æóÊóÚúÑöíÝõ ÇáÓøóÝöíäóÉö ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÚóåúÏö ÇáÐøöåúäöíøö¡ ãöËúáõ ÇáÊøóÚúÑöíÝö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÃóÎÇÝõ Ãóäú íóÃúßõáóåõ ÇáÐøöÆúÈõ [íõæÓõÝ: 13] .
æÅöÐÇ ÙóÑúÝñ áöáÒøóãóÇäö ÇáúãóÇÖöí åõäóÇ¡ æóáóíúÓóÊú ãõÊóÖóãøöäóÉð ãóÚúäóì ÇáÔøóÑúØö. æóåóÐóÇ ÇáÊøóæúÞöíÊõ íõÄúÐöäõ ÈöÃóÎúÐöåö Ýöí ÎóÑúÞö ÇáÓøóÝöíäóÉö Íöíäó ÑõßõæÈöåöãóÇ. æóÝöí Ðóáößó ãóÇ íõÔöíÑõ Åöáóì Ãóäøó ÇáÑøõßõæÈó ÝöíåóÇ ßóÇäó áöÃóÌúáö ÎóÑúÞöåóÇ áöÃóäøó ÇáÔøóíúÁó ÇáúãóÞúÕõæÏó íõÈóÇÏöÑõ Èöåö ÞóÇÕöÏõåõ áöÃóäøóåõ íóßõæäõ ÞóÏú ÏóÈøóÑóåõ æóÇÑúÊóÂåõ ãöäú ÞóÈúáõ.
æóÈõäöíó äóÙúãõ ÇáúßóáóÇãö Úóáóì ÊóÞúÏöíãö ÇáÙøóÑúÝö Úóáóì ÚóÇãöáöåö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøó ÇáúÎóÑúÞó æóÞóÚó ÈöãõÌóÑøóÏö ÇáÑøõßõæÈö Ýöí ÇáÓøóÝöíäóÉö¡ áöÃóäøó Ýöí ÊóÞúÏöíãö ÇáÙøóÑúÝö ÇåúÊöãóÇãðÇ Èöåö¡ ÝóíóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó æóÞúÊó ÇáÑøõßõæÈö ãóÞúÕõæÏñ áöÅöíÞóÇÚö ÇáúÝöÚúáö Ýöíåö.
æóÖõãøöäó ÇáÑøõßõæÈõ ãóÚúäóì ÇáÏøõÎõæáö áöÃóäøóåõ ÑõßõæÈñ ãóÌóÇÒöíøñ¡ ÝóáöÐóáößó ÚõÏøöíó ÈöÍóÑúÝö (Ýöí) ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö äóÙöíÑó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÞÇáó ÇÑúßóÈõæÇ ÝöíåÇ [åæÏ: 41] Ïõæäó äóÍúæö Þóæúáöåö: æóÇáúÎóíúáó æóÇáúÈöÛÇáó æóÇáúÍóãöíÑó áöÊóÑúßóÈõæåÇ [ÇáäøóÍúá: 8] . æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ðóáößó Ýöí ÓõæÑóÉö åõæÏò.
æóÇáúÎóÑúÞõ: ÇáËøóÞúÈõ æóÇáÔøóÞøõ¡ æóåõæó ÖöÏøõ ÇáöÇáúÊöÆóÇãö.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí ÃóÎóÑóÞúÊóåÇ áöáúÅöäúßóÇÑö. æóãóÍóáøõ ÇáúÅöäúßóÇÑö åõæó ÇáúÚöáøóÉõ ÈöÞóæúáöåö: áöÊõÛúÑöÞó ÃóåúáóåÇ¡ áöÃóäøó ÇáúÚöáøóÉó ãõáóÇÒöãóÉñ áöáúÝöÚúáö ÇáúãõÓúÊóÝúåóãö Úóäúåõ. æóáöÐóáößó ÊóæóÌøóåó Ãóäú íõÛóíøöÑó ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- åóÐóÇ ÇáúãõäúßóÑó Ýöí ÙóÇåöÑö ÇáúÃóãúÑö¡ æóÊóÃúßöíÏõ ÅöäúßóÇÑöåö ÈöÞóæúáöåö: áóÞóÏú ÌöÆúÊó ÔóíúÆÇð ÅöãúÑÇð.
æóÇáúÅöãúÑõ- ÈößóÓúÑö ÇáúåóãúÒóÉö-: åõæó ÇáúÚóÙöíãõ ÇáúãõÝúÙöÚõ. íõÞóÇáõ: ÃóãöÑó ßóÝóÑöÍó ÅöãúÑðÇ¡ ÅöÐóÇ ßóËõÑó Ýöí äóæúÚöåö. æóáöÐóáößó ÝóÓøóÑóåõ ÇáÑøóÇÛöÈõ ÈöÇáúãõäúßóÑö¡ áöÃóäøó ÇáúãóÞóÇãó ÏóÇáøñ Úóáóì ÔóíúÁò ÖóÇÑøò. æóãóÞóÇãõ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö Ýöí ÊóÛúíöíÑö ÇáúãõäúßóÑö ãóÞóÇãõ ÔöÏøóÉò æóÕóÑóÇÍóÉò. æóáóãú íóÌúÚóáúåõ äõßúÑðÇ ßóãóÇ Ýöí ÇáúÂíóÉö ÈÚúÏåóÇ áöÃóä ÇáúÚáã ÇáøóÐöí Úóãöáóåõ ÇáúÎóÖöÑõ ÐóÑöíÚóÉð áöáúÛóÑóÞö æóáóãú íóÞóÚö ÇáúÛóÑóÞõ ÈöÇáúÝöÚúáö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ áöÊõÛúÑöÞó- ÈãËäÇÉ ÝæÞíÉ ãóÖúãõæãóÉ- Úóáóì ÇáúÎöØóÇÈö. æóÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÎóáóÝñ áöíóÛúÑóÞó- ÈöÊóÍúÊöíøóÉò ãóÝúÊõæÍóÉò æóÑóÝúÚö ÃóåúáõåóÇ Úóáóì ÅöÓúäóÇÏö ÝöÚúáö ÇáúÛóÑÞ ááÃåá.(15/375)
ÞóÇáó Ãóáóãú ÃóÞõáú Åöäøóßó áóäú ÊóÓúÊóØöíÚó ãóÚöíó ÕóÈúÑðÇ (72) ÞóÇáó áóÇ ÊõÄóÇÎöÐúäöí ÈöãóÇ äóÓöíÊõ æóáóÇ ÊõÑúåöÞúäöí ãöäú ÃóãúÑöí ÚõÓúÑðÇ (73)
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 72]
ÞÇáó Ãóáóãú ÃóÞõáú Åöäøóßó áóäú ÊóÓúÊóØöíÚó ãóÚöíó ÕóÈúÑÇð (72)
ÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÊóÞúÑöíÑò æóÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇááøóæúãö Úóáóì ÚóÏóãö ÇáúæóÝóÇÁö ÈöãóÇ ÇáúÊóÒóãó¡ Ãóíú ÃóÊõÞöÑøõ Ãóäøöí ÞõáúÊõ Åöäøóßó áóÇ ÊóÓúÊóØöíÚõ ãóÚöí ÕóÈúÑðÇ.
æãóÚöíó ÙóÑúÝñ ãõÊóÚóáøöÞñ Èö ÊóÓúÊóØöíÚó¡ ÝóÇÓúÊöØóÇÚóÉõ ÇáÕøóÈúÑö ÇáúãóäúÝöíøóÉõ åöíó ÇáøóÊöí Êóßõæäõ Ýöí ÕõÍúÈóÊöåö áöÃóäøóåõ íóÑóì ÃõãõæÑðÇ ÚóÌöíÈóÉð áóÇ íõÏúÑößõ ÊóÃúæöíáóåóÇ.
æóÍõÐöÝó ãõÊóÚóáøöÞõ ÇáúÞóæúáö ÊóäúÒöíáðÇ áóåõ ãóäúÒöáóÉó ÇááøóÇÒöãö¡ Ãóíú Ãóáóãú íóÞóÚú ãöäøöí Þóæúáñ Ýöíåö ÎöØóÇÈõßó ÈöÚóÏóãö ÇáöÇÓúÊöØóÇÚóÉ.
[73]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 73]
ÞÇáó áóÇ ÊõÄÇÎöÐúäöí ÈöãÇ äóÓöíÊõ æóáÇ ÊõÑúåöÞúäöí ãöäú ÃóãúÑöí ÚõÓúÑÇð (73)
ÇÚúÊóÐóÑó ãõæÓóì ÈöÇáäøöÓúíóÇäö æóßóÇäó ÞóÏú äóÓöíó ÇáúÊöÒóÇãóåõ ÈöãóÇ ÛóÔöíó Ðöåúäóåõ ãöäú ãõÔóÇåóÏóÉö ãóÇ íõäúßöÑõåõ.
æóÇáäøóåúíõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÚóØøõÝö æóÇáúÊöãóÇÓö ÚóÏóãö ÇáúãõÄóÇÎóÐóÉö¡ áöÃóäøóåõ ÞóÏú íõÄóÇÎöÐõåõ Úóáóì ÇáäøöÓúíóÇäö ãõÄóÇÎóÐóÉó ãóäú áóÇ íóÕúáõÍõ áöáúãõÕóÇÍóÈóÉö áöãóÇ íóäúÔóÃõ Úóäö ÇáäøöÓúíóÇäö ãöäú ÎóØóÑò. ÝóÇáúÍóÒóÇãóÉõ ÇáöÇÍúÊöÑóÇÒõ ãöäú
ÕõÍúÈóÉö ãóäú íóØúÑóÃõ Úóáóíúåö ÇáäøöÓúíóÇäõ¡ æóáöÐóáößó Èõäöíó ßóáóÇãõ ãõæÓóì Úóáóì ØóáóÈö ÚóÏóãö ÇáúãõÄóÇÎóÐóÉö ÈöÇáäøöÓúíóÇäö æóáóãú íõÈúäó Úóáóì ÇáöÇÚúÊöÐóÇÑö ÈöÇáäøöÓúíóÇäö¡ ßóÃóäøóåõ ÑóÃóì äóÝúÓóåõ ãóÍúÞõæÞðÇ ÈöÇáúãõÄóÇÎóÐóÉö¡ ÝóßóÇäó ßóáóÇãðÇ ÈóÏöíÚó ÇáäøóÓöíÌö Ýöí ÇáöÇÚúÊöÐóÇÑö.
æóÇáúãõÄóÇÎóÐóÉõ: ãõÝóÇÚóáóÉñ ãöäó ÇáúÃóÎúÐö¡ æóåöíó åõäóÇ áöáúãõÈóÇáóÛóÉö áöÃóäøóåóÇ ãöäú ÌóÇäöÈò æóÇÍöÏò ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáóæú íõÄÇÎöÐõ Çááøóåõ ÇáäøóÇÓó ÈöÙõáúãöåöãú [ÇáäøóÍúá: 61] .
æó (ãóÇ) ãóÕúÏóÑöíøóÉñ¡ Ãóíú áóÇ ÊõÄóÇÎöÐúäöí ÈöäöÓúíóÇäöí.(15/376)
ÝóÇäúØóáóÞóÇ ÍóÊøóì ÅöÐóÇ áóÞöíóÇ ÛõáóÇãðÇ ÝóÞóÊóáóåõ ÞóÇáó ÃóÞóÊóáúÊó äóÝúÓðÇ ÒóßöíøóÉð ÈöÛóíúÑö äóÝúÓò áóÞóÏú ÌöÆúÊó ÔóíúÆðÇ äõßúÑðÇ (74)
æóÇáúÅöÑúåóÇÞõ: ÊóÚúÏöíóÉõ ÑóåóÞó¡ ÅöÐóÇ ÛóÔöíó æóáóÍöÞó¡ Ãóíú áóÇ ÊõÛúÔöäöí ÚõÓúÑðÇ. æóåõæó åõäóÇ ãóÌóÇÒñ Ýöí ÇáúãõÚóÇãóáóÉö ÈöÇáÔøöÏøóÉö.
æóÇáúÅöÑúåóÇÞõ: ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáúãõÚóÇãóáóÉö æóÇáúãõÞóÇÈóáóÉö.
æóÇáúÚõÓúÑõ: ÇáÔøöÏøóÉõ æóÖöÏøõ ÇáúíõÓúÑö. æóÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ: ÚõÓúÑõ ÇáúãõÚóÇãóáóÉö¡ Ãóíú ÚóÏóãõ ÇáÊøóÓóÇãõÍö ãóÚóåõ ÝöíãóÇ ÝóÚóáóåõ Ýóåõæó íóÓúÃóáõåõ ÇáúÅöÛúÖóÇÁó æóÇáÕøóÝúÍó.
æóÇáúÃóãúÑõ: ÇáÔøóÃúäõ.
æó (ãöäú) íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉð¡ Ýóßóæúäõ ÇáúãõÑóÇÏö ÈöÃóãúÑöåö äöÓúíóÇäóåõ¡ Ãóíú áóÇ ÊóÌúÚóáú äöÓúíóÇäöí ãõäúÔöÆðÇ áöÅöÑúåóÇÞöí ÚõÓúÑðÇ. æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÈóíóÇäöíøóÉð Ýóíóßõæäõ ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÃóãúÑöåö ÔóÃúäóåõ ãóÚóåõ¡ Ãóíú áóÇ ÊóÌúÚóáú ÔóÃúäöí ÅöÑúåóÇÞóßó ÅíøóÇíó ÚÓÑÇ.
[74]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 74]
ÝóÇäúØóáóÞÇ ÍóÊøóì ÅöÐÇ áóÞöíÇ ÛõáÇãÇð ÝóÞóÊóáóåõ ÞÇáó ÃóÞóÊóáúÊó äóÝúÓÇð ÒóßöíøóÉð ÈöÛóíúÑö äóÝúÓò áóÞóÏú ÌöÆúÊó ÔóíúÆÇð äõßúÑÇð (74)
íóÏõáøõ ÊóÝúÑöíÚõ Þóæúáöåö: ÝóÇäúØóáóÞÇ ÍóÊøóì ÅöÐÇ áóÞöíÇ ÛõáÇãÇð Úóäö ÇÚúÊöÐóÇÑö ãõæÓóì¡ Úóáóì Ãóäøó ÇáúÎóÖöÑó ÞóÈöáó ÚõÐúÑóåõ æóÇäúØóáóÞóÇ ãõÕúØóÍöÈóíúäö.
æóÇáúÞóæúáõ Ýöí äóÙúãö Þóæúáöåö: ÍóÊøóì ÅöÐÇ áóÞöíÇ ÛõáÇãÇð ßóÇáúÞóæúáö Ýöí Þóæúáöåö: ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÑóßöÈÇ Ýöí ÇáÓøóÝöíäóÉö [ÇáúßóåúÝ: 71] .
æóÞóæúáõåõ: ÝóÞóÊóáóåõ ÊóÚúÞöíÈñ áöÝöÚúáö áóÞöíÇ ÊóÃúßöíÏðÇ áöáúãõÈóÇÏóÑóÉö ÇáúãóÝúåõæãóÉö ãöäú ÊóÞúÏöíãö ÇáÙøóÑúÝö¡ ÝóßóÇäóÊö ÇáúãõÈóÇÏóÑóÉõ ÈöÞóÊúáö ÇáúÛõáóÇãö ÚöäúÏó áöÞóÇÆöåö ÃóÓúÑóÚó ãöäó ÇáúãõÈóÇÏóÑóÉö ÈöÎóÑúÞö ÇáÓøóÝöíäóÉö Íöíäó ÑõßõæÈöåóÇ.
æóßóáóÇãõ ãõæÓóì Ýöí ÅöäúßóÇÑö Ðóáößó ÌóÑóì Úóáóì äóÓóÞö ßóáóÇãöåö Ýöí ÅöäúßóÇÑö ÎóÑúÞö ÇáÓøóÝöíäóÉö(15/377)
Óöæóì Ãóäøóåõ
æóÕóÝó åóÐóÇ ÇáúÝöÚúáó ÈöÃóäøóåõ äõßõÑñ¡ æóåõæó- ÈöÖóãøóÊóíúäö-: ÇáøóÐöí ÊõäúßöÑõåõ ÇáúÚõÞõæáõ æóÊóÓúÊóÞúÈöÍõåõ¡ Ýóåõæó ÃóÔóÏøõ ãöäó ÇáÔøóíúÁö ÇáúÅöãúÑö¡ áöÃóäøó åóÐóÇ ÝóÓóÇÏñ ÍóÇÕöáñ æóÇáúÂÎóÑõ ÐóÑöíÚóÉõ ÝóÓóÇÏò ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó. æóæóÕóÝó ÇáäøóÝúÓó ÈöÇáÒøóÇßöíóÉö áöÃóäøóåóÇ äóÝúÓõ ÛõáóÇãò áóãú íóÈúáõÛö ÇáúÍõáõãó Ýóáóãú íóÞúÊóÑöÝú ÐóäúÈðÇ ÝóßóÇäó ÒóßöíøðÇ ØóÇåöÑðÇ. æóÇáÒøóßóÇÁõ: ÇáÒøöíóÇÏóÉõ Ýöí ÇáúÎóíúÑö.
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ¡ æóÇÈúäõ ßóËöíÑò¡ æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ¡ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò¡ æóÑõæóíúÓñ Úóäú íóÚúÞõæÈó ÒóÇßöíóÉð- ÈöÃóáúÝò ÈóÚúÏö ÇáÒøóÇíö- ÇÓúãó ÝóÇÚöáò ãöäú ÒóßóÇ. æóÞóÑóÃó ÇáúÈóÇÞõæäó ÒóßöíøóÉð¡ æóåõãóÇ ÈöãóÚúäðì æóÇÍöÏò.
ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó: Çáäøõæäõ ãöäú Þóæúáöåö: äõßúÑÇð åöíó äöÕúÝõ ÇáúÞõÑúÂäö¡ Ãóíú äöÕúÝõ ÍõÑõæÝöåö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ãóäøó Ðóáößó ãõÎóÇáöÝñ áöÞóæúáö ÇáúÌõãúåõæÑö: Åöäøó äöÕúÝó ÇáúÞõÑúÂäö åõæó ÍóÑúÝõ ÇáÊøóÇÁö ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóáúíóÊóáóØøóÝú Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö(15/378)
ÞóÇáó Ãóáóãú ÃóÞõáú áóßó Åöäøóßó áóäú ÊóÓúÊóØöíÚó ãóÚöíó ÕóÈúÑðÇ (75) ÞóÇáó Åöäú ÓóÃóáúÊõßó Úóäú ÔóíúÁò ÈóÚúÏóåóÇ ÝóáóÇ ÊõÕóÇÍöÈúäöí ÞóÏú ÈóáóÛúÊó ãöäú áóÏõäøöí ÚõÐúÑðÇ (76)
ÈöÓúãö Çááåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøóÍöíãö
ÓõæÑóÉõ ÇáúßóåúÝö
[75¡ 76]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÇáúÂíóÇÊ 75 Åöáóì 76]
ÞÇáó Ãóáóãú ÃóÞõáú áóßó Åöäøóßó áóäú ÊóÓúÊóØöíÚó ãóÚöíó ÕóÈúÑÇð (75) ÞÇáó Åöäú ÓóÃóáúÊõßó Úóäú ÔóíúÁò ÈóÚúÏóåÇ ÝóáÇ ÊõÕÇÍöÈúäöí ÞóÏú ÈóáóÛúÊó ãöäú áóÏõäøöí ÚõÐúÑÇð (76)
ßóÇäó ÌóæóÇÈõ ÇáúÎóÖöÑö åóÐóÇ Úóáóì äóÓóÞö ÌóæóÇÈöåö ÇáÓøóÇÈöÞö ÅöáøóÇ Ãóäøóåõ ÒóÇÏó ãóÇ Íõßöíó Ýöí ÇáúÂíóÉö ÈößóáöãóÉö áóßó æóåõæó ÊóÕúÑöíÍñ ÈöãõÊóÚóáøöÞö ÝöÚúáö ÇáúÞóæúáö. æóÅöÐú ßóÇäó ÇáúãóÞõæáõ áóåõ ãóÚúáõæãðÇ ãöäú ãóÞóÇãö ÇáúÎöØóÇÈö ßóÇäó Ýöí ÇáÊøóÕúÑöíÍö ÈöãõÊóÚóáøöÞö ÝöÚúáö ÇáúÞóæúáö ÊóÍúÞöíÞñ áöæõÞõæÚö ÇáúÞóæúáö æóÊóËúÈöíÊñ áóåõ æóÊóÞúæöíóÉñ¡ æóÇáÏøóÇÚöí áöÐóáößó Ãóäøóåõ Ãóåúãóáó ÇáúÚóãóáó Èöåö.
æóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö áóßó áóÇãõ ÇáÊøóÈúáöíÛö¡ æóåöíó ÇáøóÊöí ÊóÏúÎõáõ Úóáóì ÇÓúãö Ãóæú ÖóãöíÑö ÇáÓøóÇãöÚö áöÞóæúáò Ãóæú ãóÇ Ýöí ãóÚúäóÇåõ¡ äóÍúæó: ÞóáúÊõ áóåõ¡ æóÃóÐöäúÊõ áóåõ¡ æóÝóÓøóÑúÊõ áóåõ æóÐóáößó ÚöäúÏ ãóÇ íóßõæäõ ÇáúãóÞõæáõ áóåõ ÇáúßóáóÇãõ ãóÚúáõæãðÇ ãöäó ÇáÓøöíóÇÞö Ýóíóßõæäõ ÐößúÑõ ÇááøóÇãö áöÒöíóÇÏóÉö ÊóÞóæøöí ÇáúßóáóÇãö æóÊóÈúáöíÛöåö Åöáóì ÇáÓøóÇãöÚö¡ æóáöÐóáößó ÓõãøöíóÊú áóÇãõ ÇáÊøóÈúáöíÛö. ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøó ÇááøóÇãó áóãú íóÍúÊóÌú áöÐößúÑöåö Ýöí ÌóæóÇÈöåö Ãóæøóáó ãóÑøóÉò Ãóáóãú ÃóÞõáú Åöäøóßó áóäú ÊóÓúÊóØöíÚó ãóÚöíó ÕóÈúÑÇð¡ ÝóßóÇäó ÇáÊøóÞúÑöíÑõ æóÇáúÅöäúßóÇÑõ ãóÚó ÐößúÑö áóÇãö ÊóÚúÏöíóÉö ÇáúÞóæúáö ÃóÞúæóì æóÃóÔóÏøó.(16/5)
æóåõäóÇ áóãú íóÚúÊóÐöÑú ãõæÓóì ÈöÇáäøöÓúíóÇäö: ÅöãøóÇ áöÃóäøóåõ áóãú íóßõäú äóÓöíó¡ æóáóßöäøóåõ ÑóÌøóÍó ÊóÛúíöíÑó ÇáúãõäúßóÑö ÇáúÚóÙöíãö¡ æóåõæó ÞóÊúáõ ÇáäøóÝúÓö ÈöÏõæäö ãõæÌöÈò¡ Úóáóì æóÇÌöÈö ÇáúæóÝóÇÁö ÈöÇáöÇáúÊöÒóÇãö æóÅöãøóÇ áöÃóäøóåõ äóÓöíó æóÃóÚóÑóÖó Úóäö ÇáöÇÚúÊöÐóÇÑö ÈöÇáäøöÓúíóÇäö áöÓóãóÇÌóÉö ÊóßóÑøõÑö ÇáöÇÚúÊöÐóÇÑö Èöåö¡ æóÚóáóì ÇáöÇÍúÊöãóÇáóíúäö ÝóÞóÏú ÚóÏóáó Åöáóì ÇáúãõÈóÇÏóÑóÉö ÈöÇÔúÊöÑóÇØö ãóÇ ÊóØúãóÆöäøõ Åöáóíúåö äóÝúÓõ ÕóÇÍöÈöåö ÈöÃóäøóåõ Åöäú ÚóÇÏó áöáÓøõÄóÇáö ÇáøóÐöí áóÇ íóÈúÊóÛöíåö ÕóÇÍöÈõåõ ÝóÞóÏú ÌóÚóáó áóåõ Ãóäú áóÇ íõÕóÇÍöÈóåõ ÈóÚúÏóåõ.
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö Úóä ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã: «ßóÇäóÊö ÇáúÃõæáóì ãöäú ãõæÓóì äöÓúíóÇäðÇ¡ æóÇáËøóÇäöíóÉõ ÔóÑúØðÇ»
¡ ÝóÇÍúÊóãóáó ßóáóÇãõ ÇáäøóÈöíÁö ÇáöÇÍúÊöãóÇáóíúäö ÇáúãóÐúßõæÑóíúäö.
æóÃóäúÕóÝó ãõæÓóì ÅöÐú ÌóÚóáó áöÕóÇÍöÈöåö ÇáúÚõÐúÑó Ýöí ÊóÑúßö ãõÕóÇÍóÈóÊöåö Ýöí ÇáËøóÇáöËóÉö ÊóÌóäøõÈðÇ áöÅöÍúÑóÇÌöåö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ: áóÏõäøöí- ÈöÊóÔúÏöíÏö Çáäøõæäö- ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó: æóåöíó ÞöÑóÇÁóÉ ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã íóÚúäöí Ãóäøó ÝöíåóÇ ÓóäóÏðÇ ÎóÇÕøðÇ ãóÑúæöíøðÇ Ýöíåö Úóä ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÇáúãõÞóÏøöãóÉö ÇáÓøóÇÏöÓóÉö ãöäú ãõÞóÏøöãóÇÊö åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑö.
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ¡ æóÃóÈõæ ÈóßúÑò¡ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ãöäú áóÏõäøöí- ÈöÊóÎúÝöíÝö Çáäøõæäö- Úóáóì Ãóäøóåõ ÍõÐöÝó ãöäúåõ äõæäõ ÇáúæöÞóÇíóÉö ÊóÎúÝöíÝðÇ¡ áöÃóäøó (áóÏõäú) ÃóËúÞóáõ ãöäú (Úóäú) (æóãöäú) ÝóßóÇäó ÇáÊøóÎúÝöíÝõ ÝöíåóÇ ãóÞúÈõæáðÇ ÏõæäóåõãóÇ.
æóãóÚúäóì ÞóÏú ÈóáóÛúÊó ãöäú áóÏõäøöí ÚõÐúÑÇð ÞóÏú æóÕóáúÊó ãöäú ÌöåóÊöí Åöáóì ÇáúÚõÐúÑö. ÝóÇÓúÊõÚöíÑó ÈóáóÛúÊó áöãóÚúäðì (ÊóÍóÊøóãó æóÊóÚóíøóäó) áöæõÌõæÏö ÃóÓúÈóÇÈöåö ÈöÊóÔúÈöíåö ÇáúÚõÐúÑö Ýöí ÞóØúÚö ÇáÕøõÍúÈóÉö ÈöãóßóÇäò íóäúÊóåöí Åöáóíúåö ÇáÓøóÇÆöÑõ Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúãóßúäöíøóÉö. æóÃóËúÈóÊó áóåõ ÇáúÈõáõæÛó ÊóÎúíöíáðÇ¡ Ãóæö ÇÓúÊóÚóÇÑó ÇáúÈõáõæÛó áöÊóÚóíøõäö ÍõÕõæáö ÇáÔøóíúÁö ÈÚÏ ÇáããÇØáÉ.(16/6)
ÝóÇäúØóáóÞóÇ ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÃóÊóíóÇ Ãóåúáó ÞóÑúíóÉò ÇÓúÊóØúÚóãóÇ ÃóåúáóåóÇ ÝóÃóÈóæúÇ Ãóäú íõÖóíøöÝõæåõãóÇ ÝóæóÌóÏóÇ ÝöíåóÇ ÌöÏóÇÑðÇ íõÑöíÏõ Ãóäú íóäúÞóÖøó ÝóÃóÞóÇãóåõ ÞóÇáó áóæú ÔöÆúÊó áóÇÊøóÎóÐúÊó Úóáóíúåö ÃóÌúÑðÇ (77)
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 77]
ÝóÇäúØóáóÞÇ ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÃóÊóíÇ Ãóåúáó ÞóÑúíóÉò ÇÓúÊóØúÚóãÇ ÃóåúáóåÇ ÝóÃóÈóæúÇ Ãóäú íõÖóíøöÝõæåõãÇ ÝóæóÌóÏÇ ÝöíåÇ ÌöÏÇÑÇð íõÑöíÏõ Ãóäú íóäúÞóÖøó ÝóÃóÞÇãóåõ ÞÇáó áóæú ÔöÆúÊó áÇÊøóÎóÐúÊó Úóáóíúåö ÃóÌúÑÇð (77)
äóÙúãõ Þóæúáöåö ÝóÇäúØóáóÞÇ ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÃóÊóíÇ Ãóåúáó ÞóÑúíóÉò ÇÓúÊóØúÚóãÇ ÃóåúáóåÇ ßóäóÙúãö äóÙöíÑóíúåö ÇáÓøóÇÈöÞóíúäö.
æóÇáöÇÓúÊöØúÚóÇãõ: ØóáóÈõ ÇáØøóÚóÇãö. æóãóæúÞöÚõ ÌõãúáóÉö ÇÓúÊóØúÚóãÇ ÃóåúáóåÇ ßóãóæúÞöÚö ÌõãúáóÉö (ÎóÑóÞóåóÇ) æóÌõãúáóÉö (ÝóÞóÊóáóåõ) ¡ Ýóåõæó ãõÊóÚóáøöÞõ (ÅöÐóÇ) . æóÅöÙúåóÇÑõ áóÝúÙö ÃóåúáóåÇ Ïõæäó ÇáúÅöÊúíóÇäö ÈöÖóãöíÑöåöãú ÈöÃóäú íõÞóÇáó:
ÇÓúÊóØúÚóãóÇåõãú¡ áöÒöíóÇÏóÉö ÇáÊøóÕúÑöíÍö¡ ÊóÔúäöíÚðÇ Èöåöãú Ýöí áõÄúãöåöãú¡ ÅöÐú ÃóÈóæúÇ Ãóäú íõÖóíøöÝõæåõãóÇ. æóÐóáößó áõÄúãñ¡ áöÃóäøó ÇáÖøöíóÇÝóÉó ßóÇäóÊú ÔóÇÆöÚóÉð Ýöí ÇáúÃõãóãö ãöäú ÚóåúÏö ÅöÈúÑóÇåöíãó Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ æóåöíó ãöäó ÇáúãõæóÇÓóÇÉö ÇáúãõÊøóÈóÚóÉö ÚöäúÏó ÇáäøóÇÓö. æóíóÞõæãõ ÈöåóÇ ãóäú íõäúÊóÏóÈõ ÅöáóíúåóÇ ãöãøóäú íóãõÑøõ Úóáóíúåöãú ÚóÇÈöÑõ ÇáÓøóÈöíáö æóíóÓúÃóáõåõãõ ÇáÖøöíóÇÝóÉó¡ Ãóæú ãóäú ÃóÚóÏøó äóÝúÓóåõ áöÐóáößó ãöäú ßöÑóÇãö ÇáúÞóÈöíáóÉö ÝóÅöÈóÇíóÉõ Ãóåúáö ÞóÑúíóÉò ßõáøöåöãú ãöäó ÇáúÅöÖóÇÝóÉö áõÄúãñ áöÊöáúßó ÇáúÞóÑúíóÉö.
æóÞóÏú ÃóæúÑóÏó ÇáÕøóÝóÏöíøõ Úóáóì ÇáÔøóíúÎö ÊóÞöíøö ÇáÏøöíäö ÇáÓøõÈúßöíøö ÓõÄóÇáðÇ Úóäú äõßúÊóÉö åóÐóÇ ÇáúÅöÙúåóÇÑö Ýöí ÃóÈúíóÇÊò. æóÃóÌóÇÈóåõ ÇáÓøõÈúßöíøõ ÌóæóÇÈðÇ ØóæöíáðÇ äóËúÑðÇ æóäóÙúãðÇ ÈöãóÇ áóÇ íõÞúäöÚõ¡ æóÞóÏú ÐóßóÑóåõãóÇ ÇáúÂáõæÓöíøõ.
æóÝöí ÇáúÂíóÉö Ïóáöíáñ Úóáóì ÅöÈóÇÍóÉö ØóáóÈö ÇáØøóÚóÇãö áöÚóÇÈöÑö ÇáÓøóÈöíáö áöÃóäøóåõ ÔóÑúÚõ ãóäú ÞóÈúáóäóÇ¡ æóÍóßóÇåõ ÇáúÞõÑúÂäõ æóáóãú íóÑöÏú ãóÇ íóäúÓóÎõåõ.
æóÏóáøó áóæúãõ ãõæÓóì ÇáúÎóÖöÑó¡ Úóáóì Ãóäú áóãú íóÃúÎõÐú ÃóÌúÑó ÅöÞóÇãóÉö ÇáúÍóÇÆöØö Úóáóì ÕóÇÍöÈöåö ãöäú Ãóåúáö ÇáúÞóÑúíóÉö¡ Úóáóì Ãóäøóåõ ÃóÑóÇÏó ãõÞóÇÈóáóÉó ÍöÑúãóÇäöåöãú áöÍóÞøö ÇáÖøöíóÇÝóÉö ÈöÍöÑúãóÇäöåöãú ãöäú ÅöÞóÇãóÉö ÇáúÌöÏóÇÑö Ýöí ÞóÑúíóÊöåöãú.(16/7)
æóÝöí ÇáúÂíóÉö ãóÔúÑõæÚöíøóÉõ ÖöíóÇÝóÉö ÚóÇÈöÑö ÇáÓøóÈöíáö ÅöÐóÇ äóÒóáó ÈöÃóÍóÏò ãöäó ÇáúÍóíøö Ãóæö ÇáúÞóÑúíóÉö.
æóÝöí ÍóÏöíËö «ÇáúãõæóØøóÃö» Ãóä ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ÞóÇáó: «ãä ßóÇäó íõÄúãöäõ ÈöÇááøóåö æóÇáúíóæúãö ÇáúÂÎöÑö ÝóáúíõßúÑöãú ÖóíúÝóåõ ÌóÇÆöÒóÊõåõ íóæúãñ æóáóíúáóÉñ (Ãóíú íõÊúÍöÝõåõ æóíõÈóÇáöÛõ Ýöí ÈöÑøöåö) æóÖöíóÇÝóÊõåõ ËóáóÇËóÉõ ÃóíøóÇãò (Ãóíú ÅöØúÚóÇãñ æóÅöíæóÇÁñ ÈöãóÇ ÍóÖóÑó ãöäú ÛóíúÑö ÊóßóáøõÝò ßóãóÇ íõÊóßóáøóÝõ Ýöí Ãóæøóáö áóíúáóÉò) ÝóãóÇ ßóÇäó ÈóÚúÏó Ðóáößó Ýóåõæó ÕóÏóÞóÉñ»
. æóÇÎúÊóáóÝó ÇáúÝõÞóåóÇÁõ Ýöí æõÌõæÈöåóÇ ÝóÞóÇáó ÇáúÌõãúåõæÑõ: ÇáÖøöíóÇÝóÉõ ãöäú ãóßóÇÑöãö ÇáúÃóÎúáóÇÞö¡ æóåöíó ãõÓúÊóÍóÈøóÉñ æóáóíúÓóÊú ÈöæóÇÌöÈóÉò. æóåõæó Þóæúáõ ãóÇáößò æóÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó æóÇáÔøóÇÝöÚöíøö. æóÞóÇáó ÓóÍúäõæäñ: ÇáÖøöíóÇÝóÉõ Úóáóì Ãóåúáö ÇáúÞõÑóì æóÇáúÃóÍúíóÇÁö¡ æóäõÓöÈó Åöáóì ãóÇáößò. ÞóÇáó ÓóÍúäõæäñ: ÃóãøóÇ ÇáúÍóÖóÑõ ÝóÇáúÝõäúÏõÞõ íóäúÒöáõ Ýöíåö ÇáúãõÓóÇÝöÑõæäó. æóÞóÇáó ÇáÔøóÇÝöÚöíøõ æóãõÍóãøóÏõ Èúäõ ÚóÈúÏö ÇáúÍóßóãö ãöäó ÇáúãóÇáößöíøóÉö: ÇáÖøöíóÇÝóÉõ ÍóÞøñ Úóáóì Ãóåúáö ÇáúÍóÖóÑö æóÇáúÈóæóÇÏöí. æóÞóÇáó ÇááøóíúËõ æóÃóÍúãóÏõ: ÇáÖøöíóÇÝóÉõ ÝóÑúÖñ íóæúãðÇ æóáóíúáóÉð.
æóíõÞóÇáõ: ÖóíøóÝóåõ æóÃóÖóÇÝóåõ¡ ÅöÐóÇ ÞóÇãó ÈöÖöíóÇÝóÊöåö¡ Ýóåõæó ãõÖöíøöÝñ ÈöÇáÊøóÔúÏöíÏö. æóãõÖöíÝñ ÈöÇáÊøóÎúÝöíÝö¡ æóÇáúãõÊóÚóÑøöÖõ áöáÖøöíóÇÝóÉö: ÖóÇÆöÝñ æóãõÊóÖóíøöÝñ¡ íõÞóÇáõ: ÖöÝúÊõåõ æóÊóÖóíøóÝúÊõåõ¡ ÅöÐóÇ äóÒóáó Èöåö æóãóÇáó Åöáóíúåö.
æóÇáúÌöÏóÇÑõ: ÇáúÍóÇÆöØõ ÇáúãóÈúäöíøõ.
æóãóÚúäóì íõÑöíÏõ Ãóäú íóäúÞóÖøó ÃóÔúÑóÝó Úóáóì ÇáöÇäúÞöÖóÇÖö¡ Ãóíö ÇáÓøõÞõæØö¡ Ãóíú íóßóÇÏõ íóÓúÞõØõ¡ æóÐóáößó ÈöÃóäú ãóÇáó¡ ÝóÚóÈøóÑó Úóäú ÅöÔúÑóÇÝöåö Úóáóì ÇáöÇäúÞöÖóÇÖö ÈöÅöÑóÇÏóÉö ÇáöÇäúÞöÖóÇÖö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ÇáúãõÕóÑøöÍóÉö ÇáÊøóÈóÚöíøóÉö ÈöÊóÔúÈöíåö ÞõÑúÈö ÇäúÞöÖóÇÖöåö ÈöÅöÑóÇÏóÉö ãóäú íóÚúÞöáõ ÝöÚúáó ÔóíúÁò Ýóåõæó íõæÔößõ Ãóäú íóÝúÚóáóåõ ÍóíúËõ ÃóÑóÇÏóåõ¡ áöÃóäøó ÇáúÅöÑóÇÏóÉó ØóáóÈõ ÇáäøóÝúÓö ÍõÕõæáó ÔóíúÁò æóãóíúáõ ÇáúÞóáúÈö Åöáóíúåö.
æóÅöÞóÇãóÉõ ÇáúÌöÏóÇÑö: ÊóÓúæöíóÉõ ãóíúáöåö¡ æóßóÇäóÊú ÅöÞóÇãóÊõåõ ÈöÝöÚúáò ÎóÇÑöÞò áöáúÚóÇÏóÉö ÈöÃóäú ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö ÈöíóÏöåö ßóÇáøóÐöí íõÓóæøöí ÔóíúÆðÇ áóíøöäðÇ ßóãóÇ æóÑóÏó Ýöí ÈóÚúÖö ÇáúÂËóÇÑö.(16/8)
ÞóÇáó åóÐóÇ ÝöÑóÇÞõ Èóíúäöí æóÈóíúäößó ÓóÃõäóÈøöÆõßó ÈöÊóÃúæöíáö ãóÇ áóãú ÊóÓúÊóØöÚú Úóáóíúåö ÕóÈúÑðÇ (78) ÃóãøóÇ ÇáÓøóÝöíäóÉõ ÝóßóÇäóÊú áöãóÓóÇßöíäó íóÚúãóáõæäó Ýöí ÇáúÈóÍúÑö ÝóÃóÑóÏúÊõ Ãóäú ÃóÚöíÈóåóÇ æóßóÇäó æóÑóÇÁóåõãú ãóáößñ íóÃúÎõÐõ ßõáøó ÓóÝöíäóÉò ÛóÕúÈðÇ (79) æóÃóãøóÇ ÇáúÛõáóÇãõ ÝóßóÇäó ÃóÈóæóÇåõ ãõÄúãöäóíúäö ÝóÎóÔöíäóÇ Ãóäú íõÑúåöÞóåõãóÇ ØõÛúíóÇäðÇ æóßõÝúÑðÇ (80) ÝóÃóÑóÏúäóÇ Ãóäú íõÈúÏöáóåõãóÇ ÑóÈøõåõãóÇ ÎóíúÑðÇ ãöäúåõ ÒóßóÇÉð æóÃóÞúÑóÈó ÑõÍúãðÇ (81) æóÃóãøóÇ ÇáúÌöÏóÇÑõ ÝóßóÇäó áöÛõáóÇãóíúäö íóÊöíãóíúäö Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö æóßóÇäó ÊóÍúÊóåõ ßóäúÒñ áóåõãóÇ æóßóÇäó ÃóÈõæåõãóÇ ÕóÇáöÍðÇ ÝóÃóÑóÇÏó ÑóÈøõßó Ãóäú íóÈúáõÛóÇ ÃóÔõÏøóåõãóÇ æóíóÓúÊóÎúÑöÌóÇ ßóäúÒóåõãóÇ ÑóÍúãóÉð ãöäú ÑóÈøößó æóãóÇ ÝóÚóáúÊõåõ Úóäú ÃóãúÑöí Ðóáößó ÊóÃúæöíáõ ãóÇ áóãú ÊóÓúØöÚú Úóáóíúåö ÕóÈúÑðÇ (82)
æóÞóæúáõ ãõæÓóì: áóæú ÔöÆúÊó áóÇÊøóÎóÐúÊó Úóáóíúåö ÃóÌúÑÇð áóæúãñ¡ Ãóíú ßóÇäó Ýöí ãõßúäóÊößó Ãóäú ÊóÌúÚóáó áöäóÝúÓößó ÃóÌúÑðÇ Úóáóì ÅöÞóÇãóÉö ÇáúÌöÏóÇÑö ÊóÃúÎõÐõåõ ãöãøóäú íóãúáößõåõ ãöäú Ãóåúáö ÇáúÞóÑúíóÉö æóáóÇ ÊõÞöíãõåõ ãóÌøóÇäðÇ áöÃóäøóåõãú áóãú íóÞõæãõæÇ ÈöÍóÞøö ÇáÖøöíóÇÝóÉö æóäóÍúäõ ÈöÍóÇÌóÉò Åöáóì ãóÇ äõäúÝöÞõåõ Úóáóì ÃóäúÝõÓöäóÇ¡ æóÝöíåö ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóäøó äóÝóÞóÉó ÇáúÃóÊúÈóÇÚö Úóáóì ÇáúãóÊúÈõæÚö.
æóåóÐóÇ Çááøóæúãõ íóÊóÖóãøóäõ ÓõÄóÇáðÇ Úóäú ÓóÈóÈö ÊóÑúßö ÇáúãõÔóÇÑóØóÉö Úóáóì ÅöÞóÇãóÉö ÇáúÌöÏóÇÑö ÚöäúÏó ÇáúÍóÇÌóÉö
Åöáóì ÇáúÃóÌúÑö¡ æóáóíúÓó åõæó áóæúãðÇ Úóáóì ãõÌóÑøóÏö ÅöÞóÇãóÊöåö ãóÌøóÇäðÇ¡ áöÃóäøó Ðóáößó ãöäú ÝöÚúáö ÇáúÎóíúÑö æóåõæó ÛóíúÑõ ãóáõæãò.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ áóÇÊøóÎóÐúÊó- ÈöåóãúÒóÉö æóÕúáò ÈóÚúÏó ÇááøóÇãö æóÈöÊóÔúÏöíÏö ÇáúãõËóäøóÇÉö ÇáúÝóæúÞöíøóÉö- Úóáóì Ãóäøóåõ ãóÇÖöí (ÇÊøóÎóÐó) .
æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ßóËöíÑò¡ æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ¡ æóíóÚúÞõæÈõ áóÊóÎöÐúÊó ÈöÏõæäö åóãúÒóÉò Úóáóì Ãóäøóåõ ãóÇÖöí (ÊóÎöÐó) ÇáúãõÝúÊóÊóÍõ ÈöÊóÇÁò ÝóæúÞöíøóÉò Úóáóì Ãóäøóåõ ãóÇÖöí (ÊóÎöÐó) Ãóæøóáõåõ ÝóæúÞöíøóÉñ¡ æóåõæó ãöäú ÈóÇÈ Úáã.
[78- 82]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÇáúÂíóÇÊ 78 Åöáóì 82]
ÞÇáó åóÐóÇ ÝöÑÇÞõ Èóíúäöí æóÈóíúäößó ÓóÃõäóÈøöÆõßó ÈöÊóÃúæöíáö ãóÇ áóãú ÊóÓúÊóØöÚú Úóáóíúåö ÕóÈúÑÇð (78) ÃóãøóÇ ÇáÓøóÝöíäóÉõ ÝóßÇäóÊú áöãóÓÇßöíäó íóÚúãóáõæäó Ýöí ÇáúÈóÍúÑö ÝóÃóÑóÏúÊõ Ãóäú ÃóÚöíÈóåÇ æóßÇäó æóÑÇÁóåõãú ãóáößñ íóÃúÎõÐõ ßõáøó ÓóÝöíäóÉò ÛóÕúÈÇð (79) æóÃóãøóÇ ÇáúÛõáÇãõ ÝóßÇäó ÃóÈóæÇåõ ãõÄúãöäóíúäö ÝóÎóÔöíäÇ Ãóäú íõÑúåöÞóåõãÇ ØõÛúíÇäÇð æóßõÝúÑÇð (80) ÝóÃóÑóÏúäÇ Ãóäú íõÈúÏöáóåõãÇ ÑóÈøõåõãÇ ÎóíúÑÇð ãöäúåõ ÒóßÇÉð æóÃóÞúÑóÈó ÑõÍúãÇð (81) æóÃóãøóÇ ÇáúÌöÏÇÑõ ÝóßÇäó áöÛõáÇãóíúäö íóÊöíãóíúäö Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö æóßÇäó ÊóÍúÊóåõ ßóäúÒñ áóåõãÇ æóßÇäó ÃóÈõæåõãÇ ÕÇáöÍÇð ÝóÃóÑÇÏó ÑóÈøõßó Ãóäú íóÈúáõÛÇ ÃóÔõÏøóåõãÇ æóíóÓúÊóÎúÑöÌÇ ßóäÒóåõãÇ ÑóÍúãóÉð ãöäú ÑóÈøößó æóãÇ ÝóÚóáúÊõåõ Úóäú ÃóãúÑöí Ðáößó ÊóÃúæöíáõ ãóÇ áóãú ÊóÓúØöÚú Úóáóíúåö ÕóÈúÑÇð(16/9)
(82)
ÇáúãõÔóÇÑõ Åöáóíúåö ÈöáóÝúÙö åóÐóÇ ãõÞóÏøóÑñ Ýöí ÇáÐøöåúäö ÍóÇÕöáñ ãöäö ÇÔúÊöÑóÇØö ãõæÓóì Úóáóì äóÝúÓöåö Ãóäøóåõ Åöäú ÓóÃóáóåõ Úóäú ÔóíúÁò ÈóÚúÏó ÓõÄóÇáöåö ÇáËøóÇäöí ÝóÞóÏö ÇäúÞóØóÚóÊö ÇáÕøõÍúÈóÉõ ÈóíúäóåõãóÇ¡ Ãóíú åóÐóÇ ÇáøóÐöí ÍóÕóáó ÇáúÂäó åõæó ÝöÑóÇÞõ ÈóíúäöäóÇ¡ ßóãóÇ íõÞóÇáõ: ÇáÔøóÑúØõ Ãóãúáóßõ Úóáóíúßó Ãóãú áóßó. æóßóËöíÑðÇ ãóÇ íóßõæäõ ÇáúãÔóÇÑ Åöáóíúåö ãöÞúÏóÇÑ Ýöí ÇáÐøöåúäö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Êöáúßó ÇáÏøóÇÑõ ÇáúÂÎöÑóÉõ [ÇáúÞóÕóÕ: 83] . æóÅöÖóÇÝóÉõ ÝöÑÇÞõ Åöáóì Èóíúäöí ãöäú ÅöÖóÇÝóÉö ÇáúãóæúÕõæÝö Åöáóì ÇáÕøöÝóÉö. æóÃóÕúáõåõ: ÝöÑóÇÞñ Èóíúäöí¡ Ãóíú ÍóÇÕöáñ ÈóíúäóäóÇ¡ Ãóæú ãöäú ÅöÖóÇÝóÉö ÇáúãóÕúÏóÑö ÇáúÚóÇãöáö Ýöí ÇáÙøóÑúÝö Åöáóì ãóÚúãõæáöåö¡ ßóãóÇ íõÖóÇÝõ ÇáúãóÕúÏóÑõ Åöáóì ãóÝúÚõæáöåö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÎõÑõæÌõ (Èóíúäó) Úóäö ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóáóãøóÇ ÈóáóÛÇ ãóÌúãóÚó ÈóíúäöåöãÇ [ÇáúßóåúÝ: 61] .
æóÌõãúáóÉõ ÓóÃõäóÈøöÆõßó ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ¡ ÊóÞóÚõ ÌóæóÇÈðÇ áöÓõÄóÇáò íóåúÌöÓõ Ýöí ÎóÇØöÑö ãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ Úóäú ÃóÓúÈóÇÈö ÇáúÃóÝúÚóÇáö ÇáøóÊöí ÝóÚóáóåóÇ ÇáúÎóÖöÑõ Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ æóÓóÃóáóåõ ÚóäúåóÇ ãõæÓóì ÝóÅöäøóåõ ÞóÏú æóÚóÏóåõ Ãóäú íõÍúÏöËó áóåõ ÐößúÑðÇ ãöãøóÇ íóÝúÚóáõåõ.
æóÇáÊøóÃúæöíáõ: ÊóÝúÓöíÑñ áöÔóíúÁò ÛóíúÑö æóÇÖöÍò¡ æóåõæó ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúÃóæøóáö æóåõæó ÇáÑøõÌõæÚõ. ÔóÈøóåó ÊóÍúÕöíáõ ÇáúãóÚúäóì Úóáóì ÊóßóáøõÝò ÈöÇáÑøõÌõæÚö Åöáóì ÇáúãóßóÇäö ÈóÚúÏó ÇáÓøóíúÑö Åöáóíúåö. æóÞóÏú ãóÖóì Ýöí ÇáúãõÞóÏøöãóÉö ÇáúÃõæáóì ãöäú ãõÞóÏøöãóÇÊö åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑö¡ æóÃóíúÖðÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãÇ íóÚúáóãõ ÊóÃúæöíáóåõ ÅöáøóÇ Çááøóåõ æóÇáÑøóÇÓöÎõæäó Ýöí
ÇáúÚöáúãö íóÞõæáõæäó
ÅöáóÎú.. ãöäú Ãóæøóáö ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó [7] .
æóÝöí ÕöáóÉö ÇáúãóæúÕõæáö ãöäú Þóæúáöåö ãóÇ áóãú ÊóÓúÊóØöÚú Úóáóíúåö ÕóÈúÑÇð ÊóÚúÑöíÖñ(16/10)
ÈöÇááøóæúãö Úóáóì ÇáöÇÓúÊöÚúÌóÇáö æóÚóÏóãö ÇáÕøóÈúÑö Åöáóì Ãóäú íóÃúÊöíóåõ ÅöÍúÏóÇËõ ÇáÐøößóÑö ÍóÓúÈóãóÇ æóÚóÏóåõ ÈÞæáå ÝóáÇ ÊóÓúÆóáúäöí Úóäú ÔóíúÁò ÍóÊøóì ÃõÍúÏöËó áóßó ãöäúåõ ÐößúÑÇð.
æóÇáúãóÓóÇßöíäõ: åõäóÇ ÈöãóÚúäóì ÖõÚóÝóÇÁö ÇáúãóÇáö ÇáøóÐöíäó íóÑúÊóÒöÞõæäó ãöäú ÌõåúÏöåöãú æóíõÑóÞøõ áóåõãú áöÃóäøóåõãú íóßúÏóÍõæäó ÏóåúÑóåõãú áöÊóÍúÕöíáö ÚóíúÔöåöãú. ÝóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ Ãóäøóåõãú ÝõÞóÑóÇÁõ ÃóÔóÏøó ÇáúÝóÞúÑö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÅöäøóãóÇ ÇáÕøóÏóÞÇÊõ áöáúÝõÞóÑÇÁö æóÇáúãóÓÇßöíäö [ÇáÊøóæúÈóÉ: 60] Èóáö ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÊóÓúãöíóÊöåöãú ÈöÇáúÝõÞóÑóÇÁö Ãóäøóåõãú íõÑóÞøõ áóåõãú ßóãóÇ ÞóÇáó ÇáúÍóÑöíÑöíøõ Ýöí ÇáúãóÞóÇãóÉö ÇáúÍóÇÏöíóÉö æóÇáúÃóÑúÈóÚöíäó: « ... ãöÓúßöíäñ ÇÈúäõ ÂÏóãó æóÃóíøõ ãöÓúßöíäò» .
æóßóÇäó ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáÓøóÝöíäóÉö åóÄõáóÇÁö ÚóãóáóÉñ íóÃúÌõÑõæäó ÓóÝöíäóÊóåõãú áöáúÍóãúáö Ãóæú áöáÕøóíúÏö.
æóãóÚúäóì: æóßÇäó æóÑÇÁóåõãú ãóáößñ: åõæó ãóáößõ ÈöáóÇÏöåöãú ÈöÇáúãöÑúÕóÇÏö ãöäúåõãú æóãöäú ÃóãúËóÇáöåöãú íõÓóÎøöÑõ ßõáøó ÓóÝöíäóÉò íóÌöÏõåóÇ ÛóÕúÈðÇ¡ Ãóíú ÈöÏõæäö ÚöæóÖò. æóßóÇäó Ðóáößó áöäóÞúáö ÃõãõæÑö ÈöäóÇÁò Ãóæú äóÍúæöåõ ãöãøóÇ íóÓúÊóÚúãöáõåõ Çáúãóáößõ Ýöí ãóÕóÇáöÍö äóÝúÓöåö æóÔóåóæóÇÊöåö¡ ßóãóÇ ßóÇäó ÇáúÝóÑóÇÚöäóÉõ íõÓóÎøöÑõæäó ÇáäøóÇÓó áöáúÚóãóáö Ýöí ÈöäóÇÁö ÇáúÃóåúÑóÇãö.
æóáóæú ßóÇäó Ðóáößó áöãóÕúáóÍóÉò ÚóÇãøóÉò áöáúÃõãøóÉö áóÌóÇÒó ÇáÊøóÓúÎöíÑõ ãöäú ßõáøò ÈöÍóÓóÈö ÍóÇáöåö ãöäó ÇáöÇÍúÊöíóÇÌö áöÃóäøó Ðóáößó ÝóÑúÖõ ßöÝóÇíóÉò ÈöÞóÏúÑö ÇáúÍóÇÌóÉö æóÈóÚúÏó ÊóÍóÞøõÞöåóÇ.
ææÑÇÁ ÇÓúãõ ÇáúÌöåóÉö ÇáøóÊöí ÎóáúÝó ÙóåúÑö ãóäú ÃõÖöíÝó Åöáóíúåö Ðóáößó ÇáöÇÓúãõ¡ æóåõæó ÖöÏøõ ÃóãóÇãó æóÞõÏøóÇãó.
æóíõÓúÊóÚóÇÑõ (ÇáúæóÑóÇÁõ) áöÍóÇáö ÊóÚóÞøõÈö ÔóíúÁò ÔóíúÆðÇ æóÍóÇáö ãõáóÇÒöãóÉö ØóáóÈö ÔóíúÁò ÔóíúÆðÇ ÈöÍóÞøò æóÍóÇáö ÇáÔøóíúÁö ÇáøóÐöí ÓóíóÃúÊöí ÞóÑöíÈðÇ¡ ßõáøõ Ðóáößó ÊóÔúÈöíåñ ÈöÇáúßóÇÆöäö ÎóáúÝó ÔóíúÁò áóÇ íóáúÈóËõ Ãóäú íóÊøóÕöáó Èöåö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ãöäú æóÑÇÆöåöãú Ìóåóäøóãõ Ýöí [ÇáúÌóÇËöíóÉö: 10] .(16/11)
æóÞóÇáó áóÈöíÏñ:
ÃóáóíúÓó æóÑóÇÆöí Ãóäú ÊóÑóÇÎóÊú ãóäöíøóÊöí ... áõÒõæãó ÇáúÚóÕóÇ ÊõÍúäóì ÚóáóíúåóÇ ÇáúÃóÕóÇÈöÚõ
æóÈóÚúÖõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ÝóÓøóÑõæÇ æóÑÇÁóåõãú ãóáößñ ÈöãóÚúäóì ÃóãóÇãóåõãú ãóáößñ¡ ÝóÊóæóåøóãó ÈóÚúÖõ ãõÏóæøöäöí ÇááøõÛóÉö Ãóäøó (æóÑóÇÁó) ãöäú ÃóÓúãóÇÁö ÇáúÃóÖúÏóÇÏö¡ æóÃóäúßóÑóåõ ÇáúÝóÑøóÇÁõ æóÞóÇáó: áóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú ÊóÞõæáó áöáøóÐöí Èóíúäó íóÏóíúßó åõæó æóÑóÇÁóßó¡ æóÅöäøóãóÇ íóÌõæÒõ Ðóáößó Ýöí ÇáúãóæóÇÞöíÊö ãöäó ÇááøóíóÇáöí ÊóÞõæáõ: æóÑóÇÁóßó ÈóÑúÏñ ÔóÏöíÏñ¡ æóÈóíúäó íóÏóíúßó ÈóÑúÏñ ÔóÏöíÏñ. íóÚúäöí Ãóäøó Ðóáößó Úóáóì ÇáúãóÌóÇÒö. ÞóÇáó ÇáÒøóÌøóÇÌõ: æóáóíúÓó ãöäó ÇáúÃóÖúÏóÇÏö ßóãóÇ ÒóÚóãó ÈóÚúÖõ Ãóåúáö ÇááøõÛóÉö.
æóãóÚúäóì ßõáøó ÓóÝöíäóÉò ÛóÕúÈÇð Ãóíú ÕóÇáöÍóÉò¡ ÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåö ÝóÃóÑóÏúÊõ Ãóäú ÃóÚöíÈóåÇ¡ æóÞóÏú ÐóßóÑõæÇ Ýöí ÊóÚúíöíäö åóÐóÇ Çáúãóáößö æóÓóÈóÈö ÃóÎúÐöåö áöáÓøõÝõäö ÞóÕóÕðÇ æóÃóÞúæóÇáðÇ áóãú íóËúÈõÊú ÔóíúÁñ ãöäúåóÇ ÈöÚóíúäöåö¡ æóáóÇ íóÊóÚóáøóÞú Èöåö ÛóÑóÖñ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÚöÈúÑóÉö.
æóÌõãúáóÉõ ÝóÃóÑóÏúÊõ Ãóäú ÃóÚöíÈóåÇ ãõÊóÝóÑøöÚóÉñ Úóáóì ßõáøò ãöäú ÌõãúáóÊóíú ÝóßÇäóÊú áöãóÓÇßöíäó¡ ææó ßÇäó æóÑÇÁóåõãú ãóáößñ¡ ÝóßóÇäó ÍóÞøõåóÇ ÇáÊøóÃúÎöíÑó Úóäú ßöáúÊóÇ ÇáúÌõãúáóÊóíúäö ÈöÍóÓóÈö ÇáÙøóÇåöÑö¡ æóáóßöäøóåóÇ ÞõÏøöãóÊú ÎöáóÇÝðÇ áöãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö áöÞóÕúÏö ÇáöÇåúÊöãóÇãö æóÇáúÚöäóÇíóÉö ÈöÅöÑóÇÏóÉö ÅöÚóÇÈóÉö ÇáÓøóÝöíäóÉö ÍóíúËõ ßóÇäó ÚóãóáðÇ ÙóÇåöÑõåõ ÇáúÅöäúßóÇÑõ æóÍóÞöíÞóÊõåõ ÇáÕøóáóÇÍõ ÒöíóÇÏóÉð Ýöí ÊóÔúæöíÞö ãõæÓóì Åöáóì Úöáúãö ÊóÃúæöíáöåö¡ áöÃóäøó ßóæúäó ÇáÓøóÝöíäóÉö áöãóÓóÇßöíäó ãöãøóÇ íóÒöíÏõ ÇáÓøóÇãöÚó ÊóÚóÌøõÈðÇ Ýöí ÇáúÅöÞúÏóÇãö Úóáóì ÎóÑúÞöåóÇ. æóÇáúãóÚúäóì: ÝóÃóÑóÏúÊõ Ãóäú ÃóÚöíÈóåóÇ æóÞóÏú ÝóÚóáúÊõ. æóÅöäøóãóÇ áóãú íóÞõáú: ÝóÚöÈúÊõåóÇ¡ áöíóÏõáøó Úóáóì Ãóäøó ÝöÚúáóåõ æóÞóÚó Úóäú ÞóÕúÏò æóÊóÃóãøõáò.
æóÞóÏú ÊõØúáóÞõ ÇáúÅöÑóÇÏóÉõ Úóáóì ÇáúÞóÕúÏö ÃóíúÖðÇ. æóÝöí «ÇááøöÓóÇäö» ÚóÒúæõ Ðóáößó Åöáóì ÓöíÈóæóíúåö.
æóÊóÕóÑøõÝõ ÇáúÎóÖöÑö Ýöí ÃóãúÑö ÇáÓøóÝöíäóÉö ÊóÕóÑøõÝñ ÈöÑóÚúíö ÇáúãõÕúáöÍóÉö ÇáúÎóÇÕøóÉö Úóäú ÅöÐúäò ãöäó Çááøóåö ÈöÇáÊøóÕóÑøõÝö Ýöí ãóÕóÇáöÍö ÇáÖøõÚóÝóÇÁö ÅöÐú ßóÇäó ÇáúÎóÖöÑõ ÚóÇáöãðÇ ÈöÍóÇáö(16/12)
Çáúãóáößö¡ Ãóæú ßóÇäó Çááøóåõ ÃóÚúáóãóåõ ÈöæõÌõæÏöåö ÍöíäóÆöÐò¡ ÝóÊóÕóÑøóÝõ ÇáúÎóÖöÑö ÞóÇÆöãñ ãóÞóÇãó ÊóÕóÑøõÝö ÇáúãóÑúÁö Ýöí ãóÇáöåö ÈöÅöÊúáóÇÝö ÈóÚúÖöåö áöÓóáóÇãóÉö ÇáúÈóÇÞöí¡ ÝóÊóÕóÑøõÝõåõ ÇáÙøóÇåöÑõ ÅöÝúÓóÇÏñ æóÝöí ÇáúæóÇÞöÚö ÅöÕúáóÇÍñ áöÃóäøóåõ ãöäö ÇÑúÊößóÇÈ ÃÎÝ ÇáÖÑÑíä. æóåóÐóÇ ÃóãúÑñ ÎóÝöíøñ áóãú íóØøóáöÚú Úóáóíúåö ÅöáøóÇ ÇáúÎóÖöÑõ¡ ÝóáöÐóáößó ÃóäúßóÑóåõ ãõæÓóì.
æóÃóãøóÇ ÊóÕóÑøõÝõåõ Ýöí ÞóÊúáö ÇáúÛõáóÇãö ÝóÊóÕóÑøõÝñ ÈöæóÍúíò ãöäó Çááøóåö ÌóÇÑò Úóáóì ÞóØúÚö ÝóÓóÇÏò ÎóÇÕøò Úóáöãóåõ Çááøóåõ æóÃóÚúáóãó Èöåö ÇáúÎóÖöÑó ÈöÇáúæóÍúíö¡ ÝóáóíúÓó ãöäú ãóÞóÇãö ÇáÊøóÔúÑöíÚö¡ æóÐóáößó Ãóäøó Çááøóåó Úóáöãó ãöäú ÊóÑúßöíÈö ÚóÞúáö ÇáúÛõáóÇãö æóÊóÝúßöíÑöåö Ãóäøóåõ ÚóÞúáñ ÔóÇÐøñ æóÝößúÑñ ãõäúÍóÑöÝñ ØõÈöÚó Úóáóíúåö ÈöÃóÓúÈóÇÈò ãõÚúÊóÇÏóÉò ãöäö ÇäúÍöÑóÇÝö ØóÈúÚò æóÞõÕõæÑö ÅöÏúÑóÇßò¡ æóÐóáößó ãöäú ÂËóÇÑò ãõÝúÖöíóÉò Åöáóì Êöáúßó ÇáäøóÝúÓöíøóÉö æóÕóÇÍöÈöåóÇ Ýöí Ãóäøóåõ íóäúÔóÃõ ØóÇÛöíðÇ ßóÇÝöÑðÇ.
æóÃóÑóÇÏó Çááøóåõ ÇááøõØúÝó ÈöÃóÈóæóíúåö ÈöÍöÝúÙö ÅöíãóÇäöåöãóÇ æóÓóáóÇãóÉö ÇáúÚóÇáóãö ãöäú åóÐóÇ ÇáØøóÇÛöí áõØúÝðÇ ÃóÑóÇÏóåõ Çááøóåõ ÎóÇÑöÞðÇ áöáúÚóÇÏóÉö ÌóÇÑöíðÇ Úóáóì ãõÞúÊóÖóì ÓóÈúÞö Úöáúãöåö¡ ÝóÝöí åóÐóÇ ãóÕúáóÍóÉñ áöáÏøöíäö ÈöÍöÝúÙö ÃóÊúÈóÇÚöåö ãöäó ÇáúßõÝúÑö¡ æóåõæó ãóÕúáóÍóÉñ ÎóÇÕøóÉñ ÝöíåóÇ ÍöÝúÙõ ÇáÏøöíäö¡ æóãóÕúáóÍóÉñ ÚóÇãøóÉñ áöÃóäøóåõ ÍóÞøñ áöáøóåö ÊóÚóÇáóì Ýóåõæó ßóÍõßúãö ÞóÊúáö ÇáúãõÑúÊóÏøö.
æóÇáÒøóßóÇÉõ: ÇáØøóåóÇÑóÉõ¡ ãõÑóÇÚóÇÉð áöÞóæúáö ãõæÓóì ÃóÞóÊóáúÊó äóÝúÓÇð ÒóßöíøóÉð.
æóÇáÑøõÍúãõ:- ÈöÖóãøö ÇáÑøóÇÁö æóÓõßõæäö ÇáúÍóÇÁö-: äóÙöíÑõ ÇáúßõËúÑö áöáúßóËúÑóÉö.
æóÇáúÎóÔúíóÉõ: ÊóæóÞøõÚõ Ðóáößó áóæú áóãú íõÊóÏóÇÑóßú ÈöÞóÊúáöåö.
æóÖóãöíÑóÇ ÇáúÌóãóÇÚóÉö Ýöí Þóæúáöåö ÝóÎóÔöíäÇ æóÞóæúáöåö ÝóÃóÑóÏúäÇ ÚóÇÆöÏóÇäö Åöáóì ÇáúãõÊóßóáøöãö ÇáúæóÇÍöÏö
ÈöÅöÙúåóÇÑö Ãóäøóåõ ãõÔóÇÑößñ áöÛóíúÑöåö Ýöí ÇáúÝöÚúáö. æóåóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáõ íóßõæäõ ãöäó ÇáÊøóæóÇÖõÚö áóÇ ãöäó ÇáÊøóÚóÇÙõãö áöÃóäøó ÇáúãóÞóÇãó ãóÞóÇãõ ÇáúÅöÚúáóÇãö ÈöÃóäøó Çááøóåó ÃóØúáóÚóåõ Úóáóì Ðóáößó æóÃóãóÑóåõ ÝóäóÇÓóÈóåõ ÇáÊøóæóÇÖõÚõ ÝóÞóÇáó: ÝóÎóÔöíäÇ ÝóÃóÑóÏúäÇ¡ æóáóãú íÞá ãËáå ÚöäúÏ ãóÇ ÞóÇáó ÝóÃóÑóÏúÊõ Ãóäú ÃóÚöíÈóåÇ áöÃóäøó ÓóÈóÈó ÇáúÅöÚóÇÈóÉö ÅöÏúÑóÇßõåõ áöãóäú áóåõ Úöáúãñ ÈöÍóÇáö Êöáúßó ÇáúÃóÕúÞóÇÚö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:(16/13)
ÞÇáó ãóÚÇÐó Çááøóåö Ãóäú äóÃúÎõÐó ÅöáøóÇ ãóäú æóÌóÏúäÇ ãóÊÇÚóäÇ ÚöäúÏóåõ ÅöäøóÇ ÅöÐÇð áóÙÇáöãõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö íõæÓõÝó [79] .
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ Ãóäú íõÈúÏöáóåõãÇ- ÈöÝóÊúÍö ÇáúãõæóÍøóÏóÉö æóÊóÔúÏöíÏö ÇáÏøóÇáøö- ãöäó ÇáÊøóÈúÏöíáö. æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ßóËöíÑò¡ æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò¡ æóÚóÇÕöãñ¡ æóÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÎóáóÝñ- ÈöÓõßõæäö ÇáúãõæóÍøóÏóÉö æóÊóÎúÝöíÝö ÇáÏøóÇáö- ãöäó ÇáúÅöÈúÏóÇá.
æóÃãÇ ÞóÖöíøóÉ ÇáúÌöÏóÇÑ ÝóÇáúÎóÖöÑõ ÊóÕóÑøóÝó Ýöí ÔóÃúäöåóÇ Úóäú ÅöÑóÇÏóÉö Çááøóåö ÇááøõØúÝó ÈöÇáúíóÊöíãóíúäö ÌóÒóÇÁð áöÃóÈöíåöãóÇ Úóáóì ÕóáóÇÍöåö¡ ÅöÐú Úóáöãó Çááøóåõ Ãóäøó ÃóÈóÇåõãóÇ ßóÇäó íõåöãøõåõ ÃóãúÑõ ÚóíúÔöåöãóÇ ÈóÚúÏóåõ¡ æóßóÇäó ÞóÏú ÃóæúÏóÚó ÊóÍúÊó ÇáúÌöÏóÇÑö ãóÇáðÇ¡ æóáóÚóáøóåõ ÓóÃóáó Çááøóåó Ãóäú íõáúåöãó æóáóÏóíúåö ÚöäúÏó ÈõáõæÛö ÃóÔõÏøöåöãóÇ Ãóäú íóÈúÍóËóÇ Úóäú ãóÏúÝöäö ÇáúßóäúÒö ÊóÍúÊó ÇáúÌöÏóÇÑö ÈöÞóÕúÏò Ãóæú ÈöãõÕóÇÏóÝóÉò¡ Ýóáóæú ÓóÞóØó ÇáúÌöÏóÇÑõ ÞóÈúáó ÈõáõæÛöåöãóÇ áóÊóäóÇæóáóÊö ÇáúÃóíúÏöí ãóßóÇäóåõ ÈöÇáúÍóÝúÑö æóäóÍúæöåõ ÝóÚóËóÑó Úóáóíúåö ÚóÇËöÑñ¡ ÝóÐóáößó ÃóíúÖðÇ áõØúÝñ ÎóÇÑöÞñ áöáúÚóÇÏóÉö. æóÞóÏú ÃóÓúäóÏó ÇáúÅöÑóÇÏóÉó Ýöí ÞöÕøóÉö ÇáúÌöÏóÇÑö Åöáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Ïõæäó ÇáúÞöÕøóÊóíúäö ÇáÓøóÇÈöÞóÊóíúäö áöÃóäøó ÇáúÚóãóáó ÝöíåöãóÇ ßóÇäó ãöäú ÔóÃúäöåö Ãóäú íóÓúÚóì Åöáóíúåö ßõáøõ ãóäú íóÞöÝõ Úóáóì ÓöÑøöåö áöÃóäøó ÝöíåöãóÇ ÏóÝúÚó ÝóÓóÇÏò Úóäö ÇáäøóÇÓö ÈöÎöáóÇÝö ÞöÕøóÉö ÇáúÌöÏóÇÑö ÝóÊöáúßó ßóÑóÇãóÉñ ãöäó Çááøóåö áöÃóÈöí ÇáúÛõáóÇãóíúäö.
æóÞóæúáõåõ: ÑóÍúãóÉð ãöäú ÑóÈøößó æóãÇ ÝóÚóáúÊõåõ Úóäú ÃóãúÑöí ÊóÕúÑöíÍñ ÈöãóÇ íõÒöíáõ ÅöäúßóÇÑó ãõæÓóì Úóáóíúåö ÊóÕóÑøõÝóÇÊöåö åóÐöåö ÈöÃóäøóåóÇ ÑóÍúãóÉñ æóãóÕúáóÍóÉñ ÝóáóÇ ÅöäúßóÇÑó ÝöíåóÇ ÈóÚúÏó ãóÚúÑöÝóÉö ÊóÃúæöíáöåóÇ.
Ëõãøó ÒóÇÏó ÈöÃóäøóåõ ÝóÚóáóåóÇ Úóäú æóÍúíò ãöäó Çááøóåö áöÃóäøóåõ áóãøóÇ ÞóÇáó æóãÇ ÝóÚóáúÊõåõ Úóäú ÃóãúÑöí Úóáöãó ãõæÓóì Ãóäøó Ðóáößó ÈöÃóãúÑò ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áöÃóäøó ÇáäøóÈöíÁó ÅöäøóãóÇ íóÊóÕóÑøóÝõ Úóäö ÇÌúÊöåóÇÏò Ãóæú Úóäú æóÍúíò¡ ÝóáóãøóÇ äóÝóì Ãóäú íóßõæäó ÝöÚúáõåõ Ðóáößó Úóäú ÃóãúÑö äóÝúÓöåö ÊóÚóíøóäó Ãóäøóåõ Úóäú ÃóãúÑö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì. æóÅöäøóãóÇ ÃõæËöÑó äóÝúíõ ßóæúäö ÝöÚúáöåö Úóäú ÃóãúÑö äóÝúÓöåö Úóáóì Ãóäú íóÞõæáó: æóÝóÚóáúÊõåõ Úóäú ÃóãúÑö ÑóÈøöí¡ ÊóßúãöáóÉð áößóÔúÝö ÍóíúÑóÉö(16/14)
ãõæÓóì æóÅöäúßóÇÑöåö¡ áöÃóäøóåõ áóãøóÇ ÃóäúßóÑó Úóáóíúåö ÝóÚúáóÇÊöåö ÇáËøóáóÇËó ßóÇäó íõÄóíøöÏõ ÅöäúßóÇÑóåõ ÈöãóÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõ ÊóÕóÑøóÝó Úóäú ÎóØóÃò.
æóÇäúÊóÕóÈó ÑóÍúãóÉð Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö áöÃóÌúáöåö ÝóíõäóÇÒöÚõåõ ßõáøñ ãä (ÃÑÏúÊ) ¡ æ (ÃÑÏäóÇ) ¡ æ (ÃóÑóÇÏó ÑóÈøõßó) .
æóÌõãúáóÉõ Ðáößó ÊóÃúæöíáõ ãóÇ áóãú ÊóÓúØöÚú Úóáóíúåö ÕóÈúÑÇð ÝóÐúáóßóÉñ áöáúÌõãóáö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ ÇÈúÊöÏóÇÁñ ãöäú
Þóæúáöåö ÃóãøóÇ ÇáÓøóÝöíäóÉõ ÝóßÇäóÊú áöãóÓÇßöíäó¡ ÝóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ÈöÐóáößó Åöáóì ÇáúãóÐúßõæÑö Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÇáÓøóÇÈöÞö æóåõæó ÊóáúÎöíÕñ áöáúãóÞúÕõæÏö ßóÍóæúÕóáóÉö ÇáúãõÏóÑøöÓö Ýöí ÂÎöÑö ÏóÑúÓöåö.
æÊóÓúØöÚú ãõÖóÇÑöÚõ (ÇÓúØóÇÚó) ÈöãóÚúäóì (ÇÓúÊóØóÇÚó) . ÍóÐóÝó ÊóÇÁó ÇáöÇÓúÊöÝúÚóÇáö ÊóÎúÝöíÝðÇ áöÞõÑúÈöåóÇ ãöäú ãóÎúÑóÌö ÇáØøóÇÁö¡ æóÇáúãõÎóÇáóÝóÉõ Èóíúäóåõ æóÈóíúäó Þóæúáöåö ÓóÃõäóÈøöÆõßó ÈöÊóÃúæöíáö ãóÇ áóãú ÊóÓúÊóØöÚú Úóáóíúåö ÕóÈúÑÇð áöáÊøóÝóäøõäö ÊóÌóäøõÈðÇ áöÅöÚóÇÏóÉö áóÝóÙò ÈöÚóíúäöåö ãóÚó æõÌõæÏö ãõÑóÇÏöÝöåö. æóÇÈúÊõÏöÆó ÈöÃóÔúåóÑöåöãóÇ ÇÓúÊöÚúãóÇáðÇ æóÌöíÁó ÈöÇáËøóÇäöíóÉö ÈöÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÎóÝøóÝö áöÃóäøó ÇáÊøóÎúÝöíÝó Ãóæúáóì Èöåö áöÃóäøóåõ ÅöÐóÇ ßóÑøóÑó ÊóÓúÊóØöÚú íóÍúÕõáõ ãöäú ÊóßúÑöíÑöåö ËöÞóáñ.
æóÃóßóÏøó ÇáúãóæúÕõæáó ÇáúÃóæøóáó ÇáúæóÇÞöÚó Ýöí Þóæúáöåö ÓóÃõäóÈøöÆõßó ÈöÊóÃúæöíáö ãóÇ áóãú ÊóÓúÊóØöÚú Úóáóíúåö ÕóÈúÑÇð ÊóÃúßöíÏðÇ áöáÊøóÚúÑöíÖö ÈöÇááøóæúãö Úóáóì ÚóÏóãö ÇáÕøóÈúÑö.
æóÇÚúáóãú Ãóäøó ÞöÕøóÉó ãõæÓóì æóÇáúÎóÖöÑö ÞóÏö ÇÊøóÎóÐóÊúåóÇ ØóæóÇÆöÝõ ãöäú Ãóåúáö ÇáäøöÍóáö ÇáúÅöÓúáóÇãöíøóÉö ÃóÕúáðÇ ÈóäóæúÇ Úóáóíúåö ÞóæóÇÚöÏó ãóæúåõæãóÉð.
ÝóÃóæøóáõ ãóÇ ÃóÓøóÓõæåõ ãöäúåóÇ Ãóäøó ÇáúÎóÖöÑó áóãú íóßõäú äóÈöíÆðÇ æóÅöäøóãóÇ ßóÇäó ÚóÈúÏðÇ ÕóÇáöÍðÇ¡ æóÃóäøó ÇáúÚöáúãó ÇáøóÐöí ÃõæÊöíóåõ áóíúÓó æóÍúíðÇ æóáóßöäøóåõ ÅöáúåóÇãñ¡ æóÃóäøó ÊóÕóÑøõÝóåõ ÇáøóÐöí ÊóÕóÑóÝóåõ Ýöí ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ÃóÕúáñ áöÅöËúÈóÇÊö ÇáúÚõáõæãö ÇáúÈóÇØöäöíøóÉö¡ æóÃóäøó ÇáúÎóÖöÑó ãóäóÍóåõ Çááøóåõ ÇáúÈóÞóÇÁó Åöáóì ÇäúÊöåóÇÁö ãõÏøóÉö ÇáÏøõäúíóÇ áöíóßõæäó ãóÑúÌöÚðÇ áöÊóáóÞøöí ÇáúÚõáõæãö(16/15)
ÇáúÈóÇØöäöíøóÉö¡ æóÃóäøóåõ íóÙúåóÑõ áöÃóåúáö ÇáúãóÑóÇÊöÈö ÇáúÚõáúíóÇ ãöäó ÇáúÃóæúáöíóÇÁö ÝóíõÝöíÏõåõãú ãöäú Úöáúãöåö ãóÇ åõãú Ãóåúáñ áöÊóáóÞøöíåö.
æóÈóäóæúÇ Úóáóì Ðóáößó Ãóäøó ÇáúÅöáúåóÇãó ÖóÑúÈñ ãöäú ÖõÑõæÈö ÇáúæóÍúíö¡ æóÓóãøóæúåõ ÇáúæóÍúíó ÇáúÅöáúåóÇãöíøó¡ æóÃóäøóåõ íóÌöíÁõ Úóáóì áöÓóÇäö ãóáóßö ÇáúÅöáúåóÇãö¡ æóÞóÏú ÝóÕøóáóåõ ÇáÔøóíúÎõ ãõÍúíöí ÇáÏøöíäö ÇÈúä ÇáúÚóÑóÈöíøö Ýöí ÇáúÈóÇÈö ÇáúÎóÇãöÓö æóÇáËóãóÇäöíäó ãöäú ßöÊóÇÈöåö «ÇáúÝõÊõæÍóÇÊö ÇáúãóßøöíøóÉö» ¡ æóÈóíøóäó ÇáúÝóÑúÞó Èóíúäóåõ æóÈóíúäó æóÍúíö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ÈöÝõÑõæÞò æÚáÇãÇÊ ÐßÑåóÇ ãäËæÑÉ Ýöí ÇáúÃóÈúæóÇÈö ÇáËøóÇáöËö æóÇáÓøóÈúÚöíäó¡ æóÇáËøóÇãöäö æóÇáÓöÊøöíäó ÈóÚúÏó ÇáúãöÇÆóÊóíúäö¡ æóÇáÑøóÇÈöÚö æóÇáÓøöÊöíäó ÈóÚúÏó ËóáóÇËöãöÇÆóÉò¡ æóÌóÒóãó ÈöÃóäøó åóÐóÇ ÇáúæóÍúíó ÇáúÅöáúåóÇãöíøó áóÇ íóßõæäõ ãõÎóÇáöÝðÇ áöáÔøóÑöíÚóÉö¡ æóÃóØóÇáó Ýöí Ðóáößó¡ æóáóÇ íóÎúáõæ ãóÇ ÞóÇáóåõ ãöäú ÛõãõæÖò æóÑõãõæÒò¡ æóÞóÏö ÇäúÊóÕóÈó ÚõáóãóÇÁõ ÇáúßóáóÇãö æóÃõÕõæáö ÇáúÝöÞúåö áöÅöÈúØóÇáö Ãóäú íóßõæäó ãóÇ íõÓóãøóì ÈöÇáúÅöáúåóÇãö ÍõÌøóÉð. æóÚóÑøóÝõæåõ ÈöÃóäøóåõ ÅöíÞóÇÚõ ÔóíúÁò Ýöí ÇáúÞóáúÈö íóËúáóÌõ áóåõ ÇáÕøóÏúÑõ¡ æóÃóÈúØóáõæÇ ßóæúäóåõ ÍõÌøóÉð áöÚóÏóãö ÇáËøöÞóÉö ÈöÎóæóÇØöÑö ãóäú áóíúÓó ãóÚúÕõæãðÇ æóáöÊóÝóÇæõÊö ãóÑóÇÊöÈö ÇáúßóÔúÝö ÚöäúÏóåõãú. æóÞóÏú ÊóÚóÑøóÖó áóåóÇ ÇáäøóÓóÝöíøõ Ýöí «ÚóÞóÇÆöÏöåö» ¡ æóßõáøõ ãóÇ ÞóÇáóåõ ÇáäøóÓóÝöíøõ Ýöí Ðóáößó ÍóÞøñ¡ æóáóÇ íõÞóÇãõ ÇáÊøóÔúÑöíÚõ Úóáóì ÃõÕõæáò ãóæúåõæãóÉò áóÇ ÊóäúÖóÈöØõ.
æóÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäøó ÇáúÎóÖöÑó äóÈöíÁñ Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ æóÃóäøóåõ ßóÇäó ãõæÍðì Åöáóíúåö ÈöãóÇ ÃõæÍöíó¡ áöÞóæúáöåö æóãÇ
ÝóÚóáúÊõåõ Úóäú ÃóãúÑöí
¡ æóÃóäøóåõ ÞóÏö ÇäúÞóÖóì ÎóÈóÑõåõ ÈóÚúÏó Êöáúßó ÇáúÃóÍúæóÇáö ÇáøóÊöí ÞõÕøóÊú Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö¡ æóÃóäøóåõ ÞóÏú áóÍöÞóåõ ÇáúãóæúÊõ ÇáøóÐöí íóáúÍóÞõ ÇáúÈóÔóÑó Ýöí ÃóÞúÕóì ÛóÇíóÉò ãöäó ÇáúÃóÌóáö íõãúßöäõ Ãóäú ÊõÝúÑóÖó¡ æóÃóäú íóÍúãöáó ãóÇ íõÚúÒóì Åöáóíúåö ãöäú ÈóÚúÖö ÇáÕøõæÝöíøóÉö ÇáúãóæúÓõæãöíäó ÈöÇáÕøöÏúÞö Ãóäøóåõ ãóÍõæßñ Úóáóì äóÓúÌö ÇáÑøóãúÒö ÇáúãõÚúÊóÇÏö áóÏóíúåöãú¡ Ãóæú Úóáóì ÛöÔóÇæóÉö ÇáúÎóíóÇáö ÇáøóÊöí ÞóÏú ÊõÎóíøöãõ Úóáóíúåöãú.
ÝóßõæäõæÇ Úóáóì ÍóÐóÑò ãöãøóäú íóÞõæáõ: ÃóÎúÈÑäöí ÇáúÎÖÑ.(16/16)
æóíóÓúÃóáõæäóßó Úóäú Ðöí ÇáúÞóÑúäóíúäö Þõáú ÓóÃóÊúáõæ Úóáóíúßõãú ãöäúåõ ÐößúÑðÇ (83) ÅöäøóÇ ãóßøóäøóÇ áóåõ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóÂÊóíúäóÇåõ ãöäú ßõáøö ÔóíúÁò ÓóÈóÈðÇ (84)
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÇáúÂíóÇÊ 83 Åöáóì 84]
æóíóÓúÃóáõæäóßó Úóäú Ðöí ÇáúÞóÑúäóíúäö Þõáú ÓóÃóÊúáõæÇ Úóáóíúßõãú ãöäúåõ ÐößúÑÇð (83) ÅöäøóÇ ãóßøóäøóÇ áóåõ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóÂÊóíúäÇåõ ãöäú ßõáøö ÔóíúÁò ÓóÈóÈÇð (84)
ÇÝúÊöÊóÇÍõ åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉ È æóíóÓúÆóáõæäóßó íóÏõáøõ Úóáóì ÃóäøóåóÇ ãöãøóÇ äóÒóáóÊö ÇáÓøõæÑóÉõ áöáúÌóæóÇÈö Úóäúåõ ßóãóÇ ßóÇäó ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁõ ÈöÞöÕøóÉö ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúßóåúÝö ÇÞúÊöÖóÇÈðÇ ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì ãöËúáö Ðóáößó.
æóÞóÏú ÐóßóÑúäóÇ ÚöäúÏó ÊóÝúÓöíÑö Þóæúáå ÊóÚóÇáóì: æóíóÓúÆóáõæäóßó Úóäö ÇáÑøõæÍö Þõáö ÇáÑøõæÍõ ãöäú ÃóãúÑö ÑóÈøöí Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö [85] Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò: «Ãóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöãóßøóÉó ÓóÃóáõæÇ ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ËóáóÇËóÉó ÃóÓúÆöáóÉò ÈöÅöÛúÑóÇÁò ãöäú ÃóÍúÈóÇÑö ÇáúíóåõæÏö Ýöí íóËúÑöÈó. ÝóÞóÇáõæÇ: Óóáõæåõ Úóäú Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö æóÚóäú Ðöí ÇáúÞóÑúäóíúäö æóÚóäö ÇáÑøõæÍö¡ ÝóÅöäú ÃóÌóÇÈó ÚóäúåóÇ ßõáøöåóÇ ÝóáóíúÓó ÈöäóÈöíÁò» . æóÅöäú ÃóÌóÇÈó Úóäú ÈóÚúÖöåóÇ æóÃóãúÓóßó Úóäú ÈóÚúÖò Ýóåõæó äóÈöíÁñ¿. æóÈóíøóäøóÇ åõäóÇáößó æóÌúåó ÇáÊøóÚúÌöíáö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö ÇáäøóÇÒöáóÉö ÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö ÈöÇáúÌóæóÇÈö Úóäú ÓõÄóÇáöåöãú Úóäö ÇáÑøõæÍö æóÊóÃúÎöíÑö ÇáúÌóæóÇÈö Úóäú Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö æóÚóäú Ðöí ÇáúÞóÑúäóíúäö Åöáóì ÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö.
æóÃóÚúÞóÈúäóÇ Ðóáößó ÈöãóÇ ÑóÃóíúäóÇåõ Ýöí ÊóÍúÞöíÞö ÇáúÍóÞøö ãöäú ÓóæúÞö åóÐöåö ÇáúÃóÓúÆöáóÉö ÇáËøóáóÇËóÉö Ýöí ãóæóÇÞöÚó ãõÎúÊóáöÝóÉò.
ÝóÇáÓøóÇÆöáõæäó: ÞõÑóíúÔñ áóÇ ãóÍóÇáóÉó¡ æóÇáúãóÓúÆõæáõ Úóäúåõ: ÎóÈóÑõ ÑóÌõáñ ãöäú ÚõÙóãóÇÁö ÇáúÚóÇáóãö ÚõÑöÝó ÈöáóÞóÈö Ðöí ÇáúÞóÑúäóíúäö¡ ßóÇäóÊú ÃóÎúÈóÇÑõ ÓöíÑóÊöåö ÎóÝöíøóÉð ãõÌúãóáóÉð ãõÛúáóÞóÉð¡ ÝóÓóÃóáõæÇ ÇáäøóÈöíÁó Úóäú ÊóÍúÞöíÞöåóÇ æóÊóÝúÕöíáöåóÇ¡ æóÃóÐöäó áóåõ Çááøóåõ Ãóäú íõÈóíøöäó ãöäúåóÇ ãóÇ åõæó ãóæúÖöÚõ ÇáúÚöÈúÑóÉö ááäøóÇÓ Ýöí ÔÄæä ÇáÕøóáóÇÍö æóÇáúÚóÏúáö¡ æóÝöí ÚóÌöíÈö ÕõäúÚö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÇÎúÊöáóÇÝö ÃóÍúæóÇáö ÇáúÎóáúÞö¡ ÝóßóÇäó ÃóÍúÈóÇÑõ ÇáúíóåõæÏö ãõäúÝóÑöÏöíäó ÈöãóÚúÑöÝóÉò ÅöÌúãóÇáöíøóÉò Úóäú åóÐöåö ÇáúãóÓóÇÆöáö ÇáËøóáóÇËö æóßóÇäóÊú ãöäú ÃóÓúÑóÇÑöåöãú ÝóáöÐóáößó ÌÑøÈæÇ ÈåóÇ äÈæÁÉ ãõÍóãøóÏ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã.(16/17)
æóáóãú íóÊóÌóÇæóÒö ÇáúÞõÑúÂäõ ÐößúÑó åóÐóÇ ÇáÑøóÌõáö ÈöÃóßúËóÑö ãöäú áóÞóÈöåö ÇáúãõÔúÊóåöÑö Èöåö Åöáóì ÊóÚúíöíäö ÇÓúãöåö æóÈöáóÇÏöåö æóÞóæúãöåö¡ áöÃóäøó Ðóáöß ãä ÔÄæä Ãóåúáö ÇáÊøóÇÑöíÎö æóÇáúÞóÕóÕö æóáóíúÓó ãöäú ÃóÛúÑóÇÖö ÇáúÞõÑúÂäö¡ ÝóßóÇäó ãöäúåõ ÇáöÇÞúÊöÕóÇÑõ Úóáóì ãóÇ íõÝöíÏõ ÇáúÃõãøóÉó ãöäú åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉö ÚöÈúÑóÉð ÍößóãöíøóÉð Ãóæú ÎõáõÞöíøóÉð ÝóáöÐóáößó ÞóÇáó Çááå: Þõáú ÓóÃóÊúáõæÇ Úóáóíúßõãú ãöäúåõ ÐößúÑÇð.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÓøõÄóÇáö Úóäú Ðöí ÇáúÞóÑúäóíúäö ÇáÓøõÄóÇáõ Úóäú ÎóÈóÑöåö¡ ÝóÍõÐöÝó ÇáúãõÖóÇÝõ ÅöíÌóÇÒðÇ áöÏóáóÇáóÉö ÇáúãóÞóÇãö¡ æóßóÐóáößó ÍõÐöÝó ÇáúãõÖóÇÝõ Ýöí Þóæúáöåö: ãöäúåõ Ãóíú ãöäú ÎóÈóÑöåö æó (ãöäú) ÊóÈúÚöíÖöíøóÉñ.
æóÇáÐøößúÑõ: ÇáÊøóÐóßøõÑõ æóÇáÊøóÝóßøõÑõ¡ Ãóíú ÓóÃóÊúáõæ Úóáóíúßõãú ãóÇ Èöåö ÇáÊøóÐóßøõÑõ¡ ÝóÌóÚóáó ÇáúãóÊúáõæøó äóÝúÓóåõ ÐößúÑðÇ ãõÈóÇáóÛóÉð ÈöÇáúæóÕúÝö ÈöÇáúãóÕúÏóÑö¡ æóáóßöäøó ÇáúÞõÑúÂäó ÌóÇÁó ÈöÇáúÍóÞøö ÇáøóÐöí áóÇ ÊóÎúáöíØó Ýöíåö ãöäú ÍóÇáö ÇáÑøóÌõáö ÇáøóÐöí íõæÕóÝõ ÈöÐöí ÇáúÞóÑúäóíúäö ÈöãóÇ Ýöíåö ÅöÈúØóÇáñ áöãóÇ ÎóáóØó Èöåö ÇáäøóÇÓõ Èóíúäó ÃóÍúæóÇáö ÑöÌóÇáò ÚõÙóãóÇÁó ßóÇäõæÇ Ýöí ÚõÕõæÑò ãõÊóÞóÇÑöÈóÉò Ãóæú ßóÇäóÊú ÞóÕóÕõåõãú ÊõÓóÇÞõ ãóÓóÇÞó ãóäú ÌóÇÓõæÇ ÎöáóÇáó ÈöáóÇÏò ãõÊóÞóÇÑöÈóÉò ãõÊóãóÇËöáóÉò æóÔóæøóåõæÇ ÊóÎúáöíØóåõãú ÈöÇáúÃóßóÇÐöíÈö¡ æóÃóßúËóÑõåõãú Ýöí Ðóáößó ÕóÇÍöÈõ ÇáÔøóÇåúäóÇãóÉö ÇáúÝöÑúÏóæúÓöíøõ æóåõæó ãóÚúÑõæÝñ ÈöÇáúÃóßóÇÐöíÈö æóÇáúÃóæúåóÇãö ÇáúÎõÑóÇÝöíøóÉö.
ÇÎúÊóáóÝó ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó Ýöí ÊóÚúíöíäö ÇáúãõÓóãøóì ÈöÐöí ÇáúÞóÑúäóíúäö ÇÎúÊöáóÇÝðÇ ßóËöíÑðÇ ÊóÝóÑøóÞóÊú Èöåöãú Ýöíåö ÃóÎúÈóÇÑñ ÞóÕóÕöíøóÉñ æóÃóÎúÈóÇÑñ ÊóÇÑöíÎöíøóÉñ æóÇÓúÊöÑúæóÇÍñ ãöäó ÇáöÇÔúÊöÞóÇÞóÇÊö ÇááøóÝúÙöíøóÉö¡ æóáóÚóáøó ÇÎúÊöáóÇÝóåõãú áóåõ ãóÒöíÏõ ÇÊøöÕóÇáò ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúÞóÕøóÇÕöíäó ÇáøóÐöíäó ÚõäõæÇ ÈöÃóÍúæóÇáö ÇáúÝóÇÊöÍöíäó ÚöäóÇíóÉó ÊóÎúáöíØò áóÇ ÚöäóÇíóÉó ÊóÍúÞöíÞò ÝóÑóÇãõæÇ ÊóØúÈöíÞó åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉö ÚóáóíúåóÇ. æóÇáøóÐöí íóÌöÈõ ÇáöÇäúÝöÕóÇá Ýöíåö ÈÇÏìÁ Ðöí ÈóÏúÁò Ãóäøó æóÕúÝóåõ ÈöÐöí ÇáúÞóÑúäóíúäö íóÊóÚóíøóäõ Ãóäú íóßõæäó æóÕúÝðÇ ÐóÇÊöíøðÇ áóåõ æóåõæó æóÕúÝñ ÚóÑóÈöíøñ íóÙúåóÑõ Ãóäú íóßõæäó ÚõÑöÝó ÈöãóÏúáõæáöåö Èóíúäó ÇáúãõËöíÑöíäó áöáÓøõÄóÇáö Úóäúåõ ÝóÊóÑúÌóãõæåõ ÈöåóÐóÇ ÇááøóÝúÙö.(16/18)
æóíóÊóÚóíøóäõ Ãóäú áóÇ íõÍúãóáó ÇáúÞóÑúäóÇäö Úóáóì ÇáúÍóÞöíÞóÉö¡ Èóáú åõãóÇ Úóáóì ÇáÊøóÔúÈöíåö Ãóæú Úóáóì ÇáÕøõæÑóÉö.
ÝóÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäú íóßõæäóÇ ÐõÄóÇÈóÊóíúäö ãöäú ÔóÚúÑö ÇáÑøóÃúÓö ãõÊóÏóáøöíóÊóíúäö¡ æóÅöØúáóÇÞõ ÇáúÞóÑúäö Úóáóì ÇáÖøóÝöíÑóÉö ãöäó ÇáÔøóÚúÑö ÔóÇÆöÚñ Ýöí ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö¡ ÞóÇáó ÚõãóÑõ Èúäõ ÃóÈöí ÑóÈöíÚóÉó:
ÝóáóËóãúÊõ ÝóÇåóÇ ÂÎöÐðÇ ÈöÞõÑõæäöåóÇ ... ÔõÑúÈó ÇáäøóÒöíÝö ÈöÈóÑúÏö ãóÇÁö ÇáúÍóÔúÑóÌö
æóÝöí ÍóÏöíËö Ãõãøö ÚóØöíøóÉó Ýöí ÕöÝóÉö ÛõÓúáö ÇÈúäÉ ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ÞóÇáóÊú Ãõãøõ ÚóØöíøóÉó: «ÝóÌóÚóáúäóÇ ÑóÃúÓóåóÇ ËóáóÇËóÉó ÞõÑõæäò» ¡ Ýóíóßõæäõ åóÐóÇ Çáúãóáößõ ÞóÏú ÃóØóÇáó ÔóÚúÑó ÑóÃúÓöåö æóÖóÝøóÑóåõ ÖóÝöíÑóÊóíúäö ÝóÓõãøöíó ÐóÇ ÇáúÞóÑúäóíúäö¡ ßóãóÇ Óõãøöíó ÎöÑúÈóÇÞõ ÐóÇ ÇáúíóÏóíúäö.
æóÞöíáó: åõãóÇ ÔöÈúåõ ÞóÑúäóíö ÇáúßóÈúÔö ãöäú äõÍóÇÓò ßóÇäóÇ Ýöí ÎõæÐóÉö åóÐóÇ Çáúãóáößö ÝóäõÚöÊó ÈöåöãóÇ.
æóÞöíáó: åõãóÇ ÖóÑúÈóÊóÇäö Úóáóì ãóæúÖöÚóíúäö ãöäú ÑóÃúÓö ÇáúÅöäúÓóÇäö íõÔúÈöåóÇäö ãóäúÈóÊóíö ÇáúÞóÑúäóíúäö ãöäú ÐóæóÇÊö ÇáúÞõÑõæäö.
æóãöäú åõäóÇ ÊóÃúÊöí ÇáúÃóÞúæóÇáõ Ýöí ÊóÚúíöíäö Ðöí ÇáúÞóÑúäóíúäö¡ ÝóÃóÍóÏõ ÇáúÃóÞúæóÇáö: Ãóäøóåõ ÇáúÅöÓúßóäúÏóÑõ Èúäõ ÝöíáöíÈõæÓó ÇáúãóÞúÏõæäöíøõ. æóÐóßóÑõæÇ Ýöí æóÌúåö ÊóáúÞöíÈöåö ÈöÐöí ÇáúÞóÑúäóíúäö Ãóäøóåõ ÖóÝøóÑó ÔóÚúÑóåõ ÞóÑúäóíúäö. æóÞöíáó: ßóÇäó
íóáúÈóÓõ ÎõæÐóÉð Ýöí ÇáúÍóÑúÈö ÈöåóÇ ÞóÑúäóÇäö¡ æóÞöíáó: ÑóÓóãó ÐóÇÊóåõ Úóáóì ÈóÚúÖö äõÞõæÏöåö ÈöÞóÑúäóíúäö Ýöí ÑóÃúÓöåö ÊóãúËöíáðÇ áöäóÝúÓöåö ÈöÇáúãóÚúÈõæÏö (Âãóæõäó) ãóÚúÈõæÏö ÇáúãöÕúÑöíøöíäó æóÐóáößó Íöíäó ãóáóßó ãöÕúÑó.
æóÇáúÞóæúáõ ÇáËøóÇäöí: Ãóäøóåõ ãóáößñ ãöäú ãõáõæßö ÍöãúíóÑó åõæó ÊõÈøóÚñ ÃóÈõæ ßóÑöÈò.
æóÇáúÞóæúáõ ÇáËøóÇáöËõ: Ãóäøóåõ ãóáößñ ãöäú ãõáõæßö ÇáúÝõÑúÓö æóÃóäøóåõ (ÃóÝúÑöíÏõæäõ Èúäõ ÃóËúÝöíóÇäó Èúäö ÌóãúÔöíÏó) . åóÐöåö ÃóæúÖóÍõ ÇáúÃóÞúæóÇáö¡ æóãóÇ ÏõæäóåóÇ áóÇ íóäúÈóÛöí ÇáÊøóÚúæöíáõ Úóáóíúåö æóáóÇ ÊóÕúÍöíÍõ ÑöæóÇíóÊöåö.
æóäóÍúäõ ÊõÌóÇåó åóÐóÇ ÇáöÇÎúÊöáóÇÝö íóÍöÞøõ ÚóáóíúäóÇ Ãóäú äóÓúÊóÎúáöÕó ãöäú ÞöÕøóÊöåö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÃóÍúæóÇáðÇ ÊõÞóÑøöÈõ ÊóÚúíöíäóåõ æóÊóÒúíöíÝó ãóÇ ÚóÏóÇåõ ãöäó ÇáúÃóÞúæóÇáö¡ æóáóíúÓó íóÌöÈõ ÇáöÇÞúÊöÕóÇÑõ Úóáóì ÊóÚúíöíäöåö ãöäú Èóíúäö ÃóÕúÍóÇÈö åóÐöåö ÇáúÃóÞúæóÇáö Èóáö ÇáúÃóãúÑõ Ýöí Ðóáößó ÃóæúÓóÚõ.(16/19)
æóåóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉõ ÇáúÞõÑúÂäöíøóÉõ ÊõÚúØöí ÕöÝóÇÊò áóÇ ãóÍöíÏó ÚóäúåóÇ:
ÅöÍúÏóÇåóÇ: Ãóäøóåõ ßóÇäó ãóáößðÇ ÕóÇáöÍðÇ ÚóÇÏöáðÇ.
ÇáËøóÇäöíóÉõ: Ãóäøóåõ ßóÇäó ãõáúåóãðÇ ãöäó Çááøóåö.
ÇáËøóÇáöËóÉõ: Ãóäøó ãõáúßóåõ Ôóãöáó ÃóÞúØóÇÑðÇ ÔóÇÓöÚóÉð.
ÇáÑøóÇÈöÚóÉõ: Ãóäøóåõ ÈóáóÛó Ýöí ÝõÊõæÍöåö ãöäú ÌöåóÉö ÇáúãóÛúÑöÈö ãóßóÇäðÇ ßóÇäó ãóÌúåõæáðÇ æóåõæó Úóíúäñ ÍóãöÆóÉñ.
ÇáúÎóÇãöÓóÉõ: Ãóäøóåõ ÈóáóÛó ÈöáóÇÏó íóÃúÌõæÌó æóãóÃúÌõæÌó¡ æóÃóäøóåóÇ ßóÇäóÊú Ýöí ÌöåóÉò ãöãøóÇ Ôóãöáóåõ ãõáúßõåõ ÛóíúÑö ÇáúÌöåóÊóíúäö ÇáÔøóÑúÞöíøóÉö æóÇáúÛóÑúÈöíøóÉö ÝóßóÇäóÊú æóÓóØðÇ ÈóíúäóåõãóÇ ßóãóÇ íóÞúÊóÖöíåö ÇÓúÊöÞúÑóÇÁõ ãóÈúáóÛö ÃóÓúÈóÇÈöåö.
ÇáÓøóÇÏöÓóÉõ: Ãóäøóåõ ÃóÞóÇãó ÓóÏøðÇ íóÍõæáõ Èóíúäó íóÃúÌõæÌó æóãóÃúÌõæÌó æóÈóíúäó Þóæúãò ÂÎóÑöíäó.
ÇáÓøóÇÈöÚóÉõ: Ãóäøó íóÇÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó åóÄõáóÇÁö ßóÇäõæÇ ÚóÇÆöËöíäó Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÝóÓóÇÏðÇ æóÃóäøóåõãú ßóÇäõæÇ íõÝúÓöÏõæäó ÈöáóÇÏó Þóæúãò ãõæóÇáöíäó áöåóÐóÇ Çáúãóáößö.
ÇáËøóÇãöäóÉõ: Ãóäøóåõ ßóÇäó ãóÚóåõ Þóæúãñ Ãóåúáõ ÕöäóÇÚóÉò ãõÊúÞóäóÉò Ýöí ÇáúÍóÏöíÏö æóÇáúÈöäóÇÁö.
ÇáÊøóÇÓöÚóÉõ: Ãóäøó ÎóÈóÑóåõ ÎóÝöíøñ ÏóÞöíÞñ áóÇ íóÚúáóãõåõ ÅöáøóÇ ÇáúÃóÍúÈóÇÑõ ÚöáúãðÇ ÅöÌúãóÇáöíøðÇ ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö ÓóÈóÈõ ÇáäøõÒõæáö.
æóÃóäúÊó ÅöÐóÇ ÊóÏóÈøóÑúÊó ÌóãöíÚó åóÐöåö ÇáúÃóÍúæóÇáö äóÝóíúÊó Ãóäú íóßõæäó Ðõæ ÇáúÞóÑúäóíúäö ÅöÓúßóäúÏóÑó ÇáúãóÞúÏõæäöíøó áöÃóäøóåõ áóãú íóßõäú ãóáößðÇ ÕóÇáöÍðÇ Èóáú ßóÇäó æóËóäöíøðÇ Ýóáóãú íóßõäú ÃóåúáðÇ áöÊóáóÞøöí ÇáúæóÍúíö ãöäó Çááøóåö æóÅöäú ßóÇäóÊú áóåõ ßóãóÇáóÇÊñ Úóáóì ÇáúÌõãúáóÉö¡ æóÃóíúÖðÇ ÝóáóÇ íõÚúÑóÝõ Ýöí ÊóÇÑöíÎöåö Ãóäøóåõ ÃóÞóÇãó ÓóÏøðÇ Èóíúäó ÈóáóÏóíúäö.
æóÃóãøóÇ äöÓúÈóÉõ ÇáÓøóÏøö ÇáúÝóÇÕöáö Èóíúäó ÇáÕøöíäö æóÈóíúäó ÈöáóÇÏö íóÇÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó Åöáóíúåö Ýöí ßóáóÇãö ÈóÚúÖö ÇáãÄÑÎíä Ýóåõæó äÇÔìÁ Úóäú ÔõåúÑóÉö ÇáúÅöÓúßóäúÏóÑö¡ ÝóÊóæóåøóãó(16/20)
ÇáúÞóÕøóÇÕõæäó Ãóäøó Ðóáößó ÇáÓøóÏøó áóÇ íóßõæäõ ÅöáøóÇ ãöäú ÈöäóÇÆöåö¡ ßóãóÇ Êóæóåøóãó ÇáúÚóÑóÈõ Ãóäøó ãóÏöíäóÉó ÊóÏúãõÑó ÈóäóÇåóÇ ÓõáóíúãóÇäõ Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ. æóÃóíúÖðÇ ÝóÅöäøó åöíÑõæÏõæÊöÓó ÇáúíõæäóÇäöíøó ÇáúãõÄóÑøöÎó ÐóßóÑó Ãóäøó ÇáúÅöÓúßóäúÏóÑó ÍóÇÑóÈó Ãõãøóåõ (ÓößúíõËõæÓó) . æóåóÐóÇ ÇáöÇÓúãõ åõæó ÇÓúãõ ãóÇÌõæÌó ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí ÞóÑöíÈðÇ (1) .
æóÃóÍúÓóÈõ Ãóäøó áöÊóÑúßöíÈö ÇáúÞöÕøóÉö ÇáúãóÐúßõæÑóÉö Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö Úóáóì ÇÓúãö ÅöÓúßóäúÏóÑó ÇáúãóÞúÏõæäöíøö ÃóËóÑðÇ Ýöí ÇÔúÊöåóÇÑö äöÓúÈóÉö ÇáÓøóÏøö Åöáóíúåö. æóÐóáößó ãöäú ÃóæúåóÇãö ÇáúãõÄóÑøöÎöíäó Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö.
æóáóÇ íõÚúÑóÝõ Ãóäøó ãóãúáóßóÉó ÅöÓúßóäúÏóÑó ßóÇäóÊú ÊóÈúáõÛõ Ýöí ÇáúÛóÑúÈö Åöáóì Úóíúäò ÍóãöÆóÉò¡ æóÝöí ÇáÔøóÑúÞö Åöáóì Þóæúãò ãóÌúåõæáöíäó ÚõÑóÇÉò Ãóæú ÚóÏöíãöí ÇáúãóÓóÇßöäö¡ æóáóÇ Ãóäøó ÃõãøóÊóåõ ßóÇäóÊú ÊõáóÞøöÈõåõ ÈöÐöí ÇáúÞóÑúäóíúäö. æóÅöäøóãóÇ ÇäúÊõÍöáó åóÐóÇ ÇááøóÞóÈõ áóåõ áóãøóÇ ÊóæóåøóãõæÇ Ãóäøóåõ ÇáúãóÚúäöíøõ ÈöÐöí ÇáúÞóÑúäóíúäö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö¡ ÝóãóäúÍõåõ åóÐóÇ ÇááøóÞóÈó ãöäú ãõÎúÊóÑóÚóÇÊö ãõÄóÑøöÎöí ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ æóáóíúÓó ÑóÓúãõ æóÌúåöåö Úóáóì ÇáäøõÞõæÏö ÈöÞóÑúäóíúäö ãöãøóÇ ÔóÃúäõåõ Ãóäú íõáóÞøóÈó Èöåö.
æóÃóíúÖðÇ ÝóÇáúÅöÓúßóäúÏóÑõ ßóÇäóÊú ÃóÎúÈóÇÑõåõ ãóÔúåõæÑóÉð áöÃóäøóåõ ÍóÇÑóÈó ÇáúÝõÑúÓó æóÇáúÞöÈúØó æóåõãóÇ ÃõãøóÊóÇäö ãõÌóÇæöÑóÊóÇäö áöáúÃõãøóÉö ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö.
æóãöËúáõ åóÐöåö ÇáúãõÈúØöáóÇÊö ÇáøóÊöí ÐóßóÑúäóÇåóÇ ÊóÊóÃóÊøóì áöÅöÈúØóÇáö Ãóäú íóßõæäó Çáúãóáößõ ÇáúãõÊóÍóÏøóËõ Úóäúåõ åõæó ÃóÝúÑöíÏõæäõ¡ ÝóÅöãøóÇ Ãóäú íóßõæäó ãöäú ÊóÈóÇÈöÚóÉö ÍöãúíóÑó ÝóÞóÏú íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó Ýöí ÚóÕúÑò ãõÊóæóÛøöáò Ýöí ÇáúÞöÏóãö.
æóÞóÏú Êóæóåøóãó ÈóÚúÖõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Ãóäøóåõ ßóÇäó ãõÚóÇÕöÑðÇ ÅöÈúÑóÇåöíãó Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ æóßóÇäóÊú ÈöáóÇÏõåõ ÇáøóÊöí ÝóÊóÍóåóÇ ãóÌúåõæáóÉó ÇáúãóæóÇÞöÚö. æóáóßöäú íóÈúÚõÏõ Ãóäú íóßõæäó åõæó ÇáúãõÑóÇÏó áöÃóäøó ÇáúÚóÑóÈó áóÇ íóÚúÑöÝõæäó ãöäú ÎóÈóÑöåö ãöËúáó åóÐóÇ¡ æóÞóÏú ÙóåóÑó ãöäú ÃóÞúæóÇáöåöãú Ãóäøó ÓóÈóÈó åóÐóÇ ÇáÊøóæóåøõãö åõæó æõÌõæÏõ ßóáöãóÉö (Ðõæ) ÇáøóÊöí ÇÔúÊõåöÑó æõÌõæÏõ ãöËúáöåóÇ Ýöí ÃóáúÞóÇÈö ãõáõæßö Çáúíóãóäö æóÊóÈóÇÈöÚóÊöåö.
_________
(1) ÇäúÙõÑ ÇáúÞóÇãõæÓ ÇáúÌóÏöíÏ ÊÃáíÝ áÇÑæÓ Ýöí ãóÇÏøóÉ ÓßíÊÓ.(16/21)
ÝóÇáøóÐöí íóÙúåóÑõ áöí Ãóäøó ÐóÇ ÇáúÞóÑúäóíúäö ßóÇäó ãóáößðÇ ãöäú ãõáõæß ÇáÕíä áæÌæå:
ÃóÍóÏõåóÇ: Ãóäøó ÈöáóÇÏó ÇáÕøöíäö ÇÔúÊóåóÑó ÃóåúáõåóÇ ãõäúÐõ ÇáúÞöÏóãö ÈöÃóäøóåõãú Ãóåúáõ ÊóÏúÈöíÑò æóÕóäóÇÆöÚó.
ÇáËøóÇäöí: Ãóäøó ãõÚúÙóãó ãõáõæßöåöãú ßóÇäõæÇ Ãóåúáó ÚóÏúáò æóÊóÏúÈöíÑò áöáúãóãúáóßóÉö.
ÇáËøóÇáöËõ: Ãóäøó ãöäú ÓöãóÇÊöåöãú ÊóØúæöíá ÔÚÑ ÑÄæÓåã æóÌóÚúáõåóÇ Ýöí ÖóÝöíÑóÊóíúäö ÝóíóÙúåóÑõ æóÌúåõ ÊóÚúÑöíÝöåö ÈöÐöí ÇáúÞóÑúäóíúäö.
ÇáÑøóÇÈöÚõ: Ãóäøó ÓóÏøðÇ æóÑóÏúãðÇ ÚóÙöíãðÇ áóÇ íõÚúÑóÝõ áóåõ äóÙöíÑñ Ýöí ÇáúÚóÇáóãö åõæó ãóæúÌõæÏñ Èóíúäó ÈöáóÇÏö ÇáÕøöíäö æóÈöáóÇÏö ÇáúãóÛõæáö¡ æóåõæó ÇáúãóÔúåõæÑõ Ýöí ßõÊõÈö ÇáúÌõÛúÑóÇÝöíóÇ æóÇáÊøóÇÑöíÎö ÈöÇáÓøõæÑö ÇáúÃóÚúÙóãö¡ æóÓóíóÑöÏõ æóÕúÝõåõ.
ÇáúÎóÇãöÓõ: ãóÇ
ÑóæóÊú Ãõãøõ ÍóÈöíÈóÉó Úóäú ÒóíúäóÈó ÈöäúÊö ÌóÍúÔò ÑóÖöíó Çááøóåõ ÚóäúåõãóÇ¡ Ãóä ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ÎóÑóÌó áóíúáóÉð ÝóÞóÇáó: «æóíúáñ áöáúÚóÑóÈö ãöäú ÔóÑøò ÞóÏö ÇÞúÊóÑóÈó ÝõÊöÍó Çáúíóæúãó ãöäú ÑóÏúãö íóÇÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó åóßóÐóÇ»
¡ æóÃóÔóÇÑó ÈöÚóÞúÏö ÊöÓúÚöíäó (ÃóÚúäöí ÈöæóÖúÚö ØóÑóÝö ÇáÓøóÈøóÇÈóÉö Úóáóì ØóÑóÝö ÇáúÅöÈúåóÇãö) . æóÞóÏú ßóÇäó ÒóæóÇáõ ÚóÙóãóÉö ÓõáúØóÇäö ÇáúÚóÑóÈö Úóáóì íóÏö ÇáúãóÛõæáö Ýöí ÈóÛúÏóÇÏó ÝóÊóÚóíøóäó Ãóäøó íóÇÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó åõãõ ÇáúãóÛõæáõ æóÃóäøó ÇáÑøóÏúãó ÇáúãóÐúßõæÑó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö åõæó ÇáÑøóÏúãõ ÇáúÝóÇÕöáõ Èóíúäó ÈöáóÇÏö ÇáúãóÛõæáö æóÈöáóÇÏö ÇáÕøöíäö æóÈóÇäöíåö ãóáößñ ãöäú ãõáõæßöåöãú¡ æóÃóäøó æóÕúÝóåõ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÈöÐöí ÇáúÞóÑúäóíúäö ÊóæúÕöíÝñ áóÇ ÊóáúÞöíÈñ Ýóåõæó ãöËúáõ ÇáÊøóÚúÈöíÑö Úóäú ÔóÇæóáó ãóáößö ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÈóÇÓöãö ØóÇáõæÊó. æóåóÐóÇ Çáúãóáößõ åõæó ÇáøóÐöí Èóäóì ÇáÓøóÏøó ÇáúÝóÇÕöáó Èóíúäó ÇáÕøöíäö æóãóäúÛõæáúíóÇ.
æóÇÓúãõ åóÐóÇ Çáúãáß (ÊÓíäÔí åæÇäÝÊí) Ãóæú (ÊÓíä Ôí åæÇäÞ Êöí) . æóßóÇäó ãóæúÌõæÏðÇ Ýöí ÍõÏõæÏö ÓóäóÉö ÓóÈúÚò æóÃóÑúÈóÚöíäó æóãöÇÆóÊóíúäö ÞóÈúáó ãöíáóÇÏö ÇáúãóÓöíÍö Ýóåõæó ãõÊóÃóÎøöÑñ Úóäú ÅöÓúßóäúÏóÑó ÇáúãóÞúÏõæäöíøö ÈöäóÍúæö ÞóÑúäò.
æóÈöáóÇÏõ ÇáÕøöíäö Ýöí Ðóáößó ÇáúÚóÕúÑö ßóÇäóÊú ãõÊóÏóíøöäóÉð ÈöÏöíäö (ßöäúÝöíÔúíõæÓó) ÇáúãõÔóÑøöÚö ÇáúãõÕúáöÍö¡ ÝóáóÇ ÌóÑóãó Ãóäú íóßõæäó Ãóåúáõ ÔóÑöíÚóÊöåö ÕóÇáöÍöíäó.(16/22)
æóåóÐóÇ Çáúãóáößõ íõÄúÎóÐõ ãöäú ßõÊõÈö ÇáÊøóÇÑöíÎö Ãóäøóåõ ÓóÇÁóÊú ÍóÇáóÊõåõ Ýöí ÂÎöÑö ÚõãõÑöåö æóÃóÝúÓóÏó ßóËöíÑðÇ æóÞóÊóáó ÚõáóãóÇÁó æóÃóÍúÑóÞó ßõÊõÈðÇ¡ æóÇááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöÇáúÍóÞöíÞóÉö æóÈöÃóÓúÈóÇÈöåóÇ.
æóáóãøóÇ Ùóäøó ßóËöíÑñ ãöäó ÇáäøóÇÓö Ãóäøó ÐóÇ ÇáúÞóÑúäóíúäö ÇáúãóÐúßõæÑó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö åõæó ÅöÓúßóäúÏóÑõ Èúäõ ÝöíáöíÈõæÓó äóÍóáõæåõ ÈöäóÇÁó ÇáÓøóÏøö. æóÒóÚóãõæåõ ãöäú ÕõäúÚöåõ ßóãóÇ äóÍóáõæåõ áóÞóÈó Ðöí ÇáúÞóÑúäóíúäö. æóßõáøõ Ðóáößó ÈöäóÇÁó ÃóæúåóÇãò Úóáóì ÃóæúåóÇãò æóáóÇ ÃÓÇÓ áæóÇÍöÏ ãöäúåõãóÇ æóáóÇ ÚóáóÇÞóÉó áöÅöÓúßóäúÏóÑó ÇáúãóÞúÏõæäöíøö ÈöÞöÕøóÉö Ðöí ÇáúÞóÑúäóíúäö ÇáúãóÐúßõæÑóÉö Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö.
æóÇáúÃóãúÑõ Ýöí Þóæúáå Þõáú ÓóÃóÊúáõæÇ Úóáóíúßõãú ÅöÐúäñ ãöäó Çááøóåö áöÑóÓõæáöåö ÈöÃóäú íóÚöÏó ÈöÇáúÌóæóÇÈö Úóäú ÓõÄóÇáöåöãú ÚóãóáðÇ ÈöÞóæúáöåö: æóáÇ ÊóÞõæáóäøó áöÔóíúÁò Åöäøöí ÝÇÚöáñ Ðáößó ÛóÏÇð ÅöáøóÇ Ãóäú íóÔÇÁó Çááøóåõ Úóáóì ÃóÍóÏö ÊóÃúæöíáóíúäö Ýöí ãóÚúäóÇåõ.
æóÇáÓøöíäõ Ýöí Þóæá ÓóÃóÊúáõæÇ Úóáóíúßõãú áöÊóÍúÞöíÞö ÇáúæóÚúÏö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó ÓóæúÝó ÃóÓúÊóÛúÝöÑõ áóßõãú ÑóÈøöí Ýöí ÓõæÑóÉö íõæÓõÝó [98] .
æóÌõÚöáó ÎóÈóÑõ Ðöí ÇáúÞóÑúäóíúäö ÊöáóÇæóÉð æóÐößúÑðÇ áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó Çáúãõåöãøó ãöäú ÃóÎúÈóÇÑöåö ãóÇ Ýöíåö ÊóÐúßöíÑñ æóãóÇ íóÕúáõÍõ áöÃóäú íóßõæäó ÊöáóÇæóÉð ÍóÓóÈó ÔóÃúäö ÇáúÞõÑúÂäö ÝóÅöäøóåõ íõÊúáóì áöÃóÌúáö ÇáÐøößúÑö æóáóÇ íõÓóÇÞõ ãóÓóÇÞó
ÇáúÞóÕóÕö.
æóÞóæúáõåõ ãöäúåõ ÐößúÑÇð ÊóäúÈöíåñ Úóáóì Ãóäøó ÃóÍúæóÇáóåõ æóÃóÎúÈóÇÑóåõ ßóËöíÑóÉñ æóÃóäøóåõãú ÅöäøóãóÇ íõåöãøõåõãú ÈóÚúÖõ ÃóÍúæóÇáöåö ÇáúãõÝöíÏóÉö ÐößúÑðÇ æóÚöÙóÉð. æóáöÐóáößó áóãú íóÞõáú Ýöí ÞöÕøóÉö Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö: äóÍúäõ äóÞõÕøõ Úóáóíúßó ãöäú äóÈóÆöåöãú¡ áöÃóäøó ÞöÕøóÊóåõãú ãõäúÍóÕöÑóÉñ ÝöíãóÇ ÐóßóÑó¡ æóÃóÍúæóÇáõ Ðöí ÇáúÞóÑúäóíúäö ÛóíúÑõ ãõäúÍóÕöÑóÉò ÝöíãóÇ ÐóßóÑó åõäóÇ.
æóÍóÑúÝõ (ãöäú) Ýöí Þóæúáöåö ãöäúåõ ÐößúÑÇð áöáÊøóÈúÚöíÖö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãõÖóÇÝò ãóÍúÐõæÝò¡ Ãóíú ãöäú ÎóÈóÑöåö.
æóÇáÊøóãúßöíäõ: ÌóÚúáõ ÇáÔøóíúÁö ãõÊóãóßøöäðÇ¡ Ãóíú ÑóÇÓöÎðÇ¡ æóåõæó ÊóãúËöíáñ áöÞõæøóÉö ÇáÊøóÕóÑøõÝö ÈöÍóíúËõ áóÇ íõÒóÚúÒöÚõ ÞõæøóÊóåõ ÃóÍóÏñ. æóÍóÞøõ ÝöÚúáö (ãóßøóäóÇ) ÇáÊøóÚúÏöíóÉõ(16/23)
ÝóÃóÊúÈóÚó ÓóÈóÈðÇ (85) ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÈóáóÛó ãóÛúÑöÈó ÇáÔøóãúÓö æóÌóÏóåóÇ ÊóÛúÑõÈõ Ýöí Úóíúäò ÍóãöÆóÉò æóæóÌóÏó ÚöäúÏóåóÇ ÞóæúãðÇ ÞõáúäóÇ íóÇ ÐóÇ ÇáúÞóÑúäóíúäö ÅöãøóÇ Ãóäú ÊõÚóÐøöÈó æóÅöãøóÇ Ãóäú ÊóÊøóÎöÐó Ýöíåöãú ÍõÓúäðÇ (86) ÞóÇáó ÃóãøóÇ ãóäú Ùóáóãó ÝóÓóæúÝó äõÚóÐøöÈõåõ Ëõãøó íõÑóÏøõ Åöáóì ÑóÈøöåö ÝóíõÚóÐøöÈõåõ ÚóÐóÇÈðÇ äõßúÑðÇ (87) æóÃóãøóÇ ãóäú Âãóäó æóÚóãöáó ÕóÇáöÍðÇ Ýóáóåõ ÌóÒóÇÁð ÇáúÍõÓúäóì æóÓóäóÞõæáõ áóåõ ãöäú ÃóãúÑöäóÇ íõÓúÑðÇ (88)
ÈöäóÝúÓöåö¡ ÝóíõÞóÇáõ: ãóßøóäóÇåõ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ßóÞóæúáöåö ãóßøóäøóÇåõãú Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãóÇ áóãú äõãóßøöäú áóßõãú [ÇáúÃóäúÚóÇã: 6] .
ÝóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö: ãóßøóäøóÇ áóåõ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö áöáÊøóæúßöíÏö ßóÇááøóÇãö Ýöí Þóæúáöåöãú: ÔóßóÑúÊõ áóåõ¡ æóäóÕóÍúÊõ áóåõ¡ æóÇáúÌóãúÚõ ÈóíúäóåõãóÇ ÊóÝóäøõäñ. æóÚóáóì Ðóáößó ÌóÇÁó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ãóßøóäøóÇåõãú Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãóÇ áóãú äõãóßøöäú áóßõãú [ÇáúÃóäúÚóÇã: 6] .
ÝóãóÚúäóì ÇáÊøóãúßöíäö Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÅöÚúØóÇÁõ ÇáúãóÞúÏöÑóÉö Úóáóì ÇáÊøóÕóÑøõÝö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÃóÑúÖö Ãóåúáõ ÇáúÃóÑúÖö¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÃóÑúÖö ÃóÑúÖñ ãõÚóíøóäóÉñ æóåöíó ÃóÑúÖõ ãõáúßöåö.
æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóßóÐáößó ãóßøóäøóÇ áöíõæÓõÝó Ýöí ÇáúÃóÑúÖö [íõæÓõÝ: 56] .
æóÇáÓøóÈóÈõ: ÍóÞöíÞóÊõåõ ÇáúÍóÈúáõ¡ æóÃõØúáöÞó åõäóÇ Úóáóì ãóÇ íõÊóæóÓøóáõ Èöåö Åöáóì ÇáÔøóíúÁö ãöäú Úöáúãò Ãóæú ãóÞúÏöÑóÉò Ãóæú ÂáóÇÊö ÇáÊøóÓúÎöíÑö Úóáóì æóÌúåö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÊóÞóØøóÚóÊú Èöåöãõ ÇáúÃóÓúÈÇÈõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [166] .
æßõáøö ÔóíúÁò ãõÓúÊóÚúãóáñ åõäóÇ Ýöí ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÇáúßóËöíÑóÉö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí äóÙóÇÆöÑöåö ÛóíúÑó ãóÑøóÉò ãöäúåóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóáóæú ÌÇÁóÊúåõãú ßõáøõ ÂíóÉò [íõæäõÓ: 97] Ãóíú ÂÊóíúäóÇåõ æóÓóÇÆöáó ÃóÔúíóÇÁó ÚóÙöíãóÉ ßóËöíÑóÉ.
[85- 88]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÇáúÂíóÇÊ 85 Åöáóì 88]
ÝóÃóÊúÈóÚó ÓóÈóÈÇð (85) ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÈóáóÛó ãóÛúÑöÈó ÇáÔøóãúÓö æóÌóÏóåÇ ÊóÛúÑõÈõ Ýöí Úóíúäò ÍóãöÆóÉò æóæóÌóÏó ÚöäúÏóåÇ ÞóæúãÇð ÞõáúäÇ íóÇ ÐóÇ ÇáúÞóÑúäóíúäö ÅöãøóÇ Ãóäú ÊõÚóÐøöÈó æóÅöãøóÇ Ãóäú ÊóÊøóÎöÐó Ýöíåöãú ÍõÓúäÇð (86) ÞÇáó ÃóãøóÇ ãóäú Ùóáóãó ÝóÓóæúÝó äõÚóÐøöÈõåõ Ëõãøó íõÑóÏøõ Åöáì ÑóÈøöåö ÝóíõÚóÐøöÈõåõ ÚóÐÇÈÇð äõßúÑÇð (87) æóÃóãøóÇ ãóäú Âãóäó æóÚóãöáó ÕÇáöÍÇð Ýóáóåõ ÌóÒÇÁð ÇáúÍõÓúäì æóÓóäóÞõæáõ áóåõ ãöäú ÃóãúÑöäÇ íõÓúÑÇð (88)
ÇáÓøóÈóÈõ: ÇáúæóÓöíáóÉõ. æóÇáúãÑóÇÏ åõäóÇ ãóÚúäðì ãóÌóÇÒöíøñ æóåõæó ÇáØøóÑöíÞõ¡ áöÃóäøó ÇáØøóÑöíÞó æóÓöíáóÉñ Åöáóì
ÇáúãóßóÇäö ÇáúãóÞúÕõæÏö¡ æóÞóÑöíäóÉõ ÇáúãóÌóÇÒö ÐößúÑõ ÇáöÇÊøöÈóÇÚö æóÇáúÈõáõæÛö(16/24)
Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÃóÊúÈóÚó ÓóÈóÈÇð ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÈóáóÛó ãóÛúÑöÈó ÇáÔøóãúÓö. æóÇáÏøóáöíáõ Úóáóì ÅöÑóÇÏóÉö ÛóíúÑö ãóÚúäóì ÇáÓøóÈóÈö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÂÊóíúäÇåõ ãöäú ßõáøö ÔóíúÁò ÓóÈóÈÇð ÅöÙúåóÇÑõ ÇÓúãö ÇáÓøóÈóÈö Ïõæäó ÅöÖúãóÇÑöåö¡ áöÃóäøóåõ áóãøóÇ ÃõÑöíÏó Èöåö ãóÚúäðì ÛóíúÑõ ãóÇ ÃõÑöíÏó ÈöÇáúÃóæøóáö ÍóÓõäó ÅöÙúåóÇÑõ ÇÓúãöåö ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúãóÚúäóíóíúäö¡ Ãóíú ÝóÇÊøóÈóÚó ØóÑöíÞðÇ áöáÓøóíúÑö æóßóÇäó ÓóíúÑõåõ áöáúÛóÒúæö¡ ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÈóáóÛó ãóÛúÑöÈó ÇáÔøóãúÓö.
æóáóãú íóÚõÏøó Ãóåúáõ ÇááøõÛóÉö ãóÚúäóì ÇáØøóÑöíÞö Ýöí ãóÚóÇäöí áóÝúÙö ÇáÓøóÈóÈö áóÚóáøóåõãú ÑóÃóæúåõ áóãú íóßúËõÑú æóíóäúÊóÔöÑú Ýöí ÇáúßóáóÇãö. æóíóÙúåóÑõ Ãóäøó Þóæúáóåõ ÊóÚóÇáóì: ÃóÓúÈÇÈó ÇáÓøóãÇæÇÊö [ÝÇØÑ: 37] ãöäú åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì. æóßóÐóáößó Þóæúáõ ÒõåóíúÑò:
æóãóäú åóÇÈó ÃóÓúÈóÇÈó ÇáúãóäóÇíóÇ íóäóáúäóåõ Ãóíú åóÇÈó ØõÑõÞó ÇáúãóäóÇíóÇ Ãóäú íóÓúáõßóåóÇ Êóäóáúåõ ÇáúãóäóÇíóÇ¡ Ãóíú ÊóÃúÊöíåö¡ ÝóÐóáößó ãóÌóÇÒñ ÈöÇáúÞóÑöíäóÉö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ Èö ãóÛúÑöÈó ÇáÔøóãúÓö ãóßóÇäõ ãóÛúÑöÈö ÇáÔøóãúÓö ãöäú ÍóíúËõ íóáõæÍõ ÇáúÛõÑõæÈõ ãöäú ÌöåóÇÊö ÇáúãóÚúãõæÑö ãöäú ØóÑöíÞö ÛóÒúæóÊöåö Ãóæú ãóãúáóßóÊöåö. æóÐóáößó ÍóíúËõ íóáõæÍõ Ãóäøóåõ áóÇ ÃóÑúÖó æóÑóÇÁóåõ ÈöÍóíúËõ íóÈúÏõæ ÇáúÃõÝõÞõ ãöäú ÌöåóÉò ãõÓúÊóÈúÍöÑóÉò¡ ÅöÐú áóíúÓó áöáÔøóãúÓö ãóÛúÑöÈñ ÍóÞöíÞöíøñ ÅöáøóÇ ÝöíãóÇ íóáõæÍõ áöáÊøóÎóíøõáö.
æóÇáúÃóÔúÈóåõ Ãóäú íóßõæäó Ðõæ ÇáúÞóÑúäóíúäö ÞóÏú ÈóáóÛó ÈóÍúÑó ÇáúÎóÒóÑö æóåõæó ÈõÍóíúÑóÉõ ÞóÒúæöíäó ÝóÅöäøóåóÇ ÛóÑúÈõ ÈöáóÇÏö ÇáÕøöíäö.
æóÇáúÞóæúáõ Ýöí ÊóÑúßöíÈö ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÈóáóÛó ãóÛúÑöÈó ÇáÔøóãúÓö ßóÇáúÞóæúáö Ýöí Þóæúáöåö: ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÑóßöÈÇ Ýöí ÇáÓøóÝöíäóÉö ÎóÑóÞóåÇ.
æóÇáúÚóíúäõ: ãóäúÈóÚõ ãóÇÁò.
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ¡ æóÇÈúäõ ßóËöíÑò¡ æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ¡ æóÍóÝúÕñ Ýöí Úóíúäò ÍóãöÆóÉò ãóåúãõæÒðÇ ãõÔúÊóÞøðÇ ãöäó ÇáúÍóãúÃóÉö¡ æóåõæó ÇáØøöíäõ ÇáúÃóÓúæóÏõ. æóÇáúãóÚúäóì: Úóíúäñ ãõÎúÊóáöØñ ãóÇÄõåóÇ ÈöÇáúÍóãúÃóÉö Ýóåõæó ÛóíúÑõ ÕóÇÝò.(16/25)
æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò¡ æóÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÃóÈõæ ÈóßúÑò Úóäú ÚóÇÕöãò¡ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò¡ æóÎóáóÝñ:
Ýöí Úóíúäò ÍóÇãöíóÉò ÈöÃóáöÝò ÈóÚúÏó ÇáúÍóÇÁö æóíóÇÁò ÈóÚúÏó Çáúãöíãö¡ Ãóíú ÍóÇÑøóÉò ãöäó ÇáúÍõãõæøö æóåõæó ÇáúÍóÑóÇÑóÉõ¡ Ãóíú Ãóäøó ãóÇÁóåóÇ ÓóÎóäó.
æóíóÙúåóÑõ Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÚóíúäó ãöäú Úõíõæäö ÇáäøöÝúØö ÇáúæóÇÞöÚóÉö Úóáóì ÓóÇÍöáö ÈóÍúÑö ÇáúÎóÒóÑö ÍóíúËõ ãóÏöíäóÉõ (ÈóÇßõæ) ¡ æóÝöíåóÇ ãóäóÇÈöÚõ ÇáäøöÝúØö ÇáúÂäó æóáóãú íóßõäú ãóÚúÑõæÝðÇ íóæúãóÆöÐò. æóÇáúãõÄóÑøöÎõæäó ÇáúãõÓúáöãõæäó íõÓóãøõæäóåóÇ ÇáúÈöáóÇÏó ÇáúãõäúÊöäóÉó.
æóÊóäúßöíÑõ ÞóæúãÇð íõÄúÐöäõ ÈöÃóäøóåõãú ÃõãøóÉñ ÛóíúÑõ ãóÚúÑõæÝóÉò æóáóÇ ãóÃúáõæÝóÉò ÍóÇáóÉõ ÚóÞóÇÆöÏöåöãú æóÓöíÑóÊõåõãú.
ÝóÌõãúáóÉõ ÞõáúäÇ íóÇ ÐóÇ ÇáúÞóÑúäóíúäö ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ áöãóÇ ÃóÔúÚóÑó Èöåö ÊóäúßöíÑõ ÞóæúãÇð ãöäú ÅöËóÇÑóÉö ÓõÄóÇáò Úóäú ÍóÇáöåöãú æóÚóãøóÇ áóÇÞóÇåõ Èöåöãú Ðõæ ÇáúÞóÑúäóíúäö.
æóÞóÏú Ïóáøó Þóæúáõåõ: ÅöãøóÇ Ãóäú ÊõÚóÐøöÈó æóÅöãøóÇ Ãóäú ÊóÊøóÎöÐó Ýöíåöãú ÍõÓúäÇð Úóáóì Ãóäøóåõãú ãõÓúÊóÍöÞøõæäó áöáúÚóÐóÇÈö¡ ÝóÏóáøó Úóáóì Ãóäøó ÃóÍúæóÇáóåõãú ßóÇäóÊú Ýöí ÝóÓóÇÏò ãöäú ßõÝúÑò æóÝóÓóÇÏö Úóãóáò.
æóÅöÓúäóÇÏõ ÇáúÞóæúáö Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúÌóáóÇáóÉö íóÍúÊóãöáõ Ãóäøóåõ Þóæúáõ ÅöáúåóÇãò¡ Ãóíú ÃóáúÞóíúäóÇ Ýöí äóÝúÓöåö ÊóÑóÏøõÏðÇ Èóíúäó Ãóä íõÈóÇÏÑ ÇÓÊíÕÇáåã æóÃóä íõãúåöáóåõãú æóíóÏóÚõæåõãú Åöáóì ÇáúÅöíãóÇäö æóÍõÓúäö ÇáúÚóãóáö¡ æóíóßõæäõ Þóæúáõåõ ÞÇáó ÃóãøóÇ ãóäú Ùóáóãó¡ Ãóíú ÞóÇáó Ýöí äóÝúÓöåö ãõÚúÊóãöÏðÇ Úóáóì ÍóÇáóÉò æóÓóØò Èóíúäö ÕõæÑóÊóíö ÇáÊøóÑóÏøõÏö.
æóÞöíáó: Åöäøó ÐóÇ ÇáúÞóÑúäóíúäö ßóÇäó äÈíÆÇ íõæÍì Úóáóíúåö Ýóíóßõæäõ ÇáúÞóæúáõ ßóáóÇãðÇ ãõæÍðì Èöåö Åöáóíúåö íõÎóíøöÑõåõ Ýöíåö Èóíúäó ÇáúÃóãúÑóíúäö¡ ãöËúáó ÇáÊøóÎúíöíÑö ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöãøóÇ ãóäøðÇ ÈóÚúÏõ æóÅöãøóÇ ÝöÏÇÁð [ãõÍóãøóÏ: 4] ¡ æóíóßõæäõ Þóæúáõåõ: ÞÇáó ÃóãøóÇ ãóäú Ùóáóãó ÌóæóÇÈðÇ ãöäúåõ Åöáóì ÑóÈøöåö. æóÞóÏú ÃóÑóÇÏó Çááøóåõ ÅöÙúåóÇÑó ÓóÏóÇÏö ÇÌúÊöåóÇÏöåö ßóÞóæúáöåö: ÝóÝóåøóãúäÇåÇ ÓõáóíúãÇäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 79] .
æÍõÓúäÇð ãõÕóÏóÑñ. æóÚóÏóáó Úóäú (Ãóäó ÊõÍúÓöäó Åöáóíúåöãú) Åöáóì Ãóäú ÊóÊøóÎöÐó Ýöíåöãú ÍõÓúäÇð ãõÈóÇáóÛóÉð Ýöí ÇáúÅöÍúÓóÇäö Åöáóíúåöãú ÍóÊøóì ÌóÚóáó ßóÃóäøóåõ ÇÊøóÎóÐó Ýöíåöãú äóÝúÓó(16/26)
ÇáúÍõÓúäö¡ ãöËúáó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÞõæáõæÇ áöáäøóÇÓö ÍõÓúäÇð [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 83] . æóÝöí åóÐöåö ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö ÊóáúÞöíäñ áöÇÎúÊöíóÇÑö ÃóÍóÏö ÇáúÃóãúÑóíúäö ÇáúãõÎóíøóÑö ÈóíúäóåõãóÇ.
æóÇáÙøõáúãõ: ÇáÔøöÑúßõ¡ ÈöÞóÑöíäóÉö ÞóÓöíãöåö Ýöí Þóæúáöåö æóÃóãøóÇ ãóäú Âãóäó æóÚóãöáó ÕÇáöÍÇð.
æóÇÌúÊöáóÇÈõ ÍóÑúÝö ÇáöÇÓúÊöÞúÈóÇáö Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÓóæúÝó äõÚóÐøöÈõåõ íõÔöíÑõ Åöáóì Ãóäøóåõ ÓóíóÏúÚõæåõ Åöáóì ÇáúÅöíãóÇäö ÝóÅöäú ÃóÕóÑøó Úóáóì ÇáúßõÝúÑö íõÚóÐøöÈúåõ. æóÞóÏú ÕóÑøóÍó ÈöåóÐóÇ ÇáúãóÝúåõæãö Ýöí Þóæúáöåö æóÃóãøóÇ ãóäú Âãóäó æóÚóãöáó ÕÇáöÍÇð Ãóíú Âãóäó ÈóÚúÏó ßõÝúÑöåö. æóáóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÑóÇÏõ ãóäú åõæó ãõÄúãöäñ ÇáúÂäó¡ áöÃóäøó ÇáÊøóÎúíöíÑó Èóíúäó ÊóÚúÐöíÈöåöãú æóÇÊøöÎóÇÐö ÇáúÅöãúåóÇáö ãóÚóåõãú íóãúäóÚõ Ãóäú íóßõæäó Ýöíåöãú ãõÄúãöäõæäó Íöíäó ÇáÊøóÎúíöíÑö.
æóÇáúãóÚúäóì: ÝóÓóæúÝó äõÚóÐøöÈõåõ ÚóÐóÇÈó ÇáÏøõäúíóÇ æóáöÐóáößó ÃóÓúäóÏóåõ Åöáóì ÖóãöíÑöåö Ëõãøó ÞóÇáó: Ëõãøó íõÑóÏøõ Åöáì ÑóÈøöåö ÝóíõÚóÐøöÈõåõ ÚóÐÇÈÇð äõßúÑÇð æóÐóáößó ÚóÐóÇÈõ ÇáúÂÎöÑóÉö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÌóÒÇÁð ÇáúÍõÓúäì ÈöÅöÖóÇÝóÉö ÌóÒÇÁð Åöáóì ÇáúÍõÓúäì Úóáóì ÇáúÅöÖóÇÝóÉö ÇáúÈóíóÇäöíøóÉö. æóÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÍóÝóÕñ Úóäú ÚóÇÕöãò¡ æóíóÚúÞõæÈõ¡ æóÎóáóÝñ ÌóÒÇÁð ÇáúÍõÓúäì ÈöäóÕúÈö ÌóÒÇÁð ãõäóæøóäðÇ Úóáóì Ãóäøóåõ ÊóãúíöíÒñ áöäöÓúÈóÉö ÇÓúÊöÍúÞóÇÞöåö ÇáúÍõÓúäóì¡ Ãóæú ãóÕúÏóÑñ ãõÄóßøöÏñ áöãóÖúãõæäö
ÌõãúáóÉö Ýóáóåõ ÌóÒÇÁð ÇáúÍõÓúäì¡ Ãóæú ÍóÇáñ ãõÞóÏøóãóÉñ Úóáóì ÕóÇÍöÈöåóÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÊóÚúÑöíÝö ÇáúÌöäúÓö ßóÇáÊøóäúßöíÑö.
æóÊóÃúäöíËõ ÇáúÍõÓúäì ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúÎóÕúáóÉö Ãóæö ÇáúÝöÚúáóÉö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÍõÓúäì åöíó ÇáúÌóäøóÉõ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö áöáøóÐöíäó ÃóÍúÓóäõæÇ ÇáúÍõÓúäì æóÒöíÇÏóÉñ [íõæäõÓ: 26] .
æóÇáúÞóæúáõ ÇáúíõÓúÑõ: åõæó ÇáúßóáóÇãõ ÇáúÍóÓóäõ¡ æõÕöÝó ÈöÇáúíõÓúÑö ÇáúãóÚúäóæöíøö áößóæúäöåö áóÇ íõËúÞöáõ ÓóãóÇÚóåõ¡ æóåõæó ãöËúáõ Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÞõáú áóåõãú ÞóæúáðÇ ãóíúÓõæÑÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 28] Ãóíú ÌóãöíáðÇ.
ÝóÅöäú ßóÇäó ÇáúãõÑóÇÏõ ãöäó ÇáúÍõÓúäì ÇáúÎöÕóÇáó ÇáúÍõÓúäóì¡ ÝóãóÚúäóì ÚóØúÝö æóÓóäóÞõæáõ áóåõ ãöäú ÃóãúÑöäÇ íõÓúÑÇð Ãóäøóåõ íõÌóÇÒöí ÈöÇáúÅöÍúÓóÇäö æóÈöÇáËøóäóÇÁö¡ æóßöáóÇåõãóÇ(16/27)
Ëõãøó ÃóÊúÈóÚó ÓóÈóÈðÇ (89) ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÈóáóÛó ãóØúáöÚó ÇáÔøóãúÓö æóÌóÏóåóÇ ÊóØúáõÚõ Úóáóì Þóæúãò áóãú äóÌúÚóáú áóåõãú ãöäú ÏõæäöåóÇ ÓöÊúÑðÇ (90)
ãöäú Ðöí ÇáúÞóÑúäóíúäö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáúãõÑóÇÏõ ãöäó ÇáúÍõÓúäì ËóæóÇÈó ÇáúÂÎöÑóÉö ÝóÐóáößó ãöäú ÃóãúÑö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÅöäøóãóÇ Ðõæ ÇáúÞóÑúäóíúäö ãõÎúÈöÑñ Èöåö ÎóÈóÑðÇ ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ÝóÇÆöÏóÉö ÇáúÎóÈóÑö¡ Úóáóì ãóÚúäóì. ÅöäøóÇ äõÈóÔøöÑõåõ ÈöÐóáößó¡ Ãóæú ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí áóÇÒöãö ÇáúÝóÇÆöÏóÉö ÊóÃóÏøõÈðÇ ãóÚó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ Ãóíú Ãóäøöí ÃóÚúáóãõ ÌóÒóÇÁóåõ ÚöäúÏóßó ÇáúÍõÓúäóì.
æóÚõØöÝó Úóáóíúåö æóÓóäóÞõæáõ áóåõ ãöäú ÃóãúÑöäÇ íõÓúÑÇð áöÈóíóÇäö ÍóÙøö Çáúãóáößö ãöäú ÌóÒóÇÆöåö æóÃóäøóåõ ÇáúÈÔóÇÑóÉ æóÇáËäóÇÁ.
[89¡ 90]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÇáúÂíóÇÊ 89 Åöáóì 90]
Ëõãøó ÃóÊúÈóÚó ÓóÈóÈÇð (89) ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÈóáóÛó ãóØúáöÚó ÇáÔøóãúÓö æóÌóÏóåÇ ÊóØúáõÚõ Úóáì Þóæúãò áóãú äóÌúÚóáú áóåõãú ãöäú ÏõæäöåÇ ÓöÊúÑÇð (90)
ÊóÞóÏøóãó ÎöáóÇÝõ ÇáúÞõÑøóÇÁ Ýöí ÝóÃóÊúÈóÚó ÓóÈóÈÇð Ýóåõæó ßóÐóáößó åõäóÇ.
æóãóØúáöÚõ ÇáÔøóãúÓö: ÌöåóÉõ ÇáúãóÔúÑöÞö ãöäú ÓõáúØóÇäöåö æóãóãúáóßóÊöåö¡ ÈóáóÛó ÌöåóÉð ÞóÇÕöíóÉð ãöäó ÇáÔøóÑúÞö ÍóíúËõ íõÎóÇáõ Ãóäú áóÇ ÚõãúÑóÇäó æóÑóÇÁóåóÇ¡ ÝóÇáúãóØúáöÚõ ãóßóÇäõ ÇáØøõáõæÚö.
æóÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøóåõ ÈóáóÛó ÓóÇÍöáó ÈóÍúÑö ÇáúíóÇÈóÇäö Ýöí ÍõÏõæÏö ãóäúÔõæÑúíóÇ Ãóæú ßõæÑúíóÇ ÔóÑúÞðÇ¡ ÝóæóÌóÏó ÞóæúãðÇ ÊóØóáõÚõ Úóáóíúåöãõ ÇáÔøóãúÓ áóÇ íÓÊÑåã ãöäú ÍóÑøöåóÇ¡ Ãóíú áóÇ ÌóÈóáó ÝöíåóÇ íóÓúÊóÙöáøõæäó ÈöÙöáøöåö æóáóÇ ÔóÌóÑó ÝöíåóÇ¡ Ýóåöíó ÃóÑúÖñ ãóßúÔõæÝóÉñ áöáÔøóãúÓö¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÚúäóì Ãóäøóåõãú ßóÇäõæÇ ÞóæúãðÇ ÚõÑóÇÉð ÝóßóÇäõæÇ íóÊøóÞõæäó ÔõÚóÇÚó ÇáÔøóãúÓö Ýöí ÇáúßõåõæÝö Ãóæú Ýöí ÃóÓúÑóÇÈò íóÊøóÎöÐõæäóåóÇ Ýöí ÇáÊøõÑóÇÈö. ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÓøöÊúÑö ãóÇ íóÓúÊõÑõ ÇáúÌóÓóÏó.
æóßóÇäõæÇ ÞóÏú ÊóÚóæøóÏõæÇ ãõáóÇÞóÇÉó ÍóÑøö ÇáÔøóãúÓö¡ æóáóÚóáøóåõãú ßóÇäõæÇ íÊÚÑÖæä ááÔãÓ áíÏÝÚæÇ Úóäú ÃóäúÝõÓöåöãú ãóÇ íõáóÇÞõæäóåõ ãöäó ÇáúÞõÑøö áóíúáðÇ.(16/28)
ßóÐóáößó æóÞóÏú ÃóÍóØúäóÇ ÈöãóÇ áóÏóíúåö ÎõÈúÑðÇ (91)
æóÝöí åóÐöåö ÇáúÍóÇáóÉö ÚöÈúÑóÉñ ãöäö ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúÃõãóãö Ýöí ÇáØøóÈóÇÆöÚö æóÇáúÚóæóÇÆöÏö æóÓöíÑóÊöåöãú Úóáóì äóÍúæ ãäÇÎåã.
[91]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 91]
ßóÐáößó æóÞóÏú ÃóÍóØúäÇ ÈöãÇ áóÏóíúåö ÎõÈúÑÇð (91)
ßóÐáößó ÇáúßóÇÝõ áöáÊøóÔúÈöíåö¡ æóÇáúãõÔóÈøóåõ Èöåö ÔóíúÁñ ÊóÖóãøóäóåõ ÇáúßóáóÇãõ ÇáÓøóÇÈöÞõ ÈöáóÝúÙöåö Ãóæú ãóÚúäóÇåõ.
æóÇáúßóÇÝõ æóãóÌúÑõæÑõåóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÔöÈúåó ÌõãúáóÉò æóÞóÚó ÕöÝóÉð áöãóÕúÏóÑò ãóÍúÐõæÝò íóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇáÓøöíóÇÞõ¡ Ãóíú ÊóÔúÈöíåðÇ ãõãóÇËöáðÇ áöãóÇ ÓóãöÚúÊó.
æóÇÓúãõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö íõÔöíÑõ Åöáóì ÇáúãóÍúÐõæÝö áöÃóäøóåõ ßóÇáúãóÐúßõæÑö áöÊóÞóÑøõÑö ÇáúÚöáúãö Èöåö¡ æóÇáúãóÚúäóì: ãóäú ÃóÑóÇÏó ÊóÔúÈöíåóåõ áóãú íõÔóÈøöåúåõ ÈöÃóßúËóÑö ãöäú Ãóäú íõÔóÈøöåóåõ ÈöÐóÇÊöåö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóßóÐáößó ÌóÚóáúäÇßõãú ÃõãøóÉð æóÓóØÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [143] .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÌõÒúÁó ÌõãúáóÉò ÍÐÝ ÃÍÏ ÌÒÃíåÇ æóÇáúãóÍúÐõæÝõ ãõÈúÊóÏóÃñ. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÃóãúÑõ Ðöí ÇáúÞóÑúäóíúäö ßóÐóáößó¡ Ãóíú ßóãóÇ ÓóãöÚúÊó.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íßæä ÕÝÉ á ÞóæúãÇð Ãóíú ÞóæúãðÇ ßóÐóáößó ÇáúÞóæúãõ ÇáøóÐöíäó æóÌóÏóåõãú Ýöí ãóÛúÑöÈö ÇáÔøóãúÓö¡ Ãóíú Ýöí ßóæúäöåöãú ßõÝøóÇÑðÇ¡ æóÝöí ÊóÎúíöíÑöåö Ýöí ÅöÌúÑóÇÁö ÃóãúÑöåöãú Úóáóì ÇáúÚöÞóÇÈö Ãóæú Úóáóì ÇáúÅöãúåóÇáö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÌúÑõæÑõ ÌõÒúÁó ÌõãúáóÉò ÃóíúÖðÇ ÌõáöÈóÊú áöáöÇäúÊöÞóÇáö ãöäú ßóáóÇãò Åöáóì ßóáóÇãò Ýóíóßõæäó ÝóÕúáó ÎöØóÇÈò ßóãóÇ íõÞóÇáõ: åóÐóÇ ÇáúÃóãúÑõ ßóÐóÇ.
æóÚóáóì ÇáúæõÌõæåö ßõáøöåóÇ Ýóåõæó ÇÚúÊöÑóÇÖñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö Ëõãøó ÃóÊúÈóÚó ÓóÈóÈÇð ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÈóáóÛó ãóØúáöÚó ÇáÔøóãúÓö ÅöáóÎú ... æóÌõãúáóÉõ Ëõãøó ÃóÊúÈóÚó ÓóÈóÈÇð ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÈóáóÛó Èóíúäó ÇáÓøóÏøóíúäö [ÇáúßóåúÝ: 92¡ 93] ÅöáóÎú ...(16/29)
Ëõãøó ÃóÊúÈóÚó ÓóÈóÈðÇ (92) ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÈóáóÛó Èóíúäó ÇáÓøóÏøóíúäö æóÌóÏó ãöäú ÏõæäöåöãóÇ ÞóæúãðÇ áóÇ íóßóÇÏõæäó íóÝúÞóåõæäó ÞóæúáðÇ (93) ÞóÇáõæÇ íóÇ ÐóÇ ÇáúÞóÑúäóíúäö Åöäøó íóÃúÌõæÌó æóãóÃúÌõæÌó ãõÝúÓöÏõæäó Ýöí ÇáúÃóÑúÖö Ýóåóáú äóÌúÚóáõ áóßó ÎóÑúÌðÇ Úóáóì Ãóäú ÊóÌúÚóáó ÈóíúäóäóÇ æóÈóíúäóåõãú ÓóÏøðÇ (94) ÞóÇáó ãóÇ ãóßøóäøöí Ýöíåö ÑóÈøöí ÎóíúÑñ ÝóÃóÚöíäõæäöí ÈöÞõæøóÉò ÃóÌúÚóáú Èóíúäóßõãú æóÈóíúäóåõãú ÑóÏúãðÇ (95) ÂÊõæäöí ÒõÈóÑó ÇáúÍóÏöíÏö ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÓóÇæóì Èóíúäó ÇáÕøóÏóÝóíúäö ÞóÇáó ÇäúÝõÎõæÇ ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÌóÚóáóåõ äóÇÑðÇ ÞóÇáó ÂÊõæäöí ÃõÝúÑöÛú Úóáóíúåö ÞöØúÑðÇ (96) ÝóãóÇ ÇÓúØóÇÚõæÇ Ãóäú íóÙúåóÑõæåõ æóãóÇ ÇÓúÊóØóÇÚõæÇ áóåõ äóÞúÈðÇ (97) ÞóÇáó åóÐóÇ ÑóÍúãóÉñ ãöäú ÑóÈøöí ÝóÅöÐóÇ ÌóÇÁó æóÚúÏõ ÑóÈøöí ÌóÚóáóåõ ÏóßøóÇÁó æóßóÇäó æóÚúÏõ ÑóÈøöí ÍóÞøðÇ (98)
æóÞóÏú ÃóÍóØúäÇ ÈöãÇ áóÏóíúåö ÎõÈúÑÇð (91) .
åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÍóÇáñ ãöäó ÇáÖøóãöíÑö ÇáúãóÑúÝõæÚö Ýöí Ëõãøó ÃóÊúÈóÚó.
æÈöãÇ áóÏóíúåö: ãóÇ ÚöäúÏóåõ ãöäú ÚóÙóãóÉö Çáúãõáúßö ãöäú ÌõäúÏò æóÞõæøóÉò æóËóÑúæóÉò.
æóÇáúÎõÈúÑõ- ÈöÖóãøö ÇáúÎóÇÁö æóÓõßõæäö ÇáúãõæóÍøóÏóÉö-: ÇáúÚöáúãõ æóÇáúÅöÍóÇØóÉõ ÈöÇáúÎóÈóÑö¡ ßöäóÇíóÉñ Úóäú ßóæúäö ÇáúãóÚúáõæãö ÚóÙöíãðÇ ÈöÍóíúËõ áóÇ íõÍöíØõ Èöåö ÚöáúãðÇ ÅöáøóÇ ÚáøÇã ÇáÛíæÈ.
[92- 98]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÇáúÂíóÇÊ 92 Åöáóì 98]
Ëõãøó ÃóÊúÈóÚó ÓóÈóÈÇð (92) ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÈóáóÛó Èóíúäó ÇáÓøóÏøóíúäö æóÌóÏó ãöäú ÏõæäöåöãÇ ÞóæúãÇð áóÇ íóßÇÏõæäó íóÝúÞóåõæäó ÞóæúáÇð (93) ÞÇáõæÇ íóÇ ÐóÇ ÇáúÞóÑúäóíúäö Åöäøó íóÃúÌõæÌó æóãóÃúÌõæÌó ãõÝúÓöÏõæäó Ýöí ÇáúÃóÑúÖö Ýóåóáú äóÌúÚóáõ áóßó ÎóÑúÌÇð Úóáì Ãóäú ÊóÌúÚóáó ÈóíúäóäÇ æóÈóíúäóåõãú ÓóÏøðÇ (94) ÞÇáó ãóÇ ãóßøóäøöí Ýöíåö ÑóÈøöí ÎóíúÑñ ÝóÃóÚöíäõæäöí ÈöÞõæøóÉò ÃóÌúÚóáú Èóíúäóßõãú æóÈóíúäóåõãú ÑóÏúãÇð (95) ÂÊõæäöí ÒõÈóÑó ÇáúÍóÏöíÏö ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÓóÇæóì Èóíúäó ÇáÕøóÏóÝóíúäö ÞÇáó ÇäúÝõÎõæÇ ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÌóÚóáóåõ äóÇÑðÇ ÞÇáó ÂÊõæäöí ÃõÝúÑöÛú Úóáóíúåö ÞöØúÑÇð (96)
ÝóãóÇ ÇÓúØÇÚõæÇ Ãóäú íóÙúåóÑõæåõ æóãóÇ ÇÓúÊóØÇÚõæÇ áóåõ äóÞúÈÇð (97) ÞÇáó åóÐóÇ ÑóÍúãóÉñ ãöäú ÑóÈøöí ÝóÅöÐÇ ÌÇÁó æóÚúÏõ ÑóÈøöí ÌóÚóáóåõ ÏóßøóÇÁó æóßÇäó æóÚúÏõ ÑóÈøöí ÍóÞøðÇ (98)
ÇáÓøõÏøõ- ÈöÖóãøö ÇáÓøöíäö æóÝóÊúÍöåóÇ-: ÇáúÌóÈóáõ. æóíõØúáóÞõ ÃóíúÖðÇ Úóáóì ÇáúÌöÏóÇÑö ÇáúÝóÇÕöáö¡ áöÃóäøóåõ íõÓóÏøõ Èöåö ÇáúÝóÖóÇÁõ¡ æóÞöíáó: ÇáÖøóãøõ Ýöí ÇáúÌóÈóáö æóÇáúÝóÊúÍõ Ýöí ÇáúÍóÇÌöÒö.(16/30)
æóÞóÑóÃóåõ äóÇÝöÚñ¡ æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò¡ æóÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÃóÈõæ ÈóßúÑò Úóäú ÚóÇÕöãò¡ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò¡ æóÎóáóÝñ¡ æóíóÚúÞõæÈõ- ÈöÖóãøö ÇáÓøöíäö- æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ßóËöíÑò¡ æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ¡ æóÍóÝúÕñ Úóäú ÚóÇÕöãò- ÈöÝóÊúÍö ÇáÓøöíäö- Úóáóì áõÛóÉö ÚóÏóãö ÇáÊøóÝúÑöÞóÉö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÓøóÏøóíúäö åõäóÇ ÇáúÌóÈóáóÇäö¡ æóÈöÇáÓøóÏøö ÇáúãõÝúÑóÏö ÇáúÌöÏóÇÑõ ÇáúÝóÇÕöáõ¡ æóÇáúÞóÑöíäóÉõ åöíó ÇáøóÊöí ÚóíøóäóÊö ÇáúãõÑóÇÏó ãöäú åóÐóÇ ÇááøóÝúÙö ÇáúãõÔúÊóÑß.
æÊÚÑíÝ ÇáÓøóÏøóíúäö ÊóÚúÑöíÝ ÇáúÌöäúÓö¡ Ãóíú Èóíúäö ÓóÏøóíúäö ãõÚóíøóäóíúäö¡ Ãóíö ÇÊøóÈóÚó ØóÑöíÞðÇ ÂÎóÑó Ýöí ÛóÒúæóÉò ÍóÊøóì ÈóáóÛó Èóíúäó ÌóÈóáóíúäö ãóÚúáõæãóíúäö.
æóíóÙúåóÑõ Ãóäøó åóÐóÇ ÇáÓøóÈóÈó ÇÊøóÌóåó Èöåö Åöáóì ÌöåóÉò ÛóíúÑö ÌöåóÊóíö ÇáúãóÛúÑöÈö æóÇáúãóÔúÑöÞö¡ ÝóíõÍúÊóãóáõ ÃóäøóåóÇ ÇáÔøóãóÇáõ Ãóæö ÇáúÌóäõæÈõ. æóÚóíøóäóåõ ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó Ãóäøóåõ áöáÔøóãóÇáö¡ æóÈóäóæúÇ Úóáóì Ãóäøó ÐóÇ ÇáúÞóÑúäóíúäö åõæó ÅöÓúßóäúÏóÑõ ÇáúãóÞúÏõæäöíøõ¡ ÝóÞóÇáõæÇ: Åöäøó ÌöåóÉó ÇáÓøóÏøóíúäö Èóíúäó (ÃóÑúãöíäöíóÇ æóÃóÐúÑóÈöíÌóÇäó) . æóäóÍúäõ äóÈúäöí Úóáóì ãóÇ ÚóíøóäøóÇåõ Ýöí ÇáúãõáóÞøóÈö ÈöÐöí ÇáúÞóÑúäóíúäö¡ ÝóäóÞõæáõ: Åöäøó ãóæúÖöÚó ÇáÓøóÏøóíúäö åõæó ÇáÔøóãóÇáõ ÇáúÛóÑúÈöíøõ áöÕóÍúÑóÇÁö (ÞõæÈöí) ÇáúÝóÇÕöáóÉö Èóíúäó ÇáÕøöíäö æóÈöáóÇÏö ÇáúãóÛõæáö ÔóãóÇáó ÇáÕøöíäö æóÌóäõæÈö (ãóäúÛõæáúíóÇ) . æóÞóÏú æõÌöÏó ÇáÓøóÏøõ åõäóÇáößó æóáóãú ÊóÒóáú ÂËóÇÑõåõ Åöáóì Çáúíóæúãö ÔóÇåóÏóåóÇ ÇáúÌõÛúÑóÇÝöíøõæäó æóÇáÓøóÇÆöÍõæäó æóÕõæøöÑóÊú ÕõæóÑðÇ ÔóãúÓöíøóÉð Ýöí ßõÊõÈö ÇáúÌõÛúÑóÇÝöíóÇ æóßõÊõÈö ÇáÊøóÇÑöíÎö ÇáúÚóÕúÑöíøóÉö.
æóãóÚúäóì áóÇ íóßÇÏõæäó íóÝúÞóåõæäó ÞóæúáðÇ Ãóäøóåõãú áóÇ íóÚúÑöÝõæäó ÔóíúÆðÇ ãöäú Þóæúáö ÛóíúÑöåöãú ÝóáõÛóÊõåõãú ãõÎóÇáöÝóÉñ áöáõÛóÇÊö ÇáúÃõãóãö ÇáúãóÚúÑõæÝóÉö ÈöÍóíúËõ áóÇ íóÚúÑöÝõåóÇ ÊóÑóÇÌöãóÉõ Ðöí ÇáúÞóÑúäóíúäö áöÃóäøó ÔóÃúäó Çáúãõáõæßö Ãóäú íóÊøóÎöÐõæÇ ÊóÑóÇÌöãóÉð áöíõÊóÑúÌöãõæÇ áõÛóÇÊö ÇáúÃõãóãö ÇáøóÐöíäó íóÍúÊóÇÌõæäó Åöáóì ãõÎóÇØóÈóÊöåöãú¡ ÝóåóÄõáóÇÁö ÇáúÞóæúãõ ßóÇäõæÇ íóÊóßóáøóãõæäó ÈöáõÛóÉò ÛóÑöíÈóÉò áöÇäúÞöØóÇÚö ÃóÕúÞóÇÚöåöãú Úóäö ÇáúÃóÕúÞóÇÚö ÇáúãóÚúÑõæÝóÉö ÝóáóÇ íõæÌóÏõ ãóäú íóÓúÊóØöíÚõ ÅöÝúåóÇãóåõãú ãõÑóÇÏó Çáúãóáößö æóáóÇ åõãú íóÓúÊóØöíÚõæäó ÇáúÅöÝúåóÇãó.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÚúäóì Ãóäøóåõãú Þóæúãñ ãõÊóæóÛøöáõæäó Ýöí ÇáúÈóÏóÇæóÉö æóÇáúÈóáóÇåóÉö ÝóáóÇ íóÝúåóãõæäó ãóÇ íóÞúÕöÏõåõ ãóäú íõÎóÇØöÈõåõãú.(16/31)
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ íóÝúÞóåõæäó- ÈöÝóÊúÍö ÇáúíóÇÁö ÇáÊøóÍúÊöíøóÉö æóÝóÊúÍö ÇáúÞóÇÝö- Ãóíú áóÇ íóÝúåóãõæäó Þóæúáó ÛóíúÑöåöãú. æóÞóÑóÃó ÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöìøõ- ÈöÖóãøö ÇáúíóÇÁö æóßóÓúÑö ÇáúÞóÇÝö- Ãóíú áóÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó ÅöÝúåóÇãó ÛóíúÑöåöãú Þóæúáóåõãú. æóÇáúãóÚúäóíóÇäö ãõÊóáóÇÒöãóÇäö. æóåóÐóÇ ßóãóÇ
Ýöí ÍóÏöíËö ÇáúÅöíãóÇäö: «äóÓúãóÚõ Ïóæöíøó ÕóæúÊöåö æóáóÇ äóÝúåóãõ ãóÇ íóÞõæáõ» .
æóåóÄõáóÇÁö ÇáúÞóæúãõ ãõÌóÇæöÑõæäó íóÇÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó¡ æóßóÇäõæÇ ÃóÖúÚóÝó ãöäúåõãú ÝóÓóÃóáõæÇ ÐóÇ ÇáúÞóÑúäóíúäö Ãóäú íóÞöíóåõãú ãöäú ÝóÓóÇÏö íóÇÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó. æóáóãú íóÐúßõÑö ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó ÊóÚúíöíäó åóÄõáóÇÁö ÇáúÞóæúãö æóáóÇ ÃóÓãóÇÁ ÞÈíáåã Óöæóì Ãóäøóåõãú ÞóÇáõæÇ: åõãú Ýöí ãõäúÞóØóÚö ÈöáóÇÏö ÇáÊøõÑúßö äóÍúæó ÇáúãóÔúÑöÞö æóßóÇäõæÇ ÞóæúãðÇ ÕóÇáöÍöíäó ÝóáóÇ Ôóßøó Ãóäøóåõãú ãöäú ÞóÈóÇÆöáö ÈöáóÇÏö ÇáÕøöíäö ÇáøóÊöí ÊõÊóÇÎöãõ ÈöáóÇÏó ÇáúãóÛõæáö æóÇáÊøóÊóÑö.
æóÌõãúáóÉõ ÞÇáõæÇ ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ áöáúãõÍóÇæóÑóÉö. æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ Ýöí ÛóíúÑö ãóæúÖöÚò Ãóäøó Ìõãóáó ÍößóÇíóÉö ÇáúÞóæúáö Ýöí ÇáúãõÍóÇæóÑóÇÊö áóÇ ÊóÞúÊóÑöäõ ÈöÍóÑúÝö ÇáúÚóØúÝö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáõæÇ ÃóÊóÌúÚóáõ ÝöíåÇ ãóäú íõÝúÓöÏõ ÝöíåÇ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 30] ÇáúÂíóÉó. ÝóÚóáóì Ãóæøóáö ÇáöÇÍúÊöãóÇáóíúäö Ýöí ãóÚúäóì áóÇ íóßÇÏõæäó íóÝúÞóåõæäó ÞóæúáðÇ Ãóäøóåõãú áóÇ íõÏúÑößõæäó ãóÇ íõØúáóÈõ ãöäúåõãú ãóäú ØóÇÚóÉò æóäöÙóÇãò æóãóÚó Ðóáößó íõÚúÑöÈõæäó ÚóãøóÇ Ýöí äõÝõæÓöåöãú ãöäó ÇáúÃóÛúÑóÇÖö ãöËúáó ÅöÚúÑóÇÈö ÇáúÃóØúÝóÇáö¡ æóÚóáóì ÇáöÇÍúÊöãóÇáö ÇáËøóÇäöí Ãóäøóåõãú Ãóãúßóäóåõãú Ãóäú íõÝúåóãó ãõÑóÇÏõåõãú ÈóÚúÏó áóÃúíò.
æóÇÝúÊöÊóÇÍõåõãõ ÇáúßóáóÇãó ÈöÇáäøöÏóÇÁö Ãóäøóåõãú äóÇÏóæúåõ äöÏóÇÁó ÇáúãõÓúÊóÛöíËöíäó ÇáúãõÖúØóÑøöíäó¡ æóäöÏóÇÄõåõãú ÅöíøóÇåõ ÈöáóÞóÈö Ðöí ÇáÞÑäíä íÏá Úóáóì Ãóäøóåõ ãóÔúåõæÑñ ÈöãóÚúäóì Ðóáößó ÇááøóÞóÈö Èóíúäó ÇáúÃõãóãö ÇáúãõÊóÇÎöãóÉö áöÈöáóÇÏöåö.
æóíóÇÌõæÌõ æóãóÇÌõæÌõ ÃõãøóÉñ ßóËöíÑóÉõ ÇáúÚóÏóÏö ÝóíõÍúÊóãóáõ Ãóäøó ÇáúæóÇæó ÇáúæóÇÞöÚóÉó Èóíúäó ÇáöÇÓúãóíúäö ÍóÑúÝõ ÚóØúÝò ÝóÊóßõæäõ ÃõãøóÉð ÐóÇÊó ÔóÚúÈóíúäö¡ æóåõãõ ÇáúãóÛõæáõ æóÈóÚúÖõ ÃóÕúäóÇÝö ÇáÊøóÊóÇÑö. æóåóÐóÇ åõæó ÇáúãõäóÇÓöÈõ áöÃóÕúáö ÑóÓúãö ÇáúßóáöãóÉö æóáóÇ ÓöíøóãóÇ Úóáóì ÇáúÞóæúáö ÈöÃóäøóåõãóÇ ÇÓúãóÇäö ÚóÑóÈöíøóÇäö ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí ÝóÞóÏú ßóÇäó ÇáÕøöäúÝóÇäö ãõÊóÌóÇæöÑóíúäö.(16/32)
æóæóÞóÚó áöÚõáóãóÇÁö ÇáÊøóÇÑöíÎö æÚáãÇÁ ÇáúÃóäúÓóÇÈ Ýöí ÇÎúÊöáóÇÝõ ÅöØúáóÇÞö ÇÓúãóíö ÇáúãóÛõæáö æóÇáÊøóÊóÇÑö ßõáøñ Úóáóì ãóÇ íõØúáóÞõ Úóáóíúåö ÇáúÂÎóÑõ áöÚõÓúÑö ÇáÊøóÝúÑöÞóÉö Èóíúäó ÇáúãõÊóÞóÇÑöÈóíúäö ãöäúåõãóÇ¡ æóÞóÏú ÞóÇáó ÈóÚúÖõ ÇáúÚõáóãóÇÁö: Åöäøó ÇáúãóÛõæáó åõãú ãóÇÌõæÌõ ÈöÇáúãöíãö ÇÓúãõ ÌóÏøò áóåõã íõÞóÇá áóåõ ÃóíúÖÇ (ÓßíËæÓ) æóÑõÈãóÇ íõÞóÇá áóåõ (ÌíÊå) .
æóßóÇäó ÇáöÇÓúãõ ÇáúÚóÇãøõ ÇáøóÐöí íóÌúãóÚõ ÇáúÞóÈöíáóÊóíúäö ãóÇÌõæÌó Ëõãøó ÇäúÞóÓóãóÊö ÇáúÃõãøóÉõ ÝóÓõãøöíóÊú ÝõÑõæÚõåóÇ ÈöÃóÓúãóÇÁò ÎóÇÕøóÉò¡ ÝóãöäúåóÇ ãóÇÌõæÌõ æóíóÇÌõæÌõ æóÊóÊóÑõ Ëõãøó ÇáÊøõÑúßõãóÇäõ Ëõãøó ÇáÊøõÑúßõ. æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäøó ÇáúæóÇæó ÇáúãóÐúßõæÑóÉó
áóíúÓóÊú ÚóÇØöÝóÉð æóáóßöäøóåóÇ ÌóÇÁóÊú Ýöí ÕõæÑóÉö ÇáúÚóÇØöÝóÉö Ýóíóßõæäõ ÇááøóÝúÙõ ßóáöãóÉð æóÇÍöÏóÉð ãõÑóßøóÈóÉð ÊóÑúßöíÈðÇ ãóÒúÌöíøðÇ¡ ÝóíóÊóßóæøóäõ ÇÓúãðÇ áöÃõãøóÉò æóåõãõ ÇáúãóÛõæáõ.
æóÇáøóÐöí íóÌöÈõ ÇÚúÊöãóÇÏõåõ Ãóäøó íóÇÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó åõãõ ÇáúãóÛõæáõ æóÇáÊøóÊóÑõ. æóÞóÏú ÐóßóÑó ÃóÈõæ ÇáúÝöÏóÇÁö Ãóäøó ãóÇÌõæÌó åõãõ ÇáúãóÛõæáõ Ýóíóßõæäõ íóÇÌõæÌõ åõãõ ÇáÊøóÊóÑõ. æóÞóÏú ßóËõÑóÊö ÇáÊøóÊóÑõ Úóáóì ÇáúãóÛõæáö ÝóÇäúÏóãóÌó ÇáúãóÛõæáõ Ýöí ÇáÊøóÊóÑö æóÛóáóÈó ÇÓúãõ ÇáÊøóÊóÑö Úóáóì ÇáúÞóÈöíáóÊóíúäö. æóÃóæúÖóÍõ ÔóÇåöÏò Úóáóì Ðóáößó ãóÇ
æóÑóÏó Ýöí ÍóÏöíËö Ãõãøö ÍóÈöíÈóÉó Úóäú ÒóíúäóÈó ÈöäúÊö ÌÍÔ Ãóä ÇáäøóÈöí Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÂáå æóÓóáøóãó ÏóÎóáó ÚóáóíúåóÇ ÝóÒöÚðÇ íóÞõæáõ: «áóÇ Åöáúåó ÅöáøóÇ Çááøóåõ¡ æóíúáñ áöáúÚóÑóÈö ãöäú ÔóÑøò ÞóÏö ÇÞúÊóÑóÈó¡ ÝõÊöÍó Çáúíóæúãó ãöäú ÑóÏúãö íóÇÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó ãöËúáõ åóÐöåö»
. æóÍóáøóÞó ÈöÃõÕúÈõÚóíúåö ÇáúÅöÈúåóÇãö æóÇáøóÊöí ÊóáöíåóÇ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ.
æóáóÇ íõÚúÑóÝõ ÈöÇáÖøóÈúØö æóÞúÊõ ÇäúØöáóÇÞöåöãú ãöäú ÈöáóÇÏöåöãú æóáóÇ ÓóÈóÈõ Ðóáößó. æóíõÞóÏøóÑõ Ãóäøó ÇäúØöáóÇÞóåõãú ßóÇäó ÃóæóÇÎöÑó ÇáúÞóÑúäö ÇáÓøóÇÏöÓö ÇáúåöÌúÑöíøö. æóÊóÔóÊøóÊõ ãõáúßö ÇáúÚóÑóÈö ÈöÃóíúÏöí ÇáúãóÛõæáö æóÇáÊøóÊóÑö ãöäú ÎõÑõæÌö ÌóäúßöíÒú ÎóÇäó ÇáúãóÛõæáöíøö æóÇÓúÊöíáóÇÆöåö Úóáóì ÈõÎóÇÑóì ÓóäóÉó ÓöÊøó ÚóÔúÑóÉó æóÓöÊøöãóÇÆóÉò ãöäó ÇáúåöÌúÑóÉö æóæóÕóáõæÇ ÏöíóÇÑó ÈßÑ ÓäÉ 628 åÜ Ëõãøó ãóÇ ßóÇäó ãöäú ÊóÎúÑöíÈö åõæáóÇßõæ ÈóÛúÏóÇÏó ÚóÇÕöãóÉó ãõáúßö ÇáúÚóÑóÈ ÓäÉ 660 åÜ.
æóäóÙöíÑõ ÅöØúáóÇÞö ÇÓúãóíúäö Úóáóì Íóíøò ãõÄúÊóáöÝò ãöäú ÞóÈöíáóÊóíúäö ÅöØúáóÇÞõ ØóÓúãò æóÌóÏöíÓò Úóáóì ÃõãøóÉò ãöäó ÇáúÚóÑóÈö ÇáúÈóÇÆöÏóÉö¡ æóÅöØúáóÇÞõ ÇáÓøóßóÇÓößö æóÇáÓøóßóÑóäö Ýöí ÇáúÞóÈóÇÆöáö(16/33)
ÇáúíóãóäöíøóÉö¡ æóÅöØúáóÇÞõ åöáóÇáò æóÒöÛúÈóÉó Úóáóì ÃóÚúÑóÇÈö ÅöÝúÑöíÞöíøóÉó ÇáúæóÇÑöÏöíäó ãöäú ÕóÚöíÏö ãöÕúÑó¡ æóÅöØúáóÇÞ ÃóæúáóÇÏ æÒÇÒ æóÃóæúáóÇÏ íóÍúíóì Úóáóì Íóíøò ÈöÊõæäöÓó ÈöÇáúÌóäõæÈö ÇáúÛóÑúÈöíøö¡ æóãõÑóÇÏóÉõ æóÝóÑúÌóÇäõ Úóáóì Íóíøò ãöäú æóØóäö äóÇÈõáó ÈöÊõæäöÓó.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ íóÃúÌõæÌó æóãóÃúÌõæÌó ßöáúÊóíúåöãóÇ ÈöÃóáöÝò ÈóÚúÏó ÇáÊøóÍúÊöíøóÉö ÈöÏõæäö åóãúÒò¡ æóÞóÑóÃóåõ ÚóÇÕöãñ ÈöÇáúåóãúÒö.
æóÇÎúÊóáóÝó ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó Ýöí Ãóäøóåõ ÇÓúãñ ÚóÑóÈöíøñ Ãóæú ãõÚóÑøóÈñ¡ æóÛóÇáöÈõ Ùóäøöí Ãóäøóåõ ÇÓúãñ æóÖóÚóåõ ÇáúÞõÑúÂäõ ÍóÇßóì Èöåö ãóÚúäóÇåõ Ýöí áõÛóÉö Êöáúßó ÇáúÃõãøóÉö ÇáúãõäóÇÓöÈö áöÍóÇáö ãõÌúÊóãóÚöåöãú ÝóÇÔúÊõÞøó áóåõãóÇ ãöäú ãóÇÏøóÉö ÇáúÃóÌøö¡ æóåõæó ÇáúÎóáúØõ¡ ÅöÐú ÞóÏú ÚóáöãúÊó Ãóäøó Êöáúßó ÇáúÃõãøóÉó ßóÇäóÊú ÃóÎúáóÇØðÇ ãöäú ÃóÕúäóÇÝò.
æÇáÇÓÊÝåÇã Ýöí Þóæúáöåö Ýóåóáú äóÌúÚóáõ áóßó¡ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáúÚóÑúÖö.
æóÇáúÎóÑúÌõ: ÇáúãóÇáõ ÇáøóÐöí íõÏúÝóÚõ áöáúãóáößö. æóåõæó- ÈöÝóÊúÍö ÇáúÎóÇÁö ÇáúãõÚúÌóãóÉö æóÓõßõæäö ÇáÑøóÇÁö- Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÌõãúåõæÑö. æóíõÞóÇáõ Ýöíåö ÇáúÎóÑóÇÌõ ÈöÃóáöÝò ÈóÚúÏó ÇáÑøóÇÁö¡ æóßóÐóáößó ÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÎóáóÝñ.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÓóÏøðÇ- ÈöÖóãøö ÇáÓøöíäö- æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ßóËöíÑò¡ æóÃóÈõæ ÚóãúÑæ¡ æóÍóÝúÕ¡ æóÍóãúÒóÉ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÎóáóÝñ- ÈöÝóÊúÍö ÇáÓøöíäö-.
æóÞóæúáõåõ ãóÇ ãóßøóäøöí Ýöíåö ÑóÈøöí ÎóíúÑñ Ãóíú ãóÇ ÂÊóÇäöí Çááøóåõ ãöäó ÇáúãóÇáö æóÇáúÞõæøóÉö ÎóíúÑñ ãöäó ÇáúÎóÑóÇÌö ÇáøóÐöí ÚÑÖÊãæå Ãóæ ÎíÑ ãöäó ÇáÓøóÏøö ÇáøóÐöí ÓóÃóáúÊõãõæåõ¡ Ãóíú ãóÇ ãóßøóäóäöí Ýöíåö ÑóÈøöí íóÃúÊöí ÈöÎóíúÑò ãöãøóÇ ÓóÃóáúÊõãú¡ ÝóÅöäøóåõ áóÇÍó áóåõ Ãóäøóåõ Åöäú ÓóÏøó Úóáóíúåöãõ ÇáúãõÑõæÑó ãöäú Èóíúäö ÇáÕøóÏóÝóíúäö ÊóÍóíøóáõæÇ ÝóÊóÓóáøóÞõæÇ ÇáúÌöÈóÇáó æóÏóÎóáõæÇ ÈöáóÇÏó ÇáÕøöíäö¡ ÝóÃóÑóÇÏó Ãóäú íóÈúäöíó ÓõæÑðÇ ãõãúÊóÏøðÇ Úóáóì ÇáúÌöÈóÇáö Ýöí Øõæáö ÍõÏõæÏö ÇáúÈöáóÇÏö ÍóÊøóì íóÊóÚóÐøóÑó Úóáóíúåöãú ÊóÓóáøõÞõ Êöáúßó ÇáúÌöÈóÇáö¡ æóáöÐóáößó ÓóãøóÇåõ ÑóÏúãðÇ.(16/34)
æóÇáÑøóÏúãõ: ÇáúÈöäóÇÁõ ÇáúãõÑóÏøóãõ. ÔõÈøöåó ÈöÇáËøóæúÈö ÇáúãõÑóÏøóãö ÇáúãõÄúÊóáöÝö ãöäú ÑöÞóÇÚò ÝóæúÞó ÑöÞóÇÚò¡ Ãóíú ÓõÏøðÇ ãõÖóÇÚóÝðÇ. æóáóÚóáøóåõ Èóäóì ÌöÏóÇÑóíúäö ãõÊóÈóÇÚöÏóíúäö æóÑóÏóãó ÇáúÝóÑóÇÛó ÇáøóÐöí ÈóíúäóåõãóÇ ÈöÇáÊøõÑóÇÈö ÇáúãóÎúáõæØö áöíóÊóÚóÐøóÑó äóÞúÈõåõ.
æóáóãøóÇ ßóÇäó Ðóáößó íóÓúÊóÏúÚöí ÚóãóáóÉð ßóËöíÑöíäó ÞóÇáó áóåõãú: ÝóÃóÚöíäõæäöí ÈöÞõæøóÉò Ãóíú ÈöÞõæøóÉö ÇáúÃóÈúÏóÇäö¡ ÃóÑóÇÏó ÊóÓúÎöíÑóåõãú ááúÚóãóá áÏÝÚ ÇáÖøÑ Úóäúåõãú.
æóÞóÏú Èóäóì Ðõæ ÇáúÞóÑúäóíúäö æóåõæó (ÊöÓöíäú Ôöí åõæóÇäöÞú Êöí) ÓõáúØóÇäõ ÇáÕøöíäö åóÐóÇ ÇáÑøóÏúãó ÈöäóÇÁð ÚóÌöíÈðÇ Ýöí ÇáúÞóÑúäö ÇáËøóÇáöËö ÞóÈúáó ÇáúãóÓöíÍö æóßóÇäó íóÚúãóáõ Ýöíåö ãóáóÇíöíäõ ãöäó ÇáúÎóÏóãóÉö¡ ÝóÌóÚóáó Øõæáóåõ ËóáóÇËóÉó ÂáóÇÝ æËáÇËãÇÆÉ ßíáæãÊÑ. æóÈóÚúÖõåõãú íóÞõæáõ: ÃóáúÝðÇ æãÇÆÊí ãíá¡ æóÐóáößó ÈöÍóÓóÈö ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáöÇÕúØöáóÇÍö Ýöí ÊóÞúÏöíÑö Çáúãöíáö¡ æóÌóÚóáó ãóÈúÏóÃóåõ ÚöäúÏó ÇáúÈóÍúÑö¡ Ãóíö ÇáúÈóÍúÑö ÇáúÃóÕúÝóÑö ÔóÑúÞöíøó ãóÏöíäóÉö (ÈöíßöäúÛó) ÚóÇÕöãóÉö ÇáÕøöíäö Ýöí ÎØø ÊÌÇå ãóÏöíäóÉö (ãõßóÏúäó) ÇáÔøóåöíÑóÉö. æóÐóáößó ÚöäúÏó ÚóÑúÖö 4¡ 40 ÔóãóÇáðÇ¡ æóØõæáö 02¡ 12 ÔóÑúÞðÇ¡ æóåõæó íõáóÇÞöí ÇáäøóåúÑó ÇáúÃóÕúÝóÑó ÍóíúËõ ÇáØøõæáõ 50¡ 111 ÔóÑúÞðÇ¡ æóÇáúÚóÑúÖõ 50¡ 39 ÔóãóÇáðÇ¡ æóÃóíúÖðÇ Ýöí 37 ÚóÑúÖö ÔóãóÇáöíøò. æóãöäú åõäóÇáößó íóäúÚóØöÝõ Åöáóì ÌöåóÉö ÇáÔøóãóÇáö ÇáúÛóÑúÈöíøö æóíóäúÊóåöí ÈöÞõÑúÈö 99 ØõæáðÇ ÔóÑúÞöíøðÇ æó40 ÚóÑúÖðÇ ÔóãóÇáöíøðÇ.
æóåõæó ãóÈúäöíøñ ÈöÇáúÍöÌóÇÑóÉö æóÇáúÂÌõÑøö æóÈóÚúÖõåõ ãöäó ÇáØøöíäö ÝóÞóØú.
æóÓõãúßõåõ ÚöäúÏó ÃóÓúÝóáöåö äóÍúæó 25 ÞóÏóãðÇ æóÚöäúÏó ÃóÚúáóÇåõ äóÍúæó 15 ÞóÏóãðÇ æóÇÑúÊöÝóÇÚõåõ íóÊóÑóÇæóÍõ Èóíúäó 15 Åöáóì 20 ÞóÏóãðÇ¡ æóÚóáóíúåö ÃóÈúÑóÇÌñ ãóÈúäöíøóÉñ ãöäó ÇáúÞóÑóÇãöíÏö ÇÑúÊöÝóÇÚõ ÈóÚúÖöåóÇ äóÍúæó 40 ÞóÏóãðÇ.
æóåõæó ÇáúÂäó ÈöÍóÇáóÉö ÎóÑóÇÈò Ýóáóãú íóÈúÞó áóåõ ÇÚúÊöÈóÇÑñ ãöäú ÌöåóÉö ÇáÏøöÝóÇÚö¡ æóáóßöäøóåõ ÈóÞöíó ÚóáóÇãóÉð Úóáóì ÇáúÍóÏøö ÇáúÝóÇÕöáö Èóíúäó ÇáúãõÞóÇØóÚóÇÊö ÇáúÃóÑúÖöíøóÉö Ýóåõæó ÝóÇÕöáñ Èóíúäó ÇáÕíä æãäÛæáíÇ¡ æóåõæó íÎÊÑÞ ÌÈÇá (íÇÈáæäí) ÇáøóÊöí åöíó ÍõÏõæÏñ ØóÈöíÚöíøóÉñ Èóíúäó ÇáÕøöíäö æóÈöáóÇÏö ãóäúÛõæáúíóÇ ÝóãõäúÊóåóì ØóÑóÝöåö Åöáóì ÇáÔøóãóÇáö ÇáúÛóÑúÈöíøö áöÕóÍúÑóÇÁö (ÞõæÈöí) .(16/35)
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ãóßøóäøöí Èöäõæäò ãõÏúÛóãóÉò¡ æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ßóËöíÑò ÈöÇáúÝóßøö Úóáóì ÇáúÃóÕúáö.
æóÞóæúáõåõ ÂÊõæäöí ÒõÈóÑó ÇáúÍóÏöíÏö åõæó ÃóãúÑñ áóåõãú ÈöãõäóÇæóáóÉö ÒõÈóÑö ÇáúÍóÏöíÏö. ÝóÇáúÅöíÊóÇÁõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÍóÞöíÞóÉö ãóÚúäóÇåõ æóåõæó ÇáúãõäóÇæóáóÉõ æóáóíúÓó ÊóßúáöíÝðÇ áöáúÞóæúãö ÈöÃóäú íóÌúáöÈõæÇ áóåõ ÇáúÍóÏöíÏó ãöäú ãóÚóÇÏöäöåö áöÃóäøó Ðóáößó íõäóÇÝöí Þóæúáóåõ ãóÇ ãóßøóäøöí Ýöíåö ÑóÈøöí ÎóíúÑñ ÝóÃóÚöíäõæäöí ÈöÞõæøóÉò Ãóíú Ãóäøóåõ Ûóäöíøñ Úóäú ÊóßúáöíÝöåöãú ÅöäúÝóÇÞðÇ Úóáóì ÌóÚúáö ÇáÓøóÏøö. æóßóÇäó åóÐóÇ áöÞóÕúÏö ÅöÞóÇãóÉö ÃóÈúæóÇÈò ãöäú ÍóÏöíÏò Ýöí ãóÏóÇÎöáö ÇáÑøóÏúãö áöãõÑõæÑö Óõíõæáö ÇáúãóÇÁö Ýöí ÔõÚóÈö ÇáúÌóÈóáö ÍóÊøóì áóÇ íóäúåóÏöãó ÇáúÈöäóÇÁõ ÈöÃóäú ÌóÚúáó ÇáúÃóÈúæóÇÈó ÇáúÍóÏöíÏöíøóÉó ßóÇáÔøóÈóÇÈöíßö ÊóãúäõÚõ ãõÑõæÑó ÇáäøóÇÓö æóáóÇ ÊóãúäõÚõ ÇäúÓöíóÇÈó ÇáúãóÇÁö ãöäú Èóíúäö ÞõÖõÈöåóÇ¡ æóÌóÚóáó ÞõÖúÈóÇäó ÇáúÍóÏöíÏö ãóÚúÖõæÏóÉð ÈöÇáäøõÍóÇÓö ÇáúãõÐóÇÈö ÇáúãóÕúÈõæÈö Úóáóì ÇáúÍóÏöíÏö.
æóÇáÒøõÈõÑõ: ÌóãúÚõ ÒõÈúÑóÉò¡ æóåöíó ÇáúÞöØúÚóÉõ ÇáúßóÈöíÑóÉõ ãöäó ÇáúÍóÏöíÏö.
æóÇáúÍóÏöíÏõ: ãóÚúÏóäñ ãöäú ãóÚóÇÏöäö ÇáúÃóÑúÖö íóßõæäõ ÞöØóÚðÇ ßóÇáúÍóÕóì æóÏõæäó Ðóáößó ÝöíåóÇ ÕóáóÇÈóÉñ.
æóåõæó íõÕóäøóÝõ ÇÈúÊöÏóÇÁð Åöáóì ÕöäúÝóíúäö: áóíøöäò¡ æóíõÞóÇáõ áóåõ ÇáúÍóÏöíÏõ ÇáúÃõäúËóì¡ æóÕõáúÈò æóíõÞóÇáõ áóåõ ÇáÐøóßóÑõ. Ëõãøó íõÕóäøóÝõ Åöáóì ËóãóÇäöíóÉó ÚóÔóÑó ÕöäúÝðÇ¡ æÃáæÇäå ãõÊóÞóÇÑöÈóÉñ æóåöíó ÇáÓøöäúÌóÇÈöíøõ¡ ãöäúåóÇ ãóÇ åõæó Åöáóì ÇáúÍõãúÑóÉö¡ æóãöäúåóÇ ãóÇ åõæó Åöáóì ÇáúÈóíóÇÖö¡ æóåõæó ÅöÐóÇ ÕõåöÑó ÈöäóÇÑò ÞóæöíøóÉò Ýöí ÃóÊõæäò ãõÛúáóÞò ÇáúÊóÃóãóÊú ÃóÌúÒóÇÄõåõ æóÊóÌóãøóÚóÊú Ýöí æóÓóØö ÇáäøóÇÑö ßóÇáúÅöÓúÝöäúÌóÉö æóÇÔúÊóÏøóÊú ÕóáóÇÈóÊõåõ áöÃóäøóåõ ÈöÇáÕøöåúÑö íóÏúÝóÚõ ãóÇ Ýöíåö ãöäó ÇáúÃóÌúÒóÇÁö ÇáÊøõÑóÇÈöíøóÉö æóåöíó ÇáúãõÓóãøóÇÉõ ÈöÇáÕøóÏóÃö æóÇáúÎóÈóËö¡ ÝóÊóÚúáõæ Êöáúßó ÇáúÃóÌúÒóÇÁõ Úóáóì ÓóØúÍöåö æóåöíó ÇáÒøóÈóÏõ. æóÎóÈóËõ ÇáúÍóÏöíÏö ÇáúæóÇÑöÏõ
Ýöí ÇáúÍóÏöíËö: «Åöäøó ÇáúãóÏöíäóÉó ÊóäúÝöí ÎóÈóËóåóÇ ßóãóÇ íóäúÝöí ÇáúßöíÑõ ÎóÈóËó ÇáúÍóÏöíÏö»
. æóáöÐóáößó ÝóÈöãöÞúÏóÇÑö ãóÇ íóØúÝõæ ãöäú Êöáúßó ÇáúÃóÌúÒóÇÁ ÇáÛÑÈíÉ ÇáúÎóÈöíËóÉö íóÎúáõÕõ ÇáúÌõÒúÁõ ÇáúÍóÏöíÏöíøõ æóíóÕúÝõæ æóíóÕöíÑõ ÒõÈóÑðÇ. æóãöäú Êöáúßó ÇáÒøõÈóÑö ÊõÕúäóÚõ ÇáúÃóÔúíóÇÁõ ÇáúÍóÏöíÏöíøóÉõ ãöäú ÓõíõæÝò æóÒõÌóÇÌò æóÏõÑõæÚò æóáóÃúãóÇÊò¡ æóáóÇ æóÓöíáóÉó áöÕõäúÚöåö(16/36)
ÅöáøóÇ ÇáÕøóåúÑõ ÃóíúÖðÇ ÈöÇáäøóÇÑö ÈöÍóíúËõ ÊóÕöíÑõ ÇáÒøõÈúÑóÉõ ßóÇáúÌóãúÑö¡ ÝóÍöíäóÆöÐò ÊõÔóßøóáõ ÈöÇáÔøóßúáö ÇáúãóÞúÕõæÏö ÈöæóÇÓöØóÉö ÇáúãóØóÇÑöÞö ÇáúÍóÏöíÏöíøóÉö.
æóÇáúÚóÕúÑõ ÇáÐöí ÇåúÊóÏóì Ýöíåö ÇáúÈóÔóÑõ áöÕöäóÇÚóÉö ÇáúÍóÏöíÏö íõÓóãøóì Ýöí ÇáÊøóÇÑöíÎö ÇáúÚóÕúÑõ ÇáúÍóÏöíÏöíøõ.
æóÞóæúáõåõ: ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÓóÇæóì Èóíúäó ÇáÕøóÏóÝóíúäö ÃóÔúÚóÑóÊú ÍóÊøóì ÈöÔóíúÁò ãõÛóíøðÇ ÞóÈúáóåóÇ¡ æóåõæó ßóáóÇãñ ãóÍúÐõæÝñ ÊóÞúÏöíÑõåõ: ÝóÂÊóæúåõ ÒõÈóÑó ÇáúÍóÏöíÏö ÝóäóÖøóÏóåóÇ æóÈóäóÇåóÇ ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÌÚá ãóÇ Èóíä ÇáÕÏÝíä ãõÓóÇæöíÇ áÚáæ ÇáÕøóÏóÝóíúäö. æóåóÐóÇ ãöäú ÅöíÌóÇÒö ÇáúÍóÐúÝö. æóÇáúãõÓóÇæóÇÉõ: ÌóÚúáõ ÇáúÃóÔúíóÇÁö ãõÊóÓóÇæöíóÉð¡ Ãóíú ãõÊóãóÇËöáóÉð Ýöí ãöÞúÏóÇÑò Ãóæú æóÕúÝò.
æóÇáÕøóÏóÝóÇäö- ÈöÝóÊúÍö ÇáÕøóÇÏö æóÝóÊúÍö ÇáÏøóÇáøö- Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÌõãúåõæÑö æóåõæó ÇáúÃóÔúåóÑõ. æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ
ßóËöíÑò¡ æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ¡ æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò¡ æóíóÚúÞõæÈõ- ÈöÖóãøö ÇáÕøóÇÏö æóÇáÏøóÇáö¡ æóåõæó áõÛóÉñ. æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÈóßúÑò Úóäú ÚóÇÕöãò- ÈöÖóãøö ÇáÕøóÇÏö æóÓõßõæäö ÇáÏøóÇáö-.
æóÇáÕøóÏóÝõ: ÌóÇäöÈõ ÇáúÌóÈóáö¡ æóåõãóÇ ÌóÇäöÈöÇ ÇáúÌóÈóáóíúäö æóåõãóÇ ÇáÓøóÏøóÇäö. æóÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó æóÇáúÞóÒúæöíäöíøõ Ýöí «ÇáúßóÔúÝö» : áóÇ íõÞóÇáõ ÅöáøóÇ ÕóÏóÝóÇäö ÈöÇáÊøóËúäöíóÉö¡ æóáóÇ íõÞóÇáõ áöÃóÍóÏöåöãóÇ ÕóÏóÝñ áöÃóäøó ÃóÍóÏóåõãóÇ íõÕóÇÏöÝõ ÇáúÂÎóÑõ¡ Ãóíú ÝóÇáÕøóÏóÝóÇäö ÇÓúãñ áöãóÌúãõæÚö ÇáúÌóÇäöÈóíúäö ãöËúáõ ÇáúãöÞóÕøóÇäö áöãóÇ íõÞúØóÚõ Èöåö ÇáËøóæúÈõ æóäóÍúæõåõ. æóÚóäú ÃóÈöí ÚöíÓóì: ÇáÕøóÏóÝõ ßõáøõ ÈöäóÇÁò ÚóÙöíãò ãõÑúÊóÝöÚò.
æóÇáúÎöØóÇÈõ Ýöí Þóæúáöåö ÇäúÝõÎõæÇ æóÞóæúáöåö ÂÊõæäöí ÎöØóÇÈñ áöáúÚóãóáóÉö. æóÍõÐöÝó ãõÊóÚóáøöÞõ ÇäúÝõÎõæÇ áöÙõåõæÑöåö ãöäú ßóæúäö ÇáúÚóãóá Ýöí ÕõäúÚö ÇáúÍóÏöíÏö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÇäúÝõÎõæÇ Ýöí ÇáßíÑÇä¡ Ãóí ÇáúßöíÑóÇäö ÇáúãóÕúÝõæÝóÉö Úóáóì Øõæáö ãóÇ Èóíúäó ÇáÕøóÏóÝóíúäö ãöäú ÒõÈóÑö ÇáúÍóÏöíÏö.(16/37)
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑ: ÞÇáó ÂÊõæäöí ãöËúáó ÇáúÃóæøóáö. æóÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉõ¡ æóÃóÈõæ ÈóßúÑò Úóä ÚóÇÕöã ÂÊõæäöí Úóáóì Ãóäøóåõ ÃóãúÑñ ãöäó ÇáúÅöÊúíóÇäö¡ Ãóíú ÃóãóÑóåõãú Ãóäú íóÍúÖõÑõæÇ áöáúÚóãóáö.
æóÇáúÞöØúÑõ- ÈößóÓúÑö ÇáúÞóÇÝö-: ÇáäøõÍóÇÓõ ÇáúãõÐóÇÈõ.
æóÖóãöíÑõ ÇÓúØÇÚõæÇ æÇÓúÊóØÇÚõæÇ áöíóÃúÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó.
æóÇáÙøõåõæÑõ: ÇáúÚõáõæøõ. æóÇáäøóÞúÈõ: ßóÓúÑõ ÇáÑøóÏúãö¡ æóÚóÏóãõ ÇÓúÊöØóÇÚóÊöåöãú Ðóáößó áöÇÑúÊöÝóÇÚöåö æóÕóáóÇÈóÊöåö.
æÇÓúØÇÚõæÇ ÊóÎúÝöíÝõ ÇÓúÊóØÇÚõæÇ¡ æóÇáúÌãÚ ÝÈíäåãÇ ÊóÝóäøõäñ Ýöí ÝóÕóÇÍóÉö ÇáúßóáóÇãö ßóÑóÇåöíóÉó ÅöÚóÇÏóÉö ÇáúßóáöãóÉö. æóÇÈúÊõÏöÆó ÈöÇáúÃóÎóÝøö ãöäúåõãóÇ áöÃóäøóåõ æóáöíóåõ ÇáúåóãúÒõ æóåõæó ÍóÑúÝñ ËóÞöíáñ áößóæúäöåö ãöäó ÇáúÍóáúÞö¡ ÈöÎöáóÇÝö ÇáËøóÇäöí ÅöÐú æóáöíóåõ ÇááøóÇãõ æóåõæó ÎóÝöíÝñ.
æóãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö Ãóäú íõÈúÊóÏóÃó ÈöÝöÚúáö ÇÓúÊóØÇÚõæÇ æóíõËóäøóì ÈöÝöÚúáö ÇÓúØÇÚõæÇ áöÃóäøóåõ íóËúÞõáõ ÈöÇáÊøóßúÑöíÑö¡ ßóãóÇ æóÞóÚó Ýöí Þóæúáöåö ÂäöÝðÇ ÓóÃõäóÈøöÆõßó ÈöÊóÃúæöíáö ãóÇ áóãú ÊóÓúÊóØöÚú Úóáóíúåö ÕóÈúÑÇð [ÇáúßóåúÝ: 78] Ëãøó Þóæúáå: Ðáößó ÊóÃúæöíáõ ãóÇ áóãú ÊóÓúØöÚú Úóáóíúåö ÕóÈúÑÇð [ÇáúßóåúÝ: 82] .
æóãöäú ÎóÕóÇÆöÕö ãõÎóÇáóÝóÉö ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö åõäóÇ ÅöíËóÇÑõ ÝöÚúáò Ðöí ÒöíóÇÏóÉò Ýöí ÇáúãóÈúäóì ÈöãóæúÞöÚò Ýöíåö ÒöíóÇÏóÉõ ÇáúãóÚúäóì áöÃóäøó ÇÓúÊöØóÇÚóÉó äóÞúÈö ÇáÓøóÏøö ÃóÞúæóì ãöäö ÇÓúÊöØóÇÚóÉö ÊóÓóáøõÞöåö¡ ÝóåóÐóÇ ãöäú ãóæóÇÖöÚö ÏóáóÇáóÉö ÒöíóÇÏóÉö ÇáúãóÈúäóì Úóáóì ÒöíóÇÏóÉò Ýöí ÇáúãóÚúäóì.
æóÞóÑóÃó ÍóãúÒóÉõ æóÍúÏóåõ ÝóãóÇ ÇÓúØÇÚõæÇ ÇáúÃóæøóáó ÈöÊóÔúÏöíÏö ÇáØøóÇÁö ãõÏúÛóãðÇ ÝöíåóÇ ÇáÊøóÇÁõ.(16/38)
æóÌõãúáóÉõ ÞÇáó åóÐóÇ ÑóÍúãóÉñ ãöäú ÑóÈøöí ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ¡ áöÃóäøóåõ áóãøóÇ ÂÐóäó ÇáúßóáóÇãõ ÈöÇäúÊöåóÇÁö
ÍößóÇíóÉö æóÕúÝö ÇáÑøóÏúãö ßóÇäó Ðóáößó ãõËöíÑðÇ ÓõÄóÇáó ãóäú íóÓúÃóáõ: ãóÇÐóÇ ÕóÏóÑó ãöäú Ðöí ÇáúÞóÑúäóíúäö Íöíäó ÃóÊóãøó åóÐóÇ ÇáúÚóãóáó ÇáúÚóÙöíãó¿ ÝóíõÌóÇÈõ ÈöÌõãúáóÉö: ÞÇáó åóÐóÇ ÑóÍúãóÉñ ãöäú ÑóÈøöí.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ÈöåóÐóÇ Åöáóì ÇáÑøóÏúãö¡ æóåõæó ÑóÍúãóÉñ áöáäøóÇÓö áöãóÇ Ýöíåö ãöäú ÑóÏøö ÝóÓóÇÏö ÃõãøóÉö íóÇÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó Úóäú ÃõãøóÉò ÃõÎúÑóì ÕóÇáöÍóÉ.
æ (ãä) ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ¡ æóÌõÚöáóÊú ãöäó Çááøóåö áöÃóäøó Çááøóåó Ãóáúåóãóåõ áöÐóáößó æóíóÓøóÑó áóåõ ãóÇ åõæó ÕóÚúÈñ.
æóÝóÑøóÚó Úóáóíúåö ÝóÅöÐÇ ÌÇÁó æóÚúÏõ ÑóÈøöí ÌóÚóáóåõ ÏóßøóÇÁó äõØúÞðÇ ÈöÇáúÍößúãóÉö áöÃóäøóåõ íóÚúáóãõ Ãóäøó ßõáøó ÍóÇÏöËò ÕóÇÆöÑñ Åöáóì ÒóæóÇáò. æóáöÃóäøóåõ Úóáöãó Ãóäøó ÚóãóáðÇ ÚóÙöíãðÇ ãöËúáó Ðóáößó íóÍúÊóÇÌõ Åöáóì ÇáÊøóÚóåøõÏö æóÇáúãõÍóÇÝóÙóÉö Úóáóíúåö ãöäó ÇáöÇäúåöÏóÇãö¡ æóÚóáöãó Ãóäøó Ðóáößó áóÇ íóÊóÓóäøóì Ýöí ÈóÚúÖö ÃóÒúãóÇäö ÇäúÍöØóÇØö ÇáúãóãúáóßóÉö ÇáøóÐöí áóÇ ãóÍöíÕó ãöäúåõ áößõáøö Ðöí ÓõáúØóÇäò.
æóÇáúæóÚúÏõ: åõæó ÇáúÅöÎúÈóÇÑõ ÈöÃóãúÑò ãõÓúÊóÞúÈóáò. æóÃóÑóÇÏó Èöåö ãóÇ Ýöí Úöáúãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ãöäó ÇáúÃóÌóáö ÇáøóÐöí íóäúÊóåöí Åöáóíúåö ÏóæóÇãõ Ðóáößó ÇáÑøóÏúãö¡ ÝóÇÓúÊóÚóÇÑó áóåõ ÇÓúãó ÇáúæóÚúÏö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó Çááøóåõ ÞóÏú ÃóæúÍóì Åöáóíúåö Åöäú ßóÇäó äóÈöíÆðÇ Ãóæú Ãóáúåóãóåõ Åöäú ßóÇäó ÕóÇáöÍðÇ Ãóäøó áöÐóáößó ÇáÑøóÏúãö ÃóÌóáðÇ ãõÚóíøóäðÇ íóäúÊóåöí Åöáóíúåö.
æóÞóÏú ßóÇäó ÇÈúÊöÏóÇÁõ Ðóáößó ÇáúæóÚúÏö íóæúãó
ÞóÇáó ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã: «ÝõÊöÍó Çáúíóæúãó ãöäú ÑÏã íóÃúÌõæÌ æãÇÌæÌ åóßóÐóÇ¡ æóÚóÞóÏó Èóíúäó ÅöÕúÈóÚóíúåö ÇáúÅöÈúåóÇãö æóÇáÓøóÈøóÇÈóÉö»
ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó.
æóÇáÏøóßøõ Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÌõãúåõæÑö ãóÕúÏóÑñ ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÝúÚõæáö áöáúãõÈóÇáóÛóÉö¡ Ãóíú ÌóÚóáóåõ ãóÏúßõæßðÇ¡ Ãóíú ãõÓóæøðì ÈöÇáúÃóÑúÖö ÈóÚúÏó ÇÑúÊöÝóÇÚò. æóÞóÑóÃó ÚóÇÕöãñ¡ æóÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÎóáóÝñ ÌóÚóáóåõ ÏóßøóÇÁó ÈöÇáúãóÏøö. æóÇáÏøóßøóÇÁõ: ÇÓúãñ áöáäøóÇÞóÉö ÇáøóÊöí áóÇ ÓóäóÇãó áóåóÇ¡ æóÐóáößó Úóáóì ÇáÊøóÔúÈöíåö ÇáúÈóáöíÛö.(16/39)
æóÊóÑóßúäóÇ ÈóÚúÖóåõãú íóæúãóÆöÐò íóãõæÌõ Ýöí ÈóÚúÖò æóäõÝöÎó Ýöí ÇáÕøõæÑö ÝóÌóãóÚúäóÇåõãú ÌóãúÚðÇ (99) æóÚóÑóÖúäóÇ Ìóåóäøóãó íóæúãóÆöÐò áöáúßóÇÝöÑöíäó ÚóÑúÖðÇ (100) ÇáøóÐöíäó ßóÇäóÊú ÃóÚúíõäõåõãú Ýöí ÛöØóÇÁò Úóäú ÐößúÑöí æóßóÇäõæÇ áóÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó ÓóãúÚðÇ (101)
æóÌõãúáóÉõ æóßÇäó æóÚúÏõ ÑóÈøöí ÍóÞøðÇ ÊóÐúíöíáñ áöáúÚöáúãö ÈöÃóäøóåõ áóÇ ÈõÏøó áóåõ ãöäú ÃóÌóáò íóäúÊóåöí Åöáóíúåö áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áößõáøö ÃóÌóáò ßöÊÇÈñ [ÇáÑøóÚúÏ: 38] æáößõáøö ÃõãøóÉò ÃóÌóáñ [íõæäõÓ: 49] Ãóíú æóßóÇäó ÊóÃúÌöíáõ Çááøóåö ÇáúÃóÔúíóÇÁó ÍóÞøðÇ ËóÇÈöÊðÇ áóÇ íóÊóÎóáøóÝõ. æóåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÈöÚõãõæãöåóÇ æóãóÇ ÝöíåóÇ ãöäú ÍößúãóÉò ßóÇäóÊú ÊóÐúíöíáðÇ ÈóÏöíÚðÇ.
[99- 101]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÇáúÂíóÇÊ 99 Çáì 101]
æóÊóÑóßúäÇ ÈóÚúÖóåõãú íóæúãóÆöÐò íóãõæÌõ Ýöí ÈóÚúÖò æóäõÝöÎó Ýöí ÇáÕøõæÑö ÝóÌóãóÚúäÇåõãú ÌóãúÚÇð (99) æóÚóÑóÖúäÇ Ìóåóäøóãó íóæúãóÆöÐò áöáúßÇÝöÑöíäó ÚóÑúÖÇð (100) ÇáøóÐöíäó ßÇäóÊú ÃóÚúíõäõåõãú Ýöí ÛöØÇÁò Úóäú ÐößúÑöí æóßÇäõæÇ áóÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó ÓóãúÚÇð (101)
æóÊóÑóßúäÇ ÈóÚúÖóåõãú íóæúãóÆöÐò íóãõæÌõ Ýöí ÈóÚúÖò
ÇáÊøóÑúßõ: ÍóÞöíÞóÊõåõ ãõÝóÇÑóÞóÉõ ÔóíúÁò ÔóíúÆðÇ ßóÇäó ÈöÞõÑúÈöåö¡ æóíõØúáóÞõ ãóÌóÇÒðÇ Úóáóì ÌóÚúáö ÇáÔøóíúÁö ÈöÍóÇáóÉò ãõÎóÇáöÝóÉò áöÍóÇáóÉò ÓóÇÈöÞóÉò ÊóãúËöíáðÇ áöÍóÇáö ÅöáúÝóÇÆöåö Úóáóì ÍóÇáóÉò¡ Ëõãøó ÊóÛúíöíÑöåóÇ ÈöÍóÇáö ãóäú ßóÇäó ÞõÑúÈó ÔóíúÁò Ëõãøó ÐóåóÈó Úóäúåõ¡ æóÅöäøóãóÇ íóßõæäõ åóÐóÇ ÇáúãóÌóÇÒõ ãõÞóíøóÏðÇ ÈöÍóÇáóÉò ßóÇäó ÚóáóíúåóÇ ãóÝúÚõæáõ ÊóÑóßó¡ ÝóíõÝöíÏõ Ãóäøó Ðóáößó ÂÎöÑõ ÇáúÚóåúÏö¡ æóÐóáößó íóÓúÊóÊúÈöÚõ Ãóäøóåõ íóÏõæãõ Úóáóì Ðóáößó ÇáúÍóÇáö ÇáøóÐöí ÊóÑóßóåõ ÚóáóíúåóÇ ÈöÇáúÞóÑöíäóÉö.
æóÇáúÌõãúáóÉõ ÚóØúÝñ Úóáóì ÇáúÌõãúáóÉö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ ÇÈúÊöÏóÇÁð ãöäú Þóæúáöåö ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÈóáóÛó Èóíúäó ÇáÓøóÏøóíúäö¡ ÝóåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ áöÐößúÑö ÕõäúÚö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Ýöí åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉö ÇáËøóÇáöËóÉö ãöäú ÞóÕóÕö Ðöí ÇáúÞóÑúäóíúäö ÅöÐú Ãóáúåóãóåõ ÏóÝúÚó ÝóÓóÇÏö íóÇÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó¡ ÈöãóäúÒöáóÉö ÌõãúáóÉö ÞõáúäÇ íóÇ ÐóÇ ÇáúÞóÑúäóíúäö ÅöãøóÇ Ãóäú ÊõÚóÐøöÈó Ýöí ÇáúÞöÕøóÉö ÇáúÃõæáóì¡ æóÌõãúáóÉö ßóÐáößó æóÞóÏú ÃóÍóØúäÇ ÈöãÇ áóÏóíúåö ÎõÈúÑÇð ÝóÌóÇÁó ÃõÓúáõæÈõ ÍößóÇíóÉö åóÐöåö ÇáúÞóÕóÕö ÇáËøóáóÇËö Úóáóì äóÓóÞò æóÇÍöÏò.
æíóæúãóÆöÐò åõæó íóæúãõ ÅöÊúãóÇãö ÈöäóÇÁö ÇáÓøóÏøö ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏö ãöäú Þóæúáöåö ÝóãóÇ ÇÓúØÇÚõæÇ Ãóäú íóÙúåóÑõæåõ ÇáúÂíóÉó.
æíóãõæÌõ íóÖúØóÑöÈõ ÊóÔúÈöíåðÇ ÈöãóæúÌö ÇáúÈóÍúÑö.
æóÌõãúáóÉõ íóãõæÌõ ÍóÇáñ ãöäú ÈóÚúÖóåõãú Ãóæú ãÝÚæá ËóÇä á ÊóÑóßúäÇ Úóáóì ÊóÃúæöíáöåö Èö (ÌóÚóáúäóÇ) ¡ Ãóíú ÌóÚóáúäóÇ íóÇÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó íóæúãóÆöÐò ãõÖúØóÑöÈöíäó Èóíúäóåõãú ÝóÕóÇÑó ÝóÓóÇÏõåõãú ÞóÇÕöÑðÇ Úóáóíúåöãú æóÏõÝöÚó Úóäú ÛóíúÑöåöãú.(16/40)
æóÇáäøóÇÑõ ÊóÃúßõáõ äóÝúÓóåóÇ ... Åöäú áóãú ÊóÌöÏú ãóÇ ÊóÃúßõáõåú
áöÃóäøóåõãú ÅöÐóÇ áóãú íóÌöÏõæÇ ãóÇ ÇÚúÊóÇÏõæåõ ãöäú ÛóÒúæö ÇáúÃõãóãö ÇáúãõÌóÇæöÑóÉö áóåõãú ÑóÌóÚó Þóæöíøõåõãú Úóáóì ÖóÚöíÝöåöãú ÈöÇáöÇÚúÊöÏóÇÁö.
æóäõÝöÎó Ýöí ÇáÕøõæÑö ÝóÌóãóÚúäÇåõãú ÌóãúÚÇð (99) æóÚóÑóÖúäÇ Ìóåóäøóãó íóæúãóÆöÐò áöáúßÇÝöÑöíäó ÚóÑúÖÇð (100) ÇáøóÐöíäó ßÇäóÊú ÃóÚúíõäõåõãú Ýöí ÛöØÇÁò Úóäú ÐößúÑöí æóßÇäõæÇ áóÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó ÓóãúÚÇð (101) .
ÊóÎóáøõÕñ ãöäú ÃóÛúÑóÇÖö ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö ÈöãóÇ Ýöí ÇáúÞöÕøóÉö ãöäú ÅöÞóÇãóÉö ÇáúãóÕóÇáöÍö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ Úóáóì ÃóíúÏöí ãóäö ÇÎúÊóÇÑóåõ Çááøóåõ áöÅöÞóÇãóÊöåóÇ ãöäú ÎóÇÕøóÉö ÃóæúáöíóÇÆöåö¡ Åöáóì ÛóÑóÖö ÇáÊøóÐúßöíÑö ÈöÇáúãóæúÚöÙóÉö ÈöÃóÍúæóÇáö ÇáúÂÎöÑóÉö¡ æóåõæó ÊóÎóáøõÕñ íõÄúÐöäõ ÈöÊóÔúÈöíåö ÍóÇáö ÊóãóæøõÌöåöãú ÈöÍóÇáö ÊóãóæøõÌö ÇáäøóÇÓö Ýöí ÇáúãóÍúÔóÑö¡ ÊóÐúßöíÑðÇ áöáÓøóÇãöÚöíäó ÈöÃóãúÑö ÇáúÍóÔúÑö æóÊóÞúÑöíÈðÇ ÈöÍõÕõæáöåö Ýöí ÎóíóÇáö ÇáúãõÔúÑößöíäó. ÝóÅöäøó ÇáúÞóÇÏöÑó Úóáóì ÌóãúÚö ÃõãøóÉò ßóÇãöáóÉò æóÑóÇÁó åóÐóÇ ÇáÓøóÏøö¡ ÈöÝöÚúáö ãóäú íóÓøóÑóåõ áöÐóáößó ãöäú ÎóáúÞöåö¡ åõæó ÇáúÃóÞúÏóÑõ Úóáóì ÌóãúÚö ÇáúÃõãóãö Ýöí ÇáúÍóÔúÑö ÈöÞõÏúÑóÊöåö¡ áöÃóäøó ãõÊóÚóáøöÞóÇÊö ÇáúÞõÏúÑóÉö Ýöí ÚóÇáóãö ÇáúÂÎöÑóÉö ÃóÚúÌóÈõ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ãóäøó ãöäú Ãóåóãøö ÃóÛúÑóÇÖö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÅöËúÈóÇÊó
ÇáúÈóÚúËö. æóÇÓúÊõÚúãöáó ÇáúãóÇÖöí ãóæúÖöÚó ÇáúãõÖóÇÑöÚö ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì ÊóÍúÞöíÞö æõÞõæÚöåö.
æóÇáäøóÝúÎõ Ýöí ÇáÕøõæóÑö ÊóãúËöíáöíøóÉñ ãóßúäöíøóÉñ ÊóÔúÈöíåðÇ áöÍóÇáö ÇáÏøóÇÚöí ÇáúãõØóÇÚö æóÍóÇáö ÇáúãóÏúÚõæøö ÇáúßóËöíÑö ÇáúÚóÏóÏö ÇáÓøóÑöíÚö ÇáúÅöÌóÇÈóÉö¡ ÈöÍóÇáö ÇáúÌõäúÏö ÇáøóÐöíäó íõäóÝøöÐõæäó ÃóãúÑó ÇáúÞóÇÆöÏö ÈöÇáäøóÝöíÑö ÝóíóäúÝõÎõæäó Ýöí ÈõæÞö ÇáäøóÝöíÑö¡ æóÈöÍóÇáö ÈóÞöíøóÉö ÇáúÌõäúÏö Íöíäó íóÓúãóÚõæäó ÈõæÞó ÇáäøóÝöíÑö ÝóíõÓúÑöÚõæäó Åöáóì ÇáúÎõÑõæÌö. Úóáóì Ãóäøóåõ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÕøõæóÑõ ãöäú ãóÎúáõæÞóÇÊö ÇáúÂÎöÑóÉö.(16/41)
æóÇáúÍóÇáóÉõ ÇáúãõãóËøóáóÉõ ÍóÇáóÉñ ÛóÑöíÈóÉñ áóÇ íóÚúáóãõ ÊóÝúÕöíáóåóÇ ÅöáøóÇ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì.
æÊÃßíÏ ÝÚáí ÝóÌóãóÚúäÇåõãú æÚóÑóÖúäÇ ÈöãóÕúÏóÑóíúåöãóÇ áöÊóÍóÞøõÞö Ãóäøóåõ ÌóãúÚñ ÍóÞöíÞöíøñ æóÚóÑúÖñ ÍóÞöíÞöíøñ áóíúÓóÇ ãöäó ÇáúãóÌóÇÒö¡ æóÝöí ÊóäúßöíÑö ÇáúÌóãúÚö æóÇáúÚóÑúÖö Êóåúæöíáñ.
æóäóÚúÊõ ÇáúßóÇÝöÑöíäó Èö ÇáøóÐöíäó ßÇäóÊú ÃóÚúíõäõåõãú Ýöí ÛöØÇÁò áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøó ãóÖúãõæäó ÇáÕøöáóÉö åõæó ÓóÈóÈõ ÚóÑóÖö Ìóåóäøóãó áóåõãú¡ Ãóíö ÇáøóÐöíäó ÚõÑöÝõæÇ ÈöÐóáößó Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ.
æóÇáúÛöØóÇÁõ: ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöÚóÏóãö ÇáöÇäúÊöÝóÇÚö ÈöÏóáóÇáóÉö ÇáúÈóÕóÑö Úóáóì ÊóÝóÑøõÏö Çááøóåö ÈöÇáúÅöáóåöíøóÉö.
æóÍóÑúÝõ (ãöäú) áöáÙøóÑúÝöíøóÉö ÇáúãóÌóÇÒöíøóÉö¡ æóåöíó Êóãóßøõäõ ÇáúÛöØóÇÁö ãöäú ÃóÚúíõäöåöãú ÈöÍóíúËõ ßóÃóäøóåóÇ ãÍæíÉ ááÛØÇÁ.
æ (Úóä) áöáúãõÌóÇæóÒóÉö¡ Ãóíú Úóäö ÇáäøóÙóÑö ÝöíãóÇ íóÍúÕõáõ Èöåö ÐößúÑöí.
æóäóÝúíõ ÇÓúÊöØóÇÚóÊöåöãõ ÇáÓøóãúÚó Ãóäøóåõãú áöÔöÏøóÉö ßõÝúÑöåöãú áóÇ ÊõØóÇæöÚõåõãú äõÝõæÓõåõãú áöáöÇÓúÊöãóÇÚö. æóÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáõ ÓóãúÚÇð áöÏóáóÇáóÉö Þóæúáöåö Úóäú ÐößúÑöí Úóáóíúåö.
æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÓóãúÚðÇ áöÂíóÇÊöí¡ ÝóäóÝúíõ ÇáöÇÓúÊöØóÇÚóÉö ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí äóÝúíö ÇáÑøóÛúÈóÉö æóÝöí ÇáúÅöÚúÑóÇÖö ßóÞóæúáöåö æóÞÇáõæÇ ÞõáõæÈõäÇ Ýöí ÃóßöäøóÉò ãöãøóÇ ÊóÏúÚõæäÇ Åöáóíúåö æóÝöí ÂÐÇäöäÇ æóÞúÑñ [ÝÕáÊ: 5] .
æóÚóÑúÖõ Ìóåóäøóãó ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÅöÈúÑóÇÒöåóÇ Íöíäó íõÔúÑöÝõæäó ÚóáóíúåóÇ æóÞóÏú ÓöíÞõæÇ ÅöáóíúåóÇ ÝóíóÚúáóãõæäó ÃóäøóåóÇ ÇáúãõåóíøóÆóÉõ áóåõãú¡ ÝóÔóÈøóåó Ðóáößó ÈöÇáúÚóÑúÖö ÊóåóßøõãðÇ Èöåöãú¡ áöÃóäøó ÇáúÚóÑúÖó åõæó ÅöÙúåóÇÑõ ãóÇ Ýöíåö ÑóÛúÈóÉ æÔåæÉ.(16/42)
ÃóÝóÍóÓöÈó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Ãóäú íóÊøóÎöÐõæÇ ÚöÈóÇÏöí ãöäú Ïõæäöí ÃóæúáöíóÇÁó ÅöäøóÇ ÃóÚúÊóÏúäóÇ Ìóåóäøóãó áöáúßóÇÝöÑöíäó äõÒõáðÇ (102)
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 102]
ÃóÝóÍóÓöÈó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Ãóäú íóÊøóÎöÐõæÇ ÚöÈÇÏöí ãöäú Ïõæäöí ÃóæúáöíÇÁó ÅöäøóÇ ÃóÚúÊóÏúäÇ Ìóåóäøóãó áöáúßÇÝöÑöíäó äõÒõáÇð (102)
ÃóÚúÞóÈó æóÕúÝó ÍöÑúãóÇäöåöãõ ÇáöÇäúÊöÝóÇÚó ÈöÏóáóÇÆöáö ÇáúãõÔóÇåóÏóÇÊö Úóáóì æóÍúÏóÇäöíøóÉö Çááøóåö æóÅöÚúÑóÇÖöåöãú Úóäú ÓóãóÇÚö ÇáúÂíóÇÊö ÈöÊóÝúÑöíÚö ÇáúÅöäúßóÇÑö áöÇÊøöÎóÇÐöåöãú ÃóæúáöíóÇÁó ãöäú Ïõæäö Çááøóåö íóÒúÚõãõæäóåóÇ äóÇÝöÚóÉð áóåõãú ÊóäúÕõÑõåõãú
ÊóÝúÑöíÚó ÇáúÅöäúßóÇÑö Úóáóì ÕöáóÉö ÇáøóÐöíäó ßóÇäóÊú ÃóÚúíõäõåõãú Ýöí ÛöØóÇÁò Úóäú ÐößúÑöí¡ áöÃóäøó ÍõÓúÈóÇäóåõãú Ðóáößó äóÔóÃó Úóäú ßóæúäö ÃóÚúíõäöåöãú Ýöí ÛöØóÇÁò æóßóæúäöåöãú áóÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó ÓóãúÚðÇ¡ Ãóíú ÍóÓóÈõæÇ ÍõÓúÈóÇäðÇ ÈóÇØöáðÇ Ýóáóãú íõÛúäö Úóäúåõãú ãóÇ ÍóÓöÈõæåõ ÔóíúÆðÇ¡ æóáöÃóÌúáöåö ßóÇäóÊú ÃóÚúíõäõåõãú Ýöí ÛöØóÇÁò Úóäú ÐößúÑöí æóßóÇäõæÇ áóÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó ÓóãúÚðÇ.
æóÊóÞóÏøóãó ÍóÑúÝõ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö Úóáóì ÝóÇÁö ÇáúÚóØúÝö áöÃóäøó áöáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÕóÏúÑõ ÇáúßóáóÇãö æóåõæó ßóËöíÑñ Ýöí ÃóãúËóÇáöåö. æóÇáúÎöáóÇÝõ ÔóåöíÑñ Èóíúäó ÚõáóãóÇÁö ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö Ýöí Ãóäøó ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãó ãõÞóÏøóãñ ãöäú ÊóÃúÎöíÑò¡ Ãóæú Ãóäøó ÇáúÚóØúÝó ÅöäøóãóÇ åõæó Úóáóì ãóÇ ÈóÚúÏó ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÈóÚúÏó ÍóÐúÝö ÇáúãõÓúÊóÝúåóãö Úóäúåõ áöÏóáóÇáóÉö ÇáúãóÚúØõæÝö Úóáóíúåö. ÝóíÞÏÑ åõäóÇ:
ÃÃãäæÇ ÚóÐóÇÈöí ÝóÍóÓöÈõæÇ Ãóäú íóÊøóÎöÐõæÇ ÅöáóÎú ... æóÃóæøóáõ ÇáúÞóæúáóíúäö Ãóæúáóì. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãóÊú äóÙóÇÆöÑõåõ ãöäúåóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÃóÝóÊóØúãóÚõæäó Ãóäú íõÄúãöäõæÇ áóßõãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [75] .
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÅöäúßóÇÑöíøñ¡ æóÇáúÅöäúßóÇÑõ Úóáóíúåöãú ÝöíãóÇ íóÍúÓóÈõæäóåõ íóÞúÊóÖöí Ãóäøó ãóÇ Ùóäøõæåõ ÈóÇØöáñ¡ æóäóÙöíÑõåõ Þóæúáõåõ ÃóÍóÓöÈó ÇáäøóÇÓõ Ãóäú íõÊúÑóßõæÇ [ÇáÚäßÈæÊ: 2] .
æÃóäú íóÊøóÎöÐõæÇ ÓóÇÏó ãÓÏø ãÝÚæáí ÝóÍóÓöÈó áöÃóäøóåõ íóÔúÊóãöáõ Úóáóì ãóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáóíúäö Ýóåõæó íóäúÍóáøõ Åöáóì ãóÝúÚõæáóíúäö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÃóÍóÓöÈó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÚöÈóÇÏöíó ãõÊøóÎöÐöíäó ÃóæúáöíóÇÁó áóåõãú ãöäú Ïõæäöí.
æóÇáúÅöäúßóÇÑõ ãõÊóÓóáøöØñ Úóáóì ãóÚúãõæáö ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáËøóÇäöí æóåõæó ÃóæúáöíÇÁó ÇáúãóÚúãõæá á íóÊøóÎöÐõæÇ ÈöÞóÑöíäóÉö ãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö ÝÚá ÝóÍóÓöÈó ãöäú Ãóäøó åõäóÇáößó(16/43)
ãóÍúÓõæÈðÇ ÈóÇØöáðÇ¡ æóåõæó ßóæúäõåõãú ÃóæúáöíóÇÁó ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÇ ÊóÞúÊóÖöíåö ÍóÞöíÞóÉõ ÇáúæöáóÇíóÉö ãöäó ÇáúÍöãóÇíóÉö æóÇáäøóÕúÑö.
æÚöÈÇÏöí ÕóÇÏöÞñ Úóáóì ÇáúãóáóÇÆößóÉö æóÇáúÌöäøö æóÇáÔøóíóÇØöíäö æóãóäú ÚóÈóÏõæåõãú ãöäó ÇáúÃóÎúíóÇÑö ãöËúáó ÚöíÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ¡ æóíóÕúÏõÞõ Úóáóì ÇáúÃóÕúäóÇãö ÈöØóÑöíÞö ÇáÊøóÛúáöíÈö.
æãöäú Ïõæäöí ãõÊóÚóáøöÞõ Èö ÃóæúáöíÇÁó ÅöãøóÇ ÈöÌóÚúáö Ïõæäöí ÇÓúãðÇ ÈöãóÚúäóì Íóæúáó¡ Ãóíú ãöäú Íóæúáö ÚóÐóÇÈöí¡ æóÊóÃúæöíáõ ÃóæúáöíÇÁó ÈöãóÚúäóì ÃóäúÕóÇÑðÇ¡ Ãóíú ÍóÇÆöáöíäó Ïæä ÚóÐóÇÈí æãÇäÚíåã ãöäúåõ¡ æóÅöãøóÇ ÈöÌóÚúáö Ïõæäöí ÈöãóÚúäóì ÛóíúÑöí¡ Ãóíú ÃóÍóÓöÈõæÇ Ãóäøóåõãú íóÓúÊóÛúäõæäó ÈöæöáóÇíóÊöåöãú.
æóÕöíÛó ÝöÚúáõ ÇáöÇÊøöÎóÇÐö ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÖóÇÑöÚö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÊóÌóÏøõÏöåö ãöäúåõãú æóÃóäøóåõãú ÛóíúÑõ ãõÞúáöÚöíäó Úóäúåõ.
æóÌóÚóáó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» ÝöÚúáó íóÊøóÎöÐõæÇ áöáúãõÓúÊóÞúÈóáö¡ Ãóíú ÃóÍóÓöÈõæÇ Ãóäú íóÊøóÎöÐõæÇ ÚöÈóÇÏöí ÃóæúáöíóÇÁó íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ßóãóÇ ÇÊøóÎóÐõæåõãú Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ¡ æóåõæó ÇáúãõÔóÇÑõ Åöáóíúåö ÈöÞóæúáöåö æóÚóÑóÖúäÇ Ìóåóäøóãó íóæúãóÆöÐò áöáúßÇÝöÑöíäó ÚóÑúÖÇð. æóäóÙøóÑóåõ ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóíóæúãó íóÍúÔõÑõåõãú ÌóãöíÚÇð Ëõãøó äóÞõæáõ áöáúãóáÇÆößóÉö ÃóåÄõáÇÁö
ÅöíøóÇßõãú ßÇäõæÇ íóÚúÈõÏõæäó ÞÇáõæÇ ÓõÈúÍÇäóßó ÃóäúÊó æóáöíøõäÇ ãöäú Ïõæäöåöãú
[ÓÈÃ: 40- 41] .
æóÅöÙúåóÇÑõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Ïõæäó Ãóäú íõÞóÇáó: ÃóÝóÍóÓöÈõæÇ¡ ÈöÅöÚóÇÏóÉö ÇáÖøóãöíÑö Åöáóì ÇáúßóÇÝöÑöíäó Ýöí ÇáúÂíóÉö ÞóÈúáóåóÇ¡ áöÞóÕúÏö ÇÓúÊöÞúáóÇáö ÇáúÌõãúáóÉö ÈöÏóáóÇáóÊöåóÇ¡ æóÒöíóÇÏóÉð Ýöí ÅöÙúåóÇÑ ÇáÊæÈíÎ áóåóÇ.
æóÌõãúáóÉõ ÅöäøóÇ ÃóÚúÊóÏúäÇ Ìóåóäøóãó áöáúßÇÝöÑöíäó äõÒõáðÇ ãõÞóÑøóÑóÉñ áöÅöäúßóÇÑö ÇäúÊöÝóÇÚöåöãú ÈöÃóæúáöíóÇÆöåöãú ÝóÃóßøóÏó ÈöÃóäøó Ìóåóäøóãó ÃõÚöÏøóÊú áóåõãú äõÒõáðÇ ÝóáóÇ ãóÍöíÕó áóåõãú ÚóäúåóÇ æóáöÐóáößó ÃóßøóÏó ÈöÍóÑúÝö (Åöäøó) .(16/44)
Þõáú åóáú äõäóÈøöÆõßõãú ÈöÇáúÃóÎúÓóÑöíäó ÃóÚúãóÇáðÇ (103) ÇáøóÐöíäó Öóáøó ÓóÚúíõåõãú Ýöí ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ æóåõãú íóÍúÓóÈõæäó Ãóäøóåõãú íõÍúÓöäõæäó ÕõäúÚðÇ (104)
æÃóÚúÊóÏúäÇ: ÃóÚúÏóÏúäóÇ¡ ÃÈÏá ÇáÏøóÇá ÇáÃæáì ÊóÇÁð áöÞõÑúÈö ÇáúÍóÑúÝóíúäö¡ æóÇáúÅöÚúÏóÇÏõ: ÇáÊøóåúíöÆóÉõ¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÅöäøóÇ ÃóÚúÊóÏúäÇ áöáÙøóÇáöãöíäó äóÇÑÇ [ÇáúßóåúÝ: 29] . æóÌóÚóáó ÇáúãõÓúäóÏó Åöáóíúåö ÖóãöíÑó ÇáúÌóáóÇáóÉö áöÅöÏúÎóÇáö ÇáÑøóæúÚö Ýöí ÖóãóÇÆöÑö ÇáúãõÔúÑößöíäó.
æóÇáäøõÒõáõ- ÈöÖóãøóÊóíúäö-: ãóÇ íõÚóÏøõ áöáäøóÒöíáö æóÇáÖøóíúÝö ãöäó ÇáúÞöÑóì. æóÅöØúáóÇÞõ ÇÓúãö ÇáäøõÒõáö Úóáóì ÇáúÚóÐóÇÈö ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ ÚóáóÇÞóÊõåóÇ ÇáÊøóåóßøõãõ¡ ßóÞóæúáö ÚóãúÑöæ Èúäö ßõáúËõæãò:
ÞóÑóíúäóÇßõãú ÝóÚóÌøóáúäóÇ ÞöÑóÇßõãú ... ÞõÈóíúáó ÇáÕøõÈúÍö ãÑÏÇÉ ØÍæäÇ
[103¡ 104]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÇáúÂíóÇÊ 103 Åöáóì 104]
Þõáú åóáú äõäóÈøöÆõßõãú ÈöÇáúÃóÎúÓóÑöíäó ÃóÚúãÇáÇð (103) ÇáøóÐöíäó Öóáøó ÓóÚúíõåõãú Ýöí ÇáúÍóíÇÉö ÇáÏøõäúíÇ æóåõãú íóÍúÓóÈõæäó Ãóäøóåõãú íõÍúÓöäõæäó ÕõäúÚÇð (104)
ÇÚúÊöÑóÇÖñ ÈöÇÓúÊöÆúäóÇÝò ÇÈúÊöÏóÇÆöíøò ÃóËóÇÑóåõ ãóÖúãõæäõ ÌõãúáóÉö ÃóÝóÍóÓöÈó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÅöáóÎú ...
ÝóÅöäøóåõãú áóãøóÇ ÇÊøóÎóÐõæÇ ÃóæúáöíóÇÁó ãóäú áóíúÓõæÇ íóäúÝóÚõæäóåõãú ÝóÇÎúÊóÇÑõæÇ ÇáúÃóÕúäóÇãó æóÚóÈóÏõæåóÇ æóÊóÞóÑøóÈõæÇ ÅöáóíúåóÇ ÈöãóÇ Ãóãúßóäóåõãú ãöäó ÇáúÞõÑúÈö ÇÛúÊöÑóÇÑðÇ ÈöÃóäøóåóÇ ÊóÏúÝóÚõ Úóäúåõãú æóåöíó áóÇ ÊõÛúäöí Úóäúåõãú ÔóíúÆðÇ ÝóßóÇäó Úóãóáõåõãú ÎóÇÓöÑðÇ æóÓóÚúíõåõãú ÈóÇØöáðÇ. ÝóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö åõæó Þóæúáõåõ æóåõãú íóÍúÓóÈõæäó ... ÅöáóÎú.
æóÇÝúÊöÊóÇÍõ ÇáúÌõãúáóÉö ÈöÇáúÃóãúÑö ÈöÇáúÞóæúáö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúãóÞõæáö ÈöÅöÕúÛóÇÁö ÇáÓøóÇãöÚöíäó áöÃóäøó ãöËúáó åóÐóÇ ÇáöÇÝúÊöÊóÇÍö íõÔúÚöÑõ ÈöÃóäøóåõ Ýöí ÛóÑóÖ ãåãø¡ æóßóÐóáößó ÇÝúÊöÊóÇÍõåõ ÈöÇÓúÊöÝúåóÇãöåöãú Úóäú ÅöäúÈóÇÆöåöãõ ÇÓúÊöÝúåóÇãðÇ ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ÇáúÚóÑúÖö áöÃóäøóåõ(16/45)
ÈöãóÚúäóì: ÃóÊõÍöÈøõæäó Ãóäú äõäóÈøöÆóßõãú ÈöÇáúÃóÎúÓóÑöíäó ÃóÚúãóÇáðÇ¡ æóåõæó ÚóÑúÖõ Êóåóßøõãò áöÃóäøóåõ ãõäúÈöÆõåõãú ÈöÐóáößó Ïõæäó ÊóæóÞøõÝò Úóáóì ÑöÖóÇåõãú.
æóÝöí Þóæúáöåö ÈöÇáúÃóÎúÓóÑöíäó ÃóÚúãÇáðÇ Åöáóì ÂÎöÑöåö ... ÊóãúáöíÍñ ÅöÐú ÚóÏóáó Ýöíåö Úóäú ØóÑöíÞöÉö ÇáúÎöØóÇÈö ÈöÃóäú íõÞóÇáó áóåõãú: åóáú äõäóÈøöÆõßõãú ÈöÃóäøóßõãõ ÇáúÃóÎúÓóÑõæäó ÃóÚúãóÇáðÇ¡ Åöáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúÛóíúÈóÉö ÈöÍóíúËõ íóÓúÊóÔúÑöÝõæäó Åöáóì ãóÚúÑöÝóÉö åóÄõáóÇÁö ÇáúÃóÎúÓóÑöíäó ÝóãóÇ íõÑóæøöÚõåõãú ÅöáøóÇ Ãóäú íóÚúáóãõæÇ Ãóäøó ÇáúãõÎúÈöÑó Úóäúåõãú åõãú ÃóäúÝõÓõåõãú.
æóÇáúãóÞõæáõ áóåõãú: ÇáúãõÔúÑößõæäó¡ ÊóæúÈöíÎðÇ áóåõãú æóÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì ãóÇ ÛóÝóáõæÇ Úóäúåõ ãöäú ÎóíúÈóÉö ÓóÚúíöåöãú.
æóäõæäõ ÇáúãõÊóßóáøöãö ÇáúãõÔóÇÑößö Ýöí Þóæúáöåö äõäóÈøöÆõßõãú íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó äõæäõ ÇáúÚóÙóãóÉö ÑóÇÌöÚóÉð Åöáóì ÐóÇÊö Çááøóåö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáöÇáúÊöÝóÇÊö Ýöí ÇáúÍößóÇíóÉö. æóãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö Ãóäú íõÞóÇáó: åóáú íõäóÈøöÆõßõãõ Çááøóåõ¡ Ãóíú ÓóíõäóÈøöÆõßõãú æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó áöáúãõÊóßóáøöãö ÇáúãõÔóÇÑößö ÑóÇÌöÚóÉð Åöáóì ÇáÑøóÓõæá Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã æóÅöáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áöÃóäøóåõ íõäóÈøöÆõåõãú ÈöãóÇ íõæÍóì Åöáóíúåö ãöäú ÑóÈøöåö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÑóÇÌöÚóÉð áöáÑøóÓõæáö æóáöáúãõÓúáöãöíäó.
æóÞóæúáõåõ ÇáøóÐöíäó Öóáøó ÓóÚúíõåõãú ÈÏá ãä ÈöÇáúÃóÎúÓóÑöíäó ÃóÚúãÇáðÇ æóÝöí åóÐóÇ ÇáúÅöØúäóÇÈö ÒöíóÇÏóÉõ ÇáÊøóÔúæöíÞö Åöáóì ãóÚúÑöÝóÉö åóÄõáóÇÁö ÇáúÃóÎúÓóÑöíäó ÍóíúËõ ÃóÌúÑóì Úóáóíúåöãú ãöäó ÇáúÃóæúÕóÇÝö ãóÇ íóÒöíÏõ ÇáÓøóÇãöÚó ÍöÑúÕðÇ Úóáóì ãóÚúÑöÝóÉö ÇáúãóæúÕõæÝöíäó ÈöÊöáúßó ÇáúÃóæúÕóÇÝö æóÇáúÃóÍúæóÇáö.
æóÇáÖøóáóÇáõ: ÎóØóÃõ ÇáÓøóÈöíáö. ÔóÈøóåó ÓóÚúíóåõãú ÛóíúÑó ÇáúãõËúãöÑö ÈöÇáÓøóíúÑö Ýöí ØóÑöíÞò ÛóíúÑö ãõæóÕøöáóÉò.
æóÇáÓøóÚúíõ: ÇáúãóÔúíõ Ýöí ÔöÏøóÉò. æóåõæó åõäóÇ ãóÌóÇÒñ Ýöí ÇáúÚóãóáö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö æóãóäú ÃóÑÇÏó ÇáúÂÎöÑóÉó æóÓóÚì áóåÇ ÓóÚúíóåÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö [19] ¡ Ãóíú ÚóãöáõæÇ(16/46)
ÃõæáóÆößó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÈöÂíóÇÊö ÑóÈøöåöãú æóáöÞóÇÆöåö ÝóÍóÈöØóÊú ÃóÚúãóÇáõåõãú ÝóáóÇ äõÞöíãõ áóåõãú íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö æóÒúäðÇ (105)
ÃóÚúãóÇáðÇ ÊóÞóÑøóÈõæÇ ÈöåóÇ áöáúÃóÕúäóÇãö íóÍúÓóÈõæäóåóÇ ãõÈóáøöÛóÉð ÅöíøóÇåõãú ÃÛÑÇÖÇ æóÞÏ ÃÎØÄæåÇ æóåõãú íóÍúÓóÈõæäó Ãóäøóåõãú íóÝúÚóáõæäó ÎóíúÑðÇ.
æóÅöÓúäóÇÏõ ÇáÖøóáóÇáö Åöáóì ÓóÚúíöåöãú ãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ. æóÇáúãóÚúäóì: ÇáøóÐöíäó ÖóáøõæÇ Ýöí ÓóÚúíöåöãú.
æóÈóíúäó íóÍúÓóÈõæäó æíõÍúÓöäõæäó ÌöäóÇÓñ ãõÕóÍøóÝñ¡ æóÞóÏú ãõËøöáó ÈöåöãóÇ Ýöí ãóÈúÍóË ÇáÌäÇÓ.
[105]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 105]
ÃõæáÆößó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÈöÂíÇÊö ÑóÈøöåöãú æóáöÞÇÆöåö ÝóÍóÈöØóÊú ÃóÚúãÇáõåõãú ÝóáÇ äõÞöíãõ áóåõãú íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö æóÒúäÇð (105)
ÌõãúáóÉñ åöíó ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ ÈóÚúÏó Þóæúáöåö åóáú äõäóÈøöÆõßõãú.
