÈöÊõæäó ÇáÑøöÓóÇáóÉó áöãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóáóßöäøóåõãú ÞóÇáõæÇ ÈöãóÌöíÁö ÑóÓõæáò ãöäú ÈóÚúÏöåö. æóäóÍúäõ ßóÝøóÑúäóÇ ÇáúÛõÑóÇÈöíøóÉó ãöäó ÇáÔøöíÚóÉö(22/46)
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÇÐúßõÑõæÇ Çááøóåó ÐößúÑðÇ ßóËöíÑðÇ (41) æóÓóÈøöÍõæåõ ÈõßúÑóÉð æóÃóÕöíáðÇ (42)
áöÞóæúáöåöãú: ÈöÃóäøó ÌöÈúÑöíáó ÃõÑúÓöáó Åöáóì Úóáöíøò æóáóßöäøóåõ ÔõÈøöåó áóåõ ãõÍóãøóÏñ ÈöÚóáöíøò ÅöÐú ßóÇäó ÃóÍóÏõåõãóÇ ÃóÔúÈóåõ ÈöÇáúÂÎóÑö ãöäó ÇáúÛõÑóÇÈö ÈöÇáúÛõÑóÇÈö (æóßóÐóÈõæÇ) ÝóÈóáøóÛó ÇáÑøöÓóÇáóÉó Åöáóì ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ Ýóåõãú ÃóËúÈóÊõæÇ ÇáÑøöÓóÇáóÉó áöãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóáóßöäøóåõãú ÒóÚóãõæåõ ÛóíúÑó ÇáúãõÚóíøóäö ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö.
æóÊõÔúÈöåõ ØõÞõæÓõ ÇáúÈóåóÇÆöíøóÉö ØõÞõæÓó ÇáúãóÇÓõæäöíøóÉö ÅöáøóÇ Ãóäøó ÇáúÈóåóÇÆöíøóÉó ÊóäúÊóÓöÈõ Åöáóì ÇáÊøóáóÞøöí ãöäó ÇáúæóÍúíö ÇáúÅöáóåöíøö¡ ÝóÈöÐóáößó ÝóÇÑóÞóÊö ÇáúãóÇÓõæäöíøóÉö æóÚõÏøóÊú Ýöí ÇáúÃóÏúíóÇäö æóÇáúãöáóáö æóáóãú ÊõÚóÏøó Ýöí ÇáúÃóÍúÒóÇÈö.
æóÇäúÊóÕóÈó ÑóÓõæáó Çááøóåö ãóÚúØõæÝðÇ Úóáóì ÃóÈÇ ÃóÍóÏò ãöäú ÑöÌÇáößõãú ÚóØúÝðÇ ÈöÇáúæóÇæö ÇáúãõÞúÊóÑöäóÉö Èö áßöäú áöÊõÝöíÏó ÑóÝúÚó ÇáäøóÝúíö ÇáøóÐöí ÏóÎóáó Úóáóì ÚóÇãöáö ÇáúãóÚúØõæÝö Úóáóíúåö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ æóÎóÇÊöãó ÇáäøóÈöíÆöíäó ÈößóÓúÑö ÊóÇÁö ÎÇÊóãó Úóáóì Ãóäøóåõ ÇÓúãõ ÝóÇÚöáò ãöäú ÎóÊóãó.
æóÞóÑóÃó ÚóÇÕöãñ ÈöÝóÊúÍö ÇáÊøóÇÁö Úóáóì ÊóÔúÈöíåöåö ÈöÇáúÎóÇÊóãö ÇáøóÐöí íõÎúÊóãõ Èöåö ÇáúãóßúÊõæÈõ Ýöí Ãóäøó ÙõåõæóÑóåõ ßóÇäó ÛáÞÇ ááäÈæÁÉ.
[41¡ 42]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÇáúÂíóÇÊ 41 Åöáóì 42]
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÇÐúßõÑõæÇ Çááøóåó ÐößúÑÇð ßóËöíÑÇð (41) æóÓóÈøöÍõæåõ ÈõßúÑóÉð æóÃóÕöíáÇð (42)
ÅöÞúÈóÇáñ Úóáóì ãõÎóÇØóÈóÉö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöÃóäú íóÔúÛóáõæÇ ÃóáúÓöäóÊóåõãú ÈöÐößúÑö Çááøóåö æóÊóÓúÈöíÍöåö¡ Ãóíú Ãóäú íõãúÓößõæÇ Úóäú ãõãóÇÑóÇÉö ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó Ãóæú Úóäú ÓóÈøöåöãú ÝöíãóÇ íõÑúÌöÝõæäó Èöåö Ýöí ÞóÖöíøóÉö ÊóÒóæøõÌö ÒóíúäóÈó ÝóÃóãóÑó ÇáúãõÄúãöäöíäó Ãóäú íóÚúÊóÇÖõæÇ Úóäú Ðóáößó ÈöÐößúÑö Çááøóåö æóÊóÓúÈöíÍöåö ÎóíúÑðÇ áóåõãú¡ æóåóÐóÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöÐÇ ÞóÖóíúÊõãú ãóäÇÓößóßõãú ÝóÇÐúßõÑõæÇ Çááøóåó ßóÐößúÑößõãú ÂÈÇÁóßõãú Ãóæú ÃóÔóÏøó ÐößúÑÇð [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 200] ¡ Ãóí ÎíÑ ãöäó ÇáÊøóÝóÇÎõÑö ÈöÐößúÑö ÂÈóÇÆößõãú æóÃóÍúÓóÇÈößõãú¡ ÝóÐóáößó ÃóäúÝóÚõ áóåõãú æóÃóÈúÚóÏõ Úóäú Ãóäú ÊóËõæÑó Èóíúäó ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÇáúãõäóÇÝöÞöíäó ËóÇÆöÑóÉõ ÝöÊúäóÉò Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö¡ ÝóåóÐóÇ ãöäú äóÍúæ Þóæúáå áäÈíøÆå æóÏóÚú ÃóÐÇåõãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 48] æóãöäú äóÍúæö Þóæúáöåö: æóáÇ ÊóÓõÈøõæÇ ÇáøóÐöíäó íóÏúÚõæäó ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ÝóíóÓõÈøõæÇ Çááøóåó ÚóÏúæÇð ÈöÛóíúÑö Úöáúãò [ÇáúÃóäúÚóÇã: 108] ¡ ÝóÃõãöÑõæÇ ÈöÊóÔúÛöíáö ÃóáúÓöäóÊöåöãú æóÃóæúÞóÇÊöåöãú ÈöãóÇ íóÚõæÏõ ÈöäóÝúÚöåöãú æóÊóÌóäøõÈö ãóÇ ÚóÓóì Ãóäú íõæÞöÚó Ýöí ãõÖöÑøóÉò.
æóÝöíåö ÊóÓúÌöíáñ Úóáóì ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó ÈöÃóäøó ÎóæúÖóåõãú Ýöí Ðóáößó ÈóÚúÏó åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÚóáóÇãóÉñ Úóáóì ÇáäøöÝóÇÞö áöÃóäøó ÇáúãõÄúãöäöíäó áóÇ íõÎóÇáöÝõæäó ÃóãúÑó ÑóÈøöåöãú.
æóÇáúÌõãúáóÉõ ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøñ ãõÊøóÕöáñ ÈöãóÇ ÞóÈúáóåõ áöáúãõäóÇÓóÈóÉö ÇáøóÊöí ÃóÔóÑúäóÇ ÅöáóíúåóÇ.(22/47)
æóÇáÐøößúÑõ: ÐößúÑõ ÇááøöÓóÇäö æóåõæó ÇáúãõäóÇÓöÈõ áöãóæúÞöÚö ÇáúÂíóÉö ÈöãóÇ ÞóÈúáóåóÇ æóÈóÚúÏóåóÇ.
æóÇáÊøóÓúÈöíÍõ: íóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó Èöåö ÇáÕøóáóæóÇÊõ ÇáäøóæóÇÝöáõ ÝóáóíúÓó ÚóØúÝõ æóÓóÈøöÍõæåõ Úóáóì ÇÐúßõÑõæÇ Çááøóåó ãóäú ÚóØúÝö ÇáúÎóÇÕøö Úóáóì ÇáúÚóÇãö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÃúãõæÑõ Èöåö ãöäó ÇáÊøóÓúÈöíÍö Þóæúáó: ÓõÈúÍóÇäó Çááøóåö¡ Ýóíóßõæäõ ÚóØóÝõ æóÓóÈøöÍõæåõ Úóáóì ÇÐúßõÑõæÇ Çááøóåó ãóäú ÚóØúÝö ÇáúÎóÇÕøö Úóáóì ÇáúÚóÇãøö ÇåúÊöãóÇãðÇ ÈöÇáúÎóÇÕøö áöÃóäøó ãóÚúäóì ÇáÊøóÓúÈöíÍö ÇáÊøóäúÒöíåõ ÚóãøóÇ áóÇ íóÌõæÒõ Úóáóì Çááøóåö ãöäó ÇáäøóÞóÇÆöÕö Ýóåõæó ãóäú Ãóßúãóáö ÇáÐøößúÑö áöÇÔúÊöãóÇáöåö Úóáóì ÌóæóÇãöÚ ÇáËøóäóÇÁ æÇáÊãÌíÏ¡ æóáöÃóäøó Ýöí ÇáÊøóÓúÈöíÍö ÅöíãóÇÁð Åöáóì ÇáÊøóÈóÑøõÄö ãöãøóÇ íóÞõæáõåõ ÇáúãõäóÇÝöÞõæäó Ýöí ÍÞø ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýóíóßõæäõ Ýöí ãóÚúäóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáóæúáÇ ÅöÐú ÓóãöÚúÊõãõæåõ ÞõáúÊõãú ãóÇ íóßõæäõ áóäÇ Ãóäú äóÊóßóáøóãó ÈöåÐÇ ÓõÈúÍÇäóßó åóÐóÇ ÈõåúÊÇäñ ÚóÙöíãñ [ÇáäøõæÑ: 16] ÝóÅöäøó ßóáöãóÉó: ÓõÈúÍóÇäó Çááøóåö¡ íóßúËõÑõ Ãóäú ÊõÞóÇáó Ýöí ãóÞóÇãö
ÇáÊøóÈóÑøõÄö ãöäú äöÓúÈóÉö ãóÇ áóÇ íóáöíÞõ Åöáóì ÃÍÏ
ßóÞóæúá ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ÓõÈúÍóÇäó Çááøóåö! ÇáúãõÄúãöäõ áóÇ íóäúÌõÓõ» .
æóÞóæúáö åöäúÏö ÈöäúÊö ÚõÊúÈóÉó Íöíäó ÃóÎóÐó Úóáóì ÇáäøöÓóÇÁö ÇáúÈóíúÚóÉó «Ãóäú áóÇ íóÒúäöíäó» : ÓõÈúÍóÇäó Çááøóåö ÃóÊóÒúäöí ÇáúÍõÑøóÉõ.
æóÇáúÈõßúÑóÉõ: Ãóæøóáõ ÇáäøóåóÇÑö. æóÇáúÃóÕöíáõ: ÇáúÚóÔöíøõ ÇáúæóÞúÊõ ÇáøóÐöí ÈóÚúÏó ÇáúÚóÕúÑö. æóÇäúÊóÕóÈóÇ Úóáóì ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö ÇáøóÊöí íóÊóäóÇÒóÚõåóÇ ÇáúÝöÚúáóÇäö ÇÐúßõÑõæÇ Çááøóåó.. æÓóÈøöÍõæåõ.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáúÈõßúÑóÉö æóÇáúÃóÕöíáö ÅöÚúãóÇÑõ ÃóÌúÒóÇÁö ÇáäøóåóÇÑö ÈöÇáÐøößúÑö æóÇáÊøóÓúÈöíÍö ÈöÞóÏúÑö ÇáúãõßúäóÉö áöÃóäøó ÐößúÑó ØóÑóÝóíö ÇáÔøóíúÁö íóßõæäõ ßöäóÇíóÉ Úóä ÇÓúÊöíÚóÇÈöåö ßóÞóæúáö ØóÑúÝóÉó:
áóßóÇáØøöæóáö ÇáúãõÑóÎóì æóËöäúíóÇåõ ÈöÇáúíóÏö æóãöäúåõ Þóæúáõåõãú: ÇáúãóÔúÑöÞõ æóÇáúãóÛúÑöÈõ¡ ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇáúÃóÑúÖö ßõáøöåóÇ¡ æóÇáÑøóÃúÓõ æÇáÚÞÈ ßöäóÇíóÉ Úóä ÇáúÌóÓóÏö ßõáøöåö¡ æóÇáÙøóåúÑõ æóÇáúÈóØúäõ ßóÐóáößó.
æóÞóÏøóãó ÇáúÈõßúÑóÉó Úóáóì ÇáúÃóÕöíáö áöÃóäøó ÇáúÈõßúÑóÉó ÃóÓúÈóÞõ ãöäó ÇáúÃóÕöíáö áóÇ ãóÍóÇáóÉó. æóáóíúÓó ÇáúÃóÕöíá ÌóÏöíÏÇ ÈöÇáÊøóÞúÏöíãö Ýöí ÇáÐøößúÑö ßóãóÇ ÞõÏøöãó áóÝúÙõ ÊõãúÓõæäó Ýöí Þóæúáöåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÑøõæãö ÝóÓõÈúÍÇäó Çááøóåö Íöíäó ÊõãúÓõæäó æóÍöíäó ÊõÕúÈöÍõæäó [ÇáÑøæã: 17] áöÃóäøó ßóáöãóÉó ÇáúãóÓóÇÁö ÊóÔúãóáõ Ãóæøóáó Çááøóíúáö ÝóÞóÏøóãó áóÝúÙó ÊõãúÓõæäó åõäóÇáß ÑÚøíÇ áóÇ ÚÊÈÇÑ Çááøóíúáö ÃóÓúÈóÞó Ýöí ÍöÓóÇÈö ÃóíøóÇãö ÇáÔøóåúÑö ÚöäúÏó ÇáúÚóÑóÈö æóÝöí ÇáúÅöÓúáóÇãö æóáóíúÓóÊú ßóÐóáößó ßáãÉ ÇáúÃóÕöíá.(22/48)
åõæó ÇáøóÐöí íõÕóáøöí Úóáóíúßõãú æóãóáóÇÆößóÊõåõ áöíõÎúÑöÌóßõãú ãöäó ÇáÙøõáõãóÇÊö Åöáóì ÇáäøõæÑö æóßóÇäó ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ÑóÍöíãðÇ (43)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 43]
åõæó ÇáøóÐöí íõÕóáøöí Úóáóíúßõãú æóãóáÇÆößóÊõåõ áöíõÎúÑöÌóßõãú ãöäó ÇáÙøõáõãÇÊö Åöáóì ÇáäøõæÑö æóßÇäó ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ÑóÍöíãÇð (43)
ÊóÚúáöíáñ áöáúÃóãúÑö ÈöÐößúÑö Çááøóåö æóÊóÓúÈöíÍöåö ÈöÃóäøó Ðóáößó ãóÌúáóÈóÉñ áöÇäúÊöÝóÇÚö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöÌóÒóÇÁö Çááøóåö Úóáóì Ðóáößó ÈöÃóÝúÖóáó ãöäúåõ ãöäú ÌöäúÓöåö æóåõæó ÕóáóÇÊõåõ æóÕóáóÇÉõ ãóáóÇÆößóÊöåö. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõ íõÕóáøöí Úóáóíúßõãú æóãóáóÇÆößóÊõåõ ÅöÐóÇ ÐóßóÑúÊõãõæåõ ÐößúÑðÇ ÈõßúÑóÉð æóÃóÕöíáðÇ.
æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö Úáì ÇáúÎóíúÑ ÇáúÝöÚúáöíøö Ýöí Þóæúáöåö: åõæó ÇáøóÐöí íõÕóáøöí Úóáóíúßõãú áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáÊøóÞóæøöí æóÊóÍúÞöíÞö ÇáúÍõßúãö. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÊóÍúÞöíÞõ ãóÇ ÊóÚóáøóÞó ÈöÝöÚúáö íõÕóáøöí ãöäú Þóæúáö áöíõÎúÑöÌóßõãú ãöäó ÇáÙøõáõãÇÊö Åöáóì ÇáäøõæÑö.
æóÇáÕøóáóÇÉõ: ÇáÏøõÚóÇÁõ æóÇáÐøößúÑõ ÈöÎóíúÑò¡ æóåöíó ãöäó Çááøóåö ÇáËøóäóÇÁõ. æóÃóãóÑóåõ ÈöÊóæúÌöíåö ÑóÍúãóÊöåö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö¡ Ãóíö ÇõÐúßõÑõæåõ áíÐßÑßã ßóÞóæúáöå: ÝóÇÐúßõÑõæäöí ÃóÐúßõÑúßõãú [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 152] æóÞóæúáõåõ
Ýöí ÇáúÍóÏöíËö ÇáúÞõÏõÓöíøö: «ÝóÅöäú ÐóßóÑóäöí Ýöí äóÝúÓöåö ÐóßóÑúÊõåõ Ýöí äóÝúÓöí æóÅöäú ÐóßóÑóäöí Ýöí ãóáóÅò ÐóßóÑúÊõåõ Ýöí ãóáóÃò ÎóíúÑò ãöäúåõãú» .
æóÕóáóÇÉõ ÇáúãóáóÇÆößóÉö: ÏõÚóÇÄõåõãú áöáúãõÄúãöäöíäó Ýóíóßõæäõ ÏõÚóÇÄõåõãú ãõÓúÊóÌóÇÈðÇ ÚöäúÏó Çááøóåö ÝóíóÒöíÏõ ÇáÐøóÇßöÑöíäó Úóáóì ãóÇ ÃóÚúØóÇåõãú ÈöÕóáóÇÊöåö ÊóÚóÇáóì Úóáóíúåöãú. ÝóÝöÚúáõ íõÕóáøöí ãõÓúäóÏñ Åöáóì Çááøóåö æóÅöáóì ãóáóÇÆößóÊöåö áöÃóäøó ÍóÑúÝó ÇáúÚóØúÝö íõÝöíÏõ ÊóÔúÑöíßó ÇáúãóÚúØõæÝö æóÇáúãóÚúØõæÝö Úóáóíúåö Ýöí ÇáúÚóÇãöáö¡ Ýóåõæó ÚóÇãöáñ æóÇÍöÏñ áóåõ ãÚãæáÇä Ýóåõæó ãõÓúÊóÚúãá Ýöí ÇáúÞóÏúÑö ÇáúãõÔúÊóÑößö ÇáÕøóÇáöÍö áöÕóáóÇÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÕóáóÇÉö ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÇáÕøóÇÏöÞö Ýöí ßõáøò ÈöãóÇ íóáöíÞõ Èöåö ÈöÍóÓóÈö áóæóÇÒöãö ãóÚúäóì ÇáÕøóáóÇÉö ÇáøóÊöí ÊóÊóßóíøóÝõ ÈöÇáúßóíúÝöíøóÉö ÇáúãõäóÇÓöÈóÉö áöãóäú ÃõÓúäöÏóÊú Åöáóíúåö.
æóáóÇ ÍóÇÌóÉó Åöáóì ÏóÚúæóì ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇáúãõÔúÊóÑóßö Ýöí ãóÚúäóíóíúåö Úóáóì Ãóäøóåõ áóÇ ãóÇäöÚó ãöäúåõ Úóáóì ÇáúÃóÕóÍøö¡ æóáóÇ Åöáóì ÏóÚúæóì Úõãõæãö ÇáúãóÌóÇÒö. æóÇÌúÊöáóÇÈõ íõÕóáøöí ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÖóÇÑöÚö áöÅöÝóÇÏóÉö ÊóßóÑøõÑö ÇáÕøóáóÇÉö æóÊóÌóÏøõÏöåóÇ ßõáøóãóÇ ÊóÌóÏøóÏó ÇáÐøößúÑõ æóÇáÊøóÓúÈöíÍõ¡ Ãóæú ÅöÝóÇÏóÉö ÊóÌóÏøõÏöåóÇ ÈöÍóÓóÈö ÃóÓúÈóÇÈò ÃõÎúÑóì ãöäú ÃóÚúãóÇáö ÇáúãõÄúãöäöíäó æóãõáóÇÍóÙóÉö ÅöíãóÇäöåöãú.
æóÝöí ÅöíÑóÇÏö ÇáúãóæúÕõæáö ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóäøóåõ ÊóÚóÇáóì ãóÚúÑõæÝñ ÚöäúÏóåõãú ÈöãóÖúãõæäö ÇáÕøöáóÉö ÈöÍóÓóÈö ÛóÇáöÈö ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö: ÝóÅöãøóÇ áöÃóäøó ÇáúãõÓúáöãöíäó íóÚúáóãõæäó Úóáóì æóÌúåö ÇáúÅöÌúãóÇáö Ãóäøóåõãú áóÇ íóÃúÊöíåöãú ÎóíúÑñ ÅöáøóÇ ãöäú ÌóÇäöÈö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ Ýóßõáøõ ÊóÝúÕöíáò áöÐóáößó ÇáúÅöÌúãóÇáö ÏóÎóáó Ýöí Úöáúãöåöãú¡ æóãöäúåõ(22/49)
ÊóÍöíøóÊõåõãú íóæúãó íóáúÞóæúäóåõ ÓóáóÇãñ æóÃóÚóÏøó áóåõãú ÃóÌúÑðÇ ßóÑöíãðÇ (44)
Ãóäøóåõ íõÕóáøöí Úóáóíúåöãú æóíóÃúãõÑõ ãóáóÇÆößóÊóåõ ÈöÐóáößó¡ æóÅöãøóÇ Ãóäú íóßõæäó ÞóÏú ÓóÈóÞó áóåõãú Úöáúãñ ÈöÐóáößó ÊóÝúÕöíáðÇ ãöäú ÞóÈúáõ: ÝóÈóÚúÖõ ÂíóÇÊö ÇáúÞõÑúÂäö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇáúãóáÇÆößóÉõ íõÓóÈøöÍõæäó ÈöÍóãúÏö ÑóÈøöåöãú æóíóÓúÊóÛúÝöÑõæäó áöãóäú Ýöí ÇáúÃóÑúÖö [ÇáÔæÑì: 5] ÝóÞóÏú Úóáöãó ÇáúãõÓúáöãõæäó Ãóäøó ÇÓúÊöÛúÝóÇÑó ÇáúãóáóÇÆößóÉö áöáúãõÄúãöäöíäó ÈöÃóãúÑò ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ãóÇ ãöäú ÔóÝöíÚò ÅöáøóÇ ãöäú ÈóÚúÏö ÅöÐúäöåö [íõæäõÓ: 3] ¡ æóÇáÏøõÚóÇÁõ áöÃóÍóÏò ãöäó ÇáÔøóÝóÇÚóÉö áóåõ¡ Úóáóì Ãóäøó ãöäú ÌõãúáóÉö ÕöáóÉö ÇáúãóæúÕõæáö Ãóäøó ãóáóÇÆößóÊóåõ íõÕóáøõæäó Úóáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó. æóÐóáößó ãóÚúáõæãñ ãöäú ÂíóÇÊò ßóËöíÑóÉò¡ æóÞóÏú íóßõæäõ Ðóáöß ÈöÅöÎúÈóÇÑ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÝöíãóÇ ÞóÈúáó äõÒõæáö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö¡ æóíõÄóíøöÏõ åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì Þóæúáóåõ ÈóÚúÏóåõ æóßÇäó ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ÑóÍöíãÇð ßóãóÇ íóÃúÊöí ÞóÑöíÈðÇ.
æóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö: áöíõÎúÑöÌóßõãú ãõÊóÚóáøöÞóÉñ Èö íõÕóáøöí. ÝóÚõáöãó Ãóäøó åóÐöåö ÇáÕøóáóÇÉó ÌóÒóÇÁñ ÚóÇÌöáñ ÍóÇÕöáñ æóÞúÊó ÐößúÑöåöãú æÊÓÈíÍåã.
æóÇáúãÑóÇÏ È ÇáÙøõáõãÇÊö: ÇáÖøóáóÇáóÉ¡ æÈ ÇáäøõæÑö: ÇáúåõÏóì¡ æóÈöÅöÎúÑóÇÌöåöãú ãöäó ÇáÙøõáõãóÇÊö:
ÏóæóÇãõ Ðóáößó æóÇáöÇÓúÊöÒóÇÏóÉõ ãöäúåõ áöÃóäøóåõãú áóãøóÇ ßóÇäõæÇ ãõÄúãöäöíäó ßóÇäõæÇ ÞóÏú ÎóÑóÌõæÇ ãöäó ÇáÙøõáõãóÇÊö Åöáóì ÇáäøõæÑö æóíóÒöíÏõ Çááøóåõ ÇáøóÐöíäó ÇåúÊóÏóæúÇ åõÏìð [ãóÑúíóã: 76] .
æóÌõãúáóÉõ æóßÇäó ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ÑóÍöíãÇð ÊÐííá.
æÏáø ÇáúÅöÎúÈóÇÑ Úóäú ÑóÍúãóÊöåö ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöÅöÞúÍóÇãö ÝöÚúáö ßÇäó æóÎóÈóÑöåóÇ áöãóÇ ÊóÞúÊóÖöíåö ßÇäó ãöäú ËõÈõæÊö Ðóáößó ÇáúÎóÈóÑö áóåõ ÊóÚóÇáóì æÊÍÞÞå æóÃóäøóåõ ÔóÃúä ãä ÔÄæäå ÇáúãóÚúÑõæÝö ÈöåóÇ Ýöí ÂíóÇÊò ßóËöíÑóÉò.
æóÑóÍúãóÊõåõ ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ÃóÚóãøõ ãöäú ÕóáóÇÊöåö Úóáóíúåöãú áöÃóäøóåóÇ ÊóÔúãóáõ ÅöÓúÏóÇÁó ÇáäøóÝúÚö Åöáóíúåöãú æóÅöíÕóÇáó ÇáúÎóíúÑö áóåõãú ÈöÇáúÃóÞúæóÇáö æóÇáúÃóÝúÚóÇá æÇáÃáØÇÝ.
[44]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 44]
ÊóÍöíøóÊõåõãú íóæúãó íóáúÞóæúäóåõ ÓóáÇãñ æóÃóÚóÏøó áóåõãú ÃóÌúÑÇð ßóÑöíãÇð (44)
ÃóÚúÞóÈó ÇáúÌóÒóÇÁó ÇáúÚóÇÌöáó ÇáøóÐöí ÃóäúÈóÃó Úóäúåõ Þóæúáõåõ: åõæó ÇáøóÐöí íõÕóáøöí Úóáóíúßõãú æóãóáÇÆößóÊõåõ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 43] ÈöÐößúÑö ÌóÒóÇÁò ÂÌöáò æóåõæó ÙõåõæÑõ ÃóËóÑö ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáøóÊöí ÚóãöáõæåóÇ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÃóËóÑö ÇáúÌóÒóÇÁö ÇáøóÐöí ÚóÌøóáó áóåõãú ÚóáóíúåóÇ ãöäó Çááøóåö Ýöí ßóÑóÇãóÊöåöãú íóæúãó íóáúÞóæúäó ÑóÈøóåõãú.(22/50)
ÝóÇáúÌõãúáóÉõ ÊóßúãöáóÉñ áöáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ áöÅöÝóÇÏóÉö Ãóäøó ÕóáóÇÉó Çááøóåö æóãóáóÇÆößóÊöåö æóÇÞöÚóÉñ Ýöí ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ æóÝöí ÇáÏøóÇÑö ÇáúÂÎöÑóÉö.
æóÇáÊøóÍöíøóÉõ: ÇáúßóáóÇãõ ÇáøóÐöí íõÎóÇØóÈõ Èöåö ÚöäúÏó ÇÈúÊöÏóÇÁö ÇáúãõáóÇÞóÇÉö ÅöÚúÑóÇÈðÇ Úóäö ÇáÓøõÑõæÑö ÈöÇááøöÞóÇÁö ãöäú ÏõÚóÇÁò æóäóÍúæöåö. æóåóÐóÇ ÇáöÇÓúãõ Ýöí ÇáúÃóÕúáö ãóÕúÏóÑõ ÍóíøóÇåõ¡ ÅöÐóÇ ÞóÇáó áóåõ: ÃóÍúíóÇßó Çááøóåõ¡ Ãóíú ÃóØóÇáó ÍóíóÇÊóßó. ÝóÓóãøóì Èöåö ÇáúßóáóÇãó ÇáúãõÚúÑöÈó Úóäö ÇÈúÊöÛóÇÁö ÇáúÎóíúÑö áöáúãõáóÇÞóì Ãóæö ÇáËøóäóÇÁö Úóáóíúåö áöÃóäøóåõ ÛóáóÈó Ãóäú íóÞõæáõæÇ: ÃóÍúíóÇßó Çááøóåõ ÚöäúÏó ÇÈúÊöÏóÇÁö ÇáúãõáóÇÞóÇÉö ÝóÃóØúáóÞó ÇÓúãóåóÇ Úóáóì ßõáøö ÏõÚóÇÁò æóËóäóÇÁò íõÞóÇáõ ÚöäúÏó ÇáúãõáóÇÞóÇÉö æóÊóÍöíøóÉõ ÇáúÅöÓúáóÇãö: ÓóáóÇãñ Úóáóíúßó Ãóæö ÇáÓøóáóÇãõ Úóáóíúßõãú¡ ÏõÚóÇÁñ ÈöÇáÓøóáóÇãóÉö æóÇáúÃóãúäö¡ Ãóíú ãöäó ÇáúãóßúÑõæåö áöÃóäøó ÇáÓøóáóÇãóÉó ÃóÍúÓóäõ ãóÇ íõÈúÊóÛóì Ýöí ÇáúÍóíóÇÉö. ÝóÅöÐóÇ ÃóÍúíóÇåõ Çááøóåõ æóáóãú íõÓóáøöãúåõ ßóÇäóÊö ÇáúÍóíóÇÉõ ÃóáóãðÇ æóÔóÑøðÇ¡ æóáöÐóáößó ßóÇäóÊú ÊóÍöíøóÉõ ÇáúãõÄúãöäöíäó íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ÇáÓøóáóÇãó ÈöÔóÇÑóÉð ÈöÇáÓøóáóÇãóÉö ãöãøóÇ íõÔóÇåöÏõåõ ÇáäøóÇÓõ ãöäó ÇáúÃóåúæóÇáö ÇáúãõäúÊóÙóÑóÉö. æóßóÐóáößó ÊóÍöíøóÉõ Ãóåúáö ÇáúÌóäøóÉö ÝöíãóÇ Èóíúäóåõãú ÊóáóÐøõÐðÇ ÈöÇÓúãö ãóÇ åõãú Ýöíåö ãöäó ÇáÓøóáóÇãóÉö ãöäú ÃóåúæóÇáö Ãóåúáö ÇáäøóÇÑö¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö: æóÊóÍöíøóÊõåõãú ÝöíåÇ ÓóáÇãñ Ýöí ÓõæÑóÉö íõæäõÓó [10] .
æóÅöÖóÇÝóÉõ ÇáÊøóÍöíøóÉö Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúãõÄúãöäöíäó ãöäú ÅöÖóÇÝóÉö ÇÓúãö ÇáúãóÕúÏóÑö Åöáóì ãóÝúÚõæáöåö¡ Ãóíú ÊóÍöíøóÉñ íóÍúíóæúäó ÈöåóÇ.
æóáöÞóÇÁõ Çááøóåö: ÇáúÍõÖõæÑõ ãöäú ÍóÖúÑóÉö ÞõÏúÓöåö áöáúÍöÓóÇÈö Ýöí ÇáúãóÍúÔóÑö. æóÊóÞóÏøóãó ÊóÝúÕöíáõ ÇáúßóáóÇãö ÚóáóíúåóÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇÚúáóãõæÇ Ãóäøóßõãú ãõáÇÞõæåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [223] . æóåóÐóÇ ÇááøöÞóÇÁõ ÚóÇãøñ áöÌóãöíÚö ÇáäøóÇÓö ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóÚúÞóÈóåõãú äöÝÇÞÇð Ýöí ÞõáõæÈöåöãú Åöáì íóæúãö íóáúÞóæúäóåõ [ÇáÊøóæúÈóÉ: 77] ÝóãóíøóÒó
Çááøóåõ ÇáúãõÄúãöäöíäó íóæúãóÆöÐò ÈöÇáÊøóÍöíøóÉö ßóÑóÇãóÉð áóåõãú.
æóÌõãúáóÉõ æóÃóÚóÏøó áóåõãú ÃóÌúÑÇð ßóÑöíãÇð ÍóÇáñ ãöäú ÖóãöíÑö ÇáúÌóáóÇáóÉö¡ Ãóíú íõÍóíøöíåöãú íóæúãó íóáúÞóæúäóåõ æóÞóÏú ÃóÚóÏøó áóåõãú ÃóÌúÑðÇ ßóÑöíãðÇ. æóÇáúãóÚúäóì: æóãöäú ÑóÍúãóÊöåö Èöåöãú Ãóäú ÈóÏóÃóåõãú ÈöãóÇ Ýöíåö ÈöÔóÇÑóÉñ ÈöÇáÓøóáóÇãóÉö æóÞóÏú ÃóÚóÏøó áóåõãú ÃóÌúÑðÇ ßóÑöíãðÇ ÅöÊúãóÇãðÇ áöÑóÍúãóÊöåö Èöåöãú.
æóÇáúÃóÌúÑõ: ÇáËøóæóÇÈõ. æóÇáúßóÑöíãõ: ÇáäøóÝöíÓõ Ýöí äóæúÚöåö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøöí ÃõáúÞöíó Åöáóíøó ßöÊÇÈñ ßóÑöíãñ Ýöí ÓõæÑóÉö Çáäøóãúáö [29] . æóÇáúÃóÌúÑõ ÇáúßóÑöíãõ: äóÚóíúãõ ÇáúÌóäøóÉö(22/51)
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÈöíøõ ÅöäøóÇ ÃóÑúÓóáúäóÇßó ÔóÇåöÏðÇ æóãõÈóÔøöÑðÇ æóäóÐöíÑðÇ (45) æóÏóÇÚöíðÇ Åöáóì Çááøóåö ÈöÅöÐúäöåö æóÓöÑóÇÌðÇ ãõäöíÑðÇ (46)
[45- 46]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÇáúÂíóÇÊ 45 Çáì 46]
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÈöíøõ ÅöäøóÇ ÃóÑúÓóáúäÇßó ÔÇåöÏÇð æóãõÈóÔøöÑÇð æóäóÐöíÑÇð (45) æóÏÇÚöíÇð Åöáóì Çááøóåö ÈöÅöÐúäöåö æóÓöÑÇÌÇð ãõäöíÑÇð (46)
åóÐóÇ ÇáäÏÇÁ ÇáËøóÇáöË ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÅöäøó Çááøóåó áóãøóÇ ÃóÈúáóÛóåõ ÈöÇáäøöÏóÇÁö ÇáúÃóæøóáö ãóÇ åõæó ãõÊóÚóáøöÞñ ÈöÐóÇÊöåö¡ æóÈöÇáúäöÏóÇÁö ÇáËøóÇäöí ãóÇ åõæó ãõÊóÚóáøöÞñ ÈöÃóÒúæóÇÌöåö æóãóÇ ÊóÎóáøóáó Ðóáößó ãöäó ÇáÊøóßúáöíÝö æóÇáÊøóÐúßöíÑö¡ äóÇÏóÇåõ ÈöÃóæúÕóÇÝò ÃóæúÏóÚóåóÇ ÓõÈúÍóÇäóåõ Ýöíåö áöáÊøóäúæöíåö ÈöÔóÃúäöåö¡ æóÒöíóÇÏóÉö ÑöÝúÚóÉö ãöÞúÏóÇÑöåö æóÈóíøóäó áóåõ ÃóÑúßóÇäó ÑöÓóÇáóÊöåö¡ ÝóåóÐóÇ ÇáúÛóÑóÖõ åõæó æóÕúÝõ ÊóÚóáøõÞóÇÊö ÑöÓóÇáóÊöåö ÈöÃóÍúæóÇáö ÃõãøóÊöåö æóÃóÍúæóÇáö ÇáúÃõãóãö ÇáÓøóÇáöÝóÉö.
æóÐõßöÑó áóåõ åõäóÇ ÎóãúÓóÉõ ÃóæúÕóÇÝò åöíó: ÔóÇåóÏñ. æóãõÈóÔøöÑñ. æóäóÐöíÑñ. æóÏóÇÚò Åöáóì Çááøóåö. æóÓöÑóÇÌñ ãõäöíÑñ. ÝóåóÐöåö ÇáúÃóæúÕóÇÝõ íóäúØóæöí ÅöáóíúåóÇ æóÊóäúØóæöí Úóáóì ãóÌóÇãöÚö ÇáÑøöÓóÇáóÉö ÇáúãõÍóãøóÏöíøóÉö ÝóáöÐóáößó ÇÞúÊóÕóÑó ÚóáóíúåóÇ ãöäú Èóíúäö ÃóæúÕóÇÝöåö ÇáúßóËöíÑóÉö.
æóÇáÔøóÇåöÏõ: ÇáúãõÎúÈöÑõ Úóäú ÍõÌøóÉö ÇáúãõÏøóÚöí ÇáúãõÍöÞøö æóÏóÝúÚö ÏóÚúæóì ÇáúãõÈúØöáö¡ ÝóÇáÑøóÓõæáõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÔóÇåöÏñ ÈöÕöÍøóÉö ãóÇ åõæó ÕóÍöíÍñ ãöäó ÇáÔøóÑóÇÆöÚö æóÈóÞóÇÁö ãóÇ åõæó ÕóÇáöÍñ áöáúÈóÞóÇÁö ãöäúåóÇ æóíóÔúåóÏõ ÈöÈõØúáóÇäö ãóÇ ÃõáúÕöÞó ÈöåóÇ æóÈöäóÓúÎö ãóÇ áóÇ íóäúÈóÛöí ÈóÞóÇÄõåõ ãöäú ÃóÍúßóÇãöåóÇ ÈöãóÇ ÃóÎúÈóÑó Úóäúåõãú Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö æóÇáÓøõäøóÉö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
ãõÕóÏøöÞÇð áöãÇ Èóíúäó íóÏóíúåö ãöäó ÇáúßöÊÇÈö æóãõåóíúãöäÇð Úóáóíúåö [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 48] .
æóÝöí ÍóÏöíËö ÇáúÍóÔúÑö: «íóÓúÃóáõ ßá ÑóÓõæá åóá ÈóáøóÛó¿ ÝóíóÞõæáõ: äóÚóãú. ÝóíóÞõæáõ Çááøóåõ: ãóäú íóÔúåóÏõ áóßó¿ ÝóíóÞõæáõ: ãõÍóãøóÏñ æóÃõãøóÊõåõ»
...
ÇáúÍóÏöíËó.
æóãõÍóãøóÏñ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÔóÇåöÏñ ÃóíúÖðÇ Úóáóì ÃõãøóÊöåö ÈöãõÑóÇÞóÈóÉö ÌóÑúíöåöãú Úóáóì ÇáÔøóÑöíÚóÉö Ýöí ÍóíóÇÊöåö æóÔóÇåöÏñ Úóáóíúåöãú Ýöí ÚóÑóÕóÇÊö ÇáúÞöíóÇãóÉö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÌöÆúäÇ Èößó Úóáì åÄõáÇÁö ÔóåöíÏÇð [ÇáäøöÓóÇÁ: 41] Ýóåõæó ÔóÇåöÏñ Úóáóì ÇáúãõÓúÊóÌöíÈöíäó áöÏóÚúæóÊöåö æóÚóáóì ÇáúãóÚúÑöÖöíäó ÚóäúåóÇ¡ æóÚóáóì ãóäö ÇÓúÊóÌóÇÈó áöáÏøóÚúæóÉö Ëõãøó ÈóÏøóáó.
æóÝöí ÍóÏöíËö ÇáúÍóæúÖö: «áöíóÑöÏóäøó Úóáóíøó äóÇÓñ ãöäú ÃóÕúÍóÇÈöí ÇáúÍóæúÖó ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÑóÃóíúÊõåõãú æóÚóÑóÝúÊõåõãõ
ÇÎúÊõáöÌõæÇ Ïõæäöí ÝóÃóÞõæáõ: íóÇ ÑóÈøö ÃõÕóíúÍóÇÈöí ÃõÕóíúÍóÇÈöí. ÝóíõÞóÇáõ áöí: Åöäøóßó áóÇ ÊóÏúÑöí ãóÇ ÃóÍúÏóËõæÇ ÈóÚúÏóßó ÝóÃóÞõæáõ ÊóÈøðÇ æóÓõÍúÞðÇ áöãóäú ÃóÍúÏóËó ÈóÚúÏöí»
íóÚúäöí: ÃóÍúÏóËõæÇ ÇáúßõÝúÑó æóåõãú Ãóåúáõ ÇáÑøöÏøóÉö ßóãóÇ
Ýöí ÈóÚúÖö ÑöæóÇíóÇÊö ÇáúÍóÏöíËö: «Åöäøóåõãú áóãú íóÒóÇáõæÇ ãõÑúÊóÏøöíäó Úóáóì ÃóÚúÞóÇÈöåöãú ãõäúÐõ ÝóÇÑóÞúÊóåõãú»
. ÝóáóÇ ÌóÑóãó ßóÇäó æóÕúÝõ ÇáÔøóÇåöÏö ÃóÔúãóáó åóÐöåö ÇáúÃóæúÕóÇÝö áöáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöæóÕúÝö ßóæúäöåö ÑóÓõæáðÇ áöåóÐöåö ÇáúÃóãóÉö¡ æóÈöæóÕúÝö ßóæúäöåö ÎóÇÊóãðÇ áöáÔøóÑóÇÆöÚö æóãõÊóãøöãðÇ áöãõÑóÇÏö Çááøóåö ãöäú ÈöÚúËóÉö ÇáÑøõÓõáö.(22/52)
æóÇáúãõÈóÔøöÑõ: ÇáúãõÎúÈöÑõ ÈöÇáúÈõÔúÑóì æóÇáúÈöÔóÇÑóÉö. æóåöíó ÇáúÍóÇÏöËõ ÇáúãõÓöÑøõ áöãóäú íõÎúÈóÑõ Èöåö æÇáæÚÏ ÈöÇáúÚóØöíøóÉö¡ æÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãõÈóÔøöÑñ áöÃóåúáö ÇáúÅöíãóÇäö æóÇáúãõØöíÚöíäó ÈöãóÑóÇÊöÈö ÝóæúÒöåöãú. æóÞóÏú ÊóÖóãøóäó åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝõ ãóÇ ÇÔúÊóãóáóÊú Úóáóíúåö ÇáÔøóÑöíÚóÉõ ãöäó ÇáÏøõÚóÇÁö Åöáóì ÇáúÎóíúÑö ãöäó ÇáúÃóæóÇãöÑö æóåõæó ÞöÓúãõ ÇáöÇãúÊöËóÇáö ãöäú ÞöÓúãóíö ÇáÊøóÞúæóì¡ ÝóÅöäøó ÇáÊøóÞúæóì ÇãúÊöËóÇáõ ÇáúãóÃúãõæÑóÇÊö æóÇÌúÊöäóÇÈõ ÇáúãóäúåöíøóÇÊö¡ æóÇáúãóÃúãõæÑóÇÊõ ãõÊóÖóãøöäóÉñ ÇáúãóÕóÇáöÍó Ýóåöíó ãõÞúÊóÖöíóÉñ ÈöÔóÇÑóÉó ÝóÇÚöáöíåóÇ ÈöÍõÓúäö ÇáúÍóÇáö Ýöí ÇáúÚóÇÌöáö æóÇáúÂÌöáö.
æóÞõÏøöãóÊö ÇáúÈöÔóÇÑóÉõ Úóáóì ÇáäÐÇÑÉ áöÃóä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÛóáóÈó Úóáóíúåö ÇáÊøóÈúÔöíÑõ áöÃóäøóåõ ÑóÍúãóÉñ áöáúÚóÇáóãöíäó¡ æóáößóËúÑóÉö ÚóÏóÏö ÇáúãõÄúãöäöíäó Ýöí ÃõãøóÊöåö.
æóÇáäøóÐöíÑõ: ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúÅöäúÐóÇÑö æóåõæó ÇáúÅöÎúÈóÇÑõ ÈöÍõáõæáö ÍóÇÏöËò ãõÓöíÁò Ãóæú ÞÑÈ Íõáõæáå¡ æÇáäÈíÁ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ãõäúÐöÑñ áöáøóÐöíäó íõÎóÇáöÝõæäó Úóäú Ïöíäöåö ãöäú ßóÇÝöÑöíäó Èöåö æóãöäú Ãóåúáö ÇáúÚöÕúíóÇäö ÈöãõÊóÝóÇæöÊö ãõÄóÇÎóÐóÊöåöãú Úóáóì Úóãóáöåöãú.
æóÇäúÊóÕóÈó ÔÇåöÏÇð Úóáóì ÇáúÍóÇáö ãöäú ßóÇÝö ÇáúÎöØóÇÈö æóåöíó ÍóÇáñ ãõÞóÏøóÑóÉñ¡ Ãóíú ÃóÑúÓóáúäóÇßó ãõÞóÏøóÑðÇ Ãóäú Êóßõæäó ÔóÇåöÏðÇ Úóáóì ÇáÑøõÓõáö æóÇáúÃõãóãö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö. æóãóËøóáó ÓöíÈóæóíúåö áöáúÍóÇáö ÇáúãõÞóÏøóÑóÉö ÈöÞóæúáöåö: ãõÑöÑúÊõ ÈöÑóÌõáò ãóÚóåõ ÕóÞúÑñ ÕóÇÆöÏðÇ Èöåö.
æóÌöíÁó Ýöí ÌóÇäöÈö ÇáäøöÐóÇÑóÉö ÈöÕöíÛóÉö ÝóÚöíáò Ïõæäó ÇÓúã ÇáúÝóÇÚöá áÅöÑóÇÏóÉ ÇáöÇÓúãö ÝóÅöäøó ÇáäøóÐöíÑó Ýöí ßóáóÇãöåöãõ ÇÓúãñ áöáúãõÎúÈöÑö ÈöÍõáõæáö ÇáúÚóÏõæøö ÈöÏöíóÇÑö ÇáúÞóæúãö. æóãöäó ÇáúÃóãúËóÇáö: ÃóäóÇ ÇáäøóÐöíÑõ ÇáúÚõÑúíóÇäõ¡ Ãóíö ÇáúÂÊöí ÈöÎóÈóÑö Íõáõæáö ÇáÚÏæø ÈÏíÇÑ Þæã. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÚõÑúíóÇäö Ãóäøóåõ íóäúÒöÚõ Úóäúåõ ÞóãöíÕóåõ áöíõÔöíÑó Èöåö ãöäú ãóßóÇäò ãõÑúÊóÝöÚò ÝóíóÑóÇåõ ãóäú áóÇ íóÓúãóÚõ äöÏóÇÁóåõ¡ ÝóÇáúæóÕúÝõ ÈöäóÐöíÑò ÊóãúËöíáñ ÈöÍóÇáö äóÐöíÑö ÇáúÞóæúãö ßóãóÇ ÞóÇáó: Åöäú åõæó ÅöáøóÇ äóÐöíÑñ áóßõãú Èóíúäó íóÏóíú ÚóÐÇÈò ÔóÏöíÏò [ÓÈÃ: 46] áöáúÅöíãóÇÁö Åöáóì ÊóÍúÞöíÞö ãóÇ ÃóäúÐóÑóåõãú Èöåö ÍóÊøóì ßóÃóäøóåõ ÞóÏú Íóáøó Èöåöãú æóßóÃóäøó ÇáúãõÎúÈöÑó Úóäúåõ ãõÎúÈöÑñ Úóäú ÃóãúÑò ÞóÏú æóÞóÚó¡ æóåóÐóÇ áóÇ íõÄóÏøöíåö ÅöáøóÇ ÇÓúãõ ÇáäøóÐöíÑö¡ æóáöÐóáößó ßóËõÑó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÇáúæóÕúÝõ ÈöÇáäøóÐöíÑö æóÞóáøó ÇáúæóÕúÝõ ÈöãõäúÐöÑò.
æóÝöí ÇáÕøóÍöíÍö: Ãóäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóãøóÇ ÃõäúÒöáó Úóáóíúåö: æóÃóäúÐöÑú ÚóÔöíÑóÊóßó ÇáúÃóÞúÑóÈöíäó [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 214] ÎóÑóÌó ÍóÊøóì ÕóÚóÏó ÇáÕøóÝóÇ¡ ÝóäóÇÏóì: íóÇ
ÕóÈóÇÍóÇåú (ßóáöãóÉñ íõäóÇÏöí ÈöåóÇ ãóäú íóØúáõÈõ ÇáäøóÌúÏóÉó) ÝóÇÌúÊóãóÚõæÇ Åöáóíúåö ÝóÞóÇáó: ÃóÑóÃóíúÊõãú Åöäøó ÃóÎúÈóÑóÊúßõãú Ãóäøó ÎóíúáðÇ ÊóÎúÑõÌõ ãöäú ÓóÝúÍö åóÐóÇ ÇáúÌóÈóáö ÃóßõäúÊõãú ãõÕóÏøöÞöíøó¿ ÞóÇáõæÇ: äóÚóãú. ÞóÇáó: ÝóÅöäøöí äóÐöíÑñ áóßõãú Èóíúäó íóÏóíú ÚóÐóÇÈò ÔóÏöíÏò»
. ÝóåóÐóÇ íõÔöíÑõ Åöáóì ÊóãúËöíáö ÇáúÍóÇáóÉö ÇáøóÊöí ÇÓúÊóÎúáóÕóåóÇ
ÈöÞóæúáöåö: (ÝóÅöäøöí äóÐöíÑñ(22/53)
áóßõãú Èóíúäó íóÏóíú ÚóÐóÇÈò ÔóÏöíÏò)
. æóãóÇ Ýöí Èóíúäó íóÏóíú ÚóÐÇÈò ãöäú ãóÚúäóì ÇáÊøóÞúÑöíÈö.
æóÔóãóáó ÇÓúãõ ÇáäøóÐöíÑö ÌóæóÇãöÚó ãóÇ Ýöí ÇáÔøóÑöíÚóÉö ãöäó ÇáäøóæóÇåöí æóÇáúÚõÞõæÈóÇÊö æóåõæó ÞöÓúãõ ÇáöÇÌúÊöäóÇÈö ãöäú ÞöÓúãóíö ÇáÊøóÞúæóì ÝóÅöäøó ÇáúãóäúåöíøóÇÊö ãõÊóÖóãøöäóÉñ ãóÝóÇÓöÏó Ýóåöíó ãõÞúÊóÖöíóÉñ ÊóÎúæöíÝó ÇáúãõÞúÏöãöíäó Úóáóì ÝöÚúáöåóÇ ãöäú ÓõæÁö ÇáúÍóÇáö Ýöí ÇáúÚóÇÌöáö æóÇáúÂÌöáö.
æóÇáÏøóÇÚöí Åöáóì Çááøóåö åõæó ÇáøóÐöí íóÏúÚõæ ÇáäøóÇÓó Åöáóì ÊóÑúßö ÚöÈóÇÏóÉö ÛóíúÑö Çááøóåö æóíóÏúÚõæåõãú Åöáóì ÇÊøöÈóÇÚö ãóÇ íóÃúãõÑõåõãú Èöåö Çááøóåõ. æóÃóÕúáõ ÏóÚóÇåõ Åöáóì ÝõáóÇäò: Ãóäøóåõ ÏóÚóÇåõ Åöáóì ÇáúÍõÖõæÑö ÚöäúÏóåõ¡ íõÞóÇáõ: ÇÏúÚõ ÝóáóÇäðÇ Åáíøó.
æóáóãøóÇ Úõáöãó Ãóäøó Çááøóåó ÊóÚóÇáóì ãõäóÒøóåñ Úóäú ÌöåóÉò íóÍúÖõÑõåóÇ ÇáäøóÇÓõ ÚöäúÏóåõ ÊóÚóíøóäó Ãóäøó ãóÚúäóì ÇáÏøõÚóÇÁö Åöáóíúåö ÇáÏøõÚóÇÁõ Åöáóì ÊóÑúßö ÇáöÇÚúÊöÑóÇÝö ÈöÛóíúÑöåö (ßóãóÇ íóÞõæáõæäó: ÃóÈõæ ãõÓáã ÇáúÎõÑóÇÓóÇäöí íóÏúÚõæ Åöáóì ÇáÑøöÖóì ãöäú Âáö ÇáúÈóíúÊö) ÝóÔóãóáó åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝõ ÃõÕõæáó ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏö Ýöí ÔóÑöíÚóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö ãöãøóÇ íóÊóÚóáøóÞõ ÈöÕöÝóÇÊö Çááøóåö áöÃóäøó ÏóÚúæóÉó Çááøóåö ÏóÚúæóÉñ Åöáóì ãóÚúÑöÝóÊöåö æóãóÇ íóÊóÚóáøóÞõ ÈöÕöÝóÇÊö ÇáÏøõÚóÇÉö Åöáóíúåö ãöäó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö æóÇáÑøõÓõáö æóÇáúßõÊõÈö ÇáúãõäóÒøóáóÉö Úóáóíúåöãú.
æóÒöíóÇÏóÉõ ÈöÅöÐúäöåö áöíõÝöíÏó Ãóäøó Çááøóåó ÃóÑúÓóáóåõ ÏóÇÚöíðÇ Åöáóíúåö æóíóÓøóÑó áóåõ ÇáÏøõÚóÇÁó Åöáóíúåö ãóÚó ËöÞúáö ÃóãúÑö åóÐóÇ ÇáÏøõÚóÇÁö æóÚöÙóãö ÎóØóÑöåö æóåõæó ãóÇ ßóÇäó ÇÓÊÔÚÑå ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ãóÈúÏóÃö ÇáúæóÍúíö ãöäó ÇáúÎóÔúíóÉö Åöáóì Ãóäú ÃõäúÒöáó Úóáóíúåö íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáúãõÏøóËøöÑõ Þõãú ÝóÃóäúÐöÑú [ÇáãÏËÑ: 1¡ 2] ¡ æóãöËúáõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì áöãõæÓóì: áóÇ ÊóÎóÝú Åöäøóßó ÃóäúÊó ÇáúÃóÚúáì [Øå: 68] ¡ ÝóåóÐóÇ ÅöÐúäñ ÎóÇÕøñ æóåõæó ÇáúÅöÐúäõ ÈóÚúÏó ÇáúÅöÍúÌóÇãö ÇáúãõÞúÊóÖöí áöáÊøóíúÓöíÑö¡ ÝóÃóØúáóÞó ÇÓúãó ÇáúÅöÐúäö Úóáóì ÇáÊøóíúÓöíÑö Úóáóì æóÌúåö ÇáúãóÌóÇÒö ÇáúãõÑúÓóáö. æóäóÙöíÑõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì ÎöØóÇÈðÇ áöÚöíÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ: æóÊõÈúÑöÆõ ÇáúÃóßúãóåó æóÇáúÃóÈúÑóÕó ÈöÅöÐúäöí æóÅöÐú ÊõÎúÑöÌõ ÇáúãóæúÊì ÈöÅöÐúäöí [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 110] æóÞóæúáõåõ ÍößóÇíóÉð Úóäú ÚöíÓóì ÝóÃóäúÝõÎõ Ýöíåö Ýóíóßõæäõ ØÇÆÑÇ ÈöÅöÐúäö Çááøóåö [Âá ÚãÑóÇä: 49] .
æóÞóæúáõåõ æóÓöÑÇÌÇð ãõäöíÑÇð ÊóÔúÈöíå ÈáíÛ ÈØÑöíÞ ÇáúÍóÇáöíøóÉö æóåõæó ØóÑöíÞñ Ìóãöíáñ¡ Ãóíú ÃóÑúÓóáúäóÇßó ßóÇáÓøöÑóÇÌö ÇáúãõäöíÑö Ýöí ÇáúåöÏóÇíóÉö ÇáúæóÇÖöÍóÉö ÇáøóÊöí áóÇ áóÈúÓó ÝöíåóÇ æóÇáøóÊöí áóÇ ÊóÊúÑõßõ áöáúÈóÇØöáö ÔõÈúåóÉð ÅöáøóÇ ÝóÖóÍóÊúåóÇ æóÃóæúÞóÝóÊö ÇáäøóÇÓó Úóáóì ÏóÎóÇÆöáöåóÇ¡ ßóãóÇ íõÖöíÁõ ÇáÓøöÑóÇÌõ ÇáúæóÞøóÇÏõ ÙõáúãóÉó ÇáúãóßóÇäö. æóåóÐóÇ ÇáúæóÕúÝõ íóÔúãóáõ ãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäó ÇáúÈóíóÇäö æóÅöíÖóÇÍö ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö æóÇäúÞöÔóÇÚö ãóÇ ßóÇäó ÞÈáå Ýöí ÇáúÃóÏúíóÇäö ãöäú ãóÓóÇáößò áöáÊøóÈúÏöíáö æóÇáÊøóÍúÑöíÝö ÝóÔóãóáó ãóÇ Ýöí ÇáÔøóÑöíÚóÉö ãöäú ÃõÕõæáö ÇáöÇÓúÊöäúÈóÇØö æóÇáÊøóÝóÞøõåö Ýöí ÇáÏøöíäö æóÇáúÚöáúãö¡ ÝóÅöäøó ÇáúÚöáúãó íõÔóÈøóåõ(22/54)
ÈöÇáäøõæÑö ÝóäóÇÓóÈóåõ ÇáÓøöÑóÇÌõ ÇáúãõäöíÑõ. æóåóÐóÇ æóÕúÝñ ÔóÇãöáñ áöÌóãöíÚö
ÇáúÃóæúÕóÇÝö ÇáøóÊöí æõÕöÝó ÈöåóÇ ÂäöÝðÇ Ýóåõæó ßóÇáúÝóÐúáóßóÉö æóßóÇáÊøóÐúíöíáö.
æóæõÕöÝó ÇáÓøöÑóÇÌõ Èö ãõäöíÑÇð ãóÚó Ãóäøó ÇáúÅöäóÇÑóÉó ãöäú áóæóÇÒöãö ÇáÓøöÑóÇÌö åõæó ßóæóÕúÝö ÇáÔøóíúÁö ÈöÇáúæóÕúÝö ÇáúãõÔúÊóÞøö ãöäú áóÝúÙöåö Ýöí Þóæúáöåö: ÔöÚúÑõ ÔóÇÚöÑò¡ æóáóíúáñ Ãóáúíóáõ áöÅöÝóÇÏóÉö ÞõæøóÉö ãóÚúäóì ÇáöÇÓúãö Ýöí ÇáúãóæúÕõæÝö Èöåö ÇáúÎóÇÕøö ÝóÅöä åÏì ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó åõæó ÃóæúÖóÍõ ÇáúåõÏóì. æóÅöÑúÔóÇÏõåõ ÃóÈúáóÛõ ÅöÑúÔóÇÏò.
Ñóæóì ÇáúÈõÎóÇÑöíøõ Ýöí ßöÊóÇÈö «ÇáÊøóÝúÓöíÑö» ãöäú ÕóÍöíÍöåö Ýöí ÇáúßóáóÇãö Úóáóì ÓõæÑóÉö ÇáúÝóÊúÍö Úóäú ÚóØóÇÁö Èúäö íóÓóÇÑò Ãóäøó ÚóÈúÏó Çááøóåö Èúäó ÚóãúÑöæ Èúäö ÇáúÚóÇÕö ÞóÇáó: «Åöäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó ÇáøóÊöí Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÈöíÁõ ÅöäøóÇ ÃóÑúÓóáúäÇßó ÔÇåöÏÇð æóãõÈóÔøöÑÇð æóäóÐöíÑÇð ÞóÇáó Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÈöíÁõ ÅöäøóÇ ÃóÑúÓóáúäóÇßó ÔóÇåöÏðÇ æóãõÈóÔøöÑðÇ æóäóÐöíÑðÇ æóÍöÑúÒðÇ áöáúÃõãøöíøöíäó¡ ÃóäúÊó ÚóÈúÏöí æóÑóÓõæáöí ÓóãøóíúÊõßó ÇáúãõÊóæóßøöáó áóíúÓó ÈöÝóÙøò æóáóÇ ÛóáöíÙò æóáóÇ ÕóÎøóÇÈò Ýöí ÇáúÃóÓúæóÇÞö¡ æóáóÇ íóÏúÝóÚõ ÇáÓøóíøöÆóÉó ÈöÇáÓøóíøöÆóÉö æóáóßöäú íóÚúÝõæ æóíóÕúÝóÍõ (Ãóæú æóíóÛúÝöÑõ) æóáóäú íóÞúÈöÖóåõ Çááøóåõ ÍóÊøóì íõÞöíãó Èöåö ÇáúãöáøóÉó ÇáúÚóæúÌóÇÁó ÈöÃóäú íóÞõæáõæÇ áóÇ Åöáóåó ÅöáøóÇ Çááøóåõ æóíóÝúÊóÍó (Ãóæú ÝóíóÝúÊóÍõ) Èöåö ÃóÚúíõäðÇ ÚõãúíðÇ æóÂÐóÇäðÇ ÕõãøðÇ æóÞõáõæÈðÇ ÛóáúÝóÇÁó» ÇåÜ.
æóÞóæúáõ ÚóÈúÏö Çááøóåö Èúäö ÚóãúÑòæ «Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö» íóÚúäöí ÈöÇáÊøóæúÑóÇÉö: ÃóÓúÝóÇÑõ ÇáÊøóæúÑóÇÉö æóãóÇ ãóÚóåóÇ ãöäú ÃóÓúÝóÇÑö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ÅöÐú áóÇ íõæÌóÏõ ãöËúáõ Ðóáößó ÝöíãóÇ ÑóÃóíúÊõ ãöäó ÇáúÃóÓúÝóÇÑö ÇáúÎóãúÓóÉö ÇáúÃóÕúáöíøóÉö ãöäó ÇáÊøóæúÑóÇÉö.
æóåóÐóÇ ÇáøóÐöí ÍóÏøóËó Èöåö ÚóÈúÏõ Çááøóåö Èúäõ ÚóãúÑòæ æóÑóÃóíúÊõ ãõÞóÇÑöÈóåõ Ýöí ÓöÝúÑö ÇáäøóÈöíÁö ÃóÔúÚöíóÇÁó ãöäó ÇáúßõÊõÈö ÇáúãÚÈÑ ÚóäúåóÇ ÈöÇáÊøóæúÑóÇÉö ÊóÛúáöíÈðÇ æóåöíó ÇáúßõÊõÈõ ÇáúãõÓóãøóÇÉõ ÈöÇáúÚóåúÏö ÇáúÞóÏöíãö æóÐóáößó Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáËøóÇäöí æóÇáúÃóÑúÈóÚöíäó ãöäúåõ ÈöÊóÛúíöíÑò Þóáöíáò (ÃóÍúÓóÈõ Ãóäøóåõ ãöäó ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáÊøóÑúÌóãóÉö Ãóæú ãöäú ÊóÝúÓöíÑóÇÊö ÈóÚúÖö ÇáúÃóÍúÈóÇÑö æóÊóÃúæöíáóÇÊöåöãú) ¡ ÝóÝöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáËøóÇäöí æóÇáúÃóÑúÈóÚöíäó ãöäúåõ «åõæó ÐóÇ ÚóÈúÏóíö ÇáøóÐöí ÃóÚúÖõÏõåõ ãõÎúÊóÇÑöí ÇáøóÐöí ÓõÑøóÊú Èöåö äóÝúÓöí¡ æóÖóÚúÊõ ÑõæÍöí Úóáóíúåö ÝóíõÎúÑöÌõ ÇáúÍóÞøó ááÃãã¡ áóÇ íóÕöíÍ æáóÇ íóÑúÝóÚõ æóáóÇ íõÓúãóÚõ Ýöí ÇáÔøóÇÑöÚö ÕóæúÊõåõ¡ ÞóÕóÈóÉñ ãÑÖæÖÉ áóÇ ÊÞÕÝ¡ æóÝóÊöíáóÉñ ÎóÇãöÏóÉñ áóÇ ÊõØúÝóÃõ¡ Åöáóì ÇáúÃóãóÇäö íóÎúÑõÌõ ÇáúÍóÞøõ¡ áóÇ íóßöáøõ æóáóÇ íóäúßóÓöÑõ ÍóÊøóì íóÖóÚó ÇáúÍóÞøó Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóÊóäúÊóÙöÑó ÇáúÌóÒóÇÆöÑõ (1) ÔóÑöíÚóÊóåõ
_________
(1) ÇáÌÒÇÆÑ: ÌóÒöíÑóÉ ÇáúÚóÑóÈ¡ áÞóæúáå Ýöí åóÐóÇ ÇáÓøÝÑ Ýöí åóÐóÇ «ÇáÅÕÍÇÍ» : «æÇáÌÒÇÆÑ æÓßÇäåÇ áÊÑÝÚ ÇáúÈóÑíøóÉ æãÏäåÇ ÕóæÊåóÇ ÇáÏíÇÑ ÇáøóÊöí ÓßäåÇ (ÞíÏÇÑ) » ÝóÅöä ÞíÏÇÑ ÇÓúã ÇÈúä ÅöÓúãóÇÚöíá ßóãóÇ Ýöí ÓÝÑ ÇáÊßæíä. ÝóÃóÑóÇÏó: äÓá ÞíÏÇÑ æåã ÇáÅÓãÇÚíáíæä æåã ÇáÃãíæä.(22/55)
ÃóäóÇ ÇáÑøóÈøõ ÞóÏú ÏóÚóæúÊõßó ÈöÇáúÈöÑøö ÝóÃõãúÓößõ ÈöíóÏößó æóÃóÍúÝóÙõßó æóÃóÌúÚóáõßó ÚóåúÏðÇ áöáÔøóÚúÈö æóäõæÑðÇ áöáúÃõãóãö áöäóÝúÊóÍó Úõíõæäó ÇáúÚõãúíö áöÊõÎúÑöÌó ãöäó ÇáúÍóÈúÓö ÇáúãóÃúÓõæÑöíäó ãöäú ÈóíúÊö ÇáÓøöÌúäö¡ ÇáúÌóÇáöÓöíäó Ýöí ÇáÙøõáúãóÉö¡ ÃóäóÇ ÇáÑøóÈøõ åóÐóÇ ÇÓúãöí æóãóÌúÏöí áóÇ ÃõÚúØöíåö áöÂÎóÑó» .
æóÅöáóíúßó äóÙóÇÆöÑõ ÕöÝóÊöåö ÇáøóÊöí Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö ãöäú ÕöÝóÇÊöåö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÈöíÁõ ÅöäøóÇ ÃóÑúÓóáúäÇßó ÔÇåöÏÇð æóãõÈóÔøöÑÇð æóäóÐöíÑÇð äóÙöíÑõåóÇ åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ æóÍöÑúÒðÇ áöáúÃõãøöíøöíäó (åõæó ÇáøóÐöí ÈóÚóËó Ýöí ÇáúÃõãøöíøöíäó ÑóÓõæáðÇ ãöäúåõãú ÓõæÑóÉõ ÇáúÌõãõÚóÉö [2] ) ÃóäúÊö ÚóÈúÏöí æóÑóÓõæáöí (ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö ÇáøóÐöí ÃóäúÒóáó Úóáì ÚóÈúÏöåö ÇáúßöÊÇÈó ÓõæÑóÉõ ÇáúßóåúÝö [1] ) ÓóãøóíúÊõßó ÇáúãõÊóæóßøöáó (æóÊóæóßøóáú Úóáóì Çááøóåö ÓõæÑóÉõ ÇáúÃóÍúÒóÇÈö [3] ) áóíúÓó ÈöÝóÙøò æóáóÇ ÛóáöíÙò (æóáóæú ßõäúÊó ÝóÙøðÇ ÛóáöíÙó ÇáúÞóáúÈö áóÇäúÝóÖøõæÇ ãöäú Íóæúáößó (ÓõæÑóÉõ Âáö ÚöãúÑóÇäö [159] ) æóáóÇ ÕóÎøóÇÈò Ýöí ÇáúÃóÓúæóÇÞö (æóÇÛúÖõÖú ãöäú ÕóæúÊößó ÓõæÑóÉõ áõÞúãóÇäó [19] ) æóáóÇ íóÏúÝóÚõ ÇáÓøóíøöÆóÉó ÈöÇáÓøóíøöÆóÉö (æÇÏúÝóÚú ÈöÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ ÓõæÑóÉõ ÝõÕøöáóÊú [34] ) æóáóßöäú íóÚúÝõæ æóíóÕúÝóÍõ (ÝóÇÚúÝõ Úóäúåõãú æóÇÕúÝóÍú ÓõæÑóÉõ ÇáúÚõÞõæÏö [13] ) æóáóäú íóÞúÈöÖóåõ Çááøóåõ ÍóÊøóì íõÞöíãó Èöåö ÇáúãöáøóÉó ÇáúÚóæúÌóÇÁó ÈöÃóäú íóÞõæáõæÇ: áóÇ Åöáóåó ÅöáøóÇ Çááøóåõ (Çáúíóæúãó ÃóßúãóáúÊõ áóßõãú Ïöíäóßõãú æóÃóÊúãóãúÊõ Úóáóíúßõãú äöÚúãóÊöí æóÑóÖöíÊõ áóßõãõ ÇáúÅöÓúáÇãó ÏöíäÇð ÓõæÑóÉõ ÇáúãóÇÆöÏóÉö [3] ) æóíóÝúÊóÍõ Èöåö ÃóÚúíõäðÇ ÚõãúíðÇ æóÂÐóÇäðÇ ÕõãøðÇ æóÞõáõæÈðÇ ÛõáúÝðÇ (ÎóÊóãó Çááøóåõ Úóáì ÞõáõæÈöåöãú æóÚóáì ÓóãúÚöåöãú æóÚóáì ÃóÈúÕÇÑöåöãú ÛöÔÇæóÉñ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [7] Ýöí ÐößúÑö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ãõÞóÇÈöáðÇ áöÐößúÑö ÇáúãõÄúãöäöíäó Ýöí Þóæúáöåö ÞóÈúáóåõ åõÏìð áöáúãõÊøóÞöíäó ÇáúÂíóÉó [2] ) .
æóáúäõÐóßøöÑú åõäóÇ ãóÇ Ýöí ÓöÝúÑö ÃóÔúÚöíóÇÁó æóäõÞúÍöãõ Ýöíåö ÈóíóÇäó ãõÞóÇÈóáóÉö ßóáöãóÇÊöåö ÈöÇáúßóáöãóÇÊö ÇáøóÊöí ÌóÇÁóÊú Ýöí ÍóÏöíËö ÚóÈúÏö Çááøóåö Èúäö ÚóãúÑòæ.
ÌóÇÁó Ýöí «ÇáúÅöÕúÍóÇÍö» ÇáËøóÇäöí æóÇáúÃóÑúÈóÚöíäó ãöäú ÓöÝúÑö ÃóÔúÚöíóÇÁó: åõæó ÐóÇ ÚóÈúÏóíú (ÃóäúÊó ÚóÈúÏöí) «ÇáøóÐöí ÃóÚúÖõÏõåõ ãõÎúÊóÇÑöí (æóÑóÓõæáóíö) ÇáøóÐöí ÓõÑøóÊú Èöåö äóÝúÓöí¡ æóÖóÚóÊõ ÑõæÍöí Úóáóíúåö ÝóíõÎúÑöÌõ ÇáúÍóÞøó áöáúÃõãóãö áóÇ íóÕöíÍõ (áóíúÓó ÈöÝóÙøò) æóáóÇ íóÑúÝóÚõ (æóáóÇ ÛóáöíÙò) æóáóÇ íõÓúãóÚõ Ýöí ÇáÔøóÇÑöÚö ÕóæúÊõåõ (æóáóÇ ÕóÎøóÇÈò Ýöí ÇáúÃóÓúæóÇÞö) ÞóÕóÈóÉñ ãóÑúÖõæÖóÉñ áóÇ íõÞúÕóÝõ (æóáóÇ íóÏúÝóÚõ ÇáÓøóíøöÆóÉó ÈöÇáÓøóíøöÆóÉö) æóÝóÊöíáóÉñ ÎÇãÏÉ áóÇ íØÝÇ (íóÚúÝõæ æóíóÕúÝóÍõ) Åöáóì ÇáúÃóãóÇäö íõÎúÑöÌõ ÇáúÍóÞøó (æóÍöÑúÒðÇ) áóÇ íóßöáøõ æóáóÇ íóäúßóÓöÑõ ÍóÊøóì íóÖóÚó ÇáúÍóÞøó Ýöí ÇáúÃóÑúÖö (æóáóäú íóÞúÈöÖóåõ Çááøóåõ ÍóÊøóì íõÞöíãó Èöåö ÇáúãöáøóÉó ÇáúÚóæúÌóÇÁó) æóÊóäúÊóÙöÑõ ÇáúÌóÒóÇÆöÑõ ÔóÑöíÚóÊóåõ (áöáúÃõãøöíøöíäó) ÃóäóÇ ÇáÑøóÈøõ ÞóÏú ÏóÚóæúÊõßó ÈöÇáúÈöÑøö ÝóÃõãúÓößõ ÈöíóÏößó (ÓóãøóíúÊõßó ÇáúãõÊóæóßøöáõ) æóÃóÍúÝóÙõßó (æóáóäú íóÞúÈöÖóåõ Çááøóåõ) æóÃóÌúÚóáõßó ÚóåúÏðÇ(22/56)
æóÈóÔøöÑö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöÃóäøó áóåõãú ãöäó Çááøóåö ÝóÖúáðÇ ßóÈöíÑðÇ (47)
áöáÔøóÚúÈö ÃóÑúÓóáúäóÇßó ÔóÇåöÏðÇ (æóäõæÑðÇ áöáúÃõãóãö) (ãõÈóÔøöÑðÇ) áöäóÝúÊóÍó Úõíõæäó ÇáúÚõãúíö (æóäóÝúÊóÍó Èöåö ÃóÚúíõäðÇ ÚõãúíðÇ) áöÊõÎúÑöÌó ãöäó ÇáúÍóÈúÓö ÇáúãóÃúÓõæÑöíäó ãöäú ÈóíúÊö ÇáÓøöÌúäö (æóÂÐóÇäðÇ ÕõãøðÇ) ÇáúÌóÇáöÓöíäó Ýöí ÇáÙøõáúãóÉö (æóÞõáõæÈðÇ ÛõáúÝðÇ) . ÃóäóÇ ÇáÑøóÈøõ åóÐóÇ ÇÓúãöí æóãóÌúÏöí áóÇ ÃõÚúØöíåö áöÂÎóÑó» (ÈöÃóäú íóÞõæáõæÇ áóÇ Åöáóåó ÅöáøóÇ Çááå) .
[47]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 47]
æóÈóÔøöÑö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöÃóäøó áóåõãú ãöäó Çááøóåö ÝóÖúáÇð ßóÈöíÑÇð (47)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÅöäøóÇ ÃóÑúÓóáúäÇßó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 45] ÚóØóÝó ÇáúÅöäúÔóÇÁó Úóáóì ÇáúÎóÈóÑö áóÇ ãóÍóÇáóÉó
æóåöíó ÃóæúÖóÍõ Ïóáöíáò Úóáóì ÕöÍøóÉö ÚóØúÝö ÇáúÅöäúÔóÇÁö Úóáóì ÇáúÎóÈóÑö ÅöÐú áóÇ íóÊóÃóÊøóì ÝöíåóÇ ÊóÃúæöíáñ ãöãøóÇ ÊóÃóæøóáóåõ ÇáúãóÇäöÚõæäó áöÚóØúÝö ÇáúÅöäúÔóÇÁö Úóáóì ÇáúÎóÈóÑö æóåõãõ ÇáúÌõãúåõæÑ æÇáÒãÎÔÑí æÇáÊÝÊÇÒÇäíø ãöãøóÇ ÓóäóÐúßõÑõåõ Åöäú ÔóÇÁó Çááøóåõ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÊõÄúãöäõæäó ÈöÇááøóåö æóÑóÓõæáöåö æóÊõÌÇåöÏõæäó Ýöí ÓóÈöíáö Çááøóåö Åöáóì Þóæúáöåö:
æóÈóÔøöÑö ÇáúãõÄúãöäöíäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÕøóÝøö [11- 13] ¡ ÝóÇáúÌõãúáóÉõ ÇáúãóÚúØõæÝõ ÚóáóíúåóÇ ÅöÎúÈóÇÑñ Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäøóåõ ÃóÑúÓóáóåõ ãõÊóáóÈøöÓðÇ ÈöÊöáúßó ÇáÕøöÝóÇÊ ÇáúÎãÓ. æóåóÐóÇ ÃóãóÑñ áóåõ ÈöÇáúÚóãóáö ÈöÕöÝóÉö ÇáúãõÈóÔøöÑö¡ ÝóáöÇÎúÊöáóÇÝö ãóÖúãõæäö ÇáúÌõãúáóÊóíúäö ÚõØöÝóÊú åóÐöåö Úóáóì ÇáúÃõæáóì.
æóÇáúÝóÖúáõ: ÇáúÚóØóÇÁõ ÇáøóÐöí íóÒöíÏõåõ ÇáúãõÚúØöí ÒöíóÇÏóÉð Úóáóì ÇáúÚóØöíøóÉö. ÝóÇáúÝóÖúáõ ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáúÚóØöíøóÉö ÃóíúÖðÇ áöÃóäøóåõ áóÇ íóßõæäõ ÝóÖúáðÇ ÅöáøóÇ ÅöÐóÇ ßóÇäó ÒóÇÆöÏðÇ Úóáóì ÇáúÚóØöíøóÉö. æóÇáúãõÑóÇÏõ Ãóäøó áóåõãú ËóæóÇÈó ÃóÚúãóÇáöåöãõ ÇáúãóæúÚõæÏó ÈöåóÇ æóÒöíóÇÏóÉð ãöäú ÚöäúÏó ÑóÈøöåöãú¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: áöáøóÐöíäó ÃóÍúÓóäõæÇ ÇáúÍõÓúäì æóÒöíÇÏóÉñ [íõæäõÓ:
26] .
æóæÕÝ ßóÈöíÑÇð ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáúÝóÇÆöÞö Ýöí äóæúÚöåö. ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó: ÞóÇáó áöí ÃóÈöí ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ (1) : åóÐöåö ÃóÑúÌóì ÂíóÉò ÚöäúÏöí Ýöí ßöÊóÇÈö Çááøóåö áöÃóäøó Çááøóåó ÞÏ ÃóãÑ äÈíÆå Ãóäú íõÈóÔøöÑó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöÃóäøó áóåõãú ÚöäúÏóåõ ÝóÖúáðÇ ßóÈöíÑðÇ. æóÞóÏú Èóíøóäó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÇáúÝóÖúáó ÇáúßóÈöíÑó ãóÇ åõæó Ýöí Þóæúáöåö: æóÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍÇÊö Ýöí ÑóæúÖÇÊö ÇáúÌóäøóÇÊö áóåõãú ãóÇ íóÔÇÄõäó ÚöäúÏó ÑóÈøöåöãú Ðáößó åõæó ÇáúÝóÖúáõ ÇáúßóÈöíÑõ [ÇáÔæÑì:
22] ÝóÇáúÂíóÉõ ÇáøóÊöí Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÎóÈóÑñ¡ æóÇáúÂíóÉõ ÇáøóÊöí Ýöí Íã ÚÓÞ ÊóÝúÓöíÑñ áóåóÇ ÇåÜ.
[48]
_________
(1) åõæó ÃóÈõæ ÈßÑ Èä ÛóÇáÈ Èä ÚóØöíøóÉ ÇáúÞóíúÓöí ÇáÛÑäÇØí ÇáúãóÇáößöí ãÝÊí ÛÑäÇØÉ¡ ÊæÝøí ÈåóÇ ÓäÉ 518.(22/57)
æóáóÇ ÊõØöÚö ÇáúßóÇÝöÑöíäó æóÇáúãõäóÇÝöÞöíäó æóÏóÚú ÃóÐóÇåõãú æóÊóæóßøóáú Úóáóì Çááøóåö æóßóÝóì ÈöÇááøóåö æóßöíáðÇ (48)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 48]
æóáÇ ÊõØöÚö ÇáúßÇÝöÑöíäó æóÇáúãõäÇÝöÞöíäó æóÏóÚú ÃóÐÇåõãú æóÊóæóßøóáú Úóáóì Çááøóåö æóßóÝì ÈöÇááøóåö æóßöíáÇð (48)
ÌóÇÁó Ýöí ãõÞóÇÈóáóÉö Þóæúáöåö: æóÈóÔøöÑö ÇáúãõÄúãöäöíäó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 47] ÈöÞóæúáöåö: æóáÇ ÊõØöÚö ÇáúßÇÝöÑöíäó æóÇáúãõäÇÝöÞöíäó ÊóÍúÐöíÑðÇ áóåõ ãöäú ãõæóÇÝóÞóÊöåöãú ÝöíãóÇ íóÓúÃóáõæäó ãöäúåõ æóÊóÃúíöíÏðÇ áöÝöÚúáöåö ãóÚóåõãú Íöíäó ÇÓúÊóÃúÐóäóåõ ÇáúãõäóÇÝöÞõæäó Ýöí ÇáÑøõÌõæÚö Úóäö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö Ýóáóãú íóÃúÐóäú áóåõãú¡ Ýóäõåöíó Úóäö ÇáúÅöÕúÛóÇÁö Åöáóì ãóÇ íóÑúÛóÈõæäóåõ ÝóíóÊúÑõßó ãóÇ ÃõÍöáøó áóåõ ãöäó ÇáÊøóÒóæøõÌö¡ Ãóæú ÝóíõÚúØöí ÇáúßóÇÝöÑöíäó ãöäó ÇáúÃóÍúÒóÇÈö ËóãóÑó ÇáäøóÎúáö ÕõáúÍðÇ Ãóæú äóÍúæó Ðóáößó¡ æóÇáäøóåúíõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ãóÚúäóì ÇáÏøóæóÇãö Úóáóì ÇáöÇäúÊöåóÇÁö.
æóÚõáöãó ãöäú ãõÞóÇÈóáóÉö ÃóãúÑö ÇáÊøóÈúÔöíÑö áöáúãõÄúãöäöíäó ÈöÇáäøóåúíö Úóäú ØóÇÚóÉö ÇáúßóÇÝöÑöíäó æóÇáúãõäóÇÝöÞöíäó Ãóäøó ÇáúßóÇÝöÑöíäó æóÇáúãõäóÇÝöÞöíäó åõãú ãõÊóÚóáøóÞõ ÇáúÅöäúÐóÇÑö ãöäú Þóæúáå: æóäóÐöíÑÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 45] áöÃóäøó æóÕúÝó
«ÈóÔöíÑðÇ» ÞóÏú ÃóÎóÐó ãõÊóÚóáøóÞóåõ ÝóÞóÏú ÕóÇÑó åóÐóÇ äóÇÙöÑðÇ Åöáóì Þóæúáå: æóäóÐöíÑÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 45] .
æóÞóæáå: æóÏóÚú ÃóÐÇåõãú íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÝöÚúáõ ÏóÚú ãõÑóÇÏðÇ Èöåö Ãóäú áóÇ íõÚóÇÞöÈóåõãú Ýóíóßõæäõ ÏóÚú ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ÍóÞöíÞóÊöåö æóÊóßõæäõ ÅöÖóÇÝóÉõ ÃóÐóÇåõãú ãöäú ÅöÖóÇÝóÉö ÇáúãóÕúÏóÑö Åöáóì ãóÝúÚõæáöåö¡ Ãóíú ÏóÚú ÃóÐóÇßó ÅöíøóÇåõãú. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÏóÚú ãõÓúÊóÚúãóáðÇ ãóÌóÇÒðÇ Ýöí ÚóÏóãö ÇáöÇßúÊöÑóÇËö æóÚÏã ÇáÇÛÊãÇã¡ ÝóãóÇ íóÞõæáõæäóåõ ãöãøóÇ íõÄúÐöí æóíóßõæäõ ÅöÖóÇÝóÉõ ÃóÐóÇåõãú ãöäú ÅöÖóÇÝóÉö ÇáúãóÕúÏóÑö Åöáóì ÝóÇÚöáöåö¡ Ãóíú áóÇ ÊóßúÊóÑöËú ÈöãóÇ íóÕúÏõÑõ ãöäúåõãú ãöäú ÃóÐðì Åöáóíúßó ÝóÅöäøóßó ÃóÌóáøõ ãöäó ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÐóáößó¡ æóåóÐóÇ ãöäó ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇááøóÝúÙö Ýöí ÍóÞöíÞóÊöåö æóãóÌóÇÒöåö. æóÃóßúËóÑõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ÇÞúÊóÕóÑõæÇ Úóáóì åóÐóÇ ÇáöÇÍúÊöãóÇáö ÇáúÃóÎöíÑö. æóÇáúæóÌúåõ: ÇáúÍóãúáõ Úóáóì ßöáóÇ ÇáúãóÚúäóíóíúäö¡ Ýóíóßõæäõ ÇáúÃóãúÑõ ÈöÊóÑúßö ÃóÐóÇåõãú ÕóÇÏöÞðÇ ÈöÇáúÅöÚúÑóÇÖö ÚóãøóÇ íõÄúÐõæäó Èöåö ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú ÃóÞúæóÇáöåöãú¡ æóÕóÇÏöÞðÇ ÈöÇáúßóÝøö Úóäö ÇáúÅöÖúÑóÇÑö Èöåöãú¡ Ãóíú Ãóäú íóÊóÑóÝøóÚó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóäú ãõÄóÇÎóÐóÊöåöãú Úóáóì ãóÇ íóÕúÏõÑõ ãöäúåõãú Ýöí ÔóÃúäöåö¡ æóåóÐóÇ ÅöÚúÑóÇÖñ Úóäú ÃóÐðì ÎóÇÕøò áóÇ Úõãõæãó áóåõ¡ Ýóåõæó ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúãõÚóÑøóÝö ÈöáóÇãö ÇáúÚóåúÏö¡ ÝóáóíúÓóÊú ÂíóÇÊõ ÇáúÞöÊóÇáö ÈöäóÇÓöÎóÉò áóåõ.
æóåóÐóÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõ íóÊúÑõßõ ÃóÐóÇåõãú æóíóßöáõåõãú Åöáóì ÚöÞóÇÈò ÂÌöáò æóÐóáößó ãöäú ãóÚúäóì Þóæúáå:
ÔÇåöÏÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 45] áöÃóäøóåõ íóÔúåóÏõ Úóáóíúåöãú ÈöÐóáößó ßóÞóæúáöåö: ÝóÊóæóáøó Úóäúåõãú ÍóÊøóì Íöíäò æóÃóÈúÕöÑúåõãú [ÇáÕÇÝÇÊ: 174- 175] .
æóÇáÊøóæóßøõáõ: ÇáöÇÚúÊöãóÇÏõ æóÊóÝúæöíÖõ ÇáÊøóÏúÈöíÑö Åöáóì Çááøóåö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöÐÇ ÚóÒóãúÊó ÝóÊóæóßøóáú Úóáóì Çááøóåö Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó [159] æóÞóæúáöåö: æóÚóáóì Çááøóåö ÝóÊóæóßøóáõæÇ Åöäú ßõäúÊõãú ãõÄúãöäöíäó(22/58)
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÅöÐóÇ äóßóÍúÊõãõ ÇáúãõÄúãöäóÇÊö Ëõãøó ØóáøóÞúÊõãõæåõäøó ãöäú ÞóÈúáö Ãóäú ÊóãóÓøõæåõäøó ÝóãóÇ áóßõãú Úóáóíúåöäøó ãöäú ÚöÏøóÉò ÊóÚúÊóÏøõæäóåóÇ ÝóãóÊøöÚõæåõäøó æóÓóÑøöÍõæåõäøó ÓóÑóÇÍðÇ ÌóãöíáðÇ (49)
Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÚõÞõæÏö [23] ¡ Ãóíö ÇÚúÊóãöÏú Úóáóì Çááøóåö Ýöí ÊóÈúáöíÛö ÇáÑøöÓóÇáóÉö æóÝöí ßöÝóÇíóÊöåö ÅöíøóÇßó ÔóÑøó ÚóÏõæøößó¡ ÝóåóÐóÇ äóÇÙöÑñ Åöáóì Þóæúáöåö: æóÏÇÚöíÇð Åöáóì Çááøóåö [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 46] .
æóÞóæúáõåõ: æóßóÝì ÈöÇááøóåö æóßöíáðÇ ÊóÐúíöíáñ áöÌõãúáóÉö æóÊóæóßøóáú Úóáóì Çááøóåö.
æóÇáúãóÚúäóì: ÝóÅöäøó Çááøóåó åõæó Çáúæóßöíáõ ÇáúßóÇÝöí Ýöí ÇáúæößóÇáóÉö¡ Ãóíö ÇáúãõÌúÒöí ãóäú Êóæóßøóáó Úóáóíúåö ãóÇ æóßøóáóåõ Úóáóíúåö ÝóÇáúÈóÇÁõ ÊóÃúßöíÏñ¡ æóÊóÞóÏøóãó Þóæúáõåõ: æóßóÝì ÈöÇááøóåö æóßöíáðÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [81] . æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ:
ßóÝóì Çááøóåõ ææóßöíáðÇ ÊóãúíöíÒñ.
ÝóÞóÏú ÌóÇÁóÊú åóÐöåö ÇáúÌõãóáõ ÇáØøóáóÈöíøóÉõ ãõÞóÇÈöáóÉñ æóäóÇÙöÑóÉñ áöáúÌõãóáö ÇáúÅöÎúÈóÇÑöíøóÉö ãöäú Þóæúáöåö: ÅöäøóÇ ÃóÑúÓóáúäÇßó ÔÇåöÏÇð Åöáóì æóÓöÑÇÌÇð ãõäöíÑÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 45¡ 46] ÝóÞóæúáõåõ: æóÈóÔøöÑö ÇáúãõÄúãöäöíäó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 47] äóÇÙöÑðÇ Åöáóì Þóæúáå: æóãõÈóÔøöÑÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 45] .
æóÞóæáå: æóáÇ ÊõØöÚö ÇáúßÇÝöÑöíäó äóÇÙöÑñ Åöáóì Þóæúáå: æóäóÐöíÑÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 45] áöÃóäøóåõ ÌóÇÁó Ýöí
ãõÞóÇÈóáóÉö ÈöÔóÇÑóÉö ÇáúãõÄúãöäöíäó ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó.
æóÞóæúáõåõ: æóÏóÚú ÃóÐÇåõãú äóÇÙöÑñ Åöáóì Þóæúáå: ÔÇåöÏÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 45] ßóãóÇ ÚóáöãúÊó. æóÞóæúáõåõ:
æóÊóæóßøóáú Úóáóì Çááøóåö äóÇÙöÑñ Åöáóì Þóæúáöåö: æóÏÇÚöíÇð Åöáóì Çááøóåö [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 46] . æóÃóãøóÇ Þóæúáõåõ: æóÓöÑÇÌÇð ãõäöíÑÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 46] Ýóáóãú íõÐúßóÑú áóåõ ãõÞóÇÈöáñ Ýöí åóÐöåö ÇáúãóØóÇáöÈö ÅöáøóÇ Ãóäøóåõ áóãøóÇ ßóÇäó ßóÇáÊøóÐúíöíáö áöáÕøöÝóÇÊö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó äóÇÓóÈó Ãóäú íõÞóÇÈöáóåõ ãóÇ åõæó ÊóÐúíöíáñ áöáúãóØóÇáóÈö¡ æóåõæó Þóæúáõåõ: æóßóÝì ÈöÇááøóåö æóßöíáðÇ. æóåóÐóÇ ÃóÞúÑóÈõ ãöäú ÈóÚúÖö ãóÇ Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» ãöäú æõÌõæåö ÇáúãõÞóÇÈóáóÉö æóãöäú ÈóÚúÖö ãóÇ áöáúÂáõæÓöíøö ÝÇäÙÑåãÇ æÇÍßã.
[49]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 49]
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÅöÐÇ äóßóÍúÊõãõ ÇáúãõÄúãöäÇÊö Ëõãøó ØóáøóÞúÊõãõæåõäøó ãöäú ÞóÈúáö Ãóäú ÊóãóÓøõæåõäøó ÝóãÇ áóßõãú Úóáóíúåöäøó ãöäú ÚöÏøóÉò ÊóÚúÊóÏøõæäóåÇ ÝóãóÊøöÚõæåõäøó æóÓóÑøöÍõæåõäøó ÓóÑÇÍÇð ÌóãöíáÇð (49)
ÌóÇÁóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÊóÔúÑöíÚðÇ áöÍõßúãö ÇáúãõØóáøóÞóÇÊö ÞóÈúáó ÇáúÈöäóÇÁö Èöåöäøó Ãóäú áóÇ ÊóáúÒóãóåõäøó ÚöÏøóÉñ ÈöãõäóÇÓóÈóÉö ÍõÏõæËö ØóáóÇÞö ÒóíúÏö Èúäö ÍóÇÑöËóÉó ÒóæúÌóåõ ÒóíúäóÈó ÈöäúÊó ÌóÍúÔò áöÊóßõæäó ÇáúÂíóÉõ ãõÎóÕøöÕóÉð áöÂíóÇÊö ÇáúÚöÏøóÉö ãöäú ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö¡ ÝóÅöäøó ÇáúÃóÍúÒóÇÈó äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÇáúÈóÞóÑóÉö¡ æóáöíõÎóÕøöÕó ÈöåóÇ ÃóíúÖðÇ ÂíóÉó ÇáúÚöÏøóÉö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáØøóáóÇÞö ÇáäøóÇÒöáóÉö ÈóÚúÏóåóÇ áöÆóáøóÇ íóÙõäøó ÙóÇäøñ Ãóäøó ÇáúÚöÏøóÉó ãöäú(22/59)
ÂËóÇÑö ÇáúÚóÞúÏö Úóáóì ÇáúãóÑúÃóÉö ÓóæóÇÁñ ÏóÎóáó ÈöåóÇ ÇáÒøóæúÌõ Ãóãú áóãú íóÏúÎõáú. ÞóÇáó ÇÈúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö: æóÃóÌúãóÚó ÚõáóãóÇÁõ ÇáúÃõãøóÉö Úóáóì Ãóäú áóÇ ÚöÏøóÉó Úóáóì ÇáúãóÑúÃóÉö ÅöÐóÇ áóãú íóÏóÎõáú ÈöåóÇ ÒóæúÌõåóÇ áöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö.
æóÇáäøößóÇÍõ: åõæó ÇáúÚóÞúÏõ Èóíúäó ÇáÑøóÌõáö æóÇáúãóÑúÃóÉö áöÊóßõæäó ÒóæúÌðÇ ÈöæóÇÓöØóÉö æóáöíøöåóÇ. æóåõæó ÍóÞöíÞóÉñ Ýöí ÇáúÚóÞúÏö áöÃóäøó ÃóÕúáó ÇáäøößóÇÍö ÍóÞöíÞóÉð åõæó ÇáÖøóãøõ æóÇáúÅöáúÕóÇÞõ ÝóÔõÈøöåó ÚóÞúÏõ ÇáÒøóæóÇÌö ÈöÇáöÇáúÊöÕóÇÞö æóÇáÖøóãøö ÈöãóÇ Ýöíåö ãöäö ÇÚúÊöÈóÇÑö ÇäúÖöãóÇãö ÇáÑøóÌõáö æóÇáúãóÑúÃóÉö ÝóÕóÇÑóÇ ßóÔóíúÆóíúäö ãõÊøóÕöáóíúäö. æóåóÐóÇ ßóãóÇ Óõãøöíó ßöáóÇåõãóÇ ÒóæúÌðÇ¡ æóáóÇ íõÚúÑóÝõ Ýöí ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö ÅöØúáóÇÞõ ÇáäøößóÇÍö Úóáóì ÛóíúÑö ãóÚúäóì ÇáúÚóÞúÏö Ïõæäó ãóÚúäóì ÇáúæóØúÁö æóáöÐóáößó íóÞõæáõæäó: äóßóÍóÊö ÇáúãóÑúÃóÉõ ÝõáóÇäðÇ¡ Ãóíú ÊóÒóæøóÌóÊúåõ¡ ßóãóÇ íóÞõæáõæäó: äóßóÍó ÝõáóÇäñ ÇãúÑóÃóÉð. æóÒóÚóãó ßóËöíÑñ ãöäú ãõÏóæøöäöí ÇááøõÛóÉö Ãóäøó ÇáäøößóÇÍó ÍóÞöíÞóÉñ Ýöí ÅöÏúÎóÇáö ÔóíúÁò Ýöí ÂÎóÑó. ÝóÃóÎóÐõæÇ ãöäúåõ Ãóäøóåõ ÍóÞöíÞóÉñ Ýöí ÇáúæóØúÁö¡ æóÏóÑóÌó Úóáóì Ðóáößó ÇáúÃóÒúåóÑöíøõ æóÇáúÌóæúåóÑöíøõ æóÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøõ¡ æóåõæó ÈóÚöíÏñ¡ æóÚóáóì ãóÇ Èóäóæúåõ ÃóÎúØóÃó ÇáúãõÊóäóÈøöí Ýöí ÇÓúÊöÚúãóÇáöåö ÅöÐú ÞóÇáó:
ÃóäúßóÍúÊõ Õõãøó ÍóÕóÇåóÇ ÎõÝøó íóÚúãóáóÉò ... ÊóÛóÔúãóÑóÊú Èöí Åöáóíúßó ÇáÓøóåúáó æóÇáúÌóÈóáóÇ
æóáóÇ ÍõÌøóÉó Ýöí ßóáóÇãöåö¡ æóáöÐóáößó ÊóÃóæøóáóåõ ÃóÈõæ ÇáúÚóáóÇÁö ÇáúãóÚóÑøöíøõ Ýöí ãõÚúÌöÒö ÃóÍúãóÏó ÈöÃóäøóåõ ÃóÑóÇÏó ÌóãóÚúÊõ Èóíúäó Õõãøö ÇáúÍóÕóì æóÎõÝøö ÇáúíóÚúãóáóÉö.
æóÊóÚúáöíÞõ ÇáúÍõßúãö Ýöí ÇáúÚöÏøóÉö ÈöÇáúãõÄúãöäóÇÊö ÌóÑóì Úóáóì ÇáúÛóÇáöÈö áöÃóäøó äöÓóÇÁó ÇáúãõÄúãöäöíäó íóæúãóÆöÐò áã íßäø ÅöáøóÇ ãõÄúãöäóÇÊò æóáóíúÓó Ýöíåöäøó ßöÊóÇÈöíøóÇÊò ÝóíóäúÓóÍöÈõ åóÐóÇ ÇáúÍõßúãõ Úóáóì ÇáúßöÊóÇÈöíøóÉö ßóãóÇ ÔóãóáóåóÇ Íõßúãõ ÇáöÇÚúÊöÏóÇÏö ÅöÐóÇ æóÞóÚó ãóÓöíÓõåóÇ ÈöØõÑõÞö ÇáúÞöíóÇÓö.
æóÇáúãóÓøõ æóÇáúãóÓöíÓõ: ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáúæóØúÁö¡ ßóãóÇ Óõãøöíó ãõáóÇãóÓóÉñ Ýöí Þóæúáöåö: Ãóæú áÇãóÓúÊõãõ ÇáäøöÓÇÁó [ÇáäøöÓóÇÁó: 43] .
æóÇáúÚöÏøóÉõ ÈößóÓúÑö ÇáúÚóíúäö: åöíó Ýöí ÇáúÃóÕúáö ÇÓúãõ åóíúÆóÉò ãöäó ÇáúÚóÏøö ÈöÝóÊúÍö ÇáúÚóíúäö æóåõæó ÇáúÍöÓóÇÈõ ÝóÃõØúáöÞóÊö ÇáúÚöÏøóÉõ Úóáóì ÇáÔøóíúÁö ÇáúãóÚúÏõæÏö¡ íõÞóÇáõ: ÌóÇÁó ÚöÏøóÉõ ÑöÌóÇáò¡ æóÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÚöÏøóÉñ ãöäú ÃóíøóÇãò ÃõÎóÑó ÇáúÈóÞóÑóÉ [184] . æóÛóáóÈó ÅöØúáóÇÞõ åóÐóÇ ÇááøóÝúÙö Ýöí áöÓóÇäö ÇáÔøóÑúÚö Úóáóì ÇáúãõÏøóÉö ÇáúãõÍóÏøóÏóÉö áöÇäúÊöÙóÇÑö ÇáúãóÑúÃóÉö ÒóæóÇÌðÇ ËóÇäöíðÇ¡ áöÃóäøó ÇäúÊöÙóÇÑóåóÇ ãõÏøóÉñ ãóÚúÏõæÏóÉõ ÇáúÃóÒúãóÇäö ÅöãøóÇ ÈöÇáÊøóÚúíöíäö æóÅöãøóÇ ÈöãóÇ íóÍúÏõËõ ÝöíåóÇ ãöäú ØõåúÑò Ãóæú æóÖúÚö Íóãúáò ÝóÕóÇÑó ÇÓúãó ÌöäúÓò æóáöÐóáößó ÏóÎóáóÊú Úóáóíúåö(22/60)
ãöäú ÇáøóÊöí ÊóÏúÎõáõ Úóáóì ÇáäøóßöÑóÉö ÇáúãóäúÝöíøóÉö áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáúÚõãõæãö¡ Ãóíú ÝóãóÇ áóßóãó Úóáóíúåöäøó ãöäú ÌöäúÓö ÇáúÚöÏøóÉö.
æóÇáúÎöØóÇÈõ Ýöí áóßõãú áöáúÃóÒúæóÇÌö ÇáøóÐöíäó äóßóÍõæÇ ÇáúãõÄúãöäóÇÊö. æóÌõÚöáóÊö ÇáúÚöÏøóÉõ áóåõãú¡ Ãóíú áöÃóÌúáöåöãú áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕöÏó ãöäúåóÇ ÑóÇÌöÚñ Åöáóì äóÝúÚö ÇáúÃóÒúæóÇÌö ÈöÍöÝúÙö ÃóäúÓóÇÈöåöãú æóáöÃóäøóåõãú íóãúáößõæäó ãõÑóÇÌÚóÉ ÇáúÃÒúæóÇÌ ãóÇ Ïãä Ýöí ãõÏøóÉö ÇáúÚöÏøóÉö ßóãóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: áóÇ ÊóÏúÑöí áóÚóáøó Çááøóåó íõÍúÏöËõ ÈóÚúÏó Ðáößó ÃóãúÑÇð [ÇáØøóáóÇÞ: 1] . æóÞóæúáõåõ: æóÈõÚõæáóÊõåõäøó ÃóÍóÞøõ ÈöÑóÏøöåöäøó Ýöí Ðáößó Åöäú ÃóÑÇÏõæÇ ÅöÕúáÇÍÇð [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 228] . æóãóÚó Ðóáößó åöíó ÍóÞøñ ÃóæúÌóÈóåõ ÇáÔøóÑúÚõ¡ Ýóáóæú ÑóÇãó ÇáÒøóæúÌõ ÅöÓúÞóÇØó ÇáúÚöÏøóÉö Úóäö ÇáúãõØóáøóÞóÉö áóãú íóßõäú áóåõ Ðóáößó áöÃóäøó ãóÇ ÊóÊóÖóãøóäõåõ ÇáúÚöÏøóÉõ ãöäú ÍöÝúÙö ÇáäøóÓóÈö ãóÞúÕöÏñ ãöäú ÃõÕõæáö ãóÞóÇÕöÏö ÇáÊøóÔúÑöíÚö ÝóáóÇ íóÓúÞõØõ ÈöÇáúÅöÓúÞóÇØö.
æóãóÚúäóì: ÊóÚúÊóÏøõæäóåÇ ÊóÚõÏøõæäóåóÇ Úóáóíúåöäøó¡ Ãóíú ÊóÚõÏøõæäó ÃóíøóÇãóåóÇ Úóáóíúåöäøó¡ ßóãóÇ íõÞóÇáõ: ÇÚúÊóÏóÊö ÇáúãóÑúÃóÉõ¡ ÅöÐóÇ ÞóÖóÊú ÃóíøóÇãó ÚöÏøóÊöåóÇ.
ÝóÕöíÛóÉõ ÇáöÇÝúÊöÚóÇáö áóíúÓóÊú áöáúãõØóÇæóÚóÉö æóáóßöäøóåóÇ ÈöãóÚúäóì ÇáúÝöÚúáö ãóËóáó: ÇÖúØõÑøó Åöáóì ßóÐóÇ. æóãõÍóÇæóáóÉõ Íóãúáö ÕöíÛóÉö ÇáúãõØóÇæóÚóÉö Úóáóì ãóÚúÑõæÝö ãóÚúäóÇåóÇ ÊóßóáøõÝñ.
æóíõÔúÈöåõ åóÐóÇ ãóäú ÑóÇÌóÚó ÇáúãõÚúÊóÏøóÉó Ýöí ãõÏøóÉö ÚöÏøóÊöåóÇ Ëõãøó ØóáøóÞóåóÇ ÞóÈúáó Ãóäú íóãóÓøóåóÇ ÝóÅöäøó ÇáúãõÑóÇÌóÚóÉó ÊõÔúÈöåõ ÇáäøößóÇÍó æóáóíúÓóÊú Úóíúäõåõ ÅöÐú áóÇ ÊóÝúÊóÞöÑõ Åöáóì ÅöíÌóÇÈò æóÞóÈõæáò. æóÞóÏö ÇÎúÊóáóÝó ÇáúÝõÞóåóÇÁõ Ýöí ÇÚúÊöÏóÇÏöåóÇ ãöäú Ðóáößó ÇáØøóáóÇÞö¡ ÝóÞóÇáó ãóÇáößñ æóÇáÔøóÇÝöÚöíøõ Ýöí ÃóÍóÏö Þóæúáóíúåö æóÌõãúåõæÑõ ÇáúÝõÞóåóÇÁö: ÅöäøóåóÇ ÊõäúÔöÆõ ÚöÏøóÉð ãõÓúÊóÞúÈóáóÉð ãöäú íóæúã ØóáÞåóÇ ÈÚÏ ÇáúãõÑóÇÌóÚóÉ æóáóÇ ÊóÈúäöí Úóáóì ÚöÏøóÊöåóÇ ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú ÝöíåóÇ áöÃóäøó ÇáÒøóæúÌó äóÞóÖó
Êöáúßó ÇáúÚöÏøóÉó ÈöÇáúãõÑóÇÌóÚóÉö. æóáóÚóáøó ãóÇáößðÇ äóÙóÑó Åöáóì Ãóäøó ÇáúãóÓöíÓó ÈóÚúÏó ÇáúãõÑóÇÌóÚóÉö ÞóÏú íóÎúÝóì ÃóãúÑõåõ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÈöäóÇÁö ÈöÇáÒøóæúÌóÉö Ýöí ÇáäøößóÇÍö ÝóáóÚóáøóåõ ÅöäøóãóÇ ÃóæúÌóÈó ÇÓúÊöÆúäóÇÝó ÇáúÚöÏøóÉö áöåóÐöåö ÇáÊøõåúãóÉö ÇÍúÊöíóÇØðÇ áöáúÃóäúÓóÇÈö. æóÞóÇáó ÚóØóÇÁõ Èúäõ ÃóÈöí ÑóÈóÇÍò æóÇáÔøóÇÝöÚöíøõ Ýöí ÃóÍóÏö Þóæúáóíúåö æóÓóÚöíÏõ Èúäõ ÇáúãõÓóíøóÈö æóÅöÈúÑóÇåöíãõ ÇáäøóÎóÚöíøõ æóÇáúÍóÓóäõ æóÃóÈõæ ÞöáóÇÈóÉó æóÞóÊóÇÏóÉõ æóÇáÒøõåúÑöíøõ: ÊóÈúäöí Úóáóì ÚöÏøóÊöåóÇ ÇáúÃóæúáóì ÇáøóÊöí ÑóÇÌóÚóåóÇ ÝöíåóÇ áöÃóäøó ØóáóÇÞóåõ ÈóÚúÏó ÇáúãõÑóÇÌóÚóÉö æóÏæä Ãóäú íóãóÓøóåóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ÅöÑúÏóÇÝö ØóáóÇÞò ËóÇäò Úóáóì ÇáúãóÑúÃóÉö æóåöíó Ýöí ÚöÏøóÊöåóÇ ÝóÅöäøó ÇáØøóáóÇÞó ÇáúãõÑúÏóÝó áóÇ ÇÚúÊöÏóÇÏó áóåõ ÈöÎõÕõæÕöåö. æóäóÓóÈó ÇáúÞõÑúØõÈöíøõ Åöáóì ÏóÇæõÏó ÇáÙøóÇåöÑöíøö Ãóäøóåõ ÞóÇáó: ÇáúãõØóáøóÞóÉõ ÇáÑøóÌúÚöíøóÉõ ÅöÐóÇ ÑóÇÌóÚóåóÇ ÒóæúÌõåóÇ ÞóÈúáó Ãóäú ÊóäúÞóÖöíó ÚöÏøóÊõåóÇ Ëõãøó ÝóÇÑóÞóåóÇ ÞóÈúáó Ãóäú íóãóÓøóåóÇ Ãóäøóåõ áóíúÓó ÚóáóíúåóÇ Ãóäú ÊõÊöãøó ÚöÏøóÊóåóÇ æóáóÇ ÚöÏøóÉð ãõÓúÊóÞúÈóáóÉð áöÃóäøóåóÇ ãõØúáóÞóÉñ ÞóÈúáó ÇáÏøõÎõæáö ÈöåóÇ ÇåÜ.(22/61)
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÈöíøõ ÅöäøóÇ ÃóÍúáóáúäóÇ áóßó ÃóÒúæóÇÌóßó ÇááøóÇÊöí ÂÊóíúÊó ÃõÌõæÑóåõäøó æóãóÇ ãóáóßóÊú íóãöíäõßó ãöãøóÇ ÃóÝóÇÁó Çááøóåõ Úóáóíúßó æóÈóäóÇÊö Úóãøößó æóÈóäóÇÊö ÚóãøóÇÊößó æóÈóäóÇÊö ÎóÇáößó æóÈóäóÇÊö ÎóÇáóÇÊößó ÇááøóÇÊöí åóÇÌóÑúäó ãóÚóßó æóÇãúÑóÃóÉð ãõÄúãöäóÉð Åöäú æóåóÈóÊú äóÝúÓóåóÇ áöáäøóÈöíøö Åöäú ÃóÑóÇÏó ÇáäøóÈöíøõ Ãóäú íóÓúÊóäúßöÍóåóÇ ÎóÇáöÕóÉð áóßó ãöäú Ïõæäö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÞóÏú ÚóáöãúäóÇ ãóÇ ÝóÑóÖúäóÇ Úóáóíúåöãú Ýöí ÃóÒúæóÇÌöåöãú æóãóÇ ãóáóßóÊú ÃóíúãóÇäõåõãú áößóíúáóÇ íóßõæäó Úóáóíúßó ÍóÑóÌñ æóßóÇäó Çááøóåõ ÛóÝõæÑðÇ ÑóÍöíãðÇ (50)
æóåõæó ÛóÑöíÈñ¡ æóßóáóÇãõ ÇÈúäö ÍóÒúãò Ýöí «ÇáúãõÍóáøóì» ÕóÑöíÍñ Ýöí ÃóäøóåóÇ ÊóÈúÊóÏöÆõ ÇáúÚöÏøóÉó ÝóáóÚóáøóåõ ãöäú Þóæúáö ÇÈúäö ÍóÒúãò æóáóíúÓó ãóÐúåóÈó ÏóÇæõÏó¡ æóßóíúÝó áóæú ÑóÇÌóÚóåóÇ ÈóÚúÏó íóæúãò Ãóæú íóæúãóíúäö ãä ÊØáíÞåÇ ÝÈãóÇÐóÇ ÊóÚúÑöÝõ ÈóÑóÇÁóÉó ÑóÍöãöåóÇ.
æóÝóÇÁõ ÇáÊøóÝúÑöíÚö Ýöí Þóæúáöåö: ÝóãóÊøöÚõæåõäøó áöÃóäøó Íõßúãó ÇáÊøóãúÊöíÚö ãõÞóÑøóÑñ ãöäú ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [236] Ýöí Þóæúáöåö: æóãóÊøöÚõæåõäøó Úóáóì ÇáúãõæÓöÚö ÞóÏóÑõåõ æóÚóáóì ÇáúãõÞúÊöÑö ÞóÏóÑõåõ ÇáóÎú. æóÇáúãõÊúÚóÉõ: ÚóØöíøóÉñ íõÚúØöíåóÇ ÇáÒøóæúÌõ áöáúãóÑúÃóÉö ÅöÐóÇ ØóáøóÞóåóÇ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: áóÇ ÌõäÇÍó Úóáóíúßõãú Åöäú ØóáøóÞúÊõãõ ÇáäøöÓÇÁó ãóÇ áóãú ÊóãóÓøõæåõäøó Ãóæú ÊóÝúÑöÖõæÇ áóåõäøó ÝóÑöíÖóÉð æóãóÊøöÚõæåõäøó Úóáóì ÇáúãõæÓöÚö ÞóÏóÑõåõ æóÚóáóì ÇáúãõÞúÊöÑö ÞóÏóÑõåõ ãóÊÇÚÇð ÈöÇáúãóÚúÑõæÝö ÍóÞøðÇ Úóáóì ÇáúãõÍúÓöäöíäó [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 236] ÝóáöÐóáößó ÌöíÁó ÈöÇáúÃóãúÑö ÈöÇáÊøóãúÊöíÚö ãõÝóÑøóÚðÇ Úóáóì ÇáØøóáóÇÞö ÞóÈúáó ÇáúãóÓöíÓö.
æóÞóÏú ÌóÚóáó Çááøóåõ ÇáÊøóãúÊöíÚó ÌóÈúÑðÇ áöÎóÇØöÑö ÇáúãóÑúÃóÉö ÇáúãõäúßóÓöÑö ÈöÇáØøóáóÇÞö æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö Ãóäøó ÇáúãõÊúÚóÉó ÍóÞøñ áöáúãõØóáøóÞóÉö ÓóæóÇÁñ Óõãøöíó áóåóÇ ÕóÏóÇÞñ Ãóãú áóãú íõÓóãøó ÈöÍõßúãö ÂíóÉö ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö áöÃóäøó Çááøóåó ÃóãóÑó ÈöÇáÊøóãúÊöíÚö áöáúãõØóáøóÞóÉö ÞóÈúáó ÇáúÈöäóÇÁö ãõØúáóÞðÇ ÝóßóÇäó ÚõãõæãõåóÇ Ýöí ÇáúÃóÍúæóÇáö ßóÚõãõæãöåóÇ Ýöí ÇáÐøóæóÇÊö¡ æóáóíúÓóÊú ÂíóÉõ ÇáúÈóÞóÑóÉö ÈöãõÚóÇÑöÖóÉò áöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÅöÐú áóíúÓó ÝöíåóÇ ÊóÞúíöíÏñ ÈöÔóÑúØò íóÞúÊóÖöí ÊóÎúÕöíÕó ÇáúãõÊúÚóÉö ÈöÇáøóÊöí áóãú íõÓóãøó áóåóÇ ÕóÏóÇÞñ áöÃóäøóåóÇ äóÇÒöáóÉñ Ýöí ÑóÝúÚö ÇáúÍóÑóÌö Úóäö ÇáØøóáóÇÞö ÞóÈúáó ÇáúÈöäóÇÁö æóÞóÈúáó ÊóÓúãöíóÉö ÇáÕøóÏóÇÞö¡ Ëõãøó ÃóãóÑóÊú ÈöÇáúãõÊúÚóÉö áöÊóíäößó ÇáúãõØóáøóÞóÊóíúäö ÝóÇáúÌóãúÚõ Èóíúäó ÇáúÂíóÊóíúäö ãõãúßöäñ.
æóÇáÓøóÑóÇÍõ ÇáúÌóãöíáõ: åõæó ÇáúÎóáöíøõ Úóäö ÇáúÃóÐóì æóÇáúÅöÖúÑóÇÑö æóãóäúÚö ÇáúÍõÞõæÞö.
[50]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 50]
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÈöíøõ ÅöäøóÇ ÃóÍúáóáúäÇ áóßó ÃóÒúæÇÌóßó ÇááÇøóÊöí ÂÊóíúÊó ÃõÌõæÑóåõäøó æóãÇ ãóáóßóÊú íóãöíäõßó ãöãøóÇ ÃóÝÇÁó Çááøóåõ Úóáóíúßó æóÈóäÇÊö Úóãøößó æóÈóäÇÊö ÚóãøóÇÊößó æóÈóäÇÊö ÎÇáößó æóÈóäÇÊö ÎÇáÇÊößó ÇááÇøóÊöí åÇÌóÑúäó ãóÚóßó æóÇãúÑóÃóÉð ãõÄúãöäóÉð Åöäú æóåóÈóÊú äóÝúÓóåÇ áöáäøóÈöíøö Åöäú ÃóÑÇÏó ÇáäøóÈöíøõ Ãóäú íóÓúÊóäúßöÍóåÇ ÎÇáöÕóÉð áóßó ãöäú Ïõæäö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÞóÏú ÚóáöãúäÇ ãóÇ ÝóÑóÖúäÇ Úóáóíúåöãú Ýöí ÃóÒúæÇÌöåöãú æóãÇ ãóáóßóÊú ÃóíúãÇäõåõãú áößóíúáÇ íóßõæäó Úóáóíúßó ÍóÑóÌñ æóßÇäó Çááøóåõ ÛóÝõæÑÇð ÑóÍöíãÇð (50)
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÈöíøõ ÅöäøóÇ ÃóÍúáóáúäÇ áóßó ÃóÒúæÇÌóßó ÇááøóÇÊöí ÂÊóíúÊó ÃõÌõæÑóåõäøó æóãÇ ãóáóßóÊú íóãöíäõßó ãöãøóÇ ÃóÝÇÁó Çááøóåõ Úóáóíúßó æóÈóäÇÊö Úóãøößó æóÈóäÇÊö ÚóãøóÇÊößó æóÈóäÇÊö ÎÇáößó æóÈóäÇÊö ÎÇáÇÊößó ÇááøóÇÊöí åÇÌóÑúäó ãóÚóßó æóÇãúÑóÃóÉð ãõÄúãöäóÉð Åöäú æóåóÈóÊú äóÝúÓóåÇ áöáäøóÈöíøö Åöäú ÃóÑÇÏó ÇáäøóÈöíøõ Ãóäú íóÓúÊóäúßöÍóåÇ ÎÇáöÕóÉð áóßó ãöäú Ïõæäö ÇáúãõÄúãöäöíäó.
äöÏóÇÁñ ÑóÇÈöÚñ ÎõæØöÈó Èöåö ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÔóÃúäò ÎóÇÕøò Èöåö åõæó ÈóíóÇäõ ãóÇ ÃõÍöáøó áóåõ ãöäó ÇáÒøóæúÌóÇÊö æóÇáÓøóÑóÇÑöí æóãóÇ íóÒöíÏõ Úóáóíúåö æóãóÇ áóÇ íóÒöíÏõ ãöãøóÇ ÈóÚúÖõåõ ÊóÞúÑöíÑñ áöÊóÔúÑöíÚò áóåõ ÓóÇÈöÞò æóÈóÚúÖõåõ ÊóÔúÑöíÚñ áóåõ áöáúãõÓúÊóÞúÈóáö¡ æóãöãøóÇ ÈóÚúÖõåõ íóÊóÓóÇæóì Ýöíåö ÇáäøóÈöíÁõ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ(22/62)
ãóÚó ÇáúÃõãøóÉö æóÈóÚúÖõåõ ÎóÇÕøñ Èöåö ÃóßúÑóãóåõ Çááøóåõ ÈöÎõÕõæÕöíøóÊöåö ãöãøóÇ åõæó ÊóæúÓöÚóÉñ Úóáóíúåö¡ Ãóæú ãöãøóÇ ÑõæÚöíó Ýöí ÊóÎúÕöíÕöåö Èöåö Úõáõæøõ ÏóÑóÌóÊöåö.
æóáóÚóáøó ÇáúãõäóÇÓöÈóÉó áöæõÑõæÏöåóÇ ÚóÞöÈó ÇáúÂíóÇÊö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ Ãóäøóåõ áóãøóÇ ÎóÇÖó ÇáúãõäóÇÝöÞõæäó Ýöí ÊÒæøÌ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÒóíúäóÈó ÈöäúÊö ÌóÍúÔò æóÞóÇáõæÇ: ÊóÒóæøóÌó ãóäú ßóÇäóÊú ÍóáöíáóÉó ãõÊóÈóäøóÇåõ¡ ÃóÑóÇÏó Çááøóåõ Ãóäú íóÌúãóÚó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãä íÍá ááäÈíÁ ÊóÒóæøõÌõåõäøó ÍóÊøóì áóÇ íóÞóÚó ÇáäøóÇÓõ Ýöí ÊóÑóÏøõÏò æóáóÇ íóÝúÊöäóåõãõ ÇáúãõÑúÌöÝõæäó.
æóáóÚóáøó ãóÇ ÍóÏóËó ãöäó ÇÓúÊöäúßóÇÑö ÈóÚúÖö ÇáäøöÓóÇÁö Ãóäú ÊóåúÏöíó ÇáúãóÑúÃóÉõ äóÝúÓåóÇ áöÑóÌõáò ßóÇäó ãöäú ãõäóÇÓóÈóÇÊö ÇÔúÊöãóÇáöåóÇ Úóáóì Þóæúáöåö: æóÇãúÑóÃóÉð ãõÄúãöäóÉð Åöäú æóåóÈóÊú äóÝúÓóåÇ ááäÈíÁ ÇáúÂíóÉó¡ æóáöÐóáößó ÌóãóÚóÊö ÇáúÂíóÉõ ÊóÞúÑöíÑó ãóÇ åõæó ãóÔúÑõæÚñ æóÊóÔúÑöíÚõ ãóÇ áóãú íóßõäú ãóÔúÑõæÚðÇ áöÊóßóæúäó ÌóÇãöÚóÉð áöáúÃóÍúæóÇáö¡ æóÐóáößó ÃóæúÚóÈõ æóÃóÞúØóÚõ áöáÊøóÑóÏøõÏö æóÇáöÇÍúÊöãóÇáö.
ÝóÃóãøóÇ ÊóÞúÑöíÑõ ãóÇ åõæó ãóÔúÑõæÚñ ÝóÐóáößó ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÅöäøóÇ ÃóÍúáóáúäÇ áóßó ÃóÒúæÇÌóßó ÇááøóÇÊöí ÂÊóíúÊó ÃõÌõæÑóåõäøó Åöáóì Þóæúáöåö: æóÈóäÇÊö ÎÇáÇÊößó¡ æóÃóãøóÇ ÊóÔúÑöíÚõ ãóÇ áóãú íóßõäú ãóÔúÑõæÚðÇ ÝóÐóáößó ãöäú Þóæúáöåö:
ÇááøóÇÊöí åÇÌóÑúäó ãóÚóßó Åöáóì Þóæúáöåö: æóáÇ Ãóäú ÊóÈóÏøóáó Èöåöäøó ãöäú ÃóÒúæÇÌò [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 52] .
ÝóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÅöäøóÇ ÃóÍúáóáúäÇ áóßó ÃóÒúæÇÌóßó ÎóÈóÑñ ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáÊøóÔúÑöíÚõ. æóÏõÎõæáõ ÍöÑóÝö (Åöäøó) Úóáóíúåö áóÇ íõäóÇÝöí ÅöÑóÇÏóÉó ÇáÊøóÔúÑöíÚö ÅöÐú ãóæúÞöÚõ (Åöäøó) åõäóÇ ãõÌóÑøóÏõ ÇáöÇåúÊöãóÇãö¡ æóÇáöÇåúÊöãóÇãõ íõäóÇÓöÈõ ßõáøðÇ ãöäú ÞóÕúÏö ÇáúÅöÎúÈóÇÑö æóÞóÕúÏö ÇáúÅöäúÔóÇÁö¡ æóáöÐóáößó ÚõØöÝóÊú Úóáóì ãóÝúÚõæáö ÃóÍúáóáúäÇ ãóÚúØõæÝóÇÊò ÞõíøóÏóÊú ÈöÃóæúÕóÇÝò áóãú íóßõäú ÔóÑúÚõåóÇ ãóÚúáõæãðÇ ãöäú ÞóÈúáõ æóÐóáößó Ýöí Þóæúáöåö: æóÈóäÇÊö Úóãøößó æóãóÇ ÚõØöÝó Úóáóíúåö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÊóÞúíöíÏöåöäøó ÈöæóÕúÝö ÇááøóÇÊöí åÇÌóÑúäó ãóÚóßó¡ æóÝöí Þóæúáöåö: æóÇãúÑóÃóÉð ãõÄúãöäóÉð Åöäú æóåóÈóÊú äóÝúÓóåÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑ ÊÞííÏåÇ ÈöæóÕúÝö ÇáúÅöíãóÇäö æóÊóÞúíöíÏöåóÇ Èö «Åöäú æóåóÈóÊú äóÝúÓóåóÇ ááäÈíÁ æóÃóÑóÇÏó ÇáäÈíÁ Ãóä íÓÊäßÍåÇ» . åóÐóÇ ÊóÝúÓöíÑõ ÇáúÂíóÉö Úóáóì ãóÇ ÏóÑóÌó Úóáóíúåö ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó Úóáóì ÇÎúÊöáóÇÝò Þóáöíáò Èóíúäó ÃóÞúæóÇáöåöãú.
æóÚöäúÏöí: Ãóäøó ÇáúÂíóÉó ÇãúÊöäóÇäñ æóÊóÐúßöíÑñ ÈöäöÚúãóÉ Úáì ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: æóÊõÄúÎóÐõ ãöäó ÇáöÇãúÊöäóÇäö ÇáúÅöÈóÇÍóÉõ æóíõÄúÎóÐõ ãóäú ÙóÇåóÑö Þóæúáöåö: áóÇ íóÍöáøõ áóßó ÇáäøöÓÇÁõ ãöäú ÈóÚúÏõ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 52] ÇáöÇÞúÊöÕóÇÑõ Úóáóì ÇááøóÇÊöí Ýöí ÚöÕúãóÊöåö ãöäúåõäøó æóÞúÊó äõÒõæáö ÇáúÂíóÉö¡ æóáöÊóßõæäó åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÊóãúåöíÏðÇ áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóÇ íóÍöáøõ áóßó ÇáäøöÓÇÁõ ãöäú ÈóÚúÏõ ÇáóÎú.(22/63)
æóÓóíóÌöíÁõ ãóÇ áóäóÇ Ýöí ãóÚúäóì Þóæúáöåö: ãöäú ÈóÚúÏõ æóãóÇ áäÇ Ýöí ãóæÖöÚ Þóæúáöåö Åöä ÃóÑóÇÏó ÇáäÈíÁ Ãóäú íóÓúÊóäúßöÍóåÇ.
æóãóÚúäóì ÃóÍúáóáúäÇ áóßó ÇáúÅöÈóÇÍóÉõ áóåõ¡ æóáöÐóáößó ÌóÇÁóÊú ãõÞóÇÈóáóÊõåõ ÈöÞóæúáöåö ÚóÞöÈó ÊóÚúÏóÇÏö ÇáúãõÍóáøóáóÇÊö áóåõ áóÇ íóÍöáøõ áóßó ÇáäøöÓÇÁõ ãöäú ÈóÚúÏõ.
æóÅöÖóÇÝóÉõ ÃóÒúæóÇÌò Åöáóì ÖãíÑ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊõÝöíÏõ Ãóäøóåõäøó ÇáúÃóÒúæóÇÌõ ÇááøóÇÊöí Ýöí ÚöÕúãóÊöåö¡ Ýóíóßõæäõ ÇáúßóáóÇãõ ÅöÎúÈóÇÑðÇ áöÊóÞúÑöíÑö ÊóÔúÑöíÚò ÓóÇÈöÞò æóãóÓõæÞðÇ ãóÓóÇÞó ÇáöÇãúÊöäóÇäö¡ Ëõãøó åõæó ÊóãúåöíÏñ áöãóÇ ÓóíóÊúáõæåõ ãöäó ÇáÊÔÑíÚ ÇáúÎóÇÕ ÈÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú Þóæúáöåö: ÇááøóÇÊöí åÇÌóÑúäó ãóÚóßó Åöáóì Þóæúáöåö: áóÇ íóÍöáøõ áóßó ÇáäøöÓÇÁõ ãöäú ÈóÚúÏõ æóáÇ Ãóäú ÊóÈóÏøóáó Èöåöäøó ãöäú ÃóÒúæÇÌò [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 52] . æóåóÐóÇ åõæó ÇáúæóÌúåõ ÚöäúÏöí Ýöí ÊóÝúÓöíÑö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö.
æóÍóßóì ÇÈúäõ ÇáúÝóÑóÓö Úóäö ÇáÖøóÍøóÇßö æóÇÈúäö ÒóíúÏò Ãóäøó ÇáúãóÚúäóì ÈöÞóæúáöåö: ÃóÒúæÇÌóßó ÇááøóÇÊöí ÂÊóíúÊó ÃõÌõæÑóåõäøó Ãóäøó Çááøóåó ÃÍáø áóåõ Ãóäú íóÊóÒóæøóÌó ßõáøó ÇãúÑóÃóÉò íõÕúÏöÞõåóÇ ãóåúÑåóÇ ÝóÃóÈóÇÍó áóåõ ßõáøó ÇáäøöÓóÇÁö¡ æóåóÐóÇ ÈóÚöíÏñ Úóäú ãõÞúÊóÖóì ÅöÖóÇÝóÉö ÃóÒúæóÇÌò Åöáóì ÖóãöíÑöåö. æóÚóäö ÇáÊøóÚúÈöíÑö Èö ÂÊóíúÊó ÃõÌõæÑóåõäøó ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÖöíøö.
æóÇÎúÊóáóÝó Ãóåúáõ ÇáÊøóÃúæöíáö Ýöí ãóÍúãóáö åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö ãóÚó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÂÎöÑö ÇáúÂíóÉö: áóÇ íóÍöáøõ áóßó ÇáäøöÓÇÁõ ãöäú ÈóÚúÏõ ÝóÞóÇáó Þæã: åóÐöå äÇÓÎÉ áÞóæúáå: áóÇ íóÍöáøõ áóßó ÇáäøöÓÇÁõ ãöäú ÈóÚúÏõ æóáóæ ÊÞÏøãÊ ÚóáóíúåóÇ Ýöí ÇáÊøöáóÇæóÉ. æóÞóÇáó ÂÎóÑõæäó: åöíó ãóäúÓõæÎóÉ ÈÞæáå: áóÇ íóÍöáøõ áóßó ÇáäøöÓÇÁõ ãöäú ÈóÚúÏõ.
æ (ÇááøóÇÊöí ÂÊóíúÊó ÃõÌõæÑóåõäøó) ÕöÝóÉñ áö ÃóÒúæÇÌóßó¡ Ãóíú æóåõäøó ÇáäøöÓúæóÉõ ÇááøóÇÊöí ÊóÒóæøóÌúÊóåõäøó Úóáóì Íõßúãö ÇáäøößóÇÍö ÇáøóÐöí íóÚõãøõ ÇáúÃõãøóÉó¡ ÝóÇáúãóÇÖöí Ýöí Þóæúáöåö: ÂÊóíúÊó ÃõÌõæÑóåõäøó ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÍóÞöíÞóÊöåö. æóåóÄõáóÇÁö Ýöíåöäøó ãóäú åõäøó ãöäú ÞöÑóÇÈóÇÊöåö æóåõäøó ÇáúÞõÑóÔöíøóÇÊõ ãöäúåõäøó: ÚóÇÆöÔóÉõ¡ æóÍóÝúÕóÉõ¡ æóÓóæúÏóÉõ¡ æóÃõãøõ ÓóáóãóÉó¡ æóÃõãøõ ÍóÈöíÈóÉó¡ æóÝöíåöäøó ãóäú áóÓúäó ßóÐóáößó æóåõäøó: ÌõæóíúÑöíóÉõ ãöäú Èóäöí ÇáúãõÕúØóáöÞö¡ æóãóíúãõæäóÉõ ÈöäúÊõ ÇáúÍóÇÑöËö ãöäú Èóäöí åöáóÇáò¡ æóÒóíúäóÈõ Ãõãøõ ÇáúãóÓóÇßöíäó ãöäú Èóäöí åöáóÇáò¡ æóßóÇäóÊú íóæúãóÆöÐò ãõÊóæóÝøóÇÉñ¡ æóÕóÝöíøóÉõ ÈöäúÊõ Íõíóíøò ÇáúÅöÓúÑóÇÆöíáöíøóÉõ.
æóÚóØóÝó Úóáóì åóÄõáóÇÁö äöÓúæóÉñ ÃÎÑ æåäø ËóáóÇËóÉ ÃóÕúäóÇÝò:
«ÇáÕøöäúÝõ ÇáúÃóæøóáõ» : ãóÇ ãóáóßóÊú íóãöíäõåõ ãöãøóÇ ÃóÝóÇÁó Çááøóåõ Úóáóíúåö¡ Ãóíú ãöãøóÇ ÃóÚúØóÇåõ Çááøóåõ ãöäó ÇáúÝóíúÁö¡ æóåõæó ãóÇ äóÇáóåõ ÇáúãõÓúáöãõæäó ãöäó ÇáúÚóÏõæøö ÈöÛóíúÑö ÞöÊóÇáò æóáóßöäú ÊóÑóßóåõ ÇáúÚóÏõæøõ¡ Ãóæú ãöãøóÇ ÃõÚúØöíó(22/64)
ááäÈíÁ - Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - ãöËúáõ ãóÇÑöíóÉó ÇáúÞöÈúØöíøóÉö Ãõãøö ÇÈúäöåö ÅöÈúÑóÇåöíãó ÝóÞóÏú ÃóÝóÇÁóåóÇ Çááøóåõ Úóáóíúåö ÅöÐú æóåóÈóåóÇ Åöáóíúåö ÇáúãõÞóæúÞöÓõ ÕóÇÍöÈõ ãöÕúÑó¡ æóÅöäøóãóÇ æóåóÈóåóÇ Åöáóíúåö åóÏöíøóÉ áãóßóÇä äÈæÁÊå ÝóßóÇäóÊú ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÝóíúÁö áöÃóäøóåóÇ ãóÇ áõæÍöÙó ÝöíåóÇ ÅöáøóÇ ÞóÕúÏõ ÇáúãõÓóÇáöãóÉö ãöäú ÌöåóÉö ÇáúÌöæóÇÑö¡ ÅöÐú áóãú Êóßõäú áóåõ ãóÚó ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÓóÇÈöÞõ ÕõÍúÈóÉò æóáóÇ ãóÚúÑöÝóÉò¡ æóÇáúãóÚúÑõæÝ Ãóä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóãú íóÊóÓóÑøó ÛóíúÑó ãóÇÑöíóÉó ÇáúÞöÈúØöíøóÉö. æóÞöíáó: Åöäøóåõ ÊóÓóÑøóì ÌóÇÑöíóÉð ÃõÎúÑóì æóåóÈóÊúåóÇ áóåõ ÒóæúÌõåõ ÒóíúäóÈõ ÇÈúäóÉõ ÌóÍúÔò æóáóãú íóËúÈõÊú. æóÞöíáó ÃóíúÖðÇ: Åöäøóåõ ÊóÓóÑøóì ÑóíúÍóÇäóÉó ãöäú ÓóÈúíö ÞõÑóíúÙóÉó ÇÕúØóÝóÇåóÇ áöäóÝúÓöåö æóáóÇ ÊóÔúãóáõåóÇ åóÐöåö ÇáúÂíóÉö áöÃóäøóåóÇ áóíúÓóÊú ãöäó ÇáúÝóíúÁö æóáóßöäú ãöäó ÇáúãóÛúäóãö ÅöáøóÇ Ãóäú íõÑóÇÏó Èö ãöãøóÇ ÃóÝÇÁó Çááøóåõ Úóáóíúßó ÇáúãóÚúäóì ÇáúÃóÚóãøõ áöáúÝóíúÁö æóåõæó ãóÇ íóÔúãóáõ ÇáúÛóäöíãóÉó. æóåóÐóÇ ÇáúÍõßúãõ íõÔúÑößõåõ Ýöíåö ßóËöíÑñ ãöäó ÇáúÃõãøóÉö ãöäú ßõáøö ãóäú ÃóÚúØóÇåõ ÃóãöíÑõåõ ÔóíúÆðÇ ãöäó ÇáúÝóíúÁö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ãóÇ ÃóÝÇÁó Çááøóåõ Úóáì ÑóÓõæáöåö ãöäú Ãóåúáö ÇáúÞõÑì Ýóáöáøóåö æóáöáÑøóÓõæáö æóáöÐöí ÇáúÞõÑúÈì æóÇáúíóÊÇãì æóÇáúãóÓÇßöíäö æóÇÈúäö ÇáÓøóÈöíáö [ÇáúÍóÔúÑ: 7] Ýóãóäú ÃóÚúØóÇåõ ÇáúÃóãöíÑõ ãöäú åóÄõáóÇÁö ÇáúÃóÕúäóÇÝö ÃóãóÉð ãöäó ÇáúÝóíúÁö ÍóáøóÊú áóåõ.
æóÞóæúáõåõ: ãöãøóÇ ÃóÝÇÁó Çááøóåõ Úóáóíúßó æóÕúÝñ áöãóÇ ãóáóßóÊú íóãöíäõßó æóåõæó åõäóÇ æóÕúÝõ ßóÇÔöÝò áöÃóäøó ÇáúãõÑóÇÏó Èöåö ãóÇÑöíóÉ ÇáúÞÈúØöíøóÉ¡ Ãóæú åöíó æóÑóíúÍóÇäóÉõ Åöäú ËóÈóÊó Ãóäøóåõ ÊóÓóÑøóÇåóÇ.
«ÇáÕøöäúÝõ ÇáËøóÇäöí» : äöÓóÇÁñ ãöäú ÞóÑöíÈö ÞóÑóÇÈóÊöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú ÌöåóÉö ÃóÈöíå Ãóæ ãä ÌöåóÉö Ãõãøöåö ãõÄúãöäóÇÊò ãõåóÇÌöÑóÇÊò. æóÃóÛúäóì Þóæúáõåõ: åÇÌóÑúäó ãóÚóßó Úóäú æóÕúÝö ÇáúÅöíãóÇäö áöÃóäøó ÇáúåöÌúÑóÉó áóÇ Êóßõæäõ ÅöáøóÇ ÈóÚúÏó ÇáúÅöíãóÇäö¡ ÝóÃóÈóÇÍó Çááøóåõ áöáäøóÈöíÁö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ Ãóäøó íóÊóÒóæøóÌó ãóäú íóÔóÇÁõ ãöäú äöÓóÇÁö åóÐóÇ ÇáÕøöäúÝö ÈöÚóÞúÏö ÇáäøößóÇÍö ÇáúãóÚúÑõæÝö¡ ÝóáóíúÓó áóåõ Ãóäú íóÊóÒóæøóÌó Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÇãúÑóÃóÉð ãöäú ÛóíúÑö åóÐóÇ ÇáÕøöäúÝö ÇáúãóÔúÑõæØö ÈöÔóÑúØö ÇáúÞóÑóÇÈóÉö ÈöÇáúÚõãõæãóÉö Ãóæö ÇáúÎõÆõæáóÉö æóÔóÑúØö ÇáúåöÌúÑóÉö. æóÚöäúÏöí: Ãóäøó ÇáúæóÕúÝóíúäö ÈöÈóäóÇÊö Úóãøöåö æóÚóãøóÇÊöåö æóÈóäóÇÊö ÎóÇáöåö æóÎóÇáóÇÊöåö¡ æóÈöÃóäøóåõäøó åóÇÌóÑúäó ãóÚóåõ ÛóíúÑõ ãóÞúÕõæÏò ÈöåöãóÇ ÇáöÇÍúÊöÑóÇÒõ Úóãøóäú áóÓúäó ßóÐóáößó æóáóßöäøóåõ æóÕóÝñ ßóÇÔöÝñ ãóÓõæÞñ áöáÊøóäúæöíåö ÈöÔóÃúäöåöäøó.
æóÎóÕøó åóÄõáóÇÁö ÇáäøöÓúæóÉö ãöäú Úõãõæãö ÇáúãóäúÚö ÊóßúÑöíãðÇ áöÔóÃúäö ÇáúÞóÑóÇÈóÉö æóÇáúåöÌúÑóÉö ÇáøóÊöí åöíó ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÞóÑóÇÈóÉö áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóáóãú íõåÇÌöÑõæÇ ãóÇ áóßõãú ãöäú æóáÇíóÊöåöãú ãöäú ÔóíúÁò ÍóÊøóì íõåÇÌöÑõæÇ [ÇáúÃóäúÝóÇá: 72] . æóÍõßúãõ ÇáúåöÌúÑóÉö ÇäúÞóÖóì ÈöÝóÊúÍö ãóßøóÉó. æóåóÐóÇ ÇáúÍõßúãõ íóÊóÌóÇÐóÈõåõ ÇáúÎõÕõæÕöíøóÉõ áöáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáÊøóÚúãöíãõ áöÃõãøóÊöåö¡ ÝóÇáúãóÑúÃóÉõ ÇáøóÊöí ÊóÓúÊóæúÝöí åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝó íóÌõæÒõ áöáÑøóÓõæáö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ æóáöÃõãøóÊöåö ÇáøóÐöíäó Êóßõæäõ áóåõãú ÞõÑóÇÈóÉñ ÈöÇáúãóÑúÃóÉö ßóåóÐöåö ÇáúÞóÑóÇÈóÉö(22/65)
ÊóÒóæøõÌõ ÃóãúËóÇáöåóÇ¡ æóÇáúãóÑúÃóÉõ ÇáøóÊöí áóãú ÊóÓúÊóæúÝö åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝó áóÇ íóÌõæÒõ áöáÑøóÓõæáö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÊóÒóæøõÌõåóÇ¡ æóåõæó ÇáøóÐöí ÏóÑóÌó Úóáóíúåö
ÇáúÌõãúåõæÑõ¡ æóíõÄóíøöÏõåõ ÎóÈóÑñ Ñõæöíó Úóä Ããø åÇäí ÈöäúÊö ÃóÈöí ØóÇáöÈò. æóÞóÇáó ÃóÈõæ íõæÓõÝó: íóÌõæÒõ áöÑöÌóÇáö ÃõãøóÊöåö äößóÇÍõ ÃóãúËóÇáöåóÇ. æóÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÚóÏóãö ÊóÞúíöíÏö äöÓóÇÁö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÚóÏóÏò íßæä åóÐóÇ ÇáúÅöØúáóÇÞ ÎóÇÕøðÇ Èöåö Ïõæäó ÃõãøóÊöåö ÅöÐú áóÇ íóÌõæÒõ áöÛóíúÑöåö ÊóÒóæøõÌõ ÃóßúËóÑó ãöäú ÃóÑúÈóÚò.
æóÈóäóÇÊ Úãø ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó åõäøó ÈóäóÇÊõ ÅöÎúæóÉö ÃóÈöíåö ãöËúáõ: ÈóäóÇÊö ÇáúÚóÈøóÇÓö æóÈóäóÇÊö ÃóÈöí ØóÇáöÈò æóÈóäóÇÊö ÃóÈöí áóåóÈò. æóÃóãøóÇ ÈóäóÇÊõ ÍóãúÒóÉó ÝóÅöäøóåõäøó ÈóäóÇÊõ ÃóÎò ãöäó ÇáÑøóÖóÇÚóÉö áóÇ íóÍúáöáúäó áóåõ¡ æóÈóäóÇÊõ ÚóãøóÇÊöåö åõäøó ÈóäóÇÊõ ÚóÈúÏö ÇáúãóØøóáöÈö ãöËúáõ ÒóíúäóÈó ÈöäúÊö ÌóÍúÔò ÇáøóÊöí åöíó ÈöäúÊõ ÃõãóíúãóÉó ÈöäúÊö ÚóÈúÏö ÇáúãõØøóáöÈö.
æóÈóäóÇÊõ ÎóÇáöåö åõäøó ÈóäóÇÊõ ÚóÈúÏö ãóäóÇÝö Èúäö ÒõåúÑóÉó æóåä ÃÎæÇá ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÚóÈóÏõ íóÛõæËó Èúäõ æóåúÈò ÃóÎõæ ÂãöäóÉó¡ æóáóãú íóÐúßõÑõæÇ Ãóäøó áóåõ ÈóäóÇÊò¡ ßóãóÇ Ãóäøöí áóãú ÃóÞöÝú Úóáóì ÐößúÑö ÎóÇáóÉò áöÑóÓõæáö Çááøóåö ÝöíãóÇ ÑóÃóíúÊõ ãóäú ßõÊõÈö ÇáúÃóäúÓóÇÈö æóÇáÓøóíóÑö. æóÞóÏú ÐóßóÑó Ýöí «ÇáúÅöÕóÇÈóÉö» ÝõÑóíúÚóÉó ÈöäúÊó æóåúÈò æóÐóßóÑõæÇ åóÇáóÉó ÈöäúÊó æóåúÈò ÇáÒøõåúÑöíøóÉó ÅöáøóÇ ÃóäøóåóÇ áößóæúäöåóÇ ÒóæúÌóÉó ÚóÈúÏö ÇáúãõØøóáöÈö æóÇÈúäóÊõåóÇ ÕóÝöíøóÉõ ÚóãøóÉõ ÑóÓõæáö Çááøóåö ÝóÞóÏú ÏóÎóáóÊú ãöäú ÞóÈúáõ Ýöí ÈóäóÇÊö Úóãøöåö.
æóÅöäøóãóÇ ÃóÝúÑóÏó áóÝúÙó (Úóãøò) æóÌóãóÚó áóÝúÙó (ÚóãøóÇÊò) áöÃóäøó ÇáúÚóãøó Ýöí ÇÓúÊöÚúãóÇáö ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö íõØúáóÞõ Úóáóì ÃóÎöí ÇáúÃóÈö æóíõØúáóÞõ Úóáóì ÃóÎöí ÇáúÌóÏøö æóÃóÎöí ÌóÏøö ÇáúÃóÈö æóåóßóÐóÇ Ýóåöãó íóÞõæáõæäó: åóÄõáóÇÁö Èóäõæ Úóãøò Ãóæú ÈóäóÇÊõ Úóãøö¡ ÅöÐóÇ ßóÇäõæÇ áöÚóãøò æóÇÍöÏò Ãóæú áöÚöÏøóÉö ÃóÚúãóÇãò¡ æóíõÝúåóãõ ÇáúãõÑóÇÏõ ãöäó ÇáúÞóÑóÇÆöäö. ÞóÇáó ÇáÑøóÇÌöÒõ ÃóäúÔóÏóåõ ÇáúÃóÎúÝóÔõ:
ãóÇ ÈóÑöÆóÊú ãöäú ÑöíÈóÉò æóÐóãøò ... Ýöí ÍóÑúÈöäóÇ ÅöáøóÇ ÈóäóÇÊõ ÇáúÚóãøö
æóÞóÇáó ÑõÄúÈóÉõ Èúäõ ÇáúÚóÌøóÇÌö:
ÞóÇáóÊú ÈóäóÇÊõ ÇáúÚóãøö íóÇ Óóáúãóì æóÅöäú ... ßóÇäó ÝóÞöíÑðÇ ãõÚúÏóãðÇ ÞóÇáóÊú æóÅöäú
ÝóÃóãøóÇ áóÝúÙõ (ÇáúÚóãøóÉö) ÝóÅöäøóåõ áóÇ íõÑóÇÏõ Èöåö ÇáúÌöäúÓó Ýöí ßóáóÇãöåöãú¡ ÝóÅöÐóÇ ÞóÇáõæÇ: åóÄõáóÇÁö Èóäõæ ÚóãøóÉò¡ ÃóÑóÇÏõæÇ Ãóäøóåõãú Èóäæ ÚãøóÉ ãÚíøäÉ¡ ÝóÌöíÁó Ýöí ÇáúÂíóÉ: ÚóãøóÇÊößó ÌãÚÇ áöÆóáøóÇ íÝåã ãöäúåõ ÈóäóÇÊ ÚãøóÉ ãõÚíäóÉ. æóßóÐóáößó ÇáÞóæúá Ýöí ÅöÝúÑóÇÏ áÝÙ (ÇáúÎóÇá) ãöäú Þóæúáöåö: ÈóäÇÊö ÎÇáößó æóÌóãúÚõ ÇáúÎóÇáóÉö Ýöí Þóæúáöåö: æóÈóäÇÊö ÎÇáÇÊößó.(22/66)
æóÞóÇáó Þóæúãñ: ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÈóäóÇÊö ÇáúÚóãøö æóÈóäóÇÊö ÇáúÚóãøóÇÊö: äöÓóÇÁõ ÞõÑóíúÔò¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÈóäóÇÊö ÇáúÎóÇáö:
ÇáäøöÓóÇÁõ ÇáÒøõåúÑöíøóÇÊö¡ æóåõæó ÇÎúÊöáóÇÝñ äóÙóÑöíøñ ãóÍúÖñ áóÇ íóäúÈóäöí Úóáóíúåö Úãá áöÃóä ÇáäÈíÁ ÞóÏú ÚõÑöÝóÊú ÃóÒúæóÇÌõåõ.
æóÞóæúáõåõ: ÇááøóÇÊöí åÇÌóÑúäó ãóÚóßó ÕöÝóÉñ ÚóÇÆöÏóÉñ Åöáóì ÈóäÇÊö Úóãøößó æóÈóäÇÊö ÚóãøóÇÊößó æóÈóäÇÊö
ÎÇáößó æóÈóäÇÊö ÎÇáÇÊößó
ßóÔóÃúäö ÇáÕøöÝóÉö ÇáúæóÇÑöÏóÉö ÈóÚúÏó ãõÝúÑóÏóÇÊò¡ æóåõæó ÔóÑúØõ ÊóÔúÑöíÚò áóãú íóßõäú ãóÔúÑõæØðÇ ãöäú ÞóÈúáõ.
æóÇáúãóÚöíøóÉõ Ýöí Þóæúáöåö: ÇááøóÇÊöí åÇÌóÑúäó ãóÚóßó ãóÚöíøóÉõ ÇáúãõÞóÇÑöäóÉö Ýöí ÇáúæóÕúÝ ÇáúãóÃúÎõæÐ ãä ÝöÚúáö åÇÌóÑúäó ÝóáóíúÓó íóáúÒóãõ Ãóäú íóßõäøó ÞóÏú ÎóÑóÌúäó ãõÕóÇÍöÈóÇÊò áóåõ Ýöí ØóÑöíÞöåö Åöáóì ÇáúåöÌúÑóÉö.
«ÇáÕøöäúÝõ ÇáËøóÇáöËõ» : ÇãúÑóÃóÉñ ÊåÈ äóÝÓåóÇ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ Ãóíú ÊóÌúÚóáõ äóÝúÓóåóÇ åöÈóÉð áóåõ Ïõæäó ãóåúÑò¡ æóßóÐóáößó ßóÇäó ÇáäøöÓóÇÁõ ÞóÈúáó ÇáúÅöÓúáóÇãö íóÝúÚóáúäó ãóÚó ÚõÙóãóÇÁö ÇáúÚóÑóÈö¡ ÝóÃóÈóÇÍó Çááøóåõ áöáäøóÈöíÁö Ãóäú íóÊøóÎöÐóåóÇ ÒóæúÌóÉð áóåõ ÈöÏõæäö ãóåúÑò ÅöÐóÇ ÔóÇÁó ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ðóáöß¡ ÝóåóÐóÇ ÍóÞöíÞóÉõ áóÝúÙö æóåóÈóÊú¡ ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ãöäó ÇáúåöÈóÉö: ÊóÒúæöíÌõ äóÝúÓöåóÇ ÈöÏõæäö ÚöæóÖò¡ Ãóíú ÈöÏõæäö ãóåúÑò¡ æóáóíúÓóÊú åóÐöåö ãöäó ÇáúåöÈóÉö ÇáøóÊöí ÊõÓúÊóÚúãóáõ Ýöí ÕöíóÛö ÇáäøößóÇÍö ÅöÐóÇ ÞóÇÑóäóåóÇ ÐößúÑõ ÕóÏóÇÞò áöÃóäøó Ðóáößó ÇááøóÝúÙó ãóÌóÇÒñ Ýöí ÇáäøößóÇÍö ÈöÞóÑöíäóÉö ÐößúÑö ÇáÕóÏóÇÞ æóíÕöÍ ÚÞÏ ÇáäøößóÇÍö Èöåö ÚöäúÏóäóÇ æóÚöäúÏó ÇáúÍóäóÝöíøóÉö ÎöáóÇÝðÇ ááÔøóÇÝöÚöíø.
ÝóÞóæáå: æóÇãúÑóÃóÊó ÚóØúÝñ Úóáóì ÃóÒúæÇÌóßó. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóÃóÍúáóáúäóÇ áóßó ÇãúÑóÃóÉð ãõÄúãöäóÉð.
æóÇáÊøóäúßöíÑõ Ýöí ÇãúÑóÃóÉð áöáäøóæúÚöíøóÉö: æóÇáúãóÚúäóì: æóäõÚúáöãõßó ÃóäøóÇ ÃóÍúáóáúäóÇ áóßó ÇãúÑóÃóÉð ãõÄúãöäóÉð ÈöÞóíúÏö Ãóäú ÊóåóÈó äóÝúÓóåóÇ áóßó æóÃóäú ÊõÑöíÏó Ãóäú ÊóÊóÒóæøóÌóåóÇ ÝóÞóæúáõåõ: áöáäøóÈöíÁö Ýöí ÇáúãóæúÖöÚóíúäö ÅöÙúåóÇÑñ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö. æóÇáúãóÚúäóì: Åöäú æóåóÈóÊú äóÝúÓóåóÇ áóßó æóÃóÑóÏúÊó Ãóäú ÊóäúßöÍóåóÇ. æóåóÐóÇ ÊóÎúÕöíÕñ ãöäú Úõãõæãö Þóæúáöåö: æóÈóäÇÊö Úóãøößó æóÈóäÇÊö ÚóãøóÇÊößó æóÈóäÇÊö ÎÇáößó æóÈóäÇÊö ÎÇáÇÊößó ÇááøóÇÊöí åÇÌóÑúäó ãóÚóßó ÝóÅöÐóÇ æóåóÈóÊö ÇãúÑóÃóÉ äóÝÓåóÇ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÃóÑóÇÏó äößóÇÍóåóÇ ÌóÇÒó áóåõ Ðóáößó ÈöÏõæäö Ðóíúäößó ÇáÔøóÑúØóíúäö æóáöÃóÌúáö åóÐóÇ æõÕöÝóÊú ÇãúÑóÃóÉð Èö ãõÄúãöäóÉð áöíõÚúáóãó ÚóÏóãõ ÇÔúÊöÑóÇØö ãóÇ ÚóÏóÇ ÇáúÅöíãóÇäó. æóÞóÏú ÚõÏøóÊú ÒóíúäóÈõ ÈöäúÊõ ÎõÒóíúãóÉó ÇáúåöáóÇáöíøóÉõ æóßóÇäóÊú ÊõÏúÚóì Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö Ãõãøó ÇáúãóÓóÇßöíäö Ýöí ÇááøóÇÊöí æóåóÈúäó ÃóäúÝõÓóåõäøó¡ æóáóãú ÊóáúÈóËú ÚöäúÏóåõ ÒóíúäóÈõ(22/67)
åóÐöåö ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ ÝóÊõæõÝøöíóÊú æóßóÇäó ÊóÒóæøõÌõåóÇ ÓóäóÉó ËóáóÇËò ãöäö ÇáúåöÌúÑóÉö ÝóáóíúÓóÊú ãöãøóÇ ÔóãóáóÊúåõ ÇáúÂíóÉõ. æóáóãú íËÈÊ Ãóä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊóÒóæøóÌó ÛóíúÑóåóÇ ãöãøóäú æóåóÈóÊú äóÝúÓóåóÇ Åöáóíúåö æóåõäøó: Ãõãøõ ÔóÑöíßò ÈöäúÊõ ÌóÇÈöÑò ÇáÏøóæúÓöíøóÉõ æóÇÓúãõåóÇ ÚöÒøöíøóÉõ¡ æóÎóæúáóÉõ ÈöäúÊõ Íóßöíãò ÚóÑóÖóÊú Úóáóì ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó äóÝúÓóåóÇ ÝóÞóÇáóÊú ÚóÇÆöÔóÉõ: ÃóãóÇ ÊóÓúÊóÍúíöí ÇáúãóÑúÃóÉõ Ãóäú ÊóåóÈó äóÝúÓåóÇ áöáÑøóÌõáö¡ æóÇãúÑóÃóÉñ ÃõÎúÑóì ÚóÑóÖóÊú äóÝÓåóÇ Úáì ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. Ñóæóì ËóÇÈöÊñ ÇáúÈóäóÇäöíøõ Úóäú ÃóäóÓò ÞóÇáó: «ÌóÇÁóÊö ÇãúÑóÃóÉñ Åöáóì ÑóÓõæáö Çááøóåö ÝóÚóÑóÖóÊú Úóáóíúåö äóÝúÓóåóÇ ÝóÞóÇáóÊú: íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö Ãóáóßó ÍóÇÌóÉñ Èöí¿ ÝóÞóÇáóÊö ÇÈúäóÉõ ÃóäóÓò- æóåöíó ÊóÓúãóÚõ Åöáóì ÑöæóÇíóÉö ÃóÈöíåóÇ-: ãóÇ ÃÞá ÍíÇÁåÇ ææÇ ÓæÃÊÇå æóÇ ÓæÃÊÇå. ÝóÞóÇáó ÃóäóÓñ: åöíó ÎóíúÑñ ãöäúßö ÑóÛöÈóÊú Ýöí ÇáäÈíÁ ÝóÚóÑóÖóÊú Úóáóíúåö äóÝúÓóåóÇ» .
æóÚóäú Óóåúáö Èúäö ÓóÚúÏò Ãóäøó ÇãúÑóÃóÉð ÚóÑóÖóÊú äóÝúÓóåóÇ Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýóáóãú íõÌöÈúåóÇ. ÝóÞóÇáó ÑóÌõáñ: «íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö ÒóæøöÌúäöíåóÇ¡ Åöáóì Ãóäú ÞóÇáó áóåõ¡ ãóáøóßúäóÇßóåóÇ ÈöãóÇ ãóÚóßó ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö»
ÝóåóÐóÇ
ÇáÕøöäúÝõ Íõßúãõåõ ÎóÇÕøñ ÈöÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÐóáößó Ãóäøóåõ äößóÇÍñ ãõÎóÇáöÝñ áöÓõäøóÉö ÇáäøößóÇÍö áöÃóäøóåõ ÈöÏõæäö ãóåúÑò æóÈöÏõæäö æóáöíøò.
æóÞóÏú æóÑóÏó Ãóäøó ÇáäøöÓúæóÉó ÇááøóÇÊöí æåÈúäó ÃóäúÝÓåäøó ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃóÑúÈóÚñ åõäøó: ãóíúãõæäóÉõ ÈöäúÊõ ÇáúÍóÇÑöËö¡ æóÒóíúäóÈõ ÈöäúÊõ ÎõÒóíúãóÉó ÇáúÃóäúÕóÇÑöíøóÉõ ÇáúãõáóÞøóÈóÉõ Ãõãøõ ÇáúãóÓóÇßöíäö¡ æóÃõãøõ ÔóÑöíßò ÈöäúÊõ ÌóÇÈöÑò ÇáúÃóÓóÏöíøóÉõ Ãóæö ÇáúÚóÇãöÑöíøóÉõ¡ æóÎóæúáóÉõ ÈöäúÊõ Íóßöíãò ÈöäúÊö ÇáúÃóæúÞóÕö ÇáÓøõáóãöíøóÉõ. ÝóÃóãøóÇ ÇáúÃõæáóíóÇäö ÝóÊóÒóæøóÌóåõãóÇ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóåõãóÇ ãöäú ÃõãøóåóÇÊ ÇáúãõÄãäöíäó æÇáÃÎÑíÇä áã íÊÒæÌåãÇ.
æóãóÚúäóì æóåóÈóÊú äóÝúÓóåÇ ááäÈíÁ ÃóäøóåóÇ ãóáøóßóÊúåõ äóÝúÓóåóÇ ÊóãúáöíßðÇ ÔóÈöíåðÇ Èöãöáúßö Çáúíóãöíäö æóáöåóÐóÇ ÚõØöÝóÊú Úóáóì ãóÇ ãóáóßóÊú íóãöíäõßó¡ æÃÑÏÝÊ ÈöÞóæúáöåö: ÎÇáöÕóÉð áóßó ãöäú Ïõæäö ÇáúãõÄúãöäöíäó Ãóíú ÎóÇÕøóÉð áóßó Ãóäú ÊóÊøóÎöÐóåóÇ ÒóæúÌóÉð ÈöÊöáúßó ÇáúåöÈóÉö¡ Ãóíú Ïõæäó ãóåúÑò æóáóíúÓó áöÈóÞöíøóÉö ÇáúãõÄúãöäöíäó Ðóáößó. æóáöåóÐóÇ áóãøóÇ æóÞóÚó
Ýöí ÍóÏöíËö Óóåúáö Èúäö ÓóÚúÏò ÇáúãõÊóÞóÏøöãö Ãóäøó ÇãúÑóÃóÉð æóåóÈóÊú äóÝúÓóåóÇ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÚóáöãó ÇáÑøóÌõáõ ÇáúÍóÇÖöÑõ Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ áóÇ ÍóÇÌóÉó áóåõ ÈåóÇ ÓóÃóáó ÇáäÈíÁ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ Ãóäú íõÒóæøöÌóåõ ÅöíøóÇåóÇ ÚöáúãðÇ ãöäúåõ ÈöÃóäøó Êöáúßó ÇáúåöÈóÉó áóÇ ãóåúÑó ãóÚóåóÇ æóáóãú íóßõäú áöáÑøóÌõáö ãóÇ íóÕúÏõÞõåóÇ ÅöíøóÇåõ¡ æóÞÏ Úáã ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäúåõ Ðóáößó ÝóÞóÇáó áóåõ ãóÇ ÚöäúÏóßó¿ ÞóÇáó: ãóÇ ÚöäúÏöí ÔóíúÁñ. ÞóÇáó: ÇÐúåóÈú ÝóÇáúÊóãöÓú æóáóæú ÎóÇÊóãðÇ ãöäú ÍóÏöíÏò ÝóÐóåóÈó Ëõãøó ÑóÌóÚó ÝóÞóÇáó: áóÇ æóÇááøóåö æóáóÇ ÎóÇÊóãðÇ ãöäú ÍóÏöíÏò¡ æóáóßöäøó åóÐóÇ ÅöÒóÇÑöí ÝóáóåóÇ äöÕúÝõåõ. ÞóÇáó Óóåúáñ: æóáóãú íóßõäú áóåõ ÑöÏóÇÁñ¡ ÝóÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ: «æóãóÇ ÊóÕúäóÚõ ÈöÅöÒóÇÑößó Åöäú áóÈöÓúÊóåõ áóãú íóßõäú ÚóáóíúåóÇ ãöäúåõ ÔóíúÁñ æóÅöäú áóÈöÓóÊúåõ áóãú íóßõäú Úóáóíúßó ãöäúåõ ÔóíúÁñ- Ëõãøó ÞóÇáó áóåõ- ãóÇÐóÇ(22/68)
ãóÚóßó ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö¿
ÝóÞóÇáó: ãóÚöí ÓõæÑóÉõ ßóÐóÇ æóÓõæÑóÉõ ßóÐóÇ áöÓõæóÑò íõÚóÏøöÏõåóÇ¡ ÝóÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: ãóáøóßúäóÇßóåóÇ ÈöãóÇ ãóÚóßó ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö» .
æóÝöí Þóæúáöåö: Åöäú æóåóÈóÊú äóÝúÓóåÇ áöáäøóÈöíÁö ÅöÙúåóÇÑñ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö áöÃóäøó ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö Ãóäú íõÞóÇáó: Åöäú æóåóÈóÊú äóÝúÓåóÇ áóßó. æóÇáúÛóÑóÖõ ãöäó åóÐóÇ ÇáúÅöÙúåóÇÑö ãóÇ Ýöí áóÝúÙö ÇáäøóÈöíÁö ãöäú ÊóÒúßöíóÉö ÝöÚúáö ÇáúãóÑúÃóÉö ÇáøóÊöí ÊóåóÈõ äóÝúÓóåóÇ ÈöÃóäøóåóÇ ÑóÇÛöÈóÉñ áößóÑóÇãóÉö ÇáäøõÈõæÁóÉö.
æóÞóæúáõåõ: Åöäú ÃóÑóÇÏó ÇáäøóÈöíÁõ Ãóäú íóÓúÊóäúßöÍóåÇ ÌõãúáóÉñ ãõÚúÊóÑóÖóÉñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö Åöäú æóåóÈóÊú æóÈóíúäó ÎÇáöÕóÉð æóáóíúÓó ãóÓõæÞðÇ áöáÊøóÞúíöíÏö ÅöÐú áóÇ ÍóÇÌóÉó Åöáóì ÐßÑ ÅöÑóÇÏóÊå äößóÇÍöåóÇ ÝóÅöäøó åóÐóÇ ãóÚúáõæãñ ãöäú ãóÚúäóì ÇáúÅöÈóÇÍóÉö¡ æóÅöäøóãóÇ ÌöíÁó ÈöåóÐóÇ ÇáÔøóÑúØö áöÏóÝúÚö Êóæóåøõãö Ãóäú íóßõæäó ÞóÈõæáõåõ åöÈóÊóåóÇ äóÝúÓóåóÇ áóåõ æóÇÌöÈðÇ Úóáóíúåö ßóãóÇ ßóÇäó ÚõÑúÝõ Ãóåúáö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö. æóÌóæóÇÈõåõ ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö ãóÇ ÞóÈúáóåõ¡ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Åöäú ÃóÑóÇÏó Ãóäú íóÓúÊóäúßöÍóåóÇ Ýóåöíó ÍóáóÇáñ áóåõ¡ ÝóåóÐóÇ ÔóÑúØñ ãõÓúÊóÞöáøñ æóáóíúÓó ÔóÑúØðÇ Ýöí ÇáÔøóÑúØö ÇáøóÐöí ÞóÈúáóåõ.
æóÇáúÚõÏõæáõ Úóäö ÇáúÅöÖúãóÇÑö Ýöí Þóæúáöåö: Åöäú ÃóÑÇÏó ÇáäøóÈöíÁõ ÈöÃóäú íõÞóÇáó: Åöäú ÃóÑóÇÏó Ãóäú íóÓúÊóäúßöÍóåóÇ
áöãóÇ Ýöí ÅöÙúåóÇÑö áóÝúÙö ÇáäøóÈöíÁö ãöäó ÇáÊøóÝúÎöíãö æóÇáÊøóßúÑöíãö.
æóÝóÇÆöÏóÉõ ÇáöÇÍúÊöÑóÇÒö ÈöåóÐóÇ ÇáÔøóÑúØö ÇáËøóÇäöí ÅöÈúØóÇáõ ÚóÇÏóÉö ÇáúÚóÑóÈö Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö æóåöíó Ãóäøóåõãú ßóÇäõæÇ ÅöÐóÇ æóåóÈóÊö ÇáúãóÑúÃóÉõ äóÝúÓóåóÇ áöáÑøóÌõáö ÊóÚóíøóäó Úóáóíúåö äößóÇÍóåóÇ æóáóãú íóÌõÒú áóåõ ÑóÏøõåóÇ¡ ÝóÃóÈúØóáó Çááøóåõ åóÐóÇ ÇáöÇáúÊöÒóÇã ÈöÊóÎúíöíÑ ÇáäÈíÁ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ Ýöí ÞóÈõæáö åöÈóÉö ÇáúãóÑúÃóÉö äóÝúÓöåóÇ áóåõ æóÚóÏóãöåö¡ æóáöíóÑúÝóÚó ÇáÊøóÚúíöíÑó Úóäö ÇáúãóÑúÃóÉö ÇáúæóÇåöÈóÉö ÈöÃóäøó ÇáÑøóÏøó ãóÃúÐõæäñ Èöåö.
æóÇáÓøöíäõ æóÇáÊøóÇÁõ Ýöí íóÓúÊóäúßöÍóåÇ áóíúÓóÊóÇ áöáØøóáóÈö Èóáú åõãóÇ áöÊóÃúßöíÏö ÇáúÝöÚúáö ßóÞóæúáö ÇáäøóÇÈöÛóÉö:
æóåõãú ÞóÊóáõæÇ ÇáØøóÇÆöíøó ÈöÇáúÍóÌóÑö ÚóäúæóÉð ... ÃóÈóÇ ÌóÇÈöÑò ÝóÇÓúÊóäúßóÍõæÇ Ãõãøó ÌóÇÈÑ
Ãóí Èóäæ Íõäøò ÞóÊóáõæÇ ÃóÈóÇ ÌóÇÈöÑò ÇáØøóÇÆöíøó ÝóÕóÇÑóÊú Ãõãøõ ÌóÇÈöÑò ÇáúãõÒóæøóÌóÉõ ÈöÃóÈöí ÌóÇÈöÑò ÒóæúÌóÉó Èóäöí Íõäøò¡ Ãóí ÒóæúÌóÉó ÑóÌõáò ãöäúåõãú. æóåöíó ãöËúáõ ÇáÓøöíäö æóÇáÊøóÇÁö Ýöí Þóæúáå ÊóÚóÇáóì: ÝóÇÓúÊóÌÇÈó áóåõãú ÑóÈøõåõãú [Âá ÚãÑóÇä: 195] .
ÝóÊóÈóíøóäó ãöäú ÌóÚúáö ÌõãúáóÉö Åöäú ÃóÑóÇÏó ÇáäøóÈöíÁõ Ãóäú íóÓúÊóäúßöÍóåÇ ãõÚúÊóÑöÖóÉð Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó áóÇ íóÕöÍøõ ÇáÊøóãúËöíáõ ÈöåóÇ áöãóÓúÃóáóÉö ÇÚúÊöÑóÇÖö ÇáÔøóÑúØö Úóáóì ÇáÔøóÑúØö ßóãóÇ æóÞóÚó Ýöí ÑöÓóÇáóÉö ÇáÔøóíúÎö ÊóÞöíøö(22/69)
ÇáÏøöíäö ÇáÓøõÈúßöíøö ÇáúãóÌúÚõæáóÉö áöÇÚúÊöÑóÇÖö ÇáÔøóÑúØö Úóáóì ÇáÔøóÑúØö¡ æóÊóÈöÚóåõ ÇáÓøõíõæØöíøõ Ýöí ÇáúÝóäøö ÇáÓøóÇÈöÚö ãöäú ßöÊóÇÈö «ÇáúÃóÔúÈóÇåö æóÇáäøóÙóÇÆöÑö ÇáäøóÍúæöíøóÉö» ¡ æóíóáõæÍõ ãöäú ßóáóÇãö ÕóÇÍöÈö «ÇáúßóÔøóÇÝö» ÇÓúÊöÔúÚóÇÑõ ÚóÏóãö ÕóáóÇÍöíóÉö ÇáúÂíóÉö áöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáÔøóÑúØö Ýöí ÇáÔøóÑúØö ÝóÃóÎóÐó íóÊóßóáøóÝõ áöÊóÕúæöíÑö Ðóáößó.
æóÇäúÊóÕóÈó ÎÇáöÕóÉð Úóáóì ÇáúÍóÇáö ãöäó ÇãúÑóÃóÉð¡ Ãóíú ÎóÇáöÕóÉð áóßó Êöáúßó ÇáúãóÑúÃóÉõ¡ Ãóíú åóÐóÇ ÇáÕøöäúÝõ ãöäó ÇáäøöÓóÇÁö¡ æóÇáúÎõáõæÕõ ãóÚúäöíøñ Èöåö ÚóÏóãõ ÇáúãõÔóÇÑóßóÉö¡ Ãóíú ãõÔóÇÑóßóÉö ÈóÞöíøóÉö ÇáúÃõãøóÉö Ýöí åóÐóÇ ÇáúÍõßúãö ÅöÐú ãóÇÏøóÉõ ÇáúÎõáõæÕö ÊóÌúãóÚõ ãóÚóÇäí ÇáÊÌÑøÏ Úóä ÇáúãõÎóÇáóØóÉö. ÝóÞóæúáõåõ: ãöäú Ïõæäö ÇáúãõÄúãöäöíäó áöÈóíóÇäö ÍóÇáò ãöäú ÖóãöíÑö ÇáúÎöØóÇÈö Ýöí Þóæúáöåö: áóßó ãóÇ Ýöí ÇáúÎõáõæÕö ãöäó ÇáúÅöÌúãóÇáö Ýöí äöÓúÈóÊöåö.
æóÞóÏú Ïóáøó æóÕúÝõ ÇãúÑóÃóÉð ÈöÃóäøóåóÇ ãõÄúãöäóÉð Ãóäøó ÇáúãóÑúÃóÉó ÛóíúÑó ÇáúãõÄúãöäóÉö áóÇ ÊóÍöáøõ áöáäøóÈöíÁö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÈöåöÈóÉö äóÝúÓöåóÇ. æóÏóáøó Ðóáößó ÈöÏóáóÇáóÉö áóÍúäö ÇáúÎöØóÇÈö Ãóäøóåõ áóÇ íÍáø ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊóÒóæøõÌõ ÇáúßöÊóÇÈöíøóÇÊö Èóáúåó ÇáúãõÔúÑößóÇÊö¡ æóÍóßóì ÅöãóÇãõ ÇáúÍóÑóãóíúäö Ýöí Ðóáößó ÎöáóÇÝðÇ. ÞóÇáó ÇÈúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö:
æóÇáÕøóÍöíÍõ ÚöäúÏöí ÊóÍúÑöíãõåóÇ Úóáóíúåö. æóÈöåóÐóÇ íóÊóãóíøóÒõ ÚóáóíúäóÇ ÝóÅöäøó ãóÇ ßóÇäó ãöäú ÌóÇäöÈö ÇáúÝóÖóÇÆöáö æóÇáúßóÑóÇãóÉö ÝóÍóÙøõåõ Ýöíåö ÃóßúËóÑõ æóÅöÐóÇ ßóÇäó áóÇ ÊóÍöáøõ áóåõ ãóäú áóãú ÊõåóÇÌöÑú áöäõÞúÕóÇäöåóÇ ÝóÖúáó ÇáúåöÌúÑóÉö ÝóÃóÍúÑóì Ãóäú áóÇ ÊóÍöáøó áóåõ ÇáúßöÊóÇÈöíøóÉõ ÇáúÍõÑøóÉõ.
ÞóÏú ÚóáöãúäÇ ãóÇ ÝóÑóÖúäÇ Úóáóíúåöãú Ýöí ÃóÒúæÇÌöåöãú æóãÇ ãóáóßóÊú ÃóíúãÇäõåõãú.
ÌõãúáóÉñ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö ãöäú Ïõæäö ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÈóíúäó Þóæúáöåö: áößóíúáÇ íóßõæäó Úóáóíúßó ÍóÑóÌñ Ãóæú åöíó ÍóÇáñ ÓóÈóÈöíøñ ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó¡ Ãóíú ÍóÇáó ßóæúäöåöãú ÞóÏú ÚóáöãúäóÇ ãóÇ äóÝúÑöÖõ Úóáóíúåöãú.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÇáúãõÄúãöäöíäó ãõÓúÊóãöÑøñ ãóÇ ÔõÑöÚó áóåõãú ãöäú ÞóÈúáõ Ýöí ÃóÍúßóÇã ÇáúÃÒúæóÇÌ æóãóÇ ãóáóßóÊú ÅöíãóÇäõåõãú¡ ÝóáóÇ íóÔúãóáõåõãú ãóÇ Úõíøöäó áóßó ãöäó ÇáúÃóÍúßóÇãö ÇáúÎóÇÕøóÉö ÇáúãóÔúÑõæÚóÉö ÝöíãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ¡ Ãóíú ÞóÏú ÚóáöãúäóÇ Ãóäøó ãóÇ ÝóÑóÖúäóÇåõ Úóáóíúåöãú Ýöí Ðóáößó åõæó ÇááøóÇÆöÞõ ÈöÍóÇáö Úõãõæãö ÇáúÃõãøóÉö Ïõæäó ãóÇ ÝóÑóÖúäóÇåõ áóßó ÎóÇÕøóÉð.
æóãóÇ ÝóÑóÖúäÇ Úóáóíúåöãú ãóæúÕõæá æóÕöáóÊõåõ¡ æóÊóÚúÏöíóÉõ ÝóÑóÖúäÇ ÈöÍóÑúÝö (Úóáóì) ÇáúãõÞúÊóÖöí áöáÊøóßúáöíÝö æóÇáúÅöíÌóÇÈö áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó ãöäú ÔóÑóÇÆöÚö ÃóÒúæóÇÌöåöãú æóãóÇ ãóáóßóÊú ÅöíãóÇäõåõãú(22/70)
ãóÇ íóæóÏøõæäó Ãóäú íõÎóÝøóÝó Úóäúåõãõ ãöËúáó ÚóÏóÏö ÇáÒøóæúÌóÇÊö æóÅöíÌóÇÈö ÇáúãõåõæÑö æóÇáäøóÝóÞóÇÊö¡ ÝóÅöÐóÇ ÓóãöÚõæÇ ãóÇ ÎÕ Èöåö ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäó ÇáÊøóæúÓöÚóÉö Ýöí Êöáúßó ÇáúÃóÍúßóÇãö æóÏøõæÇ Ãóäú íóáúÍóÞõæÇ Èöåö Ýöí Ðóáößó¡ ÝóÓóÌøóáó Çááøóåõ Úóáóíúåöãú Ãóäøóåõãú ÈóÇÞõæäó Úóáóì ãóÇ ÓóÈóÞó ÔóÑúÚõåõ áóåõãú Ýöí Ðóáößó¡ æóÇáúÅöÎúÈóÇÑõ ÈöÃóäøó Çááøóåó ÞóÏú Úóáöãó Ðóáößó ßöäóÇíóÉð Úóäú ÈóÞóÇÁö Êöáúßó ÇáúÅöÍúßóÇãö áöÃóäøó ãóÚúäóÇåõ ÃóäøóÇ áóãú äóÛúÝõáú Úóäú Ðóáößó¡ Ãóíú áóãú äõÈúØöáúåõ Èóáú Úóäú Úáã ÎÕÕäÇ äÈíÆäÇ ÈöãóÇ ÎóÕóÕúäóÇåõ Èöåö Ýöí Ðóáößó ÇáÔøóÃúäö¡ ÝóáóÇ íóÔúãóáõ ãóÇ ÃóÍúáóáúäóÇåõ áóåõ ÈóÞöíøóÉó ÇáúãõÄúãöäöíäó.