æóÌöíÁó ÈöÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö áöÊóãúíöíÒöåöãú Ãóßúãóáó ÊóãúíöíÒò áöÆóáøóÇ íóáúÊóÈöÓõæÇ ÈöÛóíúÑöåöãú Úóáóì äóÍúæö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÃõæáÆößó åõãõ ÇáúãõÝúáöÍõæäó [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 5] .
æóáöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøó ÇáúãõÔóÇÑó Åöáóíúåöãú ÃóÍúÑöíóÇÁõ ÈöãóÇ ÈóÚúÏö ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ãöäú Íõßúãò ÈöÓóÈóÈö ãóÇ ÃõÌúÑöíó Úóáóíúåöãú ãöäó ÇáúÃóæúÕóÇÝö.
æóÇáúÂíóÇÊõ: ÇáúÞõÑúÂäõ æóÇáúãõÚúÌöÒóÇÊõ.
æóÇáúÍóÈúØõ: ÇáúÈõØúáóÇäõ æóÇáÏøóÍúÖõ.
æóÞóæúáõåõ: ÑóÈøöåöãú íóÌúÑöí Úóáóì ÇáúæóÌúåö ÇáúÃóæøóáö Ýöí äõæäö åóáú äõäóÈøöÆõßõãú Ãóäøóåõ ÅöÙúåóÇÑñ Ýöí ãóÞóÇãö
ÇáúÅöÖúãóÇÑö. æóãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö Ãóäú íõÞóÇáó: ÃõæáóÆößó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÈöÂíóÇÊöäóÇ¡ æóíóÌúÑöí Úóáóì ÇáúæóÌúåóíúäö ÇáËøóÇäöí æóÇáËøóÇáöËö Ãóäøóåõ Úóáóì ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö.(16/47)
Ðóáößó ÌóÒóÇÄõåõãú Ìóåóäøóãõ ÈöãóÇ ßóÝóÑõæÇ æóÇÊøóÎóÐõæÇ ÂíóÇÊöí æóÑõÓõáöí åõÒõæðÇ (106)
æóäõæäõ ÝóáÇ äõÞöíãõ áóåõãú íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö æóÒúäÇð Úóáóì ÇáúæóÌúåö ÇáúÃóæøóáö Ýöí äõæäö Þõáú åóáú äõäóÈøöÆõßõãú ÌóÇÑöíóÉð Úóáóì ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö.
æóÃóãøóÇ Úóáóì ÇáúæóÌúåóíúäö ÇáËøóÇáöËö æóÇáÑøóÇÈöÚö ÝóÅöäøóåóÇ ÇáúÊöÝóÇÊñ Úóäú Þóæúáöåö ÈöÂíÇÊö ÑóÈøöåöãú¡ æóãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö Ãóäú íõÞóÇáó: ÝóáóÇ íõÞöíãõ áóåõãú.
æóäóÝúíõ ÅöÞóÇãóÉö ÇáúæóÒúäö ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÚóÏóãö ÇáöÇÚúÊöÏóÇÏö ÈöÇáÔøóíúÁö¡ æóÝöí ÍóÞóÇÑóÊöåö áöÃóäøó ÇáäøóÇÓó íóÒöäõæäó ÇáúÃóÔúíóÇÁó ÇáúãõÊóäóÇÝóÓó Ýöí ãóÞóÇÏöíÑöåóÇ æóÇáÔøóíúÁõ ÇáÊøóÇÝöåõ áóÇ íõæÒóäõ¡ ÝóÔõÈøöåõæÇ ÈöÇáúãõÍóÞøóÑóÇÊö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúãóßúäöíøóÉö æóÃóËúÈóÊó áóåõãú ÚóÏóãó ÇáúæóÒúäö ÊóÎúíöíáðÇ.
æóÌõÚöáó ÚóÏóãõ ÅöÞóÇãóÉö ÇáúæóÒúäö ãõÝóÑøóÚðÇ Úóáóì ÍóÈúØö ÃóÚúãóÇáöåöãú áöÃóäøóåõãú ÈöÍóÈúØö ÃóÚúãóÇáöåöãú ÕóÇÑõæÇ ãõÍóÞøóÑöíäó áóÇ ÔóíúÁó áóåõãú ãä ÇáÕøóÇáöÍóÇÊ.
[106]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 106]
Ðáößó ÌóÒÇÄõåõãú Ìóåóäøóãõ ÈöãÇ ßóÝóÑõæÇ æóÇÊøóÎóÐõæÇ ÂíÇÊöí æóÑõÓõáöí åõÒõæÇð (106)
ÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ÅöãøóÇ Åöáóì ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäú æóÚöíÏöåöãú Ýöí Þóæúáöåö ÅöäøóÇ ÃóÚúÊóÏúäÇ Ìóåóäøóãó áöáúßÇÝöÑöíäó äõÒõáðÇ¡ Ãóíú Ðóáößó ÇáúÅöÚúÏóÇÏõ ÌóÒóÇÄõåõãú.
æóÞóæúáõåõ ÌóÒÇÄõåõãú ÎóÈóÑñ Úóäö ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö. æóÞóæúáõåõ Ìóåóäøóãõ ÈóÏóáñ ãöäú ÌóÒÇÄõåõãú ÈóÏóáðÇ ãõØóÇÈöÞðÇ áöÃóäøó ÅöÚúÏóÇÏó Ìóåóäøóãó åõæó Úóíúäõ Ìóåóäøóãó. æóÅöÚóÇÏóÉõ áóÝúÙö Ìóåóäøóãó ÃóßúÓóÈóåõ ÞõæøóÉó ÇáÊøóÃúßöíÏö.
æóÅöãøóÇ Åöáóì ãõÞóÏøóÑò Ýöí ÇáÐøöåúäö Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáÓøöíóÇÞ íõÈíäåõ ãóÇ ÈóÚúÏóåõ Úóáóì äóÍúæö ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÖóãöíÑö ÇáÔøóÃúäö ãóÚó ÊóÞúÏöíÑö ãõÈúÊóÏóÃò ãóÍúÐõæÝò. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÇáúÃóãúÑõ æóÇáÔøóÃúäõ Ðóáößó ÌóÒóÇÄõåõãú Ìóåóäøóãõ.(16/48)
Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö ßóÇäóÊú áóåõãú ÌóäøóÇÊõ ÇáúÝöÑúÏóæúÓö äõÒõáðÇ (107) ÎóÇáöÏöíäó ÝöíåóÇ áóÇ íóÈúÛõæäó ÚóäúåóÇ ÍöæóáðÇ (108)
æóÇáúÈóÇÁ ááÓøóÈóÈöíøóÉ¡ æ (ãóÇ) ãóÕúÏóÑöíøóÉñ¡ Ãóíú ÈöÓóÈóÈö ßõÝúÑöåöãú.
æóÇÊøóÎóÐõæÇ ÚóØúÝñ Úóáóì ßóÝóÑõæÇ Ýóåõæó ãöäú ÕöáóÉö (ãóÇ) ÇáúãóÕúÏóÑöíøóÉö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóÈöãóÇ ÇÊøóÎóÐõæÇ ÂíóÇÊöí æóÑõÓõáöí åõÒõÄðÇ¡ Ãóíú ÈöÇÊøöÎóÇÐöåöãú Ðóáößó ßóÐóáößó.
æóÇáÑøõÓõáõ íóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó Èöåö ÍóÞöíÞóÉõ ÇáúÌóãúÚö Ýóíóßõæäó ÅöÎúÈóÇÑðÇ Úóäú ÍóÇáö ßõÝøóÇÑö ÞõÑóíúÔò æóãóäú ÓóÈóÞóåõãú ãöäó ÇáúÃõãóãö ÇáúãõßóÐøöÈöíäó¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó Èöåö ÇáÑøóÓõæáõ ÇáøóÐöí ÃõÑúÓöáó Åöáóì ÇáäøóÇÓö ßõáøöåöãú æóÃõØúáöÞó Úóáóíúåö ÇÓúãõ ÇáúÌóãúÚö ÊóÚúÙöíãðÇ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö äõÌöÈú ÏóÚúæóÊóßó æóäóÊøóÈöÚö ÇáÑøõÓõáó [ÅöÈúÑóÇåöíã: 44] .
æóÇáúåõÒõÄõ- ÈöÖóãøóÊóíúäö- ãóÕúÏóÑñ ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÝúÚõæáö. æóåõæó ÃóÔóÏøõ ãõÈóÇáóÛóÉð ãöäó ÇáúæóÕúÝö ÈöÇÓúãö ÇáúãóÝúÚõæáö¡ Ãóíú ßóÇäõæÇ ßóËöíÑöí ÇáåÒÄ Èåã.
[107¡ 108]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÇáúÂíóÇÊ 107 Åöáóì 108]
Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍÇÊö ßÇäóÊú áóåõãú ÌóäøóÇÊõ ÇáúÝöÑúÏóæúÓö äõÒõáÇð (107) ÎÇáöÏöíäó ÝöíåÇ áóÇ íóÈúÛõæäó ÚóäúåÇ ÍöæóáÇð (108)
åóÐóÇ ãõÞóÇÈöáõ Þóæúáöåö: ÅöäøóÇ ÃóÚúÊóÏúäÇ Ìóåóäøóãó áöáúßÇÝöÑöíäó äõÒõáðÇ Úóáóì ÚóÇÏóÉö ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÐößúÑö ÇáúÈöÔóÇÑóÉö ÈóÚúÏó ÇáúÅöäúÐóÇÑö.
æóÊóÃúßöíÏõ ÇáúÌõãúáóÉö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöåóÇ áöÃóäøóåóÇ ÌóÇÁóÊú Ýöí ãõÞóÇÈóáóÉö ÌõãúáóÉö ÅöäøóÇ ÃóÚúÊóÏúäÇ Ìóåóäøóãó áöáúßÇÝöÑöíäó äõÒõáðÇ¡ æóåöíó ãõÄóßøóÏóÉñ ßóíú áóÇ íóÙõäøó ÙóÇäøñ Ãóäøó ÌóÒóÇÁó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÛóíúÑõ ãõåúÊóãøò ÈöÊóÃúßöíÏöåö ãóÚó ãóÇ Ýöí ÇáÊøóÃúßöíÏóíúäö ãöäú ÊóÞúæöíóÉö ÇáúÅöäúÐóÇÑö æóÊóÞúæöíóÉö ÇáúÈöÔóÇÑóÉö.
æóÌóÚúáõ ÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö ÇáúãóæúÕõæáó ÈöÕöáóÉö ÇáúÅöíãóÇäö æóÚóãóáö ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÔóÃúäö ÃóÚúãóÇáöåöãú¡ ÝóáöÐóáößó ÎõæáöÝó äóÙúãõ ÇáúÌõãúáóÉö ÇáøóÊöí ÊõÞóÇÈöáõåóÇ Ýóáóãú(16/49)
íóÞõáú: ÌóÒóÇÄõåõãõ ÇáúÌóäøóÉõ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõ åóÐóÇ ÇáúÃõÓúáõæÈö Ýöí ÇáúãõÎóÇáöÝö Èóíúäó æóÕúÝö ÇáúÌóÒóÇÁóíúäö ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö: ÅöäøóÇ ÃóÚúÊóÏúäÇ áöáÙøóÇáöãöíäó äóÇÑðÇ ÃóÍÇØó Èöåöãú ÓõÑÇÏöÞõåÇ [ÇáúßóåúÝ: 29] Ëõãøó Þóæúáöåö: Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍÇÊö ÅöäøóÇ áóÇ äõÖöíÚõ ÃóÌúÑó ãóäú ÃóÍúÓóäó ÚóãóáðÇ [ÇáúßóåúÝ: 30] .
æóÝöí ÇáúÅöÊúíóÇä È ßÇäóÊú ÏóáóÇáóÉñ Úóáóì Ãóäøó ÇÓúÊöÍúÞóÇÞóåõãõ ÇáúÌóäøóÇÊö ÃóãúÑñ ãõÓúÊóÞöÑøñ ãöäú ÞóÈúáõ ãõåóíøóÃñ áóåõãú.
æóÌöíÁó ÈöáóÇãö ÇáöÇÓúÊöÍúÞóÇÞö ÊóßúÑöíãðÇ áóåõãú ÈöÃóäøóåõãú äóÇáõæÇ ÇáúÌóäøóÉó ÈöÇÓúÊöÍúÞóÇÞö ÅöíãóÇäöåöãú æóÚóãóáöåöãú.
ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÊöáúßó ÇáúÌóäøóÉõ ÇáøóÊöí ÃõæÑöËúÊõãõæåÇ ÈöãÇ ßõäúÊõãú ÊóÚúãóáõæäó [ÇáÒÎÑÝ: 72] .
æóÌóãúÚõ ÇáúÌóäøóÇÊö ÅöíãóÇÁð Åöáóì ÓóÚóÉö äóÚöíãöåöãú¡ æóÃóäøóåóÇ ÌäÇä ßóËöíÑóÉñ ßóãóÇ
ÌóÇÁó Ýöí ÇáúÍóÏöíËö: «ÅöäøóåóÇ ÌöäóÇäñ ßóËöíÑóÉñ»
. æóÇáúÝöÑúÏóæúÓõ: ÇáúÈõÓúÊóÇäõ ÇáúÌóÇãöÚõ áößõáøö ãóÇ íóßõæäõ Ýöí ÇáúÈóÓóÇÊöíäö¡ æóÚóäú ãõÌóÇåöÏò åõæó ãõÚóÑøóÈñ Úóäö ÇáÑøõæãöíøóÉö. æóÞöíáó Úóäö ÇáÓøõÑúíóÇäöíøóÉö. æóÞóÇáó ÇáúÝóÑøóÇÁõ: åõæó ÚóÑóÈöíøñ¡ Ãóíú áóíúÓó ãõÚóÑøóÈðÇ. æóáóãú íóÑöÏú ÐößúÑõåõ Ýöí ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö ÞóÈúáó ÇáúÞõÑúÂäö. æóÃóåúáõ ÇáÔøóÇãö íóÞõæáõæäó áöáúÈóÓóÇÊöíäö æóÇáúßõÑõæãö: ÇáúÝóÑóÇÏöíÓõ. æóÝöí ãóÏöíäóÉö ÍóáóÈó ÈóÇÈñ íõÓóãøóì ÈóÇÈõ ÇáúÝóÑóÇÏöíÓö.
æóÅöÖóÇÝóÉõ ÇáúÌóäøóÇÊö Åöáóì ÇáúÝöÑúÏóæúÓö ÈóíóÇäöíøóÉñ¡ Ãóíú ÌóäøóÇÊñ åöíó ãöäú ÕöäúÝö ÇáúÝöÑúÏóæúÓö.
æóæóÑóÏó Ýöí
ÇáúÍóÏöíËö Ãóäøó ÇáúÝöÑúÏóæúÓó ÃóÚúáóì ÇáúÌóäøóÉö Ãóæú æóÓóØõ ÇáúÌóäøóÉö
. æóÐóáößó ÅöØúáóÇÞñ ÂÎóÑõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúãóßóÇäö ÇáúãóÎúÕõæÕö íóÑúÌöÚõ Åöáóì Ãóäøóåõ Úóáóãñ ÈöÇáúÛóáóÈóÉö.
ÝóÅöäú ÍõãöáóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ Úóáóíúåö ßóÇäóÊú ÅöÖóÇÝóÉõ ÌóäøóÇÊõ Åöáóì ÇáúÝöÑúÏóæúÓö ÅöÖóÇÝóÉð ÍóÞöíÞöíøóÉð¡ Ãóíú ÌóäøóÇÊõ åóÐóÇ ÇáúãóßóÇäö.(16/50)
Þõáú áóæú ßóÇäó ÇáúÈóÍúÑõ ãöÏóÇÏðÇ áößóáöãóÇÊö ÑóÈøöí áóäóÝöÏó ÇáúÈóÍúÑõ ÞóÈúáó Ãóäú ÊóäúÝóÏó ßóáöãóÇÊõ ÑóÈøöí æóáóæú ÌöÆúäóÇ ÈöãöËúáöåö ãóÏóÏðÇ (109)
æóÇáäøõÒõáõ: ÊóÞóÏøóãó ÞóÑöíÈðÇ.
æóÞóæúáõåõ: áóÇ íóÈúÛõæäó ÚóäúåÇ ÍöæóáðÇ Ãóí áóíúÓó ÈÚÏ ãóÇ ÍóæóÊúåõ Êöáúßó ÇáúÌóäøóÇÊõ ãöäú ÖõÑõæÈö ÇááøóÐøóÇÊö æóÇáÊøóãóÊøõÚö ãóÇ ÊóÊóØóáøóÚõ ÇáäøõÝõæÓõ Åöáóíúåö ÝóÊóæóÏøõ ãõÝóÇÑóÞóÉó ãóÇ åöíó Ýöíåö Åöáóì ãóÇ åõæó ÎóíúÑñ ãöäúåõ¡ Ãóíú åõãú íóÌöÏõæäó ÝöíåóÇ ßõáøó ãóÇ íõÎóÇãöÑõ ÃóäúÝõÓóåõãú ãöäó ÇáúãõÔúÊóåóì.
æóÇáúÍöæóáõ: ãóÕúÏóÑñ ÈöæóÒúäö ÇáúÚöæóÌö æóÇáÕøöÛóÑö. æóÍóÑúÝõ ÇáúÚöáøóÉö íõÕóÍøóÍõ Ýöí åóÐöåö ÇáÕøöíÛóÉö áóßöäøó ÇáúÛóÇáöÈó ÝöíãóÇ ßóÇäó Úóáóì åóÐöåö ÇáÒøöäóÉö ãóÕúÏóÑðÇ ÇáÊøóÕúÍöíÍõ ãöËúáó: ÇáúÍöæóáö¡ æóÝöíãóÇ ßóÇäó ãöäúåóÇ ÌóãúÚðÇ ÇáúÅöÚúáóÇáõ äóÍúæó: ÇáúÍöíóáõ ÌóãúÚõ ÍöíáóÉò. æóåõæó ãöäú ÐóæóÇÊö ÇáúæóÇæö ãõÔúÊóÞøñ ãä ÇáÊøóÍóæøõá.
[109]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 109]
Þõáú áóæú ßÇäó ÇáúÈóÍúÑõ ãöÏÇÏÇð áößóáöãÇÊö ÑóÈøöí áóäóÝöÏó ÇáúÈóÍúÑõ ÞóÈúáó Ãóäú ÊóäúÝóÏó ßóáöãÇÊõ ÑóÈøöí æóáóæú ÌöÆúäÇ ÈöãöËúáöåö ãóÏóÏÇð (109)
áãÇ ÇÈúÊõÏöÆóÊú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ ÈöÇáÊøóäúæöíåö ÈöÔóÃúäö ÇáúÞõÑúÂäö Ëõãøó ÃõÝöíÖó ÝöíåóÇ ãöäú ÃóÝóÇäöíäö ÇáúÅöÑúÔóÇÏö æóÇáúÅöäúÐóÇÑö æóÇáúæóÚúÏö æóÇáúæóÚöíÏö¡ æóÐõßöÑó ÝöíåóÇ ãöäú ÃóÍúÓóäö ÇáúÞóÕóÕö ãóÇ Ýöíåö ÚöÈúÑóÉñ æóãóæúÚöÙóÉñ¡ æóãóÇ åõæó ÎóÝöíøñ ãöäú ÃóÍúæóÇáö ÇáúÃõãóãö¡ Íóæúáó ÇáúßóáóÇãö Åöáóì ÇáúÅöíÐóÇäö ÈöÃóäøó ßõáøó Ðóáößó Þóáöíáñ ãöäú ÚóÙöíãö Úöáúãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
ÝóåóÐóÇ ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøñ æóåõæó ÇäúÊöÞóÇáñ Åöáóì ÇáÊøóäúæöíåö ÈöÚöáúãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ãõÝöíÖö ÇáúÚöáúãö Úáì ÑóÓõæáå Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã áöÃóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó áóãøóÇ ÓóÃóáõæåõ Úóäú ÃóÔúíóÇÁó íóÙõäøõæäóåóÇ ãõÝúÍöãóÉð áöáÑøóÓõæáö æóÃóäú áóÇ ÞöÈóáó áóåõ ÈöÚöáúãöåóÇ Úóáøóãóåõ Çááøóåõ ÅöíøóÇåóÇ¡ æóÃóÎúÈóÑó ÚóäúåóÇ ÃóÕúÏóÞó ÎóÈóÑò¡ æóÈóíøóäóåóÇ ÈöÃóÞúÕóì ãóÇ ÊóÞúÈóáõåõ ÃóÝúåóÇãõåõãú æóÈöãóÇ íóÞúÕõÑõ Úóäúåõ Úöáúãõ ÇáøóÐöíäó ÃóÛúÑóæõÇ ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÇáÓøõÄóÇáö ÚóäúåóÇ¡ æóßóÇäó ÂÎöÑóåóÇ ÎóÈóÑõ Ðöí ÇáúÞóÑúäóíúäö¡ ÃóÊúÈóÚó Ðóáößó ÈöãóÇ íõÚúáóãõ ãöäúåõ ÓóÚóÉó Úöáúãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÓóÚóÉö ãóÇ íóÌúÑöí Úóáóì æóÝúÞö Úöáúãöåö(16/51)
ãöäó ÇáúæóÍúíö ÅöÐóÇ ÃóÑóÇÏó ÅöÈúáóÇÛó ÈóÚúÖö ãóÇ Ýöí Úöáúãöåö Åöáóì ÃóÍóÏò ãöäú ÑõÓõáöåö. æóÝöí åóÐóÇ ÑóÏøõ ÚóÌõÒö ÇáÓøõæÑóÉö Úóáóì ÕóÏúÑöåóÇ.
æóÞöíáó: äóÒóáóÊú áöÃóÌúáö Þóæúáö ÇáúíóåõæÏö áÑóÓõæá Çááå Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ßóíúÝó ÊóÞõæáõ¡ Ãóíú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö æóãÇ ÃõæÊöíÊõãú ãöäó ÇáúÚöáúãö ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ æóÞóÏú ÃõæÊöíäóÇ ÇáÊøóæúÑóÇÉó¡ æóãóäú ÃõæÊöíó ÇáÊøóæúÑóÇÉó ÝóÞóÏú ÃõæÊöíó ÎóíúÑðÇ
ßóËöíÑðÇ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ðóáößó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ÃõæÊöíÊõãú ãöäó ÇáúÚöáúãö ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö [85] .
æóÞóÇáó ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò: ÞóÇáó Íõíóíøõ Èúäõ ÃóÎúØóÈó ÇáúíóåõæÏöíøõ: Ýöí ßöÊóÇÈößõãú æóãóäú íõÄúÊó ÇáúÍößúãóÉó ÝóÞóÏú ÃõæÊöíó ÎóíúÑÇð ßóËöíÑÇð [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 269] Ëõãøó ÊóÞúÑóÁõæäó: æóãÇ ÃõæÊöíÊõãú ãöäó ÇáúÚöáúãö ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ¡ ÝóäóÒóáó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Þõáú áóæú ßÇäó ÇáúÈóÍúÑõ ãöÏÇÏÇð áößóáöãÇÊö ÑóÈøöí ... ÇáúÂíóÉó.
æóßóáöãóÇÊõ Çááøóåö: ãóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÔóíúÁò ãöäú Úöáúãöåö ãöãøóÇ íõæÍöí Åöáóì ÑõÓõáöåö Ãóäú íõÈóáøöÛõæåõ¡ Ýóßõáøõ ãóÚúáõæãò íõãúßöäõ Ãóäú íõÎúÈóÑó Èöåö. ÝóÅöÐóÇ ÃõÎúÈöÑó Èöåö ÕóÇÑó ßóáöãóÉð¡ æóáöÐóáößó íõØúáóÞõ Úóáóì ÇáúãóÚúáõæãóÇÊö ßóáöãóÇÊñ¡ áöÃóäøó Çááøóåó ÃóÎúÈóÑó ÈößóËöíÑò ãöäúåóÇ æóáóæú ÔóÇÁó áóÃóÎúÈóÑó ÈöÛóíúÑöåö¡ ÝóÅöØúáóÇÞõ ÇáúßóáöãóÇÊö ÚóáóíúåóÇ ãóÌóÇÒñ ÈöÚóáóÇÞóÉö ÇáúãóÂáö.
æóäóÙöíÑõåóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóáóæú ÃóäøóãÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãöäú ÔóÌóÑóÉò ÃóÞúáÇãñ æóÇáúÈóÍúÑõ íóãõÏøõåõ ãöäú ÈóÚúÏöåö ÓóÈúÚóÉõ ÃóÈúÍõÑò ãóÇ äóÝöÏóÊú ßóáöãÇÊõ Çááøóåö [áõÞúãóÇä: 27] . æóÝöí åóÐóÇ Ïóáöíáñ áöÅöËúÈóÇÊö ÇáúßóáóÇãö ÇáäøóÝúÓöíøö æóáöÅöËúÈóÇÊö ÇáÊøóÚóáøõÞö ÇáÕøõáõæÍöíøö áöÕöÝóÉö ÇáúÚöáúãö. æóÞóáøó ãóäú íóÊóäóÈøóåõ áöåóÐóÇ ÇáÊøóÚóáøõÞö.
æóáóãøóÇ ßóÇäó ÔóÃúäõ ãóÇ íõÎúÈöÑõ Çááøóåõ Èöåö Úóáóì áöÓóÇäö ÃóÍóÏö ÑõÓõáöåö Ãóäú íõßúÊóÈó ÍöÑúÕðÇ Úóáóì ÈóÞóÇÆöåö Ýöí ÇáúÃõãøóÉö¡ ÔõÈøöåóÊú ãóÚúáõæãóÇÊõ Çááøóåö ÇáúãõÎúÈóÑõ ÈöåóÇ æóÇáúãõØúáóÞõ ÚóáóíúåóÇ ßóáöãóÇÊñ ÈöÇáúãóßúÊõæÈóÇÊö¡ æóÑõãöÒó Åöáóì ÇáúãõÔóÈøóåö Èöåö ÈöãóÇ åõæó ãöäú áóæóÇÒöãöåö æóåõæó ÇáúãöÏóÇÏõ ÇáøóÐöí Èöåö ÇáúßöÊóÇÈóÉõ Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúãóßúäöíøóÉö¡ æóÅöËúÈóÇÊõ ÇáúãöÏóÇÏö ÊóÎúíöíáñ ßóÊóÎóíøõáö ÇáúÃóÙúÝóÇÑö áöáúãóäöíøóÉö. Ýóíóßõæäõ ãóÇ åõäóÇ ãöËúáó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:(16/52)
æóáóæú ÃóäøóãÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãöäú ÔóÌóÑóÉò ÃóÞúáÇãñ æóÇáúÈóÍúÑõ íóãõÏøõåõ ãöäú ÈóÚúÏöåö ÓóÈúÚóÉõ ÃóÈúÍõÑò ãóÇ äóÝöÏóÊú ßóáöãÇÊõ Çááøóåö ÝóÅöäøó ÐößúÑó ÇáúÃóÞúáóÇãö ÅöäøóãóÇ íõäóÇÓöÈõ ÇáúãöÏóÇÏó ÈöãóÚúäóì ÇáúÍöÈúÑö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó åõäóÇ ÊóÔúÈöíåõ ßóáöãóÇÊö Çááøóåö ÈöÇáÓøöÑóÇÌö ÇáúãõÖöíÁö¡ áöÃóäøóåõ íóåúÏöí Åöáóì ÇáúãóØúáõæÈö¡ ßóãóÇ ÔõÈøöåó äõæÑõ Çááøóåö æóåóÏúíõåõ ÈöÇáúãöÕúÈóÇÍö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ãóËóáõ äõæÑöåö ßóãöÔúßÇÉò ÝöíåÇ ãöÕúÈÇÍñ [ÇáäøõæÑ: 35] æóíóßõæäõ ÇáúãöÏóÇÏõ ÊóÎúíöíáðÇ ÈöÇáÒøóíúÊö ÇáøóÐöí íõãóÏøõ Èöåö ÇáÓøöÑóÇÌõ.
æóÇáúãöÏóÇÏõ íõØúáóÞõ Úóáóì ÇáúÍöÈúÑö áöÃóäøóåõ ÊõãóÏøõ Èöåö ÇáÏøóæóÇÉõ¡ Ãóíú íõãóÏøõ Èöåö ãóÇ ßóÇäó ÝöíåóÇ ãöäú äóæúÚöåö¡ æóíõØúáóÞõ ÇáúãöÏóÇÏõ Úóáóì ÇáÒøóíúÊö ÇáøóÐöí íõãóÏøõ Èöåö ÇáÓøöÑóÇÌõ æóÛóáóÈó ÅöØúáóÇÞõåõ Úóáóì ÇáúÍöÈúÑö. æóåõæó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö íóÍúÊóãöáõ ÇáúãóÚúäóíóíúäö ÝóÊóÊóÖóãøóäõ ÇáúÂíóÉõ ãóßúäöíøóÊóíúäö Úóáóì ÇáöÇÍúÊöãóÇáóíúäö.
æóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö áößóáöãÇÊö áóÇãõ ÇáúÚöáøóÉö¡ Ãóíú áöÃóÌúáö ßóáöãóÇÊö ÑóÈøöí. æóÇáúßóáóÇãõ íõÄúÐöäõ ÈöãõÖóÇÝò ãóÍúÐõæÝò¡ ÊóÞúÏöíÑõåõ: áößöÊóÇÈóÉö ßóáöãóÇÊö ÑóÈøöí¡ ÅöÐö ÇáúãöÏóÇÏõ íõÑóÇÏõ áöáúßöÊóÇÈóÉö æóáóíúÓó ÇáúÈóÍúÑõ ãöãøóÇ íõßúÊóÈõ Èöåö æóáóßöäøó ÇáúßóáóÇãó Èõäöíó Úóáóì ÇáúãóÝúÑõæÖö ÈöæóÇÓöØóÉö (áóæú) .
æóÇáúãöÏóÇÏõ: ÇÓúãñ áöãóÇ íõãóÏøõ Èöåö ÇáÔøóíúÁõ¡ Ãóíú íõÒóÇÏõ Èöåö Úóáóì ãóÇ áóÏóíúåö. æóáóãú íóÞõáú ãöÏóÇÏðÇ¡ ÅöÐú áóíúÓó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÊóÔúÈöíåõåõ ÈöÇáúÍöÈúÑö áöÍõÕõæáö Ðóáößó ÈöÇáÊøóÔúÈöíåö ÇáøóÐöí ÞóÈúáóåõ æóÅöäøóãóÇ ÞõÕöÏó åõäóÇ Ãóäøó ãöËúáóåõ íóãõÏøõåõ.
æóÇáäøóÝóÇÏõ: ÇáúÝóäóÇÁõ æóÇáöÇÖúãöÍúáóÇáõ¡ æóäóÝóÇÏõ ÇáúÈóÍúÑö ãõãúßöäñ ÚóÞúáðÇ.
æóÃóãøóÇ äóÝóÇÏõ ßóáöãóÇÊö Çááøóåö ÈöãóÚúäóì ÊóÚóáøõÞóÇÊö Úöáúãöåö ÝóãõÓúÊóÍöíáñ¡ ÝóáóÇ íõÝúåóãõ ãöäú ÊóÞúíöíÏö äóÝóÇÏö ßóáöãóÇÊö Çááøóåö ÈöÞóíúÏö ÇáÙøóÑúÝö æóåõæó ÞóÈúáó ÅöãúßóÇäõ äóÝóÇÏö ßóáöãóÇÊö Çááøóåö æóáóßöäú áóãøóÇ Èõäöíó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÇáúÝóÑúÖö æóÇáÊøóÞúÏöíÑö ÈöãóÇ íóÏõáøõ Úóáóíúåö (áóæú) ßóÇäó ÇáúãóÚúäóì áóæú ßóÇäó ÇáúÈóÍúÑõ ãöÏóÇÏðÇ áößóáöãóÇÊö ÑóÈøöí æóßóÇäóÊú ßóáöãóÇÊõ ÑóÈøöí ãöãøóÇ íóäúÝóÏõ áóäóÝöÏó ÇáúÈóÍúÑõ ÞóÈúáó Ãóäú ÊóäúÝóÏó ßóáöãóÇÊõ ÑóÈøöí.(16/53)
Þõáú ÅöäøóãóÇ ÃóäóÇ ÈóÔóÑñ ãöËúáõßõãú íõæÍóì Åöáóíøó ÃóäøóãóÇ Åöáóåõßõãú Åöáóåñ æóÇÍöÏñ Ýóãóäú ßóÇäó íóÑúÌõæ áöÞóÇÁó ÑóÈøöåö ÝóáúíóÚúãóáú ÚóãóáðÇ ÕóÇáöÍðÇ æóáóÇ íõÔúÑößú ÈöÚöÈóÇÏóÉö ÑóÈøöåö ÃóÍóÏðÇ (110)
æóåóÐóÇ ÇáúßóáóÇãõ ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÚóÏóãö ÊóäóÇåöí ãóÚúáõæãóÇÊö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÇáøóÊöí ãöäúåóÇ Êöáúßó ÇáúãóÓóÇÆöáõ ÇáËøóáóÇËõ ÇáøóÊöí ÓóÃóáõæÇ ÚóäúåóÇ ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ÝóáóÇ íóÞúÊóÖöí Þóæúáõåõ: ÞóÈúáó Ãóäú ÊóäúÝóÏó ßóáöãÇÊõ ÑóÈøöí Ãóäøó áößóáöãóÇÊö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì äóÝóÇÏðÇ ßóãóÇ ÚóáöãúÊóåõ.
æóÌõãúáóÉõ æóáóæú ÌöÆúäÇ ÈöãöËúáöåö ãóÏóÏÇð Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇá.
æáóæú æÕíáÉ¡ æóåöíó ÇáÏøóÇáøóÉõ Úóáóì ÍóÇáóÉò åöíó ÃóÌúÏóÑõ ÇáúÃóÍúæóÇáö ÈöÃóäú áóÇ íóÊóÍóÞøóÞó ãóÚóåóÇ ãõÝóÇÏõ ÇáúßóáóÇãö ÇáÓøóÇÈöÞö ÝóíõäóÈøóåõ ÇáÓøóÇãöÚõ Úóáóì ÃóäøóåóÇ ãõÊóÍóÞøöÞñ ãóÚóåóÇ ãõÝóÇÏõ ÇáúßóáóÇãö ÇáÓøóÇÈöÞö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ýóáóäú íõÞúÈóáó ãöäú ÃóÍóÏöåöãú ãöáúÁõ ÇáúÃóÑúÖö ÐóåóÈÇð æóáóæö ÇÝúÊóÏì Èöåö Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó [91] ¡ æóåóÐóÇ ãõÈóÇáóÛóÉñ ËóÇäöíóÉñ.
æóÇäúÊóÕóÈó ãóÏóÏÇð Úóáóì ÇáÊøóãúíöíÒö ÇáúãõÝóÓøöÑö áöáúÅöÈúåóÇãö ÇáøóÐöí Ýöí áÝÙ ÈöãöËúáöåö¡ Ãóíú ãöËúáö ÇáúÈóÍúÑö Ýöí ÇáúÅöãúÏóÇÏ.
[110]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 110]
Þõáú ÅöäøóãÇ ÃóäóÇ ÈóÔóÑñ ãöËúáõßõãú íõæÍì Åöáóíøó ÃóäøóãÇ Åöáåõßõãú Åöáåñ æÇÍöÏñ Ýóãóäú ßÇäó íóÑúÌõæÇ áöÞÇÁó ÑóÈøöåö ÝóáúíóÚúãóáú ÚóãóáÇð ÕÇáöÍÇð æóáÇ íõÔúÑößú ÈöÚöÈÇÏóÉö ÑóÈøöåö ÃóÍóÏÇð (110)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ËóÇäò¡ ÇäúÊóÞóáó Èöåö ãöäó ÇáÊøóäúæöíåö ÈöÓóÚóÉö Úöáúãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÃóäøóåõ áóÇ íõÚúÌöÒõåõ Ãóäú íõæÍöíó Åöáóì ÑóÓõæáöåö ÈöÚöáúãö ßõáøö ãóÇ íóÓúÃóáõ Úóäö ÇáúÅöÎúÈóÇÑö Èöåö¡ Åöáóì ÅöÚúáóÇãöåöãú ÈöÃóäøó ÇáÑøóÓõæáó áóãú íõÈúÚóËú áöáúÅöÎúÈóÇÑö Úóäö ÇáúÍóæóÇÏöËö ÇáúãóÇÖöíóÉö æóÇáúÞõÑõæäö ÇáúÎóÇáöíóÉö¡ æóáóÇ Ãóäøó ãöäú ãõÞúÊóÖóì ÇáÑøöÓóÇáóÉö Ãóäú íõÍöíØó Úöáúãõ ÇáÑøóÓõæáö ÈöÇáúÃóÔúíóÇÁö ÝóíóÊóÕóÏøóì áöáúÅöÌóÇÈóÉö Úóäú ÃóÓúÆöáóÉò ÊõáúÞóì Åöáóíúåö¡ æóáóßöäøóåõ ÈóÔóÑñ Úöáúãõåõ ßóÚöáúãö ÇáúÈÔÑ ÃæÍì Çááå Åöáóíúåö ÈöãóÇ ÔóÇÁó ÅöÈúáóÇÛóåõ ÚöÈóÇÏóåõ ãöäó ÇáÊøóæúÍöíÏö æóÇáÔøóÑöíÚóÉö¡ æóáóÇ(16/54)
Úöáúãó áóåõ ÅöáøóÇ ãóÇ Úóáøóãóåõ ÑóÈøõåõ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
Þõáú ÅöäøóãÇ ÃóÊøóÈöÚõ ãóÇ íõæÍì Åöáóíøó ãöäú ÑóÈøöí [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 203] .
ÝóÇáúÍóÕúÑõ Ýöí Þóæúáöåö ÅöäøóãÇ ÃóäóÇ ÈóÔóÑñ ãöËúáõßõãú ÞóÕóÑó ÇáúãóæúÕõæÝó Úóáóì ÇáÕøöÝóÉö æóåõæó ÅöÖóÇÝöíøñ áöáúÞóáúÈö¡ Ãóíú ãóÇ ÃóäóÇ ÅöáøóÇ ÈóÔóÑñ áóÇ ÃóÊóÌóÇæóÒõ ÇáúÈóÔóÑöíøóÉó Åöáóì ÇáúÚöáúãö ÈöÇáúãõÛóíøóÈóÇÊö.
æóÃõÏúãöÌó Ýöí åóÐóÇ Ãóåóãøõ ãóÇ íõæÍóì Åöáóíúåö æóãóÇ ÈõÚöËó áöÃóÌúáöåö æóåõæó ÊóæúÍöíÏõ Çááøóåö æóÇáÓøóÚúíõ áöãóÇ Ýöíåö ÇáÓøóáóÇãóÉõ ÚöäúÏó áöÞóÇÁö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì. æóåóÐóÇ ãöäú ÑóÏøö ÇáúÚóÌõÒö Úóáóì ÇáÕøóÏúÑö ãöäú Þóæúáöåö Ýöí Ãóæøóáö ÇáÓøõæÑóÉö áöíõäúÐöÑó ÈóÃúÓÇð ÔóÏöíÏÇð ãöäú áóÏõäúåõ Åöáóì Þóæúáöåö Åöäú íóÞõæáõæäó ÅöáøóÇ ßóÐöÈÇð [ÇáúßóåúÝ: 2- 5] .
æóÌõãúáóÉõ íõæÍì Åöáóíøó ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ¡ Ãóæú ÕöÝóÉñ ËóÇäöíóÉñ áö ÈóÔóÑñ.
æÅöäøóãÇ ãóÝúÊõæÍóÉõ ÇáúåóãúÒóÉö ÃõÎúÊõ (ÅöäøóãóÇ) ÇáúãóßúÓõæÑóÉö ÇáúåóãúÒóÉö æóåöíó ãõÑóßøóÈóÉñ ãöäú (Ãóäøó) ÇáúãóÝúÊõæÍóÉö ÇáúåóãúÒóÉö æó (ãóÇ) ÇáúßóÇÝøóÉö ßóãóÇ ÑõßøöÈóÊú (ÅöäøóãóÇ) ÇáúãóßúÓõæÑóÉõ ÇáúåóãúÒóÉö ÝóÊõÝöíÏõ ãóÇ ÊõÝöíÏõåõ (Ãóäøó) ÇáúãóÝúÊõæÍóÉõ ãöäó ÇáúãóÕúÏóÑöíøóÉö¡ æóãóÇ ÊõÝöíÏõåõ (ÅöäøóãóÇ) ãöäó ÇáúÍóÕúÑö¡ æóÇáúÍóÕúÑõ ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏõ ãöäúåóÇ åõäóÇ ÞóÕúÑñ ÅöÖóÇÝöíøñ áöáúÞóáúÈö. æóÇáúãóÚúäóì: íõæÍöí Çááøóåõ Åöáóíøó ÊóæúÍöíÏó ÇáúÅöáóåö æóÇäúÍöÕóÇÑó æóÕúÝöåö Ýöí ÕöÝóÉö ÇáúæóÍúÏóÇäöíøóÉö Ïõæäó ÇáúãõÔóÇÑóßóÉö.
æóÊóÝúÑöíÚõ Ýóãóäú ßÇäó íóÑúÌõæÇ áöÞÇÁó ÑóÈøöåö åõæó ãöäú ÌõãúáóÉö ÇáúãõæÍóì Èöåö Åöáóíúåö¡ Ãóíú íõæÍóì Åöáóíøó ÈöæóÍúÏóÇäöíøóÉö ÇáúÅöáóåö æóÈöÅöËúÈóÇÊö ÇáúÈóÚúËö æóÈöÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáÕøóÇáöÍóÉö.
ÝóÌóÇÁó ÇáäøóÙúãõ ÈöØóÑöíÞóÉò ÈóÏöíÚóÉò Ýöí ÅöÝóÇÏóÉö ÇáúÃõÕõæáö ÇáËøóáóÇËóÉö¡ ÅöÐú ÌóÚóáó ÇáÊøóæúÍöíÏó ÃóÕúáðÇ áóåóÇ æóÝõÑøöÚó Úóáóíúåö ÇáúÃóÕúáóÇäö ÇáúÂÎóÑóÇäö¡ æóÃóßøóÏó ÇáúÅöÎúÈóÇÑó ÈöÇáúæóÍúÏóÇäöíøóÉö ÈöÇáäøóåúíö Úóäö ÇáúÅöÔúÑóÇßö ÈöÚöÈóÇÏóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóÍóÕóáó ãóÚó Ðóáößó ÑóÏøõ ÇáúÚóÌõÒö Úóáóì ÇáÕøóÏúÑö æóåõæó ÃõÓúáõæÈñ ÈóÏöíÚñ.(16/55)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøóÍöíãö
19- ÓõæÑóÉõ ãóÑúíóãó
ÇÓúãõ åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö Ýöí ÇáúãóÕóÇÍöÝö æóßõÊõÈö ÇáÊøóÝúÓöíÑö æóÃóßúËóÑö ßõÊõÈö ÇáÓøõäøóÉö ÓõæÑóÉõ ãóÑúíóãó. æóÑõæöíóÊú åóÐöåö ÇáÊøóÓúãöíóÉõ
Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÍóÏöíËò ÑóæóÇåõ ÇáØøóÈóÑóÇäöíøõ æóÇáÏøóíúáóãóíøõ¡ æóÇÈúäõ ãóäúÏóåú¡ æóÃóÈõæ äõÚóíúãò¡ æóÃóÈõæ ÃóÍúãóÏó ÇáúÍóÇßöãõ: Úóäú ÃóÈöí ÈóßúÑö Èúäö ÚóÈúÏö Çááøóåö Èúäö ÃóÈöí ãóÑúíóãó ÇáúÛóÓøóÇäöíøö Úóäú ÃóÈöíåö Úóäú ÌóÏøöåö ÃóÈöí ãóÑúíóãó ÞóÇáó: «ÃóÊóíúÊõ ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÞõáúÊõ: íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö Åöäøóåõ æõáöÏóÊú áöíó ÇááøóíúáóÉó ÌóÇÑöíóÉñ¡ ÝóÞóÇáó: æóÇááøóíúáóÉó ÃõäúÒöáóÊú Úóáóíøó ÓõæÑóÉõ ãóÑúíóãó ÝóÓóãøöåóÇ ãóÑúíóãó»
. ÝóßóÇäó íõßóäøóì ÃóÈóÇ ãóÑúíóãó¡ æóÇÔúÊõåöÑó ÈößõäúíóÊöåö¡ æóÇÓúãõåõ äóÐöíÑñ¡ æóíóÙúåóÑõ Ãóäøóåõ ÃóäúÕóÇÑöíøñ.
æóÇÈúäõ ÚóÈøóÇÓò ÓóãøóÇåóÇ ÓõæÑóÉó ßåíÚÕ¡ æóßóÐóáößó æóÞóÚóÊú ÊóÓúãöíóÊõåóÇ Ýöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáÊøóÝúÓöíÑö Ýöí ÃóßúËóÑö ÇáäøõÓóÎö æóÃóÕóÍøöåóÇ. æóáóãú íóÚõÏøóåóÇ ÌóáóÇáõ ÇáÏøöíäö Ýöí «ÇáúÅöÊúÞóÇäö» Ýöí ÚöÏóÇÏö ÇáÓøõæóÑö ÇáúãõÓóãøóÇÉö ÈöÇÓúãóíúäö¡ æóáóÚóáøóåõ áóãú íóÑó ÇáËøóÇäöíó ÇÓúãðÇ.
æóåöíó ãóßøöíøóÉñ ÚöäúÏó ÇáúÌõãúåõæÑö. æóÚóäú ãõÞóÇÊöáò: Ãóäøó ÂíóÉó ÇáÓøóÌúÏóÉö ãóÏóäöíøóÉñ. æóáóÇ íóÓúÊóÞöíãõ åóÐóÇ ÇáúÞóæúáõ áöÇÊøöÕóÇáö Êöáúßó ÇáúÂíóÉö ÈöÇáúÂíóÇÊö ÞóÈúáóåóÇ ÅöáøóÇ Ãóäú Êóßõæäó ÃõáúÍöÞóÊú ÈöåóÇ Ýöí ÇáäøõÒõæáö æóåõæó ÈóÚöíÏñ.(16/57)
æóÐóßóÑó ÇáÓøõíõæØöíøõ Ýöí «ÇáúÅöÊúÞóÇäö» ÞóæúáðÇ ÈöÃóäøó Þóæúáóåõ ÊóÚóÇáóì: æóÅöäú ãöäúßõãú ÅöáøóÇ æÇÑöÏõåÇ [ãóÑúíóã:
71] ÇáúÂíóÉó ãóÏóäöíøñ¡ æóáóãú íóÚúÒõåõ áöÞóÇÆöáò.
æóåöíó ÇáÓøõæÑóÉõ ÇáÑøóÇÈöÚóÉõ æóÇáúÃóÑúÈóÚõæäó Ýöí ÊóÑúÊöíÈö ÇáäøõÒõæáö äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö ÝóÇØöÑò æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö Øå. æóßóÇäó äõÒõæáõ ÓõæÑóÉö Øå ÞóÈúáó ÅöÓúáóÇãö ÚõãóÑó Èúäö ÇáúÎóØøóÇÈö ßóãóÇ íõÄúÎóÐõ ãöäú ÞöÕøóÉö ÅöÓúáóÇãöåö Ýóíóßõæäõ äõÒõæáõ åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÃóËúäóÇÁó ÓóäóÉö ÃóÑúÈóÚò ãöäó ÇáúÈóÚúËóÉö ãóÚó Ãóäøó ÇáÓøõæÑóÉó ãóßøöíøóÉñ¡ æóáóíúÓó ÃóÈõæ ãóÑúíóãó åóÐóÇ ãóÚúÏõæÏðÇ Ýöí ÇáúãõÓúáöãöíäó ÇáúÃóæøóáöíäó ÝóáóÇ ÃóÍúÓóÈõ ÇáúÍóÏöíËó ÇáúãóÑúæöíøó Úóäúåõ ãóÞúÈõæáðÇ.
æóæóÌúåõ ÇáÊøóÓúãöíóÉö ÃóäøóåóÇ ÈõÓöØóÊú ÝöíåóÇ ÞöÕøóÉõ ãóÑúíóãó æóÇÈúäöåóÇ æóÃóåúáöåóÇ ÞóÈúáó Ãóäú ÊõÝóÕøóáó Ýöí ÛóíúÑöåóÇ.
æóáóÇ íõÔúÈöåõåóÇ Ýöí Ðóáößó ÅöáøóÇ ÓõæÑóÉõ Âáö ÚöãúÑóÇäó ÇáøóÊöí äóÒóáóÊú Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö.
æóÚõÏøóÊú ÂíóÇÊõåóÇ Ýöí ÚóÏóÏö Ãóåúáö ÇáúãóÏöíäóÉö æóãóßøóÉó ÊöÓúÚðÇ æóÊöÓúÚöíäó. æóÝöí ÚóÏóÏö Ãóåúáö ÇáÔøóÇãö æóÇáúßõæÝóÉö ËãÇäÇ æóÊöÓúÚíä.
ÃÛÑÇÖ ÇáÓøõæÑóÉ
æóíóÙúåóÑõ Ãóäøó åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉó äóÒóáóÊú áöáÑøóÏøö Úóáóì ÇáúíóåõæÏö ÝöíãóÇ ÇÞúÊóÑóÝõæåõ ãöäó ÇáúÞóæúáö ÇáÔøóäöíÚö Ýöí ãóÑúíóãó æóÇÈúäöåóÇ¡ ÝóßóÇäó ÝöíåóÇ ÈóíóÇäõ äóÒóÇåóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó æóÞóÏóÇÓóÊöåöãú Ýöí ÇáúÎóíúÑö.
æóåóáú íõËúÈöÊõ ÇáúÎóØøöíøó ÅöáøóÇ æóÔöíÌõåõ Ëõãøó ÇáÊøóäúæöíåö ÈöÌóãúÚò ãöäó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö æóÇáúãõÑúÓóáöíäó ãöäú ÃóÓúáóÇÝö åóÄõáóÇÁö æóÞóÑóÇÈóÊöåöãú.
æóÇáúÅöäúÍóÇÁö Úóáóì ÈóÚúÖö ÎóáóÝöåöãú ãöäú ÐõÑøöíøóÇÊöåöãõ ÇáøóÐöíäó áóãú íóßõæäõæÇ Úóáóì Óõäóäöåöãú Ýöí ÇáúÎóíúÑö ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö æóÇáúãõÔúÑößöíäó æóÃóÊóæúÇ ÈöÝóÇÍöÔò ãöäó ÇáúÞóæúáö ÅöÐú äóÓóÈõæÇ áöáøóåö æóáóÏðÇ¡ æóÃóäúßóÑó ÇáúãõÔúÑößõæäó ãöäúåõãõ ÇáúÈóÚúËó æóÃóËúÈóÊó ÇáäøóÕóÇÑóì æóáóÏðÇ áöáøóåö ÊóÚóÇáóì.(16/58)
æóÇáÊøóäúæöíåö ÈöÔóÃúäö ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÊóÈúÔöíÑöåö æóäöÐóÇÑóÊöåö¡ æóÃóäøó Çááøóåó íóÓøóÑóåõ Èößóæúäöåö ÚóÑóÈöíøðÇ áöíõÓúÑö Êöáúßó ÇááøõÛóÉó.
æóÇáúÅöäúÐóÇÑõ ãöãøóÇ Íóáøó ÈöÇáúãõßóÐøöÈöíäó ãöäó ÇáúÃõãóã ãä ÇáÇÓÊíÕÇá.
æóÇÔúÊóãóáóÊú Úóáóì ßóÑóÇãóÉö ÒóßóÑöíøóÇÁó ÅöÐú ÃóÌóÇÈó Çááøóåõ ÏõÚóÇÁóåõ ÝóÑóÒóÞóåõ æóáóÏðÇ Úóáóì ÇáúßöÈóÑö æóÚõÞúÑö ÇãúÑóÃóÊöåö.
æóßóÑóÇãóÉõ ãóÑúíóãó ÈöÎóÇÑöÞö ÇáúÚóÇÏóÉö Ýöí ÍóãúáöåóÇ æóÞóÏóÇÓóÉö æóáóÏöåóÇ¡ æóåõæó ÅöÑúåóÇÕñ áöäõÈõæÁóÉö ÚöíÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ. æóãöËúáõåõ ßóáóÇãõåõ Ýöí ÇáãåÏ.
æÇáÊäÒíå ÈöÅöÈúÑóÇåöíãó¡ æóÅöÓúÍóÇÞó¡ æóíóÚúÞõæÈó¡ æóãõæÓóì¡ æóÅöÓúãóÇÚöíáó¡ æóÅöÏúÑöíÓó Úóáóíúåöãõ ÇáÓøóáóÇãõ.
æóæóÕúÝö ÇáúÌóäøóÉö æóÃóåúáöåóÇ.
æóÍößóÇíóÉö ÅöäúßóÇÑö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáúÈóÚúËó ÈöãóÞóÇáóÉö ÃõÈóíøö Èúäö ÎóáóÝò æóÇáúÚóÇÕöí Èä æóÇÆöá æÊÈÌÌåã Úóáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó ÈöãóÞóÇãöåöãú æóãóÌóÇãöÚöåöãú.
æóÅöäúÐóÇÑö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ãóäøó ÃóÕúäóÇãóåõãõ ÇáøóÊöí ÇÚúÊóÒøõæÇ ÈöåóÇ ÓóíóäúÏóãõæäó Úóáóì ÇÊøöÎóÇÐöåóÇ.
æóæóÚúÏö ÇáÑøóÓõæáö ÇáäøóÕúÑó Úóáóì ÃóÚúÏóÇÆöåö.
æóÐößúÑö ÖóÑúÈò ãöäú ßõÝúÑöåöãú ÈöäöÓúÈóÉö ÇáúæóáóÏö áöáøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóÇáÊøóäúæöíåö ÈöÇáúÞõÑúÂäö æóáöãöáøóÊöåö ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö¡ æóÃóäøóåõ ÈóÔöíÑñ áöÃóæúáöíóÇÆöåö æóäóÐöíÑñ ÈöåóáóÇßö ãõÚóÇäóÏöíåö ßóãóÇ åóáóßóÊú ÞõÑõæäñ ÞóÈúáóåõãú.
æóÞóÏú ÊóßóÑøóÑó Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÕöÝóÉõ ÇáÑøóÍúãóäö ÓöÊøó ÚóÔúÑóÉó ãóÑøóÉð¡ æóÐõßöÑó ÇÓúãõ ÇáÑøóÍúãóÉö ÃóÑúÈóÚó ãóÑøóÇÊò¡ ÝóÃóäúÈóÃó ÈöÃóäøó ãöäú ãóÞóÇÕöÏöåóÇ ÊóÍúÞöíÞõ æóÕúÝö Çááøóåö(16/59)
ßåíÚÕ (1)
ÊóÚóÇáóì ÈöÕöÝóÉö ÇáÑøóÍúãóäö. æóÇáÑøóÏøö Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐöíäó ÊóÞóÚøóÑõæÇ ÈöÅöäúßóÇÑö åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝö ßóãóÇ Íóßóì Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Úóäúåõãú Ýöí Þóæúáöåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÝõÑúÞóÇäö [60] æóÅöÐÇ Þöíáó áóåõãõ ÇÓúÌõÏõæÇ áöáÑøóÍúãäö ÞÇáõæÇ æóãóÇ ÇáÑøóÍúãäõ.
æóæóÞóÚó Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÇÓúÊöØúÑóÇÏñ ÈöÂíóÉö æóãÇ äóÊóäóÒøóáõ ÅöáøóÇ ÈöÃóãúÑö ÑóÈøößó [ãóÑúíóã: 64] .
[1]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÂíóÉ 1]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
ßåíÚÕ (1)
ÍõÑõæÝõ åöÌóÇÁò ãóÑúÓõæãóÉñ ÈöãõÓóãøóíóÇÊöåóÇ æóãóÞúÑõæÁóÉñ ÈöÃóÓúãóÇÆöåóÇ ÝóßóÃóäøóåóÇ ßõÊöÈóÊú áöãóäú íóÊóåóÌøóÇåóÇ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÇáúÞóæúáõ Ýöí ãóÌúãõæÚö äóÙóÇÆöÑöåóÇ. æóÝöí ÇáúãõÎúÊóÇÑö ãöäó ÇáúÃóÞúæóÇáö ãöäúåóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö æóßóÐóáößó ãóæúÞöÚõåóÇ ãöäó ÇáúßóáóÇãö.
æóÇáúÃóÕúáõ Ýöí ÇáäøõØúÞö ÈöåóÐöåö ÇáúÍõÑõæÝö Ãóäú íóßõæäó ßõáøõ ÍóÑúÝò ãöäúåóÇ ãóæúÞõæÝðÇ Úóáóíúåö¡ áöÃóäøó ÇáúÃóÕúáó ÝöíåóÇ ÃóäøóåóÇ ÊöÚúÏóÇÏõ ÍõÑõæÝò ãõÓúÊóÞöáøóÉò Ãóæú ãõÎúÊóÒóáóÉò ãöäú ßóáöãóÇÊò.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÌóãöíÚó ÃóÓúãóÇÁö åóÐöåö ÇáúÍõÑõæÝö ÇáúÎóãúÓóÉö ÈöÅöÎúáóÇÕö ÇáúÍóÑóßóÇÊö æóÇáÓøõßõæäö ÈöÅöÓúßóÇäö ÃóæóÇÎöÑö ÃóÓúãóÇÆöåóÇ.
æóÞóÑóÃó ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÃóÈõæ ÈóßúÑò Úóäú ÚóÇÕöãò¡ æóíóÚúÞõæÈõ ÇÓúãó ÇáúÍóÑúÝö ÇáËøóÇäöí æóåõæó åóÇ ÈöÇáúÅöãóÇáóÉö. æóÝöí ÑöæóÇíóÉò Úóäú äóÇÝöÚò æóÇÈúäö ßóËöíÑò (åóÇ) ÈöÍóÑóßóÉò Èóíúäó ÇáúßóÓúÑö æóÇáúÝóÊúÍö. æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò¡ æóÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ (íóÇ) ÈöÇáúÅöãóÇáóÉö.
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ¡ æóÇÈúäõ ßóËöíÑò¡ æóÚóÇÕöãñ¡ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ÈöÅöÙúåóÇÑö ÏóÇáö (ÕóÇÏú) . æóÞóÑóÃó ÇáúÈóÇÞõæäó ÈöÅöÏúÛóÇãöåö Ýöí ÐÇá ÐößúÑõ ÑóÍúãóÊö ÑóÈøößó [ãóÑúíóã: 2] æóÅöäøóãóÇ áóãú íõãóÏú (åóÇ) æó (íóÇ) ãóÚó Ãóäøó ÇáúÞóÇÑöÆó ÅöäøóãóÇ íóäúØöÞõ ÈöÃóÓúãóÇÁö åóÐöåö ÇáúÍõÑõæÝö(16/60)
ÐößúÑõ ÑóÍúãóÊö ÑóÈøößó ÚóÈúÏóåõ ÒóßóÑöíøóÇ (2) ÅöÐú äóÇÏóì ÑóÈøóåõ äöÏóÇÁð ÎóÝöíøðÇ (3)
ÇáøóÊöí Ýöí ÃóæóÇÆöáö ÇáÓøõæÑö áóÇ ÈöãõÓóãøóíóÇÊöåóÇ ÇáúãóßúÊõæÈóÉö ÃóÔúßóÇáõåóÇ¡ æóÇÓúãóÇ åóÐóíúäö ÇáúÍóÑúÝóíúäö ãóÎúÊõæãóÇäö ÈöåóãúÒóÉò ãõÎóÝøóÝóÉò áöáúæóÌúåö ÇáøóÐöí ÐóßóÑúäóÇåõ Ýöí ØóÇáöÚö ÓõæÑóÉö íõæäõÓó æóåõæó ÇáÊøóÎúÝöíÝ ÈöÅöÒóÇáóÉ ÇáúåãÒóÉ áöÃóÌúáö ÇáÓøóßúÊö.
æóÇÚúáóãú Ãóäøóßó Åöäú ÌóÑóíúÊó Úóáóì ÛóíúÑö ÇáúãõÎúÊóÇÑö Ýöí ãóÚóÇäöí ÝóæóÇÊöÍö ÇáÓøõæóÑö¡ ÝóÃóãøóÇ ÇáúÃóÞúæóÇáõ ÇáøóÊöí ÌóÚóáóÊö ÇáúÝóæóÇÊöÍó ßõáøóåóÇ ãõÊøóÍöÏóÉð Ýöí ÇáúãõÑóÇÏö ÝóÇáúÃóãúÑõ ÙóÇåöÑñ¡ æóÃóãøóÇ ÇáúÃóÞúæóÇáõ ÇáøóÊöí ÎóÕøóÊú ÈóÚúÖóåóÇ
ÈöãóÚóÇäò¡ ÝóÞöíáó Ýöí ãóÚúäóì ßåíÚÕ Åöäøó ÍõÑõæÝóåóÇ ãõÞúÊóÖóÈóÉñ ãöäú ÃóÓúãóÇÆöåö ÊóÚóÇáóì: ÇáúßóÇÝöí Ãóæö ÇáúßóÑöíãö Ãóæó ÇáúßóÈöíÑö¡ æóÇáúåóÇÁõ ãöäú åóÇÏöí¡ æóÇáúíóÇÁõ ãöäú Íóßöíãò Ãóæú ÑóÍöíãò¡ æóÇáúÚóíúäõ ãöäó ÇáúÚóáöíãö Ãóæó ÇáúÚóÙöíãö¡ æóÇáÕøóÇÏõ ãöäó ÇáÕøóÇÏöÞö¡ æóÞöíáó ãóÌúãõæÚõåóÇ ÇÓúãñ ãöäú ÃóÓúãóÇÆöåö ÊóÚóÇáóì¡ ÍóÊøóì Þöíáó åõæó ÇáöÇÓúãõ ÇáúÃóÚúÙóãõ ÇáøóÐöí ÅöÐóÇ ÏõÚöíó Èöåö ÃóÌóÇÈó¡ æóÞöíáó ÇÓúãñ ãöäú ÃóÓúãóÇÁö ÇáúÞõÑúÂäö¡ Ãóíú ÈöÊóÓúãöíóÉò ÌóÏöíÏóÉò¡ æóáóíúÓó Ýöí Ðóáößó ÍóÏöíË íÚúÊóãÏ.
[2- 3]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 2 Åöáóì 3]
ÐößúÑõ ÑóÍúãóÊö ÑóÈøößó ÚóÈúÏóåõ ÒóßóÑöíøóÇ (2) ÅöÐú äóÇÏóì ÑóÈøóåõ äöÏÇÁð ÎóÝöíøðÇ (3)
ÇÝúÊöÊóÇÍõ ßóáóÇãò¡ ÝóíóÊóÚóíøóäõ Ãóäøó ÐößúÑõ ÎóÈóÑõ ãõÈúÊóÏóÃò ãóÍúÐõæÝò¡ ãöËúáõåõ ÔóÇÆöÚõ ÇáúÍóÐúÝö Ýöí ÃóãúËóÇáö åóÐóÇ ãöäó ÇáúÚóäóÇæöíäö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: åóÐóÇ ÐößúÑõ ÑóÍúãóÉö ÑóÈøößó ÚóÈúÏóåõ. æóåõæó ÈöãóÚúäóì: ÇÐúßõÑú. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÐößúÑõ ÃóÕúáõåõ ãóÝúÚõæáðÇ ãõØúáóÞðÇ äóÇÆöÈðÇ Úóäú ÚóÇãöáöåö ÈöãóÚúäóì ÇáúÃóãúÑö¡ Ãóíö ÇÐúßõÑú ÐößúÑðÇ¡ Ëõãøó Íõæøöáó Úóäö ÇáäøóÕúÈö Åöáóì ÇáÑøóÝúÚö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÇáËøóÈóÇÊö ßóãóÇ Íõæøöáó Ýöí Þóæúáöåö ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáúÝóÇÊöÍóÉö: 2] . æóíõÑóÌøöÍõåõ ÚóØúÝõ æóÇÐúßõÑú Ýöí ÇáúßöÊÇÈö ãóÑúíóãó
[ãóÑúíóãó: 16] æóäóÙóÇÆöÑõåõ.
æóÞóÏú ÌóÇÁó äóÙúãõ åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãö Úóáóì ØóÑöíÞóÉò ÈóÏöíÚóÉò ãöäó ÇáúÅöíÌóÇÒö æóÇáúÚõÏõæáö Úóäö ÇáúÃõÓúáõæÈö ÇáúãõÊóÚóÇÑóÝö Ýöí ÇáúÅöÎúÈóÇÑö¡ æóÃóÕúáõ ÇáúßóáóÇãö: ÐößúÑõ ÚóÈúÏöäóÇ(16/61)
ÒóßóÑöíøóÇÁó ÅöÐú äóÇÏóì ÑóÈøóåõ ÝóÞóÇáó: ÑóÈøö ÅöáóÎú ...
ÝóÑóÍúãóÉõ ÑóÈøößó¡ ÝóßóÇäó Ýöí ÊóÞúÏöíãö ÇáúÎóÈóÑö ÈöÃóäøó Çááøóåó ÑóÍöãóåõ ÇåúÊöãóÇãñ ÈöåóÐöåö ÇáúãóäúÞóÈóÉö áóåõ¡ æóÇáúÅöäúÈóÇÁõ ÈöÃóäøó Çááøóåó íóÑúÍóãõ ãóäö ÇáúÊóÌóÃó Åöáóíúåö¡ ãóÚó ãóÇ Ýöí ÅöÖóÇÝóÉö ÑóÈøö Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÅöáóì ÖóãöíÑö ÒóßóÑöíøóÇÁó ãöäó ÇáÊøóäúæöíåö ÈöåöãóÇ.
æóÇÝúÊõÊöÍóÊú ÞöÕøóÉõ ãóÑúíóãó æóÚöíÓóì ÈöãóÇ íóÊøóÕöáõ ÈåóÇ ãä ÔÄæä Âáö ÈóíúÊö ãóÑúíóãó æóßóÇÝöáöåóÇ áöÃóäøó Ýöí Êöáúßó ÇáúÃóÍúæóÇáö ßõáøöåóÇ ÊóÐúßöíÑðÇ ÈöÑóÍúãóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóßóÑóÇãóÊöåö áÃæáíÇÆå.
æÒßÑíÇÁ äóÈöí ãöäú ÃóäúÈöíóÇÁö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó¡ æóåõæó ÒóßóÑöíøóÇÁõ ÇáËøóÇäöí ÒóæúÌõ ÎóÇáóÉö ãóÑúíóãó¡ æóáóíúÓó áóåõ ßöÊóÇÈñ Ýöí ÃóÓúÝóÇÑö ÇáÊøóæúÑóÇÉö. æóÃóãøóÇ ÇáøóÐöí áóåõ ßöÊóÇÈñ Ýóåõæó ÒóßóÑöíøóÇÁõ Èúäõ ÈóÑúÎöíóÇ ÇáøóÐöí ßóÇäó ãóæúÌõæÏðÇ Ýöí ÇáúÞóÑúäö ÇáÓøóÇÏöÓö ÞóÈúáó ÇáúãóÓöíÍö. æóÞóÏú ãóÖóÊú ÊóÑúÌóãóÉõ ÒóßóÑöíøóÇÁó ÇáËøóÇäöí Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó æóãóÖóÊú ÞöÕøóÉõ ÏõÚóÇÆöåö åõäóÇáößó.
æÅöÐú äóÇÏóì ÑóÈøóåõ ÙÑÝ á ÑóÍúãóÊö. Ãóíú ÑóÍúãóÉö Çááøóåö ÅöíøóÇåõ Ýöí Ðóáößó ÇáúæóÞúÊö¡ Ãóæú ÈóÏóáñ ãöäú ÐößúÑõ¡ Ãóíö ÇÐúßõÑú Ðóáößó ÇáúæóÞúÊó.
æóÇáäøöÏóÇÁõ: ÃóÕúáõåõ ÑóÝúÚõ ÇáÕøóæúÊö ÈöØóáóÈö ÇáúÅöÞúÈóÇáö. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÑóÈøóäÇ ÅöäøóäÇ ÓóãöÚúäÇ ãõäÇÏöíÇð íõäÇÏöí áöáúÅöíãÇäö Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó [193] æóÞóæúáöåö: æóäõæÏõæÇ Ãóäú Êöáúßõãõ ÇáúÌóäøóÉõ
ÃõæÑöËúÊõãõæåÇ
Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö: 43] . æóíõØúáóÞõ ÇáäøöÏóÇÁõ ßóËöíÑðÇ Úóáóì ÇáúßóáóÇãö ÇáøóÐöí Ýöíåö ØóáóÈõ ÅöÞúÈóÇáö ÇáÐøóÇÊö áöÚóãóáò Ãóæú ÅöÞúÈóÇáö ÇáÐøöåúäö áöæóÚúíö ßóáóÇãò¡ ÝóáöÐóáößó ÓõãøöíóÊö ÇáúÍõÑõæÝõ ÇáøóÊöí íõÝúÊóÊóÍõ ÈöåóÇ ØóáóÈõ ÇáúÅöÞúÈóÇáö ÍõÑõæÝó ÇáäøöÏóÇÁö. æóíõØúáóÞõ Úóáóì ÇáÏøõÚóÇÁö ÈöØóáóÈö ÍóÇÌóÉò æóÅöäú áóãú íóßõäú Ýöíåö äöÏóÇÁñ áöÃóäøó ÔóÃúäó ÇáÏøõÚóÇÁö Ýöí ÇáúãõÊóÚóÇÑóÝö Ãóäú íóßõæäó ÌóåúÑðÇ. Ãóíú ÊóÖóÑøõÚðÇ áöÃóäøóåõ ÃóæúÞóÚõ Ýöí äóÝúÓö ÇáúãóÏúÚõæøö. æóãóÚúäóì ÇáúßóáóÇãö: Ãóäøó ÒóßóÑöíøóÇÁó ÞóÇáó: íóÇ ÑóÈøö¡ ÈöÕóæúÊò ÎóÝöíøò.
æóÅöäøóãóÇ ßóÇäó ÎóÝöíøðÇ áöÃóäøó ÒóßóÑöíøóÇÁó ÑóÃóì Ãóäøóåõ ÃóÏúÎóáó Ýöí ÇáúÅöÎúáóÇÕö ãóÚó ÑóÌóÇÆöåö Ãóäøó Çááøóåó íõÌöíÈõ ÏóÚúæóÊóåõ áöÆóáøóÇ Êóßõæäó ÇÓúÊöÌóÇÈóÊõåõ ãöãøóÇ íóÊóÍóÏøóËõ Èöåö ÇáäøóÇÓõ¡ ÝóáöÐóáößó áóãú íóÏúÚõåõ ÊóÖóÑøõÚðÇ æóÅöäú ßóÇäó ÇáÊøóÖóÑøõÚõ ÃóÚúæóäó Úóáóì ÕöÏúÞö(16/62)
ÞóÇáó ÑóÈøö Åöäøöí æóåóäó ÇáúÚóÙúãõ ãöäøöí æóÇÔúÊóÚóáó ÇáÑøóÃúÓõ ÔóíúÈðÇ æóáóãú Ãóßõäú ÈöÏõÚóÇÆößó ÑóÈøö ÔóÞöíøðÇ (4) æóÅöäøöí ÎöÝúÊõ ÇáúãóæóÇáöíó ãöäú æóÑóÇÆöí æóßóÇäóÊö ÇãúÑóÃóÊöí ÚóÇÞöÑðÇ ÝóåóÈú áöí ãöäú áóÏõäúßó æóáöíøðÇ (5) íóÑöËõäöí æóíóÑöËõ ãöäú Âáö íóÚúÞõæÈó æóÇÌúÚóáúåõ ÑóÈøö ÑóÖöíøðÇ (6)
ÇáÊøóæóÌøõåö ÛóÇáöÈðÇ¡ ÝóáóÚóáøó íóÞöíäó ÒóßóÑöíøóÇÁó ßóÇÝò Ýöí ÊóÞúæöíóÉö ÇáÊøóæóÌøõåö¡ ÝóÇÎúÊóÇÑó áöÏõÚóÇÆöåö ÇáÓøóáóÇãóÉó ãöäú ãõÎóÇáóØóÉö ÇáÑøöíóÇÁö. æóáóÇ ãõäóÇÝóÇÉó Èóíúäó ßóæúäöåö äöÏóÇÁð æóßóæúäöåö ÎóÝöíøðÇ¡ áöÃóäøóåõ äöÏóÇÁõ ãóäú íóÓúãóÚõ ÇáúÎóÝóÇÁó.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÑøóÍúãóÉö: ÇÓúÊöÌóÇÈóÉõ ÏõÚóÇÆöåö¡ ßóãóÇ ÓóíõÕóÑøöÍõ Èöåö ÈöÞóæúáöåö: íóÇ ÒóßóÑöíøóÇÁõ ÅöäøóÇ äõÈóÔøöÑõßó ÈöÛõáÇãò ÇÓúãõåõ íóÍúíì [ãóÑúíóã: 7] . æóÅöäøóãóÇ Íõßöíó Ýöí ÇáúÂíóÉö æóÕúÝõ ÏõÚóÇÁö ÒóßóÑöíøóÇÁó ßóãóÇ æóÞóÚó ÝóáóíúÓó ÝöíåóÇ ÅöÔúÚóÇÑñ ÈöÇáËøóäóÇÁö Úóáóì ÅÎÝÇÁ ÇáÏøõÚóÇÁ.
[4- 6]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 4 Åöáóì 6]
ÞÇáó ÑóÈøö Åöäøöí æóåóäó ÇáúÚóÙúãõ ãöäøöí æóÇÔúÊóÚóáó ÇáÑøóÃúÓõ ÔóíúÈÇð æóáóãú Ãóßõäú ÈöÏõÚÇÆößó ÑóÈøö ÔóÞöíøðÇ (4) æóÅöäøöí ÎöÝúÊõ ÇáúãóæÇáöíó ãöäú æóÑÇÆöí æóßÇäóÊö ÇãúÑóÃóÊöí ÚÇÞöÑÇð ÝóåóÈú áöí ãöäú áóÏõäúßó æóáöíøðÇ (5) íóÑöËõäöí æóíóÑöËõ ãöäú Âáö íóÚúÞõæÈó æóÇÌúÚóáúåõ ÑóÈøö ÑóÖöíøðÇ (6)
ÌõãúáóÉõ ÞÇáó ÑóÈøö Åöäøöí æóåóäó ÇáúÚóÙúãõ ãöäøöí ãóÈúäöíøóÉ áöÌõãúáóÉö äóÇÏóì ÑóÈøóåõ [ãóÑúíóã: 3] . æóåöíó æóãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ ÊóãúåöíÏñ áöáúãóÞúÕõæÏö ãöäó ÇáÏøõÚóÇÁö æóåõæó Þóæúáõåõ: ÝóåóÈú áöí ãöäú áóÏõäúßó æóáöíøðÇ. æóÅöäøóãóÇ ßóÇäó Ðóáößó ÊóãúåöíÏðÇ áöãóÇ íóÊóÖóãøóäõåõ ãöäö ÇÖúØöÑóÇÑöåö áöÓõÄóÇáö ÇáúæóáóÏö. æóÇááøóåõ íõÌöíÈõ ÇáúãõÖúØóÑøó ÅöÐóÇ ÏóÚóÇåõ¡ ÝóáóíúÓó ÓõÄóÇáõåõ ÇáúæóáóÏó ÓõÄóÇáó ÊóæóÓøõÚò áöãõÌóÑøóÏö ÊóãóÊøõÚò Ãóæú ÝóÎúÑò.
æóæóÕóÝó ãöäú ÍóÇáöåö ãóÇ ÊóÔúÊóÏøõ ãóÚóåõ ÇáúÍóÇÌóÉõ Åöáóì ÇáúæóáóÏ ÍóÇáÇ æãÆÇáÇ¡ ÝóßóÇäó æóåóäõ ÇáúÚóÙúãö æóÚõãõæãõ ÇáÔøóíúÈö ÍóÇáðÇ ãõÞúÊóÖöíðÇ áöáöÇÓúÊöÚóÇäóÉö ÈöÇáúæóáóÏö ãóÚó ãóÇ íóÞúÊóÖöíåö ãöäö ÇÞúÊöÑóÇÈò ÅöÈøóÇäó ÇáúãóæúÊö ÚóÇÏóÉð¡ ÝóÐóáößó ãóÞúÕõæÏñ áöäóÝúÓöåö æóæóÓöíáóÉñ(16/63)
áöÛóíúÑöåö æóåõæó ÇáúãöíÑóÇËõ ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö. æóÇáúÎóÈóÑóÇäö ãöäú Þóæúáöåö: æóåóäó ÇáúÚóÙúãõ ãöäøöí æóÇÔúÊóÚóáó ÇáÑøóÃúÓõ ÔóíúÈÇð ãõÓúÊóÚúãóáóÇäö ãóÌóÇÒðÇ Ýöí áóÇÒöãö ÇáúÅöÎúÈóÇÑö¡ æóåõæó ÇáöÇÓúÊöÑúÍóÇãõ áöÍóÇáöåö. áöÃóäøó ÇáúãõÎúÈóÑó- ÈöÝóÊúÍö ÇáúÈóÇÁö- ÚóÇáöãñ ÈöãóÇ ÊóÖóãøóäóåõ ÇáúÎóÈóÑóÇäö.
æóÇáúæóåúäõ: ÇáÖøóÚúÝõ. æóÅöÓúäóÇÏõåõ Åöáóì ÇáúÚóÙúãö Ïõæäó ÛóíúÑöåö ãöãøóÇ Ôóãöáóåõ Çáúæóåúäõ Ýöí ÌóÓóÏöåö áöÃóäøóåõ
ÃóæúÌóÒõ Ýöí ÇáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Úõãõæãö Çáúæóåúäö ÌóãöíÚó ÈóÏóäöåö áöÃóäøó ÇáúÚóÙúãó åõæó ÞöæóÇãõ ÇáúÈóÏóäö æóåõæó ÃóÕúáóÈõ ÔóíúÁò Ýöíåö ÝóáóÇ íóÈúáóÛõåõ Çáúæóåúäõ ÅöáøóÇ æóÞóÏú ÈóáóÛó ãóÇ ÝóæúÞóåõ.
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí (ÇáúÚóÙúãõ) ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö ÏóÇáøñ Úóáóì Úõãõæãö ÇáúÚöÙóÇãö ãöäúåõ.
æóÔõÈøöåó Úõãõæãõ ÇáÔøóíúÈö ÔóÚúÑó ÑóÃúÓöåö Ãóæú ÛóáóÈóÊõåõ Úóáóíúåö ÈöÇÔúÊöÚóÇáö ÇáäøóÇÑö Ýöí ÇáúÝóÍúãö ÈöÌóÇãöÚö ÇäúÊöÔóÇÑö ÔóíúÁò áóÇãöÚò Ýöí ÌöÓúãò ÃóÓúæóÏó¡ ÊóÔúÈöíåðÇ ãõÑóßøóÈðÇ ÊóãúËöíáöíøðÇ ÞóÇÈöáðÇ áöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáÊøóÝúÑöíÞö Ýöí ÇáÊøóÔúÈöíåö¡ æóåõæó ÃóÈúÏóÚõ ÃóäúæóÇÚö ÇáúãõÑóßøóÈö. ÝóÔõÈøöåó ÇáÔøóÚúÑõ ÇáúÃóÓúæóÏõ ÈöÝóÍúãò æóÇáÔøóÚúÑõ ÇáúÃóÈúíóÖõ ÈöäóÇÑò Úóáóì ØóÑöíÞö ÇáÊøóãúËöíáöíøóÉö ÇáúãóßúäöíøóÉö æóÑõãöÒó Åöáóì ÇáúÃóãúÑóíúäö ÈöÝöÚúáö ÇÔúÊóÚóáó.
æóÃõÓúäöÏó ÇáöÇÔúÊöÚóÇáõ Åöáóì ÇáÑøóÃúÓö¡ æóåõæó ãóßóÇäõ ÇáÔøóÚúÑö ÇáøóÐöí Úóãøóåó ÇáÔøóíúÈõ¡ áöÃóäøó ÇáÑøóÃúÓó áóÇ íóÚõãøõåõ ÇáÔøóíúÈõ ÅöáøóÇ ÈóÚúÏó Ãóäú íóÚõãøó ÇááøöÍúíóÉó ÛóÇáöÈðÇ¡ ÝóÚõãõæãõ ÇáÔøóíúÈö Ýöí ÇáÑøóÃúÓö ÃóãóÇÑóÉõ ÇáÊøóæóÛøõáö Ýöí ßöÈóÑö ÇáÓøöäøö.
æóÅöÓúäóÇÏõ ÇáöÇÔúÊöÚóÇáö Åöáóì ÇáÑøóÃúÓö ãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ¡ áöÃóäøó ÇáöÇÔúÊöÚóÇáó ãöäú ÕöÝóÇÊö ÇáäøóÇÑö ÇáúãõÔóÈøóåö ÈöåóÇ ÇáÔøóíúÈõ ÝóßóÇäó ÇáÙøóÇåöÑõ ÅöÓúäóÇÏóåõ Åöáóì ÇáÔøóíúÈö¡ ÝóáóãøóÇ ÌöíÁó ÈöÇÓúãö ÇáÔøóíúÈö ÊóãúíöíÒðÇ áöäöÓúÈóÉö ÇáöÇÔúÊöÚóÇáö ÍóÕóáó ÈöÐóáößó ÎõÕõæÕöíøóÉõ ÇáúãóÌóÇÒö æÛÑÇÈÊå¡ æÎÕæÕíÉ ÇáÊøóÝúÕöíá ÈÚÏ ÇáúÅöÌúãóÇá¡ ãóÚó ÅöÝóÇÏóÉö ÊóäúßöíÑö ÔóíúÈÇð ãöäó ÇáÊøóÚúÙöíãö ÝóÍóÕóáó ÅöíÌóÇÒñ ÈóÏöíÚñ. æóÃóÕúáõ ÇáäøóÙúãö ÇáúãõÚúÊóÇÏö: æóÇÔúÊóÚóáó ÇáÔøóíúÈõ Ýöí ÔóÚúÑö ÇáÑøóÃúÓö.
æóáöãóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ãöäó ÇáúÎõÕõæÕöíøóÇÊö ãöäú ãóÈúäöíøö ÇáúãóÚóÇäöí æóÇáúÈóíóÇäö ßóÇäó áóåóÇ ÃóÚúÙóãõ æóÞúÚò ÚöäúÏó Ãóåúáö ÇáúÈóáóÇÛóÉö äóÈøóåó Úóáóíúåö ÕóÇÍöÈõ «ÇáúßóÔøóÇÝö» æóæóÖøóÍóåõ ÕóÇÍöÈõ «ÇáúãöÝúÊóÇÍö» ÝóÇäúÙõÑúåõãóÇ.(16/64)
æóÞóÏö ÇÞúÊóÈóÓó ãóÚúäóÇåóÇ ÃóÈõæ ÈóßúÑö Èúäõ ÏõÑóíúÏò Ýöí Þóæúáöåö:
æóÇÔúÊóÚóáó ÇáúãõÈúíóÖøõ Ýöí ãõÓóæøóÏöåö ... ãöËúáó ÇÔúÊöÚóÇáö ÇáäøóÇÑö Ýöí ÌóÒúáö ÇáúÛóÖóÇ
æóáóßöäøóåõ ÎóáöíÞñ ÈöÃóäú íóßõæäó ãóÖúÑöÈó Þóæúáöåöãú Ýöí ÇáúãóËóáö: «ãóÇÁñ æóáóÇ ßóÕóÏøóì» .
æóÇáÔøóíúÈõ: ÈóíóÇÖõ ÇáÔøóÚúÑö. æóíóÚúÑöÖõ áöáÔøóÚúÑö ÇáúÈóíóÇÖõ ÈöÓóÈóÈö äõÞúÕóÇäö ÇáúãóÇÏøóÉö ÇáøóÊöí ÊõÚúØöí Çááøóæúäó ÇáúÃóÕúáöíøó áöáÔøóÚúÑö¡ æóäõÞúÕóÇäõåóÇ ÈöÓóÈóÈö ßöÈóÑö ÇáÓøöäøö ÛóÇáöÈðÇ¡ ÝóáöÐóáößó ßóÇäó ÇáÔøóíúÈõ ÚóáóÇãóÉð Úóáóì ÇáúßöÈóÑö¡ æóÞóÏú íóÈúíóÖøõ ÇáÔøóÚúÑõ ãöäú ãóÑóÖò.
æóÌõãúáóÉõ áóãú Ãóßõäú ÈöÏõÚÇÆößó ÑóÈøö ÔóÞöíøðÇ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÇáúÌõãóáö ÇáÊøóãúåöíÏöíøóÉö¡ æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö:
ÈöÏõÚÇÆößó áöáúãõÕóÇÍóÈóÉö.
æóÇáÔøóÞöíøõ: ÇáøóÐöí ÃóÕóÇÈóÊúåõ ÇáÔøöÞúæóÉõ¡ æóåöíó ÖöÏøõ ÇáÓøóÚóÇÏóÉö¡ Ãóíú åöíó ÇáúÍöÑúãóÇäõ ãöäó ÇáúãóÃúãõæáö æóÖóáóÇáõ ÇáÓøóÚúíö. æóÃõØúáöÞó äóÝúíõ ÇáÔøóÞóÇæóÉö æóÇáúãõÑóÇÏõ ÍõÕõæáö ÖöÏøöåóÇ æóåõæó ÇáÓøóÚóÇÏóÉõ Úóáóì ØóÑöíÞö ÇáúßöäóÇíóÉö ÅöÐú áóÇ æóÇÓöØóÉó ÈóíúäóåõãóÇ ÚõÑúÝðÇ.
æóãöËúáõ åóÐóÇ ÇáÊøóÑúßöíÈö ÌóÑóì Ýöí ßóáóÇãöåöãú ãóÌúÑóì ÇáúãóËóáö Ýöí ÍõÕõæáö ÇáÓøóÚóÇÏóÉö ãöäú ÔóíúÁò.
æóäóÙöíÑõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö Ýöí ÞöÕøóÉö ÅöÈúÑóÇåöíã: ÚóÓì ÃóáøóÇ Ãóßõæäó ÈöÏõÚÇÁö ÑóÈøöí ÔóÞöíøðÇ [ãóÑúíóã: 48] Ãóíú ÚóÓóì Ãóäú Ãóßõæäó ÓóÚöíÏðÇ. Ãóíú ãõÓúÊóÌóÇÈó ÇáÏøóÚúæóÉö.
æóÝöí ÍóÏöíËö ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝöíãóÇ íóÑúæöíåö Úóäú ÑóÈøöåö Ýöí ÔóÃúäö ÇáøóÐöíäó íóÐúßõÑõæäó Çááøóåó æóãóäú ÌóÇáóÓóåõãú «åõãõ ÇáúÌõáóÓóÇÁõ áóÇ íóÔúÞóì Èöåöãú ÌóáöíÓõåõãú»
Ãóíú íóÓúÚóÏõ ãóÚóåõãú. æóÞóÇáó ÈóÚúÖõ ÇáÔøõÚóÑóÇÁö¡ áóãú äóÚúÑöÝö ÇÓúãóåõ æóåõæó ÅöÓúáóÇãöíøñ:
æóßõäúÊõ ÌóáöíÓó ÞóÚúÞóÇÚö Èúäö ÔóæúÑò ... æóáóÇ íóÔúÞóì ÈöÞóÚúÞóÇÚò ÌóáöíÓõ
Ãóíú íóÓúÚóÏõ Èöåö ÌóáöíÓõåõ.(16/65)
æóÇáúãóÚúäóì: áóãú Ãóßõäú ÝöíãóÇ ÏóÚóæúÊõßó ãöäú ÞÈá ãóÑúÏõæÏ ÇáÏÚúæóÉ ãöäúßó¡ Ãóíú Ãóäøóåõ ÞóÏú ÚóåöÏó ãöäó Çááøóåö ÇáöÇÓúÊöÌóÇÈóÉó ßõáøóãóÇ ÏóÚóÇåõ.
æóåóÐóÇ ÊóãúåöíÏñ áöáúÅöÌóÇÈóÉö ãöäú ØóÑöíÞò ÛóíúÑö ØóÑöíÞö ÇáÊøóãúåöíÏö ÇáøóÐöí Ýöí ÇáúÌõãóáö ÇáúãõÕóÇÍöÈóÉö áóåõ Èá åõæó ÈØÑöíÞ ÇáúÍóËøö Úóáóì ÇÓúÊöãúÑóÇÑö Ìóãöíáö ÕõäúÚö Çááøóåö ãóÚóåõ¡ æóÊóæóÓøõáñ Åöáóíúåö ÈöãóÇ ÓóáóÝó áóåõ ãóÚóåõ ãöäó ÇáöÇÓúÊöÌóÇÈóÉö.
Ñõæöíó Ãóäøó ãõÍúÊóÇÌðÇ ÓóÃóáó ÍóÇÊöãðÇ ÇáØøóÇÆöíøó Ãóæú ãóÚúäó Èúäó ÒóÇÆöÏóÉò ÞóÇÆöáðÇ: «ÃóäóÇ ÇáøóÐöí ÃóÍúÓóäúÊó Åöáóíøó íóæúãó ßóÐóÇ» ÝóÞóÇáó: «ãóÑúÍóÈðÇ Èöãóäú ÊóæóÓøóáó ÈöäóÇ ÅöáóíúäóÇ» .
æóÌõãúáóÉõ æóÅöäøöí ÎöÝúÊõ ÇáúãóæÇáöíó ãöäú æóÑÇÆöí ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÇÔúÊóÚóáó ÇáÑøóÃúÓõ ÔóíúÈÇð¡ Ãóíú ÞóÇÑóÈúÊõ ÇáúæóÝóÇÉó æóÎöÝúÊõ ÇáúãóæóÇáöíó ãöäú ÈóÚúÏöí. æóãóÇ
Ñõæöíó Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò¡ æóãõÌóÇåöÏò¡ æóÞóÊóÇÏóÉó¡ æóÃóÈöí ÕóÇáöÍò Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãõÑúÓóáðÇ Ãóäøóåõ ÞóÇáó: «íóÑúÍóãõ Çááøóåõ ÒóßóÑöíøóÇÁó ãóÇ ßóÇäó Úóáóíúåö ãöäú æöÑóÇËóÉö ãóÇáöåö»
. ÝóáóÚóáøóåõ ÎóÔöíó ÓõæÁó ãóÚúÑöÝóÊöåöãú ÈöãóÇ íõÎóáøöÝõåõ ãöäó ÇáúÂËóÇÑö ÇáÏøöíäöíøóÉö æóÇáúÚöáúãöíøóÉö. æóÊöáúßó ÃóÚúáóÇÞñ íóÚöÒøõ Úóáóì ÇáúãõÄúãöäö ÊóáóÇÔöíåóÇ¡ æóáöÐóáößó ÞóÇáó: íóÑöËõäöí æóíóÑöËõ ãöäú Âáö íóÚúÞõæÈó ÝóÅöäøó äõÝõæÓó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö áóÇ ÊóØúãóÍõ ÅöáøóÇ áöãóÚóÇáöí ÇáúÃõãõæÑö æóãóÕóÇáöÍö ÇáÏøöíäö æóãóÇ Óöæóì Ðóáößó Ýóåõæó ÊóÈóÚñ.
ÝóÞóæúáõåõ íóÑöËõäöí íóÚúäöí Èöåö æöÑóÇËóÉó ãóÇáöåö. æóíõÄóíøöÏõåõ ãóÇ
ÃóÎúÑóÌóåõ ÚóÈúÏõ ÇáÑøóÒøóÇÞö Úóäú ÞóÊóÇÏóÉó Úóäö ÇáúÍóÓóäö Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÇáó: «íóÑúÍóãõ Çááøóåõ ÒóßóÑöíøóÇÁó ãóÇ ßóÇäó Úóáóíúåö ãöäú æöÑóÇËóÉö ãóÇáöåö»
. æóÇáÙøóæóÇåöÑõ ÊõÄúÐöäõ ÈöÃóäøó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁó ßóÇäõæÇ íõæÑóËõæäó¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóæóÑöËó ÓõáóíúãÇäõ ÏÇæõÏó
[Çáäøóãúá: 16] . æóÃóãøóÇ
Þóæúáõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «äóÍúäõ ãóÚúÔóÑó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö áóÇ äõæÑóËõ ãóÇ ÊóÑóßúäóÇ ÕóÏóÞóÉñ»
ÝóÅöäøóãóÇ íõÑöíÏõ Èöåö ÑóÓõæáõ Çááøóåö äóÝúÓóåõ¡ ßóãóÇ Íóãóáóåõ Úóáóíúåö ÚõãóÑõ Ýöí ÍóÏöíËöåö ãóÚó ÇáúÚóÈøóÇÓö æóÚóáöíøò Ýöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» ÅöÐú ÞóÇáó ÚõãóÑõ: «íõÑöíÏõ ÑóÓõæáõ Çááøóåö ÈöÐóáößó äóÝúÓóåõ» ¡ Ýóíóßõæäõ Ðóáößó(16/66)
ãöäú ÎõÕõæÕöíøóÇÊö ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ ÝóÅöäú ßóÇäó Ðóáößó ÍõßúãðÇ ÓóÇÈöÞðÇ ßóÇäó ãõÑóÇÏõ ÒóßóÑöíøóÇÁó ÅöÑúËó ÂËóÇÑö ÇáäøõÈõæÁóÉö ÎóÇÕøóÉð ãöäó ÇáúßõÊõÈö ÇáúãõÞóÏøóÓóÉö æóÊóÞóÇíöíÏöåö ÚóáóíúåóÇ.
æóÇáúãóæóÇáöí: ÇáúÚõÕúÈóÉõ æóÃóÞúÑóÈõ ÇáúÞóÑóÇÈóÉö¡ ÌóãúÚõ ãóæúáðì ÈöãóÚúäóì Çáúæóáöíøö.
æóãóÚúäóì: ãöäú æóÑÇÆöí ãöäú ÈóÚúÏöí¡ ÝóÅöäøó ÇáúæóÑóÇÁó íõØúáóÞõ æóíõÑóÇÏõ Èöåö ãóÇ ÈóÚúÏó ÇáÔøóíúÁö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÇáäøóÇÈöÛóÉõ:
æóáóíúÓó æóÑóÇÁó Çááøóåö áöáúãóÑúÁö ãóØúáóÈõ Ãóíú ÈóÚúÏó Çááøóåö. ÝóãóÚúäóì ãöäú æóÑÇÆöí ãöäú ÈóÚúÏö ÍóíóÇÊöí.
æãöäú æóÑÇÆöí Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáÕøöÝóÉö áö ÇáúãóæÇáöíó Ãóæó ÇáúÍóÇáö.
æóÇãúÑóÃóÉõ ÒóßóÑöíøóÇÁó ÇÓúãõåóÇ ÃóáöíÕóÇÈóÇÊõ ãöäú äóÓúáö åóÇÑõæäó ÃóÎöí ãõæÓóì Ýóåöíó ãóäú ÓóÈúØö áóÇæöí.
æóÇáúÚóÇÞöÑõ: ÇáúÃõäúËóì ÇáøóÊöí áóÇ ÊóáöÏõ¡ Ýóåõæó æóÕúÝñ ÎóÇÕøñ ÈöÇáúãóÑúÃóÉö¡ æóáöÐóáößó ÌõÑøöÏó ãöäú ÚóáóÇãóÉö ÇáÊøóÃúäöíËö ÅöÐú áóÇ áóÈúÓó. æóãóÕúÏóÑõåõ: ÇáúÚóÞúÑõ- ÈöÝóÊúÍö ÇáúÚóíúäö æóÖóãøöåóÇ ãóÚó Óõßõæäö ÇáúÞóÇÝö-. æóÃóÊóì ÈöÝöÚúáö (ßóÇäó) áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøó ÇáúÚõÞúÑó ãõÊóãóßøöäñ ãöäúåóÇ æóËóÇÈöÊñ áóåóÇ ÝóáöÐóáößó ÍõÑöãó ãöäó ÇáúæóáóÏö ãöäúåóÇ.
æóãóÚúäóì ãöäú áóÏõäúßó Ãóäøóåõ ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö ÚöäúÏöíøóÉñ ÎóÇÕøóÉñ¡ áöÃóäøó ÇáúãõÊóßóáøöãó íóÚúáóãõ Ãóäøó ßõáøó ÔóíúÁò ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö ÈöÊóÞúÏöíÑöåö æóÎóáúÞöåö ÇáúÃóÓúÈóÇÈó æóãõÓóÈøóÈóÇÊöåóÇ ÊóÈóÚðÇ áöÎóáúÞöåóÇ¡ ÝóáóãøóÇ ÞóÇáó ãöäú áóÏõäúßó (1) Ïóáøó Úóáóì Ãóäøóåõ ÓóÃóáó æóáöíøðÇ ÛóíúÑó ÌóÇÑò ÃóãúÑõåõ Úóáóì ÇáúãõÚúÊóÇÏö ãöäú ÅöíÌóÇÏö ÇáúÃóæúáóÇÏö áöÇäúÚöÏóÇãö ÇáúÃóÓúÈóÇÈö ÇáúãõÚúÊóÇÏóÉö¡ ÝóÊóßõæäõ åöÈóÊõåõ ßóÑóÇãóÉð áóåõ.
æóíóÊóÚóáøóÞõ áöí æãöäú áóÏõäúßó ÈöÝöÚúáö åóÈú. æóÅöäøóãóÇ ÞõÏøöãó áöí Úóáóì ãöäú áóÏõäúßó áöÃóäøóåõ ÇáÃåã Ýöí ÛóÑóÖö ÇáÏøóÇÚöí¡ æóåõæó ÛóÑóÖñ ÎóÇÕøñ íõÞóÏøóãõ Úóáóì ÇáúÛóÑóÖö ÇáúÚóÇãøö.
_________
(1) Ýöí ÇáãØÈæÚÉ (ãä ÚäúÏß) .(16/67)
íóÇ ÒóßóÑöíøóÇ ÅöäøóÇ äõÈóÔøöÑõßó ÈöÛõáóÇãò ÇÓúãõåõ íóÍúíóì áóãú äóÌúÚóáú áóåõ ãöäú ÞóÈúáõ ÓóãöíøðÇ (7) ÞóÇáó ÑóÈøö Ãóäøóì íóßõæäõ áöí ÛõáóÇãñ æóßóÇäóÊö ÇãúÑóÃóÊöí ÚóÇÞöÑðÇ æóÞóÏú ÈóáóÛúÊõ ãöäó ÇáúßöÈóÑö ÚöÊöíøðÇ (8)
æó (íóÑöËõäöí) ÞóÑóÃóåõ ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈöÇáÑøóÝúÚö Úóáóì ÇáÕøöÝóÉö áö æóáöíøðÇ. æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ ÈöÇáúÌóÒúãö Úóáóì Ãóäøóåõ ÌóæóÇÈõ ÇáÏøõÚóÇÁö Ýöí Þóæúáå ÝóåóÈú áöí áöÅöÑóÇÏóÉö ÇáÊøóÓóÈøõÈö áöÃóäøó ÃóÕúáó ÇáúÃóÌúæöÈóÉö ÇáËøóãóÇäöíóÉö ÃóäøóåóÇ Úóáóì ÊóÞúÏöíÑ ÝóÇÁ ÇáÓøóÈóÈöíøóÉ.
æÂáö íóÚúÞõæÈó íóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó Èöåöãú ÎóÇÕøóÉð Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ßóãóÇ íóÞúÊóÖöíåö áóÝúÙõ Âáö
ÇáúãõÔúÚöÑö ÈöÇáúÝóÖöíáóÉö æóÇáÔøóÑóÝö¡ Ýóíóßõæäó íóÚúÞõæÈõ åõæó ÅöÓúÑóÇÆöíáõ ßóÃóäøóåõ ÞóÇáó: æóíóÑöËõ ãöäú Âáö ÅöÓúÑóÇÆöíáó¡ Ãóíú ÍóãóáóÉö ÇáÔøóÑöíÚóÉö æóÃóÍúÈóÇÑö ÇáúíóåõæÏöíøóÉö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÞóÏú ÂÊóíúäÇ Âáó ÅöÈúÑÇåöíãó ÇáúßöÊÇÈó æóÇáúÍößúãóÉó [ÇáäøöÓóÇÁ: 54] ¡ æóÅöäøóãóÇ íõÐúßóÑõ Âáõ ÇáÑøóÌõáö Ýöí ãöËúáö åóÐóÇ ÇáÓøöíóÇÞö ÅöÐóÇ ßóÇäõæÇ Úáì Óäóäå¡ æóãöäú åóÐóÇ ÇáúÞóÈöíáö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Åöäøó Ãóæúáóì ÇáäøóÇÓö ÈöÅöÈúÑÇåöíãó áóáøóÐöíäó ÇÊøóÈóÚõæåõ [Âá ÚãÑóÇä: 68] æóÞóæúáõåõ: ÐõÑøöíøóÉó ãóäú ÍóãóáúäÇ ãóÚó äõæÍò [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 3] ¡ ãóÚó Ãóäøó ÇáäøóÇÓó ßõáøóåõãú ÐóÑøöíøóÉõ ãóäú ÍõãöáõæÇ ãóÚóåõ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó íóÚúÞõæÈõ ÂÎóÑõ ÛóíúÑõ ÅöÓúÑóÇÆöíáó. æóåõæó íóÚúÞõæÈõ Èúäõ ãóÇËóÇäó¡ ÞóÇáóåõ: ãóÚúÞöáñ æóÇáúßóáúÈöíøõ¡ æóåõæó Úóãøõ ãóÑúíóãó ÃóÎõæ ÚöãúÑóÇäó ÃóÈöíåóÇ¡ æóÞöíáó: åõæó ÃóÎõæ ÒóßóÑöíøóÇÁó¡ Ãóíú áóíúÓó áóåõ ÃóæúáóÇÏñ Ýóíóßõæäó ÇÈúäõ ÒóßóÑöíøóÇÁó æóÇÑöËðÇ áöíóÚúÞõæÈó áöÃóäøóåõ ÇÈúäõ ÃóÎöíåö¡ ÝóíóÚúÞõæÈõ Úóáóì åóÐöåö åõæó ãöäú ÌõãúáóÉö ÇáúãóæóÇáöíó ÇáøóÐöíäó ÎóÇÝóåõãú ÒóßóÑöíøóÇÁõ ãä æóÑóÇÆå.
[7- 8]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 7 Åöáóì 8]
íóÇ ÒóßóÑöíøóÇ ÅöäøóÇ äõÈóÔøöÑõßó ÈöÛõáÇãò ÇÓúãõåõ íóÍúíì áóãú äóÌúÚóáú áóåõ ãöäú ÞóÈúáõ ÓóãöíøðÇ (7) ÞÇáó ÑóÈøö Ãóäøóì íóßõæäõ áöí ÛõáÇãñ æóßÇäóÊö ÇãúÑóÃóÊöí ÚÇÞöÑÇð æóÞóÏú ÈóáóÛúÊõ ãöäó ÇáúßöÈóÑö ÚöÊöíøðÇ (8)
ãóÞõæáõ Þóæúáò ãóÍúÐõæÝò Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáÓøöíóÇÞõ ÚóÞöÈó ÇáÏøõÚóÇÁö ÅöíÌóÇÒðÇ¡ Ãóíú ÞõáúäóÇ íóÇ ÒóßóÑöíøóÇÁõ ÅöáóÎú ...(16/68)
æóÇáÊøóÈúÔöíÑõ: ÇáúæóÚúÏõ ÈöÇáúÚóØóÇÁö.
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö: «Ãóäøóåõ ÞóÇáó áöáúÃóäúÕóÇÑö ÝóÃóÈúÔöÑõæÇ æóÃóãøöáõæÇ»
¡
æóÝöí ÍóÏöíËö æóÝúÏö Èóäöí Êóãöíãò: «ÇÞúÈóáõæÇ ÇáúÈõÔúÑóì¡ ÝóÞóÇáõæÇ ÈÔÑÊäÇ ÝóÃóÚúØöäóÇ»
. æóãóÚúäóì ÇÓúãõåõ íóÍúíì Óóãøöåö íóÍúíóì¡ ÝóÇáúßóáóÇãõ ÎóÈóÑñ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáúÃóãúÑö.
æóÇáÓøóãöíøõ ÝóÓøóÑõæåõ ÈöÇáúãõæóÇÝöÞö Ýöí ÇáöÇÓúãö¡ Ãóíú áóãú äóÌúÚóáú áóåõ ãóäú íõæóÇÝöÞõåõ Ýöí åóÐóÇ ÇáöÇÓúãö ãöäú ÞóÈúáö æõÌõæÏöåö. ÝóÚóáóíúåö íóßõæäõ åóÐóÇ ÇáúÅöÎúÈóÇÑõ ÓöÑøðÇ ãöäó Çááøóåö ÃóæúÏóÚóåõ ÒóßóÑöíøóÇÁó ÝóáóÇ íóÙõäøõ Ãóäøóåõ ÞóÏú íõÓóãøöí ÃóÍóÏñ ÇÈúäóåõ íóÍúíóì ÝöíãóÇ Èóíúäó åóÐöåö ÇáúÈöÔóÇÑóÉö æóÈóíúäó ÇÒúÏöíóÇÏö ÇáúæóáóÏö. æóåóÐöåö ãöäøóÉñ ãöäó Çááøóåö æóÅößúÑóÇãñ áöÒóßóÑöíøóÇÁó ÅöÐú ÌóÚóáó ÇÓúãó ÇÈúäöåö ãõÈúÊóßóÑðÇ¡ æóáöáúÃóÓúãóÇÁö ÇáúãõÈúÊóßóÑóÉö ãóÒöíøóÉõ ÞõæøóÉö ÊóÚúÑöíÝö ÇáúãõÓóãøóì áöÞöáøóÉö ÇáöÇÔúÊöÑóÇßö¡ ÅöÐú áóÇ íóßõæäõ ãöËúáõåõ ßóËöíÑðÇ ãõÏøóÉó æõÌõæÏöåö¡ æóáóåõ ãóÒöíøóÉõ ÇÞúÊöÏóÇÁö ÇáäøóÇÓö Èöåö ãöäú ÈóÚúÏõ Íöíäö íõÓóãøõæäó ÃóÈúäóÇÁóåõãú Ðóáößó ÇáöÇÓúãó ÊóíóãøõäðÇ æóÇÓúÊöÌóÇÏóÉð.
æóÚöäúÏöí: Ãóäøó ÇáÓøóãöíøó åõäóÇ åõæó ÇáúãõæóÇÝöÞõ Ýöí ÇáöÇÓúãö ÇáúæóÕúÝöíøö ÈöÅöØúáóÇÞö ÇáöÇÓúãö Úóáóì ÇáúæóÕúÝö¡ ÝóÅöäøó ÇáöÇÓúãó ÃóÕúáõåõ Ýöí ÇáöÇÔúÊöÞóÇÞö (æóÓóãó) ¡ æóÇáÓøöãóÉõ: ÃóÕúáõåóÇ æóÓúãóÉñ¡ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóíõÓóãøõæäó ÇáúãóáÇÆößóÉó ÊóÓúãöíóÉó ÇáúÃõäúËì [ÇáäøóÌúã: 27] ¡ Ãóíú íóÕöÝõæäóåõãú Ãóäøóåõãú ÅöäóÇËñ¡ æóãöäúåõ Þóæúáõåõ
ÇáúÂÊöí: åóáú ÊóÚúáóãõ áóåõ ÓóãöíøðÇ [ãóÑúíóã: 65] Ãóíú áóÇ ãóËöíáó áöáøóåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÃóÓúãóÇÆöåö. æóåóÐóÇ ÃóÙúåóÑõ Ýöí ÇáËøóäóÇÁö Úóáóì íóÍúíóì æóÇáöÇãúÊöäóÇäö Úóáóì ÃóÈöíåö. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäå áã íÌìÁ ÞóÈúáó íóÍúíóì ãöäó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ãóäö ÇÌúÊóãóÚó áóåõ ãóÇ ÇÌúÊóãóÚó áöíóÍúíóì ÝóÅöäøóåõ ÃõÚúØöíó ÇáäøõÈõæÁóÉó æóåõæó ÕóÈöíøñ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÂÊóíúäÇåõ ÇáúÍõßúãó ÕóÈöíøðÇ [ãóÑúíóã: 12] ¡ æóÌõÚöáó ÍóÕõæÑðÇ áöíóßõæäó ÛóíúÑó ãóÔúÞõæÞò Úóáóíúåö Ýöí ÚöÕúãóÊöåö Úóäö ÇáúÍóÑóÇãö¡ æóáöÆóáøóÇ Êóßõæäó áóåõ ãóÔóÞøóÉñ Ýöí ÇáúÌóãúÚö Èóíúäó ÍõÞõæÞö ÇáúÚöÈóÇÏóÉö æóÍõÞõæÞö ÇáÒøóæúÌóÉö¡ æóæõáöÏó áöÃóÈöíåö ÈóÚúÏó ÇáÔøóíúÎõæÎóÉö æóáöÃõãøöåö ÈóÚúÏó ÇáúÚõÞúÑö¡ æóÈõÚöËó ãõÈóÔøöÑðÇ ÈöÑöÓóÇáóÉö ÚöíÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ¡ æóáóãú íóßõäú åõæó(16/69)
ÑóÓõæáðÇ¡ æóÌõÚöáó ÇÓúãõåõ ÇáúÚóáóãõ ãõÈúÊóßóÑðÇ ÛóíúÑó ÓóÇÈöÞò ãöäú ÞóÈúáöåö. æóåóÐöåö ãóÒóÇíóÇ æóÝóÖóÇÆöáõ æõåöÈóÊú áóåõ æóáöÃóÈöíåö¡ æóåöíó áóÇ ÊóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõ ÃóÝúÖóáõ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö áöÃóäøó ÇáúÃóÝúÖóáöíøóÉó Êóßõæäõ ÈöãóÌúãõæÚö ÝóÖóÇÆöáó áóÇ ÈöÈóÚúÖöåóÇ æóÅöäú ÌóáøóÊú¡ æóáöÐóáößó Þöíáó «ÇáúãóÒöíøóÉõ áóÇ ÊóÞúÊóÖöí ÇáúÃóÝúÖóáöíøóÉó» æóåöíó ßóáöãóÉõ ÕöÏúÞò.
æóÌõãúáóÉõ ÞÇáó ÑóÈøö ÌóæóÇÈñ áöáúÈöÔóÇÑóÉö.
æÃóäøóì ÇÓúÊöÝúåóÇãñ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÚóÌøõÈö¡ æóÇáÊøóÚóÌøõÈõ ãõßóäøóì Èöåö Úóäö ÇáÔøõßúÑö¡ Ýóåõæó ÇÚúÊöÑóÇÝñ ÈöÃóäøóåóÇ ÚóØöíøóÉñ ÚóÒöíÒóÉñ ÛóíúÑõ ãóÃúáõæÝóÉò áöÃóäøóåõ áóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú íóÓúÃóáó Çááøóåó Ãóäú íóåóÈó áóåõ æóáóÏðÇ Ëõãøó íóÊóÚóÌøóÈó ãöäö ÇÓúÊöÌóÇÈóÉö Çááøóåö áóåõ. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÞóÏú Ùóäøó Çááøóåó íóåóÈõ áóåõ æóáóÏðÇ ãöäö ÇãúÑóÃóÉò ÃõÎúÑóì ÈöÃóäú íóÃúÐóäóåõ ÈöÊóÒóæøõÌö ÇãúÑóÃóÉò ÛóíúÑö ÚóÇÞöÑò¡ æóÊóÞóÏøóãó ÇáúÞóæúáõ Ýöí äóÙöíÑö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó.
æóÌõãúáóÉõ ÇãúÑóÃóÊöí ÚÇÞöÑÇð ÍóÇáñ ãöäú íóÇÁö ÇáÊøóßóáøõãö. æóßõÑøöÑó Ðóáößó ãóÚó Þóæúáöåö Ýöí ÏõÚóÇÆöåö æóßÇäóÊö ÇãúÑóÃóÊöí ÚÇÞöÑÇð. æóåõæó íóÞúÊóÖöí Ãóäøó ÒóßóÑöíøóÇÁó ßóÇäó íóÙõäøõ Ãóäøó ÚóÏóãó ÇáúæöáóÇÏóÉö ÈöÓóÈóÈö ÚõÞúÑö ÇãúÑóÃóÊöåö¡ æóßóÇäó ÇáäøóÇÓõ íóÍúÓóÈõæäó Ðóáößó ÅöÐóÇ áóãú íóßõäú ÈöÇáÑøóÌõáö ÚõäøóÉñ æóáóÇ ÎöÕóÇÁñ æóáóÇ ÇÚúÊöÑóÇÖñ¡ áÃóäåã íÍÓÈæä ÇáÅäÚÇÙ æóÇáúÅöäúÒóÇáó åõãóÇ ÓóÈóÈõ ÇáúÍóãúáö Åöäú áóãú Êóßõäú ÈöÇáúãóÑúÃóÉö ÚóÇåóÉõ ÇáúÚõÞúÑö. æóåóÐóÇ ÎóØóÃñ ÝóÅöäøó ÚóÏóãó ÇáúæöáóÇÏóÉö íóßõæäõ ÅöãøóÇ áöÚöáøóÉò ÈöÇáúãóÑúÃóÉö Ýöí ÑóÍöãöåóÇ Ãóæú áöÚöáøóÉò Ýöí ãóÇÁö ÇáÑøóÌõáö íóßõæäõ ÛóíúÑó ÕóÇáöÍò áöäóãóÇÁö ÇáúÈõæóíúÖóÇÊö ÇáøóÊöí ÊõÈúÑöÒõåóÇ ÑóÍöãõ ÇáúãóÑúÃóÉö.
æãöäó Ýöí Þóæúáöåö ãöäó ÇáúßöÈóÑö ÚöÊöíøðÇ áöáöÇÈúÊöÏóÇÁö¡ æóåõæó ãóÌóÇÒñ Ýöí ãóÚúäóì ÇáÊøóÚúáöíáö.
æóÇáúßöÈóÑõ: ßóËúÑóÉõ Óöäöí ÇáúÚõãúÑö¡ áöÃóäøóåõ íõÞóÇÑöäõåõ ÙõåõæÑõ ÞöáøóÉö ÇáäøóÔóÇØö æóÇÎúÊöáóÇáö äöÙóÇãö ÇáúÌöÓúãö.
æÚöÊöíøðÇ ãóÝúÚõæáõ ÈóáóÛúÊõ.(16/70)
ÞóÇáó ßóÐóáößó ÞóÇáó ÑóÈøõßó åõæó Úóáóíøó åóíøöäñ æóÞóÏú ÎóáóÞúÊõßó ãöäú ÞóÈúáõ æóáóãú Êóßõ ÔóíúÆðÇ (9)
æóÇáúÈõáõæÛõ: ãóÌóÇÒñ Ýöí Íõáõæáö ÇáúÅöÈøóÇäö¡ æóÌóÚóáó äóÝúÓóåó åõäóÇ ÈóÇáöÛðÇ ÇáúßöÈóÑó æóÝöí ÂíóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó [40] ÞóÇáó: æóÞóÏú ÈóáóÛóäöíó ÇáúßöÈóÑõ áöÃóäøó ÇáúÈõáõæÛó áóãøóÇ ßóÇäó ãóÌóÇÒðÇ Ýöí ÍõÕõæáö ÇáúæóÕúÝö ÕóÍøó Ãóäú íõÓúäóÏó Åöáóì ÇáúæóÕúÝö æóÅöáóì ÇáúãóæúÕõæÝö.
æóÇáúÚõÊöíøõ- ÈöÖóãøö ÇáúÚóíúäö Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÌõãúåõæÑö- ãóÕúÏóÑõ ÚóÊóÇ ÇáúÚõæÏõ ÅöÐóÇ íóÈõÓó¡ æóåõæó ÈöæóÒúäö ÝõÚõæáò ÃóÕúáõåõ ÚõÊõææñ¡ æóÇáúÞöíóÇÓõ Ýöíåö Ãóäú ÊõÕóÍøóÍó ÇáúæóÇæõ áöÃóäøóåóÇ ÅöËúÑó ÖóãøóÉò æóáóßöäøóåõãú áóãøóÇ ÇÓúÊóËúÞóáõæÇ ÊóæóÇáöíó ÖóãøóÊóíúäö ÈóÚúÏóåõãóÇ æóÇæóÇäö æóåõãóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö- ÖóãøóÊóíúäö- ÊóÎóáøóÕõæÇ ãöäú Ðóáößó ÇáËøöÞóáö ÈöÅöÈúÏóÇáö ÖóãøóÉö ÇáúÚóíúäö ßóÓúÑóÉð Ëõãøó ÞóáóÈõæÇ ÇáúæóÇæó ÇáúÃõæáóì íóÇÁð áöæõÞõæÚöåóÇ ÓóÇßöäóÉð ÅöËúÑó ßóÓúÑóÉò ÝóáóãøóÇ ÞõáöÈóÊú íóÇÁð ÇÌúÊóãóÚóÊú Êöáúßó ÇáúíóÇÁõ ãóÚó ÇáúæóÇæö ÇáøóÊöí åöíó áóÇãñ¡ æóßóÃóäøóåõãú ãóÇ ßóÓóÑõæÇ ÇáÊøóÇÁó Ýöí ÚõÊöíøò ÈöãóÚúäóì ÇáúíõÈúÓö ÅöáøóÇ áöÏóÝúÚö ÇáöÇáúÊöÈóÇÓö Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ÇáúÚõÊõæøö ÇáøóÐöí åõæó ÇáØøõÛúíóÇäõ ÝóáóÇ ãõæÌöÈó áöØóáóÈö ÊóÎúÝöíÝö ÃóÍóÏöåöãóÇ Ïõæäó ÇáúÂÎóÑö.
ÔóÈøóåó ÚöÙóÇãóåõ ÈöÇáúÃóÚúæóÇÏö ÇáúíóÇÈöÓóÉö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúãóßúäöíøóÉö¡ æóÅöËúÈóÇÊõ æóÕúÝö ÇáúÚõÊöíøö áóåóÇ ÇÓúÊöÚóÇÑóÉ ÊÎííáíÉ.
[9]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÂíóÉ 9]
ÞÇáó ßóÐáößó ÞÇáó ÑóÈøõßó åõæó Úóáóíøó åóíøöäñ æóÞóÏú ÎóáóÞúÊõßó ãöäú ÞóÈúáõ æóáóãú Êóßõ ÔóíúÆÇð (9)
ÝõÕöáóÊú ÌõãúáóÉõ ÞÇáó ßóÐáößó áöÃóäøóåóÇ ÌóÑóÊú Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúãõÍóÇæóÑóÉö. æóåöíó ÌóæóÇÈñ Úóäú ÊóÚóÌøõÈöåö. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäúåõ ÅöÈúØóÇáõ ÇáÊøóÚóÌøõÈö ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö: æóßÇäóÊö ÇãúÑóÃóÊöí ÚÇÞöÑÇð æóÞóÏú ÈóáóÛúÊõ ãöäó ÇáúßöÈóÑö ÚöÊöíøðÇ [ãóÑúíóã: 8] . ÝóÖóãöíÑõ ÞÇáó ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáÑøóÈøö ãöäú Þóæúáöåö ÞÇáó ÑóÈøö Ãóäøóì íóßõæäõ áöí ÛõáÇãñ [ãóÑúíóã: 8] .
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Ýöí Þóæúáöåö ßóÐáößó Åöáóì Þóæúáö ÒóßóÑöíøóÇÁó æóßÇäóÊö ÇãúÑóÃóÊöí ÚÇÞöÑÇð æóÞóÏú ÈóáóÛúÊõ ãöäó ÇáúßöÈóÑö ÚöÊöíøðÇ. æóÇáúÌóÇÑøõ æóÇáúãóÌúÑõæÑõ ãóÝúÚõæáñ áöÝöÚúáö ÞÇáó ÑóÈøõßó¡(16/71)
Ãóíú ßóÐóáößó ÇáúÍóÇáõ ãöäú ßöÈóÑößó æóÚõÞúÑö ÇãúÑóÃóÊößó ÞóÏøóÑó ÑóÈøõßó¡ ÝóÝöÚúáõ ÞÇáó ÑóÈøõßó ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáúÞóæúáõ ÇáÊøóßúæöíäöíøõ¡ Ãóíö ÇáÊøóÞúÏöíÑöíøõ¡ Ãóíú ÊóÚóáøõÞõ ÇáúÅöÑóÇÏóÉö æóÇáúÞõÏúÑóÉö. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú ÊóÞúÑöíÑöåö ÇáÊøóãúåöíÏõ áöÅöÈúØóÇáö ÇáÊøóÚóÌøõÈö ÇáÏøóÇáøö Úóáóíúåö Þóæúáõåõ Úóáóíøó åóíøöäñ¡ ÝóÌõãúáóÉõ åõæó Úóáóíøó åóíøöäñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ ÌóæóÇÈÇ áÓÄÇá äÇÔìÁ Úóäú Þóæúáöåö ßóÐáößó áöÃóäú ÊóÞúÑöíÑó ãóäúÔóÃö ÇáÊøóÚóÌøõÈö íõËöíÑõ ÊóÑóÞøõÈó ÇáÓøóÇãöÚö Ãóäú íóÚúÑöÝó ãóÇ íõÈúØöáõ Ðóáößó ÇáÊøóÚóÌøõÈó ÇáúãõÞóÑøóÑó¡ æóÐóáößó ßóæúäõåõ åóíøöäðÇ Ýöí ÌóÇäöÈö ÞõÏúÑóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÇáúÚóÙöíãóÉö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãÔóÇÑ Åöáóíúåö ÈÞæáå ßóÐáößó åõæó ÇáúÞóæúáõ ÇáúãóÃúÎõæÐõ ãöäú ÞÇáó ÑóÈøõßó¡ Ãóíú Ãóäøó Þóæúáó ÑóÈøößó åõæó Úóáóíøó åóíøöäñ ÈóáóÛó ÛóÇíóÉó ÇáúæõÖõæÍö Ýöí ÈóÇÈöåö ÈöÍóíúËõ áóÇ íóÈöíäõ ÈöÃóßúËóÑö ãóÇ ÚóáöãúÊó¡ Ýóíóßõæäó ÌóÇÑöíðÇ Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáÊøóÔúÈöíåö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóßóÐáößó ÌóÚóáúäÇßõãú ÃõãøóÉð æóÓóØÇð æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [143] . æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáöÇÍúÊöãóÇáö ÝóÌõãúáóÉõ åõæó Úóáóíøó åóíøöäñ ÊóÚúáöíáñ áöÅöÈúØóÇáö ÇáÊøóÚóÌøõÈö ÅöÈúØóÇáðÇ ãõÓúÊóÝóÇÏðÇ ãöäú Þóæúáöåö ßóÐáößó ÞÇáó ÑóÈøõßó¡ æóíóßõæäõ ÇáöÇäúÊöÞóÇáõ ãöäó ÇáúÛóíúÈóÉö Ýöí Þóæúáöåö
ÞÇáó ÑóÈøõßó Åöáóì ÇáÊøóßóáøõãö Ýöí Þóæúáöåö åõæó Úóáóíøó åóíøöäñ ÇáúÊöÝóÇÊðÇ. æóãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö: åõæó Úóáóíúåö åóíøöäñ.
æóÇáúåóíøöäõ- ÈöÊóÔúÏöíÏö ÇáúíóÇÁö-: ÇáÓøóåúáõ ÍõÕõæáõåõ.
æóÌõãúáóÉõ æóÞóÏú ÎóáóÞúÊõßó ãöäú ÞóÈúáõ Úóáóì ÇáöÇÍúÊöãóÇáóíúäö åöíó Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖóãöíÑö ÇáúÛóíúÈóÉö ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö åõæó Úóáóíøó åóíøöäñ¡ Ãóíú ÅöíÌóÇÏõ ÇáúÛõáóÇãö áóßó åóíøöäñ Úóáóíøó Ýöí ÍóÇáö ßóæúäöí ÞóÏú ÎóáóÞúÊõßó ãöäú ÞóÈúáö åóÐóÇ ÇáúÛõáóÇãö æóáóãú Êóßõäú ãóæúÌõæÏðÇ¡ Ãóíú Ýöí ÍóÇáö ßóæúäöåö ãõãóÇËöáðÇ áöÎóáúÞöí ÅöíøóÇßó¡ ÝóßóãóÇ áóÇ ÚóÌóÈó ãöäú ÎóáúÞö ÇáúæóáóÏö Ýöí ÇáúÃóÍúæóÇáö ÇáúãóÃúáõæÝóÉö ßóÐóáößó áóÇ ÚóÌóÈó ãöäú ÎóáúÞö ÇáúæóáóÏö Ýöí ÇáúÃóÍúæóÇáö ÇáäøóÇÏöÑóÉö ÅöÐú åõãóÇ ÅöíÌóÇÏñ ÈóÚúÏó ÚóÏóãò.
æóãóÚúäóì æóáóãú Êóßõ ÔóíúÆÇð: áóãú Êóßõäú ãóæúÌõæÏðÇ.(16/72)
ÞóÇáó ÑóÈøö ÇÌúÚóáú áöí ÂíóÉð ÞóÇáó ÂíóÊõßó ÃóáøóÇ Êõßóáøöãó ÇáäøóÇÓó ËóáóÇËó áóíóÇáò ÓóæöíøðÇ (10)
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ æóÞóÏú ÎóáóÞúÊõßó ÈöÊóÇÁö ÇáúãõÊóßóáøöãö.
æóÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÎóáóÝñ: (æóÞóÏú ÎóáóÞúäóÇßó) Èäõæä ÇáÚÙãÉ.
[10]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÂíóÉ 10]
ÞÇáó ÑóÈøö ÇÌúÚóáú áöí ÂíóÉð ÞÇáó ÂíóÊõßó ÃóáÇøó Êõßóáøöãó ÇáäøóÇÓó ËóáÇËó áóíÇáò ÓóæöíøðÇ (10)
ÃóÑóÇÏó äóÕúÈó ÚóáóÇãóÉò Úóáóì æõÞõæÚö ÇáúÍóãúáö ÈöÇáúÛõáóÇãö¡ áöÃóäøó ÇáúÈöÔóÇÑóÉó áóãú ÊõÚóíøóäú ÒóãóäðÇ¡ æóÞóÏú íóÊóÃóÎøóÑõ ÇáúãóæúÚõæÏõ Èöåö áöÍößúãóÉò¡ ÝóÃóÑóÇÏó ÒóßóÑöíøóÇÁõ Ãóäú íóÚúáóãó æóÞúÊó ÇáúãóæúÚõæÏö Èöåö. æóÝöí åóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÚúÌóÇáö ÊóÚúÑöíÖñ ÈöØóáóÈö ÇáúãõÈóÇÏóÑóÉö Èöåö¡ æóáöÐóáößó ÍõÐöÝó ãõÊóÚóáøöÞõ ÂíóÉð. æóÅöÖóÇÝóÉõ ÂíóÊõßó Úóáóì ãóÚúäóì ÇááøóÇãö¡ Ãóíú ÂíóÉñ áóßó¡ Ãóíú ÌóÚóáúäóÇ ÚóáóÇãóÉð áóß.
æóãÚäì ÃóáøóÇ Êõßóáøöãó ÇáäøóÇÓó Ãóäú áóÇ ÊóÞúÏöÑó Úóáóì ÇáúßóáóÇãö¡ áöÃóäøó Ðóáößó åõæó ÇáúãõäóÇÓöÈõ áößóæúäöåö ÂíóÉð ãöäú ÞöÈóáö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì. æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ äóåúíóåõ Úóäú ßóáóÇãö ÇáäøóÇÓö¡ ÅöÐú áóÇ ãõäóÇÓóÈóÉó Ýöí Ðóáößó áöáúßóæúäö ÂíóÉð. æóÞóÏú ÞóÏøóãúäóÇ ÊóÍúÞöíÞó Ðóáößó Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó.
æóÌõÚöáóÊú ãõÏøóÉõ ÇäúÊöÝóÇÁö Êóßúáöíãöåö ÇáäøóÇÓó åõäóÇ ËóáóÇËó áóíóÇáò¡ æóÌõÚöáóÊú Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó ËóáóÇËóÉó ÃóíøóÇãò ÝóÚõáöãó Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó åõäóÇ áóíóÇáò ÈöÃóíøóÇãöåóÇ æóÃóäøó ÇáúãõÑóÇÏó Ýöí Âáö ÚöãúÑóÇäó ÃóíøóÇãñ ÈöáóíóÇáöíåóÇ.
æóÃóßøóÏó Ðóáößó åõäóÇ ÈöæóÕúÝöåóÇ Èö ÓóæöíøðÇ Ãóíú ËóáóÇËó áóíóÇáò ßóÇãöáóÉò¡ Ãóíú ÈöÃóíøóÇãöåóÇ.
æóÓóæöíøñ: ÝóÚöíáñ ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáò¡ íóÓúÊóæöí ÇáúæóÕúÝõ Èöåö ÇáúæóÇÍöÏõ æóÇáúæóÇÍöÏóÉõ æóÇáúãõÊóÚóÏøöÏõ ãöäúåõãóÇ.(16/73)
ÝóÎóÑóÌó Úóáóì Þóæúãöåö ãöäó ÇáúãöÍúÑóÇÈö ÝóÃóæúÍóì Åöáóíúåöãú Ãóäú ÓóÈøöÍõæÇ ÈõßúÑóÉð æóÚóÔöíøðÇ (11)
æóÝõÓøöÑó ÃóíúÖðÇ ÓóæöíøðÇ ÈöÃóäøóåõ ÍóÇáñ ãöäú ÖóãöíÑö ÇáúãõÎóÇØóÈö¡ Ãóíú ÍóÇáó ßóæúäößó ÓóæöíøðÇ¡ Ãóíú ÈöÏõæäö ÚóÇåóÉö ÇáúÎóÑóÓö æóÇáúÈóßóãö¡ æóáóßöäøóåóÇ ÂíóÉñ áóßó ÇÞúÊóÖóÊúåóÇ ÇáúÍößúãóÉõ ÇáøóÊöí ÈóíøóäøóÇåóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó. æóÚóáóì åóÐóÇ ÝóÐößúÑõ ÇáúæóÕúÝö áöãõÌóÑøóÏö ÊóÃúßöíÏö ÇáØøõãóÃúäöíäóÉö¡ æóÅöáøóÇ ÝóÅöäøó ÊóÃúÌöíáóåõ ÈöËóáóÇËö áóíóÇáò ßóÇÝò Ýöí ÇáöÇØúãöÆúäóÇäö Úóáóì ÇäúÊöÝóÇÁ ÇáÚÇåÉ.
[11]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÂíóÉ 11]
ÝóÎóÑóÌó Úóáì Þóæúãöåö ãöäó ÇáúãöÍúÑÇÈö ÝóÃóæúÍì Åöáóíúåöãú Ãóäú ÓóÈøöÍõæÇ ÈõßúÑóÉð æóÚóÔöíøðÇ (11)
ÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøó ÇáúãóÚúäóì Ãóäøóåõ ÎóÑóÌó Úóáóì Þóæúãöåö áöíõÕóáøöíó Úóáóì ÚóÇÏóÊöåö¡ ÝóßóÇäó Ýöí ãöÍúÑóÇÈöåö Ýöí ÕóáóÇÉò ÎóÇÕøóÉò æóÏõÚóÇÁò ÎóÝöíøò¡ Ëõãøó ÎóÑóÌó áöÕóáóÇÉö ÇáúÌóãóÇÚóÉö ÅöÐú åõæó ÇáúÍóÈúÑõ ÇáúÃóÚúÙóãõ áóåõãú.
æóÖõãøöäó ÎóÑóÌó ãóÚúäóì ØóáóÚó ÝóÚõÏöíøó Èö Úóáì ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÎóÑóÌó Úóáì Þóæúãöåö Ýöí ÒöíäóÊöåö [ÇáúÞóÕóÕ: 79] .
æóÇáúãöÍúÑóÇÈõ: ÈóíúÊñ Ãóæú ãõÍúÊóÌóÑñ íõÎóÕøóÕõ áöáúÚöÈóÇÏóÉö ÇáúÎóÇÕøóÉö. ÞóÇáó ÇáúÍóÑöíÑöíøõ: ÝóãöÍúÑóÇÈöí ÃóÍúÑóì Èöí.
æóÇáúæóÍúíõ: ÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ÈöÇáúÚóíúäö Ãóæú ÈöÛóíúÑöåóÇ¡ æóÇáúÅöíãóÇÁõ áöÅöÝóÇÏóÉö ãóÚúäðì ÔóÃúäõåõ Ãóäú íõÝóÇÏó ÈöÇáúßóáóÇãö.
æó (Ãóäú) ÊóÝúÓöíÑöíøóÉñ. æóÌõãúáóÉõ ÓóÈøöÍõæÇ ÈõßúÑóÉð æóÚóÔöíøðÇ ÊóÝúÓöíÑ (áÃæÍì) ¡ áöÃóäøó (ÃóæúÍóì) Ýöíåö ãóÚúäóì ÇáúÞóæúáö Ïõæäó ÍõÑõæÝöåö.
æóÅöäøóãóÇ ÃóãóÑóåõãú ÈöÇáÊøóÓúÈöíÍö áöÆóáøóÇ íóÍúÓóÈõæÇ Ãóäøó ÒóßóÑöíøóÇÁó áóãøóÇ áóãú íõßóáøöãúåõãú ÞóÏú äóÐóÑó ÕóãúÊðÇ ÝóíóÞúÊóÏõæÇ Èöåö ÝóíóÕúãõÊõæÇ¡ æóßóÇäó ÇáÕøóãúÊõ ãöäú ÕõäõæÝö(16/74)
íóÇ íóÍúíóì ÎõÐö ÇáúßöÊóÇÈó ÈöÞõæøóÉò æóÂÊóíúäóÇåõ ÇáúÍõßúãó ÕóÈöíøðÇ (12) æóÍóäóÇäðÇ ãöäú áóÏõäøóÇ æóÒóßóÇÉð æóßóÇäó ÊóÞöíøðÇ (13) æóÈóÑøðÇ ÈöæóÇáöÏóíúåö æóáóãú íóßõäú ÌóÈøóÇÑðÇ ÚóÕöíøðÇ (14)
ÇáúÚöÈóÇÏóÉö Ýöí ÇáúÃõãóãö ÇáÓøóÇáöÝóÉö¡ ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÝóÞõæáöí Åöäøöí äóÐóÑúÊõ áöáÑøóÍúãäö ÕóæúãÇð Ýóáóäú Ãõßóáøöãó Çáúíóæúãó ÅöäúÓöíøðÇ [ãóÑúíóã: 26] . ÝóÃóæúãóÃó Åöáóíúåöãú Ãóäú íóÔúÑóÚõæÇ ÝöíãóÇ ÇÚúÊóÇÏõæåõ ãöäó ÇáÊøóÓúÈöíÍö Ãóæú ÃóÑóÇÏó Ãóäú íõÓóÈøöÍõæÇ Çááøóåó ÊóÓúÈöíÍó ÔõßúÑò Úóáóì Ãóäú æóåóÈó äóÈöíÆóåõãõ ÇÈúäðÇ íóÑöËõ Úöáúãóåõ¡ æóáóÚóáøóåõãú ßóÇäõæÇ ÚóáöãõæÇ ÊóÑóÞøõÈóåõ ÇÓúÊöÌóÇÈóÉó ÏóÚúæóÊöåö¡ Ãóæú Ãóäøóåõ ÃóãóÑóåõãú ÈöÐóáößó ÃóãúÑðÇ ãõÈúåãÇ íÝÓÑå ÚöäúÏ ãóÇ ÊóÒõæáõ ÍÈÓÉ áöÓóÇäå.
[12- 14]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 12 Åöáóì 14]
íóÇ íóÍúíì ÎõÐö ÇáúßöÊÇÈó ÈöÞõæøóÉò æóÂÊóíúäÇåõ ÇáúÍõßúãó ÕóÈöíøðÇ (12) æóÍóäÇäÇð ãöäú áóÏõäøóÇ æóÒóßÇÉð æóßÇäó ÊóÞöíøðÇ (13) æóÈóÑøðÇ ÈöæÇáöÏóíúåö æóáóãú íóßõäú ÌóÈøóÇÑÇð ÚóÕöíøðÇ (14)
ãóÞõæáõ Þóæúáò ãóÍúÐõæÝò¡ ÈöÞóÑöíäóÉö Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãó ÎöØóÇÈñ áöíóÍúíóì¡ ÝóáóÇ ãóÍóÇáóÉó Ãóäøóåõ ÕóÇÏöÑñ ãöäú ÞóÇÆöáò¡ æóáóÇ íõäóÇÓöÈõ ÅöáøóÇ Ãóäú íóßõæäó ÞóæúáðÇ ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóåõæó ÇäúÊöÞóÇáñ ãöäó ÇáúÈöÔóÇÑóÉö Èöåö Åöáóì äõÈõæÁóÊöåö.
æóÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäøó åóÐóÇ ãöäú ÅöÎúÈóÇÑö ÇáúÞõÑúÂäö áöáúÃõãøóÉö áóÇ ãöäú ÍößóÇíóÉö ãóÇ Þöíáó áöÒóßóÑöíøóÇÁó. ÝóåóÐóÇ ÇÈúÊöÏóÇÁõ ÐößúÑö
ÝóÖóÇÆöáö íóÍúíóì.
æóØõæöíó ãóÇ Èóíúäó Ðóáößó áöÚóÏóãö ÊóÚóáøõÞö ÇáúÛóÑóÖö Èöåö. æóÇáÓøöíóÇÞõ íóÏõáøõ Úóáóíúåö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÞõáúäóÇ íóÇ íóÍúíóì ÎõÐö ÇáúßöÊóÇÈó.
æóÇáúßöÊóÇÈõ: ÇáÊøóæúÑóÇÉõ áóÇ ãóÍóÇáóÉó¡ ÅöÐú áóãú íóßõäú áöíóÍúíóì ßöÊóÇÈñ ãõäóÒøóáñ Úóáóíúåö.
æóÇáúÃóÎúÐõ: ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáÊøóÝóåøõãö æóÇáÊøóÏóÈøõÑö¡ ßóãóÇ íõÞóÇáõ: ÃóÎóÐúÊõ ÇáúÚöáúãó Úóäú ÝõáóÇäò¡ áöÃóäøó ÇáúãõÚúÊóäöì ÈöÇáÔøóíúÁö íõÔúÈöåõ ÇáúÂÎöÐó.
æóÇáúÞõæøóÉõ: ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöåóÇ ÞõæøóÉñ ãóÚúäóæöíøóÉñ¡ æóåöíó ÇáúÚóÒöíãóÉõ æóÇáËøóÈóÇÊõ.
æóÇáúÈóÇÁõ áöáúãõáóÇÈóÓóÉö¡ Ãóíú ÃóÎúÐðÇ ãõáóÇÈöÓðÇ áöáËøóÈóÇÊö Úóáóì ÇáúßöÊóÇÈö¡ Ãóíú Úóáóì ÇáúÚóãóáö Èöåö æóÍóãúáö ÇáúÃõãøóÉö Úóáóì ÇÊøöÈóÇÚöåö¡ ÝóÞóÏú ÃóÎóÐó Çáúæóåóäõ íóÊóØóÑøóÞõ Åöáóì ÇáúÃõãøóÉö ÇáúíóåõæÏöíøóÉö Ýöí ÇáúÚóãóáö ÈöÏöíäöåóÇ.(16/75)
æó (ÂÊóíúäÇåõ) ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÇáúÞóæúáö ÇáúãóÍúÐõæÝóÉö¡ Ãóíú ÞõáúäóÇ: íóÇ íóÍúíóì ÎõÐö ÇáúßöÊóÇÈó æóÂÊóíúäóÇåõ ÇáúÍõßúãó.
æóÇáúÍõßúãõ: ÇÓúãñ áöáúÍößúãóÉö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ãóÚúäóÇåóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãóäú íõÄúÊó ÇáúÍößúãóÉó ÝóÞóÏú ÃõæÊöíó ÎóíúÑÇð ßóËöíÑÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [269] . æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöåóÇ ÇáäøõÈõæÁóÉõ¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóáóãøóÇ ÈóáóÛó ÃóÔõÏøóåõ ÂÊóíúäÇåõ ÍõßúãÇð æóÚöáúãÇð Ýöí ÓõæÑóÉö íõæÓõÝó [22] ¡ Ýóíóßõæäõ åóÐóÇ ÎõÕõæÕöíøóÉð áöíóÍúíóì Ãóäú ÃõæÊöíó ÇáäøõÈõæÁóÉó Ýöí ÍóÇáö ÕöÈóÇåõ. æóÞöíáó: ÇáúÍõßúãõ åõæó ÇáúÍößúãóÉõ æóÇáúÝóåúãõ.
æÕóÈöíøðÇ ÍóÇáñ ãöäó ÇáÖøóãöíÑö ÇáúãóäúÕõæÈö Ýöí æóÂÊóíúäÇåõ. æóåóÐóÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäøó Çááøóåó ÃóÚúØóÇåõ ÇÓúÊöÞóÇãóÉó ÇáúÝößúÑö æóÅöÏúÑóÇßó ÇáúÍóÞóÇÆöÞö Ýöí ÍóÇáö ÇáÕøöÈóÇ Úóáóì ÛóíúÑö ÇáúãõÚúÊóÇÏö¡ ßóãóÇ ÃóÚúØóì äóÈöíÆóåõ ãõÍóãøóÏðÇ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇáöÇÓúÊöÞóÇãóÉó æóÅöÕóÇÈóÉó ÇáÑøóÃúíö Ýöí ÕöÈóÇåõ. æóíóÈúÚõÏõ Ãóäú íóßõæäó íóÍúíóì ÃõÚúØöí ÇáäøõÈõæÁóÉó æóåõæó ÕóÈöíøñ¡ áöÃóäøó ÇáäøõÈõæÁóÉó ÑõÊúÈóÉñ ÚóÙöíãóÉñ ÝóÅöäøóãóÇ ÊõÚúØóì ÚöäúÏó ÈõáõæÛö ÇáúÃóÔõÏøö. æóÇÊøóÝóÞó ÇáúÚõáóãóÇÁõ Úóáóì Ãóäøó íóÍúíóì ÃõÚúØöíó ÇáäøõÈõæÁóÉó ÞóÈúáó ÈõáõæÛö ÇáúÃóÑúÈóÚöíäó ÓóäóÉð ÈößóËöíÑò. æóáóÚóáøó Çááøóåó áóãøóÇ ÃóÑóÇÏó Ãóäú íóßõæäó ÔóåöíÏðÇ Ýöí ãõÞúÊóÈóáö ÚõãúÑöåö ÈóÇßóÑóåõ ÈöÇáäøõÈõæÁóÉö.
æóÇáúÍóäóÇäõ: ÇáÔøóÝóÞóÉõ. æóãöäú ÕöÝóÇÊö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÇáúÍóäøóÇäõ. æóãöäú ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö: ÍóäóÇäóíúßó¡ Ãóíú ÍóäóÇäðÇ ãöäúßó ÈóÚúÏó ÍóäóÇäò. æóÌõÚöáó ÍóäóÇäõ íóÍúíóì ãöäú áóÏõäö Çááøóåö ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì Ãóäøóåõ ãõÊóÌóÇæöÒõ ÇáúãõÚúÊóÇÏö Èóíúäó ÇáäøóÇÓö.
æóÇáÒøóßóÇÉõ: ÒóßóÇÉõ ÇáäøóÝúÓö æóäóÞóÇÄõåóÇ ãöäó ÇáúÎóÈóÇÆöËö¡ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÞõáú åóáú áóßó Åöáì
Ãóäú ÊóÒóßøóì [ÇáäÇÒÚÇÊ: 18] Ãóæú ÃõÑöíÏó ÈöåóÇ ÇáúÈóÑóßóÉõ.
æóÊóÞöíøñ: ÝóÚöíáñ ÈöãóÚúäóì ãõÝúÚöáò¡ ãöäö ÇÊøóÞóì ÅöÐóÇ ÇÊøóÕóÝó ÈöÇáÊøóÞúæóì¡ æóåöíó ÊóÌóäøõÈõ ãóÇ íõÎóÇáöÝõ ÇáÏøöíäó. æóÌöíÁó Ýöí æóÕúÝöåö ÈöÇáÊøóÞúæóì ÈöÝöÚúáö ßÇäó ÊóÞöíøðÇ áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Êóãóßøõäöåö ãöäó ÇáúæóÕúÝö.(16/76)
æóÓóáóÇãñ Úóáóíúåö íóæúãó æõáöÏó æóíóæúãó íóãõæÊõ æóíóæúãó íõÈúÚóËõ ÍóíøðÇ (15)
æóßóÐóáößó ÚóØóÝó ÈõÑõæÑóåõ ÈöæóÇáöÏóíúåö Úóáóì ßóæúäöåö ÊóÞöíøðÇ áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Êóãóßøõäöåö ãöäú åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝö.
æóÇáúÈõÑõæÑõ: ÇáúÅößúÑóÇãõ æóÇáÓøóÚúíõ Ýöí ÇáØøóÇÚóÉö. æóÇáúÈóÑøõ- ÈöÝóÊúÍö ÇáúÈóÇÁö- æóÕúÝñ Úóáóì æóÒúäö ÇáúãóÕúÏóÑö¡ ÝóÇáúæóÕúÝõ Èöåö ãõÈóÇáóÛóÉñ. æóÃóãøóÇ ÇáúÈöÑøõ- ÈößóÓúÑö ÇáúÈóÇÁö- Ýóåõæó ÇÓúãõ ãóÕúÏóÑò áöÚóÏóãö ÌóÑúíöåö Úóáóì ÇáúÞöíóÇÓö.
æóÇáúÌóÈøóÇÑõ: ÇáúãõÓúÊóÎöÝøõ ÈöÍõÞõæÞö ÇáäøóÇÓö¡ ßóÃóäøóåõ ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúÌóÈúÑö¡ æóåõæó ÇáúÞóÓúÑõ æóÇáúÛóÕúÈõ.
áöÃóäøóåõ íóÛúÕöÈõ ÍõÞõæÞó ÇáäøóÇÓö.
æóÇáúÚóÕöíøõ: ÝóÚöíáñ ãöäú ÃóãúËöáóÉö ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö¡ Ãóíú ÔóÏöíÏõ ÇáúÚöÕúíóÇäö¡ æóÇáúãõÈóÇáóÛóÉõ ãõäúÕóÑöÝóÉñ Åöáóì ÇáäøóÝúíö áóÇ Åöáóì ÇáúãóäúÝöíøö. Ãóíú áóãú íóßõäú ÚóÇÕöíÇ ÈÇáãÑÉ.
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÂíóÉ 15]
æóÓóáÇãñ Úóáóíúåö íóæúãó æõáöÏó æóíóæúãó íóãõæÊõ æóíóæúãó íõÈúÚóËõ ÍóíøðÇ (15)
ÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäøóåõ ÚóØúÝñ Úóáóì æóÂÊóíúäÇåõ ÇáúÍõßúãó ÕóÈöíøðÇ [ãóÑúíóã: 12] ãõÎóÇØóÈðÇ Èöåö ÇáúãõÓúáöãõæäó áöíóÚúáóãõæÇ ßóÑóÇãóÉó íóÍúíóì ÚöäúÏó Çááøóåö.
æÇáÓøáÇã: ÇÓúã ááúßóáóÇã ÇáøóÐöí íõÝóÇÊöÍõ Èöåö ÇáÒøóÇÆöÑõ æóÇáÑøóÇÍöáõ Ýöíåö ËóäóÇÁñ Ãóæú ÏõÚóÇÁñ. æóÓõãøöíó Ðóáößó ÓóáóÇãðÇ áöÃóäøóåõ íóÔúÊóãöáõ Úóáóì ÇáÏøõÚóÇÁö ÈöÇáÓøóáóÇãóÉö æóáöÃóäøóåõ íõÄúÐöäõ ÈöÃóäøó ÇáøóÐöí ÃóÞúÏóãó åõæó Úóáóíúåö ãõÓóÇáöãñ áóåõ áóÇ íóÎúÔóì ãöäúåõ ÈóÃúÓðÇ. ÝóÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ ÓóáóÇãñ ãöäó Çááøóåö Úóáóíúåö¡ æóåõæó ËóäóÇÁõ Çááøóåö Úóáóíúåö¡ ßóÞóæúáöåö ÓóáÇãñ ÞóæúáðÇ ãöäú ÑóÈøò ÑóÍöíãò [íÓ: 58] . ÝóÅöÐóÇ ÚõÑøöÝó ÇáÓøóáóÇãõ ÈöÇááøóÇãö ÝóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö ãöËúáõ ÇáúãõÑóÇÏö ÈöÇáúãõäóßøóÑö Ãóæú ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáúÚóåúÏõ¡ Ãóíú ÓóáóÇãñ Åöáóíúåö¡ ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí Ýöí ÇáÓøóáóÇãö Úóáóì ÚöíÓóì. ÝóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÅößúÑóÇãó Çááøóåö ãõÊóãóßøöäñ ãöäú ÃóÍúæóÇáöåö ÇáËøóáóÇËóÉö ÇáúãóÐúßõæÑóÉö.(16/77)
æóÇÐúßõÑú Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö ãóÑúíóãó ÅöÐö ÇäúÊóÈóÐóÊú ãöäú ÃóåúáöåóÇ ãóßóÇäðÇ ÔóÑúÞöíøðÇ (16) ÝóÇÊøóÎóÐóÊú ãöäú Ïõæäöåöãú ÍöÌóÇÈðÇ ÝóÃóÑúÓóáúäóÇ ÅöáóíúåóÇ ÑõæÍóäóÇ ÝóÊóãóËøóáó áóåóÇ ÈóÔóÑðÇ ÓóæöíøðÇ (17) ÞóÇáóÊú Åöäøöí ÃóÚõæÐõ ÈöÇáÑøóÍúãóäö ãöäúßó Åöäú ßõäúÊó ÊóÞöíøðÇ (18) ÞóÇáó ÅöäøóãóÇ ÃóäóÇ ÑóÓõæáõ ÑóÈøößö áöÃóåóÈó áóßö ÛõáóÇãðÇ ÒóßöíøðÇ (19) ÞóÇáóÊú Ãóäøóì íóßõæäõ áöí ÛõáóÇãñ æóáóãú íóãúÓóÓúäöí ÈóÔóÑñ æóáóãú Ãóßõ ÈóÛöíøðÇ (20) ÞóÇáó ßóÐóáößö ÞóÇáó ÑóÈøõßö åõæó Úóáóíøó åóíøöäñ æóáöäóÌúÚóáóåõ ÂíóÉð áöáäøóÇÓö æóÑóÍúãóÉð ãöäøóÇ æóßóÇäó ÃóãúÑðÇ ãóÞúÖöíøðÇ (21)
æóåóÐöåö ÇáúÃóÍúæóÇáõ ÇáËøóáóÇËóÉõ ÇáúãóÐúßõæÑóÉõ åõäóÇ ÃóÍúæóÇáõ ÇÈúÊöÏóÇÁö ÃóØúæóÇÑò: ØóæúÑö ÇáúæõÑõæÏö Úóáóì ÇáÏøõäúíóÇ¡ æóØóæúÑö ÇáöÇÑúÊöÍóÇáö ÚóäúåóÇ¡ æóØóæúÑö ÇáúæõÑõæÏö Úóáóì ÇáúÂÎöÑóÉö. æóåóÐóÇ ßöäóÇíóÉñ Úóáóì Ãóäøóåõ ÈöãóÍóáøö ÇáúÚöäóÇíóÉö ÇáúÅöáóåöíøóÉö Ýöí åóÐöåö ÇáúÃóÍúæóÇáö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúíóæúãö ãõØúáóÞõ ÇáÒøóãóÇäö ÇáúæóÇÞöÚö Ýöíåö Êöáúßó ÇáúÃóÍúæóÇáõ.
æóÌöíÁó ÈöÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÖóÇÑöÚö Ýöí æóíóæúãó íóãõæÊõ
áöÇÓúÊöÍúÖóÇÑö ÇáúÍóÇáóÉö ÇáøóÊöí ãóÇÊó ÝöíåóÇ¡ æóáóãú ÊõÐúßóÑú ÞöÕøóÉõ ÞóÊúáöåö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÅáøÇ ÅöÌúãóÇáÇ.
[16- 21]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 16 Åöáóì 21]
æóÇÐúßõÑú Ýöí ÇáúßöÊÇÈö ãóÑúíóãó ÅöÐö ÇäúÊóÈóÐóÊú ãöäú ÃóåúáöåÇ ãóßÇäÇð ÔóÑúÞöíøðÇ (16) ÝóÇÊøóÎóÐóÊú ãöäú Ïõæäöåöãú ÍöÌÇÈÇð ÝóÃóÑúÓóáúäÇ ÅöáóíúåÇ ÑõæÍóäÇ ÝóÊóãóËøóáó áóåÇ ÈóÔóÑÇð ÓóæöíøðÇ (17) ÞÇáóÊú Åöäøöí ÃóÚõæÐõ ÈöÇáÑøóÍúãäö ãöäúßó Åöäú ßõäúÊó ÊóÞöíøðÇ (18) ÞÇáó ÅöäøóãÇ ÃóäóÇ ÑóÓõæáõ ÑóÈøößö áöÃóåóÈó áóßö ÛõáÇãÇð ÒóßöíøðÇ (19) ÞÇáóÊú Ãóäøóì íóßõæäõ áöí ÛõáÇãñ æóáóãú íóãúÓóÓúäöí ÈóÔóÑñ æóáóãú Ãóßõ ÈóÛöíøðÇ (20)
ÞÇáó ßóÐáößö ÞÇáó ÑóÈøõßö åõæó Úóáóíøó åóíøöäñ æóáöäóÌúÚóáóåõ ÂíóÉð áöáäøóÇÓö æóÑóÍúãóÉð ãöäøóÇ æóßÇäó ÃóãúÑÇð ãóÞúÖöíøðÇ (21)
ÌõãúáóÉõ æóÇÐúßõÑú Ýöí ÇáúßöÊÇÈö ãóÑúíóãó
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌãáóÉ ÐößúÑõ ÑóÍúãóÊö ÑóÈøößó [ãóÑúíóã: 2] ÚóØúÝó ÇáúÞöÕøóÉö Úóáóì ÇáúÞöÕøóÉö ÝóáóÇ íõÑóÇÚóì ÍõÓúäõ ÇÊøöÍóÇÏö ÇáúÌõãúáóÊóíúäö Ýöí ÇáúÎóÈóÑöíøóÉö æóÇáúÅöäúÔóÇÆöíøóÉö¡ Úóáóì Ãóäøó Ðóáößó ÇáöÇÊøöÍóÇÏó áóíúÓó ÈöãõáúÊóÒöãò. Úóáóì Ãóäøóßó ÚóáöãúÊó Ãóäøó ÇáúÃóÍúÓóäó Ãóäú íóßõæäó Þóæúáå ÐößúÑõ ÑóÍúãóÊö ÑóÈøößó ÚóÈúÏóåõ ÒóßóÑöíøóÇ ãóÕúÏóÑðÇ æóÞóÚó ÈóÏóáðÇ ãöäú ÝöÚúáöåö.(16/78)
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÐøößúÑö: ÇáÊøöáóÇæóÉõ¡ Ãóíö ÇÊúáõ ÎóÈóÑó ãóÑúíóãó ÇáøóÐöí äóÞõÕøõåõ Úóáóíúßó.
æóÝöí ÇÝúÊöÊóÇÍö ÇáúÞöÕøóÉö ÈöåóÐóÇ ÒöíóÇÏóÉõ ÇåúÊöãóÇãò ÈöåóÇ æóÊóÔúæöíÞò áöáÓøóÇãöÚö Ãóäú íóÊóÚóÑøóÝóåóÇ æóíóÊóÏóÈøóÑóåóÇ.
æóÇáúßöÊóÇÈõ: ÇáúÞõÑúÂäõ¡ áöÃóäøó åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉó ãöäú ÌõãúáóÉö ÇáúÞõÑúÂäö. æóÞóÏö ÇÎúÊóÕøóÊú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ ÈöÒöíóÇÏóÉö ßóáöãóÉö Ýöí ÇáúßöÊÇÈö
ÈóÚúÏó ßóáöãóÉö æóÇÐúßõÑú
. æóÝóÇÆöÏóÉõ Ðóáößó ÇáÊøóäúÈöíåõ Åöáóì Ãóäøó ÐößúÑó ãóäú ÃóãóÑó ÈöÐößúÑöåöãú ßóÇÆöäñ ÈöÂíóÇÊö ÇáúÞõÑúÂäö æóáóíúÓó ãõÌóÑøóÏó ÐößúÑö ÝóÖúáöåö Ýöí ßóáóÇãò ÂÎóÑó ãöäú
Þóæúáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóÞóæúáöåö: «áóæú áóÈöËúÊõ ãóÇ áóÈöËó íõæÓõÝõ Ýöí ÇáÓøöÌúäö áóÃóÌóÈúÊõ ÇáÏøóÇÚöíó»
. æóáóãú íóÃúÊö ãöËúáõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö Ýöí ÓõæÑóÉò ÃõÎúÑóì áöÃóäøóåõ ÞóÏú ÍóÕóáó Úöáúãõ ÇáúãõÑóÇÏö Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÝóÚõáöãó Ãóäøóåõ ÇáúãõÑóÇÏõ Ýöí ÈóÞöíøóÉö ÇáúÂíóÇÊö ÇáøóÊöí ÌóÇÁó ÝöíåóÇ áóÝúÙõ ÇÐúßõÑú
. æóáóÚóáøó ÓõæÑóÉó ãóÑúíóãó åöíó Ãóæøóáõ ÓõæÑóÉò ÃóÊóì ÝöíåóÇ áóÝúÙõ æóÇÐúßõÑú
Ýöí ÞóÕóÕö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ÝóÅöäøóåóÇ ÇáÓøõæÑóÉõ ÇáÑøóÇÈöÚóÉõ æóÇáúÃóÑúÈóÚõæäó Ýöí ÚóÏóÏö äõÒõæáö ÇáÓøõæóÑö.
æÅöÐö
ÙóÑúÝñ ãõÊóÚóáøöÞñ Èö ÇÐúßõÑú
ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÊóÖóãøõäöåö ãóÚúäóì ÇáúÞöÕøóÉö æóÇáúÎóÈóÑö¡ æóáóíúÓó ãõÊóÚóáøöÞðÇ Èöåö Ýöí ÙóÇåöÑö ãóÚúäóÇåõ áöÚóÏóãö ÕöÍøóÉö ÇáúãóÚúäóì.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó (ÅöÐú) ãõÌóÑøóÏó ÇÓúãö ÒóãóÇäò ÛóíúÑó ÙóÑúÝò æóíõÌúÚóáó ÈóÏóáðÇ ãöäú (ãóÑúíóãó) ¡ Ãóíö ÇÐúßõÑú Òóãóäó ÇäúÊöÈóÇÐöåóÇ ãóßóÇäðÇ ÔóÑúÞöíøðÇ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ãöËúáõåõ Ýöí Þóæúáå ÐößúÑõ ÑóÍúãóÊö ÑóÈøößó ÚóÈúÏóåõ ÒóßóÑöíøóÇ ÅöÐú äóÇÏóì
ÑóÈøóåõ
[ãóÑúíóã: 2¡ 3] .
æóÇáöÇäúÊöÈóÇÐõ: ÇáöÇäúÝöÑóÇÏõ æóÇáöÇÚúÊöÒóÇáõ¡ áöÃóäøó ÇáäøóÈúÐó: ÇáúÅöÈúÚóÇÏõ æóÇáØøóÑúÍõ¡ ÝóÇáöÇäúÊöÈóÇÐõ Ýöí ÇáúÃóÕúáö ÇÝúÊöÚóÇáñ ãõØóÇæöÚõ äóÈóÐóåõ¡ Ëõãøó ÃõØúáöÞó Úóáóì ÇáúÝöÚúáö ÇáúÍóÇÕöáö ÈöÏõæäö ÓóÈúÞö ÝóÇÚöáò áóåõ.
æóÇäúÊóÕóÈó ãóßÇäÇð Úóáóì Ãóäøóåõ ãóÝúÚõæáõ ÇäúÊóÈóÐóÊú
áöÊóÖóãøõäöåö ãóÚúäóì ÍóáøóÊú. æóíóÌõæÒõ äóÕúÈõåõ Úóáóì ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö áöãóÇ Ýöíåö ãöäó ÇáúÅöÈúåóÇãö. æóÇáúãóÚúäóì: ÇÈúÊóÚóÏóÊú Úóäú ÃóåúáöåóÇ Ýöí ãóßóÇäò ÔóÑúÞöíøò.(16/79)
æóäõßøöÑó ÇáúãóßóÇäõ ÅöÈúåóÇãðÇ áóåõ áöÚóÏóãö ÊóÚóáøõÞö ÇáúÛóÑóÖö ÈöÊóÚúíöíäö äóæúÚöåö ÅöÐú áóÇ íõÝöíÏõ ßóãóÇáðÇ Ýöí ÇáúãóÞúÕõæÏö ãöäó ÇáúÞöÕøóÉö. æóÃóãøóÇ ÇáÊøóÕóÏøöí áöæóÕúÝöåö ÈöÃóäøóåõ ÔóÑúÞöíøñ ÝóáöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì ÃóÕúáö ÇÊøöÎóÇÐö ÇáäøóÕóÇÑóì ÇáÔøóÑúÞó ÞöÈúáóÉð áöÕóáóæóÇÊöåöãú ÅöÐú ßóÇäó Íóãúáõ ãóÑúíóãó ÈöÚöíÓóì Ýöí ãóßóÇäò ãöäú ÌöåóÉö ãóÔúÑöÞö ÇáÔøóãúÓö. ßóãóÇ ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóÈøóÇÓò: «Åöäøöí áóÃóÚúáóãõ ÎóáúÞö Çááøóåö áöÃóíøö ÔóíúÁò ÇÊøóÎóÐóÊö ÇáäøóÕóÇÑóì ÇáÔøóÑúÞó ÞöÈúáóÉð áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ãóßÇäÇð ÔóÑúÞöíøðÇ
» ¡ Ãóíú Ãóäøó Ðóáößó ÇáöÇÓúÊöÞúÈóÇáó áóíúÓó ÈöÃóãúÑò ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì. ÝóÐößúÑõ ßóæúäö ÇáúãóßóÇäö ÔóÑúÞöíøðÇ äõßúÊóÉñ ÈóÏöíÚóÉñ ãöäú ÊóÇÑöíÎö ÇáÔøóÑóÇÆöÚö ãóÚó ãóÇ Ýöíåö ãöäú ãõÄóÇÎóÇÉö ÇáúÝóæóÇÕöáö.
æóÇÊøöÎóÇÐõ ÇáúÍöÌóÇÈö: ÌóÚúáõ ÔóíúÁò íõÍúÌóÈõ Úóäö ÇáäøóÇÓö. Þöíáó: ÅöäøóåóÇ ÇÍúÊóÌóÈóÊú áöÊóÛúÊóÓöáó æóÞöíáó áöÊóãúÊóÔöØó.
æóÇáÑøõæÍõ: Çáúãóáóßõ¡ áöÃóäøó ÊóÚúáöíÞó ÇáúÅöÑúÓóÇáö Èöåö æóÅöÖóÇÝóÊóåõ Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúÌóáóÇáóÉö ÏóáøóÇ Úóáóì Ãóäøóåõ ãöäó ÇáúãóáóÇÆößóÉö æóÞóÏú ÊóãóËøóáó áóåóÇ ÈóÔóÑðÇ.
æÇáÊãËá: ÊßáøÝ ÇáããÇÆáÉ¡ Ãóíú Ãóäøó Ðóáößó ÇáÔøóßúáó áóíúÓó Ôóßúáó Çáúãóáóßó ÈöÇáúÃóÕóÇáóÉö.
æÈóÔóÑÇð
ÍóÇáñ ãöäú ÖóãöíÑö (ÊóãóËøóáó) ¡ æóåõæó ÍóÇáñ Úóáóì ãóÚúäóì ÇáÊøóÔúÈöíåö ÇáúÈóáöíÛö.
æóÇáúÈóÔóÑõ: ÇáúÅöäúÓóÇäõ. ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Åöäøöí ÎÇáöÞñ ÈóÔóÑÇð ãöäú Øöíäò [Õ: 71] ¡ Ãóíú ÎóÇáöÞñ ÂÏóãó Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ.
æóÇáÓøóæöíøõ: ÇáúãõÓóæøóì¡ Ãóíö ÇáÊøóÇãøõ ÇáúÎóáúÞö. æóÅöäøóãóÇ ÊóãóËøóáó áóåóÇ ßóÐóáößó áöáÊøóäóÇÓõÈö Èóíúäó ßóãóÇáö ÇáúÍóÞöíÞóÉö æóßóãóÇáö ÇáÕøõæÑóÉö¡ æóáöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì ßóãóÇáö ÚöÕúãóÊöåóÇ ÅöÐú ÞóÇáóÊú: Åöäøöí ÃóÚõæÐõ ÈöÇáÑøóÍúãäö ãöäúßó Åöäú ßõäúÊó ÊóÞöíøðÇ
¡ ÅöÐú áóãú íóßõäú Ýöí ÕõæÑóÊöåö ãóÇ íõßúÑóåõ áöÃóãúËóÇáöåóÇ¡ áöÃóäøóåóÇ ÍóÓöÈóÊú Ãóäøóåõ ÈóÔóÑñ ÇÎúÊóÈóÃó áóåóÇ áöíõÑóÇæöÏóåóÇ(16/80)
Úóäú äóÝúÓöåóÇ¡ ÝóÈóÇÏóÑóÊúåõ ÈöÇáÊøóÚóæøõÐö ãöäúåõ ÞóÈúáó Ãóäú íõßóáøöãóåóÇ ãõÈóÇÏóÑóÉð ÈöÇáúÅöäúßóÇÑö Úóáóì ãóÇ ÊóæóåøóãóÊúåõ ãöäú ÞóÕúÏöåö ÇáøóÐöí åõæó ÇáúãõÊóÈóÇÏöÑõ ãöäú ÃóãúËóÇáöåö Ýöí ãöËúáö Êöáúßó ÇáúÍóÇáóÉö.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøöí ÃóÚõæÐõ ÈöÇáÑøóÍúãäö ãöäúßó
ÎóÈóÑöíøóÉñ¡ æóáöÐóáößó ÃõßøöÏóÊú ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóÃúßöíÏö. æóÇáúãóÚúäóì:
ÃóäøóåóÇ ÃóÎúÈóÑóÊúåõ ÈöÃóäøóåóÇ ÌóÚóáóÊö Çááøóåó ãóÚóÇÐðÇ áóåóÇ ãöäúåõ¡ Ãóíú ÌóÚóáóÊú ÌóÇäöÈó Çááøóåö ãóáúÌóÃð áóåóÇ ãöãøóÇ åóãøó Èöåö.
æóåóÐöåö ãóæúÚöÙóÉñ áóåõ.
æóÐßÑåóÇ ÕÝÉ (ÇáÑÍãÇä) Ïõæäó ÛóíúÑöåóÇ ãöäú ÕöÝóÇÊö Çááøóåö áöÃóäøóåóÇ ÃóÑóÇÏóÊú Ãóäú íóÑúÍóãóåóÇ Çááøóåõ ÈöÏóÝúÚö ãóäú ÍóÓöÈóÊúåõ ÏóÇÚöÑðÇ ÚóáóíúåóÇ.
æóÞóæúáõåóÇ Åöäú ßõäúÊó ÊóÞöíøðÇ
ÊóÐúßöíÑñ áóåõ ÈöÇáúãóæúÚöÙóÉö ÈöÃóäøó Úóáóíúåö Ãóäú íóÊøóÞöíó ÑóÈøóåõ.
æóãóÌöíÁõ åóÐóÇ ÇáÊøóÐúßöíÑö ÈöÕöíÛóÉö ÇáÔøóÑúØö ÇáúãõÄúÐöäö ÈöÇáÔøóßøö Ýöí ÊóÞúæóÇåõ ÞóÕúÏñ áöÊóåúíöíÌö ÎóÔúíóÊöåö¡ æóßóÐóáößó ÇÌúÊöáóÇÈõ ÝöÚúáö Çáúßóæúäö ÇáÏøóÇáøö Úóáóì ßóæúäö ÇáÊøóÞúæóì ãõÓúÊóÞöÑøóÉð Ýöíåö. æóåóÐóÇ ÃóÈúáóÛõ æóÚúÙò æóÊóÐúßöíÑò æóÍóËøò Úóáóì ÇáúÚóãóáö ÈöÊóÞúæóÇåõ.
æóÇáúÞóÕúÑõ Ýöí Þóæúáöåö: ÅöäøóãÇ ÃóäóÇ ÑóÓõæáõ ÑóÈøößö
ÞóÕúÑñ ÅöÖóÇÝöíøñ¡ Ãóíú áóÓúÊõ ÈóÔóÑðÇ¡ ÑóÏøðÇ Úóáóì ÞóæúáöåóÇ: Åöäú ßõäúÊó ÊóÞöíøðÇ
ÇáúãõÞúÊóÖöí ÇÚúÊöÞóÇÏóåóÇ Ãóäøóåõ ÈóÔóÑñ.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ áöÃóåóÈó
ÈöåóãúÒóÉö ÇáúãõÊóßóáøöãö ÈóÚúÏó áóÇãö ÇáúÚöáøóÉö. æóãóÚúäóì ÅöÓúäóÇÏö ÇáúåöÈóÉö Åöáóì äóÝúÓöåö ãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ áöÃóäøóåõ ÓóÈóÈõ åóÐöåö ÇáúåöÈóÉö. æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ¡ æóæóÑúÔñ Úóäú äóÇÝöÚò áöíóåóÈó ÈöíóÇÁö ÇáúÛóÇÆöÈö¡ Ãóíú áöíóåóÈó ÑóÈøõßö áóßö¡ ãóÚó ÃóäøóåóÇ ãóßúÊõæÈóÉñ Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö ÈöÃóáöÝò. æóÚöäúÏöí Ãóäøó ÞöÑóÇÁóÉó åóÄõáóÇÁö ÈöÇáúíóÇÁö ÈóÚúÏó ÇááøóÇãö ÅöäøóãóÇ åöíó äõØúÞõ ÇáúåóãúÒóÉö ÇáúãõÎóÝøóÝóÉö ÈóÚúÏó ßóÓúÑö ÇááøóÇãö ÈöÕõæÑóÉö äõØúÞö ÇáúíóÇÁö.
æóãõÍóÇæóÑóÊõåóÇ Çáúãóáóßó ãõÍóÇæóáóÉñ ÞóÕóÏóÊú ÈöåóÇ ÕóÑúÝóåõ ÚóãøóÇ ÌóÇÁó áöÃóÌúáöåö¡ áöÃóäøóåóÇ ÚóáöãóÊú Ãóäøóåõ ãõÑúÓóáñ ãöäó Çááøóåö ÝóÃóÑóÇÏóÊú ãõÑóÇÌóÚóÉó ÑóÈøöåóÇ Ýöí ÃóãúÑò áóãú ÊõØöÞúåõ¡(16/81)
ßóãóÇ ÑóÇÌóÚóåõ ÅöÈúÑóÇåöíãõ Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ Ýöí Þóæúãö áõæØò¡ æóßóãóÇ ÑóÇÌÚå ãõÍóãøóÏ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉ æóÇáÓøóáóÇã Ýöí ÝóÑúÖö ÎóãúÓöíäó ÕóáóÇÉð. æóãóÚúäóì ÇáúãõÍóÇæóÑóÉö Ãóäøó Ðóáößó íóÌõÑøõ áóåóÇ ÖõÑøðÇ ÚóÙöíãðÇ ÅöÐú åöíó ãóÎúØõæÈóÉñ áöÑóÌõáò æóáóãú íóÈúäö ÈöåóÇ ÝóßóíúÝó íóÊóáóÞøóì ÇáäøóÇÓõ ãöäúåóÇ ÇáúÅöÊúíóÇäó ÈöæóáóÏò ãöäú ÛóíúÑö ÃóÈò ãóÚúÑõæÝò.
æóÞóæúáõåóÇ æóáóãú Ãóßõ ÈóÛöíøðÇ ÊóÈúÑöÆóÉñ áöäóÝúÓöåóÇ ãöäó ÇáúÈöÛóÇÁö ÈöãóÇ íóÞúÊóÖöíåö ÝöÚúáõ Çáúßóæúäö ãöäú Êóãóßøõäö ÇáúæóÕúÝö ÇáøóÐöí åõæó ÎóÈóÑõ Çáúßóæúäö¡ æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäúåõ ÊóÃúßöíÏõ ÇáäøóÝúíö ÝóãõÝóÇÏõ ÞóæúáöåóÇ æóáóãú Ãóßõ ÈóÛöíøðÇ ÛóíúÑõ ãõÝóÇÏö ÞóæúáöåóÇ æóáóãú íóãúÓóÓúäöí ÈóÔóÑñ¡ æóåõæó ãöãøóÇ ÒóÇÏóÊú Èöåö åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉõ Úóáóì ãóÇ Ýöí ÞöÕøóÊöåóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó¡ áöÃóäøó ÞöÕøóÊóåóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó åóÐöåö ÝóÕóÍøó ÇáöÇÌúÊöÒóÇÁõ Ýöí ÇáúÞöÕøóÉö ÈöÞóæúáöåóÇ æóáóãú íóãúÓóÓúäöí ÈóÔóÑñ.
æóÞóæúáõåóÇ æóáóãú íóãúÓóÓúäöí ÈóÔóÑñ Ãóíú áóãú íóÈúäö Èöí ÒóæúÌñ¡ áöÃóäøóåóÇ ßóÇäóÊú ãóÎúØõæÈóÉð æóãõÑóÇßöäóÉð áöíõæÓõÝó ÇáäøóÌøóÇÑö æóáóßöäøóåõ áóãú íóÈúäö ÈöåóÇ ÝóÅöÐóÇ ÍóãóáóÊú ÈöæóáóÏò ÇÊøóåóãóåóÇ ÎóØöíÈõåóÇ æóÃóåúáõåóÇ ÈöÇáÒøöäóì.
æóÃóãøóÇ ÞóæúáõåóÇ æóáóãú Ãóßõ ÈóÛöíøðÇ Ýóåõæó äóÝúíñ áöÃóäú Êóßõæäó ÈóÛöíøðÇ ãöäú ÞóÈúáö Êöáúßó ÇáÓøóÇÚóÉö¡ ÝóáóÇ ÊóÑúÖóì ÈöÃóäú ÊõÑúãóì ÈöÇáúÈöÛóÇÁö ÈóÚúÏó Ðóáößó. ÝóÇáúßóáóÇãõ ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáÊøóäóÒøõåö Úóäö ÇáúæóÕúãö ÈöÇáúÈöÛóÇÁö ÈöÞóÇÚöÏóÉö ÇáöÇÓúÊöÕúÍóÇÈö¡ æóÇáúãóÚúäóì: ãóÇ ßõäúÊõ ÈóÛöíøðÇ ÝöíãóÇ ãóÖóì ÃóÝóÃóÚöÏõ ÈóÛöíøðÇ ÝöíãóÇ íõÓúÊóÞúÈóáõ.
æóáöáúãõÝóÓøöÑöíäó Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóÞóÇãö ÍóíúÑóÉñ ÐóßóÑóåóÇ ÇáúÝóÎúÑõ æóÇáØøöíÈöíøõ¡ æóÝöíãóÇ ÐóßóÑúäóÇ ãóÎúÑóÌñ ãöäú ãóÃúÒöÞöåóÇ¡ æóáóíúÓó ßóáóÇãõ ãóÑúíóãó ãóÓõæÞðÇ ãóÓóÇÞó ÇáöÇÓúÊöÈúÚóÇÏö ãöËúáó Þóæúáö ÒóßóÑöíøóÇÁó Ãóäøóì íóßõæäõ áöí ÛõáÇãñ æóßÇäóÊö ÇãúÑóÃóÊöí ÚÇÞöÑÇð [ãóÑúíóã: 8] áöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúÍóÇáóíúäö áöÃóäøó ÍóÇáó ÒóßóÑöíøóÇÁó ÍóÇáõ ÑóÇÛöÈò Ýöí ÍõÕõæáö ÇáúæóáóÏö¡ æóÍóÇáõ ãóÑúíóãó ÍóÇáõ ãõÊóÔóÇÆöãò ãöäúåõ ãõÊóÈóÑøöÆò ãöäú ÍõÕõæáöåö.
æóÇáúÈóÛöíøõ: ÇÓúãñ áöáúãóÑúÃóÉö ÇáÒøóÇäöíóÉö¡ æóáöÐóáößó áóãú ÊóÊøóÕöáú Èöåö åóÇÁõ ÇáÊøóÃúäöíËö¡ æóæóÒúäõåõ ÝóÚöíáñ Ãóæú ÝóÚóæúáñ ÈöãóÚúäóì ÝóÇÚöáò Ýóíóßõæäõ ÃóÕúáõåõ ÈóÛõæí. áöÃóäøóåõ ãöäó(16/82)
ÇáúÈóÛúíö ÝóáóãøóÇ ÇÌúÊóãóÚó ÇáúæóÇæõ æóÇáúíóÇÁõ æóÓóßóäó ÇáÓøóÇÈöÞõ ãöäúåõãóÇ ÞõáöÈóÊö ÇáúæóÇæõ íóÇÁð æóÃõÏúÛöãóÊú Ýöí ÇáúíóÇÁö ÇáúÃóÕúáöíøóÉö æóÚõæøöÖó Úóäú ÖóãøóÉö ÇáúÛóíúäö ßóÓúÑóÉð áöãõäóÇÓóÈóÉö ÇáúíóÇÁö ÝóÕóÇÑó ÈóÛöíøñ.
æóÌóæóÇÈõ Çáúãóáóßö ãóÚúäóÇåõ: Ãóäøó ÇáúÃóãúÑó ßóãóÇ ÞõáúÊõ¡ äóÙöíÑó Þóæúáöåö Ýöí ÞöÕøóÉö ÒóßóÑöíøóÇÁó: ßóÐáößö ÞÇáó ÑóÈøõßö åõæó Úóáóíøó åóíøöäñ¡ æóåõæó ÚõÏõæáñ Úóäú ÅöÈúØóÇáö ãõÑóÇÏöåóÇ ãöäó ÇáúãõÑóÇÌóÚóÉö Åöáóì ÈóíóÇäö åóæúäö åóÐóÇ ÇáúÎóáúÞö Ýöí ÌóÇäöÈö ÇáúÞõÏúÑóÉö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúÃõÓúáõæÈö ÇáúÍóßöíãö.
æóÝöí Þóæúáöåö åõæó Úóáóíøó åóíøöäñ ÊóæúÌöíåñ ÈöÃóäøó ãóÇ ÇÔúÊóßóÊúåõ ãöäú ÊóæóÞøõÚö ÖöÏøö ÞóæúáöåóÇ æóØóÚúäöåöãú Ýöí ÚöÑúÖöåóÇ áóíúÓó ÈöÃóãúÑò ÚóÙöíãò Ýöí ÌóÇäöÈö ãóÇ ÃóÑóÇÏó Çááøóåõ ãöäú åõÏóì ÇáäøóÇÓö áöÑöÓóÇáóÉö ÚöíÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ÈöÃóäøó Çááøóåó ÊóÚóÇáóì áóÇ íóÕúÑöÝõåõ Úóäú ÅöäúÝóÇÐö ãõÑóÇÏöåö ãóÇ ÚóÓóì Ãóäú íóÚúÑöÖó ãöäú ÖõÑøò Ýöí Ðóáößó áöÈóÚúÖö ÚóÈöíÏöåö¡ áöÃóäøó ãõÑóÇÚóÇÉó ÇáúãóÕóÇáöÍö ÇáúÚóÇãøóÉö ÊõÞóÏøóãõ Úóáóì ãõÑóÇÚóÇÉö ÇáúãóÕóÇáöÍö ÇáúÎóÇÕøóÉö.
ÝóÖóãöíÑõ åõæó Úóáóíøó åóíøöäñ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãóÇ ÊóÖóãøóäóåõ ÍöæóÇÑõåóÇ ãöäú áöÍóÇÞö ÇáÖøõÑøö ÈöåóÇ ßóãóÇ ÝóÓøóÑúäóÇ Èöåö ÞóæúáóåóÇ æóáóãú íóãúÓóÓúäöí ÈóÔóÑñ æóáóãú Ãóßõ ÈóÛöíøðÇ. ÝóÈóíúäó ÌóæóÇÈö Çáúãóáóßö ÅöíøóÇåóÇ æóÈóíúäó ÌóæóÇÈö Çááøóåö ÒóßóÑöíøóÇÁó ÇÎúÊöáóÇÝñ Ýöí ÇáúãóÚúäóì.
æóÇáúßóáóÇã Ýöí ÇáúãóæúÖöÚóíúäö Úóáóì áöÓóÇäö Çáúãóáóßö ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö¡ æóáóßöäøóåõ ÃõÓúäöÏó Ýöí ÞöÕøóÉö ÒóßóÑöíøóÇÁó Åöáóì Çááøóåö áöÃóäøó ßóáóÇãó Çáúãóáóßö ßóÇäó ÊóÈúáöíÛó æóÍúíò Úóäö Çááøóåö ÌóæóÇÈðÇ ãöäó Çááøóåö Úóäú ãõäóÇÌóÇÉö ÒóßóÑöíøóÇÁó¡ æóÃõÓúäöÏó Ýöí åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉö Åöáóì Çáúãóáóßö áöÃóäøóåõ ÌóæóÇÈñ Úóäú ÎöØóÇÈöåóÇ ÅöíøóÇåõ.
æóÞóæúáõåõ æóáöäóÌúÚóáóåõ ÚóØúÝñ Úóáóì ÝóÃóÑúÓóáúäÇ ÅöáóíúåÇ ÑõæÍóäÇ
ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÇ Ýöí Ðóáößó ãöäú Þóæúáö ÇáÑøõæÍö áóåóÇ áöÃóåóÈó áóßö ÛõáÇãÇð ÒóßöíøðÇ
¡ Ãóíú áöÃóäøó åöÈóÉó ÇáúÛõáóÇãö ÇáÒøóßöíøö ßóÑóÇãóÉñ ãöäó Çááøóåö áóåóÇ¡ æóÌóÚúáóåõ
ÂíóÉð áöáäøóÇÓö æóÑóÍúãóÉð ßóÑóÇãóÉñ áöáúÛõáóÇãö¡ ÝóæóÞóÚó ÇáúÊöÝóÇÊñ ãöäú ØóÑöíÞóÉö ÇáúÛóíúÈóÉö Åöáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáÊøóßóáøõãö.(16/83)
ÝóÍóãóáóÊúåõ ÝóÇäúÊóÈóÐóÊú Èöåö ãóßóÇäðÇ ÞóÕöíøðÇ (22) ÝóÃóÌóÇÁóåóÇ ÇáúãóÎóÇÖõ Åöáóì ÌöÐúÚö ÇáäøóÎúáóÉö ÞóÇáóÊú íóÇ áóíúÊóäöí ãöÊøõ ÞóÈúáó åóÐóÇ æóßõäúÊõ äóÓúíðÇ ãóäúÓöíøðÇ (23)
æóÌõãúáóÉõ æóßÇäó ÃóãúÑÇð ãóÞúÖöíøðÇ íóÌõæÒõ Ãóäú Êßæä ãä Þóæúáö Çáúãóáóßö¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ãõÓúÊóÃúäóÝóÉð. æóÖóãöíÑõ ßÇäó ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúæóåúÈö ÇáúãóÃúÎõæÐö ãöäú Þóæúáöåö áöÃóåóÈó áóßö ÛõáÇãÇð.
æóåóÐóÇ ÞóØúÚñ áöáúãõÑóÇÌóÚóÉö æóÅöäúÈóÇÁñ ÈöÃóäøó ÇáÊøóÎúáöíÞó ÞóÏú ÍóÕóáó Ýöí ÑóÍãåóÇ.
[22- 23]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 22 Åöáóì 23]
ÝóÍóãóáóÊúåõ ÝóÇäúÊóÈóÐóÊú Èöåö ãóßÇäÇð ÞóÕöíøðÇ (22) ÝóÃóÌÇÁóåóÇ ÇáúãóÎÇÖõ Åöáì ÌöÐúÚö ÇáäøóÎúáóÉö ÞÇáóÊú íóÇ áóíúÊóäöí ãöÊøõ ÞóÈúáó åóÐóÇ æóßõäúÊõ äóÓúíÇð ãóäúÓöíøðÇ (23)
ÇáúÝóÇÁõ áöáÊøóÝúÑöíÚö æóÇáÊøóÚúÞöíÈö¡ Ãóíú ÝóÍóãóáóÊú ÈöÇáúÛõáóÇãö Ýöí ÝóæúÑö Êöáúßó ÇáúãõÑóÇÌóÚóÉö.
æóÇáúÍóãúáõ: ÇáúÚõáõæÞõ¡ íõÞóÇáõ: ÍóãóáóÊö ÇáúãóÑúÃóÉõ æóáóÏðÇ¡ æóåõæó ÇáúÃóÕúáõ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÍóãóáóÊúåõ Ãõãøõåõ ßõÑúåÇð [ÇáúÃóÍúÞóÇÝ: 15] . æóíõÞóÇáõ: ÍóãóáóÊú Èöåö. æóßóÃóäøó ÇáúÈóÇÁó áöÊóÃúßöíÏö ÇááøõÕõæÞö¡ ãöËúáõåóÇ Ýöí æóÇãúÓóÍõæÇ ÈöÑõÄõÓößõãú [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 6] . ÞóÇáó ÃóÈõæ ßóÈöíÑò ÇáúåõÐóáöíøõ:
ÍóãóáóÊú Èöåö Ýöí áóíúáóÉò ÞóÑúÁõæÏóÉò ... ßóÑúåðÇ æóÚóÞúÏõ äöØóÇÞöåóÇ áóãú íõÍúáóáö
æóÇáöÇäúÊöÈóÇÐõ ÊóÞóÏøóãó ÞóÑöíÈðÇ¡ æóßóÐóáößó ÇäúÊöÕóÇÈõ ãóßÇäÇð ÊóÞóÏøóãó.
æÞóÕöíøðÇ ÈóÚöíÏðÇ¡ Ãóíú ÈóÚöíÏðÇ Úóäú ãóßóÇäö ÃóåúáöåóÇ. Þöíáó: ÎóÑóÌóÊú Åöáóì ÇáúÈöáóÇÏö ÇáúãöÕúÑöíøóÉö ÝóÇÑøóÉð ãöäú ÞóæúãöåóÇ Ãóäú íõÚóÒøöÑõæåóÇ æóÃóÚóÇäóåóÇ ÎóØöíÈõåóÇ íõæÓõÝõ ÇáäøóÌøóÇÑõ æóÃóäøóåóÇ æóáóÏóÊú ÚöíÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÇáúãöÕúÑöíøóÉö. æóáóÇ íóÕöÍøõ.
æóÝöí ÅöäúÌöíáö áõæÞóÇ: ÃóäøóåóÇ æóáóÏóÊúåõ Ýöí ÞóÑúíóÉö ÈóíúÊö áóÍúãò ãöäó ÇáúÈöáóÇÏö ÇáúíóåõæÏöíøóÉö Íöíäó ÕóÚóÏóÊú ÅöáóíúåóÇ ãóÚó ÎóØöíÈöåóÇ íõæÓõÝó ÇáäøóÌøóÇÑö ÅöÐú ßóÇäó ãóØúáõæÈðÇ áöáúÍõÖõæÑö ÈöÞóÑúíóÉö Ãóåúáöåö áöÃóäøó ãóáößó ÇáúÈöáóÇÏö íõÌúÑöí ÅöÍúÕóÇÁó ÓõßøóÇäö ÇáúÈöáóÇÏö¡ æóåõæó ÙóÇåöÑõ Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóÊóÊú Èöåö ÞóæúãóåÇ ÊóÍúãöáõåõ [ãóÑúíóã: 27] .(16/84)
æóÇáúÝóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÃóÌÇÁóåóÇ ÇáúãóÎÇÖõ áöáÊøóÚúÞöíÈö ÇáúÚõÑúÝöíøö¡ Ãóíú ÌóÇÁóåóÇ ÇáúãóÎóÇÖõ ÈóÚúÏó ÊóãóÇãö ãõÏøóÉö ÇáúÍóãúáö¡ Þöíáó ÈóÚúÏó ËóãóÇäöíóÉö ÃóÔúåõÑò ãöäú ÍóãúáöåóÇ.
æÃÌÇÁåÇ ãóÚúäóÇåõ ÃóáúÌóÃóåóÇ¡ æóÃóÕúáõåõ ÌóÇÁó¡ ÚõÏøöíó ÈöÇáúåóãúÒóÉö ÝóÞöíáó: ÃóÌóÇÁóåõ¡ Ãóíú ÌóÚóáóåó ÌóÇÆöíðÇ. Ëõãøó ÃõØúáöÞó ãóÌóÇÒðÇ Úóáóì ÅöáúÌóÇÁö ÔóíúÁò ÔóíúÆðÇ Åöáóì ÔóíúÁò¡ ßóÃóäøóåõ íóÌöíÁõ Èöåö Åöáóì Ðóáößó ÇáÔøóíúÁö¡ æóíóÖúØóÑøõåõ Åöáóì ÇáúãóÌöíÁö Åöáóíúåö. ÞóÇáó ÇáúÝóÑøóÇÁõ: ÃóÕúáõåõ ãöäú ÌöÆúÊõ æóÞóÏú ÌóÚóáóÊúåõ ÇáúÚóÑóÈõ ÅöáúÌóÇÁð. æóÝöí ÇáúãóËóáö «ÔóÑøñ ãóÇ íõÌöíÆõßó Åöáóì ãõÎøóÉö ÚõÑúÞõæÈò» . æóÞóÇáó ÒõåóíúÑñ:
æóÌóÇÑò ÓóÇÑó ãõÚúÊóãöÏðÇ ÅöáóíúäóÇ ... ÃóÌóÇÁóÊúåõ ÇáúãóÎóÇÝóÉõ æóÇáÑøóÌóÇÁõ
æóÇáúãóÎóÇÖõ- ÈöÝóÊúÍö Çáúãöíãö-: ØóáúÞõ ÇáúÍóÇãöáö¡ æóåõæó ÊóÍóÑøõßõ ÇáúÌóäöíäö áöáúÎõÑõæÌö.
æóÇáúÌöÐúÚõ- ÈößóÓúÑö ÇáúÌöíãö æóÓõßõæäö ÇáÐøóÇáö ÇáúãõÚúÌóãóÉö-: ÇáúÚõæÏõ ÇáúÃóÕúáöíøõ áöáäøóÎúáóÉö ÇáøóÐöí íóÊóÝóÑøóÚõ ãöäúåõ ÇáúÌóÑöíÏõ. æóåõæó ãóÇ Èóíúäó ÇáúÚõÑõæÞö æóÇáúÃóÛúÕóÇäö¡ Ãóíú Åöáóì ÃóÕúáö äóÎúáóÉò ÇÓúÊóäóÏóÊú Åöáóíúåö.
æóÌõãúáóÉõ ÞÇáóÊú ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ¡ áöÃóäøó ÇáÓøóÇãöÚó íóÊóÔóæøóÝõ Åöáóì ãóÚúÑöÝóÉö ÍóÇáöåóÇ ÚöäúÏó ÅöÈøóÇäö æóÖúÚö ÍóãúáöåóÇ ÈóÚúÏó ãóÇ ßóÇäó ÃóãúÑõåóÇ ãõÓúÊóÊöÑðÇ ÛóíúÑó ãóßúÔõæÝò Èóíúäó ÇáäøóÇÓö æóÞóÏú Âäó Ãóäú íóäúßóÔöÝó¡ ÝóíõÌóÇÈõ ÇáÓøóÇãöÚõ ÈöÃóäøóåóÇ ÊóãóäøóÊö ÇáúãóæúÊó ÞóÈúáó Ðóáößó Ýóåöíó Ýöí ÍóÇáóÉò ãöäó ÇáúÍõÒúäö ÊóÑóì Ãóäøó ÇáúãóæúÊó Ãóåúæóäõ ÚóáóíúåóÇ ãöäó ÇáúæõÞõæÚö ÝöíåóÇ.
æóåóÐóÇ Ïóáöíáñ Úóáóì ãóÞóÇãö ÕóÈúÑöåóÇ æóÕöÏúÞöåóÇ Ýöí ÊóáóÞøöí ÇáúÈóáúæóì ÇáøóÊöí ÇÈúÊóáóÇåóÇ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÝóáöÐóáößó ßóÇäóÊú Ýöí ãóÞóÇãö ÇáÕøöÏøöíÞöíøóÉö.
æóÇáúãõÔóÇÑõ Åöáóíúåö Ýöí ÞóæúáöåóÇ ÞóÈúáó åóÐóÇ åõæó ÇáúÍóãúáõ. ÃóÑóÇÏóÊú Ãóäú áóÇ íõÊóØóÑøóÞó ÚöÑúÖõåóÇ ÈöØóÚúäò æóáóÇ ÊóÌõÑøó Úóáóì ÃóåúáöåóÇ ãóÚóÑøóÉð. æóáóãú ÊóÊóãóäøó Ãóäú Êóßõæäó ãóÇÊóÊú(16/85)
ÝóäóÇÏóÇåóÇ ãöäú ÊóÍúÊöåóÇ ÃóáøóÇ ÊóÍúÒóäöí ÞóÏú ÌóÚóáó ÑóÈøõßö ÊóÍúÊóßö ÓóÑöíøðÇ (24)
ÈóÚúÏó ÈõÏúæõ ÇáúÍóãúáö áöÃóäøó ÇáúãóæúÊó ÍöíäóÆöÐò áóÇ íóÏúÝóÚõ ÇáØøóÚúäó Ýöí ÚöÑúÖöåóÇ ÈóÚúÏó ãóæúÊöåóÇ æóáóÇ ÇáúãóÚóÑøóÉó Úóáóì ÃóåúáöåóÇ ÅöÐú íõÔóÇåöÏõ ÃóåúáõåóÇ ÈóØúäóåóÇ ÈöÍóãúáöåóÇ æóåöíó ãóíúÊóÉñ ÝóÊóØúÑõÞõåóÇ ÇáúÞóÇáóÉõ.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ãöÊøõ- ÈößóÓúÑö Çáúãöíãö- áöáúæóÌúåö ÇáøóÐöí ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáóÆöäú ÞõÊöáúÊõãú Ýöí ÓóÈöíáö Çááøóåö Ãóæú ãõÊøõãú Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó [157] . æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ßóËöíÑò¡ æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò¡ æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ¡ æóÚóÇÕöãñ¡ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ÈöÖóãøö Çáúãöíãö Úóáóì ÇáúÃóÕúáö. æóåõãóÇ áõÛóÊóÇäö Ýöí ÝöÚúáö ãóÇÊó ÅöÐóÇ ÇÊøóÕóáó Èöåö ÖóãöíÑõ ÑóÝúÚò ãõÊøóÕöáò.
æóÇáäøöÓúíõ- ÈößóÓúÑö Çáäøõæäö æóÓõßõæäö ÇáÓøöíäö- Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÌõãúåõæÑö: ÇáÔøóíúÁõ ÇáúÍóÞöíÑõ ÇáøóÐöí ÔóÃúäõåõ Ãóäú íõäúÓóì¡ æóæóÒúäõ ÝöÚúáö íóÃúÊöí ÈöãóÚúäóì ÇÓúãö ÇáúãóÝúÚõæáö ÈöÞóíúÏö ÊóåúíöÆóÊöåö áöÊóÚóáøõÞö ÇáúÝöÚúáö Èöåö Ïõæäó ÊóÚóáøõÞò ÍóÕóáó. æóÐóáößó ãöËúáõ ÇáÐøóÈúÍö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÝóÏóíúäÇåõ ÈöÐöÈúÍò ÚóÙöíãò [ÇáÕÇÝÇÊ: 107] ¡ Ãóíú ßóÈúÔò ÚóÙöíãò ãõÚóÏøò áöÃóäú íõÐúÈóÍó¡ ÝóáóÇ íõÞóÇáõ áöáúßóÈúÔö ÐöÈúÍñ ÅöáøóÇ ÅöÐóÇ ÃõÚöÏøó áöáÐøóÈúÍö¡ æóáóÇ íõÞóÇáõ áöáúãóÐúÈõæÍö ÐöÈúÍñ Èóáú ÐóÈöíÍñ. æóÇáúÚóÑóÈõ ÊõÓóãøöí ÇáúÃóÔúíóÇÁó ÇáøóÊöí íóÛúáöÈõ ÅöåúãóÇáõåóÇ ÃóäúÓóÇÁð¡ æóíóÞõæáõæäó ÚöäúÏó ÇáöÇÑúÊöÍóÇáö: ÇäúÙõÑõæÇ ÃóäúÓóÇÁóßõãú¡ Ãóíö ÇáúÃóÔúíóÇÁó ÇáøóÊöí ÔóÃúäõßõãú Ãóäú ÊóäúÓóæúåóÇ.
æóæóÕóÝó ÇáäøöÓúíó ÈöãóäúÓöíøò ãõÈóÇáóÛóÉð Ýöí äöÓúíóÇäö ÐößúÑöåóÇ¡ Ãóíú áóíúÊóäöí ßõäúÊõ ÔóíúÆðÇ ÛóíúÑó ãõÊóÐóßøóÑò æóÞóÏú äóÓöíóåõ Ãóåúáõåõ æóÊóÑóßõæåõ ÝóáóÇ íóáúÊóÝöÊõæäó Åöáóì ãóÇ íóÍõáøõ Èöåö¡ Ýóåöíó ÊóãóäøóÊö ÇáúãóæúÊó æóÇäúÞöØóÇÚó ÐößúÑöåóÇ Èóíúäó ÃóåúáöåóÇ
ãöäú ÞóÈúáö Ðóáößó.
æóÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉõ¡ æóÍóÝóÕñ¡ æóÎóáóÝñ äóÓúíÇð- ÈöÝóÊúÍö Çáäøõæäö- æóåõæó áõÛóÉñ Ýöí ÇáäøöÓúíö¡ ßóÇáúæöÊúÑö æóÇáúæóÊúÑö¡ æÇáÌÓÑ æÇáÌÓÑ.
[24]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÂíóÉ 24]
ÝóäÇÏÇåÇ ãöäú ÊóÍúÊöåÇ ÃóáÇøó ÊóÍúÒóäöí ÞóÏú ÌóÚóáó ÑóÈøõßö ÊóÍúÊóßö ÓóÑöíøðÇ (24)
ÖóãöíÑõ ÇáÑøóÝúÚö ÇáúãõÓúÊóÊöÑõ Ýöí (äóÇÏóÇåóÇ) ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãóÇ ÚóÇÏó Úóáóíúåö ÇáÖøóãöíÑõ ÇáúÛóÇÆöÈõ Ýöí ÝóÍóãóáóÊúåõ [ãóÑúíóã: 22] ¡ Ãóíú: äóÇÏóÇåóÇ ÇáúãóæúáõæÏõ.(16/86)
ÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ¡ æóÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÍóÝúÕñ¡ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò¡ æóÎóáóÝñ¡ æóÑóæúÍñ Úóäú íóÚúÞõæÈó ãöäú ÊóÍúÊöåÇ- ÈößóÓúÑö ãöíãö (ãöäú) - Úóáóì ÃóäøóåóÇ ÍóÑúÝõ ÇÈúÊöÏóÇÁò ãõÊóÚóáøöÞñ Èö (äóÇÏóÇåóÇ) æóÈöÌóÑøö ÊóÍúÊöåÇ.
æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ßóËöíÑò¡ æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ¡ æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò¡ æóÃóÈõæ ÈóßúÑò Úóäú ÚóÇÕöãò¡ æóÑõæóíúÓñ Úóäú íóÚúÞõæÈó ãóäú- ÈöÝóÊúÍö Çáúãöíãö- Úóáóì ÃóäøóåóÇ ÇÓúãõ ãóæúÕõæáò¡ æóÝóÊóÍó ÊóÍúÊóåóÇ Úóáóì Ãóäøóåõ ÙóÑúÝñ ÌõÚöáó ÕöáóÉð¡ æóÇáúãóÚúäöíøõ ÈöÇáúãóæúÕõæáö åõæó ÇáúÛõáóÇãõ ÇáøóÐöí ÊóÍúÊóåóÇ. æóåóÐóÇ ÅöÑúåóÇÕñ áöÚöíÓóì æóßóÑóÇãóÉñ áöÃõãøöåö ÚóáóíúåöãóÇ ÇáÓøóáóÇãõ.
æóÞóíúÏõ ãöäú ÊóÍúÊöåÇ áöÊóÍúÞöíÞö Ðóáößó¡ æóáöÅöÝóÇÏóÉö Ãóäøóåõ äóÇÏóÇåóÇ ÚöäúÏó æóÖúÚöåö ÞóÈúáó Ãóäú ÊóÑúÝóÚóåõ ãõÈóÇÏóÑóÉð áöáÊøóÓúáöíóÉö æóÇáúÈöÔóÇÑóÉö æóÊóÕúæöíÑðÇ áöÊöáúßó ÇáúÍóÇáóÉö ÇáøóÊöí åöíó ÍóÇáóÉõ ÊóãóÇãö ÇÊøöÕóÇáö ÇáÕøóÈöíøö ÈöÃõãøöåö.
æóÃóä ãöäú Þóæúáöåö ÃóáøóÇ ÊóÍúÒóäöí ÊóÝúÓöíÑöíøóÉñ áöÝöÚúáö (äóÇÏóÇåóÇ) .
æóÌõãúáóÉõ ÞóÏú ÌóÚóáó ÑóÈøõßö ÊóÍúÊóßö ÓóÑöíøðÇ ÎóÈóÑñ ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáÊøóÚúáöíáõ áöÌõãúáóÉö ÃóáøóÇ ÊóÍúÒóäöí¡ Ãóíú Ãóäøó ÍóÇáóÊóßó ÍóÇáóÉñ ÌóÏöíÑóÉñ ÈöÇáúãóÓóÑøóÉö Ïõæäó ÇáúÍõÒúäö áöãóÇ ÝöíåóÇ ãöäó ÇáúßóÑóÇãóÉö ÇáúÅöáóåöíøóÉö.
ÇáÓøóÑöíøõ: ÇáúÌóÏúæóáõ ãöäó ÇáúãóÇÁö ßóÇáÓøóÇÞöíóÉö¡ ßóËöíÑõ ÇáúãóÇÁö ÇáúÌóÇÑöí.
æóåóÈóåóÇ Çááøóåõ ØóÚóÇãðÇ ØóíøöÈðÇ æóÔóÑóÇÈðÇ ØóíøöÈðÇ ßóÑóÇãóÉð áóåóÇ íóÔúåóÏõåóÇ ßõáøõ ãóäú íóÑóÇåóÇ¡ æóßóÇäó ãóÚóåóÇ ÎóØöíÈõåóÇ íõæÓõÝõ ÇáäøóÌøóÇÑõ¡ æóãóäú ÚóÓóì Ãóäú íóÔúåóÏóåóÇ Ýóíóßõæäó ÔóÇåöÏðÇ ÈöÚöÕúãóÊöåóÇ æóÈóÑóÇÁóÊöåóÇ ãöãøóÇ íõÙóäøõ ÈöåóÇ. ÝóÃóãøóÇ ÇáúãóÇÁõ ÝóáöÃóäøóåõ áóãú íóßõäö ÇáÔøóÃúäõ Ãóäú ÊóÃúæöíó Åöáóì ãóÌúÑóì ãóÇÁò áöÊóÖóÚó ÚöäúÏóåõ. æóÃóãøóÇ ÇáÑøõØóÈõ ÝóÞöíáó ßóÇäó ÇáúæóÞúÊõ ÔöÊóÇÁð¡ æóáóãú íóßõäú ÅöÈøóÇäó ÑõØóÈò æóßóÇäó ÌöÐúÚõ ÇáäøóÎúáóÉö ÌöÐúÚó äóÎúáóÉò ãóíúÊóÉò ÝóÓõÞõæØõ ÇáÑøõØóÈö ãöäúåóÇ ÎóÇÑöÞñ áöáúÚóÇÏóÉö. æóÅöäøóãóÇ ÃõÚúØöíóÊú ÑõØóÈðÇ Ïõæäó ÇáÊøóãúÑö áöÃóäøó ÇáÑøõØóÈó ÃóÔúåóì áöáäøóÝúÓö ÅöÐú åõæó ßóÇáúÝóÇßöåóÉö æóÃóãøóÇ ÇáÊøóãúÑõ ÝóÛöÐóÇÁñ.(16/87)
æóåõÒøöí Åöáóíúßö ÈöÌöÐúÚö ÇáäøóÎúáóÉö ÊõÓóÇÞöØú Úóáóíúßö ÑõØóÈðÇ ÌóäöíøðÇ (25) Ýóßõáöí æóÇÔúÑóÈöí æóÞóÑøöí ÚóíúäðÇ ÝóÅöãøóÇ ÊóÑóíöäøó ãöäó ÇáúÈóÔóÑö ÃóÍóÏðÇ ÝóÞõæáöí Åöäøöí äóÐóÑúÊõ áöáÑøóÍúãóäö ÕóæúãðÇ Ýóáóäú Ãõßóáøöãó Çáúíóæúãó ÅöäúÓöíøðÇ (26)
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 25 Åöáóì 26]
æóåõÒøöí Åöáóíúßö ÈöÌöÐúÚö ÇáäøóÎúáóÉö ÊõÓÇÞöØú Úóáóíúßö ÑõØóÈÇð ÌóäöíøðÇ (25) Ýóßõáöí æóÇÔúÑóÈöí æóÞóÑøöí ÚóíúäÇð ÝóÅöãøóÇ ÊóÑóíöäøó ãöäó ÇáúÈóÔóÑö ÃóÍóÏÇð ÝóÞõæáöí Åöäøöí äóÐóÑúÊõ áöáÑøóÍúãäö ÕóæúãÇð Ýóáóäú Ãõßóáøöãó Çáúíóæúãó ÅöäúÓöíøðÇ (26)
ÝóÇÆöÏóÉõ Þóæúáöåö æóåõÒøöí Åöáóíúßö ÈöÌöÐúÚö ÇáäøóÎúáóÉö Ãóäú íóßõæäó ÅöËúãóÇÑõ ÇáúÌöÐúÚö ÇáúíóÇÈöÓö ÑõØóÈðÇ ÈöÈóÑóßóÉö ÊóÍúÑöíßöåóÇ ÅöíøóÇåõ¡ æóÊöáúßó ßóÑóÇãóÉñ ÃõÎúÑóì áóåóÇ. æóáöÊõÔóÇåöÏó ÈöÚóíúäöåóÇ ßóíúÝó íõËúãöÑõ ÇáúÌöÐúÚõ ÇáúíóÇÈöÓõ ÑõØóÈðÇ. æóÝöí Ðóáößó ßóÑóÇãóÉñ áóåóÇ ÈöÞõæøóÉö íóÞöíäöåóÇ ÈöãóÑúÊóÈóÊöåóÇ.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí ÈöÌöÐúÚö ÇáäøóÎúáóÉö áöÊóæúßöíÏö áõÕõæÞö ÇáúÝöÚúáö ÈöãóÝúÚõæáöåö ãËá æóÇãúÓóÍõæÇ ÈöÑõÄõÓößõãú [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 6] æóÞóæóáöåö æóáÇ ÊõáúÞõæÇ ÈöÃóíúÏöíßõãú Åöáóì ÇáÊøóåúáõßóÉö [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 195] .
æóÖõãøöäó æóåõÒøöí ãóÚúäóì ÞóÑøöÈöí Ãóæú ÃóÏúäöí¡ ÝóÚõÏøöíó Èö (Åöáóì) ¡ Ãóíú ÍóÑøößöí ÌöÐúÚó ÇáäøóÎúáóÉö æóÞóÑøöÈöíåö íóÏúäõ Åöáóíúßö æóíóáöäú ÈóÚúÏó ÇáúíõÈúÓö æóíõÓúÞöØú Úóáóíúßö ÑõØóÈðÇ.
æóÇáúãóÚúäóì: ÃóÏúäöí Åöáóì äóÝúÓößö ÌöÐúÚó ÇáäøóÎúáóÉö. ÝóßóÇäó ÝóÇÚöáõ ÇáúÝöÚúáö æóãõÊóÚóáøöÞõåõ ãõÊøóÍöÏðÇ¡ æóßöáóÇåõãóÇ ÖóãöíÑõ ãõÚóÇÏò æóÇÍöÏ¡ æóáóÇ ÖãíÑ Ýöí Ðóáößó áöÕöÍøóÉö ÇáúãóÚúäóì æóæõÑõæÏö ÃóãúËóÇáöåö Ýöí ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö äóÍúæó æóÇÖúãõãú Åöáóíúßó ÌóäÇÍóßó [ÇáúÞóÕóÕ: 32] . ÝóÇáÖøóÇãøõ æóÇáúãóÖúãõæãõ Åöáóíúåö æóÇÍöÏñ. æóÅöäøóãóÇ ãóäóÚó ÇáäøõÍóÇÉõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÝóÇÚöáõ æóÇáúãóÝúÚõæáõ ÖóãöíÑóíú ãõÚóÇÏò æóÇÍöÏò ÅöáøóÇ Ýöí ÃóÝúÚóÇáö ÇáúÞõáõæÈö¡ æóÝöí ÝöÚúáóíú: ÚóÏöãó æóÝóÞóÏó¡ áöÚóÏóãö ÓóãóÇÚö Ðóáößó¡ áóÇ áöÝóÓóÇÏö ÇáúãóÚúäóì¡ ÝóáóÇ íõÞóÇÓõ Úóáóì Ðóáößó ãóäúÚõ ÛóíúÑöåö.
æóÇáÑøõØóÈõ: ÊóãúÑñ áóãú íóÊöãøó ÌóÝóÇÝõåõ.
æóÇáúÌóäöíøõ: ÝóÚöíáñ ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáò¡ Ãóíú ãõÌúÊóäðì¡ æóåõæó ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÍóÏóËóÇäö ÓõÞõæØöåö¡ Ãóíú Úóäú ØóÑóÇæóÊöåö æóáóãú íóßõäú ãöäó ÇáÑøõØóÈö ÇáúãóÎúÈõæÁö ãöäú ÞóÈúáõ áöÃóäøó ÇáÑøõØóÈó ãóÊóì ßóÇäó ÃóÞúÑóÈó ÚóåúÏðÇ ÈöäóÎúáóÊöåö ßóÇäó ÃóØúíóÈó ØóÚúãðÇ.(16/88)
æó (ÊõÓÇÞöØú) ÞóÑóÃóåõ ÇáúÌõãúåõæÑõ- ÈöÝóÊúÍö ÇáÊøóÇÁö æóÊóÔúÏöíÏö ÇáÓøöíäö- ÃóÕúáõåõ ÊóÊóÓóÇÞóØõ ÈöÊóÇÁóíúäö ÃõÏúÛöãóÊö ÇáÊøóÇÁõ ÇáËøóÇäöíóÉõ Ýöí ÇáÓøöíäö áöíóÊóÃóÊøóì ÇáÊøóÎúÝöíÝõ ÈöÇáúÅöÏúÛóÇãö.
æóÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉõ- ÈöÊóÎúÝöíÝö ÇáÓøöíäö- Úóáóì ÍóÐúÝö ÅöÍúÏóì ÇáÊøóÇÁóíúäö áöáÊøóÎúÝöíÝö. æÑõØóÈÇð Úóáóì åóÇÊöåö ÇáúÞöÑóÇÁóÇÊö ÊóãúíöíÒñ áöäöÓúÈóÉö ÇáÊøóÓóÇÞõØö Åöáóì ÇáäøóÎúáóÉö.
æóÞóÑóÃóåõ ÍóÝúÕñ- ÈöÖóãøö ÇáÊøóÇÁö æóßóÓúÑö ÇáÓøöíäö- Úóáóì Ãóäøóåõ ãõÖóÇÑöÚõ ÓóÇÞóØóÊö ÇáäøóÎúáóÉõ ÊóãúÑóåóÇ¡ ãõÈóÇáóÛóÉñ Ýöí ÃóÓúÞóØóÊú æÑõØóÈÇð ãóÝúÚõæáñ Èöåö.
æóÞóÑóÃóåõ íóÚúÞõæÈõ ÈöíóÇÁò ÊóÍúÊöíøóÉò ãóÝúÊõæÍóÉò æóÝóÊúÍö ÇáúÞóÇÝö æóÊóÔúÏöíÏö ÇáÓøöíäö Ýóíóßõæäõ ÇáÖøóãöíÑõ ÇáúãõÓúÊóÊöÑõ ÚóÇÆöÏðÇ Åöáóì ÈöÌöÐúÚö ÇáäøóÎúáóÉö.
æóÌõãúáóÉõ Ýóßõáöí æóãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ ÝóÐúáóßóÉñ áöáúÌõãóáö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ ãöäú Þóæúáöåö ÞóÏú ÌóÚóáó ÑóÈøõßö ÊóÍúÊóßö ÓóÑöíøðÇ¡ Ãóíú ÝóÃóäúÊö Ýöí ÈõÍúÈõæÍóÉö ÚóíúÔò.
æóÞõÑøóÉõ ÇáúÚóíúäö: ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáÓøõÑõæÑö ÈöØóÑöíÞö ÇáúãõÖóÇÏøóÉö¡ áöÞóæúáöåöãú: ÓóÎóäóÊú Úóíúäõåõ ÅöÐóÇ ßóËõÑó ÈõßóÇÄõåõ¡ ÝóÇáúßöäóÇíóÉõ ÈöÖöÏøö Ðóáößó Úóäö ÇáÓøõÑõæÑö ßöäóÇíóÉñ ÈöÃóÑúÈóÚö ãóÑóÇÊöÈó. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÞÇáóÊö ÇãúÑóÃóÊõ ÝöÑúÚóæúäó ÞõÑøóÊõ Úóíúäò áöí æóáóßó [ÇáúÞóÕóÕ: 9] . æóÞõÑøóÉõ ÇáúÚóíúäö ÊóÔúãóáõ åóäóÇÁó ÇáúÚóíúÔö æóÊóÔúãóáõ ÇáúÃõäúÓó ÈöÇáØøöÝúáö ÇáúãóæúáõæÏö. æóÝöí ßóæúäöåö ÞõÑøóÉó Úóíúäò ßöäóÇíóÉð Úóäú ÖóãóÇäö ÓóáóÇãóÊöåö æóäóÈóÇåóÉö ÔóÃúäöåö.
æóÝóÊúÍõ ÇáúÞóÇÝö Ýöí æóÞóÑøöí ÚóíúäÇð áöÃóäøóåõ ãõÖóÇÑöÚõ ÞóÑöÑóÊú Úóíúäõåõ ãöäú ÈóÇÈö ÑóÖöíó¡ ÃõÏúÛöãó ÝóäõÞöáóÊú ÍóÑóßóÉõ Úóíúäö ÇáúßóáöãóÉö Åöáóì ÝóÇÆöåóÇ Ýöí ÇáúãõÖóÇÑöÚö áöÃóäøó ÇáúÝóÇÁó ÓóÇßöäóÉñ.
ÝóÅöãøóÇ ÊóÑóíöäøó ãöäó ÇáúÈóÔóÑö ÃóÍóÏÇð ÝóÞõæáöí Åöäøöí äóÐóÑúÊõ áöáÑøóÍúãäö ÕóæúãÇð Ýóáóäú Ãõßóáøöãó Çáúíóæúãó ÅöäúÓöíøðÇ. (26)
åóÐóÇ ãöäú ÈóÞöíøóÉ ãóÇ äÇÏÇåÇ Èöåö ÚöíÓóì¡ æóåõæó æóÍúíñ ãöäó Çááøóåö Åöáóì ãóÑúíóãó ÃóÌúÑóÇåõ Úóáóì áöÓóÇäö ÇáØøöÝúáö¡ ÊóáúÞöíäðÇ ãöäó Çááøóåö áöãóÑúíóãó æóÅöÑúÔóÇÏðÇ áöÞóØúÚö ÇáúãõÑóÇÌóÚóÉ(16/89)
ãóÚó ãóäú íõÑöíÏõ ãõÌóÇÏóáóÊóåóÇ¡ ÝóÚóáøóãóåóÇ Ãóäú ÊóäúÐõÑó ÕóæúãðÇ íõÞóÇÑöäõåõ ÇäúÞöØóÇÚñ Úóäö ÇáúßóáóÇãö¡ ÝóÊóßõæäó Ýöí ÚöÈóÇÏóÉò æóÊóÓúÊóÑöíÍó ãöäú ÓõÄóÇáö ÇáÓøóÇÆöáöíäó æóãõÌóÇÏóáóÉö ÇáúÌóåóáóÉö.
æóßóÇäó ÇáöÇäúÞöØóÇÚõ Úóäö ÇáúßóáóÇãö ãöäú ÖõÑõæÈö ÇáúÚöÈóÇÏóÉö Ýöí ÈóÚúÖö ÇáÔøóÑóÇÆöÚö ÇáÓøóÇáöÝóÉö¡ æóÞóÏö ÇÞúÊóÈóÓóåõ ÇáúÚóÑóÈõ Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö ÍóÏöíËõ ÇáúãóÑúÃóÉö ãöäú ÃóÍúãóÓó ÇáøóÊöí ÍóÌøóÊú ãõÕúãóÊóÉð. æóäõÓöÎó Ýöí ÔóÑöíÚóÉ ÇáúÅöÓúáóÇã ÈöÇáÓäÉö¡
ÝóÝöí «ÇáúãõæóØøóÃö» Ãóäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÑóÃóì ÑóÌõáðÇ ÞóÇÆöãðÇ Ýöí ÇáÔøóãúÓö ÝóÞóÇáó:
ãóÇ ÈóÇáõ åóÐóÇ¿ ÝóÞóÇáõæÇ: äóÐóÑó Ãóäú áóÇ íóÊóßóáøóãó æóáóÇ íóÓúÊóÙöáøó ãöäó ÇáÔøóãúÓö æóáóÇ íóÌúáöÓó æóíóÕõæãó. ÝóÞóÇáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: ãõÑõæåõ ÝóáúíóÊóßóáøóãú æóáöíóÓúÊóÙöáøó æóáöíóÌúáöÓú æóáöíõÊöãøó ÕöíóÇãóåõ»
æóßóÇäó åóÐóÇ ÇáÑøóÌõáõ íõÏúÚóì ÃóÈóÇ ÅöÓúÑóÇÆöíáó.
æóÑõæöíó Úóäú ÃóÈöí ÈóßúÑò ÇáÕøöÏøöíÞö ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ Ãóäøóåõ ÏóÎóáó Úóáóì ÇãúÑóÃóÉò ÞóÏú äóÐóÑóÊú Ãóäú áóÇ ÊóÊóßóáøóãó¡ ÝóÞóÇáó áóåóÇ: «Åöäøó ÇáúÅöÓúáóÇãó ÞóÏú åóÏóãó åóÐóÇ ÝóÊóßóáøöãöí» . æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö Ãóäøó ÇãúÑóÃóÉð ãöäú ÃóÍúãóÓó ÍóÌøóÊú ãõÕúãöÊóÉð¡ Ãóíú áóÇ ÊóÊóßóáøóãõ. ÝóÇáÕøóãúÊõ ßóÇäó ÚöÈóÇÏóÉð Ýöí ÔóÑúÚö ãóäú ÞóÈúáóäóÇ æóáóíúÓó åõæó ÈöÔóÑúÚò áóäóÇ áöÃóäøóåõ äóÓóÎóåõ ÇáúÅöÓúáóÇãõ
ÈöÞóæúáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ãõÑõæåõ ÝóáúíóÊóßóáøóãú»
¡ æóÚóãóáö ÃóÕúÍóÇÈöåö.
æóÞóÏú ÏóáøóÊö ÇáúÂËóÇÑõ ÇáúæóÇÑöÏóÉõ Ýöí åóÐöåö Úóáóì ÃóÔúíóÇÁó:
ÇáúÃóæøóáõ: Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóãú íõæÌöÈö ÇáúæóÝóÇÁó ÈöÇáäøóÐúÑö Ýöí ãöËúáö åóÐóÇ¡ ÝóÏóáøó Úóáóì Ãóäøóåõ ÛóíúÑõ ÞõÑúÈóÉò.
ÇáËøóÇäöí: Ãóäøóåõ áóãú íóÃúãõÑú Ýöíåö ÈößóÝøóÇÑóÉò ÔóÃúäó ÇáäøóÐúÑö ÇáøóÐöí íóÊóÚóÐøóÑõ ÇáúæóÝóÇÁõ Èöåö Ãóæö ÇáøóÐöí áóãú íõÓóãøó áóåõ Úóãóáñ ãõÚóíøóäñ ßóÞóæúáöåö: Úóáóíøó äóÐúÑñ. æóÝöí «ÇáúãõæóØøóÃö» ÚóÞöÈó ÐößúÑö ÇáúÍóÏöíËö ÇáúãóÐúßõæÑö ÞóÇáó ãóÇáößñ: æóáóãú íóÃúãõÑúåõ ÈößóÝøóÇÑóÉò(16/90)
æóáóæú ßóÇäóÊú Ýöíåö ßóÝøóÇÑóÉñ áóÃóãóÑóåõ ÈöåóÇ ÝóÏóáøó Ðóáößó Úóáóì Ãóäøóåõ Úóãóáñ áóÇ ÇÚúÊöÏóÇÏó Èöåö ÈöæóÌúåò.
ÇáËøóÇáöËõ: Ãóäøóåõ ÃóæúãóÃó Åöáóì ÚöáøóÉö ÚóÏóãö ÇäúÚöÞóÇÏö ÇáäøóÐúÑö Èöåö
ÈöÞóæúáöåö: «Åöäøó Çááøóåó Úóäú ÊóÚúÐöíÈö åóÐóÇ äóÝúÓóåõ áóÛóäöíøñ» .
ÝóÚóáöãúäóÇ ãöäú Ðóáößó Ãóäøó ãóÚúäóì ÇáúÚöÈóÇÏóÉö Ãóäú Êóßõæäó ÞóæúáðÇ Ãóæú ÝöÚúáðÇ íóÔúÊóãöáõ Úóáóì ãóÚúäóì íõßúÓöÈõ ÇáäøóÝúÓó ÊóÒúßöíóÉð æóíóÈúáõÛõ ÈöåóÇ Åöáóì ÛóÇíóÉò ãóÍúãõæÏóÉò ãöËúáó ÇáÕøóæúãö æóÇáúÍóÌøö¡ ÝóíõÍúÊóãóáõ ãóÇ ÝöíåóÇ ãöäó ÇáúãóÔóÞøóÉö áöÃóÌúáö ÇáúÛóÇíóÉö ÇáÓøóÇãöíóÉö¡ æóáóíúÓóÊö ÇáúÚöÈóÇÏóÉõ ÈöÇäúÊöÞóÇãò ãöäó Çááøóåö áöÚóÈúÏöåö æóáóÇ ÊóÚúÐöíÈò áóåõ ßóãóÇ ßóÇäó Ãóåúáõ ÇáÖøóáóÇáö íóÊóÞóÑøóÈõæäó ÈöÊóÚúÐöíÈö äõÝõæÓöåöãú¡ æóßóãóÇ ÔõÑöÚó Ýöí ÈóÚúÖö ÇáúÃóÏúíóÇäö ÇáÊøóÚúÐöíÈõ ÇáúÞóáöíáõ áöÎóÖúÏö ÌóáóÇÝóÊöåöãú.
æóÝöí åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóßõáõæÇ ãöäúåÇ æóÃóØúÚöãõæÇ ÇáúÞÇäöÚó æóÇáúãõÚúÊóÑøó ßóÐáößó ÓóÎøóÑúäÇåÇ áóßõãú áóÚóáøóßõãú ÊóÔúßõÑõæäó áóäú íóäÇáó Çááøóåó áõÍõæãõåÇ æóáÇ ÏöãÇÄõåÇ æóáßöäú íóäÇáõåõ ÇáÊøóÞúæì ãöäúßõãú [ÇáúÍóÌ: 36- 37] ¡ áöÃóäøóåõãú ßóÇäõæÇ íóÍúÓóÈõæäó Ãóäøó ÇáúÞõÑúÈóÉó Åöáóì Çááøóåö Ýöí ÇáúåóÏóÇíóÇ Ãóäú íõÑöíÞõæÇ ÏöãóÇÁóåóÇ æóíóÊúÑõßõæÇ áõÍõæãóåóÇ ãõáúÞóÇÉð áöáúÚóæóÇÝöí.
æóÝöí «ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» : Úóäú ÃóäóÓò «Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÑóÃóì ÔóíúÎðÇ íõåóÇÏóì Èóíúäó ÇÈúäóíúåö ÝóÞóÇáó: ãóÇ ÈóÇáõ åóÐóÇ¿ ÞóÇáõæÇ: äóÐóÑó Ãóäú íóãúÔöíó. ÞóÇáó: Åöäøó Çááøóåó Úóäú ÊóÚúÐöíÈö åóÐóÇ äóÝúÓóåõ áóÛóäöíøñ. æóÃóãóÑóåõ Ãóäú íóÑúßóÈó»
¡ Ýóáóãú íóÑó áóåõ Ýöí ÇáúãóÔúíö Ýöí ÇáØøóæóÇÝö ÞõÑúÈóÉð.
æóÝöíåö Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò: «Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÑøó æóåõæó íóØõæÝõ ÈöÇáúßóÚúÈóÉö ÈöÅöäúÓóÇäò ÑóÈóØó íóÏóåõ Åöáóì ÅöäúÓóÇäò ÈöÓóíúÑò Ãóæú ÈöÎóíúØò Ãóæú ÈöÔóíúÁò ÛóíúÑö Ðóáößó¡ ÝóÞóØóÚóåõ ÇáäøóÈöíÁõ ÈöíóÏöåö Ëõãøó ÞóÇáó: ÞÏå ÈöíóÏöåö»
. æ(16/91)
Ýöí «ãõÓúäóÏö ÃóÍúãóÏó» Úóäú ãõÍóãøóÏö Èúäö ÚóÈúÏö Çááøóåö Èúäö ÚóãúÑöæ Èúäö ÇáúÚóÇÕöí: «Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃóÏúÑóßó ÑóÌõáóíúäö æóåõãóÇ ãõÞúÊóÑöäóÇäö. ÝóÞóÇáó: ãóÇ ÈóÇáõåõãóÇ¿ ÞóÇáóÇ: ÅöäøóÇ äóÐóÑúäóÇ áóäóÞúÊóÑöäóäøó ÍóÊøóì äóÃúÊöíó ÇáúßóÚúÈóÉó¡ ÝóÞóÇáó:
ÃóØúáöÞóÇ ÃóäúÝõÓóßõãóÇ áóíúÓó åóÐóÇ äóÐúÑðÇ ÅöäøóãóÇ ÇáäøóÐúÑõ ãóÇ íõÈúÊóÛóì Èöåö æóÌúåõ Çááøóåö»
. æóÞóÇáó: ÅöÓúäóÇÏõåõ ÍóÓóäñ.
ÇáÑøóÇÈöÚõ: Ãóäøó ÇáÑøóÇæöíó áöÈóÚúÖö åóÐöåö ÇáúÂËóÇÑö ÑóæóÇåóÇ ÈöáóÝúÙö: äóåóì ÑóÓõæáõ Çááøóåö Úóäú Ðóáößó¡ æóáöÐóáößó ÞóÇáó ãóÇáößñ Ýöí «ÇáúãõæóØøóÃö» ÚóÞöÈó ÍóÏöíËö ÇáÑøóÌõáö ÇáøóÐöí äóÐóÑó Ãóäú áóÇ íóÓúÊóÙöáøó æóáóÇ íóÊóßóáøóãó æóáóÇ íóÌúáöÓó: «ÞóÇáó ãóÇáößñ: ÞóÏú ÃóãóÑóåõ ÑóÓõæáõ Çááøóåö Ãóäú íõÊöãøó ãóÇ ßóÇäó áöáøóåö ØóÇÚóÉð æóíóÊúÑõßó ãóÇ ßóÇäó áöáøóåö ãóÚúÕöíóÉñ» .
æóæóÌúåõ ßóæúäöåö ãóÚúÕöíóÉð Ãóäøóåõ ÌóÑóÇÁóÉñ Úóáóì Çááøóåö ÈöÃóäú íóÚúÈõÏóåõ ÈöãóÇ áóãú íóÔúÑóÚú áóåõ æóáóæú áóãú íóßõäú Ýöíåö ÍóÑóÌñ Úóáóì ÇáäøóÝúÓö ßóäóÐúÑö ÕóãúÊö ÓóÇÚóÉò¡ æóÃóäøóåõ ÊóÚúÐöíÈñ áöáäøóÝúÓö ÇáøóÊöí ßóÑøóãóåóÇ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ãöäó ÇáÊøóÚúÐöíÈö ÈöæõÌõæåö ÇáÊøóÚúÐöíÈö ÅöáøóÇ áöÚóãóáò ÇÚúÊóÈóÑóåõ ÇáúÅöÓúáóÇãõ ãóÕúáóÍóÉð áöáúãóÑúÁö Ýöí ÎóÇÕøóÊöåö Ãóæú áöáúÃõãøóÉö Ãóæú áöÏóÑúÁö ãóÝúÓóÏóÉò ãöËúáó ÇáúÞöÕóÇÕö æóÇáúÌóáúÏö. æóáöÐóáößó ÞóÇáó: æóáÇ ÊóÞúÊõáõæÇ ÃóäúÝõÓóßõãú Åöäøó Çááøóåó ßÇäó Èößõãú ÑóÍöíãÇð [ÇáäøöÓóÇÁ: 29] .
æóÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «Åöäøó ÏöãóÇÁóßõãú æóÃóãúæóÇáóßõãú æóÃóäúÝõÓóßõãú æóÃóÈúÔóÇÑóßõãú Úóáóíúßõãú ÍóÑóÇãñ»
áöÃóäøó ÔóÑöíÚóÉó ÇáúÅöÓúáóÇãö áóÇ ÊõäóÇØõ ÔóÑóÇÆöÚõåóÇ ÅöáøóÇ ÈöÌóáúÈö ÇáúãóÕóÇáöÍö æóÏóÑúÁö ÇáúãóÝóÇÓöÏö.
æóÇáúãóÃúÎõæÐõ ãöäú Þóæúáö ãóÇáößò Ýöí åóÐóÇ Ãóäøóåõ ãóÚúÕöíóÉñ ßóãóÇ ÞóÇáóåõ Ýöí «ÇáúãõæóØøóÃö» . æóáöÐóáößó ÞóÇáó ÇáÔøóíúÎõ ÃóÈõæ ãõÍóãøóÏò Ýöí «ÇáÑøöÓóÇáóÉö» : «æóãóäú äóÐóÑó ãóÚúÕöíóÉð ãöäú ÞóÊúáö äóÝúÓò Ãóæú ÔõÑúÈö ÎóãúÑò Ãóæú äóÍúæöåõ Ãóæú ãóÇ áóíúÓó ÈöØóÇÚóÉò æóáóÇ ãóÚúÕöíóÉò ÝóáóÇ ÔóíúÁó Úóáóíúåö¡ æóáúíóÓúÊóÛúÝöÑö Çááøóåó» ¡ ÝóÞóæúáõåõ: «æóáúíóÓúÊóÛúÝöÑö Çááøóåó» ÈöäóÇÁð Úóáóì Ãóäøóåõ ÃóÊóì ÈöäóÐúÑöåö ãõÎóÇáöÝðÇ áöäóåúíö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóäúåõ.(16/92)
æóáóæú ÝóÚóáó ÃóÍóÏñ ÕóãúÊðÇ ÈöÏõæäö äóÐúÑò æóáóÇ ÞóÕúÏö ÚöÈóÇÏóÉò áóãú íóßõäú ÍóÑóÇãðÇ ÅöáøóÇ ÅöÐóÇ ÈóáóÛó Åöáóì ÍóÏøö ÇáúãóÔóÞøóÉö ÇáúãõÖúäöíóÉö.
æóÞóÏú ÈóÞöíó ÚöäúÏó ÇáäøóÕóÇÑóì ÇÚúÊöÈóÇÑõ ÇáÕøóãúÊö ÚöÈóÇÏóÉð æóåõãú íóÌúÚóáõæäóåõ ÊóÑóÍøõãðÇ Úóáóì ÇáúãóíøöÊö Ãóäú íóÞöÝõæÇ ÕóÇãöÊöíäó åõäóíúåóÉð.
æóãóÚúäóì ÝóÞõæáöí Åöäøöí äóÐóÑúÊõ áöáÑøóÍúãäö ÕóæúãÇð ÝóÇäúÐõÑöí ÕóæúãðÇ æóÅöäú áóÞöíÊö ãöäó ÇáúÈóÔóÑö ÃóÍóÏðÇ ÝóÞõæáöí: Åöäøöí äóÐóÑúÊõ ÕóæúãðÇ ÝóÍõÐöÝóÊú ÌõãúáóÉñ áöáúÞóÑöíäóÉö. æóÞóÏú ÌõÚöáó ÇáúÞóæúáõ ÇáúãõÊóÖóãøöäõ ÅöÎúÈóÇÑðÇ ÈöÇáäøóÐúÑö ÚöÈóÇÑóÉð Úóäú ÅöíÞóÇÚö ÇáäøóÐúÑö æóÚóäö ÇáúÅöÎúÈóÇÑö Èöåö ßöäóÇíóÉð Úóäú ÅöíÞóÇÚö ÇáäøóÐúÑö áöÊóáóÇÒõãöåöãóÇ áöÃóäøó ÇáúÃóÕúáó Ýöí ÇáúÎóÈóÑö ÇáÕøöÏúÞõ æóÇáúãõØóÇÈóÞóÉõ áöáúæóÇÞöÚö ãöËúáó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞõæáõæÇ ÂãóäøóÇ ÈöÇááøóåö [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 136] . æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏó ÃóäøóåóÇ ÊóÞõæáõ Ðóáößó æóáóÇ ÊóÝúÚóáõåõ áöÃóäøó Çááøóåó ÊóÚóÇáóì áóÇ íóÃúÐóäõ Ýöí ÇáúßóÐöÈö ÅöáøóÇ Ýöí ÍóÇáö ÇáÖøóÑõæÑóÉö ãóÚó ÚóÏóãö ÊóÃóÊøöí ÇáÕøöÏúÞö ãóÚóåóÇ¡ æóáöÐóáößó
ÌóÇÁó Ýöí ÇáúÍóÏöíËö: «Åöäøó Ýöí ÇáúãóÚóÇÑöíÖö ãóäúÏõæÍóÉð Úóäö ÇáúßóÐöÈö»
. æóÃõØúáöÞó ÇáúÞóæúáõ Úóáóì ãóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ãóÇ Ýöí ÇáäøóÝúÓö¡ æóåõæó ÇáúÅöíãóÇÁõ Åöáóì ÃóäøóåóÇ äóÐóÑóÊú ÕóæúãðÇ ãóÌóÇÒðÇ ÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåö Ýóáóäú Ãõßóáøöãó Çáúíóæúãó ÅöäúÓöíøðÇ. ÝóÇáúãõÑóÇÏõ Ãóäú ÊõÄóÏøöíó Ðóáößó ÈöÅöÔóÇÑóÉò Åöáóì ÃóäøóåóÇ äóÐóÑóÊú ÕóæúãðÇ ÈöÃóäú ÊõÔöíÑó ÅöÔóÇÑóÉð ÊóÏõáøõ Úóáóì ÇáöÇäúÞöØóÇÚö Úóäö ÇáúÃóßúáö¡ æóÅöÔóÇÑóÉð ÊóÏõáøõ Úóáóì ÃóäøóåóÇ áóÇ ÊóÊóßóáøóãõ áöÃóÌúáö Ðóáößó¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ÇáÕøóæúãõ Ýöí ÔóÑúÚöåöãú ãóÔúÑõæØðÇ ÈöÊóÑúßö ÇáúßóáóÇãö ßóãóÇ Þöíáó ÝóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ÇáúæóÇÍöÏóÉõ ßóÇÝöíóÉ¡ æóÅöä ßóÇäó ÇáÕøóæúãö ÚöÈóÇÏóÉñ ãõÓúÊóÞöáøóÉñ ÞóÏú íóÃúÊöí ÈöåóÇ ÇáÕøóÇÆöãõ ãóÚó ÊóÑúßö ÇáúßóáóÇãö ÊõÔöíÑõ ÅöÔóÇÑóÊóíúäö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÃóäøóåóÇ äóÐóÑóÊö ÇáúÃóãúÑóíúäö¡ æóÞóÏú ÚóáöãóÊú ãóÑúíóãõ Ãóäøó ÇáØøöÝúáó ÇáøóÐöí ßóáøóãóåóÇ åõæó ÇáøóÐöí íóÊóæóáøóì ÇáúÌóæóÇÈó ÚóäúåóÇ Íöíäó ÊõÓúÃóáõ ÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóÔÇÑóÊú Åöáóíúåö [ãóÑúíóã: 29] .(16/93)
ÝóÃóÊóÊú Èöåö ÞóæúãóåóÇ ÊóÍúãöáõåõ ÞóÇáõæÇ íóÇ ãóÑúíóãõ áóÞóÏú ÌöÆúÊö ÔóíúÆðÇ ÝóÑöíøðÇ (27) íóÇ ÃõÎúÊó åóÇÑõæäó ãóÇ ßóÇäó ÃóÈõæßö ÇãúÑóÃó ÓóæúÁò æóãóÇ ßóÇäóÊú Ãõãøõßö ÈóÛöíøðÇ (28)
æóÇáäøõæäõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÑóíöäøó äõæäõ ÇáÊøóæúßöíÏö ÇáÔøóÏöíÏóÉõ ÇÊøóÕóáóÊú ÈöÇáúÝöÚúáö ÇáøóÐöí ÕóÇÑó ÂÎöÑõåõ íóÇÁð ÈöÓóÈóÈö ÍóÐúÝö äõæäö ÇáÑøóÝúÚö áöÃóÌúáö ÍóÑúÝö ÇáÔøóÑúØö ÝóÍõÑøößóÊö ÇáúíóÇÁõ ÈöÍóÑóßóÉò ãõÌóÇäöÓóÉò áóåóÇ ßóãóÇ åõæó ÇáÔøóÃúäõ ãóÚó äõæäö ÇáÊøóæúßöíÏö ÇáÔøóÏöíÏóÉö.
æóÇáúÅöäúÓöíøõ: ÇáúÅöäúÓóÇäõ¡ æóÇáúíóÇÁõ Ýöíåö áöáäøóÓóÈö Åöáóì ÇáúÅöäúÓö¡ æóåõæó ÇÓúãõ ÌóãúÚö ÅöäúÓóÇäò¡ ÝóíóÇÁõ ÇáäøóÓóÈö áöÅöÝóÇÏóÉö ÝóÑúÏò ãöäó ÇáúÌöäúÓö ãöËúáó: íóÇÁõ ÍóÑóÓöíøò áöæóÇÍöÏò ãöäó ÇáúÍóÑóÓö. æóåóÐóÇ äóßöÑóÉñ Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáäøóÝúíö íõÝöíÏõ ÇáúÚõãõæãó¡ Ãóíú áóäú Ãõßóáøöãó ÃóÍóÏðÇ.
æóÚóÏóáó Úóäú ÃóÍóÏò Åöáóì ÅöäúÓöíøðÇ áöáÑøóÚúíö Úóáóì ÝóÇÕöáóÉö ÇáúíóÇÁö¡ æóáóíúÓó Ðóáößó ÇÍúÊöÑóÇÒðÇ Úóäú ÊóßúáöíãöåóÇ ÇáúãóáóÇÆößóÉó ÅöÐú áóÇ íóÎúØõÑõ Ðóáößó ÈöÇáúÈóÇáö ÚöäúÏó ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó Èöãóäú åõíøöÆóÊú áóåõãú åóÐöåö ÇáúãóÞóÇáóÉõ ÝóÇáúÍóãúáõ Úóáóíúåö ÓãÇÌÉ.
[27- 28]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 27 Åöáóì 28]
ÝóÃóÊóÊú Èöåö ÞóæúãóåÇ ÊóÍúãöáõåõ ÞÇáõæÇ íóÇ ãóÑúíóãõ áóÞóÏú ÌöÆúÊö ÔóíúÆÇð ÝóÑöíøðÇ (27) íóÇ ÃõÎúÊó åÇÑõæäó ãóÇ ßÇäó ÃóÈõæßö ÇãúÑóÃó ÓóæúÁò æóãÇ ßÇäóÊú Ãõãøõßö ÈóÛöíøðÇ (28)
ÏóáøóÊö ÇáúÝóÇÁõ Úóáóì Ãóäøó ãóÑúíóãó ÌóÇÁóÊú ÃóåúáóåóÇ ÚóÞöÈó ÇäúÊöåóÇÁö ÇáúßóáóÇãö ÇáøóÐöí ßóáøóãóåóÇ ÇÈúäõåóÇ. æóÝöí ÅöäúÌöíáö áõæÞóÇ: ÃóäøóåóÇ ÈóÞöíóÊú Ýöí ÈóíúÊö áóÍúãò Åöáóì ÇäúÊöåóÇÁö æóÇÍöÏò æóÃóÑúÈóÚöíäó íóæúãðÇ¡ æóåöíó ÃóíøóÇãõ ÇáÊøóØúåöíÑö ãöäú Ïóãö ÇáäøöÝóÇÓö¡ ÝóÚóáóì åóÐóÇ íóßõæäõ ÇáÊøóÚúÞöíÈõ ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏõ ãöäó ÇáúÝóÇÁö ÊóÚúÞöíÈðÇ ÚõÑúÝöíøðÇ ãöËúáó: ÊóÒóæøóÌó ÝóæõáöÏó áóåõ.
æÞóæúãóåÇ: Ãóåúáõ ãóÍóáøóÊöåóÇ. æóÌõãúáóÉõ ÊóÍúãöáõåõ ÍóÇáñ ãä ÊóÇÁ ÝóÃóÊóÊú. æóåóÐöåö ÇáúÍóÇáõ áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÃóäøóåóÇ ÃóÊóÊú ãõÚúáöäóÉð Èöåö ÛóíúÑó ÓóÇÊöÑóÉò áöÃóäøóåóÇ ÞóÏú ÚóáöãóÊú Ãóäøó Çááøóåó ÓóíõÈóÑøöÆõåóÇ ãöãøóÇ íõÊøóåóãõ Èöåö ãöËúáõ ãóäú ÌóÇÁó Ýöí ÍóÇáóÊöåóÇ.(16/94)
æóÌõãúáóÉõ ÞÇáõæÇ íóÇ ãóÑúíóãõ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ. æóÞóÇáó ÞóæúãõåóÇ åóÐöåö ÇáúãóÞóÇáóÉó ÊóæúÈöíÎðÇ áóåóÇ.
æóÝóÑöíøñ: ÝóÚöíáñ ãöäú ÝóÑóì ãöäú ÐóæóÇÊö ÇáúíóÇÁö. æóáöåóÐóÇ ÇááøóÝúÙö ÚöÏøóÉõ ÅöØúáóÇÞóÇÊò¡ æóÃóÙúåóÑõ ãóÍóÇãöáöåö åõäóÇ Ãóäøóåõ ÇáÔøóäöíÚõ Ýöí ÇáÓøõæÁö¡ ÞóÇáóåõ ãõÌóÇåöÏñ æóÇáÓøõÏøöíøõ¡ æóåõæó ÌóÇÁó ãöäú ãóÇÏøóÉö ÇÝúÊóÑóì ÅöÐóÇ ßõÐøöÈó áöÃóäøó ÇáúãóÑúÃóÉó ÊóäúÓöÈõ æóáóÏóåóÇ ÇáøóÐöí ÍóãóáóÊú Èöåö ãöäú Òöäðì Åöáóì ÒóæúÌöåóÇ ßóÐöÈðÇ. æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóáÇ íóÃúÊöíäó ÈöÈõåúÊÇäò íóÝúÊóÑöíäóåõ Èóíúäó ÃóíúÏöíåöäøó æóÃóÑúÌõáöåöäøó [ÇáããÊÍäÉ: 12] .
æóãöäú Ãóåúáö ÇááøõÛóÉö ãóäú ÞóÇáó: Åöäøó ÇáúÝóÑöíøó æóÇáúÝöÑúíóÉó ãõÔúÊóÞøóÇäö ãöäó ÇáúÅöÝúÑóÇÁö ÈöÇáúåóãúÒö¡ æóåõæó ÞóØúÚõ ÇáúÌóáúÏö áöÅöÝúÓóÇÏöåö Ãóæú áöÊóÍúÑöíÞöåö¡ ÊóÝúÑöÞóÉð Èóíúäó ÃóÝúÑóì æóÝóÑóì¡ æóÃóäøó ÝóÑóì ÇáúãõÌóÑøóÏó áöáúÅöÕúáóÇÍö.
æóÇáúÃõÎúÊõ: ãõÄóäøóËõ ÇáúÃóÎö¡ ÇÓúãñ íõÖóÇÝõ Åöáóì ÇÓúãò ÂÎóÑó¡ ÝóíõØúáóÞõ ÍóÞöíÞóÉð Úóáóì ÇÈúäóÉö ÃóÈóæóíú ãóÇ
ÃõÖöíÝóÊú Åöáóì ÇÓúãöåö Ãóæö ÇÈúäóÉö ÃóÍóÏö ÃóÈóæóíúåö. æóíõØúáóÞõ Úóáóì ãóäú Êóßõæäõ ãöäú ÃóÈúäóÇÁö ÕóÇÍöÈö ÇáöÇÓúãö ÇáøóÐöí ÊõÖóÇÝõ Åöáóíúåö ÅöÐóÇ ßóÇäó ÇÓúãó ÞóÈöíáóÉò ßóÞóæúáöåöãú: íóÇ ÃóÎóÇ ÇáúÚóÑóÈö¡ ßóãóÇ Ýöí ÍóÏöíËö ÖóíúÝö ÃóÈöí ÈóßúÑò ÇáÕøöÏøöíÞö Þóæúáõåõ áöÒóæúÌöåö: «íóÇ ÃõÎúÊó Èóäöí ÝöÑóÇÓò ãóÇ åóÐóÇ¿» ¡ ÝóÅöÐóÇ áóãú íõÐúßóÑú áóÝúÙõ (Èóäöí) ãõÖóÇÝðÇ Åöáóì ÇÓúãö ÌóÏøö ÇáúÞóÈöíáóÉö ßóÇäó ãõÞóÏøóÑðÇ¡ ÞóÇáó Óóåúáõ Èúäõ ãóÇáößò ÇáúÝóÒóÇÑöíøõ:
íóÇ ÃõÎúÊó ÎóíúÑö ÇáúÈóÏúæö æóÇáúÍóÖóÇÑóÉú ... ßóíúÝó ÊóÑóíúäó Ýöí ÝóÊóì ÝóÒóÇÑóÉú
íõÑöíÏõ íóÇ ÃõÎúÊó ÃóÝúÖóáö ÞóÈóÇÆöáö ÇáúÚóÑóÈö ãöäú ÈóÏúæöåóÇ æóÍóÖóÑöåóÇ.
ÝóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: íóÇ ÃõÎúÊó åÇÑõæäó íõÍúÊóãóáõ Ãóäú íóßõæäó Úóáóì ÍóÞöíÞóÊöåö¡ Ýóíóßõæäó áöãóÑúíóãó ÃóÎñ ÇÓúãõåõ åóÇÑõæäõ ßóÇäó ÕóÇáöÍðÇ Ýöí Þóæúãöåö¡ ÎóÇØóÈõæåóÇ ÈöÇáúÅöÖóÇÝóÉö Åöáóíúåö ÒöíóÇÏóÉð Ýöí ÇáÊøóæúÈöíÎö¡ Ãóíú ãóÇ ßóÇäó áöÃõÎúÊö ãöËúáöåö Ãóäú ÊóÝúÚóáó ÝöÚúáóÊóßó¡ æóåóÐóÇ ÃóÙúåóÑõ ÇáúæóÌúåóíúäö. ÝóÝöí «ÕóÍöíÍö ãõÓúáöãò» æóÛóíúÑöåö Úóäö ÇáúãõÛöíÑóÉö ÇÈúä ÔõÚúÈóÉó ÞóÇáó: «ÈóÚóËóäöí ÑóÓõæáõ Çááøóåö Åöáóì Ãóåúáö äóÌúÑóÇäó ÝóÞóÇáõæÇ: ÃóÑóÃóíúÊó ãóÇ ÊóÞúÑóÁõæäó íóÇ ÃõÎúÊó åÇÑõæäó(16/95)
æóãõæÓóì ÞóÈúáó ÚöíÓóì ÈößóÐóÇ æóßóÐóÇ¿ ÞóÇáó ÇáúãõÛöíÑóÉõ: Ýóáóãú ÃóÏúÑö ãóÇ ÃóÞõæáõ¡ ÝóáóãøóÇ ÞóÏöãúÊõ Úóáóì ÑóÓõæáö Çááøóåö ÐóßóÑúÊõ Ðóáößó áóåõ¡ ÝóÞóÇáó: Ãóáóãú íóÚúáóãõæÇ Ãóäøóåõãú ßóÇäõæÇ íõÓóãøõæäó ÈöÃóÓúãóÇÁö ÃóäúÈöíóÇÆöåöãú æóÇáÕøóÇáöÍöíäó ÞóÈúáóåõãõ» Çå. ÝóÝöí åóÐóÇ ÊóÌúåöíáñ áöÃóåúáö äóÌúÑóÇäó Ãóäú ØóÚóäõæÇ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö Úóáóì Êóæóåøõãö Ãóäú áóíúÓó Ýöí ÇáúÞóæúãö ãóäö ÇÓúãõåõ åóÇÑõæäõ ÅöáøóÇ åóÇÑõæäó ÇáÑøóÓõæáó ÃóÎóÇ ãõæÓóì.
æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäøó ãóÚúäóì íóÇ ÃõÎúÊó åÇÑõæäó ÃóäøóåóÇ ÅöÍúÏóì ÇáäøöÓóÇÁ ãöäú ÐõÑøöíøóÉö åóÇÑõæäó ÃÎí ãõæÓóì¡ ßóÞóæúá ÃÈí ÈßÑ: íóÇ ÃõÎúÊ Èäí ÝÑÇÓ. æóÞÏ ßóÇäóÊ ãóÑúíóã ãä ÐõÑøöíøóÉ åóÇÑõæä ÃóÎöí ãõæÓóì ãöäú ÓöÈúØö áóÇæöí. ÝóÝöí ÅöäúÌöíáö áõæÞóÇ ßóÇäó ßóÇåöäñ ÇÓúãõåõ ÒóßóÑöíøóÇÁõ ãöäú ÝöÑúÞóÉö ÃóÈöíøóÇ æóÇãúÑóÃóÊõåõ ãöäú ÈóäóÇÊö åóÇÑõæäó æóÇÓúãõåóÇ ÅöáúíóÕóÇÈóÇÊõ¡ æóÅöáúíóÕóÇÈóÇÊõ ÒóæúÌóÉõ ÒóßóÑöíøóÇÁó äóÓöíÈóÉõ ãóÑúíóãó¡ Ãóíö ÇÈúäóÉö ÚóãøöåóÇ¡ æóãóÇ æóÞóÚó áöáúãõÝóÓøöÑöíäó Ýöí äóÓóÈö ãóÑúíóãó ÃóäøóåóÇ ãöäú äóÓúáö ÓõáóíúãóÇä Èä ÏóÇæõæÏ ÎóØóÃñ.
æóáóÚóáøó ÞóæúãóåóÇ ÊóßóáøóãõæÇ ÈöÇááøóÝúÙóíúäö ÝóÍóßóÇåõ ÇáúÞõÑúÂäõ ÈöãóÇ íóÕúáõÍõ áóåõãóÇ Úóáóì æóÌúåö ÇáúÅöíÌóÇÒö. æóáóíúÓó Ýöí åóÐóÇ ÇáöÇÍúÊöãóÇáö ãóÇ íõäóÇÝöí ÍóÏöíËó ÇáúãõÛöíÑóÉö Èúäö ÔõÚúÈóÉó.
æóÇáÓøóæúÁõ- ÈöÝóÊúÍö ÇáÓøöíäö æóÓõßõæäö ÇáúæóÇæö-: ãóÕúÏóÑõ ÓóÇÁóåõ¡ ÅöÐóÇ ÃóÖóÑøó Èöåö æóÃóÝúÓóÏó ÈóÚúÖó ÍóÇáöåö¡ ÝóÅöÖóÇÝóÉõ ÇÓúãò Åöáóíúåö ÊõÝöíÏõ Ãóäå ãä ÔÄæäå æóÃóÝúÚóÇáöåö æóÃóäøóåõ åõæó ãóÕúÏóÑñ áóåõ. ÝóãóÚúäóì ÇãúÑóÃó ÓóæúÁò ÑóÌõáó Úóãóáò ãõÝúÓöÏò.
æóãóÚúäóì ÇáúÈóÛöíøö ÊóÞóÏøóãó ÞóÑöíÈðÇ. æóÚóäóæúÇ ÈöåóÐóÇ ÇáúßóáóÇãö ÇáúßöäóÇíóÉó Úóäú ßóæúäöåóÇ ÃóÊóÊú ÈöÃóãúÑò áóíúÓó ãöäú ÔóÃúäö ÃóåúáöåóÇ¡ Ãóíú ÃóÊóÊú ÈöÓóæúÁò áóíúÓó ãöäú ÔóÃúäö ÃóÈöíåóÇ æóÈöÛóÇÁò áóíúÓó ãöäú ÔóÃúäö ÃõãøöåóÇ¡ æóÎóÇáóÝóÊú ÓöíÑóÉó
ÃóÈóæóíúåóÇ ÝóßóÇäóÊö ÇãúÑóÃóÉó ÓóæúÁò æóßóÇäóÊú ÈóÛöíøðÇ æóãóÇ ßóÇäó ÃóÈõæåóÇ ÇãúÑóÃó ÓóæúÁò æóáóÇ ßóÇäóÊú ÃõãøõåóÇ ÈóÛöíøðÇ ÝóßóÇäóÊú ãõÈúÊóßöÑóÉð ÇáúÝóæóÇÍöÔó Ýöí ÃóåúáöåóÇ. æóåõãú ÃóÑóÇÏõæÇ ÐóãøóåóÇ ÝóÃóÊóæúÇ ÈößóáóÇãò ÕóÑöíÍõåõ ËóäóÇÁñ Úóáóì ÃóÈóæóíúåóÇ ãõÞúÊóÖò Ãóäøó ÔóÃúäóåóÇ Ãóäú Êóßõæäó ãËá ÃóÈóæóíúåóÇ.(16/96)
ÝóÃóÔóÇÑóÊú Åöáóíúåö ÞóÇáõæÇ ßóíúÝó äõßóáøöãõ ãóäú ßóÇäó Ýöí ÇáúãóåúÏö ÕóÈöíøðÇ (29)
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÂíóÉ 29]
ÝóÃóÔÇÑóÊú Åöáóíúåö ÞÇáõæÇ ßóíúÝó äõßóáøöãõ ãóäú ßÇäó Ýöí ÇáúãóåúÏö ÕóÈöíøðÇ (29)
Ãóíú ÃóÔóÇÑóÊú Åöáóíúåö ÅöÔóÇÑóÉð ÏóáøóÊú Úóáóì ÃóäøóåóÇ ÊõÍöíáõåõãú Úóáóíúåö áöíóÓúÃóáõæåõ Úóäú ÞöÕøóÊöåö¡ Ãóæú ÃóÔóÇÑóÊú Åöáóì Ãóäú íóÓúãóÚõæÇ ãöäúåõ ÇáúÌóæóÇÈó Úóäú ÊóæúÈöíÎöåöãú ÅöíøóÇåóÇ æóÞóÏú ÝóåöãõæÇ Ðóáößó ãöäú ÅöÔóÇÑóÊöåóÇ.
æóáóãøóÇ ßóÇäóÊú ÅöÔóÇÑóÊõåóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ãõÑóÇÌóÚóÉö ßóáóÇãò Íõßöíó ÍöæóÇÑõåõãõ ÇáúæóÇÞöÚõ ÚóÞöÈó ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ÈöÌõãúáóÉö ÇáúÞóæúáö ãóÝúÕõæáóÉò ÛóíúÑö ãóÚúØõæÝóÉò.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ: ÅöäúßóÇÑñ ÃóäúßóÑõæÇ Ãóäú íõßóáøöãõæÇ ãóäú áóíúÓó ãöäú ÔóÃúäöåö Ãóäú íóÊóßóáøóãó¡ æóÃóäúßóÑõæÇ Ãóäú ÊõÍöíáóåõãú Úóáóì ãõßóÇáóãóÊöåö¡ Ãóíú ßóíúÝó äóÊóÑóÞøóÈõ ãöäúåõ ÇáúÌóæóÇÈó Ãóæú ßóíúÝó äõáúÞöí Úóáóíúåö ÇáÓøõÄóÇáó¡ áöÃóäøó ÇáúÍóÇáóÊóíúäö ÊóÞúÊóÖöíóÇäö ÇáÊøóßóáøõãó.
æóÒöíóÇÏóÉõ ÝöÚúáö Çáúßóæúäö Ýöí ãóäú ßÇäó Ýöí ÇáúãóåúÏö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Êóãóßøõäö ÇáúãóÙúÑõæÝöíøóÉö Ýöí ÇáúãóåúÏö ãöäú åóÐóÇ ÇáøóÐöí ÃõÍöíáõæÇ Úóáóì ãõßóÇáóãóÊöåö¡ æóÐóáößó ãõÈóÇáóÛóÉñ ãöäúåõãú Ýöí ÇáúÅöäúßóÇÑö¡ æóÊóÚóÌøõÈñ ãöäö ÇÓúÊöÎúÝóÇÝöåóÇ Èöåöãú. ÝóÝöÚúáõ (ßóÇäó) ÒóÇÆöÏñ áöáÊøóæúßöíÏö¡ æóáöÐóáößó ÌóÇÁó ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÖöíøö áöÃóäøó (ßóÇäó) ÇáÒøóÇÆöÏóÉõ Êóßõæäõ ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãóÇÖöí ÛóÇáöÈðÇ.
æóÞóæúáõåõ Ýöí ÇáúãóåúÏö ÎóÈóÑñ (ãöäó) ÇáúãóæúÕõæáóÉö.
æÕóÈöíøðÇ ÍóÇáñ ãöäö ÇÓúã ÇáúãóæúÕõæá.
æ (ÇáãåÏ) ÝöÑóÇÔõ ÇáÕøóÈöíøö æóãóÇ íãåÏ áæÖÚå.(16/97)
ÞóÇáó Åöäøöí ÚóÈúÏõ Çááøóåö ÂÊóÇäöíó ÇáúßöÊóÇÈó æóÌóÚóáóäöí äóÈöíøðÇ (30) æóÌóÚóáóäöí ãõÈóÇÑóßðÇ Ãóíúäó ãóÇ ßõäúÊõ æóÃóæúÕóÇäöí ÈöÇáÕøóáóÇÉö æóÇáÒøóßóÇÉö ãóÇ ÏõãúÊõ ÍóíøðÇ (31) æóÈóÑøðÇ ÈöæóÇáöÏóÊöí æóáóãú íóÌúÚóáúäöí ÌóÈøóÇÑðÇ ÔóÞöíøðÇ (32) æóÇáÓøóáóÇãõ Úóáóíøó íóæúãó æõáöÏúÊõ æóíóæúãó ÃóãõæÊõ æóíóæúãó ÃõÈúÚóËõ ÍóíøðÇ (33)
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 30 Åöáóì 33]
ÞÇáó Åöäøöí ÚóÈúÏõ Çááøóåö ÂÊÇäöíó ÇáúßöÊÇÈó æóÌóÚóáóäöí äóÈöíøðÇ (30) æóÌóÚóáóäöí ãõÈÇÑóßÇð Ãóíúäó ãóÇ ßõäúÊõ æóÃóæúÕÇäöí ÈöÇáÕøóáÇÉö æóÇáÒøóßÇÉö ãóÇ ÏõãúÊõ ÍóíøðÇ (31) æóÈóÑøðÇ ÈöæÇáöÏóÊöí æóáóãú íóÌúÚóáúäöí ÌóÈøóÇÑÇð ÔóÞöíøðÇ (32) æóÇáÓøóáÇãõ Úóáóíøó íóæúãó æõáöÏúÊõ æóíóæúãó ÃóãõæÊõ æóíóæúãó ÃõÈúÚóËõ ÍóíøðÇ (33)
ßóáóÇãõ ÚöíÓóì åóÐóÇ ãöãøóÇ ÃóåúãóáóÊúåõ ÃóäóÇÌöíáõ ÇáäøóÕóÇÑóì áöÃóäøóåõãú ØóæóæúÇ ÎóÈóÑó æõÕõæáöåóÇ Åöáóì ÃóåúáöåóÇ ÈóÚúÏó æóÖúÚöåóÇ¡ æóåõæó Øóíøñ íõÊóÚóÌøóÈõ ãöäúåõ. æóíóÏõáøõ Úóáóì ÃóäøóåóÇ ßõÊöÈóÊú Ýöí ÃóÍúæóÇáò ÛóíúÑö ãóÖúÈõæØóÉò¡ ÝóÃóØúáóÚó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Úóáóíúåö äóÈöíÆóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÇáöÇÈúÊöÏóÇÁõ ÈöæóÕúÝö ÇáúÚõÈõæÏöíøóÉö áöáøóåö ÃóáúÞóÇåõ Çááøóåõ Úóáóì áöÓóÇäö ÚöíÓóì áöÃóäøó Çááøóåó Úóáöãó ÈöÃóäøó ÞóæúãðÇ ÓóíóÞõæáõæäó: Ãóäøóåõ ÇÈúäõ Çááøóåö.
æóÇáÊøóÚúÈöíÑõ Úóäú ÅöíÊóÇÁö ÇáúßöÊóÇÈö ÈöÝöÚúáö ÇáúãõÖöíøö ãõÑóÇÏñ Èöåö Ãóäøó Çááøóåó ÞóÏøóÑó ÅöíÊóÇÁóåõ ÅöíøóÇåõ¡ Ãóíú ÞÏøÑ Ãóä íæÊíäí ÇáúßöÊóÇÈó.
æóÇáúßöÊóÇÈõ: ÇáÔøóÑöíÚóÉõ ÇáøóÊöí ãöäú ÔóÃúäöåóÇ Ãóäú ÊõßúÊóÈó áöÆóáøóÇ íóÞóÚó ÝöíåóÇ ÊóÛúíöíÑñ. ÝóÅöØúáóÇÞõ ÇáúßöÊóÇÈö Úóáóì ÔóÑöíÚóÉö ÚöíÓóì ßóÅöØúáóÇÞö ÇáúßöÊóÇÈö Úóáóì ÇáúÞõÑúÂäö. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúßöÊóÇÈö ÇáúÅöäúÌöíáõ æóåõæó ãóÇ ßõÊöÈó ãöäó ÇáúæóÍúíö ÇáøóÐöí ÎóÇØóÈó Çááøóåõ Èöåö ÚöíÓóì. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöÇáúßöÊóÇÈö ÇáÊøóæúÑóÇÉõ Ýóíóßõæäó ÇáúÅöíÊóÇÁõ ÅöíÊóÇÁó Úöáúãö ãóÇ Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÇ íóÍúíì ÎõÐö ÇáúßöÊÇÈó ÈöÞõæøóÉò [ãóÑúíóã: 12] Ýóíóßõæäó Þóæúáõåõ æóÌóÚóáóäöí äóÈöíÆðÇ ÇÑúÊöÞóÇÁð Ýöí ÇáúãóÑóÇÊöÈö ÇáøóÊöí ÂÊóÇåõ Çááøóåõ ÅöíøóÇåóÇ.
æóÇáúÞóæúáõ Ýöí ÇáÊøóÚúÈöíÑö Úóäúåõ ÈöÇáúãóÇÖöí ßóÇáúÞóæúáö Ýöí Þóæúáöåö æÂÊÇäöíó ÇáúßöÊÇÈó.(16/98)
æóÇáúãõÈóÇÑóßõ: ÇáøóÐöí ÊõÞóÇÑöäõ ÇáúÈóÑóßóÉõ ÃóÍúæóÇáóåõ Ýöí ÃóÚúãóÇáöåö æóãõÍóÇæóÑóÊöåö æóäóÍúæö Ðóáößó¡ áöÃóäøó ÇáúãõÈóÇÑóßó ÇÓúãõ ãóÝúÚõæáò ãöäú ÈóÇÑóßóåõ¡ ÅöÐóÇ ÌóÚóáóåõ ÐóÇ ÈóÑóßóÉò¡ Ãóæú ãöäú ÈóÇÑóßó Ýöíåö¡ ÅöÐóÇ ÌóÚóáó ÇáúÈóÑóßóÉó ãóÚóåõ.
æóÇáúÈóÑóßóÉõ: ÇáúÎóíúÑõ æóÇáúíõãúäõ.
Ðóáößó Ãóäøó Çááøóåó ÃóÑúÓóáóåõ ÈöÑóÍúãóÉò áöÈóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó áöíõÍöáøó áóåõãú ÈóÚúÖó ÇáøóÐöí ÍõÑøöãó Úóáóíúåöãú æóáöíóÏúÚõæóåõãú Åöáóì ãóßóÇÑöãö ÇáúÃóÎúáóÇÞö ÈóÚúÏó Ãóäú ÞóÓóÊú ÞõáõæÈõåõãú æóÛóíøóÑõæÇ ãöäú Ïöíäöåöãú¡ ÝóåóÐöåö ÃóÚúÙóãõ ÈóÑóßóÉò ÊõÞóÇÑöäõåõ. æóãöäú ÈóÑóßóÊöåö Ãóäú ÌóÚóáó Çááøóåõ Íõáõæáóåõ Ýöí ÇáúãóßóÇäö ÓóÈóÈðÇ áöÎóíúÑö Ãóåúáö Êöáúßó ÇáúÈõÞúÚóÉö ãöäú ÎöÕúÈöåóÇ æóÇåúÊöÏóÇÁö ÃóåúáöåóÇ æóÊóæúÝöíÞöåöãú Åöáóì ÇáúÎóíúÑö¡ æóáöÐóáößó ßóÇäó ÅöÐóÇ áóÞöíóåõ ÇáúÌóåóáóÉõ æóÇáúÞõÓóÇÉõ æóÇáúãõÝúÓöÏõæäó ÇäúÞóáóÈõæÇ ÕóÇáöÍöíäó æóÇäúÝóÊóÍóÊú ÞõáõæÈõåõãú áöáúÅöíãóÇäö æóÇáúÍößúãóÉö¡ æóáöÐóáößó ÊóÑóì ÃóßúËóÑó ÇáúÍóæóÇÑöíøöíäó ßóÇäõæÇ ãöäú ÚóÇãøóÉö ÇáúÃõãøöíøöíäó ãöäú ÕóíøóÇÏöíäó æóÚóÔøóÇÑöíäó ÝóÕóÇÑõæÇ ÏõÚóÇÉó åóÏðì æóÝóÇÖóÊú ÃóáúÓöäóÊõåõãú ÈöÇáúÍößúãóÉö.
æóÈöåóÐóÇ íóÙúåóÑõ Ãóäøó ßóæúäóåõ ãõÈóÇÑóßðÇ ÃóÚóãøõ ãöäú ßóæúäöåö äóÈöíÆðÇ ÚõãõæãðÇ æóÌúåöíøðÇ¡ Ýóáóãú íóßõäú Ýöí Þóæúáå æóÌóÚóáóäöí äÈíÆÇ ÛõäúíóÉñ Úóäú Þóæúáöåö æóÌóÚóáóäöí ãõÈÇÑóßÇð.
æóÇáÊøóÚúãöíãõ ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö Ãóíúäó ãóÇ ßõäúÊõ ÊóÚúãöíãñ áöáúÃóãúßöäóÉö¡ Ãóíú áóÇ ÊóÞúÊóÕöÑõ ÈóÑóßóÊõåõ Úóáóì ßóæúäöåö Ýöí Çáúåóíúßóáö ÈöÇáúãóÞúÏöÓö Ãóæú Ýöí ãóÌúãóÚö Ãóåúáö ÈóáóÏöåö¡ Èóáú åõæó ÍóíúËõãóÇ Íóáøó ÊóÍõáøó ãóÚóåõ ÇáúÈóÑóßóÉõ.
æóÇáúæöÕóÇíóÉõ: ÇáúÃóãúÑõ ÇáúãõÄóßøóÏõ ÈöÚóãóáò ãõÓúÊóÞúÈóáò¡ Ãóíú ÞóÏøóÑó æóÕöíøóÊóí ÈöÇáÕøóáóÇÉö æóÇáÒøóßóÇÉö¡ Ãóíú Ãóäú íóÃúãõÑóäöí ÈöåöãóÇ ÃóãúÑðÇ ãõÄóßøóÏðÇ ãõÓúÊóãöÑøðÇ¡ ÝóÇÓúÊöÚúãóÇáõ ÕöíÛóÉö ÇáúãõÖöíøö Ýöí ÃóæúÕÇäöí ãöËúáó ÇÓúÊöÚúãóÇáöåóÇ
Ýöí Þóæúáöåö ÂÊÇäöíó ÇáúßöÊÇÈó.
æóÇáÒøóßóÇÉõ: ÇáÕøóÏóÞóÉõ. æóÇáúãõÑóÇÏõ: Ãóäú íõÕóáøöíó æóíõÒóßøöíó. æóåóÐóÇ ÃóãúÑñ ÎóÇÕøñ Èöåö ßóãóÇ ÃõãöÑó äóÈöíÆõäóÇ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÞöíóÇãö Çááøóíúáö¡ æóÞóÑöíäóÉõ(16/99)
ÇáúÎõÕõæÕö Þóæúáõåõ ãóÇ ÏõãúÊõ ÍóíøðÇ áöÏóáóÇáóÊöåö Úóáóì ÇÓúÊöÛúÑóÇÞö ãõÏøóÉö ÍóíøóÇÊöåö ÈöÅöíÞóÇÚö ÇáÕøóáóÇÉö æóÇáÕøóÏóÞóÉö¡ Ãóíú Ãóäú íõÕóáøöíó æóíóÊóÕóÏøóÞó Ýöí ÃóæúÞóÇÊö ÇáÊøóãóßøõäö ãöäú Ðóáößó¡ Ãóíú ÛóíúÑö ÃóæúÞóÇÊö ÇáÏøóÚúæóÉö Ãóæö ÇáÖøóÑõæÑóÇÊö.
ÝóÇáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞõ ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏõ ãöäú Þóæúáöåö ãóÇ ÏõãúÊõ ÍóíøðÇ ÇÓúÊöÛúÑóÇÞñ ÚõÑúÝöíøñ ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáúßóËúÑóÉõ æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ ÇáÕøóáóÇÉó æóÇáÕøóÏóÞóÉó ÇáúãóÝúÑõæÖóÊóíúäö Úóáóì ÃõãøóÊöåö¡ áöÃóäøó ÓöíóÇÞó ÇáúßóáóÇãö Ýöí ÃóæúÕóÇÝò ÊóãóíøóÒó ÈöåóÇ ÚöíÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ¡ æóáöÃóäøóåõ áóãú íóÃúÊö ÈöÔóÑúÚö ÕóáóÇÉò ÒóÇÆöÏóÉò Úóáóì ãóÇ ÔõÑöÚó Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö.
æóÇáúÈóÑøõ- ÈöÝóÊúÍö ÇáúÈóÇÁö-: ÇÓúãñ ÈöãóÚúäóì ÇáúÈóÇÑøö. æóÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ. æóÞóÏú ÎóÕøóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÈöÐóáößó Èóíúäó Þóæúãöåö¡ áöÃóäøó ÈöÑøó ÇáúæóÇáöÏóíúäö ßóÇäó ÖóÚöíÝðÇ Ýöí Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó íóæúãóÆöÐò¡ æóÈöÎóÇÕøóÉò ÇáúæóÇáöÏóÉõ áöÃóäøóåóÇ ÊõÓúÊóÖúÚóÝõ¡ áöÃóäøó ÝóÑúØó ÍóäóÇäöåóÇ æóãóÔóÞøóÊöåóÇ ÞóÏú íõÌóÑøöÆóÇäö ÇáúæóáóÏó Úóáóì ÇáÊøóÓóÇåõáö Ýöí ÇáúÈöÑøö ÈöåóÇ.
æóÇáúÌóÈøóÇÑõ: ÇáúãõÊóßóÈøöÑõ ÇáúÛóáöíÙõ Úóáóì ÇáäøóÇÓö Ýöí ãõÚóÇãóáóÊöåöãú. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö åõæÏò [59] Þóæúáõåõ: æóÇÊøóÈóÚõæÇ ÃóãúÑó ßõáøö ÌóÈøóÇÑò ÚóäöíÏò.
æóÇáÔøóÞöíøõ: ÇáúÎóÇÓöÑõ æóÇáøóÐöí Êóßõæäõ ÃóÍúæóÇáõåõ ßóÏöÑóÉð áóåõ æóãõÄúáöãóÉð¡ æóåõæó ÖöÏøõ ÇáÓøóÚöíÏö. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ýóãöäúåõãú ÔóÞöíøñ æóÓóÚöíÏñ Ýöí ÂÎöÑö ÓõæÑóÉö åõæÏò [105] .
æóæõÕöÝó ÇáúÌóÈøóÇÑõ ÈöÇáÔøóÞöíøö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÂáöåö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö æóÑõÈøóãóÇ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ.
æóÞóæúáõåõ æóÇáÓøóáÇãõ Úóáóíøó íóæúãó æõáöÏúÊõ Åöáóì ÂÎöÑöåö¡ Êóäúæöíåñ ÈößóÑóÇãóÊöåö ÚöäúÏó Çááøóåö¡ ÃóÌúÑóÇåõ Úóáóì áöÓóÇäöåö áöíóÚúáóãõæÇ Ãóäøóåõ ÈöãóÍóáøö ÇáúÚöäóÇíóÉö ãöäú ÑóÈøöåö¡ æóÇáúÞóæúáõ Ýöíåö ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÂíóÉö ÐößúÑö íóÍúíóì.
æóÌöíÁó ÈöÇáÓøóáóÇãö åõäóÇ ãÚÑøÝÇ ÈöÇááøóÇãö ÇáÏøóÇáøóÉ Úóáóì ÇáúÌöäúÓö ãõÈóÇáóÛóÉð Ýöí ÊóÚóáøõÞö ÇáÓøóáóÇãö Èöåö ÍóÊøóì ßóÇäó ÌöäúÓõ ÇáÓøóáóÇãö ÈöÃóÌúãóÚöåö Úóáóíúåö. æóåóÐóÇ ãõÄúÐöäñ(16/100)
Ðóáößó ÚöíÓóì ÇÈúäõ ãóÑúíóãó Þóæúáó ÇáúÍóÞøö ÇáøóÐöí Ýöíåö íóãúÊóÑõæäó (34) ãóÇ ßóÇäó áöáøóåö Ãóäú íóÊøóÎöÐó ãöäú æóáóÏò ÓõÈúÍóÇäóåõ ÅöÐóÇ ÞóÖóì ÃóãúÑðÇ ÝóÅöäøóãóÇ íóÞõæáõ áóåõ ßõäú Ýóíóßõæäõ (35)
ÈöÊóÝúÖöíáöåö Úóáóì íóÍúíóì ÅöÐú Þöíáó Ýöí ÔóÃúäöåö æóÓóáÇãñ Úóáóíúåö íóæúãó æõáöÏó
[ãóÑúíóã: 15] ¡ æóÐóáößó åõæó ÇáúÝóÑúÞõ Èóíúäó ÇáúãõÚóÑøóÝö ÈöáóÇãö ÇáúÌöäúÓö æóÈóíúäó ÇáäøóßöÑóÉö.
æóíóÌõæÒõ ÌóÚúáõ ÇááøóÇãö áöáúÚóåúÏö¡ Ãóíú ÓóáóÇãñ Åöáóíúåö¡ æóåõæó ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÊóßúÑöíãö Çááøóåö ÚóÈúÏóåõ ÈöÇáËøóäóÇÁö Úóáóíúåö Ýöí ÇáúãóáóÃö ÇáúÃóÚúáóì æóÈöÇáúÃóãúÑö ÈößóÑóÇãóÊöåö. æóãöäú åóÐóÇ ÇáúÞóÈöíáö ÇáÓøóáóÇãõ Úóáóì ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÕóáøõæÇ Úóáóíúåö æóÓóáøöãõæÇ ÊóÓúáöíãÇð [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 56] ¡ æóãóÇ ÃóãóÑóäóÇ Èöåö Ýöí ÇáÊøóÔóåøõÏö Ýöí ÇáÕøóáóÇÉö ãöäú Þóæúáö ÇáúãõÊóÔóåøöÏö: «ÇáÓøóáóÇãõ Úóáóíúßó ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÈöíÁõ æóÑóÍúãóÉõ Çááøóåö æóÈóÑóßóÇÊõåõ» .
æóãõÄúÐöäñ ÃóíúÖðÇ ÈöÊóãúåöíÏö ÇáÊøóÚúÑöíÖö ÈöÇáúíóåõæÏö ÅöÐú ØóÚóäõæÇ Ýöíåö æóÔóÊóãõæåõ Ýöí ÇáúÃóÍúæóÇáö ÇáËøóáóÇËóÉö¡ ÝóÞóÇáõæÇ: æõáöÏó ãöäú Òöäðì¡ æóÞóÇáõæÇ: ãóÇÊó ãóÕúáõæÈðÇ¡ æóÞóÇáõæÇ: íõÍúÔóÑõ ãóÚó ÇáúãóáóÇÍöÏóÉö æóÇáúßóÝóÑóÉö¡ áöÃóäøóåõãú íóÒúÚõãõæäó Ãóäøóåõ ßóÝóÑó ÈöÃóÍúßóÇãò ãä ÇáÊøóæúÑóÇÉ.
[34- 35]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 34 Åöáóì 35]
Ðáößó ÚöíÓóì ÇÈúäõ ãóÑúíóãó Þóæúáó ÇáúÍóÞøö ÇáøóÐöí Ýöíåö íóãúÊóÑõæäó (34) ãóÇ ßÇäó áöáøóåö Ãóäú íóÊøóÎöÐó ãöäú æóáóÏò ÓõÈúÍÇäóåõ ÅöÐÇ ÞóÖì ÃóãúÑÇð ÝóÅöäøóãÇ íóÞõæáõ áóåõ ßõäú Ýóíóßõæäõ (35)
ÇÚúÊöÑóÇÖñ Èóíúäó ÇáúÌõãóáö ÇáúãóÞõæáóÉö Ýöí Þóæúáöåö: ÞÇáó Åöäøöí ÚóÈúÏõ Çááøóåö [ãóÑúíóã: 30] ãóÚó Þóæúáöåö:
æóÅöäøó Çááøóåó ÑóÈøöí æóÑóÈøõßõãú [ãóÑúíóã: 36] ¡ Ãóíú Ðóáößó ÇáúãóÐúßõæÑõ åõæó ÚöíÓóì ÇÈúäõ ãóÑúíóãó áóÇ ßóãóÇ ÊóÒúÚõãõ ÇáäøóÕóÇÑóì æóÇáúíóåõæÏõ.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ áöÊóãúíöíÒö ÇáúãóÐúßõæÑö Ãóßúãóáó ÊóãúíöíÒò ÊóÚúÑöíÖðÇ ÈöÇáÑøóÏøö Úóáóì ÇáúíóåõæÏö æóÇáäøóÕóÇÑóì ÌóãöíÚðÇ¡ ÅöÐú ÃóäúÒóáóåõ ÇáúíóåõæÏõ Åöáóì ÍóÖöíÖö ÇáúÌõäóÇÉö¡ æóÑóÝóÚóåõ ÇáäøóÕóÇÑóì Åöáóì ãóÞóÇãö ÇáúÅöáóåöíøóÉö¡ æóßöáóÇåõãóÇ ãõÎúØöÆñ ãõÈúØöáñ¡ Ãóíú Ðóáößó åõæó ÚöíÓóì ÈöÇáúÍóÞøö¡(16/101)
æóÃóãøóÇ ãóäú ÊóÕöÝõæäóåõ ÝóáóíúÓó åõæó ÚöíÓóì áöÃóäøó ÇÓúÊöÍúÖóÇÑó ÇáÔøóÎúÕö ÈöÕöÝóÇÊò ÛóíúÑö ÕöÝóÇÊöåö ÊóÈúÏöíáñ áöÔóÎúÕöíøóÊöåö¡ ÝóáóãøóÇ æóÕóÝõæåõ ÈöÛóíúÑö ãóÇ åõæó ÕöÝóÊõåõ ÌõÚöáõæÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ãä áóÇ íÚÑÝæäå ÝóÇÌúÊõáöÈó ÇÓúãõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö áöíóÊóãóíøóÒó ÇáúãóæúÕõæÝõ Ãóßúãóáó ÊóãúíöíÒò ÚöäúÏó ÇáøóÐöíäó íõÑöíÏõæäó Ãóäú íóÚúÑöÝõæåõ ÍóÞøó ãóÚúÑöÝóÊöåö. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈöÇáÊøóãúíöíÒö ÊóãúíöíÒõ ÕöÝóÇÊöåö ÇáúÍóÞöíÞöíøóÉö Úóäö ÇáÕøöÝóÇÊö ÇáúÈóÇØöáóÉö ÇáøóÊöí ÃóáúÕóÞõæåóÇ Èöåö áóÇ ÊóãúíöíÒó ÐóÇÊöåö Úóäö ÇáÐøóæóÇÊö ÅöÐú áóíúÓóÊú ÐóÇÊõåõ ÈöÍóÇÖöÑóÉò æóÞúÊó äõÒõæáö ÇáúÂíóÉö¡ Ãóíú Êöáúßó ÍóÞöíÞóÉõ ÚöíÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ æóÕöÝóÊõåõ.
æÞóæúáó ÇáúÍóÞøö ÞóÑóÃóåõ ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈöÇáÑøóÝúÚö¡ æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò¡ æóÚóÇÕöãñ¡ æóíóÚúÞõæÈõ ÈöÇáäøóÕúÈö ÝóÃóãøóÇ ÇáÑøóÝúÚõ Ýóåõæó ÎóÈóÑñ ËóÇäò Úóäö ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Ãóæú æóÕúÝñ áöÚöíÓóì Ãóæú ÈóÏóáñ ãöäúåõ¡ æóÃóãøóÇ ÇáäøóÕúÈõ Ýóåõæó ÍóÇáñ ãöäö ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Ãóæú ãöäú ÚöíÓóì.
æóãóÚúäóì Þóæúáó ÇáúÍóÞøö Ãóäøó Êöáúßó ÇáÕøöÝóÇÊö ÇáøóÊöí ÓóãöÚúÊõãú åöíó Þóæúáõ ÇáúÍóÞøö¡ Ãóíú ãóÞõæáñ åõæó ÇáúÍóÞøõ æóãóÇ ÎóÇáóÝóåóÇ ÈóÇØöáñ¡ Ãóæú Ãóäøó ÚöíÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ åõæó Þóæúáõ ÇáúÍóÞøö¡ Ãóíú ãóÞõæáõ ÇáúÍóÞøö¡ Ãóíö Çáúãõßóæøóäõ ãöäú Þóæúáö (ßõäú) ¡ Ýóíóßõæäõ ãóÕúÏóÑðÇ ÈöãóÚúäóì ÇÓúãö ÇáúãóÝúÚõæáö ßóÇáúÎóáúÞö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: åóÐóÇ ÎóáúÞõ Çááøóåö [áõÞúãóÇä: 11] .
æóÌóæøóÒó ÃóÈõæ Úóáöíøò ÇáúÝóÇÑöÓöíøõ Ãóäú íóßõæäó äóÕúÈõ Þóæúáó ÇáúÍóÞøö ÈöÊóÞúÏöíÑö: ÃõÍöÞøõ Þóæúáó ÇáúÍóÞøö¡ Ãóíú åõæó ãóÕúÏóÑñ ãõÄóßøöÏñ áöãóÖúãõæäö ÇáúÌõãúáóÉö ÞóÈúáóåõ ãóäúÕõæÈñ ÈöÝöÚúáò ãóÍúÐõæÝò æõÌõæÈðÇ¡ ÊóÞúÏöíÑõåõ: ÃõÍöÞøõ Þóæúáó ÇáúÍóÞøö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó Þóæúáó ÇáúÍóÞøö ãóÕúÏóÑðÇ äóÇÆöÈðÇ Úóäú ÝöÚúáöåö¡ Ãóíú ÃóÞõæáõ Þóæúáó ÇáúÍóÞøö. æóÚóáóì
åóÐóíúäö ÇáúæóÌúåóíúäö íóßõæäõ ÇÚúÊöÑóÇÖðÇ. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó Þóæúáó ãóÕúÏóÑðÇ ÈöãóÚúäóì ÇáúÝóÇÚöá ÕÝÉ áÚíÓì Ãóæú ÍóÇáðÇ ãöäúåõ¡ Ãóíú ÞóÇÆöáõ ÇáúÍóÞøö ÅöÐú ÞóÇáó: Åöäøöí ÚóÈúÏõ Çááøóåö ÂÊÇäöíó ÇáúßöÊÇÈó Åöáóì Þóæúáöåö: ÃõÈúÚóËõ ÍóíøðÇ [ãóÑúíóã: 30- 33] .
æÇáøóÐöí Ýöíåö íóãúÊóÑõæäó ÕöÝóÉñ ËóÇäöíóÉñ Ãóæú ÍóÇáñ ËóÇäöíóÉñ Ãóæú ÎóÈóÑñ ËóÇäò Úóäú ÚöíÓóì ÇÈúäõ ãóÑúíóãó Úóáóì ãóÇ íõäóÇÓöÈõ ÇáúæõÌõæåó ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉó.(16/102)
æóÇáöÇãúÊöÑóÇÁõ: ÇáÔøóßøõ¡ Ãóíö ÇáøóÐöí Ýöíåö íóÔõßøõæäó¡ Ãóíú íóÚúÊóÞöÏõæäó ÇÚúÊöÞóÇÏðÇ ãóÈúäóÇåõ ÇáÔøóßøõ æóÇáúÎóØóÃõ¡ ÝóÅöäú ÚóÇÏó ÇáúãóæúÕõæáõ Åöáóì ÇáúÞóæúáö ÝóÇáöÇãúÊöÑóÇÁõ Ýöíåö åõæó ÇáöÇãúÊöÑóÇÁõ Ýöí ÕöÏúÞöåö¡ æóÅöäú ÚóÇÏó Åöáóì ÚöíÓóì ÝóÇáöÇãúÊöÑóÇÁõ Ýöíåö åõæó ÇáöÇãúÊöÑóÇÁõ Ýöí ÕöÝóÇÊöåö Èóíúäó ÑóÇÝöÚò æóÎóÇÝöÖò.
æóÌõãúáóÉõ ãóÇ ßÇäó áöáøóåö Ãóäú íóÊøóÎöÐó ãöäú æóáóÏò ÊóÞúÑöíÑñ áöãóÚúäóì ÇáúÚõÈõæÏöíøóÉö¡ Ãóæú ÊóÝúÕöíáñ áöãóÖúãõæäö ÌõãúáóÉö ÇáøóÐöí Ýöíåö íóãúÊóÑõæäó ÝóÊóßõæäõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÈóÏóáö ÇáúÈóÚúÖö Ãóæö ÇáöÇÔúÊöãóÇáö ãöäúåóÇ¡ ÇßúÊöÝóÇÁð ÈöÅöÈúØóÇáö Þóæúáö ÇáäøóÕóÇÑóì ÈöÃóäøó ÚöíÓóì ÇÈúäõ Çááøóåö¡ áöÃóäøóåõ Ãóåóãøõ ÈöÇáúÅöÈúØóÇáö¡ ÅöÐú åõæó ÊóÞúÑöíÑñ áöÚõÈõæÏöíøóÉö ÚöíÓóì æóÊóäúÒöíåñ áöáøóåö ÊóÚóÇáóì ÚóãøóÇ áóÇ íóáöíÞõ ÈöÌóáóÇáö ÇáúÃõáõæåöíøóÉö ãöäö ÇÊøöÎóÇÐö ÇáúæóáóÏö æóãöäú ÔóÇÆöÈóÉö ÇáÔøöÑúßö¡ æóáöÃóäøóåõ ÇáúÞóæúáõ ÇáäøóÇÔöÆõ Úóäö ÇáúÛõáõæøö Ýöí ÇáÊøóÞúÏöíÓö¡ ÝóßóÇäó ÝöíãóÇ ÐõßöÑó ãöäú ÕöÝóÇÊö ÇáúãóÏúÍö áöÚöíÓóì ãóÇ ÞóÏú íõÞóæøöí ÔõÈúåóÊóåõãú Ýöíåö ÈöÎöáóÇÝö Þóæúáö ÇáúíóåõæÏö ÝóÞóÏú ÙóåóÑó ÈõØúáóÇäõåõ ÈöãóÇ ÚõÏøöÏó áöÚöíÓóì ãöäú ÕöÝóÇÊö ÇáúÎóíúÑö.
æóÕöíÛóÉõ ãóÇ ßÇäó áöáøóåö Ãóäú íóÊøóÎöÐó ÊõÝöíÏõ ÇäúÊöÝóÇÁó ÇáúæóáóÏö Úóäúåõ ÊóÚóÇáóì ÈöÃóÈúáóÛö æóÌúåò áöÃóäøó áóÇãó ÇáúÌõÍõæÏö ÊõÝöíÏõ ãõÈóÇáóÛóÉó ÇáäøóÝúíö¡ æóÃóäøóåõ ãöãøóÇ áóÇ íõáóÇÞöí æõÌõæÏó ÇáúãóäúÝöíøö Úóäúåõ¡ æóáöÃóäøó Ýöí Þóæúáöåö: Ãóäú íóÊøóÎöÐó ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì Ãóäøóåõ áóæú ßóÇäó áóåõ æóáóÏñ áóßóÇäó åõæó ÎóáóÞóåõ¡ æóÇÊøóÎóÐóåõ Ýóáóãú íóÚúÏõ Ãóäú íóßõæäó ãöäú ÌõãúáóÉö ãÎáæÞÇÊå¡ ÝÅËÈÇÊ ÇáäÈæøÉ áóåõ ÎõáúÝñ ãöäó ÇáúÞóæúáö.
æóÌõãúáóÉõ ÅöÐÇ ÞóÖì ÃóãúÑÇð ÝóÅöäøóãÇ íóÞõæáõ áóåõ ßõäú Ýóíóßõæäõ ÈóíóÇäñ áöÌõãúáóÉö ãóÇ ßÇäó áöáøóåö Ãóäú íóÊøóÎöÐó ãöäú æóáóÏò¡ áöÅöÈúØóÇáö ÔõÈúåóÉö ÇáäøóÕóÇÑóì ÅöÐú ÌóÚóáõæÇ Êóßúæöíäó ÅöäúÓóÇäò ÈöÃóãúÑö ÇáÊøóßúæöíäö Úóäú ÛóíúÑö ÓóÈóÈò ãõÚúÊóÇÏò ÏóáöíáðÇ Úóáóì Ãóäøó Çáúãõßóæøóäó ÇÈúäñ áöáøóåö ÊóÚóÇáóì¡ ÝóÃóÔóÇÑóÊö ÇáúÂíóÉõ Åöáóì Ãóäøó åóÐóÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäú Êóßõæäó ÃõÕõæáõ ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ÃóÈúäóÇÁð áöáøóåö æóÅöäú ßóÇäó ãóÇ íóÞúÊóÖöíåö áóÇ íóÎúÑõÌõ Úóäö ÇáúÎõÖõæÚö Åöáóì ÃóãÑ ÇáÊßæíä.(16/103)
æóÅöäøó Çááøóåó ÑóÈøöí æóÑóÈøõßõãú ÝóÇÚúÈõÏõæåõ åóÐóÇ ÕöÑóÇØñ ãõÓúÊóÞöíãñ (36)
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÂíóÉ 36]
æóÅöäøó Çááøóåó ÑóÈøöí æóÑóÈøõßõãú ÝóÇÚúÈõÏõæåõ åóÐóÇ ÕöÑÇØñ ãõÓúÊóÞöíãñ (36)
íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó åóÐóÇ ÈóÞöíøóÉð áößóáóÇãò ÌóÑóì Úóáóì áöÓóÇäö ÚöíÓóì ÊóÃúíöíÏðÇ áöÈóÑóÇÁóÉö Ãõãøöåö æóãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ ÇÚúÊöÑóÇÖñ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ.
æóÇáúãóÚúäóì: ÊóÚúãöíãõ ÑõÈõæÈöíøóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áößõáøö ÇáúÎóáúÞö.
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ¡ æóÇÈúäõ ßóËöíÑò¡ æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ¡ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò¡ æóÑõæóíúÓñ Úóäú íóÚúÞõæÈó åóãúÒóÉó æóÃóäøó ãóÝúÊõæÍóÉð ÝóÎóÑøóÌóåõ ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøõ Ãóäøóåõ Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö áóÇãö ÇáÊøóÚúáöíáö¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ãöäú ßóáóÇãö ÚöíÓóì Ýóåõæó ÊóÚúáöíáñ áöÞóæúáöåö ÝóÇÚúÈõÏõæåõ Úóáóì Ãóäøóåõ ãõÞóÏøóãñ ãöäú ÊóÃúÎöíÑò áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúÚöáøóÉö áößóæúäöåóÇ ãõÞóÑøöÑóÉð áöáúãóÚúáõæáö æóãõËúÈöÊóÉð áóåõ Úóáóì ÃõÓúáõæÈö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÃóäøó ÇáúãóÓÇÌöÏó áöáøóåö ÝóáÇ ÊóÏúÚõæÇ ãóÚó Çááøóåö ÃóÍóÏÇð [ÇáÌäø: 18] æóíóßõæäõ Þóæúáõåõ ÝóÇÚúÈõÏõæåõ ãõÊóÝóÑøöÚðÇ Úóáóì Þóæúáöåö Åöäøöí ÚóÈúÏõ Çááøóåö [ãóÑúíóã: 30] ÈóÚúÏó Ãóä ÃÑúÏÝ ÈöãóÇ ÊÚáøÞ Èöåö ãöäú ÃóÍúæóÇáö äóÝúÓöåö.
æóáóãøóÇ ÇÔúÊóãóáó ãóÏúÎõæáõ áóÇãö ÇáÊøóÚúáöíáö Úóáóì ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö ÃõÖúãöÑó áóåõ ÝöíãóÇ ÈóÚúÏõ. æóÊóÞúÏöíÑõ ÇáäøóÙúãö åóßóÐóÇ: ÝóÇÚúÈõÏõæÇ Çááøóåó áöÃóäøóåõ ÑóÈøöí æóÑóÈøõßõãú.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÚóØúÝðÇ Úóáóì Þóæúáöåö ÈöÇáÕøóáÇÉö æóÇáÒøóßÇÉö [ãóÑúíóã: 31] ¡ Ãóíú æóÃóæúÕóÇäöí ÈöÃóäøó Çááøóåó ÑóÈøöí æóÑóÈøõßõãú¡ Ýóíóßõæäõ ÈöÍóÐúÝö ÍóÑúÝö ÇáúÌóÑøö æóåõæó ãõØøóÑöÏñ ãóÚó (Ãóäøó) .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãóÚúØõæÝðÇ Úóáóì ÇáúÍóÞøö ãöäú Þóæúáöåö Þóæúáó ÇáúÍóÞøö [ãóÑúíóã: 34] Úóáóì æóÌúåö ÌóÚúáö Þóæúáó ÈöãóÚúäóì ÞóÇÆöáò¡ Ãóíú ÞóÇÆöáñ ÇáúÍóÞøó æóÞóÇÆöáñ Åöäøó Çááøóåó ÑóÈøöí æóÑóÈøõßõãú¡ ÝóÅöäøó åóãúÒóÉó Ãóäú íóÌõæÒõ ÝóÊúÍõåóÇ æóßóÓúÑõåóÇ ÈóÚúÏó ãóÇÏøóÉö ÇáúÞóæúáö.
æóÅöäú ßóÇäó ãöãøóÇ ÎõæØöÈó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäú íóÞõæáóåõ ßóÇäó ÈöÊóÞúÏöíÑö Þóæúáò ãóÍúÐõæÝò¡ Ãóæú ÚóØúÝðÇ Úóáóì ãóÑúíóãó ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:(16/104)
ÝóÇÎúÊóáóÝó ÇáúÃóÍúÒóÇÈõ ãöäú Èóíúäöåöãú Ýóæóíúáñ áöáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ãöäú ãóÔúåóÏö íóæúãò ÚóÙöíãò (37)
æóÇÐúßõÑú Ýöí ÇáúßöÊÇÈö ãóÑúíóãó
[ãóÑúíóãó: 16] ¡ Ãóíö ÇÐúßõÑú íóÇ ãõÍóãøóÏõ Ãóäøó Çááøóåó ÑóÈøöí ÝóßóÐóáößó¡ æóíóßõæäõ ÊóÝúÑöíÚõ ÝóÇÚúÈõÏõæåõ Úóáóì Þóæúáöåö: ãóÇ ßÇäó áöáøóåö Ãóäú íóÊøóÎöÐó ãöäú æóáóÏò ÓõÈúÍÇäóåõ [ãóÑúíóã: 35] Åöáóì ÂÎöÑöåö ...
æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò¡ æóÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÎóáóÝñ¡ æóÑóæúÍñ Úóäú íóÚúÞõæÈó- ÈößóÓúÑö åóãúÒóÉö Åöäøó. æóæóÌúåõåóÇ ÙóÇåöÑñ Úóáóì ßöáóÇ ÇáöÇÍúÊöãóÇáóíúäö.
æóÌõãúáóÉõ åóÐóÇ ÕöÑÇØñ ãõÓúÊóÞöíãñ ÊóÐúíöíáñ æóÝóÐúáóßóÉñ áöãóÇ ÓóÈóÞóåõ Úóáóì ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúæõÌõæåö.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Åöáóì ãóÖúãõæäö ãóÇ ÊóÞóÏøóãó Úóáóì ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúæõÌõæåö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÕøöÑóÇØö ÇáúãõÓúÊóÞöíãö ÇÚúÊöÞóÇÏõ ÇáúÍóÞøö¡ ÔõÈøöåó ÈöÇáÕøöÑóÇØö ÇáúãõÓúÊóÞöíãö Úóáóì ÇáÊøóÔúÈöíåö ÇáúÈóáöíÛö¡ ÔóÈøóåó ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏó ÇáúÍóÞøó Ýöí ßóæúäöåö ãóæúÕõæáðÇ Åöáóì ÇáúåõÏóì ÈöÇáÕøöÑóÇØö ÇáúãõÓúÊóÞöíãö Ýöí ÅöíÕóÇáöåö Åöáóì ÇáúãóßóÇäö ÇáúãóÞúÕõæÏö ÈöÇØúãöÆúäóÇäö ÈóÇáò¡ æóÚõáöãó Ãóäøó ÛóíúÑó åóÐóÇ ßóÈõäóíøóÇÊö ÇáØøóÑöíÞö ãóäú ÓóáóßóåóÇ ÃóáúÞóÊ Èöåö Ýöí ÇáúãóÎóÇæöÝõ æóÇáúãóÊóÇáöÝõ ßóÞóæúáöåö æóÃóäøó åóÐóÇ ÕöÑÇØöí ãõÓúÊóÞöíãÇð ÝóÇÊøóÈöÚõæåõ æóáÇ ÊóÊøóÈöÚõæÇ ÇáÓøõÈõáó ÝóÊóÝóÑøóÞó Èößõãú Úóäú
ÓóÈöíáöåö
[ÇáúÃóäúÚóÇã: 153] .
[37]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÂíóÉ 37]
ÝóÇÎúÊóáóÝó ÇáúÃóÍúÒÇÈõ ãöäú Èóíúäöåöãú Ýóæóíúáñ áöáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ãöäú ãóÔúåóÏö íóæúãò ÚóÙöíãò (37)
ÇáúÝóÇÁõ áöÊóÝúÑöíÚö ÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÈöÍõÕõæáö ÇáöÇÎúÊöáóÇÝö Úóáóì ÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÈöÃóäøó åóÐóÇ ÕöÑóÇØñ ãõÓúÊóÞöíãñ¡ Ãóíú ÍóÇÏó Úóäö ÇáÕøöÑóÇØö ÇáúãõÓúÊóÞöíãö ÇáúÃóÍúÒóÇÈõ ÝóÇÎúÊóáóÝõæÇ Èóíúäóåõãú Ýöí ÇáØøóÑóÇÆöÞö ÇáøóÊöí ÓóáóßõæåóÇ¡ Ãóíú åóÐóÇ ÕöÑóÇØñ ãõÓúÊóÞöíãñ áóÇ íóÎúÊóáöÝõ ÓóÇáößõæåõ ÇÎúÊöáóÇÝðÇ ÃóÕúáöíøðÇ¡ ÝóÓóáóßó ÇáúÃóÍúÒóÇÈõ ØõÑõÞðÇ ÃõÎúÑóì åöíó ÍóÇÆöÏóÉñ Úóäö ÇáÕøöÑóÇØö ÇáúãõÓúÊóÞöíãö Ýóáóãú íóÊøóÝöÞõæÇ Úóáóì ÔóíúÁò.(16/105)
æóÞóæúáõåõ ãöäú Èóíúäöåöãú ãÊÚáøÞ ÈÇÎÊáÝ. æ (ãä) ÍóÑúÝõ ÊóæúßöíÏò¡ Ãóíö ÇÎúÊóáóÝõæÇ Èóíúäóåõãú.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÃóÍúÒóÇÈö ÃóÍúÒóÇÈõ ÇáäøóÕóÇÑóì¡ áöÃóäøó ÇáöÇÎúÊöáóÇÝó ãõÄúÐöäñ ÈöÃóäøóåõãú ßóÇäõæÇ ãõÊøóÝöÞöíäó æóáóãú íóßõäö ÇáúíóåõæÏõ ãõæóÇÝöÞöíäó ÇáäøóÕóÇÑóì Ýöí ÔóíúÁò ãöäó ÇáÏøöíäö. æóÞóÏú ßóÇäó ÇáäøóÕóÇÑóì Úóáóì Þóæúáò æóÇÍöÏò Úóáóì ÇáÊøóæúÍöíÏö Ýöí ÍóíóÇÉö ÇáúÍóæóÇÑöíøöíäó Ëõãøó ÍóÏóËó ÇáöÇÎúÊöáóÇÝõ Ýöí ÊóáóÇãöíÐöåöãú. æóÞóÏú ÐóßóÑúäóÇ Ýöí ÊóÝúÓöíÑö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÂãöäõæÇ ÈöÇááøóåö æóÑõÓõáöåö æóáÇ ÊóÞõæáõæÇ ËóáÇËóÉñ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [171] Ãóäøó ÇáöÇÎúÊöáóÇÝó ÇäúÍóáøó Åöáóì ËóáóÇËóÉö ãóÐóÇåöÈó: ÇáúãóáúßóÇäöíøóÉõ (æóÊõÓóãøóì ÇáúÌóÇËõáöíÞöíøóÉó) æóÇáúíóÚúÞõæÈöíøóÉõ¡ æóÇáäøóÓúØõæÑöíøóÉõ. æóÇäúÔóÚóÈóÊú ãöäú åóÐöåö ÇáúÝöÑóÞö ÚöÏøóÉõ ÝöÑóÞò ÐóßóÑóåóÇ ÇáÔøóåúÑóÓúÊóÇäöíøõ¡ æóãöäúåóÇ ÇáúÃóáúíóÇäóÉõ¡ æóÇáúÈöáúíóÇÑöÓöíøóÉõ¡ æóÇáúãöÞúÏóÇäõæÓöíøóÉõ¡ æóÇáÓøöÈóÇáöíøóÉõ¡ æóÇáúÈõæØöíäõæÓöíøóÉõ¡ æóÇáúÈõæáöíøóÉõ¡ Åöáóì ÝöÑóÞò ÃõÎúÑóì. ãöäúåóÇ ÝöÑúÞóÉñ ßóÇäóÊú Ýöí ÇáúÚóÑóÈö ÊõÓóãøóì ÇáÑøóßõæÓöíøóÉõ æóÑóÏó ÐößúÑõåóÇ
Ýöí ÇáúÍóÏöíËö: «Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÇáó áöÚóÏöíøö Èúäö ÍóÇÊöãò: Åöäøóßó ÑóßõæÓöíøñ»
. ÞóÇáó Ãóåúáõ ÇááøõÛóÉö åöíó äóÕúÑóÇäöíøóÉñ ãóÔõæÈóÉñ ÈöÚóÞóÇÆöÏö ÇáÕøóÇÈöÆóÉö. æóÍóÏóËóÊú ÈóÚúÏó Ðóáößó ÝöÑúÞóÉõ ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖöíøóÉö (ÇáúÈõÑõæÊöÓúÊóÇäõ) ÃóÊúÈóÇÚõ (áõæËöíÑó) . æóÃóÔúåóÑõ ÇáúÝöÑóÞö Çáúíóæúãó åöíó ÇáúãóáúßóÇäöíøóÉõ (ßÇËæáíß) ¡ æÇáíÚÞæÈíÉ (ÃÑËæÏæßÓ) ¡ æÇáÇÚÊÑÇÖíÉ (ÈÑæÊÓÊÇä) . æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇÎúÊöáóÇÝõåõãú ÞóÏö ÇäúÍóÕóÑó Ýöí ãóÑúÌöÚò æóÇÍöÏò íóÑúÌöÚõ Åöáóì ÅöáóåöíøóÉö ÚöíÓóì ÇÛúÊöÑóÇÑðÇ æóÓõæÁó Ýóåúãò Ýöí ãóÚúäóì áóÝúÙö (ÇÈúäò) ÇáøóÐöí æóÑóÏó ÕöÝóÉð áöáúãóÓöíÍö Ýöí ÇáúÃóäóÇÌöíáö ãóÚó Ãóäøóåõ ÞóÏú æõÕöÝó ÈöÐóáößó ÝöíåóÇ ÃóíúÖðÇ ÃóÕúÍóÇÈõåõ. æóÞóÏú ÌóÇÁó Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö ÃóíúÖðÇ «ÃóäúÊõãú ÃóÈúäóÇÁõ Çááøóåö» . æóÝöí ÅöäúÌöíáö ãóÊøóì ÇáúÍóæóÇÑöíøö æóÅöäúÌöíáö íõæÍóäøóÇ ÇáúÍóæóÇÑöíøö ßóáöãóÇÊñ ÕóÑöíÍóÉñ Ýöí Ãóäøó ÇáúãóÓöíÍó ÇÈúäõ ÅöäúÓóÇäò æóÃóäøó Çááøóåó Åöáóåõåõ æóÑóÈøõåõ¡ ÝóÞóÏö ÇäúÍóÕóÑóÊú ãóÐóÇåöÈõåõãú Ýöí ÇáúßõÝúÑö ÈöÇááøóåö ÝóáöÐóáößó Ðõíøöáó ÈöÞóæúáöåö Ýóæóíúáñ áöáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ãöäú ãóÔúåóÏö íóæúãò ÚóÙöíãò¡ ÝóÔóãöáó Þóæúáõåõ (ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ) åóÄõáóÇÁö ÇáúãõÎúÈóÑó Úóäúåõãú ãöäó ÇáäøóÕóÇÑóì æóÔóãöáó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÛóíÑåã.
æóÇáúãóÔúåóÏõ ÕóÇáöÍñ áöãóÚóÇäò¡ æóåõæó Ãóäú íóßõæäó ãõÔúÊóÞøðÇ ãöäó ÇáúãõÔóÇåóÏóÉö Ãóæú ãöäó(16/106)
ÃóÓúãöÚú Èöåöãú æóÃóÈúÕöÑú íóæúãó íóÃúÊõæäóäóÇ áóßöäö ÇáÙøóÇáöãõæäó Çáúíóæúãó Ýöí ÖóáóÇáò ãõÈöíäò (38)
ÇáÔøõåõæÏö¡ Ëõãøó ÅöãøóÇ Ãóäú íóßõæäó ãóÕúÏóÑðÇ ãöíãöíøðÇ Ýöí ÇáúãóÚúäóíóíúäö Ãóæö ÇÓúãó ãóßóÇäò áóåõãóÇ Ãóæö ÇÓúãó ÒóãóÇäò áóåõãóÇ¡ Ãóíú íóæúãò Ýöíåö
Ðóáößó æóÛóíúÑõåõ.
æóÇáúæóíúáõ ÍóÇÕöáñ áóåõãú Ýöí ÇáöÇÍúÊöãóÇáóÇÊö ßõáøöåóÇ æóÞóÏú ÏóÎóáõæÇ Ýöí Úõãõæãö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÈöÇááøóåö¡ Ãóíú äóÝóæúÇ æóÍúÏóÇäöíøóÊóåõ¡ ÝóÏóÎóáõæÇ Ýöí ÒõãúÑóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó áóÇ ãóÍóÇáóÉó¡ æóáóßöäøóåõãú Ãóåúáõ ßöÊóÇÈò Ïæä ÇáúãõÔúÑßíä.
[38]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÂíóÉ 38]
ÃóÓúãöÚú Èöåöãú æóÃóÈúÕöÑú íóæúãó íóÃúÊõæäóäÇ áßöäö ÇáÙøóÇáöãõæäó Çáúíóæúãó Ýöí ÖóáÇáò ãõÈöíäò (38)
ÃóÓúãöÚú Èöåöãú æóÃóÈúÕöÑú ÕöíÛóÊóÇ ÊóÚóÌøõÈò¡ æóåõæó ÊóÚóÌøõÈñ Úóáóì áöÓóÇäö ÇáÑøóÓõæáö æóÇáúãõÄúãöäöíäó¡ Ãóæú åõæó ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÚúÌöíÈö¡ æóÇáúãóÚúäóíóÇäö ãõÊóÞóÇÑöÈóÇäö¡ æóåõæó ãõÓúÊóÚúãóáñ ßöäóÇíóÉð ÃóíúÖðÇ Úóäú ÊóåúÏöíÏöåöãú¡ ÝóÊóÚóíøóäó Ãóäøó ÇáÊøóÚúÌöíÈó ãöäú ÈõáõæÛö ÍóÇáöåöãú Ýöí ÇáÓøõæÁö ãóÈúáóÛðÇ íõÊóÚóÌøóÈõ ãöäú ØóÇÞóÊöåöãú Úóáóì ãõÔóÇåóÏóÉö ãóäóÇÙöÑöåö æóÓóãóÇÚö ãóßóÇÑöåöåö. æóÇáúãóÚúäóì ãóÇ ÃóÓúãóÚóåõãú æóãóÇ ÃóÈúÕóÑóåõãú Ýöí Ðóáößó Çáúíóæúãö¡ Ãóíú ãóÇ ÃóÞúÏóÑóåõãú Úóáóì ÇáÓøóãúÚö æóÇáúÈóÕóÑö ÈöãóÇ íóßúÑóåõæäóåõ. æóÞóÑöíÈñ åõæó ãöäú ãóÚúäóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóãÇ ÃóÕúÈóÑóåõãú Úóáóì ÇáäøóÇÑö [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 175] .
æóÌõæøöÒó Ãóäú íóßõæäó ÃóÓúãöÚú Èöåöãú æóÃóÈúÕöÑú ÛóíúÑó ãõÓúÊóÚúãóáò Ýöí ÇáÊøóÚóÌøõÈö Èóáú ÕóÇÏóÝó Ãóäú ÌóÇÁó Úóáóì ÕõæÑóÉö ÝöÚúáö ÇáÊøóÚóÌøõÈö¡ æóÅöäøóãóÇ åõæó Úóáóì ÃóÕúáö æóÖúÚöåö ÃóãúÑñ áöáúãõÎóÇØóÈö ÛóíúÑö ÇáúãõÚóíøóäö ÈöÃóäú íóÓúãóÚó æóíõÈúÕöÑó ÈöÓóÈóÈöåöãú¡ æóãóÚúãõæáõ ÇáÓøóãúÚö æóÇáúÈóÕóÑö ãóÍúÐõæÝñ áöÞóÕúÏö ÇáÊøóÚúãöíãö áöíóÔúãóáó ßõáøó ãóÇ íóÕöÍøõ Ãóäú íõÓúãóÚó æóÃóäú íõÈúÕóÑó. æóåóÐóÇ ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáÊøóåúÏöíÏö.
æóÖóãöíÑõ ÇáúÛóÇÆöÈöíäó ÚóÇÆöÏñ Åöáóì (ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ) ¡ Ãóíú ÃóÚúÌöÈú ÈöÍóÇáöåöãú íóæúãóÆöÐò ãöäú äóÕóÇÑóì æóÚóÈóÏóÉö ÇáúÃóÕúäóÇãö.(16/107)
æóÃóäúÐöÑúåõãú íóæúãó ÇáúÍóÓúÑóÉö ÅöÐú ÞõÖöíó ÇáúÃóãúÑõ æóåõãú Ýöí ÛóÝúáóÉò æóåõãú áóÇ íõÄúãöäõæäó (39)
æóÇáöÇÓúÊöÏúÑóÇßõ ÇáøóÐöí ÃóÝóÇÏóåõ Þóæúáõåõ áßöäö ÇáÙøóÇáöãõæäó Çáúíóæúãó Ýöí ÖóáÇáò ãõÈöíäò ÑóÇÌöÚñ Åöáóì ãóÇ íõÝöíÏõåõ ÇáÊøóÞúíöíÏõ ÈöÇáÙøóÑúÝö Ýöí Þóæúáöåö íóæúãó íóÃúÊõæäóäÇ ãöäú ÊóÑóÞøõÈö ÓõæÁö ÍóÇáöåöãú íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ÇáøóÐöí íóÞúÊóÖöí ÇáÙøóäøó ÈöÃóäøóåõãõ ÇáúÂäó Ýöí ÓóÚóÉò ãöäó ÇáúÍóÇáö. ÝóÃõÝöíÏó Ãóäøóåõãú ãõÊóáóÈøöÓõæäó ÈöÇáÖøóáóÇáö ÇáúãõÈöíäö æóåõæó ãöäú ÓõæÁö ÇáúÍóÇáö áóåõãú áöãóÇ íóÊúÈóÚõåõ ãöäö ÇÖúØöÑóÇÈö ÇáÑøóÃúíö æóÇáúÊöÈóÇÓö ÇáúÍóÇáö Úóáóì ÕóÇÍöÈöåö. æóÊöáúßó äõßúÊóÉõ ÇáÊøóÞúíöíÏö ÈöÇáÙøóÑúÝö Ýöí Þóæúáöåö Çáúíóæúãó Ýöí ÖóáÇáò ãõÈöíäò.
æóÇáÊøóÚúÈöíÑõ Úóäúåõãú Èö ÇáÙøóÇáöãõæäó ÅöÙúåóÇÑñ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö. æóäõßúÊóÊõåõ ÇáÊøóÎóáøõÕõ Åöáóì ÎõÕõæÕö ÇáúãõÔúÑößöíäó áöÃóäøó ÇÕúØöáóÇÍó ÇáúÞõÑúÂäö ÅöØúáóÇÞõ ÇáÙøóÇáöãöíäó Úóáóì ÚóÈóÏóÉö ÇáúÃóÕúäóÇãö æóÅöØúáóÇÞõ ÇáÙøõáúãö Úóáóì ÚöÈóÇÏóÉö ÇáúÃóÕúäóÇãö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÇáÔøöÑúßó áóÙõáúãñ ÚóÙöíãñ [áõÞúãóÇä: 13] .
[39]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÂíóÉ 39]
æóÃóäúÐöÑúåõãú íóæúãó ÇáúÍóÓúÑóÉö ÅöÐú ÞõÖöíó ÇáúÃóãúÑõ æóåõãú Ýöí ÛóÝúáóÉò æóåõãú áóÇ íõÄúãöäõæäó (39)
ÚóÞøóÈó ÊóÍúÐöíÑóåõãú ãöäú ÚóÐóÇÈö ÇáúÂÎöÑóÉö æóÇáäøöÏóÇÁó Úóáóì ÓõæÁö ÖóáóÇáöåöãú Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÈöÇáúÃóãúÑö ÈöÅöäúÐóÇÑöåöãö ÇÓúÊöÞúÕóÇÁð Ýöí ÇáúÅöÚúÐóÇÑö áóåõãú.
æóÇáÖøóãöíÑõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáÙøóÇáöãöíäó¡ æóåõãõ ÇáúãõÔúÑößõæäó ãöäú Ãóåúáö ãóßøóÉó æóÛóíúÑöåöãú ãöäú ÚóÈóÏóÉö ÇáúÃóÕúäóÇãö áöÞóæúáöåö æóåõãú áóÇ íõÄúãöäõæäó æóÞóæúáöåö æóÅöáóíúäÇ íõÑúÌóÚõæäó [ãóÑúíóã: 40] .
æóÇäúÊóÕóÈó íóæúãó ÇáúÍóÓúÑóÉö Úóáóì Ãóäøóåõ ãóÝúÚõæáñ ÎóáóÝó Úóäö ÇáúãóÝúÚõæá ÇáËøóÇäöí á ÃóäúÐöÑúåõãú¡ áöÃóäøóåõ ÈöãóÚúäóì ÃóäúÐöÑúåõãú ÚóÐóÇÈó íóæúãö ÇáúÍóÓúÑóÉö.
æóÇáúÍóÓúÑóÉõ: ÇáäøóÏóÇãóÉõ ÇáÔøóÏöíÏóÉõ ÇáÏøóÇÚöíóÉõ Åöáóì ÇáÊøóáóåøõÝö. æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöíóæúãö ÇáúÍóÓúÑóÉö íóæúãõ ÇáúÍöÓóÇÈö¡ ÃõÖöíÝó Çáúíóæúãõ Åöáóì ÇáúÍóÓúÑóÉö áößóËúÑóÉö ãóÇ íóÍúÏõËõ Ýöíåö ãöäú(16/108)
ÊóÍóÓøõÑö ÇáúãõÌúÑöãöíäó Úóáóì ãóÇ ÝóÑøóØõæÇ Ýöíåö ãöäú ÃóÓúÈóÇÈö ÇáäøóÌóÇÉö¡ ÝóßóÇäó Ðóáößó Çáúíóæúãõ ßóÃóäøóåõ ãöãøóÇ ÇÎúÊóÕøóÊú Èöåö ÇáúÍóÓúÑóÉõ¡ Ýóåõæó íóæúãõ ÍóÓúÑóÉò ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóíúåöãú æóÅöäú ßóÇäó íóæúãó ÝóÑóÍò ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ÇáÕøóÇáöÍöíäó.
æóÇááøóÇãõ Ýöí ÇáúÍóÓúÑóÉö Úóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö áóÇãõ ÇáúÚóåúÏö ÇáÐøöåúäöíøö¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇááøóÇãõ ÚöæóÖðÇ Úóäö ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö¡ Ãóíú íóæúãó ÍóÓúÑóÉö ÇáÙøóÇáöãöíäó.
æóãóÚúäóì ÞõÖöíó ÇáúÃóãúÑõ: Êõãøöãó ÃóãúÑõ Çááøóåö ÈöÒóÌøöåöãú Ýöí ÇáúÚóÐóÇÈö ÝóáóÇ ãõÚóÞøöÈó áóåõ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÃóãúÑö ÃóãúÑó Çááøóåö ÈöãóÌöíÁö íóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö¡ Ãóí ÅöÐú ÍõÔöÑõæÇ. æó (ÅöÐú) ÇÓúãõ ÒóãóÇäò¡ ÈóÏóáñ ãöäú íóæúãó ÇáúÍóÓúÑóÉö.
æóÌõãúáóÉõ æóåõãú Ýöí ÛóÝúáóÉò ÍóÇáñ ãöäó ÇáúÃóãúÑõ æóåöíó ÍóÇáñ ÓóÈóÈöíøóÉñ¡ ÅöÐö ÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÅöÐú ÞõÖöíó ÃóãúÑõåõãú.
æóÇáúÛóÝúáóÉõ: ÇáÐøõåõæáõ Úóäú ÔóíúÁò ÔóÃúäõåõ Ãóäú íõÚúáóãó.
æóãóÚúäóì ÌõãúáóÉö ÇáúÍóÇáö Úóáóì ÇáöÇÍúÊöãóÇáö ÇáúÃóæøóáö Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÃóãúÑö ÇáúßöäóÇíóÉõ Úóäú ÓõÑúÚóÉö ÕõÏõæÑö ÇáúÃóãúÑö ÈöÊóÚúÐöíÈöåöãú¡ Ãóíú ÞõÖöíó ÃóãúÑõåõãú Úóáóì Íöíäö Ãóäøóåõãú Ýöí ÛóÝúáóÉò¡ Ãóíú ÈóåúÊò. æóÚóáóì ÇáöÇÍúÊöãóÇáö ÇáËøóÇäöí ÊóÍúÐöíÑñ ãöäú Íõáõæáö íóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö Èöåöãú ÞóÈúáó Ãóäú íõÄúãöäõæÇ ßóÞóæúáöåö áóÇ ÊóÃúÊöíßõãú ÅöáøóÇ ÈóÛúÊóÉð [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ:
187] ¡ æóåóÐóÇ ÃóáúíóÞõ ÈöÞóæúáöåö: æóåõãú áóÇ íõÄúãöäõæäó.
æóãóÚúäóì æóåõãú áóÇ íõÄúãöäõæäó ÇÓúÊöãúÑóÇÑõ ÚóÏóãö ÅöíãóÇäöåöãú Åöáóì Íõáõæáö ÞóÖóÇÁö ÇáúÃóãúÑö íóæúãó ÇáúÍóÓúÑóÉö.
ÝóÇÎúÊöíóÇÑõ ÕöíÛóÉö ÇáúãõÖóÇÑöÚö Ýöíåö Ïõæäó ÕöíÛóÉö ÇÓúãö ÇáúÝóÇÚöáö áöãóÇ íóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇáúãõÖóÇÑöÚõ ãöäö ÇÓúÊöãúÑóÇÑö ÇáúÝöÚúáö æóÞúÊðÇ ÝóæóÞúÊðÇ ÇÓúÊöÍúÖóÇÑðÇ áöÐóáößó ÇáöÇÓúÊöãúÑóÇÑö ÇáúÚóÌöíÈö Ýöí Øæáå æÊãßäå.(16/109)
ÅöäøóÇ äóÍúäõ äóÑöËõ ÇáúÃóÑúÖó æóãóäú ÚóáóíúåóÇ æóÅöáóíúäóÇ íõÑúÌóÚõæäó (40)
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÂíóÉ 40]
ÅöäøóÇ äóÍúäõ äóÑöËõ ÇáúÃóÑúÖó æóãóäú ÚóáóíúåÇ æóÅöáóíúäÇ íõÑúÌóÚõæäó (40)
ÊóÐúíöíáñ áöÎóÊúãö ÇáúÞöÕøóÉö Úóáóì ÚóÇÏóÉö ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÊóÐúíöíáö ÇáúÃóÛúÑóÇÖö ÚöäúÏó ÇáöÇäúÊöÞóÇáö ãöäúåóÇ Åöáóì ÛóíúÑöåóÇ. æóÇáúßóáóÇãõ ãõæóÌøóåñ Åöáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó áöÅöÈúáóÇÛöåö Åöáóíúåöãú.
æóÖóãöíÑõ íõÑúÌóÚõæäó ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãóäú ÚóáóíúåÇ æóÅöáóì ãóÇ ÚóÇÏó Åöáóíúåö ÖóãöíÑõ ÇáúÛóíúÈóÉö Ýöí æóÃóäúÐöÑúåõãú [ãóÑúíóã: 39] .
æóÍóÞöíÞóÉõ ÇáúÅöÑúËö: ãóÕöíÑõ ãóÇáö ÇáúãóíøöÊö Åöáóì ãóäú íóÈúÞóì ÈóÚúÏóåõ. æóåõæó åõäóÇ ãóÌóÇÒñ Ýöí ÊóãóÍøõÖö ÇáÊøóÕóÑøõÝö Ýöí ÇáÔøóíúÁö Ïõæäó ãõÔóÇÑößò. ÝóÅöäøó ÇáúÃóÑúÖó ßóÇäóÊú Ýöí ÊóÕóÑøõÝö ÓõßøóÇäöåóÇ ãöäó ÇáúÅöäúÓóÇäö æóÇáúÍóíóæóÇäö ßõáøñ ÈöãóÇ íõäóÇÓöÈõåõ¡ ÝóÅöÐóÇ åóáóßó ÇáäøóÇÓõ æóÇáúÍóíóæóÇäõ ÝóÞóÏú ÕóÇÑõæÇ Ýöí ÈóÇØöäö ÇáúÃóÑúÖö æóÕóÇÑóÊö ÇáúÃóÑúÖõ Ýöí ÛóíúÑö ÊóÕóÑøõÝöåöãú Ýóáóãú íóÈúÞó ÊóÕóÑøõÝñ ÝöíåóÇ ÅöáøóÇ áöÎóÇáöÞöåóÇ¡ æóåõæó ÊóÕóÑøõÝñ ßóÇäó Ýöí ÙóÇåöÑö ÇáúÃóãúÑö ãõÔúÊóÑóßðÇ ÈöãöÞúÏóÇÑö ãóÇ Îóæøóáóåõãõ Çááøóåõ ÇáÊøóÕóÑøõÝó ÝöíåóÇ Åöáóì ÃóÌóáò ãóÚúáõæãò¡ ÝóÕóÇÑó ÇáúÌóãöíÚõ Ýöí ãóÍúÖö ÊóÕóÑøõÝö Çááøóåö¡ æóãöäú ÌõãúáóÉö Ðóáößó ÊóÕóÑøõÝõåõ ÈöÇáúÌóÒóÇÁö.
æóÊóÃúßöíÏõ ÌõãúáóÉö ÅöäøóÇ äóÍúäõ äóÑöËõ ÇáúÃóÑúÖó ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóæúßöíÏö áöÏóÝúÚö ÇáÔøóßøö áöÃóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó íõäúßöÑõæäó ÇáúÌóÒóÇÁó¡ Ýóåõãú íõäúßöÑõæäó Ãóäøó Çááøóåó íóÑöËõ ÇáúÃóÑúÖó æóãóäú ÚóáóíúåóÇ ÈöåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì.
æóÃóãøóÇ ÖóãöíÑõ ÇáúÝóÕúáö Ýöí Þóæúáöåö äóÍúäõ äóÑöËõ ÇáúÃóÑúÖó Ýóåõæó áöãõÌóÑøóÏö ÇáÊøóÃúßöíÏö æóáóÇ íõÝöíÏõ ÊóÎúÕöíÕðÇ¡ ÅöÐú áóÇ íõÝöíÏõ ÑóÏøó ÇÚúÊöÞóÇÏò ãõÎóÇáöÝò áöÐóáößó.
æóÙóåóÑó áöí: Ãóäøó ãóÌöíÁó ÖãíÑ ÇáúÝóÕúá ÈöãõÌóÑøóÏ ÇáÊøóÃúßöíÏö ßóËöíÑñ ÅöÐóÇ æóÞóÚó ÖóãöíÑõ ÇáúÝóÕúáö ÈóÚúÏó ÖóãöíÑò ÂÎóÑó äóÍúæó Þóæúáöåö Åöäøóäöí ÃóäóÇ Çááøóåõ Ýöí ÓõæÑóÉö Øå [14] ¡ æóÞóæúáöåö: æóåõãú ÈöÇáúÂÎöÑóÉö åõãú ßÇÝöÑõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö íõæÓõÝó [37] .
æóÃóÝóÇÏó åóÐóÇ ÇáÊøóÐúíöíáõ ÇáÊøóÚúÑöíÝó ÈöÊóåúÏöíÏö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÃóäøóåõãú áóÇ ãóÝóÑøó áóåõãú ãöäó Çáúßóæúäö Ýöí ÞóÈúÖóÉö ÇáÑøóÈøö ÇáúæóÇÍöÏö ÇáøóÐöí ÃóÔúÑóßõæÇ ÈöÚöÈóÇÏóÊöåö ÈóÚúÖó ãóÇ Úóáóì(16/110)
æóÇÐúßõÑú Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö ÅöÈúÑóÇåöíãó Åöäøóåõ ßóÇäó ÕöÏøöíÞðÇ äóÈöíøðÇ (41) ÅöÐú ÞóÇáó áöÃóÈöíåö íóÇ ÃóÈóÊö áöãó ÊóÚúÈõÏõ ãóÇ áóÇ íóÓúãóÚõ æóáóÇ íõÈúÕöÑõ æóáóÇ íõÛúäöí Úóäúßó ÔóíúÆðÇ (42)
ÇáúÃóÑúÖö¡ æóÃóäøó ÂáöåóÊóåõãú áóíúÓóÊú ÈöãóÑúÌõæøóÉò áöäóÝúÚöåöãú ÅöÐú ãóÇ åöíó ÅöáøóÇ ãöãøóÇ íóÑöËõåõ Çááøóåõ.
æóÈöÐóáößó ßóÇäó ãóæúÞöÚõ ÌõãúáóÉö æóÅöáóíúäÇ íõÑúÌóÚõæäó ÈóíøöäðÇ¡ ÝóÇáÊøóÞúÏöíãõ ãõÝöíÏñ ÇáúÞóÕúÑó¡ Ãóíú áóÇ íóÑúÌöÚõæäó Åöáóì ÛóíúÑöäóÇ. æóãóÍúãóáõ åóÐóÇ ÇáÊøóÞúÏöíãö ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó ÇáöÇåúÊöãóÇãõ æóãóÍúãóáõåõ ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáúÞóÕúÑõ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö: ÅöäøóÇ äóÍúäõ äóÑöËõ ÇáúÃóÑúÖó.
[41¡ 42]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 41 Åöáóì 42]
æóÇÐúßõÑú Ýöí ÇáúßöÊÇÈö ÅöÈúÑÇåöíãó Åöäøóåõ ßÇäó ÕöÏøöíÞÇð äóÈöíøðÇ (41) ÅöÐú ÞÇáó áöÃóÈöíåö íóÇ ÃóÈóÊö áöãó ÊóÚúÈõÏõ ãóÇ áóÇ íóÓúãóÚõ æóáÇ íõÈúÕöÑõ æóáÇ íõÛúäöí Úóäúßó ÔóíúÆÇð (42)
ÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ãóäøó ãöäú Ãóåóãøö ãóÇ ÇÔúÊóãóáóÊú Úóáóíúåö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ ÇáÊøóäúæöíåó ÈöÇáúÃóäúÈöíóÇÁö æóÇáÑÓá ÇáÓÇáÝíä.
æóÅöÐ ßóÇäó ÅöÈúÑóÇåöíãõ Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ÃóÈóÇ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö æóÃóæøóáó ãóäú ÃóÚúáóäó ÇáÊøóæúÍöíÏó ÅöÚúáóÇäðÇ ÈóÇÞöíðÇ¡ áöÈöäóÇÆöåö áóåõ åóíúßóáó ÇáÊøóæúÍöíÏö æóåõæó ÇáúßóÚúÈóÉõ¡ ßóÇäó ÐößúÑõ ÅöÈúÑóÇåöíãó ãöäú ÃóÛúÑóÇÖö ÇáÓøõæÑóÉö¡ æóÐõßöÑó ÚóÞöÈó ÞöÕøóÉö ÚöíÓóì áöãõäóÇÓóÈóÉö æõÞõæÚö ÇáÑøóÏøö Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ÂÎöÑö ÇáúÞöÕøóÉö ÇÈúÊöÏóÇÁð ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ýóæóíúáñ áöáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ãöäú ãóÔúåóÏö íóæúãò ÚóÙöíãò [ãóÑúíóã: 37] Åöáóì Þóæúáöåö: ÅöäøóÇ äóÍúäõ äóÑöËõ ÇáúÃóÑúÖó æóãóäú ÚóáóíúåÇ [ãóÑúíóã: 40] . æóáóãøóÇ ßóÇäó ÅöÈúÑóÇåöíãõ ÞóÏú ÌóÇÁó ÈöÇáúÍóäöíÝöíøóÉö æóÎóÇáóÝóåóÇ ÇáúÚóÑóÈõ ÈöÇáúÅöÔúÑóÇßö æóåõãú æóÑóËóÉõ ÅöÈúÑóÇåöíãó ßóÇäó áöÊóÞúÏöíãö ÐößúÑöåö Úóáóì ÇáúÈóÞöíøóÉö ÇáúãóæúÞöÚõ ÇáúÌóáöíáõ ãöäó ÇáúÈóáóÇÛóÉö.
æóÝöí Ðóáößó ÊóÓúáöíóÉñ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì ãóÇ áóÞöíó ãöäú ãõÔúÑößöí Þóæúãöåö áöãõÔóÇÈóåóÉö ÍóÇáöåöãú ÈöÍóÇáö Þóæúãö ÅöÈúÑóÇåöíãó.
æóÞóÏú ÌóÑóì ÓóÑúÏõ ÎóÈóÑö ÅöÈúÑóÇåöíãó Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ Úóáóì ÃõÓúáõæÈö ÓóÑúÏö ÞöÕøóÉö ãóÑúíóãó ÚóáóíúåóÇ ÇáÓøóáóÇãõ áöãóÇ Ýöí ßõáøò ãöäó ÇáúÃóåóãøöíøóÉö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó.(16/111)
æóÊóÞóÏøóãó ÊóÝúÓöíÑõ æóÇÐúßõÑú Ýöí ÇáúßöÊÇÈö
Ýöí Ãóæøóáö ÞöÕøóÉö ãóÑúíóãó [16] .
æÇáÕøöÏøöíÞõ- ÈöÊóÔúÏöíÏö ÇáÏøóÇáö- ÕöíÛóÉõ ãõÈóÇáóÛóÉò Ýöí ÇáöÇÊøöÕóÇÝö¡ ãöËúáõ Çáúãóáößö ÇáÖøöáøöíáö áóÞóÈö ÇãúÑöÆö ÇáúÞóíúÓö¡ æóÞóæúáöåöãú: ÑóÌõáñ ãöÓøöíßñ: Ãóíú ÔóÍöíÍñ¡ æóãöäúåõ ØóÚóÇãñ ÍöÑøöíÝñ¡ æóíõÞóÇáõ: Ïóáöíá ÎÑøíÊ¡ ÅöÐÇ ßóÇäó ÐóÇ ÍöÐúÞò ÈöÇáØøõÑõÞö ÇáúÎóÝöíøóÉö Ýöí ÇáúãóÝóÇæöÒö¡ ãõÔúÊóÞøðÇ ãöäó ÇáúÎóÑúÊö æóåõæó ËóÞúÈõ ÇáÔøóíúÁö ßóÃóäøóåõ íóËúÞõÈõ ÇáúãóÓúÏõæÏóÇÊö ÈöÈóÕóÑöåö. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íõæÓõÝõ ÃóíøõåóÇ ÇáÕøöÏøöíÞõ [íõæÓõÝ: 46] .
æõÕöÝó ÅöÈúÑóÇåöíãõ ÈöÇáÕøöÏøöíÞö áöÝóÑúØö ÕöÏúÞöåö Ýöí ÇãúÊöËóÇáö ãóÇ íõßóáøöÝõåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì áóÇ íóÕõÏøõåõ Úóäú Ðóáößó ãóÇ ÞóÏú íóßõæäõ ÚõÐúÑðÇ áöáúãõßóáøóÝö ãöËúáó ãõÈóÇÏóÑóÊöåö Åöáóì ãõÍóÇæóáóÉö ÐóÈúÍö æóáóÏöåö Íöíäó ÃóãóÑóåõ Çááøóåõ ÈöÐóáößó Ýöí æóÍúíö ÇáÑøõÄúíóÇ¡ ÝóÇáÕøöÏúÞõ åõäóÇ ÈöãóÚúäóì ÈõáõæÛö äöåóÇíóÉö ÇáÕøöÝóÉö Ýöí ÇáúãóæúÕõæÝö ÈöåóÇ¡ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáö ÊóÃóÈøóØó ÔóÑøðÇ:
Åöäøöí áóãõåúÏò ãöäú ËóäóÇÆöí ÝóÞóÇÕöÏñ ... Èöåö áöÇÈúäö Úóãøö ÇáÕøöÏúÞö ÔóãúÓö Èúäö ãóÇáößö
æóÊóÃúßöíÏõ åóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑö ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóæúßöíÏö æóÈöÅöÞúÍóÇãö ÝöÚúáö Çáúßóæúäö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÊóÍúÞöíÞöåö ÒöíóÇÏóÉð Ýöí ÇáËøóäóÇÁö Úóáóíúåö.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøóåõ ßÇäó ÕöÏøöíÞÇð äóÈöíøðÇ æóÇÞöÚóÉñ ãóæúÞöÚó ÇáÊøóÚúáöíáö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÐößúÑöåö Ýöí ÇáÊøöáóÇæóÉö¡ æóåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÇáúãõÈúÏóáö ãöäúåõ æóÇáúÈÏá¡ ÝóÅöä (ÅöÐú) ÇÓúãõ ÒóãóÇäò æóÞóÚó ÈóÏóáðÇ ãöäú ÅöÈúÑóÇåöíãó¡ Ãóíö ÇÐúßõÑú Ðóáößó ÎõÕõæÕðÇ ãöäú ÃóÍúæóÇáö ÅöÈúÑóÇåöíãó ÝóÅöäøóåõ Ãóåóãøõ ãóÇ íõÐúßóÑõ Ýöíåö áöÃóäøóåõ ãóÙúåóÑõ ÕöÏøöíÞöíøóÊöåö ÅöÐú ÎóÇØóÈó ÃóÈóÇåõ ÈöÐóáößó ÇáúÅöäúßóÇÑö.
æóÇáäøóÈöíÁõ: ÝóÚöíáñ ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáò¡ ãöäú ÃóäúÈóÃóåõ ÈöÇáúÎóÈóÑö. æóÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ Ãóäøóåõ ãõäóÈøóÃñ ãöäú ÌóÇäöÈö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÇáúæóÍúíö. æóÇáúÃóßúËóÑõ Ãóäú íóßõæäó ÇáäøóÈöíÁõ ãõÑúÓóáðÇ áöáÊøóÈúáöíÛö¡ æóåõæó ãóÚúäðì ÔóÑúÚöíøñ¡ ÝóÇáäøóÈöíÁõ Ýöíåö ÍóÞöíÞóÉñ ÚõÑúÝöíøóÉñ. æóÊóÞóÏøóãó(16/112)
Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [246] ÚöäúÏó Þóæúáöåö: ÅöÐú ÞÇáõæÇ áöäóÈöíøò áóåõãõ ÇÈúÚóËú áóäÇ ãóáößÇð¡ ÝóÏóáøó Ðóáößó Úóáóì Ãóäøó Þóæúáóåõ áöÃóÈöíåö íóÇ ÃóÈóÊö áöãó ÊóÚúÈõÏõ ãóÇ áóÇ íóÓúãóÚõ æóáÇ íõÈúÕöÑõ
ÅöäøóãóÇ ßóÇäó Úóäú æóÍúíò ãöäó Çááøóåö áöíõÈóáøöÛó Þóæúãóåõ ÅöÈúØóÇáó ÚöÈóÇÏóÉö ÇáúÃóÕúäóÇãö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑ äóÈöíøðÇ ÈöíóÇÁò ãõÔóÏøóÏóÉò ÈöÊóÎúÝöíÝö ÇáúåóãúÒóÉö íóÇÁð áöËöÞóáöåóÇ æóáöãõäóÇÓóÈóÉö ÇáúßóÓúÑóÉö. æóÞóÑóÃóåõ äóÇÝöÚñ æóÍúÏóåõ (äóÈöíÆðÇ) ÈöåóãúÒóÉò ÂÎöÑóåõ¡ æóÈöÐóáößó ÊóÕöíÑõ ÇáúÝóÇÕöáóÉõ ÇáúÞõÑúÂäöíøóÉõ Úóáóì ÍóÑúÝö ÇáúÃóáöÝö¡ æóãöËúáõ Êöáúßó ÇáúÝóÇÕöáóÉö ßóËöíÑñ Ýöí ÝóæóÇÕöáö ÇáúÞõÑúÂäö.
æóÞóæúáõåõ: ÅöÐú ÞÇáó áöÃóÈöíåö
ÅöáóÎú ÈóÏóáõ ÇÔúÊöãóÇáò ãä (ÅöÈúÑóÇåöíã) . æ (ÅöÐú) ÇÓúãõ ÒóãóÇäò ãõÌóÑøóÏñ Úóäö ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö áöÃóäøó (ÅöÐú) ÙóÑúÝñ ãõÊóÕóÑøöÝñ Úóáóì ÇáÊøóÍúÞöíÞö. æóÇáúãóÚúäóì: ÇÐúßõÑú ÅöÈúÑóÇåöíãó ÒóãóÇäó Þóæúáöåö áöÃóÈöíåö ÝóÅöäøó Ðóáößó ÇáúæóÞúÊó ÃóÌúÏóÑõ ÃóæúÞóÇÊö ÅöÈúÑóÇåöíãó ÈöÃóäú íõÐúßóÑó.
æóÃóÈõæ ÅöÈúÑóÇåöíãó åõæó (ÂÒóÇÑõ) ÊóÞóÏøóãó ÐößúÑõåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö.
æóÇÝúÊóÊóÍó ÅöÈúÑóÇåöíãõ ÎöØóÇÈóåõ ÃóÈóÇåõ ÈöäöÏóÇÆöåö ãóÚó Ãóäøó ÇáúÍóÖúÑóÉó ãõÛúäöíóÉñ Úóäö ÇáäøöÏóÇÁö ÞóÕúÏðÇ áöÅöÍúÖóÇÑö ÓóãúÚöåö æóÐöåúäöåö áöÊóáóÞøöí ãóÇ ÓóíõáúÞöíåö Åöáóíúåö.
ÞóÇáó ÇáúÌóÏøõ ÇáúæóÒöíÑõ ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÝöíãóÇ ÃóãúáóÇåõ Úóáóíøó ÐóÇÊó áóíúáóÉò ãöäú ÚóÇãö 1318 åÜ ÝóÞóÇáó:
«Úóáöãó ÅöÈúÑóÇåöíãõ Ãóäøó Ýöí ØóÈúÚö Ãóåúáö ÇáúÌóåóÇáóÉö ÊóÍúÞöíÑóåõãú áöáÕøóÛöíÑö ßóíúÝóãóÇ ÈóáóÛó ÍóÇáõåõ Ýöí ÇáúÍöÐúÞö æóÈöÎóÇÕøóÉò ÇáúÂÈóÇÁõ ãóÚó ÃóÈúäóÇÆöåöãú¡ ÝóÊóæóÌøóåó Åöáóì ÃóÈöíåö ÈöÎöØóÇÈöåö ÈöæóÕúÝö ÇáúÃõÈõæøóÉö ÅöíãóÇÁð Åöáóì Ãóäøóåõ ãõÎúáöÕñ áóåõ ÇáäøóÕöíÍóÉó¡ æóÃóáúÞóì Åöáóíúåö ÍõÌøóÉó ÝóÓóÇÏö ÚöÈóÇÏóÊå Ýöí ÕõæÑóÉ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Úóäú ÓóÈóÈö ÚöÈóÇÏóÊöåö æóÚóãóáöåö ÇáúãõÎúØöÆö¡ ãõäóÈøöåðÇ Úáì ÎØÆå ÚöäúÏ ãóÇ íóÊóÃóãøóáõ Ýöí Úóãóáöåö¡ ÝóÅöäøóåõ Åöäú ÓóãöÚó Ðóáößó æóÍóÇæóáó ÈóíóÇäó ÓóÈóÈö
ÚöÈóÇÏóÉö ÃóÕúäóÇãöåö áóãú íóÌöÏú áöäóÝúÓöåö ãóÞóÇáðÇ ÝóÝóØöäó ÈöÎóØóáö ÑóÃúíöåö(16/113)
æóÓóÝóÇåóÉö Íöáúãöåö¡ ÝóÅöäøóåõ áóæú ÚóÈóÏó ÍóíøðÇ ãõãóíøöÒðÇ áóßóÇäóÊú áóåõ ÔõÈúåóÉñ ãóÇ. æóÇÈúÊóÏóÃó ÈöÇáúÍõÌøóÉö ÇáÑøóÇÌöÚóÉö Åöáóì ÇáúÍöÓøö ÅöÐú ÞóÇáó áóåõ: áöãó ÊóÚúÈõÏõ ãóÇ áóÇ íóÓúãóÚõ æóáÇ íõÈúÕöÑõ
ÝóÐóáößó ÍõÌøóÉñ ãóÍúÓõæÓóÉñ¡ Ëõãøó ÃóÊúÈóÚóåóÇ ÈöÞóæúáöåö: æóáÇ íõÛúäöí Úóäúßó ÔóíúÆÇð
¡ Ëõãøó ÇäúÊóÞóáó Åöáóì ÏóÝúÚö ãóÇ íõÎóÇáöÌõ ÚóÞúáó ÃóÈöíåö ãöäó ÇáäøõÝõæÑö Úóäú ÊóáóÞøöí ÇáúÅöÑúÔóÇÏö ãöäö ÇÈúäöåö ÈöÞóæúáöåö: íóÇ ÃóÈóÊö Åöäøöí ÞóÏú ÌÇÁóäöí ãöäó ÇáúÚöáúãö ãóÇ áóãú íóÃúÊößó ÝóÇÊøóÈöÚúäöí ÃóåúÏößó ÕöÑÇØÇð ÓóæöíøðÇ [ãóÑúíóã: 43] ¡ ÝóáóãøóÇ ÞóÖóì ÍóÞøó Ðóáößó ÇäúÊóÞóáó Åöáóì ÊóäúÈöíåöåö Úóáóì Ãóäøó ãóÇ åõæó Ýöíåö ÃóËóÑñ ãöäú æóÓóÇæöÓö ÇáÔøóíúØóÇäö¡ Ëõãøó ÃóáúÞóì Åöáóíúåö ÍÌøóÉ áÇËÞÉ ÈöÇáúãõÊóÕöáøöÈöíäó Ýöí ÇáÖøóáóÇáö ÈöÞóæúáöåö: íóÇ ÃóÈóÊö Åöäøöí ÃóÎÇÝõ Ãóäú íóãóÓøóßó ÚóÐÇÈñ ãöäó ÇáÑøóÍúãäö ÝóÊóßõæäó áöáÔøóíúØÇäö æóáöíøðÇ [ãóÑúíóã: 45] ¡ Ãóíú Åöäøó Çááøóåó ÃóÈúáóÛó Åöáóíúßó ÇáúæóÚöíÏó Úóáóì áöÓóÇäöí¡ ÝóÅöäú ßõäúÊó áóÇ ÊóÌúÒöãõ ÈöÐóáößó ÝóÇÝúÑöÖú æõÞõæÚóåõ ÝóÅöäøó ÃóÕúäóÇãóßó áóãú ÊóÊóæóÚøóÏúßó Úóáóì Ãóäú ÊõÝóÇÑöÞó ÚöÈóÇÏóÊóåóÇ. æóåóÐóÇ ßóãóÇ Ýöí ÇáÔøöÚúÑö ÇáúãóäúÓõæÈö Åöáóì Úóáöíøò ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ:
ÒóÚóãó ÇáúãõäóÌøöãõ æóÇáØøóÈöíÈõ ßöáóÇåõãóÇ ... áóÇ ÊõÍúÔóÑõ ÇáúÃóÌúÓóÇãõ ÞõáúÊõ: ÅöáóíúßõãóÇ
Åöäú ÕóÍøó ÞóæúáõßõãóÇ ÝóáóÓúÊõ ÈöÎóÇÓöÑò ... Ãóæú ÕóÍøó Þóæúáöí ÝóÇáúÎóÓóÇÑõ ÚóáóíúßõãóÇ
ÞóÇáó: æóÝöí ÇáäøöÏóÇÁö ÈöÞóæúáöåö: íóÇ ÃóÈóÊö
ÃóÑúÈóÚó ãóÑøóÇÊò ÊóßúÑöíÑñ ÇÞúÊóÖóÇåõ ãóÞóÇãõ ÇÓúÊöäúÒóÇáöåö Åöáóì ÞóÈõæáö ÇáúãóæúÚöÙóÉö áöÃóäøóåóÇ ãóÞóÇãõ ÅöØúäóÇÈò. æóäõÙøöÑó Ðóáößó ÈöÊóßúÑöíÑö áõÞúãóÇäó Þóæúáóåõ: íóÇ Èõäóíøó [áõÞúãóÇä: 13- 16] ËóáóÇËó ãóÑøóÇÊò¡ ÞóÇáó: ÈöÎöáóÇÝö Þóæúáö äõæÍò áöÇÈúäöåö: íóÇ Èõäóíøó ÇÑúßóÈú ãóÚóäÇ [åæÏ: 42] ãóÑøóÉð æóÇÍöÏóÉð Ïõæäó ÊóßúÑöíÑò áöÃóäøó ÖöíÞó ÇáúãóÞóÇãö íóÞúÊóÖöí ÇáúÅöíÌóÇÒó æóåóÐóÇ ãöäú ØõÑõÞõ ÇáúÅöÚúÌóÇÒö» . ÇäúÊóåóì ßóáóÇãõåõ ÈöãóÇ íõÞóÇÑöÈõ áóÝúÙóåõ.
æóÃóÞõæáõ: ÇáúæóÌúåõ ãóÇ Èõäöíó Úóáóíúåö ãöäú Ãóäøó ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãó ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÍóÞöíÞóÊöåö¡ ßóãóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö ÕóÇÍöÈõ «ÇáúßóÔøóÇÝö» ¡ æóãõßóäøðì Èöåö Úóäú äóÝúíö ÇáúÚöáøóÉö ÇáúãóÓúÆõæáö ÚóäúåóÇ ÈöÞóæúáöåö: áöãó ÊóÚúÈõÏõ
¡ Ýóåõæó ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáÊøóÚúÌöíÒö Úóäú ÅöÈúÏóÇÁö ÇáúãóÓúÆõæáö Úóäúåõ¡ Ýóåõæó ãöäó ÇáÊøóæúÑöíóÉö Ýöí ãóÚúäóíóíúäö íóÍúÊóãöáõåõãóÇ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ.(16/114)
íóÇ ÃóÈóÊö Åöäøöí ÞóÏú ÌóÇÁóäöí ãöäó ÇáúÚöáúãö ãóÇ áóãú íóÃúÊößó ÝóÇÊøóÈöÚúäöí ÃóåúÏößó ÕöÑóÇØðÇ ÓóæöíøðÇ (43)
æÃóÈóÊö
: ÃóÕúáõåõ ÃóÈöí¡ ÍóÐóÝõæÇ íóÇÁó ÇáúãõÊóßóáøöãö æóÚóæøóÖõæÇ ÚóäúåóÇ ÊóÇÁð ÊóÚúæöíÖðÇ Úóáóì ÛóíúÑö ÞöíóÇÓò¡ æóåõæó ÎóÇÕøñ ÈöáóÝúÙö ÇáúÃóÈö æóÇáúÃõãøö Ýöí ÇáäøöÏóÇÁö ÎóÇÕøóÉð¡ æóáóÚóáøóåõ ÕöíÛóÉñ ÈóÇÞöíóÉñ ãöäó ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö ÇáúÞóÏöíãóÉö. æóÑóÃóì ÓöíÈóæóíúåö Ãóäøó ÇáÊøóÇÁó ÊóÕöíÑõ Ýöí ÇáúæóÞúÝö åóÇÁð¡ æóÎóÇáóÝóåõ ÇáúÝóÑøóÇÁõ ÝóÞóÇáó: ÈöÈóÞóÇÆöåóÇ Ýöí ÇáúæóÞúÝö. æóÇáÊøóÇÁõ ãóßúÓõæÑóÉñ Ýöí ÇáúÛóÇáöÈö áöÃóäøóåóÇ ÚöæóÖñ Úóäö ÇáúíóÇÁö æóÇáúíóÇÁõ ÈöäúÊõ ÇáúßóÓúÑóÉö æóáóãøóÇ ßóÓóÑõæåóÇ ÝóÊóÍõæÇ ÇáúíóÇÁó æóÈöÐóáößó ÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ. æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò¡ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑ: (íÃÈÊ) - ÈöÝóÊúÍö ÇáÊøóÇÁö- Ïõæäó ÃóáöÝò ÈóÚúÏóåóÇ¡ ÈöäóÇÁð Úóáóì Ãóäøóåõãú íóÞõæáõæäó (íóÇ ÃóÈóÊóÇ) ÈöÃóáöÝò ÈóÚúÏö ÇáÊøóÇÁö áöÃóäú íóÇÁó ÇáúãõÊóßóáøöãö ÅöÐóÇ äõæÏöíó íóÌõæÒõ ÝóÊúÍõåóÇ æóÅöÔúÈóÇÚõ ÝóÊóÍúÊöåóÇ ÝóÞóÑóÃóåõ Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ÍóÐúÝö ÇáúÃóáöÝö ÊóÎúÝöíÝðÇ æóÈóÞóÇÁ ÇáÝÊÍÉ.
[43]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÂíóÉ 43]
íóÇ ÃóÈóÊö Åöäøöí ÞóÏú ÌÇÁóäöí ãöäó ÇáúÚöáúãö ãóÇ áóãú íóÃúÊößó ÝóÇÊøóÈöÚúäöí ÃóåúÏößó ÕöÑÇØÇð ÓóæöíøðÇ (43)
ÅöÚóÇÏóÉõ äöÏóÇÆöåö ÈöæóÕúÝö ÇáúÃõÈõæøóÉö ÊóÃúßöíÏñ áöÅöÍúÖóÇÑö ÇáÐøöåúäö æóáöÅöãúÍóÇÖö ÇáäøóÕöíÍóÉö ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏö ãöäó ÇáäøöÏóÇÁö ÇáúÃóæøóáö. ÞóÇáó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : «Ëõãøó Ëóäøóì ÈöÏóÚúæóÊöåö Åöáóì ÇáúÍóÞøö ãõÊóÑóÝøöÞðÇ Èöåö ãõÊóáóØøöÝðÇ¡ Ýóáóãú íõÓóãøö ÃóÈóÇåõ ÈöÇáúÌóåúáö ÇáúãõÝúÑöØö æóáóÇ äóÝúÓóåó ÈöÇáúÚöáúãö ÇáúÝóÇÆöÞö æóáóßöäøóåõ ÞóÇáó: Åöäøó ãóÚöí ØóÇÆöÝóÉð ãöäó ÇáúÚöáúãö áóíúÓóÊú ãóÚóßó¡ æóÐóáößó Úöáúãõ ÇáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÇáØøóÑöíÞö ÇáÓøóæöíøö¡ ÝóáóÇ ÊóÓúÊóäúßöÝú¡ æóåóÈú Ãóäøöí æóÅöíøóÇßó Ýöí ãóÓöíÑò æóÚöäúÏöí ãóÚúÑöÝóÉñ ÈöÇáúåöÏóÇíóÉö Ïõæäóßó ÝóÇÊøóÈöÚúäöí ÃõäúÌößó ãöäú Ãóäú ÊóÖöáøó æóÊóÊöíåó» Çå. Ðóáößó Ãóäøó ÃóÈóÇåõ ßóÇäó íóÑóì äóÝúÓóåó Úóáóì Úöáúãò ÚóÙöíãò áöÃóäøóåõ ßóÇäó ßóÈöíÑó ÏöíóÇäóÉö Þóæúãöåö. æóÃóÑóÇÏó ÅöÈúÑóÇåöíãõ Úöáúãó ÇáúæóÍúíö æóÇáäøõÈõæÁóÉö.
æóÊóÝúÑöíÚõ ÃóãúÑöåö ÈöÃóäú íóÊøóÈöÚóåõ Úóáóì ÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÈöãóÇ ÚöäúÏóåõ ãöäó ÇáúÚöáúãö Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøó ÃóÍóÞøöíøóÉó ÇáúÚóÇáóãö ÈöÃóäú íõÊøóÈóÚó ãóÑúßõæÒóÉñ Ýöí ÛóÑöíÒóÉö ÇáúÚõÞõæáö áóãú íóÒóáö(16/115)
íóÇ ÃóÈóÊö áóÇ ÊóÚúÈõÏö ÇáÔøóíúØóÇäó Åöäøó ÇáÔøóíúØóÇäó ßóÇäó áöáÑøóÍúãóäö ÚóÕöíøðÇ (44)
ÇáúÈóÔóÑõ íóÊóÞóÕøóæúäó ãóÙóÇäøó ÇáúãóÚúÑöÝóÉö æóÇáúÚöáúãö áöÌóáúÈö ãóÇ íóäúÝóÚõ æóÇÊøöÞóÇÁö ãóÇ íóÖõÑøõ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÓúÆóáõæÇ Ãóåúáó ÇáÐøößúÑö Åöäú ßõäúÊõãú áóÇ ÊóÚúáóãõæäó. [ÇáäøóÍúá: 43] æóÝöí Þóæúáöåö: ÃóåúÏößó ÕöÑÇØÇð ÓóæöíøðÇ ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ ãóßúäöíøóÉñ ÔõÈøöåó ÅöÈúÑóÇåöíãõ ÈöåóÇÏöí ÇáØøóÑöíÞö ÇáúÈóÕöíÑö ÈöÇáËøóäóÇíóÇ¡ æóÅöËúÈóÇÊõ ÇáÕøöÑóÇØö ÇáÓøóæöíøö ÞóÑöíäóÉõ ÇáÊøóÔúÈöíåö¡ æóåõæó ÃóíúÖðÇ ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ ãõÕóÑøöÍóÉñ ÈöÃóäú ÔõÈøöåó ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏõ ÇáúãõæÕöáõ Åöáóì ÇáúÍóÞøö æóÇáäøóÌóÇÉö ÈöÇáØøóÑöíÞö ÇáúãõÓúÊóÞöíãö ÇáúãõÈóáøöÛö Åöáóì ÇáúãóÞúÕõæÏö.
æóíóÇ ÃóÈóÊö ÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì äóÙöíÑå ÞóÑöíÈÇ.
[44]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÂíóÉ 44]
íóÇ ÃóÈóÊö áóÇ ÊóÚúÈõÏö ÇáÔøóíúØÇäó Åöäøó ÇáÔøóíúØÇäó ßÇäó áöáÑøóÍúãäö ÚóÕöíøðÇ (44)
ÅöÚóÇÏóÉõ ÇáäøöÏóÇÁö áöÒöíóÇÏóÉö ÊóÃúßöíÏö ãóÇ ÃóÝóÇÏóåõ ÇáäøöÏóÇÁõ ÇáúÃóæøóáõ æóÇáËøóÇäöí.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÚöÈóÇÏóÉö ÇáÔøóíúØóÇäö ÚöÈóÇÏóÉõ ÇáúÃóÕúäóÇãö ÚóÈøóÑó ÚóäúåóÇ ÈöÚöÈóÇÏóÉö ÇáÔøóíúØóÇäö ÅöÝúÕóÇÍðÇ Úóäú ÝóÓóÇÏöåóÇ æóÖóáóÇáöåóÇ¡ ÝóÅöäøó äöÓúÈóÉó ÇáÖøóáóÇáö æóÇáúÝóÓóÇÏö Åöáóì ÇáÔøóíúØóÇäö ãõÞóÑøóÑóÉñ Ýöí äõÝõæÓö ÇáúÈóÔóÑö¡ æóáóßöäö ÇáøóÐöíäó íóÊúÈóÚõæäóåõ áóÇ íóÝúØöäõæäó Åöáóì ÍóÇáöåöãú æóíóÊøóÈöÚõæäó æóÓóÇæöÓóåõ ÊóÍúÊó ÓöÊóÇÑö ÇáÊøóãúæöíåö ãöËúáó Þóæúáöåöãú ÅöäøóÇ æóÌóÏúäÇ ÂÈÇÁóäÇ Úóáì ÃõãøóÉò æóÅöäøóÇ Úóáì ÂËÇÑöåöãú ãõÞúÊóÏõæäó [ÇáÒÎÑÝ: 23] ¡ ÝóÝöí ÇáúßóáóÇãö ÅöíÌóÇÒñ áöÃóäøó ãóÚúäóÇåõ: áóÇ ÊóÚúÈõÏö ÇáúÃóÕúäóÇãó áöÃóäøó ÇÊøöÎóÇÐóåóÇ ãöäú ÊóÓúæöíáö ÇáÔøóíúØóÇäö áöáøóÐöíäö ÇÊøóÎóÐõæåóÇ æóæóÖóÚõæåóÇ áöáäøóÇÓö¡ æóÚöÈóÇÏóÊóåóÇ ãöäú æóÓóÇæöÓö ÇáÔøóíúØóÇäö áöáøóÐöíäö ÓóäøõæÇ Óõäóäó ÚöÈóÇÏóÊöåóÇ¡ æóãöäú æóÓóÇæöÓöåö áöáäøóÇÓö ÇáøóÐöíäó ÃóØóÇÚõæåõãú Ýöí ÚöÈóÇÏóÊöåóÇ¡ Ýóãóäú ÚóÈóÏó ÇáúÃóÕúäóÇãó ÝóÞóÏú ÚóÈóÏó ÇáÔøóíúØóÇäó æóßóÝóì ÈöÐóáößó ÖóáóÇáðÇ ãóÚúáõæãðÇ.
æóåóÐóÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöäú íóÏúÚõæäó ÅöáøóÇ ÔóíúØÇäÇð ãóÑöíÏÇð æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [117] .
æóÝöí åóÐóÇ ÊóÈúÛöíÖñ áöÚöÈóÇÏóÉö ÇáúÃóÕúäóÇãö¡ áöÃóäøó Ýöí ÞóÑóÇÑóÉö äõÝõæÓö ÇáäøóÇÓö ÈõÛúÖó ÇáÔøóíúØóÇäö æóÇáúÍóÐóÑó ãöäú ßóíúÏöåö.(16/116)
íóÇ ÃóÈóÊö Åöäøöí ÃóÎóÇÝõ Ãóäú íóãóÓøóßó ÚóÐóÇÈñ ãöäó ÇáÑøóÍúãóäö ÝóÊóßõæäó áöáÔøóíúØóÇäö æóáöíøðÇ (45)
æóÌõãúáóÉõ Åöäøó ÇáÔøóíúØÇäó ßÇäó áöáÑøóÍúãäö ÚóÕöíøðÇ ÊóÚúáöíáñ áöáäøóåúíö Úóäú ÚöÈóÇÏóÊöåö æóÚöÈóÇÏóÉö ÂËóÇÑö æóÓúæóÓóÊöåö ÈöÃóäøóåõ ÔóÏöíÏõ ÇáúÚöÕúíóÇäö áöáÑøóÈøö ÇáúæóÇÓöÚö ÇáÑøóÍúãóÉö. æóÐößúÑõ æóÕúÝö ÚóÕöíøðÇ ÇáøóÐöí åõæó ãöäú ÕöíóÛö ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÇáúÚöÕúíóÇäö ãóÚó ÒöíóÇÏóÉö ÝöÚúáö (ßóÇäó) áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøóåõ áóÇ íõÝóÇÑöÞõ ÚöÕúíóÇäó ÑóÈøöåö æóÃóäøóåõ ãõÊóãóßøöäñ ãöäúåõ¡ ÝóáóÇ ÌóÑóãó Ãóäøóåõ áóÇ íóÃúãõÑõ ÅöáøóÇ ÈöãóÇ íõäóÇÝöí ÇáÑøóÍúãóÉó¡ Ãóíú ÈöãóÇ íõÝúÖöí Åöáóì ÇáäøöÞúãóÉö¡ æóáöÐóáößó ÇÎÊíÑ æÕÝ ÇáÑÍãÇä ãöäú Èóíúäö ÕöÝóÇÊö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì Ãóäøó ÚöÈóÇÏóÉó ÇáúÃóÕúäóÇãö ÊõæÌöÈõ ÛóÖóÈó Çááøóåö ÝóÊõÝúÖöí Åöáóì ÇáúÍöÑúãóÇäö ãöäú ÑóÍúãóÊöåö¡ Ýóãóäú ßóÇäó åóÐóÇ ÍóÇáõåõ Ýóåõæó ÌóÏöíÑñ ÈöÃóäú áóÇ íõÊúÈóÚó.
æóÅöÙúåóÇÑõ ÇÓúãö ÇáÔøóíúØóÇäö Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö¡ ÅöÐú áóãú íóÞõáú: Åöäøóå ßóÇäó ááÑÍãÇä ÚóÕöíøðÇ¡ áöÅöíÖóÇÍö ÅöÓúäóÇÏö ÇáúÎóÈóÑö Åöáóì ÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö¡ æóáöÒöíóÇÏóÉö ÇáÊøóäúÝöíÑö ãöäó ÇáÔøóíúØóÇäö¡ áöÃóäøó Ýöí ÐößúÑö ÕóÑöíÍö ÇÓúãöåö ÊóäúÈöíåðÇ Åöáóì ÇáäøóÝúÑóÉö ãöäúåõ¡ æóáöÊóßõæäó ÇáúÌõãúáóÉõ ãóæúÚöÙóÉð ÞóÇÆöãóÉð ÈöäóÝúÓöåóÇ. æóÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì íóÇ ÃóÈóÊö ÞóÑöíÈÇ.
[45]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÂíóÉ 45]
íóÇ ÃóÈóÊö Åöäøöí ÃóÎÇÝõ Ãóäú íóãóÓøóßó ÚóÐÇÈñ ãöäó ÇáÑøóÍúãäö ÝóÊóßõæäó áöáÔøóíúØÇäö æóáöíøðÇ (45)
áóÇ ÌóÑóãó Ãóäøóåõ áãÇ ÞÑÑ áóåõ Ãóäøó ÚöÈóÇÏóÊóåõ ÇáúÃóÕúäóÇãó ÇÊøöÈóÇÚñ áöÃóãúÑö ÇáÔøóíúØóÇä ÚÕíø ÇáÑÍãÇä ÇäúÊóÞóáó Åöáóì ÊóæóÞøõÚö ÍöÑúãóÇäöåö ãöäú ÑóÍúãóÉö Çááøóåö ÈöÃóäú íóÍõáøó Èöåö ÚóÐóÇÈñ ãöäó Çááøóåö¡ ÝóÍóÐøóÑóåõ ãöäú ÚóÇÞöÈóÉö Ãóäú íóÕöíÑó ãöäú ÃóæúáöíóÇÁö ÇáÔøóíúØóÇäö ÇáøóÐöíäó áóÇ íóÎúÊóáöÝõ ÇáúÈóÔóÑõ Ýöí ãóÐóãøóÊöåöãú æóÓõæÁö ÚóÇÞöÈóÊöåöãú¡ æóáóßöäøóåõãú íóäúÏóãöÌõæäó Ýöíåöãú Úóäú ÖóáóÇáò ÈöãóÂáö ÍóÇáöåöãú.
æóáöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó ÃóÕúáó Íõáõæáö ÇáúÚóÐóÇÈö Èöãóäú íóÍõáøõ Èöåö åõæó ÇáúÍöÑúãóÇäõ ãöäó ÇáÑøóÍúãóÉö Ýöí Êöáúßó ÇáúÍóÇáóÉö ÚóÈøóÑó Úóäö ÇáúÌóáÇáóÉ ÈöæóÕúÝ ÇáÑÍãÇä áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì(16/117)
ÞóÇáó ÃóÑóÇÛöÈñ ÃóäúÊó Úóäú ÂáöåóÊöí íóÇ ÅöÈúÑóÇåöíãõ áóÆöäú áóãú ÊóäúÊóåö áóÃóÑúÌõãóäøóßó æóÇåúÌõÑúäöí ãóáöíøðÇ (46)
Ãóäøó Íõáõæáó ÇáúÚóÐóÇÈö ãöãøóäú ÔóÃúäõåõ Ãóäú íóÑúÍóãó ÅöäøóãóÇ íóßõæäõ áöÝóÙóÇÚóÉö ÌõÑúãöåö Åöáóì ÍóÏøö Ãóäú íõÍúÑöãóåõ ãöäú ÑóÍúãóÊöåö ãóäú ÔóÃúäõåõ ÓóÚóÉõ ÇáÑøóÍúãóÉö.
æóÇáúæóáöíøõ: ÇáÕøóÇÍöÈõ æóÇáÊøóÇÈöÚõ æóãóäú ÍóÇáõåõãóÇ ÍóÇáñ æóÇÍöÏóÉñ æóÃóãúÑõåõãóÇ ÌóãöíÚñ Ýóßõäøöíó ÈöÇáúæöáóÇíóÉö Úóäö ÇáúãõÞóÇÑóäóÉö Ýöí ÇáúãóÕöíÑö.
æóÇáÊøóÚúÈöíÑõ ÈöÇáúÎóæúÝö ÇáÏøóÇáøö Úóáóì ÇáÙøóäøö Ïõæäó ÇáúÞóØúÚö ÊóÃóÏøõÈñ ãóÚó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÃóäú áóÇ íõËúÈöÊó ÃóãúÑðÇ ÝöíãóÇ åõæó ãöäú ÊóÕóÑøõÝö Çááøóåö¡ æóÅöÈúÞóÇÁð áöáÑøóÌóÇÁö Ýöí äóÝúÓö ÃóÈöíåö áöíóäúÙõÑó Ýöí ÇáÊøóÎóáøõÕö ãöäú Ðóáößó ÇáúÚóÐóÇÈö ÈöÇáúÅöÞúáóÇÚö Úóäú ÚöÈóÇÏóÉö ÇáúÃóæúËóÇäö.
æóãóÚúäóì: ÝóÊóßõæäó áöáÔøóíúØÇäö æóáöíøðÇ ÝóÊóßõæäó Ýöí ÇÊøöÈóÇÚö ÇáÔøóíúØóÇäö Ýöí ÇáúÚóÐóÇÈö. æóÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì íóÇ ÃóÈóÊö ÞóÑöíÈÇ.
[46]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÂíóÉ 46]
ÞÇáó ÃóÑÇÛöÈñ ÃóäúÊó Úóäú ÂáöåóÊöí íóÇ ÅöÈúÑÇåöíãõ áóÆöäú áóãú ÊóäúÊóåö áóÃóÑúÌõãóäøóßó æóÇåúÌõÑúäöí ãóáöíøðÇ (46)
ÝõÕöáóÊú ÌõãúáóÉõ: ÞÇáó ... áöæõÞõæÚöåóÇ Ýöí ÇáúãõÍóÇæóÑóÉö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáõæÇ ÃóÊóÌúÚóáõ ÝöíåÇ ãóäú íõÝúÓöÏõ ÝöíåÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [30] .
æÇáÇÓÊÝåÇã ááÅäßÇÑ ÅäßÇÑÇ áöÊóÌóÇÝöí ÅöÈúÑóÇåöíãó Úóäú ÚöÈóÇÏóÉö ÃóÕúäóÇãöåöãú. æóÅöÖóÇÝóÉõ ÇáúÂáöåóÉö Åöáóì ÖóãöíÑö äóÝúÓöåö ÅöÖóÇÝóÉõ æöáóÇíóÉò æóÇäúÊöÓóÇÈò Åöáóì ÇáúãõÖóÇÝö áöÞóÕúÏö ÊóÔúÑöíÝö ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö.
æóÞóÏú ÌóÇÁó Ýöí ÌóæóÇÈöåö ÏóÚúæóÉõ ÇÈúäöåö ÈöãõäúÊóåóì ÇáúÌóÝóÇÁö æóÇáúÚõäúÌõåöíøóÉö ÈöÚóßúÓö ãóÇ Ýöí ßóáóÇãö ÅöÈúÑóÇåöíãó ãöäó Çááøöíäö æóÇáÑøöÞøóÉö¡ ÝóÏóáøó Ðóáößó Úóáóì Ãóäøóåõ ßóÇäó ÞóÇÓöíó ÇáúÞóáúÈö¡ ÈóÚöíÏó ÇáúÝóåúãö¡ ÔóÏöíÏó ÇáÊøóÕóáøõÈö Ýöí ÇáúßõÝúÑö.(16/118)
æóÌõãúáóÉõ ÃóÑÇÛöÈñ ÃóäúÊó ÌõãúáóÉñ ÇÓúãöíøóÉñ ãõÑóßøóÈóÉñ ãöäú ãõÈúÊóÏóÃò æóÝóÇÚöáò ÓóÏøó ãóÓóÏøó ÇáúÎóÈóÑö Úóáóì ÇÕúØöáóÇÍö ÇáäøõÍóÇÉö ØóÑúÏðÇ áöÞóæóÇÚöÏö ÇáÊøóÑúßöíÈö ÇááøóÝúÙöíøö¡ æóáóßöäøóåõãú áóãøóÇ ÇÚúÊóÈóÑõæÇ ÇáöÇÓúãó ÇáúæóÇÞöÚó ËóÇäöíðÇ ÈóÚúÏó ÇáúæóÕúÝö ÝóÇÚöáðÇ ÓóÇÏøðÇ ãóÓóÏøó ÇáúÎóÈóÑö ÝóÞóÏú ÃóËúÈóÊõæÇ áöÐóáößó ÇáöÇÓúãö Íõßúãó ÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö æóÕóÇÑó áöáúæóÕúÝö ÇáúãõÈúÊóÏóÃö Íõßúãõ ÇáúãõÓúäóÏö. Ýóãöäú ÃóÌúáö Ðóáößó ßóÇäó ÇáúãóÕöíÑõ Åöáóì ãöËúáö åóÐóÇ ÇáäøóÙúãö Ýöí äóÙóÑö ÇáúÈõáóÛóÇÁö åõæó ãõÞúÊóÖóì ßóæúäö ÇáúãóÞóÇãö íóÊóØóáøóÈõ ÌõãúáóÉð ÇÓúãöíøóÉð áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ËóÈóÇÊö ÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö¡ æóíóÊóØóáøóÈõ ÇáöÇåúÊöãóÇãó ÈöÇáúæóÕúÝö Ïõæäó ÇáöÇÓúãö áöÛóÑóÖò íõæÌöÈõ ÇáÇåÊãÇã Èöåö¡ ÝíáÊÌìÁ ÇáúÈóáöíÛõ Åöáóì ÇáúÅöÊúíóÇäö ÈöÇáúæóÕúÝö ÃóæøóáðÇ æóÇáúÅöÊúíóÇäö ÈöÇáöÇÓúãö ËóÇäöíðÇ.
æáãøÇ ßóÇäó ÇáúæóÕúÝõ áóåõ Úóãóáó ÝöÚúáöåö ÊóÚóíøóäó Úóáóì ÇáäøõÍóÇÉö ÇÚúÊöÈóÇÑõ ÇáúæóÕúÝö ãõÈúÊóÏóÃð áöÃóäøó áöáúãõÈúÊóÏóÃö ÚóÑóÇÞóÉð Ýöí ÇáúÃóÓúãóÇÁö¡ æóÇÚúÊöÈóÇÑõåõ ãóÚó Ðóáößó ãõÊóØóáøöÈðÇ ÝóÇÚöáðÇ¡ æóÌóÚóáõæÇ ÝóÇÚöáóåõ ÓóÇÏøðÇ ãóÓóÏøó ÇáúÎóÈóÑö¡ ÝóÕóÇÑó áöáÊøóÑúßöíÈö ÔóÈóåóÇäö. æóÇáÊøóÍúÞöíÞõ Ãóäøóåõ Ýöí ÞõæøóÉö ÎóÈóÑò ãõÞóÏøóãò æóãõÈúÊóÏóÃò ãõÄóÎøóÑò. æóáöåóÐóÇ äóÙóÑó ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøõ Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» Åöáóì åóÐóÇ ÇáúãóÞúÕöÏö ÝóÞóÇáó: «ÞõÏøöãó ÇáúÎóÈóÑõ Úóáóì ÇáúãõÈúÊóÏóÃö Ýöí Þóæúáöåö: ÃóÑÇÛöÈñ ÃóäúÊó Úóäú ÂáöåóÊöí áöÃóäøóåõ ßóÇäó Ãóåóãøó ÚöäúÏóåó æóåõæó Èöåö ÃóÚúäóì» Çå. æóáöáøóåö ÏóÑøõåõ¡ æóÅöäú ÖóÇÚó Èóíúäó ÃóßúËóÑö ÇáäøóÇÙöÑöíäó ÏõÑøõåõ.
ÝóÏóáøó ÇáäøóÙúãõ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Úóáóì Ãóäøó ÃóÈóÇ ÅöÈúÑóÇåöíãó íõäúßöÑõ Úóáóì ÅöÈúÑóÇåöíãó Êóãóßøõäó ÇáÑøóÛúÈóÉö Úóäú ÂáöåóÊöåöãú ãöäú äóÝúÓöåö¡ æóíóåúÊóãøõ ÈöÃóãúÑö ÇáÑøóÛúÈóÉö Úóäö ÇáúÂáöåóÉö áöÃóäøóåóÇ ãóæúÖöÚõ ÚóÌóÈò.
æóÇáäøöÏóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö íóÇ ÅöÈúÑÇåöíãõ ÊóßúãöáóÉñ áöÌõãúáóÉö ÇáúÅöäúßóÇÑö æóÇáÊøóÚóÌøõÈö¡ áöÃóäøó ÇáúãõÊóÚóÌøóÈó ãöäú ÝöÚúáöåö ãóÚó ÍõÖõæÑöåö íõÞúÕóÏõ ÈöäöÏóÇÆöåö ÊóäúÈöíåóåõ Úóáóì ÓõæÁö ÝöÚúáöåö¡ ßóÃóäøóåõ Ýöí ÛóíúÈóÉò Úóäú ÅöÏúÑóÇßö ÝöÚúáöåö¡ ÝóÇáúãõÊóßóáøöãõ íõäúÒöáõåõ ãóäúÒöáóÉó ÇáúÛóÇÆöÈö ÝóíõäóÇÏöíåö áöÅöÑúÌóÇÚö ÑõÔúÏöåö Åöáóíúåö¡ ÝóíóäúÈóÛöí ÇáúæóÞúÝõ Úóáóì Þóæúáöåö íóÇ ÅöÈúÑÇåöíãõ.
æóÌõãúáóÉõ áóÆöäú áóãú ÊóäúÊóåö áóÃóÑúÌõãóäøóßó ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ.
æóÇááøóÇãõ ãõæóØøöÆóÉñ áöáúÞóÓóãö ÊóÃúßöíÏðÇ áößóæúäöåö ÑóÇÌöãóåõ Åöäú áóãú íóäúÊóåö Úóäú ßõÝúÑöåö ÈöÂáöåóÊöåöãú.(16/119)
æóÇáÑøóÌúãõ: ÇáÑøóãúíõ ÈöÇáúÍöÌóÇÑóÉö¡ æóåõæó ßöäóÇíóÉñ ãóÔúåõæÑóÉñ Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÞóÊúáö ÈöÐóáößó ÇáÑøóãúíö. æóÅöÓúäóÇÏõ ÃóÈöí ÅöÈúÑóÇåöíãó Ðóáößó Åöáóì äóÝúÓöåö íóÍúÊóãöáõ ÇáúÍóÞöíÞóÉó ÅöãøóÇ áöÃóäøóåõ ßóÇäó ãöäú ÚóÇÏóÊöåöãú Ãóäøó ÇáúæóÇáöÏó íóÊóÍóßøóãõ Ýöí ÚõÞõæÈóÉö ÇÈúäöåö¡ æóÅöãøóÇ áöÃóäøóåõ ßóÇäó ÍóÇßöãðÇ Ýöí Þóæúãöåö. æóíóÍúÊóãöáõ ÇáúãóÌóÇÒó ÇáúÚóÞúáöíøó ÅöÐú áóÚóáøóåõ ßóÇäó ßóÈöíÑðÇ Ýöí Ïöíäöåöãú ÝóíóÑúÌõãõ Þóæúãõåõ ÅöÈúÑóÇåöíãó ÇÓúÊöäóÇÏðÇ áöÍõßúãöåö ÈöãõÑõæÞöåö Úóäú Ïöíäöåöãú.
æóÌõãúáóÉõ æóÇåúÌõÑúäöí ãóáöíøðÇ ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö áóÆöäú áóãú ÊóäúÊóåö áóÃóÑúÌõãóäøóßó æóÐóáößó Ãóäøóåõ åóÏøóÏóåõ ÈöÚõÞõæÈóÉò ÂÌöáóÉò Åöäú áóãú íõÞúáöÚú Úóäú ßõÝúÑöåö ÈöÂáöåóÊöåöãú¡ æóÈöÚõÞõæÈóÉò ÚóÇÌöáóÉò æóåöíó ØóÑúÏõåõ ãöäú ãõÚóÇÔóÑóÊöåö æóÞóØúÚõ ãõßóÇáóãóÊöåö.
æóÇáúåóÌúÑõ: ÞóØúÚõ ÇáúãõßóÇáóãóÉö æóÞóØúÚõ ÇáúãõÚóÇÔóÑóÉö¡ æóÅöäøóãóÇ ÃóãóÑó ÃóÈõæ ÅöÈúÑóÇåöíãó ÇÈúäóåõ ÈöåöÌúÑóÇäöåö æóáóãú íõÎúÈöÑúåõ ÈöÃóäøóåõ åõæó íóåúÌõÑõåõ áöíóÏõáøó Úóáóì Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúåöÌúÑóÇäó Ýöí ãóÚúäóì ÇáØøóÑúÏö æóÇáúÎóáúÚö ÅöÔúÚóÇÑðÇ ÈöÊóÍúÞöíÑöåö.
æãóáöíøðÇ: ØóæöíáðÇ¡ æóåõæó ÝóÚöíáñ¡ æóáóÇ íõÚúÑóÝõ áóåõ ÝöÚúáñ ãõÌóÑøóÏñ æóáóÇ ãóÕúÏóÑñ. Ýóãóáöíøñ ãõÔúÊóÞøñ ãöäú ãóÕúÏóÑò ãõãóÇÊò¡ æóåõæó ÝóÚöíáñ ÈöãóÚúäóì ÝóÇÚöáò áöÃóäøóåõ íõÞóÇáõ: Ãóãúáóì áóåõ¡ ÅöÐóÇ ÃóØóÇáó áóåõ ÇáúãõÏøóÉó¡ ÝóíóÃúÊõæäó ÈöåóãúÒóÉ ÇáÊøóÚúÏöíóÉ¡ Ý ãóáöíøðÇ ÕöÝóÉñ áöãóÕúÏóÑò ãóÍúÐõæÝò ãóäúÕõæÈò Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö ÇáúãõØúáóÞóÉö¡ Ãóíú åÌÑÇ ãáíøÇ¡ æóãöäúå ÇáúãõáóÇæóÉö ãöäó ÇáÏøóåúÑö áöáúãõÏøóÉö ÇáúãóÏöíÏóÉö ãöäó ÇáÒøóãóÇäö¡ æóåóÐöåö ÇáúãóÇÏøóÉõ ÊóÏõáøõ Úóáóì ßóËúÑóÉö ÇáÔøóíúÁö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóäúÊóÕöÈó Úóáóì ÇáÕøöÝóÉö áöÙóÑúÝò ãóÍúÐõæÝò¡ Ãóíú ÒóãóÇäðÇ ØóæöíáðÇ¡ ÈöäóÇÁ Úóáóì Ãóäøó ÇáúãóáóÇ ãóÞúÕõæÑðÇ ÛóÇáöÈñ Ýöí ÇáÒøóãóÇäö ÝóÐößúÑõåõ íõÛúäöí Úóäú ÐößúÑö ãóæúÕõæÝöåö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÍóãóáúäÇåõ Úóáì ÐÇÊö ÃóáúæÇÍò [ÇáúÞóãóÑ: 13] ¡ Ãóíú ÓóÝöíäóÉò ÐóÇÊ ÃóáúæóÇÍ.(16/120)
ÞóÇáó ÓóáóÇãñ Úóáóíúßó ÓóÃóÓúÊóÛúÝöÑõ áóßó ÑóÈøöí Åöäøóåõ ßóÇäó Èöí ÍóÝöíøðÇ (47) æóÃóÚúÊóÒöáõßõãú æóãóÇ ÊóÏúÚõæäó ãöäú Ïõæäö Çááøóåö æóÃóÏúÚõæ ÑóÈøöí ÚóÓóì ÃóáøóÇ Ãóßõæäó ÈöÏõÚóÇÁö ÑóÈøöí ÔóÞöíøðÇ (48)
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 47 Åöáóì 48]
ÞÇáó ÓóáÇãñ Úóáóíúßó ÓóÃóÓúÊóÛúÝöÑõ áóßó ÑóÈøöí Åöäøóåõ ßÇäó Èöí ÍóÝöíøðÇ (47) æóÃóÚúÊóÒöáõßõãú æóãÇ ÊóÏúÚõæäó ãöäú Ïõæäö Çááøóåö æóÃóÏúÚõæÇ ÑóÈøöí ÚóÓì ÃóáÇøó Ãóßõæäó ÈöÏõÚÇÁö ÑóÈøöí ÔóÞöíøðÇ (48)
ÓóáóÇãñ Úóáóíúßó ÓóáÇã ÊæÏíÚ æãÊÇÑßÉ. æóÈóÇÏóÑóåõ Èöåö ÞóÈúáó ÇáúßóáóÇãö ÇáøóÐöí ÃóÚúÞóÈóåõ Èöåö ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì Ãóäøóåõ áóÇ íóÓõæÁõåõ Ðóáößó ÇáúåóÌúÑõ Ýöí ÐóÇÊö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóãóÑúÖóÇÊöåö.
æóãöäú Íöáúãö ÅöÈúÑóÇåöíãó Ãóä ßóÇäóÊ ãÊßÇÑÊå ÃóÈóÇåõ ãËæÈÉ ÈöÇáúÅöÍúÓóÇäö Ýöí ãõÚóÇãóáóÊöåö Ýöí ÂÎöÑö áóÍúÙóÉò.
æóÇáÓøóáóÇã: ÇáÓøóáÇãóÉ. æ (Úáì) áöáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö ÇáúãóÌóÇÒöíøö æóåõæó ÇáÊøóãóßøõäõ. æóåóÐöåö ßóáöãóÉõ ÊóÍöíøóÉò æóÅößúÑóÇãò¡ æóÊóÞóÏøóãóÊú ÂäöÝðÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö æóÓóáÇãñ Úóáóíúåö íóæúãó æõáöÏó
[ãóÑúíóã: 15] .
æóÃóÙúåóÑó ÍöÑúÕóåõ Úóáóì åõÏóÇåõ ÝóÞóÇáó ÓóÃóÓúÊóÛúÝöÑõ áóßó ÑóÈøöí¡ Ãóíú ÃóØúáõÈõ ãöäúåõ áóßó ÇáúãóÛúÝöÑóÉó ãöäú åóÐóÇ ÇáúßõÝúÑö¡ ÈöÃóäú íóåúÏöíóåõ Çááøóåõ Åöáóì ÇáÊøóæúÍöíÏö ÝóíóÛúÝöÑó áóåõ ÇáÔøöÑúßó ÇáúãóÇÖöíó¡ ÅöÐú áóãú íóßõäú ÅöÈúÑóÇåöíãõ ÊóáóÞøóì äóåúíðÇ ãöäó Çááøóåö Úóäö ÇáöÇÓúÊöÛúÝóÇÑö áöáúãõÔúÑößö. æóåóÐóÇ ÙóÇåöÑõ ãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ßÇäó ÇÓúÊöÛúÝÇÑõ ÅöÈúÑÇåöíãó áöÃóÈöíåö ÅöáøóÇ Úóäú ãóæúÚöÏóÉò æóÚóÏóåÇ ÅöíøóÇåõ [ÇáÊøóæúÈóÉ: 114] . æóÇÓúÊöÛúÝóÇÑõåõ áóåõ åõæó ÇáúãóÍúßöíøõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóÇÛúÝöÑú áöÃóÈöí Åöäøóåõ ßÇäó ãöäó ÇáÖøóÇáøöíäó [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 86] .
æóÌõãúáóÉ ÓóÃóÓúÊóÛúÝöÑõ áóßó ÑóÈøöí ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ¡ æóÚóáøóÇãóÉõ ÇáöÇÓúÊöÞúÈóÇáö æóÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÖóÇÑöÚö ãõÄúÐöäóÇäö ÈöÃóäøóåõ íõßóÑøöÑõ ÇáöÇÓúÊöÛúÝóÇÑó Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøóåõ ßÇäó Èöí ÍóÝöíøðÇ ÊóÚúáöíáñ áöãóÇ íóÊóÖóãøóäõåõ ÇáúæóÚúÏõ ÈöÇáöÇÓúÊöÛúÝóÇÑö ãöäú ÑóÌóÇÁö ÇáúãóÛúÝöÑóÉö ÇÓúÊöÌóÇÈóÉð áöÏóÚúæóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó ÈöÃóäú íõæóÝøöÞó Çááøóåõ ÃóÈóÇ ÅöÈúÑóÇåöíãó áöáÊøóæúÍöíÏö æóäóÈúÐö ÇáúÅöÔúÑóÇßö.(16/121)
æóÇáúÍóÝöíøõ: ÇáÔøóÏöíÏõ ÇáúÈöÑøö æóÇáúÅöáúØóÇÝö. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [187] ÚöäúÏ Þóæúáå:
íóÓúÆóáõæäóßó ßóÃóäøóßó ÍóÝöíøñ ÚóäúåÇ.
æóÌõãúáóÉõ æóÃóÚúÊóÒöáõßõãú ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÓóÃóÓúÊóÛúÝöÑõ áóßó ÑóÈøöí¡ Ãóíú íóÞóÚõ ÇáöÇÓúÊöÛúÝóÇÑõ Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö æóíóÞóÚõ ÇÚúÊöÒóÇáöí ÅöíøóÇßõãõ ÇáúÂäó¡ áöÃóäøó ÇáúãõÖóÇÑöÚó ÛóÇáöÈñ Ýöí ÇáúÍóÇáö. ÃóÙúåóÑó ÅöÈúÑóÇåöíãõ ÇáúÚóÒúãó Úóáóì ÇÚúÊöÒóÇáöåöãú æóÃóäøóåõ áóÇ íóÊóæóÇäóì Ýöí Ðóáößó æóáóÇ íóÃúÓóÝõ áóåõ ÅöÐóÇ ßóÇäó Ýöí ÐóÇÊö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóåõæó ÇáúãóÍúßöíøõ ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÞÇáó Åöäøöí ÐÇåöÈñ Åöáì ÑóÈøöí ÓóíóåúÏöíäö [ÇáÕÇÝÇÊ: 99] ¡ æóÞóÏú ÎóÑóÌó ãöäú ÈóáóÏö ÇáúßöáúÏóÇäö ÚóÇÒöãðÇ Úóáóì ÇáöÇáúÊöÍóÇÞö ÈöÇáÔøóÇãö ÍóÓóÈó ÃóãúÑö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
ÑóÃóì ÅöÈúÑóÇåöíãõ Ãóäøó åöÌúÑóÇäóåõ ÃóÈóÇåõ ÛóíúÑõ ãõÛúäò¡ áöÃóäøó ÈóÞöíøóÉ ÇáúÞóæúã åã Úóáóì ÑóÃúíö ÃóÈöíåö ÝóÑóÃóì Ãóäú íóåúÌõÑóåõãú ÌóãöíÚðÇ¡ æóáöÐóáößó ÞóÇáó áóåõ æóÃóÚúÊóÒöáõßõãú.
æóÖóãöíÑõ ÌóãóÇÚóÉö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ÚóÇÆöÏ Åöáóì ÃÈí ÅöÈúÑóÇåöíãó æóÞóæúãöåö ÊóäúÒöíáðÇ áóåõãú ãóäúÒöáóÉó ÇáúÍõÖõæÑö Ýöí
Ðóáößó ÇáúãóÌúáöÓö¡ áöÃóäøó ÃóÈóÇåõ æóÇÍöÏñ ãöäúåõãú æóÃóãúÑóåõãú ÓóæóÇÁñ¡ Ãóæú ßóÇäó åóÐóÇ ÇáúãóÞóÇáõ ÌóÑóì ÈöãóÍúÖóÑö ÌóãóÇÚóÉò ãöäúåõãú.
æóÚõØöÝó Úóáóì ÖóãöíÑö ÇáúÞóæúãö ÃóÕúäóÇãóåõãú áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì ÚóÏóÇæóÊöåö áöÊöáúßó ÇáúÃóÕúäóÇãö ÅöÚúáóÇäðÇ ÈöÊóÛúíöíÑö ÇáúãõäúßóÑö.
æóÚóÈøóÑó Úóäö ÇáúÃóÕúäóÇãö ÈöØóÑöíÞö ÇáúãóæúÕõæáöíøóÉö ÈöÞóæúáöåö ãóÇ ÊóÏúÚõæäó ãöäú Ïõæäö Çááøóåö áöáúÅöíãóÇÁö Åöáóì æóÌúåö ÈöäóÇÁö ÇáúÎóÈóÑö æóÚöáøóÉö ÇÚúÊöÒóÇáöåö ÅöíøóÇåõãú æóÃóÕúäóÇãóåõãú: ÈöÃóäøó Êöáúßó ÇáúÃóÕúäóÇãó ÊõÚúÈóÏõ ãöäú Ïõæäö Çááøóåö æóÃóäøó ÇáúÞóæúã íÚÈÏæäåÇ¡ ÝóÐóáöß æóÌúåõ ÇÚúÊöÒóÇáöåö ÅöíøóÇåõãú æóÃóÕúäóÇãóåõãú.
æóÇáÏøõÚóÇÁõ: ÇáúÚöÈóÇÏóÉõ¡ áöÃóäøóåóÇ ÊóÓúÊóáúÒöãõ ÏõÚóÇÁó ÇáúãóÚúÈõæÏö.
æóÒóÇÏó Úóáóì ÇáúÅöÚúáóÇäö ÈöÇÚúÊöÒóÇáö ÃóÕúäóÇãöåöãõ ÇáúÅöÚúáóÇäó ÈöÃóäøóåõ íóÏúÚõæó Çááøóåó ÇÍúÊöÑóÇÓðÇ ãöäú Ãóäú íóÍúÓóÈõæÇ Ãóäøóåõ äóæóì ãõÌóÑøóÏó ÇÚúÊöÒóÇáö ÚöÈóÇÏóÉö ÃóÕúäóÇãöåöãú ÝóÑõÈøóãóÇ(16/122)
ÝóáóãøóÇ ÇÚúÊóÒóáóåõãú æóãóÇ íóÚúÈõÏõæäó ãöäú Ïõæäö Çááøóåö æóåóÈúäóÇ áóåõ ÅöÓúÍóÇÞó æóíóÚúÞõæÈó æóßõáøðÇ ÌóÚóáúäóÇ äóÈöíøðÇ (49) æóæóåóÈúäóÇ áóåõãú ãöäú ÑóÍúãóÊöäóÇ æóÌóÚóáúäóÇ áóåõãú áöÓóÇäó ÕöÏúÞò ÚóáöíøðÇ (50)
ÇÞúÊóäóÚõæÇ ÈöÅöãúÓóÇßöåö Úóäúåõãú¡ æóáöÐóÇ Èóíøóäó áóåõãú Ãóäøóåõ ÈöÚóßúÓö Ðóáößó íóÏúÚõæ Çááøóåó ÇáøóÐöí áóÇ íóÚúÈõÏõæäóåõ.
æóÚõÈøöÑó Úóäö Çááøóåö ÈöæóÕúÝö ÇáÑøõÈõæÈöíøóÉö ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóì ÖóãöíÑö äóÝúÓöåö áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì ÇäúÝöÑóÇÏöåö ãöäú Èóíúäöåöãú ÈöÚöÈóÇÏóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Ýóåõæó ÑóÈøõåõ æóÍúÏóåõ ãöäú Èóíúäöåöãú¡ ÝóÇáúÅöÖóÇÝóÉõ åõäóÇ ÊõÝöíÏõ ãóÚúäóì ÇáúÞóÕúÑö ÇáúÅöÖóÇÝöíøö¡ ãóÚó ãóÇ ÊóÊóÖóãøóäõåõ ÇáúÅöÖóÇÝóÉõ ãöäó ÇáöÇÚúÊöÒóÇÒö ÈöÑõÈõæÈöíøóÉö Çááøóåö ÅöíøóÇåõ æóÇáÊøóÔúÑöíÝö áöäóÝúÓöåö ÈöÐóáößó.
æóÌõãúáóÉõ ÚóÓì ÃóáøóÇ Ãóßõæäó ÈöÏõÚÇÁö ÑóÈøöí ÔóÞöíøðÇ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãä ÖãíÑ æóÃóÏúÚõæÇ Ãóíú ÑóÇÌöíðÇ Ãóäú áóÇ Ãóßõæäó ÈöÏõÚóÇÁö ÑóÈøöí ÔóÞöíøðÇ. æóÊóÞóÏøóãó ãóÚúäóÇåõ ÚöäúÏó Þóæúáöåö æóáóãú Ãóßõäú ÈöÏõÚÇÆößó ÑóÈøö ÔóÞöíøðÇ Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö [4] . æóÝöí ÅöÚúáóÇäöåö åóÐóÇ ÇáÑøóÌóÇÁó Èóíúäó ÙóåúÑóÇäóíúåöãú ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÃóäøóåõãú ÃóÔúÞöíóÇÁõ ÈöÏõÚóÇÁ ÂáöåóÊåã.
[49¡ 50]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 49 Åöáóì 50]
ÝóáóãøóÇ ÇÚúÊóÒóáóåõãú æóãÇ íóÚúÈõÏõæäó ãöäú Ïõæäö Çááøóåö æóåóÈúäÇ áóåõ ÅöÓúÍÇÞó æóíóÚúÞõæÈó æóßõáÇøð ÌóÚóáúäÇ äóÈöíøðÇ (49) æóæóåóÈúäÇ áóåõãú ãöäú ÑóÍúãóÊöäÇ æóÌóÚóáúäÇ áóåõãú áöÓÇäó ÕöÏúÞò ÚóáöíøðÇ (50)
Øõæöíó ÐößúÑõ ÇÚúÊöÒóÇáöåö ÅöíøóÇåõãú ÈóÚúÏó Ãóäú ÐõßöÑó ÚóÒúãõåõ Úóáóíúåö ÅöíÌóÇÒðÇ Ýöí ÇáúßóáóÇãö áöáúÚöáúãö ÈöÃóäøó ãöËúáóåõ áóÇ íóÚúÒöãõ ÃóãúÑðÇ ÅöáøóÇ äóÝøóÐó ÚóÒúãóåõ¡ æóÇßúÊöÝóÇÁð ÈöÐößúÑö ãóÇ ÊóÑóÊøóÈó Úóáóíúåö ãöäú ÌóÚúáö ÚóÒúãöåö ÍóÏóËðÇ æóÇÞöÚðÇ ÞóÏú ÍóÕóáó ÌóÒóÇÄõåõ Úóáóíúåö ãä ÑÈøå¡ ÝóÅöäøóåõ áóãøóÇ ÇÚúÊóÒóáó ÃóÈóÇåõ æóÞóæúãóåõ æóÇÓúÊóæúÍóÔó ÈöÐóáößó ÇáúÝöÑóÇÞö æóåóÈóåõ Çááøóåõ ÐõÑøöíøóÉ íÃäÓ Èåã ÅöÐú æóåóÈóåõ ÅöÓúÍóÇÞó ÇÈúäóåõ¡ æóíóÚúÞõæÈó ÇÈúäó ÇÈúäöåö¡ æóÌóÚóáóåõãóÇ äÈíÆíä. æÍÓÈß ÈöåóÐöåö ãóßúÑõãóÉð áóåõ ÚöäúÏó ÑóÈøöåö.
æóáóíúÓó ãõÌóÇÒóÇÉõ Çááøóåö ÅöÈúÑóÇåöíãó ãóÞúÕõæÑóÉð Úóáóì Ãóäú æóåóÈóåõ ÅöÓúÍóÇÞó æóíóÚúÞõæÈó¡ ÅöÐú áóíúÓó Ýöí ÇáúßóáóÇãö ãóÇ íóÞúÊóÖöí ÇáöÇäúÍöÕóÇÑõ¡ ÝóÅöäøóåõ ÞóÏú æóåóÈóåõ ÅöÓúãóÇÚöíáó(16/123)
ÃóíúÖðÇ¡ æóÙóåóÑóÊú ãóæúåöÈóÊõåõ ÅöíøóÇåõ ÞóÈúáó ÙõåõæÑö ãóæúåöÈóÉö ÅöÓúÍóÇÞó¡ æóßõáøõ Ðóáößó ÈóÚúÏó Ãóäö ÇÚúÊóÒóáó Þóæúãóåõ.
æóÅöäøóãóÇ ÇÞúÊóÕóÑó Úóáóì ÐößúÑö ÅöÓúÍóÇÞó æóíóÚúÞõæÈó Ïõæäó ÐößúÑö ÅöÓúãóÇÚöíáó Ýóáóãú íóÞõáú: æóåóÈóäóÇ áóåõ ÅöÓúãóÇÚöíáó æóÅöÓúÍóÇÞó æóíóÚúÞõæÈó¡ áöÃóäøó ÅöÈúÑóÇåöíãó áóãøóÇ ÇÚúÊóÒóáó Þóæúãóåõ ÎóÑóÌó ÈöÒóæúÌöåö ÓóÇÑóÉó ÞóÑöíÈóÊöåö¡ Ýóåöíó ÞóÏö ÇÚúÊóÒóáóÊú ÞóæúãóåóÇ ÃóíúÖðÇ ÅöÑúÖóÇÁð áöÑóÈøöåóÇ æóáöÒóæúÌöåóÇ¡ ÝóÐóßóÑó Çááøóåõ ÇáúãóæúåöÈóÉó ÇáÔøóÇãöáóÉó áöÅöÈúÑóÇåöíãó æóáöÒóæúÌöåö¡ æóåöíó Ãóäú æóåóÈó áóåõãóÇ ÅöÓúÍóÇÞó æóÈóÚúÏóåõ íóÚúÞõæÈó æóáöÃóäøó åóÐöåö ÇáúãóæúåöÈóÉó áóãøóÇ ßóÇäóÊú ßöÝóÇÁð áöÅöÈúÑóÇåöíãó Úóáóì ãõÝóÇÑóÞóÊöåö ÃóÈóÇåõ æóÞóæúãóåõ ßóÇäóÊú ãóæúåöÈóÉó ãóäú íõÚóÇÔöÑõ ÅöÈúÑóÇåöíãó æóíõÄúäöÓõåõ æóåõãóÇ ÅöÓúÍóÇÞõ æóíóÚúÞõæÈõ. ÃóãøóÇ ÅöÓúãóÇÚöíáõ ÝóÞóÏú ÃóÑóÇÏó Çááøóåõ Ãóäú íóßõæäó ÈóÚöíÏðÇ Úóäú ÅöÈúÑóÇåöíãó Ýöí ãóßøóÉó áöíóßõæäó ÌóÇÑó ÈóíúÊö Çááøóåö. æóÅöäøóåõ áóÌöæóÇÑñ ÃóÚúÙóãõ ãöäú ÌöæóÇÑö ÅöÓúÍóÇÞó æóíóÚúÞõæÈó ÃóÈóÇåõãóÇ.
æóÞóÏú ÎõÕøó ÅöÓúãóÇÚöíáõ ÈöÇáÐøößúÑö ÇÓúÊöÞúáóÇáðÇ ÚóÞöÈó Ðóáößó¡ æóãöËúáõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÇÐúßõÑú ÚöÈÇÏóäÇ ÅöÈúÑÇåöíãó æóÅöÓúÍÇÞó æóíóÚúÞõæÈó [Õ: 45] Ëõãøó ÞóÇáó: æóÇÐúßõÑú ÅöÓúãÇÚöíáó Ýöí ÓõæÑóÉö Õ [48] ¡ æóÞóÏú ÞóÇáó Ýöí ÂíóÉö ÇáÕøóÇÝøóÇÊö [99- 101] æóÞÇáó Åöäøöí ÐÇåöÈñ Åöáì ÑóÈøöí ÓóíóåúÏöíäö ÑóÈøö åóÈú áöí ãöäó ÇáÕøóÇáöÍöíäó ÝóÈóÔøóÑúäÇåõ ÈöÛõáÇãò Íóáöíãò Åöáóì Ãóäú ÞóÇáó: æóÈóÔøóÑúäÇåõ ÈöÅöÓúÍÇÞó äóÈöíøðÇ ãöäó ÇáÕøóÇáöÍöíäó ÝóÐõßöÑó åõäóÇáößó ÅöÓúãóÇÚöíáõ ÚóÞöÈó Þóæúáöåö: Åöäøöí ÐÇåöÈñ Åöáì ÑóÈøöí ÓóíóåúÏöíäö ÅöÐú åõæó ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÛõáóÇãö ÇáúÍóáöíãö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúåöÈóÉö åõäóÇ: ÊóÞúÏöíÑõ ãóÇ Ýöí ÇáúÃóÒóáö ÚöäúÏó Çááøóåö áöÃóäøó ÇÒúÏöíóÇÏó ÅöÓúÍóÇÞó æóíóÚúÞõæÈó ßóÇäó ÈóÚúÏó ÎõÑõæÌö ÅöÈúÑóÇåöíãó ÈöãõÏøóÉò ÈóÚúÏó Ãóäú Óóßóäó ÃóÑúÖó ßóäúÚóÇäó æóÈóÚúÏó Ãóäö ÇÌúÊóÇÒó ÈöãöÕúÑó æóÑóÌóÚó ãöäúåóÇ. æóßóÐóáößó ÇÒúÏöíóÇÏõ ÅöÓúãóÇÚöíáó ßóÇäó ÈóÚúÏó ÎõÑõæÌöåö ÈöãõÏøóÉò æóÈóÚúÏó Ãóäö ÇÌúÊóÇÒó ÈöãöÕúÑó ßóãóÇ æóÑóÏó Ýöí ÇáúÍóÏöíËö æóÝöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö¡ Ãóæú ÃõÑöíÏó ÍößóÇíóÉõ åöÈóÉö ÅöÓúÍóÇÞó æóíóÚúÞõæÈó ÝöíãóÇ ãóÖóì ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì Òóãóäö äõÒõæáö ÇáúÞõÑúÂäö ÊóäúÈöíåðÇ ÈöÃóäøó Ðóáößó ÌóÒóÇÄõåõ Úóáóì ÅöÎúáóÇÕöåö.(16/124)
æóÇáäøõßúÊóÉõ Ýöí ÐößúÑö íóÚúÞõæÈó Ãóäøó ÅöÈúÑóÇåöíãó ÑóÂåõ ÍóÝöíÏðÇ æóÓõÑøó Èöåö¡ ÝóÞóÏú æõáöÏó íóÚúÞõæÈõ ÞóÈúáó ãóæúÊö ÅöÈúÑóÇåöíã ÈöÎãúÓ ÚÔÑóÉ ÓóäóÉð¡ æóÃóäøó ãöäú íóÚúÞõæÈó äóÔóÃóÊú ÃõãøóÉñ ÚóÙöíãóÉñ.
æóÍóÑúÝõ (áóãøóÇ) ÍóÑúÝõ æõÌõæÏò áöæõÌõæÏò¡ Ãóíú íóÞúÊóÖöí æõÌõæÏó ÌóæóÇÈöåö áÃÌá æÌæÏ ÔóÑØå ÝÊÞÊÖí ÌãáÊíä¡ æóÇáúÃóßúËóÑ Ãóä íßæä æÌæÏ ÌæÇÈåÇ ÚöäúÏ æõÌõæÏö ÔóÑúØöåóÇ¡ æóÞóÏú Êóßõæäõ ÈóíúäóåõãóÇ ÝóÊúÑóÉñ ÝóÊóÏõáøõ Úóáóì ãõÌóÑøóÏö ÇáúÌóÒóÇÆöíøóÉö¡ Ãóíö ÇáÊøóÚúáöíáö Ïõæäó ÊóæúÞöíÊò¡ æóÐóáößó ßóãóÇ åõäóÇ.
æóÖóãöíÑõ áóåõãú ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÅöÈúÑóÇåöíãó æóÅöÓúÍóÇÞó æóíóÚúÞõæÈó Úóáóíúåöãõ ÇáÓøóáóÇãõ.
æó (ãöäú) Ýöí Þóæúáöåö æóãöäú ÐõÑøöíøóÊöåöãÇ ãõÍúÓöäñ [ÇáÕÇÝÇÊ: 113] ÅöãøóÇ ÍóÑúÝõ ÊóÈúÚöíÖò ÕöÝóÉñ áöãóÍúÐõæÝò Ïóáøó Úóáóíúåö æóåóÈúäÇ¡ Ãóíú ãóæúåõæÈðÇ ãöäú ÑóÍúãóÊöäóÇ. æóÅöãøóÇ ÇÓúãñ ÈöãóÚúäóì ÈóÚúÖò ÈöÊóÃúæöíáò¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãöäó ÇáäøóÇÓö ãóäú íóÞõæáõ ÂãóäøóÇ ÈöÇááøóåö æóÈöÇáúíóæúãö ÇáúÂÎöÑö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [8] .
æóÅöäú ßóÇäó ÇáäøõÍóÇÉõ áóãú íõËúÈöÊõæÇ áößóáöãóÉò (ãöäö) ÇÓúÊöÚúãóÇáöåóÇ ÇÓúãðÇ ßóãóÇ ÃóËúÈóÊõæÇ Ðóáößó áßáãÇÊ (ÇáúßóÇÝ) æ (Úóä) æ (Úáì) áóßöäøó ÈóÚúÖó ãóæóÇÑöÏö ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö ÊóÞúÊóÖöíå¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÇáÊÝÊÇÒÇäíø Ýöí «ÍóÇÔöíóÉö ÇáúßóÔøóÇÝö» ¡ æóÃóÞóÑøóåõ ÚóÈúÏõ ÇáúÍóßöíãö. æóÚóáóì åóÐóÇ Êóßõæäõ (ãöäú) Ýöí ãóæúÖöÚö äóÕúÈò Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö Èöåö áöÝöÚúáö æóåóÈúäÇ¡ Ãóíú æóåóÈúäóÇ áóåõãú ÈóÚúÖó ÑóÍúãóÊöäóÇ¡ æóåöíó ÇáäøõÈõæÁóÉõ¡ áöÃóäøóåóÇ ÑóÍúãóÉñ áóåõãú æóáöãóäú ÃõÑúÓöáõæÇ Åöáóíúåöãú.
æóÇááøöÓóÇäõ: ãóÌóÇÒñ Ýöí ÇáÐøößúÑö æóÇáËøóäóÇÁö.
æóæÕÝ áöÓóÇä ÈöÕÏÞ æóÕúÝðÇ ÈöÇáúãóÕúÏóÑö.
ÇáÕøöÏúÞõ: ÈõáõæÛõ ßóãóÇáö äóæúÚöåö¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ¡ ÝóáöÓóÇäõ ÇáÕøöÏúÞö ËóäóÇÁõ ÇáúÎóíúÑö æóÇáÊøóÈúÌöíáõ¡ æóæõÕöÝó ÈöÇáúÚõáõæøö ãóÌóÇÒðÇ áöÔóÑóÝö Ðóáößó ÇáËøóäóÇÁö.(16/125)
æóÇÐúßõÑú Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö ãõæÓóì Åöäøóåõ ßóÇäó ãõÎúáóÕðÇ æóßóÇäó ÑóÓõæáðÇ äóÈöíøðÇ (51) æóäóÇÏóíúäóÇåõ ãöäú ÌóÇäöÈö ÇáØøõæÑö ÇáúÃóíúãóäö æóÞóÑøóÈúäóÇåõ äóÌöíøðÇ (52) æóæóåóÈúäóÇ áóåõ ãöäú ÑóÍúãóÊöäóÇ ÃóÎóÇåõ åóÇÑõæäó äóÈöíøðÇ (53)
æóÞóÏú ÑõÊøöÈó ÌóÒóÇÁõ Çááøóåö ÅöÈúÑóÇåöíãó Úóáóì äóÈúÐöåö Ãóåúáó ÇáÔøöÑúßö ÊóÑúÊöíÈðÇ ÈóÏöíÚðÇ ÅöÐú ÌõæÒöíó ÈöäöÚúãóÉö ÇáÏøõäúíóÇ æóåöíó ÇáúÚóÞöÈõ ÇáÔøóÑöíÝõ¡ æóäöÚúãóÉö ÇáúÂÎöÑóÉö æóåöíó ÇáÑøóÍúãóÉõ¡ æóÈöÃóËóÑö Êóíúäößó ÇáäøöÚúãóÊóíúäö æóåõæó áöÓóÇäõ ÇáÕøöÏúÞö¡ ÅöÐú áóÇ íõÐúßóÑõ Èöåö ÅöáøóÇ ãóäú ÍóÕøóáó ÇáäøöÚúãóÊóíúäö.
æóÊóÞóÏøóãó ÇÎúÊöáóÇÝõ ÇáúÞõÑøóÇÁö Ýöí äóÈöíÆðÇ ÚöäúÏó ÐößúÑö ÅöÈúÑóÇåöíãó Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇã.
[51- 53]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 51 Åöáóì 53]
æóÇÐúßõÑú Ýöí ÇáúßöÊÇÈö ãõæÓì Åöäøóåõ ßÇäó ãõÎúáóÕÇð æóßÇäó ÑóÓõæáÇð äóÈöíøðÇ (51) æóäÇÏóíúäÇåõ ãöäú ÌÇäöÈö ÇáØøõæÑö ÇáúÃóíúãóäö æóÞóÑøóÈúäÇåõ äóÌöíøðÇ (52) æóæóåóÈúäÇ áóåõ ãöäú ÑóÍúãóÊöäÇ ÃóÎÇåõ åÇÑõæäó äóÈöíøðÇ (53)
ÃóÝúÖóÊú ãõäóÇÓóÈóÉõ ÐößúÑö ÅöÈúÑóÇåöíãó æóíóÚúÞõæÈó Åöáóì Ãóäú íõÐúßóÑó ãõæÓóì Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóæúÖöÚö áöÃóäøóåõ ÃÔÑÝ äóÈöí ãöäú ÐõÑøöíøóÉö ÅöÓúÍóÇÞó æóíóÚúÞõæÈó.
æóÇáúÞóæúáõ Ýöí ÌõãúáóÉö æóÇÐúßõÑú æóÌõãúáóÉö Åöäøóåõ ßÇäó ßóÇáúÞóæúáö Ýöí äóÙöíÑóíúåöãóÇ Ýöí ÐößúÑö ÅöÈúÑóÇåöíãó ÚóÏóÇ Ãóäøó ÇáúÌõãúáóÉó åõäóÇ ÛóíúÑõ ãõÚúÊóÑöÖóÉò Èóáú ãõÌóÑøóÏõ ÇÓúÊöÆúäóÇÝò.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ãõÎúáöÕðÇ ÈößóÓúÑö ÇááøóÇãö ãöäú ÃóÎúáóÕó ÇáúÞóÇÕöÑö ÅöÐóÇ ßóÇäó ÇáúÅöÎúáóÇÕõ ÕöÝóÊóåõ.
æóÇáúÅöÎúáóÇÕõ Ýöí ÃóãúÑò ãóÇ: ÇáúÅöÊúíóÇäõ Èöåö ÛóíúÑó ãóÔõæÈò ÈöÊóÞúÕöíÑò æóáóÇ ÊóÝúÑöíØò æóáóÇ åóæóÇÏóÉò¡ ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúÎõáõæÕö¡ æóåõæó ÇáÊøóãóÍøõÖõ æóÚóÏóãõ ÇáúÎóáúØö. æóÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ: ÇáúÅöÎúáóÇÕõ ÝöíãóÇ åõæó ÔóÃúäõåõ¡ æóåõæó ÇáÑøöÓóÇáóÉõ ÈöÞóÑöíäóÉ ÇáúãÞóÇã.
æÞÑÃå ÍóãúÒóÉõ¡ æóÚóÇÕöãñ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÎóáóÝñ ÈöÝóÊúÍö ÇááøóÇãö ãöäú ÃóÎúáóÕóåõ¡ ÅöÐóÇ ÇÕúØóÝóÇåõ.(16/126)
æóÎõÕøó ãõæÓóì ÈöÚõäúæóÇäö (ÇáúãõÎúáöÕö) Úóáóì ÇáúæóÌúåóíúäö áöÃóäøó Ðóáößó ãóÒöíøóÊõåõ¡ ÝóÅöäøóåõ ÃóÎúáóÕó Ýöí ÇáÏøóÚúæóÉö Åöáóì Çááøóåö ÝóÇÓúÊóÎóÝøó ÈöÃóÚúÙóãö ÌóÈøóÇÑò æóåõæó ÝöÑúÚóæúäõ¡ æóÌóÇÏóáóåõ ãõÌóÇÏóáóÉó ÇáúÃóßúÝóÇÁö¡ ßóãóÇ Íóßóì Çááøóåõ Úóäúåõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÔøõÚóÑóÇÁö [18¡ 19] : ÞÇáó Ãóáóãú äõÑóÈøößó ÝöíäÇ æóáöíÏÇð æóáóÈöËúÊó ÝöíäÇ ãöäú ÚõãõÑößó Óöäöíäó æóÝóÚóáúÊó ÝóÚúáóÊóßó ÇáøóÊöí ÝóÚóáúÊó æóÃóäúÊó ãöäó ÇáúßÇÝöÑöíäó Åöáóì Þóæúáå: ÞÇáó Ãóæóáóæú ÌöÆúÊõßó ÈöÔóíúÁò ãõÈöíäò. æóßóÐóáößó ãóÇ ÍóßóÇåõ Çááøóåõ Úóäúåõ ÈöÞóæúáöåö: ÞÇáó ÑóÈøö ÈöãÇ ÃóäúÚóãúÊó Úóáóíøó Ýóáóäú Ãóßõæäó ÙóåöíÑÇð áöáúãõÌúÑöãöíäó [ÇáúÞóÕóÕ: 17] ¡ ÝóßóÇäó ÇáúÅöÎúáóÇÕõ Ýöí ÃóÏóÇÁö ÃóãóÇäóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ãöíÒóÊóåõ. æóáöÃóäøó Çááøóåó ÇÕúØóÝóÇåõ áößóáóÇãöåö ãõÈóÇÔóÑóÉð ÞóÈúáó Ãóäú íõÑúÓöáó Åöáóíúåö Çáúãóáóßó ÈöÇáúæóÍúíö¡ ÝóßóÇäó ãõÎúáóÕðÇ ÈöÐóáößó¡ Ãóíú ãõÕúØóÝðì¡ áöÃóäøó Ðóáößó ãóÒöíøóÊõåõ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì æóÇÕúØóäóÚúÊõßó áöäóÝúÓöí [Øå: 41] .
æóÇáúÌóãúÚõ Èóíúäó æóÕúÝö ãõæÓóì áöÃóäøóåõ ÑóÓõæáñ æóäóÈöíÁñ. æóÚõØöÝó äóÈöíÆðÇ Úóáóì ÑóÓõæáðÇ ãóÚó Ãóäøó ÇáÑøóÓõæáó ÈöÇáúãóÚúäóì ÇáÔøóÑúÚöíøö ÃóÎóÕøõ ãöäó ÇáäøóÈöíÁö¡ ÝóáöÃóäøó ÇáÑøóÓõæáó åõæó ÇáúãõÑúÓóáõ ÈöæóÍúíò ãöäó Çááøóåö áöíõÈóáøöÛó Åöáóì ÇáäøóÇÓö ÝóáóÇ íóßõæäõ ÇáÑøóÓõæáõ ÅöáøóÇ äóÈöíÆðÇ¡ æóÃóãøóÇ ÇáäøóÈöíÁõ Ýóåõæó ÇáúãõäóÈøóÃõ ÈöæóÍúíò ãöäó Çááøóåö æóÅöäú áóãú íõÄúãóÑú ÈöÊóÈúáöíÛöåö¡ ÝóÅöÐóÇ áóãú íõÄúãóÑú ÈöÇáÊøóÈúáöíÛö Ýóåõæó äóÈöíÁñ æóáóíúÓó ÑóÓõæáðÇ¡ ÝóÇáúÌóãúÚõ ÈóíúäóåõãóÇ åõäóÇ áöÊóÃúßöíÏö ÇáúæóÕúÝö¡ ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì Ãóäøó ÑöÓóÇáóÊóåõ ÈóáóÛóÊú ãóÈúáóÛðÇ ÞóæöíøðÇ¡ ÝóÞóæúáõåõ äóÈöíÆðÇ ÊóÃúßöíÏñ áóæóÕúÝö ÑóÓõæáðÇ.
æóÊóÞóÏøóãó ÇÎúÊöáóÇÝõ ÇáúÞõÑøóÇÁö Ýöí áóÝúÙö äóÈöíÆðÇ ÚöäúÏó ÐößúÑö ÅöÈúÑóÇåöíãó.
æóÌõãúáóÉõ æóäÇÏóíúäÇåõ ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö Åöäøóåõ ßÇäó ãõÎúáóÕÇð Ýóåöíó ãöËúáõåóÇ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ.
æóÇáäøöÏóÇÁõ: ÇáúßóáóÇãõ ÇáÏøóÇáøõ Úóáóì ØóáóÈö ÇáúÅöÞúÈóÇáö¡ æóÃóÕúáõåõ: ÌóåúÑõ ÇáÕøóæúÊö áöÅöÓúãóÇÚö ÇáúÈóÚöíÏö¡ ÝóÃõØúáöÞó Úóáóì ØóáóÈö ÅöÞúÈóÇáö ÃóÍóÏò ãóÌóÇÒðÇ ãõÑúÓóáðÇ¡ æóãöäúåõ(16/127)
ÅöÐÇ äõæÏöíó áöáÕøóáÇÉö ãöäú íóæúãö ÇáúÌõãõÚóÉö [ÇáúÌõãõÚóÉö: 9] ¡ æóåõæó ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáäøóÏóì- ÈöÝóÊúÍö Çáäøõæäö æóÈöÇáúÞóÕúÑö- æóåõæó ÈõÚúÏõ ÇáÕøóæúÊö. æóáóãú íõÓúãóÚú ÝöÚúáõåõ ÅöáøóÇ ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÝóÇÚóáóÉö¡ æóáóíúÓóÊú ÈöÍõÕõæáö ÝöÚúáò ãöäú ÌóÇäöÈóíúäö Èóáö ÇáúãõÝóÇÚóáóÉõ áöáúãõÈóÇáóÛóÉö¡ æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ßóãóËóáö ÇáøóÐöí íóäúÚöÞõ ÈöãÇ áóÇ íóÓúãóÚõ ÅöáøóÇ ÏõÚÇÁð æóäöÏÇÁð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [171] ¡ æóÚöäúÏó Þóæúáöåö:
ÑóÈøóäÇ ÅöäøóäÇ ÓóãöÚúäÇ ãõäÇÏöíÇð íõäÇÏöí áöáúÅöíãÇäö Ýöí ÓõæÑóÉ Âáö ÚöãúÑóÇäó [193] .
æóåóÐóÇ ÇáäøöÏóÇÁõ åõæó ÇáúßóáóÇãõ ÇáúãõæóÌøóåõ Åöáóíúåö ãöäú ÌóÇäöÈö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì. ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Åöäøöí ÇÕúØóÝóíúÊõßó Úóáóì ÇáäøóÇÓö ÈÑÓÇáÊí æóÈößóáóÇãöí Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [144] ¡ æóÊóÞóÏøóãó ÊóÍúÞöíÞõ ÕöÝóÊöåö åõäóÇßó¡ æóÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÍóÊøóì íóÓúãóÚó ßóáÇãó Çááøóåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÈóÑóÇÁóÉó [6] .
æóÇáØøõæÑõ: ÇáúÌóÈóáõ ÇáúæóÇÞöÚõ Èóíúäó ÈöáóÇÏö ÇáÔøóÇãö æóãöÕúÑó¡ æóíõÞóÇáõ áóåõ: ØõæÑõ ÓóíúäóÇÁó.
æóÌóÇäöÈõåõ: äóÇÍöíóÊõåõ ÇáÓøõÝúáì¡ æóæóÕÝå ÈÇáÃíãä áöÃóäøóåõ ÇáøóÐöí Úóáóì íóãöíäö ãõÓúÊóÞúÈöáö ãóÔúÑöÞö ÇáÔøóãúÓö¡ áöÃóä ÌöåóÉ ãÔÑÞ ÇáÔøóãúÓö åöíó ÇáúÌöåóÉõ ÇáøóÊöí íóÖúÈõØõ ÈöåóÇ ÇáúÈóÔóÑõ ÇáäøóæóÇÍöíó.
æóÇáÊøóÞúÑöíÈõ: ÃóÕúáõåõ ÇáúÌóÚúáõ ÈöãóßóÇäö ÇáúÞõÑúÈö¡ æóåõæó ÇáÏøõäõæøõ æóåõæó ÖöÏøõ ÇáúÈõÚúÏö. æóÃõÑöíÏó åõäóÇ ÇáúÞõÑúÈõ ÇáúãóÌóÇÒöíøõ æóåõæó ÇáúæóÍúíõ. ÝóÞóæúáõåõ: äóÌöíøðÇ ÍóÇáñ ãöäú ÖóãöíÑö ãõæÓì¡ æóåöíó ÍóÇáñ ãõÄóßøöÏóÉñ áöãóÚúäóì ÇáÊøóÞúÑöíÈö.
æóäóÌöíøñ: ÝóÚöíáñ ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáò ãöäó ÇáúãõäóÇÌóÇÉö. æóåöíó ÇáúãõÍóÇÏóËóÉõ ÇáÓøöÑøöíøóÉõ ÔõÈøöåó ÇáúßóáóÇãõ ÇáøóÐöí áóãú íõßóáøöãú ÈöãöËúáöåö ÃóÍóÏðÇ æóáóÇ ÃóØúáóÚó Úóáóíúåö ÃóÍóÏðÇ ÈöÇáúãõäóÇÌóÇÉö. æóÝóÚöíáñ ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáò¡ íóÌöíÁõ ãöäó ÇáúÝöÚúáö ÇáúãóÒöíÏö ÇáúãõÌóÑøóÏö ÈöÍóÐúÝö ÍóÑúÝö ÇáÒøöíóÇÏóÉö¡ ãöËúáó ÌóáöíÓò æóäóÏöíãò æóÑóÖöíÚò.
æóãóÚúäóì åöÈóÉö ÃóÎöíåö áóåõ: Ãóäøó Çááøóåó ÚóÒøóÒóåõ Èöåö æóÃóÚóÇäóåõ Èöåö¡ ÅöÐú ÌóÚóáóåõ äóÈöíÆðÇ æóÃóãóÑóåõ Ãóäú íõÑóÇÝöÞóåõ Ýöí ÇáÏøóÚúæóÉö¡ áöÃóäøó Ýöí áöÓóÇäö ãõæÓóì ÍõÈúÓóÉð¡ æóßóÇäó åóÇÑõæäõ(16/128)
æóÇÐúßõÑú Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö ÅöÓúãóÇÚöíáó Åöäøóåõ ßóÇäó ÕóÇÏöÞó ÇáúæóÚúÏö æóßóÇäó ÑóÓõæáðÇ äóÈöíøðÇ (54) æóßóÇäó íóÃúãõÑõ Ãóåúáóåõ ÈöÇáÕøóáóÇÉö æóÇáÒøóßóÇÉö æóßóÇäó ÚöäúÏó ÑóÈøöåö ãóÑúÖöíøðÇ (55)
ÝóÕöíÍõ ÇááøöÓóÇäö¡ ÝóßóÇäó íóÊóßóáøóãõ Úóäú ãõæÓóì ÈöãóÇ íõÑöíÏõ ÅöÈúáóÇÛóåõ¡ æóßóÇäó íóÓúÊóÎúáöÝõåõ Ýöí ãõåöãøóÇÊö ÇáúÃõãøóÉö. æóÅöäøóãóÇ ÌõÚöáóÊú Êöáúßó ÇáúåöÈóÉõ ãöäú ÑóÍúãóÉö Çááøóåö áöÃóäøó Çááøóåó ÑóÍöãó ãõæÓóì ÅöÐú íóÓøóÑó áóåõ ÃóÎðÇ ÝóÕöíÍó ÇááøöÓóÇä¡ æÃßãáå ÈÇáÅäÈÇÁ ÍóÊøóì íóÚúáóãó ãõÑóÇÏó ãõæÓóì ãöãøóÇ íõÈóáøöÛõåõ Úóäö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì. æóáóãú íõæÕóÝú åóÇÑõæäõ ÈöÃóäøóåõ ÑóÓõæáñ ÅöÐú áóãú íõÑúÓöáúåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì¡ æóÅöäøóãóÇ ÌóÚóáóåõ ãõÈóáøöÛðÇ Úóäú ãõæÓóì. æóÃóãøóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóÞõæáÇ ÅöäøóÇ ÑóÓõæáÇ ÑóÈøößó [Øå: 47] Ýóåõæó ãä ÇáÊÛáíÈ.
[54¡ 55]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 54 Åöáóì 55]
æóÇÐúßõÑú Ýöí ÇáúßöÊÇÈö ÅöÓúãÇÚöíáó Åöäøóåõ ßÇäó ÕÇÏöÞó ÇáúæóÚúÏö æóßÇäó ÑóÓõæáÇð äóÈöíøðÇ (54) æóßÇäó íóÃúãõÑõ Ãóåúáóåõ ÈöÇáÕøóáÇÉö æóÇáÒøóßÇÉö æóßÇäó ÚöäúÏó ÑóÈøöåö ãóÑúÖöíøðÇ (55)
ÎóÕøó ÅöÓúãóÇÚöíáó ÈöÇáÐøößúÑö åõäóÇ ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì ÌóÏóÇÑóÊöåö ÈöÇáöÇÓúÊöÞúáóÇáö ÈöÇáÐøößúÑö ÚóÞöÈó ÐößúÑö ÅöÈúÑóÇåöíãó æóÇÈúäöåö ÅöÓúÍóÇÞó¡ áöÃóä ÅöÓúãóÇÚöíá ÕóÇÑ ÌÏø ÃãÉ ãõÓúÊóÞáøóÉ ÞÈá Ãóä íÕíÑ íóÚúÞõæÈ ÌÏø ÃãÉ¡ æóáöÃóä ÅöÓúãóÇÚöíáó åõæó ÇáöÇÈúäõ ÇáúÈößúÑõ áöÅöÈúÑóÇåöíãó æóÔóÑöíßõåõ Ýöí ÈöäóÇÁö ÇáúßóÚúÈóÉö. æóÊóÞóÏøóãó ÐößúÑõ ÅöÓúãóÇÚöíáó ÚöäúÏó Þóæúáöåö
ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐú íóÑúÝóÚõ ÅöÈúÑÇåöíãõ ÇáúÞóæÇÚöÏó ãöäó ÇáúÈóíúÊö æóÅöÓúãÇÚöíáõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [127] .
æóÎóÕøóåõ ÈöæóÕúÝö ÕöÏúÞö ÇáúæóÚúÏö áöÃóäøóåõ ÇÔúÊóåóÑó Èöåö æóÊóÑóßóåõ ÎõáõÞðÇ Ýöí ÐõÑøöíóÊöåö.
æóÃóÚúÙóãõ æóÚúÏò ÕóÏóÞóåõ æóÚúÏõåõ ÅöíøóÇåõ ÅöÈúÑóÇåöíãó ÈöÃóäú íóÌöÏóåõ ÕóÇÈöÑðÇ Úóáóìö ÇáÐøóÈúÍö ÝóÞóÇáó ÓóÊóÌöÏõäöí Åöäú ÔÇÁó Çááøóåõ ãöäó ÇáÕøóÇÈöÑöíäó [ÇáÕÇÝÇÊ: 102] .
æóÌóÚóáóåõ Çááøóåõ äóÈöíÆðÇ æóÑóÓõæáðÇ Åöáóì Þóæúãöåö¡ æóåõãú íóæúãóÆöÐò áóÇ íóÚõÏøõæäó Ãóåúáóåõ Ãõãøóåõ æóÈóäöíåö æóÃóÕúåóÇÑóåõ ãöäú ÌõÑúåõãó. ÝóáöÐóáößó ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì:(16/129)
æóÇÐúßõÑú Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö ÅöÏúÑöíÓó Åöäøóåõ ßóÇäó ÕöÏøöíÞðÇ äóÈöíøðÇ (56) æóÑóÝóÚúäóÇåõ ãóßóÇäðÇ ÚóáöíøðÇ (57)
æóßÇäó íóÃúãõÑõ Ãóåúáóåõ ÈöÇáÕøóáÇÉö æóÇáÒøóßÇÉö Ëõãøó Åöäøó ÃõãøóÉó ÇáúÚóÑóÈö äóÔóÃóÊú ãöäú ÐõÑøöíóÊöåö Ýóåõãú Ãóåúáõåõ ÃóíúÖðÇ¡ æóÞóÏú ßóÇäó ãöäú ÔóÑöíÚóÊöåö ÇáÕøóáóÇÉ æóÇáÒøóßóÇÉ æÔÄæä ÇáúÍóäöíÝöíøóÉö ãöáøóÉö ÃóÈöíåö ÅöÈúÑóÇåöíãó.
æóÑöÖóì Çááøóåõ Úóäúåõ: ÅöäúÚóÇãõåõ Úóáóíúåö äöÚóãðÇ ßóËöíÑóÉð¡ ÅöÐú ÈóÇÑóßóåõ æóÃóäúãóì äóÓúáóåõ æóÌóÚóáó ÃóÔúÑóÝó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ãöäú ÐõÑøöíóÊöåö¡ æóÌóÚóáó ÇáÔøóÑöíÚóÉó ÇáúÚõÙúãóì Úóáóì áöÓóÇäö ÑóÓõæáò ãöäú ÐõÑøöíóÊöåö.
æóÊóÞóÏøóãó ÇÎúÊöáóÇÝõ ÇáúÞõÑøóÇÁö Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö äóÈöíÆðÇ ÈöÇáúåóãúÒö Ãóæú ÈöÇáúíóÇÁö ÇáúãõÔóÏøóÏóÉö.
æóÊóÞóÏóãó ÊóæúÌöíåõ ÇáúÌóãúÚö Èóíúäó æóÕúÝö ÑóÓõæáò æóäóÈöíÁò ÚöäúÏó ÐßÑ ãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇã ÂäöÝÇ.
[56¡ 57]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 56 Åöáóì 57]
æóÇÐúßõÑú Ýöí ÇáúßöÊÇÈö ÅöÏúÑöíÓó Åöäøóåõ ßÇäó ÕöÏøöíÞÇð äóÈöíøðÇ (56) æóÑóÝóÚúäÇåõ ãóßÇäÇð ÚóáöíøðÇ (57)
ÅöÏúÑöíÓõ: ÇÓúãñ ÌõÚöáó ÚóáóãðÇ Úóáóì ÌóÏøö ÃóÈöí äõæÍò¡ æóåõæó ÇáúãõÓóãøóì Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö (ÃóÎúäõæÎó) .
ÝóäõæÍñ åõæó ÇÈúäõ áóÇãößó Èúäö ãóÊøõæÔóÇáöÍó Èúäö ÃóÎúäõæÎó¡ ÝóáóÚóáøó ÇÓúãóåõ ÚöäúÏó äóÓøóÇÈöíö ÇáúÚóÑóÈö ÅöÏúÑöíÓó¡ Ãóæú Ãóäøó ÇáúÞõÑúÂäó ÓóãøóÇåõ ÈöÐóáößó ÇÓúãðÇ ãõÔúÊóÞøðÇ ãöäó ÇáÏøóÑúÓö áöãóÇ ÓóíóÃúÊöí ÞóÑöíÈðÇ. æóÇÓúãõåõ (åóÑúãóÓõ) ÚöäúÏó ÇáúíõæäóÇäö¡ æóíõÒúÚóãõ Ãóäøóåõ ßóÐóáößó íõÓóãøóì ÚöäúÏó ÇáúãöÕúÑöíøöíäó ÇáúÞõÏóãóÇÁö¡ æóÇáÕøóÍöíÍõ Ãóäøó ÇÓúãóåõ ÚöäúÏó ÇáúãöÕúÑöíøöíäó (ÊõæÊñ) Ãóæú (ÊõÍõæÊöí) Ãóæú (ÊõåõæÊöí) áóåóÌóÇÊñ Ýöí ÇáäøõØúÞö ÈöÇÓúãöåö.
æóÐóßóÑó ÇÈúäõ ÇáúÚöÈúÑöíøö Ýöí «ÊóÇÑöíÎöåö» : «Ãóäøó ÅöÏúÑöíÓó ßóÇäó íõáóÞøóÈõ ÚöäúÏó ÞõÏóãóÇÁö ÇáúíõæäóÇäö (ØõÑóíúÓóãóÌöíÓóØöíÓó) ¡ æóãóÚúäóÇåõ ÈöáöÓóÇäöåöãõ ËõáóÇËöíøõ ÇáÊøóÚúáöíãö¡ áöÃóäøóåõ ßóÇäó íÕÝ Çááå ÊóÚóÇáóì ÈöËóáóÇËö ÕöÝóÇÊò ÐóÇÊöíøóÉò æóåöíó ÇáúæõÌõæÏõ æóÇáúÍößúãóÉõ æóÇáúÍóíóÇÉõ» Çå.(16/130)
æóáóÇ íóÎúÝóì ÞõÑúÈõ ÇáúÍõÑõæÝö ÇáúÃõæáóì Ýöí åóÐóÇ ÇáöÇÓúãö ãöäú ÍõÑõæÝ ÅöÏúÑöíÓ¡ ÝóáóÚóáøó ÇáúÚóÑóÈó ÇÎúÊóÕóÑõæÇ ÇáöÇÓúãó áöØõæáöåö ÝóÇÞúÊóÕóÑõæÇ Úóáóì Ãóæøóáöåö ãóÚó ÊóÛúíöíÑò.
æóßóÇäó ÅöÏúÑöíÓõ äóÈöíÆðÇ¡ ÝóÝöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáúÎóÇãöÓö ãöäú ÓöÝúÑö ÇáÊøóßúæöíäö «æóÓóÇÑó ÃóÎúäõæÎõ ãóÚó Çááøóåö» .
Þöíáó: åõæó Ãóæøóáõ ãóäú æóÖóÚó áöáúÈóÔóÑö ÚöãóÇÑóÉó ÇáúãõÏõäö¡ æóÞóæóÇÚöÏó ÇáúÚöáúãö¡ æóÞóæóÇÚöÏó ÇáÊøóÑúÈöíóÉö¡ æóÃóæøóáõ ãóäú æóÖóÚó ÇáúÎóØøó¡ æóÚöáúãó ÇáúÍöÓóÇÈö ÈöÇáäøõÌõæãö æóÞóæóÇÚöÏó ÓóíúÑö ÇáúßóæóÇßöÈö¡ æóÊóÑúßöíÈó ÇáúÈóÓóÇÆöØö ÈöÇáäøóÇÑö ÝóáöÐóáößó ßóÇäó Úöáúãõ ÇáúßöíöãúíóÇÁö íõäúÓóÈõ Åöáóíúåö¡ æóÃóæøóáõ ãóäú Úóáøóãó ÇáäøóÇÓó ÇáúÎöíóÇØóÉó. ÝóßóÇäó åõæó ãóÈúÏóÃó ãóäú æóÖóÚó ÇáúÚõáõæãó¡ æóÇáúÍóÖóÇÑóÉó¡ æóÇáäøõÙõãó ÇáúÚóÞúáöíøóÉó.
ÝóæóÌúåõ ÊóÓúãöíóÊöåö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÈöÅöÏúÑöíÓó Ãóäøóåõ ÇÔúÊõÞøó áóåõ ÇÓúãñ ãä ÇáúÝÑÓ Úáì æóÒúäñ ãõäóÇÓöÈñ áöáúÃóÚúáóÇãö ÇáúÚóÌóãöíøóÉö¡ ÝóáöÐóáößó ãõäöÚó ãöäó ÇáÕøóÑúÝö ãóÚó ßóæúäö ÍõÑõæÝöåö ãöäú ãóÇÏøóÉò ÚóÑóÈöíøóÉò¡ ßóãóÇ ãõäöÚó ÅöÈúáöíÓõ ãöäó ÇáÕøóÑúÝö¡ æóßóãóÇ ãõäöÚó ØóÇáõæÊõ ãöäó ÇáÕøóÑúÝö.
æóÊóÞóÏøóãó ÇÎúÊöáóÇÝõ ÇáúÞõÑøóÇÁö Ýöí áóÝúÙö äóÈöíÆðÇ ÚöäúÏó ÐößúÑö ÅöÈúÑóÇåöíãó.
æóÞóæúáõåõ æóÑóÝóÚúäÇåõ ãóßÇäÇð ÚóáöíøðÇ ÞóÇáó ÌãóÇÚóÉ ãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó åõæó ÑóÝúÚñ ãóÌóÇÒöíøñ. æóÇáúãõÑóÇÏõ:
ÑóÝóÚõ ÇáúãóäúÒöáóÉö¡ áöãóÇ ÃõæÊöíóåõ ãöäó ÇáúÚöáúãö ÇáøóÐöí ÝóÇÞó Èöåö Úóáóì ãóäú ÓóáóÝóåõ. æóäõÞöáó åóÐóÇ Úóäö ÇáúÍóÓóäö. æóÞóÇáó Èöåö ÃóÈõæ ãõÓúáöãò ÇáúÃóÕúÝóåóÇäöíøö. æóÞóÇáó ÌóãóÇÚóÉñ: åõæó ÑóÝúÚñ ÍóÞöíÞöíøñ Åöáóìö ÇáÓøóãóÇÁö¡ æóÝöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáúÎóÇãöÓö ãöäú ÓöÝúÑö ÇáÊøóßúæöíäö «æóÓóÇÑó ÃóÎúäõæÎõ ãóÚó Çááøóåö æóáóãú íõæÌóÏú áöÃóäøó Çááøóåó ÃóÎóÐóåõ» ¡ æóÚóáóì åóÐóÇ ÝóÑóÝúÚõåõ ãöËúáõ ÑóÝúÚö ÚöíÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ. æóÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäøó Ðóáößó ÈóÚúÏó äóÒúÚö ÑõæÍöåö æóÑóæúÍóäóÉö ÌõËøóÊöåö. æóãöãøóÇ íõÐúßóÑõ Úóäúåõ Ãóäøóåõ ÈóÞöíó ËóáóÇËó ÚóÔóÑóÉó ÓóäóÉð áóÇ íóäóÇãõ æóáóÇ íóÃúßõáõ ÍóÊøóì ÊóÑóæúÍóäó¡ ÝóÑõÝöÚó. æóÃóãøóÇ ÍóÏöíËõ ÇáúÅöÓúÑóÇÁö ÝóáóÇ ÍõÌøóÉó Ýöíåö áöåóÐóÇ ÇáúÞóæúáö áöÃóäøóåõ ÐóßóÑó Ýöíåö ÚöÏøóÉó ÃóäúÈöíóÇÁó ÛóíúÑóåõ æõÌöÏõæÇ Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö. æóæóÞóÚó
Ýöí ÍóÏöíËö ãóÇáößö Èúäö ÕóÚúÕóÚóÉó Úóäö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö ÈöÇáäøóÈöíÁö(16/131)
ÃõæáóÆößó ÇáøóÐöíäó ÃóäúÚóãó Çááøóåõ Úóáóíúåöãú ãöäó ÇáäøóÈöíøöíäó ãöäú ÐõÑøöíøóÉö ÂÏóãó æóãöãøóäú ÍóãóáúäóÇ ãóÚó äõæÍò æóãöäú ÐõÑøöíøóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó æóÅöÓúÑóÇÆöíáó æóãöãøóäú åóÏóíúäóÇ æóÇÌúÊóÈóíúäóÇ ÅöÐóÇ ÊõÊúáóì Úóáóíúåöãú ÂíóÇÊõ ÇáÑøóÍúãóäö ÎóÑøõæÇ ÓõÌøóÏðÇ æóÈõßöíøðÇ (58)
Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Åöáóì ÇáÓøóãóÇæóÇÊö Ãóäøóåõ æóÌóÏó ÅöÏúÑöíÓó Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ Ýöí ÇáÓøóãóÇÁö æóÃóäøóåõ áóãøóÇ Óóáøóãó Úóáóíúåö ÞóÇáó: ãóÑúÍóÈðÇ ÈöÇáúÃóÎö ÇáÕøóÇáöÍö æóÇáäøóÈöíÁö ÇáÕøóÇáöÍö
. ÝóÃõÎöÐó ãöäúåõ Ãóäøó ÅöÏúÑöíÓó Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ áóãú Êóßõäú áóåõ æöáóÇÏóÉñ Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóäøóåõ áóãú íóÞõáú áóåõ æóÇáöÇÈúäö ÇáÕøóÇáöÍö¡ æóáóÇ Ïóáöíáó Ýöí Ðóáößó áöÃóäøóåõ ÞóÏú íóßõæäõ ÞóÇáó Ðóáößó ÇÚúÊöÈóÇÑðÇ ÈöÃõÎõæøóÉö ÇáÊøóæúÍöíÏö ÝóÑóÌøóÍóåóÇ Úóáóì ÕöáóÉö ÇáäøóÓóÈö ÝóßóÇäó Ðóáößó ãöäú ÍößúãóÊöåö.
Úóáóì Ãóäøóåõ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó Ðóáößó ÓóåúæðÇ ãöäó ÇáÑøóÇæöí ÝóÅöäøó Êöáúßó ÇáúßóáöãóÉó áóãú ÊóËúÈõÊú Ýöí ÍóÏöíËö ÌóÇÈöÑö Èúäö ÚóÈúÏö Çááøóåö Ýöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» . æóÞóÏú ÌóÒóãó ÇáúÈõÎóÇÑöíøõ Ýöí ÃóÍóÇÏöíËö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ÈöÃóäøó ÅöÏúÑöíÓó ÌóÏøõ äõæÍò Ãóæú ÌóÏøõ ÃóÈöíåö. æóÐóáößó íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøóåõ áóãú íóÑó Ýöí Þóæúáöåö «ãóÑúÍóÈðÇ ÈöÇáúÃóÎö ÇáÕøóÇáöÍö» ãóÇ íõäóÇÝöí Ãóäú íóßõæäó ÃóÈóÇ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
[58]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÂíóÉ 58]
ÃõæáÆößó ÇáøóÐöíäó ÃóäúÚóãó Çááøóåõ Úóáóíúåöãú ãöäó ÇáäøóÈöíøöíäó ãöäú ÐõÑøöíøóÉö ÂÏóãó æóãöãøóäú ÍóãóáúäÇ ãóÚó äõæÍò æóãöäú ÐõÑøöíøóÉö ÅöÈúÑÇåöíãó æóÅöÓúÑÇÆöíáó æóãöãøóäú åóÏóíúäÇ æóÇÌúÊóÈóíúäÇ ÅöÐÇ ÊõÊúáì Úóáóíúåöãú ÂíÇÊõ ÇáÑøóÍúãäö ÎóÑøõæÇ ÓõÌøóÏÇð æóÈõßöíøðÇ (58)
ÇáúÌõãúáóÉõ ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøõ¡ æóÇÓúãõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ÚóÇÆöÏñ Åöáóìö ÇáúãóÐúßõæÑöíäó ãöäú Þóæúáå ÐößúÑõ ÑóÍúãóÊö ÑóÈøößó ÚóÈúÏóåõ ÒóßóÑöíøóÇÁ [ãóÑúíóã: 2] Åöáóì åõäóÇ. æóÇáúÅöÊúíóÇäõ Èöåö Ïõæäó ÇáÖøóãöíÑö áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøó ÇáúãõÔóÇÑó Åöáóíúåöãõ ÌóÏöíÑõæäó ÈöãóÇ íõÐúßóÑõ ÈóÚúÏó ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö áöÃóÌúáö ãóÇ ÐõßöÑó ãóÚó ÇáúãõÔóÇÑö Åöáóíúåöãõ ãöäó ÇáúÃóæúÕóÇÝö¡ Ãóíú ßóÇäõæÇ ÃóÍúÑöíóÇÁó ÈöäöÚúãóÉö Çááøóåö Úóáóíúåöãõ æóßóæúäõåõãõ Ýöí ÚöÏóÇÏö ÇáúãóåúÏöíøöíäó ÇáúãõÌúÊóÈóíúäó æóÎóáöíÞöíäó ÈöãóÍóÈøóÊöåöãõ áöáøóåö ÊóÚóÇáóì æóÊóÚúÙöíãöåöãú ÅöíøóÇåõ.(16/132)
æóÇáúãóÐúßõæÑõ ÈóÚúÏó ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö åõæó ãóÖúãõæäõ Þóæúáöåö ÃóäúÚóãó Çááøóåõ Úóáóíúåöãú æóÞóæúáöåö æóãöãøóäú åóÏóíúäÇ æóÇÌúÊóÈóíúäÇ¡ ÝóÅöäøó Ðóáößó ÃóÍúÓóäõ ÌóÒóÇÁò Úóáóì ãóÇ ÞóÏøóãõæåõ ãöäó ÇáúÃóÚúãóÇáö¡ æóãóäú ÃõÚúØóæúåõ ãöäú ãóÒóÇíóÇ ÇáäøõÈõæÁóÉö æÇáÕøöÏöíÞöíøóÉö æóäóÍúæöåöãóÇ. æóÊöáúßó æóÅöäú ßóÇäóÊú äöÚóãðÇ æóåöÏóÇíóÉð æóÇÌúÊöÈóÇÁð ÝóÞóÏú ÒóÇÏóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÈöÅöÓúäóÇÏö Êöáúßó ÇáúÚóØóÇíóÇ Åöáóìö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÊóÔúÑöíÝðÇ áóåóÇ¡ ÝóßóÇäó Ðóáößó ÇáÊøóÔúÑöíÝõ åõæó ÇáúÌóÒóÇÁõ ÚóáóíúåóÇ ÅöÐú áóÇ ÃóÒúíóÏõ ãöäó ÇáúãõÌóÇÒóì Úóáóíúåö ÅöáøóÇ ÊóÔúÑöíÝõåõ.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ãöäó ÇáäøóÈöíøöíäó ÈöíóÇÁóíúäö ÈóÚúÏó ÇáúãõæóÍøóÏóÉö. æóÞóÑóÃóåõ äóÇÝöÚñ æóÍúÏóåõ ÈöåóãúÒóÉò ÈóÚúÏó ÇáúãõæóÍøóÏóÉö.
æóÌõãúáóÉõ ÅöÐÇ ÊõÊúáì Úóáóíúåöãú ÂíÇÊõ ÇáÑøóÍúãäö ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÏóÇáøóÉñ Úóáóì ÔõßúÑöåöãõ äöÚóãó Çááøóåö Úóáóíúåöãõ æóÊóÞúÑöíÈöåö ÅöíøóÇåõãõ ÈöÇáúÎõÖõæÚö áóåõ ÈöÇáÓøõÌõæÏö ÚöäúÏó ÊöáóÇæóÉö ÂíóÇÊöåö æóÈöÇáúÈõßóÇÁö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö ÇáúÈõßóÇÁõ ÇáäøóÇÔöÆõ Úóäö ÇäúÝöÚóÇáö ÇáäøóÝúÓö ÇäúÝöÚóÇáðÇ ãõÎúÊóáöØðÇ ãöäó ÇáÊøóÚúÙöíãö æóÇáóÎóæúÝö.
æÓõÌøóÏÇð ÌóãúÚõ ÓóÇÌöÏò. æóÈõßöíøðÇ ÌóãúÚõ ÈóÇßò. æóÇáúÃóæøóáõ ÈöæóÒúäö ÝõÚøóáó ãöËúáõ ÚõÐøóáò¡ æóÇáËøóÇäöí æóÒóäõåõ ÝõÚõæáñ ÌóãúÚõ ÝóÇÚöáò ãöËúáõ Þóæúãò ÞÚõæÏ¡ æóåõæó íÇÆí áöÃóäøó ÝöÚúáóåõ Èóßóì íóÈúßöí¡ ÝóÃóÕúáõåõ: Èõßõæíøñ. ÝóáóãøóÇ ÇÌúÊóãóÚó ÇáúæóÇæõ æóÇáúíóÇÁõ æóÓõÈöÞó ÅöÍúÏóÇåõãóÇ ÈöÇáÓøõßõæäö ÞõáöÈóÊö ÇáúæóÇæõ íóÇÁð æóÃõÏúÛöãóÊú Ýöí ÇáúíóÇÁö æóÍõÑøößóÊú Úóíúäõ ÇáúßóáöãóÉö ÈöÍóÑóßóÉò ãõäóÇÓöÈóÉò áöáúíóÇÁö. æóåóÐóÇ ÇáúæóÒúäõ ÓóãóÇÚöíøõ Ýöí ÌóãúÚö ÝóÇÚöáò æóãöËúáöåö.
æóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ãöäú ãóæóÇÖöÚö ÓõÌõæÏö ÇáúÞõÑúÂäö ÇáúãóÑúæöíøóÉö Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇÞúÊöÏóÇÁð ÈöÃõæáóÆößó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö Ýöí ÇáÓøõÌõæÏö ÚöäúÏó ÊöáóÇæóÉö ÇáúÞõÑúÂäö¡ Ýóåõãú ÓóÌóÏõæÇ ßóËöíÑðÇ ÚöäúÏó ÊöáóÇæóÉö ÂíóÇÊö Çááøóåö ÇáøóÊöí ÃõäúÒöáóÊú Úóáóíúåöãõ¡ æóäóÍúäõ äóÓúÌõÏõ(16/133)
ÝóÎóáóÝó ãöäú ÈóÚúÏöåöãú ÎóáúÝñ ÃóÖóÇÚõæÇ ÇáÕøóáóÇÉó æóÇÊøóÈóÚõæÇ ÇáÔøóåóæóÇÊö ÝóÓóæúÝó íóáúÞóæúäó ÛóíøðÇ (59) ÅöáøóÇ ãóäú ÊóÇÈó æóÂãóäó æóÚóãöáó ÕóÇáöÍðÇ ÝóÃõæáóÆößó íóÏúÎõáõæäó ÇáúÌóäøóÉó æóáóÇ íõÙúáóãõæäó ÔóíúÆðÇ (60) ÌóäøóÇÊö ÚóÏúäò ÇáøóÊöí æóÚóÏó ÇáÑøóÍúãóäõ ÚöÈóÇÏóåõ ÈöÇáúÛóíúÈö Åöäøóåõ ßóÇäó æóÚúÏõåõ ãóÃúÊöíøðÇ (61) áóÇ íóÓúãóÚõæäó ÝöíåóÇ áóÛúæðÇ ÅöáøóÇ ÓóáóÇãðÇ æóáóåõãú ÑöÒúÞõåõãú ÝöíåóÇ ÈõßúÑóÉð æóÚóÔöíøðÇ (62) Êöáúßó ÇáúÌóäøóÉõ ÇáøóÊöí äõæÑöËõ ãöäú ÚöÈóÇÏöäóÇ ãóäú ßóÇäó ÊóÞöíøðÇ (63)
ÇÞúÊöÏóÇÁð Èöåöãú ÚöäúÏó ÊöáóÇæóÉö ÇáúÂíóÇÊö ÇáøóÊöí ÃõäúÒöáóÊú ÅöáóíúäóÇ. æóÃóËúäóÊú Úóáóì ÓõÌõæÏöåöãú ÞóÕúÏðÇ áöáÊøóÔóÈøõåö Èöåöãú ÈöÞóÏúÑö ÇáØøóÇÞóÉö Íöíäó äóÍúäõ ãõÊóáóÈøöÓõæäó ÈöÐößúÑö ÕóäöíÚöåöãú.
æóÞóÏú ÓóÌóÏó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÚöäúÏó åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóÓóäøó Ðóáöß áÃãÊå.
[59- 63]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 59 Åöáóì 63]
ÝóÎóáóÝó ãöäú ÈóÚúÏöåöãú ÎóáúÝñ ÃóÖÇÚõæÇ ÇáÕøóáÇÉó æóÇÊøóÈóÚõæÇ ÇáÔøóåóæÇÊö ÝóÓóæúÝó íóáúÞóæúäó ÛóíøðÇ (59) ÅöáÇøó ãóäú ÊÇÈó æóÂãóäó æóÚóãöáó ÕÇáöÍÇð ÝóÃõæáÆößó íóÏúÎõáõæäó ÇáúÌóäøóÉó æóáÇ íõÙúáóãõæäó ÔóíúÆÇð (60) ÌóäøóÇÊö ÚóÏúäò ÇáøóÊöí æóÚóÏó ÇáÑøóÍúãäõ ÚöÈÇÏóåõ ÈöÇáúÛóíúÈö Åöäøóåõ ßÇäó æóÚúÏõåõ ãóÃúÊöíøðÇ (61) áóÇ íóÓúãóÚõæäó ÝöíåÇ áóÛúæÇð ÅöáÇøó ÓóáÇãÇð æóáóåõãú ÑöÒúÞõåõãú ÝöíåÇ ÈõßúÑóÉð æóÚóÔöíøðÇ (62) Êöáúßó ÇáúÌóäøóÉõ ÇáøóÊöí äõæÑöËõ ãöäú ÚöÈÇÏöäÇ ãóäú ßÇäó ÊóÞöíøðÇ (63)
ÝÑøóÚó Úóáóìö ÇáËøóäóÇÁö Úóáóíúåöãõ ÇÚúÊöÈóÇÑñ æóÊóäúÏöíÏñ ÈöØóÇÆöÝóÉò ãöäú ÐõÑøöíóÇÊöåöãú áóãú íóÞúÊóÏõæÇ ÈöÕóÇáöÍö ÃÓáÇÝåã æåã ÇáãÚäí ÈÇáÎáÝ.
æóÇáúÎáÝ- ÈöÓößõæäö ÇááøóÇãö- ÚóÞöÈõ ÇáÓøõæÁö¡ æóÈöÝóÊúÍö ÇááøóÇãö- ÚóÞöÈõ ÇáúÎóíúÑö. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÎóáóÝó ãöäú ÈóÚúÏöåöãú ÎóáúÝñ æóÑöËõæÇ ÇáúßöÊÇÈó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [169] .
æóåõæó åõäóÇ íóÔúãóáõ ÌóãöíÚó ÇáúÃõãóãö ÇáøóÊöí ÖóáøóÊú áöÃóäøóåóÇ ÑóÇÌöÚóÉñ Ýöí ÇáäøóÓóÈö Åöáóì ÅöÏúÑöíÓó ÌóÏøö äõæÍò ÅöÐú åõãú ãöäú ÐõÑøöíóÉö äõæÍò æóãóäú íóÑúÌöÚõ ÃóíúÖðÇ Åöáóì ÅöÈúÑóÇåöíãó¡ Ýóãöäúåõãú ãóäú íõÏúáöí Åöáóíúåö ãöäú äóÓúáö ÅöÓúãóÇÚöíáó æóåõãõ ÇáúÚóÑóÈõ. æóãöäúåõãú ãóäú íõÏúáöí Åöáóíúåö ãöäú äóÓúáö íóÚúÞõæÈó æóåõãú Èóäõæ ÅöÓúÑóÇÆöíáó.(16/134)
æóáóÝúÙõ ãöäú ÈóÚúÏöåöãú íóÔúãóáõ ØóÈóÞóÇÊò æóÞõÑõæäðÇ ßóËöíÑóÉð¡ áóíúÓó ÞóíúÏðÇ áöÃóäøó ÇáúÎóáóÝó áóÇ íóßõæäõ ÅöáøóÇ ãöäú ÈóÚúÏö ÃóÕúáöåö æóÅöäøóãóÇ ÐõßöÑó áöÇÓúÊöÍúÖóÇÑö ÐóåóÇÈö ÇáÕøóÇáöÍöíäó.
æóÇáúÅöÖóÇÚóÉõ: ãóÌóÇÒñ Ýöí ÇáÊøóÝúÑöíØö ÈöÊóÔúÈöíåöåö ÈöÅöåúãóÇáö ÇáúÚóÑóÖö ÇáäøóÝöíÓö¡ ÝóÑøóØõæÇ Ýöí ÚöÈóÇÏóÉö Çááøóåö æóÇÊøóÈóÚõæÇ ÔóåóæóÇÊöåöãú Ýóáóãú íõÎóÇáöÝõæÇ ãóÇ Êóãöíáõ Åöáóíúåö ÃóäúÝõÓõåõãú ãöãøóÇ åõæó ÝóÓóÇÏñ. æóÊóÞóÏøóãó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÅöäøóÇ áóÇ äõÖöíÚõ ÃóÌúÑó ãóäú ÃóÍúÓóäó ÚóãóáðÇ Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝö [30] .
æóÇáÕøóáóÇÉõ: ÚöÈóÇÏóÉõ Çááøóåö æóÍúÏóåõ.
æóåóÐóÇäö æóÕúÝóÇäö ÌóÇãöÚóÇäö áöÃóÕúäóÇÝö ÇáúßõÝúÑö æóÇáúÝõÓõæÞö¡ ÝóÇáÔøöÑúßõ ÅöÖóÇÚóÉñ áöáÕøóáóÇÉö áöÃóäøóåõ ÇäúÕöÑóÇÝñ Úóäö ÇáúÎõÖõæÚö áöáøóåö ÊóÚóÇáóì¡ ÝóÇáúãõÔúÑößõæäó ÃóÖóÇÚõæõÇ ÇáÕøóáóÇÉó ÊóãóÇãðÇ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÞÇáõæÇ áóãú äóßõ ãöäó ÇáúãõÕóáøöíäó [ÇáãÏËÑ: 43] . æóÇáÔøöÑúßõ: ÇÊøöÈóÇÚñ áöáÔøóåóæóÇÊö¡ áöÃóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇÊøóÈóÚõæÇ ÚöÈóÇÏóÉó ÇáúÃóÕúäóÇãö áöãõÌóÑøóÏö ÇáÔøóåúæóÉö ãöäú ÛóíúÑö Ïóáöíáò¡ æóåóÄõáóÇÁ åã ÇáúãóÞúÕõæÏ åõäóÇ¡ æóÛóíúÑõ ÇáúãõÔúÑößöíäó ßóÇáúíóåõæÏö æóÇáäøóÕóÇÑóì ÝóÑøóØõæÇ Ýöí ÕóáóæóÇÊò æóÇÊøóÈóÚõæÇ ÔóåóæóÇÊò ÇÈúÊóÏóÚõæåóÇ¡ æóíóÔúãóáõ Ðóáößó ßõáøóåõ ÇÓúãõ ÇáúÛóíøö.
æóÇáúÛóíøõ: ÇáÖøóáóÇáõ¡ æóíõØúáóÞõ Úóáóìö ÇáÔøóÑøö¡ ßóãóÇ ÃõØúáöÞó ÖöÏøõåõ æóåõæó ÇáÑøõÔúÏõ Úóáóìö ÇáúÎóíúÑö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃóÔóÑøñ ÃõÑöíÏó Èöãóäú Ýöí ÇáúÃóÑúÖö Ãóãú ÃóÑÇÏó Èöåöãú ÑóÈøõåõãú ÑóÔóÏÇð [ÇáÌäø: 10] æóÞóæúáöåö Þõáú Åöäøöí áóÇ
Ãóãúáößõ áóßõãú ÖóÑøðÇ æóáÇ ÑóÔóÏÇð
[ÇáÌäø: 21] . ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÚúäóì ÝóÓóæúÝó íóáúÞóæúäó ÌóÒóÇÁó Ûóíøöåöãú¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãóäú íóÝúÚóáú Ðáößó íóáúÞó ÃóËÇãÇð [ÇáúÝÑúÞóÇä: 68] Ãóí ÌóÒóÇÁö ÇáúÂËóÇãö. æóÊóÞóÏøóãó ÇáúÛóíøõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöÎúæÇäõåõãú íóãõÏøõæäóåõãú Ýöí ÇáÛóíøö æóÞóæúáöåö æóÅöäú íóÑóæúÇ ÓóÈöíáó ÇáÛóíøö íóÊøóÎöÐõæåõ ÓóÈöíáðÇ ßöáóÇåõãóÇ Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÚúÑóÇÝ [202 æ146] . æóÞóÑöíäóÉõ Ðóáößó ãõÞóÇÈóáóÊõåõ Ýöí ÖöÏøöåöãú ÈöÞóæúáöåö ÝóÃõæáÆößó íóÏúÎõáõæäó ÇáúÌóäøóÉó.(16/135)
æóÍóÑúÝõ (ÓóæúÝó) ÏóÇáøõ Úóáóì Ãóäøó áöÞóÇÁóåõãõ ÇáúÛóíøó ãõÊóßóÑøöÑñ Ýöí ÃóÒúãöäóÉö ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ãõÈóÇáóÛóÉð Ýöí æóÚöíÏöåöãú æóÊóÍúÐöíÑðÇ áóåõãú ãöäó ÇáúÅöÕúÑóÇÑö Úóáóì Ðóáößó.
æóÞóæúáõåõ ÝóÃõæáÆößó íóÏúÎõáõæäó ÇáúÌóäøóÉó ÌöíÁó Ýöí ÌóÇäöÈöåöãú ÈöÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ÅöÔóÇÏóÉð Èöåöãú æóÊóäúÈöíåðÇ áóåõãú áöáÊøóÑúÛöíÈö Ýöí ÊóæúÈóÊöåöãú ãöäó ÇáúßõÝúÑö. æóÌöíÁó ÈöÇáúãõÖóÇÑöÚö ÇáÏøóÇáøö Úóáóìö ÇáúÍóÇáö áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøóåõãú áóÇ íõãúØóáõæäó Ýöí ÇáúÌóÒóÇÁö. æóÇáúÌóäøóÉõ: Úóáóãñ áöÏóÇÑö ÇáËøóæóÇÈö æóÇáäøóÚöíãö. æóÝöíåóÇ ÌóäøóÇÊñ ßóËöíÑóÉñ ßóãóÇ
æóÑóÏó Ýöí ÇáÍóÏöíË: «Ãóæ ÌäøÉ æóÇÍöÏóÉñ åöíó ÅöäøóåóÇ áóÌöäóÇäñ ßóËöíÑóÉñ»
. æóÇáÙøõáúãõ: åõäóÇ ÈöãóÚúäóìö ÇáäøóÞúÕö æóÇáúÅöÌúÍóÇÝö æóÇáúãóØúáö. ßóÞóæúáöåö ßöáúÊóÇ ÇáúÌóäøóÊóíúäö ÂÊóÊú ÃõßõáóåÇ æóáóãú ÊóÙúáöãú ãöäúåõ ÔóíúÆÇð Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ [33] .
æÔí: ÇÓúãñ ÈöãóÚúäóì ÐóÇÊò Ãóæú ãóæúÌõæÏò æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ ãóÕúÏóÑõ ÇáÙøõáúãö.
æóÐößúÑõ ÔóíúÆÇð Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáäøóÝúíö íõÝöíÏõ äóÝúíó ßõáøö ÝóÑúÏò ãöäú ÃóÝúÑóÇÏö ÇáäøóÞúÕö æóÇáúÅöÌúÍóÇÝö æóÇáúÅöÈúØóÇÁö¡ ÝóíõÚóáóãõ ÇäúÊöÝóÇÁõ ÇáäøóÞúÕö ÇáúÞóæöíøö ÈöÇáúÝóÍúæóì ÏóÝóÚðÇ áöãóÇ ÚóÓóì Ãóäú íõÎóÇáöÌó äõÝõæÓóåõãú ãöäó ÇáöÇäúßöÓóÇÑö ÈÚÏ ÇáúÅöíãóÇä íÙäø Ãóäøó ÓóÈúÞó ÇáúßõÝúÑö íóÍõØøõ ãöäú ÍõÓúäö ãóÕöíÑöåöãú.
æÌóäøóÇÊö ÈóÏóáñ ãöäó ÇáúÌóäøóÉó. ÌöíÁó ÈöÕöíÛóÉö ÌóãúÚö ÌóäøóÇÊò ãóÚó Ãóäøó ÇáúãõÈúÏóáó ãöäúåõ ãõÝúÑóÏñ áöÃóäøóåõ íóÔúÊóãöáõ Úóáóì ÌóäøóÇÊò ßóËöíÑóÉò ßóãóÇ ÚóáöãúÊó¡ æóåõæó ÈóÏóáñ ãõØóÇÈöÞñ æóáóíúÓó ÈóÏóáó ÇÔúÊöãóÇáò.
æÚóÏúäò: ÇáúÎõáúÏõ æóÇáúÅöÞóÇãóÉõ¡ Ãóíú ÌóäøóÇÊö ÎõáúÏò æóæóÕúÝõåóÇ Èö ÇáøóÊöí æóÚóÏó ÇáÑøóÍúãäõ ÚöÈÇÏóåõ áÒöíóÇÏóÉ ÊóÔúÑöíÝöåóÇ æóÊóÍúÓöíäöåóÇ. æóÝöí Ðóáößó ÅöÏúãóÇÌñ áöÊóÈúÔöíÑö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáÓøóÇÈöÞóíúäó Ýöí ÃóËúäóÇÁö æóÚúÏö ÇáúãóÏúÚõæøöíäó Åöáóìö ÇáúÅöíãóÇäö.
æóÇáúÛóíúÈõ: ãóÕúÏóÑõ ÛóÇÈó¡ Ýóßõáøõ ãóÇ ÛóÇÈó Úóäö ÇáúãõÔóÇåóÏóÉö Ýóåõæó ÛóíúÈñ.
æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÇáøóÐöíäó íõÄúãöäõæäó ÈöÇáúÛóíúÈö Ýöí Ãóæøóáö ÇáúÈóÞóÑóÉö(16/136)
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí ÈöÇáúÛóíúÈö áöáÙøóÑúÝöíøóÉö¡ Ãóíú æóÚóÏóåóÇ ÅöíøóÇåõãú Ýöí ÇáúÃóÒúãöäóÉö ÇáúÛóÇÆöÈóÉö Úóäúåõãú. Ãóíú Ýöí
ÇáúÃóÒóáö ÅöÐú ÎóáóÞóåóÇ áóåõãú. ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÃõÚöÏøóÊú áöáúãõÊøóÞöíäó [Âá ÚãÑóÇä: 133] . æóÝöíåö ÊóäúÈöíåñ Úóáóì ÃóäøóåóÇ æóÅöäú ßóÇäóÊú ãóÍúÌõæÈóÉð Úóäúåõãú Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÝóÅöäøóåóÇ ãõåóíøöÆóÉñ áóåõãú.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøóåõ ßÇäó æóÚúÏõåõ ãóÃúÊöíøðÇ ÊóÚúáöíáñ áöÌõãúáóÉö ÇáøóÊöí æóÚóÏó ÇáÑøóÍúãäõ ÚöÈÇÏóåõ ÈöÇáúÛóíúÈö Ãóí íóÏúÎõáõæäó ÇáúÌóäøóÉó æóÚóÏðÇ ãöäó Çááøóåö æóÇÞöÚðÇ. æóåóÐóÇ ÊóÍúÞöíÞñ áöáúÈöÔóÇÑóÉö.
æóÇáúæóÚúÏõ: åõäóÇ ãóÕúÏóÑñ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ãóÚúäóì ÇáúãóÝúÚõæáö. æóåõæó ãöäú ÈóÇÈö ßóÓóÇ¡ ÝóÇááøóåõ æóÚóÏó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáÕøóÇáöÍöíäó ÌóäøóÇÊö ÚóÏúäò. ÝóÇáúÌóäøóÇÊõ áóåõãú ãóæúÚõæÏóÉñ ãöäú ÑóÈøöåöãú.
æóÇáúãóÃúÊöíøõ: ÇáøóÐöí íóÃúÊöíåö ÛóíúÑõåõ. æóÞóÏö ÇÓúÊõÚöíÑõ ÇáúÅöÊúíóÇäõ áöÍõÕõæáö ÇáúãóØúáõæÈö ÇáúãõÊóÑóÞøóÈö¡ ÊóÔúÈöíåðÇ áöãóäú íõÍóÕøöáõ ÇáÔøóíúÁó ÈóÚúÏó Ãóäú ÓóÚóì áöÊóÍúÕöíáöåö Èöãóäú ãóÔóì Åöáóì ãóßóÇäò ÍóÊøóì ÃóÊóÇåõ. æóÊóÔúÈöíåðÇ áöáÔøóíúÁö ÇáúãõÍóÕøóáö ÈöÇáúãóßóÇäö ÇáúãóÞúÕõæÏö. ÝóÝöí Þóæúáöåö ãóÃúÊöíøðÇ ÊóãúËöíáöíøóÉñ ÇÞúÊõÕöÑó ãöäú ÃóÌúÒóÇÆöåóÇ Úóáóì ÅöÍúÏóì ÇáúåóíúÆóÊóíúäö¡ æóåöíó ÊóÓúÊóáúÒöãõ ÇáúåóíúÆóÉó ÇáúÃõÎúÑóì áöÃóäøó ÇáúãóÃúÊöíøó áóÇ ÈõÏøó áóåõ ãóäú ÂÊò.
æóÌõãúáóÉõ áóÇ íóÓúãóÚõæäó ÝöíåÇ áóÛúæÇð ÍóÇáñ ãöäú ÚöÈÇÏóåõ.
æóÇááøóÛúæõ: ÝõÖõæáõ ÇáúßóáóÇãö æóãóÇ áóÇ ØóÇÆöáó ÊóÍúÊóåõ. æÅöäúÝóÇÄõåõ ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇäúÊöÝóÇÁö ÃóÞóáøö ÇáúãõßóÏøöÑóÇÊö Ýöí ÇáúÌóäøóÉö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: áóÇ ÊóÓúãóÚõ ÝöíåÇ áÇÛöíóÉð [ÇáÛÇÔíÉ: 11] ¡ æóßöäóÇíóÉñ Úóäú ÌóÚúáö ãõÌóÇÒóÇÉö ÇáúãõÄúãöäöíäó Ýöí ÇáúÌóäøóÉö ÈöÖöÏøö ãóÇ ßóÇäõæÇ íõáóÇÞõæäóåõ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ãöäú ÃóÐóì ÇáúãõÔúÑößöíäó æóáóÛúæöåöãú.
æóÞóæúáõåõ ÅöáøóÇ ÓóáÇãÇð ÇÓúÊöËúäóÇÁñ ãõäúÞóØöÚñ æóåõæó ãóÌóÇÒñ ãöäú ÊóÃúßöíÏö ÇáÔøóíúÁö ÈöãóÇ íõÔúÈöåõ ÖöÏøóåõ ßóÞóæúáö ÇáäøóÇÈöÛóÉö:(16/137)
æóáóÇ ÚóíúÈó Ýöíåöãú ÛóíúÑó Ãóäøó ÓõíõæÝóåõãú ... Èöåöäøó Ýõáõæáñ ãöäú ÞöÑóÇÚö ÇáúßóÊóÇÆöÈö
Ãóíú áóßöäú ÊóÓúãóÚõæäó ÓóáóÇãðÇ. ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÊóÍöíøóÊõåõãú ÝöíåÇ ÓóáÇãñ [ÅöÈúÑóÇåöíã: 23] æóÞóÇáó áóÇ íóÓúãóÚõæäó ÝöíåÇ áóÛúæÇð æóáÇ ÊóÃúËöíãÇð ÅöáøóÇ ÞöíáðÇ ÓóáÇãÇð ÓóáÇãÇð [ÇáúæóÇÞöÚóÉ: 25¡ 26] .
æóÇáÑøöÒúÞõ: ÇáØøóÚóÇãõ.
æóÌöíÁó ÈöÇáúÌõãúáóÉö ÇáöÇÓúãöíøóÉö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ËóÈóÇÊö Ðóáößó æóÏóæóÇãöåö¡ ÝóíõÝöíÏõ ÇáÊøóßóÑøõÑó ÇáúãõÓúÊóãöÑó æóåõæó ÃóÎóÕøõ ãöäó ÇáÊøóßóÑøõÑö ÇáúãõÝóÇÏö ÈöÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÖóÇÑöÚö æóÃóßúËóÑó. æóÊóÞúÏöíãõ ÇáÙøóÑúÝö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÔóÃúäöåöãú¡ æóÅöÖóÇÝóÉõ ÑÒÞ Åöáóì ÖãíÑåã áöÒöíóÇÏóÉö ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕö.
æóÇáúÈõßúÑóÉõ: ÇáäøöÕúÝõ ÇáÃæá ãä ÇáäøóåóÇÑ¡ æóÇáúÚóÔöíøõ: ÇáäøöÕúÝõ ÇáúÃóÎöíÑõ¡ æóÇáúÌóãúÚõ ÈóíúäóåõãóÇ ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇÓúÊöÛúÑóÇÞö ÇáÒøóãóäö¡ Ãóíú áóåõãú ÑöÒúÞõåõãú ÛóíúÑõ ãóÍúÕõæÑò æóáóÇ ãõÞóÏøóÑò Èóáú ßõáøóãóÇ ÔóÇÁõæÇ ÝóáöÐóáößó áóãú íóÐúßõÑö Çááøóíúáó.
æóÌõãúáóÉõ Êöáúßó ÇáúÌóäøóÉõ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ. æóÇÓúãõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö áöÒöíóÇÏóÉö ÇáÊøóãúíöíÒö ÊóäúæöíåðÇ ÈöÔóÃúäöåóÇ æóÃõÌúÑöíÊó ÚóáóíúåóÇ ÇáÕøöÝóÉõ ÈöÇáúãóæúÕõæáö æóÕöáóÊöåö ÊóäúæöíåðÇ ÈöÇáúãõÊøóÞöíäó æóÃóäøóåõãú Ãóåúáõ ÇáúÌóäøóÉö ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
ÃõÚöÏøóÊú áöáúãõÊøóÞöíäó [Âá ÚãÑóÇä: 133] .
æäõæÑöËõ äóÌúÚóáõ æóÇÑöËðÇ¡ Ãóíú äõÚúØöí ÇáúÅöÑúËó. æóÍóÞöíÞóÉõ ÇáúÅöÑúËö: ÇäúÊöÞóÇáõ ãóÇáö ÇáúÞóÑöíÈö Åöáóì ÞóÑöíÈöåö ÈóÚúÏó ãóæúÊöåö áöÃóäøóåõ Ãóæúáóì ÇáäøóÇÓö ÈöãóÇáöåö Ýóåõæó ÇäúÊöÞóÇáñ ãõÞóíøóÏñ ÈöÍóÇáóÉò. æóÇÓúÊõÚöíÑó åõäóÇ áöáúÚóØöíøóÉö ÇáúãõÏøóÎóÑóÉö áöãõÚúØóÇåóÇ¡ ÊóÔúÈöíåðÇ ÈöãóÇáö ÇáöãóæúÑõæËö ÇáøóÐöí íóÕöíÑõ Åöáóì æóÇÑöËöåö ÂÎöÑó ÇáúÃóãÑ.
æóÞóÑóÃó ÇáÌãæÑ äõæÑöËõ ÈöÓõßõæäö ÇáúæóÇæö ÈóÚúÏó ÇáÖøóãøóÉö æóÊóÎúÝöíÝö ÇáÑøóÇÁö¡ æóÞóÑóÃóåõ ÑõæóíúÓñ Úóäú íóÚúÞõæÈó: äõæóÑøöËõ- ÈöÝóÊúÍö ÇáúæóÇæö ÊóÔúÏöíÏ ÇáÑøóÇÁö- ãöäú æÑøËå ÇáãÖÇÚÝ.(16/138)
æóãóÇ äóÊóäóÒøóáõ ÅöáøóÇ ÈöÃóãúÑö ÑóÈøößó áóåõ ãóÇ Èóíúäó ÃóíúÏöíäóÇ æóãóÇ ÎóáúÝóäóÇ æóãóÇ Èóíúäó Ðóáößó æóãóÇ ßóÇäó ÑóÈøõßó äóÓöíøðÇ (64)
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÂíóÉ 64]
æóãÇ äóÊóäóÒøóáõ ÅöáÇøó ÈöÃóãúÑö ÑóÈøößó áóåõ ãóÇ Èóíúäó ÃóíúÏöíäÇ æóãÇ ÎóáúÝóäÇ æóãÇ Èóíúäó Ðáößó æóãÇ ßÇäó ÑóÈøõßó äóÓöíøðÇ (64)
ãóæúÞöÚõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉö åõäóÇ ÛóÑöíÈñ. ÝóÞóÇáó ÌõãúåõæÑõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó: Åöäøó ÓóÈóÈó äõÒõæáöåóÇ Ãóäøó ÌöÈúÑöíáó Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ÃóÈúØóÃó ÃóíøóÇãðÇ Úóäö ÇáäøõÒõæáö Åöáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÃóäøó ÇáäøóÈöíÁó æóÏøó Ãóäú Êóßõæäó ÒöíóÇÑóÉõ ÌöÈúÑöíáó áóåõ ÃóßúËóÑó ãöãøóÇ åõæó íóÒõæÑõåõ
ÝóÞóÇáó áöÌöÈúÑöíáó: «ÃóáóÇ ÊóÒõæÑõäóÇ ÃóßúËóÑó ãöãøóÇ ÊóÒõæÑõäóÇ» . ÝóäóÒóáóÊú: æóãÇ äóÊóäóÒøóáõ ÅöáøóÇ ÈöÃóãúÑö ÑóÈøößó Åöáóì ÂÎóÑö ÇáúÂíóÉö. Ãóíú Åöáóì Þóæúáöåö äóÓöíøðÇ¡ ÑóæóÇåõ ÇáúÈõÎóÇÑöíøõ æóÇáÊøöÑúãöÐöíøõ Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò
. æóÙóÇåöÑõåõ Ãóäøóåõ ÑöæóÇíóÉñ æóåõæó ÃóÕóÍøõ ãóÇ Ñõæöíó Ýöí ÓóÈóÈö äõÒõæáöåóÇ æóÃóáúíóÞõåõ ÈöãóæúÞöÚöåóÇ åõäóÇ. æóáóÇ íõáúÊóÝóÊõ Åöáóì ÛóíúÑöåö ãöäó ÇáúÃóÞúæóÇáö Ýöí ÓóÈóÈö äõÒõæáöåóÇ.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó Çááøóåó ÃóãóÑó ÌöÈúÑöíáó Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ Ãóäú íóÞõæáó åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãó ÌóæóÇÈðÇ Úóäúåõ¡ ÝóÇáäøóÙúãõ äóÙúãõ ÇáúÞõÑúÂäö ÈöÊóÞúÏöíÑö: æóÞõáú ãóÇ äóÊóäóÒøóáõ ÅöáøóÇ ÈöÃóãúÑö ÑóÈøößó¡ Ãóíú Þõáú íóÇ ÌöÈúÑöíáõ¡ ÝóßóÇäó åóÐóÇ ÎöØóÇÈðÇ áöÌöÈúÑöíáó áöíõÈóáøöÛõåõ Åöáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞõÑúÂäðÇ. ÝóÇáúæóÇæõ ÚóÇØöÝóÉõ ÝöÚúáö ÇáúÞóæúáö ÇáúãóÍúÐõæÝö Úóáóì ÇáúßóáóÇãö ÇáøóÐöí ÞóÈúáóåõ ÚóØúÝó ÞöÕøóÉò Úóáóì ÞöÕøóÉò ãóÚó ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúãõÎóÇØóÈö¡ æóÃóãúÑó Çááøóåõ ÑóÓõæáóåõ Ãóäú íóÞúÑóÃóåóÇ åõäóÇ¡ æóáöÃóäøóåóÇ äóÒóáóÊú áöÊóßõæäó ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö.
æóáóÇ Ôóßøó Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÇáó Ðóáößó áöÌöÈúÑöíáó Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ÚöäúÏó ÇäúÊöåóÇÁö ÞóÕóÕö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÝóÃõËúÈöÊóÊö ÇáúÂíóÉõ Ýöí ÇáúãóæúÖöÚö ÇáøóÐöí ÈóáóÛó Åöáóíúåö äõÒõæáõ ÇáúÞõÑúÂäö.
æóÇáÖøóãöíÑõ áöÌöÈúÑöíáó æóÇáúãóáóÇÆößóÉö¡ ÃóÚúáóãó Çááøóåõ äóÈöíÆóåõ Úóáóì áöÓóÇäö ÌöÈúÑöíáó Ãóäøó äõÒõæáó ÇáúãóáóÇÆößóÉö áóÇ íóÞóÚõ ÅöáøóÇ Úóäú ÃóãúÑö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóáóíúÓó áóåõãõ ÇÎúÊöíóÇÑñ(16/139)
Ýöí ÇáäøõÒõæáö æóáöÞóÇÁö ÇáÑøõÓõáö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: áóÇ
íóÓúÈöÞõæäóåõ ÈöÇáúÞóæúáö æóåõãú ÈöÃóãúÑöåö íóÚúãóáõæäó
[ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 27] .
æäóÊóäóÒøóáõ ãõÑóÇÏöÝõ äóäúÒöáõ¡ æóÃóÕúáõ ÇáÊøóäóÒøõáö: ÊõßóáøõÝõ ÇáäøõÒõæáö¡ ÝóÃõØúáöÞó Ðóáößó Úóáóì äõÒõæáö ÇáúãóáóÇÆößóÉö ãöäó ÇáÓøóãóÇÁö Åöáóì ÇáúÃóÑúÖö áöÃóäøóåõ äõÒõæáñ äóÇÏöÑñ æóÎõÑõæÌñ Úóäú ÚóÇáóãöåöãú ÝóßóÃóäøóåõ ãõÊóßóáøóÝñ. ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÊóäóÒøóáõ ÇáúãóáÇÆößóÉõ æóÇáÑøõæÍõ ÝöíåÇ [ÇáúÞÏÑ: 4] .
æóÇááøóÇãõ Ýöí «áóåõ» áöáúãõáúßö¡ æóåõæó ãõáúßõ ÇáÊøóÕóÑøõÝö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ Èö ãóÇ Èóíúäó ÃóíúÏöíäÇ ãóÇ åõæó ÃóãóÇãóäóÇ¡ æÈö æóãÇ ÎóáúÝóäÇ: ãóÇ åõæó æóÑóÇÁóäóÇ¡ æÈö æóãÇ Èóíúäó Ðáößó: ãóÇ ßóÇäó Úóäú ÃóíúãóÇäöåöãú æóÚóäú ÔóãóÇÆöáöåöãú¡ áöÃóäøó ãóÇ ßóÇäó Úóäö Çáúíóãöíäö æóÚóäö ÇáÔøöãóÇáö åõæó Èóíúäó ÇáúÃóãóÇãö æóÇáúÎóáúÝö. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÇÓúÊöíÚóÇÈõ ÇáúÌöåóÇÊö.
æóáóãøóÇ ßóÇäó Ðóáößó ãõÎúÈóÑðÇ Úóäúåõ ÈöÃóäøóåõ ãöáúßñ áöáøóåö ÊóÚóíøóäó Ãóäú íõÑóÇÏó Èöåö ÇáúßóÇÆöäóÇÊõ ÇáøóÊöí Ýöí Êöáúßó ÇáúÌöåóÇÊö¡ ÝóÇáúßóáóÇãõ ãóÌóÇÒñ ãõÑúÓóáñ ÈöÚóáóÇÞóÉö ÇáúÍõáõæá¡ ãËá æóÓúÆóáö ÇáúÞóÑúíóÉó [íõæÓõÝ: 82] ¡ ÝóíóÚõãøõ ÌóãöíÚó ÇáúßóÇÆöäóÇÊö¡ æóíóÓúÊóÊúÈöÚõ Úõãõæãó ÃóÍúæóÇáöåóÇ æóÊóÕóÑøõÝóÇÊöåóÇ ãöËúáó ÇáÊøóäóÒøõáö ÈöÇáúæóÍúíö. æóíóÓúÊóÊúÈöÚõ Úõãõæãó ÇáúÃóÒúãóÇäö ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö æóÇáúãóÇÖöí æóÇáúÍóÇáö¡ æóÞóÏú ÝõÓøöÑó ÈöåóÇ Þóæúáõåõ ãóÇ Èóíúäó ÃóíúÏöíäÇ æóãÇ ÎóáúÝóäÇ æóãÇ Èóíúäó Ðáößó.
æóÌõãúáóÉõ æóãÇ ßÇäó ÑóÈøõßó äóÓöíøðÇ Úáì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö ãöäó ÇáúßóáóÇãö ÇáúãõáóÞøóäö Èöåö ÌöÈúÑöíáõ ÌóæóÇÈðÇ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æäóÓöíøðÇ: ÕöíÛóÉõ ãõÈóÇáóÛóÉò ãöäú äóÓöíó¡ Ãóíú ßóËöíÑõ ÇáäøöÓúíóÇäö Ãóæú ÔóÏöíÏõåõ.
æóÇáäøöÓúíóÇäõ: ÇáúÛóÝúáóÉõ Úóäú ÊóæúÞöíÊö ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÈöÃóæúÞóÇÊöåóÇ¡ æóÞóÏú ÝóÓøóÑõæåõ åõäóÇ ÈöÊóÇÑößò¡ Ãóíú ãóÇ ßóÇäó ÑóÈøõßó ÊóÇÑößõßó æóÚóáóíúåö ÝóÇáúãõÈóÇáóÛóÉõ ãõäúÕóÑöÝóÉñ Åöáóì(16/140)
ÑóÈøõ ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ ÝóÇÚúÈõÏúåõ æóÇÕúØóÈöÑú áöÚöÈóÇÏóÊöåö åóáú ÊóÚúáóãõ áóåõ ÓóãöíøðÇ (65)
Øõæáö ãõÏøóÉö ÇáäøöÓúíóÇäö. æóÝõÓøöÑó ÈöãóÚúäóì ÔóÏöíÏö ÇáäøöÓúíóÇäö¡ ÝóíóÊóÚóíøóäõ ÕóÑúÝõ ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö Åöáóì ÌóÇäöÈö äöÓúÈóÉö äÝí ÇáäÓúíóÇä Úóä Çááøóåö¡ Ãóíú ÊóÍúÞöíÞõ äóÝúíö ÇáäøöÓúíóÇäö ãöËúáó ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí Þóæúáöåö æóãÇ ÑóÈøõßó ÈöÙóáøóÇãò áöáúÚóÈöíÏö [ÝÕøáÊ: 46] Ýóåõæó åõäóÇ ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÅöÍóÇØóÉö Úöáúãö Çááøóåö¡ Ãóíú Ãóäøó ÊóäóÒøõáóäóÇ ÈöÃóãúÑö Çááøóåö áöãóÇ åõæó Úóáóì æóÝúÞö Úöáúãöåö æóÍößúãóÊöåö Ýöí Ðóáößó¡ ÝóäóÍúäõ áóÇ äóÊóäóÒøóáõ ÅöáøóÇ ÈöÃóãúÑöåö.
æóåõæó áóÇ íóÃúãõÑõäóÇ ÈöÇáÊøóäóÒøõáö ÅöáøóÇ ÚöäúÏó ÇÞúÊöÖóÇÁö Úöáúãöåö æóÍößúãóÊöåö Ãóäú íóÃúãõÑóäóÇ Èöåö.
æóÌóæøóÒó ÃóÈõæ ãõÓúáöãò æóÕóÇÍöÈõ «ÇáúßóÔøóÇÝö» : Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó ãöäú ÊóãóÇãö ÍößóÇíóÉö ßóáóÇãö Ãóåúáö ÇáúÌóäøóÉö ÈöÊóÞúÏöíÑö ÝöÚúáö íóÞõæáõæäó ÍóÇáðÇ ãöäú Þóæúáöåö ãóäú ßÇäó ÊóÞöíøðÇ [ãóÑúíóã: 63] ¡ Ãóíú æóãóÇ äóÊóäóÒøóáõ Ýöí åóÐöåö ÇáúÌóäøóÉö ÅöáøóÇ ÈöÃóãúÑö ÑóÈøößó ÅöáóÎú¡ æóåõæó ÊóÃúæöíáñ ÍóÓóäñ.
æóÚóáóíúåö ÝóßóÇÝõ ÇáúÎöØóÇÈö Ýöí Þóæúáöåö ÈöÃóãúÑö ÑóÈøößó ÎöØóÇÈõ ßõáøö ÞóÇÆöáò áöãõÎóÇØöÈöåö¡ æóåóÐóÇ ÇáÊøóÌúæöíÒõ ÈöäóÇÁð Úóáóì Ãóäøó ãóÇ Ñõæöíó Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò ÑóÃúíñ áóåõ Ýöí ÊóÝúÓöíÑö ÇáúÂíóÉö áóÇ ÊóÊóÚóíøóäõ ãõÊóÇÈóÚóÊõåõ.
æóÚóáóíúåö ÝóÌõãúáóÉõ æóãÇ ßÇäó ÑóÈøõßó äóÓöíøðÇ ãöäú Þóæúáö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áöÑóÓõæáöåö ÊóÐúíöíáðÇ áöãóÇ ÞóÈúáóåõ¡ Ãóæú åöíó ãöäú ßóáóÇãö Ãóåúáö ÇáúÌóäøóÉö¡ Ãóíú æóãóÇ ßóÇäó ÑóÈøõäóÇ ÛóÇÝöáðÇ Úóäú ÅöÚúØóÇÁö ãóÇ æÚÏäÇ Èöåö.
[65]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÂíóÉ 65]
ÑóÈøõ ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóãÇ ÈóíúäóåõãÇ ÝóÇÚúÈõÏúåõ æóÇÕúØóÈöÑú áöÚöÈÇÏóÊöåö åóáú ÊóÚúáóãõ áóåõ ÓóãöíøðÇ (65)
ÌõãúáóÉñ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ãöäú ßóáóÇãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ßóãóÇ íóÞúÊóÖöíåö Þóæúáõåõ ÝóÇÚúÈõÏúåõ Åöáóì ÂÎöÑöåö Ðõíøöáó Èöåö ÇáúßóáóÇãõ ÇáøóÐöí áõÞøöäóåõ ÌöÈúÑöíáõ ÇáúãõÊóÖóãøöäõ: Ãóäøó ÇáúãóáóÇÆößóÉó áóÇ íóÊóÕóÑøóÝõæäó ÅöáøóÇ Úóäú ÅöÐúäö ÑóÈøöåãú æóÃóäøó ÃóÍúæóÇáóåõãú ßõáøóåóÇ Ýöí ÞóÈúÖóÊöåö ÈöãóÇ(16/141)
íõÝöíÏõ Úõãõæãó ÊóÕóÑøõÝöåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÓóÇÆöÑö ÇáúßóÇÆöäóÇÊö¡ Ëõãøó ÝóÑøóÚó Úóáóíúåö ÃóãúÑó ÇáÑøóÓõæáö Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ÈöÚöÈóÇÏóÊöåö¡ ÝóÞóÏö ÇäúÊóÞóáó ÇáúÎöØóÇÈõ Åöáóíúåö.
æóÇÑúÊóÝóÚó ÑóÈøõ ÇáÓøóãÇæÇÊö Úóáóì ÇáúÎóÈóÑöíøóÉö áöãõÈúÊóÏóÃò ãóÍúÐõæÝò ãõáúÊóÒöãó ÇáúÍóÐúÝö Ýöí ÇáúãóÞóÇãö ÇáøóÐöí íõÐúßóÑõ Ýöíåö ÃóÍóÏñ ÈöÃóÎúÈóÇÑò æóÃóæúÕóÇÝò Ëõãøó íõÑóÇÏõ ÊóÎúÕöíÕõåõ ÈöÎóÈóÑò ÂÎóÑó. æóåóÐóÇ ÇáúÍóÐúÝõ ÓóãøóÇåõ ÇáÓøóßøóÇßöíøõ ÈöÇáúÍóÐúÝö ÇáøóÐöí ÇÊøõÈöÚó Ýöíåö ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáõ ßóÞóæúáö ÇáÕøóæúáöíøö Ãóæö ÇÈúäõ ÇáÒøõÈóíúÑö- ÈöÝóÊúÍö ÇáÒøóÇíö æóßóÓúÑö ÇáúãõæóÍøóÏóÉö-:
ÓóÃóÔúßõÑõ ÚóãúÑðÇ Åöäú ÊóÑóÇÎóÊú ãóäöíøóÊöí ... ÃóíóÇÏöíó áóãú Êõãúäóäú æóÅöäú åöíó ÌóáøóÊö
ÝóÊðì ÛóíúÑõ ãóÍúÌõæÈö ÇáúÛöäóì Úóäú ÕóÏöíÞöåö ... æóáóÇ ãõÙúåöÑö ÇáÔøóßúæóì ÅöÐóÇ ÇáäøóÚúáõ ÒóáøóÊö
æóÇáÓøóãóÇæóÇÊõ: ÇáúÚóæóÇáöãõ ÇáúÚõáúæöíøóÉõ. æóÇáúÃóÑúÖõ: ÇáúÚóÇáóãõ ÇáÓøõÝúáöíøõ¡ æóãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ: ÇáúÃóÌúæóÇÁõ æóÇáúÂÝóÇÞõ. æóÊöáúßó ÇáËøóáóÇËóÉõ ÊóÚõãøõ ÓóÇÆöÑó ÇáúßóÇÆöäóÇÊö.
æóÇáúÎöØóÇÈõ Ýöí ÝóÇÚúÈõÏúåõ æóÇÕúØóÈöÑú æåóáú ÊóÚúáóãõ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÊóÝúÑöíÚõ ÇáúÃóãúÑö ÈöÚöÈóÇÏóÊöåö Úóáóì Ðóáößó ÙóÇåöÑõ ÇáúãõäóÇÓöÈóÉö æóíóÍúÕõáõ ãöäúåõ ÇáÊøóÎóáøõÕõ Åöáóì ÇáÊøóäúæöíåö ÈöÇáÊøóæúÍöíÏö æóÊóÝúÙöíÚö ÇáúÅöÔúÑóÇßö.