æóÙóÑúÝöíøóÉõ Ýöí ãóÌóÇÒöíøóÉñ áöÃóäøó ÇáúãóÙúÑõæÝó åõæó ÇáúÃóÍúßóÇãõ ÇáÔøóÑúÚöíøóÉõ áóÇ ÐóæóÇÊõ ÇáúÃóÒúæóÇÌö æóÐóæóÇÊõ ãóÇ ãóáóßóÊúåõ ÇáúÃóíúãóÇäõ.
áößóíúáÇ íóßõæäó Úóáóíúßó ÍóÑóÌñ æóßÇäó Çááøóåõ ÛóÝõæÑÇð ÑóÍöíãÇð.
ÊóÚúáöíáñ áöãóÇ ÔóÑóÚóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Ýöí ÍÞ äÈíÆå Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÇáúÂíóÇÊö ÇáÓøóÇÈöÞóÉö ãöäó ÇáÊøóæúÓöÚóÉö ÈöÇáöÇÒúÏöíóÇÏö ãöäú ÚóÏóÏö ÇáúÃóÒúæóÇÌö æóÊóÒóæøõÌö ÇáúæóÇåöÈóÇÊö ÃóäúÝõÓöåöäøó Ïõæäó ãóåúÑò¡ æóÌóÚóáó ÞóÈõæáó åöÈóÊöåóÇ ãóæúßõæáðÇ áöÅöÑóÇÏóÊöåö¡ æóÈöãóÇ ÃóÈúÞóì áóåõ ãöäú ãõÓóÇæóÇÊöåö ÃõãøóÊóåõ ÝöíãóÇ ÚóÏóÇ Ðóáößó ãöäó ÇáúÅöÈóÇÍóÉö Ýóáóãú íõÖóíøöÞú Úóáóíúåö¡ æóåóÐóÇ ÊóÚúáöíãñ æóÇãúÊöäóÇäñ.
æóÇáúÍóÑóÌõ: ÇáÖøöíÞõ¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ ÃóÏúäóì ÇáúÍóÑóÌö¡ æóåõæó ãóÇ Ýöí ÇáÊøóßúáöíÝö ãöäú ÈóÚúÖö ÇáúÍóÑóÌö ÇáøóÐöí áóÇ ÊóÎúáõæ Úóäúåõ ÇáÊøóßóÇáöíÝõ¡ æóÃóãøóÇ ÇáúÍóÑóÌõ ÇáúÞóæöíøõ ÝóãóäúÝöíøñ Úóäúåõ æóÚóäú ÃõãøóÊöåö. æóãóÑóÇÊöÈõ ÇáúÍóÑóÌö ãõÊóÝóÇæöÊóÉñ¡ æóãóäóÇØõ ãóÇ íõäúÝóì Úóäö ÇáúÃõãøóÉö ãöäúåóÇ æóãóÇ áóÇ íõäúÝóì¡ æóÊóÞúÏöíÑóÇÊõ ÃóÍúæóÇáö ÇäúÊöÝóÇÁö ÈóÚúÖöåóÇ áöáÖøóÑõæÑóÉö åõæó ãöíÒóÇäõ ÇáÊøóßúáöíÝö ÇáÔøóÑúÚöíøö ÝóÇááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöãóÑóÇÊöÈöåóÇ æóÃóÚúáóãõ ÈöãöÞúÏóÇÑö ÊóÍóÑøõÌö ÚöÈóÇÏöåö æóÐóáößó ãõÈóíøóäñ Ýöí ãóÓóÇÆöáö ÇáúÚóÒöíãóÉö æóÇáÑøõÎúÕóÉö ãöäú Úöáúãö ÇáúÃõÕõæáö¡ æóÞóÏú ÍóÑøóÑó ãöáóÇßóåõ ÔöåóÇÈõ ÇáÏøöíäö ÇáúÞóÑóÇÝöíøõ Ýöí ÇáúÝóÑúÞö ÇáÑøóÇÈöÚó ÚóÔóÑó ãöäú ßöÊóÇÈöåö «ÃóäúæóÇÁö ÇáúÈõÑõæÞö» . æóÞóÏú ÃóÔúÈóÚúäóÇ ÇáúÞóæúáó Ýöí ÊóÍúÞöíÞö Ðóáößó Ýöí ßöÊóÇÈöäóÇ
ÇáúãõÓóãøóì «ãóÞóÇÕöÏó ÇáÔøóÑöíÚóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãöíøóÉö» .
æóÃÚáã Ãóä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Óóáóßó Ýöí ÇáúÃóÎúÐö ÈöåóÐöåö ÇáÊøóæóÓøõÚóÇÊö ÇáøóÊöí ÑóÝóÚó Çááøóåõ ÈöåóÇ ÞÏÑå ãóÓúáóß Çáßãøá ãöäú ÚöÈóÇÏöåö æóåõæó Ãóßúãóáõåõãú Ýóáóãú íóäúÊóÝöÚú áöäóÝúÓöåö ÈöÔóíúÁò ãöäúåóÇ ÝóßóÇäó ÚóÈúÏðÇ ÔóßõæÑðÇ ßóãóÇ ÞóÇáó Ýöí ÍóÏöíËö ÇÓúÊöÛúÝóÇÑöåö ÑóÈøóåõ Ýöí Çáúíóæúãö ÇÓúÊöÛúÝóÇÑðÇ ßóËöíÑðÇ.
æóÇáÊøóÐúíöíáõ ÈöÌõãúáóÉö æóßÇäó Çááøóåõ ÛóÝõæÑÇð ÑóÍöíãÇð ÊóÐúíöíáñ áöãóÇ ÔóÑóÚóåõ ãä ÇáúÃóÍúßóÇã ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóÇ áöáúÌõãúáóÉö ÇáúãõÚóÊóÑöÖóÉö¡ Ãóíú Ãóäøó ãóÇ ÃóÑóÏúäóÇåõ ãöäú äóÝúíö ÇáúÍóÑóÌö Úóäúßó åõæó ãöäú(22/71)
ÊõÑúÌöí ãóäú ÊóÔóÇÁõ ãöäúåõäøó æóÊõÄúæöí Åöáóíúßó ãóäú ÊóÔóÇÁõ æóãóäö ÇÈúÊóÛóíúÊó ãöãøóäú ÚóÒóáúÊó ÝóáóÇ ÌõäóÇÍó Úóáóíúßó Ðóáößó ÃóÏúäóì Ãóäú ÊóÞóÑøó ÃóÚúíõäõåõäøó æóáóÇ íóÍúÒóäøó æóíóÑúÖóíúäó ÈöãóÇ ÂÊóíúÊóåõäøó ßõáøõåõäøó æóÇááøóåõ íóÚúáóãõ ãóÇ Ýöí ÞõáõæÈößõãú æóßóÇäó Çááøóåõ ÚóáöíãðÇ ÍóáöíãðÇ (51)
ãõÊóÚóáøöÞóÇÊö ÕöÝóÊóíú ÇáúÛõÝúÑóÇäö æóÇáÑøóÍúãóÉö ÇááøóÊóíúäö åãÇ ãä ÊÚáÞÇÊ ÇáúÅöÑóÇÏóÉö æóÇáúÚáã ÝåãÇ äÇÔÆÊÇä Úóäú ÕöÝóÇÊö ÇáÐøóÇÊö¡ ÝóáöÐóáößó ÌõÚöáó ÇÊøöÕóÇÝõ Çááøóåö ÈöåöãóÇ ÃóãúÑðÇ ãõÊóãóßøöäðÇ ÈöãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö ÝöÚúáõ ßÇäó ÇáúãõÔöíÑõ Åöáóì ÇáÓøóÇÈöÞöíøóÉö æóÇáÑøõÓõæÎö ßóãóÇ ÚóáöãúÊóåõ Ýöí ãóæóÇÖöÚó ßóËöíÑóÉò.
[51]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 51]
ÊõÑúÌöí ãóäú ÊóÔÇÁõ ãöäúåõäøó æóÊõÄúæöí Åöáóíúßó ãóäú ÊóÔÇÁõ æóãóäö ÇÈúÊóÛóíúÊó ãöãøóäú ÚóÒóáúÊó ÝóáÇ ÌõäÇÍó Úóáóíúßó Ðáößó ÃóÏúäì Ãóäú ÊóÞóÑøó ÃóÚúíõäõåõäøó æóáÇ íóÍúÒóäøó æóíóÑúÖóíúäó ÈöãÇ ÂÊóíúÊóåõäøó ßõáøõåõäøó æóÇááøóåõ íóÚúáóãõ ãóÇ Ýöí ÞõáõæÈößõãú æóßÇäó Çááøóåõ ÚóáöíãÇð ÍóáöíãÇð (51)
ÊõÑúÌöí ãóäú ÊóÔÇÁõ ãöäúåõäøó æóÊõÄúæöí Åöáóíúßó ãóäú ÊóÔÇÁõ æóãóäö ÇÈúÊóÛóíúÊó ãöãøóäú ÚóÒóáúÊó ÝóáÇ ÌõäÇÍó Úóáóíúßó.
ÇÓúÊöÆúäóÇÝ ÈíÇäí äÇÔìÁ Úóäú Þóæúáöåö: ÅöäøóÇ ÃóÍúáóáúäÇ áóßó ÃóÒúæÇÌóßó Åöáóì Þóæúáöåö: áößóíúáÇ íóßõæäó Úóáóíúßó ÍóÑóÌñ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 50] ÝóÅöäøóåõ íõËöíÑõ Ýöí ÇáäøóÝúÓö ÊóØóáøõÈðÇ áöÈóíóÇäö ãóÏóì åóÐóÇ ÇáÊøóÍúáöíáö. æóÇáúÌõãúáóÉõ ÎóÈóÑñ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÅöäúÔóÇÁö ÊóÍúáöíáö ÇáúÅöÑúÌóÇÁö æóÇáúÅöíæóÇÁö áãä íóÔóÇÁ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÇáúÅöÑúÌóÇÁõ ÍóÞöíÞóÊõåõ: ÇáÊøóÃúÎöíÑõ Åöáóì æóÞúÊò ãõÓúÊóÞúÈóáò. íõÞóÇáõ: ÃóÑúÌóÃóÊõ ÇáúÃóãúÑó æóÃóÑúÌóíúÊõåõ ãóåúãõæÒðÇ æóãõÎóÝøóÝðÇ¡ ÅöÐóÇ ÃóÎøóÑúÊõåõ.
æóÝöÚúáõåõ íóäúÕóÑöÝõ Åöáóì ÇáúÃóÍúæóÇáö áóÇ ÇáÐøóæóÇÊö¡ ÝóÅöÐóÇ ÚõÏøöíó ÝöÚúáõåõ Åöáóì ÇÓúãö ÐóÇÊò ÊóÚóíøóäó ÇäúÕöÑóÇÝõåõ Åöáóì æóÕúÝò ãöäó ÇáúÃóæúÕóÇÝö ÇáúãõäóÇÓöÈóÉö æóÇáøóÊöí ÊõÑóÇÏõ ãöäúåóÇ¡ ÝóÅöÐóÇ ÞõáúÊó: ÃóÑúÌóÃúÊõ ÛóÑöíãöí¡ ßóÇäó ÇáúãõÑóÇÏõ: Ãóäøóßó ÃóÎøóÑúÊó ÞóÖóÇÁó Ïóíúäöåö Åöáóì æóÞúÊò íóÃúÊöí.
æóÇáúÅöíæóÇÁõ: ÍóÞöíÞóÊõåõ ÌóÚúáõ ÇáÔøóíúÁö ÂæöíðÇ¡ Ãóíú ÑóÇÌöÚðÇ Åöáóì ãóßóÇäöåö. íõÞóÇáõ: Âæóì¡ ÅöÐÇ ÑóÌóÚó Åöáóì ÍóíúËõ ÝóÇÑóÞó¡ æóåõæó åõäóÇ ãóÌóÇÒñ Ýöí ãõØúáóÞö ÇáöÇÓúÊöÞúÑóÇÑö ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ÈóÚúÏó ÅöÈúÚóÇÏò Ãóãú ÈöÏõæäöåö¡ æóÓóæóÇÁñ ßóÇäó ÈóÚúÏó ÓóÈúÞö ÇÓúÊöÞúÑóÇÑò ÈöÇáúãóßóÇäö Ãóãú áóãú íóßõäú.
æóãõÞóÇÈóáóÉõ ÇáúÅöÑúÌóÇÁö ÈöÇáúÅöíæóÇÁö ÊóÞúÊóÖöí Ãóäøó ÇáúÅöÑúÌóÇÁó ãõÑóÇÏñ ãöäúåõ ÖöÏøõ ÇáúÅöíæóÇÁö Ãóæú Ãóäøó ÇáúÅöíæóÇÁó ÖÏ
ÇáÅÑÌÇÁ æóÈöÐóáöß ÊäÔà ÇÍÊãÇáÇÊ Ýöí ÇáãõÑóÇÏ ãä ÇáúÅöÑúÌóÇÁö æóÇáúÅöíæóÇÁö ÕóÑöíÍöåöãóÇ æóßöäóÇíóÊöåöãóÇ.
ÝóÖóãöíÑõ ãöäúåõäøó ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáäøöÓóÇÁö ÇáúãóÐúßõæÑóÇÊö ãöãøóäú åõäøó Ýöí ÚöÕúãóÊöåö æóãóäú ÃóÍóáøó Çááøóåõ áóåõ äößóÇÍóåõäøó ÛóíúÑóåõäøó ãöäú ÈóäóÇÊö Úóãøöåö æóÚóãøóÇÊöåö æóÎóÇáöåö æóÎóÇáóÇÊöåö¡ æóÇáúæóÇåöÈóÇÊö ÃóäúÝõÓóåõäøó¡ ÝóÊöáúßó ÃóÑúÈóÚóÉõ ÃóÕúäóÇÝò:
ÇáÕøöäúÝõ ÇáúÃóæøóáõ: æóåõäøó ÇááøóÇÁö Ýöí ÚöÕúãóÉö ÇáäøóÈöíÁö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ Ýóåõäøó ãõÊøóÕöáúäó Èöåö ÝóÅöÑúÌóÇÁõ åóÐóÇ ÇáÕøöäúÝö íóäúÕóÑöÝõ Åöáóì ÊóÃúÎöíÑö ÇáöÇÓúÊöãúÊóÇÚö Åöáóì æóÞúÊò ãõÓúÊóÞúÈóáò íõÑöíÏõåõ¡(22/72)
æóÇáúÅöíæóÇÁõ ÖöÏøõåõ.
ÝóíóÊóÚóíøóäõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÅöÑúÌóÇÁõ ãõäúÕóÑöÝðÇ Åöáóì ÇáúÞóÓóãö ÝóæóÓøóÚó Çááå Úáì äÈíÆå Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäú ÃóÈóÇÍó áóåõ Ãóäú íõÓúÞöØó ÍóÞøó ÈóÚúÖö äöÓóÇÆöåö Ýöí ÇáúãóÈöíÊö ãóÚóåõäøó ÝóÕóÇÑó ÍóÞøõ ÇáúãóÈöíÊö ÍóÞøðÇ áóåõ áóÇ áóåõäøó ÈöÎöáóÇÝö ÈóÞöíøóÉö ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ æóÚóáóì åóÐóÇ ÌóÑóì Þóæúáõ ãõÌóÇåöÏò æóÞóÊóÇÏóÉó æóÃóÈöí ÑóÒöíäò¡ ÞóÇáóåõ ÇáØøóÈóÑöíøõ.
æóÞóÏú ßóÇäóÊú ÅöÍúÏóì äöÓóÇÁö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃóÓúÞóØóÊú Úóäúåõ ÍóÞøóåóÇ Ýöí ÇáúãóÈöíÊö æóåöíó ÓóæúÏóÉõ ÈöäúÊõ ÒóãúÚóÉó¡ æóåóÈóÊú íóæúãóåóÇ áÚóÇÆöÔóÉ ÝóßóÇäó ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÞúÓöãõ áöÚóÇÆöÔóÉó ÈöíóæúãöåóÇ æóíóæúãö ÓóæúÏóÉó æóßóÇäó Ðóáößó ÞóÈúáó äõÒõæáö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö¡ æóáóãøóÇ äóÒóáóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉ ÕóÇÑ ÇáäÈíÁ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ãõÎóíøóÑðÇ Ýöí ÇáúÞóÓúãö áöÃóÒúæóÇÌöåö. æóåóÐóÇ Þóæúáõ ÇáúÌõãúåõæÑö¡ ÞóÇáó ÃóÈõæ ÈóßúÑö Èúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö: æóåõæó ÇáøóÐöí íóäúÈóÛöí Ãóäú íõÚóæøóáó Úóáóíúåö.
æóåóÐóÇ ÊóÎúíöíÑ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÅöáøóÇ Ãóäøóåõ áóãú íóÃúÎõÐú áöäóÝúÓöåö Èöåö ÊóßóÑøõãðÇ ãöäúåõ Úóáóì ÃóÒúæóÇÌöåö. ÞóÇáó ÇáÒøõåúÑöíøõ. ãóÇ ÚóáöãúäóÇ Ãóäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö ÃóÑúÌóÃó ÃóÍóÏðÇ ãöäú ÃóÒúæóÇÌöåö Èóáú ÂæóÇåõäøó ßõáøóåõäøó. ÞóÇáó ÃóÈõæ ÈóßúÑö Èúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö: æóåõæó ÇáúãóÚúäóì ÇáúãõÑóÇÏõ. æóÞóÇáó ÃóÈõæ ÑóÒöíäò ÇáúÚõÞóíúáöíøõ (1) : ÃóÑúÌóÃó ãóíúãõæäóÉó æóÓóæúÏóÉó æóÌõæóíúÑöíóÉó æóÃõãøó ÍóÈöíÈóÉó æóÕóÝöíøóÉó¡ ÝóßóÇäó íóÞúÓöãõ áóåõäøó ãóÇ ÔóÇÁó¡ Ãóíú Ïõæäó ãõÓóÇæóÇÉò áöÈóÞöíøóÉö ÃóÒúæóÇÌöåö. æóÖóÚøóÝóåõ ÇÈúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö.
æóÝõÓøöÑó ÇáúÅöÑúÌóÇÁõ ÈöãóÚúäóì ÇáÊøóØúáöíÞö¡ æóÇáúÅöíæóÇÁõ ÈöãóÚúäóì ÇáúÅöÈúÞóÇÁö Ýöí ÇáúÚöÕúãóÉö¡ Ýóíóßõæäõ ÅöÐúäðÇ áóåõ ÈöÊóØúáöíÞö ãóäú íóÔóÇÁõ ÊóØúáöíÞóåóÇ æóÅöØúáóÇÞõ ÇáúÅöÑúÌóÇÁö Úóáóì ÇáÊøóØúáöíÞö ÛóÑöíÈñ.
æóÞóÏú ÐóßóÑõæÇ ÃóÞúæóÇáðÇ ÃõÎóÑó æóÃóÎúÈóÇÑðÇ Ýöí ÓóÈóÈö ÇáäøõÒõæáö áóãú ÊóÕöÍøó ÃóÓóÇäöíÏõåóÇ Ýóåöíó ÂÑóÇÁñ áóÇ íõæËóÞõ ÈöåóÇ. æóíóÔúãóáõ ÇáúÅöÑúÌóÇÁõ ÇáÕøöäúÝó ÇáËøóÇäöí æóåõäøó ãóÇ ãóáóßóÊú íóãöíäõåõ æóåõæó Íõßúãñ ÃóÕúáöíøñ ÅöÐú áóÇ íóÌöÈõ áöáúÅöãóÇÁö ÚóÏóáñ Ýöí ÇáúãõÚóÇÔóÑóÉö æóáóÇ Ýöí ÇáúãóÈöíÊö.
æóíóÔúãóáõ ÇáúÅöÑúÌóÇÁõ ÇáÕøöäúÝó ÇáËøóÇáöËó æóåõäøó: ÈóäóÇÊõ Úóãøöåö æóÈóäóÇÊõ ÚóãøóÇÊöåö æóÈóäóÇÊõ ÎóÇáöåö æóÈóäóÇÊõ ÎóÇáóÇÊöåö¡ ÝóÇáúÅöÑúÌóÇÁõ ÊóÃúÎöíÑõ ÊóÒóæøõÌö ãóäú íóÍöáøõ ãöäúåõäøó¡ æóÇáúÅöíæóÇÁõ ÇáúÚóÞúÏõ Úóáóì ÅöÍúÏóÇåöäøó¡ æóÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó
áóãú íóÊóÒóæøóÌú æóÇÍöÏóÉð ÈóÚúÏó äõÒõæáö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö¡ æóÐóáößó ÅöÑúÌóÇÁõ ÇáúÚóãóáö ÈöÇáúÅöÐúäö Ýöíåöäøó Åöáóì ÛóíúÑö ÃóÌúáò ãõÚóíøóäò.
æóßóÐóáößó ÅöÑúÌóÇÁõ ÇáÕøöäúÝö ÇáÑøóÇÈöÚö ÇááøóÇÁö æóåóÈúäó ÃóäúÝõÓóåõäøó¡ ÓóæóÇÁñ ßóÇäó Ðóáößó æóÇÞöÚðÇ ÈóÚúÏó
_________
(1) ÃóÈõæ ÑÒíä ÈöÝóÊúÍ ÇáÑøóÇÁ ÇÓúãå: áóÞöíØ. æóíõÞóÇá áóåõ ÇáúÚÞíáöíø Ãóæ ÇáÚÇãÑí æóåõæó ãä Èäí ÇáãäÊÝÞ. æóáå ÕõÍúÈóÉ. [.....](22/73)
äõÒõæáö ÇáúÂíóÉö Ãóãú ßóÇäó ÈóÚúÖõåõ ÈóÚúÏó äõÒõæáöåóÇ ÝóÅöÑúÌóÇÄõåõäøó ÚóÏóãõ ÞóÈõæáö äößóÇÍö ÇáúæóÇåöÈóÉö¡ ÚóÈøóÑó Úóäúåõ ÈöÇáúÅöÑúÌóÇÁö ÅöÈúÞóÇÁð Úóáóì ÃóãóáöåóÇ Ãóäú íóÞúÈóáóåóÇ Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈá¡ æÅíæÇÄåä ÞóÈõæáõ åöÈóÊöåöäøó.
ÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ æóÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÍóÝúÕñ Úóäú ÚóÇÕöãò æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò æóÎóáóÝñ ÊõÑúÌöí ÈöÇáúíóÇÁö ÇáÊøóÍúÊöíøóÉö Ýöí ÂÎöÑå ãÎøÝÝ (ÊÑÌìÁ) ÇáúãóåúãõæÒõ. æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÃóÈõæ ÈóßúÑò Úóäú ÚóÇÕöã æóíóÚúÞõæÈ ÊÑÌìÁ ÈöÇáúåóãúÒö Ýöí ÂÎöÑöåö. æóÞóÇáó ÇáÒøóÌøóÇÌõ: ÇáúåóãúÒõ ÃóÌúæóÏõ æóÃóßúËóÑõ.
æóÇáúãóÚúäóì æóÇÍöÏñ.
æóÇÊøóÝóÞó ÇáÑøõæóÇÉõ Úáì Ãóä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóãú íóÓúÊóÚúãöáú ãóÚó ÃóÒúæóÇÌöåö ãóÇ ÃõÈöíÍó áóåõ ÃóÎúÐðÇ ãöäúåõ ÈöÃóÝúÖóáö ÇáúÃóÎúáóÇÞö¡ ÝóßóÇäó íóÚúÏöáõ Ýöí ÇáúÞóÓúãö Èóíúäó äöÓóÇÆöåö¡ ÅöáøóÇ Ãóäøó ÓóæúÏóÉó æóåóÈóÊú íóæúãóåóÇ áöÚóÇÆöÔóÉó ØóáóÈðÇ áöãóÓóÑøóÉö ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÃóãøóÇ Þóæúáõåõ: æóãóäö ÇÈúÊóÛóíúÊó ãöãøóäú ÚóÒóáúÊó ÝóáÇ ÌõäÇÍó Úóáóíúßó ÝóåóÐóÇ áöÈóíóÇäö Ãóäøó åóÐóÇ ÇáÊøóÎúíöíÑó áóÇ íõæÌöÈõ ÇÓúÊöãúÑóÇÑó ãóÇ ÃõÎöÐó Èöåö ãöäó ÇáØøóÑóÝóíúäö ÇáúãõÎóíøóÑö ÈóíúäóåõãóÇ¡ Ãóíú áóÇ íóßõæäõ Úóãóáõåõ ÈöÇáúÚóÒúáö áóÇÒöãó ÇáÏøóæóÇãö ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáÙøöåóÇÑö æóÇáúÅöíáóÇÁö¡ Èóáú ÃóÐöäó Çááøóåõ Ãóäú íóÑúÌöÚó Åöáóì ãóäú íóÚúÒöáõåóÇ ãöäúåõäøó¡ ÝóÕóÑøóÍó åõäóÇ ÈöÃóäøó ÇáúÅöÑúÌóÇÁó ÔóÇãöáñ áöáúÚóÒúáö.
ÝóÝöí ÇáúßóáóÇãö ÌõãúáóÉñ ãõÞóÏøóÑóÉñ Ïóáøó ÚóáóíúåóÇ Þóæúáõåõ: ÇÈúÊóÛóíúÊó ÅöÐú åõæó íóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõ ÇÈúÊóÛóì ÅöÈúØóÇáó ÚóÒúáöåóÇ¡ ÝóãóÝúÚõæáõ ÇÈúÊóÛóíúÊó ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: æóÊõÄúæöí Åöáóíúßó ãóäú ÊóÔÇÁõ ßóãóÇ åõæó ãõÞúÊóÖóì ÇáúãõÞóÇÈóáóÉö ÈöÞóæúáöåö: ÊõÑúÌöí ãóäú ÊóÔÇÁõ¡ ÝóÅöäøó ÇáúÚóÒúáó æóÇáúÅöÑúÌóÇÁó ãõÄóÏøóÇåõãóÇ æóÇÍöÏñ.
æóÇáúãóÚúäóì: ÝóÅöäú ÚóÒóáúÊó ÈöÇáúÅöÑúÌóÇÁö ÅöÍúÏóÇåõäøó ÝóáóíúÓó ÇáúÚóÒúáõ ÈöæóÇÌöÈò ÇÓúÊöãúÑóÇÑõåõ Èóáú áóßó Ãóäú ÊõÚöíÏóåóÇ Åöäö ÇÈúÊóÛóíúÊó ÇáúÚõæÏó ÅöáóíúåóÇ¡ Ãóíú ÝóáóíúÓó åóÐóÇ ßóÊóÎúíöíÑö ÇáÑøóÌõáö ÒóæúÌóåõ ÝóÊóÎúÊóÇÑõ äóÝúÓóåóÇ ÇáúãõÞúÊóÖöí ÃóäøóåóÇ ÊóÈöíäõ ãöäúåõ. æóãõÊóÚóáøöÞõ ÇáúÌõäóÇÍö ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: ÇÈúÊóÛóíúÊó Ãóí ÇÈúÊóÛóíúÊ ÅíæÇÁåÇ ÝóáóÇ ÌõäóÇÍó Úóáóíúßó ãöäú ÅöíæóÇÆöåóÇ.
æãóäú íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÔóÑúØöíøóÉð æóÌõãúáóÉõ ÝóáÇ ÌõäÇÍó Úóáóíúßó ÌóæóÇÈõ ÇáÔøóÑúØö. æóíÌæÒ Ãóäú Êóßõæäó ãóæúÕõæáóÉð ãõÈúÊóÏóÃð ÝóÅöäøó ÇáúãóæúÕõæáó íõÚóÇãóáõ ãõÚóÇãóáóÉó ÇáÔøóÑúØö Ýöí ßóáóÇãöåöãú ÈößóËúÑóÉò ÅöÐóÇ ÞóÕóÏó ãöäúåõ ÇáúÚõãõæãó ÝóáöÐóáößó íóÞúÊóÑöäõ ÎóÈóÑõ ÇáúãóæúÕõæáö ÇáúÚóÇãö ÈöÇáúÝóÇÁö ßóËöíÑðÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ýóãóäú ÊóÚóÌøóáó Ýöí íóæúãóíúäö
ÝóáÇ ÅöËúãó Úóáóíúåö
[ÇáúÈóÞóÑóÉ: 203] ¡ æóÚóáöíåö ÝóÌõãúáóÉõ ÝóáÇ ÌõäÇÍó(22/74)
Úóáóíúßó ÎóÈóÑõ ÇáúãõÈúÊóÏóÃö ÇÞúÊóÑóäó ÈöÇáúÝóÇÁö áöãõÚóÇãóáóÉö ÇáúãóæúÕõæáö ãõÚóÇãóáóÉó ÇáÔøóÑúØö æóãóÝúÚõæáõ ÚóÒóáúÊó ãóÍúÐõæÝñ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãóäú Ãóíö ÇáøóÊöí ÇÈúÊóÛóíúÊóåóÇ ãöãøóäú ÚóÒóáúÊóåõäøó æóåõæó ãöäú ÍóÐúÝö ÇáúÚóÇÆöÏö ÇáúãóäúÕõæÈö.
Ðáößó ÃóÏúäì Ãóäú ÊóÞóÑøó ÃóÚúíõäõåõäøó æóáÇ íóÍúÒóäøó æóíóÑúÖóíúäó ÈöãÇ ÂÊóíúÊóåõäøó ßõáøõåõäøó æóÇááøóåõ íóÚúáóãõ ãóÇ Ýöí ÞõáõæÈößõãú æóßÇäó Çááøóåõ ÚóáöíãÇð ÍóáöíãÇð.
ÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Åöáóì ÔóíúÁò ãöãøóÇ ÊóÞóÏøóãó æóåõæó ÃóÞúÑóÈõåõ¡ ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Åöáóì ãóÚúäóì ÇáÊøóÝúæöíÖö ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏö ãöäú Þóæúáöåö: ÊõÑúÌöí ãóäú ÊóÔÇÁõ ãöäúåõäøó æóÊõÄúæöí Åöáóíúßó ãóäú ÊóÔÇÁõ¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Åöáóì ÇáöÇÈúÊöÛóÇÁö ÇáúãõÊóÖóãøöäö áóåõ ÝöÚúáõ ÇÈúÊóÛóíúÊó Ãóíú ÝóáóÇ ÌõäóÇÍó Úóáóíúßó Ýöí ÇÈúÊöÛóÇÆöåöäøó ÈóÚúÏó ÚóÒúáöåöäøó Ðóáößó ÃóÏúäóì áöÃóäú ÊóÞóÑøó ÃóÚúíõäõåõäøó. æóÇáöÇÈúÊöÛóÇÁõ: ÇáÑøóÛúÈóÉõ æóÇáØøóáóÈõ¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ ÇÈúÊöÛóÇÁõ ãõÚóÇÔóÑóÉö ãóäú ÚóÒóáóåõäøó.
ÝóÚóáóì ÇáúÃóæøóáö íóßõæäõ ÇáúãóÚúäóì Ãóäøó Ýöí åóÐóÇ ÇáÊøóÝúæöíÖö ÌóÚóáó ÇáúÍóÞøó Ýöí ÇÎúÊöíóÇÑö ÃóÍóÏö ÇáúÃóãúÑóíúäö ÈöíóÏö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóáóãú íõÈúÞö ÍóÞøðÇ áóåõäøó ÝóÅöÐóÇ Úóíøóäó áöÅöÍúÏóÇåöäøó ÍóÇáóÉð ãöäó ÇáúÍóÇáóíúäö ÑóÖöíóÊúåõ Èöåö áöÃóäøóåõ íóÌúÚóáõ Çááøóåó ÊóÚóÇáóì Úóáóì Íõßúãö Þóæúáöåö: æóãÇ ßÇäó áöãõÄúãöäò æóáÇ ãõÄúãöäóÉò ÅöÐÇ ÞóÖóì Çááøóåõ æóÑóÓõæáõåõ ÃóãúÑÇð Ãóä Êßæä áóåõãõ ÇáúÎöíóÑóÉõ ãöäú ÃóãúÑöåöãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 36] ÝóÞóÑøóÊú ÃóÚúíõäõ ÌóãöíÚöåöäøó ÈöãóÇ ÚóíøóäóÊó áößõáøö æóÇÍöÏóÉò áöÃóäøó ÇáøóÐöí íóÚúáóãõ Ãóäøóåõ áóÇ ÍóÞøó áóåõ Ýöí ÔóíúÁò ßóÇäó ÑóÇÖöíðÇ ÈöãóÇ ÃõæÊöíó ãöäúåõ¡ æóÅöäú Úóáöãó Ãóäøó áóåõ ÍóÞøðÇ ÍóÓöÈó Ãóäøó ãóÇ íõÄúÊóÇåõ ÃóÞóáøõ ãöäú ÍóÞøöåö æóÈóÇáóÛó Ýöí ÇÓúÊöíÝóÇÆöåö. æóåóÐóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑõ ãóÑúæöíøñ Úóäú ÞóÊóÇÏóÉó æóÊóÈöÚóåõ ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøõ æóÇÈúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö æóÇáúÞõÑúØõÈöíøõ æóÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó¡ æóåóÐóÇ íõáóÇÆöãõ Þóæúáóåõ: æóíóÑúÖóíúäó æóáóÇ íõáóÇÆöãõ Þóæúáóåõ: Ãóäú ÊóÞóÑøó ÃóÚúíõäõåõäøó áöÃóäøó ÞõÑøóÉó ÇáúÚóíúäö ÅöäøóãóÇ Êóßõæäõ ÈöÇáúÃóãúÑö ÇáúãóÍúÈõæÈö¡ æóÞóæúáóåõ: æóáÇ íóÍúÒóäøó áöÃóäøó ÇáúÍõÒúäó ãöäó ÇáúÃóãúÑö ÇáúãõßóÏøóÑö áóíúÓó ÈöÇÎúÊöíóÇÑöíøò ßóãóÇ
ÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ÝóáóÇ Êóáõãúäöí ÝöíãóÇ áóÇ Ãóãúáößõ» .
æóÚóáóì ÇáúæóÌúåö ÇáËøóÇäöí íóßõæäõ ÇáúãóÚúäóì: Ðóáößó ÇáöÇÈúÊöÛóÇÁõ ÈóÚúÏó ÇáúÚóÒúáö ÃóÞúÑóÈõ áöÃóäú ÊóÞóÑøó ÃóÚúíõäõ ÇááøóÇÊöí ßõäúÊó ÚóÒóáúÊóåõäøó. ÝóÝöí åóÐóÇ ÇáúæóÌúå ÊÑÛíÈ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÇÎúÊöíóÇÑö ÚóÏóãö ÚóÒúáöåöäøó Úóäö ÇáúÞóÓúãö æóåõæó ÇáúãõäóÇÓöÈõ áöÞóæúáöåö: Ãóäú ÊóÞóÑøó ÃóÚúíõäõåõäøó æóáÇ íóÍúÒóäøó ßóãóÇ ÚóáöãúÊó ÂäöÝðÇ¡ æóáÞóæúáå: «æíÑÖíä ßáøåä» ¡ æóáöãóÇ ÝöíãóÇ ÐõßöÑó ãöäó ÇáúÍóÓóäóÇÊö ÇáúæóÇÝöÑóÉö ÇáøóÊöí íÑÛÈ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÊóÍúÕöíáöåóÇ áóÇ ãóÍóÇáóÉó æóåöíó ÅöÏúÎóÇáõ ÇáúãóÓóÑøóÉö Úóáóì ÇáúãõÓáã æóÍõÕõæá ÇáÑÖì Èóíúäó ÇáúãõÓúáöãöíäó æóåõæó(22/75)
ãöãøóÇ íõÚóÒøöÒõ ÇáúÃõÎõæøóÉó ÇáúÅöÓúáóÇãöíøóÉó ÇáúãõÑóÛøóÈó ÝöíåóÇ. æóäõÞöáó ÞóÑöíÈñ ãöäú åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò æóãõÌóÇåöÏò æóÇÎúÊóÇÑóåõ ÃóÈõæ Úóáöíøò ÇáúÌöÈøóÇÆöíøö æóåõæó ÇáúÃóÑúÌóÍõ áöÃóäøó ÞõÑøóÉó ÇáúÚóíúäö áóÇ ÊóÍúÕõáõ Úóáóì ãóÖóÖò æóáöÃóäøó ÇáúÍóØøó Ýöí ÇáúÍóÞøö íõæÌöÈõ ÇáúßóÏóÑó. æóíõÄóíøöÏåõ Ãóä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóãú íóÃúÎõÐú ÅöáøóÇ Èöåö æóáóãú íõÍúÝóÙú Úóäúåõ Ãóäøóåõ ÂËóÑó ÅöÍúÏóì ÃóÒúæóÇÌöåö
ÈöáóíúáóÉò Óöæóì áóíúáóÉö ÓóæúÏóÉó ÇáøóÊöí æóåóÈóÊúåóÇ áöÚóÇÆöÔóÉó¡ ÇÓúÊóãóÑøó Ðóáößó Åöáóì æóÝóÇÊöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. æóÞóÏú ÌóÇÁó Ýöí ÇáÕøóÍöíÍö Ãóäøóåõ ßóÇäó Ýöí ãóÑóÖöåö ÇáøóÐöí ÊõæõÝøöíó Ýöíåö íõØóÇÝõ Èöåö ßõáøó íóæúãò Úóáóì ÈõíõæÊö ÃóÒúæóÇÌöåö¡ æóßóÇäó ãóÈúÏóÃõ ÔóßúæóÇåõ Ýöí ÈóíúÊö ãóíúãõæäóÉó Åöáóì Ãóäú ÌóÇÁóÊú äóæúÈóÉõ áóíúáóÉö ÚóÇÆöÔóÉó ÝóÃóÐöäó áóåõ ÃóÒúæóÇÌõåõ Ãóäú íõãóÑøóÖó Ýöí ÈóíúÊöåóÇ ÑöÝúÞðÇ Èöåö.
æóÑõæöíó Úóäúåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäøóåõ ÞóÇáó Íöíäó ÞóÓóãó áóåõäøó «Çááøóåõãøó åóÐöåö ÞöÓúãóÊöí ÝöíãóÇ Ãóãúáößõ ÝóáóÇ Êóáõãúäöí ÝöíãóÇ áóÇ Ãóãúáößõ»
¡ æóáóÚóáøó Ðóáößó ßóÇäó ÞóÈúáó äõÒõæáö ÇáÊøóÝúæöíÖö Åöáóíúåö ÈöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö.
æóÝöí Þóæúáöåö: æóíóÑúÖóíúäó ÈöãÇ ÂÊóíúÊóåõäøó ßõáøõåõäøó ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóä ÇáãõÑóÇÏ ÇáÑÖì ÇáøóÐöí íóÊóÓóÇæóíúäó Ýöíåö æóÅöáøóÇ áóãú íóßõäú áöáÊøóÃúßöíÏö Èö ßõáøõåõäøó äõßúÊóÉñ ÒóÇÆöÏóÉñ¡ ÝóÇáúÌóãúÚõ Èóíúäó ÖóãöíÑöåöäøó Ýöí Þóæúáå: ßõáøõåõäøó íæãìÁ Åöáóì ÑÖì ãõÊóÓóÇæò Èóíúäóåõäøó.
æóÖóãöíÑóÇ ÃóÚúíõäõåõäøó æóáÇ íóÍúÒóäøó ÚóÇÆöÏóÇäö Åöáóì (ãóäú) Ýöí Þóæúáöåö: ãöãøóäú ÚóÒóáúÊó. æóÐößúÑõ æóáÇ íóÍúÒóäøó ÈóÚúÏó ÐößúÑö Ãóäú ÊóÞóÑøó ÃóÚúíõäõåõäøó ãóÚó ãóÇ Ýöí ÞõÑøóÉö ÇáúÚóíúäö ãöäú ÊóÖóãøõäö ãóÚúäóì ÇäúÊöÝóÇÁö ÇáúÍõÒúäö ÈöÇáúÅöíãóÇÁö Åöáóì ÊóÑúÛöíÈö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÇÈúÊöÛóÇÁö ÈóÞóÇÁö ÌóãöíÚö äöÓóÇÆöåö Ýöí ãõæóÇÕóáóÊöåö áöÃóäøó Ýöí ÚóÒúáö ÈóÚúÖöåöäøó ÍõÒúäðÇ áöáúãóÚúÒõæáóÇÊö æóåõæó ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó ÑÄæÝ áóÇ íõÍöÈøõ Ãóäú íõÍúÒöäó ÃóÍóÏðÇ.
æßõáøõåõäøó ÊóæúßöíÏñ áöÖóãöíÑö íóÑúÖóíúäó Ãóæú íóÊóäóÇÒóÚõåõ ÇáÖøóãóÇÆöÑõ ßõáøõåóÇ.
æóÇáúÅöíÊóÇÁõ: ÇáúÅöÚúØóÇÁõ æóÛóáóÈó Úóáóì ÅöÚúØóÇÁö ÇáúÎóíúÑö ÅöÐóÇ áóãú íõÐúßóÑú ãóÝúÚõæáõåõ ÇáËøóÇäöí¡ Ãóæú ÐõßöÑó ÛóíúÑõ ãõÚóíøóäò ßóÞóæúáöåö: ÝóÎõÐú ãóÇ ÂÊóíúÊõßó æóßõäú ãöäó ÇáÔøóÇßöÑöíäó [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 144] ¡ ÝóÅöÐóÇ ÐóßóÑó ãóÝúÚõæáóåõ ÇáËøóÇäöíó ÝóÇáúÛóÇáöÈõ Ãóäøóåõ áóíúÓó ÈöÓõæÁò. æóáóãú ÃóÑóåõ íõÓúÊóÚúãóáõ Ýöí ÅöÚúØóÇÁö ÇáÓøõæÁö ÝóáóÇ ÊóÞõæáõ: ÂÊóÇåõ ÓöÌúäðÇ æóÂÊóÇåõ ÖóÑúÈðÇ¡ ÅöáøóÇ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáÊøóåóßøõãö Ãóæö ÇáúãõÔóÇßóáóÉö¡ ÝóãóÇ åõäóÇ ãöäó ÇáúÞóÈöíáö ÇáúÃóæøóáö¡ æóáöåóÐóÇ íóÈúÚõÏõ ÊóÝúÓöíÑå ÈÃäåä íÑÖíä ÈöãóÇ ÃóÐöäó Çááøóåõ Ýöíåö áöÑóÓõæáöåö ãöäú ÚóÒúáöåöäøó æóÅöÑúÌóÇÆöåöäøó. æóÊóæúÌöíåõåõ Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» ÊóßóáøõÝñ.
æóÇáÊøóÐúíöíáõ ÈöÞóæúáöåö: æóÇááøóåõ íóÚúáóãõ ãóÇ Ýöí ÞõáõæÈößõãú æóßÇäó Çááøóåõ ÚóáöíãÇð ÍóáöíãÇð ßóáóÇãñ ÌóÇãöÚñ áöãóÚúäóì ÇáÊøóÑúÛöíÈö æóÇáÊøóÍúÐöíÑö ÝóÝöíåö ÊÑÛíÈ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÇáúÅöÍúÓóÇäö ÈöÃóÒúæóÇÌöåö æóÅöãóÇÆöåö(22/76)
áóÇ íóÍöáøõ áóßó ÇáäøöÓóÇÁõ ãöäú ÈóÚúÏõ æóáóÇ Ãóäú ÊóÈóÏøóáó Èöåöäøó ãöäú ÃóÒúæóÇÌò æóáóæú ÃóÚúÌóÈóßó ÍõÓúäõåõäøó ÅöáøóÇ ãóÇ ãóáóßóÊú íóãöíäõßó æóßóÇäó Çááøóåõ Úóáóì ßõáøö ÔóíúÁò ÑóÞöíÈðÇ (52)
æóÇáúãõÊóÚóÑøöÖóÇÊö áöáÊøóÒóæøõÌö Èöåö¡ æóÊóÍúÐöíÑñ áóåõäøó ãöäú ÅöÖúãóÇÑ ÚÏã ÇáÑÖì ÈöãóÇ íóáúÞóíúäóåõ ãöäú ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÝöí ÅöÌúÑóÇÁö ÕöÝóÊí ÚóáöíãÇð ÍóáöíãÇð Úóáóì ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ðóáößó¡ ÝóãõäóÇÓóÈóÉõ ÕöÝóÉö ÇáúÚöáúãö áöÞóæúáöåö: æóÇááøóåõ íóÚúáóãõ ãóÇ Ýöí ÞõáõæÈößõãú ÙóÇåöÑóÉñ¡ æóãõäóÇÓóÈóÉõ ÕöÝóÉõ ÇáúÍóáöíãö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ÊóÑúÛöíÈõ ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÃóáúíóÞö ÇáúÃóÍúæóÇáö ÈöÕöÝóÉö ÇáúÍóáöíãö áöÃóäøó åóãøóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇáÊøóÎóáøõÞõ ÈöÎõáõÞö Çááøóåö
ÊóÚóÇáóì æóÞóÏú ÃóÌúÑóì Çááøóåõ Úóáóíúåö ÕöÝóÇÊò ãöäú ÕöÝóÇÊå ãËá ÑÄæÝ ÑóÍöíã æóãËá ÔóÇåÏ. æóÞóÇáóÊú ÚóÇÆöÔóÉõ ÑóÖöíó Çááøóåõ ÚóäúåóÇ: ãóÇ ÎõíøöÑó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Èóíúäó ÔóíúÆóíúäö ÅöáøóÇ ÇÎúÊóÇÑó ÃóíúÓóÑóåõãóÇ ãóÇ áóãú íóßõäú ÅöËúãðÇ.
æóáöåóÐóÇ áóãú íóÃúÎõÐú ÑóÓõæáõ Çááå ÈöåóÐóÇ ÇáÊøóÎúíöíÑ Ýöí ÇáäøöÓóÇÁö ÇááøóÇÊöí ßõäøó Ýöí ãõÚóÇÔóÑóÊöåö¡ æóÃóÎóÐó Èöåö Ýöí ÇáúæóÇåöÈóÇÊö ÃóäúÝõÓöåöäøó ãóÚó ÇáúÅöÍúÓóÇäö Åöáóíúåöäøó ÈöÇáúÞóæúáö æóÇáúÈóÐúáö ÝóÅöäøó Çááøóåó ßóÊóÈó ÇáúÅöÍúÓóÇäó Úóáóì ßõáøö ÔóíúÁò.
æóÃóÎóÐó Èöåö Ýöí ÊóÑúßö ÇáÊøóÒóæøõÌö ãöäú ÈóäóÇÊö Úóãøöåö æóÚóãøóÇÊöåö æóÎóÇáöåö æóÎóÇáóÇÊöåö áöÃóäøó Ðóáößó áóÇ ÍóÑóÌó Ýöíåö Úóáóíúåöäøó.
[52]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 52]
áóÇ íóÍöáøõ áóßó ÇáäøöÓÇÁõ ãöäú ÈóÚúÏõ æóáÇ Ãóäú ÊóÈóÏøóáó Èöåöäøó ãöäú ÃóÒúæÇÌò æóáóæú ÃóÚúÌóÈóßó ÍõÓúäõåõäøó ÅöáÇøó ãóÇ ãóáóßóÊú íóãöíäõßó æóßÇäó Çááøóåõ Úóáì ßõáøö ÔóíúÁò ÑóÞöíÈÇð (52)
ãóæúÞöÚõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö ÚóÞöÈó ÇáøóÊöí ÞóÈöáóåóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÃóäøóåóÇ ßóÐóáößó äóÒóáóÊú æóÃóäøó ÇáúßóáóÇãó ãõÊøóÕöáñ ÈóÚúÖõåõ ÈöÈóÚúÖò æóãõäúÊóÙöãñ åóÐóÇ ÇáäøóÙúãó ÇáúÈóÏöíÚó¡ Úóáóì Ãóäøó ÍóÐúÝó ãóÇ ÃõÖöíÝóÊú Åöáóíúåö ÈóÚúÏõ íõäóÇÏöí Úóáóì Ãóäøóåõ ÍóÐúÝõ ãóÚúáõæãò Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáúßóáóÇãõ ÇáÓøóÇÈöÞõ ÝóÊóÃóÎøõÑõåóÇ Ýöí ÇáäøõÒõæáö Úóäö ÇáúÂíóÇÊö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ æóßóæúäõåóÇ ãõÊøóÕöáóÉð ÈöåóÇ æóÊóÊöãøóÉð áóåóÇ ãöãøóÇ áóÇ íóäúÈóÛöí Ãóäú íõÊóÑóÏøóÏó Ýöíåö¡ ÝóÊóÞúÏöíÑõ ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö ÇáúãóÍúÐõæÝõ áóÇ íóÎúáõæ: ÅöãøóÇ Ãóäú íõÄúÎóÐó ãöäú ÐößúÑö ÇáúÃóÕúäóÇÝö ÞóÈúáóåõ¡ Ãóíú ãöäú ÈóÚúÏö ÇáúÃóÕúäóÇÝö ÇáúãóÐúßõæÑóÉö ÈöÞóæúáöåö: ÅöäøóÇ ÃóÍúáóáúäÇ áóßó ÃóÒúæÇÌóßó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 50] ÇáúÎó. æóÅöãøóÇ Ãóäú íóßõæäó ãöãøóÇ íóÞúÊóÖöíåö ÇáúßóáóÇãõ ãöäó ÇáÒøóãóÇäö¡ Ãóíú ãöäú ÈóÚúÏö åóÐóÇ ÇáúæóÞúÊö¡ æóÇáúÃóæøóáõ ÇáÑøóÇÌöÍõ.
æÈóÚúÏõ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÈöãóÚúäóì (ÛóíúÑò) ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ýóãóäú íóåúÏöíåö ãöäú ÈóÚúÏö Çááøóåö [ÇáÌÇËíÉ: 23] æóåõæó ÇÓúÊöÚúãóÇáñ ßóËöíÑñ Ýöí ÇááøõÛóÉö¡ æóÚóáóíúåö ÝóáóÇ äóÇÓöÎó áöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö æóáóÇ åöíó äóÇÓöÎóÉñ áöÛóíúÑöåóÇ¡ æóãöãøóÇ íõÄóíøöÏõ åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÇáÊøóÚúÈöíÑõ ÈöáóÝúÙö ÇáúÃóÒúæóÇÌö Ýöí Þóæúáöåö: æóáÇ Ãóäú ÊóÈóÏøóáó(22/77)
Èöåöäøó ãöäú ÃóÒúæÇÌò Ãóíú ÛóíúÑöåöäøó¡ æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáúãóÍúãóáö Íóãóáó ÇáúÂíóÉó ÇÈúäõ ÚóÈøóÇÓò ÝóÞóÏú Ñóæóì ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ Úóäúåõ ÞóÇáó: «äõåöíó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóäú ÃóÕúäóÇÝö ÇáäøöÓóÇÁö ÅöáøóÇ ãóÇ ßóÇäó ãöäó ÇáúãõÄúãöäóÇÊö ÇáúãõåóÇÌöÑóÇÊö» ÝóÞóÇáó:
áóÇ íóÍöáøõ áóßó ÇáäøöÓÇÁõ ãöäú ÈóÚúÏõ æóáÇ Ãóäú ÊóÈóÏøóáó Èöåöäøó ãöäú ÃóÒúæÇÌò æóáóæú ÃóÚúÌóÈóßó ÍõÓúäõåõäøó ÅöáøóÇ ãóÇ ãóáóßóÊú íóãöíäõßó ÝóÃóÍóáøó Çááøóåõ ÇáúãóãúáõæßóÇÊö ÇáúãõÄúãöäóÇÊö æóÇãúÑóÃóÉð ãõÄúãöäóÉð Åöäú æóåóÈóÊú äóÝúÓóåÇ ááäÈíÁ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 50] . æóãöËúáõ åóÐóÇ ãóÑúæöíøñ Úóäú ÃõÈóíøö Èúäö ßóÚúÈò æóÚößúÑöãóÉó æóÇáÖøóÍøóÇßö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÈóÚúÏõ ãõÑóÇÏðÇ Èöåö ÇáÔøóíúÁó ÇáúãõÊóÃóÎøöÑó Úóäú ÛóíúÑöåö æóÐóáößó ÍóÞöíÞóÉõ ãóÚúäóì ÇáúÈõÚúÏöíøóÉö ÝóíóÊóÚóíøóäõ ÊóÞúÏöíÑõ áóÝúÙò íóÏõáøõ Úóáóì ÔóíúÁò ÓóÇÈöÞò.
æóÈöäóÇÁõ ÈóÚúÏõ Úóáóì ÇáÖøóãøö íóÞúÊóÖöí ÊóÞúÏöíÑó ãõÖóÇÝò Åöáóíúåö ãóÍúÐõæÝò íóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇáúßóáóÇãõ ÇáÓøóÇÈöÞõ
Úóáóì ãóÇ ÏóÑóÌó Úóáóíúåö ÇÈúäõ ãóÇáößò Ýöí ÇáúÎõáóÇÕóÉö æóÍóÞøóÞóåõ ÇÈúäõ åöÔóÇãò Ýöí «ÔóÑúÍöåö Úóáóì ÞóØúÑö ÇáäøóÏóì» ¡ ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ãöäú ÈóÚúÏö ãóäú ÐõßöÑúäó Úóáóì ÇáúæóÌúåóíúäö Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÈõÚúÏöíøóÉö ÝóíõÞóÏøóÑõ: ãöäú ÛóíúÑö ãóäú ÐõßöÑúäó¡ Ãóæú íõÞóÏøóÑõ ãöäú ÈóÚúÏö ãóäú ÐõßöÑúäó¡ ÝóÊóäúÔóÃõ ÇÍúÊöãóÇáóÇÊõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÑóÇÏõ ÃóÕúäóÇÝó ãóäú ÐõßöÑúäó Ãóæú ÃóÚúÏóÇÏó ãóäú ÐõßöÑúäó (æóßõäøó ÊöÓúÚðÇ) ¡ Ãóæú ãóäö ÇÎúÊóÑúÊóåõäøó.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÞóÏøóÑó ÇáúãõÖóÇÝõ Åöáóíúåö æóÞúÊðÇ¡ Ãóíú ÈóÚúÏó Çáúíóæúãö Ãóæö ÇáÓøóÇÚóÉö¡ Ãóíö ÇáúæóÞúÊö ÇáøóÐöí äóÒóáóÊú Ýöíåö ÇáúÂíóÉõ Ýóíóßõæäó äóÓúÎðÇ áöÞóæúáöåö: ÅöäøóÇ ÃóÍúáóáúäÇ áóßó ÃóÒúæÇÌóßó Åöáóì Þóæúáöåö: ÎÇáöÕóÉð áóßó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 50] .
æóÃóãøóÇ ãóÇ ÑóæóÇåõ ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ Úóäú ÚóÇÆöÔóÉó ÃóäøóåóÇ ÞóÇáóÊú: «ãóÇ ãóÇÊó ÑóÓõæáõ Çááøóåö ÍóÊøóì ÃóÍóáøó Çááøóåõ áóåõ ÇáäøöÓóÇÁó» . æóÞóÇáó ÍóÏöíËñ ÍóÓóäñ. (æóåõæó ãõÞúÊóÖò Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó ãóäúÓõæÎóÉñ) Ýóåõæó íóÞúÊóÖöí Ãóäøó äóÇÓöÎóåóÇ ãöäó ÇáÓøõäøóÉö áóÇ ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö áöÃóäøó ÞóæúáóåóÇ: ãóÇ ãóÇÊó¡ íõÄúÐöäõ ÈöÃóäøó Ðóáößó ßóÇäó ÂÎöÑó ÍóíóÇÊöåö ÝóáóÇ Êóßõæäõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÇáøóÊöí äóÒóáóÊú ãóÚó ÓõæÑóÊöåóÇ ÞóÈúáó æóÝóÇÊöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÎóãúÓö Óöäöíäó äóÇÓöÎóÉð áöáúÅöÈóÇÍóÉö ÇáøóÊöí ÚäÊåÇ ÚóÇÆöÔóÉ æóáÐóáöß ÝóÇáúÅöÈóÇÍóÉõ ÅöÈóÇÍóÉõ ÊóßúÑöíãò áöÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. æóÑóæóì ÇáØøóÍóÇæöíøõ ãöËúáó ÍóÏöíËö ÚóÇÆöÔóÉó Úóäú Ãõãøö ÓóáóãóÉó.
æÇáäøöÓÇÁõ ÅöÐúÇ ÃõØúáöÞó Ýöí ãöËúáö åóÐóÇ ÇáúãóÞóÇãö ÛóáóÈó Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÃóÒúæóÇÌö¡ Ãóíö ÇáúÍóÑóÇÆöÑö Ïõæäó ÇáúÅöãóÇÁö ßóãóÇ ÞóÇáó ÇáäøóÇÈöÛóÉõ:
ÍöÐóÇÑðÇ Úóáóì Ãóäú áóÇ ÊõäóÇáõ ãóÞóÇÏóÊóíú ... æóáóÇ äöÓúæóÊöí ÍóÊøóì íóãõÊúäó ÍóÑóÇÆöÑðÇ
Ãóíú áóÇ ÊóÍöáøõ áóßó ÇáúÃóÒúæóÇÌõ ãöäú ÈóÚúÏö ãóäú ÐõßöÑúäó.(22/78)
æóÞóæúáõåõ: æóáÇ Ãóäú ÊóÈóÏøóáó Èöåöäøó ÃóÕúáõåõ: ÊóÊóÈóÏøóáõ ÈöÊóÇÁóíúäö ÍõÐöÝóÊú ÅöÍúÏóÇåõãóÇ ÊóÎúÝöíÝðÇ¡ íõÞóÇáõ:
ÈÏøá æÊÈÏøá ÈöãóÚúäì æóÇÍöÏ¡ æóãóÇÏøóÉõ ÇáúÈóÏóáö ÊóÞúÊóÖöí ÔóíúÆóíúäö: íõÚúØóì ÃóÍóÏõåõãóÇ ÚöæóÖðÇ Úóäú ÃóÎúÐö ÇáúÂÎóÑö¡ ÝóÇáÊøóÈúÏöíáõ íóÊóÚóÏøóì Åöáóì ÇáÔøóíúÁö ÇáúãóÃúÎõæÐö ÈöäóÝúÓöåö æóÅöáóì ÇáÔøóíúÁö ÇáúãõÚúØóì ÈöÇáúÈóÇÁö Ãóæú ÈöÍóÑúÝö ãöäú¡ æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãóäú íóÊóÈóÏøóáö ÇáúßõÝúÑó ÈöÇáúÅöíãÇäö ÝóÞóÏú Öóáøó ÓóæÇÁó ÇáÓøóÈöíáö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [108] .
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ãóäú ÍóÕóáóÊú Ýöí ÚöÕúãóÊößó ãöäó ÇáúÃóÕúäóÇÝö ÇáúãóÐúßõæÑóÉö áóÇ íóÍöáøõ áóßó Ãóäú ÊõØóáøöÞóåóÇ¡ Ýóßõäøöíó ÈöÇáÊøóÈóÏøõáö Úóäö ÇáØøóáóÇÞö áöÃóäøóåõ áóÇÒöãõåõ Ýöí ÇáúÚõÑúÝö ÇáúÛóÇáöÈö áöÃóäøó ÇáúãóÑúÁó áóÇ íõØóáøöÞõ ÅöáøóÇ æóåõæó íóÚúÊóÇÖõ Úóäö ÇáúãõØóáøóÞóÉö ÇãúÑóÃóÉð ÃõÎúÑóì¡ æóåóÐöåö ÇáúßöäóÇíóÉõ ãõÊóÚóíøöäóÉñ åõäóÇ áöÃóäøóåõ áóæú ÃõÑöíÏó ÕóÑöíÍõ ÇáÊøóÈóÏøõáö áóÎóÇáóÝó ÂÎöÑõ ÇáúÂíóÉö ÃóæøóáóåóÇ æóÓóÇÈöÞóÊóåóÇ¡ ÝóÅöäøó ÇáÑøóÓõæáó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃõÍöáøóÊú áóåõ ÇáÒøöíóÇÏóÉõ Úóáóì ÇáäøöÓóÇÁö ÇááøóÇÊöí
ÚöäúÏóåõ ÅöÐóÇ ßóÇäóÊö ÇáúãóÒöíÏóÉõ ãöäó ÇáúÃóÕúäóÇÝö ÇáËøóáóÇËóÉö ÇáÓøóÇÈöÞóÉö æóÍóÑõãó Úóáóíúåö ãóÇ ÚóÏóÇåõäøó¡ ÝóÅöÐóÇ ßóÇäóÊö ÇáúãõÓúÊóÈúÏóáóÉõ ÅöÍúÏóì äöÓóÇÁò ãöäó ÇáúÃóÕúäóÇÝö ÇáËøóáóÇËóÉö áóãú íóÓúÊóÞöãú Ãóäú íõÍóÑøóãó Úóáóíúåö ÇÓúÊöÈúÏóÇáõ æóÇÍöÏóÉò ãöäúåõäøó ÈöÚóíúäöåóÇ áöÃóäøó ÊóÍúÑöíãó Ðóáößó íõäóÇÝöí ÅöÈóÇÍóÉó ÇáúÃóÕúäóÇÝö æóáóÇ ÞóÇÆöáñ ÈöÇáäøóÓúÎö Ýöí ÇáúÂíóÊóíúäö¡ æóÅöÐóÇ ßóÇäóÊö ÇáúãõÓúÊóÈúÏóáóÉõ ãöäú ÛóíúÑö ÇáúÃóÕúäóÇÝö ÇáËøóáóÇËóÉö ßóÇäó ÊóÍúÑöíãõåóÇ ÚóÇãøðÇ Ýöí ÓóÇÆöÑö ÇáúÃóÍúæóÇáö ÝóáóÇ ãóÍúÕõæáó áöÊóÍúÑöíãöåóÇ Ýöí ÎõÕõæÕö ÍóÇá ÅÈÏÇáåÇ ÈÛóíúÑåóÇ ÝóÊóãóÍøóÖó Ãóäú íóßõæäó ÇáöÇÓúÊöÈúÏóÇáõ ãõßóäøðì Èöåö Úóäö ÇáØøóáóÇÞö æóãõáóÇÍóÙðÇ Ýöíåö äöíøóÉõ ÇáöÇÓúÊöÈúÏóÇáö. ÝóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÇáÑøóÓõæáó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃõÈöíÍóÊú áóåõ ÇáÒøöíóÇÏóÉõ Úóáóì ÇáäøöÓóÇÁö ÇááøóÇÊöí ÍóÕóáúäó Ýöí ÚöÕúãóÊöåö Ãóæú íóÍúÕõáúäó ãöäó ÇáúÃóÕúäóÇÝö ÇáËøóáóÇËóÉö æóáóãú íõÈóÍú áóåõ ÊóÚúæöíÖõ ÞóÏöíãóÉò ÈöÍóÇÏöËóÉò.
æóÇáúãÚúäóì: æóáóÇ Ãóä ÊØáÞ ÇãúÑóÃóÉ ãöäúåõäøó ÊõÑöíÏõ ÈöØóáóÇÞöåóÇ Ãóä ÊÊÈÏá ÈåóÇ ÒæÌÇ ÃõÎúÑóì.
æóÖãíÑ Èöåöäøó ÚóÇÆöÏ Åöáóì ãóÇ ÃÖíÝ Åöáóíúåö ÈóÚúÏõ ÇáãÞÏøÑ æóåä ÇáúÃóÕúäóÇÝ ÇáËøóáóÇËóÉ.
æóÇáúãóÚúäóì: æóáóÇ Ãóäú ÊõÈóÏøöáó ÈöÇãúÑóÃóÉò ÍóÕóáóÊú Ýöí ÚöÕúãóÊößó Ãóæú ÓóÊóÍúÕõáõ ÇãúÑóÃóÉð ÛóíúÑóåóÇ.
ÝóÇáúÈóÇÁõ ÏóÇÎöáóÉñ Úóáóì ÇáúãõÝóÇÑóÞóÉö.
æãöäú ãóÒöíÏóÉñ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáËøóÇäöí áö ÊóÈóÏøóáó áöÞóÕúÏö ÅöÝóÇÏóÉö ÇáúÚõãõæãö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóáóÇ Ãóäú ÊóÈóÏøóáó Èöåöäøó ÃóÒúæóÇÌðÇ ÃõÎóÑó¡ ÝóÇÎúÊóÕøó åóÐóÇ ÇáúÍõßúãõ ÈöÇáúÃóÒúæóÇÌö ãöäó ÇáúÃóÕúäóÇÝö ÇáËøóáóÇËóÉö æóÈóÞöíóÊö ÇáÓøóÑóÇÑöí ÎóÇÑöÌóÉð ÈöÞóæúáöåö: ÅöáøóÇ ãóÇ ãóáóßóÊú íóãöíäõßó. æóÃóãøóÇ ÇáøóÊöí ÊóåóÈõ äóÝúÓóåóÇ(22/79)
Ýóåöíó Åöäú ÃóÑóÇÏó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäú íóäúßöÍóåóÇ ÝóÞóÏö ÇäúÊóÙóãóÊú Ýöí Óáß ÇáúÃÒúæóÇÌ¡ ÝóÔóãóáóåóÇ Íóßúãõåõäøó¡ æóÅöäú áóãú íõÑöÏú Ãóäú íóäúßöÍóåóÇ ÝóÞóÏú ÈóÞöíóÊú ÃóÌúäóÈöíøóÉð áóÇ ÊóÏúÎõáõ Ýöí Êöáúßó ÇáúÃóÕúäóÇÝö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ áóÇ íóÍöáøõ ÈöíóÇÁò ÊóÍúÊöíøóÉò Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáÊøóÐúßöíÑö áöÃóäøó ÝóÇÚöáóåõ ÌóãúÚñ ÛóíúÑõ ÕóÍöíÍò ÝóíóÌõæÒõ Ýöíåö ÇÚúÊöÈóÇÑõ ÇáúÃóÕúáö. æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóíóÚúÞõæÈõ ÈöÝóæúÞöíøóÉò Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáÊøóÃúäöíËö ÈöÊóÃúæöíáö ÇáúÌóãóÇÚóÉö æóåõãóÇ æóÌúåóÇäö Ýöí ÇáúÌóãúÚö ÛóíúÑö ÇáÓøóÇáöãö.
æóÌõãúáóÉõ æóáóæú ÃóÚúÌóÈóßó ÍõÓúäõåõäøó Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö æóÇáúæóÇæõ æóÇæõåõ¡ æóåöíó ÍóÇáñ ãöäú ÖóãöíÑö ÊóÈóÏøóáó. æáóæú áöáÔøóÑúØö ÇáúãóÞúØõæÚö ÈöÇäúÊöÝóÇÆöåö æóåöíó áöáúÝóÑúÖö æóÇáÊøóÞúÏöíÑ æóÊÓóãì æÕíáÉ¡ ÝóÊóÏõáøõ Úóáóì ÇäúÊöÝóÇÁö ãóÇ åõæó Ïõæäó ÇáúãóÔúÑõæØö ÈöÇáúÃóæúáóì¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáóæö ÇÝúÊóÏì Èöåö Ýöí Âáö ÚöãúÑóÇäó [91] .
æóÇáúãóÚúäóì: áóÇ íóÍöáøõ áóßó ÇáäøöÓóÇÁõ ãöäú ÈóÚúÏõ ÈöÒöíóÇÏóÉò Úóáóì äöÓóÇÆößó æóÈöÊóÚúæöíÖö ÅöÍúÏóÇåöäøó ÈöÌóÏöíÏóÉò Ýöí ßõáøö ÍóÇáóÉò ÍóÊøóì Ýöí ÍóÇáóÉö ÅöÚúÌóÇÈö ÍõÓúäöåöäøó ÅöíøóÇßó.
æóÝöí åóÐóÇ ÅöíÐóÇäñ ÈöÃóäøó Çááøóåó áóãøóÇ ÃóÈóÇÍó áöÑóÓõæáöåö ÇáúÃóÕúäóÇÝó ÇáËøóáóÇËóÉö ÃóÑóÇÏó ÇááøõØúÝó áóåõ æóÃóäú áóÇ íõäóÇßöÏó ÑóÛúÈóÊóåõ ÅöÐóÇ ÃóÚúÌóÈóÊúåõ ÇãúÑóÃóÉð áóßöäøóåõ ÍóÏøóÏó áóåõ ÃóÕúäóÇÝðÇ ãõÚóíøóäóÉð æóÝöíåöäøó ÛöäóÇÁñ.
æóÞóÏú ÚóÈøóÑóÊú Úóäú åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÚóÇÆöÔóÉõ ÑóÖöíó Çááøóåõ ÚóäúåóÇ ÈöÚöÈóÇÑóÉò ÔóíøöÞóÉò¡ ÅöÐú ÞóÇáóÊ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó:
ãóÇ ÃóÑóì ÑóÈøóßó ÅöáøóÇ íõÓóÇÑöÚõ Ýöí åóæóÇßó. æóÃõßøöÏóÊú åóÐöåö ÇáúãõÈóÇáóÛóÉõ ÈöÇáÊøóÐúíöíáö ãöäú Þóæúáöåö: æóßÇäó Çááøóåõ Úóáì ßõáøö ÔóíúÁò ÑóÞöíÈÇð Ãóíú ÚóÇáöãðÇ ÈöÌóÑúíö ßõáøö ÔóíúÁò Úóáóì äóÍúæö ãóÇ ÍóÏøóÏóåõ Ãóæú Úóáóì ÎöáóÇÝöåö¡ Ýóåõæó íõÌóÇÒöí Úóáóì ÍóÓóÈö Ðóáößó. æóåóÐóÇ æÚÏ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöËóæóÇÈò ÚóÙöíãò Úóáóì ãóÇ ÍóÏøóÏó áóåõ ãöäú åóÐóÇ ÇáúÍõßúãö.
æóÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: ÅöáøóÇ ãóÇ ãóáóßóÊú íóãöíäõßó ãõäúÞóØöÚñ. æóÇáúãóÚúäóì: áóßöäú ãóÇ ãóáóßóÊú íóãöíäõßó ÍóáóÇáñ Ýöí ßõáøö ÍóÇáò. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú åóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÏúÑóÇßö ÏóÝúÚõ Êóæóåøõãö Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÑóÇÏõ ãöäú áóÝúÙö ÇáäøöÓÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: áóÇ íóÍöáøõ áóßó ÇáäøöÓÇÁõ ãóÇ íõÑóÇÏöÝõ áóÝúÙó ÇáúÅöäóÇËö Ïõæäó ÇÓúÊöÚúãóÇáöåö ÇáúÚõÑúÝöíøö ÈöãóÚúäóì ÇáúÃóÒúæóÇÌö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó(22/80)
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ áóÇ ÊóÏúÎõáõæÇ ÈõíõæÊó ÇáäøóÈöíøö ÅöáøóÇ Ãóäú íõÄúÐóäó áóßõãú Åöáóì ØóÚóÇãò ÛóíúÑó äóÇÙöÑöíäó ÅöäóÇåõ æóáóßöäú ÅöÐóÇ ÏõÚöíÊõãú ÝóÇÏúÎõáõæÇ ÝóÅöÐóÇ ØóÚöãúÊõãú ÝóÇäúÊóÔöÑõæÇ æóáóÇ ãõÓúÊóÃúäöÓöíäó áöÍóÏöíËò Åöäøó Ðóáößõãú ßóÇäó íõÄúÐöí ÇáäøóÈöíøó ÝóíóÓúÊóÍúíöí ãöäúßõãú æóÇááøóåõ áóÇ íóÓúÊóÍúíöí ãöäó ÇáúÍóÞøö æóÅöÐóÇ ÓóÃóáúÊõãõæåõäøó ãóÊóÇÚðÇ ÝóÇÓúÃóáõæåõäøó ãöäú æóÑóÇÁö ÍöÌóÇÈò Ðóáößõãú ÃóØúåóÑõ áöÞõáõæÈößõãú æóÞõáõæÈöåöäøó æóãóÇ ßóÇäó áóßõãú Ãóäú ÊõÄúÐõæÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö æóáóÇ Ãóäú ÊóäúßöÍõæÇ ÃóÒúæóÇÌóåõ ãöäú ÈóÚúÏöåö ÃóÈóÏðÇ Åöäøó Ðóáößõãú ßóÇäó ÚöäúÏó Çááøóåö ÚóÙöíãðÇ (53)
[53]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 53]
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ áóÇ ÊóÏúÎõáõæÇ ÈõíõæÊó ÇáäøóÈöíøö ÅöáÇøó Ãóäú íõÄúÐóäó áóßõãú Åöáì ØóÚÇãò ÛóíúÑó äÇÙöÑöíäó ÅöäÇåõ æóáßöäú ÅöÐÇ ÏõÚöíÊõãú ÝóÇÏúÎõáõæÇ ÝóÅöÐÇ ØóÚöãúÊõãú ÝóÇäúÊóÔöÑõæÇ æóáÇ ãõÓúÊóÃúäöÓöíäó áöÍóÏöíËò Åöäøó Ðáößõãú ßÇäó íõÄúÐöí ÇáäøóÈöíøó ÝóíóÓúÊóÍúíöí ãöäúßõãú æóÇááøóåõ áóÇ íóÓúÊóÍúíöí ãöäó ÇáúÍóÞøö æóÅöÐÇ ÓóÃóáúÊõãõæåõäøó ãóÊÇÚÇð ÝóÓúÆóáõæåõäøó ãöäú æóÑÇÁö ÍöÌÇÈò Ðáößõãú ÃóØúåóÑõ áöÞõáõæÈößõãú æóÞõáõæÈöåöäøó æóãÇ ßÇäó áóßõãú Ãóäú ÊõÄúÐõæÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö æóáÇ Ãóäú ÊóäúßöÍõæÇ ÃóÒúæÇÌóåõ ãöäú ÈóÚúÏöåö ÃóÈóÏÇð Åöäøó Ðáößõãú ßÇäó ÚöäúÏó Çááøóåö ÚóÙöíãÇð (53)
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ áóÇ ÊóÏúÎõáõæÇ ÈõíõæÊó ÇáäøóÈöíøö ÅöáøóÇ Ãóäú íõÄúÐóäó áóßõãú Åöáì ØóÚÇãò ÛóíúÑó äÇÙöÑöíäó ÅöäÇåõ æóáßöäú ÅöÐÇ ÏõÚöíÊõãú ÝóÇÏúÎõáõæÇ ÝóÅöÐÇ ØóÚöãúÊõãú ÝóÇäúÊóÔöÑõæÇ æóáÇ ãõÓúÊóÃúäöÓöíäó áöÍóÏöíËò Åöäøó Ðáößõãú ßÇäó íõÄúÐöí ÇáäøóÈöíøó ÝóíóÓúÊóÍúíöí ãöäúßõãú æóÇááøóåõ áóÇ íóÓúÊóÍúíöí ãöäó ÇáúÍóÞøö.
áóãøóÇ Èóíøóäó Çááøóåõ Ýöí ÇáúÂíóÇÊö ÇáÓøóÇÈöÞóÉö ÂÏóÇÈó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÚó ÃóÒæóÇÌå ÞÝøÇå Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÈöÂÏóÇÈö ÇáúÃãÉ ãóÚóåõäøó¡ æÕÏÑå ÈöÇáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì ÞöÕøóÉò åöíó ÓóÈóÈõ äõÒõæáö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö. æóåöíó ãóÇ Ýöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» æóÛóíúÑöåö Úóäú ÃóäóÓö Èúäö ãóÇáößò ÞóÇáó: áóãøóÇ ÊóÒóæøóÌó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÒóíúäóÈó ÇÈúäóÉó ÌóÍúÔò ÕóäóÚó ØóÚóÇãðÇ ÈöÎõÈúÒò æóáóÍúãò æóÏóÚóÇ ÇáúÞóæúãó ÝóØóÚöãõæÇ Ëõãøó ÌóáóÓõæÇ íóÊóÍóÏøóËõæäó æóÅöÐóÇ åõæó ßóÃóäøóåõ íóÊóåóíøóÃõ áöáúÞöíóÇãö Ýóáóãú íóÞõæãõæÇ¡ ÝóáóãøóÇ ÑóÃóì Ðóáößó ÞóÇãó ÝóáóãøóÇ ÞóÇãó ÞóÇãó ãóäú ÞóÇãó æóÞóÚóÏó ËóáóÇËóÉõ äóÝóÑò¡ ÝóÌóÇÁó ÇáäøóÈöíÁõ áöíóÏúÎõáó ÝóÅöÐóÇ ÇáúÞóæúãõ ÌõáõæÓñ¡ ÝóÌóÚóáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÎúÑõÌõ Ëõãøó íóÑúÌöÚõ ÝóÇäúØóáóÞó Åöáóì ÍõÌúÑóÉö ÚóÇÆöÔóÉó ... ÝóÊóÞóÑøóì ÍõÌóÑó
äöÓóÇÆöåö ßõáøöåöäøó íõÓóáøöãõ Úóáóíúåöäøó æóíõÓóáøöãúäó Úóáóíúåö æóíóÏúÚõæäó áóåõ¡ Ëõãøó Åöäøóåõãú ÞóÇãõæÇ ÝóÇäúØóáóÞóÊõ ÝóÌöÆúÊõ ÝóÃóÎúÈóÑóÊõ ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäøóåõãú ÞóÏö ÇäúØóáóÞõæÇ ÝóÌóÇÁó ÍóÊøóì ÏóÎóáó ÝóÐóåóÈúÊõ ÃóÏúÎõáõ ÝóÃóáúÞóì ÇáúÍöÌóÇÈó Èóíúäöí æóÈóíúäóåõ ÝóÃóäúÒóáó Çááøóåõ: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ áóÇ ÊóÏúÎõáõæÇ ÈõíõæÊó ÇáäøóÈöíøö Åöáóì Þóæúáöåö: ãöäú æóÑÇÁö ÍöÌÇÈò.
æóÝöí ÍóÏöíËò ÂÎóÑó Ýöí ÇáÕøóÍöíÍö Úóäú ÃóäóÓò ÃóíúÖðÇ Ãóäøó ÚõãóÑó Èúäó ÇáúÎóØøóÇÈö ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ ÞóÇáó áóåõ: «íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö íóÏúÎõáõ Úóáóíúßó ÇáúÈóÑøõ æóÇáúÝóÇÌöÑõ Ýóáóæú ÃóãóÑóÊó ÃõãøóåóÇÊö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöÇáúÍöÌóÇÈö» ÝóÃóäúÒóáó Çááøóåõ ÂíóÉó ÇáúÍöÌóÇÈö. æóáóíúÓó Èóíúäó ÇáúÎóÈóÑóíúäö ÊóÚóÇÑõÖñ áöÌóæóÇÒö Ãóäú íóßõæäó Þóæúáõ ÚõãóÑó ßóÇäó ÞóÈúáó ÇáúÈöäóÇÁö ÈöÒóíúäóÈó ÈöÞóáöíáò Ëõãøó ÚóÞöÈóÊúåõ ÞöÕøóÉõ æóáöíãóÉö ÒóíúäóÈó ÝóäóÒóáóÊö ÇáúÂíóÉõ ÈöÅöËúÑöåóÇ.
æóÇÈúÊõÏöÆó ÔóÑúÚõ ÇáúÍöÌóÇÈö ÈöÇáäøóåúíö Úóäú ÏõÎõæá ÈíõæÊ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÅöáøóÇ áöØóÚóÇãò ÏóÚóÇåõãú Åöáóíúåö¡ áöÃóä ÇáäÈíÁ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ áóåõ ãóÌúáöÓñ íóÌúáöÓõ Ýöí ÇáúãóÓúÌöÏö Ýóãóäú ßóÇäó áóåõ ãõåöãøñ ÚöäúÏóåõ íóÃúÊöíåö åõäóÇáößó.
æóáóíúÓó ÐößúÑõ ÇáÏøóÚúæóÉö Åöáóì ØóÚóÇãò ÊóÞúíöíÏðÇ áöÅöÈóÇÍóÉö ÏõÎõæá ÈíõæÊ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóÇ íóÏúÎõáõåóÇ ÅöáøóÇ ÇáúãóÏúÚõæøõ Åöáóì ØóÚóÇãò æóáóßöäøóåõ ãöËóÇáñ áöáÏøóÚúæóÉö æóÊóÎúÕöíÕñ ÈöÇáÐøößúÑö ßóãóÇ ÌóÑóì Ýöí ÇáúÞóÖöíøóÉö ÇáøóÊöí åöíó ÓóÈóÈõ ÇáäøõÒõæáö ÝóíóáúÍóÞõ Èöåö ßõáøõ ÏóÚúæóÉò Êßæä ãä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóßõáøõ ÅöÐúäò ãöäúåõ ÈöÇáÏøõÎõæáö Åöáóì ÈóíúÊöåö áöÛóíúÑö ÞóÕúÏö Ãóäú íõØúÚóãó ãóÚóåõ ßóãóÇ ßóÇäó íóÞóÚõ Ðóáößó ßóËöíÑðÇ. æóãöäú Ðóáößó ÞöÕøóÉõ ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó(22/81)
Íöíäó ÇÓúÊóÞúÑóÃó ãöäú ÚõãóÑó ÂíóÉð ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö æóåõæó íóØúãóÚõ Ãóäú íóÏúÚõæóåõ ÚõãóÑõ Åöáóì ÇáúÛóÏóÇÁö ÝóÝóÊóÍó Úóáóíúåö ÇáúÂíóÉ æóÏÎá ÝóÅöÐóÇ ÑóÓõæáõ Çááøóåö ÞóÇÆöãñ Úóáóì ÑóÃúÓö ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó æóÞóÏú ÚóÑöÝó ãóÇ Èöåö ÝóÇäúØóáóÞó Èöåö Åöáóì ÈóíúÊöåö æóÃóãóÑó áóåõ ÈöÚõÓøò ãöäú áóÈóäò Ëõãøó ËóÇäò Ëõãøó ËóÇáöËò¡ æóÅöäøóãóÇ ÐóßóÑó ÇáØøóÚóÇãó ÅöÏúãóÇÌðÇ áöÊóÈúíöíäö ÂÏóÇÈöåö¡ æóáöÐóáößó ÇÈúÊõÏöÆó ÈöÞóæúáöåö: ÛóíúÑó äÇÙöÑöíäó ÅöäÇåõ ãóÚó Ãóäøóåõ áóãú íóÞóÚú ãóËúáõåõ Ýöí ÞöÕøóÉö ÓóÈóÈö ÇáäøõÒõæáö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈöíõæÊó ÈößóÓúÑö ÇáúÈóÇÁö. æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóæóÑúÔñ Úóäú äóÇÝöÚò æóÍóÝúÕñ Úóäú ÚóÇÕöãò æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ÈöÖóãøö ÇáúÈóÇÁö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö æóÛóíúÑöåóÇ.
æÅöäÇåõ ÈößóÓúÑö ÇáúåóãúÒóÉö æóÈöÇáúÞóÕúÑö: ÅöãøóÇ ãóÕúÏóÑõ Ãóäóì ÇáÔøóíúÁõ ÅöÐóÇ ÍóÇäó¡ íõÞóÇáõ: Ãóäóì íóÃúäöí¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Ãóáóãú íóÃúäö áöáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ Ãóäú ÊóÎúÔóÚó ÞõáõæÈõåõãú áöÐößúÑö Çááøóåö [ÇáúÍóÏöíÏ: 16] . æóãóÞúáõæÈõåõ: Âäú.
æóåõæó ÈöãóÚúäóÇåõ. æóÇáúãóÚúäóì: ÛóíúÑõ ãõäúÊóÙöÑöíäó ÍõÖõæÑó ÇáØøóÚóÇãö¡ Ãóíú ÛóíúÑõ ÓóÇÈöÞöíäó Åöáóì ÇáúÈõíõæÊö æóÞóÈúáó ÊóåúíöÆóÊöåö.
æóÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ Ýöí ÅöáøóÇ Ãóäú íõÄúÐóäó áóßõãú ÇÓúÊöËúäóÇÁñ ãöäú Úõãõæãö ÇáúÃóÍúæóÇáö ÇáøóÊöí íóÞúÊóÖöíåóÇ ÇáÏøõÎõæáõ Çáúãóäúåöíøõ Úóäúåõ¡ Ãóíú ÅöáøóÇ ÍóÇáó Ãóäú íõÄúÐóäó áóßõãú.
æóÖõãøöäó íõÄúÐóäó ãóÚúäóì ÊóÏúÚõæäó ÝóÚõÏøöíó Èö Åöáì ÝóßóÃóäøóåõ Þöíáó: ÅöáøóÇ Ãóäú ÊõÏúÚóæúÇ Åöáóì ØóÚóÇãò ÝóíõÄúÐóäõ áóßõãú áöÃóäøó ÇáØøõÝóíúáöíøó ÞóÏú íõÄúÐóäõ áóåõ ÅöÐóÇ ÇÓúÊóÃúÐóäó æóåõæó ÛóíúÑõ ãóÏúÚõæøò Ýóåöíó ÍóÇáóÉñ ÛóíúÑõ ãóÞúÕõæÏóÉò ãöäó ÇáúßóáóÇãö.
ÝóÇáúßóáóÇãõ ãõÊóÖóãøöäõ ÔóÑúØóíúäö åõãóÇ: ÇáÏøóÚúæóÉõ¡ æóÇáúÅöÐúäõ¡ ÝóÅöäøó ÇáÏøóÚúæóÉó ÞóÏú ÊóÊóÞóÏøóãõ Úóáóì ÇáúÅöÐúäö æóÞóÏú íóÞúÊóÑöäóÇäö ßóãóÇ Ýöí ÍóÏöíËö ÃóäóÓö Èúäö ãóÇáößò.
æÛóíúÑó äÇÙöÑöíäó ÍóÇáñ ãöäú ÖóãöíÑö áóßõãú Ýóåõæó ÞóíúÏñ Ýöí ãõÊóÚóáøöÞö ÇáúãõÓúÊóËúäóì Ýóíóßõæäõ ÞóíúÏðÇ Ýöí ÞóíúÏò ÝóÕóÇÑóÊö ÇáúÞõíõæÏõ ÇáúãóÔúÑõæØóÉõ ËóáóÇËóÉñ.
æäÇÙöÑöíäó ÇÓúãõ ÝóÇÚöáò ãöäú äóÙóÑó ÈöãóÚúäóì ÇäúÊóÙóÑó¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ýóåóáú íóäúÊóÙöÑõæäó ÅöáøóÇ ãöËúáó ÃóíøóÇãö ÇáøóÐöíäó ÎóáóæúÇ ãöäú ÞóÈúáöåöãú [íõæäõÓ: 102] ÇáúÂíóÉó.
æóãóÚúäóì Ðóáößó: áóÇ ÊóÍúÖõÑõæÇ ÇáúÈõíõæÊó áöáØøóÚóÇãö ÞóÈúáó ÊóåúíöÆóÉö ÇáØøóÚóÇãö áöáÊøóäóÇæõáö ÝóÊóÞúÚõÏõæÇ ÊóäúÊóÙöÑõæäó äõÖúÌóåõ. æóÚóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò äóÒóáóÊú Ýöí äóÇÓò ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó ßóÇäõæÇ íóÊóÍóíøóäõæäó ØóÚóÇãó(22/82)
ÇáäÈíÁ ÝóíóÏúÎõáõæäó ÞóÈúáó Ãóäú íõÏúÑóßó ÇáØøóÚóÇãõ ÝóíóÞúÚõÏõæäó Åöáóì Ãóäú íõÏúÑóßó Ëõãøó íóÃúßõáõæäó æóáóÇ íóÎúÑõÌõæäó ÇåÜ. æóÞóÏú íóÞúÊóÖöí Ãóäøó Ðóáößó ÊóßóÑøóÑó ÞóÈúáó ÞóÖöíøóÉö ÇáäøóÝóÑö ÇáøóÐöíäó ÍóÖóÑõæÇ æóáöíãóÉó ÇáúÈöäóÇÁö ÈöÒóíúäóÈó ÝóÊóßõæäõ Êöáúßó ÇáúÞóÖöíøóÉõ ÎóÇÊöãóÉó ÇáúÞóÖóÇíóÇ¡ Ýóßõäøöíó ÈöÇáöÇäúÊöÙóÇÑö Úóäú ãõÈóÇÏóÑóÉö ÇáúÍõÖõæÑö ÞóÈúáó ÅöÈóÇäö ÇáúÃóßúáö. æóäõßúÊóÉõ åóÐöåö ÇáúßöäóÇíóÉö ÊóÔúæöíåõ ÇáÓøóÈúÞö ÈöÇáúÍõÖõæÑö ÈöÌóÚúáöåö äóåóãðÇ æóÌóÔóÚðÇ æóÅöäú ßóÇäõæÇ ÞóÏú íóÍúÖõÑõæäó áöÛóíúÑö Ðóáößó¡ æóÈöåóÐóÇ ÊóÚúáóãõ Ãóäú áóíúÓó Çáäøóåúíõ ãõÊóæóÌøöåðÇ Åöáóì ÕóÑöíÍö ÇáöÇäúÊöÙóÇÑö.
æóãóæúÞöÚõ ÇáöÇÓúÊöÏúÑóÇßö áöÑóÝúÚö Êóæóåøõãö Ãóäøó ÇáÊøóÃóÎøõÑó Úóäú ÅöÈóÇäö ÇáØøóÚóÇãö ÃóÝúÖóáõ ÝóÃóÑúÔóÏó ÇáäøóÇÓó Åöáóì Ãóäøó ÊóÃóÎøõÑó ÇáúÍõÖõæÑö Úóäú ÅöÈóÇäö ÇáØøóÚóÇãö áóÇ íóäúÈóÛöí Èóáö ÇáÊøóÃóÎøõÑõ áóíúÓó ãöäó ÇáúÃóÏóÈö áöÃóäøóåõ íóÌúÚóáõ ÕóÇÍöÈó ÇáØøóÚóÇãö Ýöí ÇäúÊöÙóÇÑò¡ æóßóÐóáößó ÇáúÈóÞóÇÁõ ÈóÚúÏó ÇäúÞöÖóÇÁö ÇáØøóÚóÇãö ÝóÅöäøóåõ ÊóÌóÇæúÒñ áöÍóÏøö ÇáÏøóÚúæóÉö áöÃóäøó ÇáÏøóÚúæóÉó áöÍõÖõæÑö ÔóíúÁò ÊóÞúÊóÖöí ãõÝóÇÑóÞóÉó ÇáúãóßóÇäö ÚöäúÏó ÇäÊåÇÆå áöÃóä ÊÞíÏ ÇáÏøóÚúæóÉö ÈöÇáúÛóÑóÖö ÇáúãóÎúÕõæÕö íóÊóÖóãøóäõ ÊóÍúÏöíÏóåóÇ ÈöÇäúÊöåóÇÁö ãóÇ ÏõÚöíó áöÃóÌúáöåö¡ æóßóÐóáößó ÇáÔøóÃúäõ Ýöí ßõáøö ÏõÎõæáò áöÛóÑóÖò ãöäú ãõÔóÇæóÑóÉò Ãóæú ãõÍóÇÏóËóÉò Ãóæú ÓóãóÑò Ãóæú äóÍúæö Ðóáößó¡ æóßõáøõ Ðóáößó íóÊóÍóÏøóÏõ ÈöÇáúÚõÑúÝö æóãóÇ áóÇ íóËúÞõáõ Úóáóì ÕóÇÍöÈö ÇáúãóÍóáøö¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ãóÍóáøñ áóÇ íóÎúÊóÕøõ Èöåö ÃóÍóÏñ ßóÏóÇÑö ÇáÔøõæÑóì æóÇáäøóÇÏöí ÝóáóÇ ÊóÍúÏöíÏó Ýöíåö.
æØóÚöãúÊõãú ãóÚúäóÇåõ ÃóßóáúÊõãú¡ íõÞóÇáõ: ØóÚöãó ÝõáóÇäñ Ýóåõæó ØóÇÚöãñ¡ ÅöÐóÇ Ãóßóáó.
æóÇáöÇäúÊöÔóÇÑõ: ÇÝúÊöÚóÇáñ ãöäó ÇáäøóÔúÑö¡ æóåõæó ÅöÈúÏóÇÁõ ãóÇ ßóÇäó ãóØúæöíøðÇ¡ ÃõØúáöÞó Úóáóì ÇáúÎõÑõæÌö ãóÌóÇÒðÇ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö: æóÌóÚóáó ÇáäøóåÇÑó äõÔõæÑÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÝõÑúÞóÇäö [47] .
æóÇáúæóÇæõ Ýöí æóáÇ ãõÓúÊóÃúäöÓöíäó ÚóØóÝñ Úóáóì äÇÙöÑöíäó æóãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ ãöäó ÇáöÇÓúÊöÏúÑóÇßö æóãóÇ ÊóÝóÑøóÚó Úóáóíúåö ÇÚúÊöÑóÇÖñ Èóíúäó ÇáúãõÊóÚóÇØöÝóíúäö. æóÒöíóÇÏóÉõ ÍóÑúÝö ÇáäøóÝúíö ÞóÈúáó ãõÓúÊóÃúäöÓöíäó áöÊóÃúßöíÏö ÇáäøóÝúíö ßóãóÇ åõæó ÇáúÛóÇáöÈõ Ýöí ÇáúÚóØúÝö Úóáóì ÇáúãóäúÝöíøö æóÝöí ÊóÕúÏöíÑö ÇáúãóäúÝöíøö äóÍúæó Þóæúáöåö: ÝóáÇ æóÑóÈøößó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÇáúÂíóÉ [ÇáäøöÓóÇÁ: 65] æóÞóæúáöåö: áóÇ íóÓúÎóÑú Þóæúãñ ãöäú Þóæúãò [ÇáÍÌÑÇÊ: 11] Ëõãøó Þóæúáöåö: æóáÇ äöÓÇÁñ ãöäú äöÓÇÁò [ÇáÍÌÑÇÊ: 11] .
æóÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÓõ: ØóáóÈõ ÇáúÃõäúÓö ãóÚó ÇáúÛóíúÑö. æóÇááøóÇãõ Ýöí áöÍóÏöíËò áöáúÚöáøóÉö¡ Ãóíú æóáóÇ ãõÓúÊóÃúäöÓöíäó áöÃóÌúáö ÍóÏöíËò íóÌúÑöí Èóíúäóßõãú.
æóÇáúÍóÏöíËõ: ÇáúÎóÈóÑõ Úóäú ÃóãúÑò ÍóÏóËó¡ Ýóåõæó Ýöí ÇáúÃóÕúáö ÕöÝóÉñ ÍõÐöÝó ãóæúÕõæÝõåõÇ Ëõãøó(22/83)
ÛóáóÈóÊú Úóáóì ãóÚúäóì ÇáúãóæúÕõæÝö ÝóÕóÇÑó ÈöãóÚúäóì ÇáúÅöÎúÈóÇÑö Úóäú ÃóãúÑò ÍóÏóËó¡ æóÊõæÓøöÚó Ýöíåö ÝóÕóÇÑó ÇáúÅöÎúÈóÇÑõ Úóäú ÔóíúÁò æóáóæú ßóÇäó ÃóãúÑðÇ ÞóÏú ãóÖóì. æóãöäúåõ Óõãøöí ãóÇ íÑúæì Úóä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÍóÏöíËðÇ ßóãóÇ íõÓóãøóì ÎóÈóÑðÇ¡ Ëõãøó ÊõæÓøöÚó Ýöíåö ÝóÕóÇÑó íõØáÞ Úáì ßá ßóáóÇãò íóÌúÑöí Èóíúäó ÇáúÌõáóÓóÇÁö Ýöí ÌöÏøò Ãóæú ÝõßóÇåóÉò¡ æóãöäúåõ Þóæúáõåõãú: ÍóÏöíËõ ÎõÑóÇÝóÉò¡ æóÞóæúáõ ßóËöíÑò:
ÃóÎóÐóäóÇ ÈöÇßúÊöÑóÇËö ÇáúÃóÍóÇÏöíËö ÊóÈúíöíäðÇ ... ... ÇáúÈóíúÊó
æóÇÓúÊöÆúäóÇÓõ ÇáúÍóÏöíËö: ÊóÓóãøõÚõåõ æóÇáúÚöäóÇíóÉõ ÈöÇáúÅöÕúÛóÇÁö Åöáóíúåö¡ ÞóÇáó ÇáäøóÇÈöÛóÉõ:
ßóÃóäøó ÑóÍúáöí æóÞóÏú ÒóÇáó ÇáäøóåóÇÑõ ÈöäóÇ ... íóæúãó ÇáúÌóáöíáö Úóáóì ãõÓúÊóÃúäöÓò æóÍóÏö
Ãóíú ßóÃóäøöí ÑóÇßöÈñ ËóæúÑðÇ æóÍúÔöíøðÇ ãõäúÝóÑöÏðÇ ÊóÓóãøóÚó ÕóæúÊó ÇáÕøóÇÆöÏö ÝóÃóÓúÑóÚó ÇáúåõÑõæÈó.
æóÅöÖóÇÝóÉõ ÈõíõæÊó ÇáäøóÈöíøö Úóáóì ãóÚúäóì áóÇãö Çáúãöáúßö áöÃóäøó Êöáúßó ÇáúÈõíõæÊó ãöáúßñ áóåõ ãóáóßóåóÇ ÈöÇáúÚóØöíøóÉö ãöäó ÇáøóÐöíäó ßóÇäóÊú ÓóÇÍóÉõ ÇáúãóÓúÌöÏö ãöáúßðÇ áóåõãú ãöäó ÇáúÃóäúÕóÇÑö¡ æóÈöÇáúÝóíúÁö áöÞõÈõæÑö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú ËóãøóÉó¡ ÝóÅöäøó ÇáúãóÏöíäóÉó ÝõÊöÍóÊú ÈößóáöãóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÝóÃóÕúÈóÍóÊú ÏóÇÑðÇ áöáúãõÓúáöãöíäó. æóãóÕöíÑõ Êöáúßó ÇáúÈõíõæÊö ÈÚÏ æóÝóÇÉ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÕöíÑõ ÊóÑößóÊöåö ßõáøöåóÇ ÝóÅöäøóåõ áóÇ íõæÑóËõ æóãóÇ ÊóÑóßóåõ íóäúÊóÝöÚõ ãöäúåõ ÃóÒúæóÇÌõåõ æóÂáõåõ ÈößöÝóÇíóÊöåöãú ÍóíóÇÊóåõãú Ëõãøó íóÑúÌöÚõ Ðóáößó áöáúãõÓúáöãöíäó ßóãóÇ ÞóÖóì Èöåö ÚõãóÑõ Èóíúäó Úóáöíøò æóÇáúÚóÈøóÇÓö ÝöíãóÇ ßóÇäó ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú ÝóÏóßö æóäóÎúáö Èóäöí ÇáäøóÖöíÑö¡ ÝóßóÇäó áöÃóÒúæóÇÌ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÍóÞøõ ÇáÓøõßúäóì Ýöí ÈõíõæÊöåöäøó ÈóÚúÏóåõ ÍóÊøóì ÊóæóÝøóÇåõäøó Çááøóåõ ãöäú ÚöäúÏö ÂÎöÑóÊöåöäøó¡ ÝóáöÐóáößó ÃóÏúÎóáóåóÇ ÇáúÎõáóÝóÇÁõ Ýöí ÇáúãóÓúÌöÏö Íöíäó ÊóæúÓöÚóÊöåö Ýöí Òóãóäö ÇáúæóáöíÏö Èúäö ÚóÈúÏö Çáúãóáößö æóÃóãöíÑõ ÇáúãóÏöíäóÉö íóæúãóÆöÐò ÚõãóÑõ Èúäõ ÚóÈúÏö ÇáúÚóÒöíÒö. æóáóãú íõäúßöÑú Ðóáößó ÃóÍóÏñ ãöäó ÇáÕøóÍóÇÈóÉö æóáóãú íõÚúØó æóÑóËóÊõåõäøó ÔóíúÆðÇ æóáóÇ ÓóÃóáõæåõ. æóÅöÖóÇÝóÊõåóÇ Åöáóì ÖóãöíÑöåöäøó Ýöí Þóæúáöåö: ãóÇ íõÊúáì Ýöí ÈõíõæÊößõäøó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 34] Úóáóì ãóÚúäóì áóÇãö ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕö áóÇ áóÇãö Çáúãöáúßö.
ÞóÇáó ÍóãøóÇÏõ Èúäõ ÒóíúÏò æóÅöÓúãóÇÚöíáõ Èúäõ ÃóÈöí Íóßöíãò: åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÃóÏóÈñ ÃóÏøóÈó Çááøóåõ Èöåö ÇáËøõÞóáóÇÁó¡ æóÞóÇáó ÇÈúäõ ÃóÈöí ÚóÇÆöÔóÉó: ÍóÓúÈõßó ãöäó ÇáËøõÞóáóÇÁö Ãóäøó ÇáÔøóÑúÚó áóãú íóÍúÊóãöáúåõãú.
æóãóÚúäóì ÇáËøöÞóáö Ýöíåö åõæó ÅöÏúÎóÇáõ ÃóÍóÏò ÇáúÞóáóÞó æóÇáúÛóãøó Úóáóì ÛóíúÑöåö ãöäú ÌóÑøóÇÁö Úóãóáò áöÝóÇÆöÏóÉö ÇáúÚóÇãöáö Ãóæú áöÚóÏóãö ÇáÔøõÚõæÑö ÈöãóÇ íóáúÍóÞõ ÛóíúÑóåõ ãöäó ÇáúÍóÑóÌö ãöäú ÌóÑøóÇÁö Ðóáößó ÇáúÚóãóáö. æóåõæó ãä ãÓÇæÆ ÇáúÎõáõÞö áöÃóäøóåõ Åöäú ßóÇäó Úóäú ÚóãúÏò ßóÇäó ÖõÑøðÇ ÈöÇáäøóÇÓö æóåõæó ãóäúåöíøñ Úóäúåõ áöÃóäøóåõ ãöäó ÇáúÃóÐóì æóåõæó ÐóÑöíÚóÉñ ááÊÈÇÛÖ ÚöäúÏ äÝÇÏ ÕóÈúÑö ÇáúãóÖúÑõæÑö¡ ÝóÅöäøó ÇáäøõÝõæÓó ãõÊóÝóÇæöÊóÉñ Ýöí ãöÞúÏóÇÑö(22/84)
ÊóÍóãøõáö ÇáúÃóÐóì¡ æóáöÃóäøó ÇáúãõÄúãöäó íõÍöÈøõ áöÃóÎöíåö ãóÇ íõÍöÈøõ áöäóÝúÓöåö ÝóÚóáóíúåö ÅöÐóÇ ÃóÍóÓøó ÈöÃóäøó Þóæúáóåõ Ãóæ ÝÚáå íÎÏá ÇáúÛóãøó Úóáóì ÛóíúÑöåö Ãóäú íóßõÝøó Úóäú Ðóáößó æóáóæú ßóÇäó íóÌúÊóäöí ãöäúåõ ãóäúÝóÚóÉð áöäóÝúÓöåö ÅöÐú áóÇ íõÖöÑøõ ÈöÃóÍóÏò áöíóäúÊóÝöÚó ÛóíúÑõåõ ÅöáøóÇ Ãóäú íóßõæäó áöãóäú íóÃúÊöí ÈöÇáúÚóãóáö ÍóÞøñ Úóáóì ÇáúÂÎóÑö ÝóÅöäøó áóåõ ØóáóÈóåõ ãóÚó Ãóäøóåõ ãóÃúãõæÑñ ÈöÍõÓúäö ÇáÊøóÞóÇÖöí¡ æóÅöäú ßóÇäó ÅöÏúÎóÇáõåõ ÇáúÛóãøó Úóáóì ÛóíúÑöåö Úóäú ÛóÈóÇæóÉò æóÞöáøóÉö ÊóÝóØøõäò áóåõ ÝóÅöäøóåõ ãóÐúãõæãñ Ýöí ÐóÇÊöåö æóåõæó íóÕöáõ Åöáóì ÍóÏøò íóßõæäõ ÇáÔøõÚõæÑõ Èöåö ÈóÏöíåöíøðÇ.
æóáöáúÍõßóãóÇÁö æóÇáÔøõÚóÑóÇÁö ÃóÞúæóÇáñ ßóËöíÑóÉñ Ýöí ÇáËøõÞóáóÇÁö ØóÝóÍóÊú ÈöåóÇ ßõÊõÈõ ÃóÏóÈö ÇáúÃóÎúáóÇÞö.
æãÚÇãáÉ ÇáäøóÇÓ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöåóÐóÇ ÇáúÎõáõÞö ÃóÔóÏøõ ÈõÚúÏðÇ Úóäö ÇáúÃóÏóÈö áöÃóäøó áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃóæúÞóÇÊðÇ áóÇ ÊóÎúáõæ ÓóÇÚóÉñ ãöäúåóÇ Úóäö ÇáöÇÔúÊöÛóÇáö ÈöÕóáóÇÍö ÇáúÃõãøóÉö æóíóÌöÈõ Ãóäú áóÇ íóÔúÛöáó ÃóÍóÏñ ÃóæúÞóÇÊóåõ ÅöáøóÇ ÈöÅöÐúäöåö¡ æóáöÐóáößó ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÅöáøóÇ Ãóäú íõÄúÐóäó áóßõãú.
æóÇáúÃóãúÑõ Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÇÏúÎõáõæÇ áöáäøóÏúÈö áöÃóäøó ÅöÌóÇÈóÉó ÇáÏøóÚúæóÉö Åöáóì ÇáúæóáöíãóÉö ÓõäøóÉñ¡ æóÊóÞúíöíÏõ Çáäøóåúíö ÈöÞóæúáöåö: ÛóíúÑó äÇÙöÑöíäó ÅöäÇåõ áöáÊøóäúÒöíåö áöÃóäøó ÇáúÍõÖõæÑó ÞóÈúáó ÊóåóíøõÄö ÇáØøóÚóÇãö ÛóíúÑõ ãõÞúÊóÖöí áöáÏøóÚúæóÉö æóáóÇ íóÊóÖóãøóäõåõ ÇáúÅöÐúäõ Ýóåõæó ÊóØóÝøõáñ.
æóÇáúÃóãúÑõ Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÇäúÊóÔöÑõæÇ áöáúæõÌõæÈö áöÃóäøó ÏõÎõæáó ÇáúãóäúÒöáö ÈöÛóíúÑö ÅöÐóäò ÍóÑóÇãñ¡ æóÅöäøóãóÇ ÌóÇÒó ÈöãõÞúÊóÖóì ÇáÏøóÚúæóÉö áöáúÃóßúáö Ýóåõæó ÅöÐóäñ ãõÞóíøöÏõ ÇáúãóÚúäóì ÈöÇáúÛóÑóÖö ÇáúãóÃúÐõæäö áöÃóÌúáöåö ÝóÅöÐóÇ ÇäúÞóÖóì ÇáÓøóÈóÈõ ÇáúãõÈöíÍõ áöáÏøõÎõæáö ÚóÇÏó ÊóÍúÑöíãõ ÇáÏøõÎõæáö Åöáóì ÃóÕúáöåö ÅöáøóÇ Ãóäøóåõ äóÙóÑöíøñ ÞóÏú íõÛúÝóáõ Úóäúåõ áöÃóäøó ÃóÕúáóåõ ãóÃúÐõæäñ Ýöíåö æóÇáúãóÃúÐõæäõ Ýöíåö ÔóÑúÚðÇ áóÇ íóÊóÞóíøóÏõ ÈöÇáÓøóáóÇãóÉö ÅöáøóÇ ÅöÐóÇ ÊóÌóÇæóÒó ÇáúÍóÏøó ÇáúãóÚúÑõæÝó ÊóÌóÇæõÒðÇ ÈóíøöäðÇ.
æóÚóØúÝõ æóáÇ ãõÓúÊóÃúäöÓöíäó áöÍóÏöíËò ÑóÇÌöÚñ Åöáóì åóÐóÇ ÇáúÃóãúÑö ÈöÞóæúáöåö: ÝóÇäúÊóÔöÑõæÇ ÝóáöÐóáößó ÐõßöÑó ÚóÞöÈóåõ ÝóÅöäøó ÇÓúÊöÏóÇãóÉó ÇáúãõßúËö Ýöí ãóÚúäóì ÇáÏøõÎõæáö¡ ÝóÐõßöÑó ÈöÅöËúÑöåö æóÍóÕóáó ÊóÝóäøõäñ Ýöí ÇáúßóáóÇãö.
æóÝöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøó ØóÚóÇãó ÇáúæóáöíãóÉö æóØóÚóÇãó ÇáÖøöíóÇÝóÉö ãöáúßñ áöáúãõÊóÖóíøöÝö æóáóíúÓó ãöáúßðÇ áöáúãóÏúÚõæøöíäó æóáóÇ áöáúÃóÖúíóÇÝö áöÃóäøóåõãú ÅöäøóãóÇ ÃõÐöäó áóåõãú Ýöí ÇáúÃóßúáö ãöäúåõ ÎóÇÕøóÉð æóáóãú íóãúáößõæåõ ÝóáöÐóáößó áóÇ
íóÌõæÒõ áöÃóÍóÏò ÑóÝúÚõ ÔóíúÁò ãöäú Ðóáößó ÇáØøóÚóÇãö ãóÚóåõ.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøó Ðáößõãú ßÇäó íõÄúÐöí ÇáäøóÈöíÁó ÝóíóÓúÊóÍúíöí ãöäúßõãú ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøñ áöáÊøóÍúÐöíÑö æóÏóÝúÚö ÇáÇÛÊÑÇÑ ÈÓßæÊ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäú íóÍúÓóÈõæåõ ÑóÖöíó ÈöãóÇ ÝóÚóáõæÇ. ÝóãóäóÇØõ ÇáÊøóÍúÐöíÑö Þóæúáõåõ: Ðáößõãú ßÇäó íõÄúÐöí ÇáäÈíÁ ÝóÅöä ÃóÐóì ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãõÞóÑøóÑñ Ýöí äõÝõæÓöåöãú(22/85)
Ãóäøóåõ Úóãóáñ ãóÐúãõæã áöÃóä ÇáäÈíÁ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÃóÚóÒøõ ÎóáúÞò Ýöí äõÝõæÓö ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÐóáößó íóÞúÊóÖöí ÇáÊøóÍóÑøõÒó ãöãøóÇ íõÄúÐöíåö ÃóÏúäóì ÃóÐðì.
æóãóäóÇØõ ÏóÝúÚö ÇáöÇÛúÊöÑóÇÑö Þóæúáõåõ: ÝóíóÓúÊóÍúíöí ãöäúßõãú ÝóÅöäøó ÇáÓøõßõæÊó ÞóÏú íóÙõäøõåõ ÇáäøóÇÓõ ÑöÖðì æóÅöÐúäðÇ æóÑõÈøóãóÇ ÊóØóÑøóÞó Åöáóì ÃóÐúåóÇäö ÈóÚúÖöåöãú Ãóäøó ÌõáõæÓóåõãú áóæú ßóÇäó ãóÍúÙõæÑðÇ áóãóÇ ÓßÊ Úóáóíúåö ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÃóÑúÔóÏóåõãú Çááøóåõ Åöáóì Ãóäøó ÇáÓøõßõæÊó ÇáäøóÇÔöÆó Úóäú ÓóÈóÈò åõæó ÓõßõæÊñ áóÇ ÏóáóÇáóÉó áóåõ Úóáóì ÇáÑøöÖóì æóÃóäøóåõ ÅöäøóãóÇ ÓóßóÊó ÍóíóÇÁð ãöäú ãõÈóÇÔóÑóÊöåöãú ÈöÇáúÅöÎúÑóÇÌö Ýóåõæó ÇÓúÊöÍúíóÇÁñ ÎóÇÕøñ ãöäú Úóãóáò ÎóÇÕøò. æóÅöäøóãóÇ ßóÇäó Ðóáöß ãõÄúÐöíðÇ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóäøó Ýöíåö ãóÇ íóÍõæáõ Èóíúäóåõ æóÈóíä ÇáÊÝÑÛ áÔÄæä ÇáäøõÈõæÁóÉö ãöäú ÊóáóÞøöí ÇáúæóÍúíö Ãóæö ÇáúÚöÈóÇÏóÉö Ãóæú ÊóÏúÈöíÑö ÃóãúÑö ÇáúÃõãøóÉö Ãóæö ÇáÊøóÃóÎøõÑö Úóäö ÇáúÌõáõæÓö Ýöí ãóÌúáöÓöåö áäÝÚ ÇáúãõÓáãíä æáÔÄæä ÐóÇÊöåö æóÈóíúÊöåö æóÃóåúáöåö. æóÇÞúÊöÑóÇäõ ÇáúÎóÈóÑö ÈöÍóÑúÝö Ãóäú áöáöÇåúÊöãóÇãö Èöåö. æóáóßó Ãóäú ÊóÌúÚóáóåõ ãöäú ÊóäúÒöíáö ÛóíúÑö ÇáúãõÊóÑóÏøöÏö ãóäúÒóáóÉó ÇáúãõÊóÑóÏøöÏö áöÃóäøó ÍóÇáó ÇáäøóÝóÑö ÇáøóÐöíäó ÃóØóÇáõæÇ ÇáúÌõáõæÓó æóÇáúÍóÏöíËó Ýöí ÈóíúÊö ÇáäøóÈöíÁö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ æóÚóÏóãó ÔõÚõæÑöåöãú ÈößóÑóÇåöíøóÊöåö Ðóáößó ãöäúåõãú Íöíäó ÏóÎóáó ÇáúÈóíúÊó ÝóáóãøóÇ æóÌóÏóåõãú ÎóÑóÌó¡ ÝóÛóÝóáõæÇ ÚóãøóÇ Ýöí ÎõÑõæÌ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäó ÇáúÈóíúÊö ãöäú ÅöÔóÇÑóÉò Åöáóì ßóÑóÇåöíøóÊöåö ÈóÞóÇÁóåõãú¡ Êöáúßó ÍóÇáóÉõ ãóäú íóÙõäøõ Ðóáößó ãóÃúÐõæäðÇ Ýöíåö ÝóÎõæØöÈõæÇ ÈöåóÐóÇ ÇáúÎöØóÇÈö ÊóÔúÏöíÏðÇ Ýöí ÇáÊøóÍúÐöíÑö æóÇÓúÊöÝóÇÞóÉð ãöäó ÇáÊøóÛúÑöíÑö.
æóÅöÞúÍóÇãõ ÝöÚúáö ßÇäó áöÅöÝóÇÏóÉö ÊóÍúÞöíÞö ÇáúÎóÈóÑö.
æóÕöíÛó íõÄúÐöí ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÖóÇÑöÚö Ïõæäó ÇÓúãö ÇáúÝóÇÚöáö áöÞóÕúÏö ÅöÝóÇÏóÉö ÃóÐðì ãõÊóßóÑøöÑò¡ æóÇáÊøóßúÑöíÑõ ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáÔøöÏøóÉö.
æóÇáúÃóÐóì: ãóÇ íõßóÏøöÑõ ãóÝúÚõæáõåõ æóíõÓöíÁõ ãöäú Þóæúáò Ãóæú ÝöÚúáò. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóäú íóÖõÑøõæßõãú ÅöáøóÇ ÃóÐìð Ýöí Âáö ÚöãúÑóÇäó [111] ¡ æóåõæó ãóÑóÇÊöÈõ ãõÊóÝóÇæöÊóÉñ Ýöí ÃóäúæóÇÚöåö.
æóÇáÊøóÝúÑöíÚõ Ýöí Þóæúáöåö: ÝóíóÓúÊóÍúíöí ãöäúßõãú ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì ãõÞóÏøóÑò ÏóáøóÊú Úóáóíúåö ÇáúÞöÕøóÉõ. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ:
Ýóíóåöãøõ ÈöÅöÎúÑóÇÌößõãú ÝóíóÓúÊóÍúíöí ãöäúßõãú ÅöÐú áóíúÓó ÇáöÇÓúÊöÍúíóÇÁõ ãõÝóÑøóÚðÇ Úóáóì ÇáúÅöíÐóÇÁö æóáóÇ åõæó ãöäú áóæóÇÒöãöåö.
æóÏõÎõæáõ ãöäó ÇáúãõÊóÚóáøöÞóÉö Èö íóÓúÊóÍúíöí Úóáóì ÖóãöíÑö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö ãõÖóÇÝò¡ Ãóíú íóÓúÊóÍúíöí ãöäú ÅöÚúáóÇãößõãú ÈöÃóäøóåõ íõÄúÐöíåö.
æóÊóÚúÏóíóÉõ ÇáúãõÔúÊóÞøóÇÊö ãöäú ãóÇÏøóÉö ÇáúÍóíóÇÁö Åöáóì ÇáÐøóæóÇÊö ÔóÇÆöÚñ íõÓóÇæöí ÇáúÍóÞöíÞóÉó áöÃóäøó(22/86)
ÇáöÇÓúÊöÍúíóÇÁõ
íóÎúÊóáöÝõ ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáÐøóæóÇÊö¡ ÝóÞóæúáõßó: ÃóÑóÏúÊõ Ãóäú ÃóÝúÚóáó ßóÐóÇ ÝóÇÓúÊóÍóíúÊõ ãöäú ÝõáóÇäò¡ íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÍóÞöíÞóÉõ åöíó ÇáÊøóÚúáöíÞó ÈöÐóÇÊö ÝõáóÇäò æóÃóäú Êóßõæäó åöíó ÇáÊøóÚúáöíÞó ÈöÇáúÃóÍúæóÇáö ÇáúãõáóÇÈóÓóÉö áóåõ ÇáøóÊöí åöíó ÓóÈóÈõ ÇáöÇÓúÊöÍúíóÇÁö áöÃóÌúáö ãõáóÇÈóÓóÊöåóÇ áóåõ. æóáóßó Ãóäú ÊóÞõæáó: ÇÓúÊóÍúíóíúÊõ ãä Ãóäú ÃóÝúÚóáó ßóÐóÇ ÈöãóÑúÃóì ãä ÝõáóÇäò. æóÚóáóì ÇáÊøóÞúÏöíÑö ÇáúÃóæøóáö Êóßõæäõ ãöäó áöáÊøóÚúáöíáö¡ æóÚóáóì ÇáÊøóÞúÏöíÑö ÇáËøóÇäöí Êóßõæäõ ãöäó áöáöÇÈúÊöÏóÇÁö. æóÙóÇåöÑõ ßóáóÇãö «ÇáúßóÔøóÇÝö» íóÞúÊóÖöí Ãóäøó: ÇÓúÊóÍúíóíúÊõ ãöäú ÝõáóÇäò ãóÌóÇÒñ Ãóæú ÊóæóÓøõÚñ¡ æóÃóäøó:
ÇÓúÊóÍúíóíúÊõ ãöäú ÝöÚúáö ßóÐóÇ áöÃóÌúáö ÝõáóÇäò åõæó ÇáúÍóÞöíÞóÉõ. æóÙóÇåöÑõ ßóáóÇã ÕóÇÍÈ «ÇáúßóÔøóÇÝ» ÚóßúÓõ Ðóáößó æóÇáúÃóãúÑõ åóíøöäñ.
æÕíÛ ÝÚá ÝóíóÓúÊóÍúíöí ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÖóÇÑöÚö áöÃóäøóåõ ãõÝóÑøóÚñ Úóáóì íõÄúÐöí ÇáäøóÈöíÁó áöíóÏõáøó Úóáóì ãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáúãõÝóÑøóÚõ åõæó Úóáóíúåö.
æóÝöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóä ÓßõæÊ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì ÇáúÝöÚúáö ÇáúæóÇÞöÚö ÈöÍóÖúÑóÊöåö ÅöÐóÇ ßóÇäó ÊóÚóÏøöíðÇ Úóáóì ÍóÞøò áöÐóÇÊöåö áóÇ íóÏõáøõ ÓõßõæÊõåõ Ýöíåö Úóáóì ÌóæóÇÒö ÇáúÝöÚúáö áöÃóäøó áóåõ Ãóäú íõÓóÇãöÍó Ýöí ÍóÞøöåö¡ æóáóßöäú íõÄúÎóÐõ ÇáúÍóÙúÑõ Ãóæö ÇáúÅöÈóÇÍóÉõ Ýöí ãóËóáöåö ãöäú ÃóÏöáøóÉò ÃõÎúÑóì ãöËúáó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì åõäóÇ: Åöäøó Ðáößõãú ßÇäó íõÄúÐöí ÇáäøóÈöíÁó æóáöÐóáößó ÌóÒóãó ÚõáóãóÇÄõäóÇ ÈöÃóäøó ãä ÂÐóì ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáÕøóÑóÇÍóÉö Ãóæö ÇáöÇáúÊöÒóÇãö íõÚóÒøóÑõ Úóáóì Ðóáößó ÈöÍóÓóÈö ãóÑúÊóÈóÉö ÇáúÃóÐóì æóÇáúÞóÕúÏö Åöáóíúåö ÈóÚúÏó ÊóæúÞöíÝöåö Úóáóì ÇáúÎóÝöíøö ãöäúåõ æóÚóÏóãö ÇáÊøóæúÈóÉö ãöãøóÇ ÊõÞúÈóáõ Ýöí ãöËúáöåö ÇáÊøóæúÈóÉõ ãöäúåõ. æóáóãú íóÌúÚóáõæÇ Ýöí ÅöÚúÑóÇÖ ÇáäÈíÁ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ Úóäú ãõÄóÇÎóÐóÉö ãóäú ÂÐóÇåõ Ýöí ÍóíóÇÊöåö ÏóáöíáðÇ Úóáóì ãóÔúÑõæÚöíøóÉö ÊóÓóÇãõÍö ÇáúÃõãøóÉö Ýöí Ðóáößó áöÃóäøóåõ ßóÇäó áóåõ Ãóäú íóÚúÝõæó Úóäú ÍóÞøöåö áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÝóÇÚúÝõ Úóäúåõãú [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 13] æóÞóæúáöåö: æóáóæú ßõäúÊó ÝóÙøðÇ ÛóáöíÙó ÇáúÞóáúÈö áóÇäúÝóÖøõæÇ ãöäú Íóæúáößó [Âá ÚãÑóÇä: 159] . ÝóåóÐóÇ ãöáóÇßõ ÇáúÌóãúÚö Èóíúäó ÇáúÅöíÐóÇÁö æóÇáöÇÓúÊöÍúíóÇÁö æóÇáúÍóÞøö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö¡ ÝóÞóÏó Êóæóáøóì Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÇáÐøóÈøó Úóäú ÍóÞøö ÑóÓõæáå æóßóÝÇåõ ãÄæäÉ ÇáúãóÖóÖö ÇáÏøóÇÚöí Åöáóíúåö ÍóíóÇÄõåõ. æóÞóÏú ÍóÞøóÞó åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì æóãóÇ íóÍúÝõ Èöåö ÇáúÞóÇÖöí ÃóÈõæ ÇáúÝóÖúáö ÚöíóÇÖñ Ýöí ÊóÖóÇÚöíÝö ÇáúÞöÓúãö ÇáÑøóÇÈöÚö ãöäú ßöÊóÇÈöåö «ÇáÔøöÝóÇÁö» .
ÝóÅöäú ÞõáúÊó: æóÑóÏó Ýöí ÇáúÍóÏöíËö Úóäú ÃäÓ Ãóä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÎóÑóÌó ãöäó ÇáúÈóíúÊö áöíóÞõæãó ÇáËøóáóÇËóÉõ ÇáøóÐöíäó ÞÚÏæÇ íÊÍÏËæä¡ ÝóáóãøóÇ ÐóÇ áóãú íóÃúãõÑúåõãú ÈöÇáúÎõÑõæÌö ÈóÏóáðÇ ãöäú ÎõÑõæÌöåö åõæó. ÞõáúÊõ: áöÃóäøó ÎõÑõæÌóåõ ÛóíúÑõ ÕóÑöíÍ Ýöí ßóÑóÇåöíóÉ ÌõáõæÓóåõãú áöÃóäøóåõ íõÍúÊóãóáõ Ãóäú íóßõæäó áöÛóÑóÖò ÂÎóÑó¡ æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäú íóßõæäó áöÞóÕúÏö ÇäúÝöÖóÇÖö ÇáúãóÌúáöÓö ÝóßóÇäó ãöäú æóÇÌöÈö ÇáúÃóáúãóÚöíøóÉö Ãóäú íóÎúØõÑó(22/87)
ÈöÈóÇáöåöãú ÃóÍóÏõ ÇáöÇÍúÊöãóÇáóíúäö ÝóíóÊóÍóÝøóÒõæÇ áöáúÎõÑõæÌö ÝóáóíúÓó ÎõÑõæÌõåõ Úóäúåõãú ÈöãõäóÇÝò áöæóÕúÝö ÍóíóÇÆöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÌõãúáóÉõ æóÇááøóåõ áóÇ íóÓúÊóÍúíöí ãöäó ÇáúÍóÞøö ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÝóíóÓúÊóÍúíöí ãöäúßõãú
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó Ðóáößó ÓõæÁõ ÃóÏóÈò ãóÚó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó íóÓúÊóÍúíöí ãöäúßõãú ÝóáóÇ íõÈóÇÔöÑõßõãú ÈöÇáúÅöäúßóÇÑö ÊóÑúÌöíÍðÇ ãöäúåõ áöáúÚóÝúæö Úóäú ÍóÞøöåö Úóáóì ÇáúãõÄóÇÎóÐóÉö Èöåö ÝóÅöäøó Çááøóåó áóÇ íóÓúÊóÍúíöí ãöäó ÇáúÍóÞøö áöÃóäøó ÃóÓúÈóÇÈó ÇáúÍóíóÇÁö Èóíúäó ÇáúÎóáúÞö ãõäúÊóÝöíóÉñ Úóäö ÇáúÎóÇáöÞö ÓõÈúÍóÇäóåõ: æóÇááøóåõ íóÞõæáõ ÇáúÍóÞøó æóåõæó íóåúÏöí ÇáÓøóÈöíáó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 4] .
æóÕöíÛóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ ÇáúãóÚúØõæÝóÉõ Úóáóì ÈöäóÇÁö ÇáúÌõãúáóÉö ÇáöÇÓúãöíøóÉö ãõÎóÇáöÝóÉð áöáúãóÚúØõæÝóÉö åöíó ÚóáóíúåóÇ Ýóáóãú íóÞõáú: æóáóÇ íóÓúÊóÍúíöí Çááøóåõ ãöäó ÇáúÍóÞøö¡ áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝó ËóÇÈöÊñ ÏóÇÆöãñ áöáøóåö ÊóÚóÇáóì áöÃóäøó ÇáúÍóÞøó ãöäú ÕöÝóÇÊöåö¡ ÝóÇäúÊöÝóÇÁõ ãóÇ íóãúäóÚõ ÊóÈúáöíÛóåõ åõæó ÃóíúÖðÇ ãöäú ÕöÝóÇÊöåö áöÃóäøó ßõáøó ÕöÝóÉò íóÌöÈõ ÇÊøöÕóÇÝõ Çááøóåö ÈöåóÇ ÝóÅöäøó ÖöÏøóåóÇ íóÓúÊóÍöíáõ Úóáóíúåö ÊóÚóÇáóì.
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúÍóÞøö ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö ÇáúãõÑóÇÏö ãöäúåõ ÇáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞõ ãöËúáó ÇáÊøóÚúÑöíÝö Ýöí ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö [ÇáúÝóÇÊöÍóÉ: 2] . æóÇáúãóÚúäóì: æóÇááøóåõ áóÇ íóÓúÊóÍúíöí ãöäú ÌóãöíÚö ÃóÝúÑóÇÏö ÌöäúÓö ÇáúÍóÞøö.
æÇáúÍóÞøö: ÖöÏøõ ÇáúÈóÇØöáö. Ýóãöäúåõ ÍóÞøõ Çááøóåö æóÍóÞøõ ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ æóÍóÞøõ ÇáúÃõãøóÉö ÌóãúÚóÇÁó Ýöí ãóÕóÇáöÍöåóÇ æóÅöÞóÇãóÉö ÂÏóÇÈöåóÇ¡ æóÍóÞøõ ßõáøõ ÝóÑúÏò ãöäú ÃóÝúÑóÇÏö ÇáúÃõãøóÉö ÝöíãóÇ åõæó ãöäú ãóäóÇÝöÚöåö æóÏóÝúÚö ÇáÖøõÑøö Úóäúåõ.
æóíóÔúÊóãöáõ ÍóÞøõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÈóíúÊöåö æóÃóæúÞóÇÊöåö¡ æóÈöåóÐóÇ ÇáúÚõãõæãö Ýöí ÇáúÍóÞøö ÕóÇÑóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáÊøóÐúíöíáö.
æãöäó Ýöí Þóæúáöåö: ãöäó ÇáúÍóÞøö áóíúÓóÊú ãöËúáó ãöäú ÇáøóÊöí Ýöí Þóæúáöåö: ÝóíóÓúÊóÍúíöí ãöäúßõãú áöÃóäøó ãöäó åóÐöåö ãõÊóÚóíøöäóÉñ áößóæúäöåóÇ áöáÊøóÚúáöíáö ÅöÐö ÇáúÍóÞøõ áóÇ íõÓúÊóÍúíóì ãöäú ÐóÇÊöåö ÝóãóÚúäóì «Åöäøó Çááøóåó áóÇ íóÓúÊóÍúíöí ãöäó ÇáúÍóÞøö» Ãóäøóåõ áóÇ íóÓúÊóÍúíöí áöÈóíóÇäöåö æóÅöÚúáóÇäöåö.
æóÞóÏú ÃóÝóÇÏó Þóæúáõåõ: æóÇááøóåõ áóÇ íóÓúÊóÍúíöí ãöäó ÇáúÍóÞøö Ãóäøó ãöäú æóÇÌöÈóÇÊö Ïöíäö Çááøóåö Úóáóì ÇáúÃõãøóÉö Ãóäú áóÇ íóÓúÊóÍúíöí ÃóÍóÏñ ãöäó ÇáúÍóÞøö ÇáúÅöÓúáóÇãöíøö Ýöí ÅöÞóÇãóÊöåö¡ æóÝöí ãóÚúÑöÝóÊöåö ÅöÐóÇ Íóáøó Èöåö ãóÇ íóÞúÊóÖöí ãóÚúÑöÝóÊóåõ¡ æóÝöí ÅöÈúáóÇÛöåö æóåõæó ÊóÚúáöíãõåõ¡ æóÝöí ÇáúÃóÎúÐö Èöåö¡ ÅöáøóÇ ÝöíãóÇ íóÑúÌöÚõ Åöáóì ÇáúÍõÞõæÞö ÇáúÎóÇÕøóÉö ÇáøóÊöí íóÑúÛóÈõ ÃóÕúÍóÇÈõåóÇ Ýöí ÅöÓúÞóÇØöåóÇ Ãóæö ÇáÊøóÓóÇãõÍö ÝöíåóÇ ãöãøóÇ áóÇ íóÛúãöÕõ(22/88)
ÍóÞøðÇ ÑóÇÌöÚðÇ Åöáóì ÛóíúÑöåö áöÃóäøó ÇáäøóÇÓó ãóÃúãõæÑõæäó ÈöÇáÊøóÎóáøõÞö ÈöÕöÝóÇÊö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÇááøóÇÆöÞóÉö ÈöÃóãúËóÇáöåöãú ÈöÞóÏúÑö ÇáúÅöãúßóÇäö.
æóåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÝóåöãóÊúåõ Ãõãøõ Óáíã æÃÞÑåÇ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì ÝóåúãöåóÇ¡ ÝóÞóÏú ÌóÇÁó
Ýöí ÇáúÍóÏöíËö ÇáÕøóÍöíÍö: «Úóäú Ãõãøö ÓóáóãóÉó ÞóÇáóÊú: ÌóÇÁóÊú Ãõãøõ Óáíã Åöáóì ÇáäÈíÁ ÝóÞóÇáóÊú: íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö Åöäøó Çááøóåó áóÇ íóÓúÊóÍúíöí ãöäó ÇáúÍóÞøö Ýóåóáú Úóáóì ÇáúãóÑúÃóÉö ãöäú ÛõÓúáò ÅöÐóÇ ÇÍúÊóáóãóÊú¿ ÝóÞóÇáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö: äóÚóãú ÅöÐóÇ ÑóÃóÊö ÇáúãóÇÁó»
. Ýóåöíó áóãú ÊóÓúÊóÍö Ýöí ÇáÓøõÄóÇáö Úóäö ÇáúÍóÞøö ÇáúãõÊóÚóáøÞ ÈåóÇ¡ æÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóãú íóÓúÊóÍö Ýöí
ÅöÎúÈóÇÑöåóÇ ÈöÐóáößó. æóáóÚóáøóåóÇ áóãú ÊóÌöÏú ãóäú íóÓúÃóáõ áóåóÇ Ãóæú áóãú ÊóÑó áöÒóÇãðÇ Ãóäú ÊóÓúÊóäöíÈó ÚóäúåóÇ ãóäú íóÓúÃóáõ áóåóÇ Úóäú Íõßúãò íóÎõÕøõ ÐóÇÊóåóÇ. æóÞóÏú ÑóÃóì Úóáöíøõ Èúäõ ÃóÈöí ØóÇáöÈò ÇáúÌóãúÚó Èóíúäó ØóáóÈö ÇáúÍóÞøö æóÈóíúäó ÇáöÇÓúÊöÍúíóÇÁö¡
ÝóÝöí «ÇáúãõæóØøóÃö» Úóäö ÇáúãöÞúÏóÇÏö Èúäö ÇáúÃóÓúæóÏö Ãóäøó Úóáöíøó Èúäó ÃóÈöí ØóÇáöÈò ÃóãóÑóåõ Ãóäú íóÓúÃóáó áóåõ ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóäö ÇáÑøóÌõáö ÅöÐóÇ ÏóäóÇ ãóäú Ãóåúáöåö ÝóÎóÑóÌó ãöäúåõ ÇáúãóÐúíõ ãóÇÐóÇ Úóáóíúåö¿ ÞóÇáó Úóáöíøñ: ÝóÅöäøó ÚöäúÏöí ÇÈúäóÉó ÑóÓõæáö Çááøóåö æóÃóäóÇ ÃóÓúÊóÍúíöí Ãóäú ÃóÓúÃóáóåõ»
ÇáúÍóÏöíËó.
Úóáóì Ãóäøó Èóíúäó ÞóÖöíøóÉö Ãõãøö Óõáóíúãò æóÞóÖöíøóÉö Úóáöíøò ÊóÝóÇæõÊðÇ ãöäú ÌöåóÇÊò Ýöí ãõÞúÊóÖóì ÇáöÇÓúÊöÍúíóÇÁö áóÇ ÊóÎúÝóì Úóáóì ÇáúãõÊóÈóÕøöÑö.
æóÇÚúáóãú Ãóäøó Ýöí æõÑõæÏö íõÄúÐöí åõäóÇ ãóÇ íõÈúØöáõ ÇáúãöËóÇáó ÇáøóÐöí ÃõæÑóÏóåõ ÇÈúäõ ÇáúÃóËöíÑö Ýöí ßöÊóÇÈö «ÇáúãóËóáö ÇáÓøóÇÆöÑö» ÔóÇåöÏðÇ Úóáóì Ãóäøó ÇáúßóáöãóÉó ÞóÏú ÊóÑõæÞõ ÇáÓøóÇãöÚó Ýöí ßóáóÇãò Ëõãøó Êóßõæäõ åöíó ÈöÚóíúäöåóÇ ãóßúÑõæåóÉð áöáÓøóÇãöÚö. æóÌóÇÁó ÈößóáöãóÉö íõÄúÐöí Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö¡ æóäóÙöíÑõåóÇ (ÊõÄúÐöí) Ýöí Þóæúáö ÇáúãõÊóäóÈøöí:
ÊáÐ áóåõ ÇáúãõÑõæÁóÉ æóåöíó ÊõæÐöí æóÒóÚóãó Ãóäøó æóÌõæÏóåóÇ Ýöí ÇáúÈóíúÊö íóÍõØøõ ãöäú ÞóÏúÑö ÇáúãóÚúäóì ÇáÔøóÑöíÝö ÇáøóÐöí ÊóÖóãøóäóåõ ÇáúÈóíúÊõ æóÃóÍóÇáó Ýöí ÇáúÌóÒúãö ÈöÐóáößó Úóáóì ÇáØøóÈúÚö ÇáÓøóáöíãö¡ æóáóÇ ÃóÍúÓóÈõ åóÐóÇ ÇáúÍõßúãó ÅöáøóÇ ÛóÖóÈðÇ ãöäö ÇÈúäö ÇáúÃóËöíÑö áóÇ ÊõÓóæøöÛõåõ ÕöäóÇÚóÉñ æóáóÇ íóÔúåóÏõ Èöåö ÐóæúÞñ¡ æóáóÞóÏú ÕóÑóÝó ÃóíöãøóÉõ ÇáúÃóÏóÈö åóãøóåõãú Åöáóì ÈóÍúËö ÔöÚúÑö ÇáúãõÊóäóÈøöí æóäóÞúÏöåö Ýóáóãú íóÚõÏøó Úóáóíúåö ÃóÍóÏñ ãöäúåõãú åóÐóÇ ãõäúÊóÞóÏðÇ¡ ãóÚó ÇÚúÊöÑóÇÝö ÇÈúäö ÇáúÃóËöíÑö ÈöÃóäøó ãóÚúäóì ÇáúÈóíúÊö ÔóÑöíÝñ Ýóáóãú íóÈúÞó áóåõ ÅöáøóÇ Ãóäú íóÒúÚõãó Ãóäøó ßóÑóÇåóÉó åóÐóÇ ÇááøóÝúÙö Ýöíåö ÑóÇÌöÚóÉñ Åöáóì ÃóãúÑò áóÝúÙöíøò ãöäó ÇáúÝóÕóÇÍóÉö¡ æóáóíúÓó Ýöí ÇáúÈóíúÊö ÔóíúÁñ ãöäó ÇáúÅöÎúáóÇáö ÈöÇáúÝóÕóÇÍóÉö(22/89)
æóßóÃóäøóåõ ÃóÑóÇÏó Ãóäú íõÞóÝøöíó Úóáóì ÞóÏóãö ÇáÔøóíúÎö ÚóÈúÏö ÇáúÞóÇåöÑö ÝöíãóÇ ÐóßóÑó Ýöí ÇáúÝóÕúáö ÇáøóÐöí ÌóÚóáóåõ ËóÇäöíðÇ ãöäú ßöÊóÇÈö «ÏóáóÇÆöáö ÇáúÅöÚúÌóÇÒö» ÝóÅöäøó ãóÇ ÇäúÊóÞóÏóåõ ÇáÔøóíúÎõ Ýöí Ðóáößó ÇáúÝóÕúáö ãöäú ãóæóÇÞöÚö ÈóÚúÖö ÇáúßóáöãóÇÊö áóÇ íóÎúáõæ ãöäú ÑõÌõæÚ äóÞÏå ÅöíøóÇåóÇ Åöáóì ÃõÕõæáö ÇáúÝóÕóÇÍóÉö Ãóæú ÃõÕõæáö ÊóäóÇÓõÈö ãóÚóÇäöíó ÇáúßóáöãóÇÊö ÈóÚúÖöåóÇ ãóÚó ÈóÚúÖò Ýöí äóÙúãö ÇáúßóáóÇãö¡ æóÔóÊøóÇäó ãóÇ Èóíúäó ÇáÕøóäöíÚóíúäö.
æóÅöÐÇ ÓóÃóáúÊõãõæåõäøó ãóÊÇÚÇð ÝóÓúÆóáõæåõäøó ãöäú æóÑÇÁö ÍöÌÇÈò Ðáößõãú ÃóØúåóÑõ áöÞõáõæÈößõãú æóÞõáõæÈöåöäøó.
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö áóÇ ÊóÏúÎõáõæÇ ÈõíõæÊó ÇáäÈíÁ Ýóåöíó ÒöíóÇÏóÉõ ÈóíóÇäò áöáäøóåúíö Úóäú ÏõÎõæáö ÇáúÈõíõæÊö ÇáäøóÈóæöíøóÉö æóÊóÍúÏöíÏñ áöãöÞúÏóÇÑö ÇáÖøóÑõæÑóÉö ÇáøóÊöí ÊóÏúÚõæ Åöáóì ÏõÎõæáöåóÇ Ãóæö ÇáúæõÞõæÝö ÈöÃóÈúæóÇÈöåóÇ.
æóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ åöíó ÔóÇÑöÚóÉõ Íõßúãö ÍöÌóÇÈö ÃõãøóåóÇÊö ÇáúãõÄúãöäöíäó¡ æóÞóÏú Þöíáó: ÅöäøóåóÇ äóÒóáóÊú Ýöí Ðöí ÇáúÞóÚúÏóÉö ÓóäóÉó ÎóãúÓò.
æóÖóãöíÑõ ÓóÃóáúÊõãõæåõäøó ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúÃóÒúæóÇÌö ÇáúãóÝúåõæãö ãóäú ÐößúÑö ÇáúÈõíõæÊö Ýöí Þóæúáöåö: ÈöíõæÊó
ÇáäøóÈöíÁö ÝóÅöäøó áöáúÈõíõæÊö ÑóÈøóÇÊóåõäøó æóÒóæúÌõ ÇáÑøóÌõáö åöíó ÑóÈøóÉõ ÇáúÈóíúÊö¡ ÞóÇáó ãõÑøóÉõ Èúäõ ãóÍúßóÇäö ÇáÊøóãöíãöíøõ:
íóÇ ÑóÈøóÉó ÇáúÈóíúÊö Þõæãöí ÛóíúÑó ÕóÇÛöÑóÉò ... Öõãøöí Åöáóíúßö ÑöÌóÇáó ÇáúÍóíøö æóÇáúÛõÑúÈóÇ
æóÞóÏú ßóÇäõæÇ áóÇ íóÈúäöí ÇáÑøóÌõáõ ÈóíúÊðÇ ÅöáøóÇ ÅöÐóÇ ÃóÑóÇÏó ÇáÊøóÒóæøõÌó. æóÝöí ÍóÏöíËö ÇÈúäö ÚõãóÑó: ßõäúÊõ ÚóÒóÈðÇ ÃóÈóíúÊõ Ýöí ÇáúãóÓúÌöÏö. æóãöäú ÃÌá Ðóáöß ÓãæÇ ÇáÒøöÝóÇÝó ÈöäóÇÁð. ÝóáóÇ ÌóÑóãó ßóÇäóÊö ÇáúãóÑúÃóÉõ æóÇáúÈóíúÊõ ãõÊóáóÇÒöãóíúäö ÝóÏóáøóÊö ÇáúÈõíõæÊõ Úóáóì ÇáúÃóÒúæóÇÌö ÈöÇáöÇáúÊöÒóÇãö. æóäóÙöíÑõ åóÐóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÝõÑõÔò ãóÑúÝõæÚóÉò ÅöäøóÇ ÃóäúÔóÃúäÇåõäøó ÅöäúÔÇÁð ÝóÌóÚóáúäÇåõäøó ÃóÈúßÇÑÇð ÚõÑõÈÇð ÃóÊúÑÇÈÇð áöÃóÕúÍÇÈö Çáúíóãöíäö [ÇáúæóÇÞöÚóÉ: 34- 38] ÝóÅöäøó ÐößúÑó ÇáúÝõÑõÔö íóÓúÊóáúÒöãõ Ãóäøó áöáúÝöÑóÇÔö ÇãúÑóÃóÉð¡ ÝóáóãøóÇ ÐóßóÑó ÇáúÈõíõæÊó åõäóÇ ÊóÈóÇÏóÑó Ãóäøó áöáúÈõíõæÊö ÑóÈøóÇÊò.
æóÇáúãóÊóÇÚõ: ãóÇ íõÍúÊóÇÌõ Åöáóì ÇáöÇäúÊöÝóÇÚö Èöåö ãöËúáó ÚóÇÑöíóÉö ÇáúÃóæóÇäöí æóäóÍúæöåóÇ¡ æóãöËúáó ÓõÄóÇáö ÇáúÚõÝóÇÉö æóíóáúÍóÞõ ÈöÐóáößó ãóÇ åõæó Ãóæúáóì ÈöÇáúÍõßúãö ãöäú ÓõÄóÇáò Úóäö ÇáÏøöíäö Ãóæú Úóäö ÇáúÞõÑúÂäö¡ æóÞóÏú ßóÇäõæÇ íóÓúÃóáõæäó ÚóÇÆöÔóÉó Úóäú ãóÓóÇÆöáö ÇáÏøöíäö.(22/90)
æóÇáúÍöÌóÇÈõ: ÇáÓøöÊúÑõ ÇáúãõÑóÎóì Úóáóì ÈóÇÈö ÇáúÈóíúÊö.
æóßóÇäóÊö ÇáÓøõÊõæÑõ ãõÑóÎóÇÉð Úóáóì ÃóÈúæóÇÈ ÈíõæÊ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇáÔøóÇÑöÚóÉö Åöáóì ÇáúãóÓúÌöÏö. æóÞóÏú æóÑóÏó ãóÇ íõÈóíøöäõ Ðóáößó Ýöí ÍóÏöíËö ÇáúæóÝóÇÉö Íöíä ÎÑÌ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì ÇáäøóÇÓö æóåõãú Ýöí ÇáÕøóáóÇÉö ÝóßóÔóÝó ÇáÓøöÊúÑó Ëõãøó ÃóÑúÎóì ÇáÓøöÊúÑó.
æãöäú æóÑÇÁö ÍöÌÇÈò ãõÊóÚóáÞ È ÝóÓúÆóáõæåõäøó Ýóåõæó ÞóíúÏñ Ýöí ÇáÓøóÇÆöáö æóÇáúãóÓúÆõæáö ÇáúãõÊóÚóáøöÞö ÖóãöíÑóÇåõãóÇ ÈöÇáúÝöÚúáö ÇáøóÐöí ÊóÚóáøóÞó Èöåö ÇáúãóÌúÑõæÑõ. æãöäó ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ. æóÇáúæóÑóÇÁõ: ãóßóÇäõ ÇáúÎóáúÝö æóåõæó ãóßóÇäñ äöÓúÈöíøñ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúãõÊøóÌöåö Åöáóì ÌöåóÉò¡ ÝóæóÑóÇÁó ÇáúÍöÌóÇÈö ÈöÇáäøöÓúÈóÉö ááãÊÌåíä Åöáóíúåö ÝÇáãÓÄæáÉ ãõÓúÊóÞúÈöáóÉñ ÍöÌóÇÈóåóÇ æóÇáÓøóÇÆöáõ ãöäú æóÑóÇÁ ÍÌÇÈåÇ æóÈöÇáúÚóßúÓö.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Èö Ðáößõãú Åöáóì ÇáúãóÐúßõæÑö¡ Ãóíö ÇáÓøõÄóÇáõ ÇáúãõÞóíøóÏõ Èößóæúäöåö ãöäú æóÑóÇÁö ÍöÌóÇÈò.
æóÇÓúãõ ÇáÊøóÝúÖöíáö Ýöí Þóæúáöåö: ÃóØúåóÑõ ãõÓúÊóÚúãóáñ áöáÒøöíóÇÏóÉö Ïõæäó ÇáÊøóÝúÖöíáö.
æóÇáúãóÚúäóì: Ðóáößó ÃóÞúæóì ØóåóÇÑóÉð áöÞõáõæÈößõãú æóÞõáõæÈöåöäøó ÝóÅöäøó ÞõáõæÈó ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ØóÇåöÑóÉñ ÈöÇáÊøóÞúæóì æóÊóÚúÙöíãö ÍõÑõãóÇÊö Çááå æóÍõÑúãóÉ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóáóßöäú áóãøóÇ ßóÇäóÊö ÇáÊøóÞúæóì áóÇ ÊóÕöáõ Èöåöãú Åöáóì ÏóÑóÌóÉö ÇáúÚöÕúãóÉö ÃóÑóÇÏó Çááøóåõ Ãóäú íóÒöíÏóåõãú ãöäúåóÇ ÈöãóÇ íõßúÓöÈõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ãóÑóÇÊöÈó ãöäó ÇáúÍöÝúÙö ÇáúÅöáóåöíøö ãöäó ÇáúÎóæóÇØöÑö ÇáÔøóíúØóÇäöíøóÉö ÈöÞóØúÚö ÃóÖúÚóÝö ÃóÓúÈóÇÈöåóÇ æóãóÇ íõÞóÑøöÈõ ÃõãøóåóÇÊö ÇáúãõÄúãöäöíäó ãöäú ãóÑúÊóÈóÉö ÇáúÚöÕúãóÉö ÇáËøóÇÈöÊóÉö áöÒóæúÌöåöäøó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÅöäøó ÇáØøóíøöÈóÇÊö áöáØøóíøöÈöíäó ÈöÞóØúÚö ÇáÎæÇØÑ ÇáÔíØÇäíÉ Úóäúåõä ÈöÞóØúÚö ÏóÇÈöÑöåóÇ æóáóæú ÈöÇáúÝóÑúÖö.
æóÃóíúÖðÇ ÝóÅöäøó áöáäøóÇÓö ÃóæúåóÇãðÇ æóÙõäõæäðÇ ÓõæÃóì ÊóÊóÝóÇæóÊõ ãóÑóÇÊöÈõ äõÝõæÓö ÇáäøóÇÓö ÝöíåóÇ ÕÑÇãÉ ææåäÇ¡ æäÝÇÞÇ æóÖóÚúÝðÇ¡ ßóãóÇ æóÞóÚó Ýöí ÞóÖöíøóÉö ÇáúÅöÝúßö ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøõæÑö ÝóßóÇäó ÔóÑúÚõ ÍöÌóÇÈö ÃõãøóåóÇÊö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÞóÇØöÚðÇ áößõáøö ÊóÞæá æÅÑÌÇÝ ÈÚãÏ Ãóæú ÈöÛóíúÑö ÚóãúÏò.
æóæóÑóÇÁó åóÐöåö ÇáúÍößóãö ßõáøöåóÇ ÍößúãóÉñ ÃõÎúÑóì ÓóÇãöíóÉñ æóåöíó ÒöíóÇÏóÉ ÊóÞúÑöíÑ ãÚäì ÃõãõæãóÊöåöäøó áöáúãõÄúãöäöíäó Ýöí ÞõáõæÈö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáøóÊöí åöíó ÃõãõæãóÉñ ÌóÚúáöíøóÉñ ÔóÑúÚöíøóÉñ ÈöÍóíúËõ Åöäøó Ðóáößó ÇáúãóÚúäóì ÇáúÌóÚúáöíøó ÇáÑøõæÍöíøó æóåõæó ßóæúäõåõäøó ÃõãøóåõÇÊö íóÑúÊóÏøõ æóíóäúÚóßöÓõ Åöáóì ÈóÇØöäö ÇáäøóÝúÓö æóÊóäúÞóØöÚõ Úóäúåõ ÇáÕøõæóÑõ ÇáÐøóÇÊöíøóÉõ æóåóíó ßõæäõåõäøó ÝõáóÇäóÉð Ãóæú ÝõáóÇäóÉð ÝóíõÕúÈöÍúäó ÛóíúÑó ãõÊóÕóæøöÑóÇÊò ÅöáøóÇ ÈöÚõäúæóÇäö ÇáúÃõãõæãóÉö ÝóáóÇ íóÒóÇáõ Ðóáößó ÇáúãóÚúäóì ÇáÑøõæÍöíøõ íõäúãöí Ýöí ÇáäøõÝõæÓö¡ æóáóÇ ÊÒóÇá ÇáÕøõæÑ ÇáúÍöÓøöíøóÉõ(22/91)
ÊóÊóÖóÇÁóáõ ãöäó ÇáúÞõæøóÉö ÇáúãõÏúÑóßóÉö ÍóÊøóì íõÕúÈöÍó ãóÚúäóì ÃõãøóåóÇÊö ÇáúãõÄúãöäöíäó ãóÚúäðì ÞóÑöíÈðÇ Ýöí ÇáäøõÝõæÓö ãöäú ÍóÞóÇÆöÞö ÇáúãõÌóÑøóÏóÇÊö ßóÇáúãóáóÇÆößóÉö¡ æóåóÐöåö ÍößúãóÉñ ãöäú Íößóãö ÇáúÍöÌóÇÈö ÇáøóÐöí Óóäøóåõ ÇáäøóÇÓõ áöãõáõæßöåöãú Ýöí ÇáúÞöÏóãö áöíóßõæäó Ðóáößó ÃóÏúÎóáó áöØóÇÚóÊöåöãú Ýöí äõÝõæÓö ÇáÑøóÚöíøóÉö.
æóÈöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãóÚó ÇáúÂíóÉ ÇáøóÊöí ÊÞÏãÊåÇ ãöäú Þóæúáöåö: íóÇ äÓóÇÁ ÇáäÈíÁ áóÓúÊõäøó ßóÃóÍóÏò ãöäó ÇáäøöÓÇÁö [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 32] ÊóÍóÞøóÞó ãóÚúäóì ÇáúÍöÌóÇÈö áöÃõãøóåóÇÊö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáúãõÑóßøóÈö ãöäú ãõáóÇÒóãóÊöåöäøó ÈõíõæÊóåõäøó æóÚóÏóãö ÙõåõæÑö ÔóíúÁò ãöäú ÐóæóÇÊöåöäøó ÍóÊøóì ÇáúæóÌúåö æóÇáúßóÝøóíúäö¡ æóåõæó ÍöÌóÇÈñ ÎóÇÕøñ Èöåöäøó áóÇ íóÌöÈõ Úóáóì ÛóíúÑöåöäøó¡ æóßóÇäó ÇáúãõÓúáöãõæäó íóÞúÊóÏõæäó ÈöÃõãøóåóÇÊö ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÑóÚðÇ æóåõãú ãõÊóÝóÇæöÊõæäó Ýöí Ðóáößó Úóáóì ÍóÓóÈö ÇáúÚóÇÏóÇÊö¡ æóáóãøóÇ ÃóäúÔóÏó ÇáäøõãóíúÑöíøõ ÚöäúÏó ÇáúÍóÌøóÇÌö Þóæúáóåõ:
íõÎóãøöÑúäó ÃóØúÑóÇÝó ÇáúÈóäóÇäö ãöäó ÇáÊøõÞóì ... æóíóÎúÑõÌúäó ÌõäúÍó Çááøóíúáö ãõÚúÊóÌöÑóÇÊò
ÞóÇáó ÇáúÍóÌøóÇÌõ: æóåóßóÐóÇ ÇáúãóÑúÃóÉõ ÇáúÍõÑøóÉõ ÇáúãõÓúáöãóÉõ.
æóÏóáøó Þóæúáõåõ: áöÞõáõæÈößõãú æóÞõáõæÈöåöäøó Ãóäøó ÇáúÃóãúÑó ãõÊóæóÌøöåñ áöÑöÌóÇáö ÇáúÃãÉ æáäÓÇÁ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì ÇáÓøóæóÇÁö. æóÞóÏú ÃáÍÞ ÈöÃóÒúæóÇÌ ÇáäÈíÁ Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ÈöäúÊõåõ ÝóÇØöãóÉõ ÝóáöÐóáößó áóãøóÇ ÎóÑóÌõæÇ ÈöÌöäóÇÒóÊöåóÇ ÌóÚóáõæÇ ÚóáóíúåóÇ ÞõÈøóÉð ÍóÊøóì ÏÝäÊ¡ æóßóÐóáößó ÌÚáÊ ÞõÈøóÉñ Úóáóì ÒóíúäóÈó ÈöäúÊö ÌóÍúÔò Ýöí ÎöáóÇÝóÉö ÚõãóÑó Èúäö ÇáúÎóØøóÇÈö.
æóãÇ ßÇäó áóßõãú Ãóäú ÊõÄúÐõæÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö æóáÇ Ãóäú ÊóäúßöÍõæÇ ÃóÒúæÇÌóåõ ãöäú ÈóÚúÏöåö ÃóÈóÏÇð Åöäøó Ðáößõãú ßÇäó ÚöäúÏó Çááøóåö ÚóÙöíãÇð.
áóãøóÇ ÌöíÁó Ýöí ÈóíóÇäö Çáäøóåúíö Úóäö ÇáúãõßúËö Ýöí ÈíõæÊ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäøóåõ íõÄúÐöíöåö ÃõÊúÈöÚó ÈöÇáäøóåúíö Úóäú ÃóÐóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó äóåúíðÇ ÚóÇãðÇ¡ ÝóÇáúÎöØóÇÈõ Ýöí áóßõãú áöáúãõÄúãöäöíäó ÇáúãõÝúÊóÊóÍö ÈöÎöØóÇÈöåöãú ÂíóÉõ: íóÇ ÃóíøõåóÇ
ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ áóÇ ÊóÏúÎõáõæÇ ÈõíõæÊó
ÇáäÈíÁ ÅöáøóÇ Ãóäú íõÄúÐóäó áóßõãú ÇáúÂíóÉó.
æóÇáúæóÇæõ ÚóÇØöÝóÉñ ÌõãúáóÉð Úóáóì ÌõãúáóÉò Ãóæú åöíó æóÇæõ ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö Èóíúäó ÌõãúáóÉö æóÅöÐÇ ÓóÃóáúÊõãõæåõäøó ãóÊÇÚÇð æóÌõãúáóÉö áóÇ ÌõäÇÍó Úóáóíúåöäøó Ýöí ÂÈÇÆöåöäøó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 55] .
æóÏóáøóÊú ÌõãúáóÉõ ãóÇ ßÇäó áóßõãú Úóáóì ÇáúÍóÙúÑö ÇáúãõÄóßøóÏö áöÃóäøó ãóÇ ßÇäó áóßõãú äóÝúíñ áöáöÇÓúÊöÍúÞóÇÞö ÇáøóÐöí ÏóáøóÊú Úóáóíúåö ÇááøóÇãõ¡ æóÅöÞúÍóÇãõ ÝöÚúáö ßÇäó áöÊóÃúßöíÏö ÇäúÊöÝóÇÁö ÇáúÅöÐúäö. æóåóÐöåö ÇáÕøöíÛóÉõ ãöäú ÕöíóÛö ÔöÏøóÉö ÇáÊøóÍúÑöíãö.(22/92)
æóÊóÖóãøóäóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ Íõßúãóíúäö:
ÃóÍóÏõåõãóÇ: ÊóÍúÑöíãõ Ãóäú íõÄúÐõæÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóÇáúÃóÐóì: Þóæúáñ íõÞóÇáõ áóåõ¡ Ãóæú ÝöÚúáñ íõÚóÇãóáõ Èöåö¡ ãöäú ÔóÃúäöåö Ãóäú íõÛúÖöÈóåõ Ãóæú íóÓõæÁõåõ áöÐóÇÊöåö.
æóÇáúÃóÐóì ÊóÞóÏøóãó Ýöí Ãóæøóáö åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö ÂäöÝðÇ. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóä ÃóÐóì ÇáäÈíÁ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉ æóÇáÓøóáóÇã ãóÍúÙõæÑñ Úóáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó. æóÇäúÙõÑö ÇáúÈóÇÈó ÇáËøóÇáöËó ãöäó ÇáúÞóÓúãö ÇáËøóÇäöí ãöäú ßöÊóÇÈö «ÇáÔøöÝóÇÁö» áöÚöíóÇÖò.
æóÇáúÍõßúãõ ÇáËøóÇäöí: ÊóÍúÑöíãõ ÃóÒúæóÇÌö ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì ÇáäøóÇÓ ÈÞæáå ÊóÚóÇáóì: æóáÇ Ãóäú ÊóäúßöÍõæÇ ÃóÒúæÇÌóåõ ãöäú ÈóÚúÏöåö ÃóÈóÏÇð æóåõæó ÊóÞúÑöíÑñ áöÍõßúãö ÃõãõæãóÉö ÃóÒúæóÇÌöåö áöáúãõÄúãöäöíäó ÇáÓøóÇáöÝö Ýöí Þóæúáöåö:
æóÃóÒúæÇÌõåõ ÃõãøóåÇÊõåõãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 6] .
æóÞóÏú ÍõßöíóÊú ÃóÞúæóÇáñ Ýöí ÓóÈóÈö äõÒõæáö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö: ãöäúåóÇ Ãóäøó ÑóÌõáðÇ ÞóÇáó: áóæú ãóÇÊó ãõÍóãøóÏñ ÊóÒóæøóÌúÊõ ÚóÇÆöÔóÉ¡ Ãóí ÞóÇáóå ÈöãóÓúãóÚò ãöãøóäú äóÞóáóåõ Úóäúåõ ÝóÞöíáó: åóÐóÇ ÇáÑøóÌõáõ ãöäó ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó æóåóÐóÇ åõæó ÇáúãóÙúäõæäõ ÈöÞóÇÆöáö Ðóáößó. æóÞöíáó: åõæó ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó¡ Ãóí ÎØÑ áóåõ Ðóáößó Ýöí äóÝúÓöåö¡ ÞóÇáóåõ ÇáúÞõÑúØõÈöíøõ.
æóÐóßóÑõæÇ ÑöæóÇíóÉð Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò æóÚóäú ãõÞóÇÊöáò Ãóäøóåõ ØóáúÍóÉõ Èúäõ ÚõÈóíúÏö Çááøóåö. æóÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóÈøóÇÓò: ßóÇäóÊú åóÝúæóÉñ ãöäúåõ æóÊóÇÈó æóßóÝøóÑó ÈöÇáúÍóÌøö ãóÇÔöíðÇ æóÈöÅöÚúÊóÇÞö ÑöÞóÇÈò ßóËöíÑóÉò æóÍóãóáó Ýöí ÓóÈöíáö Çááøóåö Úóáóì ÚóÔóÑóÉö ÃóÝúÑóÇÓò Ãóæú ÃóÈúÚöÑóÉò. æóÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó: åóÐóÇ ÚöäúÏöí áóÇ íóÕöÍøõ Úóáóì ØóáúÍóÉó æóÇááøóåõ ÚóÇÕöãõåõ ãöäú Ðóáößó¡ Ãóíú Åöäú Íõãöáó Úóáóì ÙóÇåöÑö ÕõÏõæÑö ÇáúÞóæúáö ãöäúåõ ÝóÃóãøóÇ Åöäú ßóÇäó ÎóØóÑó áóåõ Ðóáößó Ýöí äóÝúÓöåö ÝóÐóáößó ÎóÇØöÑñ ÔóíúØóÇäöíøñ ÃóÑóÇÏó ÊóØúåöíÑó ÞóáúÈóåõ Ýöíåö ÈöÇáúßóÝøóÇÑóÇÊö ÇáøóÊöí ÃóÚúØóÇåóÇ Åöäú ÕóÍøó Ðóáößó. æóÃóÞõæáõ: áóÇ Ôóßøó Ãóäøóåõ ãöäú ãóæúÖõæÚóÇÊö ÇáøóÐöíäó íóØúÚóäõæäó Ýöí ØóáúÍóÉó Èúäö ÚõÈóíúÏö Çááøóåö. æóåóÐöåö ÇáúÃóÎúÈóÇÑõ æóÇåöíóÉõ ÇáúÃóÓóÇäöíÏö æóÏóáóÇÆöáõ ÇáúæóÖúÚö æóÇÖöÍóÉñ ÝóÅöäøó ØóáúÍóÉó Åöäú ßóÇäó ÞóÇáó Ðóáößó ÈöáöÓóÇäöåö áóãú íóßõäú áöíóÎúÝóì Úóáóì ÇáäøóÇÓö ÝóßóíúÝó íóÊóÝóÑøóÏõ ÈöÑöæóÇíóÊöåö ãóäö ÇäúÝóÑóÏó. æóÅöäú ßóÇäó ÎóØóÑó Ðóáößó Ýöí äóÝúÓöåö æóáóãú íóÊóßóáøóãú Èöåö Ýóãóäú ÐóÇ ÇáøóÐöí ÇØøóáóÚó Úóáóì ãóÇ
Ýöí ÞóáúÈöåö¡ æóáóíúÓó ÈöãõÊóÚóíøöäò Ãóäú íóßõæäó áöäõÒõæáö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÓóÈóÈñ. ÝóÅöäú ßóÇäó áóåóÇ ÓóÈóÈñ ÝóáóÇ Ôóßøó Ãóäøóåõ Þóæúáõ ÈóÚúÖö ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó áöãóÇ íõÄúÐöäõ Èöåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì ÚóÞöÈó åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö áóÆöäú áóãú íóäúÊóåö ÇáúãõäÇÝöÞõæäó æóÇáøóÐöíäó Ýöí ÞõáõæÈöåöãú ãóÑóÖñ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 60] ÇáúÂíóÉó. æóÅöäøóãóÇ ÔóÑóÚóÊö ÇáúÂíóÉõ Ãóäøó Íõßúãó ÃãæãÉ ÃóÒæóÇÌ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöáúãõÄúãöäöíäó Íõßúãñ ÏóÇÆöãñ Ýöí ÍóíóÇÉ ÇáäÈíÁ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ Ãóæú ãöäú ÈóÚúÏöåö æóáöÐóáößó ÇÞúÊóÕóÑó åõäóÇ Úóáóì ÇáÊøóÕúÑöíÍö ÈöÃóäøóåõ Íõßúãñ ËóÇÈöÊñ ãöäú ÈóÚúÏõ¡(22/93)
áöÃóäøó ËõÈõæÊó Ðóáößó Ýöí ÍóíóÇÊöåö ÞóÏú Úõáöãó ãöäú Þóæúáöåö: æóÃóÒúæÇÌõåõ ÃõãøóåÇÊõåõãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 6] .
æóÅöÖóÇÝóÉõ ÇáúÈóÚúÏöíøóÉö Åöáóì ÖãíÑ ÐóÇÊ ÇáäÈíÁ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÊõÚöíøöäõ Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÈóÚúÏó ÍóíóÇÊöåö ßóãóÇ åõæó ÇáÔøóÇÆöÚõ Ýöí ÇÓúÊöÚúãóÇáö ãöËúáö åóÐöåö ÇáúÅöÖóÇÝóÉö ÝóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ ÈóÚúÏó ÚöÕúãóÊöåö ãöäú äóÍúæö ÇáØøóáóÇÞö áöÃóä ØóáóÇÞ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃóÒúæóÇÌóåõ ÛóíúÑõ ãõÍúÊóãóáò ÔóÑúÚðÇ áöÞóæúáöåö: æóáÇ Ãóäú ÊóÈóÏøóáó Èöåöäøó ãöäú ÃóÒúæÇÌò [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 52] .
æóÃõßøöÏó ÙóÑúÝõ (ÈóÚúÏõ) ÈöÅöÏúÎóÇáö ãöäó ÇáÒøóÇÆöÏóÉö Úóáóíúåö¡ Ëõãøó ÃõßøöÏó Úõãõæãõåõ ÈöÙóÑúÝö ÃóÈóÏÇð áöíõÚúáóãó Ãóäøó Ðóáößó áóÇ íóÊóØóÑøóÞõåõ ÇáäøõÓóÎõ Ëõãøó ÒöíÏó Ðóáößó ÊóÃúßöíÏðÇ æóÊóÍúÐöíÑðÇ ÈöÞóæúáöåö: Åöäøó Ðáößõãú ßÇäó ÚöäúÏó Çááøóåö ÚóÙöíãÇð¡ Ýóåõæó ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ãõÄóßøöÏñ áöãóÖúãõæäö ÌõãúáóÉö æóãÇ ßÇäó áóßõãú Ãóäú ÊõÄúÐõæÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Åöáóì ãóÇ ÐõßöÑó ãä ÅöíÐóÇÁ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÊóÒóæøõÌö ÃóÒúæóÇÌöåö¡ Ãóíú Ðóáößõãõ ÇáúãóÐúßõæÑõ.
æóÇáúÚóÙöíãõ åõäóÇ Ýöí ÇáúÅöËúãö æóÇáúÌóÑöíãóÉö ÈöÞóÑöíäóÉö ÇáúãóÞóÇãö.
æóÊóÞúíöíÏõ ÇáúÚóÙöíãö Èößóæúäöåö ÚöäúÏó Çááøóåö áöáÊøóåúæöíáö æóÇáÊøóÎúæöíÝö áöÃóäøóåõ ÚóÙöíãñ Ýöí ÇáÔøóäóÇÚóÉö. æóÚöáøóÉõ ßóæúäö ÊóÒóæøóÌö ÃóÍóÏö ÇáúãõÓúáöãöíäó ÅöÍúÏóì äÓóÇÁ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÅöËúãðÇ ÚóÙöíãðÇ ÚöäúÏó Çááøóåö¡ Ãóäøó Çááøóåó ÌÚá äÓóÇÁ ÇáäÈíÁ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÃõãøóåóÇÊò áöáúãõÄúãöäöíäó ÝóÇÞúÊóÖóì Ðóáößó Ãóäøó ÊóÒóæøõÌó ÃóÍóÏö ÇáúãõÓúáöãöíäó ÅöÍúÏóÇåõäøó áóåõ Íõßúãõ ÊóÒóæøõÌö ÇáúãóÑúÁö Ãõãøóåõ¡ æóÐóáößó ÅöËúãñ ÚóÙöíãñ.
æóÇÚúáóãú Ãóäøóåõ áóãú íóÊóÈóíøóäú åóáö ÇáÊøóÍúÑöíãõ ÇáøóÐöí Ýöí ÇáúÂíóÉö íóÎúÊóÕøõ ÈöÇáäøöÓóÇÁö ÇááøóÇÊöí Èóäóì Èöåöäøó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóæú åõæó íóÚõãøõ ßõáøó ÇãúÑóÃóÉò ÚóÞóÏó ÚóáóíúåóÇ ãöËúáó ÇáúßöäúÏöíøóÉö ÇáøóÊöí ÇÓúÊóÚóÇÐóÊú ãöäúåõ ÝóÞóÇáó áóåóÇ:
ÇáúÍóÞöí ÈöÃóåúáößö¡ ÝóÊóÒóæøóÌóåóÇ ÇáúÃóÔúÚóËõ Èúäõ ÞóíúÓò Ýöí Òóãóäö ÚõãóÑó Èúäö ÇáúÎóØøóÇÈö. æóãöËúáó ÞõÊóíúáóÉó ÈöäúÊö ÞóíúÓò ÇáúßóáúÈöíøóÉö ÇáøóÊöí ÒóæøóÌóåóÇ ÃóÎõæåóÇ ÇáúÃóÔúÚóËõ Èúäõ ÞóíúÓò ãöäú ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ëõãøó ÍóãóáóåóÇ ãóÚóåõ Åöáóì ÍóÖúÑóãóæúÊó ÝóÊõæõÝøöíó ÑóÓõæáõ Çááøóåö ÞóÈúáó ÞõÝõæáöåöãóÇ ÝóÊóÒóæøóÌóåóÇ ÚößúÑöãóÉõ Èúäõ ÃóÈöí Ìóåöáò æóÃóäøó ÃóÈóÇ ÈóßúÑò åóãøó ÈöÚöÞóÇÈöåö ÝóÞóÇáó áóåõ ÚõãóÑõ: Åöäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö áóãú íóÏúÎõáú ÈöåóÇ.
æóÇáúãóÑúæöíøóÇÊõ Ýöí åóÐóÇ ÇáúÈóÇÈö ÖóÚöíÝóÉñ. æóÇáøóÐöí ÚöäúÏöí Ãóäøó ÇáúÈöäóÇÁó æóÇáúÚóÞúÏó ßóÇäóÇ íóßõæäóÇäö ãõÞúÊóÑóäóíúäö
æóÃóäøó ãóÇ íóÓúÈöÞõ ÇáúÈöäóÇÁó ãöãøóÇ íõÓóãøõæäóåõ ÊóÒúæöíÌðÇ ÝóÅöäøóãóÇ åõæó ãõÑóÇßóäóÉñ æóæóÚúÏñ¡ æóíóÏõáøõ áöÐóáößó ãóÇ
Ýöí ÇáÕøóÍöíÍö Ãóäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö áóãøóÇ ÃõÍúÖöÑóÊú Åöáóíúåö ÇáúßöäúÏöíøóÉõ æóÏóÎóáó ÚóáóíúåóÇ ÑóÓõæáõ Çááøóåö ÝóÞóÇáó(22/94)
Åöäú ÊõÈúÏõæÇ ÔóíúÆðÇ Ãóæú ÊõÎúÝõæåõ ÝóÅöäøó Çááøóåó ßóÇäó Èößõáøö ÔóíúÁò ÚóáöíãðÇ (54) áóÇ ÌõäóÇÍó Úóáóíúåöäøó Ýöí ÂÈóÇÆöåöäøó æóáóÇ ÃóÈúäóÇÆöåöäøó æóáóÇ ÅöÎúæóÇäöåöäøó æóáóÇ ÃóÈúäóÇÁö ÅöÎúæóÇäöåöäøó æóáóÇ ÃóÈúäóÇÁö ÃóÎóæóÇÊöåöäøó æóáóÇ äöÓóÇÆöåöäøó æóáóÇ ãóÇ ãóáóßóÊú ÃóíúãóÇäõåõäøó æóÇÊøóÞöíäó Çááøóåó Åöäøó Çááøóåó ßóÇäó Úóáóì ßõáøö ÔóíúÁò ÔóåöíÏðÇ (55)
áóåóÇ: åóÈöí áöí äóÝúÓóßö (Ãóíú áöíóÚúáóãó ÃóäøóåóÇ ÑóÖöíóÊú ÈöãóÇ ÚóÞóÏó áóåóÇ æóáöíøõåóÇ) ÝóÞóÇáóÊú: ãóÇ ßóÇäó áöãóáößóÉò Ãóäú ÊóåóÈó äóÝúÓóåóÇ áöÓõæÞóÉò ÃóÚõæÐõ ÈöÇááøóåö ãöäúßó. ÝóÞóÇáó áóåóÇ: áóÞóÏö ÇÓúÊóÚóÐúÊö ÈöãõÚóÇÐò
. ÝóÐóáößó áóíúÓó ÈöØóáóÇÞò æóáóßöäøóåõ ÑõÌõæÚñ Úóäö ÇáÊøóÒóæøõÌö ÈöåóÇ ÏóÇáøñ Úóáóì Ãóäøó ÇáúÚóÞúÏó áóãú íóÞóÚú æóÃóäøó Þóæúáó ÚõãóÑó áöÃóÈöí ÈóßúÑò Ãóæú Þóæúáõ ãóäú ÞóÇáó áöÚõãóÑó: Åöäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö áóãú íóÏúÎõáú ÈöåóÇ åõæó ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáúÚóÞúÏö.
æóÚóäö ÇáÔøóÇÝöÚöíøö ÊóÍúÑöíãõ ÊóÒóæøõÌö ãóäú ÚóÞóÏó ÚóáóíúåóÇ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. æóÑóÌóÚó ÅöãóÇãõ ÇáúÍóÑóãóíúäö æóÇáÑøóÇÝöÚöíøõ Ãóäøó ÇáÊøóÍúÑöíãó ÞóÇÕöÑñ Úóáóì ÇáøóÊöí ÏóÎóáó ÈöåóÇ. Úóáóì Ãóäøóåõ íóÙúåóÑõ Ãóäøó ÇáúÅöÖóÇÝóÉó Ýöí Þóæúáöåö: ÃóÒúæÇÌóåõ ÈöãóÚúäóì áóÇãö ÇáúÚóåúÏö¡ Ãóíö ÇáúÃÒúæóÇÌ ÇááÇÆí ÌóÇÁóÊ Ýöí ÔóÃúäöåöäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊõ ãöäú Þóæúáöåö: áóÇ íóÍöáøõ áóßó ÇáäøöÓÇÁõ ãöäú ÈóÚúÏõ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 52] Ýóåõäøó ÇááøóÇÁö ËóÈóÊó áóåõäøó Íõßúãõ ÇáúÃõãøóåóÇÊö.
æóÈóÚúÏõ ÝóÅöäøó ÇáúÈóÍúËó Ýöí åóÐöåö ÇáúãóÓúÃóáóÉö ãõÌóÑøóÏõ ÊóÝóÞøõåò áóÇ íõÈúäóì Úóáóíúåö Úãá.
[54]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 54]
Åöäú ÊõÈúÏõæÇ ÔóíúÆÇð Ãóæú ÊõÎúÝõæåõ ÝóÅöäøó Çááøóåó ßÇäó Èößõáøö ÔóíúÁò ÚóáöíãÇð (54)
ßóáóÇãñ ÌóÇãöÚñ ÊÍÑíÖÇ æÊÍÐíÑÇ æãäÈìÁ Úóä æÚÏ ææÚíÏ¡ ÝóÅöäøó ãóÇ ÞóÈúáóåõ ÞóÏú Íóæóì ÃãÑÇ æäåíÇ¡ æóÅöÐ ßóÇäó ÇáöÇãúÊöËóÇáõ ãõÊóÝóÇæöÊðÇ Ýöí ÇáÙøóÇåöÑö æóÇáúÈóÇØöäö æóÈöÎóÇÕøóÉò Ýöí ÇáäøóæóÇíóÇ æóÇáúãõÖúãóÑóÇÊö ßóÇäó ÇáúãóÞóÇãõ ãäÇÓÈÇ áÊäÈíååã æÊÐßíÑåã ÈöÃóäøó Çááøóåó ãóØøóáöÚñ Úóáóì ßõáøö ÍóÇáò ãöäú ÃóÍúæóÇáöåöãú Ýöí Ðóáößó æóÚóáóì ßõáøö ÔóíúÁò¡ ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ãöäú ÔóíúÆÇð ÇáúÃóæøóáö ÔóíúÁñ ãöãøóÇ íõÈúÏõæäóåõ Ãóæú íõÎúÝõæäóåõ æóåõæó íóÚõãøõ ßõáøó ãóÇ íóÈúÏõæ æóãóÇ íóÎúÝóì áöÃóäøó ÇáäøóßöÑóÉó Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáÔøóÑúØö ÊóÚõãøõ. æóÇáúÌõãúáóÉõ ÊóÐúíöíáñ áöãóÇ ÇÔúÊóãóáóÊú Úóáóíúåö ãöäó ÇáúÚõãõæãö Ýöí Þóæúáöåö: Èößõáøö ÔóíúÁò. æóÅöÙúåóÇÑõ áóÝúÙö ÔóíúÁò åõäóÇ Ïõæäó ÅöÖúãóÇÑö áöÃóäøó ÇáúÅöÖúãóÇÑó áóÇ íóÓúÊóÞöíãõ áöÃóäøó ÇáÔøóíúÁó ÇáúãóÐúßõæÑó ËóÇäöíðÇ åõæó ÛóíúÑõ ÇáúãóÐúßõæÑö ÃóæøóáðÇ¡ ÅöÐö ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáËøóÇäöí ÌóãöíÚõ ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÃóæøóáö ÎõÕõæÕõ ÃóÍúæóÇáö ÇáäøóÇÓö ÇáÙøóÇåöÑóÉö æóÇáúÈóÇØöäóÉö¡ ÝóÇááøóåõ Úóáöíãñ Èößõáøö ßóÇÆöäò æóãöäú ÌõãúáóÉö Ðóáößó ãóÇ íõÈúÏõæäóåõ æóíõÎúÝõæäóåõ ãä ÃóÍúæóÇáåã.