æóÇáöÇÕúØöÈóÇÑö: ÔöÏøóÉõ ÇáÕøóÈúÑö Úóáóì ÇáúÃóãúÑö ÇáÔøóÇÞøö¡ áöÃóäøó ÕöíÛóÉó ÇáöÇÝúÊöÚóÇáö ÊóÑöÏõ áöÅöÝóÇÏóÉö ÞõæøóÉö ÇáúÝöÚúáö. æóßóÇäó ÇáÔøóÃúäõ Ãóäú íõÚóÏøóì ÇáöÇÕúØöÈóÇÑõ ÈöÍóÑúÝö (Úóáóì) ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÃúãõÑú Ãóåúáóßó ÈöÇáÕøóáÇÉö æóÇÕúØóÈöÑú ÚóáóíúåÇ [Øå: 132] æóáßäå ÚõÏøöíó åõäóÇ ÈöÇááøóÇãö áöÊóÖúãöíäöåö ãóÚúäóì ÇáËøóÈóÇÊö. Ãóíö ÇËúÈõÊú áöáúÚöÈóÇÏóÉö¡ áöÃóäøó ÇáúÚöÈóÇÏóÉó ãóÑóÇÊöÈñ ßóËöíÑóÉñ ãöäú ãõÌóÇåóÏóÉö ÇáäøóÝúÓö¡ æóÞóÏú íóÛúáöÈõ ÈóÚúÖõåóÇ ÈóÚúÖó ÇáäøõÝõæÓö ÝóÊóÓúÊóØöíÚó ÇáÕøóÈúÑó Úóáóì ÈóÚúÖö ÇáúÚöÈóÇÏóÇÊö Ïõæäó ÈóÚúÖò ßóãóÇ
ÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÕóáóÇÉö ÇáúÚöÔóÇÁö: «åöíó
ÃóËúÞóáõ ÕóáóÇÉò Úóáóì ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó»
. ÝóáöÐóáößó áóãøóÇ ÃóãóÑó Çááøóåõ ÑóÓõæáóåõ ÈöÇáÕøóÈúÑö Úóáóì ÇáúÚöÈóÇÏóÉö ßõáøöåóÇ æóÝöíåóÇ ÃóÕúäóÇÝñöö(16/142)
ÌóãøóÉñ ÊóÍúÊóÇÌõ Åöáóì ËóÈóÇÊö ÇáúÚóÒöíãóÉö¡ äõÒøöáó ÇáúÞóÇÆöãõ ÈöÇáúÚöÈóÇÏóÉö ãóäúÒöáóÉó ÇáúãõÛóÇáöÈö áöäóÝúÓöåö¡ ÝóÚõÏøöíó ÇáúÝöÚúáõ ÈöÇááøóÇãö ßóãóÇ íõÞóÇáõ: ÇËúÈõÊú áöÚõÏóÇÊößó.
æóÌõãúáóÉõ åóáú ÊóÚúáóãõ áóåõ ÓóãöíøðÇ æóÇÞöÚóÉñ ãõæóÞöÚó ÇáÊøóÚúáöíáö áöáúÃóãúÑö ÈöÚöÈóÇÏóÊöåö æóÇáöÇÕúØöÈóÇÑö ÚóáóíúåóÇ.
æóÇáÓøóãöíøõ åõäóÇ ÇáúÃóÍúÓóäõ Ãóäú íóßõæäó ÈöãóÚúäóì ÇáãÓÇãí¡ Ãóí ÇáããÇÆá Ýöí ÔÄæäå ßõáøöåóÇ. ÝóÚóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò Ãóäøóåõ ÝóÓøóÑóåõ ÈöÇáäøóÙöíÑö¡ ãóÃúÎõæÐðÇ ãöäó ÇáúãõÓóÇãóÇÉö Ýóåõæó ÝóÚöíáñ ÈöãóÚúäóì ÝóÇÚöáò¡ áóßöäøóåõ ÃõÎöÐó ãöäó ÇáúãóÒöíÏö ßóÞóæúáö ÚóãúÑæ Èä ãÚÏ íßÑÈ:
Ãóãöäú ÑóíúÍóÇäóÉó ÇáÏøóÇÚöí ÇáÓøóãöíÚõ Ãóíö ÇáúãõÓúãöÚõ. æóßóãóÇ Óõãøöíó ÊóÚóÇáóì ÇáúÍóßöíãó¡ Ãóíö ÇáúãõÍúßöãõ áöáúÃõãõæÑö¡ ÝóÇáÓøóãöíøõ åõäóÇ ÈöãóÚúäóì ÇáúãõãóÇËöáö Ýöí ÇáÕøöÝóÇÊö ÈöÍóíúËõ Êóßõæäõ ÇáúãõãóÇËóáóÉõ Ýöí ÇáÕøöÝóÇÊö ßóÇáúãõÓóÇãóÇÉö.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÅöäúßóÇÑöíøñ¡ Ãóíú áóÇ ãõÓóÇãöíó áöáøóåö ÊóÚóÇáóì¡ Ãóíú áóíúÓó ãóäú íõÓóÇãöíåö¡ Ãóíú íõÖóÇåöíåö¡ ãóæúÌõæÏðÇ.
æóÞöíáó ÇáÓøóãöíøõ: ÇáúãõãóÇËöáõ Ýöí ÇáöÇÓúãö. ßóÞóæúáöåö Ýöí ÐößúÑö íóÍúíóì áóãú äóÌúÚóáú áóåõ ãöäú ÞóÈúáõ ÓóãöíøðÇ [ãóÑúíóã: 7] . æóÇáúãóÚúäóì: áóÇ ÊóÚúáóãõ áóåõ ãõãóÇËöáðÇ Ýöí ÇÓúãöåö Çááøóåõ¡ ÝóÅöäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó áóãú íõÓóãøõæÇ ÔóíúÆðÇ ãöäú ÃóÕúäóÇãöåöãõ Çááøóåó ÈöÇááøóÇãö æóÅöäøóãóÇ íóÞõæáõæäó áöáúæóÇÍöÏö ãöäúåóÇ Åöáóåñ¡ ÝóÇäúÊöÝóÇÁõ ÊóÓúãöíóÉö ÛóíúÑöåö ãöäó ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ÇáúãõÚóÙøóãóÉö ÈöÇÓúãöåö ßöäóÇíóÉð Úóäú ÅÚÊÑÇÝö ÇáäøóÇÓö ÈöÃóäú áóÇ ãõãóÇËöáó áóåõ Ýöí ÕöÝóÉö ÇáúÎóÇáöÞóíøóÉö¡ áöÃóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó áóãú íóÌúÊóÑöÆõæÇ Úáì Ãóä íÏÚæÇ áöÂáöåóÊöåöãõ ÇáúÎóÇáöÞöíøóÉó. ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóáóÆöäú ÓóÃóáúÊóåõãú ãóäú ÎóáóÞó ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó áóíóÞõæáõäøó Çááøóåõ [áõÞúãóÇä: 25] . æóÈöÐóáößó íóÊöãøõ ßóæúäõ ÇáúÌõãúáóÉö ÊóÚúáöíáðÇ áöáúÃóãúÑö ÈöÅöÝúÑóÇÏöåö ÈöÇáúÚöÈóÇÏóÉö Úóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö ÃóíúÖðÇ.(16/143)
æóíóÞõæáõ ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÃóÅöÐóÇ ãóÇ ãöÊøõ áóÓóæúÝó ÃõÎúÑóÌõ ÍóíøðÇ (66) ÃóæóáóÇ íóÐúßõÑõ ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÃóäøóÇ ÎóáóÞúäóÇåõ ãöäú ÞóÈúáõ æóáóãú íóßõ ÔóíúÆðÇ (67)
æóßõäøöíó ÈöÇäúÊöÝóÇÁö ÇáúÚöáúãö ÈöÓóãöíøöåö Úóäö ÇäúÊöÝóÇÁö æõÌõæÏö Óóãøöíøò áóåõ¡ áöÃóäøó ÇáúÚöáúãó íóÓúÊóáúÒöãõ æõÌõæÏó ÇáúãóÚúáõæãö¡ æóÅöÐóÇ ÇäúÊóÝóì ãõãóÇËöáõåõ ÇäúÊóÝóì ãóäú íóÓúÊóÍöÞøõ ÇáúÚöÈóÇÏóÉ ÛóíÑå.
[66- 67]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 66 Åöáóì 67]
æóíóÞõæáõ ÇáúÅöäúÓÇäõ ÃóÅöÐÇ ãóÇ ãöÊøõ áóÓóæúÝó ÃõÎúÑóÌõ ÍóíøðÇ (66) ÃóæóáÇ íóÐúßõÑõ ÇáúÅöäúÓÇäõ ÃóäøóÇ ÎóáóÞúäÇåõ ãöäú ÞóÈúáõ æóáóãú íóßõ ÔóíúÆÇð (67)
áóãøóÇ ÊóÖóãøóäó Þóæúáõåõ ÝóÇÚúÈõÏúåõ æóÇÕúØóÈöÑú áöÚöÈÇÏóÊöåö [ãóÑúíóã: 65] ÅöÈúØóÇáó ÚóÞöíÏóÉö ÇáúÅöÔúÑóÇßö Èöåö äóÇÓóÈó ÇáöÇäúÊöÞóÇáó Åöáóì ÅöÈúØóÇáö ÃóËóÑò ãöäú ÂËóÇÑö ÇáÔøöÑúßö. æóåõæó äóÝúíõ ÇáúãõÔúÑößöíäó æõÞõæÚó ÇáúÈóÚúËö ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö ÍóÊøóì
íóÊöãøó ÇäúÊöÞóÇÖõ ÃóÕúáóíö ÇáúßõÝúÑö. ÝóÇáúæóÇæõ ÚóÇØöÝóÉñ ÞöÕøóÉð Úóáóì ÞöÕøóÉò¡ æóÇáúÅöÊúíóÇäõ ÈöÝöÚúáö íóÞõæáõ ãõÖóÇÑöÚðÇ áöÇÓúÊöÍúÖóÇÑö ÍóÇáóÉö åóÐóÇ ÇáúÞóæúáö áöáÊøóÚúÌöíÈö ãöäú ÞóÇÆöáöåö ÊóÚúÌöíÈó ÅöäúßóÇÑò.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÅöäúÓóÇäö ÌóãúÚñ ãöäó ÇáäøóÇÓö ÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáå ÈÚÏå Ýóæó ÑóÈøößó áóäóÍúÔõÑóäøóåõãú [ãóÑúíóã: 68] ¡ ÝóíõÑóÇÏõ ãóäú ßóÇäóÊú åóÇÊöåö ãóÞóÇáóÊõåõ æóåõãú ãõÚúÙóãõ ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ÈöÇáúÞõÑúÂäö Ýöí Ãóæøóáö äõÒõæáöåö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó æóÕúÝñ ÍõÐöÝó¡ Ãóíö ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÇáúßóÇÝöÑõ¡ ßóãóÇ ÍõÐöÝó ÇáúæóÕúÝõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÃúÎõÐõ ßõáøó ÓóÝöíäóÉò ÛóÕúÈÇð [ÇáúßóåúÝ: 79] ¡ Ãóíú ßõáøó ÓóÝöíäóÉò ÕóÇáöÍóÉò¡ ÝóÊóßõæäõ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃóíóÍúÓóÈõ ÇáúÅöäúÓÇäõ Ãóáøóäú äóÌúãóÚó ÚöÙÇãóåõ Èóáì ÞÇÏöÑöíäó Úóáì Ãóäú äõÓóæøöíó ÈóäÇäóåõ [ÇáÞíÇãì: 3¡ 4] . æóßóÐóáößó ÅöØúáóÇÞõ ÇáäøóÇÓö Úóáóì ÎõÕõæÕö ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäúåõãú Ýöí ÂíóÇÊò ßóËöíÑóÉò ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÇÓõ ÇÚúÈõÏõæÇ ÑóÈøóßõãõ ÇáøóÐöí ÎóáóÞóßõãú æóÇáøóÐöíäó ãöäú ÞóÈúáößõãú [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 21] Åöáóì Þóæúáöåö ÝóÃúÊõæÇ ÈöÓõæÑóÉò ãöäú ãöËúáöåö [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 23] ÝóÅöä Ðóáößó ÎöØóÇÈñ áöáúãõÔúÑößöíäó. æóÞöíáó ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÅöäúÓÇäõ áöáúÚóåúÏö áöÅöäúÓóÇäò ãõÚóíøóäò. ÝóÞöíáó¡ ÞóÇÆöáõ åóÐóÇ ÃõÈóíøõ Èúäõ ÎóáóÝò¡ æóÞöíáó: ÇáúæóáöíÏõ Èúäõ ÇáúãõÛöíÑóÉö.(16/144)
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí ÃóÅöÐÇ ãóÇ ãöÊøõ áóÓóæúÝó ÃõÎúÑóÌõ ÍóíøðÇ ÅöäúßóÇÑñ áöÊóÍúÞöíÞö æõÞõæÚö ÇáúÈóÚúËö¡ ÝóáöÐóáößó ÃõÊöíó ÈöÇáúÌõãúáóÉö ÇáúãõÓóáøóØö ÚóáóíúåóÇ ÇáúÅöäúßóÇÑõ ãõÞúÊóÑöäóÉð ÈöáóÇãö ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö ÇáÏøóÇáóÉö Úóáóì ÊóæúßöíÏö ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúæóÇÞöÚóÉö åöíó ÝöíåóÇ¡ Ãóíú íóÞõæáõ áóÇ íóßõæäõ ãóÇ ÍóÞøóÞúÊõãõæåõ ãöäú ÅöÍúíóÇÆöí Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö.
æóãõÊóÚóáøöÞõ ÃõÎúÑóÌõ ãóÍúÐõæÝñ Ãóíú ÃõÎúÑóÌõ ãöäó ÇáúÞóÈúÑö.
æóÞóÏú ÏóÎóáóÊú áóÇãõ ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö Ýöí Þóæúáöåö áóÓóæúÝó ÃõÎúÑóÌõ ÍóíøðÇ Úáì ÇáúãõÖóÇÑöÚö ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÈöÕóÑöíÍö æõÌõæÏö ÍóÑúÝö ÇáöÇÓúÊöÞúÈóÇáö¡ æóÐóáößó ÍõÌøóÉñ áöÞóæúáö ÇÈúäö ãóÇáößò ÈöÃóäøó áóÇãó ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö ÊóÏúÎõáõ Úóáóì ÇáúãõÖóÇÑöÚö ÇáúãõÑóÇÏö Èöåö ÇáöÇÓúÊöÞúÈóÇáõ æóáóÇ ÊõÎóáøöÕõåõ áöáúÍóÇáö. æóíóÙúåóÑõ Ãóäøóåõ ãóÚó ÇáúÞóÑöíäóÉö ÇáÕøóÑöíÍóÉö áóÇ íóäúÈóÛöí ÇáöÇÎúÊöáóÇÝõ Ýöí ÚóÏóãö ÊóÎúáöíÕöåóÇ ÇáúãõÖóÇÑöÚó áöáúÍóÇáö¡ æÅöäú Õóãøóãó ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøõ Úóáóì ãóäúÚöåö¡ æóÊóÃóæøóáó ãóÇ åõäóÇ ÈöÃóäøó ÇááøóÇãó ãóÒöíÏóÉñ áöáÊøóæúßöíÏö æóáóíúÓóÊú áóÇãó ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö¡ æóÊóÃóæøóáóåõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáóÓóæúÝó íõÚúØöíßó ÑóÈøõßó ÝóÊóÑúÖì [ÇáÖøõÍóì: 5] ÈöÊóÞúÏöíÑö ãõÈúÊóÏóÃò ãóÍúÐõæÝò¡ Ãóíú æóáóÃóäúÊó ÓóæúÝó íõÚúØöíßó ÑóÈøõßó ÝóÊóÑúÖóì¡ ÝóáóÇ Êóßõæäõ ÇááøóÇãõ ÏóÇÎöáóÉð Úóáóì ÇáúãõÖóÇÑöÚö¡ æóßõáøõ Ðóáößó ÊßáøÝ áóÇ ãáÌìÁ Åöáóíúåö.
æóÌõãúáóÉõ ÃóæóáÇ íóÐúßõÑõ ÇáúÅöäúÓÇäõ ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö íóÞõæáõ ÇáúÅöäúÓÇäõ¡ Ãóíú íóÞõæáõ Ðóáößó æóãöäó ÇáäøóßöíÑö Úóáóíúåö Ãóäøóåõ áóÇ íóÊóÐóßøóÑõ ÃóäøóÇ ÎóáóÞúäóÇåõ ãöäú ÞóÈúáö æõÌõæÏöåö.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÅöäúßóÇÑñ æóÊóÚúÌöíÈñ ãöäú Ðõåõæáö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÇáúãõäúßöÑö ÇáúÈóÚúËó Úóäú ÎóáúÞöåö ÇáúÃóæøóáö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÃóæóáÇ íóÐúßõÑõ ÈöÓõßõæäö ÇáÐøóÇáö æóÖóãøö ÇáúßóÇÝö- ãöäó ÇáÐøõßúÑö- ÈöÖóãøö ÇáÐøóÇáö-. æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ÈöÝóÊúÍö ÇáÐøóÇáö æóÊóÔúÏöíÏö ÇáúßóÇÝö Úóáóì Ãóäøó ÃóÕúáóåõ íóÊóÐóßøóÑõ ÝóÞõáöÈóÊö ÇáÊøóÇÁõ ÇáËøóÇäöíóÉõ ÐóÇáðÇ áöÞõÑúÈö ãóÎúÑóÌóíúåöãóÇ.
æóÇáÔøóíúÁõ: åõæó ÇáúãóæúÌõæÏõ¡ Ãóíú ÃóäøóÇ ÎóáóÞúäóÇåõ æóáóãú íóßõ ãóæúÌõæÏðÇ.(16/145)
ÝóæóÑóÈøößó áóäóÍúÔõÑóäøóåõãú æóÇáÔøóíóÇØöíäó Ëõãøó áóäõÍúÖöÑóäøóåõãú Íóæúáó Ìóåóäøóãó ÌöËöíøðÇ (68) Ëõãøó áóäóäúÒöÚóäøó ãöäú ßõáøö ÔöíÚóÉò Ãóíøõåõãú ÃóÔóÏøõ Úóáóì ÇáÑøóÍúãóäö ÚöÊöíøðÇ (69) Ëõãøó áóäóÍúäõ ÃóÚúáóãõ ÈöÇáøóÐöíäó åõãú Ãóæúáóì ÈöåóÇ ÕöáöíøðÇ (70)
æó (ÞóÈúáõ) ãöäó ÇáúÃóÓúãóÇÁö ÇáúãõáóÇÒöãóÉö áöáúÅöÖóÇÝóÉö. æóáóãøóÇ ÍõÐöÝó ÇáúãõÖóÇÝõ Åöáóíúåö æóÇÚúÊõÈöÑó ãõÖóÇÝðÇ Åöáóíúåö ãõÌúãóáðÇ æóáóãú íõÑóÇÚó áóåõ áóÝúÙñ ãóÎúÕõæÕñ ÊóÞóÏøóãó ÐößúÑõåõ ÈõäöíóÊú (ÞóÈúáõ) Úóáóì ÇáÖøóãö¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áöáøóåö ÇáúÃóãúÑõ ãöäú ÞóÈúáõ æóãöäú ÈóÚúÏõ [ÇáÑøæã: 40] .
æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÃóäøóÇ ÎóáóÞúäóÇåõ ãöäú ÞóÈúáõ ßõáøö ÍóÇáóÉò åõæó ÚóáóíúåóÇ¡ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ Ýöí ÂíóÉö ÓõæÑóÉö ÇáÑøõæãö: áöáøóåö ÇáúÃóãúÑõ ãöäú ÞóÈúáö ßõáøö ÍóÏóËò æóãöäú ÈóÚúÏöåö.
æóÇáúãóÚúäóì: ÇáúÅöäúßóÇÑõ Úóáóì ÇáúßóÇÝöÑöíäó Ãóäú íóÞõæáõæÇ Ðóáößó æóáóÇ íóÊóÐóßøóÑõæÇ ÍóÇáó ÇáäøóÔúÃóÉö ÇáúÃõæáóì ÝóÅöäøóåóÇ ÃóÚúÌóÈõ ÚöäúÏó ÇáøóÐöíäó íóÌúÑõæäó Ýöí ãóÏóÇÑößöåöãú Úóáóì ÃóÍúßóÇãö ÇáúÚóÇÏóÉö¡ ÝóÅöäøó ÇáúÅöíÌóÇÏó Úóäú ÚóÏóãò ãöäú ÛóíúÑö ÓóÈúÞö ãóËøóÇáò ÃóÚúÌóÈõ æóÃóÏúÚóì Åöáóì ÇáöÇÓúÊöÈúÚóÇÏö ãöäú ÅöÚóÇÏóÉö ãóæúÌõæÏóÇÊò ßóÇäóÊú áóåóÇ ÃóãúËöáóÉñ. æóáóßöäøóåóÇ ÝóÓóÏóÊú åóíóÇßöáõåóÇ æóÊóÛóíøóÑóÊú ÊóÑóÇßöíÈõåóÇ. æóåóÐóÇ ÞöíóÇÓñ Úóáóì ÇáÔøóÇåöÏö æóÅöäú ßóÇäó ÇáúÞóÇÏöÑõ ÓóæóÇÁñ Úóáóíúåö ÇáúÃóãúÑóÇäö.
[68- 70]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 68 Åöáóì 70]
Ýóæó ÑóÈøößó áóäóÍúÔõÑóäøóåõãú æóÇáÔøóíÇØöíäó Ëõãøó áóäõÍúÖöÑóäøóåõãú Íóæúáó Ìóåóäøóãó ÌöËöíøðÇ (68) Ëõãøó áóäóäúÒöÚóäøó ãöäú ßõáøö ÔöíÚóÉò Ãóíøõåõãú ÃóÔóÏøõ Úóáóì ÇáÑøóÍúãäö ÚöÊöíøðÇ (69) Ëõãøó áóäóÍúäõ ÃóÚúáóãõ ÈöÇáøóÐöíäó åõãú Ãóæúáì ÈöåÇ ÕöáöíøðÇ (70)
ÇáúÝóÇÁõ ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÃóæóáÇ íóÐúßõÑõ ÇáúÅöäúÓÇäõ ÃóäøóÇ ÎóáóÞúäÇåõ ãöäú ÞóÈúáõ [ãóÑúíóã: 67] ¡ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÇ ÊóÖóãøóäóÊúåõ ãöäó ÇáÊøóåúÏöíÏö. æóæóÇæõ ÇáúÞóÓóãö áöÊóÍúÞöíÞö ÇáúæóÚöíÏö. æóÇáúÞóÓóãõ ÈöÇáÑøóÈøö ãõÖóÇÝðÇ Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúãõÎóÇØóÈö æóåõæó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÅöÏúãóÇÌñ áöÊóÔúÑöíÝö ÞóÏúÑöåö.
æóÖóãöíÑõ áóäóÍúÔõÑóäøóåõãú ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúÅöäúÓÇäõ [ãóÑúíóã: 66] ÇáúãõÑóÇÏö Èöåö ÇáúÌöäúÓõ ÇáúãõÝöíÏõ áöáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞö ÇáúÚõÑúÝöíøö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó¡ Ãóíú áóäóÍúÔõÑóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó.(16/146)
æóÚóØúÝõ (ÇáÔøóíóÇØöíäó) Úóáóì ÖóãöíÑö ÇáúãõÔúÑößöíäó áöÞóÕúÏö ÊóÍúÞöíÑöåöãú ÈöÃóäøóåõãú íõÍúÔóÑõæäó ãóÚó ÃóÍúÞóÑö ÌöäúÓò æóÃóÝúÓóÏöåö¡ æóáöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó ÇáÔøóíóÇØöíäó åõãú ÓóÈóÈõ ÖóáóÇáöåöãõ ÇáúãõæÌöÈõ áóåõãú åóÐöåö ÇáúÍóÇáóÉó¡ ÝóÍóÔóÑóåõãú ãóÚó ÇáÔøóíóÇØöíä ÅäÐÇÑ áóåõãú ÈöÃóäøó ãóÕöíÑóåõãú åõæó ãóÕöíÑõ ÇáÔøóíóÇØöíäó æóåõæó ãõÍóÞøóÞñ ÚöäúÏó ÇáäøóÇÓö
ßõáøöåöãú. ÝóáöÐóáößó ÚóØóÝó Úóáóíúåö ÌõãúáóÉó Ëõãøó áóäõÍúÖöÑóäøóåõãú Íóæúáó Ìóåóäøóãó ÌöËöíøðÇ¡ æóÇáÖøóãöíÑõ áöáúÌóãöíÚö.
æóåóÐóÇ ÅÚÏÇÏ ÂÎÑ ááÊÞÑíÈ ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö Ýóåõæó ÅöäúÐóÇÑñ Úóáóì ÅöäúÐóÇÑò æóÊóÏóÑøõÌñ Ýöí ÅöáúÞóÇÁö ÇáÑøõÚúÈö Ýöí ÞõáõæÈöåöãú. ÝóÍóÑúÝõ Ëõãøó áöáÊøóÑúÊöíÈö ÇáÑøõÊúÈöíøö áóÇ áöáúãõåúáóÉö ÅöÐú áóíúÓóÊö ÇáúãõåúáóÉõ ãóÞúÕõæÏóÉñ æóÅöäøóãóÇ ÇáúãóÞúÕõæÏõ Ãóäøóåõãú íõäúÞóáõæäó ãöäú ÍóÇáóÉö ÚóÐóÇÈò Åöáóì ÃóÔóÏøó.
æÌöËöíøðÇ ÍóÇáñ ãöäú ÖóãöíÑö áóäõÍúÖöÑóäøóåõãú¡ æóÇáúÌõËöíøõ: ÌóãúÚõ ÌóÇËò. æóæóÒúäõåõ ÝõÚõæáñ ãöËúáõ: ÞóÇÚöÏò æóÞõÚõæÏò æóÌóÇáöÓò æóÌõáõæÓò¡ æóåõæó æóÒúäñ ÓóãóÇÚöíøñ Ýöí ÌóãúÚö ÝóÇÚöáò. æóÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõåõ ÎóÑøõæÇ ÓõÌøóÏÇð æóÈõßöíøðÇ [ãóÑúíóã: 58] ¡ ÝóÃÕá ÌËí ÌËæÑ- ÈöæóÇæóíúäö- áöÃóäøó ÝöÚúáóåõ æóÇæöíøñ¡ íõÞóÇáõ:
ÌóËóÇ íóÌúËõæ ÅöÐóÇ ÈóÑóßó Úóáóì ÑõßúÈóÊóíåö æóåöíó åóíúÆóÉõ ÇáúÎóÇÖöÚö ÇáÐøóáöíáö¡ ÝóáóãøóÇ ÇÌúÊóãóÚó Ýöí ÌõËõææò æóÇæóÇäö ÇÓúÊõËúÞöáóÇ ÈóÚúÏó ÖóãøóÉö ÇáËøóÇÁó ÝóÕöíÑó Åöáóì ÊóÎúÝöíÝöåö ÈöÅöÒóÇáóÉö ÓóÈóÈö ÇáËøöÞóáö ÇáÓøóÇÈöÞö æóåõæó ÇáÖøóãøóÉõ ÝóÚõæøöÖóÊú ÈößóÓúÑö ÇáËøóÇÁö¡ ÝóáóãøóÇ ßõÓöÑúÊö ÇáËøóÇÁõ ÊóÚóíóäó ÞóáúÈõ ÇáúæóÇæö ÇáúãõæóÇáöíóÉö áóåóÇ íóÇÁð áöáúãõäóÇÓóÈóÉö ÝóÇÌúÊóãóÚó ÇáúæóÇæõ æóÇáúíóÇÁõ æóÓõÈöÞó ÃóÍÏåãóÇ ÈöÇáÓøõßõæäö ÝÞáÈÊ ÇáúæóÇæõ ÇáúÃõÎúÑóì íóÇÁð æóÃõÏúÛöãóÊóÇ ÝóÕóÇÑó ÌËí.
æÞÑì ÍóãúÒóÉ¡ æóÇáúßÓóÇÆöíø¡ æóÍóÝúÕ¡ æóÎáÝ- ÈößóÓúÑ ÇáúÌöíã- æóåõæó ßÓÑ ÅÊÈÇÚ áÍÑßÉ ÇáËøóÇÁ.
æóåóÐóÇ ÇáúÌõËõæøõ åõæó ÛóíúÑõ ÌõËõæøö ÇáäøóÇÓö Ýöí ÇáúÍóÔúÑö ÇáúãóÍúßöíøö ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÊóÑì ßõáøó ÃõãøóÉò ÌÇËöíóÉð ßõáøõ ÃõãøóÉò ÊõÏúÚì Åöáì ßöÊÇÈöåóÇ [ÇáÌÇËíÉ: 28] ÝóÅöä Ðóáößó ÌõËõæøõ ÎõÖõæÚò áöáøóåö¡ æóåóÐóÇ ÇáúÌõËõæøõ Íóæúáó Ìóåóäøóãó ÌõËõæøõ ãóÐóáøóÉò.
æóÇáúÞóæúáõ Ýöí ÚóØúÝö ÌõãúáóÉö Ëõãøó áóäóäúÒöÚóäøó ãöäú ßõáøö ÔöíÚóÉò ßóÇáúÞóæúáö Ýöí ÌõãúáóÉö Ëõãøó áóäõÍúÖöÑóäøóåõãú. æóåóÐöåö ÍóÇáóÉñ ÃõÎúÑóì ãöäó ÇáÑøõÚúÈö ÃóÔóÏøõ ãöäó(16/147)
ÇááøóÊóíúäö ÞóÈúáóåóÇ æóåöí ÍóÇáóÉ ÊãííÒåã áöáúÅöáúÞóÇÁö Ýöí ÏöÑúßóÇÊö ÇáúÌóÍöíãö Úóáóì ÍóÓúÈö ãóÑóÇÊöÈö Ûõáõæøöåöãú Ýöí ÇáúßõÝúÑö.
æóÇáäøóÒúÚõ: ÅöÎúÑóÇÌõ ÔóíúÁò ãöäú ÛóíúÑöåö¡ æóãöäúåõ äóÒúÚõ ÇáúãóÇÁö ãöäó ÇáúÈöÆúÑö.
æóÇáÔøöíÚóÉõ: ÇáØøóÇÆöÝóÉ ÇáøóÊöí ÔÇÚÊ ÃóÍóÏðÇ¡ Ãóíö ÇÊøóÈóÚóÊúåõ¡ Ýóåöíó Úóáóì ÑóÃúíò æóÇÍöÏò. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáóÞóÏú ÃóÑúÓóáúäÇ ãöäú ÞóÈúáößó Ýöí ÔöíóÚö ÇáúÃóæøóáöíäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍöÌúÑö [10] . æóÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ ÔöíóÚõ Ãóåúáö ÇáúßõÝúÑö¡ Ãóíú ãöäú ßõáøö ÔöíÚóÉò ãöäúåõãú. Ãóíú ãöãøóäú ÃóÍúÖóÑúäóÇåõãú Íóæúáó Ìóåóäøóãó.
æóÇáúÚõÊöíøõ: ÇáúÚöÕúíóÇäõ æóÇáÊøóÌóÈøõÑõ¡ Ýóåõæó ãóÕúÏóÑñ ÈöæóÒúäö ÝõÚõæáò ãöËúáõ: ÎõÑõæÌò æóÌõáõæÓò¡ ÝóÞõáöÈóÊö ÇáúæóÇæõ íóÇÁð. æóÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÍóÝúÕñ¡ æóÎóáóÝñ- ÈößóÓúÑö ÇáúÚóíúäö- ÅöÊúÈóÇÚðÇ áöÍóÑóßóÉö ÇáÊøóÇÁö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÌöËöíøðÇ.
æóÇáúãóÚúäóì: áöäõãóíøöÒóäøó ãöäú ßõáøö ÝöÑúÞóÉò ÊóÌúãóÚõåóÇ ãóÍóáøóÉñ ÎóÇÕøóÉð ãöäú Ïöíäö ÇáÖøóáóÇáö ãóäú åõæó ãöäú Êöáúßó ÇáÔøöíÚóÉö ÃóÔóÏøõ ÚöÕúíóÇäðÇ áöáøóåö æóÊóÌóÈøõÑðÇ Úóáóíúåö. æóåóÐóÇ ÊóåúÏöíÏñ áöÚõÙóãóÇÁö ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöËúáö ÃóÈöí Ìóåúáò æóÃõãóíøóÉó Èúäö ÎáÝ æäÙÑÇÆåã.
æ (Ãíø) ÇÓúãñ ãóæúÕõæáñ ÈöãóÚúäì (ãóÇ) æ (ãä) . æóÇáúÛóÇáöÈõ Ãóäú íõÍúÐóÝó ÕóÏúÑõ ÕöáóÊöåóÇ ÝóÊõÈúäóì Úóáóì ÇáÖøóãö. æóÃóÕúáõ ÇáÊøóÑúßöíÈö: Ãóíøõåõãú åõæó ÃóÔóÏøõ ÚÊíÇ Úáì ÇáÑÍãÇä. æóÐßÑ ÕÝÉ ÇáÑÍãÇä åõäóÇ áöÊóÝúÙöíÚö ÚõÊõæøöåöãú¡ áöÃóäøó ÔóÏöíÏ ÇáÑøÍãÉ ÈÇáÎáÞ ÍóÞöíÞñ ÈöÇáÔøõßúÑö áóåõ æóÇáúÅöÍúÓóÇäö áóÇ ÈöÇáúßõÝúÑö Èöåö æóÇáØøõÛúíóÇäö.
æóáóãøóÇ ßóÇäó åóÐóÇ ÇáäøóÒúÚõ æóÇáÊøóãúíöíÒõ ãõÌúãóáðÇ¡ ÝóÞóÏú íóÒúÚõãõ ßõáøõ ÝóÑöíÞò Ãóäøó ÛóíúÑóåõ ÃóÔóÏøõ ÚöÕúíóÇäðÇ¡ ÃóÚúáóãó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Ãóäøóåõ íóÚúáóãõ ãóäú åõæó Ãóæúáóì ãöäúåõãú ÈöãöÞúÏóÇÑö Õõáöíøö ÇáäøóÇÑö ÝóÅöäøóåóÇ ÏóÑóßóÇÊñ ãõÊóÝóÇæöÊóÉñ.
æóÇáÕøõáöíøõ: ãóÕúÏóÑõ Õóáöíó ÇáäøóÇÑó ßóÑóÖöíó¡ æóåõæó ãóÕúÏóÑñ ÓóãóÇÚöíøñ ÈöæóÒúäö ÝõÚõæáò. æóÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÍóÝúÕñ¡ æóÎóáóÝõ- ÈößúÓöÑö ÇáÕøóÇÏö- ÅöÊúÈóÇÚðÇ áöÍóÑóßóÉö ÇááøóÇãö¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÌöËöíøðÇ.(16/148)
æóÅöäú ãöäúßõãú ÅöáøóÇ æóÇÑöÏõåóÇ ßóÇäó Úóáóì ÑóÈøößó ÍóÊúãðÇ ãóÞúÖöíøðÇ (71) Ëõãøó äõäóÌøöí ÇáøóÐöíäó ÇÊøóÞóæúÇ æóäóÐóÑõ ÇáÙøóÇáöãöíäó ÝöíåóÇ ÌöËöíøðÇ (72)
æóÍóÑúÝóÇ ÇáúÌóÑø íÊÚáÞÇä ÈÃÝÚá ÇáÊøóÝúÖöíá.
[71- 72]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 71 Åöáóì 72]
æóÅöäú ãöäúßõãú ÅöáÇøó æÇÑöÏõåÇ ßÇäó Úóáì ÑóÈøößó ÍóÊúãÇð ãóÞúÖöíøðÇ (71) Ëõãøó äõäóÌøöí ÇáøóÐöíäó ÇÊøóÞóæúÇ æóäóÐóÑõ ÇáÙøóÇáöãöíäó ÝöíåÇ ÌöËöíøðÇ (72)
áóãøóÇ ÐóßóÑó ÇäúÊöÒóÇÚó ÇáøóÐöíäó åõãú Ãóæúáóì ÈöÇáäøóÇÑö ãöäú ÈóÞöíøóÉö ØóæóÇÆöÝö ÇáúßõÝúÑö ÚóØóÝó Úóáóíúåö Ãóäøó ÌóãöíÚó ØóæóÇÆöÝö ÇáÔøöÑúßö íóÏúÎõáõæäó ÇáäøóÇÑó¡ ÏóÝúÚðÇ áöÊóæóåøõãö Ãóäøó ÇäúÊöÒóÇÚó ãóäú åõæó ÃóÔÏ Úáì ÇáÑÍãÇä ÚõÊöíøðÇ åõæó ÞõÕóÇÑóì ãóÇ íóäóÇáõ Êöáúßó ÇáØøóæóÇÆöÝö ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö ÈöÃóäú íóÍúÓóÈõæÇ Ãóäøó ßõÈóÑóÇÁóåõãú íóßõæäõæäó ÝöÏóÇÁð áóåõãú ãöäó ÇáäøóÇÑö Ãóæú äóÍúæó Ðóáößó¡ Ãóíú æóÐóáößó ÇáöÇäúÊöÒóÇÚõ áóÇ íóÕúÑöÝõ ÈóÞöíøóÉó ÇáÔøöíóÚö Úóäö ÇáäøóÇÑö ÝóÅöäøó Çááøóåó ÃóæúÌóÈó Úóáóì ÌóãöíÚöåöãõ ÇáäøóÇÑó.
æóåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíä ÌãáóÉ Ýóæó ÑóÈøößó áóäóÍúÔõÑóäøóåõãú [ãóÑúíóã: 68] ÅöáóÎú æóÌõãúáóÉö æóÅöÐÇ ÊõÊúáì Úóáóíúåöãú ÂíÇÊõäÇ ÈóíøöäÇÊò ÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ [ãóÑúíóã: 73] ÅöáóÎú ...
ÝóÇáúÎöØóÇÈõ Ýöí æóÅöäú ãöäúßõãú ÅöáúÊöÝóÇÊñ Úóäö ÇáúÛóíúÈóÉö Ýöí Þóæúáöåö áóäóÍúÔõÑóäøóåõãú æáóäõÍúÖöÑóäøóåõãú [ãóÑúíóã: 68] ÚóÏúáñ Úóäö ÇáúÛóíúÈóÉö Åöáóì ÇáúÎöØóÇÈö ÇÑúÊöÞóÇÁð Ýöí ÇáúãõæóÇÌóåóÉö ÈöÇáÊøóåúÏöíÏö ÍóÊøóì áóÇ íóÈúÞóì ãóÌóÇáñ áöáöÇáúÊöÈóÇÓö ÇáúãõÑóÇÏö ãöäú ÖóãöíÑö ÇáúÛóíúÈóÉö ÝóÅöäøó ÖóãöíÑó ÇáúÎöØóÇÈö ÃóÚúÑóÝõ ãöäú ÖóãöíÑö ÇáúÛóíúÈóÉö. æóãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö Ãóäú íõÞóÇáó: æóÅöäú ãöäúåõãú ÅöáøóÇ æóÇÑöÏõåóÇ. æóÚóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò Ãóäøóåõ ßóÇäó íóÞúÑóÃõ æóÅöäøó ãöäúåõãú.
æóßóÐóáößó ÞóÑóÃó ÚößúÑöãóÉõ æóÌóãóÇÚóÉñ.
ÝóÇáúãóÚúäóì: æóãóÇ ãöäúßõãú ÃóÍóÏñ ãöãøóäú äõÒöÚó ãöäú ßõáøö ÔöíÚóÉò æóÛóíúÑöåö ÅöáøóÇ æóÇÑöÏñ Ìóåóäøóãó ÍóÊúãðÇ ÞóÖóÇåõ Çááøóåõ ÝóáóÇ ãõÈóÏøöáó áößóáöãóÇÊöåö¡ Ãóíú ÝóáóÇ ÊóÍúÓóÈõæÇ Ãóäú ÊóäúÝóÚóßõãú ÔóÝóÇÚóÊõåãú Ãóæú ÊóãúäóÚóßõãú ÚöÒøóÉõ ÔöíóÚößõãú¡ Ãóæú ÊõáúÞõæäó ÇáÊøóÈöÚóÉó Úóáóì ÓóÇÏóÊößõãú æóÚõÙóãóÇÁö Ãóåúáö ÖóáóÇáößõãú¡ Ãóæú íóßõæäõæäó ÝöÏóÇÁð Úóäúßõãú ãöäó ÇáäøóÇÑö.(16/149)
æóåóÐóÇ äóÙöíÑõ Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÚöÈÇÏöí áóíúÓó áóßó Úóáóíúåöãú ÓõáúØÇäñ ÅöáøóÇ ãóäö ÇÊøóÈóÚóßó ãöäó ÇáúÛÇæöíäó æóÅöäøó Ìóåóäøóãó áóãóæúÚöÏõåõãú ÃóÌúãóÚöíäó [ÇáúÍÌÑ: 42¡ 43] ¡ Ãóíö ÇáúÛóÇæöíäó æóÛóíúÑöåöãú.
æóÍóÑúÝõ (Åöäøó) áöáäøóÝúíö.
æóÇáúæõÑõæÏõ: ÍóÞöíÞóÊõåõ ÇáúæõÕõæáõ Åöáóì ÇáúãóÇÁö áöáöÇÓúÊöÞóÇÁö. æóíõØúáóÞõ Úóáóì ÇáúæõÕõæáö ãõØúáóÞðÇ ãóÌóÇÒðÇ ÔóÇÆöÚðÇ¡ æóÃóãøóÇ ÅöØúáóÇÞõ ÇáúæõÑõæÏö Úóáóì ÇáÏøõÎõæáö ÝóáóÇ íõÚúÑóÝõ ÅöáøóÇ Ãóäú íóßõæäó ãóÌóÇÒðÇ ÛóíúÑó ãóÔúåõæÑò ÝóáóÇ ÈõÏøó áóåõ ãöäú ÞóÑöíäóÉò.
æóÌõãúáóÉõ Ëõãøó äõäóÌøöí ÇáøóÐöíäó ÇÊøóÞóæúÇ ÒöíóÇÏóÉñ Ýöí ÇáöÇÑúÊöÞóÇÁö ÈöÇáúæóÚöíÏö ÈöÃóäøóåõãú ÎóÇáöÏõæäó Ýöí ÇáúÚóÐóÇÈö¡ ÝóáóíúÓó æõÑõæÏõåõãõ ÇáäøóÇÑó ÈöãõæóÞøóÊò ÈöÃóÌúáò.
æËõãøó áöáÊøóÑúÊöíÈö ÇáÑøõÊúÈöíøö ÊóäúæöíåðÇ ÈöÅöäúÌóÇÁö ÇáøóÐöíäó ÇÊøóÞóæúÇ æóÊóÔúæöíåðÇ ÈöÍóÇáö ÇáøóÐöíäó íóÈúÞõæäó Ýöí Ìóåóäøóãó ÌõËöíøðÇ. ÝóÇáúãóÚúäóì: æóÚöáóÇæóÉñ Úóáóì Ðóáößó äõäúÌöí ÇáøóÐöíäó ÇÊøóÞóæúÇ ãöäú æõÑõæÏö Ìóåóäøóãó. æóáóíúÓó ÇáúãóÚúäóì: Ëõãøó íõäúÌöí ÇáúãõÊøóÞöíäó ãöäú Èóíúäöåöãú Èóáö ÇáúãóÚúäóì Ãóäøóåõãú äóÌóæúÇ ãöäó ÇáúæõÑõæÏö Åöáóì ÇáäøóÇÑö. æóÐößúÑõ ÅöäúÌóÇÁö ÇáúãõÊøóÞöíäó: Ãóíö ÇáúãõÄúãöäöíäó¡ ÅöÏúãóÇÌñ ÈöÈöÔóÇÑóÉö ÇáúãõÄúãöäöíäó Ýöí ÃóËúäóÇÁö æóÚöíÏö ÇáúãõÔúÑößöíäó.
æóÌõãúáóÉõ æóäóÐóÑõ ÇáÙøóÇáöãöíäó ÝöíåÇ ÌöËöíøðÇ ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÅöäú ãöäúßõãú ÅöáøóÇ æÇÑöÏõåÇ.
æóÇáÙøóÇáöãõæäó: ÇáúãõÔúÑößõæäó.
æóÇáÊøóÚúÈöíÑõ ÈöÇáøóÐöíäö ÙóáóãõæÇ ÅöÙúåóÇÑñ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö. æóÇáúÃóÕúáõ: æóäóÐóÑõßõãú ÃóíøõåóÇ ÇáÙøóÇáöãõæäó.
æóäóÐóÑõ: äóÊúÑõßõ¡ æóåõæó ãõÖóÇÑöÚñ áóíúÓó áóåõ ãóÇÖò ãöäú áóÝúÙöåö¡ ÃóãóÇÊó ÇáúÚóÑóÈõ ãóÇÖöí (äóÐóÑõ) ÇÓúÊöÛúäóÇÁð Úóäåõ ÈãÇÖí (ÊÑß) ¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ëõãøó ÐóÑúåõãú Ýöí ÎóæúÖöåöãú íóáúÚóÈõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [91] .
ÝóáóíúÓó ÇáúÎöØóÇÈõ Ýöí Þóæúáöåö æóÅöäú ãöäúßõãú ÅöáøóÇ æÇÑöÏõåÇ áöÌóãöíÚö ÇáäøóÇÓö ãõÄúãöäöåãú æóßóÇÝöÑåöãú Úóáóì ãóÚúäóì ÇÈúÊöÏóÇÁö ßóáóÇãò ÈöÍóíúËõ íóÞúÊóÖöí Ãóäøó ÇáúãõÄúãöäöíäó(16/150)
íóÑöÏõæäó ÇáäøóÇÑó ãóÚó ÇáúßóÇÝöÑöíäó Ëõãøó íóäúÌõæäó ãöäú ÚóÐóÇÈöåóÇ¡ áöÃóäøó åóÐóÇ ãóÚäðì ËóÞöíáñ íóäúÈõæ Úóäúåõ ÇáÓøöíóÇÞõ¡ ÅöÐú áóÇ ãõäóÇÓóÈóÉó Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ÓöíóÇÞö ÇáúÂíóÇÊö
ÇáÓøóÇÈöÞóÉö¡ æóáöÃóäøó ÝóÖúáó Çááøóåö Úóáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöÇáúÌóäøóÉö æóÊóÔúÑöíÝóåõãú ÈöÇáúãóäóÇÒöáö ÇáÑøóÝöíÚóÉö íõäóÇÝöí Ãóäú íóÓõæÞóåõãú ãóÚó ÇáúãõÔúÑößöíäó ãÓóÇÞðÇ æóÇÍöÏðÇ¡ ßóíúÝó æóÞóÏú ÕóÏøóÑó ÇáúßóáóÇã ÈÞæáå Ýóæó ÑóÈøößó áóäóÍúÔõÑóäøóåõãú æóÇáÔøóíÇØöíäó [ãóÑúíóã: 68] æóÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: íóæúãó äóÍúÔõÑõ ÇáúãõÊøóÞöíäó Åöáóì ÇáÑøóÍúãäö æóÝúÏÇð æóäóÓõæÞõ ÇáúãõÌúÑöãöíäó Åöáì Ìóåóäøóãó æöÑúÏÇð [ãóÑúíóã: 85¡ 86] ¡ æóåõæó ÕóÑöíÍñ Ýöí ÇÎúÊöáóÇÝö ÍóÔúÑö ÇáúÝóÑöíÞóíúäö.
ÝóãóæúÞöÚõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉö åõäóÇ ßóãóæúÞöÚö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöäøó Ìóåóäøóãó áóãóæúÚöÏõåõãú ÃóÌúãóÚöíäó [ÇáúÍÌÑ:
43] ÚóÞöÈó Þóæúáöåö Åöäøó ÚöÈÇÏöí áóíúÓó áóßó Úóáóíúåöãú ÓõáúØÇäñ ÅöáøóÇ ãóäö ÇÊøóÈóÚóßó ãöäó ÇáúÛÇæöíäó [ÇáúÍÌÑ: 42] .
ÝóáóÇ íõÊóæóåøóãõ Ãóäøó Ìóåóäøóãó ãóæúÚöÏõ ÚöÈóÇÏö Çááøóåö ÇáúãõÎúáöÕöíäó ãóÚó ÊóÞóÏøõãö ÐößúÑöåö áöÃóäøóåõ íóäúÈõæ Úóäúåõ ãóÞóÇãõ ÇáËøóäóÇÁö.
æóåóÐöåö ÇáúÂíóÉñ ãóËóÇÑõ ÅöÔúßóÇáò æóãóÍóØøõ Þöíáó æóÞóÇáó æóÇÊøóÝóÞó ÌóãöíÚõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Úóáóì Ãóäøó ÇáúãõÊøóÞöíäó áóÇ ÊóäóÇáõåõãú äóÇÑõ Ìóåóäøóãó¡ æóÇÎúÊóáóÝõæÇ Ýöí ãóÍóáøö ÇáúÂíóÉö Ýóãöäúåõãú ãóäú ÌóÚóáó ÖóãöíÑó ãöäúßõãú áöÌóãöíÚö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ÈöÇáúÞõÑúÂäö¡ æóÑóæóæúåõ Úóäú ÈóÚúÖö ÇáÓøóáóÝö ÝóÕóÏóãóåõãú ÝóÓóÇÏõ ÇáúãóÚúäóì æóãõäóÇÝóÇÉõ ÍößúãóÉö Çááøóåö æóÇáúÃóÏöáøÉö ÇáÏøóÇáóÉö Úóáóì ÓóáóÇãóÉö ÇáúãõÄúãöäöíäó íóæúãÆöÐò ãöäú áöÞóÇÁö ÃóÏúäóì ÚóÐóÇÈò¡ ÝóÓóáóßõæÇ ãóÓóÇáößó ãöäó ÇáÊøóÃúæöíáö¡ Ýóãöäúåõãú ãóäú ÊóÃóæøóáó ÇáúæõÑõæÏó ÈöÇáúãõÑõæÑö ÇáúãõÌóÑøóÏö Ïõæäó Ãóäú íóãóÓøó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÃóÐóìð¡ æóåóÐóÇ ÈõÚúÏñ Úóäö ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö¡ ÝóÅöäøó ÇáúæõÑõæÏó ÅöäøóãóÇ íõÑóÇÏõ Èöåö ÍõÕõæáõ ãóÇ åõæó ãõæÏóÚñ Ýöí ÇáúãóæúÑöÏö áöÃóäøó ÃóÕúáóåõ ãöäú æõÑõæÏö ÇáúÍóæúÖö. æóÝöí Âíö ÇáúÞõÑúÂäö ãóÇ ÌóÇÁó ÅöáøóÇ áöãóÚúäóì ÇáúãóÕöíÑö Åöáóì ÇáäøóÇÑö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøóßõãú æóãÇ ÊóÚúÈõÏõæäó ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ÍóÕóÈõ Ìóåóäøóãó ÃóäúÊõãú áóåÇ æÇÑöÏõæäó áóæú ßÇäó åÄõáÇÁö ÂáöåóÉð ãóÇ æóÑóÏõæåÇ [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 98¡ 99] æóÞóæúáõåõ íóÞúÏõãõ Þóæúãóåõ íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö ÝóÃóæúÑóÏóåõãõ ÇáäøóÇÑó æóÈöÆúÓó ÇáúæöÑúÏõ ÇáúãóæúÑõæÏõ [åæÏ:
98] æóÞóæúáõåõ æóäóÓõæÞõ ÇáúãõÌúÑöãöíäó Åöáì Ìóåóäøóãó æöÑúÏÇð [ãóÑúíóã: 86] . Úóáóì Ãóäøó ÅöíÑóÇÏó ÇáúãõÄúãöäöíäó Åöáóì ÇáäøóÇÑö áóÇ ÌóÏúæóì áóåõ Ýóíóßõæäõ ÚóÈóËðÇ¡ æóáóÇ ÇÚúÊöÏóÇÏó ÈöãóÇ ÐóßóÑóåõ áóåõ ÇáúÝóÎúÑõ ãöãøóÇ ÓóãøóÇåõ ÝóæóÇÆöÏó.(16/151)
æóãöäúåõãú ãóäú ÊóÃóæøóáó æõÑõæÏó Ìóåóäøóãó ÈöãõÑõæÑö ÇáÕøöÑóÇØö¡ æóåõæó ÌöÓúÑñ Úóáóì Ìóåóäøóãó¡ ÝóÓóÇÞõæÇ ÇáúÃóÎúÈóÇÑó ÇáúãóÑúæöíøóÉó Ýöí ãõÑõæÑö ÇáäøóÇÓö Úóáóì ÇáÕøöÑóÇØö ãõÊóÝóÇæöÊöíäó Ýöí ÓõÑúÚóÉö ÇáöÇÌúÊöíóÇÒö. æóåóÐóÇ ÃóÞóáõ ÈõÚúÏðÇ ãöäó ÇáøóÐöí ÞóÈúáóåõ.
æóÑóæóì ÇáØøóÈóÑöíøõ æóÇÈúäõ ßóËöíÑò Ýöí åóÐóíúäö ÇáúãóÍúãóáóíúäö ÃóÍóÇÏöíËó áóÇ ÊóÎúÑõÌõ Úóäú ãóÑúÊóÈóÉö ÇáÖøóÚúÝö ãöãøóÇ ÑóæóÇåõ ÃóÍúãóÏõ Ýöí «ãõÓúäóÏöåö» æóÇáúÍóßöíãõ ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ Ýöí «äóæóÇÏöÑö ÇáúÃõÕõæáö» . æóÃóÕóÍøõ ãóÇ Ýöí ÇáúÈóÇÈö ãóÇ
ÑóæóÇåõ ÃóÈõæ ÚöíÓóì ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ ÞóÇáó: «íóÑöÏõ ÇáäøóÇÓõ ÇáäøóÇÑó Ëõãøó íóÕúÏõÑõæäó ÚóäúåóÇ ÈöÃóÚúãóÇáöåöãú»
ÇáúÍóÏöíËó Ýöí ãõÑõæÑö ÇáÕøöÑóÇØö.
æóãöäó ÇáäøóÇÓö ãóäú áóÝøóÞó ÊóÚúÖöíÏðÇ áöÐóáößó
ÈöÇáúÍóÏöíËö ÇáÕøóÍöíÍö: Ãóäøóåõ «áóÇ íóãõæÊõ áöãõÓúáöãò ËóáóÇËóÉñ ãöäó ÇáúæóáóÏö ÝóíóáöÌõ ÇáäøóÇÑó ÅöáøóÇ ÊóÍöáøóÉó ÇáúÞóÓóãö»
ÝóÊóÃóæøóáó ÊóÍöáøóÉó ÇáúÞóÓóãö ÈöÃóäøóåóÇ ãóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãöäú Þóæúáöåö
ÊóÚóÇáóì: æóÅöäú ãöäúßõãú ÅöáøóÇ æÇÑöÏõåÇ æóåóÐóÇ ãóÍóãóáñ ÈóÇØöáñ¡ ÅöÐú áóíúÓó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÞóÓóãñ íóÊóÍóáøóáõ¡ æóÅöäøóãóÇ ãóÚúäóì ÇáúÍóÏöíËö: Ãóäøó ãóäö ÇÓúÊóÍóÞøó ÚóÐóÇÈðÇ ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó áöÃóÌúáö ãóÚóÇÕò ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó ÞóÏú ãóÇÊó áóåõ ËóáóÇËóÉñ ãöäó ÇáúæóáóÏö ßóÇäõæÇ ßóÝøóÇÑóÉð áóåõ ÝóáóÇ íóáöÌõ ÇáäøóÇÑó ÅöáøóÇ æõáõæÌðÇ ÞóáöíáðÇ íõÔúÈöåõ ãóÇ íõÝúÚóáõ áöÃóÌóáö ÊóÍöáøóÉö ÇáúÞóÓúãö¡ Ãóíö ÇáÊøóÍóáøõáö ãöäúåõ. æóÐóáößó Ãóäøó ÇáúãõÞúÓöãó Úóáóì ÔóíúÁò ÅöÐóÇ ÕóÚõÈó Úóáóíúåö ÈöÑøõ ÞóÓóãöåö ÃóÎóÐó ÈöÃóÞóáøö ãóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ Ýöíåö ãóÇ ÍóáóÝó Úóáóíúåö¡
ÝóÞóæúáõåõ «ÊóÍöáøóÉó ÇáúÞóÓóãö»
ÊóãúËöíáñ.
æóíõÑúæóì Úóäú ÈóÚúÖö ÇáÓøóáóÝö ÑöæóÇíóÇÊñ Ãóäøóåõãú ÊóÎóæøóÝõæÇ ãöäú ÙóÇåöÑö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö¡ ãöäú Ðóáößó ãóÇ äõÞöáó Úóäú ÚóÈúÏö Çááøóåö Èúäö ÑóæóÇÍóÉó¡ æóÚóäö ÇáúÍóÓóäö ÇáúÈóÕúÑöíøö¡ æóåõæó ãöäó ÇáúæõÞõæÝö Ýöí ãóæúÞöÝö ÇáóÎóæúÝö ãöäú ÔóíúÁò ãõÍúÊóãóáò.
æóÐóßóÑó ÝöÚúáó äóÐóÑõ åõäóÇ Ïõæäó ÛóíúÑöåö áöáúÅöÔúÚóÇÑö ÈöÇáÊøóÍúÞöíÑö¡ Ãóíú äóÊúÑõßõåõãú Ýöí ÇáäøóÇÑö áóÇ äóÚúÈóÃõ Èöåöãú¡ áöÃóäøó Ýöí ÝöÚúáö ÇáÊøóÑúßö ãóÚúäóì ÇáúÅöåúãóÇáö.
æóÇáúÍóÊúãõ: ÃóÕúáõåõ ãóÕúÏóÑõ ÍóÊóãóåõ ÅöÐú ÌóÚóáóåõ áóÇÒöãðÇ¡ æóåõæó åõäóÇ ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÝúÚõæáö¡ Ãóíú ãóÍúÊõæãðÇ Úóáóì ÇáúßóÇÝöÑöíäó¡ æóÇáúãóÞúÖöíøõ: ÇáúãóÍúßõæãõ Èöåö. æóÌõËöíøõ ÊóÞóÏøóãó.(16/152)
æóÅöÐóÇ ÊõÊúáóì Úóáóíúåöãú ÂíóÇÊõäóÇ ÈóíøöäóÇÊò ÞóÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ áöáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ Ãóíøõ ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ÎóíúÑñ ãóÞóÇãðÇ æóÃóÍúÓóäõ äóÏöíøðÇ (73) æóßóãú ÃóåúáóßúäóÇ ÞóÈúáóåõãú ãöäú ÞóÑúäò åõãú ÃóÍúÓóäõ ÃóËóÇËðÇ æóÑöÆúíðÇ (74)
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑ Ëãøó ÊäÌí ÈöÝóÊúÍö Çáäøõæäö ÇáËøóÇäöíóÉö æóÊóÔúÏöíÏö ÇáúÌöíãö¡ æóÞóÑóÃóåõ ÇáúßöÓóÇÆöíøõ ÈöÓõßõæäö Çáäøõæäö ÇáËøóÇäöíóÉö æóÊóÎúÝöíÝ ÇáúÌöíã.
[73- 74]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 73 Åöáóì 74]
æóÅöÐÇ ÊõÊúáì Úóáóíúåöãú ÂíÇÊõäÇ ÈóíøöäÇÊò ÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ áöáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ Ãóíøõ ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ÎóíúÑñ ãóÞÇãÇð æóÃóÍúÓóäõ äóÏöíøðÇ (73) æóßóãú ÃóåúáóßúäÇ ÞóÈúáóåõãú ãöäú ÞóÑúäò åõãú ÃóÍúÓóäõ ÃóËÇËÇð æóÑöÁúíÇð (74)
ÚóØúÝñ Úóáóì Þóæúáöåö æóíóÞõæáõ ÇáúÅöäúÓÇäõ ÃóÅöÐÇ ãóÇ ãöÊøõ áóÓóæúÝó ÃõÎúÑóÌõ ÍóíøðÇ [ãóÑúíóã: 66] æóåóÐóÇ ÕöäúÝñ ÂÎóÑñ ãöäú ÛõÑõæÑö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÇáÏøõäúíóÇ æÅöäóÇØóÊõåõãú ÏóáóÇáóÉñ Úóáóì ÇáÓøóÚóÇÏóÉö ÈöÃóÍúæóÇáö ØöíÈö ÇáúÚóíúÔö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÝóßóÇäó ÇáúãõÔúÑößõæäó íóÊóÔóÝøÝõæäó Úóáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó æóíóÑóæúäó ÃóäúÝõÓóåõãú ÃóÓúÚóÏó ãöäúåõãú.
æóÇáÊøöáóÇæóÉõ: ÇáúÞöÑóÇÁóÉõ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãóÊú ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇÊøóÈóÚõæÇ ãóÇ ÊóÊúáõæÇ ÇáÔøóíÇØöíäõ Úóáì ãõáúßö ÓõáóíúãÇäó Ýöí ÇáúÈóÞóÑóÉö [102] ¡ æóÞóæúáöåö: æóÅöÐÇ ÊõáöíóÊú Úóáóíúåöãú ÂíÇÊõåõ ÒÇÏóÊúåõãú ÅöíãÇäÇð Ýöí Ãóæøóáö ÇáúÃóäúÝóÇáö [2] . ßóÇäó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÞúÑóÃõ Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáúÞõÑúÂäó ÝóíóÓúãóÚõæäó ÂíóÇÊö ÇáäøóÚúíö Úóáóíúåöãú æóÅöäúÐóÇÑöåöãú ÈöÓõæÁö ÇáúãóÕöíÑö¡ æóÂíóÇÊö ÇáúÈöÔóÇÑóÉö áöáúãõÄúãöäöíäó ÈöÍõÓúäö ÇáúÚóÇÞöÈóÉö¡ ÝóßóÇäó ÇáúãõÔúÑößõæäó íõßóÐøöÈõæäó ÈöÐóáößó æóíóÞõæáõæäó: áóæú ßóÇäó áöáúãõÄúãöäöíäó ÎóíúÑñ áóÚõÌøöáó áóåõãú¡ ÝóäóÍúäõ Ýöí äöÚúãóÉò æóÃóåúáõ ÓöíóÇÏóÉò¡ æóÃóÊúÈóÇÚõ ãõÍóãøóÏò ãöäú ÚóÇãøóÉö ÇáäøóÇÓö¡ æóßóíúÝó íóÝõæÞõæäóäóÇ Èóáú ßóíúÝó íóÓúÊóæõæäó ãóÚóäóÇ¡ æóáóæú ßõäøóÇ ÚöäúÏó Çááøóåö ßóãóÇ íóÞõæáõ
ãõÍóãøóÏñ áóãóäøó Úóáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöÑóÝóÇåöíóÉö ÇáúÚóíúÔö ÝóÅöäøóåõãú Ýöí ÍóÇáóÉö Öóäúßò æóáóÇ íõÓóÇæõæäóäóÇ Ýóáóæú ÃóÞúÕóÇåõãú ãõÍóãøóÏñ Úóäú ãóÌúáöÓöåö áóÇÊøóÈóÚúäóÇåõ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóáÇ ÊóØúÑõÏö ÇáøóÐöíäó íóÏúÚõæäó ÑóÈøóåõãú ÈöÇáúÛóÏÇÉö æóÇáúÚóÔöíøö íõÑöíÏõæäó æóÌúåóåõ ãóÇ Úóáóíúßó ãöäú ÍöÓÇÈöåöãú ãöäú ÔóíúÁò æóãÇ ãöäú ÍöÓÇÈößó Úóáóíúåöãú ãöäú ÔóíúÁò ÝóÊóØúÑõÏóåõãú ÝóÊóßõæäó ãöäó ÇáÙøóÇáöãöíäó æóßóÐáößó ÝóÊóäøóÇ ÈóÚúÖóåõãú ÈöÈóÚúÖò áöíóÞõæáõæÇ ÃóåÄõáÇÁö ãóäøó Çááøóåõ Úóáóíúåöãú ãöäú ÈóíúäöäÇ ÃóáóíúÓó Çááøóåõ ÈöÃóÚúáóãó ÈöÇáÔøóÇßöÑöíäó [ÇáúÃóäúÚóÇã: 52¡ 53] ¡(16/153)
æóÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ áöáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ áóæú ßÇäó ÎóíúÑÇð ãóÇ ÓóÈóÞõæäÇ Åöáóíúåö [ÇáúÃóÍúÞóÇÝ: 11] . ÝóáöÃóÌúáö ßóæúäö ÇáúãõÔúÑößöíäó ßóÇäõæÇ íóÞöíÓõæäó åóÐóÇ ÇáúÞöíóÇÓó ÇáúÝóÇÓöÏó æóíõÛóÇáöØõæäó Èöåö ÌõÚöáó Þóæúáõåõãú Èöåö ãõÚóáøóÞðÇ ÈöÒóãóÇäö ÊöáóÇæóÉö ÂíóÇÊö ÇáúÞõÑúÂäö Úóáóíúåöãú. ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÂíóÇÊö ÇáúÈóíøöäóÇÊö: ÂíóÇÊõ ÇáúÞõÑúÂäö¡ æóãóÚúäóì ßóæúäöåóÇ ÈóíøöäóÇÊò: ÃóäøóåóÇ æóÇÖöÍóÇÊõ ÇáúÍõÌøóÉö Úóáóíúåöãú æóãõÝúÚóãóÉñ ÈöÇáúÃóÏöáøóÉö ÇáúãõÞúäöÚóÉö.
æóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö áöáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ íóÌõæÒõ ßóæúäõåóÇ áöáÊøóÚúáöíáö¡ Ãóíú ÞóÇáõæÇ áöÃóÌúáö ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ¡ Ãóíú ãöäú ÃóÌúáö ÔóÃúäöåöãú¡ Ýóíóßõæäõ åóÐóÇ Þóæúáõ ÇáúãõÔúÑößöíäó ÝöíãóÇ Èóíúäóåõãú. æóíóÌõæÒõ ßóæúäõåóÇ ãõÊóÚóáøöÞóÉð ÈöÝöÚúáö ÞÇáó áöÊóÚúÏöíóÊöåö Åöáóì ãõÊóÚóáøöÞóåö¡ Ýóíóßõæäõ Þóæúáõåãú ÎöØóÇÈðÇ ãöäúåõãú áöáúãõÄúãöäöíäó.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí Þóæúáöåöãú Ãóíøõ ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ÊóÞúÑöíÑöíøñ.
æóÞóÑóÃó ãóäú ÚóÏóÇ ÇÈúäö ßóËöíÑò ãóÞÇãÇð- ÈöÝóÊúÍö Çáúãöíãö- Úóáóì Ãóäøóåõ ÇÓúãõ ãóßóÇäò ãöäú ÞóÇãó¡ ÃõØúáöÞó ãóÌóÇÒðÇ Úóáóì ÇáúÍóÙøö æóÇáÑøöÝúÚóÉö¡ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáöãóäú ÎÇÝó ãóÞÇãó ÑóÈøöåö ÌóäøóÊÇäö [ÇáÑøóÍúãóä:
46] ¡ Ýóåõæó ãóÃúÎõæÐñ ãöäó ÇáúÞöíóÇãö ÇáúãõÓúÊóÚúãóáö ãóÌóÇÒðÇ Ýöí ÇáÙøõåõæÑö æóÇáúãóÞúÏöÑóÉö.
æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ßóËöíÑò- ÈöÖóãøö Çáúãöíãö- ãöäú ÃóÞóÇãó ÈöÇáúãóßóÇäö¡ æóåõæó ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí Çáúßóæúäö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ.
æóÇáúãóÚúäóì: ÎóíúÑñ ÍóíóÇÉð.
æóÌõãúáóÉõ æóßóãú ÃóåúáóßúäÇ ÞóÈúáóåõãú ãöäú ÞóÑúäò ÎöØóÇÈñ ãöäó Çááøóåö áöÑóÓõæáöåö. æóÞóÏú Ãóåúáóßó Çááøóåõ Ãóåúáó ÞõÑõæäò ßóËöíÑóÉò ßóÇäõæÇ ÃóÑúÝóåó ãöäú ãõÔúÑößöí ÇáúÚóÑóÈö ãóÊóÇÚðÇ æóÃóÌúãóáó ãöäúåõãú ãóäúÙóÑðÇ. ÝóåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÍößóÇíóÉö Þóæúáöåöãú æóÈóíúäó ÊóáúÞöíäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÇ íõÌöíÈõåõãú Èöåö Úóäú Þóæúáöåöãú¡ æóãóæúÞöÚõåóÇ ÇáÊøóåúÏöíÏõ æóãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ åõæó ÇáúÌóæóÇÈõ.
æóÇáúÃóËóÇËõ: ãóÊóÇÚõ ÇáúÈõíõæÊö ÇáøóÐöí íÊÒíä Èöåö¡ æÑöÁúíÇð ÞóÑóÃóåõ ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈöåóãúÒóÉò ÈóÚúÏó ÇáÑøóÇÁö æóÈóÚúÏó ÇáúåóãúÒóÉö íóÇÁñ Úóáóì æóÒúäö ÝöÚúáò ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáò ßóÐöÈúÍò¡ ãöäó ÇáÑøõÄúíóÉö¡ Ãóíú ÃóÍúÓóäõ ãóÑúÆöíøðÇ¡ Ãóíú ãóäúÙóÑðÇ æóåóíúÆóÉð.(16/154)
Þõáú ãóäú ßóÇäó Ýöí ÇáÖøóáóÇáóÉö ÝóáúíóãúÏõÏú áóåõ ÇáÑøóÍúãóäõ ãóÏøðÇ ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÑóÃóæúÇ ãóÇ íõæÚóÏõæäó ÅöãøóÇ ÇáúÚóÐóÇÈó æóÅöãøóÇ ÇáÓøóÇÚóÉó ÝóÓóíóÚúáóãõæäó ãóäú åõæó ÔóÑøñ ãóßóÇäðÇ æóÃóÖúÚóÝõ ÌõäúÏðÇ (75) æóíóÒöíÏõ Çááøóåõ ÇáøóÐöíäó ÇåúÊóÏóæúÇ åõÏðì æóÇáúÈóÇÞöíóÇÊõ ÇáÕøóÇáöÍóÇÊõ ÎóíúÑñ ÚöäúÏó ÑóÈøößó ËóæóÇÈðÇ æóÎóíúÑñ ãóÑóÏøðÇ (76)
æóÞóÑóÃóåõ ÞóÇáõæäõ Úóäú äóÇÝöÚò æóÇÈúäö ÐóßúæóÇäó Úóäö ÇÈúäö ÚóÇãöÑò «ÑöíøðÇ» - ÈöÊóÔúÏöíÏö ÇáúíóÇÁ ÈöáóÇ åãÒóÉ ÅöãøóÇ Úóáóì Ãóäøóåõ ãöäú ÞóáúÈö ÇáúåóãúÒóÉö íóÇÁð æóÅöÏúÛóÇãöåóÇ Ýöí ÇáúíóÇÁö ÇáúÃõÎúÑóì¡ æóÅöãøóÇ Úóáóì Ãóäøóåõ ãöäó ÇáÑøóíøö ÇáøóÐöí åõæó
ÇáäøöÚúãóÉõ æóÇáÊøóÑóÝõåõ¡ ãöäú Þóæúáöåöãú: ÑóíøóÇäñ ãöäó ÇáäøóÚöíãö. æóÃóÕúáõåõ ãöäó ÇáÑøóíøö ÖöÏøõ ÇáúÚóØóÔö¡ áöÃóäøó ÇáÑøóíøó íõÓúÊóÚóÇÑõ áöáÊøóäóÚøõãö ßóãóÇ íõÓúÊóÚóÇÑõ ÇáÊáåøÝ ááÊÃáøã.
[75- 76]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 75 Åöáóì 76]
Þõáú ãóäú ßÇäó Ýöí ÇáÖøóáÇáóÉö ÝóáúíóãúÏõÏú áóåõ ÇáÑøóÍúãäõ ãóÏøðÇ ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÑóÃóæúÇ ãóÇ íõæÚóÏõæäó ÅöãøóÇ ÇáúÚóÐÇÈó æóÅöãøóÇ ÇáÓøóÇÚóÉó ÝóÓóíóÚúáóãõæäó ãóäú åõæó ÔóÑøñ ãóßÇäÇð æóÃóÖúÚóÝõ ÌõäúÏÇð (75) æóíóÒöíÏõ Çááøóåõ ÇáøóÐöíäó ÇåúÊóÏóæúÇ åõÏìð æóÇáúÈÇÞöíÇÊõ ÇáÕøóÇáöÍÇÊõ ÎóíúÑñ ÚöäúÏó ÑóÈøößó ËóæÇÈÇð æóÎóíúÑñ ãóÑóÏøðÇ (76)
åóÐóÇ ÌóæóÇÈõ Þóæúáöåöãú Ãóíøõ ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ÎóíúÑñ ãóÞÇãÇð æóÃóÍúÓóäõ äóÏöíøðÇ [ãóÑúíóã: 73] . áóÞøóäó Çááøóåõ ÑóÓõæáóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóÔúÝó ãõÛóÇáóØóÊöåöãú Ãóæú ÔõÈúåóÊöåöãú ÝóÃóÚúáóãóåõãú ÈöÃóäøó ãóÇ åõãú Ýöíåö ãöäú äöÚúãóÉö ÇáÏøõäúíóÇ ÅöäøóãóÇ åõæó ÅöãúåóÇáñ ãöäó Çááøóåö ÅöíøóÇåõãú¡ áöÃóäøó ãóáóÇÐó ÇáúßóÇÝöÑö ÇÓúÊöÏúÑóÇÌñ. ÝóãöÚúíóÇÑõ ÇáÊøóÝúÑöÞóÉö Èóíúäó ÇáäøöÚúãóÉö ÇáäøóÇÔöÆóÉö Úóäú ÑöÖóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Úóáóì ÚóÈúÏöåö æóÈóíúäó ÇáäøöÚúãóÉö ÇáøóÊöí åöíó ÇÓúÊöÏúÑóÇÌñ áöãóäú ßóÝóÑó Èöåö åõæó ÇáäøóÙóÑõ Åöáóì ÍóÇáö ãóäú åõæó Ýöí äöÚúãóÉò Èóíúäó ÍóÇáö åõÏóìð æóÍóÇáö ÖóáóÇáò. ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì Ýöí ÔóÃúäö ÇáúÃóæøóáöíäó: ãóäú Úóãöáó ÕÇáöÍÇð ãöäú ÐóßóÑò Ãóæú ÃõäúËì æóåõæó ãõÄúãöäñ ÝóáóäõÍúíöíóäøóåõ ÍóíÇÉð ØóíøöÈóÉð æóáóäóÌúÒöíóäøóåõãú ÃóÌúÑóåõãú ÈöÃóÍúÓóäö ãóÇ ßÇäõæÇ íóÚúãóáõæäó [ÇáäøóÍúá: 97] . æóÞóÇáó Ýöí ÔóÃúäö ÇáÂÎÑíä ÃóíóÍúÓóÈõæäó ÃóäøóãÇ äõãöÏøõåõãú Èöåö ãöäú ãÇáò æóÈóäöíäó äõÓÇÑöÚõ áóåõãú Ýöí ÇáúÎóíúÑÇÊö Èóáú áóÇ íóÔúÚõÑõæäó [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 55¡ 56] .(16/155)
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ãóäú ßóÇäó ãõäúÛóãöÓðÇ Ýöí ÇáÖøóáóÇáóÉö ÇÛúÊóÑøó ÈöÅöãúåóÇáö Çááøóåö áóåõ ÝóÑóßöÈóåõ ÇáúÛõÑõæÑõ ßóãóÇ ÑóßöÈóåõãú ÅöÐú ÞóÇáõæÇ Ãóíøõ ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ÎóíúÑñ ãóÞÇãÇð æóÃóÍúÓóäõ äóÏöíøðÇ.
æóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö ÝóáúíóãúÏõÏú áóåõ ÇáÑøóÍúãäõ ãóÏøðÇ áóÇãõ ÇáúÃóãúÑö Ãóæö ÇáÏøõÚóÇÁö¡ ÇÓúÊõÚúãöáóÊú ãóÌóÇÒðÇ Ýöí áóÇÒöãö ãóÚúäóì ÇáúÃóãúÑö¡ Ãóíö ÇáÊøóÍúÞöíÞö¡ Ãóíú ÝÓíãÏ áóåõ ÇáÑÍãÇä ãóÏøðÇ¡ Ãóíú Ãóäøó Ðóáößó æóÇÞöÚñ áóÇ ãóÍóÇáóÉó Úóáóì ÓõäøóÉö Çááøóåö Ýöí ÅöãúåóÇáö ÇáÖøõáøóÇáö¡ ÅöÚúÐóÇÑðÇ áóåõãú¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Ãóæóáóãú äõÚóãøöÑúßõãú ãóÇ íóÊóÐóßøóÑõ Ýöíåö ãóäú ÊóÐóßøóÑó [ÝÇØÑ: 37] ¡ æÊäÈíåÇ áöáúãõÓúáöãöíäó Ãóäú áóÇ íóÛúÊóÑøõæÇ ÈöÅöäúÚóÇãö Çááøóåö Úóáóì ÇáÖøõáøóÇáö ÍóÊøóì Ãóäøó ÇáúãõÄúãöäöíäó íóÏúÚõæäó Çááøóåó Èöåö áöÚóÏóãö ÇßúÊöÑóÇËöåöãú ÈöØõæáö ãõÏøóÉö äóÚóíúãö ÇáúßõÝøóÇÑö.
ÝóÅöäú ßóÇäó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú Þõáú Ãóäú íóÞõæáó ÇáäøóÈöíÁõ Ðóáößó áöáúßõÝøóÇÑö ÝóáóÇãõ ÇáúÃóãúÑö ãõÌóÑøóÏõ ãóÌóÇÒò Ýöí ÇáÊøóÍúÞöíÞö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáúãóÞúÕõæÏõ Ãóäú íõÈóáøöÛó ÇáäøóÈöíÁõ Ðóáößó Úóäö Çááøóåö Ãóäøóåõ ÞóÇáó Ðóáößó ÝóáóÇãõ ÇáúÃóãúÑö ãóÌóÇÒñ ÃóíúÖðÇ æóÊóÌúÑöíÏñ ÈöÍóíúËõ Åöäøó Çááøóåó ÊóÚóÇáóì íóÃúãõÑõ äóÝúÓóåõ ÈöÃóäú íõãöÏøó áóåõãú.
æóÇáúãóÏøõ: ÍóÞöíÞóÊõåõ ÅöÑúÎóÇÁõ ÇáúÍóÈúáö æóÅöØóÇáóÊõåõ¡ æóíõÓúÊóÚúãóáõ ãóÌóÇÒðÇ Ýöí ÇáúÅöãúåóÇáö ßóãóÇ åõäóÇ¡ æóÝöí ÇáúÅöØóÇáóÉö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåöãú: ãóÏøó Çááøóåõ Ýöí ÚõãúÑößó.
æãóÏøðÇ ãóÝúÚõæáñ ãõØúáóÞñ ãõÄóßøöÏñ áöÚóÇãöáöåö¡ Ãóíú ÝóáúíõãúÏöÏú áóåõ ÇáãÏø ÇáÔøóÏíÏ¡ ÝíÓíäÊåí Ðóáößó.
æÍóÊøóì áöÛóÇíóÉö ÇáúãóÏøö¡ æóåöíó ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ¡ Ãóíú íãÏø áóåõ ÇáÑÍãÇä Åöäøöí Ãóäú íóÑóæúÇ ãóÇ íõæÚóÏõæäó¡ Ãóíú áóÇ ãóÍöíÕó áóåõãú Úóäú ÑõÄúíóÉö ãóÇ ÃóæúÚöÏõæÇ ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö æóáóÇ íóÏúÝóÚõåõ Úóäúåõ Øõæáõ ãõÏøóÊöåöãú Ýöí ÇáäøöÚúãóÉö.
ÝóÊóßõæäõ ÇáúÛóÇíóÉõ ãóÖúãõæäõ ÇáúÌõãúáóÉö ÇáøóÊöí ÈóÚúÏóåóÇ ÍóÊøóì áóÇ áóÝúÙðÇ ãõÝúÑóÏðÇ. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: íãÏø áóåõã ÇáÑÍãÇä ÍóÊøóì íóÑóæõÇ ÇáúÚóÐóÇÈó ÝóíóÚúáóãõæÇ ãóäú åõæó ÃóÓúÚóÏõ æóãóäú åõæó ÃóÔúÞóì.(16/156)
æóÍóÑúÝõ ÇáöÇÓúÊöÞúÈóÇáö áöÊóæúßöíÏö ÍõÕõæáö ÇáúÚöáúãö áóåõãú ÍöíäóÆöÐò æóáóíúÓó áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÇáöÇÓúÊöÞúÈóÇáö áöÃóäøó ÇáöÇÓúÊöÞúÈóÇáó ÇÓúÊõÝöíÏó ãöäó ÇáúÛóÇíóÉö.
æÅöãøóÇ ÍóÑúÝõ ÊóÝúÕöíáò áö ãóÇ íõæÚóÏõæäó¡ Ãóíú ãóÇ ÃõæÚöÏõæÇ ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö ÅöãøóÇ ÚóÐóÇÈõ ÇáÏøõäúíóÇ æóÅöãøóÇ ÚóÐóÇÈõ ÇáúÂÎöÑóÉö¡ ÝóÅöäøó ßõáøó æóÇÍöÏò ãöäúåõãú áóÇ íóÚúÏõæ Ãóäú íóÑóì ÃóÍóÏó ÇáúÚóÐóÇÈóíúäö Ãóæú ßöáóíúåöãóÇ.
æóÇäúÊóÕóÈó áóÝúÙõ ÇáúÚóÐÇÈó Úóáóì ÇáãÝÚæáíÉ á ÑóÃóæúÇ. æóÍóÑúÝõ ÅöãøóÇ ÛóíúÑõ ÚóÇØöÝò¡ æóåõæó ãõÚúÊóÑöÖñ Èóíúäó ÇáúÚóÇãöáö æóãóÚúãõæáöåö¡ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáö ÊóÃóÈøóØó ÔóÑøðÇ:
åõãóÇ ÎõØøóÊóÇ ÅöãøóÇ ÅÓóÇÑò æãöäóÉò ... æóÅöãøóÇ Ïóãò æóÇáúãóæúÊõ ÈöÇáúÍõÑøö ÃóÌúÏóÑõ
ÈöÌóÑøö (ÅöÓóÇÑò¡ æóãöäøóÉò¡ æóÏóãò) .
æóÞóæúáõåõ ÔóÑøñ ãóßÇäÇð æóÃóÖúÚóÝõ ÌõäúÏÇð ãõÞóÇÈöáõ Þóæúáöåöãú ÎóíúÑñ ãóÞÇãÇð æóÃóÍúÓóäõ äóÏöíøðÇ [ãóÑúíóã: 73] ÝóÇáúãóßóÇäõ íõÑóÇÏöÝõ ÇáúãóÞóÇãó¡ æóÇáúÌõäúÏõ ÇáúÃóÚúæóÇäõ¡ áöÃóäøó ÇáäøÏöíøó ÃõÑöíÏó Èöåö Ãóåúáõåõ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó¡ ÝóÞõæÈöáó ÎóíúÑñ äóÏöíøðÇ Èö ÃóÖúÚóÝõ ÌõäúÏÇð.
æóÌõãúáóÉõ æóíóÒöíÏõ Çááøóåõ ÇáøóÐöíäó ÇåúÊóÏóæúÇ åõÏìð ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ãóäú ßÇäó Ýöí ÇáÖøóáÇáóÉö ÝóáúíóãúÏõÏú áóåõ ÇáÑøóÍúãäõ ãóÏøðÇ áöãóÇ ÊóÖóãøóäóåõ Ðóáößó ãöäó ÇáúÅöãúåóÇáö ÇáúãõÝúÖöí Åöáóì ÇáöÇÓúÊöãúÑóÇÑö Ýöí ÇáÖøóáóÇáö¡ æóÇáöÇÓúÊöãúÑóÇÑõ: ÇáÒøöíóÇÏóÉõ. ÝóÇáúãóÚúäóì Úóáóì ÇáöÇÍúÊöÈóÇßö¡ Ãóíú ÝáíãÏÏ áóåõ ÇáÑÍãÇä ãóÏøðÇ ÝóíóÒúÏóÏú ÖóáóÇáðÇ¡ æóíóãõÏøõ áöáøóÐöíäö ÇåúÊóÏóæúÇ ÝóíóÒúÏóÇÏõæÇ åõÏðì.
æóÌõãúáóÉõ æóÇáúÈÇÞöíÇÊõ ÇáÕøóÇáöÍÇÊõ ÎóíúÑñ ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóíóÒöíÏõ Çááøóåõ ÇáøóÐöíäó ÇåúÊóÏóæúÇ åõÏìð. æóåõæó ÇÑúÊöÞóÇÁñ ãöäú ÈöÔóÇÑóÊöåöãú ÈöÇáäøóÌóÇÉö Åöáóì ÈöÔóÇÑóÊöåöãú ÈöÑóÝúÚö ÇáÏøóÑóÌóÇÊö¡ Ãóíú ÇáúÈóÇÞöíóÇÊõ ÇáÕøóÇáöÍóÇÊõ ÎóíúÑñ ãöäó ÇáÓøóáóÇãóÉö ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö ÇáøóÊöí ÇÞúÊóÖóÇåóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóÓóíóÚúáóãõæäó ãóäú åõæó ÔóÑøñ ãóßÇäÇð æóÃóÖúÚóÝõ ÌõäúÏÇð¡ Ãóíú ÝóÓóíóÙúåóÑõ Ãóäøó ãóÇ ßóÇäó Ýöíåö ÇáúßóÝóÑóÉõ ãöäó ÇáäøöÚúãóÉö æóÇáúÚöÒøóÉö åõæó ÃóÞóáøõ ãöãøóÇ ßóÇäó(16/157)
ÃóÝóÑóÃóíúÊó ÇáøóÐöí ßóÝóÑó ÈöÂíóÇÊöäóÇ æóÞóÇáó áóÃõæÊóíóäøó ãóÇáðÇ æóæóáóÏðÇ (77) ÃóØøóáóÚó ÇáúÛóíúÈó Ãóãö ÇÊøóÎóÐó ÚöäúÏó ÇáÑøóÍúãóäö ÚóåúÏðÇ (78) ßóáøóÇ ÓóäóßúÊõÈõ ãóÇ íóÞõæáõ æóäóãõÏøõ áóåõ ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö ãóÏøðÇ (79) æóäóÑöËõåõ ãóÇ íóÞõæáõ æóíóÃúÊöíäóÇ ÝóÑúÏðÇ (80)
Úóáóíúåö ÇáúãõÓúáöãõæäó ãöäó ÇáÔøóÙóÝö æóÇáÖøóÚúÝö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúãóÂáóíúäö¡ ÅöÐú ßóÇäó ãóÂáõ ÇáúßóÝóÑóÉö ÇáúÚóÐóÇÈõ æóãóÂáõ
ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáÓøóáóÇãóÉõ ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö æóÈóÚúÏõ ÝóáöáúãõÄúãöäöíäó ÇáËøóæóÇÈõ.
æóÇáúÈóÇÞöíóÇÊõ ÇáÕøóÇáöÍóÇÊõ: ÕöÝóÊóÇäö áöãóÍúÐõæÝò ãóÚúáõæãò ãä ÇáúãÞóÇã¡ Ãóí ÇáúÃóÚúãóÇáõ ÇáúÈóÇÞöí äóÚöíãõåóÇ æóÎóíúÑõåóÇ¡ æóÇáÕøóÇáöÍóÇÊõ áöÃóÕúÍóÇÈöåóÇ åöíó ÎóíúÑñ ÚöäúÏó Çááøóåö ãöäú äöÚúãóÉö ÇáäøóÌóÇÉö ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó æóÌúåõ ÊóÞúÏöíãö ÇáúÈóÇÞöíóÇÊö Úóáóì ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö ÚöäúÏó ÇáúßóáóÇãö Úóáóì äóÙöíÑöåö Ýöí ÃóËúäóÇÁö ÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö.
æóÇáúãóÑóÏøõ¡ ÇáúãóÑúÌöÚõ. æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö ÚóÇÞöÈóÉ ÇáúÃóãÑ.
[77- 80]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 77 Åöáóì 80]
ÃóÝóÑóÃóíúÊó ÇáøóÐöí ßóÝóÑó ÈöÂíÇÊöäÇ æóÞÇáó áóÃõæÊóíóäøó ãóÇáðÇ æóæóáóÏÇð (77) ÃóØøóáóÚó ÇáúÛóíúÈó Ãóãö ÇÊøóÎóÐó ÚöäúÏó ÇáÑøóÍúãäö ÚóåúÏÇð (78) ßóáÇøó ÓóäóßúÊõÈõ ãóÇ íóÞõæáõ æóäóãõÏøõ áóåõ ãöäó ÇáúÚóÐÇÈö ãóÏøðÇ (79) æóäóÑöËõåõ ãóÇ íóÞõæáõ æóíóÃúÊöíäÇ ÝóÑúÏÇð (80)
ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì Þóæúáöåö æóíóÞõæáõ ÇáúÅöäúÓÇäõ ÃóÅöÐÇ ãóÇ ãöÊøõ áóÓóæúÝó ÃõÎúÑóÌõ ÍóíøðÇ [ãóÑúíóã: 66] æóãóÇ ÇÊøóÕóáó Èöåö ãöäó ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö æóÇáÊøóÝúÑöíÚóÇÊö. æóÇáúãõäóÇÓóÈóÉö: Ãóäøó ÞóÇÆöáó åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãö ßóÇäó Ýöí ÛõÑõæÑò ãöËúáö ÇáúÛõÑõæÑö ÇáøóÐöí ßóÇäó Ýöíåö ÃóÕúÍóÇÈõåõ. æóåõæó ÛõÑõæÑõ ÅöÍóÇáóÉö ÇáúÈóÚúËö.
æóÇáúÂíóÉõ ÊõÔöíÑõ Åöáóì ÞöÕøóÉö ÎóÈøóÇÈö Èúäö ÇáÃÑÊø ãóÚó ÇáúÚóÇÕö Èúäö æóÇÆöáò ÇáÓøóåúãöíøö. ÝóÝöí «ÇáÕøóÍöíÍö» : Ãóäøó ÎóÈøóÇÈðÇ ßóÇäó íóÕúäóÚõ ÇáÓøõíõæÝó Ýöí ãóßøóÉ¡ ÝóÚãá ááÚÇÕ Èúäö æóÇÆöáó ÓóíúÝðÇ æóßóÇäó Ëóãóäõåõ ÏíäÇ Úáì ÇáúÚóÇÕö¡ æóßóÇäó ÎóÈøóÇÈñ ÞóÏú ÃóÓúáóãó¡ ÝóÌóÇÁó ÎóÈøóÇÈñ íóÊóÞóÇÖóì Ïíäå ãä ÇáúÚóÇÕö ÝóÞóÇáó áóåõ ÇáúÚóÇÕö Èúäõ(16/158)
æóÇÆöáò: áóÇ ÃóÞúÖöíßóåõ ÍóÊøóì ÊóßúÝõÑó ÈöãõÍóãøóÏò¡ ÝóÞóÇáó ÎóÈøóÇÈñ (æóÞóÏú ÛóÖöÈó) : áóÇ ÃóßúÝõÑõ ÈöãõÍóãøóÏò ÍóÊøóì íõãöíÊóßó Çááøóåõ Ëõãøó íóÈúÚóËß. ÞóÇáó ÇáúÚóÇÕö: Ãóæ ãóÈúÚõæË ÃóäóÇ ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö¿ ÞóÇáó: äÚã. ÞóÇáó (ÇáúÚóÇÕö ãõÊóåóßøöãðÇ) : ÅöÐóÇ ßóÇäó Ðóáößó ÝóÓóíóßõæäõ áöí ãóÇáñ æóæóáóÏñ æóÚöäúÏó Ðóáößó ÃóÞúÖöíßó Ïóíúäóßó» . ÝóäóÒóáóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ Ýöí Ðóáöß. ÝÇáÚÇÕ Èúäõ æóÇÆöáò åõæó ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáøóÐöí ßóÝóÑó ÈöÂíóÇÊöäóÇ.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí ÃóÝóÑóÃóíúÊó ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÚúÌöíÈö ãöäú ßõÝúÑö åóÐóÇ ÇáúßóÇÝöÑö.
æóÇáÑøõÄúíóÉõ ãõÓúÊóÚóÇÑóÉñ áöáúÚöáúãö ÈöÞöÕøóÊöåö ÇáúÚóÌöíÈóÉö. äóÒóáóÊö ÇáúÞöÕøóÉõ ãóäúÒöáóÉó ÇáÔøóíúÁö ÇáúãõÔóÇåóÏö ÈöÇáúÈóÕóÑö áöÃóäøóåõ ãöäú ÃóÞúæóì ØõÑõÞö ÇáúÚöáúãö. æóÚõÈøöÑó Úóäúåõ ÈöÇáúãóæúÕõæáö áöãóÇ Ýöí ÇáÕøöáóÉö ãöäú ãäÔà ÇáúÚÌÈ æóáóÇ ÓöíãóÇ Þóæúáõåõ áóÃõæÊóíóäøó ãóÇáðÇ æóæóáóÏÇð.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö áóÝúÊõ ÇáÐøöåúäö Åöáóì ãóÚúÑöÝóÉö åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉö Ãóæú Åöáóì ÊóÐóßøõÑöåóÇ Åöäú ßóÇäó ÚóÇáöãðÇ ÈöåóÇ.
æóÇáúÎöØóÇÈõ áößõáøö ãóäú íóÕúáõÍõ áöáúÎöØóÇÈö Ýóáóãú íõÑóÏú Èöåö ãõÚóíøóäñ. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÎöØóÇÈðÇ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÇáúÂíóÇÊõ: ÇáúÞõÑúÂäõ¡ Ãóíú ßóÝóÑó ÈöãóÇ ÃõäúÒöáó Åöáóíúåö ãöäó ÇáúÂíóÇÊö æóßóÐøóÈó ÈöåóÇ. æóãöäú ÌõãúáóÊöåóÇ ÂíóÇÊõ ÇáúÈóÚúËö.
æóÇáúæóáóÏõ: ÇÓúãõ ÌóãúÚò áöæóáóÏò ÇáúãõÝúÑóÏö¡ æóßóÐóáößó ÞóÑóÃóåõ ÇáúÌõãúåõæÑõ¡ æóÞóÑóÃó ÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ- Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö Ýöí ÇáúÃóáúÝóÇÙö ÇáúÃóÑúÈóÚóÉö- «æóæõáúÏñ» - ÈöÖóãøö ÇáúæóÇæö æóÓõßõæäö ÇááøóÇãö- Ýóåõæó ÌóãúÚõ æóáóÏò¡ ßóÃóÓóÏò æóÃõÓúÏò.
æóÌõãúáóÉõ ÃóØøóáóÚó ÇáúÛóíúÈó ÌóæóÇÈñ áößóáóÇãöåö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúÃõÓúáõæÈö ÇáúÍóßöíãö ÈöÍóãúáö ßóáóÇãöåö Úóáóì ÙóÇåöÑö ÚöÈóÇÑóÊöåö ãöäó ÇáúæóÚúÏö ÈöÞóÖóÇÁö ÇáÏøóíúäö ãöäó ÇáúãóÇáö ÇáøóÐöí ÓóíóÌöÏõåõ Íöíäó íõÈúÚóËõ¡ ÝóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö ÃóØøóáóÚó ÇáúÛóíúÈó ÅöäúßóÇÑöíøõ æÊóÚúÌöíÈöíøõ.(16/159)
æó (ÃóØøóáóÚó) ÇÝúÊóÚóáó ãóäú ØóáóÚó áöáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÍõÕõæáö ÝöÚúáö ÇáØøõáõæÚö æóåõæó ÇáöÇÑúÊöÞóÇÁõ¡ æóáöÐóáößó íõÞóÇáõ áöãóßóÇäö ÇáØøõáõæÚö ãóØúáóÚñ ÈöÇáÊøóÎúÝöíÝö æóãõØøóáóÚñ ÈöÇáÊøóÔúÏöíÏö. æóãöäú ÃóÌúáö åóÐóÇ ÃõØúáöÞó ÇáöÇØøöáóÇÚõ Úóáóì ÇáúÅöÔúÑóÇÝö Úóáóì ÇáÔøóíúÁö¡ áöÃóäøó ÇáøóÐöí íóÑõæãõ ÇáúÅöÔúÑóÇÝó Úóáóì ãóßóÇäò ãóÍúÌõæÈò Úóäúåõ íóÑúÊóÞöí Åöáóíúåö ãöäú Úõáõæøò¡ ÝóÇáúÃóÕúáõ Ãóäøó ÝöÚúáó (ÇØøóáóÚó) ÞóÇÕöÑñ ÛóíúÑõ ãõÍúÊóÇÌò Åöáóì ÇáÊøóÚúÏöíóÉö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó åóáú ÃóäúÊõãú ãõØøóáöÚõæäó ÝóÇØøóáóÚó ÝóÑóÂåõ Ýöí ÓóæÇÁö ÇáúÌóÍöíãö [ÇáÕÇÝÇÊ: 54¡ 55] ¡ ÝóÅöÐóÇ Öõãøöäó ÃóØøóáóÚó ãóÚúäóì ÃóÔóÑóÝó ÚõÏøöíó ÈöÍóÑúÝö ÇáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö ßóÞóæúáóåö ÊóÚóÇáóì: áóæö ÇØøóáóÚúÊó Úóáóíúåöãú áóæóáøóíúÊó ãöäúåõãú ÝöÑÇÑÇð æóÊóÞóÏøóãó ÅöÌúãóÇáðÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö [18] .
ÝóÇäúÊóÕóÈó ÇáúÛóíúÈó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö áóÇ Úóáóì äóÒúÚö ÇáúÎóÇÝöÖö ßóãóÇ Êóæóåøóãóåõ ÈóÚúÖõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó. ÞóÇáó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : «æóáöÇÎúÊöíóÇÑö åóÐöåö ÇáúßóáöãóÉö ÔóÃúä¡ íóÞõæá: Ãóæ ÞÏ ÈóáóÛó ãöäú ÚóÙóãóÉö ÔóÃúäöåö Ãóäö ÇÑúÊóÞóì Åöáóì Úöáóãö ÇáúÛóíúÈö» Çå. ÝóÇáúÛóíúÈõ: åõæó ãóÇ ÛóÇÈó Úóäö ÇáúÃóÈúÕóÇÑö.
æóÇáúãóÚúäóì: ÃóÃóÔúÑóÝó Úóáóì ÚóÇáóãö ÇáúÛóíúÈö ÝóÑóÃóì ãóÇáðÇ æóæóáóÏðÇ ãõÚóÏøóíúäö áóåõ Íöíäó íóÃúÊöí íóæúãõ ÇáúÞöíóÇãóÉö Ãóæú ÝóÑóÃóì ãóÇáóåõ æóæóáóÏóåõ ÕóÇÆöÑöíäó ãóÚóåõ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö áöÃóäøóåõ áóãøóÇ ÞóÇáó ÝóÓóíóßõæäõ áöí ãóÇáñ æóæóáóÏñ Úóäóì Ãóäøó ãóÇáóåõ æóæóáóÏóåõ ÑóÇÌöÚóÇäö Åöáóíúåö íóæúãóÆöÐò Ãóãú ÚóåöÏó Çááøóåõ Åöáóíúåö ÈöÃóäøóåõ ãõÚúØöíåö Ðóáößó ÝóÃóíúÞóäó ÈöÍõÕõæáöåö¡ áöÃóäøóåõ áóÇ ÓóÈöíáó Åöáóì ãóÚúÑöÝóÉö ãóÇ ÃõÚöÏøó áóåõ íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ÅöáøóÇ ÃóÍóÏõ åóÐóíúäö ÅöãøóÇ ãõßóÇÔóÝóÉõ Ðóáößó æóãõÔóÇåóÏóÊõåõ¡ æóÅöãøóÇ ÅöÎúÈóÇÑõ Çááøóåö ÈöÃóäøóåõ íõÚúØöíåö ÅöíøóÇåõ.
æóãõÊóÚóáøöÞõ ÇáúÚóåúÏö ãóÍúÐõæÝñ íóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇáÓøöíóÇÞõ. ÊóÞúÏöíÑõåõ: ÈöÃóäú íõÚúØöíóåõ ãóÇáðÇ æóæóáóÏðÇ.
æÚöäúÏó ÙóÑúÝõ ãóßóÇäò¡ æóåõæó ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ ÈöÇáúßöäóÇíóÉö ÈöÊóÔúÈöíåö ÇáúæóÚúÏ ÈöÕóÍöíÝóÉ ãóßúÊõæÈóÉ ÈöåóÇ ÊóÚóÇåõÏñ æóÊóÚóÇÞõÏñ Èóíúäóåõ æóÈóíúäó Çááøóåö ãóæúÖõæÚóÉñ ÚöäúÏó Çááøóåö¡(16/160)
áöÃóäøó ÇáäøóÇÓó ßóÇäõæÇ ÅöÐóÇ ÃóÑóÇÏõæÇ ÊóæúËöíÞó ãóÇ íóÊóÚóÇåóÏõæäó Úóáóíúåö ßóÊóÈõæåõ Ýöí ÕóÍöíÝóÉò æóæóÖóÚõæåóÇ Ýöí ãóßóÇäò ÍóÕöíäò ãóÔúåõæÑò ßóãóÇ ßóÊóÈó ÇáúãõÔúÑößõæäó ÕóÍöíÝóÉó ÇáúÞóØöíÚóÉö Èóíúäóåõãú æóÈóíúäó Èóäöí åóÇÔöãò æóæóÖóÚõæåóÇ Ýöí ÇáúßóÚúÈóÉö. æóÞóÇáó ÇáúÍóÇÑöËõ Èúäõ ÍöáøöÒóÉó:
ÍóÐóÑó ÇáúÌóæúÑö æÇáÊøóØóÇÎöí æóåóáú íóäúÞõÖõ ... ãóÇ Ýöí ÇáúãóåóÇÑöÞö ÇáúÃóåúæóÇÁõ
æóáóÚóáøó Ýöí ÊóÚúÞöíÈöåö ÈöÞóæúáöåö ÓóäóßúÊõÈõ ãóÇ íóÞõæáõ ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÈöØóÑöíÞö ãõÑóÇÚóÇÉö ÇáäøóÙöíÑö.
æóÇÎúÊöíÑó åõäóÇ ãä ÃóÓúãóÇÆöåö ÇáÑøóÍúãäö¡ áöÃóäøó ÇÓúÊöÍúÖóÇÑó ãóÏúáõæáöåö ÃóÌúÏóÑõ Ýöí æóÝóÇÆöåö ÈöãóÇ ÚóåöÏó Èöåö ãöäú ÇáäøöÚúãóÉö ÇáúãóÒúÚõæãóÉö áöåóÐóÇ ÇáúßóÇÝöÑö¡ æóáöÃóäøó Ýöí ÐößúÑö åóÐóÇ ÇáöÇÓúãö ÊóæóÑøõßðÇ Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐöíäó ÞóÇáõæÇ æóãóÇ ÇáÑøóÍúãäõ [ÇáúÝÑúÞóÇä: 60] .
æßóáøóÇ ÍóÑúÝõ ÑóÏúÚò æóÒóÌúÑò Úóäú ãóÖúãõæäö ßóáóÇãò ÓóÇÈöÞò ãöäú ãõÊóßóáøöãò æóÇÍöÏò¡ Ãóæú ãöäú ßóáóÇãò íõÍúßóì Úóäú ãõÊóßóáøöãò ÂÎóÑó Ãóæú ãóÓúãõæÚò ãöäúåõ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó ÃóÕúÍÇÈõ ãõæÓì ÅöäøóÇ áóãõÏúÑóßõæäó ÞÇáó ßóáøóÇ Åöäøó ãóÚöí ÑóÈøöí [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 61¡ 62] .
æóÇáúÃóßúËóÑõ Ãóäú Êóßõæäó ÚóÞöÈó ÂÎöÑö ÇáúßóáóÇãö ÇáúãõÈúØóáö ÈöåóÇ¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Úóáóì ÇáúßóáóÇãö ÇáúãõÈúØóáö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúÅöÈúØóÇáö æóÊóÚúÌöíáöåö æóÇáÊøóÔúæöíÞö Åöáóì ÓóãóÇÚö ÇáúßóáóÇãö ÇáøóÐöí ÓóíóÑöÏõ ÈóÚúÏóåóÇ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ßóáøóÇ æóÇáúÞóãóÑö æóÇááøóíúáö ÅöÐú ÃóÏúÈóÑó æóÇáÕøõÈúÍö ÅöÐÇ ÃóÓúÝóÑó ÅöäøóåÇ áóÅöÍúÏóì ÇáúßõÈóÑö [ÇáãÏËÑ: 32- 35] Úáì ÃóÍóÏö ÊóÃúæöíáóíúäö¡ æóáöãóÇ ÝöíåóÇ ãöäú ãóÚúäóì ÇáúÅöÈúØóÇáö ßóÇäóÊú Ýöí ãóÚúäóì ÇáäøóÝúíö¡ Ýóåöíó äóÞöíÖõ Åöí æóÃÌá æóäóÍúæöåöãóÇ ãöäú ÃóÍúÑõÝö ÇáúÌóæóÇÈö ÈöÊóÞúÏöíÑö ÇáúßóáóÇãö ÇáÓøóÇÈöÞö.
æóÇáúãóÚúäóì: áóÇ íóÞóÚõ ãóÇ Íóßóì Úóäúåõ ãöäú ÒóÚúãöåö æóáóÇ ãöäú ÛõÑõæÑöåö¡ æóÇáúÛóÇáöÈõ Ãóäú Êóßõæäó ãõÊúÈóÚóÉð ÈößóáóÇãò ÈóÚúÏóåóÇ¡ ÝóáóÇ íõÚúåóÏõ Ýöí ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö Ãóäú íóÞõæáó ÞóÇÆöáñ Ýöí ÑóÏøö ßóáóÇãò: ßóáøóÇ¡ æóíóÓúßõÊõ.(16/161)
æóáößóæúäöåóÇ ÍóÑúÝó ÑóÏúÚò ÃóÝóÇÏóÊú ãóÚúäðì ÊóÇãðÇ íóÍúÓõäõ ÇáÓøõßõæÊõ Úóáóíúåö. ÝóáöÐóáößó ÌóÇÒó ÇáúæóÞúÝõ ÚóáóíúåóÇ ÚöäúÏó ÇáúÌõãúåõæÑö¡ æóãóäóÚó ÇáúãõÈóÑøöÏõ ÇáúæóÞúÝó ÚóáóíúåóÇ ÈöäóÇÁð Úáì ÃóäøóåóÇ áóÇ ÈõÏ Ãóäú ÊõÊúÈóÚó ÈößóáóÇãò. æóÞóÇáó ÇáúÝóÑøóÇÁõ: ãóæóÇÞöÚõåóÇ ÃóÑúÈóÚóÉñ:
- ãõæóÞöÚñ íóÍúÓõäõ ÇáúæóÞúÝõ ÚóáóíúåóÇ æóÇáöÇÈúÊöÏóÇÁõ ÈöåóÇ ßóãóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö.
- æãæÞÚ íóÍúÓõäõ ÇáúæóÞúÝõ ÚóáóíúåóÇ æóáóÇ íóÍúÓõäõ ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁõ ÈöåóÇ ßóÞóæúáöåö: ÝóÃóÎÇÝõ Ãóäú íóÞúÊõáõæäö ÞÇáó ßóáøóÇ ÝóÇÐúåóÈÇ [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 14¡ 15] .
- æóãõæÞöÚñ íóÍúÓõäõ Ýöíåö ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁõ ÈöåóÇ æóáóÇ íóÍúÓõäõ ÇáúæóÞúÝõ ÚóáóíúåóÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ßóáøóÇ ÅöäøóåÇ ÊóÐúßöÑóÉñ [ÚÈÓ: 11] .
- æãæÞÚ áóÇ íóÍúÓõäõ Ýöíåö ÔóíúÁñ ãöäó ÇáúÃóãúÑóíúäö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ëõãøó ßóáøóÇ ÓóæúÝó ÊóÚúáóãõæäó [ÇáÊßÇËÑ: 4] .
æóßóáóÇãõ ÇáúÝóÑøóÇÁö íõÈóíøöäõ Ãóäøó ÇáúÎöáóÇÝó Èóíúäó ÇáúÌõãúåõæÑö æóÈóíúäó ÇáúãõÈóÑøöÏö áóÝúÙöíøõ áöÃóäøó ÇáúæóÞúÝó ÃóÚóãøõ ãöäó ÇáÓøõßõæÊö ÇáÊøóÇãøö.
æóÍóÑúÝõ ÇáÊøóäúÝöíÓö Ýöí Þóæúáöåö ÓóäóßúÊõÈõ áöÊóÍúÞöíÞö Ãóäøó Ðóáößó æóÇÞöÚñ áóÇ ãóÍóÇáóÉó ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÞÇáó ÓóæúÝó ÃóÓúÊóÛúÝöÑõ áóßõãú ÑóÈøöí [íõæÓõÝ: 98] .
æóÇáúãóÏøõ Ýöí ÇáúÚóÐóÇÈö: ÇáÒøöíóÇÏóÉõ ãöäúåõ¡ ßóÞóæúáöåö: ÝóáúíóãúÏõÏú áóåõ ÇáÑøóÍúãäõ ãóÏøðÇ [ãóÑúíóã: 75] .
æóãóÇ íóÞõæáõ Ýöí ÇáúãóæúÖöÚóíúäö ÅöíÌóÇÒñ¡ áöÃóäøóåõ áóæú Íóßóíó ßóáóÇãóåõ áóØóÇáó. æóåóÐóÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
Þõáú ÞóÏú ÌÇÁóßõãú ÑõÓõáñ ãöäú ÞóÈúáöí ÈöÇáúÈóíøöäÇÊö æóÈöÇáøóÐöí ÞõáúÊõãú [Âá ÚãÑóÇä: 183] ¡ Ãóíú æóÈöÞõÑúÈóÇäò ÊóÃúßõáõåõ ÇáäøóÇÑõ¡ Ãóíú ãóÇ ÞóÇáóåõ ãöäó ÇáúÅöáúÍóÇÏö æóÇáÊøóåóßøõãö ÈöÇáúÅöÓúáóÇãö¡ æóãóÇ ÞóÇáóåõ ãöäó ÇáúãóÇáö æóÇáúæóáóÏö¡ Ãóíú ÓóäóßúÊõÈõ ÌóÒóÇÁóåõ æóäõåúáößõåõ ÝóäóÑöËõåõ ãóÇ ÓóãøóÇåõ ãöäó ÇáúãóÇáö æóÇáúæóáóÏö¡ Ãóíú äóÑöËõ ÃóÚúíóÇäó ãóÇ ÐóßóÑó ÃóÓúãóÇÁóåõ¡ ÅöÐú áóÇ íõÚúÞóáõ Ãóäú íõæÑóËó Úóäúåõ Þóæúáõåõ æóßóáóÇãõåõ. Ýó ãóÇ íóÞõæáõ ÈóÏóáõ ÇÔúÊöãóÇáò ãöäú ÖóãöíÑö ÇáäøóÕúÈö Ýöí äóÑöËõåõ¡ ÅöÐö ÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóäóÑöËõ æóáóÏóåõ æóãóÇáóåõ.(16/162)
æóÇÊøóÎóÐõæÇ ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ÂáöåóÉð áöíóßõæäõæÇ áóåõãú ÚöÒøðÇ (81) ßóáøóÇ ÓóíóßúÝõÑõæäó ÈöÚöÈóÇÏóÊöåöãú æóíóßõæäõæäó Úóáóíúåöãú ÖöÏøðÇ (82)
æóÇáúÅöÑúËõ: ãõÓúÊóÚúãóáñ ãóÌóÇÒðÇ Ýöí ÇáÓøóáúÈö æóÇáúÃóÎúÐö¡ Ãóæú ßöäóÇíóÉð Úóäú áóÇÒóãöåö æóåõæó ÇáúåóáóÇßõ.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ: ÊóÐúßöíÑõåõ ÈöÇáúãóæúÊö¡ Ãóæú ÊóåúÏöíÏõåõ ÈöÞõÑúÈö åóáóÇßöåö.
æóãóÚúäóì ÅöÑúËö ÃóæúáóÇÏöåö Ãóäøóåõãú íóÕöíÑõæäó ãõÓúáöãöíäó ÝóíóÏúÎõáõæäó Ýöí ÍöÒúÈö Çááøóåö¡ ÝóÅöäøó ÇáúÚóÇÕöí æóáóÏó ÚóãúÑðÇ ÇáÕøóÍóÇÈöíøó ÇáúÌóáöíáó æóåöÔóÇãðÇ ÇáÕøóÍóÇÈöíøó ÇáÔøóåöíÏó íóæúãó ÃóÌúäóÇÏöíäó¡ ÝóåõäóÇ ÈöÔóÇÑóÉñ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æäßÇíÉ æßãÏ áöáúÚóÇÕöí Èúäö æóÇÆöáò.
æóÇáúÝóÑúÏõ: ÇáøóÐöí áóíúÓó ãóÚóåõ ãóÇ íóÕöíÑõ Èöåö ÚóÏóÏðÇ¡ ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì Ãóäøóåõ íõÍúÔóÑõ ßóÇÝöÑðÇ æóÍúÏóåõ Ïõæäó æóáóÏöåö¡ æóáóÇ ãóÇáó áóåõ¡ æÝóÑúÏÇð ÍóÇá.
[81- 82]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 81 Åöáóì 82]
æóÇÊøóÎóÐõæÇ ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ÂáöåóÉð áöíóßõæäõæÇ áóåõãú ÚöÒøðÇ (81) ßóáÇøó ÓóíóßúÝõÑõæäó ÈöÚöÈÇÏóÊöåöãú æóíóßõæäõæäó Úóáóíúåöãú ÖöÏøðÇ (82)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóíóÞõæáõ ÇáúÅöäúÓÇäõ ÃóÅöÐÇ ãóÇ ãöÊøõ [ãóÑúíóã: 66] ÝóÖóãöíÑõ ÇÊøóÎóÐõæÇ ÚóÇÆöÏñ
Åöáóì ÇáøóÐöíäó ÃóÔúÑóßõæÇ áöÃóäøó ÇáúßóáóÇãó ÌóÑóì Úóáóì ÈóÚúÖò ãöäúåõãú.
æóÇáöÇÊøöÎóÇÐõ: ÌóÚúáõ ÇáÔøóÎúÕö ÇáÔøóíúÁó áöäóÝúÓöåö¡ ÝóÌõÚöáó ÇáöÇÊøöÎóÇÐõ åõäóÇ ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏõ æóÇáúÚöÈóÇÏóÉõ. æóÝöí ÝöÚúáö ÇáöÇÊøöÎóÇÐö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó ÚóÞöíÏóÊóåõãú Ýöí Êöáúßó ÇáúÂáöåóÉö ÔóíúÁñ ãõÕúØóáóÍñ Úóáóíúåö ãõÎúÊóáóÞñ áóãú íóÃúãõÑö Çááøóåõ Èöåö ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì Úóäú ÅöÈúÑóÇåöíãó: ÞÇáó ÃóÊóÚúÈõÏõæäó ãóÇ ÊóäúÍöÊõæäó [ÇáÕÇÝÇÊ: 95] .
æóÝöí Þóæúáöåö ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó ÇáúÍóÞøó íóÞúÊóÖöí Ãóäú íóÊøóÎöÐõæÇ Çááøóåó ÅöáóåðÇ¡ ÅöÐú ÈöÐóáößó ÊóÞóÑøóÑó ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏõ ÇáúÍóÞøõ ãöäú ãóÈúÏóÅö ÇáúÎóáöíÞóÉö¡ æóÚóáóíúåö ÏóáøóÊö ÇáúÚõÞõæáõ ÇáÑøóÇÌöÍóÉõ.
æóãóÚúäóì áöíóßõæäõæÇ áóåõãú ÚöÒøðÇ áöíóßõæäõæÇ ãõÚöÒøöíäó áóåõãú¡ Ãóíú äóÇÕöÑöíäó¡ ÝóÃóÎúÈóÑó Úóäö ÇáúÂáöåóÉö ÈöÇáúãóÕúÏóÑö áöÊóÕúæöíÑö ÇÚúÊöÞóÇÏö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ÂáöåóÊöåöãú Ãóäøóåõãú äóÝúÓõ ÇáúÚöÒøö¡ Ãóíú Ãóäøó ãõÌóÑøóÏó ÇáöÇäúÊöãóÇÁö áóåóÇ íõßúÓöÈõåõãú ÚöÒøðÇ.(16/163)
æóÃóÌúÑóì Úóáóì ÇáúÂáöåóÉö ÖóãöíÑó ÇáúÚóÇÞöáö áöÃóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐöíäó ÇÊøóÎóÐõæåõãú Êóæóåøóãõæåõãú ÚõÞóáóÇÁó ãõÏóÈøöÑöíäó.
æóÇáÖøóãöíÑóÇäö Ýöí Þóæúáöåö: ÓóíóßúÝõÑõæäó æíóßõæäõæäó íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäóÇ ÚóÇÆöÏóíúäö Åöáóì ÂáöåóÉð¡ Ãóíú ÓóíõäúßöÑõ ÇáúÂáöåóÉõ ÚöÈóÇÏóÉó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÅöíøóÇåõãú¡ ÝóÚóÈøóÑó Úóäö ÇáúÌõÍõæÏö æóÇáúÅöäúßóÇÑö ÈöÇáúßõÝúÑö¡ æóÓóÊóßõæäõ ÇáúÂáöåóÉõ ÐõáøðÇ ÖöÏøó ÇáúÚöÒøö.
æóÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäøó ÖóãöíÑó ÓóíóßúÝõÑõæäó ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó¡ Ãóíú ÓóíóßúÝõÑõ ÇáúãõÔúÑößõæäó ÈöÚöÈóÇÏóÉö ÇáúÂáöåóÉö Ýóíóßõæäõ ãõÞóÇÈöáó Þóæúáöåö æóÇÊøóÎóÐõæÇ ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ÂáöåóÉð. æóÝöíåö ÊóãóÇãõ ÇáúãõÞóÇÈóáóÉö¡ Ãóíú ÈóÚúÏó Ãóäú ÊóßóáøóÝõæÇ ÌóÚúáóåõãú ÂáöåóÉð áóåõãú ÓóíóßúÝõÑõæäó ÈöÚöÈóÇÏóÊöåöãú¡ ÝóÇáÊøóÚúÈöíÑõ ÈöÝöÚúáö ÓóíóßúÝõÑõæäó íõÑóÌøöÍõ åóÐóÇ ÇáúÍóãúáó áöÃóäøó ÇáúßõÝúÑó ÔóÇÆöÚñ Ýöí ÇáúÅöäúßóÇÑö ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏöíøö áóÇ Ýöí ãõØúáóÞö ÇáúÌõÍõæÏö¡ æóÃóäøó ÖóãöíÑó íóßõæäõæäó áöáúÂáöåóÉö æóÝöíåö ÊóÔúÊöíÊõ ÇáÖøóãóÇÆöÑö. æóáóÇ ÖóíúÑó Ýöí Ðóáößó ÅöÐú ßóÇäó ÇáÓøöíóÇÞõ íõÑúÌöÚõ ßõáøðÇ Åöáóì ãóÇ íõäóÇÓöÈõåõ¡ ßóÞóæúáö ÚóÈøóÇÓö Èúäö ãöÑúÏóÇÓò:
ÚõÏúäóÇ æóáóæúáóÇ äóÍúäõ ÃóÍúÏóÞó ÌóãúÚõåõãú ... ÈöÇáúãõÓúáöãöíäó æóÃóÍúÑóÒõæÇ ãóÇ ÌóãøóÚõæÇ
Ãóíú: æóÃóÍúÑóÒó ÌóãúÚõ ÇáúãõÔúÑößöíäó ãóÇ ÌóãóÚóåõ ÇáúãõÓúáöãõæäó ãöäó ÇáúÛóäóÇÆöãö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÖóãöíÑðÇ ÓóíóßúÝõÑõæäó æíóßõæäõæäó ÑóÇÌöÚóíúäö Åöáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó. æóÃóä ÍóÑúÝõ ÇáöÇÓúÊöÞúÈóÇáö áöáúÍõÕõæáö ÞóÑöíÈðÇ¡ Ãóíú ÓóíóßúÝõÑõ ÇáúãõÔúÑößõæäó ÈöÚöÈóÇÏóÉö ÇáúÃóÕúäóÇãö æóíóÏúÎõáõæäó Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö æóíóßõæäõæäó ÖöÏøðÇ Úóáóì ÇáúÃóÕúäóÇãö íóåúÏöãõæäó åóíóÇßöáóåóÇ æóíóáúÚóäõæäóåóÇ¡ Ýóåõæó ÈöÔóÇÑóÉñ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäøó Ïöíäóåõ ÓóíóÙúåóÑõ Úóáóì Ïöíäö ÇáúßõÝúÑö. æóÝöí åóÐöåö ÇáúãõÞóÇÈóáóÉö ØöÈóÇÞñ ãóÑøóÊóíúäö.
æóÇáÖøöÏøõ: ÇÓúãõ ãóÕúÏóÑò¡ æóåõæó ÎöáóÇÝõ ÇáÔøóíúÁö Ýöí ÇáúãóÇåöíøóÉö Ãóæö ÇáúãõÚóÇãóáóÉö. æóãöäó ÇáËøóÇäöí ÊóÓúãöíóÉõ ÇáúÚóÏõæøö ÖöÏøðÇ. æóáößóæúäöåö Ýöí ãóÚúäóì ÇáúãóÕúÏóÑö áóÒöãó Ýöí ÍóÇáö ÇáúæóÕúÝö Èöåö ÍóÇáóÉð æóÇÍöÏóÉð ÈöÍóíúËõ áóÇ íõØóÇÈÞ ãæÕæÝå.(16/164)
Ãóáóãú ÊóÑó ÃóäøóÇ ÃóÑúÓóáúäóÇ ÇáÔøóíóÇØöíäó Úóáóì ÇáúßóÇÝöÑöíäó ÊóÄõÒøõåõãú ÃóÒøðÇ (83) ÝóáóÇ ÊóÚúÌóáú Úóáóíúåöãú ÅöäøóãóÇ äóÚõÏøõ áóåõãú ÚóÏøðÇ (84)
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 83 Åöáóì 84]
Ãóáóãú ÊóÑó ÃóäøóÇ ÃóÑúÓóáúäóÇ ÇáÔøóíÇØöíäó Úóáóì ÇáúßÇÝöÑöíäó ÊóÄõÒøõåõãú ÃóÒøðÇ (83) ÝóáÇ ÊóÚúÌóáú Úóáóíúåöãú ÅöäøóãÇ äóÚõÏøõ áóåõãú ÚóÏøðÇ (84)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøõ áöÌóæóÇÈö ÓõÄóÇáò íóÌöíÔõ Ýöí äóÝúÓö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú ÅöíÛóÇáö ÇáúßóÇÝöÑöíäó Ýöí ÇáÖøóáóÇáö ÌóãóÇÚóÊóåõãú æÂÍóÇÏóåõãú¡ æóãóÇ ÌóÑøóåõ Åöáóíúåöãú ãöäú ÓõæÁö ÇáúãóÕöíÑö ÇÈúÊöÏóÇÁð ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóíóÞõæáõ ÇáúÅöäúÓÇäõ ÃóÅöÐÇ ãóÇ ãöÊøõ áóÓóæúÝó ÃõÎúÑóÌõ ÍóíøðÇ [ãóÑúíóã: 66] ¡ æóãóÇ ÊóÎóáøóáó Ðóáößó ãöäú ÐößúÑö ÅöãúåóÇáö Çááøóåö ÅöíøóÇåõãú Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ¡ æóãóÇ ÃóÚóÏøó áóåõãú ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö. æóåöíó ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö æóÇÊøóÎóÐõæÇ ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ÂáöåóÉð [ãóÑúíóã: 81] æóÌõãúáóÉö íóæúãó äóÍúÔõÑõ ÇáúãõÊøóÞöíäó [ãóÑúíóã: 85] . æóÃóíúÖðÇ åöíó ßóÇáÊøóÐúíöíáö áöÊöáúßó ÇáúÂíóÇÊö æóÇáÊøóÞúÑöíÑö áöãóÖúãõæäöåóÇ áöÃóäøóåóÇ ÊóÓúÊóÎúáöÕõ ÃóÍúæóÇáóåõãú¡ æóÊóÊóÖóãøóäõ ÊóÓúáöíóÉó ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóäú ÅöãúåóÇáöåöãú æóÚóÏóãö ÊóÚúÌöíáö ÚöÞóÇÈöåöãú.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí Ãóáóãú ÊóÑó ÊóÚúÌöíÈöíøõ¡ æóãóËóáõåõ ÔóÇÆöÚñ Ýöí ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö íóÌúÚóáõæäó ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãó Úóáóì äóÝúíö ÝöÚúáò. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÍõÕõæáõ ÖöÏøöåö ÈöÍóËøö ÇáúãõÎóÇØóÈö Úóáóì ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÊóÍúÕöíáöåö¡ Ãóíú ßóíúÝó áóãú ÊóÑó Ðóáößó¡ æóäõÒøöáó ÅöÑúÓóÇáõ ÇáÔøóíóÇØöíäó Úáì ÇáúßóÇÝÑíä áóÇ ÊÖÇÍ ÂËóÇÑöåö ãäÒáóÉ ÇáÔøóíúÁ ÇáãÑËí ÇáúãõÔóÇåóÏö¡ ÝóæóÞóÚó ÇáÊøóÚúÌöíÈõ ãöäú ãóÑúÂåõ ÈöÞóæúáöåö: Ãóáóãú ÊóÑó Ðóáößó.
æóÇáúÃóÒøõ: ÇáúåóÒøõ æóÇáöÇÓúÊöÝúÒóÇÒõ ÇáúÈóÇØöäöíøõ¡ ãóÃúÎõæÐñ ãöäú ÃóÒöíÒö ÇáúÞöÏúÑö ÅöÐóÇ ÇÔúÊóÏøó ÛóáóíóÇäõåóÇ. ÔóÈøóåó ÇÖúØöÑóÇÈó ÇÚúÊöÞóÇÏöåöãú æóÊóäóÇÞõÖó ÃóÞúæóÇáöåöãú æóÇÎúÊöáóÇÞó ÃóßóÇÐöíÈöåöãú ÈöÇáúÛóáóíóÇäö Ýöí ÕõÚõæÏò æóÇäúÎöÝóÇÖò æóÝóÑúÞóÚóÉò æóÓõßõæäò¡ Ýóåõæó ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ ÝóÊóÃúßöíÏõåõ ÈöÇáúãóÕúÏóÑö ÊóÑúÔöíÍñ.
æóÅöÑúÓóÇáõ ÇáÔøóíóÇØöíäó Úóáóíúåöãú ÊóÓúÎöíÑõåõãú áóåóÇ æóÚóÏóãõ ÇäúÊöÝóÇÚöåöãú ÈÇáÅÑÔÇÏ ÇáäøÈæí ÇáãäÞÏ ãöäú ÍóÈóÇÆöáöåóÇ¡ æóÐóáößó áößõÝúÑöåöãú æóÅöÚúÑóÇÖöåöãú Úóäö ÇÓúÊöãóÇÚö(16/165)
ãóæóÇÚöÙö ÇáúæóÍúíö. æóáöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÚóÏóáó Úóäö ÇáúÅöÖúãóÇÑö Åöáóì ÇáúÅöÙúåóÇÑö Ýöí Þóæúáöåö Úóáóì ÇáúßÇÝöÑöíäó. æóÌóÚóáó ÊóÄõÒøõåõãú ÍóÇáðÇ ãõÞóíøóÏðÇ áöáúÅöÑúÓóÇáö áöÃóäøó ÇáÔøóíóÇØöíäó ãõÑúÓóáóÉñ Úóáóì ÌóãöíÚö ÇáäøóÇÓö æóáóßöäøó Çááøóåó íóÍúÝóÙõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ãöäú ßóíúÏö ÇáÔøóíóÇØöíäó Úóáóì ÍóÓúÈö ÞõæøóÉö ÇáúÅöíãóÇäö æóÕóáóÇÍö ÇáúÚóãóáö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÚöÈÇÏöí áóíúÓó áóßó Úóáóíúåöãú ÓõáúØÇäñ ÅöáøóÇ ãóäö ÇÊøóÈóÚóßó ãöäó ÇáúÛÇæöíäó [ÇáúÍÌÑ: 42] .
æóÝõÑøöÚó Úóáóì åóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝö æóåóÐöåö ÇáÊøóÓúáöíóÉö Þóæúáõåõ: ÝóáÇ ÊóÚúÌóáú Úóáóíúåöãú Ãóíú ÝóáóÇ ÊóÓúÊóÚúÌöáö
ÇáúÚóÐóÇÈó áóåõãú ÅöäøóãóÇ äóÚõÏøõ áóåõãú ÚóÏøðÇ¡ æóÚõÈøöÑó Èö ÊóÚúÌóáú Úóáóíúåöãú ãõÚóÏøðì ÈöÍóÑúÝö ÇáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö ÅößúÑóÇãðÇ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäú äõÒøöáó ãóäúÒöáóÉó ÇáøóÐöí åóáóÇßõåõãú ÈöíóÏöåö. Ýóäóåóì Úóäú ÊóÚúÌöíáöåö ÈöåóáóÇßöåöãú. æóÐóáößó ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì ÞóÈõæáö ÏõÚóÇÆöåö ÚöäúÏó ÑóÈøöåö¡ Ýóáóæú ÏóÚóÇ Úóáóíúåöãú ÈöÇáúåóáóÇßö áöÃóåúáóßóåõãõ Çááøóåõ ßóíúáóÇ íóÑõÏøó ÏóÚúæóÉó äóÈöíÆöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóäøóåõ íõÞóÇáõ: ÚóÌöáó Úóáóì ÝõáóÇäò ÈößóÐóÇ¡ Ãóíú ÃóÓúÑóÚó ÈöÊóÓúáöíØöåö Úóáóíúåö¡ ßóãóÇ íõÞóÇáõ: ÚóÌöáó Åöáóíúåö ÅöÐóÇ ÃóÓúÑóÚó ÈöÇáÐøóåóÇÈö Åöáóíúåö ßóÞóæúáöåö: æóÚóÌöáúÊõ Åöáóíúßó ÑóÈøö áöÊóÑúÖì [Øå: 84] ¡ ÝóÇÎúÊöáóÇÝõ ÍõÑõæÝö ÊóÚúÏöíóÉö ÝÚá ÚÌá íäÈìÁ Úóäö ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúãóÚúäóì ÇáúãóÞúÕõæÏö ÈöÇáÊøóÚúÌöíáö.
æóáóÚóáøó ÓóÈóÈó ÇáöÇÎúÊöáóÇÝö Èóíúäó åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóÈóíúäó Þóæúáå ÊóÚóÇáóì: æóáÇ ÊóÓúÊóÚúÌöáú áóåõãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÍúÞóÇÝö [35] Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó åõäóÇ ÇÓúÊöÚúÌóÇáõ ÇáöÇÓúÊöÆúÕóÇáö æóÇáúÅöåúáóÇßö æóåõæó ãõÞóÏøóÑñ ßóæúäõåõ Úóáóì íóÏö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ ÝóáöÐóáößó Þöíáó åõäóÇ: ÝóáÇ ÊóÚúÌóáú Úóáóíúåöãú¡ Ãóíö ÇäúÊóÙöÑú íóæúãóåõãõ ÇáúãóæúÚõæÏó¡ æóåõæó íóæúãõ ÈóÏúÑò¡ æóáöÐóáößó ÚõÞøöÈó ÈöÞóæúáöåö: ÅöäøóãÇ äóÚõÏøõ áóåõãú ÚóÏøðÇ¡ Ãóíú äõäúÙöÑõåõãú æóäõÄóÌøöáõåõãú¡ æóÃóäøó ÇáúÚóÐóÇÈó ÇáúãóÞúÕõæÏó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÍúÞóÇÝö åõæó ÚóÐóÇÈõ ÇáúÂÎöÑóÉö áöæõÞõæÚöåö Ýöí ÎöáóÇáö ÇáúæóÚöíÏö áóåõãú ÈöÚóÐóÇÈö ÇáäøóÇÑö áöÞóæúáöåö åõäóÇáößó: æóíóæúãó íõÚúÑóÖõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Úóáóì ÇáäøóÇÑö ÃóáóíúÓó åóÐóÇ ÈöÇáúÍóÞøö ÞÇáõæÇ Èóáì æóÑóÈøöäÇ ÞÇáó ÝóÐõæÞõæÇ ÇáúÚóÐÇÈó ÈöãÇ ßõäúÊõãú ÊóßúÝõÑõæäó ÝóÇÕúÈöÑú ßóãÇ ÕóÈóÑó ÃõæáõæÇ ÇáúÚóÒúãö ãöäó ÇáÑøõÓõáö æóáÇ ÊóÓúÊóÚúÌöáú áóåõãú ßóÃóäøóåõãú íóæúãó íóÑóæúäó ãóÇ íõæÚóÏõæäó áóãú íóáúÈóËõæÇ ÅöáøóÇ ÓÇÚóÉð ãöäú äóåÇÑò [ÇáúÃóÍúÞóÇÝ: 34¡ 35] .(16/166)
íóæúãó äóÍúÔõÑõ ÇáúãõÊøóÞöíäó Åöáóì ÇáÑøóÍúãóäö æóÝúÏðÇ (85) æóäóÓõæÞõ ÇáúãõÌúÑöãöíäó Åöáóì Ìóåóäøóãó æöÑúÏðÇ (86) áóÇ íóãúáößõæäó ÇáÔøóÝóÇÚóÉó ÅöáøóÇ ãóäö ÇÊøóÎóÐó ÚöäúÏó ÇáÑøóÍúãóäö ÚóåúÏðÇ (87)
æóÇáúÚóÏøõ: ÇáúÍöÓóÇÈõ.
æÅöäøóãÇ áöáúÞóÕúÑö¡ Ãóíú ãóÇ äóÍúäõ ÅöáøóÇ äóÚõÏøõ áóåõãú¡ æóåõæó ÞóÕúÑõ ãóæúÕõæÝò Úóáóì ÕöÝóÉò ÞóÕúÑðÇ ÅöÖóÇÝöíøðÇ¡ Ãóíú äóÚõÏøõ áóåõãú æóáóÓúäóÇ ÈöäóÇÓöíäó áóåõãú ßóãóÇ íóÙõäøõæäó¡ Ãóæú áóÓúäóÇ ÈöÊóÇÑößöíäóåõãú ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö Èóáú äõÄóÎøöÑõåõãú Åöáóì íóæúãò ãóæúÚõæÏò.
æóÃóÝóÇÏóÊú ÌõãúáóÉõ ÅöäøóãÇ äóÚõÏøõ áóåõãú ÚóÏøðÇ ÊóÚúáöíáõ Çáäøóåúíö Úóäö ÇáÊøóÚúÌöíáö Úóáóíúåöãú áöÃóäøó ÅöäøóãÇ ãõÑóßøóÈóÉñ ãä (Åäø) æ (ãóÇ) æóÅöäøó ÊõÝöíÏõ ÇáÊøóÚúáöíáó ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÛóíúÑó ãóÑøóÉò.
æóÞóÏö ÇÓúÊõÚúãöáó ÇáúÚóÏøõ ãóÌóÇÒðÇ Ýöí ÞóÕúÑö ÇáúãõÏøóÉö áöÃóäøó ÇáÔøóíúÁó ÇáúÞóáöíáó íõÚóÏøõ æóíõÍúÓóÈõ. æóÝöí åóÐóÇ ÅöäúÐóÇÑñ ÈÇÞÊÑÇÈ ÇÓÊÆÕÇáåã.
[85- 87]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 85 Åöáóì 87]
íóæúãó äóÍúÔõÑõ ÇáúãõÊøóÞöíäó Åöáóì ÇáÑøóÍúãäö æóÝúÏÇð (85) æóäóÓõæÞõ ÇáúãõÌúÑöãöíäó Åöáì Ìóåóäøóãó æöÑúÏÇð (86) áóÇ íóãúáößõæäó ÇáÔøóÝÇÚóÉó ÅöáÇøó ãóäö ÇÊøóÎóÐó ÚöäúÏó ÇáÑøóÍúãäö ÚóåúÏÇð (87)
ÅöÊúãóÇãñ áöÅöËúÈóÇÊö ÞöáøóÉö ÛöäóÇÁö ÂáöåóÊöåöãú Úóäúåõãú ÊóÈóÚðÇ áöÞóæúáöåö: æóíóßõæäõæäó Úóáóíúåöãú ÖöÏøðÇ [ãóÑúíóã: 82] .
ÝóÌõãúáóÉõ: áóÇ íóãúáößõæäó ÇáÔøóÝÇÚóÉó åõæó ãóÈúÏóÃõ ÇáúßóáóÇãö¡ æóåõæó ÈóíóÇäñ áöÌõãúáóÉö: æóíóßõæäõæäó Úóáóíúåöãú ÖöÏøðÇ.
æóÇáÙøóÑúÝõ æóãóÇ ÃõÖöíÝó ÇáÙøóÑúÝõ Åöáóíúåö ÅöÏúãóÇÌñ ÈõíøöäóÊú Èöåö ßóÑóÇãóÉõ ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÅöåóÇäóÉõ ÇáúßóÇÝöÑöíäó. æóÝöí Ööãúäöåö ÒöíóÇÏóÉ ÈóíóÇä áÌãáÉ æóíóßõæäõæäó Úóáóíúåöãú ÖöÏøðÇ ÈöÃóäøóåõãú ßóÇäõæÇ ÓóÈóÈó ÓóæúÞöåöãú Åöáóì Ìóåóäøóãó æöÑúÏðÇ æóãõÎÇáóÝóÊöåöãú áöÍóÇáö ÇáúãõÄúãöäöíäó Ýöí Ðóáößó ÇáúãóÔúåóÏö ÇáúÚóÙöíãö. ÝóÇáÙøóÑúÝõ ãõÊóÚóáøöÞñ Èö íóãúáößõæäó(16/167)
æóÖóãöíÑõ áóÇ íóãúáößõæäó ÚóÇÆöÏñ áöáúÂáöåóÉö. æóÇáúãóÚúäóì: áóÇ íóÞúÏöÑõæäó Úóáóì Ãóäú íóäúÝóÚõæÇ ãóäö ÇÊøóÎóÐõæåõãú ÂáöåóÉð áöíóßõæäõæÇ áóåõãú ÚöÒøðÇ.
æóÇáúÍóÔúÑõ: ÇáúÌóãúÚõ ãõØúáóÞðÇ¡ íóßõæäõ Ýöí ÇáúÎóíúÑö ßóãóÇ åõäóÇ¡ æóÝöí ÇáÔøóÑö ßóÞóæúáöåö: ÇÍúÔõÑõæÇ ÇáøóÐöíäó ÙóáóãõæÇ æóÃóÒúæÇÌóåõãú æóãÇ ßÇäõæÇ íóÚúÈõÏõæäó ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ÝóÇåúÏõæåõãú Åöáì ÕöÑÇØö ÇáúÌóÍöíãö [ÇáÕÇÝÇÊ: 22¡ 23] ¡ æóáöÐóáößó ÃóÊúÈóÚó ÝöÚúáó äóÍúÔõÑõ ÈöÞóíúÏö æóÝúÏÇð¡ Ãóíú ÍóÔúÑó ÇáúæõÝõæÏö Åöáóì Çáúãõáõæßö¡ ÝóÅöäøó ÇáúæõÝõæÏó íóßõæäõæäó ãõßúÑóãöíäó¡ æóßóÇäóÊú áöãõáõæßö ÇáúÚóÑóÈö æóßõÑóãóÇÆöåöãú æõÝõæÏñ Ýöí ÃóæúÞóÇÊò¡ æóáöÃóÚúíóÇäö ÇáúÚóÑóÈö æöÝóÇÏóÇÊñ ÓóäóæöíøóÉñ Úóáóì ãõáõæßöåöãú æóÓóÇÏóÊöåöãú¡ æóáößõáøö ÞóÈöíáóÉò æöÝóÇÏóÉñ¡ æóÝöí ÇáúãóËóáö: «Åöäøó ÇáÔøóÞöíøó æóÇÝöÏõ ÇáúÈóÑóÇÌöãö» . æóÞóÏö ÇÊøóÈóÚó ÇáúÚóÑóÈõ åóÐöåö ÇáÓøõäøóÉó ÝóæóÝóÏõæÇ Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóäøóåõ ÃóÔúÑóÝõ ÇáÓøóÇÏóÉö.
æóÓóäóÉõ ÇáúæõÝõæÏö åöíó ÓóäóÉõ ÊöÓúÚò ãöäó ÇáúåöÌúÑóÉö ÊóáóÊú ÝóÊúÍó ãóßøóÉó ÈöÚõãõæãö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÈöáóÇÏó ÇáúÚóÑóÈö.
æóÐößúÑõ ÕöÝóÉö ÇáÑøóÍúãäö åõäóÇ æóÇÖöÍóÉõ ÇáúãõäóÇÓöÈóÉö áöáúæóÝúÏö.
æóÇáÓøóæúÞõ: ÊóÓúíöíÑõ ÇáúÃóäúÚóÇãö ÞõÏøóÇãó ÑõÚóÇÊöåóÇ¡ íóÌúÚóáõæäóåóÇ ÃóãóÇãóåõãú áöÊóÑúåóÈó ÒóÌúÑóåõãú æóÓöíóÇØóåõãú ÝóáóÇ ÊóÊóÝóáøóÊõ Úóáóíúåöãú¡ ÝóÇáÓøóæúÞõ: ÓóíúÑõ ÎóæúÝò æóÍóÐóÑò.
æóÞóæúáõåõ æöÑúÏÇð ÍóÇáñ ÞõÕöÏó ãöäúåóÇ ÇáÊøóÔúÈöíåõ¡ ÝóáöÐóáößó ÌóÇÁóÊú ÌóÇãöÏóÉð áöÃóäøó ãóÚúäóì ÇáÊøóÔúÈöíåö íóÌúÚóáõåóÇ ßóÇáúãõÔúÊóÞøö.
æóÇáúæöÑúÏõ- ÈößóÓúÑö ÇáúæóÇæö-: ÃóÕúáõåõ ÇáÓøóíúÑõ Åöáóì ÇáúãóÇÁö¡ æóÊõÓóãøóì ÇáúÃóäúÚóÇãõ ÇáúæóÇÑöÏóÉõ æöÑúÏðÇ ÊóÓúãöíóÉð Úóáóì ÍóÐúÝö ÇáúãõÖóÇÝö¡ Ãóíú ÐóÇÊó æöÑúÏò¡ ßóãóÇ íõÓóãøóì ÇáúãóÇÁõ ÇáøóÐöí íóÑöÏõåõ ÇáúÞóæúãõ æöÑúÏðÇ. ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
æóÈöÆúÓó ÇáúæöÑúÏõ ÇáúãóæúÑõæÏõ [åæÏ: 98] .
æóÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ Ýöí ÅöáøóÇ ãóäö ÇÊøóÎóÐó ÚöäúÏó ÇáÑøóÍúãäö ÚóåúÏÇð ÇÓúÊöËúäóÇÁñ ãõäúÞóØöÚñ¡ Ãóíú áóßöäú íóãúáößõ ÇáÔøóÝóÇÚóÉó íóæúãÆöÐò ãóäö ÇÊÎÐ ÚöäúÏ ÇáÑÍãÇä ÚóåúÏðÇ¡ Ãóíú ãóäú æóÚóÏóåõ Çááøóåõ ÈöÃóäú íóÔúÝóÚó æóåõãõ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁõ æóÇáúãóáóÇÆößóÉõ.(16/168)
æóÞóÇáõæÇ ÇÊøóÎóÐó ÇáÑøóÍúãóäõ æóáóÏðÇ (88) áóÞóÏú ÌöÆúÊõãú ÔóíúÆðÇ ÅöÏøðÇ (89) ÊóßóÇÏõ ÇáÓøóãóÇæóÇÊõ íóÊóÝóØøóÑúäó ãöäúåõ æóÊóäúÔóÞøõ ÇáúÃóÑúÖõ æóÊóÎöÑøõ ÇáúÌöÈóÇáõ åóÏøðÇ (90) Ãóäú ÏóÚóæúÇ áöáÑøóÍúãóäö æóáóÏðÇ (91) æóãóÇ íóäúÈóÛöí áöáÑøóÍúãóäö Ãóäú íóÊøóÎöÐó æóáóÏðÇ (92) Åöäú ßõáøõ ãóäú Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ÅöáøóÇ ÂÊöí ÇáÑøóÍúãóäö ÚóÈúÏðÇ (93) áóÞóÏú ÃóÍúÕóÇåõãú æóÚóÏøóåõãú ÚóÏøðÇ (94) æóßõáøõåõãú ÂÊöíåö íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ÝóÑúÏðÇ (95)
æóãóÚúäóì áóÇ íóãúáößõæäó áóÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó¡ ÝóÅöäøó Çáúãöáúßó íõØúáóÞõ Úóáóì ÇáúãóÞúÏöÑóÉö æóÇáöÇÓúÊöØóÇÚóÉö.
æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Þõáú ÃóÊóÚúÈõÏõæäó ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ãóÇ áóÇ íóãúáößõ áóßõãú ÖóÑøðÇ æóáÇ äóÝúÚÇð Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúÚõÞõæÏ [76] .
[88- 95]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÇáúÂíóÇÊ 88 Åöáóì 95]
æóÞÇáõæÇ ÇÊøóÎóÐó ÇáÑøóÍúãäõ æóáóÏÇð (88) áóÞóÏú ÌöÆúÊõãú ÔóíúÆÇð ÅöÏøðÇ (89) ÊóßÇÏõ ÇáÓøóãÇæÇÊõ íóÊóÝóØøóÑúäó ãöäúåõ æóÊóäúÔóÞøõ ÇáúÃóÑúÖõ æóÊóÎöÑøõ ÇáúÌöÈÇáõ åóÏøðÇ (90) Ãóäú ÏóÚóæúÇ áöáÑøóÍúãäö æóáóÏÇð (91) æóãÇ íóäúÈóÛöí áöáÑøóÍúãäö Ãóäú íóÊøóÎöÐó æóáóÏÇð (92)
Åöäú ßõáøõ ãóäú Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ÅöáÇøó ÂÊöí ÇáÑøóÍúãäö ÚóÈúÏÇð (93) áóÞóÏú ÃóÍúÕÇåõãú æóÚóÏøóåõãú ÚóÏøðÇ (94) æóßõáøõåõãú ÂÊöíåö íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö ÝóÑúÏÇð (95)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóíóÞõæáõ ÇáúÅöäúÓÇäõ ÃóÅöÐÇ ãóÇ ãöÊøõ [ãóÑúíóã: 66] Ãóæú Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÇÊøóÎóÐõæÇ ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ÂáöåóÉð [ãóÑúíóã: 81] ÅöÊúãóÇãðÇ áöÍößóÇíóÉö ÃóÞúæóÇáöåöãú¡ æóåõæó ÇáúÞóæúáõ ÈöÃóäøó áöáøóåö æóáóÏðÇ¡ æóåõæó Þóæúáõ ÇáúãõÔúÑößöíäó: ÇáúãóáóÇÆößóÉõ ÈóäóÇÊõ Çááøóåö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøóÍúáö æóÛóíúÑöåóÇ ÝóÕóÑöíÍõ ÇáúßóáóÇãö ÑóÏøñ Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó¡ æóßöäóÇíóÊõåõ ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáäøóÕóÇÑóì ÇáøóÐöíäó ÔóÇÈóåõæÇ ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí äöÓúÈóÉö ÇáúæóáóÏö Åöáóì Çááøóåö¡ Ýóåõæó ÊóßúãöáóÉñ áöáúÅöÈúØóÇáö ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÂäöÝðÇ: ãóÇ ßÇäó áöáøóåö Ãóäú íóÊøóÎöÐó ãöäú æóáóÏò ÓõÈúÍÇäóåõ [ãóÑúíóã: 35] ÅöáóÎú.
æóÇáÖøóãöíÑõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó¡ ÝóíõÝúåóãõ ãöäúåõ Ãóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ãöäú ÍößóÇíóÉö Þóæúáöåöãú áóíúÓó ãõÌóÑøóÏó ÇáúÅöÎúÈóÇÑö Úóäúåõãú¡ Ãóæú ÊóÚúáöíãó Ïöíäöåöãú æóáóßöäú ÊóÝúÙöíÚõ Þóæúáöåöãú æóÊóÔúäöíÚóåõ¡ æóÅöäøóãóÇ ÞóÇáõæÇ Ðóáößó ÊóÃúíöíÏðÇ áöÚöÈóÇÏóÊöåöãõ ÇáúãóáóÇÆößóÉó æóÇáúÌöäøó æóÇÚúÊöÞóÇÏöåöãú ÔõÝóÚóÇÁó áóåõãú.(16/169)
æóÐößúÑõ ÇáÑøóÍúãäõ åõäóÇ ÍößóÇíóÉñ áöÞóæúáöåöãú ÈöÇáúãóÚúäóì¡ æóåõãú áóÇ íÐßÑõæäó ÇÓúã ÇáÑÍãÇä æóáóÇ íõÞöÑøõæäó Èöåö¡ æóÞóÏú ÃóäúßóÑõæåõ ßóãóÇ Íóßóì Çááøóåõ Úóäúåõãú: æóÅöÐÇ Þöíáó áóåõãõ ÇÓúÌõÏõæÇ áöáÑøóÍúãäö ÞÇáõæÇ æóãóÇ ÇáÑøóÍúãäõ [ÇáúÝÑúÞóÇä: 60] ¡ Ýóåõãú ÅöäøóãóÇ íóÞõæáõæäó: ÇÊøóÎóÐó Çááøóåõ æóáóÏÇð ßóãóÇ Íõßöíó Úóäúåõãú Ýöí ÂíóÇÊò ßóËöíÑóÉò ãöäúåóÇ ÂíóÉõ ÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö [4] . ÝóÐößúÑõ ÇáÑøóÍúãäõ åõäóÇ æóÖóÚñ áöáúãõÑóÇÏöÝö Ýöí ãóæúÖöÚö ãõÑóÇÏöÝöåö¡ ÝóÐößúÑõ ÇÓúãö ÇáÑøóÍúãäõ áöÞóÕúÏö ÅöÛóÇÙóÊöåöãú ÈöÐößúÑö ÇÓúãò ÃóäúßóÑõæåõ.
æóÝöíåö ÃóíúÖðÇ ÅöíãóÇÁñ Åöáóì ÇÎúÊöáóÇáö Þóæúáöåöãú áãäÇÝÇÉ æÕÝ ÇáÑÍãÇä ÇÊøöÎóÇÐó ÇáúæóáóÏö ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí Ýöí Þóæúáöåö: æóãÇ íóäúÈóÛöí áöáÑøóÍúãäö Ãóäú íóÊøóÎöÐó æóáóÏÇð.
æóÇáúÎöØóÇÈõ Ýöí áóÞóÏú ÌöÆúÊõãú áöáøóÐöíäö ÞóÇáõæÇ ÇÊÎÐ ÇáÑÍãÇä æóáóÏðÇ¡ Ýóåõæó ÇáúÊöÝóÇÊñ áöÞóÕúÏö ÅöÈúáóÇÛöåöãõ ÇáÊøóæúÈöíÎó Úóáóì æóÌúåò ÔóÏöíÏö ÇáÕøóÑóÇÍóÉö áóÇ íóáúÊóÈöÓõ Ýöíåö ÇáúãõÑóÇÏõ¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÂäöÝðÇ:
æóÅöäú ãöäúßõãú ÅöáøóÇ æÇÑöÏõåÇ [ãóÑúíóã: 71] ÝóáóÇ íóÍúÓõäõ ÊóÞúÏöíÑõ: Þõáú áóÞóÏú ÌöÆúÊõãú.
æóÌõãúáóÉõ áóÞóÏú ÌöÆúÊõãú ÔóíúÆÇð ÅöÏøðÇ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ áöÈóíóÇäö ãóÇ ÇÞúÊóÖóÊúåõ ÌõãúáóÉõ æóÞÇáõæÇ ÇÊøóÎóÐó ÇáÑøóÍúãäõ æóáóÏÇð ãöäú ÇáÊøóÔúäöíÚö æóÇáÊøóÝúÙöíÚö.
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ ÈöíóÇÁò ÊóÍúÊöíøóÉò Úóáóì ÚóÏóãö ÇáöÇÚúÊöÏóÇÏö ÈöÇáÊøóÃúäöíËö¡ æóÐóáößó ÌóÇÆöÒñ Ýöí ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö ÅöÐóÇ áóãú íóßõäö ÇáúÝöÚúáõ ÑóÇÝöÚðÇ áöÖóãöíÑò ãõÄóäøóËò ãõÊøóÕöáò¡ æóÞóÑóÃó ÇáúÈóÞöíøóÉõ: ÊóßÇÏõ ÈöÇáÊøóÇÁö ÇáúãõËóäøóÇÉö ÇáúÝóæúÞöíøóÉö¡ æóåõæó ÇáúæóÌúåõ ÇáúÂÎóÑõ.
æóÇáÊøóÝóØøõÑõ: ÇáöÇäúÔöÞóÇÞõ¡ æóÇáúÌóãúÚõ Èóíúäóåõ æóÈóíúäó æóÊóäúÔóÞøõ ÇáúÃóÑúÖõ ÊóÝóäøóäñ Ýöí ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇáúãõÊóÑóÇÏöÝö áöÏóÝúÚö ËöÞóáö ÊóßúÑöíÑö ÇááøóÝúÙö. æóÇáúÎõÑõæÑõ: ÇáÓøõÞõæØõ.
æóãä Ýöí Þóæúáöåö: ãöäúåõ áöáÊøóÚúáöíáö¡ æóÇáÖøóãöíÑ ÇáúãóÌúÑõæÑ Èöãä ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÔóíúÆÇð ÅöÏøðÇ¡ Ãóæú Åöáóì ÇáúÞóæúáö ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏö ãöäú ÞÇáõæÇ ÇÊøóÎóÐó ÇáÑøóÍúãäõ æóáóÏÇð.(16/170)
æóÇáúßóáóÇãõ ÌóÇÑò Úóáóì ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÇáÊøóåúæöíáö ãöäú ÝóÙóÇÚóÉö åóÐóÇ ÇáúÞóæúáö ÈöÍóíúËõ Ãóäøóåõ íõÈóáøóÛõ Åöáóì ÇáúÌóãóÇÏóÇÊö ÇáúÚóÙöíãóÉö ÝóíõÛóíøöÑõ ßöíóÇäóåóÇ.
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ¡ æóÇÈúäõ ßóËöíÑò¡ æóÍóÝúÕñ Úóäú ÚóÇÕöãò¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ: íóÊóÝóØøóÑúäó ÈöãõËóäøóÇÉò ÊóÍúÊöíøóÉò ÈóÚúÏóåóÇ ÊóÇÁñ ÝóæúÞöíøóÉñ. æóÞóÑóÃó ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ¡ æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò¡ æóÍóãúÒóÉõ¡ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò¡ æóíóÚúÞõæÈõ¡ æóÎóáóÝñ¡ æóÃóÈõæ ÈóßúÑò Úóäú ÚóÇÕöãò¡ ÈöÊóÍúÊöíøóÉò ÈóÚúÏóåóÇ äõæäñ¡ ãöäó ÇáöÇäúÝöØóÇÑö. æóÇáúæóÌúåóÇäö ãõØóÇæöÚõ ÝóØóÑó ÇáúãõÖóÇÚóÝö Ãóæú ÝóØóÑó ÇáúãõÌóÑøóÏö¡ æóáóÇ íóßóÇÏõ íóäúÖóÈöØõ ÇáúÝóÑúÞõ Èóíúäó ÇáúÈöäúíóÊóíúäö Ýöí ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö. æóáóÚóáøó ãõÍóÇæóáóÉõ ÇáÊøóÝúÑöÞóÉö ÈóíúäóåõãóÇ ßóãóÇ Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝ» æ «ÇáÔÇÝíÉ» áóÇ íóØøóÑöÏõ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóíóæúãó ÊóÔóÞøóÞõ ÇáÓøóãÇÁõ ÈöÇáúÛóãÇãö [ÇáúÝÑúÞóÇä:
25] ¡ æóÞóÇáó: ÅöÐóÇ ÇáÓøóãÇÁõ ÇäúÔóÞøóÊú [ÇáÇäÔÞÇÞ: 1] ¡ æÞÑìÁ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉ: íäÝØÑæä æíäÝØÑä¡ æóÇáúÃóÕúáõ ÊóæóÇÝõÞõ ÇáúÞöÑóÇÁóÊóíúäö Ýöí ÇáúÈóáóÇÛóÉö.
æóÇáúåóÏøõ: åóÏúãõ ÇáúÈöäóÇÁö. æóÇäúÊóÕóÈó åóÏøðÇ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö ÇáúãõØúáóÞóÉö áöÈóíóÇäö äóæúÚö ÇáúÎõÑõæÑö¡ Ãóíú ÓõÞõæØó ÇáúåóÏúãö¡ æóåõæó Ãóäú íóÊóÓóÇÞóØó ÔóÙóÇíóÇ æóÞöØóÚðÇ.
æÃóäú ÏóÚóæúÇ áöáÑøóÍúãäö æóáóÏÇð ãõÊóÚóáøöÞñ Èößõáøò ãöäú íóÊóÝóØøóÑúäó¡ æÊóäúÔóÞøõ¡ æÊóÎöÑøõ¡ æóåõæó Úóáóì ÍóÐúÝö áóÇãö ÇáúÌóÑøö ÞóÈúáó (Ãóäö) ÇáúãóÕúÏóÑöíøóÉö æóåõæó ÍóÐúÝñ ãõØøóÑöÏñ.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäúåõ ÊóÃúßöíÏõ ãóÇ ÃõÝöíÏó ãöäú Þóæúáöåö: ãöäúåõ¡ æóÒöíóÇÏóÉõ ÈóíóÇäò áöãóÚóÇÏö ÇáÖøóãöíÑö ÇáúãóÌúÑõæÑö Ýöí Þóæúáöåö ãöäúåõ ÇÚúÊöäóÇÁð ÈöÈóíóÇäöåö.
æóãóÚúäóì ÏóÚóæúÇ: äóÓóÈõæÇ¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÇÏúÚõæåõãú áöÂÈÇÆöåöãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 5] ¡ æóãöäúåõ íõÞóÇáõ:
ÇÏøóÚóì Åöáóì Èóäöí ÝõáóÇäò¡ Ãóíö ÇäúÊóÓóÈó. ÞóÇáó ÈóÔóÇãóÉõ Èúäõ ÍóÒúäò ÇáäøóåúÔóáöíøõ:
ÅöäøóÇ Èóäöí äóåúÔóáò áóÇ äóÏøóÚöí áöÃóÈò ... Úóäúåõ æóáóÇ åõæó ÈöÇáúÃóÈúäóÇÁö íóÔúÑöíäóÇ
æóÌõãúáóÉõ æóãÇ íóäúÈóÛöí áöáÑøóÍúãäö Ãóäú íóÊøóÎöÐó æóáóÏÇð ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö: æóÞÇáõæÇ ÇÊøóÎóÐó ÇáÑøóÍúãäõ æóáóÏÇð.(16/171)
æóãóÚúäóì ãóÇ íóäúÈóÛöí ãóÇ íóÊóÃóÊøóì¡ Ãóæú ãóÇ íóÌõæÒõ. æóÃóÕúáõ ÇáöÇäúÈöÛóÇÁö: Ãóäøóåõ ãõØóÇæöÚõ ÝöÚúáö ÈóÛóì ÇáøóÐöí ÈöãóÚúäóì ØóáóÈó. æóãóÚúäóì¡ ãõØóÇæóÚóÊöåö: ÇáÊøóÃóËøõÑõ ÈöãóÇ ØõáöÈó ãöäúåõ¡ Ãóíö ÇÓúÊöÌóÇÈóÉõ ÇáØøóáóÈö.
äóÞóáó ÇáØøöíÈöíøõ Úóäö ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøö Ãóäøóåõ ÞóÇáó Ýöí «ßöÊóÇÈö ÓöíÈóæóíúåö» : ßõáøõ ÝöÚúáò Ýöíåö ÚöáóÇÌñ íóÃúÊöí ãõØóÇæöÚõåõ Úóáóì ÇáöÇäúÝöÚóÇáö ßóÕóÑóÝó æóØóáóÈó æóÚóáöãó¡ æóãóÇ áóíúÓó Ýöíåö ÚöáóÇÌñ ßóÚóÏöãó æóÝóÞóÏó áóÇ íóÊóÃóÊøóì Ýöí ãõØóÇæóÚöåö ÇáöÇäúÝöÚóÇáõ ÃóáúÈóÊøóÉó» Çå. ÝóÈóÇäó Ãóäøó ÃóÕúáó ãóÚúäóì íóäúÈóÛöí íóÓúÊóÌöíÈõ ÇáØøóáóÈó. æóáöãøóÇ ßóÇäó ÇáØøóáóÈõ ãõÎúÊóáöÝõ ÇáúãóÚóÇäöí ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúãóØúáõæÈö áóÒöãó Ãóäú íóßõæäó ãóÚúäóì íóäúÈóÛöí ãõÎúÊóáöÝðÇ ÈöÍóÓúÈö ÇáúãóÞóÇãö ÝóíõÓúÊóÚúãóáõ ÈöãóÚúäóì: íóÊóÃóÊøóì¡ æóíõãúßöäõ¡ æóíóÓúÊóÞöíãõ¡ æóíóáöíÞõ¡ æóÃóßúËóÑõ Êöáúßó ÇáúÅöØúáóÇÞóÇÊö ÃóÕúáõåõ ãöäú ÞóÈöíáö ÇáúßöäóÇíóÉö æóÇÔúÊõåöÑóÊú ÝóÞóÇãóÊú ãóÞóÇãó ÇáÊøóÕúÑöíÍö.
æóÇáúãóÚúäóì Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö: æóãóÇ íóÌõæÒõ Ãóä íÊøÎÐ ÇáÑÍãÇä æóáóÏðÇ¡ ÈöäóÇÁð Úóáóì Ãóäøó ÇáúãõÓúÊóÍöíáó áóæú ØõáöÈó ÍõÕõæáõåõ áóãóÇ ÊóÃóÊøóì áöÃóäøóåõ ãõÓúÊóÍöíáñ áóÇ ÊóÊóÚóáøóÞõ Èöåö ÇáúÞõÏúÑóÉõ¡ áóÇ áöÃóäøó Çááøóåó ÚóÇÌöÒñ Úóäúåõ¡ æóäóÍúæó Þóæúáöåö: ÞÇáõæÇ ÓõÈúÍÇäóßó ãóÇ ßÇäó íóäúÈóÛöí áóäÇ Ãóäú äóÊøóÎöÐó ãöäú Ïõæäößó ãöäú ÃóæúáöíÇÁó [ÇáúÝÑúÞóÇä: 18] íõÝöíÏõ ãóÚúäóì: áóÇ íóÓúÊóÞöíãõ áóäóÇ¡ Ãóæú áóÇ íõÎóæøóáõ áóäóÇ Ãóäú äóÊøóÎöÐó ÃóæúáöíóÇÁó ÛóíúÑóßó¡ æóäóÍúæó Þóæúáöåö: áóÇ ÇáÔøóãúÓõ íóäúÈóÛöí áóåÇ Ãóäú ÊõÏúÑößó ÇáúÞóãóÑó [íÓ: 40] íõÝöíÏõ ãóÚúäóì áóÇ ÊóÓúÊóØöíÚõ. æóäóÍúæó æóãÇ ÚóáøóãúäÇåõ ÇáÔøöÚúÑó æóãÇ íóäúÈóÛöí áóåõ [íÓ: 69] íõÝöíÏõ ãóÚúäóì: Ãóäøóåõ áóÇ íóáöíÞõ Èöåö¡ æóäóÍúæó: æóåóÈú áöí ãõáúßÇð áóÇ íóäúÈóÛöí áöÃóÍóÏò ãöäú ÈóÚúÏöí [Õ: 35] íõÝöíÏõ ãóÚúäóì: áóÇ íõÓúÊóÌóÇÈõ ØóáóÈõåõ áöØóÇáöÈöåö Åöäú ØóáóÈóåõ¡ æóÝóÑúÞñ Èóíúäó Þóæúáößó: íóäúÈóÛöí áóßó Ãóäú áóÇ ÊóÝúÚóáú åóÐóÇ¡ æóÈóíúäó áóÇ íóäúÈóÛöí áóßó Ãóäú ÊóÝúÚóáó ßóÐóÇ¡ Ãóíú ãóÇ íóÌõæÒõ áöÌóáóÇáö Çááøóåö Ãóäú íóÊøóÎöÐó æóáóÏðÇ áöÃóäøó ÌóãöíÚó ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ÛóíúÑõ ÐóÇÊöåö ÊóÚóÇáóì íóÌöÈõ Ãóäú Êóßõæäó ãõÓúÊóæöíóÉð Ýöí ÇáúãóÎúáõæÞöíøóÉö áóåõ æóÇáúÚõÈõæÏöíøóÉö áóåõ. æóÐóáößó íõäóÇÝöí ÇáúÈõäõæøóÉó áöÃóäøó ÈõäõæøóÉó ÇáúÅöáóåö ÌõÒúÁñ ãöäó ÇáúÅöáóåöíøóÉö¡ æóåõæó ÃóÍóÏõ ÇáúæóÌúåóíúäö Ýöí ÊóÝúÓöíÑö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Þõáú Åöäú ßÇäó áöáÑøóÍúãäö æóáóÏñ ÝóÃóäóÇ Ãóæøóáõ ÇáúÚÇÈöÏöíäó [ÇáÒÎÑÝ: 81] ¡ Ãóíú áóæú ßóÇäó áóåõ æóáóÏñ áóÚóÈóÏúÊõåõ ÞóÈúáóßõãú.(16/172)
æóãóÚúäóì ÂÊöí ÇáÑøóÍúãäö ÚóÈúÏÇð: ÇáúÅöÊúíóÇäõ ÇáúãóÌóÇÒöíøõ¡ æóåõæó ÇáúÅöÞúÑóÇÑõ æóÇáöÇÚúÊöÑóÇÝõ¡ ãöËúáõ: ÈóÇÁó ÈößóÐóÇ¡ ÃóÕúáõåõ ÑóÌóÚó¡ æóÇÓúÊõÚúãöáó ÈöãóÚúäóì ÇÚúÊóÑóÝó.
æÚóÈúÏÇð ÍóÇáñ¡ Ãóíú ãõÚúÊóÑöÝñ áöáøóåö ÈöÇáúÅöáóåöíøóÉö ÛóíúÑõ ãõÓúÊóÞöáøò Úóäúåõ Ýöí ÔóíúÁò Ýöí ÍóÇáö ßóæúäöåö ÚóÈúÏðÇ.
æóíóÌõæÒõ ÌóÚúáõ ÂÊöí ÇáÑøóÍúãäö ÈöãóÚúäóì ÕóÇÆöÑñ Åöáóíúåö ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö¡ æóíóßõæäõ ÇáúãóÚúäóì Ãóäøóåõ íóÍúíóÇ ÚóÈúÏðÇ æóíõÍúÔóÑõ ÚóÈúÏðÇ ÈöÍóíúËõ áóÇ ÊóÔõæÈõåõ äöÓúÈóÉõ ÇáúÈõäõæøóÉö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóáóÇ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö.
æóÊóßúÑöíÑõ ÇÓúãö ÇáÑøóÍúãäö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÃóÑúÈóÚó ãóÑøóÇÊò ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóä æÕÝ ÇáÑÍãÇä ÇáËøóÇÈöÊö áöáøóåö¡ æóÇáøóÐöí áóÇ íõäúßöÑõ ÇáúãõÔúÑößõæäó ËõÈõæÊó ÍóÞöíÞóÊöåö áöáøóåö æóÅöäú ÃóäúßóÑõæÇ áóÝúÙóåõ¡ íõäóÇÝöí ÇÏøöÚóÇÁó ÇáúæóáóÏö áóåõ áÃäø ÇáÑÍãÇä æóÕúÝñ íóÏõáøõ Úóáóì Úõãõæãö ÇáÑøóÍúãóÉö æóÊóßóËøõÑöåóÇ. æóãóÚúäóì Ðóáößó: ÃóäøóåóÇ ÔóÇãöáóÉñ áßá ãóæúÌõæÏ¡ ÝóÐóáöß íóÞúÊóÖöí Ãóä ßá ãóæúÌõæÏò ãõÝúÊóÞöÑò Åöáóì ÑóÍúãóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóáóÇ íóÊóÞóæøóãõ Ðóáöß ÅöáøóÇ ÈÊÍÞÞ ÇáúÚõÈõæÏöíøóÉö Ýöíåö. áöÃóäøóåõ áóæú ßóÇäó ÈóÚúÖõ ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ÇÈúäðÇ áöáøóåö ÊóÚóÇáóì áóÇÓúÊóÛúäóì Úóäú ÑóÍúãóÊöåö áöÃóäøóåõ íßæä ÈÇáÈäæÉ ãõÓóÇæöíðÇ áóåõ Ýöí ÇáúÅöáóåöíøóÉö ÇáúãõÞúÊóÖöíóÉö ÇáúÛöäóì ÇáúãõØúáóÞó¡ æóáöÃóäøó ÇÊøöÎóÇÐó ÇáöÇÈúäö íóÊóØóáøóÈõ Èöåö ãõÊøóÎöÐõåõ ÈóÑøó ÇáöÇÈúäö Èöåö æóÑóÍúãóÊóåõ áóåõ¡ æóÐóáößó íõäóÇÝöí ßóæúäó Çááøóåö ãõÝöíÖõ ßõáøö ÑóÍúãóÉò.
ÝóÐößúÑõ åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝó ÚöäúÏó Þóæúáöåö: æóÞÇáõæÇ ÇÊøóÎóÐó ÇáÑøóÍúãäõ æóáóÏÇð æóÞóæúáöåö Ãóäú ÏóÚóæúÇ áöáÑøóÍúãäö æóáóÏÇð ÊóÓúÌöíáñ áöÛóÈóÇæóÊöåöãú.
æóÐößúÑõåõ ÚöäúÏó Þóæúáöåö: æóãÇ íóäúÈóÛöí áöáÑøóÍúãäö Ãóäú íóÊøóÎöÐó æóáóÏÇð ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ïóáöíáö ÚóÏóãö áöíóÇÞóÉö ÇÊøöÎóÇÐö ÇáöÇÈúäö ÈöÇááøóåö.
æóÐößúÑõåõ ÚöäúÏó Þóæúáöåö: ÅöáøóÇ ÂÊöí ÇáÑøóÍúãäö ÚóÈúÏÇð ÇÓúÊöÏúáóÇáñ Úóáóì ÇÍúÊöíóÇÌö ÌóãöíÚö ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö Åöáóíúåö æóÅöÞúÑóÇÑöåóÇ áóåõ Èöãõáúßöåö ÅöíøóÇåóÇ.(16/173)
Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö ÓóíóÌúÚóáõ áóåõãõ ÇáÑøóÍúãóäõ æõÏøðÇ (96)
æóÌõãúáóÉõ áóÞóÏú ÃóÍúÕÇåõãú ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö áóÞóÏú ÌöÆúÊõãú ÔóíúÆÇð ÅöÏøðÇ¡ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ áöÊóåúÏöíÏö ÇáúÞóÇÆöáöíäó åóÐöåö ÇáúãóÞóÇáóÉó. ÝóÖóãóÇÆöÑõ ÇáúÌóãúÚö ÚóÇÆöÏóÉñ Åöáóì ãóÇ ÚóÇÏó Åöáóíúåö ÖóãöíÑõ æóÞÇáõæÇ ÇÊøóÎóÐó ÇáÑøóÍúãäõ æóáóÏÇð æóãóÇ ÈóÚúÏóåõ. æóáóíúÓó ÚóÇÆöÏðÇ Úóáóì ãóäú Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö¡ Ãóíú áóÞóÏú Úóáöãó Çááøóåõ ßõáøó ãóäú ÞóÇáó Ðóáößó æóÚóÏøóåõãú ÝóáóÇ íóäúÝóáöÊõ ÃóÍóÏñ ãöäúåõãú ãöäú ÚöÞóÇÈöåö.
æóãóÚúäóì æóßõáøõåõãú ÂÊöíåö íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö ÝóÑúÏÇð ÅöÈúØóÇáõ ãóÇ áöÃóÌúáöåö ÞóÇáõæÇ ÇÊøóÎóÐó Çááøóåõ æóáóÏðÇ¡ áöÃóäøóåõãú ÒóÚóãõæÇ Ðóáößó ãõæÌÈ ÚöÈóÇÏóÊåã ááúãóáóÇÆßóÉ æóÇáúÌöäøó áöíóßõæäõæÇ ÔõÝóÚóÇÁóåõãú ÚöäúÏó Çááøóåö¡ ÝóÃóíúÃóÓóåõãõ Çááøóåõ ãöäú Ðóáößó ÈöÃóäøó ßõáøó æóÇÍöÏò íóÃúÊöí íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ãõÝúÑóÏðÇ áóÇ äóÕöíÑó áóåõ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇáÓøóÇáöÝóÉö:
æóíóÃúÊöíäÇ ÝóÑúÏÇð. æóÝöí Ðóáößó ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÃóäøóåõãú ÂÊõæäó áöãóÇ íóßúÑóåõæäó ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö æóÇáúÅöåóÇäóÉö ÅöÊúíóÇäó ÇáúÃóÚúÒóáö Åöáóì ãóäú íóÊóãóßøóäõ ãä ÇáÇäÊÞÇã ãöäúåõ.
[96]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÂíóÉ 96]
Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍÇÊö ÓóíóÌúÚóáõ áóåõãõ ÇáÑøóÍúãäõ æõÏøðÇ (96)
íóÞúÊóÖöí ÇÊøöÕóÇáó ÇáúÂíóÇÊö ÈóÚúÖöåóÇ ÈöÈóÚúÖò Ýöí ÇáúãóÚóÇäöí Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó æóÕóÝñ áöÍóÇáö ÇáúãõÄúãöäöíäó íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ÈöÖöÏøö ÍóÇáö ÇáúãõÔúÑößöíäó¡ Ýóíóßõæäõ ÍóÇáõ ÅöÊúíóÇäöåöãú ÛóíúÑó ÍóÇáö ÇäúÝöÑóÇÏò Èóáú ÍóÇáõ ÊóÃóäøõÓö ÈóÚúÖöåöãú ÈöÈóÚúÖò.
æóáóãøóÇ ÎõÊöãóÊö ÇáúÂíóÉõ ÞóÈúáóåóÇ ÈöÃóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÂÊõæäó íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ãõÝúÑóÏöíäó¡ æóßóÇäó Ðóáößó ãõÔúÚöÑðÇ ÈöÃóäøóåõãú ÂÊõæäó Åöáóì ãóÇ ãöäú ÔóÃúäöåö Ãóäú íóÊóãóäøóì ÇáúãõæóÑøóØõ Ýöíåö ãóäú íóÏúÝóÚõ Úóäúåõ æóíóäúÕõÑõåõ¡ æóÅöÔúÚóÇÑõ Ðóáößó ÈöÃóäøóåõãú ãóÛúÖõæÈñ Úóáóíúåöãú¡ ÃóÚúÞóÈó Ðóáößó ÈöÐößúÑö ÍóÇáö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáÕøóÇáöÍöíäó¡ æóÃóäøóåõãú Úóáóì ÇáúÚóßúÓö ãöäú ÍóÇáö ÇáúãõÔúÑößöíäó¡ æóÃóäøóåõãú íóßõæäõæäó íóæúãóÆöÐò ÈöãóÞóÇãö ÇáúãóæóÏøóÉö æóÇáÊøóÈúÌöíáö. ÝóÇáúãóÚúäóì: ÓóíÌúÚóáõ áóåõã ÇáÑÍãÇä ÃóæöÏøóÇÁó ãöäó ÇáúãóáóÇÆößóÉö ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: äóÍúäõ ÃóæúáöíÇÄõßõãú Ýöí(16/174)
ÝóÅöäøóãóÇ íóÓøóÑúäóÇåõ ÈöáöÓóÇäößó áöÊõÈóÔøöÑó Èöåö ÇáúãõÊøóÞöíäó æóÊõäúÐöÑó Èöåö ÞóæúãðÇ áõÏøðÇ (97)
ÇáúÍóíÇÉö ÇáÏøõäúíÇ æóÝöí ÇáúÂÎöÑóÉö
[ÝÕáÊ: 31] ¡ æóíóÌúÚóáõ Èóíúäó ÃóäúÝõÓöåöãú ãóæóÏøóÉð ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóäóÒóÚúäÇ ãóÇ Ýöí ÕõÏõæÑöåöãú ãöäú Ûöáøò [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 43] .
æóÅöíËóÇÑõ ÇáúãóÕúÏóÑö áöíóÝöí ÈöÚöÏøóÉö ãõÊóÚóáøóÞóÇÊò ÈöÇáúæõÏøö. æóÝõÓøöÑó ÃóíúÖðÇ ÌóÚúáõ ÇáúæõÏøö ÈöÃóäøó Çááøóåó íóÌúÚóáõ áóåõãú ãóÍóÈøóÉð Ýöí ÞõáõæÈö Ãóåúáö ÇáúÎóíúÑö. ÑóæóÇåõ ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ Úóäú ÞõÊóíúÈóÉó Èúäö ÓóÚöíÏò Úóäö ÇáÏøóÑóÇæóÑúÏöíøö. æóáóíúÓóÊú åóÐöåö ÇáÒøöíóÇÏóÉõ Úóäú ÃóÍóÏò ãöãøóäú Ñóæóì ÇáúÍóÏöíËó Úóäú ÛóíúÑö ÞõÊóíúÈóÉó Èúäö ÓóÚöíÏò æóáóÇ Úóäú ÞõÊóíúÈóÉó Èúäö ÓóÚöíÏò Ýöí ÛóíúÑö ÑöæóÇíóÉö ÇáÊøöÑúãöÐöíøö¡ ÝóåóÐöåö ÇáÒøöíóÇÏóÉõ ÅöÏúÑóÇÌñ ãöäú ÞõÊóíúÈóÉó ÚöäúÏó ÇáÊøöÑúãöÐöíøö ÎóÇÕøóÉð.
æóÝõÓøöÑó ÃóíúÖðÇ ÈöÃóäøó Çááøóåó ÓóíóÌúÚóáõ áóåõãú ãóÍóÈøóÉð ãöäúåõ ÊóÚóÇáóì¡ ÝóÇáúÌóÚúáõ åõäóÇ ßóÇáúÅöáúÞóÇÁö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÃóáúÞóíúÊõ Úóáóíúßó ãóÍóÈøóÉð ãöäøöí [Øå: 39] . åóÐóÇ ÃóÙúåóÑõ ÇáúæõÌõæåö Ýöí ÊóÝúÓöíÑö ÇáúæõÏøö¡ æóÞóÏú ÐóåóÈó Ýöíåö ÌóãóÇÚóÇÊõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Åöáóì ÃóÞúæóÇáò ÔóÊøóì ãõÊóÝóÇæöÊóÉò Ýöí ÇáúÞÈõæá.
[97]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÂíóÉ 97]
ÝóÅöäøóãÇ íóÓøóÑúäÇåõ ÈöáöÓÇäößó áöÊõÈóÔøöÑó Èöåö ÇáúãõÊøóÞöíäó æóÊõäúÐöÑó Èöåö ÞóæúãÇð áõÏøðÇ (97)
ÅöíÐóÇäñ ÈöÇäúÊöåóÇÁö ÇáÓøõæÑóÉö¡ ÝóÅöäøó ÔóÃúäó ÇáúÅöÊúíóÇäö ÈößóáóÇãò ÌóÇãöÚò ÈóÚúÏó ÃóÝúäóÇäö ÇáúÍóÏöíËö Ãóäú íõÄúÐöäó ÈöÃóäøó ÇáúãõÊóßóáøöãó ÓóíóØúæöí ÈöÓóÇØóåõ. æóÐóáößó ÔóÃúäõ ÇáÊøóÐúíöíáóÇÊö æóÇáúÎóæóÇÊöãö æóåöíó ãóÇ íõÄúÐöäõ ÈöÇäúÊöåóÇÁö ÇáúßóáóÇãö.
ÝóáóãøóÇ ÇÍúÊóæóÊö ÇáÓøõæÑóÉõ Úóáóì ÚöÈóÑò æóÞóÕóÕò æóÈöÔóÇÑóÇÊò æóäõÐõÑò ÌóÇÁó åõäóÇ Ýöí ÇáÊøóäúæöíåö ÈöÇáúÞõÑúÂäö æóÈóíóÇäö ÈóÚúÖö ãóÇ Ýöí ÊóäúÒöíáöåö ãöäó ÇáúÍößóãö.
ÝóíóÌõæÒõ ÌóÚúáõ ÇáúÝóÇÁö ÝóÕöíÍóÉð ãõÄúÐöäóÉð ÈößóáóÇãò ãõÞóÏøóÑò íóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇáúãóÐúßõæÑõ¡ ßóÃóäøóåõ Þöíáó: ÈóáøöÛú ãóÇ ÃóäúÒóáúäóÇ Åöáóíúßó æóáóæú ßóÑöåó ÇáúãõÔúÑößõæäó ãóÇ Ýöíåö ãöäú ÅöÈúØóÇáö Ïöíäöåöãú æóÅöäúÐóÇÑöåöãú ÈöÓõæÁö ÇáúÚóÇÞöÈóÉö ÝóãóÇ ÃóäúÒóáúäóÇåõ Åöáóíúßó ÅöáøóÇ áöáúÈöÔóÇÑóÉö æóÇáäøöÐóÇÑóÉö(16/175)
æóáóÇ ÊÚÈà ÈöãóÇ íÍÕá ãóÚó Ðóáößó ãöäó ÇáúÛóíúÙö Ãóæö ÇáúÍöÞúÏö. æóÐóáößó Ãóäøó
ÇáúãõÔúÑößöíäó ßóÇäõæÇ íóÞõæáõæäó áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «áóæú ßóÝóÝúÊó Úóäú ÔóÊúãö ÂáöåóÊöäóÇ æóÂÈóÇÆöäóÇ æóÊóÓúÝöíåö ÂÑóÇÆöäóÇ áóÇÊøóÈóÚúäóÇßó» .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÝóÇÁõ áöáÊøóÝúÑöíÚö Úóáóì æóÚöíÏö ÇáúßóÇÝöÑöíäó ÈöÞóæúáöåö: áóÞóÏú ÃóÍúÕÇåõãú æóÚóÏøóåõãú ÚóÏøðÇ æóßõáøõåõãú ÂÊöíåö íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö ÝóÑúÏÇð [ãóÑúíóã: 94¡ 95] . æóæóÚóÏó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöÞóæúáöåö: Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍÇÊö ÓóíóÌúÚóáõ áóåõãõ ÇáÑøóÍúãäõ æõÏøðÇ [ãóÑúíóã: 96] . æóÇáúãõÝóÑøóÚõ åõæó ãóÖúãõæäõ áöÊõÈóÔøöÑó Èöåö ÅöáóÎú æóÊõäúÐöÑó Èöåö ÅöáóÎú¡ Ãóíú Ðóáößó ÃóËóÑõ ÇáúÅöÚúÑóÇÖö ÚóãøóÇ ÌöÆúÊó Èöåö ãöäó ÇáäøöÐóÇÑóÉö¡ æóÃóËóÑõ ÇáúÅöÞúÈóÇáö Úóáóì ãóÇ ÌöÆúÊó Èöåö ãöäó ÇáúÈöÔóÇÑóÉö ãöãøóÇ íóÓøóÑúäóÇåõ ÈöáöÓóÇäößó ÝóÅöäøóÇ ãóÇ ÃóäúÒóáúäóÇåõ Úóáóíúßó ÅöáøóÇ áöÐóáößó.
æóÖóãöíÑõ ÇáúÛóÇÆöÈö ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúÞõÑúÂäö ÈöÏóáóÇáóÉö ÇáÓøöíóÇÞö ãöËúáõ: ÍóÊøóì ÊóæÇÑóÊú ÈöÇáúÍöÌÇÈö [Õ:
32] . æóÈöÐóáößó Úõáöãó Ãóäøó ÇáÊøóíúÓöíÑó ÊóÓúåöíáõ ÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÞõÑúÂäö. æóåóÐóÇ ÅöÏúãóÇÌñ áöáËøóäóÇÁö Úóáóì ÇáúÞõÑúÂäö ÈöÃóäøóåõ ãõíóÓøóÑñ áöáúÞöÑóÇÁóÉö¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáóÞóÏú íóÓøóÑúäóÇ ÇáúÞõÑúÂäó áöáÐøößúÑö Ýóåóáú ãöäú ãõÏøóßöÑò [ÇáúÞóãóÑ: 32] .
æóÇááøöÓóÇäõ: ÇááøõÛóÉõ¡ Ãóíú ÈöáõÛóÊößó¡ æóåöíó ÇáúÚóÑóÈöíøóÉõ¡ ßóÞóæúáöåö: æóÅöäøóåõ áóÊóäúÒöíáõ ÑóÈøö ÇáúÚÇáóãöíäó äóÒóáó Èöåö ÇáÑøõæÍõ ÇáúÃóãöíäõ Úóáì ÞóáúÈößó áöÊóßõæäó ãöäó ÇáúãõäúÐöÑöíäó ÈöáöÓÇäò ÚóÑóÈöíøò ãõÈöíäò [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 192- 195] ÝóÅöäøó äõÒõæáó ÇáúÞõÑúÂäö ÈöÃóÝúÖóáö ÇááøõÛóÇÊö æóÃóÝúÕóÍöåóÇ åõæó ãöäú ÃóÓúÈóÇÈö ÝóÖúáöåö Úóáóì ÛóíúÑöåö ãöäó ÇáúßõÊõÈö æóÊóÓúåöíáö ÍöÝúÙöåö ãóÇ áóãú íõÓóåøóáú ãöËúáõåõ áöÛóíúÑöåö ãöäó ÇáúßõÊõÈö.
æóÇáúÈóÇÁõ áöáÓøóÈóÈöíøóÉö Ãóæö ÇáúãõÕóÇÍóÈóÉö.
æóÚóÈøóÑó Úóä ÇáúßÝøóÇÑ ÈöÞæã áÏø ÐóãøðÇ áóåõãú ÈöÃóäøóåõãú Ãóåúáõ ÅöíÛóÇáò Ýöí ÇáúãöÑóÇÁö æóÇáúãõßóÇÈóÑóÉö¡ Ãóíú Ãóåúáõ ÊóÕúãöíãò Úóáóì ÈóÇØöáöåöãú¡ ÝóÇááøõÏøõ: ÌóãúÚõ ÃóáóÏøò¡ æóåõæó ÇáúÃóÞúæóì Ýöí ÇááøóÏóÏö¡ æóåõæó ÇáúÅöÈóÇíóÉõ ãöäó ÇáöÇÚúÊöÑóÇÝö ÈöÇáúÍóÞøö.
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö(16/176)
æóßóãú ÃóåúáóßúäóÇ ÞóÈúáóåõãú ãöäú ÞóÑúäò åóáú ÊõÍöÓøõ ãöäúåõãú ãöäú ÃóÍóÏò Ãóæú ÊóÓúãóÚõ áóåõãú ÑößúÒðÇ (98)
ÇáÕøóÍöíÍö: «ÃóÈúÛóÖõ ÇáÑøöÌóÇáö Åöáóì Çááøóåö ÇáúÃóáóÏøõ ÇáóÎóÕöãõ»
. æóãöãøóÇ ÌóÑøóåõ ÇáúÅöÔúÑóÇßõ Åöáóì ÇáúÚóÑóÈö ãöäú ãóÐóÇãøö ÇáúÃóÎúáóÇÞö ÇáøóÊöí ÎóáóØõæÇ ÈöåóÇ ãóÍóÇÓöäó ÃóÎúáóÇÞöåöãú Ãóäøóåõãú ÑõÈøóãóÇ ÊõãõÏøöÍõæÇ ÈöÇááøóÏóÏö¡ ÞóÇáó ÈóÚúÖõåõãú Ýöí ÑöËóÇÁö ÇáúÈóÚúÖö:
Åöäøó ÊóÍúÊó ÇáúÃóÍúÌóÇÑö ÍóÒúãðÇ æóÚóÒúãðÇ ... æóÎóÕöíãðÇ ÃóáóÏøó ÐóÇ ãöÛúáóÇÞö
æóÞóÏú ÍóÓõäó ãõÞóÇÈóáóÉõ ÇáúãõÊøóÞöíäó ÈöÞóæúãò áõÏøò¡ áöÃóäøó ÇáÊøóÞúæóì ÇãúÊöËóÇáñ æóØóÇÚóÉñ æóÇáÔøöÑúßó ÚöÕúíóÇäñ æóáóÏóÏñ.
æóÝöíåö ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÃóäøó ßõÝúÑóåõãú Úóäú ÚöäóÇÏò æóåõãú íóÚúáóãõæäó Ãóäøó ãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ãõÍóãøóÏñ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó åõæó ÇáúÍóÞøõ¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöäøóåõãú áóÇ íõßóÐøöÈõæäóßó æóáßöäøó ÇáÙøóÇáöãöíäó ÈöÂíÇÊö Çááøóåö íóÌúÍóÏõæäó [ÇáúÃóäúÚóÇã: 33] .
æóÅöíÞóÇÚõ áóÝúÙö ÇáúÞóæúãö Úóáóíúåöãú áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó ÇááøóÏóÏó ÔóÃúäõåõãú¡ æóåõæó ÇáÕøöÝóÉõ ÇáøóÊöí ÊóÞóæøóãóÊú ãöäúåóÇ ÞóæúãöíøóÊõåõãú¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóÂíÇÊò áöÞóæúãò íóÚúÞöáõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [164] ¡ æóÞóæúáöåö
ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ÊõÛúäöí ÇáúÂíÇÊõ æóÇáäøõÐõÑõ Úóäú Þóæúãò áóÇ íõÄúãöäõæäó Ýöí ÓõæÑóÉ íõæäõÓ [101] .
[98]
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã (19) : ÂíóÉ 98]
æóßóãú ÃóåúáóßúäÇ ÞóÈúáóåõãú ãöäú ÞóÑúäò åóáú ÊõÍöÓøõ ãöäúåõãú ãöäú ÃóÍóÏò Ãóæú ÊóÓúãóÚõ áóåõãú ÑößúÒÇð (98)
áóãøóÇ ÐõßöÑõæÇ ÈöÇáúÚöäóÇÏö æóÇáúãõßóÇÈóÑóÉö ÃõÊúÈöÚó ÈöÇáÊøóÚúÑöíÖö ÈöÊóåúÏöíÏöåöãú Úóáóì Ðóáößó ÈöÊóÐúßöíÑöåöãú ÈöÇáúÃõãóãö ÇáøóÊöí ÇÓúÊóÃúÕóáóåóÇ Çááøóåõ áöÌóÈóÑõæÊöåóÇ æóÊóÚóäøõÊöåóÇ áöÊóßõæäó áóåõãú ÞöíóÇÓðÇ æóãóËóáðÇ. ÝóÇáúÌõãúáóÉõ ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÝóÅöäøóãÇ íóÓøóÑúäÇåõ ÈöáöÓÇäößó [ãóÑúíóã: 97] ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÇ ÊóÖóãøóäóÊúåõ ãöäú ÈöÔóÇÑóÉö ÇáúãõÄúãöäöíäó æóäöÐóÇÑóÉö ÇáúãõÚóÇäöÏöíäó¡ áöÃóäøó Ýöí ÇáÊøóÚúÑöíÖö ÈöÇáúæóÚöíÏö áóåõãú äöÐóÇÑóÉñ áóåõãú æóÈöÔóÇÑóÉñ áöáúãõÄúãöäöíäó ÈöÇÞúÊöÑóÇÈö ÅöÑóÇÍóÊöåöãú ãöäú ÖõÑøöåöãú.(16/177)
æßóãú ÎóÈóÑöíøóÉõ Úóäú ßóËúÑóÉö ÇáúÚóÏóÏö.
æóÇáúÞóÑúäõ: ÇáúÃõãøóÉõ æóÇáúÌöíáõ. æóíõØúáóÞõ Úóáóì ÇáÒøóãóÇäö ÇáøóÐöí ÊóÚöíÔõ Ýöíåö ÇáúÃõãøóÉõ¡ æóÔóÇÚó ÊóÞúÏöíÑõåõ ÈöãöÇÆóÉö ÓóäóÉò. æãöäú ÈóíóÇäöíøóÉñ¡ æóãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ ÊóãúíöíÒõ ßóãú.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí åóáú ÊõÍöÓøõ ãöäúåõãú ãöäú ÃóÍóÏò ÅöäúßóÇÑöíøñ¡ æóÇáúÎöØóÇÈõ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊóÈóÚðÇ áöÞóæúáöåö: ÝóÅöäøóãÇ íóÓøóÑúäÇåõ ÈöáöÓÇäößó Ãóíú ãóÇ ÊõÍöÓøõ¡ Ãóíú ãóÇ ÊóÔúÚõÑõ ÈöÃóÍóÏò ãöäúåõãú. æóÇáúÅöÍúÓóÇÓõ:
ÇáúÅöÏúÑóÇßõ ÈöÇáúÍöÓøö¡ Ãóíú áóÇ ÊóÑóì ãöäúåõãú ÃóÍóÏðÇ.
æóÇáÑøößúÒõ: ÇáÕøóæúÊõ ÇáúÎóÝöíøõ¡ æóíõÞóÇáõ: ÇáÑøöÒøõ¡ æóÞóÏú Ñõæöíó ÈöåöãóÇ Þóæúáõ áóÈöíÏò:
æóÊóæóÌøóÓóÊú ÑößúÒó ÇáúÃóäöíÓö ÝóÑóÇÚóåóÇ ... Úóä ÙåÑ ÚíÈ æóÇáúÃóäöíÓõ ÓóÞóÇãõåóÇ
æóåõæó ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇÖúãöÍúáóÇáöåöãú¡ ßõäøöíó ÈöÇÖúãöÍúáóÇáö áóæóÇÒöãö ÇáúæõÌõæÏö Úóäö ÇÖúãöÍúáóÇáö æóÌõæÏöåöãú.(16/178)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøóÍöíãö
20- ÓõæÑóÉõ Øóåó
ÓõãøöíóÊú ÓõæÑóÉõ (ØóÇåóÇ) ÈóÇÓöãö ÇáúÍóÑúÝóíúäö ÇáúãóäúØõæÞö ÈöåöãóÇ Ýöí ÃóæøóáöåóÇ. æóÑõÓöãó ÇáúÍóÑúÝóÇäö ÈöÕõæÑóÊöåöãóÇ áóÇ ÈöãóÇ íóäúØöÞõ Èöåö ÇáäøóÇØöÞõ ãöäó ÇÓúãóíúåöãóÇ ÊóÈóÚðÇ áöÑóÓúãö ÇáúãõÕúÍóÝö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö. æóßóÐóáößó æóÑóÏóÊú ÊóÓúãöíóÊõåóÇ Ýöí ßõÊõÈö ÇáÓøõäøóÉö Ýöí ÍóÏöíËö ÅöÓúáóÇãö ÚõãóÑó Èúäö ÇáúÎóØøóÇÈö ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí ÞóÑöíÈðÇ.
æóÝöí «ÊóÝúÓöíÑö ÇáúÞõÑúØõÈöíøö» Úóäú «ãõÓúäóÏö ÇáÏøöÑóÇãöíøö» Úóäú ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó ÞóÇáó: ÞóÇáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «Åöäøó Çááøóåó ÊóÈóÇÑóßó æóÊóÚóÇáóì ÞóÑóÃó: (ØóÇåóÇ) (ÈöÇÓúãóíúäö) ÞóÈúáó Ãóäú íóÎúáõÞó ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó ÈöÃóáúÝóíú ÚóÇãò ÝóáóãøóÇ ÓóãöÚóÊö ÇáúãóáóÇÆößóÉõ ÇáúÞõÑúÂäó ÞóÇáõæÇ: ØõæÈóì áöÃõãøóÉò íóäúÒöáõ åóÐóÇ ÚóáóíúåóÇ»
ÇáúÍóÏöíËó. ÞóÇáó ÇÈúäõ ÝõæÑóßó:
ãóÚúäóÇåõ Ãóäøó Çááøóåó ÃóÙúåóÑó ßóáóÇãóåõ æóÃóÓúãóÚóåõ ãóäú ÃóÑóÇÏó Ãóäú íóÓúãóÚóåõ ãöäó ÇáúãóáóÇÆößóÉö¡ ÝóÊóßõæäõ åóÐöåö ÇáÊøóÓúãöíóÉö ãóÑúæöíøóÉñ Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÐóßóÑó Ýöí «ÇáúÅöÊúÞóÇäö» Úóäö ÇáÓøóÎóÇæöíøö ÃóäøóåóÇ ÊõÓóãøóì ÃóíúÖðÇ «ÓõæÑóÉõ Çáúßóáöíãö» æóÝöíåö Úóäö ÇáúåõÐóáöíøö Ýöí «ßóÇãöáöåö» ÃóäøóåóÇ ÊõÓóãøóì «ÓõæÑóÉõ ãõæÓóì» .(16/179)
æóåöíó ãóßøöíøóÉñ ßõáøõåóÇ Úóáóì Þóæúáö ÇáúÌõãúåõæÑö. æóÇÞúÊóÕóÑó Úóáóíúåö ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉö æóßóËöíÑñ ãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó.
æóÝöí «ÇáúÅöÊúÞóÇäö» Ãóäøóåõ ÇÓúÊõËúäöíó ãöäúåóÇ ÂíóÉõ: ÝóÇÕúÈöÑú Úóáì ãóÇ íóÞõæáõæäó æóÓóÈøöÍú ÈöÍóãúÏö ÑóÈøößó ÞóÈúáó ØõáõæÚö ÇáÔøóãúÓö æóÞóÈúáó ÛõÑõæÈöåÇ [Øå: 130] . æóÇÓúÊóÙúåóÑó Ýöí «ÇáúÅöÊúÞóÇäö» Ãóäú íõÓúÊóËúäóì ãöäúåóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóáÇ ÊóãõÏøóäøó Úóíúäóíúßó Åöáì ãóÇ ãóÊøóÚúäÇ Èöåö ÃóÒúæÇÌÇð ãöäúåõãú ÒóåúÑóÉó ÇáúÍóíÇÉö ÇáÏøõäúíÇ [Øå: 131] . áöãóÇ
ÃóÎúÑóÌó ÃóÈõæ íóÚúáóì æóÇáúÈóÒøóÇÑõ Úóäú ÃóÈöí ÑóÇÝöÚò ÞóÇáó: «ÃóÖóÇÝó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÖóíúÝðÇ ÝóÃóÑúÓóáóäöí Åöáóì ÑóÌõáò ãöäó ÇáúíóåõæÏö Ãóäú ÃóÓúáöÝúäöí ÏóÞöíÞðÇ Åöáóì åöáóÇáö ÑóÌóÈò ÝóÞóÇáó: áóÇ¡ ÅöáøóÇ ÈöÑóåúäò¡ ÝóÃóÊóíúÊõ ÇáäøóÈöíÁó ÝóÃóÎúÈóÑúÊõåõ ÝóÞóÇáó: ÃóãøóÇ æóÇááøóåö Åöäøöí áöÃóãöíäñ Ýöí ÇáÓøóãóÇÁö Ãóãöíäñ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö. Ýóáóãú ÃóÎúÑõÌú ãöäú ÚöäúÏöåö ÍóÊøóì äóÒóáóÊú: æóáÇ ÊóãõÏøóäøó Úóíúäóíúßó Åöáì ãóÇ ãóÊøóÚúäÇ Èöåö ÃóÒúæÇÌÇð ãöäúåõãú ÒóåúÑóÉó ÇáúÍóíÇÉö ÇáÏøõäúíÇ
ÇáúÂíóÉó» Çå.
æóÚöäúÏöí Ãóäøóåõ Åöäú ÕóÍøó ÍóÏöíËõ ÃóÈöí ÑóÇÝöÚò Ýóåõæó ãöäö ÇÔúÊöÈóÇåö ÇáÊøöáóÇæóÉö ÈöÇáäøõÒõæáö¡ ÝóáóÚóáøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÑóÃóåóÇ ãõÊóÐóßøöÑðÇ ÝóÙóäøóåóÇ ÃóÈõæ ÑóÇÝöÚò äóÇÒöáóÉð ÓóÇÚóÊóÆöÐò æóáóãú íóßõäú ÓóãöÚóåóÇ ÞóÈúáõ¡ Ãóæú ÃóØúáóÞó ÇáäøõÒõæáó Úóáóì ÇáÊøöáóÇæóÉö. æóáöåóÐóÇ äóÙóÇÆöÑõ ßóËöíÑóÉñ Ýöí ÇáúãóÑúæöíøóÇÊö Ýöí ÃóÓúÈóÇÈö ÇáäøõÒõæáö ßóãóÇ ÚóáöãúÊõåõ ÛóíúÑó ãóÑøóÉò.
æóåóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ åöíó ÇáúÎóÇãöÓóÉõ æóÇáúÃóÑúÈóÚõæäó Ýöí ÊóÑúÊöíÈö ÇáäøõÒõæáö¡ äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö ãóÑúíóãó æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáúæóÇÞöÚóÉö. æóäóÒóáóÊú ÞóÈúáó ÅöÓúáóÇãö ÚõãóÑó Èúäö ÇáúÎóØøóÇÈö áöãóÇ Ñóæóì ÇáÏøóÇÑóÞõØúäöíøõ Úóäú ÃóäóÓö Èúäö ãóÇáößò¡ æóÇÈúäö ÅöÓúÍóÇÞó Ýöí «ÓöíÑóÊöåö» Úóäúåõ ÞóÇáó: «ÎóÑóÌó ÚõãóÑõ ãõÊóÞóáøöÏðÇ ÈöÓóíúÝò. ÝóÞöíáó áóåõ: Ãóäøó ÎóÊóäóßó æóÃõÎúÊóßó ÞóÏú ÕóÈóæúÇ¡ ÝóÃóÊóÇåõãóÇ ÚõãóÑõ æóÚöäúÏóåõãóÇ ÎóÈøóÇÈõ Èúäõ ÇáúÃóÑóÊøö íõÞúÑöÆõåõãóÇ ÓõæÑóÉõ (ØóÇåóÇ) ¡ ÝóÞóÇáó: ÃóÚúØóæúäöí ÇáúßöÊóÇÈó ÇáøóÐöí ÚöäúÏóßõãú ÝóÃóÞúÑóÃóåõ¿ ÝóÞóÇáóÊú áóåõ ÃõÎúÊõåõ: Åöäøóßó ÑöÌúÓñ¡ æóáóÇ íóãóÓøõåõ ÅöáøóÇ ÇáúãõØóåøóÑõæäó ÝóÞõãú ÝóÇÛúÊóÓöáú Ãóæú ÊóæóÖøóÃó. ÝóÞóÇãó ÚõãóÑõ æóÊóæóÖøóÃó æóÃóÎóÐó ÇáúßöÊóÇÈó ÝóÞóÑóÃó Øóåó. ÝóáóãøóÇ ÞóÑóÃó ÕóÏúÑðÇ ãöäúåóÇ ÞóÇáó: ãóÇ ÃóÍúÓóäó åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãö æóÃóßúÑóãóåõ» Åöáóì ÂÎöÑö ÇáúÞöÕøóÉö. æóÐóßóÑó ÇáúÝóÎúÑõ Úóäú ÈóÚúÖö ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Ãóäøó åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉó ãóäú ÃóæóÇÆöáö ãóÇ äóÒóáó ÈöãóßøóÉó.(16/180)
æóßóÇäó ÅöÓúáóÇãõ ÚõãóÑó Ýöí ÓóäóÉö ÎóãúÓò ãöäó ÇáúÈöÚúËóÉö ÞõÈóíúáó ÇáúåöÌúÑóÉö ÇáúÃõæáóì Åöáóì ÇáúÍóÈóÔóÉö ÝóÊóßõæäõ åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ ÞóÏú äóÒóáóÊú Ýöí ÓóäóÉö ÎóãúÓò Ãóæú ÃóæóÇÎöÑö ÓóäóÉö ÃóÑúÈóÚò ãöäó ÇáúÈóÚúËóÉö.
æóÚõÏøóÊú ÂíõåóÇ Ýöí ÚóÏóÏö Ãóåúáö ÇáúãóÏöíäóÉö æóãóßøóÉó ãöÇÆóÉð æóÃóÑúÈóÚðÇ æóËóáóÇËöíäó¡ æóÝöí ÚóÏóÏö Ãóåúáö ÇáÔøóÇãö ãöÇÆóÉð æóÃóÑúÈóÚöíäó¡ æóÝöí ÚóÏóÏö Ãóåúáö ÇáúÈóÕúÑóÉö ãöÇÆóÉð æóÇËúäóÊóíúäö æóËóáóÇËöíäó. æóÝöí ÚóÏóÏö Ãóåúáö ÇáúßõæÝóÉö ãöÇÆóÉð æÎãÓÇ æóËóáóÇËöíäó.
ÃÛÑÇÖåÇ:
ÇÍúÊóæóÊú ãöäó ÇáúÃóÛúÑóÇÖö Úóáóì:
- ÇáÊøóÍóÏøöí ÈöÇáúÞõÑúÂäö ÈöÐößúÑö ÇáúÍõÑõæÝö ÇáúãõÞóØøóÚóÉö Ýöí ãõÝúÊóÊóÍöåóÇ.
- æóÇáÊøóäúæöíåö ÈöÃóäøóåõ ÊóäúÒöíáñ ãöäó Çááøóåö áöåóÏúíö ÇáúÞóÇÈöáóíúäó áöáúåöÏóÇíóÉö ÝóÃóßúËóÑõåóÇ Ýöí åóÐóÇ ÇáÔøóÃúäö.
- æóÇáÊøóäúæöíåõ ÈöÚóÙóãóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóÅöËúÈóÇÊõ ÑöÓóÇáóÉö ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäøóåóÇ ÊõãóÇËöáõ ÑöÓóÇáóÉó ÃóÚúÙóãö ÑóÓõæáò ÞóÈúáóåõ ÔóÇÚó ÐößúÑõåõ Ýöí ÇáäøóÇÓö¡ ÝóÖóÑóÈó ÇáúãóËóáó áöäõÒõæáö ÇáúÞõÑúÂäö Úóáóì ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈößóáóÇãö Çááøóåö ãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ.
- æóÈóÓóØó äóÔúÃóÉó ãõæÓóì æóÊóÃúíöíÏó Çááøóåö ÅöíøóÇåõ æóäóÕúÑóåõ Úóáóì ÝöÑúÚóæúäó ÈöÇáúÍõÌøóÉö æóÇáúãõÚúÌöÒóÇÊö æóÈöÕóÑúÝö ßóíúÏö ÝöÑúÚóæúäó Úóäúåõ æóÚóäú ÃóÊúÈóÇÚöåö.
- æóÅöäúÌóÇÁó Çááøóåö ãõæÓóì æóÞóæúãóåõ¡ æóÛóÑóÞó ÝöÑúÚóæúäó¡ æóãóÇ ÃóßúÑóãó Çááøóåõ Èöåö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó Ýöí ÎõÑõæÌöåöãú ãöäú ÈóáóÏö ÇáúÞöÈúØö.
- æóÞöÕøóÉó ÇáÓøóÇãöÑöíøö æóÕõäúÚóåõ ÇáúÚóÌóáó ÇáøóÐöí ÚóÈóÏóåõ Èóäõæ ÅöÓúÑóÇÆöíáó Ýöí ãóÛöíÈö ãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ.(16/181)
Øå (1)
æóßõáøõ Ðóáößó ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÃóäøó ãóÂáó ÈöÚúËóÉö ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÕóÇÆöÑñ Åöáóì ãóÇ ÕóÇÑóÊú Åöáóíúåö ÈóÚúËóÉõ ãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ãöäó ÇáäøóÕúÑö Úóáóì ãõÚóÇäóÏöíåö. ÝóáöÐóáößó ÇäúÊóÞóáó ãöäú Ðóáößó Åöáóì æóÚöíÏö ãóäú ÃóÚúÑóÖõæÇ Úóäö ÇáúÞõÑúÂäö æóáóãú ÊóäúÝóÚúåõãú ÃóãúËóÇáå æãæÇÚÙå.
- æÊÐßíÑ ÇáäøóÇÓ ÈÚÏÇæÉ ÇáÔøóíúØóÇä ááúÅäúÓóÇä ÈöãóÇ ÊÖãäÊå ÞÕøóÉ ÎáÞ ÂÏã.
- æóÑóÊøóÈó Úóáóì Ðóáößó ÓõæÁó ÇáúÌóÒóÇÁö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö áöãóäú ÌóÚóáõæÇ ãóÞóÇÏóÊóåõãú ÈöíóÏö ÇáÔøóíúØóÇäö æóÅöäúÐóÇÑóåõãú ÈöÓõæÁö ÇáúÚöÞóÇÈö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ.
- æóÊóÓúáöíóÉó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì ãóÇ íóÞõæáõæäóåõ æóÊóËúÈöíÊóåõ Úóáóì ÇáÏøöíäö.
æóÊóÎóáøóáó Ðóáößó ÅöËúÈóÇÊõ ÇáúÈóÚúËö¡ æóÊóåúæöíáõ íóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö æóãóÇ íóÊóÞóÏøóãõåõ ãöäó ÇáúÍóæóÇÏöË æÇáÃåæÇá.
[1]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÂíóÉ 1]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
Øå (1)
æóåóÐóÇäö ÇáúÍóÑúÝóÇäö ãöäú ÍõÑõæÝö ÝóæóÇÊöÍö ÈóÚúÖö ÇáÓøõæóÑö ãöËúáõ Çáã¡ æóíÓ. æóÑõÓöãóÇ Ýöí ÎóØøö ÇáúãõÕúÍóÝö ÈöÕõæÑóÉö ÍõÑõæÝö ÇáÊøóåóÌøöí ÇáøóÊöí åöíó ãõÓóãøóì (ØÇ) æó (åóÇ) ßóãóÇ ÑõÓöãó ÌóãöíÚõ ÇáúÝóæóÇÊöÍö ÇáøóÊöí ÈöÇáúÍõÑõæÝö ÇáúãõÞóØøóÚóÉö. æóÞõÑöÆóÇ áöÌóãöíÚö ÇáúÞõÑøóÇÁ ßóãóÇ ÞõÑöÆÊ ÈóÞöíøóÉõ ÝóæóÇÊöÍö ÇáÓøõæóÑö. ÝóÇáúÞóæúáõ ÝöíåöãóÇ ßóÇáúÞóæúáö ÇáúãõÎúÊóÇÑö Ýöí ÝóæóÇÊöÍö Êöáúßó ÇáÓøõæóÑö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí Ãóæøóáö ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö æóÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö.
æóÞöíáó åõãóÇ ÍóÑúÝóÇäö ãõÞúÊóÖóÈóÇäö ãöäú ßóáöãóÊóíú (ØóÇåöÑò) æó (åóÇÏò) æóÃóäøóåõãóÇ Úóáóì ãóÚúäóì ÇáäøöÏóÇÁö ÈöÍóÐúÝö ÍóÑúÝö ÇáäøöÏóÇÁö.(16/182)
æóÊóÞóÏøóãó æóÌúåõ ÇáúãóÏøö Ýöí (ØóÇ) (åóÇ) Ýöí Ãóæøóáö ÓõæÑóÉö íõæäõÓó. æóÞöíáó ãõÞúÊóÖóÈóÇäö ãöäú ÝöÚúáö (ØóÃú) ÃóãúÑðÇ ãöäó ÇáúæóØúÁö. æóãöäú (åóÇ) ÖóãöíÑö ÇáúãõÄóäøóËóÉö ÇáúÛóÇÆöÈóÉö ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáÃóÑúÖö. æóÝõÓøöÑó ÈöÃóäøó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóÇäó Ýöí Ãóæøóáö ÃóãúÑöåö ÅöÐóÇ ÞóÇãó Ýöí ÕóáóÇÉö Çááøóíúáö ÞóÇãó Úóáóì ÑöÌúáò æóÇÍöÏóÉò ÝóÃóãóÑóåõ Çááøóåõ ÈöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ãóäú íóØóÃó ÇáúÃóÑúÖó ÈöÑöÌúáöåö ÇáúÃõÎúÑóì. æóáóãú íóÕöÍøó.
æóÞöíáó (ØóÇåóÇ) ßóáöãóÉñ æóÇÍöÏóÉñ æóÃóäøó ÃóÕúáóåóÇ ãöäó ÇáúÍóÈóÔöíøóÉö¡ æóãóÚúäóÇåóÇ ÅöäúÓóÇäñ¡ æóÊóßóáøóãóÊú ÈöåóÇ
ÞóÈöíáóÉõ (Úóßøó) Ãóæú (Úõßúáò) æóÃóäúÔóÏõæÇ áöíóÒöíÏó Èúäö ãõåóáúåóáò:
Åöäøó ÇáÓøóÝóÇåóÉó ØóÇåóÇ ãöäú ÔóãóÇÆöáößõãú ... áóÇ ÈóÇÑóßó Çááøóåõ Ýöí ÇáúÞóæúãö ÇáúãóáóÇÚöíäö
æóÐóåóÈó ÈóÚúÖõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Åöáóì ÇÚúÊöÈóÇÑöåöãóÇ ßóáöãóÉð áõÛóÉó (Úóßøó) Ãóæú (Úõßúáò) Ãóæú ßóáöãóÉð ãöäó ÇáúÍóÈóÔöíøóÉö Ãóæö ÇáäøóÈóØöíøóÉö æóÃóäøó ãóÚúäóÇåóÇ Ýöí áõÛóÉö: (Úóßøó) íóÇ ÅöäúÓóÇäõ¡ Ãóæú íóÇ ÑóÌõáõ¡ æóÝöí ãóÇ ÚóÏóÇåóÇ: íóÇ ÍóÈöíÈöí¡ æóÞöíáó: åöíó ÇÓúãñ Óóãøóì Çááøóåõ Èöåö äóÈöíÆóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÃóäøóåõ Úóáóì ãóÚúäóì ÇáäøöÏóÇÁö¡ Ãóæú åõæó ÞóÓóãñ Èöåö.
æóÞöíáó: åöíó ÇÓúãñ ãöäú ÃóÓúãóÇÁö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Úóáóì ãóÚúäóì ÇáúÞóÓóãö.
æóÑõæöíóÊú Ýöí Ðóáößó ÂËóÇÑñ æóÃóÎúÈóÇÑñ ÐóßóÑó ÈóÚúÖóåóÇ ÚöíóÇÖñ Ýöí «ÇáÔøöÝóÇÁö» . æóíóÌúÑöí ÝöíåóÇ Þóæúáõ ãóäú ÌóÚóáó ÌóãöíÚó åóÐöåö ÇáúÍõÑõæÝö ãõÊøóÍöÏóÉð Ýöí ÇáúãóÞúÕõæÏö ãöäúåóÇ. ßóÞóæúáö ãóäú ÞóÇáó: åöíó ÃóÓúãóÇÁñ áöáÓøõæóÑö ÇáúæóÇÞöÚóÉö ÝöíåóÇ¡ æóäóÍúæö Ðóáößó ãöãøóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö. æóÅöäøóãóÇ ÛóÑøóåõãú ÈöÐóáößó ÊóÔóÇÈõåñ Ýöí ÇáäøõØúÞö ÝóáóÇ äõØöíáõ ÈöÑóÏøöåóÇ. æóßóÐóáößó áóÇ ÇáúÊöÝóÇÊó Åöáóì Þóæúáö ãóäú ÒóÚóãõæÇ Ãóäøóåõ ãöäú ÃóÓãóÇÁ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.(16/183)
ãóÇ ÃóäúÒóáúäóÇ Úóáóíúßó ÇáúÞõÑúÂäó áöÊóÔúÞóì (2) ÅöáøóÇ ÊóÐúßöÑóÉð áöãóäú íóÎúÔóì (3) ÊóäúÒöíáðÇ ãöãøóäú ÎóáóÞó ÇáúÃóÑúÖó æóÇáÓøóãóÇæóÇÊö ÇáúÚõáóì (4) ÇáÑøóÍúãóäõ Úóáóì ÇáúÚóÑúÔö ÇÓúÊóæóì (5) áóåõ ãóÇ Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóãóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ æóãóÇ ÊóÍúÊó ÇáËøóÑóì (6)
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 2 Åöáóì 6]
ãóÇ ÃóäúÒóáúäÇ Úóáóíúßó ÇáúÞõÑúÂäó áöÊóÔúÞì (2) ÅöáÇøó ÊóÐúßöÑóÉð áöãóäú íóÎúÔì (3) ÊóäúÒöíáÇð ãöãøóäú ÎóáóÞó ÇáúÃóÑúÖó æóÇáÓøóãÇæÇÊö ÇáúÚõáì (4) ÇáÑøóÍúãäõ Úóáóì ÇáúÚóÑúÔö ÇÓúÊóæì (5) áóåõ ãóÇ Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóãÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóãÇ ÈóíúäóåõãÇ æóãÇ ÊóÍúÊó ÇáËøóÑì (6)
ÇÝúÊõÊöÍóÊö ÇáÓøõæÑóÉõ ÈöãõáóÇØóÝóÉö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäøó Çááøóåó áóãú íõÑöÏú ãöäú ÅöÑúÓóÇáöåö æóÅöäúÒóÇáö ÇáúÞõÑúÂäö Úóáóíúåö Ãóäú íóÔúÞóì ÈöÐóáößó¡ Ãóíú ÊõÕöíÈóåõ ÇáúãóÔóÞøóÉõ æóíóÔõÏøõåõ ÇáÊøóÚóÈõ¡ æóáóßöäú ÃóÑóÇÏó Ãóäú íõÐóßøöÑó ÈöÇáúÞõÑúÂäö ãóäú íóÎóÇÝõ æóÚöíÏóåõ. æóÝöí åóÐóÇ Êóäúæöíåñ ÃóíúÖðÇ ÈöÔóÃúäö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÈöÃóäøóåõãú ßóÇäõæÇ ãöäú Ãóåúáö ÇáóÎóÔúíóÉö æóáóæúáóÇ Ðóáößó áóãóÇ ÇÏøóßóÑõæÇ ÈöÇáúÞõÑúÂäö.
æóÝöí åóÐöåö ÇáúÝóÇÊöÍóÉö ÊóãúåöíÏñ áöãóÇ íóÑöÏõ ãöäú ÃóãúÑö ÇáÑøóÓõæá Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉ æóÇáÓøóáóÇã ÈöÇáöÇÖúØöáóÇÚö ÈöÃóãúÑö ÇáÊøóÈúáöíÛö¡ æóÈößóæúäöåö ãöäú Ãõæáöí ÇáúÚóÒúãö ãöËúáó ãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ æóÃóäú áóÇ íóßõæäó ãõÝóÑøöØðÇ Ýöí ÇáúÚóÒúãö ßóãóÇ ßóÇäó ÂÏóãõ Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ÞóÈúáó äõÒõæáöåö Åöáóì ÇáúÃóÑúÖö. æóÃõÏúãöÌó Ýöí Ðóáößó ÇáÊøóäúæöíåõ ÈöÇáúÞõÑúÂäö áöÃóäøó Ýöí Ööãúäö Ðóáößó ÊóäúæöíåðÇ Èöãóäú ÃõäúÒóáó Úóáóíúåö æóÌóÇÁó Èöåö.
æóÇáÔøóÞóÇÁõ: ÝóÑúØõ ÇáÊøóÚóÈö ÈöÚóãóáò Ãóæú Ûóãøò Ýöí ÇáäøóÝúÓö¡ ÞóÇáó ÇáäøóÇÈöÛóÉõ:
ÅöáøóÇ ãóÞóÇáóÉó ÃóÞúæóÇãò ÔóÞöíÊõ Èöåöãú ... ßóÇäóÊú ãóÞóÇáóÊõåõãú ÞóÑúÚðÇ Úóáóì ßóÈöÏöí
æóåóãúÒóÉõ ÇáÔøóÞóÇÁö ãõäúÞóáöÈóÉñ Úóäö ÇáúæóÇæö. íõÞóÇáõ: ÔóÞóÇÁñ æóÔóÞóÇæóÉñ- ÈöÝóÊúÍö ÇáÔøöíäö- æóÔöÞúæóÉñ- ÈößóÓúÑöåóÇ.
æóæõÞõæÚõ ÝöÚúáö ÃóäúÒóáúäÇ Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáäøóÝúí íóÞúÊóÖöí Úõãõæãó ãóÏúáõæáöåö¡ áöÃóäøó ÇáúÝöÚúáó Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáäøóÝúíö ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáäøóßöÑóÉö Ýöí ÓöíóÇÞöåö¡ æóÚõãõæãõ ÇáúÝöÚúáö íÓúÊóáúÒã Úõãõæã ãÊÚáÞÇäå ãöäú ãóÝúÚõæáò æóãóÌúÑõæÑò.
ÝóíóÚõãøó äóÝúíó ÌóãöíÚö ßõáøö(16/184)
ÅöäúÒóÇáò áöáúÞõÑúÂäö Ýöíåö ÔóÞóÇÁñ áóåõ¡ æóäóÝúíõ ßõáøö ÔóÞóÇÁò íóÊóÚóáøóÞõ ÈöÐóáößó ÇáúÅöäúÒóÇáö¡ Ãóíú ÌóãöíÚö ÃóäúæóÇÚö ÇáÔøóÞóÇÁö ÝóáóÇ íóßõæäõ ÅöäúÒóÇáõ ÇáúÞõÑúÂäö ÓóÈóÈðÇ Ýöí ÔóíúÁò ãöäó ÇáÔøóÞóÇÁö áöáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÃóæøóáõ ãóÇ íõÑóÇÏõ ãöäúåõ åõäóÇ ÃóÓóÝõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú ÅöÚúÑóÇÖö Þóæúãöåö Úóäö ÇáúÅöíãóÇäö ÈöÇáúÞõÑúÂäö. ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóáóÚóáøóßó ÈÇÎöÚñ äóÝúÓóßó Úóáì ÂËÇÑöåöãú Åöäú áóãú íõÄúãöäõæÇ ÈöåÐóÇ ÇáúÍóÏöíËö ÃóÓóÝÇð [ÇáúßóåúÝ: 6] .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÑóÇÏõ: ãóÇ ÃóÑúÓóáúäóÇßó áöÊóÎöíÈó Èóáú áöäõÄóíøöÏóßó æóÊóßõæäó áóßó ÇáúÚóÇÞöÈóÉõ.
æóÞóæúáõåõ ÅöáøóÇ ÊóÐúßöÑóÉð ÇÓúÊöËúäóÇÁñ ãõÝóÑøóÛñ ãöäú ÃóÍúæóÇáò áöáúÞõÑúÂäö ãóÍúÐõæÝóÉò¡ Ãóíú ãóÇ ÃóäúÒóáóäóÇ Úóáóíúßó ÇáúÞõÑúÂäó Ýöí ÍóÇáò ãöäú ÃóÍúæóÇáò ÅöáøóÇ ÍóÇáó ÊóÐúßöÑóÉò ÝóÕóÇÑó ÇáúãóÚúäóì: ãóÇ ÃóäúÒóáúäóÇ Úóáóíúßó ÇáúÞõÑúÂäó áöÊóÔúÞóì æóãóÇ ÃóäúÒóáúäóÇåõ Ýöí ÍóÇáò ãöäó ÇáúÃóÍúæóÇáö ÅöáøóÇ ÊóÐúßöÑóÉð. æóíóÏõáøõ áöÐóáößó ÊóÚúÞöíÈõåõ ÈöÞóæúáöåö ÊóäúÒöíáðÇ ãöãøóäú ÎóáóÞó ÇáúÃóÑúÖó ÇáøóÐöí åõæó ÍóÇáñ ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö áóÇ ãóÍóÇáóÉó¡ ÝóÝöÚúáõ ÃóäúÒóáúäÇ ÚóÇãöáñ Ýöí áöÊóÔúÞì ÈöæóÇÓöØóÉö ÍóÑúÝö ÇáúÌóÑøö¡ æóÚóÇãöáñ Ýöí ÊóÐúßöÑóÉð ÈöæóÇÓöØóÉö ÕóÇÍöÈö ÇáúÍóÇáö¡ æóÈöåóÐóÇ ÊóÚúáóãõ Ãóäú áóíúÓó ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ ãöäó ÇáúÚöáøóÉö ÇáúãóäúÝöíøóÉö ÈöÞóæúáöåö: áöÊóÔúÞì ÍóÊøóì ÊóÊóÍóíøóÑó Ýöí ÊóÞúæöíãö ãóÚúäóì ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö ÝóÊóÝúÒóÚó Åöáóì ÌóÚúáöåö ãõäúÞóØöÚðÇ æóÊóÞóÚó Ýöí ßóáóÝò áöÊóÕúÍöíÍö ÇáäøóÙúãö.
æóÞóÇáó ÇáúæóÇÍöÏöíøõ Ýöí «ÃóÓúÈóÇÈö ÇáäøõÒõæáö» : «ÞóÇáó ãõÞóÇÊöáñ: ÞóÇáó ÃóÈõæ Ìóåúáò æóÇáäøóÖöÑõ Èúäõ ÇáúÍóÇÑöËö (æóÒóÇÏó ÛóíúÑõ ÇáúæóÇÍöÏöíøö: ÇáúæóáöíÏó Èúäó ÇáúãõÛöíÑóÉó¡ æóÇáúãõØúÚöãó Èúäó ÚóÏöíøò) áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Åöäøóßó áöÊóÔúÞóì ÈöÊóÑúßö ÏöíäöäóÇ¡ áóãøóÇ ÑóÃóæúÇ ãöäú Øõæáö ÚöÈóÇÏóÊöåö æóÇÌúÊöåóÇÏöåö¡ ÝóÃóäúÒóáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: Øå ãóÇ ÃóäúÒóáúäÇ Úóáóíúßó ÇáúÞõÑúÂäó áöÊóÔúÞì ÇáúÂíóÉó¡ æóáóíúÓó Ýöíåö ÓóäóÏñ.
æóÇáÊøóÐúßöÑóÉõ: ÎõØõæÑõ ÇáúãóäúÓöíøö ÈöÇáÐøöåúäö ÝóÅöäøó ÇáÊøóæúÍöíÏó ãõÓúÊóÞöÑøõ Ýöí ÇáúÝöØúÑóÉö æóÇáúÅöÔúÑóÇßõ ãõäóÇÝò áóåóÇ¡ ÝóÇáÏøóÚúæóÉõ Åöáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö ÊóÐúßöíÑñ áöãóÇ Ýöí ÇáúÝöØúÑóÉö Ãóæú ÊóÐúßöíÑñ áöãöáøóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó - Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ -.(16/185)
æó (ãóäú íóÎúÔì) åõæó ÇáúãõÓúÊóÚöÏøõ áöáÊøóÃóãøõáö æóÇáäøóÙóÑö Ýöí ÕöÍøóÉö ÇáÏøöíäö¡ æóåõæó ßõáøõ ãóäú íõÝóßøöÑõ áöáäøóÌóÇÉö Ýöí ÇáúÚóÇÞöÈóÉö¡ ÝóÇáóÎóÔúíóÉõ åõäóÇ ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ÇáúãóÚúäóì ÇáúÚóÑóÈöíøö ÇáúÃóÕúáöíøö¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöåóÇ ÇáúãóÚúäóì ÇáúÅöÓúáóÇãöíøõ¡ æóåõæó ÎóæúÝõ Çááøóåö¡ Ýóíóßõæäõ ÇáúãõÑóÇÏõ ãöäó ÇáúÝöÚúáö ÇáúãóÂáõ¡ Ãóí ãä íÄæá ÃóãúÑõåõ Åöáóì ÇáóÎóÔúíóÉö ÈöÊóíúÓöíÑö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áóåõ ÇáÊøóÞúæóì¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: åõÏìð áöáúãõÊøóÞöíäó [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 2] Ãóíö ÇáÕøóÇÆöÑöíäó Åöáóì ÇáÊøóÞúæóì.
æÊóäúÒöíáðÇ ÍóÇáñ ãöäó ÇáúÞõÑúÂäó ËóÇäöíóÉñ.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäúåóÇ ÇáÊøóäúæöíåõ ÈöÇáúÞõÑúÂäö æóÇáúÚöäóÇíóÉõ Èöåö áöíóäúÊóÞöáó ãöäú Ðóáößó Åöáóì ÇáúßöäóÇíóÉö ÈöÃóäøó ÇáøóÐöí ÃóäúÒóáóåõ Úóáóíúßó ÈöåóÐöåö ÇáúãóËóÇÈóÉö áóÇ íóÊúÑõßõ äóÕúÑóßó æóÊóÃúíöíÏóßó.
æóÇáúÚõÏõæáõ Úóäö ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö Ãóæú Úóäú ÖóãöíÑöåö Åöáóì ÇáúãóæúÕõæáöíøóÉö áöãóÇ ÊõÄúÐöäõ Èöåö ÇáÕøöáóÉõ ãöäú ÊóÍóÊøõãö ÅöÝúÑóÇÏöåö ÈöÇáúÚöÈóÇÏóÉö¡ áöÃóäøóåõ ÎóÇáöÞõ ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ÈöÇáúÞõÑúÂäö æóÛóíúÑöåöãú ãöãøóÇ åõæó ÃóÚúÙóãõ ãöäúåõãú ÎóáúÞðÇ¡ æóáöÐóáößó æóÕóÝó æÇáÓøãÇæÇÊ ÈöÇáúÚõáóì ÕöÝóÉð ßóÇÔöÝóÉð ÒöíóÇÏóÉð Ýöí ÊóÞúÑöíÑö ãóÚúäóì ÚóÙóãóÉö ÎóÇáöÞöåóÇ. æóÃóíúÖðÇ áóãøóÇ ßóÇäó Ðóáößó ÔóÃúäó ãõäóÒøöáö ÇáúÞõÑúÂäö áóÇ ÌóÑóãó ßóÇäó ÇáúÞõÑúÂäõ ÔóíúÆðÇ ÚóÙöíãðÇ¡ ßóÞóæúáö ÇáúÝóÑóÒúÏóÞö:
Åöäøó ÇáøóÐöí Óóãóßó ÇáÓøóãóÇÁó Èóäóì áóäóÇ ... ÈóíúÊðÇ ÏóÚóÇÆöãõåõ ÃóÚóÒøõ æóÃóØúæóáõ
æÇáÑøóÍúãäõ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÎóÈóÑó ãõÈúÊóÏóÃò ãóÍúÐõæÝò áóÇÒöãö ÇáúÍóÐúÝö ÊÈÚÇ ááÇÓÊÚãÇá Ýöí ÍÐÝ ÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö ßóãóÇ ÓóãøóÇåõ ÇáÓøóßøóÇßöíøõ. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãõÈúÊóÏóÃð. æóÇÎúÊöíÑó æóÕúÝõ ÇáÑøóÍúãäõ áöÊóÚúáöíãö ÇáäøóÇÓö Èöåö áöÃóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÃóäúßóÑõæÇ ÊóÓúãöíóÊå ÊóÚóÇáóì ÇáÑÍãÇä: æóÅöÐÇ Þöíáó áóåõãõ ÇÓúÌõÏõæÇ áöáÑøóÍúãäö ÞÇáõæÇ æóãóÇ ÇáÑøóÍúãäõ [ÇáúÝÑúÞóÇä: 60] . æóÝöí ÐößúÑöåö åõäóÇ æóßóËúÑóÉö ÇáÊøóÐúßöíÑö Èöåö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÈóÚúËñ Úóáóì ÅöÝúÑóÇÏöåö ÈöÇáúÚöÈóÇÏóÉö ÔõßúÑðÇ Úóáóì ÅöÍúÓóÇäöåö ÈöÇáÑøóÍúãóÉö ÇáúÈóÇáöÛóÉö.
æóÌõãúáóÉõ Úóáóì ÇáúÚóÑúÔö ÇÓúÊóæì ÍóÇáñ ãöäó ÇáÑøóÍúãäõ. Ãóæú ÎóÈóÑñ ËóÇäò Úóäö ÇáúãõÈúÊóÏóÃö ÇáúãóÍúÐõæÝö.(16/186)
æóÇáöÇÓúÊöæóÇÁõ: ÇáöÇÓúÊöÞúÑóÇÑõ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöÐóÇ ÇÓúÊóæóíúÊó ÃóäúÊó æóãóäú ãóÚóßó Úóáóì ÇáúÝõáúßö [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 28] ÇáúÂíóÉó. æóÞóÇáó: æóÇÓúÊóæóÊú Úóáóì ÇáúÌõæÏöíøö [åæÏ: 44] .
æóÇáúÚóÑúÔõ: ÚóÇáóãñ ÚóÙöíãñ ãöäó ÇáúÚóæóÇáöãö ÇáúÚõáúíóÇ¡ ÝóÞöíáó åõæó ÃóÚúáóì ÓóãóÇÁò ãöäó ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÃóÚúÙóãõåóÇ. æóÞöíáó ÛóíúÑõ Ðóáößó¡ æóíõÓóãøóì: ÇáúßõÑúÓöíøõ ÃóíúÖðÇ Úóáóì ÇáÕøóÍöíÍö¡ æóÞöíáó: ÇáúßõÑúÓöíøõ ÛóíúÑõ ÇáúÚóÑúÔö.
æóÃóíøðÇ ãóÇ ßóÇäó ÝóÐößúÑõ ÇáöÇÓúÊöæóÇÁö Úóáóíúåö ÒöíóÇÏóÉñ Ýöí ÊóÕúæöíÑö ÚóÙóãóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÓóÚóÉö ÓõáúØóÇäöåö ÈóÚúÏó Þóæúáöåö: ãöãøóäú ÎóáóÞó ÇáúÃóÑúÖó æóÇáÓøóãÇæÇÊö ÇáúÚõáì.
æóÃóãøóÇ ÐößúÑõ ÇáöÇÓúÊöæóÇÁö ÝóÊóÃúæöíáõåõ Ãóäøóåõ ÊóãúËöíáñ áöÔóÃúäö ÚóÙóãóÉö Çááøóåö ÈöÚóÙóãóÉö ÃóÚúÙóãö Çáúãõáõæßö ÇáøóÐöíäó íóÌúáöÓõæäó Úóáóì ÇáúÚõÑõæÔö. æóÞóÏú ÚóÑóÝó ÇáúÚóÑóÈõ ãöäú ÃõæáóÆößó ãõáõæßó ÇáúÝõÑúÓö æóãõáõæßó ÇáÑøõæãö æóßóÇäó åóÄõáóÇÁö ãóÖúÑöÈó ÇáúÃóãúËóÇáö ÚöäúÏóåõãú Ýöí ÇáúÚóÙóãóÉö.
æóÍóÓøóäó ÇáÊøóÚúÈöíÑó ÈöÇáöÇÓúÊöæóÇÁö ãõÞóÇÑóäóÊõåõ ÈöÇáúÚóÑúÔö ÇáøóÐöí åõæó ãöãøóÇ íõÓúÊóæóì Úóáóíúåö Ýöí ÇáúãõÊóÚóÇÑóÝö¡ ÝóßóÇäó ÐößúÑõ ÇáöÇÓúÊöæóÇÁö ßóÇáÊøóÑúÔöíÍö áöÅöØúáóÇÞö ÇáúÚóÑúÔö Úóáóì ÇáÓøóãóÇÁö ÇáúÚõÙúãóì¡ ÝóÇáúÂíóÉõ ãöäó ÇáúãõÊóÔóÇÈöåö
ÇáúÈóíøöäö ÊóÃúæöíáõåõ ÈöÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇáúÚóÑóÈö æóÈöãóÇ ÊóÞóÑøóÑó Ýöí ÇáúÚóÞöíÏóÉö: Ãóäú áóíúÓó ßóãöËúáöåö ÔóíúÁñ.
æóÞöíáó: ÇáöÇÓúÊöæóÇÁõ íõÓúÊóÚúãóáõ ÈöãóÚúäóì ÇáöÇÓúÊöíáóÇÁö. æóÃóäúÔóÏõæÇ Þóæúáó ÇáúÃóÎúØóáö:
ÞóÏö ÇÓúÊóæóì ÈöÔúÑñ Úóáóì ÇáúÚöÑóÇÞö ... ÈöÛóíúÑö ÓóíúÝò æóÏóãò ãõåúÑóÇÞö
æóåõæó ãõæóáøóÏñ. æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäøóåõ ÊóãúËöíáñ ßóÇáúÂíóÉö. æóáóÚóáøóåõ ÇäúÊóÒóÚóåõ ãöäú åóÐöåö ÇáúÂíóÉö.
æóÊóÞóÏøóãó ÇáúÞóæúáõ Ýöí åóÐóÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ëõãøó ÇÓúÊóæì Úóáóì ÇáúÚóÑúÔö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [54] . æóÅöäøóãóÇ ÃóÚóÏúäóÇ ÈóÚúÖóåõ åõäóÇ áöÃóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉö åöíó ÇáúãõÔúÊóåöÑóÉõ Èóíúäó ÃóÕúÍóÇÈöäóÇ ÇáúÃóÔúÚóÑöíøóÉö.(16/187)
æóÅöäú ÊóÌúåóÑú ÈöÇáúÞóæúáö ÝóÅöäøóåõ íóÚúáóãõ ÇáÓøöÑøó æóÃóÎúÝóì (7)
æóÝöí «ÊóÞúíöíÏö ÇáúÃóÈøöíøö Úóáóì ÊóÝúÓöíÑö ÇÈúäö ÚóÑóÝóÉó» : æóÇÎúÊóÇÑó ÚöÒøõ ÇáÏøöíäö Èúäõ ÚóÈúÏö ÇáÓøóáóÇãö ÚóÏóãó ÊóßúÝöíÑö ãóäú íóÞõæáõ ÈöÇáúÌöåóÉö. Þöíáó áöÇÈúäö ÚóÑóÝóÉó: ÚóÇÏóÊõßó ÊóÞõæáõ Ýöí ÇáúÃóáúÝóÇÙö ÇáúãõæåöãóÉö ÇáúæóÇÑöÏóÉö Ýöí ÇáúÍóÏöíËö ßóãóÇ Ýöí ÍóÏöíËö ÇáÓøóæúÏóÇÁö æóÛóíúÑöåóÇ¡ ÝóÐößúÑõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ïóáöíáñ Úóáóì ÚóÏóãö ÊóßúÝöíÑö ãóäú íóÞõæáõ ÈöÇáÊøóÌúÓöíãö¡ ÝóÞóÇáó: åóÐóÇ ÕóÚúÈñ æóáóßöäú ÊóÌóÇÓóÑúÊõ Úóáóì Þóæúáöåö ÇÞúÊöÏóÇÁð ÈöÇáÔøóíúÎö ÚöÒøö ÇáÏøöíäö áöÃóäøóåõ ÓóÈóÞóäöí áöÐóáößó.
æóÃóÊúÈóÚó ãóÇ Ïóáøó Úóáóì ÚóÙóãóÉö ÓõáúØóÇäöåö ÊóÚóÇáóì ÈöãóÇ íóÒöíÏõåõ ÊóÞúÑöíÑðÇ æóåõæó ÌõãúáóÉõ: áóåõ ãóÇ Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö ÅöáóÎú. Ýóåöíó ÈóíóÇäñ áöÌõãúáóÉö ÇáÑøóÍúãäõ Úóáóì ÇáúÚóÑúÔö ÇÓúÊóæì. æóÇáúÌõãúáóÊóÇäö ÊóÏõáøóÇäö Úóáóì ÚóÙöíãö ÞõÏúÑóÊöåö áöÃóäøó Ðóáößó åõæó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú ÓóÚóÉö ÇáÓøõáúØóÇäö.
æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúãóÌúÑõæÑö Ýöí Þóæúáöåö áóåõ ãóÇ Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö áöáúÞóÕúÑö¡ ÑóÏøðÇ Úóáóì ÒóÚúãö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ãóäøó áöÂáöåóÊöåöãú ÊóÕóÑøõÝóÇÊñ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö¡ æóÃóäøó áöáúÌöäøö ÇØøöáóÇÚðÇ Úóáóì ÇáúÛóíúÈö¡ æóáöÊóÞúÑöíÑö ÇáÑøóÏøö ÐõßöÑóÊú ÃóäúÍóÇÁõ ÇáúßóÇÆöäóÇÊö¡ æóåöíó ÇáÓøóãóÇæóÇÊõ æóÇáúÃóÑúÖõ æóãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ æóãóÇ ÊóÍúÊó ÇáËøóÑóì.
æóÇáËøóÑóì: ÇáÊøõÑóÇÈõ. æóãóÇ ÊóÍúÊóåõ: åõæó ÈóÇØöäõ ÇáúÃóÑúÖö ßõáøõåõ.
æóÌõãúáóÉõ áóåõ ãóÇ Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö Úóáóì ÇáúÚóÑúÔö ÇÓúÊóæì.
[7]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÂíóÉ 7]
æóÅöäú ÊóÌúåóÑú ÈöÇáúÞóæúáö ÝóÅöäøóåõ íóÚúáóãõ ÇáÓøöÑøó æóÃóÎúÝì (7)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö áóåõ ãóÇ Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóãÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö [Øå: 6] áöÏóáóÇáóÉö åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö Úóáóì ÓóÚóÉö Úöáúãöåö ÊóÚóÇáóì ßóãóÇ ÏóáøóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ ÇáúãóÚúØõæÝõ ÚóáóíúåóÇ Úóáóì ÚóÙöíãö ÓõáúØóÇäöåö æóÞõÏúÑóÊöåö. æóÃóÕúáõ ÇáäøóÙúãö: æóíóÚúáóãõ ÇáÓøöÑøó æóÃóÎúÝóì Åöäú ÊóÌúåóÑú(16/188)
ÈöÇáúÞóæúáö ÝóãóæúÞöÚõ Þóæúáöåö: æóÅöäú ÊóÌúåóÑú ÈöÇáúÞóæúáö ãóæúÞöÚõ ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö Èóíúäó ÌõãúáóÉö íóÚúáóãõ ÇáÓøöÑøó æóÃóÎúÝì æóÌõãúáóÉõ Çááøóåõ áóÇ Åöáåó ÅöáøóÇ åõæó. ÝóÕöíÛó ÇáäøóÙúãõ Ýöí ÞóÇáóÈö ÇáÔøóÑúØö æóÇáúÌóÒóÇÁö ÒöíóÇÏóÉð Ýöí ÊóÍúÞöíÞö ÍõÕõæáöåö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ãóÇ íõÓóãøóì ÈöÇáúãóÐúåóÈö ÇáúßóáóÇãöíøö¡ æóåõæó ÓóæúÞõ ÇáúÎóÈóÑö Ýöí ÕöíÛóÉö ÇáÏøóáöíáö Úóáóì æõÞõæÚöåö ÊóÍúÞöíÞðÇ áóåõ.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõ íóÚúáóãõ ÇáÓøöÑøó æóÃóÎúÝóì ãöäó ÇáÓøöÑøö Ýöí ÇáúÃóÍúæóÇáö ÇáøóÊöí íóÌúåóÑõ ÝöíåóÇ ÇáúÞóÇÆöáõ ÈöÇáúÞóæúáö áöÅöÓúãóÇÚö ãõÎóÇØöÈóåõ¡ Ãóíú Ýóåõæó áóÇ íóÍúÊóÇÌõ Åöáóì ÇáúÌóåúÑö áöÃóäøóåõ íóÚúáóãõ ÇáÓøöÑøó æóÃóÎúÝóì. æóåóÐóÇ ÃõÓúáõæÈñ ãõÊøóÈóÚñ ÚöäúÏó ÇáúÈõáóÛóÇÁö ÔóÇÆöÚñ Ýöí ßóáóÇãöåöãú ÈöÃóÓóÇáöíÈó ßóËöíÑóÉò. æóÐóáößó Ýöí ßõáøö ÔóÑúØò áóÇ íõÞúÕóÏõ Èöåö ÇáÊøóÚúáöíÞõ Èóáú íõÞúÕóÏõ ÇáÊøóÍúÞöíÞõ ßóÞóæúáö ÃóÈöí ßóÈöíÑò ÇáúåõÐóíúáöíøö:
ÝóÃóÊóÊú Èöåö ÍõæÔó ÇáúÝõÄóÇÏö ãõÈóØøóäðÇ ... ÓõåõÏðÇ ÅöÐóÇ ãóÇ äóÇãó áóíúáõ ÇáúåóæúÌóáö
Ãóíú ÓõåõÏðÇ Ýöí ßõáøö æóÞúÊò Íöíäó íóäóÇãõ ÛóíúÑõåõ ãöãøóäú åõæó åóæúÌóáõ. æóÞóæúáö ÈóÔóÇãóÉõ Èúäõ ÍóÒúäò ÇáäøóåúÔóáóíøõ:
ÅöÐóÇ ÇáúßõãóÇÉõ ÊóäóÍøóæúÇ Ãóäú íõÕöíÈóåõãõ ... ÍóÏøõ ÇáÙøõÈóÇÊö æóÕóáúäóÇåóÇ ÈöÃóíúÏöíäóÇ
æóÞóæúáö ÅöÈúÑóÇåöíãó Èúäö ßõäóíúÝò ÇáäøóÈúåóÇäöíøö:
ÝóÅöäú Êóßõäö ÇáúÃóíøóÇãõ ÌóÇáóÊú ÕõÑõæÝõåóÇ ... ÈöÈõÄúÓóì æóäõÚúãóì æóÇáúÍóæóÇÏöËõ ÊóÝúÚóáõ
ÝóãóÇ áóíøóäóÊú ãöäøóÇ ÞóäóÇÉð ÕóáöíÈóÉð ... æóãóÇ ÐóáøóáóÊúäóÇ áöáøóÊöí áóíúÓó ÊóÌúãõáõ
æóÞóæúáö ÇáúÞóØóÇãöíøö:
Ýóãóäú Êóßõäö ÇáúÍóÖóÇÑóÉõ ÃóÚúÌóÈóÊúåõ ... ÝóÃóíøó ÑöÌóÇáö ÈóÇÏöíóÉò ÊóÑóÇäóÇ
ÝóÇáúÎöØóÇÈõ Ýöí Þóæúáöåö æóÅöäú ÊóÌúåóÑú íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÎöØóÇÈðÇ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóåõæó íóÚõãøõ ÛóíúÑóåõ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó áöÛóíúÑö ãõÚóíøóäò áöíóÚõãøó ßõáøó ãõÎóÇØóÈò.(16/189)
æóÇÎúÊöíÑó Ýöí ÅöËúÈóÇÊö ÓöÚóÉö Úöáúãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÎõÕõæÕõ Úöáúãöåö ÈöÇáúãóÓúãõæÚóÇÊö áöÃóäøó ÇáÓøöÑøó ÃóÎúÝóì ÇáúÃóÔúíóÇÁö Úóäú Úöáúãö ÇáäøóÇÓö Ýöí ÇáúÚóÇÏóÉö. æóáóãøóÇ ÌóÇÁó ÇáúÞõÑúÂäõ ãõÐóßøöÑðÇ ÈöÚöáúãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÊóæóÌøóåóÊú ÃóäúÙóÇÑõ ÇáúãõÔúÑößöíäó Åöáóì ãóÚúÑöÝóÉö ãóÏóì Úöáúãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÊóÌóÇÏóáõæÇ Ýöí Ðóáößó Ýöí ãóÌóÇãöÚöåöãú. æóÝöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» Úóäú ÚóÈúÏö Çááøóåö Èúäö ãóÓúÚõæÏò ÞóÇáó: ÇÌúÊóãóÚó ÚöäúÏó ÇáúÈóíúÊö ËóÞóÝöíøóÇäö æóÞõÑóÔöíøñ Ãóæú ÞõÑóÔöíøóÇäö æóËóÞóÝöíøñ ßóËöíÑóÉñ ÔóÍúãö ÈõØõæäöåöãú ÞóáöíáóÉñ ÝöÞúåõ ÞõáõæÈöåöãú ÝóÞóÇáó ÃóÍóÏõåõãú: ÃóÊóÑóæúäó Ãóäøó Çááøóåó íóÓúãóÚõ ãóÇ äóÞõæáõ¿ ÞóÇáó ÇáúÂÎóÑõ: íóÓúãóÚõ Åöäú ÌóåóÑúäóÇ æóáóÇ íóÓúãóÚõ Åöäú ÃóÎúÝóíúäóÇ! æóÞóÇáó ÇáúÂÎóÑõ: Åöäú ßóÇäó íóÓúãóÚõ ÅöÐóÇ ÌóåóÑúäóÇ (Ãóíú æóåõæó ÈóÚöíÏñ ÚóäøóÇ) ÝóÅöäøóåõ íóÓúãóÚõ ÅöÐóÇ ÃóÎúÝóíúäóÇ. ÝóÃóäúÒóáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ßõäúÊõãú ÊóÓúÊóÊöÑõæäó Ãóäú íóÔúåóÏó Úóáóíúßõãú ÓóãúÚõßõãú æóáÇ ÃóÈúÕÇÑõßõãú æóáÇ ÌõáõæÏõßõãú æóáßöäú ÙóäóäúÊõãú Ãóäøó Çááøóåó áóÇ íóÚúáóãõ ßóËöíÑÇð ãöãøóÇ ÊóÚúãóáõæäó [ÝÕáÊ: 22] . æóÞóÏú ßóËõÑó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö Ãóäøó Çááøóåó íóÚúáóãõ ãóÇ íõÓöÑøõ ÇáäøóÇÓõ æóãóÇ íõÚúáöäõæäó æóáóÇ ÃóÍúÓóÈõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉó ÅöáøóÇ äóÇÙöÑóÉð Åöáóì ãöËúáö ãóÇ äóÙóÑóÊö ÇáúÂíóÉõ ÇáúÂäöÝóÉõ ÇáÐøößúÑö. æóÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÃóáÇ Åöäøóåõãú íóËúäõæäó ÕõÏõæÑóåõãú áöíóÓúÊóÎúÝõæÇ ãöäúåõ ÃóáÇ Íöíäó íóÓúÊóÛúÔõæäó ËöíÇÈóåõãú íóÚúáóãõ ãóÇ íõÓöÑøõæäó æóãÇ íõÚúáöäõæäó Åöäøóåõ Úóáöíãñ ÈöÐÇÊö
ÇáÕøõÏõæÑö
[åæÏ: 5] .