[55]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 55]
áóÇ ÌõäÇÍó Úóáóíúåöäøó Ýöí ÂÈÇÆöåöäøó æóáÇ ÃóÈúäÇÆöåöäøó æóáÇ ÅöÎúæÇäöåöäøó æóáÇ ÃóÈúäÇÁö ÅöÎúæÇäöåöäøó æóáÇ ÃóÈúäÇÁö ÃóÎóæÇÊöåöäøó æóáÇ äöÓÇÆöåöäøó æóáÇ ãóÇ ãóáóßóÊú ÃóíúãÇäõåõäøó æóÇÊøóÞöíäó Çááøóåó Åöäøó Çááøóåó ßÇäó Úóáì ßõáøö ÔóíúÁò ÔóåöíÏÇð (55)
ÊóÎúÕöíÕñ ãöäú Úõãõæãö ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáúÍöÌóÇÈö ÇáøóÐöí ÇÞúÊóÖóÇåõ Þóæúáå: ÝóÓúÆóáõæåõäøó ãöäú æóÑÇÁö
ÍöÌÇÈò
[ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 53] .(22/95)
æóÅöäøóãóÇ ÑóÝóÚó ÇáúÌõäóÇÍó Úóä äÓóÇÁ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì Ãóäøóåõäøó ãóÃúãõæÑóÇÊñ ÈöÇáúÍöÌóÇÈö ßóãóÇ ÃõãöÑó ÑöÌóÇáõ ÇáúãõÓúáöãöíäó ÈöÐóáößó ãóÚóåõäøó ÝóßóÇäó ÇáúãóÚúäóì: áóÇ ÌõäóÇÍó Úóáóíúåöäøó æóáóÇ Úóáóíúßõãú¡ ßóãóÇ Ãóä ãÚäì ÝóÓúÆóáõæåõäøó ãöäú æóÑÇÁö ÍöÌÇÈò Ãóäøóåõäøó ÃóíúÖðÇ íõÌöÈúäó ãöäú æóÑóÇÁö ÍöÌóÇÈò ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãóÊö ÇáúÅöÔóÇÑóÉ Åöáóíúåö íóÞõæáå: Ðáößõãú ÃóØúåóÑõ áöÞõáõæÈößõãú æóÞõáõæÈöåöäøó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 53] .
æóÇáÙøóÑúÝöíøóÉõ ÇáúãõÝóÇÏóÉõ ãöäú ÍóÑúÝö Ýöí ãóÌóÇÒöíøóÉñ ÔóÇÆöÚóÉñ Ýöí ãöËúáöåö¡ íõÞóÇáõ: áóÇ ÌõäóÇÍó Úóáóíúßó Ýöí ßóÐóÇ¡ Ýóåõæó ßóÇáúÍóÞöíÞóÉö ÝóáóÇ ÊõáóÇÍöÙõ Ýöíåö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉó¡ æóÇáúãóÌúÑõæÑõ ãõÞóÏøóÑñ Ýöíåö ãõÖóÇÝñ ÊóÞúÏöíÑõåõ: Ýöí ÑõÄúíóÉö ÂÈóÇÆöåöäøó ÅöíøóÇåõäøó¡ æóÅöäøóãóÇ ÑóÌøóÍó ÌóÇäöÈóåõäøó åõäóÇ áöÃóäøóåõ Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÅöÐúäö¡ áöÃóäøó ÇáÑøöÌóÇáó ãóÃúãõæÑõæäó ÈöÇáöÇÓúÊöÆúÐóÇäö ßóãóÇ ÇÞúÊóÖóÊúåõ ÂíóÉõ ÓõæÑóÉö ÇáäøõæÑö¡ æóÇáúÅöÐúäõ íóÕúÏõÑõ ãöäúåõäøó ÝóáöÐóáößó ÑóÌøóÍó åõäóÇ ÌóÇäöÈóåõäøó ÝóÃõÖöíÝó ÇáúÍõßúãõ Åöáóíúåöäøó.
æóÇáäøöÓóÇÁõ: ÇÓúãõ ÌóãúÚö ÇãúÑóÃóÉò áóÇ ãõÝúÑöÏó áóåõ ãöäú áóÝúÙöåö Ýöí ßóáóÇãöåöãú¡ æóåõäøó ÇáúÅöäóÇËõ ÇáúÈóÇáöÛóÇÊõ Ãóæö ÇáúãõÑóÇåöÞóÇÊõ.
æóÇáúãõÑóÇÏõ Èö äöÓÇÆöåöäøó ÌóãöíÚõ ÇáäøöÓóÇÁö¡ ÝóÅöÖóÇÝóÊõåõ Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúÃóÒúæóÇÌö ÇÚúÊöÈóÇÑñ ÈöÇáúÛóÇáöÈö áöÃóäøó ÇáúÛóÇáöÈó Ãóäú Êóßõæäó ÇáäøöÓóÇÁõ ÇááøóÇÊöí íÏÎáä Úáì ÃõãøóåóÇÊö ÇáúãõÄúãöäöíäó äöÓóÇÁñ ÇÚúÊóÏúäó Ãóäú íóÏúÎõáúäó Úóáóíúåöäøó¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ ÌóãöíÚõ ÇáäøöÓóÇÁö.
æóáóãú íóÐúßõÑú ãöäú ÃóÕúäóÇÝö ÇáúÃóÞúÑöÈóÇÁö ÇáúÃóÚúãóÇã æóáóÇ ÇáúÃóÎúæóÇáö áöÃóäøó ÐößúÑó ÃóÈúäóÇÁö ÇáúÅöÎúæóÇäö æóÃóÈúäóÇÁö ÇáúÃóÎóæóÇÊö íóÞúÊóÖöí ÇÊøöÍóÇÏó ÇáúÍõßúãö¡ ãöäú Ãóäøóåõ áóãøóÇ ÑóÝóÚó ÇáúÍóÑÌ Úóäúåõä Ýöíãóä åä ÚãÇÊ áóåõäøó Ãóæ ÎÇáÇÊ ßóÇäó ÑÝÚ ÇáúÍóÑóÌó Úóäúåõäøó Ýöí ÇáúÃóÚúãóÇãö æóÇáúÃóÎúæóÇáö ßóÐóáößó¡ æóÃóãøóÇ ÞóÑóÇÈóÉõ ÇáÑøóÖóÇÚóÉö ÝóãóÚúáõæãóÉñ ãöäó ÇáÓøõäøóÉö¡ ÝóÃõÑöíÏó ÇáöÇÎúÊöÕóÇÑõ åõäóÇ ÅöÐö ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÇáÊøóäúÈöíåõ Úóáóì ÊóÍúÞöíÞö ÇáúÍöÌóÇÈö áöíõÝúÖöíó Åöáóì Þóæúáöåö:
æóÇÊøóÞöíäó Çááøóåó.
æóÇáúÊóÝóÊó ãöäó ÇáúÛóíúÈóÉö Åöáóì ÎØÇÈåä Ýöí Þóæúáå: æóÇÊøóÞöíäó Çááøóåó áÊÔÑíÝ äÓóÇÁ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÊóæúÌöíåö ÇáúÎöØóÇÈö ÇáúÅöáóåöíøö Åöáóíúåöäøó.
æóÇáÔøóåöíÏõ: ÇáÔøóÇåöÏõ ãõÈóÇáóÛóÉð Ýöí ÇáúÝöÚúá.(22/96)
Åöäøó Çááøóåó æóãóáóÇÆößóÊóåõ íõÕóáøõæäó Úóáóì ÇáäøóÈöíøö íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÕóáøõæÇ Úóáóíúåö æóÓóáøöãõæÇ ÊóÓúáöíãðÇ (56)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 56]
Åöäøó Çááøóåó æóãóáÇÆößóÊóåõ íõÕóáøõæäó Úóáóì ÇáäøóÈöíøö íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÕóáøõæÇ Úóáóíúåö æóÓóáøöãõæÇ ÊóÓúáöíãÇð (56)
ÃõÚúÞöÈóÊú ÃóÍúßóÇãõ ãõÚóÇãáóÉ ÃóÒæóÇÌ ÇáäÈíÁ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÈöÇáËøóäóÇÁö Úóáóíúåö æóÊóÔúÑöíÝö ãóÞóÇãöåö ÅöíãóÇÁð Åöáóì Ãóäøó Êöáúßó ÇáúÃóÍúßóÇãó ÌóÇÑöíóÉñ Úóáóì ãõäóÇÓóÈóÉö ÚóÙãóÉ ãÞóÇã ÇáäÈíÁ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÚöäúÏó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóÅöáóì Ãóäøó áöÃóÒúæóÇÌöåö ãöäú Ðóáößó ÇáÊøóÔúÑöíÝö ÍóÙøðÇ ÚóÙöíãðÇ. æóáöÐóáößó ßóÇäóÊú ÕöíÛóÉõ ÇáÕøóáóÇÉö Úóáóíúåö ÇáøóÊöí ÚóáøóãóåóÇ áöáúãõÓúáöãöíäó ãõÔúÊóãöáóÉð Úóáóì ÐößúÑö ÃóÒúæóÇÌöåö ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí ÞóÑöíÈðÇ¡ æóáöíõÌúÚóáó Ðóáößó ÊóãúåöíÏðÇ áöÃóãúÑö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈÊßÑíÑ ÐßÑ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáËøóäóÇÁö æóÇáÏøõÚóÇÁö æóÇáÊøóÚúÙöíãö¡ æóÐõßöÑó ÕóáóÇÉõ ÇáúãóáóÇÆößóÉö ãóÚó ÕóáóÇÉö Çááøóåö áíóßõæä ãöËóÇáÇ ãä ÕóáóÇÉ ÃóÔúÑóÝö ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö Úóáóì ÇáÑøóÓõæáö áöÊóÞúÑöíÈö ÏóÑóÌóÉö ÕóáóÇÉö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáøóÊöí íõÄúãóÑõæäó ÈöåóÇ ÚóÞöÈó Ðóáößó¡ æóÇáÊøóÃúßöíÏõ áöáöÇåúÊöãóÇãö. æóãóÌöíÁõ ÇáúÌõãúáóÉö ÇáöÇÓúãöíøóÉö áöÊóÞúæöíóÉö ÇáúÎóÈóÑö¡ æóÇÝúÊöÊóÇÍõåóÇ ÈöÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö áöÅöÏúÎóÇáö ÇáúãóåóÇÈóÉö æóÇáÊøóÚúÙöíãö Ýöí åóÐóÇ ÇáúÍõßúãö¡ æóÇáÕøóáóÇÉõ ãöäó Çááøóåö æóÇáúãóáóÇÆößóÉö ÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ ÚóáóíúåóÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: åõæó ÇáøóÐöí íõÕóáøöí Úóáóíúßõãú æóãóáÇÆößóÊõåõ Ýöí åóÐöå ÇáÓøõæÑóÉ [43] . æóåóÐöå ÕóáóÇÉ ÎóÇÕøóÉ åöíó ÃÑÝÚ ÕóáóÇÉ ãöãøóÇ Ôóãáå Þóæúáå åõæó ÇáøóÐöí íõÕóáøöí Úóáóíúßõãú æóãóáÇÆößóÊõåõ áöÃóäøó ÚóÙãóÉ ãÞóÇã ÇáäÈíÁ íóÞúÊóÖöí ÚóÙóãóÉó ÇáÕøóáóÇÉö Úóáóíúåö.
æóÌõãúáóÉõ íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÕóáøõæÇ Úóáóíúåö åöíó ÇáúãóÞúÕõæÏóÉõ æóãóÇ ÞóÈúáóåóÇ ÊóæúØöÆóÉñ áóåóÇ æóÊóãúåöíÏñ áöÃóäøó Çááøóåó áóãøóÇ ÍóÐøóÑó ÇáúãõÄúãöäöíäó ãöäú ßõáøö ãóÇ íõÄúÐöí ÇáÑøóÓõæáó Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÃóÚúÞóÈóåõ ÈöÃóäøó Ðóáößó áóíúÓó åõæó ÃóÞúÕóì ÍóÙøöåöãú ãöäú ãõÚóÇãóáóÉö ÑóÓõæáöåöãú Ãóäú íóÊúÑõßõæÇ ÃóÐóÇåõ Èóáú ÍóÙøõåõãú ÃóßúÈóÑõ ãöäú Ðóáößó æóåõæó Ãóäú íõÕóáøõæÇ Úóáóíúåö æóíõÓóáøöãõæÇ¡ æóÐóáößó åõæó ÅßÑÇãåã ÇáÑøóÓõæá Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÝöíãóÇ Èóíúäóåõãú æóÈóíúäó ÑóÈøöåöãú Ýóåõæó íóÏõáøõ Úóáóì æõÌõæÈö ÅößúÑóÇãöåö Ýöí ÃóÞúæóÇáöåöãú æóÃóÝúÚóÇáöåöãú ÈöÍóÖúÑóÊöåö ÈöÏóáóÇáóÉö ÇáúÝóÍúæóì¡ ÝóÌõãúáóÉõ íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáäøóÊöíÌóÉö ÇáúæóÇÞöÚóÉö ÈÚÏ ÇáÊøóãúåöíÏ. æóÌöíÁ Ýöí ÕóáóÇÉö Çááøóåö æóãóáóÇÆößóÊöåö ÈöÇáúãõÖóÇÑöÚö ÇáÏøóÇáøö Úóáóì ÇáÊøóÌúÏöíÏö æóÇáÊøóßúÑöíÑö áöíóßõæäó ÃóãúÑõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöÇáÕøóáóÇÉö Úóáóíúåö æóÇáÊøóÓúáöíãö ÚóÞöÈó Ðóáößó ãõÔöíÑðÇ Åöáóì ÊóßúÑöíÑö Ðóáößó ãöäúåõãú ÃõÓúæóÉð ÈöÕóáóÇÉö Çááøóåö æóãóáóÇÆößóÊöåö.
æóÇáúÃóãúÑõ ÈöÇáÕøóáóÇÉö Úóáóíúåö ãóÚúäóÇåõ: ÅöíÌóÇÏõ ÇáÕøóáóÇÉö¡ æóåöíó ÇáÏøõÚóÇÁ¡ ÝóÇáúÃóãúÑ íÄæá Åöáóì ÅöíÌóÇÏö ÃóÞúæóÇáò ÝöíåóÇ ÏõÚóÇÁñ æóåõæó ãõÌúãóáñ Ýöí ÇáúßóíúÝöíøóÉö.
æóÇáÕøóáóÇÉõ: ÐößúÑñ ÈöÎóíúÑò¡ æóÃóÞúæóÇáñ ÊóÌúáöÈõ ÇáúÎóíúÑó¡ ÝóáóÇ ÌóÑóãó ßóÇäó ÇáÏøõÚóÇÁõ åõæó ÃóÔúåóÑó(22/97)
ãõÓóãøóíóÇÊö ÇáÕøóáóÇÉö¡ ÝóÕóáóÇÉõ Çááøóåö: ßóáóÇãõåõ ÇáøóÐöí íõÞóÏøöÑõ Èöåö ÎóíúÑðÇ áöÑóÓõæáöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóäøó ÍóÞöíÞóÉó ÇáÏøõÚóÇÁö Ýöí ÌóÇäöÈö Çááøóåö ãõÚóØøóáñ¡ áöÃóäøó Çááøóåó åõæó ÇáøóÐöí íóÏúÚõæåõ ÇáäøóÇÓõ¡ æóÕóáóÇÉõ ÇáúãóáóÇÆößóÉö æóÇáäøóÇÓö: ÇÓúÊöÛúÝóÇÑñ æóÏõÚóÇÁñ ÈöÇáÑøóÍóãóÇÊö.
æóÙóÇåöÑõ ÇáúÃóãúÑö Ãóäøó ÇáúæóÇÌöÈó ßõáøõ ßóáóÇãò Ýöíåö ÏõÚóÇÁ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóáóßöäøó ÇáÕøóÍóÇÈóÉó
áóãøóÇ äóÒóáóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉ ÓóÃóáõæÇ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóäú ßóíúÝöíøóÉö åóÐöåö ÇáÕøóáóÇÉö ÞóÇáõæÇ: «íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö åóÐóÇ ÇáÓøóáóÇãõ Úóáóíúßó
ÞóÏú ÚóáöãúäóÇåõ ÝóßóíúÝó äõÕóáøöí Úóáóíúßó¿» íóÚúäõæäó Ãóäøóåõãú ÚóáöãõæÇ ÇáÓøóáóÇãó Úóáóíúåö ãöäú ÕöíÛóÉö ÈóËøö ÇáÓøóáóÇãö Èóíúäó ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÝöí ÇáÊøóÔóåøõÏö ÝóÇáÓøóáóÇãõ Èóíúäó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÕöíÛóÊõåõ: ÇáÓøóáóÇãõ Úóáóíúßõãú. æóÇáÓøóáóÇãõ Ýöí ÇáÊøóÔóåøõÏ åõæó «ÇáÓøóáóÇã Úíß ÃóíåóÇ ÇáäÈíÁ æóÑóÍúãóÉõ Çááøóåö æóÈóÑóßóÇÊõåõ» Ãóæö «ÇáÓøóáóÇã Úáì ÇáäÈíÁ æóÑóÍúãóÉõ Çááøóåö æóÈóÑóßóÇÊõåõ» . ÝóÞóÇáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö: ÞõæáõæÇ: «Çááøóåõãøó Õóáøö Úóáóì ãõÍóãøóÏò æóÚóáóì ÃóÒúæóÇÌöåö æóÐõÑøöíøóÊöåö ßóãóÇ ÕóáøóíúÊó Úóáóì ÅöÈúÑóÇåöíãó¡ æóÈóÇÑößú Úóáóì ãõÍóãøóÏò æóÃóÒúæóÇÌöåö æóÐõÑøöíøóÊöåö ßóãóÇ ÈóÇÑóßóÊó Úóáóì ÅöÈúÑóÇåöíãó Åöäøóßó ÍóãöíÏñ ãóÌöíÏñ» . åóÐöåö ÑöæóÇíóÉõ ãóÇáößò Ýöí «ÇáúãõæóØøóÃö» Úóäú ÃóÈöí ÍõãóíúÏò ÇáÓøóÇÚöÏöíøö.
æóÑõæöíó ÃóíúÖðÇ Úóäú ÃóÈöí ãóÓúÚõæÏò ÇáúÃóäúÕóÇÑöíøö ÈöáóÝúÙö «æóÚóáóì Âáö ãõÍóãøóÏò» (Úóäú ÃóÒúæóÇÌöåö æóÐõÑøöíøóÊöåö Ýöí ÇáúãóæúÖöÚóíúäö) æóÈöÒöíóÇÏóÉò «Ýöí ÇáúÚóÇáóãöíäó» ¡ ÞóÈúáó: «Åöäøóßó ÍóãöíÏñ ãóÌöíÏñ. æóÇáÓøóáóÇãõ ßóãóÇ ÞóÏú ÚóáöãúÊõãú» .
æóåõãóÇ ÃóÕóÍøõ ãóÇ Ñõæöíó ßóãóÇ ÞóÇáó ÃóÈõæ ÈóßúÑö Èúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö. æóåõäóÇßó ÑöæóÇíóÇÊñ ÎóãúÓñ ÃõÎúÑóì ãõÊóÞóÇÑöÈóÉõ ÇáúãóÚúäóì æóÝöí ÈóÚúÖöåóÇ ÒöíóÇÏóÉñ æóÞóÏö ÇÓúÊóÞúÕóÇåóÇ ÇÈúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö Ýöí «ÃóÍúßóÇãö ÇáúÞõÑúÂäö» . æóãóÑúÌöÚõ ÕíÛåÇ Åöáóì ÊóæóÌøõåñ Åöáóì Çááøóåö ÈöÃóäú íõÝöíÖó ÎóíúÑóÇÊò Úóáóì ÑóÓõæáöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóäøó ãóÚúäóì ÇáÕøóáóÇÉ ÇáÏøõÚóÇÁ¡ æóÇáÏøõÚóÇÁ ãä ÍÓä ÇáúÃóÞúæóÇá¡ æóÏõÚóÇÁõ ÇáúãõÄúãöäöíäó áóÇ íóÊóæóÌøóåõ ÅöáøóÇ Åöáóì Çááøóåö.
æóÙóÇåöÑõ ÕöíÛóÉö ÇáúÃóãúÑö ãóÚó ÞóÑöíäóÉö ÇáÓøöíóÇÞö íóÞúÊóÖöí æõÌõæÈó Ãóäú íõÕóáøöíó ÇáúãõÄãä Úáì ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ ÅöáøóÇ Ãóäøóåõ ßóÇäó ãõÌúãóáðÇ Ýöí ÇáúÚóÏóÏö ÝóãóÍúãóáõåõ ãóÍúãóáõ ÇáúÃóãúÑö ÇáúãõÌúãóáö Ãóäú íõÝöíÏó ÇáúãóÑøóÉó áöÃóäøóåóÇ ÖóÑõæÑöíøóÉñ áöÅöíÞóÇÚö ÇáúÝöÚúáö æóáöãõÞúÊóÖóì ÇáúÃóãúÑö. æóáöÐóáößó ÇÊøóÝóÞó ÝõÞóåóÇÁõ ÇáúÃõãøóÉö Úóáóì Ãóäøó æóÇÌöÈðÇ Úóáóì ßõáøö ãõÄúãöäò Ãóäú íõÕóáøöí Úáì ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÑøóÉð Ýöí ÇáúÚõãõÑö¡ ÝóÌóÚóáõæÇ æóÞúÊóåóÇ ÇáúÚõãõÑó ßóÇáúÍóÌøö. æóÞóÏö ÇÎúÊóáóÝõæÇ ÝöíãóÇ ÒóÇÏó Úóáóì Ðóáößó Ýöí Íõßúãöåö æóãöÞúÏóÇÑöåö¡ æóáóÇ ÎöáóÇÝó Ýöí ÇÓúÊöÍúÈóÇÈö ÇáúÅößúËóÇÑö ãöäó ÇáÕøóáóÇÉö Úóáóíúåö æóÎóÇÕøóÉð ÚöäúÏó æõÌõæÏö ÃóÓúÈóÇÈöåóÇ. ÞóÇáó ÇáÔøóÇÝöÚöíøõ æóÅöÓúÍóÇÞõ æóãõÍóãøóÏõ Èúäõ ÇáúãóæøóÇÒö ãöäó ÇáúãóÇáößöíøóÉö æóÇÎúÊóÇÑóåõ ÃóÈõæ ÈóßúÑö Èúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö ãöäó ÇáúãóÇáößöíøóÉö: Ãóäøó(22/98)
ÇáÕøóáóÇÉó Úóáóíúåö ÝóÑúÖñ Ýöí ÇáÕøóáóÇÉö Ýóãóäú ÊóÑóßóåóÇ ÈóØóáóÊú ÕóáóÇÊõåõ. ÞóÇáó ÅöÓúÍóÇÞõ: æóáóæú ßóÇäó äóÇÓöíÇ.
æóÙóÇåÑ ÍßÇíÊåã Úóäö ÇáÔøóÇÝöÚöíøö Ãóäøó ÊóÑúßóåóÇ ÅöäøóãóÇ íõÈúØöáõ ÇáÕøóáóÇÉó ÅöÐóÇ ßóÇäó ÚóãúÏðÇ æóßóÃóäøóåõãú ÌóÚóáõæÇ Ðóáößó ÈóíóÇäðÇ áöáúÅöÌúãóÇáö ÇáøóÐöí Ýöí ÇáúÃóãúÑö ãöäú ÌöåóÉö ÇáúæóÞúÊö æóÇáúÚóÏóÏö¡ ÝóÌóÚóáõæÇ ÇáúæóÞúÊó åõæó ÅöíÞóÇÚõ ÇáÕøóáóÇÉö áöáúãõÞóÇÑóäóÉö Èóíúäó ÇáÕøóáóÇÉö æóÇáÊøóÓúáöíãö¡ æóÇáÊøóÓúáöíãõ æóÇÑöÏñ Ýöí ÇáÊøóÔóåøõÏö¡ ÝóÊóßõæäõ ÇáÕøóáóÇÉõ ãóÚóåõ Úóáóì äóÍúæö ãóÇ ÇÓúÊóÏóáøó ÃóÈõæ ÈóßúÑò ÇáÕøöÏøöíÞõ ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ ãöäú Þóæúáöåö: áóÃõÞóÇÊöáóäøó ãóäú ÝóÑøóÞó Èóíúäó ÇáÕøóáóÇÉö æóÇáÒøóßóÇÉö¡ ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó åóÐóÇ ãóÃúÎóÐóåõãú Ýóåõæó ÖóÚöíÝñ áöÃóäøó ÇáúÂíóÉó áóãú ÊóÑöÏú Ýöí ãóÞóÇãö ÃóÍúßóÇãö ÇáÕøóáóÇÉö¡ æóÅöáøóÇ ÝóáóíúÓó áóåõ Ãóäú íõÈóíøöäó ãõÌúãóáðÇ ÈöáóÇ Ïóáöíáò.
æóÞóÇáó ÌõãúåõæÑõ ÇáúÚõáóãóÇÁö: åöíó Ýöí ÇáÕøóáóÇÉö ãõÓúÊóÍóÈøóÉñ æóåöíó Ýöí ÇáÊøóÔóåøõÏö ÇáúÃóÎöíÑö æóåõæó ÇáøóÐöí
ÌóÑóì Úóáóíúåö ÇáÔøóÇÝöÚöíøóÉõ ÃóíúÖðÇ. ÞóÇáó ÇáúÎóØøóÇÈöíøõ: æóáóÇ ÃóÚúáóãõ áöáÔøóÇÝöÚöíøö ÝöíåóÇ ÞõÏúæóÉð æóåõæó ãõÎóÇáöÝñ áöÚóãóáö ÇáÓøóáóÝö ÞóÈúáóåõ¡ æóÞóÏú ÔóäøóÚó Úóáóíúåö Ýöí åóÐöåö ÇáúãóÓúÃóáóÉö ÌöÏøðÇ. æóåóÐóÇ ÊóÔóåøõÏõ ÇÈúäö ãóÓúÚõæÏò ÇáøóÐöí Úáãå ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáøóÐöí ÇÎúÊóÇÑóåõ ÇáÔøóÇÝöÚöíøõ áóíúÓó Ýöíåö ÇáÕøóáóÇÉ Úáì ÇáäÈíÁ¡ ßóÐóáößó ßõáøõ ãóäú Ñóæóì ÇáÊøóÔóåøõÏó Úóäú ÑóÓõæáö Çááøóåö. ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚõãóÑó: ßóÇäó ÃóÈõæ ÈóßúÑò íõÚóáøöãõäóÇ ÇáÊøóÔóåøõÏó Úóáóì ÇáúãöäúÈóÑö ßóãóÇ ÊõÚóáøöãõæäó ÇáÕøöÈúíóÇäó Ýöí ÇáúßõÊøóÇÈö¡ æóÚóáøóãóåõ ÃóíúÖðÇ Úóáóì ÇáúãöäúÈóÑö ÚõãóÑõ¡ æóáóíúÓó Ýöí ÔóíúÁò ãöäú Ðóáößó ÐößúÑõ ÇáÕøóáóÇÉ Úáì ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. ÞõáúÊõ: Ýóãóäú ÞóÇáó ÅöäøóåóÇ ÓóäóÉñ Ýöí ÇáÕøóáóÇÉö ÝóÅöäøóãóÇ ÃóÑóÇÏó ÇáúãõÓúÊóÍóÈøó.
æóÃóãøóÇ
ÍóÏöíËõ «áóÇ ÕóáóÇÉó áöãóäú áóãú íõÕóáøö Úóáóíøó»
ÝóÞóÏú ÖóÚøóÝóåõ Ãóåúáõ ÇáúÍóÏöíËö ßõáøõåõãú.
æóãöäú ÃóÓúÈóÇÈö ÇáÕøóáóÇÉö Úóáóíúåö Ãóäú íõÕóáøöíó Úóáóíúåö ãóäú ÌóÑóì ÐößúÑõåõ ÚöäúÏóåõ¡ æóßóÐóáößó Ýöí ÇÝúÊöÊóÇÍö ÇáúßõÊõÈö æóÇáÑøóÓóÇÆöáö¡ æóÚöäúÏó ÇáÏøõÚóÇÁö¡ æóÚöäúÏó ÓóãóÇÚö ÇáúÂÐóÇäö¡ æóÚöäúÏó ÇäúÊöåóÇÁö ÇáúãõÄóÐøöäö¡ æóÚöäúÏó ÏõÎõæáö ÇáúãóÓúÌöÏö¡ æóÝöí ÇáÊøóÔóåøõÏö ÇáúÃóÎöíÑö.
æóÝöí ÇáÊøóæúØöÆóÉö áöáúÃóãúÑö ÈöÇáÕøóáóÇÉö Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö ÈöÐößúÑö ÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÖóÇÑöÚö Ýöí íõÕóáøõæäó ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì ÇáÊøóÑúÛöíÈö Ýöí ÇáúÅößúËóÇÑö ãöäó ÇáÕøóáóÇÉö Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊóÃóÓøöíðÇ ÈöÕóáóÇÉö Çááøóåö æóãóáóÇÆößóÊöåö.
æóÇÚúáóãú ÃóäøóÇ áóãú äóÞöÝú Úóáóì Ãóäøó ÃóÕúÍóÇÈó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóÇäõæÇ íõÕóáøõæäó Úóáóì ÇáäÈíÁ ßáãÇ ÌÑì ÐõßöÑó ÇÓúãõåõ æóáóÇ Ãóäú íóßúÊõÈõæÇ ÇáÕøóáóÇÉó Úóáóíúåö ÅöÐóÇ ßóÊóÈõæÇ ÇÓúãóåõ æóáóãú äóÞöÝú Úóáóì ÊóÚúíöíäö ãóÈúÏóÃö ßöÊóÇÈóÉö Ðóáößó Èóíúäó ÇáúãõÓúáöãöíäó.(22/99)
æóÇáøóÐöí íóÈúÏõæ Ãóäøóåõãú ßóÇäõæÇ íÕáæäó Úáì ÇáäÈíÁ ÅöÐóÇ ÊóÐßÑõæÇ ÈÚÖ ÔÄæäå ßóãóÇ ßóÇäõæÇ íóÊóÑóÍøóãõæäó Úóáóì ÇáúãóíøöÊö ÅöÐóÇ ÐóßóÑõæÇ ÈóÚúÖó ãóÍóÇÓöäöåö. æóÝöí «ÇáÓøöíÑóÉö ÇáúÍóáóÈöíøóÉö» : «áóãøóÇ ÊõæõÝøöíó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇÚúÊóÑóì ÚõãóÑõ ãöäó ÇáÏøóåóÔö ãóÇ åõæó ãóÚúáõæãñ æóÊóßóáøóãó ÃóÈõæ ÈóßúÑò ÈöãóÇ åõæó ãóÚúáõæãñ ÞóÇáó ÚõãóÑõ: ÅöäøóÇ áöáøóåö æóÅöäøóÇ Åöáóíúåö ÑóÇÌöÚõæäó ÕóáóæóÇÊõ Çááøóåö Úóáóì ÑóÓõæáöåö æóÚöäúÏó Çááøóåö äóÍúÊóÓöÈõ ÑóÓõæáóåõ» æóÑóæóì ÇáúÈõÎóÇÑöíøõ Ýöí ÈóÇÈö: ãóÊóì íõÍöáøõ ÇáúãõÚúÊóãöÑõ: Úóäú ÃóÓúãóÇÁó ÈöäúÊö ÃóÈöí ÈóßúÑò ÃóäøóåóÇ ßóÇäóÊú ÊóÞõæáõ ßõáøóãóÇ ãóÑøóÊú ÈöÇáúÍóÌõæäö «Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóì ÑóÓõæáöåö ãõÍóãøóÏò æóÓóáøóãó áóÞóÏú äóÒóáúäóÇ ãóÚóåõ åóÇåõäóÇ æóäóÍúäõ íóæúãóÆöÐò ÎöÝóÇÝñ» Åöáóì ÂÎöÑöåö.
æóÝöí ÈóÇÈö ãóÇ íóÞõæáõ ÚöäúÏó ÏõÎõæáö ÇáúãóÓúÌöÏö ãöäú
«ÌóÇãöÚö ÇáÊøöÑúãöÐöíøö» ÍóÏöíËõ ÝóÇØöãóÉó ÈöäúÊö ÇáúÍõÓóíúäö Úóäú ÌóÏøóÊöåóÇ ÝóÇØöãóÉó ÇáúßõÈúÑóì ÞóÇáóÊú: ßóÇäó ÑóÓõæáõ Çááøóåö ÅöÐóÇ ÏóÎóáó ÇáúãóÓúÌöÏó Õóáøóì Úóáóì ãõÍóãøóÏò æóÓóáøóãó æóÞóÇáó: ÑóÈøö ÇÛúÝöÑú áöí ÐõäõæÈöí æóÇÝúÊóÍú áöí ÃóÈúæóÇÈó ÑóÍúãóÊößó¡ æóÅöÐóÇ ÎóÑóÌó Õóáøóì Úóáóì ãõÍóãøóÏò æóÓóáøóãó æóÞóÇáó: ÑóÈøö ÇÛúÝöÑú áöí ÐõäõæÈöí æóÇÝúÊóÍú áöí ÃóÈúæóÇÈó ÝóÖúáößó
¡ ÞóÇáó ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ: ÍóÏöíËñ
ÍóÓóäñ æóáóíúÓó ÅöÓúäóÇÏõåõ ÈöãõÊøóÕöáò.
æóãöäú åóÐóÇ ÇáúÞóÈöíáö ãóÇ ÐóßóÑóåõ ÇÈúäõ ÇáúÃóËöíÑö Ýöí «ÇáÊøóÇÑöíÎö ÇáúßóÇãöáö» Ýöí ÍóæóÇÏöËö ÓóäóÉö ÎóãúÓò æóÃóÑúÈóÚöíäó æóãöÇÆóÉò: Ãóäøó ÚóÈúÏó Çááøóåö Èúäó ãõÕúÚóÈö Èúäö ËóÇÈöÊò ÑóËóì ãõÍóãøóÏðÇ ÇáäøóÝúÓó ÇáÒøóßöíøóÉó ÈöÃóÈúíóÇÊò ãöäúåóÇ:
æóÇááøóåö áóæú ÔåÏ ÇáäÈíÁ ãõÍóãøóÏñ ... Õóáøóì ÇáúÅöáóåõ Úáì ÇáäÈíÁ æóÓóáøóãóÇ
Ëõãøó ÃõÍúÏöËóÊö ÇáÕøóáóÇÉõ Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÃóæóÇÆöáö ÇáúßõÊõÈö Ýöí Òóãóäö åóÇÑõæäó ÇáÑøóÔöíÏö¡ ÐóßóÑó Ðóáößó ÇÈúäõ ÇáúÃóËöíÑö Ýöí «ÇáúßóÇãöáö» Ýöí ÓóäóÉö ÅöÍúÏóì æóËóãóÇäöíäó æóãöÇÆóÉò¡ æóÐóßóÑóåõ ÚöíóÇÖñ Ýöí «ÇáÔøöÝóÇÁö» ¡ æóáóãú íóÐúßõÑóÇ ÕöíÛóÉó ÇáÊøóÕúáöíóÉö. æóÝöí «ÇáúãõÎóÕøóÕö» áöÇÈúäö ÓöíÏóåú Ýöí ÐößúÑö ÇáúÎõÝøö æóÇáäøóÚúáö: Ãóäøó ÃóÈóÇ ãõÍóáøöãò ÈóÚóËó Åöáóì ÍóÐøóÇÁò ÈöäóÚúáò áöíóÍúÐõæóåóÇ æóÞóÇáó áóåõ: «Ëõãøó Óõäøó ÔóÝúÑóÊóßó æóÓõäøó ÑóÃúÓó ÇáúÅöÒúãöíáö Ëõãøó Óóãøö ÈöÇÓúãö Çááøóåö æóÕóáøö Úóáóì ãõÍóãøóÏò Ëõãøó ÇäúÍõåóÇ» Åöáóì ÂÎöÑöåö.
æóáóÇ Ôóßøó Ãóäøó ÅöÊúÈóÇÚó ÇÓúãó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáÕøóáóÇÉö Úóáóíúåö Ýöí ßõÊõÈö ÇáúÍóÏöíËö æóÇáÊøóÝúÓöíÑö æóÛóíúÑöåóÇ ßóÇäó ãóæúÌõæÏðÇ Ýöí ÇáúÞóÑúäö ÇáÑøóÇÈöÚö¡ æóÞóÏú æóÞóÝúÊõ Úóáóì ÞöØúÚóÉò ÚóÊöíÞóÉò ãöäú ÊóÝúÓöíÑö íóÍúíóì Èúäö ÓóáøóÇãò ÇáúÈóÕúÑöíøö ãõÄóÑøóÎò äóÓúÎõåóÇ ÓóäóÉó ËóáóÇËò æóËóãóÇäöíäó æóËóáóÇËöãöÇÆóÉò ÝóÅöÐóÇ ÝöíåóÇ ÇáÕøóáóÇÉõ Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö ÚóÞöÈó ÐößúÑöåö ÇÓúãóåõ.(22/100)
æóÃóÍúÓóÈõ Ãóäøó ÇáøóÐöíäó ÓóäøõæÇ Ðóáößó åõãú Ãóåúáõ ÇáúÍóÏöíËö. ÞóÇáó Çáäøóæóæöíøõ Ýöí ãõÞóÏøöãóÉö ÔóÑúÍöåö Úóáóì «ÕóÍöíÍö ãõÓúáöãò» «íõÓúÊóÍóÈøõ áößóÇÊöÈö ÇáúÍóÏöíËö ÅöÐÇ ãÑ ÈöÐßÑ Çááøóåö Ãóäú íóßúÊõÈó ÚóÒøó æóÌóáøó¡ Ãóæú ÊóÚóÇáóì¡ Ãóæú ÓõÈúÍóÇäóåõ æóÊóÚóÇáóì¡ Ãóæú ÊóÈóÇÑóßó æóÊóÚóÇáóì¡ Ãóæú Ìóáøó ÐößúÑõåõ¡ Ãóæú ÊóÈóÇÑóßó ÇÓúãõåõ¡ Ãóæú ÌóáøóÊú ÚóÙóãóÊõåõ¡ Ãóæú ãóÇ ÃóÔúÈóåó Ðóáößó¡ æóßóÐóáößó íóßúÊõÈõ ÚöäúÏó ÐßÑ ÇáäÈíÁ «Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó» ÈßãÇáåÇ áóÇ ÑóÇãöÒðÇ ÅöáóíúåóÇ æóáóÇ ãõÞúÊóÕöÑðÇ Úóáóì ÈóÚúÖöåóÇ¡ æóíóßúÊõÈõ Ðóáößó æóÅöäú áóãú íóßõäú ãóßúÊõæÈðÇ Ýöí ÇáúÃóÕúáö ÇáøóÐöí íõäúÞóáõ ãöäúåõ ÝóÅöäøó åóÐóÇ áóíúÓó ÑöæóÇíóÉð æóÅöäøóãóÇ åõæó ÏõÚóÇÁ. æóíóäúÈóÛöí ááÞÇÑìÁ Ãóäú íóÞúÑóÃó ßõáøó ãóÇ ÐóßóÑúäóÇåõ æóÅöäú áóãú íóßõäú ãóÐúßõæÑðÇ Ýöí ÇáúÃóÕúáö ÇáøóÐöí íóÞúÑóÃõ ãöäúåõ æóáóÇ íóÓúÃóãõ ãöäú ÊóßóÑøõÑö Ðóáößó¡ æóãóäú ÃóÛúÝóáó Ðóáößó ÍõÑöãó ÎóíúÑðÇ ÚóÙöíãðÇ» ÇåÜ.
æóÞóæúáõåõ: æóÓóáøöãõæÇ ÊóÓúáöíãÇð ÇáúÞóæúáõ Ýöíåö ßóÇáúÞóæúáö Ýöí ÕóáøõæÇ Úóáóíúåö ÍõßúãðÇ æóãóßóÇäðÇ æóÕöÝóÉð ÝóÅöäøó ÕöÝóÊóåõ ÍõÏøöÏóÊú
ÈöÞóæúáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «æóÇáÓøóáóÇãõ ßóãóÇ ÞóÏú ÚóáöãúÊõãú»
ÝóÅöäøó ÇáúãóÚúáõæãó åõæó ÕöíÛóÊõåõ ÇáøóÊöí Ýöí ÇáÊøóÔóåøõÏö «ÇáÓøóáóÇãõ Úóáóíúßó ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÈöíÁõ æóÑóÍöãóÉõ Çááøóåö æóÈóÑóßóÇÊõåõ» . æóßóÇäó ÇÈúäõ ÚõãóÑó íóÞõæáõ Ýöíåö ÈóÚúÏó æóÝóÇÉö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó «ÇáÓøóáóÇãõ Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö æóÑóÍúãóÉõ Çááøóåö æóÈóÑóßóÇÊõåõ» . æóÇáúÌõãúåõæÑõ ÃóÈúÞóæúÇ áóÝúÙóåõ Úóáóì ÇááøóÝúÙö ÇáøóÐöí ßóÇäó Ýöí ÍóíóÇÉö ÇáäøóÈöíÁö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÑóÚúíðÇ áöãóÇ
æóÑóÏó Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ Ãóäøóåõ Íóíøñ íóÈúáõÛõåõ ÊóÓúáöíãó ÃõãøóÊöåö Úóáóíúåö.
æóãöäú ÃóÌúáö åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÃõÈúÞöíóÊú áóåõ ÕöíÛóÉõ ÇáÊøóÓúáöíãö Úóáóì ÇáúÃóÍúíóÇÁö æóåöíó ÇáÕøöíÛóÉõ ÇáøóÊöí íóÊóÞóÏøóãõ ÝöíåóÇ áóÝóÙõ ÇáÊøóÓúáöíãö Úóáóì ÇáúãõÊóÚóáøöÞö Èöåö áöÃóäøó ÇáÊøóÓúáöíãó Úóáóì ÇáúÃóãúæóÇÊö íóßõæäõ ÈöÊóÞúÏöíãö ÇáúãóÌúÑõæÑö Úóáóì áóÝúÙö ÇáÓøóáóÇãö. æóÞóÏú
ÞóÇáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ááøóÐí Óáã Úóáóíúåö ÝóÞóÇáó: Úóáóíúßó ÇáÓøóáóÇãõ íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö ÝóÞóÇáó áóåõ: «Åöäøó Úóáóíúßó ÇáÓøóáóÇãõ ÊóÍöíøóÉõ ÇáúãóæúÊóì¡ ÝóÞõáú: ÇáÓøóáóÇãõ Úóáóíúßó» .
æóÇáÊøóÓúáöíãõ ãóÔúåõæÑñ Ýöí Ãóäøóåõ ÇáÊøóÍöíøóÉõ ÈöÇáÓøóáóÇãö¡ æóÇáÓøóáóÇãõ Ýöíåö ÈöãóÚúäóì ÇáúÃóãóÇäö æóÇáÓøóáóÇãóÉö¡ æóÌõÚöáó ÊóÍöíøóÉð Ýöí ÇáúÃóæøóáöíäó ÚöäúÏó ÇááøöÞóÇÁö ãõÈóÇÏóÃóÉð ÈöÇáÊøóÃúãöíäö ãöäó ÇáöÇÚúÊöÏóÇÁö æóÇáËøóÃúÑö æóäóÍúæö Ðóáößó ÅöÐú ßóÇäõæÇ ÅöÐú ÇÊøóÞóæúÇ ÃóÍóÏðÇ ÊóæóÌøóÓõæÇ ÎöíÝóÉð Ãóäú íóßõæäó ãõÖúãöÑðÇ ÔóÑøðÇ áöãõáóÇÞöíåö¡ ÝóßöáóÇåõãóÇ íóÏúÝóÚõ Ðóáößó ÇáúÎóæúÝó ÈöÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÈöÃóäøóåõ ãõáúÞò Úóáóì ãõáóÇÞöíåö ÓóáóÇãóÉð æóÃóãúäðÇ. Ëõãøó ÔóÇÚó Ðóáößó ÍóÊøóì ÕóÇÑó åóÐóÇ ÇááøóÝúÙõ ÏóÇáøðÇ Úóáóì ÇáúßóÑóÇãóÉö æóÇáÊøóáóØøõÝö¡ ÞóÇáó ÇáäøóÇÈöÛóÉõ:(22/101)
ÃóÊóÇÑößóÉñ ÊóÏóáøõáóåóÇ ÞóØóÇãö ... æóÖöäøðÇ ÈöÇáÊøóÍöíøóÉö æóÇáÓøóáóÇãö
æóáöÐóáößó ßóÇäó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÓóáøöãõæÇ ÛóíúÑó ãõÌúãóáò æóáóÇ ãõÍúÊóÇÌò Åöáóì ÈóíóÇäò Ýóáóãú íóÓúÃóáú Úóäúåõ ÇáÕøóÍóÇÈóÉõ ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÞóÇáõæÇ: åóÐóÇ ÇáÓøóáóÇãõ ÞóÏú ÚóÑóÝúäóÇåõ¡ æóÞóÇáó áóåõãú: æóÇáÓøóáóÇãõ ßóãóÇ ÞóÏú ÚóáöãúÊõãú¡ Ãóíú ßóãóÇ ÞóÏú ÚóáöãúÊõãú ãöäú ÕöíÛóÉö ÇáÓøóáóÇãö Èóíúäó ÇáúãõÓúáöãöíäó æóãöäú ÃóáúÝóÇÙö ÇáÊøóÔóåøõÏö Ýöí ÇáÕøóáóÇÉö.
æóÅöÐú ÞóÏú ßóÇäóÊú ÕöíÛóÉõ ÇáÓøóáóÇãö ãóÚúÑõæÝóÉð ßóÇäó ÇáúãóÃúãõæÑõ Èöåö åõæó ãóÇ íõãóÇËöáõ Êöáúßó ÇáÕøöíÛóÉó ÃóÚúäöí Ãóäú äóÞõæáó: ÇáÓøóáóÇãõ Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö Ãóæú Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ¡ æóÃóäú áóíúÓó Ðóáößó ÈöÊóæóÌøõåò Åöáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÃóäú íõÓóáøöãó Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö ÈöÎöáóÇÝö ÇáÊøóÕúáöíóÉö áöãóÇ ÚóáöãúÊó ãöãøóÇ ÇÞúÊóÖóì Ðóáößó ÝöíåóÇ.
æóÇáúÂíóÉõ ÊóÖóãøóäóÊö ÇáúÃóãúÑó ÈöÔóíúÆóíúäö: ÇáÕøóáóÇÉõ Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáÊøóÓúáöíãõ Úóáóíúåö¡ æóáóãú ÊóÞúÊóÖö ÌóãúÚóåõãóÇ Ýöí ßóáóÇãò æóÇÍöÏò æóåõãóÇ ãõÝóÑøóÞóÇäö Ýöí ßóáöãóÇÊö ÇáÊøóÔóåøõÏö ÝóÇáúãõÓúáöãõ ãõÎóíøóÑñ Èóíúäó Ãóäú íóÞúÑöäó Èóíúäó ÇáÕøóáóÇÉö æóÇáÊøóÓúáöíãö ÈöÃóäú íóÞõæáó: Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóì ãõÍóãøóÏò æóÇáÓøóáóÇãõ Úóáóíúåö¡ Ãóæú Ãóäú íóÞõæáó: Çááøóåõãøó Õóáøö Úóáóì ãõÍóãøóÏò æóÇáÓøóáóÇãõ Úóáóì ãõÍóãøóÏò¡ ÝóíóÃúÊöí Ýöí ÌóÇäöÈö ÇáÊøóÕúáöíóÉö ÈöÕöíÛóÉö ØóáóÈö Ðóáößó ãöäó Çááøóåö¡ æóÝöí ÌóÇäöÈö ÇáÊøóÓúáöíãö ÈöÕöíÛóÉö ÅöäúÔóÇÁö ÇáÓøóáóÇãö ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáÊøóÍöíøóÉö áóåõ¡ æóÈóíúäó Ãóäú íõÝúÑöÏó ÇáÕøóáóÇÉó æóíõÝúÑöÏó ÇáÊøóÓúáöíãó æóåõæó ÙóÇåöÑõ ÇáúÍóÏöíËö ÇáøóÐöí
ÑóæóÇåõ ÚöíóÇÖñ Ýöí «ÇáÔøöÝóÇÁö» Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÇáó: áóÞöíÊõ ÌöÈúÑöíáó ÝóÞóÇáó áöí: ÃõÈóÔøöÑõßó Ãóäøó Çááøóåó íóÞõæáõ: ãóäú Óóáøóãó Úóáóíúßó ÓóáøóãúÊõ Úóáóíúåö æóãóäú Õóáøóì Úóáóíúßó ÕóáøóíúÊõ Úóáóíúåö.
æóÚóäö Çáäøóæóæöíøö Ãóäøóåõ ÞóÇáó ÈößóÑóÇåóÉö ÅöÝúÑóÇÏö ÇáÕøóáóÇÉö æóÇáÊøóÓúáöíãö¡ æóÞóÇáó ÇÈúäõ ÍóÌóÑò: áóÚóáøóåõ ÃóÑóÇÏó ÎöáóÇÝó ÇáúÃóæúáóì.
æóÝöí ÇáöÇÚúÊöÐóÇÑö æóÇáúãõÚúÊóÐóÑö Úóäúåõ äóÙóÑñ ÅöÐú áóÇ Ïóáöíáó Úóáóì Ðóáößó.
æóÃóãøóÇ Ãóäú íõÞóÇáó: Çááøóåõãøó Óóáøöãú Úóáóì ãõÍóãøóÏò¡ ÝóáóíúÓó ÈöæóÇÑöÏò Ýöíåö ãõÓúäóÏñ ÕóÍöíÍñ æóáóÇ ÍóÓóäñ Úóäö
ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóáóãú íóÑöÏú Úóäúåõ ÅöáøóÇ ÈöÕöíÛóÉö ÅöäúÔóÇÁö ÇáÓøóáóÇãö ãöËúáó ãóÇ Ýöí ÇáÊøóÍöíøóÉö¡ æóáóßöäøóåõãú ÊóÓóÇãóÍõæÇ Ýöí ÍóÇáóÉö ÇáöÇÞúÊöÑóÇäö Èóíúäó ÇáÊøóÕúáöíóÉö æóÇáÊøóÓúáöíãö ÝóÞóÇáõæÇ: Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ áöÞóÕúÏö ÇáöÇÎúÊöÕóÇÑö ÝöíãóÇ äóÑóì. æóÞóÏö ÇÓúÊóãóÑøó Úóáóíúåö Úóãóáõ ÇáäøóÇÓö ãöäú Ãóåúáö ÇáúÚöáúãö æóÇáúÝóÖúáö. æóÝöí ÍóÏöíËö ÃóÓúãóÇÁó ÈöäúÊö ÃóÈöí ÈóßúÑò ÇáúãõÊóÞóÏøöãö ÃóäøóåóÇ ÞóÇáóÊú: «Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóì ãõÍóãøóÏò æóÓóáøóãó» .
æóãóÚúäóì ÊóÓúáöíãö Çááøóåö Úóáóíúåö ÅößúÑóÇãõåõ æóÊóÚúÙöíãõåõ ÝóÅöäøó ÇáÓøóáóÇãó ßöäóÇíóÉñ Úóäú Ðóáößó.(22/102)
Åöäøó ÇáøóÐöíäó íõÄúÐõæäó Çááøóåó æóÑóÓõæáóåõ áóÚóäóåõãõ Çááøóåõ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö æóÃóÚóÏøó áóåõãú ÚóÐóÇÈðÇ ãõåöíäðÇ (57)
æóÞóÏö ÇÓúÊóÍúÓóäó ÃóíöãøóÉõ ÇáÓøóáóÝö Ãóäú íõÌúÚóáó ÇáÏøõÚóÇÁõ ÈöÇáÕøóáóÇÉö ãóÎúÕõæÕðÇ ÈöÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. æóÚóäú ãóÇáößò: áóÇ íõÕóáøóì Úóáóì ÛóíúÑö äóÈöíÆöäóÇ ãöäó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö. íõÑöíÏõ Ãóäøó Êöáúßó åöíó ÇáÓøõäøóÉõ¡ æóÑõæöíó ãöËúáõåõ Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò¡ æóÑõæöíó Úóäú ÚõãóÑó Èúäö ÚóÈúÏö ÇáúÚóÒöíÒö: Ãóäøó ÇáÕøóáóÇÉó ÎóÇÕøóÉñ ÈöÇáäøóÈöíÆöíäó ßõáøöåöãú.
æóÃóãøóÇ ÇáÊøóÓúáöíãõ Ýöí ÇáúÛóíúÈóÉö ÝóãóÞúÕõæÑñ Úóáóíúåö æóÚóáóì ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö æóÇáúãóáóÇÆößóÉö áóÇ íõÔúÑößõåõãú Ýöíåö ÛóíúÑõåõãú ãöäú ÚöÈóÇÏö Çááøóåö ÇáÕøóÇáöÍöíäó áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÓóáÇãñ Úóáì äõæÍò Ýöí ÇáúÚÇáóãöíäó [ÇáÕÇÝÇÊ: 79] ¡ æóÞóæúáöåö:
ÓóáÇãñ Úóáì Åöáú íÇÓöíäó [ÇáÕÇÝÇÊ: 130] ¡ ÓóáÇãñ Úóáì ãõæÓì æóåÇÑõæäó [ÇáÕÇÝÇÊ: 120] ¡ ÓóáÇãñ Úóáì ÅöÈúÑÇåöíãó [ÇáÕÇÝÇÊ: 109] .
æóÃóäøóåõ íóÌõæÒõ ÅöÊúÈóÇÚõ Âáöåöãú æóÃóÕúÍóÇÈöåöãú æóÕóÇáöÍöí ÇáúãõÄúãöäöíäö ÅöíøóÇåõãú Ýöí Ðóáößó Ïõæäó ÇÓúÊöÞúáóÇáò.
åóÐóÇ ÇáøóÐöí ÇÓúÊóÞóÑøó Úóáóíúåö ÇÕúØöáóÇÍõ Ãóåúáö ÇáÓøõäøóÉö æóáóãú íóÞúÕöÏõæÇ ÈöÐóáößó ÊóÍúÑöíãðÇ æóáóßöäøóåõ ÇÕúØöáóÇÍñ æóÊóãúíöíÒñ áöãóÑóÇÊöÈö ÑöÌóÇáö ÇáÏøöíäö¡ ßóãóÇ ÞóÕóÑõæÇ ÇáÑøöÖóì Úóáóì ÇáúÃóÕúÍóÇÈö æóÃóíöãøóÉö ÇáÏøöíäö¡ æóÞóÕóÑõæÇ ßóáöãóÇÊö ÇáúÅöÌúáóÇáö äóÍúæó: ÊóÈóÇÑóßó æóÊóÚóÇáóì¡ æóÌóáøó ÌóáóÇáõåõ¡ Úóáóì ÇáúÎóÇáöÞö Ïõæäó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö æóÇáÑøõÓõáö.
æóÃóãøóÇ ÇáÔøöíÚóÉõ ÝóÅöäøóåõãú íóÐúßõÑõæäó ÇáÊøóÓúáöíãó Úóáóì Úóáöíøò æóÝóÇØöãóÉó æóÂáöåöãóÇ¡ æóåõæó ãõÎóÇáöÝñ áöÚóãóáö ÇáÓøóáóÝö ÝóáóÇ íóäúÈóÛöí ÇÊøöÈóÇÚõåõãú Ýöíåö áöÃóäøóåõãú ÞóÕóÏõæÇ Èöåö ÇáúÛóÖøó ãöäó ÇáúÎõáóÝóÇÁö æóÇáÕøóÍóÇÈóÉö.
æóÇäúÊóÕóÈó ÊóÓúáöíãÇð Úóáóì Ãóäøóåõ ãóÕúÏóÑñ ãõÄóßøóÏñ áö ÓóáøöãõæÇ æóÅöäøóãóÇ áóãú íõÄóßøöÏö ÇáúÃóãúÑó ÈöÇáÕøóáóÇÉö Úóáóíúåö ÈöãóÕúÏóÑò ÝóíõÞóÇáõ: ÕóáøõæÇ Úóáóíúåö ÕóáóÇÉð¡ áöÃóäøó ÇáÕøóáóÇÉó ÛóáóÈó ÅöØúáóÇÞõåóÇ Úóáóì ãóÚúäóì ÇáöÇÓúãö Ïõæäó ÇáúãóÕúÏóÑö¡ æóÞöíóÇÓõ ÇáúãóÕúÏóÑö ÇáÊøóÕúáöíóÉõ æóáóãú íõÓúÊóÚúãóáú Ýöí ÇáúßóáóÇãö áöÃóäøóåõ ÇÔúÊõåöÑó Ýöí ÇáúÅöÍúÑóÇÞö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÊóÕúáöíóÉõ ÌóÍöíãò [ÇáúæóÇÞöÚóÉ: 94] ¡ Úóáóì Ãóäøó ÇáúÃóãúÑó ÈöÇáÕøóáóÇÉö Úóáóíúåö ÞóÏú ÍóÕóáó ÊóÃúßöíÏõåõ ÈöÇáúãóÚúäóì áóÇ ÈöÇáÊøóÃúßöíÏö ÇáöÇÕúØöáóÇÍöíøö ÝóÅöäøó ÇáÊøóãúåöíÏó áóåõ ÈöÞóæúáöåö: Åöäøó Çááøóåó æóãóáÇÆößóÊóåõ íõÕóáøõæäó Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö ãõÔöíÑñ Åöáóì ÇáÊøóÍúÑöíÖö Úóáóì ÇáöÇÞúÊöÏóÇÁö ÈöÔóÃúäö Çááå æóãóáóÇÆößóÊå.
[57]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 57]
Åöäøó ÇáøóÐöíäó íõÄúÐõæäó Çááøóåó æóÑóÓõæáóåõ áóÚóäóåõãõ Çááøóåõ Ýöí ÇáÏøõäúíÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö æóÃóÚóÏøó áóåõãú ÚóÐÇÈÇð ãõåöíäÇð (57)
áóãøóÇ ÃóÑúÔóÏó Çááøóåõ ÇáúãõÄúãöäöíäó Åöáóì ÊóäóÇåöí ãóÑóÇÊöÈö ÍõÑúãóÉö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÊóßúÑöíãöåö æóÍóÐøóÑóåõãú(22/103)
ãöãøóÇ ÞóÏú íóÎúÝóì Úóáóì ÈóÚúÖöåöãú ãöäú ÎóÝöíøö ÇáúÃóÐóì Ýöí ÌóÇäöÈöåö ÈöÞóæúáöåö: Åöäøó Ðáößõãú ßÇäó íõÄúÐöí ÇáäÈíÁ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 53] æóÞóæúáöåö: æóãÇ ßÇäó áóßõãú Ãóäú ÊõÄúÐõæÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 53] æóÚóáøóãóåõãú ßóíúÝó íõÚóÇãöáõæäóåõ ãõÚóÇãóáóÉó ÇáÊøóæúÞöíÑö æóÇáÊøóßúÑöíãö ÈöÞóæúáöåö: æóáÇ ãõÓúÊóÃúäöÓöíäó áöÍóÏöíËò [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 53] æóÞóæúáöåö:
æóáÇ Ãóäú ÊóäúßöÍõæÇ ÃóÒúæÇÌóåõ ãöäú ÈóÚúÏöåö ÃóÈóÏÇð Åöäøó Ðáößõãú ßÇäó ÚöäúÏó Çááøóåö ÚóÙöíãÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 53] æóÞóæúáöåö:
Åöäøó Çááøóåó æóãóáÇÆößóÊóåõ íõÕóáøõæäó Úáì ÇáäÈíÁ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 56] ÇáúÂíóÉó¡ æóÚóáöãó Ãóäøóåõãú ÞóÏö ÇãúÊóËóáõæÇ Ãóæú ÊóÚóáøóãõæÇ ÃóÑúÏóÝó Ðóáößó ÈöæóÚöíÏö Þóæúãò ÇÊøóÓóãõæÇ ÈöÓöãóÇÊö ÇáúãõÄúãöäöíäó æóßóÇäó ãöäú ÏóÃúÈöåöãõ ÇáÓøóÚúíõ ÝöíãóÇ íõÄúÐöí ÇáÑøóÓõæáó Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÝóÃóÚúáóãó Çááøóåõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöÃóäøó ÃõæáóÆößó ãóáúÚõæäõæäó Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉ áíÚáã ÇáúãõÄúãöäõæäó Ãóäøó ÃõæáóÆößó áóíúÓõæÇ ãöäó ÇáúÅöíãóÇäö Ýöí ÔóíúÁò æóÃóäøóåõãú ãõäóÇÝöÞõæäó áöÃóäøó ãöËúáó åóÐóÇ ÇáúæóÚöíÏö áóÇ íõÚúåóÏõ ÅöáøóÇ áöáúßóÇÝöÑöíäó.
ÝóÇáúÌõãúáóÉõ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ áöÃóäøóåõ íóÎúØõÑõ Ýöí äõÝõæÓö ßóËöíÑò ãöãøóäú íóÓúãóÚõ ÇáúÂíóÇÊö ÇáÓøóÇÈöÞóÉö Ãóäú íóÊóÓóÇÁóáõæÇ Úóäú ÍóÇáö Þóæúãò ÞóÏú Úõáöãó ãöäúåõãú ÞöáøóÉõ ÇáÊøóÍóÑøõÒö ãöäú ÃóÐóì ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöãóÇ áóÇ íóáöíÞõ ÈöÊóæúÞöíÑöåö.
æóÌöíÁó ÈöÇÓúãö ÇáúãóæúÕõæáö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøóåõãú ÚóÑóÝõæÇ ÈöÃóäøó ÅöíÐóÇÁó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú ÃóÍúæóÇáöåöãõ ÇáúãõÎúÊóÕøóÉö Èöåöãú¡ æóáöÏóáóÇáóÉö ÇáÕøöáóÉö Úóáóì Ãóäøó ÃóÐóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó åõæó ÚöáøóÉõ áóÚúäöåöãú æóÚóÐóÇÈöåöãú.
æóÇááøóÚúäõ: ÇáúÅöÈúÚóÇÏõ Úóäö ÇáÑøóÍúãóÉö æóÊóÍúÞöíÑö ÇáúãóáúÚõæäö. Ýóåõãú Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ãõÍóÞøóÑõæäó ÚöäúÏó ÇáúãõÓúáöãöíäó æóãóÍúÑõæãõæäó ãöäú áõØúÝö Çááøóåö æóÚöäóÇíóÊöåö¡ æóåõãú Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ãõÍóÞøóÑõæäó ÈöÇáúÅöåóÇäóÉö Ýöí ÇáúÍóÔúÑö æóÝöí ÇáÏøõÎõæáö Ýöí ÇáäøóÇÑö.
æóÇáúÚóÐóÇÈõ Çáúãõåöíäõ: åõæó ÚóÐóÇÈõ Ìóåóäøóãó Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö æóåõæó ãõåöíäñ áöÃóäøóåõ ÚóÐóÇÈñ ãóÔõæÈñ ÈöÊóÍúÞöíÑò æóÎöÒúíò.
æóÇáúÞóÑúäõ Èóíúäó ÃóÐóì Çááøóåö æóÑóÓõæöáöåö áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó ÃóÐóì ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íõÛúÖöÈõ Çááøóåó ÊóÚóÇáóì ÝóßóÃóäøóåõ ÃóÐðì áöáøóåö.
æóÝöÚúáõ íõÄúÐõæäó ãõÚóÏøðì Åöáóì ÇÓúãö Çááøóåö Úóáóì ãóÚúäóì ÇáúãóÌóÇÒö ÇáúãõÑúÓóáö Ýöí ÇÌúÊöáóÇÈö ÛóÖóÈö Çááøóåö æóÊóÚúÏöíóÊõåõ Åöáóì ÇáÑøóÓõæáö ÍóÞöíÞóÉñ. ÝóÇÓúÊõÚúãöáó íõÄúÐõæäó Ýöí ãóÚúäóíóíúåö ÇáúãóÌóÇÒöíøö æóÇáúÍóÞöíÞöíøö.(22/104)
æóÇáøóÐöíäó íõÄúÐõæäó ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõÄúãöäóÇÊö ÈöÛóíúÑö ãóÇ ÇßúÊóÓóÈõæÇ ÝóÞóÏö ÇÍúÊóãóáõæÇ ÈõåúÊóÇäðÇ æóÅöËúãðÇ ãõÈöíäðÇ (58)
æóãóÚúäóì åóÐóÇ
Þóæúáõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó «ãóäú ÂÐóÇäöí ÝóÞóÏú ÂÐóì Çááøóåó»
æóÃóÐóì ÇáÑøóÓõæáö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ íóÍúÕõáõ ÈöÇáúÅöäúßóÇÑö Úóáóíúåö ÝöíãóÇ íóÝúÚóáõåõ¡ æóÈöÇáúßóíúÏö áóåõ¡ æóÈöÃóÐóì Ãóåúáöåö ãöËúáó ÇáúãõÊóßóáøöãöíäó Ýöí
ÇáúÅöÝúßö¡ æóÇáØøóÇÚöäöíäó ÃóÚúãóÇáóåõ¡ ßóÇáØøóÚúäö Ýöí ÅöãóÇÑóÉö ÒóíúÏò æóÃõÓóÇãóÉó¡ æóÇáØøóÚúäö Ýöí ÃóÎúÐöåö ÕóÝöíøóÉó áöäóÝúÓöåö.
æóÚóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò «ÃóäøóåóÇ äóÒóáóÊú Ýöí ÇáøóÐöíäó ØóÚóäõæÇ Ýöí ÇÊøöÎóÇÐö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÕóÝöíøóÉó ÈöäúÊó Íííø áäóÝÓöåö» .
[58]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 58]
æóÇáøóÐöíäó íõÄúÐõæäó ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõÄúãöäÇÊö ÈöÛóíúÑö ãóÇ ÇßúÊóÓóÈõæÇ ÝóÞóÏö ÇÍúÊóãóáõæÇ ÈõåúÊÇäÇð æóÅöËúãÇð ãõÈöíäÇð (58)
ÃõáúÍöÞóÊú ÍõÑúãóÉõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöÍõÑúãóÉö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊóäúæöíåðÇ ÈöÔóÃúäöåöãú¡ æóÐõßöÑõæÇ Úóáóì ÍöÏóÉò áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì äõÒõæáö ÑõÊúÈóÊöåöãú Úóäú ÑõÊúÈóÉö ÇáÑøóÓõæáö Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ. æóåóÐóÇ ãöäó ÇáöÇÓúÊöØúÑóÇÏö ãõÚúÊóÑóÖñ Èóíúäó ÃóÍúßóÇãö ÍõÑúãóÉö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÂÏóÇÈö ÃóÒúæóÇÌöåö æóÈóäóÇÊöåö æóÇáúãõÄúãöäóÇÊ.
æóÚóØúÝõ ÇáúãõÄúãöäÇÊö Úóáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó áöáÊøóÕúÑöíÍö ÈöãõÓóÇæóÇÉö ÇáúÍõßúãö æóÅöäú ßóÇäó Ðóáößó ãóÚúáõæãðÇ ãöäó ÇáÔøóÑöíÚóÉö¡ áöæóÒúÚö ÇáúãõÄúÐöíäó Úóäú ÃóÐóì ÇáúãõÄúãöäóÇÊö áöÃóäøóåõäøó ÌóÇäöÈñ ÖóÚöíÝñ ÈöÎöáóÇÝö ÇáÑøöÌóÇáö ÝóÞóÏú íóÒóÚõåõãú Úóäúåõãõ ÇÊøöÞóÇÁõ ÛóÖóÈöåöãú æóËóÃúÑöåöãú áöÃóäúÝõÓöåöãú.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÃóÐóì: ÃóÐóì ÇáúÞóæúáö ÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåö: ÝóÞóÏö ÇÍúÊóãóáõæÇ ÈõåúÊÇäÇð áöÃóäøó ÇáúÈõåúÊóÇäó ãöäú ÃóäúæóÇÚö ÇáúÃóÞúæóÇáö æóÐóáößó ÊóÍúÞöíÑñ áöÃóÞúæóÇáöåöãú¡ æóÃóÊúÈóÚó Ðóáößó ÇáÊøóÍúÞöíÑó ÈöÃóäøóåõ ÅöËúãñ ãõÈöíäñ. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúãõÈöíäö ÇáúÚóÙöíãõ ÇáúÞóæöíøõ¡ Ãóíú ÌõÑúãðÇ ãöäú ÃóÔóÏøö ÇáúÌõÑúãö¡ æóåõæó æóÚöíÏñ ÈöÇáúÚöÞóÇÈö Úóáóíúåö.
æóÖóãöíÑõ ÇßúÊóÓóÈõæÇ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõÄúãöäóÇÊö Úóáóì ÓóÈöíáö ÇáÊøóÛúáöíÈö¡ æóÇáúãóÌúÑõæÑõ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö. æóåóÐóÇ ÇáúÍóÇáõ áöÒöíóÇÏóÉö ÊóÔúäöíÚö Ðóáößó ÇáúÃóÐóì ÈöÃóäøóåõ Ùõáúãñ æóßóÐöÈñ.
æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÍóÇáö ÊóÞúíöíÏó ÇáúÍõßúãö ÍóÊøóì íóßõæäó ãóÝúåõæãõåõ ÌóæóÇÒó ÃóÐóì ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõÄúãöäóÇÊö ÈöãóÇ ÇßúÊóÓóÈõæÇ¡ Ãóíú Ãóäú íõÓóÈøõæÇ ÈöÚóãóáò Ðóãöíãò ÇßúÊóÓóÈõæåõ áöÃóäøó ÇáúÌóÒóÇÁó Úóáóì Ðóáößó áóíúÓó ãóæúßõæáðÇ áöÚõãõæãö ÇáäøóÇÓö æóáóßöäøóåõ ãóæúßõæáñ Åöáóì æõáóÇÉö ÇáúÃõãõæÑö ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÇáøóÐÇäö íóÃúÊöíÇäöåÇ ãöäúßõãú ÝóÂÐõæåõãÇ [ÇáäøöÓóÇÁ: 16] . æóÞóÏú äóåóì ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóäö ÇáúÛöíÈóÉö
æóÞóÇáó: «åöíó Ãóäú ÊóÐúßõÑó ÃóÎóÇßó ÈöãóÇ íóßúÑóåõ. ÝóÞöíáó:
æóÅöäú ßóÇäó ÍóÞøðÇ. ÞóÇáó: Åöäú ßóÇäó ÛóíúÑó ÍóÞøò ÝóÐóáößó ÇáúÈõåúÊóÇäõ»
ÝóÃóãøóÇ ÊóÛúíöíÑõ ÇáúãõäúßóÑö ÝóáóÇ íóÕúÍóÈõåõ ÃóÐðì.(22/105)
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÈöíøõ Þõáú áöÃóÒúæóÇÌößó æóÈóäóÇÊößó æóäöÓóÇÁö ÇáúãõÄúãöäöíäó íõÏúäöíäó Úóáóíúåöäøó ãöäú ÌóáóÇÈöíÈöåöäøó Ðóáößó ÃóÏúäóì Ãóäú íõÚúÑóÝúäó ÝóáóÇ íõÄúÐóíúäó æóßóÇäó Çááøóåõ ÛóÝõæÑðÇ ÑóÍöíãðÇ (59)
æóãóÇ ÕÏÞ ÇáúãóæúÕõæáö Ýöí Þóæúáöåö: ãóÇ ÇßúÊóÓóÈõæÇ ÓóíøöÆðÇ¡ Ãóíú ÈöÛóíúÑö ãóÇ ÇßÊÓÈæÇ ãä ÓíøìÁ.
æóãóÚúäóì ÇÍúÊóãóáõæÇ ßóáøóÝõæÇ ÃóäúÝõÓóåõãú ÍöãúáðÇ¡ æóÐóáößó ÊóãúËöíáñ áöáúÈõåúÊóÇäö ÈöÍöãúáò ËóÞöíáò Úóáóì ÕóÇÍöÈöåö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõåõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãóäú íóßúÓöÈú ÎóØöíÆóÉð Ãóæú ÅöËúãÇð Ëõãøó íóÑúãö Èöåö ÈóÑöíÆÇð ÝóÞóÏö ÇÍúÊóãóáó ÈõåúÊÇäÇð æóÅöËúãÇð ãõÈöíäÇð
Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáäøöÓóÇÁ [112] .
[59]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 59]
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÈöíøõ Þõáú áöÃóÒúæÇÌößó æóÈóäÇÊößó æóäöÓÇÁö ÇáúãõÄúãöäöíäó íõÏúäöíäó Úóáóíúåöäøó ãöäú ÌóáÇÈöíÈöåöäøó Ðáößó ÃóÏúäì Ãóäú íõÚúÑóÝúäó ÝóáÇ íõÄúÐóíúäó æóßÇäó Çááøóåõ ÛóÝõæÑÇð ÑóÍöíãÇð (59)
ÃõÊúÈöÚó Çáäøóåúíõ Úóäú ÃóÐóì ÇáúãõÄúãöäóÇÊö ÈöÃóäú ÃõãöÑúäó ÈöÇÊøöÞóÇÁö ÃóÓúÈóÇÈö ÇáúÃóÐóì áöÃóäøó ãöäú ÔóÃúäö ÇáúãóØóÇáöÈö ÇáÓøóÚúíó Ýöí ÊóÐúáöíáö æóÓóÇÆöáöåóÇ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóãóäú ÃóÑÇÏó ÇáúÂÎöÑóÉó æóÓóÚì áóåÇ ÓóÚúíóåÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ:
19] æóÞóÇáó ÃóÈõæ ÇáúÃóÓúæóÏö:
ÊóÑúÌõæ ÇáäøóÌóÇÉó æóáóãú ÊóÓúáõßú ãóÓóÇáößóåóÇ ... Åöäøó ÇáÓøóÝöíäóÉó áóÇ ÊóÌúÑöí Úóáóì ÇáúíóÈóÓö
æóåóÐóÇ íóÑúÌöÚõ Åöáóì ÞóÇÚöÏóÉö ÇáÊøóÚóÇæõäö Úóáóì ÅöÞóÇãóÉö ÇáúãóÕóÇáöÍö æóÅöãóÇÊóÉö ÇáúãóÝóÇÓöÏö.
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö: «ÑóÍöãó Çááøóåõ æóÇáöÏðÇ ÃóÚóÇäó æóáóÏóåõ Úóáóì ÈöÑøöåö» .
æóåóÐóÇ ÇáúÍóÏöíËõ ÖóÚöíÝõ ÇáÓøóäóÏö áóßöäøóåõ ÕóÍöíÍõ ÇáúãóÚúäóì áöÃóäøó ÈöÑøó ÇáúæóÇáöÏóíúäö ãóØúáõæÈñ¡ ÝóÇáúÅöÚóÇäóÉõ Úóáóíúåö ÅöÚóÇäóÉñ Úóáóì æõÌõæÏö ÇáúãóÚúÑõæÝö æóÇáúÎóíúÑö.
æóÇÈúÊõÏöÆó ÈöÃóÒúæóÇÌö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÈóäóÇÊöåö áöÃóäøóåõäøó Ãóßúãóáõ ÇáäøöÓóÇÁö¡ ÝóÐößúÑõåõäøó ãöäú ÐößúÑö ÈóÚúÖö ÃóÝúÑóÇÏö ÇáúÚóÇãøö áöáöÇåúÊöãóÇãö Èöåö.
æóÇáäøöÓóÇÁõ: ÇÓúãõ ÌóãúÚò áöáúãóÑúÃóÉö áóÇ ãõÝúÑóÏó áóåõ ãöäú áóÝúÙöåö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóáÇ äöÓÇÆöåöäøó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 55] . ÝóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáäøöÓóÇÁö åõäóÇ ÃóÒúæóÇÌó ÇáúãõÄúãöäöíäó Èóáö ÇáúãõÑóÇÏõ ÇáúÅöäóÇËõ ÇáúãõÄúãöäóÇÊõ¡ æóÅöÖóÇÝóÊõåõ Åöáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó Úóáóì ãóÚúäóì (ãöäú) Ãóíö ÇáäøöÓóÇÁö ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó.
æóÇáúÌóáóÇÈöíÈõ: ÌóãúÚõ ÌöáúÈóÇÈò æóåõæó ËóæúÈñ ÃóÕúÛóÑõ ãöäó ÇáÑøöÏóÇÁö æóÃóßúÈóÑõ ãöäó ÇáúÎöãóÇÑö æóÇáúÞöäóÇÚö¡ ÊóÖóÚõåõ ÇáúãóÑúÃóÉõ Úóáóì ÑóÃúÓöåóÇ ÝóíóÊóÏóáøóì ÌóÇäöÈóÇåõ Úóáóì ÚöÐóÇÑóíúåóÇ æóíóäúÓóÏöáõ ÓÇÆÑå Úáì ßÊÝåÇ æóÙóåúÑöåóÇ¡ ÊóáúÈóÓõåõ ÚöäúÏó ÇáúÎõÑõæÌö æóÇáÓøóÝóÑö.(22/106)
áóÆöäú áóãú íóäúÊóåö ÇáúãõäóÇÝöÞõæäó æóÇáøóÐöíäó Ýöí ÞõáõæÈöåöãú ãóÑóÖñ æóÇáúãõÑúÌöÝõæäó Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö áóäõÛúÑöíóäøóßó Èöåöãú Ëõãøó áóÇ íõÌóÇæöÑõæäóßó ÝöíåóÇ ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ (60) ãóáúÚõæäöíäó ÃóíúäóãóÇ ËõÞöÝõæÇ ÃõÎöÐõæÇ æóÞõÊøöáõæÇ ÊóÞúÊöíáðÇ (61)
æóåóíúÆóÇÊõ áöÈúÓö ÇáúÌóáóÇÈöíÈö ãõÎúÊóáöÝóÉñ ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÃóÍúæóÇáö ÇáäøöÓóÇÁö ÊõÈóíøöäõåóÇ ÇáúÚóÇÏóÇÊõ. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ åõæó ãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Ðáößó ÃóÏúäì Ãóäú íõÚúÑóÝúäó ÝóáÇ íõÄúÐóíúäó.
æóÇáúÅöÏúäóÇÁõ: ÇáÊøóÞúÑöíÈõ¡ æóåõæó ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇááøöÈúÓö æóÇáúæóÖúÚö¡ Ãóíú íóÖóÚúäó Úóáóíúåöäøó ÌóáóÇÈöíÈóåõäøó¡ ÞóÇáó ÈöÔøóÇÑñ:
áóíúáóÉñ ÊóáúÈóÓõ ÇáúÈóíóÇÖó ãöäó ÇáÔøóåúÑö ... æóÃõÎúÑóì ÊõÏúäöí ÌóáóÇÈöíÈó ÓõæÏðÇ
ÝóÞóÇÈóáó Èö (ÊõÏúäöí) (ÊóáúÈóÓõ) ÝóÇáúÅöÏúäóÇÁõ åõäóÇ ÇááøöÈúÓõ.
æóßóÇäó áöÈúÓõ ÇáúÌöáúÈóÇÈö ãöäú ÔöÚóÇÑö ÇáúÍóÑóÇÆöÑö ÝóßóÇäóÊö ÇáúÅöãóÇÁõ áóÇ íóáúÈóÓúäó ÇáúÌóáóÇÈöíÈó. æóßóÇäóÊö ÇáúÍóÑóÇÆöÑõ íóáúÈóÓúäó ÇáúÌóáóÇÈöíÈó ÚöäúÏó ÇáúÎõÑõæÌö Åöáóì ÇáÒøöíóÇÑóÇÊö æóäóÍúæöåóÇ Ýóßõäøó áóÇ íóáúÈóÓúäóåóÇ Ýöí Çááøóíúáö æóÚöäúÏó ÇáúÎõÑõæÌö Åöáóì ÇáúãóäóÇÕöÚö¡ æóãóÇ ßõäøó íóÎúÑõÌúäó ÅöáóíúåóÇ ÅöáøóÇ áóíúáðÇ ÝóÃõãöÑúäó ÈöáóÈúÓö ÇáúÌóáóÇÈöíÈö Ýöí ßá ÎõÑõæÌ
áöíõÚúÑóÝó Ãóäøóåõäøó ÍóÑóÇÆöÑõ ÝóáóÇ íóÊóÚóÑøóÖõ Åöáóíúåöäøó ÔóÈóÇÈõ ÇáÏøõÚøóÇÑö íóÍúÓóÈõåõäøó ÅöãóÇÁð Ãóæú íóÊóÚóÑøóÖõ Åöáóíúåöäøó ÇáúãõäóÇÝöÞõæäó ÇÓúÊöÎúÝóÇÝðÇ Èöåöäøó ÈöÇáúÃóÞúæóÇáö ÇáøóÊöí ÊõÎúÌöáõåõäøó ÝóíóÊóÃóÐøóíúäó ãöäú Ðóáößó æóÑõÈøóãóÇ íóÓúÈõÈúäó ÇáøóÐöíäó íõÄúÐõæäóåõäøó ÝóíóÍúÕõáõ ÃóÐðì ãöäó ÇáúÌóÇäöÈóíúäö. ÝóåóÐóÇ ãöäú ÓóÏøö ÇáÐøóÑöíÚóÉö.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Èö Ðáößó Åöáóì ÇáúÅöÏúäóÇÁö ÇáúãóÝúåõæãö ãöäú íõÏúäöíäó¡ Ãóíú Ðóáößó ÇááøöÈóÇÓõ ÃÞÑÈ Åöáóì Ãóä íõÚúÑóÝõ Ãóäøóåõäøó ÍóÑóÇÆöÑñ ÈöÔöÚóÇÑö ÇáúÍóÑóÇÆöÑö ÝóíóÊóÌóäøóÈõ ÇáÑøöÌóÇáõ ÅöíÐóÇÁóåõäøó ÝóíóÓúáóãõæÇ æóÊóÓúáóãúäó. æóßóÇäó ÚõãóÑõ Èúäõ ÇáúÎóØøóÇÈö ãõÏøóÉó ÎöáóÇÝóÊöåö íóãúäóÚõ ÇáúÅöãóÇÁó ãöäó ÇáÊøóÞóäøõÚö ßóíú áóÇ íóáúÊóÈöÓúäó ÈöÇáúÍóÑóÇÆöÑö æóíóÖúÑöÈõ ãóäú ÊóÊóÞóäøóÚõ ãöäúåõäøó ÈöÇáÏøöÑøóÉö Ëõãøó ÒóÇáó Ðóáößó ÈóÚúÏóåõ¡ ÝóÐóáößó Þóæúáõ ßõËóíúÑò:
åõäøó ÇáúÍóÑóÇÆöÑõ áóÇ ÑóÈøóÇÊó ÃóÎúãöÑóÉò ... ÓõæÏõ ÇáúãóÍóÇÌöÑö áóÇ íóÞúÑóÃúäó ÈöÇáÓøõæóÑö
æóÇáÊøóÐúíöíáõ ÈöÞóæúáöåö: æóßÇäó Çááøóåõ ÛóÝõæÑÇð ÑóÍöíãÇð ÕóÝúÍñ ÚóãøóÇ ÓóÈóÞó ãöäú ÃóÐóì ÇáúÍóÑóÇÆöÑö ÞóÈúáó ÊóäúÈöíåö ÇáäøóÇÓö Åöáóì åóÐóÇ ÇáúÃóÏóÈö ÇáúÅöÓúáóÇãöíøö¡ æÇáÊÐííá íóÞúÊóÖöí ÇäúÊöåóÇÁ ÇáúÛóÑóÖ.
[60¡ 61]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÇáúÂíóÇÊ 60 Åöáóì 61]
áóÆöäú áóãú íóäúÊóåö ÇáúãõäÇÝöÞõæäó æóÇáøóÐöíäó Ýöí ÞõáõæÈöåöãú ãóÑóÖñ æóÇáúãõÑúÌöÝõæäó Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö áóäõÛúÑöíóäøóßó Èöåöãú Ëõãøó áóÇ íõÌÇæöÑõæäóßó ÝöíåÇ ÅöáÇøó ÞóáöíáÇð (60) ãóáúÚõæäöíäó ÃóíúäóãÇ ËõÞöÝõæÇ ÃõÎöÐõæÇ æóÞõÊøöáõæÇ ÊóÞúÊöíáÇð (61)
ÇäúÊöÞóÇáñ ãöäú ÒóÌúÑö Þóæúãò ÚõÑöÝõæÇ ÈöÃóÐóì ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõÄúãöäóÇÊö¡ æóãöäú ÊóæóÚøõÏöåöãú(22/107)
ÈöÛóÖóÈö Çááøóåö Úóáóíúåöãú Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö Åöáóì ÊóåúÏöíÏöåöãú ÈöÚöÞóÇÈò Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ íóÔúÑóÚõåõ Çááøóåõ áóåõãú Åöäú åõãú áóãú íõÞúáöÚõæÇ Úóäú Ðóáößó áöáúÚöáúãö ÈöÃóäú áóÇ íóäúÝóÚó Ýöí ÃõæáóÆößó æóÚöíÏõ ÇáúÂÎöÑóÉö áöÃóäøóåõãú áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÇáúÈóÚúËö¡ æóÃõæáóÆößó åõãõ ÇáúãõäóÇÝöÞõæäó ÇáøóÐöíäó ÇÈúÊõÏöÆó ÇáÊøóÚúÑöíÖõ Èöåöãú ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ßÇäó áóßõãú Ãóäú ÊõÄúÐõæÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö Åöáóì Þóæúáå ÊóÚóÇáóì: ÚóÙöíãÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 53] ¡ Ëõãøó ãöäú Þóæúáöåö: Åöäøó ÇáøóÐöíäó íõÄúÐõæäó Çááøóåó æóÑóÓõæáóåõ Åöáóì Þóæúáöåö: Ðáößó ÃóÏúäì Ãóäú íõÚúÑóÝúäó ÝóáÇ íõÄúÐóíúäó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 57- 59] .
æóÕóÑøóÍó åõäóÇ ÈöãóÇ ßõäøöíó Úóäúåõ Ýöí ÇáúÂíóÇÊö ÇáÓøóÇáöÝóÉö ÅöÐú ÚÈÑ Úóäúåõã ÈöÇáúãõäóÇÝöÞöíäó ÝóÚõáöãó Ãóäøó ÇáøóÐöíäó íõÄúÐõæäó Çááøóåó æóÑóÓõæáóåõ åõãõ ÇáúãõäóÇÝöÞõæäó æóãóäú áõÝøó áöÝøóåõãú.
æÇáøóÐöíäó Ýöí ÞõáõæÈöåöãú ãóÑóÖñ ÞóÏú ÐóßóÑúäóÇåõãú Ýöí Ãóæøóáö ÇáÓøõæÑóÉö æóåõãõ ÇáúãõäúØóæõæäó Úóáóì ÇáäøöÝóÇÞö Ãóæö ÇáÊøóÑóÏøõÏö Ýöí ÇáúÅöíãóÇäö.
æÇáúãõÑúÌöÝõæäó Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö: åõãõ ÇáúãõäóÇÝöÞõæäó¡ ÝóÇáúÃóæúÕóÇÝõ ÇáËøóáóÇËóÉõ áöÔóíúÁò æóÇÍöÏò¡ ÞóÇáóåõ ÃóÈõæ ÑóÒöíäò.
æóÌõãúáóÉõ áóÆöäú áóãú íóäúÊóåö ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøñ. æóÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáõ íóäúÊóåö áöÙõåõæÑöåö¡ Ãóíú áóãú íóäúÊóåõæÇ Úóäú ÃóÐóì ÇáÑøóÓõæáö æóÇáúãõÄúãöäöíäó.
æóÇáúÅöÑúÌóÇÝõ: ÅöÔóÇÚóÉõ ÇáúÃóÎúÈóÇÑö. æóÝöíåö ãóÚúäóì ßóæúäö ÇáúÃóÎúÈóÇÑö ßóÇÐöÈóÉð Ãóæú ãõÓöíÆóÉð áöÃóÕúÍóÇÈöåóÇ íõÚöíÏõæäóåóÇ Ýöí ÇáúãóÌóÇáöÓö áöíóØúãóÆöäøó ÇáÓøóÇãöÚõæäó áóåóÇ ãóÑøóÉð ÈóÚúÏó ãóÑøóÉò ÈöÃóäøóåóÇ ÕóÇÏöÞóÉñ áöÃóäøó ÇáúÅöÔóÇÚóÉó ÅöäøóãóÇ ÊõÞúÕóÏõ áöáÊøóÑúæöíÌö ÈöÔóíúÁò ÛóíúÑö æóÇÞöÚò Ãóæú ãöãøóÇ áóÇ íõÕóÏøóÞõ Èöåö áöÇÔúÊöÞóÇÞö Ðóáößó ãöäó ÇáÑøóÌúÝö æóÇáÑøóÌóÝóÇäö æóåõæó ÇáöÇÖúØöÑóÇÈõ æóÇáÊøóÒóáúÒõáõ.
ÝóÇáúãõÑúÌöÝõæäó Þóæúãñ íóÊóáóÞøóæúäó ÇáúÃóÎúÈóÇÑó ÝóíõÍóÏøöËõæäó ÈåóÇ Ýöí ãÌóÇáöÓ æóäóæóÇÏò æóíõÎúÈöÑõæäó ÈöåóÇ ãóäú íóÓúÃóáõ æóãóäú áóÇ íóÓúÃóáõ. æóãóÚúäóì ÇáúÅöÑúÌóÇÝõ åõäóÇ: Ãóäøóåõãú íõÑúÌöÝõæäó ÈöãóÇ íõÄúÐöí ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáúãõÓúáöãöíäó æóÇáúãõÓúáöãóÇÊö¡ æóíóÊóÍóÏøóËõæäó Úóäú ÓóÑóÇíóÇ ÇáúãõÓúáöãöíäó ÝóíóÞõæáõæäó: åõÒöãõæÇ Ãóæú ÃóÓúÑóÚó Ýöíåöãõ ÇáúÞóÊúáõ Ãóæú äóÍúæó Ðóáößó áöÅöíÞóÇÚö ÇáÔøóßøó Ýöí äõÝõæÓö ÇáäøóÇÓö æóÇáúÎóæúÝö æóÓõæÁö Ùóäøö ÈóÚúÖöåöãú ÈöÈóÚúÖò. æóåõãú ãöäó ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó æóÇáøóÐöíäó Ýöí ÞõáõæÈöåöãú ãóÑöÖñ æóÃóÊúÈóÇÚöåöãú æóåõãõ ÇáøóÐöíäó ÞóÇáó Çááøóåõ Ýöíåöãú æóÅöÐÇ ÌÇÁóåõãú ÃóãúÑñ ãöäó ÇáúÃóãúäö Ãóæö ÇáúÎóæúÝö ÃóÐÇÚõæÇ Èöåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [83] .
ÝóåóÐöåö ÇáúÃóæúÕóÇÝõ áöÃóÕúäóÇÝò ãöäó ÇáäøóÇÓö. æóßóÇäó ÃóßúËóÑõ ÇáúãõÑúÌöÝöíäó ãöäó ÇáúíóåõæÏö æóáóíúÓõæÇ ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó áöÃóäøó Þóæúáóåõ ÚóÞöÈóåõ áóäõÛúÑöíóäøóßó Èöåöãú áóÇ íõÓóÇÚöÏõ Ãóäøó Ýöíåöãú ãõÄúãöäöíäó.(22/108)
æóÇááøóÇãõ Ýöí áóÆöäú ãõæóØøöÆóÉñ áöáúÞóÓóãö¡ ÝóÇáúßóáóÇãõ ÈóÚúÏóåóÇ ÞóÓóãñ ãóÍúÐõæÝñ. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóÇááøóåö áóÆöäú áóãú íóäúÊóåö.
æóÇááøóÇãõ Ýöí áóäõÛúÑöíóäøóßó áóÇãõ ÌóæóÇÈö ÇáúÞóÓóãö¡ æóÌóæóÇÈõ ÇáúÞóÓóãö Ïóáöíáñ Úóáóì ÌóæóÇÈö ÇáÔøóÑúØö.
æóÇáúÅöÛúÑóÇÁõ: ÇáúÍóËøõ æóÇáÊøóÍúÑöíÖõ Úóáóì ÝöÚúáò. æóíóÊóÚóÏøóì ÝöÚúáõåõ ÈöÍÑÝ (Úáì) æÈÇáÈÇÁ¡ æóÇáúÃóßúËóÑõ Ãóäøó ÊóÚúÏöíóÊóåõ Èö (Úóáóì) ÊõÝöíÏõ ÍóËøðÇ Úóáóì ÇáúÝöÚúáö ãõØúáóÞðÇ Ýöí ÍóÏøö ÐóÇÊöåö æóÃóäøó ÊóÚúÏöíóÊóåõ ÈöÇáúÈóÇÁö ÊõÝöíÏõ ÍóËøðÇ Úóáóì ÇáúÅöíÞóÇÚö ÈöÔóÎúÕò áöÃóäøó ÇáúÈóÇÁó áöáúãõáóÇÈóÓóÉö. ÝóÇáúãõÛúÑóì Úóáóíúåö ãõáóÇÈöÓñ áöÐóÇÊö ÇáúãóÌúÑõæÑö ÈöÇáúÈóÇÁö¡ Ãóíú æóÇÞöÚðÇ ÚóáóíúåóÇ. ÝóáóÇ íõÞóÇáõ: ÃóÛúÑóíúÊõåõ Èöåö¡ ÅöÐóÇ ÍóÑøóÖóåõ Úóáóì ÅöÍúÓóÇäò Åöáóíúåö.
ÝóÇáúãóÚúäóì: áóäõÛúÑöíóäøóßó ÈöÚõÞõæÈóÊöåöãú¡ Ãóíú ÈöÃóäú ÊõÛúÑöíó ÇáúãõÓúáöãöíäó Èöåöãú ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: ÃóíúäóãÇ ËõÞöÝõæÇ ÃõÎöÐõæÇ æóÞõÊøöáõæÇ ÊóÞúÊöíáðÇ ÝóÅöÐóÇ Íóáøó Ðóáößó Èöåöãõ ÇäúÌóáõæÇ Úóäö ÇáúãóÏöíäóÉö ÝóÇÆöÒöíäó ÈöÃóäúÝõÓöåöãú æóÃóãúæóÇáöåöãú æóÃóåúáöíåöãú.
æóÇÎúÊöíÑó ÚóØúÝõ ÌõãúáóÉö áóÇ íõÌÇæöÑõæäóßó Èö Ëõãøó Ïõæäó ÇáúÝóÇÁö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÊóÑóÇÎöí ÇäúÊöÝóÇÁö ÇáúãõÌóÇæóÑóÉö Úóäö ÇáúÅöÛúÑóÇÁö Èöåöãú ÊóÑóÇÎöí ÑõÊúÈóÉò áöÃóäøó ÇáúÎõÑõæÌó ãöäó ÇáúÃóæúØóÇäö ÃóÔóÏøõ Úóáóì ÇáäøõÝõæÓö ãöãøóÇ
íóáúÍóÞõåóÇ ãöäú ÖõÑøò Ýöí ÇáúÃóÈúÏóÇäö ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÃóÎúÑöÌõæåõãú ãöäú ÍóíúËõ ÃóÎúÑóÌõæßõãú æóÇáúÝöÊúäóÉõ ÃóÔóÏøõ ãöäó ÇáúÞóÊúáö [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 191] Ãóíú æóÝöÊúäóÉõ ÇáúÅöÎúÑóÇÌö ãöäú ÈóáóÏöåöãú ÃóÔõÏøõ Úóáóíúåöãú ãöäó ÇáúÞóÊúáö.
æóÇÓúÊöËúäóÇÁõ ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ áöÊóÃúßöíÏö äóÝúíö ÇáúãõÌóÇæöÑóÉö æóÃóäå áóíúÓó ÌóÇÑöíÇ Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö Ãóíú áóÇ íóÈúÞõæäó ãóÚóßó Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö ÅöáøóÇ ãõÏøóÉð ÞóáöíáóÉð¡ æóåöíó ãóÇ Èóíúäó äõÒõæáö ÇáúÂíóÉö æóÇáúÅöíÞóÇÚö Èöåöãú. æÞóáöíáðÇ ÕöÝóÉñ áöãóÍúÐõæÝò Ïóáøó Úóáóíúåö íõÌÇæöÑõæäóßó Ãóíú ÌöæóÇÑðÇ ÞóáöíáðÇ¡ æóÞöáøóÊõåõ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãõÏøóÉö Òóãóäöåö. æóÌóÚóáóåõ ÕóÇÍöÈõ «ÇáúßóÔøóÇÝö» ÕöÝóÉð áöÒóãóäò ãóÍúÐõæÝò ÝóÅöäøó æõÞõæÚó ÖóãöíÑöåöãú Ýöí ÍóíøöÒö ÇáäøóÝúíö íóÞúÊóÖöí ÅöÝúÑóÇÏóåõãú¡ æóÚõãõæãõ ÇáúÃóÔúÎóÇÕö íóÞúÊóÖöí Úõãõæãó ÃóÒúãóÇäöåóÇ Ýóíóßõæäó ãóäúÕõæÈðÇ Úóáóì ÇáúæóÕúÝö áöÇÓúãö ÇáÒøóãóÇäö æóáóíúÓó åõæó ÙóÑúÝðÇ.
æãóáúÚõæäöíäó ÍóÇáñ ãöãøóÇ ÊóÖóãøóäóåõ ÞóáöíáðÇ ãöäú ãóÚúäóì ÇáúÌöæóÇÑö. ÝóÇáúÌöæóÇÑõ ãóÕúÏóÑõ íóÊóÍóãøóáõ ÖóãöíÑó ÕóÇÍöÈöåö áöÃóäøó ÃóÕúáó ÇáúãóÕúÏóÑö Ãóäú íõÖóÇÝó Åöáóì ÝóÇÚöáöåö¡ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÅöáøóÇ ÌöæóÇÑóåõãú ãóáúÚõæäöíäó.
æóÌóÚóáó ÕóÇÍöÈõ «ÇáúßóÔøóÇÝö» ãóáúÚõæäöíäó ãõÓúÊóËúäðì ãöäú ÃóÍúæóÇáò ÈöÃóäú(22/109)
íóßõæäó ÍóÑúÝõ ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö ÏóÎóáó Úóáóì ÇáÙøóÑúÝö æóÇáúÍóÇáö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÅöáøóÇ Ãóäú íõÄúÐóäó áóßõãú Åöáì ØóÚÇãò ÛóíúÑó äÇÙöÑöíäó ÅöäÇåõ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 53] . æóÈóæúäñ ãóÇ Èóíúäó åóÐóÇ æóÈóíúäó ãóÇ äóÙøóÑóåõ Èöåö áöÃóäøó Ðóáößó ãõÔúÊóãöáñ Úóáóì ãóÇ íóÕúáõÍõ ãóÌöíÁõ ÇáúÍóÇáö ãöäúåõ. æóÇáúæóÌúåõ åõäóÇ åõæó ãóÇ ÓóáóßúäóÇåõ Ýöí ÊóÞúÏöíÑö äóÙúãöåö.
æóÇááøóÚúäõ: ÇáúÅöÈúÚóÇÏõ æóÇáØøóÑúÏõ. æóÊóÞóÏøóãó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÅöäøó Úóáóíúßó ÇááøóÚúäóÉó Åöáì íóæúãö ÇáÏøöíäö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍöÌúÑö [35] ¡ æóåõæó ãõÓúÊóÚúãóáñ åõäóÇ ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇáúÅöåóÇäóÉö æóÇáÊøóÌóäøõÈö Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö¡ Ãóíú íõÚóÇãöáõåõãõ ÇáúãõÓúáöãõæäó ÈöÊóÌóäøõÈöåöãú Úóäú ãõÎóÇáóØóÊöåöãú æóíóÈúÊóÚöÏõæäó åõãú ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇÊøöÞóÇÁð æóæóÌóáðÇ ÝóÊóÖúãóäõ Ãóäú íóßõæäõæÇ ãõÊóæóÇÑöíäó ãõÎúÊóÝöíäó ÎóæúÝðÇ ãöäú ÈóØúÔö ÇáúãõÄúãöäöíäó Èöåöãú ÍóíúËõ ÃóÛúÑóÇåõãõ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ ÝóÝöí Þóæúáöåö:
ãóáúÚõæäöíäó ÅöíÌóÇÒñ ÈóÏöíÚñ.
æóÞóæúáõåõ: ÃóíúäóãÇ ËõÞöÝõæÇ ÙóÑúÝñ ãõÖóÇÝñ Åöáóì ÌõãúáóÉò æóåõæó ãõÊóÚóáøöÞñ Èö ãóáúÚõæäöíäó áöÃóäøó ãóáúÚõæäöíäó ÍóÇáñ ãöäúåõãú ÈóÚúÏó ÕöÝóÊöåöãú ÈöÃóäøóåõãú Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö¡ ÝóÃóÝóÇÏó Úõãõæãó ÃóãúßöäóÉö ÇáúãóÏöíäóÉö.
æÃóíúäóãÇ: ÇÓúãõ ÒóãóÇäò ãõÊóÖóãøöäñ ãóÚúäóì ÇáÔøóÑúØö. æóÇáËøóÞóÝõ: ÇáÙøóÝóÑõ æóÇáúÚõËõæÑõ Úóáóì ÇáúÚóÏõæøö ÈöÏõæäö ÞóÕúÏò. æóÞóÏú ãóåøóÏó áöåóÐóÇ ÇáúÝöÚúáö Þóæúáõåõ: ãóáúÚõæäöíäó ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó.
æóãóÚúäóì ÃõÎöÐõæÇ ÃõãúÓößõæÇ. æóÇáúÃóÎúÐõ: ÇáúÅöãúÓóÇßõ æóÇáúÞóÈúÖõ¡ Ãóíú ÃõÓöÑõæÇ¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ:
ÃõÎöÐóÊú ÃóãúæóÇáõåõãú ÅöÐú ÃóÛúÑóì Çááøóåõ ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Èöåöãú.
æóÇáÊøóÞúÊöíáõ: ÞõæøóÉõ ÇáúÞóÊúáö. æóÇáúÞõæøóÉõ åõäóÇ ÈöãóÚúäóì ÇáúßóËúÑóÉö áöÃóäøó ÇáÔøóíúÁó ÇáúßóËöíÑó Þóæöíøñ Ýöí ÃóÕúäóÇÝö
äóæúÚöåö æóÃóíúÖðÇ åõæó ÔóÏöíÏñ Ýöí ßóæúäöåö ÓóÑöíÚðÇ áóÇ ÅöãúåóÇáó áóåõãú Ýöíåö.
æÊóÞúÊöíáðÇ ãóÕúÏóÑñ ãõÄóßøöÏñ áöÚóÇãöáöåö¡ Ãóíú ÞõÊøöáõæÇ ÞóÊúáðÇ ÔóÏöíÏðÇ ÔóÇãöáðÇ. ÝóÇáÊøóÃúßöíÏõ åõäóÇ ÊóÃúßöíÏñ áöÊóÓóáøõØö ÇáúÞóÊúáö Úóáóì ÌóãöíÚö ÇáúÃóÝúÑóÇÏö ÇáúãóÏúáõæáóÉö áöÖóãöíÑö ÞõÊøöáõæÇ¡ áöÑóÝúÚö ÇÍúÊöãóÇáö ÇáúãóÌóÇÒö Ýöí Úõãõæãö ÇáúÞóÊúáö¡ ÝóÇáúãóÚúäóì: ÞõÊøöáõæÇ ÞóÊúáðÇ ÔóÏöíÏðÇ áóÇ íóÝúáöÊõ ãöäúåõ ÃóÍóÏñ.
æóÈöåóÐóÇ ÇáúæóÚöíÏö ÇäúßóÝøó ÇáúãõäóÇÝöÞõæäó Úóäú ÃóÐóÇÉö ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÚóäö ÇáúÅöÑúÌóÇÝö Ýóáóãú íóÞóÚö ÇáÊøóÞúÊöíáõ Ýöíåöãú ÅöÐú áóãú íõÍúÝóÙú Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÊóáó ãöäúåõãú ÃóÍóÏðÇ æóáóÇ Ãóäøóåõãú ÎóÑóÌó ãöäúåõãú ÃóÍóÏñ.
æóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÊõÑúÔöÏõ Åöáóì ÊóÞúÏöíãö ÅöÕúáóÇÍö ÇáúÝóÇÓöÏö ãöäó ÇáúÃõãøóÉö Úóáóì ÞóØúÚöÉò ãöäúåóÇ áöÃóäøó ÅöÕúáóÇÍó ÇáúÝóÇÓöÏö íõßúÓöÈõ ÇáúÃõãøóÉó ÝóÑúÏðÇ ÕóÇáöÍðÇ Ãóæú ØóÇÆöÝóÉð ÕóÇáöÍóÉð ÊóäúÊóÝöÚõ ÇáúÃõãøóÉõ ãöäúåóÇ ßóãóÇ
ÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «áóÚóáøó Çááøóåó Ãóäú íõÎúÑöÌó ãöäú ÃóÕúáóÇÈöåöãú ãóäú íóÚúÈõÏõåõ»
. æóáöåóÐóÇ ÔõÑöÚóÊú(22/110)
ÓõäøóÉó Çááøóåö Ýöí ÇáøóÐöíäó ÎóáóæúÇ ãöäú ÞóÈúáõ æóáóäú ÊóÌöÏó áöÓõäøóÉö Çááøóåö ÊóÈúÏöíáðÇ (62)
ÇÓúÊöÊóÇÈóÉõ ÇáúãõÑúÊóÏøö ÞóÈúáó ÞóÊúáöåö ËóáóÇËóÉó ÃóíøóÇãò ÊõÚúÑóÖõ Úóáóíúåö ÝöíåóÇ ÇáÊøóæúÈóÉõ¡ æóÔõÑöÚóÊú ÏóÚúæóÉõ ÇáúßõÝøóÇÑö ÇáøóÐöíäó íóÛúÒõæåõãõ ÇáúãõÓúáöãõæäó Åöáóì Ïöíäö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÞóÈúáó ÇáÔøõÑõæÚö Ýöí ÛóÒúæöåöãú ÝóÅöäú ÃóÓúáóãõæÇ æóÅöáøóÇ ÚóÑóÖó Úóáóíúåöãõ ÇáÏøõÎõæáó Ýöí ÐöãøóÉö ÇáúãõÓúáöãöíäó áöÃóäøó Ýöí ÏõÎõæáåãú Ýöí ÇáÐøöãøóÉó ÇäúÊöÝóÇÚðÇ áöáúãõÓúáöãöíäó ÈöÌöÒúíóÊöåöãú æóÇáöÇÚúÊöÖóÇÏö Èöåöãú.
æóÃóãøóÇ ÞóÊúáõ ÇáúÞóÇÊöáö ÚóãúÏðÇ ÝóÔõÑöÚó Ýöíåö ãõÌóÇÑóÇÉð áöÞóØúÚö ÇáúÃóÍúÞóÇÏö ãöäú ÞõáõæÈö ÃóæúáöíóÇÁö ÇáúÞóÊöíáö áöÆóáøóÇ íóÞúÊõáó ÈóÚúÖõ ÇáúÃõãøóÉö ÈóÚúÖðÇ¡ ÅöÐú áóÇ ÏóæóÇÁó áöÊöáúßó ÇáúÚöáøóÉö ÅöáøóÇ ÇáúÞöÕóÇÕõ. æóáöÐóáößó ÑóÛøóÈó ÇáÔøóÑúÚõ Ýöí ÇáúÚóÝúæö æóÝöí ÞóÈõæáöåö. æóãöäú ÃóÌúáö Ðóáößó ÞóÇáó ãóÇáößñ Ýöí ÂíóÉö ÌóÒóÇÁõ ÇáøóÐöíäó íõÍóÇÑÈõæäó Çááå æóÑõÓõáå: Ãóäøó (Ãóæú) ÝöíåóÇ áöáÊøóäúæöíÚö áóÇ áöáÊøóÎúíöíÑö ÝóÞóÇáó: íóßõæäõ ÇáúÌóÒóÇÁõ ÈöÞóÏúÑö ÌõÑúãö ÇáúãõÍóÇÑöÈö æóßóËúÑóÉö ãóÞóÇãöåö Ýöí ÝóÓóÇÏöåö. æóßóÇäó ÇáäøóÝúíõ ãöäó ÇáúÃóÑúÖö ÂÎóÑó ÃóÕúäóÇÝö ÇáúÌóÒóÇÁö áöÃóäøó Ýöíåö ÇÓúÊöÈúÞóÇÁóåõ ÑóÌóÇÁó ÊóæúÈóÊöåö æóÕóáóÇÍ ÍóÇáå.
[62]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 62]
ÓõäøóÉó Çááøóåö Ýöí ÇáøóÐöíäó ÎóáóæúÇ ãöäú ÞóÈúáõ æóáóäú ÊóÌöÏó áöÓõäøóÉö Çááøóåö ÊóÈúÏöíáÇð (62)
ÇäúÊóÕóÈó ÓõäøóÉó Çááøóåö Úóáóì Ãóäøóåõ ãóÝúÚõæáñ ãõØúáóÞñ äóÇÆöÈñ Úóäú ÝöÚúáöåö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Óóäøó Çááøóåõ ÅöÛúÑóÇÁóßó Èöåöãú ÓõäøóÊóåõ Ýöí ÃóÚúÏóÇÁö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ÇáÓøóÇáöÝöíäó æóÝöí ÇáúßõÝøóÇÑö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐöíäó ÞõÊöáõæÇ æóÃõÎöÐõæÇ Ýöí ÛóÒúæóÉö ÈóÏúÑò æóÛóíúÑöåóÇ.
æóÍóÑúÝõ Ýöí áöáÙøóÑúÝöíøóÉö ÇáúãóÌóÇÒöíøóÉö¡ ÔõÈøöåóÊö ÇáÓøõäøóÉõ ÇáøóÊöí ÚõæãöáõæÇ ÈöåóÇ ÈöÔóíúÁò Ýöí æóÓóØöåöãú ßöäóÇíóÉð Úóäú ÊóÛóáúÛõáöåö Ýöíåöãú æÊäÇæáå ÌóãöíÚóåõãú æóáóæú ÌóÇÁó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÛóíúÑö ÇáúãóÌóÇÒö áóÞöíáó: ÓõäøóÉõ Çááøóåö ãóÚó ÇáøóÐíöäó ÎóáóæúÇ.
æÇáøóÐöíäó ÎóáóæúÇ ÇáøóÐöíäó ãóÖóæúÇ æóÊóÞóÏøóãõæÇ. æóÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó Èöåöãú ãóäú ÓóÈóÞõæÇ ãöäú ÃóÚúÏóÇÁö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇáøóÐöíäó ÃóÐöäóåõ Çááøóåõ ÈöÞóÊúáöåöãú ãöËúáó ÇáøóÐöíäó ÞõÊöáõæÇ ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó æóãöËúáó ÇáøóÐöíäó ÞõÊöáõæÇ ãöäú íóåõæÏö ÞõÑóíúÙóÉó. æóåóÐóÇ ÃóÙúåóÑõ áöÃóäøó ãóÇ ÃóÕóÇÈó ÃõæáóÆößó ÃóæúÞóÚõ Ýöí ÇáúãóæúÚöÙóÉö ÅöÐú ßóÇäó åóÐóÇäö ÇáúÝóÑöíÞóÇäö Úóáóì ÐößúÑò ãöäó ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó æóÞóÏú ÔóåöÏõæÇ ÈóÚúÖóåõãú æóÈóáóÛóåõãú ÎóÈóÑõ ÈóÚúÖò.
æóíõÍúÊóãóáõ ÃóíúÖðÇ Ãóäú íóÔúãóáó ÇáøóÐöíäó ÎóáóæúÇ ÇáúÃõãóãó ÇáÓøóÇáöÝóÉó ÇáøóÐöíäó ÛóÖöÈó Çááøóåõ Úóáóíúåöãú áöÃóÐóÇåõãú ÑõÓõáóåõãú ÝóÇÓúÊóÃúÕóáóåõãõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ãöËúáó Þóæúãö ÝöÑúÚóæúäó æóÃóÖúÑóÇÈöåöãú.(22/111)
íóÓúÃóáõßó ÇáäøóÇÓõ Úóäö ÇáÓøóÇÚóÉö Þõáú ÅöäøóãóÇ ÚöáúãõåóÇ ÚöäúÏó Çááøóåö æóãóÇ íõÏúÑöíßó áóÚóáøó ÇáÓøóÇÚóÉó Êóßõæäõ ÞóÑöíÈðÇ (63)
æóÐóíøóáó ÈöÌõãúáóÉö æóáóäú ÊóÌöÏó áöÓõäøóÉö Çááøóåö ÊóÈúÏöíáðÇ áöÒöíóÇÏóÉö ÊóÍúÞöíÞö Ãóäøó ÇáúÚóÐóÇÈó ÍóÇÆöÞñ ÈöÇáúãõäóÇÝöÞöíäó æóÃóÊúÈóÇÚöåöãú Åöäú áóãú íóäúÊóåõæÇ ÚóãøóÇ åõãú Ýöíåö æóÃóäøó Çááøóåó áóÇ íõÎóÇáöÝõ ÓóäøóÊóåõ áöÃóäøóåóÇ ãõÞúÊóÖóì ÍößúãóÊöåö æóÚöáúãöåö ÝóáóÇ ÊóÌúÑöí ãõÊóÚóáøöÞóÇÊõåóÇ ÅöáøóÇ Úóáóì Óóäóäò æóÇÍöÏò.
æóÇáúãóÚúäóì: áóäú ÊóÌöÏó áöÓõäóäö Çááøóåö ãóÚó ÇáøóÐöíäó ÎóáóæúÇ ãöäú ÞóÈúáõ æóáóÇ ãóÚó ÇáúÍóÇÖöÑöíäó æóáóÇ ãóÚó ÇáúÂÊöíäó ÊóÈúÏöíáðÇ. æóÈöåóÐóÇ ÇáúÚõãõæãö ÇáøóÐöí ÃóÝóÇÏóåõ æõÞõæÚõ ÇáäøóßöÑóÉö Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáäøóÝúíö ÊóÃóåøóáóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ áöÃóäú Êßæä ÊÐííáÇ.
[63]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 63]
íóÓúÆóáõßó ÇáäøóÇÓõ Úóäö ÇáÓøóÇÚóÉö Þõáú ÅöäøóãÇ ÚöáúãõåÇ ÚöäúÏó Çááøóåö æóãÇ íõÏúÑöíßó áóÚóáøó ÇáÓøóÇÚóÉó Êóßõæäõ ÞóÑöíÈÇð (63)
áóãøóÇ ßóÇäó ÊóåúÏöíÏõ ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó ÈöÚóÐóÇÈö ÇáÏøõäúíóÇ íõÐóßøöÑõ ÈöÇáúÎóæúÖö Ýöí ÚóÐóÇÈö ÇáúÂÎöÑóÉö: ÎóæúÖö ÇáúãõßóÐøöÈöíäó ÇáÓøóÇÎöÑöíäó¡ æóÎóæúÖö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáúÎóÇÆöÝöíäó¡ æóÃóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö¡ ÃóÊúÈóÚó Ðóáößó ÈöåóÐóÇ.
ÝóÇáúÌõãúáóÉõ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö Ëõãøó áóÇ íõÌÇæöÑõæäóßó ÝöíåÇ ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 60] æóÈóíúäó ÌõãúáóÉö Åöäøó Çááøóåó áóÚóäó ÇáúßÇÝöÑöíäó æóÃóÚóÏøó áóåõãú ÓóÚöíÑÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 64] áöÊóßõæäó ÊóãúåöíÏðÇ áöÌõãúáóÉö Åöäøó Çááøóåó áóÚóäó ÇáúßÇÝöÑöíäó.
æóÊóßóÑøóÑó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÐößúÑõ ÓõÄóÇáö ÇáäøóÇÓö Úóäö ÇáÓøóÇÚóÉö¡ æóÇáÓøóÇÆöáõæäó ÃóÕúäóÇÝñ:
ãöäúåõãõ ÇáúãõßóÐøöÈõæäó ÈöåóÇ æóåõãú ÃóßúËóÑõ ÇáÓøóÇÆöáöíäó æóÓõÄóÇáõåõãú Êóåóßøõãñ æóÇÓúÊöÏúáóÇáñ ÈöÅöÈúØóÇÆöåóÇ Úóáóì ÚóÏóãö æõÌõæÏöåóÇ Ýöí ÃóäúÙóÇÑöåöãõ ÇáÓøóÞöíãóÉö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: íóÓúÊóÚúÌöáõ ÈöåóÇ ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöåÇ [ÇáÔæÑì: 18] æóåóÄõáóÇÁ åã ÇáøóÐíä ßËÑ Ýöí ÇáúÞõÑúÂä ÅöÓúäóÇÏ ÇáÓøõÄóÇá Åöáóíúåöã ãÚÈøÑÇ Úóäúåõã ÈÖãíÑ ÇáúÛóíúÈóÉ ßóÞóæúáöå: íóÓúÆóáõæäóßó Úóäö ÇáÓøóÇÚóÉö [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 187] .
æÕäÝ ãõÄãäõæäó ãÕÏÞæä ÈöÃóäøóåóÇ æóÇÞÚóÉ áßöäåãú íÓúÃóáõæä Úóä ÃÍæÇáåÇ æÃåæÇáåÇ¡ æóåóÄõáóÇÁ
åã ÇáøóÐíä Ýöí Þóæúáå ÊóÚóÇáóì: æóÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ãõÔúÝöÞõæäó ãöäúåÇ æóíóÚúáóãõæäó ÃóäøóåóÇ ÇáúÍóÞøõ [ÇáÔæÑì: 18] .
æóÕöäúÝñ ãõÄúãöäõæäó íóÓúÃóáõæäó ÚóäúåóÇ ãóÍóÈøóÉð áöãóÚúÑöÝóÉö ÇáúãõÛóíøóÈóÇÊö¡ æóåóÄõáóÇÁö äõåõæÇ Úóäö ÇáöÇÔúÊöÛóÇáö ÈöÐóáößó ßóãóÇ
Ýöí ÇáúÍóÏöíËö: «Ãóäøó ÑóÌõáðÇ ÓóÃóáó ÑóÓõæáó Çááøóåö: ãóÊóì ÇáÓøóÇÚóÉõ¿ ÝóÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ãóÇÐóÇ ÃóÚúÏóÏúÊó áóåóÇ¿ ÝóÞóÇáó ÇáÑøóÌõáõ: æóÇááøóåö íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö ãóÇ ÃóÚúÏóÏúÊõ áóåóÇ(22/112)
ßóÈöíÑó ÕóáóÇÉò æóáóÇ Õóæúãò Óöæóì Ãóäøóì ÃõÍöÈøõ Çááøóåó æóÑóÓõæáóåõ. ÝóÞóÇáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: ÃóäúÊó ãóÚó ãóäú ÃóÍúÈóÈúÊó» .
æóÕöäúÝñ íóÓúÃóáõ ÇÎúÊöÈóÇÑðÇ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóÚóáøóåõ íõÌöíÈõ ÈöãóÇ íõÎóÇáöÝõ ãóÇ Ýöí Úöáúãöåöãú ÝóíóÌúÚóáõæäóåõ ÍõÌøóÉð Èóíúäóåõãú Úóáóì ÇäúÊöÝóÇÁ äÈæÁÊå æíÚáäæäå Ýöí ÏóåúãóÇÆöåöãú áöíóÞúÊóáöÚõæÇ ãöäú äõÝõæÓöåöãú ãóÇ ÚóÓóì Ãóäú íõÎóÇáöØóåóÇ ãöäó ÇáäøóÙóÑö Ýöí ÕöÏúÞö ÇáÏøóÚúæóÉö ÇáúãõÍóãøóÏöíøóÉö. æóåóÄõáóÇÁö åõãõ ÇáúíóåõæÏõ äóÙöíÑõ ÓõÄóÇáöåöãú Úóäú Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö æóÚóäö ÇáÑøõæÍö.
Ýó ÇáäøóÇÓõ åõäóÇ íóÚõãøõ ÌóãöíÚó ÇáäøóÇÓö æóåõæó Úõãõæãñ ÚõÑúÝöíøñ¡ Ãóíú ÌóãöíÚõ ÇáäøóÇÓö ÇáøóÐöíäó ãöäú ÔóÃúäöåöãõ ÇáöÇÔúÊöÛóÇáõ ÈöÇáÓøõÄóÇáö ÚóäúåóÇ ÅöÐú ßóËöíÑñ ãöäó ÇáäøóÇÓö íóÓúÃóáõ Úóäú Ðóáößó. æóÃóåúáõ åóÐöåö ÇáúÃóÕúäóÇÝö ÇáúÃóÑúÈóÚóÉö ãóæúÌõæÏõæäó ÈöÇáúãóÏöíäóÉö Íöíäó äõÒõæáö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö.
æóÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì äóÙöíÑö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ýöí Þóæúáå ÊóÚóÇáóì: íóÓúÆóáõæäóßó Úóäö ÇáÓøóÇÚóÉö ÃóíøóÇäó ãõÑúÓÇåÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [187] .
æóÇáúÎöØóÇÈõ Ýöí Þóæúáöåö: æóãÇ íõÏúÑöíßó áöáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. æóãóÇ ÇÓúÊöÝúåóÇã ãóÇ ÕÏÞåóÇ ÔóíúÁñ.
æíõÏúÑöíßó ãöäú ÃóÏúÑóÇåõ¡ ÅöÐóÇ ÃóÚúáóãóåõ. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóíøõ ÔóíúÁò íóÌúÚóáõ áóßó ÏöÑóÇíóÉð. æáóÚóáøó ÇáÓøóÇÚóÉó Êóßõæäõ ÞóÑöíÈÇð ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ áöÅöäúÔóÇÁö ÑóÌóÇÁò.
æáóÚóáøó ãõÚóáøöÞóÉñ ÝöÚúáó ÇáúÅöÏúÑóÇÁö Úóäö ÇáúÚóãóáö¡ Ãóíú Ýöí ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáËøóÇäöí æóÇáËøóÇáöËö æóÃóãøóÇ ÇáúãóÝúÚõæáõ ÇáúÃóæøóáõ Ýóåõæó ßóÇÝõ ÇáúÎöØóÇÈö.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóíøõ ÔóíúÁò íõÏúÑöíßó ÇáÓøóÇÚóÉó ÈóÚöíÏóÉð Ãóæú ÞóÑöíÈóÉð áóÚóáøóåóÇ Êóßõæäõ ÞóÑöíÈðÇ æóáóÚóáøóåóÇ Êóßõæäõ ÈóÚöíÏðÇ¡ ÝóÝöí ÇáúßóáóÇãö ÇÍúÊöÈóÇßñ.
æóÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäøó ÞóÑöíÈÇð ÎóÈóÑõ Êóßõæäõ æóÃóäøó ÝöÚúáó Çáúßóæúäö äóÇÞöÕñ æóÌöíÁó ÈöÇáúÎóÈóÑö ÛóíúÑó ãõÞúÊóÑöäò ÈöÚóáóÇãóÉö ÇáÊøóÃúäöíËö ãóÚó Ãóäå ãõÍúÊóãá áöÖóãöíÑö ÇáúãõÄóäøóËö áóÝóÙðÇ (ÝóÅöäøó ÇÓúãó ÇáúÝóÇÚöáö ßóÇáúÝöÚúáö Ýöí ÇÞúÊöÑóÇäöåö ÈöÚóáóÇãóÉö ÇáÊøóÃúäöíËö Åöäú ßóÇäó ãõÊóÍóãøöáðÇ áöÖóãöíÑò ãõÄóäøóËò áóÝúÙöíøò) ÝóÞöíáó: ÅöäøóãóÇ áóãú íóÞúÊóÑöäú ÈöÚóáóÇÞóÉö ÇáÊøóÃúäöíËö áöÃóäøó ÖóãöíÑó ÇáÓøóÇÚóÉö ÌóÑóì ÚóáóíúåóÇ ÈóÚúÏó ÊóÃúæöíáöåóÇ ÈöÇáÔøóíúÁö Ãóæö Çáúíóæúãö. æóÇáøóÐöí ÇÎúÊóÇÑóåõ ÌóãúÚñ ãöäó
ÇáúãõÍóÞøöÞöíäó ãöËúáõ ÃóÈöí ÚõÈóíúÏóÉó æóÇáÒøóÌøóÇÌö æóÇÈúäö ÚóØöíøóÉó Ãóäøó(22/113)
Åöäøó Çááøóåó áóÚóäó ÇáúßóÇÝöÑöíäó æóÃóÚóÏøó áóåõãú ÓóÚöíÑðÇ (64) ÎóÇáöÏöíäó ÝöíåóÇ ÃóÈóÏðÇ áóÇ íóÌöÏõæäó æóáöíøðÇ æóáóÇ äóÕöíÑðÇ (65)
ÞóÑöíÈÇð Ýöí ãöËúáö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö áóíúÓó ÎóÈóÑðÇ Úóäú ÝöÚúáö Çáúßóæúäö æóáóßöäøóåõ ÙóÑúÝñ áóåõ æóåõãú íóÚúäõæäó Ãóäøó ÝöÚúáó Çáúßóæúäö ÊóÇãøñ æóÃóäøó ÞóÑöíÈÇð ÙóÑúÝõ ÒóãóÇäò áöæõÞõæÚöåö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÊóÞóÚõ Ýöí ÒóãóÇäò ÞóÑöíÈò¡ ÝóíóáúÒóãõ áóÝúÙó (ÞóÑöíÈò) ÇáúÅöÝúÑóÇÏõ æóÇáÊøóÐúßöíÑõ Úóáóì äöíøóÉö ÒóãóÇäò Ãóæú æóÞúÊò¡ æóÞóÏú íßæä ÙÑÝ ãóßóÇä ßóãóÇ æóÑóÏó Ýöí ÖöÏøöåö æóåõæó áóÝúÙñ (ÈóÚöíÏñ) Ýöí Þóæúáöåö:
æóÅöäú ÊõãúÓö ÇÈúäóÉõ ÇáÓøóåúãöíøö ãöäøóÇ ... ÈóÚöíÏðÇ áóÇ ÊõßóáøöãõäóÇ ßóáóÇãðÇ
æóÞóÏú ÃóÔóÇÑó Åöáóì ÌóæóÇÒö ÇáúæóÌúåóíúäö Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» . æóåóÐóÇäö ÇáúæóÌúåóÇäö æóÅöäú ÊóÃóÊøóíóÇ åõäóÇ áóÇ íóÊóÃóÊøóíóÇäö Ýöí äóÍúæö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÑóÍúãóÊó Çááøóåö ÞóÑöíÈñ ãöäó ÇáúãõÍúÓöäöíäó [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 56] .
æóíóÞúÊóÑöäõ (ÞóÑöíÈñ) æó (ÈóÚöíÏñ) ÈöÚóáóÇãóÉö ÇáÊøóÃúäöíËö æóäóÍúæöåóÇ ãöäó ÇáúÚóáóÇãóÇÊö ÇáúÝóÑúÚöíøóÉö ÚöäúÏó ÅöÑóÇÏóÉö ÇáÊøóæúÕöíÝö. æóßõáøõ åóÐöåö ÇÚúÊöÈóÇÑóÇÊñ ãöäú ÊóæóÓøõÚöåöãú Ýöí ÇáúßóáóÇãö. æóÊóÞóÏøóãó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÑóÍúãóÊó Çááøóåö ÞóÑöíÈñ ãöäó ÇáúãõÍúÓöäöíäó Ýöí ÇáúÃóÚúÑóÇÝö ÝóÖõãøóåõ Åöáóì ãóÇ åõäóÇ.
[64¡ 65]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÇáúÂíóÇÊ 64 Åöáóì 65]
Åöäøó Çááøóåó áóÚóäó ÇáúßÇÝöÑöíäó æóÃóÚóÏøó áóåõãú ÓóÚöíÑÇð (64) ÎÇáöÏöíäó ÝöíåÇ ÃóÈóÏÇð áóÇ íóÌöÏõæäó æóáöíøðÇ æóáÇ äóÕöíÑÇð (65)
åóÐóÇ ÍóÙøõ ÇáúßóÇÝöÑöíäó ãöäú æóÚöíÏö ÇáÓøóÇÚóÉö¡ æóåóÐöåö áóÚúäóÉõ ÇáúÂÎöÑóÉö ÞõÝøöíóÊú ÈöåóÇ áóÚúäóÉõ ÇáÏøõäúíóÇ Ýöí Þóæúáå: ãóáúÚõæäöíäó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 61] ¡ æóáöÐóáößó ÚóØóÝó ÚóáóíúåóÇ æóÃóÚóÏøó áóåõãú ÓóÚöíÑÇð ÝóßóÇäóÊú áóÚúäóÉõ ÇáÏøõäúíóÇ ãõÞúÊóÑöäóÉð ÈöÇáúÃóÎúÐö æóÇáÊøóÞúÊöíáö æóáóÚúäóÉõ ÇáúÂÎöÑóÉö ãõÞúÊóÑöäóÉð ÈöÇáÓøóÚöíÑö.
æóÇáúÌõãúáóÉõ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ áöÃóäøó ÌõãúáóÉó Ëõãøó áóÇ íõÌÇæöÑõæäóßó ÝöíåÇ ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ Åöáóì Þóæúáöåö: æóáóäú ÊóÌöÏó áöÓõäøóÉö Çááøóåö ÊóÈúÏöíáðÇ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 60- 62] ÊõËöíÑõ Ýöí äÝæÓ ÇáÓÇãÚíä ÇáÊÓÇÄá Úóäö ÇáöÇÞúÊöÕóÇÑö Úóáóì áóÚúäöåöãú æóÊóÞúÊöíáöåöãú Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ¡ æóåóáú Ðóáößó ãõäúÊóåóì ãóÇ ÚõæÞöÈõæÇ Èöåö Ãóæú áóåõãú ãöäú æóÑóÇÆöåö ÚóÐóÇÈñ¿ ÝóßóÇäó Þóæúáõåõ: Åöäøó Çááøóåó áóÚóäó ÇáúßÇÝöÑöíäó ÅöáóÎú ÌóæóÇÈðÇ Úóäú Ðóáößó.
æóÍóÑúÝõ ÇáÊøóæúßöíÏö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúÎóÈóÑö Ãóæú ãóäúÙõæÑò Èöåö Åöáóì ÇáÓøóÇãöÚöíäó ãöäó ÇáúßóÇÝöÑöíäó.
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúßÇÝöÑöíäó íõÍúÊóãóáõ Ãóäú íóßõæäó áöáúÚóåúÏö¡ Ãóíö ÇáúßóÇÝöÑöíäó ÇáøóÐöíäó ßóÇäõæÇ ÔóÇÞøõæÇ ÇáÑøóÓõæáó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÂÐóæúåõ æóÃóÑúÌóÝõæÇ Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö æóåõãõ ÇáúãõäóÇÝöÞõæäó æóãóäú äóÇÕóÑóåõãú ãöäó(22/114)
íóæúãó ÊõÞóáøóÈõ æõÌõæåõåõãú Ýöí ÇáäøóÇÑö íóÞõæáõæäó íóÇ áóíúÊóäóÇ ÃóØóÚúäóÇ Çááøóåó æóÃóØóÚúäóÇ ÇáÑøóÓõæáóÇ (66)
ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí æóÞúÚóÉö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö æóãöäó ÇáúíóåõæÏö. æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÊøóÚúÑöíÝõ áöáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞö¡ Ãóíú ßõáøó ßóÇÝöÑò.
æóÚóáóì ÇáúæóÌúåóíúäö ÝÕíÛÉ ÇáúãóÇÖöí Ýöí ÝöÚúáö áóÚóäó ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ÊóÍúÞöíÞö ÇáúæõÞõæÚö¡ ÔöÈúåö ÇáúãõÍóÞøóÞö ÍõÕõæáõåõ ÈöÇáúÝöÚúáö ÇáøóÐöí ÍóÕóáó ÝóÇÓúÊõÚöíÑó áóåõ ÕöíÛóÉõ ÇáúãóÇÖöí ãóËóáó ÃóÊì ÃóãúÑõ Çááøóåö
[ÇáäøóÍúá: 1] áöÃóäøó ÇááøóÚúäó ÅöäøóãóÇ íóÞóÚõ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö æóåõæó ãõÓúÊóÞúÈóáñ. æóÃóãøóÇ ÍóÇáõåõãú Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÝóãöËúáõ ÃóÍúæóÇáö ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö íóÊóãóÊøóÚõæäó ÈöÑóÍúãóÉö Çááøóåö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ãöäú ÍóíóÇÉò æóÑöÒúÞò æóãóáóÇÐò ßóãóÇ åõæó ÕóÑöíÍõ ÇáúÂíóÇÊö æóÇáúÃóÎúÈóÇÑö ÇáäøóÈóæöíøóÉö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: áóÇ íóÛõÑøóäøóßó ÊóÞóáøõÈõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Ýöí ÇáúÈöáÇÏö ãóÊÇÚñ Þóáöíáñ [Âá ÚãÑóÇä: 196¡ 197] . æóÞóÏú íóßõæäõ Ýöí ÙóÇåöÑö ÇáúÂíóÉö ãõÊóãóÓøóßñ áöáÔøóíúÎö ÃóÈöí ÇáúÍóÓóäö ÇáúÃóÔúÚóÑöíøö áöÞóæúáöåö ÈöÇäúÊöÝóÇÁö äöÚúãóÉö Çááøóåö Úóäö ÇáúßóÇÝöÑöíäó ÎöáóÇÝðÇ áöáúãóÇÊõÑöíÏöíøö æóÇáúÞóÇÖöí ÃóÈöí ÈóßúÑò ÇáúÈóÇÞöáøóÇäöíøö æóÇáúãõÚúÊóÒöáóÉö æóáóßöäøóåõ ãõÊóãóÓøóßñ ÖóÚöíÝñ áöÃóäøó ÇáÊøóÍúÞöíÞó Ãóäøó ÇáúÎöáóÇÝó Èóíúäóåõ æóÈóíúäóåõãú ÎöáóÇÝñ áóÝúÙöíøñ íóÑúÌöÚõ Åöáóì Ãóäøó ÍóÞöíÞóÉó ÇáäøöÚúãóÉö ÊóÑúÌöÚõ Åöáóì ãóÇ áóÇ íõÚúÞöÈõ ÃóáóãðÇ.
æóÇáÓøóÚöíÑõ: ÇáäøóÇÑõ ÇáÔøóÏöíÏóÉõ ÇáúÅöíÞóÇÏö. æóåõæó ÝóÚöíáñ ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáñ¡ Ãóíú ãóÓúÚõæÑóÉñ.
æóÃõÚöíÏó ÇáÖøóãöíÑõ Úóáóì ÇáÓøóÚöíÑö Ýöí Þóæúáöåö: ÎÇáöÏöíäó ÝöíåÇ ãõÄóäøóËðÇ áöÃóäøó ÓóÚöíÑÇð ãöäú ÕöÝóÇÊö ÇáäøóÇÑö æóÇáäøóÇÑõ ãõÄóäøóËóÉñ Ýöí ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö.
æóÌõãúáóÉõ áóÇ íóÌöÏõæäó æóáöíøðÇ æóáÇ äóÕöíÑÇð ÍóÇáñ ãöäú ÖóãöíÑö ÎÇáöÏöíäó Ãóíú ÎóÇáöÏöíäó Ýöí ÍóÇáóÉö ÇäúÊöÝóÇÁö Çáúæóáöíøö æóÇáäøóÕöíÑö Úóäúåõãú ÝóáóÇ íõÎóÝøóÝõ Úóäúåõãõ ÇáúÚóÐóÇÈõ æóáóÇ åã íäúÕÑõæäó.
[66]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 66]
íóæúãó ÊõÞóáøóÈõ æõÌõæåõåõãú Ýöí ÇáäøóÇÑö íóÞõæáõæäó íóÇ áóíúÊóäÇ ÃóØóÚúäóÇ Çááøóåó æóÃóØóÚúäóÇ ÇáÑøóÓõæáÇ (66)
íóæúãó ÙóÑúÝñ íóÌõæÒõ Ãóäú íóÊóÚóáøóÞó Èö áóÇ íóÌöÏõæäó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 65] Ãóíú Åöäú æóÌóÏõæÇ ÃóæúáöíóÇÁó æóäõÕóÑóÇÁó Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ãöäú íóåõæÏö ÞõÑóíúÙóÉó æóÎóíúÈóÑó Ýöí íóæúãö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö Ýóíóæúãó ÊõÞóáøóÈõ æõÌõæåõåõãú Ýöí ÇáäøóÇÑö áóÇ íóÌöÏõæäó æóáöíøðÇ íóÑúËöí áóåõãú æóáóÇ äóÕöíÑðÇ íõÎóáøöÕõåõãú. æóÊóßõæäõ ÌõãúáóÉõ íóÞõæáõæäó ÍóÇáðÇ ãöäú ÖóãöíÑö íóÞõæáõæäó.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóÊóÚóáøóÞó ÇáÙøóÑúÝõ ÈöÝÚá íóÞõæáõæäó Úáì Ãóä Êßæä ÌãáóÉ íóÞõæáõæäó ÍóÇáðÇ ãöäú ÖóãöíÑö áóÇ íóÌöÏõæäó.(22/115)
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóäúÊóÕöÈó ÈöÝöÚúáò ãóÍúÐõæÝò ÊóÞúÏöíÑõåõ: ÇÐúßõÑú¡ Úóáóì ØóÑöíÞóÉö äóÙóÇÆöÑöåö ãöäú ÙõÑõæÝò ßóËöíÑóÉò æóÇÑöÏóÉò Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö¡ æóÊóßõæäõ ÌõãúáóÉõ íóÞõæáõæäó ÍóÇáðÇ ãöäó ÇáÖøóãöíÑö Ýöí æõÌõæåõåõãú.
æóÇáÊøóÞúáöíÈõ: ÔöÏøóÉõ ÇáúÞóáúÈö. æóÇáúÞóáúÈõ: ÊóÛúíöíÑõ æóÖóÚö ÇáÔøóíúÁ Úáì ÌöåóÉ ÛóíúÑö ÇáúÌöåóÉö ÇáøóÊöí ßóÇäó ÚóáóíúåóÇ.
æóÇáúãóÚúäóì: íóæúãó ÊõÞóáøöÈõ ãóáóÇÆößóÉõ ÇáúÚóÐóÇÈö æõÌõæåóåõãú Ýöí ÇáäøóÇÑö ÈöÛóíúÑö ÇÎúÊöíóÇÑò ãöäúåõãú¡ Ãóæú íóÌúÚóáõ Çááøóåõ Ðóáößó ÇáÊøóÞóáøõÈó Ýöí æõÌõæåöåöãú áöÊóäóÇáó ÇáäøóÇÑõ ÌóãöíÚó ÇáúæóÌúåö ßóãóÇ íõÞóáøóÈõ ÇáÔøöæóÇÁõ Úóáóì ÇáúãóÔúæóì
áöíóäúÖóÌó Úóáóì ÓóæóÇÁò¡ æóáóæú ßóÇäó áóÝúÍõ ÇáäøóÇÑö ãõÞúÊóÕöÑðÇ Úóáóì ÃóÍóÏö ÌóÇäöÈóíö ÇáúæóÌúåö áóßóÇäó áöáúÌóÇäöÈö ÇáúÂÎóÑö ÈóÚúÖõ ÇáÑøóÇÍóÉö.
æóÊóÎúÕöíÕõ ÇáúæõÌõæåö ÈöÇáÐøößúÑö ãöäú Èóíúäö ÓóÇÆöÑö ÇáúÃóÚúÖóÇÁö áöÃóäøó ÍóÑøó ÇáäøóÇÑö íõÄúÐöí ÇáúæõÌõæåó ÃóÔóÏøó ãöãøóÇ íõÄúÐöí ÈóÞöíøóÉó ÇáúÌöáúÏö áöÃóäøó ÇáúæõÌõæåó ãóÞóÑøõ ÇáúÍóæóÇÓøö ÇáÑøóÞöíÞóÉö: ÇáúÚõíõæäö æóÇáúÃóÝúæóÇåö æóÇáúÂÐóÇäö æóÇáúãóäóÇÝöÓö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃóÝóãóäú íóÊøóÞöí ÈöæóÌúåöåö ÓõæÁó ÇáúÚóÐÇÈö íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö [ÇáÒãÑ: 24] .
æóÍóÑúÝõ íóÇ Ýöí Þóæúáöåö: íóÇ áóíúÊóäÇ áöáÊøóäúÈöíåö áöÞóÕúÏö ÅöÓúãóÇÚö ãóäú íõÑúËóì áöÍóÇáöåöãú ãöËúáó íóÇ ÍóÓúÑóÊóäÇ [ÇáúÃóäúÚóÇã: 31] . æóÇáÊøóãóäøöí åõäóÇ ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáÊøóäóÏøõãö Úóáóì ãóÇ ÝóÇÊó¡ æóßóÐóáößó äóÍúæõ íóÇ ÍóÓúÑóÊóäÇ Ãóíú Ãóäøó ÇáúÍóÓúÑóÉó ÛóíúÑõ ãõÌúÏöíóÉò.
æóÞóÏú ÚóáöãõæÇ íóæúãóÆöÐò Ãóäøó ãóÇ ßóÇäó íóÃúãõÑõåõãú Èöåö ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó åõæó ÊóÈúáöíÛñ Úóäú ãõÑóÇÏö Çááøóåö ãöäúåõãú æóÃóäøóåõãú ÅöÐú ÚóÕóæúåõ ÝóÞóÏú ÚóÕóæõÇ Çááøóåó ÊóÚóÇáóì ÝóÊóãóäøóæúÇ íóæúãóÆöÐó Ãóäú áóÇ íóßõæäõæÇ ÚóÕóæõÇ ÇáÑøóÓõæáó ÇáúãõÈóáøöÛó Úóäö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóÇáúÃóáöÝõ Ýöí ÂÎöÑö Þóæúáöåö: ÇáÑøóÓõæáóÇ áöÑöÚóÇíóÉö ÇáúÝóæóÇÕöáö ÇáøóÊöí ÈõäöíóÊú ÚóáóíúåóÇ ÇáÓøõæÑóÉõ ÝóÅöäøóåóÇ ÈõäöíóÊú Úóáóì ÝóÇÕöáóÉö ÇáúÃóáöÝö æóåöíó ÃóáöÝõ ÇáúÅöØúáóÇÞö ÅöÌúÑóÇÁð áöáúÝóæóÇÕöáö ãóÌúÑóì ÇáúÞóæóÇÝöí ÇáøóÊöí ÊóáúÍóÞõåóÇ ÃóáúÝõ ÇáúÅöØúáóÇÞö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ðóáößó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÊóÙõäøõæäó ÈöÇááøóåö ÇáÙøõäõæäóÇ [10] Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö¡ æóÊóÞóÏøóãóÊú æõÌõæåõ ÇáúÞöÑóÇÁóÇÊö Ýöí ÅöËúÈóÇÊöåóÇ Ýöí ÇáúæóÕúáö Ãóæ ÍÐÝåóÇ.(22/116)
æóÞóÇáõæÇ ÑóÈøóäóÇ ÅöäøóÇ ÃóØóÚúäóÇ ÓóÇÏóÊóäóÇ æóßõÈóÑóÇÁóäóÇ ÝóÃóÖóáøõæäóÇ ÇáÓøóÈöíáóÇ (67) ÑóÈøóäóÇ ÂÊöåöãú ÖöÚúÝóíúäö ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö æóÇáúÚóäúåõãú áóÚúäðÇ ßóÈöíÑðÇ (68)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÇáúÂíóÇÊ 67 Åöáóì 68]
æóÞÇáõæÇ ÑóÈøóäÇ ÅöäøóÇ ÃóØóÚúäÇ ÓÇÏóÊóäÇ æóßõÈóÑÇÁóäÇ ÝóÃóÖóáøõæäóÇ ÇáÓøóÈöíáÇ (67) ÑóÈøóäÇ ÂÊöåöãú ÖöÚúÝóíúäö ãöäó ÇáúÚóÐÇÈö æóÇáúÚóäúåõãú áóÚúäÇð ßóÈöíÑÇð (68)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌãáóÉ íóÞõæáõæäó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 66] Ýóåöíó ÍóÇáñ. æóÌöíÁó ÈöåóÇ Ýöí ÕöíÛóÉö ÇáúãóÇÖöí áöÃóäøó åóÐóÇ ÇáúÞóæúáó ßóÇäó ãõÊóÞóÏøöãðÇ Úóáóì Þóæúáöåöãú: íóÇ áóíúÊóäÇ ÃóØóÚúäóÇ Çááøóåó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 66] ¡ ÝóÐóáößó ÇáÊøóãóäøöí äóÔóÃó áóåõãú æóÞúÊó Ãóäú ãóÓøóåõãõ ÇáúÚóÐóÇÈõ¡ æóåóÐóÇ ÇáÊøóäóÕøõáõ æóÇáÏøõÚóÇÁõ ÇÚúÊóÐóÑõæÇ Èöåö Íöíäó ãõÔóÇåóÏóÉö ÇáúÚóÐóÇÈö æóÍóÔúÑöåöãú ãóÚó ÑõÄóÓóÇÆöåöãú Åöáóì Ìóåóäøóãó¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÇÏøóÇÑóßõæÇ ÝöíåÇ ÌóãöíÚÇð ÞÇáóÊú ÃõÎúÑÇåõãú áöÃõæáÇåõãú ÑóÈøóäÇ åÄõáÇÁö ÃóÖóáøõæäÇ ÝóÂÊöåöãú ÚóÐÇÈÇð ÖöÚúÝÇð ãöäó ÇáäøóÇÑö ÞÇáó áößõáøò ÖöÚúÝñ æóáßöäú áóÇ ÊóÚúáóãõæäó [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 38] . ÝóÏóáøó Úóáóì Ãóäøó Ðóáößó ÞóÈúáó Ãóäú íóãóÓøóåõãõ ÇáúÚóÐóÇÈõ Èóáú Íöíäó ÑõÕöÝõæÇ æóäõÓöÞõæÇ ÞóÈúáó Ãóäú íõÕóÈøó Úóáóíúåöãõ ÇáúÚóÐóÇÈõ æóíõØúáóÞõ Åöáóíúåöãú ÍóÑøõ ÇáäøóÇÑö.
æóÇáöÇÈúÊöÏóÇÁõ ÈöÇáäøöÏóÇÁö æóæóÕúÝõ ÇáÑøõÈõæÈöíøóÉö ÅöÙúåóÇÑñ áöáÊøóÖóÑøõÚö æóÇáöÇÈúÊöåóÇáö.
æóÇáÓøóÇÏóÉõ: ÌóãúÚõ ÓóíøöÏò. ÞóÇáó ÃóÈõæ Úóáöíøò: æóÒúäõåõ ÝóÚóáóÉñ¡ Ãóíú ãöËúáõ ßóãóáóÉò áóßöäú Úóáóì ÛóíúÑö ÞöíóÇÓò áöÃóäøó ÕöíÛóÉó ÝóÚóáóÉò ÊóØøóÑöÏõ Ýöí ÌóãúÚö ÝóÇÚöáò áóÇ Ýöí ÌóãúÚö ÝóíúÚöáò¡ ÝóÞõáöÈóÊö ÇáúæóÇæ ÃáÝÇ áóÇ äÝÊÇÍåÇ æóÇäúÝöÊóÇÍö ãóÇ ÞóÈúáóåóÇ. æóÃóãøóÇ ÇáÓøóÇÏóÇÊõ Ýóåõæó ÌóãúÚõ ÇáúÌóãúÚö ÈöÒöíóÇÏóÉö ÃóáöÝò æóÊóÇÁò ÈöÒöäóÉö ÌóãúÚö ÇáúãõÄóäøóËö ÇáÓøóÇáöãö.
æóÇáÓøóÇÏóÉõ: ÚõÙóãóÇÁõ ÇáúÞóæúãö æóÇáúÞóÈóÇÆöáö ãöËúáõ Çáúãõáõæßö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÓÇÏóÊóäÇ. æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò æóíóÚúÞõæÈõ ÓóÇÏóÇÊöäóÇ ÈöÃóáúÝò ÈóÚúÏó ÇáÏøóÇáøö æóÈößóÓúÑö ÇáÊøóÇÁö áöÃóäøóåõ ÌõãöÚó ÈöÃóáöÝò æóÊóÇÁò ãóÒöíÏóÊóíúäö Úóáóì ÈöäóÇÁö ãõÝúÑóÏöåö. æóåõæó ÌóãúÚõ ÇáúÌóãúÚö ÇáøóÐöí åõæó ÓóÇÏóÉñ.
æóÇáúßõÈóÑóÇÁõ: ÌóãúÚõ ßóÈöíÑò æóåõæó ÚóÙöíãõ ÇáúÚóÔöíÑóÉö¡ æóåõãú Ïõæäó ÇáÓøóÇÏóÉö ÝóÅöäøó ßóÈöíÑðÇ íõØúáóÞõ Úóáóì ÑóÃúÓö ÇáúÚóÇÆöáóÉö ÝóíóÞõæáõ ÇáúãóÑúÁõ áöÃóÈöíåö: ßóÈöíÑöí¡ æóáöÐóáößó ÞõæÈöáó Þóæúáõåõãú: íóÇ áóíúÊóäÇ ÃóØóÚúäóÇ Çááøóåó æóÃóØóÚúäóÇ ÇáÑøóÓõæáóÇ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 66] ÈöÞóæúáöåöãú: ÃóØóÚúäÇ ÓÇÏóÊóäÇ æóßõÈóÑÇÁóäÇ.
æóÌõãúáóÉõ ÅöäøóÇ ÃóØóÚúäÇ ÓÇÏóÊóäÇ æóßõÈóÑÇÁóäÇ ÝóÃóÖóáøõæäóÇ ÇáÓøóÈöíáóÇ ÎóÈóÑñ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÔøößóÇíóÉö æóÇáÊøóÐóãøõÑö¡ æóåõæó ÊóãúåöíÏñ áöØóáóÈö ÇáöÇäúÊöÕóÇÝö ãöäú ÓóÇÏóÊöåöãú æóßõÈóÑóÇÆöåöãú. ÝóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÇáúÅöÝúÖóÇÁõ Åöáóì ÌõãúáóÉö ÑóÈøóäÇ ÂÊöåöãú ÖöÚúÝóíúäö ãöäó ÇáúÚóÐÇÈö. æóãóÞúÕõæÏñ ãöäú åóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑö ÃóíúÖðÇ ÇáöÇÚúÊöÐóÇÑõ æóÇáÊøóäóÕøõáõ ãöäú ÊóÈöÚóÉö ÖóáóÇáöåöãú ÈöÃóäøóåõãú ãóÛúÑõæÑõæäó ãóÎúÏõæÚõæäó¡ æóåóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÐóÇÑõ ãóÑúÏõæÏñ Úóáóíúåöãú ÈöãóÇ ÃóäúØóÞóåõãõ Çááøóåõ Èöåö ãöäó ÇáúÍóÞöíÞóÉö ÅöÐú ÞóÇáõæÇ: ÅöäøóÇ ÃóØóÚúäÇ ÓÇÏóÊóäÇ æóßõÈóÑÇÁóäÇ(22/117)
ÝóíóÊøóÌöåõ Úóáóíúåöãú Ãóäú íõÞóÇá áóåõã: áãÇÐóÇ ÃóØóÚúÊõãõæåõãú ÍóÊøóì íóÛõÑøõæßõãú¡ æóåóÐóÇ ÔóÃúäõ ÇáÏøóåúãóÇÁö Ãóäú íõÓóæøöÏõæÇ Úóáóíúåöãú ãóäú íõÚúÌóÈõæäó ÈöÃóÖúÛóÇËö ÃóÍúáóÇãöåö¡ æóíõÛóÑøóæõäó ÈöãóÚúÓõæáö ßóáóÇãöåö¡ æóíóÓöíÑõæäó Úóáóì æóÞúÚö ÃóÞúÏóÇãöåö¡ ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÇÌúÊóäóæúÇ ËöãóÇÑó ÃóßúãóÇãöåö¡ æóÐóÇÞõæÇ ãóÑóÇÑóÉó ØóÚúãöåö æóÍóÑóÇÑóÉó ÃõæóÇãöåö¡ ÚóÇÏõæÇ Úóáóíúåö ÈöÇáúáóÇÆöãóÉö æóåõãõ ÇáúÃóÍöÞøóÇÁõ ÈöãóáóÇãöåö.
æóÍóÑúÝõ ÇáÊøóæúßöíÏö áöãõÌóÑøóÏö ÇáöÇåúÊöãóÇãö áóÇ áöÑóÏøö ÅöäúßóÇÑò¡ æóÊóÞúÏöíãõ Þóæúáöåöãú: ÅöäøóÇ ÃóØóÚúäÇ ÓÇÏóÊóäÇ æóßõÈóÑÇÁóäÇ ÇåúÊöãóÇãñ ÈöãóÇ Ýöíåö ãöäú ÊóÚúáöíáò áöãóÖúãõæäö Þóæúáöåöãú: ÝóÃóÖóáøõæäóÇ ÇáÓøóÈöíáóÇ áöÃóäøó ßõÈóÑóÇÁóåõãú ãóÇ ÊóÃóÊøóì áóåõãú ÅöÖúáóÇáõåõãú ÅöáøóÇ ÈöÊóÓóÈøõÈö ØóÇÚóÊöåöãõ ÇáúÚóãúíóÇÁö ÅöíøóÇåõãú æóÇÔúÊöÛóÇáöåöãú ÈöØóÇÚóÊöåöãú Úóäö ÇáäøóÙóÑö æóÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÝöíãóÇ íóÏúÚõæäóåõãú Åöáóíúåö ãä ÝóÓóÇÏ ææ ÎÇãÉ ãóÛóÈøóÉò. æóÈöÊóÓóÈøõÈö æóÖúÚöåöãú ÃóÞúæóÇá ÓÇÏÊåã æßÈÑÇÆåã ãóæúÖöÚó ÇáÊøóÑúÌöíÍö Úóáóì ãóÇ íóÏúÚõæåõãú Åöáóíúåö ÇáÑøóÓõæáõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÇäúÊóÕóÈó ÇáÓøóÈöíáóÇ Úóáóì äóÒúÚö ÇáúÎóÇÝöÖö áöÃóäøó ÃóÖóáøó áóÇ íóÊóÚóÏøóì ÈöÇáúåóãúÒóÉö ÅöáøóÇ Åöáóì ãóÝúÚõæáò æóÇÍöÏò ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: áóÞóÏú ÃóÖóáøóäöí Úóäö ÇáÐøößúÑö [ÇáúÝÑúÞóÇä: 29] . æóÙóÇåöÑõ «ÇáúßóÔøóÇÝö» Ãóäøóåõ íóÊóÚóÏøóì Åöáóì ãóÝúÚõæáóíúäö¡ Ýóíóßõæäõ (Öóáøó) ÇáúãõÌóÑøóÏõ íóÊóÚóÏøóì Åöáóì ãóÝúÚõæáò æóÇÍöÏò. ÊóÞõæáõ: ÖóáóáúÊõ ÇáØøóÑöíÞó¡ æ (ÃÖáø) íÊóÚóÏøóì ÈöÇáúåóãúÒóÉö Åöáóì ãóÝúÚõæáóíúäö. æóÞóÇáóåõ ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó.
æóÇáúÞóæúáõ Ýöí ÃóáöÝö ÇáÓøóÈöíáóÇ ßóÇáúÞóæúáö Ýöí ÃáÝ ÇáÑøóÓõæáóÇ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 66] .
æóÅöÚóÇÏóÉõ ÇáäøöÏóÇÁö Ýöí Þóæúáöåöãú: ÑóÈøóäÇ ÂÊöåöãú ÖöÚúÝóíúäö ãöäó ÇáúÚóÐÇÈö ÊóÃúßöíÏñ ááÖÑÇÚÉ æÇáÇÈÊåÇá æÊãåíÏ áöÞóÈõæáö ÓõÄúáöåöãú ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÞõÈöáó ÓõÄóáõåõãú ØóãöÚõæÇ Ýöí ÇáÊøóÎóáøõÕö ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö ÇáøóÐöí ÃóáúÞóæúåõ Úóáóì ßóÇåöáö ßõÈóÑóÇÆöåöãú.
æóÇáÖøöÚúÝõ ÈößóÓúÑö ÇáÖøóÇÏö: ÇáúÚóÏóÏõ ÇáúãõãóÇËöáõ áöáúãóÚúÏõæÏö¡ ÝóÇáúÃóÑúÈóÚóÉõ ÖöÚúÝõ ÇáöÇËúäóíúäö. æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáúÚóÐóÇÈõ ãóÚúäðì ãöäó ÇáúãóÚóÇäöí áóÇ ÐóÇÊðÇ ßóÇäó ãóÚúäóì ÊóßúÑöíÑö ÇáúÚóÏóÏö Ýöíåö ãóÌóÇÒðÇ Ýöí ÇáúÞõæøóÉö æóÇáÔøöÏøóÉö.
æóÊóËúäöíóÉõ ÖöÚúÝóíúäö ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ãõØúáóÞö ÇáÊøóßúÑöíÑö ßöäóÇíóÉð Úóäú ÔöÏøóÉö ÇáúÚóÐóÇÈö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
Ëõãøó ÇÑúÌöÚö ÇáúÈóÕóÑó ßóÑøóÊóíúäö íóäúÞóáöÈú Åöáóíúßó ÇáúÈóÕóÑõ ÎÇÓöÆÇð æóåõæó ÍóÓöíÑñ [Çáúãáß: 4] ÝóÅöäøó ÇáúÈóÕóÑó áóÇ íóÎúÓóÃõ Ýöí äóÙúÑóÊóíúäö¡ æóáöÐóáößó ßóÇäó Þóæúáõåõ åõäóÇ: ÂÊöåöãú ÖöÚúÝóíúäö ãöäó ÇáúÚóÐÇÈö ãõÓóÇæöíðÇ áöÞóæúáöåö:
ÝóÂÊöåöãú ÚóÐÇÈÇð ÖöÚúÝÇð ãöäó ÇáäøóÇÑö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [38] . æóåóÐóÇ ÊóÚúÑöíÖñ(22/118)
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ áóÇ ÊóßõæäõæÇ ßóÇáøóÐöíäó ÂÐóæúÇ ãõæÓóì ÝóÈóÑøóÃóåõ Çááøóåõ ãöãøóÇ ÞóÇáõæÇ æóßóÇäó ÚöäúÏó Çááøóåö æóÌöíåðÇ (69)
ÈöÅöáúÞóÇÁö ÊóÈöÚóÉö ÇáÖøóáóÇáö Úóáóíúåöãú¡ æóÃóäøó ÇáúÚóÐóÇÈó ÇáøóÐöí ÃõÚöÏøó áóåõãú íõÓóáøóØõ Úóáóì ÃõæáóÆößó ÇáøóÐöíäó ÃóÖóáøõæåõãú.
æóæõÕöÝó ÇááøóÚúäõ ÈöÇáúßóËúÑóÉö ßóãóÇ æõÕöÝó ÇáúÚóÐóÇÈõ ÈöÇáÖøöÚúÝóíúäö ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì Ãóäøó ÇáúßõÈóÑóÇÁó ÇÓúÊóÍóÞøõæÇ ÚóÐóÇÈðÇ áößõÝúÑöåöãú æóÚóÐóÇÈðÇ áöÊóÓóÈøõÈöåöãú Ýöí ßõÝúÑö ÃóÊúÈóÇÚöåöãú.
ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúßóËöíÑö ÇáÔøóÏöíÏö ÇáúÞóæöíøö¡ ÝóÚóÈøóÑó Úóäúåõ ÈöÇáúßóËöíÑö áöãõÔóÇßóáóÉö ãóÚúäóì ÇáÊøóËúäöíóÉö Ýöí Þóæúáöåö:
ÖöÚúÝóíúäö ÇáúãõÑóÇÏö Èöåö ÇáúßóËúÑóÉó.
æóÞóÏú ÐõßöÑó Ýöí ÇáúÃóÚúÑóÇÝö ÌóæóÇÈõåõãú ãöäú ÞöÈóáö ÇáúÌóáóÇáóÉö ÈöÞóæúáöåö: ÞÇáó áößõáøò ÖöÚúÝñ [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ:
38] íóÚúäöí Ãóäøó ÇáúßõÈóÑóÇÁó ÇÓúÊóÍóÞøõæÇ ãõÖóÇÚóÝóÉó ÇáúÚóÐóÇÈö áöÖóáóÇáöåöãú æóÅöÖúáóÇáöåöãú æóÃóäøó ÃóÊúÈóÇÚóåõãú ÃóíúÖÇ ÇÓÊÍÞæÇ ãÖÇÚÝÉ ÇáúÚóÐóÇÈó áöÖóáóÇáöåöãú æóáöÊóÓúæöíÏö ÓóÇÏóÊöåöãú æóØóÇÚóÊöåöãõ ÇáÚãíÇÁ ÅíøóÇåõã.
[69]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 69]
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ áóÇ ÊóßõæäõæÇ ßóÇáøóÐöíäó ÂÐóæúÇ ãõæÓì ÝóÈóÑøóÃóåõ Çááøóåõ ãöãøóÇ ÞÇáõæÇ æóßÇäó ÚöäúÏó Çááøóåö æóÌöíåÇð (69)
áóãøóÇ ÊóÞóÖøóì æóÚöíÏõ ÇáøóÐöíäó íõÄúÐõæäó ÇáÑøóÓõæáó Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÈöÇáÊøóßúÐöíÈö æóäóÍúæöåö ãöäó ÇáúÃóÐóì ÇáúãõäúÈóÚöËö Úóäú ßõÝúÑöåöãú ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó æóÇáúãõäóÇÝöÞöíäó ãöäú Þóæúáöåö: Åöäøó ÇáøóÐöíäó íõÄúÐõæäó Çááøóåó æóÑóÓõæáóåõ áóÚóäóåõãõ Çááøóåõ Ýöí ÇáÏøõäúíÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 57] ÍóÐøóÑó ÇáúãõÄúãöäöíäó ãöãøóÇ íõÄúÐöí ÇáÑøóÓõæáó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÊóäúÒöíåöåöãú Úóäú Ãóäú íóßõæäõæÇ ãöËúáó Þóæúãò äóÓóÈõæÇ Åöáóì ÑóÓõæáöåöãú ãóÇ åõæó ÃóÐðì áóåõ æåã áóÇ íÚÈÃæä ÈöãóÇ Ýöí Ðóáößó ãöäú ÅöÛúÖóÇÈöåö ÇáøóÐöí Ýöíåö ÛóÖóÈõ Çááøóåö ÊóÚóÇáóì. æóáóãøóÇ ßóÇäó ßóËöíÑñ ãöäó ÇáúÃóÐóì ÞóÏú íóÍúÕõáõ Úóäú ÛóÝúáóÉö
ÃóÕúÍóÇÈå ÚóãøóÇ íõæÌöÈåõ ÝóíóÕúÏõÑõ Úóäúåõãú ãöäó ÇáúÃóÞúæóÇáö ãóÇ ÊóÌöíÔõ Èöåö ÎóæóÇØöÑõåõãú ÞóÈúáó ÇáÊøóÏóÈøõÑö ÝöíãóÇ íóÍöÝøõ ÈöÐóáößó ãöäó ÇáöÇÍúÊöãóÇáóÇÊö ÇáøóÊöí ÊõÞúáöÚõåõ æóÊóäúÝöíåö æóÏõæäó ÇáÊøóÃóãøõáö ÝöíãóÇ íóÊóÑóÊøóÈõ Úóáóíúåö ãä ÅÎáÇá ÈÇáæÇÌÈÇÊ. æóßóÐóáößó íóÕúÏõÑõ Úóäúåõãú ãöäó ÇáúÃóÚúãóÇáö ãóÇ Ýöíåö æóÑúØóÉñ áóåõãú ÞóÈúáó ÇáÊøóÃóãøõáö Ýöí ãóÛóÈøóÉö Úóãóáöåöãú¡ äóÈøóåó Çááøóåõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ßóíú áóÇ íóÞóÚõæÇ Ýöí ãöËúáö Êöáúßó ÇáúÚóäúÌóåöíøóÉö áöÃóäøó ãóÏóÇÑößó ÇáúÚõÞóáóÇÁö Ýöí ÇáÊøóäúÈöíåö Åöáóì ãóÚóÇäöí ÇáúÃóÔúíóÇÁö æóãõáóÇÒöãóÇÊöåóÇ ãõÊóÝóÇæöÊóÉõ ÇáúãóÞóÇÏöíÑö¡ ÝóßóÇäóÊú ÍóÑöíøóÉð ÈöÇáúÅöíÞóÇÙö æóÇáÊøóÍúÐöíÑö. æóÝóÇÆöÏóÉõ ÇáÊøóÔúÈöíåö ÊóÔúæöíåõ ÇáúÍóÇáóÉö ÇáúãõÔóÈøóåóÉö áöÃóäøó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÞóÏú ÊóÞóÑøóÑó Ýöí äõÝõæÓöåöãú ÞõÈúÍõ ãóÇ ÃõæÐöíó Èöåö ãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ÈöãóÇ ÓóÈóÞó ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö ßóÞóæúáöåö: æóÅöÐú ÞÇáó ãõæÓì áöÞóæúãöåö íóÇ Þóæúãö áöãó ÊõÄúÐõæäóäöí æóÞóÏú ÊóÚúáóãõæäó Ãóäøöí ÑóÓõæáõ Çááøóåö Åöáóíúßõãú ÝóáóãøóÇ ÒÇÛõæÇ ÃóÒÇÛó Çááøóåõ ÞõáõæÈóåõãú [ÇáÕøóÝø: 5] ÇáúÂíóÉó.(22/119)
æóÇáøóÐöíäó ÂÐóæúÇ ãõæÓóì åõãú ØóæóÇÆöÝõ ãöäú Þóæúãöåö æóáóãú íóßõäú ÞóÕúÏõåõãú ÃóÐóÇåõ æóáóßöäøóåõãú ÃóåúãóáõæÇ æóÇÌöÈó ßóãóÇáö ÇáúÃóÏóÈö æóÇáÑøöÚóÇíóÉö ãóÚó ÃóÚúÙóãö ÇáäøóÇÓö Èóíúäóåõãú. æóÞóÏú Íóßóì Çááøóåõ Úóäúåõãú Ðóáößó ÅöÌúãóÇáðÇ æóÊóÝúÕöíáðÇ ÈöÞóæúáöåö: æóÅöÐú ÞÇáó ãõæÓì áöÞóæúãöåö ÇáúÂíóÉó (Ýóáóãú íóßõäú åóÐóÇ ÇáúÃóÐóì ãöäú ÞóÈöíáö ÇáÊøóßúÐöíÈö áöÃóÌúáö Þóæúáöåö:
æóÞóÏú ÊóÚúáóãõæäó Ãóäøöí ÑóÓõæáõ Çááøóåö Åöáóíúßõãú æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö: áöãó ÊõÄúÐõæäóäöí ÅöäúßóÇÑöíøñ) . ÝóßóÇäó ÊóæúÌöíåõ ÇáúÎöØóÇÈö áöáúãõÄúãöäöíäó ãöäú ÃãÉ ãõÍóãøóÏ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãÑÇÚì Ýöíåö ÇáúãõÔóÇÈóåóÉõ Èóíúäó ÇáúÍóÇáóíúäö Ýöí ÍõÕõæáö ÇáúÅöÐóÇíóÉö.
ÝóÇáøóÐöíäó ÂÐóæúÇ ãõæÓóì ÞóÇáõæÇ ãóÑøóÉð ÝóÇÐúåóÈú ÃóäúÊó æóÑóÈøõßó ÝóÞÇÊöáÇ ÅöäøóÇ åÇåõäÇ ÞÇÚöÏõæäó [ÇáúãóÇÆöÏóÉ:
24] ÝóÂÐóæúåõ ÈöÇáúÚöÕúíóÇäö æóÈöÖóÑúÈò ãöäó ÇáÊøóåóßøõãö. æóÞóÇáõæÇ ãÑøÉ ÃóÊóÊøóÎöÐõäÇ åõÒõæÇð [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 67] ÝóäóÓóÈõæåõ Åöáóì ÇáØøóíúÔö æóÇáÓøõÎúÑöíóÉö æóáöÐóáößó ÞóÇáó áóåõãú ÃóÚõæÐõ ÈöÇááøóåö Ãóäú Ãóßõæäó ãöäó ÇáúÌÇåöáöíäó [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 67] . æóÝöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáÑøóÇÈöÚó ÚóÔóÑó ãöäó ÇáúÎõÑõæÌö «æóÞóÇáõæÇ áöãõæÓóì ÝóÅöÐóÇ ÕóäóÚúÊó ÈöäóÇ ÍóÊøóì ÃóÎúÑóÌúÊóäóÇ ãöäú ãöÕúÑó ÝóÅöäøóåõ ÎóíúÑñ áóäóÇ Ãóäú äóÎúÏõãó ÇáúãöÕúÑöíøöíäó ãöäú Ãóäú äóãõæÊó Ýöí ÇáúÈóÑøöíøóÉö» . æóÝöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáÓøóÇÏöÓó ÚóÔóÑó «æóÞóÇáõæÇ áöãõæÓóì æóåóÇÑõæäó ÅöäøóßõãóÇ ÃóÎúÑóÌúÊõãóÇäóÇ Åöáóì åóÐóÇ ÇáúÞóÝúÑö áößóíú ÊõãöíÊóÇ ßõáøó åóÐóÇ ÇáúÌõãúåõæÑö ÈöÇáúÌõæÚö» .
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö «Åöäøó ãõæÓóì ßóÇäó ÑóÌõáðÇ ÍóíöíøðÇ ÓöÊøöíÑðÇ ÝóÞóÇáó ÝóÑöíÞñ ãöäú Þóæúãöåö: ãóÇ äóÑóÇåõ íóÓúÊóÊöÑõ ÅöáøóÇ ãöäú ÚóÇåóÉò Ýöíåö. ÝóÞóÇáó Þóæúãñ: Èöåö ÈóÑóÕñ¡ æóÞóÇáó Þóæúãñ: åõæó ÂÏóÑõ»
æóäóÍúæó åóÐóÇ¡ æóßóÇäó ÞóÑöíÈðÇ ãöäú åóÐóÇ Þóæúáõ ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó: Åöäøó ãõÍóãøóÏðÇ ÊóÒóæøóÌó ãõØóáøóÞóÉó ÇÈúäöåö ÒóíúÏö Èúäö ÍóÇÑöËóÉó.
æóÞóÏú ÏóáøóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ Úóáóì æõÌõæÈö ÊóæúÞöíÑö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÊóÌóäøõÈö ãóÇ íõÄúÐöíåö æóÊöáúßó ÓõäøõÉõ ÇáÕøóÍóÇÈóÉö æóÇáúãõÓúáöãöíäó æóÞóÏú ÚóÑóÖóÊú ÝóáóÊóÇÊñ ãöäú ÈóÚúÖö ÃóÕúÍóÇÈöåö ÇáøóÐöíäó áóãú íóÈúáõÛõæÇ ÞóÈúáóåóÇ ßóãóÇáó ÇáÊøóÎóáøõÞö ÈöÇáúÞõÑúÂäö ãöËúáó ÇáøóÐöí ÞóÇáó áóåõ áóãøóÇ Íóßóãó Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ÇáÒøõÈóíúÑö Ýöí ãóÇÁö ÔöÑóÇÍö ÇáúÍóÑøóÉö: Ãóäú ßóÇäó ÇÈúäó ÚóãøóÊößó íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö. æóãöËúáó ÇáÊøóãöíãöíøö ÎóÑúÝõæÕò ÇáøóÐöí ÞóÇáó Ýöí ÞöÓúãóÉö ãóÛóÇäöãö Íõäóíúäò:
«åóÐöåö
ÞöÓúãóÉñ ãóÇ ÃõÑöíÏó ÈöåóÇ æóÌúåõ Çááøóåö¡ ÝóÞóÇáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: íóÑúÍóãõ Çááøóåõ ãõæÓóì áóÞóÏú ÃõæÐöíó ÈöÃóßúËóÑó ãöäú åóÐóÇ ÝóÕóÈóÑó» .
æóÇÚúáóãú Ãóäøó ãóÍóáøó ÇáÊøóÔúÈöíåö åõæó Þóæúáõåõ: ßóÇáøóÐöíäó ÂÐóæúÇ ãõæÓì Ïõæäó ãóÇ ÝóÑøóÚó Úóáóíúåö ãöäú Þóæúáöåö:
ÝóÈóÑøóÃóåõ Çááøóåõ ãöãøóÇ ÞÇáõæÇ æóÅöäøóãóÇ Ðóáößó ÅöÏúãóÇÌñ æóÇäúÊöåóÇÒñ áöáúãóÞóÇãö ÈöÐößúÑö ÈóÑóÇÁóÉö ãõæÓóì ãöãøóÇ ÞóÇáõæÇ¡ æóáóÇ ÇÊøöÕóÇáó áóåõ ÈöæóÌúåö ÇáÊøóÔúÈöíå áöÃóä äÈíÆäÇ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áã íæÐ ÅöíÐóÇÁð íóÞúÊóÖöí ÙõåõæÑó ÈóÑóÇÁóÊöåö ãöãøóÇ ÃõæÐöíó Èöåö.(22/120)
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÇÊøóÞõæÇ Çááøóåó æóÞõæáõæÇ ÞóæúáðÇ ÓóÏöíÏðÇ (70) íõÕúáöÍú áóßõãú ÃóÚúãóÇáóßõãú æóíóÛúÝöÑú áóßõãú ÐõäõæÈóßõãú æóãóäú íõØöÚö Çááøóåó æóÑóÓõæáóåõ ÝóÞóÏú ÝóÇÒó ÝóæúÒðÇ ÚóÙöíãðÇ (71)
æóãóÚúäóì «ÈóÑøóÃóåõ» ÃóÙúåóÑó ÈóÑóÇÁóÊóåõ ÚóíóÇäðÇ áöÃóäøó ãõæÓóì ßóÇäó ÈóÑöíÆðÇ ãöãøóÇ ÞóÇáõæåõ ãöäú ÞóÈúáö Ãóäú íõÄúÐõæåõ ÈöÃóÞúæóÇáöåöãú ÝóáóíúÓó æõÌõæÏõ ÇáúÈóÑóÇÁóÉö ãöäúåõ ãõÊóÝóÑøöÚóÉð Úóáóì ÃóÞúæóÇáöåöãú æóáóßöäøó Çááøóåó ÃóÙúåóÑóåóÇ ÚóÞöÈó ÃóÞúæóÇáöåöãú ÝóÅöäøó Çááøóåó ÃóÙúåóÑó ÈóÑóÇÁóÊóåõ ãöäó ÇáÊøóÛúÑöíÑö Èöåöãú ÅöÐú ÃóãóÑóåõãú ÈöÏõÎõæáö ÃóÑöíÍóÇ ÝóËóÈøóÊó ÞõáõæÈóåõãú æóÇÝúÊóÊóÍõæåóÇ æóÃóÙúåóÑó ÈóÑóÇÁóÊóåõ ãöäó ÇáöÇÓúÊöåúÒóÇÁö Èöåöãú ÅöÐú ÃóÙúåóÑó ãõÚúÌöÒóÊóåõ Íöíäó ÐóÈóÍõæÇ ÇáúÈóÞóÑóÉó ÇáøóÊöí ÃóãóÑóåõãú ÈöÐóÈúÍöåóÇ ÝóÊóÈóíøóäó ãóäú ÞóÊóáó ÇáäøóÝúÓó ÇáøóÊöí ÇÏøóÇÑóÃõæÇ ÝöíåóÇ.
æóÃóÙúåóÑó ÓóáóÇãóÊóåõ ãöäó ÇáúÈóÑóÕö æóÇáúÃõÏúÑóÉö Íöíäó ÈóÏóÇ áóåõãú ÚõÑúíóÇäðÇ áóãøóÇ ÇäúÊóÞóáó ÇáúÍóÌúÑõ ÇáøóÐöí Úóáóíúåö ËöíóÇÈõåõ. æóãóÚúäóì: «ÈóÑøóÃóåõ ãöãøóÇ ÞóÇáõæÇ» ÈóÑøóÃóåõ ãöäú ãóÖúãõæäö Þóæúáöåöãú áóÇ ãöäú äóÝúÓö Þóæúáöåöãú áöÃóäøó Þóæúáóåõãú ÞóÏú ÍóÕóáó æóÃõæÐöíó Èöåö æóåóÐóÇ ßóãóÇ ÓóãøóæõÇ ÇáÓøõÈøóÉó ÇáúÞóÇáóÉó. æóäóÙöíÑõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóäóÑöËõåõ ãóÇ íóÞõæáõ [ãóÑúíóã:
80] ¡ Ãóíú ãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö ãóÞóÇáõåõ æóåõæó Þóæúáõåõ: áóÃõæÊóíóäøó ãóÇáÇ æóæóáóÏÇð [ãóÑúíóã: 77] Ãóíú äóÑöËõåõ ãóÇáóåõ æóæóáóÏóåõ.
æóÌõãúáóÉõ æóßÇäó ÚöäúÏó Çááøóåö æóÌöíåÇð ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Ýöí ÂÎöÑö ÇáúßóáóÇãö æóãõÝöíÏóÉñ ÓóÈóÈó ÚöäóÇíóÉö Çááøóåö ÈöÊóÈúÑöÆóÊöåö.
æÇáæÌíå ÕÝÉ ãÔÈåÉ¡ Ãóíú Ðõæ ÇáúæóÌóÇåóÉö. æóåöíó ÇáúÌóÇåõ æóÍõÓúäõ ÇáúÞóÈõæáö ÚöäúÏó ÇáäøóÇÓö. íõÞóÇáõ:
æóÌõåó ÇáÑøóÌõáõ¡ ÈöÖóãøö ÇáúÌöíãö¡ æóÌóÇåóÉð Ýóåõæó æóÌöíåñ. æóåóÐóÇ ÇáúÝöÚúáõ ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáöÇÓúãö ÇáúÌóÇãöÏö æóåõæó ÇáúæóÌúåõ ÇáøóÐöí áöáúÅöäúÓóÇäö¡ ÝóãóÚúäóì ßóæúäöåö æóÌöíåðÇ ÚöäúÏó Çááøóåö Ãóäøóåõ ãóÑúÖöíøñ Úóäåõ ãóÞúÈõæá ãÛúÝõæÑ áóåõ ãõÓúÊóÌóÇÈõ ÇáÏøóÚúæóÉö.
æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÌöíåÇð Ýöí ÇáÏøõäúíÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó [45] ¡ ÝóÖõãøóåõ Åöáóì åõäóÇ. æóÐößúÑõ ÝöÚúáö ßÇäó ÏóÇáøñ Úóáóì Êóãóßøõäö æóÌóÇåóÊöåö ÚöäúÏó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóåóÐóÇ ÊóÓúÝöíåñ áöáøóÐöíäö ÂÐóæúåõ ÈöÃóäøóåõãú ÂÐóæúåõ ÈöãóÇ åõæó ãÈÑà ãöäúåõ¡ æÊäæíå æóÊóæúÌöíåñ áöÊóäúÒöíåö Çááøóåö ÅöíøóÇåõ ÈöÃóäøóåõ ãõÓúÊóÃúåöáñ áöÊöáúßó ÇáÊøóÈúÑöÆóÉö áöÃóäøóåõ æóÌöíåñ ÚöäúÏó Çááøóåö æóáóíúÓó ÈÎÇãá.
[70¡ 71]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÇáúÂíóÇÊ 70 Åöáóì 71]
íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÇÊøóÞõæÇ Çááøóåó æóÞõæáõæÇ ÞóæúáÇð ÓóÏöíÏÇð (70) íõÕúáöÍú áóßõãú ÃóÚúãÇáóßõãú æóíóÛúÝöÑú áóßõãú ÐõäõæÈóßõãú æóãóäú íõØöÚö Çááøóåó æóÑóÓõæáóåõ ÝóÞóÏú ÝÇÒó ÝóæúÒÇð ÚóÙöíãÇð (71)
ÈóÚúÏó Ãóäú äóåóì Çááøóåõ ÇáúãõÓúáöãöíäó ÚóãøóÇ íõÄúÐöí ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÑóÈóÃó Èöåöãú Úóäú Ãóäú íóßõæäõæÇ ãöËúáó(22/121)
ÇáøóÐöíäó ÂÐóæúÇ ÑóÓõæáóåõãú¡ æóÌøóåó Åöáóíúåöãú ÈóÚúÏó Ðóáößó äöÏóÇÁð ÈöÃóäú íóÊøóÓöãõæÇ ÈöÇáÊøóÞúæóì æóÓóÏóÇÏö ÇáúÞóæúáö áöÃóäøó ÝóÇÆöÏóÉó Çáäøóåúíö Úóäö ÇáúãóäóÇßöÑö ÇáÊøóáóÈøõÓõ ÈöÇáúãóÍóÇãöÏö¡ æóÇáÊøóÞúæóì ÌöãóÇÚõ ÇáúÎóíúÑö Ýöí ÇáúÚóãóáö æóÇáúÞóæúáö. æóÇáúÞóæúáõ ÇáÓøóÏöíÏõ ãõÈöËøõ ÇáúÝóÖóÇÆöáö.
æóÇÈúÊöÏóÇÁõ ÇáúßóáóÇãö ÈöäöÏóÇÁö ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ áöáöÇåúÊöãóÇãö Èöåö æóÇÓúÊöÌúáóÇÈö ÇáúÅöÕúÛóÇÁö Åöáóíúåö. æóäöÏóÇÄõåõãú ÈöÇáøóÐöíäö ÂãóäõæÇ áöãóÇ Ýöíåö ãöäó ÇáúÅöíãóÇÁö Åöáóì Ãóäøó ÇáúÅöíãóÇäó íóÞúÊóÖöí ãóÇ ÓóíõÄúãóÑõæäó Èöåö. ÝóÝöíåö ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÃóäøó ÇáøóÐöíäó íóÕúÏõÑõ ãöäúåõãú ãóÇ íõÄúÐöí ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÕúÏðÇ áóíúÓõæÇ ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó Ýöí ÈóÇØöäö ÇáúÃóãúÑö æóáóßöäøóåõãú ãõäóÇÝöÞõæäó¡ æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáÊøóÞúæóì ãõÔúÚöÑñ ÈöÃóäøó ãóÇ ÓóíõÄúãóÑõæäó Èöåö ãöäú ÓóÏöíÏö ÇáúÞóæúáö åõæó ãöäú ÔõÚóÈö ÇáÊøóÞúæóì ßóãóÇ åõæó ãöäú ÔõÚóÈö ÇáúÅöíãóÇäö.
æóÇáúÞóæúáõ: ÇáúßóáóÇãõ ÇáøóÐöí íóÕúÏõÑõ ãöäú Ýóãö ÇáúÅöäúÓóÇäö íõÚóÈøöÑõ ÚóãøóÇ Ýöí äóÝúÓöåö.
æóÇáÓøóÏöíÏõ: ÇáøóÐöí íõæóÇÝöÞõ ÇáÓøóÏóÇÏó. æóÇáÓøóÏóÇÏõ: ÇáÕøóæóÇÈõ æóÇáúÍóÞøõ æóãöäúåõ ÊóÓúÏöíÏõ ÇáÓøóåúãö äóÍúæó ÇáÑøóãúíóÉö¡ Ãóíú ÚóÏóãõ ÇáúÚõÏõæáö Èöåö Úóäú ÓöãóÊöåóÇ ÈöÍóíúËõ ÅöÐóÇ ÇäúÏóÝóÚó ÃóÕóÇÈóåóÇ¡ ÝóÔóãóáó ÇáúÞóæúáõ ÇáÓøóÏöíÏõ ÇáúÃóÞúæóÇáó ÇáúæóÇÌöÈóÉó æóÇáúÃóÞúæóÇáó ÇáÕøóÇáöÍóÉó ÇáäøóÇÝöÚóÉó ãöËúáó ÇÈúÊöÏóÇÁö ÇáÓøóáóÇãö æóÞóæúáö ÇáúãõÄúãöäö áöáúãõÄúãöäö ÇáøóÐöí íõÍöÈøõåõ: Åöäøöí ÃõÍöÈøõßó.
æóÇáúÞóæúáõ íóßõæäõ ÈóÇÈðÇ ÚóÙöíãðÇ ãöäú ÃóÈúæóÇÈö ÇáúÎóíúÑö æóíóßõæäõ ßóÐóáößó ãöäú ÃóÈúæóÇÈö ÇáÔøóÑøö.
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö: «æóåóáú íóßõÈøõ ÇáäøóÇÓó Ýöí ÇáäøóÇÑö Úóáóì æõÌõæåöåöãú ÅöáøóÇ ÍóÕóÇÆöÏõ ÃóáúÓöäóÊöåöãú»
¡
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö ÇáúÂÎóÑö: «ÑóÍöãó Çááøóåõ ÇãúÑóÃð ÞóÇáó ÎóíúÑðÇ ÝóÛóäöãó Ãóæú ÓóßóÊó ÝóÓóáöãó»
¡
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö ÇáúÂÎóÑö: «ãóäú ßóÇäó íõÄúãöäõ ÈöÇááøóåö æóÇáúíóæúãö ÇáúÂÎöÑö ÝóáúíóÞõáú ÎóíúÑðÇ Ãóæú áöíóÕúãõÊú» .
æóíóÔúãóáõ ÇáúÞóæúáõ ÇáÓøóÏöíÏõ ãóÇ åõæó ÊóÚúÈöíÑñ Úóäú ÅöÑúÔóÇÏò ãöäú ÃóÞúæóÇáö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö æóÇáúÚõáóãóÇÁö æóÇáúÍõßóãóÇÁö¡ æóãóÇ åõæó ÊóÈúáöíÛñ áöÅöÑúÔóÇÏö ÛóíúÑöåö ãöäú ãóÃúËõæÑö ÃóÞúæóÇáö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö æóÇáúÚõáóãóÇÁö. ÝóÞöÑóÇÁóÉõ ÇáúÞõÑúÂäö Úóáóì ÇáäøóÇÓö ãöäó ÇáúÞóæúáö ÇáÓøóÏöíÏö¡ æóÑöæóÇíóÉõ ÍóÏöíËö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäó ÇáúÞóæúáö ÇáÓøóÏöíÏö.
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö: «äóÖøóÑó Çááøóåõ ÇãúÑóÃð ÓóãöÚó ãóÞóÇáóÊöí ÝóæóÚóÇåóÇ ÝóÃóÏøóÇåóÇ ßóãóÇ ÓóãöÚóåóÇ»
æóßóÐóáößó äóÔúÑõ ÃóÞúæóÇáö ÇáÕøóÍóÇÈóÉö æóÇáúÍõßóãóÇÁö æóÃóíöãøóÉö ÇáúÝöÞúåö. æóãöäó ÇáúÞóæúáö ÇáÓøóÏöíÏö ÊóãúÌöíÏõ Çááøóåö æóÇáËøóäóÇÁõ Úóáóíúåö ãöËúáó ÇáÊøóÓúÈöíÍö. æóãöäó ÇáúÞóæúáö ÇáÓøóÏöíÏö ÇáúÂÐóÇäõ æóÇáúÅöÞóÇãóÉõ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Åöáóíúåö íóÕúÚóÏõ Çáúßóáöãõ ÇáØøóíøöÈõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÝóÇØöÑò [10] . ÝóÈöÇáúÞóæúáö ÇáÓøóÏöíÏö
ÊóÔöíÚõ ÇáúÝóÖóÇÆöáõ æóÇáúÍóÞóÇÆöÞõ Èóíúäó ÇáäøóÇÓö ÝóíóÑúÛóÈõæäó Ýöí ÇáÊøóÎóáøõÞö ÈåóÇ¡ æÈÇáÞæá ÇáÓíøÁ ÊóÔöíÚõ ÇáÖøóáóÇáóÇÊõ æóÇáÊøóãúæöíåóÇÊõ(22/122)
ÝóíóÛúÊóÑøõ ÇáäøóÇÓõ ÈöåóÇ æóíóÍúÓóÈõæäó Ãóäøóåõãú íõÍúÓöäõæäó ÕõäúÚðÇ. æóÇáúÞóæúáõ ÇáÓøóÏöíÏõ íóÔúãóáõ ÇáúÃóãúÑó ÈöÇáúãóÚúÑõæÝö æóÇáäøóåúíó Úóäö ÇáúãõäúßóÑö.
æóáöãóÇ Ýöí ÇáÊøóÞúæóì æóÇáúÞóæúáö ÇáÓøóÏöíÏö ãöäú æóÓóÇÆöáö ÇáÕøóáóÇÍö ÌóÚóáó áöáúÂÊöí ÈöåöãóÇ ÌóÒóÇÁð ÈöÅöÕúáóÇÍö ÇáúÃóÚúãóÇáö æóãóÛúÝöÑóÉö ÇáÐøõäõæÈö. æóåõæó äóÔúÑñ Úóáóì ÚóßúÓö ÇááøóÝøö¡ ÝóÅöÕúáóÇÍõ ÇáúÃóÚúãóÇáö ÌóÒóÇÁñ Úóáóì ÇáúÞóæúáö ÇáÓøóÏöíÏö áöÃóäøó ÃóßúËóÑó ãóÇ íõÝöíÏõåõ ÇáúÞóæúáõ ÇáÓøóÏöíÏõ ÅöÑúÔóÇÏõ ÇáäøóÇÓö Åöáóì ÇáÕøóáóÇÍö Ãóæö ÇÞúÊöÏóÇÁõ ÇáäøóÇÓö ÈöÕóÇÍöÈö ÇáúÞóæúáö ÇáÓøóÏöíÏö.
æóÛõÝúÑóÇäõ ÇáÐøõäõæÈö ÌóÒóÇÁñ Úóáóì ÇáÊøóÞúæóì áöÃóäøó ÚóãõæÏó ÇáÊøóÞúæóì ÇÌúÊöäóÇÈõ ÇáúßóÈóÇÆöÑö æóÞóÏú ÛóÝóÑó Çááøóåõ áöáäøóÇÓö ÇáÕøóÛóÇÆöÑó ÈöÇÌúÊöäóÇÈö ÇáúßóÈóÇÆöÑö æóÛóÝóÑó áóåõãõ ÇáúßóÈóÇÆöÑó ÈöÇáÊøóæúÈóÉö¡ æóÇáÊøóÍóæøõáõ Úóäö ÇáúãóÚóÇÕöí ÈóÚúÏó Çáúåóãøö ÈöåóÇ ÖóÑúÈñ ãöäú ãóÛúÝöÑóÊöåóÇ.
Ëõãøó Åöäøó ÖóãöíÑóíú ÌóãúÚö ÇáúãõÎóÇØóÈö áóãøóÇ ßóÇäóÇ ÚóÇÆöÏóíúäó Úóáóì ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ßóÇäóÇ ÚóÇãøóíúäö áößõáøö ÇáúãõÄúãöäöíäó Ýöí Úõãõæãö ÇáúÃóÒúãóÇäö ÓóæóÇÁð ßóÇäóÊö ÇáúÃóÚúãóÇáõ ÃóÚúãóÇáó ÇáúÞóÇÆöáöíäó ÞóæúáðÇ ÓóÏöíÏðÇ Ãóæú ÃóÚúãóÇáó ÛóíúÑöåöãú ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáøóÐöíäó íóÓúãóÚõæäó ÃóÞúæóÇáóåõãú ÝóÅöäøóåõãú áóÇ íóÎúáõæäó ãöäú ÝóÑöíÞò íóÊóÃóËøóÑõ ÈöÐóáößó ÇáúÞóæúáö ÝóíóÚúãóáõæäó ÈöãóÇ íóÞúÊóÖöíåö Úóáóì ÊóÝóÇæõÊò Èóíúäó ÇáúÚóÇãöáöíäó¡ æóÈöÍóÓóÈö Ðóáößó ÇáÊøóÝóÇæõÊö íóÊóÝóÇæóÊõ ÕóáóÇÍõ ÃóÚúãóÇáö ÇáúÞóÇÆöáöíäó ÞóæúáðÇ ÓóÏöíÏðÇ æóÇáúÚóÇãöáöíäó Èöåö ãöäó ÓóÇãöÚöíåö¡ æóßóÐóáößó ÃóÚúãóÇáõ ÇáøóÐöí ÞóÇáó ÇáúÞóæúáó ÇáÓøóÏöíÏó Ýöí æóÞúÊö ÓóãóÇÚöåö Þóæúáó ÛóíúÑöåö.
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö: «ÝóÑõÈøó ÍóÇãöáö ÝöÞúåò Åöáóì ãóäú åõæó ÃóÝúÞóåõ ãöäúåõ» ¡
ÝóÙóåóÑó Ãóäøó ÅöÕúáóÇÍó ÇáúÃóÚúãóÇáö ãõÊóÝóÇæöÊñ æóßóíúÝóãóÇ ßóÇäó ÝóÅöäøó ÕóáóÇÍó ÇáúãóÚúãõæáö ãöäú ÂËóÇÑö ÓöÏóÇÏö ÇáúÞóæúáö¡ æóßóÐóáößó ÇáÊøóÞúæóì Êóßõæäõ ÓóÈóÈðÇ áöãóÛúÝöÑóÉö ÐõäõæÈö ÇáúãõÊøóÞöí æóãóÛúÝöÑóÉö ÐõäõæÈö ÛóíúÑöåö áöÃóäøó ãöäó ÇáÊøóÞúæóì ÇáöÇäúßöÝóÇÝó Úóäú ãõÔóÇÑóßóÉö Ãóåúáö ÇáúãóÚóÇÕöí Ýöí ãóÚóÇÕöíåöãú ÝóíóÍúÕõáõ ÈöÐóáößó ÇäúßöÝóÇÝõ ßóËöíÑñ ãöäúåõãú Úóäú ãóÚóÇÕöíåöãú ÊóÃóÓøöíðÇ Ãóæú ÍóíóÇÁð ÝóÊóÊóÚóØøóáõ ÈóÚúÖõ ÇáúãóÚóÇÕöí¡ æóÐóáößó ÖóÑúÈñ ãöäó ÇáúÛõÝúÑóÇäö ÝóÅöäö ÇÞúÊóÏóì ÝóÇåúÊóÏóì ÝóÇáúÃóãúÑõ ÃóÌúÏóÑõ.
æóÐößúÑõ áóßõãú ãóÚó ÝöÚúáóíú íõÕúáöÍú- æíóÛúÝöÑú áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÇáúÚöäóÇíóÉö ÈöÇáúãõÊøóÞöíäó ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÞóæúáö ÇáÓøóÏöíÏö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ãóáóãú äóÔúÑóÍú áóßó ÕóÏúÑóßó [ÇáÔøóÑúÍ: 1] .
æóÌõãúáóÉõ æóãóäú íõØöÚö Çááøóåó æóÑóÓõæáóåõ ÝóÞóÏú ÝÇÒó ÝóæúÒÇð ÚóÙöíãÇð ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö íõÕúáöÍú áóßõãú ÃóÚúãÇáóßõãú æóíóÛúÝöÑú áóßõãú ÐõäõæÈóßõãú Ãóíú æóÊóÝõæÒõæÇ ÝóæúÒðÇ ÚóÙöíãðÇ ÅöÐóÇ ÃóØóÚúÊõãú(22/123)
ÅöäøóÇ ÚóÑóÖúäóÇ ÇáúÃóãóÇäóÉó Úóáóì ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóÇáúÌöÈóÇáö ÝóÃóÈóíúäó Ãóäú íóÍúãöáúäóåóÇ æóÃóÔúÝóÞúäó ãöäúåóÇ æóÍóãóáóåóÇ ÇáúÅöäúÓóÇäõ Åöäøóåõ ßóÇäó ÙóáõæãðÇ ÌóåõæáðÇ (72)
Çááøóåó ÈöÇãúÊöËóÇáö ÃóãúÑöåö. æóÅöäøóãóÇ ÕöíÛóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ Ýöí ÕöíÛóÉö ÇáÔøóÑúØö æóÌóæóÇÈöåö áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáúÚõãõæãö Ýöí ÇáúãõØöíÚöíäó æóÃóäúæóÇÚö ÇáØøóÇÚóÇÊö ÝóÕóÇÑóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ ÈöåóÐóíúäö ÇáúÚõãõæãóíúäö Ýöí ÞõæøóÉö ÇáÊøóÐúíöíáö. æóåóÐóÇ äÓÌ ÈÏíÚ ãöäú äóÙúãö ÇáúßóáóÇãö æóåõæó
ÅöÝóÇÏóÉõ ÛóÑóÖóíúäö ÈÌãáÉ æóÇÍöÏóÉ.
[72]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 72]
ÅöäøóÇ ÚóÑóÖúäóÇ ÇáúÃóãÇäóÉó Úóáóì ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóÇáúÌöÈÇáö ÝóÃóÈóíúäó Ãóäú íóÍúãöáúäóåÇ æóÃóÔúÝóÞúäó ãöäúåÇ æóÍóãóáóåóÇ ÇáúÅöäúÓÇäõ Åöäøóåõ ßÇäó ÙóáõæãÇð ÌóåõæáÇð (72)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøñ ÃóÝóÇÏó ÇáúÅöäúÈóÇÁó Úóáóì ÓõäøóÉò ÚóÙöíãóÉò ãöäú Óõäóäö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Ýöí Êóßúæöíäö ÇáúÚóÇáóãö æóãóÇ Ýöíåö æóÈöÎóÇÕøóÉò ÇáúÅöäúÓóÇäó áöíóÑúÞõÈó ÇáäøóÇÓõ Ýöí ÊóÕóÑøõÝóÇÊöåöãú æóãõÚóÇãóáóÇÊöåöãú ãóÚó ÑóÈøöåöãú æóãõÚóÇãóáóÇÊö ÈóÚúÖöåöãú ãóÚó ÈóÚúÖò ÈöãöÞúÏóÇÑö ÌóÑúíöåöãú Úóáóì åóÐöåö ÇáÓøõäøóÉö æóÑóÚúíöåöãú ÊóØúÈöíÞóåóÇ Ýóíóßõæäõ ÚóÑúÖõåõãú ÃóÚúãóÇáóåõãú Úóáóì ãöÚúíóÇÑöåóÇ ãõÔúÚöÑðÇ áóåõãú ÈöãóÕöíÑöåöãú æóãõÈóíøöäðÇ ÓóÈóÈó ÊóÝúÖöíáö ÈóÚúÖöåöãú Úóáóì ÈóÚúÖò æóÇÕúØöÝóÇÁö ÈóÚúÖöåöãú ãöäú Èóíúäö ÈóÚúÖò.
æóãóæúÞöÚõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÚóÞöÈó ãóÇ ÞóÈúáóåóÇ¡ æóÝöí ÂÎöÑö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö íóÞúÊóÖöí Ãóäøó áöãóÖúãõæäöåóÇ ÇÑúÊöÈóÇØðÇ ÈöãóÖúãõæäö ãóÇ ÞóÈöáóåóÇ¡ æóíóÕúáõÍõ ÚóæúäðÇ áöÇßúÊöÔóÇÝö ÏóÞöíÞö ãóÚúäóÇåóÇ æóÅöÒóÇáóÉö ÓõÊõæÑö ÇáÑøóãúÒö Úóäö ÇáúãõÑóÇÏö ãöäúåóÇ¡ æóáóæú ÈöÊóÞúáöíáö ÇáöÇÍúÊöãóÇáö¡ æóÇáúãóÕöíÑö Åöáóì ÇáúãóÂáö.
æóÇáöÇÝúÊöÊóÇÍõ ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóæúßöíÏö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúÎóÈóÑö Ãóæú ÊóäúÒöíöáöåö áöÛóÑóÇÈóÉö ÔóÃúäöåö ãóäúÒöáóÉó ãóÇ ÞóÏú íõäúßöÑõåõ ÇáÓøóÇãöÚõ.
æóÇÝúÊöÊóÇÍõ ÇáúÂíóÉö ÈöãóÇÏøóÉö ÇáúÚóÑúÖö¡ æóÕóæúÛõåóÇ Ýöí ÕöíÛóÉ ÇáúãóÇÖöí¡ æóÌóÚúáõ ãõÊóÚóáøöÞöåóÇ ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó æóÇáúÌöÈóÇá æóÇáúÅöäúÓóÇä íæãìÁ Åöáóì Ãóäøó ãõÊóÚóáøöÞó åóÐóÇ ÇáúÚóÑúÖö ßóÇäó Ýöí ÕóÚöíÏò æóÇÍöÏò ÝóíóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõ ÚóÑúÖñ ÃóÒóáöíøñ Ýöí ãóÈúÏóÃö ÇáÊøóßúæöíäö ÚöäúÏó ÊóÚóáøõÞö ÇáúÞõÏúÑóÉö ÇáÑøóÈøóÇäöíøóÉö ÈöÅöíÌóÇÏö ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ÇáúÃóÑúÖöíøóÉö æóÅöíÏóÇÚöåóÇ ÝõÕõæáóåóÇ ÇáúãõÞóæøöãóÉó áöãóæóÇåöíåóÇ æóÎóÕóÇÆöÕöåóÇ æóãõãóíøöÒóÇÊöåóÇ ÇáúãõáóÇÆöãóÉö áöæóÝóÇÆöåóÇ ÈöãóÇ ÎõáöÞóÊú áöÃóÌúáöåö ßóãóÇ Íõãöáó Þóæúáõåõ: æóÅöÐú ÃóÎóÐó ÑóÈøõßó ãöäú Èóäöí ÂÏóãó ãöäú ÙõåõæÑöåöãú ÐÑíÇÊåã [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 172] ÇáúÂíóÉó.
æóÇÎúÊöÊóÇãõ ÇáúÂíóÉö ÈöÇáúÚöáøóÉö ãöäú Þóæúáöåö: áöíõÚóÐøöÈó Çááøóåõ ÇáúãõäÇÝöÞöíäó æóÇáúãõäÇÝöÞÇÊö [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 73] Åöáóì äöåóÇíóÉö ÇáÓøõæÑóÉö íóÞúÊóÖöí Ãóäøó áöáúÃóãóÇäóÉö ÇáúãóÐúßõæÑóÉö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãóÒöíÏó ÇÎúÊöÕóÇÕò ÈöÇáúÚöÈúÑóÉö Ýöí ÃóÍúæóÇáö ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó æóÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäú Èóíúäö äóæúÚö ÇáúÅöäúÓóÇäö Ýöí ÑóÚúíö ÇáúÃóãóÇäóÉö æóÅöÖóÇÚóÊöåóÇ.(22/124)
ÝóÍóÞöíÞñ ÈöäóÇ Ãóäú äóÞõæáó: Åöäøó åóÐóÇ ÇáúÚóÑúÖó ßóÇäó Ýöí ãóÈúÏóÃö Êóßúæöíäö ÇáúÚóÇáóãö æóäóæúÚö ÇáúÅöäúÓóÇäö áöÃóäøóåõ áóãøóÇ ÐõßöÑóÊú Ýöíåö ÇáÓøóãóÇæóÇÊõ æóÇáúÃóÑúÖõ æóÇáúÌöÈóÇáõ ãóÚó ÇáúÅöäúÓóÇäö Úõáöãó Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÈöÇáúÅöäúÓóÇäö äóæúÚõåõ áöÃóäøóåõ áóæú ÃõÑöíÏó ÈóÚúÖõ ÃóÝúÑóÇÏöåö æóáóæú Ýöí Ãóæøóáö ÇáäøóÔúÃóÉö áóãóÇ ßóÇäó Ýöí ÊóÍóãøõáö Ðóáößó ÇáúÝóÑúÏö ÇáúÃóãóÇäóÉó ÇÑúÊöÈóÇØñ ÈöÊóÚúÐöíÈö ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó æóÇáúãõÔúÑößöíäó¡ æóáóãóÇ ßóÇäó Ýöí ÊóÍóãøõáö ÈóÚúÖö ÃóÝúÑóÇÏöåö Ïõæäó ÈóÚúÖò ÇáúÃóãóÇäóÉó ÍößúãóÉñ
ãõäóÇÓöÈóÉñ áöÊóÕóÑøõÝóÇÊö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
ÝóÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÅöäúÓÇäõ ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö¡ Ãóíú äóæúÚõ ÇáúÅöäúÓóÇäö.
æóÇáúÚóÑúÖõ: ÍóÞöíÞóÊõåõ ÅöÍúÖóÇÑõ ÔóíúÁò áöÂÎóÑó áöíóÎúÊóÇÑóåõ Ãóæú íóÞúÈóáóåõ æóãöäúåõ ÚóÑúÖõ ÇáúÍóæúÖö Úóáóì ÇáäøóÇÞóÉö¡ Ãóíú ÚóÑúÖõåõ ÚóáóíúåóÇ Ãóäú ÊóÔúÑóÈó ãöäúåõ¡ æóÚóÑúÖõ ÇáúãõÌóäøóÏöíäó Úóáóì ÇáúÃóãöíÑö áöÞóÈõæáö ãóäú ÊóÃóåøóáó ãöäúåõãú. æóÝöí ÍóÏöíËö ÇÈúäö ÚõãóÑó: «ÚõÑöÖúÊõ Úóáóì ÑóÓõæáö Çááøóåö æóÃóäóÇ ÇÈúäõ ÃóÑúÈóÚó ÚóÔúÑóÉó ÝóÑóÏøóäöí æóÚõÑöÖúÊõ Úóáóíúåö æóÃóäóÇ ÇÈúäõ ÎóãúÓó ÚóÔúÑóÉó ÝóÃóÌóÇÒóäöí» . æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃõæáÆößó íõÚúÑóÖõæäó Úóáì ÑóÈøöåöãú Ýöí ÓõæÑóÉö åõæÏò [18] ¡ æóÞóæúáöåö: ÚõÑöÖõæÇ Úóáì ÑóÈøößó ÕóÝøðÇ
Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö [48] .
ÝóÞóæúáõåõ: ÚóÑóÖúäóÇ åõäóÇ ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ ÊóãúËöíáöíøóÉñ áöæóÖúÚö ÔóíúÁò Ýöí ÔóíúÁò áöÃóäøóåõ Ãóåúáñ áóåõ Ïõæäó ÈóÞöíøóÉö ÇáúÃóÔúíóÇÁö¡ æóÚóÏóãõ æóÖúÚöåö Ýöí ÈóÞöíøóÉö ÇáúÃóÔúíóÇÁö áöÚóÏóãö ÊóÃóåøõáöåóÇ áöÐóáößó ÇáÔøóíúÁö¡ ÝóÔõÈøöåóÊú ÍóÇáóÉõ ÕóÑúÝö ÊóÍúãöíáö ÇáúÃóãóÇäóÉö Úóäö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóÇáúÌöÈóÇáö æóæóÖúÚöåóÇ Ýöí ÇáúÅöäúÓóÇäö ÈöÍóÇáóÉö ãóäú íóÚúÑöÖõ ÔóíúÆðÇ Úóáóì ÃõäóÇÓò ÝóíóÑúÝõÖõåõ ÈóÚúÖõåõãú æóíóÞúÈóáõåõ æóÇÍöÏñ ãöäúåõãú Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáÊøóãúËöíáöíøóÉö¡ Ãóæú ÊóãúËöíáñ áöÊóÚóáøõÞö Úöáúãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÚóÏóãö ÕóáóÇÍöíóÉö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóÇáúÌöÈóÇáö áöÅöäóÇØóÉö ãóÇ ÚõÈøöÑó Úóäúåõ ÈöÇáúÃóãóÇäóÉö ÈöåóÇ æóÕóáóÇÍöíóÉö ÇáúÅöäúÓóÇä áÐóáöß¡ ÝÔÈåÊ ÍóÇáóÉõ ÊóÚóáøõÞö Úöáúãö Çááøóåö ÈöãõÎóÇáóÝóÉö ÞóÇÈöáöíøóÉö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóÇáúÌöÈóÇáö ÈöÍóãúáö ÇáúÃóãóÇäóÉö áöÞóÇÈöáöíøóÉö ÇáúÅöäúÓóÇäö Ðóáößó ÈöÚóÑúÖö ÔóíúÁò Úóáóì ÃóÔúíóÇÁó áöÇÓúÊöÙúåóÇÑö ãöÞúÏóÇÑö ÕóáóÇÍöíøóÉö ÃóÍóÏö Êöáúßó ÇáúÃóÔúíóÇÁó áöáÊøóáóÈøõÓö ÈöÇáÔøóíúÁö ÇáúãóÚúÑõæÖö ÚóáóíúåóÇ.
æóÝóÇÆöÏóÉõ åóÐóÇ ÇáÊøóãúËöíáö ÊóÚúÙöíãõ ÃóãúÑö åóÐöåö ÇáúÃóãóÇäóÉö ÅöÐú ÈóáóÛóÊú Ãóäú áóÇ íõØöíÞó ÊóÍóãøõáóåóÇ ãóÇ åõæó ÃóÚúÙóãõ ãóÇ íõÈúÕöÑõåõ ÇáäøóÇÓõ ãöäú ÃóÌúäóÇÓö ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö. ÝóÊóÎúÕöíÕõ ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ÈöÇáÐøößúÑö ãöäú Èóíúäö ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö áöÃóäøóåõãóÇ ÃóÚúÙóãõ ÇáúãóÚúÑõæÝö áöáäøóÇÓö ãöäó ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö¡ æóÚóØóÝõ ÇáúÌöÈÇáö Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö æóåöíó ãöäúåóÇ áöÃóäøó ÇáúÌöÈóÇáó ÃóÚúÙóãõ ÇáúÃóÌúÒóÇÁö ÇáúãóÚúÑõæÝóÉö ãöäú ÙóÇåöÑö ÇáúÃóÑúÖö æóåöíó ÇáøóÊöí ÊõÔóÇåöÏõ ÇáúÃóÈúÕóÇÑõ ÚóÙóãóÊóåóÇ ÅöÐö ÇáúÃóÈúÕóÇÑõ(22/125)
áóÇ ÊóÑóì ÇáúßõÑóÉó ÇáúÃóÑúÖöíøóÉó ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: áóæú ÃóäúÒóáúäÇ åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäó Úóáì ÌóÈóáò áóÑóÃóíúÊóåõ ÎÇÔöÚÇð ãõÊóÕóÏøöÚÇð ãöäú ÎóÔúíóÉö Çááøóåö [ÇáúÍóÔúÑ: 21] .
æóÞóÑöíäóÉõ ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ÍóÇáöíøóÉñ æóåöíó ÚóÏóãõ ÕöÍøóÉö ÊóÚóáøõÞö ÇáúÚóÑúÖö æóÇáúÅöÈóÇÁö ÈöÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóÇáúÌöÈóÇáö áöÇäúÊöÝóÇÁö ÅöÏúÑóÇßöåóÇ ÝóÃóäøóì áóåóÇ Ãóäú ÊóÎúÊóÇÑó æóÊóÑúÝõÖó¡ æóßóÐóáößó ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ßóæúäö ÇáúãõÑóÇÏö ãöäúåõ ÌöäúÓóåõ æóãóÇåöíøóÊóåõ áöÃóäøó ÇáúãóÇåöíøóÉó áóÇ ÊõÝóÇæöÖõ æóáóÇ ÊóÎúÊóÇÑõ ßóãóÇ íõÞóÇáõ: ÇáØøóÈöíÚóÉõ ÚóãúíóÇÁõ¡ Ãóíú áóÇ ÇÎúÊöíóÇÑó áóåóÇ¡ Ãóíú áöáúÌöÈöáøóÉö æóÅöäøóãóÇ ÊóÕúÏõÑõ ÚóäúåóÇ ÂËóÇÑõåóÇ ÞóÓúÑðÇ.
æóáöÐóáößó ÝÃÝÚÇá ÚóÑóÖúäóÇ¡ ÝóÃóÈóíúäó¡ íóÍúãöáúäóåÇ¡ æÃóÔúÝóÞúäó ãöäúåÇ¡ æÍóãóáóåóÇ ÃóÌúÒóÇÁñ áöáúãõÑóßøóÈö
ÇáÊøóãúËöíáöíøö. æóåóÐöåö ÇáúÃóÌúÒóÇÁõ ÕóÇáöÍóÉñ áöÃóäú íóßõæäó ßõáøñ ãöäúåóÇ ÇÓúÊöÚóÇÑóÉð ãõÝúÑóÏóÉð ÈöÃóäú íõÔóÈøöåó ÅöíÏóÇÚó ÇáúÃóãóÇäóÉö Ýöí ÇáúÅöäúÓóÇäö æóÕóÑúÝóåóÇ Úóäú ÛóíúÑöåö ÈöÇáúÚóÑúÖö¡ æóíõÔóÈøöåó ÚóÏóãó ãõÕóÍøöÍö ãóæóÇåöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóÇáúÌöÈóÇáö áöÅöíÏóÇÚö ÇáúÃóãóÇäóÉö ÝöíåóÇ ÈöÇáúÅöÈóÇÁö¡ æóíõÔóÈøöåó ÇáúÅöíÏóÇÚó ÈöÇáÊøóÍúãöíáö æóÇáúÍóãúáö¡ æóíõÔóÈøöåó ÚóÏóãó ÇáÊøóáóÇÄõãö Èóíúäó ãóæóÇåöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóÇáúÌöÈóÇáö ÈöÇáúÚóÌúÒö Úóäú ÞóÈõæáö Êöáúßó ÇáúßóÇÆöäóÇÊö ÅöíøóÇåóÇ æóåõæó ÇáúãõÚóÈøóÑõ Úóäúåõ ÈöÇáúÅöÔúÝóÇÞö¡ æóíõÔóÈøöåó ÇáÊøóáóÇÄõãó æóãõÕóÍøöÍó ÇáúÞóÈõæáö áöÅöíÏóÇÚö æóÕúÝö ÇáúÃóãóÇäóÉö Ýöí ÇáúÅöäúÓóÇäö ÈöÇáúÍóãúáö áöáËøöÞúáö.
æóãöËúáõ åóÐöåö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÇÊö ßóËöíÑñ Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÇáúÈóáöíÛö. æóÕóáõæÍöíøóÉõ ÇáúãõÑóßøóÈö ÇáÊøóãúËöíáöíøö áöáöÇäúÍöáóÇáö ÈöÃóÌúÒóÇÆöåö Åöáóì ÇÓúÊöÚóÇÑóÇÊö ãóÚúÏõæÏò ãöäú ßóãóÇáö ÈóáóÇÛóÉö Ðóáößó ÇáÊøóãúËöíáö.
æóÞóÏú ÚõÏøóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ãöäú ãõÔúßöáóÇÊö ÇáúÞõÑúÂäö æóÊóÑóÏøóÏó ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó Ýöí ÊóÃúæöíáöåóÇ ÊóÑóÏøõÏðÇ Ïóáøó Úóáóì ÇáúÍóíúÑóÉö Ýöí ÊóÞúæöíãö ãóÚúäóÇåóÇ. æóãóÑúÌöÚõ Ðóáößó Åöáóì ÊóÞúæöíãö ãóÚúäóì ÇáúÚóÑúÖö Úóáóì ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóÇáúÌöÈóÇáö¡ æóÅöáóì ãóÚúÑöÝóÉö ãóÚúäóì ÇáúÃóãóÇäóÉö¡ æóãóÚúÑöÝóÉö ãóÚúäóì ÇáúÅöÈóÇÁö æóÇáúÅöÔúÝóÇÞö.
ÝóÃóãøóÇ ÇáúÚóÑúÖõ ÝóÞóÏö ÇÓúÊóÈóÇäóÊú ãóÚóÇäöíåö ÈöãóÇ ÚóáöãúÊó ãöäú ØóÑöíÞóÉö ÇáÊøóãúËöíáö. æóÃóãøóÇ ÇáúÃóãóÇäóÉõ Ýóåöíó ãóÇ íõÄúÊóãóäõ Úóáóíúåö æóíõØóÇáóÈõ ÈöÍöÝúÙöåö æóÇáúæóÝóÇÁö Ïõæäó ÅöÖóÇÚóÉò æóáóÇ ÅöÌúÍóÇÝò¡ æóÞóÏö ÇÎúÊóáóÝó ÝöíåóÇ ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó Úóáóì ÚöÔúÑöíäó ÞóæúáðÇ æóÈóÚúÖõåóÇ ãõÊóÏóÇÎöáñ Ýöí ÈÚÖ¡ æáäÈÊÏìÁ ÈöÇáúÅöáúãóÇãö ÈöåóÇ Ëõãøó äóÚúØöÝõ Åöáóì ÊóãúÍöíÕöåóÇ æóÈóíóÇäöåóÇ.
ÝóÞöíáó: ÇáúÃóãóÇäóÉõ ÇáØøóÇÚóÉõ¡ æóÞöíáó: ÇáÕøóáóÇÉõ¡ æóÞöíáó: ãóÌúãõæÚõ ÇáÕøóáóÇÉö æóÇáÕøóæúãö æóÇáöÇÛúÊöÓóÇáö¡ æóÞöíáó: ÌóãöíÚõ ÇáúÝóÑóÇÆöÖö¡ æóÞöíáó: ÇáöÇäúÞöíóÇÏõ Åöáóì ÇáÏøöíäö¡ æóÞöíáó: ÍöÝúÙõ ÇáúÝóÑúÌö¡ æóÞöíáó: ÇáúÃóãóÇäóÉõ ÇáÊøóæúÍöíÏõ¡ Ãóæú ÏóáóÇÆöáõ ÇáúæóÍúÏóÇäöíøóÉö¡ Ãóæú ÊóÌóáøöíóÇÊõ Çááøóåö ÈöÃóÓúãóÇÆöåö¡(22/126)
æóÞöíáó: ãóÇ íõÄúÊóãóäõ Úóáóíúåö¡ æóãöäúåõ ÇáúæóÝóÇÁõ ÈöÇáúÚóåúÏö¡ æóãöäúåõ ÇäúÊöÝóÇÁ ÇáúÛöÔø Ýöí ÇáúÚóãóá¡ æóÞöíáó: ÇáúÃóãóÇäóÉõ ÇáúÚóÞúáõ¡ æóÞöíáó: ÇáúÎöáóÇÝóÉõ¡ Ãóíú ÎöáóÇÝóÉõ Çááøóåö Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÇáøóÊöí ÃóæúÏóÚóåóÇ ÇáúÅöäúÓóÇäó ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐú ÞÇáó ÑóÈøõßó áöáúãóáÇÆößóÉö Åöäøöí ÌÇÚöáñ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÎóáöíÝóÉð [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 30] ÇáúÂíóÉó.
æóåóÐöåö ÇáúÃóÞúæóÇáõ ÊóÑúÌöÚõ Åöáóì ÃóÕúäóÇÝò: ÕöäúÝõ ÇáØøóÇÚóÇÊö æóÇáÔøóÑóÇÆöÚö¡ æóÕöäúÝõ ÇáúÚóÞóÇÆöÏö¡ æóÕöäúÝñ ÖöÏøó ÇáúÎöíóÇäóÉö¡ æóÕöäúÝõ ÇáúÚóÞúáö¡ æóÕöäúÝõ ÎöáóÇÝóÉö ÇáúÃóÑúÖö.
æóíóÌöÈõ Ãóäú íõØúÑóÍó ãöäúåóÇ ÕöäúÝõ ÇáÔøóÑóÇÆöÚó áöÃóäøóåóÇ áóíúÓóÊú áóÇÒöãóÉð áöÝöØúÑóÉö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÝóØóÇáóãóÇ ÎóáóÊú Ãõãóãñ Úóäö ÇáÊøóßúáöíÝö ÈöÇáÔøóÑóÇÆöÚö æåã Ãåá ÇáÝÊÑ ÝóÊóÓúÞõØõ ÓöÊøóÉõ ÃóÞúæóÇáö æóåöíó ãóÇ Ýöí ÇáÕøöäúÝö ÇáúÃóæøóáö.
æóíóÈúÞóì ÓóÇÆöÑõ ÇáúÃóÕúäóÇÝö áöÃóäøóåóÇ ãõÑúÊóßöÒóÉñ Ýöí ØóÈúÚö ÇáúÅöäúÓóÇäö æóÝöØúÑóÊöåö.
ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÃóãóÇäóÉõ ÃóãóÇäóÉó ÇáúÅöíãóÇäö¡ Ãóíú ÊóæúÍöíÏö Çááøóåö¡ æóåöíó ÇáúÚóåúÏõ ÇáøóÐöí ÃóÎóÐóåõ Çááøóåõ Úóáóì ÌöäúÓö Èóäöí ÂÏóãó æóåõæó ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐú ÃóÎóÐó ÑóÈøõßó ãöäú Èóäöí ÂÏóãó ãöäú ÙõåõæÑöåöãú ÐÑíÇÊåã æóÃóÔúåóÏóåõãú Úóáì ÃóäúÝõÓöåöãú ÃóáóÓúÊõ ÈöÑóÈøößõãú ÞÇáõæÇ Èóáì ÔóåöÏúäÇ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [172] . ÝóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó Çááøóåó ÃóæúÏóÚó Ýöí äõÝõæÓö ÇáäøóÇÓö ÏóáóÇÆöáó ÇáúæóÍúÏóÇäöíøóÉö Ýóåöíó ãõáóÇÒöãóÉñ áöáúÝößúÑö ÇáúÈóÔóÑöíøö ÝóßóÃóäøóåóÇ ÚåÏ ÚóåúÏõ Çááøóåö áóåõãú Èöåö æóßóÃóäøóåõ ÃóãóÇäóÉñ ÇÆúÊóãóäóåõãú ÚóáóíúåóÇ áöÃóäøóåõ ÃóæúÏóÚóåóÇ Ýöí ÇáúÌöÈöáøóÉö ãõáóÇÒöãóÉð áóåóÇ¡ æóåóÐöåö ÇáúÃóãóÇäóÉõ áóãú ÊõæÏóÚú Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóÇáúÌöÈóÇáö áöÃóäøó åóÐöåö ÇáúÃóãóÇäóÉó ãöäú ÞóÈöíáö ÇáúãóÚóÇÑöÝö æóÇáúãóÚóÇÑöÝõ ãöäó ÇáúÚöáúãö ÇáøóÐöí áóÇ íóÊøóÕöÝõ Èöåö ÅöáøóÇ ãóäú ÞóÇãóÊú Èöåö ÕöÝóÉõ ÇáúÍóíóÇÉö áöÃóäøóåóÇ ãõÕóÍøöÍóÉõ ÇáúÅöÏúÑóÇßö áöãóäú ÞóÇãóÊú Èöåö¡ æóíõäóÇÓöÈõ åóÐóÇ ÇáúãóÍúãóáó Þóæúáõåõ: áöíõÚóÐøöÈó Çááøóåõ ÇáúãõäÇÝöÞöíäó æóÇáúãõäÇÝöÞÇÊö æóÇáúãõÔúÑößöíäó æóÇáúãõÔúÑößÇÊö [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 73] ¡ ÝóÅöäøó åóÐóíúäö ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ÎóÇáõæäó ãöäó ÇáúÅöíãóÇäö ÈöæóÍúÏóÇäöíøóÉö Çááøóåö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÃóãóÇäóÉõ åöíó ÇáúÚóÞúáó æóÊóÓúãöíóÊõåõ ÃóãóÇäóÉð ÊóÚúÙöíãñ áöÔóÃúäöåö æóáöÃóä ÇáúÃóÔúíóÇÁ ÇáäÝíÓÉ ÊõæóÏóÚõ ÚöäúÏó ãóäú íóÍúÊóÝöÙõ ÈöåóÇ.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÇáúÍößúãóÉó ÇÞúÊóÖóÊú Ãóäú íóßõæäó ÇáúÅöäúÓóÇäõ ãõÓúÊóæúÏóÚó ÇáúÚóÞúáö ãöäú Èóíúäö ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ÇáúÚóÙöíãóÉö áöÃóäøó ÎöáúÞóÊóåõ ãõáóÇÆöãóÉñ áöÃóäú íóßõæäó ÚóÇÞöáðÇ ÝóÅöäøó ÇáúÚóÞúáó íóÈúÚóËõ Úóáóì ÇáÊøóÛóíøõÑö æóÇáöÇäúÊöÞóÇáö ãöäú ÍóÇáò Åöáóì ÍóÇáò æóãöäú ãóßóÇäò Åöáóì ÛóíúÑöåö¡ Ýóáóæú ÌõÚöáó Ðóáößó Ýöí ÓóãóÇÁò ãöäó ÇáÓøóãóÇæóÇÊö Ãóæú Ýöí ÇáúÃóÑúÖö Ãóæú Ýöí ÌóÈóáò ãöäö ÇáúÌöÈóÇáö Ãóæú ÌóãöíÚöåóÇ áóßóÇäó ÓóÈóÈðÇ Ýöí(22/127)
ÇÖúØöÑóÇÈö ÇáúÚóæóÇáöãö æóÇäúÏößóÇßöåóÇ. æóÃóÞúÑóÈõ ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ÇáøóÊöí ÊóÍúãöáõ ÇáúÚóÞúáó ÃóäúæóÇÚõ ÇáúÍóíóæóÇäö ãóÇ ÚóÏóÇ ÇáúÅöäúÓóÇäó Ýóáóæú ÃõæÏöÚó ÝöíåóÇ ÇáúÚóÞúáõ áóãóÇ ÓóãóÍóÊú åóíúÆóÇÊõ ÃóÌúÓóÇãöåóÇ ÈöãõØóÇæóÚóÉö ãóÇ íóÃúãõÑõåóÇ ÇáúÚóÞúáõ Èöåö. ÝóáúäóÝúÑöÖú Ãóäøó ÇáúÚóÞúáó íõÓóæøöáõ áöáúÝóÑóÓö Ãóäú áóÇ íóäúÊóÙöÑõ ÚóáóÝóåõ Ãóæú Óóæúãóåõ æóÃóäú íóÎúÑõÌó Åöáóì ÍóäøóÇØò íóÔúÊóÑöí ãöäúåõ ÚóáóÝðÇ¡ ÝóÅöäøóåõ áóÇ íóÓúÊóØöíÚ ÅÝÕÇÍÇ æíÖíÚ Ýöí ÇáúÅöÝúåóÇãö Ëõãøó áóÇ íóÊóãóßøóäõ ãöäú ÊóÓúáöíãö ÇáúÚöæóÖö ÈöíóÏöåö Åöáóì ÝóÑóÓò ÛóíúÑöåö. æóßóÐóáößó ÅöÐóÇ ßóÇäóÊú ãõÚóÇãóáóÊõåõ ãóÚó ÃóÍóÏò ãöäú äóæúÚö ÇáúÅöäúÓóÇäö.
æóãõäóÇÓóÈóÉõ Þóæúáöåö: áöíõÚóÐøöÈó Çááøóåõ ÇáúãõäÇÝöÞöíäó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 73] ÇáúÂíóÉó áöåóÐóÇ ÇáúãóÍúãóáö äóÙöíÑõ ãõäóÇÓóÈóÊöåö áöáúãóÍúãóáö ÇáúÃóæøóáö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÃóãóÇäóÉõ ãóÇ íõÄúÊóãóäõ Úóáóíúåö¡ æóÐóáößó Ãóäøó ÇáúÅöäúÓóÇäó ãóÏóäöíøñ ÈöÇáØøóÈúÚö ãóÎóÇáöØñ áöÈóäöí ÌöäúÓöåö Ýóåõæó áóÇ íóÎúáõæ Úóäö ÇÆúÊöãóÇäò Ãóæú ÃóãóÇäóÉò ÝóßóÇäó ÇáúÅöäúÓóÇäõ ãõÊóÍóãøöáðÇ áöÕöÝóÉö ÇáúÃóãóÇäóÉö ÈöÝöØúÑóÊöåö æóÇáäøóÇÓõ ãõÊóÝóÇæöÊõæäó Ýöí ÇáúæóÝóÇÁö áöãóÇ ÇÆúÊõãöäõæÇ Úóáóíúåö ßóãóÇ
Ýöí ÇáúÍóÏöíËö: «ÅöÐóÇ ÖõíøóÚóÊö ÇáúÃóãóÇäóÉõ ÝóÇäúÊóÙöÑö ÇáÓøóÇÚóÉó»
Ãóíú ÅöÐóÇ ÇäúÞóÑóÖóÊö ÇáúÃóãóÇäóÉõ ßóÇäó ÇäúÞöÑóÇÖõåóÇ ÚóáóÇãóÉð Úóáóì ÇÎúÊöáóÇáö ÇáúÝöØúÑóÉö¡ ÝóßóÇäó Ýöí ÌõãúáóÉö
ÇáöÇÎúÊöáóÇáóÇÊö ÇáúãõäúÐöÑóÉö ÈöÏõäõæøö ÇáÓøóÇÚóÉö ãöËúáó ÊóßúæöíÑö ÇáÔøóãúÓö æóÇäúßöÏóÇÑö ÇáäøõÌõæãö æóÏóßøö ÇáúÌöÈóÇáö.
æóÇáøóÐöí Èóíøóäó åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì Þóæúáõ ÍõÐóíúÝóÉó: «ÍóÏøóËóäóÇ ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÍóÏöíËóíúäö ÑóÃóíúÊõ ÃóÍóÏóåõãóÇ æóÃóäóÇ ÃóäúÊóÙöÑõ ÇáúÃóÎóÑó¡ ÍóÏøóËóäóÇ Ãóäøó ÇáúÃóãóÇäóÉó äóÒóáóÊú Ýöí ÌöÐúÑö ÞõáõæÈö ÇáÑøöÌóÇáö Ëõãøó ÚóáöãõæÇ ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö Ëõãøó ÚóáöãõæÇ ãöäó ÇáÓøõäøóÉö¡ æóÍóÏøóËóäóÇ Úóäú ÑóÝúÚöåóÇ ÝóÞóÇáó: íóäóÇãõ ÇáÑøóÌõáõ ÇáäøóæúãóÉó ÝóÊõÞúÈóÖõ ÇáúÃóãóÇäóÉõ ãöäú ÞóáúÈöåö ÝóíóÙóáøõ ÃóËóÑõåóÇ ãöËúáó ÃóËóÑö ÇáúæóßúÊö (1) ¡ Ëõãøó íóäóÇãõ ÇáäøóæúãóÉó ÝóÊõÞúÈóÖõ ÝóíóÈúÞóì ÃóËóÑõåóÇ ãöËúáó ÇáúãóÌúáö (2) ßóÌóãúÑò ÏóÍúÑóÌúÊóåõ Úóáóì ÑöÌúáößó ÝóäóÝóØó ÝóÊóÑóÇåõ ãõäúÊóÈöÑðÇ æóáóíúÓó Ýöíåö ÔóíúÁñ ÝóíõÕúÈöÍõ ÇáäøóÇÓõ íóÊóÈóÇíóÚõæäó æóáóÇ íóßóÇÏõ ÃóÍóÏñ íõÄóÏøöí ÇáúÃóãóÇäóÉó ÝóíõÞóÇáõ: Åöäøó Ýöí Èóäöí ÝõáóÇäò ÑóÌõáðÇ ÃóãíäÇ¡ æóíõÞóÇá ááÑøöÌóÇá: ãóÇ ÃóÚúÞóáóåõ æóãóÇ ÃóÙúÑóÝóåõ æóãóÇ ÃóÌúáóÏóåõ¡ æóãóÇ Ýöí ÞóáúÈöåö ãöËúÞóÇáõ ÍóÈøóÉò ãöäú ÎóÑúÏóáò ãöäú ÅöíãóÇäò» Ãóíú ãöäú ÃóãóÇäóÉò áöÃóäøó ÇáúÅöíãóÇäó ãöäó ÇáúÃóãóÇäóÉö áöÃóäøóåõ ÚóåúÏõ Çááøóåö.
_________
(1) ÇáæßÊ: ÇáÔíÉ Ýöí ÇáÔøóíúÁ ãä ÛíÑ áóæäå.
(2) ÇáãÌá: äÝÇÎÉ Ýöí ÇáúÌáÏ ãõÑúÊóÝÚóÉ íßæä ãóÇ ÊÍÊåóÇ ÝóÇÑÛðÇ ãËá ãóÇ íóÞÚ Ýöí ÃßÝ ÇáÚãáÉ ÈÇáÝÄæÓ ãä ÇÑÊÝÇÚÇÊ Ýöí ÇáúÌáÏ.(22/128)
æóãÚäì ÚÑÖ åóÐöå ÇáúÃóãóÇäóÉö Úóáóì ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóÇáúÌöÈóÇáö íóäúÏóÑöÌõ Ýöí ãóÚúäóì ÊóÝúÓöíÑö ÇáúÃóãóÇäóÉö ÈöÇáúÚóÞúáö¡ áöÃóäøó ÇáúÃóãóÇäóÉó ÈöåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ãöäó ÇáúÃóÎúáóÇÞö ÇáøóÊöí íóÌúãóÚõåóÇ ÇáúÚóÞúáõ æóíõÕóÑøöÝõåóÇ¡ æóÍöíäóÆöÐò ÝóÊóÎúÕöíÕõåóÇ ÈöÇáÐøößúÑö áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì ÃóåóãøöíøóÊöåóÇ Ýöí ÃóÎúáóÇÞö ÇáúÚóÞúáö.
æóÇáúÞóæúáõ Ýöí Íóãúáö ãóÚúäóì ÇáúÃóãóÇäóÉö Úóáóì ÎöáóÇÝóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãöËúáõ ÇáúÞóæúáö Ýöí ÇáúÚóÞúáö áöÃóäøó Êöáúßó ÇáúÎöáóÇÝóÉó ãóÇ åóíøóÃó ÇáúÅöäúÓóÇäó áóåóÇ ÅöáøóÇ ÇáúÚóÞúáõ ßóãóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐú ÞÇáó ÑóÈøõßó áöáúãóáÇÆößóÉö Åöäøöí ÌÇÚöáñ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÎóáöíÝóÉð [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 30] Ëõãøó Þóæúáõåõ: æóÚóáøóãó ÂÏóãó ÇáúÃóÓúãÇÁó ßõáøóåÇ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 31] ÝóÇáúÎöáóÇÝóÉõ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö åöíó ÇáúÞöíóÇãõ ÈöÍöÝúÙö ÚõãúÑóÇäöåóÇ æóæóÖúÚö ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ÝöíåóÇ Ýöí ãóæóÇÖöÚöåóÇ¡ æóÇÓúÊöÚúãóÇáöåóÇ ÝöíãóÇ ÇÓúÊóÚóÏøóÊú Åöáóíúåö ÛóÑóÇÆöÒõåóÇ.
æóÈóÞöíøóÉõ ÇáúÃõãõæÑö ÇáøóÊöí ÝóÓøóÑó ÈöåóÇ ÈóÚúÖõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ÇáúÃóãóÇäóÉó íõÚúÊóÈóÑõ ÊóÝúÓöíÑõåóÇ ãöäú ÞóÈöíáö ÐößúÑö ÇáúÃóãúËöáóÉö ÇáúÌõÒúÆöíøóÉö áöáúãóÚóÇäöí ÇáúßõáøöíøóÉö.
æóÇáúãõÊóÈóÇÏöÑõ ãöäú åóÐöåö ÇáúãóÍóÇãöáö Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÃóãóÇäóÉö ÍóÞöíÞóÊóåóÇ ÇáúãóÚúáõæãóÉó æóåöíó ÇáúÍöÝóÇÙõ Úóáóì ãóÇ ÚõåöÏó Èöåö æóÑóÚúíõåõ æóÇáúÍöÐóÇÑõ ãöäó ÇáúÅöÎúáóÇáö Èöåö ÓóåúæðÇ Ãóæú ÊóÞúÕöíÑðÇ ÝóíõÓóãøóì ÊóÝúÑöíØðÇ æóÅöÖóÇÚóÉð¡ Ãóæú ÚóãúÏðÇ ÝóíõÓóãøóì ÎöíóÇäóÉð æóÎóíúÓðÇ áöÃóäøó åóÐóÇ ÇáúãóÍúãóáó åõæó ÇáúãõäóÇÓöÈõ áöæõÑõæÏö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ýöí ÎöÊóÇãö ÇáÓøõæÑóÉö ÇáøóÊöí ÇÈúÊõÏöÆóÊú ÈöæóÕúÝö ÎöíóÇäóÉö ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó æóÇáúíóåõæÏö æóÅöÎúáóÇáöåöãú ÈöÇáúÚõåõæÏö æóÊóáóæøõäöåöãú ãóÚó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÇáó
ÊóÚóÇáóì: æóáóÞóÏú ßÇäõæÇ ÚÇåóÏõæÇ Çááøóåó ãöäú ÞóÈúáõ áóÇ íõæóáøõæäó ÇáúÃóÏúÈÇÑó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 15] æóÞóÇáó: ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÑöÌÇáñ ÕóÏóÞõæÇ ãóÇ ÚÇåóÏõæÇ Çááøóåó Úóáóíúåö [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 23] . æóåóÐóÇ ÇáúãóÍúãóáõ íóÊóÖóãøóäõ ÃóíúÖðÇ ÃóÞúÑóÈó ÇáúãóÍóÇãöáö ÈóÚúÏóåõ æóåõæó Ãóä íßæä åõæó ÇáúÚóÞúáó áöÃóäøó ÞóÈõæáó ÇáúÃóÎúáóÇÞ ÝÑÚ Úóäåõ.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøóåõ ßÇäó ÙóáõæãÇð ÌóåõæáðÇ ãóÍóáøõåóÇ ÇÚúÊöÑóÇÖñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö æóÍóãóáóåóÇ ÇáúÅöäúÓÇäõ æóÇáúãõÊóÚóáøöÞö ÈöÝöÚúáöåóÇ æóåõæó áöíõÚóÐøöÈó Çááøóåõ ÇáúãõäÇÝöÞöíäó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 73] ÇáúÎó. æóãóÚúäóÇåóÇ ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ áöÃóäøó ÇáÓøóÇãöÚó ÎóÈóÑó Ãóäøó ÇáúÅöäúÓóÇäó ÊÍãá ÇáúÃóãóÇäóÉ íÊÑÞÈ ãóÚúÑöÝóÉó ãóÇ ßóÇäó ãöäú ÍõÓúäö ÞöíóÇãö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÈöãóÇ Íõãøöáóåõ æóÊóÍóãøóáóåõ æóáóíúÓóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ ÊóÚúáöíáöíøóÉð áöÃóäøó ÊóÍóãøõáó ÇáúÃóãóÇäóÉö áóãú íóßõäú ÈöÇÎúÊöíóÇÑö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÝóßóíúÝó íõÚóáøóáõ ÈöÃóäøó Íóãúáóåõ ÇáúÃóãóÇäóÉó ãöäú ÃóÌúáö Ùõáúãöåö æóÌóåúáöåö.
ÝóãóÚúäóì ßÇäó ÙóáõæãÇð ÌóåõæáðÇ Ãóäøóåõ ÞóÕøóÑó Ýöí ÇáúæóÝóÇÁö ÈöÍóÞøö ãóÇ ÊóÍóãøóáóåõ ÊÞÕíÑÇ: ÈÚÖå Úóä ÚóãúÏò æóåõæó ÇáúãÚÈÑ Úóäåõ ÈöæóÕúÝö Ùóáõæãò¡ æóÈóÚúÖõåõ Úóäú ÊóÝúÑöíØò Ýöí ÇáúÃóÎúÐö(22/129)
ÈöÃóÓúÈóÇÈö ÇáúæóÝóÇÁö æóåõæó ÇáúãõÚóÈøóÑõ Úóäúåõ Èößóæúäöåö ÌóåõæáðÇ¡ ÝóÙóáõæãñ ãõÈóÇáóÛóÉñ Ýöí ÇáÙøõáúãö æóßóÐóáößó Ìóåõæáñ ãõÈóÇáóÛóÉñ Ýöí ÇáúÌóåúáö.
æóÇáÙøõáúãõ: ÇáöÇÚúÊöÏóÇÁõ Úóáóì ÍóÞøö ÇáúÛóíúÑö æóÃõÑöíÏõ Èöåö åõäóÇ ÇáöÇÚúÊöÏóÇÁõ Úóáóì ÍóÞøö Çááøóåö ÇáúãõáúÊóÒóãö áóåõ ÈöÊóÍóãøõáö ÇáúÃóãóÇäóÉö¡ æóåõæó ÍóÞøõ ÇáúæóÝóÇÁö ÈöÇáúÃóãóÇäóÉö.
æóÇáúÌóåúáõ: ÇäúÊöÝóÇÁõ ÇáúÚöáúãö ÈöãóÇ íóÊóÚóíøóäõ Úöáúãõåõ¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö åõäóÇ ÇäúÊöÝóÇÁõ Úöáúãö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÈöãóæóÇÞöÚö ÇáÕøóæóÇÈö ÝöíãóÇ ÊóÍóãøóáó Èöåö¡ ÝóÞóæúáõåõ: Åöäøóåõ ßÇäó ÙóáõæãÇð ÌóåõæáðÇ ãõÄúÐöäñ ÈößóáóÇãò ãóÍúÐõæÝò íóÏõáøõ åõæó Úóáóíúåö ÅöÐö ÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóÍóãóáóåóÇ ÇáúÅöäúÓóÇäõ Ýóáóãú íóÝö ÈöåóÇ Åöäøóåõ ßóÇäó ÙóáõæãðÇ ÌóåõæáðÇ¡ ÝóßóÃóäøóåõ Þöíáó: ÝóßóÇäó ÙóáõæãðÇ ÌóåõæáðÇ¡ Ãóíú ÙóáõæãðÇ¡ Ãóíú Ýöí ÚóÏóãö ÇáúæóÝóÇÁö ÈöÇáúÃóãóÇäóÉö áöÃóäøóåõ ÅöÌúÍóÇÝñ ÈöÕóÇÍöÈö ÇáúÍóÞøö Ýöí ÇáúÃóãóÇäóÉö ÃóíøðÇ ßóÇäó¡ æóÌóåõæáðÇ Ýöí ÚÏã ÊóÞúÏöíÑå ÞóÏúÑö ÅöÖóÇÚóÉö ÇáúÃóãóÇäóÉö ãöäó ÇáúãõÄóÇÎóÐóÉö ÇáúãõÊóÝóÇæöÊóÉö ÇáúãóÑóÇÊöÈö Ýöí ÇáÊøóÈöÚóÉö ÈöåóÇ¡ æóáóæúáóÇ åóÐóÇ ÇáÊøóÞúÏöíÑõ áóãú íóáúÊóÆöãö ÇáúßóáóÇãõ áöÃóäøó ÇáúÅöäúÓóÇäó áóãú íõÍóãøóáö ÇáúÃóãóÇäóÉó ÈöÇÎúÊöíóÇÑöåö Èóáú ÝõØöÑó Úóáóì ÊóÍóãøõáöåóÇ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÙóáõæãÇð ÌóåõæáðÇ Ýöí ÝöØúÑóÊöåö¡ Ãóíú Ýöí ØóÈúÚö ÇáÙøõáúãö¡ æóÇáúÌóåúáö Ýóåõæó ãõÚóÑøóÖñ áóåõãóÇ ãóÇ áóãú íóÚúÕöãúåõ æóÇÒöÚõ ÇáÏøöíäö¡ ÝóßóÇäó ãöäú Ùõáúãöåö æóÌóåúáöåö Ãóäú ÃóÖóÇÚó ßóËöíÑñ ãöäó ÇáäøóÇÓö ÇáúÃóãóÇäóÉó ÇáøóÊöí ÍóãóáóåóÇ.
æóáóßó Ãóäú ÊóÌúÚóáó ÖóãöíÑó Åöäøóåõ ÚóÇÆöÏðÇ Úóáóì ÇáúÅöäúÓóÇäö æóÊóÌúÚóáó Úõãõæãóåõ ãóÎúÕõæÕðÇ ÈöÇáúÅöäúÓóÇäö ÇáúßóÇÝöÑö ÊóÎúÕöíÕðÇ ÈöÇáúÚóÞúáö áöÙõåõæÑö Ãóäøó ÇáÙøóáõæãó ÇáúÌóåõæáó åõæó ÇáúßóÇÝöÑõ.
Ãóæú ÊóÌúÚóáõ Ýöí ÖóãöíÑö Åöäøóåõ ÇÓúÊöÎúÏóÇãðÇ ÈöÃóäú íóÚõæÏó Åöáóì ÇáúÅöäúÓóÇäö ãõÑóÇÏðÇ Èöåö ÇáúßóÇÝöÑõ æóÞóÏú ÃõØúáöÞó
áóÝúÙõ ÇáúÅöäúÓóÇäö Ýöí ãóæóÇÖöÚó ßóËöíÑóÉò ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö ãõÑóÇÏðÇ Èöåö ÇáúßóÇÝöÑõ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóíóÞõæáõ ÇáúÅöäúÓÇäõ ÃóÅöÐÇ ãóÇ ãöÊøõ áóÓóæúÝó ÃõÎúÑóÌõ ÍóíøðÇ [ãóÑúíóã: 66] ÇáúÂíóÉó Þóæúáå: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáúÅöäúÓÇäõ ãóÇ ÛóÑøóßó ÈöÑóÈøößó ÇáúßóÑöíãö [ÇáÇäÝØÇÑ: 6] ÇáúÂíóÇÊö.
æóÝöí ÐößúÑö ÝóÚúáö ßÇäó ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóäøó Ùõáúãóåõ æóÌóåúáóåõ æóÕúÝóÇäö ãõÊóÃóÕøöáóÇäö Ýöíåö áöÃóäøóåõãóÇ ÇáúÛóÇáöÈóÇäö Úóáóì ÃóÝúÑóÇÏöåö ÇáúãõáóÇÒöãóÇäö áóåóÇ ßóËúÑóÉð Ãóæú ÞöáøóÉð.
ÝóÕöíÛóÊóÇ ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö ãóäúÙõæÑñ ÝöíåöãóÇ Åöáóì ÇáúßóËúÑóÉö æóÇáÔøöÏøóÉö Ýöí ÃóßúËóÑö ÃóÝúÑóÇÏö ÇáäøóæúÚö ÇáúÅöäúÓóÇäöíøö æóÇáúÍõßúãõ ÇáøóÐöí íõÓóáøóØõ Úóáóì ÇáúÃóäúæóÇÚö æóÇáúÃóÌúäóÇÓö æóÇáúÞóÈóÇÆöáö íõÑóÇÚóì Ýöíåö ÇáúÛóÇáöÈõ æóÎóÇÕøóÉð Ýöí ãóÞóÇãö ÇáÊøóÍúÐöíÑö æóÇáÊøóÑúåöíÈö. æóåóÐóÇ ÇáúÅöÌúãóÇáõ íõÈóíøöäõåõ Þóæúáõåõ ÚóÞöÈóåõ: áöíõÚóÐøöÈó Çááøóåõ ÇáúãõäÇÝöÞöíäó(22/130)
áöíõÚóÐøöÈó Çááøóåõ ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó æóÇáúãõäóÇÝöÞóÇÊö æóÇáúãõÔúÑößöíäó æóÇáúãõÔúÑößóÇÊö æóíóÊõæÈó Çááøóåõ Úóáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõÄúãöäóÇÊö æóßóÇäó Çááøóåõ ÛóÝõæÑðÇ ÑóÍöíãðÇ (73)
Åöáóì Þóæúáöåö æóíóÊõæÈó Çááøóåõ Úóáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõÄúãöäÇÊö [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 73] ÝóÞóÏú ÌóÇÁó ÊóÝúÕöíáõåõ ÈöÐößúÑö ÝóÑöíÞóíúäö: ÃóÍóÏõåõãóÇ: ãÖíÚ ááÃãÇäÉ æóÇáúÂÎÑ ãõÑóÇÚò áóåóÇ.
æóáöÐóáößó ÃóËúäóì Çááøóåõ Úóáóì ÇáøóÐöíäó æóÝøóæúÇ ÈöÇáúÚõåõæÏö æóÇáúÃóãóÇäóÇÊö ÝóÞóÇáó Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö æóßÇäó ÚóåúÏõ Çááøóåö ãóÓúÄõáðÇ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 15] æóÞóÇáó ÝöíåóÇ: ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÑöÌÇáñ ÕóÏóÞõæÇ ãóÇ ÚÇåóÏõæÇ Çááøóåó Úóáóíúåö [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 23] æóÞóÇáó: æóÇÐúßõÑú Ýöí ÇáúßöÊÇÈö ÅöÓúãÇÚöíáó Åöäøóåõ ßÇäó ÕÇÏöÞó ÇáúæóÚúÏö [ãóÑúíóã: 54] æóÞóÇáó Ýöí ÖöÏøö Ðóáößó: æóãÇ íõÖöáøõ Èöåö ÅöáøóÇ ÇáúÝÇÓöÞöíäó ÇáøóÐöíäó íóäúÞõÖõæäó ÚóåúÏó Çááøóåö ãöäú ÈóÚúÏö ãöíËÇÞöåö Åöáóì Þóæúáöåö: ÃõæáÆößó åõãõ ÇáúÎÇÓöÑõæäó [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 26¡ 27] .
[73]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ (33) : ÂíóÉ 73]
áöíõÚóÐøöÈó Çááøóåõ ÇáúãõäÇÝöÞöíäó æóÇáúãõäÇÝöÞÇÊö æóÇáúãõÔúÑößöíäó æóÇáúãõÔúÑößÇÊö æóíóÊõæÈó Çááøóåõ Úóáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõÄúãöäÇÊö æóßÇäó Çááøóåõ ÛóÝõæÑÇð ÑóÍöíãÇð (73)
ãõÊóÚóáøöÞñ ÈöÞóæúáöåö: æóÍóãóáóåóÇ ÇáúÅöäúÓÇäõ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 72] áöÃóäøó ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó æóÇáúãõÔúÑößöíäó æóÇáúãõÄúãöäöíäó ãöäú ÃóÕúäóÇÝö ÇáúÅöäúÓóÇäö. æóåóÐöåö ÇááøóÇãõ áöáÊøóÚúáöíáö ÇáúãóÌóÇÒöíøö ÇáúãõÓóãøóÇÉõ áóÇãõ ÇáúÚóÇÞöÈóÉö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÇáúÞóæúáõ ÝöíåóÇ ÛóíúÑó ãóÑøóÉò ÅöÍúÏóÇåóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÅöäøóãÇ äõãúáöí áóåõãú áöíóÒúÏÇÏõæÇ ÅöËúãÇð Ýöí Âáö ÚöãúÑóÇäó [178] .
æóÇáÔøóÇåöÏõ ÇáÔøóÇÆöÚõ ÝöíåóÇ åõæó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóÇáúÊóÞóØóåõ Âáõ ÝöÑúÚóæúäó áöíóßõæäó áóåõãú ÚóÏõæøðÇ æóÍóÒóäÇð [ÇáúÞóÕóÕ: 8] æóÚóÇÏóÉõ ÇáäøõÍóÇÉö æóÚõáóãóÇÁö ÇáúÈóíóÇäö íóÞõæáõæäó: ÅöäøóåóÇ Ýöí ãóÚúäóì ÝóÇÁö ÇáÊøóÝúÑöíÚö: æóÅöÐú ÞóÏú ßóÇäó åóÐóÇ ÚóÇÞöÈóÉð áöÍóãúáö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÇáúÃóãóÇäóÉó æóßóÇäó ÝöíãóÇ ÊóÚóáøóÞó Èöåö áóÇãõ ÇáÊøóÚúáöíáö ÅöÌúãóÇáñ ÊóÚóíøóäó Ãóäøó åóÐóÇ íõÝöíÏõ ÈóíóÇäðÇ áöãóÇ ÃõÌúãöáó Ýöí Þóæúáöåö: Åöäøóåõ ßÇäó ÙóáõæãÇð ÌóåõæáðÇ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 72] ßóãóÇ ÞóÏøóãúäóÇåõ ÂäöÝðÇ¡ Ãóíú ÝóßóÇäó ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÝóÑöíÞóíúäö: ÝóÑöíÞðÇ ÙóÇáöãðÇ ÌóÇåöáðÇ¡ æóÝóÑöíÞðÇ ÑóÇÔöÏðÇ ÚóÇáöãðÇ.
æóÇáúãóÚúäóì: ÝóÚóÐøóÈó Çááøóåõ ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó æóÇáúãõÔúÑößöíäó Úóáóì ÚóÏóãö ÇáúæóÝóÇÁö ÈöÇáúÃóãóÇäóÉö ÇáøóÊöí ÊóÍóãøóáõæåóÇ Ýöí ÃóÕúáö ÇáúÝöØúÑóÉö æóÈöÍóÓóÈö ÇáÔøóÑöíÚóÉö¡ æóÊóÇÈó Úóáóì ÇáúãõÄãäöíäó ÝÛÝÑ áóåõã ãöäú ÐõäõæÈöåöãú áöÃóäøóåõãú æóÝøóæúÇ ÈöÇáúÃóãóÇäóÉö ÇáøóÊöí ÊóÍóãøóáõæåóÇ. æóåóÐóÇ ãöËúáõ Þóæúáöåö ÝöíãóÇ ãóÑøó: áöíóÌúÒöíó Çááøóåõ ÇáÕøóÇÏöÞöíäó ÈöÕöÏúÞöåöãú æóíõÚóÐøöÈó ÇáúãõäÇÝöÞöíäó Åöäú ÔÇÁó Ãóæú íóÊõæÈó Úóáóíúåöãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 24] Ãóíú ßóãóÇ ÊóÇÈó Úóáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöÃóäú íóäúÏóãõæÇ Úóáóì ãóÇ ÝóÑóØó ãöäú äöÝóÇÞöåöãú ÝóíõÎúáöÕõæÇ ÇáúÅöíãóÇäó ÝóíóÊõæÈó Çááøóåõ Úóáóíúåöãú æóÞóÏú ÊóÍóÞøóÞó Ðóáößó Ýöí ßóËöíÑò ãöäúåõãú.
æóÅöÙúåóÇÑõ ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö Ýöí Þóæúáöåö: æóíóÊõæÈó Çááøóåõ æóßóÇäó ÇáÙøóÇåöÑõ ÅöÖúãóÇÑóåõ áöÒöíóÇÏóÉö ÇáúÚöäóÇíóÉö(22/131)
ÈöÊöáúßó ÇáÊøóæúÈóÉö áöãóÇ Ýöí ÇáúÅöÙúåóÇÑö Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö ãöäó ÇáúÚöäóÇíóÉö.
æóÐóßóÑó ÇáúãõäóÇÝöÞóÇÊö æóÇáúãõÔúÑößóÇÊö æóÇáúãõÄúãöäóÇÊö ãóÚó ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó æóÇáúãõÔúÑößöíäó æóÇáúãõÄúãöäöíäó Ýöí Íöíäö ÇáöÇÓúÊöÛúäóÇÁö Úóäú Ðóáößó ÈöÕöíÛóÉö ÇáúÌóãúÚö ÇáøóÊöí ÔóÇÚó Ýöí ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö Ôõãõæáõåõ áöáäøöÓóÇÁö äóÍúæó Þóæúáöåöãú: Íóáøó ÈöÈóäöí ÝõáóÇäò ãóÑóÖñ íõÑöíÏõæäó æóÈöäöÓóÇÆöåöãú.
ÝóÐößúÑõ ÇáäøöÓóÇÁö Ýöí ÇáúÂíóÉö ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì Ãóäøó áóåõäøó ÔóÃúäðÇ ßóÇäó Ýöí ÍóæóÇÏöËö ÛóÒúæóÉö ÇáúÎóäúÏóÞö ãöäú ÅöÚóÇäóÉò áöÑöÌóÇáöåöäøó Úóáóì ßóíúÏö ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÈöÚóßúÓö Ðóáößó ÍóÇáõ äöÓóÇÁö ÇáúãõÓúáöãöíäó.
æóÌõãúáóÉõ æóßÇäó Çááøóåõ ÛóÝõæÑÇð ÑóÍöíãÇð ÈöÔóÇÑóÉñ áöáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõÄúãöäóÇÊö ÈöÃóäøó Çááøóåó ÚóÇãóáóåõãú ÈöÇáúÛõÝúÑóÇäö æóãóÇ ÊóÞúÊóÖöíåö ÕöÝóÉõ ÇáÑøóÍúãóÉö.(22/132)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøóÍöíãö
34- ÓõæÑóÉõ ÓóÈóÃò
åóÐóÇ ÇÓúãõåóÇ ÇáøóÐöí ÇÔúÊõåöÑóÊú Èöåö Ýöí ßõÊõÈö ÇáÓøõäøóÉö æóßõÊõÈö ÇáÊøóÝúÓöíÑö æóÈóíúäó ÇáúÞõÑøóÇÁö æóáóãú ÃóÞöÝú Úóáóì ÊóÓúãöíóÊöåóÇ Ýöí ÚóÕúÑö ÇáäøõÈõæÁóÉö. æõæÌúåõ ÊóÓúãöíóÊöåóÇ Èöåö ÃóäøóåóÇ ÐõßöÑóÊú ÝöíåóÇ ÞöÕøóÉõ Ãóåúáö ÓóÈóÃò.
æóåöíó ãóßøöíøóÉñ æóÍõßöíó ÇÊøöÝóÇÞõ Ãóåúáö ÇáÊøóÝúÓöíÑö Úóáóíúåö. æóÚóäú ãõÞóÇÊöáò Ãóäøó ÂíóÉó æóíóÑóì ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúÚöáúãó Åöáóì Þóæúáöåö: ÇáúÚóÒöíÒö ÇáúÍóãöíÏö [ÓÈÃ: 6] äóÒóáóÊú ÈöÇáúãóÏöíäóÉö. æóáóÚóáøóåõ ÈöäóÇÁñ Úóáóì ÊóÃúæöíáöåöãú Ãóåúáó ÇáúÚöáúãö ÅöäøóãóÇ íõÑóÇÏõ Èöåöãú Ãóåúáõ ÇáúßöÊóÇÈö ÇáøóÐöíäó ÃóÓúáóãõæÇ ãöËúáõ ÚóÈúÏö Çááøóåö Èúäö ÓóáóÇãò. æóÇáúÍóÞøõ Ãóäøó ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúÚöáúãó åõãú ÃóÕúÍóÇÈõ ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóÚõÒöíó Ðóáößó Åöáóì ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò¡ Ãóæú åõãú ÃõãøóÉõ ãõÍóãøóÏò¡ ÞóÇáóåõ ÞóÊóÇÏóÉõ¡ Ãóíú áöÃóäøóåõãú ÃõæÊõæÇ ÈöÇáúÞõÑúÂäö ÚöáúãðÇ ßóËöíÑðÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Èóáú åõæó ÂíÇÊñ ÈóíøöäÇÊñ Ýöí ÕõÏõæÑö ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúÚöáúãó [ÇáÚäßÈæÊ: 49] ¡ Úóáóì Ãóäøóåõ áóÇ ãóÇäöÚó ãöäö ÇáúÊöÒóÇãö Ãóäøóåõãú ÚõáóãóÇÁõ Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö ÞóÈúáó Ãóäú íõÄúãöäõæÇ áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ÇáöÇÍúÊöÌóÇÌõ ÈöãóÇ åõæó ãõÓúÊóÞöÑøñ Ýöí äõÝõæÓöåöãõ ÇáøóÐöí ÃóäúÈóÃó Úóäúåõ ÅöÓúáóÇãõ ØóÇÆöÝóÉò ãöäúåõãú ßóãóÇ äõÈóíøöäõåõ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóíóÑóì ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúÚöáúãó ÅáúÎó.
æóáöÇÈúäö ÇáúÍöÕóÇÑö Ãóäøó ÓõæÑóÉó ÓóÈóÃò ãóÏóäöíøóÉñ áöãóÇ
ÑóæóÇåõ ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ Úóäú ÝóÑúæóÉó Èä ãÓíøß ÇáÛØíÝí ÇáúãõÑóÇÏöíøö ÞóÇáó: ÃóÊóíúÊõ ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Åöáóì Ãóäú ÞóÇáó: æóÃõäúÒöáó Ýöí ÓóÈóÃò ãóÇ ÃõäúÒöáó. ÝóÞóÇáó ÑóÌõáñ: íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö: æóãóÇ ÓóÈóÃñ¿»
ÇáúÍóÏöíËó. ÞóÇáó ÇÈúäõ ÇáúÍöÕóÇÑö: åóÇÌóÑó ÝóÑúæóÉõ ÓóäóÉó ÊöÓúÚò ÈóÚúÏó ÝóÊúÍö ÇáØøóÇÆöÝö.
æóÞóÇáó ÇÈúäõ ÇáúÍöÕóÇÑö: íõÍúÊóãóáõ Ãóäú íóßõæäó Þóæúáõåõ: «æóÃõäúÒöáó» ÍößóÇíóÉð ÚóãøóÇ ÊóÞóÏøóãó äõÒõæáõåõ ÞóÈúáó åöÌúÑóÉö ÝóÑúæóÉó¡ Ãóíú Ãóäøó ÓóÇÆöáðÇ ÓóÃóáó Úóäúåõ áóãøóÇ ÞóÑóÃóåõ Ãóæú ÓóãöÚóåõ ãöäú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö Ãóæú ãöäú ÓõæÑóÉö Çáäøóãúáö.
æóåöíó ÇáÓøõæÑóÉõ ÇáËøóÇãöäóÉõ æóÇáúÎóãúÓõæäó Ýöí ÚöÏóÇÏö ÇáÓøõæóÑö¡ äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö áõÞúãóÇäó æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáÒøõãóÑö ßóãóÇ Ýöí ÇáúãóÑúæöíøö Úóäú ÌóÇÈöÑö Èúäö ÒóíúÏò æóÇÚúÊóãóÏó Úóáóíúåö ÇáúÌóÚúÈóÑöíøõ ßóãóÇ Ýöí «ÇáúÅöÊúÞóÇäö» ¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö Ãóäøó Þóæúáóåõ ÊóÚóÇáóì ÝöíåóÇ: æóÞÇáõæÇ áóäú äõÄúãöäó áóßó ÍóÊøóì ÊóÝúÌõÑó áóäÇ(22/133)
ãöäó ÇáúÃóÑúÖö íóäúÈõæÚÇð Åöáóì Þóæúáöåö: Ãóæú ÊõÓúÞöØó ÇáÓøóãÇÁó ßóãÇ ÒóÚóãúÊó ÚóáóíúäÇ ßöÓóÝÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 90- 92] Åöäøóåõãú ÚóäóæúÇ
Þóæúáóåõ ÊóÚóÇáóì Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö Åöäú äóÔóÃú äóÎúÓöÝú Èöåöãõ ÇáúÃóÑúÖó Ãóæú äõÓúÞöØú Úóáóíúåöãú ßöÓóÝÇð ãöäó ÇáÓøóãÇÁö [ÓÈÃ: 9] ÝóÇÞúÊóÖóì Ãóäøó ÓõæÑóÉó ÓóÈóÃò äóÒóáóÊú ÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö æóåõæó ÎöáóÇÝõ ÊóÑúÊöíÈö ÌóÇÈöÑö Èúäö ÒóíúÏò ÇáøóÐöí íóÚõÏøõ ÇáúÅöÓúÑóÇÁó ãõÊóãøöãóÉó ÇáúÎóãúÓöíäó. æóáóíúÓó íóÊóÚóíøóäõ Ãóäú íóßõæäó Þóæúáõåõãú: Ãóæú ÊõÓúÞöØó ÇáÓøóãÇÁó ßóãÇ ÒóÚóãúÊó ÚóáóíúäÇ ßöÓóÝÇð ãóÚúäöíøðÇ Èöåö åóÐöåö ÇáúÂíóÉó áöÌóæóÇÒö Ãóäú íóßõæäó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó åóÏøóÏóåõãú ÈöÐóáößó Ýöí ãóæúÚöÙóÉò ÃõÎúÑóì.
æóÚóÏóÏõ ÂíöåóÇ ÃóÑúÈóÚñ æóÎóãúÓõæäó Ýöí ÚóÏøö ÇáúÌõãúåõæÑö¡ æóÎóãúÓñ æóÎóãúÓõæäó Ýöí ÚóÏøö Ãóåúáö ÇáÔøóÇãö.
ÃóÛúÑóÇÖõ åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö
ãöäú ÃóÛúÑóÇÖö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÅöÈúØóÇáõ ÞóæóÇÚöÏö ÇáÔøöÑúßö æóÃóÚúÙóãõåóÇ ÅöÔúÑóÇßõåõãú ÂáöåóÉð ãóÚó Çááøóåö æóÅöäúßóÇÑõ ÇáúÈóÚúËö ÝóÇÈúÊõÏöÆó ÈöÏóáöíáò Úóáóì ÇäúÝöÑóÇÏöåö ÊóÚóÇáóì ÈÇáÅáåíÉ æóäÝí ÇáÅáåíÉ Úóäú ÃóÕúäóÇãöåöãú æóäóÝúíö Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÃóÕúäóÇãõ ÔõÝóÚóÇÁó áöÚõÈøóÇÏöåóÇ.
Ëõãøó ãóæúÖõæÚõ ÇáúÈóÚúËö¡ æóÚóäú ãõÞóÇÊöáò: Ãóäøó ÓóÈóÈó äõÒõæáöåóÇ Ãóäøó ÃóÈóÇ ÓõÝúíóÇäó áóãøóÇ ÓóãöÚó Þóæúáóåõ ÊóÚóÇáóì áöíõÚóÐøöÈó Çááøóåõ ÇáúãõäÇÝöÞöíäó æóÇáúãõäÇÝöÞÇÊö [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 73] (ÇáúÂíóÉó ÇáúÃóÎöíÑóÉó ãöäú ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÍúÒóÇÈö) ÞóÇáó áöÃóÕúÍóÇÈöåö: ßóÃóäøó ãõÍóãøóÏðÇ íóÊóæóÚøóÏõäóÇ ÈöÇáúÚóÐóÇÈö ÈóÚúÏó Ãóäú äóãõæÊó æóÇááøóÇÊö æóÇáúÚõÒøóì áóÇ ÊóÃúÊöíäóÇ ÇáÓøóÇÚóÉõ ÃóÈóÏðÇ¡ ÝóÃóäúÒóáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ áóÇ ÊóÃúÊöíäóÇ ÇáÓøóÇÚóÉõ [ÓÈÃ: 3] ÇáúÂíóÉó. æóÚóáóíúåö ÝóãóÇ ÞóÈúáó ÇáúÂíóÉö ÇáúãóÐúßõæÑóÉö ãöäú Þóæúáöåö: ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö ÇáøóÐöí áóåõ ãóÇ Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóãÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö Åöáóì Þóæúáöåö: æóåõæó ÇáÑøóÍöíãõ ÇáúÛóÝõæÑõ [ÓÈÃ: 1¡ 2] ÊóãúåöíÏñ áöáúãóÞúÕõæÏö ãöäú Þóæúáöåö: æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ áóÇ ÊóÃúÊöíäóÇ ÇáÓøóÇÚóÉõ.
æóÅöËúÈóÇÊõ ÅöÍóÇØóÉö Úöáúãö Çááøóåö ÈöãóÇ Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóãóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÝóãóÇ íõÎúÈöÑõ Èöåö Ýóåõæó æóÇÞöÚñ æóãöäú Ðóáößó ÅöËúÈóÇÊõ ÇáúÈóÚúËö æóÇáúÌóÒóÇÁö.
æóÅöËúÈóÇÊõ ÕöÏúÞö ÇáäøóÈöíÁö ÝöíãóÇ ÃóÎúÈóÑó Èöåö¡ æóÕöÏúÞö ãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ÇáúÞõÑúÂäõ æóÃóä ÇáúÞõÑúÂä ÔåÏ Èöåö ÚõáóãóÇÁõ Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö.
æóÊóÎóáøóáó Ðóáößó ÈöÖõÑõæÈò ãöäú ÊóåúÏöíÏö ÇáúãõÔúÑößöíäó æóãóæúÚöÙóÊöåöãú ÈöãóÇ Íóáøó ÈöÈóÚúÖö ÇáúÃõãóãö ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäú ÞóÈúáõ. æóÚõÑøöÖó ÈöÃóäøó ÌóÚúáóåõãú áöáøóåö ÔõÑóßóÇÁó ßõÝúÑóÇäñ áöäöÚúãóÉö ÇáúÎóÇáöÞö ÝóÖóÑóÈó áóåõãú(22/134)
ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö ÇáøóÐöí áóåõ ãóÇ Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóãóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóáóåõ ÇáúÍóãúÏõ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö æóåõæó ÇáúÍóßöíãõ ÇáúÎóÈöíÑõ (1)
ÇáúãóËóáó Èöãóäú ÔóßóÑõæÇ äöÚúãóÉó Çááøóåö æóÇÊøóÞóæúåõ ÝóÃõæÊõæÇ ÎóíúÑó ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö æóÓõÎøöÑóÊú áóåõãõ ÇáúÎóíúÑóÇÊõ ãöËúáõ ÏóÇæõÏó æóÓõáóíúãóÇäó¡ æóÈöãóäú ßóÝóÑõæÇ ÈöÇááøóåö ÝóÓõáøöØóÊú Úóáóíúåö ÇáúÃóÑúÒóÇÁõ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÃõÚöÏøó áóåõãõ ÇáúÚóÐóÇÈõ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ãóËúáõ ÓóÈóÃò¡ æóÍõÐøöÑõæÇ ãöäó ÇáÔøóíúØóÇäö¡ æóÐõßøöÑõæÇ ÈöÃóäøó ãóÇ åõãú Ýöíåö ãöäú ÞõÑøóÉö ÇáúÚóíúäö íõÞóÑøöÈõåõãú Åöáóì Çááøóåö¡ æóÃõäúÐöÑõæÇ ÈöãóÇ
ÓóíóáúÞóæúäó íóæúãó ÇáúÌóÒóÇÁö ãöäú ÎöÒúíò æóÊóßúÐöíÈò æóäóÏóÇãóÉò æóÚóÏóãö ÇáäøóÕöíÑö æóÎõáõæÏò Ýöí ÇáúÚóÐóÇÈö¡ æóÈõÔøöÑó ÇáúãõÄúãöäõæäó ÈÇáäÚíã ÇáúãõÞöíã.
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 1]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö ÇáøóÐöí áóåõ ãóÇ Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóãÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóáóåõ ÇáúÍóãúÏõ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö æóåõæó ÇáúÍóßöíãõ ÇáúÎóÈöíÑõ (1)
ÃõÝúÊõÊöÍóÊö ÇáÓøõæÑóÉõ Èö ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøó ÇáÓøõæÑóÉó ÊóÊóÖóãøóäõ ãöäú ÏóáóÇÆöáö ÊóÝóÑøõÏöåö ÈöÇáúÅöáóåöíøóÉö æóÇÊøöÕóÇÝöåö ÈöÕöÝóÇÊö ÇáúÚóÙóãóÉö ãóÇ íóÞúÊóÖöí ÅöäúÔóÇÁó ÇáúÍóãúÏö áóåõ æóÇáúÅöÎúÈóÇÑó ÈöÇÎúÊöÕóÇÕöåö Èöåö. ÝóÌõãúáóÉõ ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö åõäóÇ íóÌõæÒõ ßóæúäõåóÇ ÅöÎúÈóÇÑðÇ ÈöÃóäøó ÌöäúÓó ÇáúÍóãúÏö ãõÓúÊóÍóÞøñ áöáøóåö ÊóÚóÇáóì ÝóÊóßõæäõ ÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö: áöáøóåö áóÇãó Çáúãöáúßö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÅöäúÔóÇÁó ËóäóÇÁò Úóáóì Çááøóåö Úóáóì æóÌúåö ÊóÚúáöíãö ÇáäøóÇÓö Ãóäú íóÎõÕøõæåõ ÈöÇáúÍóãúÏö ÝóÊóßõæäõ ÇááøóÇãõ áöáÊøóÈúíöíäö áöÃóäøó ãóÚúäóì ÇáúßóáóÇãö: ÃóÍúãóÏõ Çááøóåó.
æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÝóÇÊöÍóÉö [2] ¡ æóÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÊóÚúÞöíÈöåö ÈöÇÓúãö ÇáúãóæúÕõæáö Ýöí Ãóæøóáö ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö æóÃóæøóáö ÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö.
æóåóÐöåö ÅöÍúÏóì ÓõæóÑò ÎóãúÓò ãõÝúÊóÊóÍóÉò Èö ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö æóåõäøó ßõáøõåóÇ ãóßøöíøóÉñ æóÞóÏú æõÖöÚóÊú Ýöí ÊóÑúÊöíÈö ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí Ãóæøóáöåö æóæóÓóØöåö¡ æóÇáÑøõÈõÚö ÇáúÃóÎöíÑö¡ ÝóßóÇäóÊú ÃóÑúÈóÇÚõ ÇáúÞõÑúÂäö ãõÝúÊóÊóÍóÉð ÈöÇáúÍóãúÏö áöáøóåö ßóÇäó Ðóáößó ÈöÊóæúÝöíÞò ãöäó Çááøóåö Ãóæú ÊóæúÞöíÝò.
æóÇÞúÊöÖóÇÁõ ÕöáóÉö ÇáúãóæúÕõæáö Ãóäøó ãóÇ Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ãöáúßñ áöáøóåö ÊóÚóÇáóì íóÌúÚóáõ åóÐöåö ÇáÕøöáóÉó ÕóÇáöÍóÉð áöÊóßóæõäó ÚöáøóÉð áöÅöäúÔóÇÁö ÇáËøóäóÇÁö Úóáóíúåö áöÃóäøó ãöáúßóåõ áöãóÇ Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóãóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãöáúßñ ÍóÞöíÞöíøñ áöÃóäøó ÓóÈóÈóåõ ÅöíÌóÇÏõ Êöáúßó ÇáúãóãúáõæßóÇÊö æóÐóáößó ÇáúÅöíÌóÇÏõ Úóãóáñ Ìóãöíáñ íóÓúÊóÍöÞøõ ÕóÇÍöÈõåõ ÇáúÍóãúÏõ¡ æóÃóíúÖðÇ åõæó íóÊóÖóãøóäõ äöÚóãðÇ ÌóãøóÉð. æóåöíó ÃóíúÖðÇ ÊóÞúÊóÖöí ÍóãúÏó ÇáúãõäúÚöãö¡ áöÃóäøó ÇáúÍóãúÏó íßæä ááÝÖÇÆá æááÝæÇÖá ÝóãóÇ Ýöí ÇáÓøóãóæóÇÊ ÝóÅöäøó ãöäúåõ ãóåóÇÈöØó ÃóäúæóÇÑò ÍóÞöíÞöíøóÉò æóãóÚúäóæöíøóÉò¡ ÝöíåóÇ åõÏðì ÍöÓøöíøñ æóäóÝúÓóÇäöíøñ¡ æóÅöáóíúåö ãóÚóÇÑöÌó áöáäøõÝõæÓö Ýöí ãóÑóÇÊöÈö(22/135)
ÇáúßóãóÇáóÇÊö ÇáøóÊöí ÈöåóÇ ÇÓúÊöÞóÇãóÉõ ÇáÓøöíóÑö¡ æóÅöÒóÇáóÉõ ÇáúÛöíóÑö¡ æóäõÒõæáõ ÇáúÛõíõæËö ÈöÇáúãóØóÑö. æóãóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãöäúåõ ãóÓóÇÑöÍõ ÃóäúÙóÇÑö ÇáúãõÊóÝóßøöÑöíäó¡ æóãóäóÇÈöÊõ ÃóÑúÒóÇÞö ÇáúãõÑúÊóÒóÞöíäó¡ æóãóíóÇÏöíäõ äõÝõæÓö ÇáÓøóÇÆöÑöíäó.
æóÝöí åóÐöåö ÇáÕøöáóÉö ÊóÚúÑöíÖñ ÈößõÝúÑóÇäö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐöíäó ÍóãöÏõæÇ ÃóÔúíóÇÁó áóíúÓó áóåóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáúÚóæóÇáöãö ÃóÏúäóì ÊóÃúËöíÑò æóáóÇ áóåóÇ ÈöãóÇ ÊóÍúÊóæöí Úóáóíúåö ÃóÏúäóì ÔõÚõæÑò¡ æóäóÓõæÇ ÍóãúÏó ãóÇáößöåóÇ æóÓóÇÆöÑö ãóÇ Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö
æóÌõãúáóÉõ æóáóåõ ÇáúÍóãúÏõ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÚóØúÝñ Úóáóì ÇáÕøöáóÉö¡ Ãóíú æóÇáøóÐöí áóåõ ÇáúÍóãúÏõ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö¡ æóåóÐóÇ ÅöäúÈóÇÁñ ÈöÃóäøóåõ ãóÇáößõ ÇáúÃóãúÑö ßõáøöåö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö.
æóÝöí åóÐóÇ ÇáÊøóÍúãöíÏö ÈóÑóÇÚóÉõ ÇÓúÊöåúáóÇáö ÇáúÛóÑóÖö ãöäó ÇáÓøõæÑóÉö. æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúãóÌúÑõæÑö áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáúÍóÕúÑö¡ Ãóíú áóÇ ÍóãúÏó Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÅöáøóÇ áóåõ¡ ÝóáóÇ ÊóÊóæóÌøóåõ ÇáäøõÝõæÓõ Åöáóì ÍóãúÏö ÛóíúÑöåö áöÃóäøó ÇáäøóÇÓó íóæúãóÆöÐò Ýöí ÚóÇáóãö ÇáúÍóÞøö ÝóáóÇ ÊóáúÊóÈöÓõ Úóáóíúåöãõ ÇáÕøõæóÑõ.
æóÇÚúáóãú Ãóäøó ÌõãúáóÉó ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö æóÅöäö ÇÞúÊóÖóÊú ÞóÕúÑó ÇáúÍóãúÏö Úóáóíúåö ÊóÚóÇáóì ÞóÕúÑðÇ ãóÌóÇÒöíðÇ áöáúãõÈóÇáöÛóÉö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓóæøóÑóÉö ÇáúÝóÇÊöÍóÉö ÈöäóÇÁð Úóáóì Ãóäøó ÍóãúÏó ÛóíúÑö Çááøóåö áöáöÇÚúÊöÏóÇÏö ÈöÃóäøó äöÚúãóÉó Çááøóåö ÌóÑóÊú Úóáóì íóÏóíúåö¡ ÝóáóãøóÇ ÔóÇÚó Ðóáößó Ýöí ÌõãúáóÉö ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö æóÃõÑöíÏó ÅöÝóÇÏóÉõ Ãóäøó ÇáúÍóãúÏó áöáøóåö ãóÞúÕõæÑñ Úóáóíúåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÍóÞöíÞóÉð ÛõíøóÑóÊú ÕöíÛóÉõ ÇáúÍóãúÏö ÇáúãóÃúáõæÝóÉö Åöáóì ÕöíÛóÉö áóåõ ÇáúÍóãúÏõ áöåóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö¡ æóåóÐóÇ äóÙöíÑõ ãóÚúäóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áöãóäö Çáúãõáúßõ Çáúíóæúãó áöáøóåö ÇáúæÇÍöÏö ÇáúÞóåøóÇÑö [ÛóÇÝöÑ: 16] ¡ ÝóÇáúãóÚúäóì:
Ãóäøó ÞóÕúÑó ÇáúÍóãúÏö Úóáóíúåö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÃóÍóÞøõ áöÃóäøó ÇáÊøóÕóÑøõÝóÇÊö íóæúãóÆöÐò ãóÞúÕõæÑóÉñ Úóáóíúåö áóÇ íóáúÊóÈöÓõ ÝöíåóÇ ÊóÕóÑøõÝõ ÛóíúÑöåö ÈöÊóÕóÑøõÝöåö.
æóáóãøóÇ äöíØó ÍóãúÏõåõ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö ÈöãóÇ ÇÞúÊóÖóì ãóÑúÌöÚó ÇáÊøóÕóÑøõÝóÇÊö Åöáóíúåö Ýöí ÇáÏøóÇÑóíúäö ÃóÚúÞóÈó Ðóáößó ÈöÕöÝóÊóíö ÇáúÍóßöíãõ ÇáúÎóÈöíÑõ¡ áöÃóäøó ÇáøóÐöí ÃóæúÌóÏó ÃóÍúæóÇáó ÇáäøóÔúÃóÊóíúäö åõæó ÇáúÚóÙöíãõ ÇáúÍößúãóÉö ÇáúÎóÈöíÑõ ÈöÏóÞóÇÆöÞö ÇáúÃóÔúíóÇÁö æóÃóÓúÑóÇÑöåóÇ. ÝóÇáúÍößúãóÉõ: ÅöÊúÞóÇäõ ÇáÊøóÕóÑøõÝö ÈöÇáúÅöíÌóÇÏö æóÖöÏøöåö¡ æóÇáúÎöÈúÑóÉõ ÊóÞúÊóÖöí ÇáúÚöáúãó ÈöÃóæóÇÆöáö ÇáúÃõãõæÑö æóÚóæóÇÞöÈöåóÇ.
æóÇáúÞóÑúäõ Èóíúäó ÇáÕøöÝóÊóíúäö åõäóÇ áöÃóäøó ßõáøó æóÇÍöÏóÉò ÊóÏõáøõ Úóáóì ãóÚúäðì ÃóÕúáöíøò æóãóÚúäðì áõÒõæãöíøò¡ æóåõãóÇ ãõÎúÊóáöÝóÇäö¡ ÝóÇáúãóÚúäóì ÇáúÃóÕúáöíøõ áöáúÍóßöíãö Ãóäøóåõ ãõÊúÞöäõ ÇáÊøóÕóÑøõÝö æóÇáÕøõäúÚö áöÃóäøó ÇáúÍóßöíãó ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúÅöÍúßóÇãö æóåõæó ÇáúÅöÊúÞóÇäõ¡ æóåõæó íóÓúÊóáúÒöãõ ÇáúÚöáúãó ÈöÍóÞóÇÆöÞö ÇáúÃóÔúíóÇÁö Úóáóì ãóÇ åöíó Úóáóíúåö¡ æóÇáúÎóÈöíÑõ åõæó ÇáúÚóáöíãõ ÈöÏóÞóÇÆöÞö ÇáúÃóÔúíóÇÁö æóÙóæóÇåöÑöåóÇ ÈöÇáúÃóæúáóì ÈöÍóíúËõ áóÇ íóÝõæÊõåõ ÔóíúÁñ(22/136)
íóÚúáóãõ ãóÇ íóáöÌõ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóãóÇ íóÎúÑõÌõ ãöäúåóÇ æóãóÇ íóäúÒöáõ ãöäó ÇáÓøóãóÇÁö æóãóÇ íóÚúÑõÌõ ÝöíåóÇ æóåõæó ÇáÑøóÍöíãõ ÇáúÛóÝõæÑõ (2)
ãöäúåóÇ¡ æóåõæó íóÓúÊóáúÒöãõ ÇáÊøóãóßøõäó ãöäú ÊóÕúÑöíÝöåóÇ¡ ÝóÝöí ÇáÊøóÊúãöíãö ÈöåóÐóíúäö ÇáúæóÕúÝóíúäö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ãöäó ÇáúÌõãúáóÉö ÞóÈúáóåõ ÇÓúÊöÍúãóÇÞõ ÇáøóÐöíäó ÃóÞÈáõæÇ Ýöí ÔÄæäåã Úóáóì ÂáöåóÉ ÈóÇØöáóÉ.
[2]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 2]
íóÚúáóãõ ãóÇ íóáöÌõ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóãÇ íóÎúÑõÌõ ãöäúåÇ æóãÇ íóäúÒöáõ ãöäó ÇáÓøóãÇÁö æóãÇ íóÚúÑõÌõ ÝöíåÇ æóåõæó ÇáÑøóÍöíãõ ÇáúÛóÝõæÑõ (2)
ÈóíóÇäñ áöÌõãúáóÉö æóåõæó ÇáúÍóßöíãõ ÇáúÎóÈöíÑõ [ÓÈÃ: 1] áöÃóäøó ÇáúÚöáúãó ÈöãóÇ ÐóßóÑó åõäóÇ åõæó ÇáúÚöáúãõ ÈöÐóæóÇÊöåóÇ
æóÎóÕóÇÆöÕöåóÇ æóÃóÓúÈóÇÈöåóÇ æóÚöáóáöåóÇ æóÐóáößó Úóíúäõ ÇáúÍößúãóÉö æóÇáúÎöÈúÑóÉö¡ ÝóÅöäøó ÇáúÚöáúãó íóÞúÊóÖöí ÇáúÚóãóáó¡ æóÅöÊúÞóÇäõ ÇáúÚóãóáö ÈöÇáúÚöáúãö.
æóÎóÕøó ÈöÇáÐøößúÑö Ýöí ãõÊóÚóáøöÞö ÇáúÚöáúãö ãóÇ íóáöÌõ æóãóÇ íóÎúÑõÌõ ãöäó ÇáúÃóÑúÖö Ïõæäó ãóÇ íóÏöÈøõ Úóáóì ÓóØúÍöåóÇ¡ æóãóÇ íóäúÒöáõ æóãóÇ íóÚúÑõÌõ Åöáóì ÇáÓøóãóÇÁö Ïõæäó ãóÇ íóÌõæáõ Ýöí ÃóÑúÌóÇÆöåóÇ áöÃóäøó ãóÇ ÐõßöÑó áóÇ íóÎúáõæ Úóäú Ãóäú íóßõæäó ÏóÇÈøðÇ æóÌóÇÆöáðÇ ÝöíåöãóÇ¡ æóÇáøóÐöí íóÚúáóãõ ãóÇ íóáöÌõ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóãóÇ íóÎúÑõÌõ ãöäúåóÇ íóÚúáóãõ ãóÇ íóÏöÈøõ ÚóáóíúåóÇ æóãóÇ íóÒúÍóÝõ ÝóæúÞóåóÇ¡ æóÇáøóÐöí íóÚúáóãõ ãóÇ íóäúÒöáõ ãöäó ÇáÓøóãóÇÁö æóãóÇ íóÚúÑõÌõ íóÚúáóãõ ãóÇ Ýöí ÇáúÃóÌúæóÇÁö æóÇáúÝóÖóÇÁö ãöäó ÇáúßóÇÆöäóÇÊö ÇáúãóÑúÆöíøóÉö æóÛóíúÑöåóÇ æóíóÚúáóãõ ÓóíúÑó ÇáúßóæóÇßöÈö æóäöÙóÇãóåóÇ.
æóÇáúæõáõæÌõ: ÇáÏøõÎõæáõ æóÇáÓøõáõæßõ ãËá æáæÌ ãóÇÁ ÇáúãóØóÑö Ýöí ÃóÚúãóÇÞö ÇáúÃóÑúÖö æóæõáõæÌö ÇáÒøóÑöíÚóÉö.
æóÇáøóÐöí íóÎúÑõÌõ ãöäó ÇáúÃóÑúÖö¡ ÇáäøóÈóÇÊõ æóÇáúãóÚóÇÏöäõ æóÇáÏøóæóÇÈøõ ÇáúãõÓúÊóßöäøóÉõ Ýöí ÈõíõæÊöåóÇ æóãóÛóÇÑóÇÊöåóÇ¡ æóÔóãöáó Ðóáößó ãóäú íõÞúÈóÑõæäó Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóÃóÍúæóÇáóåõãú. æóÇáøóÐöí íóäúÒöáõ ãöäó ÇáÓøóãóÇÁö: ÇáúãóØóÑõ æóÇáËøóáúÌõ æóÇáÑøöíóÇÍõ¡ æóÇáøóÐöí íóÚúÑõÌõ ÝöíåóÇ ãóÇ íóÊóÕóÇÚóÏõ Ýöí ØóÈóÞóÇÊö ÇáúÌóæøö ãöäó ÇáÑøõØõæÈóÇÊö ÇáúÈóÍóÑöíøóÉö æóãöäó ÇáúÚóæóÇÕöÝö ÇáÊøõÑóÇÈöíøóÉö¡ æóãöäó ÇáúÚóäóÇÕöÑö ÇáøóÊöí ÊóÊóÈóÎøóÑõ Ýöí ÇáØøóÈóÞóÇÊö ÇáúÌóæøöíøóÉö ÝóæúÞó ÇáúÃóÑúÖö¡ æóãóÇ íóÓúÈóÍõ Ýöí ÇáúÝóÖóÇÁö æóãóÇ íóØöíÑõ Ýöí ÇáúåóæóÇÁö¡ æóÚõÑõæÌö ÇáúÃóÑúæóÇÍö ÚöäúÏó ãõÝóÇÑóÞóÉö ÇáúÃóÌúÓóÇÏö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÊóÚúÑõÌõ ÇáúãóáÇÆößóÉõ æóÇáÑøõæÍõ Åöáóíúåö [ÇáãÚÇÑÌ: 4] .
æóÇÚúáóãú Ãóäøó ßóáöãóÊóíú íóáöÌõ æíóÎúÑõÌõ ÃóæúÖóÍõ ãóÇ íõÚóÈøóÑõ Èöåö Úóäú ÃóÍúæóÇáö ÌóãöíÚö ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ÇáúÃóÑúÖöíøóÉö ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ÇÊøöÕóÇáöåóÇ ÈöÇáúÃóÑúÖö¡ æóÃóäøó ßóáöãóÊóíú íóäúÒöáõ æíóÚúÑõÌõ ÃóæúÖóÍõ ãóÇ íõÚóÈøóÑõ Èöåö Úóäú ÃóÍúæóÇáö ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ÇáÓøóãóÇæöíøóÉö ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ÇÊøöÕóÇáöåóÇ ÈöÇáÓøóãóÇÁö¡ ãöäú ßóáöãóÇÊö ÇááøõÛóÉö ÇáøóÊöí ÊóÏõáøõ Úóáóì ÇáúãóÚóÇäöí ÇáúãóæúÖõæÚóÉö áöáÏøóáóÇáóÉö ÚóáóíúåóÇ ÏóáóÇáóÉð ãõØóÇÈöÞöíøóÉð Úóáóì(22/137)
æóÞóÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ áóÇ ÊóÃúÊöíäóÇ ÇáÓøóÇÚóÉõ Þõáú Èóáóì æóÑóÈøöí áóÊóÃúÊöíóäøóßõãú ÚóÇáöãö ÇáúÛóíúÈö áóÇ íóÚúÒõÈõ Úóäúåõ ãöËúÞóÇáõ ÐóÑøóÉò Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóáóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóáóÇ ÃóÕúÛóÑõ ãöäú Ðóáößó æóáóÇ ÃóßúÈóÑõ ÅöáøóÇ Ýöí ßöÊóÇÈò ãõÈöíäò (3)
ÇáúÍóÞöíÞóÉö Ïõæäó ÇáúãóÌóÇÒö æóÏõæäó ÇáúßöäóÇíóÉö¡ æóáöÐóáößó áóãú íóÚúØöÝö ÇáÓøóãóÇÁó Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö Ýöí ÇáúÂíóÉö Ýóáóãú íóÞõáú: íóÚúáóãõ ãóÇ íóáöÌõ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóÇáÓøóãóÇÁö¡ æóãóÇ íóÎúÑõÌõ ãöäúåõãóÇ¡ æóáóãú íóßúÊóÝö ÈöÅöÍúÏóì ÇáúÌõãúáóÊóíúäö Úóäö ÇáúÃõÎúÑóì. æóÞóÏú áóÇÍó áöí Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó íóäúÈóÛöí Ãóäú ÊõÌúÚóáó ãöäó ÇáúÅöäúÔóÇÁö ãöËúáó ãóÇ ÇÕúØóáóÍó Úóáóì ÊóÓúãöíóÊöåö ÈöÕóÑóÇÍóÉö ÇááøóÝúÙö. æóáöÐóáößó ÃóáúÍóÞúÊõåóÇ ÈößöÊóÇÈöí «ÃóÕõæáõ ÇáúÅöäúÔóÇÁö æóÇáúÎóØóÇÈóÉö» ÈóÚúÏó ÊóÝóÑøõÞö äõÓóÎöåö ÈöÇáØøóÈúÚö¡ æóÓóíóÃúÊöí äóÙöíÑõ åóÐöåö Ýöí Ãóæøóáö ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÏöíÏö.
æóáóãøóÇ ßóÇäó ãöäú ÌõãúáóÉö ÃóÍúæóÇáö ãóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÃóÚúãóÇáõ ÇáäøóÇÓö æóÃóÍúæóÇáõåõãú ãöäú ÚóÞóÇÆöÏó æóÓöíóÑò¡ æóãöãøóÇ íóÚúÑõÌõ Ýöí ÇáÓøóãóÇÁö ÇáúÚóãóáõ ÇáÕøóÇáöÍõ æóÇáúßóáöãõ ÇáØøóíøöÈõ ÃóÊúÈóÚó Ðóáößó ÈöÞóæúáöåö: æóåõæó ÇáÑøóÍöíãõ ÇáúÛóÝõæÑõ Ãóíö ÇáúæóÇÓöÚõ ÇáÑøóÍúãóÉö æóÇáúæóÇÓöÚõ ÇáúãóÛúÝöÑóÉö. æóåóÐóÇ ÅöÌúãóÇáñ ÞõÕöÏó ãöäúåõ ÍóËøõ ÇáäøóÇÓö Úóáóì ØóáóÈö ÃóÓúÈóÇÈö ÇáÑøóÍúãóÉö æóÇáúãóÛúÝöÑóÉö ÇáúãóÑúÛõæÈö ÝöíåöãóÇ¡ ÝóÅöäøó ãóäú ÑóÛöÈó Ýöí ÊóÍúÕöíáö ÔóíúÁò ÈóÍóËó Úóäú
æóÓóÇÆöáö ÊóÍúÕöíáöåö æóÓóÚóì ÅöáóíúåóÇ. æóÝöíåö ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáúãõÔúÑößöíäó Ãóäú íóÊõæÈõæÇ Úóäö ÇáÔøöÑúßö ÝóíóÛúÝöÑõ áóåõãú ãóÇ ÞóÏøóãõæåõ.
[3]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 3]
æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ áóÇ ÊóÃúÊöíäóÇ ÇáÓøóÇÚóÉõ Þõáú Èóáì æóÑóÈøöí áóÊóÃúÊöíóäøóßõãú ÚÇáöãö ÇáúÛóíúÈö áóÇ íóÚúÒõÈõ Úóäúåõ ãöËúÞÇáõ ÐóÑøóÉò Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóáÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóáÇ ÃóÕúÛóÑõ ãöäú Ðáößó æóáÇ ÃóßúÈóÑõ ÅöáÇøó Ýöí ßöÊÇÈò ãõÈöíäò (3)
æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ áóÇ ÊóÃúÊöíäóÇ ÇáÓøóÇÚóÉõ Þõáú Èóáì æóÑóÈøöí áóÊóÃúÊöíóäøóßõãú.
ßóÇäó ÐößúÑõ ãóÇ íóáöÌõ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóãóÇ íóÎúÑõÌõ ãöäúåóÇ ãõÔúÚöÑðÇ ÈöÍóÇáö ÇáúãóæúÊóì ÚöäúÏó æõáõæÌöåöãõ ÇáúÞõÈõæÑó æóÚöäúÏó äóÔúÑöåöãú ãöäúåóÇ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Ãóáóãú äóÌúÚóáö ÇáúÃóÑúÖó ßöÝÇÊÇð ÃóÍúíÇÁð æóÃóãúæÇÊÇð [ÇáãÑÓáÇÊ: 25¡ 26] æóÞóÇáó: íóæúãó ÊóÔóÞøóÞõ ÇáúÃóÑúÖõ Úóäúåõãú ÓöÑÇÚÇð Ðáößó ÍóÔúÑñ ÚóáóíúäÇ íóÓöíÑñ [Þ: 44] ¡ æóßóÇäó ÐößúÑõ ãóÇ íóäúÒöáõ ãöäó ÇáÓøóãóÇÁö æóãóÇ íóÚúÑõÌõ ÝöíåóÇ ãõæãöíðÇ Åöáóì ÚõÑõæÌö ÇáúÃóÑúæóÇÍö ÚöäúÏó ãõÝóÇÑóÞóÉö ÇáúÃóÌúÓóÇÏö æóäõÒõæáö ÇáúÃóÑúæóÇÍö áöÊõÑóÏøó Åöáóì ÇáúÃóÌúÓóÇÏö ÇáøóÊöí ÊõÚóÇÏõ íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö¡ ÝóßóÇäó Ðóáößó ãóÚó ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäú Þóæúáöåö: æóáóåõ ÇáúÍóãúÏõ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö [ÓÈÃ: 1] ãõäóÇÓöÈóÉñ áöáÊøóÎóáøõÕö Åöáóì ÐößúÑö ÅöäúßóÇÑö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáúÍóÔúÑó áöÃóäøó ÅöÈúØóÇáó ÒóÚúãöåöãú ãöäú Ãóåóãøö ãóÞóÇÕöÏö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö¡ ÝóßóÇäó ÇáÊøóÎóáøõÕõ ÈõÞõæáöåö: æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ áóÇ ÊóÃúÊöíäóÇ ÇáÓøóÇÚóÉõ¡ ÞóÇáõæÇ æÇÚÊÑÇÖíÉ áöáöÇÓúÊöØúÑóÇÏö æóåöíó Ýöí ÇáúÃóÕúáö æóÇæõ ÚóØúÝö ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúãõÚúÊóÑöÖóÉö Úóáóì ãóÇ ÞóÈúáóåóÇ ãöäó ÇáúßóáóÇãö. æóáóãøóÇ áóãú ÊõÝöÏú ÅöáøóÇ ÇáÊøóÔúÑöíßó Ýöí ÇáÐøößúÑö Ïõæäó ÇáúÍõßúãö ÏóÚóæúåóÇ ÈöÇáúæóÇæö ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖöíøóÉö æóáóíúÓóÊú åõäóÇ áöáúÚóØúÝö áöÚóÏóãö ÇáÊøóäóÇÓõÈö Èóíúäó ÇáúÌõãúáóÊóíúäö æóÅöäøóãóÇ ÌóÇÁóÊö ÇáúãõäóÇÓóÈóÉõ ãöäú ÃóÌúÒóÇÁö ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúÃõæáóì ÝóßóÇäóÊö ÇáËøóÇäöíóÉõ ÇÓúÊöØúÑóÇÏðÇ æóÇÚúÊöÑóÇÖðÇ¡ æóÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ ãóÇ Þöíáó: Åöäøó åóÐöåö ÇáúãóÞóÇáóÉó ßóÇäóÊú ÓóÈóÈó äõÒõæáö ÇáÓøõæÑóÉö.(22/138)
æóÊóÚúÑöíÝõ ÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö ÈöÇáúãóæúÕõæáöíøóÉö áöÃóäøó åóÐóÇ ÇáúãóæúÕõæáó ÕóÇÑó ßóÇáúÚóáóãö ÈÇáÛáÈÉ Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ÇÕúØöáóÇÍö ÇáúÞõÑúÂäö æóÊóÚóÇÑõÝö ÇáúãõÓúáöãöíäó.
æÇáÓøóÇÚóÉõ: Úóáóãñ ÈöÇáúÛóáóÈóÉö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö Úóáóì íóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö æóÓóÇÚóÉö ÇáúÍóÔúÑö.
æóÚóÈøóÑó Úóäö ÇäúÊöÝóÇÁö æõÞõæÚöåóÇ ÈöÇäúÊöÝóÇÁö ÅöÊúíóÇäöåóÇ Úóáóì ØóÑöíÞö ÇáúßöäóÇíóÉö áöÃóäøóåóÇ áóæú ßóÇäóÊú æóÇÞöÚóÉð áóÃóÊóÊú¡ áóÃóäøó æõÞõæÚóåóÇ åõæó ÅöÊúíóÇäõåóÇ.
æóÖóãöíÑõ ÇáúãõÊóßóáøöãö ÇáúãõÔóÇÑößö ãõÑóÇÏñ Èöåö ÌóãöíÚõ ÇáäøóÇÓö.
æóáóÞóÏú áóÞøóäó Çááøóåõ äóÈöíÆóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇáúÌóæóÇÈó Úóäú Þóæúáö ÇáúßóÇÝöÑöíäó ÈöÇáúÅöÈúØóÇáö ÇáúãõÄóßøóÏö Úóáóì ÚóÇÏóÉö ÅöÑúÔóÇÏö
ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÇäúÊöåóÇÒö ÇáúÝõÑóÕö áöÊóÈúáöíÛö ÇáúÚóÞóÇÆöÏö.
æÈóáì ÍóÑúÝõ ÌóæóÇÈò ãõÎúÊóÕøñ ÈöÅöÈúØóÇáö ÇáäøóÝúíö Ýóåõæó ÍóÑúÝõ ÅöíÌóÇÈò áöãóÇ äóÝóÇåõ ßóáóÇãñ ÞóÈúáóåõ æóåõæó äóÙöíÑõ (Èóáú) Ãóæú ãõÑóßøóÈñ ãöäú (Èóáú) æóÃóáöÝò ÒóÇÆöÏóÉò¡ Ãóæú åöíó ÃóáöÝõ ÊóÃúäöíËò áöãõÌóÑøóÏö ÊóÃúäöíËö ÇáúßóáöãóÉö ãöËúáó ÒöíóÇÏóÉö ÊóÇÁö ÇáÊøóÃúäöíËö Ýöí ËóãøóÉó æóÑõÈøóÉó¡ áóßöäøó Èóáì ÍóÑúÝñ íóÎúÊóÕøõ ÈöÅöíÌóÇÈö ÇáäøóÝúíö ÝóáóÇ íóßõæäõ ÚóÇØöÝðÇ æó (Èóáú) íõÌóÇÈõ Èöåö ÇáúÅöËúÈóÇÊõ æóÇáäøóÝúíõ æóåõæó ÚóÇØöÝñ¡ æóÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì Èóáì ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Èóáì ãóäú ßóÓóÈó ÓóíøöÆóÉð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [81] .
æóÃóßøóÏó ãóÇ ÇÞúÊóÖóÇåõ Èóáì ãöäú ÅöËúÈóÇÊö ÅöÊúíóÇäö ÇáÓøóÇÚóÉö ÈöÇáúÞóÓóãö Úóáóì Ðóáößó áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ËöÞóÉö ÇáúãõÊóßóáøöãö ÈöÃóäøóåóÇ ÂÊöíóÉñ æóáóíúÓó Ðóáößó áöÅöÞúäóÇÚö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó æóåõæó ÊóÃúßöíÏñ íõÑóæøöÚõ ÇáÓøóÇãöÚöíäó ÇáúãõßóÐøöÈöíäó.
æóÚõÏøöíó ÅöÊúíóÇäõåóÇ Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ãöäú Èóíúäö ÌóãöíÚö ÇáäøóÇÓö Ïõæäó: áóÊóÃúÊöíóäøóÇ¡ æóÏõæäó Ãóäú íõÌóÑøóÏó Úóäö ÇáÊøóÚúÏöíóÉö áöãóÝúÚõæáò¡ áöÃóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÅöÊúíóÇäõ ÇáÓøóÇÚóÉö ÇáøóÐöí íóßõæäõ ÚöäúÏóåõ ÚöÞóÇÈõåõãú ßóãóÇ íõÞóÇáõ:
ÃóÊóÇßõã ÇáúÚóÏõæøõ¡ æóÃóÊóÇßó ÃóÊóÇßó ÇááøóÇÍöÞõæäó¡ ÝóÊóÚóáøõÞõåõ ÈöÖóãöíÑö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ÞóÑöíäóÉñ Úóáóì Ãóäøóåõ ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÅöÊúíóÇäö ãóßúÑõæåò Ýöíåö ÚóÐóÇÈñ.
æóÝöÚúáõ (ÃóÊóì) íóÑöÏõ ßóËöíÑðÇ Ýöí ãóÚúäóì Íõáõæáö ÇáúãóßúÑõæåö ãöËúáó ÃóÊì ÃóãúÑõ Çááøóåö [ÇáäøóÍúá: 1] æÝóÃóÊÇåõãõ ÇáúÚóÐÇÈõ [ÇáÒãÑ: 25] æíóæúãó íóÃúÊöí ÈóÚúÖõ ÂíÇÊö ÑóÈøößó [ÇáúÃóäúÚóÇã: 158] ¡ æóÞóæúáö ÇáäøóÇÈöÛóÉö:
ÝáÊÃÊíäß ÞÕÇÆÏ æáíÏÝÚä ... ÌóíúÔðÇ Åöáóíúßó ÞóæóÇÏöãõ ÇáúÃóßúæóÇÑö(22/139)
æóÞóæúáöåö:
ÃóÊóÇäöí ÃóÈóíúÊó ÇááøóÚúäó Ãóäøóßó áõãúÊóäöí æóãöäú åóÐóÇ íóäúÊóÞöáõæäó Åöáóì ÊóÚúÏöíóÉö ÝöÚúáö (ÃóÊóì) ÈöÍóÑúÝö (Úóáóì) ÝóíóÞõæáõæäó: ÃóÊóì Úóáóì ßóÐóÇ¡ ÅöÐóÇ ÇÓúÊóÃúÕóáóåõ. æóíóßúËõÑõ Ýöí ÛóíúÑö Ðóáößó ÇÓúÊöÚúãóÇáõ ÝöÚúáö (ÌóÇÁó) ¡ æóÞóÏú íóßõæäõ áöáúãóßúÑõæåö äóÍúæõ æóÌÇÁóåõãõ ÇáúãóæúÌõ ãöäú ßõáøö ãóßÇäò [íõæäõÓ: 22] .
ÚÇáöãö ÇáúÛóíúÈö áóÇ íóÚúÒõÈõ Úóäúåõ ãöËúÞÇáõ ÐóÑøóÉò Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóáÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóáÇ ÃóÕúÛóÑõ ãöäú Ðáößó æóáÇ ÃóßúÈóÑõ ÅöáøóÇ Ýöí ßöÊÇÈò ãõÈöíäò.
ÚÇáöãö ÇáúÛóíúÈö ÎóÈóÑñ ËóÇäò Úóäú ÖóãöíÑö ÇáúÌóáóÇáóÉö Ýöí Þóæúáöåö: æóåõæó ÇáúÍóßöíãõ ÇáúÎóÈöíÑõ [ÓÈÃ: 1] Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ãóäú ÞóÑóÃóåõ ÈöÇáÑøóÝúÚö¡ æóÕöÝóÉñ áö ÑóÈøöí ÇáúãõÞúÓóãö Èöåö Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ãóäú ÞóÑóÃóåõ ÈöÇáúÌóÑøö æóÞóÏö ÇÞúÊóÖóÊú ÐößúÑóåõ ãõäóÇÓóÈóÉõ ÊóÍúÞöíÞö ÅöÊúíóÇäö ÇáÓøóÇÚóÉö ÝóÅöäøó æóÞúÊóåóÇ æóÃóÍúæóÇáóåóÇ ãöäó ÇáúÃõãõæÑö ÇáúãõÛóíøóÈóÉö Ýöí Úöáúãö ÇáäøóÇÓö.
æóÝöí åóÐöåö ÇáÕøöÝóÉö ÅöÊúãóÇãñ áöÊõÈóíøöäó ÓóÚóÉó Úöáúãöåö ÊóÚóÇáóì ÝóÈóÚúÏó Ãóäú ÐõßöÑóÊú ÅöÍóÇØóÉõ Úöáúãöåö ÈöÇáúßóÇÆöäóÇÊö ÙóÇåöÑöåóÇ æóÎóÝöíøöåóÇ ÌóáöíáöåóÇ æóÏóÞöíÞöåóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö ÃõÊúÈöÚó ÈöÅöÍóÇØóÉö Úöáúãöåö ÈöãóÇ Óóíóßõæäõ Ãóäøóåõ íóßõæäõ æóãóÊóì íóßõæäõ.
æóÇáúÛóíúÈõ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö: ÇáøóÐöíäó íõÄúãöäõæäó ÈöÇáúÛóíúÈö [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 3] Úóáóì ãóÚóÇäò ÐõßöÑóÊú åõäóÇáößó.
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò æóÑõæóíúÓñ Úóäú íóÚúÞõæÈó ÚÇáöãö ÇáúÛóíúÈö ÈöÕöíÛóÉö ÇÓúãö ÇáúÝóÇÚöáö¡ æóÈöÑóÝúÚö ÚÇáöãö Úóáóì ÇáúÞóØúÚö. æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÚóÇÕöãñ æóÎóáóÝñ æóÑóæúÍñ Úóäú íóÚúÞõæÈó ÈöÕöíÛóÉö ÇÓúãö ÇáúÝóÇÚöáö ÃóíúÖðÇ æóãóÌúÑõæÑðÇ Úóáóì ÇáÕøöÝóÉö áöÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö Ýöí Þóæúáöåö: ÑóÈøöí.
æóÞóÑóÃó ÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ ÚóáøóÇãö ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö æóÈöÇáúÌóÑøö Úóáóì ÇáäøóÚúÊö. æóÞóÏú ÊóßóÑøóÑó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÅöÊúÈóÇÚõ ÐößúÑö ÇáÓøóÇÚóÉö ÈöÐößúÑö ÇäúÝöÑóÇÏöåö ÊóÚóÇáóì ÈöÚöáúãöåóÇ áöÃóäøó ÇáúßóÇÝöÑöíäó ÈöåóÇ ÌóÚóáõæÇ ãöäú ÚóÏóãö ÇáúÚöáúãö ÈöåóÇ ÏóáöíáðÇ ÓõÝõÓúØóÇÆöíøðÇ Úóáóì ÃóäøóåóÇ áóíúÓóÊú ÈöæóÇÞöÚóÉò¡ æóáöÐóáößó ÓóãøóÇåóÇ ÇáúÞõÑúÂäõ ÇáúæóÇÞöÚóÉó Ýöí Þóæúáöåö: ÅöÐÇ æóÞóÚóÊö ÇáúæÇÞöÚóÉõ áóíúÓó áöæóÞúÚóÊöåÇ ßÇÐöÈóÉñ [ÇáúæóÇÞöÚóÉ: 1¡ 2] .(22/140)
æóÇáúÚõÒõæÈõ: ÇáúÎóÝóÇÁõ. æóãóÇÏøóÊõåõ ÊóÍõæãõ Íóæúáó ãóÚóÇäöí ÇáúÈõÚúÏö Úóäö ÇáäøóÙóÑö æóÝöí ãõÖóÇÑöÚöåö Öóãøõ ÇáúÚóíúäö æóßóÓúÑõåóÇ. ÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈöÖóãøö ÇáÒøóÇíö¡ æóÞóÑóÃóåõ ÇáúßöÓóÇÆöíøõ ÈößóÓúÑö ÇáÒøóÇíö æóãóÚúäóì áóÇ íóÚúÒõÈõ Úóäúåõ: áóÇ íóÚúÒõÈõ Úóäú Úöáúãöåö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö íõæäõÓó æóãÇ íóÚúÒõÈõ Úóäú ÑóÈøößó ãöäú ãöËúÞÇáö ÐóÑøóÉò Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóáÇ Ýöí ÇáÓøóãÇÁö [61] .
æóÊóÞóÏøóãó ãöËúÞóÇáõ ÇáúÍóÈøóÉö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö æóÅöäú ßÇäó ãöËúÞÇáó ÍóÈøóÉò ãöäú ÎóÑúÏóáò [47] .
æóÃóÔóÇÑó ÈöÞóæúáöåö: ãöËúÞÇáõ ÐóÑøóÉò Åöáóì ÊóÞúÑöíÈö ÅöãúßóÇäö ÇáúÍóÔúÑö áöÃóäøó ÇáúßóÇÝöÑöíäó ÃóÍóÇáõæåõ ÈöÚöáøóÉö Ãóäøó ÇáúÃóÌúÓóÇÏó ÊóÕöíÑõ ÑõÝóÇÊðÇ æóÊõÑóÇÈðÇ ÝóáóÇ Êõãúßöäõ ÅöÚóÇÏóÊõåóÇ ÝóäõÈøöåõæÇ Åöáóì Ãóäøó Úöáúãó Çááøóåö ãõÍöíØñ ÈöÃóÌúÒóÇÆöåóÇ.
æóãóæóÇÞöÚõ Êöáúßó ÇáúÃóÌúÒóÇÁö Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÝöí ÇáúÃóÑúÖö æóÚöáúãõåõ ÈöåóÇ ÊóÝúÕöíáðÇ íóÓúÊóáúÒöãõ ÇáúÞõÏúÑóÉó Úóáóì ÊÓÎíÑåÇ ááÊÌãÚ æóÅöáøóÇ ÊÍÇÞ ßõáøò ãöäúåóÇ ÈöÚóÏöíáöåö ÍóÊøóì ÊóáúÊóÆöãó ÇáúÃóÌúÓóÇãõ ãöäó ÇáÐøóÑøóÇÊö ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú ãõÑóßøóÈóÉð ãöäúåóÇ Ýöí ÂÎöÑö áóÍóÙóÇÊö ÍóíóÇÊöåóÇ ÇáøóÊöí ÚóÞöÈóåóÇ ÇáúãóæúÊõ æóÊóæóÞøóÝó ÇáúÌóÓóÏõ ÈöÓóÈóÈö ÇáúãóæúÊö Úóäö ÇßúÊöÓóÇÈö ÃóÌÒóÇÁ ÌóÏöíÏóÉ. ÝóÅöä ÚóÏóÊö ÇáúÃóÑúÖõ Úóáóì ÃóÌúÒóÇÁö Ðóáößó ÇáúÌóÓóÏö æóãóÒøóÞóÊúåõ ßõáøó ãõãóÒøóÞò ßóÇäó Çááå ÚóÇáãÇ ÈãÕíÑ ßá ÌõÒúÁò¡ ÝóÅöäøó ÇáúßóÇÆöäóÇÊö áóÇ ÊóÖúãóÍöáøõ ÐóÑøóÇÊõåóÇ ÝóÊõãúßöäõ ÅöÚóÇÏóÉõ ÃóÌúÓóÇãò ÌóÏöíÏóÉò ÊóäúÈóËöÞõ ãöäú ÐóÑøóÇÊö ÇáúÃóÌúÓóÇãö ÇáúÃõæáóì æóÊõäúÝóÎõ ÝöíåóÇ ÃóÑúæóÇÍõåóÇ. ÝóÇááøóåõ ÞóÇÏöÑñ Úóáóì ÊóÓúÎöíÑöåóÇ áöáöÇÌúÊöãóÇÚö ÈöÞõæðì íõÍúÏöËõåóÇ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì áöÌóãúÚö ÇáãÊÝÑÞÇÊ Ãóæ ÈÊÓÎíÑ ãóáóÇÆößóÉò áöÌóãúÚöåóÇ ãóäú ÃóÞóÇÕöí ÇáúÌöåóÇÊö Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóÇáúÌóæøö Ãóæö ÇáÓøóãóÇÁö Úóáóì ÍóÓóÈö ÊóÝóÑøõÞöåóÇ¡ Ãóæú Êóßõæäõ ÐóÑøóÇÊñ ãöäúåóÇ ÕóÇáöÍóÉð áöÃóäú ÊóÊóÝóÊøóÞó Úóäú
ÃóÌúÓóÇãò ßóãóÇ ÊóÊóÝóÊøóÞõ ÇáúÍóÈøóÉõ Úóäú ÚöÑúÞö ÇáÔøóÌóÑóÉö¡ Ãóæú ÈöÎóáúÞö ÌóÇÐöÈöíøóÉò ÎóÇÕøóÉò ÈöÌóÐúÈö Êöáúßó ÇáÐøóÑøóÇÊö ÈóÚúÖöåóÇ Åöáóì ÈóÚúÖò Ëõãøó íõÕóæøöÑõ ãöäúåóÇ ÌóÓóÏóåóÇ¡ æóÅöáóì åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì íõÔöíÑõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóåõæó ÇáøóÐöí íóÈúÏóÄõÇ ÇáúÎóáúÞó Ëõãøó íõÚöíÏõåõ æóåõæó Ãóåúæóäõ Úóáóíúåö [ÇáÑøæã: 27] Ëõãøó Êóäúãõæ Êöáúßó ÇáúÃóÌúÓóÇãõ ÓóÑöíÚðÇ ÝóÊõÕúÈöÍõ Ýöí ÕõæóÑö ÃõÕõæáöåóÇ ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú Ýöí ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ.
æóÇäúÙõÑú Þóæúáóåõ ÊóÚóÇáóì: íóæúãó íóÏúÚõ ÇáÏøóÇÚö Åöáì ÔóíúÁò äõßõÑò ÎõÔøóÚÇð ÃóÈúÕÇÑõåõãú íóÎúÑõÌõæäó ãöäó ÇáúÃóÌúÏÇËö ßóÃóäøóåõãú ÌóÑÇÏñ ãõäúÊóÔöÑñ Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúÞóãóÑ [6¡ 7] ¡ æóÞóæúáóåõ: íóæúãó íóßõæäõ ÇáäøóÇÓõ ßóÇáúÝóÑÇÔö ÇáúãóÈúËõæËö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÞóÇÑöÚóÉö [4] ÝóÅöäøó ÇáúÝóÑóÇÔó æóåõæó ÝöÑóÇÎõ ÇáúÌóÑóÇÏö ÊóäúÔóÃõ ãöäó ÇáúÈóíúÖö ãöËúáó ÇáÏøõæÏö Ëõãøó áóÇ ÊóáúÈóËõ ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ ÍóÊøóì ÊóÕöíÑó ÌóÑóÇÏðÇ æóÊóØöíÑõ. æóáöåóÐóÇ Óóãøóì Çááøóåõ Ðóáößó ÇáúÈóÚúËó äóÔúÃóÉð áöÃóäøó Ýöíåö ÅöäúÔóÇÁð ÌóÏöíÏðÇ æóÎóáúÞðÇ ãõÚóÇÏðÇ æóåõæó ÊóÕúæöíÑõ Êöáúßó ÇáúÃóÌúÒóÇÁö(22/141)
áöíóÌúÒöíó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö ÃõæáóÆößó áóåõãú ãóÛúÝöÑóÉñ æóÑöÒúÞñ ßóÑöíãñ (4) æóÇáøóÐöíäó ÓóÚóæúÇ Ýöí ÂíóÇÊöäóÇ ãõÚóÇÌöÒöíäó ÃõæáóÆößó áóåõãú ÚóÐóÇÈñ ãöäú ÑöÌúÒò Ãóáöíãñ (5)
ÈöÇáÕøõæÑóÉö ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú ãõáúÊóÆóãóÉð ÈöåóÇ Íöíäó ÇáúãóæúÊö Ëõãøó ÅöÑúÌóÇÚõ ÑõæÍö ßõáøö ÌóÓóÏò Åöáóíúåö ÈóÚúÏó ÊóÕúæöíÑöåö ÈöãóÇ Óõãøöíó ÈöÇáäøóÝúÎö ÝóÞóÇáó: æóÃóäøó Úóáóíúåö ÇáäøóÔúÃóÉó ÇáúÃõÎúÑì [ÇáäøóÌúã: 47] æóÞóÇáó: ÃóÝóÚóíöíäÇ ÈöÇáúÎóáúÞö ÇáúÃóæøóáö Èóáú åõãú Ýöí áóÈúÓò ãöäú ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò æóáóÞóÏú ÎóáóÞúäóÇ ÇáúÅöäúÓÇäó [Þ: 15¡ 16] ÇáúÂíóÉó. Ãóíú ÝóÐóáößó íõÔúÈöåõ ÎóáúÞó ÂÏóãó ãöäú ÊõÑóÇÈö ÇáúÃóÑúÖö æóÊóÓúæöíóÊöåö æóäóÝúÎö ÇáÑøõæÍö Ýöíåö æóÐóáößó ÈóíóÇäñ ãõÞúäöÚñ áöáúãõÊóÃóãøöáö áóæú äóÕóÈõæÇ ÃóäúÝõÓóåõãú áöáÊøóÃóãøõáö.
æóÃóÔóÇÑó ÈöÞóæúáöåö: æóáÇ ÃóÕúÛóÑõ ãöäú Ðáößó æóáÇ ÃóßúÈóÑõ Åöáóì ãóÇ áóÇ íóÚúáóãõåõ ÅöáøóÇ Çááøóåõ ãöäó ÇáúÚóäóÇÕöÑö æóÇáúÞõæóì ÇáÏøóÞöíÞóÉö ÃóÌúÒóÇÄõåóÇ ÇáúÌóáöíáóÉö ÂËóÇÑõåóÇ¡ æóÊóÓúíöíÑõåóÇ ÈöãóÇ íóÔúãóáõ ÇáúÃóÑúæóÇÍó ÇáøóÊöí ÊóÍöáøõ Ýöí ÇáúÃóÌúÓóÇãö æóÇáúÞõæóì ÇáøóÊöí ÊæÏÚåÇ ÝöíåóÇ.
[4¡ 5]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 4]
áöíóÌúÒöíó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍÇÊö ÃõæáÆößó áóåõãú ãóÛúÝöÑóÉñ æóÑöÒúÞñ ßóÑöíãñ (4)
¡ [ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 5]
æóÇáøóÐöíäó ÓóÚóæúÇ Ýöí ÂíÇÊöäÇ ãõÚÇÌöÒöíäó ÃõæáÆößó áóåõãú ÚóÐÇÈñ ãöäú ÑöÌúÒò Ãóáöíãñ (5)
áóÇãõ ÇáÊøóÚúáöíáö ÊóÊóÚóáøóÞõ ÈöÝÚá áóÊóÃúÊöíóäøóßõãú [ÓÈÃ: 3] Ïõæäó ÊóÞúíöíÏö ÇáúÅöÊúíóÇäö ÈöÎõÕõæÕö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó Èá ÇáãõÑóÇÏ ãä Ôóãóáóåõãú æóÛóíúÑóåõãú áöÃóäøó ÌóÒóÇÁó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ áóÇ ÚóáóÇÞóÉó áóåõ ÈöÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ÝóßóÃóäøóåõ Þöíáó:
áóÊóÃúÊöíóäøó ÇáÓøóÇÚóÉõ áöíóÌúÒöíó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóíóÌúÒöíó ÇáøóÐöíäó ÓóÚóæúÇ Ýöí ÂíóÇÊöäóÇ ãõÚóÇÌöÒöíäó¡ æóåõãõ ÇáúãõÎóÇØóÈõæäó¡ æóÖóãöíÑõ «íóÌúÒöíó» ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÚÇáöãö ÇáúÛóíúÈö [ÓÈÃ: 3] .
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÇáúÍößúãóÉó Ýöí ÅöíÌóÇÏö ÇáÓøóÇÚóÉö áöáúÈóÚúËö æóÇáúÍóÔúÑö åöíó ÌóÒóÇÁõ ÇáÕøóÇáöÍöíäó Úóáóì ÕóáóÇÍö ÇÚúÊöÞóÇÏöåöãú æóÃóÚúãóÇáöåöãú¡ Ãóíú ÌóÒóÇÁð ÕóÇáöÍðÇ ãõãóÇËöáðÇ¡ æóÌóÒóÇÁõ ÇáúãõÝúÓöÏöíäó ÌóÒóÇÁð ÓóíøöÆðÇ¡ æóÚõáöãó äóæúÚõ ÇáúÌóÒóÇÁö ãöäú æóÕúÝö ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ãöäú ÃóÕúÍóÇÈöåö.
æóÇáúÅöÊúíóÇäõ ÈöÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö áößõáøö ÝóÑöíÞò áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøó ÇáúãõÔóÇÑó Åöáóíúåö ÌóÏöíÑñ ÈöãóÇ ÓóíóÑöÏõ ÈóÚúÏó ÇÓúãö
ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ãöäó ÇáúÍõßúãö áöÃóÌúáö ãóÇ ÞóÈúáó ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ãöäó ÇáúÃóæúÕóÇÝö.
ÝóÌõãúáóÉõ ÃõæáÆößó áóåõãú ãóÛúÝöÑóÉñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÇáúãõÊóÚóÇØöÝóíúäö.
æóÌõãúáóÉõ ÃõæáÆößó áóåõãú ÚóÐÇÈñ ãöäú ÑöÌúÒò ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ ÃóíúÖðÇ.(22/142)
æóÞóæúáõåõ: æóÇáøóÐöíäó ÓóÚóæúÇ ÚóØóÝñ Úóáóì ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ¡ æóÊóÞúÏöíÑõ ÇáúßóáóÇãö: áöíõÌúÒóì ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÇáøóÐöíäó ÓóÚóæúÇ ÈöãóÇ íóáöíÞõ Èößõáøö ÝóÑöíÞò.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÚóÇáóãó ÇáúÅöäúÓóÇäö íóÍúÊóæöí Úóáóì ÕóÇáöÍöíäó ãõÊóÝóÇæöÊò ÕóáóÇÍõåõãú¡ æóÝóÇÓöÏöíäó ãõÊóÝóÇæöÊò ÝóÓóÇÏõåõãú¡ æóÞóÏö ÇäúÊóÝóÚó ÇáäøóÇÓõ ÈöÕóáóÇÍö ÇáÕøóÇáöÍöíäó æóÇÓúÊóÖóÑøõæÇ ÈöÝóÓóÇÏö ÇáúãõÝúÓöÏöíäó¡ æóÑõÈøóãóÇ ÚóØøóáó åóÄõáóÇÁö ãóäóÇÝöÚó ÃõæáóÆößó æóåóÐøóÈó ÃõæáóÆößó ãöäú ÅöÝúÓóÇÏö åóÄõáóÇÁö æóÇäúÞóÖóì ßõáøõ ÝóÑöíÞò ÈöãóÇ Úóãöáó áóãú íóáúÞó ÇáúãõÍúÓöäõ ÌóÒóÇÁð Úóáóì ÅöÍúÓóÇäöåö æóáóÇ ÇáúãõÝúÓÏ ÌóÒóÇÁ Úáì ÅöÝúÓóÇÏöåö¡ ÝóßóÇäóÊú ÍößúãóÉõ ÎóÇáöÞö ÇáäøóÇÓö ãõÞúÊóÖöíóÉð ÅöÚúáóÇãóåõãú ÈöãóÇ ÃóÑóÇÏó ãöäúåõãú æóÊóßúáöíÝóåõãú Ãóäú íóÓúÚóæúÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÕóáóÇÍðÇ¡ æóãõÞúÊóÖöíóÉð ÇÏøöÎóÇÑó ÌóÒóÇÁö ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ßöáóíúåöãóÇ¡ ÝóßóÇäó ãöäú ãõÞúÊóÖóÇåóÇ ÅöÍúÖóÇÑõ ÇáúÝóÑöíÞóíúäö áöáúÌóÒóÇÁö Úóáóì ÃóÚúãóÇáöåöãú. æóÅöÐú ÞóÏú ÔõæåöÏó Ãóäøó Ðóáößó áóãú íóÍúÕõáú Ýöí åóÐöåö ÇáúÍóíóÇÉö ÚóáöãúäóÇ Ãóäøó ÈóÚúÏó åóÐöåö ÇáúÍóíóÇÉö ÍóíóÇÉð ÃóÈóÏöíøóÉð íõÞóÇÑöäõåóÇ ÇáúÌóÒóÇÁõ ÇáúÚóÇÏöáõ¡ áöÃóäøó Ðóáößó åõæó ÇááøóÇÆöÞõ ÈöÍößúãóÉö ãõÑúÔöÏö ÇáúÍõßóãóÇÁö ÊóÚóÇáóì¡ ÝóåóÐóÇ ãöãøóÇ íóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇáúÚóÞúáõ ÇáÓøóáöíãõ¡ æóÞóÏú ÃóÚúáóãóäóÇ ÎóÇáÞ ÇáúÎáÞ ÈÐáß Úáì áöÓóÇä ÑóÓõæáöåö æóÑõÓõáöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÊóæóÇÝóÞó ÇáúÚóÞúáõ æóÇáäøóÞúáõ¡ æóÈóØóáó ÇáÏøóÌúáõ æóÇáÏøóÎúáõ.
æóÌõÚöáó ÌóÒóÇÁõ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ãóÛúÝöÑóÉð¡ Ãóíú ÊóÌóÇæóÒõæÇ Úóäú ÂËóÇãöåöãú¡ æóÑöÒúÞðÇ ßóÑöíãðÇ æóåõæó ãóÇ íõÑúÒóÞõæäó ãöäó ÇáäøóÚöíãö Úóáóì ÇÎúÊöáóÇÝö ÏóÑóÌóÇÊöåöãú Ýöí ÇáäøóÚöíãö æóÇÈúÊöÏóÇÁö ãÏøóÊå ÝóÅöäøóåõã ÂÆáæä Åöáóì ÇáúãóÛúÝöÑóÉö æóÇáÑøöÒúÞö ÇáúßóÑöíãö.
æóæõÕöÝó ÈöÇáúßóÑöíãö¡ Ãóíö ÇáäøóÝöíÓö Ýöí äóæúÚöåö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ßöÊÇÈñ ßóÑöíãñ Ýöí ÓõæÑóÉö Çáäøóãúáö [29] .
æóÞõæÈöáó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍÇÊö Èö ÇáøóÐöíäó ÓóÚóæúÇ Ýöí ÂíÇÊöäÇ áöÃóäøó ÇáÓøóÚúíó Ýöí ÂíóÇÊö Çááøóåö íõÓóÇæöí ãóÚúäóì ßóÝóÑõæÇ ÈöåóÇ¡ æóÈöÐóáößó íóÔúãóáõ Úóãóáó ÇáÓøóíøöÆóÇÊö æóåõæó ÓóíøöÆóÉñ ãöäó ÇáÓøóíøöÆóÇÊö¡ ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøóåõ ÚóÈøóÑó Úóäúåõãú ÈóÚúÏó Ðóáößó ÈöÞóæúáöåö: æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ åóáú äóÏõáøõßõãú Úóáì ÑóÌõáò [ÓÈÃ: 7] ÇáúÎó.
æóãóÚúäóì ÓóÚóæúÇ Ýöí ÂíÇÊöäÇ ÇÌúÊóåóÏõæÇ ÈöÇáÕøóÏøö ÚóäúåóÇ æóãõÍóÇæóáóÉö ÅöÈúØóÇáöåóÇ¡ ÝóÇáÓøóÚúíõ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáúÌöÏøö Ýöí ÝöÚúáò ãóÇ¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÈóíóÇäõåõ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇáøóÐöíäó ÓóÚóæúÇ Ýöí ÂíÇÊöäÇ ãõÚÇÌöÒöíäó
ÃõæáÆößó ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúÌóÍöíãö
Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÌøö [51] . æóÂíóÇÊõ Çááøóåö åõäóÇ: ÇáúÞõÑúÂäõ ßóãóÇ íóÏõáøõ Úóáóíúåö Þóæúáõåõ ÈóÚúÏõ: ÇáøóÐöí ÃõäúÒöáó Åöáóíúßó ãöäú ÑóÈøößó åõæó ÇáúÍóÞøó [ÓÈÃ: 6] .(22/143)
æóíóÑóì ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúÚöáúãó ÇáøóÐöí ÃõäúÒöáó Åöáóíúßó ãöäú ÑóÈøößó åõæó ÇáúÍóÞøó æóíóåúÏöí Åöáóì ÕöÑóÇØö ÇáúÚóÒöíÒö ÇáúÍóãöíÏö (6)
æó (ãõÚÇÌöÒöíäó) ãõÈóÇáóÛóÉñ Ýöí ãõÚúÌöÒöíäó¡ æóåõæó ÊóãúËöíáñ: ÔõÈøóåóÊú ÍóÇáõåõãú Ýöí ãóßúÑöåöãú ÈöÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÍóÇáö ãóäú íóãúÔöí ãóÔúíðÇ ÓóÑöíÚðÇ áöíóÓúÈöÞó ÛóíúÑóåõ æóíõÚúÌöÒóåõ. æóÇáúÚóÐóÇÈõ: ÚóÐóÇÈõ Ìóåóäøóãó. æóÇáÑøöÌúÒõ: ÃóÓúæóÃõ ÇáúÚóÐóÇÈö æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóäúÒóáúäÇ Úóáóì ÇáøóÐöíäó ÙóáóãõæÇ ÑöÌúÒÇð ãöäó ÇáÓøóãÇÁö ÈöãÇ ßÇäõæÇ íóÝúÓõÞõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [59] . æãöäú ÈóíóÇäöíøóÉñ ÝóÅöäøó ÇáúÚóÐóÇÈó äóÝúÓóåõ ÑöÌúÒñ.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ: ãõÚÇÌöÒöíäó ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÝóÇÚóáóÉö ÊóãúËöíáðÇ áöÍóÇáö Ùóäøöåöãõ ÇáäøóÌóÇÉó æóÇáöÇäúÝöáóÇÊó ãöäú ÊóÚúÐöíÈö Çááøóåö ÅöíøóÇåõãú ÈöÅöäúßóÇÑöåöãõ ÇáúÈóÚúËó æóÇáÑøöÓóÇáóÉó ÈöÍóÇáö ãóäú íõÓóÇÈöÞõ ÛóíúÑóåõ æóíõÚóÇÌöÒõåõ¡ Ãóíú íõÍóÇæöáõ ÚóÌúÒóåõ Úóäú áöÍóÇÞöåö.
æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÍúÏóåõ ãõÚóÌøöÒöíäó ÈöÕöíÛóÉö ÇÓúãö ÇáúÝóÇÚöáö ãöäú ÚóÌøóÒó ÈöÊóÔúÏöíÏö ÇáúÌöíãö¡ æóãóÚúäóÇåõ: ãõËóÈøöØöíäó ÇáäøóÇÓó Úóäö ÇÊøöÈóÇÚö ÂíóÇÊö Çááøóåö¡ Ãóæú ãõÚóÌøöÒöíäó ãóäú Âãóäó ÈöÂíóÇÊö Çááøóåö ÈöÇáØøóÚúäö æóÇáúÌöÏóÇáö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ: Ãóáöíãñ ÈöÇáúÌóÑøö ÕöÝóÉð áö ÑöÌúÒò. æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÍóÝúÕñ æóíóÚúÞõæÈõ ÈöÇáÑøóÝúÚö ÕöÝóÉð áö ÚóÐÇÈñ¡ æóåõãóÇ ÓóæóÇÁñ Ýöí ÇáúãóÚúäì.
[6]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 6]
æóíóÑóì ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúÚöáúãó ÇáøóÐöí ÃõäúÒöáó Åöáóíúßó ãöäú ÑóÈøößó åõæó ÇáúÍóÞøó æóíóåúÏöí Åöáì ÕöÑÇØö ÇáúÚóÒöíÒö ÇáúÍóãöíÏö (6)
ÚóØúÝñ Úóáóì áöíóÌúÒöíó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍÇÊö [ÓÈÃ: 4] æóåõæó ãõÞóÇÈöáõ ÌóÒóÇÁö ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö¡ ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáøóÐöíäó ÓóÚóæúÇ Ýöí ÇáúÂíóÇÊö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ¡ ÚóÏóáó Úóä ÌÚá ÕáóÉ ÇÓúãö ÇáúãóæúÕõæá ßóÝóÑõæÇ [ÓÈÃ: 3] áöÊóÕúáõÍó ÇáúÌõãúáóÉõ Ãóäú Êóßõæäó ÊóãúåöíÏðÇ áöÅöÈúØóÇáö Þóæúáö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃóÝúÊóÑì Úóáóì Çááøóåö ßóÐöÈÇð Ãóãú Èöåö ÌöäøóÉñ [ÓÈÃ: 8] ¡ áöÃóäøó Þóæúáóåõãú Ðóáößó ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÈõØúáóÇäö ãóÇ ÌóÇÁóåõãú Èöåö ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÒóÚúãöåöãú ÝóßóÇäó ÌóÏöíÑðÇ ÈöÃóäú íõãóåøóÏó áöÅöÈúØóÇáöåö ÈöÔóåóÇÏóÉö Ãóåúáö ÇáúÚöáúãö ÈöÃóäøó ãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ÇáÑøóÓõæáõ åõæó ÇáúÍóÞøõ Ïõæäó ÛóíúÑöåö ãöäú ÈóÇØöáö Ãóåúáö ÇáÔøöÑúßö ÇáúÌóÇåöáöíäó¡ ÝóÚóØúÝõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ãöäú ÚóØúÝö ÇáúÃóÛúÑóÇÖö¡ æóåóÐöåö ØóÑöíÞóÉñ Ýöí ÅöÈúØóÇáö ÔõÈóåö Ãóåúáö ÇáÖøóáóÇáóÉö æóÇáúãóáóÇÍöÏóÉö ÈöÃóäú íõÞóÏøöãó ÞÈá ÐßÑ ÇáÔøõÈúåóÉ ãóÇ íõÞóÇÈöáõåóÇ ãöäú ÅöÈúØóÇáöåóÇ¡ æóÑõÈøóãóÇ Óóáóßó Ãóåúáõ ÇáúÌóÏóáö ØóÑöíÞóÉð ÃõÎúÑóì åöíó ÊóÞúÏöíã ÇáÔøõÈúåóÉ Ëõãøó ÇáúßõÑõæÑö ÚóáóíúåóÇ(22/144)
ÈöÇáúÅöÈúØóÇáö æóåöíó ØóÑöíÞóÉõ ÚóÖõÏö ÇáÏøöíäö Ýöí ßöÊóÇÈö «ÇáúãóæóÇÞöÝõ» ¡ æóÞóÏú ßóÇäó ÈóÚúÖõ ÃóÔúíóÇÎöäóÇ íóÍúßöí ÇäúÊöÞóÇÏó ßóËöíÑò ãöäú Ãóåúáö ÇáúÚöáúãö ØóÑöíÞóÊóåõ ÝóáÐóáöß ÎÇáÝåÇ
ÇáÊÝÊÇÒÇäíø Ýöí ßöÊóÇÈö «ÇáúãóÞóÇÕöÏõ» .
æóÇáúÍóÞøõ Ãóäøó ÇáØøóÑöíÞóÊóíúäö ÌóÇÏøóÊóÇäö æóÞóÏú ÓõáößóÊóÇ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÌõãúáóÉõ æóíóÑóì ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúÚöáúãó ÚóØúÝðÇ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÇáøóÐöíäó ÓóÚóæúÇ Ýöí ÂíÇÊöäÇ ãõÚÇÌöÒöíäó [ÓÈÃ: 5] ÝóÈóÚúÏó Ãóäú ÃõæÑöÏóÊú ÌõãúáóÉõ æóÇáøóÐöíäó ÓóÚóæúÇ áöãõÞóÇÈóáóÉö ÌõãúáóÉö áöíóÌúÒöíó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍÇÊö [ÓÈÃ: 4] ÇáóÎú ÇÚúÊõÈöÑóÊú ãóÞúÕõæÏðÇ ãöäú ÌöåóÉò ÃõÎúÑóì ÝóßóÇäóÊú ÈöÍóÇÌóÉò Åöáóì ÑóÏøö ãóÖúãõæäöåóÇ ÈöÌõãúáóÉö æóíóÑóì ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúÚöáúãó áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó ÇáøóÐöíäó ÓóÚóæúÇ Ýöí ÇáúÂíóÇÊö Ãóåúáõ ÌóåóÇáóÉò Ýóíóßõæäõ ÐößúÑõåóÇ ÈóÚúÏóåóÇ ÊóÚúÞöíÈðÇ áöáÔøõÈúåóÉö ÈöãóÇ íõÈúØöáõåóÇ æóåöíó ÇáØøóÑöíÞóÉõ ÇáúÃõÎúÑóì.
æóÇáÑøõÄúíóÉõ ÚöáúãöíøóÉñ. æóÇÎúÊöíÑó ÝöÚúáõ ÇáÑøõÄúíóÉö åõäóÇ Ïõæäó (æóíóÚúáóãõ) áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøóåõ Úöáúãñ íóÞöíäöíøñ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÚöáúãö ÈöÇáúãóÑúÆöíøóÇÊö ÇáøóÊöí ÚöáúãõåóÇ ÖóÑõæÑöíøñ¡ æóãóÝúÚõæáóÇ (íóÑóì) ÇáøóÐöí ÃõäúÒöáó æÇáúÍóÞøó. æóÖóãöíÑõ åõæó ÝóÕúáñ íõÝöíÏõ ÍóÕúÑó ÇáúÍóÞøö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÍóÕúÑðÇ ÅöÖóÇÝöíøðÇ¡ Ãóíú áóÇ ãóÇ íóÞõæáõåõ ÇáúãõÔúÑößõæäó ãöãøóÇ íõÚóÇÑöÖõæäó Èöåö ÇáúÞõÑúÂäó¡ æóíóÌõæÒõ ÃóíúÖðÇ Ãóäú íõÝöíÏó ÞóÕúÑðÇ ÍóÞöíÞöíøðÇ ÇÏøöÚóÇÆöíøðÇ¡ Ãóíú ÞóÕúÑõ ÇáúÍóÞøöíóÉö ÇáúãóÍúÖö Úóáóíúåö áöÃóäøó ÛóíúÑóåõ ãöäó ÇáúßõÊõÈö ÎõáöØó ÍóÞøõåóÇ ÈöÈóÇØöáò.
æÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúÚöáúãó ÝóÓøóÑóåõ ÈóÚúÖõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ÈöÃóäøóåõãú ÚõáóãóÇÁõ Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö ãöäó ÇáúíóåõæÏö æóÇáäøóÕóÇÑóì Ýóíóßõæäõ åóÐóÇ ÅöÎúÈóÇÑðÇ ÚóãøóÇ Ýöí ÞõáõæÈöåöãú ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÔóÃúäö ÇáÑøõåúÈóÇäö æóÅöÐÇ ÓóãöÚõæÇ ãóÇ ÃõäúÒöáó Åöáóì ÇáÑøóÓõæáö ÊóÑì ÃóÚúíõäóåõãú ÊóÝöíÖõ ãöäó ÇáÏøóãúÚö ãöãøóÇ ÚóÑóÝõæÇ ãöäó ÇáúÍóÞøö [ÇáúãóÇÆöÏóÉ:
83] ¡ ÝóåóÐóÇ ÊóÍóÏøò áöáúãõÔúÑößöíäó æóÊóÓúáöíóÉñ áöáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáúãõÄãäöíäó æóáóíúÓó ÇÍÊÌÇÌÇ ÈöÃóåúá ÇáúßÊÇÈ áÃóäåã áã íÚáäæÇ Èöåö æóáóÇ Âãä ÃóßúËóÑåã¡ Ãóæ åõæó ÇÍúÊöÌóÇÌñ ÈöÓõßõæÊöåöãú Úóáóì ÅöÈúØóÇáöåö Ýöí ÃóæóÇÆöáö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÞóÈúáó Ãóäú íóÏúÚõæóåõãõ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóíóÍúÊóÌøõ Úóáóíúåöãú ÈöÈóÔóÇÆöÑö ÑõÓõáöåöãú æóÃóäúÈöíóÇÆöåöãú Èöåö ÝóÚóÇäóÏó ÃóßúËóÑõåõãú ÍöíäóÆöÐò ÊóÈóÚðÇ áöÚóÇãøóÊöåöãú.
æóÈöåóÐóÇ ÊóÊóÈóíøóäõ Ãóäøó ÅöÑóÇÏóÉó ÚõáóãóÇÁö Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö ãöäú åóÐöåö ÇáúÂíóÉö áóÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäú Êóßõæäó äóÇÒöáóÉð ÈöÇáúãóÏöíäóÉö ÍóÊøóì íóÊóæóåøóãó ÇáøóÐöíäó ÊóæóåøóãõæÇ Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó ãõÓúÊóËúäóÇÉñ ãöäú ãóßøöíøóÇÊö ÇáÓøõæÑóÉö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó.(22/145)
æóÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ãöäó ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúÚöáúãó ãóäú ÂãóäõæÇ ÈöÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú Ãóåúáö ãóßøóÉó áöÃóäøóåõãú ÃõæÊõæÇ ÇáúÞõÑúÂäó. æóÝöíåö Úöáúãñ ÚóÙöíãñ åõãú ÚóÇáöãõæåõ Úóáóì ÊóÝóÇÖõáöåöãú Ýöí Ýóåúãöåö æóÇáöÇÓúÊöäúÈóÇØö ãöäúåõ¡ ÝóÞóÏú ßóÇäó ÇáúæóÇÍöÏõ ãöäú Ãóåúáö ãóßøóÉó íóßõæäõ ÝóÙøðÇ ÛóáöíÙðÇ ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÃóÓúáóãó ÑóÞøó ÞóáúÈõåõ æóÇãúÊóáóÃó ÕóÏúÑõåõ ÈöÇáúÍößúãóÉö æóÇäúÔóÑóÍó áöÔóÑóÇÆöÚö ÇáúÅöÓúáóÇãö æóÇåúÊóÏóì Åöáóì ÇáúÍóÞøö æóÅöáóì ÇáØøóÑöíÞö ÇáúãõÓúÊóÞöíãö. æóÃóæøóáõ ãöËóÇáò áöåóÄõáóÇÁö æóÃóÔúåõÑõåõ æóÃóÝúÖóáõåõ åõæó ÚõãóÑõ Èúäõ ÇáúÎóØøóÇÈö áöáúÈóæúäö ÇáúÈóÚöíÏö Èóíúäó ÍóÇáóÊóíúåö Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö æóÇáúÅöÓúáóÇãö. æóåóÐóÇ
ãóÇ ÃóÚúÑóÈó Úóäúåõ Þóæúáõ ÃóÈöí ÎöÑóÇÔò ÇáúåõÐóáöíøö ÎóÇáöØðÇ Ýöíåö ÇáúÌóÏøó ÈöÇáúåóÒúáö:
æóÚóÇÏó ÇáúÝóÊóì ßóÇáúßóåúáö áóíúÓó ÈöÞóÇÆöáò ... Óöæóì ÇáúÚóÏúáö ÔóíúÆðÇ ÝóÇÓúÊóÑóÇÍó ÇáúÚóæóÇÐöáõ
ÝóÅöäøóåõãú ßóÇäõæÇ ÅöÐóÇ áóÞõæÇ ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃóÔúÑóÞóÊú Úóáóíúåöãú ÃóäúæóÇÑõ ÇáäøõÈõæÁóÉö ÝóãóáóÃóÊúåõãú ÍößúãóÉð æóÊóÞúæóì.
æóÞóÏú
ÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóÍóÏö ÃóÕúÍóÇÈöåö: «áóæú ßõäúÊõãú Ýöí ÈõíõæÊößõãú ßóãóÇ Êóßõæäõæäó ÚöäúÏöí áóÕóÇÝóÍóÊúßõãõ ÇáúãóáóÇÆößóÉõ ÈöÃóÌúäöÍóÊöåóÇ»
. æóÈöÝóÖúáö Ðóáößó ÓóÇÓõæÇ ÇáúÃõãøóÉó æóÇÝúÊóÊóÍõæÇ ÇáúãóãóÇáößó æóÃóÞóÇãõæÇ ÇáúÚóÏúáó Èóíúäó ÇáäøóÇÓö ãõÓúáöãöåöãú æóÐöãøöíøöåöãú æóãõÚóÇåöÏöåöãú æóãóáóÃõæÇ ÃóÚúíõäó ãõáõæßö ÇáúÃóÑúÖö ãóåóÇÈóÉð. æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáúãóÍúãóáö Íõãöáó ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúÚöáúãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÌøö [54] æóíõÄóíøöÏõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúÚöáúãó æóÇáúÅöíãÇäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÑøõæãö [56] .
æóÌõãúáóÉõ æóíóåúÏöí Åöáì ÕöÑÇØö ÇáúÚóÒöíÒö ÇáúÍóãöíÏö Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúãóÚúØõæÝö Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáËøóÇäöí áö íóÑóì. æóÇáúãóÚúäóì: íóÑóì ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúÚöáúãó ÇáøóÐöí ÃõäúÒöáó Åöáóíúßó ãöäú ÑóÈøößó åóÇÏöíðÇ Åöáóì ÇáúÚóÒöíÒö ÇáúÍóãöíÏö¡ æóåõæó ãöäú ÚóØúÝö ÇáúÝöÚúáö Úóáóì ÇáöÇÓúãö ÇáøóÐöí Ýöíåö ãóÇÏøóÉõ ÇáöÇÔúÊöÞóÇÞö æóåõæó ÇáúÍóÞøó ÝóÅöäøó ÇáúãóÕúÏóÑó Ýöí ÞõæøóÉö ÇáúÝöÚúáö áöÃóäøóåõ ÅöãøóÇ ãõÔúÊóÞøñ Ãóæú åõæó ÃóÕúáõ ÇáöÇÔúÊöÞóÇÞö. æóÇáúÚõÏõæáõ Úóäö ÇáúæóÕúÝö Åöáóì ÕöíÛóÉö ÇáúãõÖóÇÑöÚö áöÅöÔúÚóÇÑöåóÇ ÈöÊóÌóÏøõÏö ÇáúåöÏóÇíóÉö æóÊóßóÑøõÑöåóÇ. æóÅöíËóÇÑõ æóÕúÝóíú ÇáúÚóÒöíÒö ÇáúÍóãöíÏö åõäóÇ Ïõæäó ÈóÞöíøóÉö ÇáúÃóÓúãóÇÁö ÇáúÍõÓúäóì ÅöíãóÇÁð Åöáóì Ãóäøó ÇáúãõÄúãöäöíäó Íöíäó íõÄúãöäõæäó ÈöÃóäøó ÇáúÞõÑúÂäó åõæó ÇáúÍóÞøõ æóÇáúåöÏóÇíóÉõ ÇÓúÊóÔúÚóÑõæÇ ãöäó ÇáúÅöíãóÇäö Ãóäøóåõ ÕöÑóÇØñ íóÈúáõÛõ Èöåö Åöáóì ÇáúÚöÒøóÉö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóáöáøóåö ÇáúÚöÒøóÉõ æóáöÑóÓõæáöåö æóáöáúãõÄúãöäöíäó [ÇáãõäóÇÝöÞõæäó: 8] ¡ æóíóÈúáõÛõ Åöáóì ÇáúÍóãúÏö¡ Ãóíö ÇáúÎöÕóÇáö ÇáúãõæÌöÈóÉö áöáúÍóãúÏö¡ æóåöíó ÇáúßóãóÇáóÇÊõ ãöäó ÇáúÝóÖóÇÆöá æÇáÝæÇÖá.(22/146)
æóÞóÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ åóáú äóÏõáøõßõãú Úóáóì ÑóÌõáò íõäóÈøöÆõßõãú ÅöÐóÇ ãõÒøöÞúÊõãú ßõáøó ãõãóÒøóÞò Åöäøóßõãú áóÝöí ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò (7) ÃóÝúÊóÑóì Úóáóì Çááøóåö ßóÐöÈðÇ Ãóãú Èöåö ÌöäøóÉñ Èóáö ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÇáúÂÎöÑóÉö Ýöí ÇáúÚóÐóÇÈö æóÇáÖøóáóÇáö ÇáúÈóÚöíÏö (8)
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÇáúÂíóÇÊ 7 Åöáóì 8]
æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ åóáú äóÏõáøõßõãú Úóáì ÑóÌõáò íõäóÈøöÆõßõãú ÅöÐÇ ãõÒøöÞúÊõãú ßõáøó ãõãóÒøóÞò Åöäøóßõãú áóÝöí ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò (7) ÃóÝúÊóÑì Úóáóì Çááøóåö ßóÐöÈÇð Ãóãú Èöåö ÌöäøóÉñ Èóáö ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÇáúÂÎöÑóÉö Ýöí ÇáúÚóÐÇÈö æóÇáÖøóáÇáö ÇáúÈóÚöíÏö (8)
ÇäúÊöÞóÇáñ Åöáóì ÞóæúáóÉò ÃõÎúÑóì ãöäú ÔóäóÇÚóÉö Ãóåúáö ÇáÔøöÑúßö ãóÚúØõæÝóÉò Úóáóì æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ áóÇ ÊóÃúÊöíäóÇ ÇáÓøóÇÚóÉõ [ÓÈÃ: 3] . æóåóÐóÇ ÇáúÞóæúáõ ÞóÇÆöãñ ãóÞóÇãó ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Úóáóì ÇáúÞóæúáö ÇáúÃóæøóáö áöÃóäøó Þóæúáóåõãú áóÇ ÊóÃúÊöíäóÇ ÇáÓøóÇÚóÉõ ÏóÚúæóì æóÞóæúáõåõãú: åóáú äóÏõáøõßõãú Úóáì ÑóÌõáò íõäóÈøöÆõßõãú ÅöÐÇ ãõÒøöÞúÊõãú ßõáøó ãõãóÒøóÞò Åöäøóßõãú áóÝöí ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò ãõÓúÊóäóÏõ Êöáúßó ÇáÏøóÚúæóì¡ æóáöÐóáößó Íõßöíó ÈöãöËúáö ÇáúÃõÓúáõæÈö ÇáøóÐöí ÍõßöíóÊú Èöåö ÇáÏøóÚúæóì Ýöí ÇáúãõÓúäóÏö æóÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö.
æóÃóÏúãóÌõæÇ Ýöí ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÇáÊøóÚúÌöíÈó ãöäó ÇáøóÐöí íóÃúÊöí ÈöäóÞöíÖö Ïóáöíáöåöãú¡ Ëõãøó ÅöÑúÏóÇÝõ Ðóáößó
ÇáÊøóÚúÌöíÈö ÈöÇáØøóÚúäö Ýöí ÇáúãõÊóÚóÌøóÈö Èöåö.
æóÇáúãõÎóÇØóÈõ ÈöÞóæúáöåöãú: åóáú äóÏõáøõßõãú ÛóíúÑõ ãóÐúßõæÑò áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑõ ÈöÔóäóÇÚóÉö ÇáúÞóæúáö¡ æóáóÇ ÛóÑóÖó íóÊóÚóáøóÞõ ÈöÇáúãóÞõæáö áóåõãú. ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó Þóæúáõåõãú åóÐóÇ ÊóÞóÇæõáðÇ Èóíúäóåõãú¡ Ãóæú íóÞõæáõåõ ÈóÚúÖõåõãú áÈóÚÖ¡ Ãóæ íóÞõæáå ßõÈóÑóÇÄõåõãú áöÚóÇãøóÊöåöãú æóÏóåúãóÇÆöåöãú. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó Þóæúáõ ßõÝøóÇÑö ãóßøóÉó áöáúæóÇÑöÏöíäó Úóáóíúåöãú Ýöí ÇáúãóæúÓöãö. æóåóÐóÇ ÇáøóÐöí íõÄúÐöäõ Èöåö ÝöÚúáõ äóÏõáøõßõãú ãöäú Ãóäøóåõ ÎöØóÇÈñ áöãóäú áóãú íóÈúáõÛúåõãú Þóæúáõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáúÚóÑúÖö ãöËúáó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÞõáú åóáú áóßó Åöáì Ãóäú ÊóÒóßøóì [ÇáäÇÒÚÇÊ: 18] æóåõæó ÚóÑúÖñ ãßäøì Èöåö Úóä ÇáÊøóÚúÌöíÈö¡ Ãóíú åóáú äóÏõáøõßõãú Úóáóì ÃõÚúÌõæÈóÉò ãöäú ÑóÌõáò íõäúÈöÆõßõãú ÈöåóÐóÇ ÇáäøóÈóÃö ÇáúãõÍóÇáö.