íóÈúÞóì ÇáäøóÙóÑõ Ýöí ÊóæúÌöíåö ÇáúÅöÊúíóÇäö ÈöåóÐóÇ ÇáÔøóÑúØö ÈöØóÑöíÞóÉö ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö¡ æóÊóæúÌöíåö ÇÎúÊöíóÇÑö ÝóÑúÖö ÇáÔøóÑúØö ÈöÍóÇáóÉö ÇáúÌóåúÑö Ïõæäó ÍóÇáóÉö ÇáÓøöÑøö ãóÚó Ãóäøó ÇáøóÐöí íóÊóÑóÇÁóì áöáäøóÇÙöÑö Ãóäøó ÍóÇáóÉó ÇáÓøöÑøö ÃóÌúÏóÑõ ÈöÇáÐøößúÑö Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÚúáóÇãö ÈöÅöÍóÇØóÉö Úöáúãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöãóÇ áóÇ íõÍöíØõ Èöåö Úöáúãõ ÇáäøóÇÓö¡ ßóãóÇ ÐõßöÑó Ýöí ÇáúÎóÈóÑö ÇáúãóÑúæöíøö Úóäö ÇÈúäö ãóÓúÚõæÏò Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇáúÂäöÝóÉö ÇáÐøößúÑö.
æóÃóÍúÓóÈõ áöÝóÑúÖö ÇáÔøóÑúØö ÈöÍóÇáóÉö ÇáúÌóåúÑö ÈöÇáúÞóæúáö ÎõÕõæÕöíøóÉð ÈöåóÐóÇ ÇáÓøöíóÇÞö ÇÞúÊóÖóÇåóÇ ÇÌúÊöåóÇÏõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÇáúÌóåúÑö ÈöÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÇáÕøóáóÇÉö Ãóæú ÛóíúÑöåóÇ¡ Ýóíóßõæäõ ãóæúÑöÏõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ßóãóæúÑöÏö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇÐúßõÑú ÑóÈøóßó Ýöí äóÝúÓößó ÊóÖóÑøõÚÇð æóÎöíÝóÉð æóÏõæäó ÇáúÌóåúÑö ãöäó ÇáúÞóæúáö [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 205](16/190)
Çááøóåõ áóÇ Åöáóåó ÅöáøóÇ åõæó áóåõ ÇáúÃóÓúãóÇÁõ ÇáúÍõÓúäóì (8)
Ýóíóßõæäõ åóÐóÇ ãöãøóÇ äóÓóÎóåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóÇÕúÏóÚú ÈöãÇ ÊõÄúãóÑõ [ÇáúÍÌÑ: 94] ¡ æóÊóÚúáöíãñ áöáúãõÓúáöãöíäó ÈöÇÓúÊöæóÇÁö ÇáúÌóåúÑö æóÇáÓøöÑøö Ýöí ÇáÏøõÚóÇÁö¡ æóÅöÈúØóÇáñ áöÊóæóåøõãö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ãóäøó ÇáúÌóåúÑó ÃóÞúÑóÈõ Åöáóì Úöáúãö Çááøóåö ãöäó ÇáÓøöÑøö¡ ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáúÎóÈóÑõ ÇáúãóÑúæöíøõ Úóäú ÃóÈöí ãóÓúÚõæÏò ÇáúãóÐúßõæÑö ÂäöÝðÇ.
æóÇáúÞóæúáõ: ãóÕúÏóÑñ¡ æóåõæó ÊóáóÝøõÙõ ÇáúÅöäúÓóÇäö ÈöÇáúßóáóÇãö¡ ÝóíóÔúãóáõ ÇáúÞöÑóÇÁóÉó æóÇáÏøõÚóÇÁó æóÇáúãõÍóÇæóÑóÉó¡ æóÇáúãóÞúÕõæÏõ åõäóÇ ãóÇ áóåõ ãóÒöíÏõ ãõäóÇÓöÈóÉò ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ãóÇ ÃóäúÒóáúäÇ Úóáóíúßó ÇáúÞõÑúÂäó áöÊóÔúÞì [Øå: 2] ÇáúÂíóÇÊö.
æóÌóæóÇÈõ ÔóÑúØö æóÅöäú ÊóÌúåóÑú ÈöÇáúÞóæúáö ãóÍúÐõæÝñ íóÏõáøõ Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: ÝóÅöäøóåõ íóÚúáóãõ ÇáÓøöÑøó æóÃóÎúÝì. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÝóáóÇ ÊóÔõÞøó Úóáóì äóÝúÓößó ÝóÅöäøó Çááøóåó íóÚúáóãõ ÇáÓøöÑøó æóÃóÎúÝóì¡ Ãóíú ÝóáóÇ ãóÒöíøóÉó áöáúÌóåúÑö Èöåö.
æóÈöåóÐóÇ ÊóÚúáóãõ Ãóäú áóíúÓó ãóÓóÇÞõ ÇáúÂíóÉö áöÊóÚúáöíãö ÇáäøóÇÓö ßóíúÝöíøóÉó ÇáÏøõÚóÇÁö¡ ÝóÞóÏú ËóÈóÊó Ýöí ÇáÓøõäóÉö ÇáúÌóåúÑõ ÈöÇáÏøõÚóÇÁö æóÇáÐøößúÑö¡ ÝóáóíúÓó ãöäó ÇáÕøóæóÇÈö ÝóÑúÖõ Êöáúßó ÇáúãóÓúÃóáóÉö åõäóÇ ÅöáøóÇ Úóáóì ãóÚúäóì ÇáúÅöÔóÇÑóÉö.
æÃóÎúÝì ÇÓúãõ ÊóÝúÖöíáò¡ æóÍõÐöÝó ÇáúãõÝóÖøóáõ Úóáóíúåö áöÏóáóÇáóÉö ÇáúãóÞóÇãö Úóáóíúåö¡ Ãóíú æóÃóÎúÝóì ãöäó ÇáÓøöÑøö. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÃóÎúÝóì ãöäúåõ: ãóÇ íóÊóßóáøóãõ ÇááøöÓóÇäõ ãöäú ÍóÏöíËö ÇáäøóÝúÓö æóäóÍúæöåö ãöäó ÇáúÃóÕúæóÇÊö ÇáøóÊöí åöíó ÃóÎúÝóì ãöäú ßóáóÇã ÇáÓøöÑø.
[8]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÂíóÉ 8]
Çááøóåõ áóÇ Åöáåó ÅöáÇøó åõæó áóåõ ÇáúÃóÓúãÇÁõ ÇáúÍõÓúäì (8)
ÊóÐúíöíáñ áöãóÇ ÞóÈúáóåõ áöÃóäøó ãóÇ ÞóÈúáóåõ ÊóÖøóãóäó ÕöÝóÇÊò ãöäú ÝöÚúáö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóãöäú ÎóáúÞöåö æóãöäú ÚóÙóãóÊöåö ÝóÌóÇÁó åóÐóÇ ÇáÊøóÐúíöíáõ ÈöãóÇ íóÌúãóÚõ ÕöÝóÇÊöåö.
æóÇÓúãõ ÇáúÌóáóÇáóÉö ÎóÈóÑñ áöãõÈúÊóÏóÃò ãóÍúÐõæÝò. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: åõæó Çááøóåõ¡ ÌóÑúíðÇ Úóáóì ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö
ÊóÚóÇáóì: ÇáÑøóÍúãäõ Úóáóì ÇáúÚóÑúÔö ÇÓúÊóæì [Øå: 5] .(16/191)
æóÌõãúáóÉõ áóÇ Åöáåó ÅöáøóÇ åõæó ÍóÇáñ ãöäö ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö. æóßóÐóáößó ÌõãúáóÉõ áóåõ ÇáúÃóÓúãÇÁõ ÇáúÍõÓúäì.
æóÇáúÃóÓúãóÇÁõ: ÇáúßóáöãóÇÊõ ÇáÏøóÇáóÉõ Úóáóì ÇáöÇÊøöÕóÇÝö ÈöÍóÞóÇÆöÞó. æóåöíó ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì Çááøóåö: ÅöãøóÇ Úóáóãñ æóåõæó ÇÓúãõ ÇáúÌóáóÇáóÉö ÎóÇÕøóÉð. æóÅöãøóÇ æÕÝ ãËá ÇáÑÍãÇä æóÇáúÌóÈøóÇÑö æóÈóÞöíøóÉö ÇáúÃóÓúãóÇÁö ÇáúÍõÓúäóì.
æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúãóÌúÑõæÑö Ýöí Þóæúáöåö áóåõ ÇáúÃóÓúãÇÁõ ÇáúÍõÓúäì áöáöÇÎúÊöÕóÇÕö¡ Ãóíú áóÇ áöÛóíúÑöåö áöÃóäøó ÛóíúÑóåõ ÅöãøóÇ Ãóäú íóßõæäó ÇÓúãõåõ ãõÌóÑøóÏðÇ ãöäó ÇáúãóÚóÇäöí ÇáúãóÏúáõæáóÉö áöáúÃóÓúãóÇÁö ãöËúáó ÇáúÃóÕúäóÇãö¡ æóÅöãøóÇ Ãóäú Êóßõæäó ÍóÞóÇÆöÞõåóÇ Ýöíåö ÛóíúÑõ ÈóÇáöÛóÉò ãõäúÊóåóì ßóãóÇáö ÍóÞöíÞóÊöåóÇ ßóÇÊøöÕóÇÝö ÇáúÈóÔóÑö ÈöÇáÑøóÍúãóÉö æóÇáúãõáúßö¡ æóÅöãøóÇ Ãóäú íóßõæäó ÇáöÇÊøöÕóÇÝõ ÈöåóÇ ßóÐöÈðÇ áóÇ ÍóÞöíÞóÉð¡ ßóÇÊøöÕóÇÝö ÇáúÈóÔóÑö ÈöÇáúßöÈúÑö¡ ÅöÐú áóíúÓó ÃóåúáðÇ áöáúßöÈúÑö æóÇáúÌóÈóÑõæÊö æóÇáúÚöÒøóÉö.
æóæÕÝ ÇáúÃóÓúãóÇÁ ÈöÇáúÍõÓúäóì áöÃóäøóåóÇ ÏóÇáøóÉñ Úóáóì ÍóÞóÇÆöÞó ßóÇãöáóÉò ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ÇáúãõÓóãøóì ÈöåóÇ ÊóÚóÇáóì æóÊóÞóÏøóÓó. æóÐóáößó ÙóÇåöÑñ Ýöí ÛóíúÑö ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö¡ æóÃóãøóÇ Ýöí ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö ÇáøóÐöí åõæó ÇáöÇÓúãõ ÇáúÚóáóãõ ÝóáöÃóäøóåõ ãõÎóÇáöÝñ áöáúÃóÚúáóÇãö ãöäú ÍóíúËõ Åöäøóåõ Ýöí ÇáúÃóÕúáö æóÕúÝñ ÏóÇáøñ Úóáóì ÇáöÇäúÝöÑóÇÏö ÈöÇáúÅöáóåöíøóÉö áöÃóäøóåõ ÏóÇáøñ Úóáóì ÇáúÅöáóåö¡ æóÚõÑøöÝó ÈöÇááøóÇãö ÇáÏøóÇáóÉö Úóáóì ÇäúÍöÕóÇÑö ÇáúÍóÞöíÞóÉö ÚöäúÏóåõ¡ ÝóßóÇäó ÌóÇãöÚðÇ áöãóÚúäóì æõÌõæÈö ÇáúæõÌõæÏö¡ æóÇÓúÊóÍóÞøó ÇáúÚöÈóÇÏóÉó áöæõÌõæÏö ÃóÓúÈóÇÈö ÇÓúÊöÍúÞóÇÞöåóÇ ÚöäúÏóåõ.
æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÔóíúÁñ ãöäú åóÐóÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáöáøóåö ÇáúÃóÓúãÇÁõ ÇáúÍõÓúäì ÝóÇÏúÚõæåõ ÈöåÇ Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÚúÑóÇÝ [180] .(16/192)
æóåóáú ÃóÊóÇßó ÍóÏöíËõ ãõæÓóì (9) ÅöÐú ÑóÃóì äóÇÑðÇ ÝóÞóÇáó áöÃóåúáöåö ÇãúßõËõæÇ Åöäøöí ÂäóÓúÊõ äóÇÑðÇ áóÚóáøöí ÂÊöíßõãú ãöäúåóÇ ÈöÞóÈóÓò Ãóæú ÃóÌöÏõ Úóáóì ÇáäøóÇÑö åõÏðì (10)
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 9 Åöáóì 10]
æóåóáú ÃóÊÇßó ÍóÏöíËõ ãõæÓì (9) ÅöÐú ÑóÃì äóÇÑðÇ ÝóÞÇáó áöÃóåúáöåö ÇãúßõËõæÇ Åöäøöí ÂäóÓúÊõ äóÇÑðÇ áóÚóáøöí ÂÊöíßõãú ãöäúåÇ ÈöÞóÈóÓò Ãóæú ÃóÌöÏõ Úóáóì ÇáäøóÇÑö åõÏìð (10)
ÃóÚúÞóÈó ÊóËúÈöíÊó ÇáÑøóÓõæáö Úóáóì ÇáÊøóÈúáöíÛö æóÇáÊøóäúæöíåö ÈöÔóÃúäö ÇáúÞõÑúÂäö ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ãóäú ÃóäúÒóáóåõ æóãóäú ÃõäúÒöáó Úóáóíúåö ÈöÐößúÑö ÞöÕøóÉö ãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ áöíóÊóÃóÓøóì Èöåö Ýöí ÇáÕøóÈúÑö Úóáóì ÊóÍóãøõáö ÃóÚúÈóÇÁö ÇáÑøöÓóÇáóÉö æóãõÞóÇÓóÇÉö ÇáúãóÕóÇÚöÈö¡ æóÊóÓúáöíóÉð áóåõ ÈöÃóäøó ÇáøóÐöíäó ßóÐøóÈõæåõ Óóíóßõæäõ ÌóÒóÇÄõåõãú ÌóÒóÇÁó ãóäú ÓóáóÝóåõãú ãöäó ÇáúãõßóÐøöÈöíäó¡ æóáöÐóáößó ÌóÇÁó Ýöí ÚóÞöÈö ÞöÕøóÉö ãõæÓóì Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÞóÏú ÂÊóíúäÇßó ãöäú áóÏõäøóÇ ÐößúÑÇð ãóäú ÃóÚúÑóÖó Úóäúåõ ÝóÅöäøóåõ íóÍúãöáõ íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö æöÒúÑÇð ÎÇáöÏöíäó Ýöíåö [Øå: 99- 101] . æóÌóÇÁó ÈóÚúÏó ÐößúÑö ÞöÕøóÉö ÂÏóãó æóÃóäøóåõ áóãú íóßõäú áóåõ ÚóÒúãñ ÝóÇÕúÈöÑú Úóáì ãóÇ íóÞõæáõæäó [Øå: 130] ÇáúÂíóÇÊö.
ÝóÌõãúáóÉõ æóåóáú ÃóÊÇßó ÍóÏöíËõ ãõæÓì ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ãóÇ ÃóäúÒóáúäÇ Úóáóíúßó ÇáúÞõÑúÂäó áöÊóÔúÞì [Øå: 2] . ÇáúÛóÑóÖõ åõæó ãõäóÇÓöÈóÉõ ÇáúÚóØúÝö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÞóÑöíÈðÇ. æóåóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉõ ÊóÞóÏøóãó ÈóÚúÖõåóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö æóÓõæÑóÉö íõæäõÓó.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÔúæöíÞö Åöáóì ÇáúÎóÈóÑö ãóÌóÇÒðÇ æóáóíúÓó ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ÍóÞöíÞóÊöåö ÓóæóÇÁñ ßóÇäóÊú åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉõ ÞóÏú ÞõÕøóÊú Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú ÞóÈúáõ Ãóãú ßóÇäó åóÐóÇ Ãóæøóáó ÞóÕóÕöåóÇ Úóáóíúåö. æõÝöí Þóæúáöåö: ÅöÐú ÑóÃì äóÇÑðÇ ÒöíóÇÏóÉñ Ýöí ÇáÊøóÔúæöíÞö ßóãóÇ íóÃúÊöí ÞóÑöíÈðÇ.
æóÃõæËöÑó ÍóÑúÝõ (åóáú) Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóÞóÇãö áöãóÇ Ýöíåö ãöäú ãóÚúäóì ÇáÊøóÍúÞöíÞö áöÃóäøó (åóáú) Ýöí ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ãöËúáõ (ÞóÏú) Ýöí ÇáúÅöÎúÈóÇÑö.
æóÇáúÍóÏöíËõ: ÇáúÎóÈóÑõ¡ æóåõæó ÇÓúãñ áöáúßóáóÇãö ÇáøóÐöí íõÍúßóì Èöåö ÃóãúÑñ ÍóÏóËó Ýöí ÇáúÎóÇÑöÌö¡ æóíõÌúãóÚõ Úóáóì ÃóÍóÇÏöíËó Úóáóì ÛóíúÑö ÞöíóÇÓò. ÞóÇáó ÇáúÝóÑøóÇÁõ: «æóÇÍöÏõ(16/193)
ÇáúÃóÍóÇÏöíËö ÃõÍúÏõæËóÉñ Ëõãøó ÌóÚóáõæåõ ÌóãúÚðÇ áöáúÍóÏöíËö» Çå. íóÚúäöí ÇÓúÊóÛúäóæúÇ Èöåö Úóäú ÕöíÛóÉö ÝóÚúáóÇÁó.
æÅöÐú ÙóÑúÝñ áöáúÍóÏöíËö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó äóÙóÇÆöÑõåõ¡ æóÎõÕøó åóÐóÇ ÇáÙøóÑúÝ ÈöÇáÐøößúÑö áöÃóäøóåõ íóÒöíÏõ ÊóÔúæöíÞðÇ Åöáóì ÇÓúÊöÚúáóÇãö ßõäúåö ÇáúÎóÈóÑö¡ áöÃóäøó ÑõÄúíóÉó ÇáäøóÇÑö ÊóÍúÊóãöáõ ÃóÍúæóÇáðÇ ßóËöíÑóÉð.
æóÑõÄúíóÉõ ÇáäøóÇÑö ÊóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó Ðóáößó ßóÇäó Èöáóíúáò¡ æóÃóäøóåõ ßóÇäó ÈöÍóÇÌóÉò Åöáóì ÇáäøóÇÑö æóáöÐóáößó ÝõÑøöÚó Úóáóíúåö: ÝóÞÇáó áöÃóåúáöåö ÇãúßõËõæÇ ... ÅöáóÎú.
æóÇáúÃóåúáõ: ÇáÒøóæúÌõ æóÇáúÃóæúáóÇÏõ. æóßóÇäõæÇ ãóÚóåõ ÈöÞóÑöíäóÉö ÇáúÌóãúÚö Ýöí Þóæúáöåö ÇãúßõËõæÇ. æóÝöí ÓöÝúÑö ÇáúÎõÑõæÌö ãöäó ÇáÊøóæúÑóÇÉö «ÝóÃóÎóÐó ãõæÓóì ÇãúÑóÃóÊóåõ æóÈóäöíåö æóÃóÑúßóÈóåõãú Úóáóì ÇáúÍóãöíÑö æóÑóÌóÚó Åöáóì ÃóÑúÖö ãöÕúÑó» .
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈößóÓúÑö åóÇÁ ÖãíÑ áöÃóåúáöåö Úóáóì ÇáúÃóÕúáö. æóÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉõ æóÎóáóÝñ: ÈöÖóãøö ÇáúåóÇÁö¡ ÊóÈóÚðÇ áöÖóãøóÉö åóãúÒóÉö ÇáúæóÕúáö Ýöí ÇãúßõËõæÇ.
æóÇáúÅöíäóÇÓõ: ÇáúÅöÈúÕóÇÑõ ÇáúÈóíøöäõ ÇáøóÐöí áóÇ ÔõÈúåóÉó Ýöíåö.
æÊÃßíÏ ÇáúÎóÈóÑ ÈÅä áöÞóÕúÏö ÇáöÇåúÊöãóÇãö Èöåö ÈöÔóÇÑóÉð áöÃóåúáöåö ÅöÐú ßóÇäõæÇ Ýöí ÇáÙøõáúãóÉö.
æóÇáúÞóÈóÓõ: ãóÇ íõÄúÎóÐõ ÇÔúÊöÚóÇáõåõ ãöäö ÇÔúÊöÚóÇáö ÔóíúÁò æóíõÞúÈóÓõ¡ ßóÇáúÌóãúÑóÉö ãöäú ãóÌúãõæÚö ÇáúÌóãúÑö æóÇáúÝóÊöíáóÉö æóäóÍúæö Ðóáößó. æóåóÐóÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõ ßóÇäó Ýöí ÙõáúãóÉò æóáóãú íóÌöÏú ãóÇ íóÞúÊóÏöÍõ Èöåö. æóÞöíáó: ÇÞúÊóÏóÍó
ÒóäúÏóåõ ÝóÕóáõÏó¡ Ãóíú áóãú íóÞúÏóÍú.
æóãóÚúäóì Ãóæú ÃóÌöÏõ Úóáóì ÇáäøóÇÑö åõÏìð: Ãóæú ÃóáúÞóì ÚóÇÑöÝðÇ ÈöÇáØøóÑöíÞö ÞóÇÕöÏðÇ ÇáÓøóíúÑó ÝöíãóÇ ÃóÓöíÑõ Ýöíåö ÝóíóåúÏöíäöí Åöáóì ÇáÓøóÈöíáö. Þöíáó: ßóÇäó ãõæÓóì ÞóÏú ÎóÝöíó Úóáóíúåö ÇáØøóÑöíÞõ ãöäú ÔöÏøóÉö ÇáÙøõáúãóÉö æóßóÇäó íõÍöÈøõ Ãóäú íóÓöíÑó áóíúáðÇ.(16/194)
ÝóáóãøóÇ ÃóÊóÇåóÇ äõæÏöíó íóÇ ãõæÓóì (11) Åöäøöí ÃóäóÇ ÑóÈøõßó ÝóÇÎúáóÚú äóÚúáóíúßó Åöäøóßó ÈöÇáúæóÇÏö ÇáúãõÞóÏøóÓö Øõæðì (12) æóÃóäóÇ ÇÎúÊóÑúÊõßó ÝóÇÓúÊóãöÚú áöãóÇ íõæÍóì (13)
æó (Ãóæú) åõäóÇ áöáÊøóÎúíöíÑö¡ áöÃóäøó ÅöÊúíóÇäóåõ ÈöÞóÈóÓò ÃóãúÑñ ãõÍóÞøóÞñ¡ Ýóåõæó ÅöãøóÇ Ãóäú íóÃúÎõÐó ÇáúÞóÈóÓó áóÇ ÛóíúÑó¡ æóÅöãøóÇ Ãóäú íóÒöíÏó ÝóíóÌöÏó ÕóÇÍöÈó ÇáäøóÇÑö ÞóÇÕöÏðÇ ÇáØøóÑöíÞó ãöËúáóåõ ÝóíóÕúÍóÈóåõ.
æóÍóÑúÝõ Úóáóì Ýöí Þóæúáöåö: Ãóæú ÃóÌöÏõ Úóáóì ÇáäøóÇÑö åõÏìð ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö ÇáúãóÌóÇÒöíøö¡ Ãóíú ÔöÏøóÉõ ÇáúÞõÑúÈö ãöäó ÇáäøóÇÑö ÞõÑúÈðÇ ÃóÔúÈóåó ÇáöÇÓúÊöÚúáóÇÁó¡ æóÐóáößó Ãóäøó ãõÔúÚöáó ÇáäøóÇÑö íóÓúÊóÏúäöí ãöäúåóÇ áöáöÇÓúÊöäóÇÑóÉö ÈöÖóæúÆöåóÇ Ãóæú áöáöÇÕúØöáóÇÁö ÈöåóÇ. ÞóÇáó ÇáúÃóÚúÔóì:
æóÈóÇÊó Úóáóì ÇáäøóÇÑö ÇáäøóÏóì æóÇáúãõÍóáøöÞõ æóÃóÑóÇÏó ÈöÇáúåõÏóì ÕóÇÍöÈó ÇáúåõÏóì.
æóÞóÏú ÃóÌúÑóì Çááøóåõ Úóáóì áöÓóÇäö ãõæÓóì ãóÚúäóì åóÐöåö ÇáúßóáöãóÉö ÅöáúåóÇãðÇ ÅöíøóÇåõ Ãóäøóåõ ÓóíóÌöÏõ ÚöäúÏó Êöáúßó ÇáäøóÇÑö åõÏðì ÚóÙöíãðÇ¡ æóíõÈóáøöÛõ Þóæúãóåõ ãöäúåõ ãóÇ Ýöíåö äóÝúÚõåõãú.
æóÅöÙúåóÇÑõ ÇáäøóÇÑö áöãõæÓóì ÑóãúÒñ ÑóÈøóÇäöíøñ áóØöíÝñ ÅöÐú ÌóÚóáó ÇÌúÊöáóÇÈóåõ áöÊóáóÞøöí ÇáúæóÍúíö ÈöÇÓúÊöÏúÚóÇÁò ÈöäõæÑò Ýöí ÙõáúãóÉò ÑóãúÒðÇ Úóáóì Ãóäøóåõ ÓóíóÊóáóÞøóì ãóÇ Èöåö ÅöäóÇÑóÉõ äóÇÓò ÈöÏöíäò ÕóÍöíÍò ÈóÚúÏó ÙõáúãóÉö ÇáÖøóáóÇáö æóÓõæÁ ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏ.
[11- 13]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 11 Åöáóì 13]
ÝóáóãøóÇ ÃóÊÇåÇ äõæÏöíó íóÇ ãõæÓì (11) Åöäøöí ÃóäóÇ ÑóÈøõßó ÝóÇÎúáóÚú äóÚúáóíúßó Åöäøóßó ÈöÇáúæÇÏö ÇáúãõÞóÏøóÓö Øõæìð (12) æóÃóäóÇ ÇÎúÊóÑúÊõßó ÝóÇÓúÊóãöÚú áöãÇ íõæÍì (13)
Èõäöíó ÝöÚúáõ ÇáäøöÏóÇÁö áöáúãóÌúåõæáö ÒöíóÇÏóÉð Ýöí ÇáÊøóÔúæöíÞö Åöáóì ÇÓúÊöØúáóÇÚö ÇáúÞöÕøóÉö¡ ÝóÅöÈúåóÇãõ ÇáúãõäóÇÏöí íõÔóæøöÞõ ÓóÇãöÚó ÇáúÂíóÉö Åöáóì ãóÚúÑöÝóÊöåö ÝóÅöÐóÇ ÝóÇÌóÃóåõ Åöäøöí ÃóäóÇ ÑóÈøõßó Úóáöãó Ãóäøó ÇáúãõäóÇÏöíó åõæó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÝóÊóãóßøóäó Ýöí ÇáäøóÝúÓö ßóãóÇáó ÇáÊøóãóßøõäö. æóáöÃóäøóåõ ÃóÏúÎóáõ Ýöí ÊóÕúæöíÑö Êöáúßó ÇáúÍóÇáóÉö ÈöÃóäøó ãõæÓóì äóÇÏóÇåõ ãõäóÇÏò ÛóíúÑõ ãóÚúáõæãò áóåõ¡ ÝóÍõßöíó äöÏóÇÄõåõ ÈöÇáúÝöÚúáö ÇáúãóÈúäöíøö áöáúãóÌúåõæáö.(16/195)
æóÌõãúáóÉõ Åöäøöí ÃóäóÇ ÑóÈøõßó ÈóíóÇäñ áöÌõãúáóÉö äõæÏöíó. æóÈöåóÐóÇ ÇáäøöÏóÇÁö Úóáöãó ãõæÓóì Ãóäøó ÇáúßóáóÇãó ãõæóÌøóåñ Åöáóíúåö ãöäú ÞöÈóáö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áöÃóäøóåõ ßóáóÇãñ ÛóíúÑõ ãõÚúÊóÇÏò æóÇááøóåõ ÊóÚóÇáóì áóÇ íõÛóíøöÑõ ÇáúÚóæóÇÆöÏó ÇáøóÊöí ÞóÑøóÑóåóÇ Ýöí ÇáúÃóßúæóÇäö ÅöáøóÇ áöÅöÑóÇÏóÉö ÇáúÅöÚúáóÇãö ÈöÃóäøó áóåõ ÚöäóÇíóÉñ ÎóÇÕøóÉñ ÈöÇáúãõÛóíøóÑö¡ ÝóÇááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÎóáóÞó ÃóÕúæóÇÊðÇ ÎóáúÞðÇ ÛóíúÑó
ãõÚúÊóÇÏò ÛóíúÑó ÕóÇÏöÑóÉò Úóäú ÔóÎúÕò ãõÔóÇåóÏò¡ æóáóÇ ãõæóÌøóåóÉò áóåõ ÈöæóÇÓöØóÉö ãóáóßò íóÊóæóáøóì åõæó ÊóÈúáöíÛó ÇáúßóáóÇãö áöÃóäøó Þóæúáóåõ Åöäøöí ÃóäóÇ ÑóÈøõßó ÙóÇåöÑñ Ýöí Ãóäøóåõ áóãú íõÈóáøöÛú Åöáóíúåö Ðóáößó ÈöæóÇÓöØóÉö ÇáúãóáóÇÆößóÉö¡ ÝóáöÐóáößó ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: æóßóáøóãó Çááøóåõ ãõæÓì ÊóßúáöíãÇð [ÇáäøöÓóÇÁ: 164] ¡ ÅöÐú Úóáöãó ãõæÓóì Ãóäøó Êöáúßó ÇáúÃóÕúæóÇÊö ÏóÇáøóÉñ Úóáóì ãõÑóÇÏö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÇáøóÊöí ÊóÏõáøõ Úóáóíúåö Êöáúßó ÇáúÃóÕúæóÇÊõ ÇáúÎóÇÑöÞóÉõ áöáúÚóÇÏóÉö åõæó ãóÇ äõÓóãøöíåö ÈöÇáúßóáóÇãö ÇáäøóÝúÓöíøö. æóáóíúÓó ÇáúßóáóÇãõ ÇáäøóÝúÓöíøõ åõæó ÇáøóÐöí ÓóãöÚóåõ ãõæÓóì áöÃóäøó ÇáúßóáóÇãó ÇáäøóÝúÓöíøó ÕöÝóÉñ ÞóÇÆöãóÉñ ÈöÐóÇÊö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ãõäóÒøóåñ Úóäö ÇáúÍõÑõæÝö æóÇáúÃóÕúæóÇÊö æóÇáÊøóÚóáøõÞö ÈöÇáúÃóÓúãóÇÚö.
æóÇáúÅöÎúÈóÇÑõ Úóäú ÖóãöíÑö ÇáúãõÊóßóáøöãö ÈöÃóäøóåõ ÑóÈøõ ÇáúãõÎóÇØóÈö áöÊóÓúßöíäö ÑóæúÚóÉö äóÝúÓöåö ãöäú ÎöØóÇÈò áóÇ íõÑóì ãõÎóÇØöÈõåõ ÝóÅöäøó ÔóÃúäó ÇáÑøóÈøö ÇáÑøöÝúÞõ ÈöÇáúãóÑúÈõæÈö.
æóÊóÃúßöíÏõ ÇáúÎóÈóÑö ÈöÍóÑúÝö (Åöäøó) áöÊóÍúÞöíÞöåö áöÃóÌúáö ÛóÑóÇÈóÊöåö ÏóÝúÚðÇ áöÊóØóÑøõÞö ÇáÔøóßøö Úóäú ãõæÓóì Ýöí ãóÕúÏóÑö åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãö.
æóÞóÑóÃó ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÇÈúäõ ßóËöíÑò «Ãóäøöíó» ÈöÝóÊúÍö ÇáúåóãúÒóÉö Úóáóì ÍóÐúÝö ÈóÇÁö ÇáúÌóÑøö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: äõæÏöíó ÈóÃóäöíó ÃóäóÇ ÑóÈøößó. æóÇáÊøóÃúßöíÏõ ÍóÇÕöáñ Úóáóì ßöáúÊóÇ ÇáúÞöÑóÇÁóÊóíúäö.
æóÊóÝúÑöíÚõ ÇáúÃóãúÑö ÈöÎóáúÚö ÇáäøóÚúáóíúäö Úóáóì ÇáúÅöÚúáóÇãö ÈöÃóäøóåõ ÑóÈøõåõ ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì Ãóäøó Ðóáößó ÇáúãóßóÇäó ÞóÏú Íóáøóåõ ÇáÊøóÞúÏöíÓõ ÈöÅöíÌóÇÏö ßóáóÇãò ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö Ýöíåö.
æóÇáúÎóáúÚõ: ÝóÕóáõ ÔóíúÁò Úóäú ÔóíúÁò ßóÇäó ãõÊøóÕöáðÇ Èöåö.(16/196)
æóÇáäøóÚúáóÇäö: ÌöáúÏóÇäö ÛóáöíÙóÇäö íõÌúÚóáóÇäö ÊóÍúÊó ÇáöÑøöÌúáö æóíõÔóÏøóÇäö ÈöÑöÈóÇØò ãöäú ÌöáúÏò áöæöÞóÇíóÉö ÇáÑøöÌúáö Ãóáóãó ÇáúãóÔúíö Úóáóì ÇáÊøõÑóÇÈö æóÇáúÍóÕóì¡ æóßóÇäóÊö ÇáäøóÚúáó ÊõÌúÚóáõ Úóáóì ãöËóÇáö ÇáÑøöÌúáö.
æóÅöäøóãóÇ ÃóãóÑóåõ Çááøóåõ ÈöÎóáúÚö äóÚúáóíúåö ÊóÚúÙöíãðÇ ãöäúåõ áöÐóáößó ÇáúãóßóÇäö ÇáøóÐöí ÓóíóÓúãóÚõ Ýöíåö ÇáúßóáóÇãó ÇáúÅöáóåöíøó.
æóÑóæóì ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ (1) Úóäö ÇÈúäö ãóÓúÚõæÏò Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÇáó: «ßóÇäóÊú äóÚúáóÇåõ ãöäú ÌöáúÏö ÍöãóÇÑò ãóíøöÊò»
. ÃóÞõæáõ: æóÝöíåö ÃóíúÖðÇ ÒöíóÇÏóÉõ ÎõÔõæÚò. æóÞóÏö ÇÞúÊóÖóì ßöáóÇ ÇáúãóÚúäöíøöíäö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Åöäøóßó ÈöÇáúæÇÏö ÇáúãõÞóÏøóÓö ÝóÍóÑúÝõ ÇáÊøóæúßöíÏö ãõÝöíÏñ åõäóÇ ÇáÊøóÚúáöíáó ßóãóÇ åõæó ÔóÃúäõåõ Ýöí ßõáøö ãóÞóÇãò áóÇ íóÞúÊóÖöí ÇáÊøóÃúßöíÏó.
æóåóÐöåö ÎõÕõæÕöíøóÉñ ãöäú ÌöåóÇÊò ÝóáóÇ íõÄúÎóÐõ ãöäúåóÇ Íõßúãñ íóÞúÊóÖöí äóÒúÚó ÇáäøóÚúáö ÚöäúÏó ÇáÕøóáóÇÉö.
æóÇáúæóÇÏö: ÇáúãóÝúÑóÌõ Èóíúäó ÇáúÌöÈóÇáö æóÇáÊøöáóÇáö. æóÃóÕúáõåõ ÈöíóÇÁò Ýöí ÂÎöÑöåö. æóßóËõÑó ÊóÎúÝöíÝõåõ ÈöÍóÐúÝö ÇáúíóÇÁö ßóãóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÝóÅöÐóÇ Ëõäøöíó áóÒöãóÊúåõ ÇáúíóÇÁõ íõÞóÇáõ: æóÇÏöíóÇäö æóáóÇ íõÞóÇáõ æóÇÏóÇäö. æóßóÐóáößó ÅöÐóÇ
ÃõÖöíÝó íõÞóÇáõ: ÈöæóÇÏöíßó æóáóÇ íõÞóÇáõ ÈöæóÇÏößó.
æóÇáúãõÞóÏøóÓõ: ÇáúãõØóåøóÑõ ÇáúãõäóÒøóåõ. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóäõÞóÏøöÓõ áóßó Ýöí Ãóæøóáö ÇáúÈóÞóÑóÉö [30] . æóÊóÞúÏöíÓõ ÇáúÃóãúßöäóÉö íóßõæäõ ÈöãóÇ íóÍöáøõ ÝöíåóÇ ãöäó ÇáúÃõãõæÑö ÇáúãõÚóÙøóãóÉö æóåõæó åõäóÇ Íõáõæáõ ÇáúßóáóÇãö ÇáúãõæóÌøóåö ãöäú ÞöÈóáö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóÇÎúÊóáóÝó ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó Ýöí ãóÚúäóì Øõæìð æóåõæó ÈöÖóãøö ÇáØøóÇÁö æóÈößóÓúÑöåóÇ¡ æóáóãú íõÞúÑóÃú Ýöí ÇáúãóÔúåõæÑö ÅöáøóÇ ÈöÖóãøö ÇáØøóÇÁö¡ ÝóÞöíáó: ÇÓúãñ áöÐóáößó ÇáúãóßóÇäö¡ æóÞöíáó: åõæó ÇÓúãõ ãóÕúÏóÑò ãöËúáõ åõÏðì¡ æõÕöÝó ÈöÇáúãóÕúÏóÑö ÈöãóÚúäóì ÇÓúãö ÇáúãóÝúÚõæáö¡ Ãóíú ØóæóÇåõ ãõæÓóì ÈöÇáÓøóíúÑö Ýöí Êöáúßó ÇááøóíúáóÉö¡ ßóÃóäøóåõ Þöíáó áóåõ:
Åöäøóßó ÈöÇáúæóÇÏö ÇáúãõÞóÏøóÓö ÇáøóÐöí ØóæóíúÊóåõ ÓóíúÑðÇ¡ Ýóíóßõæäõ ÇáúãóÚúäóì ÊóÚúíöíäõ Ãóäøóåõ åõæó Ðóáößó ÇáúæóÇÏö.
_________
(1) Ýöí áÈÓ ÇáÕøõæÝ ãä ßÊÇÈ ÇááÈóÇÓ.(16/197)
æóÃóÍúÓóäõ ãöäúåõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö Ãóäú íõÞóÇáó åõæó ÃóãúÑñ áöãõæÓóì ÈöÃóäú íóØúæöíó ÇáúæóÇÏöíó æóíóÕúÚóÏó Åöáóì ÃóÚúáóÇåõ áöÊóáóÞøöí ÇáúæóÍúíö. æóÞóÏú Þöíáó: Åöäøó ãõæÓóì ÕóÚöÏó ÃóÚúáóì ÇáúæóÇÏöí. æóÞöíáó: åõæó ÈöãóÚúäóì ÇáúãõÞóÏøóÓö ÊóÞúÏöíÓóíúäö¡ áöÃóäøó ÇáØøóíøó åõæó ÌóÚúáõ ÇáËøóæúÈö Úóáóì ÔöÞøóíúäö¡ æóíóÌöíÁõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö Ãóäú ÊóÌúÚóáó ÇáÊøóËúäöíóÉó ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇáÊøóßúÑöíÑö æóÇáÊøóÖúÚöíÝö ãöËúáó: Ëõãøó ÇÑúÌöÚö ÇáúÈóÕóÑó ßóÑøóÊóíúäö [Çáúãáß: 4] . ÝóÇáúãóÚúäóì: ÇáúãõÞóÏøóÓõ ÊóÞúÏöíÓðÇ ÔóÏöíÏðÇ. ÝóÇÓúãõ ÇáúãóÕúÏóÑö ãóÝúÚõæáñ ãõØúáóÞñ ãõÈóíøöäñ áöáúÚóÏóÏö¡ Ãóíö ÇáúãõÞóÏøóÓö ÊóÞúÏöíÓðÇ ãõÖóÇÚóÝðÇ.
æóÇáÙøóÇåöÑõ ÚöäúÏöí: Ãóäøó Øõæìð ÇÓúãñ áöÕöäúÝò ãöäó ÇáúÃóæúÏöíóÉö íóßõæäõ ÖóíøöÞðÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáËøóæúÈö ÇáúãóØúæöíøö Ãóæú ÛóÇÆöÑðÇ ßóÇáúÈöÆúÑö ÇáúãóØúæöíøóÉö¡ æóÇáúÈöÆúÑõ ÊõÓóãøóì ØóæöíøðÇ. æóÓõãøöíó æóÇÏò ÈöÙóÇåöÑö ãóßøóÉó (ÐóÇ Øõæðì) ÈöÊóËúáöíËö ÇáØøóÇÁö¡ æóåõæó ãóßóÇäñ íõÓóäøõ áöáúÍóÇÌøö Ãóæö ÇáúãõÚúÊóãöÑö ÇáúÞóÇÏöãö Åöáóì ãóßøóÉó Ãóäú íóÛúÊóÓöáó ÚöäúÏóåõ.
æóÞóÏö ÇÎúÊõáöÝó Ýöí (Øõæóì) åóáú íóäúÕóÑöÝõ Ãóæú íõãúäóÚõ ãöäó ÇáÕøóÑúÝö ÈöäóÇÁð Úóáóì Ãóäøóåõ ÇÓúãñ ÃóÚúÌóãöíøñ Ãóæú áöÃóäøóåõ ãóÚúÏõæáñ Úóäú ØóÇæò¡ ãöËúáõ ÚõãóÑó Úóäú ÚóÇãöÑò.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ Øõæìð ÈöáóÇ Êóäúæöíäò Úóáóì ãóäúÚöåö ãöäó ÇáÕøóÑúÝö. æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò¡ æóÚóÇÕöãñ¡ æóÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÎóáóÝñ ãõäóæøóäðÇ¡ áöÃóäøóåõ ÇÓúãõ æóÇÏò ãõÐóßøóÑñ.
æóÞóæúáõåõ æóÃóäóÇ ÇÎúÊóÑúÊõßó ÃóÎúÈóÑó Úóäö ÇÎúÊöíóÇÑö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ãõæÓóì ÈöØóÑöíÞö ÇáúãõÓúäóÏö ÇáúÝöÚúáöíøö ÇáúãõÝöíÏö ÊóÞúæöíóÉó ÇáúÍõßúãö¡ áöÃóäøó ÇáúãóÞóÇãó áóíúÓó ãóÞóÇãó ÅöÝóÇÏóÉö ÇáÊøóÎúÕöíÕö¡ Ãóíö ÇáúÍóÕúÑö äóÍúæó: ÃóäóÇ ÓóÚóíúÊõ Ýöí ÍóÇÌóÊößó¡ æóåõæó íõÚúØöí ÇáúÌóÒöíáó. æóãõæÌöÈõ ÇáÊøóÞóæøöí åõæó ÛóÑóÇÈóÉõ ÇáúÎóÈóÑö æóãõÝóÇÌóÃóÊõåõ Èöåö ÏóÝúÚðÇ áöÊóØóÑøõÞö ÇáÔøóßøö Ýöí äóÝúÓöåö.
æóÇáöÇÎúÊöíóÇÑõ: ÊóßóáøóÝó ØóáóÈö ãóÇ åõæó ÎóíúÑñ. æóÇÓúÊõÚúãöáóÊú ÕöíÛóÉõ ÇáÊøóßóáøõÝö Ýöí ãóÚúäóì ÅöÌóÇÏóÉö ØóáóÈö ÇáúÎóíúÑö.(16/198)
Åöäøóäöí ÃóäóÇ Çááøóåõ áóÇ Åöáóåó ÅöáøóÇ ÃóäóÇ ÝóÇÚúÈõÏúäöí æóÃóÞöãö ÇáÕøóáóÇÉó áöÐößúÑöí (14) Åöäøó ÇáÓøóÇÚóÉó ÂÊöíóÉñ ÃóßóÇÏõ ÃõÎúÝöíåóÇ áöÊõÌúÒóì ßõáøõ äóÝúÓò ÈöãóÇ ÊóÓúÚóì (15) ÝóáóÇ íóÕõÏøóäøóßó ÚóäúåóÇ ãóäú áóÇ íõÄúãöäõ ÈöåóÇ æóÇÊøóÈóÚó åóæóÇåõ ÝóÊóÑúÏóì (16)
æóÝõÑøöÚó Úóáóì ÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÈöÇÎúÊöíóÇÑöåö Ãóäú ÃõãöÑó ÈöÇáöÇÓúÊöãóÇÚö áöáúæóÍúíö áöÃóäøóåõ ÃóËóÑó ÇáöÇÎúÊöíóÇÑó ÅöÐú áóÇ ãóÚúäóì áöáöÇÎúÊöíóÇÑö ÅöáøóÇ ÇÎúÊöíóÇÑõåõ áöÊóáóÞøöí ãóÇ ÓóíõæÍöí Çááøóåõ.
æóÇáúãõÑóÇÏõ: ãóÇ íõæÍóì Åöáóíúåö ÍöíäóÆöÐò ãöäó ÇáúßóáóÇãö¡ æóÃóãøóÇ ãóÇ íõæÍóì Åöáóíúåö Ýöí ãõÓúÊóÞúÈóáö ÇáúÃóíøóÇãö Ýóßóæúäõåõ ãóÃúãõæÑðÇ ÈöÇÓúÊöãóÇÚöåö ãóÚúáõæãñ ÈöÇáúÃóÍúÑóì.
æóÞóÑóÃó ÍóãúÒóÉõ æóÍúÏóåõ æóÃóäøóÇ ÇÎúÊóÑúäóÇßó ÈöÖóãöíÑóíö ÇáÊøóÚúÙöíãö.
æóÇááøóÇãõ Ýöí áöãÇ íõæÍì áöáÊøóÞúæöíóÉö Ýöí ÊóÚúÏöíóÉö ÝöÚúáö «ÇÓúÊóãöÚú» Åöáóì ãóÝúÚõæáöåö¡ ÝóíóÌõæÒõ Ãóä ÊÊóÚóáøóÞ ÈÇÎÊÑÊß¡ Ãóíö ÇÎúÊóÑúÊõßó áöáúæóÍúíö ÝóÇÓúÊóãöÚú¡ ãõÚúÊóÑöÖðÇ Èóíúäó ÇáúÝöÚúáö æóÇáúãõÊóÚóáøöÞö Èöåö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÖóãøóäó ÇÓúÊóãöÚú ãÚäì ÃÕÛ.
[14- 16]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 14 Åöáóì 16]
Åöäøóäöí ÃóäóÇ Çááøóåõ áóÇ Åöáåó ÅöáÇøó ÃóäóÇ ÝóÇÚúÈõÏúäöí æóÃóÞöãö ÇáÕøóáÇÉó áöÐößúÑöí (14) Åöäøó ÇáÓøóÇÚóÉó ÂÊöíóÉñ ÃóßÇÏõ ÃõÎúÝöíåÇ áöÊõÌúÒì ßõáøõ äóÝúÓò ÈöãÇ ÊóÓúÚì (15) ÝóáÇ íóÕõÏøóäøóßó ÚóäúåÇ ãóäú áóÇ íõÄúãöäõ ÈöåÇ æóÇÊøóÈóÚó åóæÇåõ ÝóÊóÑúÏì (16)
åóÐóÇ ãóÇ íõæÍóì ÇáúãóÃúãõæÑõ ÈöÇÓúÊöãóÇÚöåö¡ ÝóÇáúÌõãúáóÉõ ÈÏá ãä áöãÇ íõæÍì [Øå: 13] ÈóÏóáÇ ãõØáÞðÇ.
æóæóÞóÚó ÇáúÅöÎúÈóÇÑõ Úóäú ÖóãöíÑö ÇáúãõÊóßóáøöãö ÈöÇÓúãöåö ÇáúÚóáóãö ÇáÏøóÇáøö Úóáóì ÇáÐøóÇÊö ÇáúæóÇÌöÈö ÇáúæõÌõæÏö ÇáúãõÓúÊóÍöÞøö áöÌóãöíÚö ÇáúãóÍóÇãöÏö. æóÐóáößó Ãóæøóáõ ãóÇ íóÌöÈõ Úáãå ãä ÔÄæä ÇáúÅöáóåöíøóÉö¡ æóåõæó Ãóäú íóÚúáóãó ÇáöÇÓúãó ÇáøóÐöí ÌóÚóáóåõ Çááøóåõ ÚóáóãðÇ Úóáóíúåö áöÃóäøó Ðóáößó åõæó ÇáúÃóÕúáõ áöÌóãöíÚö ãóÇ ÓóíõÎóÇØóÈõ Èöåö ãöäó ÇáúÃóÍúßóÇãö ÇáúãõÈóáøóÛóÉö Úóäú ÑóÈøöåöãú.
æóÝöí åóÐóÇ ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóäøó Ãóæøóáó ãóÇ íóÊóÚóÇÑóÝõ Èöåö ÇáúãõÊóáóÇÞõæäó Ãóäú íóÚúÑöÝõæÇ ÃóÓúãóÇÁóåõãú¡ ÝóÃóÔóÇÑó Çááøóåõ Åöáóì Ãóäøóåõ ÚóÇáöãñ ÈóÇÓöãö ßóáöíãöåö æóÚóáøóãó ßóáöíãóåõ ÇÓúãóåõ¡ æóåõæó Çááøóåõ.(16/199)
æóåóÐóÇ ÇáöÇÓúãõ åõæó Úóáóãõ ÇáÑøóÈøö Ýöí ÇááøõÛóÉö ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö. æóÇÓúãõåõ ÊóÚóÇáóì Ýöí ÇááøõÛóÉö ÇáúÚóÈúÑóÇäöíøóÉö (íóåúæóåú) Ãóæú (Ãóåúíóåú) ÇáúãóÐúßõæÑõ Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáËøóÇáöËö ãöäú ÓöÝúÑö ÇáúÎõÑõæÌö Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö¡ æóÝöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáÓøóÇÏöÓö. æóÞóÏú ÐõßöÑó ÇÓúãõ Çááøóåö Ýöí ãóæóÇÖöÚó ãöäó ÇáÊøóæúÑóÇÉö ãöËúáö ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáúÍóÇÏöí æóÇáËóáóÇËöíäó ãöäú ÓöÝúÑö ÇáúÎõÑõæÌö Ýöí ÇáúÝóÞúÑóÉ ÇáËøóÇãöäóÉ ÚÔÑóÉ¡ æÇáÅÕÍÇÍ ÇáËøóÇäöí æóÇáËøóáóÇËöíäó Ýöí ÇáúÝöÞúÑóÉö ÇáÓøóÇÏöÓóÉó ÚóÔóÑóÉó. æóáóÚóáøóåõ ãöäú ÊóÚúÈöíÑö ÇáúãõÊóÑúÌöãöíäó æóÃóßúËóÑõ ÊóÚúÈöíÑö ÇáÊøóæúÑóÇÉö ÅöäøóãóÇ åõæó ÇáÑøóÈøõ Ãóæö ÇáúÅöáóåõ.
æóáóÝúÙõ (Ãóåúíóåú) Ãóæú (íóåúæóåú) ÞóÑöíÈõ ÇáúÍõÑõæÝö ãöäú ßóáöãóÉö Åöáóåò Ýöí ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö.
æóíõÞóÇáõ: Åöäøó ÇÓúãó ÇáúÌóáóÇáóÉö Ýöí ÇáúÚöÈúÑóÇäöíøóÉö «áóÇåõãú» . æóáóÚóáøó Çáúãöíãó Ýöí ÂÎöÑöåö åöíó ÃóÕúáõ ÇáÊøóäúæöíäö Ýöí Åöáóåò.
æóÊóÃúßöíÏõ ÇáúÌõãúáóÉö ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóÃúßöíÏö áöÏóÝúÚö ÇáÔøóßøö Úóäú ãõæÓóì äóÒóáó ãóäúÒöáóÉó ÇáÔøóÇßøö áöÃóäøó ÛóÑóÇÈóÉó ÇáúÎóÈóÑö ÊõÚóÑøöÖõ ÇáÓøóÇãöÚó áöáÔøóßøö Ýöíåö.
æóÊóæúÓöíØõ ÖóãöíÑó ÇáúÝóÕúáö ÈöÞóæúáöåö Åöäøóäöí ÃóäóÇ Çááøóåõ áöÒöíóÇÏóÉö ÊóÞúæöíóÉö ÇáúÎóÈóÑö¡ æóáóíúÓó ÈöãõÝöíÏò áöáúÞóÕúÑö¡ ÅöÐú áóÇ ãõÞúÊóÖóì áóåõ åõäóÇ áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ÇáúÅöÎúÈóÇÑõ ÈöÃóäøó ÇáúãõÊóßóáøöãó åõæó ÇáúãõÓóãøóì Çááøóåõ¡ ÝóÇáúÍóãúáõ Íóãúáõ ãõæóÇØóÇÉò áóÇ Íóãúáõ ÇÔúÊöÞóÇÞò. æóåõæó ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóÞóÏú ßóÝóÑó ÇáøóÐöíäó ÞÇáõæÇ Åöäøó Çááøóåó åõæó ÇáúãóÓöíÍõ ÇÈúäõ ãóÑúíóãó [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 72] .
æóÌõãúáóÉõ áóÇ Åöáåó ÅöáøóÇ ÃóäóÇ ÎóÈóÑñ ËóÇäò Úóäö ÇÓúãö (Åöäøó) . æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäúåõ ÍõÕõæáõ ÇáúÚöáúãö áöãõæÓóì ÈöæóÍúÏóÇäöíøóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
Ëõãøó ÝõÑøöÚó Úóáóì Ðóáößó ÇáúÃóãúÑõ ÈöÚöÈóÇÏóÊöåö. æóÇáúÚöÈóÇÏóÉõ ÊóÌúãóÚõ ãóÚúäóì ÇáúÚóãóáö ÇáÏøóÇáøö Úóáóì ÇáÊøóÚúÙöíãö ãöäú Þóæúáò æóÝöÚúáò æóÅöÎúáóÇÕò ÈöÇáúÞóáúÈö. æóæóÌúåõ ÇáÊøóÝúÑöíÚö Ãóäøó ÇäúÝöÑóÇÏóåõ ÊóÚóÇáóì ÈöÇáúÅöáóåöíøóÉö íóÞúÊóÖöí ÇÓúÊöÍúÞóÇÞóåõ Ãóäú íõÚúÈóÏó.
æóÎõÕøó ãöäó ÇáúÚöÈóÇÏóÇÊö ÈöÇáÐøößúÑö ÅöÞóÇãóÉõ ÇáÕøóáóÇÉö áöÃóäøó ÇáÕøóáóÇÉó ÊóÌúãóÚõ ÃóÍúæóÇáó ÇáúÚöÈóÇÏóÉö. æóÅöÞóÇãóÉõ ÇáÕøóáóÇÉö: ÅöÏóÇãóÊõåóÇ¡ Ãóíú ÚóÏóãõ ÇáúÛóÝúáóÉö ÚóäúåóÇ.(16/200)
æóÇáÐøößúÑõ íóÌõæÒõ Ãóä íßæä ÈöãóÚúäì ÇáÊøóÐóßøõÑ ÈöÇáúÚóÞúáö¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÐøößúÑó ÈöÇááøöÓóÇäö.
æóÇááøóÇãõ Ýöí áöÐößúÑöí áöáÊøóÚúáöíáö¡ Ãóíú ÃóÞöãö ÇáÕøóáóÇÉó áöÃóÌúáö Ãóäú ÊóÐúßõÑóäöí¡ áöÃóäøó ÇáÕøóáóÇÉó ÊõÐóßøöÑõ ÇáúÚóÈúÏó ÈöÎóÇáöÞöåö. ÅöÐú íóÓúÊóÔúÚöÑõ Ãóäøóåõ æóÇÞöÝñ Èóíúäó íóÏóíö Çááøóåö áöãõäóÇÌóÇÊöåö. ÝóÝöí åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì ÍößúãóÉö ãóÔúÑõæÚöíøóÉö ÇáÕøóáóÇÉö æóÈöÖóãöíãóÊöåö Åöáóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÇáÕøóáÇÉó Êóäúåì Úóäö ÇáúÝóÍúÔÇÁö æóÇáúãõäúßóÑö [ÇáÚäßÈæÊ: 45] íóÙúåóÑõ Ãóäøó ÇáÊøóÞúæóì ãöäú ÍößúãóÉö ãóÔúÑõæÚöíøóÉö ÇáÕøóáóÇÉö áöÃóäøó ÇáúãõßóáøóÝó ÅöÐóÇ ÐóßóÑó ÃóãúÑó Çááøóåö æóäóåúíóåõ ÝóÚóáó ãóÇ ÃóãóÑóåõ æóÇÌúÊóäóÈó ãóÇ äóåóÇåõ Úóäúåõ æóÇááøóåõ ÚóÑøóÝó ãõæÓóì ÍößúãóÉó ÇáÕøóáóÇÉö ãõÌúãóáóÉð æóÚóÑøóÝóåóÇ ãõÍóãøóÏðÇ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãõÝóÕøóáóÉð.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇááøóÇãõ ÃóíúÖðÇ áöáÊøóæúÞöíÊö¡ Ãóíú ÃóÞöãö ÇáÕøóáóÇÉó ÚöäúÏó ÇáúæóÞúÊö ÇáøóÐöí ÌóÚóáúÊõåõ áöÐößúÑöí. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÐøößúÑõ ÇáÐøößúÑó ÇááøöÓóÇäöíøó áöÃóäøó ÐößúÑó ÇááøöÓóÇäö íõÍóÑøößõ ÐößúÑó ÇáúÞóáúÈö æóíóÔúÊóãöáõ Úóáóì ÇáËøóäóÇÁö Úóáóì Çááøóåö æóÇáöÇÚúÊöÑóÇÝö ÈöãóÇ áóåõ ãöäó ÇáúÍóÞøö¡ Ãóíö ÇáøóÐöí ÚóíøóäúÊõåõ áóßó. ÝóÝöí ÇáúßóáóÇãö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì ãóÇ Ýöí ÃóæúÞóÇÊö ÇáÕøóáóÇÉö ãöäó ÇáúÍößúãóÉö¡ æóÝöí ÇáúßóáóÇãö ÍóÐúÝñ íõÚúáóãõ ãöäó ÇáÓøöíóÇÞö.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøó ÇáÓøóÇÚóÉó ÂÊöíóÉñ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ áöÇÈúÊöÏóÇÁö ÅöÚúáóÇãò ÈöÃóÕúáò ËóÇäò ãöäú ÃõÕõæáö ÇáÏøöíäö ÈóÚúÏó ÃóÕúáö ÇáÊøóæúÍöíÏö¡ æóåõæó ÅöËúÈóÇÊõ ÇáúÌóÒóÇÁö.
æóÇáÓøóÇÚóÉõ: Úóáóãñ ÈöÇáúÛóáóÈóÉö Úóáóì ÓóÇÚóÉö ÇáúÞöíóÇãóÉö Ãóæú ÓóÇÚóÉö ÇáúÍöÓóÇÈö.
æóÌõãúáóÉõ ÃóßÇÏõ ÃõÎúÝöíåÇ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäó ÇáÓøóÇÚóÉö¡ Ãóæú ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÌõãúáóÉò æóÚöáøóÊöåóÇ.
æóÇáúÅöÎúÝóÇÁõ: ÇáÓøóÊúÑõ æóÚóÏóãõ ÇáúÅöÙúåóÇÑö¡ æóÃõÑöíÏó Èöåö åõäóÇ ÇáúãóÌóÇÒõ Úóäú ÚóÏóãö ÇáúÅöÚúáóÇãö.
æóÇáúãóÔúåõæÑõ Ýöí ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö Ãóäøó «ßóÇÏó» ÊóÏøõáõ Úóáóì ãõÞóÇÑóÈóÉö æõÞõæÚö ÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÎúÈóÑö Èöåö ÚóäúåóÇ¡ ÝóÇáúÝöÚúáõ ÈóÚúÏóåóÇ Ýöí ÍóíøöÒö ÇáöÇäúÊöÝóÇÁö¡ ÝóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì:(16/201)
ßÇÏõæÇ íóßõæäõæäó Úóáóíúåö áöÈóÏÇð [ÇáÌäø: 19] íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó ßóæúäóåõãú áöÈóÏðÇ ÛóíúÑõ æóÇÞöÚò æóáóßöäøóåõ ÇÞúÊóÑóÈó ãöäó ÇáúæõÞõæÚö.
æóáóãøóÇ ßóÇäóÊö ÇáÓøóÇÚóÉõ ãóÎúÝöíøóÉó ÇáúæõÞõæÚö¡ Ãóíú ãóÎúÝöíøóÉó ÇáúæóÞúÊö¡ ßóÇäó Þóæúáõåõ ÃóßÇÏõ ÃõÎúÝöíåÇ ÛóíúÑó æóÇÖöÍö ÇáúãóÞúÕõæÏö¡ ÝóÇÎúÊóáóÝõæÇ Ýöí ÊóÝúÓöíÑöåö Úóáóì æõÌõæåò ßóËöíÑóÉò ÃóãúËóáõåóÇ ËóáóÇËóÉñ.
ÝóÞöíáó: ÇáúãõÑóÇÏõ ÅöÎúÝóÇÁõ ÇáúÍóÏöíËö ÚóäúåóÇ¡ Ãóíú ãöäú ÔöÏøóÉö ÅöÑóÇÏóÉö ÅöÎúÝóÇÁö æóÞúÊöåóÇ¡ Ãóíú íõÑóÇÏõ ÊóÑúßõ ÐößúÑöåóÇ æóáóÚóáøó ÊóæúÌöíåó Ðóáößó Ãóäøó ÇáúãõßóÐøöÈöíäó ÈöÇáÓøóÇÚóÉö áóãú íóÒöÏúåõãú ÊóßóÑøõÑõ ÐößúÑöåóÇ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÅöáøóÇ ÚöäóÇÏðÇ Úóáóì ÅöäúßóÇÑöåóÇ.
æóÞöíáó: æóÞóÚóÊú ÃóßÇÏõ ÒóÇÆöÏóÉð åõäóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ÒöíóÇÏóÉö ßóÇäó Ýöí ÈóÚúÖö ÇáúãóæóÇÖöÚö ÊóÃúßöíÏðÇ áöáúÅöÎúÝóÇÁö. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ: ÃóäóÇ ÃõÎúÝöíåóÇ ÝóáóÇ ÊóÃúÊöí ÅöáøóÇ ÈóÛúÊóÉð.
æóÊóÃóæøóáó ÃóÈõæ Úóáöíøò ÇáúÝóÇÑöÓöíøõ ãóÚúäóì ÃõÎúÝöíåÇ ÈöãóÚúäóì ÃõÙúåöÑõåóÇ¡ æóÞóÇáó: åóãúÒóÉõ ÃõÎúÝöíåÇ áöáúÅöÒóÇáóÉö ãöËúáõ åóãúÒóÉö ÃóÚúÌóãó ÇáúßöÊóÇÈó¡ æóÃóÔúßóì ÒóíúÏðÇ¡ Ãóíú ÃõÒöíáõ ÎóÝóÇÁóåóÇ. æóÇáúÎóÝóÇÁõ: ËóæúÈñ ÊõáóÝøõ Ýöíåö ÇáúÞöÑúÈóÉõ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáÓøöÊúÑö.
ÝóÇáúãóÚúäóì: ÃóßóÇÏõ ÃõÙúåöÑõåóÇ¡ Ãóíú ÃõÙúåöÑõ æõÞõæÚóåóÇ¡ Ãóíú æõÞõæÚõåóÇ ÞóÑöíÈñ. æóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ãöäú ÛóÑóÇÆöÈö ÇÓúÊöÚúãóÇáö (ßóÇÏó) ÝóíõÖóãøõ Åöáóì ÇÓúÊöÚúãóÇáö äóÝúíöåóÇ Ýöí Þóæúáöåö: æóãÇ ßÇÏõæÇ íóÝúÚóáõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [71] .
æóÞóæúáõåõ áöÊõÌúÒì íÊÚáøÞ ÈÂÊíÉ æóãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ ÇÚúÊöÑóÇÖñ. æóåóÐóÇ ÊóÚúáöíãñ ÈöÍößúãóÉö ÌóÚúáö íóæúãò áöáúÌóÒóÇÁö.
æóÇááøóÇãõ Ýöí áöÊõÌúÒì ßõáøõ äóÝúÓò ãÊÚáøÞ ÈÂÊíÉ.
æóãóÚúäóì ÈöãÇ ÊóÓúÚì ÈöãóÇ ÊóÚúãóáõ¡ ÝóÅöØúáóÇÞõ ÇáÓøóÚúíö Úóáóì ÇáúÚóãóáö ãóÌóÇÒñ ãõÑúÓóáñ¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö: æóãóäú ÃóÑÇÏó ÇáúÂÎöÑóÉó æóÓóÚì áóåÇ ÓóÚúíóåÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö(16/202)
æóÝõÑøöÚó Úóáóì ßóæúäöåóÇ ÂÊöíóÉð æóÃóäøóåóÇ ãõÎúÝóÇÉñ ÇáÊøóÍúÐöíÑõ ãöäú Ãóäú íóÕõÏøóåõ Úóäö ÇáúÅöíãóÇäö ÈöåóÇ Þóæúãñ áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöæõÞõæÚöåóÇ ÇÛúÊöÑóÇÑðÇ ÈöÊóÃóÎøõÑö ÙõåõæÑöåóÇ¡ ÝóÇáÊøóÝúÑöíÚõ Úóáóì Þóæúáöåö ÃóßÇÏõ ÃõÎúÝöíåÇ ÃóæúÞóÚõ áöÃóäøó Ðóáößó ÇáúÅöÎúÝóÇÁó åõæó ÇáøóÐöí íõÔóÈøöåõ Èöåö ÇáøóÐöíäó ÃóäúßóÑõæÇ ÇáúÈóÚúËó Úóáóì ÇáäøóÇÓö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÓóíõäúÛöÖõæäó Åöáóíúßó ÑõÄõÓóåõãú æóíóÞõæáõæäó ãóÊì åõæó Þõáú ÚóÓì Ãóäú íóßõæäó ÞóÑöíÈÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 51] æóÞóÇáó: æóÅöÐÇ Þöíáó Åöäøó æóÚúÏó Çááøóåö ÍóÞøñ æóÇáÓøóÇÚóÉõ áóÇ ÑóíúÈó ÝöíåÇ ÞõáúÊõãú ãóÇ äóÏúÑöí ãóÇ ÇáÓøóÇÚóÉõ Åöäú äóÙõäøõ ÅöáøóÇ ÙóäøðÇ æóãÇ äóÍúäõ ÈöãõÓúÊóíúÞöäöíäó [ÇáÌÇËíÉ: 32] .
æóÕöíÛó äóåúíõ ãõæÓóì Úóäö ÇáÕøóÏøö ÚóäúåóÇ Ýöí ÕöíÛóÉö äóåúíö ãóäú áóÇ íõÄúãöäõ ÈöÇáÓøóÇÚóÉö Úóäú Ãóäú íõÕóÏøó ãõæÓóì Úóäö ÇáúÅöíãóÇäö ÈöåóÇ¡ ãõÈóÇáóÛóÉð Ýöí äóåúíö ãõæÓóì Úóäú ÃóÏúäóì ÔóíúÁò íóÍõæáõ Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ÇáúÅöíãóÇäö ÈöÇáÓøóÇÚóÉö¡ áöÃóäøóåõ áóãøóÇ æóÌøóåó ÇáúßóáóÇãó Åöáóíúåö æóßóÇäó Çáäøóåúíõ äóåúíó ÛóíúÑö ÇáúãõÄúãöäö Úóäú Ãóäú íóÕõÏøó ãõæÓóì¡ Úõáöãó Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó äóåúíõ ãõæÓóì Úóäú ãõáóÇÈóÓóÉö ÕóÏøö ÇáúßóÇÝöÑö Úóäö ÇáúÅöíãóÇäö ÈöÇáÓøóÇÚóÉö¡ Ãóíú áóÇ Êóßõäú áóíøöäó ÇáÔøóßöíãóÉö áöãóäú íóÕõÏøóßó æóáóÇ ÊõÕúÛö Åöáóíúåö Ýóíóßõæäõ áöíäõßó áóåõ ãõÌóÑøöÆðÇ ÅöíøóÇåõ Úóáóì Ãóäú íóÕõÏøóßó¡ ÝóæóÞóÚó Çáäøóåúíõ Úóäö ÇáúãõÓóÈøóÈö. æóÇáúãõÑóÇÏõ Çáäøóåúíõ Úóäö ÇáÓøóÈóÈö¡ æóåóÐóÇ ÇáúÃõÓúáõæÈõ ãöäú ÞóÈöíáö Þóæúáöåöãú: áóÇ ÃóÚúÑöÝóäøóßó ÊóÝúÚóáõ ßóÐóÇ æóáóÇ ÃóÑóíóäøóßó åóÇåõäóÇ.
æóÒöíóÇÏóÉõ æóÇÊøóÈóÚó åóæÇåõ áöáúÅöíãóÇÁö ÈöÇáÕøöáóÉö Åöáóì ÊóÚúáöíáö ÇáÕøóÏøö¡ Ãóíú áóÇ ÏóÇÚöíó áóåõãú áöáÕøóÏøö Úóäö ÇáúÅöíãóÇäö ÈöÇáÓøóÇÚóÉö ÅöáøóÇ ÇÊøöÈóÇÚó Çáúåóæóì Ïõæäó Ïóáöíáò æóáóÇ ÔõÈúåóÉò¡ Èóáö ÇáÏøóáöíáõ íóÞúÊóÖöí ÇáúÅöíãóÇäó ÈöÇáÓøóÇÚóÉö ßóãóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö Þóæúáõåõ áöÊõÌúÒì ßõáøõ äóÝúÓò ÈöãÇ ÊóÓúÚì.
æóÝõÑøöÚó Úóáóì Çáäøóåúíö Ãóäøóåõ Åöäú ÕõÏøó Úóäö ÇáúÅöíãóÇäö ÈöÇáÓøóÇÚóÉö ÑóÏöíó¡ Ãóíú åóáóßó. æóÇáúåóáóÇßõ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöÃóÓúæóÃö ÇáúÍóÇáö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íõåúáößõæäó ÃóäúÝõÓóåõãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÈóÑóÇÁóÉ [42] .
æÇáÊÝÑíÚ äÇÔìÁ Úóä ÇÑúÊößóÇÈö Çáúãóäúåöíøö áóÇ Úóáóì Çáäøóåúíö¡ æóáöÐóáößó ÌöíÁó ÈöÇáÊøóÝúÑöíÚö ÈöÇáúÝóÇÁö æóáóãú íóÞóÚú ÈöÇáúÌóÒóÇÁö ÇáúãóÌúÒõæãö¡ Ýóáóãú íóÞõáú: ÊóÑúÏó¡ áöÚóÏóãö ÕöÍøóÉö(16/203)
æóãóÇ Êöáúßó Èöíóãöíäößó íóÇ ãõæÓóì (17) ÞóÇáó åöíó ÚóÕóÇíó ÃóÊóæóßøóÃõ ÚóáóíúåóÇ æóÃóåõÔøõ ÈöåóÇ Úóáóì Ûóäóãöí æóáöíó ÝöíåóÇ ãóÂÑöÈõ ÃõÎúÑóì (18) ÞóÇáó ÃóáúÞöåóÇ íóÇ ãõæÓóì (19) ÝóÃóáúÞóÇåóÇ ÝóÅöÐóÇ åöíó ÍóíøóÉñ ÊóÓúÚóì (20) ÞóÇáó ÎõÐúåóÇ æóáóÇ ÊóÎóÝú ÓóäõÚöíÏõåóÇ ÓöíÑóÊóåóÇ ÇáúÃõæáóì (21)
Íõáõæáö (Åöäú) ãóÚó (áóÇ) ÚöæóÖðÇ Úóäö ÇáúÌóÒóÇÁö¡ æóÐóáößó ÖóÇÈöØõ ÕöÍøóÉö ÌóÒúãö ÇáúÌóÒóÇÁö ÈóÚúÏó Çáäøóåúíö.
æóÞóÏú ÌóÇÁó ÎöØóÇÈõ Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áöãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ÈöØóÑöíÞóÉö ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Úóáóì ßõáøö Íõßúãò¡ æóÃóãúÑò Ãóæ äåí¡ ÝÇÈÊÏÆ ÈöÇáúÅöÚúáóÇãö ÈöÃóäøó ÇáøóÐöí íõßóáøöãõåõ åõæó Çááøóåõ¡ æóÃóäøóåõ áóÇ Åöáóåó ÅöáøóÇ åõæó¡ Ëõãøó ÝóÑøóÚó Úóáóíúåö ÇáúÃóãúÑó Ýöí Þóæúáöåö ÝóÇÚúÈõÏúäöí æóÃóÞöãö ÇáÕøóáÇÉó áöÐößúÑöí¡ Ëõãøó ÚóÞøóÈó ÈöÅöËúÈóÇÊö ÇáÓøóÇÚóÉö¡ æóÚóáøóáó ÈöÃóäøóåóÇ
áöÊõÌúÒóì ßõáøõ äóÝúÓò ÈöãóÇ ÊóÓúÚóì¡ Ëõãøó ÝóÑøóÚó Úóáóíúåö Çáäøóåúíó Úóäú Ãóäú íóÕõÏøóåõ ÚóäúåóÇ ãóäú áóÇ íõÄúãöäõ ÈöåóÇ. Ëõãøó ÝóÑøóÚó Úóáóì Çáäøóåúíö Ãóäøóåõ Åöäö ÇÑúÊóßóÈó ãóÇ äõåöíó Úóäúåõ åáß æÎÓÑ.
[17- 21]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 17 Åöáóì 21]
æóãÇ Êöáúßó Èöíóãöíäößó íóÇ ãõæÓì (17) ÞÇáó åöíó ÚóÕÇíó ÃóÊóæóßøóÄõÇ ÚóáóíúåÇ æóÃóåõÔøõ ÈöåÇ Úóáì Ûóäóãöí æóáöíó ÝöíåÇ ãóÂÑöÈõ ÃõÎúÑì (18) ÞÇáó ÃóáúÞöåÇ íóÇ ãõæÓì (19) ÝóÃóáúÞÇåÇ ÝóÅöÐÇ åöíó ÍóíøóÉñ ÊóÓúÚì (20) ÞÇáó ÎõÐúåÇ æóáÇ ÊóÎóÝú ÓóäõÚöíÏõåÇ ÓöíÑóÊóåóÇ ÇáúÃõæáì (21)
ÈóÞöíøóÉõ ãóÇ äõæÏöíó Èöåö ãõæÓóì. æóÇáúÌõãúáóÉõ ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÇáúÌõãóáö ÞóÈúáóåóÇ ÇäúÊöÞóÇáðÇ Åöáóì ãõÍóÇæóÑóÉò ÃóÑóÇÏó Çááøóåõ ãöäúåóÇ Ãóäú íõÑöíó ãõæÓóì ßóíúÝöíøóÉó ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Úóáóì ÇáúãõÑúÓóáö Åöáóíúåöãú ÈöÇáúãõÚúÌöÒóÉö ÇáúÚóÙöíãóÉö¡ æóåöíó ÇäúÞöáóÇÈõ ÇáúÚóÕóÇ ÍóíøóÉð ÊóÃúßõáõ ÇáúÍóíøóÇÊö ÇáøóÊöí íõÙúåöÑõæäóåóÇ.
æóÅöÈúÑóÇÒõ ÇäúÞöáóÇÈö ÇáúÚóÕóÇ ÍóíøóÉð Ýöí ÎöáóÇáö ÇáúãõÍóÇæóÑóÉö áöÞóÕúÏö ÊóËúÈöíÊö ãõæÓóì¡ æóÏóÝúÚö ÇáÔøóßøö Úóäú Ãóäú íóÊóØóÑøóÞóåõ áóæú ÃóãóÑóåõ ÈöÐóáößó Ïõæäó ÊóÌúÑöÈóÉò áöÃóäøó ãóÔóÇåöÏó ÇáúÎóæóÇÑöÞö ÊÓÇÑÚ ÈöÇáäøóÝÓö ÈÇÏìÁ Ðöí ÈóÏúÁò Åöáóì ÊóÃúæöíáöåóÇ æóÊõÏúÎöáõ(16/204)
ÚóáóíúåóÇ ÇáÔøóßøó Ýöí ÅöãúßóÇäö ÇÓúÊöÊóÇÑö ÇáúãõÚúÊóÇÏö ÈöÓóÇÊöÑò ÎóÝöíøò Ãóæú ÊóÎúíöíáò¡ ÝóáöÐóáößó ÇÈúÊõÏöÆó ÈöÓõÄóÇáöåö ÚóãøóÇ ÈöíóÏöåö áöíõæÞöäó Ãóäøóåõ ãõãúÓößñ ÈöÚóÕóÇåõ ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÇäúÞóáóÈóÊú ÍóíøóÉð áóãú íóÔõßøó Ýöí Ãóäøó Êöáúßó ÇáúÍóíøóÉó åöíó ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú ÚóÕóÇåõ. ÝóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÊóÍúÞöíÞö ÍóÞöíÞóÉö ÇáúãóÓúÆõæáö Úóäúåõ.
æóÇáúÞóÕúÏõ ãöäú Ðóáößó ÒöíóÇÏóÉõ ÇØúãöÆúäóÇäö ÞóáúÈöåö ÈöÃóäøóåõ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáöÇÕúØöÝóÇÁö¡ æóÃóäøó ÇáúßóáóÇãó ÇáøóÐöí ÓóãöÚóåõ ßóáóÇãñ ãöäú ÞöÈóáö Çááøóåö ÈöÏõæäö æóÇÓöØóÉö ãõÊóßóáøöãò ãõÚúÊóÇÏò æóáóÇ Ýöí ÕõæÑóÉö ÇáúãõÚúÊóÇÏö¡ ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ ÈóÚúÏó Ðóáößó áöäõÑöíóßó ãöäú ÂíÇÊöäóÇ ÇáúßõÈúÑì [Øå: 23] .
ÝóÙóÇåöÑõ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö Ãóäøóåõ ÓõÄóÇáñ Úóäú ÔóíúÁò ÃõÔíÑ Åöáóíúåö. æÈäíÊ ÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ÈöÇáÙøóÑúÝö ÇáúãõÓúÊóÞöÑøö æóåõæó Þóæúáõåõ Èöíóãöíäößó¡ æóæóÞóÚó ÇáÙøóÑúÝõ ÍóÇáðÇ ãöäö ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö¡ Ãóíú ãóÇ Êöáúßó ÍóÇáõ ßóæúäöåóÇ Èöíóãöíäößó¿.
ÝóÝöí åóÐóÇ ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó ÇáÓøõÄóÇáó Úóäú ÃóãúÑò ÛóÑöíÈò Ýöí ÔóÃúäöåóÇ¡ æóáöÐóáößó ÃóÌóÇÈó ãõæÓóì Úóäú åóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÈöÈóíóÇäö ãóÇåöíøóÉö ÇáúãóÓúÆõæáö Úóäúåõ ÌóÑúíðÇ Úóáóì ÇáÙøóÇåöÑö¡ æóÈöÈóíóÇäö ÈóÚúÖö ãóäóÇÝöÚöåóÇ ÇÓúÊöÞúÕóÇÁð áöãõÑóÇÏö ÇáÓøóÇÆöáö Ãóäú íóßõæäó ÞóÏú ÓóÃóáó Úóäú æóÌúåö ÇÊøöÎóÇÐöåö ÇáúÚóÕóÇ ÈöíóÏöåö áöÃóäøó ÔóÃúäó ÇáúæóÇÖöÍóÇÊö Ãóäú áóÇ íõÓúÃóáó ÚóäúåóÇ ÅöáøóÇ æóÇáÓøóÇÆöáõ íõÑöíÏõ ãöäú ÓõÄóÇáöåö ÃóãúÑðÇ ÛóíúÑó ÙóÇåöÑò¡ æóáöÐóáößó áóãøóÇ
ÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÎõØúÈóÉö ÍóÌøóÉö ÇáúæóÏóÇÚö: «Ãóíøõ íóæúãò åóÐóÇ¿» ÓóßóÊó ÇáäøóÇÓõ æóÙóäøõæÇ Ãóäøóåõ ÓóíõÓóãøöíåö ÈöÛóíúÑö ÇÓúãöåö. æóÝöí ÑöæóÇíóÉò Ãóäøóåõãú ÞóÇáõæÇ: «Çááøóåõ æóÑóÓõæáõåõ ÃóÚúáóãõ¡ ÝóÞóÇáó: ÃóáóíúÓó íóæúãó ÇáúÌõãõÚóÉö¿
... » Åöáóì ÂÎöÑöåö.
ÝóÇÈúÊóÏóÃó ãõæÓóì ÈöÈóíóÇäö ÇáúãóÇåöíóÉö ÈöÃõÓúáõæÈò íõÄúÐöäõ ÈöÇäúßöÔóÇÝö ÍóÞöíÞóÉö ÇáúãóÓúÆõæáö Úóäúåõ¡ æóÊóæóÞøóÚó Ãóäøó
ÇáÓøõÄóÇáó Úóäúåõ ÊóæóÓøõáñ áöÊóØóáøõÈö ÈóíóÇäò æóÑóÇÁóåõ. ÝóÞóÇáó: åöíó ÚóÕÇíó¡ ÈöÐößúÑö ÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö¡ ãóÚó Ãóäøó ÛóÇáöÈó ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö ÍóÐúÝõåõ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáÓøõÄóÇáö áöáöÇÓúÊöÛúäóÇÁö Úóäú ÐößúÑöåö Ýöí ÇáúÌóæÇÈ ÈöæõÞõæÚöåö ãÓÄæáÇ(16/205)
Úóäúåõ¡ ÝóßóÇäó ÇáúÅöíÌóÇÒõ íóÞúÊóÖöí Ãóäú íóÞõæáó: ÚóÕóÇíó. ÝóáóãøóÇ ÞóÇáó: åöíó ÚóÕÇíó ßóÇäó ÇáúÃõÓúáõæÈõ ÃõÓúáõæÈó ßóáóÇãö ãóäú íóÊóÚóÌøóÈõ ãöäó ÇáöÇÍúÊöíóÇÌö Åöáóì ÇáúÅöÎúÈóÇÑö¡ ßóãóÇ íóÞõæáõ ÓóÇÆöáñ áóãøóÇ ÑóÃóì ÑóÌõáðÇ íóÚúÑöÝõåõ æóÂÎóÑó áóÇ íóÚúÑöÝõåõ: ãóäú åóÐóÇ ãóÚóßó¿ ÝóíóÞõæáõ: ÝõáóÇäñ¡ ÝóÅöÐóÇ áóÞöíóåõãóÇ ãóÑøóÉð ÃõÎúÑóì æóÓóÃóáóåõ: ãóäú åóÐóÇ ãóÚóßó¿ ÃóÌóÇÈóåõ: åõæó ÝõáóÇäñ¡ æóáöÐóáößó ÚóÞøóÈó ãõæÓóì ÌóæóÇÈóåõ ÈöÈóíóÇäö ÇáúÛóÑóÖö ãöäö ÇÊøöÎóÇÐöåóÇ áóÚóáøóåõ Ãóäú íóßõæäó åõæó ÞóÕúÏõ ÇáÓøóÇÆöá ÝóÞóÇáó: ÃóÊóæóßøóÄõÇ ÚóáóíúåÇ æóÃóåõÔøõ ÈöåÇ Úóáì Ûóäóãöí æóáöíó ÝöíåÇ ãóÂÑöÈõ ÃõÎúÑì. ÝóÝóÕøóáó Ëõãøó ÃóÌúãóáó áöíóäúÙõÑó ãöÞúÏóÇÑó ÇÞúÊöäóÇÚö ÇáÓøóÇÆöáö ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÇÓúÊóÒóÇÏóåõ ÈóíóÇäðÇ ÒóÇÏóåõ.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö Èöíóãöíäößó áöáÙøóÑúÝöíøóÉö Ãóæö ÇáúãõáóÇÈóÓóÉö.
æóÇáÊøóæóßøõÄõ: ÇáöÇÚúÊöãóÇÏõ Úóáóì ÔóíúÁò ãöäó ÇáúãóÊóÇÚö¡ æóÇáöÇÊøößóÇÁõ ßóÐóáößó¡ ÝóáóÇ íõÞóÇáõ: ÊóæóßøóÃó Úóáóì ÇáúÍóÇÆöØö æóáóßöäú íõÞóÇáõ: ÊóæóßøóÃó Úóáóì æöÓóÇÏóÉò¡ æóÊóæóßøóÃó Úóáóì ÚóÕðÇ.
æóÇáúåóÔøõ: ÇáúÎóÈúØõ¡ æóåõæó ÖóÑúÈõ ÇáÔøóÌóÑóÉö ÈöÚóÕðÇ áöíóÊóÓóÇÞóØó æóÑóÞõåóÇ¡ æóÃóÕúáõåõ ãõÊóÚóÏøò Åöáóì ÇáÔøóÌóÑóÉö ÝóáöÐóáößó ÖõãøóÊú Úóíúäõåõ Ýöí ÇáúãõÖóÇÑöÚö¡ Ëõãøó ßóËõÑó ÍóÐúÝõ ãóÝúÚõæáöåö æóÚõÏøöíó Åöáóì ãóÇ áöÃóÌúáöåö íõæÞÚ ÇáåÔ ÈÚáì áöÊóÖúãöíäö (ÃóåõÔøõ) ãóÚúäóì ÃõÓúÞöØõ Úóáóì Ûóäóãöí ÇáúæóÑóÞó ÝóÊóÃúßõáõåõ¡ Ãóæö ÇÓúÊõÚúãöáóÊú (Úóáóì) ÈöãóÚúäóì ÇáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö ÇáúãóÌóÇÒöíøö ßóÞóæúáöåöãú: åõæó æóßöíáñ Úóáóì ÝõáóÇäò.
æóãóÂÑöÈõ: ÌóãóÚõ ãóÃúÑóÈóÉò¡ ãõËóáøóËõ ÇáÑøóÇÁö: ÇáúÍóÇÌóÉõ¡ Ãóíú ÃõãõæÑñ ÃóÍúÊóÇÌõ ÅöáóíúåóÇ. æóÝöí ÇáúÚóÕóÇ ãóäóÇÝöÚõ ßóËöíÑóÉñ Ñõæöíó ÈóÚúÖõåóÇ Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò¡ æóÞóÏú ÃóÝúÑóÏó ÇáúÌóÇÍöÙõ ãöäú ßöÊóÇÈö «ÇáúÈóíóÇäö æóÇáÊøóÈúíöíäö» ÈóÇÈðÇ áöãóäóÇÝöÚö ÇáúÚóÕóÇ. æóãöäú ÃóãúËóÇáö ÇáúÚóÑóÈö: «åõæó ÎóíúÑõ ãóäú ÊõÝóÇÑöÞõ ÇáúÚóÕóÇ» . æóãöäú áóØóÇÆöÝö ãóÚúäóì ÇáúÂíóÉö ãóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö ÈóÚúÖõ ÇáúÃõÏóÈóÇÁö ãöäú Ãóäøó ãõæÓóì ÃóØúäóÈó Ýöí ÌóæóÇÈöåö ÈöÒöíóÇÏóÉò Úóáóì ãóÇ Ýöí ÇáÓøõÄóÇáö áöÃóäøó ÇáúãóÞóÇãó ãóÞóÇãõ ÊóÔúÑöíÝò íóäúÈóÛöí Ýöíåö Øõæáõ ÇáúÍóÏöíËö.
æóÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøó Þóæúáóåõ ãóÂÑöÈõ ÃõÎúÑì ÍößóÇíóÉñ áöÞóæúáö ãõæÓóì ÈöãõãóÇËöáöåö¡ Ýóíóßõæäõ ÅöíÌóÇÒðÇ ÈóÚúÏó ÇáúÅöØúäóÇÈö¡ æóßóÇäó íóÓúÊóØöíÚõ Ãóäú íóÒöíÏó ãöäú ÐößúÑö ÝóæóÇÆöÏö(16/206)
ÇáúÚóÕóÇ. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÍößóÇíóÉð áöÞóæúáö ãõæÓóì ÈöÍóÇÕöáö ãóÚúäóÇåõ¡ Ãóíú ÚóÏøó ãóäóÇÝöÚó ÃõÎúÑóì¡ ÝóÇáúÅöíÌóÇÒõ ãöäú äóÙúãö ÇáúÞõÑúÂäö áóÇ ãöäú ßóáóÇãö ãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ.
æóÇáÖøóãöíÑõ ÇáúãõÔúÊóÑóßõ Ýöí ÞÇáó ÃóáúÞöåÇ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáöÇáúÊöÝóÇÊö ãöäó ÇáÊøóßóáøõãö ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö Åöäøóäöí ÃóäóÇ Çááøóåõ ÏóÚóÇ Åöáóì ÇáöÇáúÊöÝóÇÊö æõÞõæÚõ åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãö ÍöæóÇÑðÇ ãóÚó Þóæúáö
ãõæÓóì: åöíó ÚóÕÇíó ... ÅöáóÎú.
æóÞóæúáõåõ ÃóáúÞöåÇ íóÊøóÖöÍõ Èöåö Ãóäøó ÇáÓøõÄóÇáó ßóÇäó ÐóÑöíÚóÉð Åöáóì ÛóÑóÖò ÓóíóÃúÊöí¡ æóåõæó ÇáúÞóÑöíäóÉõ Úóáóì Ãóäøó ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãó Ýöí Þóæúáöåö æóãÇ Êöáúßó Èöíóãöíäößó ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóäúÈöíåö Åöáóì ÃóåóãøöíøóÉö ÇáúãóÓúÆõæáö Úóäúåõ ßóÇáøóÐöí íóÌöíÁõ Ýöí Þóæúáöåö: æóãÇ ÃóÚúÌóáóßó Úóäú Þóæúãößó íóÇ ãõæÓì [Øå: 83] .
æóÇáúÍóíøóÉõ: ÇÓúãñ áöÕöäúÝò ãöäó ÇáúÍóäóÔö ãóÓúãõæãò ÅöÐóÇ ÚóÖøó ÈöäóÇÈóíúåö ÞóÊóáó ÇáúãóÚúÖõæÖó¡ æóíõØúáóÞõ Úóáóì ÇáÐøóßóÑö.
æóæÕÝ ÇáÍíøÉ ÈÊÓÚì áöÅöÙúåóÇÑö Ãóäøó ÇáúÍóíóÇÉó ÝöíåóÇ ßóÇäóÊú ßóÇãöáóÉð ÈöÇáúãóÔúíö ÇáÔøóÏöíÏö. æóÇáÓøóÚúíõ:
ÇáúãóÔúíõ ÇáøóÐöí Ýöíåö ÔöÏøóÉñ¡ æóáöÐóáößó ÎõÕøó ÛóÇáöÈðÇ ÈöãóÔúíö ÇáÑøóÌõáö Ïõæäó ÇáúãóÑúÃóÉö.
æóÃõÚöíÏó ÝöÚúáõ ÞÇáó ÎõÐúåÇ ÈöÏõæäö ÚóØúÝò áöæõÞõæÚöåö Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáúãõÍóÇæóÑóÉö.
æóÇáÓøöíÑóÉõ Ýöí ÇáúÃóÕúáö: åóíúÆóÉõ ÇáÓøóíúÑö¡ æóÃõØúáöÞóÊú Úóáóì ÇáúÚóÇÏóÉö æóÇáØøóÈöíÚóÉö¡ æóÇäúÊóÕóÈó ÓöíÑóÊóåóÇ ÈöäóÒúÚö ÇáúÎóÇÝöÖö¡ Ãóíú ÓóäõÚöíÏõåóÇ Åöáóì ÓöíÑóÊöåóÇ ÇáúÃõæáóì ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú ÞóÈúáó Ãóäú ÊóäúÞóáöÈó ÍóíøóÉð¡ Ãóíú ÓóäõÚöíÏõåóÇ ÚóÕðÇ ßóãóÇ ßóÇäóÊú Ãóæøóáó ãóÑøóÉò.
æóÇáúÛóÑóÖõ ãöäú ÅöÙúåóÇÑö Ðóáößó áöãõæÓóì Ãóäú íóÚúÑöÝó Ãóäøó ÇáúÚóÕóÇ ÊóØóÈøóÚóÊú ÈöÇáöÇäúÞöáóÇÈö ÍóíøóÉð¡ ÝóíóÊóÐóßøóÑó Ðóáößó ÚöäúÏó ãõäóÇÙóÑóÉö ÇáÓøóÍóÑóÉö áöÆóáøóÇ íóÍúÊóÇÌó ÍöíäóÆöÐò Åöáóì æóÍí.(16/207)
æóÇÖúãõãú íóÏóßó Åöáóì ÌóäóÇÍößó ÊóÎúÑõÌú ÈóíúÖóÇÁó ãöäú ÛóíúÑö ÓõæÁò ÂíóÉð ÃõÎúÑóì (22) áöäõÑöíóßó ãöäú ÂíóÇÊöäóÇ ÇáúßõÈúÑóì (23)
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 22 Åöáóì 23]
æóÇÖúãõãú íóÏóßó Åöáì ÌóäÇÍößó ÊóÎúÑõÌú ÈóíúÖÇÁó ãöäú ÛóíúÑö ÓõæÁò ÂíóÉð ÃõÎúÑì (22) áöäõÑöíóßó ãöäú ÂíÇÊöäóÇ ÇáúßõÈúÑì (23)
åóÐöåö ãõÚúÌöÒóÉñ ÃõÎúÑóì Úóáøóãóåõ Çááøóåõ ÅöíøóÇåóÇ ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÊóÍóÏøóì ÝöÑúÚóæúäó æóÞóæúãóåõ Úóãöáó ãöËúáó Ðóáößó ÃóãóÇãó ÇáÓøóÍóÑóÉö. ÝóåóÐóÇ ÊóãúÑöíäñ Úóáóì ãõÚúÌöÒóÉò ËóÇäöíóÉò ãõÊøóÍöÏõ ÇáúÛóÑóÖö ãóÚó ÅöáúÞóÇÁö ÇáúÚóÕóÇ.
æóÇáúÌóäóÇÍõ: ÇáúÚóÖõÏõ æóãóÇ ÊóÍúÊóåõ Åöáóì ÇáúÅöÈöØö. ÃõØúáöÞó Úóáóíúåö Ðóáößó ÊóÔúÈöíåðÇ ÈöÌóäóÇÍö ÇáØøóÇÆöÑö.
æóÇáÖøóãøõ: ÇáúÅöáúÕóÇÞõ¡ Ãóíú ÃóáúÕöÞú íóÏóßó Çáúíõãúäóì ÇáøóÊöí ßõäúÊó ãõãúÓößðÇ ÈöåóÇ ÇáúÚóÕóÇ. æóßóíúÝöíøóÉõ ÅöáúÕóÇÞöåóÇ ÈöÌóäóÇÍöåö Ãóäú ÊõÈóÇÔöÑó ÌöáúÏó ÌóäóÇÍöåö ÈöÃóäú íõÏúÎöáóåóÇ Ýöí ÌóíúÈö ÞóãöíÕöåö ÍóÊøóì ÊóãóÇÓøó ÈóÔóÑóÉó ÌóäúÈöåö¡ ßóãóÇ Ýöí ÂíóÉö ÓõæÑóÉö ÓõáóíúãóÇäó: æóÃóÏúÎöáú íóÏóßó Ýöí ÌóíúÈößó ÊóÎúÑõÌú ÈóíúÖÇÁó ãöäú ÛóíúÑö ÓõæÁò [Çáäøãá:
12] . ÌóÚóáó Çááøóåõ ÊóÛóíøõÑó áóæúäö ÌöáúÏö íóÏöåö ãõãóÇÓøóÊöåóÇ ÌóäóÇÍóåõ ÊóÔúÑöíÝðÇ áöÃóßúËóÑö ãóÇ íõäóÇÓöÈõ ãöäú ÃóÌúÒóÇÁö ÌöÓúãöåö ÈöÇáúÝöÚúáö æóÇáöÇäúÝöÚóÇáö.
æÈóíúÖÇÁó ÍóÇáñ ãöäú ÖóãöíÑö ÊóÎúÑõÌú¡ æãöäú ÛóíúÑö ÓõæÁò ÍóÇáñ ãöäú ÖóãöíÑö ÈóíúÖÇÁó.
æóãóÚúäóì ãöäú ÛóíúÑö ÓõæÁò ãöäú ÛóíúÑö ãóÑóÖò ãöËúáö ÇáúÈóÑóÕö æóÇáúÈóåóÞö ÈöÃóäú ÊóÕöíÑó ÈóíúÖóÇÁó Ëõãøó ÊóÚõæÏó Åöáóì áóæúäöåóÇ ÇáúãõãóÇËöáö áóæúäó ÈóÞöíøóÉö ÈóÔóÑóÊöåö. æóÇäúÊóÕóÈó ÂíóÉð Úóáóì ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖóãöíÑö ÊóÎúÑõÌú.
æóÇáÊøóÚúáöíáõ Ýöí Þóæúáöåö áöäõÑöíóßó ãöäú ÂíÇÊöäóÇ ÇáúßõÈúÑì ÑóÇÌöÚñ Åöáóì Þóæúáöåö ÊóÎúÑõÌú ÈóíúÖÇÁó¡ ÝóÇááøóÇãõ ãõÊóÚóáøöÞóÉñ Èö ÊóÎúÑõÌú áöÃóäøóåõ Ýöí ãóÚúäóì äóÌúÚóáõåóÇ ÈóíúÖóÇÁó ÝóÊóÎúÑõÌõ ÈóíúÖóÇÁó Ãóæú äõÎúÑöÌõåóÇ áóßó ÈóíúÖóÇÁó.
æóåóÐóÇ ÇáÊøóÚúáöíáõ ÑóÇÌöÚñ Åöáóì ÊóßúÑöíÑö(16/208)
ÇÐúåóÈú Åöáóì ÝöÑúÚóæúäó Åöäøóåõ ØóÛóì (24) ÞóÇáó ÑóÈøö ÇÔúÑóÍú áöí ÕóÏúÑöí (25) æóíóÓøöÑú áöí ÃóãúÑöí (26) æóÇÍúáõáú ÚõÞúÏóÉð ãöäú áöÓóÇäöí (27) íóÝúÞóåõæÇ Þóæúáöí (28) æóÇÌúÚóáú áöí æóÒöíÑðÇ ãöäú Ãóåúáöí (29) åóÇÑõæäó ÃóÎöí (30) ÇÔúÏõÏú Èöåö ÃóÒúÑöí (31) æóÃóÔúÑößúåõ Ýöí ÃóãúÑöí (32) ßóíú äõÓóÈøöÍóßó ßóËöíÑðÇ (33) æóäóÐúßõÑóßó ßóËöíÑðÇ (34) Åöäøóßó ßõäúÊó ÈöäóÇ ÈóÕöíÑðÇ (35) ÞóÇáó ÞóÏú ÃõæÊöíÊó ÓõÄúáóßó íóÇ ãõæÓóì (36)
ÇáúÂíóÉö¡ Ãóíú ßóÑøóÑúäóÇ ÇáúÂíóÇÊö áöäõÑöíóßó ÈóÚúÖó ÂíóÇÊöäóÇ ÝóÊóÚúáóãó ÞõÏúÑóÊóäóÇ Úóáóì ÛóíúÑöåóÇ¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóÊóÚóáøóÞó áöäõÑöíóßó ÈöãóÍúÐõæÝò Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ ÃóáúÞöåÇ æóãóÇ ÊóÝóÑøóÚó Úóáóíúåö. æóÞóæúáõåõ æóÇÖúãõãú íóÏóßó Åöáì ÌóäÇÍößó æóãóÇ ÈóÚúÏóåõ¡ æóÊóÞúÏöíÑõ ÇáúãóÍúÐõæÝö: ÝóÚóáúäóÇ Ðóáößó áöäõÑöíóßó ãöäú ÂíóÇÊöäóÇ.
æãöäú ÂíÇÊöäóÇ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúãóÝúÚõæá ÇáËøóÇäöí áäÑíß¡ ÝóÊßæä (ãä) Ýöíåö ÇÓúãðÇ ÈöãóÚúäóì ÈóÚúÖò Úóáóì ÑóÃúíö ÇáúÊóÝúÊóÇÒóÇäöíøö. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãöäó ÇáäøóÇÓö ãóäú íóÞõæáõ ÂãóäøóÇ ÈöÇááøóåö Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúÈóÞóÑóÉ [8] ¡ æóíõÔöíÑ Åöáóíúåö ßóáóÇãõ «ÇáúßóÔøóÇÝö» åõäóÇ.
æÇáúßõÈúÑì ÕöÝóÉñ áö ÂíÇÊöäóÇ. æóÇáúßöÈóÑõ: ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöÞõæøóÉö ÇáúãóÇåöíøóÉö. Ãóíú ÂíóÇÊöäóÇ ÇáúÞóæöíøóÉö ÇáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÞõÏúÑóÊöäóÇ Ãóæú Úóáóì ÃóäÇ ÃóÑúÓóáúäóÇß.
[24- 36]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 24 Åöáóì 36]
ÇÐúåóÈú Åöáì ÝöÑúÚóæúäó Åöäøóåõ ØóÛì (24) ÞÇáó ÑóÈøö ÇÔúÑóÍú áöí ÕóÏúÑöí (25) æóíóÓøöÑú áöí ÃóãúÑöí (26) æóÇÍúáõáú ÚõÞúÏóÉð ãöäú áöÓÇäöí (27) íóÝúÞóåõæÇ Þóæúáöí (28)
æóÇÌúÚóáú áöí æóÒöíÑÇð ãöäú Ãóåúáöí (29) åÇÑõæäó ÃóÎöí (30) ÇÔúÏõÏú Èöåö ÃóÒúÑöí (31) æóÃóÔúÑößúåõ Ýöí ÃóãúÑöí (32) ßóíú äõÓóÈøöÍóßó ßóËöíÑÇð (33)
æóäóÐúßõÑóßó ßóËöíÑÇð (34) Åöäøóßó ßõäúÊó ÈöäÇ ÈóÕöíÑÇð (35) ÞÇáó ÞóÏú ÃõæÊöíÊó ÓõÄúáóßó íóÇ ãõæÓì (36)
áóãøóÇ ÃóÙúåóÑó Çááøóåõ áóåõ ÇáúÂíóÊóíúäö ÝóÚóáöãó ÈöÐóáößó Ãóäøóåõ ãõÄóíøóÏñ ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ ÃóãóÑóåõ Çááøóåõ ÈöÇáúÃóãúÑö ÇáúÚóÙöíãö ÇáøóÐöí ãöäú ÔóÃúäöåö Ãóäú íõÏúÎöáó ÇáÑøóæúÚó Ýöí äóÝúÓö ÇáúãóÃúãõæÑö Èöåö æóåõæó ãõæóÇÌóåóÉõ ÃóÚúÙóãö ãõáõæßö ÇáúÃóÑúÖö íóæúãóÆöÐò ÈöÇáúãóæúÚöÙóÉö æóãõßóÇÔóÝóÊõåõ ÈöÝóÓóÇÏö ÍóÇáöåö¡ æóÞóÏú ÌóÇÁó Ýöí ÇáúÂíóÇÊö ÇáúÂÊöíóÉö:(16/209)
ÞóÇáóÇ ÑóÈøóäÇ ÅöäøóäÇ äóÎÇÝõ Ãóäú íóÝúÑõØó ÚóáóíúäÇ Ãóæú Ãóäú íóØúÛì ÞÇáó áóÇ ÊóÎÇÝÇ Åöäøóäöí ãóÚóßõãÇ ÃóÓúãóÚõ æóÃóÑì [Øå: 45¡ 46] .
æóÇáÐøóåóÇÈõ ÇáúãóÃúãõæÑõ Èöåö ÐóåóÇÈñ ÎóÇÕøñ¡ ÞóÏú Ýóåöãóåõ ãõæÓóì ãöäú ãõÞóÏøöãóÇÊö ÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÈöÇÎúÊöíóÇÑöåö¡ æóÅöÙúåóÇÑö ÇáúãõÚúÌöÒóÇÊö áóåõ¡ Ãóæú ÕóÑøóÍó áóåõ Èöåö æóØóæóì ÐößúÑóåõ åõäóÇ Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúÅöíÌóÇÒö¡ Úóáóì Ãóäøó ÇáÊøÚáíá ÇáúæóÇÞöÚ ÈÚÏå íäÈìÁ Èöåö.
ÝóÌõãúáóÉõ Åöäøóåõ ØóÛì ÊóÚúáöíáñ áöáúÃóãúÑö ÈöÇáÐøóåóÇÈö Åöáóíúåö¡ æóÅöäøóãóÇ ÕóáõÍóÊú áöáÊøóÚúáöíáö áöÃóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÐóåóÇÈñ ÎóÇÕøñ¡ æóåõæó ÅöÈúáóÇÛõ ãóÇ ÃóãóÑó Çááøóåõ ÈöÅöÈúáóÇÛöåö Åöáóíúåö ãä ÊóÛúíöíÑå ÚóãøóÇ åõæó Úóáóíúåö ãöäú ÚöÈóÇÏóÉö ÛóíúÑö Çááøóåö.
æóáóãøóÇ Úóáöãó ãõæÓóì Ðóáößó áóãú íõÈóÇÏöÑú ÈöÇáúãõÑóÇÌóÚóÉö Ýöí ÇáúÎóæúÝö ãöäú Ùõáúãö ÝöÑúÚóæúäó¡ Èóáú ÊóáóÞøóì ÇáúÃóãúÑó æóÓóÃóáó Çááøóåó ÇáúÅöÚóÇäóÉó Úóáóíúåö¡ ÈöãóÇ íÄæá Åöáóì ÑóÈóÇØóÉö ÌóÃúÔöåö æóÎóáúÞö ÇáúÃóÓúÈóÇÈö ÇáøóÊöí ÊõÚöíäõåõ Úóáóì ÊóÈúáöíÛöåö¡ æóÅöÚúØóÇÆöåö ÝóÕóÇÍóÉó ÇáúÞóæúáö áöáúÅöÓúÑóÇÚö ÈöÇáúÅöÞúäóÇÚö ÈöÇáúÍõÌøóÉö.
æóÍõßöíó ÌóæóÇÈõ ãõæÓóì Úóäú ßóáóÇãö ÇáÑøóÈøö ÈöÝöÚúáö ÇáúÞóæúáö ÛóíúÑö ãóÚúØõæÝò ÌóÑúíðÇ Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúãõÍóÇæóÑóÇÊö.
æóÑóÊøóÈó ãõæÓóì ÇáúÃóÔúíóÇÁó ÇáúãóÓúÆõæáóÉó Ýöí ßóáóÇãöåö Úóáóì ÍóÓúÈö ÊóÑúÊöíÈöåóÇ Ýöí ÇáúæóÇÞöÚö Úóáóì ÇáúÃóÕúáö Ýöí ÊóÑúÊöíÈö ÇáúßóáóÇãö ãóÇ áóãú íóßõäú ãõÞúÊóÖò áöáúÚóÏúáö Úóäúåõ.
ÝóÇáÔøóÑúÍõ¡ ÍóÞöíÞóÊõåõ: ÊóÞúØöíÚõ ÙóÇåöÑö ÔóíúÁò áóíøöäò. æóÇÓúÊõÚöíÑó åõäóÇ áöÅöÒóÇáóÉö ãóÇ Ýöí äóÝúÓö ÇáúÅöäúÓóÇäö ãöäú ÎóæóÇØöÑó ÊõßóÏøöÑõåõ Ãóæú ÊõæÌöÈõ ÊóÑóÏøõÏóåõ Ýöí ÇáúÅöÞúÏóÇãö Úóáóì Úóãóáò ãóÇ ÊóÔúÈöíåðÇ ÈöÊóÔúÑöíÍö ÇááøóÍúãö ÈöÌóÇãöÚö ÇáÊøóæúÓöÚóÉö.
æóÇáúÞóáúÈõ: íõÑóÇÏõ Èöåö Ýöí ßóáóÇãöåöãõ æóÇáúÚÞá. ÝóÇáúãóÚúäóì: ÃóÒöáú Úóäú ÝößúÑöí ÇáúÎóæúÝó æóäóÍúæóåõ¡ ãöãøóÇ íóÚúÊóÑöÖõ ÇáúÅöäúÓóÇäó ãöäú ÚóÞóÈóÇÊò ÊóÍõæáõ Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ÇáöÇäúÊöÝóÇÚö ÈöÅöÞúÏóÇãöåö æóÚóÒóÇãóÊöåö¡ æóÐóáößó ãöäó ÇáúÚõÓúÑö¡ ÝóÓóÃóáó ÊóíúÓöíÑó ÃóãúÑöåö¡ Ãóíú ÅöÒóÇáóÉó ÇáúãóæóÇäöÚö ÇáúÍóÇÝøóÉö ÈöãóÇ ßõáøöÝó Èöåö.(16/210)
æóÇáúÃóãúÑõ åõäóÇ: ÇáÔøóÃúäõ¡ æóÅöÖóÇÝóÉõ (ÃóãúÑö) Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúãõÊóßóáøöãö áöÅöÝóÇÏóÉö ãóÒöíÏö ÇÎúÊöÕóÇÕöåö Èöåö æóåõæó ÃóãúÑõ ÇáÑøöÓóÇáóÉö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÇáúÂÊöí æóÃóÔúÑößúåõ Ýöí ÃóãúÑöí.
æóÇáÊøóíúÓöíÑõ: ÌóÚúáõ ÇáÔøóíúÁö íóÓöíÑðÇ¡ Ãóíú ÐóÇ íõÓúÑò. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íõÑöíÏõ Çááøóåõ Èößõãõ ÇáúíõÓúÑó Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúÈóÞóÑóÉö [185] .
Ëõãøó ÓóÃóáó ÓóáóÇãóÉó ÂáóÉö ÇáÊøóÈúáöíÛö æóåõæó ÇááøöÓóÇäõ ÈöÃóäú íóÑúÒõÞóåõ ÝóÕóÇÍóÉó ÇáÊøóÚúÈöíÑö æóÇáúãóÞúÏöÑóÉó Úóáóì ÃóÏóÇÁö ãõÑóÇÏöåö ÈöÃóæúÖóÍö ÚöÈóÇÑóÉð¡ ÝóÔóÈøóåó ÍõÈúÓóÉó ÇááøöÓóÇäö ÈöÇáúÚõÞúÏóÉö Ýöí ÇáúÍóÈúáö Ãóæö ÇáúÎóíúØö æóäóÍúæöåöãóÇ áöÃóäøóåóÇ ÊóãúäóÚõ ÓõÑúÚóÉó ÇÓúÊöÚúãóÇáöåö.
æóÇáúÚõÞúÏóÉõ: ãóæúÖöÚõ ÑóÈúØö ÈóÚúÖö ÇáúÎóíúØö Ãóæö ÇáúÍóÈúáö ÈöÈóÚúÖò ÂÎóÑó ãöäúåõ¡ æóåöíó ÈöÒöäóÉö ÝõÚúáóÉò ÈöãóÚúäì ãÝÚæá ßÞÖÉ æóÛóÑúÝóÉò ÃõØúáöÞóÊú Úóáóì ÚõÓúÑö ÇáäøõØúÞö ÈöÇáúßóáóÇãö Ãóæú ÈöÈóÚúÖö ÇáúÍõÑõæÝö Úóáóì æóÌúåö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö áöÚóÏóãö ÊóÕóÑøõÝö ÇááøöÓóÇäö ÚöäúÏó ÇáäøõØúÞö ÈöÇáúßóáöãóÉö æóåöíó ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ ãõÕóÑøöÍóÉñ¡ æóíõÞóÇáõ áóåóÇ ÍõÈúÓóÉñ.
íõÞóÇáõ: ÚóÞöÏó ÇááøöÓóÇäõ ßóÝóÑöÍó¡ Ýóåõæó ÃóÚúÞóÏõ ÅöÐóÇ ßóÇäó áóÇ íõÈöíäõ ÇáúßóáóÇãó. æóÇÓúÊóÚóÇÑó áöÅöÒóÇáóÊöåóÇ ÝöÚúáó ÇáúÍöáøö ÇáúãõäóÇÓöÈö ÇáúÚõÞúÏóÉó Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ÇáúãóßúäöíøóÉö.
æóÒöíóÇÏóÉõ áöí ÈóÚúÏó ÇÔúÑóÍú æóÈóÚúÏó íóÓøöÑú ÅöØúäóÇÈñ ßóãóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö ÕóÇÍöÈõ «ÇáúãöÝúÊóÇÍö» áöÃóäøó ÇáúßóáóÇãó ãõÝöíÏñ ÈöÏõæäöåö. æóáóßöäú Óõáößó ÇáúÅöØúäóÇÈõ áöãóÇ ÊõÝöíÏõåõ ÇááøóÇãõ ãöäú ãóÚúäóì ÇáúÚöáøóÉö¡ Ãóíö ÇÔúÑóÍú ÕóÏúÑöí áöÃóÌúáöí æóíóÓøöÑú ÃóãúÑöí áöÃóÌúáöí¡ æóåöíó ÇááøóÇãõ ÇáúãõáóÞøóÈóÉõ áóÇãó ÇáÊøóÈúíöíäö ÇáøóÊöí ÊõÝöíÏõ ÊóÞúæöíóÉó ÇáúÈóíóÇäö¡ ÝóÅöäøó Þóæúáóåõ ÕóÏúÑöí æÃóãúÑöí æóÇÖöÍñ Ãóäøó ÇáÔøóÑúÍó æóÇáÊøóíúÓöíÑó ãõÊóÚóáøöÞóÇäö Èöåö ÝóßóÇäó Þóæúáå áöí ÝíåãóÇ ÒöíóÇÏóÉó ÈóíóÇäò ßóÞóæúáöåö: Ãóáóãú äóÔúÑóÍú áóßó ÕóÏúÑóßó [ÇáÔøóÑúÍ: 1] æóåõæó åõäóÇ ÖóÑúÈñ ãöäó ÇáúÅöáúÍóÇÍö Ýöí ÇáÏøõÚóÇÁö áöäóÝúÓöåö.
æóÃóãøóÇ ÊóÞúÏöíãõ åóÐóÇ ÇáúãóÌúÑõæÑö Úóáóì ãõÊóÚóáøöÞöåö ÝóáöíóÍúÕõáó ÇáúÅöÌúãóÇáõ Ëõãøó ÇáÊøóÝúÕöíáõ ÝóíõÝöíÏõ ãóÝóÇÏó ÇáÊøóÃúßöíÏö ãöäú ÃóÌúáö ÊóßóÑøõÑö ÇáúÅöÓúäóÇÏö.(16/211)
æóáóãú íóÃúÊö ÈöÐóáößó ãóÚó Þóæúáöåö æóÇÍúáõáú ÚõÞúÏóÉð ãöäú áöÓÇäöí áöÃóäøó Ðóáößó ÓõÄóÇáñ íÑÌÚ Åöáóì ÊóÈúáöíÛ ÑöÓóÇáóÉö Çááøóåö Åöáóì ÝöÑúÚóæúäó ÝóáóíúÓóÊú ÝóÇÆöÏóÊõåóÇ ÑóÇÌöÚóÉð Åöáóíúåö ÍóÊøóì íóÃúÊöíó áóåóÇ ÈöáóÇãö ÇáÊøóÈúíöíäö.
æóÊóäúßöíÑõ ÚõÞúÏóÉð áöáÊøóÚúÙöíãö¡ Ãóíú ÚõÞúÏóÉð ÔóÏöíÏóÉð.
æãöäú áöÓÇäöí ÕÝÉ áÚÞÏÉ. æóÚóÏóáó Úóäú Ãóäú íóÞõæáó: ÚõÞúÏóÉó áöÓóÇäöí¡ ÈöÇáúÅöÖóÇÝóÉö áöíóÊóÃóÊøóì ÇáÊøóäúßöíÑõ ÇáúãõÔúÚöÑõ ÈöÃóäøóåóÇ ÚõÞúÏóÉñ ÔóÏöíÏóÉñ.
æóÝöÚúáõ íóÝúÞóåõæÇ ãóÌúÒõæãñ Ýöí ÌóæóÇÈö ÇáúÃóãúÑö Úóáóì ÇáØøóÑöíÞóÉö ÇáúãõÊøóÈóÚóÉö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ãöäú ÌóÚúáö ÇáÔøóíúÁö ÇáúãóØúáõæÈö ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÍóÇÕöáö ÚóÞöÈó ÇáÔøóÑúØö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Þõáú áöáúãõÄúãöäöíäó íóÛõÖøõæÇ ãöäú ÃóÈúÕÇÑöåöãú [ÇáäøõæÑ: 30] Ãóíú Ãóäú äóÞõáú áóåõãú ÛõÖøõæÇ íóÛõÖøõæÇ¡ Ãóíú ÔóÃúäõåõãõ ÇáöÇãúÊöËóÇáõ. æóÇáúÝöÞúåõ: ÇáúÝóåúãõ.
æóÇáúæóÒöíÑõ: ÝóÚöíáñ ÈöãóÚúäóì ÝóÇÚá¡ ãä æÒÇÑ Úóáóì ÛóíúÑö ÞöíóÇÓò¡ ãöËúáõ Íóßöíãò ãöäú ÃóÍúßóãó¡ æóåõæó ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúÃóÒúÑö¡ æóåõæó ÇáúãóÚõæäóÉõ¡ æóÇáúãõÄóÇÒóÑóÉõ ßóÐóáößó¡ æóÇáúßõáøõ ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúÃóÒúÑö¡ Ãóíö ÇáúÙøóåúÑö¡ ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí ÞóÑöíÈðÇ¡ ÝóÍóÞøõåõ Ãóäú íóßõæäó ÃóÒöíÑðÇ ÈöÇáúåóãúÒóÉö ÅöáøóÇ Ãóäøóåõãú ÞóáóÈõæÇ åóãúÒóÊóåõ æóÇæðÇ ÍóãúáðÇ Úóáóì ãõæóÇÒöÑò ÇáøóÐöí åõæó ÈöãóÚúäóÇåõ ÇáøóÐöí ÞõáöÈóÊú åóãúÒóÊõåõ æóÇæðÇ áöÇäúÖöãóÇãö ãóÇ ÞóÈúáóåóÇ. ÝóáóãøóÇ ßóËõÑó Ýöí ÇáúßóáóÇãö Þóæúáõåõãú:
ãõæóÇÒöÑñ æóíõæóÇÒöÑõ ÈöÇáúæóÇæö äóØóÞõæÇ ÈöäóÙöíÑöåö Ýöí ÇáúãóÚúäóì ÈöÇáúæóÇæö ÈöÏõæäö ãõæÌöÈò áöáúÞóáúÈö ÅöáøóÇ ÇáúÍóãúáõ Úóáóì ÇáäøóÙöíÑö Ýöí ÇáäøõØúÞö¡ Ãóíö ÇÚúÊöíóÇÏö ÇáäøõØúÞö ÈöåóãúÒóÊöåö æóÇæðÇ¡ Ãóíö ÇÌúÚóáú ãõÚöíäðÇ ãöäú Ãóåúáöí.
æóÎóÕøó åóÇÑõæäó áöÝóÑúØö ËöÞóÊöåö Èöåö æóáöÃóäøóåõ ßóÇäó ÝóÕöíÍó ÇááøöÓóÇäö ãöÞúæóÇáðÇ¡ Ýóßóæúäõåõ ãöäú Ãóåúáöåö ãóÙöäøóÉõ
ÇáäøõÕúÍö áóåõ¡ æóßóæúäõåõ ÃóÎóÇåõ ÃóÞúæóì Ýöí ÇáúãõäóÇÕóÍóÉö¡ æóßóæúäõåõ ÇáúÃóÎó ÇáúÎóÇÕøó áöÃóäøóåõ ãóÚúáõæãñ ÚöäúÏóåõ ÈöÃóÕóÇáóÉö ÇáÑøóÃúíö.
æóÌõãúáóÉõ ÇÔúÏõÏú Èöåö ÃóÒúÑöí Úóáóì ÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÌõãúåõæÑö ÈöÕöíÛóÉö ÇáúÃóãúÑö Ýöí ÝÚáí ÇÔúÏõÏú¡ æÃóÔúÑößúåõ ÈóíóÇäñ áöÌõãúáóÉö ÇÌúÚóáú áöí æóÒöíÑÇð. ÓóÃóáó Çááøóåó(16/212)
Ãóäú íóÌúÚóáóåõ ãõÚöíäðÇ áóåõ Ýöí ÃóÚúãóÇáöåö¡ æóÓóÃóáóåõ Ãóäú íóÃúÐóäó áóåõ ÈöÃóäú íóßõæäó ÔóÑöíßðÇ áöãõæÓóì Ýöí ÃóãúÑöåö¡ Ãóíú ÃóãúÑö ÑöÓóÇáóÊöåö.
æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÊóßóáøöãö- ÈöÝóÊúÍö ÇáúåóãúÒóÉö ÇáúãóÞúØõæÚóÉö- Ýöí «ÃóÔúÏõÏú» - æóÈöÖóãøö åóãúÒóÉö- «ÃõÔúÑößúåõ» ¡ ÝóÇáúÝöÚúáóÇäö ÅöÐóäú ãóÌúÒõæãóÇäö Ýöí ÌóæóÇÈö ÇáÏøõÚóÇÁö ßóãóÇ ÌóÒóãó íóÝúÞóåõæÇ Þóæúáöí.
æåÇÑõæäó ãóÝúÚõæáñ Ãóæøóáõ áöÝöÚúáö ÇÌúÚóáú¡ ÞõÏøöãó Úóáóíúåö ÇáúãóÝúÚõæáõ ÇáËøóÇäöí áöáöÇåúÊöãóÇãö.
æóÇáÔøóÏøõ: ÇáúÅöãúÓóÇßõ ÈöÞõæøóÉò.
æóÇáúÃóÒúÑõ: ÃóÕúáõåõ ÇáÙøóåúÑõ. æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáÙøóåúÑõ ãóÌúãóÚó ÍóÑóßóÉö ÇáúÌöÓúãö æóÞöæóÇãó ÇÓúÊöÞóÇãóÊöåö ÃõØúáöÞó ÇÓúãõåõ Úóáóì ÇáúÞõæøóÉö ÅöØúáóÇÞðÇ ÔóÇÆöÚðÇ íõÓóÇæöí ÇáúÍóÞöíÞóÉó ÝóÞöíáó ÇáúÃóÒúÑõ áöáúÞõæøóÉö.
æóÞöíáó: ÂÒóÑóåõ ÅöÐóÇ ÃóÚóÇäóåõ æóÞóæøóÇåõ. æóÓõãøöíó ÇáúÅöÒóÇÑõ ÅöÒóÇÑðÇ áöÃóäøóåõ íõÔóÏøõ Èöåö ÇáÙøóåúÑõ¡ æóåõæó Ýöí ÇáúÂíóÉö ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáÙøóåúÑõ áöíõäóÇÓöÈó ÇáÔøóÏøó¡ Ýóíóßõæäõ ÇáúßóáóÇãõ ÊóãúËöíáðÇ áöåóíúÆóÉö ÇáúãõÚöíäö æóÇáúãõÚóÇäö ÈöåóíúÆóÉö ãóÔúÏõæÏö ÇáÙøóåúÑö ÈöÍöÒóÇãò æóäóÍúæöåö æóÔóÇÏøöåö.
æóÚóáøóáó ãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ÓõÄóÇáóåõ ÊóÍúÕöíáó ãóÇ ÓóÃóáóåõ áöäóÝúÓöåö æóáöÃóÎöíåö¡ ÈöÃóäú íõÓóÈøöÍóÇ Çááøóåó ßóËöíÑðÇ æóíóÐúßõÑóÇ Çááøóåó ßóËöíÑðÇ. æóæóÌúåõ Ðóáößó Ãóäøó ÝöíãóÇ ÓóÃóáóåõ áöäóÝúÓöåö ÊóÓúåöíáðÇ áöÃóÏóÇÁö ÇáÏøóÚúæóÉö ÈöÊóæóÝøõÑö ÂáóÇÊöåóÇ æóæõÌõæÏö ÇáúÚóæúäö ÚóáóíúåóÇ¡ æóÐóáößó ãóÙöäøóÉõ ÊóßúËöíÑöåóÇ.
æóÃóíúÖðÇ ÝöíãóÇ ÓóÃóáóåõ áöÃóÎöíåö ÊóÔúÑöíßóåõ Ýöí ÇáÏøóÚúæóÉö æóáóãú íóßõäú áöÃóÎöíåö ãöäú ÞóÈúáõ¡ æóÐóáößó íóÌúÚóáõ ãöäú ÃóÎöíåö ãõÖóÇÚóÝóÉð áöÏóÚúæóÊöåö¡ æóÐóáößó íóÈúÚóËõ ÃóÎóÇåõ ÃóíúÖðÇ Úóáóì ÇáÏøóÚúæóÉö. æóÏóÚúæóÉõ ßõáøò ãöäúåõãóÇ ÊóÔúÊóãöáõ Úóáóì ÇáÊøóÚúÑöíÝö ÈöÕöÝóÇÊö Çááøóåö æóÊóäúÒöíåöåö Ýóåöíó ãõÔúÊóãöáóÉñ Úóáóì ÇáÊøóÓúÈöíÍö¡ æóÝöí ÇáÏøóÚúæóÉö ÍóËøñ Úóáóì ÇáúÚóãóáö ÈöæóÕóÇíóÇ(16/213)
Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÚöÈóÇÏóåõ¡ æóÅöÏúÎóÇáõ ÇáúÃõãøóÉö Ýöí ÍóÖúÑóÉö ÇáúÅöíãóÇäö æóÇáÊøóÞúæóì¡ æóÝöí Ðóáößó ÅößúËóÇÑñ ãöäú ÐößúÑö Çááøóåö ÈöÅöÈúáóÇÛö ÃóãúÑöåö æóäóåúíöåö. ÃóáóÇ ÊóÑóì Åöáóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÈóÚúÏó åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö ÇÐúåóÈú ÃóäúÊó æóÃóÎõæßó ÈöÂíÇÊöí æóáÇ ÊóäöíÇ Ýöí ÐößúÑöí [Øå: 42] ¡ Ãóíú áóÇ ÊóÖúÚõÝóÇ Ýöí ÊóÈúáöíÛö ÇáÑøöÓóÇáóÉö¡ ÝóáóÇ ÌóÑóãó ßóÇäó Ýöí ÊóÍúÕöíáö ãóÇ ÏóÚóÇ Èöåö ÅößúËóÇÑñ ãöäú ÊóÓúÈöíÍöåöãóÇ æóÐößúÑöåöãóÇ Çááøóåó.
æóÃóíúÖðÇ Ýöí ÇáÊøóÚóÇæõäö Úóáóì ÂÏóÇÁö ÇáÑøöÓóÇáóÉö ÊóÞúáöíáñ ãöäó ÇáöÇÔúÊöÛóÇáö ÈöÖóÑõæÑóÇÊö ÇáúÍóíóÇÉö¡ ÅöÐú íõãúßöäõ
Ãóäú íóÞúÊóÓöãóÇ ÇáúÚóãóáó ÇáÖøóÑõæÑöíøó áöÍóíóÇÊöåöãóÇ ÝóíóÞöáøõ Òóãóäõ ÇÔúÊöÛóÇáöåöãóÇ ÈöÇáÖøóÑõæÑöíøóÇÊö æóÊóÊóæóÝøóÑõ ÇáúÃóæúÞóÇÊõ áöÃóÏóÇÁö ÇáÑøöÓóÇáóÉö. æóÊöáúßó ÝóÇÆöÏóÉñ ÚóÙöíãóÉñ áößöáóíúåöãóÇ Ýöí ÇáÊøóÈúáöíÛö.
æóÇáøóÐöí ÃóáúÌóÃó ãõæÓóì Åöáóì ÓõÄóÇáö Ðóáößó Úöáúãõåõ ÈöÔöÏøóÉö ÝöÑúÚóæúäó æóØõÛúíóÇäöåö æóãóäúÚöåö ÇáúÃõãøóÉó ãöäú ãõÝóÇÑóÞóÉö ÖóáóÇáöåöãú¡ ÝóÚõáöãó Ãóäøó Ýöí ÏóÚúæóÊöåö ÝöÊúäóÉð áöáÏøóÇÚöí ÝóÓóÃóáó ÇáúÅöÚóÇäóÉó Úóáóì ÇáúÎóáóÇÕö ãöäú Êöáúßó ÇáúÝöÊúäóÉ áíÊæÝøÑÇ áöáÊøóÓúÈöíÍö æóÇáÐøößúÑö ßóËöíÑðÇ.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøóßó ßõäúÊó ÈöäÇ ÈóÕöíÑÇð ÊóÚúáöíáñ áöÓõÄóÇáöåö ÔóÑúÍó ÕóÏúÑöåö æóãóÇ ÈóÚúÏóåõ¡ Ãóíú áöÃóäøóßó ÊóÚúáóãõ ÍóÇáöí æóÍóÇáó ÃóÎöí¡ æóÅöäøöí ãóÇ ÏóÚóæúÊõßó ÈöãóÇ ÏóÚóæúÊõ ÅöáøóÇ áöÃóäøóäóÇ ãõÍúÊóÇÌóÇäö áöÐóáößó¡ æóÝöíåö ÊóÝúæöíÖñ Åöáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÃóäøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöãóÇ Ýöíåö ÕóáóÇÍõåõãú¡ æóÃóäøóåõ ãóÇ ÓóÃóáó ÓõÄóÇáóåõ ÅöáøóÇ ÈöÍóÓóÈö ãóÇ ÈóáóÛó Åöáóíúåö Úöáúãõåõ.
æóÞóæúáõåõ ÞÇáó ÞóÏú ÃõæÊöíÊó ÓõÄúáóßó íóÇ ãõæÓì æóÚúÏñ áóåõ ÈöÇáúÅöÌóÇÈóÉö¡ æóÊóÕúÏöíÞñ áóåõ ÝöíãóÇ ÊóæóÓøóãóåõ ãöäó ÇáúãóÕóÇáöÍö ÝöíãóÇ ÓóÃóáóåõ áöäóÝúÓöåö æóáöÃóÎöíåö.
æóÇáÓøõÄúáõ ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÓúÆõæáö. æóåõæó æóÒúäõ ÝöÚúáò ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáò ßóÇáúÎõÈúÒö ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÎúÈõæÒö¡ æóÇáúÃóßúáö ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÃúßõæáö. æóåóÐóÇ íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó ÇáúÚõÞúÏóÉó ÒóÇáóÊú Úóäú áöÓóÇäöåö¡ æóáöÐóáößó áóãú íõÍúßó ÝöíãóÇ ÈóÚúÏõ Ãóäøóåõ ÃóÞóÇãó åóÇÑõæäó ÈöãõÌóÇÏóáóÉö ÝöÑúÚóæúäó. æóæóÞóÚó Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáÓøóÇÈöÚö ãöäú ÓöÝúÑö ÇáúÎõÑõæÌö: «ÝóÞóÇáó ÇáÑøóÈøõ áöãõæÓóì ÃóäúÊó ÊóÊóßóáøóãõ Èößõáøö ãóÇ ÂãõÑõßó Èöåö æóåóÇÑõæäõ ÃóÎõæßó íõßóáøöãõ ÝöÑúÚóæúäó(16/214)
æóáóÞóÏú ãóäóäøóÇ Úóáóíúßó ãóÑøóÉð ÃõÎúÑóì (37) ÅöÐú ÃóæúÍóíúäóÇ Åöáóì Ãõãøößó ãóÇ íõæÍóì (38) Ãóäö ÇÞúÐöÝöíåö Ýöí ÇáÊøóÇÈõæÊö ÝóÇÞúÐöÝöíåö Ýöí Çáúíóãøö ÝóáúíõáúÞöåö Çáúíóãøõ ÈöÇáÓøóÇÍöáö íóÃúÎõÐúåõ ÚóÏõæøñ áöí æóÚóÏõæøñ áóåõ æóÃóáúÞóíúÊõ Úóáóíúßó ãóÍóÈøóÉð ãöäøöí æóáöÊõÕúäóÚó Úóáóì Úóíúäöí (39) ÅöÐú ÊóãúÔöí ÃõÎúÊõßó ÝóÊóÞõæáõ åóáú ÃóÏõáøõßõãú Úóáóì ãóäú íóßúÝõáõåõ ÝóÑóÌóÚúäóÇßó Åöáóì Ãõãøößó ßóíú ÊóÞóÑøó ÚóíúäõåóÇ æóáóÇ ÊóÍúÒóäó æóÞóÊóáúÊó äóÝúÓðÇ ÝóäóÌøóíúäóÇßó ãöäó ÇáúÛóãøö æóÝóÊóäøóÇßó ÝõÊõæäðÇ ÝóáóÈöËúÊó Óöäöíäó Ýöí Ãóåúáö ãóÏúíóäó Ëõãøó ÌöÆúÊó Úóáóì ÞóÏóÑò íóÇ ãõæÓóì (40) æóÇÕúØóäóÚúÊõßó áöäóÝúÓöí (41)
» .
[37- 41]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 37 Çáì 41]
æóáóÞóÏú ãóäóäøóÇ Úóáóíúßó ãóÑøóÉð ÃõÎúÑì (37) ÅöÐú ÃóæúÍóíúäÇ Åöáì Ãõãøößó ãóÇ íõæÍì (38) Ãóäö ÇÞúÐöÝöíåö Ýöí ÇáÊøóÇÈõæÊö ÝóÇÞúÐöÝöíåö Ýöí Çáúíóãøö ÝóáúíõáúÞöåö Çáúíóãøõ ÈöÇáÓøóÇÍöáö íóÃúÎõÐúåõ ÚóÏõæøñ áöí æóÚóÏõæøñ áóåõ æóÃóáúÞóíúÊõ Úóáóíúßó ãóÍóÈøóÉð ãöäøöí æóáöÊõÕúäóÚó Úóáì Úóíúäöí (39) ÅöÐú ÊóãúÔöí ÃõÎúÊõßó ÝóÊóÞõæáõ åóáú ÃóÏõáøõßõãú Úóáì ãóäú íóßúÝõáõåõ ÝóÑóÌóÚúäÇßó Åöáì Ãõãøößó ßóíú ÊóÞóÑøó ÚóíúäõåÇ æóáÇ ÊóÍúÒóäó æóÞóÊóáúÊó äóÝúÓÇð ÝóäóÌøóíúäÇßó ãöäó ÇáúÛóãøö æóÝóÊóäøóÇßó ÝõÊõæäÇð ÝóáóÈöËúÊó Óöäöíäó Ýöí Ãóåúáö ãóÏúíóäó Ëõãøó ÌöÆúÊó Úóáì ÞóÏóÑò íóÇ ãõæÓì (40) æóÇÕúØóäóÚúÊõßó áöäóÝúÓöí (41)
ÌõãúáóÉõ æóáóÞóÏú ãóäóäøóÇ Úóáóíúßó ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÞóÏú ÃõæÊöíÊó ÓõÄúáóßó [Øå: 36] áöÃóäøó ÌõãúáóÉó ÞóÏú ÃõæÊöíÊó ÓõÄúáóßó ÊóÊóÖóãøóäõ ãöäøóÉð Úóáóíúåö¡ ÝóÚõØöÝó ÚóáóíúåóÇ ÊóÐúßöíÑñ ÈöãöäøóÉò Úóáóíúåö ÃõÎúÑóì Ýöí æóÞúÊö ÇÒúÏöíóÇÏöåö áöíóÚúáóãó Ãóäøóåõ áóãøóÇ ßóÇäó ÈöãóÍóáøö ÇáúÚöäóÇíóÉö ãöäú ÑóÈøöåö ãöäú Ãóæøóáö ÃóæúÞóÇÊö æõÌõæÏöåö ÝóÇÈúÊóÏóÃóåõ ÈöÚöäóÇíóÊöåö ÞóÈúáó ÓõÄóÇáöåö ÝóÚöäóÇíóÊõåõ Èöåö ÈóÚúÏó ÓõÄóÇáöåö ÃóÍúÑóì¡ æóáöÃóäøó Êöáúßó ÇáúÚöäóÇíóÉó ÇáúÃõæáóì ÊóãúåöíÏñ áöãóÇ ÃóÑóÇÏó Çááøóåõ Èöåö ãöäó ÇáöÇÕúØöÝóÇÁö æóÇáÑøöÓóÇáóÉö¡ ÝóÇáúßóÑóãõ íóÞúÊóÖöí Ãóäøó ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁó ÈöÇáúÅöÍúÓóÇäö íóÓúÊóÏúÚöí ÇáöÇÓúÊöãúÑóÇÑó Úóáóíúåö. ÝóåóÐóÇ
ØóãúÃóäóÉñ áöÝõÄóÇÏöåö æóÔóÑúÍñ áöÕóÏúÑöåö áöíóÚúáóãó Ãóäøóåõ Óóíóßõæäõ ãõÄóíøóÏðÇ Ýöí ÓóÇÆöÑö ÃóÍúæóÇáöåö ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáóÉö¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì áöãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: æóáóÓóæúÝó íõÚúØöíßó ÑóÈøõßó ÝóÊóÑúÖì Ãóáóãú íóÌöÏúßó íóÊöíãÇð ÝóÂæì æóæóÌóÏóßó ÖóÇáøðÇ ÝóåóÏì æóæóÌóÏóßó ÚÇÆöáðÇ ÝóÃóÛúäì [ÇáÖøõÍóì: 5- 8] .
æóÊóÃúßöíÏõ ÇáúÎóÈóÑö ÈáÇã ÇáúÞÓã æ (ÞÏ) áöÊóÍúÞöíÞö ÇáúÎóÈóÑö¡ áöÃóäøó ãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ÞóÏú Úóáöãó Ðóáößó¡ ÝóÊóÍúÞöíÞõ ÇáúÎóÈóÑö áóåõ ÊóÍúÞöíÞñ áóáóÇÒöãöåö ÇáúãõÑóÇÏö ãöäúåõ¡ æóåõæó Ãóäøó ÚöäóÇíóÉó Çááøóåö Èöåö ÏóÇÆöãóÉñ áóÇ ÊóäúÞóØöÚõ Úóäúåõ ÒöíóÇÏóÉñ Ýöí ÊóØúãöíäö ÎóÇØöÑöåö ÈóÚúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞóÏú ÃõæÊöíÊó ÓõÄúáóßó [Øå: 36] .
æóÇáúãóÑøóÉõ: ÝóÚúáóÉñ ãöäó ÇáúãõÑõæÑö¡ ÛóáóÈóÊú Úóáóì ãóÚúäóì ÇáúÝöÚúáóÉö ÇáúæóÇÍöÏóÉö ãöäú Úóãóáò ãÚíøä íÚÑÝ ÈöÇáúÅöÖóÇÝóÉ Ãóæú ÈöÏóáóÇáóÉö ÇáúãóÞóÇãö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãóÊú ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóåõãú ÈóÏóÄõßõãú Ãóæøóáó ãóÑøóÉò Ýöí ÓõæÑóÉö ÈóÑóÇÁóÉó [13] . æóÇäúÊöÕóÇÈõ ãóÑøóÉð åõäóÇ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö ÇáúãõØúáóÞóÉö áöÝöÚúáö ãóäóäøóÇ¡ Ãóíú ãóÑøóÉð ãöäó Çáãäø. ææÕÝåÇ ÈöÃõÎúÑóì åõäóÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÃóäøóåóÇ ÛóíúÑõ åóÐöåö ÇáúãöäøóÉö.(16/215)
æó (ÅöÐú) ÙóÑúÝñ áöáúãöäøóÉö.
æóÇáúæóÍúíõ¡ åõäóÇ: æóÍúíõ ÇáúÅöáúåóÇãö ÇáÕøóÇÏöÞö. æóåõæó ÅöíÞóÇÚõ ãóÚúäðì Ýöí ÇáäøóÝúÓö íóäúËóáöÌõ áóåõ äóÝúÓõ ÇáúãõáúÞóì Åöáóíúåö ÈöÍóíúËõ íóÌúÒöãõ ÈöäóÌóÇÍöåö Ýöíåö æóÐóáößó ãöäú ÊóæúÝöíÞö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì. æóÞóÏú íóßõæäõ ÈöØóÑöíÞö ÇáÑøõÄúíóÇ ÇáÕøóÇáöÍóÉö ÇáøóÊöí íõÞúÐóÝõ Ýöí äóÝúÓö ÇáÑøóÇÆöí ÃóäøóåóÇ ÕöÏúÞñ.
æóãóÇ íõæÍì ãóæúÕõæáñ ãõÝöíÏñ ÃóåóãøöíøóÉó ãóÇ ÃõæÍöíó ÅöáóíúåóÇ. æóãõÝöíÏñ ÊóÃúßöíÏó ßóæúäöåö ÅöáúåóÇãðÇ ãöäú ÞöÈóáö ÇáúÍóÞøö.
æÃóäö ÊóÝúÓöíÑñ áöÝöÚúáö ÃóæúÍóíúäÇ áöÃóäøóåõ ãóÚúäóì ÇáúÞóæúáö Ïõæäó ÍõÑõæÝöåö Ãóæ ÊóÝúÓöíÑ áíæÍì.
æóÇáúÞóÐúÝõ: ÃóÕúáõåõ ÇáÑøóãúíö¡ æóÃõØúáöÞó åõäóÇ Úóáóì ÇáúæóÖúÚö Ýöí ÇáÊøóÇÈõæÊö¡ ÊóãúËöíáðÇ áöåóíúÆóÉö ÇáúãõÎúÝöí Úóãóáóåõ¡ Ýóåõæó íõÓúÑöÚõ æóÖúÚóåõ ãöäú íóÏöåö ßóåóíúÆóÉö ãóäú íóÞúÐöÝõ ÍóÌóÑðÇ æóäóÍúæóåõ.
æóÇáÊøóÇÈõæÊõ: ÇáÕøõäúÏõæÞõ. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÂíóÉó ãõáúßöåö Ãóäú íóÃúÊöíóßõãõ ÇáÊøóÇÈõæÊõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [248] .
æóÇáúíóãøõ: ÇáúÈóÍúÑõ¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö äóåúÑõ Çáäøöíáö.
æóÇáÓøóÇÍöáõ: ÇáÔøóÇØöÆõ¡ æóáóÇãõ ÇáúÃóãúÑö Ýöí Þóæúáöåö ÝóáúíõáúÞöåö ÏóÇáøóÉñ Úóáóì ÃóãúÑö ÇáÊøóßúæöíäö¡ Ãóíú ÓóÎøóÑúäóÇ Çáúíóãøó áöÃóäú íõáúÞöíóåõ ÈöÇáÓøóÇÍöáö¡ æóáóÇ íóÈúÊóÚöÏó Èöåö Åöáóì ãóßóÇäò ÈóÚöíÏò¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ ÓóÇÍöáñ ãóÚúåõæÏñ¡ æóåõæó
ÇáøóÐöí íóÞúÕõÏõåõ Âáõ ÝöÑúÚóæúäó áöáÓøöÈóÇÍóÉö.
æóÇáÖøóãóÇÆöÑõ ÇáËøóáóÇËóÉõ ÇáúãóäúÕõæÈóÉõ íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÚóÇÆöÏóÉð Åöáóì ãõæÓóì áöÃóäøóåõ ÇáúãóÞúÕõæÏõ æóåõæó ÍóÇÖöÑñ Ýöí Ðöåúäö Ãõãøöåö ÇáúãõæÍóì ÅöáóíúåóÇ¡ æóÞóÐúÝõåõ Ýöí ÇáÊøóÇÈõæÊö æóÝöí Çáúíóãøö æóÅöáúÞóÇÄõåõ Ýöí ÇáÓøóÇÍöáö ßõáøõåóÇ ÃóÝúÚóÇáñ ãõÊóÚóáøöÞóÉñ ÈöÖóãöíÑöåö¡(16/216)
ÅöÐú áóÇ ÝóÑúÞó Ýöí ÝöÚúáö ÇáúÅöáúÞóÇÁö Èóíúäó ßóæúäöåö ãõÈóÇÔöÑðÇ Ãóæú Ýöí Ööãúäö ÛóíúÑöåö¡ áöÃóäøóåõ åõæó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈöÇáúÃóÝúÚóÇáö ÇáËøóáóÇËóÉö. æóíóÌõæÒõ ÌóÚúáó ÇáÖøóãöíÑóíúäö ÇáúÃóÎöíÑóíúäö ÚóÇÆöÏóíúäö Åöáóì ÇáÊøóÇÈõæÊö æóáóÇ áóÈúÓó Ýöí Ðóáößó.
æóÌóÒúãõ íóÃúÎõÐúåõ Ýöí ÌóæóÇÈö ÇáúÃóãúÑö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÌóÒúãö Þóæúáöåö íóÝúÞóåõæÇ Þóæúáöí [Øå: 28] ÇáúãõÊóÞóÏøóãö ÂäöÝðÇ.
æóÇáúÚóÏõæøõ: ÝöÑúÚóæúäõ¡ Ýóåõæó ÚóÏõæøõ Çááøóåö áöÃóäøóåõ ÇäúÊóÍóáó áöäóÝúÓöåö ÇáúÅöáóåöíøóÉö¡ æóÚóÏõæõ ãõæÓóì ÊóÞúÏöíÑðÇ Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö¡ æóåõæó ÚóÏúæõåõ áóæú Úóáöãó Ãóäøóåõ ãöäú ÛöáúãóÇäö ÅöÓúÑóÇÆöíáó áöÃóäøóåõ ÇÚúÊóÒóãó Úóáóì ÞóÊúáö ÃóÈúäóÇÆöåöãú.
æóÃóáúÞóíúÊõ Úóáóíúßó ãóÍóÈøóÉð ãöäøöí ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÃóæúÍóíúäÇ Ãóíú Íöíäó ÃóæúÍóíúäóÇ Åöáóì Ãõãøößó ãóÇ ßóÇäó Èöåö ÓóáóÇãóÊõßó ãöäó ÇáúãóæúÊö¡ æóÍöíäó ÃóáúÞóíúÊõ Úóáóíúßó ãÍÈøÉ áÊÍÕá ÇáÑÞøÉ áöæóÇÌöÏöåö Ýöí Çáúíóãøö¡ ÝóíóÍúÑöÕõ Úóáóì ÍóíóÇÊöåö æóäóãóÇÆöåö æóíóÊøóÎöÐõåõ æóáóÏðÇ ßóãóÇ ÌóÇÁó Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇáúÃõÎúÑóì æóÞÇáóÊö ÇãúÑóÃóÊõ ÝöÑúÚóæúäó ÞõÑøóÊõ Úóíúäò áöí æóáóßó áóÇ ÊóÞúÊõáõæåõ [ÇáúÞóÕóÕ: 9] áöÃóäøó ÝöÑúÚóæúäó ÞóÏú ÛóáóÈó Úóáóì Ùóäøöåö Ãóäøóåõ ãöäú ÛöáúãóÇäö ÅöÓúÑóÇÆöíáó æóáóíúÓó ãöäú ÃóÈúäóÇÁö ÇáúÞöÈúØö¡ Ãóæú áöÃóäøóåõ íóÎúØõÑõ ÈöÈóÇáöåö ÇáúÃóÎúÐõ ÈöÇáöÇÍúÊöíóÇØö.
æóÅöáúÞóÇÁõ ÇáúãóÍóÈøóÉö ãóÌóÇÒñ Ýöí ÊóÚóáøõÞö ÇáúãõÍöÈøóÉö Èöåö¡ Ãóíú ÎóáúÞõ ÇáúãóÍóÈøóÉö Ýöí ÞóáúÈö ÇáúãõÍöÈøö ÈöÏõæäö ÓóÈóÈò ÚóÇÏöíøò ÍóÊøóì ßóÃóäøóåõ æõÖöÚó ÈöÇáúíóÏö áóÇ ãõÞúÊóÖðì áóåõ Ýöí ÇáúÚóÇÏóÉö.
æóæóÕúÝõ ÇáúãóÍóÈøóÉö ÈöÃóäøóåóÇ ãöäó Çááøóåö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÃóäøóåóÇ ãóÍóÈøóÉñ ÎóÇÑöÞóÉñ áöáúÚóÇÏóÉö áöÚóÏóãö ÇÈúÊöÏóÇÁö ÃóÓúÈóÇÈö ÇáúãóÍóÈøóÉö ÇáúÚõÑúÝöíøóÉö ãöäó ÇáúÅöáúÝö æóÇáöÇäúÊöÝóÇÚö¡ ÃóáóÇ ÊóÑóì Þóæúáó ÇãúÑóÃóÉö ÝöÑúÚóæúäó: ÚóÓì Ãóäú íóäúÝóÚóäÇ Ãóæú äóÊøóÎöÐóåõ æóáóÏÇð [ÇáúÞóÕóÕ: 9] ãóÚó ÞóæúáåóÇ: ÞõÑøóÊõ Úóíúäò áöí æóáóßó [ÇáúÞóÕóÕ: 9] ¡ ÝóßóÇäó ÞõÑøóÉó Úóíúäò áóåóÇ ÞóÈúáó Ãóäú íóäúÝóÚóåóÇ æóÞóÈúáó ÇÊøöÎóÇÐöåö æóáóÏðÇ.(16/217)
æóáöÊõÕúäóÚó Úóáì Úóíúäöí (39) ÅöÐú ÊóãúÔöí ÃõÎúÊõßó ÝóÊóÞõæáõ åóáú ÃóÏõáøõßõãú Úóáì ãóäú íóßúÝõáõåõ ÝóÑóÌóÚúäÇßó Åöáì Ãõãøößó ßóíú ÊóÞóÑøó ÚóíúäõåÇ æóáÇ ÊóÍúÒóäó ÌõãúáóÉõ æóáöÊõÕúäóÚó Úóáì Úóíúäöí ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÅöÐú ÃóæúÍóíúäÇ Åöáì Ãõãøößó ÅöáóÎú. ÌõÚöáó
ÇáúÃóãúÑóÇäö ÅöÊúãóÇãðÇ áöãöäøóÉò æóÇÍöÏóÉò áöÃóäøó ÅöäúÌóÇÁóåõ ãöäó ÇáúÞóÊúáö áóÇ íóÙúåóÑõ ÃóËóÑõåõ ÅöáøóÇ ÅöÐóÇ ÃóäúÌóÇåõ ãöäó ÇáúãóæúÊö ÈöÇáÐøõÈõæáö áöÊóÑúßö ÇáÑøóÖóÇÚóÉö¡ æóãöäó ÇáúÅöåúãóÇáö ÇáúãõÝúÖöí Åöáóì ÇáúåóáóÇßö Ãóæö Çáúæóåúäö ÅöÐóÇ æóáöíó ÊóÑúÈöíóÊóåõ ãóäú áóÇ íõÔúÝöÞõ Úóáóíúåö ÇáÔøóÝóÞóÉó ÇáúÌóÈöáøöíøóÉó. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóÅöÐú ÊóãúÔöí ÃõÎúÊõßó ÝóÊóÞõæáõ åóáú ÃóÏõáøõßõãú Úóáóì ãóäú íóßúÝõáõåõ áöÃóÌúáö Ãóäú ÊõÕúäóÚó Úóáóì Úóíúäöí.
æóÇáÕøõäúÚõ: ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáÊøóÑúÈöíóÉö æóÇáÊøóäúãöíóÉö¡ ÊóÔúÈöíåðÇ áöÐóáößó ÈöÕõäúÚö ÔóíúÁò ãóÕúäõæÚò¡ æóãöäúåõ íõÞóÇáõ áöãóäú ÃóäúÚóãó Úóáóíúåö ÃóÍóÏñ äöÚúãóÉð ÚóÙöíãóÉð: åõæó ÕóäöíÚóÉõ ÝõáóÇäò.
æóÃõÎúÊõ ãõæÓóì: ãóÑúíóãõ ÇÈúäóÉõ ÚöãúÑóÇäó. æóÝöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö: ÃóäøóåóÇ ßóÇäóÊú äóÈöíÆóÉð ßóãóÇ Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáúÎóÇãöÓó ÚóÔóÑó ãöäú ÓöÝúÑö ÇáúÎõÑõæÌö. æóÊõæõÝøöíóÊú ãóÑúíóãõ ÓóäóÉó ËóáóÇËò ãöäú ÎõÑõæÌö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ãöäú ãöÕúÑó Ýöí ÈóÑøöíøóÉö Õöíäó ßóãóÇ Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáÊøóÇÓöÚó ÚóÔóÑó ãöäú ÓöÝúÑö ÇáúÚóÏóÏö. æóÐóáößó ÓóäóÉó 1417 ÞóÈúáó ÇáúãóÓöíÍö.
æóÞóÑóÃóåõ ÇáúÌõãúåõæÑõ- ÈößóÓúÑö ÇááøóÇãö- Úóáóì ÃóäøóåóÇ áóÇãõ ßóíú æÈäÕÈ ÝÚá áöÊõÕúäóÚó. æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò- ÈöÓõßõæäö ÇááøóÇãö- Úóáóì ÃóäøóåóÇ áóÇãõ ÇáúÃóãúÑö æóÈöÌóÒúãö ÇáúÝöÚúáö Úóáóì Ãóäøóåõ ÃóãúÑñ Êóßúæöíäöíøñ¡ Ãóíú æóÞõáúäóÇ:
áöÊõÕúäóÚó.
æóÞóæúáõåõ Úóáì Úóíúäöí (Úáì) ãöäúåõ ááÇÓÊÚáÇÁ ÇáúãóÌóÇÒöíøö¡ Ãóíö ÇáãÕÇÍÈÉ ÇáãÊãßäÉ¡ ÝÚáì åõäóÇ ÈöãóÚúäóì ÈóÇÁö ÇáúãõÕóÇÍóÈóÉö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöäøóßó ÈöÃóÚúíõäöäÇ [ÇáØøæÑ: 48] .(16/218)
æóÇáúÚóíúäõ: ãóÌóÇÒñ Ýöí ÇáúãõÑóÇÚóÇÉö æóÇáúãõÑóÇÞóÈóÉö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇÕúäóÚö ÇáúÝõáúßó ÈöÃóÚúíõäöäÇ [åæÏ:
37] ¡ æóÞóæúáö ÇáäøóÇÈöÛóÉö:
ÚóåöÏúÊõßó ÊóÑúÚóÇäöíó ÈöÚóíúäò ÈóÕöíÑóÉò ... æóÊóÈúÚóËõ ÍõÑøóÇÓðÇ Úóáóíøó æóäóÇÙöÑðÇ
æóæóÞóÚó ÇÎúÊöÕóÇÑñ Ýöí ÍößóÇíóÉö ÞöÕøóÉö ãóÔúíö ÃõÎúÊöåö¡ æóÝõÕøöáóÊú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÞóÕóÕö.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí åóáú ÃóÏõáøõßõãú áöáúÚóÑúÖö. æóÃóÑóÇÏóÊú Èö ãóäú íóßúÝõáõåõ Ãõãøóåõ. ÝóáöÐóáößó ÞóÇáó ÝóÑóÌóÚúäÇßó Åöáì Ãõãøößó.
æóåóÐöåö ãöäøóÉñ Úóáóíúåö áöÅößúãóÇáö äóãóÇÆöåö¡ æóÚóáóì Ãõãøöåö ÈöäóÌóÇÊöåö Ýóáóãú ÊõÝóÇÑöÞö ÇÈúäóåóÇ ÅöáøóÇ ÓóÇÚóÇÊò ÞóáóÇÆöáó¡ ÃóßúÑóãóåóÇ Çááøóåõ ÈöÓóÈóÈö ÇÈúäöåóÇ.
æóÚóØúÝõ äóÝúíö ÇáúÍõÒúäö Úóáóì ÞõÑøóÉö ÇáúÚóíúäö áöÊóæúÒöíÚö ÇáúãöäøóÉö¡ áöÃóäøó ÞõÑøóÉó ÚóíúäöåóÇ ÈöÑõÌõæÚöåö ÅöáóíúåóÇ.
æóÇäúÊöÝóÇÁ ÍÒäåÇ ÈÊÍÞÞ ÓóáóÇãóÊöåö ãöäó ÇáúåóáóÇßö æóãöäó ÇáúÛóÑóÞö æóÈöæõÕõæáöåö Åöáóì ÃóÍúÓóäö ãóÃúæðì. æóÊóÞúÏöíãõ
ÞõÑøóÉö ÇáúÚóíúäö Úóáóì ÇäúÊöÝóÇÁö ÇáúÍõÒúäö ãóÚó ÃóäøóåóÇ ÃóÎóÕøõ ÝóíõÛúäöí ÐößúÑõåóÇ Úóäú ÐößúÑö ÇäúÊöÝóÇÁö ÇáúÍõÒúäö ÑõæÚöíó Ýöíåö ãõäóÇÓóÈóÉõ ÊóÚúÞöíÈö ÝóÑóÌóÚúäÇßó Åöáì Ãõãøößó ÈöãóÇ Ýöíåö ãöäó ÇáúÍößúãóÉö¡ Ëõãøó Ãõßúãöáó ÈöÐößúÑö ÇáúÍößúãóÉö Ýöí ãóÔúíö ÃõÎúÊöåö ÝóÊóÞõæáõ: åóáú ÃóÏõáøõßõãú Úóáì ãóäú íóßúÝõáõåõ Ýöí ÈóíúÊöåóÇ¡ æóßóÐóáößó ßóÇäó ÔóÃúäõ ÇáúãóÑóÇÖöÚö ÐóæóÇÊö ÇáúÃóÒúæóÇÌö ßóãóÇ ÌóÇÁó Ýöí ÍóÏöíËö ÍóáöíãóÉó¡ æóßóÐóáößó ËóÈóÊó Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö Ýöí ÓöÝúÑö ÇáúÎõÑõæÌö.
æóÞóÊóáúÊó äóÝúÓÇð ÝóäóÌøóíúäÇßó ãöäó ÇáúÛóãøö æóÝóÊóäøóÇßó ÝõÊõæäÇð ÝóáóÈöËúÊó Óöäöíäó Ýöí Ãóåúáö ãóÏúíóäó Ëõãøó ÌöÆúÊó Úóáì ÞóÏóÑò íóÇ ãõæÓì (40) æóÇÕúØóäóÚúÊõßó áöäóÝúÓöí (41) ÌãáóÉ æóÞóÊóáúÊó ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóáóÞóÏú ãóäóäøóÇ Úóáóíúßó ãóÑøóÉð ÃõÎúÑì áöÃóäøó ÇáúãóÐúßõæÑó Ýöí ÌõãúáóÉö æóÞóÊóáúÊó äóÝúÓÇð ãöäøóÉñ ÃõÎúÑóì ËóÇáöËóÉñ.(16/219)
æóÞõÏöãó ÐößúÑõ ÞóÊáöåö ÇáäøóÝúÓó Úóáóì ÐößúÑö ÇáúÅöäúÌóÇÁö ãöäó ÇáúÛóãøö áöÊóÚúÙöíãö ÇáúãöäøóÉö¡ ÍóíúËõ ÇÝúÊõÊöÍóÊö ÇáúÞöÕøóÉõ ÈöÐößúÑö ÌöäóÇíóÉò ÚóÙöíãóÉö ÇáÊøóÈöÚóÉö¡ æóåöíó ÞóÊúáõ ÇáäøóÝúÓö áöíóßõæäó áöÞóæúáöåö ÝóäóÌøóíúäÇßó ãóæúÞöÚñ ÚóÙöíãñ ãöäó ÇáúãöäøóÉö¡ ÅöÐú ÃóäúÌóÇåõ ãöäú ÚõÞõæÈóÉò áóÇ íóäúÌõæ ãöäú ãöËúáöåóÇ ãöËúáõåõ.
æóåóÐöåö ÇáäøóÝúÓõ åöíó äóÝúÓõ ÇáúÞöÈúØöíøö ãöäú Þóæúãö ÝöÑúÚóæúäó ÇáøóÐöí ÇÎúÊóÕóãó ãóÚó ÑóÌõáò ãöäú Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö ÝóÇÓúÊóÛóÇËó ÇáúÅöÓúÑóÇÆöíáöíøõ ÈöãõæÓóì áöíóäúÕõÑóåõ ÝóæóßóÒó ãõæÓóì ÇáúÞöÈúØöíøó ÝóÞóÖóì Úóáóíúåö ßóãóÇ ÞõÕøó Ðóáößó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÞóÕóÕö.
æóÇáúÛóãøõ: ÇáúÍõÒúäõ. æóÇáúãóÚúäöíøõ Èöåö ãóÇ ÎóÇãóÑó ãõæÓóì ãöäú ÎóæúÝö ÇáöÇÞúÊöÕóÇÕö ãöäúåõ¡ áöÃóäøó ÝöÑúÚóæúäó áóãøóÇ ÈóáóÛóåõ ÇáúÎóÈóÑõ ÃóÖúãóÑó ÇáöÇÞúÊöÕóÇÕó ãöäú ãõæÓóì áöáúÞöÈúØöíøö ÅöÐú ßóÇäó ÇáúÞöÈúØõ ÓóÇÏóÉó ÇáúÅöÓúÑóÇÆöíáöíøöíäó¡ ÝóáóíúÓó ÇÚúÊöÏóÇÁõ ÅöÓúÑóÇÆöíáöíøò Úóáóì ÞöÈúØöíøò Èöåóíøöäò Èóíúäóåõãú. æóíóÙúåóÑõ Ãóäøó ÝöÑúÚóæúäó ÇáøóÐöí ÊóÈóäøóì ãõæÓóì ßóÇäó ÞóÏú åóáóßó ÞóÈúáó Ðóáößó.
æóÇáúÝõÊõæäõ: ãóÕúÏóÑõ ÝóÊóäó¡ ßóÇáúÎõÑõæÌö¡ æóÇáËøõÈõæÑö¡ æóÇáÔøõßõæÑö¡ æóåõæó ãóÝúÚõæáñ ãõØúáóÞñ áöÊóÃúßöíÏö ÚóÇãóáöåö æóåõæó ÝóÊóäøóÇßó¡ æóÊóäúßöíÑõåõ áöáÊøóÚúÙöíãö¡ Ãóíú ÝõÊõæäðÇ ÞóæöíøðÇ ÚóÙöíãðÇ.
æóÇáúÝõÊõæäõ ßóÇáúÝöÊúäóÉö: åõæó ÇÖúØöÑóÇÈõ ÍóÇáö ÇáúãóÑúÁö Ýöí ãõÏøóÉò ãöäú ÍóíóÇÊöåö. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóÇáúÝöÊúäóÉõ ÃóÔóÏøõ ãöäó ÇáúÞóÊúáö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [191] . æóíóÙúåóÑõ Ãóäøó ÇáúÝõÊõæäó ÃóÕúáõ ãóÕúÏóÑö ÝóÊóäó ÈöãóÚúäóì ÇÎúÊóÈóÑó¡ Ýóíóßõæäõ Ýöí ÇáÔøóÑøö æóÝöí ÇáúÎóíúÑö. æóÃóãøóÇ ÇáúÝöÊúäóÉõ ÝóáóÚóáøóåóÇ ÎóÇÕøóÉñ ÈöÇÎúÊöÈóÇÑö ÇáúãõÖöÑøö. æóíóÙúåóÑõ Ãóäøó ÇáÊøóäúæöíäó Ýöí ÝõÊõæäÇð áöáÊøóÞúáöíáö¡ æóÊóßõæäõ ÌõãúáóÉõ æóÝóÊóäøóÇßó ÝõÊõæäÇð ßóÇáöÇÓúÊöÏúÑóÇßö Úóáóì Þóæúáöåö ÝóäóÌøóíúäÇßó ãöäó ÇáúÛóãøö¡ Ãóíú äóÌøóíúäóÇßó æóÍóÕóáó áóßó ÎóæúÝñ¡ ßóÞóæúáöåö ÝóÃóÕúÈóÍó Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö ÎÇÆöÝÇð íóÊóÑóÞøóÈõ [ÇáúÞóÕóÕ: 18] ÝóÐóáößó ÇáúÝõÊõæäõ.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöåóÐóÇ ÇáúÝõÊõæäö ÎóæúÝõ ãõæÓóì ãöäú ÚöÞóÇÈö ÝöÑúÚóæúäó æóÎõÑõæÌõåõ ãöäó ÇáúÈóáóÏö ÇáúãóÐúßõæÑö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóÕúÈóÍó Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö ÎÇÆöÝÇð íóÊóÑóÞøóÈõ(16/220)
Åöáóì Þóæúáöåö: æóÌÇÁó ÑóÌõáñ ãöäú ÃóÞúÕóì ÇáúãóÏöíäóÉö íóÓúÚì ÞÇáó íóÇ ãõæÓì Åöäøó ÇáúãóáóÃó íóÃúÊóãöÑõæäó Èößó áöíóÞúÊõáõæßó ÝóÇÎúÑõÌú Åöäøöí áóßó ãöäó ÇáäøóÇÕöÍöíäó ÝóÎóÑóÌó ãöäúåÇ ÎÇÆöÝÇð íóÊóÑóÞøóÈõ ÞÇáó ÑóÈøö äóÌøöäöí ãöäó ÇáúÞóæúãö ÇáÙøóÇáöãöíäó [ÇáúÞóÕóÕ: 18- 21] .
æóÐößúÑõ ÇáúÝõÊõæäö Èóíúäó ÊöÚúÏóÇÏö Çáúãöäóäö ÅöÏúãóÇÌñ áöáúÅöÚúáóÇãö ÈöÃóäøó Çááøóåó áóãú íõåúãöáú Ïóãó ÇáúÞöÈúØöíøö ÇáøóÐöí ÞóÊóáóåõ ãõæÓóì¡ ÝóÅöäøóåõ äóÝúÓñ ãóÚúÕõæãóÉõ ÇáÏøóãö ÅöÐú áóãú íóÍúÕõáú ãóÇ íõæÌöÈõ ÞóÊúáóåõ áöÃóäøóåõãú áóãú ÊóÑöÏú Åöáóíúåöãú ÏóÚúæóÉñ ÅöáóåöíøóÉñ ÍöíäóÆöÐò. ÝóÍöíäó ÃóäúÌóì Çááøóåõ ãõæÓóì ãöäó ÇáúãõÄóÇÎóÐóÉö ÈöÏóãöåö Ýöí ÔóÑúÚö ÝöÑúÚóæúäó ÇÈÊáì ãõæÓóì ÈÇáÎæÝ æóÇáúÛõÑúÈóÉö ÚöÊóÇÈðÇ áóåõ Úóáóì ÅöÞúÏóÇãöåö Úóáóì ÞóÊúáö ÇáäøóÝúÓö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇáúÃõÎúÑóì: ÞÇáó åóÐóÇ ãöäú Úóãóáö ÇáÔøóíúØÇäö Åöäøóåõ ÚóÏõæøñ ãõÖöáøñ ãõÈöíäñ ÞÇáó ÑóÈøö Åöäøöí ÙóáóãúÊõ äóÝúÓöí ÝóÇÛúÝöÑú áöí ÝóÛóÝóÑó áóåõ [ÇáúÞóÕóÕ: 15- 16] . æóÚöÈóÇÏõ Çááøóåö ÇáøóÐöíäó ÃóÑóÇÏó Èöåöãú ÎóíúÑðÇ æóÑóÚóÇåõãú ÈöÚöäóÇíóÊöåö íóÌúÚóáõ áóåõãú ãöäú ßõáøö ÍóÇáóÉò ßóãóÇáðÇ íóßúÓöÈõæäóåõ¡ æóíõÓóãøóì ãöËúáõ Ðóáößó ÈöÇáöÇÈúÊöáóÇÁö¡ ÝóßóÇäó ãöäú ÝõÊõæäö ãõæÓóì ÈöÞóÖöíøóÉö ÇáúÞöÈúØöíøö Ãóäú ÞóÏøóÑó áóåõ ÇáúÎõÑõæÌó Åöáóì ÃóÑúÖö ãóÏúíóäó áöíóßúÊóÓöÈó ÑöíóÇÖóÉó äóÝúÓò æóÊóåúíöÆóÉó ÖóãöíÑò áöÊóÍóãøõáö ÇáúãóÕóÇÚöÈó¡ æóíóÊóáóÞøóì ÇáÊøóåúÐöíÈó ãöäú ÕöåúÑöåö ÇáÑøóÓõæáö ÔõÚóíúÈò- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-. æóáöåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÚóÞøóÈó ÐößúÑó ÇáúÝõÊõæäö ÈöÇáÊøóÝúÑöíÚö Ýöí Þóæúáöåö ÝóáóÈöËúÊó Óöäöíäó Ýöí Ãóåúáö ãóÏúíóäó Ëõãøó ÌöÆúÊó Úóáì ÞóÏóÑò íóÇ ãõæÓì ÝóÈóíøóäó áóåõ ßóíúÝó ßóÇäóÊú ÚóÇÞöÈóÉõ ÇáúÝõÊõæäö.
Ãóæú íóßõæäõ ÇáúÝõÊõæäõ ãõÔúÊóÑóßðÇ Èóíúäó ãóÍúãõæÏö ÇáúÚóÇÞöÈóÉö æóÖöÏøöåö ãöËúáó ÇáöÇÈúÊöáóÇÁö Ýöí Þóæúáöåö: æóÈóáóæúäÇåõãú ÈöÇáúÍóÓóäÇÊö æóÇáÓøóíøöÆÇÊö [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 168] ¡ Ãóíú æóÇÎúÊóÈóÑúäóÇßó ÇÎúÊöÈóÇÑðÇ¡ æóÇáöÇÎúÊöÈóÇÑõ: ÊóãúËöíáñ áöÍóÇáö ÊóßúáöíÝöåö ÈöÃóãúÑö ÇáÊøóÈúáöíÛö ÈöÍóÇáö ãóäú íõÎúÊóÈóÑõ¡ æóáöåóÐóÇ ÇÎúÊöíÑó åõäóÇ Ïõæäó ÇáúÝöÊúäóÉö.
æóÃóåúáõ ãóÏúíóäó: Þóæúãõ ÔõÚóíúÈò. æóãóÏöíäõ: ÇÓúãõ ÃóÍóÏö ÃóÈúäóÇÁö ÅöÈúÑóÇåöíãó- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÓóßóäóÊú ÐõÑíøóÊå Ýöí ãóæóÇØöä ÊÓãì ÇáÃíßÉ Úáì ÔÇØìÁ ÇáúÈóÍúÑö ÇáúÃóÍúãóÑö ÌóäõæÈó ÚóÞóÈóÉö ÃóíúáóÉó¡ æóÛóáóÈó ÇÓúãõ ÇáúÞóÈöíáóÉö Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö æóÕóÇÑó ÚóáóãðÇ áöáúãóßóÇäö Ýóãöäú Ëóãøó ÃõÖöíÝó Åöáóíúåö (Ãóåúáõ) . æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö.(16/221)
æóãóÚúäóì ÌöÆúÊó ÍóÖóÑúÊó áóÏóíúäóÇ¡ æóåõæó ÍõÖõæÑõåõ ÈöÇáúæóÇÏö ÇáúãõÞóÏøóÓö áöÊóáóÞøöí ÇáúæóÍúíö.
æó (Úóáóì) áöáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö ÇáúãóÌóÇÒöíøö ÈöãóÚúäóì ÇáÊøóãóßøõäö ÌóÚóáó ãóÌöíÆóåõ Ýöí ÇáúæóÞúÊö ÇáÕøóÇáöÍö áöáúÎóíúÑö ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúãõÓúÊóÚúáöí Úóáóì Ðóáößó ÇáúæóÞúÊö ÇáúãõÊóãóßøöäö ãöäúåõ.
æóÇáúÞóÏóÑõ: ÊóÞúÏöíÑõ ÇáÔøóíúÁö Úóáóì ãöÞúÏóÇÑò ãõäóÇÓöÈò áöãóÇ íõÑöíÏõ ÇáúãõÞóÏøöÑõ ÈöÍóíúËõ áóãú íóßõäú Úóáóì ÓóÈöíáö
ÇáúãõÕóÇÏóÝóÉö¡ Ýóíóßõæäõ ÛóíúÑó ãõáóÇÆöãò Ãóæú Ýöí ãõáóÇÁóãóÊöåö Îóáóáñ¡ ÞóÇáó ÇáäøóÇÈöÛóÉõ:
ÝóÑöíÚó ÞóáúÈöí æóßóÇäóÊú äóÙúÑóÉð ÚóÑóÖóÊú ... íóæúãðÇ æóÊóæúÝöíÞó ÃóÞúÏóÇÑò áöÃóÞúÏóÇÑö
Ãóíú ãõæóÇÝöÞóÉð ãóÇ ßõäúÊõ ÃóÑúÛóÈõåõ.
ÝóÞóæúáõåõ Ëõãøó ÌöÆúÊó Úóáì ÞóÏóÑò íóÇ ãõæÓì íõÝöíÏõ Ãóäøó ãóÇ ÍóÕóáó áöãõæÓóì ãöäó ÇáúÃóÍúæóÇáö ßóÇäó ãõÞóÏøóÑðÇ ãöäó Çááøóåö ÊóÞúÏöíÑðÇ ãõäóÇÓöÈðÇ ãõÊóÏóÑøöÌðÇ¡ ÈöÍóíúËõ Êóßõæäõ ÃóÚúãóÇáõåõ æóÃóÍúæóÇáõåõ ÞóÏú ÞóÏøóÑóåóÇ Çááøóåõ æóÍóÏøóÏóåóÇ ÊóÍúÏöíÏðÇ ãõäóÙøóãðÇ áöÃóÌúáö ÇÕúØöÝóÇÆöåö æóãóÇ ÃóÑóÇÏó Çááøóåõ ãöäú ÅöÑúÓóÇáöåö¡ ÝóÇáúÞóÏóÑõ åõäóÇ ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáúÚöäóÇíóÉö ÈöÊóÏúÈöíÑö ÅöÌúÑóÇÁö ÃóÍúæóÇáöåö Úóáóì ãóÇ íõÓúÝöÑõ Úóäú ÚóÇÞöÈóÉö ÇáúÎóíúÑö.
ÝóåóÐóÇ ÊóÞúÏöíÑñ ÎóÇÕøñ¡ æóåõæó ÇáúÚöäóÇíóÉõ ÈöÊóÏóÑøõÌö ÃóÍúæóÇáöåö Åöáóì Ãóäú ÈóáóÛó ÇáúãóæúÖöÚó ÇáøóÐöí ßóáøóãóåõ Çááøóåõ ãöäúåõ.
æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ ÇáúÞóÏóÑõ ÇáúÚóÇãøõ ÇáøóÐöí ÞóÏøóÑóåõ Çááøóåõ áöÊóßúæöíäö ÌóãöíÚö ÇáúßóÇÆöäóÇÊö¡ ÝóÅöäøó Ðóáößó áóÇ íõÔúÚöÑõ ÈöãóÒöíøóÉò áöãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-. æóÞóÏö ÇäúÊóÈóåó Åöáóì åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÌóÑöíÑñ ÈöÐóæúÞöåö ÇáÓøóáöíãö ÝóÞóÇáó Ýöí ãóÏúÍö ÚõãóÑó Èúäö ÚóÈúÏö ÇáúÚóÒöíÒö:
ÃóÊóì ÇáúÎáóÇÝóÉ ÅöÐú ßóÇäóÊú áóåõ ÞóÏóÑðÇ ... ßóãóÇ ÃóÊóì ÑóÈøóåõ ãõæÓóì Úóáóì ÞóÏóÑö
æóãöäú åõäóÇ ÎóÊúãó ÇáöÇãúÊöäóÇäó ÈöãóÇ åõæó ÇáúÝóÐúáóßóÉõ¡ æóÐóáößó ÌõãúáóÉõ æóÇÕúØóäóÚúÊõßó áöäóÝúÓöí ÇáøóÐöí åõæó ÈöãóäúÒöáóÉö ÑóÏøö ÇáúÚóÌõÒö Úóáóì ÇáÕøóÏúÑö Úóáóì Þóæúáöåööö(16/222)
ÇÐúåóÈú ÃóäúÊó æóÃóÎõæßó ÈöÂíóÇÊöí æóáóÇ ÊóäöíóÇ Ýöí ÐößúÑöí (42)
æóáöÊõÕúäóÚó Úóáì Úóíúäöí ÅöÐú ÊóãúÔöí ÃõÎúÊõßó ÇáúÂíóÉó¡ æóåõæó ÊóÎóáøõÕñ ÈóÏöíÚñ Åöáóì ÇáúÛóÑóÖö ÇáúãóÞúÕõæÏö æóåõæó ÇáúÎöØóÇÈõ ÈöÃóÚúãóÇáö ÇáÑøöÓóÇáóÉö ÇáúãõÈúÊóÏóÃö ãöäú Þóæúáöåö: æóÃóäóÇ ÇÎúÊóÑúÊõßó ÝóÇÓúÊóãöÚú áöãÇ íõæÍì [Øå: 13] æóãöäú Þóæúáöåö: ÇÐúåóÈú Åöáì ÝöÑúÚóæúäó Åöäøóåõ ØóÛì [Øå: 24] .
æóÇáöÇÕúØöäóÇÚõ: ÕõäúÚõ ÇáÔøóíúÁö ÈöÇÚúÊöäóÇÁò. æóÇááøóÇãõ áöáúÃóÌúáö¡ Ãóíú áöÃóÌúáö äóÝúÓöí. æóÇáúßóáóÇãõ ÊóãúËöíáñ áöåóíúÆóÉö ÇáöÇÕúØöÝóÇÁö áöÊóÈúáöíÛö ÇáÔøóÑöíÚóÉö ÈöåóíúÆóÉö ãóäú íóÕúØóäöÚõ ÔóíúÆðÇ áöÝóÇÆöÏóÉö äóÝúÓöåö ÝóíóÕúÑöÝõ Ýöíåö ÛóÇíóÉó ÅÊÞÇä ÕäÚå.
[42]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÂíóÉ 42]
ÇÐúåóÈú ÃóäúÊó æóÃóÎõæßó ÈöÂíÇÊöí æóáÇ ÊóäöíÇ Ýöí ÐößúÑöí (42)
ÑõÌõæÚñ Åöáóì ÇáúãóÞúÕöÏö ÈóÚúÏó ÇáúãõÍóÇæóÑóÉö¡ ÝóÇáúÌõãúáóÉõ ÈóíóÇäñ áöÌõãúáóÉö: ÇÐúåóÈú Åöáì ÝöÑúÚóæúäó Åöäøóåõ ØóÛì¡ Ãóæú åöíó ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ áöÃóäøó Þóæúáóåõ: æóÇÕúØóäóÚúÊõßó áöäóÝúÓöí [Øå: 41] íõÄúÐöäõ ÈöÃóäøóåõ ÇÎúÊóÇÑóåõ æóÃóÚóÏøóåõ áöÃóãúÑò ÚóÙöíãò¡ áöÃóäøó ÇáúÍóßöíãó áóÇ íóÊøóÎöÐõ ÔóíúÆðÇ áöäóÝúÓöåö ÅöáøóÇ ãõÑöíÏðÇ ÌóÚúáóåõ ãõÙúåöÑðÇ áöÍößúãóÊöåö¡ ÝóíóÊóÑóÞøóÈõ ÇáúãõÎóÇØóÈõ ÊóÚúíöíäóåóÇ¡ æóÞóÏú ÃóãóÑóåõ åõäóÇ ÈöÇáÐøóåóÇÈö Åöáóì ÝöÑúÚóæúäó æóÃóäú íóÐúåóÈó ÃóÎõæåõ ãóÚóåõ. æóãóÚúäóì
Ðóáößó Ãóäøóåõ íõÈóáøöÛõ ÃóÎóÇåõ Ãóäøó Çááøóåó ÃóãóÑóåõ ÈöãõÑóÇÝóÞóÊöåö¡ áöÃóäøó åóÇÑõæäó áóãú íóßõäú ÍóÇÖöÑðÇ Íöíäó ßóáøóãó Çááøóåõ ãõæÓóì Ýöí ÇáúÈõÞúÚóÉö ÇáúãõÈóÇÑóßóÉö ãöäó ÇáÔøóÌóÑóÉö. æóáöÃóäøóåõ áóãú íóßõäö ÇáúæóÞúÊõ æóÞúÊó ÇáÔøõÑõæÚö Ýöí ÇáÐøóåóÇÈö Åöáóì ÝöÑúÚóæúäó¡ ÝóÊóÚöíøóäó Ãóäøó ÇáúÃóãúÑó áöØóáóÈö ÍõÕõæáö ÇáÐøóåóÇÈö ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÚöäúÏó ÇáúæõÕõæáö Åöáóì ãöÕúÑó ÈóáóÏö ÝöÑúÚóæúäó æóÚöäúÏó áöÞóÇÆöåö ÃóÎóÇåõ åóÇÑõæäó æóÅöÈúáóÇÛöåö ÃóãúÑó Çááøóåö ÅöíøóÇåõ¡ ÝóÞóÑöíäóÉõ ÚóÏóãö ÅöÑóÇÏóÉö ÇáúÝóæúÑö åõäóÇ ÞóÇÆöãóÉñ.
æóÇáúÈóÇÁõ áöáúãõÕóÇÍóÈóÉö áöÞóÕúÏö ÊóØúãöíäö ãõæÓóì ÈöÃóäøóåõ Óóíóßõæäõ ãõÕóÇÍöÈðÇ áöÂíóÇÊö Çááøóåö¡ Ãóíö ÇáÏøóáóÇÆöáö ÇáøóÊöí ÊóÏõáøõ Úóáóì ÕóÏóÞöåö áóÏóì ÝöÑúÚóæúäó.
æóãóÚúäóì æóáÇ ÊóäöíÇ áóÇ ÊóÖúÚõÝóÇ. íõÞóÇáõ: æóäóì íóäöí æóäðì¡ Ãóíú ÖóÚõÝó Ýöí ÇáúÚóãóáö¡ Ãóíú áóÇ Êóäö ÃóäúÊó æóÃóÈúáöÛú åóÇÑõæäó Ãóäú áóÇ íóäöíó¡ ÝóÕöíÛóÉõ Çáäøóåúíö ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ÍóÞöíÞóÊåóÇ æãÌÇÒåÇ.(16/223)
ÇÐúåóÈóÇ Åöáóì ÝöÑúÚóæúäó Åöäøóåõ ØóÛóì (43) ÝóÞõæáóÇ áóåõ ÞóæúáðÇ áóíøöäðÇ áóÚóáøóåõ íóÊóÐóßøóÑõ Ãóæú íóÎúÔóì (44)
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 43 Åöáóì 44]
ÇÐúåóÈÇ Åöáì ÝöÑúÚóæúäó Åöäøóåõ ØóÛì (43) ÝóÞõæáÇ áóåõ ÞóæúáÇð áóíøöäÇð áóÚóáøóåõ íóÊóÐóßøóÑõ Ãóæú íóÎúÔì (44)
íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇäúÊöÞóÇáñ Åöáóì ÎöØóÇÈö ãõæÓóì æóåóÇÑõæäó. ÝóíóÞúÊóÖöí Ãóäøó åóÇÑõæäó ßóÇäó ÍóÇÖöÑðÇ áöåóÐóÇ ÇáúÎöØóÇÈö¡ æóåõæó ÙóÇåöÑõ Þóæúáöåö ÈóÚúÏóåõ ÞóÇáóÇ ÑóÈøóäÇ ÅöäøóäÇ äóÎÇÝõ [Øå: 45] ¡ æóßóÇäó ÍõÖõæÑõ åóÇÑõæäó ÚöäúÏó ãõæÓóì ÈöæóÍúíò ãöäó Çááøóåö ÃóæúÍóÇåõ Åöáóì åóÇÑõæäó Ýöí ÃóÑúÖö «ÌóÇÓóÇäó» ÍóíúËõ ãóäóÇÒöáö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ãöäú ÃóÑúÖò ÞõÑúÈó (ØöíÈóÉó) . ÞóÇáó Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáÑøóÇÈöÚö ãöäú ÓöÝúÑö ÇáúÎõÑõæÌö «æóÞóÇáó (Ãóí Çááå) åóÇ åõæó åóÇÑõæäõ ÎóÇÑöÌðÇ áöÇÓúÊöÞúÈóÇáößó ÝóÊõßóáøöãõåõ ÃóíúÖðÇ» . æóÝöíåö ÃóíúÖðÇ «æóÞóÇáó ÇáÑøóÈøõ áöåóÇÑõæäó ÇÐúåóÈú Åöáóì ÇáúÈóÑøöíøóÉö áöÇÓúÊöÞúÈóÇáö ãõæÓóì ÝóÐóåóÈó æóÇáúÊóÞóíóÇ Ýöí ÌóÈóáö Çááøóåö» Ãóíú ÌóÈóáö ÍõæÑöíÈó¡ Ýóíóßõæäõ ÞóÏú Øõæöíó ãóÇ ÍóÏóËó Èóíúäó Êóßúáöíãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ãõæÓóì Ýöí ÇáúæóÇÏöí ÚöäúÏó ÇáäøóÇÑö æóãóÇ Èóíúäó æõÕõæáö ãõæÓóì ãóÚó Ãóåúáöåö Åöáóì ÌóÈóáö (ÍõæÑöíÈó) Ýöí ØóÑöíÞöåö Åöáóì ÃóÑúÖö ãöÕúÑó¡ æóíóßõæäõ Þóæúáõåõ ÞóÇáóÇ ÑóÈøóäÇ ÅöäøóäÇ äóÎÇÝõ ÅöáóÎú¡ ÌóæóÇÈðÇ Úóäú Þóæúáö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áóåãÇ: ÇÐúåóÈú Åöáì ÝöÑúÚóæúäó ÅöáóÎú. æóíóßõæäõ ÝóÕúáõ ÌõãúáóÉö ÞóÇáóÇ ÑóÈøóäÇ ÅöäøóäÇ äóÎÇÝõ ÅöáóÎú áöæõÞõæÚöåóÇ Ýöí ÃõÓúáõæÈö ÇáúãõÍóÇæóÑóÉö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÌõãúáóÉõ ÇÐúåóÈÇ Åöáì ÝöÑúÚóæúäó ÈóÏóáðÇ ãöäú ÌõãúáóÉö ÇÐúåóÈú ÃóäúÊó æóÃóÎõæßó [Øå: 42] ¡ Ýóíóßõæäõ Þóæúáõåõ ÇÐúåóÈÇ ÃóãóÑðÇ áöãõæÓóì ÈöÃóäú íóÐúåóÈó æóÃóäú íóÃúãõÑó ÃóÎóÇåõ ÈöÇáÐøóåóÇÈö ãóÚóåõ æóåóÇÑõæäõ ÛóÇÆöÈñ¡ æóåóÐóÇ ÃóäúÓóÈõ áöÓöíóÇÞö ÇáúÌõãóáö¡ æóÊóßõæäõ ÌõãúáóÉõ ÞóÇáóÇ ÑóÈøóäÇ ÅöäøóäÇ äóÎÇÝõ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøðÇ¡ æóÞóÏú Øõæöíó ãóÇ Èóíúäó ÎöØóÇÈö Çááøóåö ãõæÓóì æóãóÇ Èóíúäó ÍößóÇíóÉö ÞóÇáóÇ ÑóÈøóäÇ ÅöäøóäÇ äóÎÇÝõ ÅöáóÎú.
æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÝóÐóåóÈó ãõæÓóì æóáóÞöíó ÃóÎóÇåõ åóÇÑõæäó¡ æóÃóÈúáóÛóåõ ÃóãúÑó Çááøóåö áóåõ ÈöãóÇ ÃóãóÑóåõ¡ ÝóÞóÇáóÇ ÑóÈøóäóÇ ÅöäøóäóÇ äóÎóÇÝõ ÅöáóÎú.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøóåõ ØóÛì ÊóÚúáöíáñ áöáúÃóãúÑö ÈöÃóäú íóÐúåóÈóÇ Åöáóíúåö. ÝóÚõáöãó Ãóäøóåõ áöÞóÕúÏö ßÝøöåö Úóäú ØõÛúíóÇäöåö.(16/224)
æóÝöÚúáõ ØóÛì ÑõÓöãó Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö ÂÎöÑõåõ ÃóáöÝðÇ ãõãóÇáóÉð¡ Ãóíú ÈöÕõæÑóÉö ÇáúíóÇÁö áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøóåõ ãöäú ØóÛöíó ãöËúáó ÑóÖöíó. æóíóÌõæÒõ Ýöíåö ÇáúæóÇæõ ÝóíõÞóÇáõ: íóØúÛõæ ãöËúáó íóÏúÚõæ.
æóÇáúÞóæúáõ Çááøóíøöäõ: ÇáúßóáóÇãõ ÇáÏøóÇáøõ Úóáóì ãóÚóÇäöí ÇáÊøóÑúÛöíÈö æóÇáúÚóÑúÖö æóÇÓúÊöÏúÚóÇÁö ÇáöÇãúÊöËóÇáö¡ ÈöÃóäú íõÙúåöÑó ÇáúãõÊóßóáøöãõ áöáúãõÎóÇØóÈö Ãóäøó áóåõ ãöäú ÓóÏóÇÏö ÇáÑøóÃúíö ãóÇ íóÊóÞóÈøóáõ Èöåö ÇáúÍóÞøó æóíõãóíøöÒõ Èöåö Èóíúäó ÇáúÍóÞøö æóÇáúÈóÇØöáö ãóÚó ÊóÌóäøõÈö Ãóäú íóÔúÊóãöáó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÊóÓúÝöíåö ÑóÃúíö ÇáúãõÎóÇØóÈö Ãóæú ÊóÌúåöíáöåö.
ÝóÔóÈøóåó ÇáúßóáóÇãó ÇáúãõÔúÊóãöáó Úóáóì ÇáúãóÚóÇäöí ÇáúÍóÓóäóÉö ÈöÇáÔøóíúÁö Çááøóíöäö.
æóÇááøöíäõ¡ ÍóÞöíÞóÉñ ãöäú ÕöÝóÇÊö ÇáúÃóÌúÓóÇãö¡ æóåõæó: ÑõØõæÈóÉõ ãóáúãóÓö ÇáúÌöÓúãö æóÓõåõæáóÉõ áóíøöåö¡ æóÖöÏøõ Çááøöíäö ÇáúÎõÔõæäóÉõ. æóíõÓúÊóÚóÇÑõ Çááøöíäõ áöÓõåõæáóÉö ÇáúãõÚóÇãóáóÉö æóÇáÕøóÝúÍö. æóÞóÇáó ÚóãúÑõæ Èúäõ ßõáúËõæãò:
ÝóÅöäøó ÞóäóÇÊóäóÇ íóÇ ÚóãúÑõæ ÃóÚúíóÊú ... Úóáóì ÇáúÃóÚúÏóÇÁö ÞóÈúáóßó Ãóäú ÊóáöíäóÇ
æóÇááøöíäõ ãöäú ÔöÚóÇÑö ÇáÏøóÚúæóÉö Åöáóì ÇáúÍóÞøö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÌÇÏöáúåõãú ÈöÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ [ÇáäøóÍúá: 125] æóÞóÇáó: ÝóÈöãÇ ÑóÍúãóÉò ãöäó Çááøóåö áöäúÊó áóåõãú [Âá ÚãÑóÇä: 159] . æóãöäó Çááøöíäö Ýöí ÏóÚúæóÉö ãõæÓóì áöÝöÑúÚóæúäó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóÞõáú åóáú áóßó Åöáì Ãóäú ÊóÒóßøóì æóÃóåúÏöíóßó Åöáì ÑóÈøößó ÝóÊóÎúÔì [ÇáäÇÒÚÇÊ: 18¡ 19] æóÞóæúáõåõ: æóÇáÓøóáÇãõ Úóáì ãóäö ÇÊøóÈóÚó ÇáúåõÏì [ÇáúßóåúÝ: 47] ¡ ÅöÐö ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú ÏóÚúæóÉö ÇáÑøõÓõáö ÍõÕõæáõ ÇáöÇåúÊöÏóÇÁö áóÇ ÅöÙúåóÇÑõ ÇáúÚóÙóãóÉö æóÛöáúÙóÉó ÇáúÞóæúáö ÈöÏõæäö ÌóÏúæðì. ÝóÅöÐóÇ áóãú íóäúÝóÚö Çááøöíäõ ãóÚó ÇáúãóÏúÚõæøö æóÃóÚúÑóÖó æóÇÓúÊóßúÈóÑó ÌóÇÒó Ýöí ãóæúÚöÙóÊöåö ÇáúÅöÛúáóÇÙõ ãóÚóåõ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóáÇ ÊõÌÇÏöáõæÇ Ãóåúáó ÇáúßöÊÇÈö ÅöáøóÇ ÈöÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ ÅöáøóÇ ÇáøóÐöíäó ÙóáóãõæÇ ãöäúåõãú [ÇáÚäßÈæÊ: 46] ¡ æóÞóÇáó ÊóÚóÇáóì Úóäú ãõæÓóì: ÅöäøóÇ ÞóÏú ÃõæÍöíó ÅöáóíúäÇ Ãóäøó ÇáúÚóÐÇÈó Úóáì ãóäú ßóÐøóÈó æóÊóæóáøóì [Øå: 48] .
æóÇáÊøóÑóÌøöí ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏõ ãöäú (áóÚóáøó) ÅöãøóÇ ÊóãúËöíáñ áöÔóÃúäö Çááøóåö Ýöí ÏóÚúæóÉö ÝöÑúÚóæúäó ÈöÔóÃúäö ÇáÑøóÇÌöí¡ æóÅöãøóÇ Ãóäú íóßõæäó ÅöÚúáóÇãðÇ áöãõæÓóì æóÝÑúÚóæúä ÈöÃóä íÑÌæÇ Ðóáößó¡(16/225)
ÞóÇáóÇ ÑóÈøóäóÇ ÅöäøóäóÇ äóÎóÇÝõ Ãóäú íóÝúÑõØó ÚóáóíúäóÇ Ãóæú Ãóäú íóØúÛóì (45) ÞóÇáó áóÇ ÊóÎóÇÝóÇ Åöäøóäöí ãóÚóßõãóÇ ÃóÓúãóÚõ æóÃóÑóì (46) ÝóÃúÊöíóÇåõ ÝóÞõæáóÇ ÅöäøóÇ ÑóÓõæáóÇ ÑóÈøößó ÝóÃóÑúÓöáú ãóÚóäóÇ Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó æóáóÇ ÊõÚóÐøöÈúåõãú ÞóÏú ÌöÆúäóÇßó ÈöÂíóÉò ãöäú ÑóÈøößó æóÇáÓøóáóÇãõ Úóáóì ãóäö ÇÊøóÈóÚó ÇáúåõÏóì (47) ÅöäøóÇ ÞóÏú ÃõæÍöíó ÅöáóíúäóÇ Ãóäøó ÇáúÚóÐóÇÈó Úóáóì ãóäú ßóÐøóÈó æóÊóæóáøóì (48)
ÝóßóÇäó ÇáäøõØúÞõ ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóÑóÌøöí Úóáóì áöÓóÇäöåöãóÇ¡ ßóãóÇ ÊóÞõæáõ áöáÔøóÎúÕö ÅöÐóÇ ÃóÔóÑúÊó Úóáóíúåö ÈöÔóíúÁò: ÝóáóÚóáøóåõ íõÕóÇÏöÝõßó ÊóíúÓöíÑñ¡ æóÃóäúÊó áóÇ ÊõÑöíÏõ Ãóäøóßó ÊóÑúÌõæ Ðóáößó æóáóßöäú ÈöØóáóÈö ÑóÌóÇÁò ãöäó ÇáúãõÎóÇØóÈö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãóÊú äóÙóÇÆöÑõåõ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÛóíúÑó ãóÑøóÉò.
æóÇáÊøóÐóßøõÑõ: ãöäó ÇáÐøõßúÑö- ÈöÖóãøö ÇáÐøóÇáö- Ãóíö ÇáäøóÙóÑö¡ Ãóíú áóÚóáøóåõ íóäúÙõÑõ äóÙóÑó ÇáúãõÊóÈóÕøöÑö ÝóíóÚúÑöÝõ ÇáúÍóÞøó Ãóæú íóÎúÔóì Íõáõæáó ÇáúÚöÞóÇÈö Èöåö ÝóíõØöíÚõ Úóäú ÎóÔúíóÉò áóÇ Úóäú ÊóÈóÕøõÑò. æóßóÇäó ÝöÑúÚóæúäõ ãöäú Ãóåúáö ÇáØøõÛúíóÇäö æóÇÚúÊöÞóÇÏö Ãóäøóåõ Úáì ÇáúÍÞ¡ ÝÇáÊÐßÑ: Ãóäú íóÚúÑöÝó Ãóäøóåõ Úóáóì ÇáúÈóÇØöáö¡ æóÇáúÎóÔúíóÉõ: Ãóäú íóÊóÑóÏøóÏó Ýöí Ðóáößó ÝóíóÎúÔóì Ãóäú íóßõæäó Úóáóì ÇáúÈóÇØöáö ÝóíóÍúÊóÇØó áöäóÝúÓöåö ÈöÇáúÃóÎúÐö ÈöãóÇ ÏóÚóÇåõ Åöáóíúåö ãõæÓóì.
æóåõäóÇ ÇäúÊóåóì Êóßúáöíãõ Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇã-.
[45- 48]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 45 Åöáóì 48]
ÞóÇáóÇ ÑóÈøóäÇ ÅöäøóäÇ äóÎÇÝõ Ãóäú íóÝúÑõØó ÚóáóíúäÇ Ãóæú Ãóäú íóØúÛì (45) ÞÇáó áóÇ ÊóÎÇÝÇ Åöäøóäöí ãóÚóßõãÇ ÃóÓúãóÚõ æóÃóÑì (46) ÝóÃúÊöíÇåõ ÝóÞõæáÇ ÅöäøóÇ ÑóÓõæáÇ ÑóÈøößó ÝóÃóÑúÓöáú ãóÚóäÇ Èóäöí ÅöÓúÑÇÆöíáó æóáÇ ÊõÚóÐøöÈúåõãú ÞóÏú ÌöÆúäÇßó ÈöÂíóÉò ãöäú ÑóÈøößó æóÇáÓøóáÇãõ Úóáì ãóäö ÇÊøóÈóÚó ÇáúåõÏì (47) ÅöäøóÇ ÞóÏú ÃõæÍöíó ÅöáóíúäÇ Ãóäøó ÇáúÚóÐÇÈó Úóáì ãóäú ßóÐøóÈó æóÊóæóáøóì (48)
ÝõÕöáúÊö ÇáúÌõãúáóÊóÇäö áöæõÞõæÚöåöãóÇ ãóæúÞöÚó ÇáúãõÍóÇæóÑóÉö Èóíúäó ãõæÓóì ãóÚó ÃóÎöíåö æóÈóíúäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Úóáóì ßöáóÇ ÇáúæóÌúåóíúäö ÇááøóÐóíúäö ÐóßóÑúäóÇåõãóÇ ÂäöÝðÇ¡ Ãóíú ÌóãóÚóÇ ÃóãóÑóåõãóÇ æóÚóÒóãó ãõæÓóì æóåóÇÑõæäõ Úóáóì ÇáÐøóåóÇÈö Åöáóì ÝöÑúÚóæúäó ÝóäóÇÌöíóÇ ÑóÈøóåõãóÇ(16/226)
ÞóÇáóÇ ÑóÈøóäÇ ÅöäøóäÇ äóÎÇÝõ Ãóäú íóÝúÑõØó ÚóáóíúäÇ Ãóæú Ãóäú íóØúÛì¡ áöÃóäøó ÛóÇáöÈó ÇáÊøóÝúßöíÑö Ýöí ÇáúÚóæóÇÞöÈö æóÇáúãóæóÇäöÚö íóßõæäõ ÚöäúÏó ÇáúÚóÒúãö Úóáóì ÇáúÝöÚúáö¡ æóÇáúÃóÎúÐö Ýöí ÇáÊøóåóíøõÄö áóåõ¡ æóáöÐóáößó ÃõÚöíÏó ÃóãúÑõåõãóÇ ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÃúÊöíÇåõ.
æíóÝúÑõØó ãóÚúäóÇåõ íõÚóÌøöáõ æóíóÓúÈöÞõ¡ íõÞóÇá: ÝóÑóØó íóÝúÑõØõ ãöäú ÈóÇÈö äóÕóÑó. æóÇáúÝóÇÑöØõ: ÇáøóÐöí íÓúÈÞ ÇáúæóÇÑöÏóÉ Åöáóì ÇáúÍóæúÖö áöáÔøõÑúÈö. æóÇáúãóÚúäóì: äóÎóÇÝõ Ãóäú íõÚóÌøöáó ÈöÚöÞóÇÈöäóÇ ÈöÇáúÞóÊúáö Ãóæú ÛóíúÑöåö ãöäó ÇáúÚõÞõæÈóÇÊö ÞóÈúáó Ãóäú äõÈóáøöÛóåõ æóäõÍöÌøóåõ.
æóÇáØøõÛúíóÇäõ: ÇáÊøóÙóÇåõÑõ ÈöÇáÊøóßóÈøõÑö. æóÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÇÐúåóÈú Åöáì ÝöÑúÚóæúäó Åöäøóåõ ØóÛì [Øå:
24] ¡ Ãóíú äóÎóÇÝõ Ãóäú íõÎóÇãöÑóåõ ßöÈúÑõåõ ÝóíóÚõÏøó ÐößúÑóäóÇ ÅöáóåðÇ Ïõæäóåõ ÊóäúÞöíÕðÇ áóåõ æóØóÚúäðÇ Ýöí ÏóÚúæóÇåõ ÇáúÅöáóåöíøóÉö ÝóíóØúÛóì¡ Ãóíú íóÕúÏõÑó ãöäúåõ ãóÇ åõæó ÃóËóÑõ ÇáúßöÈóÑö ãöäó ÇáÊøóÍúÞöíÑö æóÇáúÅöåóÇäóÉö. ÝóÐóßóÑó ÇáØøõÛúíóÇäó ÈóÚúÏó ÇáúÝóÑúØö ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì ÃóäøóåõãóÇ áóÇ íõØöíÞóÇäö Ðóáößó¡ Ýóåõæó ÇäúÊöÞóÇáñ ãöäó ÇáúÃóÔóÏøö Åöáóì ÇáúÃóÖúÚóÝö áöÃóä äóÎóÇÝ íÄæá Åöáóì ãóÚúäóì ÇáäøóÝöíö. æóÝöí ÇáäøóÝúí íõÐúßóÑõ ÇáúÃóÖúÚóÝõ ÈóÚúÏó ÇáúÃóÞúæóì ÈöÚóßúÓö ÇáúÅöËúÈóÇÊö ãóÇ áóãú íõæÌóÏú ãóÇ íóÞúÊóÖöí ÚóßúÓó Ðóáößó.
æóÍõÐöÝó ãõÊóÚóáøöÞõ íóØúÛì ÝóíõÍúÊóãóáõ Ãóäøó ÍóÐúÝóåõ áöÏóáóÇáóÉö äóÙöíÑöåö Úóáóíúåö¡ æóÃõæËöÑó ÈöÇáúÍóÐúÝö áöÑöÚóÇíóÉö ÇáúÝóæóÇÕöáö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Ãóæú Ãóäú íóØúÛóì ÚóáóíúäóÇ. æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäøó ãõÊóÚóáøöÞóåõ áóíúÓó äóÙöíÑõ ÇáúãóÐúßõæÑö ÞóÈúáóåõ Èóáú åõæó ãõÊóÚóáøöÞñ ÂÎóÑõ áößóæúäö ÇáÊøóÞúÓöíãö ÇáÊøóÞúÏöíÑöíøö ÏóáöíáðÇ Úóáóíúåö¡ áöÃóäøóåõãóÇ áóãøóÇ ÐóßóÑó ãõÊóÚóáøöÞõ íóÝúÑõØó ÚóáóíúäÇ æóßóÇäó ÇáúÝóÑúØõ ÔóÇãöáðÇ áöÃóäúæóÇÚö ÇáúÚõÞõæÈóÇÊö ÍóÊøóì ÇáúÅöåóÇäóÉó ÈöÇáÔøóÊúãö áóÒöãó Ãóäú íóßõæäó ÇáÊøóÞúÓöíãõ Èö «Ãóæú» ãóäúÙõæÑðÇ Ýöíåö Åöáóì ÍóÇáóÉò ÃõÎúÑóì æóåöíó ØõÛúíóÇäõåõ Úóáóì ãóäú áóÇ íóäóÇáõåõ ÚöÞóÇÈõåõ¡ Ãóíú Ãóäú íóØúÛóì Úóáóì Çááøóåö ÈöÇáÊøóäúÞöíÕö ßóÞóæúáöåö: ãóÇ ÚóáöãúÊõ áóßõãú ãöäú Åöáåò ÛóíúÑöí [ÇáúÞóÕóÕ: 38] æóÞóæúáöåö: áóÚóáøöí ÃóØøóáöÚõ Åöáì Åöáåö ãõæÓì [ÇáúÞóÕóÕ: 38] ¡ ÝóÍõÐöÝó ãõÊóÚóáøöÞõ íóØúÛì ÍöíäóÆöÐò áÊäÒíåå Úóä ÇáÊøóÕúÑöíÍö Èöåö Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóÞóÇãö.
æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Ãóæú Ãóäú íóØúÛóì Úóáóíúßó ÝóíóÊóÕóáøóÈó Ýöí ßõÝúÑöåö æóíóÚúÓõÑõ ÕóÑúÝõåõ(16/227)
Úóäúåõ. æóÝöí ÇáÊøóÍóÑøõÒö ãöäú Ðóáößó
ÛóíúÑóÉñ Úóáóì ÌóÇäöÈö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóÝöíåö ÃóíúÖðÇ ÊóÍóÑøõÒñ ãöäú ÑõÓõæÎö ÚóÞöíÏóÉö ÇáúßõÝúÑö Ýöí äóÝúÓö ÇáØøóÇÛöí ÝóíóÕöíÑõ ÇáÑøóÌóÇÁõ Ýöí ÅöíãóÇäöåö ÈóÚúÏó Ðóáößó ÃóÖúÚóÝó ãöäúåõ ÝöíãóÇ ÞóÈúáõ¡ æóÊöáúßó ãóÝúÓóÏóÉñ Ýöí äóÙóÑö ÇáÏøöíäö.
æóÍóÕóáóÊú ãóÚó Ðóáößó ÑöÚóÇíóÉõ ÇáúÝóÇÕöáóÉö.
ÞóÇáó Çááøóåõ áóÇ ÊóÎÇÝÇ¡ Ãóíú áóÇ ÊóÎóÇÝóÇ ÍõÕõæáó ÔóíúÁò ãöäó ÇáúÃóãúÑóíúäö¡ æóåõæó äóåúíñ ãõßóäøðì Èöåö Úóäú äóÝúíö æõÞõæÚö Çáúãóäúåöíøö Úóäúåõ.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøóäöí ãóÚóßõãÇ ÊóÚúáöíáñ áöáäøóåúíö Úóäö ÇáúÎóæúÝö ÇáøóÐöí åõæó Ýöí ãóÚúäóì ÇáäøóÝöí¡ æóÇáúãóÚöíøóÉõ ãóÚöíøóÉõ ÍöÝúÙò.
æÃóÓúãóÚõ æóÃóÑì ÍóÇáóÇäö ãöäú ÖóãöíÑö ÇáúãõÊóßóáøöãö¡ Ãóíú ÃóäóÇ ÍóÇÝöÙõßõãóÇ ãöäú ßõáøö ãóÇ ÊóÎóÇÝóÇäöåö¡ æóÃóäóÇ ÃóÚúáóãõ ÇáúÃóÞúæóÇáó æóÇáúÃóÚúãóÇáó ÝóáóÇ ÃóÏóÚõ ÚóãóáðÇ Ãóæú ÞóæúáðÇ ÊóÎóÇÝóÇäöåö.
æóäõÒøöáó ÝöÚúáóÇ ÃóÓúãóÚõ æóÃóÑì ãóäúÒöáóÉó ÇááøóÇÒöãóíúäö ÅöÐú áóÇ ÛóÑóÖó áöÈóíóÇäö ãóÝúÚõæáöåöãóÇ Èóáö ÇáúãóÞúÕõæÏõ:
Ãóäøöí áóÇ íóÎúÝóì Úóáóíøó ÔóíúÁñ. æóÝõÑøöÚó Úóáóíúåö ÅöÚóÇÏóÉõ ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáÐøóåóÇÈö Åöáóì ÝöÑúÚóæúäó.
æóÇáúÅöÊúíóÇäõ: ÇáúæõÕõæáõ æóÇáúÍõáõæáõ¡ Ãóíú ÝóÍõáøóÇ ÚöäúÏóåõ¡ áöÃóäøó ÇáúÅöÊúíóÇäó ÃóËóÑõ ÇáÐøóåóÇÈö ÇáúãóÃúãõæÑö Èöåö Ýöí ÇáúÎöØóÇÈö ÇáÓøóÇÈöÞö¡ æóßóÇäóÇ ÞóÏö ÇÞúÊóÑóÈóÇ ãöäú ãóßóÇäö ÝöÑúÚóæúäó áöÃóäøóåõãóÇ Ýöí ãóÏöíäóÊöåö¡ ÝóáöÐóÇ ÃõãöÑóÇ ÈöÅöÊúíóÇäöåö æóÏóÚúæóÊöåö.
æóÌóÇÁóÊú ÊóËúäöíóÉõ ÑóÓõæáò Úóáóì ÇáúÃóÕúáö Ýöí ãõØóÇÈóÞóÉö ÇáúæóÕúÝö ÇáøóÐöí íõÌúÑóì Úóáóíúåö Ýöí ÇáúÅöÝúÑóÇÏö æóÛóíúÑöåö.
æóÝóÚõæáñ ÇáøóÐöí ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáò ÊóÌõæÒõ Ýöíåö ÇáúãõØóÇÈóÞóÉõ¡ ßóÞóæúáöåöãú äóÇÞóÉñ ØóÑõæÞóÉõ ÇáúÝóÍúáö¡ æóÚóÏóãõ ÇáúãõØóÇÈóÞóÉö ßóÞóæúáöåöãú: æóÍúÔöíøóÉñ ÎóáõæÌñ¡ Ãóíö ÇÎúÊõáöÌó æóáóÏõåóÇ. æóÌóÇÁó ÇáúæóÌúåóÇäö Ýöí äóÍúæö (ÑóÓõæáõ) æóåõãóÇ æóÌúåóÇäö ãõÓúÊóæöíóÇäö.(16/228)
æóãöäú ãóÌöíÆöåö ÛóíúÑó ãõØóÇÈöÞò Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáÔøõÚóÑóÇÁ [16] :ÃúÊöíÇ ÝöÑúÚóæúäó ÝóÞõæáÇ ÅöäøóÇ ÑóÓõæáõ ÑóÈøö ÇáúÚÇáóãöíäó
æóÓóíóÌöíÁõ ÊóÍúÞöíÞõ Ðóáößó åõäóÇáößó Åöäú ÔóÇÁó Çááøóåõ.
æóÃóÏúÎóáó ÝóÇÁó ÇáÊøóÝúÑöíÚö Úóáóì ØóáóÈö ÅöØúáóÇÞö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó áöÃóäøóåõ ÌóÚóáó ØóáóÈó ÅöØúáóÇÞöåöãú ßóÇáúãõÓúÊóÞóÑøö ÇáúãóÚúáõæãö ÚöäúÏó ÝöÑúÚóæúäó ÅöãøóÇ áöÃóäøóåõ ÓóÈóÞóÊú ÅöÔóÇÚóÉõ ÚóÒúãöåöãóÇ Úóáóì ÇáúÍõÖõæÑö ÚöäúÏó ÝöÑúÚóæúäó áöÐóáößó ÇáúãóØúáóÈö¡ æóÅöãøóÇ áöÃóäøóåõ ÌóÚóáóåõ áöÃóåóãøöíøóÊöåö ßóÇáúãõÞóÑøóÑö. æóÊóÝúÑöíÚõ Ðóáößó Úóáóì ßóæúäöåöãóÇ ãõÑúÓóáóíúäö ãä Çááå ÙóÇåÑ¡ áöÃóäøó ÇáúãõÑúÓóáó ãöäó Çááøóåö ÊóÌöÈõ ØóÇÚóÊõåõ.
æóÎóÕøóÇ ÇáÑøóÈøó ÈöÇáúÅöÖóÇÝóÉö Åöáóì ÖóãöíÑö ÝöÑúÚóæúäó ÞóÕúÏðÇ áöÃóÞúÕóì ÇáÏøóÚúæóÉö¡ áöÃóäøó ßóæúäó Çááøóåö ÑóÈøóåõãóÇ
ãóÚúáõæãñ ãöäú ÞóæúáöåöãóÇ ÅöäøóÇ ÑóÓõæáÇ ÑóÈøößó æóßóæúäóåõ ÑóÈøó ÇáäøóÇÓö ãóÚúáõæãñ ÈöÇáúÃóÍúÑóì áöÃóäøó ÝöÑúÚóæúäó Úóáøóãóåõãú Ãóäøóåõ åõæó ÇáÑøóÈøõ.
æóÇáÊøóÚúÐöíÈõ ÇáøóÐöí ÓóÃóáóÇåõ ÇáúßóÝøó Úóäúåõ åõæó ãóÇ ßóÇäó ÝöÑúÚóæúäõ íõÓóÎøöÑõ áóåõ Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ãöäó ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáÔøóÇÞøóÉö Ýöí ÇáúÎöÏúãóÉö¡ áöÃóäøóåõ ßóÇäó íóÚõÏøõ Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ßóÇáúÚóÈöíÏö æóÇáúÎóæóáö ÌóÒóÇÁó ÅöÍúáóÇáöåöãú ÈöÃóÑúÖöåö.
æóÌõãúáóÉõ ÞóÏú ÌöÆúäÇßó ÈöÂíóÉò ãöäú ÑóÈøößó ÝöíåóÇ ÈóíóÇäñ áöÌõãúáóÉö ÅöäøóÇ ÑóÓõæáÇ ÑóÈøößó ÝóßóÇäóÊö ÇáúÃõæáóì ÅöÌúãóÇáðÇ æóÇáËøóÇäöíóÉõ ÈóíóÇäðÇ. æóÝöíåóÇ ãóÚúäóì ÇáÊøóÚúáöíáö áöÊóÍúÞöíÞö ßóæúäöåöãóÇ ãõÑúÓóáóíúäö ãöäó Çááøóåö ÈöãóÇ íõÙúåöÑõåõ Çááøóåõ Úóáóì íóÏö ÃóÍóÏöåöãóÇ ãöäú ÏóáóÇÆöáó ÇáÕøöÏúÞö. æóßöáóÇ ÇáúÛóÑóÖóíúäö íõæÌöÈõ ÝóÕúáó ÇáúÌõãúáóÉö Úóäö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ.
æóÇÞúÊóÕóÑó Úóáóì ÃóäøóåõãóÇ ãõÕóÇÍöÈóÇäö áöÂíóÉò ÅöÙúåóÇÑðÇ áößóæúäöåöãóÇ ãõÓúÊóÚöÏøóíúäö áöÅöÙúåóÇÑö ÇáúÂíóÉö ÅöÐóÇ ÃóÑóÇÏó ÝöÑúÚóæúäõ Ðóáößó. ÝóÃóãøóÇ Åöäú Âãóäó ÈöÏõæäö ÇÍúÊöíóÇÌò Åöáóì ÅöÙúåóÇÑö ÇáúÂíóÉö íóßõäú ÅöíãóÇäõåõ Ãóßúãóáó¡ æóáöÐóáößó Íõßöí Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [16] Þóæúáõ ÝöÑúÚóæúäó: ÞÇáó Åöäú ßõäúÊó ÌöÆúÊó ÈöÂíóÉò ÝóÃúÊö ÈöåÇ Åöäú ßõäúÊó ãöäó ÇáÕøóÇÏöÞöíäó. æóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ åöíó ÇäúÞöáóÇÈõ ÇáúÚóÕóÇ ÍíøÉ¡ æóÞÏ ÊÈÚÊåÇ ÂíóÇÊñ ÃõÎúÑóì.(16/229)
æóÇáöÇÞúÊöÕóÇÑõ Úóáóì ØóáóÈö ÅöØúáóÇÞö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó ãõæÓóì ÃõÑúÓöáó áöÅöäúÞóÇÐö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó æóÊóßúæöíäö ÃõãøóÉò ãõÓúÊóÞöáøóÉò ÈöÃóäú íóÈõËøó Ýöíåöãõ ÇáÔøóÑöíÚóÉó ÇáúãõÕúáöÍóÉó áóåõãú æóÇáúãõÞöíãóÉó áöÇÓúÊöÞúáóÇáöåöãú æóÓõáúØóÇäöåöãú¡ æóáóãú íõÑúÓóáú áöÎöØóÇÈö ÇáúÞöÈúØö ÈöÇáÔøóÑöíÚóÉö æóãóÚó Ðóáößó ÏóÚóÇ ÝöÑúÚóæúäó æóÞóæúãóåõ Åöáóì ÇáÊøóæúÍöíÏö áöÃóäøóåõ íóÌöÈõ Úóáóíúåö ÊóÛúíöíÑõ ÇáúãõäúßóÑö ÇáøóÐöí åõæó Èóíúäó ÙóåúÑóÇäöíåö.
æóÃóíúÖðÇ áöÃóäøó Ðóáößó æóÓöíáóÉñ Åöáóì ÅöÌóÇÈóÊöåö ØóáóÈó ÅöØúáóÇÞö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó. æóåóÐóÇ íõÄúÎóÐõ ãöãøóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóãóÇ Ýöí ÂíóÉö ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö æóãóÇ Ýöí ÂíóÉö ÓõæÑóÉö ÇáäøóÇÒöÚóÇÊö æóÇáúÂíóÇÊö ÇáúÃõÎúÑóì.
æóÇáÓøóáóÇãõ: ÇáÓøóáóÇãóÉõ æóÇáúÅößúÑóÇãõ. æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö åõäóÇ ÇáÊøóÍöíøóÉõ¡ ÅöÐú áóíúÓó Ëóãøó ãõÚóíøóäñ íõÞúÕóÏõ ÈöÇáÊøóÍöíøóÉó. æóáóÇ íõÑóÇÏõ ÊóÍöíøóÉõ ÝöÑúÚóæúäó áöÃóäøóåóÇ ÅöäøóãóÇ Êóßõæäõ Ýöí ÇÈúÊöÏóÇÁö ÇáúãõæóÇÌóåóÉö áóÇ Ýöí ÃóËúäóÇÁö ÇáúßóáóÇãö¡ æóåóÐóÇ
ßóÞóæúáö ÇáäøóÈöíÁö- Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó- Ýöí ßöÊóÇÈöåö Åöáóì åöÑóÞúáó æóÛóíúÑöåö: «ÃóÓúáöãú ÊóÓúáóãú»
. æó (Úóáóì) áöáÊøóãóßøõäö¡ Ãóíú ÓóáóÇãóÉõ ãóäö ÇÊøóÈóÚó ÇáúåõÏóì ËóÇÈöÊóÉñ áóåõãú Ïõæäó ÑóíúÈò. æóåóÐóÇ ÇÍúÊöÑóÇÓñ æóãõÞóÏøöãóÉñ áöáúÅöäúÐóÇÑö ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö ÅöäøóÇ ÞóÏú ÃõæÍöíó ÅöáóíúäÇ Ãóäøó ÇáúÚóÐÇÈó Úóáì ãóäú ßóÐøóÈó æóÊóæóáøóì¡ ÝóÞóæúáõåõ: æóÇáÓøóáÇãõ Úóáì ãóäö ÇÊøóÈóÚó ÇáúåõÏì [Øå: 47] ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÃóäú íóØúáõÈó ÝöÑúÚóæúäõ ÇáúåõÏóì ÇáøóÐöí ÌóÇÁó Èöåö ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-.
æóÞóæúáõåõ ÅöäøóÇ ÞóÏú ÃõæÍöíó ÅöáóíúäÇ ÊóÚúÑöíÖñ áöÅöäúÐóÇÑöåö Úóáóì ÇáÊøóßúÐöíÈö ÞóÈúáó ÍõÕõæáå ãöäúåõ áíÈáÛ
ÇáÑøöÓóÇáóÉö Úóáóì ÃóÊóãøö æóÌúåò ÞóÈúáó ÙõåõæÑö ÑóÃúíö ÝöÑúÚóæúäó Ýöí Ðóáößó ÍóÊøóì áóÇ íõÌóÇÈöåóåõ ÈóÚúÏó ÙõåõæÑö ÑóÃúíöåö ÈöÊóÕúÑöíÍö ÊóæúÌöíåö ÇáúÅöäúÐóÇÑö Åöáóíúåö. æóåóÐóÇ ãä ÃõÓúáõæÈõ ÇáúÞóæúáö Çááøóíøöäö ÇáøóÐöí ÃóãóÑóåõãóÇ Çááøóåõ Èöåö.
æóÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÚóÐóÇÈö ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö¡ ÝóÇáúãõÚóÑøóÝõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáäøóßöÑóÉö¡ ßóÃóäøóåõ Þöíáó: Åöäøó ÚóÐóÇÈðÇ Úóáóì ãóäú ßóÐøóÈó.(16/230)
ÞóÇáó Ýóãóäú ÑóÈøõßõãóÇ íóÇ ãõæÓóì (49) ÞóÇáó ÑóÈøõäóÇ ÇáøóÐöí ÃóÚúØóì ßõáøó ÔóíúÁò ÎóáúÞóåõ Ëõãøó åóÏóì (50)
æóÅöØúáóÇÞõ ÇáÓøóáóÇãö æóÇáúÚóÐóÇÈ Ïæä ÊóÞúíöíÏ ÈöÇáÏøõäúíóÇ Ãóæö ÇáúÂÎöÑóÉö ÊóÚúãöíãñ áöáúÈöÔóÇÑóÉö æóÇáäøöÐóÇÑóÉö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøóÇÒöÚóÇÊö [25¡ 26] : ÝóÃóÎóÐóåõ Çááøóåõ äóßÇáó ÇáúÂÎöÑóÉö æóÇáúÃõæáì Åöäøó Ýöí Ðáößó áóÚöÈúÑóÉð áöãóäú íóÎúÔì.
æóåóÐóÇ ßõáøõåõ ßóáóÇãõ Çááøóåö ÇáøóÐöí ÃóãóÑóåõãóÇ ÈöÊóÈúáöíÛöåö Åöáóì ÝöÑúÚóæúäó¡ ßóãóÇ íóÏõáøõ áöÐóáößó ÊóÚúÞöíÈõåõ ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó Ýóãóäú ÑóÈøõßõãÇ íóÇ ãõæÓì [Øå: 49] Úóáóì ÃõÓúáõæÈö ÍößóÇíóÉö ÇáúãõÍóÇæóÑóÇÊö. æóãóÇ ÐõßöÑó ãöäú Ãóæøóáö ÇáúÞöÕøóÉö Åöáóì åõäóÇ áóãú íóÊóÞóÏøóãú Ýöí ÇáÓøõæÑ ÇáúãóÇÖöíóÉ.
[49- 50]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 49 Åöáóì 50]
ÞÇáó Ýóãóäú ÑóÈøõßõãÇ íóÇ ãõæÓì (49) ÞÇáó ÑóÈøõäóÇ ÇáøóÐöí ÃóÚúØì ßõáøó ÔóíúÁò ÎóáúÞóåõ Ëõãøó åóÏì (50)
åóÐóÇ ÍößóÇíóÉõ ÌóæóÇÈö ÝöÑúÚóæúäó Úóäö ÇáúßóáóÇãö ÇáøóÐöí ÃóãóÑó Çááøóåõ ãõæÓóì æóåóÇÑõæäó ÈöÅöÈúáóÇÛöåö ÝöÑúÚóæúäó¡ ÝóÝöí ÇáúÂíóÉö ÍóÐúÝõ Ìõãóáò Ïóáøó ÚóáóíúåóÇ ÇáÓøöíóÇÞõ ÞóÕúÏðÇ áöáúÅöíÌóÇÒö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÝóÃóÊóíóÇåõ ÝóÞóÇáóÇ áóåõ ãóÇ ÃõãöÑóÇ Èöåö¡ ÝóÞóÇáó: Ýóãóäú ÑóÈøõßõãóÇ¿.
æóáöÐóáößó ÌóÇÁóÊú ÍößóÇíóÉõ Þóæúáö ÝöÑúÚóæúäó ÈöÌõãúáóÉò ãóÝúÕõæáóÉò Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÍößóÇíóÉö ÇáúãõÍóÇæóÑóÇÊö ÇáøóÊöí ÇÓúÊóÞúÑóíúäóÇåóÇ ãöäú ÃõÓúáõæÈö ÇáúÞõÑúÂäö æóÈóíøóäøóÇåóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö æóÛóíúÑöåóÇ.
æóæóÌøóåó ÝöÑúÚóæúäõ ÇáúÎöØóÇÈó ÅöáóíúåöãóÇ ÈöÇáÖøóãöíÑö ÇáúãõÔúÊóÑóßö¡ Ëõãøó ÎóÕøó ãõæÓóì ÈöÇáúÅöÞúÈóÇáö Úóáóíúåö ÈöÇáäøöÏóÇÁö¡ áöÚöáúãöåö ÈöÃóäøó ãõæÓóì åõæó ÇáúÃóÕúáõ ÈöÇáÑøöÓóÇáóÉö æóÃóäøó åóÇÑõæäó ÊóÇÈöÚñ áóåõ¡ æóåóÐóÇ æóÅöäú áóãú íóÍúÊóæö Úóáóíúåö ßóáóÇãõåõãóÇ ÝóÞóÏú ÊóÚóíøóäó Ãóäú íóßõæäó ÝöÑúÚóæúäõ Úóáöãóåõ ãöäú ßóíúÝöíøóÉö ÏõÎõæáöåöãóÇ Úóáóíúåö æóãõÎóÇØóÈóÊöåö¡ æóáöÃóäøó ãõæÓóì ßóÇäó ãóÚúÑõæÝðÇ Ýöí ÈóáóÇØö ÝöÑúÚóæúäó áöÃóäøóåõ ÑóÈöíøõåõ Ãóæú ÑóÈöíøõ ÃóÈöíåö Ýóáóåõ ÓóÇÈöÞóÉõ ÇÊøöÕóÇáò(16/231)
ÈöÏóÇÑö ÝöÑúÚóæúäó¡ ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ áóåõ ÇáúãóÍúßöíøõ Ýöí ÂíóÉö ÓõæÑóÉö ÇáÔøõÚóÑóÇÁö [18] : ÞÇáó Ãóáóãú äõÑóÈøößó ÝöíäÇ æóáöíÏÇð æóáóÈöËúÊó ÝöíäÇ ãöäú ÚõãõÑößó Óöäöíäó ÇáúÂíóÉó. æóáóÚóáøó ãõæÓóì åõæó ÇáøóÐöí Êóæóáøóì ÇáúßóáóÇãó æóåóÇÑõæäó íõÕóÏøöÞõåõ ÈöÇáúÞóæúáö Ãóæú ÈöÇáúÅöÔóÇÑóÉö.
æóÅöÖóÇÝóÊõåõ ÇáÑøóÈøó Åöáóì ÖóãöíÑöåöãóÇ áöÃóäøóåõãóÇ ÞóÇáóÇ áóåõ ÅöäøóÇ ÑóÓõæáÇ ÑóÈøößó [Øå: 47] .
æóÃóÚúÑóÖó Úóäú Ãóäú íóÞõæáó: Ýóãóäú ÑóÈøöí¿ Åöáóì Þóæúáöåö Ýóãóäú ÑóÈøõßõãÇ ÅöÚúÑóÇÖðÇ Úóäö ÇáöÇÚúÊöÑóÇÝö ÈöÇáúãóÑúÈõæÈöíøóÉö æóáóæú ÈöÍößóÇíóÉö ÞóæúáöåöãóÇ¡ áöÆóáøóÇ íóÞóÚõ Ðóáößó Ýöí ÓóãúÚö ÃóÊúÈóÇÚöåö æóÞóæúãöåö ÝóíóÍúÓóÈõæÇ Ãóäøóåõ ãõÊóÑóÏøöÏñ Ýöí ãóÚúÑöÝóÉö ÑóÈøöåö¡ Ãóæú Ãóäøóåõ ÇÚúÊóÑóÝó ÈöÃóäøó áóåõ ÑóÈøðÇ. æóÊóæóáøóì ãõæÓóì ÇáúÌóæóÇÈó áöÃóäøóåõ ÎõÕøó ÈöÇáÓøõÄóÇáö ÈöÓóÈóÈö ÇáäøöÏóÇÁö áóåõ Ïõæäó ÛóíúÑöåö.
æóÃóÌóÇÈó ãõæÓóì ÈöÅöËúÈóÇÊö ÇáÑøõÈõæÈöíøóÉö áöáøóåö áöÌóãöíÚö ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ÌóÑúíðÇ Úóáóì ÞóÇÚöÏóÉö ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÈöÇáúßõáøöíøóÉö Úóáóì ÇáúÌõÒúÆöíøóÉö ÈöÍóíúËõ íóäúÊóÙöãõ ãöäú ãóÌúãõæÚöåöãóÇ ÞöíóÇÓñ¡ ÝóÅöäøó ÝöÑúÚóæúäó ãöäú ÌõãúáóÉö ÇáúÃóÔúíóÇÁö¡ Ýóåõæó ÏóÇÎöáñ Ýöí Úõãõæãö ßõáøó ÔóíúÁò.
æßõáøó ÔóíúÁò ãóÝúÚõæáñ Ãóæøóáñ áö ÃóÚúØì. æÎóáúÞóåõ ãóÝúÚõæáõåõ ÇáËøóÇäöí.
æóÇáúÎóáúÞõ: ãóÕúÏóÑñ ÈöãóÚúäóì ÇáúÅöíÌóÇÏö. æóÌöíÁó ÈöÝöÚúáö ÇáúÅöÚúØóÇÁö áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøó ÇáúÎóáúÞó æóÇáÊøóßúæöíäó äöÚúãóÉñ¡ Ýóåõæó ÇÓúÊöÏúáóÇáñ Úóáóì ÇáÑøõÈõæÈöíøóÉö æóÊóÐúßöíÑñ ÈöÇáäøöÚúãóÉö ãóÚðÇ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÎóáúÞõ ÈöÇáúãóÚúäóì ÇáúÃóÎóÕøö¡ æóåõæó ÇáúÎóáúÞõ Úóáóì Ôóßúáò ãóÎúÕõæÕò¡ Ýóåõæó ÈöãóÚúäóì ÇáúÌóÚúáö¡ Ãóíö ÇáøóÐöí ÃóÚúØóì ßõáøó ÔóíúÁò ãöäó ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö Ôóßúáóåõ ÇáúãõÎúÊóÕøó Èöåö¡ ÝóßõæøöäóÊú ÈöÐóáößó ÇáúÃóÌúäóÇÓõ æóÇáúÃóäúæóÇÚõ æóÇáúÃóÕúäóÇÝõ æóÇáúÃóÔúÎóÇÕõ ãöäú ÂËóÇÑö Ðóáößó ÇáúÎóáúÞö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ßõáøó ÔóíúÁò ãóÝúÚõæáðÇ ËóÇäöíðÇ áö ÃóÚúØì æóãóÝúÚõæáõåõ ÇáúÃóæøóáõ ÎóáúÞóåõ¡ Ãóíú ÃóÚúØóì ÎóáúÞóåõ ãóÇ íóÍúÊóÇÌõæäóåõ¡ ßóÞóæúáöåö: ÝóÃóÎúÑóÌúäÇ Èöåö äóÈÇÊó ßõáøö ÔóíúÁò [ÇáúÃóäúÚóÇã: 99] . ÝóÊóÑúßöíÈõ ÇáúÌõãúáóÉö ÕóÇáöÍñ áöáúãóÚúäóíóíúäö.(16/232)
ÞóÇáó ÝóãóÇ ÈóÇáõ ÇáúÞõÑõæäö ÇáúÃõæáóì (51) ÞóÇáó ÚöáúãõåóÇ ÚöäúÏó ÑóÈøöí Ýöí ßöÊóÇÈò áóÇ íóÖöáøõ ÑóÈøöí æóáóÇ íóäúÓóì (52)
æóÇáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞõ ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏõ ãöäú (ßõáøó) ÚõÑúÝöíøñ¡ Ãóíú ßõáøó ÔóíÁò ãöäú ÔóÃúäöåö Ãóäú íõÚúØóÇåõ ÃóÕúäóÇÝõ ÇáúÎóáúÞö æóíõäóÇÓöÈõ ÇáúãõÚúØöí¡ Ãóæú åõæó ÇÓúÊöÛúÑóÇÞñ Úóáóì ÞóÕúÏö ÇáÊøóæúÒöíÚö ÈöãõÞóÇÈáóÉ ÇáúÃóÔúíóÇÁ ÈÇáÎáÞ¡ ãöËúáõ:
ÑóßöÈó ÇáúÞóæúãõ ÏóæóÇÈøóåõãú.
æóÇáúãóÚúäóì: ÊóÃóãøóáú æóÇäúÙõÑú åóáú ÃóäúÊó ÃóÚúØóíúÊó ÇáúÎóáúÞó Ãóæú áóÇ¿ ÝóáóÇ Ôóßøó Ãóäøóåõ íÚáã Ãóäå íóÚúáóãõ Ãóäøóåõ ãóÇ ÃóÚúØóì ßõáøó ÔóíúÁò ÎóáúÞóåõ¡ ÝóÅöÐóÇ ÊóÃóãøóáó Úóáöãó Ãóäøó ÇáÑøóÈøó åõæó ÇáøóÐöí ÃóÝóÇÖó ÇáúæõÌõæÏó æóÇáäøöÚóãó Úóáóì ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ßõáøöåóÇ¡ ÝóÂãóäó Èöåö ÈöÚõäúæóÇäö åóÐöåö ÇáÕøöÝóÉö æóÊöáúßó ÇáúãóÚúÑöÝóÉõ ÇáúãõæóÕøöáóÉõ Åöáóì ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏö ÇáúÍóÞøö.
æó (Ëõãøó) áöáÊøóÑúÊöíÈö ÈöãóÚúäóíóíúåö ÇáÒøóãóäöíøö æÇáúÑõÊúÈöíøö¡ Ãóíú ÎóáóÞó ÇáúÃóÔúíóÇÁó Ëõãøó åóÏóì Åöáóì ãóÇ ÎóáóÞóåõãú áöÃóÌúáöåö¡ æóåóÏóÇåõãú Åöáóì ÇáúÍóÞøö ÈóÚúÏó Ãóäú ÎóáóÞóåõãú¡ æóÃóÝóÇÖó Úóáóíúåöãõ ÇáäøöÚóãó¡ Úóáóì ÍóÏøö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
Ãóáóãú äóÌúÚóáú áóåõ Úóíúäóíúäö æóáöÓÇäÇð æóÔóÝóÊóíúäö æóåóÏóíúäÇåõ ÇáäøóÌúÏóíúäö [ÇáúÈóáóÏ: 8- 10] Ãóíú ØóÑöíÞóíö ÇáúÎóíúÑö æóÇáÔøóÑøö¡ Ãóíú ÝóÑøóÞúäóÇ ÈóíúäóåõãóÇ ÈöÇáÏøóáóÇÆöáö ÇáúæóÇÖöÍóÉö.
ÞóÇáó ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøõ Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : «æóáöáøóåö ÏóÑøõ åóÐóÇ ÇáúÌóæóÇÈö ãóÇ ÃóÎúÕóÑóåõ æóãóÇ ÃóÌúãóÚóåõ æóãóÇ ÃóÈóíóäóåõ áöãóäú ÃóáúÞóì ÇáÐøöåúäó æóäóÙóÑó ÈöÚóíúäö ÇáúÅöäúÕóÇÝö æóßóÇäó ØóÇáÈÇ ááÍÞ» .
[51- 52]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 51 Åöáóì 52]
ÞÇáó ÝóãÇ ÈÇáõ ÇáúÞõÑõæäö ÇáúÃõæáì (51) ÞÇáó ÚöáúãõåÇ ÚöäúÏó ÑóÈøöí Ýöí ßöÊÇÈò áóÇ íóÖöáøõ ÑóÈøöí æóáÇ íóäúÓì (52)
æóÇáúÈóÇáõ: ßóáöãóÉñ ÏóÞöíÞóÉõ ÇáúãóÚúäóì¡ ÊõØúáóÞõ Úóáóì ÇáúÍóÇáö Çáúãõåöãøö¡ æóãóÕúÏóÑõåõ ÇáúÈóÇáóåõ ÈöÊóÎúÝöíÝö ÇááøóÇãö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ßóÝøóÑó Úóäúåõãú ÓóíøöÆÇÊöåöãú æóÃóÕúáóÍó ÈÇáóåõãú [ãõÍóãøóÏ: 2] ¡ Ãóíú ÍóÇáóåõãú.
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö «ßõáøõ ÃóãúÑò Ðöí ÈóÇáò
... » ÅöáóÎú¡ æóÊõØúáóÞõ Úóáóì ÇáÑøóÃúíö íõÞóÇáõ: ÎóØóÑó ßóÐóÇ ÈöÈóÇáöíó. æóíóÞõæáõæäó: ãóÇ ÃóáúÞóì áóåõ ÈóÇáðÇ¡ æóÅöíËóÇÑõ åóÐöåö ÇáúßóáöãóÉö åõäóÇ ãöäú ÏóÞöíÞö ÇáúÎóÕóÇÆöÕö ÇáúÈóáóÇÛöíøóÉö.(16/233)
ÃóÑóÇÏó ÝöÑúÚóæúäõ Ãóäú íõÍóÇÌøó ãõæÓóì ÈöãóÇ ÍóÕóáó áöáúÞõÑõæäö ÇáúãóÇÖöíóÉö ÇáøóÐöíäó ßóÇäõæÇ Úóáóì ãöáøóÉö ÝöÑúÚóæúäó¡ Ãóíú ÞõÑõæäö Ãóåúáö ãöÕúÑó¡ Ãóíú ãóÇ ÍóÇáõåõãú¡ ÃóÝóÊóÒúÚõãõ Ãóäøóåõãõ ÇÊøóÝóÞõæÇ Úóáóì ÖóáóÇáóÉò. æóåóÐöåö ÔóäúÔóäóÉõ ãóäú áóÇ íóÌöÏú ÍõÌøóÉð ÝóíóÚúãöÏõ Åöáóì ÇáÊøóÔúÛöíÈö ÈöÊóÎúíöíáö ÇÓúÊöÈúÚóÇÏö ßóáóÇãö ÎóÕúãöåö¡ æóåõæó Ýöí ãóÚúäóì Þóæúáö ÝöÑúÚóæúäó æóãóáóÆöåö Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇáúÃõÎúÑóì ÞÇáõæÇ ÃóÌöÆúÊóäÇ áöÊóáúÝöÊóäÇ ÚóãøóÇ æóÌóÏúäÇ Úóáóíúåö ÂÈÇÁóäÇ [íõæäõÓ:
78] .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÚúäóì Ãóäøó ÝöÑúÚóæúäó ÃóÑóÇÏó ÇáÊøóÔúÛöíÈó Úóáóì ãõæÓóì Íöíäó äóåóÖóÊú ÍõÌøóÊõåõ ÈöÃóäú íóäúÞõáóåõ Åöáóì ÇáúÍóÏöíËö Úóäú ÍóÇáö ÇáúÞõÑõæäö ÇáúÃõæáóì: åóáú åõãú Ýöí ÚóÐóÇÈò ÈöãõäóÇÓóÈóÉö Þóæúáö ãõæÓóì: Ãóäøó ÇáúÚóÐÇÈó Úóáì ãóäú ßóÐøóÈó æóÊóæóáøóì [Øå: 48] ¡ ÝóÅöÐóÇ ÞóÇáó: Åöäøóåõãú Ýöí ÚóÐóÇÈò¡ ËóÇÑóÊú ËóÇÆöÑóÉõ ÃóÈúäóÇÆöåöãú ÝóÕóÇÑõæÇ ÃóÚúÏóÇÁð áöãõæÓóì¡ æóÅöÐóÇ ÞóÇáó: åõãú Ýöí ÓóáóÇãò¡ äóåóÖóÊú ÍõÌøóÉõ ÝöÑúÚóæúäó áöÃóäøóåõ ãõÊóÇÈöÚñ áöÏöíäöåöãú¡ æóáöÃóäøó ãõæÓóì áóãøóÇ ÃóÚúáóãóåõ ÈöÑóÈøöåö æóßóÇäó Ðóáöß ãÔÚÑÇ ÈÇáÎáÞ ÇáúÃóæøóáö ÎóØóÑó ÈöÈóÇáö ÝöÑúÚóæúäó Ãóäú íóÓúÃóáóåõ Úóäö ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏö Ýöí ãóÕöíÑö ÇáäøóÇÓö ÈóÚúÏó ÇáúÝóäóÇÁö¡ ÝóÓóÃóáó: ãóÇ ÈóÇáõ ÇáúÞõÑõæäö ÇáúÃõæáóì¿ ãóÇ ÔóÃúäõåõãú æóãóÇ ÇáúÎóÈóÑõ Úóäúåõãú¿ æóåõæó ÓõÄóÇáõ ÊóÚúÌöíÒò æóÊóÔúÛöíÈò.
æóÞóæúáõ ãõæÓóì Ýöí ÌóæóÇÈöåö ÚöáúãõåÇ ÚöäúÏó ÑóÈøöí Ýöí ßöÊÇÈò ÕóÇáöÍñ áöáöÇÍúÊöãóÇáóíúäö¡ ÝóÚóáóì ÇáöÇÍúÊöãóÇáö ÇáúÃóæøóáö íóßõæäõ ãõæÓóì ÕóÑóÝóåõ Úóäö ÇáúÎóæúÖö ÝöíãóÇ áóÇ íõÌúÏöí Ýöí ãóÞóÇãöåö Ðóáößó ÇáøóÐöí åõæó ÇáúãõÊóãóÍøöÖõ áöÏóÚúæóÉö ÇáúÃóÍúíóÇÁö áóÇ ÇáúÈóÍúË Úóä ÃóÍúæóÇá ÇáúÃóãúæóÇÊö ÇáøóÐöíäó ÃóÝúÖóæúÇ Åöáóì ÚóÇáóãö ÇáúÌóÒóÇÁö¡ æóåóÐóÇ äóÙöíÑõ
Þóæúáö ÇáäøóÈöíÁö- Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó- áóãøóÇ ÓõÆöáó Úóäú ÐóÑóÇÑöíøö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÝóÞóÇáó: «Çááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöãóÇ ßóÇäõæÇ ÚóÇãöáöíäó»
. æóÚóáóì ÇáöÇÍúÊöãóÇáö ÇáËøóÇäöí íóßõæäõ ãõæÓóì ÞóÏú ÚóÏóáó Úóäú ÐößúÑö ÍóÇáöåöãú ÎóíúÈóÉð áöãõÑóÇÏö ÝöÑúÚóæúäó æóÚõÏõæáðÇ Úóäö ÇáöÇÔúÊöÛóÇáö ÈöÛóíúÑö ÇáúÛóÑóÖö ÇáøóÐöí ÌóÇÁó áöÃóÌúáöåö.
æóÇáúÍóÇÕöáõ Ãóäøó ãõæÓóì ÊóÌóäøóÈó ÇáÊøóÕóÏøöíó áöáúãõÌóÇÏóáóÉö æóÇáúãõäóÇÞóÖóÉö Ýöí ÛóíúÑö ãóÇ ÌóÇÁó áöÃóÌúáöåö áöÃóäøóåõ áóãú íõÈúÚóËú ÈöÐóáößó. æóÝöí åóÐóÇ ÇáúÅöÚúÑóÇÖö ÝóæóÇÆöÏñ ßóËöíÑóÉñ(16/234)
ÇáøóÐöí ÌóÚóáó áóßõãõ ÇáúÃóÑúÖó ãóåúÏðÇ æóÓóáóßó áóßõãú ÝöíåóÇ ÓõÈõáðÇ æóÃóäúÒóáó ãöäó ÇáÓøóãóÇÁö ãóÇÁð ÝóÃóÎúÑóÌúäóÇ Èöåö ÃóÒúæóÇÌðÇ ãöäú äóÈóÇÊò ÔóÊøóì (53) ßõáõæÇ æóÇÑúÚóæúÇ ÃóäúÚóÇãóßõãú Åöäøó Ýöí Ðóáößó áóÂíóÇÊò áöÃõæáöí Çáäøõåóì (54)
æóåõæó ÚóÇáöãñ ÈöãõÌúãóáö ÃóÍúæóÇáö ÇáúÞõÑõæäö ÇáúÃóæúáóì æóÛóíúÑõ ÚóÇáöãò ÈöÊóÝóÇÕöíáö ÃóÍúæóÇáöåöãú æóÃóÍúæóÇáö ÃóÔúÎóÇÕöåöãú.
æóÅöÖóÇÝóÉõ ÚöáúãõåÇ ãöäú ÅöÖóÇÝóÉö ÇáúãóÕúÏóÑö Åöáóì ãóÝúÚõæáöåö. æóÖóãöíÑõ ÚöáúãõåÇ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúÞõÑõæäö ÇáúÃõæáì áöÃóäøó áóÝúÙó ÇáúÌóãúÚö íóÌõæÒõ Ãóäú íõÄóäøóËó ÖóãöíÑõåõ.
æóÞóæúáõåõ Ýöí ßöÊÇÈò íóÍúÊóãöáõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúßöÊóÇÈõ ãóÌóÇÒðÇ Ýöí ÊóÝúÕöíáö ÇáúÚöáúãö ÊóÔúÈöíåðÇ áóåõ ÈöÇáúÃõãõæÑö ÇáúãóßúÊõæÈóÉö¡ æóÃóäú íóßõæäó ßöäóÇíóÉð Úóäú ÊóÍúÞöíÞö ÇáúÚöáúãö áöÃóäøó ÇáúÃóÔúíóÇÁó ÇáúãóßúÊõæÈóÉó Êóßõæäõ ãõÍóÞøóÞóÉð ßóÞóæúáö ÇáúÍóÇÑöËö Èúäö ÍöáøöÒóÉó:
æóåóáú íóäúÞõÖõ ãóÇ Ýöí ÇáúãóåóÇÑöÞö ÇáúÃóåúæóÇÁõ æóíõÄóßøöÏõ åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì Þóæúáõåõ áóÇ íóÖöáøõ ÑóÈøöí æóáÇ íóäúÓì.
æóÇáÖøóáóÇáõ: ÇáúÎóØóÃõ Ýöí ÇáúÚöáúãö¡ ÔõÈøöåó ÈöÎóØóÃö ÇáØøóÑöíÞö. æóÇáäøöÓúíóÇäõ: ÚóÏóãõ ÊóÐóßøõÑö ÇáúÃóãúÑö ÇáúãóÚúáõæãö Ýöí Ðåä ÇáúÚóÇáã.
[53- 54]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 53 Åöáóì 54]
ÇáøóÐöí ÌóÚóáó áóßõãõ ÇáúÃóÑúÖó ãóåúÏÇð æóÓóáóßó áóßõãú ÝöíåÇ ÓõÈõáÇð æóÃóäúÒóáó ãöäó ÇáÓøóãÇÁö ãóÇÁð ÝóÃóÎúÑóÌúäÇ Èöåö ÃóÒúæÇÌÇð ãöäú äóÈÇÊò ÔóÊøóì (53) ßõáõæÇ æóÇÑúÚóæúÇ ÃóäúÚÇãóßõãú Åöäøó Ýöí Ðáößó áóÂíÇÊò áöÃõæáöí Çáäøõåì (54)
åóÐöåö Ìõãóáñ ËóáóÇËñ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Ýöí ÃóËúäóÇÁö ÞöÕøóÉö ãõæÓóì.
ÝóÇáúÌõãúáóÉõ ÇáúÃõæáóì ãöäúåóÇ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ Úóáóì ÚóÇÏóÉö ÇáúÞõÑúÂäö ãä ÊÝäøä ÇáúÃóÛúÑóÇÖ áöÊóÌúÏöíÏö äóÔóÇØö ÇáúÃóÐúåóÇäö. æóáóÇ íõÍúÊóãóáõ Ãóäú Êóßõæäó ãöäú ßóáóÇãö ãõæÓóì ÅöÐú áóÇ íõäóÇÓöÈõ Ðóáößó ÊóÝúÑöíÚó Þóæúáöåö: ÝóÃóÎúÑóÌúäÇ Èöåö ÃóÒúæÇÌÇð. ÝóÞóæúáõåõ(16/235)
ÇáøóÐöí ÌóÚóáó áóßõãõ ÇáúÃóÑúÖó ãöåóÇÏðÇ ÎóÈóÑñ áöãõÈúÊóÏóÃò ãóÍúÐõæÝò¡ Ãóíú åõæó ÇáøóÐöí ÌóÚóáó áóßõãõ ÇáúÃóÑúÖó ãöåóÇÏðÇ¡ æóÇáÖøóãöíÑõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáÑøóÈøö ÇáúãóÝúåõæãö ãä ÑóÈøöí [Øå: 52] ¡ Ãóíú åõæó ÑóÈøõ ãõæÓóì.
æóÊóÚúÑöíÝõ ÌõÒúÃóíö ÇáúÌõãúáóÉö íõÝöíÏõ ÇáúÍóÕúÑó¡ Ãóíö ÇáúÌóÇÚöáõ ÇáúÃóÑúÖó ãöåóÇÏðÇ ÝóßóíúÝó ÊóÚúÈõÏõæäó ÛóíúÑóåõ.
æóåóÐóÇ ÞóÕúÑñ ÍóÞöíÞöíøñ ÛóíúÑõ ãóÞúÕõæÏò Èöåö ÇáÑøóÏøõ Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó æóáóßöäøóåõ ÊóÐúßöíÑñ ÈöÇáäøöÚúãóÉö æóÊóÚúÑöíÖñ ÈöÃóäøó ÛóíúÑóåõ áóíúÓó ÍóÞöíÞðÇ ÈöÇáúÅöáóåöíøóÉö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ãöåÇÏÇð- ÈößóÓúÑ Çáúãöíã æóÃáÝ ÈÚÏ ÇáúåóÇÁ- æóåõæó ÇÓúãñ ÈöãóÚúäóì ÇáúãóãúåõæÏö ãöËúáõ ÇáúÝöÑóÇÔö æóÇááøöÈóÇÓö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÌóãúÚõ ãóåúÏò¡ æóåõæó ÇÓúãñ áöãóÇ íõãóåøóÏõ áöáÕøóÈöíøö¡ Ãóíú íõæÖóÚõ Úóáóíúåö æóíõÍúãóáõ Ýöíåö¡ Ýóíóßõæäõ ÈöæóÒúäö ßöÚóÇÈò ÌóãúÚðÇ áößóÚúÈò. æóãóÚúäóì ÇáúÌóãúÚö Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ßóËúÑóÉö ÇáúÈöÞóÇÚö.
æóÞóÑóÃó ÚóÇÕöãñ¡ æóÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÎóáóÝñ ãóåúÏÇð- ÈöÝóÊúÍö Çáúãöíãö æóÓõßõæäö ÇáúåóÇÁö-¡ Ãóíú ßóÇáúãóåúÏö ÇáøóÐöí íõãóåøóÏõ áöáÕøóÈöíøö¡ æóåõæó ÇÓúãñ ÈöãóÕúÏóÑö ãóåóÏóåõ¡ Úóáóì Ãóäøó ÇáúãóÕúÏóÑó ÈöãóÚúäì ÇáúãóÝúÚõæá ßÇáÎáÞ ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÎúáõæÞö¡ Ëõãøó ÔóÇÚó Ðóáößó ÝóÕóÇÑó ÇÓúãðÇ áöãóÇ íõãóåøóÏõ.
æóãóÚúäóì ÇáúÞöÑóÇÁóÊóíúäö æóÇÍöÏñ¡ Ãóíú ÌóÚóáó ÇáúÃóÑúÖó ãóãúåõæÏóÉð ãõÓóåøóáóÉð áöáÓøóíúÑö æóÇáúÌõáõæÓö æóÇáöÇÖúØöÌóÇÚö ÈöÍóíúËõ áóÇ äõÊõæÁó ÝöíåóÇ ÅöáøóÇ äóÇÏöÑðÇ íõãúßöäõ ÊóÌóäøõÈõåõ¡ ßóÞóæúáöåö: æóÇááøóåõ ÌóÚóáó áóßõãõ ÇáúÃóÑúÖó ÈöÓÇØÇð áöÊóÓúáõßõæÇ ãöäúåÇ ÓõÈõáðÇ ÝöÌÇÌÇð [äæÍ: 19¡ 20] .
æóÓóáóßó ÝöÚúáñ ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáÓøõáõæßö æóÇáÓøóáúßõ ÇáøóÐöí åõæó ÇáÏøõÎõæáõ ãõÌúÊóÇÒðÇ æóÞóÇØöÚðÇ. íõÞóÇáõ: Óóáóßó ØóÑöíÞðÇ¡ Ãóí ÏÎáå ãÌÊÇÒÇ. æóíÓúÊóÚúãá ãÌóÇÒðÇ Ýöí ÇáÓøíÑ Ýöí ÇáØøóÑöíÞ ÊóÔúÈöíåÇ ááÓÇÆÑ ÈÇáÔøóíúÁ ÇáÏøóÇÎöá Ýöí ÔóíúÁ ÂÎÑ. íõÞóÇá: Óáß ØóÑöíÞÇ. ÝóÍóÞøõ åóÐóÇ ÇáúÝöÚúáö Ãóäú íóÊóÚóÏøóì Åöáóì ãóÝúÚõæáò æóÇÍöÏò æóåõæó ÇáúãóÏúÎõæáõ Ýöíåö¡ æóíõÓúÊóÚúãóáõ ãõÊóÚóÏøöíðÇ ÈöãóÚúäóì ÃóÓúáóßó. æóÍóÞøõåõ Ãóäú íóßõæäó ÊóÚóÏøöíåö ÈöåóãúÒóÉö ÇáÊøóÚúÏöíóÉö ÝóíõÞóÇáõ: ÃóÓúáóßó ÇáúãöÓúãóÇÑó Ýöí ÇááøóæúÍö¡ Ãóíú ÌóÚóáóåõ ÓóÇáößðÇ(16/236)
ÅöíøóÇåõ¡ ÅöáøóÇ Ãóäøóåõ ßóËõÑó Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÊóÌúÑöíÏõåõ ãöäó ÇáúåóãúÒóÉö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: äóÓúáõßúåõ ÚóÐÇÈÇð ÕóÚóÏÇð [ÇáÌäø: 17] . æóßóËõÑó ßóæúäõ ÇáöÇÓúãö ÇáøóÐöí ßóÇäó ãóÝúÚõæáðÇ ËóÇäöíðÇ íóÕöíÑõ ãóÌúÑõæÑðÇ Èö (Ýöí) ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ãóÇ Óóáóßóßõãú Ýöí ÓóÞóÑó [ÇáãÏËÑ: 42] ÈöãóÚúäóì ÃóÓúáóßóßõãú ÓóÞóÑó. æóÞóæúáõåõ: ßóÐáößó ÓóáóßúäÇåõ Ýöí ÞõáõæÈö ÇáúãõÌúÑöãöíäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÔøõÚóÑóÇÁö [200] ¡ æóÞóæúáöåö Ãóáóãú ÊóÑó Ãóäøó Çááøóåó ÃóäúÒóáó ãöäó ÇáÓøóãÇÁö ãóÇÁð ÝóÓóáóßóåõ íóäÇÈöíÚó Ýöí ÇáúÃóÑúÖö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÒøõãóÑö [21] .
æóÞóÇáó ÇáúÃóÚúÔóì:
ßóãóÇ Óóáóßó ÇáÓøóßøöíøó Ýöí ÇáúÈóÇÈö ÝóíúÊóÞõ Ãóíú ÃóÏúÎóáó ÇáúãöÓúãóÇÑó Ýöí ÇáúÈóÇÈö äóÌøóÇÑñ¡ ÝóÕóÇÑó ÝöÚúáõ Óóáóßó íõÓúÊóÚúãóáõ ÞóÇÕöÑðÇ æóãõÊóÚóÏøöíðÇ.
ÝóÃóãøóÇ Þóæúáõåõ åõäóÇ æóÓóáóßó áóßõãú ÝöíåÇ ÓõÈõáðÇ Ýóåõæó Óóáóßó ÇáúãõÊóÚóÏøöí¡ Ãóíú ÃóÓúáóßó ÝöíåóÇ ÓõÈõáðÇ¡ Ãóíú ÌóÚóáó ÓõÈõáðÇ ÓóÇáößóÉð Ýöí ÇáúÃóÑúÖö¡ Ãóíú ÏóÇÎöáóÉð ÝöíåóÇ¡ Ãóíú ãõÊóÎóáøöáóÉð. æóÐóáößó ßöäóÇíóÉñ Úóäú ßóËúÑóÊöåóÇ Ýöí ÌöåóÇÊö ÇáúÃóÑúÖö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÓøõÈõáö: ßõáøõ ÓóÈöíáò íõãúßöäõ ÇáÓøóíúÑõ Ýöíåö ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ãöäú ÃóÕúáö ÎöáúÞóÉö ÇáúÃóÑúÖö ßóÇáÓøõåõæáö æóÇáÑøöãóÇáö¡ Ãóæú ßóÇäó ãöäú ÃóËóÑö ÝöÚúáö ÇáäøóÇÓö ãöËúáó ÇáËøóäóÇíóÇ ÇáøóÊöí ÊóßóÑøóÑó ÇáÓøóíúÑõ ÝöíåóÇ ÝóÊóÚóÈøóÏóÊú æóÕóÇÑóÊú ØõÑõÞðÇ íõÊóÇÈöÚõ ÇáäøóÇÓõ ÇáÓøóíúÑó ÝöíåóÇ.
æóáóãøóÇ ÐóßóÑó ãöäøóÉó ÎóáúÞö ÇáúÃóÑúÖö ÔóÝóÚóåóÇ ÈöãöäøóÉö ÅöÎúÑóÇÌö ÇáäøóÈóÇÊö ãöäúåóÇ ÈöãóÇ íóäúÒöáõ ÚóáóíúåóÇ ãöäó ÇáÓøóãóÇÁö ãöäú ãóÇÁò. æóÊáß ãäøÉ ÊäÈìÁ Úóäú ÎóáúÞö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö ÍóíúËõ ÃóÌúÑóì ÐößúÑöåóÇ áöÞóÕúÏö Ðóáößó ÇáÊøóÐúßöíÑö¡ æóáöÐóÇ áóãú íóÞõáú: æóÕóÈóÈúäóÇ ÇáúãóÇÁó Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö¡ ßóãóÇ Ýöí ÂíóÉö: ÃóäøóÇ ÕóÈóÈúäóÇ ÇáúãÇÁó ÕóÈøðÇ Ëõãøó ÔóÞóÞúäóÇ ÇáúÃóÑúÖó ÔóÞøðÇ [ÚÈÓ: 25¡ 26] . æóåóÐóÇ ÅöÏúãóÇÌñ ÈóáöíÛñ.
æóÇáúÚõÏõæáõ Úóäú ÖóãöíÑö ÇáúÛóíúÈóÉö Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúãõÊóßóáøöãö Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÃóÎúÑóÌúäÇ ÇáúÊöÝóÇÊñ. æóÍõÓúäõåõ åõäóÇ Ãóäøóåõ ÈóÚúÏó Ãóäú ÍóÌøó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÍõÌøóÉö ÇäúÝöÑóÇÏöåö ÈöÎóáúÞö ÇáúÃóÑúÖö æóÊóÓúÎöíÑö ÇáÓøóãóÇÁö ãöãøóÇ áóÇ ÓóÈöíáó Èöåöãú Åöáóì äõßúÑóÇäöåö ÇÑúÊóÞóì(16/237)
Åöáóì ÕöíÛóÉö ÇáúãõÊóßóáøöãö ÇáúãõØóÇÚö ÝóÅöäøó ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÇáúÃóÑúÖó æóÓóÎøóÑó ÇáÓøóãóÇÁó ÍóÞöíÞñ ÈöÃóäú ÊõØöíÚóåõ ÇáúÞõæóì æóÇáúÚóäóÇÕöÑõ¡ Ýóåõæó íõÎúÑöÌõ ÇáäøóÈóÇÊó ãöäó ÇáúÃóÑúÖö ÈöÓóÈóÈö ãóÇÁö ÇáÓøóãóÇÁö¡ ÝóßóÇäó ÊóÓúÎöíÑõ ÇáäøóÈóÇÊö ÃóËóÑðÇ áöÊóÓúÎöíÑö ÃóÕúáö Êóßúæöíäöåö ãöäú ãóÇÁö ÇáÓøóãóÇÁö æóÊõÑóÇÈö ÇáúÃóÑúÖö.
æóáöãõáóÇÍóÙóÉö åóÐöåö ÇáäøõßúÊóÉö ÊóßóÑøóÑó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ãöËúáõ åóÐóÇ ÇáöÇáúÊöÝóÇÊö ÚöäúÏó ÐößúÑö ÇáúÅöäúÈóÇÊö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóåõæó ÇáøóÐöí ÃóäúÒóáó ãöäó ÇáÓøóãÇÁö ãóÇÁð ÝóÃóÎúÑóÌúäÇ Èöåö äóÈÇÊó ßõáøö ÔóíúÁò [ÇáúÃóäúÚóÇã: 99] ¡ æóÞóæúáöåö: Ãóáóãú ÊóÑó Ãóäøó Çááøóåó ÃóäúÒóáó ãöäó ÇáÓøóãÇÁö ãóÇÁð ÝóÃóÎúÑóÌúäÇ Èöåö ËóãóÑÇÊò ãõÎúÊóáöÝÇð ÃóáúæÇäõåÇ [ÝÇØÑ:
35] ¡ æóÞóæúáõåõ: Ãóãøóäú ÎóáóÞó ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó æóÃóäúÒóáó áóßõãú ãöäó ÇáÓøóãÇÁö ãóÇÁð ÝóÃóäúÈóÊúäÇ Èöåö ÍóÏÇÆöÞó ÐÇÊó ÈóåúÌóÉò [Çáäøóãúá: 60] æóãöäúåóÇ Þóæúáõåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÒøõÎúÑõÝö [11] : æóÇáøóÐöí äóÒøóáó ãöäó ÇáÓøóãÇÁö ãóÇÁð ÈöÞóÏóÑò ÝóÃóäúÔóÑúäÇ Èöåö ÈóáúÏóÉð ãóíúÊÇð. æóÞóÏú äóÈøóåó Åöáóì Ðóáößó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» ¡ æóáöáøóåö ÏóÑøõåõ. æóäóÙóÇÆöÑõåõ ßóËöíÑóÉñ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö.
æóÇáúÃóÒúæóÇÌõ: ÌóãúÚõ ÒóæúÌò. æóÍóÞöíÞóÉõ ÇáÒøóæúÌö Ãóäøóåõ ÇÓúãñ áößõáøö ÝóÑúÏò ãöäó ÇËúäóíúäö ãöäú ÕöäúÝò æóÇÍöÏò.
Ýóßõáøõ ÃóÍóÏò ãöäúåõãóÇ åõæó ÒóæúÌñ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúÂÎóÑö¡ áöÃóäøóåõ íóÕöíÑõ ÈöÓóÈúÞö ÇáúÝóÑúÏö ÇáúÃóæøóáö ÅöíøóÇåõ ÒóæúÌðÇ. Ëõãøó ÛóáóÈó Úóáóì ÇáÐøóßóÑö æóÇáúÃõäúËóì ÇáúãõÞúÊóÑöäóíúäö ãöäú äóæúÚö ÇáúÅöäúÓóÇäö Ãóæú ãöäó ÇáúÍóíóæóÇäö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÇÓúáõßú ÝöíåÇ ãöäú ßõáøò ÒóæúÌóíúäö ÇËúäóíúäö [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 27] ¡ æóÞóÇáó: ÝóÌóÚóáó ãöäúåõ ÇáÒøóæúÌóíúäö ÇáÐøóßóÑó æóÇáúÃõäúËì [ÇáúÞöíóÇãóÉ:
39] æóÞóÇáó: ÇÓúßõäú ÃóäúÊó æóÒóæúÌõßó ÇáúÌóäøóÉó [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 35] . æóáóãøóÇ ÔóÇÚóÊú Ýöíåö ãõáóÇÍóÙóÉõ ãóÚúäóì ÇÊøöÍóÇÏö ÇáäøóæúÚö ÊóØóÑøóÞõæÇ ãöäú Ðóáößó Åöáóì ÇÓúÊöÚúãóÇáö áóÝúÙö ÇáÒøóæúÌö Ýöí ãóÚúäóì ÇáäøóæúÚö ÈöÛóíúÑö ÞóíúÏö ßóæúäöåö ËóÇäöíðÇ áöÂÎóÑó¡ Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúãóÌóÇÒö ÇáúãõÑúÓóáö ÈöÚóáóÇÞóÉö ÇáúÅöØúáóÇÞö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÓõÈúÍÇäó ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÇáúÃóÒúæÇÌó ßõáøóåÇ ãöãøóÇ ÊõäúÈöÊõ ÇáúÃóÑúÖõ æóãöäú ÃóäúÝõÓöåöãú æóãöãøóÇ áóÇ íóÚúáóãõæäó [íÓ: 36] ¡ æóãöäúåõ Þóæúáõåõ: ÝóÃóäúÈóÊúäÇ ÝöíåÇ ãöäú ßõáøö ÒóæúÌò ßóÑöíãò [áõÞúãóÇä: 10] .
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö: «ãóäú ÃóäúÝóÞó ÒóæúÌóíúäö Ýöí ÓóÈöíáö Çááøóåö ÇÈúÊóÏóÑóÊúåõ ÍóÌóÈóÉõ ÇáúÌóäøóÉö
... » ÇáúÍóÏöíËó¡ Ãóíú ãóäú ÃóäúÝóÞó äóæúÚóíúäö ãöËúáó ÇáØøóÚóÇãö(16/238)
æóÇáúßõÓúæóÉö¡ æóãöËúáó ÇáúÎóíúáö æóÇáÑøóæóÇÍöáö. æóåóÐóÇ ÇáúÅöØúáóÇÞõ åõæó ÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ¡ Ãóíú ÝóÃóäúÈóÊúäóÇ Èöåö ÃóäúæóÇÚðÇ ãöäú äóÈóÇÊò. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÑøóÚúÏö.
æóÇáäøóÈóÇÊõ: ãóÕúÏóÑñ Óãí Èöåö ÇáäøóÈóÇÊ¡ Ýóáößóæúäöåö ãóÕúÏóÑðÇ Ýöí ÇáúÃóÕúáö ÇÓúÊóæóì Ýöíåö ÇáúæóÇÍöÏõ æóÇáúÌóãúÚõ.
æóÔóÊøóì: ÌóãúÚõ ÔóÊöíÊò ÈöæóÒúäö ÝóÚúáóì¡ ãöËúáõ: ãóÑöíÖò æóãóÑúÖóì.
æóÇáÔøóÊöíÊõ: ÇáúãõÔóÊøóÊõ¡ Ãóíö ÇáúãõÈúÚóÏõ. æóÃõÑöíÏó Èöåö åõäóÇ ÇáÊøóÈóÇÚõÏõ Ýöí ÇáÕøöÝóÇÊö ãöäó ÇáÔøóßúáö æóÇááøóæúäö æóÇáØøóÚúãö¡ æóÈóÚúÖõåóÇ ÕóÇáöÍñ áöáúÅöäúÓóÇäö æóÈóÚúÖõåóÇ áöáúÍóíóæóÇäö.
æóÇáúÌõãúáóÉõ ÇáËøóÇäöíóÉõ ßõáõæÇ æóÇÑúÚóæúÇ ÃóäúÚÇãóßõãú ãóÞõæáõ Þóæúáò ãóÍúÐõæÝò åõæó ÍóÇáñ ãöäú ÖóãöíÑö ÝóÃóÎúÑóÌúäÇ. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÞóÇÆöáöíäó: ßõáõæÇ æóÇÑúÚóæúÇ ÃóäúÚóÇãóßõãú. æóÇáúÃóãúÑõ áöáúÅöÈóÇÍóÉö ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáúãöäøóÉö.
æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ßõáõæÇ ãöäúåóÇ æóÇÑúÚóæúÇ ÃóäúÚóÇãóßõãú ãöäúåóÇ. æóåóÐóÇ ãöäú ãõÞóÇÈóáóÉö ÇáúÌóãúÚö ÈöÇáúÌóãúÚö áöÞóÕúÏö ÇáÊøóæúÒöíÚö.
æóÝöÚúáõ (ÑóÚóì) íõÓúÊóÚúãóáõ ÞóÇÕöÑðÇ æóãõÊóÚóÏøöíðÇ. íõÞóÇáõ: ÑóÚóÊö ÇáÏøóÇÈøóÉõ æóÑóÚóÇåóÇ ÕóÇÍöÈõåóÇ. æóÝõÑøöÞó ÈóíúäóåõãóÇ Ýöí ÇáúãóÕúÏóÑö ÝóãóÕúÏóÑõ ÇáúÞóÇÕöÑö: ÇáÑøóÚúíõ¡ æóãóÕúÏóÑõ ÇáúãõÊóÚóÏøöí: ÇáÑøöÚóÇíóÉõ. æóãöäúåõ Þóæúáõ ÇáäøóÇÈöÛóÉö:
ÑóÃóíúÊõßó ÊóÑúÚóÇäöí ÈöÚóíúäò ÈóÕöíÑóÉò æóÇáúÌõãúáóÉõ ÇáËøóÇáöËóÉõ Åöäøó Ýöí Ðáößó áóÂíÇÊò áöÃõæáöí Çáäøõåì ãõÚúÊóÑöÖóÉñ ãõÄóßøöÏóÉñ áöáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÝóÈóÚúÏó Ãóäú ÃõÔöíÑó Åöáóì ãóÇ Ýöí ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö ÇáúãóÐúßõæÑóÉö ÂäöÝðÇ ãöäó ÇáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì æõÌõæÏö ÇáÕøóÇäöÚö æóæóÍúÏóÇäöíøóÊöåö¡ æóÇáúãöäøóÉö ÈöåóÇ Úóáóì ÇáúÅöäúÓóÇäö áöãóäú ÊóÃóãøóáó¡ ÌõãöÚóÊú Ýöí åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö æóÕõÑøöÍó ÈöãóÇ Ýöí ÌóãöíÚöåóÇ ãöäó ÇáúÂíóÇÊö ÇáúßóËöíÑóÉö. æóßõáøñ ãöäó ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö æóÇáÊøóæúßöíÏö ãõÞúÊóÖò áöÝóÕúáö ÇáúÌõãúáóÉö.
æóÊóÃúßöíÏõ ÇáúÎóÈóÑö ÈöÍóÑúÝö (Åöäøó) áöÊóäúÒöíáö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ãóäúÒöáóÉó ÇáúãõäúßöÑöíäó¡ áöÃóäøóåõãú áóãú íóäúÙõÑõæÇ Ýöí ÏóáóÇáóÉö Êöáúßó ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö Úóáóì æóÍúÏóÇäöíøóÉö Çááøóåö¡ æóåõãú íóÍúÓóÈõæäó(16/239)
ãöäúåóÇ ÎóáóÞúäóÇßõãú æóÝöíåóÇ äõÚöíÏõßõãú æóãöäúåóÇ äõÎúÑöÌõßõãú ÊóÇÑóÉð ÃõÎúÑóì (55)
ÃóäúÝõÓóåõãú ãöäú Ãõæáöí Çáäøõåóì¡ ÝóãóÇ ßóÇäó ÚóÏóãõ ÇåúÊöÏóÇÆöåöãú ÈöÊöáúßó ÇáúÂíóÇÊö ÅöáøóÇ áöÃóäøóåõãú áóãú íõÚöÏøõæåóÇ ÂíóÇÊò. áóÇ ÌóÑóãó Ãóäøó Ðóáößó ÇáúãóÐúßõæÑó ãõÔúÊóãöáñ Úóáóì ÂíóÇÊò ÌóãøóÉò íóÊóÝóØøóäõ áóåóÇ Ðóæõæ ÇáúÚõÞõæáö ÈöÇáÊøóÃóãøõáö æóÇáÊøóÝóßøõÑö¡ æóíóäúÊóÈöåõæäó áóåóÇ ÈöÇáÊøóÐúßöíÑö.
æóÇáäøõåóì: ÇÓúãñ ÌóãúÚõ äõåúíóÉò- ÈöÖóãøö Çáäøõæäö æóÓõßõæäö ÇáúåóÇÁö-¡ Ãóíö ÇáúÚóÞúáö¡ Óõãøöíó äõåúíóÉð áöÃóäøóåõ ÓóÈóÈõ ÇäúÊöåóÇÁö ÇáúãõÊóÍóáøöí Èöåö Úóäú ßóËöíÑò ãöäó ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáúãõÝúÓöÏóÉö æóÇáúãõåúáößóÉö¡ æóáöÐóáößó ÃóíúÖðÇ Óõãøöíó ÈöÇáúÚóÞúáö æóÓãí ÈöÇáúÍÌÑö.
[55]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÂíóÉ 55]
ãöäúåÇ ÎóáóÞúäÇßõãú æóÝöíåÇ äõÚöíÏõßõãú æóãöäúåÇ äõÎúÑöÌõßõãú ÊÇÑóÉð ÃõÎúÑì (55)
ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøðÇ. æóåóÐóÇ ÅÏãÇÌ ááÊÐßíÑ ÈÇáÎáÞ ÇáúÃóæøóáö áöíóßõæäó ÏóáöíáðÇ Úóáóì ÅöãúßóÇäö ÇáúÎóáúÞö ÇáËøóÇäöí ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö. æóÇáúãõäóÇÓóÈóÉõ ãõÊóãóßøöäóÉñ ÝóÅöäøó ÐößúÑó ÎóáúÞö ÇáúÃóÑúÖö æóãóäóÇÝöÚöåóÇ íóÓúÊóÏúÚöí ÅößúãóÇáó ÐößúÑö Çáúãõåöãøö áöáäøóÇÓö ãöäú ÃóÍúæóÇáöåóÇ¡ ÝóßóÇäó ÎóáúÞõ ÃóÕúáö ÇáúÅöäúÓóÇäö ãöäó ÇáúÃóÑúÖö ÔóÈöíåðÇ ÈöÎõÑõæÌö ÇáäøóÈóÇÊö ãöäúåóÇ. æóÅöÎúÑóÇÌõ ÇáäøóÇÓö Åöáóì ÇáúÍóÔúÑö ÔóÈöíåñ ÈöÅöÎúÑóÇÌö ÇáäøóÈóÇÊö ãöäó ÇáúÃóÑúÖö. ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
æóÇááøóåõ ÃóäúÈóÊóßõãú ãöäó ÇáúÃóÑúÖö äóÈÇÊÇð Ëõãøó íõÚöíÏõßõãú ÝöíåÇ æóíõÎúÑöÌõßõãú ÅöÎúÑÇÌÇð [äæÍ: 17¡ 18] .
æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúãóÌúÑõæÑóÇÊö ÇáËøóáóÇËóÉö Úóáóì ãõÊóÚóáøóÞóÇÊöåóÇ ÝóÃóãøóÇ ÇáúãóÌúÑõæÑõ ÇáúÃóæøóáõ æóÇáúãóÌúÑõæÑõ ÇáËøóÇáöËõ ÝóáöáöÇåúÊöãóÇãö Èößóæúäö ÇáúÃóÑúÖö ãóÈúÏóÃó ÇáúÎóáúÞö ÇáúÃóæøóáö æóÇáúÎóáúÞö ÇáËøóÇäöí. æóÃóãøóÇ ÊóÞúÏöíãõ æóÝöíåÇ äõÚöíÏõßõãú ÝóáöáúãõÒóÇæóÌóÉö ãóÚó äóÙöíÑóíúåö.
æóÏóáøó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÝöíåÇ äõÚöíÏõßõãú Úóáóì Ãóäøó ÏóÝúäó ÇáúÃóãúæóÇÊö Ýöí ÇáúÃóÑúÖö åõæó ÇáØøóÑöíÞóÉõ ÇáÔøóÑúÚöíøóÉõ áöãõæóÇÑóÇÉö ÇáúãóæúÊóì ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ÔóÞøðÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö Ãóæú áóÍúÏðÇ¡ áöÃóäøó ßöáóíúåöãóÇ ÅöÚóÇÏóÉñ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÝóãóÇ íóÃúÊöíåö ÈóÚúÖõ ÇáúÃõãóãö ÛóíúÑö(16/240)
æóáóÞóÏú ÃóÑóíúäóÇåõ ÂíóÇÊöäóÇ ßõáøóåóÇ ÝóßóÐøóÈó æóÃóÈóì (56)
ÇáúãõÊóÏóíøöäóÉö ãöäú ÅöÍúÑóÇÞö ÇáúãóæúÊóì ÈöÇáäøóÇÑö¡ Ãóæú ÅöÛúÑóÇÞöåöãú Ýöí ÇáúãóÇÁö¡ Ãóæú æóÖúÚöåöãú Ýöí ÕóäóÇÏöíÞó ÝóæúÞó ÇáúÃóÑúÖö¡ ÝóÐóáößó ãõÎóÇáöÝñ áöÓõäøóÉö Çááøóåö æóÝöØúÑóÊöåö. áöÃóäøó ÇáúÝöØúÑóÉó ÇÞúÊóÖóÊú Ãóäøó ÇáúãóíøöÊó íóÓúÞõØõ Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö ÝóíóÌöÈõ Ãóäú íõæóÇÑóì ÝöíåóÇ. æóßóÐóáößó ßóÇäóÊú Ãóæøóáõ ãõæóÇÑóÇÉò Ýöí ÇáúÈóÔóÑö Íöíäó ÞóÊóáó ÃóÍóÏõ ÇÈúäóíú ÂÏóãó ÃóÎóÇåõ. ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÚõÞõæÏö [31] ÝóÈóÚóËó Çááøóåõ ÛõÑÇÈÇð íóÈúÍóËõ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö áöíõÑöíóåõ ßóíúÝó íõæÇÑöí ÓóæúÃóÉó ÃóÎöíåö ÞÇáó íóÇ æóíúáóÊì ÃóÚóÌóÒúÊõ Ãóäú Ãóßõæäó ãöËúáó åÐóÇ ÇáúÛõÑÇÈö ÝóÃõæÇÑöíó ÓóæúÃóÉó ÃóÎöí ÝóÌóÇÁóÊö ÇáÔøóÑóÇÆöÚõ ÇáúÅöáóåöíøóÉõ ÈöæõÌõæÈö ÇáÏøóÝúäö Ýöí ÇáúÃóÑúÖö.
æóÇáÊøóÇÑóÉõ: ÇáúãóÑøóÉõ¡ æóÌóãúÚõåóÇ ÊóÇÑóÇÊñ. æóÃóÕúáõ ÃóáöÝöåóÇ ÇáúæóÇæõ. æóÞóÇáó ÇÈúäõ ÇáúÃóÚúÑóÇÈöíøö: ÃóÕúáõ ÃóáöÝöåóÇ åóãúÒóÉñ ÝóáóãøóÇ ßóËõÑó ÇÓúÊöÚúãóÇáõåõãú áóåóÇ ÊóÑóßõæÇ ÇáúåóãúÒóÉó. æóÞóÇáó ÈóÚúÖõåõãú: ÙóåóÑó ÇáúåóãúÒõ Ýöí ÌóãúÚöåóÇ Úóáóì ÝöÚóáò ÝóÞóÇáõæÇ: ÊöÆóÑñ ÈöÇáúåóãúÒö. æóíóÙúåóÑõ ÃóäøóåóÇ ÇÓúãñ ÌóÇãöÏñ áóíúÓó áóåõ ÃóÕúáñ ãõÔúÊóÞøñ ãöäúåõ.
æóÇáúÅöÎúÑóÇÌõ: åõæó ÅöÎúÑóÇÌõåóÇ Åöáóì ÇáúÍóÔúÑö ÈóÚúÏó ÅöÚóÇÏóÉö åóíóÇßöáö ÇáúÃóÌúÓóÇãö Ýöí ÏóÇÎöáö ÇáúÃóÑúÖö¡ ßóãóÇ åõæó ÙóÇåöÑõ Þóæúáöåö æóãöäúåÇ äõÎúÑöÌõßõãú¡ æóáöÐóáößó ÌõÚöáó ÇáúÅöÎúÑóÇÌõ ÊóÇÑóÉð ËóÇäöíóÉð áöáúÎóáúÞö ÇáúÃóæøóáö ãöäó ÇáúÃóÑúÖö. æóÝöíåö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó ÅöÎúÑóÇÌó ÇáúÃóÌúÓóÇÏö ãöäó ÇáúÃóÑúÖö ÈöÅöÚóÇÏóÉö ÎóáúÞöåóÇ ßóãóÇ ÎõáöÞóÊú Ýöí ÇáúãóÑøóÉö ÇáúÃõæáóì¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ßóãÇ ÈóÏóÃúäÇ Ãóæøóáó ÎóáúÞò äõÚöíÏõåõ [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 104] .
[56]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÂíóÉ 56]
æóáóÞóÏú ÃóÑóíúäÇåõ ÂíÇÊöäÇ ßõáøóåÇ ÝóßóÐøóÈó æóÃóÈì (56)
ÑõÌõæÚñ Åöáóì ÞóÕóÕö ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ãóÚó ÝöÑúÚóæúäó. æóåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ Èóíúäó ÇáúÌõãóáö ÇáøóÊöí ÍóßóÊú ãõÍóÇæóÑóÉó ãõæÓóì æóÝöÑúÚóæúäó æóÞóÚóÊú åóÐöåö ßóÇáúãõÞóÏøöãóÉö áöÅöÚóÇÏóÉö ÓóæúÞö ãóÇ ÌóÑóì Èóíúäó ãõæÓóì
æóÝöÑúÚóæúäó ãöäó ÇáúãõÍóÇæóÑóÉö. ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÌõãúáóÉõ ãóÚúØõæÝóÉð Úóáóì ÌõãúáóÉö: ÞÇáó Ýóãóäú ÑóÈøõßõãÇ íóÇ ãõæÓì [Øå: 49] ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö(16/241)
ãóÇ íõÞóÏøóÑõ ÞóÈúáó ÇáúãóÚúØõæÝö ÚóáóíúåóÇ ãöäú ßóáóÇãò ÍõÐöÝó ÇÎúÊöÕóÇÑðÇ¡ ÊóÞúÏöíÑõåõ:
ÝóÃóÊóíóÇåõ ÝóÞóÇáóÇ ãóÇ ÃóãóÑúäóÇåõãóÇ Ãóäú íóÞõæáóÇåõ ÞóÇáó Ýóãóäú ÑóÈøõßõãóÇ ÅöáóÎú. ÇáúãóÚúäóì: ÝóÃóÊóíóÇåõ æóÞóÇáóÇ ãóÇ ÃóãóÑúäóÇåõãóÇ æóÃóÑóíúäóÇåõ ÂíóÇÊöäóÇ ßõáøóåóÇ Úóáóì íóÏö ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÌõãúáóÉõ ãõÚúÊóÑöÖóÉõ Èóíúäó ãóÇ ÞóÈúáóåóÇ¡ æóÇáúæóÇæõ ÇÚúÊöÑóÇÖöíøóÉñ.
æóÊóÃúßöíÏõ ÇáúßóáóÇãö ÈöáóÇãö ÇáúÞóÓóãö æó (ÞóÏú) ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÚúÌöíÈö ãöäú ÊóÕóáøõÈö ÝöÑúÚóæúäó Ýöí ÚöäóÇÏöåö¡ æóÞõÕöÏó ãöäúåóÇ ÈóíóÇäõ ÔöÏøóÊöåö Ýöí ßõÝúÑöåö æóÈóíóÇäõ Ãóäøó áöãõæÓóì ÂíóÇÊñ ßóËöíÑóÉñ ÃóÙúåóÑóåóÇ Çááøóåõ áöÝöÑúÚóæúäó Ýóáóãú ÊõÌúÏö Ýöí ÅöíãóÇäöåö.
æóÃõÌúãöáóÊú æóÚõãøöãóÊú Ýóáóãú ÊõÝóÕøóáú¡ áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó åõäóÇ ÈóíóÇäõ ÔöÏøóÉö ÊóÕóáøõÈöåö Ýöí ßõÝúÑöåö ÈöÎöáóÇÝö ÂíóÉö ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö ÇáøóÊöí ÞõÕöÏó ãöäúåóÇ ÈóíóÇäõ ÊóÚóÇÞõÈö ÇáúÂíóÇÊö æóäõÕúÑóÊöåóÇ.
æóÅöÑóÇÁóÉõ Çááøóåö ÅöíøóÇåõ ÇáúÂíóÇÊö: ÅöÙúåóÇÑõåóÇ áóåõ ÈöÍóíúËõ ÔóÇåóÏóåóÇ.
æóÅöÖóÇÝóÉõ (ÂíóÇÊò) Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúÌóáóÇáóÉö åõäóÇ íõÝöíÏõ ÊóÚúÑöíÝðÇ áöÂíóÇÊò ãóÚúåõæÏóÉò¡ ÝóÅöäøó ÊóÚúÑöíÝó ÇáúÌóãúÚö ÈöÇáúÅöÖóÇÝóÉö- íóÃúÊöí áöãóÇ íóÃúÊöí áóåõ ÇáÊøóÚúÑöíÝõ ÈöÇááøóÇãö- íóßõæäõ áöáúÚóåúÏö æóíóßõæäõ áöáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞö¡ æóÇáúãóÞúÕõæÏõ åõäóÇ ÇáúÃóæøóáõ¡ Ãóíú ÃóÑóíúäóÇ ÝöÑúÚóæúäó ÂíóÇÊöäóÇ ÇáøóÊöí ÌóÑóÊú Úóáóì íóÏö ãõæÓóì¡ æóåöíó ÇáúãóÐúßõæÑóÉõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ýöí ÊöÓúÚö ÂíÇÊò Åöáì ÝöÑúÚóæúäó æóÞóæúãöåö [Çáäøóãúá: 12] . æóåöíó ÇäúÞöáóÇÈõ ÇáúÚóÕóÇ ÍóíøóÉð¡ æóÊóÈóÏøõáõ áóæúäö ÇáúíóÏö ÈóíúÖóÇÁó¡ æóÓöäõæøõ ÇáúÞóÍúØö¡ æóÇáúÌóÑóÇÏõ¡ æóÇáúÞõãøóáõ¡ æóÇáÖøóÝóÇÏöÚõ¡ æóÇáÏøóãõ¡ æóÇáØøõæÝóÇäõ¡ æóÇäúÝöáóÇÞõ ÇáúÈóÍúÑö. æóÞóÏö ÇÓúÊóãóÑøó ÊóßúÐöíÈõåõ ÈóÚúÏó ÌóãöíÚöåóÇ ÍóÊøóì áóãøóÇ ÑóÃóì ÇäúÝöáóÇÞó ÇáúÈóÍúÑö ÇÞúÊóÍóãóåõ ØóãóÚðÇ áöáÙøóÝóÑö ÈöÈóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó.
æóÊóÃúßöíÏõ ÇáúÂíóÇÊö ÈöÃóÏóÇÉö ÇáÊøóæúßöíÏö ßõáøóåÇ áöÒöíóÇÏóÉö ÇáÊøóÚúÌöíÈö ãöäú ÚöäóÇÏöåö. æóäóÙöíÑõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì:
æóáóÞóÏú ÌÇÁó Âáó ÝöÑúÚóæúäó ÇáäøõÐõÑõ ßóÐøóÈõæÇ ÈöÂíÇÊöäÇ ßõáøöåÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÞóãóÑö(16/242)
ÞóÇáó ÃóÌöÆúÊóäóÇ áöÊõÎúÑöÌóäóÇ ãöäú ÃóÑúÖöäóÇ ÈöÓöÍúÑößó íóÇ ãõæÓóì (57) ÝóáóäóÃúÊöíóäøóßó ÈöÓöÍúÑò ãöËúáöåö ÝóÇÌúÚóáú ÈóíúäóäóÇ æóÈóíúäóßó ãóæúÚöÏðÇ áóÇ äõÎúáöÝõåõ äóÍúäõ æóáóÇ ÃóäúÊó ãóßóÇäðÇ Óõæðì (58) ÞóÇáó ãóæúÚöÏõßõãú íóæúãõ ÇáÒøöíäóÉö æóÃóäú íõÍúÔóÑó ÇáäøóÇÓõ ÖõÍðì (59)
æóÙóÇåöÑõ ÕóäöíÚö ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Ãóäøóåõãú ÌóÚóáõæÇ ÌõãúáóÉó æóáóÞóÏú ÃóÑóíúäÇåõ ÂíÇÊöäÇ ÚóØúÝðÇ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÞÇáó Ýóãóäú ÑóÈøõßõãÇ íóÇ ãõæÓì [Øå: 49] ¡ æóÌõãúáóÉó ÞÇáó Ýóãóäú ÑóÈøõßõãÇ ÈóíóÇäðÇ áöÌõãúáóÉö ÝóßóÐøóÈó æóÃóÈì. ÝóíóÓúÊóáúÒöãõ Ðóáößó Ãóäú íóßõæäó ÚóÒúãõ ÝöÑúÚóæúäó Úóáóì ÅöÍúÖóÇÑö ÇáÓøóÍóÑóÉö ãõÊóÃóÎøöÑðÇ Úóäú ÅöÑóÇÏóÉö ÇáúÂíóÇÊö ßõáøóåóÇ ÝóæóÞóÚõæÇ Ýöí ÅöÔúßóÇáö ÕöÍøóÉö ÇáÊøóÚúãöíãö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÂíÇÊöäÇ ßõáøóåÇ. æóßóíúÝó íóßõæäõ Ðóáößó ÞóÈúáó ÇÚúÊöÑóÇÝö ÇáÓøóÍóÑóÉö ÈöÃóäøóåõãú ÛõáöÈõæÇ ãóÚó Ãóäøó ßóËöíÑðÇ ãöäó ÇáúÂíóÇÊö ÅöäøóãóÇ ÙóåóÑó ÈóÚúÏó Òóãóäò Øóæöíáò ãöËúáó:
Óöäöíøö ÇáúÞóÍúØö¡ æóÇáÏøóãö¡ æóÇäúÝöáóÇÞö ÇáúÈóÍúÑö. æóåóÐóÇ ÇáúÍóãúáõ áóÇ ÏóÇÚöíó Åöáóíúåö áöÃóäøó ÇáúÚóØúÝó ÈöÇáúæóÇæö áóÇ íóÞúÊóÖöí ÊÑÊíÈÇ.
[57- 59]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 57 Åöáóì 59]
ÞÇáó ÃóÌöÆúÊóäÇ áöÊõÎúÑöÌóäÇ ãöäú ÃóÑúÖöäÇ ÈöÓöÍúÑößó íóÇ ãõæÓì (57) ÝóáóäóÃúÊöíóäøóßó ÈöÓöÍúÑò ãöËúáöåö ÝóÇÌúÚóáú ÈóíúäóäÇ æóÈóíúäóßó ãóæúÚöÏÇð áóÇ äõÎúáöÝõåõ äóÍúäõ æóáÇ ÃóäúÊó ãóßÇäÇð Óõæìð (58) ÞÇáó ãóæúÚöÏõßõãú íóæúãõ ÇáÒøöíäóÉö æóÃóäú íõÍúÔóÑó ÇáäøóÇÓõ ÖõÍðì (59)
åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ãõÊøóÕöáóÉñ ÈöÌõãúáóÉö ÞÇáó ÝóãÇ ÈÇáõ ÇáúÞõÑõæäö ÇáúÃõæáì [Øå: 51] æóÌóæóÇÈõ ãõæÓóì ÚóäúåóÇ. æóÇÝúÊöÊóÇÍõåóÇ ÈöÝöÚúáö ÞÇáó æóÚóÏóãõ ÚóØúÝöåö áóÇ íóÊúÑõßõ ÔóßøðÇ Ýöí Ãóäøó åóÐóÇ ãöäú ÊóãóÇãö ÇáúãõÍóÇæóÑóÉö.
æóÞóæúáõåõ ÃóÌöÆúÊóäÇ áöÊõÎúÑöÌóäÇ ãöäú ÃóÑúÖöäÇ ÈöÓöÍúÑößó íóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõ ÃóÑóÇåõ ÂíóÉó ÇäúÞöáóÇÈö ÇáúÚóÕóÇ ÍóíøóÉð¡ æóÇäúÞöáóÇÈö íóÏöåö ÈóíúÖóÇÁó. æóÐóáößó ãóÇ ÓóãøóÇåõ ÝöÑúÚóæúäõ ÓöÍúÑðÇ. æóÞóÏú ÕóÑøóÍó ÈöåóÐóÇ ÇáúãõÞúÊóÖóì Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÍößóÇíóÉð ÚóäúåõãóÇ: ÞÇáó áóÆöäö ÇÊøóÎóÐúÊó ÅöáåóÇð ÛóíúÑöí áóÃóÌúÚóáóäøóßó ãöäó ÇáúãóÓúÌõæäöíäó ÞÇáó Ãóæóáóæú ÌöÆúÊõßó ÈöÔóíúÁò ãõÈöíäò ÞÇáó ÝóÃúÊö Èöåö Åöäú ßõäúÊó ãöäó ÇáÕøóÇÏöÞöíäó ÝóÃóáúÞì ÚóÕÇåõ ÝóÅöÐÇ åöíó ËõÚúÈÇäñ ãõÈöíäñ æóäóÒóÚó íóÏóåõ ÝóÅöÐÇ åöíó ÈóíúÖÇÁõ áöáäøóÇÙöÑöíäó ÞÇáó áöáúãóáóÅö Íóæúáóåõ Åöäøó åóÐóÇ áóÓÇÍöÑñ Úóáöíãñ íõÑöíÏõ Ãóäú íõÎúÑöÌóßõãú ãöäú ÃóÑúÖößõãú ÈöÓöÍúÑöåö ...(16/243)
ÇáúÂíóÉó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÔøõÚóÑóÇÁö [29- 35] . æóÞóÏö ÇÓúÊõÛúäöíó Úóäú ÐößúÑöåö åõäóÇ ÈöãóÇ Ýöí ÌõãúáóÉö æóáóÞóÏú ÃóÑóíúäÇåõ ÂíÇÊöäÇ ßõáøóåÇ [Øå: 56] ãöäó ÇáúÚõãõæãö ÇáÔøóÇãöáö áöÂíóÉö ÇäúÞöáóÇÈö ÇáúÚóÕóÇ ÍóíøóÉð.
æóÅöÖóÇÝóÊõåõ ÇáÓøöÍúÑó Åöáóì ÖóãöíÑö ãõæÓóì ÞõÕöÏó ãöäúåóÇ ÊóÍúÞöíÑõ ÔóÃúäö åóÐóÇ ÇáøóÐöí ÓóãøóÇåõ ÓöÍúÑðÇ.
æóÃóÓúäóÏó ÇáúÅöÊúíóÇäó ÈöÓöÍúÑò ãöËúáöåö Åöáóì ÖóãöíÑö äóÝúÓöåö ÊóÚúÙöíãðÇ áöÔóÃúäöåö. æóãóÚúäóì ÅöÊúíóÇäöåö ÈöÇáÓøöÍúÑö:
ÅöÍúÖóÇÑõ ÇáÓøóÍóÑóÉó Èóíúäó íóÏóíúåö¡ Ãóíú ÝóáóäóÃúÊöíóäøóßó ÈöÓöÍúÑò ãöãøóäú ÔóÃúäõåõãú Ãóäú íóÃúÊõæÇ ÈöÇáÓøöÍúÑö¡ ÅöÐö ÇáÓøöÍúÑõ áóÇ ÈõÏøó áóåõ ãöäú ÓóÇÍöÑò.
æóÇáúãõãóÇËóáóÉõ Ýöí Þóæúáöåö ãöËúáöåö ãõãóÇËóáóÉñ Ýöí ÌöäúÓö ÇáÓøöÍúÑö áóÇ Ýöí ÞõæøóÊöåö.
æóÅöäøóãóÇ ÌóÚóáó ÝöÑúÚóæúäõ ÇáúÚöáøóÉó Ýöí ãóÌöíÁö ãõæÓóì Åöáóíúåö: ÃóäøóåóÇ ÞóÕúÏõåõ Ãóäú íõÎúÑöÌóåõãú ãöäú ÃóÑúÖöåöãú ÞöíóÇÓðÇ ãöäúåõ Úóáóì ÇáøóÐöíäó íóÞõæãõæäó ÈöÏóÚúæóÉò ÖöÏøó Çáúãõáõæßö Ãóäøóåõãú ÅöäøóãóÇ íóÈúÛõæäó ÈöÐóáößó ÅöÒóÇáóÊóåõãú Úóäö Çáúãõáúßö æóÍõáõæáóåõãú ãóÍóáøóåõãú¡ íóÚúäöí Ãóäøó ãõæÓóì ÛóÑøóÊúåõ äóÝúÓõåõ ÝóÍóÓöÈó Ãóäøóåõ íóÓúÊóØöíÚõ ÇÞúÊöáóÇÚó ÝöÑúÚóæúäó ãöäú ãõáúßöåö¡ Ãóíú ÍóÓöÈúÊó Ãóäøó ÅöÙúåóÇÑó ÇáúÎóæóÇÑöÞö íõØóæøöÚõ áóßó ÇáúÃõãøóÉó ÝóíóÌúÚóáõæäóßó ãóáößðÇ Úóáóíúåöãú æóÊõÎúÑöÌóäöí ãöäú ÃóÑúÖöí. ÝóÖóãöíÑõ ÇáúãõÊóßóáøöãö ÇáúãõÔóÇÑößö ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÚúÙöíãö áóÇ Ýöí ÇáúãõÔóÇÑóßóÉö¡ áöÃóäøó ãõæÓóì áóãú íóÕúÏõÑú Úóäúåõ ãóÇ íõÔóãøõ ãöäúåõ ÅöÎúÑóÇÌõåõãú ãöäú ÃóÑúÖöåöãú.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÖóãöíÑõ ÇáúãõÊóßóáøöãö ÇáúãõÔóÇÑößö ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ÇáúÌóãóÇÚóÉö ÊóÛúáöíÈðÇ¡ æóäóÒøóáó ÝöÑúÚóæúäõ
äóÝúÓóåõ æóÇÍöÏðÇ ãöäúåóÇ. æóÃóÑóÇÏó ÈöÇáúÌóãóÇÚóÉö ÌóãóÇÚóÉó Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÍóíúËõ ÞóÇáó áóåõ ãõæÓóì ÝóÃóÑúÓöáú ãóÚóäÇ Èóäöí ÅöÓúÑÇÆöíáó [Øå: 47] ¡ Ãóíú ÌöÆúÊó áöÊõÎúÑöÌó ÈóÚúÖó ÇáúÃõãøóÉö ãöäú ÃóÑúÖöäóÇ æóÊóØúãóÚõ Ãóäú íóÊøóÈöÚóßó ÌóãöíÚõ ÇáúÃõãøóÉö ÈöãóÇ ÊõÙúåöÑõ áóåõãú ãöäú ÓóÍúÑößó.(16/244)
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí ÃóÌöÆúÊóäÇ ÅöäúßóÇÑöíøñ¡ æóáöÐóáößó ÝóÑøóÚó Úóáóíúåö ÇáúÞóÓóãó Úóáóì Ãóäú íóÃúÊöíóåõ ÈöÓöÍúÑò ãöËúáöåö¡ æóÇáúÞóÓóãõ ãöäú ÃóÓóÇáöíÈö ÅöÙúåóÇÑö ÇáúÛóÖóÈö.
æóÇááøóÇãõ áóÇãõ ÇáúÞóÓóãö¡ æóÇáäøõæäõ áöÊóæúßöíÏöåö. æóÞóÕóÏó ÝöÑúÚóæúäõ ãöäú ãõÞóÇÈóáóÉö Úóãóáö ãõæÓóì ÈöãöËúáöåö Ãóäú íõÒöíáó ãóÇ íõÎóÇáöÌõ äõÝõæÓó ÇáäøóÇÓö ãöäú ÊóÕúÏöíÞö ãõæÓóì æóßóæúäöåö Úóáóì ÇáúÍóÞøö¡ áóÚóáøó Ðóáößó íõÝúÖöí Èöåöãú Åöáóì ÇáËøóæúÑóÉö Úóáóì ÝöÑúÚóæúäó æóÅöÒóÇáóÊöåö ãöäú ãõáúßö ãöÕúÑó.
æóÝóÑøóÚó Úóáóì Ðóáößó ØóáóÈó ÊóÚúíöíäö ãóæúÚöÏò Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ãõæÓóì áöíõÍúÖöÑó áóåõ Ýöíåö ÇáúÞóÇÆöãöíäó ÈöÓöÍúÑò ãöËúáö ÓöÍúÑöåö.
æóÇáúãóæúÚöÏõ åõäóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó Èöåö ÇáúãóÕúÏóÑõ Çáúãöíãöíøö¡ Ãóíö ÇáúæóÚúÏõ æóÃóäú íõÑóÇÏó Èöåö ãóßóÇäõ ÇáúæóÚúÏö¡ æóåóÐóÇ ÅöíÌóÇÒñ Ýöí ÇáúßóáóÇãö.
æóÞóæúáõåõ ãóßÇäÇð ÈóÏóáõ ÇÔúÊöãóÇáò ãöäú ãóæúÚöÏÇð ÈöÃóÍóÏö ãóÚúäóíóíúåö¡ áöÃóäøó ÇáúÝöÚúáó íóÞúÊóÖöí ãóßóÇäðÇ æóÒóãóÇäðÇ ÝóÃõÈúÏöáó ãöäúåõ ãóßóÇäóåõ.
æóÞóæúáõåõ áóÇ äõÎúáöÝõåõ Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÌõãúåõæÑö ÈöÑóÝúÚö ÇáúÝöÚúáö ÕöÝóÉð áö ãóæúÚöÏÇð ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÚúäóÇåõ ÇáúãóÕúÏóÑöíøö. æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ÈöÌóÒúãö ÇáúÝóÇÁö ãöäú (äóÎúáöÝúåõ) Úóáóì Ãóäøó (áóÇ) äóÇåöíóÉð. æóÇáäøóåúíõ ÊóÍúÐöíÑñ ãöäú ÅöÎúáóÇÝöåö.
æÓõæìð ÞóÑóÃóåõ äóÇÝöÚñ¡ æóÇÈúäõ ßóËöíÑò¡ æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøö- ÈößóÓúÑö ÇáÓøöíäö-. æóÞóÑóÃóåõ ÚóÇÕöãñ¡ æóÍóãúÒóÉõ¡ æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò¡ æóíóÚúÞõæÈõ¡ æóÎóáóÝñ- ÈöÖóãøö ÇáÓøöíäö- æóåõãóÇ áõÛóÊóÇäö¡ ÝóÇáúßóÓúÑõ ÈöæóÒúäö ÝöÚóáú¡ ÞóÇáó ÃóÈõæ Úóáöíøò: æóÒúäõ ÝöÚóáú íóÞöáøõ Ýöí ÇáÕøöÝóÇÊö¡ äóÍúæó: Þóæúãñ ÚöÏðì. æóÞóÇáó ÃóÈõæ ÚõÈóíúÏóÉó¡ æóÃóÈõæ ÍóÇÊöãò¡ æóÇáäøóÍøóÇÓõ: ßóÓúÑõ ÇáÓøöíäö åõæó ÇááøõÛóÉõ ÇáúÚóÇáöíóÉõ ÇáúÝóÕöíÍóÉõ¡ æóåõæó ÇÓúãõ æóÕúÝò ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáöÇÓúÊöæóÇÁö: ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáöÇÓúÊöæóÇÁõ ÇÓúÊöæóÇÁó ÇáÊøóæóÓøõØö Èóíúäó ÌöåóÊóíúäö. æóÃóäúÔóÏó ÃóÈõæ ÚõÈóíúÏóÉó áöãõæÓóì ÇÈúä ÌóÇÈöÑò ÇáúÍóäóÝöíøö:
æóÅöäøó ÃóÈóÇäóÇ ßóÇäó Íóáøó ÈöÈóáúÏóÉò ... Óöæðì Èóíúäó ÞóíúÓò ÞóíúÓö ÚóíúáóÇäó æóÇáúÝöÒúÑööö(16/245)
(ÇáúÝóÒúÑõ: áóÞóÈñ áöÓóÚúÏö Èúäö ÒóíúÏö ãóäóÇÉó Èúäö Êóãöíãò åõæó ÈößóÓúÑö ÇáúÝóÇÁö) .
æóÇáúãóÚúäóì: ÞóÇáó ãõÌóÇåöÏõ: Åöäøóåõ ãóßóÇäñ äóÕöÝñ¡ æóßóÇäó ÇáúãõÑóÇÏõ Ãóäøóåõ äöÕúÝñ ãöäó ÇáúãóÏöíäóÉö áöÆóáøóÇ íóÔõÞøó ÇáúÍõÖõæÑõ Ýöíåö Úóáóì Ãóåúáö ÃóØúÑóÇÝö ÇáúãóÏöíäóÉö. æóÚóäö ÇÈúäö ÒóíúÏò: ÇáúãóÚúäóì ãóßóÇäðÇ ãõÓúÊóæöíðÇ¡ Ãóíú áóíúÓó Ýöíåö ãõÑúÊóÝóÚóÇÊñ ÊóÍúÌõÈõ ÇáúÚóíúäó¡ ÃóÑóÇÏó ãóßóÇäðÇ ãõäúßóÔöÝðÇ áöáäøóÇÙöÑöíäó áöíóÔúåóÏõæÇ ÃóÚúãóÇáó ãõæÓóì æóÃóÚúãóÇáó ÇáÓøóÍóÑóÉö.
Ëõãøó ÊóÚúíöíäõ ÇáúãóæúÚöÏö ÛóíúÑõ ÇáãÎáÝ íóÞúÊóÖöí ÊÚúííä ÒóãóÇäóåõ áóÇ ãóÍóÇáóÉó¡ ÅöÐú áóÇ íõÊóÕóæøóÑõ ÇáúÅöÎúáóÇÝõ ÅöáøóÇ ÅöÐóÇ ßóÇäó áöáúæóÚúÏö æóÞúÊñ ãõÚóíøóäñ æóãóßóÇäñ ãõÚóíøóäñ¡ Ýóãöäú Ëóãøó ØóÇÈóÞóåõ ÌóæóÇÈõ ãõæÓóì ÈÞæáå ÞÇáó ãóæúÚöÏõßõãú íóæúãõ ÇáÒøöíäóÉö æóÃóäú íõÍúÔóÑó ÇáäøóÇÓõ ÖõÍðì.
ÝóíóÞúÊóÖöí Ãóäøó ãóÍúÔóÑó ÇáäøóÇÓö Ýöí íóæúãö ÇáÒøöíäóÉö ßóÇäó ãóßóÇäðÇ ãóÚúÑõæÝðÇ. æóáóÚóáøóåõ ßóÇäó ÈöÓóÇÍóÉö ÞóÕúÑö ÝöÑúÚóæúäó¡ áöÃóäøóåõãú íóÌúÊóãöÚõæäó ÈöÒöíäóÊöåöãú æóáóåúæöåöãú ÈöãóÑúÃðì ãöäúåõ æóãöäú Ãóåúáöåö Úóáóì ÚóÇÏóÉö Çáúãõáõæßö Ýöí ÇáúãóæóÇÓöãö.
ÝóÞóæúáõåõ íóæúãõ ÇáÒøöíäóÉö ÊóÚúíöíäñ áöáúæóÞúÊö¡ æóÞóæúáõåõ æóÃóäú íõÍúÔóÑó ÇáäøóÇÓõ ÊóÚúíöíäñ áöáúãóßóÇäö¡ æóÞóæúáõåõ ÖõÍðì ÊóÞúíöíÏñ áöãõØúáóÞö ÇáúæóÞúÊö.
æóÇáÖøõÍóì: æóÞúÊõ ÇÈúÊöÏóÇÁö ÍóÑóÇÑóÉö ÇáÔøóãúÓö ÈóÚúÏó ØõáõæÚöåóÇ.
æóíóæúãõ ÇáÒøöíäóÉö ßóÇäó íóæúãõ ÚöíÏò ÚóÙöíãò ÚöäúÏó ÇáúÞöÈúØö¡ æóåõæó íóæúãõ ßóÓúÑö ÇáúÎóáöíÌö Ãóæö ÇáúÎõáúÌóÇäö¡ æóåöíó ÇáúãóäóÇÝöÐõ æóÇáÊøõÑóÚõ ÇáúãóÌúÚõæáóÉõ Úóáóì Çáäøóíúáö áöÅöÑúÓóÇáö ÇáÒøóÇÆöÏö ãöäú ãöíóÇåöåö Åöáóì ÇáúÃóÑóÖöíäó ÇáúÈóÚöíÏóÉö Úóäú ãóÌúÑóÇåõ áöáÓøóÞúíö¡ ÝóÊóäúØóáöÞõ ÇáúãöíóÇåõ Ýöí ÌóãöíÚö ÇáäøóæóÇÍöí ÇáøóÊöí íõãúßöäõ æõÕõæáõåóÇ ÅöáóíúåóÇ æóíóÒúÑóÚõæäó ÚóáóíúåóÇ.
æóÒöíóÇÏóÉõ ÇáúãöíóÇåö Ýöí Çáäøöíáö åõæó ÊóæúÞöíÊõ ÇáÓøóäóÉö ÇáúÞöÈúØöíøóÉö¡ æóÐóáößó åõæó Ãóæøóáõ íóæúãò ãöäú ÔóåúÑö (ÊõæÊó) ÇáúÞöÈúØöíøö¡ æóåõæó (Ãóíúáõæáõ) ÈöÍóÓúÈö ÇáÊøóÇÑöíÎö ÇáöÅÓúßóäúÏóÑöíøö¡ æóÐóáößó ÞóÈúáó(16/246)
ÝóÊóæóáøóì ÝöÑúÚóæúäõ ÝóÌóãóÚó ßóíúÏóåõ Ëõãøó ÃóÊóì (60) ÞóÇáó áóåõãú ãõæÓóì æóíúáóßõãú áóÇ ÊóÝúÊóÑõæÇ Úóáóì Çááøóåö ßóÐöÈðÇ ÝóíõÓúÍöÊóßõãú ÈöÚóÐóÇÈò æóÞóÏú ÎóÇÈó ãóäö ÇÝúÊóÑóì (61)
Íõáõæáö ÇáÔøóãúÓö Ýöí ÈõÑúÌö ÇáúãöíÒóÇäö ÈöËóãóÇäöíóÉó ÚóÔóÑó íóæúãðÇ¡ Ãóíú ÞóÈúáó ÝóÕúáö ÇáúÎóÑöíÝö ÈöËóãóÇäöíóÉó ÚóÔóÑó íóæúãðÇ¡ Ýóåõæó íõæóÇÝöÞõ Çáúíóæúãó ÇáúÎóÇãöÓó ÚóÔóÑó ãöäú ÔóåúÑö ÊöÔúÑöíäó (ÓöÈúÊóãúÈöÑó) . æóÃóæøóáó ÃóíøóÇãö ÔóåúÑö (ÊõæÊó) åõæó íóæúãõ ÇáäøóíúÑõæÒö ÚöäúÏó ÇáúÝõÑúÓö¡ æóÐóáößó ãóÈúäöíøñ Úóáóì ÍöÓóÇÈö ÇäúÊöåóÇÁö ÒöíóÇÏóÉö Çáäøöíáö áóÇ Úóáóì ÍöÓóÇÈö ÈõÑõæÌö ÇáÔøóãúÓö.
æóÇÎúÊóÇÑó ãõæÓóì åóÐóÇ ÇáúæóÞúÊó æóåóÐóÇ ÇáúãóßóÇäó áöÃóäøóåõ íóÚúáóãõ Ãóäú Óóíóßõæäõ ÇáúÝóáóÌõ áóåõ¡ ÝóÃóÍóÈøó Ãóäú íóßõæäó Ðóáößó Ýöí æóÞúÊò ÃóßúËóÑó ãõÔóÇåöÏðÇ æÃæÖÍ ÑõÄúíóÉ.
[60- 61]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 60 Åöáóì 61]
ÝóÊóæóáøóì ÝöÑúÚóæúäõ ÝóÌóãóÚó ßóíúÏóåõ Ëõãøó ÃóÊì (60) ÞÇáó áóåõãú ãõæÓì æóíúáóßõãú áóÇ ÊóÝúÊóÑõæÇ Úóáóì Çááøóåö ßóÐöÈÇð ÝóíõÓúÍöÊóßõãú ÈöÚóÐÇÈò æóÞóÏú ÎÇÈó ãóäö ÇÝúÊóÑì (61)
ÊóÝúÑöíÚõ ÇáÊøóæóáøöí æóÌóãúÚõ ÇáúßóíúÏö Úóáóì ÊóÚúíöíäö ãõæÓóì áöáúãóæúÚöÏö ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì Ãóäøó ÝöÑúÚóæúäó ÈóÇÏóÑó ÈöÇáöÇÓúÊöÚúÏóÇÏö áöåóÐóÇ ÇáúãóæúÚöÏö æóáóãú íõÖöÚö ÇáúæóÞúÊó áöáÊøóåúíöÆóÉö áóåõ.
æóÇáÊøóæóáøöí: ÇáöÇäúÕöÑóÇÝõ¡ æóåõæó åõäóÇ ãõÓúÊóÚúãá Ýöí ÍóÞöíÞóÊå¡ Ãóíö ÇäúÕóÑóÝó Úóäú Ðóáößó ÇáúãóÌúáöÓö Åöáóì ÍóíúËõ íõÑúÓöáõ ÇáÑøõÓõáó Åöáóì ÇáúãóÏóÇÆöäö áöÌóãúÚö ãóäú ÚõÑöÝõæÇ ÈöÚöáúãö ÇáÓøöÍúÑö¡ æóåóÐóÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøóÇÒöÚóÇÊö [22¡ 23] Ëõãøó ÃóÏúÈóÑó íóÓúÚì ÝóÍóÔóÑó ÝóäÇÏì.
æóãóÚúäóì ÌóãúÚõ ÇáúßóíúÏö: ÊóÏúÈöíÑõ ÃõÓúáõæÈö ãõäóÇÙóÑóÉö ãõæÓóì¡ æóÅöÚúÏóÇÏõ ÇáúÍöíóáö áöÅöÙúåóÇÑö ÛóáóÈóÉö ÇáÓøóÍóÑóÉö Úóáóíúåö¡ æóÅöÞúäóÇÚö ÇáúÍóÇÖöÑöíäó ÈöÃóäøó ãõæÓóì áóíúÓó Úóáóì ÔóíúÁò.
æóåóÐóÇ ÃõÓúáõæÈñ ÞóÏöíãñ Ýöí ÇáúãõäóÇÙóÑóÇÊö: Ãóäú íóÓúÚóì ÇáúãõäóÇÙöÑõ ÌõåúÏóåõ áöáÊøóÔúåöíÑö ÈöÈõØúáóÇäö ÍõÌøóÉö ÎóÕúãöåö Èößõáøö æóÓóÇÆöáö ÇáÊøóáúÈöíÓö æóÇáÊøóÔúäöíÚö æóÇáÊøóÔúåöíÑö¡ æóãõÈóÇÏóÃóÊöåö ÈöãóÇ íóÝõÊøõ Ýöí ÚóÖõÏöåö æóíõÔóæøöÔõ ÑóÃúíóåõ ÍóÊøóì íóÐúåóÈó ãöäúåõ ÊóÏúÈöíÑõåõ.(16/247)
ÝóÇáúÌóãúÚõ åõäóÇ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ãóÚúäóì ÅöÚúÏóÇÏö ÇáÑøóÃúíö. æóÇÓúÊöÞúÕóÇÁö ÊóÑúÊöíÈö ÇáúÃóãúÑö¡ ßóÞóæúáöåö ÝóÃóÌúãöÚõæÇ ÃóãúÑóßõãú [íõæäõÓ: 71] ¡ Ãóíú ÌóãóÚó ÑóÃúíóåõ æóÊóÏúÈöíÑóåõ ÇáøóÐöí íóßöíÏõ Èöåö ãõæÓóì. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÚúäóì ÝóÌóãóÚó Ãóåúáó ßóíúÏöåö¡ Ãóíú ÌóãóÚó ÇáÓøóÍóÑóÉó¡ Úóáóì ÍóÏøö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÌõãöÚó ÇáÓøóÍóÑóÉõ áöãöíÞÇÊö íóæúãò ãóÚúáõæãò [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 38] .
æóÇáúßóíúÏõ: ÅöÎúÝóÇÁõ ãóÇ Èöåö ÇáÖøõÑøõ Åöáóì æóÞúÊö ÝöÚúáöåö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ßóíúÏöí ãóÊöíäñ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [183] .
æóãóÚúäóì Ëõãøó ÃóÊì Ëõãøó ÍóÖóÑó ÇáúãóæúÚöÏó¡ æóËãø áöáúãõåúáóÉö ÇáúÍóÞöíÞöíøóÉö æÇáúÑõÊúÈöíøóÉö ãóÚðÇ¡ áöÃóäøó ÍõÖõæÑóåõ áöáúãóæúÚöÏö ßóÇäó ÈóÚúÏó ãõÖöíøö ãõåúáóÉö ÇáöÇÓúÊöÚúÏóÇÏö¡ æóáöÃóäøó Ðóáößó ÇáúÍõÖõæÑó ÈóÚúÏó ÌóãúÚö ßóíúÏöåö Ãóåóãøõ ãöäú ÌóãúÚö ÇáúßóíúÏö¡ áöÃóäøó Ýöíåö ÙõåõæÑó ÃóËóÑö ãóÇ ÃóÚóÏøóåõ.
æóÌõãúáóÉõ ÞÇáó áóåõãú ãõæÓì ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ¡ áöÃóäøó Þóæúáóåõ Ëõãøó ÃóÊì íõËöíÑõ ÓõÄóÇáðÇ Ýöí äóÝúÓö ÇáÓøóÇãöÚö Ãóäú íóÞõæáó: ÝóãóÇÐóÇ ÍóÕóáó Íöíäó ÃóÊóì ÝöÑúÚóæúäõ ãöíÞóÇÊó ÇáúãóæúÚöÏö. æóÃóÑóÇÏó ãõæÓóì ãõÝóÇÊóÍóÉó ÇáÓøóÍóÑóÉö ÈöÇáúãóæúÚöÙóÉö.
æóÖóãöíÑõ áóåõãú ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãóÚúáõæãò ãöäú Þóæúáöåö ÝóáóäóÃúÊöíóäøóßó ÈöÓöÍúÑò ãöËúáöåö Ãóíú ÈöÃóåúáö ÓöÍúÑò¡ Ãóæú íóßõæäõ ÇáúÎöØóÇÈõ áöáúÌóãöíÚö¡ áöÃóäøó Ðóáößó ÇáúãóÍúÖóÑó ßóÇäó ÈöãóÑúÃðì æóãóÓúãóÚò ãöäú ÝöÑúÚóæúäó æóÍóÇÔöíóÊöåö¡ Ýóíóßõæäõ ãóÚóÇÏõ ÇáÖøóãöíÑö ãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ ÝóÌóãóÚó ßóíúÏóåõ Ëõãøó ÃóÊì¡ Ãóíú ÌóãóÚó ÑöÌóÇáó ßóíúÏöåö.
æóÇáúÎöØóÇÈõ ÈöÞóæúáöåö æóíúáóßõãú íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÃóÑóÇÏó Èöåö ÍóÞöíÞóÉó ÇáÏøõÚóÇÁö¡ Ýóíóßõæäõ ÛóíúÑó ÌóÇÑò Úóáóì ãóÇ ÃõãöÑó Èöåö ãöäú ÅöáóÇäóÉö ÇáúÞóæúáö áöÝöÑúÚóæúäó: ÅöãøóÇ áöÃóäøó ÇáúÎöØóÇÈó ÈöÐóáößó áóãú íóßõäú ãõæóÇÌöåðÇ Èöåö ÝöÑúÚóæúäó Èóáú æóÇÌóåó Èöåö ÇáÓøóÍóÑóÉó ÎóÇÕøóÉð ÇáøóÐöíäó ÇÞúÊóÖóÇåõãú Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóÌóãóÚó ßóíúÏóåõ¡ Ãóíú ÞóÇáó ãõæÓóì áöÃóåúáö ßóíúÏö ÝöÑúÚóæúäó æóÅöãøóÇ áöÃóäøóåõ áóãøóÇ ÑóÃóì Ãóäøó ÅöáóÇäóÉó ÇáúÞóæúáö áóåõ ÛóíúÑõ äóÇÝöÚóÉò¡ ÅöÐú áóãú íóÒóáú Úóáóì ÊóÕúãöíãöåö Úóáóì ÇáúßõÝúÑö¡ ÃóÛúáóÙó ÇáúÞóæúáó ÒóÌúÑðÇ áóåõ ÈöÃóãúÑò ÎóÇÕøò ãöäó Çááøóåö Ýöí Êöáúßó(16/248)
ÇáÓøóÇÚóÉö ÊóÞúíöíÏðÇ áöãõØúáóÞö ÇáúÃóãúÑö ÈöÅöáóÇäóÉö ÇáúÞóæúáö¡ ßóãóÇ ÃõÐöäó áöãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÞóæúáöåö: ÃõÐöäó áöáøóÐöíäó íõÞÇÊóáõæäó ÈöÃóäøóåõãú ÙõáöãõæÇ ÇáúÂíóÇÊö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÌøö [39] æóÅöãøóÇ áöÃóäøóåõ áóãøóÇ ÑóÃóì Êóãúæöíåöåöãú Úóáóì ÇáúÍóÇÖöÑöíäó Ãóäøó ÓöÍúÑóåõãú ãõÚúÌöÒóÉñ áóåõãú ãöäú ÂáöåóÊöåöãú æóãöäú ÝöÑúÚóæúäó ÑóÈøöåöãõ ÇáúÃóÚúáóì æóÞóÇáõæÇ: ÈöÚöÒøóÉö ÝöÑúÚóæúäó ÅöäøóÇ áóäóÍúäõ ÇáúÛÇáöÈõæäó [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 44] ÑóÃóì æóÇÌöÈðÇ Úóáóíúåö ÊóÛúíöíÑó ÇáúãõäúßóÑö ÈöáöÓóÇäöåö ÈöÃóÞúÕóì ãóÇ íóÓúÊóØöíÚõ¡ áöÃóäøó Ðóáößó ÇáÊøóÛúíöíÑó åõæó ÇáúãõäóÇÓöÈõ áöãóÞóÇãö ÇáÑøöÓóÇáóÉö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ßóáöãóÉõ æóíúáóßõãú ãõÓúÊóÚúãóáóÉð Ýöí ÇáÊøóÚóÌøõÈö ãöäú ÍóÇáò ÛóÑöíÈóÉò¡ Ãóíú ÃóÚúÌóÈõ ãöäúßõãú æóÃõÍóÐøöÑõßõãú¡
ßóÞóæúáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóÈöí ÈóÕöíÑò: «æóíúáõ Ãõãøöåö ãöÓúÚóÑó ÍóÑúÈò»
ÝóÍõßöíó ÊóÚóÌøõÈõ ãõæÓóì ÈöÇááøóÝúÙö ÇáúÚóÑóÈöíøö ÇáÏøóÇáøö Úóáóì ÇáúÚóÌóÈö ÇáÔøóÏöíÏö.
æóÇáúæóíúáõ: ÇÓúãñ áöáúÚóÐóÇÈö æóÇáÔøóÑøö¡ æóáóíúÓó áóåõ ÝöÚúáñ.
æóÇäúÊóÕóÈó æóíúáóßõãú ÅöãøóÇ Úóáóì ÅöÖúãóÇÑö ÝöÚúáò Úóáóì ÇáÊøóÍúÐöíÑö Ãóæö ÇáúÅöÛúÑóÇÁö¡ Ãóíö ÇáúÒóãõæÇ æóíúáóßõãú¡ Ãóæö ÇÍúÐóÑõæÇ æóíúáóßõãú æóÅöãøóÇ Úóáóì ÅöÖúãóÇÑö ÍóÑúÝö ÇáäøöÏóÇÁö ÝóÅöäøóåõãú íóÞõæáõæäó: íóÇ æóíúáóäóÇ¡ æóíóÇ æóíóáóÊóäóÇ. æóÊóÞóÏøóãú ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ýóæóíúáñ áöáøóÐöíäó íóßúÊõÈõæäó ÇáúßöÊÇÈó ÈöÃóíúÏöíåöãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [79] .
æóÇáöÇÝúÊöÑóÇÁõ: ÇÎúÊöáóÇÞõ ÇáúßóÐöÈö. æóÇáúÌóãúÚõ Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ßóÐöÈÇð áöáÊøóÃúßöíÏö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáßöäøó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ íóÝúÊóÑõæäó Úóáóì Çááøóåö ÇáúßóÐöÈó Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúãóÇÆöÏóÉ [103] .
æóÇáöÇÝúÊöÑóÇÁõ ÇáøóÐöí ÚóäóÇåõ ãõæÓóì åõæó ãóÇ íõÎóíøöáõæäóåõ áöáäøóÇÓö ãöäó ÇáÔøóÚúæóÐóÉö¡ æóíóÞõæáõæäó áóåõãú: ÇäúÙõÑõæÇ ßóíúÝó ÊóÍóÑøóßó ÇáúÍóÈúáõ ÝóÕóÇÑó ËõÚúÈóÇäðÇ¡ æóäóÍúæõ Ðóáößó ãöäú ÊóæúÌöíåö ÇáÊøóÎóíøõáóÇÊö ÈöÊóãúæöíåö ÃóäøóåóÇ ÍóÞóÇÆöÞõ¡ Ãóæú Þóæúáõåõãú: ãóÇ äóÝúÚóáõåõ ÊóÃúíöíÏñ ãöäó Çááøóåö áóäóÇ¡ Ãóæú Þóæúáõåõãú: Ãóäøó ãõæÓóì ßóÇÐöÈñ æóÓóÇÍöÑñ¡ Ãóæú Þóæúáõåõãú: Åöäøó ÝöÑúÚóæúäó Åöáóåóåõãú¡ Ãóæú ÂáöåóÉõ ÝöÑúÚóæúäó ÂáöåóÉñ. æóÞóÏú ßóÇäóÊú ãóÞóÇáóÇÊõ ßõÝúÑöåöãú ÃóÔúÊóÇÊðÇ.(16/249)
ÝóÊóäóÇÒóÚõæÇ ÃóãúÑóåõãú Èóíúäóåõãú æóÃóÓóÑøõæÇ ÇáäøóÌúæóì (62) ÞóÇáõæÇ Åöäú åóÐóÇäö áóÓóÇÍöÑóÇäö íõÑöíÏóÇäö Ãóäú íõÎúÑöÌóÇßõãú ãöäú ÃóÑúÖößõãú ÈöÓöÍúÑöåöãóÇ æóíóÐúåóÈóÇ ÈöØóÑöíÞóÊößõãõ ÇáúãõËúáóì (63) ÝóÃóÌúãöÚõæÇ ßóíúÏóßõãú Ëõãøó ÇÆúÊõæÇ ÕóÝøðÇ æóÞóÏú ÃóÝúáóÍó Çáúíóæúãó ãóäö ÇÓúÊóÚúáóì (64)
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÝóíõÓúÍöÊóßõãú- ÈöÝóÊúÍö ÇáúíóÇÁö- ãõÖóÇÑöÚõ ÓóÍóÊóåõ: ÅöÐóÇ ÇÓúÊóÃúÕóáóåõ¡ æóåöíó áõÛóÉõ Ãóåúáö ÇáúÍöÌóÇÒö. æóÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÍóÝúÕñ Úóäú ÚóÇÕöãò¡ æóÎóáóÝñ¡ æóÑõæóíúÓñ Úóäú íóÚúÞõæÈó- ÈöÖóãøö ÇáúíóÇÁö ÇáÊøóÍúÊöíøóÉö- ãöäú ÃóÓúÍóÊóåõ¡ æóåöíó áõÛóÉõ äóÌúÏò æóÈóäöí Êóãöíãò¡ æóßöáúÊóÇ ÇááøõÛóÊóíúäö ÝõÕúÍóì.
æóÌõãúáóÉõ æóÞóÏú ÎÇÈó ãóäö ÇÝúÊóÑì Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖóãöíÑö áóÇ ÊóÝúÊóÑõæÇ æóåöíó ãóÓõæÞóÉñ ãóÓóÇÞó ÇáÊøóÚúáöíáö áöáäøóåúíö¡ Ãóíö ÇÌúÊóäöÈõæÇ ÇáúßóÐöÈó Úóáóì Çááøóåö ÝóÞóÏú ÎóÇÈó ãóäö ÇÝúÊóÑóì Úóáóíúåö ãöäú ÞóÈúáõ. ÈóÚúÏó Ãóäú æóÚóÙóåõãú ÝóäóåóÇåõãú Úóäö ÇáúßóÐöÈö Úóáóì Çááøóåö æóÃóäúÐóÑóåõãú ÚóÐóÇÈóåõ ÖóÑóÈó áóåõãú ãóËóáðÇ ÈöÇáúÃõãóãö ÇáúÈóÇÆöÏóÉö ÇáøóÐöíäó ÇÝúÊóÑóæõÇ ÇáúßóÐöÈó Úóáóì Çááøóåö Ýóáóãú íóäúÌóÍõæÇ ÝöíãóÇ ÇÝúÊóÑóæúÇ áöÃóÌúáöåö.
æãóäö ÇáúãóæúÕõæáóÉõ áöáúÚõãõæãö.
æóãóæúÞöÚõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ÈóÚúÏó ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ ßóãóæúÞöÚö ÇáúÞóÖöíøóÉö ÇáúßõÈúÑóì ãöäó ÇáúÞöíóÇÓö ÇáöÇÞúÊöÑóÇäöíøö.
æóÝöí ßóáóÇãö ãõæÓóì ÅöÚúáóÇäñ ÈöÃóäøóåõ áóÇ íóÊóÞóæøóáõ Úóáóì Çááøóåö ãóÇ áóãú íóÃúãõÑúåõ Èöåö áöÃóäøóåõ íóÚúáóãõ Ãóäøóåõ íóÓúÊóÃúÕöáõåõ ÈöÚóÐóÇÈò æóíóÚúáóãõ ÎóíúÈóÉó ãóäö ÇÝúÊóÑóì Úóáóì Çááøóåö æóãóäú ßóÇäó íóÚúáóãõ Ðóáößó áóÇ íÞÏã Úóáóíúåö.
[62- 64]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 62 Åöáóì 64]
ÝóÊóäÇÒóÚõæÇ ÃóãúÑóåõãú Èóíúäóåõãú æóÃóÓóÑøõæÇ ÇáäøóÌúæì (62) ÞÇáõæÇ Åöäú åÐÇäö áóÓÇÍöÑÇäö íõÑöíÏÇäö Ãóäú íõÎúÑöÌÇßõãú ãöäú ÃóÑúÖößõãú ÈöÓöÍúÑöåöãÇ æóíóÐúåóÈÇ ÈöØóÑöíÞóÊößõãõ ÇáúãõËúáì (63) ÝóÃóÌúãöÚõæÇ ßóíúÏóßõãú Ëõãøó ÇÆúÊõæÇ ÕóÝøðÇ æóÞóÏú ÃóÝúáóÍó Çáúíóæúãó ãóäö ÇÓúÊóÚúáì (64)
Ãóíú ÊóÝóÑøóÚó Úóáóì ãóæúÚöÙóÉö ãõæÓóì ÊóäóÇÒõÚõåõãõ ÇáúÃóãúÑó Èóíúäóåõãú¡ æóåóÐóÇ íõÄúÐöäõ ÈöÃóäøó ãöäúåõãú ãóäú ÊóÑóßóÊú Ýöíåö ÇáúãóæúÚöÙóÉõ ÈóÚúÖó ÇáúÃóËóÑö¡ æóãöäúåõãú ãóäú ÎóÔöíó ÇáöÇäúÎöÐóÇáó¡ ÝóáöÐóáößó ÏóÚóÇ ÈóÚúÖõåõãú ÈóÚúÖðÇ áöáÊøóÔóÇæõÑö Ýöí ãóÇÐóÇ íóÕúäóÚõæäó.(16/250)
æóÇáÊøóäóÇÒõÚõ: ÊóÝóÇÚõáñ ãöäó ÇáäøóÒúÚö¡ æóåõæó ÇáúÌóÐúÈõ ãöäó ÇáúÈöÆúÑö¡ æóÌóÐúÈõ ÇáËøóæúÈö ãöäó ÇáúÌóÓóÏö¡ æóåõæó ãõÓúÊóÚúãóáñ ÊóãúËöíáðÇ Ýöí ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáÑøóÃúíö æóãõÍóÇæóáóÉö ßõáøö ÕóÇÍöÈö ÑóÃúíò Ãóäú íõÞúäöÚó ÇáúãõÎóÇáöÝó áóåõ ÈöÃóäøó ÑóÃúíóåõ åõæó ÇáÕøóæóÇÈõ¡ ÝóÇáÊøóäóÇÒõÚõ: ÇáÊøóÎóÇáõÝõ.
æóÇáäøóÌúæóì: ÇáúÍóÏöíËõ ÇáÓøöÑøöíøõ¡ Ãóíö ÇÎúÊóáóæúÇ æóÊóÍóÇÏóËõæÇ ÓöÑøðÇ áöíóÕúÏõÑõæÇ Úóäú ÑóÃúíò áóÇ íóØøóáöÚõ Úóáóíúåö ÛóíúÑõåõãú¡ ÝóÌóÚóáó ÇáäøóÌúæóì ãóÚúãõæáðÇ áö ÃóÓóÑøõæÇ íõÝöíÏõ ÇáúãõÈóÇáóÛóÉó Ýöí ÇáúßöÊúãóÇäö¡ ßóÃóäøóåõ Þöíáó:
ÃóÓóÑøõæÇ ÓöÑøóåõãú¡ ßóãóÇ íõÞóÇáõ: ÔöÚúÑõ ÔóÇÚöÑò.
æóÒóÇÏóåõ ãõÈóÇáóÛóÉð Þóæúáõåõ Èóíúäóåõãú ÇáúãõÞúÊóÖöí Ãóäøó ÇáäøóÌúæóì Èóíúäó ØóÇÆöÝóÉò ÎóÇÕøóÉò áóÇ íóÔúÊóÑößõ ãóÚóåõãú ÝöíåóÇ ÛóíúÑõåõãú.
æóÌõãúáóÉõ ÞÇáõæÇ Åöäú åÐÇäö áÓÍÑÇä ÈóÏóáõ ÇÔúÊöãóÇáò ãöäú ÌõãúáóÉö æóÃóÓóÑøõæÇ ÇáäøóÌúæì¡ áöÃóäøó ÅöÓúÑóÇÑó ÇáäøóÌúæóì íóÔúÊóãöáõ Úóáóì ÃóÞúæóÇáò ßóËöíÑóÉò ÐõßöÑó ãöäúåóÇ åóÐóÇ ÇáúÞóæúáõ¡ áöÃóäøóåõ ÇáúÞóæúáõ ÇáúÝóÕúáõ Èóíúäóåõãú æóÇáÑøóÃúíõ ÇáøóÐöí ÃóÑúÓóæúÇ Úóáóíúåö¡ Ýóåõæó ÒõÈúÏóÉõ ãóÎöíÖö ÇáäøóÌúæóì. æóÐóáößó ÔóÃúäõ ÇáÊøóÔóÇæõÑö æóÊóäóÇÒõÚö ÇáúÂÑóÇÁö Ãóäú
íõÓúÝöÑó Úóäú ÑóÃúíò íóÕúÏõÑõ ÇáúÌóãöíÚõ Úóäúåõ.
æóÅöÓúäóÇÏõ ÇáúÞóæúáö Åöáóì ÖóãöíÑö ÌóãúÚöåöãú Úóáóì ãóÚúäóì: ÞóÇáó ÈóÚúÖõåõãú: åóÐóÇäö áóÓóÇÍöÑóÇäö¡ ÝóÞóÇáó ÌóãöíÚõåõãú: äóÚóãú åóÐóÇäö áóÓóÇÍöÑóÇäö¡ ÝóÃõÓúäöÏó åóÐóÇ ÇáúÞóæúáõ Åöáóì ÌóãöíÚöåöãú¡ Ãóíú ãóÞóÇáóÉð ÊóÏóÇæóáõæÇ ÇáúÎóæúÖó Ýöí ÔóÃúäöåóÇ ÝóÃóÑúÓóæúÇ ÚóáóíúåóÇ. æóÞóÇáó ÈóÚúÖõåõãú áöÈóÚúÖò: äóÚóãú åõæó ßóÐóáößó¡ æóäóØóÞõæÇ ÈöÇáúßóáóÇãö ÇáøóÐöí ÇÓúÊóÞóÑøó Úóáóíúåö ÑóÃúíõåõãú¡ æóåõæó ÊóÍóÞøõÞõåõãú Ãóäøó ãõæÓóì æóÃóÎóÇåõ ÓóÇÍöÑóÇäö.
æóÇÚúáóãú Ãóäøó ÌóãöíÚó ÇáúÞõÑøóÇÁ ÇáãÚÊÈÑíä ÞÑÃæÇ ÈöÅöËúÈóÇÊö ÇáúÃóáöÝö Ýöí ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ãä Þóæúáå «åÇÐÇä» ãóÇ ÚóÏóÇ ÃóÈóÇ ÚóãúÑòæ ãöäó ÇáúÚóÔóÑóÉö æóãóÇ ÚóÏóÇ ÇáúÍóÓóäö ÇáúÈóÕúÑöíøö ãöäó ÇáúÃóÑúÈóÚóÉó ÚóÔóÑó. æóÐóáößó íõæÌöÈõ ÇáúíóÞöíäó ÈöÃóäøó ÅöËúÈóÇÊó ÇáúÃóáöÝö Ýöí áóÝúÙö (åóÐóÇäö) ÃóßúËóÑõ ÊóæóÇÊõÑðÇ ÈöÞóØúÚö ÇáäøóÙóÑö Úóäú ßóíúÝöíøóÉö ÇáäøõØúÞö ÈößóáöãóÉö (Åöäøó)(16/251)
ãõÔóÏøóÏóÉð Ãóæú ãõÎóÝøóÝóÉð¡ æóÃóäøó ÃóßúËóÑó ãóÔúåõæÑö ÇáúÞöÑóÇÁóÇÊö ÇáúãõÊóæóÇÊöÑóÉö ÞóÑóÃõæÇ- ÈöÊóÔúÏöíÏö äõæäö- (Ãóäøó) ãóÇ ÚóÏóÇ ÇÈúäó ßóËöíÑò æóÍóÝúÕðÇ Úóäú ÚóÇÕöãò ÝóåõãóÇ ÞóÑóÁóÇ (Ãóäú) - ÈöÓõßõæäö Çáäøõæäö- Úóáóì ÃóäøóåóÇ ãõÎóÝøóÝóÉñ ãöäó ÇáËøóÞöíáóÉö.
æóÅöäøó ÇáúãõÕúÍóÝó ÇáúÅöãóÇãó ãóÇ ÑóÓóãõæåõ ÅöáøóÇ ÇÊøöÈóÇÚðÇ áöÃóÔúåóÑö ÇáúÞöÑóÇÁóÇÊö ÇáúãóÓúãõæÚóÉö ÇáúãóÑúæöíøóÉö ãöäú Òóãóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóÞõÑøóÇÁö ÃóÕúÍóÇÈöåö¡ ÝóÅöäøó ÍöÝúÙó ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÕõÏõæÑö ÇáúÞõÑøóÇÁö ÃóÞúÏóãõ ãöäú ßöÊóÇÈóÊöåö Ýöí ÇáúãóÕóÇÍöÝö¡ æóãóÇ ßõÊöÈó Ýöí ÃõÕõæáö ÇáúãóÕóÇÍöÝö ÅöáøóÇ ãöäú ÍöÝúÙö ÇáúßóÇÊöÈöíäó¡ æóãóÇ ßõÊöÈó ÇáúãõÕúÍóÝõ ÇáúÅöãóÇãõ ÅöáøóÇ ãöäú ãóÌúãõæÚö ãóÍúÝõæÙö ÇáúÍõÝøóÇÙö æóãóÇ ßóÊóÈóåõ ßõÊøóÇÈõ ÇáúæóÍúíö Ýöí ãõÏøóÉö äõÒõæáö ÇáúæóÍúíö.
ÝóÃóãøóÇ ÞöÑóÇÁóÉõ ÇáúÌõãúåõæÑö Åöäú åÐÇäö áóÓÇÍöÑÇäö- ÈöÊóÔúÏöíÏö äõæäö- (Åöäøó) æóÈöÇáúÃóáöÝö Ýöí åÐÇäö æóßóÐóáößó Ýöí áóÓÇÍöÑÇäö¡ ÝóáöáúãõÝóÓøöÑöíäó Ýöí ÊóæúÌöíåöåóÇ ÂÑóÇÁñ ÈóáóÛóÊö ÇáÓøöÊøóÉó. æóÃóÙúåóÑõåóÇ Ãóäú Êóßõæäó (Åöäøó) ÍóÑúÝõ ÌóæóÇÈò ãöËúáó: äóÚóãú æóÃóÌóáú¡ æóåõæó ÇÓúÊöÚúãóÇáñ ãöäö ÇÓúÊöÚúãóÇáóÇÊö (Åöäøó) ¡ Ãóíö ÇÊøóÈóÚõæÇ áóãøóÇ ÇÓúÊóÞóÑøó Úóáóíúåö ÃóãúÑõåõãú ÈóÚúÏó ÇáäøóÌúæóì ßóÞóæúáö ÚóÈúÏö Çááøóåö Èúäö ÞóíúÓö ÇáÑøõÞóíøóÇÊö:
æóíóÞõáúäó ÔóíúÈñ ÞóÏú ÚóáóÇ ... ßó æóÞóÏú ßóÈöÑúÊó ÝóÞõáúÊõ Åöäøóåõ
Ãóíú ÃóÌóáú Ãóæú äóÚóãú¡ æóÇáúåóÇÁõ Ýöí ÇáúÈóíúÊö åóÇÁõ ÇáÓøóßúÊö¡ æóÞóæúáö ÚóÈúÏö Çááøóåö Èúäö ÇáÒøõÈóíúÑö áöÃóÚúÑóÇÈöíøò ÇÓúÊóÌúÏóÇåõ Ýóáóãú íõÚúØöåö¡ ÝóÞóÇáó ÇáúÃóÚúÑóÇÈöíøõ: áóÚóäó Çááøóåõ äóÇÞóÉð ÍóãóáóÊúäöí Åöáóíúßó. ÞóÇáó ÇÈúäõ ÇáÒøõÈóíúÑö: Åöäøó æóÑóÇßöÈóåóÇ. æóåóÐóÇ ÇáÊøóæúÌöíåõ ãöäú ãõÈúÊóßóÑóÇÊö ÃóÈöí ÅöÓúÍóÇÞó ÇáÒøóÌøóÇÌö ÐóßóÑóåõ Ýöí «ÊóÝúÓöíÑöåö» . æóÞóÇáó: ÚóÑóÖúÊõåõ Úóáóì ÚóÇáöãóíúäóÇ æóÔóíúÎóíúäóÇ æóÃõÓúÊóÇÐóíúäóÇ ãõÍóãøóÏö Èúäö íóÒöíÏò (íóÚúäöí ÇáúãõÈóÑøöÏó) ¡ æóÅöÓúãóÇÚöíáó Èúäö ÅöÓúÍóÇÞó Èúäö ÍóãøóÇÏò (íóÚúäöí ÇáúÞóÇÖöíó ÇáÔøóåöíÑó) ÝóÞóÈöáóÇåõ æóÐóßóÑóÇ Ãóäøóåõ ÃóÌúæóÏõ ãóÇ ÓóãöÚóÇåõ Ýöí åóÐóÇ.
æóÞõáúÊõ: áóÞóÏú ÕóÏóÞóÇ æóÍóÞøóÞóÇ¡ æóãóÇ ÃóæúÑóÏóåõ ÇÈúäõ Ìöäøöíøò Úóáóíúåö ãöäó ÇáÑøóÏøö Ýöíåö äóÙóÑñ.(16/252)
æóÝöí «ÇáÊøóÝúÓöíÑö ÇáúæóÌöíÒö» áöáúæóÇÍöÏöíøö ÓóÃóáó ÅöÓúãóÇÚöíáõ ÇáúÞóÇÖöí (åõæó ÇÈúäõ ÅöÓúÍóÇÞó Èúäö ÍóãøóÇÏò) ÇÈúäó ßóíúÓóÇäó Úóäú åóÐöåö ÇáúãóÓúÃóáóÉö¡ ÝóÞóÇáó ÇÈúäõ ßóíúÓóÇäó: áóãøóÇ áóãú íóÙúåóÑú Ýöí ÇáúãõÈúåóãö ÅöÚúÑóÇÈñ Ýöí ÇáúæóÇÍöÏö æóáóÇ Ýöí ÇáúÌóãúÚö (Ãóíú Ýöí Þóæúáöåöãú åóÐóÇ æóåóÄõáóÇÁö ÅöÐú åõãóÇ ãóÈúäöíøóÇäö) ÌóÑóÊö ÇáÊøóËúäöíóÉõ ãóÌúÑóì ÇáúæóÇÍöÏö ÅöÐö ÇáÊøóËúäöíóÉõ íóÌöÈõ Ãóäú áóÇ ÊõÛóíøóÑó. ÝóÞóÇáó áóåõ ÅöÓúãóÇÚöíá: ãóÇ ÍÓä åóÐóÇ áóæú ÊóÞóÏøóãóßó ÃóÍóÏñ ÈöÇáúÞóæúáö Ýöíåö ÍóÊøóì íõÄúäóÓó Èöåö! ÝóÞóÇáó áóåõ ÇÈúäõ ßóíúÓóÇäó: ÝóáúíóÞõáú Èöåö ÇáúÞóÇÖöí ÍóÊøóì íõÄúäóÓó Èöåö¡ ÝóÊóÈóÓøóãó.
æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáÊøóæúÌöíåö íóßõæäõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Åöäú åÐÇäö áóÓÇÍöÑÇäö ÍößóÇíóÉð áöãóÞóÇáö ÝóÑöíÞò ãöäó ÇáúãõÊóäóÇÒöÚöíäó¡ æóåõæó ÇáúÝóÑöíÞõ ÇáøóÐöí ÞóÈöáó åóÐóÇ ÇáÑøóÃúíó áöÃóäøó ÍóÑúÝó ÇáúÌóæóÇÈö íóÞúÊóÖöí ßóáóÇãðÇ ÓóÈóÞóåõ.
æóÏóÎóáóÊö ÇááøóÇãõ Úóáóì ÇáúÎóÈóÑö: ÅöãøóÇ Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö ßóæúäö ÇáúÎóÈóÑö ÌõãúáóÉð ÍõÐöÝó ãõÈúÊóÏóÃõåóÇ æóåõæó ãóÏúÎõæáõ ÇááøóÇãö Ýöí ÇáÊøóÞúÏöíÑö¡ æóæõÌõæÏ ÇááøÇã íäÈìÁ ÈöÃóäøó ÇáúÌõãúáóÉó ÇáøóÊöí æóÞóÚóÊú ÎóÈóÑðÇ Úóäö ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ÌõãúáóÉñ ÞóÓóãöíøóÉñ æóÅöãøóÇ Úóáóì ÑóÃúíö ãóäú íõÌöíÒõ ÏõÎõæáó ÇááøóÇãö Úóáóì ÎóÈóÑö ÇáúãõÈúÊóÏóÃö Ýöí ÛóíúÑö ÇáÖøóÑõæÑóÉö.
æóæõÌøöåóÊú åóÐöåö ÇáúÞöÑóÇÁóÉõ ÃóíúÖðÇ ÈöÌóÚúáö (Åöäøó) ÍóÑúÝó ÊóæúßöíÏò æóÅöÚúÑóÇÈõ ÇÓúãöåóÇ ÇáúãõËóäøóì ÌóÑóì Úóáóì áõÛóÉö ßöäóÇäóÉó æóÈöáúÍóÇÑöËö Èúäö ßóÚúÈò ÇáøóÐöíäó íóÌúÚóáõæäó ÚóáóÇãóÉó ÅöÚúÑóÇÈö ÇáúãõËóäøóì ÇáúÃóáöÝó Ýöí ÃóÍúæóÇáö ÇáúÅöÚúÑóÇÈö ßõáøöåóÇ¡ æóåöíó áõÛóÉñ ãóÔúåõæÑóÉñ Ýöí ÇáúÃóÏóÈö ÇáúÚóÑóÈöíøö æóáóåóÇ ÔóæóÇåöÏõ ßóËöíÑóÉñ ãöäúåóÇ Þóæúáõ ÇáúãõÊóáóãøöÓö:
ÝóÃóØúÑóÞó ÅöØúÑóÇÞó ÇáÔøõÌóÇÚö æóáóæú ÏóÑóì ... ãóÓóÇÛðÇ áöäóÇÈóÇåõ ÇáÔøõÌóÇÚõ áóÕóãøóãóÇ
æóÞóÑóÃóåõ ÍóÝúÕñ- ÈößóÓúÑö ÇáúåóãúÒóÉö æóÊóÎúÝöíÝö äõæäö (Åöäú) ãõÓóßøóäóÉð- Úóáóì ÃóäøóåóÇ ãõÎóÝøóÝóÉõ (Åöäøó) ÇáúãõÔóÏøóÏóÉö. æóæóÌúåõ Ðóáößó Ãóäú íóßõæäó ÇÓúãõ (Åöäö) ÇáúãõÎóÝøóÝóÉö ÖóãöíÑó ÔóÃúäò ãóÍúÐõæÝðÇ Úóáóì ÇáúãóÔúåõæÑö.
æóÊóßõæäõ ÇááøóÇãõ Ýöí áóÓÇÍöÑÇäö ÇááøóÇãó ÇáúÝóÇÑöÞóÉó Èóíúäó (Åöäö) ÇáúãõÎóÝøóÝóÉö æóÈóíúäó (Åöäö) ÇáäøóÇÝöíóÉö.(16/253)
æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ßóËöíÑò- ÈöÓõßõæäö äõæäö (Åöäú) - Úóáóì ÃóäøóåóÇ ãõÎóÝøóÝóÉñ ãöäó ÇáËøóÞöíáóÉö æóÈöÅöËúÈóÇÊö ÇáúÃóáöÝö Ýöí «åóÐóÇäö» æóÈöÊóÔúÏöíÏö äõæäö (åóÇÐóÇäøö) .
æóÃóãøóÇ ÞöÑóÇÁóÉõ ÃóÈöí ÚóãúÑòæ æóÍúÏóåõ Åöäøó åóÐóíúäö- ÈöÊóÔúÏöíÏö äõæäö (Åöäøó) æóÈöÇáúíóÇÁö ÈóÚúÏó ÐóÇáö «åóÐóíúäö» .
ÝóÞóÇáó ÇáúÞõÑúØõÈöíøõ: åöíó ãõÎóÇáÝóÉ ááãÕÍÝ. æóÃóÞá: Ðóáößó áóÇ íóØúÚóäõ ÝöíåóÇ áöÃóäøóåóÇ ÑöæóÇíóÉñ ÕóÍöíÍóÉñ æóæóÇÝóÞóÊú æóÌúåðÇ ãóÞúÈõæáðÇ Ýöí ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö.
æóäõÒõæáõ ÇáúÞõÑúÂäö ÈöåóÐöåö ÇáúæõÌõæåö ÇáúÝóÕöíÍóÉö Ýöí ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö ÖóÑúÈñ ãöäú ÖõÑõæÈö ÅöÚúÌóÇÒöåö áöÊóÌúÑöíó ÊóÑóÇßöíÈõåõ Úóáóì ÃóÝóÇäöíäó ãõÎúÊóáöÝóÉö ÇáúãóÚóÇäöí ãõÊøóÍöÏóÉö ÇáúãóÞúÕõæÏö. ÝóáóÇ ÇáúÊöÝóÇÊó Åöáóì ãóÇ Ñõæöíó ãöäö ÇÏøöÚóÇÁö Ãóäøó ßöÊóÇÈóÉó «Åöäøó åóÇÐóÇäö» ÎóØóÃñ ãöäú ßóÇÊöÈö ÇáúãõÕúÍóÝö¡ æóÑöæóÇíóÊöåöãú Ðóáößó Úóäú ÃóÈóÇäó Èúäö ÚõËúãóÇäó Èúäö ÚóÝøóÇäó
Úóäú ÃóÈöíåö¡ æóÚóäú ÚõÑúæóÉó Èúäö ÇáÒøõÈóíúÑö Úóäú ÚóÇÆöÔóÉó¡ æóáóíúÓó Ýöí Ðóáößó ÓóäóÏñ ÕóÍöíÍñ. ÍóÓöÈõæÇ Ãóäøó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÃóÎóÐõæÇ ÞöÑóÇÁóÉó ÇáúÞõÑúÂäö ãöäó ÇáúãóÕóÇÍöÝö æóåóÐóÇ ÊóÛóÝøõáñ¡ ÝóÅöäøó ÇáúãõÕúÍóÝó ãóÇ ßõÊöÈó ÅöáøóÇ ÈóÚúÏó Ãóäú ÞóÑóÃó ÇáúãõÓúáöãõæäó ÇáúÞõÑúÂäó äóíøöÝðÇ æóÚöÔúÑöíäó ÓóäóÉð Ýöí ÃóÞúØóÇÑö ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ æóãóÇ ßõÊöÈóÊö ÇáúãóÕóÇÍöÝõ ÅöáøóÇ ãöäú ÍöÝúÙö ÇáúÍõÝøóÇÙö¡ æóãóÇ ÃóÎóÐó ÇáúãõÓúáöãõæäó ÇáúÞõÑúÂäó ÅöáøóÇ ãöäú ÃóÝúæóÇåö ÍõÝøóÇÙöåö ÞóÈúáó Ãóäú ÊõßúÊóÈó ÇáúãóÕóÇÍöÝõ¡ æóÈóÚúÏó Ðóáößó Åöáóì Çáúíóæúãö Ýóáóæú ßóÇäó Ýöí ÈóÚúÖöåóÇ ÎóØóÃñ Ýöí ÇáúÎóØøö áóãóÇ ÊóÈöÚóåõ ÇáúÞõÑøóÇÁõ¡ æóáóßóÇäó ÈöãóäúÒöáóÉö ãóÇ ÊõÑößó ãöäó ÇáúÃóáöÝóÇÊö Ýöí ßóáöãóÇÊò ßóËöíÑóÉò æóÈöãóäúÒöáóÉö ßöÊóÇÈóÉö ÃóáöÝö ÇáÕøóáóÇÉö¡ æóÇáÒøóßóÇÉö¡ æóÇáúÍóíóÇÉö¡ æóÇáÑøöÈóÇ- ÈöÇáúæóÇæö- Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÃáÝ æóãóÇ ÞÑÃæåÇ ÅöáøóÇ ÈöÃóáöÝóÇÊöåóÇ.
æóÊóÃúßöíÏõ ÇáÓøóÍóÑóÉö ßóæúäó ãõæÓóì æóåóÇÑõæäó ÓóÇÍöÑóíúäö ÈöÍóÑúÝö (Åöäøó) áöÊóÍúÞöíÞö Ðóáößó ÚöäúÏó ãóäú íõÎóÇãöÑõåõ ÇáÔøóßøõ Ýöí ÕöÍøóÉö ÏóÚúæóÊöåöãóÇ.
æóÌóÚóáó ãóÇ ÃóÙúåóÑóåõ ãõæÓóì ãöäó ÇáúãõÚúÌöÒóÉö Èóíúäó íóÏóíú ÝöÑúÚóæúäó ÓöÍúÑðÇ áöÃóäøóåõãú íõØúáöÞõæäó ÇáÓøöÍúÑó ÚöäúÏóåõãú Úóáóì ÎóæóÇÑöÞö ÇáúÚóÇÏóÇÊö¡ ßóãóÇ ÞóÇáóÊö ÇáúãóÑúÃóÉõ ÇáøóÊöí(16/254)
ÔóÇåóÏóÊú äóÈúÚó ÇáúãóÇÁö ãöäú Èóíúäö ÃóÕóÇÈöÚö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÞóæúãöåóÇ: ÌöÆúÊõßõãú ãöäú ÚöäúÏö ÃóÓúÍóÑö ÇáäøóÇÓö¡ æóåõæó Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáúãóÛóÇÒöí ãöäú «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» .
æóÇáúÞóÇÆöáõæäó: ÞóÏú íóßõæäõ ÈóÚúÖõåõãú ãöãøóäú ÔóÇåóÏó ãóÇ ÃóÊóì Èöåö ãõæÓóì Ýöí ãóÌúáöÓö ÝöÑúÚóæúäó¡ Ãóæú ãöãøóäú ÈóáóÛóåõãú Ðóáößó ÈöÇáÊøóÓóÇãõÚö æóÇáöÇÓúÊöÝóÇÖóÉö.
æóÇáúÎöØóÇÈõ Ýöí Þóæúáöåö Ãóäú íõÎúÑöÌÇßõãú áöãóáóÆöåöãú. æóæóÌúåõ ÇÊøöåóÇãöåöãóÇ ÈöÐóáößó åõæó ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó ÃóÌöÆúÊóäÇ áöÊõÎúÑöÌóäÇ ãöäú ÃóÑúÖöäÇ ÈöÓöÍúÑößó íóÇ ãõæÓì [Øå: 57] . æóäóÒöíÏõ åõäóÇ Ãóäú íóßõæäó åóÐóÇ ãöäó ÇáäøóÌúæóì Èóíúäó ÇáÓøóÍóÑóÉö¡ Ãóíú íõÑöíÏóÇäö ÇáöÇÓúÊöÆúËóÇÑó ÈöÕöäóÇÚóÉö ÇáÓøöÍúÑö Ýöí ÃóÑúÖößõãú ÝóÊóÎúÑõÌõæÇ ãöäó ÇáúÃóÑúÖö ÈöÅöåúãóÇáö ÇáäøóÇÓö áóßõãú æóÅöÞúÈóÇáöåöãú Úóáóì ÓöÍúÑö ãõæÓóì æóåóÇÑõæäó.
æóÇáØøóÑöíÞóÉõ: ÇáÓøõäøóÉõ æóÇáúÚóÇÏóÉõ ÔõÈøöåóÊú ÈöÇáØøóÑöíÞö ÇáøóÐöí íóÓöíÑõ Ýöíåö ÇáÓÇÆÑ¡ ÈöÌóÇãöÚ ÇáúãõáóÇÒóãóÉö.
æóÇáúãõËúáóì: ãõÄóäøóËõ ÇáúÃóãúËóáö. æóåõæó ÇÓúãõ ÊóÝúÖöíáò ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúãóËóÇáóÉö¡ æóåöíó ÍõÓúäõ ÇáúÍóÇáóÉö íõÞóÇáõ: ÝõáóÇäñ ÃãúËóáõ Þóæúãöåö¡ Ãóíú ÃóÞúÑóÈõåõãú Åöáóì ÇáúÎóíúÑö æóÃóÍúÓóäõåõãú ÍóÇáðÇ.
æóÃóÑóÇÏõæÇ ãöäú åóÐóÇ ÅöËóÇÑóÉó ÍóãöíøóÉö ÈóÚúÖöåöãú ÛóíúÑóÉð Úóáóì ÚóæóÇÆöÏöåöãú¡ ÝóÅöäøó áößõáøö ÃõãøóÉò ÛóíúÑóÉð Úóáóì ÚóæóÇÆöÏöåóÇ æóÔóÑóÇÆöÚöåóÇ æóÃóÎúáóÇÞöåóÇ. æóáöÐóÇ ÝóÑøóÚõæÇ Úóáóì Ðóáößó ÃóãúÑóåõãú ÈöÃóäú íóÌúãóÚõæÇ Íöíóáóåõãú æóßõáøó ãóÇ Ýöí æõÓúÚöåöãú Ãóäú íóÛúáöÈõæÇ Èöåö ãõæÓóì.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí ÈöØóÑöíÞóÊößõãõ áöÊóÚúÏöíóÉö ÝöÚúáö íóÐúåóÈÇ. æóÇáúãóÚúäóì: íõÐúåöÈóÇäöåóÇ¡ æóåõæó ÃóÈúáóÛõ Ýöí ÊóÚóáøõÞö
ÇáúÝöÚúáö ÈöÇáúãóÝúÚõæáö ãöäú äóÕúÈö ÇáúãóÝúÚõæáö. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÐóåóÈó Çááøóåõ ÈöäõæÑöåöãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [17] .
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÝóÃóÌúãöÚõæÇ ÈöåóãúÒóÉö ÞóØúÚò æóßóÓúÑö Çáúãöíãö ÃóãúÑðÇ ãöäú: ÃóÌúãóÚó ÃóãúÑóåõ¡ ÅöÐóÇ ÌóÚóáóåõ ãõÊøóÝóÞðÇ Úóáóíúåö áóÇ íõÎúÊóáóÝõ Ýöíåö.(16/255)
æóÞóÑóÃó ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ ÝóÇÌúãóÚõæÇ- ÈöåóãúÒóÉö æóÕúáò æóÈöÝóÊúÍö Çáúãöíãö- ÃóãúÑðÇ ãöäú ÌóãóÚó¡ ßóÞóæúáöåö ÝöíãóÇ ãóÖóì ÝóÌóãóÚó ßóíúÏóåõ [Øå: 60] . ÃóØúáóÞó ÇáúÌóãúÚó Úóáóì ÇáÊøóÚóÇÖõÏö æóÇáÊøóÚóÇæõäö¡ ÊóÔúÈöíåðÇ áöáÔøóíúÁö ÇáúãõÎúÊóáöÝö ÈöÇáúãõÊóÝóÑøöÞö¡ æóåõæó ãõÞóÇÈöáõ Þóæúáöåö ÝóÊóäÇÒóÚõæÇ ÃóãúÑóåõãú.
æóÓóãøóæúÇ Úóãóáóåõãú ßóíúÏðÇ áöÃóäøóåõãú ÊóæóÇØóÆõæÇ Úóáóì Ãóäú íõÙúåöÑõæÇ áöáúÚóÇãøóÉö Ãóäøó ãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ãõæÓóì áóíúÓó ÈöÚóÌöíÈò¡ Ýóåõãú íóÃúÊõæäó ÈöãöËúáöåö Ãóæú ÃóÔóÏøó ãöäúåõ áöíóÕúÑöÝõæÇ ÇáäøóÇÓó Úóäú ÓóãóÇÚö ÏóÚúæóÊöåö ÝóíóßöíÏõæÇ áóåõ ÈöÅöÈúØóÇáö ÎöÕøöíÕöíøóÉö ãóÇ ÃóÊóì Èöåö.
æóÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøó ÚóÇãøóÉó ÇáäøóÇÓö ÊóÓóÇãóÚõæÇ ÈöÏóÚúæóÉö ãõæÓóì¡ æóãóÇ ÃóÙúåóÑóåõ Çááøóåõ Úóáóì íóÏóíúåö ãöäó ÇáúãõÚúÌöÒóÉö¡ æóÃóÕúÈóÍõæÇ ãõÊóÍóíøöÑöíäó Ýöí ÔóÃúäöåö Ýóãöäú ÃóÌúáö Ðóáößó ÇåúÊóãøó ÇáÓøóÍóÑóÉõ ÈöÇáúßóíúÏö áóåõ¡ æóåõæó ãóÇ ÍóßóÇåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Ýöí ÂíóÉö ÓõæÑóÉö ÇáÔøõÚóÑóÇÁö [38- 40] : ÝóÌõãöÚó ÇáÓøóÍóÑóÉõ áöãöíÞÇÊö íóæúãò ãóÚúáõæãò æóÞöíáó áöáäøóÇÓö åóáú ÃóäúÊõãú ãõÌúÊóãöÚõæäó áóÚóáøóäÇ äóÊøóÈöÚõ ÇáÓøóÍóÑóÉó Åöäú ßÇäõæÇ åõãõ ÇáúÛÇáöÈöíäó.
æóÏóÈøóÑõæÇ áöÅöÑúåóÇÈö ÇáäøóÇÓö æóÅöÑúåóÇÈö ãõæÓóì æóåóÇÑõæäó ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö Úóáóì Ãóäú íóÃúÊõæÇ Íöíäó íóÊóÞóÏøóãõæäó áöÅöáúÞóÇÁö ÓöÍúÑöåöãú ãõÕúØóÝøöíäó áöÃóäøó Ðóáößó ÃóåúíóÈõ áóåõãú.
æóáóãú íóÒóáö ÇáøóÐöíäó íóÑõæãõæäó ÅöÞúäóÇÚó ÇáúÚõãõæãö ÈöÃóäúÝõÓöåöãú íóÊóÎóíøóÑõæäó áÐóáöß ÈåÇÁ ÇáåíÈÉ æóÍõÓúäó ÇáÓøóãúÊö æóÌóáóÇáó ÇáúãóÙúåóÑö. ÝóßóÇäó ãöäú Ðóáößó ÌõáõæÓõ Çáúãõáõæßö Úóáóì ÌõáõæÏö ÇáúÃÓæÏ¡ æóÑõÈãóÇ áóíúÓó ÇáúÃóÈúØóÇáõ ÌõáõæÏó ÇáäøõãõæÑö Ýöí ÇáúÍóÑúÈö. æóÞóÏú ÝõÓøöÑó Èöåö ÝöÚúáó «ÊóäóãøóÑõæÇ» Ýöí Þóæá ÇÈúä ãÚÏ íßÑÈ:
Þóæúãñ ÅöÐóÇ áóÈöÓõæÇ ÇáúÍóÏöíÏó ... ÊóäóãøóÑõæÇ ÍöáóÞðÇ æóÞóÏøóÇ
æóÞöíáó: Åöäøó Ðóáößó ÇáúãõÑóÇÏõ ãöäú Þóæúáöåöãõ ÇáúÌóÇÑöí ãóÌúÑóì ÇáúãóËóáö «áóÈöÓó áöí ÝõáóÇäñ ÌöáúÏó ÇáäøóãöÑö» .
æóËóÈóÊó Ýöí ÇáÊøóÇÑöíÎö ÇáúãõÓúÊóäöÏö áöáúÂËóÇÑö Ãóäøó ßóåóäóÉó ÇáúÞöÈúØö Ýöí ãöÕúÑó ßóÇäõæÇ íóáúÈöÓõæäó ÌõáõæÏó ÇáäøõãõæÑö.(16/256)
ÞóÇáõæÇ íóÇ ãõæÓóì ÅöãøóÇ Ãóäú ÊõáúÞöíó æóÅöãøóÇ Ãóäú äóßõæäó Ãóæøóáó ãóäú ÃóáúÞóì (65) ÞóÇáó Èóáú ÃóáúÞõæÇ ÝóÅöÐóÇ ÍöÈóÇáõåõãú æóÚöÕöíøõåõãú íõÎóíøóáõ Åöáóíúåö ãöäú ÓöÍúÑöåöãú ÃóäøóåóÇ ÊóÓúÚóì (66)
æóÇáÕøóÝøõ: ãóÕúÏóÑõ ÈãóÚúäóì ÇáúÝóÇÚöáö Ãóæö ÇáúãóÝúÚõæáö¡ Ãóíú ÕóÇÝøöíäó Ãóæú ãóÕúÝõæÝöíäó¡ ÅöÐÇ ÊÑÊÈæÇ æóÇÍöÏ ÍóÐúæó ÇáúÂÎóÑö ÈöÇäúÊöÙóÇãò ÈöÍóíúËõ áóÇ íóßõæäõæäó ãõÎúÊóáöØöíäó¡ áöÃóäøóåõãú ÅöÐóÇ ßóÇäõæÇ ÇáúæóÇÍöÏó ÍóÐúæó ÇáúÂÎóÑö æóßóÇäó ÇáÕøóÝøõ ãöäúåõãú Êöáúæó ÇáúÂÎóÑö ßóÇäõæÇ ÃóÈúåóÑó ãóäúÙóÑðÇ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Åöäøó Çááøóåó íõÍöÈøõ ÇáøóÐöíäó íõÞÇÊöáõæäó Ýöí ÓóÈöíáöåö ÕóÝøðÇ [ÇáÕÝø: 4] . æóßóÇäó ÌóãöíÚõ ÓóÍóÑóÉö ÇáúÈöáóÇÏö ÇáúãöÕúÑöíøóÉö ÞóÏú ÃõÍúÖöÑõæÇ ÈöÃóãúÑö ÝöÑúÚóæúäó
ÝóßóÇäõæÇ ÚóÏóÏðÇ ßóËöíÑðÇ. ÝóÇáÕøóÝøõ åõäóÇ ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáúÌöäúÓ áóÇ ÇáúæóÇÍöÏóÉ¡ Ãóíú Ëõãøó ÇÆúÊõæÇ ÕõÝõæÝðÇ¡ Ýóåõæó ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóæúãó íóÞõæãõ ÇáÑøõæÍõ æóÇáúãóáÇÆößóÉõ ÕóÝøðÇ [ÇáäÈÃ: 38] æóÞóÇáó: æóÇáúãóáóßõ ÕóÝøðÇ ÕóÝøðÇ [ÇáúÝÌúÑ: 22] .
æóÇäúÊóÕóÈó ÕóÝøðÇ Úóáóì ÇáúÍóÇáö ãöäú ÝóÇÚöáö ÇÆúÊõæÇ æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÇáúÅöÊúíóÇäõ Åöáóì ãóæúÖöÚö ÅöáúÞóÇÁö ÓöÍúÑöåöãú æóÔóÚúæóÐóÊöåöãú¡ áöÃóäøó ÇáÊøóäóÇÌöíó æóÇáÊøóÂãõÑó ßóÇäó Ýöí Ðóáößó Çáúíóæúãö ÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåöãú æóÞóÏú ÃóÝúáóÍó Çáúíóæúãó ãóäö ÇÓúÊóÚúáì.
æóÌõãúáóÉõ æóÞóÏú ÃóÝúáóÍó Çáúíóæúãó ãóäö ÇÓúÊóÚúáì ÊóÐúíöíáñ áöáúßóáóÇãö íóÌúãóÚõ ãóÇ ÞóÕóÏõæåõ ãöäú ÊóÂãõÑöåöãú ÈöÃóäøó ÇáúÝóáóÇÍó íóßõæäõ áöãóäú ÛóáóÈó æóÙóåóÑó Ýöí Ðóáößó ÇáúÌóãúÚö. Ýó ÇÓúÊóÚúáì ãõÈóÇáóÛóÉñ Ýöí ÚóáóÇ¡ Ãóíú ÚóáóÇ ÕóÇÍöÈóåõ æóÞóåóÑóåõ¡ ÝóÇáÓøöíäõ æóÇáÊøóÇÁõ áöáÊøóÃúßöíÏö ãöËúáõ ÇÓúÊóÃúÎóÑó.
æóÃóÑóÇÏõæÇ ÇáúÝóáóÇÍó Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ áöÃóäøóåõãú áóãú íóßõæäõæÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÃóäøó ÃóãúËóÇáó åóÐöåö ÇáúãóæóÇÞöÝö ãöãøóÇ íõÄóËøöÑõ Ýöí ÍóÇáö ÇáúÍóíóÇÉö ÇáúÃóÈóÏöíøóÉö æóÅöäú ßóÇäõæÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÇáúÍóíóÇÉö ÇáËøóÇäöíóÉ.
[65- 66]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 65 Åöáóì 66]
ÞÇáõæÇ íóÇ ãõæÓì ÅöãøóÇ Ãóäú ÊõáúÞöíó æóÅöãøóÇ Ãóäú äóßõæäó Ãóæøóáó ãóäú ÃóáúÞì (65) ÞÇáó Èóáú ÃóáúÞõæÇ ÝóÅöÐÇ ÍöÈÇáõåõãú æóÚöÕöíøõåõãú íõÎóíøóáõ Åöáóíúåö ãöäú ÓöÍúÑöåöãú ÃóäøóåÇ ÊóÓúÚì (66)
ÊóÞóÏøóãóÊú åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉõ æóãóÚóÇäöíåóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö Óöæóì Ãóäøó ÇáúÃóæøóáöíøóÉó åõäóÇ ãõÕóÑøóÍñ ÈöåóÇ Ýöí ÃóÍóÏö ÇáÔøöÞøóíúäö. ÝóßóÇäóÊú ÕóÑöíÍóÉð Ýöí Ãóäøó ÇáÊøóÎúíöíÑó íóÊóÓóáøóØõ Úóáóì(16/257)
ÇáúÃóæøóáöíøóÉö Ýöí ÇáúÅöáúÞóÇÁö¡ æóÓöæóì Ãóäøóåõ ÕóÑøóÍó åõäóÇ ÈöÃóäøó ÇáÓøöÍúÑó ÇáøóÐöí ÃóáúÞóæúåõ ßóÇäó ÈöÊóÎúíöíáö Ãóäøó ÍöÈóÇáóåõãú æóÚöÕöíøóåõãú ËóÚóÇÈöíäõ ÊóÓúÚóì áöÃóäøóåóÇ áóÇ íõÔúÈöåõåóÇ Ýöí ÔóßúáöåóÇ ãöäú ÃóäúæóÇÚö ÇáúÍóíóæóÇäö Óöæóì ÇáúÍóíøóÇÊö æóÇáËøóÚóÇÈöíäö.
æóÇáúãõÝóÇÌóÃóÉõ ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏóÉõ ãöäú (ÅöÐóÇ) ÏóáøóÊú Úóáóì Ãóäøóåõãú ÃóÚóÏøõæåóÇ áöáúÅöáúÞóÇÁö æóßóÇäõæÇ íóÎúÔóæúäó Ãóäú íóãõÑøó ÒóãóÇäñ ÊóÒõæáõ Èöåö ÎóÇÕøöíøóÇÊõåóÇ ÝóáöÐóáößó ÃóÓúÑóÚõæÇ ÈöÅöáúÞóÇÆöåóÇ.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ íõÎóíøóáõ ÈöÊóÍúÊöíøóÉò Ýöí Ãóæøóáö ÇáúÝöÚúáö Úóáóì Ãóäøó ÝóÇÚöáóåõ ÇáúãóÕúÏóÑõ ãöäú Þóæúáöåö ÃóäøóåÇ ÊóÓúÚì. æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ÐóßúæóÇäó Úóäö ÇÈúäö ÚóÇãöÑò¡ æóÑóæúÍñ Úóäú íóÚúÞõæÈó «ÊõÎóíøóáõ» ÈöÝóæúÞöíøóÉò Ýöí Ãóæøóáöåö Úóáóì Ãóäøó ÇáúÝöÚúáó ÑóÇÝöÚñ áöÖóãöíÑö ÍöÈÇáõåõãú æóÚöÕöíøõåõãú¡ Ãóíú åöíó ÊõÎóíøóáõ Åöáóíúåö.
æÃóäøóåÇ ÊóÓúÚì ÈóÏóáñ ãöäó ÇáÖøóãöíÑö ÇáúãõÓúÊóÊöÑö ÈóÏóáõ ÇÔúÊöãóÇáò.
æóåóÐóÇ ÇáÊøóÎúíöíáõ ÇáøóÐöí æóÌóÏóåõ ãõæÓóì ãöäú ÓöÍúÑö ÇáÓøóÍóÑóÉö åõæó ÃóËóÑõ ÚóÞóÇÞöíÑó íõÔúÑöÈõæäóåóÇ Êöáúßó ÇáúÍöÈóÇáó æóÇáúÚöÕöíøó¡ æóÊóßõæäõ ÇáúÍöÈóÇáõ ãöäú ÕöäúÝò ÎóÇÕøò¡ æóÇáúÚöÕöíøõ ãöäú ÃóÚúæóÇÏò ÎóÇÕøóÉò ÝöíåóÇ ÝóÇÚöáöíøóÉñ
áöÊöáúßó ÇáúÚóÞóÇÞöíÑö¡ ÝóÅöÐóÇ áóÇÞóÊú ÔõÚóÇÚó ÇáÔøóãúÓö ÇÖúØóÑóÈóÊú Êöáúßó ÇáúÚóÞóÇÞöíÑõ ÝóÊóÍóÑøóßóÊö ÇáúÍöÈóÇáõ æóÇáúÚöÕöíøõ.
Þöíáó: æóÖóÚõæÇ ÝöíåóÇ ØöáóÇÁó ÇáÒøöÆúÈóÞö. æóáóíúÓó ÇáÊøóÎúíöíáõ áöãõæÓóì ãöäú ÊóÃúËöíÑö ÇáÓøöÍúÑö Ýöí äóÝúÓöåö áöÃóäøó äóÝúÓó ÇáÑøóÓõæáö áóÇ ÊóÊóÃóËøóÑõ ÈöÇáúÃóæúåóÇãö¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú ÊóÊóÃóËøóÑó ÈöÇáúãõÄóËøöÑóÇÊö ÇáøóÊöí íóÊóÃóËøóÑõ ãöäúåóÇ ÇáúÌóÓóÏõ ßóÇáúãóÑóÖö¡ æóáöÐóáößó æóÌóÈó ÊóÃúæöíáõ ÙóÇåöÑó ÍóÏöíËö åöÔóÇãö Èúäö ÚõÑúæóÉó Úóäú ÃóÈöíåö Úóäú ÚóÇÆöÔóÉó Ýöí ÓöÍúÑö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÃóÎúÈóÇÑõ ÇáúÂÍóÇÏö áóÇ ÊóäúÞõÖõ ÇáúÞóæóÇØöÚó. æóáóíúÓó åóÐóÇ ãóÍóáøñ ÐóßúÑöåö æóÞóÏú ÍóÞøóÞúÊõåõ Ýöí ßöÊóÇÈöí ÇáúãõÓóãøóì «ÇáäøóÙóÑõ ÇáúÝóÓöíÍõ» Úóáóì ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö.
æãöäú Ýöí Þóæúáöåö ãöäú ÓöÍúÑöåöãú áöáÓøóÈóÈöíøóÉö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ãöãøóÇ ÎóØöíÆÇÊöåöãú ÃõÛúÑöÞõæÇ [äæÍ: 25] .(16/258)
ÝóÃóæúÌóÓó Ýöí äóÝúÓöåö ÎöíÝóÉð ãõæÓóì (67) ÞõáúäóÇ áóÇ ÊóÎóÝú Åöäøóßó ÃóäúÊó ÇáúÃóÚúáóì (68) æóÃóáúÞö ãóÇ Ýöí íóãöíäößó ÊóáúÞóÝú ãóÇ ÕóäóÚõæÇ ÅöäøóãóÇ ÕóäóÚõæÇ ßóíúÏõ ÓóÇÍöÑò æóáóÇ íõÝúáöÍõ ÇáÓøóÇÍöÑõ ÍóíúËõ ÃóÊóì (69)
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 67 Åöáóì 69]
ÝóÃóæúÌóÓó Ýöí äóÝúÓöåö ÎöíÝóÉð ãõæÓì (67) ÞõáúäÇ áóÇ ÊóÎóÝú Åöäøóßó ÃóäúÊó ÇáúÃóÚúáì (68) æóÃóáúÞö ãóÇ Ýöí íóãöíäößó ÊóáúÞóÝú ãóÇ ÕóäóÚõæÇ ÅöäøóãÇ ÕóäóÚõæÇ ßóíúÏõ ÓÇÍöÑò æóáÇ íõÝúáöÍõ ÇáÓøóÇÍöÑõ ÍóíúËõ ÃóÊì (69)
ÃóæúÌóÓó: ÃóÖúãóÑó æóÇÓúÊóÔúÚóÑó. æóÇäúÊöÕóÇÈõ ÎöíÝóÉð Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö¡ Ãóíú æóÌóÏó Ýöí äóÝúÓöåö.
æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõåõ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: äóßöÑóåõãú æóÃóæúÌóÓó ãöäúåõãú ÎöíÝóÉð Ýöí ÓõæÑóÉö åõæÏò [70] .
æÎöíÝóÉð ÇÓúãõ åóíúÆóÉò ãöäó ÇáúÎóæÝö¡ ÃõÑöíÏó Èöåö ãõØúáóÞõ ÇáúãóÕúÏóÑö¡ æóÃóÕúáõåõ ÎöæúÝóÉñ¡ ÝóÞõáöÈóÊö ÇáúæóÇæõ íóÇÁð áöæõÞõæÚöåóÇ ÅöËúÑó ßóÓúÑóÉò.
æóÒöíóÇÏóÉõ Ýöí äóÝúÓöåö åõäóÇ áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì ÃóäøóåóÇ ÎöíÝóÉõ ÊóÝóßøõÑò áóãú íóÙúåóÑú ÃóËóÑõåóÇ Úóáóì ãóáóÇãöÍöåö.
æóÅöäøóãóÇ ÎóÇÝó ãõæÓóì ãöäú Ãóäú íóÙúåóÑó ÃóãúÑõ ÇáÓøóÍóÑóÉö ÝóíõÓóÇæöí ãóÇ íóÙúåóÑõ Úóáóì íóÏóíúåö ãöäó ÇäúÞöáóÇÈö ÚóÕóÇåõ ËõÚúÈóÇäðÇ¡ áöÃóäøóåõ íóßõæäõ ÞóÏú ÓóÇæóÇåõãú Ýöí Úóãóáöåöãú æóíóßõæäõæäó ÞóÏú ÝóÇÞõæåõ ÈöÇáúßóËúÑóÉö¡ Ãóæú ÎóÔöíó Ãóäú íóßõæäó Çááøóåõ ÃóÑóÇÏó ÇÓúÊöÏúÑóÇÌó ÇáÓøóÍóÑóÉö ãõÏøóÉð Ýóíõãúáöí áóåõãú ÈöÙõåõæÑö ÛóáóÈöåöãú Úóáóíúåö æóãóÏøöåö áöãóÇ Êóßõæäõ áóåõ ÇáúÚóÇÞöÈóÉõ ÝóÎóÔöíó Ðóáößó. æóåóÐóÇ ãóÞóÇãõ ÇáúÎóæúÝö¡ æóåõæó ãóÞóÇãñ Ìóáöíáñ ãöËúáõåõ ãóÞóÇãõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóæúãó ÈóÏúÑò ÅöÐú ÞóÇáó: «Çááøóåõãøó Åöäøöí ÃóÓúÃóáõßó äóÕúÑóßó æóæóÚúÏóßó Çááøóåõãøó Åöäú ÔöÆúÊó áóãú ÊõÚúÈóÏú Ýöí ÇáúÃóÑúÖö» .
æóÇáÏøóáöíáõ Úóáóì åóÐóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÞõáúäÇ áóÇ ÊóÎóÝú Åöäøóßó ÃóäúÊó ÇáúÃóÚúáì ÝóÊóÃúßöíÏõ ÇáúÌõãúáóÉö ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóÃúßöíÏö æóÊóÞúæöíóÉõ ÊóÃúßöíÏöåóÇ ÈöÖóãöíÑö ÇáúÝóÕúáö æóÈöÇáÊøóÚúÑöíÝö Ýöí ÇáúÃóÚúáì Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøó ãóÇ ÎóÇãóÑóåõ ãöäó ÇáúÎóæúÝö ÅöäøóãóÇ åõæó ÎóæúÝõ ÙõåõæÑö ÇáÓøóÍóÑóÉö ÚöäúÏó ÇáúÚóÇãøóÉö æóáóæú Ýöí æóÞúÊò ãóÇ. æóåõæó æóÅöäú ßóÇäó ãõæÞöäðÇ(16/259)
ÈöÃóäøó Çááøóåó íõäúÌöÒõ áóåõ ãóÇ ÃóÑúÓóáóåõ áöÃóÌúáöåö áóßöäøóåõ áóÇ ãóÇäöÚó ãöäú Ãóäú íóÓúÊóÏúÑöÌó Çááøóåõ ÇáúßóÝóÑóÉó ãõÏøóÉð ÞóáöíáóÉð áöÅöÙúåóÇÑö ËóÈóÇÊö ÅöíãóÇäö ÇáúãõÄúãöäöíäó¡ ßóãóÇ ÞóÇáó áöÑóÓõæáöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: áóÇ íóÛõÑøóäøóßó ÊóÞóáøõÈõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Ýöí ÇáúÈöáÇÏö ãóÊÇÚñ Þóáöíáñ [Âá ÚãÑóÇä: 196¡ 197] .
æóÚóÈøóÑó Úóäö ÇáúÚóÕóÇ Èö ãóÇ ÇáúãóæúÕõæáóÉö ÊóÐúßöíÑðÇ áóåõ Èöíóæúãö ÇáÊøóßúáöíãö ÅöÐú ÞóÇáó áóåõ: æóãÇ Êöáúßó Èöíóãöíäößó íóÇ ãõæÓì [Øå: 17] áöíóÍúÕõáó áóåõ ÇáöÇØúãöÆúäóÇäõ ÈöÃóäøóåóÇ ÕóÇÆöÑóÉñ Åöáóì ÇáúÍóÇáóÉö ÇáøóÊöí ÕóÇÑóÊú ÅöáóíúåóÇ íóæúãóÆöÐò¡ æóáöÐóáößó áóãú íóÞõáú áóåõ: æóÃóáúÞö ÚóÕóÇßó.
æóÇáÊøóáóÞøõÝõ: ÇáöÇÈúÊöáóÇÚõ. æóÞóÑóÃóåõ ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈöÌóÒúãö ÊóáúÞóÝú Ýöí ÌóæóÇÈö Þóæúáöåö æóÃóáúÞö. æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ÐóßúæóÇäó ÈöÑóÝúÚö ÊóáúÞóÝú Úóáóì ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÊóáúÞóÝú- ÈöÝóÊúÍö ÇááøóÇãö æóÊóÔúÏöíÏö ÇáúÞóÇÝö-.
æóÞóÑóÃóåõ ÍóÝúÕñ- ÈöÓõßõæäö ÇááøóÇãö æóÝóÊúÍö ÇáúÞóÇÝö- ãöäú áóÞöÝó ßóÝóÑöÍó.
æóÌõãúáóÉõ ÅöäøóãÇ ÕóäóÚõæÇ ßíÏ ÓÍÑ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ¡ æóåöíó ãõÑóßøóÈóÉñ ãöäú (Åöäøó) æó (ãóÇ) ÇáãæÕæáÉ. æóßíÏ ÓÍÑ ÎóÈóÑõ (Åöäøó) . æóÇáúßóáóÇãõ ÅöÎúÈóÇÑñ ÈóÓöíØñ áóÇ ÞóÕúÑó Ýöíåö. æóßõÊöÈó (ÅöäøóãóÇ) Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö ãóæúÕõæáóÉð (Åöäøó) Èö (ãóÇ) ÇáúãóæúÕõæáóÉö ßóãóÇ ÊõæÕóáõ Èö (ãóÇ) ÇáúßóÇÝøóÉö Ýöí äóÍúæö ÅöäøóãÇ ÍóÑøóãó Úóáóíúßõãõ ÇáúãóíúÊóÉó [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 173] æóáóãú íóßõäö ÇáúãõÊóÞóÏøöãõæäó íóÊóæóÎøóæúäó ÇáúÝõÑõæÞó Ýöí ÑóÓúãö ÇáúÎóØøö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ßóíúÏõ ÓÇÍöÑò ÈöÃóáúÝò ÈóÚúÏó ÇáÓøöíäö. æóÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÎóáóÝñ ßóíúÏõ ÓöÍúÑò- ÈößóÓúÑö ÇáÓøöíäö-.
æóÌõãúáóÉõ æóáÇ íõÝúáöÍõ ÇáÓøóÇÍöÑõ ÍóíúËõ ÃóÊì ãöäú ÊóãóÇãö ÇáúÌõãúáóÉö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ¡ Ýóåöíó ãóÚúØõæÝóÉñ ÚóáóíúåóÇ æóÍóÇáñ ãöäú ÖóãöíÑö ÅöäøóãÇ ÕóäóÚõæÇ¡ Ãóíú áóÇ íóäúÌóÍõ ÇáÓøóÇÍöÑõ ÍóíúËõ ßóÇäó¡ áöÃóäøó ÕóäúÚóÊóåõ ÊóäúßóÔöÝõ ÈöÇáÊøóÃóãøõáö æóËóÈóÇÊö ÇáäøóÝúÓö(16/260)
ÝóÃõáúÞöíó ÇáÓøóÍóÑóÉõ ÓõÌøóÏðÇ ÞóÇáõæÇ ÂãóäøóÇ ÈöÑóÈøö åóÇÑõæäó æóãõæÓóì (70) ÞóÇáó ÂãóäúÊõãú áóåõ ÞóÈúáó Ãóäú ÂÐóäó áóßõãú Åöäøóåõ áóßóÈöíÑõßõãõ ÇáøóÐöí Úóáøóãóßõãõ ÇáÓøöÍúÑó ÝóáóÃõÞóØøöÚóäøó ÃóíúÏöíóßõãú æóÃóÑúÌõáóßõãú ãöäú ÎöáóÇÝò æóáóÃõÕóáøöÈóäøóßõãú Ýöí ÌõÐõæÚö ÇáäøóÎúáö æóáóÊóÚúáóãõäøó ÃóíøõäóÇ ÃóÔóÏøõ ÚóÐóÇÈðÇ æóÃóÈúÞóì (71)
Ýöí ÚóÏóãö ÇáÊøóÃóËøõÑö ÈöåóÇ. æóÊóÚúÑöíÝõ ÇáÓøóÇÍöÑõ ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö áöÞóÕúÏö ÇáúÌöäúÓö ÇáúãóÚúÑõæÝö¡ Ãóíú áóÇ íõÝúáöÍõ ÈöåóÇ ßõáøõ ÓóÇÍöÑò.
æóÇÎúÊöíÑó ÝöÚúáõ ÃóÊì Ïõæäó äóÍúæö: ÍóíúËõ ßóÇäó¡ Ãóæú ÍóíúËõ Íóáøó¡ áöãõÑóÇÚóÇÉö ßóæúäö ãõÚúÙóãö ÃõæáóÆößó ÇáÓøóÍóÑóÉ ãÌáæÈæä ãöäú ÌöåóÇÊö ãöÕúÑó¡ æóáöáÑøöÚóÇíóÉö Úóáóì ÝóæóÇÕöáö ÇáúÂíóÇÊö ÇáúæóÇÞöÚóÉö Úóáóì ÍóÑúÝö ÇáúÃóáöÝö ÇáúãóÞúÕõæÑóÉö.
æóÊóÚúãöíãõ ÍóíúËõ ÃóÊì áöÚõãõæãö ÇáúÃóãúßöäóÉö ÇáøóÊöí íóÍúÖõÑõåóÇ¡ Ãóíú ÈöÓöÍúÑöåö.
æóÊóÚúáöíÞõ ÇáúÍõßúãö ÈöæóÕúÝö ÇáÓøóÇÍöÑö íóÞúÊóÖöí Ãóäøó äóÝúíó ÇáúÝóáóÇÍö Úóäö ÇáÓøóÇÍöÑö Ýöí ÃõãõæÑö ÇáÓøöÍúÑö áóÇ Ýöí ÊöÌóÇÑóÉò Ãóæú ÛóíúÑöåóÇ. æóåóÐóÇ ÊóÃúßöíÏñ áöáúÚõãõæãö ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏö ãöäú æõÞõæÚö ÇáäøóßöÑóÉö Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáäøóÝúíö¡ áöÃóäøó Úõãõæãó ÇáúÃóÔúíóÇÁö íóÓúÊóáúÒöãõ Úõãõæãó ÇáúÃóãúßöäóÉö ÇáøóÊöí ÊÞÚ ÝöíåóÇ.
[70- 71]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 70 Åöáóì 71]
ÝóÃõáúÞöíó ÇáÓøóÍóÑóÉõ ÓõÌøóÏÇð ÞÇáõæÇ ÂãóäøóÇ ÈöÑóÈøö åÇÑõæäó æóãõæÓì (70) ÞÇáó ÂãóäúÊõãú áóåõ ÞóÈúáó Ãóäú ÂÐóäó áóßõãú Åöäøóåõ áóßóÈöíÑõßõãõ ÇáøóÐöí Úóáøóãóßõãõ ÇáÓøöÍúÑó ÝóáóÃõÞóØøöÚóäøó ÃóíúÏöíóßõãú æóÃóÑúÌõáóßõãú ãöäú ÎöáÇÝò æóáóÃõÕóáøöÈóäøóßõãú Ýöí ÌõÐõæÚö ÇáäøóÎúáö æóáóÊóÚúáóãõäøó ÃóíøõäÇ ÃóÔóÏøõ ÚóÐÇÈÇð æóÃóÈúÞì (71)
ÇáúÝóÇÁõ ÚóÇØöÝóÉñ Úóáóì ãóÍúÐõæÝò íóÏõáøõ Úóáóíúåö Þóæúáõåõ æóÃóáúÞö ãóÇ Ýöí íóãöíäößó [Øå: 69] . æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ:
ÝóÃóáúÞóì ÝóÊóáóÞøóÝóÊú ãóÇ ÕóäóÚõæÇ¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ãóäö ÇÖúÑöÈú ÈöÚóÕÇßó ÇáúÈóÍúÑó ÝóÇäúÝóáóÞó [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 63] .
æóÇáúÅöáúÞóÇÁõ: ÇáØøóÑúÍõ Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö. æóÃóÓúäóÏó ÇáúÝöÚúáó Åöáóì ÇáúãóÌúåõæáö áöÃóäøóåõãú áóÇ ãõáúÞöíó áóåõãú ÅöáøóÇ ÃóäúÝõÓõåõãú¡ ÝóßóÃóäøóåõ Þöíáó: ÝóÃóáúÞóæúÇ ÃóäúÝõÓóåõãú ÓõÌøóÏðÇ¡ ÝóÅöäøó ÓõÌõæÏóåõãú ßóÇäó ÅöÚúáóÇäðÇ ÈöÇÚúÊöÑóÇÝöåöãú Ãóäøó ãõæÓóì ãõÑúÓóáñ ãöäó Çááøóåö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÓõÌõæÏõåõãú ÊóÚúÙöíãðÇ áöáøóåö ÊóÚóÇáóì.(16/261)
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÏóáóÇáóÉð Úóáóì ÊóÛóáøõÈö ãõæÓóì Úóáóíúåöãú ÝóÓóÌóÏõæÇ ÊóÚúÙöíãðÇ áóåõ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑöíÏõæÇ Èöåö ÊóÚúÙöíãó ÝöÑúÚóæúäó¡ ÌóÚóáõæåõ ãõÞóÏøöãóÉð áöÞóæúáöåöãú ÂãóäøóÇ ÈöÑóÈøö åÇÑõæäó æóãõæÓì ÍóÐóÑðÇ ãöäú ÈóØúÔöåö.
æóÓõÌøóÏñ: ÌóãúÚõ ÓóÇÌöÏò.
æóÌõãúáóÉõ ÞÇáõæÇ íóÕöÍøõ Ãóäú Êóßõæäó Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö¡ Ãóíú ÃõáúÞõæÇ ÞóÇÆöáöíäó. æóíóÕöÍøõ Ãóäú Êóßõæäó ÈóÏóáó ÇÔúÊöãóÇáò ãöäú ÌõãúáóÉö ÝóÃõáúÞöíó ÇáÓøóÍóÑóÉõ ÓõÌøóÏÇð ÝóÅöäøó ÓõÌõæÏóåõãõ ÇÔúÊóãóáó Úóáóì ÅöíãóÇäöåöãú¡ æóÃóä Êóßõæäó ãõÓúÊóÃúäóÝóÉð ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉð áöÇÝúÊöÊóÇÍö ÇáúãõÍóÇæóÑóÉö Èóíúäóåõãú æóÈóíúäó ÝöÑúÚóæúäó.
æóÅöäøóãóÇ ÂãóäõæÇ ÈöÇááøóåö ÍöíäóÆöÐò áöÃóäøóåõãú ÃóíúÞóäõæÇ Ãóäøó ãóÇ ÌóÑóì Úóáóì íóÏö ãõæÓóì áóíúÓó ãóäú ÌöäúÓö ÇáÓøöÍúÑö áöÃóäøóåõãú ÃóÆöãøóÉõ ÇáÓøöÍúÑõ ÝóÚóáöãõæÇ Ãóäøóåõ ÂíóÉð ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö.
æóÊóÚúÈöíÑõåõãú Úóäö ÇáÑøóÈøö ÈöØóÑöíÞö ÇáúÅöÖóÇÝóÉö Åöáóì åóÇÑõæäó æóãõæÓóì áöÃóäøó Çááøóåó áóãú íóßõäú íõÚúÑóÝõ Èóíúäóåõãú íóæúãóÆöÐò ÅöáøóÇ ÈöåóÐöåö ÇáäøöÓúÈóÉö áöÃóäøó áóåõãú ÃóÑúÈóÇÈðÇ íóÚúÈõÏõæäóåóÇ æóíóÚúÈõÏõåóÇ ÝöÑúÚóæúäõ.
æóÊóÞúÏöíãõ åóÇÑõæäó Úóáóì ãõæÓóì åõäóÇ æóÊóÞúÏöíãõ ãõæÓóì Úóáóì åóÇÑõæäó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [121¡ 122] : ÞÇáõæÇ ÂãóäøóÇ ÈöÑóÈøö ÇáúÚÇáóãöíäó ÑóÈøö ãõæÓì æóåÇÑõæäó áóÇ ÏóáóÇáóÉó Ýöíåö Úóáóì ÊóÝúÖöíáò æóáóÇ ÛóíúÑöåö¡ áöÃóäøó ÇáúæóÇæó ÇáúÚóÇØöÝóÉó áóÇ ÊõÝöíÏõ ÃóßúËóÑó ãöäú ãõØúáóÞö ÇáúÌóãúÚö Ýöí ÇáúÍõßúãö ÇáúãóÚúØõæÝö Ýöíåö¡ Ýóåõãú ÚóÑóÝõæÇ Çááøóåó ÈöÃóäøóåõ ÑóÈøõ åóÐóíúäö ÇáÑøóÌõáóíúäö ÝóÍõßöíó ßóáóÇãõåõãú ÈöãóÇ íóÏõáøõ Úóáóì Ðóáößó ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøóåõ Íõßöíó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [121] Þóæúáõ ÇáÓøóÍóÑóÉö ÞÇáõæÇ ÂãóäøóÇ ÈöÑóÈøö ÇáúÚÇáóãöíäó¡ æóáóãú íõÍúßó Ðóáößó åõäóÇ¡ áöÃóäøó ÍößóÇíóÉó ÇáúÃóÎúÈóÇÑö áóÇ ÊóÞúÊóÖöí ÇáúÅöÍóÇØóÉó ÈöÌóãöíÚö ÇáúãóÍúßöíøö æóÅöäøóãóÇ ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãóæúÖöÚõ ÇáúÚöÈúÑóÉö Ýöí Ðóáößó ÇáúãóÞóÇãö ÈöÍóÓúÈö ÇáúÍóÇÌóÉö.(16/262)
æóæóÌúåõ ÊóÞúÏöíãö åóÇÑõæäó åõäóÇ ÇáÑøöÚóÇíóÉõ Úóáóì ÇáúÝóÇÕöáóÉö¡ ÝóÇáÊøóÞúÏöíãõ æóÞóÚó Ýöí ÇáúÍößóÇíóÉö áóÇ Ýöí ÇáúãóÍúßöíøö¡ ÅöÐú æóÞóÚó Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇáúÃõÎúÑóì ÞÇáõæÇ ÂãóäøóÇ ÈöÑóÈøö ÇáúÚÇáóãöíäó ÑóÈøö ãõæÓì æóåÇÑõæäó [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 47¡ 48] . æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÊóÞúÏöíãõ åóÇÑõæäó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãöäú ÍößóÇíóÉö Þóæúáö ÇáÓøóÍóÑóÉö¡ Ýóíóßõæäõ ÕóÏóÑó ãöäúåõãú ÞóæúáóÇäö¡ ÞóÏøóãõæÇ Ýöí ÃóÍóÏöåöãóÇ ÇÓúãó åóÇÑõæäó ÇÚúÊöÈóÇÑðÇ ÈößöÈóÑö Óöäøöåö¡ æóÞóÏøóãõæÇ ÇÓúãó ãõæÓóì Ýöí ÇáúÞóæúáö ÇáúÂÎóÑö ÇÚúÊöÈóÇÑðÇ ÈöÝóÖúáöåö Úóáóì åóÇÑõæäó ÈöÇáÑøöÓóÇáóÉö æóßóáóÇãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ ÝóÇÎúÊöáóÇÝõ ÇáúÚöÈóÇÑóÊóíúäö ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑóíúäö.
æóíõÞóÇáõ: Âãóäó áóåõ¡ Ãóíú ÍóÕóáó ÚöäúÏóåõ ÇáúÅöíãóÇäõ áöÃóÌúáöåö. ßóãóÇ íõÞóÇáõ: Âãóäó Èöåö¡ Ãóíú ÍóÕóáó ÇáúÅöíãóÇäõ ÚöäúÏóåõ ÈöÓóÈóÈöåö. æóÃóÕúáõ ÇáúÝöÚúáö Ãóäú íóÊóÚóÏøóì ÈöäóÝúÓöåö áöÃóäøó Âãóäóåõ ÈöãóÚúäóì ÕóÏøóÞóåõ¡ æóáóßöäøóåõ ßóÇÏó Ãóäú áóÇ íõÓúÊóÚúãóáó Ýöí ãóÚúäóì ÇáÊøóÕúÏöíÞö ÅöáøóÇ ÈöÃóÍóÏö åóÐóíúäö ÇáúÍóÑúÝóíúäö.
æóÞóÑóÃó ÞóÇáõæäõ æóæóÑúÔñ ãöäú ØóÑöíÞö ÇáúÃóÒóÑúÞö¡ æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò¡ æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ¡ æÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò¡ æóÑóæúÍñ Úóäú íóÚúÞõæÈó ÂãóäúÊõãú ÈöåóãúÒóÉò æóÇÍöÏóÉò ÈóÚúÏóåóÇ ãóÏøóÉñ æóåöíó ÇáúãóÏøóÉõ ÇáäøóÇÔöÆóÉõ Úóäú ÊóÓúåöíáö ÇáúåóãúÒóÉö ÇáúÃóÕúáöíøóÉö Ýöí ÝöÚúáö Âãóäó¡ Úóáóì Ãóäøó ÇáúßóáóÇãó ÇÓúÊöÝúåóÇãñ.
æÞÑÃå æÑÔ ãä ØóÑöíÞö ÇáúÃóÕúÝóåóÇäöíøö¡ æóÇÈúäö ßóËöíÑò¡ æóÍóÝúÕò Úóäú ÚóÇÕöãò¡ æóÑõæóíúÓò Úóäú íóÚúÞõæÈó- ÈöåóãúÒóÉò æóÇÍöÏóÉò Úóáóì Ãóäøó ÇáúßóáóÇãó ÎóÈóÑñ¡ Ýóåõæó ÎóÈóÑñ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóæúÈöíÎö.
æóÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÃóÈõæ ÈóßúÑò Úóäú ÚóÇÕöãò¡ æóÎóáóÝñ- ÈöåóãúÒóÊóíúäö- Úóáóì ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÃóíúÖðÇ.
æóáóãøóÇ ÑóÃóì ÝöÑúÚóæúäõ ÅöíãóÇäó ÇáÓøóÍóÑóÉö ÊóÛóíøóÙó æóÑóÇãó ÚöÞóÇÈóåõãú æóáóßöäøóåõ Úóáöãó Ãóäøó ÇáúÚöÞóÇÈó Úóáóì ÇáúÅöíãóÇäö ÈöãõæÓóì ÈóÚúÏó Ãóäú ÝóÊóÍó ÈóÇÈó ÇáúãõäóÇÙóÑóÉö ãóÚóåõ äóßúËñ áöÃõÕõæáö ÇáúãõäóÇÙóÑóÉö ÝóÇÎúÊóáóÞó áöáÊøóÔóÝøöí ãöäó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÚöáøóÉó ÅöÚúáóÇäöåöãõ ÇáúÅöíãóÇäó ÞóÈúáó ÇÓúÊöÆúÐóÇäö ÝöÑúÚóæúäó¡ ÝóÚóÏøó Ðóáößó ÌÑúÃóÉð Úóáóíúåö¡ æóÃóæúåóãó Ãóäøóåõãú áóæö ÇÓúÊóÃúÐóäõæåõ(16/263)
áóÃóÐöäó áóåõãú¡ æóÇÓúÊóÎúáóÕó ãöäú ÊóÓóÑøõÚöåöãú ÈÐáß Ãóäåã ÊæÇØÄæÇ ãóÚó ãõæÓóì ãöäú ÞóÈúáõ ÝóÃóÙúåóÑõæÇ ÇáúÚóÌúÒó ÚöäúÏó ãõäóÇÙóÑóÊöåö. æóãóÞúÕöÏõ ÝöÑúÚóæúäó ãöäú åóÐóÇ ÅöÞúäóÇÚõ ÇáúÍóÇÖöÑöíäó ÈöÃóäøó ãõæÓóì áóãú íóÃúÊö ÈöãóÇ íõÚúÌöÒõ ÇáÓøóÍóÑóÉõ ÅöÏúÎóÇáðÇ áöáÔøóßøö Úóáóì äõÝõæÓö ÇáøóÐöíäó ÔóÇåóÏõæÇ ÇáúÂíóÇÊö. æóåóÐöåö ÔöäúÔöäóÉñ ãöäú ÞóÏöíãö ÇáÒøóãóÇäö ÇÎúÊöáóÇÞõ ÇáúãóÛúáõæÈö ÈóÇÑöÏ ÇáúÚõÐúÑö. æóãöäú åóÐóÇ ÇáúÞóÈöíáö ÇÊøöåóÇãõ ÇáúãóÍúßõæãö Úóáóíúåöãõ ÇáúÍóÇßöãöíäó ÈöÇáöÇÑúÊöÔóÇÁö¡ æóÇÊøöåóÇãõ ÇáÏøõæóáö ÇáúãóÛúáõæÈóÉö Ýöí ÇáúÍõÑõæÈö ÞõæøóÇÏó ÇáúÌõíõæÔö ÈöÇáúÎöíóÇäóÉö.
æóÖóãöíÑõ áóåõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãõæÓóì ãöËúáõ ÖóãöíÑö Åöäøóåõ áóßóÈöíÑõßõãõ.
æóãóÚúäóì ÞóÈúáó Ãóäú ÂÐóäó áóßõãú ÞóÈúáó Ãóäú ÃõÓóæøöÛó áóßõãú Ãóäú ÊõÄúãöäõæÇ Èöåö. íõÞóÇáõ: ÃÐä áóåõ¡ ÅöÐú ÃóÈóÇÍó áóåõ ÔóíúÆðÇ.
æóÇáÊøóÞúØöíÚõ: ÔöÏøóÉõ ÇáúÞóØúÚö. æóãóÑúÌöÚõ ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö Åöáóì ÇáúßóíúÝöíøóÉö¡ æóåöíó ãóÇ æóÕóÝóåõ ÈöÞóæúáöåö ãöäú ÎöáÇÝò Ãóíú ãõÎúÊóáöÝóÉò ÈöÃóäú áóÇ ÊõÞúØóÚõ Úóáóì ÌóÇäöÈò æóÇÍöÏò Èóáú ãöäú ÌóÇäöÈóíúäö ãõÎúÊóáöÝóíúäö¡ Ãóíú ÊóÞúØóÚõ ÇáúíóÏõ Ëõãøó ÇáÑøöÌúáõ ãöäó ÇáúÌöåóÉö ÇáúãõÎóÇáöÝóÉö áöÌöåóÉö ÇáúíóÏö ÇáúãóÞúØõæÚóÉö Ëõãøó ÇáúíóÏõ ÇáúÃõÎúÑóì Ëõãøó ÇáÑøöÌúáõ ÇáúÃõÎúÑóì. æóÇáÙøóÇåöÑõ: Ãóäøó ÇáúÞóØúÚó Úóáóì åóÐöåö ÇáúßóíúÝöíøóÉö ßóÇäó ÔöÚóÇÑðÇ áöÞóØúÚö ÇáúãõÌúÑöãöíäó¡ Ýóíóßõæäõ ÐößúÑõ åóÐöåö ÇáÕøöÝóÉö ÍößóÇíóÉð áöáúæóÇÞöÚö áóÇ áöáöÇÍúÊöÑóÇÒö Úóäú ÞóØúÚò ÈöÔóßúáò ÂÎóÑó¡ ÅöÐú áóÇ ÃóËóÑó áöåóÐöåö ÇáÕøöÝóÉö Ýöí ÊóÝúÙöíÚò æóáóÇ Ýöí ÔöÏøóÉö ÅöíáóÇãò ÅöÐóÇ ßóÇäó Ðóáößó íóÞóÚõ ãõÊóÊóÇÈöÚðÇ.
æóÃóãøóÇ ãóÇ ÌóÇÁó Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö Ýöí ÚõÞõæÈóÉö ÇáúãõÍóÇÑöÈö ÝóÅöäøóãóÇ åõæó ÞóØúÚõ ÚõÖúæò æóÇÍöÏò ÚöäúÏó ßõáøö ÍöÑóÇÈóÉò Ýóåõæó ãöäó ÇáÑøóÍúãóÉö Ýöí ÇáúÚõÞõæÈóÉö áöÆóáøóÇ íóÊóÚóØøóáó ÇäúÊöÝóÇÚõ ÇáúãóÞúØõæÚö ÈöÈóÇÞöí ÃóÚúÖóÇÆöåö ãöäú ÌóÑøóÇÁö ÞóØúÚö íóÏò Ëõãøó ÑöÌúáò ãöäú ÌöåóÉò æóÇÍöÏóÉò¡ Ãóæú ÞóØúÚö íóÏò ÈóÚúÏó íóÏò æóÈóÞóÇÁö ÇáÑøöÌúáóíúäö.
æó (ãöäú) Ýöí Þóæúáöåö ãöäú ÎöáÇÝò áöáöÇÈúÊöÏóÇÁö¡ Ãóíú íóÈúÏóÃõ ÇáúÞóØúÚõ ãöäú ãóÈúÏóÃö ÇáúãõÎóÇáóÝóÉö Èóíúäó ÇáúãóÞúØõæÚö. æóÇáúãóÌúÑõæÑõ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö æóÝöí ÓõæÑóÉö ÇáúãóÇÆöÏóÉö.(16/264)
æóÇáÊøóÕúáöíÈõ: ãõÈóÇáóÛóÉñ Ýöí ÇáÕøóáúÈö. æóÇáÕøóáúÈõ: ÑóÈúØõ ÇáúÌöÓúãö Úóáóì ÚõæÏò ãõäúÊóÕöÈò Ãóæú ÏóÞøõåõ Úóáóíúåö ÈöãóÓóÇãöíÑó¡ æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ÞóÊóáõæåõ æóãÇ ÕóáóÈõæåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [157] .
æóÇáúãõÈóÇáóÛóÉõ ÑóÇÌöÚóÉñ Åöáóì ÇáúßóíúÝöíøóÉö ÃóíúÖðÇ ÈöÔöÏøóÉö ÇáÏøóÞøö Úóáóì ÇáúÃóÚúæóÇÏö.
æóáöÐóáößó ÚÏáó Úóäú ÍóÑúÝö ÇáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö Åöáóì ÍóÑúÝö ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö ÊóÔúÈöíåðÇ áöÔöÏøóÉö Êóãóßøõäö ÇáúãóÕúáõæÈö ãöäó ÇáúÌöÐúÚö ÈöÊóãóßøõäö ÇáÔøóíúÁö ÇáúæóÇÞöÚö Ýöí æöÚóÇÆöåö.
æóÇáúÌõÐõæÚõ: ÌóãúÚõ ÌöÐúÚò- ÈößóÓúÑö ÇáúÌöíãö æóÓõßõæäö ÇáÐøóÇáö- æóåõæó ÚõæÏõ ÇáäøóÎúáóÉö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóåõÒøöí Åöáóíúßö ÈöÌöÐúÚö ÇáäøóÎúáóÉö [ãóÑúíóã: 25] . æóÊóÚúÏöíóÉõ ÝöÚúáö æóáóÃõÕóáøöÈóäøóßõãú ÈöÍóÑúÝö (Ýöí) ãóÚó Ãóäøó ÇáÕøóáúÈó íóßõæäõ ÝóæúÞó ÇáúÌöÐúÚö áóÇ ÏóÇÎöáóåõ áöíóÏõáøó Úóáóì Ãóäøóåõ ÕóáúÈñ ãõÊóãóßøöäñ íõÔúÈöåõ ÍõÕõæáó ÇáúãóÙúÑõæÝö Ýöí ÇáÙøóÑúÝö¡ ÝóÍóÑúÝõ (Ýöí) ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ ÊóÈóÚöíøóÉñ ÊóÇÈöÚóÉñ áöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ãõÊóÚóáøöÞö ãóÚúäóì (Ýöí) áöãõÊóÚóáøöÞö ãóÚúäóì (Úóáóì) .
æóÃóíøõäóÇ: ÇÓúÊöÝúåóÇãñ Úóäú ãõÔúÊóÑößöíäó Ýöí ÔöÏøóÉö ÇáÊøóÚúÐöíÈö. æóÝöÚúáõ áóÊóÚúáóãõäøó ãõÚóáøóÞñ Úóäö ÇáúÚóãóáö áöæöÞõæÚö ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö Ýöí ÂÎöÑöåö. æóÃóÑóÇÏó ÈöÇáúãõÔúÊóÑößöíäó äóÝúÓóåõ æóÑóÈøó ãõæÓóì ÓõÈúÍóÇäóåõ áöÃóäøóåõ Úóáöãó ãöäú Þóæúáöåöãú ÂãóäøóÇ ÈöÑóÈøö åÇÑõæäó æóãõæÓì [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 47] Ãóäøó ÇáøóÐöí Íóãóáóåõãú Úóáóì ÇáúÅöíãóÇäö Èöåö ãóÇ ÞóÏøóãó áóåõãú
ãõæÓóì ãöäó ÇáúãóæúÚöÙóÉö Íöíäó ÞóÇáó áóåõãú ÈöãóÓúãóÚò ãöäú ÝöÑúÚóæúäó æóíúáóßõãú áóÇ ÊóÝúÊóÑõæÇ Úóáóì Çááøóåö ßóÐöÈÇð ÝóíõÓúÍöÊóßõãú ÈöÚóÐÇÈò [Øå: 61] ¡ Ãóíú æóÓóÊóÌöÏõæäó ÚóÐóÇÈöíó ÃóÔóÏøó ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö ÇáøóÐöí ÍõÐøöÑúÊõãõæåõ. æóåóÐóÇ ãöäú ÛõÑõæÑöåö. æóíóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó Ðóáößó ãõÑóÇÏõ ÝöÑúÚóæúäó ãóÇ ÞóÇÈóáó Èöåö ÇáúãõÄúãöäõæäó Þóæúáóåõ ÃóíøõäÇ ÃóÔóÏøõ ÚóÐÇÈÇð æóÃóÈúÞì ÈöÞóæúáöåöãú æóÇááøóåõ ÎóíúÑñ æóÃóÈúÞì [Øå: 73] ¡ Ãóíú ÎóíúÑñ ãöäúßó æóÃóÈúÞóì ÚóãóáðÇ ãöäú Úóãóáößó¡ ÝóËóæóÇÈõåõ ÎóíúÑñ ãöäú ÑöÖóÇßó æóÚóÐóÇÈõåõ ÃóÔóÏøõ ãä ÚÐÇÈß.(16/265)
ÞóÇáõæÇ áóäú äõÄúËöÑóßó Úóáóì ãóÇ ÌóÇÁóäóÇ ãöäó ÇáúÈóíøöäóÇÊö æóÇáøóÐöí ÝóØóÑóäóÇ ÝóÇÞúÖö ãóÇ ÃóäúÊó ÞóÇÖò ÅöäøóãóÇ ÊóÞúÖöí åóÐöåö ÇáúÍóíóÇÉó ÇáÏøõäúíóÇ (72) ÅöäøóÇ ÂãóäøóÇ ÈöÑóÈøöäóÇ áöíóÛúÝöÑó áóäóÇ ÎóØóÇíóÇäóÇ æóãóÇ ÃóßúÑóåúÊóäóÇ Úóáóíúåö ãöäó ÇáÓøöÍúÑö æóÇááøóåõ ÎóíúÑñ æóÃóÈúÞóì (73)
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 72 Åöáóì 73]
ÞÇáõæÇ áóäú äõÄúËöÑóßó Úóáì ãóÇ ÌÇÁóäÇ ãöäó ÇáúÈóíøöäÇÊö æóÇáøóÐöí ÝóØóÑóäÇ ÝóÇÞúÖö ãóÇ ÃóäúÊó ÞÇÖò ÅöäøóãÇ ÊóÞúÖöí åÐöåö ÇáúÍóíÇÉó ÇáÏøõäúíÇ (72) ÅöäøóÇ ÂãóäøóÇ ÈöÑóÈøöäÇ áöíóÛúÝöÑó áóäÇ ÎóØÇíÇäÇ æóãÇ ÃóßúÑóåúÊóäÇ Úóáóíúåö ãöäó ÇáÓøöÍúÑö æóÇááøóåõ ÎóíúÑñ æóÃóÈúÞì (73)
ÃóÙúåóÑõæÇ ÇÓúÊöÎúÝóÇÝóåõãú ÈöæóÚöíÏöåö æóÈöÊóÚúÐöíÈöåö¡ ÅöÐú ÃóÕúÈóÍõæÇ Ãóåúáó ÅöíãóÇäò æóíóÞöíäò¡ æóßóÐóáößó ÔóÃúäõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈÇáÑÓá ÅöÐÇ ÃÔÑÞÊ Úóáóíúåöãú ÃóäúæóÇÑõ ÇáÑøöÓóÇáóÉö ÝóÓõÑúÚóÇäó ãóÇ íóßõæäõ ÇäúÞöáóÇÈõåõãú Úóäú ÌóåóÇáóÉö ÇáúßõÝúÑö æóÞóÓóÇæóÊöåö Åöáóì ÍößúãóÉö ÇáúÅöíãóÇäö æóËóÈóÇÊöåö. æóáóäóÇ Ýöí ÚõãóÑó Èúäö ÇáúÎóØøóÇÈö æóäóÍúæöåö ãöãøóäú ÂãóäõæÇ ÈöãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóËóáõ ÕöÏúÞò.
æóÇáúÅöíËóÇÑõ: ÇáÊøóÝúÖöíáõ. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóÞóÏú ÂËóÑóßó Çááøóåõ ÚóáóíúäÇ Ýöí ÓõæÑóÉö íõæÓõÝó [91] . æóÇáÊøóÝúÖöíáõ Èóíúäó ÝöÑúÚóæúäó æóãóÇ ÌóÇÁóåõãú ãöäó ÇáúÈóíøöäóÇÊö ãõÞúÊóÖò ÍóÐúÝó ãõÖóÇÝò íõäóÇÓöÈõ ÇáúãõÞóÇÈóáóÉó ÈöÇáúÈóíøöäóÇÊö¡ Ãóíú áóäú äõÄúËöÑó ØóÇÚóÊóßó Ãóæú Ïöíäóßó Úóáóì ãóÇ ÌóÇÁóäóÇ ãöäó ÇáúÈóíøöäóÇÊö ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì æõÌõæÈö ØóÇÚóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóÈöÐóáößó íóáúÊóÆöãõ ÚóØúÝõ æóÇáøóÐöí ÝóØóÑóäÇ¡ Ãóíú áóÇ äõÄúËöÑõßó Ýöí ÇáÑøõÈõæÈöíøóÉö Úóáóì ÇáøóÐöí ÝóØóÑóäóÇ.
æóÌöíÁó ÈöÇáúãóæúÕõæáö áöáúÅöíãóÇÁö Åöáóì ÇáÊøóÚúáöíáö¡ áöÃóäøó ÇáúÝóÇØöÑó åõæó ÇáúãõÓúÊóÍóÞøõ ÈöÇáúÅöíËóÇÑö.
æóÃõÎøöÑó ÇáøóÐöí ÝóØóÑóäÇ Úóäú ãóÇ ÌÇÁóäÇ ãöäó ÇáúÈóíøöäÇÊö áöÃóäøó ÇáúÈóíøöäóÇÊö Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøó ÇáøóÐöí ÎóáóÞóåõãú ÃóÑóÇÏó ãöäúåõãõ ÇáúÅöíãóÇäó ÈöãõæÓóì æóäóÈúÐó ÚöÈóÇÏóÉö ÛóíúÑö Çááøóåö¡ æóáöÃóäøó Ýöíåö ÊóÚúÑöíÖðÇ ÈöÏóÚúæóÉö ÝöÑúÚóæúäó áöáúÅöíãóÇäö ÈöÇááøóåö.
æóÕöíÛóÉõ ÇáúÃóãúÑö Ýöí Þóæúáöåö ÝóÇÞúÖö ãóÇ ÃóäúÊó ÞÇÖò ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ÇáÊøóÓúæöíóÉö¡ áöÃóäøó ãóÇ ÃóäúÊó ÞÇÖò ãóÇ ÕÏÞå ãóÇ ÊóæóÚøóÏóåõãú Èöåö ãöäú ÊóÞúØöíÚö(16/266)
ÇáúÃóíúÏöí æóÇáúÃóÑúÌõáö æóÇáÕøóáúÈö¡ Ãóíú ÓóæóÇÁñ ÚóáóíúäóÇ Ðóáößó ÈóÚúÖõåõ Ãóæú ßõáøõåõ Ãóæú ÚóÏóãõ æõÞõæÚöåö¡ ÝóáóÇ äóØúáõÈõ ãöäúßó ÎóáóÇÕðÇ ãöäúåõ ÌóÒóÇÁó ØóÇÚóÊößö ÝóÇÝúÚóáú ãóÇ ÃóäúÊó ÝóÇÚöáñ (æóÇáúÞóÖóÇÁõ åõäóÇ ÇáÊøóäúÝöíÐõ æóÇáúÅöäúÌóÇÒõ) ÝóÅöäøó ÚóÐóÇÈóßó áóÇ íóÊóÌóÇæóÒõ åóÐöåö ÇáúÍóíóÇÉó æóäóÍúäõ äóÑúÌõæ ãöäú ÑóÈøöäóÇ ÇáúÌóÒóÇÁó ÇáúÎöÇáöÏó.
æóÇäúÊóÕóÈó åÐöåö ÇáúÍóíÇÉó Úóáóì ÇáäøöíóÇÈóÉö Úóäö ÇáúãóÝúÚõæáö Ýöíåö¡ áöÃóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÈöÇáúÍóíóÇÉö ãõÏøóÊõåóÇ.
æóÇáúÞóÕúÑõ ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏõ ãöäú (ÅöäøóãóÇ) ÞóÕúÑõ ãóæúÕõæÝò Úóáóì ÕöÝóÉò¡ Ãóíú Åöäøóßó ãóÞúÕõæÑñ Úóáóì ÇáúÞóÖóÇÁö Ýöí åóÐöåö ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ áóÇ íóÊóÌóÇæóÒúåõ Åöáóì ÇáúÞóÖóÇÁö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö¡ Ýóåõæó ÞóÕúÑñ ÍóÞöíÞöíøñ.
æóÌõãúáóÉõ ÅöäøóÇ ÂãóäøóÇ ÈöÑóÈøöäÇ Ýöí ãóÍóáøö ÇáúÚöáøóÉö áöãóÇ ÊóÖóãøóäóåõ ßóáóÇãõåõãú.
æóãóÚúäóì æóãÇ ÃóßúÑóåúÊóäÇ Úóáóíúåö ãöäó ÇáÓøöÍúÑö Ãóäøóåõ ÃóßúÑóåóåõãú Úóáóì ÊóÍóÏøöíåöãú ãõæÓóì ÈöÓöÍúÑöåöãú ÝóÚóáöãõæÇ Ãóäøó ÝöÚúáóåõãú ÈóÇØöáñ æóÎóØöíÆóÉñ áöÃóäøóåõ ÇÓúÊõÚúãöáó áöÅöÈúØóÇáö ÅöáóåöíøóÉö Çááøóåö¡ ÝóÈöÐóáößó ßóÇäó ãõÓúÊóæúÌöÈðÇ ØóáóÈó ÇáúãóÛúÝöÑóÉö.
æóÌõãúáóÉõ æóÇááøóåõ ÎóíúÑñ æóÃóÈúÞì Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö¡ Ãóæú ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Ýöí ÂÎöÑó ÇáúßóáóÇãö áöáÊøóÐúíöíáö.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó Çááøóåó ÎóíúÑñ áóäóÇ ÈöÃóäú äõÄúËöÑóåõ ãöäúßó¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ: ÑöÖóì Çááøóåö¡ æóåõæó ÃóÈúÞóì ãöäúßó¡ Ãóíú ÌóÒóÇÄõåõ Ýöí ÇáúÎóíúÑö æóÇáÔøóÑøö ÃóÈúÞóì ãöäú ÌóÒóÇÆößó ÝóáóÇ íóåõæáõäóÇ Þóæúáõßó æóáóÊóÚúáóãõäøó ÃóíøõäÇ ÃóÔóÏøõ ÚóÐÇÈÇð æóÃóÈúÞì [Øå:
71] ¡ ÝóÐóáößó ãõÞóÇÈóáóÉñ áöæóÚöíÏöåö ãõÞóÇÈáóÉ ÊóÇãøóÉ.(16/267)
Åöäøóåõ ãóäú íóÃúÊö ÑóÈøóåõ ãõÌúÑöãðÇ ÝóÅöäøó áóåõ Ìóåóäøóãó áóÇ íóãõæÊõ ÝöíåóÇ æóáóÇ íóÍúíóì (74) æóãóäú íóÃúÊöåö ãõÄúãöäðÇ ÞóÏú Úóãöáó ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö ÝóÃõæáóÆößó áóåõãõ ÇáÏøóÑóÌóÇÊõ ÇáúÚõáóì (75) ÌóäøóÇÊõ ÚóÏúäò ÊóÌúÑöí ãöäú ÊóÍúÊöåóÇ ÇáúÃóäúåóÇÑõ ÎóÇáöÏöíäó ÝöíåóÇ æóÐóáößó ÌóÒóÇÁõ ãóäú ÊóÒóßøóì (76)
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 74 Åöáóì 76]
Åöäøóåõ ãóäú íóÃúÊö ÑóÈøóåõ ãõÌúÑöãÇð ÝóÅöäøó áóåõ Ìóåóäøóãó áóÇ íóãõæÊõ ÝöíåÇ æóáÇ íóÍúíì (74) æóãóäú íóÃúÊöåö ãõÄúãöäÇð ÞóÏú Úóãöáó ÇáÕøóÇáöÍÇÊö ÝóÃõæáÆößó áóåõãõ ÇáÏøóÑóÌÇÊõ ÇáúÚõáì (75) ÌóäøóÇÊõ ÚóÏúäò ÊóÌúÑöí ãöäú ÊóÍúÊöåóÇ ÇáúÃóäúåÇÑõ ÎÇáöÏöíäó ÝöíåÇ æóÐáößó ÌóÒÇÁõ ãóäú ÊóÒóßøóì (76)
åóÐöåö ÇáúÌõãóáõ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÍößóÇíóÉö ÞöÕøóÉö ÇáÓøóÍóÑóÉö æóÈóíúäó ÐößúÑö ÞöÕøóÉö ÎõÑõæÌö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó¡ ÓóÇÞóåóÇ Çááøóåõ ãóæúÚöÙóÉð æóÊóÃúíöíÏðÇ áöãóÞóÇáóÉö ÇáúãõÄúãöäöíäó ãöäú Þóæúãö ÝöÑúÚóæúäó. æóÞöíáó: åöíó ãöäú ßóáóÇãö ÃõæáóÆößó ÇáúãõÄúãöäöíäó. æóíõÈúÚöÏõåõ Ãóäøóåõ áóãú íóÍúßö äóÙöíÑóåõ Úóäúåõãú Ýöí äóÙóÇÆöÑö åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉö.
æóÇáúãõÌúÑöãõ: ÝóÇÚöáõ ÇáúÌóÑöíãóÉö¡ æóåöíó ÇáúãóÚúÕöíóÉõ æóÇáúÝöÚúáõ ÇáúÎóÈöíËõ. æóÇáúãõÌúÑöãõ Ýöí ÇÕúØöáóÇÍö ÇáúÞõÑúÂäö åõæó ÇáúßóÇÝöÑõ¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÃóÌúÑóãõæÇ ßÇäõæÇ ãöäó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ íóÖúÍóßõæäó [ÇáãØÝÝíä: 29] .
æóÇááøóÇãõ Ýöí áóåõ Ìóåóäøóãó áóÇãõ ÇáöÇÓúÊöÍúÞóÇÞö¡ Ãóíú åõæó ÕóÇÆöÑñ ÅöáóíúåóÇ áóÇ ãóÍóÇáóÉó¡ æóíóßõæäõ ÚóÐóÇÈõåõ ãõÊóÌóÏøöÏðÇ ÝöíåóÇ ÝóáóÇ åõæó ãóíøöÊñ áöÃóäøóåõ íõÍöÓøõ ÈöÇáúÚóÐóÇÈö æóáóÇ åõæó Íóíøñ áöÃóäøóåõ Ýöí ÍóÇáóÉö ÇáúãóæúÊö Ãóåúæóäõ ãöäúåóÇ¡ ÝóÇáúÍóíóÇÉõ ÇáúãóäúÝöíøóÉõ ÍóíóÇÉñ ÎóÇÕøóÉñ æóåöíó ÇáúÍóíóÇÉõ ÇáúÎóÇáöÕóÉõ ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö æóÇáúÂáóÇãö. æóÈöÐóáößó áóãú íóÊóäóÇÞóÖú äóÝúíõåóÇ ãóÚó äóÝúíö ÇáúãóæúÊö¡ æóåõæó ßóÞóæúáö ÚóÈøóÇÓö Èúäö ãöÑúÏóÇÓò:
æóÞóÏú ßõäúÊõ Ýöí ÇáúÍóÑúÈö ÐóÇ ÊõÏúÑóÃò ... Ýóáóãú ÃõÚúØó ÔóíúÆðÇ æóáóãú ÃõãúäóÚö
æóáóíúÓó åóÐóÇ ãöäú ÞóÈöíáö Þóæúáöåö ÅöäøóåÇ ÈóÞóÑóÉñ áóÇ ÝÇÑöÖñ æóáÇ ÈößúÑñ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 68] æóáóÇ Þóæúáõåõ ÒóíúÊõæäóÉò áóÇ ÔóÑúÞöíøóÉò æóáÇ ÛóÑúÈöíøóÉò [ÇáäøõæÑ: 35] .(16/268)
æóáóÞóÏú ÃóæúÍóíúäóÇ Åöáóì ãõæÓóì Ãóäú ÃóÓúÑö ÈöÚöÈóÇÏöí ÝóÇÖúÑöÈú áóåõãú ØóÑöíÞðÇ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö íóÈóÓðÇ áóÇ ÊóÎóÇÝõ ÏóÑóßðÇ æóáóÇ ÊóÎúÔóì (77)
æóÃóãøóÇ ÎõáõæÏõ ÛóíúÑö ÇáúßóÇÝöÑöíäó Ýöí ÇáäøóÇÑö ãöäú Ãóåúáö ÇáúßóÈóÇÆöÑö ÝóÅöäøó Þóæúáóåõ áóÇ íóãõæÊõ ÝöíåÇ æóáÇ íóÍúíì ÌóÚóáóåóÇ ÛóíúÑó ãóÔúãõæáóÉò áöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö. æóáóåóÇ ÃóÏöáøóÉñ ÃõÎúÑóì ÇÞúÊóÖóÊú ÎõáõæÏó ÇáúßóÇÝöÑö æóÚóÏóãõ ÎõáõæÏö ÇáúãõÄúãöäó ÇáúÚóÇÕöí. æóäóÇÒóÚóäóÇ ÝöíåóÇ ÇáúãõÚúÊóÒöáóÉõ æóÇáúÎóæóÇÑöÌõ. æóáóíúÓó åóÐóÇ ãóæúÖöÚõ ÐößúÑöåóÇ æóÞóÏú ÐóßóÑúäóÇåóÇ Ýöí ãóæóÇÖöÚöåóÇ ãöäú åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑö.
æóÇáúÅöÊúíóÇäõ ÈöÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÃõæáÆößó áóåõãõ ÇáÏøóÑóÌÇÊõ áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøóåõãú ÃóÍúÑöíóÇÁõ ÈöãóÇ íõÐúßóÑõ ÈóÚúÏó ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ãöäú ÃóÌúáö ãóÇ ÓóÈóÞó ÇÓúãó ÇáúÅöÔóÇÑóÉö.
æóÊóÞóÏøóãó ãóÚúäóì ÚóÏúäò æóÊóÝúÓöíÑõ ÊóÌúÑöí ãöäú ÊóÍúÊöåóÇ ÇáúÃóäúåÇÑõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÚóÏó Çááøóåõ ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõÄúãöäÇÊö ÌóäøóÇÊò ÊóÌúÑöí ãöäú ÊóÍúÊöåóÇ ÇáúÃóäúåÇÑõ ÎÇáöÏöíäó ÝöíåÇ æóãóÓÇßöäó ØóíøöÈóÉð Ýöí ÌóäøóÇÊö ÚóÏúäò Ýöí ÓõæÑóÉö ÈóÑóÇÁóÉñ [72] .
æóÇáÊøóÒóßøöí: ÇáÊøóØóåøõÑõ ãä ÇáúãÚÇÕöí.
[77]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÂíóÉ 77]
æóáóÞóÏú ÃóæúÍóíúäÇ Åöáì ãõæÓì Ãóäú ÃóÓúÑö ÈöÚöÈÇÏöí ÝóÇÖúÑöÈú áóåõãú ØóÑöíÞÇð Ýöí ÇáúÈóÍúÑö íóÈóÓÇð áóÇ ÊóÎÇÝõ ÏóÑóßÇð æóáÇ ÊóÎúÔì (77)
ÇÝúÊöÊóÇÍõ ÇáúÌõãúáóÉö ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóÍúÞöíÞö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúÞöÕøóÉö áöíõáúÞöíó ÇáÓøóÇãöÚõæäó ÅöáóíúåóÇ ÃóÐúåóÇäóåõãú. æóÊóÛúíöíÑõ ÇáúÃõÓúáõæÈö Ýöí ÇÈúÊöÏóÇÁö åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ãõÄúÐöäñ ÈöÃóäøó ÞóÕóÕðÇ ØõæöíóÊú Èóíúäó ÐößúÑö ÇáúÞöÕøóÊóíúäö¡ Ýóáóæö ÇÞúÊõÕöÑó Úóáóì ÍóÑúÝö ÇáúÚóØúÝö áóÊõæõåøöãó Ãóäøó ÍößóÇíóÉó ÇáúÞöÕøóÉö ÇáúÃõæáóì áóãú ÊóÒóáú ãõÊøóÕöáóÉð ÝóÊõæõåøöãõ Ãóäøó ÇáúÃóãúÑó ÈöÇáúÎõÑõæÌö æóÞóÚó ãõæóÇáöíðÇ áöÇäúÊöåóÇÁö ãóÍúÖóÑö ÇáÓøóÍóÑóÉö¡ ãóÚó Ãóäøó Èóíúäó Ðóáößó ÞóÕóÕðÇ ßóËöíÑóÉð ÐõßöÑóÊú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö æóÛóíúÑöåóÇ¡ ÝóÅöäøó ÇáúÎõÑõæÌó æóÞóÚó ÈóÚúÏó ÙõåõæÑö ÂíóÇÊò ßóËöíÑóÉò áöÅöÑúåóÇÈö ÝöÑúÚóæúäó ßõáøóãóÇ åóãøó ÈöÅöØúáóÇÞö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó áöáúÎõÑõæÌö. Ëõãøó äóßóáó Åöáóì Ãóäú ÃóÐöäó áóåõãú ÈöÃóÎóÑóÉò ÝóÎóÑóÌõæÇ Ëõãøó äóÏöãó Úóáóì Ðóáößó ÝóÃóÊúÈóÚóåõãú.(16/269)
ÝóÌõãúáóÉõ æóáóÞóÏú ÃóæúÍóíúäÇ Åöáì ãõæÓì ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ¡ æóÇáúæóÇæõ ÚóÇØöÝóÉõ ÞöÕøóÉò Úóáóì ÞöÕøóÉò æóáóíúÓóÊú ÚóÇØöÝóÉð ÈóÚúÖó ÃóÌúÒóÇÁö ÞöÕøóÉò Úóáóì ÈóÚúÖò ÂÎóÑó.
æÃóÓúÑö ÃóãúÑñ ãöäó ÇáÓøõÑóì- ÈöÖóãøö ÇáÓøöíäö æóÝóÊúÍö ÇáÑøóÇÁö- æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö Ãóäøóåõ íõÞóÇáõ: ÓóÑóì æóÃóÓúÑóì. æóÅöäøóãóÇ ÃóãóÑóåõ Çááøóåõ ÈöÐóáößó ÊóÌóäøõÈðÇ áöäõßõæáö ÝöÑúÚóæúäó Úóáóíúåöãú. æóÇáúÅöÖóÇÝóÉõ Ýöí Þóæúáöåö ÈöÚöÈÇÏöí áöÊóÔúÑöíÝöåöãú æóÊóÞúÑöíÈöåöãú æóÇáúÅöíãóÇÁö Åöáóì ÊóÎúáöíÕöåöãú ãöäö ÇÓúÊöÚúÈóÇÏö ÇáúÞöÈúØö æóÃóäøóåõãú áóíúÓõæÇ ÚóÈöíÏðÇ áöÝöÑúÚóæúäó.
æóÇáÖøóÑúÈõ: åõäóÇ ÈöãóÚúäóì ÇáúÌóÚúáö ßóÞóæúáöåöãú: ÖõÑöÈó ÇáÐøóåóÈõ ÏóäóÇäöíÑó. æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö:
«æóÇÖúÑöÈõæÇ Åöáóíøó ãóÚóßõãú ÈöÓóåúãò» ¡ æóáóíúÓó åõæó ßóÞóæúáöåö Ãóäö ÇÖúÑöÈú ÈöÚóÕÇßó ÇáúÈóÍúÑó [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 63] áÃäø ÇáÖøóÑúÈ åõäóÇáß ãõÊóÚóÏøò Åöáóì ÇáúÈóÍúÑö æóåõäóÇ äõÕöÈó ØóÑöíÞðÇ.
æóÇáúíóÈóÓõ- ÈöÝóÊúÍö ÇáúãõËóäøóÇÉö æóÇáúãõæóÍøóÏóÉö-. æóíõÞóÇáõ:- ÈöÓõßõæäö ÇáúãõæóÍøóÏóÉö-: æóÕúÝñ ÈöãóÚúäóì ÇáúíóÇÈöÓö. æóÃóÕúáõåõ ãóÕúÏóÑñ ßóÇáúÚóÏóãö æóÇáúÚõÏúãö¡ æõÕöÝó Èöåö áöáúãõÈóÇáóÛóÉö æóáöÐóáößó áóÇ íõÄóäøóËõ ÝóÞóÇáõæÇ: äóÇÞóÉñ íóÈóÓñ ÅöÐóÇ ÌóÝøó áóÈóäõåóÇ.
æóáóÇ ÊóÎÇÝõ ãóÑúÝõæÚñ Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÌõãúåõæÑö¡ æóÚúÏñ áöãõæÓóì ÇÞúÊõÕöÑó Úóáóì æóÚúÏöåö Ïõæäó ÈóÞöíøóÉö Þóæúãöåö áöÃóäøóåõ ÞõÏúæóÊõåõãú ÝóÅöÐóÇ áóãú íóÎóÝú åõæó ÊóÔóÌøóÚõæÇ æóÞóæöíó íóÞöíäõåõãú¡ Ýóåõæó ÎóÈóÑñ ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáúÈõÔúÑóì.
æóÇáúÌõãúáóÉõ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö.
æóÞóÑóÃó ÍóãúÒóÉõ æóÍúÏóåõ áóÇ ÊóÎóÝú Úóáóì ÌóæóÇÈö ÇáúÃóãúÑö ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö ÝóÇÖúÑöÈú¡ æóßóáöãóÉõ ÊóÎóÝú ãóßúÊõæÈóÉñ Ýöí ÇáúãóÕóÇÍöÝö ÈöÏõæäö ÃóáúÝò áöÊóßóæäó ÞöÑóÇÁóÊõåóÇ ÈöÇáúæóÌúåóíúäö áößóËúÑóÉö äóÙóÇÆöÑö åóÐöåö ÇáúßóáöãóÉö ÐóÇÊö ÇáúÃóáöÝö Ýöí æóÓóØöåóÇ Ýöí ÑóÓúãö ÇáúãõÕúÍóÝö æóíõÓóãøöíåö ÇáúãõÄóÏøöÈõæäó «ÇáúãóÍúÐõæÝó» .
æóÃóãøóÇ Þóæúáõåõ æóáÇ ÊóÎúÔì ÝóÇáúÅöÌúãóÇÚõ Úóáóì ÞöÑóÇÁóÊöåö ÈöÃóáúÝò Ýöí ÂÎöÑöåö. ÝóæóÌúåõ ÞöÑóÇÁóÉö ÍóãúÒóÉó ÝöíåóÇ ãóÚó Ãóäøóåõ ÞóÑóÃó ÈöÌóÒúãö ÇáúãóÚúØõæÝö Úóáóíúåö(16/270)
ÝóÃóÊúÈóÚóåõãú ÝöÑúÚóæúäõ ÈöÌõäõæÏöåö ÝóÛóÔöíóåõãú ãöäó Çáúíóãøö ãóÇ ÛóÔöíóåõãú (78) æóÃóÖóáøó ÝöÑúÚóæúäõ Þóæúãóåõ æóãóÇ åóÏóì (79)
Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÃóáúÝõ áöáúÅöØúáóÇÞö áöÃóÌúáö ÇáúÝóæóÇÕöáö ãöËúáó ÃóáúÝö ÝóÃóÖóáøõæäóÇ ÇáÓøóÈöíáóÇ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 67] æóÃóáúÝö æóÊóÙõäøõæäó ÈöÇááøóåö ÇáÙøõäõæäóÇ [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 10] ¡ Ãóæú Ãóäú Êóßõæäó ÇáúæóÇæõ Ýöí Þóæúáöåö æóáÇ ÊóÎúÔì áöáöÇÓúÊöÆúäóÇÝö áóÇ áöáúÚóØúÝö.
æÇáÏøóÑúßö- ÈöÝóÊúÍóÊóíúäö- ÇÓúãõ ãóÕúÏóÑö ÇáúÅöÏúÑóÇßö¡ Ãóíú áóÇ ÊóÎóÇÝõ Ãóäú íõÏúÑößóßó ÝöÑúÚóæúäõ.
æÇáÎÔíÉ: ÔöÏøóÉõ ÇáóÎóæúÝö. æóÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáõåõ áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáúÚõãõæãö¡ Ãóíú áóÇ ÊóÎúÔóì ÔóíúÆðÇ¡ æóåõæó ÚóÇãøñ ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáúÎõÕõæÕö¡ Ãóíú áóÇ ÊóÎúÔóì ÔóíúÆðÇ ãöãøóÇ íõÎúÔóì ãöäó ÇáúÚóÏúæö æóáóÇ ãä ÇáúÛóÑÞ.
[78- 79]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 78 Åöáóì 79]
ÝóÃóÊúÈóÚóåõãú ÝöÑúÚóæúäõ ÈöÌõäõæÏöåö ÝóÛóÔöíóåõãú ãöäó Çáúíóãøö ãóÇ ÛóÔöíóåõãú (78) æóÃóÖóáøó ÝöÑúÚóæúäõ Þóæúãóåõ æóãÇ åóÏì (79)
ÇáúÝóÇÁõ ÝóÕöíÍóÉñ ÚóÇØöÝóÉñ Úóáóì ãõÞóÏøóÑò íóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇáúßóáóÇãõ ÇáÓøóÇÈöÞõ¡ Ãóíú ÝóÓóÑóì Èöåöãú ÝóÃóÊúÈóÚóåõãú ÝöÑúÚóæúäõ¡ ÝóÅöäøó ÝöÑúÚóæúäó ÈóÚúÏó Ãóäú ÑóÃóì ÂíóÇÊö ÛóÖóÈö Çááøóåö Úóáóíúåö æóÚóáóì Þóæúãöåö æóÃóíúÞóäó Ãóäøó Ðóáößó ßõáøóåõ ÊóÃúíöíÏñ áöãõæÓóì ÃóÐöäó áöãõæÓóì æóåóÇÑõæäó Ãóäú íõÎúÑöÌóÇ Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó¡ æóßóÇäó ÅöÐúäõ ÝöÑúÚóæúäó ÞóÏú ÍóÕóáó áóíúáðÇ áöÍõÏõæËö ãóæóÊóÇäò ÚóÙöíãò Ýöí ÇáúÞöÈúØö Ýöí áóíúáóÉö ÇáÔøóåúÑö ÇáÓøóÇÈöÚö ãöäú ÃóÔúåõÑö ÇáúÞöÈúØö æóåõæó ÔóåúÑõ (ÈóÑóãúåóÇÊó)
æóåõæó ÇáøóÐöí ÇÊøóÎóÐóåõ ÇáúíóåõæÏõ ÑóÃóÓó ÓóäóÊöåöãú ÈöÅöÐúäò ãöäó Çááøóåö æóÓóãøóæúåõ (ÊöÓøóÑöí) ÝóÎóÑóÌõæÇ ãöäú ãóÏöíäóÉö (ÑÚãÓíÓ) ÞóÇÕöÏíä ÔÇØìÁ ÇáúÈóÍúÑö ÇáúÃóÍúãóÑö. æóäóÏöãó ÝöÑúÚóæúäõ Úóáóì ÅöØúáóÇÞöåöãú ÝóÃóÑóÇÏó Ãóäú íóáúÍóÞóåõãú áöíõÑúÌöÚóåõãú Åöáóì ãóÏöíäóÊöåö¡ æóÎóÑóÌó Ýöí ãóÑúßóÈóÊöåö æóãóÚóåõ ÓöÊøõãöÇÆóÉö ãóÑúßóÈóÉò ãõÎúÊóÇÑóÉò æóãóÑúßóÈóÇÊò ÃõÎúÑóì ÊóÍúãöáõ ÌóíúÔå.
æÃÊÈÚ: ãÑÇÏÝÚ ÊóÈöÚó. æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí ÈöÌõäõæÏöåö áöáúãõÕóÇÍóÈóÉö.
æóÇáúíóãøõ: ÇáúÈóÍúÑõ. æóÛöÔúíóÇäõåõ ÅöíøóÇåõãú: ÊóÛúØöíóÊõåõ ÌõËóËóåõãú¡ Ãóíú ÝóÛóÑöÞõæÇ.(16/271)
æóÞóæúáõåõ ãóÇ ÛóÔöíóåõãú íõÝöíÏõ ãóÇ ÃóÝóÇÏóåõ Þóæúáõåõ ÝóÛóÔöíóåõãú ãöäó Çáúíóãøö ÅöÐú ãöäó ÇáúãóÚúáõæãö Ãóäøóåõãú ÛóÔöíóåõãú ÛóÇÔøò¡ ÝóÊóÚóíøóäó Ãóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ãöäúåõ ÇáÊøóåúæöíáõ¡ Ãóíú ÈóáóÛó ãöäú åóæúáö Ðóáößó ÇáúÛóÑóÞö Ãóäøóåõ áóÇ íõÓúÊóØóÇÚõ æóÕúÝõåõ. ÞóÇáó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : «åõæó ãöäú ÌóæóÇãöÚö Çáúßóáöãö ÇáøóÊöí ÊóÓúÊóÞöáøõ ãóÚó ÞöáøóÊöåóÇ ÈöÇáúãóÚóÇäöí ÇáúßóËöíÑóÉö» . æóåóÐóÇ ÇáúÌõÒúÁõ ãöäó ÇáúÞöÕøóÉö ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö íõæäõÓó.
æóÌõãúáóÉõ æóÃóÖóáøó ÝöÑúÚóæúäõ Þóæúãóåõ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäó ÇáÖøóãöíÑö Ýöí ÛóÔöíóåõãú.
æóÇáúÅöÖúáóÇáõ: ÇáúÅöíÞóÇÚõ Ýöí ÇáÖøóáóÇáö¡ æóåõæó ÎóØóÃõ ÇáØøóÑöíÞö ÇáúãõæóÕøöáö. æóíõÓúÊóÚúãóáõ ÈößóËúÑóÉò Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÌóåóÇáóÉö æóÚóãóáö ãóÇ Ýöíåö ÖõÑøñ æóåõæó ÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÝöÑúÚóæúäó ÃóæúÞóÚó Þóæúãóåõ Ýöí ÇáúÌóåóÇáóÉö æóÓõæÁö ÇáúÚóÇÞöÈóÉö ÈöãóÇ ÈóËøó Ýöíåöãú ãöäú ÞóáúÈö ÇáúÍóÞóÇÆöÞö æóÇáúÌóåúáö ÇáúãõÑóßøóÈö¡ Ýóáóãú íõÕóÇÏöÝõæÇ ÇáÓøóÏóÇÏó Ýöí ÃóÚúãóÇáöåöãú ÍóÊøóì ßóÇäóÊú ÎóÇÊöãóÊõåóÇ æõÞõæÚõåõãú ÛóÑúÞóì Ýöí ÇáúÈóÍúÑö ÈöÚöäóÇÏöåö Ýöí ÊóßúÐöíÈö ÏóÚúæóÉö ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-.
æóÚóØúÝõ æóãÇ åóÏì Úóáóì ÃóÖóáøó: ÅöãøóÇ ãöäú ÚóØúÝö ÇáúÃóÚóãøö Úóáóì ÇáúÃóÎóÕøö áöÃóäøó ÚóÏóãó ÇáúåõÏóì íóÕúÏõÞõ ÈöÊóÑúßö ÇáúÅöÑúÔóÇÏö ãöäú Ïõæäö ÅöÖúáóÇáò æóÅöãøóÇ Ãóäú íóßõæäó ÊóÃúßöíÏðÇ áóÝúÙöíøðÇ ÈöÇáúãõÑóÇÏöÝö ãõÄóßøöÏðÇ áöäóÝúíö ÇáúåõÏóì Úóäú ÝöÑúÚóæúäó áöÞóæúãöåö Ýóíóßõæäõ Þóæúáõåõ æóãÇ åóÏì ÊóÃúßöíÏðÇ áö ÃóÖóáøó ÈöÇáúãõÑóÇÏöÝö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃóãúæÇÊñ ÛóíúÑõ ÃóÍúíÇÁò [ÇáäøóÍúá: 21] æóÞóæúáö ÇáúÃóÚúÔóì: ÍõÝóÇÉð áóÇ äöÚóÇáó áóäóÇ» ãöäú Þóæúáöåö:
ÅöãøóÇ ÊóÑóíúäóÇ ÍõÝóÇÉð áóÇ äöÚóÇáó áóäóÇ ... ÅöäøóÇ ßóÐóáößó ãóÇ äóÍúÝóì æóäóäúÊóÚöáõ
æóÝöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : Åöäøó äõßúÊóÉó ÐößúÑö æóãÇ åóÏì ÇáÊøóåóßøõãõ ÈöÝöÑúÚóæúäó Ýöí Þóæúáöåö æóãÇ ÃóåúÏöíßõãú ÅöáøóÇ ÓóÈöíáó ÇáÑøóÔÇÏö Çå. íóÚúäöí Ãóäøó Ýöí Þóæúáöåö æóãÇ åóÏì ÊóáúãöíÍðÇ Åöáóì ÞöÕøóÉö Þóæúáöåö ÇáúãóÍúßöíøö Ýöí ÓõæÑóÉö ÛóÇÝöÑò [29] : ÞÇáó ÝöÑúÚóæúäõ ãóÇ ÃõÑöíßõãú ÅöáøóÇ ãóÇ ÃóÑì æóãÇ ÃóåúÏöíßõãú ÅöáøóÇ ÓóÈöíáó ÇáÑøóÔÇÏö æóãóÇ Ýöí åóÐöåö ãöäú Þóæúáöåö ÈöØóÑöíÞóÊößõãõ ÇáúãõËúáì [Øå: 63] ¡ Ãóíú åöíó åõÏðì¡ Ýóíóßõæäõ ãöäó(16/272)
íóÇ Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÞóÏú ÃóäúÌóíúäóÇßõãú ãöäú ÚóÏõæøößõãú æóæóÇÚóÏúäóÇßõãú ÌóÇäöÈó ÇáØøõæÑö ÇáúÃóíúãóäó æóäóÒøóáúäóÇ Úóáóíúßõãõ Çáúãóäøó æóÇáÓøóáúæóì (80) ßõáõæÇ ãöäú ØóíøöÈóÇÊö ãóÇ ÑóÒóÞúäóÇßõãú æóáóÇ ÊóØúÛóæúÇ Ýöíåö ÝóíóÍöáøó Úóáóíúßõãú ÛóÖóÈöí æóãóäú íóÍúáöáú Úóáóíúåö ÛóÖóÈöí ÝóÞóÏú åóæóì (81) æóÅöäøöí áóÛóÝøóÇÑñ áöãóäú ÊóÇÈó æóÂãóäó æóÚóãöáó ÕóÇáöÍðÇ Ëõãøó ÇåúÊóÏóì (82)
ÇáÊøóáúãöíÍö Åöáóì áóÝúÙò æóÞóÚó Ýöí ÞöÕøóÉò ãõÝúÖöíðÇ Åöáóì ÇáÊøóáúãöíÍö Åöáóì ÇáúÞöÕøóÉö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáö ãõåóáúåóáò:
áóæú ßõÔöÝó ÇáúãóÞóÇÈöÑõ Úóäú ßõáóíúÈò ... ÝóÎõÈøöÑó ÈöÇáÐøóäóÇÆöÈö Ãóíøõ ÒöíÑö
íõÔöíÑõ Åöáóì Þóæúáö ßõáóíúÈò áóåõ Úóáóì æóÌúåö ÇáúãóáóÇãóÉö: ÃóäúÊó ÒíÑ äÓóÇÁ.
[80- 82]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 80 Åöáóì 82]
íóÇ Èóäöí ÅöÓúÑÇÆöíáó ÞóÏú ÃóäúÌóíúäÇßõãú ãöäú ÚóÏõæøößõãú æóæÇÚóÏúäÇßõãú ÌÇäöÈó ÇáØøõæÑö ÇáúÃóíúãóäó æóäóÒøóáúäÇ Úóáóíúßõãõ Çáúãóäøó æóÇáÓøóáúæì (80) ßõáõæÇ ãöäú ØóíøöÈÇÊö ãóÇ ÑóÒóÞúäÇßõãú æóáÇ ÊóØúÛóæúÇ Ýöíåö ÝóíóÍöáøó Úóáóíúßõãú ÛóÖóÈöí æóãóäú íóÍúáöáú Úóáóíúåö ÛóÖóÈöí ÝóÞóÏú åóæì (81) æóÅöäøöí áóÛóÝøóÇÑñ áöãóäú ÊÇÈó æóÂãóäó æóÚóãöáó ÕÇáöÍÇð Ëõãøó ÇåúÊóÏì (82)
åóÐöåö ÇáúÌõãóáõ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Ýöí ÃóËúäóÇÁö ÇáúÞöÕøóÉö ãöËúáó ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøóåõ ãóäú íóÃúÊö ÑóÈøóåõ ãõÌúÑöãÇð ÇáúÂíóÉó. æóåóÐóÇ ÎöØóÇÈñ áöáúíóåõæÏö ÇáøóÐöíäó Ýöí Òóãóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊóÐúßöíÑðÇ áóåõãú ÈöäöÚóãò ÃõÎúÑóì.
æóÞõÏøöãóÊú ÚóáóíúåóÇ ÇáäøöÚúãóÉõ ÇáúÚóÙöíãóÉõ¡ æóåöíó ÎóáóÇÕõåõãú ãöäö ÇÓúÊöÚúÈóÇÏö ÇáúßóÝóÑóÉö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÞóÏú ÃóäúÌóíúäÇßõãú- ææÇÚóÏúäÇßõãú- Èöäõæäö ÇáúÚóÙóãóÉö. æóÞóÑóÃóåõãóÇ ÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÎóáóÝñ ÞóÏú ÃóäúÌóíúÊõßõãú- æóæóÚóÏúÊõßõãú ÈöÊóÇÁö ÇáúãõÊóßóáøöãö.
æóÐóßøóÑóåõãú ÈöäöÚúãóÉö äõÒõæáö ÇáÔøóÑöíÚóÉö æóåõæó ãóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö Þóæúáõåõ æóæÇÚóÏúäÇßõãú ÌÇäöÈó ÇáØøõæÑö ÇáúÃóíúãóäó. æóÇáúãõæóÇÚóÏóÉõ: ÇÊøöÚóÇÏñ ãöäú ÌóÇäöÈóíúäö¡ Ãóíú ÃóãóÑúäóÇ ãõæÓóìöö(16/273)
ÈöÇáúÍõÖõæÑö áöáúãõäóÇÌóÇÉö ÝóÐóáößó æóÚóÏñ ãöäú ÌóÇäöÈö Çááøóåö ÈöÇáúãõäóÇÌóÇÉö¡ æóÇãúÊöËóÇáõ ãõæÓóì áöÐóáößó æóÚóÏñ ãöäú ÌóÇäöÈöåö¡ ÝóÊóãøó ãóÚúäóì ÇáúãõæóÇÚóÏóÉö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [52] : æóÅöÐú æÇÚóÏúäÇ ãõæÓì ÃóÑúÈóÚöíäó áóíúáóÉð.
æóíóÙúåóÑõ Ãóäøó ÇáúÂíóÉó ÊõÔöíÑõ Åöáóì ãóÇ ÌóÇÁó Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö 19 ãöäú ÓöÝúÑö ÇáúÎõÑõæÌö: «Ýöí ÇáÔøóåúÑö ÇáËøóÇáöËö ÈóÚúÏó ÎõÑõæÌö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ãöäú ÃóÑúÖö ãöÕúÑó ÌóÇÁõæÇ Åöáóì ÈóÑøöíøóÉö ÓóíúäóÇÁó åõäóÇáößó äóÒóáó ÅöÓúÑóÇÆöíáõ ãõÞóÇÈöáó ÇáúÌóÈóáö. æóÃóãøóÇ ãõæÓóì ÝóÕóÚöÏó Åöáóì Çááøóåö ÝóäóÇÏóÇåõ ÇáÑøóÈøõ ãöäó ÇáúÌóÈóáö ÞóÇÆöáðÇ: åóßóÐóÇ äóÞõæáõ áöÈóíúÊö íóÚúÞõæÈó ÃóäúÊõãú ÑóÃóíúÊõãú ãóÇ ÕóäóÚúÊõ ÈöÇáúãöÕúÑöíøöíäó æóÃóäóÇ ÍóãóáúÊõßõãú Úóáóì ÃóÌúäöÍóÉö ÇáäøõÓõæÑö¡ Ãóäú ÓóãöÚúÊõãú áöÕóæúÊöí æóÍóÝöÙúÊõãú ÚóåúÏöí Êóßõæäõæäó áöí ÎóÇÕøóÉð ... » ÅöáóÎú.
æóÐößúÑõ ÇáØøõæÑö ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö.
æóÌóÇäöÈõ ÇáØøóæúÑö: ÓóÝúÍõåõ. æóæóÕóÝõåõ ÈöÇáúÃóíúãóäö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÌöåóÉö ÇáÔøóÎúÕö ÇáúãõÓúÊóÞúÈöáö ãóÔúÑöÞó ÇáÔøóãúÓö¡ æóÅöáøóÇ ÝóáóíúÓó áöáúÌóÈóáö íóãöíäñ æóÔöãóÇáñ ãõÚóíøóäóÇäö¡ æóÅöäøóãóÇ ÊõÚúÑóÝõ ÈöãóÚúÑöÝóÉö ÃóÕúáö ÇáúÌöåóÇÊö æóåõæó ãóØúáóÚõ ÇáÔøóãúÓö¡ Ýóåõæó ÇáúÌóÇäöÈõ ÇáúÞöÈúáöíøõ ÈöÇÕúØöáóÇÍöäóÇ. æóÌõÚöáó ãóÍóáøõ ÇáúãõæóÇÚóÏóÉö ÇáúÌóÇäöÈó ÇáúÞöÈúáöíøó æóáóíúÓó åõæó ãöäó ÇáúÌóÇäöÈö ÇáúÛóÑúÈöíøö ÇáøóÐöí Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÞóÕóÕö [30] : ÝóáóãøóÇ ÃóÊÇåÇ äõæÏöíó ãöäú ÔÇØöÆö ÇáúæÇÏö ÇáúÃóíúãóäö Ýöí ÇáúÈõÞúÚóÉö ÇáúãõÈÇÑóßóÉö ãöäó ÇáÔøóÌóÑóÉö æóÞóÇáó ÝöíåóÇ æóãÇ ßõäúÊó ÈöÌÇäöÈö ÇáúÛóÑúÈöíøö
ÅöÐú ÞóÖóíúäÇ Åöáì ãõæÓóì ÇáúÃóãúÑó
[ÇáúÞóÕóÕ: 44] Ýóåõæó ÌóÇäöÈñ ÛóÑúÈöíøñ¡ Ãóíú ãöäú ÌöåóÉö ãóÛúÑöÈö ÇáÔøóãúÓö ãöäó ÇáúÌóÈóáö¡ æóåõæó ÇáøóÐöí ÂäóÓó ãõæÓóì ãöäúåõ äóÇÑðÇ.
æóÇäúÊóÕóÈó ÌÇäöÈó ÇáØøõæÑö Úóáóì ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö ÇáãßÇäíÉ áÃäøå áóÇ ÊÓÇÚå ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúãóßóÇäö ÇáúãõÈúåóãö.
æóãóÝúÚõæáõ ÇáúãõæóÇÚóÏóÉö ãóÍúÐõæÝñ¡ ÊóÞúÏöíÑõåõ: ÇáúãõäóÇÌóÇÉõ.
æóÊóÚúÏöíóÉõ æÇÚóÏúäÇßõãú Åöáóì ÖóãöíÑö ÌóãóÇÚóÉö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó æóÅöäú ßóÇäóÊú ãõæóÇÚóÏóÉð áöãõæÓóì æóãóäú ãóÚóåõ ÇáøóÐöíäó ÇÎúÊóÇÑóåõãú ãöäú Þóæãöåö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö(16/274)
Ãóäøó ÇáúãóÞúÕöÏó ãöäó ÇáúãõæóÇÚóÏóÉö æóÍúíõ ÃõÕõæáö ÇáÔøóÑöíÚóÉö ÇáøóÊöí ÊóÕöíÑõ ÕóáóÇÍðÇ áöáúÃõãøóÉö ÝóßóÇäóÊö ÇáúãõæóÇÚóÏóÉõ ãóÚó ÃõæáóÆößó ßóÇáúãóæúÇÚóÏóÉö ãóÚó ÌóãöíÚö ÇáúÃõãøóÉö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌóãöíÚõ æóäóÒøóáúäÇ Úóáóíúßõãõ ÅöáóÎú ÝóÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÞöÑóÇÁóÉö ÍóãúÒóÉó¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøö¡ æóÎóáóÝò ÞóÏú ÃóäúÌóíúÊõßõãú- æóæóÇÚóÏúÊõßõãú ÈöÊóÇÁö ÇáúãõÝúÑóÏö Êßæä ÞöÑóÇÁóÉ æÃäÒáäÇ- Èöäõæäö ÇáúÚóÙóãóÉö- ÞóÑöíÈðÇ ãöäó ÇáöÇáúÊöÝóÇÊö æóáóíúÓó Úóíúäõåõ¡ áöÃóäøó äõæäó ÇáúÚóÙóãóÉö ÊõÓóÇæöí ÊóÇÁó ÇáúãõÊóßóáøöãö.
æóÇáÓøóáúæóì ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö. æóßóÇäó Ðóáößó Ýöí äöÕúÝö ÇáÔøóåúÑö ÇáËøóÇäöí ãöäú ÎõÑõæÌöåöãú ãöäú ãöÕúÑó ßóãóÇ Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö 16 ãöäú ÓöÝúÑö ÇáúÎõÑõæÌö.
æóÌõãúáóÉõ ßõáõæÇ ãóÞõæáñ ãóÍúÐõæÝñ. ÊóÞúÏöíÑõåõ: æóÞõáúäóÇ Ãóæú ÞóÇÆöáöíäó. æóÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ãóÇ ÑóÒóÞúäÇßõãú Èöäõæäö ÇáúÚóÙóãóÉö. æóÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÎóáóÝõ ãóÇ ÑóÒóÞóÊõßõãú ÈöÊóÇÁö ÇáúãõÝúÑóÏö.
æóÇáØøõÛúíóÇäõ: ÃóÔóÏøõ ÇáúßöÈúÑö. æóãóÚúäóì Çáäøóåúíö Úóäö ÇáØøõÛúíóÇäö Ýöí ÇáÑøöÒúÞö: Çáäøóåúíõ Úóäú ÊóÑúßö ÇáÔøõßúÑö Úóáóíúåö æóÞöáøóÉõ ÇáöÇßúÊöÑóÇËö ÈöÚöÈóÇÏóÉö ÇáúãõäúÚöãö.
æóÍóÑúÝõ (Ýöí) ÇáÙøóÑúÝöíøóÉõ ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ ÊóÈóÚöíøóÉñ ÔóÈøóåó ãõáóÇÈóÓóÉó ÇáØøõÛúíóÇäö áöáäøöÚúãóÉö ÈöÍõáõæáö ÇáØøõÛúíóÇäö ÝöíåóÇ ÊóÔúÈöíåðÇ áöáäøöÚúãóÉö ÇáúßóËöíÑóÉö ÈöÇáúæöÚóÇÁö ÇáúãõÍöíØö ÈöÇáúãõäúÚóãö Úóáóíúåö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúãóßúäöíøóÉö¡ æóÍóÑúÝõ ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö ÞóÑöíäóÊõåóÇ.
æóÇáúÍõáõæáõ: ÇáäøõÒõæáõ æóÇáúÅöÞóÇãóÉõ ÈöÇáúãóßóÇäö ÔõÈøöåóÊú ÅöÕóÇÈóÉõ ÂËóÇÑö ÇáúÛóÖóÈö ÅöíøóÇåõãú ÈöÍõáõæáö ÇáúÌóíúÔö æóäóÍúæöåö ÈöÏöíóÇÑö Þóæúãò.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÝóíóÍöáøó Úóáóíúßõãú- ÈößóÓúÑö ÇáúÍóÇÁö- æóÞóÑóÃõæÇ æóãóäú íóÍúáöáú Úóáóíúåö ÛóÖóÈöí- ÈößóÓúÑö ÇááøóÇãö ÇáúÃõæáóì Úóáóì ÃóäøóåõãóÇ ÝöÚúáóÇ- Íóáøó(16/275)
ÇáÏøóíúäõ íõÞóÇáõ: Íóáøó ÇáÏøóíúäõ ÅöÐóÇ Âäó ÃóÌóáõ ÃóÏóÇÆöåö. æóÞóÑóÃóåõ ÇáúßöÓóÇÆöíøõ- ÈöÇáÖøóãøö Ýöí ÇáúÝöÚúáóíúäö Úóáóì Ãóäøóåõ ãöäú Íóáøó ÈöÇáúãóßóÇäö íóÍõáøõ ÅöÐóÇ äóÒóáó Èöåö. ßóÐóÇ Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö»
æóáóãú íóÊóÚóÞøóÈõæåõ.
æóåóÐóÇ ãöãøóÇ Ãóåúãóáóåõ ÇÈúäõ ãóÇáößò Ýöí «áóÇãöíøóÉö ÇáúÃóÝúÚóÇáö» ¡ æóáóãú íóÓúÊóÏúÑößúåõ ÔóÇÑöÍõåóÇ ÈóÍúÑóÞñ Çáúíóãóäöíøõ Ýöí «ÇáÔøóÑúÍö ÇáúßóÈöíÑö» . æóæóÞóÚó Ýöí «ÇáúãöÕúÈóÇÍö» ãóÇ íõÎóÇáöÝõåõ æóáóÇ íõÚóæøóáõ Úóáóíúåö. æóÙóÇåöÑõ «ÇáúÞóÇãõæÓö» Ãóäøó Íóáøó ÈöãóÚúäóì äóÒóáó íõÓúÊóÚúãóáõ ÞóÇÕöÑðÇ æóãõÊóÚóÏøöíðÇ¡ æóáóãú ÃóÞöÝú áóåõãú Úóáóì ÔóÇåöÏò Ýöí Ðóáößó.
æóåóæóì: ÓóÞóØó ãöäú Úõáúæò¡ æóÞóÏö ÇÓúÊõÚöíÑó åõäóÇ áöáúåóáóÇßö ÇáøóÐöí áóÇ äõåõæÖó ÈóÚúÏóåõ¡ ßóãóÇ ÞóÇáõæÇ:
åóæóÊú Ãõãøõåõ¡ ÏõÚóÇÁð Úóáóíúåö¡ æóßóãóÇ íõÞóÇáõ: æóíúáó Ãõãøöåö¡ æóãöäúåõ: ÝóÃõãøõåõ åÇæöíóÉñ [ÇáÞÇÑÚÉ: 9] ¡ ÝóÃõÑöíÏó åõæöíøñ ãóÎúÕõæÕñ¡ æóåõæó Çáúåõæöíøõ ãöäú ÌóÈóáò Ãóæú ÓóØúÍò ÈöÞóÑöíäóÉö ÇáÊøóåúÏöíÏö.
æóÌõãúáóÉõ æóÅöäøöí áóÛóÝøóÇÑñ Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ ÇÓúÊöØúÑóÇÏñ ÈóÚúÏó ÇáÊøóÍúÐöíÑö ãöäó ÇáØøõÛúíóÇäö Ýöí ÇáäøöÚúãóÉö ÈöÇáúÅöÑúÔóÇÏö Åöáóì ãóÇ íõÊóÏóÇÑóßõ Èöåö ÇáØøõÛúíóÇäõ Åöäú æóÞóÚó ÈöÇáÊøóæúÈóÉö æóÇáúÚóãóáö ÇáÕøóÇáöÍö. æóãóÚúäóì ÊÇÈó: äóÏöãó Úóáóì ßõÝúÑöåö æóÂãóäó æóÚóãöáó ÕóÇáöÍðÇ.
æóÞóæúáõåõ Ëõãøó ÇåúÊóÏì (Ëõãøó) Ýöíåö áöáÊøóÑóÇÎöí Ýöí ÇáÑøõÊúÈóÉö ÇÓúÊõÚöíÑóÊú áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÇáÊøóÈóÇíõäö Èóíúäó ÇáÔøóíúÆóíúäö Ýöí ÇáúãóäúÒöáóÉö ßóãóÇ ßóÇäóÊú áöáÊøóÈóÇíõäö Èóíúäó ÇáúæóÞúÊóíúäö Ýöí ÇáúÍõÏõæËö. æóãóÚúäóì ÇåúÊóÏì: ÇÓúÊóãóÑøó Úóáóì ÇáúåõÏóì æóËóÈóÊó Úóáóíúåö¡ Ýóåõæó ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÞÇáõæÇ ÑóÈøõäóÇ Çááøóåõ Ëõãøó ÇÓúÊóÞÇãõæÇ ÝóáÇ ÎóæúÝñ Úóáóíúåöãú æóáÇ åõãú íóÍúÒóäõæäó [ÇáúÃóÍúÞóÇÝ: 13] .
æóÇáúÂíóÇÊõ ÊõÔöíÑõ Åöáóì ãóÇ ÌóÇÁó Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ãöäú ÓöÝúÑö ÇáúÎõÑõæÌö «ÇáÑøóÈøõ Åöáóåñ ÑóÍöíãñ æóÑóÄõæÝñ¡ ÈóØöíÁõ ÇáúÛóÖóÈö æóßóËöíÑõ ÇáúÅöÍúÓóÇäö ÛóÇÝöÑõ ÇáúÅöËúãö æóÇáúÎóØöíÆóÉö æáßäøå áä íÈÑìÁ ÅöÈúÑóÇÁ» .(16/276)
æóãóÇ ÃóÚúÌóáóßó Úóäú Þóæúãößó íóÇ ãõæÓóì (83) ÞóÇáó åõãú ÃõæáóÇÁö Úóáóì ÃóËóÑöí æóÚóÌöáúÊõ Åöáóíúßó ÑóÈøö áöÊóÑúÖóì (84) ÞóÇáó ÝóÅöäøóÇ ÞóÏú ÝóÊóäøóÇ Þóæúãóßó ãöäú ÈóÚúÏößó æóÃóÖóáøóåõãõ ÇáÓøóÇãöÑöíøõ (85)
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 83 Åöáóì 85]
æóãÇ ÃóÚúÌóáóßó Úóäú Þóæúãößó íóÇ ãõæÓì (83) ÞÇáó åõãú ÃõæáÇÁö Úóáì ÃóËóÑöí æóÚóÌöáúÊõ Åöáóíúßó ÑóÈøö áöÊóÑúÖì (84) ÞÇáó ÝóÅöäøóÇ ÞóÏú ÝóÊóäøóÇ Þóæúãóßó ãöäú ÈóÚúÏößó æóÃóÖóáøóåõãõ ÇáÓøóÇãöÑöíøõ (85)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÃóÓúÑö ÈöÚöÈÇÏöí [Øå: 77] ÇáúæóÇÞöÚóÉö ÊóÝúÓöíÑðÇ áöÝöÚúáö ÃóæúÍóíúäÇ Åöáì ãõæÓì [Øå: 77] ¡ ÝóÞóæúáõåõ æóãÇ ÃóÚúÌóáóßó Úóäú Þóæúãößó åõæó ãöãøóÇ ÃóæúÍóì Çááøóåõ Èöåö Åöáóì ãõæÓóì. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ:
æóÃóäú: ãóÇ ÃóÚúÌóáóßó ÅöáóÎú. æóåõæó ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì ãóÇ æóÞóÚó áóåõãú ÃóíøóÇãó ãõäóÇÌóÇÉö ãõæÓóì Ýöí ÇáØøóæúÑö Ýöí ÇáÔøóåúÑö ÇáËøóÇáöËö áöÎõÑõæÌöåöãú ãöäú ãöÕúÑó. æóåóÐóÇ ÇáúÌõÒúÁõ ãöäó ÇáúÞöÕøóÉö áóãú íõÐúßóÑú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö.
æóÇáúÅöÚúÌóÇáõ: ÌóÚúáõ ÇáÔøóíúÁö ÚóÇÌöáðÇ.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí Çááøóæúãö. æóÇáøóÐöí íõÄúÎóÐõ ãöäú ßóáóÇãö ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó æóÊõÔöíÑõ Åöáóíúåö ÇáúÂíóÉõ: Ãóäøó ãõæÓóì ÊóÚóÌøóáó ãõÝóÇÑóÞóÉó Þóæúãöåö áöíóÍúÖõÑó Åöáóì ÇáúãõäóÇÌóÇÉö ÞóÈúáó ÇáúÅöÈøóÇäö ÇáøóÐöí Úóíøóäóåõ Çááøóåõ áóåõ¡ ÇÌúÊöåóÇÏðÇ ãöäúåõ
æóÑóÛúÈóÉð Ýöí ÊóáóÞøöí ÇáÔøóÑöíÚóÉö ÍóÓúÈóãóÇ æóÚóÏóåõ Çááøóåõ ÞóÈúáó Ãóäú íõÍöíØó Èóäõæ ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÈöÌóÈóáö ÇáØøõæÑö¡ æóáóãú íõÑóÇÚö Ýöí Ðóáößó ÅöáøóÇ ÇáÓøóÈúÞó Åöáóì ãóÇ Ýöíåö ÎóíúÑñ áöäóÝúÓöåö æóáöÞóæúãöåö¡ ÝóáóÇãóåõ Çááøóåõ Úóáóì Ãóäú ÛóÝóáó Úóäú ãõÑóÇÚóÇÉö ãóÇ íóÍõÝøõ ÈöÐóáößó ãöäö ÇÈúÊöÚóÇÏöåö Úóäú Þóæúãöåö ÞóÈúáó Ãóäú íõæÕöíóåõãõ Çááøóåõ ÈöÇáúãõÍóÇÝóÙóÉö Úóáóì ÇáúÚóåúÏö æóíõÍóÐøöÑóåõãú ãóßúÑó ãóäú íóÊóæóÓøóãõ Ýöíåö ãóßóÑðÇ¡ ÝóßóÇäó Ýöí Ðóáößó ÈöãóäúÒöáóÉö ÃóÈöí ÈóßúÑò Íöíäó ÏóÎóáó ÇáúãóÓúÌöÏó ÝóæóÌóÏó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÑóÇßöÚðÇ ÝóÑóßóÚó æóÏóÈøó Åöáóì ÇáÕøóÝøö
ÝóÞóÇáó áóåõ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ÒóÇÏóßó Çááøóåõ ÍöÑúÕðÇ æóáóÇ ÊóÚõÏú»
. æóÞóÑöíÈñ ãöäú ÊóÕóÑøõÝö ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÃóÎúÐõ ÇáúãõÌúÊóåöÏö ÈöÇáÏøóáöíáö ÇáøóÐöí áóåõ ãóÚóÇÑöÖñ Ïõæäó Úöáúãò ÈöãõÚóÇÑóÖóÉò¡ æóßóÇäó Ðóáößó ÓóÈóÈó ÇÝúÊöÊóÇäö Þóæúãöåö ÈöÕõäúÚö Õóäóãò íóÚúÈõÏõæäóåõ.(16/277)
æóáóíúÓó Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáÊøóæúÑóÇÉö ãóÇ íõÔöíÑõ Åöáóì ÃóßúËóÑó ãöäú ÕõäúÚö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÇáúÚöÌúáó ãöäú ÐóåóÈò ÇÊøóÎóÐõæåõ ÅöáóåðÇ Ýöí ãõÏøóÉö ãóÛöíÈö ãõæÓóì¡ æóÃóäøó ÓóÈóÈó Ðóáößó ÇÓúÊöÈúØóÇÄõåõãú ÑõÌõæÚó ãõæÓóì ÞÇáõæÇ áóäú äóÈúÑóÍó Úóáóíúåö ÚÇßöÝöíäó ÍóÊøóì íóÑúÌöÚó ÅöáóíúäÇ ãõæÓì [Øå: 91] .
æóÞóæúáõåõ åõäóÇ åõãú ÃõæáÇÁö Úóáì ÃóËóÑöí íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøóåõãú ßóÇäõæÇ ÓóÇÆöÑöíäó ÎóáúÝóåõ æóÃóäøóåõ ÓóÈóÞóåõãú Åöáóì ÇáúãõäóÇÌóÇÉö.
æóÇÚúÊóÐóÑó Úóäú ÊóÚóÌøõáöåö ÈöÃóäøóåõ ÚóÌöáó Åöáóì ÇÓúÊöÌóÇÈóÉö ÃóãúÑö Çááøóåö ãõÈóÇáóÛóÉð Ýöí ÅöÑúÖóÇÆöåö¡ ÝóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì:
ÝóÅöäøóÇ ÞóÏú ÝóÊóäøóÇ Þóæúãóßó ãöäú ÈóÚúÏößó Ýöíåö ÖóÑúÈñ ãöäó ÇáúãóáóÇãö Úóáóì ÇáÊøóÚóÌøõáö ÈöÃóäøóåõ ÊóÓóÈøóÈó Úóáóíúåö ÍõÏõæËõ ÝöÊúäóÉò Ýöí Þóæúãöåö áöíõÚúáöãóåõ Ãóäú áóÇ íóÊóÌóÇæóÒó ãóÇ æõÞøöÊó áóåõ æóáóæú ßóÇäó áöÑóÛúÈóÉò Ýöí ÇÒúÏöíóÇÏò ãöäó ÇáúÎóíúÑö.
æóÇáúÃóËóÑõ- ÈöÝõÊúÍóÊóíúäö-: ãóÇ íóÊúÑõßúåõ ÇáúãóÇÔöí Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö ãöäú ÚóáóÇãóÇÊö ÞóÏóãò Ãóæú ÍóÇÝöÑò Ãóæú ÎõÝøò. æóíõÞóÇáõ: ÅöËúÑñ- ÈößóÓúÑö ÇáúåóãúÒóÉö æóÓõßõæäö ÇáËøóÇÁö- æóåõãóÇ áõÛóÊóÇäö ÝóÕöíÍóÊóÇäö ßóãóÇ ÐóßóÑó ËóÚúáóÈõ.
ÝóãóÚúäóì Þóæúáöåöãú: ÌóÇÁó Úóáóì ÅöËúÑöåö¡ ÌóÇÁó ãõæóÇáöíðÇ áóåõ ÈöÞõÑúÈö ãóÌöíÆöåö¡ ÔóÈøóåó ÇáúÌóÇÆöíó ÇáúãõæóÇáöíó ÈöÇáøóÐöí íóãúÔöí Úóáóì ÚóáóÇãóÇÊö ÃóÞúÏóÇãö ãä ãóÔì ÞÈáå ÞóÈúáó Ãóäú íóÊóÛóíøóÑó Ðóáößó ÇáúÃóËóÑõ ÈöÃóÞúÏóÇãò ÃõÎúÑóì¡ æóæóÌúåõ ÇáÔøóÈóåö åõæó ãõæóÇáóÇÊõåõ æóÃóäøóåõ áóãú íóÓúÈöÞúåõ ÛóíúÑõåõ.
æóÇáúãóÚúäóì: åõãú ÃõæáóÇÁö ÓóÇÆöÑõæäó Úóáóì ãóæóÇÞöÚö ÃóÞúÏóÇãöí¡ Ãóíú ãõæóÇáõæäó áöí Ýöí ÇáúæõÕõæáö. æóãöäúåõ
Þóæúáõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «æóÃóäóÇ ÇáúÍóÇÔöÑõ ÇáøóÐöí íõÍúÔóÑõ ÇáäøóÇÓõ Úóáóì ÞóÏóãöí»
¡ ÊóÞúÏöíÑõåõ: íõÍúÔóÑõæäó ÓóÇÆöÑöíäó Úóáóì ÂËóÇÑö ÞóÏóãöí.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ Úóáì ÃóËóÑöí ÈöÝóÊúÍóÊóíúäö. æóÞóÑóÃóåõ ÑõæóíúÓñ Úóäú íóÚúÞõæÈó- ÈößóÓúÑö ÇáúåóãúÒóÉö æóÓõßõæäö ÇáËøóÇÁö-.
æóÇÓúÊõÚúãöáó ÊóÑúßöíÈõ åõãú ÃõæáÇÁö ãõÌóÑøóÏðÇ Úóäú ÍóÑúÝö ÇáÊøóäúÈöíåö Ýöí Ãóæøóáö ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ÎöáóÇÝðÇ
áöÞóæúáöåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [109] : åóÇ ÃóäúÊõãú åÄõáÇÁö ÌÇÏóáúÊõãú
¡(16/278)
æóÊóÌúÑöíÏõ ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ãöäú åóÇÁö ÇáÊøóäúÈöíåö ÇÓúÊöÚúãóÇáñ ÌóÇÆöÒñ æóÃóÞóáøõ ãöäúåõ ÇÓúÊöÚúãóÇáõåõ ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóäúÈöíåö ãóÚó ÇáÖøóãöíÑö Ïõæäó ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö¡ äóÍúæó Þóæúáö ÚóÈúÏö Èóäöí ÇáúÍóÓúÍóÇÓö:
åóÇ ÃóäóÇ Ïõæäó ÇáúÍóÈöíÈö íóÇ æóÌóÚõ æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: åóÇ ÃóäúÊõãú ÃõæáÇÁö ÊõÍöÈøõæäóåõãú Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó [119] .
æóÅöÓúäóÇÏõ ÇáúÝöÊóäö Åöáóì Çááøóåö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøóåõ ãõÞóÏøöÑõåõ æóÎóÇáöÞõ ÃóÓúÈóÇÈöåö ÇáúÈóÚöíÏóÉö. æóÃóãøóÇ ÅöÓúäóÇÏõåõ ÇáúÍóÞöíÞöíøõ Ýóåõæó ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö æóÃóÖóáøóåõãõ ÇáÓøóÇãöÑöíøõ áöÃóäøóåõ ÇáÓøóÈóÈõ ÇáúãõÈóÇÔöÑõ áöÖóáóÇáöåöãõ ÇáúãõÓóÈøöÈö áöÝöÊúäóÊöåöãú.
æÇáÓøóÇãöÑöíøõ íóÙúåóÑõ Ãóäøó íóÇÁóåõ íóÇÁõ äöÓúÈóÉò¡ æóÃóäøó ÊóÚúÑöíÝóåõ ÈöÇááøóÇãö áöáúÚóåúÏö. ÝóÃóãøóÇ ÇáäøöÓúÈóÉõ ÝóÃóÕúáõåóÇ Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈöíøö Ãóäú Êóßõæäó Åöáóì ÇáúÞóÈóÇÆöáö æóÇáúÚóÔóÇÆöÑö ÝóÇáÓøóÇãöÑöíøõ äõÓöÈó Åöáóì ÇÓúãö ÃóÈöí ÞóÈöíáóÉò ãöäú Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó Ãóæú ÛóíúÑöåöãú íõÞóÇÑöÈõ ÇÓúãõåõ áóÝúÙó ÓóÇãöÑó¡ æóÞóÏú ßóÇäó ãöäó ÇáúÃóÓúãóÇÁö ÇáúÞóÏöíãóÉö (ÔõæãóÑó) æó (ÔóÇãöÑó) æóåõãóÇ íõÞóÇÑöÈóÇäö ÇÓúãó ÓóÇãöÑó áóÇ ÓöíøóãóÇ ãóÚó ÇáÊøóÚúÑöíÈö. æóÝöí «ÃóäúæóÇÑö ÇáÊøóäúÒöíáö» : «ÇáÓøóÇãöÑöíøõ äöÓúÈóÉñ Åöáóì ÞóÈöíáóÉò ãöäú Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó íõÞóÇáõ áóåóÇ: ÇáÓøóÇãöÑóÉõ» Çå. ÃóÎóÐúäóÇ ãöäú ßóáóÇãö ÇáúÈóíúÖóÇæöíøö Ãóäøó ÇáÓøóÇãöÑöíøó ãóäúÓõæÈñ Åöáóì ÞóÈöíáóÉò æóÃóãøóÇ Þóæúáõåõ «ãöäú Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó» ÝóáóíúÓó ÈöÕóÍöíÍò. áöÃóäøó ÇáÓøóÇãöÑóÉó ÃõãøóÉñ ãöäú ÓõßøóÇäö ÝöáóÓúØöíäó Ýöí ÌöåóÉö äóÇÈõáõÓó Ýöí ÚóåúÏö ÇáÏøóæúáóÉö ÇáÑøõæãöíøóÉö (ÇáúÈöíÒóäúØöíøóÉö) æóßóÇäõæÇ Ýöí ÝöáóÓúØöíäó ÞóÈúáó ãóÕöíÑö ÝöáóÓúØöíäó ÈöíóÏö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó Ëõãøó ÇãúÊóÒóÌõæÇ ÈöÇáúÅöÓúÑóÇÆöíáöíøöíäó æóÇÊøóÈóÚõæÇ ÔóÑöíÚóÉó ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ãóÚó ÊóÎóÇáõÝò Ýöí ØóÑöíÞóÊöåöãú Úóäú ØóÑöíÞóÉö ÇáúíóåõæÏö. ÝóáóíúÓó åõæó ãóäúÓõæÈðÇ Åöáóì ãóÏöíäóÉö ÇáÓøóÇãöÑóÉö ÇáúÞóÑöíÈóÉö ãöäú äóÇÈõáõÓó áöÃóäøó ãóÏöíäóÉó ÇáÓøóÇãöÑóÉö ÈóäóÇåóÇ Çáúãóáößõ (ÚóãúÑöí) ãóáößõ ãóãúáóßóÉö ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÓóäóÉó 925 ÞóÈúáó ÇáúãóÓöíÍö. æóÌóÚóáóåóÇ ÞóÕóÈóÉó ãóãúáóßóÊöåö¡ æóÓóãøóÇåóÇ (ÔõæãöíÑõæäó) áöÃóäøóåõ ÈóäóÇåóÇ Úóáóì ÌóÈóáò ÇÔúÊóÑóÇåõ ãöäú ÑóÌõáò ÇÓúãõåõ (ÔóÇãöÑó) ÈöæóÒúäóÊóíúäö ãöäó ÇáúÝöÖøóÉö¡ ÝóÚõÑøöÈóÊú(16/279)
Ýöí ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö Åöáóì ÓóÇãöÑóÉó¡ æóßóÇäó ÇáúíóåõæÏõ íóÚõÏøõæäóåóÇ ãóÏöíäóÉó ßõÝúÑò æóÌóæúÑò¡ áöÃóäøó (ÚóãúÑöí) ÈóÇäöíåóÇ æóÇÈúäóåõ (ÂÎÇÈ) ÞÏ ÃÝÓÏÇ ÏöíóÇäóÉó ÇáÊøóæúÑóÇÉö æóÚóÈóÏóÇ ÇáúÃóÕúäóÇãó ÇáúßóäúÚóÇäöíøóÉó. æóÃóãóÑó Çááøóåõ ÇáäøóÈöíÁó ÅöáúíóÇÓó ÈöÊóæúÈöíÎöåöãóÇ æóÇáÊøóËúæöíÑö ÚóáóíúåöãóÇ¡ ÝóáóÇ ÌóÑóãó áóãú Êóßõäú ãóæúÌõæÏóÉð Òóãóäó ãõæÓóì æóáóÇ ßóÇäóÊú äóÇÍöíóÊõåóÇ ãöäú ÃóÑúÖö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó Òóãóäó ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-.
æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÓøóÇãöÑöíøõ äóÓóÈðÇ Åöáóì ÞóÑúíóÉò ÇÓúãõåóÇ ÇáÓøóÇãöÑóÉõ ãöäú ÞõÑóì ãöÕúÑó¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÈóÚúÖõ Ãóåúáö ÇáÊøóÝúÓöíÑö¡ Ýóíóßõæäõ ÝóÊðì ÞöÈúØöíøðÇ ÇäúÏóÓøó Ýöí Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó áöÊóÚóáøõÞöåö Èöåöãú Ýöí ãöÕúÑó Ãóæú áöÕöäóÇÚóÉò íóÕúäóÚõåóÇ áóåõãú. æóÚóäú ÓóÚöíÏö Èúäö ÌõÈóíúÑò: ßóÇäó ÇáÓøóÇãöÑöíøõ ãöäú Ãóåúáö (ßöÑúãóÇäó) ¡ æóåóÐóÇ íóÞúÑõÈõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÓøóÇãöÑöíøõ ÊóÚúÑöíÈó ßöÑúãóÇäöíøò ÈöÊóÈúÏöíáö ÈóÚúÖö ÇáúÍõÑõæÝö æóÐóáößó ßóËöíÑñ Ýöí ÇáÊøóÚúÑöíÈö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúíóÇÁõ ãöäó ÇáÓøóÇãöÑöíøö ÛóíúÑó íóÇÁö äóÓóÈò Èóáú ÍóÑúÝðÇ ãöäö ÇÓúãò ãöËúáó: íóÇÁõ Úóáöíøò æóßõÑúÓöíøò¡ Ýóíóßõæäõ ÇÓúãðÇ ÃóÕúáöíøðÇ Ãóæú ãóäúÞõæáðÇ Ýöí ÇáúÚóÈúÑóÇäöíøóÉö¡ æóÊóßõæäõ ÇááøóÇãõ Ýöí Ãóæøóáöåö ÒóÇÆöÏóÉð.
æóÐóßóÑó ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøõ æóÇáúÞõÑúØõÈöíøõ ÎóáöíØðÇ ãöäó ÇáúÞöÕøóÉö: Ãóäøó ÇáÓøóÇãöÑöíøó ÇÓúãõåõ ãõæÓóì Èúäõ ÙóÝóÑò- ÈöÝóÊúÍö ÇáÙøóÇÁö ÇáúãõÚúÌóãóÉö æóÝóÊúÍö ÇáúÝóÇÁö- æóÃóäøóåõ ÇÈúäõ ÎóÇáóÉö ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- Ãóæö ÇÈúäõ ÎóÇáöåö¡ æóÃóäøóåõ ßóÝóÑó ÈöÏöíäö ãõæÓóì ÈóÚúÏó Ãóäú ßóÇäó ãõÄúãöäðÇ Èöåö¡ æóÒóÇÏó ÈóÚúÖõåõãú Úáì ÈÚÖ ÊÝÇÕíá ÊóÔúãóÆöÒøõ ÇáäøóÝúÓõ ãöäúåóÇ.
æóÇÚúáóãú Ãóäøó ÇáÓøóÇãöÑöíøöíäó áóÞóÈñ áöØóÇÆöÝóÉò ãöäó ÇáúíóåõæÏö íõÞóÇáõ áóåõãú ÃóíúÖðÇ ÇáÓøóÇãöÑóÉõ¡ áóåõãú ãóÐúåóÈñ ÎóÇÕøñ ãõÎóÇáöÝñ áöãóÐúåóÈö ÌóãóÇÚóÉö ÇáúíóåõæÏöíøóÉö Ýöí ÃõÕõæáö ÇáÏøöíäö¡ Ýóåõãú áóÇ íõÚóÙøöãõæäó ÈóíúÊó ÇáúãóÞúÏöÓö æóíõäúßöÑõæäó äõÈõæÁóÉó ÃóäúÈöíóÇÁö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÚóÏóÇ ãõæÓóì æóåóÇÑõæäó æóíõæÔóÚó¡ æóãóÇ ßóÇäóÊú åóÐöåö ÇáÔøõÐõæÐóÇÊö Ýöíåöãú ÅöáøóÇ ãöäú ÈóÞóÇíóÇ ÊóÚóÇáöíãö ÇáúÅöáúÍóÇÏö ÇáøóÊöí ßóÇäõæÇ íóÊóáóÞøóæúäóåóÇ Ýöí ãóÏöíäóÉö ÇáÓøóÇãöÑóÉö ÇáúãóÈúäöíøóÉö Úóáóì ÇáÊøóÓóÇåõáö æóÇáöÇÓúÊöÎúÝóÇÝö ÈöÃõÕõæáö ÇáÏøöíäö æóÇáÊøóÑóÎøõÕö Ýöí ÊóÚúÙöíãö ÂáöåóÉö(16/280)
ÝóÑóÌóÚó ãõæÓóì Åöáóì Þóæúãöåö ÛóÖúÈóÇäó ÃóÓöÝðÇ ÞóÇáó íóÇ Þóæúãö Ãóáóãú íóÚöÏúßõãú ÑóÈøõßõãú æóÚúÏðÇ ÍóÓóäðÇ ÃóÝóØóÇáó Úóáóíúßõãõ ÇáúÚóåúÏõ Ãóãú ÃóÑóÏúÊõãú Ãóäú íóÍöáøó Úóáóíúßõãú ÛóÖóÈñ ãöäú ÑóÈøößõãú ÝóÃóÎúáóÝúÊõãú ãóæúÚöÏöí (86)
ÌöíÑóÊöåöãõ ÇáúßóäúÚóÇäöíøöíäó ÃóÕúåóÇÑó ãõáõæßöåöãú¡ æóÏóÇãó Ðóáößó ÇáÔøõÐõæÐõ Ýöíåöãú Åöáóì Òóãóäö ÚöíÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÝóÝöí ÅöäúÌöíáö ãóÊøóì ÅöÕúÍóÇÍñ 10 æóÝöí ÅöäúÌöíáö áõæÞóÇ ÅöÕúÍóÇÍñ 9 ãóÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäøó ÈóáúÏóÉó ÇáÓøóÇãöÑöíøöíäó ßóÇäóÊú ãõäúÍóÑöÝóÉð Úóáóì ÃóÊúÈóÇÚö ÇáúãóÓöíÍö¡ æóÃóäøóåõ äóåóì ÇáúÍóæóÇÑöíøöíäó Úóäö ÇáÏøõÎõæáö Åöáóì ãóÏöíäóÊöåöãú.
æóæóÞóÚóÊú Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáúÎõÑõæÌö ãöäó ÇáÊøóæúÑóÇÉö Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáËøóÇäöí æóÇáËóáóÇËöíäó ÒóáøóÉñ ßõÈúÑóì¡ ÅöÐú ÒóÚóãõæÇ Ãóäøó åóÇÑõæäó ÕóäóÚó ÇáúÚöÌúáó áóåõãú áóãøóÇ ÞóÇáõæÇ áóåõ: «ÇÕúäóÚú áóäóÇ ÂáöåóÉð ÊóÓöíÑõ ÃóãóÇãóäóÇ áöÃóäøóÇ áóÇ äóÚúáóãõ ãóÇÐóÇ ÃóÕóÇÈó ãõæÓóì Ýöí ÇáúÌóÈóáö ÝóÕóäóÚó áóåõãú ÚöÌúáðÇ ãöäú ÐóåóÈò» . æóÃóÍúÓóÈõ Ãóäøó åóÐóÇ ãöäú ÂËóÇÑö ÊóáóÇÔöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö ÇáúÃóÕúáöíøóÉö ÈóÚúÏó ÇáúÃóÓúÑö ÇáúÈóÇÈöáöíøö¡ æóÃóäøó ÇáøóÐöí ÃóÚóÇÏó ßóÊúÈõåóÇ áóãú íõÍúÓöäú ÊóÍúÑöíÑó åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉö.