æóÇáúãóÚúäóì: ÊóÓúãóÚõæäó ãöäúåõ ãóÇ ÓóãöÚúäóÇåõ ãöäúåõ ÝóÊóÚúÑöÝõæÇ ÚõÐúÑóäóÇ Ýöí ãõäóÇÕóÈóÊöåö ÇáúÚóÏóÇÁó. æóÞóÏú ßóÇäó ÇáúãõÔúÑößõæäó åóíøóÃõæÇ ãóÇ íóßõæäõ ÌóæóÇÈðÇ áöáøóÐöíäó íóÑöÏõæäó Úóáóíúåöãú Ýöí ÇáúãóæúÓöãö ãöäú ÞóÈóÇÆöáö ÇáúÚóÑóÈö íóÊóÓóÇÁóáõæäó Úóäú ÎóÈóÑö åóÐóÇ ÇáøóÐöí ÙóåóÑó Ýöíåöãú íóÏøóÚöí Ãóäøóåõ ÑóÓõæáñ ãöäó Çááøóåö Åöáóì ÇáäøóÇÓö¡ æóÚóäö ÇáúæóÍúíö ÇáøóÐöí íõÈóáøöÛõåõ Úóäö Çááøóåö ßóãóÇ æóÑóÏó Ýöí ÎóÈóÑö ÇáúæóáöíÏö Èúäö ÇáúãõÛöíÑóÉö ÅöÐú ÞóÇáó áöÞõÑóíúÔò: Åöäøóåõ ÞóÏú ÍóÖóÑó åóÐóÇ ÇáúãóæúÓöãõ æóÃóäøó æõÝõæÏó ÇáúÚóÑóÈö ÓóÊóÞúÏóãõ Úóáóíúßõãú Ýöíåö¡ æóÞóÏú ÓóãöÚõæÇ ÈöÃóãúÑö ÕóÇÍöÈößõãú åóÐóÇ¡ ÝóÃóÌúãöÚõæÇ Ýöíåö ÑóÃúíðÇ æóÇÍöÏðÇ æóáóÇ ÊóÎúÊóáöÝõæÇ ÝóíõßóÐøöÈó ÈóÚúÖõßõãú ÈóÚúÖðÇ æóíóÑõÏøó Þóæúáõßõãú ÈóÚúÖõåõ ÈóÚúÖðÇ¡ ÝóÞóÇáõæÇ: ÝóÃóäúÊó íóÇ ÃóÈóÇ ÚóÈúÏö ÔóãúÓò ÝóÞõáú æóÃóÞöãú áóäóÇ ÑóÃóíðÇ äóÞõæáõ Èöåö. ÞóÇáó:(22/147)
Èóáú ÃóäúÊõãú ÞõæáõæÇ ÃóÓúãóÚú¡ ÞóÇáõæÇ: äóÞõæáõ ßóÇåöäñ¿ ÞóÇáó:
áóÇ æóÇááøóåö ãóÇ åõæó ÈößóÇåöäò¡ áóÞóÏú ÑóÃóíúäóÇ ÇáúßõåøóÇäó ÝóãóÇ åõæó ÈöÒóãúÒóãóÉö ÇáúßóÇåöäö æóáóÇ ÈöÓóÌúÚöåö. ÞóÇáõæÇ: ÝóäóÞõæáõ ãóÌúäõæäñ¿ ÞóÇáó: ãóÇ åõæó ÈöãóÌúäõæäò áóÞóÏú ÑóÃóíúäóÇ ÇáúÌõäõæäó æóÚóÑóÝúäóÇåõ ÝóãóÇ åõæó ÈöÎóäóÞöåö æóáóÇ ÊóÎóáøõÌöåö æóáóÇ æóÓúæóÓóÊöåö¡ ÞóÇáõæÇ: ÝóäóÞõæáõ ÔóÇÚöÑñ¿ ÞóÇáó: áóÞóÏú ÚóÑóÝúäóÇ ÇáÔøöÚúÑó ßõáøóåõ ÝóãóÇ åõæó ÈöÇáÔøöÚúÑö¡ ÝóÞóÇáõæÇ: ÝóäóÞõæáõ ÓóÇÍöÑñ¿ ÞóÇáó: ãóÇ åõæó ÈöäóÝúËöåö æóáóÇ ÚóÞúÏöåö¡ ÞóÇáõæÇ: ÝóãóÇ äóÞõæáõ íóÇ ÃóÈóÇ ÚóÈúÏö ÔóãúÓò¿ ÞóÇáó: Åöäøó ÃóÞúÑóÈó ÇáúÞóæúáö Ýöíåö Ãóäú ÊóÞõæáõæÇ: ÓóÇÍöÑñ¡ ÌóÇÁó ÈöÞóæúáò åõæó ÓöÍúÑñ íõÝóÑøöÞõ Èóíúäó ÇáúãóÑúÁö æóÃóÈöíåö æóÈóíúäó ÇáúãóÑúÁö æóÃóÎöíåö æóÈóíúäó ÇáúãóÑúÁö æóÒóæúÌöåö æóÈóíúäó ÇáúãóÑúÁö æóÚóÔöíÑóÊöåö.
ÝóáóÚóáøó ÇáúãõÔúÑößöíäó ßóÇäõæÇ íóÓúÊóÞúÈöáõæäó ÇáúæóÇÑöÏöíäó Úóáóì ãóßøóÉó ÈöåóÇÊöåö ÇáúãóÞóÇáóÉö åóáú äóÏõáøõßõãú Úóáì ÑóÌõáò íõäóÈøöÆõßõãú ÅöÐÇ ãõÒøöÞúÊõãú ßõáøó ãõãóÒøóÞò Åöäøóßõãú áóÝöí ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò ØóãóÚðÇ ãöäúåõãú ÈöÃóäøóåóÇ ÊóÕúÑöÝõ ÇáäøóÇÓó Úóäö ÇáäøóÙóÑö Ýöí ÇáÏøóÚúæóÉö ÊóáóÈøõÓðÇ ÈöÇÓúÊöÍóÇáóÉö åóÐóÇ ÇáúÎóáúÞö ÇáúÌóÏöíÏö.
æóíõÑóÌøöÍõ Ðóáößó ÅöÊúãóÇãõåóÇ ÈöÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÃóÝúÊóÑì Úóáóì Çááøóåö ßóÐöÈÇð Ãóãú Èöåö ÌöäøóÉñ.
Ëõãøó Åöäú ßóÇäó ÇáÊøóÞóÇæõáõ Èóíúäó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈóÚúÖöåöãú áöÈóÚúÖò¡ ÝóÇáÊøóÚúÈöíÑõ Úóäö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Èö ÑóÌõáò ãõäóßøóÑò ãóÚó ßóæúäöåö ãóÚúÑõæÝðÇ Èóíúäóåõãú æóÚóäú Ãóåúáö ÈóáóÏöåöãú¡ ÞóÕóÏõæÇ ãöäú ÊóäúßöíÑöåö Ãóäøóåõ áóÇ íõÚúÑóÝõ ÊóÌóÇåõáðÇ ãöäúåõãú. ÞóÇáó ÇáÓøóßøóÇßöíøõ «ßóÃóäú áóãú íóßõæäõæÇ íóÚúÑöÝõæäó ãöäúåõ ÅöáøóÇ Ãóäøóåõ ÑóÌõáñ ãóÇ» .
æóÅöäú ßóÇäó Þóæúáõ ÇáúãõÔúÑößöíäó ãõæóÌøóåðÇ Åöáóì ÇáúæóÇÑöÏöíäó ãóßøóÉó Ýöí ÇáúãóæúÓöãö¡ ßóÇäó ÇáÊøóÚúÈöíÑõ Èö ÑóÌõáò ÌóÑúíðÇ Úóáóì ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö áöÃóäøó ÇáúæóÇÑöÏöíäó áóÇ íóÚúÑöÝõæäó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóáóÇ ÏóÚúæóÊóåõ Ýóíóßõæäõ ßóÞóæúáö ÃóÈöí ÐóÑøò (ÞóÈúáó ÅöÓúáóÇãöåö) áöÃóÎöíåö «ÇÐúåóÈú ÝóÇÓúÊóÚúáöãú áóäóÇ ÎóÈóÑó åóÐóÇ ÇáÑøóÌõáö ÇáøóÐöí íóÒúÚõãõ Ãóäøóåõ äóÈöíÁñ» .
æóãóÚúäóì: äóÏõáøõßõãú äõÚóÑøöÝõßõãú æóäõÑúÔöÏõßõãú. æóÃóÕúáõ ÇáÏøóáóÇáóÉö ÇáúÅöÑúÔóÇÏõ Åöáóì ÇáØøóÑöíÞö ÇáúãõæÕöáö Åöáóì ãóßóÇäò ãóØúáõæÈò. æóÛóÇáöÈõ ÇÓúÊöÚúãóÇáö åóÐóÇ ÇáúÝöÚúáö Ãóäú íóßõæäó ÅöÑúÔóÇÏõ ãóäú íóØúáõÈõ ãóÚúÑöÝóÉð¡ æóÈöÐóáößó ÝóÇáúÂíóÉõ ÊóÞúÊóÖöí Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúÞóæúáó íóÞõæáõæäóåõ áöáøóÐöíäó íóÓúÃóáõæäóåõãú Úóäú ÎóÈóÑö ÑóÌõáò ÙóåóÑó Èóíúäóåõãú íóÏøóÚöí ÇáäøõÈõæÁóÉó ÝóíóÞõæáõæäó: åóáú äóÏõáøõßõãú Úóáóì ÑóÌõáò íóÒúÚõãõ ßóÐóÇ¡ Ãóíú áóíúÓó ÈöäóÈöíÁò Èóáú ãõÝúÊóÑò Ãóæú ãóÌúäõæäò¡ ÝóãóæúÑöÏõ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö åõæó ãóÇ ÊóÖóãøóäóåõ Þóæúáõåõãú: ÅöÐÇ ãõÒøöÞúÊõãú ßõáøó ãõãóÒøóÞò Åöäøóßõãú áóÝöí ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò ÃóÝúÊóÑì Úóáóì Çááøóåö ßóÐöÈÇð Ãóãú Èöåö ÌöäøóÉñ Ãóíú åóáú(22/148)
ÊõÑöíÏõæäó Ãóäú äóÏõáøóßõãú Úóáóì ãóäú åóÐöåö ÕöÝóÊõåõ¡ Ãóíú æóáóíúÓó ãöäú ÕöÝóÊöåö Ãóäøóåõ äóÈöíÁñ Èóáú åõæó: ÅöãøóÇ ßóÇÐöÈñ Ãóæú ÛóíúÑõ ÚóÇÞöáò.
æóÇáúÅöäúÈóÇÁõ: ÇáúÅöÎúÈóÇÑõ Úóäú ÃóãúÑò ÚóÙöíãò¡ æóÚóÙóãóÉõ åóÐóÇ ÇáúÞóæúáö ÚöäúÏóåõãú ÚóÙóãóÉõ ÅöÞúÏóÇãö ÞóÇÆöáöåö Úóáóì ÇÏøöÚóÇÁö æõÞõæÚö ãóÇ íóÑóæúäóåõ ãõÍóÇáó ÇáúæõÞõæÚö.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøóßõãú áóÝöí ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò åöíó ÇáúãõäóÈøóÃõ Èöåö. æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáúÅöäúÈóÇÁõ Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÞóæúáö áöÃóäøóåõ ÅöÎúÈóÇÑñ ÕóÍøó Ãóäú íóÞóÚó ÈóÚúÏóåõ ãóÇ åõæó ãä Þóæá ÇáãäÈøìÁ. ÝóÇáÊøóÞúÏöíÑõ ãöäú ÌöåóÉö ÇáúãóÚúäóì: íóÞõæáõ Åöäøóßõãú áóÝöí ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò¡ æóáöÐóáößó ÇÌúÊõáöÈóÊú (Åöäøó) ÇáúãóßúÓõæÑóÉõ ÇáúåóãúÒóÉö Ïõæäó ÇáúãóÝúÊõæÍóÉö áöãõÑóÇÚóÇÉö ÍößóÇíóÉ ÇáÞóæúá.
æóåóÐóÇ ÍößóÇíóÉö ãóÇ äóÈøóÃó Èöåö áöÃóäøó ÇáúãõäóÈøöÆó ÅöäøóãóÇ äóÈøóÃó ÈöÃóäøó ÇáäøóÇÓó íóÕöíÑõæäó Ýöí ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò.
æóÃóãøóÇ ÔöÈúåõ ÇáúÌõãúáóÉö æóåõæó Þóæúáõåõ: ÅöÐÇ ãõÒøöÞúÊõãú ßõáøó ãõãóÒøóÞò ÝóáóíúÓó ãöãøóÇ äóÈøóÃó Èöåö ÇáÑøóÌõáõ æóÅöäøóãóÇ åõæó ÇÚúÊöÑóÇÖñ Ýöí ßóáóÇãö ÇáúÍóÇßöíäó ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì ÇÓúÊöÍóÇáóÉö ãóÇ íóÞõæáõåõ åóÐóÇ ÇáÑøóÌõáõ Úóáóì Ãóäøóåõ áóÇÒöãñ áöÅöËúÈóÇÊö ÇáúÎóáúÞö ÇáúÌóÏöíÏö áößõáøö ÇáúÃóãúæóÇÊö. æóáóíúÓó ÅöÐÇ ÈöãõÝöíÏò ÔóÑúØðÇ áöáúÎóáúÞö ÇáúÌóÏöíÏö áöÃóäøóåõ áóíúÓó íóáúÒóãõ áöáúÎóáúÞö ÇáúÌóÏöíÏö Ãóäú íóÊóÞóÏøóãóåõ ÇáúÈöáóì¡ æóáóßöäøó ÇáúãõÑóÇÏó Ãóäøóåõ íóßõæäõ ÇáúÈöáóì ÍóÇÆöáðÇ Ïõæäó ÇáúÎóáúÞö ÇáúÌóÏöíÏö ÇáúãõäóÈøóÃö Èöåö.
æóÊóÞúÏöíãõ åóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö áöáöÇåúÊöãóÇãö Èöåö áöíóÊóÞóÑøóÑó Ýöí ÃóÐúåóÇäö ÇáÓøóÇãöÚöíäó áöÃóäøóåõ ãóäóÇØõ ÇáúÅöÍóÇáóÉö Ýöí ÒóÚúãöåöãú¡ ÝóÅöäøó ÅöÚóÇÏóÉó ÇáúÍóíóÇÉö áöáúÃóãúæóÇÊö Êóßõæäõ ÈóÚúÏó ÇäúÚöÏóÇãö ÃóÌúÒóÇÁö ÇáúÃóÌúÓóÇÏö¡ æóÊóßæä ÈÚÏ ÊÝÑÞåÇ
ÊóÝóÑøõÞðÇ ÞóÑöíÈðÇ ãöäó ÇáúÚóÏóãö¡ æóÊóßõæäõ ÈóÚúÏó ÊóÝóÑøõÞò ãóÇ¡ æóÊóßõæäõ ãóÚó ÈóÞóÇÁö ÇáúÃóÌúÓóÇÏö Úóáóì ÍóÇáöåóÇ ÈóÞóÇÁð ãõÊóÝóÇæöÊðÇ Ýöí ÇáÕøóáóÇÈóÉö æóÇáÑøõØõæÈóÉö¡ æóåõãú ÃóäúßóÑõæÇ ÅöÚóÇÏóÉó ÇáúÍóíóÇÉö Ýöí ÓóÇÆöÑö ÇáúÃóÍúæóÇáö¡ æóáóßöäøóåõãú ÎóÕøõæÇ Ýöí ßóáóÇãöåöãö ÇáúÅöÚóÇÏóÉó ÈóÚúÏó ÇáÊøóãóÒøõÞö ßõáøó ãõãóÒøóÞò¡ Ãóíú ÈóÚúÏó ÇÖúãöÍúáóÇáö ÇáúÃóÌúÓóÇÏö Ãóæú ÊóÝóÑøõÞöåóÇ ÇáÔøóÏöíÏö¡ áöÞõæøóÉö ÇÓúÊöÍóÇáóÉö ÅöÑúÌóÇÚö ÇáúÍóíóÇÉö ÅöáóíúåóÇ ÈóÚúÏóÆöÐò.
æóÇáÊøóãúÒöíÞõ: ÊóÝúßöíßõ ÇáúÃóÌúÒóÇÁö ÇáúãõÊóáóÇÕöÞóÉö ÈóÚúÖöåóÇ Úóäú ÈóÚúÖò ÈöÍóíúËõ ÊóÕöíÑõ ÞöØóÚðÇ ãõÊóÈóÇÚöÏóÉð.
æóÇáúãõãóÒøóÞõ: ãóÕúÏóÑñ ãöíãöíøñ áöãóÒøóÞóåõ ãöËúáó ÇáúãõÓóÑøóÍö áöáÊøóÓúÑöíÍö.
æßõáøó Úóáóì ÇáúæóÌúåóíúäö ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ãóÚúäóì ÇáúßóËúÑóÉö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáóæú ÌÇÁóÊúåõãú ßõáøõ ÂíóÉò [íõæäõÓ: 97] æóÞóæúáö ÇáäøóÇÈöÛóÉö:(22/149)
ÈöåóÇ ßõáøõ ÐóíøóÇáò........
æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÛóíúÑó ãóÑøóÉò.
æóÇáúÎóáúÞõ ÇáúÌóÏöíÏõ: ÇáúÍóÏöíËõ ÇáúÚóåúÏö ÈöÇáúæõÌõæÏö¡ Ãóíú Ýöí ÎóáúÞò ÛóíúÑö ÇáúÎóáúÞö ÇáúÃóæøóáö ÇáøóÐöí ÃóÈúáóÇåõ ÇáÒøóãóÇäõ¡ ÝóÌóÏöíÏñ ÝóÚöíáñ ãöäú ÌóÏøó ÈöãóÚúäóì ÞóØóÚó. ÝóÃóÕúáõ ãóÚúäóì ÌóÏöíÏò ãóÞúØõæÚñ¡ æóÃóÕúáõåõ æóÕúÝñ áöáËøóæúÈö ÇáøóÐöí íóäúÓöÌõåõ ÇáäøóÇÓöÌõ ÝóÅöÐóÇ ÃóÊóãøóåõ ÞóØóÚóåõ ãöäó ÇáúãöäúæóÇáö. ÃõÑöíÏó Èöåö Ãóäøóåõ ÈöÍöÏúËóÇäö ÞóØúÚöåö ÝóÕóÇÑó ßöäóÇíóÉð Úóäú ÚóÏóãö áöÈúÓöåö¡ Ëõãøó ÔóÇÚó Ðóáößó ÝóÕóÇÑó ÇáúÌóÏöíÏõ æóÕúÝðÇ ÈöãóÚúäóì ÇáúÍóÏöíËö ÇáúÚóåúÏö¡ æóÊõäõæÓöíó ãóÚúäóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö ãöäúåõ ÝóÕóÇÑó æóÕúÝðÇ ÈöãóÚúäóì ÇáúÝóÇÚöáöíøóÉö¡ ÝóíõÞóÇáõ: ÌóÏøó ÇáËøóæúÈõ ÈöÇáÑøóÞúÚö¡ ÈöãóÚúäóì: ßóÇäó ÍóÏöíËó ÚóåúÏò ÈöäóÓúÌò. æóíõÔúÈöåõ Ãóäú íóßõæäó (ÌóÏøó) ÇááøóÇÒöãö ãõØóÇæöÚðÇ áö (ÌóÏøóåõ) ÇáúãõÊóÚóÏøöí ßóãóÇ ßóÇäó (ÌóÈóÑó ÇáúÚóÙúãõ) ãõØóÇæöÚðÇ áö (ÌóÈóÑó) ßóãóÇ Ýöí Þóæúáö ÇáúÚóÌøóÇÌö:
ÞóÏú ÌóÈóÑó ÇáÏøöíäó ÇáúÅöáóåõ ÝóÌóÈóÑó æóÈöåóÐóÇ íóÍöÞøõ ÇáúÌóãúÚõ Èóíúäó Þóæúáö ÇáúÈóÕúÑöíøöíäó ÇáøóÐöíäó ÇÚúÊóÈóÑõæÇ ÌóÏöíÏðÇ ÝóÚöíáðÇ ÈöãóÚúäóì ÝóÇÚöáò¡ æóÞóæúáö ÇáúßõæÝöíøöíäó ÈöÃóäøóåõ ÝóÚöíáñ ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáñ¡ æóÚóáóì åóÐóíúäö ÇáúÃóÚúÊöÈóÇÑóíúäö íóÌõæÒõ Ãóäú íõÞóÇáó: ãóáúÍóÝóÉñ ÌóÏöíÏñ ßóãóÇ ÞóÇáó: Åöäøó ÑóÍúãóÊó Çááøóåö ÞóÑöíÈñ [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 56] .
æóæóÕúÝõ ÇáúÎóáúÞö ÇáúÌóÏöíÏö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøó ÇáúãóÕúÏóÑó ÈöãóäúÒöáóÉö ÇÓúãö ÇáúÌöäúÓö íóßõæäõ ÞóÏöíãðÇ Ýóåõæó ÅöÐóäú ÈöãóÚúäóì ÇáúÍóÇÕöáö ÈöÇáúãóÕúÏóÑö¡ æóíóßõæäõ ÌóÏöíÏðÇ Ýóåõæó ÈöãóäúÒöáóÉö ÇÓúãö ÇáúÝóÇÚöáö¡ ÝóæõÕöÝó ÈöÇáúÌóÏöíÏö áöíóÊóãóÍøóÖó áöÃóÍóÏö ÇÍúÊöãóÇáóíúåö¡ æóÇáÙøóÑúÝöíøóÉõ ãä Þóæúáå: áóÝöí ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò ãóÌóÇÒöíøóÉñ Ýöí ÞõæøóÉö ÇáÊøóáóÈøõÓö ÈöÇáúÎóáúÞö ÇáúÌóÏöíÏö ÊóáóÈøõÓðÇ ßóÊóáóÈøõÓö ÇáúãóÙúÑõæÝö ÈöÇáÙøóÑúÝö.
æóÌõãúáóÉõ ÃóÝúÊóÑì Úóáóì Çááøóåö ßóÐöÈÇð Ãóãú Èöåö ÌöäøóÉñ Ýöí ãóæúÖöÚö ÕöÝóÉò ËóÇäöíóÉò áö ÑóÌõáò ÃóÊóæúÇ ÈöåóÇ ÇÓúÊöÝúåóÇãöíøóÉð áöÊóÔúÑöíóßö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ãóÚóåõãú Ýöí ÊóÑúÏöíÏö ÇáÑøóÌõáö Èóíúäó åóÐóíúäö ÇáúÍóÇáóíúäö.
æóÍõÐöÝóÊú åóãúÒóÉõ ÝöÚúáö ÃóÝúÊóÑì áöÃóäøóåóÇ åóãúÒóÉõ æóÕúáò ÝóÓóÞóØóÊú áöÃóäøó åóãúÒóÉó ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö æõÕöáóÊú ÈöÇáúÝöÚúáö ÝóÓóÞóØóÊú åóãúÒóÉõ ÇáúæóÕúáö Ýöí ÇáÏøóÑóÌö.
æóÌóÚóáõæÇ ÍóÇáó ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÏóÇÆöÑðÇ Èóíúäó ÇáúßóÐöÈö æóÇáúÌõäõæäö ÈöäóÇÁð Úóáóì Ãóäøóåõ Åöäú ßóÇäó ãóÇ ÞóÇáóåõ ãöäó ÇáúÈóÚúËö ÞóÇáóåõ Úóäú ÚóãúÏò æóÓóáóÇãóÉö ÚóÞúáò Ýóåõæó Ýöí ÒóÚúãöåöãú ãõÝúÊóÑò áöÃóäøóåõãú íóÒúÚõãõæäó Ãóäøó(22/150)
Ðóáößó áóÇ íõØóÇÈöÞõ ÇáúæóÇÞöÚó áöÃóäøóåõ ãõÍóÇáñ Ýöí äóÙóÑöåöãõ ÇáúÞóÇÕöÑö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÞóÇáóåõ ÈöáöÓóÇäöåö áöÅöãúáóÇÁö ÚóÞúáò ãõÎúÊóáøò Ýóåõæó ãóÌúäõæäñ æóßóáóÇãõ ÇáúãóÌúäõæäö áóÇ íõæÕóÝõ ÈöÇáöÇÝúÊöÑóÇÁö. æóÅöäøóãóÇ ÑóÏøóÏõæÇ ÍóÇáóåõ Èóíúäó ÇáúÃóãúÑóíúäö ÈöäóÇÁð Úóáóì Ãóäøóåõ ÃóÎúÈóÑó Úóäú ÊóáóÞøöí æóÍúíò ãöäó Çááøóåö Ýóáóãú íóÈúÞó ãõÍúÊóãöáðÇ áöÞöÓúãò ËóÇáöËò æóåõæó Ãóäú íóßõæäó ãõÊóæóåøöãðÇ Ãóæú ÛóÇáöØðÇ ßóãóÇ áóÇ íóÎúÝóì.
æóÞóÏö ÇÓúÊóÏóáøó ÇáúÌóÇÍöÙõ ÈöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö áöÑóÃúíöåö Ýöí Ãóäøó ÇáúßóáóÇãó íóÕöÝõåõ ÇáúÚóÑóÈõ ÈöÇáÕøöÏúÞö Åöäú ßóÇäó ãõØóÇÈöÞðÇ áöáúæóÇÞöÚö ãóÚó ÇÚúÊöÞóÇÏö ÇáúãõÊóßóáøöãö áöÐóáößó¡ æóÈöÇáúßóÐöÈö Åöäú ßóÇäó ÛóíúÑó ãõØóÇÈöÞò áöáúæóÇÞöÚö æóáóÇ áöáöÇÚúÊöÞóÇÏö¡ æóãóÇ Óöæóì åóÐóíúäö ÇáÕøöäúÝóíúäö áóÇ íõæÕóÝõ ÈöÕöÏúÞò æóáóÇ ßóÐöÈò Èóáú åõæó æóÇÓöØóÉñ ÈóíúäóåõãóÇ æóåõæó ÇáøóÐöí íõÎóÇáöÝõ ÇáúæóÇÞöÚó æóíõæóÇÝöÞõ ÇÚúÊöÞóÇÏó ÇáúãõÊóßóáøöãö Ãóæú íõÎóÇáöÝõ ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏó ÇáúæóÇÞöÚó Ãóæú íõÎóÇáöÝõåõãóÇ ãóÚðÇ¡ Ãóæú áóãú íóßõäú áöÕóÇÍöÈöåö ÇÚúÊöÞóÇÏñ¡ æóãöäú åóÐóÇ ÇáÕøöäúÝö ÇáúÃóÎöíÑö ßóáóÇãõ ÇáúãóÌúäõæäö.
æóáóÇ íóÕöÍøõ Ãóäú Êóßõæäó åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÏóáöíáðÇ áóåõ áöÃóäøóåóÇ ÍóßóÊú ßóáóÇãó ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ãóÞóÇãö Êóãúæöíåöåöãú æóÖóáóÇáöåöãú Ãóæú ÊóÖúáöíáöåöãú Ýóåõæó ãä ÇáÓÝÓØÉ¡ Ëõãøó Åöäøó ÇáöÇÝúÊöÑóÇÁó ÃóÎóÕøõ ãöäó ÇáúßóÐöÈö áöÃóäøó ÇáöÇÝúÊöÑóÇÁó ßóÇäó Úóäú ÚóãúÏò ÝóãõÞóÇÈóáóÊõåõ ÈöÇáúÌõäõæäö áóÇ ÊóÞúÊóÖöí Ãóäøó ßóáóÇãó ÇáúãóÌúäõæäö áóíúÓó ãöäó ÇáúßóÐöÈö Èóáú Åöäøóåõ áóíúÓó ãöäó ÇáöÇÝúÊöÑóÇÁö.
æóÇáöÇÝúÊöÑóÇÁõ: ÇáöÇÎúÊöáóÇÞõ æóÅöíÌóÇÏõ ÎóÈóÑò áóÇ ãõÎúÈöÑó áóåõ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáßöäøó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ íóÝúÊóÑõæäó Úóáóì Çááøóåö ÇáúßóÐöÈó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÚõÞõæÏö [103] .
æóÞóÏú ÑóÏøó Çááøóåõ Úóáóíúåöãõ ÇÓúÊöÏúáóÇáóåõãú ÈöãóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóì Ãóäøóåõãú ÖóÇáøõæäó Ãóæú ãõÖöáøõæäó¡ æóæóÇåöãõæäó Ãóæú ãõæåöãõæäó ÝóÃóÈúØóáó Þóæúáóåõãú ÈöÍóÐóÇÝöÑöåö ÈöÍóÑúÝö ÇáúÅöÖúÑóÇÈö¡ Ëõãøó ÈöÌõãúáóÉö ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÇáúÂÎöÑóÉö Ýöí ÇáúÚóÐÇÈö æóÇáÖøóáÇáö ÇáúÈóÚöíÏö. ÝóÞóÇÈóáó ãóÇ æóÕóÝõæÇ Èöåö ÇáÑøóÓõæáó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöæóÕúÝóíúäö: Ãóäøóåõãú Ýöí ÇáúÚóÐóÇÈö æóÐóáößó ãõÞóÇÈöáõ Þóæúáöåöãú: ÃóÝúÊóÑì Úóáóì Çááøóåö ßóÐöÈÇð áöÃóäøó ÇáøóÐöí íóßúÐöÈõ Úóáóì Çááøóåö íõÓóáøöØõ Çááøóåõ Úóáóíúåö ÚóÐóÇÈóåõ¡ æóÃóäøóåõãú Ýöí ÇáÖøóáÇáö ÇáúÈóÚöíÏö æóÐóáößó ãõÞóÇÈöáõ Þóæúáöåöãú: Èöåö ÌöäøóÉñ.
æóÚóÏóáó Úóäú Ãóäú íõÞóÇáó: Èóáú ÃóäúÊõãú Ýöí ÇáúÚóÐóÇÈö æóÇáÖøóáóÇáö Åöáóì ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÇáúÂÎöÑóÉö ÅöÏúãóÇÌðÇ áöÊóåúÏöíÏöåöãú.
æÇáÖøóáÇáö: ÎóØóÃõ ÇáØøóÑöíÞö ÇáúãõæÕøöáö Åöáóì ÇáúãóÞúÕõæÏö. æÇáúÈóÚöíÏö æõÕöÝó Èöåö ÇáÖøóáóÇáõ(22/151)
ÃóÝóáóãú íóÑóæúÇ Åöáóì ãóÇ Èóíúäó ÃóíúÏöíåöãú æóãóÇ ÎóáúÝóåõãú ãöäó ÇáÓøóãóÇÁö æóÇáúÃóÑúÖö Åöäú äóÔóÃú äóÎúÓöÝú Èöåöãõ ÇáúÃóÑúÖó Ãóæú äõÓúÞöØú Úóáóíúåöãú ßöÓóÝðÇ ãöäó ÇáÓøóãóÇÁö Åöäøó Ýöí Ðóáößó áóÂíóÉð áößõáøö ÚóÈúÏò ãõäöíÈò (9)
ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ßóæúäöåö æóÕúÝðÇ áöØóÑöíÞö ÇáÖøóÇáøö¡ ÝóÅöÓúäóÇÏõ æóÕúÝöåö Åöáóì ÇáÖøóáóÇáö ãóÌóÇÒöíøñ áöÃóäøóåõ ÕöÝóÉõ ãóßóÇäö ÇáÖøóáóÇáö æóåõæó ÇáØøóÑöíÞõ ÇáøóÐöí ÍóÇÏó Úóäö ÇáúãóßóÇäö ÇáúãóÞúÕõæÏö¡ áöÃóäøó ÇáÖøóÇáøó ßõáøóãóÇ ÊóæóÛøóáó ãóÓóÇÝóÉð Ýöí ÇáØøóÑöíÞö ÇáúãóÖúáõæáö Ýöíåö ÇÒúÏóÇÏó ÈõÚúÏðÇ Úóäö ÇáúãóÞúÕõæÏö ÝóÇÔúÊóÏøó ÖóáóÇáõåõ¡ æóÚóÓõÑó ÎóáóÇÕõåõ¡ æóåõæó ãóÚó Ðóáößó ÊóÑúÔöíÍñ áöáúÅöÓúäóÇÏö ÇáúãóÌóÇÒöíøö.
æóÞóæúáõåõ: Ýöí ÇáúÚóÐÇÈö ÅöÏúãóÇÌñ íóÕöÝõ Èöåö ÍóÇáóåõãú Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ãóÚó æóÕúÝö ÍóÇáöåöãú Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ.
æóÇáÙøóÑúÝöíøóÉõ ÈöãóÚúäóì ÇáúÅöÚúÏóÇÏö áóåõãú ÝóÍóÕóáó Ýöí ÍóÑúÝö ÇáÙøóÑúÝöíøóÉ ãÌÇÒÇä ÅöÐÇ ÌõÚöáó ÇáúÚóÐóÇÈõ æóÇáÖøóáóÇáõ áöÊóáóÇÒõãöåöãóÇ ßóÃóäøóåõãóÇ ÍóÇÕöáóÇäö ãóÚðÇ¡ ÝóåóÐóÇ ãöäö ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇáúãóæúÖõæÚö áöáúæóÇÞöÚö ÝöíãóÇ áóíúÓó ÈöæóÇÞöÚò ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì ÊóÍúÞöíÞ æõÞõæÚå.
[9]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 9]
ÃóÝóáóãú íóÑóæúÇ Åöáì ãóÇ Èóíúäó ÃóíúÏöíåöãú æóãÇ ÎóáúÝóåõãú ãöäó ÇáÓøóãÇÁö æóÇáúÃóÑúÖö Åöäú äóÔóÃú äóÎúÓöÝú Èöåöãõ ÇáúÃóÑúÖó Ãóæú äõÓúÞöØú Úóáóíúåöãú ßöÓóÝÇð ãöäó ÇáÓøóãÇÁö Åöäøó Ýöí Ðáößó áóÂíóÉð áößõáøö ÚóÈúÏò ãõäöíÈò (9)
ÇáúÝóÇÁõ áöÊóÝúÑöíÚö ãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ Úóáóì Þóæúáöåö: Èóáö ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÇáúÂÎöÑóÉö Ýöí ÇáúÚóÐÇÈö [ÓÈÃ: 8] ÇáóÎú¡ áöÃóäøó ÑõÄúíóÉó ãóÎúáõæÞóÇÊö Çááøóåö Ýöí ÇáÓøóãóÇÁö æóÇáúÃóÑúÖö ãöäú ÔóÃúäöåóÇ Ãóäú ÊóåúÏöíóåõãú áóæú ÊóÃóãøóáõæÇ ÍóÞøó ÇáÊøóÃóãøõá.
æÇáÇÓÊÝåÇã ááÊÚÌíÈ ÇáøóÐöí íõÎóÇáöØõåõ ÅöäúßóÇÑñ Úóáóì ÇäúÊöÝóÇÁö ÊóÃóãøõáöåöãú ÝöíãóÇ Èóíúäó ÃóíúÏöíåöãú æóãóÇ ÎóáúÝóåõãú ãöäó ÇáÓøóãóÇÁö æóÇáúÃóÑúÖö¡ Ãóíú ãöäó ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö ÇáúÚóÙöíãóÉö ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì Ãóäøó ÇáøóÐöí ÞóÏóÑó Úóáóì ÎóáúÞö Êöáúßó ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö ãöäú ÚóÏóãò åõæó ÞóÇÏöÑñ Úóáóì ÊóÌúÏöíÏö ÎóáúÞö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÈóÚúÏó ÇáúÚóÏóãö.
æóÇáÑøõÄúíóÉõ ÈóÕóÑöíøóÉñ ÈöÞóÑöíäóÉö ÊóÚúáöíÞö Åöáì. ÝóãóÚúäóì ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö Úóäö ÇäúÊöÝóÇÆöåóÇ ãöäúåõãõ ÇäúÊöÝóÇÁõ ÂËóÇÑöåóÇ ãöäú ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÈöÃóÍúæóÇáö ÇáúßóÇÆöäóÇÊö ÇáÓøóãóÇæöíøóÉö æóÇáúÃóÑúÖöíøóÉö Úóáóì ÅöãúßóÇäö ÇáúÈóÚúËö¡ ÝóÔóÈøóåó æõÌõæÏó ÇáÑøõÄúíóÉö ÈöÚóÏóãöåóÇ æóÇÓúÊõÚöíÑó áóåõ ÍóÑúÝõ ÇáäøóÝúíö. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ: ÍóËøõåõãú Úóáóì ÇáÊøóÃóãøõáö æóÇáÊøóÏóÈøõÑö áöíóÊóÏóÇÑóßõæÇ Úöáúãóåõãú ÈöãóÇ Ãóåúãóáõæåõ. æóåóÐóÇ ßóÞóæúáöåö: Ãóæóáóãú íóÊóÝóßøóÑõæÇ Ýöí ÃóäúÝõÓöåöãú ãóÇ ÎóáóÞó Çááøóåõ ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó æóãÇ
ÈóíúäóåõãÇ ÅöáøóÇ ÈöÇáúÍóÞøö æóÃóÌóáò ãõÓóãøðì æóÅöäøó ßóËöíÑÇð ãöäó ÇáäøóÇÓö ÈöáöÞÇÁö ÑóÈøöåöãú áóßÇÝöÑõæäó
[ÇáÑøæã: 8] .(22/152)
æóÇáúãõÑóÇÏõ Èö ãóÇ Èóíúäó ÃóíúÏöíåöãú ãóÇ íóÓúÊóÞúÈöáõåõ ßõáøõ ÃóÍóÏò ãöäúåõãú ãöäó ÇáúßóÇÆöäóÇÊö ÇáÓøóãóÇæöíøóÉö æóÇáúÃóÑúÖöíøóÉö¡ æóÈö ãóÇ ÎóáúÝóåõãú ãóÇ åõæó æóÑóÇÁõ ßá ÃÍÏ ãöäúåõã¡ ÝóÅöäøóåõãú áóæú ÔóÇÁõæÇ áóäóÙóÑõæÇ Åöáóíúåö ÈöÃóäú íóáúÊóÝöÊõæÇ Åöáóì ãóÇ æóÑóÇÁóåõãú¡ æóÐóáößó ãöËúáó Ãóäú íóäúÙõÑõæÇ ÇáäøöÕúÝó ÇáÔøóãóÇáöíøó ãöäó ÇáúßõÑóÉö ÇáÓøóãóÇæöíøóÉö Ýöí Çááøóíúáö Ëõãøó íóäúÙõÑõæÇ ÇáäøöÕúÝó ÇáúÌóäõæÈöíøó ãöäúåóÇ ÝóíóÑóæúÇ ßóæóÇßöÈó ÓóÇØöÚóÉð ÈóÚúÖõåóÇ ØóÇáöÚñ ãöäú ãóÔúÑöÞöåö æóÈóÚúÖõåóÇ åóÇæò Åöáóì ãóÛúÑöÈöåö æóÞóãóÑðÇ ãõÎúÊóáöÝó ÇáúÃóÔúßóÇáö ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúÃóíøóÇãö¡ æóÝöí ÇáäøóåóÇÑö ÈöÃóäú íóäúÙõÑõæÇ Åöáóì ÇáÔøóãúÓö ÈóÇÒöÛóÉð æóÂÝöáóÉð¡ æóãóÇ íõÞóÇÑöäõ Ðóáößó ãöäú ÅöÓúÝóÇÑò æóÃóÕöíáò æóÔóÝóÞò. æóßóÐóáößó ÇáäøóÙóÑõ Åöáóì ÌöÈóÇáö ÇáúÃóÑúÖö æóÈöÍóÇÑöåóÇ æóÃóæúÏöíóÊöåóÇ æóãóÇ ÚóáóíúåóÇ ãöäú ÃóäúæóÇÚö ÇáúÍóíóæóÇäö æóÇÎúÊöáóÇÝö ÃóÕúäóÇÝöåö.
æãöäó Ýöí Þóæúáöåö: ãöäó ÇáÓøóãÇÁö æóÇáúÃóÑúÖö ÊóÈúÚöíÖöíøóÉñ.
æóÇáÓøóãóÇÁ æóÇáúÃóÑúÖö ÃõØúáöÞóÊóÇ Úóáóì ãóÍúæöíøóÇÊöåöãóÇ ßóãóÇ ÃõØúáöÞóÊö ÇáúÞóÑúíóÉõ Úóáóì ÃóåúáöåóÇ Ýöí Þóæúáå:
æóÓúÆóáö ÇáúÞóÑúíóÉó [íõæÓõÝ: 82] .
æóÌõãúáóÉõ Åöäú äóÔóÃú äóÎúÓöÝú Èöåöãõ ÇáúÃóÑúÖó ÇÚúÊöÑóÇÖñ ÈöÇáÊøóåúÏöíÏö ÝóãõäóÇÓóÈóÉõ ÇáÊøóÚóÌöíÈö ÇáúÅöäúßóÇÑöíøö ÈöãóÇ íõÐóßøöÑõåõãú ÈöÞõÏúÑóÉö ÕóÇäöÚö Êöáúßó ÇáúãóÕúäõæÚóÇÊö ÇáúÚóÙöíãóÉö Úóáóì ÚöÞóÇÈö ÇáøóÐöíäó ÃóÔúÑóßõæÇ ãóÚóåõ ÛóíúÑóåõ æóÇáøóÐöíäó ÖóíøóÞõæÇ æóÇÓöÚó ÞõÏúÑóÊöåö æóßóÐøóÈõæÇ ÑóÓõæáóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóãóÇ íóÎúØõÑõ Ýöí ÚõÞõæáöåöãú ÐößúÑõ ÇáúÃõãóãö ÇáøóÊöí ÃóÕóÇÈóåóÇ ÚöÞóÇÈñ ÈöÔóíúÁò ãöäó ÇáúßóÇÆöäóÇÊö ÇáúÃóÑúÖöíøóÉö ßóÇáúÎóÓúÝö Ãóæö ÇáÓøóãóÇæöíøóÉö ßóÅöÓúÞóÇØö ßöÓóÝò ãöäó ÇáúÃóÌúÑóÇãö ÇáÓøóãóÇæöíøóÉö ãöËúáó ãóÇ ÃóÕóÇÈó ÞóÇÑõæäó ãöäó ÇáúÎóÓúÝö æóãóÇ ÃóÕóÇÈó Ãóåúáó ÇáúÃóíúßóÉö ãöäú ÓõÞõæØö ÇáúßöÓóÝö.
æóÞóÑóÃó ÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÍúÏóåõ «äóÎúÓöÈøöåöãõ» ÈöÅöÏúÛóÇãö ÇáúÝóÇÁö Ýöí ÇáúÈóÇÁö¡ ÞóÇáó ÃóÈõæ Úóáöíøò: æóÐóáößó áóÇ íóÌõæÒõ áöÃóäøó ÇáúÈóÇÁó ÃóÖúÚóÝõ Ýöí ÇáÕøóæúÊö ãöäó ÇáúÝóÇÁö ÝóáóÇ ÊõÏúÛóãõ ÇáúÝóÇÁõ Ýöí ÇáúÈóÇÁö¡ æóÅöäú ßóÇäóÊö ÇáúÈóÇÁõ ÊõÏúÛóãõ Ýöí ÇáúÝóÇÁö ßóÞóæúáößó: ÇÖúÑöÈú ÝõáóÇäðÇ¡ æóåóÐóÇ ßóãóÇ ÊõÏúÛóãõ ÇáúÈóÇÁõ Ýöí Çáúãöíãö ßóÞóæúáößó: ÇÖúÑöÈú ãóÇáößðÇ¡ æóáóÇ ÊõÏúÛóãõ Çáúãöíãõ Ýöí ÇáúÈóÇÁö ßóÞóæúáößó: ÇÖúãõãú ÈóßúÑðÇ¡ áöÃóäøó ÇáúÈóÇÁó ÇäúÍóØøóÊú Úóäö Çáúãöíã ÈÝÞÏ ÇáÛËÉ ÇáøóÊöí Ýöí Çáúãöíãö¡ æóåóÐóÇ ÑóÏøñ áöáÑøöæóÇíóÉö ÈöÇáúÞöíóÇÓö æóåõæó ÛóÕúÈñ.
æóÇáúßöÓúÝõ ÈößóÓúÑö ÇáúßóÇÝö æóÓõßõæäö ÇáÓøöíäö Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÌõãúåõæÑö¡ æóåõæó ÇáúÞöØúÚóÉõ ãöäó(22/153)
æóáóÞóÏú ÂÊóíúäóÇ ÏóÇæõæÏó ãöäøóÇ ÝóÖúáðÇ íóÇ ÌöÈóÇáõ ÃóæøöÈöí ãóÚóåõ æóÇáØøóíúÑó æóÃóáóäøóÇ áóåõ ÇáúÍóÏöíÏó (10) Ãóäö ÇÚúãóáú ÓóÇÈöÛóÇÊò æóÞóÏøöÑú Ýöí ÇáÓøóÑúÏö æóÇÚúãóáõæÇ ÕóÇáöÍðÇ Åöäøöí ÈöãóÇ ÊóÚúãóáõæäó ÈóÕöíÑñ (11)
ÇáÔøóíúÁö.
æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ãóæú ÊõÓúÞöØó ÇáÓøóãÇÁó ßóãÇ ÒóÚóãúÊó ÚóáóíúäÇ ßöÓóÝÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö [92] .
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ äóÎúÓöÝú æäõÓúÞöØú Èöäõæäö ÇáúÚóÙóãóÉö. æóÞóÑóÃóåóÇ ÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÎóáóÝñ ÈöíóÇÁö ÇáúÛóÇÆöÈö Úóáóì ÇáöÇáúÊöÝóÇÊö ãöäú ãóÞóÇãö ÇáÊøóßóáøõãö Åöáóì ãóÞóÇãö ÇáúÛóíúÈóÉö¡ æóãõÚóÇÏõ ÇáÖøóãöíÑóíúäö ãóÚúÑõæÝñ ãöäú ÓöíóÇÞö ÇáúßóáóÇãö.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøó Ýöí Ðáößó áóÂíóÉð áößõáøö ÚóÈúÏò ãõäöíÈò ÊóÚúáöíáñ áöáÊøóÚúÌöíÈö ÇáúÅöäúßóÇÑöíøö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÇ íóÊóÖóãøóäõåõ ãöäó ÇáúÍóËøö Úóáóì ÇáÊøóÃóãøõáö æóÇáÊøóÏóÈøõÑö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ¡ ÝóãóæúÞöÚõ ÍóÑúÝö ÇáÊøóæúßöíÏö åõäóÇ áöãõÌóÑøóÏö ÇáÊøóÚúáöíáö¡ ßóÞóæúáö ÈöÔøóÇÑò:
Åöäøó ÐóÇßó ÇáäøóÌóÇÍó Ýöí ÇáÊøóÈúßöíÑö æóáóßó Ãóäú ÊóÌúÚóáó ÊóÐúíöíáðÇ. æóÇáúãõÔóÇÑõ Åöáóíúåö åõæó ãóÇ Èóíúäó ÃóíúÏöíåöãú æóãóÇ ÎóáúÝóåõãú ãöäó ÇáÓøóãóÇÁö æóÇáúÃóÑúÖö¡ Ãóíú ãöäó ÇáúßóÇÆöäóÇÊö ÝöíåöãóÇ.
æóÇáúÂíóÉõ: ÇáÏøóáöíáõ æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ áöáúÌöäúÓö¡ ÝóÇáúãõÝúÑóÏõ ÇáúãõÚóÑøóÝõ ãõÓóÇæò áöáúÌóãúÚö¡ Ãóíú áóÂíóÇÊò ßóËöíÑóÉò.
æóÇáúãõäöíÈõ: ÇáÑøóÇÌöÚõ ÈöÝößúÑöåö Åöáóì ÇáúÈóÍúËö ÚóãøóÇ Ýöíåö ßóãóÇáõåõ ÇáäøóÝúÓóÇäöíøõ æóÍõÓúäõ ãóÕöíÑöåö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö Ýóåõæó íõÞóÏøöÑõ ÇáúãóæóÇÚöÙó ÍóÞøó ÞóÏúÑöåóÇ æóíóÊóáóÞøóÇåóÇ ÈöÇáÔøóßøö Ýöí ÇáúÍóÇáóÉö ÇáøóÊöí æõÚöÙó ãöäú ÃóÌúáöåóÇ ÝóíõÚóÇæöÏõ ÇáäøóÙóÑó ÍóÊøóì íóåúÊóÏöíó æóáóÇ íóÑúÝõÖó äõÕúÍó ÇáäøóÇÕöÍöíäó æÅÑÔÇÏ ÇáãÑÔÏíä ãÑÊÏíÇ ÈöÑöÏóÇÁö ÇáúãõÊóßóÈøöÑöíäó Ýóåõæó áóÇ íóÎúáõæ ãöäó ÇáäøóÙóÑö Ýöí ÏóáóÇÆöáö ÞõÏúÑóÉö Çááøóåö¡ æóãöäú ÃóßúÈóÑö ÇáúãõäöíÈöíäó ÇáúãõÄúãöäõæäó ãóÚó ÑÓæáåã.
[10¡ 11]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÇáúÂíóÇÊ 10 Åöáóì 11]
æóáóÞóÏú ÂÊóíúäÇ ÏÇæõÏó ãöäøóÇ ÝóÖúáÇð íóÇ ÌöÈÇáõ ÃóæøöÈöí ãóÚóåõ æóÇáØøóíúÑó æóÃóáóäøóÇ áóåõ ÇáúÍóÏöíÏó (10) Ãóäö ÇÚúãóáú ÓÇÈöÛÇÊò æóÞóÏøöÑú Ýöí ÇáÓøóÑúÏö æóÇÚúãóáõæÇ ÕÇáöÍÇð Åöäøöí ÈöãÇ ÊóÚúãóáõæäó ÈóÕöíÑñ (11)
ãõäóÇÓóÈóÉõ ÇáöÇäúÊöÞóÇáö ãöäó ÇáúßóáóÇãö ÇáÓøóÇÈöÞö Åöáóì ÐößúÑö ÏóÇæõÏó ÎóÝöíøóÉñ. ÝóÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó: ÐóßóÑó Çááøóåõ äöÚúãóÊóåõ Úóáóì ÏóÇæõÏó æóÓõáóíúãóÇäó ÇÍúÊöÌóÇÌðÇ Úóáóì ãóÇ ãóäóÍó ãõÍóãøóÏðÇ¡ Ãóíú áóÇ ÊóÓúÊóÈúÚöÏõæÇ åóÐóÇ ÝóÞóÏó ÊóÝóÖøóáúäóÇ Úóáóì ÚóÈöíÏöäóÇ ÞóÏöíãðÇ.(22/154)
æóÞóÇáó ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøõ ÚöäúÏó Þóæúáöåö: Åöäøó Ýöí Ðáößó áóÂíóÉð áößõáøö ÚóÈúÏò ãõäöíÈò [ÓÈÃ: 9] áöÃóäøó ÇáúãõäöíÈó áóÇ íóÎúáõæ ãöäó ÇáäøóÙóÑö Ýöí ÂíóÇÊö Çááøóåö Úóáóì Ãóäøóåõ ÞóÇÏöÑñ Úóáóì ßõáøö ÔóíúÁò ãöäó ÇáúÈóÚúËö æóãöäú ÚöÞóÇÈö ãóäú íóßúÝõÑõ Èöåö ÇåÜ. ÝóÞóÇáó ÇáØøöíÈöíøõ: Ýöíåö ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì ÈóíóÇäö äóÙúãö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÈöÞóæúáöåö: æóáóÞóÏú ÂÊóíúäÇ ÏÇæõÏó ãöäøóÇ ÝóÖúáðÇ áöÃóäøóåõ ßóÇáÊøóÎóáøõÕö ãöäúåõ Åöáóíúåö¡ áöÃóäøóåõ ãöäó ÇáúãõäöíÈöíäó ÇáúãõÊóÝóßøöÑöíäó Ýöí ÂíóÇÊö Çááøóåö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
æóÇÐúßõÑú ÚóÈúÏóäÇ ÏÇæõÏó ÐóÇ ÇáúÃóíúÏö Åöäøóåõ ÃóæøóÇÈñ [Õ: 17] åÜ. íõÑöíÏõ ÇáØøöíÈöíøõ Ãóäøó ÏóÇæõÏó ãöäú ÃóÔúåóÑö ÇáúãõËõáö Ýöí ÇáúãõäöíÈöíäó ÈöãóÇ ÇÔúÊõåöÑó Èöåö ãöäö ÇäúÞöáóÇÈö ÍóÇáöåö ÈóÚúÏó Ãóäú ßóÇäó ÑóÇÚöíðÇ ÛóáöíÙðÇ Åöáóì Ãóäö ÇÕúØóÝóÇåõ Çááøóåõ äóÈöíÆðÇ æóãóáößðÇ ÕóÇáöÍðÇ ãõÕúáöÍðÇ áöÃõãøóÉò ÚóÙöíãóÉò¡ Ýóåõæó ãóËóáõ ÇáúãõäöíÈöíäó ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÇÐúßõÑú ÚóÈúÏóäÇ ÏÇæõÏó ÐóÇ ÇáúÃóíúÏö Åöäøóåõ ÃóæøóÇÈñ æóÞóÇáó: ÝóÇÓúÊóÛúÝóÑó ÑóÈøóåõ æóÎóÑøó ÑÇßöÚÇð æóÃóäÇÈó [Õ: 24] ¡ ÝóáöÅöäóÇÈóÊöåö æóÊóÃúæöíÈöåö ÃóäúÚóãó Çááøóåõ Úóáóíúåö ÈöäöÚóãö ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö æóÈóÇÑóßóåõ æóÈóÇÑóßó äóÓúáóåõ. æóÝöí ÐößúÑö ÝóÖúáöåö ÚöÈúÑóÉñ áöáäøóÇÓö ÈöÍõÓúäö ÚöäóÇíóÉö Çááøóåö ÈöÇáúãõäöíÈöíäó ÊóÚúÑöíÖðÇ ÈöÖöÏøö Ðóáößó áöáøóÐöíäö áóãú íóÚúÊóÈöÑõæÇ ÈöÂíóÇÊö Çááøóåö¡ æóÝöí åóÐóÇ
ÅöíãóÇÁñ Åöáóì ÈöÔóÇÑóÉö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäøóåõ ÈóÚúÏó ÊóßúÐöíÈö Þóæúãöåö æóÖöíÞö ÍóÇáå ãöäúåõã ÓíÄæá ÔóÃúäõåõ Åöáóì ÚöÒøóÉò ÚóÙöíãóÉò æóÊóÃúÓöíÓö ãõáúßö ÃõãøóÉò ÚóÙöíãóÉò ßóãóÇ ÂáóÊú ÍóÇáõ ÏóÇæõÏó¡ æóÐóáößó ÇáúÅöíãóÇÁõ ÃóæúÖóÍõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÇÕúÈöÑú Úóáì ãóÇ íóÞõæáõæäó æóÇÐúßõÑú ÚóÈúÏóäÇ ÏÇæõÏó ÐóÇ ÇáúÃóíúÏö Åöäøóåõ ÃóæøóÇÈñ ÇáúÂíóÉõ Ýöí ÓõæÑóÉö Õ [17] .
æóÓóãøóì ÇáØøöíÈöíøõ åóÐóÇ ÇáöÇäúÊöÞóÇáó Åöáóì ÐößúÑö ÏóÇæõÏó æóÓõáóíúãóÇäó ÊóÎóáøõÕðÇ¡ æóÇáúæóÌúåõ Ãóäú íõÓóãøöíóåõ ÇÓúÊöØúÑóÇÏðÇ Ãóæö ÇÚúÊöÑóÇÖðÇ æóÅöäú ßóÇäó ØóæöíáðÇ¡ ÝóÅöäøó ÇáÑøõÌõæÚó Åöáóì ÐößúÑö ÃóÍúæóÇáö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈóÚúÏó ãóÇ ÐõßöÑó ãöäú ÞöÕøóÉö ÏóÇæõÏó æóÓõáóíúãóÇäó æóÓóÈóÃò íõÑúÔöÏõ Åöáóì Ãóäøó ÅöÈúØóÇáó ÃóÍúæóÇáö Ãóåúáö ÇáÔøöÑúßö åöíó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ßóãóÇ ÓóäõäóÈøöåõ Úóáóíúåö ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáóÞóÏú ÕóÏøóÞó Úóáóíúåöãú ÅöÈúáöíÓõ Ùóäøóåõ [ÓÈÃ: 20] .
æóÊóÞúÏöíã ÇáÊøóÚúÑöíÝõ ÈöÏóÇæõÏó Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÂÊóíúäÇ ÏÇæõÏó ÒóÈõæÑÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [163] æóÚöäúÏó Þóæúáöåö: æóãöäú ÐõÑøöíøóÊöåö ÏÇæõÏó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [84] .
æó (ãöäú) Ýöí Þóæúáöåö: ãöäøóÇ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ ãõÊóÚóáøöÞóÉñ Èö ÂÊóíúäÇ¡ Ãóíú ãöäú áóÏõäøóÇ æóãöäú ÚöäúÏöäóÇ¡ æóÐóáößó ÊóÔúÑöíÝñ áöáúÝóÖúáö ÇáøóÐöí ÃõæÊöíóåõ ÏóÇæõÏõ¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÑöÒúÞÇð ãöäú áóÏõäøóÇ [ÇáúÞóÕóÕ: 57] . æóÊóäúßöíÑõ ÝóÖúáðÇ áöÊóÚúÙöíãöåö æóåõæó ÝóÖúáõ ÇáäøõÈõæÁóÉö æóÝóÖúáõ Çáúãõáúßö¡ æóÝóÖúáõ ÇáúÚöäóÇíóÉö ÈöÅöÕúáóÇÍö ÇáúÃõãøóÉö¡ æóÝóÖúáõ ÇáúÞóÖóÇÁö ÈöÇáúÚóÏúáö¡ æóÝóÖúáõ ÇáÔøóÌóÇÚóÉö Ýöí ÇáúÍóÑúÈö¡ æóÝóÖúáõ ÓóÚóÉö ÇáäøöÚúãóÉö Úóáóíúåö¡ æóÝóÖúáõ ÅöÛúäóÇÆöåö Úóäö ÇáäøóÇÓö ÈöãóÇ Ãõáúåöãóåõ ãöäú ÕõäúÚö ÏõÑõæÚö(22/155)
ÇáúÍóÏöíÏö¡ æóÝóÖúáõ ÅöíÊóÇÆöåö ÇáÒøóÈõæÑó¡ æóÅöíÊóÇÆöåö ÍõÓúäó ÇáÕøóæúÊö¡ æóØõæáó ÇáúÚõãúÑö Ýöí ÇáÕøóáóÇÍö æóÛóíúÑõ Ðóáößó.
æóÌõãúáóÉõ íóÇ ÌöÈÇáõ ÃóæøöÈöí ãóÚóåõ ãóÞõæáõ Þóæúáò ãóÍúÐõæÝñ¡ æóÍóÐúÝõ ÇáúÞóæúáö ÇÓúÊöÚúãóÇáñ ÔóÇÆöÚñ¡ æóÝöÚúáõ ÇáúÞóæúáö ÇáúãóÍúÐõæÝö ÌõãúáóÉñ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ áöÌõãúáóÉö ÂÊóíúäÇ ÏÇæõÏó ãöäøóÇ ÝóÖúáðÇ.
æóÝöí åóÐóÇ ÇáúÃõÓúáõæÈö ÇáøóÐöí äõÙöãóÊú Úóáóíúåö ÇáúÂíóÉõ ãöäó ÇáúÝóÎóÇãóÉö æóÌóáóÇáóÉö ÇáúÎóÇáöÞö æóÚöÙóãö ÔóÃúäö ÏóÇæõÏó ãóÚó æóÝúÑóÉö ÇáúãóÚóÇäöí æóÅöíÌóÇÒö ÇáúÃóáúÝóÇÙö æóÅöÝóÇÏóÉö ãóÚúäóì ÇáúãóÚöíøóÉö ÈöÇáúæóÇæö Ïõæäó ãóÇ áóæú ßóÇäóÊú ÍóÑúÝó ÚóØúÝò.
æóÇáúÃóãúÑõ Ýöí ÃóæøöÈöí ãóÚóåõ ÃóãúÑõ Êóßúæöíäò æóÊóÓúÎöíÑò.
æóÇáÊøóÃúæöíÈõ: ÇáÊøóÑúÌöíÚõ¡ Ãóíú ÊóÑúÌöíÚõ ÇáÕøóæúÊö¡ æóÞöíáó: ÇáÊøóÃúæöíÈõ ÈöãóÚúäóì ÇáÊøóÓúÈöíÍö áõÛóÉñ ÍóÈóÔöíøóÉñ Ýóåõæó ãöäó ÇáãÚÑÈ Ýöí ÇááøõÛóÉ ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö¡ æóÊóÞóÏøóãó ÐößúÑõ ÊóÓúÈöíÍö ÇáúÌöÈóÇáö ãóÚó ÏóÇæõÏó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö.
æÇáØøóíúÑó ãóäúÕõæÈñ ÈöÇáúÚóØúÝö Úóáóì ÇáúãõäóÇÏóì áöÃóäøó ÇáúãóÚúØõæÝó ÇáúãõÚóÑøóÝó Úóáóì ÇáúãõäóÇÏóì íóÌõæÒõ äóÕúÈõåõ æóÑóÝúÚõåõ¡ æóÇáäøóÕúÈõ ÃóÑúÌóÍõ ÚöäúÏó íõæäõÓó æóÃóÈöí ÚóãúÑòæ æóÚöíÓóì Èúäö ÚõãóÑó æóÇáúÌóÑúãöíøö æóåõæó ÃæÌå¡ æóíÌæÒ Ãóäú íóßõæäó æóÇáØøóíúÑó ãóÝúÚõæáðÇ ãóÚóåõ áö ÃóæøöÈöí. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÃóæøöÈöí ãóÚóåõ æóãóÚó ÇáØøóíúÑö¡ ÝóíõÝöíÏõ Ãóäøó ÇáØøóíúÑó ÊóÃóæøóÈó ãóÚóåõ ÃóíúÖðÇ.
æóÅöáóÇäóÉõ ÇáúÍóÏöíÏö: ÊóÓúÎöíÑõåõ áöÃóÕóÇÈöÚöåö ÍöíäóãóÇ íóáúæöí ÍóáóÞö ÇáÏøõÑõæÚö æóíóÛúãöÒõ ÇáúãóÓóÇãöíÑó.
æÃóäö ÊóÝúÓöíÑöíøóÉñ áöãóÇ Ýöí ÃóáóäøóÇ áóåõ ãöäú ãóÚúäóì: ÃóÔúÚóÑúäóÇåõ ÈöÊóÓúÎöíÑö ÇáúÍóÏöíÏö áöíõÞúÏöãó Úóáóì ÕõäúÚöåö ÝóßóÇäó Ýöí ÃóáóäøóÇ ãóÚúäóì: æóÃóæúÍóíúäóÇ Åöáóíúåö: Ãóäö ÇÚúãóáú ÓÇÈöÛÇÊò.
æÇáúÍóÏöíÏó ÊõÑóÇÈñ ãóÚúÏöäöíøñ ÅöÐóÇ ÕõåöÑó ÈöÇáäøóÇÑö ÇãúÊóÒóÌó ÈóÚúÖõåõ ÈöÈóÚúÖò æóáóÇäó æóÃõãúßöäó ÊóØúÑöíÞõåõ æóÊóÔúßöíáõåõ ÝóÅöÐóÇ ÈÑÏ ÊÕáÈ. æóÞÏ ÊÞÏã ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Þõáú ßõæäõæÇ ÍöÌÇÑóÉð Ãóæú ÍóÏöíÏÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö [50] .
æÓÇÈöÛÇÊò ÕöÝóÉñ áöãóæúÕõæÝò ãóÍúÐõæÝò áöÙõåõæÑöåö ãöäó ÇáúãóÞóÇãö ÅöÐú ÔóÇÚó æóÕúÝõ(22/156)
æóáöÓõáóíúãóÇäó ÇáÑøöíÍó ÛõÏõæøõåóÇ ÔóåúÑñ æóÑóæóÇÍõåóÇ ÔóåúÑñ æóÃóÓóáúäóÇ áóåõ Úóíúäó ÇáúÞöØúÑö æóãöäó ÇáúÌöäøö ãóäú íóÚúãóáõ Èóíúäó íóÏóíúåö ÈöÅöÐúäö ÑóÈøöåö æóãóäú íóÒöÛú ãöäúåõãú Úóäú ÃóãúÑöäóÇ äõÐöÞúåõ ãöäú ÚóÐóÇÈö ÇáÓøóÚöíÑö (12)
ÇáÏøõÑõæÚö ÈöÇáÓøóÇÈöÛóÇÊö æóÇáÓøóæóÇÈöÛö ÍóÊøóì ÇÓúÊóÛúäóæúÇ ÚöäúÏó ÐößúÑö åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝö Úóäú ÐößúÑö ÇáúãóæúÕõæÝö.
æóãóÚúäóì ÞóÏøöÑú ÇÌúÚóáúåõ Úóáóì ÊóÞúÏöíÑò¡ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÌóÚúáõ ÇáÔøóíúÁö Úóáóì ãöÞúÏóÇÑò ãóÎúÕõæÕò.
æÇáÓøóÑúÏö ÕõäúÚõ ÏöÑúÚö ÇáúÍóÏöíÏö¡ Ãóíú ÊóÑúßöíÈõ ÍóáóÞöåóÇ æóãóÓóÇãöíÑöåóÇ ÇáøóÊöí ÊóÔõÏøõ ÔõÞóÞó ÇáÏøöÑúÚö ÈóÚúÖåóÇ ÈöÈóÚúÖ Ýóåöíó ááÍÏíÏ ßóÇáúÎöíóÇØóÉö áöáËøóæúÈö¡ æóÇáÏøöÑúÚõ ÊõæÕóÝõ ÈöÇáúãóÓúÑõæÏóÉö ßóãóÇ ÊõæÕóÝõ ÈöÇáÓøóÇÈöÛóÉö. ÞóÇáó ÃóÈõæ ÐõÄóíúÈ ÇáúåõÐóáöíøõ:
æóÚóáóíúåöãóÇ ãóÓúÑõæÏóÊóÇäö ÞóÖóÇåõãóÇ ... ÏóÇæõÏõ Ãóæú ÕóäóÚó ÇáÓøóæóÇÈöÛö ÊõÈøóÚõ
æóíõÞóÇáõ áöäóÇÓöÌö ÇáÏÑæÚ: ÓÑøÇÏ æÒÑøÇÏ ÈöÇáÓøöíäö æóÇáÒøóÇíö¡ æóÞóÇáó ÇáúãóÚóÑøöíøõ íóÕöÝõ ÏöÑúÚðÇ:
æóÏóÇæõÏõ Þóíúäó ÇáÓøóÇÈöÛóÇÊö ÃóÐóÇáóåóÇ ... æóÊöáúßó ÃóÖóÇÉñ ÕóÇäóåóÇ ÇáúãóÑúÁõ ÊõÈøóÚõ
ÝóáóãøóÇ ÓóÎøóÑó Çááøóåõ áóåõ ãóÇ ÇÓúÊóÕúÚóÈó Úóáóì ÛóíúÑöåö ÃóÊúÈóÚóåõ ÈöÃóãúÑöåö ÈöÇáÔøõßúÑö ÈöÃóäú íóÚúãóáó ÕóÇáöÍðÇ áöÃóäøó ÇáÔøõßúÑó íóßõæäõ ÈöÇáúÚóãóáö ÇáøóÐöí íõÑúÖöí ÇáãÔß æÇáãäÚã.
æóÖóãöíÑõ ÇÚúãóáõæÇ áöÏóÇæõÏó æóÂáöåö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÃúãõÑú Ãóåúáóßó ÈöÇáÕøóáÇÉö æóÇÕúØóÈöÑú ÚóáóíúåÇ [Øå: 132] Ãóæú áóåõ æóÍúÏóåõ Úóáóì æóÌúåö ÇáÊøóÚúÙöíãö.
æóÞóæúáõåõ: Åöäøöí ÈöãÇ ÊóÚúãóáõæäó ÈóÕöíÑñ ãóæõÞöÚõ «Åöäøó» Ýöíåö ãóæõÞöÚó ÝóÇÁö ÇáÊøóÓóÈøõÈö ßóÞóæúáö ÈóÔøóÇÑò:
Åöäøó ÐóÇßó ÇáäøóÌóÇÍó Ýöí ÇáÊøóÈúßöíÑö æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÛóíúÑó ãóÑøóÉò.
æóÇáúÈóÕöíÑõ: ÇáúãõØøóáöÚõ ÇáúÚóáöíãõ¡ æóåõæó åõäóÇ ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáúÌóÒóÇÁö Úóäö ÇáúÚóãóá ÇáÕøóÇáÍ.
[12]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 12]
æóáöÓõáóíúãÇäó ÇáÑøöíÍó ÛõÏõæøõåÇ ÔóåúÑñ æóÑóæÇÍõåÇ ÔóåúÑñ æóÃóÓóáúäÇ áóåõ Úóíúäó ÇáúÞöØúÑö æóãöäó ÇáúÌöäøö ãóäú íóÚúãóáõ Èóíúäó íóÏóíúåö ÈöÅöÐúäö ÑóÈøöåö æóãóäú íóÒöÛú ãöäúåõãú Úóäú ÃóãúÑöäÇ äõÐöÞúåõ ãöäú ÚóÐÇÈö ÇáÓøóÚöíÑö (12)
ÚóØúÝõ ÝóÖöíáóÉö ÓõáóíúãóÇäó Úóáóì ÝóÖöíáóÉö ÏóÇæõÏó áöáöÇÚúÊöÈóÇÑö ÈöãóÇ ÃõæÊöíóåõ ÓõáóíúãóÇäõ ãöäú ÝóÖúáò(22/157)
ßóÑóÇãóÉð áöÃóÈöíåö Úóáóì ÅöäóÇÈóÊöåö æóáöÓõáóíúãóÇäó Úóáóì äóÔúÃóÊöåö ÇáÕøóÇáöÍóÉö ÚöäúÏó ÃóÈöíåö¡ ÝóÇáúÚóØúÝõ Úóáóì áóÞóÏú ÂÊóíúäÇ ÏÇæõÏó ãöäøóÇ ÝóÖúáðÇ [ÓÈÃ: 10] æóÇáúãõäóÇÓóÈóÉõ ãöËúáõ ãõäóÇÓóÈóÉö ÐößúÑö ÏóÇæõÏó ÝóÅöäøó ÓõáóíúãóÇäó ßóÇäó ãóæúÕõæÝðÇ ÈöÇáúÅöäóÇÈóÉö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Ëõãøó ÃóäÇÈó Ýöí ÓõæÑóÉö Õ [34] .
æÇáÑøöíÍó ÚóØúÝñ Úóáóì ÇáúÍóÏöíÏó Ýöí Þóæúáöåö: æóÃóáóäøóÇ áóåõ ÇáúÍóÏöíÏó [ÓÈÃ: 10] ÈöÊóÞúÏöíÑö ÝöÚúáò íóÏõáøõ Úóáóíúåö æóÃóáóäøóÇ. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóÓóÎøóÑóäóÇ áöÓõáóíúãóÇäó ÇáÑøöíÍó Úóáóì äóÍúæö Þóæúáö ÇáÔøóÇÚöÑö:
ãõÊóÞóáøöÏðÇ ÓóíúÝðÇ æóÑõãúÍðÇ (1) Ãóíú æóÍóÇãöáðÇ ÑõãúÍðÇ.
æóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö: áöÓõáóíúãÇäó áóÇãõ ÇáÊøóÞúæöíóÉö Ãóäøóåõ áóãøóÇ ÍóÐóÝó ÇáúÝöÚúáó áöÏóáóÇáóÉö ãóÇ ÊóÞóÏøóãó Úóáóíúåö ÞÑä ãóÝúÚõæáå ÇáúÃóæøóáö ÈöáóÇãö ÇáÊøóÞúæöíóÉö áöÃóäøó ÇáöÇÍúÊöíóÇÌó Åöáóì áóÇãö ÇáÊøóÞúæöíóÉö ÚöäúÏó ÍóÐúÝö ÇáúÝöÚúáö ÃóÔóÏøõ ãöäó ÇáöÇÍúÊöíóÇÌö ÅöáóíúåóÇ ÚöäúÏó ÊóÃúÎöíÑö ÇáúÝöÚúáö Úóäö ÇáúãóÝúÚõæáö. æÇáÑøöíÍó ãóÝúÚõæáñ ËóÇäò.
æóãóÚúäóì ÊóÓúÎöíÑöåö ÇáÑøöíÍó: ÎóáúÞõ ÑöíÍò ÊõáóÇÆöãõ ÓóíúÑó ÓóÝóÇÆöäöåö áöáúÛóÒúæö Ãóæö ÇáÊøöÌóÇÑóÉö¡ ÝóÌóÚóáó Çááøóåõ áöãóÑóÇÓöíåö Ýöí ÔõØõæØö ÝöáóÓúØöíäó ÑöíóÇÍðÇ ãóæúÓöãöíøóÉð ÊóåõÈøõ ÔóåúÑðÇ ãõÔúÑöÞóÉð áöÊóÐúåóÈó Ýöí Ðóáößó ÇáúãóæúÓöãö ÓõÝõäõåõ¡ æóÊóåõÈøõ ÔóåúÑðÇ ãõÛúÑöÈóÉð áöÊóÑúÌöÚó ÓÝäå Åöáóì ÔæÇØìÁ ÝöáóÓúØöíäó ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóáöÓõáóíúãÇäó ÇáÑøöíÍó ÚÇÕöÝóÉð ÊóÌúÑöí ÈöÃóãúÑöåö Åöáì ÇáúÃóÑúÖö ÇáøóÊöí ÈÇÑóßúäÇ ÝöíåÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö [81] .
ÝóÃóØúáóÞó ÇáúÛõÏõæøó Úóáóì ÇáöÇäúÕöÑóÇÝö æóÇáöÇäúØöáóÇÞö ãöäó ÇáúãóßóÇäö ÊóÔúÈöíåðÇ ÈöÎõÑõæÌö ÇáúãóÇÔöíóÉö áöáÑøóÚúíö Ýöí ÇáÕøóÈóÇÍö æóåõæó æóÞúÊõ ÎõÑõæÌöåóÇ¡ Ãóæú ÊóÔúÈöíåðÇ ÈöÛõÏõæøö ÇáäøóÇÓö Ýöí ÇáÕøóÈóÇÍö.
æóÃóØúáóÞó ÇáÑøóæóÇÍó Úóáóì ÇáÑøõÌõæÚö ãöäó ÇáäøóåúãóÉö ÇáøóÊöí íóÎúÑõÌõ áóåóÇ ßóÞóæúá ÇÈúä ÃóÈöí ÑóÈöíÚóÉó:
Ãóãöäú Âáö äõÚúãò ÃóäúÊó ÛóÇÏò ÝóãõÈúßöÑõ ... ÛóÏóÇÉó ÛóÏò Ãóãú ÑóÇÆöÍñ ÝóãõÄóÎøöÑõ
áöÃóäøó ÚõÑúÝóåõãú Ãóäøó ÑóæóÇÍó ÇáúãóÇÔöíóÉö íóßõæäõ Ýöí ÇáúãóÓóÇÁö Ýóåõæó ãõÔúÊóÞøñ ãöäú ÑóÇÍó ÅöÐóÇ ÑóÌóÚó Åöáóì ãóÞóÑøöåö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ æóáöÓõáóíúãÇäó ÇáÑøöíÍó ÈöáóÝúÙö ÅöÝúÑóÇÏö ÇáÑøöíÍó æóÈöäóÕúÈö ÇáÑøöíÍó Úóáóì Ãóäøóåõ ãóÚúØõæÝñ Úóáóì ÇáúÍóÏöíÏó Ýöí Þóæúáöåö: æóÃóáóäøóÇ áóåõ ÇáúÍóÏöíÏó [ÓÈÃ: 10] . æóÞóÑóÃó ÃóÈõæ ÈóßúÑò Úóäú
_________
(1) Ãóæáå æóÑóÃóíúÊ ÒóæÌß Ýöí ÇáæÛì.(22/158)
ÚóÇÕöãò
ÈöÑóÝúÚö ÇáÑøöíÍõ Úóáóì Ãóäøóåõ ãöäú ÚóØúÝö ÇáúÌõãóáö æÇáÑøöíÍó ãõÈúÊóÏóÃñ æáöÓõáóíúãÇäó ÎóÈóÑñ ãõÞóÏøóãñ. æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ÇáÑøöíóÇÍó ÈöÕöíÛóÉö ÇáúÌóãúÚö ãóäúÕõæÈðÇ.
æÇáúÞöØúÑö- ÈößóÓúÑö ÇáúÞóÇÝö æóÓõßõæäö ÇáØøóÇÁö- ÇáäøõÍóÇÓõ ÇáúãõÐóÇÈõ. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÞÇáó ÂÊõæäöí ÃõÝúÑöÛú Úóáóíúåö ÞöØúÑÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö [96] .
æóÇáúÅöÓóÇáóÉõ: ÌóÚúáõ ÇáÔøóíúÁö ÓóÇÆöáðÇ¡ Ãóí ÓóÇÆöáðÇ¡ Ãóí ãóÇÆöÚÇ ãõäúÈóØöÍðÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ßóãóÓöíáö ÇáúæóÇÏöí. æÚóíúäó ÇáúÞöØúÑö áóíÓÊ ÚíäÇ ÍóÞöíÞóÉ æóáóßöäøóåóÇ ãõÓúÊóÚóÇÑóÉñ áöãóÕóÈøö ãóÇ íõÕúåóÑõ Ýöí ãóÕóÇäöÚöåö ãöäó ÇáäøõÍóÇÓö ÍóÊøóì íóßõæäó ÇáäøõÍóÇÓõ ÇáúãõÐóÇÈõ ÓóÇÆöáðÇ ÎóÇÑöÌðÇ ãöäú ÝóÓóÇÞöíøó æóäóÍúæöåóÇ ãöäó ÇáúÃóäóÇÈöíÈö ßóãóÇ íóÎúÑõÌõ ÇáúãóÇÁõ ãöäó ÇáúÚóíúäö áöÔöÏøóÉö ÅöÕúåóÇÑö ÇáäøõÍóÇÓö æóÊóæóÇáöí ÅöÕúåóÇÑöåö ÝóáóÇ íóÒóÇáõ íóÓöíáõ áöíóÕúäóÚó áóåõ ÂäöíóÉð æóÃóÓúáöÍóÉð æóÏóÑóÞðÇ¡ æóãóÇ Ðóáößó ÅöáøóÇ ÈöÅöÐóÇÈóÉò æóÅöÕúåóÇÑò ÎóÇÑöÞóíúäö ááãÚÊÇÏ ÈöÞõæøóÉ ÅáåíÉ¡ ÔóÈøóåó ÇáúÅöÕúåóÇÑó ÈöÇáúßóåúÑõÈóÇÁö Ãóæú ÈöÇáúÃóáúÓöäóÉö ÇáäøóÇÑöíøóÉö ÇáÒøóÑúÞóÇÁö¡ æóÐóáößó ãóÇ áóãú íõÄúÊóåõ ãóáößñ ãöäú ãõáõæßö ÒóãóÇäöåö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÓøóíóáóÇäõ ãõÓúÊóÚóÇÑðÇ áößóËúÑóÉö ÇáúÞöØúÑö ßóËúÑóÉð ÊõÔúÈöåõ ßóËúÑóÉó ãóÇÁö ÇáúÚõíõæäö æóÇáúÃóäúåóÇÑö ßóÞóæúáö ßõËóíøöÑò:
æóÓóÇáóÊú ÈöÃóÚúäóÇÞö ÇáúãóØöíøö ÇáúÃóÈóÇØöÍõ æóíóßõæäõ ÃóÓóáúäÇ ÃóíúÖðÇ ÊóÑúÔöíÍðÇ áöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ÇÓúãö ÇáúÚóíúäö áöãóÚúäóì ãõÐóÇÈö ÇáúÞöØúÑö¡ æóæóÌúåõ ÇáÔøóÈóåö ÇáúßóËúÑóÉõ.
æóÞóæúáõåõ: æóãöäó ÇáúÌöäøö ãóäú íóÚúãóáõ Èóíúäó íóÏóíúåö íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÚóØúÝðÇ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÃóÓóáúäÇ áóåõ Úóíúäó ÇáúÞöØúÑö ÝóÞóæúáõåõ: ãóäú íóÚúãóáõ Èóíúäó íóÏóíúåö ãõÈúÊóÏóÃñ æóÞóæúáõåõ: ÈöÅöÐúäö ÑóÈøöåö ÎóÈóÑñ. æãöäó Ýöí Þóæúáöåö: ãöäó ÇáúÌöäøö ÈóíóÇäñ áöÅöÈúåóÇãö ãöäó ÞõÏøöãó Úóáóì ÇáúãõÈóíøóäö áöáöÇåúÊöãóÇãö Èöåö áöÛóÑóÇÈóÊöåö¡ æóåõæó Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö. æóáóßó Ãóäú ÊóÌúÚóáó ãóäú íóÚúãóáõ ÚóØúÝðÇ Úóáóì ÇáÑøöíÍó Ýöí Þóæúáöåö: æóáöÓõáóíúãÇäó ÇáÑøöíÍó Ãóíú ÓóÎøóÑóäóÇ áóåõ ãóäú íóÚúãóáõ Èóíúäó íóÏóíúåö ãöäó ÇáúÌöäøö¡ æóÊóÌúÚóáó ÌõãúáóÉó æóÃóÓóáúäÇ áóåõ Úóíúäó ÇáúÞöØúÑö ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÇáúãóÚúØõæÝö æóÇáúãóÚúØõæÝö Úóáóíúåö.
æóãóÚúäóì íóÚúãóáõ Èóíúäó íóÏóíúåö íóÎúÏõãõåõ æóíõØöíÚõåõ. íõÞóÇáõ: ÃóäóÇ Èóíúäó íóÏóíúßó¡ Ãóíú ãõØöíÚñ¡(22/159)
íóÚúãóáõæäó áóåõ ãóÇ íóÔóÇÁõ ãöäú ãóÍóÇÑöíÈó æóÊóãóÇËöíáó æóÌöÝóÇäò ßóÇáúÌóæóÇÈö æóÞõÏõæÑò ÑóÇÓöíóÇÊò ÇÚúãóáõæÇ Âáó ÏóÇæõæÏó ÔõßúÑðÇ æóÞóáöíáñ ãöäú ÚöÈóÇÏöíó ÇáÔøóßõæÑõ (13)
æóáóÇ íóÞúÊóÖöí åóÐóÇ Ãóäú íóßõæäó ÚóãóáóÊõåõ ÇáúÌöäøõ æóÍúÏóåõãú Èóáú íóÞúÊóÖöí Ãóäøó ãöäúåõãú ÚóãóáóÉð¡ æóÝöí ÂíóÉö Çáäøóãúáö [17] ãöäó ÇáúÌöäøö æóÇáúÅöäúÓö æóÇáØøóíúÑö.
æóÇáÒøóíúÛõ: ÊóÌóÇæóÒõ ÇáúÍóÏøö æóÇáØøóÑöíÞö¡ æóÇáúãóÚúäóì: ãóäú íóÚúÕö ÃóãúÑóäóÇ ÇáúÌóÇÑöí Úóáóì áöÓóÇäö ÓõáóíúãóÇäó.
æóÐößúÑõ ÇáúÌöäøö Ýöí ÌõäúÏö ÓõáóíúãóÇäó Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö Çáäøóãúáö.
æÚóÐÇÈö ÇáÓøóÚöíÑö: ÚóÐóÇÈõ ÇáäøóÇÑö ÊóÔúÈöíå¡ Ãóí ÚÐóÇÈÇ ßÚÐÇÈ ÇáÓÚíÑ¡ Ãóíú ßóÚóÐóÇÈö Ìóåóäøóãó¡ æóÃóãøóÇ ÚóÐóÇÈõ Ìóåóäøóãó ÝóÅöäøóãóÇ íóßõæäõ ÍóÞöíÞóÉð íóæúã ÇáúÍÓÇÈ.
[13]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 13]
íóÚúãóáõæäó áóåõ ãóÇ íóÔÇÁõ ãöäú ãóÍÇÑöíÈó æóÊóãÇËöíáó æóÌöÝÇäò ßóÇáúÌóæÇÈö æóÞõÏõæÑò ÑÇÓöíÇÊò ÇÚúãóáõæÇ Âáó ÏÇæõÏó ÔõßúÑÇð æóÞóáöíáñ ãöäú ÚöÈÇÏöíó ÇáÔøóßõæÑõ (13)
æíóÚúãóáõæäó áóåõ ãóÇ íóÔÇÁõ ÌõãúáóÉñ ãõÈóíøöäóÉñ áöÌõãúáóÉö íóÚúãóáõ Èóíúäó íóÏóíúåö [ÓÈÃ: 12] .
æãöäú ãóÍÇÑöíÈó ÈóíóÇäñ áö ãóÇ íóÔÇÁõ.
æóÇáúãóÍóÇÑöíÈõ: ÌóãúÚõ ãöÍúÑóÇÈò¡ æóåõæó ÇáúÍöÕúäõ ÇáøóÐöí íõÍóÇÑóÈõ ãöäúåõ ÇáúÚóÏõæøõ æóÇáúãõåóÇÌöãõ áöáúãóÏöíäóÉö¡ Ãóæú áöÃóäøóåõ íõÑúãóì ãöäú ÔõÑõÝóÇÊöåö ÈöÇáúÍöÑóÇÈö¡ Ëõãøó ÃõØúáöÞó Úóáóì ÇáúÞóÕúÑö ÇáúÍóÕöíäö. æóÞóÏú ÓóãøóæúÇ ÞõÕõæÑó ÛõãúÏóÇäó Ýöí Çáúíóãóäö ãóÍóÇÑöíÈó ÛõãúÏóÇäó. æóåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì åõæó ÇáúãõÑóÇÏõ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö. Ëõãøó ÃõØúáöÞó ÇáúãöÍúÑóÇÈõ Úóáóì ÇáøóÐöí íõÎúÊóáóì Ýöíåö áöáúÚöÈóÇÏóÉö Ýóåúæó ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÎóÇÕøö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóäÇÏóÊúåõ ÇáúãóáÇÆößóÉõ æóåõæó ÞÇÆöãñ íõÕóáøöí Ýöí ÇáúãöÍúÑÇÈö æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó [39] . æóßóÇäó áöÏóÇæõÏó ãöÍúÑóÇÈñ íóÌúáöÓõ Ýöíåö áöáúÚöÈóÇÏóÉö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóåóáú ÃóÊÇßó äóÈóÃõ ÇáúÎóÕúãö ÅöÐú ÊóÓóæøóÑõæÇ ÇáúãöÍúÑÇÈó Ýöí ÓõæÑóÉö Õ [21] .
æóÃóãøóÇ ÅöØúáóÇÞõ ÇáúãöÍúÑóÇÈö Úóáóì ÇáúãóæúÖöÚö ãöäó ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáøóÐöí íóÞöÝõ Ýöíåö ÇáÅöãóÇã ÇáøóÐöí íÄãø ÇáäøóÇÓó¡ íõÌúÚóáõ ãöËúáó ßõæøóÉò ÛóíúÑö äóÇÝöÐóÉò æóÇÕöáóÉò Åöáóì ÃóÑúÖö ÇáúãóÓúÌöÏö Ýöí ÍóÇÆöØö ÇáúÞöÈúáóÉö íóÞöÝõ ÇáúÅöãóÇãõ ÊóÍúÊóåõ¡ ÝóÊóÓúãöíóÉõ Ðóáößó ãöÍúÑóÇÈðÇ ÊóÓúãöíóÉñ ÍóÏöíËóÉñ æóáóãú ÃóÞöÝú Úóáóì ÊóÚúíöíäö ÇáÒøóãóäö ÇáøóÐöí ÇÈúÊõÏöÆó Ýöíåö ÅöØúáóÇÞõ ÇÓúãö ÇáúãöÍúÑóÇÈö Úóáóì åóÐóÇ ÇáúãóæúÞöÝö. æóÇÊøöÎóÇÐõ ÇáúãóÍóÇÑöíÈö Ýöí ÇáúãóÓóÇÌöÏö ÍóÏóËó Ýöí ÇáúãöÇÆóÉö ÇáËøóÇäöíóÉö¡ æóÇáúãóÙúäõæäõ Ãóäøóåõ ÍóÏóËó Ýöí ÃóæøóáöåóÇ Ýöí ÍóíóÇÉö ÃóäóÓö Èúäö ãóÇáößò áöÃóäøóåõ(22/160)
Ñõæöíó Úóäúåõ Ãóäøóåõ ÊóäóÒøóåó Úóäö ÇáúÌõáõæÓö Ýöí ÇáúãóÍóÇÑöíÈö æóßóÇäõæÇ íõÓóãøõæäóåõ ÇáØøóÇÞó Ãóæö ÇáØøóÇÞóÉó¡ æóÑõÈøóãóÇ Óóãøóæúåõ ÇáúãóÐúÈóÍó¡ æóáóãú ÃóÑó Ãóäøóåõãú Óóãøóæúåõ ÃóíøóÇãóÆöÐò ãöÍúÑóÇÈðÇ¡ æóÅöäøóãóÇ ßóÇäõæÇ íõÓóãøõæäó ÈöÇáúãöÍúÑóÇÈö ãóæúÖöÚó ÐóÈúÍö ÇáúÞõÑúÈóÇäö Ýöí ÇáúßóäöíÓóÉö¡ ÞóÇáó ÚõãóÑõ Èúäõ ÃóÈöí ÑóÈöíÚóÉó:
ÏõãúíóÉñ ÚöäúÏó ÑóÇåöÈò ÞöÓøöíÓò ... ÕóæøóÑõæåóÇ Ýöí ãóÐóÇÈöÍö ÇáúãöÍúÑóÇÈö
æóÇáúãóÐúÈóÍõ æóÇáúãöÍúÑóÇÈõ ãõÞúÊóÈóÓóÉñ ãöäó ÇáúíóåõæÏö áöãóÇ áóÇ íóÎúÝóì ãöäú ÊóÝóÑøõÚö ÇáäøóÕúÑóÇäöíøóÉö Úóäú Ïöíäö ÇáúíóåõæÏöíøóÉö.
æóãóÇ Íõßöíó Úóäú ÃóäóÓö Èúäö ãóÇáößò Åöäú ÕóÍøó ÝóÅöäøóãóÇ íõÚúäóì Èöåö ÈóíúÊñ áöáÕøóáóÇÉö ÎóÇÕøñ. æóÑóÃóíúÊõ ÅöØúáóÇÞó ÇáúãöÍúÑóÇÈö Úóáóì ÇáØøóÇÞóÉö ÇáøóÊöí Ýöí ÇáúãóÓúÌöÏö Ýöí ßóáóÇãö ÇáúÝóÑøóÇÁö¡ Ãóíú Ýöí ãõäúÊóÕóÝö ÇáúÞóÑúäö ÇáËøóÇäöí¡ äóÞóáó ÇáúÌóæúåóÑöíøõ Úóäúåõ Ãóäøóåõ ÞóÇáó: ÇáúãóÍóÇÑöíÈõ ÕõÏõæÑõ ÇáúãóÌóÇáöÓö æóãöäúåõ Óõãøöíó ãöÍúÑóÇÈõ ÇáúãóÓúÌöÏö¡ áöÃóäøó ÇáúãöÍúÑóÇÈó áóãú íóÈúÞó ÍöíäóÆöÐò ãõØúáóÞðÇ Úóáóì ãóßóÇäö ÇáúÚöÈóÇÏóÉö.
æóãöäó ÇáúÛóáóØö Ãóäú ÌóÚóáõæÇ Ýöí ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáäøóÈóæöíøö Ýöí ÇáúãóæúÖöÚö ÇáøóÐöí íóÞúÑõÈõ Ãóäú íóßõæäó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íõÕóáøöí Ýöíåö ÕõæÑóÉó ãöÍúÑóÇÈò ãõäúÝóÕöáò íõÓóãøõæäóåõ ãöÍúÑóÇÈó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÅöäøóãóÇ åõæó ÚóáóÇãóÉñ Úóáóì ÊóÍóÑøöí ãóæúÞöÝöåö.
æóÇáøóÐöí íóÙúåóÑõ Ãóäøó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÇÈúÊóÏóÃõæÇ ÝóÌóÚóáõæÇ ØÇÞÇÊ ÕóÛöíÑóÉ ÚóáÇãóÉ Úóáóì ÇáúÞöÈúáóÉö áöÆóáøóÇ íóÖöáøó ÇáÏøóÇÎöáõ Åöáóì ÇáúãóÓúÌöÏö íõÑöíÏõ ÇáÕøóáóÇÉó ÝóÅöäøó Ðóáößó íóÞóÚõ ßóËöíÑðÇ¡ Ëõãøó æóÓøóÚõæåóÇ ÔóíúÆðÇ ÝóÔóíúÆðÇ ÍóÊøóì ÕóíøóÑõæåóÇ Ýöí ÕõæÑóÉö äöÕúÝö ÏöåúáöíÒò ÕóÛöíÑò Ýöí ÌöÏóÇÑö ÇáúÞöÈúáóÉö íóÓóÚõ ãóæúÞöÝó ÇáúÅöãóÇãö¡ æóÃóÍúÓóÈõ Ãóäøó Ãóæøóáó æóÖúÚöåö ßóÇäó ÚöäúÏó ÈöäóÇÁö ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÃõãóæöíøö Ýöí ÏöãóÔúÞó¡ Ëõãøó Åöäøó ÇáúÎóáöíÝóÉó ÇáúæóáöíÏó Èúäó ÚóÈúÏö Çáúãóáößö ÃóãóÑó ÈöÌóÚúáöåö Ýöí ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáäøóÈóæöíøö Íöíäó æóÓøóÚóåõ æóÃóÚóÇÏó ÈöäóÇÁóåõ¡ æóÐóáößó Ýöí ãõÏøóÉö ÅöãóÇÑóÉö ÚõãóÑó Èúäö ÚóÈúÏö ÇáúÚóÒöíÒö Úóáóì ÇáúãóÏöíäóÉö ÍóÓúÈóãóÇ ÐóßóÑó ÇáÓøóãúåõæÏöíøõ Ýöí ßöÊóÇÈö «ÎõáóÇÕóÉö ÇáúæóÝóÇ ÈöÃóÎúÈóÇÑö ÏóÇÑö ÇáúãõÕúØóÝóì» .
æóÇáÊøóãóÇËöíáõ: ÌóãúÚõ ÊöãúËóÇáò ÈößóÓúÑö ÇáÊøóÇÁö¡ æóæóÒúäõåõ ÊöÝúÚóÇáñ áöÃóäøó ÇáÊøóÇÁó ãóÒöíÏóÉñ æóåõæó ÃóÍóÏõ ÃóÓúãóÇÁò ãóÚúÏõæÏóÉò ÌóÇÁóÊú Úóáóì æóÒúäö ÊöÝúÚóÇáò ÈößóÓúÑö ÇáÊøóÇÁö¡ æóÃóãøóÇ ÞöíóÇÓõ åóÐóÇ ÇáúÈóÇÈö æóÃóßúËóÑõåõ Ýóåõæó ÈöÝóÊúÍö ÇáÊøóÇÁö.
æóÇáúÃóÓúãóÇÁõ ÇáøóÊöí ÌóÇÁóÊú Úóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÒúäö ãöäúåóÇ ãóÕóÇÏöÑõ æóãöäúåóÇ ÃóÓúãóÇÁñ¡ ÝóÃóãøóÇ ÇáúãóÕóÇÏöÑõ ÝóÃóßúËóÑõåóÇ ÈöÝóÊúÍö ÇáÊøóÇÁö ÅöáøóÇ ãóÕúÏóÑóíúäö: ÊöÈúíóÇäñ¡ æóÊöáúÞóÇÁñ ÈöãóÚúäóì ÇááøöÞóÇÁö. æóÃóãøóÇ ÇáúÃóÓúãóÇÁõ ÝæÑÏ ãöäúåóÇ Úóáóì ÇáúßóÓúÑö äóÍúæñ ãöäú ÃóÑúÈóÚóÉó ÚóÔóÑó ÇÓúãðÇ ãöäúåóÇ: ÊöãúËóÇáñ¡ ÃóÍúÕóÇåóÇ ÇÈúäõ(22/161)
ÏõÑóíúÏò¡ æóÒóÇÏó ÇÈúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö Ýöí «ÃóÍúßóÇãö ÇáúÞõÑúÂäö» Úóäú ÔóíúÎöåö ÇáúÎóØöíÈö ÇáÊøóÈúÑöíÒöíøö ÊöÓúÚóÉð ÝóÕóÇÑóÊú ÎóãúÓóÉð æóÚöÔúÑöíäó. æóÇáÊøöãúËóÇáõ åõæó ÇáÕøõæÑóÉõ ÇáúãõãóËøóáóÉõ¡ Ãóíö ÇáúãõÌóÓøóãóÉõ ãöËúáó ÔóíúÁò ãöäó ÇáúÃóÌúÓóÇãö ÝóßóÇäó ÇáäøóÍøóÇÊõæäó íóÚúãóáõæäó áöÓõáóíúãóÇäó ÕõæóÑðÇ ãõÎúÊóáöÝóÉð ßóÕõæóÑò ãóæúåõæãóÉò áöáúãóáóÇÆößóÉö æóáöáúÍóíóæóÇäö ãöËúáó ÇáúÃõÓõæÏö¡ ÝóÞóÏú ßóÇäó ßõÑúÓöíøõ ÓõáóíúãóÇäó ãóÍúÝõæÝðÇ ÈöÊóãóÇËöíáö ÃõÓõæÏò ÃóÑúÈóÚóÉó ÚóÔóÑó ßóãóÇ æõÕöÝó Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáúÚóÇÔöÑö ãöäú ÓöÝúÑö Çáúãõáõæßö ÇáúÃóæøóáö. æóßóÇäó ÞóÏú ÌóÚóáó Ýöí Çáúåóíúßóáö ÌóÇÈöíóÉð ÚóÙöíãóÉð ãöäú äõÍóÇÓò ãóÕúÞõæáò ãóÑúÝõæÚóÉð Úóáóì ÇËúäóÊóíú ÚóÔúÑóÉó ÕõæÑóÉó ËóæúÑò ãöäú äõÍóÇÓò.
æóáóãú Êóßõäú ÇáÊøóãóÇËöíáõ ÇáúãõÌóÓøóãóÉõ ãõÍóÑøóãóÉó ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö Ýöí ÇáÔøóÑóÇÆöÚö ÇáÓøóÇÈöÞóÉö¡ æóÞóÏú ÍóÑøóãóåóÇ ÇáúÅöÓúáóÇãõ áöÃóäøó ÇáúÅöÓúáóÇãó ÃóãúÚóäó Ýöí ÞóØúÚö ÏÇÈÑ ÇáúÅöÔúÑóÇß áÔÏøóÉ Êãßä ÇáúÅöÔúÑóÇßö ãöäú äõÝõæÓö ÇáúÚóÑóÈö æóÛóíúÑöåöãú. æóßóÇäó ãõÚúÙóãõ ÇáúÃóÕúäóÇãö ÊóãóÇËöíáó ÝóÍóÑøóãó ÇáúÅöÓúáóÇãõ ÇÊøöÎóÇÐóåóÇ áöÐóáößó¡ æóáã íßä ÊóÍúÑöíãåóÇ
áöÃóÌúáö ÇÔúÊöãóÇáöåóÇ Úóáóì ãóÝúÓóÏóÉò Ýöí ÐóÇÊöåóÇ æóáóßöäú áößóæúäöåóÇ ßóÇäóÊú ÐóÑöíÚóÉð áöáúÅöÔúÑóÇßö. æóÇÊøóÝóÞó ÇáúÝõÞóåóÇÁõ Úóáóì ÊóÍúÑöíãö ÇÊøöÎóÇÐö ãóÇ áóåõ Ùöáøñ ãöäú ÊóãóÇËöíáö ÐóæóÇÊö ÇáÑøõæÍö ÅöÐóÇ ßóÇäóÊú ãõÓúÊóßúãöáóÉó ÇáúÃóÚúÖóÇÁö ÇáøóÊöí áóÇ íóÚöíÔõ Ðõæ ÇáÑøõæÍö ÈöÏõæäöåóÇ æóÚóáóì ßóÑóÇåóÉö ãóÇ ÚóÏóÇ Ðóáößó ãöËúáó ÇáÊøóãóÇËöíáö ÇáúãõäóÕøóÝóÉö æóãöËúáó ÇáÕøõæóÑö ÇáøóÊöí Úóáóì ÇáúÌõÏúÑóÇäö æóÚóáóì ÇáúÃóæúÑóÇÞö æóÇáÑøóÞúãö Ýöí ÇáËøóæúÈö æóáóÇ ãóÇ íõÌúáóÓõ Úóáóíúåö æóíõÏóÇÓõ. æóÍõßúãõ ÕõäúÚöåóÇ íóÊúÈóÚõ ÇÊøöÎóÇÐóåóÇ. æóæóÞóÚóÊö ÇáÑøõÎúÕóÉõ Ýöí ÇÊøöÎóÇÐö ÕõæóÑò ÊóáúÚóÈõ ÈöåóÇ ÇáúÈóäóÇÊõ áöÝóÇÆöÏóÉö ÇÚúÊöíóÇÏöåöäøó ÇáúÚóãóáó ÈöÃõãõæÑö ÇáúÈóíúÊö.
æóÇáúÌöÝóÇäõ: ÌóãúÚõ ÌóÝúäóÉò¡ æóåöíó ÇáúÞóÕúÚóÉõ ÇáúÚóÙöíãóÉõ ÇáøóÊöí íõÌúÝóäõ ÝöíåóÇ ÇáúãóÇÁõ. æóÞõÏøöÑóÊö ÇáúÌóÝúäóÉõ Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö ÈöÃóäøóåóÇ ÊóÓóÚõ ÃóÑúÈóÚöíäó ÈóËøðÇ (ÈöÇáúãõËóáøóËóÉö) æóáóãú äóÚúÑöÝú ãöÞúÏóÇÑó ÇáúÈóËøö ÚöäúÏóåõãú æóáóÇ Ôóßøó Ãóäøóåõ ãößúíóÇáñ. æóÔõÈøöåóÊö ÇáúÌöÝóÇäõ Ýöí ÚóÙóãóÊöåóÇ æóÓöÚóÊöåóÇ ÈöÇáúÌóæóÇÈöí. æóåöíó ÌóãúÚõ: ÌóÇÈöíóÉò æóåöíó ÇáúÍóæúÖõ ÇáúÚóÙöíãõ ÇáúæóÇÓöÚõ ÇáúÚóãöíÞõ ÇáøóÐöí íõÌúãóÚõ Ýöíåö ÇáúãóÇÁõ áöÓóÞúíö ÇáúÃóÔúÌóÇÑö æóÇáÒøõÑõæÚö¡ ÞóÇáó ÇáúÃóÚúÔóì:
äóÝóì ÇáÐøóãøó Úóäú ÑóåúØö ÇáúãõÍóáøóÞö ÌóÝúäóÉñ ... ßóÌóÇÈöíóÉö ÇáÔøóíúÎö ÇáúÚöÑóÇÞöíøö ÊóÝúåóÞõ
Ãóíö ÇáúÌóÝúäóÉõ Ýöí ÓöÚóÊöåóÇ ßóÌóÇÈöíóÉö ÇáÑøóÌõáö ÇáúÚöÑóÇÞöíøö¡ æóÃóåúáõ ÇáúÚöÑóÇÞö Ãóåúáõ ßõÑõæãò æóÛõÑõæÓò ÝóßóÇäõæÇ íóÌúãóÚõæäó ÇáúãóÇÁó áöáÓøóÞúíö.
æóßóÇäóÊö ÇáúÌöÝóÇäõ ÇáúãóÐúßõæÑóÉõ Ýöí Çáúåóíúßóáö ÇáúãóÚúÑõæÝ ÚäÏäóÇ ÈóíÊ ÇáúãóÞúÏöÓö áöÃóÌúáö æÖÚ ÇáãóÇÁ áíÛáÓæÇ ÝöíåóÇ ãóÇ íõÞóÑøöÈõæäóåõ ãöäó ÇáúãõÍúÑóÞóÇÊö ßóãóÇ Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáÑøóÇÈöÚö ãöäú ÓöÝúÑö ÇáúÃóíøóÇãö ÇáËøóÇäöí.(22/162)
æóßõÊöÈó Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö ßóÇáúÌóæÇÈö ÈöÏõæäö íóÇÁò ÈóÚúÏó ÇáúãõæóÍøóÏóÉö. æóÞóÑóÃóåõ ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈöÏõæäö íóÇÁò Ýöí ÍóÇáóíö ÇáúæóÕúáö æóÇáúæóÞúÝö. æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ßóËöíÑò ÈöÅöËúÈóÇÊö ÇáúíóÇÁö Ýöí ÇáúÍóÇáóíúäö. æóÞóÑóÃó æóÑúÔñ Úóäú äóÇÝöÚò æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ ÈöÅöËúÈóÇÊö ÇáúíóÇÁö Ýöí ÍóÇáö ÇáúæóÕúáö æóÈöÍóÐúÝöåóÇ Ýöí ÍóÇáö ÇáúæóÞúÝö.
æóÇáúÞõÏõæÑõ: ÌóãúÚõ ÞöÏúÑò æóåöíó ÅöäóÇÁñ íõæÖóÚõ Ýöíåö ÇáØøóÚóÇãõ áöíõØúÈóÎó ãöäú áóÍúãò æóÒóíúÊò æóÃóÏúåóÇäò æóÊóæóÇÈöáó. ÞóÇáó ÇáäøóÇÈöÛóÉõ Ýöí ÇáäøõÚúãóÇäö Èúäö ÇáúÍóÇÑöËö ÇáúÌõáóÇÍöíøö:
áóåõ ÈöÝöäóÇÁö ÇáúÈóíúÊö ÓóæúÏóÇÁõ ÝóÎúãóÉñ ... ÊõáóÞøóãõ ÃóæúÕóÇáó ÇáúÌóÒõæÑö ÇáúÚõÑóÇÚöÑö
ÈóÞöíøóÉõ ÞöÏúÑò ãöäú ÞõÏõæÑò ÊõæõÑøöËóÊú ... áöÂáö ÇáúÌõáóÇÍö ßóÇÈöÑðÇ ÈóÚúÏó ßóÇÈöÑö
Ãóíú ÊóÓóÚõ ÞóæóÇÆöãó ÇáúÈóÚöíÑö ÅöÐóÇ æõÖöÚóÊú Ýöíåö áöÊõØúÈóÎó ãóÑóÞðÇ æóäóÍúæóåõ.
æóåóÐöåö ÇáúÞõÏõæÑõ åöíó ÇáøóÊöí íõØúÈóÎõ ÝöíåóÇ áöÌõäúÏö ÓõáóíúãóÇäó æóáöÓóÏóäóÉö Çáúåóíúßóáö æóáöÎóÏóãöåö æóÃóÊúÈóÇÚöåö æóÞóÏú æóÑóÏó ÐößúÑõ ÇáúÞõÏõæÑö ÅöÌúãóÇáðÇ Ýöí ÇáúÝöÞúÑóÉö ÇáÓøóÇÏöÓóÉó ÚóÔúÑóÉó ãöäó ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáÑøóÇÈöÚö ãöäú ÓöÝúÑö ÇáúÃóíøóÇãö ÇáËøóÇäöí.
æóÇáÑøóÇÓöíóÇÊõ: ÇáËøóÇÈöÊóÇÊõ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÇáøóÊöí áóÇ ÊõäúÒóáõ ãöäú ÝóæúÞö ÃóËóÇÝöíøöåóÇ áöÊóÏóÇæõáö ÇáØøóÈúÎö ÝöíåóÇ ÕóÈóÇÍó ãóÓóÇÁó.
æóÌõãúáóÉõ ÇÚúãóáõæÇ Âáó ÏÇæõÏó ÔõßúÑÇð ãóÞõæáõ Þóæúáò ãóÍúÐõæÝò¡ Ãóíú ÞõáúäóÇ: ÇÚúãóáõæÇ íóÇ Âáó ÏóÇæõÏó¡ æóãóÝúÚõæáõ ÇÚúãóáõæÇ ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: ÔõßúÑÇð. æóÊóÞúÏöíÑõåõ: ÇÚúãóáõæÇ ÕóÇáöÍðÇ¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ¡ ÚóãóáðÇ áóÔõßúÑö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ ÝóÇäúÊóÕóÈó ÔõßúÑÇð Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö áöÃóÌúáöåö. æóÇáúÎöØóÇÈõ áöÓõáóíúãóÇäó æóÂáöåö.
æóÐõíøöáó ÈöÞóæúáöåö: æóÞóáöíáñ ãöäú ÚöÈÇÏöíó ÇáÔøóßõæÑõ Ýóåõæó ãöäú ÊóãóÇãö ÇáúãóÞõæáö¡ æóÝöíåö ÍóËøñ Úóáóì ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúÚóãóáö ÇáÕøóÇáöÍö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó åóÐóÇ ÇáÊøóÐúíöíáõ ßóáóÇãðÇ ÌóÏöíÏðÇ ÌóÇÁó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö¡ Ãóíú ÞõáúäóÇ Ðóáößó áöÂáö ÏóÇæõÏó ÝóÚóãöáó ãöäúåõãú Þóáöíáñ æóáóãú íóÚúãóáú ßóËöíÑñ æóßóÇäó ÓõáóíúãóÇäõ ãöäú Ãóæøóáö ÇáúÝöÆóÉö ÇáúÞóáöíáóÉö.
æÇáÔøóßõæÑõ: ÇáúßóËöíÑõ ÇáÔøõßúÑö. æóÅöÐú ßóÇäó ÇáúÚóãóáõ ÔõßúÑðÇ ÃóÝóÇÏó Ãóäøó ÇáÚÇãáíä Þóáöíá.(22/163)
ÝóáóãøóÇ ÞóÖóíúäóÇ Úóáóíúåö ÇáúãóæúÊó ãóÇ Ïóáøóåõãú Úóáóì ãóæúÊöåö ÅöáøóÇ ÏóÇÈøóÉõ ÇáúÃóÑúÖö ÊóÃúßõáõ ãöäúÓóÃóÊóåõ ÝóáóãøóÇ ÎóÑøó ÊóÈóíøóäóÊö ÇáúÌöäøõ Ãóäú áóæú ßóÇäõæÇ íóÚúáóãõæäó ÇáúÛóíúÈó ãóÇ áóÈöËõæÇ Ýöí ÇáúÚóÐóÇÈö Çáúãõåöíäö (14)
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 14]
ÝóáóãøóÇ ÞóÖóíúäÇ Úóáóíúåö ÇáúãóæúÊó ãóÇ Ïóáøóåõãú Úóáì ãóæúÊöåö ÅöáÇøó ÏóÇÈøóÉõ ÇáúÃóÑúÖö ÊóÃúßõáõ ãöäúÓóÃóÊóåõ ÝóáóãøóÇ ÎóÑøó ÊóÈóíøóäóÊö ÇáúÌöäøõ Ãóäú áóæú ßÇäõæÇ íóÚúáóãõæäó ÇáúÛóíúÈó ãóÇ áóÈöËõæÇ Ýöí ÇáúÚóÐÇÈö Çáúãõåöíäö (14)
ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì Þóæúáöåö: æóãöäó ÇáúÌöäøö ãóäú íóÚúãóáõ Èóíúäó íóÏóíúåö Åöáóì Þóæúáöåö: æóÞõÏõæÑò ÑÇÓöíÇÊò [ÓÈÃ: 12¡ 13] Ãóíú ÏóÇãó Úóãóáõåõãú áóåõ ÍóÊøóì ãóÇÊó ÝóáóãøóÇ ÞóÖóíúäÇ Úóáóíúåö ÇáúãóæúÊó Åöáóì ÂÎöÑöåö. æóáóÇ Ôóßøó Ãóäøó Ðóáößó áóãú íóØõáú æóÞúÊõåõ áöÃóäøó ãöËúáóåõ Ýöí ÚóÙóãóÉö ãõáúßöåö áóÇ ÈõÏøó Ãóäú íóÝúÊóÞöÏóåõ ÃóÊúÈóÇÚõåõ¡ ÝóÌõãúáóÉõ ãóÇ Ïóáøóåõãú Úóáì ãóæúÊöåö ÇáóÎú ÌóæóÇÈõ «áóãøóÇ ÞóÖóíúäóÇ Úóáóíúåö ÇáúãóæúÊó» .
æóÖóãöíÑõ Ïóáøóåõãú íóÚõæÏõ Åöáóì ãóÚúáõæãò ãöäó ÇáúãóÞóÇãö¡ Ãóíú Ãóåúáó ÈóáóÇØöåö.
æóÇáÏøóáóÇáóÉõ: ÇáúÅöÔúÚóÇÑõ ÈöÃóãúÑò ÎóÝöíøò. æóÊóÞóÏøóãó Ðóáößó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ åóáú äóÏõáøõßõãú Úóáì ÑóÌõáò [ÓÈÃ: 7] .
æÏóÇÈøóÉõ ÇáúÃóÑúÖö åöíó ÇáúÃóÑóÖóÉõ (ÈöÝóÊóÍóÇÊò ËóáóÇËò) æóåöíó ÇáÓøõÑúÝóÉõ ÈöÖóãøö ÇáÓøöíäö æóÓõßõæäö ÇáÑøóÇÁö æóÝóÊúÍö ÇáúÝóÇÁö áóÇ ãóÍóÇáóÉó æóåóÇÁö ÊóÃúäöíËò: ÓõæÓñ íóäúÎõÑõ ÇáúÎóÔóÈó. ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ãöäó ÇáúÃóÑúÖö ãóÕúÏóÑõ ÃóÑóÖóÊö ÇáÓøõÑúÝóÉõ ÇáúÎóÔóÈó ãöäú ÈóÇÈö ÖóÑóÈó¡ æóÞóÏú ÓóÎøóÑó Çááøóåõ áöãöäúÓóÃóÉö ÓõáóíúãóÇäó ßóËöíÑðÇ ãöäó ÇáÓøõÑóÝö ÝóÊóÚóÌøóáó áóåóÇ ÇáäøóÎúÑõ.
æóÌõãúáóÉõ ÝóáóãøóÇ ÎóÑøó ãõÝóÑøóÚóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ãóÇ Ïóáøóåõãú Úóáì ãóæúÊöåö. æóÌõãúáóÉõ ÊóÈóíøóäóÊö ÇáúÌöäøõ ÌóæóÇÈ «áãøÇ ÎóÑøó» . æóÇáúãöäúÓóÃóÉõ ÈößóÓúÑö Çáúãöíãö æóÝóÊúÍöåóÇ æóÈöåóãúÒóÉò ÈóÚúÏó ÇáÓøöíäö¡ æóÊõÎóÝøóÝõ ÇáúåóãúÒóÉõ ÝóÊóÕöíÑõ
ÃóáöÝðÇ åöíó ÇáúÚóÕóÇ ÇáúÚóÙöíãóÉõ¡ Þöíáó: åöíó ßóáöãóÉñ ãöäú áõÛóÉö ÇáúÍóÈóÔóÉö.
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ ÈöÃóáöÝò ÈóÚúÏó ÇáÓøöíäö. æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÚóÇÕöãñ æóÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóíóÚúÞõæÈõ æóÎóáóÝñ æóåöÔóÇãñ Úóäö ÇÈúäö ÚóÇãöÑò ÈöåóãúÒóÉò ãóÝúÊõæÍóÉò ÈóÚúÏó ÇáÓøöíäö. æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ÐóßúæóÇäó Úóäö ÇÈúäö ÚóÇãöÑò ÈöåóãúÒóÉò ÓóÇßöäóÉò ÈóÚúÏó ÇáÓøöíäö ÊóÎúÝöíÝðÇ æóåõæó ÊóÎúÝöíÝñ äóÇÏöÑñ.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ: ÊóÈóíøóäóÊö ÇáúÌöäøõ ÈöÝóÊúÍö ÇáúÝóæúÞöíøóÉö æóÇáúãõæóÍøóÏóÉö æóÇáÊøóÍúÊöíøóÉö. æóÞóÑóÃóåõ ÑõæóíúÓñ Úóäú íóÚúÞõæÈó ÈöÖóãøö ÇáúÝóæúÞöíøóÉö æóÇáúãõæóÍøóÏóÉö æóßóÓúÑö ÇáÊøóÍúÊöíøóÉö ÈöÇáúÈöäóÇÁö áöáúãóÝúÚõæáö¡ Ãóíú ÊóÈóíøóäó ÇáäøóÇÓõ ÇáúÌöäøó. æÃóäú áóæú ßÇäõæÇ íóÚúáóãõæäó ÈóÏóáõ ÇÔúÊöãóÇáò ãöäó ÇáúÌöäøö Úóáóì ßöáúÊóÇ ÇáúÞöÑóÇÁóÊóíúäö.
æóÞóæúáõåõ: ÊóÈóíøóäóÊö ÇáúÌöäøõ ÅöÓúäóÇÏñ ãõÈúåóãñ ÝóÕøóáóåõ Þóæúáõåõ: Ãóäú áóæú ßÇäõæÇ íóÚúáóãõæäó ÇáúÛóíúÈó ãóÇ áóÈöËõæÇ Ýöí ÇáúÚóÐÇÈö Çáúãõåöíäö(22/164)
áóÞóÏú ßóÇäó áöÓóÈóÅò Ýöí ãóÓúßóäöåöãú ÂíóÉñ ÌóäøóÊóÇäö Úóäú íóãöíäò æóÔöãóÇáò ßõáõæÇ ãöäú ÑöÒúÞö ÑóÈøößõãú æóÇÔúßõÑõæÇ áóåõ ÈóáúÏóÉñ ØóíøöÈóÉñ æóÑóÈøñ ÛóÝõæÑñ (15)
Ýó Ãóäú ãóÕúÏóÑöíøóÉñ æóÇáúãóÕúÏóÑõ ÇáúãõäúÓóÈößõ ãöäúåóÇ ÈóÏóáñ ãöäó ÇáúÌöäøõ ÈóÏóáõ ÇÔúÊöãóÇá¡ Ãóí ÊÈíäÊ ÇáÌäø ááäøóÇÓ¡ Ãóíú ÊóÈóíøóäó ÃóãúÑõåõãú Ãóäøóåõãú áóÇ íóÚúáóãõæäó ÇáúÛóíúÈó¡ Ãóíú ÊóÈóíøóäó ÚóÏóãõ Úöáúãöåöãõ ÇáúÛóíúÈó¡ æóÏóáöíáõ ÇáúãóÍúÐõæÝö åõæó ÌõãúáóÉõ ÇáÔøóÑúØö æóÇáúÌóæóÇÈö.
æÇáúÚóÐÇÈö Çáúãõåöíäö: ÇáúãõÐöáøõ¡ Ãóíö ÇáúãõÄúáöãõ ÇáúãõÊúÚöÈõ ÝóÅöäøóåõãú áóæú ÚóáöãõæÇ ÇáúÛóíúÈó áóßóÇäó Úöáúãõåõãú ÈöÇáúÍóÇÕöáö ÃóÒóáöíøðÇ¡ æóåóÐóÇ ÅöÈúØóÇáñ áöÇÚúÊöÞóÇÏö ÇáúÚóÇãøóÉö íóæúãóÆöÐò æóãóÇ íóÚúÊóÞöÏõåõ ÇáúãõÔúÑößõæäó Ãóäøó ÇáúÌöäøó íóÚúáóãõæäó ÇáúÛóíúÈó ÝóáöÐóáößó ßóÇäó ÇáúãõÔúÑößõæäó íóÓúÊóÚúáöãõæäó ÇáúãõÛóíøóÈóÇÊö ãöäó ÇáúßõåøóÇäö¡ æóíóÒúÚõãõæäó Ãóäøó áößõáøö ßóÇåöäò ÌöäøöíøðÇ íóÃúÊöíåö ÈöÃóÎúÈóÇÑö ÇáúÛóíúÈö¡ æóíõÓóãøõæäóåõ ÑóÆöíøðÇ ÅöÐú áóæú ßóÇäõæÇ íóÚúáóãõæäó ÇáúÛóíúÈó áóßóÇäó Ãóäú íóÚúáóãõæÇ æóÝóÇÉó ÓõáóíúãóÇäó Ãóåúæä Úóáóíúåöã.
[15]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 15]
áóÞóÏú ßÇäó áöÓóÈóÅò Ýöí ãóÓúßóäöåöãú ÂíóÉñ ÌóäøóÊÇäö Úóäú íóãöíäò æóÔöãÇáò ßõáõæÇ ãöäú ÑöÒúÞö ÑóÈøößõãú æóÇÔúßõÑõæÇ áóåõ ÈóáúÏóÉñ ØóíøöÈóÉñ æóÑóÈøñ ÛóÝõæÑñ (15)
ÌóÑøó ÎóÈóÑõ ÓõáóíúãóÇäó Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ Åöáóì ÐößúÑö ÓóÈóÃò áöãóÇ Èóíúäó ãõáúßö ÓõáóíúãóÇäó æóÈóíúäó ãóãúáóßóÉö ÓóÈóÃò ãöäó ÇáöÇÊøöÕóÇáö ÈöÓóÈóÈö ÞöÕøóÉö «ÈöáúÞöíÓò» ¡ æóáöÃóäøó Ýöí ÍóÇáö Ãóåúáö ÓóÈóÃò ãõÖóÇÏøóÉð áöÃóÍúæóÇáö ÏóÇæõÏó æóÓõáóíúãóÇäó¡ ÅöÐú ßóÇäó åóÐóÇäö ãóËóáðÇ Ýöí ÅöÓúÈóÇÛö ÇáäøöÚúãóÉö Úóáóì ÇáÔøóÇßöÑöíäó¡ æóßóÇäó ÃõæáóÆößó ãóËóáðÇ áöÓóáúÈö ÇáäøöÚúãóÉö Úóäö ÇáúßóÇÝöÑöíäó¡ æóÝöíåöãú ãóæúÚöÙóÉñ áöáúãõÔúÑößöíäó ÅöÐú ßóÇäõæÇ Ýöí ÈõÍúÈõæÍóÉò ãöäó ÇáäøöÚúãóÉö ÝóáóãøóÇ ÌóÇÁóåõãú ÑóÓõæáñ ãöäó ÇáúãõäúÚöãö Úóáóíúåöãú íõÐóßøöÑõåõãú ÈöÑóÈøöåöãú æóíõæÞöÙõåõãú ÈöÃóäøóåõãú ÎóÇØöÆõæäó ÅöÐú ÚóÈóÏõæÇ ÛóíúÑóåõ¡ ßóÐøóÈõæåõ æóÃóÚúÑóÖõæÇ Úóäö ÇáäøóÙóÑö Ýöí ÏóáóÇáóÉö Êöáúßó ÇáäøöÚúãóÉö Úóáóì ÇáúãõäúÚöãö ÇáúãõÊóÝóÑøöÏö ÈöÇáúÅöáóåöíøóÉö.
æóÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó ÚöäúÏó ÇáúßóáóÇãö Úóáóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáóÞóÏú ÂÊóíúäÇ ÏÇæõÏó ãöäøóÇ ÝóÖúáðÇ [ÓÈÃ: 10]
«áóãøóÇ ÝóÑóÛó ÇáÊøóãúËöíáõ áöãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÑóÌóÚó ÇáÊøóãúËöíáõ áóåõã (Ãóí ááúãõÔúÑößíä Ãóí áÍÇáåã) ÈöÓóÈóÃò æóãóÇ ßóÇäó ãöäú åóáóÇßöåöãú ÈöÇáúßõÝúÑö æóÇáúÚõÊõæøö» ÇåÜ. ÝóåóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉõ ÊóãúËöíáõ ÃõãøóÉò ÈöÃõãøóÉò¡ æóÈöáóÇÏò ÈöÃõÎúÑóì¡ æóÐóáößó ãöäú ÞöíóÇÓò æóÚöÈúÑóÉò. æóåöíó ÝóÇÆöÏóÉõ ÊóÏúæöíäö ÇáÊøóÇÑöíÎö æóÊóÞóáøõÈóÇÊö ÇáúÃõãóãö ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÖóÑóÈó Çááøóåõ ãóËóáðÇ ÞóÑúíóÉð ßÇäóÊú ÂãöäóÉð ãõØúãóÆöäøóÉð íóÃúÊöíåÇ ÑöÒúÞõåÇ ÑóÛóÏÇð ãöäú ßõáøö ãóßÇäò ÝóßóÝóÑóÊú ÈöÃóäúÚõãö Çááøóåö ÝóÃóÐÇÞóåóÇ Çááøóåõ áöÈÇÓó ÇáúÌõæÚö æóÇáúÎóæúÝö ÈöãÇ ßÇäõæÇ íóÕúäóÚõæäó æóáóÞóÏú ÌÇÁóåõãú ÑóÓõæáñ ãöäúåõãú ÝóßóÐøóÈõæåõ ÝóÃóÎóÐóåõãõ ÇáúÚóÐÇÈõ æóåõãú ÙÇáöãõæäó [ÇáäøóÍúá: 112¡ 113] ÝóÓóæúÞõ åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉö ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÃóÔúÈóÇåö ÓóÈóÃò. æóÇáúãóÚúäóì: áóÞóÏú ßóÇäó áöÓóÈóÃò Ýöí ÍóÇáö ãóÓóÇßöäöåöãú æóäöÙóÇãö ÈöáóÇÏöåöãú ÂíóÉñ.(22/165)
æóÇáúÂíóÉõ åõäóÇ: ÇáúÃóãóÇÑóÉõ æóÇáÏøóáóÇáóÉõ ÈöÊóÈóÏøõáö ÇáúÃóÍúæóÇáö æóÊóÞóáøõÈö ÇáúÃóÒúãóÇäö¡ Ýóåöíó ÂíóÉñ Úóáóì ÊóÕóÑøõÝö Çááøóåö æóäöÚúãóÊöåö Úóáóíúåöãú Ýóáóãú íóåúÊóÏõæÇ ÈöÊöáúßó ÇáúÂíóÉö ÝóÃóÔúÑóßõæÇ Èöåö¡ æóÞóÏú ßóÇäó Ýöí ÅöäúÚóÇãöåö Úóáóíúåöãú ãóÇ åõæó Ïóáöíáñ Úóáóì æõÌõæÏöåö Ëõãøó Úóáóì æóÍúÏóÇäöíøóÊöåö.
æóÇáÊøóÃúßöíÏõ ÈöáóÇãö ÇáúÞóÓóãö æóÍóÑúÝö ÇáÊøóÍúÞöíÞö áöÊóäúÒöíáö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ÈöÇáÊøóÚúÑöíÖö ÈöåóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉö ãóäúÒöáóÉó ãóäú íóÊóÑóÏøóÏõ Ýöí Ðóáößó áöÚóÏóãö ÇÊøöÚóÇÙöåöãú ÈöÍóÇáö Þóæúãò ãöäú Ãóåúáö ÈöáóÇÏöåöãú¡ æóÊóÌúÑöíÏõ ßÇäó ãöäú ÊóÃúäöíËö ÇáúÝöÚúáö áöÃóäøó ÇÓúãóåóÇ ÛóíúÑõ ÍóÞöíÞöíøò áöáÊøóÃúäöíËö æáæÞæÚ ÇáúÝóÕúá ÈÇáãÌÑæÑ.
æóÇááøóÇãõ Ýöí áöÓóÈóÅò ãõÊóÚóáøöÞñ Èö ÂíóÉñ. æóÇáúãóÓóÇßöäõ: ÇáúÈöáóÇÏõ ÇáøóÊöí íóÓúßõäõæäóåóÇ ÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåö:
ÌóäøóÊÇäö Úóäú íóãöíäò æóÔöãÇáò æóÇáúãóÓóÇßöäõ: ÏöíóÇÑõ ÇáÓøõßúäóì. æóÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÓóÈóÃò ÚöäúÏó Þóæúáöåö:
æóÌöÆúÊõßó ãöäú ÓóÈóÅò Ýöí ÓõæÑóÉö Çáäøóãúáö [22] .
æóÇÓúãõ ÓóÈóÃò íõØúáóÞõ Úóáóì ÇáúÃõãøóÉö ßóãóÇ åõäóÇ æóÚóáóì ÈöáóÇÏöåöãú ßóãóÇ Ýöí ÂíóÉö Çáäøóãúáö æóÊóÞóÏøóãó ÊóÝúÕöíáõåõ.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ Ýöí ãóÓóÇßöäöåöãú ÈöÕöíÛóÉö ÌóãúÚö ãóÓúßóäò. æóÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÍóÝúÕñ æóÎóáóÝñ ÈöáóÝúÙö ÇáúãõÝúÑóÏö Ýöí ãóÓúßóäöåöãú ÅöáøóÇ Ãóäøó ÍóãúÒóÉó æóÍóÝúÕðÇ ÝóÊóÍóÇ ÇáúßóÇÝ¡ æóÇáúßÓóÇÆöíø æóÎáÝ ßóÓóÑóÇ ÇáúßóÇÝó æóåõæó ÎóÇÑöÌñ Úóäö ÇáúÞöíóÇÓö áöÃóäøóåõ ãõÖóÇÑöÚñ ÛóíúÑõ ãóßúÓõæÑö ÇáúÚóíúäö ÝóÍóÞøõ ÇÓúãö ÇáúãóßóÇäö ãöäúåõ ÝóÊúÍõ ÇáúÚóíúäö. æóÔóÐøó äóÍúæõ Þóæúáöåöãú: ãóÓúÌöÏñ áöÈóíúÊö ÇáÕøóáóÇÉö.
æÌóäøóÊÇäö ÈóÏóáñ ãöäú ÂíóÉñ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÊóßúãöáóÊöåö ÈöãóÇ ÇÊøóÕóáó Èöåö ãöäó ÇáúãõÊóÚóáøöÞö æóÇáúÞóæúáõ ÇáúãõÞóÏøóÑõ.
æÌóäøóÊÇäö ÊóÔúÈöíåñ ÈóáöíÛñ¡ Ãóíú Ýöí ãóÓóÇßöäöåöãú ÔóÈöíåõ ÌóäøóÊóíúäö Ýöí Ãóäå ãÛÊÑÓ ÃÔÌÇÑÇ ÐóÇÊö ËóãóÑ ãõÊøóÕöá ÈóÚúÖåóÇ ÈöÈóÚúÖò ãöËúáó ãóÇ íõÚúÑóÝõ ãöäú ÍóÇáö ÇáúÌóäøóÇÊö¡ æóÊóËúäöíóÉõ ÌóäøóÊóíúäö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑò Ãóäøó ãóÇ Úóáóì íóãöíäö ÇáÓøóÇÆöÑö ßóÌóäøóÉò¡ æóãóÇ Úóáóì íóÓóÇÑöåö ßóÌóäøóÉò. æóÞöíáó: ßóÇäó áßá ÑÌá ãöäúåõã Ýöí ãóÓúßóäöåö¡ Ãóíú ÏóÇÑöåö ÌóäøóÊóÇäö ÌóäøóÉñ Úóäú íóãöíäö ÇáúãóÓúßóäö æóÌóäøóÉñ Úóäú ÔöãóÇáå ÝóßóÇäõæÇ íÊÝíÄæä ÙöáóÇáóåõãóÇ Ýöí ÇáÕøóÈóÇÍö æÇáãÓÇÁ æíÌÊäæä ËãÇÑåãÇ ãöäú äóÎöíáò æóÃóÚúäóÇÈò æóÛóíúÑöåóÇ¡ Ýóíóßõæäõ ãóÚúäóì ÇáÊøóÑúßöíÈö Úóáóì ÇáÊøóæúÒöíÚö¡
Ãóíú: áößõáøö ãóÓúßóäò ÌóäøóÊóÇäö¡ ßóÞóæúáöåöãú: ÑóßöÈó ÇáúÞóæúãõ ÏóæóÇÈøóåõãú¡ æóåóÐóÇ ãõäóÇÓöÈñ áöÞóæúáöåö: Ýöí ãóÓóÇßöäöåöãú Ïõæäó Ãóäú íóÞõæáó Ýöí ÈöáóÇÏöåöãú¡ Ãóæú ÏöíóÇÑöåöãú¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÑóÇÏõ Ãóäøó ãóÏöíäóÊóåõãú æóåöíó ãóÃúÑöÈõ ßóÇäóÊú ãóÍúÝõæÝóÉð(22/166)
Úóáóì íóãöíäöåóÇ æóÔöãóÇáöåóÇ ÈöÛóÇÈóÉò ãöäó ÇáúÌóäøóÇÊö íÕØÇÝæä ÝöíåóÇ æíÓÊËãÑæåÇ ãöËúáó ÛõæØóÉö ÏöãóÔúÞó¡ æóåóÐóÇ íõäóÇÓöÈõ Þóæúáóåõ ÈóÚúÏó æóÈóÏøóáúäÇåõãú ÈöÌóäøóÊóíúåöãú ÌóäøóÊóíúäö [ÓÈÃ: 16] áöÃóäøó ÙóÇåöÑóåõ Ãóäøó ÇáúãõÈóÏøóáó Èöåö ÌóäøóÊóÇäö ÇËúäóÊóÇäö¡ ÅöáøóÇ Ãóäú ÊóÌúÚóáóåõ Úóáóì ÇáÊøóæúÒöíÚö ãöäú ãõÞóÇÈóáóÉö ÇáúãõÊóÚóÏøöÏö ÈöÇáúãõÊóÚóÏøöÏö.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõãú ßóÇäõæÇ Ãóåúáó ÌóäøóÇÊò ãóÛúÑõæÓóÉò ÃóÔúÌóÇÑðÇ ãõËúãöÑóÉð æóÃóÚúäóÇÈðÇ.
æóßóÇäóÊú ãóÏöíäóÊõåõãú ãóÃúÑöÈõ (ÈöåóãúÒóÉò ÓóÇßöäóÉò ÈóÚúÏó Çáúãöíãö) æóåöíó Èóíúäó ÕäÚÇÁ æÍÖÑãæÊ¡ ÞÈá¡ ßóÇäó ÇáÓøóÇÆöÑõ Ýöí ØóÑóÇÆöÞöåóÇ áóæú æóÖóÚó Úóáóì ÑóÃúÓöåö ãößúÊóáðÇ áæÌÏå ÞÏ ãáìÁ ËöãóÇÑðÇ ãöãøóÇ íóÓúÞõØõ ãöäó ÇáúÃóÔúÌóÇÑö ÇáøóÊöí íóÓöíÑõ ÊóÍúÊóåóÇ. æóáóÚóáøó Ýöí åóÐóÇ ÇáúÞóæúáö ÔóíúÆðÇ ãöäó ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö ÅöáøóÇ ÃóäøóåóÇ ÊõÄúÐöäõ ÈöæóÝúÑóÉò.
æóßóÇäó Ðóáößó ÈöÓóÈóÈö ÊóÏúÈöíÑò Ãóáúåóãóåõãõ Çááøóåõ ÅöíøóÇåõ Ýöí ÇÎúÊöÒóÇäö ÇáúãöíóÇåö ÇáäøóÇÒöáóÉö Ýöí ãóæóÇÓöãö ÇáúãóØóÑö ÈöãóÇ ÈóäóæúÇ ãöäó ÇáÓøóÏøö ÇáúÚóÙöíãö Ýöí ãóÃúÑöÈó.
æóÌõãúáóÉõ ßõáõæÇ ãöäú ÑöÒúÞö ÑóÈøößõãú ãóÞõæáõ Þóæúáò ÅöãøóÇ ãöäú ÏóáóÇáóÉö áöÓóÇäö ÇáúÍóÇáö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö:
ÇãúÊóáóÃó ÇáúÍóæúÖõ æóÞóÇáó ÞóØúäöí æóÅöãøóÇ ÃóÈúáóÛõæåõ Úóáóì ÃóáúÓöäóÉö ÃóäúÈöíóÇÁó ÈõÚöËõæÇ ãöäúåõãú¡ Þöíáó: ÈõÚöËó Ýöíåöãõ ÇËúäóÇ ÚóÔóÑó äóÈöíÆðÇ¡ Ãóíú ãöËúáõ ÊõÈøóÚö ÃóÓúÚóÏó¡ ÝóÞóÏú äõÞöáó Ãóäøóåõ ßóÇäó äóÈöíÆðÇ ßóãóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÞóæúãõ ÊõÈøóÚò [Þ: 14] Ãóæú ÛóíúÑõåõ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ãöäúåõãú ãóäú ÞóÕóÕúäÇ Úóáóíúßó æóãöäúåõãú ãóäú áóãú äóÞúÕõÕú Úóáóíúßó [ÛóÇÝöÑ: 78] ¡ Ãóæú ãöäú ÛóíúÑöåöãú ãöãøóÇ ÞóÇáóåõ ÓõáóíúãóÇäõ ÈóáúÞöíÓó Ãóæú ãöãøóÇ ÞóÇáóåõ ÇáÕøóÇáöÍõæäó ãöäú ÑõÓõáö ÓõáóíúãóÇäó Åöáóì ÓóÈóÃò¡ æóÝöí ÌóÚúáö ÌóäøóÊÇäö Ýöí äóÙúãö ÇáúßóáóÇãö ÈóÏóáðÇ Úóäú ÂíóÉò ßöäóÇíóÉñ Úóäú ØöíÈö ÊõÑúÈóÉö ÈöáóÇÏöåöãú. Þöíáó: ßóÇäõæÇ íóÒúÑóÚõæäó ËóáóÇËó ãóÑøóÇÊò Ýöí ßõáøö ÚóÇãò.
æóÇáØøóíøöÈóÉõ: ÇáúÍóÓóäóÉõ Ýöí ÌöäúÓöåóÇ ÇáúãõáóÇÆöãóÉõ áöãõÒóÇæöáöåóÇ æóãõÓúÊóËúãöÑöåóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÌóÑóíúäó Èöåöãú ÈöÑöíÍò ØóíøöÈóÉò æóÝóÑöÍõæÇ ÈöåÇ ÌÇÁóÊúåÇ ÑöíÍñ ÚÇÕöÝñ [íõæäõÓ: 22] æóÞóÇáó: ÝóáóäõÍúíöíóäøóåõ ÍóíÇÉð ØóíøöÈóÉð [ÇáäøóÍúá: 97] æóÞóÇáó: æóÇáúÈóáóÏõ ÇáØøóíøöÈõ íóÎúÑõÌõ äóÈÇÊõåõ ÈöÅöÐúäö ÑóÈøöåö [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 58] æóÞóÇáó: ÑóÈøö åóÈú áöí ãöäú áóÏõäúßó ÐõÑøöíøóÉð ØóíøöÈóÉð [Âá ÚãÑóÇä: 38] .
æóÝöí ÍóÏöíËö ÃóÈöí ØóáúÍóÉó Ýöí ÕÏÞÊå ÈÍÇÆØ (ÈÆÑÍÇÁ) : «æóßóÇäó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÏúÎõáõåóÇ æóíóÔúÑóÈõ ãöäú ãóÇÁò ÝöíåóÇ ØóíøöÈò»
. æóÇáØøóíøöÈõ ÖöÏøõ ÇáúÎóÈöíËö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóáÇ ÊóÊóÈóÏøóáõæÇ ÇáúÎóÈöíËó ÈöÇáØøóíøöÈö [ÇáäøöÓóÇÁ: 2] æóÞóÇáó: æóíõÍöáøõ áóåõãõ ÇáØøóíøöÈÇÊö æóíõÍóÑøöãõ Úóáóíúåöãõ ÇáúÎóÈÇÆöËó [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 157] .(22/167)
ÝóÃóÚúÑóÖõæÇ ÝóÃóÑúÓóáúäóÇ Úóáóíúåöãú Óóíúáó ÇáúÚóÑöãö æóÈóÏøóáúäóÇåõãú ÈöÌóäøóÊóíúåöãú ÌóäøóÊóíúäö ÐóæóÇÊóíú Ãõßõáò ÎóãúØò æóÃóËúáò æóÔóíúÁò ãöäú ÓöÏúÑò Þóáöíáò (16)
æóÇÔúÊöÞóÇÞõåõ ãöäó ÇáØøöíÈö- ÈößóÓúÑö ÇáØøóÇÁö ÈöæóÒúäö ÝöÚúáò- æóåõæó ÇáÔøóíúÁõ ÇáøóÐöí ÊóÚúÈóÞõ ãöäúåõ ÑóÇÆöÍóÉñ áóÐöíÐóÉñ.
æóÌõãúáóÉõ ÈóáúÏóÉñ ØóíøöÈóÉñ ãöäú ÊóãóÇãö ÇáúÞóæúáö æóåöíó ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÇáúãóÞõæáö¡ Ãóíú ÈóáúÏóÉñ áóßõãú ØóíøöÈóÉñ¡ æóÊóäúßöíÑõ ÈóáúÏóÉñ áöáÊøóÚúÙöíãö. æÈóáúÏóÉñ ãõÈúÊóÏóÃñ æØóíøöÈóÉñ äóÚúÊñ áö ÈóáúÏóÉñ¡ æóÎóÈóÑõåõ ãóÍúÐõæÝñ¡ ÊóÞúÏöíÑõåõ: áóßõãú¡ æóÚóÏóáó Úóäú ÅöÖóÇÝóÉö ÈóáúÏóÉñ Åöáóì ÖóãöíÑöåöãú áöÊóßõæäó ÇáúÌõãúáóÉõ ÎóÝöíÝóÉð Úóáóì ÇááøöÓóÇäö ÝóÊóßõæäó ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúãóËóáö.
æóÌõãúáóÉõ æóÑóÈøñ ÛóÝõæÑñ ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÈóáúÏóÉñ ØóíøöÈóÉñ.
æóÊóäúßöíÑõ ÑóÈøñ áöáÊøóÚúÙöíãö. æóåõæó ãõÈúÊóÏóÃñ ãóÍúÐõæÝõ ÇáúÎóÈóÑö Úóáóì æöÒóÇäö ÈóáúÏóÉñ ØóíøöÈóÉñ¡ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóÑóÈøñ áóßõãú¡ Ãóíú ÑóÈøõßõãú ÛóÝõæÑñ.
æóÇáúÚõÏõæáõ Úóäú ÅöÖóÇÝóÉö ÑóÈøñ áöÖóãöíÑö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó Åöáóì ÊóäúßöíÑö ÑóÈøñ æóÊóÞúÏöíÑõ áóÇãö ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕö áöÞóÕúÏö ÊóÔúÑöíÝöåöãú ÈöåóÐóÇ ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕö æóáöÊóßõæäó ÇáúÌõãúáóÉõ Úóáóì æöÒóÇäö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ ØóáóÈðÇ áöáÊøóÎúÝöíÝö æóáöÊóÍúÕõáó ÇáúãõÒóÇæóÌóÉõ Èóíúäó ÇáúÝöÞúÑóÊóíúäö ÝóÊõÓóíøóÑóÇ ãóÓöíÑó ÇáúãóËóáö.
æóãóÚúäóì ÛóÝõæÑñ: ãõÊóÌóÇæöÒñ Úóäúßõãú¡ Ãóíú Úóäú ßõÝúÑöåöãõ ÇáøóÐöí ßóÇäõæÇ Úóáóíúåö ÞóÈúáó ÅöíãóÇäö (ÈöáúÞöíÓó) ÈöÏöíäö ÓõáóíúãóÇäó Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ¡ æóáóÇ íõÚúáóãõ ãöÞúÏóÇÑõ ãõÏøóÉö ÈóÞóÇÆöåöãú Úáì ÇáúÅöíãóÇä.
[16]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 16]
ÝóÃóÚúÑóÖõæÇ ÝóÃóÑúÓóáúäÇ Úóáóíúåöãú Óóíúáó ÇáúÚóÑöãö æóÈóÏøóáúäÇåõãú ÈöÌóäøóÊóíúåöãú ÌóäøóÊóíúäö ÐóæÇÊóíú Ãõßõáò ÎóãúØò æóÃóËúáò æóÔóíúÁò ãöäú ÓöÏúÑò Þóáöíáò (16)
ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì Þóæúáöåö: æóÇÔúßõÑõæÇ áóåõ [ÓÈÃ: 15] æóÞóÚó ÇÚúÊöÑóÇÖðÇ Èóíúäó ÃóÌúÒóÇÁö ÇáúÞöÕøóÉö ÇáøóÊöí ÈóÞöíøóÊõåóÇ Þóæúáõåõ: æóÌóÚóáúäÇ Èóíúäóåõãú æóÈóíúäó ÇáúÞõÑóì [ÓÈÃ: 18] ÇáóÎú. æóåõæó ÇÚúÊöÑóÇÖñ ÈöÇáúÝóÇÁö ãöËúáó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
Ðáößõãú ÝóÐõæÞõæåõ æóÃóäøó áöáúßÇÝöÑöíäó ÚóÐÇÈó ÇáäøóÇÑö æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÝóÇáö [14] .
æóÇáúÅöÚúÑóÇÖõ íóÞúÊóÖöí ÓóÈúÞó ÏóÚúæóÉö ÑóÓõæá Ãóæ äÈíÁ¡ æóÇáúãóÚúäóì: ÃóÚúÑóÖõæÇ Úóäö ÇáöÇÓúÊöÌóÇÈóÉö áÏóÚúæóÉ ÇáÊøóæúÍöíÏ ÈöÇáúÚæÏö Åöáóì ÚöÈóÇÏóÉö ÇáÔøóãúÓö ÈóÚúÏó Ãóäú ÃóÞúáóÚõæÇ Ýöí Òóãóäö ÓõáóíúãóÇäó æóÈöáúÞöíÓó¡ ÝóáóÚóáøó ÈöáúÞöíÓó ßóÇäóÊú ÍóæøóáóÊúåõãú ãöäú ÚöÈóÇÏóÉö ÇáÔøóãúÓö ÝóÞóÏú ßóÇäóÊö ÇáúÃõãóãõ ÊóÊøóÈöÚõ ÃóÏúíóÇäó ãõáõæßöåöãú¡ æóÞóÏú Þöíáó Åöäøó ÈöáúÞöíÓó áóãú ÊõÚóãøöÑú ÈóÚúÏó ÒöíóÇÑóÉö ÓõáóíúãóÇäó ÅöáøóÇ ÈÖÚ Óöäöíä.
æ(22/168)
(ÇáúÅöÑúÓóÇá) : ÇáúÅöØúáóÇÞ æóåõæó ÖöÏøõ ÇáúÍóÈúÓö¡ æóÊóÚúÏöíóÊõåõ ÈöÍóÑúÝö (Úóáóì) ãõÄúÐöäóÉñ ÈöÃóäøóåõ ÅöÑúÓóÇáõ äöÞúãóÉò ÝóÅöäøó Óóíúáó ÇáúÚóÑöãö ßóÇäó ãóÍúÈõæÓðÇ ÈöÇáÓøóÏøö Ýöí ãóÃúÑöÈó ÝóßóÇäõæÇ íõÑúÓöáõæäó ãöäúåõ ÈöãöÞúÏóÇÑö ãóÇ íóÓúÞõæäó ÌóäøóÇÊöåöãú¡
ÝóáóãøóÇ ßóÝóÑõæÇ ÈöÇááøóåö ÈóÚúÏó ÇáÏøóÚúæóÉö áöáÊøóæúÍöíÏö ÞóÏøóÑó Çááøóåõ áóåõãú ÚöÞóÇÈðÇ ÈöÃóäú ÞóÏøóÑó ÃóÓúÈóÇÈó ÇäúåöÏóÇãö ÇáÓøóÏøö ÝóÇäúÏóÝóÚó ãóÇ Ýöíåö ãöäó ÇáúãóÇÁö ÝóßóÇäó áóåõã ÛÑÞÇ æóÅöÊúáóÇÝðÇ áöáúÃóäúÚóÇãö æóÇáúÃóÔúÌóÇÑö¡ Ëõãøó ÃÚÞÈå ÌÝÇÝ ÈÇÎÊáÇá äöÙóÇãö ÊóÓóÇÞõØö ÇáúÃóãúØóÇÑö æóÇäúÚöÏóÇãö ÇáúãóÇÁö æóÞúÊó ÇáúÍóÇÌóÉö Åöáóíúåö¡ æóåóÐóÇ ÌóÒóÇÁñ Úóáóì ÅöÚúÑóÇÖöåöãú æóÔöÑúßöåöãú.
æÇáúÚóÑöãö íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó æóÕúÝðÇ ãöäó ÇáúÚóÑóÇãóÉö æóåöíó ÇáÔøöÏøóÉõ æóÇáúßóËúÑóÉõ ÝóÊóßõæäõ ÅöÖóÇÝóÉõ «ÇáÓøóíúáö» Åöáóì ÇáúÚóÑöãö ãöäú ÅöÖóÇÝóÉö ÇáúãóæúÕõæÝö Åöáóì ÇáÕøöÝóÉö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÚóÑöãö ÇÓúãðÇ áöáÓøóíúáö ÇáøóÐöí ßóÇäó íóäúÕóÈøõ Ýöí ÇáÓøóÏøö ÝóÊóßõæäõ ÇáúÅöÖóÇÝóÉõ ãöäú ÅöÖóÇÝóÉö ÇáúãõÓóãøóì Åöáóì ÇáöÇÓúãö¡ Ãóíö ÇáÓøóíúáõ ÇáúÚóÑöãõ.
æóßóÇäóÊú áöáÓøõíõæáö æóÇáúÃóæúÏöíóÉö Ýöí ÈöáóÇÏö ÇáúÚóÑóÈö ÃóÓúãóÇÁñ ßóÞóæúáöåöãú: Óóíúáõ ãóåúÒõæÑò æóãõÐóíúäöíÈò ÇáøóÐöí ßóÇäóÊú ÊõÓúÞóì Èöåö ÍóÏóÇÆöÞõ ÇáúãóÏöíäóÉö¡ æóíóÏõáøõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì Þóæúáõ ÇáúÃóÚúÔóì:
æóãóÃúÑöÈõ ÚóÝøóì ÚóáóíúåóÇ ÇáúÚóÑöãõ æóÞöíáó: ÇáúÚóÑöãö ÇÓúãõ ÌóãúÚö ÚóÑóãóÉò ÈöæóÒúäö ÔóÌóÑóÉò¡ æóÞöíáó áóÇ æóÇÍöÏó áóåõ ãöäú áóÝúÙöåö æóåõæó ãóÇ Èõäöíó áöíõãúÓößó ÇáúãóÇÁó áõÛóÉñ íóãóäöíøóÉñ æóÍóÈóÔöíøóÉñ. æóåöíó ÇáúãóÓúäóÇÉõ ÈöáõÛóÉö Ãóåúáö ÇáúÍöÌóÇÒö¡ æóÇáúãóÓúäóÇÉõ ÈöæóÒúäö ãóÝúÚóáóÉò ÇáøóÊöí åöíó ÇÓúãõ ÇáúÂáóÉö ãõÔúÊóÞøñ ãöäú ÓóäóíúÊõ ÈöãóÚúäóì ÓóÞóíúÊõ¡ æóãöäúåõ ÓõãøöíóÊö ÇáÓøóÇÞöíóÉõ ÓóÇäöíóÉð æóåöíó ÇáÏøóáúæõ ÇáúãõÓúÊóÞóì Èöåö æóÇáúÅöÖóÇÝóÉõ Úóáóì åóÐóíúäö ÃóÕöíáóÉñ.
æóÇáúãóÚúäóì: ÃóÑúÓóáúäóÇ ÇáÓøóíúáó ÇáøóÐöí ßóÇäó ãÎÒæäÇ Ýöí ÇáÓÏø.
æóßóÇäó áöÃóåúáö ÓóÈóÃò ÓóÏøñ ÚóÙöíãñ ÞõÑúÈó ÈöáóÇÏ ãÃÑÈ íÚÑÝ ÈÓÏ ãóÃúÑöÈó (æóãóÃúÑöÈõ ãöäú ßõæóÑö Çáúíóãóäö) æóßóÇäó ÃóÚúÙóãó ÇáÓøöÏóÇÏö Ýöí ÈöáóÇÏö Çáúíóãóäö ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú ÝöíåóÇ ÓöÏóÇÏñ ßóËöíÑóÉñ ãõÊóÝóÑøöÞóÉñ æóßóÇäõæÇ ÌóÚóáõæÇ åóÐöåö ÇáÓøöÏóÇÏó áöÎóÒúäö ÇáúãóÇÁö ÇáøóÐöí ÊóÃúÊöí Èöåö ÇáÓøõíõæáõ Ýöí æóÞúÊö äõÒõæáö ÇáÃãØÇÑ Ýöí ÇáÔÊóÇÁ æóÇáÑÈíÚ áíÓÞæÇ ãöäúåóÇ ÇáúãÒóÇÑöÚ æÇáÌäÇÊ Ýöí æóÞÊ ÇäÍÈÇÓ ÇáúÃóãúØóÇÑö Ýöí ÇáÕøóíúÝö æóÇáúÎóÑöíÝö ÝóßóÇäõæÇ íóÚúãöÏõæäó Åöáóì ãóãóÑøóÇÊö ÇáÓøõíõæáö ãöäú Èóíúäö ÇáúÌöÈóÇáö ÝóíóÈúäõæäó Ýöí ãóãóÑøö ÇáúãóÇÁö ÓõæÑðÇ ãöäú ÕõÎõæÑò íóÈúäõæäóåóÇ ÈöäóÇÁð ãõÍúßóãðÇ íóÕõÈøõæäó Ýöí ÇáÔøõÞõæÞö ÇáøóÊöí Èóíúäó ÇáÕøõÎõæÑö ÇáúÞóÇÑó ÍóÊøóì ÊóáúÊóÆöãó ÝóíóäúÍóÈöÓó ÇáúãóÇÁõ ÇáøóÐöí íóÓúÞõØõ åõäóÇáößó ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÇãúÊóáóÃó ÇáúÎóÒøóÇäõ ÌóÚóáõæÇ ÈöÌóÇäöÈóíúåö(22/169)
ÌóæóÇÈöíó ÚóÙöíãóÉð íóÕõÈøõ ÝöíåóÇ ÇáãóÇÁ ÇáøóÐöí íóÝöíÖõ ãöäú ÃóÚúáóì ÇáÓøóÏøö ÝóíõÞöíãõæäó ãöäú Ðóáößó ãóÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó ãöäú ÊóæúÝöíÑö ÇáúãóÇÁö ÇáúãõÎúÊóÒóäö.
æóßóÇäó ÓóÏøõ ãóÃúÑöÈó ÇáøóÐöí íõÍúÝóÙõ Ýöíåö Óóíúáó ÇáúÚóÑöãö ÔóÑóÚó Ýöí ÈöäóÇÆöåö ÓóÈóÃõ Ãóæøóáõ ãõáõæßö åóÐöåö ÇáúÃõãøóÉö æóáóãú íõÊöãøóåõ ÝóÃóÊóãøóåõ ÇÈúäõåõ ÍöãúíóÑõ. æóÃóãøóÇ ãóÇ íõÞóÇáõ ãöäú Ãóäøó ÈöáúÞöíÓó ÈóäóÊúåõ ÝóÐóáößó ÇÔúÊöÈóÇåñ ÅöÐú áóÚóáøó ÈöáúÞöíÓó ÈóäóÊú Íóæúáóåõ ÎóÒøóÇäóÇÊò ÃõÎúÑóì ÝóÑúÚöíøóÉð Ãóæú ÑóãøóãóÊú ÈöäóÇÁóåõ ÊóÑúãöíãðÇ ÃõØúáöÞó Úóáóíúåö ÇÓúãõ ÇáúÈöäóÇÁö¡ ÝóÞóÏú ßóÇäõæÇ
íóÊóÚóåøóÏõæäó Êöáúßó ÇáÓøöÏóÇÏó ÈöÇáúÅöÕúáóÇÍö æóÇáÊøóÑúãöíãö ßõáøó ÓóäóÉò ÍóÊøóì ÊóÈúÞóì ÊõÌóÇåó ÞõæøóÉö ÇáÓøõíõæáö ÇáÓøóÇÞöØóÉö ÝöíåóÇ.
æóßóÇäõæÇ íóÌúÚóáõæäó áöáÓøóÏøö ãóäóÇÝöÐó ãõÛúáóÞóÉð íõÒöíáõæäó ÚóäúåóÇ ÇáÓøóßúÑó ÅöÐóÇ ÃóÑóÇÏõæÇ ÅöÑúÓóÇáó ÇáãóÇÁ Åöáóì ÇáÌäÇÊ Úáì äæÈÇÊ íõÑúÓá ÚöäúÏåóÇ ÇáúãóÇÁö Åöáóì ÇáúÌöåóÇÊö ÇáúãõÊóÝóÑøöÞóÉö ÇáøóÊöí ÊõÓúÞóì ãöäúåõ ÅöÐú ÌóÚóáõæÇ ÌóäøóÇÊöåöãú Íóæúáó ÇáÓøóÏøö ãõÌúÊóãöÚóÉð. æóßóÇäó íóÕõÈøõ Ýöí ÓóÏøö ãóÃúÑöÈó ÓóÈúÚõæäó æóÇÏöíðÇ.
æóÌóÚóáõæÇ åóÐóÇ ÇáÓøóÏøó Èóíúäó ÌóÈóáóíúäö íõÚúÑóÝõ ßöáóÇåõãóÇ ÈöÇáúÈóáóÞö ÝóåõãóÇ ÇáúÈóáóÞõ ÇáúÃóíúãóäõ æóÇáúÈóáóÞõ ÇáúÃóíúÓóÑõ.
æóÃóÚúÙóãõ ÇáúÃóæúÏöíóÉö ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú ÊóÕõÈøõ Ýöíåö ÇÓúãõåõ «ÅöÐúäóåú» ÝóÞóÇáõæÇ: Åöäøó ÇáúÃóæúÏöíóÉó ßóÇäóÊú ÊóÃúÊöí Åöáóì ÓÈà ãä ÇáÔÍÑ æóÃóæúÏöíóÉö Çáúíóãóäö.
æóåóÐóÇ ÇáÓøóÏøõ ÍóÇÆöØñ Øõæáõåõ ãöäó ÇáÔøóÑúÞö Åöáóì ÇáúÛóÑúÈö ËóãóÇäõãöÇÆóÉö ÐöÑóÇÚò æóÇÑúÊöÝóÇÚõåõ ÈöÖúÚó ÚóÔúÑóÉó ÐöÑóÇÚðÇ æóÚóÑúÖõåõ ãöÇÆóÉñ æóÎóãúÓõæäó ÐöÑóÇÚðÇ.
æóÞóÏú ÔóÇåóÏóåõ ÇáúÍóÓóäõ ÇáúåóãóÏóÇäöíøõ æóæóÕóÝóåõ Ýöí ßöÊóÇÈå ÇáúãõÓóãøì È «ÇáÅßáíá» æóåõæó ãöäú Ãóåúáö ÃóæóÇÆöáö ÇáúÞóÑúäö ÇáÑøóÇÈöÚö ÈöãóÇ ÓóãöÚúÊõ ÍóÇÕöáóåõ. æóæóÕóÝóåõ ÇáÑøóÍøóÇáóÉõ (ÃóÑúäõæ) ÇáúÝóÑóäúÓöíøõ ÓóäóÉó 1883 æóÇáÑøóÍøóÇáóÉõ (ÛöáóÇÒõÑõ) ÇáúÝóÑóäúÓöíøõ.
æóáóÇ íõÚúÑóÝõ æóÞúÊõ ÇäúåöÏóÇãö åóÐóÇ ÇáÓøóÏøö æóáóÇ ÃóÓúÈóÇÈõ Ðóáößó. æóÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøó ÓóÈóÈó ÇäúåöÏóÇãöåö ÇÔúÊöÛóÇáõ ãõáõæßöåöãú ÈöÍõÑõæÈò ÏóÇÎöáöíøóÉò Èóíúäóåõãú ÃóáúåóÊúåõãú Úóäú ÊóÝóÞøõÏö ÊóÑúãöíãöåö ÍóÊøóì ÊóÎóÑøóÈó¡ Ãóæú íóßõæäõ ÞóÏú ÎóÑøóÈóåõ ÈóÚúÖõ ãóäú ÍóÇÑóÈóåõãú ãöäú ÃóÚúÏóÇÆöåöãú¡ æóÃóãøóÇ ãóÇ íõÐúßóÑõ Ýöí ÇáúÞóÕóÕö ãöäú Ãóäøó ÇáÓøóÏøó ÎóÑøóÈóÊúåõ ÇáúÌõÑúÐóÇäõ ÝóÐóáößó ãöäó ÇáúÎõÑóÇÝóÇÊö.
æóÝöí ÇáúÚóÑöãö ÞóÇáó ÇáäøóÇÈöÛóÉõ ÇáúÌóÚúÏöíøõ:
ãöäú ÓóÈóÃö ÇáúÍóÇÖöÑöíäó ãóÃúÑöÈõ ÅöÐú ... íóÈúäõæäó ãöäú Ïõæäö Óóíúáöåö ÇáúÚóÑöãóÇ(22/170)
æóÇáÊøóÈúÏöíáõ: ÊóÚúæöíÖõ ÔóíúÁò ÈöÂÎóÑó æóåõæó íóÊóÚóÏøóì Åöáóì ÇáúãóÃúÎõæÐö ÈöäóÝúÓöåö æóÅöáóì ÇáúãóÈúÐõæáö ÈöÇáúÈóÇÁö æóåöíó ÈóÇÁõ ÇáúÚöæóÖö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáÇ ÊóÊóÈóÏøóáõæÇ ÇáúÎóÈöíËó ÈöÇáØøóíøöÈö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [2] .
ÝóÇáúãóÚúäóì: ÃóÚúØóíúäóÇåõãú ÃóÔúÌóÇÑó ÎóãúØò æóÃóËúáò æóÓöÏúÑò ÚöæóÖðÇ Úóäú ÌóäøóÊóíúåöãú¡ Ãóíú ÕóÇÑóÊ ÈöáóÇÏåãú ÔÚÑÇÁ ÞóÇÍöáóÉð áóíúÓó ÝöíåóÇ ÅöáøóÇ ÔóÌóÑõ ÇáúÚöÖóÇÉö æóÇáúÈóÇÏöíóÉö¡ æóÝöíãóÇ Èóíúäó åóÐóíúäö ÇáúÍóÇáóíúäö ÃóÍúæóÇáñ ÚóÙöíãóÉñ ÇäúÊóÇÈóÊúåõãú ÝóÞóÇÓóæõÇ ÇáúÚóØóÔó æóÝöÞúÏóÇäó ÇáËøöãóÇÑö ÍóÊøóì ÇÖúØõÑøõæÇ Åöáóì ãõÝóÇÑóÞóÉö Êöáúßó ÇáÏøöíóÇÑö¡ ÝóáóãøóÇ ßóÇäóÊú åóÐöåö ÇáäøöåóÇíóÉõ ÏóÇáøóÉð Úóáóì Êöáúßó ÇáúÃóÍúæóÇáö Øõæöíó ÐößúÑõ ãóÇ ÞóÈúáóåóÇ æóÇÞúÊõÕöÑó Úóáóì æóÈóÏøóáúäÇåõãú ÈöÌóäøóÊóíúåöãú
ÌóäøóÊóíúäö ÐóæÇÊóíú Ãõßõáò ÎóãúØò
Åöáóì ÂÎöÑöåö.
æóÅöØúáóÇÞõ ÇÓúãö ÇáúÌóäøóÊóíúäö Úóáóì åóÐöåö ÇáúãóäóÇÈöÊö ãõÔóÇßóáóÉñ áöáÊøóåóßøõãö ßóÞóæúáö ÚóãúÑöæ Èúäö ßõáúËõæãò:
ÞóÑóíúäóÇßõãú ÝóÚóÌøóáúäóÇ ÞöÑóÇßõãõ ... ÞõÈóíúáó ÇáÕøõÈúÍö ãöÑóÇÏóÉð ØóÍõæäóÇ
æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÈóÔøöÑúåõãú ÈöÚóÐÇÈò Ãóáöíãò [ÇáÇäÔÞÇÞ: 24] .
æóÞóÏú æóÕóÝó ÇáúÃóÚúÔóì åóÐöåö ÇáúÍóÇáóÉó ÈóÏúÁðÇ æóäöåóÇíóÉð ÈöÞóæúáöåö:
æóÝöí ÐóÇßó áöáúãõÄúäöÓöí ÚöÈúÑóÉñ ... æãÃÑÈ ÚÝì ÚóáóíúåóÇ ÇáúÚóÑöãú
ÑõÎóÇãñ ÈóäóÊúåõ áóåõãú ÍöãúíóÑõ ... ÅöÐóÇ ÌóÇÁó ãóæøóÇÑõåõ áóãú íóÑöãú
ÝóÃóÑúæóì ÇáÒøõÑõæÚó æóÃóÚúäóÇÈóåóÇ ... Úóáóì ÓóÚóÉò ãóÇÄõåõãú ÅöÐóÇ ÞõÓöãú
ÝóÚóÇÔõæÇ ÈöÐóáößó Ýöí ÛöÈúØóÉò ... ÝóÍóÇÑóÈóåõãú ÌóÇÑöÝñ ãõäúåóÒöãú
ÝóØóÇÑó ÇáúÞõíõæáó æóÞöíáóÇÊöåóÇ ... ÈöÈóåúãóÇÁó ÝöíåóÇ ÓóÑóÇÈñ íóØõãú
ÝóØóÇÑõæÇ ÓöÑóÇÚðÇ æóãóÇ íóÞúÏöÑõæ ... äó ãöäúåõ áöÔõÑúÈö ÕóÈöíøò ÝõØöãú
æóÇáúÎóãúØõ: ÔóÌóÑõ ÇáúÃóÑóÇßö. æóíõØúáóÞõ ÇáúÎóãúØõ Úóáóì ÇáÔøóíúÁö ÇáúãõÑøö. æóÇáúÃóËúáõ: ÔóÌóÑñ ÚóÙöíãñ ãöäú ÔóÌóÑö ÇáúÚöÖóÇåö íõÔúÈöåõ ÇáØøóÑúÝóÇÁó. æóÇáÓøöÏúÑõ: ÔóÌóÑñ ãöäó ÇáúÚöÖóÇåö ÃóíúÖðÇ áóåõ Ôóæúßñ íõÔúÈöåõ ÔóÌóÑó ÇáúÚõäøóÇÈö.
æóßõáøõåóÇ ÊóäúÈõÊõ Ýöí ÇáúÝóíóÇÝöí.
æóÇáÓøöÏúÑõ: ÃóßúËóÑõåóÇ ÙöáøðÇ æóÃóäúÝóÚõåóÇ áöÃóäøóåõ íõÛúÓóáõ ÈöæóÑóÞöåö ãóÚó ÇáúãóÇÁö ÝóíóäúÙõÝõ æóÝöíåö ÑóÇÆöÍóÉñ ÍóÓóäóÉñ æóáöÐóáößó æõÕöÝó åõäóÇ ÈöÇáúÞóáöíáö áöÅöÝóÇÏóÉö Ãóäøó ãõÚúÙóãó ÔóÌóÑöåöãú áóÇ ÝóÇÆöÏóÉó ãöäúåõ¡ æóÒöíÏó(22/171)
ÊóÞúáöíáõåõ ÞöáøóÉð ÈöÐößúÑö ßóáöãóÉö ÔóíúÁò ÇáúãõÄúÐöäóÉö Ýöí ÐóÇÊöåóÇ ÈöÇáúÞöáøóÉö. íõÞóÇáõ: ÔóíúÁñ ãöäú ßóÐóÇ¡ ÅöÐóÇ ßóÇäó ÞóáöíáðÇ.
æóÝöí ÇáúÞõÑúÂäö: æóãÇ ÃõÛúäöí Úóäúßõãú ãöäó Çááøóåö ãöäú ÔóíúÁò [íõæÓõÝ: 67] .
æóÇáúÃõßúáõ- ÈöÖóãøö ÇáúåóãúÒóÉö æóÓõßõæäö ÇáúßóÇÝö æóÈöÖóãøö ÇáúßóÇÝö-: ÇáúãóÃúßõæá. ÞóÑóÃóåõ äóÇÝöÚñ æóÇÈúäõ ßóËöíÑò ÈöÖóãøö ÇáúåóãúÒóÉö æóÓõßõæäö ÇáúßóÇÝö. æóÞóÑóÃóåõ ÈóÇÞöí ÇáúÚóÔóÑóÉö ÈöÖóãøö ÇáúßóÇÝö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ Ãõßõáò ÈöÇáÊøóäúæöíäö ãóÌúÑõæÑðÇ ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó ÎóãúØò ãõÑóÇÏðÇ Èöåö ÇáÔøóÌóÑõ ÇáúãõÓóãøóì ÈöÇáúÎóãúØö¡ ÝóáóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÎóãúØò ÕöÝóÉð áö Ãõßõáò áöÃóäøó ÇáúÎóãúØó ÔóÌóÑñ¡ æóáóÇ Ãóäú íóßõæäó ÈóÏóáðÇ ãöäú Ãõßõáò ßóÐóáößó¡ æóáóÇ ÚóØúÝó ÈóíóÇäò ßóãóÇ ÞóÏøóÑóåõ ÃóÈõæ Úóáöíøò áöÃóäøó ÚóØúÝó ÇáúÈóíóÇäö ßóÇáúÈóÏóáö ÇáúãõØóÇÈöÞö¡ ÝóÊóÚóíøóäó Ãóäú íóßõæäó ÎóãúØò åõäóÇ ÕöÝóÉð íõÞóÇáõ: ÔóíúÁñ ÎóÇãöØñ ÅöÐóÇ ßóÇäó ãõÑøðÇ.
æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóíóÚúÞõæÈõ Ãõßõáò ÈöÇáúÅöÖóÇÝóÉö Åöáóì ÎóãúØò¡ ÝóÇáúÎóãúØõ ÅöÐóäú ãõÑóÇÏñ Èöåö ÔóÌóÑõ
ÇáúÃóÑóÇßö¡ æóÃõßúáõåõ ËóãóÑõåõ æóåõæó ÇáúÈóÑöíÑõ æóåõæó ãõÑøõ ÇáØøóÚúãö.
æóãóÚúäóì ÐóæÇÊóíú Ãõßõáò ÕóÇÍöÈóÊóíú Ãõßõáò Ýó (ÐóæóÇÊõ) ÌóãúÚõ (ÐóÇÊò) ÇáøóÊöí ÈöãóÚúäóì ÕóÇÍöÈóÉò¡ æóåöíó ãõÄóäøóËõ (Ðõæ) ÈöãóÚúäóì ÕóÇÍöÈò¡ æóÃóÕúáõ ÐóÇÊò ÐóæóÇÉñ ÈóåóÇÁö ÇáÊøóÃúäöíËö ãöËúáõ äóæóÇÉò æóæóÒúäõåóÇ ÝóÚóáóÉñ ÈöÝóÊúÍóÊóíúäö æóáóÇãõåóÇ æóÇæñ¡ ÝóÃóÕúáõåóÇ ÐóæóæóÉñ ÝóáóãøóÇ ÊóÍóÑøóßóÊö ÇáúæóÇæõ ÅöËúÑó ÝóÊúÍóÉò ÞõáöÈóÊú ÃóáöÝðÇ Ëõãøó ÎóÝøóÝõæåóÇ Ýöí ÍóÇáö ÇáúÅöÝúÑóÇÏö ÈöÍóÐúÝö ÇáúÚóíúäö ÝóÞóÇáõæÇ: ÐóÇÊñ ÝóæóÒúäõåóÇ ÝóáóÊú Ãóæú Ýóáóåú. ÞóÇáó ÇáúÌóæúåóÑöíøõ: ÃóÕúáõ ÇáÊøóÇÁö Ýöí ÐóÇÊö åóÇÁñ ãöËúáó äóæóÇÉò áöÃóäøóßó ÅöÐóÇ æóÞóÝúÊó ÚóáóíúåóÇ Ýöí ÇáúæóÇÍöÏö ÞõáúÊó: ÐóÇåú ÈöÇáúåóÇÁö¡ æóáóßäåõãú áãÇ æÕáæåÇ ÈöãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ ÈöÇáúÅöÖóÇÝóÉö ÕóÇÑóÊú ÊóÇÁð. æóíóÏõáøõ áößóæúäö ÃóÕúáöåóÇ åóÇÁð Ãóäøóåõ ÅöÐóÇ ÕõÛøöÑó íõÞóÇáõ Ðõæóíúåö ÈöåóÇÁö ÇáÊøóÃúäöíËö ÇåÜ. æóáã íÈíä ÃíãÉ ÇááøõÛóÉö æóÌúåó åóÐóÇ ÇáúÅöÈúÏóÇáö æóáóÚóáøóåõ áößóæúäö ÇáúßóáöãóÉö ÈõäöíóÊú Úóáóì ÍóÑúÝò æóÇÍöÏò æóÃóáöÝò åöíó ãóÏøóÉõ ÇáúÝóÊúÍóÉö ÝóßóÇäó ÇáäøõØúÞõ ÈöÇáúåóÇÁö ÈöÚúÏóåõãóÇ ËóÞöíáðÇ Ýöí ÍóÇáö ÇáúæóÞúÝö¡ Ëõãøó áóãøóÇ ËóäøóæúåóÇ ÑóÏøõæåóÇ Åöáóì ÃóÕúáöåóÇ áöÃóäøó ÇáÊøóËúäöíóÉó ÊóÑõÏøõ ÇáúÃóÔúíóÇÁó Åöáóì ÃõÕõæáöåóÇ ÝóÞóÇáõæÇ: ÐóæóÇÊóÇ ßóÐóÇ¡ æóÍõÐöÝóÊö Çáäøõæäõ áöáõÒõæãö ÅöÖóÇÝóÊöåö¡ æóÃóÕúáõåõ: ÐõæóíøóÇÊñ. ÝóÞõáöÈóÊö ÇáúíóÇÁõ ÃóáöÝðÇ áöÊóÍóÑøõßöåóÇ æóÇäúÝöÊóÇÍö ãóÇ ÞóÈúáóåóÇ¡ æóæóÒúäõåõ ÝóÚóáóÊóÇäö æóÕóÇÑó æóÒúäõåõ ÈóÚúÏó ÇáúÞóáúÈö ÝóÚóÇÊóÇäö æóÅöÐóÇ ÌóãóÚõæåóÇ ÚóÇÏõæÇ Åöáóì ÇáúÍóÐúÝö ÝóÞóÇáõæÇ ÐóæóÇÊõ ßóÐóÇ ÈöãóÚúäì ÕÇÍÈÊÇÊ¡ æóÃóÕáå ÐæíÇÊ ÝÞáÈÊ ÇáúíóÇÁõ ÃóáöÝðÇ áöÊóÍóÑøõßöåóÇ æóÇäúÝöÊóÇÍö ãóÇ ÞóÈúáóåóÇ¡(22/172)
Ðóáößó ÌóÒóíúäóÇåõãú ÈöãóÇ ßóÝóÑõæÇ æóåóáú äõÌóÇÒöí ÅöáøóÇ ÇáúßóÝõæÑó (17)
ÝóÃóÕúáõ æóÒúäö ÐóæóÇÊ ÝóÚáóÇÊ Ëõãøó ÕóÇÑó æóÒúäõåõ ÈóÚúÏó ÇáúÞóáúÈö ÝóÚóÇÊò¡ æóåõæó ãöãøóÇ ÃõáúÍöÞó ÈöÌóãúÚö ÇáúãõÄóäøóËö ÇáÓøóÇáöãö áöÃóäøó ÊóÇÁóåõ Ýöí ÇáúãõÝúÑóÏö ÃóÕúáõåóÇ åóÇÁñ¡ æóÃóãøóÇ ÊóÇÄõåõ Ýöí ÇáúÌóãúÚö Ýóåöíó ÊóÇÁñ ÕóÇÑóÊú ÚöæóÖðÇ Úóäö ÇáúåóÇÁö ÇáøóÊöí Ýöí ÇáúãõÝúÑóÏö Úóáóì ÓõäøóÉö ÇáúÌóãúÚö ÈöÃóáÝ æÊÇÁ.
[17]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 17]
Ðáößó ÌóÒóíúäÇåõãú ÈöãÇ ßóÝóÑõæÇ æóåóáú äõÌÇÒöí ÅöáÇøó ÇáúßóÝõæÑó (17)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝ ÈíÇäí äÇÔìÁ Úóäú Þóæúáöåö: ÝóÃóÑúÓóáúäÇ Úóáóíúåöãú Óóíúáó ÇáúÚóÑöãö [ÓÈÃ: 16] Ýóåõæó ãöäú ÊóãóÇãö ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö.
æóÇÓúãõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó Ýöí ãóÍóáøö äóÕúÈò äóÇÆöÈðÇ Úóäö ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáúãõØúáóÞö ÇáúãõÈóíøöäö áöäóæúÚö ÇáúÌóÒóÇÁö¡ æóåõæó ãöäó ÇáúÈóíóÇäö ÈöØúÑöíÞö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö¡ Ãóíú ÌóÒóíúäóÇåõãõ ÇáúÌóÒóÇÁó ÇáúãõÔóÇÑó Åöáóíúåö æóåõæó ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäó ÇáÊøóÈúÏöíáö ÈöÌóäøóÊóíúåöãú ÌóäøóÊóíúäö ÃõÎúÑóíóíúäö. æóÊóÞúÏöíãõåõ Úóáóì ÚóÇãöáöåö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÔöÏøóÉö Ðóáößó ÇáúÌóÒóÇÁö.
æóÇÓúÊöÍúÖóÇÑõåõ ÈöÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉ áãÇ ÝöíåóÇ ãöäú ÚóÙóãóÉö åóæúáöåö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇÓúãõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Ýöí ãóÍóáøö ÑóÝúÚò ÈöÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö æóÊóßõæäó ÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Åöáóì ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäú Þóæúáöåö: ÝóÃóÑúÓóáúäÇ Úóáóíúåöãú Óóíúáó ÇáúÚóÑöãö Åöáóì Þóæúáöåö: ãöäú ÓöÏúÑò Þóáöíáò [ÓÈÃ: 16] æóíóßõæäõ ÌõãúáóÉõ ÌóÒóíúäÇåõãú ÎóÈóÑó ÇáúãõÈúÊóÏóÃö æóÇáÑøóÇÈöØõ ÖóãöíÑñ ãóÍúÐõæÝñ ÊóÞúÏöíÑõåõ: ÌóÒóíúäóÇåõãõæåõ.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí ÈöãÇ ßóÝóÑõæÇ ááÓÈíÈÉ æ (ãóÇ) ãóÕúÏóÑöíøóÉñ¡ Ãóíú ÈöÓóÈóÈö ßõÝúÑöåöãú.
æóÇáúßõÝúÑõ åõæó ÇáúßõÝúÑõ ÈöÇááøóåö¡ Ãóíú ÅöäúßóÇÑõ ÅöáóåöíøóÊöåö áöÃóäøóåõãú ÚóÈúÏóÉõ ÇáÔøóãúÓö.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí æóåóáú íõÌóÇÒóì ÅöäúßóÇÑöíøñ Ýöí ãóÚúäóì ÇáäøóÝúíö ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ.
æÇáúßóÝõæÑó: ÇáÔøóÏöíÏõ ÇáúßõÝúÑö áöÃóäøóåõãú ßóÇäõæÇ áóÇ íóÚúÑöÝõæäó Çááøóåó æóíóÚúÈõÏõæäó ÇáÔøóãúÓó Ýóåõãú ÃóÓúæóÃõ ÍóÇáðÇ ãöäú Ãóåúáö ÇáÔøöÑúßö.
æóÇáúãóÚúäóì: ãóÇ íõÌóÇÒóì Ðóáößó ÇáúÌóÒóÇÁõ ÅöáøóÇ ÇáúßóÝõæÑõ áöÃóäøó Ðóáößó ÇáúÌóÒóÇÁó ÚóÙöíãñ Ýöí äóæúÚöåö¡ Ãóíú äóæúÚö ÇáúÚõÞõæÈóÇÊö ÝóÅöäøó ÇáúÚõÞõæÈóÉó ãöäú ÌöäúÓö ÇáúÌóÒóÇÁö. æóÇáúãóËõæÈóÉó ãöäú ÌöäúÓö ÇáúÌóÒóÇÁö ÝóáóãøóÇ Þöíáó Ðáößó ÌóÒóíúäÇåõãú ÈöãÇ ßóÝóÑõæÇ ÊóÚóíøóäó Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó: æóåóáú íõÌóÇÒóì ãöËúáó ÌóÒóÇÆöåöãú ÅöáøóÇ ÇáúßóÝõæÑõ¡ ÝóáóÇ íõÊóæóåøóãõ Ãóäøó åóÐóÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäøó ÛóíúÑó ÇáúßóÝõæÑö áóÇ íõÌóÇÒóì Úóáóì ÝöÚúáöåö¡ æóáóÇ Ãóäøó ÇáËøóæóÇÈó áóÇ íõÓóãøóì ÌóÒóÇÁð æóáóÇ Ãóäøó ÇáúÚóÇÕöíó ÇáúãõÄúãöäó áóÇ íõÌóÇÒóì Úóáóì ãóÚúÕöíóÊöåö¡ áöÃóäøó Êöáúßó ÇáÊøóæóåøõãóÇÊö(22/173)
æóÌóÚóáúäóÇ Èóíúäóåõãú æóÈóíúäó ÇáúÞõÑóì ÇáøóÊöí ÈóÇÑóßúäóÇ ÝöíåóÇ ÞõÑðì ÙóÇåöÑóÉð æóÞóÏøóÑúäóÇ ÝöíåóÇ ÇáÓøóíúÑó ÓöíÑõæÇ ÝöíåóÇ áóíóÇáöíó æóÃóíøóÇãðÇ Âãöäöíäó (18)
ßõáøóåóÇ ãõäúÏóÝöÚóÉñ ÈöãóÇ Ýöí ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ãöäú ÈóíóÇäö äóæúÚö ÇáúÌóÒóÇÁö¡ ÝóÅöäøó ÇáöÇÓúÊöÆúÕóÇáó æóäóÍúæóåõ áóÇ íóÌúÑöí Úóáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ íõÌóÇÒóì ÈöíóÇÁö ÇáúÛóÇÆöÈö æóÇáúÈöäóÇÁö áöáúãóÌúåõæáö æóÑóÝúÚö ÇáúßóÝõæÑó. æóÞóÑóÃó ÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ Èöäõæäö ÇáúÚóÙóãóÉö æóÇáúÈöäóÇÁö áöáúÝóÇÚöáö æóäÕÈ ÇáúßóÝõæÑó.
[18]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 18]
æóÌóÚóáúäÇ Èóíúäóåõãú æóÈóíúäó ÇáúÞõÑóì ÇáøóÊöí ÈÇÑóßúäÇ ÝöíåÇ ÞõÑìð ÙÇåöÑóÉð æóÞóÏøóÑúäÇ ÝöíåóÇ ÇáÓøóíúÑó ÓöíÑõæÇ ÝöíåÇ áóíÇáöíó æóÃóíøóÇãÇð Âãöäöíäó (18)
ÊóßúãöáóÉõ ÇáúÞöÕøóÉö ÈöÐößúÑö äöÚúãóÉò ÈóÚúÏó äöÚúãóÉò ÝóÅöäøó ãóÇ ÊóÞóÏøóãó áöäöÚúãóÉö ÇáÑøóÎóÇÁö æóÇáúÈóåúÌóÉö æóØöíÈö ÇáúÅöÞóÇãóÉö¡ æóãóÇ åõäóÇ áöäöÚúãóÉö ÇáúÃóãúäö æóÊóíúÓöíÑö ÇáúÃóÓúÝóÇÑö æóÚõãúÑóÇäö ÈöáóÇÏöåöãú.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÞõÑóì ÇáøóÊöí ÈõæÑößóÊú ÞõÑóì ÈöáóÇÏö ÇáÔøóÇãö ÝóßóÇäõæÇ ÅöÐóÇ ÎóÑóÌõæÇ ãöäú ãóÃúÑöÈó Åöáóì ÇáúÈöáóÇÏ ÇáÔÇãíÉ ÞæÇÝá áöáÊøöÌóÇÑóÉö æóÈóíúÚö ÇáØøóÚóÇãö ÓóáóßõæÇ ØóÑöíÞó ÊöåóÇãóÉó Ëõãøó ÇáúÍöÌóÇÒö Ëõãøó ãóÔóÇÑöÝö ÇáÔøóÇãö Ëõãøó ÈöáóÇÏö ÇáÔøóÇãö¡ ÝóßóÇäõæÇ ßõáøóãóÇ ÓóÇÑõæÇ ãóÑúÍóáóÉð æóÌóÏõæÇ ÞóÑúíóÉð Ãóæú ÈóáóÏðÇ Ãóæú ÏóÇÑðÇ áöáöÇÓúÊöÑóÇÍóÉö æÇÓÊÑÇÍæÇ æóÊóÒóæøóÏõæÇ. ÝóßóÇäõæÇ ãöäú ÃóÌúáö Ðóáößó áóÇ íóÍúãöáõæäó ãóÚóåõãú ÃóÒúæóÇÏðÇ ÅöÐóÇ ÎóÑóÌõæÇ ãöäú ãóÃúÑöÈó.
æóåóÐöåö ÇáúÞõÑóì ÇáÙøóÇåöÑóÉõ íõÍúÊóãóáõ ÃóäøóåóÇ ÊóßóæøóäóÊú ãöäú Úóãóáö ÇáäøóÇÓö ÇáúÞóÇØöäöíäó ÍóÝóÇÝöí ÇáØøóÑöíÞö ÇáÓøóÇÈöáóÉö Èóíúäó ãóÃúÑöÈó æóÌöáøóÞó ÞóÕúÏó ÇÓúÊöÌúáóÇÈö ÇáöÇäúÊöÝóÇÚö ÈöäõÒõæáö ÇáúÞóæóÇÝöáö Èóíúäóåõãú æóÇÈúÊöíóÇÚö ÇáúÃóÒúæóÇÏö ãöäúåõãú æóÅöíÕóÇáö ãóÇ ÊóÍúÊóÇÌõåõ Êöáúßó ÇáúÞõÑóì ãöäó ÇáÓøöáóÚö æóÇáËøöãóÇÑö æóåóÐöåö ØóÈöíÚóÉõ ÇáúÚõãúÑóÇäö.
æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäøó ÓóÈóÃð ÃóÞóÇãõæÇ ãóÈóÇäöíó íóÃúæõæäó ÅöáóíúåóÇ ÚöäúÏó ßõáøö ãóÑúÍóáóÉò ãöäú ãóÑóÇÍöáö ÃóÓúÝóÇÑöåöãú
æóÇÓúÊóäúÈóØõæÇ ÝöíåóÇ ÇáúÂÈóÇÑó æóÇáúãóÕóÇäöÚó æóÃóæúßóáõæÇ ÈöåóÇ ãóäú íóÍúÝóÙõåóÇ æóíóßõæäõ áóÇÆöÐðÇ Èöåöãú ÚöäúÏó äõÒõæáöåöãú.
Ýóíóßõæäõ Ðóáößó ãöäú ÌõãúáóÉö ãóÇ æóØøóÏó áóåõãú ãõáõæßõåõãú ãöäú ÃóÓúÈóÇÈö ÇáúÍóÖóÇÑóÉö æóÇáúÃóãúäö Úóáóì ÇáúÞóæóÇÝöáö¡ æóÞóÏú Êóßõæäõ ÅöÞóÇãóÉõ åóÇÊöåö ÇáúãóäóÇÒöáö ãóÌúáóÈóÉð áöãóäú íóÞúØõäõæäó ÍóæúáóåóÇ ãöãøóäú íóÑúÛóÈõ Ýöí ÇáúãõÚóÇãóáóÉö ãóÚó ÇáúÞóÇÝöáóÉö ÚöäúÏó ãõÑõæÑöåóÇ.
æóÚóáóì ÇáöÇÍúÊöãóÇáóíúäö ÝóÅöÓúäóÇÏõ ÌóÚúáö Êöáúßó ÇáúÞõÑóì Åöáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áöÃóäøóåõ Çáúãõáúåöãõ ÇáäøóÇÓó æóÇáúãõáõæßó(22/174)
Ãóæú áöÃóäøóåõ ÇáøóÐöí ÎóáóÞó áóåõãú ÊõÑúÈóÉð ØóíøöÈóÉð ÊóÊóæóÝøóÑõ ãóÍóÇÕöíáõåóÇ Úóáóì ÍóÇÌóÉö ÇáÓøõßøóÇäö ÝóÊóÓúãóÍõ áóåõãú ÈöÊóØóáøõÈö ÊóÑúæöíÌöåóÇ Ýöí ÈöáóÇÏò ÃõÎúÑóì.
æóæóÕúÝõ ÙÇåöÑóÉð ÃóäøóåóÇ ãõÊóÞóÇÑöÈóÉñ ÈöÍóíúËõ íóÙúåóÑõ ÈóÚúÖõåóÇ áöÈóÚúÖò æóíóÊóÑóÇÁóì ÈóÚúÖõåóÇ ãöäú ÈóÚúÖò.
æóÞöíáó: ÇáÙøóÇåöÑóÉõ ÇáøóÊöí ÊóÙúåóÑõ áöáÓøóÇÆöÑö ãöäú ÈõÚúÏò ÈöÃóäú ßóÇäóÊö ÇáúÞõÑóì ãóÈúäöíøóÉñ Úóáóì ÇáúÂßóÇãö æóÇáÙøöÑóÇÈö íõÔóÇåöÏõåóÇ ÇáúãõÓóÇÝöÑõ ÝóáóÇ íóÖöáøõ ØóÑöíÞóåóÇ. æóÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó: ÇáøóÐöí íóÙúåóÑõ áöí Ãóäøó ãóÚúäóì ÙÇåöÑóÉð ÃóäøóåóÇ ÎóÇÑöÌóÉñ Úóäö ÇáúãõÏõäö Ýóåöíó Ýöí ÙóæóÇåöÑö ÇáúãõÏõäö æóãöäúåõ Þóæúáõåõãú: äóÒóáúäóÇ ÈöÙóÇåöÑö ÇáúãóÏöíäóÉö ÇáúÝõáóÇäöíøóÉö¡ Ãóíú ÎóÇÑöÌðÇ ÚóäúåóÇ. ÝóÞóæúáõåõ: ÙÇåöÑóÉð ßóÊóÓúãöíóÉö ÇáäøóÇÓö ÅöíøóÇåóÇ ÈöÇáúÈóÇÏöíóÉö æóÈöÇáÖøóÇÍöíóÉö¡ æóãöäúåõ Þóæúáõ ÇáÔøóÇÚöÑö æóÃóäúÔóÏóåõ Ãóåúáõ ÇááøõÛóÉö:
Ýóáóæú ÔóåöÏóÊúäöí ãöäú ÞõÑóíúÔò ÚöÕóÇÈóÉñ ... ÞõÑóíúÔõ ÇáúÈöØóÇÍö áóÇ ÞõÑóíúÔõ ÇáÙøóæóÇåöÑö
æóÝöí ÍóÏöíËö ÇáöÇÓúÊöÓúÞóÇÁö: «æóÌóÇÁó Ãóåúáõ ÇáÙøóæóÇåöÑö íóÔúÊóßõæäó ÇáúÛóÑóÞó»
ÇåÜ. æóåõæó ÊóÝúÓöíÑñ Ìóãöíáñ. æóíóßõæäõ Ýöí Þóæúáöåö: ÙÇåöÑóÉð Úóáóì Ðóáößó ßöäóÇíóÉñ Úóäú æóÝúÑóÉö ÇáúãõÏõäö ÍóÊøóì Åöäøó ÇáúÞõÑóì ßõáøóåóÇ ÙóÇåöÑóÉñ ãöäúåóÇ.
æóãóÚúäóì ÊóÞúÏöíÑö ÇáÓøóíúÑö Ýöí ÇáúÞõÑóì: Ãóäøó ÃóÈúÚóÇÏóåóÇ Úóáóì ÊóÞúÏöíÑò æóÊóÚóÇÏõáò ÈöÍóíúËõ áóÇ íóÊóÌóÇæóÒõ ãöÞúÏóÇÑñ ãóÑúÍóáóÉð. ÝóßóÇäó ÇáÛÇÏí íÞÈá Ýöí ÞóÑúíóÉò æóÇáÑøóÇÆöÍõ íóÈöíÊõ Ýöí ÞóÑúíóÉò. ÝóÇáúãóÚúäóì: ÞóÏøóÑúäóÇ ãóÓóÇÝóÇÊö ÇáÓøóíúÑö Ýöí ÇáúÞõÑóì¡ Ãóíú Ýöí ÃóÈúÚóÇÏöåóÇ. æóíóÊóÚóáøóÞõ Þóæúáõåõ: ÝöíåÇ ÈöÝöÚúáö ÞóÏøóÑúäÇ áóÇ ÈöÇáÓøóíúÑö áöÃóäøó ÇáÊøóÞúÏöíÑó Ýöí ÇáúÞõÑóì æóÃóÈúÚóÇÏöåóÇ áóÇ Ýöí ÇáÓøóíúÑö ÅöÐú ÊóÞúÏöíÑõ ÇáÓøóíúÑö ÊóÈóÚñ áöÊóÞúÏöíÑö ÇáúÃóÈúÚóÇÏö.
æóÌõãúáóÉõ ÓöíÑõæÇ ÝöíåÇ áóíÇáöíó ãóÞõæáõ Þóæúáò ãóÍúÐõæÝò. æóÌõãúáóÉõ ÇáúÞóæúáö ÈóíóÇäñ áöÌõãúáóÉö ÞóÏøóÑúäÇ Ãóæú ÈóÏóáõ ÇÔúÊöãóÇáò ãöäúåóÇ.
æóåóÐóÇ ÇáúÞóæúáõ åõæó Þóæúáõ ÇáÊøóßúæöíäö æóåõæó ÌóÚúáõåóÇ íóÓöíÑõæäó ÝöíåóÇ. æóÕöíÛóÉõ ÇáúÃóãúÑö áöáÊøóßúæöíäö.
æóÖóãöíÑõ ÝöíåÇ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúÞõÑóì¡ æóÇáÙøóÑúÝöíøóÉõ ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏóÉõ ãöäú ÍóÑúÝö ÇáÙøóÑúÝö ÊóÎúíöíáñ áöãóßúäöíøóÉò¡ ÔóÈöåóÊö ÇáúÞõÑóì áöÔöÏøóÉö ÊóÞóÇÑõÈöåóÇ ÈöÇáÙøóÑúÝö æóÍõÐöÝó ÇáúãõÔóÈøóåõ Èöåö æóÑõãöÒó Åöáóíúåö ÈöÍóÑúÝö ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö. æóÇáúãóÚúäóì:
ÓöíÑõæÇ ÈóíúäóåóÇ.
æóßóÇäõæÇ íóÓöíÑõæäó ÛõÏõæøðÇ æóÚóÔöíøðÇ ÝóíóÓöíÑõæäó ÇáÕøóÈóÇÍó Ëõãøó ÊóÚúÊóÑöÖõåõãú ÞóÑúíóÉñ ÝóíõÑöíÍõæäó ÝöíåóÇ(22/175)
ÝóÞóÇáõæÇ ÑóÈøóäóÇ ÈóÇÚöÏú Èóíúäó ÃóÓúÝóÇÑöäóÇ æóÙóáóãõæÇ ÃóäúÝõÓóåõãú ÝóÌóÚóáúäóÇåõãú ÃóÍóÇÏöíËó æóãóÒøóÞúäóÇåõãú ßõáøó ãõãóÒøóÞò Åöäøó Ýöí Ðóáößó áóÂíóÇÊò áößõáøö ÕóÈøóÇÑò ÔóßõæÑò (19)
æóíõÞöíáõæäó¡ æíÓíÑæä ÇáúãÓóÇÁ ÝÊÚÊÑÖåã ÞóÑúíóÉñ íóÈöíÊõæäó ÈöåóÇ. ÝóãóÚúäóì Þóæúáöåö: ÓöíÑõæÇ ÝöíåÇ áóíÇáöíó æóÃóíøóÇãÇð: ÓöíÑõæÇ ßóíúÝó ÔöÆúÊõãú.
æóÊóÞúÏöíãõ ÇááøóíóÇáöí Úáì ÇáúÃóíøóÇã ááÇåÊãÇã ÈöåóÇ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáöÇãúÊöäóÇäö áöÃóäøó ÇáúãõÓóÇÝöÑöíäó ÃóÍúæóÌõ Åöáóì ÇáúÃóãúäö Ýöí Çááøóíúáö ãöäúåõãú Åöáóíúåö Ýöí ÇáäøóåóÇÑö áöÃóäøó Çááøóíúáó ÊóÚúÊóÑöÖõåõãú Ýöíåö ÇáÞØÇÚ æóÇáÓøöÈóÇÚ.
[19]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 19]
ÝóÞÇáõæÇ ÑóÈøóäÇ ÈÇÚöÏú Èóíúäó ÃóÓúÝÇÑöäÇ æóÙóáóãõæÇ ÃóäúÝõÓóåõãú ÝóÌóÚóáúäÇåõãú ÃóÍÇÏöíËó æóãóÒøóÞúäÇåõãú ßõáøó ãõãóÒøóÞò Åöäøó Ýöí Ðáößó áóÂíÇÊò áößõáøö ÕóÈøóÇÑò ÔóßõæÑò (19)
ÇáúÝóÇÁõ ãöäú Þóæúáöåö: ÝóÞÇáõæÇ ÑóÈøóäÇ áöÊóÚúÞöíÈö Þóæúáöåöãú åóÐóÇ ÅöËúÑó ÅöÊúãóÇãö ÇáäøöÚúãóÉö Úóáóíúåöãú ÈöÇÞúÊöÑóÇÈö ÇáúãõÏõäö æóÊóíúÓöíÑö ÇáúÃóÓúÝóÇÑö¡ æóÇáÊøóÚúÞöíÈõ Ýöí ßõáøö ÔóíúÁò ÈöÍóÓóÈöåö¡ ÝóáóãøóÇ ÊóãøóÊö ÇáäøöÚúãóÉõ ÈóØóÑõæåóÇ ÝóÍóáøóÊú Èöåöãú ÃóÓúÈóÇÈõ ÓóáúÈöåóÇ Úóäúåõãú.
æóãöäú ÃóßúÈóÑö ÃóÓúÈóÇÈö ÒóæóÇáö ÇáäøöÚúãóÉö ßõÝúÑóÇäõåóÇ. ÞóÇáó ÇáÔøóíúÎõ ÇÈúäõ ÚóØóÇÁö Çááøóåö ÇáúÅöÓúßóäúÏóÑöíøõ «ãóäú áóãú íóÔúßõÑö ÇáäøöÚóãó ÝóÞóÏú ÊóÚóÑøóÖó áöÒóæóÇáöåóÇ æóãóäú ÔóßóÑóåóÇ ÝóÞóÏú ÞóíøóÏóåóÇ ÈöÚöÞóÇáöåóÇ» .
æóÇáúÃóÙúåóÑõ ÚöäúÏöí Ãóäú íóßõæäó åóÐóÇ ÇáúÞóæúáõ ÞóÇáõæåõ ÌóæóÇÈðÇ Úóäú ãóæóÇÚöÙö ÃóäúÈöíóÇÆöåöãú æóÇáÕøóÇáöÍöíäó ãöäúåõãú Íöíäó íóäúåóæúäóåõãú Úóäö ÇáÔøöÑúßö Ýóåõãú íóÚöÙõæäóåõãú ÈöÃóäøó Çááøóåó ÃóäúÚóãó Úóáóíúåöãú ÈöÊöáúßó ÇáÑøóÝóÇåöíóÉ æåã íõÌöíÈõæäó ÈöåóÐóÇ ÇáúÞóæúáö ÅöÝúÍóÇãðÇ áöÏõÚóÇÉö ÇáúÎóíúÑö ãöäúåõãú Úóáóì äóÍúæö Þóæúáö ßõÝøóÇÑö ÞõÑóíúÔò: Çááøóåõãøó Åöäú ßÇäó åóÐóÇ åõæó ÇáúÍóÞøó ãöäú ÚöäúÏößó ÝóÃóãúØöÑú ÚóáóíúäÇ ÍöÌÇÑóÉð ãöäó ÇáÓøóãÇÁö Ãóæö ÇÆúÊöäÇ ÈöÚóÐÇÈò Ãóáöíãò [ÇáúÃóäúÝóÇá: 32] ¡ ÞóÈúáó åóÐóÇ «ÝóÃóÚúÑóÖõæÇ ÝóÅöäøó ÇáúÅöÚúÑóÇÖó íóÞúÊóÖöí ÏóÚúæóÉð áöÔóíúÁò» æóíõÝöíÏõ åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÞõæøóÉð æóÙóáóãõæÇ ÃóäúÝõÓóåõãú ÚóÞöÈó ÍößóÇíóÉö Þóæúáöåöãú¡ ÝóÅöäøóåõ ÅöãøóÇ ãóÚúØõæÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÝóÞÇáõæÇ¡ Ãóíú ÝóÃóÚúÞóÈõæÇ Ðóáößó ÈößõÝúÑóÇäö ÇáäøöÚúãóÉö æóÈöÇáúÅöÔúÑóÇßö¡ ÝóÅöäøó Ùõáúãó ÇáäøóÝúÓö ÃõØúáöÞó ßóËöíÑðÇ Úóáóì ÇáúÅöÔúÑóÇßö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö æóãóÇ ÇáúÅöÔúÑóÇßõ ÅöáøóÇ ÃóÚúÙóãõ ßõÝúÑóÇäö äöÚúãóÉö ÇáúÎóÇáöÞö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÌõãúáóÉõ æóÙóáóãõæÇ ÃóäúÝõÓóåõãú Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö¡ æóÇáúæóÇæõ æóÇæõ ÇáúÍóÇáö¡ Ãóíú ÞóÇáõæÇ Ðóáößó æóÞóÏú ÙóáóãõæÇ ÃóäúÝõÓóåõãú ÈöÇáÔøöÑúßö ÝóßóÇäó Þóæúáõåõãú ãõÞóÇÑöäðÇ áöáúÅöÔúÑóÇßö.
æóÚóáóì ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑóíúäö ÝóÅöäøó ÇáúÚöÞóÇÈó ÅöäøóãóÇ ßóÇäó ãõÓóÈøóÈðÇ ÈöÓóÈóÈóíúäö ßóãóÇ åõæó ÕóÑöíÍõ Þóæúáöåö:(22/176)
ÝóÃóÚúÑóÖõæÇ ÝóÃóÑúÓóáúäÇ Úóáóíúåöãú Óóíúáó ÇáúÚóÑöãö æóÈóÏøóáúäÇåõãú ÈöÌóäøóÊóíúåöãú ÌóäøóÊóíúäö Åöáóì Þóæúáöåö: ÅöáøóÇ ÇáúßóÝõæÑó [ÓÈÃ: 16¡
17] .
ÝóÇáúãõÓóÈøóÈõ Úóáóì ÇáúßõÝúÑö åõæó ÇÓúÊöÆúÕóÇáõåõãú æóåõæó ãóÏúáõæáõ Þóæúáöåö: ÝóÌóÚóáúäÇåõãú ÃóÍÇÏöíËó ßóãóÇ ÓóÊóÚúÑöÝõåõ¡ æóÇáúãõÓóÈøóÈõ Úóáóì ßõÝúÑóÇäö äöÚúãóÉö ÊóÞóÇÑõÈö ÇáúÈöáóÇÏö åõæó ÊóãúÒöíÞõåõãú ßõáøó ãõãóÒøóÞò¡ Ãóíú ÊóÝúÑöíÞõåõãú¡ ÝóäóÙúãõ ÇáúßóáóÇãö ÌóÇÁó Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇááÝ æÇáäÔÑ ÇáãÔæøÔ.
æóÏóÑóÌó ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó Úóáóì Ãóäøóåõãú ÏóÚóæõÇ Çááøóåó ÈöÐóáößó¡ æóíõÚóßøöÑõ Úóáóíúåö Ãóäøóåõãú áóãú íóßõæäõæÇ ãõÞöÑøöíäó ÈöÇááøóåö ÝöíãóÇ íóÙúåóÑõ ÝóÅöäú ÏóÑóÌúäóÇ Úóáóì Ãóäøóåõãú ÚóÑóÝõæÇ Çááøóåó æóÏóÚóæúåõ ÈöåóÐóÇ ÇáÏøõÚóÇÁö áöÃóäøóåõãú áóãú íóÞúÏõÑõæÇ äöÚúãóÊóåõ ÇáúÚóÙöíãóÉó ÞóÏúÑóåóÇ ÝóÓóÃóáõæÇ Çááøóåó Ãóäú ÊóÒõæáó Êöáúßó ÇáúÞõÑóì ÇáúÚóÇãöÑóÉõ áöíóÓöíÑõæÇ Ýöí ÇáúÝóíóÇÝöí æóíóÍúãöáõæÇ ÇáúÃóÒúæóÇÏó ãöäó ÇáúãöíÑóÉö æóÇáÔøóÑóÇÈö.
Ëõãøó íõÍúÊóãóáõ Ãóäú íóßõæäó ÃóÕúÍóÇÈõ åóÐöåö ÇáúãóÞóÇáóÉö ãöãøóäú ßóÇäõæÇ ÃóÏúÑóßõæÇ ÍóÇáóÉó ÊóÈóÇÚõÏö ÇáúÃóÓúÝóÇÑö Ýöí ÈöáóÇÏöåöãú ÞÈá Ãóä ÊÄæá Åöáóì Êöáúßó ÇáúÍóÖóÇÑóÉö¡ Ãóæú ãöãøóäú ßóÇäõæÇ íóÓúãóÚõæäó ÃóÍúæóÇáó ÇáúÃóÓúÝóÇÑö ÇáúãóÇÖöíóÉö Ýöí ÈöáóÇÏöåöãú Ãóæú ÃóÓúÝóÇÑó ÇáúÃõãóãö ÇáúÈóÇÏöíóÉö ÝóÊóÑõæÞõ áóåõãú Êöáúßó ÇáúÃóÍúæóÇáõ¡ æóåóÐóÇ ãöäú ßõÝúÑö ÇáäøöÚúãóÉö ÇáäøóÇÔöÆö Úóäú ÝóÓóÇÏö ÇáÐøóæúÞö Ýöí ÅöÏúÑóÇßö ÇáúãóäóÇÝöÚö æóÃóÖúÏóÇÏöåóÇ.
æóÇáúãõÈóÇÚóÏóÉõ ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÝóÇÚóáóÉö ÇáúÞóÇÆöãóÉö ãóÞóÇãó åóãúÒóÉö ÇáÊøóÚúÏöíóÉö æóÇáÊøóÖúÚöíÝö. ÝóÇáúãóÚúäóì: ÑóÈøóäóÇ ÃóÈúÚöÏú Èóíúäó ÃóÓúÝóÇÑöäóÇ.
æóÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó «Çááøóåõãøó ÈóÇÚöÏú Èóíúäöí æóÈóíúäó ÎóØóÇíóÇíó ßóãóÇ ÈóÇÚóÏúÊó Èóíúäó ÇáúãóÔúÑöÞö æóÇáúãóÛúÑöÈö»
. æóÞóÑóÃóåõ ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈÇÚöÏú. æóÞóÑóÃó ÇÈúä ßËíÑ æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ ÈóÚøöÏú ÈöÝóÊúÍö ÇáúÈóÇÁö æóÊóÔúÏöíÏö ÇáúÚóíúäö. æóÞóÑóÃóåõ íóÚúÞõæÈõ æóÍúÏóåõ ÑóÈøóäÇ ÈöÇáÑøóÝúÚö æÈÇÚöÏú ÈöÝóÊúÍö ÇáúÚóíúäö æóÝóÊúÍö ÇáÏøóÇáö ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãóÇÖöí Úóáóì Ãóäøó ÇáúÌõãúáóÉó ÎóÈóÑõ ÇáúãõÈúÊóÏóÃö. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõãú ÊóÐóãøóÑõæÇ ãöäú Ðóáößó ÇáúÚõãúÑóÇäö æóÇÓúÊóÞóáøõæåõ æóØóáóÈõæÇ Ãóäú ÊóÒúÏóÇÏó ÇáúÈöáóÇÏõ ÞõÑúÈðÇ æóÐóáößó ãöäú ÈØÑ ÇáäøöÚúãóÉ æóØáÈ ãóÇ íõÊóÚóÐøóÑõ ÍöíäóÆöÐò.
æóÇáÊøóÑúßöíÈõ íõÚúØöí ãóÚúäóì «ÇÌúÚóáö ÇáúÈõÚúÏó Èóíúäó ÃóÓúÝóÇÑöäóÇ» . æóáóãøóÇ ßóÇäóÊú Èóíúäó ÊóÞúÊóÖöí ÃóÔúíóÇÁó ÊóÚóíøóäó Ãóäøó ÇáúãóÚúäóì: ÈóÇÚöÏú Èóíúäó ÇáÓøóÝóÑö æóÇáÓøóÝóÑö ãöäú ÃóÓúÝóÇÑöäóÇ. æóãóÚúäóì Ðóáößó ÅöÈúÚóÇÏõ ÇáúãóÑóÇÍöáö áöÃóäøó ßõáøó ãóÑúÍóáóÉò ÊõÚúÊóÈóÑõ ÓóÝóÑðÇ¡ Ãóíú ÈóÇÚöÏú Èóíúäó ãóÑóÇÍöáö ÃóÓúÝóÇÑöäóÇ.
æóãóÚúäóì ÝóÌóÚóáúäÇåõãú ÃóÍÇÏöíËó ÌóÚóáúäóÇ ÃõæáóÆößó ÇáøóÐöíäó ßóÇäõæÇ Ýöí ÇáúÌóäøóÇÊö(22/177)
æóÝöí ÈõÍúÈõæÍóÉö ÇáúÚóíúÔö ÃóÍóÇÏöíËó¡ Ãóíú áóãú íóÈúÞó ãöäúåõãú ÃóÍóÏñ ÝóÕóÇÑó æõÌõæÏõåõãú Ýöí ÇáúÃóÎúÈóÇÑö æóÇáúÞöÕóÕö æóÃóÈóÇÏóåõãõ Çááøóåõ Íöíäó ÊóÝóÑøóÞõæÇ ÈóÚúÏó Óóíúáö ÇáúÚóÑöãö ÝóßóÇäó Ðóáößó ãõÓúÑöÚðÇ Ýöíåöãú ÈöÇáúÝóäóÇÁö ÈöÇáÊøóÛóÑøõÈö Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóÇáúÝóÇÞóÉö æóÊóÓóáøõØö ÇáúÚóæóÇÏöí Úóáóíúåöãú Ýöí ÇáØÑÞÇÊ ßóãóÇ ÓÊÚáãå. æóÝöÚúáõ ÇáúÌóÚúáö íóÞúÊóÖöí ÊóÛúíöíÑðÇ æóáóãøóÇ ÚóáóÞó
ÈöÐóæóÇÊöåöãõ ÇäúÞóáóÈóÊú ãöäú ÐóæóÇÊò ãõÔóÇåóÏóÉò Åöáóì ßóæúäöåóÇ ÃóÎúÈóÇÑðÇ ãóÓúãõæÚóÉð. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõãú åóáóßõæÇ æóÊóÍóÏøóËó ÇáäøóÇÓõ Èöåöãú. æóåóÐóÇ äóÙöíÑõ Þóæúáöåöãú: ÏóÎóáõæÇ Ýöí ÎóÈóÑö ßóÇäó¡ æóÅöáøóÇ ÝóÅöäøó ÇáúÃóÍóÇÏöíË áóÇ íóÎúáõæ ãöäúåóÇ ÃóÍóÏñ æóáóÇ ÌóãóÇÚóÉñ. æóÞóÏú íóßõæäõ Ýöí ÇáúãóÏúÍö ßóÞóæúáöåö:
åóÇÐöí ÞõÈõæÑõåõãú æóÊöáúßó ÞõÕõæÑõåõãú ... æóÍóÏöíËõåõãú ãõÓúÊóæúÏóÚõ ÇáúÃóæúÑóÇÞö
Ãóæú ÃõÑöíÏó: ÝóÌóÚóáúäóÇåõãú ÃóÍóÇÏöíËó ÇÚúÊöÈóÇÑò æóãóæúÚöÙóÉò¡ Ãóíú ÝóÃóÕóÈúäóÇåõãú ÈöÃóãúÑò ÛóÑöíÈò ãöäú ÔóÃúäöåö Ãóäú íóÊóÍóÏøóËó Èöåö ÇáäøóÇÓõ Ýóíóßõæäõ ÃóÍÇÏöíËó ãóæúÕõæÝðÇ ÈöÕöÝóÉò ãõÞóÏøóÑóÉò Ïóáøó ÚóáóíúåóÇ ÇáÓøöíóÇÞõ ãöËúáó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÃúÎõÐõ ßõáøó ÓóÝöíäóÉò ÛóÕúÈÇð [ÇáúßóåúÝ: 79] ¡ Ãóíú ßõáøó ÓóÝöíäóÉò ÕóÇáöÍóÉò ÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåö: ÝóÃóÑóÏúÊõ Ãóäú ÃóÚöíÈóåÇ [ÇáúßóåúÝ: 79] .
æóÇáÊøóãúÒöíÞõ: ÊóÞúØöíÚõ ÇáËøóæúÈö ÞöØóÚðÇ¡ ÇÓúÊõÚöíÑó åõäóÇ áöáÊøóÝúÑöíÞö ÊóÔúÈöíåðÇ áöÊóÝúÑöíÞö ÌóÇãöÚóÉö ÇáúÞóæúãö ÔóÐóÑó ãóÐóÑó ÈöÊóãúÒöíÞö ÇáËøóæúÈö ÞöØóÚðÇ.
æßõáøó ãóäúÕõæÈñ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö ÇáúãõØúáóÞóÉö áöÃóäøóåõ ÈöãóÚúäóì ÇáúãõãóÒøóÞö ßõáøöåö¡ ÝóÇßúÊóÓóÈó ãóÚúäóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö ÇáúãõØúáóÞóÉö ãöäú ÅöÖóÇÝóÊöåö Åöáóì ÇáúãóÕúÏóÑö.
æóãóÚúäóì ßõáøó ßóËöíÑóÉõ ÇáÊøóãúÒöíÞö áöÃóäøó (ßõáøðÇ) ÊóÑöÏõ ßóËöíÑðÇ ÈöãóÚúäóì ÇáúßóËöíÑö áóÇ ÈöãóÚúäóì ÇáúÌóãöíÚö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóáóæú ÌÇÁóÊúåõãú ßõáøõ ÂíóÉò [íõæäõÓ: 97] æóÞóÇáó ÇáäøóÇÈöÛóÉõ:
ÈöåóÇ ßõáøõ ÐóíøóÇáò æóÃóÔóÇÑóÊö ÇáúÂíóÉõ Åöáóì ÇáÊøóÝóÑøõÞö ÇáÔøóåöíÑö ÇáøóÐöí ÃõÕöíÈóÊú Èöåö ÞóÈöíáóÉõ ÓóÈóÃò ÅöÐú Íóãóáóåõãú ÎóÑóÇÈõ ÇáÓøóÏøö æóÞõÍõæáóÉõ ÇáúÃóÑúÖö Åöáóì ãõÝóÇÑóÞóÉö Êöáúßó ÇáúÃóæúØóÇäö ãõÝóÇÑóÞóÉð æóÊóÝúÑöíÞðÇ ÖóÑóÈóÊú Èöåö ÇáúÚóÑóÈõ ÇáúãóËóáó Ýöí Þóæúáöåöãú: ÐóåóÈõæÇ¡ Ãóæú ÊóÝóÑøóÞõæÇ ÃóíúÏöí ÓóÈóÇ¡ Ãóæú ÂíóÇÏöíó ÓóÈóÇ¡ ÈöÊóÎúÝöíÝö åóãúÒóÉö ÓóÈóÃò áöÊóÎúÝöíÝö ÇáúãóËóáö.
æóÝöí «áöÓóÇäö ÇáúÚóÑóÈö» Ýöí ãóÇÏøóÉö (íóÏí) ÞóÇáó ÇáúÚãÑíø: áóãú íóåúãöÒõæÇ ÓóÈóÇ áöÃóäøóåõãú ÌóÚóáõæåõ ãóÚó ãóÇ ÞóÈúáóåõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáÔøóíúÁö ÇáúæóÇÍöÏö. åóßóÐóÇ æóáóÚóáøóåõ ÇáúÊöÈóÇÓñ Ãóæú ÊóÍúÑöíÝñ¡ æóÅöäøóãóÇ ÐóßóÑó ÇáúãóÚóÑøöíøõ ÚóÏóãó ÅöÙúåóÇÑö ÇáúÝóÊúÍóÉö Úóáóì íóÇÁö «ÃóíóÇÏöí» Ãóæú «ÃóíúÏöí»(22/178)
ßóãóÇ åõæó ãõÞúÊóÖóì ÇáÊøóÚúáöíáö áöÃóäøó ÇáÊøóÚúáöíáó íóÞúÊóÖöí ÇáúÊöÒóÇãó ÝóÊúÍö åóãúÒóÉö ÓóÈóÃò ßóÔóÃúäö ÇáúãõÑóßøóÈö ÇáúãóÒúÌöíøö. ÞóÇáó Ýöí «áöÓóÇäö ÇáúÚóÑóÈö» : æóÈóÚúÖõåõãú íõäóæøöäõåõ ÅöÐóÇ ÎóÝøóÝóåõ¡ ÞóÇáó Ðõæ ÇáÑøõãøóÉö:
ÝóíóÇ áóßö ãöäú ÏóÇÑò ÊóÝóÑøóÞó ÃóåúáõåóÇ ... ÃóíóÇÏöí ÓóÈóÇ ÚóäúåóÇ æóØóÇáó ÇäúÊöÞóÇáõåóÇ
æóÇáúÃóßúËóÑõ ÚóÏóãõ Êóäúæöíäöåö ÞóÇáó ßõËóíøöÑñ:
ÃóíóÇÏöí ÓóÈóÇ íóÇ ÚóÒøõ ãóÇ ßõäúÊõ ÈóÚúÏóßõãú ... Ýóáóãú íóÍúáõ ÈöÇáúÚóíúäóíúäö ÈóÚúÏóßö ãóäúÙóÑõ
æóÇáúÃóíóÇÏöí æóÇáúÃóíúÏöí Ýöíåö ÌóãúÚõ íóÏò. æóÇáúíóÏõ ÈöãóÚúäóì ÇáØøóÑöíÞö.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõãú ÐóåóÈõæÇ Ýöí ãóÐóÇåöÈó ÔóÊøóì íóÓúáõßõæäó ãöäúåóÇ Åöáóì ÃóÞúØóÇÑò ÚöÏøóÉò ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ßõäøóÇ ØóÑÇÆöÞó ÞöÏóÏÇð [ÇáúÌöäø: 11] . æóÞöíáó: ÇáúÃóíóÇÏöí ÌóãúÚõ íóÏò ÈöãóÚúäóì ÇáäøöÚúãóÉö áöÃóäøó ÓóÈóÃð ÊóáöÝóÊú ÃóãúæóÇáõåõãú.
æóßóÇäóÊú ÓóÈóÃñ ÞóÈöíáóÉð ÚóÙöíãóÉð ÊóäúÞóÓöã Åöáóì ÚÔÑ ÃóÝúÎóÇÐò æóåõãõ: ÇáúÃóÒúÏõ¡ æóßöäúÏóÉõ¡ æóãóÐúÍöÌõ¡ æóÇáúÃóÔúÚóÑöíøõæäó¡ æóÃóäúãóÇÑõ¡ æóÈóÌöíáóÉõ¡ æóÚóÇãöáóÉõ¡ æóåõãú ÎõÒóÇÚóÉõ¡ æóÛóÓøóÇäõ¡ æóáóÎúãñ¡ æóÌõÐóÇãõ.
ÝóáóãøóÇ ÝóÇÑóÞõæÇ ãóæóÇØöäóåõãú ÝóÇáÓøöÊøóÉõ ÇáúÃóæøóáõæäó ÊóÝóÑøóÞõæÇ Ýöí Çáúíóãóäö æóÇáúÃóÑúÈóÚóÉõ ÇáúÃóÎúíóÑõæäó ÎóÑóÌõæÇ Åöáóì ÌöåóÇÊò ÞóÇÕöíóÉò ÝóáóÍöÞóÊö ÇáúÃóÒúÏõ ÈöÚõãóÇäó¡ æóáóÍöÞóÊú ÎõÒóÇÚóÉõ ÈöÊöåóÇãóÉó Ýöí ãóßøóÉó¡ æóáóÍöÞóÊö ÇáúÃóæúÓõ æóÇáúÎóÒúÑóÌõ ÈöíóËúÑöÈó¡ æóáóÚóáøóåõãú ãóÚúÏõæÏõæäó Ýöí áóÎúãò¡ æóáóÍöÞóÊú ÛóÓøóÇäõ ÈöÈõÕúÑóì æóÇáúÛõæóíúÑö ãöäú ÈöáóÇÏö ÇáÔøóÇãö¡ æóáóÍöÞóÊú áóÎúãñ ÈöÇáúÚöÑóÇÞö.
æóÞóÏú ÐóßóÑó Ãóåúáõ ÇáúÞóÕóÕö áöåóÐóÇ ÇáÊøóÝóÑøõÞö ÓóÈóÈðÇ åõæó ÃóÔúÈóåõ ÈöÇáúÎõÑóÇÝóÇÊö ÝóÃóÚúÑóÖúÊõ Úóäú ÐößúÑöåö¡ æóåõæó ãóæúÌõæÏñ Ýöí ßõÊõÈö ÇáÓøöíóÑö æóÇáÊøóæóÇÑöíÎö. æóÚöäúÏöí Ãóä Ðóáöß áóÇ íóÎúáõæ ãöäú ÎöÐúáóÇäò ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÓóáóÈóåõãõ ÇáÊøóÝóßøõÑó Ýöí ÇáÚæÇÞÈ ÝÇÓÊÎÝø ÇáÔøóíúØóÇäõ ÃóÍúáóÇãóåõãú ÝóÌóÒöÚõæÇ ãöäö ÇäúÞöáóÇÈö ÍóÇáöåöãú æóáöãó íóÊóÏóÑøóÚõæÇ ÈöÇáÕøóÈúÑö Íöíäó ÓõáöÈóÊú Úóäúåõãõ ÇáäøöÚúãóÉõ æóáóãú íóÌúÃóÑõæÇ Åöáóì Çááøóåö ÈöÇáÊøóæúÈóÉö ÝóÈóÚóËóåõãõ ÇáúÌóÒóÚõ æóÇáØøõÛúíóÇäõ æóÇáúÚöäóÇÏõ æóÓõæÁõ ÇáÊøóÏúÈöíÑö ãöäú ÑõÄóÓóÇÆöåöãú Úóáóì Ãóäú ÝóÇÑóÞõæÇ ÃóæúØóÇäóåõãú ÚöæóÖðÇ ãöäú Ãóäú íóáõãøõæÇ ÔóÚúËóåõãú æóíõÑúÞöÚõæÇ ÎóÑúÞóåõãú ÝóÊóÔóÊøóÊõæÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö¡ æóáóÇ íóÎúÝóì ãóÇ íõáóÇÞõæäó Ýöí Ðóáößó ãöäú äóÕóÈò æóÌõæÚò æóäóÞúÕò ãöäó ÇáúÃóäúÝõÓö æóÇáúÍóãõæáóÉö æóÇáúÃóÒúæóÇÏö æóÇáúÍõáõæáö Ýöí ÏöíóÇÑö ÃóÞúæóÇãò áóÇ íóÑúËõæäó áöÍóÇáöåöãú æóáóÇ íóÓúãóÍõæäó áóåõãú ÈöãõÞóÇÓóãóÉö ÃóãúæóÇáöåöãú Ýóíóßõæäõæäó Èóíúäóåõãú ÚóÇÝöíäó.(22/179)
æóÌõãúáóÉõ Åöäøó Ýöí Ðáößó áóÂíÇÊò áößõáøö ÕóÈøóÇÑò ÔóßõæÑò ÊóÐúíöíáñ ÝóáöÐóáößó ÞõØöÚóÊú¡ æóÇÝúÊöÊóÇÍõåóÇ ÈöÃóÏóÇÉö ÇáÊæßíÏ ááÇåÊãÇã ÈÇáúÎÈÑ. æóÇáúãõÔóÇÑõ Åöáóíúåö ÈöÐóáößó åõæó ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäú Þóæúáöåö: áóÞóÏú ßÇäó áöÓóÈóÅò Ýöí ãÓÇßäåã ÂíóÉ [ÓÈÃ: 15] .
æóíóÙúåóÑõ Ãóäøó åóÐóÇ ÇáÊøóÐúíöíáó ÊóäúåöíóÉñ áöáúÞöÕøóÉö æóÃóäøó ãóÇ ÈóÚúÏó åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ãõÊóÚóáøöÞñ ÈöÇáúÛóÑóÖö ÇáúÃóæøóáö ÇáúãõÊóÚóáøöÞö ÈöÃóÞúæóÇáö ÇáúãõÔúÑößöíäó æóÇáúãõäúÊóÞóáö ãöäúåõ Åöáóì ÇáúÚöÈúÑóÉö ÈöÏóÇæõÏó æóÓõáóíúãóÇäó æóÇáúãõãóËøóáö áöÍóÇáö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöíåö ÈöÍóÇáö Ãóåúáö ÓóÈóÃò.
æóÌõãöÚó «ÇáúÂíóÇÊõ» áöÃóäøó Ýöí Êöáúßó ÇáúÞöÕøóÉö ÚöÏøóÉõ ÂíóÇÊò æóÚöÈóÑò ÝóÍóÇáóÉõ ãóÓóÇßöäöåöãú ÂíóÉñ Úóáóì ÞõÏúÑóÉö Çááøóåö æóÑóÍúãóÊöåö æóÅöäúÚóÇãöåö¡ æóÝöíåö ÂíóÉñ Úóáóì Ãóäøóåõ ÇáúæóÇÍöÏõ ÈöÇáÊøóÕóÑøõÝö¡ æóÝöí ÅöÑúÓóÇáö ÓíÑ ÇáÚÑã Úóáóíúåöã ÂíóÉñ
Úáì ÇäúÝöÑóÇÏå ÊóÚóÇáóì ÈöÇáÊøóÕóÑøõÝö¡ æóÚóáóì Ãóäøóåõ ÇáúãõäúÊóÞöãõ æóÚóáóì Ãóäøóåõ æóÇÍöÏñ¡ ÝóáöÐóáößó ÚóÇÞóÈóåõãú Úóáóì ÇáÔøöÑúßö¡ æóÝöí ÇäúÚößóÇÓö ÍóÇáöåöãú ãöäó ÇáÑøóÝóÇåóÉö Åöáóì ÇáÔøóÙóÝö ÂíóÉñ Úóáóì ÊóÞóáøõÈö ÇáúÃóÍúæóÇáö æóÊóÛóíøõÑö ÇáúÚóÇáóãö æóÂíóÉñ Úáì ÕöÝóÇÊ ÇáúÃóÝúÚóÇá áöáøóåö ÊóÚóÇáóì ãöäú ÎóáúÞò æóÑöÒúÞò æóÅöÍúíóÇÁò æóÅöãóÇÊóÉò¡ æóÝöí Ðóáößó ÂíóÉñ ãöäú ÚóÏóãö ÇáöÇØúãöÆúäóÇäö áöÏóæóÇãö ÍóÇáò Ýöí ÇáúÎóíúÑö æóÇáÔøóÑøö. æóÝöíãóÇ ßóÇäó ãöäú ÚõãúÑóÇäö ÅöÞúáöíãöåöãú æóÇÊøöÓóÇÚö ÞõÑóÇåõãú Åöáóì ÈöáóÇÏö ÇáÔøóÇãö ÂíóÉñ Úóáóì ãóÈúáóÛö ÇáúÚõãúÑóÇäö æóÚöÙóãö ÇáÓøõáúØóÇäö ãöäú ÂíóÇÊö ÇáÊøóÕóÑøõÝóÇÊö¡ æóÂíóÉñ Úóáóì Ãóäøó ÇáúÃóãúäó ÃóÓóÇÓõ ÇáúÚõãúÑóÇäö. æóÝöí Êóãóäøöíåöãú ÒóæóÇáó Ðóáößó ÂíóÉñ Úóáóì ãóÇ ÞóÏú ÊóÈúáõÛõåõ ÇáúÚõÞõæáõ ãöäó ÇáöÇäúÍöØóÇØö ÇáúãõÝúÖöí Åöáóì ÇÎúÊöáóÇáö ÃõãõæÑö ÇáúÃõãøóÉö æóÐóåóÇÈö ÚóÙóãóÊöåóÇ¡ æóÝöíãóÇ ÕóÇÑõæÇ Åöáóíúåö ãöäó ÇáäøõÒõæÍö Úóäö ÇáúÃóæúØóÇäö æóÇáÊøóÔóÊøõÊö Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÂíóÉñ Úáì ãóÇ íáÌìÁ ÇáöÇÖúØöÑóÇÑõ Åöáóíúåö ÇáäøóÇÓó ãöäö ÇÑúÊößóÇÈö ÇáúÃóÎúØóÇÑö æóÇáúãóßóÇÑöåö ßóãóÇ íóÞõæáõ ÇáúãËá: ÇáúÍãì ÃÖÑÚÊäí Åöáóíúßó.
æóÇáúÌóãúÚõ Èóíúäó ÕóÈøóÇÑò æÔóßõæÑò Ýöí ÇáúæóÕúÝö áöÅöÝóÇÏóÉö Ãóäøó æóÇÌöÈó ÇáúãõÄúãöäö ÇáÊøóÎóáøõÞõ ÈöÇáúÎõáõÞóíúäö æóåõãóÇ: ÇáÕøóÈúÑõ Úóáóì ÇáúãóßóÇÑöåö¡ æóÇáÔøõßúÑõ Úóáóì ÇáäøöÚóãö¡ æóåóÄõáóÇÁö ÇáúãõÊóÍóÏøóËõ Úóäúåõãú áóãú íÔßÑæÇ ÇáäøöÚúãóÉ ÝíØÑæåÇ¡ æóáóãú íóÕúÈöÑõæÇ Úóáóì ãóÇ ÃóÕóÇÈóåõãú ãöäú ÒóæóÇáöåóÇ ÝóÇÖúØóÑóÈóÊú äõÝõæÓõåõãú æóÚóãøóåõãõ ÇáúÌóÒóÚõ ÝóÎóÑóÌõæÇ ãöäú ÏöíóÇÑöåöãú æóÊóÝóÑøóÞõæÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö¡ æóáóÇ ÊÓúÃóá ÚóãøóÇ áóÇ Þæå Ýöí Ðóáößó ãöäó ÇáúãóÊóÇáöÝö æóÇáúãóÐóáøóÇÊö.
ÝóÇáÕøóÈøóÇÑõ íóÚúÊóÈöÑõ ãöäú Êöáúßó ÇáúÃóÍúæóÇáö ÝóíóÚúáóãõ Ãóäøó ÇáÕøóÈúÑó Úóáóì ÇáúãóßóÇÑöåö ÎóíúÑñ ãöäó ÇáúÌóÒóÚö æóíóÑúÊóßöÈõ ÃóÎóÝøó ÇáÖøóÑóÑóíúäö¡ æóáóÇ íóÓúÊóÎöÝøõåõ ÇáúÌóÒóÚõ ÝóíõáúÞöí ÈöäóÝúÓöåö Åöáóì ÇáúÃóÎúØóÇÑö æóáóÇ íóäúÙõÑõ Ýöí ÇáúÚóæóÇÞöÈö.(22/180)
æóÇáÔøóßõæÑõ íóÚúÊóÈöÑõ ÈöãóÇ ÃõÚúØöíó ãöäó ÇáäøöÚóãö ÝóíóÒúÏóÇÏõ ÔõßúÑðÇ áöáøóåö ÊóÚóÇáóì æóáóÇ íóÈúØóÑõ ÇáäøöÚúãóÉó æóáóÇ íóØúÛóì ÝóíõÚóÇÞóÈó ÈöÓóáúÈöåóÇ ßóãóÇ ÓõáöÈóÊú Úóäúåõãú¡ æóãöäú æóÑóÇÁö Ðóáößó Ãóäú íóÍúÑöãóåõãõ Çááøóåõ ÇáÊøóæúÝöíÞó. æóÃóäú íõÞúÐóÝó Èöåöãõ ÇáúÎöÐúáóÇäõ Ýöí ÈõäóíøóÇÊö ÇáØøóÑöíÞö.
æóÝöí ÇáúÂíóÉö ÏóáóÇáóÉñ æóÇÖöÍóÉñ Úóáóì Ãóäøó ÊóÃúãöíäó ÇáØøóÑöíÞö æóÊóíúÓöíÑó ÇáúãõæóÇÕóáóÇÊö æóÊóÞúÑöíÈó ÇáúÈõáúÏóÇäö áöÊóíúÓöíÑö ÊóÈóÇÏõáö ÇáúãóäóÇÝöÚö æóÇÌúÊöáóÇÈö ÇáúÃóÑúÒóÇÞö ãöäú åõäóÇ æóãöäú åõäóÇßó äöÚúãóÉñ ÅöáóåöíøóÉñ æóãóÞúÕöÏñ ÔóÑúÚöíøñ íõÍöÈøõåõ Çááøóåõ áöãóäú íõÍöÈøõ Ãóäú íóÑúÍóãóåõ ãöäú ÚöÈóÇÏöåö ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐú ÌóÚóáúäóÇ ÇáúÈóíúÊó ãóËÇÈóÉð áöáäøóÇÓö æóÃóãúäÇð [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 125] æóÞóÇáó: æóÅöÐú ÞÇáó ÅöÈúÑÇåöíãõ ÑóÈøö ÇÌúÚóáú åóÐóÇ ÈóáóÏÇð ÂãöäÇð æóÇÑúÒõÞú Ãóåúáóåõ ãöäó ÇáËøóãóÑÇÊö [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 126] æóÞóÇáó: æóÂãóäóåõãú ãöäú ÎóæúÝò [ÞõÑóíúÔ: 4] ÝóáöÐóáößó ÞóÇáó åõäóÇ: æóÌóÚóáúäÇ Èóíúäóåõãú æóÈóíúäó ÇáúÞõÑóì ÇáøóÊöí ÈÇÑóßúäÇ ÝöíåÇ ÞõÑìð ÙÇåöÑóÉð æóÞóÏøóÑúäÇ ÝöíåóÇ ÇáÓøóíúÑó ÓöíÑõæÇ ÝöíåÇ áóíÇáöíó æóÃóíøóÇãÇð Âãöäöíäó [ÓÈÃ:
18] .
æóÚóáóì Ãóäøó ÇáúÅöÌúÍóÇÝó Ýöí ÅöíÝóÇÁö ÇáäøöÚúãóÉö ÍóÞøóåóÇ ãöäó ÇáÔøõßúÑö íõÚóÑøöÖõ ÈöåóÇ áöáÒøóæóÇáö æóÇäúÞöáóÇÈö ÇáúÃóÍúæóÇáö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÖóÑóÈó Çááøóåõ ãóËóáðÇ ÞóÑúíóÉð ßÇäóÊú ÂãöäóÉð ãõØúãóÆöäøóÉð íóÃúÊöíåÇ ÑöÒúÞõåÇ ÑóÛóÏÇð ãöäú ßõáøö ãóßÇäò ÝóßóÝóÑóÊú ÈöÃóäúÚõãö Çááøóåö ÝóÃóÐÇÞóåóÇ Çááøóåõ áöÈÇÓó ÇáúÌõæÚö æóÇáúÎóæúÝö ÈöãÇ ßÇäõæÇ íóÕúäóÚõæäó [ÇáäøóÍúá:
112] .
ãöäú ÃóÌúáö Ðóáößó ßõáøöåö ßóÇäó ÍóÞøðÇ Úóáóì æõáóÇÉö ÃõãõæÑö ÇáúÃõãøóÉö Ãóäú íóÓúÚóæúÇ ÌõåúÏóåõãú Ýöí ÊóÃúãöíäö ÇáúÈöáóÇÏö æóÍöÑóÇÓóÉö ÇáÓøõÈõáö æóÊóíúÓöíÑö ÇáúÃóÓúÝóÇÑö æóÊóÞúÑöíÑö ÇáúÃóãúäö Ýöí ÓóÇÆöÑö äóæóÇÍöí ÇáúÈöáóÇÏö ÌóáöíáöåóÇ æóÕóÛöíÑöåóÇ ÈöãõÎúÊóáöÝö ÇáúæóÓóÇÆöáö¡ æóßóÇäó Ðóáößó ãöäú Ãóåóãøö ãóÇ ÊõäúÝóÞõ Ýöíåö ÃóãúæóÇáõ ÇáúãõÓúáöãöíäó æóãóÇ íóÈúÐõáõ Ýöíåö Ãóåúáõ ÇáúÎóíúÑö ãöäó ÇáúãõæÓöÑöíäó ÃóãúæóÇáóåõãú ÚóæúäðÇ Úóáóì Ðóáößó¡ æóÐóáößó ãöäú ÑóÍúãóÉö Ãóåúáö ÇáúÃóÑúÖö ÇáúãóÔúãõæáóÉö
áöÞóæúáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó «ÇÑúÍóãõæÇ ãóäú Ýöí ÇáúÃóÑúÖö íóÑúÍóãúßõãú ãóäú Ýöí ÇáÓøóãóÇÁö»
. æóßóÇäó ÍóÞøðÇ Úóáóì Ãóåúáö ÇáúÚöáúãö æóÇáÏøöíäö Ãóäú íõÑúÔöÏõæÇ ÇáúÃóÆöãøóÉó æóÇáúÃõãøóÉó Åöáóì ØóÑöíÞö ÇáúÎóíúÑö æóÃóäú íõäóÈøöåõæÇ Úóáóì ãóÚóÇáöãö Ðóáößó ÇáØøóÑöíÞö æóãóÓóÇáößöåö ÈöÇáÊøóÝúÕöíáö Ïõæäó ÇáúÅöÌúãóÇáö¡ ÝóÞóÏö ÇÝúÊóÞóÑóÊö ÇáúÃõãøóÉõ Åöáóì ÇáúÚóãóáö æÓÆãÊ ÇáúÃóÞúæóÇá.(22/181)
æóáóÞóÏú ÕóÏøóÞó Úóáóíúåöãú ÅöÈúáöíÓõ Ùóäøóåõ ÝóÇÊøóÈóÚõæåõ ÅöáøóÇ ÝóÑöíÞðÇ ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó (20) æóãóÇ ßóÇäó áóåõ Úóáóíúåöãú ãöäú ÓõáúØóÇäò ÅöáøóÇ áöäóÚúáóãó ãóäú íõÄúãöäõ ÈöÇáúÂÎöÑóÉö ãöãøóäú åõæó ãöäúåóÇ Ýöí Ôóßøò æóÑóÈøõßó Úóáóì ßõáøö ÔóíúÁò ÍóÝöíÙñ (21)
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÇáúÂíóÇÊ 20 Åöáóì 21]
æóáóÞóÏú ÕóÏøóÞó Úóáóíúåöãú ÅöÈúáöíÓõ Ùóäøóåõ ÝóÇÊøóÈóÚõæåõ ÅöáÇøó ÝóÑöíÞÇð ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó (20) æóãÇ ßÇäó áóåõ Úóáóíúåöãú ãöäú ÓõáúØÇäò ÅöáÇøó áöäóÚúáóãó ãóäú íõÄúãöäõ ÈöÇáúÂÎöÑóÉö ãöãøóäú åõæó ãöäúåÇ Ýöí Ôóßøò æóÑóÈøõßó Úóáì ßõáøö ÔóíúÁò ÍóÝöíÙñ (21)
ÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäøó åóÐóÇ ÚóØúÝñ Úóáóì Þóæúáöåö: æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ åóáú äóÏõáøõßõãú Úóáì ÑóÌõáò [ÓÈÃ: 7] ÇáúÂíóÉó æóÃóä ãóÇ ÈóíäåãóÇ ãöäó ÇáúÃóÎúÈóÇÑö ÇáúãóÓõæÞóÉö áöáöÇÚúÊöÈóÇÑö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó æóÇÞöÚñ ãóæúÞöÚó ÇáöÇÓúÊöØúÑóÇÏö æóÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö Ýóíóßõæäõ ÖóãöíÑõ Úóáóíúåöãú ÚóÇÆöÏðÇ Åöáóì ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ãöäú Þóæúáöåö: æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ åóáú äóÏõáøõßõãú ÇáóÎú. æóÇáøóÐöí ÏóÑóÌó Úóáóíúåö ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó Ãóäøó ÖóãöíÑó Úóáóíúåöãú ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÓóÈóÃò ÇáúãõÊóÍóÏøóËö Úóäúåõãú. æóáóßöäú áóÇ ãóÝóÑøó ãöäú Ãóäøó Þóæúáóåõ ÊóÚóÇáóì ÈóÚúÏó Ðóáößó: Þõáö ÇÏúÚõæÇ ÇáøóÐöíäó ÒóÚóãúÊõãú ãöäú Ïõæäö Çááøóåö [ÓÈÃ: 22] ÇáúÂíóÇÊö åõæó ÚóæúÏñ Åöáóì ãõÍóÇÌøóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáúãõäúÊóÞóáö ãöäúåóÇ ÈöÐößúÑö ÞöÕøóÉö ÏóÇæõÏó æóÓõáóíúãóÇäó æóÃóåúáö ÓóÈóÃò. æóÕóáõæÍóíøóÉõ ÇáúÂíóÉ ááãÍãáíä äÇÔÆÉ ãöäú ãóæúÞöÚöåóÇ¡ æóåóÐóÇ ãöäú ÈóáóÇÛóÉö ÇáúÞõÑúÂäö ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏóÉö ãöäú ÊóÑúÊöíÈö ãóæóÇÞöÚö ÇáúÂíóÉö.
ÝóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÊóäúÈöíåõ ÇáúãõÄúãöäöíäó Åöáóì ãóßóÇÆöÏö ÇáÔøóíúØóÇäö æóÓõæÁö ÚóÇÞöÈóÉö ÃóÊúÈóÇÚöåö áöíóÍúÐóÑõæåõ æóíóÓúÊóíúÞöÙõæÇ áößóíúÏöåö ÝóáóÇ íóÞóÚõæÇ Ýöí ÔóÑóßö æóÓúæóÓóÊöåö.
ÝóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÇáÔøóíúØóÇäó Óóæøóáó áöáúãõÔúÑößöíäó Ãóæú Óóæøóáó áöáúãõãóËøóáö Èöåöãú ÍóÇáõ ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáúÅöÔúÑóÇßó
ÈöÇáúãõäúÚöãö æóÍóÓøóäó áóåõãú ÖöÏøó ÇáäøöÚúãóÉö ÍóÊøóì Êóãóäøóæúåõ æóÊóæóÓøóãó Ýöíåöãõ ÇáöÇäúÎöÏóÇÚó áóåõ ÝóÃóáúÞóì Åöáóíúåöãú æóÓúæóÓóÊóåõ æóßóÑøóåó Åöáóíúåöãú äóÕóÇÆöÍó ÇáÕøóÇáöÍöíäó ãöäúåõãú ÝóÕóÏóÞó ÊóæóÓøõãõåõ Ýöíåöãú Ãóäøóåõãú íóÃúÎõÐõæäó ÈöÏóÚúæóÊöåö ÝóÞóÈöáõæåóÇ æóÃóÚúÑóÖõæÇ Úóäú ÎöáóÇÝöåóÇ ÝóÇÊøóÈóÚõæåõ.
ÝóÝöí Þóæúáöåö: ÕóÏøóÞó Úóáóíúåöãú ÅöÈúáöíÓõ Ùóäøóåõ ÅöíÌóÇÒõ ÍóÐúÝò áöÃóäøó ÕöÏúÞó ÇáÙøóäøö ÇáúãõÝóÑøóÚö Úóäúåõ ÇÊøöÈóÇÚõåõãú íóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõ ÏóÚóÇåõãú Åöáóì ÔóíúÁò ÙóÇäøðÇ ÇÓúÊöÌóÇÈóÉó ÏóÚúæóÊöåö ÅöíøóÇåõãú.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÕóÏøóÞó ÈöÊóÎóÝöíÝö ÇáÏøóÇáö Ýó ÅöÈúáöíÓõ ÝóÇÚöáñ æÙóäøóåõ ãóäúÕõæÈñ Úóáóì äóÒúÚö ÇáúÎóÇÝöÖö¡ Ãóíú Ýöí Ùóäøöåö. æÚóáóíúåöãú ãõÊóÚóáøöÞñ Èö ÕóÏøóÞó áöÊóÖúãöíäöåö ãóÚúäóì ÃóæúÞóÚó Ãóæú ÃóáúÞóì¡ Ãóíú ÃóæúÞóÚó Úóáóíúåöãú Ùóäøóåõ ÝóÕóÏóÞó Ýöíåö. æóÇáÕøöÏúÞõ ÈöãóÚúäóì ÇáúÅöÕóÇÈóÉö Ýöí ÇáÙøóäøö áöÃóäøó ÇáúÅöÕóÇÈóÉó ãõØóÇÈöÞóÉñ áöáúæóÇÞöÚö Ýóåöíó ãöäú ÞóÈöíáö ÇáÕøöÏúÞö. ÞóÇáó ÃóÈõæ ÇáúÛõæáö ÇáØøõåóæöíøõ ãöäú ÔõÚóÑóÇÁö ÇáúÍóãóÇÓóÉö:
ÝóÏóÊú äóÝúÓöí æóãóÇ ãóáóßóÊú íóãöíäöí ... ÝóæóÇÑöÓó ÕóÏóÞóÊú Ýöíåöãú Ùõäõæäöí(22/182)
æóÞóÑóÃó ÚóÇÕöãñ æóÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÎóáóÝñ ÕóÏøóÞó ÈöÊóÔúÏöíÏö ÇáÏøóÇáö ÈöãóÚúäóì ÍóÞøóÞó Ùóäøóåõ Úóáóíúåöãú Íöíäó ÇäúÎóÏóÚõæÇ áöæóÓúæóÓóÊöåö Ýóåõæó áóãøóÇ æóÓúæóÓó áóåõãú Ùóäøó Ãóäøóåõãú íõØöíÚõæäóåõ ÝóÌóÏøó Ýöí ÇáúæóÓúæóÓóÉö ÍóÊøóì ÇÓúÊóåúæóÇåõãú ÝóÍóÞøóÞó Ùóäøóåõ Úóáóíúåöãú.
æóÝöí (Úóáóì) ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó Úóãóáó ÅöÈúáöíÓó ßóÇäó ãöäú ÌöäúÓö ÇáÊøóÛóáøõÈö æóÇáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö Úóáóíúåöãú.
æóÞóæúáõåõ: ÝóÇÊøóÈóÚõæåõ ÊóÝúÑöíÚñ æóÊóÚúÞöíÈñ Úóáóì ÝöÚúáö ÕóÏøóÞó Úóáóíúåöãú ÅöÈúáöíÓõ Ùóäøóåõ Ãóíú ÊóÍóÞøóÞó Ùóäøõåõ Íöíäó ÇäúÝóÚóáõæÇ áöÝöÚúáö æóÓúæóÓóÊöåö ÝóÈóÇÏóÑõæÇ Åöáóì ÇáúÚóãóáö ÈöãóÇ ÏóÚóÇåõãú Åöáóíúåö ãöäó ÇáúÅöÔúÑóÇßö æóÇáúßõÝúÑóÇäö.
æÅöáøóÇ ÝóÑöíÞÇð ÇÓúÊöËúäóÇÁñ ãöäú ÖóãöíÑö ÇáÑøóÝúÚö Ýöí ÝóÇÊøóÈóÚõæåõ æóåõæó ÇÓúÊöËúäóÇÁñ ãõÊøóÕöáñ Åöäú ßóÇäó ÖóãöíÑõ «ÇÊøóÈóÚõæåõ» ÚóÇÆöÏðÇ Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó æóÃóãøóÇ Åöäú ßóÇäó ÚóÇÆöÏðÇ Úóáóì Ãóåúáö ÓóÈóÅò ÝóíõÍúÊóãóáõ ÇáöÇÊøöÕóÇáõ Åöäú ßóÇäó Ýíåã ãõÄãäíä æóÅöáøóÇ Ýóåõæó ÇÓúÊöËúäóÇÁñ ãõäúÞóØöÚñ¡ Ãóíú áóãú íóÚúÕöåö Ýöí Ðóáößó ÅöáøóÇ ÝóÑöíÞñ ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó æóåõãõ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ãöäú Ãóåúáö ãóßøóÉó¡ Ãóæö ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ãöäú Ãóåúáö ÓóÈóÅò. ÝóáóÚóáøó Ýöíåöãú ØóÇÆöÝóÉð ãõÄúãöäöíäó ãöãøóäú äóÌóæúÇ ÞóÈúáó ÅöÑúÓóÇáö Óóíúáö ÇáúÚóÑöãö.
æóÇáúÝóÑöíÞõ: ÇáØøóÇÆöÝóÉõ ãõØúáóÞðÇ¡ æóÇÓúÊöËúäóÇÄõåóÇ ãöäú ÖóãöíÑö ÇáúÌóãóÇÚóÉö íõÄúÐöäõ ÈöÃóäøóåõãú Þóáöíáñ ÈöÇáäøöÓúÈóÉö áöáúÈóÞöíøóÉö¡ æóÅöáøóÇ ÝóÅöäøó ÇáúÝóÑöíÞó íóÕúÏõÞõ ÈöÇáúÌóãóÇÚóÉö ÇáúßóËöíÑóÉö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÑöíÞÇð åóÏì æóÝóÑöíÞÇð ÍóÞøó Úóáóíúåöãõ ÇáÖøóáÇáóÉõ [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 30] .
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúãõÄúãöäöíäó áöáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞö æãöäó ÊóÈúÚöíÖöíøóÉñ¡ Ãóíú ÅöáøóÇ ÝóÑöíÞðÇ åõãú ÈóÚúÖõ ÌóãóÇÚóÇÊö ÇáúãõÄúãöäöíäó Ýöí ÇáúÃóÒúãóÇäö æóÇáúÈõáúÏóÇäö.
æóÞóæúáõåõ: æóãÇ ßÇäó áóåõ Úóáóíúåöãú ãöäú ÓõáúØÇäò Ãóíú ãóÇ ßóÇäó áöáÔøóíúØóÇäö ãöäú ÓõáúØóÇäò Úóáóì ÇáøóÐöíäó ÇÊøóÈóÚõæåõ.
æóÝöÚúáõ ßÇäó Ýöí ÇáäøóÝúíö ãóÚó ãöäú ÇáøóÊöí ÊõÝöíÏõ ÇáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞó Ýöí ÇáäøóÝúíö íõÝöíÏõ ÇäúÊöÝóÇÁó ÇáÓøõáúØóÇäö¡ Ãóíö Çáúãõáúßö æóÇáÊøóÕúÑöíÝö áöáÔøóíúØóÇäö¡ Ãóíú áóíúÓóÊú áóåõ ÞõÏúÑóÉñ ÐóÇÊöíøóÉñ åõæó ãõÓúÊóÞöáøñ ÈöåóÇ íóÊóÕóÑøóÝõ ÈöåóÇ Ýöí ÇáúÚóÇáóãö ßóíúÝó íóÔóÇÁõ áöÃóäøó Êöáúßó ÇáúÞõÏúÑóÉó ÎóÇÕøóÉñ ÈöÇááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: ÅöáøóÇ áöäóÚúáóãó ÇÓúÊöËúäóÇÁñ ãöäú Úöáóáò. ÝóíõÝöíÏõ Ãóäøó ÊóÃúËöíÑó æóÓúæóÓóÊöåö Ýöíåöãú ßóÇäó ÈöÊóãúßöíäò ãöäó Çááøóåö¡ Ãóíú áóßöäú ÌóÚóáúäóÇ ÇáÔøóíúØóÇäó ÓóÈóÈðÇ íóÊóæóÌøóåõ Åöáóì ÚõÞõæáöåöãú æóÅöÑóÇÏóÊöåöãú ÝóÊõÎóÇãöÑõåóÇ æóÓúæóÓóÊõåõ ÝóíóÊóÃóËøóÑõ ãöäúåóÇ ÝóÑöíÞñ æóíóäúÌõæ ãöäúåóÇ ÝóÑöíÞñ ÈöãóÇ ÃóæúÏóÚó Çááøóåõ Ýöí åóÄõáóÇÁö(22/183)
æóåóÄõáóÇÁö ãöäú ÞõæøóÉ ÇáÇäÝÚÇá Ãóæ ÇáããÇäÚÉ Úóáóì ÍóÓóÈö ÇáÓøõäóäö ÇáøóÊöí ÃóæúÏóÚóåóÇ Çááøóåõ Ýöí ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ ãöäú Úõãõæãö ÓõáúØóÇäò¡ æóÍõÐöÝó ÇáúãõÓúÊóËúäóì æóÏóáøó Úóáóíúåö ÚöáøóÊõåõ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÅöáøóÇ ÓõáúØóÇäðÇ áöäóÚúáóãó ãóäú íõÄúãöäõ ÈöÇáúÂÎöÑóÉö. ÝóíóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøóåõ ÓõáúØóÇäñ ãóÌúÚõæáñ áóåõ ÈöÌóÚúáö Çááøóåö ÈöÞóÑöíäóÉö Ãóäøó ÊóÚúáöíáóåõ ãõÓúäóÏñ Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúÌóáóÇáóÉö.
æóÇäúÙõÑú ãóÇ ÞõáúäóÇåõ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÚöÈÇÏöí áóíúÓó áóßó Úóáóíúåöãú ÓõáúØÇäñ ÅöáøóÇ ãóäö ÇÊøóÈóÚóßó ãöäó ÇáúÛÇæöíäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍöÌúÑö [42] æóÖõãøóåõ Åöáóì ãóÇ ÞõáúäóÇåõ åõäóÇ.
æóÇÞúÊõÕöÑó ãóäú Úóáøóáó Êóãúßöíäö ÇáÔøóíúØóÇäö ãöäó ÇáÓøõáúØóÇäö Úóáóì ÊóãúíöíÒö ãóäú íõÄúãöäõ ÈöÇáúÂÎöÑóÉö æóãóäú áóÇ íõÄúãöäõ ÈöåóÇ áöãõÑóÇÚóÇÉö ÃóÍúæóÇáö ÇáøóÐöíäó ÓóÈóÞóÊú Åöáóíúåöãõ ÇáúãóæúÚöÙóÉõ ÈöÃóåúáö ÓóÈóÅò æóåõãú ßõÝøóÇÑõ ÞõÑóíúÔò áöÃóä ÌÍæÏåã ÇáúÂÎöÑóÉ ÞóÑöíäñ áöáÔøöÑúßö æóãõÓóÇæò áóåõ ÝóÅöäøóåõãú áóæú ÂãóäõæÇ ÈöÇáúÂÎöÑóÉö áóÂãóäõæÇ ÈöÑóÈøöåóÇ æóåõæó ÇáÑøóÈøõ ÇáúæóÇÍöÏõ ÇáøóÐöí áóÇ ÔóÑöíßó áóåõ¡ æóÅöáøóÇ ÝóÅöäøó Úöáóáó ÌóÚúáö ÇáÔøóíúØóÇäö áöáúæóÓúæóÓóÉö ßóËöíÑóÉñ ãóÑúÌöÚõåóÇ Åöáóì ÊóãúíöíÒö ÇáúßõÝøóÇÑö ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó¡ æóÇáúãõÊøóÞöíäó ãöäó ÇáúãõÚúÑöÖöíäó. æóßõäøöíó Èö «äóÚúáóãó» Úóäú ÅöÙúåóÇÑö ÇáÊøóãúíöíÒö Èóíúäó ÇáúÍóÇáóíúäö áöÃóäøó ÇáÙøõåõæÑó íõáóÇÒöãõ ÇáúÚöáúãó Ýöí ÇáúÚÑÝ. ÞóÇáó ÞÈíÖÉ ÇáØøóÇÆöíøõ ãöäú ÑöÌóÇáö ÍóÑúÈö Ðöí ÞóÇÑò:
æóÃóÞúÈóáúÊõ æóÇáúÎóØøöíøõ íóÎúØõÑõ ÈóíúäóäóÇ ... áöÃóÚúáóãó ãóäú ÌóÈóÇäõåóÇ ãöäú ÔõÌóÇÚöåóÇ
ÃóÑóÇÏó áöíóÊóãóíøóÒó ÇáúÌóÈóÇäõ ãöäó ÇáÔøõÌóÇÚö ÝóíóÚúáóãõåõ ÇáäøóÇÓõ¡ ÝóÅöäøó ÛóÑóÖóåõ ÇáúÃóåóãøó ÅöÙúåóÇÑõ ÔóÌóÇÚóÉö äóÝúÓöåö áöËöÞóÊöåö ÈöåóÇ áóÇ ÇÎúÊöÈóÇÑõ ÔóÌóÇÚóÉö ÃóÞúÑóÇäöåö æóÅöáøóÇ áóßóÇäó ãõÊóÑóÏøöÏðÇ Ýöí ÅöÞúÏóÇãöåö. ÝóÇáúãóÚúäóì: áöíóÙúåóÑó ãóäú íõÄúãöäõ ÈöÇáúÂÎöÑóÉö æóíóÊóãóíøóÒó Úóãøóäú åõæó ãöäúåóÇ Ýöí Ôóßøò ÝóíóÚúáóãõåõ ãóäú íóÚúáóãõåõ æóíóÊóÚóáøóÞõ ÚöáúãõäóÇ Èöåö ÊóÚóáøõÞðÇ ÌõÒúÆöíøðÇ ÚöäúÏó ÍõÕõæáöåö íóÊóÑóÊøóÈõ Úóáóíúåö ÇáúÌóÒóÇÁõ ÝóÞóÏú ÐóßóÑúäóÇ ÝöíãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ãóäú áóÇ ãóÍöíÕó ãöäö ÇÚúÊöÈóÇÑö ÊóÚóáøõÞò ÊóäúÌöíÒöíøò áöÚöáúãö Çááøóåö. æóÑóÃóíúÊõ Ýöí «ÇáÑøöÓóÇáóÉö ÇáúÎóÇÞóÇäöíøóÉö» áöÚóÈúÏö ÇáúÍóßöíãö ÇáÓøóáóßõæÊöíøö Ãóäøó ÈóÚúÖó ÇáúÚõáóãóÇÁö ÃóËúÈóÊó Ðóáößó
ÇáÊøóÚóáøõÞó æóáóãú íõÚóíøöäú ÞóÇÆöáóåõ. æóÎõæáöÝó Ýöí ÇáäøóÙúãö Èóíúäó ÇáÕøöáóÊóíúäö ÝóÌóÇÁóÊú ÌõãúáóÉõ ãóäú íõÄúãöäõ ÈöÇáúÂÎöÑóÉö ÝöÚúáöíøóÉð¡ æóÌóÇÁóÊú ÌõãúáóÉõ åõæó ãöäúåÇ Ýöí Ôóßøò ÇÓúãöíøóÉð áöÃóäøó ÇáúÅöíãóÇäó ÈöÇáúÂÎöÑóÉö ØóÇÑöÆñ Úóáóì ßõÝúÑöåöãõ ÇáÓøóÇÈöÞö æóãõÊóÌóÏøöÏñ æóãõÊóÒóÇíöÏñ ÂäðÇ ÝóÂäðÇ. ÝóßóÇäó ãõÞúÊóÖóì ÇáúÍóÇáö ÅöíÑóÇÏõ ÇáúÝöÚúáö Ýöí ÕöáóÉö ÃóÕúÍóÇÈöåö. æóÃóãøóÇ Ôóßøõåõãú Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÝóÈöÎöáóÇÝö Ðóáößó åõæó ÃóãúÑñ ãõÊóÃóÕøöáñ Ýöíåöãú ÝóÇÌúÊõáöÈóÊú áöÃóÕúÍóÇÈöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÇáöÇÓúãöíøóÉõ.(22/184)
Þõáö ÇÏúÚõæÇ ÇáøóÐöíäó ÒóÚóãúÊõãú ãöäú Ïõæäö Çááøóåö áóÇ íóãúáößõæäó ãöËúÞóÇáó ÐóÑøóÉò Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóáóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóãóÇ áóåõãú ÝöíåöãóÇ ãöäú ÔöÑúßò æóãóÇ áóåõ ãöäúåõãú ãöäú ÙóåöíÑò (22) æóáóÇ ÊóäúÝóÚõ ÇáÔøóÝóÇÚóÉõ ÚöäúÏóåõ ÅöáøóÇ áöãóäú ÃóÐöäó áóåõ ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÝõÒøöÚó Úóäú ÞõáõæÈöåöãú ÞóÇáõæÇ ãóÇÐóÇ ÞóÇáó ÑóÈøõßõãú ÞóÇáõæÇ ÇáúÍóÞøó æóåõæó ÇáúÚóáöíøõ ÇáúßóÈöíÑõ (23)
æóÌöíÁó ÈöÍóÑúÝö ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÅöÍóÇØóÉö ÇáÔøóßøö ÈöäõÝõæÓöåöãú æóíóÊóÚóáøóÞõ Þóæúáõåõ: ãöäúåÇ ÈÞæáå: «ÈÔß» .
æóÌõãúáóÉõ æóÑóÈøõßó Úóáì ßõáøö ÔóíúÁò ÍóÝöíÙñ ÊóÐúíöíáñ. æóÇáúÍóÝöíÙõ: ÇáøóÐöí áóÇ íóÎúÑõÌõ Úóäú ãóÞúÏöÑóÊöåö ãóÇ åõæó Ýöí ÍöÝúÙöåö¡ æóåõæó íóÞúÊóÖöí ÇáúÚöáúãó æóÇáúÞõÏúÑóÉ ÅöÐú ÈãÌãæÚåãÇ ÊóÊóÞóæøóãõ ãóÇåöíøóÉõ ÇáúÍöÝúÙö æóáöÐóáößó íõÊúÈóÚõ ÇáúÍöÝúÙõ ÈöÇáúÚöáúãö ßóËöíÑðÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøöí ÍóÝöíÙñ Úóáöíãñ [íõæÓõÝ: 55] . æóÕöíÛóÉõ ÝóÚöíáò ÊóÏõáøõ Úóáóì ÞõæøóÉö ÇáúÝöÚúáö æóÃóÝóÇÏó Úõãõæãõ ßõáøö ÔóíúÁò Ãóäøóåõ áóÇ íóÎúÑõÌõ Úóäú Úöáúãöåö ÔóíúÁñ ãöäó ÇáúßóÇÆöäóÇÊö ÝóÊóäóÒøóáó åóÐóÇ ÇáÊøóÐúíöíáõ ãóäúÒöáóÉó ÇáöÇÍúÊöÑóÇÓö Úóäú ÛóíúÑö ÇáúãóÚúäóì ÇáúßöäóÇÆöíøö ãöäú Þóæúáöåö: áöäóÚúáóãó ãóäú íõÄúãöäõ ÈöÇáúÂÎöÑóÉö ãöãøóäú åõæó ãöäúåÇ Ýöí Ôóßøò¡ Ãóíú áöíóÙúåóÑó Ðóáößó áößõáøö ÃóÍóÏò ÝóÊóÞõæãó ÇáúÍõÌøóÉõ áóåõã æóÚóáóíúåöã.
[22¡ 23]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÇáúÂíóÇÊ 22 Åöáóì 23]
Þõáö ÇÏúÚõæÇ ÇáøóÐöíäó ÒóÚóãúÊõãú ãöäú Ïõæäö Çááøóåö áóÇ íóãúáößõæäó ãöËúÞÇáó ÐóÑøóÉò Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóáÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóãÇ áóåõãú ÝöíåöãÇ ãöäú ÔöÑúßò æóãÇ áóåõ ãöäúåõãú ãöäú ÙóåöíÑò (22) æóáÇ ÊóäúÝóÚõ ÇáÔøóÝÇÚóÉõ ÚöäúÏóåõ ÅöáÇøó áöãóäú ÃóÐöäó áóåõ ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÝõÒøöÚó Úóäú ÞõáõæÈöåöãú ÞÇáõæÇ ãóÇÐóÇ ÞÇáó ÑóÈøõßõãú ÞÇáõæÇ ÇáúÍóÞøó æóåõæó ÇáúÚóáöíøõ ÇáúßóÈöíÑõ (23)
ßóÇäóÊú ÞöÕøóÉõ ÓóÈóÃò ÞóÏú ÖõÑöÈóÊú ãóËóáðÇ æóÚöÈúÑóÉð áöáúãõÔúÑößöíäó ãöäú ÞõÑóíúÔò æóßóÇäó Ýöí ÃóÍúæóÇáöåöãú ãóËöíáñ áöÃóÍúæóÇáö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí Ãóãúäö ÈöáóÇÏöåöãú æóÊóíúÓöíÑö ÃóÑúÒóÇÞöåöãú æóÊóÃúãöíäö ÓõÈõáöåöãú Ýöí ÃóÓúÝóÇÑöåöãú ãöãøóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Ãóæóáóãú äõãóßøöäú áóåõãú ÍóÑóãÇð ÂãöäÇð ÊõÌúÈóì Åöáóíúåö ËóãóÑÇÊõ ßõáøö ÔóíúÁò [ÇáúÞóÕóÕ:
57] æóÞóæúáõåõ: áöÅöíáÇÝö ÞõÑóíúÔò [ÞõÑóíúÔò: 1] Åöáóì ÂÎöÑö ÇáÓøõæÑóÉö¡ Ëõãøó ÝöíãóÇ ÞóÇÈóáõæÇ Èöåö äöÚúãóÉó Çááøóåö ÈöÇáúÅöÔúÑóÇßö Èöåö æóßõÝúÑóÇäö äöÚúãóÊöåö æóÅöÝúÍóÇãöåöãú ÏõÚóÇÉó ÇáúÎóíúÑö Çáúãõáúåóãöíäó ãöäú áóÏõäúåõ Åöáóì ÏóÚúæóÊöåöãú¡ ÝóáóãøóÇ ÊóÞóÖøóì ÎóÈóÑõåõãú áöíóäúÊóÞöáó ãöäúåõ Åöáóì ÊóØúÈöíÞö ÇáúÚöÈúÑóÉö Úóáóì ãóäú ÞóÕóÏó ÇÚúÊöÈóÇÑóåõãõ ÇäúÊöÞóÇáðÇ ãõäóÇÓóÈóÊõåõ ÈóíøöäóÉñ æóåõæó ÃóíúÖðÇ ÚóæúÏñ Åöáóì ÅöÈúØóÇáö ÃóÞúæóÇáö ÇáúãõÔúÑößöíäó¡ æóÓöíÞó áóåõãú ãöäó ÇáúßóáóÇãö ãóÇ åõæó Ýöíåö ÊóæúÞöíÝñ Úóáóì ÃóÎúØóÇÆöåöãú¡ æóÃóíúÖðÇ ÝóáóãøóÇ ÌóÑóì ãöäö ÇÓúÊöåúæóÇÁö ÇáÔøóíúØóÇäö Ãóåúáó ÓóÈóÃò ÝóÇÊøóÈóÚõæåõ æóßóÇäó ÇáÔøóíúØóÇäõ ãóÕúÏóÑó ÇáÖøóáóÇáö æóÚõäúÕõÑó ÇáúÅöÔúÑóÇßö ÃóÚúÞóÈó ÐößúÑóåõ ÈöÐößúÑö ÝõÑõæÚöåö æóÃóæúáöíóÇÆöåö.
æóÇÝúÊóÊóÍó ÇáúßóáóÇãó ÈöÃóãúÑö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäú íóÞõæáó áóåõãú ãóÇ åõæó ãõÊóÊóÇÈöÚñ Ýöí ÈóÞöíøóÉö åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö
ÇáúãõÊóÊóÇÈöÚóÉö ÈößóáöãóÉö Þõáö ÝóÃóãóÑó ÈöÇáúÞóæúáö ÊóÌúÏöíÏðÇ áöãóÚúäóì ÇáÊøóÈúáöíÛö ÇáøóÐöí åõæó ãõåöãøóÉõ ßõáøö ÇáúÞõÑúÂäö.(22/185)
æóÇáúÃóãúÑõ Ýöí Þóæúáöåö: ÇÏúÚõæÇ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÎúØöÆóÉö æóÇáÊøóæúÈöíÎö¡ Ãóíö ÇÓúÊóãöÑøõæÇ Úóáóì ÏõÚóÇÆößõãú.
æÇáøóÐöíäó ÒóÚóãúÊõãú ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ãóÚúäóÇåõ ÒóÚóãúÊõãõæåõãú ÃóÑúÈóÇÈðÇ¡ ÝóÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáóÇ ÇáÒøóÚúãö: ÃóãøóÇ ÇáúÃóæøóáõ ÝóÍõÐöÝó áöÃóäøóåõ ÖóãöíÑñ ãõÊøóÕöáñ ãóäúÕõæÈñ ÈöÝöÚúáò ÞóÕúÏðÇ áöÊóÎúÝöíÝö ÇáÕøöáóÉö ÈöãõÊóÚóáøöÞóÇÊöåóÇ¡ æóÃóãøóÇ ÇáËøóÇäöí ÝóÍóÐúÝõåõ áöÏóáóÇáóÉö ÕöÝóÊöåö Úóáóíúåö æóåöíó ãöäú Ïõæäö Çááøóåö.
æãöäú Ïõæäö Çááøóåö ÕöÝóÉñ áöãóÍúÐõæÝò ÊóÞúÏöíÑõåõ: ÒóÚóãúÊõãú ÃóæúáöíóÇÁó.
æóãóÚúäóì ãöäú Ïõæäö Çááøóåö Ãóäåã ãÈÊÏÃæä ãöäú ÌóÇäöÈò ÛóíúÑö ÌóÇäöÈö Çááøóåö¡ Ãóíú ÒóÚóãúÊõãõæåõãú ÂáöåóÉð ãõÈúÊóÏöÆöíäó ÅöíøóÇåõãú ãöäú äóÇÍöíóÉö ÛóíúÑö Çááøóåö áöÃóäøóåõãú Íöíäó íóÚúÈõÏõæäóåõãú ÞóÏú ÔõÛöáõæÇ ÈöÚöÈóÇÏóÊöåöãú ÝóÝóÑøóØõæÇ Ýöí ÚöÈóÇÏóÉö Çááøóåö ÇáúãõÓúÊóÍöÞøö áöáúÚöÈóÇÏóÉö æóÊóÌóÇæóÒõæÇ ÍóÞøó ÅöáóåöíøóÊöåö Ýöí ÃóÍúæóÇáò ßóËöíÑóÉò æóÃóæúÞóÇÊò æóÝöíÑóÉò.
æóÌõãúáóÉõ áóÇ íóãúáößõæäó ãõÈóíøöäóÉñ áöãóÇ Ýöí ÌõãúáóÉö ÇÏúÚõæÇ ÇáøóÐöíäó ÒóÚóãúÊõãú ãöäó ÇáÊøóÎúØöÆóÉö.
æóÞóÏú äõÝöíó Úóäúåõãú ãöáúßõ ÃóÍúÞóÑö ÇáúÃóÔúíóÇÁö æóåõæó ãóÇ íõÓóÇæöí ÐóÑøóÉð ãöäó ÇáÓøóãóÇÁö æóÇáúÃóÑúÖö.
æóÇáÐøóÑøóÉõ: ÈóíúÖóÉõ Çáäøóãúá ÇáøóÊöí ÊÈÏæ ÍõÈóíúÈóÉð ÕóÛöíÑóÉð ÈóíúÖóÇÁó¡ æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãÇ íóÚúÒõÈõ Úóäú ÑóÈøößó ãöäú ãöËúÞÇáö ÐóÑøóÉò Ýöí ÓõæÑóÉö íõæäõÓó [61] . æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ÌóæúåóÑõåõãóÇ æÚíäåãÇ áóÇ ãóÇ ÊóÔúÊóãöáóÇäö Úóáóíúåö ãöäó ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö áöÃóäøó ÌóæúåóÑóåõãóÇ áóÇ íóÏøóÚöí ÇáúãõÔúÑößõæäó Ýöíåö ãõáúßðÇ áöÂáöåóÊöåöãú¡ ÝóÇáúãöËúÞóÇáõ: ÅöãøóÇ ÂáóÉõ ÇáËøöÞóáö Ýóåõæó ÇÓúãñ áöáÕøõäõæÌö ÇáøóÊöí íõæÒóäõ ÈöåóÇ ÝóÃõØúáöÞó Úóáóì ÇáúÚóÏöíáö ãóÌóÇÒðÇ ãõÑúÓóáðÇ¡ æóÅöãøóÇ ãóÕúÏóÑñ ãöíãöíøñ Óõãøöíó Èöåö ÇáÔøóíúÁõ ÇáøóÐöí Èöåö ÇáÊøóËúÞöíáõ Ëõãøó ÃõØúáöÞó Úóáóì ÇáúÚóÏöíáö ãóÌóÇÒðÇ¡ æóÊóÞóÏøóãó ÇáúãöËúÞóÇáõ ÚöäúÏó Þóæúáöåö: æóÅöäú ßÇäó ãöËúÞÇáó ÍóÈøóÉò ãöäú ÎóÑúÏóáò Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö [47] .
æóãöËúÞóÇáõ ÇáÐøóÑøóÉö: ãóÇ íóÚúÏöáõ ÇáÐøóÑøóÉó ÝóíõËúÞóáõ Èöåö ÇáúãöíÒóÇäõ¡ Ãóíú áóÇ íóãúáößõæäó ÔóíúÆðÇ ãöäó ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóáóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö. æóÅöÚóÇÏóÉõ ÍóÑúÝö ÇáäøóÝúíö ÊóÃúßöíÏñ áóåõ áöáöÇåúÊöãóÇãö Èöåö.
æóÞóÏú äõÝöíó Ãóäú íóßõæäó áöÂáöåóÊöåöãú ãõáúßñ ãõÓúÊóÞöáøñ¡ æóÃõÊúÈöÚó ÈöäóÝúíö Ãóäú íóßõæäó áóåõã ÔÑß Ýöí ÔóíúÁò ãöäó ÇáÓøóãóÇÁö æóÇáúÃóÑúÖö¡ Ãóíú ÔöÑúßñ ãóÚó Çááøóåö ßóãóÇ åõæó ÇáÓøöíóÇÞõ Ýóáóãú íóÐúßõÑú ãõÊóÚóáøöÞó ÇáÔøöÑúßö ÅöíÌóÇÒðÇ áöÃóäøóåõ ãóÍóáøõ ÇáúæöÝóÇÞö.(22/186)
Ëõãøó äóÝóì Ãóäú íóßõæäó ãöäúåõãú ÙóåöíÑñ¡ Ãóíú ãõÚöíäñ áöáøóåö ÊóÚóÇáóì. æóÊóÞóÏøóãó ÇáÙøóåöíÑõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóáóæú ßÇäó ÈóÚúÖõåõãú áöÈóÚúÖò ÙóåöíÑÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö [88] . æóåõäóÇ ÊÚíä ÇáÊøóÕúÑöíÍ ÈÇáãÊÚáÞ ÑóÏøðÇ Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÅöÐú ÒóÚóãõæÇ Ãóäøó ÂáöåóÊóåõãú ÊõÞóÑøöÈõ Åöáóíúåö æóÊõÈóÚøöÏõ Úóäúåõ¡ Ëõãøó ÃóÊúÈóÚó Ðóáößó ÈöäóÝúíö Ãóäú íóßõæäó ÔóÝöíÚñ ÚöäúÏó Çááøóåö íóÖúØóÑøõåõ Åöáóì ÞóÈõæáö ÇáÔøóÝóÇÚóÉö Ýöíãóäú íóÔúÝóÚõ áóåõ áöÊóÚúÙöíãò Ãóæú ÍóíóÇÁò. æóÞóÏú ÕóÑøóÍó ÈöÇáúãõÊóÚóáøöÞö åõäóÇ ÃóíúÖðÇ ÑóÏøðÇ Úóáóì Þóæúáö ÇáúãõÔúÑößöíäó åÄõáÇÁö ÔõÝóÚÇÄõäÇ ÚöäúÏó Çááøóåö [íõæäõÓ: 18] ÝóäõÝöíóÊú ÔóÝóÇÚóÊõåõãú Ýöí Úõãõæãö äóÝúíö ßõáøö ÔóÝóÇÚóÉò äóÇÝöÚóÉò ÚöäúÏó Çááøóåö ÅöáøóÇ ÔóÝóÇÚóÉó ãóäú ÃóÐöäó Çááøóåõ Ãóäú íóÔúÝóÚó. æóÝöí åóÐóÇ ÅöÈúØóÇáõ ÔóÝóÇÚóÉö ÃóÕúäóÇãöåöãú áöÃóäøóåõãú ÒóÚóãõæÇ áóåõãú ÔóÝóÇÚóÉð áóÇÒöãóÉð ãöäú ÕöÝóÇÊö ÂáöåóÊöåöãú áöÃóäøó ÃóæúÕóÇÝó ÇáúÅöáóåö íóÌöÈõ Ãóäú Êóßõæäó ÐóÇÊöíøóÉð ÝóáóãøóÇ äóÝóì Çááøóåõ ßõáøó ÔóÝóÇÚóÉò áóãú íóÃúÐóäú ÝöíåóÇ áöáÔøóÇÝöÚö ÇäúÊóÝóÊö ÇáÔøóÝóÇÚóÉõ ÇáúãóÒúÚõæãóÉõ áöÃóÕúäóÇãöåöãú. æóÈöåóÐóÇ íóäúÏóÝöÚõ ãóÇ íõÊóæóåøóãõ ãöäú Ãóäøó Þóæúáóåõ: ÅöáøóÇ áöãóäú ÃóÐöäó áóåõ áóÇ íõÈúØöáõ ÔóÝóÇÚóÉó ÇáúÃóÕúäóÇãö ÝóÇÝúåóãú.
æóÌóÇÁó äóÙúãõ Þóæúáöåö: æóáÇ ÊóäúÝóÚõ ÇáÔøóÝÇÚóÉõ ÚöäúÏóåõ ÅöáøóÇ áöãóäú ÃóÐöäó áóåõ äóÙúãðÇ ÈóÏöíÚðÇ ãöäú æóÝúÑóÉö ÇáúãóÚúäóì¡ ÝóÅöäøó ÇáäøóÝúÚó íóÌöíÁõ ÈöãóÚúäóì ÍõÕõæáö ÇáúãóÞúÕõæÏö ãöäó ÇáúÚóãóáö æóäóÌóÇÍöåö ßóÞóæúáö ÇáäøóÇÈöÛóÉö:
æóáóÇ ÍóáöÝöí Úóáóì ÇáúÈóÑóÇÁóÉö äóÇÝöÚñ æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: áóÇ íóäúÝóÚõ äóÝúÓÇð ÅöíãÇäõåÇ áóãú Êóßõäú ÂãóäóÊú ãöäú ÞóÈúáõ [ÇáúÃóäúÚóÇã: 158] ¡ æóíóÌöíÁõ ÈöãóÚúäóì ÇáúãõÓóÇÚöÏö ÇáúãõáóÇÆöãö æóåõæó ÖöÏøõ ÇáÖøóÇÑøö æóåõæó ÃóßúËóÑõ ÅöØúáóÇÞöåö. æóãöäúåõ: ÏóæóÇÁñ äóÇÝöÚñ¡ æóäóÝóÚóäöí ÝõáóÇäñ. ÝóÇáäøóÝúÚõ ÈöÇáúãóÚúäóì ÇáúÃóæøóáö Ýöí ÇáúÂíóÉö íõÝöíÏõ ÇáúÞóÈõæáó ãöäó ÇáÔøóÇÝöÚö áöÔóÝóÇÚóÊöåö¡ æóÈöÇáúãóÚúäóì ÇáËøóÇäöí íõÝöíÏ ÇäúÊöÝóÇÚ ÇáúãóÔúÝõæÚ áóåõ ÈÇáÔÝÇÚÉ¡ Ãóí ÍõÕõæá ÇáäøóÝúÚö áóåõ ÈöÇäúÞöÔóÇÚö ÖõÑøö ÇáúãõÄóÇÎóÐóÉö ÈöÐóäúÈò ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóãÇ ÊóäúÝóÚõåõãú ÔóÝÇÚóÉõ ÇáÔøóÇÝöÚöíäó [ÇáãÏËÑ: 48] . ÝóáóãøóÇ ÚóÈøóÑó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÈöáóÝúÙö ÇáÔøóÝóÇÚóÉö ÇáÕøóÇáöÍö áöÃóäú íõÚúÊóÈóÑó ãõÖóÇÝðÇ Åöáóì ÇáúÝóÇÚöáö Ãóæú Åöáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ÇÍúÊóãóáó ÇáäøóÝúÚõ Ãóäú íóßõæäó äóÝúÚó ÇáúÝóÇÚöáö¡ Ãóíú ÞóÈõæáõ ÔóÝóÇÚóÊöåö¡ æóäóÝúÚó ÇáúãóÝúÚõæáö¡ Ãóíú ÞóÈõæáó ÔóÝóÇÚóÉö ãóäú ÔóÝóÚó Ýöíåö.
æóÊóÚúÏöíóÉõ ÝöÚúáö ÇáÔøóÝóÇÚóÉö ÈöÇááøóÇãö Ïõæäó (Ýöí) æóÏõæäó ÊóÚúÏöíóÊöåö ÈöäóÝúÓöåö ÒóÇÏó ÕóáõæÍöíøóÊóåõ áöáúãóÚúäóíóíúäö áöÃóäøó ÇáÔøóÝóÇÚóÉó ÊóÞúÊóÖöí ÔóÇÝöÚðÇ æóãóÔúÝõæÚðÇ Ýöíåö ÝóßóÇäó ÈöÐóáößó ÃóæúÝóÑó ãóÚúäðì.
ÝóÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: ÅöáøóÇ áöãóäú ÃóÐöäó áóåõ ÇÓúÊöËúäóÇÁñ ãöäú ÌöäúÓö ÇáÔøóÝóÇÚóÉö ÇáúãóäúÝöíøö ÈöÞóÑöíäóÉö æõÌõæÏö ÇááøóÇãö æóáóíúÓó ÇÓúÊöËúäóÇÁð ãöäú ãõÊóÚóáøöÞö ÊóäúÝóÚõ áöÃóäøó ÇáúÝöÚúáó áóÇ íõÚóÏøóì Åöáóì ãóÝúÚõæáöåö ÈöÇááøóÇãö ÅöáøóÇ ÅöÐóÇ ÊóÃóÎøóÑó ÇáúÝöÚúáõ Úóäúåõ ÝóÖóÚõÝó Úóäö ÇáúÚóãóáö ÈöÓóÈóÈö ÇáÊøóÃúÎöíÑö ÝóáöÐóáößó ÇÍúÊóãóáóÊú(22/187)
ÇááøóÇãõ Ãóäú Êóßõæäó ÏóÇÎöáóÉð Úóáóì ÇáÔøóÇÝöÚö¡ æóÃóäøó (ãóäö) ÇáúãóÌúÑõæÑóÉó ÈöÇááøóÇãö ÕóÇÏöÞóÉñ Úóáóì ÇáÔøóÇÝöÚö¡ Ãóíú áóÇ ÊõÞúÈóáõ ÔóÝóÇÚóÉñ ÅöáøóÇ ÔóÝóÇÚóÉñ ßóÇÆöäóÉñ áöãóäú ÃóÐöäó Çááøóåõ áóåõ¡ Ãóíú ÃóÐöäó áóåõ ÈöÃóäú íóÔúÝóÚó ÝóÇááøóÇã ááúãáß ßóÞóæúáöß: ÇáúßóÑóãõ áöÒóíúÏò¡ Ãóíú åõæó ßóÑöíãñ Ýóíóßõæäõ Ýöí ãóÚúäóì Þóæúáöåö: ãóÇ áóßõãú ãöäú Ïõæäöåö ãöäú æóáöíøò æóáÇ ÔóÝöíÚò [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 4] . æóÃóäú
Êóßõæäó ÇááøóÇãõ ÏóÇÎöáóÉð Úóáóì ÇáúãóÔúÝõæÚö Ýöíåö¡ æó (ãóäú) ÕóÇÏöÞóÉð Úóáóì ãóÔúÝõæÚò Ýöíåö¡ Ãóíú ÅöáøóÇ ÔóÝóÇÚóÉð áöãóÔúÝõæÚò ÃóÐöäó Çááøóåõ ÇáÔøóÇÝöÚöíäó Ãóäú íóÔúÝóÚõæÇ áóåõ Ãóíú áöÃóÌúáöåö ÝóÇááøóÇãõ áöáúÚöáøóÉö ßóÞóæúáößó: ÞõãúÊõ áöÒóíúÏò¡ Ýóåõæó ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáÇ íóÔúÝóÚõæäó ÅöáøóÇ áöãóäö ÇÑúÊóÖì [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 28] .
æóÅöäøóãóÇ ÌöíÁó ÈöäóÙúãö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Úóáóì ÛóíúÑö ãóÇ äõÙöãóÊú Úóáóíúåö ÛóíúÑõåóÇ áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó åõäóÇ ÅöÈúØóÇáõ ÑóÌóÇÆöåöãú Ãóäú ÊóÔúÝóÚó áóåõãú ÂáöåóÊõåõãú ÚöäúÏó Çááøóåö ÝóíóäúÊóÝöÚõæÇ ÈöÔóÝóÇÚóÊöåóÇ¡ áöÃóäøó Ãóæøóáó ÇáúÂíóÉö ÊóæúÈöíÎñ æóÊóÚúÌöíÒñ áóåõãú Ýöí ÏóÚúæóÊöåöãõ ÇáúÂáöåóÉó ÇáúãóÒúÚõæãóÉó ÝóÇÞúÊóÖóÊú ÅöÈúØóÇáó ÇáÏøóÚúæóÉö æóÇáúãóÏúÚõæøö.
æóÞóÏú ÌóãóÚóÊö ÇáúÂíóÉõ äóÝúíó ÌóãöíÚö ÃóÕúäóÇÝö ÇáÊøóÕóÑøõÝö Úóäú ÂáöåóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó ßóãóÇ ÌóãóÚóÊú äóÝúíó ÃóÕúäóÇÝö ÇáúÂáöåóÉö ÇáúãóÚúÈõæÏóÉö ÚöäúÏó ÇáúÚóÑóÈö¡ áöÃóäøó ãöäó ÇáúÚóÑóÈö ÕóÇÈöÆóÉð íóÚúÈõÏõæäó ÇáúßóæóÇßöÈó æóåöíó Ýöí ÒóÚúãöåöãú ãõÓúÊóÞöÑøóÉñ Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö ÊõÏóÈøöÑõ ÃõãõæÑó Ãóåúáö ÇáúÃóÑúÖö ÝóÃóÈúØóáó åóÐóÇ ÇáÒøóÚúãó Þóæúáõåõ: áóÇ íóãúáößõæäó ãöËúÞÇáó ÐóÑøóÉò Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóáÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÝóÃóãøóÇ Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö ÝóÈöÇÚúÊöÑóÇÝöåöãú Ãóäøó ÇáúßóæóÇßöÈó áóÇ ÊóÊóÕóÑøóÝõ Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÅöäøóãóÇ ÊóÕóÑøõÝõåóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö¡ æóÃóãøóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÝóÈöÞóæúáöåö: æóáÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö. æóãöäó ÇáúÚóÑóÈö ÚóÈúÏóÉõ ÃóÕúäóÇãò íóÒúÚõãõæäó Ãóäøó ÇáúÃóÕúäóÇãó ÔõÑóßóÇÁõ áöáøóåö Ýöí ÇáúÅöáóåöíøóÉö ÝóäóÝóì Ðóáößó ÈöÞóæúáöåö: æóãÇ áóåõãú ÝöíåöãÇ ãöäú ÔöÑúßò æóãÇ áóåõ ãöäúåõãú ãöäú ÙóåöíÑò¡ æóãöäúåõã ãä íóÒúÚãõæäó Ãóäøó ÇáúÃóÕúäóÇãó ÌóÚóáóåóÇ Çááøóåõ ÔõÝóÚóÇÁó áöÃóåúáö ÇáúÃóÑúÖö ÝóäóÝóì Ðóáößó ÈöÞóæúáöåö: æóáÇ ÊóäúÝóÚõ ÇáÔøóÝÇÚóÉõ ÚöäúÏóåõ ÇáúÂíóÉó.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÃóÐöäó ÈöÝóÊúÍö ÇáúåóãúÒóÉö æóÝöíåö ÖóãöíÑñ íóÚõæÏõ Åöáóì ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö ãöËúáó ÖóãóÇÆöÑö ÇáúÛóíúÈóÉö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåõ. æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÎóáóÝñ ÈöÖóãøö ÇáúåóãúÒóÉö Úóáóì ÇáúÈöäóÇÁö áöáäøóÇÆöÈö.
æóÇáúãóÌúÑõæÑõ ãöäú Þóæúáöåö: áóåõ Ýöí ãóæúÖöÚö äóÇÆöÈö ÇáúÝóÇÚöáö.
æóÞóæúáõåõ: ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÝõÒøöÚó Úóäú ÞõáõæÈöåöãú ÍóÊøóì ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ æóåöíó ÊõÝöíÏõ ÇÑúÊöÈóÇØó ãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ ÈöãóÇ ÞóÈúáóåóÇ áóÇ ãóÍóÇáóÉó ÝóÇáÖøóãóÇÆöÑõ ÇáøóÊöí Ýöí ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúæóÇÞöÚóÉö ÈóÚúÏó ÍóÊøóì ÚóÇÆöÏóÉñ Úóáóì ãóÇ íóÕúáõÍõ áóåóÇ Ýöí ÇáúÌõãóáö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ. æóÞóÏú ÃóÝóÇÏóÊú ÍóÊøóì ÇáúÛóÇíóÉó ÈöÃóÕúáö æóÖúÚöåóÇ æóåöíó åõäóÇ ÛóÇíóÉñ áöãóÇ ÃóÝúåóãóåõ Þóæúáõåõ: ÅöáøóÇ áöãóäú ÃóÐöäó áóåõ ãöäú Ãóäøó åõäóÇáößó ÅöÐúäðÇ íóÕúÏõÑõ ãöäú ÌóÇäöÈö(22/188)
ÇáúÞõÏúÓö íóÃúÐóäõ Çááøóåõ Èöåö äóÇÓðÇ ãöäó ÇáúÃóÎúíóÇÑö ÈöÃóäú íóÔúÝóÚõæÇ ßóãóÇ ÌóÇÁó ÊóÝúÕöíáõ ÈóÚúÖö åóÐöåö ÇáÔøóÝóÇÚóÉö Ýöí ÇáúÃóÍóÇÏöíËö ÇáÕøóÍöíÍóÉö æóÃóäøó ÇáøóÐöíäó íóÑúÌõæäó Ãóäú íõÔóÝøóÚó Ýöíåöãú íóäúÊóÙöÑõæäó ãöãøóäú åõæó Ãóåúáñ áöÃóäú íóÔúÝóÚó æóåõãú Ýöí ÝóÒóÚò ãöäó ÇáúÅöÔúÝóÇÞö Ãóäú áóÇ íõÄúÐóäó ÈöÇáÔøóÝóÇÚóÉö Ýöíåöãú¡ ÝóÅöÐóÇ ÃóÐöäó Çááøóåõ áöãóäú ÔóÇÁó Ãóäú íóÔúÝóÚó ÒóÇáó ÇáúÝóÒóÚõ Úóäú ÞõáõæÈöåöãú æóÇÓúÊóÈúÔóÑõæÇ ÅöÐú Ãóäøóåõ ÝõÒøöÚó Úóäú ÞõáõæÈö ÇáøóÐöíäó ÞõÈöáóÊö ÇáÔøóÝóÇÚóÉõ Ýöíåöãú¡ Ãóí æÃíÓ ÇáãÍÑæãæä ãöäú ÞóÈõæáö ÇáÔøóÝóÇÚóÉö Ýöíåöãú. æóåóÐóÇ ãöäó ÇáúÍóÐúÝö ÇáúãõÓóãøóì ÈöÇáöÇßúÊöÝóÇÁö ÇßúÊöÝóÇÁð ÈöÐößúÑö ÇáÔøóíúÁö Úóäú ÐößúÑö äóÙöíÑöåö Ãóæú ÖöÏøöåö¡ æóÍõÓúäõåõ åõäóÇ Ãóäøóåõ ÇÞúÊöÕóÇÑñ Úóáóì ãóÇ íóÓõÑøõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáøóÐöíäó áóãú íóÊøóÎöÐõæÇ ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ÃóæúáöíóÇÁó.
æóÞóÏú ØõæöíóÊú Ìõãóáñ ãöäú æóÑóÇÁö ÍóÊøóì¡ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÅöáøóÇ áöãóäú ÃóÐöäó áóåõ æóíóæúãóÆöÐò íóÈúÞóì ÇáäøóÇÓõ ãõÑúÊóÞöÈöíäó ÇáúÅöÐúäó áöãóäú íóÔúÝóÚõ¡ ÝóÒöÚöíäó ãöäú Ãóäú áóÇ íõÄúÐóäó áöÃóÍóÏò ÒóãóäðÇ íóäúÊóåöí ÈöæóÞúÊö ÒóæóÇáö ÇáúÝóÒóÚö Úóäú ÞõáõæÈöåöãú Íöíäó íõÄúÐóäõ áöáÔøóÇÝöÚöíäó ÈöÃóäú íóÔúÝóÚõæÇ¡ æóåõæó ÅöíÌóÇÒõ ÍóÐúÝò.
æÅöÐÇ ÙóÑúÝñ áöáúãõÓúÊóÞúÈóáö æóåõæó ãõÖóÇÝñ Åöáóì ÌõãúáóÉö ÝõÒøöÚó Úóäú ÞõáõæÈöåöãú æãÊÚáÞ È ÞÇáõæÇ.
æÝõÒøöÚó ÞóÑóÃóåõ ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈöÖóãøö ÇáúÝóÇÁö æóßóÓúÑö ÇáÒøóÇíö ãõÔóÏøóÏóÉð¡ æóåõæó ãõÖóÇÚóÝõ ÝõÒöÚó.
æóÇáÊøóÖúÚöíÝõ Ýöíåö áöáúÅöÒóÇáóÉö ãöËúáó: ÞõÔøöÑó ÇáúÚõæÏõ¡ æóãóÑöÖó ÇáúãóÑöíÖõ ÅöÐóÇ ÈóÇÔóÑó ÚöáóÇÌóåõ¡ æóÈõäöíó áöáúãóÌúåõæáö áöÊóÚúÙöíãö Ðóáößó ÇáÊøóÝúÒöíÚö ÈöÃóäøóåõ ÕóÇÏöÑñ ãöäú ÌóÇäöÈò ÚóÙöíãò¡ ÝóÝöíåö ÌóÇäöÈõ ÇáúÂÐöäö Ýöíåö¡ æóÌóÇäöÈõ ÇáúãõÈóáøöÛö áóåõ æóåõæó Çáúãóáóßõ.
æóÇáÊøóÝúÒöíÚõ íóÍúÕõáõ áóåõãú ÈöÇäúßöÔóÇÝò ÅöÌúãóÇáöíøò íõáúåóãõæäóåõ ÝóíóÚúáóãõæäó ÈöÃóäøó Çááøóåó ÃóÐöäó ÈöÇáÔøóÝóÇÚóÉö Ëõãøó íóÊóØóáøóÈõæäó ÇáÊøóÝúÕöíáó ÈöÞóæúáöåöãú: ãóÇÐóÇ ÞÇáó ÑóÈøõßõãú áöíóÚúáóãõæÇ ãóäú ÃóÐöäó áóåõ ãöãøóäú áóãú íõÄúÐóäú áóåõ¡ æóåóÐóÇ ßóãóÇ íõßóÑøöÑõ ÇáäøóÙóÑó æóíõÚóÇæöÏõ ÇáúãõØóÇáóÚóÉó ãóäú íóäúÊóÙöÑõ ÇáúÞóÈõæáó¡ Ãóæú åõãú íóÊóÓóÇÁóáõæäó Úóäú Ðóáößó ãöäú ÔöÏøóÉö ÇáúÎóÔúíóÉö ÝóÅöäøóåõãú ÅöÐóÇ ÝõÒøöÚó Úóäú ÞõáõæÈöåöãú ÊÓÇÁáæÇ áãÒíÏ ÇáÊÍÞÞ ÈöãóÇ ÇÓúÊóÈúÔóÑõæÇ Èöåö ÝóíõÌóÇÈõæäó Ãóäøóåõ ÞóÇáó ÇáúÍóÞøó.
ÝóÖóãöíÑõ ÞÇáõæÇ ãóÇÐóÇ ÞÇáó ÑóÈøõßõãú ÚóÇÆöÏñ Úóáóì ÈóÚúÖö ãóÏúáõæáö Þóæúáöåö: áöãóäú ÃóÐöäó áóåõ. æóåõãõ ÇáøóÐöíäó ÃÐä ááÔÝÚÇÁ ÈöÞÈõæá ÔóÝóÇÚóÊöåöãú ãöäúåõãú æóåõãú íõæóÌøöåõæäó åóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãó Åöáóì ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÇáúÍóÇÝøöíäó¡ æóÖóãöíÑõ ÞÇáõæÇ ÇáúÍóÞøó ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúãóÓúÆõæáöíäó æóåõãõ ÇáúãóáóÇÆößóÉõ.
æóíóÙúåóÑõ Ãóäøó ßóáöãóÉó ÇáúÍóÞøó æóÞóÚóÊú ÍößóÇíóÉð áöãóÞõæáö Çááøóåö ÈöæóÕúÝò íóÌúãóÚõ ãõÊóäóæøóÚó(22/189)
ÃóÞúæóÇáö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÍöíäóÆöÐò ãöäú ÞóÈõæáö ÔóÝóÇÚóÉò Ýöí ÈóÚúÖö ÇáúãóÔúÝõæÚö Ýöíåöãú æóãöäú ÍöÑúãóÇäò áöÛóíúÑöåöãú ßóãóÇ íõÞóÇáõ: ãóÇÐóÇ ÞóÇáó ÇáúÞóÇÖöí áöáúÎóÕúãö¿ ÝóíõÞóÇáõ: ÞóÇáó ÇáúÝóÕúáó. ÝóåóÐóÇ ÍößóÇíóÉñ áöãóÞõæáö Çááøóåö ÈöÇáúãóÚúäóì.
æóÇäúÊöÕóÇÈõ ÇáúÍóÞøó Úóáóì Ãóäøóåõ ãóÝúÚõæáõ ÞÇáõæÇ íóÊóÖóãøóäõ ãÚäì ÇáúßóáóÇã¡ Ãóíú ÞóÇáó ÇáúßóáóÇãó ÇáúÍóÞøó¡ ßóÞóæúáöåö:
æóÞóÕöíÏóÉò ÊóÃúÊöí Çáúãõáõæßó ÛóÑöíÈóÉð ... ÞóÏú ÞõáúÊõåóÇ áöíõÞóÇáó ãóäú ÐóÇ ÞóÇáóåóÇ
åóÐóÇ åõæó ÇáúãóÚúäóì ÇáøóÐöí íóÞúÊóÖöíåö äóÙúãõ ÇáúÂíóÉö æóíóáúÊóÆöãõ ãóÚó ãóÚóÇäöíåóÇ. æóÞóÏú ÐóåóÈóÊú Ýöí ÊóÝúÓöíÑöåóÇ ÃóÞúæóÇáõ ßóËöíÑò ãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ØóÑóÇÆöÞó ÞöÏóÏðÇ¡ æóÊóÝóÑøóÞõæÇ ÈóÏóÏðÇ ÈóÏóÏðÇ.
æó (ÐóÇ) ãöäú Þóæúáöåö: ãóÇÐóÇ ÅöÔóÇÑóÉñ ÚõæãöáóÊú ãõÚóÇãóáóÉó ÇáúãóæúÕõæáö áöÃóäøó ÃóÕúáó: ãóÇÐóÇ ÞÇáó:
ãóÇ åóÐóÇ ÇáøóÐöí ÞóÇáó¡ ÝóáóãøóÇ ßóËõÑó ÇÓúÊöÚúãóÇáõåóÇ ÈöÏõæäö ÐößúÑö ÇÓúãö ÇáúãóæúÕõæáö Þöíáó Ãóäøó (ÐóÇ) ÈóÚúÏó ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÊóÕöíÑõ ÇÓúãó ãóæúÕõæáò¡ æóÞóÏú íõÐúßóÑõ ÇáúãóæúÕõæáõ ÈóÚúÏóåóÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ãóäú ÐóÇ ÇáøóÐöí íóÔúÝóÚõ ÚöäúÏóåõ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 255] .
æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò æóíóÚúÞõæÈõ ÝõÒøöÚó ÈöÝóÊúÍö ÇáúÝóÇÁö æóÝóÊúÍö ÇáÒøóÇíö ãõÔóÏøóÏóÉð ÈöÕöíÛóÉö ÇáúÈöäóÇÁö áöáúÝóÇÚöáö¡ Ãóíú ÝóÒøóÚó Çááøóåõ Úóäú ÞõáõæÈöåöãú.
æóÞóÏú
æóÑóÏó Ýöí ÃóÍóÇÏöíËö ÇáÔøóÝóÇÚóÉö Úóäú ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó æóÃóÈöí ÓóÚöíÏò ÇáúÎõÏúÑöíøö Ãóäøó Çááøóåó íóÞõæáõ áöÂÏóãó: «ÃóÎúÑöÌú ÈóÚúËó ÇáäøóÇÑö ãöäú ÐõÑøöíøóÊößó»
¡
æóÝöí ÍóÏöíËö ÃóäóÓò Ýöí ÔóÝóÇÚóÉö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóåúáö ÇáúãóÍúÔóÑö ßõáøöåöãú «áöíóÏúÎõáú Ãóåúáõ ÇáúÌóäøóÉö ÇáúÌóäøóÉó æóÃóåúáõ ÇáäøóÇÑö ÇáäøóÇÑó» . æóÝöíåö Ãóäøó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁó ÃóÈóæúÇ Ãóäú íóÔúÝóÚõæÇ æóÃóäøó Ãóåúáó ÇáúãóÍúÔóÑö ÃóÊóæúÇ ãõÍóãøóÏðÇ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÃóäøóåõ ÇÓúÊóÃúÐóäó ÑóÈøóåõ Ýöí Ðóáößó ÝóÞóÇáó áóåõ: «Óóáú ÊõÚúØó æóÇÔúÝóÚú ÊõÔóÝøóÚú»
¡
æóÝöí ÍóÏöíËö ÃóÈöí ÓóÚöíÏò «Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÔúÝóÚõ áöÚóãøöåö ÃóÈöí ØóÇáöÈò ÝóíõÌúÚóáõ Ýöí ÖöÍúÖóÇÍò ãöäú äóÇÑò íóÈúáõÛõ ßóÚúÈóíúåö ÊóÛúáöí ãöäúåõ Ãõãøõ ÏöãóÇÛöåö»
. æóÌõãúáóÉõ æóåõæó ÇáúÚóáöíøõ ÇáúßóÈöíÑõ ÊóÊöãøóÉ ÌóæóÇÈó ÇáúãõÌöíÈöíäó¡ ÚóØóÝõæÇ ÊóÚúÙöíãó Çááøóåö ÈöÐößúÑö ÕöÝóÊóíúäö ãöäú ÕöÝóÇÊö ÌóáóÇáöåö¡ æóåõãóÇ ÕöÝóÉõ ÇáúÚóáöíøõ æóÕöÝóÉõ ÇáúßóÈöíÑõ.
æóÇáúÚõáõæøõ: Úõáõæøõ ÇáÔøóÃúäö ÇáÔøóÇãöáõ áöãõäúÊóåóì ÇáúßóãóÇáö Ýöí ÇáúÚöáúãö.
æóÇáúßöÈúÑõ: ÇáúÚóÙóãóÉõ ÇáúãóÚúäóæöíøóÉõ¡ æóåöíó ãõäúÊóåóì ÇáúÞõÏúÑóÉö æóÇáúÚóÏúáö æóÇáúÍößúãóÉö¡ æóÊóÎúÕöíÕõ åóÇÊóíúäö(22/190)
Þõáú ãóäú íóÑúÒõÞõßõãú ãöäó ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö Þõáö Çááøóåõ æóÅöäøóÇ Ãóæú ÅöíøóÇßõãú áóÚóáóì åõÏðì Ãóæú Ýöí ÖóáóÇáò ãõÈöíäò (24)
ÇáÕøöÝóÊóíúäö áöãõäóÇÓóÈóÉö ãóÞóÇãö ÇáúÌóæóÇÈö¡ Ãóíú ÞóÏú ÞóÖóì ÈöÇáúÍóÞøö áößõáøö ÃóÍóÏò ÈöãóÇ íóÓúÊóÍöÞøõåõ ÝóÅöäøóåõ áóÇ íóÎúÝóì Úóáóíúåö ÍóÇáõ ÃóÍóÏò æóáóÇ íóÚõæÞõåõ Úóäú ÅöíÕóÇáöåö Åöáóì ÍóÞøöåö ÚóÇÆöÞñ æóáóÇ íóÌõæÒõ Ïõæäóåõ ÍóÇÆöáñ. æóÊóÞóÏøóãó ÐößúÑõ åóÇÊóíúäö ÇáÕøöÝóÊóíúäö Ýöí Þóæúáöåö: æóÃóäøó Çááøóåó åõæó ÇáúÚóáöíøõ ÇáúßóÈöíÑõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÌøö [62] .
æóÇÚúáóã Ãóäå ÞÏ æóÑóÏó Ýöí ÕöÝóÉö ÊóáóÞøöí ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÇáúæóÍúíó Ãóäøó ãóäú íóÊóáóÞøóì ãöäó ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÇáúæóÍúíó íóÓúÃóáõ ÇáøóÐöí íõÈóáøöÛõåõ Åöáóíúåö ÈöãöËúáö åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãö ßóãóÇ
Ýöí ÍóÏöíËö ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó Ýöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» æóÛóíúÑöåö: Ãóäøó äóÈöíÁó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÇáó: «ÅöÐóÇ ÞóÖóì Çááøóåõ ÇáúÃóãúÑó Ýöí ÇáÓøóãóÇÁö ÖóÑóÈóÊú ÇáúãóáóÇÆößóÉõ ÈöÃóÌúäöÍóÊöåóÇ ÎõÖúÚóÇäðÇ áöÞóæúáöåö ßóÃóäøóåõ ÓöáúÓöáóÉñ Úóáóì ÕóÝúæóÇäò ÝóÅöÐóÇ ÝõÒøöÚó Úóäú ÞõáõæÈöåöãú ÞóÇáõæÇ: ãóÇÐóÇ ÞóÇáó ÑóÈøõßõãú¿ ÞóÇáõæÇ áöáøóÐöí ÞóÇáó ÇáúÍóÞøó æóåõæó ÇáúÚóáöíøõ ÇáúßóÈöíÑõ»
ÇåÜ. ÝóãóÚúäóì Þóæúáöåö Ýöí ÇáúÍóÏöíËö: ÞóÖóì ÕóÏóÑó ãöäúåõ ÃóãúÑõ ÇáÊøóßúæöíäö ÇáøóÐöí ÊóÊóæóáøóì ÇáúãóáóÇÆößóÉõ ÊóäúÝöíÐóåõ¡ æóÞóæúáõåõ Ýöí ÇáúÍóÏöíËö: «Ýöí ÇáÓøóãóÇÁö» íóÊóÚóáøóÞõ Èö «ÞóÖóì» ÈöãóÚúäóì ÃóæúÕóáó ÞóÖóÇÁóåõ Åöáóì ÇáÓøóãóÇÁö ÍóíúËõ ãóÞóÑøõ ÇáúãóáóÇÆößóÉö¡ æóÞóæúáõåõ: «ÎõÖúÚóÇäðÇ áöÞóæúáöåö» Ãóíú ÎóæúÝðÇ æóÎóÔúíóÉð¡ æóÞóæúáõåõ: ÝõÒøöÚó Úóäú ÞõáõæÈöåöãú Ãóíú ÃõÒöíáó ÇáúÎóæúÝõ Úóäú äõÝõæÓöåöãú.
æóÝöí ÍóÏöíËö ÇÈúä ÚóÈøóÇÓ ÚöäúÏ ÇáÊøöÑúãöÐöíøö «ÅöÐóÇ ÞóÖóì ÑóÈøõäóÇ ÃóãúÑðÇ ÓóÈøóÍó áóåõ ÍóãóáóÉõ ÇáúÚóÑúÔö¡ Ëõãøó ÓóÈøóÍó Ãóåúáõ ÇáÓøóãóÇÁö ÇáøóÐöíäó íóáõæäóåõãú Ëãøó ÇáøóÐíä íóáõæäóåõãú» ÞóÇáó: «Ëõãøó Ãóåúáõ ßõáøö ÓóãóÇÁò»
ÇáúÍóÏöíËó.
æóÐóáößó áóÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõ ÇáúãõÑóÇÏõ Ýöí ÂíóÉö ÓõæÑóÉö ÓóÈóÃò æóÅöäøóãóÇ åóÐöåö ÕöÝóÉõ ÊóáóÞøöí ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÃóãúÑó Çááøóåö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö ÝóßóÇäóÊú ÃóÞúæóÇáõåõãú Úóáóì ÓõäøóÉò æóÇÍöÏóÉò.
æóáóíúÓó ÊóÎúÑöíÌõ ÇáúÈõÎóÇÑöíøö æóÇáÊøöÑúãöÐöíøö åóÐóÇ ÇáúÍóÏöíËó Ýöí ÇáúßóáóÇãö Úóáóì ÊóÝúÓöíÑö ÓõæÑóÉö ÓóÈóÃò ãõÑóÇÏðÇ Èöåö Ãóäøóåõ æóÇÑöÏñ Ýöí Ðóáößó¡ æóÅöäøóãóÇ íõÑöíÏõ Ãóäøó ãöäú ÕõæóÑö ãóÚúäóÇåõ ãóÇ ÐõßöÑó Ýöí ÓõæÑóÉö ÓóÈóÃò. æóåóÐóÇ íõÛúäöíßó Úóäö ÇáöÇáúÊöÌóÇÁö Åöáóì ÊóßóáøõÝóÇÊò ÊóÚóÓøóÝõæåóÇ Ýöí ÊóÝúÓöíÑö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóÊóÚóáøõÞöåóÇ ÈöãóÇ ÞÈáåóÇ.
[24]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 24]
Þõáú ãóäú íóÑúÒõÞõßõãú ãöäó ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö Þõáö Çááøóåõ æóÅöäøóÇ Ãóæú ÅöíøóÇßõãú áóÚóáì åõÏìð Ãóæú Ýöí ÖóáÇáò ãõÈöíäò (24)
ÇäúÊöÞóÇáñ ãöäú ÏóãúÛö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÖóÚúÝö ÂáöåóÊöåöãú æóÇäúÊöÝóÇÁö ÌóÏúæóÇåóÇ Úóáóíúåöãú Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö Åöáóì ÅöáúÒóÇãöåöãú ÈõØúáóÇäó ÚöÈóÇÏóÊöåóÇ ÈöÃóäøóåóÇ áóÇ ÊóÓúÊóÍöÞøõ ÇáúÚöÈóÇÏóÉó áöÃóäøó ãõÓúÊóÍöÞøó ÇáúÚöÈóÇÏóÉö åõæó ÇáøóÐöí íóÑúÒõÞõ ÚöÈóÇÏóåõ ÝóÅöäøó ÇáúÚöÈóÇÏóÉó ÔõßúÑñ æóáóÇ íóÓúÊóÍöÞøõ ÇáÔøõßúÑó ÅöáøóÇ ÇáúãõäúÚöãõ¡(22/191)
æóåóÐóÇ ÇÍúÊöÌóÇÌñ ÈöÇáÏøóáöíáö ÇáäÙÑí áöÃóä ÇáöÇÚúÊöÑóÇÝ ÈöÃóäøó Çááøóåó åõæó ÇáÑøóÒøóÇÞõ íóÓúÊóáúÒöãõ ÇäúÝöÑóÇÏóåõ ÈöÅöáóåöíøóÊöåö ÅöÐú áóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú íóäúÝóÑöÏó ÈöÈóÚúÖö ÕöÝóÇÊö ÇáúÅöáóåöíøóÉö æóíõÔóÇÑóßó Ýöí ÈóÚúÖò ÂÎóÑó ÝóÅöäøó ÇáúÅöáóåöíøóÉó ÍóÞöíÞóÉñ áóÇ ÊóÞúÈóáõ ÇáÊøóÌúÒöÆóÉó æóÇáÊøóÈúÚöíÖó.
æóÃõÚöíÏó ÇáúÃóãúÑõ ÈöÇáúÞóæúáö áöÒöíóÇÏóÉö ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúãóÞõæáö ÝóÅöäøó ÃóÕúáó ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáúÞóæúáö Ýöí ãóÞóÇãö ÇáÊøóÕóÏøöí áöáÊøóÈúáöíÛö ÏóÇáøñ Úóáóì ÇáöÇåúÊöãóÇãö¡ æóÅöÚóÇÏóÉõ Ðóáößó ÇáúÃóãúÑö ÒöíóÇÏóÉñ Ýöí ÇáöÇåúÊöãóÇãö.
æãóäú ÇÓúÊöÝúåóÇãñ áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì ÇáúÎóØóÃö æóáöÐóáößó ÃóÚúÞóÈó ÈöÇáúÌóæóÇÈö ãöäú ØóÑóÝö ÇáÓøóÇÆöáö ÈöÞóæúáöåö:
Þõáö Çááøóåõ áöÊóÍóÞøõÞö Ãóäøóåõãú áóÇ íõäúßöÑõæäó Ðóáößó ÇáúÌóæóÇÈó ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Þõáú ãóäú íóÑúÒõÞõßõãú ãöäó ÇáÓøóãÇÁö æóÇáúÃóÑúÖö Ãóãøóäú íóãúáößõ ÇáÓøóãúÚó æóÇáúÃóÈúÕÇÑó Åöáóì Þóæúáöåö: ÝóÓóíóÞõæáõæäó Çááøóåõ Ýöí ÓõæÑóÉö íõæäõÓó [31] . æóÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑ ÕÏÑ åóÐöå ÇáúÂíóÉö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÑøóÚúÏö.
æóÚóØúÝñ Úóáóì ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÅöÈúÑóÇÒõ ÇáúãóÞúÕöÏö ÈöØóÑöíÞóÉò ÎóÝöíøóÉò ÊõæÞöÚõ ÇáúÎóÕúãó Ýöí ÔóÑóßö ÇáúãóÛúáõæÈöíøóÉö æóÐóáößó ÈöÊóÑúÏöíÏö ÍóÇáóÊóíö ÇáúÝóÑöíÞóíúäö Èóíúäó ÍóÇáóÉö åõÏðì æóÍóÇáóÉö ÖóáóÇáò áöÃóäøó ÍóÇáóÉó ßõáøö ÝóÑöíÞò áóãøóÇ ßóÇäóÊú Úóáóì ÇáÖøöÏøö ãöäú ÍóÇáö ÇáúÝóÑöíÞö ÇáúÂÎóÑö Èóíúäó ãõæóÇÝóÞóÉö ÇáúÍóÞøö æóÚóÏóãöåóÇ¡ ÊóÚóíøóäó Ãóäøó ÃóãúÑó ÇáÖøóáóÇáö æóÇáúåõÏóì ÏóÇÆöÑñ Èóíúäó ÇáúÍóÇáóÊóíúäö áóÇ íóÚúÏõæóÇäöåöãóÇ. æóáöÐóáößó ÌöíÁó ÈöÍóÑúÝö Ãóæú ÇáúãõÝöíÏö áöáÊøóÑúÏöíÏö ÇáúãõäúÊóÒóÚö ãöäó
æóåóÐóÇ Çááøóæúäõ ãöäó ÇáúßóáóÇãö íõÓóãøóì ÇáúßóáóÇãó ÇáúãõäúÕöÝó æóåõæó Ãóäú áóÇ íóÊúÑõßó ÇáúãõÌóÇÏöáõ áöÎóÕúãöåö ãõæÌöÈó ÊóÛóíøõÙò æóÇÍúÊöÏóÇÏò Ýöí ÇáúÌöÏóÇáö¡ æóíõÓóãøóì Ýöí Úöáúãö ÇáúãõäóÇÙóÑóÉö ÅöÑúÎóÇÁó ÇáúÚöäóÇäö áöáúãõäóÇÙöÑö¡ æóãóÚó Ðóáößó ÝóÞóÑöíäóÉõ ÅöáúÒóÇãöåöãõ ÇáúÍõÌøóÉó ÞóÑöíäóÉñ æóÇÖöÍóÉñ.
æóãöäú áóØóÇÆöÝöåö åõäóÇ Ãóäö ÇÔúÊóãóáó Úóáóì ÅöíãóÇÁò Åöáóì ÊóÑúÌöíÍö ÃóÍóÏö ÇáúÌóÇäöÈóíúäö Ýöí ÃóÍóÏö ÇáöÇÍúÊöãóÇáóíúäö ÈöØóÑöíÞö ãõÞóÇÈóáóÉö ÇáúÌóÇäöÈóíúäö Ýöí ÊóÑúÊöíÈö ÇáúÍóÇáóÊóíúäö ÈöÇááøóÝøö æóÇáäøóÔúÑö ÇáúãõÑóÊøóÈö æóåõæó ÃóÕúáõ ÇááøóÝøö. ÝóÅöäøóåõ ÐóßóÑó ÖóãöíÑó ÌóÇäöÈö ÇáúãõÊóßóáøöãö æóÌóãóÇÚóÊöåö æóÌóÇäöÈö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó¡ Ëõãøó ÐóßóÑó ÍóÇáó ÇáúåõÏóì æóÍóÇáó ÇáÖøóáóÇáö Úóáóì ÊóÑúÊöíÈö ÐößúÑö ÇáúÌóÇäöÈóíúäö¡ ÝóÃóæúãóÃó Åöáóì Ãóäøó ÇáúÃóæøóáöíäó ãõæóÌøóåõæäó Åöáóì ÇáúåõÏóì æóÇáúÂÎöÑöíäó ãõæóÌøóåõæäó Åöáóì ÇáÖøóáóÇáö ÇáúãõÈöíäö¡ áóÇ ÓöíøóãóÇ ÈóÚúÏó ÞóÑöíäóÉö ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö¡ æóåóÐóÇ ÃóíúÖðÇ ãöäó ÇáÊøóÚúÑöíÖö æóåõæó ÃóæúÞóÚõ ãöäó ÇáÊøóÕúÑöíÍö áóÇ ÓöíøóãóÇ Ýöí ÇÓúÊöäúÒóÇáö ØóÇÆöÑö ÇáúÎóÕúãö.
æóÝöíåö ÃóíúÖðÇ ÊóÌóÇåõáõ ÇáúÚóÇÑöÝö ÝóÞóÏö ÇáúÊóÃóãó Ýöí åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ËóáóÇËóÉõ ãõÍóÓøöäóÇÊò ãöäó ÇáúÈóÏöíÚö æóäõßúÊóÉñ ãöäó ÇáúÈóíóÇäö ÝóÇÔúÊóãóáóÊú Úóáóì ÃóÑúÈóÚö ÎõÕõæÕöíøóÇÊò.(22/192)
Þõáú áóÇ ÊõÓúÃóáõæäó ÚóãøóÇ ÃóÌúÑóãúäóÇ æóáóÇ äõÓúÃóáõ ÚóãøóÇ ÊóÚúãóáõæäó (25)
æóÌöíÁó Ýöí ÌóÇäöÈö ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúåõÏóì ÈöÍóÑúÝö ÇáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö ÇáúãõÓúÊóÚóÇÑö áöáÊøóãóßøõäö ÊóãúËöíáðÇ áöÍóÇáö ÇáúãõåúÊóÏöí ÈöÍóÇáö ãõÊóÕóÑøöÝò Ýöí ÝóÑóÓöåö íõÑúßöÖõåõ ÍóíúËõ ÔóÇÁó Ýóåõæó ãõÊóãóßøöäñ ãä ÔóíúÁ íÈáÛ Èöåö ãóÞúÕöÏóåõ.
æóåöíó ÍóÇáóÉñ ãõãóÇËöáóÉñ áöÍóÇáö ÇáúãõåúÊóÏöí Úóáóì ÈóÕöíÑóÉò Ýóåõæó íóÓúÊóÑúÌöÚõ ãóäóÇåöÌó ÇáúÍóÞøö Ýöí ßõáøö ÕóæúÈò¡ ãõÊøóÓöÚó ÇáäøóÙóÑö¡ ãõäúÔóÑöÍó ÇáÕøóÏúÑö: ÝóÝöíåö ÊóãúËöíáöíøóÉñ ãóßúäöíøóÉñ æóÊóÈóÚöíøóÉñ.
æóÌöíÁó Ýöí ÌóÇäöÈö ÇáÖøóÇáøöíäó ÈöÍóÑúÝö ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö ÇáúãõÓúÊóÚóÇÑ áÔÏøóÉ ÇáÊøóáóÈøõÓ ÈöÇáúæóÕúÝö ÊóãúËöíáðÇ áöÍóÇáöåöãú Ýöí ÅöÍóÇØóÉö ÇáÖøóáóÇáö Èöåöãú ÈöÍóÇáö ÇáÔøóíúÁö Ýöí ÙóÑúÝò ãõÍöíØò Èöåö áóÇ íóÊúÑõßõåõ íõÝóÇÑöÞõåõ æóáóÇ íóÊóØóáøóÚõ ãöäúåõ Úóáóì ÎöáóÇÝö ãóÇ åõæó Ýöíåö ãöäú ÖöíÞò íõáóÇÒöãõåõ. æóÝöíåö ÃóíúÖðÇ ÊóãúËöíáöíøóÉñ ÊóÈóÚöíøóÉñ¡ æóåóÐóÇ íóäúÙõÑõ Åöáóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ýóãóäú íõÑöÏö Çááøóåõ Ãóäú íóåúÏöíóåõ íóÔúÑóÍú ÕóÏúÑóåõ áöáúÅöÓúáÇãö æóãóäú íõÑöÏú Ãóäú íõÖöáøóåõ íóÌúÚóáú ÕóÏúÑóåõ ÖóíøöÞÇð ÍóÑóÌÇð [ÇáúÃóäúÚóÇã: 125] .
ÝóÍóÕóáó Ýöí ÇáúÂíóÉö ÃóÑúÈóÚõ ÇÓúÊöÚóÇÑóÇÊò æóËóáóÇËóÉõ ãõÍóÓøöäóÇÊò ãöäó ÇáúÈóÏöíÚö æóÃõÓúáõæÈñ ÈóíóÇäöíøñ¡ æóÍõÌøóÉñ ÞóÇÆöãóÉñ¡ æóåóÐóÇ ÅöÚúÌóÇÒñ ÈóÏöíÚñ.
æóæóÕúÝõ ÇáÖøóáóÇáö ÈöÇáúãõÈöíäö Ïõæäó æóÕúÝö ÇáúåõÏóì ÈöÇáúãõÈöíäö áöÃóäøó ÍóÞöíÞóÉó ÇáúåõÏóì ãóÞõæáñ ÚóáóíúåóÇ ÈöÇáÊøóæóÇØõÄö æóåõæó ãóÚúäóì Þóæúáö ÃóÕúÍóÇÈöäóÇ ÇáúÃóÔóÇÚöÑóÉö: ÇáúÅöíãóÇäõ áóÇ íóÒöíÏõ æóáóÇ íóäúÞõÕõ Ýöí ÐóÇÊöåö æóÅöäøóãóÇ ÒöíóÇÏóÊõåõ ÈößóËúÑóÉö ÇáØøóÇÚóÇÊö¡ æóÃóãøóÇ ÇáúßõÝúÑõ Ýóíóßõæäõ ÈöÅöäúßóÇÑö ÈóÚúÖö ÇáúãõÚúÊóÞóÏóÇÊö æóÈöÅöäúßóÇÑö ÌóãöíÚöåóÇ æóßõáøõ Ðóáößó íóÕúÏõÞõ Úóáóíúåö ÇáúßõÝúÑõ. æóáöÐóáößó Þöíáó ßõÝúÑñ Ïõæäó ßõÝúÑò¡ ÝóæóÕóÝó ßõÝúÑóåõãú ÈöÃóäøóåõ ÃóÔóÏøõ ÇáúßõÝúÑö¡ ÝóÅöäøó
ÇáúãõÈöíäó åõæó ÇáúæóÇÖöÍõ Ýöí ÌöäúÓöåö ÇáúÈóÇáöÛõ ÛóÇíóÉ ÍóÏå.
[25]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 25]
Þõáú áóÇ ÊõÓúÆóáõæäó ÚóãøóÇ ÃóÌúÑóãúäÇ æóáÇ äõÓúÆóáõ ÚóãøóÇ ÊóÚúãóáõæäó (25)
ÃõÚöíÏó ÇáúÃóãúÑõ ÈöÃóäú íóÞõæáó áóåõãú ãóÞóÇáðÇ ÂÎóÑó ÅöÚóÇÏóÉð áöÒöíóÇÏóÉö ÇáöÇåúÊöãóÇãö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ æóÇÓúÊöÏúÚóÇÁð áöÃóÓúãóÇÁö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ÈöÇáúÅöÕúÛóÇÁö Åöáóíúåö.
æóáóãøóÇ ßóÇäó åóÐóÇ ÇáúÞóæúáõ íóÊóÖóãøóäõ ÈóíóÇäðÇ áöáúÞóæúáö ÇáøóÐöí ÞóÈúáóåõ ÝõÕöáóÊú ÌõãúáóÉõ ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáúÞóæúáö Úóäú ÃõÎúÊöåóÇ ÅöÐú áóÇ íõÚúØóÝõ ÇáúÈóíóÇäõ Úóáóì ÇáúãõÈöíäö ÈöÍóÑúÝö ÇáäøóÓóÞö¡ ÝóÅöäøóåõ áóãøóÇ ÑóÏøóÏó ÃóãúÑó ÇáúÝóÑöíÞóíúäö Èóíúäó Ãóäú íóßõæäó ÃóÍóÏõåõãóÇ Úóáóì åõÏðì æóÇáúÂÎóÑõ Ýöí ÖóáóÇáò æóßóÇäó ÇáÖøóáóÇáõ íóÃúÊöí ÈöÇáúÅöÌúÑóÇãö(22/193)
ÇÊøóÓóÚó Ýöí ÇáúãõÍóÇÌøóÉö ÝóÞöíáó áóåõãú: ÅöÐóÇ äóÍúäõ ÃóÌúÑóãúäóÇ ÝóÃóäúÊõãú ÛóíúÑõ ãõÄóÇÎóÐöíäó ÈöÌõÑúãöäóÇ æóÅöÐóÇ ÚóãöáúÊõãú ÚóãóáðÇ ÝóäóÍúäõ ÛóíúÑõ ãõÄóÇÎóÐöíäó Èöåö¡ Ãóíú Ãóäøó ßõáøó ÝóÑöíÞò ãõÄóÇÎóÐñ æóÍúÏóåõ ÈöÚóãóáöåö ÝóÇáúÃóÌúÏóì ÈößöáóÇ ÇáúÝóÑöíÞóíúäö Ãóäú íóäúÙõÑó ßõáøñ Ýöí ÃóÚúãóÇáöåö æóÃóÚúãóÇáö ÖöÏøöåö áöíóÚúáóãó Ãóíøõ ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ÃóÍóÞøõ ÈöÇáúÝóæúÒö æóÇáäøóÌóÇÉö ÚöäúÏó Çááøóåö.
æóÃóíúÖðÇ ÝõÕöáóÊú áöÊóßõæäó åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ãõÓúÊóÞöáøóÉð ÈöäóÝúÓöåóÇ áöíóÎõÕøóåóÇ ÇáÓøóÇãöÚõ ÈöÇáÊøóÃóãøõáö Ýöí ãóÏúáõæáöåóÇ ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú ÊõÚúÊóÈóÑó ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøðÇ¡ æóåöíó ãóÚó Ðóáößó ÇÚúÊöÑóÇÖñ Èóíøöäñ ÃóËúäóÇÁó ÇáöÇÍúÊöÌóÇÌö.
ÝóãóÚúäóì: áóÇ ÊõÓúÆóáõæäó æóáÇ äõÓúÆóáõ¡ Ãóäøó ßõáøó ÝóÑöíÞò áóåõ ÎõæóíøöÕóÊõåõ.
æóÇáÓøõÄóÇáõ: ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÃóËóÑöåö æóåõæó ÇáËøóæóÇÈõ Úóáóì ÇáúÚóãóáö ÇáÕøóÇáöÍö æóÇáúÌóÒóÇÁõ Úóáóì ÇáúÅöÌúÑóÇãö ÈöãöËúáöåö¡ ßóãóÇ åõæó Ýöí Þóæúáå ßóÚúÈö Èúäö ÒõåóíúÑò:
æóÞöíáó Åöäøóß ãóäúÓõæÈ æãÓÄæá ÃóÑóÇÏó æóãõÄóÇÎóÐñ ÈöãóÇ ÓóÈóÞó ãöäúßó áöÞóæúáöåö ÞóÈúáóåõ:
áóÐóÇßó ÃóåúíóÈõ ÚöäúÏöí ÅöÐú Ãõßóáøöãõåõ æóÅöÓúäóÇÏõ ÇáúÅöÌúÑóÇãö Åöáóì ÌóÇäöÈö ÇáúãõÊóßóáøöãö æóãóäú ãóÚóåõ ãóÈúäöíøñ Úóáóì ÒóÚúãö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
æóÅöÐÇ ÑóÃóæúåõãú ÞÇáõæÇ Åöäøó åÄõáÇÁö áóÖÇáøõæäó [ÇáãØÝÝíä: 32] ßóÇäó ÇáúãõÔúÑößõæäó íõÄóäøöÈõæäó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöÃóäøóåõãú ÎóÇØöÆõæäó Ýöí ÊóÌóäøõÈö ÚöÈóÇÏóÉö ÃóÕúäóÇãö Þóæúãöåöãú.
æóåóÐöåö äõßúÊóÉõ ÕóæúÛöåö Ýöí ÕöíÛóÉö ÇáúãóÇÖöí áöÃóäøóåõ ãõÊóÍóÞøöÞñ Úóáóì ÒóÚúãö ÇáúãõÔúÑößöíäó. æóÕöíÛó ãóÇ íóÚúãóáõ ÇáúãõÔúÑößõæäó Ýöí ÕöíÛóÉö ÇáúãõÖóÇÑöÚö áöÃóäøóåõãú íóäúÊóÙöÑõæäó ãöäúåõãú ÚóãóáðÇ ÊóÚúÑöíÖðÇ ÈöÃóäøóåõãú íóÃúÊõæäó ÚóãóáðÇ ÛóíúÑó ãóÇ Úóãöáõæåõ¡ Ãóíú íõÄúãöäõæäó ÈöÇááøóåö ÈóÚúÏó ßõÝúÑöåöãú.
æóåóÐóÇ ÖóÑúÈñ ãöäó ÇáúãõÔóÇÑóßóÉö æóÇáúãõæóÇÏóÚóÉö áöíóÎúáõæóÇ ÈöÃóäúÝõÓöåöãú ÝóíóäúÙõÑõæÇ Ýöí ÃóãúÑöåöãú æóáóÇ íõáúåöíóåöãú ÌöÏóÇáõ ÇáúãõÄúãöäöíäó Úóäö ÇÓúÊöÚúÑóÇÖö æãÍÇÓÈÉ ÃäÝÓåã. æóÝöíå ÒöíóÇÏóÉ ÅäÕÇÝ ÅöÐú ÝÑÖ ÇáúãõÄúãöäõæäó ÇáÅÌÑÇã Ýöí ÌóÇäÈ ÃóäúÝõÓöåöãú æóÃóÓúäóÏõæÇ ÇáúÚóãóáó Úóáóì ÅöØúáóÇÞöåö Ýöí ÌóÇäöÈö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó áöÃóäøó ÇáäøóÙóÑó æóÇáÊøóÏóÈøõÑó ÈóÚúÏó Ðóáößó íóßúÔöÝõ Úóäú ßõäúåö ßöáóÇ ÇáúÚóãóáóíúäö.
æóáóíúÓó áöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÊóÚóáøõÞñ ÈöãõÔóÇÑóßóÉö ÇáúÞöÊóÇáö ÝóáóÇ ÊõÌúÚóáõ ãóäúÓõæÎóÉð ÈÂíóÇÊ ÇáúÞöÊóÇá.(22/194)
Þõáú íóÌúãóÚõ ÈóíúäóäóÇ ÑóÈøõäóÇ Ëõãøó íóÝúÊóÍõ ÈóíúäóäóÇ ÈöÇáúÍóÞøö æóåõæó ÇáúÝóÊøóÇÍõ ÇáúÚóáöíãõ (26)
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 26]
Þõáú íóÌúãóÚõ ÈóíúäóäÇ ÑóÈøõäÇ Ëõãøó íóÝúÊóÍõ ÈóíúäóäÇ ÈöÇáúÍóÞøö æóåõæó ÇáúÝóÊøóÇÍõ ÇáúÚóáöíãõ (26)
ÅöÚóÇÏóÉõ ÝöÚúáö Þõáú áöãóÇ ÚóÑóÝúÊó Ýöí ÇáúÌõãúáóÉö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ ãöäú ÒöíóÇÏóÉö ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöåóÐöåö ÇáúãõÍóÇÌøóÇÊö áöÊóßõæäó ßõáøõ ãõÌóÇÏóáóÉò ãõÓúÊóÞöáøóÉð ÛóíúÑó ãóÚúØõæÝóÉò ÝóÊóßõæäõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøðÇ.
æóÃóíúÖðÇ Ýóåöíó ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÈóíóÇäö áöáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ áöÃóäøó äóÝúíó ÓõÄóÇáö ßõáøö ÝóÑöíÞò Úóäú Úóãóáö ÛóíúÑöåö íóÞúÊóÖöí Ãóäøó åõäóÇáößó ÓõÄóÇáðÇ Úóäú Úóãóáö äóÝúÓöåö ÝóÈóíøóäó ÈöÃóäøó ÇáøóÐöí íóÓúÃóáõ ÇáäøóÇÓó Úóäú ÃóÚúãóÇáöåöãú åõæó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì¡ æóÃóäøóåõ ÇáøóÐöí íóÝúÕöáõ Èóíúäó ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ÈöÇáúÍóÞøö Íöíäó íóÌúãóÚõåõãú íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ÇáøóÐöí åõãú ãõäúßöÑõæåõ ÝóãóÇ Ùóäøõßó ÈöÍóÇáöåöãú íóæúãó ÊóÍóÞøõÞö ãóÇ ÃóäúßóÑõæåõ.
æóåõäóÇ ÊóÏóÑøóÌó ÇáúÌóÏóáõ ãöäó ÇáúÅöíãóÇÁö Åöáóì ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ÇáúÞóÑöíÈóÉö ãöäó ÇáÊøóÕúÑöíÍö áöãóÇ Ýöí ÅöËúÈóÇÊö íóæúãö ÇáúÍöÓóÇÈö æóÇáÓøõÄóÇáö ãöäó ÇáúãõÕóÇÑóÍóÉö ÈöÃóäøóåõãõ ÇáÖøóÇáøõæäó. æóíõÓóãøóì åóÐóÇ ÇáÊøóÏóÑøõÌõ ÚöäúÏó Ãóåúáö ÇáúÌóÏóáö ÈöÇáÊøóÑóÞøöí.
æóÇáúÝóÊúÍõ: ÇáúÍõßúãõ æóÇáúÝóÕúáõ ÈöÇáúÍóÞøö¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÑóÈøóäóÇ ÇÝúÊóÍú ÈóíúäóäÇ æóÈóíúäó ÞóæúãöäÇ ÈöÇáúÍóÞøö æóÃóäúÊó ÎóíúÑõ ÇáúÝÇÊöÍöíäó [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 89] æóåõæó ãóÃúÎõæÐñ ãöäú ÝóÊúÍö ÇáúßõæøóÉö áöÅöÙúåóÇÑö ãóÇ ÎóáúÝóåóÇ.
æóÌõãúáóÉõ æóåõæó ÇáúÝóÊøóÇÍõ ÇáúÚóáöíãõ ÊóÐúíöíáñ ÈöæóÕúÝöåö ÊóÚóÇáóì ÈößóËúÑóÉö ÇáúÍõßúãö æóÞõæøóÊöåö æóÅöÍóÇØóÉö ÇáúÚöáúãö¡ æóÈöÐóáößó ßóÇäó ÊóÐúíöíáðÇ áöÌõãúáóÉö íóÌúãóÚõ ÈóíúäóäÇ ÑóÈøõäÇ Ëõãøó íóÝúÊóÍõ ÈóíúäóäÇ ÈöÇáúÍóÞøö ÇáúãõÊóÖóãøöäóÉö ÍõßúãðÇ ÌõÒúÆöíøðÇ ÝóÐóíøóáó ÈöæóÕúÝò ßõáøöíøò. æóÅöäøóãóÇ ÃóÊúÈóÚó ÇáúÝóÊøóÇÍõ Èö ÇáúÚóáöíãõ áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøó Íõßúãóåõ ÚóÏúáñ ãóÍúÖñ áöÃóäøóåõ Úóáöíãñ áóÇ ÊóÍõÝøõ ÈöÍõßúãöåö ÃóÓúÈóÇÈõ ÇáúÎóØóà æÇáÌæÑ ÇáäÇÔÆÉ Úóäö ÇáúÌóåúáö æóÇáúÚóÌúÒö æóÇÊøöÈóÇÚö ÇáÖøóÚúÝö ÇáäøóÝúÓóÇäöíøö ÇáäøóÇÔöÆö Úóäö ÇáúÌóåúáö ÈÇáÃÍæÇá æÇáÚæÇÞÈ.(22/195)
Þõáú ÃóÑõæäöíó ÇáøóÐöíäó ÃóáúÍóÞúÊõãú Èöåö ÔõÑóßóÇÁó ßóáøóÇ Èóáú åõæó Çááøóåõ ÇáúÚóÒöíÒõ ÇáúÍóßöíãõ (27)
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 27]
Þõáú ÃóÑõæäöíó ÇáøóÐöíäó ÃóáúÍóÞúÊõãú Èöåö ÔõÑóßÇÁó ßóáÇøó Èóáú åõæó Çááøóåõ ÇáúÚóÒöíÒõ ÇáúÍóßöíãõ (27)
ÃõÚöíÏó ÇáúÃóãúÑõ ÈöÇáúÞóæúáö ÑóÇÈöÚó ãóÑøóÉò áöãóÒöíÏö ÇáöÇåúÊöãóÇãö æóåõæó ÑõÌõæÚ Åöáóì ãåíÚ ÇáöÇÍúÊöÌóÇÌó Úóáóì
ÈõØúáóÇäö ÇáÔøöÑúßö Ýóåõæó ßóÇáäøóÊöíÌóÉö áöÌõãúáóÉö Þõáú ãóäú íóÑúÒõÞõßõãú ãöäó ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö [ÓÈÃ: 24] .
æóÇáúÃóãúÑõ Ýöí Þóæúáöåö: ÃóÑõæäöíó ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÚúÌöíÒö¡ æóåõæó ÊóÚúÌöíÒñ áöáúãõÔúÑößöíäó Úóäú ÅöÈúÏóÇÁö ÍõÌøóÉò áöÅöÔúÑóÇßöåöãú¡ æóåõæó ÇäúÊöÞóÇáñ ãöäó ÇáöÇÍúÊöÌóÇÌö Úóáóì ÈõØúáóÇäö ÅöáóåöíøóÉö ÇáúÃóÕúäóÇãö ÈöÏóáöíáö ÇáäøóÙöíÑö Ýöí Þóæúáöåö: Þõáú ãóäú íóÑúÒõÞõßõãú
Åöáóì ÅöÈúØóÇáö Ðóáößó ÈöÏóáöíáö ÇáúÈóÏóÇåóÉö.
æóÞóÏú Óóáóßó ãöäú ØõÑõÞö ÇáúÌóÏóáö ØóÑöíÞó ÇáöÇÓúÊöÝúÓóÇÑö¡ æóÇáúãõÕúØóáóÍó Úóáóíúåö ÚöäúÏó Ãóåúáö ÇáúÌóÏóáö Ãóäú íóßõæäó ÇáöÇÓúÊöÝúÓóÇÑõ ãõÞóÏøóãðÇ Úóáóì ØóÑóÇÆöÞö ÇáúãõäóÇÙóÑóÉö æóÅöäøóãóÇ ÃõÎøöÑó åõäóÇ áöÃóäøóåõ ßóÇäó ãõÝúÖöíðÇ Åöáóì ÅöÈúØóÇáö ÏóÚúæóì ÇáúÎÕã ÈÍÐÇÝíÑåÇ ÝóÃõÑöíÏó ÊóÃúÎöíÑõåõ áöÆóáøóÇ íóÝõæÊó ÇÝúÊöÖóÇÍõ ÇáúÎóÕúãö ÈöÇáúÃóÏöáøóÉö ÇáÓøóÇÈöÞóÉö ÊóÈúÓöíØðÇ áöÈöÓóÇØö ÇáúãõÌóÇÏóáóÉö ÍóÊøóì íóßõæäó ßõáøõ Ïóáöíáò ãõäóÇÏöíðÇ Úóáóì ÛóáóØö ÇáúÎõÕõæãö æóÈóÇØöáöåöãú. æóÇÝúÊöÖóÇÍõ ÇáúÎóØóÃö ãöäú ãóÞóÇÕöÏö ÇáúãõäóÇÙöÑö ÇáøóÐöí ÞóÇãóÊú ÍõÌøóÊõåõ.
æóÇáúÅöÑóÇÁóÉõ åõäóÇ ãöäú ÇáÑøõÄúíóÉö ÇáúÈóÕóÑöíøóÉö ÝóíóÊóÚóÏøóì Åöáóì ãóÝúÚõæáóíúäö: ÃóÍóÏõåõãóÇ ÈöÇáúÃóÕóÇáóÉö¡ æóÇáËøóÇäöí ÈöåóãúÒóÉö ÇáÊøóÚúÏöíóÉö.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ: ÃóÑõæäöí ÔõÎõæÕóåõãú áöäõÈúÕöÑó åóáú ÚóáóíúåóÇ ãóÇ íõäóÇÓöÈõ ÕöÝóÉó ÇáúÅöáóåöíøóÉö¡ Ãóíú Ãóäøó ßõáøó ãóäú íõÔóÇåÏ ÇáúÃóÕúäóÇã ÈÇÏìÁ ãóÑøóÉò íóÊóÈóíøóäõ áóåõ ÃóäøóåóÇ ÎóáöíøóÉñ Úóäú ÕöÝóÇÊö ÇáúÅöáóåöíøóÉö ÅöÐú íóÑóì ÍöÌóÇÑóÉð áóÇ ÊóÓúãóÚõ æóáóÇ ÊõÈúÕöÑõ æóáóÇ ÊóÝúÞóåõ áöÃóäøó ÇäúÊöÝóÇÁó ÇáúÅöáóåöíøóÉö Úóäö ÇáúÃóÕúäóÇãö ÈóÏöíåöíøñ æóáóÇ íóÍúÊóÇÌõ Åöáóì ÃóßúËóÑó ãöäú ÑõÄúíóÉö ÍóÇáöåóÇ ßóÞóæúáö ÇáúÈõÍúÊõÑöíøö:
Ãóäú íóÑóì ãõÈúÕöÑñ æóíóÓúãóÚó æóÇÚò æóÇáÊøóÚúÈöíÑõ Úóäö ÇáúãóÑúÆöíøö ÈöØóÑöíÞö ÇáúãóæúÕõæáöíøóÉö áöÊóäúÈöíåö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó Úóáóì ÎóØóÆöåöãú Ýöí ÌóÚúáöåöãú ÅöíøóÇåõãú ÔõÑóßóÇÁó áöáøóåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÇáÑøõÈõæÈöíøóÉö Úóáóì äóÍúæö Þóæúáö ÚóÈúÏóÉó Èúäö ÇáØøóíøöÈö:
Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÊóÑõæäóåõãú ÅöÎúæóÇäóßõãú ... íóÔúÝöí Ûóáöíáó ÕõÏõæÑöåöãú Ãóäú ÊõÕúÑóÚõæÇ
æóÝöí ÌóÚúáö ÇáÕøöáóÉö ÃóáúÍóÞúÊõãú ÅöíãóÇÁð Åöáóì Ãóäøó Êöáúßó ÇáúÃóÕúäóÇãó áóãú Êóßõäú ãóæúÕõæÝóÉð ÈöÇáúÅöáóåöíøóÉö æóÕúÝðÇ ÐóÇÊöíøðÇ ÍóÞøðÇ æóáóßöäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÃóáúÍóÞõæåóÇ ÈöÇááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ ÝóÊöáúßó ÎõáúÚóÉñ ÎóáóÚóåóÇ Úóáóíúåöãú ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáúÃóåúæóÇÁö.
æóÊöáúßó ÍóÇáóÉñ ÊõÎóÇáöÝõ ÕöÝóÉó ÇáúÅöáóåöíøóÉö áöÃóäøó ÇáúÅöáóåöíøóÉó ÕöÝóÉñ ÐóÇÊöíøóÉñ ÞóÏöíãóÉñ¡ æóåóÐóÇ ÇáúÅöáúÍóÇÞõ ÇÎúÊóÑóÚóåõ áóåõãú ÚóãúÑõæ Èúäõ áõÍóíøò æóáóãú íóßõäú ÚöäúÏó ÇáúÚóÑóÈö ãöäú ÞóÈúáõ¡ æóÖóãöíÑõ Èöåö ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö ãöäú ÌõãúáóÉö Þõáú ãóäú íóÑúÒõÞõßõãú ãöäó ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö Þõáö Çááøóåõ [ÓÈÃ: 24] .
æóÇäúÊóÕóÈó ÔõÑóßÇÁó Úóáóì ÇáúÍóÇáö ãöäö ÇÓúãö ÇáúãóæúÕõæáö. æóÇáúãóÚúäóì: ÔõÑóßóÇÁó áóåõ.(22/196)
æóãóÇ ÃóÑúÓóáúäóÇßó ÅöáøóÇ ßóÇÝøóÉð áöáäøóÇÓö ÈóÔöíÑðÇ æóäóÐöíÑðÇ æóáóßöäøó ÃóßúËóÑó ÇáäøóÇÓö áóÇ íóÚúáóãõæäó (28)
æóáóãøóÇ ÃóÚúÑóÖó Úóäö ÇáúÎóæúÖö Ýöí ÂËóÇÑö åóÐöåö ÇáúÅöÑóÇÁóÉö Úõáöãó Ãóäøóåõãú ãõÝúÊóÖóÍõæäó ÚöäúÏó Êöáúßó ÇáúÅöÑóÇÁóÉö ÝóÞõÏøöÑóÊú ÍóÇÕöáóÉñ¡ æóÃõÚúÞöÈó ØóáóÈõ ÊóÍúÕöíáöåóÇ ÈöÅöËúÈóÇÊö ÃóËóÑöåóÇ æóåõæó ÇáÑøóÏúÚõ Úóäö ÇÚúÊöÞóÇÏö ÅöáóåöíøóÊöåóÇ¡ æóÅöÈúØóÇáõåóÇ Úóäúåõãú ÈöÅöËúÈóÇÊöåóÇ áöáøóåö ÊóÚóÇáóì æóÍúÏóåõ ÝóáöÐóáößó ÌóãóÚó Èóíúäó ÍóÑúÝóíö ÇáÑøóÏúÚö æóÇáúÅöÈúØóÇáö Ëõãøó ÇáöÇäúÊöÞóÇáö Åöáóì ÊóÚúíöíäö ÇáúÅöáóåö ÇáúÍóÞøö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö Þóæúáöåö: ßóáøóÇ Èóáú áóÇ ÊõßúÑöãõæäó ÇáúíóÊöíãó [ÇáúÝÌúÑ: 17] .
æóÖóãöíÑõ åõæó Çááøóåõ ÖóãöíÑõ ÇáÔøóÃúäö. æóÇáúÌõãúáóÉõ ÈóÚúÏóåõ ÊóÝúÓöíÑñ áöãóÚúäóì ÇáÔøóÃúäö æÇáúÚóÒöíÒõ ÇáúÍóßöíãõ ÎóÈóÑóÇäö¡ Ãóíú Èóáö ÇáÔøóÃúäõ Çáúãõåöãøõ Çááøóåõ ÇáúÚóÒöíÒõ ÇáúÍóßöíãõ áóÇ ÂáöåóÊõßõãú ÝóÝöí ÇáúÌõãúáóÉö ÞóÕúÑõ ÇáúÚöÒøóÉö æóÇáúÍõßúãö Úóáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ßöäóÇíóÉð Úóäú ÞóÕúÑö ÇáúÅöáóåöíøóÉö Úóáóíúåö ÊóÚóÇáóì ÞóÕúÑó ÅöÝúÑóÇÏò.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÖøóãöíÑõ ÚóÇÆöÏðÇ Åöáóì ÇáúÅöáóåö ÇáúãóÝúåõæãö ãöäú Þóæúáöåö: ÇáøóÐöíäó ÃóáúÍóÞúÊõãú Èöåö ÔõÑóßÇÁó æóåõæó ãõÈúÊóÏóÃñ æóÇáúÌõãúáóÉõ ÈóÚúÏóåõ ÎóÈóÑñ. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÚóÇÆöÏðÇ Åöáóì ÇáúãõÓúÊóÍúÖóÑö Ýöí ÇáÐøöåúäö æóåõæó Çááøóåõ. æóÊóÝúÓöíÑõåõ Þóæúáõåõ: Çááøóåõ ÝóÇÓúãõ ÇáúÌóáóÇáóÉö ÚóØúÝõ ÈóíóÇäò. æÇáúÚóÒöíÒõ ÇáúÍóßöíãõ ÎóÈóÑóÇäö Úóäö ÇáÖøóãöíÑö. æóÇáúÝóÑúÞõ Èóíúäó åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö æóÈóíúäó ÇáúæóÌúåö ÇáúÃóæøóáö íóÙúåóÑõ Ýöí ÇÎúÊöáóÇÝö ãóÏúáõæáö ÇáÖøóãöíÑö ÇáúãõäúÝóÕöáö æóÇÎúÊöáóÇÝö ãóæúÞöÚö ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö ÈóÚúÏóåõ¡ æóÇÎúÊöáóÇÝö ãóæúÞöÚö ÇáúÌõãúáóÉö ÈóÚúÏó Ðóáößó.
æóÇáúÚöÒøóÉõ: ÇáöÇÓúÊöÛúäóÇÁõ Úóäö ÇáúÛóíúÑö. æÇáúÍóßöíãõ: æóÕúÝñ ãöäó ÇáúÍößúãóÉö æóåöíó ãõäúÊóåóì ÇáúÚöáúãö¡ Ãóæú ãöäó ÇáúÅöÍúßóÇãö æóåõæó ÅöÊúÞóÇäõ ÇáÕøõäúÚö¡ ÔóÇÚó Ýöí ÇáúÃóãúÑóíúäö. æóåóÐóÇ ÅöËúÈóÇÊñ áöÇÝúÊöÞóÇÑö ÃóÕúäóÇãöåöãú æóÇäúÊöÝóÇÁö ÇáúÚöáúãö ÚóäúåóÇ. æóåóÐóÇ ãóÖúãõæä Þóæúáõ ÅöÈúÑóÇåöíãó Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ: íóÇ ÃóÈóÊö áöãó ÊóÚúÈõÏõ ãóÇ áóÇ íóÓúãóÚõ æóáÇ íõÈúÕöÑõ æóáÇ íõÛúäöí Úóäúßó ÔóíúÆÇð
[ãóÑúíóã: 42] .
[28]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 28]
æóãÇ ÃóÑúÓóáúäÇßó ÅöáÇøó ßóÇÝøóÉð áöáäøóÇÓö ÈóÔöíÑÇð æóäóÐöíÑÇð æóáßöäøó ÃóßúËóÑó ÇáäøóÇÓö áóÇ íóÚúáóãõæäó (28)
ÇäúÊöÞóÇáñ ãöäú ÅöÈúØóÇáö ÖóáóÇáö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ÃóãúÑö ÇáÑøõÈõæÈöíøóÉö Åöáóì ÅöÈúØóÇáö ÖóáóÇáöåöãú Ýöí ÔóÃúäö ÕöÏúÞö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÛóíøóÑó ÃõÓúáõæÈó ÇáúßóáóÇãö ãöäó ÇáúÃóãúÑö ÈöãõÍóÇÌøóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó Åöáóì ÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÈöÑöÓóÇáóÉö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊóÔúÑöíÝðÇ áóåõ ÈöÊóæúÌöíåö åóÐóÇ ÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÈöÇáäøöÚúãóÉö ÇáúÚóÙöíãóÉö Åöáóíúåö¡ æóíóÍúÕõáõ ÅöÈúØóÇáõ ãóÒóÇÚöãö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöØóÑöíÞö ÇáÊøóÚúÑöíÖö.(22/197)
æóÝöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÅöËúÈóÇÊõ ÑöÓóÇáóÉö ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì ãäßÑíåÇ ãä ÇáúÚóÑóÈ æóÅöËúÈóÇÊ ÚãæãåÇ Úáì
ãõäúßöÑöíåóÇ ãöäó ÇáúíóåõæÏö.
ÝóÅöäøó ßóÇÝøóÉð ãöäú ÃóáúÝóÇÙö ÇáúÚõãõæãö æóæóÞóÚóÊú åõäóÇ ÍóÇáðÇ ãöäó «ÇáäøóÇÓö» ãõÓúÊóËúäðì ãöäú Úõãõæãö ÇáúÃóÍúæóÇáö æóåöíó ÍóÇáñ ãõÞóÏøóãóÉñ Úóáóì ÕóÇÍöÈöåóÇ ÇáúãóÌúÑõæÑö ÈöÇáúÍóÑúÝö¡ æóÞóÏú ãóÖóì ÇáúßóáóÇãõ ÚóáóíúåóÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÇÏúÎõáõæÇ Ýöí ÇáÓøöáúãö ßóÇÝøóÉð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [208] ¡ æóÚöäúÏó Þóæúáöåö: æóÞÇÊöáõæÇ ÇáúãõÔúÑößöíäó ßóÇÝøóÉð Ýöí ÓõæÑóÉö ÈóÑóÇÁóÉñ [36] . æóÐóßóÑúäóÇ Ãóäøó ÇáÊøóÍúÞöíÞó: Ãóäøó ßóÇÝøóÉð íõæÕóÝõ Èöåö ÇáúÚóÇÞöáõ æóÛóíúÑõåõ æóÃóäøóåõ ÊóÚúÊóæöÑõåõ æõÌõæåõ ÇáúÅöÚúÑóÇÈö ßóãóÇ åõæó ãõÎúÊóÇÑõ ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøö æóÔóåöÏó áóåõ ÇáúÞõÑúÂäõ æóÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáõ ÎöáóÇÝðÇ áöÇÈúäö åöÔóÇãò Ýöí «ãõÛúäöí ÇááøóÈöíÈö» ¡ æóÃóäøó ãóÇ ÔõÏøöÏó Èöåö ÇáÊøóäúßöíÑõ Úóáóì ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøö Êóåúæöíáñ æóÊóÖúíöíÞñ Ýöí ÇáúÌóæóÇÒö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö: æóãóÇ ÃóÑúÓóáúäóÇßó áöáäøóÇÓö ÅöáøóÇ ßóÇÝøóÉð. æóÞóÏøóãó ÇáúÍóÇáó Úóáóì ÕóÇÍöÈöåö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöåóÇ áöÃóäøóåóÇ ÊóÌúãóÚõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÈöÑöÓóÇáóÊöåö ßõáøöåöãú.
æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúÍóÇáö Úóáóì ÇáúãóÌúÑõæÑö ÌóÇÆöÒñ Úóáóì ÑóÃúíö ÇáúãõÍóÞøöÞöíäó ãöäú Ãóåúáö ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö æóÅöäú ÃóÈóÇåõ ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøõ åõäóÇ æóÌóÚóáóåõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÊóÞúÏöíãö ÇáúãóÌúÑõæÑö Úóáóì ÍóÑúÝö ÇáúÌóÑøö ÝóÌóÚóáó ßóÇÝøóÉð äóÚúÊðÇ áöãóÍúÐõæÝò¡ Ãóíú ÅöÑúÓóÇáóåõ ßóÇÝøóÉð¡ Ãóíú ÚóÇãøóÉð. æóÞóÏú ÑóÏøó Úóáóíúåö ÇÈúäõ ãóÇáößò Ýöí «ÇáÊøóÓúåöíáö» æóÞóÇáó: ÞóÏú ÌóæøóÒóåõ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÃóÈõæ Úóáöíøò ÇáúÝóÇÑöÓöíøõ æóÇÈúäõ ßóíúÓóÇäó. æóÞõáúÊõ: æóÌóæøóÒóåõ ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó æóÇáÑøóÖöíøõ.