æóãöãøóÇ äóÞúØóÚõ Èöåö Ãóäøó åóÇÑõæäó ãóÚúÕõæãñ ãöäú Ðóáößó áöÃóäøóåõ ÑóÓõæá.
[86]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÂíóÉ 86]
ÝóÑóÌóÚó ãõæÓì Åöáì Þóæúãöåö ÛóÖúÈÇäó ÃóÓöÝÇð ÞÇáó íóÇ Þóæúãö Ãóáóãú íóÚöÏúßõãú ÑóÈøõßõãú æóÚúÏÇð ÍóÓóäÇð ÃóÝóØÇáó Úóáóíúßõãõ ÇáúÚóåúÏõ Ãóãú ÃóÑóÏúÊõãú Ãóäú íóÍöáøó Úóáóíúßõãú ÛóÖóÈñ ãöäú ÑóÈøößõãú ÝóÃóÎúáóÝúÊõãú ãóæúÚöÏöí (86)
ÇáúÛóÖóÈõ: ÇäúÝöÚóÇáñ áöáäøóÝúÓö æóåóíóÌóÇäñ íóäúÔóÃõ Úóäú ÅöÏúÑóÇß ãóÇ íÓæÄåÇ æóíõÓúÎöØõåóÇ Ïõæäó ÎóæúÝò¡ æóÇáúæóÕúÝõ ãöäúåõ ÛóÖúÈóÇäñ.
æóÇáúÃóÓóÝõ: ÇäúÝöÚóÇáñ áöáäøóÝúÓö íóäúÔóÃõ ãöäú ÅöÏúÑóÇßö ãóÇ íõÍúÒöäõåóÇ æóãóÇ ÊóßúÑóåõåõ ãóÚó ÇäúßöÓóÇÑö ÇáúÎóÇØöÑö.
æóÇáúæóÕúÝõ ãöäúåõ ÃóÓöÝó. æóÞóÏö ÇÌúÊóãóÚó ÇáöÇäúÝöÚóÇáóÇäö Ýöí äóÝúÓö ãõæÓóì áöÃóäøóåõ íÓæÄå æõÞõæÚõ Ðóáößó Ýöí ÃõãøóÊöåö æóåõæó áóÇ íóÎóÇÝõåõãú¡ ÝóÇäúÝöÚóÇáõåõ ÇáúãõÊóÚóáøöÞõ ÈöÍóÇáöåöãú ÛóÖóÈñ¡ æóåõæó ÃóíúÖðÇ íóÍúÒõäõåõ æõÞõæÚõ Ðóáößó æóåõæó Ýöí
ãõäóÇÌóÇÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÇáøóÊöí ßóÇäó(16/281)
íóÃúãõáõ Ãóäú Êóßõæäó ÓóÈóÈó ÑöÖóì Çááøóåö Úóäú Þóæúãöåö ÝóÅöÐóÇ Èöåöãú ÃóÊóæúÇ ÈöãóÇ áóÇ íõÑúÖöí Çááøóåó ÝóÞóÏö ÇäúßóÓóÑó ÎÇØÑå Èóíä íóÏóíúåö ÑóÈøöåö.
æóåóÐóÇ ÇÈúÊöÏóÇÁõ æóÕúÝö ÞöíóÇãö ãõæÓóì Ýöí ÌóãóÇÚóÉö Þóæúãöåö æóÝöíåöãú åóÇÑõæäó æóÝöíåöãõ ÇáÓøóÇãöÑöíøõ¡ æóåõæó íóÞúÑóÚõ ÃóÓúãóÇÚóåõãú ÈöÒóæóÇÌöÑö æóÚúÙöåö¡ ÝóÇÈúÊóÏóÃó ÈöÎöØóÇÈö Þóæúãöåö ßõáøöåöãú¡ æóÞóÏú Úóáöãó Ãóäøó åóÇÑõæäó áóÇ íóßõæäõ ãõÔóÇíöÚðÇ áóåõãú¡ ÝóáöÐóáößó ÇÈúÊóÏóÃó ÈöÎöØóÇÈö Þóæúãöåö Ëõãøó æóÌøóåó ÇáúÎöØóÇÈó Åöáóì åóÇÑõæäó ÈöÞóæúáöåö ÞÇáó íóÇ åÇÑõæäõ ãóÇ ãóäóÚóßó [Øå: 92] .
æóÌõãúáóÉõ ÞÇáó íóÇ Þóæúãö Ãóáóãú ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÈóíóÇäöíøóÉñ.
æóÇÝúÊöÊóÇÍõ ÇáúÎöØóÇÈö Èö íóÇ Þóæúãö ÊóãúåöíÏñ áöáøóæúãö áöÃóäøó ÇäúÌöÑóÇÑó ÇáúÃóÐóì áöáÑøóÌõáö ãöäú Þóæúãöåö ÃóÍóÞøõ Ýöí ÊóæúÌöíåö ÇáúãóáóÇãö Úóáóíúåöãú¡ æóÐóáößó Þóæúáõåõ ÝóÃóÎúáóÝúÊõãú ãóæúÚöÏöí.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí Ãóáóãú íóÚöÏúßõãú ÑóÈøõßõãú ÅöäúßóÇÑöíøõ äõÒøöáõæÇ ãóäúÒöáóÉó ãóäú ÒóÚóãó Ãóäøó Çááøóåó áóãú íóÚöÏúåõãú æóÚúÏðÇ ÍóÓóäðÇ áöÃóäøóåõãú ÃóÌúÑõæÇ ÃóÚúãóÇáóåõãú Úóáóì ÍóÇáö ãóäú íóÒúÚõãõ Ðóáößó ÝóÃóäúßóÑó Úóáóíúåöãú ÒóÚúãóåõãú. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÊóÞúÑöíÑöíøðÇ¡ æóÔóÃúäõåõ Ãóäú íóßõæäó Úóáóì ÝóÑúÖö ÇáäøóÝúíö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÛóíúÑó ãóÑøóÉò.
æóÇáúæóÚúÏõ ÇáúÍóÓóäõ åõæó: æóÚúÏõåõ ãõæÓóì ÈöÅöäúÒóÇáö ÇáÊøóæúÑóÇÉö¡ æóãõæóÇÚóÏóÊõåõ ËóáóÇËöíäó áóíúáóÉð áöáúãõäóÇÌóÇÉö¡ æóÞóÏú ÃóÚúáóãóåõãú ÈöÐóáößó¡ Ýóåõæó æóÚúÏñ áöÞóæúãöåö áöÃóäøó Ðóáößó áöÕóáóÇÍöåöãú¡ æóáöÃóäøó Çááøóåó æóÚóÏóåõãú ÈöÃóäú íóßõæäó äóÇÕöÑðÇ áóåõãú Úóáóì ÚóÏõæøöåöãú æóåóÇÏöíðÇ áóåõãú Ýöí ØóÑöíÞöåöãú¡ æóåõæó ÇáúãóÍúßöíøõ Ýöí Þóæúáöåö æóæÇÚóÏúäÇßõãú ÌÇäöÈó ÇáØøõæÑö ÇáúÃóíúãóäó [Øå: 80] .
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí ÃóÝóØÇáó Úóáóíúßõãõ ÇáúÚóåúÏõ ãõÝóÑøóÚñ Úóáóì Þóæúáöåö Ãóáóãú íóÚöÏúßõãú ÑóÈøõßõãú¡ æóåõæó ÇÓúÊöÝúåóÇãñ ÅöäúßóÇÑöíøñ¡ Ãóíú áóíúÓó ÇáúÚóåúÏõ ÈöæóÚúÏö Çááøóåö ÅöíøóÇßõãú ÈóÚöíÏðÇ. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöØõæáö ÇáúÚóåúÏö Øõæáõ ÇáúãõÏøóÉö¡ Ãóíú ÈõÚúÏõåóÇ¡ Ãóíú áóãú íóÈúÚõÏú Òóãóäõ æóÚúÏö ÑóÈøößóãú ÅöíøóÇßõãú ÍóÊøóì íóßõæäó áóßõãú íóÃúÓñ ãöäó ÇáúæóÝóÇÁö ÝóÊóßúÝõÑõæÇ æóÊõßóÐøöÈõæÇ ãóäú ÈóáøóÛóßõãõ ÇáúæóÚúÏó æóÊóÚúÈõÏõæÇ ÑóÈøðÇ ÛóíúÑó ÇáøóÐöí ÏóÚóÇßõãú Åöáóíúåö ãóäú ÈóáøóÛóßõãõ ÇáúæóÚúÏó ÝóÊóßõæäõ áóßõãú ÔõÈúåóÉõ ÚõÐúÑò Ýöí ÇáúÅöÚúÑóÇÖö Úóäú ÚöÈóÇÏóÉö Çááøóåö æóäöÓúíóÇäö ÚóåúÏöåö.(16/282)
ÞóÇáõæÇ ãóÇ ÃóÎúáóÝúäóÇ ãóæúÚöÏóßó ÈöãóáúßöäóÇ æóáóßöäøóÇ ÍõãøöáúäóÇ ÃóæúÒóÇÑðÇ ãöäú ÒöíäóÉö ÇáúÞóæúãö ÝóÞóÐóÝúäóÇåóÇ ÝóßóÐóáößó ÃóáúÞóì ÇáÓøóÇãöÑöíøõ (87) ÝóÃóÎúÑóÌó áóåõãú ÚöÌúáðÇ ÌóÓóÏðÇ áóåõ ÎõæóÇÑñ ÝóÞóÇáõæÇ åóÐóÇ Åöáóåõßõãú æóÅöáóåõ ãõæÓóì ÝóäóÓöíó (88)
æóÇáúÚóåúÏõ: ãóÚúÑöÝóÉõ ÇáÔøóíúÁö æóÊóÐóßøõÑõåõ¡ æóåõæó ãóÕúÏóÑñ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÃõØúáöÞó Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ßóÅöØúáóÇÞö ÇáúÎóáúÞö Úóáóì ÇáúãóÎúáõæÞö¡ Ãóíú ØóÇáó ÇáúãóÚúåõæÏõ áóßõãú æóÈóÚõÏó Òóãóäõåõ ÍóÊøóì äóÓöíÊõãõæåõ æóÚóãöáúÊõãú ÈöÎöáóÇÝöåö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóÈúÞóì Úóáóì ÃóÕúáö ÇáúãóÕúÏóÑö æóåõæó ÚóåúÏõåõãõ Çááøóåó Úóáóì ÇáöÇãúÊöËóÇáö æóÇáúÚóãóáö ÈöÇáÔøóÑöíÚóÉö. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÇáøóÐöíäó íóäúÞõÖõæäó ÚóåúÏó Çááøóåö ãöäú ÈóÚúÏö ãöíËÇÞöåö æóÞóæúáõåõ æóÃóæúÝõæÇ ÈöÚóåúÏöí Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö: 27 æó40] .
æÃóãú ÅöÖúÑóÇÈñ ÅöÈúØóÇáöíøñ. æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÇáúãõÞóÏøóÑõ ÈóÚúÏó Ãóãú Ýöí Þóæúáöåö Ãóãú ÃóÑóÏúÊõãú Ãóäú íóÍöáøó Úóáóíúßõãú ÛóÖóÈñ ãöäú ÑóÈøößõãú [Øå: 86] ÅöäúßóÇÑöíøñ ÃóíúÖðÇ¡ ÅöÐö ÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Èóáú ÃóÑóÏúÊõãú Ãóäú íóÍöáøó Úóáóíúßõãú ÛóÖóÈñ¡ ÝóáóÇ íóßõæäõ ßõÝúÑõßõãú ÅöÐóäú ÅöáøóÇ ÅöáúÞóÇÁð ÈöÃóäúÝõÓößõãú Ýöí ÛóÖóÈö Çááøóåö ßóÍóÇáö ãóäú íõÍöÈøõ Ãóäú íóÍöáøó Úóáóíúåö ÛóÖóÈñ ãöäó Çááøóåö.
ÝóÝöí Þóæúáöåö ÃóÑóÏúÊõãú Ãóäú íóÍöáøó Úóáóíúßõãú ÛóÖóÈñ ãöäú ÑóÈøößõãú ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ ÊóãúËöíáöíøóÉñ¡ ÅöÐú ÔóÈøóåó ÍóÇáóåõãú Ýöí ÇÑúÊößóÇÈöåöãú ÃóÓúÈóÇÈó Íõáõæáö ÛóÖóÈö Çááøóåö Úóáóíúåöãú ÈöÏõæäö ÏóÇÚò Åöáóì Ðóáößó ÈöÍóÇáö ãóäú íõÍöÈøõ Íõáõæáó ÛóÖóÈö Çááøóåö Úóáóíúåö ÅöÐö ÇáúÍõÈøõ áóÇ ÓóÈóÈó áóåõ.
æóÞóæúáõåõ ÝóÃóÎúáóÝúÊõãú ãóæúÚöÏöí ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÇáúÅöäúßóÇÑöíøö ÇáËøóÇäöí. æóãóÚúäóì ãóæúÚöÏöí åõæó æóÚúÏõ Çááøóåö Úóáóì áöÓóÇäöåö¡ ÝóÅöÖóÇÝóÊõåõ Åöáóì ÖóãöíÑöåö áöÃóäøóåõ ÇáúæóÇÓöØóÉõ Ýöíåö.
[87- 88]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 87 Çáì 88]
ÞÇáõæÇ ãóÇ ÃóÎúáóÝúäÇ ãóæúÚöÏóßó ÈöãóáúßöäÇ æóáßöäøóÇ ÍõãøöáúäÇ ÃóæúÒÇÑÇð ãöäú ÒöíäóÉö ÇáúÞóæúãö ÝóÞóÐóÝúäÇåÇ ÝóßóÐáößó ÃóáúÞóì ÇáÓøóÇãöÑöíøõ (87) ÝóÃóÎúÑóÌó áóåõãú ÚöÌúáÇð ÌóÓóÏÇð áóåõ ÎõæÇÑñ ÝóÞÇáõæÇ åóÐóÇ Åöáåõßõãú æóÅöáåõ ãõæÓì ÝóäóÓöíó (88)
ÞÇáõæÇ ãóÇ ÃóÎúáóÝúäÇ ãóæúÚöÏóßó ÈöãóáúßöäÇ æóáßöäøóÇ ÍõãøöáúäÇ ÃóæúÒÇÑÇð ãöäú ÒöíäóÉö ÇáúÞóæúãö ÝóÞóÐóÝúäÇåÇ æóÞóÚóÊú ÌõãúáóÉõ ÞÇáõæÇ ÛóíúÑó ãóÚúØõæÝóÉò áöÃóäøóåóÇ ÌóÑóÊú Ýöí ÇáúãõÍóÇæóÑóÉö ÌóæóÇÈðÇ Úóäú ßóáóÇãö ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-. æóÖóãöíÑõ ÞÇáõæÇ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúÞóæúãö(16/283)
æóÅöäøóãóÇ ÇáúÞóÇÆöáõ ÈóÚúÖõåõãú¡ ÊóÕóÏøõæÇ ãõÌöíÈöíäó Úóäö ÇáúÞóæúãö ßõáøöåöãú æóåõãú ßõÈóÑóÇÁõ ÇáúÞóæúãö æóÃóåúáõ ÇáÕøóáóÇÍö ãöäúåõãú.
æóÞóæúáõåõ ÈöãóáúßöäÇ ÞóÑóÃóåõ äóÇÝöÚñ¡ æóÚóÇÕöãñ¡ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò- ÈöÝóÊúÍö Çáúãöíãö-. æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ßóËöíÑò¡ æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò¡ æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ¡ æóíóÚúÞõæÈõ- ÈößóÓúÑö Çáúãöíãö-. æóÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÎóáóÝñ- ÈöÖóãøö Çáúãöíãö-. æóåöíó æõÌõæåñ ËóáóÇËóÉñ Ýöí åóÐöåö ÇáúßóáöãóÉö¡ æóãóÚúäóÇåóÇ: ÈöÅöÑóÇÏóÊöäóÇ æóÇÎúÊöíóÇÑöäóÇ¡ Ãóíú áöÅöÎúáóÇÝö ãóæúÚöÏößó¡ Ãóíú ãóÇ ÊóÌóÑøóÃúäóÇ æóáóßöäú ÛóÑøóåõãõ ÇáÓøóÇãöÑöíøõ æóÛóáóÈóåõãú ÏóåúãóÇÁõ ÇáúÞóæúãö. æóåóÐóÇ ÅöÞúÑóÇÑñ ãöäó ÇáúãõÌöíÈöíäó ÈöãóÇ ÝóÚóáóåõ ÏóåúãóÇÄõåõãú.
æóÇáöÇÓúÊöÏúÑóÇßõ ÑóÇÌöÚñ Åöáóì ãóÇ ÃóÝóÇÏóåõ äóÝúíõ Ãóäú íóßõæäó ÅöÎúáóÇÝõåõãõ ÇáúÚóåúÏó Úóäú ÞóÕúÏò áöáÖøóáóÇáö æóÇáúÌõãúáóÉõ ÇáúæóÇÞöÚóÉõ ÈóÚúÏóåõ æóÞóÚóÊú ÈöÅöíÌóÇÒò Úóäú ÍõÕõæáö ÇáúãóÞúÕõæÏö ãöäó ÇáÊøóäóÕøõáö ãöäú ÊóÈöÚóÉö äóßúËö ÇáúÚóåúÏö.
æóãóÍóáøõ ÇáöÇÓúÊöÏúÑóÇßö åõæó Þóæúáõåõ ÝóÞÇáõæÇ åóÐóÇ Åöáåõßõãú æóÅöáåõ ãõæÓì æóãóÇ ÞóÈúáóåõ ÊóãúåöíÏñ áóåõ¡ ÝóÚõØöÝóÊö ÇáúÌõãóáõ ÞóÈúáóåõ ÈöÍóÑúÝö ÇáúÝóÇÁö æóÇÚúÊóÐóÑõæÇ ÈöÃóäøóåõãú ÛõáöÈõæÇ Úóáóì ÑóÃúíöåöãú ÈöÊóÖúáöíáö ÇáÓøóÇãöÑöíøö.
ÝóÃõÏúãöÌóÊú Ýöí åóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÐóÇÑö ÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Åöáóì ÞóÖöíøóÉö ÕóæúÛö ÇáúÚöÌúáö ÇáøóÐöí ÚóÈóÏõæåõ æóÇÛúÊóÑøõæÇ ÈöãóÇ ãõæøöåó áóåõãú ãöäú Ãóäøóåõ Åöáóåõåõãõ ÇáúãóäúÔõæÏõ ãöäú ßóËúÑóÉö ãóÇ ÓóãöÚõæÇ ãöäú ÑóÓõæáöåöãú Ãóäøó Çááøóåó ãóÚóåõãú Ãóæú ÃóãóÇãóåõãú¡ æóãöãøóÇ ÌóÇÔó Ýöí ÎóæóÇØöÑöåöãú ãöäó ÇáØøóãóÚö Ýöí ÑõÄúíóÊöåö ÊóÚóÇáóì.
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ¡ æóÇÈúäõ ßóËöíÑò¡ æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò¡ æóÍóÝúÕñ Úóäú ÚóÇÕöãò¡ æóÑõæóíúÓñ Úóäú íóÚúÞõæÈó ÍõãøöáúäÇ- ÈöÖóãøö ÇáúÍóÇÁö æóÊóÔúÏöíÏö Çáúãöíãö ãóßúÓõæÑóÉò¡ Ãóíú ÍóãøóáóäóÇ ãóäú ÍóãøóáóäóÇ¡ Ãóæú ÍóãøóáúäóÇ ÃóäúÝõÓóäóÇ.
æóÞóÑóÃó ÃóÈõæ ÈóßúÑò Úóäú ÚóÇÕöãò¡ æóÍóãúÒóÉõ¡ æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÑóæúÍñ Úóäú íóÚúÞõæÈó- ÈöÝóÊúÍö ÇáúÍóÇÁö æóÝóÊúÍö Çáúãöíãö ãõÎóÝøóÝóÉð-.(16/284)
æóÇáúÃóæúÒóÇÑõ: ÇáúÃóËúÞóÇáõ. æóÇáÒøöíäóÉõ: ÇáúÍõáöíøõ æóÇáúãóÕõæÛõ. æóÞóÏú ßóÇäó Èóäõæ ÅöÓúÑóÇÆöíáó Íöíäó ÃóÒúãóÚõæÇ ÇáúÎõÑõæÌó ÞóÏö ÇÍúÊóÇáõæÇ Úóáóì ÇáúÞöÈúØö ÝóÇÓúÊóÚóÇÑó ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäú ÌóÇÑöåö ÇáúÞöÈúØöíøö ÍõáöíøðÇ ÝöÖøóÉð æóÐóåóÈðÇ æóÃóËóÇËðÇ¡ ßóãóÇ Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö 12 ãöäú ÓöÝúÑö ÇáúÎõÑõæÌö. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõãú ÎóÔóæúÇ ÊóáóÇÔöíó Êöáúßó ÇáÒøöíäóÉö ÝóÇÑúÊóÃóæúÇ Ãóäú íóÕõæÛõæåóÇ ÞöØúÚóÉð æóÇÍöÏóÉð Ãóæú ÞöØúÚóÊóíúäö áöíóÊóÃóÊøóì áóåõãú ÍöÝúÙõåóÇ Ýöí ãóæúÖöÚò ãóÃúãõæäò.
æóÇáúÞóÐúÝõ: ÇáúÅöáúÞóÇÁõ. æóÃõÑöíÏó Èöåö åõäóÇ ÇáúÅöáúÞóÇÁõ Ýöí äóÇÑö ÇáÓøóÇãöÑöíøö ááÕæÛ¡ ßóãóÇ íæãìÁ Åöáóíúåö ÇáúÅöÕúÍóÇÍõ 32 ãöäú ÓöÝúÑö ÇáúÎõÑõæÌö. ÝóåóÐóÇ ÍößóÇíóÉõ ÌóæóÇÈöåöãú áöãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ãõÌúãóáðÇ ãõÎúÊóÕóÑðÇ ÔóÃúäó ÇáúãõÚúÊóÐöÑö ÈöÚõÐúÑò æóÇåò Ãóäú íóßõæäó ÎóÌúáóÇäó ãöäú ÚõÐúÑöåö ÝóíóÎúÊóÕöÑõ ÇáúßóáóÇãó.
ÝóßóÐáößó ÃóáúÞóì ÇáÓøóÇãöÑöíøõ (87) ÝóÃóÎúÑóÌó áóåõãú ÚöÌúáðÇ ÌóÓóÏÇð áóåõ ÎõæÇÑñ ÝóÞÇáõæÇ åóÐóÇ Åöáåõßõãú æóÅöáåõ ãõæÓì ÝóäóÓöíó (88) ÙóÇåöÑõ ÍóÇáö ÇáúÝóÇÁö ÇáÊøóÝúÑöíÚöíøóÉö Ãóäú íóßõæäó ãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ ÕóÇÏöÑðÇ ãöäú ÞóÇÆöáö ÇáúßóáóÇãö ÇáúãõÝóÑøóÚö Úóáóíúåö.
æóÇáúãóÚúäóì: ÝóãöËúáõ ÞóÐúÝöäóÇ ÒöíäóÉó ÇáúÞóæúãö¡ Ãóíú Ýöí ÇáäøóÇÑö¡ ÃóáúÞóì ÇáÓøóÇãöÑöíøõ ÔóíúÆðÇ ãöäú ÒöíäóÉö ÇáúÞóæúãö ÝóÃóÎúÑóÌó áóåõãú ÚöÌúáðÇ. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú åóÐóÇ ÇáÊøóÔúÈöíåö ÇáÊøóÎóáøõÕõ Åöáóì ÞöÕøóÉö ÕóæúÛö ÇáúÚöÌúáö ÇáøóÐöí ÚóÈóÏõæåõ.
æóÖóãöíÑóÇ ÇáúÛöíÈóÉö Ýöí Þóæúáöåö ÝóÃóÎúÑóÌó áóåõãú æóÞóæúáõåõ: ÝóÞÇáõæÇ ÚóÇÆöÏóÇäö Åöáóì ÛóíúÑö ÇáúãõÊóßóáøöãöíäó.
ÚóáøóÞó ÇáúãõÊóßóáøöãõæäó ÇáúÅöÎúÑóÇÌó æóÇáúÞóæúáó ÈöÇáúÛóÇÆöÈöíäó áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøó ÇáúãõÊóßóáøöãöíäó ãóÚó ãõæÓóì áóãú íóßõæäõæÇ ãöãøóäö ÇÚúÊóÞóÏó ÅöáóåöíøóÉó ÇáúÚöÌúáö æóáóßöäøóåõãú ÕóÇäóÚõæÇ ÏóåúãóÇÁó ÇáúÞóæúãö¡ Ýóíóßõæäõ åóÐóÇ ãöäú ÍößóÇíóÉö Þóæúáö ÇáúÞóæúãö áöãõæÓóì. æóÚóáóì åóÐóÇ ÏóÑóÌó ÌõãúåõæÑõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó¡ Ýóíóßõæäõ ãöäú(16/285)
ÊóãóÇãö ÇáúãóÚúÐöÑóÉö ÇáøóÊöí ÇÚúÊóÐóÑó ÈöåóÇ ÇáúãõÌöíÈõæäó áöãõæÓóì¡ æóíóßõæäõ ÖóãöíÑõ ÝóÃóÎúÑóÌó áóåõãú ÇáúÊöÝóÇÊðÇ ÞóÕóÏó ÇáúÞóÇÆöáõæäó Èöåö ÇáÊøóÈóÑøöí ãöäú Ãóäú íóßõæäó ÅöÎúÑóÇÌõ ÇáúÚöÌúáö áöÃóÌúáöåöãú¡ Ãóíú ÃóÎúÑóÌóåõ áöãóäú ÑóÛöÈõæÇ Ýöí Ðóáößó.
æóÌóÚóáó ÈóÚúÖõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãó ßõáøóåõ ãöäú ÌóÇäöÈö Çááøóåö¡ æóåõæó ÇÎúÊöíóÇÑõ ÃóÈöí ãõÓúáöãò¡
Ýóíóßõæäõ ÇÚúÊöÑóÇÖðÇ æóÅöÎúÈóÇÑðÇ áöáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóáöáúÃõãøóÉö. æãæÞÚ ÇáúÝóÇÁ íäÇßÏ åóÐóÇ áöÃóäøó ÇáúÝóÇÁó áóÇ ÊóÑöÏõ áöáöÇÓúÊöÆúäóÇÝö Úóáóì ÇáÊøóÍúÞöíÞö¡ ÝóÊóßõæäõ ÇáúÝóÇÁõ áöáÊøóÝúÑöíÚö ÊóÝúÑöíÚó ÃóÎúÈóÇÑò Úóáóì ÃóÎúÈóÇÑò.
æóÇáúãóÚúäóì: ÝóãöËúáõ Ðóáößó ÇáúÞóÐúÝö ÇáøóÐöí ÞóÐóÝúäóÇ ãóÇ ÈöÃóíúÏöíäóÇ ãöäú ÒöíäóÉö ÇáúÞóæúãö ÃóáúÞóì ÇáÓøóÇãöÑöíøõ ãóÇ ÈöíóÏöåö ãöäó ÇáäøóÇÑö áöíóÐõæÈó æóíóÕõæÛóåóÇ ÝóÃóÎúÑóÌó áóåõãú ãöäú Ðóáößó ÚöÌúáðÇ ÌóÓóÏðÇ. ÝóÅöäøó ÝöÚúáó (ÃóáúÞóì) íóÍúßöí ÍóÇáóÉð ãõÔóÈøóåóÉð ÈöÍóÇáóÉö ÞóÐúÝöåöãú ãóÕõæÛó ÇáúÞöÈúØö. æóÇáúÞóÐúÝõ æóÇáúÅöáúÞóÇÁõ ãõÊóÑóÇÏöÝóÇäö¡ ÔõÈøöåó ÃóÍóÏõåõãóÇ ÈöÇáúÂÎóÑö.
æóÇáúÌóÓóÏõ: ÇáúÌöÓúãõ Ðõæ ÇáúÃóÚúÖóÇÁö ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ÍóíøðÇ Ãóãú áóÇ áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÃóáúÞóíúäÇ Úóáì ßõÑúÓöíøöåö ÌóÓóÏÇð [Õ: 34] . Þöíáó: åõæó ÔöÞøõ ØöÝúáò æóáøóÏóÊúåõ ÅöÍúÏóì äöÓóÇÆöåö ßóãóÇ æóÑóÏó Ýöí ÇáúÍóÏöíËö.
ÞóÇáó ÇáÒøóÌóÇÌõ: ÇáúÌóÓóÏõ åõæó ÇáøóÐöí áóÇ íóÚúÞöáõ æóáóÇ íõãóíøöÒõ ÅöäøóãóÇ åõæó ÇáúÌõËøóÉõ¡ Ãóíú ÃóÎúÑóÌó áóåõãú ÕõæÑóÉó ÚöÌúáò ãõÌóÓøóÏóÉð ÈöÔóßúáöåö æóÞóæóÇÆöãöåö æóÌóæóÇäöÈöåö¡ æóáóíúÓó ãõÌóÑøóÏó ÕõæÑóÉò ãóäúÞõæÔóÉò Úóáóì ØóÈóÞò ãöäú ÝöÖøóÉò Ãóæú ÐóåóÈò. æóÝöí ÓöÝúÑö ÇáúÎõÑõæÌö Ãóäøóåõ ßóÇäó ãöäú ÐóåóÈò.
æóÇáúÅöÎúÑóÇÌõ: ÅöÙúåóÇÑõ ãóÇ ßóÇäó ãóÍúÌõæÈðÇ. æóÇáÊøóÚúÈöíÑõ ÈöÇáúÅöÎúÑóÇÌö ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóäøóåõ ÕóäóÚóåõ ÈöÍöíáóÉò ãóÓúÊõæÑóÉò Úóäúåõãú ÍóÊøóì ÃóÊóãøóåõ.
æóÇáúÎõæóÇÑõ: ÕóæúÊõ ÇáúÈóÞóÑö. æóßóÇäó ÇáøóÐöí ÕóäóÚó áóåõãõ ÇáúÚöÌúáó ÚóÇÑöÝðÇ ÈöÕöäóÇÚóÉö ÇáúÍöíóáö ÇáøóÊöí ßóÇäõæÇ íóÕúäóÚõæäó ÈöåóÇ ÇáúÃóÕúäóÇãó æóíóÌúÚóáõæäó Ýöí ÃóÌúæóÇÝöåóÇ æóÃóÚúäóÇÞöåóÇ ãóäóÇÝöÐó ßóÇáÒøóãøóÇÑóÇÊö ÊóÎúÑõÌõ ãöäúåóÇ ÃóÕúæóÇÊñ ÅöÐóÇ ÃõØúáöÞóÊú ÚöäúÏóåóÇ ÑöíóÇÍñ ÈöÇáúßöíÑö æóäóÍúæöåö.(16/286)
æóÕóäóÚó áóåõãõ ÇáÓøóÇãöÑöíøõ ÕóäóãðÇ Úóáóì ÕõæÑóÉö ÚöÌúáò áöÃóäøóåõãú ßóÇäõæÇ ÞóÏö ÇÚúÊóÇÏõæÇ Ýöí ãöÕúÑó ÚöÈóÇÏóÉó ÇáúÚöÌúáö «ÅöíÈöíÓó» ¡ ÝóáóãøóÇ ÑóÃóæúÇ ãóÇ ÕóÇÛóåõ ÇáÓøóÇãöÑöíøõ Ýöí ÕõæÑóÉö ãóÚúÈõæÏò ÚóÑóÝõæåõ ãöäú ÞóÈúáõ æóÑóÃóæúåõ íóÒöíÏõ Úóáóíúåö ÈöÃóäøó áóåõ ÎõæóÇÑðÇ¡ ÑóÓóÎó Ýöí ÃóæúåóÇãöåöãõ ÇáúÂÝöäóÉö Ãóäøó Ðóáößó åõæó ÇáúÅöáóåõ ÇáúÍóÞöíÞöíøõ ÇáøóÐöí ÚóÈøóÑõæÇ Úóäúåõ ÈöÞóæúáöåöãú åóÐóÇ Åöáåõßõãú æóÅöáåõ ãõæÓì¡ áöÃóäøóåõãú ÑóÃóæúåõ ãöäú ÐóåóÈò Ãóæú ÝöÖøóÉò¡ ÝóÊóæóåøóãõæÇ Ãóäøóåõ ÃóÝúÖóáõ ãöäó ÇáúÚöÌúáö (ÅöíÈöíÓó) . æóÅöÐú ÞóÏú ßóÇäõæÇ íõËúÈöÊõæäó ÅöáóåðÇ ãóÍúÌõæÈðÇ Úóäö ÇáúÃóÈúÕóÇÑö æóßóÇäõæÇ íóÊóØóáøóÈõæäó ÑõÄúíóÊóåõ¡ ÝóÞóÇáõæÇ áöãõæÓóì: ÃóÑöäóÇ Çááøóåó ÌóåúÑóÉð [ÇáäøöÓóÇÁ: 153] ¡ ÍöíäóÆöÐò ÊóæóåøóãõæÇ Ãóäøó åóÐöåö ÖóÇáøóÊõåõãõ ÇáúãóäúÔõæÏóÉõ.
æóÞöÕøóÉõ ÇÊøöÎóÇÐöåöãõ ÇáúÚöÌúáó Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáÊøóæúÑóÇÉö ÛóíúÑõ ãõáóÇÆöãóÉò áöáäøóÙóÑö ÇáÓøóáöíãö.
æóÊóÝúÑöíÚõ ÝóäóÓöíó íõÍúÊóãóáõ Ãóäú íóßõæäó ÊóÝúÑöíÚðÇ Úóáóì ÝóÞÇáõæÇ åóÐóÇ Åöáåõßõãú ÊóÝúÑöíÚó ÚöáøóÉò Úóáóì ãóÚúáõæáò¡ ÝóÇáÖøóãöíÑõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáÓøóÇãöÑöíøö¡ Ãóíú ÞóÇáó ÇáÓøóÇãöÑöíøõ Ðóáößó áöÃóäøóåõ äóÓöíó ãóÇ ßóÇäó ÊóáóÞøóÇåõ ãöäú åóÏúíò Ãóæú ÊóÝúÑöíÚó ãóÚúáõæáò Úóáóì ÚöáøóÉò¡ Ãóíú ÞóÇáó Ðóáößó¡ ÝóßóÇäó Þóæúáõåõ ÓóÈóÈðÇ Ýöí äöÓúíóÇäöåö ãóÇ ßóÇäó Úóáóíúåö ãöäú åóÏúíò ÅöÐú ØóÈóÚó Çááøóåõ Úóáóì ÞóáúÈöåö ÈöÞóæúáöåö Ðóáößó ÝóÍóÑóãóåõ ÇáÊøóæúÝöíÞó ãöäú ÈóÚúÏõ.
æóÇáäøöÓúíóÇäõ: ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáúÅöÖóÇÚóÉö¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó ßóÐáößó ÃóÊóÊúßó ÂíÇÊõäÇ ÝóäóÓöíÊóåÇ [Øå: 126] æóÞóæúáöåö: ÇáøóÐöíäó åõãú Úóäú ÕóáÇÊöåöãú ÓÇåõæäó [ÇáãÇÚæä: 5] .
æóÚóáóì åóÐóÇ íóßõæäõ Þóæúáõåõ ÝóäóÓöíó ãöäó ÇáúÍößóÇíóÉö áóÇ ãöäó ÇáúãóÍúßöíøö¡ æóÇáÖøóãöíÑõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáÓøóÇãöÑöíøö ÝóíóäúÈóÛöí Úóáóì åóÐóÇ Ãóäú íóÊøóÕöáó ÈöÞóæúáöåö ÃóÝóáÇ íóÑóæúäó [Øå: 89] æóíóßõæäó ÇÚúÊöÑóÇÖðÇ. æóÌóÚóáóåõ ÌóãúÚñ ãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ÚóÇÆöÏðÇ Åöáóì ãõæÓóì¡ Ãóíú ÝóäóÓöíó ãõæÓóì Åöáóåóßõãú æóÅöáóåóåõ¡ Ãóíú ÛóÝóáó Úóäúåõ¡ æóÐóåóÈó Åöáóì ÇáØøõæÑö íõÝóÊøöÔõ Úóáóíúåö æóåõæó Èóíúäó ÃóíúÏöíßõãú¡ æóãóæúÞöÚõ ÝóÇÁö ÇáÊøóÝúÑöíÚö íõÈúÚöÏõ åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑó.
æóÇáäøöÓúíóÇäõ: íóßõæäõ ãõÓúÊóÚúãóáðÇ ãóÌóÇÒðÇ Ýöí ÇáúÛóÝúáóÉ.(16/287)
ÃóÝóáóÇ íóÑóæúäó ÃóáøóÇ íóÑúÌöÚõ Åöáóíúåöãú ÞóæúáðÇ æóáóÇ íóãúáößõ áóåõãú ÖóÑøðÇ æóáóÇ äóÝúÚðÇ (89)
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÂíóÉ 89]
ÃóÝóáÇ íóÑóæúäó ÃóáÇøó íóÑúÌöÚõ Åöáóíúåöãú ÞóæúáÇð æóáÇ íóãúáößõ áóåõãú ÖóÑøðÇ æóáÇ äóÝúÚÇð (89)
íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇÚúÊöÑóÇÖðÇ æóáóíúÓó ãöäú ÍößóÇíóÉö ßóáóÇãö ÇáúÞóæúãö¡ Ýóåõæó ãõÚúÊóÑóÖñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö ÝóßóÐáößó ÃóáúÞóì ÇáÓøóÇãöÑöíøõ [Øå: 87] æóÌõãúáóÉö ÞÇáó íóÇ åÇÑõæäõ ãóÇ ãóäóÚóßó ÅöÐú ÑóÃóíúÊóåõãú ÖóáøõæÇ ÃóáøóÇ ÊóÊøóÈöÚóäö [Øå: 92¡ 93] ÅöáóÎú¡ ÝóÊóßõæäõ ÇáúÝóÇÁõ áöÊóÝúÑöíÚö ßóáóÇãö ãõÊóßóáøöãò Úóáóì ßóáóÇãö ÛóíúÑöåö¡ Ãóíú áöÊóÝúÑöíÚò ÇáúÅöÎúÈóÇÑò áóÇ áöÊóÝúÑöíÚö ÇáúãõÎúÈöÑö Èöåö¡ æóÇáúãõÎúÈöÑõ ãõÊóÚóÏøöÏñ. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãöäú ÍößóÇíóÉö ßóáóÇãö ÇáøóÐöíäó ÊóÕóÏøóæúÇ áöÎöØóÇÈö ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ãöäú Èóíúäö Þóæúãöåö æóåõãú ßõÈóÑóÇÄõåõãú æóÕõáóÍóÇÄõåõãú áöíõÚúáóãó Ãóäøóåõãú Úóáóì ÈóÕöíÑóÉò ãöäó ÇáÊøóæúÍöíÏö.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ: ÅöäúßóÇÑöíøñ¡ äõÒøöáõæÇ ãóäúÒöáóÉó ãóäú áóÇ íóÑóì ÇáúÚöÌúáó áöÚóÏóãö ÌóÑúíöåöãú Úóáóì ãõæÌóÈö ÇáúÈóÕóÑö¡ ÝóÃõäúßöÑó Úóáóíúåöãú ÚóÏóãõ ÑõÄúíóÊöåöãú Ðóáößó ãóÚó ÙõåõæÑöåö¡ Ãóíú ßóíúÝó íóÏøóÚõæäó ÇáúÅöáóåöíøóÉó áöáúÚöÌúáö æóåõãú íóÑóæúäó Ãóäøóåõ áóÇ íóÊóßóáøóãõ æóáóÇ íóÓúÊóØöíÚõ äóÝúÚðÇ æóáóÇ ÖóÑøðÇ.
æóÇáÑøõÄúíóÉõ åõäóÇ ÈóÕóÑöíøóÉñ ãõßóäøðì ÈöåóÇ Ãóæú ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ãõØúáóÞö ÇáúÅöÏúÑóÇßö ÝóÂáóÊú Åöáóì ãóÚúäóì ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏö æóÇáúÚöáúãö¡ æóáóÇ ÓöíøóãóÇ ÈöÇáäøöÓúÈóÉö áöÌõãúáóÉö æóáÇ íóãúáößõ áóåõãú ÖóÑøðÇ æóáÇ äóÝúÚÇð ÝóÅöäøó Ðóáößó áóÇ íõÑóì ÈÇáÈÕÑ ÈöÎöáóÇÝ ÃóáøóÇ íóÑúÌöÚõ Åöáóíúåöãú ÞóæúáðÇ. æóÑõÄúíóÉõ ÇäúÊöÝóÇÁö ÇáúÃóãúÑóíúäö ãõÑóÇÏñ ÈöåóÇ ÑõÄúíóÉõ ÃóËóÑö ÇäúÊöÝóÇÆöåöãóÇ ÈöÏóæóÇãö ÚóÏóãö ÇáÊøóßóáøõãö æóÇäúÊöÝóÇÁö ÚóÏóãö äóÝúÚöåöãú æóÖóÑøöåöãú¡ áöÃóäøó ÇáúÅöäúßóÇÑó ãõÓóáøóØñ Úóáóì ÇÚúÊöÞóÇÏöåöãú Ãóäøóåõ Åöáóåõåõãú ÝóíóÞúÊóÖöí Ãóäú íóãúáößó áóåõãú ÖóÑøðÇ æóäóÝúÚðÇ.
æóãóÚúäóì íóÑúÌöÚõ íóÑõÏøõ¡ Ãóíú íõÌöíÈõ ÇáúÞóæúáó¡ áöÃóäøó Ðóáößó ãóÍóáøó ÇáúÚöÈúÑóÉö ãöäú ÝõÞúÏóÇäöåö ÕöÝóÇÊó ÇáúÚóÇÞöáö áöÃóäøóåõãú íóÏúÚõæäóåõ æóíõËúäõæäó Úóáóíúåö æóíõãóÌøöÏõæäóåõ æóåõæó ÓóÇßöÊñ áóÇ íóÔúßõÑõ áóåõãú æóáóÇ íóÚöÏõåõãú ÈöÇÓúÊöÌóÇÈóÉò¡ æóÔóÃúäõ ÇáúßóÇãöáö ÅöÐóÇ ÓóãöÚó ËóäóÇÁð Ãóæú ÊóáóÞøóì ØöáúÈóÉð Ãóäú íõÌöíÈó. æóáóÇ Ôóßøó Ãóäøó Ýöí Ðóáößó ÇáúÌóãúÚö ÇáúÚóÙöíãö ãóäú åõæó ÈöÍóÇÌóÉò Åöáóì ÌóáúÈö äóÝúÚò Ãóæú ÏóÝúÚö ÖõÑøò¡ æóÃóäøóåõãú íóÓúÃóáõæäóåõ Ðóáößó Ýóáóãú íóÌöÏõæÇ ãóÇ
Ýöíåö äóÝúÚõåõãú(16/288)
æóáóÞóÏú ÞóÇáó áóåõãú åóÇÑõæäõ ãöäú ÞóÈúáõ íóÇ Þóæúãö ÅöäøóãóÇ ÝõÊöäúÊõãú Èöåö æóÅöäøó ÑóÈøóßõãõ ÇáÑøóÍúãóäõ ÝóÇÊøóÈöÚõæäöí æóÃóØöíÚõæÇ ÃóãúÑöí (90) ÞóÇáõæÇ áóäú äóÈúÑóÍó Úóáóíúåö ÚóÇßöÝöíäó ÍóÊøóì íóÑúÌöÚó ÅöáóíúäóÇ ãõæÓóì (91)
Ãóæú ÏóÝúÚõ ÖõÑøò Úóäúåõãú ãöËúáó ÖõÑøö ÚóÏõæøò Ãóæú ãóÑóÖò. Ýóåõãú ÞóÏú ÔóÇåóÏõæÇ ÚóÏóãó ÛöäóÇÆöåö Úóäúåõãú¡ æóáöÃóäøó ÔóæóÇåöÏó ÍóÇáöåö ãöäú ÚóÏóãö ÇáÊøóÍóÑøõßö ÔóÇåöÏóÉñ ÈöÃóäøóåõ ÚóÇÌöÒñ Úóäú Ãóäú íóäúÝóÚó Ãóæú íóÖõÑøó¡ ÝóáöÐóáößó ÓõáøöØó ÇáúÅöäúßóÇÑõ Úóáóì ÚóÏóãö ÇáÑøõÄúíóÉö áöÃóäøó ÍóÇáóåõ ãöãøóÇ íõÑóì.
æóáóÇãõ áóåõãú ãõÊóÚóáøöÞñ Èö íóãúáößõ ÇáøóÐöí åõæó Ýöí ãóÚúäóì íóÓúÊóØöíÚõ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
Þõáú ÃóÊóÚúÈõÏõæäó ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ãóÇ áóÇ íóãúáößõ áóßõãú ÖóÑøðÇ æóáÇ äóÝúÚÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÚõÞõæÏö. [76] .
æóÞóÏøóãó ÇáÖøóÑøó Úóáóì ÇáäøóÝúÚö ÞóØúÚðÇ áöÚõÐúÑöåöãú Ýöí ÇÚúÊöÞóÇÏö ÅöáóåöíøóÊöåö¡ áöÃóäøó ÚõÐúÑó ÇáúÎóÇÆöÝö ãöäó ÇáÖøõÑøö ÃóÞúæóì ãöäú ÚõÐúÑö ÇáÑøóÇÛöÈö Ýöí ÇáäøóÝúÚö.
æó (Ãóäú) Ýöí Þóæúáöåö ÃóáøóÇ íóÑúÌöÚõ ãõÎóÝøóÝóÉñ ãöäú (Ãóäøó) ÇáúãóÝúÊõæÍóÉö ÇáúãõÔóÏøóÏóÉö æóÇÓúãõåóÇ ÖóãöíÑõ ÔóÃúäò ãóÍúÐõæÝò¡ æóÇáúÌõãúáóÉõ ÇáúãóÐúßõæÑóÉõ ÈóÚúÏóåóÇ åöíó ÇáúÎóÈóÑõ¡ Ýó íóÑúÌöÚõ ãóÑúÝõæÚñ ÈöÇÊøöÝóÇÞö ÇáúÞöÑóÇÁóÇÊö ãóÇ ÚóÏóÇ ÞöÑóÇÁóÇÊò ÔóÇÐøóÉò. æóáóíúÓóÊú (Ãóäú) ãóÕúÏóÑöíøóÉð áöÃóäøó (Ãóäú) ÇáúãóÕúÏóÑöíøóÉó áóÇ ÊóÞóÚõ ÈóÚúÏó ÃóÝúÚóÇáö ÇáúÚöáúãö æóáóÇ ÈóÚúÏó ÃóÝÚóÇá ÇáúÅöÏúÑóÇß.
[90- 91]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 90 Åöáóì 91]
æóáóÞóÏú ÞÇáó áóåõãú åÇÑõæäõ ãöäú ÞóÈúáõ íóÇ Þóæúãö ÅöäøóãÇ ÝõÊöäúÊõãú Èöåö æóÅöäøó ÑóÈøóßõãõ ÇáÑøóÍúãäõ ÝóÇÊøóÈöÚõæäöí æóÃóØöíÚõæÇ ÃóãúÑöí (90) ÞÇáõæÇ áóäú äóÈúÑóÍó Úóáóíúåö ÚÇßöÝöíäó ÍóÊøóì íóÑúÌöÚó ÅöáóíúäÇ ãõæÓì (91)
ÇáúÌõãúáóÉõ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖóãöíÑö ÃóÝóáÇ íóÑóæúäó [Øå: 89] Úóáóì ßöáóÇ ÇáöÇÍúÊöãóÇáóíúäö¡ Ãóíú ßóíúÝó áóÇ íóÓúÊóÏöáøõæäó Úóáóì ÚóÏóãö ÇÓúÊöÍúÞóÇÞö ÇáúÚöÌúáö ÇáúÅöáóåöíøóÉó¡ ÈöÃóäøóåõ áóÇ íóÑúÌöÚõ Åöáóíúåöãú ÞóæúáðÇ æóáóÇ íóãúáößõ áóåõãú ÖóÑøðÇ æóáóÇ äóÝúÚðÇ ÝóíõÞúáöÚõæäó Úóäú ÚöÈóÇÏóÉö ÇáúÚöÌúáö¡(16/289)
æóÊöáúßó ÏóáóÇáóÉñ ÚóÞúáöíøóÉñ¡ Ýöí ÍóÇáö Ãóäøó åóÇÑõæäó ÞóÏú æóÚóÙóåõãú æóäóÈøóåóåõãú Åöáóì Ðóáößó ÅöÐú ÐóßøóÑóåõãú ÈöÃóäøóåõ ÝöÊúäóÉñ ÝóÊóäóåõãú ÈöåóÇ ÇáÓøóÇãöÑöíøõ¡ æóÃóäøó ÑÈøåã åõæó ÇáÑÍãÇä áóÇ ãóÇ áóÇ íóãúáößõ áóåõãú äóÝúÚðÇ ÝóÖúáðÇ Úóäö ÇáÑøóÍúãóÉö¡ æóÃóãóÑóåõãú ÈöÃóäú íóÊøóÈöÚõæÇ ÃóãúÑóåõ¡ æóÊöáúßó ÏóáóÇáóÉñ ÓóãúÚöíøóÉñ.
æóÊóÃúßöíÏõ ÇáúÎóÈóÑö ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóÍúÞöíÞö æóáóÇãö ÇáúÞóÓóãö áöÊóÍúÞöíÞö ÅöÈúØóÇáö ãóÇ Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáúíóåõæÏö ãöäú Ãóäøó åóÇÑõæäó åõæó ÇáøóÐöí ÕóäóÚó áóåõãõ ÇáúÚóÌóáó¡ æóÃóäøóåõ áóãú íõäúßöÑú Úóáóíúåöãú ÚöÈóÇÏóÊóåõ. æóÛóÇíóÉõ ÇáúÃóãúÑö Ãóäå ßóÇäó íÓÊåÒìÁ Èöåöãú Ýöí äóÝúÓöåö¡ æóÐóáößó ÅöÝúßñ ÚóÙöíãñ Ýöí ßöÊóÇÈöåöãú.
æóÇáúãõÖóÇÝõ Åöáóíúåö (ÞóÈúáõ) ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáúãóÞóÇãõ¡ Ãóíú ãöäú ÞóÈúáö Ãóäú íóÑúÌöÚó Åöáóíúåöãú ãõæÓóì æóíõäúßöÑó Úóáóíúåöãú.
æóÇÝúÊöÊóÇÍõ ÎöØóÇÈöåö Èö íóÇ Þóæúãö ÊóãúåöíÏñ áöãóÞóÇãö ÇáäøóÕöíÍóÉö.
æóãóÚúäóì ÅöäøóãÇ ÝõÊöäúÊõãú Èöåö: ãóÇ åõæó ÅöáøóÇ ÝöÊúäóÉñ áóßõãú æóáóíúÓó ÑóÈøðÇ¡ æóÅöä ÑÈøßã ÇáÑÍãÇä ÇáøóÐöí íóÑúÍóãõßõãú Ýöí ÓóÇÆöÑö ÇáúÃóÍúæóÇáö¡ ÝóÃóÌóÇÈõæåõ ÈöÃóäøóåõãú áóÇ íóÒóÇáõæäó ÚóÇßöÝöíäó Úóáóì ÚöÈóÇÏóÊöåö ÍóÊøóì íóÑúÌöÚó ãõæÓóì ÝóíõÕóÑøöÍõ áóåõãú ÈöÃóäøó Ðóáößó ÇáúÚöÌúáó áóíúÓó åõæó ÑóÈøóåõãú.
æóÑóÊøóÈó åóÇÑõæäõ ÎöØóÇÈóåõ Úóáóì ÍóÓóÈö ÇáÊøóÑúÊöíÈö ÇáØøóÈöíÚöíøö áöÃóäøóåõ ÇÈúÊóÏóÃóåõ ÈöÒóÌúÑöåöãú Úóäö ÇáúÈóÇØöáö æóÚóäú ÚöÈóÇÏóÉö ãóÇ áóíúÓó ÈöÑóÈøò¡ Ëõãøó ÏóÚóÇåõãú Åöáóì ãóÚúÑöÝóÉö ÇáÑøóÈøö ÇáúÍóÞøö¡ Ëõãøó ÏóÚóÇåõãú Åöáóì ÇÊøöÈóÇÚö ÇáÑøóÓõæáö ÅöÐú ßóÇäó ÑóÓõæáðÇ Èóíúäóåõãú¡ Ëõãøó ÏóÚóÇåõãú Åöáóì ÇáúÚóãóáö ÈöÇáÔøóÑóÇÆöÚö¡ ÝóãóÇ ßóÇäó ãöäúåõãú ÅöáøóÇ ÇáÊøóÕúãöíãõ Úóáóì ÇÓúÊöãúÑóÇÑö ÚöÈóÇÏóÊöåöãõ ÇáúÚöÌúáó ÝóÃóÌóÇÈõæÇ åóÇÑõæäó ÌóæóÇÈðÇ ÌóÇÒöãðÇ.
æÚóáóíúåö ãõÊóÚóáøöÞñ Èö ÚÇßöÝöíäó ÞõÏøöãó Úóáóì ãõÊóÚóáøóÞöåö áöÊóÞúæöíóÉö ÇáúÍõßúãö¡ Ãóæú ÃóÑóÇÏõæÇ: áóäú äóÈúÑóÍó äóÎõÕøõåõ ÈöÇáúÚõßõæÝö áóÇ äóÚúßõÝõ Úóáóì ÛóíúÑöåö.
æóÇáúÚõßõæÝõ: ÇáúãõáóÇÒóãóÉõ ÈöÞóÕúÏö ÇáúÞõÑúÈóÉö æóÇáÊøóÚóÈøõÏö¡ æóßóÇäó ÚóÈóÏóÉõ ÇáúÃóÕúäóÇãö íóáúÒóãõæäóåóÇ æíØæÝæä ÈåóÇ.(16/290)
ÞóÇáó íóÇ åóÇÑõæäõ ãóÇ ãóäóÚóßó ÅöÐú ÑóÃóíúÊóåõãú ÖóáøõæÇ (92) ÃóáøóÇ ÊóÊøóÈöÚóäö ÃóÝóÚóÕóíúÊó ÃóãúÑöí (93) ÞóÇáó íóÈúäóÄõãøó áóÇ ÊóÃúÎõÐú ÈöáöÍúíóÊöí æóáóÇ ÈöÑóÃúÓöí Åöäøöí ÎóÔöíÊõ Ãóäú ÊóÞõæáó ÝóÑøóÞúÊó Èóíúäó Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó æóáóãú ÊóÑúÞõÈú Þóæúáöí (94)
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 92 Åöáóì 94]
ÞÇáó íóÇ åÇÑõæäõ ãóÇ ãóäóÚóßó ÅöÐú ÑóÃóíúÊóåõãú ÖóáøõæÇ (92) ÃóáÇøó ÊóÊøóÈöÚóäö ÃóÝóÚóÕóíúÊó ÃóãúÑöí (93) ÞÇáó íóÇ Èúäó Ãõãøó áóÇ ÊóÃúÎõÐú ÈöáöÍúíóÊöí æóáÇ ÈöÑóÃúÓöí Åöäøöí ÎóÔöíÊõ Ãóäú ÊóÞõæáó ÝóÑøóÞúÊó Èóíúäó Èóäöí ÅöÓúÑÇÆöíáó æóáóãú ÊóÑúÞõÈú Þóæúáöí (94)
ÇäúÊóÞóáó ãõæÓóì ãöäú ãõÍóÇæóÑóÉö Þóæúãöåö Åöáóì ãõÍóÇæóÑóÉö ÃóÎöíåö¡ ÝóÌõãúáóÉõ ÞÇáó íóÇ åÇÑõæäõ ÊóÇÈöÚóÉñ áöÌõãúáóÉö ÞÇáó íóÇ Þóæúãö Ãóáóãú íóÚöÏúßõãú ÑóÈøõßõãú æóÚúÏÇð ÍóÓóäÇð [Øå: 86] ¡ æóáöÌõãúáóÉö ÞÇáõæÇ ãóÇ ÃóÎúáóÝúäÇ ãóæúÚöÏóßó ÈöãóáúßöäÇ [Øå: 87] æóÞóÏú æõÌöÏóÊú ãõäóÇÓöÈóÉñ áöÍößóÇíóÉö ÎöØóÇÈöåö åóÇÑõæäó ÈóÚúÏó Ãóäú æóÞóÚó ÇáúÝóÕúáõ Èóíúäó ÃóÌúÒóÇÁö ÇáúÍößóÇíóÉö ÈöÇáúÌõãóáö ÇáúãõÚúÊóÑöÖóÉö ÇáøóÊöí ãöäúåóÇ ÌõãúáóÉõ æóáóÞóÏú ÞÇáó áóåõãú åÇÑõæäõ ãöäú ÞóÈúáõ [Øå: 90] ÅöáóÎú Ýóåõæó ÇÓúÊöØúÑóÇÏñ Ýöí ÎöáóÇáö ÇáúÍößóÇíóÉö áöáúÅöÔúÚóÇÑö ÈöÚõÐúÑö åóÇÑõæäó ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó. æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäú Êóßõæäó ÚóØúÝðÇ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóáóÞóÏú ÞÇáó áóåõãú åÇÑõæäõ ÅöáóÎú Úóáóì ÇÍúÊöãóÇáö ßóæúäö Êöáúßó ãöäú ÍößóÇíóÉö ßóáóÇãö Þóæúãö ãõæÓóì.
Úóáöãó ãõæÓóì Ãóäøó åóÇÑõæäó ãóÎúÕõæÕñ ãöäú Þóæúãöåö ÈöÃóäøóåõ áóãú íóÚúÈõÏö ÇáúÚöÌúáó¡ ÅöÐú áóÇ íóÌõæÒõ Úóáóíúåö Ðóáößó áöÃóäøó ÇáÑøöÓóÇáóÉó ÊóÞúÊóÖöí ÇáúÚöÕúãóÉó¡ ÝóáöÐóáößó ÎóÕøóåõ ÈöÎöØóÇÈò íõäóÇÓöÈõ ÍóÇáóåõ ÈóÚúÏó Ãóäú ÎóÇØóÈó Úõãõæãó ÇáúÃõãøóÉö ÈöÇáúÎöØóÇÈö ÇáúãóÇÖöí. æóåóÐóÇ ÎöØóÇÈõ ÇáÊøóæúÈöíÎö æóÇáÊøóåúÏöíÏö Úóáóì ÈóÞóÇÆöåö Èóíúäó ÚóÈóÏóÉö ÇáÕøóäóãö.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö ãóÇ ãóäóÚóßó ÅöäúßóÇÑöíøñ¡ Ãóíú áóÇ ãóÇäöÚó áóßó ãöäó ÇááøöÍóÇÞö Èöí¡ áöÃóäøóåõ ÃóÞóÇãóåõ ÎóáöíÝóÉð Úóäúåõ Ýöíåöãú ÝóáóãøóÇ áóãú íóãúÊóËöáõæÇ ÃóãúÑóåõ ßóÇäó Úóáóíúåö Ãóäú íóÑõÏøó ÇáúÎöáóÇÝóÉó Åöáóì ãóäö ÇÓúÊóÎúáóÝóåõ.
æÅöÐú ÑóÃóíúÊóåõãú ãõÊóÚóáøöÞñ Èö ãóäóÚóßó. æó (Ãóäú) ãóÕúÏóÑöíøóÉñ¡ æó (áóÇ) ÍóÑúÝõ äóÝúíò. æóåöíó ãõÄúÐöäóÉñ ÈöÝöÚúáò ãóÍúÐõæÝò íõäóÇÓöÈõ ãóÚúäóì ÇáäøóÝúíö. æóÇáúãóÕúÏóÑõ ÇáøóÐöí ÊóÞúÊóÖöíåö(16/291)
(Ãóäú) åõæó ãóÝúÚõæáõ ÇáúÝöÚúáö ÇáúãóÍúÐõæÝö. æóÃóãøóÇ ãóÝúÚõæáõ ãóäóÚóßó ÝóãóÍúÐõæÝñ íóÏõáøõ Úóáóíúåö ãóäóÚóßó æóíóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇáúãóÐúßõæÑõ.
æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ãóÇ ãóäóÚóßó Ãóäú ÊóÊøóÈöÚóäöí æóÇÖúØóÑøóßó Åöáóì Ãóäú áóÇ ÊóÊøóÈöÚóäöí¡ Ýóíóßõæäõ Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÔöÈúåõ ÇÍúÊöÈóÇßò. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÊóÃúßöíÏõ æóÊóÔúÏöíÏõ ÇáÊøóæúÈöíÎö ÈöÅöäúßóÇÑö Ãóäú íóßõæäó áöåóÇÑõæäó ãóÇäöÚñ ÍöíäóÆöÐò ãöäó ÇááøóÍóÇÞö ÈöãõæÓóì æóãõÞúÊóÖò áöÚóÏóãö ÇááøóÍóÇÞö ÈöãõæÓóì¡ ßóãóÇ íõÞóÇáõ: æõÌöÏó ÇáÓøóÈóÈõ æóÇäúÊóÝóì ÇáúãóÇäöÚõ.
æóäóÙöíÑõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ãóÇ ãóäóÚóßó ÃóáøóÇ ÊóÓúÌõÏó ÅöÐú ÃóãóÑúÊõßó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [12] ÝóÇÑúÌöÚú Åöáóíúåö.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö ÃóÝóÚóÕóíúÊó ÃóãúÑöí ãõÝóÑøóÚñ Úóáóì ÇáúÅöäúßóÇÑö¡ Ýóåõæó ÅöäúßóÇÑñ ËóÇäò Úóáóì ãõÎóÇáóÝóÉö ÃóãúÑöåö¡ ãóÔõæÈñ ÈöÊóÞúÑöíÑò áöáÊøóåúÏöíÏö.
æóÞóæúáõåõ Ýöí ÇáúÌóæóÇÈö ÇÈúäó Ãõãó
äöÏóÇÁñ áöÞóÕúÏö ÇáÊøóÑúÞöíÞö æóÇáöÇÓúÊöÔúÝóÇÚö. æóåõæó ãõÄúÐöäñ ÈöÃóäøó ãõæÓóì Íöíäó æóÈøóÎóåõ ÃóÎóÐó ÈöÔóÚúÑö áöÍúíóÉö åóÇÑõæäó¡ æóíõÔúÚöÑõ ÈöÃóäøóåõ íóÌúÐöÈõåõ Åöáóíúåö áöíóáúØöãóåõ¡ æóÞóÏú ÕóÑøóÍó Èöåö Ýöí ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [50] ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÃóÎóÐó ÈöÑóÃúÓö ÃóÎöíåö íóÌõÑøõåõ Åöáóíúåö.
æóÞóÑóÃó ÇáÌãåæÑÇ Èúäó Ãõãó
- ÈöÝóÊúÍö Çáúãöíãö. æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò¡ æóÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÃóÈõæ ÈóßúÑò Úóäú ÚóÇÕöãò¡ æóÎóáóÝò- ÈößóÓúÑö Çáúãöíãö- æóÃóÕúáõåõ: íóÇ ÇÈúäó Ãõãøöí¡ ÝóÍõÐöÝóÊú íóÇÁõ ÇáúãõÊóßóáøöãö ÊóÎúÝöíÝðÇ¡ æóåõæó ÍóÐúÝñ ãóÎúÕõæÕñ ÈöÇáäøöÏóÇÁö. æóÇáúÞöÑóÇÁóÊóÇäö æóÌúåóÇäö Ýöí ÍóÐúÝö íóÇÁö ÇáúãõÊóßóáøöãö ÇáúãõÖóÇÝö ÅöáóíúåóÇ áóÝúÙõ Ãõãøó æóáóÝúÙõ (Úóãøö) Ýöí ÇáäøöÏóÇÁö.
æóÚõØöÝó ÇáÑøóÃúÓõ Úóáóì ÇááøöÍúíóÉö áöÃóäøó ÃóÎúÐóåõ ãöäú áöÍúíóÊöåö ÃóÔóÏøõ ÃóáóãðÇ æóÃóäúßóì Ýöí ÇáúÅöÐúáóÇáö.
æóÇÈúäõ ÇáúÃõãøö: ÇáúÃóÎõ. æóÚóÏóáó Úóäú (íóÇ ÃóÎöí) Åöáóì (ÇÈúäó Ãõãøó) áöÃóäøó ÐößúÑó ÇáúÃõãøö ÊóÐúßöíÑñ ÈöÃóÞúæóì ÃóæóÇÕöÑö ÇáúÃõÎõæøóÉö¡ æóåöíó ÂÕöÑóÉõ ÇáúæöáóÇÏóÉö ãöäú ÈóØúäò æóÇÍöÏò æóÇáÑøöÖóÇÚö ãöäú áöÈóÇäò æóÇÍöÏò.(16/292)
æóÇááøöÍúíóÉõ- ÈößóÓúÑö ÇááøóÇãö æóíóÌõæÒõ- ÝóÊúÍõ ÇááøóÇãö Ýöí áõÛóÉö ÇáúÍöÌóÇÒö- ÇÓúãñ áöáÔøóÚúÑö ÇáäøóÇÈöÊö ÈöÇáúæóÌúåö Úóáóì ãóæúÖöÚö ÇááøöÍúíóíúäö æóÇáÐøóÞúäö¡ æóÞóÏú ÃóÌúãóÚó ÇáúÞõÑøóÇÁõ Úóáóì- ßóÓúÑö ÇááøóÇãö- ãöäú áöÍúíóÊöí.
æóÇÚúÊóÐóÑó åóÇÑõæäõ Úóäú ÈóÞóÇÆöåö Èóíúäó ÇáúÞóæúã ÈÞæáå äøöí ÎóÔöíÊõ Ãóäú ÊóÞõæáó ÝóÑøóÞúÊó
¡ Ãóíú Ãóäú ÊóÙõäøó Ðóáößó Èöí ÝóÊóÞóæúáóåó áóæúãðÇ æóÊóÍúãöíáðÇ áöÊóÈöÚóÉö ÇáúÝõÑúÞóÉö ÇáøóÊöí Ùóäøó ÃóäøóåóÇ æóÇÞöÚóÉñ áóÇ ãóÍóÇáóÉó ÅöÐóÇ ÃóÙúåóÑó åóÇÑõæäõ ÛóÖóÈóåõ Úóáóíúåöãú áöÃóäøóåõ íóÓúÊóÊúÈöÚõåõ ØóÇÆöÝóÉñ ãöäó ÇáËøóÇÈöÊöíäó Úóáóì ÇáúÅöíãóÇäö æóíõÎóÇáöÝõåõãõ ÇáúÌõãúåõæÑõ ÝóíóÞóÚõ ÇäúÔöÞóÇÞñ
Èóíúäó ÇáúÞóæúãö æóÑõÈøóãóÇ ÇÞúÊóÊóáõæÇ ÝóÑóÃóì ãöäó ÇáúãóÕúáóÍóÉö Ãóäú íõÙúåöÑó ÇáÑøöÖóì Úóäú ÝöÚúáöåöãú áöíóåúÏóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ æóíóÕúÈöÑó ÇáúãõÄúãöäõæäó ÇÞúÊöÏóÇÁð ÈöåóÇÑõæäó¡ æóÑóÃóì Ýöí Óõáõæßö åóÐöåö ÇáÓøöíóÇÓóÉö ÊóÍúÞöíÞðÇ áöÞóæúáö ãõæÓóì áóåõ æóÃóÕúáöÍú æóáÇ ÊóÊøóÈöÚú ÓóÈöíáó ÇáúãõÝúÓöÏöíäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [142] . æóåõæó ÇáøóÐöí ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö åõäóÇ ÈöÞóæúáöåö áóãú ÊóÑúÞõÈú Þóæúáöí
¡ Ýóåõæó ãöäú ÌõãúáóÉö ÍößóÇíóÉö Þóæúáö ãõæÓóì ÇáøóÐöí ÞóÏøóÑóåõ åóÇÑõæäõ Ýöí Ùóäøöåö.
æóåóÐóÇ ÇÌúÊöåóÇÏñ ãöäúåõ Ýöí ÓöíóÇÓóÉö ÇáúÃõãøóÉö ÅöÐú ÊóÚóÇÑóÖóÊú ÚöäúÏóåõ ãóÕúáóÍóÊóÇäö ãóÕúáóÍóÉõ ÍöÝúÙö ÇáúÚóÞöíÏóÉö æóãóÕúáóÍóÉõ ÍöÝúÙö ÇáúÌóÇãöÚóÉö ãöäó ÇáúåóÑóÌö. æóÝöí ÃóËúäóÇÆöåóÇ ÍöÝúÙõ ÇáúÃóäúÝõÓö æóÇáúÃóãúæóÇáö æóÇáúÃõÎõæøóÉö Èóíúäó ÇáúÃõãøóÉö ÝóÑóÌøóÍó ÇáËøóÇäöíóÉó¡ æóÅöäøóãóÇ ÑóÌøóÍóåóÇ áöÃóäøóåõ ÑóÂåóÇ ÃóÏúæóãó ÝóÅöäøó ãóÕúáóÍóÉó ÍöÝúÙö ÇáúÚóÞöíÏóÉö íõÓúÊóÏúÑóßõ ÝóæóÇÊõåóÇ ÇáúæóÞúÊöíøõ ÈöÑõÌõæÚö ãõæÓóì æóÅöÈúØóÇáöåö ÚöÈóÇÏóÉó ÇáúÚöÌúáö ÍóíúËõ ÛóíøóæúÇ ÚõßõæÝóåóãú Úóáóì ÇáúÚöÌúáö ÈöÑõÌõæÚö ãõæÓóì¡ ÈöÎöáóÇÝö ãóÕúáóÍóÉö ÍöÝúÙö ÇáúÃóäúÝõÓö æóÇáúÃóãúæóÇáö æóÇÌúÊöãóÇÚö ÇáúßóáöãóÉö ÅöÐóÇ ÇäúËóáóãóÊú ÚóÓõÑó ÊóÏóÇÑõßõåóÇ.
æóÊóÖóãøóäó åóÐóÇ Þóæúáå äøöí ÎóÔöíÊõ Ãóäú ÊóÞõæáó ÝóÑøóÞúÊó Èóíúäó Èóäöí ÅöÓúÑÇÆöíáó æóáóãú ÊóÑúÞõÈú Þóæúáöí
¡ æóßóÇäó ÇÌúÊöåóÇÏõåõ Ðóáößó ãóÑúÌõæÍðÇ áöÃóäøó ÍöÝúÙó ÇáúÃóÕúáö ÇáúÃóÕöíáö áöáÔøóÑöíÚóÉö Ãóåóãøõ ãöäú ÍöÝúÙö ÇáúÃõÕõæáö ÇáúãõÊóÝóÑøöÚóÉö Úóáóíúåö¡ áöÃóäøó ãóÕúáóÍóÉó ÕóáóÇÍö ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏö åöíó Ãõãøõ ÇáúãóÕóÇáöÍö ÇáøóÊöí ÈöåóÇ ÕóáóÇÍõ ÇáöÇÌúÊöãóÇÚö¡ ßóãóÇ ÈóíøóäøóÇåõ Ýöí ßöÊóÇÈö «ÃõÕõæáö äöÙóÇãö ÇáöÇÌúÊöãóÇÚö ÇáúÅöÓúáóÇãöíøö» . æóáöÐóáößó áóãú íóßõäú ãõæÓóì ÎóÇÝöíðÇ Úóáóíúåö Ãóäøó åóÇÑõæäó ßóÇäó ãöäú(16/293)
ÞóÇáó ÝóãóÇ ÎóØúÈõßó íóÇ ÓóÇãöÑöíøõ (95) ÞóÇáó ÈóÕõÑúÊõ ÈöãóÇ áóãú íóÈúÕõÑõæÇ Èöåö ÝóÞóÈóÖúÊõ ÞóÈúÖóÉð ãöäú ÃóËóÑö ÇáÑøóÓõæáö ÝóäóÈóÐúÊõåóÇ æóßóÐóáößó ÓóæøóáóÊú áöí äóÝúÓöí (96)
æóÇÌöÈöåö Ãóäú íóÊúÑõßóåõãú æóÖóáóÇáóåõãú æóÃóäú íóáúÊóÍöÞó ÈöÃóÎöíåö ãóÚó Úöáúãöåö ÈöãóÇ íõÝúÖöí Åöáóì Ðóáößó ãöäó ÇáöÇÎúÊöáóÇÝö Èóíúäóåõãú¡ ÝóÅöäøó ÍõÑúãóÉó ÇáÔøóÑöíÚóÉö ÈöÍöÝúÙö ÃõÕõæáöåóÇ æóÚóÏóãö ÇáÊøóÓóÇåõáö ÝöíåóÇ¡ æóÈöÍõÑúãóÉö ÇáÔøóÑöíÚóÉö íóÈúÞóì äõÝõæÐõåóÇ Ýöí ÇáúÃõãøóÉö æóÇáúÚóãóáõ ÈöåóÇ ßóãóÇ ÈóíøóäúÊõåõ Ýöí ßöÊóÇÈö «ãóÞóÇÕöÏö ÇáÔøóÑöíÚóÉö» .
æóÝöí Þóæúáå ÊóÚóÇáóì: íúäó Èóäöí
ÌöäóÇÓñ¡ æóØóÑúÏñ æóÚóßúÓñ.
æóåóÐóÇ ÈóÚúÖõ ãóÇ ÇÚúÊóÐóÑó Èöåö åóÇÑõæäõ¡ æóÍõßöíó Úóäúåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [150] Ãóäøóåõ ÇÚúÊóÐóÑó ÈöÞóæúáöåö Åöäøó ÇáúÞóæúãó ÇÓúÊóÖúÚóÝõæäöí æóßÇÏõæÇ íóÞúÊõáõæäóäöí.
[95- 96]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 95 Åöáóì 96]
ÞÇáó ÝóãÇ ÎóØúÈõßó íóÇ ÓÇãöÑöíøõ (95) ÞÇáó ÈóÕõÑúÊõ ÈöãÇ áóãú íóÈúÕõÑõæÇ Èöåö ÝóÞóÈóÖúÊõ ÞóÈúÖóÉð ãöäú ÃóËóÑö ÇáÑøóÓõæáö ÝóäóÈóÐúÊõåÇ æóßóÐáößó ÓóæøóáóÊú áöí äóÝúÓöí (96)
ÇáúÊóÝóÊó ãõæÓóì ÈöÊóæúÌöíåö ÇáúÎöØóÇÈö Åöáóì ÇáÓøóÇãöÑöíøö ÇáøóÐöí ßóÇäó ÓóÈóÈðÇ Ýöí ÅöÖúáóÇáö ÇáúÞóæúãö¡ ÝóÇáúÌõãúáóÉõ äóÇÔöÆóÉñ Úóäú Þóæúáö ÇáúÞóæúãö ÝóßóÐáößó ÃóáúÞóì ÇáÓøóÇãöÑöíøõ ÝóÃóÎúÑóÌó áóåõãú ÚöÌúáðÇ [Øå: 88] ÅöáóÎú¡ Ýóåöíó ÇÈúÊöÏóÇÁõ ÎöØóÇÈò. æóáóÚóáøó ãõæÓóì áóãú íõÛúáöÙú áóåõ ÇáúÞóæúáó ßóãóÇ ÃóÛúáóÙó áöåóÇÑõæäó áöÃóäøóåõ ßóÇäó ÌóÇåöáðÇ ÈöÇáÏøöíäö Ýóáóãú íóßõäú Ýöí ÖóáóÇáöåö ÚóÌóÈñ. æóáóÚóáøó åóÐóÇ íõÄóíøöÏõ ãóÇ Þöíáó: Åöäøó ÇáÓøóÇãöÑöíøó áóãú íóßõäú ãöäú Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó æóáóßöäøóåõ ßóÇäó ãöäó ÇáúÞöÈúØö Ãóæú ãöäú ßöÑúãóÇäó ÝóÇäúÏóÓøó Ýöí Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó. æóáóãøóÇ ßóÇäó ãõæÓóì
ãóÈúÚõæËðÇ áöÈóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÎóÇÕøóÉð æóáöÝöÑúÚóæúäó æóãóáóÆöåö áöÃóÌúáö ÅöØúáóÇÞö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó¡ ßóÇäó ÇÊøöÈóÇÚõ ÛóíúÑö ÇáúÅöÓúÑóÇÆöíáöíøöíäó áöÔóÑöíÚóÉö ãõæÓóì ÃóãúÑðÇ ÛóíúÑó æóÇÌöÈò Úóáóì ÛóíúÑö ÇáúÅöÓúÑóÇÆöíáöíøöíäó æóáóßöäøóåõ ãõÑóÛøóÈñ Ýöíåö áöãóÇ Ýöíåö ãöäó ÇáöÇåúÊöÏóÇÁö¡ ÝóáöÐóáößó áóãú íõÚóäøöÝúåõ ãõæÓóì áöÃóäøó ÇáúÃóÌúÏóÑó ÈöÇáÊøóÚúäöíÝö åõãõ ÇáúÞóæúãõ ÇáøóÐöíäó ÚóÇåóÏõæÇ Çááøóåó Úóáóì ÇáÔøóÑöíÚóÉ.
æóãÚäì ÝóãÇ ÎóØúÈõßó ãóÇ ØóáóÈõßó¡ Ãóíú ãóÇÐóÇ ÊóÎúØõÈõ¡ Ãóíú ÊóØúáõÈõ¡ Ýóåõæó ãóÕúÏóÑñ. ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó: «æóåöíó ßóáöãóÉñ ÃóßúËóÑõ ãóÇ ÊõÓúÊóÚúãóáõ Ýöí ÇáúãóßóÇÑöåö¡(16/294)
áöÃóäøó ÇáúÎóØúÈó åõæó ÇáÔøóÃúäõ ÇáúãóßúÑõæåõ. ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóãÇ ÎóØúÈõßõãú ÃóíøõåóÇ ÇáúãõÑúÓóáõæäó [ÇáÐÇÑíÇÊ: 31] ¡ ÝóÇáúãóÚúäóì: ãóÇ åöíó ãõÕöíÈóÊõßó ÇáøóÊöí ÃóÕóÈúÊó ÈöåóÇ ÇáúÞóæúãó æóãóÇ ÛóÑóÖõßó ãöãøóÇ ÝóÚóáúÊó.
æóÞóæúáõåõ ÈóÕõÑúÊõ ÈöãÇ áóãú íóÈúÕõÑõæÇ Èöåö Åöáóì Þóæúáöåö ÝóäóÈóÐúÊõåÇ Åöäú ÍõãöáóÊú ßóáöãóÇÊõ (ÈóÕõÑúÊõ ÈöãóÇ áóãú íóÈúÕõÑõæÇ Èöåö. æÞÈÖÊ ÞóÈúÖóÉð¡ æóÃËÑ¡ æäÈÐÊåÇ) Úóáóì ÍóÞóÇÆöÞö ãóÏúáõæáóÇÊöåóÇ ßóãóÇ ÐóåóÈó Åöáóíúåö ÌõãúåõæÑõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ßóÇäó ÇáúãóÚúäóì ÃóÈúÕóÑúÊõ ãóÇ áóãú íõÈúÕöÑõæåõ¡ Ãóíú äóÙóÑúÊõ ãóÇ áóãú íóäúÙõÑõæåõ¡ ÈöäóÇÁð Úóáóì Ãóäøó ÈóÕõÑúÊõ¡ æÃÈÕÑÊ ßöáóÇåõãóÇ ãöäú ÃóÝúÚóÇáö ÇáäøóÙóÑö ÈöÇáúÚóíúäö¡ ÅöáøóÇ Ãóäøó ÈóÕõÑó ÈöÇáÔøóíúÁö ÍóÞöíÞóÊõåõ ÕóÇÑó ÈóÕöíÑðÇ Èöåö Ãóæú ÈóÕöíÑðÇ ÈöÓóÈóÈöåö¡ Ãóíú ÔóÏöíÏó ÇáúÅöÈúÕóÇÑö¡ Ýóåõæó ÃóÞúæóì ãöäú ÃóÈúÕóÑúÊõ¡ áöÃóäøóåõ ÕöíÛó ãöäú ÝöÚúáò- ÈöÖóãøö ÇáúÚóíúäö- ÇáøóÐöí ÊõÔúÊóÞøõ ãöäúåõ ÇáÕøöÝóÇÊõ ÇáúãõÔóÈøóåóÉõ ÇáÏøóÇáøóÉõ Úóáóì ßóæúäö ÇáúæóÕúÝö ÓóÌöíøóÉð¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
ÝóÈóÕõÑóÊú Èöåö Úóäú ÌõäõÈò Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÞóÕóÕö [11] .
æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáúãóÚúäóì åõäóÇ ÌóáöíøðÇ Úóä ÃóãÑ ãÑËíø ÊóÚóíøóäó Íóãúáõ ÇááøóÝúÙö Úóáóì ÇáúãóÌóÇÒö ÈöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ÈóÕõÑó ÇáÏøóÇáøö Úóáóì ÞõæøóÉö ÇáúÅöÈúÕóÇÑö Åöáóì ãóÚúäóì ÇáúÚöáúãö ÇáúÞóæöíøö ÈöÚóáóÇÞóÉö ÇáúÅöØúáóÇÞö Úóäö ÇáÊøóÞúíöíÏö¡ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÈóÕóÑõßó Çáúíóæúãó ÍóÏöíÏñ [Þ: 22] ¡ æóßóãóÇ ÓõãøöíóÊö ÇáúãóÚúÑöÝóÉõ ÇáÑøóÇÓöÎóÉõ ÈóÕöíÑóÉð Ýöí Þóæúáå ÃóÏúÚõæÇ Åöáóì Çááøóåö Úóáì ÈóÕöíÑóÉò [íõæÓõÝ: 108] . æóÍõßöíó Ýöí «áöÓóÇäö ÇáúÚóÑóÈö» Úóäö ÇááøöÍúíóÇäöíøö: Åöäøóåõ áóÈóÕöíÑñ ÈöÇáúÃóÔúíóÇÁö¡ Ãóíú ÚóÇáöãñ ÈöåóÇ¡ æóÈóÕõÑúÊõ ÈöÇáÔøóíúÁö: ÚóáöãúÊõåõ. æóÌõÚöáó ãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÈóÕõÑúÊõ ÈöãÇ áóãú íóÈúÕõÑõæÇ Èöåö¡ æóßóÐóáößó ÝóÓøóÑóåóÇ ÇáúÃóÎúÝóÔõ Ýöí äóÞúáö «áöÓóÇäö ÇáúÚóÑóÈö» æóÃóËúÈóÊóåõ ÇáÒøóÌøóÇÌõ.
ÝóÇáúãóÚúäóì: ÚóáöãúÊõ ãóÇ áóãú íóÚúáóãõæåõ æóÝóØöäúÊõ áöãóÇ áóãú íóÝúØöäõæÇ áóåõ¡ ßóãóÇ ÌóÚóáóåõ Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» Ãóæøóáó æóÌúåóíúäö Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÂíóÉö. æóáöÐóáößó ØóÑöíÞóÊóÇäö: ÅöãøóÇ ÌóÚúáõ ÈóÕõÑúÊõ ãóÌóÇÒðÇ¡ æóÅöãøóÇ ÌóÚúáõåõ ÍóÞöíÞóÉð.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ íóÈúÕõÑõæÇ ÈöÊóÍúÊöíøóÉò Úóáóì Ãóäøóåõ ÑóÇÝöÚñ áöÖóãöíÑö ÇáúÛóÇÆöÈö. æóÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÎóáóÝñ- ÈöÝóæúÞöíøóÉò- Úóáóì Ãóäøóåõ ÎöØóÇÈñ áöãõæÓóì æóãóäú ãóÚóåõ.
æóÇáúÞóÈúÖóÉõ:- ÈöÝóÊúÍö ÇáúÞóÇÝö- ÇáúæóÇÍöÏóÉõ: ãöäó ÇáúÞóÈúÖö¡ æóåõæó ÛóáúÞõ ÇáÑøóÇÍóÉö Úóáóì ÔóíúÁò¡ ÝóÇáúÞóÈúÖóÉõ ãóÕúÏóÑñ ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÝúÚõæáö¡ æóÖöÏøõ ÇáúÞóÈúÖö: ÇáúÈóÓúØõ.(16/295)
æóÇáäøóÈúÐõ: ÅöáúÞóÇÁõ ãóÇ Ýöí ÇáúíóÏö.
æóÇáúÃóËóÑõ: ÍóÞöíÞóÊõåõ: ãóÇ íóÊúÑõßõåõ ÇáúãóÇÔöí ãöäú ÕõæÑóÉö ÞóÏóãöåö Ýöí ÇáÑøóãúáö Ãóæö ÇáÊøõÑóÇÈö. æóÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó åõãú ÃõæáÇÁö Úóáì ÃóËóÑöí [Øå: 84] .
æÚóáì Íãá åóÐöå ÇáúßóáöãóÇÊö Úóáóì ÍóÞóÇÆöÞöåóÇ íóÊóÚóíøóäõ ÕóÑúÝõ ÇáÑøóÓõæáö Úóäö ÇáúãóÚúäóì ÇáúãóÔúåõæÑö¡ ÝóíóÊóÚóíøóäõ Íóãúáõåõ Úóáóì ÌöÈúÑöíáó ÝóÅöäøóåõ ÑóÓõæáñ ãöäó Çááøóåö Åöáóì ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö. ÝóÞóÇáó ÌõãúåõæÑõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó: ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÑøóÓõæáö ÌöÈúÑöíáõ¡ æóÑóæóæúÇ ÞöÕøóÉñ ÞóÇáõæÇ: Åöäøó ÇáÓøóÇãöÑöíøó ÝóÊóäóåõ Çááøóåõ¡ ÝóÃóÑóÇåõ Çááøóåõ ÌöÈúÑöíáó ÑóÇßöÈðÇ ÝóÑóÓðÇ ÝóæóØöÆó ÍóÇÝöÑõ ÇáúÝóÑóÓö ãóßóÇäðÇ ÝóÅöÐóÇ åõæó ãõÎúÖóÑøñ ÈöÇáäøóÈóÇÊö. ÝóÚóáöãó ÇáÓøóÇãöÑöíøõ Ãóäøó ÃóËóÑó ÌöÈúÑöíáó ÅöÐóÇ ÃõáúÞöíó Ýöí ÌóãóÇÏò ÕóÇÑó ÍóíøðÇ¡ ÝóÃóÎóÐó ÞóÈúÖóÉð ãöäú Ðóáößó ÇáÊøõÑóÇÈö æóÕóäóÚó ÚÌáÇ æóÃáÞì ÇáÞÈÖÉ Úóáóíúåö ÝóÕóÇÑó ÌóÓóÏðÇ¡ Ãóíú ÍóíøðÇ¡ áóåõ ÎõæóÇÑñ ßóÎõæóÇÑö ÇáúÚöÌúáö¡ ÝóÚóÈøóÑó Úóäú Ðóáößó ÇáúÅöáúÞóÇÁö ÈöÇáäøóÈúÐö. æóåóÐóÇ ÇáøóÐöí ÐóßóÑõæåõ áóÇ íõæÌóÏõ Ýöí ßõÊõÈö ÇáúÅöÓúÑóÇÆöíáöíøöíäó æóáóÇ æóÑóÏó Èöåö ÃóËóÑñ ãöäó ÇáÓøõäøóÉö æóÅöäøóãóÇ åöíó ÃóÞúæóÇáñ áöÈóÚúÖö ÇáÓøóáóÝö æóáóÚóáøóåóÇ ÊóÓóÑøóÈóÊú áöáäøóÇÓö ãöäú ÑöæóÇíóÇÊö ÇáúÞóÕøóÇÕöíäó.
ÝóÅöÐóÇ ÕõÑöÝóÊú åóÐöåö ÇáúßóáöãóÇÊõ ÇáÓøöÊøõ Åöáóì ãóÚóÇäò ãóÌóÇÒöíøóÉò ßóÇäó ÈóÕõÑúÊõ ÈöãóÚúäóì ÚóáöãúÊõ æóÇåúÊóÏóíúÊõ¡ Ãóíö ÇåúÊóÏóíúÊõ Åöáóì Úöáúãö ãóÇ áóãú íóÚúáóãõæåõ¡ æóåõæó Úöáúãõ ÕöäóÇÚóÉö ÇáÊøóãóÇËöíáö æóÇáÕøõæóÑö ÇáøóÐöí Èöåö ÕõäöÚó ÇáúÚöÌúáõ¡ æóÚöáúãõ ÇáúÍöíóáö ÇáøóÐöí ÃóæúÌóÏó Èöåö ÎõæóÇÑó ÇáúÚöÌúáö¡ æóßóÇäóÊö ÇáúÞóÈúÖóÉõ ÈöãóÚúäóì ÇáäøóÕöíÈö ÇáúÞóáöíáö¡ æóßóÇäó ÇáúÃóËóÑõ ÈöãóÚúäóì ÇáÊøóÚúáöíãö¡ Ãóíö ÇáÔøóÑöíÚóÉö¡ æóßóÇäó äóÈóÐúÊõ ÈöãóÚúäóì ÃóåúãóáúÊõ æóäóÞóÖúÊõ¡ Ãóíú ßõäúÊõ ÐóÇ ãóÚúÑöÝóÉò ÅöÌúãóÇáöíøóÉò ãöäú åóÏúíö ÇáÔøóÑöíÚóÉö ÝóÇäúÎóáóÚúÊõ ÚóäúåóÇ ÈöÇáúßõÝúÑõ. æóÈöÐóáößó íóÕöÍøõ Ãóäú íõÍúãóáó áóÝúÙõ ÇáÑøóÓõæáö Úóáóì ÇáúãóÚúäóì ÇáÔøóÇÆöÚö ÇáúãõÊóÚóÇÑóÝö æóåõæó ãóäú ÃõæÍöíó Åöáóíúåö ÈöÔóÑúÚò ãöäó Çááøóåö æõÃõãöÑó ÈöÊóÈúáöíÛöåö.
æóßóÇäó ÇáúãóÚúäóì: Åöäøöí ÈöÚóãóáöíó ÇáúÚöÌúáó áöáúÚöÈóÇÏóÉö äóÞóÖúÊõ ÇÊøöÈóÇÚó ÔóÑöíÚóÉö ãõæÓóì. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõ ÇÚúÊóÑóÝó ÃóãóÇãó ãõæÓóì ÈöÕõäúÚöåö ÇáúÚöÌúáó æóÇÚúÊóÑóÝó ÈöÃóäøóåõ Ìóåöáó ÝóÖóáøó¡ æóÇÚúÊóÐóÑó ÈöÃóäøó Ðóáößó ÓóæøóáóÊúåõ áóåõ äóÝúÓõåõ.(16/296)
ÞóÇáó ÝóÇÐúåóÈú ÝóÅöäøó áóßó Ýöí ÇáúÍóíóÇÉö Ãóäú ÊóÞõæáó áóÇ ãöÓóÇÓó æóÅöäøó áóßó ãóæúÚöÏðÇ áóäú ÊõÎúáóÝóåõ æóÇäúÙõÑú Åöáóì Åöáóåößó ÇáøóÐöí ÙóáúÊó Úóáóíúåö ÚóÇßöÝðÇ áóäõÍóÑøöÞóäøóåõ Ëõãøó áóäóäúÓöÝóäøóåõ Ýöí Çáúíóãøö äóÓúÝðÇ (97)
æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÝóÓøóÑó ÃóÈõæ ãõÓúáöãò ÇáúÃóÕúÝóåóÇäöíøõ æóÑóÌøóÍóåõ ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøõ ÈöÊóÞúÏöíãöåö Ýöí ÇáÐøößúÑö Úóáóì ÊóÝúÓöíÑö ÇáúÌõãúåõæÑö æóÇÎúÊóÇÑóåõ ÇáúÝóÎúÑõ.
æóÇáÊøóÓúæöíáõ: ÊóÒúíöíäõ ãóÇ áóíúÓó ÈöÒóíúäò.
æóÇáÊøóÔúÈöíåõ Ýöí Þóæúáöåö æóßóÐáößó ÓóæøóáóÊú áöí äóÝúÓöí ÊóÔúÈöíåõ ÇáÔøóíúÁö ÈöäóÝúÓöåö¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóßóÐáößó ÌóÚóáúäÇßõãú ÃõãøóÉð æóÓóØÇð [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 143] ¡ Ãóíú ßóÐóáößó ÇáÊøóÓúæöíáõ ÓóæøóáóÊú áöí äóÝúÓöí¡ Ãóíú ÊóÓúæöíáðÇ áóÇ íóÞúÈóáõ ÇáÊøóÚúÑöíÝó ÈöÃóßúËóÑó ãä Ðóáöß.
[97]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÂíóÉ 97]
ÞÇáó ÝóÇÐúåóÈú ÝóÅöäøó áóßó Ýöí ÇáúÍóíÇÉö Ãóäú ÊóÞõæáó áóÇ ãöÓÇÓó æóÅöäøó áóßó ãóæúÚöÏÇð áóäú ÊõÎúáóÝóåõ æóÇäúÙõÑú Åöáì Åöáåößó ÇáøóÐöí ÙóáúÊó Úóáóíúåö ÚÇßöÝÇð áóäõÍóÑøöÞóäøóåõ Ëõãøó áóäóäúÓöÝóäøóåõ Ýöí Çáúíóãøö äóÓúÝÇð (97)
áóãú íóÒöÏú ãõæÓóì Ýöí ÚöÞóÇÈö ÇáÓøóÇãöÑöíøö Úóáóì Ãóäú ÎóáóÚóåõ ãöäó ÇáúÃõãøóÉö¡ ÅöãøóÇ áöÃóäøóåõ áóãú íóßõäú ãöäú ÃóäúÝõÓöåöãú Ýóáóãú íóßõäú ÈöÇáøóÐöí ÊóÌúÑöí Úóáóíúåö ÃóÍúßóÇãõ ÇáÔøóÑöíÚóÉö¡ æóÅöãøóÇ áöÃóäøó ãõæÓóì ÃóÚúáóãõ ÈöÃóäøó ÇáÓøóÇãöÑöíøó áóÇ íõÑúÌóì ÕóáóÇÍõåõ¡ Ýóíóßõæäõ ãöãøóäú ÍóÞøóÊú Úóáóíúåö ßóáöãóÉõ ÇáúÚóÐóÇÈö¡ ãöËúáó ÇáøóÐöíäó ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Ýöíåöãú:
Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÍóÞøóÊú Úóáóíúåöãú ßóáöãóÇÊõ ÑóÈøößó áóÇ íõÄúãöäõæäó æóáóæú ÌÇÁóÊúåõãú ßõáøõ ÂíóÉò ÍóÊøóì íóÑóæõÇ ÇáúÚóÐÇÈó ÇáúÃóáöíãó [íõæäõÓ: 96¡ 97] ¡ æóíóßõæäõ ÞóÏú ÃóØúáóÚó Çááøóåõ ãõæÓóì Úóáóì Ðóáößó ÈöæóÍúíò Ãóæú ÅöáúåóÇãò¡ ãöËúáó ÇáøóÐöí ÞóÇÊóáó ÞöÊóÇáðÇ ÔóÏöíÏðÇ ãóÚó ÇáúãõÓúáöãöíäó¡
æóÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ÃóãóÇ Åöäøóåõ ãöäú Ãóåúáö ÇáäøóÇÑö»
¡ æóãöËúáó ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó ÇáøóÐöíäó ÃóÚúáóãó Çááøóåõ Èöåöãú ãõÍóãøóÏðÇ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóßóÇäó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃóÚúáóãó ÍõÐóíúÝóÉó Èúäó ÇáúíóãóÇäö ÈöÈóÚúÖöåöãú.
ÝóÞóæúáõåõ ÝóÇÐúåóÈú ÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäøóåõ ÃóãúÑñ áóåõ ÈöÇáöÇäúÕöÑóÇÝö æóÇáúÎõÑõæÌö ãöäú æóÓóØö ÇáúÃõãøóÉö¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ßóáöãóÉó ÒóÌúÑò¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó ÇÐúåóÈú Ýóãóäú ÊóÈöÚóßó(16/297)
ãöäúåõãú ÝóÅöäøó Ìóåóäøóãó ÌóÒÇÄõßõãú [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ:
63] ¡ æóßóÞóæúáö ÇáÔøóÇÚöÑö ãöãøóÇ ÃóäúÔóÏóåó ÓöíÈóæóíúåö Ýöí «ßöÊóÇÈöåö» æóáóãú íóÚúÒõåõ:
ÝóÇáúíóæúãó ÞóÑøóÈúÊó ÊóåúÌõæäóÇ æóÊóÔúÊöãõäóÇ ... ÝóÇÐúåóÈú ÝóãóÇ æóÈöß áÃíÇã ãöäú ÚóÌóÈö
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãõÑóÇÏðÇ Èöåö ÚóÏóãõ ÇáöÇßúÊöÑóÇËö ÈöÍóÇáöåö ßóÞóæúáö ÇáäøóÈúåóÇäöíøö ãöäú ÔõÚóÑóÇÁö «ÇáúÍóãóÇÓóÉö» :
ÝóÅöäú ßõäúÊó ÓóíøöÏóäóÇ ÓõÏúÊóäóÇ ... æóÅöäú ßõäúÊó áöáúÎóÇáö ÝóÇÐúåóÈú ÝóÎóáú
ÃóãøóÇ Þóæúáõåõ ÝóÅöäøó áóßó Ýöí ÇáúÍóíÇÉö Ãóäú ÊóÞõæáó áóÇ ãöÓÇÓó æóÅöäøó áóßó ãóæúÚöÏÇð áóäú ÊõÎúáóÝóåõ Ýóåõæó ÅöÎúÈóÇÑñ ÈöãóÇ ÚóÇÞóÈóåõ Çááøóåõ Èöåö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö¡ ÝóÌóÚóáó ÍóÙøóåõ Ýöí ÍóíóÇÊöåö Ãóäú íóÞõæáó áóÇ ãöÓóÇÓó¡ Ãóíú ÓóáóÈóåõ Çááøóåõ ÇáúÃõäúÓó ÇáøóÐöí Ýöí ØóÈúÚö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÝóÚóæøóÖóåõ Èöåö åóæóÓðÇ æóæöÓúæóÇÓðÇ æóÊóæóÍøõÔðÇ¡ ÝóÃóÕúÈóÍó ãõÊóÈóÇÚöÏðÇ Úóäú ãõÎóÇáóØóÉö ÇáäøóÇÓö¡ ÚóÇÆöÔðÇ æóÍúÏóåõ áóÇ íóÊúÑõßõ ÃóÍóÏðÇ íóÞúÊóÑöÈõ ãöäúåõ¡ ÝóÅöÐóÇ áóÞöíóåõ ÅöäúÓóÇäñ ÞóÇáó áóåõ: áóÇ ãöÓóÇÓó¡ íóÎúÔóì Ãóäú íóãóÓøóåõ¡ Ãóíú áóÇ ÊóãóÓøóäöí æóáóÇ ÃóãóÓøõßó¡ Ãóæú ÃóÑóÇÏó áóÇ ÇÞúÊöÑóÇÈó ãöäøöí¡ ÝóÅöäøó ÇáúãóÓøó íõØúáóÞõ Úóáóì ÇáöÇÞúÊöÑóÇÈö ßóÞóæúáöåö æóáÇ ÊóãóÓøõæåÇ ÈöÓõæÁò [åæÏ: 64] ¡ æóåóÐóÇ ÃóäúÓóÈõ ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÝóÇÚóáóÉö¡ Ãóíú ãõÞóÇÑóÈóÉñ ÈóíúäöäóÇ¡ ÝóßóÇäó íóÞõæáõ Ðóáößó¡ æóåóÐöåö ÍóÇáóÉñ ÝóÙöíÚóÉñ ÃóÕúÈóÍó ÈöåóÇ ÓõÎúÑöíóÉð.
æóãöÓóÇÓó- ÈößóÓúÑö Çáúãöíãö- Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ÌóãöíÚö ÇáúÞõÑøóÇÁö æóåõæó ãóÕúÏóÑõ ãóÇÓøóåõ ÈöãóÚúäóì ãóÓøóåõ¡ æó (áóÇ) äóÇÝöíóÉñ áöáúÌöäúÓö¡ æãöÓÇÓó ÇÓúãõåóÇ ãóÈúäóíøñ Úóáóì ÇáúÝóÊúÍö.
æóÞóæúáõåõ æóÅöäøó áóßó ãóæúÚöÏÇð ÇááøóÇãõ Ýöí áóßó ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ ÊóåóßøõãöíøóÉñ¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöäú ÃóÓóÃúÊõãú ÝóáóåÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 7] Ãóíú ÝóÚóáóíúåóÇ. æóÊóæóÚøóÏóåõ ÈöÚóÐóÇÈö ÇáúÂÎöÑóÉö ÝóÌóÚóáóåõ ãóæúÚöÏðÇ áóåõ¡ Ãóíú ãóæúÚöÏó ÇáúÍóÔúÑö æóÇáúÚóÐóÇÈö¡ ÝóÇáúãóæúÚöÏõ ãóÕúÏóÑñ¡ Ãóíú æóÚúÏñ áóÇ íõÎúáóÝõ æóÚúÏó Çááøóåö áóÇ íõÎúáöÝõ Çááøóåõ æóÚúÏóåõ [ÇáÑøæã: 6] . æóåõäóÇ ÊóæóÚøõÏñ ÈöÚóÐóÇÈö ÇáúÂÎöÑóÉö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ áóäú ÊõÎúáóÝóåõ- ÈöÝóÊúÍö ÇááøóÇãö- ãóÈúäöíøðÇ áöáúãóÌúåõæáö áöáúÚöáúãö ÈöÝóÇÚöáöåö¡ æóåõæó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì¡ Ãóíú áóÇ íõÄóÎøöÑõåõ Çááøóåõ Úóäúßó¡ ÝóÇÓúÊõÚöíÑó ÇáúÅöÎúáóÇÝõ áöáÊøóÃúÎöíÑö áöãõäóÇÓóÈóÉö ÇáúãóæúÚöÏö.(16/298)
æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ßóËöíÑò¡ æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ¡ æóíóÚúÞõæÈõ- ÈößóÓúÑö ÇááøóÇãö- ãõÖóÇÑöÚõ ÃóÎúáóÝó æóåóãúÒóÊõåõ áöáúæöÌúÏóÇäö. íõÞóÇáõ: ÃóÎúáóÝó ÇáúæóÚúÏó ÅöÐóÇ æóÌóÏóåõ ãõÎúáóÝðÇ¡ æóÅöãøóÇ Úóáóì ÌóÚúáö ÇáÓøóÇãöÑöíøö åõæó ÇáøóÐöí ÈöíóÏöåö ÅöÎúáóÇÝõ ÇáúæóÚúÏö æóÃóäøóåõ áóÇ íõÎúáöÝõåõ¡ æóÐóáößó Úóáóì ØóÑöíÞö ÇáÊøóåóßøõãö ÊóÈóÚðÇ áöáÊøóåóßøõãö ÇáøóÐöí ÃóÝóÇÏóåõ áóÇãõ Çáúãöáúßö.
æóÈóÚúÏó Ãóäú ÃóæúÚóÏó ãõæÓóì ÇáÓøóÇãöÑöíøó Èóíøóäó áóåõ æóáöáøóÐöíäó ÇÊøóÈóÚõæåõ ÖóáóÇáóåõãú ÈöÚöÈóÇÏóÊöåöãõ ÇáúÚöÌúáó ÈöÃóäøóåõ áóÇ íóÓúÊóÍöÞøõ ÇáÅáåíøÉ áÃäøå ãÚÑøÖ áöáöÇãúÊöåóÇäö æóÇáúÚóÌúÒö¡ ÝóÞóÇáó: æóÇäúÙõÑú Åöáì Åöáåößó ÇáøóÐöí ÙóáúÊó Úóáóíúåö ÚÇßöÝÇð áóäõÍóÑøöÞóäøóåõ Ëõãøó áóäóäúÓöÝóäøóåõ Ýöí Çáúíóãøö äóÓúÝÇð. ÝóÌõÚöáó ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáõ ÈöÇáäøóÙóÑö ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì Ãóäøóåõ Ïóáöíáñ Èóíøöäñ áóÇ íóÍúÊóÇÌõ ÇáúãõÓúÊóÏöáøõ Èöåö Åöáóì ÃóßúËóÑó ãöäó ÇáúãõÔóÇåóÏóÉö ÝóÅöäøó ÏóáóÇáóÉó ÇáúãóÍúÓõæÓóÇÊö ÃóæúÖóÍõ ãöäú ÏóáóÇáóÉö ÇáúãóÚúÞõæáóÇÊö.
æóÃóÖóÇÝó ÇáúÅöáóåó Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáÓøóÇãöÑöíøö ÊóåóßøõãðÇ ÈöÇáÓøóÇãöÑöíøö æóÊóÍúÞöíÑðÇ áóåõ¡ æóæóÕóÝó Ðóáößó ÇáúÅöáóåó ÇáúãóÒúÚõæãó ÈöØóÑöíÞö ÇáúãóæúÕõæáöíøóÉö áöãóÇ ÊóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇáÕøöáóÉõ ãöäó ÇáÊøóäúÈöíåö Úóáóì ÇáÖøóáóÇáö æóÇáúÎóØóÃö¡ Ãóíö ÇáøóÐöí áóÇ íóÓúÊóÍöÞøõ Ãóäú íõÚúßóÝó Úóáóíúåö.
æóÞóæúáõåõ ÙóáúÊó- ÈöÝóÊúÍö ÇáÙøóÇÁö- Ýöí ÇáúÞöÑóÇÁóÇÊö ÇáúãóÔúåõæÑóÉö¡ æóÃóÕúáõåõ: ÙóáóáúÊó: ÍõÐöÝóÊú ãöäúåõ ÇááøóÇãõ ÇáúÃõæáóì ÊóÎúÝöíÝðÇ ãöäú ÊóæóÇáöí ÇááøóÇãóíúäö æóåõæó ÍóÐúÝñ äóÇÏöÑñ ÚöäúÏó ÓöíÈóæóíúåö æóÚöäúÏó ÛóíúÑöåö åõæó ÞöíóÇÓñ.
æóÝöÚúáõ (Ùóáøó) ãöäú ÃóÎóæóÇÊö (ßóÇäó) . æóÃóÕúáõåõ ÇáÏøóáóÇáóÉõ Úóáóì ÇÊøöÕóÇÝö ÇÓúãöåö ÈöÎóÈóÑöåö Ýöí æóÞúÊö ÇáäøóåóÇÑö¡ æóåõæó åõäóÇ ãóÌóÇÒñ Ýöí ãóÚúäóì (ÏóÇãó) ÈöÚóáóÇÞóÉö ÇáúÅöØúáóÇÞö ÈöäóÇÁð Úóáóì Ãóäøó ÛóÇáöÈó ÇáúÃóÚúãóÇáö íóßõæäõ Ýöí ÇáäøóåóÇÑö.
æóÇáúÚõßõæÝõ: ãõáóÇÒóãóÉõ ÇáúÚöÈóÇÏóÉö æóÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ. æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúãóÌúÑõæÑö Ýöí Þóæúáöåö Úóáóíúåö ÚÇßöÝÇð áöáÊøóÎúÕöíÕö¡ Ãóíö ÇáøóÐöí ÇÎúÊóÑúÊóåõ áöáúÚöÈóÇÏóÉö Ïõæäó ÛóíúÑöåö¡ Ãóíú Ïõæäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.(16/299)
ÅöäøóãóÇ Åöáóåõßõãõ Çááøóåõ ÇáøóÐöí áóÇ Åöáóåó ÅöáøóÇ åõæó æóÓöÚó ßõáøó ÔóíúÁò ÚöáúãðÇ (98)
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ áóäõÍóÑøöÞóäøóåõ- ÈöÖóãøö Çáäøõæäö ÇáúÃõæáóì æóÝóÊúÍö ÇáúÍóÇÁö æóßóÓúÑö ÇáÑøóÇÁö ãõÔóÏøóÏóÉð-.
æóÇáÊøóÍúÑöíÞõ: ÇáúÅöÍúÑóÇÞõ ÇáÔøóÏöíÏõ¡ Ãóíú áóäõÍóÑøöÞóäøóåõ ÅöÍúÑóÇÞðÇ áóÇ íóÏóÚõ áóåõ ÔóßúáðÇ. æóÃóÑóÇÏó Èöåö Ãóäú íõÐöíÈóåõ ÈöÇáäøóÇÑö
ÍóÊøóì íóÝúÓõÏó Ôóßúáõåõ æóíóÕöíÑó ÞöØóÚðÇ.
æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ÌóãøóÇÒò Úóäú ÃóÈöí ÌóÚúÝóÑò áóäõÍóÑøöÞóäøóåõ- ÈöÖóãøö Çáäøõæäö ÇáúÃõæáóì æóÈöÅöÓúßóÇäö ÇáúÍóÇÁö æóÊóÎúÝöíÝö ÇáÑøóÇÁö-. æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ æóÑúÏóÇäó Úóäú ÃóÈöí ÌóÚúÝóÑò- ÈöÝóÊúÍö Çáäøõæäö ÇáúÃõæáóì æóÅöÓúßóÇäö ÇáúÍóÇÁö æóÖóãøö ÇáÑøóÇÁö- áöÃóäøóåõ íõÞóÇáõ: ÃóÍúÑóÞóåõ æóÍóÑøóÞóåõ.
æóÇáäøóÓúÝõ: ÊóÝúÑöíÞñ æóÅöÐúÑóÇÁñ áöÃóÌúÒóÇÁö ÔóíúÁò ÕóáúÈò ßóÇáúÈöäóÇÁö æóÇáÊøõÑóÇÈö.
æóÃóÑóÇÏó ÈöÇáúíóãøö ÇáúÈóÍúÑó ÇáúÃóÍúãóÑó ÇáúãõÓóãøóì ÈóÍúÑó ÇáúÞõáúÒõãö¡ æóÇáúãõÓóãøóì Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö: ÈóÍúÑó ÓõæÝò¡ æóßóÇäõæÇ äóÇÒöáöíäó ÍöíäóÆöÐò Úóáóì ÓóÇÍöáöåö Ýöí ÓóÝúÍö ÇáØøõæÑö.
æó (Ëõãøó) áöáÊøóÑóÇÎöí ÇáÑøõÊúÈöíøö¡ áöÃóäøó äóÓúÝó ÇáúÚöÌúáö ÃóÔóÏøõ Ýöí ÅöÚúÏóÇãöåö ãöäú ÊóÍúÑöíÞöåö æóÃóÐóáøõ áóåõ.
æóÃóßøóÏó «äóäúÓöÝóäøóåõ» ÈöÇáúãóÝúÚõæáö ÇáúãõØúáóÞö ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì Ãóäøóåõ áóÇ íóÊóÑóÏøóÏõ Ýöí Ðóáößó æóáóÇ íóÎúÔóì ÛóÖóÈóåõ ßóãóÇ íóÒúÚõãõæäó Ãäøå Åöáóå.
[98]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÂíóÉ 98]
ÅöäøóãÇ Åöáåõßõãõ Çááøóåõ ÇáøóÐöí áóÇ Åöáåó ÅöáÇøó åõæó æóÓöÚó ßõáøó ÔóíúÁò ÚöáúãÇð (98)
åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ãöäú ÍößóÇíóÉö ßóáóÇãö ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÝóãóæúÞöÚõåóÇ ãóæúÞöÚõ ÇáÊøóÐúíöíáö áöæóÚúÙöåö¡ æóÞóÏö ÇáúÊóÝóÊó ãöäú ÎöØóÇÈö ÇáÓøóÇãöÑöíøö Åöáóì ÎöØóÇÈö ÇáúÃõãøóÉö ÅöÚúÑóÇÖðÇ Úóäú ÎöØóÇÈöåö ÊóÍúÞöíÑðÇ áóåõ¡ æóÞóÕúÏðÇ áöÊóäúÈöíåöåöãú Úóáóì ÎóØóÆöåöãú¡ æóÊóÚúáöíãöåöãú ÕöÝóÇÊó ÇáúÅöáóåö ÇáúÍóÞøö¡ æóÇÞúÊóÕóÑó ãöäúåóÇ Úóáóì ÇáúæóÍúÏóÇäöíøóÉö æóÚõãõæãö ÇáúÚöáúãö áöÃóäøó ÇáúæóÍúÏóÇäöíøóÉó ÊóÌúãóÚõ ÌóãöíÚó ÇáÕøöÝóÇÊö¡ ßóãóÇ ÞõÑøöÑó Ýöí ÏóáóÇáóÉö ßóáöãóÉö ÇáÊøóæúÍöíÏö ÚóáóíúåóÇ Ýöí ßõÊõÈö Úöáúãö ÇáúßóáóÇãö.(16/300)
ßóÐóáößó äóÞõÕøõ Úóáóíúßó ãöäú ÃóäúÈóÇÁö ãóÇ ÞóÏú ÓóÈóÞó æóÞóÏú ÂÊóíúäóÇßó ãöäú áóÏõäøóÇ ÐößúÑðÇ (99) ãóäú ÃóÚúÑóÖó Úóäúåõ ÝóÅöäøóåõ íóÍúãöáõ íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö æöÒúÑðÇ (100) ÎóÇáöÏöíäó Ýöíåö æóÓóÇÁó áóåõãú íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ÍöãúáðÇ (101)
æóÃóãøóÇ Úõãõæãõ ÇáúÚöáúãö Ýóåõæó ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Úöáúãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÌóãöíÚö ÇáúßóÇÆöäóÇÊö ÇáÔøóÇãöáóÉö áöÃóÚúãóÇáöåöãú áöíóÑúÞõÈõæåõ Ýöí ÎóÇÕøóÊöåöãú.
æóÇÓúÊõÚöíÑó ÝöÚúáõ æóÓöÚó áöãóÚúäóì ÇáúÅöÍóÇØóÉö ÇáÊøóÇãøóÉö¡ áöÃóäøó ÇáúÅöäóÇÁó ÇáúæóÇÓöÚó íõÍöíØõ ÈöÃóßúËóÑö ÃóÔúíóÇÁó ãöãøóÇ åõæó Ïõæäóåõ.
æóÇäúÊóÕóÈó ÚöáúãÇð Úóáóì Ãóäøóåõ ÊóãúíöíÒõ äöÓúÈóÉö ÇáÓøóÚóÉö Åöáóì Çááå ÊóÚóÇáóì¡ ÝíÄæá ÇáúãóÚúäóì: æóÓöÚó Úöáúãõåõ ßá ÔóíúÁ ÈöÍóíúËõ áóÇ íÖíÞ Úáãå Úóä ÔóíúÁò¡ Ãóí áóÇ íÞÕÑ Úóäö ÇáöÇØøöáóÇÚö Úóáóì ÃóÎúÝóì ÇáúÃóÔúíóÇÁ¡ ßóãóÇ ÃóÝóÇÏóåõ áóÝúÙõ (ßõáøö) ÇáúãõÝöíÏõ áöáúÚõãõæãö. æóÊóÞóÏøóãó ÞóÑöíÈñ ãöäúåõ ÚöäúÏó Þóæúáöåö æóÓöÚó ßõÑúÓöíøõåõ ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúÈóÞóÑóÉ [255] .
[99- 101]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 99 Åöáóì 101]
ßóÐáößó äóÞõÕøõ Úóáóíúßó ãöäú ÃóäúÈÇÁö ãóÇ ÞóÏú ÓóÈóÞó æóÞóÏú ÂÊóíúäÇßó ãöäú áóÏõäøóÇ ÐößúÑÇð (99) ãóäú ÃóÚúÑóÖó Úóäúåõ ÝóÅöäøóåõ íóÍúãöáõ íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö æöÒúÑÇð (100) ÎÇáöÏöíäó Ýöíåö æóÓÇÁó áóåõãú íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö ÍöãúáÇð (101)
ÌõãúáóÉñ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÊóÐúíöíáöíøóÉñ ÃóÝóÇÏóÊö ÇáÊøóäúæöíåó ÈöÞöÕøóÉö ÑöÓóÇáóÉö ãõæÓóì æóãóÇ ÚóÞøóÈóåóÇ ãöäó ÇáúÃóÚúãóÇá ÇáøóÊöí ÌÑÊ ãóÚó Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÇÈúÊöÏóÇÁð ãöäú Þóæúáöåö æóåóáú ÃóÊÇßó ÍóÏöíËõ ãõæÓì ÅöÐú ÑóÃì äóÇÑÇ [Øå: 9¡ 10] ¡ Ãóíú ãöËúáõ åóÐóÇ ÇáúÞöÕóÕö äóÞõÕøõ Úóáóíúßó ãöäú ÃóäúÈóÇÁö ÇáúÞõÑõæäö ÇáúãóÇÖöíóÉö. æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ÑóÇÌöÚóÉñ Åöáóì ÇáúÞöÕøóÉö ÇáúãóÐúßõæÑóÉö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÞóæúáöåö äóÞõÕøõ ÞóÕóÕóäóÇ¡ æóÅöäøóãóÇ ÕöíÛó ÇáúãõÖóÇÑöÚõ áöÇÓúÊöÍúÖóÇÑö ÇáúÍóÇáóÉö ÇáúÍóÓóäóÉö Ýöí Ðóáößó ÇáúÞóÕóÕö.(16/301)
æóÇáÊøóÔúÈöíåõ ÑóÇÌöÚñ Åöáóì ÊóÔúÈöíåöåóÇ ÈöäóÝúÓöåóÇ ßöäóÇíóÉð Úóäú ßóæúäöåóÇ ÅöÐóÇ ÃõÑöíÏó ÊóÔúÈöíåõåóÇ æóÊóÞúÑöíÈõåóÇ ÈöãóÇ åõæó ÃóÚúÑóÝõ ãöäúåóÇ Ýöí ÈóÇÈöåóÇ áóãú íóÌöÏú ãõÑöíÏõ Ðóáößó ØóÑöíÞðÇ áöäóÝúÓöåö Ýöí ÇáÊøóÔúÈöíåö ÅöáøóÇ Ãóäú íõÔóÈøöåóåóÇ ÈöäóÝúÓöåóÇ¡ áöÃóäøóåóÇ áóÇ íóÝõæÞõåóÇ ÛóíúÑõåóÇ Ýöí ÈóÇÈöåóÇ ÍóÊøóì ÊõÞóÑøóÈó Èöåö¡ Úóáóì äóÍúæö ãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóßóÐáößó ÌóÚóáúäÇßõãú ÃõãøóÉð æóÓóØÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [143] ¡ æóäóÙóÇÆöÑõåõ ßóËöíÑóÉñ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö.
æó (ãöäú) Ýöí Þóæúáöåö ãöäú ÃóäúÈÇÁö ãóÇ ÞóÏú ÓóÈóÞó ÊóÈúÚöíÖöíøóÉñ¡ åöíó ÕöÝóÉñ áöãóÍúÐõæÝò ÊóÞúÏöíÑõåõ:
ÞóÕóÕðÇ ãöäú ÃóäúÈóÇÁö ãóÇ ÞóÏú ÓóÈóÞó. æóáóßó Ãóäú ÊóÌúÚóáó (ãöäú) ÇÓúãðÇ ÈöãóÚúäóì ÈóÚúÖò¡ ÝóÊóßõæäõ ãóÝúÚõæáó äóÞõÕøõ.
æóÇáúÃóäúÈóÇÁõ: ÇáúÃóÎúÈóÇÑõ. æó (ãóÇ) ÇáãæÕæáÉ ãóÇ ÕÏÞåóÇ ÇáúÃóÒúãóÇäõ¡ áöÃóäøó ÇáúÃóÎúÈóÇÑó ÊõÖóÇÝõ Åöáóì ÃóÒúãóÇäöåóÇ¡ ßóÞóæúáöåöãú: ÃóÎúÈóÇÑõ ÃóíøóÇãö ÇáúÚóÑóÈö¡ æóÇáúÞõÑõæäö ÇáúæõÓúØóì. æóåöíó ßõáøõåóÇ ãöäú ÍóÞøöåóÇ Ýöí ÇáúãóæúÕõæáöíøóÉö Ãóäú ÊõÚóÑøóÝó Èö (ãóÇ) ÇáúÛóÇáöÈóÉö Ýöí ÛóíúÑö ÇáúÚóÇÞöáö. æóãóÚúáõæãñ Ãóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ãóÇ ÝöíåóÇ ãöäú ÃóÍúæóÇáö ÇáúÃõãóãö¡ Ýóáóæú ÚõÑøöÝóÊú Èö (ãóäú) ÇáúÛóÇáöÈóÉö Ýöí ÇáúÚõÞóáóÇÁö áóÕóÍøó Ðóáößó æßá Ðóáößó æóÇÓöÚñ.
æóÞóæúáõåõ æóÞóÏú ÂÊóíúäÇßó ãöäú áóÏõäøóÇ ÐößúÑÇð ÅöíãóÇÁð Åöáóì Ãóäøó ãóÇ íõÞóÕøõ ãöäú ÃóÎúÈóÇÑö ÇáúÃõãóãö áóíúÓó ÇáúãóÞúÕõæÏõ Èöåö ÞóØúÚõ ÍöÕøóÉö ÇáÒøóãóÇäö æóáóÇ ÅöíäóÇÓõ ÇáÓøóÇãöÚöíäó ÈöÇáúÍóÏöíËö ÅöäøóãóÇ ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäúåõ ÇáúÚöÈúÑóÉõ æóÇáÊøóÐúßöÑóÉõ æóÅöíÞóÇÙñ áöÈóÕóÇÆöÑö ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäó ÇáúÚóÑóÈö Åöáóì ãóæúÖöÚö ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö ãöäú åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉö¡ æóåõæó ÅöÚúÑóÇÖõ ÇáúÃõãøóÉö Úóäú åóÏúíö ÑóÓõæáöåóÇ æóÇäúÕöíóÇÚöåóÇ Åöáóì ÊóÖúáöíáö ÇáúãõÖóáøöáöíäó ãöäú ÈóíúäöåóÇ. ÝóáöáúÅöíãóÇÁö Åöáóì åóÐóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÞóÏú ÂÊóíúäÇßó ãöäú áóÏõäøóÇ ÐößúÑÇð ãóäú ÃóÚúÑóÖó Úóäúåõ ÝóÅöäøóåõ íóÍúãöáõ íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö æöÒúÑÇð ÎÇáöÏöíäó Ýöíåö.
æóÊóäúßöíÑõ ÐößúÑÇð áöáÊøóÚúÙöíãö¡ Ãóíú ÂÊóíúäóÇßó ßöÊóÇÈðÇ ÚóÙöíãðÇ. æóÞóæúáõåõ ãöäú áóÏõäøóÇ ÊóæúßöíÏñ áöãóÚúäóì ÂÊóíúäÇßó æóÊóäúæöíåñ ÈöÔóÃúäö ÇáúÞõÑúÂäö ÈöÃóäøóåõ ÚóØöíøóÉñ ßóÇäóÊú ãóÎúÒõæäóÉð ÚöäúÏó Çááøóåö ÝóÎóÕøó ÈöåóÇ ÎóíúÑó ÚöÈóÇÏöåö.(16/302)
íóæúãó íõäúÝóÎõ Ýöí ÇáÕøõæÑö æóäóÍúÔõÑõ ÇáúãõÌúÑöãöíäó íóæúãóÆöÐò ÒõÑúÞðÇ (102) íóÊóÎóÇÝóÊõæäó Èóíúäóåõãú Åöäú áóÈöËúÊõãú ÅöáøóÇ ÚóÔúÑðÇ (103) äóÍúäõ ÃóÚúáóãõ ÈöãóÇ íóÞõæáõæäó ÅöÐú íóÞõæáõ ÃóãúËóáõåõãú ØóÑöíÞóÉð Åöäú áóÈöËúÊõãú ÅöáøóÇ íóæúãðÇ (104)
æóÇáúæöÒúÑõ: ÇáúÅöËúãõ. æóÌÚá ãóÍúãõæáÇ ÊóãúËöíá áöãõáóÇÞóÇÉö ÇáúãóÔóÞøóÉö ãöäú ÌóÑøóÇÁö ÇáúÅöËúãö¡ Ãóíú ãöäó ÇáúÚöÞóÇÈö Úóäúåõ. ÝóåõäóÇ ãõÖóÇÝñ ãõÞóÏøóÑñ æóÞóÑöíäóÊõåõ ÇáúÍóÇáõ Ýöí Þóæúáöåö ÎÇáöÏöíäó Ýöíåö¡ æóåõæó ÍóÇáñ ãöäö ÇÓúãö ÇáúãóæúÕõæáö Ãóæö ÇáÖøóãöíÑö ÇáúãóäúÕõæÈö ÈöÍÑÝ ÇáÊæßíÏ¡ æóãóÇ ÕÏÞåãÇ¡ ãõÊøóÍöÏñ æóÅöäøóãóÇ ÇÎúÊõáöÝó ÈöÇáúÅöÝúÑóÇÏö æóÇáúÌóãúÚö ÑóÚúíðÇ áöáóÝúÙö (ãöäú) ãóÑøóÉð æóáöãóÏúáõæáöåóÇ ãóÑøóÉð. æóåõæó ÇáúÌóãúÚõ ÇáúãõÚúÑöÖõæäó. ÝóÞóÇáó ãóäú ÃóÚúÑóÖó Ëõãøó ÞóÇáó ÎÇáöÏöíäó.
æóÌõãúáóÉõ æóÓÇÁó áóåõãú íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö ÍöãúáðÇ ÍóÇáñ ËóÇäöíóÉñ¡ Ãóíú æóãóÓõæÆöíäó Èöåö. æó (ÓóÇÁó) åõäóÇ åõæó ÃóÍóÏõ ÃóÝúÚóÇáö ÇáÐøóãøö ãöËúáó (ÈöÆúÓó) . æóÝóÇÚöáõ ÓÇÁó ÖóãöíÑñ ãõÓúÊóÊöÑñ ãõÈúåóãñ íõÝóÓøöÑõåõ ÇáÊøóãúíöíÒõ ÇáøóÐöí ÈóÚúÏóåõ æóåõæó ÍöãúáðÇ. æóÇáúÍöãúáõ- ÈößóÓúÑö ÇáúÍóÇÁö- ÇÓúãñ ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÍúãõæáö ßóÇáÐøöÈúÍö ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÐúÈõæÍö.
æóÇáúãóÎúÕõæÕõ ÈöÇáÐøóãøö ãóÍúÐõæÝñ áöÏóáóÇáóÉö áóÝúÙö æöÒúÑÇð Úóáóíúåö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóÓóÇÁó áóåõãú ÍöãúáðÇ æöÒúÑõåõãú¡ æóÍóÐúÝõ ÇáúãóÎúÕõæÕö Ýöí ÃóÝúÚóÇáö ÇáúãóÏúÍö æóÇáÐøóãøö ÔóÇÆöÚñ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóæóåóÈúäÇ áöÏÇæõÏó ÓõáóíúãÇäó äöÚúãó ÇáúÚóÈúÏõ Åöäøóåõ ÃóæøóÇÈñ [Õ: 30] Ãóíú ÓõáóíúãóÇäõ åõæó ÇáúÃóæøóÇÈõ.
æóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö æóÓÇÁó áóåõãú áóÇãõ ÇáÊøóÈúíöíäö. æóåöíó ãõÈóíøöäóÉñ áöáúãóÝúÚõæáö Ýöí ÇáúãóÚúäóì¡ áöÃóäøó ÃóÕúáó ÇáúßóáóÇãö: ÓóÇÁóåõãõ ÇáúÍöãúáõ¡ ÝóÌöíÁó ÈöÇááøóÇãö áöÒöíóÇÏóÉö ÊóÈúíöíäö ÊóÚóáøõÞö ÇáÐøóãøö ÈöÍöãúáöåö¡ ÝóÇááøóÇãõ áöÈóíóÇäö ÇáøóÐöíäó ÊóÚóáøóÞó Èöåöãú ÓõæÁõ ÇáúÍöãúáö.
æóÇáúÍöãúáõ- ÈößóÓúÑö ÇáúÍóÇÁö- ÇáúãóÍúãõæáõ ãËá ÇáÐøÈúÍ.
[102- 104]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 102 Åöáóì 104]
íóæúãó íõäúÝóÎõ Ýöí ÇáÕøõæÑö æóäóÍúÔõÑõ ÇáúãõÌúÑöãöíäó íóæúãóÆöÐò ÒõÑúÞÇð (102) íóÊóÎÇÝóÊõæäó Èóíúäóåõãú Åöäú áóÈöËúÊõãú ÅöáÇøó ÚóÔúÑÇð (103) äóÍúäõ ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ íóÞõæáõæäó ÅöÐú íóÞõæáõ ÃóãúËóáõåõãú ØóÑöíÞóÉð Åöäú áóÈöËúÊõãú ÅöáÇøó íóæúãÇð (104)
íóæúãó íõäúÝóÎõ Ýöí ÇáÕøõæÑö ÈóÏóáñ ãöäú íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö [Øå: 101] Ýöí Þóæúáöåö æóÓÇÁó áóåõãú íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö ÍöãúáðÇ [Øå: 101] ¡ æóåõæó ÇÚúÊöÑóÇÖñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö æóÞóÏú ÂÊóíúäÇßó ãöäú(16/303)
áóÏõäøóÇ ÐößúÑÇð [Øå: 99] æóãóÇ ÊóÈöÚóåóÇ æóÈóíúäó ÌõãúáóÉö æóßóÐáößó ÃóäúÒóáúäÇåõ ÞõÑúÂäÇð ÚóÑóÈöíøðÇ [Øå: 113] ¡ ÊóÎóáøõÕñ áöÐößúÑö ÇáúÈóÚúËö æóÇáÊøóÐúßöíÑö Èöåö æóÇáäøöÐóÇÑóÉö ÈöãóÇ íóÍúÕõáõ áöáúãõÌúÑöãöíäó íóæúãóÆöÐò.
æóÇáÕøõæÑõ: ÞóÑúäñ ÚóÙöíãñ íõÌúÚóáõ Ýöí ÏóÇÎöáöåö ÓöÏóÇÏñ áöÈóÚúÖö ÝóÖóÇÆöåö ÝóÅöÐóÇ äóÝóÎó Ýöíåö ÇáäøóÇÝöÎõ ÈöÞõæøóÉò
ÎóÑóÌó ãöäúåõ ÕóæúÊñ Þóæöíøñ¡ æóÞóÏö ÇÊøõÎöÐó áöáúÅöÚúáóÇãö ÈöÇáöÇÌúÊöãóÇÚö áöáúÍóÑúÈö. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
Þóæúáõåõ ÇáúÍóÞøõ æóáóåõ Çáúãõáúßõ íóæúãó íõäúÝóÎõ Ýöí ÇáÕøõæÑö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [73] .
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ íõäúÝóÎõ ÈöíóÇÁö ÇáúÛöíÈóÉö ãóÈúäöíøðÇ ááúãóÌúåõæá¡ Ãóí íäúÝÎ äóÇÝöÎò¡ æóåõæó Çáúãóáóßõ Çáúãõæóßøóáõ ÈöÐóáößó. æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÍúÏóåõ äóäúÝõÎõ- Èöäõæäö ÇáúÚóÙóãóÉö æóÖóãøö ÇáúÝóÇÁö- æóÅöÓúäóÇÏõ ÇáäøóÝúÎö Åöáóì Çááøóåö ãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøóåõ ÇáúÂãöÑõ Èöåö¡ ãöËúáó: Èóäóì ÇáúÃóãöíÑõ ÇáúÞóáúÚóÉó.
æóÇáúãõÌúÑöãõæäó: ÇáúãõÔúÑößõæäó æóÇáúßóÝóÑóÉõ.
æóÇáÒøõÑúÞõ: ÌóãúÚõ ÃóÒúÑóÞò¡ æóåõæó ÇáøóÐöí áóæúäõåõ ÇáÒøõÑúÞóÉõ. æóÇáÒøõÑúÞóÉõ: áóæúäñ ßóáóæúäö ÇáÓøóãóÇÁö ÅöËúÑó ÇáúÛõÑõæÈö¡ æóåõæó Ýöí ÌóáúÏö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÞóÈöíÍõ ÇáúãóäúÙóÑö áöÃóäøóåõ íõÔúÈöåõ áóæúäó ãóÇ ÃóÕóÇÈóåõ ÍóÑúÞõ äóÇÑò. æóÙóÇåöÑõ ÇáúßóáóÇãö Ãóäøó ÇáÒøõÑúÞóÉó áóæúäõ ÃóÌúÓóÇÏöåöãú Ýóíóßõæäõ ÈöãóäúÒöáóÉö Þóæúáöåö íóæúãó ÊóÈúíóÖøõ æõÌõæåñ æóÊóÓúæóÏøõ æõÌõæåñ [Âá ÚãÑóÇä: 106] ¡ æóÞöíáó: ÇáúãõÑóÇÏõ áóæúäõ Úõíõæäöåöãú¡ ÝóÞöíáó: áöÃóäøó ÒõÑúÞóÉó ÇáúÚóíúäö ãóßúÑõæåóÉñ ÚöäúÏó ÇáúÚóÑóÈö.
æóÇáúÃóÙúåóÑõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì Ãóäú íõÑóÇÏó ÔöÏøóÉõ ÒõÑúÞóÉö ÇáúÚóíúäö áöÃóäøóåõ áóæúäñ ÛóíúÑõ ãõÚúÊóÇÏò¡ Ýóíóßõæäõ ßóÞóæúáö ÈöÔóÇÑò:
æóáöáúÈóÎöíáö Úóáóì ÃóãúæóÇáöåö Úöáóáñ ... ÒõÑúÞõ ÇáúÚõíõæäö ÚóáóíúåóÇ ÃóæúÌõåñ ÓõæÏõ
æóÞöíáó: ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÒøõÑúÞö ÇáúÚõãúíõ¡ áöÃóäøó ÇáúÚóãóì íõáóæøöäõ ÇáúÚóíúäó ÈöÒõÑúÞóÉò. æóåõæó ãõÍúÊóãóáñ Ýöí ÈóíúÊö ÈöÔóÇÑò ÃóíúÖðÇ.
æóÇáÊøóÎóÇÝõÊõ: ÇáúßóáóÇãõ ÇáúÎóÝöíøõ ãöäú ÎóæúÝò æóäóÍúæöåõ. æóÊóÎóÇÝõÊõåõãú áöÃóÌúáö ãóÇ íóãúáóÃõ ÕõÏõæÑóåõãú ãöäú åóæúáö Ðóáößó Çáúíóæúãö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÎóÔóÚóÊö ÇáúÃóÕúæÇÊõ áöáÑøóÍúãäö ÝóáÇ ÊóÓúãóÚõ ÅöáøóÇ åóãúÓÇð [Øå:
108] .(16/304)
æóÌõãúáóÉõ Åöäú áóÈöËúÊõãú ÅöáøóÇ ÚóÔúÑÇð ãõÈöíäóÉñ áöÌõãúáóÉö íóÊóÎÇÝóÊõæäó¡ æóåõãú ÞóÏú ÚóáöãõæÇ Ãóäøóåõãú ßóÇäõæÇ ÃóãúæóÇÊðÇ æóÑõÝóÇÊðÇ ÝóÃóÍúíóÇåõãõ Çááøóåõ ÝóÇÓúÊóíúÞóäõæÇ ÖóáóÇáóåõãú ÅöÐú ßóÇäõæÇ íõäúßöÑõæäó ÇáúÍóÔúÑó.
æóáóÚóáøóåõãú ÃóÑóÇÏõæÇ ÇáöÇÚúÊöÐóÇÑó áöÎóØóÆöåöãú Ýöí ÅöäúßóÇÑö ÇáúÅöÍúíóÇÁö ÈóÚúÏó ÇäúÞöÑóÇÖö ÃóÌúÒóÇÁö ÇáúÈóÏóäö ãõÈóÇáóÛóÉð Ýöí ÇáúãõßóÇÈóÑóÉö¡ ÝóÒóÚóãõæÇ Ãóäøóåõãú ãóÇ áóÈöËõæÇ Ýöí ÇáúÞõÈõæÑö ÅöáøóÇ ÚóÔúÑó áóíóÇáò Ýóáóãú íóÕöíÑõæÇ ÑõÝóÇÊðÇ¡ æóÐóáößó áöãóÇ ÈóÞöíó Ýöí äõÝõæÓöåöãú ãöäö ÇÓúÊöÍóÇáóÉö ÇáúÅöÍúíóÇÁö ÈóÚúÏó ÊóÝóÑøõÞö ÇáúÃóæúÕóÇáö¡ ÝóÒóÚóãõæÇ Ãóäøó ÅöÍúíóÇÁóåõãú ãóÇ ßóÇäó ÅöáøóÇ ÈöÑóÏøö ÇáúÃóÑúæóÇÍö Åöáóì ÇáúÃóÌúÓóÇÏö. ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇááøóÈúËö: ÇáúãõßúËõ Ýöí ÇáúÞõÈõæÑö¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó ßóãú áóÈöËúÊõãú Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÚóÏóÏó Óöäöíäó ÞÇáõæÇ áóÈöËúäÇ íóæúãÇð Ãóæú ÈóÚúÖó íóæúãò Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúãõÄúãöäöíäó [112¡ 113] ¡ æóÞóæúáõåõ æóíóæúãó ÊóÞõæãõ ÇáÓøóÇÚóÉõ íõÞúÓöãõ ÇáúãõÌúÑöãõæäó ãóÇ áóÈöËõæÇ ÛóíúÑó ÓÇÚóÉò ßóÐáößó ßÇäõæÇ íõÄúÝóßõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÑøæã [55] .
æ (ÅöÐú) ÙóÑúÝñ¡ Ãóíú íóÊóÎóÇÝóÊõæäó Ýöí æóÞúÊò íóÞõæáõ Ýöíåö ÃóãúËóáõåõãú ØóÑöíÞóÉð. æóÇáúÃóãúËóáõ: ÇáúÃóÑúÌóÍõ
ÇáúÃóÝúÖóáõ. æóÇáúãóËóÇáóÉõ: ÇáúÝóÖúáõ¡ Ãóíú ÕóÇÍöÈõ ÇáØøóÑöíÞóÉö ÇáúãõËúáóì áöÃóäøó ÇáäøöÓúÈóÉó Ýöí ÇáúÍóÞöíÞóÉö áöáÊøóãúíöíÒö.
æóÇáØøóÑöíÞóÉõ: ÇáúÍóÇáóÉõ æóÇáÓøõäøóÉõ æóÇáÑøóÃúíõ¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ ÇáÑøóÃúíõ¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö æóíóÐúåóÈÇ ÈöØóÑöíÞóÊößõãõ ÇáúãõËúáì [Øå: 63] Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö¡ æóáóãú íóÃúÊö ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó Ýöí ãóÚúäóì æóÕúÝö ÇáúÞóÇÆöáö Åöäú áóÈöËúÊõãú ÅöáøóÇ íóæúãÇð
ÈöÃóäøóåõ ÃóãúËóáõ ØóÑöíÞóÉò ÈöæóÌúåò ÊóØúãóÆöäøõ áóåõ ÇáäøóÝúÓõ.
æóÇáøóÐöí ÃóÑóÇåõ: Ãóäøóåõ íóÍúÊóãöáõ ÇáúÍóÞöíÞóÉó æóÇáúãóÌóÇÒó ÝóÅöäú ÓóáóßúäóÇ Èöåö ãóÓúáóßó ÇáúÍóãúáö Úóáóì ÇáúÍóÞöíÞóÉö ßóÇäó ÇáúãóÚúäóì Ãóäøóåõ ÃóÞúÑóÈõåõãú Åöáóì ÇÎúÊöáóÇÞö ÇáöÇÚúÊöÐóÇÑö Úóäú ÎóØóÆöåöãú Ýöí ÅöäúßóÇÑöåöãõ ÇáúÈóÚúËó ÈöÃóäøóåõãú ÙóäøõæÇ ÇáúÈóÚúËó æóÇÞöÚðÇ ÈóÚúÏó Øõæáö ÇáúãõßúËö Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ØõæáðÇ ÊóÊóáóÇÔóì Ýöíåö ÃóÌúÒóÇÁõ ÇáúÃóÌúÓóÇãö¡ ÝóáóãøóÇ æóÌóÏõæÇ ÃóÌúÓóÇÏóåõãú ßóÇãöáóÉð ãöËúáó ãóÇ ßóÇäõæÇ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÞóÇáó ÈóÚúÖõåõãú Åöäú áóÈöËúÊõãú ÅöáøóÇ ÚóÔúÑÇð¡ ÝóßóÇäó Ðóáößó ÇáúÞóæúáõ ÚõÐúÑðÇ áöÃóäøó ÚóÔúÑó ÇááøóíóÇáöíó ÊóÊóÛóíøóÑõ Ýöí ãöËúáöåóÇ ÇáúÃóÌúÓóÇãõ. ÝóßóÇäó ÇáøóÐöí ÞóÇáó Åöäú áóÈöËúÊõãú ÅöáøóÇ(16/305)
æóíóÓúÃóáõæäóßó Úóäö ÇáúÌöÈóÇáö ÝóÞõáú íóäúÓöÝõåóÇ ÑóÈøöí äóÓúÝðÇ (105) ÝóíóÐóÑõåóÇ ÞóÇÚðÇ ÕóÝúÕóÝðÇ (106) áóÇ ÊóÑóì ÝöíåóÇ ÚöæóÌðÇ æóáóÇ ÃóãúÊðÇ (107)
íóæúãÇð ÃóÞúÑóÈó Åöáóì ÑóæóÇÌö ÇáöÇÚúÊöÐóÇÑö. ÝóÇáúãõÑóÇÏõ: Ãóäøóåõ ÇáúÃóãúËóáõ ãöäú Èóíúäöåöãú Ýöí ÇáúãóÚóÇÐöíÑö¡ æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ Ãóäøóåõ ãõÕöíÈñ.
æóÅöäú ÓóáóßúäóÇ Èöåö ãóÓúáóßó ÇáúãóÌóÇÒö Ýóåõæó Êóåóßøõãñ ÈöÇáúÞóÇÆöáö Ýöí ÓõæÁö ÊóÞúÏöíÑöåö ãöäú áóÈúËöåöãú Ýöí ÇáúÞõÈõæÑö¡ ÝóáóãøóÇ ßóÇäó ßöáóÇ ÇáÊøóÞúÏöíÑóíúäö ãÊæÛøáÇ Ýöí ÇáÛáÙ ãõÄúÐöäðÇ ÈöÌóåúáö ÇáúãõÞóÏøöÑöíäó æóÇÓúÊöÈúåóÇãõ ÇáúÃóãúÑö Úóáóíúåöãú ÏóÇáøðÇ Úóáóì ÇáúÌóåúáö ÈöÚóÙöíãö ÞõÏúÑóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÇáøóÐöí ÞóÖøóì ÇáúÃóÒúãóÇäó ÇáØøóæöíáóÉó æóÇáúÃõãóãó ÇáúÚóÙöíãóÉó æóÃóÚóÇÏóåõãú ÈóÚúÏó ÇáúÞõÑõæäö ÇáúÛóÇÈöÑóÉö¡ ÝóßóÇäó ÇáøóÐöí ÞõÏøóÑó Òóãóäó ÇáúãõßúËö Ýöí ÇáúÞõÈõæÑö ÈöÃóÞóáøö ÞóÏúÑò ÃóæúÛóáó Ýöí ÇáúÛóáóØö ÝóÚõÈøöÑó Úóäúåõ Èö ÃóãúËóáõåõãú ØóÑöíÞóÉð ÊóåóßøõãðÇ Èöåö æóÈöåöãú ãóÚðÇ ÅöÐö ÇÓúÊóæóì ÇáúÌóãöíÚõ Ýöí ÇáúÎóØóÃö.
æóÌõãúáóÉõ äóÍúäõ ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ íóÞõæáõæäó ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÝöÚúáö íóÊóÎÇÝóÊõæäó æóÙóÑúÝöíøóÉö ÅöÐú íóÞõæáõ ÃóãúËóáõåõãú¡ Ãóíú Åöäøóåõãú íóÞõæáõæäó Ðóáößó ÓöÑøðÇ æóäóÍúäõ ÃóÚúáóãõ Èöåö æóÅöäøóäóÇ äõÎúÈöÑõ Úóäú Þóæúáöåöãú íóæúãóÆöÐò ÎóÈóÑó ÇáúÚóáöíã ÇáÕøóÇÏöÞ.
[105- 107]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 105 Åöáóì 107]
æóíóÓúÆóáõæäóßó Úóäö ÇáúÌöÈÇáö ÝóÞõáú íóäúÓöÝõåÇ ÑóÈøöí äóÓúÝÇð (105) ÝóíóÐóÑõåÇ ÞóÇÚðÇ ÕóÝúÕóÝÇð (106) áóÇ ÊóÑì ÝöíåÇ ÚöæóÌÇð æóáÇ ÃóãúÊÇð (107)
áóãøóÇ ÌóÑóì ÐößúÑõ ÇáúÈóÚúËö æóæõÕöÝó ãóÇ ÓóíóäúßóÔöÝõ áöáøóÐöíäó ÃóäúßóÑõæåõ ãöäú ÎóØóÆöåöãú Ýöí ÔõÈúåóÊöåöãú ÈöÊóÚóÐøõÑö ÅöÚóÇÏóÉö ÇáúÃóÌúÓóÇãö ÈóÚúÏó ÊóÝóÑøõÞö ÃóÌúÒóÇÆöåóÇ ÐõßöÑóÊú ÃóíúÖðÇ ÔõÈúåóÉñ ãöäú ÔõÈõåóÇÊöåöãú ßóÇäõæÇ íóÓúÃóáõæäó ÈöåóÇ ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÓõÄóÇáó ÊóÚóäøõÊò áóÇ ÓõÄóÇáó ÇÓúÊöåúÏóÇÁò¡ ÝóßóÇäõæÇ íõÍöíáõæäó ÇäúÞöÖóÇÁó åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö æóíóÞõæáõæäó:
ÝóÃóíúäó Êóßõæäõ åóÐöåö ÇáúÌöÈóÇáõ ÇáøóÊöí äóÑóÇåóÇ. æóÑõæöíó Ãóäøó ÑóÌõáðÇ ãöäú ËóÞöíÝò ÓóÃóáó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóäú Ðóáößó¡ æóåõãú Ãóåúáõ ÌöÈóÇáò áöÃóäøó ãóæúØöäóåõãõ ÇáØøóÇÆöÝõ æóÝöíåö ÌóÈóáõ ßóÑóì. æóÓóæóÇÁñ ßóÇäó ÓõÄóÇáõåõãõ ÇÓúÊöåúÒóÇÁð Ãóãö
ÇÓúÊöÑúÔóÇÏðÇ¡ ÝóÞóÏú ÃóäúÈóÃóåõãõ Çááøóåõ ÈöãóÕöíÑö(16/306)
ÇáúÌöÈóÇáö ÅöÈúØóÇáðÇ áöÔõÈúåóÊöåöãú æóÊóÚúáöíãðÇ áöáúãõÄúãöäöíäó. ÞóÇáó ÇáúÞõÑúØõÈöíøõ:
«ÌóÇÁó åõäóÇ (Ãóíú Þóæúáõåõ ÝóÞõáú íóäúÓöÝõåÇ ÈöÝóÇÁò æóßõáøõ ÓõÄóÇáò Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö «Þõáú» (Ãóíú ßõáøõ ÌóæóÇÈò Ýöí áóÝúÙò ãöäúåõ ãóÇÏøóÉõ ÓõÄóÇáò) ÈöÛóíúÑö ÝóÇÁò ÅöáøóÇ åóÐóÇ¡ áöÃóäøó ÇáúãóÚúäóì Åöäú ÓóÃóáõæßó Úóäö ÇáúÌöÈóÇáö ÝóÞõáú¡ ÝóÊóÖóãøóäó ÇáúßóáóÇãõ ãóÚúäóì ÇáÔøóÑúØö¡ æóÞóÏú Úóáöãó Ãóäøóåõãú íóÓúÃóáõæäóåõ ÚóäúåóÇ ÝóÃóÌóÇÈóåõãú ÞóÈúáó ÇáÓøõÄóÇáö. æóÊöáúßó ÃóÓúÆöáóÉñ ÊóÞóÏøóãóÊú ÓóÃóáõæÇ ÚóäúåóÇ ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÌóÇÁó ÇáúÌóæóÇÈõ ÚÞÈ ÇáÓøõÄóÇá Ç. åÜ» .
æóÃóßøóÏó íóäúÓöÝõåóÇ äóÓúÝðÇ áöÅöËúÈóÇÊö Ãóäøóåõ ÍóÞöíÞóÉñ áóÇ ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ. ÝóÊóÞúÏöíÑõ ÇáúßóáóÇãö: æóäóÍúÔõÑõ ÇáúãõÌúÑöãöíäó íóæúãóÆöÐò ÒõÑúÞðÇ ... Åöáóì ÂÎöÑöåö¡ æóäóäúÓöÝõ ÇáúÌöÈóÇáó äóÓúÝðÇ¡ ÝóÞõáú Ðóáößó áöáøóÐöíäó íóÓúÃóáõæäóßó Úóäö ÇáúÌöÈóÇáö.
æóÇáäøóÓúÝõ: ÊóÝúÑöíÞñ æóÅöÐúÑóÇÁñ¡ æóÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ.
æóÇáúÞóÇÚõ: ÇáúÃóÑúÖõ ÇáÓøóåúáóÉõ.
æóÇáÕøóÝúÕóÝõ: ÇáúÃóÑúÖõ ÇáúãõÓúÊóæöíóÉõ ÇáøóÊöí áóÇ äõÊõæÁó ÝöíåóÇ.
æóãÚäì ÝóíóÐóÑõåÇ ÞóÇÚðÇ ÕóÝúÕóÝÇð ÃóäøóåóÇ ÊóäúÏóßøõ Ýöí ãóæóÇÖöÚöåóÇ æóÊõÓóæøóì ãóÚó ÇáúÃóÑúÖö ÍóÊøóì ÊóÕöíÑó Ýöí ãõÓúÊóæóì ÃóÑúÖöåóÇ¡ æóÐóáößó íóÍúÕõáõ ÈöÒöáúÒóÇáò Ãóæú äóÍúæöåõ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÅöÐÇ ÑõÌøóÊö ÇáúÃóÑúÖõ ÑóÌøðÇ æóÈõÓøóÊö ÇáúÌöÈÇáõ ÈóÓøðÇ ÝóßÇäóÊú åóÈÇÁð ãõäúÈóËøðÇ [ÇáúæóÇÞöÚóÉ: 4- 6] .
æóÌõãúáóÉõ áóÇ ÊóÑì ÝöíåÇ ÚöæóÌÇð æóáÇ ÃóãúÊÇð ÍóÇáñ ãõÄóßøöÏóÉñ áöãóÚúäóì ÞóÇÚðÇ ÕóÝúÕóÝÇð áöÒöíóÇÏóÉö ÊóÕúæöíÑö ÍóÇáóÉò ÝóíóÒöíÏõ ÊóåúæöíáõåóÇ. æóÇáúÎöØóÇÈõ Ýöí áóÇ ÊóÑì ÝöíåÇ ÚöæóÌÇð áöÛóíúÑö ãõÚóíøóäò íõÎóÇØöÈõ Èöåö ÇáÑøóÓõæáõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÓóÇÆöáöíåö.
æóÇáúÚöæóÌõ- ÈößóÓúÑö ÇáúÚóíúäö æóÝóÊúÍö ÇáúæóÇæö-: ÖöÏøõ ÇáöÇÓúÊöÞóÇãóÉö¡ æóíõÞóÇáõ:- ÈöÝóÊúÍö ÇáúÚóíúäö æóÇáúæóÇæö- ßóÐóáößó ÝóåõãóÇ ãõÊóÑóÇÏöÝóÇäö Úóáóì ÇáÕøóÍöíÍö ãä ÃóÞúæóÇá ÃíãÉ ÇááøõÛóÉö. æóåõæó ãóÇ ÌóÒóãó Èöåö ÚóãúÑñæ æóÇÎúÊóÇÑóåõ ÇáúãóÑúÒõæÞöíøõ Ýöí «ÔóÑúÍö ÇáúÝóÕöíÍö» . æóÞóÇáó ÌóãóÇÚóÉñ:- ãóßúÓõæÑõ ÇáúÚóíúäö- íóÌúÑöí Úóáóì ÇáúÃóÌúÓóÇãö ÛóíúÑö ÇáúãõäúÊóÕöÈóÉö ßóÇáúÃóÑúÖö(16/307)
íóæúãóÆöÐò íóÊøóÈöÚõæäó ÇáÏøóÇÚöíó áóÇ ÚöæóÌó áóåõ æóÎóÔóÚóÊö ÇáúÃóÕúæóÇÊõ áöáÑøóÍúãóäö ÝóáóÇ ÊóÓúãóÚõ ÅöáøóÇ åóãúÓðÇ (108) íóæúãóÆöÐò áóÇ ÊóäúÝóÚõ ÇáÔøóÝóÇÚóÉõ ÅöáøóÇ ãóäú ÃóÐöäó áóåõ ÇáÑøóÍúãóäõ æóÑóÖöíó áóåõ ÞóæúáðÇ (109) íóÚúáóãõ ãóÇ Èóíúäó ÃóíúÏöíåöãú æóãóÇ ÎóáúÝóåõãú æóáóÇ íõÍöíØõæäó Èöåö ÚöáúãðÇ (110) æóÚóäóÊö ÇáúæõÌõæåõ áöáúÍóíøö ÇáúÞóíøõæãö æóÞóÏú ÎóÇÈó ãóäú Íóãóáó ÙõáúãðÇ (111) æóãóäú íóÚúãóáú ãöäó ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö æóåõæó ãõÄúãöäñ ÝóáóÇ íóÎóÇÝõ ÙõáúãðÇ æóáóÇ åóÖúãðÇ (112)
æóÚóáóì ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÇáúãóÚúäóæöíøóÉö ßóÇáÏøöíäö. æóãóÝúÊõæÍõ ÇáúÚóíúäö- íõæÕóÝõ Èöåö ÇáúÃóÔúíóÇÁõ ÇáúãõäúÊóÕöÈóÉõ ßóÇáúÍóÇÆöØö æóÇáúÚóÕóÇ¡ æóåõæó ÙóÇåöÑõ ãóÇ Ýöí «áöÓóÇäö ÇáúÚóÑóÈö» Úóäö ÇáúÃóÒúåóÑöíøö. æóÞóÇáó ÝóÑöíÞñ:- ãóßúÓõæÑõ ÇáúÚóíúäö- ÊõæÕóÝõ Èöåö ÇáúãóÚóÇäöí¡ æóãóÝúÊõæÍõ ÇáúÚóíúäö- ÊõæÕóÝõ Èöåö ÇáúÃóÚúíóÇäõ. æóåóÐóÇ ÃóÖúÚóÝõ ÇáúÃóÞúæóÇáö. æóåõæó ãóäúÞõæáñ Úóäö ÇÈúäö ÏõÑóíúÏò Ýöí «ÇáúÌóãúåóÑóÉö» æóÊóÈöÚóåõ Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» åõäóÇ¡ æóßóÃóäøóåõ ãóÇáó Åöáóì ãóÇ Ýöíåö ãöäó ÇáÊøóÝúÑöÞóÉö Ýöí ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö¡ æóÐóáößó ãöäó ÇáÏøóÞóÇÆöÞö ÇáøóÊöí íóãöíáõ ÅöáóíúåóÇ ÇáúãõÍóÞøöÞõæäó. æóáóãú íõÚóÑøöÌú Úóáóíúåö ÕóÇÍöÈõ «ÇáúÞóÇãõæÓö» ¡ æóÊóÚóÓøóÝó ÕóÇÍöÈõ «ÇáúßóÔøóÇÝö» ÊóÃúæöíáó ÇáúÂíóÉö Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑöåö ÎöáóÇÝðÇ
áöÙóÇåöÑöåóÇ. æóåõæó íóÞúÊóÖöí ÚóÏóãó ÕöÍøóÉö ÅöØúáóÇÞöåö Ýöí ßõáøö ãóæúÖöÚò. æóÊóÞóÏøóãó åóÐóÇ ÇááøóÝúÙõ Ýöí Ãóæøóáö ÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö ÝóÇäúÙõÑúåõ.
æóÇáúÃóãúÊõ: ÇáäøõÊõæÁõ ÇáúíóÓöíÑõ¡ Ãóíú áóÇ ÊóÑóì ÝöíåóÇ æóåúÏóÉð æóáóÇ äõÊõæÁðÇ ãóÇ.
æóÇáúãóÚúäóì: áóÇ ÊóÑóì Ýöí ãóßóÇä ÝÓÞåÇ ÚöæóÌðÇ æóáóÇ ÃãÊÇ.
[108- 112]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 108 Åöáóì 112]
íóæúãóÆöÐò íóÊøóÈöÚõæäó ÇáÏøóÇÚöíó áóÇ ÚöæóÌó áóåõ æóÎóÔóÚóÊö ÇáúÃóÕúæÇÊõ áöáÑøóÍúãäö ÝóáÇ ÊóÓúãóÚõ ÅöáÇøó åóãúÓÇð (108) íóæúãóÆöÐò áóÇ ÊóäúÝóÚõ ÇáÔøóÝÇÚóÉõ ÅöáÇøó ãóäú ÃóÐöäó áóåõ ÇáÑøóÍúãäõ æóÑóÖöíó áóåõ ÞóæúáÇð (109) íóÚúáóãõ ãóÇ Èóíúäó ÃóíúÏöíåöãú æóãÇ ÎóáúÝóåõãú æóáÇ íõÍöíØõæäó Èöåö ÚöáúãÇð (110) æóÚóäóÊö ÇáúæõÌõæåõ áöáúÍóíøö ÇáúÞóíøõæãö æóÞóÏú ÎÇÈó ãóäú Íóãóáó ÙõáúãÇð (111) æóãóäú íóÚúãóáú ãöäó ÇáÕøóÇáöÍÇÊö æóåõæó ãõÄúãöäñ ÝóáÇ íóÎÇÝõ ÙõáúãÇð æóáÇ åóÖúãÇð (112)
ÌõãúáóÉõ íóÊøóÈöÚõæäó ÇáÏøóÇÚöíó Ýöí ãóÚúäóì ÇáúãõÝóÑøóÚóÉö Úóáóì ÌãáóÉ íóäúÓöÝõåÇ [Øå: 105] . æíóæúãóÆöÐò ÙóÑúÝñ ãõÊóÚóáøöÞñ Èö íóÊøóÈöÚõæäó ÇáÏøóÇÚöíó. æóÞõÏøöãó ÇáÙøóÑúÝõ Úóáóì ÚóÇãöáöåö(16/308)
áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÐóáößó Çáúíóæúãö¡ æóáöíóßõæäó ÊóÞúÏöíãõåõ ÞóÇÆöãðÇ ãõÞóÇãó ÇáúÚóØúÝö Ýöí ÇáúæóÕúáö¡ Ãóíú íóÊøóÈöÚõæäó ÇáÏøóÇÚöíó íóæúãó íóäúÓöÝõ ÑóÈøõßó ÇáúÌöÈóÇáó¡ Ãóíú ÅöÐóÇ äõÓöÝóÊö ÇáúÌöÈóÇáõ äõæÏõæÇ áöáúÍóÔúÑö ÝóÍóÖóÑõæÇ íóÊøóÈöÚõæäó ÇáÏøóÇÚöíó áöÐóáößó.
æóÇáÏøóÇÚöí¡ Þöíáó: åõæó Çáúãóáößõ ÅöÓúÑóÇÝöíáõ- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- íóÏúÚõæ ÈöäöÏóÇÁö ÇáÊøóÓúÎöíÑö æóÇáÊøóßúæöíäö¡ ÝóÊóÚõæÏõ ÇáúÃóÌúÓóÇÏõ æóÇáúÃóÑúæóÇÍõ ÝöíåóÇ æóÊóåúØóÚõ Åöáóì ÇáúãóßóÇäö ÇáúãóÏúÚõæøö Åöáóíúåö. æóÞöíáó: ÇáÏøóÇÚöí ÇáÑøóÓõæáõ¡ Ãóíú íóÊøóÈöÚõ ßõáøõ Þóæúãò ÑóÓõæáóåõãú.
æÚöæóÌó áóåõ ÍóÇáñ ãöäó ÇáÏøóÇÚöíó. æóÇááøóÇãõ Úóáóì ßöáóÇ ÇáúÞóæúáóíúäö Ýöí ÇáúãõÑóÇÏö ãöäó ÇáÏøóÇÚöí áöáúÃóÌúáö¡ Ãóíú áóÇ ÚöæóÌó áöÃóÌúáö ÇáÏøóÇÚöí¡ Ãóíú áóÇ íóÑõæÛõ ÇáúãóÏúÚõæøõæäó Ýöí ÓóíúÑöåöãú áöÃóÌúáö ÇáÏøóÇÚöí Èóáú íóÞúÕöÏõæäó ãõÊøóÌöåöíäó Åöáóì ÕóæúÈöåö. æóíóÌöíÁõ Úóáóì Þóæúáö ãóäú ÌóÚóáó ÇáúãõÑóÇÏó ÈöÇáÏøóÇÚöíó ÇáÑøóÓõæáó Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöÇáúÚöæóÌö ÇáúÈóÇØöáó ÊóÚúÑöíÖðÇ ÈöÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐöíäó äóÓóÈõæÇ Åöáóì ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇáúÚöæóÌó ßóÞóæúáöåöãú Åöäú ÊóÊøóÈöÚõæäó ÅöáøóÇ ÑóÌõáðÇ ãóÓúÍõæÑÇð [ÇáúÝÑúÞóÇä: 8] ¡ æóäóÍúæö Ðóáößó ãöäú ÃóßóÇÐöíÈöåöãú¡ ßóãóÇ ÚóÑøóÖó Èöåöãú Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÇáøóÐöí ÃóäúÒóáó Úóáì ÚóÈúÏöåö ÇáúßöÊÇÈó æóáóãú íóÌúÚóáú áóåõ ÚöæóÌÇð [ÇáúßóåúÝ: 1] .
ÝóÇáúãóÕúÏóÑõ ÇáúãóäúÝöíøõ ÃõÑöíÏó ãöäúåõ äóÝúíõ ÌöäúÓö ÇáúÚöæóÌö Ýöí ÇÊøöÈóÇÚö ÇáÏøóÇÚöí¡ ÈöÍóíúËõ áóÇ íóÓúáõßõæäó ÛóíúÑó ÇáØøóÑöíÞö ÇáúÞóæöíãö¡ Ãóæú áóÇ íõÓúáóßõ Èöåöãú ÛóíúÑõ ÇáØøóÑöíÞö ÇáúÞóæöíãö¡ Ãóæú ÈöÍóíúËõ íóÚúáóãõæäó ÈóÑóÇÁóÉó ÑóÓõæáöåöãú ãöäó ÇáúÚöæóÌö.
æóÈóíúäó Þóæúáöåö áóÇ ÊóÑì ÝöíåÇ ÚöæóÌÇð [Øå: 107] æóÞóæúáöåö áóÇ ÚöæóÌó áóåõ ãõÑóÇÚóÇÉõ ÇáäøóÙöíÑö¡ ÝóßóãóÇ ÌóÚóáó Çááøóåõ ÇáúÃóÑúÖó íóæúãóÆöÐò ÛóíúÑó ãõÚúæóÌøóÉò æóáóÇ äóÇÊöÆóÉò ßóãóÇ ÞóÇáó ÝóÅöÐÇ åõãú ÈöÇáÓøóÇåöÑóÉö [ÇáäÇÒÚÇÊ: 14] ßóÐóáößó ÌóÚóáó ÓóíúÑó ÇáäøóÇÓö ÚóáóíúåóÇ áóÇ ÚöæóÌó Ýöíåö æóáóÇ ãõÑóÇæóÛóÉð.
æóÇáúÎõÔõæÚõ: ÇáúÎõÖõæÚõ¡ æóÝöí ßõáøö ÔóíúÁò ãöäó ÇáúÅöäúÓóÇäö ãóÙúåóÑñ ãöäó ÇáúÎõÔõæÚö ÝóãóÙúåóÑõ ÇáúÎõÔõæÚö Ýöí ÇáÕøóæúÊö: ÇáúÅöÓúÑóÇÑõ Èöåö¡ ÝóáöÐóáößó ÝõÑøöÚó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ ÝóáÇ ÊóÓúãóÚõ ÅöáøóÇ åóãúÓÇð.(16/309)
æóÇáúåóãúÓõ: ÇáÕøóæúÊõ ÇáúÎóÝöíøõ.
æóÇáúÎöØóÇÈõ ÈöÞóæúáöåö áóÇ ÊóÑì ÝöíåÇ ÚöæóÌÇð æóÞóæúáöåö ÝóáÇ ÊóÓúãóÚõ ÅöáøóÇ åóãúÓÇð ÎöØóÇÈñ áöÛóíúÑö ãõÚóíøóäò¡ Ãóíú áóÇ íóÑóì ÇáÑøóÇÆöí æóáóÇ íóÓúãóÚõ ÇáÓøóÇãöÚõ.
æóÌõãúáóÉõ æóÎóÔóÚóÊö ÇáúÃóÕúæÇÊõ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖóãöíÑö íóÊøóÈöÚõæäó æóÅöÓúäóÇÏõ ÇáúÎõÔõæÚö Åöáóì ÇáúÃóÕúæóÇÊö ãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ¡ ÝóÅöäøó ÇáúÎõÔõæÚó áöÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÃóÕúæóÇÊö Ãóæö ÇÓúÊõÚöíÑó ÇáúÎõÔõæÚõ áöÇäúÎöÝóÇÖö ÇáÕøóæúÊö æóÅöÓúÑóÇÑöåö¡ æóåóÐóÇ ÇáúÎõÔõæÚõ ãöäú åóæúáö ÇáúãóÞóÇãö.
æóÌõãúáóÉõ íóæúãóÆöÐò áóÇ ÊóäúÝóÚõ ÇáÔøóÝÇÚóÉõ ßóÌõãúáóÉö íóæúãóÆöÐò íóÊøóÈöÚõæäó ÇáÏøóÇÚöíó Ýöí ãóÚúäóì ÇáÊøóÝúÑöíÚö Úóáóì æóÎóÔóÚóÊö ÇáúÃóÕúæÇÊõ áöáÑøóÍúãäö¡ Ãóíú áóÇ íóÊóßóáøóãõ ÇáäøóÇÓõ Èóíúäóåõãú ÅöáøóÇ åãÓÇ æóáóÇ íÌÑÄæä Úóáóì ÇáÔøóÝóÇÚóÉö áöãóäú íóåõãøõåõãú äóÝúÚõåõ. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú åóÐóÇ Ãóäøó ÌóáóÇáó Çááøóåö æóÇáúÎóÔúíóÉó ãöäúåõ íóÕõÏøóÇäö Úóäö ÇáÊøóæóÓøõØö ÚöäúÏóåõ áöäóÝúÚö ÃóÍóÏò ÅöáøóÇ ÈöÅöÐúäöåö¡ æóÝöíåö ÊóÃúíöíÓñ áöáúãõÔúÑößöíäó ãöäú Ãóäú íóÌöÏõæÇ ÔõÝóÚóÇÁó áóåõãú ÚöäúÏó Çááøóåö.
æóÇÓúÊöËúäóÇÁõ ãóäú ÃóÐöäó áóåõ ÇáÑøóÍúãäõ ãöäú Úõãõæãö ÇáÔøóÝóÇÚóÉö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøó ÇáÔøóÝóÇÚóÉó ÊóÞúÊóÖöí ÔóÇÝöÚðÇ¡ áöÃóäøó ÇáúãóÕúÏóÑó Ýöíåö ãóÚúäóì ÇáúÝöÚúáö ÝóíóÞúÊóÖöí ÝóÇÚöáðÇ¡ Ãóíú ÅöáøóÇ Ãóäú íóÔúÝóÚó ãóäú ÃÐä áóåõ ÇáÑÍãÇä Ýöí Ãóäú íóÔúÝóÚó¡ Ýóåõæó ÇÓúÊöËúäóÇÁñ ÊóÇãøñ æóáóíúÓó ÈöãõÝóÑøóÛò.
æóÇááøóÇãõ Ýöí ÃóÐöäó áóåõ áóÇãõ ÊóÚúÏöíóÉö ÝöÚúáö ÃóÐöäó¡ ãöËúáó Þóæúáöåö ÞÇáó ÝöÑúÚóæúäõ ÂãóäúÊõãú Èöåö ÞóÈúáó Ãóäú ÂÐóäó áóßõãú [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 123] . æóÊóÝúÓöíÑõ åóÐóÇ ãóÇ æóÑóÏó Ýöí ÍóÏöíËö ÇáÔøóÝóÇÚóÉö ãöäú
Þóæúáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ÝóíõÞóÇáõ áöí: Óóáú ÊõÚúØóåõ æóÇÔúÝóÚú ÊõÔóÝøóÚú»
. æóÞóæúáõåõ æóÑóÖöíó áóåõ ÞóæúáðÇ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãóäú ÃóÐöäó áóåõ ÇáÑøóÍúãäõ æóåõæó ÇáÔøóÇÝöÚõ. æóÇááøóÇãõ ÇáÏøóÇÎöáóÉõ Úóáóì Ðóáößó ÇáÖøóãöíÑö áóÇãõ ÇáÊøóÚúáöíáö¡ Ãóí ÑóÖöí ÇáÑÍãÇä Þóæúáó ÇáÔøóÇÝöÚö áöÃóÌúáö ÇáÔøóÇÝöÚö¡ Ãóíú ÅößúÑóÇãðÇ áóåõ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ãóáóãú äóÔúÑóÍú áóßó ÕóÏúÑóßó [ÇáÔøóÑúÍ: 1](16/310)
ÝóÅöäøó Çááøóåó ãóÇ ÃóÐöäó áöáÔøóÇÝöÚö ÈöÃóäú íóÔúÝóÚó ÅöáøóÇ æóÞóÏú ÃóÑóÇÏó ÞóÈõæáó ÔóÝóÇÚóÊöåö¡ ÝóÕóÇÑó ÇáúÅöÐúäõ ÈöÇáÔøóÝóÇÚóÉö æóÞóÈõæáöåóÇ ÚõäúæóÇäðÇ Úóáóì ßóÑóÇãóÉö ÇáÔøóÇÝöÚö ÚöäúÏó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóÇáúãóÌúÑõæÑõ ãõÊóÚóáøöÞñ ÈöÝöÚúáö ÑóÖöíó. æóÇäúÊõÕöÈó ÞóæúáðÇ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö áöÝöÚúáö «ÑóÖöíó» áöÃóäøó ÑóÖöíó åóÐóÇ íóÊóÚóÏøóì Åöáóì ÇáÔøóíúÁö ÇáúãóÑúÖöíøö Èöåö ÈöäóÝúÓöåö æóÈöÇáúÈóÇÁö.
æóÌõãúáóÉõ íóÚúáóãõ ãóÇ Èóíúäó ÃóíúÏöíåöãú æóãÇ ÎóáúÝóåõãú ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÈóíóÇäöíøóÉñ áöÌóæóÇÈö ÓõÄóÇáö ãöäú ÞóÏú íóÓúÃóáõ ÈóíóÇäó ãóÇ íõæÌöÈõ ÑöÖóì Çááøóåö Úóäö ÇáúÚóÈúÏö ÇáøóÐöí íóÃúÐóäõ ÈöÇáÔøóÝóÇÚóÉö Ýöíåö. ÝóÈõíøöäó ÈóíóÇäðÇ ÅöÌúãóÇáöíøðÇ ÈöÃóäøó ÇáúÅöÐúäó ÈöÐóáößó íóÌúÑöí Úóáóì ãóÇ íóÞúÊóÖöíåö Úöáúãõ Çááøóåö ÈöÓóÇÆöÑö ÇáúÚóÈöíÏö æóÈöÃóÚúãóÇáöåöãõ ÇáÙøóÇåöÑóÉö¡ ÝóÚóÈøóÑó Úóäö ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáÙøóÇåöÑóÉö ÈöãóÇ Èóíúäó ÃóíúÏöíåöãú áöÃóäøó ÔóÃúäó ãóÇ Èóíúäó ÇáúÃóíúÏöí Ãóäú íóßõæäó æóÇÖöÍðÇ¡ æóÚóÈøóÑó Úóäö ÇáÓøóÑóÇÆöÑö ÈöãóÇ ÎóáúÝóåõãú áöÃóäøó ÔóÃúäó ãóÇ íõÌúÚóáõ ÎóáúÝó ÇáúãóÑúÁö Ãóäú íóßõæäó ãóÍúÌõæÈðÇ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ðóáößó Ýöí ÂíóÉö ÇáúßõÑúÓöíøö¡ Ýóåõæó ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáÙøóÇåöÑóÇÊö æóÇáúÎóÝöíøóÇÊö¡ Ãóíú ÝóíóÃúÐóäõ áöãóäú ÃóÑóÇÏó ÊóÔúÑöíÝóåõ ãöäú ÚöÈóÇÏöåö ÇáúãõÞóÑøóÈöíäó ÈöÃóäú íõÔóÝøóÚó Ýöí ØóæóÇÆöÝó ãöËúáó ãóÇ æóÑóÏó
Ýöí ÇáúÍóÏöíËö «íóÎúÑõÌõ ãöäó ÇáäøóÇÑö ãóäú ßóÇäó Ýöí ÞóáúÈöåö ãöËúÞóÇáõ ÍóÈøóÉò ãöäú ÅöíãóÇäò»
¡ Ãóæú ÈöÃóäú íõÔóÝøóÚó Ýöí ÍóÇáóÉò ÎóÇÕøóÉò ãöËúáó ãóÇ æóÑóÏó Ýöí ÍóÏöíËö ÇáÔøóÝóÇÚóÉö ÇáúÚõÙúãóì Ýöí ÇáúãóæúÞöÝö áöÌóãöíÚö ÇáäøóÇÓö ÈöÊóÚúÌöíáö ÍöÓóÇÈöåöãú.
æóÌõãúáóÉõ æóáÇ íõÍöíØõæäó Èöåö ÚöáúãÇð ÊóÐúíöíáñ áöáÊøóÚúáöíãö ÈöÚóÙóãóÉö Úöáúãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÖóÂáóÉö Úöáúãö ÇáúÈóÔóÑö¡ äóÙöíÑõ ãóÇ æóÞóÚó Ýöí ÂíóÉö ÇáúßõÑúÓöíøö.
æóÌõãúáóÉõ æóÚóäóÊö ÇáúæõÌõæåõ áöáúÍóíøö ÇáúÞóíøõæãö ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÎóÔóÚóÊö ÇáúÃóÕúæÇÊõ áöáÑøóÍúãäö¡ Ãóíú ÙóåóÑó ÇáúÎõÖõæÚõ Ýöí ÇáúÃóÕúæóÇÊö æóÇáúÚóäóÇÁõ Ýöí ÇáúæõÌõæåö.
æóÇáúÚóäóÇÁõ: ÇáÐøöáøóÉõ¡ æóÃóÕúáõåõ ÇáúÃóÓúÑõ¡ æóÇáúÚóÇäöí: ÇáúÃóÓöíÑõ. æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáúÃóÓöíÑõ ÊóÑúåóÞõåõ ÐöáøóÉñ Ýöí æóÌúåöåö ÃõÓúäöÏó ÇáúÚóäóÇÁõ Åöáóì ÇáúæõÌõæåö Úóáóì ÓóÈöíáö ÇáúãóÌóÇÒö ÇáúÚóÞúáöíøö¡ æóÇáúÌõãúáóÉõ ßõáøõåóÇ ÊóãúËöíáñ áöÍóÇáö ÇáúãõÌúÑöãöíäó ÇáøóÐöíäó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóíúåöãú ãöäú Þóæúáöåö æóäóÍúÔõÑõ ÇáúãõÌúÑöãöíäó íóæúãóÆöÐò ÒõÑúÞÇð [Øå: 102] ¡ ÝóÇááøóÇãõ Ýöí ÇáúæõÌõæåõ ÚöæóÖñ Úóäú(16/311)
ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö¡ Ãóíú æõÌõæåõåõãú¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöäøó ÇáúÌóÍöíãó åöíó ÇáúãóÃúæì [ÇáäÇÒÚÇÊ: 39] Ãóíú áóåõãú. æóÃóãøóÇ æõÌõæåõ Ãóåúáö ÇáØøóÇÚóÇÊö Ýóåöíó æõÌõæåñ íóæúãóÆöÐò ÖóÇÍößóÉñ ãõÓúÊóÈúÔöÑóÉñ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÌúÚóáó ÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúæõÌõæåõ Úóáóì ÇáúÚõãõæãö¡ æóíõÑóÇÏõ Èö ÚóäóÊö ÎóÖóÚóÊú¡ Ãóíú ÎóÖóÚó ÌóãöíÚõ ÇáäøóÇÓö ÅöÌúáóÇáðÇ áöáøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóÇáúÍóíøõ: ÇáøóÐöí ËóÈõÊó áóåõ æóÕóÝõ ÇáúÍóíóÇÉö¡ æóåöíó ßóíúÝöíøóÉñ ÍóÇÕöáóÉñ áöÃóÑúÞóì ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö¡ æóåöíó ÞõæøóÉñ áöáúãóæúÌõæÏö ÈöåóÇ ÈóÞóÇÁõ ÐóÇÊöåö æóÍõÕõæáõ ÅöÏúÑóÇßöåö ÃóÈóÏðÇ Ãóæú Åöáóì ÃóãóÏò ãóÇ. æóÇáúÍóíóÇÉõ ÇáúÍóÞöíÞöíøóÉõ åöíó ÍóíóÇÉõ Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áöÃóäøóåóÇ ÐóÇÊöíøóÉñ ÛóíúÑõ ãóÓúÈõæÞóÉò ÈöÖöÏøöåóÇ æóáóÇ ãõäúÊóåöíóÉò.
æóÇáúÞóíøõæãõ: ÇáúÞóÇÆöãõ ÈöÊóÏúÈöíÑö ÇáäøóÇÓö¡ ãõÈóÇáóÛóÉð Ýöí ÇáúÞóíøöãö¡ Ãóíö ÇáøóÐöí áóÇ íóÝõæÊõåõ ÊóÏúÈöíÑõ ÔóíúÁò ãöäó ÇáúÃõãõæÑö. æóÊóÞóÏøóãó ÇáúÍóíøõ ÇáúÞóíøõæãõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [255] .
æóÌõãúáóÉõ æóÞóÏú ÎÇÈó ãóäú Íóãóáó ÙõáúãÇð ÅöãøóÇ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Ýöí ÂÎöÑö ÇáúßóáóÇãö ÊõÝöíÏõ ÇáÊøóÚúáöíáó Ãóäú ÌõÚöáó ÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúæõÌõæåõ ÚöæóÖðÇ Úóäö ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö¡ Ãóíú æõÌõæåõ ÇáúãõÌúÑöãöíäó. æóÇáúãóÚúäóì: ÅöÐú ÞóÏú ÎóÇÈó ßõáøõ ãóäú Íóãóáó ÙõáúãðÇ æóÅöãøóÇ ÇÍúÊöÑóÇÓñ áöÈóíóÇäö ÇÎúÊöáóÇÝö ÚóÇÞöÈóÉö ÚóäóÇÁö ÇáúæõÌõæåö¡ Ýóãóäú Íóãóáó ÙõáúãðÇ ÝóÞóÏú ÎóÇÈó íóæúãóÆöÐò æóÇÓúÊóãóÑøó ÚóäóÇÄõåõ¡ æóãóäú Úóãöáó ÕóÇáöÍðÇ ÚóÇÏó Úóáóíúåö Ðóáößó ÇáúÎóæúÝõ ÈöÇáúÃóãúäö æóÇáúÝóÑóÍö. æóÇáÙøõáúãõ: Ùõáúãõ ÇáäøóÝúÓö.
æóÌõãúáóÉõ æóãóäú íóÚúãóáú ãöäó ÇáÕøóÇáöÍÇÊö æóåõæó ãõÄúãöäñ ÅöáóÎú: ÔóÑúØöíøóÉñ ãõÝöíÏóÉõ ÞóÓöíãó ãóÖúãõæäö ÌõãúáóÉö æóÞóÏú ÎÇÈó ãóäú Íóãóáó ÙõáúãÇð. æóÕöíÛó åóÐóÇ ÇáúÞóÓöíãõ Ýöí ÕöíÛóÉö ÇáÔøóÑúØö ÊóÍúÞöíÞðÇ áöáúæóÚúÏö¡ æÝóáÇ íóÎÇÝõ ÌóæóÇÈõ ÇáÔøóÑúØö¡ æóÇÞúÊöÑóÇäõåõ ÈöÇáúÝóÇÁö ÚóáóÇãóÉñ Úóáóì Ãóäøó ÇáúÌõãúáóÉó ÛóíúÑõ ÕóÇáöÍóÉò áöãõæóÇáóÇÉö ÃóÏóÇÉö ÇáÔøóÑúØö¡ ÝóÊóÚóíøóäó ÅöãøóÇ Ãóäú Êóßõæäó (áóÇ) ÇáøóÊöí ÝöíåóÇ äóÇåöíóÉð¡ æóÅöãøóÇ Ãóäú íóßõæäó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì äöíøóÉö ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Ýóåõæó áóÇ íóÎóÇÝõ.(16/312)
æóßóÐóáößó ÃóäúÒóáúäóÇåõ ÞõÑúÂäðÇ ÚóÑóÈöíøðÇ æóÕóÑøóÝúäóÇ Ýöíåö ãöäó ÇáúæóÚöíÏö áóÚóáøóåõãú íóÊøóÞõæäó Ãóæú íõÍúÏöËõ áóåõãú ÐößúÑðÇ (113) ÝóÊóÚóÇáóì Çááøóåõ Çáúãóáößõ ÇáúÍóÞøõ æóáóÇ ÊóÚúÌóáú ÈöÇáúÞõÑúÂäö ãöäú ÞóÈúáö Ãóäú íõÞúÖóì Åöáóíúßó æóÍúíõåõ æóÞõáú ÑóÈøö ÒöÏúäöí ÚöáúãðÇ (114)
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÝóáÇ íóÎÇÝõ ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãóÑúÝõæÚö ÈöÅöËúÈóÇÊö ÃóáöÝò ÈóÚúÏó ÇáúÎóÇÁö¡ Úóáóì Ãóäøó ÇáúÌõãúáóÉó ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÛóíúÑó ãóÞúÕõæÏò ÈöåóÇ ÇáúÌóÒóÇÁõ¡ ßóÃóäøó ÇäúÊöÝóÇÁó ÎóæúÝöåö ÃóãúÑñ ãõÞóÑøóÑñ áöÃóäøóåõ ãõÄúãöäñ æóíóÚúãóáõ ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö.
æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ßóËöíÑò ÈöÕöíÛóÉö ÇáúÌóÒúãö ÈöÍóÐúÝö ÇáúÃóáöÝö ÈóÚúÏó ÇáúÎóÇÁö¡ Úóáóì Ãóäøó ÇáúßóáóÇãó äóåúíñ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáöÇäúÊöÝóÇÁö. æóßõÊöÈóÊú Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö ÈöÏõæäö ÃóáöÝò ÝóÇÍúÊóãóáóÊö ÇáúÞöÑóÇÁóÊóíúäö. æóÃóÔóÇÑó ÇáØøöíÈöíøõ Åöáóì Ãóä ÇáúÌõãúåõæÑ ÊæóÇÝÞ Þóæúáóåõ ÊóÚóÇáóì: æóÞóÏú ÎÇÈó ãóäú Íóãóáó ÙõáúãÇð Ýöí Ãóäøó ßöáúÊóÇ ÇáúÌõãúáóÊóíúäö ÎóÈóÑöíøóÉñ.
æóÞöÑóÇÁóÉõ ÇÈúäö ßóËöíÑò ÊõÝöíÏõ ÚóÏóãó ÇáÊøóÑóÏøõÏö Ýöí ÍõÕõæáö Ãóãúäöåö ãöäó ÇáÙøõáúãö æóÇáúåóÖúãö¡ Ãóíú Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÌõãúåõæÑö ÎõÕõæÕöíøóÉñ áóÝúÙöíøóÉñ æóÝöí ÞöÑóÇÁóÉö ÇÈúäö ßóËöíÑò ÎõÕõæÕöíøóÉñ ãóÚúäóæöíøóÉñ.
æóãóÚúäóì ÝóáÇ íóÎÇÝõ ÙõáúãÇð áóÇ íóÎóÇÝõ ÌóÒóÇÁó ÇáÙøóÇáöãöíäó áöÃóäøóåõ Âãöäñ ãöäúåõ ÈöÅöíãóÇäöåö æóÚóãóáöåö ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö.
æóÇáúåóÖúãõ: ÇáäøóÞúÕõ¡ Ãóíú áóÇ íõäúÞóÕõæäó ãöäú ÌóÒóÇÆöåöãõ ÇáøóÐöí æõÚöÏõæÇ Èöåö ÔóíúÆðÇ ßóÞóæúáöåö æóÅöäøóÇ áóãõæóÝøõæåõãú äóÕöíÈóåõãú ÛóíúÑó ãóäúÞõæÕò [åæÏ: 109] .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÙøõáúãõ ÈöãóÚúäóì ÇáäøóÞúÕö ÇáÔøóÏöíÏö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö æóáóãú ÊóÙúáöãú ãöäúåõ ÔóíúÆÇð [ÇáúßóåúÝ: 33] ¡ Ãóíú áóÇ íóÎóÇÝõ ÅöÍúÈóÇØó Úóãóáöåö¡ æóÚóáóíúåö íóßõæäõ ÇáúåóÖúãõ ÈöãóÚúäóì ÇáäøóÞúÕö ÇáúÎóÝöíÝö¡ æóÚóØúÝõåõ Úóáóì ÇáÙøõáúãö Úóáóì åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑ ÇÍÊÑÇÓ.
[113- 114]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 113 Åöáóì 114]
æóßóÐáößó ÃóäúÒóáúäÇåõ ÞõÑúÂäÇð ÚóÑóÈöíøðÇ æóÕóÑøóÝúäÇ Ýöíåö ãöäó ÇáúæóÚöíÏö áóÚóáøóåõãú íóÊøóÞõæäó Ãóæú íõÍúÏöËõ áóåõãú ÐößúÑÇð (113) ÝóÊóÚÇáóì Çááøóåõ Çáúãóáößõ ÇáúÍóÞøõ æóáÇ ÊóÚúÌóáú ÈöÇáúÞõÑúÂäö ãöäú ÞóÈúáö Ãóäú íõÞúÖì Åöáóíúßó æóÍúíõåõ æóÞõáú ÑóÈøö ÒöÏúäöí ÚöáúãÇð (114)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ßóÐáößó äóÞõÕøõ Úóáóíúßó ãöäú ÃóäúÈÇÁö ãóÇ ÞóÏú ÓóÈóÞó [Øå: 99] ¡ æóÇáúÛóÑóÖõ æóÇÍöÏñ¡ æóåõæó ÇáÊøóäúæöíåõ ÈöÇáúÞõÑúÂäö. ÝóÇÈúÊõÏöÆó ÈöÇáÊøóäúæöíåö Èöåö ÌõÒúÆöíøðÇ(16/313)
ÈöÇáÊøóäúæöíåö ÈöÞóÕóÕöåö¡ Ëõãøó ÚõØöÝó Úóáóíúåö ÇáÊøóäúæöíåõ Èöåö ßõáøöíøðÇ Úóáóì ØóÑöíÞóÉò ÊõÔúÈöåõ ÇáÊøóÐúíöíáó áöãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÃóäúÒóáúäÇåõ ÞõÑúÂäÇð ÚóÑóÈöíøðÇ ãöäú ãóÚúäóì Úõãõæãö ãóÇ Ýöíåö.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Èö ßóÐáößó äóÍúæó ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Ýöí Þóæúáöåö ßóÐáößó äóÞõÕøõ Úóáóíúßó¡ Ãóíú ßóãóÇ ÓóãöÚúÊóåõ áóÇ íõÈóíøóäõ ÈöÃóæúÖóÍó ãöäú Ðóáößó.
æÞõÑúÂäÇð ÍóÇáñ ãöäó ÇáÖøóãöíÑö ÇáúãóäúÕõæÈö Ýöí ÃóäúÒóáúäÇåõ. æóÞõÑúÂäñ ÊóÓúãöíóÉñ ÈöÇáúãóÕúÏóÑö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÇáúãóÞúÑõæÁõ¡ Ãóíö ÇáúãóÊúáõæøõ¡ æóÕóÇÑó ÇáúÞõÑúÂäõ ÚóáóãðÇ ÈöÇáúÛóáóÈóÉö Úóáóì ÇáúæóÍúíö ÇáúãõäóÒøóáö Úóáóì ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóáúÝóÇÙò ãõÚóíøóäóÉò ãõÊóÚóÈøóÏðÇ ÈöÊöáóÇæóÊöåóÇ íóÚúÌöÒõ ÇáúÅöÊúíóÇäõ ÈöãöËúáö ÓõæÑóÉò ãöäúåóÇ. æóÓõãøöíó ÞõÑúÂäðÇ áöÃóäøóåõ äõÙöãó Úóáóì ÃõÓúáõæÈò ÊóÓúåõáõ ÊöáóÇæóÊõåõ. æóáõæÍöÙó åõäóÇ ÇáúãóÚúäóì ÇáöÇÔúÊöÞóÇÞöíøõ ÞóÈúáó ÇáúÛóáóÈóÉö æóåõæó ãóÇ ÊõÝöíÏõåõ ãóÇÏøóÉõ ÞóÑóÃó ãöäú íõÓúÑö ÊöáóÇæóÊöåö æóãóÇ Ðóáößó ÅöáøóÇ áöÝóÕóÇÍóÉö ÊóÃúáöíÝöåö æóÊóäóÇÓõÈö ÍõÑõæÝöåö. æóÇáÊøóäúßöíÑõ íõÝöíÏõ ÇáúßóãóÇáó¡ Ãóíú Ãóßúãóáó ãóÇ íóÞúÑóÃõ.
æÚóÑóÈöíøðÇ ÕöÝóÉõ ÞõÑúÂäÇð. æóåóÐóÇ æóÕúÝñ íõÝöíÏõ ÇáúãóÏúÍó¡ áöÃóäøó ÇááøõÛóÉó ÇáúÚóÑóÈöíøóÉó ÃóÈúáóÛõ ÇááøõÛóÇÊö æóÃóÍúÓóäõåóÇ ÝóÕóÇÍóÉð æóÇäúÓöÌóÇãðÇ. æóÝöíåö ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáöÇãúÊöäóÇäö Úóáóì ÇáúÚóÑóÈö¡ æóÊóÍúãöíÞñ áöáúãõÔúÑößöíäó ãöäúåõãú ÍóíúËõ ÃóÚúÑóÖõæÇ Úóäúåõ æóßóÐøóÈõæÇ Èöåö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: áóÞóÏú ÃóäúÒóáúäÇ Åöáóíúßõãú ßöÊÇÈÇð Ýöíåö ÐößúÑõßõãú ÃóÝóáÇ ÊóÚúÞöáõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 10] .
æóÇáÊøóÕúÑöíÝõ: ÇáÊøóäúæöíÚõ æóÇáÊøóÝúäöíäõ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÇäúÙõÑú ßóíúÝó äõÕóÑøöÝõ ÇáúÂíÇÊö Ëõãøó åõãú íóÕúÏöÝõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [46] ¡ æóÞóæúáöåö æóáóÞóÏú ÕóÑøóÝúäÇ Ýöí åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö áöíóÐøóßøóÑõæÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö [41] .
æóÐößúÑõ ÇáúæóÚöíÏö åõäóÇ áöáÊøóåúÏöíÏö¡ æóáöãõäóÇÓóÈóÉö Þóæúáöåö ÞóÈúáóåõ æóÞóÏú ÎÇÈó ãóäú Íóãóáó ÙõáúãÇð [Øå:
111] .
æóÇáÊøóÞúæóì: ÇáúÎóæúÝõ. æóåöíó ÊõÓúÊóÚúãóáõ ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇáØøóÇÚóÉö áöáøóåö¡ Ãóíú ÝóÚóáúäóÇ Ðóáößó ÑóÌóÇÁó Ãóäú íõÄúãöäõæÇ æóíõØöíÚõæÇ. æóÇáÐøößúÑõ åõäóÇ ÈöãóÚúäóì ÇáÊøóÐóßøõÑö¡ Ãóíú íõÍóÏöËõ áóåõãõ ÇáúÞõÑúÂäõ ÊóÐóßøõÑðÇ æóäóÙðÑóÇ ÝöíãóÇ íóÍöÞøõ Úóáóíúåöãú Ãóäú íóÎúÊóÇÑõæåõ áöÃóäúÝõÓöåöãú.(16/314)
æóÚóÈøóÑó Èö íõÍúÏöËõ ÅöíãóÇÁð Åöáóì Ãóäøó ÇáÐøößúÑó áóíúÓó ãöäú ÔóÃúäöåöãú ÞóÈúáó äõÒõæáö ÇáúÞõÑúÂäö¡ ÝóÇáúÞõÑúÂäõ ÃóæúÌóÏó Ýöíåöãú ÐößúÑðÇ áóãú íóßõäú ãöäú ÞóÈúáõ¡ ÞóÇáó Ðõæ ÇáÑøõãøóÉö:
æóáóãøóÇ ÌóÑóÊú Ýöí ÇáúÌóÒúáö ÌóÑúíðÇ ßóÃóäøóåõ ... ÓóäóÇ ÇáúÝóÌúÑö ÃóÍúÏóËúäóÇ áöÎóÇáöÞöåóÇ ÔõßúÑðÇ
æó (áóÚóáøó) áöáÑøóÌóÇÁö¡ Ãóíú Ãóäøó ÍóÇáó ÇáúÞõÑúÂäö Ãóäú íõÞóÑøöÈó ÇáäøóÇÓó ãöäó ÇáÊøóÞúæóì æóÇáÊøóÐóßøõÑö¡ ÈöÍóíúËõ íõãóËøóáõ ÔóÃúäó ãóäú ÃóäúÒóáóåõ æóÃóãóÑó ÈöãóÇ Ýöíåö ÈöÍóÇáö ãóäú íóÑúÌõæ ÝóíóáúÝöÙõ ÈöÇáúÍóÑúÝö ÇáúãóæúÖõæÚö áöÅöäúÔóÇÁö ÇáÑøóÌóÇÁö.
ÝóÍóÑúÝõ (áóÚóáøó) ÇÓúÊöÚóÇÑóÉ ÊóÈóÚöíøóÉ ÊäÈìÁ Úóäú ÊóãúËöíáöíøóÉò ãóßúäöíøóÉò¡ æóÞóÏú ãóÖóì ãóÚúäóì (áóÚóáøó) Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÇÓõ ÇÚúÈõÏõæÇ ÑóÈøóßõãõ ÇáøóÐöí ÎóáóÞóßõãú æóÇáøóÐöíäó ãöäú ÞóÈúáößõãú áóÚóáøóßõãú ÊóÊøóÞõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [21] .
æóÌõãúáóÉõ ÝóÊóÚÇáóì Çááøóåõ Çáúãóáößõ ÇáúÍóÞøõ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö æóßóÐáößó ÃóäúÒóáúäÇåõ æóÈóíúäó ÌõãúáóÉö æóáÇ ÊóÚúÌóáú ÈöÇáúÞõÑúÂäö. æóåóÐóÇ ÅöäúÔóÇÁõ ËóäóÇÁò Úóáóì Çááøóåö ãõäóÒøöáö ÇáúÞõÑúÂäö æóÚóáóì ãöäøóÉö åóÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö¡ æóÊóáúÞöíäñ áöÔõßúÑöåö Úóáóì ãóÇ Èóíøóäó áöÚöÈóÇÏöåö ãöäú æóÓóÇÆöáö ÇáúÅöÕúáóÇÍö æóÍóãúáöåöãú Úóáóíúåö ÈöÇáÊøóÑúÛöíÈö æóÇáÊøóÑúåöíÈö æóÊóæúÌöíåöåö Åöáóíúåöãú ÈöÃóÈúáóÛö ßóáóÇãò æóÃóÍúÓóäö ÃõÓúáõæÈò Ýóåõæó ãõÝóÑøóÚñ Úóáóì ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäú Þóæúáöåö æóßóÐáößó ÃóäúÒóáúäÇåõ ÞõÑúÂäÇð ÚóÑóÈöíøðÇ Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ ...
æóÇáÊøóÝúÑöíÚõ ãõÄúÐöäñ ÈöÃóäøó Ðóáößó ÇáúÅöäúÒóÇáó æóÇáÊøóÕúÑöíÝó æóæóÓóÇÆöáó ÇáúÅöÕúáóÇÍö ßáø Ðóáöß äÇÔìÁ Úóäú Ìóãöíáö ÂËóÇÑò íóÔúÚõÑõ ÌóãöíÚõåóÇ ÈöÚõáõæøöåö æóÚóÙóãóÊöåö æóÃóäøóåõ Çáúãóáößõ ÇáúÍóÞøõ ÇáúãõÏóÈøöÑõ áöÃõãõæÑö ãóãúáõæßóÇÊöåö Úóáóì ÃóÊóãøö æõÌõæåö ÇáúßóãóÇáö æóÃóäúÝóÐö ØõÑõÞö ÇáÓøöíóÇÓóÉö.
æóÝöí æóÕúÝöåö ÈöÇáúÍóÞøö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó ãõáúßó ÛóíúÑöåö ãöäó ÇáúãõÊóÓóãøóíúäó ÈöÇáúãõáõæßö áóÇ íóÎúáõæ ãöäú äóÞúÕò ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Çáúãõáúßõ íóæúãóÆöÐò ÇáúÍóÞøõ áöáÑøóÍúãäö [ÇáúÝÑúÞóÇä: 26] .
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö: «ÝóíóÞõæáõ Çááøóåõ ÃóäóÇ Çáúãóáößõ Ãóíúäó ãõáõæßõ ÇáúÃóÑúÖö»
¡ Ãóíú ÃóÍúÖöÑõæåõãú åóáú ÊóÌöÏõæäó ãöäúåõãú ãóäú íõäóÇÒöÚõ Ýöí Ðóáößó¡ ßóÞóæúáö ÇáúÎóáöíÝóÉö ãõÚóÇæöíóÉó Íöíäó ÎóØóÈó Ýöí ÇáúãóÏöíäóÉö «íóÇ Ãóåúáó ÇáúãóÏöíäóÉö Ãóíúäó ÚõáóãóÇÄõßõãú» .(16/315)
æóÇáúÌóãúÚõ Èóíúäó ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö æóÇÓúãöåö (Çáúãóáößõ) ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóäøó ÅöÚúÙóÇãóåõ æóÅöÌúáóÇáóåõ ãõÓúÊóÍöÞøóÇäö áöÐóÇÊöåö ÈöÇáöÇÓúãö ÇáúÌóÇãöÚö áöÕöÝóÇÊö ÇáúßóãóÇáö¡ æóåõæó ÇáÏøóÇáøõ Úóáóì ÇäúÍöÕóÇÑö ÇáúÅöáóåöíøóÉö æóßóãóÇáöåóÇ.
Ëõãøó ÃõÊúÈöÚó Èö (ÇáúÍóÞøõ) áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó ÊóÕóÑøõÝóÇÊöåö æóÇÖöÍóÉõ ÇáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøó ãõáúßóåõ ãõáúßõ ÍóÞøò áóÇ ÊóÕóÑøõÝó Ýöíåö ÅöáøóÇ ÈöãóÇ åõæó ãõÞúÊóÖóì ÇáúÍößúãóÉö.
æóÇáúÍóÞøõ: ÇáøóÐöí áóíúÓó Ýöí ãõáúßöåö ÔóÇÆöÈóÉõ ÚóÌúÒò æóáóÇ ÎõÖõæÚò áöÛóíúÑöåö¡ æóÝöíåö ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÃóäøó ãõáúßó ÛóíúÑöåö ÒóÇÆöÝñ.
æóÝöí ÊóÝúÑöíÚö Ðóáößó Úóáóì ÅöäúÒóÇáö ÇáúÞõÑúÂäö ÅöÔóÇÑóÉñ ÃóíúÖðÇ Åöáóì Ãóäøó ÇáúÞõÑúÂäó ÞóÇäõæäõ Ðóáößó Çáúãóáößö¡ æóÃóäøó ãóÇ ÌóÇÁó Èöåö åõæó ÇáÓøöíóÇÓóÉõ ÇáúßóÇãöáóÉõ ÇáÖøóÇãöäóÉõ ÕóáóÇÍó ÃóÍúæóÇáö ãõÊøóÈöÚöíåö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö.
æóÌõãúáóÉõ æóáÇ ÊóÚúÌóáú ÈöÇáúÞõÑúÂäö ãöäú ÞóÈúáö Ãóäú íõÞúÖì Åöáóíúßó æóÍúíõåõ äóÇÔöÆóÉñ Úóáóì ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäó ÇáÊøóäúæöíåö ÈöÇáúÞõÑúÂäö æóãóÇ ÇÔúÊóãóáó Úóáóíúåö ãöäú ÊóÕóÇÑöíÝö ÅöÕúáóÇÍö ÇáäøóÇÓö. ÝóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÍóÑöíÕðÇ Úóáóì ÕóáóÇÍö ÇáúÃõãøóÉö ÔóÏöíÏó ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöäóÌóÇÊöåöãú áóÇ ÌóÑóãó ÎóØóÑóÊú ÈöÞóáúÈöåö ÇáÔøóÑöíÝö ÚóÞöÈó ÓóãóÇÚö Êöáúßó ÇáúÂíóÇÊö ÑóÛúÈóÉñ Ãóæú ØöáúÈóÉñ Ýöí ÇáúÅößúËóÇÑö ãöäú äõÒõæáö ÇáúÞõÑúÂäö æóÝöí ÇáÊøóÚúÌöíáö Èöåö ÅöÓúÑóÇÚðÇ ÈöÚöÙóÉö ÇáäøóÇÓö æóÕóáóÇÍöåöãú¡ ÝóÚóáøóãóåõ Çááøóåõ Ãóäú íóßöáó ÇáúÃóãúÑó Åöáóíúåö ÝóÅöäøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöÍóíúËõ íõäóÇÓöÈõ ÍóÇáó ÇáúÃõãøóÉö ÇáúÚóÇãøó.
æóãóÚúäóì ãöäú ÞóÈúáö Ãóäú íõÞúÖì Åöáóíúßó æóÍúíõåõ Ãóíú ãöäú ÞóÈúáö Ãóäú íóÊöãøó æóÍúíõ ãóÇ ÞõÖöíó æóÍúíõåõ Åöáóíúßó¡ Ãóíú ãóÇ äõÝøöÐó ÅöäúÒóÇáõåõ ÝóÅöäøóåõ åõæó ÇáúãõäóÇÓöÈõ. ÝóÇáúãóäúåöíøõ Úóäúåõ åõæó ÓõÄóÇáõ ÇáÊøóÚúÌöíáö Ãóæö ÇáÑøóÛúÈóÉõ ÇáÔøóÏöíÏóÉõ Ýöí ÇáäøóÝúÓö ÇáøóÊöí ÊõÔúÈöåõ ÇáöÇÓúÊöÈúØóÇÁó áóÇ ãõØúáóÞõ ãóæóÏøóÉö ÇáöÇÒúÏöíóÇÏö¡ ÝóÞóÏú
ÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÔóÃúäö ÞöÕøóÉö ãõæÓóì ãóÚó ÇáúÎÖÑ- ÚóáóíúåöãóÇ ÇáÓøóáóÇãõ- «æóÏöÏúäóÇ Ãóäøó ãõæÓóì ÕóÈóÑó ÍóÊøóì íóÞõÕøó Çááøóåõ ÚóáóíúäóÇ ãöäú ÃóãúÑöåöãóÇ Ãóæú ãöäú ÎóÈóÑöåöãóÇ»
.(16/316)
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãóÚúäóì ÇáúÚóÌóáóÉö ÈöÇáúÞõÑúÂäö ÇáúÚóÌóáóÉó ÈöÞöÑóÇÁóÊöåö ÍóÇáó ÅöáúÞóÇÁö ÌöÈúÑöíáó ÂíóÇÊöåö. ÝóÚóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò: ßóÇäó ÇáäøóÈöíÁõ íõÈóÇÏöÑõ ÌöÈúÑöíáó ÝóíóÞúÑóÃõ ÞóÈúáó Ãóäú íóÝúÑõÛó ÌöÈúÑöíáõ ÍöÑúÕðÇ Úóáóì ÇáúÍöÝúÙö æóÎóÔúíóÉð ãöäó ÇáäøöÓúíóÇäö ÝóÃóäúÒóáó Çááøóåõ æóáÇ ÊóÚúÌóáú ÈöÇáúÞõÑúÂäö ÇáúÂíóÉó. æóåóÐóÇ ßóãóÇ ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóÈøóÇÓò Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
áóÇ ÊõÍóÑøößú Èöåö áöÓÇäóßó áöÊóÚúÌóáó Èöåö
[ÇáúÞöíóÇãóÉ: 16] ßóãóÇ Ýöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» . æóÚóáóì åóÐóíúäö ÇáÊøóÃúæöíáóíúäö íóßõæäõ ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÞóÖóÇÁö æÍíå ÅöÊúãóÇãå æÇäÊåÇÄå¡ Ãóíö ÇäúÊöåóÇÁó ÇáúãöÞúÏóÇÑö ÇáøóÐöí åõæó ÈöÕóÏóÏö ÇáäøõÒõæáö.
æóÚóäú ãõÌóÇåöÏò æóÞóÊóÇÏóÉó Ãóäøó ãóÚúäóÇåõ: áóÇ ÊóÚúÌóáú ÈöÞöÑóÇÁóÉö ãóÇ ÃõäúÒöáó Åöáóíúßó áöÃóÕúÍóÇÈößó æóáóÇ Êõãúáöåö Úóáóíúåöãú ÍóÊøóì ÊóÊóÈóíøóäó áóßó ãóÚóÇäöíåö. æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáÊøóÃúæöíáö íóßõæäõ ÞóÖóÇÁõ ÇáúæóÍúíö ÊóãóÇãó ãóÚóÇäöíåö. æóÚóáóì ßöáóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑóíúäö íóÌúÑöí ÇÚúÊöÈóÇÑõ ãóæúÞöÚö Þóæúáöåö æóÞõáú ÑóÈøö ÒöÏúäöí ÚöáúãÇð.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ íõÞúÖì ÈöÊóÍúÊöíøóÉò Ýöí Ãóæøóáöåö ãóÈúäöíøðÇ áöáäøóÇÆöÈö¡ æóÑóÝúÚö æóÍúíõåõ Úóáóì Ãóäøóåõ äóÇÆöÈ ÇáúÝóÇÚöá. æÞÑÃå íóÚúÞõæÈõ- Èöäõæäö ÇáúÚóÙóãóÉö æóßóÓúÑö ÇáÖøóÇÏö æóÈöÝóÊúÍóÉò Úóáóì ÂÎöÑó äóÞúÖöí æóÈöäóÕúÈö æóÍúíóåõ.
æóÚóØúÝõ ÌõãúáóÉö æóÞõáú ÑóÈøö ÒöÏúäöí ÚöáúãÇð íõÔöíÑõ Åöáóì Ãóäøó Çáúãóäúåöíøó Úóäúåõ ÇÓúÊöÚúÌóÇáñ ãóÎúÕõæÕñ æóÃóäøó ÇáúÈóÇÚöËó Úóáóì ÇáöÇÓúÊöÚúÌóÇáö ãóÍúãõæÏñ. æóÝöíåö ÊóáóØøõÝñ ãóÚó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÅöÐú ÃóÊúÈóÚó äóåúíóåõ Úóäö ÇáÊøóÚóÌøõáö
ÇáøóÐöí íóÑúÛóÈõåõ ÈöÇáúÅöÐúäö áóåõ ÈöÓõÄóÇáö ÇáÒøöíóÇÏóÉö ãöäó ÇáúÚöáúãö¡ ÝóÅöäøó Ðóáößó ãóÌúãóÚõ ßõáøö ÒöíóÇÏóÉò ÓóæóÇÁð ßóÇäóÊú ÈöÅöäúÒóÇáö ÇáúÞõÑúÂäö Ãóãú ÈöÛóíúÑöåö ãöäó ÇáúæóÍúíö æóÇáúÅöáúåóÇãö Åöáóì ÇáöÇÌúÊöåóÇÏö ÊóÔúÑöíÚðÇ æóÝóåúãðÇ¡ ÅöíãóÇÁð Åöáóì Ãóäøó ÑóÛúÈóÊóåõ Ýöí ÇáÊøóÚóÌøõáö ÑóÛúÈóÉñ ÕóÇáöÍóÉñ
ßóÞóæúáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóÈöí ÈóßúÑò Íöíäó ÏóÎóáó ÇáúãóÓúÌöÏó ÝóæóÌóÏó ÇáäøóÈöíÁó ÑóÇßöÚðÇ Ýóáóãú íóáúÈóËú Ãóäú íóÕöáó Åöáóì ÇáÕøóÝøö Èóáú ÑóßóÚó æóÏóÈøó Åöáóì ÇáÕøóÝøö ÑóÇßöÚðÇ ÝóÞóÇáó áóåõ: «ÒóÇÏóßó Çááøóåõ ÍöÑúÕðÇ æóáóÇ ÊÚÏ»
.(16/317)
æóáóÞóÏú ÚóåöÏúäóÇ Åöáóì ÂÏóãó ãöäú ÞóÈúáõ ÝóäóÓöíó æóáóãú äóÌöÏú áóåõ ÚóÒúãðÇ (115)
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÂíóÉ 115]
æóáóÞóÏú ÚóåöÏúäÇ Åöáì ÂÏóãó ãöäú ÞóÈúáõ ÝóäóÓöíó æóáóãú äóÌöÏú áóåõ ÚóÒúãÇð (115)
áóãøóÇ ßóÇäóÊú ÞöÕøóÉõ ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ãóÚó ÝöÑúÚóæúäó æóãóÚó Þóæúãöåö ÐóÇÊó ÚöÈúÑóÉò áöáúãõßóÐøöÈöíäó æóÇáúãõÚóÇäöÏöíäó ÇáøóÐöíäó ßóÐøóÈõæÇ ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÚóÇäóÏõæåõ¡ æóÐóáößó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú ÞóÕóÕöåóÇ ßóãóÇ ÃóÔóÑúäóÇ Åöáóíúåö ÂäöÝðÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ßóÐáößó äóÞõÕøõ Úóáóíúßó ãöäú ÃóäúÈÇÁö ãóÇ ÞóÏú ÓóÈóÞó æóÞóÏú ÂÊóíúäÇßó ãöäú áóÏõäøóÇ ÐößúÑÇð ãóäú ÃóÚúÑóÖó Úóäúåõ ÝóÅöäøóåõ íóÍúãöáõ íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö æöÒúÑÇð [Øå: 99¡ 100] ÝóßóÃóäó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇÓúÊóÍóÈøó ÇáÒøöíóÇÏóÉó ãöäú åóÐöåö ÇáúÞóÕóÕö ÐóÇÊö ÇáúÚöÈúÑóÉö ÑóÌóÇÁó Ãóäøó Þóæúãóåõ íóÝöíÞõæäó ãöäú ÖóáóÇáóÊöåöãú ßóãóÇ ÃóÔóÑúäóÇ Åöáóíúåö ÞóÑöíÈðÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö æóáÇ ÊóÚúÌóáú ÈöÇáúÞõÑúÂäö ãöäú ÞóÈúáö Ãóäú íõÞúÖì Åöáóíúßó æóÍúíõåõ [Øå: 114] ÃõÚúÞöÈóÊú Êöáúßó ÇáúÞöÕøóÉõ ÈöÞöÕøóÉö ÂÏóãó- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- æóãóÇ ÚóÑøóÖó áóåõ Èöåö ÇáÔøóíúØóÇäõ¡ ÊóÍúÞöíÞðÇ áöÝóÇÆöÏóÉö Þóæúáöåö æóÞõáú ÑóÈøö ÒöÏúäöí ÚöáúãÇð [Øå: 114] . ÝóÇáúÌõãúáóÉõ ÚóØúÝõ ÞöÕøóÉò Úóáóì ÞöÕøóÉò æóÇáúãõäóÇÓóÈóÉõ ãóÇ ÓóãöÚúÊó.
æóÇáúßóáóÇãõ ãóÚúØõæÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ßóÐáößó äóÞõÕøõ Úóáóíúßó ãöäú ÃóäúÈÇÁö ãóÇ ÞóÏú ÓóÈóÞó. æóÇÝúÊöÊóÇÍõ ÇáúÌõãúáóÉö ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóÍúÞöíÞö æóáóÇãö ÇáúÞóÓóãö áöãõÌóÑøóÏö ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúÞöÕøóÉö ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì ÞóÕúÏö ÇáÊøóäúÙöíÑö Èóíúäó ÇáúÞöÕøóÊóíúäö Ýöí ÇáÊøóÝúÑöíØö Ýöí ÇáúÚóåúÏö¡ áöÃóäøó Ýöí ÇáúÞöÕøóÉö ÇáúÃõæáóì ÊóÝúÑöíØõ Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó Ýöí ÚóåúÏö Çááøóåö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÝöíåóÇ Ãóáóãú íóÚöÏúßõãú ÑóÈøõßõãú æóÚúÏÇð ÍóÓóäÇð ÃóÝóØÇáó Úóáóíúßõãõ ÇáúÚóåúÏõ [Øå: 86] ¡ æóÝöí ÞöÕøóÉö ÂÏóãó ÊóÝúÑöíØðÇ Ýöí ÇáúÚóåúÏö ÃóíúÖðÇ. æóÝöí ßóæúäö Ðóáößó ãöäú Úóãóáö ÇáÔøóíúØóÇäö ßóãóÇ ÞóÇáó Ýöí ÇáúÞöÕøóÉö ÇáúÃõæáóì æóßóÐáößó ÓóæøóáóÊú áöí äóÝúÓöí [Øå: 96] æóÞóÇáó Ýöí åóÐöåö ÝóæóÓúæóÓó Åöáóíúåö ÇáÔøóíúØÇäõ [Øå: 120] .
æóÝöí Ãóäøó Ýöí ÇáúÞöÕøóÊóíúäö äöÓúíóÇäðÇ áöãóÇ íóÌöÈõ ÇáúÍöÝóÇÙõ Úóáóíúåö æóÊóÐóßøõÑõåõ ÝóÞóÇáó Ýöí ÇáúÞöÕøóÉö ÇáÃæáì ÝóäóÓöíó [Øå: 16] æóÞóÇáó Ýöí åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉö ÝóäóÓöíó æóáóãú äóÌöÏú áóåõ ÚóÒúãÇð.(16/318)
æóÚóáóíúåö ÝóÞóæúáõåõ ãöäú ÞóÈúáõ ÍõÐöÝó ãóÇ ÃõÖöíÝó Åöáóíúåö (ÞóÈúáõ) . æóÊóÞúÏöíÑõåõ: ãöäú ÞóÈúáö ÅöÑúÓóÇáö ãõæÓóì Ãóæú ãöäú ÞóÈúáö ãóÇ ÐõßöÑó¡ ÝóÅöäøó ÈöäóÇÁó (ÞóÈúáõ) Úóáóì ÇáÖøóãøö ÚóáóÇãóÉõ ÍóÐúÝö ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö æóäöíøóÉö ãóÚúäóÇåõ.
æóÇáøóÐöí ÐõßöÑó: ÅöãøóÇ ÚóåúÏõ ãõæÓóì ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÃóäóÇ ÇÎúÊóÑúÊõßó ÝóÇÓúÊóãöÚú áöãÇ íõæÍì [Øå:
13] æóÞóæúáöåö ÝóáÇ íóÕõÏøóäøóßó ÚóäúåÇ ãóäú áóÇ íõÄúãöäõ ÈöåÇ æóÇÊøóÈóÚó åóæÇåõ ÝóÊóÑúÏì [Øå: 16] æóÅöãøóÇ ÚóåúÏõ Çááøóåö
áöÈóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÇáøóÐöí ÐóßøóÑóåõãú Èöåö ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- áóãøóÇ ÑóÌöÚó Åöáóíúåöãú ÛóÖúÈóÇäó ÃóÓöÝðÇ¡ æóåõæó ãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÃóÝóØÇáó Úóáóíúßõãõ ÇáúÚóåúÏõ [Øå: 86] ÇáúÂíóÉó.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÚóåúÏö Åöáóì ÂÏóãó: ÇáúÚóåúÏõ Åöáóíúåö Ýöí ÇáúÌóäøóÉö ÇáøóÊöí ÃõäúÓöíó ÝöíåóÇ.
æóÇáäøöÓúíóÇäõ: ÃõØúáöÞó åõäóÇ Úóáóì ÅöåúãóÇáö ÇáúÚóãóáö ÈöÇáúÚóåúÏö ÚóãúÏðÇ¡ ßóÞóæúáöåö Ýöí ÞöÕøóÉö ÇáÓøóÇãöÑöíøö ÝóäóÓöíó¡ Ýóíóßõæäõ ÚöÕúíóÇäðÇ¡ æóåõæó ÇáøóÐöí íóÞúÊóÖöíåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÞÇáó ãóÇ äóåÇßõãÇ ÑóÈøõßõãÇ Úóäú åÐöåö ÇáÔøóÌóÑóÉö ÅöáøóÇ Ãóäú ÊóßõæäÇ ãóáóßóíúäö Ãóæú ÊóßõæäÇ ãöäó ÇáúÎÇáöÏöíäó æóÞÇÓóãóåõãÇ Åöäøöí áóßõãÇ áóãöäó ÇáäøóÇÕöÍöíäó ÇáúÂíóÉó¡ æóÞóÏú ãóÖóÊú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [20¡ 21] . æóåóÐóÇ ÇáúÚóåúÏõ åõæó ÇáúãõÈóíøóäõ Ýöí ÇáúÂíóÉö ÈöÞóæúáöåö ÝóÞõáúäÇ íóÇ ÂÏóãõ Åöäøó åóÐóÇ ÚóÏõæøñ áóßó æóáöÒóæúÌößó [Øå: 117] ÇáúÂíóÉó.
æóÇáúÚóÒúãõ: ÇáúÌóÒúãõ ÈöÇáúÝöÚúáö æóÚóÏóãõ ÇáÊøóÑóÏøõÏö Ýöíåö¡ æóåõæó ãõÛóÇáóÈóÉõ ãóÇ íóÏúÚõæ Åöáóíúåö ÇáúÎóÇØöÑõ ãöäó ÇáöÇäúßöÝóÇÝö Úóäúåõ áöÚõÓúÑö Úóãóáöåö Ãóæú ÅöíËóÇÑö ÖöÏøöåö Úóáóíúåö. æóÊóÞóÏøóãó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÅöäú ÚóÒóãõæÇ ÇáØøóáÇÞó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [227] . æóÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ: ÇáúÚóÒúãõ Úóáóì ÇãúÊöËóÇáö ÇáúÃóãúÑö æóÅöáúÛóÇÁõ ãóÇ íõÍóÓøöäõ Åöáóíúåö ÚóÏóãó ÇáöÇãúÊöËóÇáö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöÐÇ ÚóÒóãúÊó ÝóÊóæóßøóáú Úóáóì Çááøóåö [Âá ÚãÑóÇä: 159] ¡ æóÞóÇáó ÝóÇÕúÈöÑú ßóãÇ ÕóÈóÑó ÃõæáõæÇ ÇáúÚóÒúãö ãöäó ÇáÑøõÓõáö [ÇáúÃóÍúÞóÇÝ: 35] ¡ æóåõãú äõæÍñ¡ æóÅöÈúÑóÇåöíãõ¡ æóÅöÓúãóÇÚöíáõ¡ æóíóÚúÞõæÈõ¡ æóíõæÓõÝõ¡ æóÃóíæÈ¡ æãõæÓóì¡ æÏÇææÏ¡ æóÚöíÓóì Úóáóíúåöãõ ÇáÓøóáóÇãõ.
æóÇÓúÊõÚúãöáó äóÝúíõ æöÌúÏóÇäö ÇáúÚóÒúãö ÚöäúÏó ÂÏóãó Ýöí ãóÚúäóì ÚóÏóãö æõÌõæÏö ÇáúÚóÒúãö ãöäú ÕöÝóÊöåö ÝöíãóÇ ÚõåöÏó Åöáóíúåö ÊóãúËöíáðÇ áöÍóÇáö ØóáóÈö ÍõÕõæáöåö ÚöäúÏóåõ ÈöÍóÇáö ÇáúÈóÇÍöËö Úóáóì ÚóÒúãöåö Ýóáóãú íóÌöÏúåõ ÚöäúÏóåõ ÈÚÏ ÇáúÈóÍúË.(16/319)
æóÅöÐú ÞõáúäóÇ áöáúãóáóÇÆößóÉö ÇÓúÌõÏõæÇ áöÂÏóãó ÝóÓóÌóÏõæÇ ÅöáøóÇ ÅöÈúáöíÓó ÃóÈóì (116) ÝóÞõáúäóÇ íóÇ ÂÏóãõ Åöäøó åóÐóÇ ÚóÏõæøñ áóßó æóáöÒóæúÌößó ÝóáóÇ íõÎúÑöÌóäøóßõãóÇ ãöäó ÇáúÌóäøóÉö ÝóÊóÔúÞóì (117) Åöäøó áóßó ÃóáøóÇ ÊóÌõæÚó ÝöíåóÇ æóáóÇ ÊóÚúÑóì (118) æóÃóäøóßó áóÇ ÊóÙúãóÃõ ÝöíåóÇ æóáóÇ ÊóÖúÍóì (119)
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÂíóÉ 116]
æóÅöÐú ÞõáúäÇ áöáúãóáÇÆößóÉö ÇÓúÌõÏõæÇ áöÂÏóãó ÝóÓóÌóÏõæÇ ÅöáÇøó ÅöÈúáöíÓó ÃóÈì (116)
åóÐóÇ ÈóíóÇäñ áöÌõãúáóÉö æóáóÞóÏú ÚóåöÏúäÇ Åöáì ÂÏóãó ãöäú ÞóÈúáõ [Øå: 115] Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ¡ ÝóßóÇäó ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö Ãóäú áóÇ íóßõæäó ãóÚúØõæÝðÇ ÈöÇáúæóÇæö Èóáú Ãóäú íóßõæäó ãóÝúÕõæáðÇ¡ ÝóæõÞõæÚõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ãóÚúØõæÝóÉð ÇåúÊöãóÇãñ ÈöåóÇ áöÊóßõæäó ÞöÕøóÉñ ãõÓúÊóÞöáøóÉñ ÝóÊóáúÝöÊó ÅöáóíúåóÇ ÃóÐúåóÇäó ÇáÓøóÇãöÚöíäó. ÝóÊóßõæäó ÇáúæóÇæõ ÚóÇØöÝóÉð ÞöÕøóÉó ÂÏóãó Úóáóì ÞöÕøóÉö ãõæÓóì ÚóØúÝðÇ Úóáóì Þóæúáöåö æóåóáú ÃóÊÇßó ÍóÏöíËõ ãõæÓì ÅöÐú ÑóÃì äóÇÑÇ [Øå: 10] ¡ æóíóßõæäó ÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóÇÐúßõÑú ÅöÐú ÞõáúäóÇ áöáúãóáóÇÆößóÉö ÇÓúÌõÏõæÇ áöÂÏóãó¡ æóÊóßõæäó ÌõãúáóÉõ æóáóÞóÏú ÚóåöÏúäÇ Åöáì ÂÏóãó ãöäú ÞóÈúáõ ÊóÐúíöíáðÇ áöÞöÕøóÉö åóÇÑõæäó ãóÚó ÇáÓøóÇãöÑöíøö æóÞóæúáõåõ ãöäú ÞóÈúáõ Ãóíú ãöäú ÞóÈúáö åóÇÑõæäó. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó åóÇÑõæäó áóãú íóßõäú áóåõ ÚóÒúãñ Ýöí ÇáúÍöÝóÇÙö Úóáóì ãóÇ ÚóåöÏó Åöáóíúåö ãõæÓóì. æóÇäúÊóåóÊö ÇáúÞöÕøóÉõ ÈöÐóáößó ÇáÊøóÐúíöíáö¡ Ëõãøó ÚóØóÝó Úóáóì ÞöÕøóÉö ãõæÓóì ÞöÕøóÉó ÂÏóãó ÊóÈóÚðÇ áöÞóæúáöåö ßóÐáößó äóÞõÕøõ Úóáóíúßó ãöäú ÃóäúÈÇÁö ãóÇ ÞóÏú ÓóÈóÞó [Øå: 99] .
[117- 119]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 117 Çáì 119]
ÝóÞõáúäÇ íóÇ ÂÏóãõ Åöäøó åóÐóÇ ÚóÏõæøñ áóßó æóáöÒóæúÌößó ÝóáÇ íõÎúÑöÌóäøóßõãÇ ãöäó ÇáúÌóäøóÉö ÝóÊóÔúÞì (117) Åöäøó áóßó ÃóáÇøó ÊóÌõæÚó ÝöíåÇ æóáÇ ÊóÚúÑì (118) æóÃóäøóßó áóÇ ÊóÙúãóÄõÇ ÝöíåÇ æóáÇ ÊóÖúÍì (119)
ÞöÕøóÉõ ÎóáúÞö ÂÏóãó æóÓõÌõæÏö ÇáúãóáóÇÆößóÉö áóåõ æóÅöÈóÇÁö ÇáÔøóíúØóÇäö ãöäó ÇáÓøõÌõæÏö ÊóÞóÏøóãóÊú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö æóÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö¡ ÝóáúäóÞúÊóÕöÑú Úóáóì ÈóíóÇäö ãóÇ ÇÎúÊõÕøóÊú Èöåö åóÇÊöåö ÇáÓøõæÑóÉõ ãöäó ÇáúÃóÝóÇäöíäö æóÇáÊøóÑóÇßöíÈö.
ÝóÞóæúáõåõ Åöäøó åóÐóÇ ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì ÇáÔøóíúØóÇäö ÅöÔóÇÑóÉð ãõÑóÇÏðÇ ãöäúåóÇ ÇáÊøóÍúÞöíÑõ¡ ßóãóÇ Íóßóì Çááøóåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö [36] ãöäú Þóæúáö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÃóåÐóÇ ÇáøóÐöí íóÐúßõÑõ ÂáöåóÊóßõãú¡ æóÝöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [22] Åöäøó ÇáÔøóíúØÇäó áóßõãÇ ÚóÏõæøñ ÚóÈøóÑó Úóäúåõ ÈöÇÓúãöåö.
æóÞóæúáõåõ ÚóÏõæøñ áóßó æóáöÒóæúÌößó åõæó ßóÞóæúáöåö Ýöí ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [22] : æóÃóÞõáú áóßõãÇ Åöäøó ÇáÔøóíúØÇäó áóßõãÇ ÚóÏõæøñ ãõÈöíäñ. ÝóÐõßöÑóÊú ÚóÏóÇæóÊõåõ áóåõãóÇ ÌõãúáóÉð åõäóÇáößó(16/320)
æóÐõßöÑóÊú ÊóÝúÕöíáðÇ åõäóÇ¡ ÝóÇÈúÊõÏöÆó Ýöí ÐößúÑö ãõÊóÚóáøöÞö ÚóÏóÇæóÊöåö ÈöÂÏóãó áöÃóäøó ÂÏóãó åõæó ãóäúÔóÃõ ÚóÏóÇæóÉö ÇáÔøóíúØóÇäö áöÍóÓóÏöåö¡ Ëõãøó ÃõÊúÈöÚó ÈöÐößúÑö ÒóæúÌöåö áöÃóäøó ÚóÏóÇæóÊóåõ ÅöíøóÇåóÇ ÊóÈóÚñ áöÚóÏóÇæóÊöåö ÂÏóãó ÒóæúÌóåóÇ¡ æóßóÇäóÊú ÚóÏóÇæóÊõåõ ãõÊóÚóáøöÞóÉð ÈößöáóíúåöãóÇ áöÇÊøöÍóÇÏö ÚöáøóÉö ÇáúÚóÏóÇæóÉö¡ æóåöíó ÍóÓóÏõåõ ÅöíøóÇåõãóÇ Úóáóì ãóÇ æóåóÈóåõãóÇ Çááøóåõ ãöäú Úöáúãö ÇáúÃóÓúãóÇÁö ÇáøóÐöí åõæó ÚõäúæóÇäõ ÇáúÝößúÑö ÇáúãõæóÕøöáö Åöáóì ÇáúåõÏóì æóÚõäúæóÇäõ ÇáÊøóÚúÈöíÑö Úóäö ÇáÖøóãöíÑö ÇáúãõæóÕøöáö áöáúÅöÑúÔóÇÏö¡ æóßõáøõ Ðóáößó ãöãøóÇ íõÈúØöáõ Úóãóáó ÇáÔøóíúØóÇäö æóíóÔõÞøõ Úóáóíúåö Ýöí ÇÓúÊöåúæóÇÆöåöãóÇ æóÇÓúÊöåúæóÇÁö ÐóÑøöíøóÊöåöãóÇ¡ æóáöÃóäøó ÇáÔøóíúØóÇäó ÑóÃóì äóÝúÓóåõ ÃóÌúÏóÑó ÈöÇáÊøóÝúÖöíáö Úóáóì ÂÏóãó ÝóÍóäóÞó áóãøóÇ ÃõãöÑó ÈöÇáÓøõÌõæÏö áöÂÏóãó.
ÝóáÇ íõÎúÑöÌóäøóßõãÇ ãöäó ÇáúÌóäøóÉö ÝóÊóÔúÞì (117) Åöäøó áóßó ÃóáøóÇ ÊóÌõæÚó ÝöíåÇ æóáÇ ÊóÚúÑì (118) æóÃóäøóßó áóÇ ÊóÙúãóÄõÇ ÝöíåÇ æóáÇ ÊóÖúÍì (119) Þóæúáõåõ ÝóáÇ íõÎúÑöÌóäøóßõãÇ ãöäó ÇáúÌóäøóÉö ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì ÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÈöÚóÏóÇæóÉö ÅöÈúáöíÓó áóåõ æóáöÒóæúÌöåö: ÈöÃóäú äõåöíóÇ äóåúíó ÊóÍúÐöíÑò Úóäú Ãóäú íóÊóÓóÈøóÈó ÅöÈúáöíÓõ Ýöí ÎõÑõæÌöåöãóÇ ãöäó ÇáúÌóäøóÉö¡ áöÃóäøó ÇáúÚóÏõæøó áóÇ íóÑõæÞõåõ ÕóáóÇÍõ ÍóÇáö ÚóÏøõæöåõ. æóæóÞóÚó Çáäøóåúíõ Ýöí ÕõæÑóÉö äóåúíò Úóäú Úóãóáò åõæó ãöäú ÃóÚúãóÇáö ÇáÔøóíúØóÇäö áóÇ ãöäú ÃóÚúãóÇáö ÂÏóãó ßöäóÇíóÉð Úóäú äóåúíö ÂÏóãó Úóäö ÇáÊøóÃóËøõÑö ÈöæóÓóÇÆöáö ÅöÎúÑóÇÌöåöãóÇ ãöäó ÇáúÌóäøóÉö¡ ßóãóÇ íõÞóÇáõ: áóÇ ÃóÚúÑöÝóäøóßó ÊóÝúÚóáõ ßóÐóÇ¡ ßöäóÇíóÉð Úóäú: áóÇ ÊóÝúÚóáú¡ Ãóíú áóÇ ÊóÝúÚóáú ßóÐóÇ ÍóÊøóì ÃóÚúÑöÝóåõ ãöäúßó¡ æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ Çáäøóåúíó Úóäú Ãóäú íóÈúáõÛó Åöáóì ÇáúãõÊóßóáøöãö ÎóÈóÑó ÝöÚúáö ÇáúãõÎóÇØóÈö.
æóÃõÓúäöÏó ÊóÑóÊøõÈõ ÇáÔøóÞóÇÁö Åöáóì ÂÏóãó ÎóÇÕøóÉð Ïõæäó ÒóæúÌöåö ÅöíÌóÇÒðÇ¡ áöÃóäøó Ýöí ÔóÞóÇÁö ÃóÍóÏö ÇáÒøóæúÌóíúäö
ÔóÞóÇÁó ÇáúÂÎóÑö áöÊóáóÇÒõãöåöãóÇ Ýöí Çáúßóæúäö ãóÚó ÇáúÅöíãóÇÁö Åöáóì Ãóäøó ÔóÞóÇÁó ÇáÐøóßóÑö ÃóÕúáõ ÔóÞóÇÁö ÇáúãóÑúÃóÉö¡ ãóÚó ãóÇ Ýöí Ðóáößó ãöäú ÑöÚóÇíóÉö ÇáúÝóÇÕöáóÉö.(16/321)
æóÌõãúáóÉõ Åöäøó áóßó ÃóáøóÇ ÊóÌõæÚó ÝöíåÇ æóáÇ ÊóÚúÑì ÊóÚúáöíáñ áöáÔøóÞóÇÁö ÇáúãõÊóÑóÊøöÈö Úóáóì ÇáúÎõÑõæÌö ãöäó ÇáúÌóäøóÉö Çáúãóäúåöíøö Úóäúåõ¡ áöÃóäøóåõ áóãøóÇ ßóÇäó ãõãóÊøóÚðÇ Ýöí ÇáúÌóäøóÉö ÈöÑóÝóÇåöíóÉö ÇáúÚóíúÔö ãöäú ãóÃúßóáò æóãóáúÈóÓò æóãóÔúÑóÈò æóÇÚúÊöÏóÇáö Ìóæøò ãõäóÇÓöÈò áöáúãöÒóÇÌö ßóÇäó ÇáúÎõÑõæÌõ ãöäúåóÇ ãõÞúÊóÖöíðÇ ÝöÞúÏóÇäó Ðóáößó.
æÊóÖúÍì ãõÖóÇÑöÚõ ÖóÍöíó: ßóÑóÖöíó¡ ÅöÐóÇ ÃóÕóÇÈóåõ ÍóÑøõ ÇáÔøóãúÓö Ýöí æóÞúÊö ÇáÖøõÍóì¡ æóãóÕúÏóÑõåõ ÇáÖøóÍúæõ¡ æóÍóÑøõ ÇáÔøóãúÓö Ýöí Ðóáößó ÇáúæóÞúÊö åõæó ãóÈúÏóÃõ ÔöÏøóÊöåö¡ æóÇáúãóÚúäóì: áóÇ íõÕöíÈõßó ãóÇ íõäóÇÝöÑõ ãöÒóÇÌóßó¡ ÝóÇáöÇÞúÊöÕóÇÑó Úóáóì ÇäúÊöÝóÇÁö ÇáÖøóÍúæö åõäóÇ ÇßúÊöÝóÇÁñ¡ Ãóíú æóáóÇ ÊóÕúÑóÏó¡ æóÂÏóãõ áóãú íóÚúÑóÝö ÇáúÌõæÚó æóÇáúÚõÑúíó æóÇáÙøóãóÃó æóÇáÖøóÍúæó ÈöÇáúæöÌúÏóÇäö¡ æóÅöäøóãóÇ ÚóÑóÝóåóÇ ÈöÍóÞóÇÆöÞöåóÇ Ööãúäó ÊóÚúáöíãöåö ÇáúÃóÓúãóÇÁó ßõáøóåóÇ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö.
æóÌõãöÚó áóåõ Ýöí åóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑö ÃóÕõæáõ ßóÝóÇÝö ÇáúÅöäúÓóÇäö Ýöí ãóÚöíÔóÊöåö ÅöíãóÇÁð Åöáóì Ãóäøó ÇáöÇÓúÊößúÝóÇÁó ãöäúåóÇ Óóíóßõæäõ ÛóÇíóÉó ÓóÚúíö ÇáúÅöäúÓóÇäö Ýöí ÍóíóÇÊå ÇáúãõÓúÊóÞúÈáóÉ¡ áöÃóäøó ÇáúÃóÍúæóÇáó ÇáøóÊöí ÊõÕóÇÍöÈõ ÇáÊøóßúæöíäó Êóßõæäõ ÅöÔúÚóÇÑðÇ ÈöÎóÕóÇÆöÕö Çáúãõßóæøöäö Ýöí ãõÞóæøöãóÇÊöåö¡ ßóãóÇ æóÑóÏó Ýöí ÍóÏöíËö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö ãöäú ÊóæúÝöíÞö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÇÎúÊöíóÇÑö ÇááøóÈóäö Úóáóì ÇáúÎóãúÑö ÝóÞöíáó áóåõ: áóæö ÇÎúÊóÑúÊó ÇáúÎóãúÑó áóÛóæóÊú ÃõãøóÊõßó.
æóÞóÏú ÞóÑóäó Èóíúäó ÇäúÊöÝóÇÁö ÇáúÌõæÚö æóÇááøöÈóÇÓö Ýöí Þóæúáå ÃóáøóÇ ÊóÌõæÚó ÝöíåÇ æóáÇ ÊóÚúÑì¡ æóÞóÑóäó Èóíúäó ÇäúÊöÝóÇÁö ÇáÙøóãóÃö æóÃóáóãö ÇáúÌöÓúãö Ýöí Þóæúáå áóÇ ÊóÙúãóÄõÇ ÝöíåÇ æóáÇ ÊóÖúÍì áöãõäóÇÓóÈóÉò Èóíúäó ÇáúÌõæÚö æóÇáúÚõÑúíö¡ Ýöí Ãóäøó ÇáúÌõæÚó Îõáõæøõ ÈóÇØöäö ÇáúÌöÓúãö ÚóãøóÇ íóÞöíåö ÊóÃóáøõãóåõ æóÐóáößó åõæó ÇáØøóÚóÇãõ¡ æóÃóäøó ÇáúÚõÑúíó Îõáõæøõ ÙóÇåöÑö ÇáúÌöÓúãö ÚóãøóÇ íóÞöíåö ÊóÃóáøõãóåõ æóåõæó áóÝúÍõ ÇáúÍóÑøö æÞÑÕ ÇáúÈÑÏ æáãäÇÓÈÉ Èóíúäó ÇáÙøóãóÃö æóÈóíúäó ÍóÑóÇÑóÉö ÇáÔøóãúÓö Ýöí Ãóäøó ÇáúÃóæøóáó Ãóáóãõ ÍóÑóÇÑóÉö ÇáúÈóÇØöäö æóÇáËøóÇäöí Ãóáóãõ ÍóÑóÇÑóÉö ÇáÙøóÇåöÑö. ÝóåóÐóÇ ÇÞúÊóÖóì ÚóÏóãó ÇÞúÊöÑóÇäö ÐößúÑö ÇáÙøóãóÃö æóÇáúÌõæÚö¡ æóÚóÏóãö ÇÞúÊöÑóÇäö ÐößúÑö ÇáúÚõÑúíö ÈöÃóáóãö(16/322)
ÇáúÍóÑøö æóÅöäú ßóÇäó ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö ÌóãúÚõ ÇáäøóÙöíÑóíúäö Ýöí ßöáóíúåöãóÇ¡ ÅöÐú ÌóãúÚõ ÇáäøóÙóÇÆöÑö ãöäú ÃóÓóÇáöíÈö ÇáúÈóÏöíÚö Ýöí äóÙúãö ÇáúßóáóÇãö ÈöÍóÓóÈö ÇáÙøóÇåöÑö áóæúáóÇ Ãóäú ÚóÑóÖó åõäóÇ ãóÇ ÃóæúÌóÈó ÊóÝúÑöíÞó ÇáäøóÙóÇÆöÑö.
æóãöäú åóÐóÇ ÇáúÞóÈöíáö Ýöí ÊóÝúÑöíÞö ÇáäøóÙóÇÆöÑö ÞöÕøóÉñ ÃóÏóÈöíøóÉñ ØóÑöíÝóÉñ ÌóÑóÊú Èóíúäó ÓóíúÝö ÇáÏøóæúáóÉö æóÈóíúäó ÃóÈöí ÇáØøóíøöÈö ÇáúãõÊóäóÈøöí ÐóßóÑóåóÇ ÇáúãóÚóÑøöí Ýöí «ãõÚúÌöÒö ÃóÍúãóÏó» ÔóÑóÍöåö Úóáóì «ÏöíæóÇäö ÃóÈöí ÇáØøóíøöÈö» ÅöÌúãóÇáðÇ¡ æóÈóÓóØóåóÇ ÇáúæóÇÍöÏöíøõ Ýöí «ÔóÑúÍöåö Úóáóì ÇáÏøöíæóÇäö» . æóåöíó: Ãóäøó ÃóÈóÇ ÇáØøóíøöÈö áóãøóÇ ÃóäúÔóÏó ÓóíúÝõ ÇáÏøóæúáóÉö ÞóÕöíÏóÊóåõ ÇáøóÊöí ØóÇáöÚõåóÇ:
Úóáóì ÞóÏúÑö Ãóåúáö ÇáúÚóÒúãö ÊóÃúÊöí ÇáúÚóÒóÇÆöãõ ÞóÇáó Ýöí ÃóËúäóÇÆöåóÇ íóÕöÝõ ãóæúÞöÚóÉð Èóíúäó ÓóíúÝö ÇáÏøóæúáóÉö æóÇáÑøõæãö Ýöí ËóÛúÑö ÇáúÍóÏóËö:
æóÞóÝúÊó ãóÇ Ýöí ÇáúãóæúÊö Ôóßøñ áöæóÇÞöÝò ... ßóÃóäøóßó Ýöí ÌóÝúäö ÇáÑøóÏóì æóåõæó äóÇÆöã
ÊãÑø Èß ÇáúÃóÈúØóÇá ßáãì åÒíãóÉ ... ææÌåß æÖøÇÍ æËÛÑß ÈÇÓã
ÝóÇÓúÊóÚóÇÏóåóÇ ÓóíúÝõ ÇáÏøóæúáóÉö ãöäúåõ ÈóÚúÏó Ðóáößó ÝóáóãøóÇ ÃóäúÔóÏóåõ åóÐóíúäö ÇáúÈóíúÊóíúäö¡ ÞóÇáó áóåõ ÓóíúÝõ ÇáÏøóæúáóÉö:
Åöäøó ÕóÏúÑóíö ÇáúÈóíúÊóíúäö áóÇ íõáóÇÆöãóÇäö ÚóÌõÒóíúåöãóÇ æóßóÇäó íóäúÈóÛöí Ãóäú ÊóÞõæáó:
æóÞóÝúÊó æóãóÇ Ýöí ÇáúãóæúÊö Ôóßøñ áöæóÇÞöÝò ... æóæóÌúåõßó æóÖøóÇÍñ æóËóÛúÑõßó ÈóÇÓöãõ
ÊóãõÑøõ Èößó ÇáúÃóÈúØóÇáõ ßóáúãóì åóÒöíãóÉð ... ßóÃóäøóßó Ýöí ÌóÝúäö ÇáÑøóÏóì æóåúæó äóÇÆöãõ
æóÃóäúÊó Ýöí åóÐóÇ ãöËúáó ÇãúÑöÆö ÇáúÞóíúÓö Ýöí Þóæúáöåö:
ßóÃóäøöí áóãú ÃóÑúßóÈú ÌóæóÇÏðÇ áöáóÐøóÉò ... æóáóãú ÃóÊóÈóØøóäú ßóÇÚöÈðÇ ÐóÇÊó ÎóáúÎóÇáö
æóáóãú ÃóÓúÈóÃó ÇáÒøöÞøó ÇáÑøóæöíøó æóáóãú ÃóÞõáú ... áöÎóíúáöíó ßõÑøöí ßóÑøóÉð ÈóÚúÏó ÅöÌúÝóÇáö
æóæóÌúåõ ÇáúßóáóÇãö Úóáóì ãóÇ ÞóÇáó ÇáúÚõáóãóÇÁõ ÈöÇáÔøöÚúÑö Ãóäú íóßõæäó ÚóÌõÒõ ÇáúÈóíúÊö ÇáúÃóæøóáö áöáËøóÇäöí æóÚóÌõÒõ ÇáúÈóíúÊö ÇáËøóÇäöí áöáúÃóæøóáö áöíóÓúÊóÞöíãó ÇáúßóáóÇãõ Ýóíóßõæäó ÑõßõæÈõ ÇáúÎóíúáö ãóÚó(16/323)
ÇáúÃóãúÑö áöáúÎóíúáö ÈöÇáúßóÑøö¡ æóíóßõæäó ÓöÈóÇÁõ ÇáúÎóãúÑö áöáøóÐøóÉö ãóÚó ÊóÈóØøõäö ÇáúßóÇÚöÈö. ÝóÞóÇáó ÃóÈõæ ÇáØøóíøöÈö: ÃóÏóÇãó Çááøóåõ ÚöÒøó ÇáúÃóãöíÑö¡ Åöäú ÕóÍøó Ãóäøó ÇáøóÐöí ÇÓúÊóÏúÑóßó Úóáóì ÇãúÑöÆö ÇáúÞóíúÓö åóÐóÇ ÃóÚúáóãõ ãöäúåõ ÈöÇáÔøöÚúÑö ÝóÞóÏú ÃóÎúØóÃó ÇãúÑõÄõ ÇáúÞóíúÓö æóÃóÎúØóÃúÊõ ÃóäóÇ¡ æóãóæúáóÇäóÇ íóÚúÑöÝõ Ãóäøó ÇáËøóæúÈó áóÇ íóÚúÑöÝõåõ ÇáúÈóÒøóÇÒõ ãõÚúÑöÝóÉó ÇáúÍóÇÆößö áöÃóäøó ÇáúÈóÒøóÇÒó áóÇ íóÚúÑöÝõ ÅöáøóÇ ÌõãúáóÊóåõ æóÇáúÍóÇÆößó íóÚúÑöÝõ ÌõãúáóÊóåõ æóÊóÝúÕöíáóåõ áöÃóäøóåõ ÃóÎúÑóÌóåõ ãöäó ÇáúÛóÒóáöíøóÉö Åöáóì ÇáËøóæúÈöíøóÉö. æóÅöäøóãóÇ ÞóÑóäó ÇãúÑõÄõ ÇáúÞóíúÓö áóÐøóÉó ÇáäøöÓóÇÁö ÈöáóÐøóÉö ÇáÑøõßõæÈö áöáÕøóíúÏö¡ æóÞóÑóäó ÇáÓøóãóÇÍóÉó Ýöí ÔöÑóÇÁö ÇáúÎóãúÑö áöáúÃóÖúíóÇÝö ÈöÇáÔøóÌóÇÚóÉö Ýöí ãõäóÇÒóáóÉö ÇáúÃóÚúÏóÇÁö. æóÃóäóÇ áóãøóÇ ÐóßóÑúÊõ ÇáúãóæúÊó ÃóÊúÈóÚúÊõåõ ÈöÐößúÑö ÇáÑøóÏóì áöÊóÌóÇäõÓöåö æóáóãøóÇ ßóÇäó æóÌúåõ ÇáúãóåúÒõæãö áóÇ íóÎúáõæ Ãóäú íóßõæäó ÚóÈõæÓðÇ æóÚóíúäõåõ ãöäú Ãóäú Êóßõæäó ÈóÇßöíóÉð ÞõáúÊõ:
æóæóÌúåõßó æóÖøóÇÍñ æóËóÛúÑõßó ÈóÇÓöãõ áöÃóÌúãóÚó Èóíúäó ÇáúÃóÖúÏóÇÏö Ýöí ÇáúãóÚúäóì.
æóãóÚúäóì åóÐóÇ Ãóä ÇãúÑõÄ ÇáúÞóíúÓö ÎóÇáóÝó ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö Ýöí ÌóãúÚö ÔóíúÆóíúäö ãõÔúÊóåöÑóíö ÇáúãõäóÇÓóÈóÉö ÝóÌóãóÚó ÔóíúÆóíúäö ãõÊóäóÇÓöÈóíúäö ãõäóÇÓóÈóÉð ÏóÞöíÞóÉð¡ æóÃóäøó ÃóÈóÇ ÇáØøóíøöÈö ÎóÇáóÝó ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö ãöäú ÌóãúÚö ÇáäøóÙöíÑóíúäö ÝóÝóÑøóÞóåõãóÇ áöÓõáõæßö ØóÑöíÞóÉò ÃóÈúÏóÚó¡ æóåöíó ØóÑöíÞóÉõ ÇáØøöÈóÇÞö ÈöÇáÊøóÖóÇÏøö æóåõæó ÃóÚúÑóÞõ Ýöí ÕöäóÇÚóÉö ÇáúÈóÏöíÚö.
æóÌõÚöáóÊö ÇáúãöäøóÉõ Úóáóì ÂÏóãó ÈöåóÐöåö ÇáäøöÚóãö ãóÓõæÞóÉð Ýöí ÓöíóÇÞö ÇäúÊöÝóÇÁö ÃóÖóÏóÇÏöåóÇ áöíõØúÑóÞó ÓóãúÚõåõ ÈöÃóÓóÇãöí ÃóÕúäóÇÝö ÇáÔøóÞúæóÉö ÊóÍúÐöíÑðÇ ãöäúåóÇ áößóíú íóÊóÍóÇãóì ãóäú íóÓúÚóì Åöáóì ÅöÑúÒóÇÆöåö ãöäúåóÇ.