æóÌóÚóáó ÇáÒøóÌøóÇÌõ ßóÇÝøóÉð åõäóÇ ÍóÇáðÇ ãöäó ÇáúßóÇÝö Ýöí ÃóÑúÓóáúäÇßó æóÝóÓøóÑóåõ ÈöãóÚúäóì ÌóÇãöÚò áöáäøóÇÓö Ýöí ÇáúÅöäúÐóÇÑö æóÇáúÅöÈúáóÇÛö¡ æóÊóÈöÚóåõ ÃóÈõæ ÇáúÈóÞóÇÁö. ÞóÇáó ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøõ: æóÍóÞøõ ÇáÊøóÇÁö Úóáóì åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑö Ãóäú Êóßõæäó áöáúãõÈóÇáóÛóÉö ßóÊóÇÁö ÇáúÚóáøóÇãóÉö æóÇáÑøóÇæöíóÉö æóßóÐóáößó ÊóÞúÏöíãõ ÇáúãõÓúÊóËúäóì áöáúÛóÑóÖö ÃóíúÖðÇ.
æóÞóÏö ÇÔúÊóÑóßó ÇáÒøóÌøóÇÌõ æóÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøõ åõäóÇ Ýöí ÅöÎúÑóÇÌö ßóÇÝøóÉð Úóäú ãóÚúäóì ÇáúæóÕúÝö ÈöÅöÝóÇÏóÉö ÇáÔøõãõæáö ÇáøóÐöí åõæó Ôõãõæáñ ÌõÒúÆöíøñ Ýöí ÛóÑóÖò ãõÚóíøóäò Åöáóì ãóÚúäóì ÇáúÌóãúÚö Çáúßõáøöíøö ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏö ãöäú æóÑóÇÁö Ðóáößó. æóåóÐóÇ ßóãóäú íóÚúãöÏõ Åöáóì (ßõáøò) ÝóíóÞõæáõ: Åöäøóßó ßõáøñ áöáäøóÇÓö¡ Ãóíú ÌóÇãöÚñ áöáäøóÇÓö Ãóæú íóÚúãöÏõ Åöáóì (Úóáóì) ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì ÇáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö ÇáúÌõÒúÆöíøö ÝóíóÓúÊóÚúãöáõåóÇ ÈöãóÚúäóì ÇáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö Çáúßõáøöíøö ÝóíóÞõæáõ: ÅöíøóÇßó æóÚóáóì¡ íõÑöíÏõ ÅöíøóÇßó æóÇáöÇÓúÊöÚúáóÇÁó.
æÇáÈÔíÑ ÇáäøóÐöíÑõ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÅöäøóÇ ÃóÑúÓóáúäÇßó ÈöÇáúÍóÞøö ÈóÔöíÑÇð æóäóÐöíÑÇð Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúÈóÞóÑóÉö(22/198)
æóíóÞõæáõæäó ãóÊóì åóÐóÇ ÇáúæóÚúÏõ Åöäú ßõäúÊõãú ÕóÇÏöÞöíäó (29) Þõáú áóßõãú ãöíÚóÇÏõ íóæúãò áóÇ ÊóÓúÊóÃúÎöÑõæäó Úóäúåõ ÓóÇÚóÉð æóáóÇ ÊóÓúÊóÞúÏöãõæäó (30)
æóÃóÝóÇÏó ÊóÑúßöíÈõ æóãÇ ÃóÑúÓóáúäÇßó ÅöáøóÇ ßóÇÝøóÉð áöáäøóÇÓö ÞóÕúÑó ÍóÇáóÉö Úõãõæãö ÇáÑøöÓóÇáóÉö Úóáóì ßóÇÝö ÇáúÎöØóÇÈö Ýöí Þóæúáöåö: ÃóÑúÓóáúäÇßó æóåõæó ÞóÕúÑñ ÅöÖóÇÝöíøñ¡ Ãóíú Ïõæäó ÊóÎúÕöíÕö ÅöÑúÓóÇáößó ÈöÃóåúáö ãóßøóÉó Ãóæú ÈöÇáúÚóÑóÈö Ãóæú Èöãóäú íóÌöíÆõßó íóØúáõÈõ ÇáúÅöíãóÇäó æóÇáúÅöÑúÔóÇÏó ßóãóÇ ÞóÇáó ÚóÈúÏõ Çááøóåö Èúäõ ÃõÈóíøö ÇÈúä Óóáõæáò áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Íöíäó ÌóÇÁó ãóÌúáöÓðÇ åõæó Ýöíåö æóÞóÑóÃó Úóáóíúåöãõ ÇáúÞõÑúÂäó ÝóÞóÇáó ÇÈúäõ ÃõÈóíøò: «áóÇ ÃõÍúÓöäó ãöãøóÇ ÊóÞõæáõ
ÃóíøõåóÇ ÇáúãóÑúÁõ æóáóßöäö ÇÞúÚõÏú Ýöí ÑóÍúáößó Ýóãóäú ÌóÇÁó ÝóÇÞúÑóÃú Úóáóíúåö» ¡ æóíóÞúÊóÖöí Ðóáößó ÅöËúÈóÇÊó ÑöÓóÇáóÊöåö ÈöÏóáóÇáóÉö ÇáöÇÞúÊöÖóÇÁö ÅöÐú áóÇ íóÕúÏõÞõ Ðóáößó ÇáúÞóÕúÑõ ÅöáøóÇ ÅöÐóÇ ËóÈóÊó ÃóÕúáõ ÑöÓóÇáóÊöåö ÝóÇÞúÊóÖóì Ðóáößó ÇáÑøóÏøó Úóáóì ÇáúãõäúßöÑöíäó ßõáøöåöãú ÓóæóÇÁð ãóäú ÃóäúßóÑó ÑöÓóÇáóÊóåõ ãöäú ÃóÕúáöåóÇ æóãóäú ÃóäúßóÑó ÚõãõæãóåóÇ æóÒóÚóãó ÊóÎúÕöíÕóåóÇ.
æóãóæúÞöÚõ ÇáöÇÓúÊöÏúÑóÇßö ÈöÞóæúáöåö: æóáßöäøó ÃóßúËóÑó ÇáäøóÇÓö áóÇ íóÚúáóãõæäó ÑóÝúÚõ ãóÇ íõÊóæóåøóãõ ãöäö ÇÛúÊöÑóÇÑö ÇáúãõÛúÊóÑøöíäó ÈößóËúÑóÉö ÚóÏóÏö ÇáúãõäúßöÑöíäó ÑöÓóÇáóÊóåõ ÈöÃóäøó ßóËúÑóÊóåõãú ÊóÛõÑøõ ÇáúãõÊóÃóãøöáó áöÃóäøóåõãú áóÇ íóÚúáóãõæäó.
æóãóÝúÚõæáõ íóÚúáóãõæäó ãóÍúÐõæÝñ áöÏóáóÇáóÉö ãóÇ ÞóÈúáóåõ Úóáóíúåö¡ Ãóíú áóÇ íóÚúáóãõæäó ãóÇ ÈóÔøóÑúÊó Èöåö ÇáúãõÄúãöäöíäó æóãóÇ ÃóäúÐóÑúÊó Èöåö ÇáúßóÇÝöÑöíäó¡ Ãóíú íóÍúÓóÈõæäó ÇáúÈöÔóÇÑóÉó æóÇáäøöÐóÇÑóÉó ÛóíúÑó ÕóÇÏöÞóÊóíúäö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÝÚá íóÚúáóãõæäó ãäÒøá ãóäúÒöáóÉó ÇááøóÇãö ãóÞúÕõæÏðÇ ãöäúåõ äóÝúíõ ÕöÝóÉö ÇáúÚöáúãö Úóäúåõãú Úóáóì ÍóÏøö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Þõáú åóáú íóÓúÊóæöí ÇáøóÐöíäó íóÚúáóãõæäó æóÇáøóÐöíäó áóÇ íóÚúáóãõæäó [ÇáÒãÑ: 9] Ãóíú æóáóßöäøó ÃóßúËóÑó ÇáäøóÇÓö ÌóÇåöáõæäó ÞóÏúÑó ÇáúÈÔóÇÑóÉ æÇáäÐÇÑÉ.
[29¡ 30]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÇáúÂíóÇÊ 29 Åöáóì 30]
æóíóÞõæáõæäó ãóÊì åÐóÇ ÇáúæóÚúÏõ Åöäú ßõäúÊõãú ÕÇÏöÞöíäó (29) Þõáú áóßõãú ãöíÚÇÏõ íóæúãò áóÇ ÊóÓúÊóÃúÎöÑõæäó Úóäúåõ ÓÇÚóÉð æóáÇ ÊóÓúÊóÞúÏöãõæäó (30)
ßóÇäó ãöäú ÃóÚúÙóãö ãóÇ ÃóäúßóÑõæåõ ãöãøóÇ ÌóÇÁó Èöåö ÇáÑøóÓõæáõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇáúÞöíóÇãóÉõ æóÇáúÈóÚúËõ æóáöÐóáößó ÚóÞøóÈó ÅöÈúØóÇáó Þóæúáöåöãú Ýöí ÅöäúßóÇÑö ÇáÑøöÓóÇáóÉö ÈöÅöÈúØóÇáö Þóæúáöåöãú Ýöí ÅöäúßóÇÑö ÇáúÈóÚúËö¡ æóÇáúÌõãúáóÉõ ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÎÈÑ áßöäøó [ÓÈÃ: 28] . æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóáóßöäøó ÃóßúËóÑó ÇáäøóÇÓö áóÇ íóÚúáóãõæäó ÍóÞøó ÇáúÈöÔóÇÑóÉö æóÇáäøöÐóÇÑóÉö æóíóÊóåóßøóãõæäó ÝóíóÓúÃóáõæäó Úóäú æóÞúÊö åóÐóÇ ÇáúæóÚúÏö ÇáøóÐöí åõæó ãóÙúåóÑõ ÇáúÈöÔóÇÑóÉö æóÇáäøöÐóÇÑóÉö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÌõãúáóÉõ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉð æóÇáúæóÇæõ áöáöÇÓúÊöÆúäóÇÝö.
æóÖóãöíÑõ íóÞõæáõæäó ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúãõÍóÇÌøöíäó ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐöíäó ÕóÏóÑóÊú Úóäúåõãú åóÐöåö(22/199)
ÇáúãóÞóÇáóÉõ. æóÕöíÛóÉõ ÇáúãõÖóÇÑöÚö Ýöí íóÞõæáõæäó ÊõÝöíÏõ ÇáÊøóÚúÌöíÈó ãöäú ãóÞóÇáóÊöåöãú ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íõÌÇÏöáõäÇ Ýöí Þóæúãö áõæØò [åæÏ: 74] ãóÚó ÅöÝóÇÏóÊöåóÇ ÊóßóÑøõÑó Ðóáößó ÇáúÞóæúáö ãöäúåõãú æóÊóÌóÏøõÏóåõ.
æóÌõãúáóÉõ Þõáú áóßõãú ãöíÚÇÏõ íóæúãò Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ ãóÓõæÞóÉñ ãóÓóÇÞó ÇáúÌóæóÇÈö Úóäú ãóÞóÇáóÊöåöãú æóáöÐóáößó ÝõÕöáóÊú æóáóãú ÊõÚúØóÝú¡ Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÍößóÇíóÉö ÇáúãõÍóÇæóÑóÇÊö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö¡ æóåóÐóÇ ÇáúÌóæóÇÈõ ÌóÑóì Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúÃõÓúáõæÈö ÇáúÍóßöíãö¡ Ãóíú Ãóäøó ÇáúÃóåóãøó áöáúÚõÞóáóÇÁö Ãóäú ÊóÊóæóÌøóåó åöãóãõåõãú Åöáóì ÊóÍóÞøõÞö æõÞõæÚö ÇáúæóÚúÏö Ýöí ÇáúæóÞúÊö ÇáøóÐöí Úóíøóäóåõ Çááøóåõ áóåõ æóÅöäøóåõ áóÇ íõÄóÎøöÑõåõ ÔóíúÁñ æóáóÇ íõÞóÏøöãõåõ¡ æóÍóÓøóäó åóÐóÇ ÇáúÃõÓúáõæÈó Ãóäøó ÓõÄóÇáóåõãú ÅöäøóãóÇ ÃóÑóÇÏõæÇ Èöåö ÇáúßöäóÇíóÉó Úóäö ÇäúÊöÝóÇÁö æõÞõæÚöåö.
æóÝöí åóÐóÇ ÇáúÌóæóÇÈö ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáÊøóåúÏöíÏö ÝóßóÇäó ãõØóÇÈöÞðÇ áöáúãóÞúÕõæÏö ãöäó ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö¡ æóáöÐóáößó ÒöíÏó Ýöí ÇáúÌóæóÇÈö ßóáöãóÉõ áóßõãú ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúãöíÚóÇÏó ãõäúÕóÑöÝñ Åöáóíúåöãõ ÇÈúÊöÏóÇÁð.
æóÖóãöíÑõ ÌóãúÚö ÇáúãõÎóÇØóÈö Ýöí Þóæúáöåö: Åöäú ßõäúÊõãú ÕÇÏöÞöíäó ÅöãøóÇ áöáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøó ãóÚóåõ ÌóãóÇÚóÉð íõÎúÈöÑõæäó ÈöåóÐóÇ ÇáúæóÚúÏö¡ æóÅöãøóÇ ÇáúÎöØóÇÈõ ãõæóÌøóåñ áöáúãõÓúáöãöíäó.
æóÇÓúãõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Ýöí åóÐóÇ ÇáúæóÚúÏö áöáöÇÓúÊöÎúÝóÇÝö æóÇáÊøóÍúÞöíÑö ßóÞóæúáö ÞóíúÓö Èúäö ÇáúÎóØöíãö:
ãóÊóì íóÃúÊö åóÐóÇ ÇáúãóæúÊ áóÇ íáÝ ÍóÇÌóÉñ ... áöäóÝúÓöí ÅöáøóÇ ÞóÏú ÞóÖóíúÊõ ÞóÖóÇÁóåóÇ
æóÌóæóÇÈõ: ßõäúÊõãú ÕÇÏöÞöíäó Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáÓøõÄóÇáõ¡ Ãóíú Åöäú ßõäúÊõãú ÕóÇÏöÞöíäó ÝóÚóíøöäõæÇ áóäóÇ ãöíÞóÇÊó åóÐóÇ ÇáúæóÚúÏö. æóåóÐóÇ ßóáóÇãñ ÕóÇÏöÑñ Úóäú ÌóåóÇáóÉò áöÃóäøóåõ áóÇ íóáúÒóãõ ãöäó ÇáÕøöÏúÞö Ýöí ÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÈöÔóíúÁò Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÎúÈöÑõ ÚóÇáöãðÇ ÈöæóÞúÊö ÍõÕõæáöåö æóáóæú Ýöí ÇáúãõÖöíøö ÝóßóíúÝó Èöåö Ýöí ÇáöÇÓúÊöÞúÈóÇáö.
æóÎõæáöÝó ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö Ýöí ÇáúÌóæóÇÈö ãöäó ÇáúÅöÊúíóÇäö ÈöÖóãöíÑö ÇáúæóÚúÏö ÇáúæóÇÞöÚö Ýöí ßóáóÇãöåöãú Åöáóì ÇáúÅöÊúíóÇäö ÈóÇÓöãò ÙóÇåöÑò æóåõæó ãöíÚÇÏõ íóæúãò áöãóÇ Ýöí åóÐóÇ ÇáöÇÓúãö ÇáäøóßöÑóÉö ãöäó ÇáúÅöÈúåóÇãö ÇáøóÐöí íõæóÌøöåõ äõÝõæÓó ÇáÓøóÇãöÚöíäó Åöáóì ßõáøö æóÌúåò ãõãúßöäò Ýöí ãóÍúãóáö Ðóáößó¡ æóåõæó Ãóäú íóßõæäó íóæúãõ ÇáúÈóÚúËö Ãóæú íóæúãðÇ ÂÎóÑó íóÍöáøõ Ýöíåö ÚóÐóÇÈ Úáì ÃíãÉ ÇáúßõÝúÑö æóÒõÚóãóÇÁö ÇáúãõÔúÑößöíäó æóåõæó íóæúãõ ÈóÏúÑò æóáóÚóáøó ÇáøóÐöíäó ÞõÊöáõæÇ íóæúãóÆöÐò åõãú ÃóÕúÍóÇÈõ ãóÞóÇáóÉö ãóÊì åÐóÇ ÇáúæóÚúÏõ Åöäú ßõäúÊõãú ÕÇÏöÞöíäó æóÃóÝóÇÏó ÊóäúßöíÑõ íóæúãò ÊóåúæöíáðÇ æóÊóÚúÙöíãðÇ ÈöÞóÑöíäóÉö ÇáúãóÞóÇãö.
æóÇáúãöíÚóÇÏõ: ãóÕúÏóÑñ ãöíãöíøñ áöáúæóÚúÏö ÝóÅöÖóÇÝóÊõåõ Åöáóì ÙóÑúÝöåö ÈóíóÇäöíøóÉñ. æóíóÌõæÒõ ßóæúäõåõ ãõÓúÊóÚúãóáðÇ(22/200)
æóÞóÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ áóäú äõÄúãöäó ÈöåóÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö æóáóÇ ÈöÇáøóÐöí Èóíúäó íóÏóíúåö æóáóæú ÊóÑóì ÅöÐö ÇáÙøóÇáöãõæäó ãóæúÞõæÝõæäó ÚöäúÏó ÑóÈøöåöãú íóÑúÌöÚõ ÈóÚúÖõåõãú Åöáóì ÈóÚúÖò ÇáúÞóæúáó íóÞõæáõ ÇáøóÐöíäó ÇÓúÊõÖúÚöÝõæÇ áöáøóÐöíäó ÇÓúÊóßúÈóÑõæÇ áóæúáóÇ ÃóäúÊõãú áóßõäøóÇ ãõÄúãöäöíäó (31)
Ýöí ÇáÒøóãóÇäö æóÅöÖóÇÝóÊõåõ Åöáóì Çáúíóæúãö ÈóíóÇäöíøóÉñ áöÃóäøó ÇáúãöíÚóÇÏó åõæó Çáúíóæúãõ äóÝúÓõåõ.
æóÌõãúáóÉõ áóÇ ÊóÓúÊóÃúÎöÑõæäó Úóäúåõ ÓÇÚóÉð ÅöãøóÇ ÕöÝóÉñ áö ãöíÚÇÏõ æóÅöãøóÇ ÍóÇáñ ãöäú ÖóãöíÑö áóßõãú.
æóÇáöÇÓúÊöÆúÎóÇÑõ æóÇáöÇÓúÊöÞúÏóÇãõ ãõÈóÇáóÛóÉñ Ýöí ÇáÊøóÃóÎøõÑö æÇáÊÞÏã ãËá: ÇÓúÊöÍúÈóÇÈ¡ ÝóÇáÓøöíäõ æóÇáÊøóÇÁõ áöáúãõÈóÇáóÛóÉö.
æóÞóÏøóãó ÇáöÇÓúÊöÆúÎóÇÑó Úóáóì ÇáöÇÓúÊöÞúÏóÇãö ÅöíãóÇÁð Åöáóì Ãóäøóåõ ãöíÚóÇÏõ ÈóÃúÓò æóÚóÐóÇÈò Úóáóíúåöãú ãöäú ÔóÃúäöåö Ãóäú íóÊóãóäøóæúÇ ÊóÃóÎøõÑóåõ¡ æóíóßõæäõ æóáÇ ÊóÓúÊóÞúÏöãõæäó ÊóÊúãöíãðÇ áöÊóÍóÞøõÞöåö ÚöäúÏó æóÞúÊöåö ÇáúãõÚóíøóäö Ýöí Úöáúãö Çááøóåö.
æóÇáÓøóÇÚóÉõ: ÍöÕøóÉñ ãöäó ÇáÒøóãóäö¡ æóÊóäúßöíÑõåóÇ áöáÊøóÞúáöíáö ÈöãóÚõæäóÉö ÇáúãóÞóÇãö.
[31]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 31]
æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ áóäú äõÄúãöäó ÈöåÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö æóáÇ ÈöÇáøóÐöí Èóíúäó íóÏóíúåö æóáóæú ÊóÑì ÅöÐö ÇáÙøóÇáöãõæäó ãóæúÞõæÝõæäó ÚöäúÏó ÑóÈøöåöãú íóÑúÌöÚõ ÈóÚúÖõåõãú Åöáì ÈóÚúÖò ÇáúÞóæúáó íóÞõæáõ ÇáøóÐöíäó ÇÓúÊõÖúÚöÝõæÇ áöáøóÐöíäó ÇÓúÊóßúÈóÑõæÇ áóæúáÇ ÃóäúÊõãú áóßõäøóÇ ãõÄúãöäöíäó (31)
æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ áóäú äõÄúãöäó ÈöåÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö æóáÇ ÈöÇáøóÐöí Èóíúäó íóÏóíúåö.
ßóÇäó ÇáúãõÔúÑößõæäó áóãøóÇ ÝóÇÌóÃóÊúåõãú ÏóÚúæóÉõ ÇáúÅöÓúáóÇãö æóÃóÎóÐó ÃóãúÑõåõ Ýöí ÇáÙøõåõæÑö ÞóÏú ÓóáóßõæÇ ØóÑóÇÆöÞó ãõÎúÊóáöÝóÉð áöÞóãúÚö Êöáúßó ÇáÏøóÚúæóÉö¡ æóÞóÏú ßóÇäõæÇ ÞóÈúáó ÙõåõæÑö ÇáúÅöÓúáóÇãö áóÇåöíäó Úóäö ÇáúÎóæúÖö ÝöíãóÇ ÓóáóÝó ãöäó ÇáÔøóÑóÇÆöÚö ÝóáóãøóÇ ÞóÑóÚóÊú ÃóÓúãóÇÚóåõãú ÏóÚúæóÉõ ÇáúÅöÓúáóÇãö ÇÖúØóÑóÈóÊú ÃóÞúæóÇáõåõãú: ÝóÞóÇáõæÇ: ãóÇ ÃóäúÒóáó Çááøóåõ Úóáì ÈóÔóÑò ãöäú ÔóíúÁò [ÇáúÃóäúÚóÇã: 91] ¡ æóÞóÇáõæÇ ÛóíúÑó Ðóáößó¡ Ýóãöäú Ðóáößó Ãóäøóåõãú áóÌóÃõæÇ Åöáóì Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö æóåõãú Úóáóì ãóÞúÑõÈóÉò ãöäúåõãú ÈöÇáúãóÏöíäóÉö æóÎóíúÈóÑó æóÞõÑóíúÙóÉó áöíóÊóáóÞøóæúÇ ãöäúåõãú ãõáóÞøóäóÇÊò íõÝúÍöãõæäó ÈöåóÇ ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóßóÇäó Ãåá ÇáúßÊÈ íõãúáõæäó Úóáóíúåöãú ßõáøóãóÇ áóÞõæåõãú ãóÇ ÚóÓóÇåõãú Ãóäú íõãóæøöåõæÇ Úóáóì ÇáäøóÇÓö ÚóÏóãó ÕöÍøóÉö ÇáÑøöÓóÇáóÉö ÇáúãõÍóãøóÏöíøóÉö¡ ÝóãóÑøóÉð íóÞõæáõæäó: áóæúáÇ ÃõæÊöíó ãöËúáó ãóÇ ÃõæÊöíó ãõæÓì [ÇáúÞóÕóÕ: 48] ¡ æóãóÑøóÉð íóÞõæáõæäó:
áóäú äõÄúãöäó áöÑõÞöíøößó ÍóÊøóì ÊõäóÒøöáó ÚóáóíúäÇ ßöÊÇÈÇð äóÞúÑóÄõåõ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 93] ¡ æóßóËöíÑðÇ ãóÇ ßóÇäõæÇ íóÍúÓóÈõæäó ãõÓóÇæóÇÊöåö áöáäøóÇÓö Ýöí ÇáúÃóÍúæóÇáö ÇáúÈóÔóÑöíøóÉö ãõäóÇÝöíóÉð áößóæúäöåö ÑóÓõæáðÇ Åöáóíúåöãú ãõÎúÊóÇÑðÇ ãöäú ÚöäúÏö Çááå ÝóÞóÇáõæÇ:
ãÇáö åÐóÇ ÇáÑøóÓõæáö íóÃúßõáõ ÇáØøóÚÇãó æóíóãúÔöí Ýöí ÇáúÃóÓúæÇÞö [ÇáúÝÑúÞóÇä: 17] æóÅöáóì Þóæúáå: åóáú ßõäúÊõ ÅöáøóÇ ÈóÔóÑÇð ÑóÓõæáðÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 93] ¡ æóåõãú áóÇ íõÍóÇÌøõæäó ÈöÐóáößó Úóäö ÇÚúÊöÞóÇÏò ÈöÕöÍøóÉö ÑöÓóÇáóÉö ãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ æóáóßöäøóåõãú íóÌúÚóáõæäóåõ æóÓöíáóÉð áöÅöÈúØóÇáö ÑöÓóÇáóÉö ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóáóãøóÇ ÏóãóÛóÊúåõãú ÍõÌóÌõ ÇáúÞõÑúÂäö ÇáúÚóÏöíÏóÉõ ÇáäøóÇØöÞóÉõ ÈöÃóäøó ãõÍóãøóÏðÇ ãóÇ åõæó ÈöÏúÚñ ãöäó ÇáÑøõÓõáö æóÃóäøóåõ ÌóÇÁó ÈöãöËúáö ãóÇ ÌóÇÁóÊú Èöåö ÇáÑøõÓõáõ ÝóÍóÇÌøóåõãú ÈöÞóæúáöåö: Þõáú ÝóÃúÊõæÇ ÈößöÊÇÈò ãöäú(22/201)
ÚöäúÏö Çááøóåö åõæó ÃóåúÏì ãöäúåõãÇ ÃóÊøóÈöÚúåõ Åöäú ßõäúÊõãú ÕÇÏöÞöíäó [ÇáúÞóÕóÕ: 49] ÇáúÂíóÉ. ÝóáóãøóÇ áãÇ íóÌöÏõæÇ ÓóÈöíáðÇ áöáúãõßóÇÈóÑóÉö Ýöí ãõÓóÇæóÇÉ ÍóÇáå ÈöÍóÇá ÇáÑøõÓõáö ÇáúÃóæøóáöíäó æóÃóæóæúÇ Åöáóì ãóÃúæóì ÇáÔøöÑúßö ÇáÕøóÑöíÍö ÝóáóÌóÃõæÇ Åöáóì ÅöäúßóÇÑö ÑöÓóÇáóÉö ÇáÑøõÓõáö ßõáøöåöãú ÍóÊøóì áóÇ ÊóäúåóÖó Úóáóíúåöãõ ÇáúÍõÌøóÉõ ÈöãõÓóÇæóÇÉö ÃóÍúæóÇáö ÇáÑøóÓõæáö æóÃóÍúæóÇáö ÇáÑøõÓõáö ÇáúÃóÞúÏóãöíäó ÝóßóÇäó ãöäú ãõÓúÊóÞóÑøö ÃóãúÑöåöãú Ãóäú ÞóÇáõæÇ: áóäú äõÄúãöäó ÈöåÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö æóáÇ ÈöÇáøóÐöí Èóíúäó íóÏóíúåö.
æóÞóÏú ßóÇäó ÇáúÞõÑúÂäõ ÍóÇÌøóåõãú ÈöÃóäøóåõãú ßóÝóÑõæÇ ÈöãÇ ÃõæÊöíó ãõæÓì ãöäú ÞóÈúáõ ßóãóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÞóÕóÕö [48] ¡ Ãóíú ßóÝóÑó ÃóãúËóÇáõåõãú ãöäú ÚóÈúÏóÉö ÇáúÃóÕúäóÇãö æóåõãú ÞöÈúØõ ãöÕúÑó ÈöãóÇ ÃõæÊöíó ãõæÓóì æóåõæó ãöäó ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÈöÞöíóÇÓö ÇáúãõÓóÇæóÇÉö æóÇáÊøóãúËöíáö.
ÝóåóÐóÇ æóÌúåõ Þóæúáöåöãú: æóáÇ ÈöÇáøóÐöí Èóíúäó íóÏóíúåö áöÃóäøóåõãú áóãú íóßõæäõæÇ ãÏÚæøíä áóÇ íõÄãäõæÇ ÈößöÊóÇÈò ÂÎóÑó ÛóíúÑö ÇáúÞõÑúÂäö æóáóßöäú ÌóÑóì Ðóáößó Ýöí ãóÌóÇÑöí ÇáúÌöÏóÇáö æóÇáúãõäóÇÙóÑóÉö ÝóÚóÏóãõ ÅöíãóÇäöåöãú ÈöÇáúÞõÑúÂäö ãóÔúåõæÑñ ãóÚúáõæãñ æóÅöäøóãóÇ ÃóÑóÇÏõæÇ ÞóØúÚó æóÓóÇÆöáö ÇáúÅöáúÒóÇãö ÇáúÌóÏóáöíøö.
æóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÇäúÊöÞóÇáñ Åöáóì ÐößúÑö ØóÚúäö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö æóåöíó ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóíóÞõæáõæäó ãóÊì åÐóÇ ÇáúæóÚúÏõ [ÓÈÃ: 29] .
æóÇáöÇÞúÊöÕóÇÑõ Úóáóì ÍößóÇíóÉö ãóÞóÇáóÊöåöãú Ïõæäó ÊóÚúÞöíÈò ÈöãóÇ íõÈúØöáõåóÇ ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó ÈõØúáóÇäóåóÇ ÈóÇÏò áößõáøö ãóäú íóÓúãóÚõåóÇ ÍóíúËõ ÌóãóÚóÊö ÇáÊøóßúÐöíÈó ÈöÌóãöíÚö ÇáúßõÊõÈö æóÇáÔøóÑóÇÆöÚö æóåóÐóÇ ÈõåúÊóÇäñ æóÇÖöÍñ.
æóÍößóÇíóÉõ ãóÞóÇáóÊöåöãú åóÐöåö ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãóÇÖöí ÊõÄúÐöäõ ÈöÃóäøóåõãú ÃóÞúáóÚõæÇ ÚóäúåóÇ.
æóÌöíÁó ÈöÍóÑúÝö áóäú áöÊóÃúßöíÏö äóÝúíö ÅöíãóÇäöåöãú ÈöÇáúßõÊõÈö ÇáúãõäóÒøóáóÉö Úóáóì ÇáÊøóÃúÈöíÏ ÊÃííÓÇ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáúãõÓúáöãöíäó ãöäó ÇáØøóãóÚö Ýöí ÅöíãóÇäöåöãú Èöåö.
æóÇÓúãõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ãõÔóÇÑñ Èöåö Åöáóì ÍóÇÖöÑò Ýöí ÇáúÃóÐúåóÇäö áöÃóäøó ÇáúÎóæúÖó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÔóÇÆöÚñ Èóíúäó ÇáäøóÇÓö ãöäú ãõÄóíøöÏò æóãõäúßóÑò ÝóßóÃóäøóåõ ãõÔóÇåóÏñ. æóáóíúÓó Ýöí ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ãóÚúäóì ÇáÊøóÍúÞöíÑö áöÃóäøóåõãú ãóÇ ßóÇäõæÇ íóäúÈöÒõæäó ÇáúÞõÑúÂäó ÈöÇáäøõÞúÕóÇäö¡ ÃóáóÇ ÊóÑóì Åöáóì Þóæúáö ÇáúæóáöíÏö Èúäö ÇáúãõÛöíÑóÉö: «Åöäøó ÃóÚúáóÇåõ áóãõËúãöÑñ æóÅöäøó ÃóÓúÝóáóåõ áóãõÛúÏöÞñ» ¡ æóÞóæúáö ÚóÈúÏö Çááøóåö Èúäö ÃõÈóíøò ÈóÚúÏó Ðóáößó: «áóÇ ÃóÍúÓóäó ãöãøóÇ ÊóÞõæáõ ÃóíøõåóÇ ÇáúãóÑúÁõ» ¡
æóÃóäøó ÚõÊúÈóÉó Èúäó ÑóÈöíÚóÉó áóãøóÇ ÞóÑóÃó Úóáóíúåö ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇáúÞõÑúÂäó æóÞóÇáó áóåõ: «åóáú ÊóÑóì ÈöãóÇ ÃóÞõæáõ ÈóÃúÓðÇ¿» ÝóÞóÇáó: «áóÇ æóÇáÏøöãóÇÁö»
. æóßóíúÝó æóÞÏ ÊÍÏÇåã ÇáúÅöÊúíóÇä(22/202)
ÈöÓõæÑóÉò ãöËúáöåö Ýóáóãú íóÝúÚóáõæÇ¡ æóáóæú ßóÇäõæÇ íóäúÈöÒõæäóåõ ÈöäóÞúÕò Ãóæú ÓóÎóÝò áóÞóÇáõæÇ: äóÍúäõ äóÊóÑóÝøóÚõ Úóäú ãõÚóÇáóÌóÉö ÇáúÅöÊúíóÇäö ÈöãöËúáöåö.
æóãóÚúäóì Èóíúäó íóÏóíúåö ÇáúÞóÑöíÈõ ãöäúåõ ÓóæóÇÁð ßóÇäó ÓóÇÈöÞðÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäú åõæó ÅöáøóÇ äóÐöíÑñ áóßõãú Èóíúäó íóÏóíú ÚóÐÇÈò ÔóÏöíÏò [ÓÈÃ: 46]
æóÞóæúáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ÈõÚöËúÊõ Èóíúäó íóÏóíö ÇáÓøóÇÚóÉö»
(1) Ãóãú ßóÇäó ÌóÇÆöíðÇ ÈóÚúÏóåõ ßóãóÇ Íóßóì Çááøóåõ Úóäú ÚöíÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ æóãõÕóÏøöÞÇð áöãÇ Èóíúäó íóÏóíøó ãöäó ÇáÊøóæúÑÇÉö Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó [50] . æóáóíúÓó ãõÑóÇÏðÇ åõäóÇ áöÃóäøóåõ ÛóíúÑõ ãóÝúÑõæÖò æóáóÇ ãõÏøóÚðì.
æóáóæú ÊóÑì ÅöÐö ÇáÙøóÇáöãõæäó ãóæúÞõæÝõæäó ÚöäúÏó ÑóÈøöåöãú íóÑúÌöÚõ ÈóÚúÖõåõãú Åöáì ÈóÚúÖò ÇáúÞóæúáó.
ÃõÑúÏöÝóÊú ÍößóÇíóÇÊõ ÃóÞúæóÇáöåöãú æóßõÝúÑóÇäöåöãú ÈóÚúÏó ÇÓúÊöíÝóÇÁö ÃóÕúäóÇÝöåóÇ ÈöÐößúÑö ÌóÒóÇÆöåöãú æóÊóÕúæöíÑö ÝóÙóÇÚóÊöåö ÈöãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: æóáóæú ÊóÑì ÅöÐö ÇáÙøóÇáöãõæäó ÇáúÂíóÉó ãöäó ÇáúÅöÈúåóÇãö ÇáúãõÝöíÏö áöáÊøóåúæöíáö. æóÇáúãõäóÇÓóÈóÉõ ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäú Þóæúáöåö: æóíóÞõæáõæäó ãóÊì åÐóÇ ÇáúæóÚúÏõ [ÓÈÃ: 29] ÝóÅöäøóåõ ÈóÚúÏó Ãóäú ÃóáúÞóãóåõãõ ÇáúÍóÌóÑó ÈöÞóæúáöåö: Þõáú áóßõãú ãöíÚÇÏõ íóæúãò [ÓÈÃ: 30] ÇáóÎú ÃóÊúÈóÚóåõ ÈöÊóÕúæöíÑö ÍóÇáöåöãú Ýöíåö.
æóÇáúÎöØóÇÈõ Ýöí æóáóæú ÊóÑì áößõáøö ãóäú íóÕúáõÍõ áöÊóáóÞøöí ÇáúÎöØóÇÈö ãöãøóäú ÊóÈúáõÛõåõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ¡ Ãóíú
æóáóæú íóÑóì ÇáÑøóÇÆöí åóÐóÇ ÇáúæóÞúÊó.
æóÌóæóÇÈõ áóæú ãóÍúÐõæÝñ áöáÊøóåúæöíáö æóåõæó ÍóÐúÝñ ÔóÇÆöÚñ. æóÊóÞúÏöíÑõåõ: áóÑóÃóíúÊó ÃóãúÑðÇ ÚóÌóÈðÇ.
æÅöÐö ÙóÑúÝñ ãõÊóÚóáøöÞñ Èö ÊóÑì Ãóíú áóæú ÊóÑóì Ýöí ÇáÒøóãóÇäö ÇáøóÐöí íõæÞóÝõ Ýöíåö ÇáÙøóÇáöãõæäó Èóíúäó íóÏóíú ÑóÈøöåöãú.
æÇáÙøóÇáöãõæäó: ÇáúãõÔúÑößõæäó¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÇáÔøöÑúßó áóÙõáúãñ ÚóÙöíãñ [áõÞúãóÇä: 13] æóÊóÞóÏøóãó ÞóÑöíÈñ ãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóáóæú ÊóÑì ÅöÐú æõÞöÝõæÇ Úóáóì ÇáäøóÇÑö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [27] ¡ æóÞóÏú æóÞóÚó ÇáÊøóÕúÑöíÍõ ÈöÃóäøóåõ ÅöíÞóÇÝñ ÌóãóÚó Èóíúäó ÇáúãõÔúÑößöíäó æóÇáøóÐöíäó ÏóÚóæúåõãú Åöáóì ÇáúÅöÔúÑóÇßö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóíóæúãó
_________
(1) ÑóæóÇåõ ÃóÍúãÏ Ýöí «ãõÓúäÏå» æóÃóÈõæ íÚáì æóÇáØøóÈóÑóÇäöíø.(22/203)
äóÍúÔõÑõåõãú ÌóãöíÚÇð Ëõãøó äóÞõæáõ áöáøóÐöíäó ÃóÔúÑóßõæÇ ãóßÇäóßõãú ÃóäúÊõãú æóÔõÑóßÇÄõßõãú ÝóÒóíøóáúäÇ Èóíúäóåõãú æóÞÇáó ÔõÑóßÇÄõåõãú ãóÇ ßõäúÊõãú ÅöíøóÇäÇ ÊóÚúÈõÏõæäó ÇáúÂíóÉó Ýöí ÓõæÑóÉö íõæäõÓó [28] .
æóÇáúÅöÊúíóÇäõ ÈöÇáúÌõãúáóÉö ÇáøóÊöí ÃõÖöíÝó ÅöáóíúåóÇ ÇáÙøóÑúÝõ ÇÓúãöíøóÉð åõäóÇ áöÅöÝóÇÏóÉö Øõæáö æõÞõæÝöåöãú Èóíúäó íóÏóíö Çááøóåö ØõæáðÇ íóÓúÊóæúÌöÈõ ÇáÖøóÌóÑó æóíóãúáóÃõ ÇáúÞõáõæÈó ÑõÚúÈðÇ æóåõæó ãóÇ ÃóÔóÇÑó áóåõ
ÍóÏöíËõ ÃóäóÓò æóÍóÏöíËõ ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó Ýöí ÔóÝóÇÚóÉö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóåúáö ÇáúãóÍúÔóÑö: «ÊóÏúäõæ ÇáÔøóãúÓ ãä ÑõÄõæÓ ÇáúÎóáóÇÆöÞö ÝóíóÔúÊóÏøõ Úóáóíúåöãú ÍóÑøõåóÇ ÝóíóÞõæáõæäó: áóæö ÇÓúÊóÔúÝóÚúäóÇ Åöáóì ÑóÈøöäóÇ ÍóÊøóì íõÑöíÍóäóÇ ãöäú ãóßóÇäöäóÇ»
ÇáúÍóÏöíËó.
æóÌõãúáóÉõ íóÑúÌöÚõ ÈóÚúÖõåõãú Åöáì ÈóÚúÖò ÇáúÞóæúáó Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäó ÇáÙøóÇáöãõæäó Ãóæú ãöäú ÖóãöíÑö ãóæúÞõæÝõæäó.
æóÌöíÁó ÈöÇáúãõÖóÇÑöÚö Ýöí Þóæúáöåö: íóÑúÌöÚõ ÈóÚúÖõåõãú Åöáì ÈóÚúÖò ÇáúÞóæúáó áöÇÓúÊöÍúÖóÇÑö ÇáúÍóÇáóÉö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íõÌÇÏöáõäÇ Ýöí Þóæúãö áõæØò [åæÏ: 74] .
æóÑóÌúÚõ ÇáúÞóæúáö: ÇáúÌóæóÇÈõ¡ æóÑóÌúÚõ ÇáúÈóÚúÖö Åöáóì ÇáúÈóÚúÖö: ÇáúãõÌóÇæóÈóÉõ æóÇáúãõÍóÇæóÑóÉõ. æóåöíó Ãóäú íóÞõæáó ÈóÚúÖõåõãú ßóáóÇãðÇ æóíõÌöíÈóåõ ÇáúÂÎóÑõ Úóäúåõ æóåóßóÐóÇ ÔóÈøóåó ÇáúÌóæóÇÈó Úóäö ÇáúÞóæúáö ÈöÅöÑúÌóÇÚö ÇáúÞóæúáö ßóÃóäøó ÇáúãõÌöíÈó ÃóÑúÌóÚó Åöáóì ÇáúãõÊóßóáøöãö ßóáóÇãóåõ ÈöÚóíúäöåö ÅöÐú ßóÇäó ÞóÏú ÎóÇØóÈóåõ ÈößöÝóÇÆöåö æóÚóÏúáöåö¡ ÞóÇáó ÈóÔøóÇÑñ:
æóßóÃóäøó ÑóÌúÚó ÍóÏöíËöåóÇ ... ÞóØúÚõ ÇáÑøöíóÇÖö ßõÓöíäó ÒóåúÑóÇ
Ãóíú ßóÃóäøó ÌóæóÇÈóåóÇ ÍóíúËõ ÊõÌöíÈõåõ¡ æóãöäúåõ Þöíáó áöáúÌóæóÇÈö: ÑóÏøñ. æóÑóÌúÚõ ÇáÑøóÔúÞö Ýöí ÇáÑøóãúíö: ãóÇ ÊóÑõÏøõ Úóáóíúåö ãöäó ÇáÊøóÑóÇÔõÞö.
íóÞõæáõ ÇáøóÐöíäó ÇÓúÊõÖúÚöÝõæÇ áöáøóÐöíäó ÇÓúÊóßúÈóÑõæÇ áóæúáÇ ÃóäúÊõãú áóßõäøóÇ ãõÄúãöäöíäó.
åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ æóãóÇ ÐõßöÑó ÈóÚúÏóåóÇ ãöäó ÇáúÌõãóáö ÇáúãóÍúßöíøóÉö ÈöÃóÝúÚóÇáö ÇáúÞóæúáö ÈóíóÇäñ áöÌõãúáóÉö íóÑúÌöÚõ
ÈóÚúÖõåõãú Åöáì ÈóÚúÖò ÇáúÞóæúáó
. æóÌöíÁ ÈÇáãÖÇÑÚ ÝöíåóÇ Úáì äóÍúæ ãóÇ ÌöíÁó Ýöí Þóæúáå: íóÑúÌöÚõ ÈóÚúÖõåõãú Åöáì ÈóÚúÖò ÇáúÞóæúáó áöíóßõæäó ÇáúÈóíóÇäõ ßóÇáúãõÈóíøóäö ÈöåóÇ áöÇÓúÊöÍúÖóÇÑö ÍóÇáóÉö(22/204)
ÇáúÞóæúáö áöÃóäøóåóÇ ÍóÇáóÉñ ÛóÑöíÈóÉñ áöãóÇ ÝöíåóÇ ãöäú ÌõÑúÃóÉö ÇáúãõÓúÊóÖúÚóÝöíäó Úóáóì ÇáúãõÓúÊóßúÈöÑöíäó æóãöäú ÊóäóÈøõåö åóÄõáóÇÁö ãöäú ÛóÝúáóÊöåöãú ÚóãøóÇ ßóÇäó ÇáúãõÓúÊóßúÈöÑõæäó íóÛõÑøõæäóåõãú Èöåö ÍóÊøóì ÃóæúÞóÚõæåõãú Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóÃúÒöÞö.
æóÇáÓøöíäõ æóÇáÊøóÇÁõ Ýöí ÇÓúÊõÖúÚöÝõæÇ áöáúÚóÏøö æóÇáúÍõÓúÈóÇäö¡ Ãóíö ÇáøóÐöíäó íóÚõÏøõåõãõ ÇáäøóÇÓõ ÖõÚóÝóÇÁó áóÇ íóÄúÈóåõ Èöåöãú æóÅöäøóãóÇ íóÚõÏøõåõãõ ÇáäøóÇÓõ ßóÐóáößó áöÃóäøóåõãú ßóÐóáößó æóíõÚúáóãõ Ãóäøóåõãú íóÓúÊóÖúÚöÝõæäó ÃóäúÝõÓóåõãú ÈöÇáúÃóæúáóì áöÃóäøóåõãú ÃóÚúáóãõ ÈöãóÇ Ýöí ÃóäúÝõÓöåöãú.
æóÇáÖøóÚúÝõ åõäóÇ ÇáÖøóÚúÝõ ÇáúãóÌóÇÒöíøõ æóåõæó ÍóÇáóÉ ÇáöÇÍúÊöíóÇÌ Ýöí ÇáúãõåöãøóÇÊ Åöáóì ãä íÖØáÚ ÈÔÄæäåã æóíóÐõÈøõ Úóäúåõãú æóíõÕóÑøöÝõåõãú ßóíúÝó íóÔóÇÁõ.
æóãöäú ãóÔúãõæáóÇÊöåö ÇáÖøóÚóÉõ æóÇáÖøóÑóÇÚóÉõ æóáöÐóáößó ÞõæÈöáó Èö «ÇáøóÐöíäó ÇÓúÊóßúÈóÑõæÇ» ¡ Ãóíú ÚóÏøõæÇ ÃóäúÝõÓóåõãú ßõÈóÑóÇÁó æóåõãú ãóÇ ÚóÏøõæÇ ÃóäúÝõÓóåõãú ßõÈóÑóÇÁó ÅöáøóÇ áöãóÇ íóÞúÊóÖöí ÇÓúÊößúÈóÇÑóåõãú áöÃóäøóåõãú áóæú áóãú íóßõæäõæÇ ßóÐóáößó áóæõÕöÝõæÇ ÈöÇáúÛõÑõæÑö æóÇáúÅöÚúÌóÇÈö ÇáúßóÇÐöÈö. æóáöåóÐóÇ ÚóÈøóÑó Ýöí ÌóÇäöÈö ÇáøóÐöíäó ÇÓúÊõÖúÚöÝõæÇ ÈöÇáúÝöÚúáö ÇáúãóÈúäöíøö áöáúãóÌúåõæáö æóÝöí ÌóÇäöÈö ÇáøóÐöíäó ÇÓúÊóßúÈóÑõæÇ ÈöÇáúÝöÚúáö ÇáúãóÈúäöíøö áöáúãóÚúáõæãö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö åõæÏò.
æáóæúáÇ ÍóÑúÝõ ÇãúÊöäóÇÚò áöæõÌõæÏò¡ Ãóíú ÍóÑúÝñ íóÏõáøõ Úáì ÇãúÊäóÇÚ ÌóæóÇÈ (Ãóíö ÇäúÊöÝóÇÆöåö) áöÃóÌúáö æõÌõæÏö ÔóÑúØöåö ÝóÚõáöãó ÃóäøóåóÇ ÍóÑúÝõ ÔóÑúØò æóáóßöäøóåõãõ ÇÎúÊóÕóÑõæÇ ÇáúÚöÈóÇÑóÉó¡ æóãóÚúäóì: áöÃóÌúáö æõÌõæÏö ÔóÑúØöåö¡ Ãóíú ÍõÕõæáöåö Ýöí ÇáúæõÌõæÏö¡ æóåõæó ÍóÑúÝñ ãöäó ÇáúÍõÑõæÝö ÇáúãõáóÇÒöãóÉö ÇáÏøõÎõæáó Úóáóì ÇáúÌõãúáóÉö ÇáöÇÓúãöíøóÉö ÝóíóáúÒóãõ ÅíáÇÄå ÇÓúãÇ åõæó ãõÈúÊóÏÃ. æóÞóÏú ßóËõÑó ÍóÐúÝõ ÎóÈóÑö Ðóáößó ÇáúãõÈúÊóÏóÃö Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÛóÇáöÈðÇ ÈöÍóíúËõ íóÈúÞóì ãöäú ÔóÑúØöåóÇ ÇÓúãñ æóÇÍöÏñ æóÐóáößó ÇÎúÊöÕóÇÑñ áöÃóäøó ÍóÑúÝó áóæúáÇ íõÄúÐöäõ ÈöÊóÚúáöíÞö ÍõÕõæáö ÌóæóÇÈöåö Úóáóì æõÌõæÏö ÔóÑúØöåö. ÝóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáöÇÓúãõ ÈóÚúÏóåóÇ Ýöí ãóÚúäóì ÔóíúÁò ãóæúÌõæÏò ÍóÐóÝõæÇ ÇáúÎóÈóÑó ÇÎúÊöÕóÇÑðÇ. æóíõÚúáóãõ ãöäó ÇáúãóÞóÇãö Ãóäøó ÇáÊøóÚúáöíÞó Ýöí ÇáúÍóÞöíÞóÉö Úóáóì ÍóÇáóÉò ÎóÇÕøóÉò ãöäó ÇáúÃóÍúæóÇáö ÇáøóÊöí íóßõæäõ ÚóáóíúåóÇ ÇáúæõÌõæÏõ ãóÝúåõæãóÉò ãöäó ÇáÓøöíóÇÞö áöÃóäøóåõ áóÇ íóßõæäõ ÇáúæõÌõæÏõ ÇáúãõÌóÑøóÏõ áöÔóíúÁò ÓóÈóÈðÇ Ýöí æõÌõæÏö ÛóíúÑöåö æóÅöäøóãóÇ íõÄúÎóÐõ ÃóÎóÕøõ ÃóÍúæóÇáöåö ÇáúãõáóÇÒöãóÉö áöæõÌõæÏöåö.
æóåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÚóÈøóÑó Úóäúåõ ÇáäøóÍúæöíøõæäó ÈöÇáúæõÌõæÏö ÇáúãõØúáóÞö æóåöíó ÚöÈóÇÑóÉñ ÛóíúÑõ ãõÊúÞóäóÉò æóãõÑóÇÏõåõãú ÃóÚúáóÞõ ÃóÍúæóÇáö ÇáúæõÌõæÏö Èöåö æóÅöáøóÇ ÝóÅöäøó ÇáúæõÌõæÏó ÇáúãõØúáóÞó¡ Ãóíö ÇáúãõÌóÑøóÏó áóÇ íóÕúáõÍõ áöÃóäú íõÚóáøóÞó Úóáóíúåö ÔóÑúØñ.(22/205)
ÞóÇáó ÇáøóÐöíäó ÇÓúÊóßúÈóÑõæÇ áöáøóÐöíäó ÇÓúÊõÖúÚöÝõæÇ ÃóäóÍúäõ ÕóÏóÏúäóÇßõãú Úóäö ÇáúåõÏóì ÈóÚúÏó ÅöÐú ÌóÇÁóßõãú Èóáú ßõäúÊõãú ãõÌúÑöãöíäó (32)
æóÞóÏú ÌóÇÁó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÑóÈúØõ ÇáÊøóÚúáöíÞö ÈöÖóãöíÑö «ÇáøóÐöíäó ÇÓúÊóßúÈóÑõæÇ» ÝóÇÞúÊÖì Ãóä ÇáúãõÓúÊóÖúÚóÝöíäó ÇÏøÚæÇ Ãóä æÌæÏ ÇáãÓÊßÈÑíä ãóÇäÚ áóåõã Ãóä íóßõæäõæÇ ãõÄãäíä. ÝóÇÞúÊóÖóì Ãóäøó ÌóãöíÚó ÃóÍúæóÇáö
ÇáúãõÓúÊóßúÈöÑöíäó ßóÇäóÊú ÊõÏóäúÏöäõ Íóæúáó ãóäÚåã ãä ÇáúÅöíãóÇä ÝóßóÇäó æóÌõæÏõåõãú áóÇ ÃóËóÑó áóåõ ÅöáøóÇ Ýöí Ðóáöß ãä ÇäÞØÇÚåã ááÓÚí Ýöí Ðóáößó ÇáúãóäúÚö æóåõæó ãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõãú ÝöíãóÇ ÈóÚúÏó Èóáú ãóßúÑõ Çááøóíúáö æóÇáäøóåÇÑö ÅöÐú ÊóÃúãõÑõæäóäÇ Ãóäú äóßúÝõÑó ÈöÇááøóåö [ÓÈÃ: 33] ãöäú ÝóÑúØö ÅöáúÍóÇÍöåöãú Úóáóíúåöãú ÈöÐóáößó æóÊóßúÑöíÑöåö Ýöí ãõÚúÙóãö ÇáúÃóæúÞóÇÊö¡ ÝóßóÃóäøóåõ ÇÓúÊóÛúÑóÞó æõÌõæÏóåõãú¡ áöÃóäøó ÇáúæõÌõæÏó ßóæúäñ Ýöí ÃóÒúãöäóÉò ÝóßóÇäó Þóæúáõåõãú åõäóÇ áóæúáÇ ÃóäúÊõãú ãõÈóÇáóÛóÉð Ýöí ÔöÏøóÉö ÍöÑúÕöåöãú Úóáóì ßõÝúÑöåöãú. æóåóÐóÇ æóÌúåñ æóÌöíåñ Ýöí ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúÈóáóÇÛöíøö ÝóãõÞúÊóÖóì ÇáúÍóÇáö ãöäú åóÐöåö ÇáúÂíóÉö åõæó ÍóÐúÝõ ÇáúãõÔóÈøóåö.
æóÇÚúáóãú Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÈöÞóæúáöåöãú: ãõÄúãöäöíäó ÈöÇáúãóÚúäóì ÇááøóÞóÈöíøö ÇáøóÐöí ÇÔúÊõåöÑó Èöåö ÇáúãõÓúáöãõæäó ÝóßóÐóáößó áóÇ íõÞóÏøóÑõ áö ãõÄúãöäöíäó ãÊÚáøÞ.
[32]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 32]
ÞÇáó ÇáøóÐöíäó ÇÓúÊóßúÈóÑõæÇ áöáøóÐöíäó ÇÓúÊõÖúÚöÝõæÇ ÃóäóÍúäõ ÕóÏóÏúäÇßõãú Úóäö ÇáúåõÏì ÈóÚúÏó ÅöÐú ÌÇÁóßõãú Èóáú ßõäúÊõãú ãõÌúÑöãöíäó (32)
ÌõÑøöÏó ÝöÚúáõ ÞÇáó Úóäö ÇáúÚóÇØöÝö áöÃóäøóåõ ÌóÇÁó Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúãõÌóÇæóÈóÉö æóÇáÔøóÃúäõ Ýöíåö ÍößóÇíóÉõ ÇáúÞóæúáö ÈöÏõæäö ÚóØúÝò ßóãóÇ ÈóíøóäøóÇåõ ÛóíúÑó ãóÑøóÉò.
æóåóãúÒóÉõ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ÇáúÅöäúßóÇÑö Úáì Þóæá ÇáúãõÓúÊóÖúÚóÝöíäó ÊÈÑøÄÇ ãöäúåõ. æóåóÐóÇ ÇáúÅöäúßóÇÑõ ÈõåúÊóÇäñ æóÅöäúßóÇÑñ áöáúæóÇÞöÚö ÈóÚóËóåõ Ýöíåöãú ÎóæúÝõ ÅöáúÞóÇÁö ÇáÊøóÈöÚóÉö Úóáóíúåöãú æóÝóÑúØõ ÇáúÛóÖóÈö æóÇáúÍóÓúÑóÉö ãöäö ÇäúÊöÞóÇÖö ÃóÊúÈóÇÚöåöãú Úóáóíúåöãú æóÒóæóÇáö ÍõÑúãóÊöåöãú Èóíúäóåõãú Ýóáóãú íóÊóãóÇáóßõæÇ Ãóäú áóÇ íõßóÐøöÈõæåõãú æóíóÐöíáõæÇ ÈöÊóæúÑöíØöåöãú.
æóÃóÊóì ÈöÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö ÞóÈúáó ÇáúãõÓúäóÏö ÇáúÝöÚúáöíøö Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÇáúÅöäúßóÇÑöíøö ÇáøóÐöí åõæó Ýöí ÞõæøóÉö ÇáäøóÝúíö áöíõÝöíÏó ÊóÎúÕöíÕó ÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö ÈöÇáúÎóÈóÑö ÇáúÝöÚúáöíøö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö: ãóÇ ÃóäóÇ ÞõáúÊõ åóÐóÇ.
æóÇáúãóÚúäóì: ãóÇ ÕóÏóÏúäóÇßõãú æóáóßöäú ÕóÏøóßõãú ÔóíúÁñ ÂÎóÑõ æóåõæó ÇáúãóÚúØõæÝõ Èö Èóáú ÇáøóÊöí áöáúÅöÈúØóÇáö ÈöÞóæúáöåö: Èóáú ßõäúÊõãú ãõÌúÑöãöíäó Ãóíú ËóÈóÊó áóßõãõ ÇáúÅöÌúÑóÇãõ ãöäú ÞóÈúáõ æóÅöÌúÑóÇãõßõãú åõæó ÇáøóÐöí ÕóÏøóßõãú ÅöÐú áóãú ÊóßõæäõæÇ Úóáóì ãõÞóÇÑóÈóÉö ÇáúÅöíãóÇäö ÝóäóÕõÏøóßõãú Úóäúåõ æóáóßöäøóßõãú ÕóÏóÏúÊõãú æóÃóÚúÑóÖúÊõãú ÈöÅöÌúÑóÇãößõãú æóáóãú ÊóÞúÈóáõæÇ ÏóÚúæóÉó ÇáúÅöíãóÇäö.(22/206)
æóÞóÇáó ÇáøóÐöíäó ÇÓúÊõÖúÚöÝõæÇ áöáøóÐöíäó ÇÓúÊóßúÈóÑõæÇ Èóáú ãóßúÑõ Çááøóíúáö æóÇáäøóåóÇÑö ÅöÐú ÊóÃúãõÑõæäóäóÇ Ãóäú äóßúÝõÑó ÈöÇááøóåö æóäóÌúÚóáó áóåõ ÃóäúÏóÇÏðÇ æóÃóÓóÑøõæÇ ÇáäøóÏóÇãóÉó áóãøóÇ ÑóÃóæõÇ ÇáúÚóÐóÇÈó æóÌóÚóáúäóÇ ÇáúÃóÛúáóÇáó Ýöí ÃóÚúäóÇÞö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ åóáú íõÌúÒóæúäó ÅöáøóÇ ãóÇ ßóÇäõæÇ íóÚúãóáõæäó (33)
æóÍóÇÕöáõ ÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÍóÇáóäóÇ æóÍóÇáóßõãú ÓóæóÇÁñ¡ ßõáøõ ÝóÑöíÞò íóÊóÍóãøóáõ ÊóÈöÚóÉó ÃóÚúãóÇáöåö ÝóÅöäøó ßöáóÇ ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ßóÇäó ãõÚúÑöÖðÇ Úóäö ÇáúÅöíãóÇäö. æóåóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáõ ãõßóÇÈóÑóÉñ ãöäúåõãú æóÈõåúÊóÇäñ æóÓóÝúÓóØóÉñ ÝóÅöäøóåõãú ßóÇäõæÇ íóÕõÏøõæäó ÇáÏøóåúãóÇÁó Úóäö ÇáÏøöíäö æóíóÎúÊóáöÞõæäó áóåõãõ ÇáúãóÚóÇÐöíÑó. æóÅöäøóãóÇ äóÝóæúÇ åõäóÇ Ãóäú íóßõæäõæÇ ãõÍóæøöáöíäó áóåõãú Úóäö ÇáúÅöíãóÇäö ÈóÚúÏó ÊóÞóáøõÏöåö æóáóíúÓó Ðóáößó åõæó ÇáúãõÏøóÚóì. ÝóãóæúÞöÚõ ÇáÓÝÓØÉ åõæó Þóæúáå: ÈóÚúÏó ÅöÐú
ÌÇÁóßõãú
áöÃóäøó ÇáúãóÌöíÁó Ýöíåö ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ãóÚúäóì ÇáöÇÞúÊöÑóÇÈö ãöäúåõ æóÇáúãõÎóÇáóØóÉö áóåõ.
æÅöÐú Ýöí Þóæúáöåö: ÅöÐú ÌÇÁóßõãú ãõÌóÑøóÏóÉñ Úóäú ãóÚúäóì ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö æóãóÍúÖóÉñ áößóæúäöåóÇ ÇÓúãó ÒóãóÇäò ÛóíúÑó ÙóÑúÝò æóåõæó ÃóÕúáõ æóÖúÚöåóÇ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐú ÞÇáó ÑóÈøõßó áöáúãóáÇÆößóÉö Åöäøöí ÌÇÚöáñ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÎóáöíÝóÉð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [30] ¡ æóáöåóÐóÇ ÕóÍøóÊú ÅöÖóÇÝóÉõ ÈóÚúÏó ÅöáóíúåóÇ áöÃóäøó ÇáúÅöÖóÇÝóÉó ÞóÑöíäóÉñ Úóáóì ÊóÌúÑöíÏö ÅöÐú ãöäú ãóÚúäóì ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö Åöáóì ãõØúáóÞö ÇáÒøóãóÇäö ãöËúáó Þóæúáöåöãú: ÍöíäóÆöÐò æóíóæúãóÆöÐò.
æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÈÚÏ Òãä ãóÌöíÆå ÅöíøóÇßõãú. æÈóáú ÅöÖúÑóÇÈõ ÅöÈúØóÇáò Úóäö ÇáúÃóãúÑö ÇáøóÐöí ÏóÎóáó Úóáóíúåö ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÇáúÅöäúßóÇÑöíøõ¡ Ãóíú ãóÇ ÕóÏóÏúäóÇßõãú Èóáú ßõäúÊõãú ãõÌúÑöãöíäó.
æóÇáúÅöÌúÑóÇãõ: ÇáÔøöÑúßõ æóåõæó ãõÄúÐöäñ ÈöÊóÚóãøõÏöåöãú ÅöíøóÇåõ æóÊóÕúãöíãöåöãú Úóáóíúåö Úóáóì ÈóÕöíÑóÉò ãöäú ÃóäúÝõÓöåöãú Ïõæäó ÊóÓúæöíáö ãõÓóæøöáò.
[33]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 33]
æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ÇÓúÊõÖúÚöÝõæÇ áöáøóÐöíäó ÇÓúÊóßúÈóÑõæÇ Èóáú ãóßúÑõ Çááøóíúáö æóÇáäøóåÇÑö ÅöÐú ÊóÃúãõÑõæäóäÇ Ãóäú äóßúÝõÑó ÈöÇááøóåö æóäóÌúÚóáó áóåõ ÃóäúÏÇÏÇð æóÃóÓóÑøõæÇ ÇáäøóÏÇãóÉó áóãøóÇ ÑóÃóæõÇ ÇáúÚóÐÇÈó æóÌóÚóáúäóÇ ÇáúÃóÛúáÇáó Ýöí ÃóÚúäÇÞö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ åóáú íõÌúÒóæúäó ÅöáÇøó ãóÇ ßÇäõæÇ íóÚúãóáõæäó (33)
æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ÇÓúÊõÖúÚöÝõæÇ áöáøóÐöíäó ÇÓúÊóßúÈóÑõæÇ Èóáú ãóßúÑõ Çááøóíúáö æóÇáäøóåÇÑö ÅöÐú ÊóÃúãõÑõæäóäÇ Ãóäú äóßúÝõÑó ÈöÇááøóåö æóäóÌúÚóáó áóåõ ÃóäúÏÇÏÇð.
áóãú ÊóÌúÑö ÍößóÇíóÉõ åóÐóÇ ÇáúÞóæúáö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÍößóÇíóÉö ÇáúãõÞóÇæóáóÇÊö ÇáøóÊöí ÊõÍúßóì ÈöÏõæäö ÚóØúÝò Úóáóì ÍõÓúäö ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö Ýöí ÍößóÇíóÉö ÇáúãõÞóÇæóáóÇÊö ßóãóÇ ÇÓúÊóÞúÑóíúäóÇåõ ãöäö ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇáúßöÊóÇÈö ÇáúãóÌöíÏö æóÞóÏøóãúäóÇåõ Ýöí Þóæúáöåö: æóÅöÐú ÞÇáó ÑóÈøõßó áöáúãóáÇÆößóÉö Åöäøöí ÌÇÚöáñ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÎóáöíÝóÉð [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 30] ÇáúÂíóÉó¡ ÝóÌöíÁó ÈöÍóÑúÝö ÇáúÚóØúÝö Ýöí ÍößóÇíóÉö åóÐöåö ÇáúãóÞóÇáóÉö ãóÚó Ãóäøó ÇáúãõÓúÊóÖúÚóÝöíäó ÌóÇæóÈõæÇ ÈöåóÇ Þóæúáó ÇáøóÐöíäó ÇÓúÊóßúÈóÑõæÇ ÃóäóÍúäõ ÕóÏóÏúäÇßõãú [ÓÈÃ: 32] ÇáúÂíóÉó áöäõßúÊóÉò ÏóÞöíÞóÉò¡ æóåöíó ÇáÊøóäúÈöíåõ Úóáóì Ãóäøó ãóÞóÇáóÉó ÇáúãõÓúÊóÖúÚóÝöíäó åóÐöåö åöíó Ýöí ÇáúãóÚúäóì ÊóßúãöáóÉñ áöãóÞóÇáóÊöåöãú ÇáãÍßíÉ ÈÞæáå: íóÞõæáõ ÇáøóÐöíäó ÇÓúÊõÖúÚöÝõæÇ áöáøóÐöíäó ÇÓúÊóßúÈóÑõæÇ áóæúáÇ ÃóäúÊõãú áóßõäøóÇ ãõÄúãöäöíäó [ÓÈÃ: 31] ÊóäúÈöíåÇ Úáì Ãóä ãÞÇáÊåã ÊóáóÞøóÝóåóÇ ÇáøóÐöíäó ÇÓúÊóßúÈóÑõæÇ ÝóÇÈúÊóÏóÑõæåóÇ ÈöÇáúÌóæóÇÈö áöáúæóÌúåö ÇáøóÐöí ÐóßóÑúäóÇåõ åõäóÇáößó ÈöÍóíúËõ áóæö ÇäúÊóÙóÑõæÇ ÊóãÇã ßóáóÇãåã æÃÈáÚæåã ÑöíÞóåõãú áóÍóÕóáó ãóÇ Ýöíåö ÅöÈúØóÇáõ ßóáóÇãöåöãú æóáóßöäøóåõãú ÞóÇØóÚõæÇ(22/207)
ßóáóÇãóåõãú ãöäú ÝóÑúØö ÇáúÌóÒóÚö Ãóäú íõÄóÇÎóÐõæÇ ÈöãóÇ íóÞõæáõåõ ÇáúãõÓúÊóÖúÚóÝõæäó.
æóÍõßöíó Þóæúáõåõãú åóÐóÇ ÈöÝÚá ÇáúãóÇÖöí áöãõÒóÇæóÌóÉö ßóáóÇãö ÇáøóÐöíäó ÇÓúÊóßúÈóÑõæÇ áöÃóäøó Þóæúáó ÇáøóÐöíäó ÇÓúÊõÖúÚöÝõæÇ åóÐóÇ ÈóÚúÏó Ãóäú ßóÇäó ÊóßúãöáóÉð áöÞóæúáöåöãõ ÇáøóÐöí ÞóÇØóÚóåõ ÇáúãõÓúÊóßúÈöÑõæäó¡ ÇäúÞóáóÈó ÌóæóÇÈðÇ Úóäú ÊóÈóÑøõÄö
ÇáúãõÓúÊóßúÈöÑöíäó ãöäú Ãóäú íóßõæäõæÇ ÕóÏøõæÇ ÇáúãõÓúÊóÖúÚóÝöíäó Úóäö ÇáúåõÏóì¡ ÝóÕóÇÑó áöÞóæúáö ÇáúãõÓúÊóÖúÚóÝöíäó ãóæúÞöÚóÇäö íóÞúÊóÖöí ÃóÍóÏõ ÇáúãóæúÞöÚóíúäö ÚóØúÝóåõ ÈöÇáúæóÇæö¡ æóíóÞúÊóÖöí ÇáúãóæúÞöÚõ ÇáúÂÎóÑõ ÞóÑúäóåõ ÈöÍóÑúÝö Èóáú æóÈöÒöíóÇÏóÉö ãóßúÑõ Çááøóíúáö æóÇáäøóåÇÑö. æóÃóÕúáõ ÇáúßóáóÇãö: íóÞõæáõ ÇáøóÐöíäó ÇÓúÊõÖúÚöÝõæÇ áöáøóÐöíäó ÇÓúÊóßúÈóÑõæÇ áóæúáóÇ ÃóäúÊõãú áóßõäøóÇ ãõÄúãöäöíäó ÅöÐú ÊóÃúãõÑõæäóäóÇ ÈöÇááøóíúáö æóÇáäøóåóÇÑö Ãóäú äóßúÝõÑó ÈöÇááøóåö ÇáóÎú. ÝóáóãøóÇ ÞóÇØóÚóåõ ÇáúãõÓúÊóßúÈöÑõæäó ÈößóáóÇãöåöãú ÃõÞúÍöãó Ýöí ßóáóÇãö ÇáúãõÓúÊóÖúÚóÝöíäó ÍóÑúÝõ Èóáú ÅöÈúØóÇáðÇ áöÞóæúáö ÇáúãõÓúÊóßúÈöÑöíäó Èóáú ßõäúÊõãú ãõÌúÑöãöíäó [ÓÈÃ: 32] . æóÈöÐóáößó ÃóÝóÇÏó ÊóßúãöáóÉó ÇáúßóáóÇãö ÇáÓøóÇÈöÞö æóÇáúÌóæóÇÈó Úóäú ÊóÈóÑøõÄö ÇáúãõÓúÊóßúÈöÑöíäó¡ æóáóæú áóãú íóÚúØöÝú ÈöÇáúæóÇæö áóãóÇ ÃóÝóÇÏó ÅöáøóÇ Ãóäøóåõ ÌóæóÇÈñ Úóäú ßóáóÇãö ÇáúãõÓúÊóßúÈöÑöíäó ÝóÞóØú¡ æóåóÐóÇ ãöäú ÃóÈúÏóÚö ÇáúÅöíÌóÇÒö.
æÈóáú áöáúÅöÖúÑóÇÈö ÇáúÅöÈúØóÇáöíøö ÃóíúÖðÇ ÅöÈúØóÇáðÇ áöãõÞúÊóÖóì ÇáúÞóÕúÑö Ýöí Þóæúáöåöãú: ÃóäóÍúäõ ÕóÏóÏúäÇßõãú Úóäö ÇáúåõÏì [ÓÈÃ: 32] ÝóÅöäøóåõ æóÇÞöÚñ Ýöí ÍóíøöÒö äóÝúíò áöÃóäøó ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãó ÇáúÅöäúßóÇÑöíøó áóåõ ãóÚúäóì ÇáäøóÝúíö.
æãóßúÑõ Çááøóíúáö æóÇáäøóåÇÑö ãöäó ÇáúÅöÖóÇÝóÉö Úóáóì ãóÚúäóì (Ýöí) . æóåõäóÇáößó ãõÖóÇÝñ Åöáóíúåö æóãóÌúÑõæÑñ ãóÍúÐõæÝóÇäö Ïóáøó ÚóáóíúåöãóÇ ÇáÓøöíóÇÞõ¡ Ãóíú ãóßúÑõßõãú ÈöäóÇ.
æóÇÑúÊóÝóÚó ãóßúÑõ Úóáóì ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö. æóÇáúÎóÈóÑõ ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö ãõÞóÇÈóáóÉõ åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãö ÈößóáóÇãö ÇáúãõÓúÊóßúÈöÑöíäó ÅöÐú åõæó ÌóæóÇÈñ Úóäúåõ. ÝóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Èóáú ãóßúÑõßõãú ÕóÏøóäóÇ¡ ÝóíõÝöíÏõ ÇáúÞóÕúÑó¡ Ãóíú ãóÇ ÕóÏøóäóÇ ÅöáøóÇ ãóßúÑõßõãú¡ æóåõæó äóÞúÖñ ÊóÇãøñ áöÞóæúáöåöãú: ÃóäóÍúäõ ÕóÏóÏúäÇßõãú Úóäö ÇáúåõÏì [ÓÈÃ: 32] æóÞóæúáöåöãú: Èóáú ßõäúÊõãú ãõÌúÑöãöíäó [ÓÈÃ: 32] .
æóÇáúãóßúÑõ: ÇáöÇÍúÊöíóÇáõ ÈöÅöÙúåóÇÑö ÇáúãóÇßöÑö ÝöÚúáó ãóÇ áóíúÓó ÈöÝóÇÚöáöåö áöíõÛóÑøó ÇáúãõÍúÊóÇáõ Úóáóíúåö¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãóßóÑõæÇ æóãóßóÑó Çááøóåõ Ýöí Âáö ÚöãúÑóÇäó [54] .
æóÅöØúáóÇÞõ ÇáúãóßúÑö Úóáóì ÊóÓúæöíáöåöãú áóåõãõ ÇáúÈóÞóÇÁó Úóáóì ÇáÔøöÑúßö¡ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøóåõãú íõãóæøöåõæäó Úóáóíúåöãú æóíõæåöãõæäóåõãú ÃóÔúíóÇÁó ßóÞóæúáöåöãú: Åöäøóåõ Ïöíäõ ÂÈóÇÆößõãú æóßóíúÝó ÊóÃúãóäõæäó ÛóÖóÈó ÇáúÂáöåóÉö Úóáóíúßõãú ÅöÐóÇ(22/208)
ÊóÑóßúÊõãú Ïöíäóßõãú æóäóÍúæó Ðóáößó. æóÇáöÇÍúÊöíóÇáõ áóÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäøó ÇáúãõÍúÊóÇáó ÛóíúÑõ ãõÓúÊóÍúÓöäò ÇáúÝöÚúáó ÇáøóÐöí íóÍúÊóÇáõ áöÊóÍúÕöíáöåö.
æóÇáúãóÚúäóì: ãõáóÇÒóãóÊõåõãõ ÇáúãóßúÑó áóíúáðÇ æóäóåóÇÑðÇ¡ æóåõæó ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÏóæóÇãö ÇáúÅöáúÍóÇÍö Úóáóíúåöãú Ýöí ÇáÊøóãóÓøõßö ÈöÇáÔøöÑúßö. æÅöÐú ÊóÃúãõÑõæäóäÇ ÙóÑúÝñ áöãóÇ Ýöí ãóßúÑõ Çááøóíúáö æóÇáäøóåÇÑö ãöäú ãóÚúäóì (ÕóÏøóäóÇ) Ãóíú Íöíäó ÊóÃúãõÑõæäóäóÇ Ãóäú äóßúÝõÑó ÈöÇááøóåö.
æóÇáúÃóäúÏóÇÏõ: ÌóãúÚõ äöÏøò¡ æóåõæó ÇáúãõãóÇËöáõ¡ Ãóíú äóÌúÚóáõ áöáøóåö ÃóãúËóÇáðÇ Ýöí ÇáúÅöáóåöíøóÉö.
æóåóÐóÇ ÊóØóÇæõáñ ãöäó ÇáúãõÓúÊóÖúÚóÝöíäó Úóáóì ãõÓúÊóßúÈöÑöíåöãú áóãøóÇ ÑóÃóæúÇ ÞöáøóÉó ÛóäóÇÆöåöãú Úóäúåõãú æóÇÍúÊóÞóÑõæåõãú
Íöíäó ÚóáöãõæÇ ßóÐöÈóåõãú æóÈõåúÊóÇäóåõãú.
æóÞóÏú Íõßöíó äóÙöíÑõ Ðóáößó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÅöÐú ÊóÈóÑøóÃó ÇáøóÐöíäó ÇÊøõÈöÚõæÇ ãöäó ÇáøóÐöíäó ÇÊøóÈóÚõæÇ ÇáúÂíóÊóíúäö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [166] .
æóÃóÓóÑøõæÇ ÇáäøóÏÇãóÉó áóãøóÇ ÑóÃóæõÇ ÇáúÚóÐÇÈó.
íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÚóØúÝðÇ Úóáóì ÌõãúáóÉö íóÑúÌöÚõ ÈóÚúÖõåõãú Åöáì ÈóÚúÖò ÇáúÞóæúáó [ÓÈÃ: 31] ÝóÊóßõæäõ ÍóÇáðÇ. æóíóÌõæÒõ Ãóäú ÊõÚúØóÝó Úóáóì ÌõãúáóÉö ÅöÐö ÇáÙøóÇáöãõæäó ãóæúÞõæÝõæäó ÚöäúÏó ÑóÈøöåöãú [ÓÈÃ: 31] .
æóÖóãöíÑõ ÇáúÌóãúÚö ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÌóãöíÚö ÇáúãóÐúßõæÑöíäó ÞóÈúáõ æóåõãõ ÇáøóÐöíäó ÇÓúÊõÖúÚöÝõæÇ æóÇáøóÐöíäó ÇÓúÊóßúÈóÑõæÇ. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõãú ßõÔöÝó áóåõãú Úóäö ÇáúÚóÐóÇÈö ÇáúãõÚóÏøö áóåõãú¡ æóÐóáößó ÚóÞöÈó ÇáúãõÍóÇæóÑóÉö ÇáøóÊöí ÌóÑóÊú Èóíúäóåõãú¡ ÝóÚóáöãõæÇ Ãóäøó Ðóáößó ÇáÊøóÑóÇãöíó ÇáúæóÇÞöÚó Èóíúäóåõãú áóãú íõÛúäö Úóäú ÃóÍóÏò ãöäó ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ÔóíúÆðÇ¡ ÝóÍöíäóÆöÐò ÃóíúÞóäõæÇ ÈöÇáúÎóíúÈóÉö æóäóÏöãõæÇ Úóáóì ãóÇ ÝóÇÊó ãöäúåõãú Ýöí ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ æóÃóÓóÑøõæÇ ÇáäøóÏóÇãóÉó Ýöí ÃóäúÝõÓöåöãú¡ æóßóÃóäøóåõãú ÃóÓóÑøõæÇ ÇáäøóÏóÇãóÉó ÇÓúÊöÈúÞóÇÁð áöáØøóãóÚö Ýöí ÕóÑúÝö Ðóáößó Úóäúåõãú Ãóæö ÇÊøöÞóÇÁð áöáúÝóÖöíÍóÉö Èóíúäó Ãóåúáö ÇáúãóæúÞöÝö¡ æóÞóÏú ÃóÚúáóäõæÇ ÈöåóÇ ãöäú ÈóÚúÏõ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáõæÇ íóÇ ÍóÓúÑóÊóäÇ Úóáì ãóÇ ÝóÑøóØúäÇ ÝöíåÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [31] ¡ æóÞóæúáöåö: áóæú Ãóäøó áöí ßóÑøóÉð ÝóÃóßõæäó ãöäó ÇáúãõÍúÓöäöíäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÒøõãóÑö [58] .
æóÐóßóÑó ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøõ æóÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó: Ãóäøó ãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ãóäú ÝóÓøóÑó ÃóÓóÑøõæÇ åõäóÇ ÈöãóÚúäóì ÃóÙúåóÑõæÇ¡ æóÒóÚóãó Ãóäøó (ÃóÓóÑøó) ãõÔúÊóÑößñ Èóíúäó ÖöÏøóíúäö. ÝóÃóãøóÇ ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøõ ÝóÓóáøóãóåõ æóáóãú íóÊóÚóÞøóÈúåõ æóÞóÏú ÝóÓøóÑó ÇáÒøóæúÒóäöíøõ ÇáúÅöÓúÑóÇÑó ÈöÇáúãóÚúäóíóíúäö Ýöí Þóæúáö ÇãúÑöÆö ÇáúÞóíúÓö:(22/209)
ÊóÌóÇæóÒúÊõ ÃóÍúÑóÇÓðÇ ÅöáóíúåóÇ æóãóÚúÔóÑðÇ ... Úóáóíøó ÍöÑóÇÕðÇ áóæú íõÓöÑøõæäó ãóÞúÊóáöí
æóÃóãøóÇ ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó ÝóÃóäúßóÑóåõ¡ æóÞóÇáó: «æóáóãú íóËúÈõÊú ÞóØøõ Ýöí ÇááøõÛóÉö Ãóäøó (ÃóÓóÑøó) ãöäó ÇáúÃóÖúÏóÇÏö» .
ÞõáúÊõ: æóÝöíåö äóÙóÑñ. æóÞóÏú ÚóÏøó åóÐöåö ÇáúßóáöãóÉó Ýöí ÇáúÃóÖúÏóÇÏö ßóËöíÑñ ãöäú Ãóåúáö ÇááøõÛóÉö æóÃóäúÔóÏó ÃóÈõæ ÚõÈóíúÏóÉó Þóæúáó ÇáúÝóÑóÒúÏóÞö:
æóáóãøóÇ ÑóÃóì ÇáúÍóÌøóÇÌó ÌóÑøóÏó ÓóíúÝóåõ ... ÃóÓóÑøó ÇáúÍóÑõæÑöíøõ ÇáøóÐöí ßóÇäó ÃóÖúãóÑóÇ
æóÝöí ßöÊóÇÈö «ÇáúÃóÖúÏóÇÏö» áöÃóÈöí ÇáØøóíøöÈö ÇáúÍóáóÈöíøö ÞóÇáó ÃóÈõæ ÍóÇÊöãò: æóáóÇ ÃóËöÞõ ÈöÞóæúáö ÃóÈöí ÚõÈóíúÏóÉó Ýöí ÇáúÞõÑúÂä æóáóÇ ÈÞæá ÇáúÝóÑóÒúÏóÞö æóÇáúÝóÑóÒúÏóÞõ ßóËöíÑõ ÇáÊøóÎúáöíØö Ýöí ÔöÚúÑöåö. æóÐóßóÑó ÃóÈõæ ÇáØøóíøöÈö Úóäö ÇáÊøóæøóÒöíøö Ãóäøó ÛóíúÑó ÃóÈöí ÚõÈóíúÏóÉó ÃóäúÔóÏó ÈóíúÊó ÇáúÝóÑóÒúÏóÞö æóÇáøóÐöí ÌóÑøó Úóáóì ÊóÝúÓöíÑö «ÃóÓóÑøõæÇ» ÈöãóÚúäóì ÃóÙúåóÑõæÇ åõäóÇ åõæó ãóÇ íóÞúÊóÖöí ÅöÚúáóÇäóåõãú ÈöÇáäøóÏóÇãóÉö ãöäú Þóæúáöåöãú: áóæúáÇ ÃóäúÊõãú áóßõäøóÇ ãõÄúãöäöíäó [ÓÈÃ: 31] . æóÝöí
ÂíóÇÊò ÃõÎúÑóì ãöËúáó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóíóæúãó íóÚóÖøõ ÇáÙøóÇáöãõ Úóáì íóÏóíúåö íóÞõæáõ íóÇ áóíúÊóäöí ÇÊøóÎóÐúÊõ ãóÚó ÇáÑøóÓõæáö ÓóÈöíáðÇ [ÇáúÝÑúÞóÇä: 27] ÇáúÂíóÉó.
æóÇáäøóÏóÇãóÉõ: ÇáÊøóÍóÓøõÑõ ãöäú Úóãóáò ÝóÇÊó ÊóÏóÇÑõßõåõ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãóÊú ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóÕúÈóÍó ãöäó ÇáäøóÇÏöãöíäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÚõÞõæÏö [[ÇáúãóÇÆöÏóÉ]] [31] .
æóÌóÚóáúäóÇ ÇáúÃóÛúáÇáó Ýöí ÃóÚúäÇÞö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ åóáú íõÌúÒóæúäó ÅöáøóÇ ãóÇ ßÇäõæÇ íóÚúãóáõæäó [33] .
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÅöÐö ÇáÙøóÇáöãõæäó ãóæúÞõæÝõæäó [ÓÈÃ: 31] . æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóáóæú ÊóÑóì ÅöÐú ÌóÚóáúäóÇ ÇáúÃóÛúáóÇáó Ýöí ÃóÚúäóÇÞ ÇáøóÐíä ßÝÑõæÇ. æóÌóæóÇÈ (áóæ) ÇáúãóÍúÐõæÝ ÌóæóÇÈ ááÔÑØíä.
æÇáúÃóÛúáÇáó: ÌãÚ Ûáø ÈöÖóã ÇáúÛóíúä¡ æóåõæó ÏóÇÆöÑóÉ ãä ÍóÏöíÏ Ãóæ ÌáÏ Úáì ÓóÚóÉ ÇáÑøóÞóÈóÉ ÊõæÖóÚ Ýöí ÑóÞóÈóÉö ÇáúãóÃúÓõæÑö æóäóÍúæöåö æóíõÔóÏøõ ÅöáóíúåóÇ ÈöÓöáúÓöáóÉò Ãóæú ÓóíúÑò ãöäú ÌöáúÏò Ãóæú ÍóÈúáò¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Ãóæøóáö ÓõæÑóÉö ÇáÑøóÚúÏö. æóÌóÚúáõ ÇáúÃóÛúáóÇáö Ýöí ÇáúÃóÚúäóÇÞö ÔöÚóÇÑñ Úóáóì Ãóäøóåõãú íõÓóÇÞõæäó Åöáóì ãóÇ íõÍóÇæöáõæäó ÇáúÝöÑóÇÑó æóÇáöÇäúÝöáóÇÊó ãöäúåõ. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÃõæáÆößó ÇáúÃóÛúáÇáõ Ýöí ÃóÚúäÇÞöåöãú Ýöí ÇáÑøóÚúÏö [5] . æÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ åõãú åóÄõáóÇÁö ÇáøóÐöíäó ÌóÑóÊú Úóáóíúåöãõ ÇáÖøóãóÇÆöÑõ ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉõ ÝóÇáúÅöÊúíóÇäõ ÈöÇáöÇÓúãö ÇáÙøóÇåöÑö æóßóæúäõåõ ãóæúÕõæáðÇ áöáúÅöíãóÇÁö Åöáóì Ãóäøó Ðóáößó ÌóÒóÇÁõ ÇáúßõÝúÑö¡ æóáöÐóáößó ÚóÞøóÈó ÈöÌõãúáóÉö åóáú íõÌúÒóæúäó ÅöáøóÇ ãóÇ ßÇäõæÇ íóÚúãóáõæäó ãõÓúÊóÃúäóÝóÉð ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ¡(22/210)
æóãóÇ ÃóÑúÓóáúäóÇ Ýöí ÞóÑúíóÉò ãöäú äóÐöíÑò ÅöáøóÇ ÞóÇáó ãõÊúÑóÝõæåóÇ ÅöäøóÇ ÈöãóÇ ÃõÑúÓöáúÊõãú Èöåö ßóÇÝöÑõæäó (34)
ßóÃóäøó ÓóÇÆöáðÇ ÇÓúÊóÚúÙóãó åóÐóÇ ÇáúÚóÐóÇÈó æóåõæó ÊóÚúÑöíÖñ Èöåöãú.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Èö åóáú ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáúÅöäúßóÇÑö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÇ íóÚúÞõÈõåõ ãöäó ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö¡ ÝóÊóÞúÏöíÑõ ÇáúãóÚúäóì: åóáú ÌõÒõæÇ ÈöÛóíúÑö ãóÇ ßóÇäõæÇ íóÚúãóáõæäó¡ æóÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ ãõÝóÑøóÛñ.
æóãóÇ ßÇäõæÇ íóÚúãóáõæäó åõæó ÇáúãóÝúÚõæáõ ÇáËøóÇäöí áöÝöÚúáö íõÌúÒóæúäó áöÃóäøó (ÌóÒóì) íóÊóÚóÏøóì Åöáóì ãóÝúÚõæáò ËóÇäò ÈöäóÝúÓöåö áöÃóäøóåõ ãöäú ÈóÇÈö ÃóÚúØóì¡ ßóãóÇ íÊóÚóÏøóì Åöáóíúåö ÈöÇáúÈóÇÁ Úóáóì ÊóÖúãöíäöåö ãóÚúäóì: ÚóæøóÖóåõ.
æóÌõÚöáó ÌóÒóÇÄõåõãú ãóÇ ßóÇäõæÇ íóÚúãóáõæäó Úóáóì ãóÚúäóì ÇáÊøóÔúÈöíåö ÇáúÈóáöíÛö¡ Ãóíú ãöËúáó ãóÇ ßóÇäõæÇ íóÚúãóáõæäó¡ æóåóÐöåö ÇáúãõãóÇËóáóÉõ ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáúãõÚóÇÏóáóÉö ÝöíãóÇ íõÌóÇæöÒõæäóåõ ÈöãõÓóÇæóÇÉö ÇáúÌóÒóÇÁö áöáúÃóÚúãóÇáö ÇáøóÊöí ÌõæÒõæÇ ÚóáóíúåóÇ ÍóÊøóì ßóÃóäøóåõ äóÝúÓõåóÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÌóÒÇÁð æöÝÇÞÇð [ÇáäÈÃ: 26] .
æóÇÚúáóãú Ãóäøó ßóæúäóåõ ãõãóÇËöáðÇ Ýöí ÇáúãöÞúÏóÇÑö ÃóãúÑñ áóÇ íóÚúáóãõåõ ÅöáøóÇ ãõÞóÏøöÑõ ÇáúÍóÞóÇÆöÞö æóÇáäøöíøóÇÊö¡ æóÃóãøóÇ ßóæúäõåõ æöÝÇÞÇð Ýöí ÇáäøóæúÚö ÝóáöÃóäøó æóÖúÚó ÇáúÃóÛúáóÇáö Ýöí ÇáúÃóÚúäóÇÞö ãóäúÚñ ãöäú ÍõÑøöíøóÉö ÇáÊøóÕóÑøõÝö Ýöí ÃäÝÓåã ÝóäóÇÓóÈó äóæÚå Ãóä íßæä ÌóÒóÇÁ Úáì ãóÇ ÚÈøÏæÇ Èöåö ÃóäúÝõÓöåöãú áöÃóÕúäóÇãöåöãú ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÃóÊóÚúÈõÏõæäó ãóÇ ÊóäúÍöÊõæäó [ÇáÕÇÝÇÊ: 95] æóãóÇ ÊóÞóÈøóáõæåõ ãöäö ÇÓúÊöÚúÈóÇÏö ÒõÚóãóÇÆöåöãú æóßõÈóÑóÇÆöåöãú ÅöíøóÇåõãú ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
æóÞÇáõæÇ ÑóÈøóäÇ ÅöäøóÇ ÃóØóÚúäÇ ÓÇÏóÊóäÇ æóßõÈóÑÇÁóäÇ ÝóÃóÖóáøõæäóÇ ÇáÓøóÈöíáóÇ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 67] .
æóãöäú ÛõÑóÑö ÇáúãóÓóÇÆöáö Ãóäøó ÇáÔøóíúÎó ÇÈúäó ÚóÑóÝóÉó áóãøóÇ ßóÇäó ÚóÑóÖó Úóáóíúåö Ýöí ÏóÑúÓö ÇáÊøóÝúÓöíÑö ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÅöÐö ÇáúÃóÛúáÇáõ Ýöí ÃóÚúäÇÞöåöãú æóÇáÓøóáÇÓöáõ [ÛóÇÝöÑ: 71] ÝóÓóÃóáóåõ ÈóÚúÖõ ÇáúÍóÇÖöÑöíäó: åóáú íóÓúÊóÞöíãõ Ãóäú äóÃúÎõÐó ãöäú åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãóÇ íõÄóíøöÏõ ÝöÚúáó ÇáúÃõãóÑóÇÁö ÃóÕúáóÍóåõãõ Çááøóåõ ãöäó ÇáúÅöÊúíóÇäö ÈöÇáúãõÍóÇÑöÈöíäó æóäóÍúæöåöãú ãóÛúáõæáöíäó ãöäú ÃóÚúäóÇÞöåöãú ãóÚó Þóæúáö ãóÇáößò ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÈöÌóæóÇÒö ÇáúÞöíóÇÓö Ýöí ÇáúÚõÞõæÈóÇÊö Úóáóì ÝöÚúáö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì (Ýöí ÍóÏøö ÇáúÝóÇÍöÔóÉö) ÝóÃóÌóÇÈóåõ ÇáÔøóíúÎõ ÈöÃóäú áóÇ ÏóáóÇáóÉó ÝöíåóÇ áöÃóäøó ãóÇáößðÇ ÅöäøóãóÇ ÃóÌóÇÒó ÇáúÞöíóÇÓó Úóáóì ÝöÚúáö Çááøóåö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ¡ æóåóÐóÇ ãöäú ÊóÕóÑøõÝóÇÊö Çááøóåö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÝóáóÇ ÈõÏøó áöÌóæóÇÒöåö ãä Ïóáöíá.
[34]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 34]
æóãÇ ÃóÑúÓóáúäÇ Ýöí ÞóÑúíóÉò ãöäú äóÐöíÑò ÅöáÇøó ÞÇáó ãõÊúÑóÝõæåÇ ÅöäøóÇ ÈöãÇ ÃõÑúÓöáúÊõãú Èöåö ßÇÝöÑõæäó (34)
ÇÚúÊöÑóÇÖñ áöáöÇäúÊöÞóÇáö Åöáóì ÊóÓúáöíóÉö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöãøóÇ ãõäöíó Èöåö ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäú Ãóåúáö ãóßøóÉó(22/211)
æóÞóÇáõæÇ äóÍúäõ ÃóßúËóÑõ ÃóãúæóÇáðÇ æóÃóæúáóÇÏðÇ æóãóÇ äóÍúäõ ÈöãõÚóÐøóÈöíäó (35) Þõáú Åöäøó ÑóÈøöí íóÈúÓõØõ ÇáÑøöÒúÞó áöãóäú íóÔóÇÁõ æóíóÞúÏöÑõ æóáóßöäøó ÃóßúËóÑó ÇáäøóÇÓö áóÇ íóÚúáóãõæäó (36)
æÈÎÇÕÉ ãóÇ ÞóÇÈóáóåõ Èöåö ÓóÇÏóÊõåõãú æóßõÈóÑóÇÄõåõãú ãöäó ÇáÊøóÃúáöíÈö Úóáóíúåö ÈöÊóÐúßöíÑöåö Ãóäøó Êöáúßó ÓõäøóÉõ ÇáÑøõÓõáö ãöäú ÞóÈúáöåö ÝóáóíúÓó Ýöí Ðóáößó ÛóÖóÇÖóÉñ Úóáóíúåö¡ æóáöÐóáößó ÞóÇáó Ýöí ÇáúÂíóÉö Ýöí ÇáÒøõÎúÑõÝö æóßóÐáößó ãóÇ ÃóÑúÓóáúäÇ ãöäú ÞóÈúáößó Ýöí ÞóÑúíóÉò ãöäú äóÐöíÑò ÅöáøóÇ ÞÇáó ãõÊúÑóÝõæåÇ ÅöäøóÇ æóÌóÏúäÇ ÂÈÇÁóäÇ Úóáì ÃõãøóÉò [23] ÇáóÎú¡ Ãóíú æóßóÐóáößó ÇáÊøóßúÐöíÈõ ÇáøóÐöí ßóÐøóÈóßó Ãóåúáõ åóÐöåö ÇáúÞóÑúíóÉö. æóÇáÊøóÚúÑöíÖõ ÈöÞóæúãöåö ÇáøóÐöíäó ÚóÇÏóæúåõ ÈöÊóÐúßöíÑöåöãú ÚóÇÞöÈóÉó ÃóãúËóÇáöåöãú ãöäú Ãóåúáö ÇáúÞõÑóì ÇáøóÊöí ßÐøÈ ÃóåáåóÇ ÈÑÓáåã æóÃóÛúÑóÇåõãú ÈöÐóáößó ÒõÚóãóÇÄõåõãú.
æóÇáúãõÊúÑóÝõæäó: ÇáøóÐöíäó ÃõÚúØõæÇ ÇáÊøóÑóÝó¡ æóÇáÊøóÑóÝõ: ÇáäøóÚöíãõ æóÓóÚóÉõ ÇáúÚóíúÔö¡ æóåõæó ãóÈúäöíøñ áöáúãóÝúÚõæáö ÈöÊóÞúÏöíÑö: Ãóäøó Çááøóåó ÃóÊúÑóÝóåõãú ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÞÇáó ÇáúãóáóÃõ ãöäú Þóæúãöåö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ æóßóÐøóÈõæÇ ÈöáöÞÇÁö ÇáúÂÎöÑóÉö æóÃóÊúÑóÝúäÇåõãú Ýöí ÇáúÍóíÇÉö ÇáÏøõäúíÇ Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúãõÄúãöäõæäó [33] .
æóÝöí ÈöäóÇÆöåö áöáúãóÝúÚõæáö ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáÊøóÐúßöíÑö ÈöäöÚúãóÉö Çááøóåö Úóáóíúåöãú áóÚóáøóåõãú íóÔúßõÑõæäóåóÇ æóíõÞúáöÚõæäó Úóäö ÇáúÅöÔúÑóÇßö Èöåö¡ æóÈóÚúÖõ Ãóåúáö ÇááøõÛóÉö íóÞõæáõ ÊóÞúÏöíÑõåõ: ÃóÊúÑóÝóÊúåõãõ ÇáäøöÚúãóÉõ¡ Ãóíú ÃóÈúØóÑóÊúåõãú.
æÅöäøóÇ ÈöãÇ ÃõÑúÓöáúÊõãú ÍößóÇíóÉñ áöáúÞóæúáö ÈöÇáúãóÚúäóì: Ãóíú ÞóÇáó ãõÊúÑóÝõæ ßõáøö ÞóÑúíóÉò áöÑóÓõæáöåöãú: ÅöäøóÇ ÈöãóÇ ÃõÑúÓöáúÊó Èöåö ßóÇÝöÑõæäó. æóåóÐóÇ ãöäú ãõÞóÇÈóáóÉö ÇáúÌóãúÚö ÈöÇáúÌóãúÚö ÇáøóÊöí íõÑóÇÏõ ãöäúåóÇ ÇáÊøóæúÒöíÚõ Úóáóì ÂÍóÇÏö ÇáúÌóãúÚö.
æóÞóæúáõåõãú: ÃõÑúÓöáúÊõãú Èöåö Êóåóßøõãñ ÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåöãú: ßÇÝöÑõæäó æóåõæó ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóÞÇáõæÇ íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöí äõÒøöáó Úóáóíúåö ÇáÐøößúÑõ Åöäøóßó áóãóÌúäõæäñ [ÇáúÍÌÑ: 6] Ãóæö ÇáúãóÚúäóì: ÅöäøóÇ ÈöãóÇ ÇÏøóÚóíúÊõãú Ãóäøóßõãú ÃÑÓáÊã Èöåö.
[35¡ 36]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÇáúÂíóÇÊ 35 Åöáóì 36]
æóÞÇáõæÇ äóÍúäõ ÃóßúËóÑõ ÃóãúæÇáÇð æóÃóæúáÇÏÇð æóãÇ äóÍúäõ ÈöãõÚóÐøóÈöíäó (35) Þõáú Åöäøó ÑóÈøöí íóÈúÓõØõ ÇáÑøöÒúÞó áöãóäú íóÔÇÁõ æóíóÞúÏöÑõ æóáßöäøó ÃóßúËóÑó ÇáäøóÇÓö áóÇ íóÚúáóãõæäó (36)
ÞóÝøóæúÇ Úóáóì ÕóÑöíÍö ßõÝúÑöåöãú ÈöÇáúÞõÑúÂäö æóÛóíúÑöåö ãöäó ÇáÔøóÑóÇÆöÚö ÈößóáóÇãò ßóäøóæúÇ Èöåö Úóä ÅÈöúØóÇá ÍÞíÉ ÇáúÅöÓúáóÇãö ÈöÏóáöíáò ÓöÝõÓúØóÇÆöíøò ÝóÌóÚóáõæÇ ßóËúÑóÉó ÃóãúæóÇáöåöãú æóÃóæúáóÇÏöåöãú ÍõÌøóÉð Úóáóì Ãóäøóåõãú Ãóåúáõ ÍóÙøò ÚöäúÏó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ ÝóÖóãöíÑõ æóÞÇáõæÇ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ãöäú Þóæúáöåö: æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ áóäú äõÄúãöäó ÈöåÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö [ÓÈÃ: 31] ÇáóÎú. æóåóÐóÇ ãöäú Êóãúæöíåö ÇáúÍóÞóÇÆöÞö ÈöãóÇ íóÍõÝøõ(22/212)
ÈöåóÇ ãöäó ÇáúÚóæóÇÑöÖö ÝóÌóÚóáõæÇ ãóÇ ÍóÝøó ÈöÍóÇáöåöãú Ýöí ßõÝúÑöåöãú ãöäú æóÝúÑóÉö ÇáúãóÇáö æóÇáúæóáóÏö ÍõÌøóÉò Úóáóì Ãóäøóåõãú ãóÙöäøóÉõ ÇáúÚöäóÇíóÉö ÚöäúÏó Çááøóåö æóÃóäøó ãóÇ åõãú Úóáóíúåö åõæó ÇáúÍóÞøõ. æóåóÐóÇ ÊóÚúÑöíÖñ ãöäúåõãú ÈöÚóßúÓö ÍóÇáö ÇáúãõÓúáöãöíäó ÈöÃóäøó ÍóÇáó ÖóÚúÝö ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ æóÞöáøóÉö ÚóÏóÏöåöãú¡ æóÔóÙóÝö ÚóíúÔöåöãú ÍõÌøóÉñ Úóáóì Ãóäøóåõãú ÛóíúÑõ ãóÍúÙõæÙöíäó ÚöäúÏó Çááøóåö¡ æóáóãú íóÊóÝóØøóäõæÇ Åöáóì Ãóäøó ÃóÍúæóÇáó ÇáÏøõäúíóÇ ãõÓóÈøóÈóÉñ Úóáóì ÃóÓúÈóÇÈò ÏõäúíóæöíøóÉò áóÇ ÚóáóÇÞóÉó áóåóÇ ÈöÃóÍúæóÇáö ÇáúÃóæúáóÇÏö. æóåóÐóÇ ÇáúãóÈúÏóÃõ Çáúæóåúãöíøõ ÇáÓøöÝõÓúØóÇÆöíøõ ÎóØöíÑñ Ýöí ÇáúÚóÞóÇÆöÏö ÇáÖøóÇáøóÉö ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú áöÃóåúáö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö æóÇáúãõäúÊóÔöÑóÉö ÚöäúÏó ÛóíúÑö ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ æóáóÇ íóÎúáõæ ÇáúãõÓúáöãõæäó ãöäú ÞóÑöíÈò ãöäúåóÇ Ýöí ÊóÕóÑøõÝóÇÊöåöãú Ýöí ÇáÏøöíäö æóãóÑúÌöÚõåóÇ Åöáóì ÞöíóÇÓö ÇáúÛóÇÆöÈö Úóáóì ÇáÔøóÇåöÏö æóåõæó ÞöíóÇÓñ íõÕóÇÏöÝõ ÇáÕøóæóÇÈó ÊóÇÑóÉð æóíõÎúØöÆõåõ ÊóÇÑóÇÊò.
æóãöäú ÃóßúÈóÑö ÃóÎúØóÇÁö ÇáúãõÓúáöãöíäó Ýöí åóÐóÇ ÇáúÈóÇÈö ÎóØóÃõ ÇááøóÌóÃö Åöáóì ÇáúÞóÖóÇÁö æóÇáúÞóÏóÑö Ýöí ÃóÚúÐóÇÑöåöãú¡ æóÎóØóÃõ ÇáÊøóÎóáøõÞö ÈöÇáÊøóæóßøõáö Ýöí ÊóÞúÕöíÑöåöãú æóÊóßóÇÓõáöåöãú.
ÝóÌõãúáóÉõ æóÞÇáõæÇ äóÍúäõ ÃóßúËóÑõ ÃóãúæÇáðÇ æóÃóæúáÇÏÇð ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ áóäú äõÄúãöäó ÈöåÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö [ÓÈÃ: 31] ÇáóÎú¡ æóÞóæúáõåõãú: æóãÇ äóÍúäõ ÈöãõÚóÐøóÈöíäó ßóÇáäøóÊöíÌóÉö áöÞóæúáöåöãú äóÍúäõ ÃóßúËóÑõ ÃóãúæÇáðÇ æóÃóæúáÇÏÇð¡ æóÅöäøóãóÇ ÌöíÁó Ýöíåö ÈöÍóÑúÝö ÇáúÚóØúÝö áöÊóÑúÌöíÍö ÌóÇäöÈö ÇáúÝóÇÆöÏóÉö ÇáúãõÓúÊóÞöáøóÉö Úáì ÌóÇäÈ ÇáÇÓÊäÊÇÌ ÇáøóÐöí íæãìÁ Åöáóíúåö ãóÇ ÊóÞóÏøóãóåõ æóåõæó Þóæúáõåõãú: äóÍúäõ ÃóßúËóÑõ ÃóãúæÇáðÇ æóÃóæúáÇÏÇð ÝóÍóÕóáó ãöäú åóÐóÇ ÇáäøóÙúãö ÇÓúÊöÏúáóÇáñ áöÕöÍøóÉö Ïöíäöåöãú æóáöÅöÈúØóÇáö ãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ÇáúÅöÓúáóÇãõ Ëõãøó ÇáöÇÝúÊöÎóÇÑö ÈöÐóáößó Úóáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÇáÖøóÚóÉö áöÌóÇäöÈö ÇáúãõÓúáöãöíäó ÈöÅöÔóÇÑóÉò Åöáóì ÞöíóÇÓò ÇÓúÊöËúäóÇÆöíøò ÈöäóÇÁ Úóáóì ãõáóÇÒóãóÉò ãóæúåõæãóÉò¡ æóßóÃóäøóåõãõ ÇÓúÊóÏóáøõæÇ ÈöÇäúÊöÝóÇÁö ÇáÊøóÚúÐöíÈö Úóáóì Ãóäøóåõãú ãõÞóÑøóÈõæäó ÚöäúÏó Çááøóåö ÈöäóÇÁð Úóáóì ÞöíóÇÓö ãõÓóÇæóÇÉò ãóØúæöíøò ÝóßóÃóäøóåõãú ÍóÕóÑõæÇ æóÓóÇÆöáó ÇáúÞõÑúÈö ÚöäúÏó Çááøóåö Ýöí æóÝúÑóÉö ÇáúÃóãúæóÇáö æóÇáúÃóæúáóÇÏö. æóáóæúáóÇ åóÐóÇ ÇáÊøóÃúæöíá áÎáÊ ßöáúÊóÇ ÇáúÌõãúáóÊóíúäö Úóäú Ãóåóãøö ãóÚúäóíóíúåöãóÇ æóÈöåö íóßõæäõ ãóæúÞöÚõ ÇáúÌóæóÇÈö Èö Þõáú Åöäøó ÑóÈøöí
íóÈúÓõØõ ÇáÑøöÒúÞó áöãóäú íóÔÇÁõ æóíóÞúÏöÑõ
ÃóÔóÏøó ÇÊøöÕóÇáðÇ ÈöÇáúãóÚúäóì¡ Ãóíú Þõáú áóåõãú: Åöäøó ÈóÓúØó ÇáÑøöÒúÞö æóÊóÞúÊöíÑóåõ ÔóÃúäñ ÂÎóÑõ ãöäú ÊóÕóÑøõÝóÇÊö Çááøóåö ÇáúãóäõæØóÉö ÈöãóÇ ÞóÏøóÑóåõ Ýöí äöÙóÇãö åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö¡ Ãóíú ÝóáóÇ ãõáóÇÒóãóÉó Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ÇáÑøõÔúÏö æóÇáúÛóíøö¡ æóÇáúåõÏóì æóÇáÖøóáóÇáö¡ æóáóæú ÊóÃóãøóáúÊõãú ÃóÓúÈóÇÈó ÇáÑøöÒúÞö áóÑóÃóíúÊõãõæåóÇ áóÇ ÊõáóÇÞöí ÃóÓúÈóÇÈó ÇáúÛóíøö æóÇáöÇåúÊöÏóÇÁö¡ ÝóÑõÈøóãóÇ æóÓøóÚó Çááøóåõ ÇáÑøöÒúÞó Úóáóì ÇáúÚóÇÕöí æóÖóíøóÞóåõ Úóáóì ÇáúãõØöíÚö æóÑõÈøóãóÇ ÚóßóÓó ÝóáóÇ íõÛúÑóäøóåõãú åóÐóÇ æóÐóÇßó ÝóÅöäøóßõãú áóÇ ÊóÚúáóãõæäó.
æóåóÐóÇ ãóÇ ÌóÚóáó Þóæúáóåõ: æóáßöäøó ÃóßúËóÑó ÇáäøóÇÓö áóÇ íóÚúáóãõæäó ãõÕöíÈðÇ ÇáúãóÍóÒøó¡ ÝóÃóßúËóÑõ ÇáäøóÇÓö(22/213)
æóãóÇ ÃóãúæóÇáõßõãú æóáóÇ ÃóæúáóÇÏõßõãú ÈöÇáøóÊöí ÊõÞóÑøöÈõßõãú ÚöäúÏóäóÇ ÒõáúÝóì ÅöáøóÇ ãóäú Âãóäó æóÚóãöáó ÕóÇáöÍðÇ ÝóÃõæáóÆößó áóåõãú ÌóÒóÇÁõ ÇáÖøöÚúÝö ÈöãóÇ ÚóãöáõæÇ æóåõãú Ýöí ÇáúÛõÑõÝóÇÊö Âãöäõæäó (37)
ÊóáúÊóÈöÓõ Úóáóíúåöãõ ÇáúÃõãõæÑõ ÝóíóÎúáöØõæäó ÈóíúäóåóÇ æóáóÇ íóÖóÚõæäó Ýöí ãóæóÇÖöÚöåóÇ ÒóíúäóåóÇ æóÔóíúäóåóÇ.
æóÞóÏú ÃóÝóÇÏó åóÐóÇ Ãóä ÍóÇáåã ÛóíúÑõ ÏÇáø Úáì ÑÖì Çááøóåö Úóäúåõã æóáóÇ Úáì ÚóÏóãöåö¡ æóåóÐóÇ ÇáúÅöÈúØóÇáõ åõæó ãóÇ íõÓóãøóì Ýöí Úöáúãö ÇáúãõäóÇÙóÑóÉö äóÞúÖðÇ ÅöÌúãóÇáöíøðÇ.
æóÈóÓúØõ ÇáÑøöÒúÞö: ÊóíúÓöíÑõåõ æóÊóßúËöíÑõåõ¡ ÇÓúÊõÚöíÑó áóåõ ÇáúÈóÓúØõ æóåõæó äóÔúÑõ ÇáËøóæúÈö æóäóÍúæöåö áöÃóäøó ÇáúãóÈúÓõæØó ÊóßúËõÑõ ãöÓóÇÍóÉõ ÇäúÊöÔóÇÑöåö.
æóÞóÏúÑõ ÇáÑøöÒúÞö: ÚõÓúÑõ ÇáÊøóÍúÕöíáö Úóáóíúåö æóÞöáøóÉõ ÍóÇÕöáöåö ÇÓúÊõÚöíÑó áóåõ ÇáúÞóÏúÑõ¡ Ãóíö ÇáÊøóÞúÏöíÑõ æóåõæó ÇáÊøóÍúÏöíÏõ áöÃóäøó ÇáÔøóíúÁó ÇáúÞóáöíáó íóÓúåõáõ ÚóÏøõåõ æóÍöÓóÇÈõåõ æóáöÐóáößó Þöíáó Ýöí ÖöÏøöåö íóÑúÒõÞõ ãóäú íóÔÇÁõ ÈöÛóíúÑö ÍöÓÇÈò [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 212] ¡ æóãóÝúÚõæáõ íóÞúÏöÑõ ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö ãóÝúÚõæáõ íóÈúÓõØõ. æóÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÑøóÚúÏö.
æóãóÝúÚõæáõ íóÚúáóãõæäó ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáúßóáóÇãõ¡ Ãóíú áóÇ íóÚúáóãõæäó Ãóäøó Çááøóåó íóÈúÓõØõ ÇáÑøöÒúÞó áöãóäú íóÔóÇÁõ æóíóÞúÏöÑõ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Úõãõæãö ãóäú íóÔóÇÁõ ãöäú ßóæúäöåö ÕóÇáöÍðÇ Ãóæú ØóÇáöÍðÇ¡ æóãä ÇäúÊöÝóÇÁ Úáãåãú ÈöÐóáößó Ãóäøóåõãú ÊóæóåøóãõæÇ ÈóÓúØó ÇáÑøöÒúÞö ÚóáóÇãóÉð Úóáóì ÇáúÞõÑúÈö ÚöäúÏó Çááøóåö¡ æóÖöÏøóåõ ÚóáóÇãóÉð Úóáóì ÖöÏøö Ðóáößó.
æóÈöåóÐóÇ ÃóÎúØóÃó Þóæúáõ ÃóÍúãÏ Èä ÇáÑæÇäÏí:
ßóãú ÚóÇÞöáò ÚóÇÞöáñ ÃóÚúíóÊú ãóÐóÇåöÈõåõ ... æóÌóÇåöáò ÌóÇåöáñ ÊóáúÞóÇåõ ãóÑúÒõæÞðÇ
åóÐóÇ ÇáøóÐöí ÊóÑóßó ÇáúÃóæúåóÇãó ÍóÇÆöÑóÉð ... æóÕóíøóÑó ÇáúÚóÇáöãó ÇáäøöÍúÑöíÑó ÒöäúÏöíÞðÇ
Ýóáóæú ßóÇäó ÚóÇáöãðÇ äöÍúÑöíÑðÇ áóãóÇ ÊóÍóíøóÑó Ýóåúãõåõ¡ æóãóÇ ÊóÒóäúÏóÞó ãöäú ÖöíÞö ÚØä ÝßÑå.
[37]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 37]
æóãÇ ÃóãúæÇáõßõãú æóáÇ ÃóæúáÇÏõßõãú ÈöÇáøóÊöí ÊõÞóÑøöÈõßõãú ÚöäúÏóäÇ ÒõáúÝì ÅöáÇøó ãóäú Âãóäó æóÚóãöáó ÕÇáöÍÇð ÝóÃõæáÆößó áóåõãú ÌóÒÇÁõ ÇáÖøöÚúÝö ÈöãÇ ÚóãöáõæÇ æóåõãú Ýöí ÇáúÛõÑõÝÇÊö Âãöäõæäó (37)
íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÌõãúáóÉõ æóãÇ ÃóãúæÇáõßõãú ÚóØúÝðÇ Úóáóì ÌõãúáóÉö Þõáú Åöäøó ÑóÈøöí íóÈúÓõØõ ÇáÑøöÒúÞó [ÓÈÃ: 36] ÇáóÎú Ýóíóßõæäó ßóáóÇãðÇ ãõæóÌøóåðÇ ãöäú ÌóÇäöÈö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Åöáóì ÇáøóÐöíäó ÞóÇáõæÇ: äóÍúäõ ÃóßúËóÑõ ÃóãúæÇáðÇ
æóÃóæúáÇÏÇð
[ÓÈÃ: 35] ÝóÊóßõæäó ÖóãóÇÆöÑõ ÇáúÎöØóÇÈö ãõæóÌøóåóÉð Åöáóì ÇáøóÐöíäó ÞóÇáõæÇ: äóÍúäõ ÃóßúËóÑõ ÃóãúæÇáðÇ æóÃóæúáÇÏÇð.(22/214)
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÚóØúÝðÇ Úóáóì ÌõãúáóÉö Åöäøó ÑóÈøöí íóÈúÓõØõ ÇáÑøöÒúÞó áöãóäú íóÔÇÁõ [ÓÈÃ: 36] .
Ýóíóßõæäó ãöãøóÇ ÃõãöÑó ÇáÑøóÓõæáõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäú íóÞõæáóåõ áóåõãú æóíõÈúáöÛóåõ Úóäö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóíóßõæäõ Ýöí ÖóãöíÑö ÚöäúÏóäÇ ÇáúÊöÝóÇÊñ¡ æóÖóãóÇÆöÑõ ÇáúÎöØóÇÈö Êóßõæäõ ÚóÇÆöÏóÉð Åöáóì ÇáøóÐöíäó ÞóÇáõæÇ: äóÍúäõ ÃóßúËóÑõ ÃóãúæÇáðÇ æóÃóæúáÇÏÇð æóãÇ äóÍúäõ ÈöãõÚóÐøóÈöíäó [ÓÈÃ: 35] æóÝöíåóÇ æóÌúåñ ËóÇáöËñ äõäóÈøöåõ Úóáóíúåö ÞóÑöíÈðÇ.
æóåõæó ÇÑúÊöÞóÇÁñ ãöäú ÅöÈúØóÇáö ÇáúãõáóÇÒöãóÉö Åöáóì ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Úóáóì Ãóäøóåõãú áóíúÓõæÇ ÈöãóÍóáøö ÇáÑøöÖóì ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáäøóÞúÖö ÇáÊøóÝúÕöíáöíøö ÇáúãõÓóãøóì ÈöÇáúãõäóÇÞóÖóÉö ÃóíúÖðÇ Ýöí Úöáúãö ÇáúãõäóÇÙóÑóÉö. æóåõæó ãóÞóÇãõ ÇáöÇäúÊöÞóÇáö ãöäó ÇáúãóäúÚö Åöáóì ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Úóáóì ÅöÈúØóÇáö ÏóÚúæóì ÇáúÎóÕúãö¡ ÝóÞóÏú ÃóÈúØóáóÊö ÇáúÂíóÉõ Ãóäú Êóßõæäó ÃóãúæóÇáõåõãú æóÃóæúáóÇÏõåõãú ãõÞóÑøöÈóÉð ÚöäúÏó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóÃóäøóåõ áóÇ íõÞóÑøöÈõ Åöáóì Çááøóåö ÅöáøóÇ ÇáúÅöíãóÇäõ æóÇáúÚóãóáõ ÇáÕøóÇáöÍõ.
æóÌöíÁó ÈöÇáúÌõãúáóÉö ÇáúãóäúÝöíøóÉö Ýöí ÕöíÛóÉö ÍóÕúÑò ÈöÊóÚúÑöíÝö ÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö æóÇáúãõÓúäóÏö¡ áöÃóäøó åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉó ÃõÑöíÏó ãöäúåóÇ äóÝúíõ Þóæúáöåöãú: äóÍúäõ ÃóßúËóÑõ ÃóãúæÇáðÇ æóÃóæúáÇÏÇð æóãÇ äóÍúäõ ÈöãõÚóÐøóÈöíäó Ãóíú áóÇ ÃóäúÊõãú¡ ÝóßóÇäó ßóáóÇãõåõãú Ýöí ÞõæøóÉö ÍóÕúÑö ÇáÊøóÞúÑöíÈö Åöáóì Çááøóåö Ýöí ßóËúÑóÉö ÇáúÃóãúæóÇáö æóÇáúÃóæúáóÇÏö ÝóäõÝöíó Ðóáößó ÈöÃóÓúÑöåö.
æóÊóßúÑöíÑõ áóÇ ÇáäøóÇÝöíóÉö ÈóÚúÏó ÇáúÚóÇØöÝö Ýöí æóáÇ ÃóæúáÇÏõßõãú áöÊóÃúßöíÏö ÊóÓóáøõØö ÇáäøóÝúíö Úóáóì ßöáóÇ ÇáúãóÐúßõæÑóíúäö áöíóßõæäó ßõáøõ æóÇÍöÏò ãóÞúÕõæÏðÇ ÈöäóÝúíö ßóæúäöåö ãöãøóÇ íõÞóÑøöÈõ Åöáóì Çááå æãáÊÝÊÇ Åöáóíúåö.
æóáóãøóÇ ßóÇäóÊö ÇáúÃóãúæóÇáõ æóÇáúÃóæúáóÇÏõ ÌóãúÚóíú ÊóßúÓöíÑò ÚõæãöáóÇ ãõÚóÇãóáóÉó ÇáúãõÝúÑóÏö ÇáúãõÄóäøóËö ÝóÌöíÁó ÈöÎóÈóÑöåöãóÇ ÇÓúã ãóæúÕõæá ÇáúãõÝúÑÏ ÇáúãõÄóäøóËö Úóáóì ÊóÃúæöíáö ÌóãóÇÚóÉö ÇáúÃóãúæóÇáö æóÌóãóÇÚóÉö ÇáúÃóæúáóÇÏö æóáóãú íõáúÊóÝóÊú Åöáóì ÊóÛóáøõÈö ÇáúÃóæúáóÇÏö Úóáóì ÇáúÃóãúæóÇáö ÝóíõÎúÈóÑõ ÚóäúåõãóÇ ãóÚðÇ È (ÇáøóÐíä) æóäóÍúæöåö.
æóÚóÏóáó Úóäú Ãóäú íõÞóÇáó: ÈöÇáøóÊöí ÊõÞóÑøöÈõßõãú ÅöáóíúäóÇ¡ Åöáóì ÊõÞóÑøöÈõßõãú ÚöäúÏóäÇ áöÃóäøó ÇáÊøóÞúÑöíÈó åõäóÇ ãóÌóÇÒñ Ýöí ÇáÊøóÔúÑöíÝö æóÇáúßóÑóÇãóÉö áóÇ ÊóÞúÑöíÈó ãóßóÇäò.
æóÇáÒøõáúÝóì: ÇÓúãñ áöáúÞõÑúÈö ãöËúáó ÇáÑøõÌúÚóì æóåõæó ãóÝúÚõæáñ ãõØúáóÞñ äóÇÆöÈñ Úóäö ÇáúãóÕúÏóÑö¡ Ãóíú ÊõÞóÑøöÈõßõãú ÊóÞúÑöíÈðÇ¡ æóäóÙöíÑõåõ æóÇááøóåõ ÃóäúÈóÊóßõãú ãöäó ÇáúÃóÑúÖö äóÈÇÊÇð [äæÍ: 17] .
æóÞóæúáõåõ: ÅöáøóÇ ãóäú Âãóäó æóÚóãöáó ÕÇáöÍÇð ÇÓúÊöËúäóÇÁñ ãõäúÞóØöÚñ. æÅöáøóÇ ÈöãóÚúäóì (áóßöäö) ÇáúãõÎóÝøóÝóÉö Çáäøõæäö ÇáøóÊöí åöíó áöáöÇÓúÊöÏúÑóÇßö æóãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ ßóáóÇãñ ãõÓúÊóÃúäóÝñ¡ æóÐóáößó ãöäö ÇÓúÊöÚúãóÇáóÇÊö ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö ÇáúãõäúÞóØöÚö ÝóÅöäøóåõ ÅöÐóÇ ßóÇäó ãóÇ ÈóÚúÏó ÅöáøóÇ áóíúÓó ãöäú ÌöäúÓö ÇáúãõÓúÊóËúäóì ãöäúåõ ßóÇäó(22/215)
ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ ãõäúÞóØöÚðÇ¡ Ëõãøó Åöäú ßóÇäó ãóÇ ÈóÚúÏó ÅöáøóÇ ãõÝúÑóÏðÇ ÝóÅöäøó ÅöáøóÇ ÊõÞóÏøóÑõ ÈöãóÚúäóì (áóßöäøó) ÃõÎúÊö (Åöäøó) ÚöäúÏó Ãóåúáö ÇáúÍöÌóÇÒö
ÝóíóäúÕöÈõæäó ãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ Úóáóì Êóæóåøõãö ÇÓúãö (áóßöäøó) æóÊõÞóÏøóÑõ ÈöãóÚúäóì (áóßöäö) ÇáúãõÎóÝøóÝóÉö ÇáúÚóÇØöÝóÉö ÚöäúÏó Èóäöí Êóãöíãò ÝóíóÊúÈóÚõ ÇáöÇÓúãõ ÇáøóÐöí ÈóÚúÏóåóÇ ÅöÚúÑóÇÈó ÇáöÇÓúãö ÇáøóÐöí ÞóÈúáóåóÇ æóÐóáößó ãóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö ÓöíÈóæóíúåö Ýöí ÈóÇÈò íóÎúÊóÇÑõ Ýöíåö ÇáäøóÕúÈó ãöäú ÃóÈúæóÇÈö ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö (1) .
ÝóÃóãøóÇ Åöäú ßóÇäó ãóÇ ÈóÚúÏó ÅöáøóÇ ÌõãúáóÉð ÇÓúãöíøóÉð Ãóæú ÝöÚúáöíøóÉð ÝóÅöäøó ÅöáøóÇ ÊõÞóÏøóÑõ ÈöãóÚúäóì (áóßöäö) ÇáúãõÎóÝøóÝóÉö æóÊõÌúÚóáõ ÇáúÌõãúáóÉõ ÈóÚúÏõ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ¡ æóÐóáößó Ýöí äóÍúæ Þóæúáö ÇáúÚóÑóÈö: «æóÇááøóåö áóÃóÝúÚóáóäøó ßóÐóÇ ÅöáøóÇ Íöáøõ Ðóáößó Ãóäú ÃóÝúÚóáó ßóÐóÇ æóßóÐóÇ» ÞóÇáó ÓöíÈóæóíúåö: «ÝóÅöäøó: Ãóäú ÃóÝúÚóáó ßóÐóÇ¡ ÈöãóäúÒöáóÉö: ÅöáøóÇ ÝöÚúáó ßóÐóÇ¡ æóåõæó ãóÈúäöíøñ Úóáóì Íöáøò (Ãóíú åõæó ÎóÈóÑñ áóåõ) . æóÍöáøõ ãõÈúÊóÏóÃñ ßóÃóäøóåõ ÞóÇáó: æóáóßöäøó Íöáøõ Ðóáößó Ãóäú ÃóÝúÚóáó ßóÐóÇ æóßóÐóÇ» ÇåÜ (2) .
ÞóÇáó ÇÈúäõ ãóÇáößò Ýöí «ÔóÑúÍö ÇáÊøóÓúåöíáö» : æóÊóÞúÑöíÑõ ÇáúÅöÎúÑóÇÌö Ýöí åóÐóÇ Ãóäú ÊóÌúÚóáó Þóæúáóåõãú: ÅöáøóÇ Íöáøõ Ðóáößó¡ ÈöãóäúÒöáóÉö: áóÇ ÃóÑóì áöåóÐóÇ ÇáúÚóÞúÏö ãõÈúØöáðÇ ÅöáøóÇ ÝöÚúáõ ßóÐóÇ. æóÌóÚóáó ÇÈúäõ ÎóÑõæÝò ãöäú åóÐóÇ ÇáúÞóÈöíáö Þóæúáóåõ ÊóÚóÇáóì: áóÓúÊó Úóáóíúåöãú ÈöãõÕóíúØöÑò ÅöáøóÇ ãóäú Êóæóáøóì æóßóÝóÑó ÝóíõÚóÐøöÈõåõ Çááøóåõ ÇáúÚóÐÇÈó ÇáúÃóßúÈóÑó [ÇáÛÇÔíÉ: 22- 24] Úóáóì Ãóäú íóßõæäó ãóäú ãõÈúÊóÏÃ æ «íÚÐÈå Çááøóåõ» ÇáúÎóÈóÑó æóÏóÎóáó ÇáúÝóÇÁõ áöÊóÖúãöíäö ÇáúãõÈúÊóÏóÃö ãóÚúäóì ÇáúÌóÒóÇÁ. æóÞóÇáó ÃóÈõæ íÓÚæÏ: Åöäøó ÅöáøóÇ Ýöí ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö ÇáúãõäúÞóØöÚö íóßõæäõ ãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ ßóáóÇãðÇ ãõÓúÊóÃúäóÝðÇ ÇåÜ.
æóÚóáóì åóÐóÇ ÝóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì åõäóÇ: ÅöáøóÇ ãóäú Âãóäó æóÚóãöáó ÕÇáöÍÇð ÊóÞúÏöíÑõåõ: áóßöäú ãóäú Âãóäó æóÚóãöáó ÕóÇáöÍðÇ ÝóÃõæáóÆößó áóåõãú ÌóÒóÇÁõ ÇáÖøöÚúÝö¡ Ýóíóßõæäõ ãóäú ãõÈúÊóÏóÃð ãõÖóãøóäðÇ ãóÚúäóì ÇáÔøóÑúØö æáóåõãú ÌóÒÇÁõ ÇáÖøöÚúÝö ÌõãúáóÉó ÎóÈóÑò Úóäö ÇáúãõÈúÊóÏóÃö æóÒöíÏóÊö ÇáúÝóÇÁõ Ýöí ÇáúÎóÈóÑö áöÊóÖúãöíäö ÇáúãõÈúÊóÏóÃö ãóÚúäóì ÇáÔøóÑúØö.
æóÃóÓúåóáõ ãöäú åóÐóÇ Ãóäú äóÌúÚóáó ãóäú ÔóÑúØöíøóÉð æóÌõãúáóÉó ÝóÃõæáÆößó áóåõãú ÌóÒÇÁõ ÇáÖøöÚúÝö ÌóæóÇÈó ÇáÔøóÑúØö¡ æóÇÞúÊóÑóäó ÈöÇáúÝóÇÁö áöÃóäøóåõ ÌõãúáóÉñ ÇÓúãöíøóÉñ. æóåóÐóÇ ÊóÍúÞöíÞñ áöãóÚúäóì ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö ÇáúãõäúÞóØöÚö æóÊóÝúÓöíÑñ áöáúÂíóÉö ÈöÏõæäö ÊóßóáøõÝò æóáóÇ ÊóÑóÏøõÏó Ýöí ÇáäøóÙúãö.
_________
(1) ÇäúÙõÑ ÇáúÌõÒúÁ ÇáÃæá Õ 319 ØÈÚ ÈÇÑíÓ.
(2) äÝÓ ÇáúãÕÏÑ æÇáÌÒÁ Õ 326.(22/216)
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÌõãúáóÉõ æóãÇ ÃóãúæÇáõßõãú æóáÇ ÃóæúáÇÏõßõãú ÇáóÎú ÇÚúÊöÑóÇÖðÇ Èóíúäó ÌõãúáóÉö Þõáú Åöäøó ÑóÈøöí íóÈúÓõØõ ÇáÑøöÒúÞó áöãóäú íóÔÇÁõ æóíóÞúÏöÑõ [ÓÈÃ: 36] æóÌõãúáóÉõ Þõáú Åöäøó ÑóÈøöí íóÈúÓõØõ ÇáÑøöÒúÞó áöãóäú íóÔÇÁõ
ãöäú ÚöÈÇÏöåö æóíóÞúÏöÑõ áóåõ [ÓÈÃ: 39] æóÊóßõæäõ ÖóãóÇÆöÑõ ÇáúÎöØóÇÈö ãõæóÌøóåóÉð Åöáóì ÌóãöíÚö ÇáäøóÇÓö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ÈöÇáúÞõÑúÂäö ãöäú ãõÄúãöäöíäó æßÇÝÑíä. æóÚóáöíåö Ýóíßæä Þóæúáõåõ: ÅöáøóÇ ãóäú Âãóäó æóÚóãöáó ÕÇáöÍÇð ÇáóÎú ãõÓúÊóËúäðì ãöäú ÖóãöíÑö ÇáúÎöØóÇÈö¡ Ãóíú ãóÇ ÃóãúæóÇáõßõãú ÈöÇáøóÊöí ÊõÞóÑøöÈõßõãú ÅöáøóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö ãöäúßõãú¡ æóÊóßõæäõ ÌõãúáóÉõ ÝóÃõæáÆößó áóåõãú ÌóÒÇÁõ ÇáÖøöÚúÝö ÈöãÇ ÚóãöáõæÇ ËóäóÇÁð Úóáóì ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö.
æóÌöíÁó ÈöÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Ýöí ÇáúÅöÎúÈóÇÑö Úóäú ãóäú Âãóäó áöáÊøóäúæöíåö ÈöÔóÃúäöåöãú æóÇáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøóåõãú ÌóÏöíÑõæäó ÈöãóÇ íóÑöÏõ ÈóÚúÏó ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ãöäú ÃóÌúáö Êöáúßó ÇáúÃóæúÕóÇÝö ÇáøóÊöí ÊóÞóÏøóãóÊö ÇÓúãó ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Úóáóì ãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃõæáÆößó Úóáì åõÏìð ãöäú ÑóÈøöåöãú [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 5] æóÛóíúÑöåö. æóæöÒóÇäõ åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì æöÒóÇäõ Þóæúáöåö: áóÇ íóÛõÑøóäøóßó ÊóÞóáøõÈõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Ýöí ÇáúÈöáÇÏö ãóÊÇÚñ Þóáöíáñ Åöáóì Þóæúáöåö: áßöäö ÇáøóÐöíäó ÇÊøóÞóæúÇ ÑóÈøóåõãú áóåõãú ÌóäøóÇÊñ [Âá ÚãÑóÇä: 198] ÇáúÂíóÉ.
æÇáÖøöÚúÝö ÇáúãõÖóÇÚóÝõ ÇáúãõßóÑøóÑõ ÝóíóÕúÏõÞõ ÈöÇáúãõßóÑøóÑö ãóÑøóÉð æóÃóßúËóÑó.
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö «æóÇáúÍóÓóäóÉõ ÈöÚóÔúÑö ÃóãúËóÇáöåóÇ Åöáóì ÓóÈúÚöãöÇÆóÉö ÖöÚúÝò Åöáóì ÃóÖúÚóÇÝò ßóËöíÑóÉò»
æóÞóÏú ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ßóãóËóáö ÍóÈøóÉò ÃóäúÈóÊóÊú ÓóÈúÚó ÓóäÇÈöáó Ýöí ßõáøö ÓõäúÈõáóÉò ãöÇÆóÉõ ÍóÈøóÉò æóÇááøóåõ íõÖÇÚöÝõ áöãóäú íóÔÇÁõ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 261] .
æóÅöÖóÇÝóÉõ ÌóÒÇÁõ Åöáóì ÇáÖøöÚúÝö ÅöÖóÇÝóÉñ ÈóíóÇäöíøóÉñ¡ Ãóíö ÇáúÌóÒóÇÁõ ÇáøóÐöí åõæó ÇáúãõÖóÇÚóÝóÉõ áöÃóÚúãóÇáöåöãú¡ Ãóíú áöãóÇ ÊóÓúÊóÍöÞøõåõ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó. æóßõäøöíó Úóäö ÇáÊøóÞúÑöíÈö ÈöãõÖóÇÚóÝóÉö ÇáúÌóÒóÇÁö áöÃóäøó Ðóáößó ÃóãóÇÑóÉõ ßóÑóÇãóÉö ÇáúãóÌúÒöíøö ÚöäúÏó Çááøóåö¡ Ãóí ÃõæáóÆößó ÇáøóÐíä íóÞúÑõÈõæäó ÒõáúÝóì ÝóíõÌúÒóæúäó ÌóÒóÇÁó ÇáÖøöÚúÝö Úóáóì ÃóÚúãóÇáöåöãú áóÇ Úóáóì æóÝúÑóÉö ÃóãúæóÇáöåöãú æóÃóæúáóÇÏöåöãú¡ ÝóÇáöÇÓúÊöÏúÑóÇßõ æóÑóÏó Úóáóì ÌóãöíÚö ãóÇ ÃóÝóÇÏóåõ ßóáóÇãõ ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäó ÇáÏøóÚúæóì ÇáúÈóÇØöáóÉö æóÇáúÝóÎúÑö ÇáúßóÇÐöÈö áöÑóÝúÚö Êóæóåøõãö Ãóäøó ÇáúÃóãúæóÇáó æóÇáúÃóæúáóÇÏó áóÇ ÊõÞóÑøöÈõ Åöáóì Çááøóåö ÈöÍóÇáò¡ ÝóÅöäøó ãöäú ÃóãúæóÇáö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÕóÏóÞóÇÊò æóäóÝóÞóÇÊò¡ æóãöäú ÃóæúáóÇÏöåöãú ÃóÚúæóÇäðÇ Úóáóì ÇáúÈöÑøö æóãõÌóÇåöÏöíäó æóÏóÇÚöíäó áöÂÈóÇÆöåöãú ÈöÇáúãóÛúÝöÑóÉö æóÇáÑøóÍúãóÉö.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: ÈöãÇ ÚóãöáõæÇ ÊóÍúÊóãöáõ ÇáÓøóÈóÈöíøóÉó ÝóÊóßõæäõ ÏóáöíáðÇ Úóáóì ãóÇ åõæó ÇáúãõÖóÇÚóÝõ æóåõæó ãóÇ íõäóÇÓöÈõ ÇáÓøóÈóÈó ãöäó ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: åóáú ÌóÒÇÁõ ÇáúÅöÍúÓÇäö ÅöáøóÇ ÇáúÅöÍúÓÇäõ [ÇáÑøóÍúãóä: 60] ¡ æóÊóÍúÊóãöáõ ÇáúÚöæóÖó Ýóíóßõæäõ «ãóÇ ÚóãöáõæÇ» åõæó ÇáúãõÌóÇÒóì Úóáóíúåö ßóãóÇ ÊóÞõæáõ:(22/217)
æóÇáøóÐöíäó íóÓúÚóæúäó Ýöí ÂíóÇÊöäóÇ ãõÚóÇÌöÒöíäó ÃõæáóÆößó Ýöí ÇáúÚóÐóÇÈö ãõÍúÖóÑõæäó (38)
ÌóÒóíúÊõåõ ÈöÃóáúÝò¡ ÝóáóÇ ÊóÞúÏöíÑó Ýöí Þóæúáöåö: ÌóÒÇÁõ ÇáÖøöÚúÝö.
æÇáúÛõÑõÝÇÊö ÌóãúÚõ ÛõÑúÝóÉò. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÂÎöÑö ÇáúÝõÑúÞóÇäö æóåöíó ÇáúÈóíúÊõ ÇáúãõÚúÊóáöí æóåõæó ÃóÌúãóáõ ãóäúÙóÑðÇ æóÃóÔúãóáõ ãóÑúÃðì. æÂãöäõæäó ÎóÈóÑñ ËóÇäò íóÚúäöí ÊõáúÞöí Ýöí äõÝõæÓöåöãõ ÇáúÃóãúäó ãöäö ÇäúÞöØóÇÚö Ðóáößó ÇáäøóÚöíãö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ Ýöí ÇáúÛõÑõÝÇÊö ÈöÕöíÛóÉö ÇáúÌóãúÚö¡ æóÞóÑóÃó ÍóãúÒóÉõ «Ýöí ÇáÛÑÝÉ» ÈöÇáúÅöÝúÑóÇÏö.
[38]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 38]
æóÇáøóÐöíäó íóÓúÚóæúäó Ýöí ÂíÇÊöäÇ ãõÚÇÌöÒöíäó ÃõæáÆößó Ýöí ÇáúÚóÐÇÈö ãõÍúÖóÑõæäó (38)
ÌóÑóì ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÚóÇÏóÉö ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÊóÚúÞöíÈö ÇáÊøóÑúÛöíÈö ÈöÇáÊøóÑúåöíÈö æóÚóßúÓöåö¡ ÝóßóÇäó åóÐóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö Èóíúäó ÇáËøóäóÇÁö Úóáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáÕøóÇáöÍöíäó æóÈóíúäó ÅöÑúÔóÇÏöåöãú Åöáóì ÇáöÇäúÊöÝóÇÚö ÈöÃóãúæóÇáöåöãú áöáúÞõÑúÈö ÚöäúÏ Çááå ÊóÚóÇáóì ÈöÌõãúáóÉö æóãÇ ÃóäúÝóÞúÊõãú ãöäú ÔóíúÁò [ÓÈÃ: 39] ÇáóÎú. æóÇáøóÐöíäó íóÓúÚóæúäó Ýöí ÇáúÂíóÇÊö åõãõ ÇáúãõÔúÑößõæäó ÈöÕóÏøöåöãú Úóäú ÓóãóÇÚö ÇáúÞõÑúÂäö æóÈöÇáØøóÚúäö Ýöíåö ÈöÇáúÈóÇØöáö æóÇááøóÛúæö ÚöäúÏó ÓóãóÇÚöåö.
æóÇáÓøóÚúíõ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáöÇÌúÊöåóÇÏö Ýöí ÇáúÚóãóá ßóÞóæúáöå ÊóÚóÇáóì: Ëõãøó ÃóÏúÈóÑó íóÓúÚì [ÇáäÇÒÚÇÊ: 22] æóÅöÐóÇ ÚõÏøöíó Èö Ýöí ßóÇäó Ýöí ÇáúÛóÇáöÈö ãõÑóÇÏðÇ ãöäúåõ ÇáöÇÌúÊöåóÇÏõ Ýöí ÇáúãóÖóÑøóÉö ÝóãóÚúäóì íóÓúÚóæúäó Ýöí ÂíÇÊöäÇ íóÌúÊóåöÏõæäó Ýöí ÅöÈúØóÇáöåóÇ¡ æãõÚÇÌöÒöíäó ãÛÇáÈíä ØóÇáöÈíä ÇáúÚóÌúÒó. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõåõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇáøóÐöíäó ÓóÚóæúÇ Ýöí ÂíÇÊöäÇ ãõÚÇÌöÒöíäó ÃõæáÆößó ÃóÕúÍÇÈõ ÇáúÌóÍöíãö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÌøö [51] .
æóÇÓúãõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøóåõãõ ÇÓúÊóÍóÞøõæÇ ÇáúÌóÍöíãó áöÃóÌúáö ãóÇ ÐõßöÑó ÞóÈúáó ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ãóËúáó ÃõæáÆößó Úóáì åõÏìð ãöäú ÑóÈøöåöãú [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 5] æÝöí ÇáúÚóÐÇÈö ÎóÈóÑñ Úóäö ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö.
æãõÍúÖóÑõæäó åõäóÇ ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáúãõáóÇÒóãóÉö Ýóåõæó ÇÑúÊöÞóÇÁñ Ýöí ÇáúãóÚúäóì ÇáøóÐöí ÏóáøóÊú Úóáóíúåö ÃóÏóÇÉõ ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö ãöäú ÅöÍóÇØóÉö ÇáúÚóÐóÇÈö Èöåöãú æóåõæó ÎóÈóÑñ ËóÇäò Úóäö ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö æóãõÊóÚóáøöÞöåö ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáÙøóÑúÝõ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõåõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÃõæáÆößó Ýöí ÇáúÚóÐÇÈö ãõÍúÖóÑõæäó Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáÑøæã [16] .(22/218)
Þõáú Åöäøó ÑóÈøöí íóÈúÓõØõ ÇáÑøöÒúÞó áöãóäú íóÔóÇÁõ ãöäú ÚöÈóÇÏöåö æóíóÞúÏöÑõ áóåõ æóãóÇ ÃóäúÝóÞúÊõãú ãöäú ÔóíúÁò Ýóåõæó íõÎúáöÝõåõ æóåõæó ÎóíúÑõ ÇáÑøóÇÒöÞöíäó (39)
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 39]
Þõáú Åöäøó ÑóÈøöí íóÈúÓõØõ ÇáÑøöÒúÞó áöãóäú íóÔÇÁõ ãöäú ÚöÈÇÏöåö æóíóÞúÏöÑõ áóåõ æóãÇ ÃóäúÝóÞúÊõãú ãöäú ÔóíúÁò Ýóåõæó íõÎúáöÝõåõ æóåõæó ÎóíúÑõ ÇáÑøóÇÒöÞöíäó (39)
ÃóÊúÈóÚó ÅöÈúØóÇáó Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÃóãúæóÇáõ æóÇáúÃóæúáóÇÏõ ÈöÐóÇÊöåöãóÇ æóÓöíáóÉó ÞõÑúÈò áóÏóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÑóÏøðÇ Úóáóì ãóÒóÇÚöãö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöãóÇ íõÔúÈöåõ ãóÚúäóì ÇáöÇÓúÊöÏúÑóÇßö Úóáóì Ðóáößó ÇáúÅöÈúØóÇáö ãä ÅöËúÈóÇÊ ÇäúÊöÝóÇÚ ÈöÇáúãóÇáö áöáÊøóÞóÑøõÈö Åöáóì ÑöÖóì Çááøóåö Åöäö ÇÓúÊõÚúãöáó Ýöí ØóáóÈö ãÑÖÇÉ Çááå ÊóÝúÖöíáðÇ áöãóÇ ÃõÔöíÑó Åöáóíúåö ÅöÌúãóÇáðÇ ãöäú Ãóäøó Ðóáößó ÞóÏú íßæä Ýöíåö ÞÑÈóÉ Åöáóì Çááøóåö ÈöÞóæúáöåö: ÅöáøóÇ ãóäú Âãóäó æóÚóãöáó ÕÇáöÍÇð [ÓÈÃ: 37] ßóãóÇ ÊÞÏã.
æóÞóæáå: Þõáú Åöäøó ÑóÈøöí íóÈúÓõØõ ÇáÑøöÒúÞó áöãóäú íóÔÇÁõ ãöäú ÚöÈÇÏöåö æóíóÞúÏöÑõ áóåõ ÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõåõ ÞóÑöíÈðÇ ÊóÃúßöíÏðÇ áöÐóáößó æóáöíõÈúäóì Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: æóãÇ ÃóäúÝóÞúÊõãú ãöäú ÔóíúÁò ÇáúÂíóÉó. ÝóÇáøóÐöí ÊóÞóÏøóãó ÑóÏøñ Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó¡ æóÇáúãóÐúßõæÑõ åõäóÇ ÊóÑúÛöíÈñ áöáúãõÄúãöäöíäó¡ æóÇáúÚöÈóÇÑóÇÊõ æóÇÍöÏóÉñ æóÇáúãóÞóÇÕöÏõ ãõÎúÊóáöÝóÉñ. æóåóÐóÇ ãöäú
æõÌõæåö ÇáúÅöÚúÌóÇÒö Ãóäú íóßõæäó ÇáúßóáóÇãõ ÇáúæóÇÍöÏõ ÕóÇáöÍðÇ áöÛóÑóÖóíúäö æóÃóäú íóÊóæóÌøóåó Åöáóì ØóÇÆöÝóÊóíúäö.
æóáóãøóÇ ßóÇäó åóÐóÇ ÇáËøóÇäöí ãõæóÌøóåðÇ Åöáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó ÃõÔöíÑó Åöáóì ÊóÔúÑöíÝöåöãú ÈöÒöíóÇÏóÉö Þóæúáöåö: ãöäú ÚöÈÇÏöåö Ãóíö ÇáúãõÄúãöäöíäó¡ æóÖóãöíÑõ áóåõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãöäú¡ Ãóíú æóíóÞúÏöÑõ áöãóäú íóÔóÇÁõ ãöäú ÚöÈóÇÏöåö.
æóãóÝúÚõæáõ íóÞúÏöÑõ ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö ãóÝúÚõæáõ íóÈúÓõØõ.
æóßóÇäó ãóÇ ÊÞÏã ÍóÏöíËÇ Úóä ÈÓØ ÇáÑøöÒúÞó áöÛóíúÑö ÇáúãõÄúãöäöíäó Ýóáóãú íóäúÚóãõæÇ ÈöæóÕúÝò ãöäú ÚöÈÇÏöåö áöÃóäøó Ýöí ÇáúÅöÖóÇÝóÉö ÊóÔúÑöíÝðÇ áöáúãõÄúãöäöíäó¡ æóÝöí åóÐóÇ ÇãúÊöäóÇäñ Úóáóì ÇáøóÐöíäó íóÈúÓõØõ Úóáóíúåöãõ ÇáÑøöÒúÞó ÈöÃóäú ÌóãóÚó Çááøóåõ áóåõãú ÝóÖúáó ÇáúÅöíãóÇäö æóÝóÖúáó ÓóÚóÉö ÇáÑøöÒúÞö¡ æóÊóÓúáöíóÉñ áöáøóÐöíäö ÞóÏóÑó Úóáóíúåöãú ÑöÒúÞóåõãú ÈöÃóäøóåõãú äóÇáõæÇ ÝóÖúáó ÇáúÅöíãóÇäö æóÝóÖúáó ÇáÕøóÈúÑö Úóáóì ÖöíÞö ÇáúÍóíóÇÉö.
æóÝöí ÊóÚúáöíÞö áóåõ Èö íóÞúÏöÑõ ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó Ðóáößó ÇáúÞóÏúÑó áóÇ íóÎúáõæ ãöäú ÝóÇÆöÏóÉò áöáúãóÞúÏõæÑö Úóáóíúåö ÑöÒúÞõåõ¡ æóåöíó ÝóÇÆöÏóÉõ ÇáËøóæóÇÈ Úáì ÇáÑÖì ãä ÞõÓöãó áóåõ æóÇáÓøóáóÇãóÉö ãöäó ÇáúÍöÓóÇÈö Úóáóíúåö íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö.
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö «ãóÇ ãöäú ãõÕöíÈóÉò ÊõÕöíÈõ ÇáúãõÄúãöäó ÅöáøóÇ ßõÝøöÑó ÈöåóÇ Úóäúåõ ÍóÊøóì ÇáÔøóæúßóÉõ íõÔóÇßõåóÇ»
. æóáóæúáóÇ åóÐóÇ ÇáúÅöíãóÇÁõ áóÞöíáó: æóíóÞúÏöÑõ Úóáóíúåö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó: æóãóäú ÞõÏöÑó Úóáóíúåö ÑöÒúÞõåõ ÝóáúíõäúÝöÞú ãöãøóÇ ÂÊÇåõ Çááøóåõ [ÇáØøóáóÇÞ: 7] . æóÃóãøóÇ ÍóÇáõ ÇáúßóÇÝöÑöíäó ÝóÅöäøóåõãú íõäúÚöãõ Úóáóì ÈóÚúÖöåöãú ÈöÑöÒúÞò íõÍóÇÓóÈõæäó Úóáóíúåö ÃóÔóÏøó(22/219)
ÇáúÍöÓóÇÈö íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ÅöÐú áóãú íóÔúßõÑõæÇ ÑóÇÒöÞóåõãú¡ æóíóÞúÏöÑõ Úóáóì ÈóÚúÖöåöãú ÝóáóÇ íóäóÇáåõ ÅáøÇ ÇáÔøóÞóÇÁõ. æóåóÐóÇ ÊóæúØöÆóÉñ áöÞóæúáöåö: æóãÇ ÃóäúÝóÞúÊõãú ãöäú ÔóíúÁò Ýóåõæó íõÎúáöÝõåõ ÍóËøðÇ Úóáóì ÇáúÅöäúÝóÇÞö. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÇáúÅöäúÝóÇÞõ ÝöíãóÇ ÃóÐöäó Ýöíåö ÇáÔøóÑúÚõ.
æóåóÐóÇ ÊóÚúáöíãñ áöáúãõÓúáöãöíäó ÈöÃóäøó äóÚöíãó ÇáúÂÎöÑóÉö áóÇ íõäóÇÝöí äóÚöíãó ÇáÏøõäúíóÇ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóãöäúåõãú ãóäú íóÞõæáõ ÑóÈøóäÇ ÂÊöäÇ Ýöí ÇáÏøõäúíÇ ÍóÓóäóÉð æóÝöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÍóÓóäóÉð æóÞöäÇ ÚóÐÇÈó ÇáäøóÇÑö ÃõæáÆößó áóåõãú äóÕöíÈñ ãöãøóÇ ßóÓóÈõæÇ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 201¡ 202] . ÝóÃóãøóÇ äóÚöíãõ ÇáÏøõäúíóÇ Ýóåõæó ãõÓóÈøóÈñ Úóäú ÃóÍúæóÇáò ÏõäúíóæöíøóÉò ÑóÊøóÈóåóÇ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì æóíóÓøóÑóåóÇ áöãóäú íóÓøóÑóåóÇ Ýöí Úöáúãöåö ÈöÛóíúÈöåö¡ æóÃóãøóÇ äóÚöíãõ ÇáúÂÎöÑóÉö Ýóåõæó ãõÓóÈøóÈñ Úóäú ÃóÚúãóÇáò ãõÈóíøóäóÉò Ýöí ÇáÔøóÑöíÚóÉö æóßóËöíÑñ ãöäó ÇáÕøóÇáöÍöíäó íóÍúÕõáõ áóåõãõ ÇáäøóÚöíãõ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ãóÚó ÇáúÚöáúãö ÈöÃóäøóåõãú ãõäóÚøóãõæäó Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ßóãóÇ ÃóäúÚóãó Úóáóì ÏóÇæõÏó æóÓõáóíúãóÇäó æóÚóáóì ßóËöíÑò ãöäú ÃóÕúÍóÇÈö ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóßËíÑ ãä ÃíãÉ ÇáÏøöíäö ãöËúáö ãóÇáößö Èúäö ÃóäóÓò æóÇáÔøóÇÝöÚöíøö æóÇáÔøóíúÎö ÚóÈúÏö Çááøóåö Èúäö ÃóÈöí ÒóíúÏò æóÓóÍúäõæäò.
ÝóÃóãøóÇ ÇÎúÊöíóÇÑ Çááå áäÈíÆå ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÍóÇáóÉó ÇáÒøóåóÇÏóÉö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÝóáöÊóÍúÕõáó áóåõ ÛóÇíóÇÊõ ÇáúßóãóÇáö ãöäó ÇáÊøóãóÍøõÖö áöÊóáóÞøöí ÇáúæóÍúíö æóÌóãöíáö ÇáúÎöÕóÇáö æóãöäú ãõÓóÇæóÇÉö ÌõãúåõæÑö ÃóÕúÍóÇÈöåö Ýöí ÃóÍúæóÇáöåöãú¡ æóÞóÏú ÈóÓóØúäóÇåõ ÈóíóÇäðÇ Ýöí ÑöÓóÇáóÉö ØóÚóÇãö ÑóÓõæáö Çááøóåö Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ. æóÃóÚúÞóÈó Ðóáößó ÈöÊóÑúÛöíÈö ÇáúÃóÛúäöíóÇÁö Ýöí
ÇáúÅöäúÝóÇÞö Ýöí ÓóÈöíáö Çááøóåö ÝóÌóÚóáó ÇáúæóÚúÏó ÈöÅöÎúáóÇÝö ãóÇ íõäúÝöÞõåõ ÇáúãóÑúÁõ ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇáÊøóÑúÛöíÈö Ýöí ÇáúÅöäúÝóÇÞö áöÃóäøó æóÚúÏó Çááøóåö ÈöÅöÎúáóÇÝöåö ãóÚó ÊóÃúßöíÏö ÇáúæóÚúÏö íóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõ íõÍöÈøõ Ðóáöß ãä ÇáãäÝÞíä.
æóÃóßøóÏó Ðóáößó ÇáúæóÚúÏó ÈöÕöíÛóÉö ÇáÔøóÑúØö æóÈöÌóÚúáö ÌõãúáóÉö ÇáúÌóæóÇÈö ÇÓúãöíøóÉð æóÈöÊóÞúÏöíãö ÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö Úóáóì ÇáúÎóÈóÑö ÇáúÝöÚúáöíøö ÈöÞóæúáöåö: Ýóåõæó íõÎúáöÝõåõ¡ ÝóÝöí åóÐóÇ ÇáúæóÚúÏö ËóáóÇËóÉõ ãõÄóßøöÏóÇÊò ÏóÇáøóÉò Úóáóì ãóÒöíÏö ÇáúÚöäóÇíóÉö ÈöÊóÍúÞöíÞöåö áöíóäúÊóÞöáó ãöäú Ðóáößó Åöáóì ÇáúßöäóÇíóÉö Úóäú ßóæúäöåö ãóÑúÛõæÈóåõ ÊóÚóÇáóì.
æãöäú ÔóíúÁò ÈóíóÇäñ áöãóÇ Ýöí ãóÇ ãöäó ÇáúÚõãõæãö¡ æóÌõãúáóÉõ æóåõæó ÎóíúÑõ ÇáÑøóÇÒöÞöíäó ÊóÐúíöíáñ áöáÊøóÑúÛöíÈö æóÇáúæóÚúÏö ÈöÒöíóÇÏóÉò¡ áöÈóíóÇäö Ãóäøó ãóÇ íõÎúáöÝõåõ ÃóÝúÖóáõ ãöãøóÇ ÃóäúÝóÞóåõ ÇáúãõäúÝöÞõ. ÎóíúÑõ ÈöãóÚúäóì ÃóÎúíóÑó áöÃóäøó ÇáÑøöÒúÞó ÇáúæóÇÕöáó ãöäú ÛóíúÑöåö ÊóÚóÇáóì ÅöäøóãóÇ åõæó ãöäú ÝóÖúáöåö ÃóÌúÑóÇåõ Úóáóì íóÏö ÈóÚúÖö ãóÎúáõæÞóÇÊöåö ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó ÊóíúÓöíÑõåõ ÈöÑöÖðì ãöäó Çááøóåö Úóáóì ÇáúãóÑúÒõæÞö æóæóÚúÏò Èöåö ßóÇäó Ðóáößó ÃóÎúáóÞó ÈöÇáúÈóÑóßóÉö æóÇáÏøóæóÇãö¡ æóÙóÇåöÑõ ÇáúÂíóÉö Ãóäøó ÅöÎúáóÇÝó ÇáÑøöÒúÞö íóÞóÚõ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÝöí ÇáúÂÎöÑóÉö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÅöäúÝóÇÞö: ÇáúÅöäúÝóÇÞõ ÇáúãõÑóÛøóÈõ Ýöíåö Ýöí ÇáÏøöíäö ßóÇáúÅöäúÝóÇÞö Úóáóì ÇáúÝõÞóÑóÇÁö(22/220)
æóíóæúãó íóÍúÔõÑõåõãú ÌóãöíÚðÇ Ëõãøó íóÞõæáõ áöáúãóáóÇÆößóÉö ÃóåóÄõáóÇÁö ÅöíøóÇßõãú ßóÇäõæÇ íóÚúÈõÏõæäó (40) ÞóÇáõæÇ ÓõÈúÍóÇäóßó ÃóäúÊó æóáöíøõäóÇ ãöäú Ïõæäöåöãú Èóáú ßóÇäõæÇ íóÚúÈõÏõæäó ÇáúÌöäøó ÃóßúËóÑõåõãú Èöåöãú ãõÄúãöäõæäó (41)
æóÇáúÅöäúÝóÇÞõ Ýöí ÓóÈöíáö Çááøóåö ÈöäóÕúÑö ÇáÏøöíäö.
Ñóæóì ãóÇáößñ Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäøóåõ ÞóÇáó: «íóÞõæáõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: íóÇ ÇÈúä ÂÏóãó ÃóäúÝöÞú ÃõäúÝöÞú Úóáóíúßó»
. ÞóÇáó ÇÈúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö: ÞóÏú íõÚóæøóÖõ ãöËúáóåõ Ãóæú ÃóÒúíóÏó¡ æóÞóÏú íõÚóæøóÖõ ËóæóÇÈðÇ¡ æóÞóÏú íõÏøóÎóÑõ áóåõ æóåõæó ßóÇáÏøõÚóÇÁö Ýöí æóÚúÏö ÇáúÅöÌóÇÈóÉö» ÇåÜ. ÞõáúÊõ: æóÞóÏú íõÚóæøóÖõ ÕöÍøóÉð æóÞóÏú íõÚóæøóÖõ ÊóÚúãöíÑðÇ. æóáöáøóåö Ýöí ÎáÞå ÃÓÑÇÑ.
[40¡ 41]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÇáúÂíóÇÊ 40 Åöáóì 41]
æóíóæúãó íóÍúÔõÑõåõãú ÌóãöíÚÇð Ëõãøó íóÞõæáõ áöáúãóáÇÆößóÉö ÃóåÄõáÇÁö ÅöíøóÇßõãú ßÇäõæÇ íóÚúÈõÏõæäó (40) ÞÇáõæÇ ÓõÈúÍÇäóßó ÃóäúÊó æóáöíøõäÇ ãöäú Ïõæäöåöãú Èóáú ßÇäõæÇ íóÚúÈõÏõæäó ÇáúÌöäøó ÃóßúËóÑõåõãú Èöåöãú ãõÄúãöäõæäó (41)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóáóæú ÊóÑì ÅöÐö ÇáÙøóÇáöãõæäó ãóæúÞõæÝõæäó ÚöäúÏó ÑóÈøöåöãú [ÓÈÃ: 31] ÇáúÂíóÉó ÇÓúÊößúãóÇáðÇ áöÊóÕúæöíÑö ÝóÙóÇÚóÉö ÍóÇáöåöãú íóæúãó ÇáúæóÚúÏö ÇáøóÐöí ÃóäúßóÑõæåõ ÊóÈóÚðÇ áöãóÇ æóÕóÝó ãöäú ÍóÇáö ãõÑóÇÌóÚóÉö ÇáúãõÓúÊóßúÈöÑöíäó ãöäúåõãú æóÇáúãõÓúÊóÖúÚóÝöíäó ÝóæóÕóÝó åõäóÇ ÇÝúÊöÖóÇÍóåõãú ÈöÊóÈóÑøõÄö ÇáúãóáóÇÆößóÉö ãöäúåõãú æóÔóåóÇÏóÊöåöãú Úóáóíúåöãú ÈöÃóäøóåõãú íóÚúÈõÏõæäó ÇáúÌöäøó.
æóÖóãöíÑõ ÇáúÛóíúÈóÉö ãöäú äóÍúÔõÑõåõãú ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãóÇ ÚóÇÏó Úóáóíúåö ÖóãöíÑõ æóÞÇáõæÇ äóÍúäõ ÃóßúËóÑõ ÃóãúæÇáðÇ æóÃóæúáÇÏÇð [ÓÈÃ: 35] ÇáøóÐöí åõæó ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ãöäú Þóæúáöåö: æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ áóäú äõÄúãöäó ÈöåÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö [ÓÈÃ: 31] . æóÇáúßóáóÇãõ ßõáøõåõ ãõäúÊóÙöãñ Ýöí ÃóÍúæóÇáö ÇáúãõÔúÑößöíäó¡ æóÌóãöíÚõ: ÝóÚöíáò ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáò¡ Ãóíú ãóÌúãõæÚò æóßóËõÑó ÇÓúÊöÚúãóÇáõåõ æóÕúÝðÇ áöÅöÝóÇÏóÉö Ôõãõæáö ÃóÝúÑóÇÏö ãóÇ ÃõÌúÑöíó åõæó Úóáóíúåö ãöäú ÐóæóÇÊò æóÃóÍúæóÇáò¡ Ãóíú íóÌúãóÚõåõãõ ÇáúãõÊóßóáøöãõ¡ ÞóÇáó áóÈöíÏñ:
ÚóÑöíóÊú æóßóÇäó ÈåóÇ ÇáúÌóãöíÚ ÝÃÈßÑæÇ ... ãöäúåóÇ æóÛõæÏöÑó äõÄúíõåóÇ æóËöãóÇãõåóÇ
æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóßöíÏõæäöí ÌóãöíÚÇð Ëõãøó áóÇ ÊõäúÙöÑõæäö Ýöí ÓõæÑóÉö åõæÏò [55] .
ÝóáóÝúÙõ ÌóãöíÚÇð íóÚõãøõ ÃóÕúäóÇÝó ÇáúãõÔúÑößöíäó Úóáóì ÇÎúÊöáóÇÝö äöÍóáöåöãú æóÇÚúÊöÞóÇÏöåöãú Ýöí ÔöÑúßöåöãú ÝóÞóÏú ßóÇäó ãõÔúÑößõæ ÇáúÚóÑóÈö äöÍóáðÇ ÔóÊøóì íóÃúÎõÐõ ÈóÚúÖõåõãú ãöäú ÈóÚúÖò æóãóÇ ßóÇäõæÇ íõÍóÞøöÞõæäó ãóÐúåóÈðÇ ãõäúÊóÙöãó ÇáúÚóÞóÇÆöÏö æóÇáúÃóÞúæóÇáö ÛóíúÑó ãóÎúáõæØò ÈöãóÇ íõäóÇÝöí ÈóÚúÖõåõ ÈóÚúÖðÇ.
æóÇáúãóÞúÕöÏõ ãöäú åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÅöÈúØóÇáõ Þóæúáöåöãú Ýöí ÇáúãóáóÇÆößóÉö Åöäøóåõãú ÈóäóÇÊõ Çááøóåö¡ æóÞóæúáöåöãú: áóæú ÔÇÁó ÇáÑøóÍúãäõ ãóÇ ÚóÈóÏúäÇåõãú ßóãóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÒøõÎúÑõÝö [20] . æóßóÇäõæÇ íóÎúáöØõæäó Èóíúäó ÇáúãóáóÇÆößóÉö æóÇáúÌöäøö æóíóÌúÚóáõæäó Èóíúäóåõãú äóÓóÈðÇ¡ ÝóßóÇäõæÇ íóÞõæáõæäó: ÇáúãóáóÇÆößóÉõ ÈóäóÇÊõ Çááøóåö ãöäú ÓóÑúæóÇÊö ÇáúÌöäøö.(22/221)
æóÞóÏú ßóÇäó Íóíøñ ãöäú ÎõÒóÇÚóÉó íõÞóÇáõ áóåõãú: Èóäõæ ãõáóíúÍò¡ ÈöÖóãøö Çáúãöíãö æóÝóÊúÍö ÇááøóÇãö æóÓõßõæäö ÇáÊøóÍúÊöíøóÉö¡ íóÚúÈõÏõæäó ÇáúÌöäøó æóÇáúãóáóÇÆößóÉó¡ æóÇáöÇÞúÊöÕóÇÑõ Úóáóì ÊóÞúÑöíÑö ÇáúãóáóÇÆößóÉö æóÇÓúÊöÔúåóÇÏöåöãú Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó áöÃóäøó ÅöÈúØóÇáó ÅöáóåöíøóÉö ÇáúãóáóÇÆößóÉö íõÝöíÏõ ÅöÈúØóÇáó ÅöáóåöíøóÉö ãóÇ åõæó ÏæäåóÇ ãöãøóä ÃõÚöíÏ ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ÈöÏóáóÇáóÉö ÇáúÝóÍúæóì¡ Ãóíú ÈöØóÑöíÞö ÇáúÃóæúáóì ÝóÅöäøó Ðóáößó ÇáÊøóÞúÑöíÑ ãä Ãåã ãóÇ ÌõÚöáó ÇáúÍóÔúÑõ áöÃóÌúáöåö.
æóÊóæúÌöíåõ ÇáúÎöØóÇÈö Åöáóì ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÈöåóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇã ãõÓúÊóÚúãá Ýöí ÇáÊøóÚúÑöíÖ ÈöÇáúãõÔúÑößöíäó Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúãóËóáö «ÅöíøóÇßó ÃóÚúäöí æóÇÓúãóÚöí íóÇ ÌóÇÑóÉõ» .
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Èö åÄõáÇÁö Åöáóì ÝóÑöíÞò ßóÇäõæÇ ÚóÈóÏõæÇ ÇáúãóáóÇÆößóÉó æóÇáúÌöäøó æóãóäú ÔóÇíóÚóåõãú Úóáóì ÃóÞúæóÇáöåöãú ãöäú ÈóÞöíøóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó.
æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúãóÝúÚõæáö Úóáóì íóÚúÈõÏõæäó áöáöÇåúÊöãóÇãö æóÇáÑøöÚóÇíóÉö Úóáóì ÇáúÝóÇÕöáóÉö.
æóÍõßöíó Þóæúáõ ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÈöÏõæäö ÚóÇØöÝò áöæõÞõæÚöåö Ýöí ÇáúãõÍóÇæóÑóÉö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÛóíúÑó ãóÑøóÉò æóáöÐóáößó ÌöíÁó Ýöíåö ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãóÇÖöí áöÃóäøó Ðóáößó åõæó ÇáúÛóÇáöÈõ Ýöí ÇáúÍößóÇíóÉö.
æóÌóæóÇÈõ ÇáúãóáóÇÆößóÉö íóÊóÖóãøóäõ ÅöÞúÑóÇÑðÇ ãóÚó ÇáÊøóäóÒøõåö Úóäú áóÝúÙö ßóæúäöåöãú ãóÚúÈõæÏöíäó ßóãóÇ íóÊóäóÒøóåõ ãóäú íóÍúßöí ßõÝúÑó ÃóÍóÏò ÝóíóÞõæáõ ÞóÇáó: åõæó ãõÔúÑößñ ÈöÇááøóåö¡ æóÅöäøóãóÇ ÇáúÞóÇÆöáõ ÞóÇáó: ÃóäóÇ ãõÔúÑößñ ÈöÇááøóåö.
ÝóãóæúÑöÏõ ÇáÊøóäúÒöíåö Ýöí Þóæúáö ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÓõÈúÍÇäóßó åõæó Ãóäú íóßõæäó ÛóíúÑõ Çááøóåö ãõÓúÊóÍöÞøðÇ Ãóäú íõÚúÈóÏó¡ ãóÚó áóÇÒöãö ÇáúÝóÇÆöÏóÉö æóåõæó Ãóäøóåõãú íóÚúáóãõæäó Ðóáößó ÝóáóÇ íõÖóÑøõæäó ÈöÃóäú íóßõæäõæÇ ãóÚúÈõæÏöíäó.
æóÇáúæóáöíøõ: ÇáäøóÇÕöÑõ æóÇáúÍóáöíÝõ æóÇáÕøóÏöíÞõ¡ ãõÔúÊóÞøñ ãöäó Çáúæóáúíö ãóÕúÏóÑõ æóáöíó ÈöæóÒúäö Úóáöãó. æóßõáøñ ãöäú ÝóÇÚöáö Çáúæóáúíö æóãóÝúÚõæáöåö æóáöíøñ áöÃóäøó ÇáúæóáóÇíóÉó äöÓúÈóÉñ ÊóÓúÊóÏúÚöí ØóÑóÝóíúäö æóáöÐóáößó ßóÇäó Çáúæóáöíøõ ÝóÚöíáðÇ
ÕóÇáöÍðÇ áöãóÚúäóì ÝóÇÚöáò æóáöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáò. ÝóíóÞóÚõ ÇÓúãõ Çáúæóáöíøö Úóáóì ÇáúãõæóÇáöí ÈößóÓúÑö ÇááøóÇãö æóÚóáóì ÇáúãõæóÇáóì ÈöÝóÊúÍöåóÇ æóÞóÏú æóÑóÏó ÈöÇáúãóÚúäóíóíúäö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö æóßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö ßóËöíÑðÇ.
ÝóãóÚúäóì ÃóäúÊó æóáöíøõäÇ áóÇ äõæóÇáöí ÛóíúÑóßó¡ Ãóíú áóÇ äóÑúÖóì Èöåö æóáöíøðÇ¡ æóÇáúÚöÈóÇÏóÉõ æóáóÇíóÉñ Èóíúäó ÇáúÚóÇÈöÏö æóÇáúãóÚúÈõæÏö¡ æóÑöÖóì ÇáúãóÚúÈõæÏö ÈöÚöÈóÇÏóÉö ÚóÇÈöÏöåö ÅöíøóÇåõ æöáóÇíóÉñ Èóíúäó ÇáúãóÚúÈõæÏö æóÚóÇÈöÏöåö¡ ÝóÞóæúáõ ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÓõÈúÍÇäóßó ÊóÈóÑøõÄñ ãöäó ÇáÑøöÖóì ÈöÃóäú íóÚúÈõÏóåõãõ ÇáúãõÔúÑößõæäó áöÃóäøó ÇáúãóáóÇÆößóÉó áóãøóÇ(22/222)
ÝóÇáúíóæúãó áóÇ íóãúáößõ ÈóÚúÖõßõãú áöÈóÚúÖò äóÝúÚðÇ æóáóÇ ÖóÑøðÇ æóäóÞõæáõ áöáøóÐöíäó ÙóáóãõæÇ ÐõæÞõæÇ ÚóÐóÇÈó ÇáäøóÇÑö ÇáøóÊöí ßõäúÊõãú ÈöåóÇ ÊõßóÐøöÈõæäó (42)
ÌóÚóáõæÇ ÃóäúÝõÓóåõãú ãõæóÇáöíäó áöáøóåö ÝóÞóÏú ßóÐøóÈõæÇ ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐöíäó ÒóÚóãõæÇ áóåõãõ ÇáúÅöáóåöíøóÉó¡ áöÃóäøó ÇáúÚóÇÈöÏó áóÇ íßæä ãÚÈæÏÇ. æóÞÏ ÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì áóÝúÙö (æóáöíøò) ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Þõáú ÃóÛóíúÑó Çááøóåö ÃóÊøóÎöÐõ æóáöíøðÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [14] æóÝöí ÂÎöÑö ÓõæÑóÉö ÇáÑøóÚúÏö.
æãöäú ÒóÇÆöÏóÉñ áöáÊøóæúßöíÏö æó (Ïõæäó) ÇÓúãñ áöãóÚúäóì ÛóíúÑò¡ Ãóíú ÃóäúÊó æóáöíøõäóÇ æóåõãú áóíúÓõæÇ ÃóæúáöíóÇÁó áóäóÇ æóáóÇ äóÑúÖóì Èöåöãú áößõÝúÑöåöãú Ýó ãöäú Ïõæäöåöãú ÊóÃúßöíÏñ áöãóÇ ÃóÝóÇÏóÊúåõ ÌõãúáóÉõ ÃóäúÊó æóáöíøõäÇ ãöäó ÇáúÍóÕúÑö áöÊóÚúÑöíÝö ÇáúÌõÒúÃóíúäö.
æÈóáú áöáúÅöÖúÑóÇÈö ÇáöÇäúÊöÞóÇáöíøö ÇäúÊöÞóÇáðÇ ãöäó ÇáÊøóÈóÑøõÄö ãöäúåõãú Åöáóì ÇáÔøóåóÇÏóÉö Úóáóíúåöãú æóÚóáóì ÇáøóÐöíäó ÓóæøóáõæÇ áóåõãú ÚöÈóÇÏóÉó ÛóíúÑö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóáóíúÓó ÅöÖúÑóÇÈó ÅöÈúØóÇáò áöÃóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáúãõÊóÍóÏøóËó Úóäúåõãú ßóÇäõæÇ íóÚúÈõÏõæäó ÇáúãóáóÇÆößóÉó¡ æóÇáúãóÚúäóì: Èóáú ßóÇäó ÃóßúËóÑõ åóÄõáóÇÁö íóÚúÈõÏõæäó ÇáúÌöäøó æóßóÇäó ÇáúÌöäøõ ÑóÇÖöíäó ÈöÚöÈóÇÏóÊöåöãú ÅöíøóÇåõãú. æóÍóÇÕöáõ ÇáúãóÚúäóì: ÃóäøóÇ ãõäúßöÑõæäó ÚöÈóÇÏóÊóåõãú ÅöíøóÇäóÇ æóáóãú äóÃúãõÑúåõãú ÈöåóÇ æóáóßöäøó ÇáúÌöäøó ÓóæøóáóÊú áóåõãú ÚöÈóÇÏóÉó ÛóíúÑö Çááøóåö ÝóÚóÈóÏõæÇ ÇáúÌöäøó æóÚóÈóÏõæÇ ÇáúãóáóÇÆößóÉó.
æóÌõãúáóÉõ ÃóßúËóÑõåõãú áöáúãõÔúÑößöíäó æóÖóãöíÑõ Èöåöãú áöáúÌöäøö¡ æóÇáúãóÞóÇãõ íóÑõÏøõ ßõáøó ÖóãöíÑò Åöáóì ãóÚóÇÏöåö æóáóæú ÊóãóÇËóáóÊö ÇáÖøóãóÇÆöÑõ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáö ÚóÈøóÇÓö Èúäö ãöÑúÏóÇÓò íóæúãó Íõäóíúäò:
ÚõÏúäóÇ æóáóæúáóÇ äóÍúäõ ÃóÍúÏóÞó ÌóãúÚõåõãú ... ÈöÇáúãõÓúáöãöíäó æóÃóÍúÑóÒõæÇ ãóÇ ÌóãøóÚõæÇ
Ãóíú ÃóÍúÑóÒó ÌóãúÚõ ÇáúãõÔúÑößöíäó ãóÇ ÌóãóÚóåõ ÇáúãõÓúáöãõæäó ãöäú ãóÛóÇäöãó.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ äóÍúÔõÑõåõãú æäÞæá Èöäõæäö ÇáúÚóÙóãóÉö. æóÞóÑóÃó ÍóÝúÕñ Úóäú ÚóÇÕöãò ÈöíóÇÁö ÇáúÛóÇÆöÈö ÝöíåöãóÇ¡ æóÇáÖøóãöíÑõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÑóÈøöí ãöäú Þóæúáöåö: Þõáú Åöäøó ÑóÈøöí íóÈúÓõØõ ÇáÑøöÒúÞó áöãóäú íóÔÇÁõ ãöäú ÚöÈÇÏöåö æóíóÞúÏöÑõ áóåõ [ÓÈÃ: 39] .
[42]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 42]
ÝóÇáúíóæúãó áóÇ íóãúáößõ ÈóÚúÖõßõãú áöÈóÚúÖò äóÝúÚÇð æóáÇ ÖóÑøðÇ æóäóÞõæáõ áöáøóÐöíäó ÙóáóãõæÇ ÐõæÞõæÇ ÚóÐÇÈó ÇáäøóÇÑö ÇáøóÊöí ßõäúÊõãú ÈöåÇ ÊõßóÐøöÈõæäó (42)
ÝóÇáúíóæúãó áóÇ íóãúáößõ ÈóÚúÖõßõãú áöÈóÚúÖò äóÝúÚÇð æóáÇ ÖóÑøðÇ.
ÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäøó åóÐóÇ ãöäú ÎöØóÇÈö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó æóÇáúÌöäøó. æóÇáúÝóÇÁõ ÝóÕöíÍóÉñ äóÇÔöÆóÉñ Úóäö ÇáúãõÞóÇæóáóÉö ÇáÓøóÇÈöÞóÉö. æóåöíó ßóáóÇãñ ãõæóÌøóåñ ãöäú ÌóÇäöÈö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Åöáóì ÇáúãóáóÇÆößóÉö æóÇáúãóÞúÕõæÏõ Èöåö:
ÇáÊøóÚúÑöíÖõ ÈöÖóáóÇáö ÇáøóÐöíäó ÚóÈóÏõæÇ ÇáúãóáóÇÆößóÉó æóÇáúÌöäøó áöÃóäøó ÇáúãóáóÇÆößóÉó íóÚúáóãõæäó ãóÖúãõæäó åóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑö ÝóáóÇ äóÞúÕöÏõ ÅöÝóÇÏóÊóåõãú Èöåö. æóÇáúãóÚúäóì: ÅöÐú ÚáãúÊõã Ãóäßõãú ÚóÈÏúÊõãú ÇáúÌöäøó ÝóÇáúíóæúãó áóÇ íóãúáößõ ÈóÚúÖõßõãú áöÈóÚúÖò äóÝúÚðÇ æóáóÇ ÖóÑøðÇ.(22/223)
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãöäú ÎöØóÇÈö ÇáúãóáóÇÆößóÉö áöáúÝóÑöíÞóíúäö ÈóÚúÏó ÃóÏóÇÁö ÇáÔøóåóÇÏóÉö Úóáóíúåöãú ÊóæúÈöíÎðÇ áóåõãú æóÅöÙúåóÇÑðÇ áöáúÛóÖóÈö Úóáóíúåöãú ÊóÍúÞöíÞðÇ áöáÊøóÈóÑøõÄö ãöäúåõãú¡ æóÇáúÝóÇÁõ ÃóíúÖðÇ ÝóÕöíÍóÉñ æóåöíó ÙóÇåöÑóÉñ.
æóÞõÏøöãó ÇáÙøóÑúÝõ Úóáóì ÚóÇãöáöåö áöÃóäøó ÇáäøóÝúÚó æóÇáÖøõÑøó íóæúãóÆöÐò ÞóÏö ÇÎúÊóÕøó ÕóÛöíÑõåõãóÇ æóßóÈöíÑõåõãóÇ ÈöÇááøóåö ÊóÚóÇáóì ÎöáóÇÝó ãóÇ ßóÇäó Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ãöäú äóÝúÚö ÇáúÌöäøö ÚõÈøóÇÏóåõãú ÈöÈóÚúÖö ÇáúãóäóÇÝöÚö ÇáÏøõäúíóæöíøóÉö æóäóÝóÚö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáúÌöäøó ÈöÎöÏúãóÉö æóÓóÇæöÓöåöãú æóÊóäúÝöíÐö ÃóÛúÑóÇÖöåöãú ãöäó ÇáúÝöÊúäóÉö æóÇáúÅöÖúáóÇáö¡ æóßóÐóáößó ÇáÖøõÑøõ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÃóíúÖðÇ.
æóÇáúãöáúßõ åõäóÇ ÈöãóÚúäóì: ÇáúÞõÏúÑóÉö¡ Ãóíú áóÇ íóÞúÏöÑõ ÈóÚúÖõßõãú Úóáóì äóÕúÑò Ãóæ äÝÚ ÈÚÖ. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Þõáú Ýóãóäú íóãúáößõ ãöäó Çááøóåö ÔóíúÆÇð Åöäú ÃóÑÇÏó Ãóäú íõåúáößó ÇáúãóÓöíÍó ÇÈúäó ãóÑúíóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÚõÞõæÏö [17] .
æóÞóÏøóãó ÇáäøóÝúÚó Ýöí ÍóíøöÒö ÇáäøóÝúíö ÊóÃúíöíÓðÇ áóåõã áÃóäåã ßóÇäõæÇ íóÑúÌõæäó Ãóäú íóÔúÝóÚõæÇ áóåõãú íóæúãóÆöÐò æíóÞõæáõæäó åÄõáÇÁö ÔõÝóÚÇÄõäÇ ÚöäúÏó Çááøóåö [íõæäõÓ: 18] .
æóÚóØóÝó äóÝúíó ÇáÖøõÑøö Úóáóì äóÝúÚö ÇáäøóÝúÚö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÓóáúÈö ãóÞúÏöÑóÊöåöãú Úóáóì Ãóíøö ÔóíúÁò ÝóÅöäøó ÈóÚúÖó ÇáúßóÇÆöäóÇÊö íóÓúÊóØöíÚõ Ãóäú íóÖõÑøó æóáóÇ íóÓúÊóØöíÚõ Ãóäú íóäúÝóÚó ßóÇáúÚóÞúÑóÈö.
æóäóÞõæáõ áöáøóÐöíäó ÙóáóãõæÇ ÐõæÞõæÇ ÚóÐÇÈó ÇáäøóÇÑö ÇáøóÊöí ßõäúÊõãú ÈöåÇ ÊõßóÐøöÈõæäó.
ÚóØúÝñ Úóáóì Þóæúáöåö: Ëõãøó äÞõæá áöáúãóáÇÆößóÉö [ÓÈÃ: 40] . æóÞóÏú æóÞóÚó ÇáúÅöÎúÈóÇÑõ Úóäú åóÐóÇ ÇáúÞóæúáö ÈóÚúÏó ÇáúÅöÎúÈóÇÑö Úóäö ÇáúÍöæóÇÑö ÇáøóÐöí íóÌúÑöí Èóíúäó ÇáúãóáóÇÆößóÉö æóÈóíúäó ÇáúãõÔúÑößöíäó íóæúãóÆöÐò ÅöÙúåóÇÑðÇ áöÇÓúÊöÍúÞóÇÞöåöãú åóÐóÇ ÇáÍßã ÇáÔøóÏíÏ¡ æáßæäå ßÇáãÚáæá áöÞóæúáöåö: áóÇ íóãúáößõ ÈóÚúÖõßõãú áöÈóÚúÖò äóÝúÚÇð æóáÇ ÖóÑøðÇ.
æóÇáÐøóæúÞõ: ãóÌóÇÒñ áöãõØúáóÞö ÇáúÅöÍúÓóÇÓö¡ æóÇÎúÊöíóÇÑõåõ Ïõæäó ÇáúÍóÞöíÞóÉö áöÔõåúÑóÉö ÇÓúÊöÚúãóÇáöåö.
æóæóÕúÝõ ÇáäøóÇÑö ÈöÇáøóÊöí ßóÇäõæÇ íßÐÈõæä ÈåóÇ áãÇ Ýöí ÕöáóÉö ÇáúãóæúÕõæáö ãöäú ÅöíÐóÇäò ÈöÛóáóØöåöãú
æóÊóäúÏöíãöåöãú.
æóÞóÏú ÚõáøöÞó ÇáÊøóßúÐöíÈõ åõäóÇ ÈöäóÝúÓö ÇáäøóÇÑö ÝóÌöíÁó ÈöÇÓúãö ÇáúãóæúÕõæáö ÇáúãõäóÇÓöÈö áóåóÇ æóáóãú(22/224)
æóÅöÐóÇ ÊõÊúáóì Úóáóíúåöãú ÂíóÇÊõäóÇ ÈóíøöäóÇÊò ÞóÇáõæÇ ãóÇ åóÐóÇ ÅöáøóÇ ÑóÌõáñ íõÑöíÏõ Ãóäú íóÕõÏøóßõãú ÚóãøóÇ ßóÇäó íóÚúÈõÏõ ÂÈóÇÄõßõãú æóÞóÇáõæÇ ãóÇ åóÐóÇ ÅöáøóÇ ÅöÝúßñ ãõÝúÊóÑðì æóÞóÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ áöáúÍóÞøö áóãøóÇ ÌóÇÁóåõãú Åöäú åóÐóÇ ÅöáøóÇ ÓöÍúÑñ ãõÈöíäñ (43)
íõÚóáøóÞú ÈöÇáúÚóÐóÇÈö ßóãóÇ Ýöí ÂíóÉö ÓõæÑóÉö ÇáÓøóÌúÏóÉö [20] æóÞöíáó áóåõãú ÐõæÞõæÇ ÚóÐÇÈó ÇáäøóÇÑö ÇáøóÐöí ßõäúÊõãú Èöåö ÊõßóÐøöÈõæäó áöÃóäøó ÇáúÞóæúáó ÇáúãõÎóÈóÑó Úóäúåõ åõäóÇ åõæó Þóæúáõ Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÍõßúãõåõ æóÞóÏú ÃóÐöäó Èöåöãú Åöáóì Ìóåóäøóãó æóÔóÇåóÏõæåóÇ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì ÂäöÝðÇ: æóÃóÓóÑøõæÇ ÇáäøóÏÇãóÉó áóãøóÇ ÑóÃóæõÇ ÇáúÚóÐÇÈó [ÓÈÃ: 33] ÝóÅöäøó ÇáøóÐöí íóÑóì åõæó ãóÇ Èöåö ÇáúÚóÐóÇÈõ¡ æóÃóãøóÇ ÇáúÞóæúáõ ÇáúãóÍúßöíøõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÓøóÌúÏóÉö [20] Ýóåõæó Þóæúáõ ãóáóÇÆößóÉö ÇáúÚóÐóÇÈö ÈöÏóáöíáö Þóæúáöåö: ßõáøóãÇ ÃóÑÇÏõæÇ Ãóäú íóÎúÑõÌõæÇ ãöäúåÇ ÃõÚöíÏõæÇ ÝöíåÇ æóÞöíáó áóåõãú ÐõæÞõæÇ ÚóÐÇÈó ÇáäøóÇÑö ÇáøóÐöí ßõäúÊõãú Èöåö ÊõßóÐøöÈõæäó.
æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúãóÌúÑõæÑö áöáöÇåúÊöãóÇãö æóÇáÑøöÚóÇíóÉö Úáì ÇáÝÇÕáÉ.
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 43]
æóÅöÐÇ ÊõÊúáì Úóáóíúåöãú ÂíÇÊõäÇ ÈóíøöäÇÊò ÞÇáõæÇ ãóÇ åóÐóÇ ÅöáÇøó ÑóÌõáñ íõÑöíÏõ Ãóäú íóÕõÏøóßõãú ÚóãøóÇ ßÇäó íóÚúÈõÏõ ÂÈÇÄõßõãú æóÞÇáõæÇ ãóÇ åóÐóÇ ÅöáÇøó ÅöÝúßñ ãõÝúÊóÑìð æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ áöáúÍóÞøö áóãøóÇ ÌÇÁóåõãú Åöäú åóÐóÇ ÅöáÇøó ÓöÍúÑñ ãõÈöíäñ (43)
ÇäúÊöÞóÇáñ ãöäú ÍößóÇíóÉö ßõÝúÑöåöãú æóÛõÑõæÑöåöãú æóÇÒúÏöåóÇÆöåöãú ÈöÃóäúÝõÓöåöãú æóÊóßúÐöíÈöåöãú ÈöÃõÕõæáö ÇáÏøöíóÇäóÉö Åöáóì ÍößóÇíóÉö ÊóßúÐöíÈöåöãõ ÇáÑøóÓõæáó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóÃóÊúÈóÚó Ðóáößó ÈöÍößóÇíóÉö ÊóßúÐöíÈöåöãõ ÇáúßöÊóÇÈó æóÇáÏøöíäó ÇáøóÐöí ÌóÇÁó Èöåö ÝóßóÇäó ßóÇáúÝóÐúáóßóÉö áöãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäú ßõÝúÑöåöãú.
æóÌõãúáóÉõ ÅöÐÇ ÊõÊúáì ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóíóæúãó äÍÔÑåã ÌóãöíÚÇð [ÓÈÃ: 40] ÚóØúÝó ÇáúÞöÕøóÉö Úóáóì ÇáúÞöÕøóÉö. æóÖóãöíÑõ Úóáóíúåöãú ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ [ÓÈÃ: 31] æóåõãõ ÇáúãõÔúÑößõæäó ãöäú Ãóåúáö ãóßøóÉó.
æóÅöíÑóÇÏõ ÍößóÇíóÉö ÊóßúÐöíÈöåöãõ ÇáÑøóÓõæáó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãõÞóíøóÏóÉð ÈöÇáÒøóãóäö ÇáøóÐöí ÊõÊúáóì Úóáóíúåöãú Ýöíåö ÂíóÇÊõ Çááøóåö ÇáúÈóíøöäóÇÊö ÊóÚúÌöíÈñ ãöäú æóÞóÇÍóÊöåöãú ÍóíúËõ ßóÐøóÈõæåõ Ýöí ÃóÌúÏóÑö ÇáúÃóæúÞóÇÊö ÈöÃóäú íÕÏÞæå ÚöäúÏåóÇ áöÃóäøóåõ æóÞúÊó ÙõåõæÑö ÍõÌøóÉö ÕöÏúÞöåö áößõáøö ÚóÇÞöáò ãõÊóÈóÕøöÑò.
æóáöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöåóÐóÇ ÇáÙøóÑúÝö æóÇáÊøóÚúÌöíÈö ãöäú ãõÊóÚóáøöÞöåö ÞõÏøöãó ÇáÙøóÑúÝõ Úóáóì ÚóÇãöáöåö æóÇáÊøóÔóæøõÞö Åöáóì ÇáúÎóÈóÑö ÇáúÂÊöí ÈóÚúÏóåõ æóÃóäøóåõ ãöäú ÞöÈóáö ÇáúÈõåúÊóÇäö æóÇáúßõÝúÑö ÇáúÈóæóÇÍö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÂíóÇÊö ÇáúÈóíøöäóÇÊö ÂíóÇÊõ ÇáúÞõÑúÂä¡ ææÕÝåÇ ÈÇáÈíøäÇÊ áöÃóÌúáö ÙõåõæÑö ÃóäøóåóÇ ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö áÅÚÌÇÒåÇ ÅíøóÇåõã Úóä ãõÚóÇÑóÖóÊöåóÇ¡ æóáöãóÇ ÇÔúÊóãóáóÊú Úóáóíúåö ãóÚóÇäöíåóÇ ãöäó ÇáÏøóáóÇÆöáö ÇáúæóÇÖöÍóÉö Úóáóì
ÕÏÞ ãóÇ ÊóÏúÚõæ Åöáóíúåö¡ Ýóåöíó ãÍÝæÝÉ ÈöÇáúÈóíóÇäö ÈöÃóáúÝóÇÙöåóÇ æóãóÚóÇäöíåóÇ.(22/225)
æóÍõÐöÝó ÝóÇÚöáõ ÇáÊøöáóÇæóÉö áöÙõåõæÑö Ãóäøóåõ ÇáÑøóÓõæáõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÅöÐú åõæó ÊóÇáöí ÂíóÇÊö Çááøóåö¡ ÝóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Ýöí Þóæúáöåöãú: ãóÇ åóÐóÇ ÅöáøóÇ ÑóÌõáñ íõÑöíÏõ Ãóäú íóÕõÏøóßõãú Åöáóì ÇáÑøóÓõæá Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. æÇÓÊÍÖÑæå ÈØÑöíÞ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Ïõæäó ÇáöÇÓúã ÅöÝóÇÏóÉ áÍÖæÑå ãóÌúáöÓö ÇáÊøöáóÇæóÉö æóÐóáößó ãöäú ÊóãóÇãö æóÞóÇÍóÊöåöãú ÝóÞóÏú ßóÇäó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÞúÑóÃõ Úóáóíúåöãõ ÇáúÞõÑúÂäó Ýöí ãóÌóÇáöÓöåöãú ßóãóÇ æóÑóÏó Ýöí ÍóÏöíËö ÞöÑóÇÁóÊöåö Úóáóì ÚõÊúÈóÉó Èúäö ÑóÈöíÚóÉó ÓõæÑóÉó ÝõÕøöáóÊú æóÞöÑóÇÁóÊöåö Úóáóì ÚóÈúÏö Çááøóåö Èúäö ÃõÈóíøö ÇÈúä Óóáõæáò áöáúÞõÑúÂäö ÈöÇáúãóÏöíäóÉö Ýöí ÇáúÞöÕøóÉö ÇáøóÊöí ÊóÔóÇÌóÑó ÝöíåóÇ ÇáúãõÓúáöãõæäó æóÇáúãõÔúÑößõæäó.
æóÇÈúÊóÏóÃõæÇ ÈöÇáØøóÚúäö Ýöí ÇáÊøóÇáöí áöÃóäøóåõ ÇáúÛóÑóÖõ ÇáøóÐöí íóÑúãõæäó Åöáóíúåö¡ æóÃóËúÈóÊõæÇ áóåõ ÅöÑóÇÏóÉó ÕóÏøöåöãú Úóäú Ïöíäö ÂÈóÇÆöåöãú ÞóÕúÏó Ãóäú íõËöíÑó ÈóÚúÖõåõãú ÍóãöíøóÉó ÈóÚúÖò áöÃóäøóåõãú íóÌúÚóáõæäó ÂÈóÇÁóåõãú Ãóåúáó ÇáÑøóÃúíö ÝöíãóÇ ÇÑúÊóÃóæúÇ æóÇáÊøóÓúÏöíÏö ÝöíãóÇ ÝóÚóáõæÇ ÝóáóÇ íóÑóæúäó ÅöáøóÇ ÍóÞøðÇ æóáóÇ íóÝúÚóáõæäó ÅöáøóÇ ÕóæóÇÈðÇ æóÍößúãóÉð¡ ÝóáóÇ ÌóÑóãó Ãóäú íóßõæäó ãõÑöíÏõ ÇáÕøóÏøö ÚóäúåóÇ ãõÍóÇæöáðÇ ÇáúÈóÇØöáó æóßóÇÐöÈðÇ Ýöí Þóæúáöåö áöÃóäøó ÇáúÍóÞøó ãõØóÇÈöÞñ ÇáúæóÇÞöÚó ÝóÅöÈúØóÇáõ ãóÇ åõæó ÍóÞøñ Ýöí ÒóÚúãöåöãú Þóæúáñ ÛóíúÑõ ãõØóÇÈöÞò áöáúæóÇÞöÚö Ýóåõæó ÇáúßóÐöÈõ.
æóÝöÚúáõ ßÇäó Ýöí Þóæúáöåöãú: ÚóãøóÇ ßÇäó íóÚúÈõÏõ ÂÈÇÄõßõãú ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóäøóåõãú ÚóäóæúÇ Ãóäøó Êöáúßó ÚöÈóÇÏóÉñ ÞóÏöíãóÉñ ËóÇÈöÊóÉñ. æóÝöí Ðóáößó ÅöáúåóÇÈñ áöÞõáõæÈö Þóæúãöåöãú æóÅöíÛóÇÑñ áöÕõÏõæÑöåöãú áöíóÊóÃóáøóÈõæÇ Úóáóì ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóíóÒúÏóÇÏõæÇ ÊóãóÓøõßðÇ ÈöÏöíäöåöãú æóÞÏ ÞÕÑæÇ ÇáÑøóÓõæá Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉ æóÇáÓøóáóÇã Úóáóì ÕöÝóÉö ÅöÑóÇÏóÉö ÕóÏøöåöãú ÞóÕúÑðÇ ÅöÖóÇÝöíøðÇ¡ Ãóíú ÅöáøóÇ ÑóÌõáñ ÕóÇÏöÞñ ÝóãóÇ åõæó ÈöÑóÓõæáò.
æóÃóÊúÈóÚõæÇ æóÕúÝó ÇáÊøóÇáöí ÈöæóÕúÝö ÇáúãóÊúáõæøö ÈöÃóäøóåõ ßóÐöÈñ ãõÝúÊóÑðì æóÅöÚóÇÏóÉõ ÝöÚúáö ÇáÞóæúá ááÇåÊãÇã ÈÍßÇíÉ Þóæúáåã áÝÙÇÚÊå æóßóÐóáößó ÅöÚóÇÏóÉ ÝÚá ÇáúÞóæúáö ÅöÚóÇÏóÉñ ËóÇÈöÊóÉñ áöáöÇåúÊöãóÇãö Èößõáøö Þóæúáò ãöäó ÇáúÞóæúáóíúäö ÇáúÛóÑöíÈóíúäö ÊóÔúäöíÚðÇ áóåõãóÇ Ýöí äóÝúÓö ÇáÓøóÇãöÚöíäó ÝóÌõãúáóÉõ æóÞÇáõæÇ ãóÇ åóÐóÇ ÅöáøóÇ ÅöÝúßñ ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÞÇáõæÇ ãóÇ åóÐóÇ ÅöáøóÇ ÑóÌõáñ íõÑöíÏõ Ãóäú íóÕõÏøóßõãú¡ ÝóÇáúÝöÚúáóÇäö ãõÔúÊóÑößóÇäö Ýöí ÇáÙøóÑúÝö.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ÇáËøóÇäöíóÉõ Åöáóì ÇáúÞõÑúÂäö ÇáøóÐöí ÊóÖóãøóäõåõ ÊõÊúáì áöÊóÚóíøõäöåö áöÐóáößó.
æóÇáúÅöÝúßõ: ÇáúßóÐöÈõ¡ æóæóÕúÝõåõ ÈöÇáúãõÝúÊóÑóì ÅöãøóÇ Ãóäú íóÊóæóÌøóåó Åöáóì äöÓúÈóÊöåö Åöáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Ãóæú ÃõÑöíÏó Ãóäøóåõ Ýöí ÐóÇÊöåö ÅöÝúßñ æóÒóÇÏõæÇ ÝóÌóÚóáõæåõ ãõÎúÊóÑóÚðÇ ãöäó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóíúÓó ãóÓúÈõæÞðÇ Èöåö.
Ýóßóæúäõåõ ÅöÝúßðÇ íóÑúÌöÚõ Åöáóì ÌóãöíÚö ãóÇ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö¡ æóßóæúäõåõ ãõÝúÊóÑðì íõÑúÌöÚõæäóåõ Åöáóì ãóÇ Ýöíåö ãöäú(22/226)
æóãóÇ ÂÊóíúäóÇåõãú ãöäú ßõÊõÈò íóÏúÑõÓõæäóåóÇ æóãóÇ ÃóÑúÓóáúäóÇ Åöáóíúåöãú ÞóÈúáóßó ãöäú äóÐöíÑò (44)
ÞóÕóÕö ÇáúÃóæøóáöíäó. æóåóÐóÇ ÇáúÞóæúáõ ãöäú ÈõåúÊóÇäöåöãú áöÃóäøóåõãú ßóËöíÑðÇ ãóÇ íóÞõæáõæäó: ÃóÓÇØöíÑõ ÇáúÃóæøóáöíäó [ÇáúÃóäúÚóÇã: 25] ÝóáóíúÓó ãõÝúÊóÑìð ÊóÃúßöíÏðÇ áö ÅöÝúßñ.
Ëõãøó Íõßöíó ÊóßúÐöíÈõåõãõ ÇáøóÐöí íóÚõãøõ ÌóãöíÚó ãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ÇáÑøóÓõæáõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú æóÍúíò íõÊúáóì Ãóæú ÏóÚúæóÉò Åöáóì ÇáÊøóæúÍöíÏö æóÛóíúÑöåö Ãóæö ÇÓúÊöÏúáóÇáò Úóáóíúåö Ãóæú ãõÚúÌöÒóÉò ÈöÞóæúáöåöãú: Åöäú åóÐóÇ ÅöáøóÇ ÓöÍúÑñ ãõÈöíäñ¡ ÝóåóÐóÇ ÇáúãóÞóÇáõ ÇáËøóÇáöËõ íóÔúãóáõ ãóÇ ÊóÞóÏøóãó æóÛóíúÑóåõ¡ ÝóÍößóÇíóÉõ ãóÞóÇáöåöãú åóÐóÇ ÊóÞõæãõ ãóÞóÇãó ÇáÊøóÐúíöíáö. æóÃõÙúåöÑó áöáúÞóÇÆöáöíäó Ïõæäó ÅöÖúãóÇÑö ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãóÇ íóÕöÍøõ Ãóäú íóßõæäó ãóÚóÇÏðÇ áöáÖøóãöíÑö ÝóÞöíáó: æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ áöáúÍóÞøö áóãøóÇ ÌÇÁóåõãú æóáóãú íóÞõáú: æóÞóÇáõæÇ áöáúÍóÞøö áóãøóÇ ÌóÇÁóåõãú¡ áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøó ÇáúßõÝúÑó åõæó ÈóÇÚöËõ Þóæúáöåöãú åóÐóÇ.
æóÃõÙúåöÑó ÇáúãõÔóÇÑõ Åöáóíúåö ÞóÈúáó ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Ýöí Þóæúáöåö: áöáúÍóÞøö áóãøóÇ ÌÇÁóåõãú Åöäú åóÐóÇ ÅöáøóÇ ÓöÍúÑñ ãõÈöíäñ áöÃóäøóåõ áóÇ Ïóáöíáó Úóáóíúåö Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÇáÓøóÇÈöÞö¡ Ãóí ÅöÐú ÙåÑ áóåõãú ãóÇ åõæó ÍóÞøñ ãöäú ÅöËúÈóÇÊò áöáÊøóæúÍöíÏö Ãóæú ÅöÎúÈóÇÑò Úóäö ÇáúÛóíúÈö Ãóæö ÇáúÈóÚúËö ÞóÇáõæÇ: ãóÇ åóÐóÇ ÅöáøóÇ ÓöÍúÑñ ãõÈöíäñ. ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ãöäó ÇáúÍóÞøö: ãóÇ åõæó ÃóÚóãøõ ãöäú ÂíóÇÊö ÇáúÞõÑúÂäö áöÃóäøó ÇáÓøöÍúÑó áóåõ ÃõÓúáõæÈóÇäö: ÃóÍóÏõåõãóÇ ÔóÚúæóÐóÉõ ÇáúÃóÞúæóÇáö ÇáøóÊöí áóÇ ÊõÝúåóãõ ãóÏúáõæáóÇÊõåóÇ íóÎúÊóáöÞõåóÇ ÇáÓøóÍóÑóÉõ áöíõæåöãõæÇ ÇáäøóÇÓó Ãóäøó ÝöíåóÇ ãõäóÇÌóÇÉð ãóÚó ÇáúÌöäøö áöíõãóßøöäõæåõãú ãöäú Úóãóáö ãóÇ íõÑöíÏõæäó ÝóíóÓúÊóÑúåöÈõæåõãú ÈöÐóáößó¡ æóËóÇäöíåöãóÇ ÃóÝúÚóÇáñ áóåóÇ ÃóÓúÈóÇÈñ ÎóÝöíøóÉñ ãóÓúÊõæÑóÉñ ÈöÍöíóáö æóÎöÝøóÉö ÃóíúÏò ÊõÍóÑøößõåóÇ Ýóíõæåöãõæäó ÈöåóÇ ÇáäøóÇÓó ÃóäøóåóÇ ãöäú Êóãúßöíäö ÇáúÌöäøö ÅöíøóÇåõãõ ÇáÊøóÕóÑøõÝó Ýöí ÇáúÎóÝöíøóÇÊö¡ ÝóÅöÐóÇ ÓóãöÚõæÇ ÇáúÞõÑúÂäó ÃóáúÍóÞõæåõ ÈöÇáúÃõÓúáõæÈö ÇáúÃóæøóáö¡ æóÅöÐóÇ ÑóÃóæõÇ ÇáúãõÚúÌöÒóÇÊö ÃóáúÍóÞõæåóÇ ÈöÇáúÃõÓúáõæÈö ÇáËøóÇäöí ßóãóÇ ÞóÇáóÊö ÇáúãóÑúÃóÉõ ÇáøóÊöí ÔóÇåóÏóÊú ãõÚúÌöÒóÉó ÊóßúËöíÑö ÇáúãóÇÁö Ýöí ÈóÚúÖö ÛóÒóæóÇÊö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÞóÇáóÊú áöÞóæúãöåóÇ «ÃóÊóíúÊõ ÃóÓúÍóÑó ÇáäøóÇÓö¡ Ãóæó åõæó äóÈöíÁñ ßóãóÇ ÒóÚóãõæåõ» .
æóãóÚúäóì ãõÈöíäñ Ãóäøóåõ íóÙúåóÑõ ãöäúåõ Ãóäøóåõ ÓöÍúÑñ ÝóÊóÈúíöíäõåõ ßõäúåõåõ ãöäú äóÝúÓöåö¡ íóÚúäõæäó Ãóäøó ãóäú ÓóãöÚóåõ íóÚúáóãõ Ãóäøóåõ ÓöÍúÑñ.
æóÌõãúáóÉõ æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÅöÐÇ ÊõÊúáì.
[44]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 44]
æóãÇ ÂÊóíúäÇåõãú ãöäú ßõÊõÈò íóÏúÑõÓõæäóåÇ æóãÇ ÃóÑúÓóáúäÇ Åöáóíúåöãú ÞóÈúáóßó ãöäú äóÐöíÑò (44)
ÇáúæóÇæõ áöáúÍóÇáö¡ æóÇáúÌõãúáóÉõ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäó ÇáÖøóãöíÑö Ýöí Þóæúáöåö: ÞÇáõæÇ ãóÇ åóÐóÇ ÅöáøóÇ ÑóÌõáñ íõÑöíÏõ Ãóäú íóÕõÏøóßõãú ÚóãøóÇ ßÇäó íóÚúÈõÏõ ÂÈÇÄõßõãú [ÓÈÃ: 43] ÇáúÂíóÉó¡(22/227)
ÊóÍúãöíÞðÇ áöÌóåóÇáóÊöåöãú æóÊóÚúÌöíÈðÇ ãöäú ÍóÇáöåöãú Ýöí ÃóãúÑóíúäö:
«ÃóÍóÏõåõãóÇ» : Ãóäøóåõãú áóãú íõÏúÑößõæÇ ãóÇ íóäóÇáõåõãú ãöäó ÇáúãóÒöíøóÉö ÈöãóÌöíÁö ÇáúÍóÞøö Åöáóíúåöãú ÅöÐú åóíøóÃóåõãõ Çááøóåõ Èöåö áöÃóäú íóßõæäõæÇ Ýöí ÚöÏóÇÏö ÇáúÃõãóãö Ðóæöí ÇáúßöÊóÇÈö¡ æóÝöí ÈóÏúÁö ÍóÇáò íóÈúáõÛõ Èöåöãú ãóÈúáóÛó ÇáúÚöáúãö¡ ÅöÐú åõãú áóãú íóÓúÈöÞú áóåõãú Ãóäú ÃóÊóÇåõãú ßöÊóÇÈñ ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö Ãóæú ÑóÓõæáñ ãöäúåõ¡ Ýóíóßõæäõ ãóÚúäóì ÇáúÂíóÉö: ÝóßóíúÝó ÑóÝóÖõæÇ ÇÊøöÈóÇÚó ÇáÑøóÓõæáö æóÊóáóÞøöíó ÇáúÞõÑúÂäö æóßóÇäó ÇáúÃóÌúÏóÑõ Èöåöãõ ÇáöÇÛúÊöÈóÇØó ÈöÐóáößó. æóåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì åõæó ÇáúãõäóÇÓöÈõ
áöÞóæúáöåö: íóÏúÑõÓõæäóåÇ Ãóíú áóãú íóßõæäõæÇ Ãóåúáó ÏöÑóÇÓóÉò ÝóßóÇäó ÇáÔøóÃúäõ Ãóäú íóÓõÑøóåõãú ãóÇ ÌóÇÁóåõãú ãöäó ÇáúÍóÞøö.
«æóËóÇäöíåöãóÇ» : Ãóäøóåõãú áóãú íóßõæäõæÇ Úóáóì åõÏðì æóáóÇ Ïöíäò ãóäúÓõæÈò Åöáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÍóÊøóì íóßõæäó ÊóãóÓøõßõåõãú Èöåö æóÎóÔúíóÉõ ÇáúæõÞõæÚö Ýöí ÇáÖøóáóÇáóÉö Åöäú ÝóÑøóØõæÇ Ýöíåö íóÍúãöáõåõãú Úóáóì ÇáÊøóÑóÏøõÏö Ýöí ÇáúÍóÞøö ÇáøóÐöí ÌóÇÁóåõãú æóÕöÏúÞö ÇáÑøóÓõæáö ÇáøóÐöí ÃóÊóÇåõãú Èöåö Ýóíóßõæäõ áóåõãú Ýöí ÇáÕøóÏøö ÚóäúåõãóÇ ÈóÚúÖõ ÇáúÚõÐúÑö: Ýóíóßõæäõ ÇáúãóÚúäóì: ÇáÊøóÚúÌöíÈõ ãöäú ÑóÝúÖöåöãõ ÇáúÍóÞøó Íöíäó áóÇ ãóÇäöÚó íóÕõÏøõåõãú¡ ÝóáóíúÓó ãóÚúäóì ÌõãúáóÉö æóãÇ ÂÊóíúäÇåõãú ãöäú ßõÊõÈò ÇáóÎú Úóáóì ÇáúÚóØúÝö æóáóÇ Úóáóì ÇáúÅöÎúÈóÇÑö áöÃóäøó ãóÖúãõæäó Ðóáößó ãóÚúáõæãñ áóÇ íóÊóÚóáøóÞõ ÇáúÛóÑóÖõ ÈöÇáúÅöÎúÈóÇÑö Èöåö¡ æóáóßöäú Úáì ÇáúÍóÇá áÅöÝóÇÏóÉ ÇáÊøóÚúÌöíÈö æóÇáÊøóÍúãöíÞö¡ æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÌóÑóì ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó.
æóÇáÏøöÑóÇÓóÉõ: ÇáúÞöÑóÇÁóÉõ ÈöÊóãóåøõáò æóÊóÝóåøõãò¡ æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÈöãÇ ßõäúÊõãú ÊóÏúÑõÓõæäó Ýöí Âáö ÚöãúÑóÇäó [79] .
æóÅöäøóãóÇ áóãú íõÞóíøöÏú ÅöíÊóÇÁó ÇáúßõÊõÈö ÈöÞóíúÏò ßóãóÇ ÞóíøóÏó ÇáúÅöÑúÓóÇáó ÈöÞóæúáöåö: ÞóÈúáóßó áöÃóäøó ÇáúÅöíÊóÇÁó åõæó ÇáÊøóãúßöíäõ ãöäó ÇáÔøóíúÁö æóåõãú áóãú íóÊóãóßøóäõæÇ ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö ÈöÎöáóÇÝö ÅöÑúÓóÇáö ÇáäøóÐöíÑö Ýóåõæó ÍóÇÕöáñ ÓóæóÇÁð ÊóÞóÈøóáõæåõ Ãóãú ÃóÚúÑóÖõæÇ Úóäúåõ.
æóãóäú äóÍóÇ äóÍúæó Ãóäú íóßõæäó ãÚäì ÇáúÂíóÉ ÇáÊøóÝúÑöÞóÉ Èóíúäó ÍóÇáöåöãú æóÍóÇáö Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö ÝóÐóáößó ãóäúÍðì æóÇåöäñ áöÃóäøóåõ íóÌõÑøõ Åöáóì ãóÚúÐöÑóÉö Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö Ýöí ÚóÖøöåöãú ÈöÇáäøóæóÇÌöÐö Úóáóì Ïöíäöåöãú¡ Úóáóì Ãóäøóåõ áóãú íóßõäú Ýöí ãõÏøóÉö äõÒõæáö ÇáúæóÍúíö ÈöãóßøóÉó ÚóáóÇÞóÉñ áöáÏøóÚúæóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãöíøóÉö ÈöÃóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö æóÅöäøóãóÇ ÏÚÇåã ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáúãóÏöíäóÉö¡ æóÃóíúÖðÇ áóÇ íóßõæäõ áöáÊøóÞúíöíÏö Èö ÞóÈúáóßó ÝóÇÆöÏóÉñ ÎóÇÕøóÉñ ßóãóÇ ÚóáöãúÊó. æóåõäóÇáößó ÊóÝúÓöíÑóÇÊñ ÃõÎúÑóì ÃóÔóÏøõ ÈõÚúÏðÇ æóÃóÈúÚóÏõ Úóäö ÇáúÞóÕúÏ ÌÏÇ.(22/228)
æóßóÐøóÈó ÇáøóÐöíäó ãöäú ÞóÈúáöåöãú æóãóÇ ÈóáóÛõæÇ ãöÚúÔóÇÑó ãóÇ ÂÊóíúäóÇåõãú ÝóßóÐøóÈõæÇ ÑõÓõáöí ÝóßóíúÝó ßóÇäó äóßöíÑö (45)
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 45]
æóßóÐøóÈó ÇáøóÐöíäó ãöäú ÞóÈúáöåöãú æóãÇ ÈóáóÛõæÇ ãöÚúÔÇÑó ãóÇ ÂÊóíúäÇåõãú ÝóßóÐøóÈõæÇ ÑõÓõáöí ÝóßóíúÝó ßÇäó äóßöíÑö (45)
åóÐóÇ ÊóÓúáöíóÉñ áöáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÊóåúÏöíÏñ áöáøóÐöíäö ßóÐøóÈõæåõ¡ ÝóãóæúÞöÚõ ÇáÊøóÓúáöíóÉö ãöäúåõ Þóæúáõåõ: æóßóÐøóÈó ÇáøóÐöíäó ãöäú ÞóÈúáöåöãú¡ æóãóæúÞöÚõ ÇáÊøóåúÏöíÏö ÈóÞöíøóÉõ ÇáúÂíóÉö¡ ÝóÇáÊøóÓúáöíóÉõ Ýöí Ãóäøó áóåõ ÃõÓúæóÉð ÈöÇáÑøõÓõáö ÇáÓøóÇÈöÞöíäó¡ æóÇáÊøóåúÏöíÏõ.
ÈöÊóÐúßöíÑöåöãú ÈöÇáúÃõãóãö ÇáÓøóÇáöÝóÉö ÇáøóÊöí ßóÐøóÈóÊú ÑõÓõáóåóÇ æóßóíúÝó ÚóÇÞóÈóåõãõ Çááøóåõ Úóáóì Ðóáößó æóßóÇäõæÇ ÃóÔóÏøó ÞõæøóÉð ãöäú ÞõÑóíúÔò æóÃóÚúÙóãó ÓóØúæóÉð ãöäúåõãú æóåóÐóÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóåúáóßúäÇ ÃóÔóÏøó ãöäúåõãú ÈóØúÔÇð [ÇáÒÎÑÝ: 8] .
æóãóÝúÚõæáõ ßóÐøóÈó ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö ãóÇ ÈóÚúÏóåõ¡ Ãóí ßÐÈõæÇ ÇáÑøõÓõá¡ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ:
ÝóßóÐøóÈõæÇ ÑõÓõáöí.
æóÖóãöíÑõ ÈóáóÛõæÇ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáøóÐöíäó ãöäú ÞóÈúáöåöãú¡ æóÇáÖøóãöíÑõ ÇáúãóäúÕõæÈõ Ýöí ÂÊóíúäÇåõãú ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Ýöí Þóæúáöåö: æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ áöáúÍóÞøö áóãøóÇ ÌÇÁóåõãú Åöäú åóÐóÇ ÓÍÑ ãõÈíä [ÓÈÃ: 43] . æóÇáúãóÞóÇãõ íõÑóÏøõ Úóáóì ßõáøö ÖóãöíÑò Åöáóì ãÚÇÏå¡ ßóãóÇ ÊÞÏã ÞóÑöíÈðÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÃóßúËóÑõåõãú Èöåöãú ãõÄúãöäõæäó [ÓÈÃ: 41] .
æóÇáúãöÚúÔóÇÑõ: ÇáúÚõÔúÑõ¡ æóåõæó ÇáúÌõÒúÁõ ÇáúÚóÇÔöÑõ ãöËúáó ÇáúãöÑúÈóÇÚö ÇáøóÐöí ßóÇäó íóÌúÚóá áÞÇÆÏ ÇáßÊÈíÉ ãöäú ÛóäóÇÆöãö ÇáúÌóíúÔö Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö.
æóÐõßöÑó ÇÍúÊöãóÇáóÇäö ÂÎóÑóÇäö Ýöí ãóÚóÇÏö ÇáÖøóãöíÑóíúäö ãöäú Þóæúáöåö: æóãÇ ÈóáóÛõæÇ ãöÚúÔÇÑó ãóÇ ÂÊóíúäÇåõãú áóÇ íóÓúÊóÞöíãõ ãóÚóåõãóÇ ÓöíóÇÞõ ÇáúÂíóÉö.
æóÌõãúáóÉõ æóãÇ ÈóáóÛõæÇ ãöÚúÔÇÑó ãóÇ ÂÊóíúäÇåõãú ãõÚúÊóÑöÖóÉñ¡ æóÇáöÇÚúÊöÑóÇÖõ ÈöåóÇ ÊóãúåöíÏñ áöáÊøóåúÏöíÏö æóÊóÞúÑöíÈñ áóåõ ÈöÃóäøó ÚöÞóÇÈó åóÄõáóÇÁö ÃóíúÓóÑõ ãöäú ÚöÞóÇÈö ÇáøóÐöíäó ãöäú ÞóÈúáöåöãú Ýöí ãõÊóÚóÇÑóÝö ÇáäøóÇÓö ãöËúáó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóåõæó ÇáøóÐöí íóÈúÏóÄõÇ ÇáúÎóáúÞó Ëõãøó íõÚöíÏõåõ æóåõæó Ãóåúæóäõ Úóáóíúåö [ÇáÑøæã: 27] .
æóÇáúÝóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: ÝóßóÐøóÈõæÇ ÑõÓõáöí áöáÊøóÝúÑöíÚö Úóáóì Þóæúáöåö: æóßóÐøóÈó ÇáøóÐöíäó ãöäú ÞóÈúáöåöãú ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóä ÇáãÝÑÚ ÚØÝ Úóáóíúåö Þóæúáå: ÝóßóíúÝó ßÇäó äóßöíÑö¡ æóÈöÐóáößó ßóÇäóÊú ÌõãúáóÉõ ÝóßóÐøóÈõæÇ ÑõÓõáöí ÊóÃúßöíÏðÇ áöÌõãúáóÉö æóßóÐøóÈó ÇáøóÐöíäó ãöäú ÞóÈúáöåöãú æóäóÙöíÑõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ßóÐøóÈóÊú ÞóÈúáóåõãú Þóæúãõ äõæÍò ÝóßóÐøóÈõæÇ ÚóÈúÏóäÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÞóãóÑö [9] ¡ æóáößóæúäö ÇáúÝóÇÁö(22/229)
ÇáËøóÇäöíóÉö Ýöí Þóæúáöåö: ÝóßóíúÝó ßÇäó äóßöíÑö ÊóÃúßöíÏðÇ áóÝúÙöíøðÇ áöáúÝóÇÁö Ýöí Þóæúáöåö: ÝóßóÐøóÈõæÇ ÑõÓõáöí.
æóÞóæúáõåõ: ÝóßóíúÝó ßÇäó äóßöíÑö ãõÝóÑøóÚñ Úóáóì Þóæúáöåö: æóßóÐøóÈó ÇáøóÐöíäó ãöäú ÞóÈúáöåöãú.
æó (ßóíúÝó) ÇÓúÊöÝúåóÇãñ Úóäö ÇáúÍóÇáóÉö æóåõæó ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÞúÑöíÑö æóÇáÊøóÝúÑöíÚö ßóÞóæúáö ÇáúÍóÌøóÇÌö áöáúÚõÏóíúáö ÇÈúäö ÇáúÝóÑúÎö «ÝóßóíúÝó ÑóÃóíúÊó Çááøóåó Ãóãúßóäó ãöäúßó» ¡ Ãóíú Ãóãúßóäóäöí ãöäúßó¡ Ýöí ÞöÕøóÉö åõÑõæÈöåö.
ÝóÌõãúáóÊóÇ ÝóßóÐøóÈõæÇ ÑõÓõáöí ÝóßóíúÝó ßÇäó äóßöíÑö Ýöí ÞõæøóÉö ÌõãúáóÉò æóÇÍöÏóÉò ãõÝóÑøóÚóÉò Úóáóì ÌõãúáóÉö æóßóÐøóÈó ÇáøóÐöíäó ãöäú ÞóÈúáöåöãú. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóßóÐøóÈó ÇáøóÐöíäó ãöäú ÞóÈúáöåöãú ÝóßíÝ ßóÇäó äßíÑí Úóáóì ÊóßúÐöíÈöåöãõ ÇáÑøõÓõáó¡ æóáóßöäú áóãøóÇ ßóÇäóÊú ÌõãúáóÉõ æóßóÐøóÈó ÇáøóÐöíäó ãöäú ÞóÈúáöåöãú ãóÞúÕõæÏðÇ ãöäúåóÇ ÊóÓúáöíóÉõ ÇáÑøóÓõæáö ÇÈúÊöÏóÇÁð ÌõÚöáóÊú ãóÞúÕõæÑóÉð Úóáóì Ðóáößó ÇåúÊöãóÇãðÇ ÈöÐóáößó ÇáúÛóÑóÖö æóÇäúÊöÕóÇÑðÇ ãöäó Çááøóåö áöÑóÓõæáöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ëõãøó ÎóÕøóÊú ÚöÈúÑóÉó ÊóÓóÈøõÈö ÇáÊøóßúÐöíÈö Ýöí ÇáúÚöÞóÇÈö ÈöÌõãúáóÉò ÊóÎõÕøõåóÇ ÊóåúæöíáðÇ áöáÊøóßúÐöíÈö æóåõæó ãöäú ãóÞóÇãóÇÊö
ÇáúÅöØúäóÇÈö¡ ÝóÕóÇÏóÝó Ãóäú ßóÇäó ãóÖúãõæäõ ÇáúÌõãúáóÊóíúäö ãõÊøóÍöÏðÇ ÇÊøöÍóÇÏó ÇáÓøóÈóÈö áöãõÓóÈøöÈóíúäö Ãóæö ÇáúÚöáøóÉö áöãóÚúáõæáóíúäö ßóÚöáøóÉö ÇáÓøóÑöÞóÉö áöáúÞóØúÚö æóÇáúÛõÑúãö. æóÈõäöíó ÇáäøóÙúãõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúÃõÓúáõæÈö ÇáÔøóíøöÞö ÊóÌóäøõÈðÇ áöËöÞóáö ÅöÚóÇÏóÉö ÇáúÌõãúáóÉö ÅöÚóÇÏóÉð ÓóÇÐöÌóÉð ÝóÝõÑøöÚóÊö ÇáËøóÇäöíóÉõ Úóáóì ÇáúÃõæáóì æóÃõÙúåöÑó ÝöíåóÇ ãóÝúÚõæáõ ßóÐøóÈó æóÈõäöíó Úóáóíúåö ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÇáÊøóÞúÑöíÑöíøõ ÇáÊøóÝúÙöíÚöíøõ¡ Ãóæú ÝóÑøóÚó áöáÊøóßúÐöíÈö ÇáúÎóÇÕøö Úóáóì ÇáÊøóßúÐöíÈö ÇáøóÐöí åõæó ÓóÌöíøóÊõåõãõ ÇáúÚóÇãøóÉõ Úóáóì ÇáúæóÌúåö ÇáËøóÇäöí Ýöí ãóÚúäóì: æóßóÐøóÈó ÇáøóÐöíäó ãöäú ÞóÈúáöåöãú ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó¡ æóäóÙöíÑõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ßóÐøóÈóÊú ÞóÈúáóåõãú Þóæúãõ äõæÍò ÝóßóÐøóÈõæÇ ÚóÈúÏóäÇ æóÞÇáõæÇ ãóÌúäõæäñ æóÇÒúÏõÌöÑó [ÇáúÞóãóÑ: 9] .
æÇáäßíÑ: ÇÓúãñ áöáúÅöäúßóÇÑö æóåõæó ÚóÏøõ ÇáÔøóíúÁö ãõäúßóÑðÇ¡ Ãóíú ãóßúÑõæåðÇ¡ æóÇÓúÊõÚúãöáó åõäóÇ ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇáúÛóÖóÈö æóÊóÓúáöíØö ÇáúÚöÞóÇÈö Úóáóì ÇáúÂÊöí ÈöÐóáößó ÇáúãõäúßóÑö Ýóåöíó ßöäóÇíóÉñ ÑóãúÒöíøóÉñ.
æóÇáúãóÚúäóì: ÝóßóíúÝó ßóÇäó ÚöÞóÇÈöí áóåõãú Úóáóì ãóÇ ÌóÇÁõæÇ Èöåö ãöãøóÇ ÃóäúßóÑóåõ¡ Ãóíú ßóÇäó ÚöÞóÇÈðÇ ÚóÙöíãðÇ Úóáóì æóÝúÞö ÅöäúßóÇÑöäóÇ ÊóßúÐöíÈóåõãú.
æäóßöíÑö ÈößóÓúÑö ÇáÑøóÇÁö æóåõæó ãõÖóÇÝñ Åöáóì íóÇÁö ÇáúãõÊóßóáøöãö¡ æóÍõÐöÝóÊö ÇáúíóÇÁõ áöáÊøóÎúÝöíÝö ãóÚó ÇáÊøóäúÈöíåö ÚóáóíúåóÇ ÈöÈóÞóÇÁö ÇáúßóÓúÑóÉö Úóáóì ÂÎöÑö ÇáúßóáöãóÉö æóáöíõäóÇÓöÈó ÇáúÝóÇÕöáóÉó æóÃõÎúÊóåóÇ. æóßõÊöÈó Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö ÈöÏõæäö íóÇÁò æóÈöæóÞúÝò Úóáóíúåö ÈöÇáÓøõßõæäö.(22/230)
Þõáú ÅöäøóãóÇ ÃóÚöÙõßõãú ÈöæóÇÍöÏóÉò Ãóäú ÊóÞõæãõæÇ áöáøóåö ãóËúäóì æóÝõÑóÇÏóì Ëõãøó ÊóÊóÝóßøóÑõæÇ ãóÇ ÈöÕóÇÍöÈößõãú ãöäú ÌöäøóÉò Åöäú åõæó ÅöáøóÇ äóÐöíÑñ áóßõãú Èóíúäó íóÏóíú ÚóÐóÇÈò ÔóÏöíÏò (46)
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 46]
Þõáú ÅöäøóãÇ ÃóÚöÙõßõãú ÈöæÇÍöÏóÉò Ãóäú ÊóÞõæãõæÇ áöáøóåö ãóËúäì æóÝõÑÇÏì Ëõãøó ÊóÊóÝóßøóÑõæÇ ãóÇ ÈöÕÇÍöÈößõãú ãöäú ÌöäøóÉò Åöäú åõæó ÅöáÇøó äóÐöíÑñ áóßõãú Èóíúäó íóÏóíú ÚóÐÇÈò ÔóÏöíÏò (46)
ÇÝúÊóÊóÍó ÈöÇáúÃóãúÑö ÈöÇáúÞóæúáö åõäóÇ æóÝöí ÇáúÌõãóáö ÇáúÃóÑúÈóÚö ÈóÚúÏóåõ áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöãóÇ ÇÍúÊóæóÊú Úóáóíúåö. æóåóÐóÇ ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ áöáöÇäúÊöÞóÇáö ãöäú ÍößóÇíóÉö ÃóÍúæóÇáö ßõÝúÑö ÇáúãõÔúÑößöíäó æóãóÇ ÊóÎóáøóáó Ðóáößó ãöäó ÇáäøóÞúÖö æóÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö æóÇáÊøóÓúáöíóÉö æóÇáÊøóåúÏöíÏö æóæóÕúÝö ÕõÏõæÏöåöãú æóãõßóÇÈóÑóÊöåöãú Åöáóì ÏóÚúæóÊöåöãú ááÅäÕÇÝ Ýöí ÇáäøÙÑ æÇáÊÃãá Ýöí ÇáúÍóÞóÇÆöÞö áöíóÊøóÖöÍó áóåõãú ÎóØóÄõåõãú ÝöíãóÇ ÇÑúÊóßóÈõæåõ ãöäó ÇáúÚóÓúÝö Ýöí ÊóáóÞøöí ÏóÚúæóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö æóãóÇ ÃóáúÕóÞõæÇ Èöåö æóÈöÇáÏøóÇÚöí Åöáóíúåö¡ æóÃóÑúÔóÏõæÇ Åöáóì ßóíúÝöíøóÉö ÇáäøóÙóÑö Ýöí ÔóÃúäöåöãú æóÇáöÇÎúÊöáóÇÁö ÈöÃóäúÝõÓöåöãú áöãõÍóÇÓóÈóÊöåóÇ Úóáóì ÓõáõæßöåóÇ¡ ÇÓúÊöÞúÕóÇÁð áóåõãú Ýöí ÇáúÍõÌøóÉö æóÅöÚúÐóÇÑðÇ áóåõãú Ýöí ÇáúãõÌóÇÏóáóÉö áöíóåúáößó ãóäú åóáóßó Úóäú ÈóíøöäóÉò æóíóÍúíì ãóäú Íóíøó Úóäú ÈóíøöäóÉò [ÇáúÃóäúÝóÇá: 42] .
æóáöÐóáößó ÇÌúÊõáöÈóÊú ÕöíÛóÉõ ÇáúÍóÕúÑö Èö ÅöäøóãÇ¡ Ãóíú ãóÇ ÃóÚöÙõßõãú ÅöáøóÇ ÈöæóÇÍöÏóÉò¡ ØóíøðÇ áÈÓÇØ ÇáãäÇÙÑÉ æÅÑÓÇÁ Úóáóì ÇáúÎõáóÇÕóÉö ãöäó ÇáúãõÌóÇÏóáóÇÊö ÇáúãóÇÖöíóÉö¡ æóÊóÞúÑöíÈðÇ áöÔõÞøóÉö ÇáúÎöáóÇÝö ÈóíúäóäóÇ æóÈóíúäóßõãú.
æóåõæó ÞóÕúÑñ ÅöÖóÇÝöíøñ¡ Ãóíú áóÇ ÈöÛóíúÑöåóÇ ãöäó ÇáúãóæóÇÚöÙö ÇáúãõÝóÕøóáóÉö¡ Ãóíú Åöäö ÇÓúÊóßúËóÑúÊõãõ ÇáúÍõÌóÌó æóÖóÌöÑúÊõãú ãöäó ÇáÑøõÏõæÏö æóÇáúãóØóÇÚöäö ÝóÃóäóÇ ÃóÎúÊóÕöÑõ ÇáúãõÌóÇÏóáóÉó Ýöí ßóáöãóÉò æóÇÍöÏóÉò ÝóÞóÏú ßóÇäõæÇ íóÊóÐóãøóÑõæäó ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö áöÃóÈöí ØóÇáöÈò: ÃóãóÇ íóäúÊóåöí ÇÈúä ÃóÎöíß Úóä ÔóÊúãö ÂáöåóÊöäóÇ æóÂÈóÇÆöäóÇ. æóåóÐóÇ ßóãóÇ íóÞõæáõ ÇáúãõäóÇÙöÑõ æóÇáúÌóÏóáöíøõ ÈóÚúÏó ÈóÓúØö ÇáúÃóÏöáøóÉö ÝóíóÞõæáõ: æóÇáúÎõáóÇÕóÉõ Ãóæö æÇáÝÐáßÉ ßóÐóÇ.
æóÞóÏö ÇÑúÊóßóÈó Ýöí åóÐöåö ÇáÏøóÚúæóÉö ÊóÞúÑöíÈó ãóÓóÇáößö ÇáäøóÙóÑö Åöáóíúåöãú ÈöÇÎúÊöÕóÇÑöåö¡ ÝóæõÕöÝó ÈöÃóäøóåõ ÎóÕúáóÉñ æóÇÍöÏóÉñ áöÆóáøóÇ íóÊóÌóåøóãõæÇ ÇáÅÞÈÇá Úáì åóÐóÇ ÇáäøóÙóÑö ÇáøóÐöí ÚóÞóÏõæÇ äöíøóÇÊöåöãú Úóáóì ÑóÝúÖöåö¡ ÝóÃóÚúáóãõæÇ ÈöÃóäøó Ðóáößó áóÇ íõßóáøöÝõåõãú ÌõåúÏðÇ æóáóÇ íõÖöíÚõ Úóáóíúåöãú ÒóãóäðÇ ÝóáúíóÊóÃóãøóáõæÇ Ýöíåö ÞóáöíáðÇ Ëõãøó íóÞúÖõæÇ ÞóÖóÇÁóåõãú¡ æóÇáúßóáóÇãõ Úóáóì áöÓóÇäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃóãóÑóåõ Çááøóåõ Ãóäú íõÎóÇØöÈóåõãú Èöåö.
æóÇáúæóÚúÙõ: ßóáóÇãñ Ýöíåö ÊóÍúÐöíÑñ ãöäú ãóßúÑõæåò æóÊóÑúÛöíÈñ Ýöí ÖöÏøöåö. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóßóÊóÈúäÇ áóåõ Ýöí ÇáúÃóáúæÇÍö ãöäú ßõáøö ÔóíúÁò ãóæúÚöÙóÉð æóÊóÝúÕöíáðÇ áößõáøö ÔóíúÁò Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [145] ¡ æóÞóæúáõåõ: íóÚöÙõßõãõ Çááøóåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøõæÑö(22/231)
æó «æóÇÍöÏóÉò» ÕöÝóÉñ áöãóÍúÐõæÝò íóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇáúãóÞóÇãõ æóíóÝúÑöÖõåõ ÇáÓøóÇãöÚõ äóÍúæó: ÈöÎóÕúáóÉò¡ Ãóæú ÈöÞóÖöíøóÉò¡ Ãóæú ÈößóáöãóÉò.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝö ÊóÞúáöíáõåóÇ ÊóÞúÑöíÈðÇ áöáúÃóÝúåóÇãö æóÇÎúÊöÕóÇÑðÇ Ýöí ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö æóÅöíÌóÇÒðÇ Ýöí äóÙúãö ÇáúßóáóÇãö æóÇÓúÊöäúÒóÇáðÇ áöØóÇÆöÑö äõÝõæÑöåöãú æóÅöÚúÑóÇÖöåöãú.
æóÈõäöíóÊú åóÐöåö ÇáúæóÇÍöÏóÉõ ÈöÞóæúáöåö: Ãóäú ÊóÞõæãõæÇ áöáøóåö ãóËúäì æóÝõÑÇÏì Åöáóì ÂÎöÑöåö¡ ÝóÇáúãóÕúÏóÑõ ÇáúãõäúÓóÈößõ ãöäú Ãóäú æóÇáúÝöÚúáö Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÈóÏóáö ãöäú «æóÇÍöÏóÉò» ¡ Ãóæú Þõáú ÚóØúÝõ ÈóíóÇäò ÝóÅöäøó ÚóØúÝó ÇáúÈóíóÇäö åõæó ÇáúÈóÏóáõ ÇáúãõØóÇÈöÞõ. æóÅöäøóãóÇ ÇÎúÊóáóÝó ÇáÊøóÚúÈöíÑõ Úóäúåõ ÚöäúÏó ÇáúãõÊóÞóÏøöãöíäó ÝóáóÇ ÊóÎõÖú Ýöí ãõÍóÇæóáóÉö ÇáúÝóÑúÞö ÈóíúäóåõãóÇ ßóÇáøóÐöí ÎóÇÖõæÇ.
æóÇáúÞöíóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö: Ãóäú ÊóÞõæãõæÇ ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáúãóÚúäóì ÇáúãóÌóÇÒöíøõ æóåõæó ÇáÊøóÃóåøõÈõ áöáúÚóãóáö æóÇáöÇÌúÊöåóÇÏõ Ýöíåö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÃóäú ÊóÞõæãõæÇ áöáúíóÊÇãì ÈöÇáúÞöÓúØö [ÇáäøöÓóÇÁ: 127] .
æóÇááøóÇãõ áöáÊøóÚúáöíáö¡ Ãóíú áöÃóÌúáö Çááøóåö æóáöÐóÇÊöåö¡ Ãóíú ÌóÇÚöáöíäó Úóãóáóßõãú áöáøóåö áóÇ áöãóÑúÖóÇÉö ÕóÇÍöÈò æóáóÇ ÚóÔöíÑóÉò¡ æóåóÐóÇ ÚóßúÓõ Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÞÇáó ÅöäøóãóÇ ÇÊøóÎóÐúÊõãú ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ÃóæúËÇäÇð ãóæóÏøóÉó Èóíúäößõãú [ÇáÚäßÈæÊ: 25] ¡ Ãóæú áöÃóÌúáö ãóÚúÑöÝóÉö Çááøóåö æóÇáÊøóÏóÈøõÑö Ýöí ÕöÝóÇÊöåö.
æóßóáöãóÉõ ãóËúäì ãóÚúÏõæáñ ÈöåóÇ Úóäú Þóæúáöåöãõ: ÇËúäóíúäö ÇËúäóíúäö¡ ÈöÊóßúÑöíÑö ßóáöãóÉö ÇËúäóíúäö ÊóßúÑöíÑðÇ íõÝöíÏõ ãóÚúäóì ÊóÑúÕöíÝö ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÇáúãõÊóÚóÏøöÏóÉö ÈöÌóÚúáö ßõáøö ãóÇ íõÚóÏøõ ÈöÚóÏóÏö ÇËúäóíúäö ãöäúåõ ãõÑóÕøóÝðÇ Úóáóì äóÍúæö ÚóÏóÏöåö.
æóßóáöãóÉõ ÝõÑÇÏì ãóÚúÏõæáñ ÈöåóÇ Úóäú Þóæúáöåöãú: ÝóÑúÏðÇ ÝóÑúÏðÇ ÊóßúÑöíÑðÇ íõÝöíÏõ ãóÚúäóì ÇáÊøóÑúÕöíÝö ßóÐóáößó. æóßóÐóáößó ÓóÇÆöÑõ ÃóÓúãóÇÁö ÇáúÚóÏóÏö Åöáóì ÊöÓúÚò Ãóæú ÚóÔúÑò æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóÇäúßöÍõæÇ ãóÇ ØÇÈó áóßõãú ãöäó ÇáäøöÓÇÁö ãóËúäì æóËõáÇËó æóÑõÈÇÚó¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [3] .
æóÇäúÊóÕóÈó ãóËúäì æóÝõÑÇÏì Úóáóì ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖóãöíÑö ÊóÞõæãõæÇ¡ Ãóíú Ãóäú ÊóßõæäõæÇ Ýöí ÇáúÞöíóÇãö Úóáóì åóÐóíúäö ÇáúÍóÇáóíúäö ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÚúäóì: Ãóäú ÊóÞõæãõæÇ áöÍóÞøö Çááøóåö æóÅöÙúåóÇÑöåö Úóáóì Ãóíøö ÍóÇáò ãöäö ÇÌúÊöãóÇÚò æóÇäúÝöÑóÇÏò¡ Ýóíóßõæäõ ãóËúäì ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇáÊøóÚóÏøõÏö æóåõæó ãöäö ÇÓúÊöÚúãóÇáö ãóÚúäóì ÇáÊøóËúäöíóÉö Ýöí ÇáÊøóßóÑøõÑö áöÃóäøó ÇáÊøóËúäöíóÉó Ãóæøóáõ ÇáÊøóßúÑöíÑö ÝóÌóÚóáó ÇáÊøóßóÑøõÑó áóÇÒöãðÇ áöáÊøóËúäöíóÉö ÇÏøöÚóÇÁð ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ëõãøó ÇÑúÌöÚö ÇáúÈóÕóÑó ßóÑøóÊóíúäö íóäúÞóáöÈú Åöáóíúßó ÇáúÈóÕóÑõ ÎÇÓöÆÇð æóåõæó ÍóÓöíÑñ [Çáúãáß: 4] ÝóÅöäøó ÇáúÈóÕóÑó áóÇ íóÑúÌöÚõ ÎóÇÓöÆðÇ ãöäú ÅöÚóÇÏóÉö äóÙúÑóÉò æóÇÍöÏóÉò Èóáö ÇáúãõÑóÇÏõ ãöäúåõ ÊóßúÑöíÑõ(22/232)
ÇáäøóÙóÑö¡ æóãöäúåõ Þóæúáõåõãú: áóÈøóíúßó æóÓóÚúÏóíúßó¡ æóÞóæúáõåõãú:
ÏóæóÇáóíúßó.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÚúäóì Ãóäú ÊóÞõæãõæÇ áöÍóÞøö Çááøóåö ãõÓúÊóÚöíäðÇ ÃóÍóÏõßõãú ÈöÕóÇÍöÈò áóåõ Ãóæú ãõäúÝóÑöÏðÇ ÈöäóÝúÓöåö ÝóÅöäøó ãöäú Ãóåúáö ÇáäøóÙóÑö ãóäú íóäúÔóØõ Åöáóíúåö ÈöÇáúãõÏóÇÑóÓóÉö ãóÇ áóÇ íõäóÔøöØõåõ ÈöÇáúÎóáúæóÉö. æóãöäúåõãú ãóäú ÍóÇáõåõ ÈöÚóßúÓö åóÐóÇ¡ ÝóáöåóÐóÇ ÇÞúÊóÕóÑó Úóáóì ãóËúäì æóÝõÑÇÏì áöÃóäøó ãóÇ ÒóÇÏó Úóáóì Ðóáößó áóÇ ÇÖúØöÑóÇÑó Åöáóíúåö.
æóÞóÏøóãó ãóËúäì áöÃóäøó ÇáöÇÓúÊöÚóÇäóÉó ÃóÚúæóäõ Úóáóì ÇáúÝóåúãö Ýóíóßõæäõ ÇáúãõÑóÇÏõ ÏóÝúÚó ÚóæóÇÆöÞö ÇáúæõÕõæáö Åöáóì ÇáúÍóÞøö ÈöÇáäøóÙóÑö ÇáÕøóÍöíÍö ÇáøóÐöí áóÇ íõÛóÇáöØõ Ýöíåö ÕóÇÍöÈõ åóæðì æóáóÇ ÔõÈúåóÉò æóáóÇ íóÎúÔóì Ýöíåö ÇáäøóÇÙöÑõ ÊóÔúäöíÚðÇ æóáóÇ ÓõãúÚóÉð¡ ÝóÅöäøó ÇáúÌóãóÇåöíÑó ÅöÐóÇ ÇÌúÊóãóÚóÊú áóãú íóÎúáõ ãõÌúÊóãóÚõåõãú ãöäú Ðöí åóæðì æóÐöí ÔõÈúåóÉò æóÐöí ãóßúÑò æóÐöí ÇäúÊöÝóÇÚò¡ æóåóÄõáóÇÁ- ÈöãóÇ íáÇÒã äóæóÇíóÇåõãú ãöäó ÇáúÎõÈúËö- ÊóÕúÍóÈõåõãú ÌõÑúÃóÉñ áóÇ ÊóÊúÑõßõ Ýöíåöãú æóÇÒöÚðÇ Úóäö ÇáúÈóÇØöáö æóáóÇ ÕóÏøðÇ Úóäö ÇáöÇÎúÊöáóÇÞö æóÇáÊøóÍúÑöíÝö áöáúÃóÞúæóÇáö ÈöÚóãúÏò Ãóæú ÎóØóÃò¡ æóáóÇ ÍóíóÇÁð íõåóÐøöÈõ ãöäú ÍöÏøóÊöåöãú Ýöí ÇáúÎöÕóÇãö æóÇáúÃóÐóì¡ Ëõãøó íóØöíÑõæäó ÈöÇáúÞóÇáóÉö æóÃóÚúãóÇáö Ãóåúáö ÇáÓøóÝóÇáóÉö.
ÝóáöáÓøóáóÇãóÉõ ãöäú åóÐöåö ÇáúÚóæóÇÆöÞö æóÇáÊøóÎóáøõÕõ ãöäú Êöáúßó ÇáúÈóæóÇÆöÞö ÇáÕøóÇÏøóÉö Úóäú ØóÑöíÞö ÇáúÍóÞøö Þöíáó åóäóÇ ãóËúäì æóÝõÑÇÏì ÝóÅöäøó ÇáúãóÑúÁó ÅöÐóÇ ÎóáóÇ ÈöäóÝúÓöåö ÚöäúÏó ÇáÊøóÃóãøõáö áóãú íóÑúÖó áóåóÇ ÈöÛóíúÑö ÇáäøõÕúÍö¡ æóÅöÐóÇ ÎóáóÇ ËóÇäöí ÇËúäóíúäö Ýóåõæó ÅöäøóãóÇ íóÎúÊóÇÑõ ËóÇäöíóåõ ÃóÚúáóÞó ÃóÕúÍóÇÈöåö Èöåö æóÃóÞúÑóÈóåõãú ãöäúåõ ÑóÃúíðÇ ÝóÓóáöãó ßöáóÇåõãóÇ ãöäú ÛöÔøö ÕóÇÍöÈöåö.
æóÍóÑúÝõ Ëõãøó áöáÊøóÑóÇÎöí Ýöí ÇáÑøõÊúÈóÉö áöÃóäøó ÇáÊøóÝóßøõÑó Ýöí ÃóÍúæóÇáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóåóãøõ Ýöí ÅöÕúáóÇÍö ÍóÇáö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ÇáúãõÚúÑöÖöíäó Úóäú ÏóÚúæóÊöåö¡ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÞöíóÇãö áöáøóåö ÝóÅöäøóåõãú áóÇ íóÃúÈóæúäóåõ.
æóÇáÊøóÝóßøõÑõ: ÊóßóáøõÝõ ÇáúÝößúÑö æóåõæó ÇáúÚöáúãõ¡ æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃóÝóáÇ ÊóÊóÝóßøóÑõæäó Ýöí ÇáúÃóäúÚóÇãö [50] .
æóÞóæúáõåõ: ãóÇ ÈöÕÇÍöÈößõãú ãöäú ÌöäøóÉò äóÝúíñ íõÚóáøöÞõ ÝöÚúáó ÊóÊóÝóßøóÑõæÇ Úóäö ÇáúÚóãóáö áöÃóÌúáö ÍóÑúÝö ÇáäøóÝúíö.
æóÇáúãóÚúäóì: Ëõãøó ÊóÚúáóãõæÇ äóÝúíó ÇáúÌõäõæäö Úóäú ÕóÇÍöÈößõãú¡ Ãóíú ÊóÚúáóãõæÇ ãóÖúãõæäó åóÐóÇ. ÝóÌõãúáóÉõ ãóÇ ÈöÕÇÍöÈößõãú ãöäú ÌöäøóÉò ãóÚúãõæáóÉñ áö ÊóÊóÝóßøóÑõæÇ. æóãóäú æóÞóÝó Úóáóì ÊóÊóÝóßøóÑõæÇ áóãú íõÊúÞöäö ÇáÊøóÝóßøõÑó.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÕøóÇÍöÈö: ÇáúãõÎóÇáöØõ ãõØáÞðÇ ÈÇáãæÇÝÞÉ æÈÇáãÎÇÕãÉ¡ æóåõæó ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáÊøóÈóÕøõÑö(22/233)
Ýöí ÎóáúÞöåö ßóÞóæúáö ÇáúÍóÌøóÇÌö Ýöí ÎõØúÈóÊöåö áöáúÎóæóÇÑöÌö «ÃóáóÓúÊõãú ÃóÕúÍóÇÈöí ÈöÇáúÃóåúæóÇÒö Íöíäó ÑõãúÊõãõ ÇáúÛóÏúÑó æóÇÓúÊóÈúØóäúÊõãõ ÇáúßõÝúÑó» íóÚúäöí ÝóáóÇ ÊóÎúÝóì Úóáóíøó ãóÞóÇÕöÏõßõãú. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáå ÊóÚóÇáóì: Ãóæóáóãú íóÊóÝóßøóÑõæÇ ãóÇ ÈöÕÇÍöÈöåöãú ãöäú ÌöäøóÉò Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [184] .
æóÇáÊøóÚúÈöíÑõ ÈöÕÇÍöÈößõãú ÅöÙúåóÇÑñ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö áöÃóäøó ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö Ãóäú íõÞóÇáó: ãóÇ Èöí ãöäú ÌóäøóÉò ÅöÐö ÇáúßóáóÇãõ ÌóÇÑò Úóáóì áöÓóÇäö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ. æóÝóÇÆöÏóÊõåõ ÇáÊøóäúÈöíåõ Úóáóì Ãóäøó ÍóÇáóåõ ãóÚúáõæãñ áóÏóíúåöãú áóÇ íóáúÊóÈöÓõ Úóáóíúåöãú áöÔöÏøóÉö ãõÎóÇáóØóÊöåö Èöåöãú ãõÎóÇáóØóÉð áóÇ ÊóÐóÑõ áöáúÌóåóÇáóÉö ãóÌóÇáðÇ Ýóåõãú ÚóÑóÝõæåõ æóäóÔóÃó Èóíúäóåõãú ÍóÊøóì ÌóÇÁóåõãú ÈöÇáúÍóÞøö ÝóåóÐóÇ ßóÞóæúáöåö: ÝóÞóÏú áóÈöËúÊõ Ýöíßõãú ÚõãõÑÇð ãöäú ÞóÈúáöåö ÃóÝóáÇ ÊóÚúÞöáõæäó [íõæäõÓ: 16] .
æóÇáöÇÞúÊöÕóÇÑõ Ýöí ÇáÊøóÝóßøõÑö ÇáúãóØúáõæÈö Úóáóì ÇäúÊöÝóÇÁö ÇáúÌöäøóÉö Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó åõæó Ãóäøó ÃóÕúáó ÇáúßõÝúÑö åõæó ÇáØøóÚúäõ Ýöí äõÈõæÁóÊöåö æóåõãú áóãøóÇ ØóÚóäõæÇ Ýöíåö ÞóÇáõæÇ: ãóÌúäõæäñ¡ æóÞóÇáõæÇ: ÓóÇÍöÑñ¡ æóÞóÇáõæÇ: ßóÇÐöÈñ.
ÝóÇÈúÊõÏöÆú Ýöí ÅöÑúÌóÇÚöåöãú Åöáóì ÇáúÍóÞøö ÈöäóÝúíö ÇáúÌöäøóÉö Úóäúåõ ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÃóÐúÚóäõæÇ Åöáóì Ãóäøóåõ ãöäó ÇáúÚõÞóáóÇÁö ÇäúÕóÑóÝó ÇáäøóÙóÑõ Åöáóì Ãóäøó ãöËúáó ãóÇ ÌóÇÁó Èöåö áóÇ íóÃúÊöí Èöåö ÅöáøóÇ ÚóÇÞöáñ æóåõãú ÅöäøóãóÇ ÇÈóÊóÏóÃõæÇ ÇÎúÊöáóÇÞóåõãú ÈöÃóäøóåõ ãóÌúäõæäñ ßóãóÇ ÌóÇÁó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ãóÇ ÃóäúÊó ÈöäöÚúãóÉö ÑóÈøößó ÈöãóÌúäõæäò [ÇáúÞóáóã: 2] Ýöí ÇáÓøõæÑóÉö ÇáËøóÇäöíóÉö äõÒõæáðÇ. æóÞóÇáó: æóãÇ ÕÇÍöÈõßõãú ÈöãóÌúäõæäò Ýöí ÇáÓøõæÑóÉ ÇáÓøóÇÈöÚóÉ [ÇáÊßæíÑ: 22] æóÐóáößó åõæó ÇáøóÐöí ÇÓúÊóãóÑøõæÇ Úóáóíúåö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Ëõãøó ÊóæóáøóæúÇ Úóäúåõ æóÞÇáõæÇ ãõÚóáøóãñ ãóÌúäõæäñ [ÇáÏøõÎÇä: 14] ÅöÐú ÏóÚúæóì ÇáúÌõäõæäö ÃóÑúæóÌõ Èóíúäó Ãóåúáö ãóßøóÉó áöÃóäøó ÇáúÌõäõæäó íóØúÑóÃõ Úóáóì ÇáúÅöäúÓóÇäö ÏóÝúÚóÉð Ýóáóãú íóÌöÏõæÇ ÊóÚöáøóÉð ÃóÞúÑóÈó áöáúÞóÈõæáö ãöäú ÏóÚúæóì Ãóäøóåõ ÇÚúÊóÑóÇåõ Ìõäõæäñ ßóãóÇ ÞóÇáóÊ ÚóÇÏñ áöåõæÏò Åöäú äóÞõæáõ ÅöáøóÇ ÇÚúÊóÑÇßó ÈóÚúÖõ ÂáöåóÊöäÇ ÈöÓõæÁò [åæÏ:
54] ¡ æóÞóÇáóÊú ËóãõæÏõ áöÕóÇáöÍò ÞóÏú ßõäúÊó ÝöíäÇ ãóÑúÌõæøðÇ ÞóÈúáó åóÐóÇ [åæÏ: 62] .
ÝóÈóÞöíóÊú ÏóÚúæóÇåõãú Ãóäøóåõ ÓóÇÍöÑñ æóÃóäøóåõ ßóÇåöäñ æóÃóäøóåõ ÔóÇÚöÑñ æóÃóäøóåõ ßóÇÐöÈñ (ÍóÇÔóÇåõ) . ÝóÃóãøóÇ ÇáÓøöÍúÑõ æóÇáúßöåóÇäóÉõ ÝóÓóåõáó äóÝúíõåõãóÇ ÈöäóÝúíö ÎóÕóÇÆöÕöåöãóÇ ÝóÃóãøóÇ ÇäúÊöÝóÇÁõ ÇáÓøöÍúÑö ÝóÈóíøöäñ áöÃóäøóåõ íóÍúÊóÇÌõ Åöáóì ãõÚóÇáóÌóÉö ÊóÚóáøõãò æóãõÒóÇæóáóÉò ØóæöíáóÉò æóÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Èóíúäó ÙóåúÑóÇäöíåöãú áóÇ íóÎúÝóì Úóáóíúåöãú ÃóãúÑõåõ¡ æóÃóãøóÇ ÇáÔøöÚúÑõ ÝóãóÓúÍóÊõåõ
ãóäúÝöíøóÉñ Úóäö ÇáúÞõÑúÂäö ßóãóÇ ÞóÇáó ÇáúæóáöíÏõ Èúäõ ÇáúãõÛöíÑóÉö¡ Ýóáóãú íóÈúÞó Ýöí ßöäóÇäóÉö ãóØóÇÚöäöåöãú ÅöáøóÇ ÒóÚúãõåõãú Ãóäøóåõ ßóÇÐöÈñ Úóáóì Çááøóåö¡ æóåóÐóÇ íÒíÝå Þóæúáå: ÈöÕÇÍöÈößõãú ÝóÅöäøóåõãú ÚóÑóÝõæåõ ÈöÑóÌóÇÍóÉö ÇáúÚóÞúáö æóÇáÕøöÏúÞö æóÇáúÃóãóÇäóÉö Ýöí ÔóÈöíÈóÊöåö æóßõåõæáóÊöåö ÝóßóíúÝó íõÕúÈöÍõ ÈóÚúÏó Ðóáößó ßóÇÐöÈðÇ ßóãóÇ ÞóÇáó ÇáäøóÖúÑõ Èúäõ ÇáúÍóÇÑöËö: ÝóáóãøóÇ ÑóÃóíúÊõãõ ÇáÔøóíúÈó Ýöí ÕõÏúÛóíúåö ÞõáúÊõãõ ÔóÇÚöÑñ(22/234)
Þõáú ãóÇ ÓóÃóáúÊõßõãú ãöäú ÃóÌúÑò Ýóåõæó áóßõãú Åöäú ÃóÌúÑöíó ÅöáøóÇ Úóáóì Çááøóåö æóåõæó Úóáóì ßõáøö ÔóíúÁò ÔóåöíÏñ (47)
æóÞõáúÊõãú ßóÇåöäñ æÞáÊã ãóÌúäõæä¡ ææ Çááå ãóÇ åõæó ÈÃæáÆßã. æóÅöÐóÇ ßóÇäó áóÇ íóßúÐöÈõ Úóáóì ÇáäøóÇÓö ÝóßóíúÝó íóßúÐöÈõ Úóáóì Çááøóåö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó åöÑóÞúáõ áöÃóÈöí ÓõÝúíóÇäó æóÞóÏú ÓóÃóáóåõ:
åóáú ÌóÑøóÈúÊõãú Úóáóíúåö ßóÐöÈðÇ ÞóÈúáó Ãóäú íóÞõæáó ãóÇ ÞóÇáó¿ ÞóÇáó ÃóÈõæ ÓõÝúíóÇäó: áóÇ. ÞóÇáó: ÝóÞóÏú ÚóáöãúÊó Ãóäøóåõ áóãú íóßõäú áöíóÊúÑõßó ÇáúßóÐöÈó Úóáóì ÇáäøóÇÓö æóíóßúÐöÈó Úóáóì Çááøóåö.
æóãöäú ÃóÌúáö åóÐóÇ ÇáÊøóÏóÑøõÌö ÇáøóÐöí Øõæöíó ÊóÍúÊó ÌõãúáóÉö ãóÇ ÈöÕÇÍöÈößõãú ãöäú ÌöäøóÉò ÃóÚúÞóÈó Ðóáößó ÈöÍóÕúÑö ÃãÑå Ýöí ÇáäÐÑÇÊ ÈöÞõÑúÈö ÚóÐóÇÈò æóÇÞöÚò¡ Ãóíú Ýöí ÇáäøöÐóÇÑóÉö æóÇáÑøöÓóÇáóÉö ÇáÕøóÇÏöÞóÉö.
ÞóÇáó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : Ãóíú ãöËúáõ åóÐöåö ÇáÏøóÚúæóì áóÇ íóÊóÕóÏøóì áóåóÇ ÅöáøóÇ ÑóÌõáóÇäö: ÅöãøóÇ ãóÌúäõæäñ áóÇ íõÈóÇáöí ÈöÇÝúÊöÖóÇÍöåö ÅöÐóÇ ØõæáöÈó ÈöÇáúÈõÑúåóÇäö¡ æóÅöãøóÇ ÚóÇÞöáñ ÑóÇÌöÍõ ÇáúÚóÞúáö áóÇ íóÏøóÚöí ãöËúáóåõ ÅöáøóÇ ÈóÚúÏó ÕöÍøóÊöåö ÈöÇáúÍõÌøóÉö¡ æóÅöáøóÇ ÝóãóÇ íõÌúÏöí ÇáúÚóÇÞöáõ ÏóÚúæóì ÔóíúÁò áóÇ ÈóíøöäóÉó Úóáóíúåö æóÞóÏú ÚóáöãúÊõãú Ãóäøó ãõÍóãøóÏðÇ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÇ Èöåö ãöäú ÌöäøóÉò Èóáú ÚóáöãúÊõãõæåõ ÃóÑúÌóÍó ÞõÑóíúÔò ÚóÞúáðÇ æóÃóÑúÒóäóåõãú ÍöáúãðÇ æóÃóËúÞóÈóåõãú ÐöåúäðÇ æóÂÕóáóåõãú ÑóÃúíðÇ æóÃóÕúÏóÞóåõãú ÞóæúáðÇ æóÃóÌúãóÚóåõãú áöãóÇ íõÍúãóÏõ Úóáóíúåö ÇáÑøöÌóÇáõ ÝóßóÇäó ãóÙöäøóÉð áöÃóäú ÊóÙõäøõæÇ Èöåö ÇáúÎóíúÑó æóÊõÑóÌøöÍõæÇ Ýöíåö ÌóÇäöÈó ÇáÕøöÏúÞö Úóáóì ÇáúßóÐöÈö» ÇåÜ.
ÝóÇáúÞóÕúÑõ ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏõ ãöäú Åöäú åõæó ÅöáøóÇ äóÐöíÑñ áóßõãú ÞóÕúÑõ ãóæúÕõæÝò Úóáóì ÕöÝóÉò ÞóÕúÑðÇ ÅöÖóÇÝöíøðÇ¡ Ãóíú åõæó ãóÞúÕõæÑñ Úóáóì ÕöÝóÉö ÇáäøöÐóÇÑóÉö áóÇ ÊóÍõæãõ Íóæúáóåõ ÇáúÃóæúÕóÇÝõ ÇáøóÊöí áóãóÒúÊõãõæåõ ÈöåóÇ.
æóãóÚúäóì Èóíúäó íóÏóíú ÚóÐÇÈò ÇáúÞõÑúÈõ¡ Ãóíú ÞõÑúÈó ÇáúÍõÕõæáö ÝóíóÞúÊóÖöí ÇáúÞóÈúáöíøóÉó¡ Ãóíú ÞóÈúáó ÚóÐóÇÈò¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ ÚóÐóÇÈ ÇáúÂÎöÑóÉ.
[47]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 47]
Þõáú ãóÇ ÓóÃóáúÊõßõãú ãöäú ÃóÌúÑò Ýóåõæó áóßõãú Åöäú ÃóÌúÑöíó ÅöáÇøó Úóáóì Çááøóåö æóåõæó Úóáì ßõáøö ÔóíúÁò ÔóåöíÏñ (47)
åóÐóÇ ÇÓúÊöÞúÕóÇÁñ áöÈóÞóÇíóÇ ÔõÈóåö ÇáÊøóßúÐöíÈö áöÏóÍúÖöåóÇ ÓóæóÇÁð ãöäúåóÇ ãóÇ ÊóÚóáøóÞõæÇ Èöåö ãöäú äóÍúæö Þóæúáöåöãú:
ßóÇåöäñ æóÔóÇÚöÑñ æóãóÌúäõæäñ æóãóÇ áóãú íóÏøóÚõæåõ æóáóßöäøóåõ ÞóÏú íóÎúØõÑõ ÈöÈóÇáö æóÇÍöÏò ãöäúåõãú Ãóäú íóÒúÚõãõæÇ Ãóäøóåõ íõÑöíÏ ÈöåóÐöåö ÇáÏÚúæóÉ äóÝúÚðÇ áöäóÝúÓöåö íóßõæäõ ÃóÌúÑðÇ áóåõ Úóáóì ÇáÊøóÚúáöíãö æóÇáúÅöÑúÔóÇÏö.
æóåõãú áóãøóÇ ÇÏøóÚóæúÇ Ãóäøóåõ ÓóÇÍöÑñ Ãóæú Ãóäøóåõ ÔóÇÚöÑñ Ãóæú Ãóäøóåõ ßóÇåöäñ áóÒöãó ãöäú ÏóÚúæóÇåõãú Ãóäøóåõ íóÊóÚóÑøóÖõ(22/235)
áöÌóÇÆöÒóÉö ÇáÔøóÇÚöÑö¡ æóÍõáúæóÇäö ÇáúßóÇåöäö ÝóáóãøóÇ äõÝöíóÊú Úóäúåõ Êöáúßó ÇáúÎöáóÇáõ áóãú íóÈúÞó áóåõãú Ýöí ÇáúßöäóÇäóÉö Óóåúãõ ØóÚúäò¡ ÅöáøóÇ Ãóäú íóÒúÚõãõæÇ Ãóäøóåõ íóØúáõÈõ ÃóÌúÑðÇ Úóáóì ÇáúÅöÑúÔóÇÏö ÝóÞöíáó áóåõãú: ãóÇ ÓóÃóáúÊõßõãú ãöäú ÃóÌúÑò Ýóåõæó áóßõãú Åöäú ßóÇäó Èößõãú Ùóäøõ ÇäúÊöÝóÇÚöí ãöäúßõãú ÈöãóÇ ÏóÚóæúÊõßõãú Åöáóíúåö¡ ÝóãóÇ ßóÇäó áöí ãöäú ÃóÌúÑò Úóáóíúåö ÝóÎõÐõæåõ.
æóåóÐöåö ØóÑöíÞóÉñ ÈóÏöíÚóÉñ Ýöí ÇáúßöäóÇíóÉö ÇáÊøóåóßøõãöíøóÉö Úóäú ÚóÏóãö ÇäúÊöÝóÇÚöåö ÈöãóÇ íóÏúÚõæåõãú Åöáóíúåö ÈöÃóäú íõÝúÑóÖó ßóÇáúæóÇÞöÚö Ëõãøó íõÑóÊøóÈó Úóáóíúåö ÇáöÇäúßöÝóÇÝõ Úóäúåõ æóÑóÏøõ ãóÇ ÝóÇÊó ãöäúåõ áöíõÝúÖöíó ÈöÐóáößó Åöáóì ÇáúÈóÑóÇÁóÉö ãöäúåõ æóãöäó ÇáÊøóÚóÑøõÖö áóåõ¡ Ýóåöíó ßöäóÇíóÉñ ÑóãúÒöíøóÉñ æóÃóäøóåõãú íóÚúáóãõæäó Ãóäøóåõ áóãú íóÓúÃóáúåõãú ÃóÌúÑðÇ Þõáú ãóÇ ÃóÓúÆóáõßõãú Úóáóíúåö ãöäú ÃóÌúÑò æóãÇ ÃóäóÇ ãöäó ÇáúãõÊóßóáøöÝöíäó Åöäú åõæó ÅöáøóÇ ÐößúÑñ áöáúÚÇáóãöíäó [Õ: 86¡ 87] Ãóæú Åöäú ßõäúÊõ ÓóÃóáúÊõßõãú ÃóÌúÑðÇ ÝóáóÇ ÊõÚúØõæäöíåö¡ æóÅöäú ßõäúÊõãú ÃóÚúØóíúÊõãú ÔóíúÆðÇ ÝóÇÓúÊóÑöÏøõæåõ¡ Ýóßõäøöíó ÈöåóÐóÇ ÇáÔøóÑúØö ÇáúãõÍóÞøóÞö ÇäúÊöÝóÇÄõåõ ÚöäúÏó ÇäúÊöÝóÇÁö Ãóäú íóßõæäó ØóÇáöÈðÇ ÃóÌúÑðÇ ãöäúåõãú Úóáóì ÍóÏøö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäú ßõäúÊõ ÞõáúÊõåõ ÝóÞóÏú ÚóáöãúÊóåõ [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 116] .
æóåóÐóÇ ãóÇ ÕóÑøóÍó Èöåö ÚóÞöÈóåõ ãöäú Þóæúáöåö Åöäú ÃóÌúÑöíó ÅöáøóÇ Úóáóì Çááøóåö¡ ÝóÌöíÁó ÈöÇáÔøóÑúØö ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãóÇÖöí áöíóÏõáøó Úóáóì ÇäúÊöÝóÇÁö Ðóáößó Ýöí ÇáúãóÇÖöí Ýóíóßõæäõ ÇäúÊöÝóÇÄõåõ Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÃóÌúÏóÑó Úóáóì Ãóäøó æõÞõæÚóåõ Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáÔøóÑúØö íóÞúÖöí ÈöÇäúÊöÝóÇÆöåö Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÃóíúÖðÇ. æóåóÐóÇ ÌóÇÑò ãóÌúÑóì ÇáÊøóÍóÏøöí áöÃóäøóåõ áóæú ßóÇäó áöÌóãóÇÚóÊöåöãú Ãóæú ÂÍóÇÏöåöãú Úöáúãñ ÈöÃóäøóåõ ØóáóÈó ÃóÌúÑðÇ ãöäúåõãú áóÌóÇÑõæÇ Íöíäó åóÐóÇ ÇáÊøóÍóÏøöí ÈöãõßóÇÝóÍóÊöåö æóØóÇáóÈõæåõ ÈöÑóÏøöåö Úóáóíúåöãú.
æóíóäúÊóÞöáõ ãöäú åóÐóÇ Åöáóì ÊÚíä Ãóäøó ãóÇ ÏóÚóÇåõãú Åöáóíúåö áóÇ íóäúÊóÝöÚõ Èöåö ÛóíúÑõåõãú ÈöÇáäøóÌóÇÉö ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö¡ æóÞóÏú ÊóßóÑøóÑó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÇáÊøóÈóÑøõÄõ ãöäú Ãóäú íóßõæäó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íõÑöíÏõ ãöäúåõãú ÃóÌúÑðÇ Ãóæú íóÊóØóáøóÈõ äóÝúÚðÇ áöÃóäøó ÇäúÊöÝóÇÁó Ðóáößó ãóÇ íõáóÇÞöíåö ãöäó ÇáúÚóäóÇÁö Ýöí ÇáÏøóÚúæóÉö Ïóáöíáõ Ãóäøóåõ ãóÃúãõæÑñ ÈöÐóáößó ãöäó Çááøóåö áóÇ íõÑöíÏõ ÌóÒóÇÁð ãöäúåõãú.
æóãóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÔóÑúØöíøóÉð¡ æãöäú ÃóÌúÑò ÈóíóÇäðÇ áöÅöÈúåóÇãö ãóÇ æóÌõãúáóÉõ Ýóåõæó áóßõãú ÌóæóÇÈó ÇáÔøóÑúØö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ãóÇ äóÇÝöíóÉð. æóÊóßõæäó ãöäú áöÊóæúßöíÏö Úõãõæãö ÇáäøóßöÑóÉö Ýöí ÇáäøóÝúíö¡ æóÊóßõæäó ÇáúÝóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: Ýóåõæó áóßõãú ÊóÝúÑöíÚðÇ Úóáóì äóÝúíö ÇáúÃóÌúÑö¡ æóÖóãöíÑõ «åõæó» ÚóÇÆöÏðÇ Úóáóì ÇáúÞõÑúÂäö ÇáúãóÝúåõæãö ãöäó ÇáúãóÞóÇãö æóãöäú ÊóÞóÏøõãö Þóæúáöåö: æóÅöÐÇ ÊõÊúáì Úóáóíúåöãú ÂíÇÊõäÇ ÈóíøöäÇÊò [ÓÈÃ: 43] Ãóíú ÝóåóÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäõ áöÝóÇÆöÏóÊößõãú áóÇ áöÝóÇÆöÏóÊöí áöÃóäøó Þóæúáóåõ: ãóÇ ÓóÃóáúÊõßõãú ãöäú ÃóÌúÑò íõÝöíÏõ Ãóäú áóÇ ÝóÇÆöÏóÉó áóåõ Ýöí åóÐöåö ÇáÏøóÚúæóÉö. æóíóßõæäõ ãóÚúäóì ÇáúÂíóÉö äóÙöíÑó ãóÚúäóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Þõáú ãóÇ ÃóÓúÆóáõßõãú Úóáóíúåö ãöäú ÃóÌúÑò æóãÇ ÃóäóÇ ãöäó ÇáúãõÊóßóáøöÝöíäó Åöäú åõæó ÅöáøóÇ ÐößúÑñ áöáúÚÇáóãöíäó [Õ: 86¡ 87] .(22/236)
Þõáú Åöäøó ÑóÈøöí íóÞúÐöÝõ ÈöÇáúÍóÞøö ÚóáøóÇãõ ÇáúÛõíõæÈö (48)
æóÇáúÃóÌúÑõ ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áöíóÌúÒöíóßó ÃóÌúÑó ãóÇ ÓóÞóíúÊó áóäÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÞóÕóÕö [25] .
æóÌõãúáóÉõ Åöäú ÃóÌúÑöíó ÅöáøóÇ Úóáóì Çááøóåö ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ ÌóæóÇÈðÇ áöÓõÄóÇáò ãõÞóÏøóÑò Ãóäú íóÓúÃóáó
ÇáÓøóÇãöÚõ: ßóíúÝó áóÇ íóßõæäõ áóåõ Úóáóì ãóÇ ÞóÇãó Èöåö ÃóÌúÑñ¡ ÝóÃõÌöíÈó ÈöÃóäøó ÃóÌúÑóåõ ãóÖúãõæäñ æóÚóÏóåõ Çááøóåõ Èöåö áöÃóäøóåõ ÅöäøóãóÇ íóÞõæãõ ÈöÚóãóáò áöãóÑúÖóÇÊöåö æóÇãúÊöËóÇáö ÃóãúÑöåö ÝóÚóáóíúåö ÃóÌúÑõåõ.
æóÍóÑúÝõ Úóáóì íóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõ ÍóÞøõ Çááøóåö æóÐóáößó ÈöÇáäøóÙóÑö Åöáóì æóÚúÏöåö ÇáÕøóÇÏöÞö¡ Ëõãøó Ðóíøóáó Ðóáößó ÈöÇÓúÊöÔúåóÇÏö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Úóáóì ÈóÇØöäöåö æóäöíøóÊöåö ÇáøóÊöí åöíó ãöäú ÌõãúáóÉö ÇáúßóÇÆöäóÇÊö ÇáøóÊöí Çááøóåõ ÔóåöíÏñ ÚóáóíúåóÇ¡ æóÚóáöíãñ ÈöÎóÝóÇíóÇåóÇ Ýóåõæó ãöäú ÈóÇÈö: Þõáú ßóÝì ÈöÇááøóåö ÔóåöíÏÇð Èóíúäöí æóÈóíúäóßõãú [ÇáÑøóÚúÏ: 43] Ãóíú æóåõæó ÔóÇåöÏñ Úóáóì Ðóáößó ßõáøöåö.
æóÇáúÃóÌúÑõ: ÚöæóÖñ äóÇÝöÚñ Úóáóì Úóãóáò ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ãóÇáðÇ Ãóæú ÛóíúÑóåõ.
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò æóÍóÝúÕñ íóÇÁó ÃóÌúÑöíó ãóÝúÊõæÍóÉð. æóÞóÑóÃóåóÇ ÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÃóÈõæ ÈóßúÑò æóÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ ÓóÇßöäóÉð¡ æóåõãóÇ æóÌúåóÇäö ãöäú æõÌõæåö íóÇÁö ÇáúãõÊóßóáøöãö Ýöí ÇáúÅöÖóÇÝóÉ.
[48]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 48]
Þõáú Åöäøó ÑóÈøöí íóÞúÐöÝõ ÈöÇáúÍóÞøö ÚóáÇøóãõ ÇáúÛõíõæÈö (48)
áóÇ ÌóÑóãó ÅöÐö ÇäúÊóåóì ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáõ æóÇáúãõÌóÇÏóáóÉõ Ãóäú íõäúÊóÞóáó Åöáóì ÇáäøöÏóÇÁö Èóíúäó ÙóåúÑóÇäöíåöãú ÈöÙõåõæÑö ÇáúÍóÞøö ÝóíõÓúÊóÛúäóì Úóäú ãõÌóÇÏóáóÊöåöãú.
æóÃõÚöíÏó ÝöÚúáõ Þõáú áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúãóÞõæáö ßóãóÇ ÃóÔóÑúäóÇ Åöáóíúåö ÂäöÝðÇ.
æóÇáÊøóÃúßöíÏõ áöÊóÍúÞöíÞö åóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑö.
æóÇáÊøóÚúÈöíÑõ Úóäö ÇÓúãö Çááøóåö ÈöáóÝúÙö ÇáÑøóÈøö æóÅöÖóÇÝóÊõåõ Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúãõÊóßóáøöãö áöáúÅöÔóÇÑóÉö Ãóäøó ÇáúÍóÞøó Ýöí ÌóÇäöÈöåö æóÃóäøóåõ ÊóÃúíöíÏñ ãöäú ÑóÈøöåö ÝóÅöäøó ÇáÑøóÈøó íóäúÕõÑõ ãóÑúÈõæÈóåõ æóíõÄóíøöÏõåõ. ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÑøõÈõæÈöíøóÉö åõäóÇ ÑõÈõæÈöíøóÉõ ÇáúæóáóÇÁö æóÇáöÇÎúÊöÕóÇÕö áóÇ ãõØúáóÞõ ÇáÑøõÈõæÈöíøóÉö áöÃóäøóåóÇ ÊóÚõãøõ ÇáäøóÇÓó ßõáøóåõãú.
æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö Úóáóì ÇáúãõÓúäóÏö ÇáúÝöÚúáöíøö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕö Ïõæäó ÇáÊøóÞóæøöí áöÃóäøó ÊóÞóæøöíó ÇáúÌõãúáóÉö ÍóÕóáó ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóÃúßöíÏö. æóåóÐóÇ ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕõ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÇ Ýöí íóÞúÐöÝõ(22/237)
Þõáú ÌóÇÁó ÇáúÍóÞøõ æóãóÇ íõÈúÏöÆõ ÇáúÈóÇØöáõ æóãóÇ íõÚöíÏõ (49)
ÈöÇáúÍóÞøö ãöäú ãóÚúäóì: ÇáäøóÇÕöÑö áöí Ïõæäóßõãú ÝóãóÇÐóÇ íóäúÝóÚõßõãõ ÇÚúÊöÒóÇÒõßõãú ÈöÃóãúæóÇáößõãú æóÃóæúáóÇÏößõãú æóÞõæøóÊößõãú.
æóÇáúÞóÐúÝ: ÅöáúÞóÇÁ ÔóíúÁ ãöäó ÇáúíóÏö¡ æóÃõØúáöÞó Úóáóì ÅöÙúåóÇÑö ÇáúÍóÞøö ÞóÐúÝñ Úóáóì ÓóÈöíáö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö¡ ÔóÈøóåó ÅöÚúáóÇäó ÇáúÍóÞøö ÈöÅöáúÞóÇÁö ÇáúÍóÌóÑö æóäóÍúæöåö. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÑóÈøöí íóÞúÐöÝõßõãú ÈöÇáúÍóÞøö.
Ãóæú åõæó ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Þóæúáöåö: Èóáú äóÞúÐöÝõ ÈöÇáúÍóÞøö Úóáóì ÇáúÈÇØöáö [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 18] æÚóáì ßõáøò Ýóåõæó ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáÊøóåúÏöíÏö æóÇáÊøóÎúæöíÝö ãöäú äóÕúÑö Çááøóåö ÇáúãõÄúãöäöíäó Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó.
æóÊóÎúÕöíÕõ æóÕúÝö ÚóáøóÇãõ ÇáúÛõíõæÈö ãöäú Èóíúäö ÇáúÃóæúÕóÇÝö ÇáúÅöáóåöíøóÉö áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøóåõ ÚóÇáöãñ ÈöÇáäøóæóÇíóÇ¡ æóÃóäøó ÇáúÞóÇÆöáó íóÚúáóãõ Ðóáößó ÝóÇáøóÐöí íóÚúáóãõ åóÐóÇ áóÇ íÌÊÑìÁ Úóáóì Çááøóåö ÈöÇÏøöÚóÇÆöåö ÈóÇØöáðÇ Ãóäøóåõ ÃóÑúÓóáóåõ Åöáóíúßõãú¡ ÝóÇáúÅöÚúáóÇãõ ÈöåóÐöåö ÇáÕøöÝóÉö åõäóÇ íõÔúÈöåõ ÇÓúÊöÚúãóÇáó ÇáúÎóÈóÑö Ýöí áóÇÒöãö ÝóÇÆöÏóÊöåö æóåõæó ÇáúÚöáúãõ ÈöÇáúÍõßúãö ÇáúÎóÈóÑöíøö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãóÚúäóì: íóÞúÐöÝõ ÈöÇáúÍóÞøö íõÑúÓöáõ ÇáúæóÍúíó¡ Ãóíú Úóáóì ãóäú íóÔóÇÁõ ãöäú ÚöÈóÇÏöåö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íõáúÞöí ÇáÑøõæÍó ãöäú ÃóãúÑöåö Úóáì ãóäú íóÔÇÁõ ãöäú ÚöÈÇÏöåö [ÛóÇÝöÑ: 15] æóíóßõæäó Þóæúáõåõ ÚóáøóÇãõ ÇáúÛõíõæÈö ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì Ãóäøóåõ ÃóÚúáóãõ ÍóíúËõ íóÌúÚóáõ ÑöÓóÇáóÇÊöåö áöÃóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó ßóÇäõæÇ íóÞõæáõæäó:
áóæúáóÇ ÃõäúÒöáóÊú ÚóáóíúäóÇ ÇáúãóáóÇÆößóÉõ Ïõæäó ãõÍóãøóÏò.
æóÇÑúÊóÝóÚó ÚóáøóÇãõ Úóáóì Ãóäøóåõ ÎóÈóÑõ ãõÈúÊóÏóÃò ãóÍúÐõæÝò¡ Ãóíú åõæó ÚóáøóÇãõ ÇáúÛõíõæÈö¡ Ãóæú Úóáóì Ãóäøóåõ äóÚúÊñ áöÇÓúãö Åöäøó ÅöãøóÇ ãóÞúØõæÚñ¡ æóÅöãøóÇ áöãõÑóÇÚóÇÉö ãóÍóáøö ÇÓúãö Åöäøó ÍóíúËõ ÅöäøóåóÇ ÇÓúÊóæúÝóÊú ÎóÈóÑóåóÇ áöÃóäøó Íõßúãó ÇáÕøöÝóÉö Íõßúãõ ÚóØúÝö ÇáäøóÓóÞö ÚöäúÏó ÃóßúËóÑö ÇáäøõÍóÇÉö æóåõæó ÇáúÍóÞøõ. æóÞóÇáó ÇáúÝóÑøóÇÁõ: ÑóÝúÚõ ÇáöÇÓúã Ýöí ãËá åóÐóÇ åõæó ÛóÇáöÈõ ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö. æóãöËúáõåõ ÈöÇáúÈóÏóáö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó Ðáößó áóÍóÞøñ ÊóÎÇÕõãõ Ãóåúáö ÇáäøóÇÑö [Õ: 64] .
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÇáúÛõíõæÈö ÈöÖóãøö ÇáúÛóíúäö. æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÈóßúÑò æóÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ ÈößóÓúÑö ÇáúÛóíúäö ßóãóÇ ÌóÇÁó ÇáúæóÌúåóÇäö Ýöí ÈóÇÁ «ÈíõæÊ» .
[49]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 49]
Þõáú ÌÇÁó ÇáúÍóÞøõ æóãÇ íõÈúÏöÆõ ÇáúÈÇØöáõ æóãÇ íõÚöíÏõ (49)
ÃõÚöíÏó ÝöÚúáõ Þõáú áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúãóÞõæáö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ.
æóÌõãúáóÉõ Þõáú ÌÇÁó ÇáúÍóÞøõ ÊóÃúßöíÏñ áöÌõãúáóÉö Þõáú Åöäøó ÑóÈøöí íóÞúÐöÝõ ÈöÇáúÍóÞøö [ÓÈÃ: 48] ÝóÅöäøó ÇáúÍóÞøó(22/238)
Þõáú Åöäú ÖóáóáúÊõ ÝóÅöäøóãóÇ ÃóÖöáøõ Úóáóì äóÝúÓöí æóÅöäö ÇåúÊóÏóíúÊõ ÝóÈöãóÇ íõæÍöí Åöáóíøó ÑóÈøöí Åöäøóåõ ÓóãöíÚñ ÞóÑöíÈñ (50)
ÞóÏú ÌóÇÁó ÈöäõÒõæáö ÇáúÞõÑúÂäö æóÏóÚúæóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö. æóÚóØóÝó æóãÇ íõÈúÏöÆõ ÇáúÈÇØöáõ æóãÇ íõÚöíÏõ Úóáóì ÌÇÁó ÇáúÍóÞøõ áöÃóäøóåõ ÅöÐóÇ ÌóÇÁó ÇáúÍóÞøõ ÇäúÞóÔóÚó ÇáúÈóÇØöáõ ãöäó ÇáúãóæúÖöÚö ÇáøóÐöí Íóáøó Ýöíåö ÇáúÍóÞøõ.
æíõÈúÏöÆõ ãõÖóÇÑöÚõ ÃóÈúÏóÃó ÈöåóãúÒóÉò Ýöí Ãóæøóáöåö æóåóãúÒóÉò Ýöí ÂÎöÑöåö æóÇáúåóãúÒóÉõ ÇáøóÊöí Ýöí Ãóæøóáöåö áöáÒøöíóÇÏóÉö ãöËúáõ åóãúÒóÉö: ÃóÌóÇÁó¡ æóÃóÓúÑóì. æóÅöÓúäóÇÏõ ÇáúÅöÈúÏóÇÁö æóÇáúÅöÚóÇÏóÉö Åöáóì ÇáúÈóÇØöáö ãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ Ãóæö ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ.
æóãóÚúäóì ãóÇ íõÈúÏöÆõ ÇáúÈÇØöáõ æóãÇ íõÚöíÏõ ÇáúßöäóÇíóÉõ Úóäö ÇÖúãöÍúáóÇáöåö æóÒóæóÇáöåö æóåõæó ãóÇ ÚóÈøóÑó Úóäúåõ ÈöÇáÒøõåõæÞö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÇáúÈÇØöáó ßÇäó ÒóåõæÞÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö [81] . æóÐóáößó Ãóäøó ÇáúãóæúÌõæÏó ÇáøóÐöí Êóßõæäõ áóåõ ÂËóÇÑñ ÅöãøóÇ Ãóäú Êóßõæäó ÂËóÇÑõåõ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉð Ãóæú ãõÚóÇÏóÉð ÝóÅöÐóÇ áóãú íóßõäú áóåõ ÅöÈúÏóÇÁñ æóáóÇ
ÅöÚóÇÏóÉñ Ýóåõæó ãóÚúÏõæãñ æóÃóÕúáõåõ ãóÃúÎõæÐñ ãöäú ÊóÕóÑøõÝö ÇáúÍóíøö Ýóíóßõæäõ ãóÇ íõÈúÏöÆõ æóãóÇ íõÚöíÏõ ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇáúåóáóÇßö ßóãóÇ ÞóÇáó ÚõÈóíúÏõ Èúäõ ÇáúÃóÈúÑóÕö:
ÃóÝúÞóÑó ãöäú Ãóåúáöåö ÚóÈöíÏõ ... ÝóÇáúíóæúãó áóÇ íõÈúÏöí æóáóÇ íõÚöíÏõ
(íóÚúäöí äóÝúÓóåõ) .
æóíóÞõæáõæäó ÃóíúÖðÇ: ÝáóÇä ãóÇ íÈÏìÁ æóãóÇ íõÚöíÏõ¡ Ãóíú ãóÇ íóÊóßóáøóãõ ÈöÈóÇÏöÆóÉò æóáóÇ ÚóÇÆöÏóÉò¡ Ãóíú áóÇ íóÑúÊóÌöáõ ßóáóÇãðÇ æóáóÇ íõÌöíÈõ Úóäú ßóáóÇãö ÛóíúÑöåö. æóÃóßúËóÑõ ãóÇ íÓúÊóÚúãá ÝÚá (ÃÈÏÃ) ÇáúãóåúãõæÒõ Ãóæøóáõåõ ãóÚó ÝöÚúáö (ÃóÚóÇÏó) ãõÒúÏóæöÌóíúäö Ýöí ÅöËúÈóÇÊò Ãóæú äóÝúíò¡ æóÞóÏú ÊÞÏã Þóæúáå ÊóÚóÇáóì: Ãóæóáóãú íóÑóæúÇ ßóíúÝó íõÈúÏöÆõ Çááøóåõ ÇáúÎóáúÞó Ëõãøó íõÚöíÏõåõ Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáÚäßÈæÊ [19] .
[50]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 50]
Þõáú Åöäú ÖóáóáúÊõ ÝóÅöäøóãÇ ÃóÖöáøõ Úóáì äóÝúÓöí æóÅöäö ÇåúÊóÏóíúÊõ ÝóÈöãÇ íõæÍöí Åöáóíøó ÑóÈøöí Åöäøóåõ ÓóãöíÚñ ÞóÑöíÈñ (50)
áóãøóÇ ÌóÑóì ÐößúÑõ ÇáúÍóÞøö æóÇáúÈóÇØöáö æóßóÇäõæÇ íóÒúÚõãõæäó ãöäú ãóÌúãõæÚö ÃóÞúæóÇáöåöãú Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ ÛóíúÑõ ÕóÇÏöÞò Ýöí ÏóÚúæóì ÇáÑøöÓóÇáóÉö ãöäó Çááøóåö ßóÇäóÊú ÃóÞúæóÇáõåõãú ÊóÞúÊóÖöí ÒóÚúãóåõãú ÅöíøóÇåõ Úóáóì ÖóáóÇáò æóßóÇäó ÇáÑøóÏøõ Úóáóíúåöãú ÞóÇØöÚðÇ ÈöÃóäøóåõ Úóáóì åõÏðì ÈöÞóæúáöåö: Þõáú ÌÇÁó ÇáúÍóÞøõ æóãÇ íõÈúÏöÆõ ÇáúÈÇØöáõ æóãÇ íõÚöíÏõ [ÓÈÃ: 49] ÇäúÊóÞóáó åõäóÇ Åöáóì ãõÊóÇÑóßóÉö ÌöÏóÇáöåöãú æóÊóÑúßöåöãú æóÔóÃúäöåöãú áöÞöáøóÉö ÌóÏúæóì ãõÑóÇÌóÚóÊöåöãú.
æóåóÐóÇ ãóÍúÖóÑñ ÎóÇÕøñ æóØóíøõ ÈöÓóÇØö ãóÌúáöÓò æóÇÍöÏò¡ ÝóáóÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõ íóÓúÊóãöÑøõ Úóáóì ÊóÑúßö(22/239)
ãõÌóÇÏóáóÊöåöãú áöÃóäøó ÇáúæóÇÞöÚó íõäóÇÝöí Ðóáößó ÝóÞóÏú äóÒóáó ÇáúÞõÑúÂäõ ÈóÚúÏó Ðóáößó ØóæöíáðÇ ãõÔúÊóãöáðÇ Úóáóì ÏóÚúæóÊöåöãú æóÊóÍúÐöíÑöåöãú æóÅöäúÐóÇÑöåöãú.
æóÕöíÛóÉõ ÇáúÞóÕúÑö ÇáøóÊöí Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÅöäøóãÇ ÃóÖöáøõ Úóáì äóÝúÓöí áöÞóÕúÑö ÇáÖøóáóÇáö ÇáúãóÝúÑõæÖö¡ Ãóíú Úóáóì äóÝúÓöí áóÇ Úóáóíúßõãú áöÃóäøóåõãú ßóÇäõæÇ íõÍóÇæöáõæäó Ãóäú íõÞúáöÚó ÚóãøóÇ ÏóÚóÇåõãú Åöáóíúåö æóáóãú íóÞúÊóÕöÑõæÇ Úóáóì ÕõÏõæÏöåöãú.
æóÊóÚúÏöíóÉõ ÃóÖöáøõ ÈöÍóÑúÝö Úóáì ÊóÊóÖóãøóäõ ÇÓúÊöÚóÇÑóÉð ãóßúäöíøóÉð ÅöÐú ÔóÈøóåó ÇáÖøóáóÇáó ÈöÌóÑöíÑóÉò Úóáóíúåö ÝóÚóÏøóÇåõ ÈöÇáúÍóÑúÝö ÇáÔøóÇÆöÚö ÇÓúÊöÚúãóÇáõåõ Ýöí ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÇáúãõßúÑóåö ÚóáóíúåóÇ ÛóíúÑö ÇáúãõáóÇÆöãóÉö¡ ÚóßúÓó ÇááøóÇãö¡ æóÐößúÑõ ÍóÑúÝö ÇáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö ÊóÎúíöíáñ áöáúãóßúäöíøóÉö æóáóÇ íõÞóÇáõ: Öõãøöäó ÃóÖöáøõ ãóÚúäóì ÃóÌúäöí¡ áöÃóäøó ÖóáóáúÊõ ÇáøóÐöí åõæó ÝöÚúáõ ÇáÔøóÑúØö ÇáúãóÝúÑõæÖõ ÛóíúÑõ ãõÖóãøóäò ãóÚúäóì ÝöÚúáò ÂÎóÑó.
æóÃóãøóÇ Þóæúáõåõ: æóÅöäö ÇåúÊóÏóíúÊõ ÝóÈöãÇ íõæÍöí Åöáóíøó ÑóÈøöí ÝóßóÇáöÇÍúÊöÑóÇÓö ãöäú Ãóäú íóßõæäó ÍóÇáõåõ ãõÞúÊóÕöÑðÇ Úóáóì ÝóÑúÖö ßóæúäöåö ãóÙöäøóÉó ÇáÖøóáóÇáö ãóÚó ãóÇ Ýöíåö ãöäó ÇáöÇÚúÊöÑóÇÝö áöáøóåö ÈöäöÚúãóÊöåö ÈöÃóäøó ãóÇ íóäóÇáõåõ ãöäú ÎóíúÑò Ýóåõæó ÈöÅöÑúÔóÇÏö Çááøóåö áóÇ ãöäú äóÝúÓöåö áöÃóäøóåõ ãóÇ ßóÇäó íóÕöáõ áöÐóáößó æóåõæó ãóÛúãõæÑñ ÈöÃõãøóÉò ÌóÇåöáöíøóÉò áóæúáóÇ ÅöÑúÔóÇÏõ Çááøóåö ÅöíøóÇåõ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóßóÐáößó ÃóæúÍóíúäÇ Åöáóíúßó ÑõæÍÇð ãöäú ÃóãúÑöäÇ ãóÇ ßõäúÊó ÊóÏúÑöí ãóÇ ÇáúßöÊÇÈõ æóáóÇ ÇáúÅöíãÇäõ
[ÇáÔæÑì: 52] .
æóÇÎúÊöíÑó Ýöí ÌóÇäöÈö ÇáúåõÏóì ÝöÚúáõ ÇåúÊóÏóíúÊõ ÇáøóÐöí åõæó ãõØóÇæöÚõ (åõÏðì) áöãóÇ Ýöíåö ãöäó ÇáúÅöíãóÇÁö Åöáóì Ãóäøó áóåõ åóÇÏöíðÇ¡ æóÈóíøóäóåõ ÈöÞóæúáöåö: ÝóÈöãÇ íõæÍöí Åöáóíøó ÑóÈøöí áöíóÍúÕõáó ÔõßúÑõåõ áöáøóåö ÅöÌúãóÇáðÇ Ëõãøó ÊóÝúÕöíáðÇ¡ æóÝöí Þóæúáöåö: ÝóÈöãÇ íõæÍöí Åöáóíøó ÑóÈøöí ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøóåõ Úóáóì åõÏðì áöÃóäøóåõ ÃóËúÈóÊó Ãóäøó æóÍúíðÇ ãöäó Çááøóåö æóÇÑöÏñ Åöáóíúåö.
æóÞóÏö ÇÓúÊõÝöíÏó Ãóäøó ÇáÖøóáóÇáó ÇáúãóÝúÑõæÖó Åöäú ÍóÕóáó ÝóÓóÈóÈõåõ ãöäú ÞöÈóáö äóÝúÓöåö¡ ãöäú ÅöÓúäóÇÏö ÝöÚúáö ÃóÖöáøõ Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúãõÊóßóáøöãö Ëõãøó ãöãøóÇ ÚóÞöÈóåõ ãöäú ÞóÕúÑö ÇáÖøóáóÇáö Úóáóì ÇáúÍõÕõæáö ãöäó ÇáúãõÊóßóáøöãö¡ æóåõæó ÃóÛúÑóÞõ Ýöí ÇáÊøóÚóáøõÞö Èöåö¡ æóáóíúÓó ÇáúÛóÑóÖõ ãöäú Ðóáößó ÇáúßóáóÇãö ÈóíóÇäó ÇáÊøóÓóÈøõÈö æóáóßöäú ÚóÏóãõ ãõÌóÇæóÒóÉö ÇáÖøóáóÇáö ÇáúãóÝúÑõæÖö Åöáóíúåöãú ÅöÐú åõãú íóÊøóÈöÚõæåõ ÝöíãóÇ ÊóáóÈøóÓó Èöåö¡ æóáóãú íõÑúÊóßóÈú ãöËúáõ åóÐóÇ Ýöí ÌóÇäöÈö ÝóÑúÖö ÇåúÊöÏóÇÆöåö áöÃóäøó ÇåúÊöÏóÇÁóåõ ßóÇäó åõæó ÇáúÍóÇÕöáó Ýöí ÇáúæóÇÞöÚö æóßóÇäó ÔóÇãöáðÇ áóåõ æóáöÛóíúÑöåö ãöäó ÇáøóÐöíäó ÇÊøóÈóÚõæåõ áöÃóäøó ÇåúÊöÏóÇÁóåõ ãõáóÇÈöÓñ áöÏóÚúæóÊöåö ÇáäøóÇÓó Åöáóì ÇÊøöÈóÇÚöåö¡ æóáöÃóäøó ÇáúÛóÑóÖó ãöäó ÇáÔøóÑúØóíúäö ãõÎúÊóáöÝñ æóÅöäú ßóÇäó íóÚúáóãõ ãöäó ÇáúãõÞóÇÈóáóÉö Ãóäøó ÓóÈóÈó ÇáÖøóáóÇáö(22/240)
æóáóæú ÊóÑóì ÅöÐú ÝóÒöÚõæÇ ÝóáóÇ ÝóæúÊó æóÃõÎöÐõæÇ ãöäú ãóßóÇäò ÞóÑöíÈò (51) æóÞóÇáõæÇ ÂãóäøóÇ Èöåö æóÃóäøóì áóåõãõ ÇáÊøóäóÇæõÔõ ãöäú ãóßóÇäò ÈóÚöíÏò (52) æóÞóÏú ßóÝóÑõæÇ Èöåö ãöäú ÞóÈúáõ æóíóÞúÐöÝõæäó ÈöÇáúÛóíúÈö ãöäú ãóßóÇäò ÈóÚöíÏò (53)
æóÇáöÇåúÊöÏóÇÁö ãõÎúÊóáöÝñ ãöäú ÌöåóÉö ÇáúãóÚúäóì æóáóÇ ÓöíøóãóÇ Íöíäó ÑóÌøóÍó ÌóÇäöÈó ÇåúÊöÏóÇÆöåö ÈöÞóæúáöåö: ÝóÈöãÇ íõæÍöí Åöáóíøó ÑóÈøöí.
Úóáóì Ãóäøó ÇáúãõÞóÇÈóáóÉó Èóíúäó ÇáÔøóÑúØóíúäö íóäúÞóÏöÍõ ÈöåóÇ Ýöí Ðöåúäö ÇáÓøóÇãöÚö Ãóäøó ÇáÖøóáóÇáó ãöäú ÊóÓúæöíáö ÇáäøóÝúÓö æóáóæú ÍóÕóáó áóßóÇäó ÌöäóÇíóÉð ãöäó ÇáäøóÝúÓö Úóáóíúåö æóÃóäøó ÇáöÇåúÊöÏóÇÁó ãöäó Çááøóåö æóÃóäøóåõ äóÝúÚñ ÓóÇÞóåõ Åöáóíúåö ÈöæóÍúíöåö.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøóåõ ÓóãöíÚñ ÞóÑöíÈñ ÊóÐúíöíáñ áöãóÇ ÃóÝóÇÏóÊúåõ ÇáúÌõãúáóÊóÇäö ÇáúãóÞõæáóÊóÇäö ÞóÈúáóåõ ãöäó ÇáÊøóÑúÏöíÏö Ýöí äöÓúÈóÉö ÇáöÇåúÊöÏóÇÁö æóÇáÖøóáóÇáö¡ Ãóíú Ãóäøó Çááøóåó íóÚúáóãõ Ãóäøöí Úóáóì åõÏðì Ãóæú ÖöÏøöåö æóíóÍúÕõáõ ãöäú Ðóáößó Úöáúãõ ãõÞóÇÈóáóÉò ãöäú ÃóÍúæóÇáö ÎõÕõæãöåö áöÃóäøóåõ ÓóãöíÚñ áöãóÇ íóÞõæáõåõ ÇáúÝóÑöíÞóÇäö ÞóÑöíÈñ ãöãøóÇ íõÖúãöÑõæäóåõ ÝóáóÇ íÎÝì Úóáóíúåö.
æÇáÞÑÈ åõäóÇ ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáúÚöáúãö æóÇáúÅöÍóÇØóÉö Ýöíåö ÞõÑúÈñ ãóÌóÇÒöíøñ. æóåóÐóÇ ÊóÚúÑöíÖ ÈÇáÊåÏíÏ.
[51¡ 53]
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÇáúÂíóÇÊ 51 Åöáóì 53]
æóáóæú ÊóÑì ÅöÐú ÝóÒöÚõæÇ ÝóáÇ ÝóæúÊó æóÃõÎöÐõæÇ ãöäú ãóßÇäò ÞóÑöíÈò (51) æóÞÇáõæÇ ÂãóäøóÇ Èöåö æóÃóäøóì áóåõãõ ÇáÊøóäÇæõÔõ ãöäú ãóßÇäò ÈóÚöíÏò (52) æóÞóÏú ßóÝóÑõæÇ Èöåö ãöäú ÞóÈúáõ æóíóÞúÐöÝõæäó ÈöÇáúÛóíúÈö ãöäú ãóßÇäò ÈóÚöíÏò (53)
áóãøóÇ ÌóÇÁóåõãõ ÇáÊøóÚúÑöíÖõ ÈöÇáÊøóåúÏöíÏö ãöäú áóÇÒöãö ÇáúãõÊóÇÑóßóÉö ÇáúãóÏúáõæáö ÚóáóíúåóÇ ÈöÞóæúáöåö: ÝóÅöäøóãÇ ÃóÖöáøõ Úóáì äóÝúÓöí æóÅöäö ÇåúÊóÏóíúÊõ ÝóÈöãÇ íõæÍöí Åöáóíøó ÑóÈøöí [ÓÈÃ: 50] áöáúÚöáúãö ÈöÃóäøó ÇáÖøóÇáøó íóÓúÊóÍöÞøõ ÇáúÚöÞóÇÈó ÃóÊúÈóÚó ÍóÇáóåõãú Íöíäó íóÍöáøõ Èöåöãõ ÇáúÝóÒóÚõ ãöäú ãõÔóÇåóÏóÉö ãóÇ åõÏøöÏõæÇ Èöåö.
æóÇáúÎöØóÇÈõ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊóÓúáöíóÉð áóåõ Ãóæú áößõáøö ãõÎóÇØóÈò. æóÍõÐöÝó ÌóæóÇÈõ áóæú áöáÊøóåúæöíáö.
æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: áóÑóÃóíúÊó ÃóãúÑðÇ ÝóÙöíÚðÇ.
æóãóÝúÚõæáõ ÊóÑì íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãóÍúÐõæÝðÇ¡ Ãóíú áóæú ÊóÑóÇåõãú¡ Ãóæú ÊóÑóì ÚóÐóÇÈóåóãú æóíóßõæäõ ÅöÐú ÝóÒöÚõæÇ ÙóÑúÝðÇ áö ÊóÑì æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÅöÐú åõæó ÇáúãóÝúÚõæáó Èöåö æóåõæó ãõÌóÑøóÏñ Úóäö ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö¡ Ãóíú áóæú ÊóÑóì Ðóáößó ÇáÒøóãóÇäó¡ Ãóíú ÊóÑóì ãóÇ íóÔúÊóãöáõ Úóáóíúåö.
æóÇáúÝóÒóÚõ: ÇáúÎóæúÝõ ÇáúãõÝóÇÌöÆõ¡
æóÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöáúÃóäúÕóÇÑö: «Åöäøóßõãú áóÊóßúËõÑõæäó(22/241)
ÚöäúÏó ÇáúÝóÒóÚö æóÊóÞöáøõæäó ÚöäúÏó ÇáØøóãóÚö»
. æóåóÐóÇ ÇáúÝóÒóÚõ ÚöäúÏó ÇáúÈóÚúËö íõÔúÚöÑõ ÈöÃóäøóåõãú ßóÇäõæÇ ÛóíúÑó ãõåóíøöÆöíäó áöåóÐóÇ ÇáúæóÞúÊö ÃóÓúÈóÇÈó ÇáäøóÌóÇÉö ãöäú åóæúáöåö.
æóÇáúÃóÎúÐõ: ÍóÞöíÞóÊõåõ ÇáÊøóäóÇæõáõ æóåõæó åõäóÇ ãóÌóÇÒñ Ýöí ÇáúÛóáóÈö æóÇáÊøóãóßøõäö Èöåöãú ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÝóÃóÎóÐóåõãú ÃóÎúÐóÉð ÑÇÈöíóÉð [ÇáÍÇÞÉ: 10] . æóÇáúãóÚúäóì: ÃõãúÓößõæÇ æóÞõÈöÖó Úóáóíúåöãú áöãõáóÇÞóÇÉö ãóÇ ÃõÚöÏøó áóåõãú ãöäó ÇáúÚöÞóÇÈö.
æóÌõãúáóÉõ ÝóáÇ ÝóæúÊó ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÇáúãõÊóÚóÇØöÝóÇÊö. æóÇáúÝóæúÊõ: ÇáÊøóÝóáøõÊõ æóÇáúÎóáóÇÕõ ãöäó ÇáúÚöÞóÇÈö¡ ÞóÇáó ÑõæóíúÔöÏñ ÇáØøóÇÆöíøõ:
Åöäú ÊõÐúäöÈõæÇ Ëõãøó ÊóÃúÊöíäöí ÈóÞöíøóÊõßõãú ... ãöãøóÇ Úóáóíøó ÈöÐóäúÈò ãöäúßõãõ ÝóæúÊõ
Ãóíú ÅöÐóÇ ÃóÐúäóÈúÊõãú ÝóÌóÇÁóÊú ÌóãóÇÚóÉñ ãöäúßõãú ãõÚúÊóÐöÑöíäó ÝóÐóáößó áóÇ íóÏúÝóÚõ Úóäúßõãú ÌóÒóÇÁóßõãú Úóáóì ÐóäúÈößõãú.
æóÝöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : «æóáóæú¡ æóÅöÐú¡ æóÇáúÃóÝúÚóÇáõ ÇáøóÊöí åöíó ÝóÒöÚõæÇ¡ æóÃõÎöÐõæÇ¡ æóÍöíáó Èóíúäóåõãú¡ ßõáøõåóÇ áöáúãõÖöíøö¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöåóÇ ÇáöÇÓúÊöÞúÈóÇáõ áöÃóäøó ãóÇ Çááøóåõ ÝóÇÚöáõåõ Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÈöãóäúÒöáóÉö ãóÇ ßóÇäó æóæÌÏ áÊÍÞÞå» ÇåÜ. æóíóÒúÏóÇÏõ ÚóáóíúåóÇ ÝöÚúáõ æóÞÇáõæÇ.
æóÇáúãóßóÇäõ ÇáúÞóÑöíÈõ: ÇáúãóÍúÔóÑõ¡ Ãóíú ÃõÎöÐõæÇ ãöäúåõ Åöáóì ÇáäøóÇÑö¡ ÝóÇÓúÊóÛúäóì ÈöÐößúÑö ãöäú ÇáöÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉö
Úóäú ÐößúÑö ÇáúÛóÇíóÉö áöÃóäøó ßõáøó ãóÈúÏóÃò áóåõ ÛóÇíóÉñ¡ æóãóÚúäóì ÞõÑúÈö ÇáúãóßóÇäö Ãóäøóåõ ÞóÑöíÈñ Åöáóì Ìóåóäøóãó ÈöÍóíúËõ áóÇ íóÌöÏõæäó ãõåúáóÉð áöÊóÃúÎöíÑö ÇáúÚóÐóÇÈö.
æóáóíúÓó Èóíúäó ßóáöãóÊóíú ÞóÑöíÈò åõäóÇ æóÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö: Åöäøóåõ ÓóãöíÚñ ÞóÑöíÈñ [ÓÈÃ: 50] ãóÇ íÔÈå ÇáÅíØÇÁ Ýöí ÇáúÝóæóÇÕöáö áöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúßóáöãóÊóíúäö ÈöÇáúÍóÞöíÞóÉö æóÇáúãóÌóÇÒö ÝóÕóÇÑó Ýöí ÇáúÌóãúÚö ÈóíúäóåõãóÇ ãõÍóÓøöäõ ÇáúÌöäóÇÓö ÇáÊøóÇãøö.
æóÚóØóÝó æóÞÇáõæÇ Úóáóì æóÃõÎöÐõæÇ Ãóíú íóÞõæáõæäó ÍöíäóÆöÐò: ÂãóäøóÇ Èöåö.
æóÖóãöíÑõ Èöåö áöáúæóÚöíÏö Ãóæú áöíóæúãö ÇáúÈóÚúËö Ãóæú áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóæö ÇáúÞõÑúÂäö¡ ÅöÐóÇ ßóÇäó ÇáÖøóãöíÑõ ãóÍúßöíøðÇ ãöäú ßóáóÇãöåöãú áöÃóäøó ÌóãöíÚó ãóÇ íóÕöÍøõ ãóÚóÇÏðÇ áöáÖøóãöíÑö ãõÔóÇåóÏñ áóåõãú æóáöáúãóáóÇÆößóÉö¡ ÝóÃóÌúãóáõæÇ ÝöíãóÇ íõÑóÇÏõ ÇáúÅöíãóÇäõ Èöåö áöÃóäøóåõãú ÖóÇÞó Úóáóíúåöãõ ÇáúæóÞúÊõ ÝóÇÓúÊóÚúÌóáõæåõ ÈöãóÇ íóÍúÓóÈõæäóåõ ãõäúÌöíðÇ áóåõãú ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáÖøóãöíÑõ ãöäó ÇáúÍößóÇíóÉö Ýóåõæó ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúÍóÞøö ãöäú Þóæúáöåö: Þõáú Åöäøó ÑóÈøöí íóÞúÐöÝõ ÈöÇáúÍóÞøö [ÓÈÃ:
48] áöÃóäøó ÇáúÍóÞøó íóÊóÖóãøóäõ Ðóáößó ßõáøóåõ.(22/242)
Ëõãøó ÇÓúÊóØúÑóÏó ÇáúßóáóÇãó ÈöãõäóÇÓóÈóÉö Þóæúáöåöãú ÂãóäøóÇ Èöåö Åöáóì ÅöÖóÇÚóÊöåöãú æóÞúÊó ÇáúÅöíãóÇäö ÈöÌõãúáóÉö æóÃóäøóì áóåõãõ ÇáÊøóäÇæõÔõ Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ.
æÃóäøóì ÇÓúÊöÝúåóÇãñ Úóäö ÇáúãóßóÇäö æóåõæó ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáúÅöäúßóÇÑö.
æÇáÊøóäÇæõÔõ ÞóÑóÃóåõ ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈöæóÇæò ãóÖúãõæãóÉò ÈóÚúÏó ÇáúÃóáöÝö æóåõæó ÇáÊøóäóÇæõáõ ÇáÓøóåúáõ Ãóæö ÇáúÎóÝöíÝõ æóÃóßúËóÑõ æõÑõæÏöåö Ýöí ÔõÑúÈö ÇáúÅöÈöáö ÔõÑúÈðÇ ÎóÝöíÝðÇ ãöäó ÇáúÍóæúÖö æóäóÍúæöåö¡ ÞóÇáó ÛóíúáóÇäõ Èúäõ ÍõÑóíúËò:
ÈóÇÊóÊú ÊóäõæÔõ ÇáúÍóæúÖó äóæúÔðÇ ãöäú ÚóáóÇ ... äóæúÔðÇ Èöåö ÊõÞóØøóÚõ ÃóÌúæóÇÒõ ÇáúÝóáóÇ
íÊÍÏË Úóä ÑóÇÍöáóÊå¡ Ãóíú ÊóÊóäóÇæóáõ ÇáúãóÇÁó ãöäú ÃóÚúáóÇåõ æóáóÇ ÊóÛõæÕõ ãóÔóÇÝöÑõåóÇ Ýöíåö.
æóÌõãúáóÉõ æóÃóäøóì áóåõãõ ÇáÊøóäÇæõÔõ ãöäú ãóßÇäò ÈóÚöíÏò ãõÑóßøóÈñ ÊóãúËöíáöíøñ íõÝöíÏõ ÊóÔúÈöíåó ÍóÇáöåöãú ÅöÐú ÝóÑøóØõæÇ Ýöí ÃóÓúÈóÇÈö ÇáäøóÌóÇÉö æóÞúÊó ÇáúãõßúäóÉö ãöäúåóÇ Íöíäó ßóÇäó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÏúÚõæåõãú æóíõÍóÑøöÖõåõãú æóíõÍóÐøöÑõåõãú æóÞóÏú ÚóãøóÑóåõãõ Çááøóåõ ãóÇ íóÊóÐóßøóÑõ Ýöíåö ãóäú ÊÐßÑ Ëãøó ÌÇÄæÇ íóØúáõÈõæäó ÇáäøóÌóÇÉó ÈóÚúÏó ÝóæóÇÊö æóÞúÊöåóÇ ÈöÍóÇáöåöãú ßóÍóÇáö ãóäú íõÑöíÏõ ÊóäóÇæõÔóåóÇ æóåõæó Ýöí ãóßóÇäò ÈóÚöíÏò Úóäú ãõÑóÇÏöåö ÇáøóÐöí íóÌöÈõ ÊóäóÇæõáõåõ.
æóåóÐóÇ ÇáÊøóãúËöíáõ ÞóÇÈöáñ áöÊóÝúÑöíÞö ÃóÌúÒóÇÆöåö ÈöÃóäú íõÔóÈøóåó ÇáÓøóÚúíõ ÈöãóÇ íóÍúÕõáõ ÈöÓõÑúÚóÉò ÈöÇáÊøóäóÇæõÔö æóíõÔóÈøóåõ ÝóæóÇÊõ ÇáúãóØúáõæÈö ÈöÇáúãóßóÇäö ÇáúÈóÚöíÏö ßóÇáúÍóæúÖö.
æóÞóÑóÃó ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÃóÈõæ ÈóßúÑò Úóäú ÚóÇÕöã æóÎáÝ ÈöÇáúåóãúÒóÉö Ýöí ãóæúÞöÚö ÇáúæóÇæö
ÝóÞóÇáó ÇáÒøóÌøóÇÌõ: æóåõæó ãöäú ÅöÈúÏóÇáö ÇáúæóÇæö ÇáúãóÖúãõæãóÉö åóãúÒóÉð áöÞóÕúÏö ÇáÊøóÎúÝöíÝö Ýöí äõØúÞö ÇáÖøóãøóÉö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃõÞøöÊóÊú [ÇáãÑÓáÇÊ: 11] æóÞóæúáöåöãú: ÃõÌõæåñ: ÌóãúÚõ æóÌúåò. æóÈóÍóËó Ýöíåö ÃóÈõæ ÍóíøóÇäó¡ æóÞóÇáó ÇáúÝóÑøóÇÁõ æóÇáÒøóÌøóÇÌõ ÃóíúÖðÇ: åõæó ãöäú äóÃóÔó ÈöÇáúåóãúÒö ÅöÐóÇ ÃóÈúØóÃó æóÊóÃóÎøóÑó Ýöí Úóãóáò. æóãöäúåõ Þóæúáõ äóåúÔóáö Èúäö ÍóÑöíøò ÇáäøóåúÔóáöíøö:
Êóãóäøóì äóÆöíÔðÇ Ãóäú íóßõæäó ÃóØóÇÚóäöí ... æóÞóÏú ÍóÏóËóÊú ÈóÚúÏó ÇáúÃõãõæÑö ÃõãõæÑõ
Ãóíú Êóãóäøóì ÃóÎöíÑðÇ. æóÝóÓøóÑó ÇáúãóÚóÑøöíøõ Ýöí «ÑöÓóÇáóÉö ÇáúÛõÝúÑóÇäö» äóÆöíÔðÇ ÈöãóÚúäóì: ÈóÚúÏó ãóÇ ÝóÇÊó.
æóÚóáóì ßöáóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑóíúäö ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÊøóäóÇæõÔö æóÕúÝõ Þóæúáöåöãú: ÂãóäøóÇ Èöåö ÈöÃóäøóåõ ÅöíãóÇäñ ÊóÃóÎøóÑó æóÞúÊõåõ Ãóæú ÝóÇÊó æóÞúÊõåõ.(22/243)
æóÝöí ÇáúÌóãúÚö Èóíúäó ãóßÇäò ÞóÑöíÈò æãóßÇäò ÈóÚöíÏò ãõÍóÓøöäõ ÇáØøöÈóÇÞö.
æóÌõãúáóÉõ æóÞóÏú ßóÝóÑõæÇ Èöåö ãöäú ÞóÈúáõ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö¡ Ãóíú ßóíúÝó íóÞõæáõæäó ÂãóäøóÇ Èöåö Ýöí æóÞúÊö ÇáúÝóæóÇÊö æóÇáúÍóÇáõ Ãóäøóåõãú ßóÝóÑõæÇ Èöåö ãöäú ÞóÈúáõ Ýöí æóÞúÊö ÇáÊøóãóßøõäö Ýóåõæó ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÞóÏú ßÇäõæÇ íõÏúÚóæúäó Åöáóì ÇáÓøõÌõæÏö æóåõãú ÓÇáöãõæäó [ÇáúÞóáóã: 43] .
æóíóÞúÐöÝõæäó ÚóØúÝñ Úóáóì ßóÝóÑõæÇ Ýóåöíó ÍóÇáñ ËóÇäöíóÉñ. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóßóÇäõæÇ íóÞúÐöÝõæäó ÈöÇáúÛóíúÈö.
æóÇÎúÊöíóÇÑõ ÕöíÛóÉö ÇáúãõÖóÇÑöÚö áöÍößóÇíóÉö ÇáúÍóÇáóÉö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóíóÕúäóÚõ ÇáúÝõáúßó [åæÏ: 38] .
æóÇáúÞóÐúÝõ: ÇáÑøóãúíõ ÈöÇáúíóÏö ãöäú ÈõÚúÏò. æóåõæó åõäóÇ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáúÞóæúáö ÈöÏõæäö ÊóÑóæøò æóáóÇ Ïóáöíáò¡ Ãóíú íóÊóßóáøóãõæäó ÝöíãóÇ ÛóÇÈó Úóäö ÇáúÞöíóÇÓö ãöäú ÃõãõæÑö ÇáúÂÎöÑóÉö ÈöãóÇ áóÇ Úöáúãó áóåõãú Èöåö ÅöÐú ÃóÍóÇáõæÇ ÇáúÈóÚúËó æóÇáúÌóÒóÇÁó æóÞóÇáõæÇ áöÔõÑóßóÇÆöåöãú: åõãú ÔõÝóÚóÇÄõäóÇ ÚöäúÏó Çááøóåö.
æóáóßó Ãóäú ÊóÌúÚóáó æóíóÞúÐöÝõæäó ÈöÇáúÛóíúÈö ãöäú ãóßÇäò ÈóÚöíÏò ÊóãúËöíáðÇ ãöËúáó ãóÇ Ýöí Þóæúáöåö æóÃóäøóì áóåõãõ ÇáÊøóäÇæõÔõ ãöäú ãóßÇäò ÈóÚöíÏò¡ ÔõÈøöåõæÇ ÈöÍóÇáö ãóäú íóÞúÐöÝõ ÔóíúÆðÇ æóåõæó ÛóÇÆöÈñ Úóäúåõ áóÇ íóÑóÇåõ Ýóåõæó áóÇ íõÕöíÈõåõ ÃóáúÈóÊøóÉó.
æóÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáõ íóÞúÐöÝõæäó áöÏóáóÇáóÉö ÝöÚúáö æóÞóÏú ßóÝóÑõæÇ Èöåö ãöäú ÞóÈúáõ Úóáóíúåö¡ Ãóíú íóÞúÐöÝõæäó ÃóÔúíóÇÁó ãöäó ÇáúßõÝúÑö íóÑúãõæäó ÈöåóÇ ÌöÒóÇÝðÇ.
æóÇáúÛóíúÈõ: ÇáúãõÛóíøóÈõ. æóÇáúÈóÇÁõ áöáúãõáóÇÈóÓóÉö¡ æóÇáúãóÌúÑõæÑõ ÈöåóÇ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖóãöíÑö íóÞúÐöÝõæäó¡ Ãóíú íóÞúÐöÝõæäó æóåõãú ÛóÇÆöÈõæäó Úóäö ÇáúãóÞúÐõæÝö ãöäú ãóßóÇäò ÈóÚöíÏò.
æãóßÇäò ÈóÚöíÏò åõäóÇ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÍóÞöíÞóÊöåö íóÚúäöí ãöäó ÇáÏøõäúíóÇ¡ æóåöíó ãóßóÇäñ ÈóÚöíÏñ Úóäö ÇáúÂÎöÑóÉö
áöáöÇÓúÊöÛúäóÇÁö Úóäö ÇÓúÊöÚóÇÑóÊöåö áöãóÇ áóÇ íõÔóÇåóÏõ ãöäúåõ ÈöÞóæúáöåö: ÈöÇáúÛóíúÈö ßóãóÇ ÚóáöãúÊó ÝóÊõÚóíøóäõ áöáúÍóÞöíÞóÉö áöÃóäøóåóÇ ÇáúÃóÕúáõ¡ æóÈöÐóáößó ÝóáóíúÓó Èóíúäó áóÝúÙö ÈóÚöíÏò ÇáúãóÐúßõæÑö åõäóÇ æóÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö: æóÃóäøóì áóåõãõ ÇáÊøóäÇæõÔõ ãöäú ãóßÇäò ÈóÚöíÏò ãóÇ íÔÈå ÇáÅíØÇÁ áöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúßóáöãóÊóíúäö ÈÇáãÌÇÒ æÇáÍÞíÞÉ.(22/244)
æóÍöíáó Èóíúäóåõãú æóÈóíúäó ãóÇ íóÔúÊóåõæäó ßóãóÇ ÝõÚöáó ÈöÃóÔúíóÇÚöåöãú ãöäú ÞóÈúáõ Åöäøóåõãú ßóÇäõæÇ Ýöí Ôóßøò ãõÑöíÈò (54)
[ÓõæÑóÉ ÓÈÅ (34) : ÂíóÉ 54]
æóÍöíáó Èóíúäóåõãú æóÈóíúäó ãóÇ íóÔúÊóåõæäó ßóãÇ ÝõÚöáó ÈöÃóÔúíÇÚöåöãú ãöäú ÞóÈúáõ Åöäøóåõãú ßÇäõæÇ Ýöí Ôóßøò ãõÑöíÈò (54)
ÚõØöÝó Úóáóì ÇáúÌõãóáö ÇáúÝöÚúáöíøóÉö äóÙóÇÆöÑõ åóÐöåö æóåöíó Ìõãóáõ ÝóÒöÚõæÇ æÃõÎöÐõæÇ æÞÇáõæÇ [ÓÈÃ:
51¡ 52] Ãóíú æóÍóÇáó ÒóÌøõåõãú Ýöí ÇáäøóÇÑö Èóíúäóåõãú æóÈóíúäó ãóÇ íóÃúãóáõæäóåõ ãöäó ÇáäøóÌóÇÉö ÈöÞóæúáöåöãú: ÂãóäøóÇ Èöåö [ÓÈÃ:
52] . æóãóÇ íóÔúÊóåõæäóåõ åõæó ÇáäøóÌóÇÉõ ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö Ãóæú ÚóæúÏóÊõåõãú Åöáóì ÇáÏøõäúíóÇ ÝóÞóÏú Íõßöíó Úóäúåõãú Ýöí ÂíóÇÊò ÃõÎúÑóì Ãóäøóåõãú Êóãóäøóæúåõ ÝóÞÇáõæÇ íóÇ áóíúÊóäÇ äõÑóÏøõ æóáÇ äõßóÐøöÈó ÈöÂíÇÊö ÑóÈøöäÇ æóäóßõæäó ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó [ÇáúÃóäúÚóÇã:
27] ¡ «ÑóÈäóÇ ÃÑÌÚäÇ äóÚúãóáú ÕóÇáöÍðÇ ÛóíúÑó ÇáøóÐöí ßõäøóÇ äóÚúãóáõ» .
æóÇáÊøóÔúÈöíåõ Ýöí Þóæúáöåö: ßóãÇ ÝõÚöáó ÈöÃóÔúíÇÚöåöãú ãöäú ÞóÈúáõ ÊóÔúÈöíåñ áöáúÍóíúáõæáóÉö ÈöÍóíúáõæáóÉò ÃõÎúÑóì æóåöíó ÇáúÍóíúáõæáóÉõ Èóíúäó ÈóÚúÖö ÇáúÃõãóãö æóÈóíúäó ÇáúÅöãúåóÇáö Íöíäó Íóáøó Èöåöãú ÚóÐóÇÈõ ÇáÏøõäúíóÇ¡ ãöËúáó ÝöÑúÚóæúäó æóÞóæúãöåö ÅöÐú ÞóÇáó: ÂãóäúÊõ Ãóäøóåõ áóÇ Åöáåó ÅöáøóÇ ÇáøóÐöí ÂãóäóÊú Èöåö ÈóäõæÇ ÅöÓúÑÇÆöíáó æóÃóäóÇ ãöäó ÇáúãõÓúáöãöíäó [íõæäõÓ: 90] ¡ æóßóÐóáößó Þóæúãõ äõæÍò Íöíäó ÑóÃóæõÇ ÇáØøõæÝóÇäó¡ æóãóÇ ãöäú ÃõãøóÉò Íóáøó ÈöåóÇ ÚóÐóÇÈñ ÅöáøóÇ æóÊóãóäøóÊö ÇáúÅöíãóÇäó ÍöíäóÆöÐò Ýóáóãú íóäúÝóÚúåõãú ÅöáøóÇ Þóæúãó íõæäõÓó.
æóÇáúÃóÔúíóÇÚõ: ÇáúãõÔóÇÈöåõæäó Ýöí ÇáäøöÍúáóÉö æóÅöäú ßóÇäõæÇ ÓóÇáöÝöíäó. æóÃóÕúáõ ÇáúãõÔóÇíóÚóÉö ÇáúãõÊóÇÈóÚóÉõ Ýöí ÇáúÚóãóáö æóÇáúÍöáúÝö æóäóÍúæöåö¡ Ëõãøó ÃõØúáöÞóÊú åõäóÇ Úóáóì ãõØúáóÞö ÇáúãõãóÇËöáóÉö Úóáóì ÓóÈöíáö ÇáúãóÌóÇÒö ÇáúãõÑúÓóáö ÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåö: ãöäú ÞóÈúáõ¡ Ãóíú ßóãóÇ ÝõÚöáó ÈöÃóãúËóÇáöåöãú Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ãöäú ÞóÈúáõ¡ æóÃóãøóÇ íóæúãõ ÇáúÍóÔúÑö ÝóÅöäøóãóÇ íõÍóÇáõ Èóíúäóåõãú æóÈóíúäó ãóÇ íóÔúÊóåõæäó æóßóÐóáößó ÃóÔúíóÇÚõåõãú Ýöí æóÞúÊò æóÇÍöÏò.
æóÝóÇÆöÏóÉõ åóÐóÇ ÇáÊøóÔúÈöíåö ÊóÐúßöíÑõ ÇáúÃóÍúíóÇÁö ãöäúåõãú æóåõãú ãõÔúÑößõæ Ãóåúáö ãóßøóÉó ÈöãóÇ Íóáøó ÈöÇáúÃõãóãö ãöäú ÞÈáåã áíæÞäæÇ Ãóäå ÓõäøóÉó Çááøóåö æóÇÍöÏóÉñ æóÃóäøóåõãú áóÇ ÊóäúÝóÚõåõãú ÃóÕúäóÇãõåõãõ ÇáøóÊöí ÒóÚóãõæåóÇ ÔõÝóÚóÇÁó ÚöäúÏó Çááøóåö.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøóåõãú ßÇäõæÇ Ýöí Ôóßøò ãõÑöíÈò ãóÓõæÞóÉñ áöÊóÚúáöíáö ÇáúÌõãóáö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ. æóÝõÚöáó Èöåöãú ÌóãöíÚõ ãóÇ ÓóãöÚúÊó áöÃóäøóåõãú ßóÇäõæÇ Ýöí ÍóíóÇÊöåöãú Ýöí Ôóßøò ãöäú Ðóáößó Çáúíóæúãö æóãóÇ æõÕöÝó áóåõãú ãöäú ÃóåúæóÇáöåö.
æóÅöäøóãóÇ ÌõÚöáóÊú ÍóÇáóÊõåõãú ÔóßøðÇ áöÃóäøóåõãú ßóÇäõæÇ Ýöí ÈóÚúÖö ÇáúÃõãõæÑö ÔóÇßøöíäó æóÝöí ÈóÚúÖöåóÇ ãõæÞöäöíäó¡
ÃóáóÇ ÊóÑóì Þóæúáóåõ ÊóÚóÇáóì: ÞõáúÊõãú ãóÇ äóÏúÑöí ãóÇ ÇáÓøóÇÚóÉõ Åöäú äóÙõäøõ ÅöáøóÇ ÙóäøðÇ æóãÇ äóÍúäõ ÈöãõÓúÊóíúÞöäöíäó [ÇáÌÇËíÉ: 32] . æóÅöÐóÇ ßóÇäó ÇáÔøóßøõ ãõÝúÖöíðÇ Åöáóì Êöáúßó ÇáúÚõÞõæÈóÉö ÝóÇáúíóÞöíäõ Ãóæúáóì ÈöÐóáößó¡ æóãóÂáõ(22/245)
ÇáÔøóßøö æóÇáúíóÞöíäö ÈöÇáöÇäúÊöÝóÇÁö æóÇÍöÏñ ÅöÐú ÊóÑóÊøóÈó ÚóáóíúåöãóÇ ÚóÏóãõ ÇáúÅöíãóÇäö Èöåö æóÚóÏóãõ ÇáäøóÙóÑö Ýöí Ïóáöíáöåö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÌõãúáóÉõ Åöäøóåõãú ßÇäõæÇ Ýöí Ôóßøò ãõÑöíÈò ãõÓúÊóÃúäóÝóÉð ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ äóÇÔöÆóÉð Úóäú ÓõÄóÇáò íõËöíÑõåõ Þóæúáõåõ: æóÍöíáó Èóíúäóåõãú æóÈóíúäó ãóÇ íóÔúÊóåõæäó ßóÃóäøó ÓóÇÆöáðÇ ÓóÃóáó åóáú ßóÇäõæÇ ØóÇãöÚöíäó Ýöí ÍõÕõæáö ãóÇ Êóãóäøóæúåõ¿ ÝóÃõÌöíÈó ÈöÃóäøóåõãú ßóÇäõæÇ íóÊóãóäøóæúäó Ðóáößó æóíóÔõßøõæäó Ýöí ÇÓúÊöÌóÇÈóÊöåö ÝóáóãøóÇ Íöíáó Èóíúäóåõãú æóÈóíúäóåõ ÛóÔöíóåõãõ ÇáúíóÃúÓõ¡ æóÇáúíóÃúÓõ ÈóÚúÏó ÇáÔøóßøö ÃóæúÞóÚõ Ýöí ÇáúÍõÒúäö ãöäó ÇáúíóÃúÓö ÇáúãõÊóÃóÕøöáö.
æóÇáúãõÑöíÈõ: ÇáúãõæÞöÚõ Ýöí ÇáÑøóíúÈö. æóÇáÑøóíúÈõ: ÇáÔøóßøõ¡ ÝóæóÕúÝõ ÇáÔøóßøö Èöåö æóÕúÝñ áóåõ ÈöãóÇ åõæó ãõÔúÊóÞøñ ãöäú ãóÇÏøóÊöåö áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö ßóÞóæúáöåöãú: ÔöÚúÑõ ÔóÇÚöÑò¡ æóáóíúáñ Ãóáúíóáõ¡ Ãóæú áóíúáñ ÏóÇÌò. æóãõÍóÇæóáóÉõ ÛóíúÑö åóÐóÇ ÊóÚóÓøõÝñ.(22/246)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
35- ÓõæÑóÉõ ÝóÇØöÑò
ÓõãøöíóÊú «ÓõæÑóÉó ÝóÇØöÑò» Ýöí ßóËöíÑò ãöäó ÇáúãóÕóÇÍöÝö Ýöí ÇáúãóÔúÑöÞö æóÇáúãóÛúÑöÈö æóÝöí ßóËöíÑò ãöäó ÇáÊøóÝóÇÓöíÑö. æóÓõãøöíóÊú Ýöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» æóÝöí «Óõäóäö ÇáÊøöÑúãöÐöíøö» æóÝöí ßóËöíÑò ãöäó ÇáúãóÕóÇÍöÝö æóÇáÊøóÝóÇÓöíÑö «ÓõæÑóÉó ÇáúãóáóÇÆößóÉö» áóÇ ÛóíúÑó. æóÞóÏú ÐóßóÑó áóåóÇ ßöáóÇ ÇáöÇÓúãóíúäö ÕóÇÍöÈõ «ÇáúÅöÊúÞóÇäö» .
ÝóæóÌúåõ ÊóÓúãöíóÊöåóÇ «ÓõæÑóÉó ÝóÇØöÑò» Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝó æóÞóÚó Ýöí ØóÇáöÚóÉö ÇáÓøõæÑóÉö æóáóãú íóÞóÚú Ýöí Ãóæøóáö ÓõæÑóÉò ÃõÎúÑóì. æóæóÌúåõ ÊóÓúãöíóÊöåóÇ «ÓõæÑóÉó ÇáúãóáóÇÆößóÉö» Ãóäøóåõ ÐõßöÑó Ýöí ÃóæøóáöåóÇ ÕöÝóÉõ ÇáúãóáóÇÆößóÉö æóáóãú íóÞóÚú Ýöí ÓõæÑóÉò ÃõÎúÑóì.
æóåöíó ãóßøöíøóÉñ ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö æóÍóßóì ÇáúÃóáõæÓöíøõ Úóäö ÇáØøóÈóÑúÓöíøö Ãóäøó ÇáúÍóÓóäó ÇÓúÊóËúäóì ÂíóÊóíúäö: ÂíóÉó Åöäøó ÇáøóÐöíäó íóÊúáõæäó ßöÊÇÈó Çááøóåö [ÝÇØÑ: 29] ÇáúÂíóÉó¡ æóÂíóÉó Ëõãøó ÃóæúÑóËúäóÇ ÇáúßöÊÇÈó ÇáøóÐöíäó ÇÕúØóÝóíúäÇ ãöäú ÚöÈÇÏöäÇ [ÝÇØÑ: 32] ÇáúÂíóÉó¡ æóáóãú ÃóÑó åóÐóÇ áöÛóíúÑöåö.
æóåóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ åöíó ÇáËøóÇáöËóÉõ æóÇáúÃóÑúÈóÚõæäó Ýöí ÊóÑúÊöíÈö äõÒõæáö ÓõæóÑö ÇáúÞõÑúÂäö. äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö ÇáúÝõÑúÞóÇäö æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ãóÑúíóãó.
æóÞóÏú ÚõÏøóÊú ÂíõåóÇ Ýöí ÚóÏøö Ãóåúáö ÇáúãóÏöíäóÉö æóÇáÔøóÇãö ÓöÊøðÇ æóÃóÑúÈóÚöíäó¡ æóÝöí ÚóÏøö Ãóåúáö ãóßøóÉó æóÇáúßõæÝóÉö ÎóãúÓðÇ æóÃóÑúÈóÚöíäó.
ÃóÛúÑóÇÖõ åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÇÔúÊóãóáóÊú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ Úóáóì ÅöËúÈóÇÊö ÊóÝóÑøõÏö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÇáúÅöáóåöíøóÉö ÝóÇÝúÊõÊöÍóÊú ÈöãóÇ íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøóåõ ãõÓúÊóÍöÞøñ ÇáúÍóãúÏó Úóáóì ãóÇ ÃóÈúÏóÚó ãöäó ÇáúßóÇÆöäóÇÊö ÇáÏøóÇáøö ÅöÈúÏóÇÚõåóÇ Úóáóì ÊóÝóÑøõÏöåö ÊóÚóÇáóì ÈöÇáúÅöáóåöíøóÉö.(22/247)
ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö ÝóÇØöÑö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ÌóÇÚöáö ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÑõÓõáðÇ Ãõæáöí ÃóÌúäöÍóÉò ãóËúäóì æóËõáóÇËó æóÑõÈóÇÚó íóÒöíÏõ Ýöí ÇáúÎóáúÞö ãóÇ íóÔóÇÁõ Åöäøó Çááøóåó Úóáóì ßõáøö ÔóíúÁò ÞóÏöíÑñ (1)
æóÚóáóì ÅöËúÈóÇÊö ÕöÏúÞö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝöíãóÇ ÌóÇÁó Èöåö æóÃóäøóåõ ÌóÇÁó Èöåö ÇáÑøõÓõáõ ãöäú ÞóÈúáöåö. æóÅöËúÈóÇÊö ÇáúÈóÚúËö æóÇáÏøóÇÑö ÇáúÂÎöÑóÉö.
æóÊóÐúßöíÑö ÇáäøóÇÓö ÈöÅöäúÚóÇãö Çááøóåö Úóáóíúåöãú ÈöäöÚúãóÉö ÇáúÅöíÌóÇÏö æóäöÚúãóÉö ÇáúÅöãúÏóÇÏö¡ æóãóÇ íóÚúÈõÏõ ÇáúãõÔúÑößõæäó ãöäú Ïõæäöåö áóÇ íõÛúäõæäó Úóäúåõãú ÔóíúÆðÇ æóÞóÏú ÚóÈóÏóåõãõ ÇáøóÐöíäó ãöäú ÞóÈúáöåöãú Ýóáóãú íõÛúäõæÇ Úóäúåõãú.
æóÊóËúÈöíÊö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì ãóÇ íõáóÇÞöíåö ãöäú Þóæúãöåö.
æóßóÔúÝö äóæóÇíóÇåõãú Ýöí ÇáúÅöÚúÑóÇÖö Úóäö ÇÊøöÈóÇÚö ÇáúÅöÓúáóÇãö áöÃóäøóåõãõ ÇÍúÊóÝóÙõæÇ ÈöÚöÒøóÊöåöãú.
æóÅöäúÐóÇÑöåöãú Ãóäú íóÍöáøó Èöåöãú ãóÇ Íóáøó ÈöÇáúÃõãóãö ÇáúãõßóÐøöÈóÉö ÞóÈúáóåõãú.
æóÇáËøóäóÇÁö Úóáóì ÇáøóÐöíäó ÊóáóÞøóæõÇ ÇáúÅöÓúáóÇãó ÈöÇáÊøóÕúÏöíÞö æóÈöÖöÏøö ÍóÇáö ÇáúãõßóÐøöÈöíäó.
æóÊóÐúßöíÑöåöãú ÈöÃóäøóåõãú ßóÇäõæÇ íóæóÏøõæäó Ãóäú íõÑúÓóáó Åöáóíúåöãú ÑóÓõæáñ ÝóáóãøóÇ ÌóÇÁóåõãú ÑóÓõæáñ ÊóßóÈøóÑõæÇ æóÇÓúÊóäúßóÝõæÇ.
æóÃóäøóåõãú áóÇ ãóÝóÑøó áóåõãú ãöäú Íõáõæáö ÇáúÚóÐóÇÈö Úóáóíúåöãú ÝóÞóÏú ÔóÇåóÏõæÇ ÂËóÇÑó ÇáúÃõãóãö ÇáúãõßóÐøöÈöíäó ãöäú ÞóÈúáöåöãú¡ æóÃóäú áóÇ íóÛúÊóÑøõæÇ ÈöÅöãúåóÇáö Çááøóåö ÅöíøóÇåõãú ÝóÅöäøó Çááøóåó áóÇ íõÎúáöÝõ æóÚúÏóåõ.
æóÇáÊøóÍúÐöíÑö ãöäú ÛõÑõæÑö ÇáÔøóíúØóÇäö æóÇáÊøóÐúßöíÑö ÈöÚóÏóÇæóÊöåö áäóæúÚ ÇáúÅöäúÓóÇä.
[1]
[ÓõæÑóÉ ÝÇØÑ (35) : ÂíóÉ 1]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö ÝÇØöÑö ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ÌÇÚöáö ÇáúãóáÇÆößóÉö ÑõÓõáÇð Ãõæáöí ÃóÌúäöÍóÉò ãóËúäì æóËõáÇËó æóÑõÈÇÚó íóÒöíÏõ Ýöí ÇáúÎóáúÞö ãóÇ íóÔÇÁõ Åöäøó Çááøóåó Úóáì ßõáøö ÔóíúÁò ÞóÏöíÑñ (1)
ÇÝúÊöÊóÇÍõåóÇ Èö ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö ãõÄúÐöäñ ÈöÃóäøó ÕöÝóÇÊò ãöäú ÚóÙóãóÉö Çááøóåö ÓóÊõÐúßóÑõ ÝöíåóÇ¡ æóÅöÌúÑóÇÁõ ÕöÝóÇÊö ÇáúÃóÝúÚóÇáö Úóáóì ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö ãöäú ÎóáúÞöåö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó æóÃóÝúÖóáó ãóÇ ÝöíåóÇ ãöäó ÇáúãóáóÇÆößóÉö æóÇáúãõÑúÓóáöíäó ãõÄúÐöäñ ÈöÃóäøó ÇáÓøõæÑóÉó ÌóÇÁóÊú áöÅöËúÈóÇÊö ÇáÊøóæúÍöíÏö æóÊóÕúÏöíÞö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. æóÅöíÐóÇäõ ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö ÈöÇÓúÊöÍúÞóÇÞö Çááøóåö ÅöíøóÇåõ Ïõæäó ÛóíúÑöåö ÊóÞóÏøóãó Ýöí Ãóæøóáö ÓõæÑóÉö ÇáúÝóÇÊöÍóÉö.(22/248)
æóÇáúÝóÇØöÑõ: ÝóÇÚöáõ ÇáúÝóØúÑö¡ æóåõæó ÇáúÎóáúÞõ¡ æóÝöíåö ãóÚúäóì ÇáÊøóßóæøõäö ÓóÑöíÚðÇ áöÃóäøóåõ ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúÝóØúÑö æóåõæó ÇáÔøóÞøõ¡ æóãöäúåõ ÊóßÇÏõ ÇáÓøóãÇæÇÊõ íóÊóÝóØøóÑúäó ãöäú ÝóæúÞöåöäøó [ÇáÔæÑì: 5] ÅöÐóÇ ÇáÓøóãÇÁõ ÇäúÝóØóÑóÊú [ÇáÇäÝØÇÑ: 1] . æóÚóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò «ßõäúÊõ áóÇ ÃóÏúÑöí ãóÇ ÝóÇØöÑõ ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö (Ãóíú áöÚóÏóãö ÌóÑóíóÇäö åóÐóÇ ÇááøóÝúÙö Èóíúäóåõãú Ýöí ÒóãóÇäöåö) ÍóÊøóì ÃóÊóÇäöí ÃóÚúÑóÇÈöíøóÇäö íóÎúÊóÕöãóÇäö Ýöí ÈöÆúÑò¡ ÝóÞóÇáó ÃóÍóÏõåõãóÇ: ÃóäóÇ ÝóØóÑúÊõåóÇ¡ Ãóíú ÃóäóÇ ÇÈúÊóÏóÃúÊõåóÇ. æóÃóÍúÓóÈõ Ãóäøó æóÕúÝó Çááøóåö Èö ÝÇØöÑö ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ãöãøóÇ ÓóÈóÞó Èöåö ÇáúÞõÑúÂäõ¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÝÇØöÑö ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [14] ¡ æóÞóæúáöåö: æóÚóáøóãúÊóäöí ãöäú ÊóÃúæöíáö ÇáúÃóÍÇÏöíËö ÝÇØöÑó ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö Ýöí ÂÎöÑö ÓõæÑóÉö íõæÓõÝó [101] ÝóÖõãøóåõ Åöáóì ãóÇ åõäóÇ.
æóÃóãøóÇ ÌÇÚöáö ÝóíõØúáóÞõ ÈöãóÚúäóì ãõßóæøöäò¡ æóÈöãóÚúäóì ãõÕóíøöÑò¡ æóÚóáóì ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑóíúäö íóÎúÊóáöÝõ ãóæúÞöÚõ Þóæúáöåö: ÑõÓõáðÇ Èóíúäó Ãóäú íóßõæäó ãóÝúÚõæáðÇ ËóÇäöíðÇ áö ÌÇÚöáö Ãóíú ÌóÚóáó Çááøóåõ ãöäó ÇáúãóáóÇÆößóÉö¡ Ãóíú áöíóßõæäõæÇ ÑõÓõáðÇ ãöäúåõ ÊóÚóÇáóì áöãóÇ íõÑöíÏõ Ãóäú íóÝúÚóáõæåõ ÈöÞõæøóÊöåöãõ ÇáÐøóÇÊöíøóÉö¡ æóÈóíúäó Ãóäú íóßõæäó ÍóÇáðÇ ãöäó ÇáúãóáÇÆößóÉö¡ Ãóíú íóÌúÚóáó ãöäú ÃóÍúæóÇáöåöãú Ãóäú íõÑúÓóáõæÇ. æóáöÕóáóÇÍöíøóÉö ÇáúãóÚúäóíóíúäö ÃõæËöÑóÊú ãóÇÏøóÉõ ÇáúÌóÚúáö Ïõæäó Ãóäú íõÚúØóÝó Úóáóì ãóÚúãõæáö ÝÇØöÑö.
æóÊóÎúÕöíÕõ ÐößúÑö ÇáúãóáóÇÆößóÉö ãöäú Èóíúäö ãóÎúáõæÞóÇÊö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö áöÔóÑóÝöåöãú ÈöÃóäøóåõãú ÓõßøóÇäõ ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÚóÙöíãö ÎóáúÞöåöãú.
æóÃóÌúÑóì Úóáóíúåöãú ÕöÝóÉó Ãóäøóåõãú ÑõÓõáñ áöãõäóÇÓóÈóÉö ÇáúãóÞúÕõæÏö ãöäú ÅöËúÈóÇÊö ÇáÑøöÓóÇáóÉö¡ Ãóíú ÌóÇÚöáõåõãú ÑõÓõáðÇ ãöäúåõ Åöáóì ÇáúãõÑúÓóáöíäó ãöäó ÇáúÈóÔóÑö áöáúæóÍúíö ÈöãóÇ íõÑóÇÏõ ÊóÈúáöíÛõåõãú ÅöíøóÇåõ áöáäøóÇÓö.
æóÞóæúáõåõ Ãõæáöí ÃóÌúäöÍóÉò íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÍóÇáðÇ ãöäó ÇáúãóáÇÆößóÉö¡ ÝóÊóßõæäó ÇáúÃóÌúäöÍóÉõ ÐóÇÊöíøóÉð áóåõãú ãä ãÞæãÇÊ ÎáÞÊåãú¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÍóÇáðÇ ãöäó ÇáÖøóãöíÑö Ýöí ÑõÓõáðÇ Ýóíóßõæäõ ÎóÇÕøóÉð ÈöÍóÇáóÉö ãóÑúÓõæáöíøóÊöåöãú.
æÃóÌúäöÍóÉò ÌóãúÚõ ÌóäóÇÍò ÈöÝóÊúÍö ÇáúÌöíãö æóåõæó ãóÇ íóßõæäõ áöáØøóÇÆöÑö Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúíóÏö áöáúÅöäúÓóÇäö ÝóíõÍúÊóãóáõ Ãóäøó ÅöËúÈóÇÊó ÇáúÃóÌúäöÍóÉö áöáúãóáóÇÆößóÉö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóÝöí ÈóÚúÖö ÇáúÃóÍóÇÏöíËö ÇáúãóÑúæöíøóÉö Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÍóÞöíÞóÉð¡ æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäøóåõ ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ áöáúÞõæøóÉö ÇáøóÊöí íóÎúÊóÑöÞõæäó ÈöåóÇ ÇáúÂÝóÇÞó ÇáÓøóãóÇæöíøóÉó ÕõÚõæÏðÇ æóäõÒõæáðÇ áóÇ íóÚúáóãõ ßõäúåóåóÇ ÅöáøóÇ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì.
æãóËúäì æóÃóÎóæóÇÊõåõ ßóáöãóÇÊñ ÏóÇáøóÉñ Úóáóì ãóÚúäóì ÇáÊøóßúÑöíÑö áöÇÓúãö ÇáúÚóÏóÏö ÇáøóÊöí ÊõÔúÊóÞøõ(22/249)
ãöäúåõ ÇÈúÊöÏóÇÁð ãöäó ÇáöÇËúäóíúäö ÈöÕöíÛóÉö ãóËúäóì Ëõãøó ÇáËøóáóÇËóÉö æóÇáúÃóÑúÈóÚóÉö ÈöÕöíÛóÉö ËõáóÇËó æóÑõÈóÇÚó. æóÇáúÃóßúËóÑõ Ãóäøóåõãú áóÇ íóÊóÌóÇæóÒõæäó ÈöåóÐöåö ÇáÕøöíÛóÉö ãóÇÏøóÉó ÇáúÃóÑúÈóÚóÉö¡ æóÞöíáó: íóÌõæÒõ Åöáóì ÇáúÚóÔóÑóÉö. æóÇáúãóÚúäóì: ÇËúäóíúäö ÇËúäóíúäö ÇáóÎú. æóÊóÞóÏøóãó Þóæúáõåõ: Ãóäú ÊóÞõæãõæÇ áöáøóåö ãóËúäì æóÝõÑÇÏì Ýöí ÓõæÑóÉö ÓóÈóÃò [46] .
æóÇáúßóáóÇãõ Úóáóì Ãõæáöí ÊóÞóÏøóãó.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõãú Ðóæõæ ÃóÌúäöÍóÉò ÈóÚúÖõåóÇ ãõÕóÝøóÝóÉñ ÌóäóÇÍóíúäö ÌóäóÇÍóíúäö Ýöí ÇáÕøóÝøö¡ æóÈóÚúÖõåóÇ ËóáóÇËóÉð ËóáóÇËóÉð¡ æóÈóÚúÖõåóÇ ÃóÑúÈóÚóÉð ÃóÑúÈóÚóÉð¡ æóÐóáößó ÞóÏú ÊóÊóÚóÏøóÏõ ÕõÝõæÝõåõ ÝóÊóÈúáõÛõ ÃóÚúÏóÇÏðÇ ßóËöíÑóÉð ÝóáóÇ íõäóÇÝöí åóÐóÇ ãóÇ
æóÑóÏó Ýöí ÇáúÍóÏöíËö Úóäú ÚóÈúÏö Çááøóåö Èúäö ãóÓúÚõæÏò: «Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÑóÃóì ÌöÈúÑöíáó áóåõ ÓöÊøõãöÇÆóÉö ÌóäóÇÍò»
. æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÃóÚúÏóÇÏõ ÇáúÃóÌúäöÍóÉö ãõÊóÛóíøöÑóÉð áößõáøö ãóáóßò Ýöí ÃóæúÞóÇÊò ãõÊóÛóíøöÑóÉò Úóáóì ÍóÓóÈö ÇáúãóÓóÇÝóÇÊö ÇáøóÊöí íõÄúãóÑõæäó ÈöÇÎúÊöÑóÇÞöåóÇ ãöäó ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖöíäó. æóÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäøó ÇáúÃóÌúäöÍóÉó áöáúãóáóÇÆößóÉö
ãöäú ÃóÍúæóÇáö ÇáÊøóÔóßøõáö ÇáøóÐöí íóÊóÔóßøóáõæäó Èöåö.
æóÝöí ÑöæóÇíóÉö ÇáÒøõåúÑöíøö Ãóäøó ÌöÈúÑöíáó ÞóÇáó áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «áóæú ÑóÃóíúÊó ÅöÓúÑóÇÝöíáó Åöäøó áóåõ áóÇËúäóíú ÚóÔóÑó ÃóáúÝó ÌóäóÇÍò æóÅöäøó ÇáúÚóÑúÔó áóÚóáóì ßóÇåöáöåö»
. æóÇÚúáóãú Ãóäøó ãóÇåöíøóÉó ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÊóÊóÍóÕøóáõ ÝöíãóÇ ÐóßóÑóåõ ÓóÚúÏõ ÇáÏøöíäö Ýöí ßöÊóÇÈö «ÇáúãóÞóÇÕöÏö» «Åöäøóåõãú ÃóÌúÓóÇãñ áóØöíÝóÉñ äõæÑóÇäöíøóÉñ ÞóÇÏöÑóÉñ Úóáóì ÇáÊøóÔóßøõáóÇÊö ÈöÃóÔúßóÇáò ãõÎúÊóáöÝóÉò¡ ÔóÃúäõåõãõ ÇáúÎóíúÑõ æóÇáØøóÇÚóÉõ¡ æóÇáúÚöáúãõ¡ æóÇáúÞõÏúÑóÉõ Úóáóì ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáÔøóÇÞøóÉö¡ æóãóÓúßóäõåõãõ ÇáÓøóãóÇæóÇÊõ¡ æóÞóÇáó: åóÐóÇ ÙóÇåöÑõ ÇáúßöÊóÇÈö æóÇáÓøõäøóÉö æóåõæó Þóæúáõ ÃóßúËóÑö ÇáúÃõãøóÉö» . ÇåÜ. æóãóÚúäóì ÇáúÃóÌúÓóÇãö ÇááøóØöíÝóÉö ÃóäøóåóÇ ãöäú ÞóÈöíáö ÇáúÌóæúåóÑö áóÇ ÇáúÚóÑóÖö æóÃóäøóåóÇ ÌóæóÇåöÑõ ãöãøóÇ íõÓóãøóì ÚöäúÏó ÇáúÍõßóãóÇÁö ÈöÇáúãõÌóÑøóÏóÇÊö.
æóÚöäúÏöí: Ãóäøó ÊóÚúÑöíÝó ÕóÇÍöÈö «ÇáúãóÞóÇÕöÏö» áöÍóÞöíÞóÉö ÇáúãóáóÇÆößóÉö áóÇ íóÎúáõæ Úóäú ÊóÎúáöíØò Ýöí ÊóÑúÊöíÈö ÇáÊøóÚúÑöíÝö áöÃóäøóåõ ÎóáóØó Ýöí ÇáÊøóÚúÑöíÝö Èóíúäó ÇáÐøóÇÊöíøóÇÊö æóÇáúÚóÑóÖöíøóÇÊö.
æóÇáúæóÌúåõ ÚöäúÏöí Ýöí ÊóÑúÊöíÈö ÇáÊøóÚúÑöíÝö Ãóäú íõÞóÇáó: ÃóÌúÓóÇãñ áóØöíÝóÉñ äõæÑóÇäöíøóÉñ ÃóÎúíóÇÑñ Ðóæõæ ÞõæøóÉò ÚóÙöíãóÉò¡ æóãöäú ÎóÕóÇÆöÕöåöãõ ÇáúÞõÏúÑóÉõ Úóáóì ÇáÊøóÔóßøõáö ÈöÃóÔúßóÇáò ãõÎúÊóáöÝóÉò¡ æóÇáúÚöáúãõ ÈöãóÇ ÊóÊóæóÞøóÝõ Úóáóíúåö ÃóÚúãóÇáõåõãú¡ æóãóÞóÑøõåõãõ ÇáÓøóãóÇæóÇÊõ ãóÇ áóãú íõÑúÓóáõæÇ Åöáóì ÌöåóÉò ãöäó ÇáúÃóÑúÖö.
æóåóÐóÇ ÇáÊøóÔóßøõáõ ÇäúßöãóÇÔñ æóÊóÞóÈøõÖñ Ýöí ÐóÑøóÇÊö äóæúÑóÇäöíøóÊöåöãú æóÅöÚúØóÇÁõ ÕõæÑóÉò ãöäú ÕõæóÑö ÇáúÌõÓúãóÇäöíøóÇÊö ÇáúßóËöíÝóÉö áöÐóæóÇÊöåöãú. Ïóáøó Úóáóì ÊóÔóßøõáöåöãú Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì áóåõãú íóæúãó ÈóÏúÑò(22/250)