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ¡ æóÃóÈõæ ÈóßúÑò Úóäú ÚóÇÕöãò æóÅäøóß áóÇ ÊÙãÄÇ- ÈößóÓúÑö åóãúÒóÉö (Åöäøó) - ÚóØúÝðÇ áöáúÌõãúáóÉö Úóáóì ÇáúÌõãúáóÉö. æóÞóÑóÃó ÇáúÈóÇÞõæäó æóÃóäøóßó- ÈöÝóÊúÍö ÇáúåóãúÒóÉö- ÚóØúÝðÇ Úóáóì ÃóáøóÇ ÊóÌõæÚó ÚóØúÝó ÇáúãõÝúÑóÏö Úóáóì ÇáúãõÝúÑóÏö¡ Ãóíú Åöäøó áóßó äóÝúíó ÇáúÌõæÚö æóÇáúÚõÑúíö æóäóÝúíó ÇáÙøóãóÃö æóÇáÖøóÍúæö.
æóÞóÏú ÍóÕóáó ÊóÃúßöíÏõ ÇáúÌóãöíÚö Úóáóì ÇáúÞöÑóÇÁóÊóíúäö Èö (Åöäú) æóÈöÃõÎúÊöåóÇ¡ æóÈóíúäó ÇáÃÓáæÈíä ÊÝäøä.(16/324)
ÝóæóÓúæóÓó Åöáóíúåö ÇáÔøóíúØóÇäõ ÞóÇáó íóÇ ÂÏóãõ åóáú ÃóÏõáøõßó Úóáóì ÔóÌóÑóÉö ÇáúÎõáúÏö æóãõáúßò áóÇ íóÈúáóì (120)
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÂíóÉ 120]
ÝóæóÓúæóÓó Åöáóíúåö ÇáÔøóíúØÇäõ ÞÇáó íóÇ ÂÏóãõ åóáú ÃóÏõáøõßó Úóáì ÔóÌóÑóÉö ÇáúÎõáúÏö æóãõáúßò áóÇ íóÈúáì (120)
Þóæúáõåõ ÝóæóÓúæóÓó Åöáóíúåö ÇáÔøóíúØÇäõ ÊóÞóÏøóãó ãöËúáõåõ Ýöí ÇáúÃóÚúÑóÇÝö. æóÇáúÝóÇÁõ áöÊóÚúÞöíÈö ãóÖúãõæäö ÌõãúáóÊöåóÇ Úóáóì ãóÖúãõæäö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ¡ æóåõæó ÊóÚúÞöíÈñ äöÓúÈöíøñ ÈöãóÇ íõäóÇÓöÈõ ãõÏøóÉð ÊóÞóáøõÈò Ýöí ÎöáóÇáöåóÇ ÈöÎóíúÑóÇÊö ÇáúÌóäøóÉö ÍóÊøóì ÍóÓóÏóåõ ÇáÔøóíúØóÇäõ æóÇÔúÊóÏøó ÍóÓóÏõåõ.
æóÊóÚúÏöíóÉõ ÝöÚúáö (æóÓúæóÓó) åõäóÇ ÈöÍóÑúÝö (Åöáóì) æóÈöÇááøóÇãö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [20] ÝóæóÓúæóÓó áóåõãóÇ ÇáÔøóíúØÇäõ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ßóíúÝöíøóÉö ÊóÚúáöíÞö ÇáúãóÌúÑõæÑö ÈöÐóáößó ÇáúÝöÚúáö Ýöí ÞóÕúÏö ÇáúãõÊóßóáøöãö¡ ÝóÅöäøóåõ ÝöÚúáñ ÞóÇÕöÑñ áóÇ Ûöäðì áóåõ Úóäö ÇáÊøóÚúÏöíóÉö ÈöÇáúÍóÑúÝö¡ ÝóÊóÚúÏöíóÊõåõ ÈöÍóÑúÝö (Åöáóì) åõäóÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇäúÊöåóÇÁö ÇáúæóÓúæóÓóÉö Åöáóì ÂÏóãó æóÈõáõæÛöåóÇ ÅöíøóÇåõ¡ æóÊóÚúÏöíóÊõåõ ÈöÇááøóÇãö Ýöí ÇáúÃóÚúÑóÇÝö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøó ÇáúæóÓúæóÓóÉó ßóÇäóÊú áöÃóÌúáöåöãóÇ.
æóÌõãúáóÉõ ÞÇáó íóÇ ÂÏóãõ [Øå: 117] ÈóíóÇäñ áÌãáÉ ÝóæóÓúæóÓó Åöáóíúåö ÇáÔøóíúØÇäõ. æóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ãöËóÇáñ áöáúÌõãúáóÉö ÇáúãõÈóíøöäóÉö áöÛóíúÑöåóÇ Ýöí Úöáúãö ÇáúãóÚóÇäöí.
æóåóÐóÇ ÇáúÞóæúáõ ÎóÇØöÑñ ÃóáúÞóÇåõ ÇáÔøóíúØóÇäõ Ýöí äóÝúÓö ÂÏóãó ÈöØóÑöíÞö ÇáúæóÓúæóÓóÉö æóåöíó ÇáúßóáóÇãõ ÇáúÎóÝöíøõ ÅöãøóÇ ÈöÃóáúÝóÇÙò äóØóÞó ÈöåóÇ ÇáÔøóíúØóÇäõ ÓöÑøðÇ áöÂÏóãó áöÆóáøóÇ íóØøóáöÚó Úóáóíúåö ÇáúãóáóÇÆößóÉõ ÝóíõÍóÐøöÑõæÇ ÂÏóãó ãöäú ßóíúÏö ÇáÔøóíúØóÇäö¡ Ýóíóßõæäó ÅöØúáóÇÞõ ÇáúÞóæúáö Úóáóíúåö ÍóÞöíÞóÉð æóÅöãøóÇ ÈöãõÌóÑøóÏö ÊóæóÌøõåò ÃóÑóÇÏóåõ ÇáÔøóíúØóÇäõ ßóãóÇ íõæóÓúæöÓõ áöáäøóÇÓö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ¡ Ýóíóßõæäõ ÅöØúáóÇÞõ ÇáúÞóæúáö Úóáóíúåö ãóÌóÇÒðÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúãõÔóÇÈóåóÉö.
æåóáú ÃóÏõáøõßó ÇÓúÊöÝúåóÇãñ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáúÚóÑúÖö¡ æóåõæó ÇäúÓóÈõ ÇáúãóÚóÇäöí ÇáúãóÌóÇÒöíøóÉö áöáöÇÓúÊöÝúåóÇãö áöÞõÑúÈöåö ãöäú ÍóÞöíÞóÊöåö.
æóÇáöÇÝúÊöÊóÇÍõ ÈöÇáäøöÏóÇÁö áöíóÊóæóÌøóåó Åöáóíúåö.
æóÇáÔøóÌóÑóÉõ åöíó ÇáøóÊöí äóåóÇåõ Çááøóåõ Úóäö ÇáúÃóßúáö ãöäúåóÇ Ïõæäó ÌóãöíÚö ÔóÌóÑö ÇáúÌóäøóÉö¡ æóáóãú íõÐúßóÑö Çáäøóåúíõ
ÚóäúåóÇ åõäóÇ æóÐõßöÑó Ýöí ÞöÕøóÉö ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö. æóåóÐóÇ ÇáúÚóÑúÖõ ãõÊóÞóÏøöãñ(16/325)
ÝóÃóßóáóÇ ãöäúåóÇ ÝóÈóÏóÊú áóåõãóÇ ÓóæúÂÊõåõãóÇ æóØóÝöÞóÇ íóÎúÕöÝóÇäö ÚóáóíúåöãóÇ ãöäú æóÑóÞö ÇáúÌóäøóÉö æóÚóÕóì ÂÏóãõ ÑóÈøóåõ ÝóÛóæóì (121) Ëõãøó ÇÌúÊóÈóÇåõ ÑóÈøõåõ ÝóÊóÇÈó Úóáóíúåö æóåóÏóì (122)
Úóáóì ÇáúÅöÛúÑóÇÁö ÈöÇáúÃóßúáö ãöäúåóÇ ÇáúãóÍúßöíøõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [20] ÞÇáó ãóÇ äóåÇßõãÇ ÑóÈøõßõãÇ Úóäú åÐöåö ÇáÔøóÌóÑóÉö ÅöáøóÇ Ãóäú ÊóßõæäÇ ãóáóßóíúäö Ãóæú ÊóßõæäÇ ãöäó ÇáúÎÇáöÏöíäó¡ æóáóãú íóÏõáøõåõ ÇáÔøóíúØóÇäõ Úóáóì ÔóÌóÑóÉö ÇáúÎõáúÏö Èóáú ßóÐøóÈóåõ æóÏóáøóåõ Úóáóì ÔóÌóÑóÉò ÃõÎúÑóì ÈöÂíóÉö Ãóäøó ÂÏóãó áóãú íõÎóáøóÏú¡ ÝóÍóÕóáó áöÂÏóãó Êóæóåøõãõ Ãóäøóåõ ÅöÐóÇ Ãóßóáó ãöäó ÇáÔøóÌóÑóÉö ÇáøóÊöí Ïóáøóåõ ÚóáóíúåóÇ ÇáÔøóíúØóÇäõ Ãóäú íóÎúáõÏó Ýöí ÇáúÍóíóÇÉö.
æóÇáÏøóáóÇáóÉõ: ÇáúÅöÑúÔóÇÏõ Åöáóì ÔóíúÁò ãóØúáõæÈò ÛóíúÑö ÙóÇåöÑò áöØóÇáöÈöåö¡ æóÇáÏøóáóÇáóÉõ Úóáóì ÇáÔøóÌóÑóÉö áöÞóÕúÏö ÇáúÃóßúáö ãöäú ËóãóÑóÊöåóÇ.
æóÓóãøóÇåóÇ åõäóÇ ÔóÌóÑóÉö ÇáúÎõáúÏö ÈöÇáúÅöÌúãóÇáö áöáÊøóÔúæöíÞö Åöáóì ÊóÚúíöíäöåóÇ ÍóÊøóì íõÞúÈöáó ÚóáóíúåóÇ¡ Ëõãøó ÚóíøóäóåóÇ áóåõ ÚóÞöÈó Ðóáößó ÈöãóÇ ÃóäúÈóÃó Èöåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóßóáÇ ãöäúåÇ [Øå: 121] .
æóÞóÏú ÃóÝúÕóÍó åóÐóÇ Úóäö ÇÓúÊöÞúÑóÇÑö ãóÍóÈøóÉö ÇáúÍóíóÇÉö Ýöí ÌöÈöáøóÉö ÇáúÈóÔóÑö.
æóÇáúãõáúßõ: ÇáÊøóÍóÑøõÑõ ãöäú Íõßúãö ÇáúÛóíúÑö¡ æóåõæó íõæåöãõ ÂÏóãó Ãóäøóåõ íóÕöíÑõ åõæó ÇáúãóÇáößõ áöáúÌóäøóÉö ÇáúãõÊóÕóÑøöÝõ ÝöíåóÇ ÛóíúÑó ãóÃúãõæÑò áöÂãöÑò.
æóÇÓúÊõÚúãöáó ÇáúÈöáóì ãóÌóÇÒðÇ Ýöí ÇáöÇäúÊöåóÇÁö¡ áöÃóäøó ÇáËøóæúÈó ÅöÐóÇ Èóáöíó ÝóÞóÏö ÇäúÊåì áÈÓå.
[121- 122]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 121 Åöáóì 122]
ÝóÃóßóáÇ ãöäúåÇ ÝóÈóÏóÊú áóåõãÇ ÓóæúÂÊõåõãÇ æóØóÝöÞÇ íóÎúÕöÝÇäö ÚóáóíúåöãÇ ãöäú æóÑóÞö ÇáúÌóäøóÉö æóÚóÕì ÂÏóãõ ÑóÈøóåõ ÝóÛóæì (121) Ëõãøó ÇÌúÊóÈÇåõ ÑóÈøõåõ ÝóÊÇÈó Úóáóíúåö æóåóÏì (122)
ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì ãóÇ ÞóÈúáóåõ æóËóãøó ÌõãúáóÉñ ãóÍúÐõæÝóÉñ Ïóáøó ÚóáóíúåóÇ ÇáúÚóÑúÖõ¡ Ãóíú ÝóÚóãöáó ÂÏóãõ ÈöæóÓúæóÓóÉö ÇáÔøóíúØóÇäö ÝóÃóßóáó ãöäó ÇáÔøóÌóÑóÉö æóÃóßóáóÊú ÍóæøóÇÁõ ãóÚóåõ.(16/326)
æóÇÞúÊöÕóÇÑõ ÇáÔøóíúØóÇäö Úóáóì ÇáÊøóÓúæöíáö áöÂÏóãó æóåõæó íõÑöíÏõ Ãóäú íóÃúßõáó ÂÏóãõ æóÍóæøóÇÁõ¡ áöÚöáúãöåö ÈöÃóäøó ÇÞúÊöÏóÇÁó ÇáúãóÑúÃóÉö ÈöÒóæúÌöåóÇ ãóÑúßõæÒñ Ýöí ÇáúÌöÈöáøóÉö. æóÊóÞóÏøóãó ãóÚúäóì ÝóÈóÏóÊú áóåõãÇ ÓóæúÂÊõåõãÇ æóØóÝöÞÇ íóÎúÕöÝÇäö ÚóáóíúåöãÇ ãöäú æóÑóÞö ÇáúÌóäøóÉö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [22] .
æóÞóæúáõåõ æóÚóÕì ÂÏóãõ ÑóÈøóåõ ÚóØóÝñ Úóáóì ÝóÃóßóáÇ ãöäúåÇ¡ Ãóíú ÃóßóáóÇ ãóÚðÇ¡ æóÊóÚóãøóÏó ÂÏóãõ ãõÎóÇáóÝóÉó äóåúíö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÅöíøóÇåõ Úóäö ÇáúÃóßúáö ãöäú Êöáúßó ÇáÔøóÌóÑóÉö. æóÅöËúÈóÇÊõ ÇáúÚöÕúíóÇäö áöÂÏóãó Ïõæäó ÒóæúÌöåö íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó ÂÏóãó ßóÇäó ÞõÏúæóÉð áöÒóæúÌöåö ÝóáóãøóÇ Ãóßóáó ãöäó ÇáÔøóÌóÑóÉö ÊóÈöÚóÊúåõ ÒóæúÌõåõ¡ æóÝöí åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÞõæÇ ÃóäúÝõÓóßõãú æóÃóåúáöíßõãú äóÇÑÇ [ÇáÊøóÍúÑöíã: 6] .
æóÇáúÛöæóÇíóÉõ: ÖöÏøõ ÇáÑøõÔúÏö¡ Ýóåöíó Úóãóáñ ÝóÇÓöÏñ Ãóæö ÇÚúÊöÞóÇÏñ ÈóÇØöáñ¡ æóÅöËúÈóÇÊõ ÇáúÚöÕúíóÇäö áöÂÏóãó Ïóáöíáñ
Úóáóì Ãóäøóåõ áóãú íóßõäú íóæúãÆöÐò äÈíÆÇ¡ æáÃäøå ßóÇäó Ýöí ÚóÇáóãò ÛóíúÑö ÚóÇáóãö ÇáÊøóßúáöíÝö æóßóÇäóÊö ÇáúÛóæóÇíóÉõ ßóÐóáößó¡ ÝóÇáúÚöÕúíóÇäõ æóÇáúÛöæóÇíóÉõ íóæúãóÆöÐò: ÇáúÎõÑõæÌõ Úóäö ÇáöÇãúÊöËóÇáö Ýöí ÇáÊøóÑúÈöíóÉõ ßóÚöÕúíóÇäö ÈóÚúÖö ÇáúÚóÇÆöáóÉö ÃóãúÑó ßóÈöíÑöåóÇ¡ æóÅöäøóãóÇ ßóÇäó ÔóäöíÚðÇ áöÃóäøóåõ ÚöÕúíóÇäõ ÃóãúÑö Çááøóåö.
æóáóíúÓó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãõÓúÊóäóÏñ áöÊóÌúæöíÒö ÇáúãóÚúÕöíóÉö Úóáóì ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö æóáóÇ áöãóäúÚöåóÇ¡ áöÃóäøó Ðóáößó ÇáúÚóÇáóãó áóãú íóßõäú ÚóÇáóãó ÊóßúáöíÝò.
æóÌõãúáóÉõ Ëõãøó ÇÌúÊóÈÇåõ ÑóÈøõåõ ÝóÊÇÈó Úóáóíúåö æóåóÏì ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö æóÚóÕì ÂÏóãõ æóÌõãúáóÉö ÞÇáó ÇåúÈöØÇ ãöäúåÇ ÌóãöíÚÇð¡ áöÃóäøó ÇáöÇÌúÊöÈóÇÁó æóÇáÊøóæúÈóÉó Úóáóíúåö ßóÇäóÇ ÈóÚúÏó Ãóäú ÚõæÞöÈó ÂÏóãõ æóÒóæúÌõåõ ÈöÇáúÎõÑõæÌö ãöäó ÇáúÌóäøóÉö ßóãóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö¡ æóåõæó ÇáúãõäóÇÓöÈõ áöÊóÑóÊøõÈö ÇáúÅöÎúÑóÇÌö ãöäó ÇáúÌóäøóÉö Úóáóì ÇáúãóÚúÕöíóÉö Ïõæäó Ãóäú íóÊóÑóÊøóÈó Úóáóì ÇáÊøóæúÈóÉö.
æóÝóÇÆöÏóÉõ åóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö ÇáÊøóÚúÌöíáõ ÈöÈóíóÇäö ãóÂáö ÂÏóãó Åöáóì ÕóáóÇÍò.(16/327)
ÞóÇáó ÇåúÈöØóÇ ãöäúåóÇ ÌóãöíÚðÇ ÈóÚúÖõßõãú áöÈóÚúÖò ÚóÏõæøñ ÝóÅöãøóÇ íóÃúÊöíóäøóßõãú ãöäøöí åõÏðì Ýóãóäö ÇÊøóÈóÚó åõÏóÇíó ÝóáóÇ íóÖöáøõ æóáóÇ íóÔúÞóì (123) æóãóäú ÃóÚúÑóÖó Úóäú ÐößúÑöí ÝóÅöäøó áóåõ ãóÚöíÔóÉð ÖóäúßðÇ æóäóÍúÔõÑõåõ íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ÃóÚúãóì (124) ÞóÇáó ÑóÈøö áöãó ÍóÔóÑúÊóäöí ÃóÚúãóì æóÞóÏú ßõäúÊõ ÈóÕöíÑðÇ (125) ÞóÇáó ßóÐóáößó ÃóÊóÊúßó ÂíóÇÊõäóÇ ÝóäóÓöíÊóåóÇ æóßóÐóáößó Çáúíóæúãó ÊõäúÓóì (126) æóßóÐóáößó äóÌúÒöí ãóäú ÃóÓúÑóÝó æóáóãú íõÄúãöäú ÈöÂíóÇÊö ÑóÈøöåö æóáóÚóÐóÇÈõ ÇáúÂÎöÑóÉö ÃóÔóÏøõ æóÃóÈúÞóì (127)
æóÇáöÇÌúÊöÈóÇÁõ: ÇáöÇÕúØöÝóÇÁõ. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇÌúÊóÈóíúäÇåõãú æóåóÏóíúäÇåõãú Åöáì ÕöÑÇØò ãõÓúÊóÞöíãò Ýöí ÇáúÃóäúÚóÇãö [87] ¡ æóÞóæúáõåõ ÇÌúÊóÈÇåõ æóåóÏÇåõ Åöáì ÕöÑÇØò ãõÓúÊóÞöíãò Ýöí ÇáäøóÍúáö [121] .
æóÇáúåöÏóÇíóÉõ: ÇáúÅöÑúÔóÇÏõ Åöáóì ÇáäøóÝúÚö. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöåóÇ ÅöÐóÇ ÐõßöÑóÊú ãóÚó ÇáöÇÌúÊöÈóÇÁö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÇáäøõÈõæÁóÉõ ßóãóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö ÇáËøóáóÇËö.
[123- 127]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 123 Çáì 127]
ÞÇáó ÇåúÈöØÇ ãöäúåÇ ÌóãöíÚÇð ÈóÚúÖõßõãú áöÈóÚúÖò ÚóÏõæøñ ÝóÅöãøóÇ íóÃúÊöíóäøóßõãú ãöäøöí åõÏìð Ýóãóäö ÇÊøóÈóÚó åõÏÇíó ÝóáÇ íóÖöáøõ æóáÇ íóÔúÞì (123) æóãóäú ÃóÚúÑóÖó Úóäú ÐößúÑöí ÝóÅöäøó áóåõ ãóÚöíÔóÉð ÖóäúßÇð æóäóÍúÔõÑõåõ íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö ÃóÚúãì (124) ÞÇáó ÑóÈøö áöãó ÍóÔóÑúÊóäöí ÃóÚúãì æóÞóÏú ßõäúÊõ ÈóÕöíÑÇð (125) ÞÇáó ßóÐáößó ÃóÊóÊúßó ÂíÇÊõäÇ ÝóäóÓöíÊóåÇ æóßóÐáößó Çáúíóæúãó ÊõäúÓì (126) æóßóÐáößó äóÌúÒöí ãóäú ÃóÓúÑóÝó æóáóãú íõÄúãöäú ÈöÂíÇÊö ÑóÈøöåö æóáóÚóÐÇÈõ ÇáúÂÎöÑóÉö ÃóÔóÏøõ æóÃóÈúÞì (127)
ÞÇáó ÇåúÈöØÇ ãöäúåÇ ÌóãöíÚÇð ÈóÚúÖõßõãú áöÈóÚúÖò ÚóÏõæøñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ¡ áöÃóäøó ÇáúÅöÎúÈóÇÑó Úóäú ÂÏóãó ÈöÇáúÚöÕúíóÇäö æóÇáúÛöæóÇíóÉö íõËöíÑõ Ýöí äóÝúÓö ÇáÓøóÇãöÚö ÓõÄóÇáðÇ Úóäú ÌóÒóÇÁö Ðóáößó. æóÖóãöíÑõ ÞÇáó ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÑóÈøóåõ [Øå: 121] ãöäú Þóæúáöåö æóÚóÕì ÂÏóãõ ÑóÈøóåõ æóÇáúÎöØóÇÈõ áöÂÏóãó æóÅöÈúáöíÓó.
æóÇáúÃóãúÑõ Ýöí ÇåúÈöØÇ ÃóãúÑõ Êóßúæöíäò¡ áöÃóäøóåõãóÇ ÚóÇÌöÒóÇäö Úóäö ÇáúåõÈõæØö Åöáóì ÇáÃóÑúÖ ÅáøÇ ÈöÊóßúæöíäò ãöäó Çááøóåö ÅöÐú ßóÇäó ÞóÑóÇÑõåõãóÇ Ýöí ÚóÇáóãö ÇáúÌóäøóÉö ÈöÊóßúæöíäöåö ÊóÚóÇáóì.
æÌóãöíÚÇð íóÙúåóÑõ Ãóäøóåõ ÇÓúãñ áöãóÚúäóì ßõáøö ÃóÝúÑóÇÏö ãóÇ íõæÕóÝõ ÈöÌóãöíÚò¡ æóßóÃóäøóåõ ÇÓúãñ ãõÝúÑóÏñ íóÏõáøõ Úóáóì ÇáÊøóÚóÏøõÏö ãöËúáó: ÝóÑöíÞò¡ æóáöÐóáößó íóÓúÊóæöí Ýöíåö ÇáúãõÐóßøóÑõ æóÛóíúÑõåõ æóÇáúæóÇÍöÏõ æóÛóíúÑõåõ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
ÝóßöíÏõæäöí ÌóãöíÚÇð [åæÏ: 55] æóäóÕúÈõåõ Úóáóì ÇáúÍóÇáö¡ æóåõæó åõäóÇ ÍóÇáñ ãöäú ÖóãöíÑö ÇåúÈöØÇ.
æóÌõãúáóÉõ ÈóÚúÖõßõãú áöÈóÚúÖò ÚóÏõæøñ ÍóÇáñ ËóÇäöíóÉñ ãöäú ÖóãöíÑö ÇåúÈöØÇ. ÝóÇáúãóÃúãõæÑõ ÈöÇáúåõÈõæØö ãöäó ÇáúÌóäøóÉö ÂÏóãõ æóÅöÈúáöíÓõ æóÃóãøóÇ ÍóæøóÇÁõ ÝóÊóÈóÚñ áöÒóæúÌöåóÇ.
æóÇáúÎöØóÇÈõ Ýöí Þóæúáöåö ÈóÚúÖõßõãú ÎõØøóÇÈñ áöÂÏóãó æóÅöÈúáöíÓó. æóÎõæØöÈóÇ ÈöÖóãöíÑö ÇáúÌóãúÚö áöÃóäøóåõ ÃõÑöíÏó ÚóÏóÇæóÉõ äóÓúáóíúåöãóÇ¡ ÝóÅöäøóåõãóÇ ÃóÕúáóÇäö áöäóæúÚóíúäö äóæúÚö ÇáúÅöäúÓóÇäö æóäóæúÚö ÇáÔøóíúØóÇäö.(16/328)
ÝóÅöãøóÇ íóÃúÊöíóäøóßõãú ãöäøöí åõÏìð Ýóãóäö ÇÊøóÈóÚó åõÏÇíó ÝóáÇ íóÖöáøõ æóáÇ íóÔúÞì (123) æóãóäú ÃóÚúÑóÖó Úóäú ÐößúÑöí ÝóÅöäøó áóåõ ãóÚöíÔóÉð ÖóäúßÇð æóäóÍúÔõÑõåõ íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö ÃóÚúãì (124) ÞÇáó ÑóÈøö áöãó ÍóÔóÑúÊóäöí ÃóÚúãì æóÞóÏú ßõäúÊõ ÈóÕöíÑÇð (125) ÞÇáó ßóÐáößó ÃóÊóÊúßó ÂíÇÊõäÇ ÝóäóÓöíÊóåÇ æóßóÐáößó Çáúíóæúãó ÊõäúÓì (126) æóßóÐáößó äóÌúÒöí ãóäú ÃóÓúÑóÝó æóáóãú íõÄúãöäú ÈöÂíÇÊö ÑóÈøöåö æóáóÚóÐÇÈõ ÇáúÂÎöÑóÉö ÃóÔóÏøõ æóÃóÈúÞì (127) ÊóÝúÑöíÚõ ÌõãúáóÉö ÝóÅöãøóÇ íóÃúÊöíóäøóßõãú ãöäøöí åõÏìð Úóáóì ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáúåõÈõæØö ãöäó ÇáúÌóäøóÉö Åöáóì ÇáÏøõäúíóÇ ÅöäúÈóÇÁñ ÈöÃóäøóåõãú íóÓúÊóÞúÈöáõæäó Ýöí åóÐöåö ÇáÏøõäúíóÇ ÓöíÑóÉð ÛóíúÑó ÇáøóÊöí ßóÇäõæÇ ÚóáóíúåóÇ Ýöí ÇáúÌóäøóÉö áöÃóäøóåõãú ÃõæÏöÚõæÇ Ýöí ÚóÇáóãò ÎóáöíØò ÎóíúÑõåõ ÈöÔóÑøöåö¡ æóÍóÞóÇÆöÞõåõ ÈöÃóæúåóÇãöåö¡ ÈóÚúÏó Ãóäú ßóÇäõæÇ Ýöí ÚóÇáóãö ÇáúÍóÞóÇÆöÞö ÇáúãóÍúÖóÉö æóÇáúÎóíúÑö ÇáúÎóÇáöÕö¡ æóÝöí åóÐóÇ ÅöäúÈóÇÁñ ÈöØóæúÑò ØóÑóÃó Úóáóì ÃóÕúáö ÇáúÅöäúÓóÇäö Ýöí ÌöÈöáøóÊöåö ßóÇäó ãõÚóÏøðÇ áóåõ ãöäú ÃóÕúáö ÊóÑúßöíÈöåö.
æóÇáúÎöØóÇÈõ Ýöí Þóæúáöåö íóÃúÊöíóäøóßõãú áöÂÏóãó ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøóåõ ÃóÕúáñ áöäóæúÚö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÅöÔúÚóÇÑðÇ áóåõ ÈöÃóäøóåõ Óóíóßõæäõ ãöäúåõ ÌóãóÇÚóÉñ¡ æóáóÇ íóÔúãóáõ åóÐóÇ ÇáúÎöØóÇÈõ ÅöÈúáöíÓó áöÃóäøóåõ ãóÝúØõæÑñ Úóáóì ÇáÔøóÑøö æóÇáÖøóáóÇáö ÅöÐú ÞóÏú ÃóäúÈóÃóåõ Çááøóåõ ÈöÐóáößó ÚöäúÏó ÅöÈóÇíóÊöåö ÇáÓøõÌõæÏó áöÂÏóãó¡ ÝóáóÇ íõßóáøöÝõåõ Çááøóåõ ÈöÇÊøöÈóÇÚö ÇáúåõÏóì¡ áöÃóäøó ØóáóÈó ÇáöÇåúÊöÏóÇÁö ãöãøóäú ÃóÚúáóãóåõ Çááøóåõ ÈöÃóäøóåõ áóÇ íóÒóÇáõ Ýöí ÖóáóÇáò íõÚóÏøõ ÚóÈóËðÇ íõäóÒøóåõ Úóäúåõ ÝöÚúáõ ÇáúÍóßöíãö ÊóÚóÇáóì. æóáóíúÓó åóÐóÇ ãöËúáó ÃóãúÑö ÃóÈöí Ìóåúáò æóÃóÖúÑóÇÈöåö ÈöÇáúÅöÓúáóÇãö ÅöÐú ÃóãúËóÇáõ ÃóÈöí Ìóåúáò áóÇ íõæÞóäõ ÈöÃóäøóåõãú áóÇ íõÄúãöäõæäó¡ æóáóãú íóÑöÏú Ýöí ÇáÓøõäøóÉö(16/329)
Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÏóÚóÇ ÇáÔøóíúØóÇäó áöáúÅöÓúáóÇãö æóáóÇ ÏóÚóÇ ÇáÔøóíóÇØöíäó¡ æóÃóãøóÇ ÇáúÍóÏöíËõ ÇáøóÐöí
ÑóæóÇåõ ÇáÏøóÇÑóÞõØúäöíøõ Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÇáó: «ãóÇ ãöäúßõãú ãöäú ÃóÍóÏò ÅöáøóÇ æóÞóÏú æõßøöáó Èöåö ÞóÑöíäõåõ ãöäó ÇáúÌöäøö¡ ÞóÇáõæÇ:
æóÅöíøóÇßó íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö¿ ÞóÇáó: æóÅöíøóÇíó æóáóßöäøó Çááøóåó ÃóÚóÇäóäöí ÝóÃóÓúáóãó»
. ÝóáóÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõ ÏóÚóÇåõ áöáúÅöÓúáóÇãö æóáóßöäøó Çááøóåó Ãóáúåóãó ÞóÑöíäóåõ Åöáóì Ãóäú íóÃúãõÑóåõ ÈöÇáúÎóíúÑö¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÞóÑöíäö: ÔóíúØóÇäñ ÞóÑöíäñ¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúåõÏóì: ÇáúÅöÑúÔóÇÏõ Åöáóì ÇáúÎóíúÑö.
æóÝöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æöÕóÇíóÉõ Çááøóåö ÂÏóãó æóÐõÑøöíøóÊóåõ ÈöÇÊøöÈóÇÚö ÑõÓõáö Çááøóåö æóÇáúæóÍúíö ÇáúÅöáóåöíøö¡ æóÈöÐóáößó íõÚúáóãõ Ãóäøó ØóáóÈó ÇáúåõÏóì ãóÑúßõæÒñ Ýöí ÇáúÌöÈöáøóÉö ÇáúÈóÔóÑöíøóÉö ÍóÊøóì ÞóÇáó ßóËöíÑñ ãöäú ÚõáóãóÇÁö ÇáúÅöÓúáóÇãö: Åöäøó ãóÚúÑöÝóÉó ÇáúÅöáóåö ÇáúæóÇÍöÏö ßóÇÆöäóÉñ Ýöí ÇáúÚõÞõæáö Ãóæú ÔóÇÆöÚóÉñ Ýöí ÇáúÃóÌúíóÇáö æóÇáúÚõÕõæÑö. æóÅöäøóåõ áöÐóáößó áóãú íõÚúÐóÑú Ãóåúáõ ÇáÔøöÑúßö Ýöí ãõÏóÏö ÇáúÝöÊóÑö ÇáøóÊöí áã ÊÌìÁ ÝöíåóÇ ÑõÓõáñ áöáúÃõãóãö. æóåóÐöåö ãóÓúÃóáóÉñ ÚóÙöíãóÉñ æóÞóÏö ÇÓúÊóæúÚóÈóåóÇ ÚõáóãóÇÁõ ÇáúßóáóÇãö¡ æóÍóÑøóÑúäóÇåóÇ Ýöí «ÑöÓóÇáóÉö ÇáäøóÓóÈö ÇáäøóÈóæöíøö» .
æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÊóÝúÓöíÑõ äóÙöíÑö ÇáúÌõãúáóÊóíúäö ÇáúÃóæøóáóíúäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö.
æóÃóãøóÇ Þóæúáõåõ ÝóáÇ íóÖöáøõ ÝóãóÚúäóÇåõ: Ãóäøóåõ ÅöÐóÇ ÇÊøóÈóÚó ÇáúåõÏóì ÇáúæóÇÑöÏó ãöäó Çááøóåö Úóáóì áöÓóÇäö ÑõÓõáöåö Óóáöãó ãöäú Ãóäú íóÚúÊóÑöíóåõ ÔóíúÁñ ãöäú ÖóáóÇáò¡ æóåóÐóÇ ãóÃúÎõæÐñ ãöäú ÏóáóÇáóÉö ÇáúÝöÚúáö Ýöí ÍóíøöÒö ÇáäøóÝúíö Úóáóì ÇáúÚõãõæãö ßóÚõãõæãö ÇáäøóßöÑóÉö Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáäøóÝúíö¡ Ãóíú ÝóáóÇ íóÚúÊóÑöíóåõ ÖóáóÇáñ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ¡ ÈöÎöáóÇÝö ãóäö ÇÊøóÈóÚó ãóÇ Ýöíåö åõÏðì æóÇÑöÏñ ãöäú ÛóíúÑö Çááøóåö ÝóÅöäøóåõ æóÅöäö ÇÓúÊóÝóÇÏó åõÏðì Ýöí ÈóÚúÖö ÇáúÃóÍúæóÇáö áóÇ íóÓúáóãõ ãöäó ÇáúæõÞõæÚö Ýöí ÇáÖøóáóÇáö Ýöí ÃóÍúæóÇáò ÃõÎúÑóì. æóåóÐóÇ ÍóÇáõ ãõÊøóÈöÚöí ÇáÔøóÑóÇÆöÚö ÛóíúÑö ÇáúÅöáóåöíøóÉö æóåöíó ÇáÔøóÑóÇÆöÚõ ÇáúæóÖúÚöíøóÉõ ÝóÅöäøó æóÇÖöÚöíåóÇ æóÅöäú ÃóÝúÑóÛõæÇ ÌõåõæÏóåõãú Ýöí ÊóØóáøõÈö ÇáúÍóÞøö áóÇ íóÓúáóãõæäó ãöäó ÇáúæõÞõæÚö Ýöí ÖóáóÇáóÇÊò ÈöÓóÈóÈö ÛóÝóáóÇÊò¡ Ãóæú ÊóÚóÇÑõÖö ÃóÏöáøóÉò¡ Ãóæö ÇäúÝöÚóÇáò ÈöÚóÇÏóÇÊò ãõÓúÊóÞöÑøóÉò¡ Ãóæú ãõÕóÇäóÚóÉò áöÑõÄóÓóÇÁò Ãóæú Ãõãóãò ÑóÃóæúÇ Ãóäøó ãöäó ÇáúãóÕúáóÍóÉö ØóáóÈó ãóÑúÖóÇÊöåöãú. æóåóÐóÇ ÓõÞúÑóÇØõ æóåõæó ÓóíøöÏõ ÍõßóãóÇÁö ÇáúíõæäóÇäö ÞóÏú ßóÇäó íóÊóÐóÑøóÚõ áöÅöáúÞóÇÁö ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáúãóÚúÑõæÝö Ýöí ÃóËöíäóÇ ÈöÃóäú íõÝúÑöÛóåõ Ýöí ÞóæóÇáöÈö ÍößóÇíóÇÊò Úóáóì ÃóáúÓöäóÉö ÇáúÍóíóæóÇäö¡ æóáóãú íóÓúáóãú ãöäó ÇáúÎõäõæÚö áöãõÕóÇäóÚóÉö ÇááøóÝöíÝö ÝóÅöäøóåõ ãóÚó ßóæúäöåö áóÇ íóÑóì ÊóÃúáöíåó ÂáöåóÊöåöãú áóãú íóÓúáóãú ãöäú(16/330)
Ãóäú íóÃúãõÑó ÞóÈúáó ãóæúÊöåö ÈöÞõÑúÈóÇäö Ïöíßò áöÚõØóÇÑöÏò ÑóÈøö ÇáúÍößúãóÉö. æóÍóÇáõåõãú ÈöÎöáóÇÝö ÍóÇáö ÇáÑøõÓõáö ÇáøóÐöíäó íóÊóáóÞøõæäó ÇáúæóÍúíó ãöäú ÚóáøóÇãö ÇáúÛõíõæÈö ÇáøóÐöí áóÇ íóÖöáøõ æóáóÇ íóäúÓóì¡ æóÃóíøóÏóåõãõ Çááøóåõ¡ æóÚóÕóãóåõãú ãöäú ãõÕóÇäóÚóÉö Ãóåúáö ÇáúÃóåúæóÇÁö¡ æóßóæøóäóåõãú ÊóßúæöíäðÇ ÎóÇÕøðÇ ãõäóÇÓöÈðÇ áöãóÇ ÓóÈóÞó Ýöí Úöáúãöåö ãöäú ãõÑóÇÏöåö ãöäúåõãú¡ æóËóÈøóÊó ÞõáõæÈóåõãú Úóáóì ÊóÍóãøõáö ÇááøóÃúæóÇÁö¡ æóáóÇ íóÎóÇÝõæäó Ýöí Çááøóåö áóæúãóÉó áóÇÆöãò. æóÅöäøó ÇáøóÐöí íóäúÙõÑõ Ýöí ÇáúÞóæóÇäöíäö ÇáúæóÖúÚöíøóÉö äóÙúÑóÉó Íóßöíãò íóÌöÏõåóÇ ãõÔúÊóãöáóÉð Úóáóì ãõÑóÇÚóÇÉö ÃóæúåóÇãò æóÚóÇÏóÇÊò.
æóÇáÔøóÞóÇÁõ ÇáúãóäúÝöíøõ Ýöí Þóæúáöåö æóáÇ íóÔúÞì åõæó ÔóÞóÇÁõ ÇáúÂÎöÑóÉö áöÃóäøóåõ ÅöÐóÇ Óóáöãó ãöäó ÇáÖøóáóÇáö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ Óóáöãó ãöäó ÇáÔøóÞóÇÁö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö.
æóíóÏõáõ áöåóÐóÇ ãõÞóÇÈóáóÉõ ÖöÏøöåö Ýöí Þóæúáöåö æóãóäú ÃóÚúÑóÖó Úóäú ÐößúÑöí ÝóÅöäøó áóåõ ãóÚöíÔóÉð ÖóäúßÇð æóäóÍúÔõÑõåõ íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö ÃóÚúãì¡ ÅöÐú ÑóÊøóÈó Úóáóì ÇáúÅöÚúÑóÇÖö Úóäú åóÏúíö Çááøóåö ÇÎúÊöáóÇáó ÍóÇáöåö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö¡ ÝóÇáúãóÚöíÔóÉõ ãõÑóÇÏñ ÈöåóÇ ãõÏøóÉõ ÇáúãóÚöíÔóÉö¡ Ãóíú ãõÏøóÉõ ÇáúÍóíóÇÉö.
æóÇáÖøóäúßõ: ãóÕúÏóÑõ Öóäõßó¡ ãöäú ÈóÇÈö ßóÑõãó ÖóäóÇßóÉð æóÖóäúßðÇ¡ æóáößóæúäöåö ãóÕúÏóÑðÇ áóãú íóÊóÛóíøóÑú áóÝúÙõåõ
ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ãóæúÕõæÝöåö¡ ÝóæóÕóÝó Èöåö åõäóÇ ãóÚöíÔóÉð æóåöíó ãõÄóäøóËñ. æóÇáÖøóäúßõ: ÇáÖøöíÞõ¡ íõÞóÇáõ: ãóßóÇäñ Öóäúßñ¡ Ãóíú ÖóíøöÞñ. æóíõÓúÊóÚúãóáõ ãóÌóÇÒðÇ Ýöí ÚõÓúÑö ÇáúÃõãõæÑö Ýöí ÇáúÍóíóÇÉö¡ ÞóÇáó ÚóäúÊóÑóÉõ:
Åöäú íóáúÍóÞõæÇ ÃóßúÑõÑú æóÅöäú íóÓúÊóáúÍöãõæÇ ... ÃóÔúÏõÏú æóÅöäú äóÒóáõæÇ ÈöÖóäúßò ÃóäúÒöáö
Ãóíú ÈöãóäúÒöáò Öóäúßò¡ Ãóíú Ýöíåö ÚõÓúÑñ Úóáóì äóÇÒöáöåö. æóåõæó åõäóÇ ÈöãóÚúäóì ÚõÓúÑö ÇáúÍóÇáö ãöäó ÇÖúØöÑóÇÈö ÇáúÈóÇáö æóÊóÈóáúÈõáöåö. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ãóÌóÇãöÚó åóãøöåö æóãóØóÇãöÍó äóÙóÑöåö Êóßõæäõ Åöáóì ÇáÊøóÍóíøõáö Ýöí ÅöíÌóÇÏö ÇáúÃóÓúÈóÇÈö æóÇáúæóÓóÇÆöáö áöãóØóÇáöÈöåö¡ Ýóåõæó ãõÊóåóÇáößñ Úóáóì ÇáöÇÒúÏöíóÇÏö ÎóÇÆöÝñ Úóáóì ÇáöÇäúÊöÞóÇÕö ÛóíúÑõ ãõáúÊóÝöÊò Åöáóì ÇáúßöãóÇáóÇÊö æóáóÇ ãóÃúäõæÓñ ÈöãóÇ íóÓúÚóì Åöáóíúåö ãöäó ÇáúÝóÖóÇÆöáö¡ íóÌúÚóáõåõ Çááøóåõ Ýöí Êöáúßó ÇáúÍóÇáóÉö æóåõæó áóÇ íóÔúÚõÑõ¡ æóÈóÚúÖõåõãú íóÈúÏõæ áöáäøóÇÓö Ýöí ÍóÇáóÉò ÍóÓóäóÉò æóÑóÝóÇåöíóÉö ÚóíúÔò æóáóßöäøó äóÝúÓóåõ ÛóíúÑõ ãõØóãóÆöäøóÉò.(16/331)
æóÌóÚóáó Çááøóåõ ÚöÞóÇÈóåõ íóæúãó ÇáúÍóÔúÑö Ãóäú íóßõæäó ÃóÚúãóì ÊóãúËöíáðÇ áöÍóÇáóÊöåö ÇáúÍöÓøöíøóÉö íóæúãóÆöÐò ÈöÍóÇáóÊöåö ÇáúãóÚúäóæöíøóÉö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ¡ æóåöíó ÍóÇáóÉõ ÚóÏóãö ÇáäøóÙóÑö Ýöí æóÓóÇÆöáó ÇáúåõÏóì æÇáäÌÇÉ. æóÐóáößó ÇáúÚóãì ÚõäúæóÇäñ Úóáóì ÛóÖóÈö Çááøóåö Úóáóíúåö æóÅöÞúÕóÇÆöåö Úóäú ÑóÍúãóÊöåö¡ Ýó ÃóÚúãì ÇáúÃóæøóáõ ãõÌóÇÒõ æÃóÚúãì ÇáËøóÇäöí ÍóÞöíÞóÉñ.
æóÌõãúáóÉõ ÞÇáó ÑóÈøö áöãó ÍóÔóÑúÊóäöí ÃóÚúãì ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøðÇ.
æóÌõãúáóÉõ ÞÇáó ßóÐáößó ÃóÊóÊúßó ÅöáóÎú æóÇÞöÚóÉñ Ýöí ØóÑöíÞö ÇáúãõÍóÇæóÑóÉö ÝóáöÐóáößó ÝõÕöáóÊú æóáóãú ÊõÚúØóÝú.
æóÝöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøó Çááøóåó ÃóÈúáóÛó ÇáúÅöäúÓóÇäó ãöäú íóæúãö äóÔúÃóÊöåö ÇáÊøóÍúÐöíÑó ãöäó ÇáÖøóáóÇáö æóÇáÔøöÑúßö¡ ÝóßóÇäó Ðóáößó ãõÓúÊóÞöÑøðÇ Ýöí ÇáúÝöØúÑóÉö ÍóÊøóì ÞóÇáó ßóËöíÑñ ãöäú ÚõáóãóÇÁö ÇáúÅöÓúáóÇãö: ÈöÃóäøó ÇáúÅöÔúÑóÇßó ÈöÇááøóåö ãöäó ÇáúÃõãóã ÇáøóÊöí íßæä Ýöí ÇáÝÊÑ Èóíúäó ÇáÔøóÑóÇÆöÚö ãõÓúÊóÍöÞøñ ÕóÇÍöÈõåõ ÇáúÚöÞóÇÈó¡ æóÞóÇáó ÌóãóÇÚóÉñ ãöäú Ãóåúáö ÇáÓøõäøóÉö æóÇáúãõÚúÊóÒöáóÉö ÞóÇØöÈóÉð: Åöäøó ãóÚúÑöÝóÉó Çááøóåö æóÇÌöÈóÉñ ÈöÇáúÚóÞúáö (1) ¡ æóáóÇ Ôóßøó Ãóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ãöäú ÐößúÑöåóÇ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÊóäúÈöíåõ ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ÈöÇáúÞõÑúÂäö Åöáóì ÇáúÍóÐóÑö ãöäó ÇáúÅöÚúÑóÇÖö Úóäú ÐößúÑö Çááøóåö¡ æóÅöäúÐóÇÑñ áóåõãú ÈöÚóÇÞöÈóÉò ãöËúáö ÍóÇáöåöãú.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Ýöí ßóÐáößó ÃóÊóÊúßó ÂíÇÊõäÇ ÑóÇÌöÚóÉñ Åöáóì ÇáúÚóãóì ÇáúãõÖóãøóäö Ýöí Þóæúáöåö áöãó ÍóÔóÑúÊóäöí ÃóÚúãì¡ Ãóíú ãöËúáõ Ðóáößó ÇáúÍóÇáö ÇáøóÊöí ÊóÓóÇÁóáúÊó Úóäú ÓóÈóÈöåóÇ ßõäúÊó äóÓöíÊó ÂíóÇÊöäóÇ Íöíäó ÃóÊóÊúßó¡ æóßõäúÊó ÊõÚúÑöÖõ Úóäö ÇáäøóÙóÑö Ýöí ÇáúÂíóÇÊö Íöíäó ÊõÏúÚóì Åöáóíúåö ÝóßóÐóáößó ÇáúÍóÇáõ ßóÇäó ÚöÞóÇÈõßó Úóáóíúåö ÌóÒóÇÁð æöÝóÇÞðÇ.
æóÞóÏú ÙóåóÑó ãöäú äóÙúãö ÇáúÂíóÉö Ãóäøó ÝöíåóÇ ËóáóÇËóÉõ ÇÍúÊöÈóÇßóÇÊò¡ æóÃóäøó ÊóÞúÏöíÑó ÇáúÃóæøóáö: æóäóÍúÔõÑõåõ íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ÃóÚúãóì æóäóäúÓóÇåõ¡ Ãóíú äõÞúÕöíåö ãöäú ÑóÍúãóÊöäóÇ. æóÊóÞúÏöíÑõ ÇáËøóÇäöí æóÇáËøóÇáöËö: ÞóÇáó ßóÐóáößó ÃóÊóÊúßó ÂíóÇÊõäóÇ
ÝóäóÓöíÊóåóÇ æóÚóãöíÊó ÚóäúåóÇ ÝóßóÐóáößó Çáúíóæúãó ÊõäúÓóì æóÊõÍúÔóÑõ ÃóÚúãóì.
_________
(1) Ýöí ÇáãØÈæÚÉ (ÈöÇáúÝöÚúáö) .(16/332)
æóÇáäøöÓúíóÇäõ Ýöí ÇáúãóæúÖöÚóíúäö ãõÓúÊóÚúãóáñ ßöäóÇíóÉð Ãóæö ÇÓúÊöÚóÇÑóÉð Ýöí ÇáúÍöÑúãóÇäö ãöäú ÍõÙõæÙö ÇáÑøóÍúãóÉö.
æóÌõãúáóÉõ æóßóÐáößó äóÌúÒöí ãóäú ÃóÓúÑóÝó ÅöáóÎú ÊóÐúíöíáñ¡ íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ãöäú ÍößóÇíóÉö ãóÇ íõÎóÇØöÈõ Çááøóåõ Èöåö ãóäú íõÍúÔóÑõ íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ÃóÚúãóì ÞõÕöÏó ãöäúåóÇ ÇáÊøóæúÈöíÎõ áóåõ æóÇáÊøóäúßöíáõ¡ ÝóÇáúæóÇæõ ÚóÇØöÝóÉñ ÇáúÌõãúáóÉó Úóáóì ÇáøóÊöí ÞóÈúáöåóÇ. æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÊóÐúíöíáðÇ áöáúÞöÕøóÉö æóáóíúÓóÊú ãöäó ÇáúÎöØóÇÈö ÇáúãõÎóÇØóÈö Èöåö ãóäú íõÍúÔóÑõ íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ÃóÚúãóì ÞõÕöÏó ãöäúåóÇ ãóæúÚöÙóÉõ ÇáÓøóÇãöÚöíäó áöíóÍúÐóÑõæÇ ãöäú Ãóäú íóÕöíÑõæÇ Åöáóì ãóËóáö Ðóáößó ÇáúãóÕöíÑö. ÝóÇáúæóÇæõ ÇÚúÊöÑóÇÖöíøóÉñ áöÃóäøó ÇáÊøóÐúíöíáó ÇÚúÊöÑóÇÖñ Ýöí ÂÎöÑö ÇáúßóáóÇãö¡ æóÇáúæóÇæõ ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖöíøóÉõ ÑóÇÌöÚóÉñ Åöáóì ÇáúæóÇæö ÇáúÚóÇØöÝóÉö ÅöáøóÇ ÃóäøóåóÇ ÚóÇØöÝóÉñ ãóÌúãõæÚó ßóáóÇãò Úóáóì ãóÌúãõæÚö ßóáóÇãò ÂÎóÑó áóÇ Úóáóì ÈóÚúÖö ÇáúßóáóÇãö ÇáúãóÚúØõæÝö Úóáóíúåö.
æóÇáúãóÚúäóì: æóãöËúáó Ðóáößó ÇáúÌóÒóÇÁö äóÌúÒöí ãóäú ÃóÓúÑóÝó¡ Ãóíú ßóÝóÑó æóáóãú íõÄúãöäú ÈöÂíóÇÊö ÑóÈøöåö.
ÝóÇáúÅöÓúÑóÇÝõ: ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏõ ÇáÖøóÇáøõ æóÚóÏóãõ ÇáúÅöíãóÇäö ÈöÇáúÂíóÇÊö æãßÇÈÑÊåÇ æÊßÐíÈåãÇ.
æóÇáúãõÔóÇÑõ Åöáóíúåö ÈöÞóæúáöåö æóßóÐáößó åõæó ãóÖúãõæäõ Þóæúáöåö ÝóÅöäøó áóåõ ãóÚöíÔóÉð ÖóäúßÇð¡ Ãóíú æóßóÐóáößó äóÌúÒöí Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÇáøóÐöíäó ÃóÓúÑóÝõæÇ æóáóãú íõÄúãöäõæÇ ÈöÇáúÂíóÇÊö.
æóÃóÚúÞóÈóåõ ÈöÞóæúáöåö æóáóÚóÐÇÈõ ÇáúÂÎöÑóÉö ÃóÔóÏøõ æóÃóÈúÞì¡ æóåóÐóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÊóÐúíöíáðÇ áöáúÞöÕøóÉö æóáóíúÓó ãöäú ÍößóÇíóÉö ÎöØóÇÈö Çááøóåö áöáøóÐöí ÍóÔóÑóåõ íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ÃóÚúãóì. ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÚóÐóÇÈö ÇáúÂÎöÑóÉö ãõÞóÇÈöáõ ÚóÐóÇÈö ÇáÏøõäúíóÇ ÇáúãõÝóÇÏö ãöäú Þóæúáöåö ÝóÅöäøó áóåõ ãóÚöíÔóÉð ÖóäúßÇð ÇáúÂíóÉó¡ æóÇáúæóÇæõ ÇÚúÊöÑóÇÖöíøóÉñ. æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÌõãúáóÉõ ãöäú ÍößóÇíóÉö ÎöØóÇÈö Çááøóåö áöáøóÐöí íóÍúÔõÑõåõ ÃóÚúãóì¡ ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÚóÐóÇÈö ÇáúÂÎöÑóÉö ÇáúÚóÐóÇÈõ ÇáøóÐöí æóÞóÚó Ýöíåö ÇáúãõÎóÇØóÈõ¡ Ãóíú ÃóÔóÏøõ ãöäú ÚóÐóÇÈö ÇáÏøõäúíóÇ æóÃóÈúÞóì ãöäúåõ áöÃóäøóåõ ÃØæá ãõÏøóÉ.(16/333)
ÃóÝóáóãú íóåúÏö áóåõãú ßóãú ÃóåúáóßúäóÇ ÞóÈúáóåõãú ãöäó ÇáúÞõÑõæäö íóãúÔõæäó Ýöí ãóÓóÇßöäöåöãú Åöäøó Ýöí Ðóáößó áóÂíóÇÊò áöÃõæáöí Çáäøõåóì (128)
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÂíóÉ 128]
ÃóÝóáóãú íóåúÏö áóåõãú ßóãú ÃóåúáóßúäÇ ÞóÈúáóåõãú ãöäó ÇáúÞõÑõæäö íóãúÔõæäó Ýöí ãóÓÇßöäöåöãú Åöäøó Ýöí Ðáößó áóÂíÇÊò áöÃõæáöí Çáäøõåì (128)
ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì ÇáúæóÚöíÏö ÇáúãõÊóÞóÏøöãö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóßóÐáößó äóÌúÒöí ãóäú ÃóÓúÑóÝó æóáóãú íõÄúãöäú ÈöÂíÇÊö ÑóÈøöåö [Øå: 127] . ÌóÚóáó ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãó ÇáúÅöäúßóÇÑöíøó ÇáÊøóÚúÌöíÈöíøó ãõÝóÑøóÚðÇ Úóáóì ÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÈöÇáúÌóÒóÇÁö ÈöÇáúãóÚöíÔóÉö ÇáÖøóäúßö áöãóäú ÃóÚúÑóÖó Úóäú ÊóæúÍöíÏö Çááøóåö áöÃóäøóåõ ÓóÈóÈñ Úóáóíúåö áóÇ ãóÍóÇáóÉó¡ ÊóÚúÌöíÈðÇ ãóäú ÍóÇáö ÛóÝúáóÉö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÚóãøóÇ Íóáøó ÈöÇáúÃõãóãö ÇáúãõãóÇËöáóÉö áóåõãú Ýöí ÇáúÅöÔúÑóÇßö æóÇáúÅöÚúÑóÇÖö Úóäú ßõÊõÈö
Çááøóåö æóÂíóÇÊö ÇáÑøõÓõáö.
ÝóÖóãóÇÆöÑõ ÌóãúÚö ÇáúÛóÇÆöÈöíäó ÚóÇÆöÏóÉñ Åöáóì ãóÚúÑõæÝò ãöäú ãóÞóÇãö ÇáÊøóÚúÑöíÖö ÈöÇáÊøóÍúÐöíÑö æóÇáúÅöäúÐóÇÑö ÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåö íóãúÔõæäó Ýöí ãóÓÇßöäöåöãú¡ ÝóÅöäøóåõ áóÇ íóÕúáõÍõ ÅöáøóÇ Ãóäú íóßõæäó ÍóÇáðÇ áöÞóæúãò ÃóÍúíóÇÁò íóæúãóÆöÐò.
æóÇáúåöÏóÇíóÉõ åõäóÇ ãõÓúÊóÚóÇÑóÉñ áöáúÅöÑúÔóÇÏö Åöáóì ÇáúÃõãõæÑö ÇáúÚóÞúáöíøóÉö ÈöÊóäúÒöíáö ÇáúÚóÞúáöíøö ãäÒáóÉ ÇáÍÓíø¡ ÝíÄæá ãóÚúäóÇåóÇ Åöáóì ãóÚúäóì ÇáÊøóÈúíöíäö¡ æóáöÐóáößó ÚõÏøöíó ÝöÚúáõåóÇ ÈöÇááøóÇãö¡ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ãóæóáóãú íóåúÏö áöáøóÐöíäó íóÑöËõæäó ÇáúÃóÑúÖó ãöäú ÈóÚúÏö ÃóåúáöåÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [100] .
æóÌõãúáóÉõ ßóãú ÃóåúáóßúäÇ ÞóÈúáóåõãú ãöäó ÇáúÞõÑõæäö ãõÚóáøöÞóÉõ ÝöÚúáö íóåúÏö Úóäö ÇáúÚóãóáö Ýöí ÇáúãóÝúÚõæáö áöæõÌõæÏö ÇÓúãö ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÈóÚúÏóåóÇ¡ Ãóíú Ãóáóãú íõÑúÔöÏúåõãú Åöáóì ÌóæóÇÈò ßóãú ÃóåúáóßúäÇ ÞóÈúáóåõãú Ãóíú ßóËúÑóÉõ ÅöåúáóÇßöäóÇ ÇáúÞõÑõæäó. æóÝóÇÚöáõ íóåúÏö ÖóãöíÑñ Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáÓøöíóÇÞõ æóåõæó ÖóãöíÑõ ÇáúÌóáóÇáóÉö¡ æóÇáúãóÚúäóì: ÃóÝóáóãú íóåúÏö Çááøóåõ áóåõãú ÌóæóÇÈó ßóãú ÃóåúáóßúäÇ. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÝóÇÚöáõ ãóÖúãõæäõ ÌõãúáóÉö ßóãú ÃóåúáóßúäÇ.
æóÇáúãóÚúäóì: ÃóÝóáóãú íõÈóíøöäú áóåõãú åóÐóÇ ÇáÓøõÄóÇáó¡ Úóáóì Ãóäøó ãóÝúÚõæáó íóåúÏö ãóÍúÐõæÝñ ÊóäúÒöíáðÇ áöáúÝöÚúáö ãóäúÒöáóÉó ÇááøóÇÒöãö¡ Ãóíú íóÍúÕõáõ áóåõãõ ÇáÊøóÈúíöíäõ.
æóÌõãúáóÉõ íóãúÔõæäó Ýöí ãóÓÇßöäöåöãú ÍóÇáñ ãöäó ÇáÖøóãöíÑö ÇáúãóÌúÑõæÑö ÈöÇááøóÇãö¡ áöÃóäøó ÚóÏóãó ÇáÊøóÈúíöíäö Ýöí Êöáúßó ÇáúÍóÇáóÉö ÃóÔóÏøõ ÛóÑóÇÈóÉð æóÃóÍúÑóì ÈöÇáÊøóÚúÌöíÈö.(16/334)
æóáóæúáóÇ ßóáöãóÉñ ÓóÈóÞóÊú ãöäú ÑóÈøößó áóßóÇäó áöÒóÇãðÇ æóÃóÌóáñ ãõÓóãøðì (129) ÝóÇÕúÈöÑú Úóáóì ãóÇ íóÞõæáõæäó æóÓóÈøöÍú ÈöÍóãúÏö ÑóÈøößó ÞóÈúáó ØõáõæÚö ÇáÔøóãúÓö æóÞóÈúáó ÛõÑõæÈöåóÇ æóãöäú ÂäóÇÁö Çááøóíúáö ÝóÓóÈøöÍú æóÃóØúÑóÇÝó ÇáäøóåóÇÑö áóÚóáøóßó ÊóÑúÖóì (130)
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÞõÑõæäö: ÚóÇÏñ æóËóãõæÏõ. ÝóÞóÏú ßóÇäó ÇáúÚóÑóÈõ íóãõÑøõæäó ÈöãóÓóÇßöäö ÚóÇÏò Ýöí ÑóÍóáóÇÊöåöãú Åöáóì Çáúíóãóäö æóäóÌúÑóÇäó æóãóÇ ÌóÇæóÑóåóÇ¡ æóÈöãóÓóÇßöäö ËóãõæÏó Ýöí ÑóÍóáóÇÊöåöãú Åöáóì ÇáÔøóÇãö. æóÞóÏú ãóÑøó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáúãõÓúáöãõæäó ÈöÏöíóÇÑö ËóãõæÏó Ýöí ãóÓöíÑöåöãú Åöáóì ÊóÈõæßó.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøó Ýöí Ðáößó áóÂíÇÊò áöÃõæáöí Çáäøõåì Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáÊøóÚúáöíáö áöáúÅöäúßóÇÑö æóÇáÊøóÚúÌöíÈö ãöäú ÍóÇáö ÛóÝúáóÊöåöãú Úóäú åóáóÇßö Êöáúßó ÇáúÞõÑõæäö. ÝóÍóÑúÝõ ÇáÊøóÃúßöíÏö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúÎóÈóÑö æóáöáúÅöíÐóÇäö ÈöÇáÊøóÚúáöíáö.
æÇáäåì- ÈöÖóãøö Çáäøõæäö- æóÇáúÞóÕúÑö ÌóãúÚõ äõåúíóÉò- ÈöÖóãøö Çáäøõæäö æóÓõßõæäö ÇáúåóÇÁö-: ÇÓúãõ ÇáúÚóÞúáö. æóÞóÏú íõÓúÊóÚúãóáõ Çáäøõåóì ãõÝúÑóÏðÇ ÈöãóÚúäóì ÇáúÚóÞúáö. æóÝöí åóÐóÇ ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáøóÐöíäó áóãú íóåúÊóÏõæÇ ÈöÊöáúßó ÇáúÂíóÇÊö ÈöÃóäøóåõãú ÚóÏöíãõæ ÇáúÚõÞõæáö¡ ßóÞóæúáöåö Åöäú åõãú ÅöáøóÇ ßóÇáúÃóäúÚÇãö Èóáú åõãú ÃóÖóáøõ ÓóÈöíáðÇ [ÇáúÝÑúÞóÇä:
44] .
[129- 130]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÇáúÂíóÇÊ 129 Åöáóì 130]
æóáóæúáÇ ßóáöãóÉñ ÓóÈóÞóÊú ãöäú ÑóÈøößó áóßÇäó áöÒÇãÇð æóÃóÌóáñ ãõÓóãøðì (129) ÝóÇÕúÈöÑú Úóáì ãóÇ íóÞõæáõæäó æóÓóÈøöÍú ÈöÍóãúÏö ÑóÈøößó ÞóÈúáó ØõáõæÚö ÇáÔøóãúÓö æóÞóÈúáó ÛõÑõæÈöåÇ æóãöäú ÂäÇÁö Çááøóíúáö ÝóÓóÈøöÍú æóÃóØúÑÇÝó ÇáäøóåÇÑö áóÚóáøóßó ÊóÑúÖì (130)
ÌõãúáóÉõ æóáóæúáÇ ßóáöãóÉñ ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÃóÝóáóãú íóåúÏö áóåõãú [Øå: 128] ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÇ ÝöíåóÇ ãöäó ÇáÊøóÍúÐöíÑö æóÇáÊøóåúÏöíÏö æóÇáúÚöÈúÑóÉö ÈöÇáúÞõÑõæäö ÇáúãóÇÖöíóÉö¡ æÈÃäåã ÌóÏöíÑõæäó ÈöÃóäú íóÍöáøó Èöåöãú ãöËúáõ ãóÇ Íóáøó ÈöÃõæáóÆößó. ÝóáóãøóÇ ßóÇäõæÇ ÞóÏú ÛóÑøóÊúåõãú ÃóäúÝõÓõåõãú ÈöÊóßúÐöíÈö ÇáúæóÚöíÏö áöãóÇ ÑóÃóæúÇ ãöäú ÊóÃóÎøõÑö äõÒõæáö ÇáúÚóÐóÇÈö Èöåöãú ÝóßóÇäõæÇ íóÞõæáõæäó ãóÊì åÐóÇ ÇáúæóÚúÏõ Åöäú ßõäúÊõãú ÕÇÏöÞöíäó [ÓÈÃ: 29] ÚóÞøóÈó æóÚöíÏóåõãú ÈöÇáÊøóäúÈöíåö Úóáóì ãóÇ íõÒöíáõ ÛõÑõæÑóåõãú ÈöÃóäøó ÓóÈóÈó ÇáÊøóÃúÎöíÑö ßóáöãóÉñ ÓóÈóÞóÊú ãöäó Çááøóåö ÈöÐóáößó áöÍößóãò íóÚúáóãõåóÇ. æóåóÐóÇ Ýöí ãóÚúäóì Þóæúáöåö(16/335)
æóíóÞõæáõæäó ãóÊì åÐóÇ ÇáúæóÚúÏõ Åöäú ßõäúÊõãú ÕÇÏöÞöíäó Þõáú áóßõãú ãöíÚÇÏõ íóæúãò áóÇ ÊóÓúÊóÃúÎöÑõæäó Úóäúåõ ÓÇÚóÉð æóáÇ ÊóÓúÊóÞúÏöãõæäó [ÓÈÃ: 29¡ 30] .
æóÇáúßóáöãóÉõ: ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ åõäóÇ ÝöíãóÇ ÔóÃúäõåõ Ãóäú ÊóÏõáøó Úóáóíúåö ÇáúßóáöãóÇÊõ ÇááøóÝúÙöíøóÉõ ãöäó ÇáúãóÚóÇäöí¡ æóåõæó ÇáúãõÓóãøóì ÚöäúÏó ÇáúÃóÔóÇÚöÑóÉö ÈöÇáúßóáóÇãö ÇáäøóÝúÓöíøö ÇáÑøóÇÌöÚö Åöáóì Úöáúãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöãóÇ ÓóíõÈúÑöÒõåõ áöáäøóÇÓö ãöäú ÃóãúÑö ÇáÊøóßúæöíäö Ãóæú ÃóãúÑö ÇáÊøóÔúÑöíÚö¡ Ãóæö ÇáúæóÚúÙö. æóÊóÞóÏøóãó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóáóæúáÇ ßóáöãóÉñ ÓóÈóÞóÊú ãöäú ÑóÈøößó áóÞõÖöíó Èóíúäóåõãú Ýöí ÓõæÑóÉö åõæÏò [110] .
ÝóÇáúßóáöãóÉõ åóäóÇ ãõÑóÇÏñ ÈöåóÇ: ãóÇ Úóáöãóåõ Çááøóåõ ãöäú ÊóÃúÌöíáö Íõáõæáö ÇáúÚóÐóÇÈö Èöåöãú¡ ÝóÇááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÈöÍößúãóÊöåö ÃóäúÙóÑó ÞõÑóíúÔðÇ Ýóáóãú íõÚóÌøöáú áóåõãõ ÇáúÚóÐóÇÈó áöÃóäøóåõ ÃóÑóÇÏó Ãóäú íõäúÔóÑó ÇáúÅöÓúáóÇãó Èöãóäú íõÄúãöäõ ãöäúåõãú æóÈöÐõÑøöíøóÇÊöåöãú. æóÝöí Ðóáößó ßóÑóÇãóÉñ áöáäøóÈöíÁö ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÊóíúÓöíÑö ÃóÓúÈóÇÈö ÈóÞóÇÁö ÔóÑúÚöåö æóÇäúÊöÔóÇÑöåö áöÃóäøóåõ ÇáÔøóÑöíÚóÉõ ÇáúÎóÇÊöãóÉõ. æóÎóÕøó Çááøóåõ ãöäúåõãú ÈöÚóÐóÇÈö ÇáÓøóíúÝö æóÇáúÃóÓóÑö ãóäú ßóÇäõæÇ ÃóÔöÏøóÇÁó Ýöí ÇáÊøóßúÐöíÈö æóÇáúÅöÚúÑóÇÖö ÍößúãóÉð ãöäúåõ ÊóÚóÇáóì¡ ßóãóÇ ÞóÇáó: æóãÇ ßÇäó Çááøóåõ áöíõÚóÐøöÈóåõãú æóÃóäúÊó Ýöíåöãú æóãÇ ßÇäó Çááøóåõ ãõÚóÐøöÈóåõãú æóåõãú íóÓúÊóÛúÝöÑõæäó æóãÇ áóåõãú ÃóáøóÇ íõÚóÐøöÈóåõãõ Çááøóåõ æóåõãú íóÕõÏøõæäó Úóäö ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑÇãö [ÇáúÃóäúÝóÇá: 33- 34] .
æóÇááÒóÇã- ÈößóÓúÑö ÇááøóÇãö-: ãóÕúÏóÑõ áóÇÒóãó: ßóÇáúÎöÕóÇãö¡ ÇÓúÊõÚúãöáó ãóÕúÏóÑóÇ áöÝöÚúáö áóÒöãó ÇáËøóÇäöí áöÞóÕúÏö ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÞõæøóÉö ÇáúãóÚúäóì ßóÃóäøóåõ ÍóÇÕöáñ ãöäú ÚöÏøóÉö äóÇÓò. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó æóÒúäõ ÝöÚóÇáò ÈöãóÚúäóì ÝóÇÚöáò¡ ãöËúáó áöÒóÇÒò Ýöí Þóæúáö áóÈöíÏò:
ãöäøóÇ áöÒóÇÒñ ßóÑöíåóÉñ ÌõÐøóÇãõåóÇ æóÓöÏóÇÏò Ýöí Þóæúáö ÇáúÚóÑóÌöíøö:
ÃóÖóÇÚõæäöí æóÃóíøõ ÝóÊðì ÃóÖóÇÚõæÇ ... áöíóæúãö ßóÑöíåóÉò æóÓöÏóÇÏö ËóÛúÑö
Ãóíú: áóßóÇäó ÇáúÅöåúáóÇßõ ÇáÔøóÏöíÏõ áóÇÒöãðÇ áóåõãú.(16/336)
ÝóÇäúÊóÕóÈó áöÒÇãÇð Úóáóì Ãóäøóåõ ÎóÈóÑõ (ßóÇäó) ¡ æóÇÓúãõåóÇ ÖóãöíÑñ ÑóÇÌöÚñ Åöáóì ÇáúÅöåúáóÇßö ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏö ãöäú ßóãú ÃóåúáóßúäÇ [128] ¡ Ãóíú áóßóÇäó ÇáúÅöåúáóÇßõ ÇáøóÐöí Ãõåúáößó ãöËúáõåõ ãóäú ÞóÈúáóåõãú ãöäó ÇáúÞõÑõæä¡ æóåõæó ÇáÇÓÊíÕÇá¡ áóÇÒöãðÇ áóåõãú.
æóÃóÌóáñ ãõÓóãøðì ÚóØúÝñ Úóáóì ßóáöãóÉñ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóáóæúáóÇ ßóáöãóÉñ æóÃóÌóáñ ãõÓóãøðì íóÞóÚõ ÚöäúÏóåõ ÇáúåóáóÇßõ áóßóÇäó ÅöåúáóÇßõåõãú áöÒóÇãðÇ. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÃóÌóáö: ãóÇ ÓóíõßúÔóÝõ áóåõãú ãöäú Íõáõæáö ÇáúÚóÐóÇÈö: ÅöãøóÇ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÈöÃóäú Íóáøó ÈöÑöÌóÇáò ãöäúåõã æóåõæó ÚóÐóÇÈõ ÇáúÈóØúÔóÉö ÇáúßõÈúÑóì íóæúãó ÈóÏúÑò æóÅöãøóÇ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö æóåõæó ãóÇ ÓóíóÍöáøõ Èöãóäú ãóÇÊõæÇ ßõÝøóÇÑðÇ ãöäúåõãú. æóÝöí ãóÚúäóÇåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Þõáú ãóÇ íóÚúÈóÄõÇ Èößõãú ÑóÈøöí áóæúáÇ ÏõÚÇÄõßõãú ÝóÞóÏú ßóÐøóÈúÊõãú ÝóÓóæúÝó íóßõæäõ áöÒÇãÇð [ÇáúÝÑúÞóÇä: 77] .
æóíóÙúåóÑõ Ãóäøóåõ ÔóÇÚó Ýöí ÚóÕúÑö ÇáÕøóÍóÇÈóÉö ÊóÃúæöíáõ ÇÓúãö ÇááøöÒóÇãö Ãóäøóåõ ÚóÐóÇÈñ ÊóæóÚøóÏó Çááøóåõ Èöåö ãõÔúÑößöí ÞõÑóíúÔò. æóÞöíáó: åõæó ÚóÐóÇÈõ íóæúãó ÈóÏúÑò. ÝóÝöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» Úóäö ÇÈúäö ãóÓúÚõæÏò ÞóÇáó: «ÎóãúÓñ ÞóÏú ãóÖóíúäó: ÇáÏøõÎóÇäõ¡ æóÇáúÞóãóÑõ¡ æóÇáÑøõæãõ¡ æóÇáúÈóØúÔóÉõ¡ æóÇááøöÒóÇãõ ÝóÓóæúÝó íóßõæäõ áöÒÇãÇð» . íõÑöíÏõ ÈöÐóáößó ÅöÈúØóÇáó Ãóäú íóßõæäó ÇááøöÒóÇãõ ãõÊóÑóÞøóÈðÇ Ýöí ÂÎöÑö ÇáÏøõäúíóÇ. æóáóíúÓó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ãóÇ íõÍúæöÌõ Åöáóì ÊóÃúæöíáö ÇááøöÒóÇãö ÈöåóÐóÇ ßóãóÇ ÚóáöãúÊó.
æóÝõÑøöÚó Úóáóì Ðóáößó ÃóãúÑõ ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáÕøóÈúÑö Úóáóì ãóÇ íóÞõæáõæäó ãöäó ÇáÊøóßúÐöíÈö æóÈöÇáúæóÚöíÏö áöÊóÃúÎöíÑö äõÒõæáöåö Èöåöãú. æóÇáúãóÚúäóì: ÝóáóÇ ÊóÓúÊóÚúÌöáú áóåõãõ ÇáúÚóÐóÇÈó æóÇÕúÈöÑú Úóáóì ÊóßúÐöíÈöåöãú æóäóÍúæõåõ ÇáÔøóÇãöáõ áóåõ ÇáúãóæúÕõæáõ Ýöí Þóæúáöåö ãóÇ íóÞõæáõæäó.
æóÃóãóÑóåõ ÈöÃóäú íõÞúÈöáó Úóáóì ãõÒóÇæóáóÉö ÊóÒúßöíóÉö äóÝúÓöåö æóÊóÒúßöíóÉö Ãóåúáöåö ÈöÇáÕøóáóÇÉö¡ æÇáÅÚÑÇÖ ÚóãøóÇ ãÊÚ Çááøóåõ ÇáúßõÝøóÇÑó ÈöÑóÝóÇåöíóÉö ÇáúÚóíúÔö¡ æóæóÚóÏóåõ ÈöÃóäøó ÇáúÚóÇÞöÈóÉó áöáúãõÊøóÞöíäó.
ÝóÇáÊøóÓúÈöíÍõ åõäóÇ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÕøóáóÇÉö áöÇÔúÊöãóÇáöåóÇ Úóáóì ÊóÓúÈöíÍö Çááøóåö æóÊóäúÒöíåöåö.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö ÈöÍóãúÏö ÑóÈøößó áöáúãõáóÇÈóÓóÉö¡ æóåöíó ãõáóÇÈóÓóÉõ ÇáúÝóÇÚöáö áöÝöÚúáöåö¡ Ãóíú ÓóÈøöÍú ÍóÇãöÏðÇ ÑóÈøóßó¡ ÝóãóæúÞöÚõ ÇáúãóÌúÑõæÑö ãóæúÞöÚõ ÇáúÍóÇáö.(16/337)
æóÇáúÃóæúÞóÇÊõ ÇáúãóÐúßõæÑóÉõ åöíó ÃóæúÞóÇÊ ÇáÕøóáóæóÇÊ¡ æóåöí æóÞúÊõ ÇáÕøõÈúÍö ÞóÈúáó ØõáõæÚö ÇáÔøóãúÓö¡ æóæóÞúÊóÇäö ÞóÈúáó ÛõÑõæÈöåóÇ æóåõãóÇ ÇáÙøõåúÑõ æóÇáúÚóÕúÑõ¡ æóÞöíáó ÇáúãõÑóÇÏõ ÕóáóÇÉõ ÇáúÚóÕúÑö. æóÃóãøóÇ ÇáÙøõåúÑõ Ýóåöíó Þóæúáõåõ: æóÃóØúÑÇÝó ÇáäøóåÇÑö ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí.
æãöäú Ýöí Þóæúáöåö ãöäú ÂäÇÁö Çááøóíúáö ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ ãõÊóÚóáøöÞóÉñ ÈöÝöÚúáö (ÝóÓóÈøöÍú) . æóÐóáößó æóÞúÊóÇ ÇáúãóÛúÑöÈö æóÇáúÚóÔóÇÁö. æóåóÐóÇ ßõáøõåõ ãöäó ÇáúãõÌúãóáö ÇáøóÐöí ÈóíøóäóÊúåõ ÇáÓøõäøóÉõ ÇáúãõÊóæóÇÊöÑóÉõ.
æóÃõÏúÎöáóÊö ÇáúÝóÇÁõ Úóáóì ÝóÓóÈøöÍú áöÃóäøóåõ áóãøóÇ ÞõÏøöãó Úóáóíúåö ÇáúÌóÇÑøõ æóÇáúãóÌúÑõæÑõ áöáöÇåúÊöãóÇãö ÔóÇÈóåó ÊóÞúÏöíãó ÃóÓúãóÇÁö ÇáÔøóÑúØö ÇáúãõÝöíÏóÉö ãóÚúäóì ÇáÒøóãóÇäö¡ ÝóÚõæãöáó ÇáúÝöÚúáõ ãõÚóÇãóáóÉó ÌóæóÇÈö ÇáÔøóÑúØö
ßóÞóæúáöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ÝóÝöíåöãóÇ ÝóÌóÇåöÏú»
¡ Ãóíö ÇáúÃóÈóæóíúäö¡ æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóãöäó Çááøóíúáö ÝóÊóåóÌøóÏú Èöåö äÇÝöáóÉð áóßó æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö [79] .
æóæóÌúåõ ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÂäóÇÁö Çááøóíúáö Ãóäøó Çááøóíúáó æóÞúÊñ Êóãöíáõ Ýöíåö ÇáäøõÝõæÓõ Åöáóì ÇáÏøóÚóÉö ÝóíõÎúÔóì Ãóäú ÊóÊóÓóÇåóáó Ýöí ÃóÏóÇÁö ÇáÕøóáóÇÉö Ýöíåö.
æóÂäóÇÁö Çááøóíúáö: ÓóÇÚóÇÊõåõ. æóåõæó ÌóãúÚõ Åöäúíñ- ÈößóÓúÑö ÇáúåóãúÒóÉö æóÓõßõæäö Çáäøõæäö æóíóÇÁò Ýöí ÂÎöÑöåö.
æóíõÞóÇáõ: Åöäúæñ- ÈöæóÇæò Ýöí ÂÎöÑöåö. æóíõÞóÇáõ: Åöäðì- ÈöÃóáúÝò Ýöí ÂÎöÑöåö ãóÞúÕõæÑðÇ- æóíõÞóÇáõ: ÃóäóÇÁñ- ÈöÝóÊúÍö ÇáúåóãúÒóÉö Ýöí Ãóæøóáöåö æóÈöãóÏøò Ýöí ÂÎöÑöåö- æóÌóãúÚõ Ðóáößó Úóáóì ÂäóÇÁò ÈöæóÒúäö ÃóÝúÚóÇáò.
æóÞóæúáõåõ æóÃóØúÑÇÝó ÇáäøóåÇÑö ÈöÇáäøóÕúÈö ÚóØúÝñ Úóáóì Þóæúáöåö ÞóÈúáó ØõáõæÚö ÇáÔøóãúÓö¡ æóØóÑóÝõ ÇáÔøóíúÁö ãõäúÊóåóÇåõ. Þöíáó: ÇáúãõÑóÇÏõ Ãóæøóáõ ÇáäøóåóÇÑö æóÂÎöÑõåõ¡ æóåõãóÇ æóÞúÊóÇ ÇáÕøõÈúÍö æóÇáúãóÛúÑöÈö¡ Ýóíóßõæäõ ãöäú ÚóØúÝö ÇáúÈóÚúÖö Úóáóì Çáúßõáøö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúÈóÚúÖö¡ ßóÞóæúáöåö ÍÇÝöÙõæÇ Úóáóì ÇáÕøóáóæÇÊö æóÇáÕøóáÇÉö ÇáúæõÓúØì [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 238] . æóÞöíáó: ÇáúãõÑóÇÏõ ØóÑóÝõ ÓóíúÑö ÇáÔøóãúÓö Ýöí ÞóæúÓö ÇáúÃõÝõÞö¡ æóåõæó ÈõáõæÛõ ÓóíúÑöåóÇ æóÓóØó ÇáúÃõÝõÞö ÇáúãõÚóÈøóÑö Úóäúåõ ÈöÇáÒøóæóÇáö¡ æóåõãóÇ ØóÑóÝóÇäö ØóÑóÝõ ÇáäøöåóÇíóÉö æóØóÑóÝõ ÇáÒøóæóÇáö¡ æóåõæó(16/338)
æóáóÇ ÊóãõÏøóäøó Úóíúäóíúßó Åöáóì ãóÇ ãóÊøóÚúäóÇ Èöåö ÃóÒúæóÇÌðÇ ãöäúåõãú ÒóåúÑóÉó ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ áöäóÝúÊöäóåõãú Ýöíåö æóÑöÒúÞõ ÑóÈøößó ÎóíúÑñ æóÃóÈúÞóì (131)
ÇäúÊöåóÇÁõ ÇáäøöÕúÝö ÇáúÃóæøóáö æóÇÈúÊöÏóÇÁõ ÇáäøöÕúÝö ÇáËøóÇäöí ãöäó ÇáúÞóæúÓö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÃóÞöãö ÇáÕøóáÇÉó ØóÑóÝóíö ÇáäøóåÇÑö [åæÏ: 114] . æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑö íóÊøóÌöåõ Ãóäú íóßõæäó ÐößúÑõ ÇáØøóÑóÝóíúäö ãóÚðÇ áöæóÞúÊö ÕóáóÇÉò æóÇÍöÏóÉò Ãóäøó æóÞúÊóåóÇ ãóÇ Èóíúäó ÇáúÎõÑõæÌö ãöäú ÃóÍóÏö ÇáØøóÑóÝóíúäö æóÇáÏøõÎõæáö Ýöí ÇáØøóÑóÝö ÇáúÂÎóÑö æóÊöáúßó ÍöÕøóÉñ ÏóÞöíÞóÉñ.
æóÚóáóì ÇáÊøóÝúÓöíÑóíúäö ÝóáöáäøóåóÇÑö ØóÑóÝóÇäö áóÇ ÃóØúÑóÇÝñ¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÃóÞöãö ÇáÕøóáÇÉó ØóÑóÝóíö ÇáäøóåÇÑö ÝóÇáúÌóãúÚõ Ýöí Þóæúáöåö æóÃóØúÑÇÝó ÇáäøóåÇÑö ãöäú ÅöØúáóÇÞö ÇÓúãö ÇáúÌóãúÚö Úóáóì ÇáúãõËóäøóì¡ æóåõæó ãõÊøóÓóÚñ Ýöíåö Ýöí ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö ÚöäúÏó Ãóãúäö ÇááøóÈúÓö¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÞóÏú ÕóÛóÊú ÞõáõæÈõßõãÇ [ÇáÊøóÍúÑöíã: 4] .
æóÇáøóÐöí ÍóÓøóäóåõ åõäóÇ ãõÔóÇßóáóÉõ ÇáúÌóãúÚö áöáúÌóãúÚö Ýöí Þóæúáöåö æóãöäú ÂäÇÁö Çááøóíúáö ÝóÓóÈøöÍú.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ áóÚóáøóßó ÊóÑúÖì - ÈöÝóÊúÍö ÇáÊøóÇÁö- ÈöÕöíÛóÉö ÇáúÈöäóÇÁö áöáúÝóÇÚöáö¡ Ãóíú ÑóÌóÇÁð áóßó Ãóäú ÊóäóÇáó ãöäó ÇáËøóæóÇÈö ÚöäúÏó Çááøóåö ãóÇ ÊóÑúÖóì Èöåö äóÝúÓõßó.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÚúäóì: áóÚóáøó Ýöí Ðóáößó ÇáúãöÞúÏóÇÑö ÇáúæóÇÌöÈö ãöäó ÇáÕøóáóæóÇÊö ãóÇ ÊóÑúÖóì Èöåö äóÝúÓõßó Ïõæäó ÒöíóÇÏóÉò Ýöí ÇáúæóÇÌöÈö ÑöÝúÞðÇ Èößó æóÈöÃõãøóÊößó. æóíõÈóíøöäõåõ
Þóæúáõåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «æóÌõÚöáóÊú ÞõÑøóÉõ Úóíúäöí Ýöí ÇáÕøóáóÇÉö» .
æóÞóÑóÃó ÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÃóÈõæ ÈóßúÑò Úóäú ÚóÇÕöãò ÊóÑúÖì - ÈöÖóãøö ÇáÊøóÇÁö- Ãóíú íõÑúÖöíßó ÑóÈøõßó¡ æóåõæó ãõÍúÊóãá ááãÚäííä.
[131]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÂíóÉ 131]
æóáÇ ÊóãõÏøóäøó Úóíúäóíúßó Åöáì ãóÇ ãóÊøóÚúäÇ Èöåö ÃóÒúæÇÌÇð ãöäúåõãú ÒóåúÑóÉó ÇáúÍóíÇÉö ÇáÏøõäúíÇ áöäóÝúÊöäóåõãú Ýöíåö æóÑöÒúÞõ ÑóÈøößó ÎóíúÑñ æóÃóÈúÞì (131)
ÃõÚúÞöÈó ÃóãúÑõåõ ÈöÇáÕøóÈúÑö Úóáóì ãóÇ íóÞõæáõæäóåõ Èöäóåúíöåö Úóäö ÇáúÅöÚúÌóÇÈö ÈöãóÇ íóäúÚóãõ Èöåö ãöäú ÊóäóÚøóãó ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÃóãúæóÇáò æóÈóäöíäó Ýöí Íöíäö ßõÝúÑöåöãú ÈöÇááøóåö ÈöÃóäøó(16/339)
Ðóáößó áöÍößóãò íóÚúáóãõåóÇ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì¡ ãöäúåóÇ ÅöÞóÇãóÉõ ÇáúÍõÌøóÉö Úóáóíúåöãú¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÃóíóÍúÓóÈõæäó ÃóäøóãÇ äõãöÏøõåõãú Èöåö ãöäú ãÇáò æóÈóäöíäó äõÓÇÑöÚõ áóåõãú Ýöí ÇáúÎóíúÑÇÊö Èóáú áóÇ íóÔúÚõÑõæäó [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 55¡ 56] .
æóÐößúÑõ ÇáúÃóÒúæóÇÌõ åõäóÇ áöÏóáóÇáóÊöåö Úóáóì ÇáúÚóÇÆöáóÇÊö æóÇáúÈõíõæÊö¡ Ãóíú Åöáóì ãóÇ ãóÊøóÚúäóÇåõãú æóÃóÒúæóÇÌóåõãú Èöåö ãöäó ÇáúãõÊóÚö Ýóßõáøõ ÒóæúÌò ãõãóÊøóÚñ ÈöãõÊúÚóÉò Ýöí ÒóæúÌöåö ãöãøóÇ íóÍúÓõäõ Ýöí äóÙóÑö ßõáøò ãöäú ãóÍóÇÓöäö ÞóÑöíäöåö æóãóÇ íõÞóÇÑöäõ Ðóáößó ãöäú ãóÍóÇÓöäó ãõÔúÊóÑößóÉò Èóíúäó ÇáÒøóæúÌóíúäö ßóÇáúÈóäöíäó æóÇáÑøöíóÇÔö æóÇáúãóäóÇÒöáö æóÇáúÎóÏóãö.
æóãóÏøõ ÇáúÚóíúäóíúäö: ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÅöØóÇáóÉö ÇáäøóÙóÑö áöáÊøóÚúÌöíÈö áóÇ áöáúÅöÚúÌóÇÈö¡ ÔõÈøöåó Ðóáößó ÈöãóÏøö ÇáúíóÏö áöÊóäóÇæõáö ÔóíúÁò ãõÔúÊóåðì. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõåõ Ýöí ÂÎöÑö ÓõæÑóÉö ÇáúÍöÌúÑö.
æóÇáÒøóåúÑóÉõ- ÈöÝóÊúÍö ÇáÒøóÇíö æóÓõßõæäö ÇáúåóÇÁö-: æóÇÍöÏóÉõ ÇáÒøóåúÑö¡ æóåõæó äóæúÑõ ÇáÔøóÌóÑö æóÇáäøóÈóÇÊö.
æóÊõÓúÊóÚóÇÑõ áöáÒøöíäóÉö ÇáúãõÚúÌöÈóÉö ÇáúãõÈúåöÊóÉö¡ áöÃóäøó ãóäúÙóÑó ÇáÒøóåúÑóÉö íõÒóíøöäõ ÇáäøóÈóÇÊó æóíõÚúÌöÈõ ÇáäøóÇÙöÑó¡ ÝóÒóåúÑóÉõ ÇáúÍóíóÇÉö: ÒöíäóÉõ ÇáúÍóíóÇÉö¡ Ãóíú ÒöíäóÉõ ÃõãõæÑö ÇáúÍóíóÇÉö ãöäó ÇááøöÈóÇÓö æóÇáúÃóäúÚóÇãö æóÇáúÌóäóÇäö æóÇáäøöÓóÇÁö æóÇáúÈóäöíäó¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóãóÊÇÚõ ÇáúÍóíÇÉö ÇáÏøõäúíÇ æóÒöíäóÊõåÇ [ÇáúÞóÕóÕ: 60] .
æóÇäúÊõÕöÈó ÒóåúÑóÉó ÇáúÍóíÇÉö ÇáÏøõäúíÇ Úóáóì ÇáúÍóÇáö ãöäó ÇÓúãö ÇáúãóæúÕõæáö Ýöí Þóæúáöåö ãóÇ ãóÊøóÚúäÇ Èöåö ÃóÒúæÇÌÇð ãöäúåõãú.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÒóåúÑóÉó- ÈöÓõßõæäö ÇáúåóÇÁö-. æóÞóÑóÃóåõ íóÚúÞõæÈõ- ÈöÝóÊúÍö ÇáúåóÇÁö- æóåöíó áõÛóÉñ.
áöäóÝúÊöäóåõãú ãõÊóÚóáøöÞñ Èö ãóÊøóÚúäÇ. æó (Ýöí) áöáÙøóÑúÝöíøóÉö ÇáúãóÌóÇÒöíøóÉö¡ Ãóíú áöíóÍúÕõáó ÝöÊúäóÊõåõãú Ýöí ÎöáóÇáöåö¡ ÝóÝöí ßõáøö ÕöäúÝò ãöäú Ðóáößó ÇáúãóÊóÇÚö ÝöÊúäóÉñ ãõäóÇÓöÈóÉñ áóåõ. æóÇááøóÇãõ áöáúÚöáøóÉö ÇáúãóÌóÇÒöíøóÉö ÇáøóÊöí åöíó ÚóÇÞöÈóÉõ ÇáÔøóíúÁö¡ ãöËúáó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÇáúÊóÞóØóåõ Âáõ ÝöÑúÚóæúäó áöíóßõæäó áóåõãú ÚóÏõæøðÇ æóÍóÒóäÇð [ÇáúÞóÕóÕ: 68] .(16/340)
æóÅöäøóãóÇ ãóÊøóÚóåõãõ Çááøóåõ ÈöÒóåúÑóÉö ÇáÏøõäúíóÇ áöÃóÓúÈóÇÈò ßóËöíÑóÉò ãõÊóÓóáúÓöáóÉò Úóäú äõÙõãö ÇáöÇÌúÊöãóÇÚö ÝóßóÇäóÊú áóåõãú ÝöÊúäóÉð Ýöí Ïöíäöåöãú¡ ÝóÌõÚöáó ÇáúÍóÇÕöáõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÈóÇÚöËö.
æóÇáúÝöÊúäóÉõ: ÇÖúØöÑóÇÈõ ÇáäøóÝúÓö æóÊóÈóáúÈõáö ÇáúÈóÇáö ãöäú ÎóæúÝò Ãóæú ÊóæóÞøõÚò Ãóæö ÇáúÊöæóÇÁö ÇáúÃõãõæÑö¡ æóßóÇäõæÇ áóÇ íóÎúáõæäó ãöäú Ðóáößó¡ ÝóáöÔöÑúßöåöãú íóÞúÐöÝõ Çááøóåõ Ýöí ÞõáõæÈöåöãõ ÇáúÛóãøó æóÇáÊøóæóÞøõÚó¡ æóÝöÊúäóÊõåõãú Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÙóÇåöÑóÉñ. ÝóÇáÙøóÑúÝöíøóÉõ åõäóÇ ßóÇáøóÊöí Ýöí Þóæúáö ÓóÈúÑóÉó Èúäö ÚóãúÑòæ ÇáúÝóÞúÚóÓöíøö:
äõÍóÇÈöí ÈöåóÇ ÃóßúÝóÇÁóäóÇ æõäõåöíäõåóÇ ... æóäóÔúÑóÈõ Ýöí ÃóËúãóÇäöåóÇ æóäõÞóÇãöÑõ
æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇÑúÒõÞõæåõãú ÝöíåÇ æóÇßúÓõæåõãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [5] .
æóÌõãúáóÉõ æóÑöÒúÞõ ÑóÈøößó ÎóíúÑñ æóÃóÈúÞì ÊóÐúíöíáñ¡ áöÃóäøó Þóæúáóåõ æóáÇ ÊóãõÏøóäøó Úóíúäóíúßó Åöáóì ÂÎöÑöåö íõÝöíÏõ Ãóäøó ãóÇ íóÈúÏõæ áöáäøóÇÙöÑö ãöäú ÍõÓúäö ÔóÇÑóÊöåöãú ãóÔõæÈñ æóãõÈóØøóäñ ÈöÝöÊúäóÉò Ýöí ÇáäøóÝúÓö æóÔóÞóÇÁò Ýöí ÇáúÚóíúÔö æóÚöÞóÇÈò Úóáóíúåö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö¡ ÝóÐõíøöáó ÈöÃóäøó ÇáÑøöÒúÞó ÇáúãõíóÓøóÑó ãöäó Çááøóåö áöáúãõÄúãöäöíäó ÎóíúÑñ ãöäú Ðóáößó æóÃóÈúÞóì Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóãóäúÝóÚóÊõåõ ÈóÇÞöíóÉñ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö áöãóÇ íõÞóÇÑöäõåõ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ãöäó ÇáÔøõßúÑö.
ÝóÅöÖóÇÝóÉõ ÑöÒúÞõ ÑóÈøößó ÅöÖóÇÝóÉõ ÊóÔúÑöíÝò¡ æóÅöáøóÇ ÝóÅöäøó ÇáÑøöÒúÞó ßõáøóåõ ãöäó Çááøóåö¡ æóáóßöäøó ÑöÒúÞó ÇáúßóÇÝöÑöíäó áóãøóÇ ÎóÇáóØóåõ æóÍóÝøó Èöåö ÍóÇáõ ÃóÕúÍóÇÈöåö ãöäú ÛóÖóÈö Çááøóåö Úóáóíúåöãú¡ æóáöãóÇ Ýöíåö ãöäó ÇáÊøóÈöÚóÉö Úóáóì ÃóÕúÍóÇÈöåö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö áößõÝúÑóÇäöåöãõ ÇáäøöÚúãóÉó ÌõÚöáó ßóÇáúãóäúßõæÑö ÇäúÊöÓóÇÈõåõ Åöáóì Çááøóåö¡ æóÌõÚöáó ÑöÒúÞõ Çááøóåö åõæó ÇáÓøóÇáöãõ ãöäú ãõáóÇÈóÓóÉö ÇáúßõÝúÑóÇäö æóãöäú ÊóÈöÚóÇÊö Ðóáößó.
æÎóíúÑñ ÊóÝúÖöíáñ¡ æóÇáúÎóíúÑöíøóÉñ ÍóÞöíÞóÉñ ÇÚúÊöÈóÇÑöíøóÉñ ÊóÎúÊóáöÝõ ÈöÇÎúÊöáóÇÝö äóæóÇÍöíåóÇ. ÝóãöäúåóÇ: ÎóíúÑñ áöÕóÇÍöÈöåö Ýöí ÇáúÚóÇÌöáö ÔóÑøñ Úóáóíúåö Ýöí ÇáúÂÌöáö¡ æóãöäúåóÇ ÎóíúÑñ ãóÔõæÈñ ÈöÔõÑõæÑò æóÝöÊóäò¡ æóÎóíúÑñ ÕóÇÝò ãöäú Ðóáößó¡ æóãöäúåóÇ ãõáóÇÆöãñ ãõáóÇÁóãóÉð ÞóæöíøóÉð¡ æóÎóíúÑñ ãõáóÇÆöãñ ãõáóÇÁóãóÉð ÖóÚöíÝóÉð¡ ÝóÇáÊøóÝúÖöíáõ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÊõæóÝøõÑö ÇáÓøóáóÇãóÉö ãöäó ÇáúÚóæóÇÞöÈö(16/341)
æóÃúãõÑú Ãóåúáóßó ÈöÇáÕøóáóÇÉö æóÇÕúØóÈöÑú ÚóáóíúåóÇ áóÇ äóÓúÃóáõßó ÑöÒúÞðÇ äóÍúäõ äóÑúÒõÞõßó æóÇáúÚóÇÞöÈóÉõ áöáÊøóÞúæóì (132)
ÇáÓøóíøöÆóÉö æóÇáúÝöÊóäö ßóÇáúãóÞúÑõæäö ÈöÇáúÞóäóÇÚóÉö¡ ÝóÊóÝúÖöíáõ ÇáúÎóíúÑöíøóÉö ÌóÇÁó ãõÌúãóáðÇ íóÙúåóÑõ ÈöÇáÊøóÏóÈøõÑö.
æóÃóÈúÞì ÊóÝúÖöíáñ Úóáóì ãóÇ ãõÊøöÚó Èöåö ÇáúßóÇÝöÑõæäó áöÃóäøó Ýöí ÑöÒúÞö ÇáúßóÇÝöÑöíäó ÈóÞóÇÁð¡ æóåõæó ÃóíúÖðÇ íóÙúåóÑõ ÈóÞóÇÄõåõ ÈöÇáÊøóÏóÈøõÑö ÝöíãóÇ íóÍöÝøõ Èöåö æÚæÇÞÈå.
[132]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÂíóÉ 132]
æóÃúãõÑú Ãóåúáóßó ÈöÇáÕøóáÇÉö æóÇÕúØóÈöÑú ÚóáóíúåÇ áóÇ äóÓúÆóáõßó ÑöÒúÞÇð äóÍúäõ äóÑúÒõÞõßó æóÇáúÚÇÞöÈóÉõ áöáÊøóÞúæì (132)
ÐößúÑõ ÇáúÃóåúáö åõäóÇ ãõÞóÇÈöáñ áöÐößúÑö ÇáúÃóÒúæóÇÌö Ýöí Þóæúáöåö Åöáì ãóÇ ãóÊøóÚúäÇ Èöåö ÃóÒúæÇÌÇð ãöäúåõãú [Øå:
131] ÝóÅöäøó ãöäú Ãóåúáö ÇáÑøóÌõáö ÃóÒúæóÇÌóåõ¡ Ãóíú ãöÊúÚóÊõßó æóãöÊúÚóÉõ Ãóåúáößó ÇáÕøóáóÇÉõ ÝóáóÇ ÊõáóÝøóÊõæÇ Åöáóì ÒóÎóÇÑöÝö ÇáÏøõäúíóÇ. æóÃóåúáõ ÇáÑøóÌõáö íóßõæäõæäó ÃóãúËóáó ãóäú íóäúÊóãõæäó Åöáóíúåö.
æóãöäú ÂËóÇÑö ÇáúÚóãóáö ÈöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ýöí ÇáÓøõäøóÉö ãóÇ
Ýöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» : Ãóäøó ÝóÇØöãóÉó- ÑóÖöíó Çááøóåõ ÚóäúåóÇ- ÈóáóÛóåóÇ Ãóäøó ÓóÈúíðÇ ÌöíÁó Èöåö Åöáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÃóÊóÊú ÊóÔúÊóßöí Åöáóíúåö ãóÇ ÊóáúÞóì ãöäó ÇáÑøóÍóì ÊóÓúÃóáõåõ ÎóÇÏöãðÇ ãöäó ÇáÓøóÈúíö Ýóáóãú ÊóÌöÏúåõ. ÝóÃóÎúÈóÑóÊú ÚóÇÆöÔóÉõ ÈöÐóáößó ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÌóÇÁóåóÇ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÞóÏú ÃóÎóÐóÊú æóÚóáöíøñ ãõÖøóÌóÚóåõãóÇ ÝóÌóáóÓó Ýöí ÌóÇäöÈö ÇáúÝöÑóÇÔö æóÞóÇáó áóåóÇ æóáöÚóáöíøò: ÃóáóÇ ÃõÎúÈöÑõßõãóÇ ÈöÎóíúÑò áóßõãóÇ ãöãøóÇ ÓóÃóáúÊõãóÇ ÊõÓóÈøöÍóÇäö æóÊóÍúãóÏóÇäö æóÊõßóÈøöÑóÇäö ÏõÈõÑó ßõáøö ÕóáóÇÉò ËóáóÇËðÇ æóËóáóÇËöíäó ÝóÐóáößó ÎóíúÑñ áóßõãóÇ ãöäú ÎóÇÏöãò»
. æóÃóãóÑó Çááøóåõ ÑóÓõæáóåõ ÈöãóÇ åõæó ÃóÚúÙóãõ ãöãøóÇ íóÃúãõÑõ Èöåö Ãóåúáóåõ æóåõæó Ãóäú íóÕúØóÈöÑó Úóáóì ÇáÕøóáóÇÉö.
æóÇáöÇÕúØöÈóÇÑõ: ÇáöÇäúÍöÈóÇÓõ¡ ãõØóÇæöÚñ ÕóÈúÑóåõ¡ ÅöÐóÇ ÍóÈóÓóåõ¡ æóåõæó ãõÓúÊóÚúãóáñ ãóÌóÇÒðÇ Ýöí ÅößúËóÇÑöåö ãöäó ÇáÕøóáóÇÉö Ýöí ÇáäøóæóÇÝöáö. ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: íóÇ ÃóíøõåóÇ(16/342)
ÇáúãõÒøóãøöáõ Þõãö Çááøóíúáó ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ [ÇáãÒãá: 1] ÇáúÂíóÇÊõ¡ æóÞóÇáó æóãöäó Çááøóíúáö ÝóÊóåóÌøóÏú Èöåö äÇÝöáóÉð áóßó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 79] .
æóÌõãúáóÉ áóÇ äóÓúÆóáõßó ÑöÒúÞÇð ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ æóÈóíúäó ÌõãúáóÉö äóÍúäõ äóÑúÒõÞõßó ÌõÚöáóÊú ÊóãúåöíÏðÇ áöåóÇÊöåö ÇáúÃóÎöíÑóÉö.
æóÇáÓøõÄóÇáõ: ÇáØøóáóÈõ ÇáÊøóßúáöíÝöíøõ¡ Ãóíú ãóÇ ßóáøóÝúäóÇßó ÅöáøóÇ ÈöÇáúÚöÈóÇÏóÉö¡ áöÃóäøó ÇáúÚöÈóÇÏóÉ ÔßÑ ááå Úóáóì ãóÇ ÊóÝóÖøóáó Èöåö Úóáóì ÇáúÎóáúÞö æóáóÇ íóØúáõÈõ Çááøóåõ ãöäúåõãú ÌóÒóÇÁð ÂÎóÑó. æóåóÐóÇ ÅöÈúØóÇáñ áöãóÇ ÊóÚóæøóÏóåõ ÇáäøóÇÓõ ãöäú ÏóÝúÚö ÇáúÌöÈóÇíóÇÊö æóÇáúÎóÑóÇÌö áöáúãõáõæßö æóÞóÇÏóÉö ÇáúÞóÈóÇÆöáö æóÇáúÌõíõæÔö. æóÝöí åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ÎóáóÞúÊõ ÇáúÌöäøó æóÇáúÅöäúÓó ÅöáøóÇ áöíóÚúÈõÏõæäö ãóÇ ÃõÑöíÏõ ãöäúåõãú ãöäú ÑöÒúÞò æóãÇ ÃõÑöíÏõ Ãóäú íõØúÚöãõæäö Åöäøó Çááøóåó åõæó ÇáÑøóÒøóÇÞõ Ðõæ ÇáúÞõæøóÉö ÇáúãóÊöíäõ [ÇáÐÇÑíÇÊ: 56- 58] ¡ ÝóÌõãúáóÉõ äóÍúäõ äóÑúÒõÞõßó ãõÈóíøöäóÉñ áöÌõãúáóÉö æóÑöÒúÞõ ÑóÈøößó ÎóíúÑñ æóÃóÈúÞì [Øå: 131] . æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÑöÒúÞó ÑóÈøößó ÎóíúÑñ æóåõæó ãóÓõæÞñ Åöáóíúßó.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú åóÐóÇ ÇáúÎöØóÇÈö ÇÈúÊöÏóÇÁð åõæó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóíóÔúãóáõ Ãóåúáóåõ æóÇáúãõÄúãöäöíäó áöÃóäøó ÇáúãõÚóáøóáó Èöåö åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ãõÔúÊóÑößñ Ýöí Íõßúãöåö ÌóãöíÚõ ÇáúãõÓúáöãöíäó.
æóÌõãúáóÉõ æóÇáúÚÇÞöÈóÉõ áöáÊøóÞúæì ÚóØúÝñ Úóáóì ÌãáóÉ áóÇ äóÓúÆóáõßó ÑöÒúÞÇð ÇáúãõÚóáøóáõ ÈöåóÇ ÃóãúÑõåõ ÈöÇáöÇÕúØöÈóÇÑö áöáÕøóáóÇÉö¡ Ãóíú ÅöäøóÇ ÓóÃóáúäóÇßó ÇáÊøóÞúæóì æóÇáúÚóÇÞöÈóÉó.
æóÍóÞöíÞóÉõ ÇáúÚóÇÞöÈóÉö: ÃóäøóåóÇ ßõáøõ ãóÇ íóÚúÞõÈõ ÃóãúÑðÇ æóíóÞóÚõ Ýöí ÂÎöÑöåö ãöäú ÎóíúÑò æóÔóÑøò¡ ÅöáøóÇ ÃóäøóåóÇ ÛóáóÈó ÇÓúÊöÚúãóÇáõåóÇ Ýöí ÃõãõæÑö ÇáúÎóíúÑö. ÝóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÇáÊøóÞúæóì ÊóÌöíÁõ Ýöí äöåóÇíóÊöåóÇ ÚóæóÇÞöÈõ ÎóíúÑò.
æóÇááøóÇãõ áöáúãöáúßö ÊóÍúÞöíÞðÇ áöÅöÑóÇÏóÉö ÇáúÎóíúÑö ãöäó ÇáúÚóÇÞöÈóÉö áöÃóäøó ÔóÃúäó áóÇãö Çáúãöáúßö Ãóäú ÊóÏõáøó Úóáóì äóæóÇáö
ÇáúÃóãúÑö ÇáúãóÑúÛõæÈö¡ æóÅöäøóãóÇ íóØøóÑöÏõ Ðóáößó Ýöí ÚóÇÞöÈóÉö ÎóíúÑö ÇáúÂÎöÑóÉö. æóÞóÏú Êóßõæäõ ÇáúÚóÇÞöÈóÉõ Ýöí ÎóíúÑö ÇáÏøõäúíóÇ ÃóíúÖðÇ áöáÊøóÞúæóì.(16/343)
æóÞóÇáõæÇ áóæúáóÇ íóÃúÊöíäóÇ ÈöÂíóÉò ãöäú ÑóÈøöåö Ãóæóáóãú ÊóÃúÊöåöãú ÈóíøöäóÉõ ãóÇ Ýöí ÇáÕøõÍõÝö ÇáúÃõæáóì (133)
æóåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÊóÐúíöíáñ áöãóÇ ÝöíåóÇ ãöäú ãóÚúäóì ÇáúÚõãõæãö¡ Ãóíú áóÇ Êóßõæäõ ÇáúÚóÇÞöÈóÉõ ÅöáøóÇ áöáÊøóÞúæóì. ÝóåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÃõÑúÓöáóÊú ãÌúÑì ÇáúãËá.
[133]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÂíóÉ 133]
æóÞÇáõæÇ áóæúáÇ íóÃúÊöíäÇ ÈöÂíóÉò ãöäú ÑóÈøöåö Ãóæóáóãú ÊóÃúÊöåöãú ÈóíøöäóÉõ ãóÇ Ýöí ÇáÕøõÍõÝö ÇáúÃõæáì (133)
ÑõÌõæÚñ Åöáóì ÇáÊøóäúæöíåö ÈöÔóÃúäö ÇáúÞõÑúÂäö¡ æóÈöÃóäøóåõ ÃóÚúÙóãõ ÇáúãõÚúÌöÒóÇÊö. æóåõæó ÇáúÛóÑóÖõ ÇáøóÐöí ÇäúÊõÞöáó ãöäúåõ Åöáóì ÃóÛúÑóÇÖò ãõäóÇÓöÈóÉò ãöäú Þóæúáöåö æóßóÐáößó ÃóäúÒóáúäÇåõ ÞõÑúÂäÇð ÚóÑóÈöíøðÇ æóÕóÑøóÝúäÇ Ýöíåö ãöäó ÇáúæóÚöíÏö áóÚóáøóåõãú íóÊøóÞõæäó Ãóæú íõÍúÏöËõ áóåõãú ÐößúÑÇð [Øå: 113] .
æóÇáúãõäóÇÓóÈóÉõ Ýöí ÇáöÇäúÊöÞóÇáö åõæó ãóÇ ÊóÖóãøóäóåõ Þóæúáõåõ ÝóÇÕúÈöÑú Úóáì ãóÇ íóÞõæáõæäó [Øå: 130] ÝóÌöíÁó åõäóÇ ÈöÔöäóÚò ãöäú ÃóÞúæóÇáöåöãõ ÇáøóÊöí ÃóãóÑó Çááøóåõ ÑóÓõæáóåõ ÈöÃóäú íóÕúÈöÑó ÚóáóíúåóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÝóÇÕúÈöÑú Úóáì ãóÇ íóÞõæáõæäó. Ýóãöäú ÃóÞúæóÇáöåöãõ ÇáøóÊöí íóÞúÕöÏõæäó ãöäúåóÇ ÇáÊøóÚóäøõÊó æóÇáúãõßóÇÈóÑóÉó Ãóäú ÞóÇáõæÇ: áóæúáóÇ íóÃúÊöíäóÇ ÈöÂíóÉò ãöäú ÚöäúÏö ÑóÈøöåö ÝóäõÄúãöäõ ÈöÑöÓóÇáóÊöåö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóáúíóÃúÊöäÇ ÈöÂíóÉò ßóãÇ ÃõÑúÓöáó ÇáúÃóæøóáõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 5] .
æóáóæúáóÇ ÍóÑúÝõ ÊóÍúÖöíÖò. æóÌõãúáóÉõ Ãóæóáóãú ÊóÃúÊöåöãú ÈóíøöäóÉõ ãóÇ Ýöí ÇáÕøõÍõÝö ÇáúÃõæáì Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö¡ æóÇáúæóÇæõ áöáúÍóÇáö¡ Ãóíú ÞóÇáõæÇ Ðóáößó Ýöí ÍóÇáö Ãóäøóåõãú ÃóÊóÊúåõãú ÈóíøöäóÉõ ãóÇ Ýöí ÇáÕøõÍõÝö ÇáúÃõæáóì. ÝóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÅöäúßóÇÑöíøñ¡ ÃõäúßöÑó Èöåö äóÝúíõ ÅöÊúíóÇäö ÂíóÉò áóåõãõ ÇáøóÐöí ÇÞúÊóÖóÇåõ ÊóÍúÖöíÖõåõãú Úóáóì ÇáúÅöÊúíóÇäö ÈöÂíóÉò.
æóÇáúÈóíøöäóÉõ: ÇáúÍõÌøóÉõ.
æÇáÕøõÍõÝö ÇáúÃõæáì: ßõÊõÈõ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ÇáÓøóÇÈöÞöíäó¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó åóÐóÇ áóÝöí ÇáÕøõÍõÝö ÇáúÃõæáì ÕõÍõÝö ÅöÈúÑÇåöíãó æóãõæÓì [ÇáúÃóÚúáóì: 18- 19] .(16/344)
æóÇáÕøõÍõÝõ: ÌóãúÚõ ÕóÍöíÝóÉò. æóåöíó ÞöØúÚóÉñ ãöäú æóÑóÞò Ãóæú ßóÇÛóÏò Ãóæú ÎöÑúÞóÉò íõßúÊóÈõ ÝöíåóÇ. æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáúßöÊóÇÈõ ãóÌúãõæÚó ÕõÍõÝò ÃõØúáöÞó ÇáÕøõÍõÝõ Úóáóì ÇáúßõÊõÈö.
æóæóÌúåõ ÇÎúÊöíóÇÑö ÇáÕøõÍõÝö åõäóÇ Úóáóì ÇáúßõÊõÈö Ãóäøó Ýöí ßõáøö ÕóÍöíÝóÉò ãöäó ÇáúßõÊõÈö ÚöáúãðÇ¡ æóÃóäøó ÌóãöíÚóåõ ÍóæóÇåõ ÇáúÞõÑúÂäõ¡ ÝóßóÇäó ßõáøõ ÌõÒúÁò ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö ÂíóÉð æóÏóáöíáðÇ.
æóåóÐöåö ÇáúÈóíøöäóÉõ åöíó ãõÍóãøóÏñ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóßöÊóÇÈõåõ ÇáúÞõÑúÂäõ¡ áöÃóäøó ÇáÑøóÓõæáó ãóæúÚõæÏñ Èöåö Ýöí ÇáúßõÊõÈö ÇáÓøóÇáöÝóÉö¡ æóáöÃóäøó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÊóÕúÏöíÞðÇ áöãóÇ Ýöí Êöáúßó ÇáúßõÊõÈö ãöäú ÃóÎúÈóÇÑö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö æóãöäó ÇáúãóæóÇÚöÙö æóÃõÕõæáö ÇáÊøóÔúÑöíÚö. æóÞóÏú ÌóÇÁó Èöåö ÑóÓõæáñ Ãõãøöíøñ áóíúÓó ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö æóáóÇ äóÔóÃú Ýöí Þóæúãò Ãóåúáö Úöáúãò æóãõÒóÇæóáóÉò áöáÊøóÇÑöíÎö ãóÚó ãóÌöíÆöåö ÈöãóÇ åõæó ÃóæúÖóÍõ ãöäú ÝóáóÞö ÇáÕøõÈúÍö ãöäú ÃóÎúÈóÇÑöåöãõ ÇáøóÊöí áóãú íóÓúÊóØöÚú Ãóåúáõ ÇáúßöÊóÇÈö ÅöäúßóÇÑóåóÇ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÇáøóÐöíäó ÂÊóíúäÇåõãõ ÇáúßöÊÇÈó íóÚúÑöÝõæäóåõ ßóãÇ íóÚúÑöÝõæäó ÃóÈúäÇÁóåõãú æóÅöäøó ÝóÑöíÞÇð ãöäúåõãú áóíóßúÊõãõæäó ÇáúÍóÞøó æóåõãú íóÚúáóãõæäó [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 146] ¡ æóßóÇäõæÇ áóÇ íõÍóÞøöÞõæäó ßóËöíÑðÇ ãöäúåóÇ ÈöãóÇ ØóÑóÃó Úóáóíúåöãú ãöäó ÇáÊøóÝóÑøõÞö æóÊóáóÇÔöí ÃõÕõæáö ßõÊõÈöåöãú æóÅöÚóÇÏóÉö ßöÊóÇÈóÉö ßóËöíÑò ãöäúåóÇ ÈöÇáúãóÚúäóì Úóáóì ÍóÓóÈö ÊóÃúæöíáóÇÊò ÓóÞöíãóÉò.
æóÃóãøóÇ ÇáúÞõÑúÂäõ ÝóãóÇ ÍóæóÇåõ ãöäú ÏóáóÇÆöáö ÇáÕøöÏúÞö æóÇáÑøóÔóÇÏö¡ æóãóÇ ÇãúÊóÇÒó Èöåö Úóäú ÓóÇÆöÑö ÇáúßõÊõÈö ãöäó ÇáúÈóáóÇÛóÉö æóÇáúÝóÕóÇÍóÉö ÇáúÈóÇáöÛóÊóíúäö ÍóÏøó ÇáúÅöÚúÌóÇÒö¡ æóåõæó ãóÇ ÞóÇãóÊú Èöåö ÇáúÍõÌøóÉõ Úóáóì ÇáúÚóÑóÈö ãõÈóÇÔóÑóÉð æóÚóáóì ÛóíúÑöåöãõ ÇÓúÊöÏúáóÇáðÇ. æóåóÐóÇ ãöËúáõ Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóãú íóßõäö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊÇÈö æóÇáúãõÔúÑößöíäó ãõäúÝóßøöíäó ÍóÊøóì ÊóÃúÊöíóåõãõ ÇáúÈóíøöäóÉõ ÑóÓõæáñ ãöäó Çááøóåö íóÊúáõæÇ ÕõÍõÝÇð ãõØóåøóÑóÉð [ÇáúÈóíøöäóÉ: 1- 2] .
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ¡ æóÍóÝóÕñ¡ æóÇÈúäõ ÌóãøóÇÒò Úóäú ÃóÈöí ÌóÚúÝóÑò ÊóÃúÊöåöãú- ÈöÊóÇÁö ÇáúãõÖóÇÑöÚö áöáúãõÄóäøóËö-.
æóÞóÑóÃóåõ ÇáúÈóÇÞõæäó ÈöÊóÍúÊöíøóÉö ÇáúãõÐóßøóÑö áöÃóäøó ÊóÃúäöíËó ÈóíøöäóÉõ ÛóíúÑõ ÍóÞöíÞöíøò¡ æóÃóÕúáõ ÇáúÅöÓúäóÇÏö ÇáÊøóÐúßöíÑõ áöÃóäøó ÇáÊøóÐúßöíÑó áóíúÓó ÚóáóÇãóÉð æóáóßöäøóåõ ÇáúÃóÕúáõ Ýöí ÇáúßóáóÇã.(16/345)
æóáóæú ÃóäøóÇ ÃóåúáóßúäóÇåõãú ÈöÚóÐóÇÈò ãöäú ÞóÈúáöåö áóÞóÇáõæÇ ÑóÈøóäóÇ áóæúáóÇ ÃóÑúÓóáúÊó ÅöáóíúäóÇ ÑóÓõæáðÇ ÝóäóÊøóÈöÚó ÂíóÇÊößó ãöäú ÞóÈúáö Ãóäú äóÐöáøó æóäóÎúÒóì (134)
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÂíóÉ 134]
æóáóæú ÃóäøóÇ ÃóåúáóßúäÇåõãú ÈöÚóÐÇÈò ãöäú ÞóÈúáöåö áóÞÇáõæÇ ÑóÈøóäÇ áóæúáÇ ÃóÑúÓóáúÊó ÅöáóíúäÇ ÑóÓõæáÇð ÝóäóÊøóÈöÚó ÂíÇÊößó ãöäú ÞóÈúáö Ãóäú äóÐöáøó æóäóÎúÒì (134)
ÇáøóÐöí íóÙúåóÑõ Ãóäøó ÌõãúáóÉó æóáóæú ÃóäøóÇ ÃóåúáóßúäÇåõãú ÈöÚóÐÇÈò ãöäú ÞóÈúáöåö ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö Ãóæóáóãú ÊóÃúÊöåöãú ÈóíøöäóÉõ ãóÇ Ýöí ÇáÕøõÍõÝö ÇáúÃõæáì [Øå: 133] ¡ æóÃóäøó ÇáúãóÚúäóì Úóáóì ÇáöÇÑúÊöÞóÇÁö Ýöí ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Úóáóíúåöãú ÈöÃóäøóåõãú ÖóÇáøõæäó Íöíäó ÃóÎøóÑõæÇ ÇáúÅöíãóÇäó ÈöãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ãõÍóãøóÏñ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÌóÚóáõæåõ ãõÊóæóÞøöÝðÇ Úóáóì Ãóäú íóÃúÊöíóåõãú ÈöÂíóÉò ãöäú ÑóÈøöåö¡ áöÃóäøó ãóÇ åõãú ãõÊóáóÈøöÓõæäó Èöåö ãöäó ÇáúÅöÔúÑóÇßö ÈöÇááøóåö ÖóáóÇáñ Èóíøöäñ ÞóÏú ÍóÌóÈóÊú Úóäú ÅöÏúÑóÇßö ÝóÓóÇÏöåõ ÇáúÚóÇÏóÇÊõ æÇÔÊÛÇá ÇáÈÇá ÈÔÄæä Ïöíäö ÇáÔøöÑúßö¡ ÝóÇáúÅöÔúÑóÇßõ æóÍúÏõåõ ßóÇÝò Ýöí ÇÓúÊöÍúÞóÇÞöåöãõ ÇáúÚóÐóÇÈó æóáóßöäøó Çááøóåó ÑóÍöãóåõãú Ýóáóãú íõÄóÇÎöÐúåõãú Èöåö ÅöáøóÇ ÈóÚúÏó Ãóäú ÃóÑúÓóáó Åöáóíúåöãú ÑóÓõæáðÇ íõæÞöÙõ ÚõÞõæáóåõãú. ÝóãóÌöíÁõ ÇáÑøóÓõæáö ÈöÐóáößó ßóÇÝò Ýöí ÇÓúÊöÏúáóÇáö ÇáúÚõÞõæáö Úóáóì ÝóÓóÇÏö ãóÇ åõãú Ýöíåö¡ ÝóßóíúÝó íóÓúÃóáõæäó ÈóÚúÏó Ðóáößó ÅöÊúíóÇäó ÇáÑøóÓõæáö áóåõãú ÈöÂíóÉò Úóáóì ÕöÏúÞöåö ÝöíãóÇ ÏóÚóÇåõãú Åöáóíúåö ãóäú äóÈúÐö ÇáÔøöÑúßö áóæú Óóáøóãó áóåõãú ÌóÏóáðÇ Ãóäøó ãóÇ ÌóÇÁóåõãú ãöäó ÇáúÈóíøöäóÉö áóíúÓó åõæó ÈöÂíóÉò¡ ÝóÞóÏú ÈóØóáó ÚõÐúÑõåõãú ãöäú ÃóÕúáöåö¡ æóåõæó Þóæúáõåõãú ÑóÈøóäÇ áóæúáÇ ÃóÑúÓóáúÊó ÅöáóíúäÇ ÑóÓõæáðÇ ÝóäóÊøóÈöÚó ÂíÇÊößó. æóåóÐóÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóåÐÇ ßöÊÇÈñ ÃóäúÒóáúäÇåõ
ãõÈÇÑóßñ ÝóÇÊøóÈöÚõæåõ æóÇÊøóÞõæÇ áóÚóáøóßõãú ÊõÑúÍóãõæäó Ãóäú ÊóÞõæáõæÇ ÅöäøóãÇ ÃõäúÒöáó ÇáúßöÊÇÈõ Úóáì ØÇÆöÝóÊóíúäö ãöäú ÞóÈúáöäÇ æóÅöäú ßõäøóÇ Úóäú ÏöÑÇÓóÊöåöãú áóÛÇÝöáöíäó Ãóæú ÊóÞõæáõæÇ áóæú ÃóäøóÇ ÃõäúÒöáó ÚóáóíúäóÇ ÇáúßöÊÇÈõ áóßõäøóÇ ÃóåúÏì ãöäúåõãú ÝóÞóÏú ÌÇÁóßõãú ÈóíøöäóÉñ ãöäú ÑóÈøößõãú æóåõÏìð æóÑóÍúãóÉñ
[ÇáúÃóäúÚóÇã: 156] . ÝóÇáÖøóãöíÑõ Ýöí Þóæúáöåö ãöäú ÞóÈúáöåö ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúÞõÑúÂäö ÇáøóÐöí ÇáúßóáóÇãõ Úóáóíúåö¡ Ãóæú Úóáóì ÇáÑøóÓõæáö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö æóÕúÝöåö ÈöÃóäøóåõ ÈóíøöäóÉñ¡ Ãóæú Úóáóì ÅöÊúíóÇäö ÇáúÈóíøöäóÉö ÇáúãóÃúÎõæÐö ãöäú Ãóæóáóãú ÊóÃúÊöåöãú ÈóíøöäóÉõ ãóÇ Ýöí ÇáÕøõÍõÝö ÇáúÃõæáì [Øå: 133] .
æóÝöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøó ÇáúÅöíãóÇäó ÈöæóÍúÏóÇäöíøóÉö ÎóÇáöÞö ÇáúÎóáúÞö íóÞúÊóÖöíåö ÇáúÚóÞúáõ áóæúáóÇ ÍóÌúÈõ ÇáÖøóáóÇáóÇÊö æóÇáúåóæóì¡ æóÃóäøó ãóÌöíÁó ÇáÑøõÓõáö áöÅöíÞóÇÙö(16/346)
Þõáú ßõáøñ ãõÊóÑóÈøöÕñ ÝóÊóÑóÈøóÕõæÇ ÝóÓóÊóÚúáóãõæäó ãóäú ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáÕøöÑóÇØö ÇáÓøóæöíøö æóãóäö ÇåúÊóÏóì (135)
ÇáúÚõÞõæáö æóÇáúÝöØóÑö¡ æóÃóäøó Çááøóåó áóÇ íõÄóÇÎöÐõ Ãóåúáó ÇáúÝóÊúÑóÉö Úóáóì ÇáúÅöÔúÑóÇßö ÍóÊøóì íóÈúÚóËó Åöáóíúåöãú ÑóÓõæáðÇ¡ æóÃóäøó ÞõÑóíúÔðÇ ßóÇäõæÇ Ãóåúáó ÝóÊúÑóÉò ÞóÈúáó ÈóÚúËóÉö ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóãóÚúäóì áóÞÇáõæÇ ÑóÈøóäÇ áóæúáÇ ÃóÑúÓóáúÊó ÅöáóíúäÇ ÑóÓõæáðÇ: Ãóäøóåõãú íóÞõæáõæäó Ðóáößó íóæúãó ÇáúÍöÓóÇÈö ÈóÚúÏó Ãóäú Ãóåúáóßóåõãõ Çááøóåõ ÇáúÅöåúáóÇßó ÇáúãóÝúÑõæÖó¡ áöÃóäøó ÇáúÅöåúáóÇßó ÈöÚóÐóÇÈö ÇáÏøõäúíóÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõãú ãõÚóÐøóÈõæäó Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö.
æó (áóæúáóÇ) ÍóÑúÝõ ÊóÍúÖöíÖò¡ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí Çááøóæúãö Ãóæö ÇáöÇÍúÊöÌóÇÌö áöÃóäøóåõ ÞóÏú ÝóÇÊó æóÞúÊõ ÇáúÅöÑúÓóÇáö¡ ÝóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: åóáøóÇ ßõäúÊó ÃóÑúÓóáúÊó ÅöáóíúäóÇ ÑóÓõæáðÇ æóÇäúÊóÕóÈó ÝóäóÊøóÈöÚó Úóáóì ÌóæóÇÈö ÇáÊøóÍúÖöíÖö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÊóÞúÏöíÑö ÍõÕõæáöåö ÝöíãóÇ ãóÖóì.
æóÇáÐøõáøõ: ÇáúåóæóÇäõ. æóÇáúÎöÒúíõ: ÇáöÇÝúÊöÖóÇÍõ¡ Ãóíö ÇáÐøõáøõ ÈöÇáúÚóÐóÇÈö. æóÇáúÎöÒúíõ Ýöí ÍóÔúÑöåöãú ãóÚó ÇáúÌõäóÇÉö ßóãóÇ ÞóÇáó ÅöÈúÑóÇåöíãõ- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- æóáÇ ÊõÎúÒöäöí íóæúãó íõÈúÚóËõæäó [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 87] .
[135]
[ÓõæÑóÉ Øå (20) : ÂíóÉ 135]
Þõáú ßõáøñ ãõÊóÑóÈøöÕñ ÝóÊóÑóÈøóÕõæÇ ÝóÓóÊóÚúáóãõæäó ãóäú ÃóÕúÍÇÈõ ÇáÕøöÑÇØö ÇáÓøóæöíøö æóãóäö ÇåúÊóÏì (135)
ÌóæóÇÈñ Úóäú Þóæúáöåöãú áóæúáÇ íóÃúÊöíäÇ ÈöÂíóÉò ãöäú ÑóÈøöåö [Øå: 133] æóãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ ÇÚúÊöÑóÇÖñ.
æóÇáúãóÚúäóì: ßõáøõ ÝóÑöíÞò ãõÊóÑóÈøöÕñ ÝóÃóäúÊõãú ÊóÊóÑóÈøóÕõæäó ÈöÇáúÅöíãóÇäö¡ Ãóíú ÊõÄóÎøöÑõæäó ÇáúÅöíãóÇäó Åöáóì Ãóäú ÊóÃúÊöíóßõãú ÂíóÉñ ãöäú ÑóÈøöí¡ æóäóÍúäõ äóÊóÑóÈøóÕõ Ãóäú íóÃúÊöíóßõãú ÚóÐóÇÈõ ÇáÏøõäúíóÇ Ãóæú ÚóÐóÇÈõ ÇáúÂÎöÑóÉö¡ æóÊõÝóÑøóÚõ Úóáóíúåö ÌõãúáóÉõ ÝóÊóÑóÈøóÕõæÇ. æóãóÇÏøóÉõ ÇáúÝöÚúáö ÇáúãóÃúãõæÑö Èöåö ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ÇáÏøóæóÇãö ÈöÇáúÞóÑöíäóÉö¡ äóÍúæó íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÂãöäõæÇ ÈöÇááøóåö æóÑóÓõæáöåö [ÇáäøöÓóÇÁ: 136] ¡ Ãóí ÝÏÇæãæÇ Úóáóì ÊóÑóÈøõÕößõãú.(16/347)
æóÕöíÛóÉõ ÇáúÃóãúÑö Ýöíåö ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ÇáúÅöäúÐóÇÑö¡ æóíõÓóãøóì ÇáúãõÊóÇÑóßóÉó¡ Ãóíú äóÊúÑõßõßõãú æóÊóÑóÈøõÕóßõãú áöÃóäøóÇ
ãõÄúãöäõæäó ÈöÓõæÁö ãóÕöíÑößõãú. æóÝöí ãóÚúäóÇåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóÚúÑöÖú Úóäúåõãú æóÇäúÊóÙöÑú Åöäøóåõãú ãõäúÊóÙöÑõæäó [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 30] . æóÝöí ãóÇ íóÞúÑõÈõ ãöäú åóÐóÇ ÌóÇÁó Þóæúáõåõ Þõáú åóáú ÊóÑóÈøóÕõæäó ÈöäÇ ÅöáøóÇ ÅöÍúÏóì ÇáúÍõÓúäóíóíúäö æóäóÍúäõ äóÊóÑóÈøóÕõ Èößõãú Ãóäú íõÕöíÈóßõãõ Çááøóåõ ÈöÚóÐÇÈò ãöäú ÚöäúÏöåö Ãóæú ÈöÃóíúÏöíäÇ ÝóÊóÑóÈøóÕõæÇ ÅöäøóÇ ãóÚóßõãú ãõÊóÑóÈøöÕõæäó [ÇáÊøóæúÈóÉ: 52] .
æóÊóäúæöíäõ ßõáøñ Êóäúæöíäõ ÚöæóÖò Úóäö ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö ÇáúãóÝúåõæãö ãöäó ÇáúãóÞóÇãö¡ ßóÞóæúáö ÇáúÝóÖúáö Èúäö ÚóÈøóÇÓò ÇááøóåóÈöíøö:
ßõáøñ áóåõ äöíøóÉñ Ýöí ÈõÛúÖö ÕóÇÍöÈöåö ... ÈöäöÚúãóÉö Çááøóåö äóÞúáöíßõãú æóÊóÞúáõæäóÇ
æóÇáÊøóÑóÈøõÕõ: ÇáöÇäúÊöÙóÇÑõ. ÊóÝóÚøóáñ ãöäó ÇáÑøóÈúÕö¡ æóåõæó ÇäúÊöÙóÇÑõ ÍõÕõæáö ÍóÏóËò ãöäú ÎóíúÑò Ãóæú ÔóÑøò¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÈóÑóÇÁóÉó.
æóÝõÑøöÚó Úóáóì ÇáúãõÊóÇÑóßóÉö ÅöÚúáóÇãõåõãú ÈöÃóäøóåõãú íóÚúáóãõæäó Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ãóäú ãöäó ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáÕøöÑóÇØö ÇáúãõÓúÊóÞöíãö æóãöäú åõãõ ÇáúãõåúÊóÏõæäó. æóåóÐóÇ ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÃóäøó ÇáúãõÄúãöäöíäó åõãú ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáÕøöÑóÇØö ÇáúãõÓúÊóÞöíãö ÇáúãõåúÊóÏõæäó¡ áöÃóäøó ãöËúáó åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãö áóÇ íóÞõæáõåõ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúãõÍóÇÌøóÉö æóÇáúãõÊóÇÑóßóÉö ÅöáøóÇ ÇáúãõæÞöäõ ÈöÃóäøóåõ ÇáúãõÍöÞøõ. æóÝöÚúáõ (ÊóÚúáóãõæäó) ãõÚóáøóÞñ Úóäö ÇáúÚóãóáö áöæõÌõæÏö ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö.
æóÇáÕøöÑóÇØõ: ÇáØøóÑöíÞõ. æóåõæó ãõÓúÊóÚóÇÑñ åõäóÇ áöáÏøöíäö æóÇáöÇÚúÊöÞóÇÏö¡ ßóÞóæúáöåö ÇåúÏöäóÇ ÇáÕøöÑÇØó ÇáúãõÓúÊóÞöíãó [ÇáúÝóÇÊöÍóÉ: 6] .
æÇáÓæí: ÝóÚöíáñ ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáò¡ Ãóíö ÇáÕøöÑóÇØö ÇáúãõÓóæøóì¡ æóåõæó ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáÊøóÓúæöíóÉö.
æóÇáúãóÚúäóì: íóÍúÊóãöáõ Ãóäøóåõãú íóÚúáóãõæäó Ðóáößó Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÚöäúÏó ÇäúÊöÔóÇÑö ÇáúÅöÓúáóÇãö æóÇäúÊöÕóÇÑö ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ Ýóíóßõæäõ ÇáøóÐöíäó íóÚúáóãõæäó Ðóáößó ãóäú íóÈúÞóì ãöäó ÇáúßõÝøóÇÑö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó Íöíäó äõÒõæáö ÇáúÂíóÉö ÓóæóÇÁñ ãöãøóäú áóãú íõÓúáöãõæÇ ãöËúáó ÃóÈöí Ìóåúáò¡(16/348)
æóÕóäóÇÏöíÏö ÇáúãõÔúÑößóíúäö ÇáøóÐöíäó ÔóÇåóÏõæÇ äóÕúÑó ÇáÏøöíäö íóæúãó ÈóÏúÑò¡ Ãóæú ãóäú ÃóÓúáóãõæÇ ãöËúáó ÃóÈöí ÓõÝúíóÇäó¡ æóÎóÇáöÏö Èúäö ÇáúæóáöíÏö. æóãóäú ÔóÇåóÏõæÇ ÚöÒøóÉó ÇáúÅöÓúáóÇãö. æóíõÍúÊóãöáõ Ãóäøóåõãú íóÚúáóãõæäó Ðóáößó Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö Úöáúãó ÇáúíóÞöíäö.
æóÞóÏú ÌóÇÁóÊú ÎóÇÊöãóÉõ åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ßóÃóÈúáóÛö ÎóæóÇÊöãö ÇáúßóáóÇãö áöÅöíÐóÇäöåóÇ ÈöÇäúÊöåóÇÁö ÇáúãóÍóÇÌøóÉö æóÇäúØöæóÇÁö ÈöÓóÇØö ÇáúãõÞóÇÑóÚóÉö.
æóãöäú ãóÍóÇÓöäöåóÇ: Ãóäøó ÝöíåóÇ ÔóÈöíåó ÑóÏøö ÇáúÚóÌõÒö Úóáóì ÇáÕøóÏúÑö áöÃóäøóåóÇ ÊõäóÙøöÑõ Åöáóì ÝóÇÊöÍóÉö ÇáÓøõæÑóÉö.
æóåöíó Þóæúáõåõ ãóÇ ÃóäúÒóáúäÇ Úóáóíúßó ÇáúÞõÑúÂäó áöÊóÔúÞì ÅöáøóÇ ÊóÐúßöÑóÉð áöãóäú íóÎúÔì [Øå: 2] ¡ áöÃóäøó ÇáúÎóÇÊöãóÉó ÊóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøóåõ ÞóÏú ÈóáøóÛó ßõáøó ãóÇ ÈõÚöËó Èöåö ãöäó ÇáúÅöÑúÔóÇÏö æóÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö¡ ÝóÅöÐóÇ áóãú íóåúÊóÏõæÇ Èöåö ÝßÝÇå ÇäËáÇÌ ÕóÏÑå Ãóäøóåõ ÃóÏøóì ÇáÑøöÓóÇáóÉó æóÇáÊøóÐúßöÑóÉó Ýóáóãú íóßõæäõæÇ ãöäú Ãóåúáö ÇáúÎóÔúíóÉö ÝóÊóÑúßóåõãú æóÖóáóÇáóåõãú ÍóÊøóì íóÊóÈóíøóäó áóåõãú Ãóäøóåõ ÇáúÍóÞøõ.(16/349)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøóÍöíãö
21- ÓõæÑóÉõ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö
ÓóãøóÇåóÇ ÇáÓøóáóÝõ «ÓõæÑóÉó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö» ¡ ÝóÝöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» Úóäú ÚóÈúÏö Çááøóåö Èúäö ãóÓúÚõæÏò ÞóÇáó:
«Èóäõæ ÅöÓúÑóÇÆöíáó¡ æóÇáúßóåúÝõ¡ æóãóÑúíóãõ¡ æóØóåó¡ æóÇáúÃóäúÈöíóÇÁõ¡ åõäøó ãöäó ÇáúÚöÊóÇÞö ÇáúÃõæóáö æóåõäøó ãöäú ÊöáóÇÏöí» .
æóáóÇ íõÚúÑóÝõ áóåóÇ ÇÓúãñ ÛóíúÑõ åóÐóÇ.
æóæóÌúåõ ÊóÓúãöíóÊöåóÇ ÓõæÑóÉó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ÃóäøóåóÇ ÐõßöÑó ÝöíåóÇ ÃóÓúãóÇÁõ ÓöÊøóÉó ÚóÔóÑó äóÈöíÆðÇ æóãóÑúíóãó æóáóãú íóÃúÊö Ýöí ÓõæóÑö ÇáúÞõÑúÂäö ãöËúáõ åóÐóÇ ÇáúÚóÏóÏö ãöäú ÃóÓúãóÇÁö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö Ýöí ÓõæÑóÉò ãöäú ÓõæóÑö ÇáúÞõÑúÂäö ÚóÏóÇ ãóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö. ÝóÞóÏú ÐõßöÑó ÝöíåóÇ ÃóÓúãóÇÁõ ËóãóÇäöíóÉó ÚóÔóÑó äóÈöíÆðÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÊöáúßó ÍõÌøóÊõäÇ ÂÊóíúäÇåÇ ÅöÈúÑÇåöíãó Úóáì Þóæúãöåö Åöáóì Þóæúáöåö: æóíõæäõÓó æóáõæØÇð [ÇáúÃóäúÚóÇã: 83- 86] ÝóÅöäú ßóÇäóÊú ÓõæÑóÉõ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö åóÐöåö äóÒóáóÊú ÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö ÝóÞóÏú ÓóÈóÞóÊú ÈöÇáÊøóÓúãöíóÉö ÈöÇáúÅöÖóÇÝóÉö Åöáóì ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö æóÅöáøóÇ ÝóÇÎúÊöÕóÇÕõ ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö ÈöÐößúÑö ÃóÍúßóÇãö ÇáúÃóäúÚóÇãö ÃóæúÌóÈó ÊóÓúãöíóÊóåóÇ ÈöÐóáößó ÇáöÇÓúãö ÝóßóÇäóÊú ÓõæÑóÉõ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ÃóÌúÏóÑó ãöäú ÈóÞöíøóÉö ÓõæóÑö ÇáúÞõÑúÂäö ÈöåóÐöåö ÇáÊøóÓúãöíóÉö¡ Úóáóì Ãóäøó ãöäó ÇáúÍóÞóÇÆöÞö ÇáúãõÓóáøóãóÉö Ãóäøó æóÌúåó ÇáÊøóÓúãöíóÉö áóÇ íõæÌöÈõåóÇ.
æóåöíó ãóßøöíøóÉñ ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö. æóÍóßóì ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó æóÇáúÞõÑúØõÈöíøõ¡ ÇáúÅöÌúãóÇÚó Úóáóì Ðóáößó æóäóÞóáó ÇáÓøõíõæØöíøõ Ýöí «ÇáúÅöÊúÞóÇäö» ÇÓúÊöËúäóÇÁó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:(17/5)
ÃóÝóáÇ íóÑóæúäó ÃóäøóÇ äóÃúÊöí ÇáúÃóÑúÖó äóäúÞõÕõåÇ ãöäú ÃóØúÑÇÝöåÇ ÃóÝóåõãõ ÇáúÛÇáöÈõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 44] ¡ æóáóãú íóÚúÒõåõ Åöáóì ÞóÇÆöáò. æóáóÚóáøóåõ ÃóÎóÐóåõ ãöäú ÑöæóÇíóÉò Úóäú ãõÞóÇÊöáò æóÇáúßóáúÈöíøö Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò Ãóäøó ÇáúãóÚúäóì äóäúÞõÕõåóÇ ÈöÝóÊúÍö ÇáúÈõáúÏóÇäö¡ Ãóíú ÈöäóÇÁð Úóáóì Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ãöäó ÇáÑøõÄúíóÉö Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇáÑøõÄúíóÉõ ÇáúÈóÕóÑöíøóÉõ¡ æóÃóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ãöäó ÇáúÃóÑúÖö ÃóÑúÖõ ÇáúÍöÌóÇÒö¡ æóÃóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ãöäó ÇáäøóÞúÕö äóÞúÕõ ÓõáúØóÇäö ÇáÔøöÑúßö ãöäúåóÇ. æóßõáøõ Ðóáößó áóíúÓó ÈöÇáúãõÊóÚóíøóäö æóáóÇ ÈöÇáÑøóÇÌöÍö. æóÓóíóÃúÊöí ÈóíóÇäõåõ Ýöí ãóæúÖöÚöåö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÈóíóÇäõåõ Ýöí äóÙöíÑöåóÇ ãöäú ÓõæÑóÉö ÇáÑøóÚúÏö ÇáøóÊöí åöíó ÃóíúÖðÇ ãóßøöíøóÉñ ÝóÇáúÃóÑúÌóÍõ Ãóäøó ÓõæÑóÉó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ãóßøöíøóÉñ ßõáøóåóÇ.
æóåöíó ÇáÓøõæÑóÉõ ÇáúÍóÇÏöíóÉõ æóÇáÓøóÈúÚõæäó Ýöí ÊóÑúÊöíÈö ÇáäøõÒõæáö äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó Íã ÇáÓøóÌúÏóÉö æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáäøóÍúáö¡ ÝóÊóßõæäõ ãöäú ÃóæóÇÎöÑö ÇáÓøõæóÑö ÇáäøóÇÒöáóÉö ÞóÈúáó ÇáúåöÌúÑóÉö. æóáóÚóáøóåóÇ äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÅöÓúáóÇãö ãóäú ÃóÓúáóãó ãöäú Ãóåúáö ÇáúãóÏöíäóÉö ßóãóÇ íóÞúÊóÖöíåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÃóÓóÑøõæÇ ÇáäøóÌúæóì ÇáøóÐöíäó ÙóáóãõæÇ åóáú åóÐóÇ ÅöáøóÇ ÈóÔóÑñ ãöËúáõßõãú ÃóÝóÊóÃúÊõæäó ÇáÓøöÍúÑó æóÃóäúÊõãú ÊõÈúÕöÑõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 3] ¡ ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí ÈóíóÇäõåõ¡ ÛóíúÑó Ãóäøó ãóÇ ÑóæóÇåõ ÇÈúä ÅöÓúÍóÞ Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò Ãóäøó Þóæúáóåõ ÊóÚóÇáóì Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÒøõÎúÑõÝö [57] æóáóãøóÇ ÖõÑöÈó ÇÈúäõ ãóÑúíóãó ãóËóáðÇ ÅöÐÇ Þóæúãõßó ãöäúåõ íóÕöÏøõæäó¡ Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÈöÖóÑúÈö ÇáúãóËóáö åõæó ÇáúãóËóáõ ÇáøóÐöí ÖóÑóÈóåõ ÇÈúäõ ÇáÒøöÈóÚúÑóì áóãøóÇ äóÒóáó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Åöäøóßõãú æóãÇ ÊóÚúÈõÏõæäó ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ÍóÕóÈõ Ìóåóäøóãó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 98] ßóãóÇ íóÃúÊöí íóÞúÊóÖöí Ãóäøó ÓõæÑóÉó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö äóÒóáóÊú ÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáÒøõÎúÑõÝö. æóÞóÏú ÚõÏøóÊö ÇáÒøõÎúÑõÝõ ËóÇäöíóÉð æóÓöÊøöíäó Ýöí ÇáäøõÒõæáö.
æóÚóÏóÏõ ÂíöåóÇ Ýöí ÚóÏøö Ãóåúáö ÇáúãóÏöíäóÉö æóãóßøóÉó æóÇáÔøóÇãö æóÇáúÈóÕúÑóÉö ãöÇÆóÉñ æóÅöÍúÏóì ÚÔÑóÉ æóÝöí ÚóÏøö Ãóåúáö ÇáúßõæÝóÉö ãöÇÆóÉñ æÇËäÊÇ ÚÔÑóÉ.
ÃÛÑÇÖ ÇáÓøõæÑóÉ:
æóÇáúÃóÛúÑóÇÖõ ÇáøóÊöí ÐõßöÑóÊú Ýöí åóÐöå ÇáÓøõæÑóÉ åöíó:
- ÇáúÅöäúÐóÇÑõ ÈöÇáúÈóÚúËö¡ æóÊóÍúÞöíÞõ æõÞõæÚöåö æóÅöäøóåõ áöÊóÍóÞøõÞö æõÞõæÚöåö ßóÇäó ÞóÑöíÈðÇ.
- æóÅöÞóÇãóÉõ ÇáúÍõÌøóÉö Úóáóíúåö ÈöÎóáúÞö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö Úóäú ÚóÏóãò æóÎóáúÞö ÇáãæÌæÏÇÊ ãä ÇáãóÇÁ.(17/6)
- æóÇáÊøóÍúÐöíÑõ ãöäó ÇáÊøóßúÐöíÈö ÈößöÊóÇÈö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÑóÓõæáöåö.
- æóÇáÊøóÐúßöíÑõ ÈöÃóäøó åóÐóÇ ÇáÑøóÓõæáó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÇ åõæó ÅöáøóÇ ßóÃóãúËóÇáöåö ãöäó ÇáÑøõÓõáö æóãóÇ ÌóÇÁó ÅöáøóÇ ÈöãöËúáö ãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ÇáÑøõÓõáõ ãöäú ÞóÈúáöåö.
- æóÐößúÑõ ßóËöíÑò ãöäú ÃóÎúÈóÇÑö ÇáÑøõÓõáö Úóáóíúåöãõ ÇáÓøóáóÇãõ.
- æóÇáÊøóäúæöíåõ ÈöÔóÃúäö ÇáúÞõÑúÂäö æóÃóäøóåõ äöÚúãóÉñ ãöäó Çááøóåö Úóáóì ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó æóÔóÃúäö ÑóÓõæáö ÇáúÅöÓúáóÇãö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÃóäøóåõ ÑóÍúãóÉñ áöáúÚóÇáóãöíäó.
- æóÇáÊøóÐúßöíÑõ ÈöãóÇ ÃóÕóÇÈó ÇáúÃõãóãó ÇáÓøóÇáöÝóÉó ãöäú ÌóÑøóÇÁö ÊóßúÐöíÈöåöãú ÑõÓõáóåõãú æóÃóäøó æóÚúÏó Çááøóåö áöáøóÐöíäó ßóÐøóÈõæÇ æóÇÞöÚñ áóÇ íóÛõÑøõåõãú ÊóÃúÎöíÑõåõ Ýóåõæó ÌóÇÁò áóÇ ãóÍóÇáóÉó.
- æóÍóÐøóÑóåõãú ãöäú Ãóäú íóÛúÊóÑøõæÇ ÈöÊóÃúÎöíÑöåö ßóãóÇ ÇÛúÊóÑøó ÇáøóÐöíäó ãöäú ÞóÈúáöåöãú ÍóÊøóì ÃóÕóÇÈóåõãú ÈóÛúÊóÉð¡ æóÐóßóÑó
ãöäú ÃóÔúÑóÇØö ÇáÓøóÇÚóÉö ÝóÊúÍó íóÇÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó.
- æóÐóßøóÑóåõãú ÈöãóÇ Ýöí ÎóáúÞö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ãöäó ÇáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÇáúÎóÇáöÞö.
- æóãöäó ÇáúÅöíãóÇÁö Åöáóì Ãóäøó æóÑóÇÁó åóÐöåö ÇáúÍóíóÇÉö ÍóíóÇÉð ÃõÎúÑóì ÃóÊúÞóäó æóÃóÍúßóãó áöÊõÌúÒóì ßõáøõ äóÝúÓò ÈöãóÇ ßóÓóÈóÊú æóíóäúÊóÕöÑõ ÇáúÍóÞøõ Úóáóì ÇáúÈóÇØöáö.
- Ëõãøó ãóÇ Ýöí Ðóáößó ÇáúÎóáúÞö ãöäó ÇáÏøóáóÇÆöáö Úóáóì æóÍúÏóÇäöíøóÉö ÇáúÎóÇáöÞö ÅöÐú áóÇ íóÓúÊóÞöíãõ åóÐóÇ ÇáäøöÙóÇãõ ÈöÊóÚóÏøõÏö ÇáúÂáöåóÉö.
- æóÊóäúÒöíåõ Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Úóäö ÇáÔøõÑóßóÇÁö æóÚóäö ÇáúÃóæúáóÇÏö æóÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáõ Úóáóì æóÍúÏóÇäöíøóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
- æóãóÇ íõßúÑöåõåõ Úóáóì ÝöÚúáö ãóÇ áóÇ íõÑöíÏõ.
- æóÃóäøó ÌóãöíÚó ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö ÕóÇÆöÑõæäó Åöáóì ÇáúÝóäóÇÁö.(17/7)
ÇÞúÊóÑóÈó áöáäøóÇÓö ÍöÓóÇÈõåõãú æóåõãú Ýöí ÛóÝúáóÉò ãõÚúÑöÖõæäó (1)
-æóÃóÚúÞóÈó Ðóáößó ÈöÊóÐúßöíÑöåöãú ÈöÇáäøöÚúãóÉö ÇáúßõÈúÑóì Úóáóíúåöãú æóåöíó äöÚúãóÉõ ÇáúÍöÝúÙö.
- Ëõãøó ÚõØöÝó ÇáúßóáóÇãõ Åöáóì ÐößúÑö ÇáÑøõÓõáö æóÇáúÃóäúÈöíóÇÁö.
- æóÊóäúÙöíÑõ ÃóÍúæóÇáöåöãú æóÃóÍúæóÇáö Ãõãóãöåöãú ÈöÃóÍúæóÇáö ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÃóÍúæóÇáö Þóæúãöåö.
- æóßóíúÝó äóÕóÑó Çááøóåõ ÇáÑøõÓõáó Úóáóì ÃóÞúæóÇãöåöãú æóÇÓúÊóÌóÇÈó ÏóÚóæóÇÊöåöãú.
- æóÃóäøó ÇáÑøõÓõáó ßõáøóåõãú ÌóÇÁõæÇ ÈöÏöíäö Çááøóåö æóåõæó Ïöíäñ æóÇÍöÏñ Ýöí ÃõÕõæáöåö ÞóØøóÚóåõ ÇáÖøóÇáøõæäó ÞóØúÚðÇ.
- æóÃóËúäóì Úóáóì ÇáÑøõÓõáö æóÚóáóì ãóäú ÂãóäõæÇ Èöåöãú.
- æóÃóäøó ÇáúÚóÇÞöÈóÉó áöáúãõÄúãöäöíäó Ýöí ÎóíúÑö ÇáÏøõäúíóÇ æóÎóíúÑö ÇáúÂÎöÑóÉö¡ æóÃóäøó Çááøóåó ÓóíóÍúßõãõ Èóíúäó ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ÈöÇáúÍóÞøö æóíõÚöíäõ ÑõÓõáóåõ Úóáóì ÊóÈúáöíÛ ÔóÑÚå.
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 1]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
ÇÞúÊóÑóÈó áöáäøóÇÓö ÍöÓÇÈõåõãú æóåõãú Ýöí ÛóÝúáóÉò ãõÚúÑöÖõæäó (1)
ÇÝúÊöÊóÇÍõ ÇáúßóáóÇãö ÈöåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ÃõÓúáõæÈñ ÈóÏöíÚñ Ýöí ÇáöÇÝúÊöÊóÇÍö áöãóÇ Ýöíåö ãöäú ÛóÑóÇÈóÉö ÇáúÃõÓúáõæÈö æóÅöÏúÎóÇáö ÇáÑøóæúÚö Úóáóì ÇáúãõäúÐóÑöíäó¡ ÝóÅöäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÈöÇáäøóÇÓö ãõÔúÑößõæ ãóßøóÉó¡ æóÇáöÇÞúÊöÑóÇÈõ ãõÈóÇáóÛóÉñ Ýöí ÇáúÞõÑúÈö¡ ÝóÕöíÛóÉõ ÇáöÇÝúÊöÚóÇáö ÇáúãóæúÖõæÚóÉö áöáúãõØóÇæóÚóÉö ãÓÊÚãáÉ Ýöí ÊÍÞÞ ÇáúÝöÚúáö Ãóíö ÇÔúÊóÏøó ÞõÑúÈõ æõÞõæÚöåö Èöåöãú.
æóÝöí ÅöÓúäóÇÏö ÇáöÇÞúÊöÑóÇÈö Åöáóì ÇáúÍöÓóÇÈö ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ ÊóãúËöíáöíøóÉñ ÔóÈøóåó ÍóÇáó ÅöÙúáóÇáö ÇáúÍöÓóÇÈö áóåõãú
ÈöÍóÇáóÉö ÔóÎúÕò íóÓúÚóì áöíóÞúÑõÈó ãöäú ÏöíóÇÑö äóÇÓò¡ ÝóÝöíåö ÊóÔúÈöíåõ åóíúÆóÉö ÇáúÍöÓóÇÈö ÇáúãóÚúÞõæáóÉö ÈöåóíúÆóÉò ãóÍúÓõæÓóÉò¡ æóåöíó åóíúÆóÉõ ÇáúãõÛöíÑö æóÇáúãõÚóÌøöáö Ýöí ÇáúÅöÛóÇÑóÉö Úóáóì ÇáúÞóæúãö Ýóåõæó íõáöÍøõ Ýöí ÇáÓøóíúÑö ÊóßóáøõÝðÇ áöáúÞõÑúÈö ãöäú ÏöíóÇÑöåöãú æóåõãú(17/8)
ÛóÇÝöáõæäó Úóäú ÊóØóáøõÈö ÇáúÍöÓóÇÈö ÅöíøóÇåõãú ßóãóÇ íóßõæäõ Þóæúãñ ÛóÇÑøöíäó ãõÚúÑöÖöíäó Úóäö ÇÞúÊöÑóÇÈö ÇáúÚóÏõæøö ãöäúåõãú¡ ÝóÇáúßóáóÇãõ ÊóãúËöíáñ.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ãöäó ÇáúÍöÓóÇÈö ÅöãøóÇ íóæúãõ ÇáúÍöÓóÇÈö¡ æóãóÚúäóì ÇÞúÊöÑóÇÈöåö Ãóäøóåõ ÞóÑöíÈñ ÚöäúÏó Çááøóåö áöÃóäøóåõ ãõÍóÞøóÞõ ÇáúæõÞõæÚö¡ Ãóæú ÞóÑöíÈñ ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ãóÇ ãóÖóì ãöäú ãõÏøóÉö ÈóÞóÇÁö ÇáÏøõäúíóÇ
ßóÞóæúáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ÈõÚöËúÊõ ÃóäóÇ æóÇáÓøóÇÚóÉó ßóåóÇÊóíúäö»
¡ Ãóæö ÇÞúÊóÑóÈó ÇáúÍöÓóÇÈõ ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇÞúÊöÑóÇÈö ãóæúÊöåöãú áöÃóäøóåõãú ÅöÐóÇ ãóÇÊõæÇ ÑóÃóæúÇ ÌóÒóÇÁó ÃóÚúãóÇáöåöãú¡ æóÐóáößó ãöäó ÇáúÍöÓóÇÈö. æóÝöí åóÐóÇ ÊóÚúÑöíÖ ÈÇáÊåÏíÏ ÈöÞÑÈ åóáóÇßöåöãú æóÐóáößó ÈöÝóäóÇÆöåöãú íóæúãó ÈóÏúÑò.
Ãóæö ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÍöÓóÇÈö ÇáúãõÄóÇÎóÐóÉõ ÈöÇáÐøóäúÈö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäú ÍöÓÇÈõåõãú ÅöáøóÇ Úóáì ÑóÈøöí [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 113] æóÚóáóíúåö ÝóÇáöÇÞúÊöÑóÇÈõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÍóÞöíÞóÊöåö ÃóíúÖðÇ Ýóåõæó ãöäö ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇááøóÝúÙö Ýöí ÍóÞöíÞóÊöåö æóãóÌóÇÒöåö.
æóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö áöáäøóÇÓö Åöäú ÃõÈúÞöíóÊú Úóáóì ãóÚúäóÇåóÇ ÇáúÃóÕúáöíøö ãöäó ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕö ÝóÐößúÑõåóÇ ÊóÃúßöíÏñ áöãóÚúäóì ÇááøóÇãö ÇáúãõÞóÏøóÑóÉö Ýöí ÇáúÅöÖóÇÝóÉö Ýöí Þóæúáöåö ÍöÓÇÈõåõãú áöÃóäøó ÊóÞúÏöíÑóåõ: ÍöÓóÇÈñ áóåõãú.
æóÇáÖøóãöíÑõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáäøóÇÓö ÝóÕóÇÑó Þóæúáõåõ áöáäøóÇÓö ãõÓóÇæöíðÇ áöáÖøóãöíÑö ÇáøóÐöí ÃõÖöíÝó Åöáóíúåö (ÍöÓóÇÈõ) ÝóßóÃóäøóåõ Þöíáó: ÇÞúÊóÑóÈó ÍöÓóÇÈñ áöáäøóÇÓö áóåõãú ÝóßóÇäó ÊóÃúßöíÏðÇ áóÝúÙöíøðÇ¡ æóßóãóÇ ÊóÞõæáõ: ÃóÒöÝó áöáúÍóíøö ÑóÍöíáõåõãú¡ ÃóÕúáõåõ ÃóÒöÝó ÇáÑøóÍöíáõ áöáúÍóíøö Ëõãøó ÕóÇÑó ÃóÒöÝó áöáúÍóíøö ÑóÍöíáõåõãú¡ æóãöäúåõ Þóæúáõ ÇáúÚóÑóÈö:
áóÇ ÃóÈóÇ áóßó¡ ÃóÕúáõåõ áóÇ ÃóÈóÇßó¡ ÝóßóÇäóÊú áóÇãõ (áóßó) ãõÄóßøöÏóÉð áöãóÚúäóì ÇáúÅöÖóÇÝóÉö áöÅöãúßóÇäö ÅöÛúäóÇÁö ÇáúÅöÖóÇÝóÉö Úóäú ÐößúÑö ÇááøóÇãö. ÞóÇáó ÇáÔøóÇÚöÑ:
ÃóÈóÇ áãóæúÊ ÇáøóÐöí áóÇ ÈõÏøó Ãóäøöí ... ãõáóÇÞò áóÇ ÃóÈóÇßö ÊõÎóæøöÝöíäöí
æóÃóÕúáõ ÇáäøóÙúãö: ÇÞúÊóÑóÈó áöáäøóÇÓö ÇáúÍöÓóÇÈõ. æóÅöäøóãóÇ äõÙöãó ÇáÊøóÑúßöíÈõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáäøóÙúãö ÈöÃóäú ÞõÏøöãó ãóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö æóÚõÑøöÝó ÇáäøóÇÓõ ÊóÚúÑöíÝó ÇáúÌöäúÓö áöíóÍúÕõáó ÖóÑúÈñ ãöäó ÇáúÅöÈúåóÇãö Ëõãøó íóÞóÚõ ÈóÚúÏóåõ ÇáÊøóÈúíöíäõ¡ æóáöãóÇ Ýöí ÊóÞúÏöíãö ÇáúÌóÇÑö(17/9)
æóÇáúãóÌúÑõæÑö ãöäó ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÃóäøó ÇáöÇÞúÊöÑóÇÈó áöáäøóÇÓö áöíóÚúáóãó ÇáÓøóÇãöÚõ Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÊóåúÏöíÏõ ÇáúãõÔúÑößöíäó áöÃóäøóåõãõ ÇáøóÐöíäó íõßóäøóì Úóäúåõãú ÈöÇáäøóÇÓö ßóËöíÑðÇ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö¡ æóÚöäúÏó ÇáÊøóÞúÏöíãö ÇÍúÊöíÌó Åöáóì ÊóÞúÏöíÑö ãõÖóÇÝò ÝóÕóÇÑó ãöËúáó: ÇÞúÊóÑóÈó ÍöÓóÇÈñ áöáäøóÇÓö ÇáúÍöÓóÇÈö¡ æóÍõÐöÝó ÇáúãõÖóÇÝõ áöÏóáóÇáóÉö ãõÝóÓøöÑöåö Úóáóíúåö. æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáúÍöÓóÇÈõ ÍöÓóÇÈó ÇáäøóÇÓö ÇáúãóÐúßõæÑöíäó ÌöíÁó ÈöÖóãöíÑö ÇáäøóÇÓö áöíóÚõæÏó Åöáóì áóÝúÙö ÇáäøóÇÓö ÝóíóÍúÕõáó ÊóÃúßöíÏñ ÂÎóÑõ æóåóÐóÇ äóãóØñ ÈóÏöíÚñ ãöäú äóÓúÌö ÇáúßóáóÇãö¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇááøóÇãõ ÈöãóÚúäóì (ãöäú) Ãóæú ÈöãóÚúäóì (Åöáóì) ãõÊóÚóáøöÞóÉñ Èö ÇÞúÊóÑóÈó Ýóíóßõæäõ ÇáúãóÌúÑõæÑõ ÙóÑúÝðÇ
áóÛúæðÇ¡ æóÚóäö ÇÈúäö ãóÇáößò Ãóäøóåõ ãóËøóáó áöÇäúÊöåóÇÁö ÇáúÛóÇíóÉö ÈöÞóæúáöåöãú: «ÊóÞóÑøóÈúÊõ ãöäúßó» .
æóÌõãúáóÉõ æóåõãú Ýöí ÛóÝúáóÉò ãõÚúÑöÖõæäó ÍóÇáñ ãöäó ÇáäøóÇÓö¡ Ãóíö ÇÞúÊóÑóÈó ãöäúåõãõ ÇáúÍöÓóÇÈõ Ýöí ÍóÇáö ÛóÝúáóÊöåöãú æóÅöÚúÑóÇÖöåöãú. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáäøóÇÓö ÇáúãõÔúÑößõæäó áöÃóäøóåõãõ ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈöåóÐóÇ ÇáúßóáóÇãö ßóãóÇ íóÏõáøõ Úóáóíúåö ãóÇ ÈóÚúÏóåõ.
æóÇáúÛóÝúáóÉõ: ÇáÐøõåõæáõ Úóäö ÇáÔøóíúÁö æóÚóäú ØõÑõÞö Úöáúãöåö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãóÊú ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöäú ßõäøóÇ Úóäú ÏöÑÇÓóÊöåöãú áóÛÇÝöáöíäó Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáúÃóäúÚóÇãö: 156] ¡ æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ðáößó ÈöÃóäøóåõãú ßóÐøóÈõæÇ ÈöÂíÇÊöäÇ æóßÇäõæÇ ÚóäúåÇ ÛÇÝöáöíäó Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö: 146] .
æóÇáúÅöÚúÑóÇÖõ: ÕóÑúÝõ ÇáúÚóÞúáö Úóäö ÇáöÇÔúÊöÛóÇáö ÈöÇáÔøóíúÁö. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÃóÚúÑöÖú Úóäúåõãú æóÚöÙúåõãú Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáäøöÓóÇÁö: 63] ¡ æóÞóæúáöåö: ÝóÃóÚúÑöÖú Úóäúåõãú ÍóÊøóì íóÎõæÖõæÇ Ýöí ÍóÏöíËò ÛóíúÑöåö Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáúÃóäúÚóÇãö: 68] .
æóÏóáøóÊú (Ýöí) Úóáóì ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö ÇáúãóÌóÇÒöíøóÉö ÇáøóÊöí åöíó ÔöÏøóÉõ Êóãóßøõäö ÇáúæóÕúÝö ãöäúåõãú¡ Ãóíú æóåõãú ÛóÇÝöáõæäó ÃóÔóÏøó ÇáúÛóÝúáóÉö ÍóÊøóì ßóÃóäøóåõãú ãõäúÛóãöÓõæäó ÝöíåóÇ Ãóæú ãóÙúÑõæÝõæäó Ýöí ãõÍöíØöåóÇ¡ Ðóáößó Ãóäøó ÛóÝúáóÊóåõãú Úóäú íóæúãö ÇáúÍöÓóÇÈö ãõÊóÃóÕøöáóÉñ Ýöíåöãú ÈöÓóÈóÈö ÓóÇÈöÞö ßõÝúÑöåöãú. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõãú ÛóÇÝöáõæäó Úóäö ÇáúÍöÓóÇÈö æóÚóäö ÇÞúÊöÑóÇÈöåö.
æóÅöÚúÑóÇÖõåõãú åõæó ÅöÈóÇíóÊõåõãõ ÇáÊøóÃóãøõáó Ýöí ÂíóÇÊö ÇáúÞõÑúÂäö ÇáøóÊöí ÊõÐóßøöÑõåõãú ÈöÇáúÈóÚúËö æóÊóÓúÊóÏöáøõ áóåõãú Úóáóíúåö¡ ÝóãõÊóÚóáøöÞõ ÇáúÅöÚúÑóÇÖö ÛóíúÑõ ãõÊóÚóáøöÞö ÇáúÛóÝúáóÉö áöÃóäøó ÇáúãõÚúÑöÖó Úóäö ÇáÔøóíúÁö(17/10)
ãóÇ íóÃúÊöíåöãú ãöäú ÐößúÑò ãöäú ÑóÈøöåöãú ãõÍúÏóËò ÅöáøóÇ ÇÓúÊóãóÚõæåõ æóåõãú íóáúÚóÈõæäó (2) áóÇåöíóÉð ÞõáõæÈõåõãú æóÃóÓóÑøõæÇ ÇáäøóÌúæóì ÇáøóÐöíäó ÙóáóãõæÇ åóáú åóÐóÇ ÅöáøóÇ ÈóÔóÑñ ãöËúáõßõãú ÃóÝóÊóÃúÊõæäó ÇáÓøöÍúÑó æóÃóäúÊõãú ÊõÈúÕöÑõæäó (3)
áóÇ íõÚóÏøõ ÛóÇÝöáðÇ Úóäúåõ¡ Ãóíú Ãóäøóåõãú áóãøóÇ ÌóÇÁóÊúåõãú ÏóÚúæóÉõ ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Åöáóì ÇáúÅöíãóÇäö æóÅöäúÐóÇÑöåöãú Èöíóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö ÇÓúÊóãóÑøõæÇ Úóáóì ÛóÝúáóÊöåöãú Úóäö ÇáúÍöÓóÇÈö ÈöÓóÈóÈö ÅöÚúÑóÇÖöåöãú Úóäú ÏóáóÇÆöáö ÇáÊøóÐúßöíÑö Èöåö. ÝóßóÇäóÊö ÇáúÛóÝúáóÉõ Úóäö ÇáúÍöÓóÇÈö ãöäúåõãú ÛóíúÑó ãóÞúáõæÚóÉò ãöäú äõÝõæÓöåöãú ÈöÓóÈóÈö ÊóÚúØöíáöåöãú ãóÇ ÔóÃúäõåõ Ãóäú íóÞúáóÚó ÇáúÛóÝúáóÉó Úóäúåõãú ÈöÅöÚúÑóÇÖöåöãú Úóäö ÇáÏøóáóÇÆöáö ÇáúãõËúÈöÊóÉö áöáúÈóÚúËö.
[2¡ 3]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÇáúÂíóÇÊ 2 Çáì 3]
ãóÇ íóÃúÊöíåöãú ãöäú ÐößúÑò ãöäú ÑóÈøöåöãú ãõÍúÏóËò ÅöáÇøó ÇÓúÊóãóÚõæåõ æóåõãú íóáúÚóÈõæäó (2) áÇåöíóÉð ÞõáõæÈõåõãú æóÃóÓóÑøõæÇ ÇáäøóÌúæóì ÇáøóÐöíäó ÙóáóãõæÇ åóáú åóÐóÇ ÅöáÇøó ÈóÔóÑñ ãöËúáõßõãú ÃóÝóÊóÃúÊõæäó ÇáÓøöÍúÑó æóÃóäúÊõãú ÊõÈúÕöÑõæäó (3)
ãóÇ íóÃúÊöíåöãú ãöäú ÐößúÑò ãöäú ÑóÈøöåöãú ãõÍúÏóËò ÅöáøóÇ ÇÓúÊóãóÚõæåõ æóåõãú íóáúÚóÈõæäó (2) áÇåöíóÉð ÞõáõæÈõåõãú.
ÌõãúáóÉñ ãõÈóíøöäóÉñ áöÌõãúáóÉö æóåõãú Ýöí ÛóÝúáóÉò ãõÚúÑöÖõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 1] áöÈóíóÇäö Êóãóßøõäö ÇáúÛóÝúáóÉö ãöäúåõãú æóÅöÚúÑóÇÖöåöãú¡ ÈöÃóäøóåõãú ÅöÐóÇ ÓóãöÚõæÇ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÊóÐúßöíÑðÇ áóåõãú ÈöÇáäøóÙóÑö æóÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÇÔúÊóÛóáõæÇ Úóäúåõ ÈöÇááøóÚöÈö
æóÇááøóåúæö Ýóáóãú íóÝúÞóåõæÇ ãóÚóÇäöíóåõ æóßóÇäó ÍóÙøõåõãú ãöäúåõ ÓóãóÇÚó ÃóáúÝóÇÙöåö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãóËóáõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ßóãóËóáö ÇáøóÐöí íóäúÚöÞõ ÈöãÇ áóÇ íóÓúãóÚõ ÅöáøóÇ ÏõÚÇÁð æóäöÏÇÁð Õõãøñ Èõßúãñ Úõãúíñ Ýóåõãú áóÇ íóÚúÞöáõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáúÈóÞóÑóÉö: 171] .
æóÇáÐøößúÑõ: ÇáúÞõÑúÂäõ ÃõØúáöÞó Úóáóíúåö ÇÓúãõ ÇáÐøößúÑö ÇáøóÐöí åõæó ãóÕúÏóÑñ áöÅöÝóÇÏóÉö ÞõæøóÉö æóÕúÝöåö ÈöÇáÊøóÐúßöíÑö.
æóÇáúãõÍúÏóËõ: ÇáúÌóÏöíÏõ. Ãóíö ÇáúÌóÏöíÏõ äõÒõæáõåõ ãõÊóßóÑøöÑðÇ¡ æóåõæó ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÚóÏóãö ÇäúÊöÝóÇÚöåöãú ÈöÇáÐøößúÑö ßõáøóãóÇ ÌóÇÁóåõãú ÈöÍóíúËõ áóÇ íóÒóÇáõæäó ÈöÍóÇÌóÉò Åöáóì ÅöÚóÇÏóÉö ÇáÊøóÐúßöíÑö æóÅöÍúÏóÇËöåö ãóÚó ÞóØúÚö ãóÚúÐöÑóÊöåöãú áöÃóäøóåõ áóæú ßóÇäõæÇ ÓóãöÚõæÇ ÐößúÑðÇ æóÇÍöÏðÇ Ýóáã íÚÈÃæÇ Èöåö áóÇäúÊóÍóáõæÇ áöÃóäúÝõÓöåöãú ÚõÐúÑðÇ ßóÇäõæÇ ÓóÇÚóÊóÆöÐò Ýöí ÛóÝúáóÉò¡ ÝóáóãøóÇ ÊóßóÑøóÑó ÍóÏóËóÇäõ ÅöÊúíóÇäöåö ÊóÈóíøóäó áößõáøö ãõäúÕöÝò Ãóäøóåõãú ãõÚúÑöÖõæäó Úóäúåõ ÕóÏøðÇ.
æóäóÙöíÑõ åóÐóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóãÇ íóÃúÊöíåöãú ãöäú ÐößúÑò ãöäó ÇáÑøóÍúãäö ãõÍúÏóËò ÅöáøóÇ ßÇäõæÇ Úóäúåõ ãõÚúÑöÖöíäó Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáÔøõÚóÑóÇÁö: 5] ¡ æóáóíúÓó ÇáãõÑóÇÏ ÈãÍÏË ãóÇ ÞóÇÈóáó ÇáúÞóÏöíãó Ýöí ÇÕúØöáóÇÍö Úöáúãö ÇáúßóáóÇãö áöÚóÏóãö ãõäóÇÓóÈóÊöåö áöÓöíóÇÞö ÇáäøóÙúãö.(17/11)
æóãóÓúÃóáóÉõ ÕöÝóÉö ßóáóÇãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÊóÞóÏøóãó ÇáúÎóæúÖõ ÝöíåóÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóßóáøóãó Çááøóåõ ãõæÓì ÊóßúáöíãÇð Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáäøöÓóÇÁö: 164] .
æóÌõãúáóÉõ ÇÓúÊóãóÚõæåõ ÍóÇáñ ãöäú ÖóãöíÑö ÇáäøóÕúÈö Ýöí íóÃúÊöíåöãú æóåóÐóÇ ÇáúÍóÇáõ ãõÓúÊóËúäóì ãöäú Úõãõæãö ÃóÍúæóÇáò Ãóíú ãóÇ íóÃúÊöíåöãú ÐößúÑñ Ýöí ÍóÇáò ÅöáøóÇ Ýöí ÍóÇáö ÇÓúÊöãóÇÚöåöãú.
æóÌõãúáóÉõ æóåõãú íóáúÚóÈõæäó ÍóÇáñ áóÇÒöãóÉñ ãöäú ÖóãöíÑö ÇáÑøóÝúÚö Ýöí ÇÓúÊóãóÚõæåõ ãõÞóíøöÏóÉñ áöÌõãúáóÉö ÇÓúÊóãóÚõæåõ áöÃóäøó ÌõãúáóÉó ÇÓúÊóãóÚõæåõ ÍóÇáñ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÃóäøóåóÇ ãõÞóíøóÏóÉñ ÈöÍóÇáò ÃõÎúÑóì åöíó ÇáúãóÞúÕõæÏóÉõ ãöäó ÇáÊøóÞúíöíÏö æóÅöáøóÇ áóÕóÇÑó ÇáúßóáóÇãõ ËóäóÇÁð Úóáóíúåöãú. æóÝóÇÆöÏóÉõ åóÐóÇ ÇáÊøóÑúÊöíÈö Èóíúäó ÇáúÌõãúáóÊóíúäö ÇáúÍóÇáöíøóÊóíúäö ÇáÒøöíóÇÏóÉõ áöÞóØúÚö ãóÚúÐöÑóÊöåöãõ ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏö ãöäú Þóæúáöåö ãõÍúÏóËò ßóãóÇ ÚóáöãúÊó.
æáÇåöíóÉð ÞõáõæÈõåõãú ÍóÇáñ ãöäó ÇáúãõÈúÊóÏóÃö Ýöí ÌõãúáóÉö æóåõãú íóáúÚóÈõæäó æóåöíó ÇÍúÊöÑóÇÓñ áöÌõãúáóÉö ÇÓúÊóãóÚõæåõ Ãóíö ÇÓúÊöãóÇÚðÇ áóÇ æóÚúíó ãóÚóåõ.
æóÃóÓóÑøõæÇ ÇáäøóÌúæóì ÇáøóÐöíäó ÙóáóãõæÇ åóáú åóÐóÇ ÅöáøóÇ ÈóÔóÑñ ãöËúáõßõãú ÃóÝóÊóÃúÊõæäó ÇáÓøöÍúÑó æóÃóäúÊõãú ÊõÈúÕöÑõæäó.
ÌõãúáóÉñ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÚóØúÝðÇ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÇÞúÊóÑóÈó áöáäøóÇÓö ÍöÓÇÈõåõãú [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 1] Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ¡ áöÃóäøó ßöáúÊóÇ ÇáúÌõãúáóÊóíúäö ãóÓõæÞóÉñ áöÐößúÑö ÃóÍúæóÇáö ÊóáóÞøöí ÇáúãõÔúÑößöíäó áöÏóÚúæóÉö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó
ÈöÇáÊøóßúÐöíÈö æóÇáúÈõåúÊóÇäö æóÇáÊøóÂãõÑö Úóáóì ÑóÝúÖöåóÇ. ÝóÇáøóÐöíäó ÙóáóãõæÇ åõãõ ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáäøóÇÓö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó.
æóæóÇæõ ÇáúÌóãóÇÚóÉö ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãóÇ ÚóÇÏó Åöáóíúåö ÖóãóÇÆöÑõ ÇáúÛóíúÈóÉö ÇáÑøóÇÌöÚóÉõ Åöáóì áöáäøóÇÓö æóáóíúÓóÊú ÌõãúáóÉõ æóÃóÓóÑøõæÇ ÇáäøóÌúæóì ÚóØúÝðÇ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÇÓúÊóãóÚõæåõ æóåõãú íóáúÚóÈõæäó áöÃóäøó ãóÖúãõæäóåóÇ áóíúÓó Ýöí ãóÚúäóì ÇáÊøóÞúíöíÏö áöãóÇ íóÃúÊöíåöãú ãöäú ÐößúÑò.(17/12)
æó (ÇáøóÐöíäó ÙóáóãõæÇ) ÈóÏóáñ ãöäú æóÇæö ÇáúÌóãóÇÚóÉö áöÒöíóÇÏóÉö ÊóÞúÑöíÑö Ãóäøóåõãõ ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáäøóÌúæóì¡ æóáöãóÇ Ýöí ÇáúãóæúÕõæáö ãöäó ÇáúÅöíãóÇÁö Åöáóì ÓóÈóÈö ÊóäóÇÌöíåöãú ÈöãóÇ ÐõßöÑó æóÃóäøó ÓóÈóÈó Ðóáößó ßõÝúÑõåõãú æóÙõáúãõåõãú ÃóäúÝõÓóåõãú¡ æóáöáäøöÏóÇÁö Úóáóì ÞõÈúÍö ãóÇ åõãú ãõÊøóÕöÝõæäó Èöåö.
æóÌõãúáóÉõ åóáú åóÐóÇ ÅöáøóÇ ÈóÔóÑñ ãöËúáõßõãú ÈóÏóáñ ãöäó ÇáäøóÌúæóì áöÃóäøó Ðóáößó åõæó ãóÇ ÊóäóÇÌóæúÇ Èöåö¡ Ýóåõæó ÈóÏóáñ ãõØóÇÈöÞñ. æóáóíúÓóÊú åöíó ßóÌõãúáóÉö ÞÇáõæÇ Åöäú åÐÇäö áóÓÇÍöÑÇäö ãöäú ÌõãúáóÉö ÝóÊóäÇÒóÚõæÇ ÃóãúÑóåõãú Èóíúäóåõãú æóÃóÓóÑøõæÇ ÇáäøóÌúæì Ýöí ÓõæÑóÉö [Øóåó: 62- 63] ÝóÅöäøó Êöáúßó ÈóÏóáõ ÈóÚúÖò ãöäú ßõáøò áöÃóäøó Ðóáößó ÇáúÞóæúáó åõæó ÂÎöÑõ ãóÇ ÃóÓúÝóÑóÊú Úóáóíúåö ÇáäøóÌúæóì.
æóæóÌúåõ ÅöÓúÑóÇÑöåöãú ÈöÐóáößó ÇáúßóáóÇãö ÞóÕúÏõåõãú Ãóäú áóÇ íóØøóáöÚó ÇáúãõÓúáöãõæäó Úóáóì ãóÇ ÊóÂãóÑõæÇ Èöåö áöÆóáøóÇ íóÊóÕóÏøóì ÇáÑøóÓõæáõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöáÑøóÏøö Úóáóíúåöãú áöÃóäøóåõãú ÚóáöãõæÇ Ãóäøó ÍõÌøóÊóåõãú Ýöí Ðóáößó æóÇåöíóÉñ íóÑõæãõæäó ÈöåóÇ Ãóäú íõÖóáøöáõæÇ ÇáÏøóåúãóÇÁó¡ Ãóæú Ãóäøóåõãú ÃóÓóÑøõæÇ ÈöÐóáößó áöÝóÑöíÞò ÑóÃóæúÇ ãöäúåõãú ãóÎóÇÆöáó ÇáÊøóÕúÏöíÞö áöãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóãøóÇ ÊóßóÇËóÑó ÈöãóßøóÉó ÇáøóÐöíäó ÃóÓúáóãõæÇ ÝóÎóÔóæúÇ Ãóäú íóÊóÊóÇÈóÚó ÏõÎõæáõ ÇáäøóÇÓö Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö ÝóÇÎúÊóáõæÇ ÈöÞóæúãò ãóÇ ÒóÇáõæÇ Úóáóì ÇáÔøöÑúßö æóäóÇÌóæúåõãú ÈöÐóáößó áöíõÏúÎöáõæÇ ÇáÔøóßøó Ýöí ÞõáõæÈöåöãú.
æóÇáäøóÌúæóì: ÇáúãõÍóÇÏóËóÉõ ÇáúÎóÝöíøóÉõ. æóÇáúÅöÓúÑóÇÑõ: åõæó ÇáúßöÊúãóÇäõ æóÇáúßóáóÇãõ ÇáúÎóÝöíøõ ÌöÏøðÇ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÇáúÌóãúÚõ ÈóíúäóåõãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ãóáóãú íóÚúáóãõæÇ Ãóäøó Çááøóåó íóÚúáóãõ ÓöÑøóåõãú æóäóÌúæÇåõãú Ýöí ÓõæÑóÉö [ÈóÑóÇÁóÉó:
78] ¡ æóÊóÞóÏøóãó æóÌúåõ ÌóÚúáö ÇáäøóÌúæóì ãóÝúÚõæáðÇ áö ÃóÓóÑøõæÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóÃóÓóÑøõæÇ ÇáäøóÌúæóì Ýöí [ÓõæÑóÉö Øóåó: 62] ¡ Ãóíú ÌóÚóáõæÇ äóÌúæóÇåõãú ãóÞúÕõæÏóÉð ÈöÇáúßöÊúãóÇäö æóÈóÇáóÛõæÇ Ýöí ÅöÎúÝóÇÆöåóÇ áöÃóäøó ÔóÃúäó ÇáÊøóÔóÇæõÑö Ýöí Çáúãõåöãøö ßöÊúãóÇäõåõ ßóíúáóÇ íóØøóáöÚó Úóáóíúåö ÇáúãõÎóÇáöÝõ ÝóíõÝúÓöÏóåõ.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö åóáú åóÐóÇ ÅöáøóÇ ÈóÔóÑñ ãöËúáõßõãú ÅöäúßóÇÑöíøñ íóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõãú ÎóÇØóÈõæÇ ãóäú ÞóÇÑóÈó Ãóäú íõÕóÏøöÞó ÈöäõÈõæøóÉö ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ Ãóíú ÝóßóíúÝó ÊõÄúãöäõæäó ÈöäõÈõæÁóÊöåö æóåõæó ÃóÍóÏñ ãöäúßõãú.(17/13)
ÞóÇáó ÑóÈøöí íóÚúáóãõ ÇáúÞóæúáó Ýöí ÇáÓøóãóÇÁö æóÇáúÃóÑúÖö æóåõæó ÇáÓøóãöíÚõ ÇáúÚóáöíãõ (4)
æóßóÐóáößó ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö ÃóÝóÊóÃúÊõæäó ÇáÓøöÍúÑó ÅöäúßóÇÑöíøñ æóÃóÑóÇÏó ÈöÇáÓøöÍúÑö ÇáúßóáóÇãó ÇáøóÐöí íóÊúáõæåõ Úóáóíúßõãú.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõ áóãøóÇ ßóÇäó ÈóÔóÑðÇ ãöËúáóßõãú ÝóãóÇ ÊóÕúÏöíÞõßõãú áöäõÈõæÁóÊöåö ÅöáøóÇ ãöäú ÃóËóÑö ÓöÍúÑò ÓóÍóÑóßõãú Èöåö
ÝóÊóÃúÊõæäó ÇáÓøöÍúÑó ÈöÊóÕúÏöíÞößõãú ÈöãóÇ íóÏúÚõæßõãú Åöáóíúåö.
æóÃõØúáöÞó ÇáúÅöÊúíóÇäõ Úóáóì ÇáúÞóÈõæáö æóÇáúãõÊóÇÈóÚóÉö Úóáóì ØóÑöíÞö ÇáúãóÌóÇÒö Ãóæö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö¡ áöÃóäøó ÇáúÅöÊúíóÇäó áöÔóíúÁò íóÞúÊóÖöí ÇáÑøóÛúÈóÉó Ýöíåö¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöÇáúÅöÊúíóÇäö åõäóÇ ÍõÖõæÑõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÓóãóÇÚö ÏóÚúæóÊöåö ÝóÌóÚóáõæåõ ÅöÊúíóÇäðÇ¡ áöÃóäøó ÛóÇáöÈó ÍõÖõæÑö ÇáúãóÌóÇáöÓö Ãóäú íóßõæäó ÈöÅöÊúíóÇäò ÅöáóíúåóÇ¡ æóÌóÚóáõæÇ ßóáóÇãóåõ ÓöÍúÑðÇ ÝóäóåóæúÇ ãóäú äóÇÌóæúåõãú Úóäö ÇáöÇÓúÊöãóÇÚö Åöáóíúåö. æóåóÐóÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ áóÇ ÊóÓúãóÚõæÇ áöåÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö æóÇáúÛóæúÇ Ýöíåö áóÚóáøóßõãú ÊóÛúáöÈõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö [ÝõÕøöáóÊú: 26] .
æóÞóæúáõåõ æóÃóäúÊõãú ÊõÈúÕöÑõæäó Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö¡ Ãóíú ÊóÃúÊõæäó ÇáÓøöÍúÑó æóÈóÕóÑõßõãú Óóáöíãñ¡ æóÃóÑóÇÏõæÇ Èöåö ÇáúÚöáúãó ÇáúÈóÏöíåöíøó¡ ÝóÚóÈøóÑõæÇ Úóäúåõ ÈöÇáúÈóÕóÑö áöÃóäøó ÇáúãõÈúÕóÑóÇÊö áóÇ íóÍúÊóÇÌõ ÅöÏúÑóÇßõåóÇ Åöáóì ÊÝßíÑ.
[4]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 4]
ÞÇáó ÑóÈøöí íóÚúáóãõ ÇáúÞóæúáó Ýöí ÇáÓøóãÇÁö æóÇáúÃóÑúÖö æóåõæó ÇáÓøóãöíÚõ ÇáúÚóáöíãõ (4)
ÃóØúáóÚó Çááøóåõ ÑóÓõæáóåõ Úóáóì äóÌúæóÇåõãú Ýóáóãú íóÊöãøó áóåõãú ãóÇ ÃóÑóÇÏõæÇ ãöäó ÇáúÅöÓúÑóÇÑö ÈöåóÇ ÝóÈóÚúÏó Ãóäú Íóßóì ãóÇ ÊóäóÇÌóæúÇ Èöåö ÃóãóÑóåõ Ãóäú íõÎúÈöÑóåõãú ÈöÃóäøó Çááøóåó ÇáøóÐöí Úóáöãó äóÌúæóÇåõãú íóÚúáóãõ ßõáøó Þóæúáò Ýöí ÇáÓøóãóÇÁö æóÇáúÃóÑúÖö ãöäú ÌóåúÑò Ãóæú ÓöÑøò¡ ÝóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúÞóæúáó áöáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞö¡ æóÈöÐóáößó ßóÇäó åóÐóÇ ÊóÐúíöíáðÇ¡ æóÃóÚúáóãóåõãú ÈöÃóäøóåõ ÇáúãõÊøóÕöÝõ ÈöÊóãóÇãö ÇáúÚöáúãö áöáúãóÓúãõæÚóÇÊö æóÛóíúÑöåóÇ ÈöÞóæúáöåö æóåõæó ÇáÓøóãöíÚõ ÇáúÚóáöíãõ.(17/14)
Èóáú ÞóÇáõæÇ ÃóÖúÛóÇËõ ÃóÍúáóÇãò Èóáö ÇÝúÊóÑóÇåõ Èóáú åõæó ÔóÇÚöÑñ ÝóáúíóÃúÊöäóÇ ÈöÂíóÉò ßóãóÇ ÃõÑúÓöáó ÇáúÃóæøóáõæäó (5)
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ Þõáú ÈöÕöíÛóÉö ÇáúÃóãúÑö¡ æóÞóÑóÃó ÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÍóÝúÕñ¡ æóÎóáóÝñ ÞÇáó ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãóÇÖöí¡ æóßóÐóáößó åöíó ãóÑúÓõæãóÉñ Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö ÇáúßõæÝöíøö ÞóÇáóåõ ÃóÈõæ ÔóÇãóÉó¡ Ãóíú ÞóÇáó ÇáÑøóÓõæáõ áóåõãú¡ Íóßóì Çááøóåõ ãóÇ ÞóÇáóåõ ÇáÑøóÓõæáõ áóåõãú¡ æóÅöäøóãóÇ ÞóÇáóåõ Úóäú æóÍúíò ÝóßóÇäó Ýöí ãóÚúäóì ÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÌõãúåõæÑö Þõáú ÑóÈøöí íóÚúáóãõ ÇáúÞóæúáó áöÃóäøóåõ ÅöÐóÇ ÃóãóÑó ÈöÃóäú íóÞóæúáóåõ ÝóÞóÏú ÞóÇáóåõ.
æóÅöäøóãóÇ áóãú íóÞõáú íóÚúáóãõ ÇáÓøöÑøó áöãõÑóÇÚóÇÉö ÇáúÚöáúãö ÈöÃóäøó ÇáøóÐöí ÞóÇáõæåõ ãöäú ÞóÈöíáö ÇáÓøöÑøö æóÃóäøó ÅöËúÈóÇÊó Úöáúãöåö Èößõáøö Þóæúáò íóÞúÊóÖöí ÅöËúÈóÇÊó Úöáúãöåö ÈöÇáÓøöÑøö æóÛóíúÑöåö ÈöäóÇÁð Úóáóì ãõÊóÚóÇÑóÝö ÇáäøóÇÓö. æóÃóãøóÇ Þóæúáõåõ Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáúÝõÑúÞóÇäö: 6] Þõáú ÃóäúÒóáóåõ ÇáøóÐöí íóÚúáóãõ ÇáÓøöÑøó Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö Ýóáóãú íóÊóÞóÏøóãú ÞóÈúáóåõ ÐößúÑñ áöáúÅöÓúÑóÇÑö¡ æóßóÇäó Þóæúáõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ: Åöäú åóÐÇ ÅöáøóÇ ÅöÝúßñ ÇÝúÊóÑÇåõ [ÇáúÝÑúÞóÇä: 4] ÕóÇÏöÑðÇ ãöäúåõãú ÊóÇÑóÉð ÌóåúÑðÇ æóÊóÇÑóÉð ÓöÑøðÇ ÝóÃóÚúáóãóåõãõ Çááøóåõ ÈöÇØøöáóÇÚöåö Úóáóì ÓöÑøöåöãú. æóíõÚúáóãõ ãöäúåõ Ãóäøóåõ ãõØøóáöÚñ Úóáóì ÌóåúÑöåöãú ÈØÑíÞÉ ÇáÝÍæì.
[5]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 5]
Èóáú ÞÇáõæÇ ÃóÖúÛÇËõ ÃóÍúáÇãò Èóáö ÇÝúÊóÑÇåõ Èóáú åõæó ÔÇÚöÑñ ÝóáúíóÃúÊöäÇ ÈöÂíóÉò ßóãÇ ÃõÑúÓöáó ÇáúÃóæøóáõæäó (5)
Èóáú ÇáúÃõæáóì ãöäú ßóáóÇãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÅöÖúÑóÇÈõ ÇäúÊöÞóÇáò ãöäú ÍößóÇíóÉö Þóæúáö ÝóÑöíÞò ãöäúåõãú ÃóÝóÊóÃúÊõæäó ÇáÓøöÍúÑó æóÃóäúÊõãú ÊõÈúÕöÑõæäó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 3] Åöáóì ÍößóÇíóÉö Þóæúáò ÂÎóÑó ãöäú ÃóÞúæóÇáö ÇáúãõÔúÑößöíäó¡ æóåõæó ÒóÚúãõåõãú Ãóäøó ãóÇ íõÎúÈöÑõ Úóäúåõ æóíóÍúßöíåö åõæó ÃóÍúáóÇãñ íóÑóÇåóÇ ÝóíóÍúßöíåóÇ¡ ÝóÖóãöíÑõ ÞÇáõæÇ áöÌóãóÇÚóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó áóÇ áöÎõÕõæÕö ÇáúÞóÇÆöáöíäó ÇáúÃóæøóáöíäó.
æÈóáú ÇáËøóÇäöíóÉõ íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ãöäó ÇáúßóáóÇãö ÇáúãóÍúßöíøö Úóäúåõãú æóåöíó ÅöÖúÑóÇÈõ ÇäúÊöÞóÇáò ÝöíãóÇ íóÕöÝõæäó Èöåö ÇáúÞõÑúÂäó. æóÇáúãóÚúäóì: Èóáö ÇÝúÊóÑóÇåõ æóÇÎúÊóáóÞóåõ ãöäú ÛóíúÑö ÃóÍúáóÇãò¡ Ãóíú åõæó ßóáóÇãñ ãóßúÐõæÈñ.(17/15)
Ëõãøó ÇäúÊóÞóáõæÇ ÝóÞóÇáõæÇ åõæó ÔÇÚöÑñ Ãóíú ßóáóÇãõåõ ÔöÚúÑñ¡ ÝóÍóÑúÝõ (Èóáú) ÇáËøóÇáöËóÉö ÅöÖúÑóÇÈñ ãöäúåõãú Úóäú ßóáóÇãöåöãú æóÐóáößó ãõÄúÐöäñ ÈöÇÖúØöÑóÇÈöåöãú æóåóÐóÇ ÇáöÇÖúØöÑóÇÈ äÇÔìÁ Úóäú ÊóÑóÏøõÏöåöãú ãöãøóÇ íóäúÊóÍöáõæäóåõ ãöäó ÇáöÇÚúÊöáóÇáö Úóäö ÇáúÞõÑúÂäö. æóÐóáößó ÔóÃúäõ ÇáúãõÈúØöáö ÇáúãõÈóÇåöÊö Ãóäú íóÊóÑóÏøóÏó Ýöí ÍõÌøóÊöåö ßóãóÇ Þöíáó: ÇáúÈóÇØöáõ áóÌúáóÌñ¡ Ãóíú ãõáúÊóÈöÓñ ãõÊóÑóÏøóÏñ Ýöíåö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó (Èóáú) ÇáËøóÇäöíóÉõ æóÇáËøóÇáöËóÉõ ãöËúáó (Èóáú) ÇáúÃõæáóì áöáöÇäúÊöÞóÇáö Ýöí ÍößóÇíóÉö ÃóÞúæóÇáöåöãú.
æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Èóáú ÞóÇáõæÇ ÇÝúÊóÑóÇåõ Èóáú ÞóÇáõæÇ åõæó ÔóÇÚöÑñ¡ æóÍõÐöÝó ÝöÚúáõ ÇáúÞóæúáö áöÏóáóÇáóÉö ÇáúÞóæúáö ÇáúÃóæøóáö ÚóáóíúåöãóÇ¡ æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÍúßöíøõ ßóáóÇãó ÌóãóÇÚóÇÊò ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇäúÊóÍóáóÊú ßõáøõ ÌóãóÇÚóÉò ÇÚúÊöáóÇáðÇ.
æóÇáúÃóÖúÛóÇËõ: ÌóãúÚõ ÖöÛúËò ÈößóÓúÑö ÇáÖøóÇÏö¡ æóåõæó ÇáúÍöÒúãóÉõ ãöäú ÃóÚúæóÇÏò Ãóæú ÚõÔúÈò Ãóæú ÍóÔöíÔò ãõÎúÊóáöØò Ëõãøó ÃõØúáöÞó Úóáóì ÇáúÃóÎúáóÇØö ãõØúáóÞðÇ ßóãóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö íõæÓõÝó [44] ÞÇáõæÇ ÃóÖúÛÇËõ ÃóÍúáÇãò ÃóÑóÇÏõæÇ Ãóäøó ãóÇ íõÎúÈöÑõßõãú Èöåö ãöäú Ãóäøóåõ ÃõæÍöíó Åöáóíúåö æóãöäú ÃóÎúÈóÇÑö ÇáúÈóÚúËö æóÇáúÍöÓóÇÈö æóíóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö åõæó ÃóÍúáóÇãñ íóÑóÇåóÇ.
æóÝóÑøóÚõæÇ Úóáóì ÊóÑóÏøõÏöåöãú Ãóæú ÝóÑøóÚó ßõáøõ ÝóÑöíÞò Úóáóì ãóÞóÇáóÊöåö äóÊöíÌóÉð æóÇÍöÏóÉð æóåöíó ÇáúãõØóÇáóÈóÉõ Ãóäú íóÃúÊöíóåõãú ÈöãõÚúÌöÒóÉò ÊóÏõáøõ Úóáóì ÕöÏúÞöåö ÛóíúÑö åóÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö ãöäú äóæúÚö ãóÇ íõÍúßóì Úóäö ÇáÑøõÓõáö ÇáÓøóÇÈöÞöíäó Ãóäøóåõãú ÃóÊóæúÇ Èöåö ãöËúáó ÇäúÞöáóÇÈö ÇáúÚóÕóÇ ÍóíøóÉð.
æóãöäó ÇáúÈõåúÊóÇäö Ãóäú íóÓúÃóáõæÇ ÇáúÅöÊúíóÇäó ÈöÂíóÉò íóßõæäõ ÇáöÇÏøöÚóÇÁõ ÈöÃóäøóåóÇ ÓóÍúÑñ ÃóÑúæóÌó Ýöí ãöËúáöåóÇ ÝóÅöäøó ãöäú ÃóÔúåóÑö ÃóÚúãóÇáö ÇáÓøóÍóÑóÉö ÅöÙúåóÇÑó ãóÇ íóÈúÏõæ Ãóäøóåõ ÎóÇÑöÞñ ÚóÇÏóÉð. æóÞóÏöíãðÇ ÞóÇáó Âáõ ÝöÑúÚóæúäó Ýöí ãõÚúÌöÒóÇÊö ãõæÓóì: ÅöäøóåóÇ ÓöÍúÑñ¡ ÈöÎöáóÇÝö ÂíóÉö ÅöÚúÌóÇÒö ÇáúÞõÑúÂäö.
æóÏóÎóáóÊú áóÇãõ ÇáúÃóãúÑö Úóáóì ÝöÚúáö ÇáúÛóÇÆöÈö áöãóÚúäóì ÅöÈúáóÇÛö ÇáúÃóãúÑö Åöáóíúåö¡ Ãóíú ÝóÞõæáõæÇ áóåõ: ÇÆúÊöäóÇ ÈöÂíóÉò¡ æóÇáÊøóÔúÈöíåõ Ýöí Þóæúáöåö ßóãÇ ÃõÑúÓöáó ÇáúÃóæøóáõæäó Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãä ÖãíÑ ÝóáúíóÃúÊöäÇ Ãóíú
ÍóÇáóÉõ ßóæúäö åóÐóÇ ÇáúÈóÔóÑö Íöíäó íóÃúÊöí ÈöÇáúÂíóÉö íõÔúÈöåõ(17/16)
ãóÇ ÂãóäóÊú ÞóÈúáóåõãú ãöäú ÞóÑúíóÉò ÃóåúáóßúäóÇåóÇ ÃóÝóåõãú íõÄúãöäõæäó (6)
ÑöÓóÇáóÊóåõ ÑöÓóÇáóÉó ÇáúÃóæøóáöíäó¡ æóÇáúãõÔóÈøóåõ ÐóÇÊñ æóÇáúãõÔóÈøóåõ Èöåö ãóÚúäóì ÇáÑøöÓóÇáóÉö æóÐóáößó æóÇÓöÚñ Ýöí ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö. ÞóÇáó ÇáäøóÇÈöÛóÉõ:
æóÞóÏú ÎöÝúÊõ ÍóÊøóì ãóÇ ÊóÒöíÏõ ãóÎóÇÝóÊöí ... Úóáóì æóÚöáò ãöäú Ðöí ÇáúãóØóÇÑóÉö ÚóÇÞöáö
Ãóíú Úóáóì ãóÎóÇÝóÉö æóÚöáò Ãóæú ÍóÇáóÉö ßóæúäö ÇáúÂíóÉö ßóãóÇ ÃõÑúÓöáó ÇáúÃóæøóáõæäó¡ Ãóí Èöåö.
[6]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 6]
ãóÇ ÂãóäóÊú ÞóÈúáóåõãú ãöäú ÞóÑúíóÉò ÃóåúáóßúäÇåÇ ÃóÝóåõãú íõÄúãöäõæäó (6)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøñ ÌóæóÇÈðÇ Úóáóì Þóæúáöåöãú ßóãÇ ÃõÑúÓöáó ÇáúÃóæøóáõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 5] ¡ æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÇáúÃõãóãó ÇáøóÊöí ÃõÑúÓöáó ÅöáóíúåóÇ ÇáúÃóæøóáõæäó ãóÇ ÃóÛúäóÊú Ýöíåöãõ ÇáúÂíóÇÊõ ÇáøóÊöí ÌóÇÁóÊúåõãú ßóãóÇ æóÏöÏúÊõãú Ãóäú Êóßõæäó áóßõãú ãöËúáõåóÇ ÝóãóÇ ÂãóäõæÇ¡ æóáöÐóáößó ÍóÞøó Úóáóíúåöãõ ÇáúÅöåúáóÇßõ ÝóÔóÃúäõßõãú ÃóíøõåóÇ ÇáúãõÔúÑößõæäó ßóÔóÃúäöåöãú. æóåóÐóÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ãóäóÚóäÇ Ãóäú äõÑúÓöáó ÈöÇáúÂíÇÊö ÅöáøóÇ Ãóäú ßóÐøóÈó ÈöåóÇ ÇáúÃóæøóáõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁö:
59] .
æóÅöäøóãóÇ ÃóãúÓóßó Çááøóåõ ÇáúÂíóÇÊö ÇáúÎóæóÇÑöÞó Úóäú ãõÔúÑößöí ãóßøóÉó áöÃóäøóåõ ÃóÑóÇÏó ÇÓúÊöÈúÞóÇÁóåõãú áöíóßõæäó ãöäúåõãú ãõÄúãöäõæäó æóÊóßõæäó ÐõÑøöíøóÇÊõåõãú ÍóãóáóÉó åóÐóÇ ÇáÏøöíäö Ýöí ÇáúÚóÇáóãö¡ æóáóæú ÃõÑúÓöáóÊú Úóáóíúåöãõ ÇáúÂíóÇÊõ ÇáúÈóíøöäóÉõ áóßóÇäóÊú ÓõäøóÉõ Çááøóåö Ãóäú íóÚúÞõÈóåóÇ ÚóÐóÇÈõ ÇáöÇÓúÊöÆúÕóÇáö áöáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöåóÇ.
æó (ãóÇ) äóÇÝöíÉñ. æó (ãöäú) Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ãöäú ÞóÑúíóÉò ãóÒöíÏóÉñ áöÊóÃúßöíÏö ÇáäøóÝúíö ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏö ãöäú ÍóÑúÝö (ãóÇ) .
æóãõÊóÚóáøöÞõ ÂãóäóÊú ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáÓøöíóÇÞõ¡ Ãóíú ãóÇ ÂãóäóÊú ÈöÇáúÂíóÇÊö ÞóÑúíóÉñ.
æóÌõãúáóÉõ ÃóåúáóßúäÇåÇ ÕöÝóÉñ áö ÞóÑúíóÉò¡ æóÑóÏóÊú ãõÓúÊóØúÑóÏóÉð áöáÊøóÚúÑöíÖö ÈöÇáúæóÚöíÏö ÈöÃóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÃóíúÖðÇ íóÊóÑóÞøóÈõæäó ÇáúÅöåúáóÇßó.(17/17)
æóãóÇ ÃóÑúÓóáúäóÇ ÞóÈúáóßó ÅöáøóÇ ÑöÌóÇáðÇ äõæÍöí Åöáóíúåöãú ÝóÇÓúÃóáõæÇ Ãóåúáó ÇáÐøößúÑö Åöäú ßõäúÊõãú áóÇ ÊóÚúáóãõæäó (7)
æóÐõßöÑóÊö ÇáúÞóÑúíóÉõ åõäóÇ ãõÑóÇÏðÇ ÈöåóÇ ÃóåúáõåóÇ áöíõÈúäóì ÚóáóíúåóÇ ÇáúæóÕúÝõ ÈöÅöåúáóÇßöåóÇ áöÃóäøó ÇáúÅöåúáóÇßó ÃóÕóÇÈó Ãóåúáó ÇáúÞõÑóì æóÞõÑóÇåõãú¡ ÝóáöÐóáößó Þöíáó ÃóåúáóßúäÇåÇ Ïõæäó (ÃóåúáóßúäóÇåõãú) ßóãóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáúßóåúÝö: 59] æóÊöáúßó ÇáúÞõÑì ÃóåúáóßúäÇåõãú.
æóÝõÑøöÚóÊú ÌõãúáóÉõ ÃóÝóåõãú íõÄúãöäõæäó Úóáóì ÌõãúáóÉö ãóÇ ÂãóäóÊú ÞóÈúáóåõãú ãöäú ÞóÑúíóÉò ãõÞúÊóÑöäóÉð ÈöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÇáúÅöäúßóÇÑö¡ Ãóíú Ýóåõãú áóÇ íõÄúãöäõæäó áóæú ÃóÊóíúäóÇåõãú ÈöÂíóÉò ßóãóÇ ÇÞúÊóÑóÍõæÇ ßóãóÇ áóãú íõÄóãöäó ÇáøóÐöíäó ãöäú ÞóÈúáöåöãõ ÇáøóÐöíäó ÌóÚóáõæåõãú ãöËóÇáðÇ Ýöí Þóæúáöåöãú ßóãÇ ÃõÑúÓöáó ÇáúÃóæøóáõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 5] æóåóÐóÇ ÃóÎúÐñ áóåõãú ÈöáóÇÒöã Þóæúáåã.
[7]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 7]
æóãÇ ÃóÑúÓóáúäÇ ÞóÈúáóßó ÅöáÇøó ÑöÌÇáÇð äõæÍöí Åöáóíúåöãú ÝóÓúÆóáõæÇ Ãóåúáó ÇáÐøößúÑö Åöäú ßõäúÊõãú áóÇ ÊóÚúáóãõæäó (7)
ÚóØúÝõ ÌóæóÇÈò Úóáóì ÌóæóÇÈò. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú åóÐóÇ ÅöÈúØóÇáõ ãóÞúÕõæÏöåöãú ãöäú Þóæúáöåöãú åóáú åóÐóÇ ÅöáøóÇ ÈóÔóÑñ ãöËúáõßõãú [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 3] ÅöÐÇ ÃóÑóÇÏõæÇ Ãóäøóåõ áóíúÓó ÈöÃóåúáò áöáöÇãúÊöíóÇÒö Úóäúåõãú ÈöÇáÑøöÓóÇáóÉö Úóäö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ ÝóÈóíøóäó ÎóØóÃóåõãú Ýöí ÇÓúÊöÏúáóÇáöåöãú ÈöÃóäøó ÇáÑøõÓõáó ÇáúÃóæøóáöíäó ÇáøóÐöíäó ÇÚúÊóÑóÝõæÇ ÈöÑöÓóÇáóÊöåöãú ãóÇ ßóÇäõæÇ ÅöáøóÇ ÈóÔóÑðÇ æóÃóäøó ÇáÑøöÓóÇáóÉó áóíúÓóÊú ÅöáøóÇ æóÍúíðÇ ãöäó Çááøóåö áöãóäö ÇÎúÊóÇÑóåõ ãöäó ÇáúÈóÔóÑö.
æóÞóæúáõåõ ÅöáøóÇ ÑöÌÇáðÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäú áóíúÓó Ýöí ÇáäøöÓóÇÁö ÑõÓõáðÇ æóåóÐóÇ ãõÌúãóÚñ Úóáóíúåö. æóÅöäøóãóÇ ÇáúÎöáóÇÝõ Ýöí äõÈõæÁóÉö ÇáäøöÓóÇÁö ãöËúáö ãóÑúíóãó ÃõÎúÊö ãõæÓóì æóãóÑúíóãó Ãõãøö ÚöíÓóì. Ëõãøó ÚóÑøóÖó ÈöÌóåúáöåöãú æóÝóÖóÍó ÎóØóÃóåõãú ÝóÃóãóÑóåõãú Ãóäú íóÓúÃóáõæÇ Ãóåúáó ÇáÐøößúÑö¡ Ãóíö ÇáúÚöáúãö ÈöÇáúßõÊõÈö æóÇáÔøóÑóÇÆöÚö ÇáÓøóÇáöÝóÉö ãöäó ÇáúÃóÍúÈóÇÑö æÇáÑåÈÇä.
æóÌõãúáóÉ ÝóÓúÆóáõæÇ Ãóåúáó ÇáÐøößúÑö ÅöáóÎú ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÇáúÌõãóáö ÇáúãõÊóÚóÇØöÝóÉö.
æóÊóæúÌöíåõ ÇáúÎöØóÇÈö áóåõãú ÈóÚúÏó ßóæúäö ÇáúßóáóÇãö ÌóÑóì Úóáóì ÃõÓúáõæÈö ÇáúÛóíúÈóÉö ÇáúÊöÝóÇÊñ¡ æóäõßúÊóÊõåõ Ãóäøó ÇáúßóáóÇãó áóãøóÇ ßóÇäó Ýöí ÈóíóÇäö ÇáúÍóÞóÇÆöÞö ÇáúæóÇÞöÚóÉö ÃóÚúÑóÖó(17/18)
æóãóÇ ÌóÚóáúäóÇåõãú ÌóÓóÏðÇ áóÇ íóÃúßõáõæäó ÇáØøóÚóÇãó æóãóÇ ßóÇäõæÇ ÎóÇáöÏöíäó (8)
Úóäúåõãú Ýöí ÊóÞúÑöíÑöåö æóÌõÚöáó ãöäó ÇáúßóáóÇãö ÇáúãõæóÌøóåö Åöáóì ßõáøö ÓóÇãöÚò æóÌõÚöáõæÇ Ýöíåö ãõÚóÈøóÑðÇ Úóäúåõãú ÈöÖóãóÇÆöÑö ÇáúÛóíúÈóÉö¡ æóáóãøóÇ ÃõÑöíÏó ÊóÌúåöíáõåõãú æóÅöáúÌóÇÄõåõãú Åöáóì ÇáúÍõÌøóÉö Úóáóíúåöãú ÛõíøöÑó ÇáúßóáóÇãõ Åöáóì ÇáúÎöØóÇÈö ÊóÓúÌöíáðÇ Úóáóíúåöãú æóÊóÞúÑöíÚðÇ áóåõã ÈÊÌåíáåã.
[8]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 8]
æóãÇ ÌóÚóáúäÇåõãú ÌóÓóÏÇð áóÇ íóÃúßõáõæäó ÇáØøóÚÇãó æóãÇ ßÇäõæÇ ÎÇáöÏöíäó (8)
ÇáúÌóÓóÏõ: ÇáúÌöÓúãõ ÇáøóÐöí áóÇ ÍóíóÇÉó Ýöíåö¡ æóåõæó íõÑóÇÏöÝõ ÇáúÌõËøóÉó. åóÐóÇ Þóæúáõ ÇáúãõÍóÞøöÞíä ãä ÃíãÉ ÇááøõÛóÉö ãöËúáö ÃóÈöí ÅöÓúÍóÇÞó ÇáÒøóÌøóÇÌö Ýöí ÊóÝúÓöíÑö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóÎúÑóÌó áóåõãú ÚöÌúáðÇ ÌóÓóÏÇð [Øå:
88] . æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó åõäóÇßó¡ æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóáóÞóÏú ÝóÊóäøóÇ ÓõáóíúãÇäó æóÃóáúÞóíúäÇ Úóáì ßõÑúÓöíøöåö ÌóÓóÏÇð [Õ: 34] . Þöíáó åõæó ÔöÞøõ ÛõáóÇãò áóÇ ÑõæÍó Ýöíåö æóáóÏóÊúåõ ÅöÍúÏóì äöÓóÇÆöåö¡ Ãóíú ãóÇ ÌóÚóáúäóÇåõãú ÃóÌúÑóÇãðÇ ÛóíúÑó ãõäúÈóËøóÉò ÝöíåóÇ ÇáúÃóÑúæóÇÍõ ÈöÍóíúËõ ÊóäúÊóÝöí Úóäúåõãú ÕöÝóÇÊõ ÇáúÈóÔóÑö ÇáøóÊöí ÎóÇÕøóÊõåóÇ Ãóßúáõ ÇáØøóÚóÇãö¡ æóåóÐóÇ ÑóÏøñ áãÇ íóÞõæáõæäóåõ ãÇáö åÐóÇ ÇáÑøóÓõæáö íóÃúßõáõ ÇáØøóÚÇãó [ÇáúÝÑúÞóÇä: 7] ãóÚó Þóæúáöåöãú åõäóÇ åóáú åóÐóÇ ÅöáøóÇ ÈóÔóÑñ ãöËúáõßõãú [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 3] .
æóÐößúÑõ ÇáúÌóÓóÏö íõÝöíÏõ ÇáÊøóåóßøõãó ÈöÇáúãõÔúÑößöíäó áöÃóäøóåõãú áãÇ ÞóÇáõæÇ ãÇáö åÐóÇ ÇáÑøóÓõæáö íóÃúßõáõ ÇáØøóÚÇãó [ÇáúÝÑúÞóÇä: 7] ¡ æóÓóÃóáõæÇ Ãóäú íóÃúÊöíó ÈöãóÇ ÃõÑúÓöáó Èöåö ÇáúÃóæøóáõæäó ßóÇäó ãõÞúÊóÖóì ÃóÞúæóÇáöåöãú Ãóäøó ÇáÑøõÓõáó ÇáúÃóæøóáöíäó
ßóÇäõæÇ Ýöí ÕõæóÑö ÇáúÂÏóãöíøöíäó áóßöäøóåõãú áóÇ íóÃúßõáõæäó ÇáØøóÚóÇãó æóÃóßúáõ ÇáØøóÚóÇãö ãöäú áóæóÇÒöãö ÇáúÍóíóÇÉö¡ ÝóáóÒöãóåõãú áóãøóÇ ÞóÇáõæÇ ãóÇ áöåóÐóÇ ÇáÑøóÓõæáö íóÃúßõáõ ÇáØøóÚóÇãó Ãóäú íóßõæäõæÇ ÞóÇÆöáöíäó ÈöÃóäøó ÔóÃúäó ÇáÑøõÓõáö Ãóäú íóßõæäõæÇ ÃóÌúÓóÇÏðÇ ÈöáóÇ ÃóÑúæóÇÍò¡ æóåóÐóÇ ãöäó ÇáÓøóÎóÇÝóÉö ÈöãóßóÇäóÉò.
æóÃóãøóÇ Þóæúáõåõ: æóãÇ ßÇäõæÇ ÎÇáöÏöíäó Ýóåõæó ÒöíóÇÏóÉõ ÇÓúÊöÏúáóÇáò áöÊóÍúÞöíÞö ÈóÔóÑöíøóÊöåöãõ ÇÓúÊöÏúáóÇáðÇ ÈöãóÇ åõæó æóÇÞöÚñ ãöäú ÚóÏóãö ßóÝóÇÁóÉö ÃõæáóÆößó ÇáÑøõÓõáö ßóãóÇ åõæó ãóÚúáõæãñ ÈöÇáúãõÔóÇåóÏóÉö¡ áöÞóØúÚö ãóÚóÇÐöíÑö ÇáÖøóÇáøöíäó¡ ÝóÅöäú ÒóÚóãõæÇ Ãóäú ÞóÏú ßóÇäó ÇáÑøõÓõáõ(17/19)
Ëõãøó ÕóÏóÞúäóÇåõãõ ÇáúæóÚúÏó ÝóÃóäúÌóíúäóÇåõãú æóãóäú äóÔóÇÁõ æóÃóåúáóßúäóÇ ÇáúãõÓúÑöÝöíäó (9)
ÇáúÃóæøóáõæäó ãõÎóÇáöÝöíäó áöáúÈóÔóÑö ÝóãóÇÐóÇ íóÕúäóÚõæäó Ýöí áóÍóÇÞö ÇáúÝóäóÇÁö ÅöíøóÇåõãú.
ÝóåóÐóÇ æóÌúåõ ÒöíóÇÏóÉö æóãÇ ßÇäõæÇ ÎÇáöÏöíäó.
æóÃõÊöíó Ýöí äóÝúíö ÇáúÎõáõæÏö Úóäúåõãú ÈöÕöíÛóÉö ãóÇ ßÇäõæÇ ÊóÍúÞöíÞðÇ áöÊóãóßøõäö ÚóÏóãö ÇáÎáæÏ ãöäúåõã.
[9]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 9]
Ëõãøó ÕóÏóÞúäÇåõãõ ÇáúæóÚúÏó ÝóÃóäúÌóíúäÇåõãú æóãóäú äóÔÇÁõ æóÃóåúáóßúäóÇ ÇáúãõÓúÑöÝöíäó (9)
Ëõãøó ÚóÇØöÝóÉõ ÇáúÌõãúáóÉö Úóáóì ÇáúÌõãóáö ÇáÓøóÇÈöÞóÉö Ýóåöíó áöáÊøóÑúÊöíÈö ÇáÑøõÊúÈöíøö. æóÇáúãóÚúäóì: æóÃóåóãøõ ãöãøóÇ ÐõßöÑó ÃóäøóÇ ÕóÏóÞúäóÇåõãõ ÇáúæóÚúÏó ÝóÃóäúÌóíúäóÇåõãú æóÃóåúáóßúäóÇ ÇáøóÐöíäó ßóÐøóÈõæåõãú. æóãóÖúãõæäõ åóÐóÇ Ãóåóãøõ Ýöí ÇáúÛóÑóÖóíúäö ÇáÊøóÈúÔöíÑö æóÇáúÅöäúÐóÇÑö. ÝóÇáÊøóÈúÔöíÑõ áöáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöÃóäøó Çááøóåó ÕóÇÏöÞõåõ æóÚúÏóåõ ãöäó ÇáäøóÕúÑö¡ æóÇáúÅöäúÐóÇÑõ áöãóäú ãóÇËóáó ÃóÞúæóÇãó ÇáÑøõÓõáö ÇáúÃóæøóáöíäó.
æóÇáúãÑóÇÏ ÈÇáæÚÏ æóÚÏã ÇáäøóÕúÑó Úóáóì ÇáúãõßóÐøöÈöíäó ÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÝóÃóäúÌóíúäÇåõãú ÇáúãõÄúÐöäö ÈöÃóäøóåõ æóÚúÏõ ÚóÐóÇÈò áöÃóÞúæóÇãöåöãú¡ ÝóÇáúßóáóÇãõ ãóÓõæÞñ ãóÓóÇÞó ÇáÊøóäúæöíåö ÈöÇáÑøõÓõáö ÇáúÃóæøóáöíäó¡ æóåõæó ÊóÚúÑöíÖñ ÈöæóÚöíÏö ÇáøóÐöíäó ÞóÇáõæÇ ÝóáúíóÃúÊöäÇ ÈöÂíóÉò ßóãÇ ÃõÑúÓöáó ÇáúÃóæøóáõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 5] . æóÝöí åóÐóÇ ÊóÞúÑöíÚñ áöáúãõÔúÑößöíäó¡ Ãóíú Åöäú ßóÇäó ÃóÚúÌóÈóßõãú ãóÇ ÃóÊóì Èöåö ÇáúÃóæøóáõæäó ÝóÓóÃóáúÊõãú ãöäú ÑóÓõæáößõãú ãöËúáóåõ ÝóÅöäøó ÍóÇáóßõãú ßóÍóÇáö ÇáøóÐöíäó ÃõÑúÓöáõæÇ Åöáóíúåöãú ÝóÊóÑóÞøóÈõæÇ ãöËúáó ãóÇ äóÒóáó Èöåöãú æóíóÊóÑóÞøóÈõ ÑóÓõæáõßõãú ãöËúáó ãóÇ áóÞöíó ÓóáóÝõåõ. æóåóÐóÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Þõáú ÝóÇäúÊóÙöÑõæÇ Åöäøöí ãóÚóßõãú ãöäó ÇáúãõäúÊóÙöÑöíäó Ýöí ÓõæÑóÉö [íõæäõÓó: 102] .
æóÇäúÊõÕöÈó ÇáúæóÚúÏõ Èö ÕóÏóÞúäÇåõãõ Úóáóì ÇáÊøóæóÓøõÚö ÈöäóÒúÚö ÍóÑúÝö ÇáúÌóÑøö. æóÃóÕúáõ ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö Ãóäú íõÞóÇáó: ÕóÏóÞúäóÇåõãú Ýöí ÇáúæóÚúÏö¡ áöÃóäøó (ÕóÏóÞó) áóÇ íóÊóÚóÏøóì(17/20)
áóÞóÏú ÃóäúÒóáúäóÇ Åöáóíúßõãú ßöÊóÇÈðÇ Ýöíåö ÐößúÑõßõãú ÃóÝóáóÇ ÊóÚúÞöáõæäó (10)
ÅöáøóÇ Åöáóì ãóÝúÚõæáò æóÇÍöÏò. æóåóÐóÇ ÇáúÍóÐúÝõ ÔóÇÆöÚñ Ýöí ÇáúßóáóÇãö æóãöäúåõ Ýöí ãöËúáö åóÐóÇ ãóÇ Ýöí ÇáúãóËóáö «ÕóÏóÞóäöí Óöäøó ÈóßúÑöåö» (1) .
æóÇáúÅöÊúíóÇäõ ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ãóäú äóÔÇÁõ ÇÍúÊöÈóÇßñ¡ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÝóÃóäúÌóíúäóÇåõãú æóãóäú ÔöÆúäóÇ æóäõäúÌöí ÑóÓõæáóäóÇ æóãóäú äóÔóÇÁõ ãöäúßõãú¡ æóåõæó ÊóÃúãöíáñ áóåõãú Ãóäú íõÄúãöäõæÇ áöÃóäøó ãöäó ÇáúãõßóÐøöÈöíäó íóæúãó äõÒõæáö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãóäú ÂãóäõæÇ ÝöíãóÇ ÈóÚúÏõ Åöáóì íóæúãö ÝóÊúÍö ãóßøóÉó.
æóåóÐóÇ ãöäú áõØúÝö Çááøóåö ÈöÚöÈóÇÏöåö Ýöí ÊóÑúÛöíÈöåöãú Ýöí ÇáúÅöíãóÇäö¡ æóáöÐóáößó áóãú íóÞõáú: æóäõåúáößõ ÇáúãõÓúÑöÝöíäó¡ Èóáú ÚóÇÏó Åöáóì ÕöíÛóÉö ÇáúãõÖöíøö ÇáøóÐöí åõæó ÍößóÇíóÉñ áöãóÇ Íóáøó ÈöÇáúÃõãóãö ÇáÓøóÇáöÝóÉö æóÈóÞöíó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú ÐößúÑö ÇáøóÐöíäó ÃõåúáößõæÇ æóåõæó ÇáÊøóÚúÑöíÖõ ÈöÇáÊøóåúÏöíÏö æóÇáÊøóÍúÐöíÑö Ãóäú íõÕöíÈóåõãú ãöËúáõ ãóÇ ÃóÕóÇÈó ÃõæáóÆößó ãóÚó ÚóÏóãö ÇáÊøóÕúÑöíÍö ÈöÇáúæóÚöíÏö.
æóÇáúãõÓúÑöÝõæäó: ÇáúãõÝúÑöØõæäó Ýöí ÇáÊøóßúÐöíÈö ÈöÇáúÅöÕúÑóÇÑö æóÇáöÇÓúÊöãúÑóÇÑö Úóáóíúåö ÍóÊøóì Íóáøó Èåã ÇáúÚóÐóÇÈ.
[10]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 10]
áóÞóÏú ÃóäúÒóáúäÇ Åöáóíúßõãú ßöÊÇÈÇð Ýöíåö ÐößúÑõßõãú ÃóÝóáÇ ÊóÚúÞöáõæäó (10)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝõ ÌóæóÇÈò Úóäú Þóæúáöåöãú ÝóáúíóÃúÊöäÇ ÈöÂíóÉò ßóãÇ ÃõÑúÓöáó ÇáúÃóæøóáõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 5] ÈöÅöíÞóÇÙöåöãú Åöáóì Ãóäøó ÇáúÂíóÉó ÇáøóÊöí ÌóÇÁóÊúåõãú åöíó ÃóÚúÙóãõ ãöäó ÇáúÂíóÇÊö ÇáøóÊöí ÃõÑúÓöáó ÈöåóÇ
_________
(1) Ýöí «ãÌãÚ ÇáúÃóãúËóÇá» ááãíÏÇäí íÖúÑÈ ãËáÇ Ýöí ÇáÕÏúÞ. æóÃóÕáå Ãóä ÑÌáÇ ÓÇæã ÂÎÑ Ýöí ÈßÑ æóåõæó ÇáúÝóÊì ãä ÇáúÅöÈöá¡ æóÞóÇáó: ãóÇ Óäå¿ ÞóÇáó: ÈÇÒá¡ æóåõæó Çáßåá ãä ÇáúÅöÈöá ÝäÝÑ ÇáúÈóÚöíÑ ÝóÏóÚóÇåõ ÕóÇÍÈå åÏÚ åÏÚ æóåõæó ÕóæÊ ÊÓßä Èöåö ÇáÕÛÇÑ ãä ÇáúÅöÈöá¡ ÝóÞóÇáó ÇáãÓÇæã: «ÕÏÞäí Óäø ÈßÑå» .(17/21)
ÇáúÃóæøóáõæäó¡ æóÊóÌúåöíáðÇ áöÃóáúÈóÇÈöåöãõ ÇáøóÊöí áóãú ÊõÏúÑößú ÚöÙóãó ÇáúÂíóÉö ÇáøóÊöí ÌóÇÁóÊúåõãú ßóãóÇ ÃóäúÈóÃó ÈöÐóáößó ãóæúÞöÚõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóßóÇäö.
æóÝöí ÖóãöíÑö Ðóáößó ÊóÍúÞöíÞñ áößóæúäö ÇáúÞõÑúÂäö ÍóÞøðÇ¡ æóÊóÐúßöíÑñ ÈöãóÇ íóÔúÊóãöáõ Úóáóíúåö ãöäó ÇáúãóäóÇÝöÚö ÇáøóÊöí ÚóãõæÇ ÚóäúåóÇ ÝöíãóÇ Íõßöíó Úóäúåõãú Ãóæøóáó ÇáÓøõæÑóÉö ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ãóÇ íóÃúÊöíåöãú ãöäú ÐößúÑò ãöäú ÑóÈøöåöãú ãõÍúÏóËò ÅöáøóÇ ÇÓúÊóãóÚõæåõ æóåõãú íóáúÚóÈõæäó áÇåöíóÉð ÞõáõæÈõåõãú [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 2- 3] ßóãóÇ ÃóäúÈóÃó ÈöÐóáößó ÙóÇåöÑõ ãóÚúäóì ÇáúÂíóÉö.
æóáöÞóÕúÏö åóÐóÇ ÇáúÅöíÞóÇÙö ÕõÏøöÑóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ ÈöãóÇ íõÝöíÏõ ÇáÊøóÍúÞöíÞó ãöäú áóÇãö ÇáúÞóÓóãö æóÍóÑúÝö ÇáÊøóÍúÞöíÞö æóÌõÚöáó ÅöäúÒóÇáõ ÇáúßöÊóÇÈö Åöáóíúåöãú ßóãóÇ ÇÞúÊóÖóÊúåõ ÊóÚúÏöíóÉõ ÝöÚúáö ÃóäúÒóáúäÇ ÈöÍóÑúÝö (Åöáóì) ÔóÃúäó ÊóÚúÏöíóÉö ÝöÚúáö ÇáúÅöäúÒóÇáö Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÌúÑõæÑõ Èö «Åöáóì» åõæó ÇáúãõäóÒøóáõ Åöáóíúåö ÝóÌõÚöáó ÇáúÅöäúÒóÇáõ Åöáóíúåöãú áößóæúäöåöãú ÈöãóäúÒöáóÉö ãóäú ÃõäúÒöáó Åöáóíúåö äóÙóÑðÇ Åöáóì Ãóäøó ÇáúÅöäúÒóÇáó ßóÇäó áöÃóÌúáöåöãú æóÏóÚúæóÊöåöãú. æóÐóáößó ÃóÈúáóÛõ ãöäú Ãóäú íõÞóÇáó: áóÞóÏú ÃóäúÒóáúäóÇ áóßõãú.
æóÊóäúßöíÑõ ßöÊÇÈÇð áöáÊøóÚúÙöíãö ÅöíãóÇÁð Åöáóì Ãóäøóåõ ÌóãóÚó ÎóÕúáóÊóíúäö ÚóÙöíãóÊóíúäö: ßóæúäóåõ ßöÊóÇÈó åõÏðì¡ æóßóæúäóåõ ÂíóÉð æóãõÚúÌöÒóÉð áöáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóÇ íóÓúÊóØöíÚõ ÃóÍóÏñ Ãóäú íóÃúÊöíó ÈöãöËúáöåö Ãóæú ãõÏóÇäöíåö.
æóÇáÐøößúÑõ íõØúáóÞõ Úóáóì ÇáÊøóÐúßöíÑö ÈöãóÇ Ýöíåö ÇáÕøóáóÇÍõ¡ æóíõØúáóÞõ Úóáóì ÇáÓøõãúÚóÉö æóÇáÕøöíÊö ßóÞóæúáöå ÐößúÑõ ÑóÍúãóÊö ÑóÈøößó ÚóÈúÏóåõ ÒóßóÑöíøóÇÁ [ãóÑúíóã: 2] . æóÞóÏú ÃõæËöÑó åóÐóÇ ÇáúãóÕúÏóÑõ åõäóÇ æóÌõÚöáó ãõÚóÑøóÝðÇ
ÈöÇáúÅöÖóÇÝóÉö Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó áöíóßõæäó ßóáóÇãðÇ ãõæóÌøóåðÇ ÝóíóÕöÍøó ÞóÕúÏõ ÇáúãóÚúäóíóíúäö ãóÚðÇ ãöäú ßóáöãóÉö (ÇáÐøößúÑö) ÈöÃóäøó ãóÌöíÁó ÇáúÞõÑúÂäö ãõÔúÊóãöáðÇ Úóáóì ÃóÚúÙóãö ÇáúåõÏóì¡ æóåõæó ÊóÐúßöíÑñ áóåõãú ÈöãóÇ Èöåö äöåóÇíóÉõ ÅöÕúáóÇÍöåöãú¡ æóãóÌöíÆõåõ ÈöáõÛóÊöåöãú¡ æóÝöí Þóæúãöåöãú¡ æóÈöæóÇÓöØóÉö æóÇÍöÏò ãöäúåõãú¡ ÓõãúÚóÉñ ÚóÙöíãóÉñ áóåõãú ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÈöáöÓÇäò ÚóÑóÈöíøò ãõÈöíäò [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 195]- æóÞóÇáó- ßóãÇ ÃóÑúÓóáúäÇ Ýöíßõãú ÑóÓõæáðÇ ãöäúßõãú [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 151] .(17/22)
æóßóãú ÞóÕóãúäóÇ ãöäú ÞóÑúíóÉò ßóÇäóÊú ÙóÇáöãóÉð æóÃóäúÔóÃúäóÇ ÈóÚúÏóåóÇ ÞóæúãðÇ ÂÎóÑöíäó (11) ÝóáóãøóÇ ÃóÍóÓøõæÇ ÈóÃúÓóäóÇ ÅöÐóÇ åõãú ãöäúåóÇ íóÑúßõÖõæäó (12) áóÇ ÊóÑúßõÖõæÇ æóÇÑúÌöÚõæÇ Åöáóì ãóÇ ÃõÊúÑöÝúÊõãú Ýöíåö æóãóÓóÇßöäößõãú áóÚóáøóßõãú ÊõÓúÃóáõæäó (13) ÞóÇáõæÇ íóÇ æóíúáóäóÇ ÅöäøóÇ ßõäøóÇ ÙóÇáöãöíäó (14)
æóÞóÏú ÝóÓøóÑó ÇáÓøóáóÝõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉó ÈöÇáúãóÚúäóíóíúäö. æóÝöí «ÊóÝúÓöíÑö ÇáØøóÈóÑöíøö» åõäóÇ ÞóÇáó ÌóãóÇÚóÉñ: ãóÚúäóì «Ýöíåö ÐößúÑõßõãú» Ãóäøóåõ ÇáÔøóÑóÝõ¡ Ãóíú Ýöíåö ÔóÑóÝõßõãú. æóÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó: íõÍúÊóãóáõ Ãóäú íõÑöíÏó Ýöíåö ÔóÑóÝõßõãú æóÐößúÑõßõãú ÂÎöÑó ÇáÏøóåúÑö ßóãóÇ ÊõÐúßóÑõ ÚöÙóÇãõ ÇáúÃõãõæÑö¡ æóÞóÏú ÝõÓøöÑó ÈöãöËúáö Ðóáößó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì æóÅöäøóåõ áóÐößúÑñ áóßó æóáöÞóæúãößó [ÇáÒÎÑÝ: 44] .
æóÚóáóì ÇáúãóÚúäóíóíúäö íóßõæäõ áöÊóÝúÑöíÚö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÃóÝóáÇ ÊóÚúÞöáõæäó ÃóÍúÓóäõ ãóæúÞöÚò áöÃóäøó ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãó ÇáúÅöäúßóÇÑöíøó áöäóÝúíö ÚóÞúáöåöãú ãõÊøóÌöåñ Úóáóì ßöáóÇ ÇáúãóÚúäóíóíúäó ÝóÅöäøó ãóäú ÌóÇÁóåõ ãóÇ Èöåö åóÏúíõåõ Ýóáóãú íóåúÊóÏö íõäúßóÑõ Úóáóíúåö ÓõæÁõ ÚóÞúáöåö¡ æóãóäú ÌóÇÁóåõ ãóÇ Èöåö ãóÌúÏõåõ æóÓõãúÚóÊõåõ Ýóáóãú íóÚúÈóÃú Èöåö íõäúßóÑõ Úóáóíúåö ÓõæÁõ ÞóÏúÑöåö áöáúÃõãõæÑö ÍóÞøó ÞóÏúÑöåóÇ ßóãóÇ íóßõæäõ ÇáúÝóÖúáõ Ýöí ãöËúáöåö ãõÖóÇÚóÝðÇ.
æóÃóíúÖðÇ Ýóåõæó ãõÊóÝóÑøöÚñ Úóáóì ÇáúÅöÞúäóÇÚö ÈöÅöäúÒóÇáö ÇáúÞõÑúÂäö ÂíóÉð ÊóÝõæÞõ ÇáúÂíóÇÊö ÇáøóÊöí ÓóÃóáõæÇ ãöËúáóåóÇ æóåõæó ÇáúãõÝóÇÏõ ãöäó ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝö æóãöäú ÊóÃúßöíÏö ÇáúÌõãúáóÉö ÈöÇáúÞöÓúãö æóÍóÑúÝö ÇáÊøóÍúÞöíÞö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Ãóæóáóãú íóßúÝöåöãú ÃóäøóÇ ÃóäúÒóáúäÇ Úóáóíúßó ÇáúßöÊÇÈó íõÊúáì Úóáóíúåöãú Åöäøó Ýöí Ðáößó áóÑóÍúãóÉð æóÐößúÑì áöÞóæúãò íõÄúãöäõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáúÚóäúßóÈõæÊö: 51] ¡ æóÐóáößó áöÅöÚúÌóÇÒöåö ÇááøóÝúÙöíø æÇáãÚäæí.
[11- 14]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÇáúÂíóÇÊ 11 Åöáóì 14]
æóßóãú ÞóÕóãúäÇ ãöäú ÞóÑúíóÉò ßÇäóÊú ÙÇáöãóÉð æóÃóäúÔóÃúäÇ ÈóÚúÏóåÇ ÞóæúãÇð ÂÎóÑöíäó (11) ÝóáóãøóÇ ÃóÍóÓøõæÇ ÈóÃúÓóäÇ ÅöÐÇ åõãú ãöäúåÇ íóÑúßõÖõæäó (12) áóÇ ÊóÑúßõÖõæÇ æóÇÑúÌöÚõæÇ Åöáì ãóÇ ÃõÊúÑöÝúÊõãú Ýöíåö æóãóÓÇßöäößõãú áóÚóáøóßõãú ÊõÓúÆóáõæäó (13) ÞÇáõæÇ íóÇ æóíúáóäÇ ÅöäøóÇ ßõäøóÇ ÙÇáöãöíäó (14)
ÚóØúÝñ Úóáóì Þóæúáöåö ãóÇ ÂãóäóÊú ÞóÈúáóåõãú ãöäú ÞóÑúíóÉò ÃóåúáóßúäÇåÇ [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 6] Ãóæú Úóáóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóÃóåúáóßúäóÇ ÇáúãõÓúÑöÝöíäó¡ æóåõæó ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáÊøóåúÏöíÏö.(17/23)
æóãõäóÇÓóÈóÉõ ãóæúÞöÚöåóÇ Ãóäøóåõ ÈóÚúÏó Ãóäú ÃóÎúÈóÑó Ãóäøóåõ ÕóÏóÞó ÑõÓõáóåõ æóÚúÏóåõ æóåõæó ÎóÈóÑñ íõÝöíÏõ ÇÈúÊöÏóÇÁó ÇáÊøóäúæöíåö ÈöÔóÃúäö ÇáÑøõÓõáö æóäóÕúÑöåöãú æóÈöÔóÃúäö ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ Èöåöãú. æóÝöíåö ÊóÚúÑöíÖñ ÈöäóÕúÑö ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÐóßóÑó ÅöåúáóÇßó ÇáúãõßóÐøöÈöíäó áóåõ ÊóÈóÚðÇ áöÐóáößó¡ ÝóÃóÚúÞóÈó Ðóáößó ÈöÐößúÑö ÅöåúáóÇßö Ãõãóãò ßóËöíÑóÉò ãöäó ÇáÙøóÇáöãöíäó æóæóÕúÝö ãóÇ Íóáøó Èöåöãú áöíóßõæäó Ðóáößó ãóÞúÕõæÏðÇ ÈöÐóÇÊöåö ÇÈúÊöÏóÇÁð ÇåúÊöãóÇãðÇ Èöåö áöíóÞúÑóÚó ÃóÓúãóÇÚóåõãú¡ Ýóåõæó ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÅöäúÐóÇÑö
ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÇáöÇäúÞöÑóÇÖö ÈöÞóÇÚöÏóÉö ÞöíóÇÓö ÇáúãõÓóÇæóÇÉö¡ æóÃóä Çááå íäÔìÁ ÈóÚúÏóåõãú ÃõãøóÉð ãõÄúãöäóÉð ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Åöäú íóÔóÃú íõÐúåöÈúßõãú æóíóÃúÊö ÈöÎóáúÞò ÌóÏöíÏò Ýöí ÓõæÑóÉö [ÅöÈúÑóÇåöíãó: 19] .
æó (ßóãú) ÇÓúãñ¡ áóåõ ÍóÞøõ ÕóÏúÑö ÇáúßóáóÇãö áöÃóäøó ÃóÕúáóåõ ÇÓúãõ ÇÓúÊöÝúåóÇãò Úóäö ÇáúÚóÏóÏö¡ æóÔóÇÚó ÇÓúÊöÚúãóÇáõåõ áöáúÅöÎúÈóÇÑö Úóäú ßóËúÑóÉö ÇáÔøóíúÁö Úóáóì æóÌúåö ÇáúãóÌóÇÒö áöÃóäøó ÇáÔøóíúÁó ÇáúßóËöíÑó ãöäú ÔóÃúäöåö Ãóäú íõÓúÊóÝúåóãó Úóäúåõ¡ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÞóÕóãúäóÇ ßóËöíÑðÇ ãöäó ÇáúÞõÑóì Ýó (ßóãú) åõäóÇ ÎóÈóÑöíøóÉñ. æóåöíó æóÇÞöÚóÉñ Ýöí ãóÍóáøö äóÕúÈò ÈöÝöÚúáö ÞóÕóãúäÇ.
æóÝöí (ßóãú) ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì ßóËúÑóÉö ÇáúÚóÏóÏö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó åóÐöåö ÇáúßóËúÑóÉó ÊóÓúÊóáúÒöãõ ÚóÏóãó ÊóÎóáøõÝö ÅöåúáóÇßö åóÐöåö ÇáúÞõÑóì¡ æóÈöÖóãöíãóÉö æóÕúÝö Êöáúßó ÇáúÃõãóãö ÈöÇáÙøõáúãö Ãóíö ÇáÔøöÑúßö ÅöíãóÇÁð Åöáóì ÓóÈóÈö ÇáúÅöåúáóÇßö ÝóÍóÕóáó ãöäúåõ æóãöäö ÇÓúãö ÇáúßóËúÑóÉö ãóÚúäóì ÇáúÚõãõæãö¡ ÝóíóÚúáóãõ ÇáúãõÔúÑößõæäó ÇáÊøóåúÏöíÏó ÈöÃóäøó Ðóáößó ÍóÇáøñ Èöåöãú áóÇ ãóÍóÇáóÉó ÈöÍõßúãö ÇáúÚõãõæãö¡ æóÃóäøó åóÐóÇ áóíúÓó ãõÑóÇÏðÇ Èöåö ÞóÑúíóÉñ ãõÚóíøóäóÉñ¡ ÝóãóÇ Ñõæöíó Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò: «Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÈöÇáúÞóÑúíóÉö (ÍóÖõæÑóÇÁõ) - ÈöÝóÊúÍö ÇáúÍóÇÁö- ãóÏöíäóÉñ ÈöÇáúíóãóäö ÞóÊóáõæÇ äóÈöíÆðÇ ÇÓúãõåõ ÔõÚóíúÈõ Èúäõ Ðöí ãóåúÏóãò Ýöí Òóãóäö ÃóÑúãöíóÇÁó äóÈöíÁö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÝóÓóáøóØó Çááøóåõ Úóáóíúåöãú ÈõÎúÊõäóÕøóÑó ÝóÃóÝúäóÇåõãú» . ÝóÅöäøóãóÇ ÃóÑóÇÏó Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÞóÑúíóÉó ãöãøóäú ÔóãöáóÊúåõãú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ¡ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÞóÕóãúäóÇ ßóËöíÑðÇ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ãóáóãú íóÑóæúÇ ßóãú ÃóåúáóßúäÇ ãöäú ÞóÈúáöåöãú ãöäú ÞóÑúäò Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáúÃóäúÚóÇãö: 6] .
æóÃóØúáóÞó ÇáúÞóÑúíóÉó Úóáóì ÃóåúáöåóÇ ßóãóÇ íóÏõáøõ Úóáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì æóÃóäúÔóÃúäÇ ÈóÚúÏóåÇ ÞóæúãÇð ÂÎóÑöíäó.(17/24)
æóæóÌúåõ ÇÎúÊöíóÇÑö áóÝúÙö ÞóÑúíóÉò åóäóÇ äóÙöíÑõ ãóÇ ÞóÏøóãúäóÇåõ ÂäöÝðÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ãóÇ ÂãóäóÊú ÞóÈúáóåõãú ãöäú ÞóÑúíóÉò ÃóåúáóßúäÇåÇ [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 6] .
æóÍóÑúÝõ (ãöäú) Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ãöäú ÞóÑúíóÉò áöÈóíóÇäö ÇáúÌöäúÓö¡ æóåöíó ÊóÏúÎõáõ Úóáóì ãóÇ Ýöíåö ãóÚúäóì ÇáÊøóãúíöíÒö æóåöíó åõäóÇ ÊóãúíöíÒñ áöÅöÈúåóÇãö (ßóãú) .
æóÇáúÞóÕúãõ: ÇáúßóÓúÑõ ÇáÔøóÏöíÏõ ÇáøóÐöí áóÇ íõÑúÌóì ÈóÚúÏóåõ ÇáúÊöÆóÇãñ æóáóÇ ÇäúÊöÝóÇÚ. æÇÓÊÚíÑ ááÇÓÊíÕÇá æóÇáúÅöåúáóÇßö ÇáúÞóæöíøö ßóÅöåúáóÇßö ÚóÇÏò æóËóãõæÏó æóÓóÈóÃò.
æóÌõãúáóÉõ æóÃóäúÔóÃúäÇ ÈóÚúÏóåÇ ÞóæúãÇð ÂÎóÑöíäó ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö æóßóãú ÞóÕóãúäÇ ãöäú ÞóÑúíóÉò æóÌõãúáóÉö ÝóáóãøóÇ ÃóÍóÓøõæÇ ÈóÃúÓóäÇ ÅöáóÎú. ÝóÌõãúáóÉõ ÝóáóãøóÇ ÃóÍóÓøõæÇ ÈóÃúÓóäÇ ÅöáóÎú ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóßóãú ÞóÕóãúäÇ ãöäú ÞóÑúíóÉò.
æóÖóãöíÑõ ãöäúåÇ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÞóÑúíóÉò.
æóÇáúÅöÍúÓóÇÓõ: ÇáúÅöÏúÑóÇßõ ÈöÇáúÍöÓøö Ýóíóßõæäõ ÈöÑõÄúíóÉö ãóÇ íõÒúÚöÌõåõãú Ãóæú ÓóãóÇÚö ÃóÕúæóÇÊò ãõÄúÐöäóÉò ÈöÇáúåóáóÇßö ßóÇáÕøóæóÇÚöÞö æóÇáÑøöíóÇÍö.
æóÇáúÈóÃúÓõ: ÔöÏøóÉõ ÇáúÃóáóãö æóÇáúÚóÐóÇÈö. æóÍóÑúÝõ (ãöäú) Ýöí Þóæúáöåö ãöäúåÇ íóÑúßõÖõæäó íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó áöáöÇÈúÊöÏóÇÁö¡ Ãóíú ÎóÇÑöÌöíäó ãöäúåóÇ¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó áöáÊøóÚúáöíáö ÈöÊóÃúæöíáö (íóÑúßõÖõæäó) ãóÚúäóì (íóåúÑõÈõæäó) ¡ Ãóíú ãöäó ÇáúÈóÃúÓö ÇáøóÐöí ÃóÍóÓøõæÇ Èöåö ÝóáóÇ ÈõÏøó ãöäú ÊóÞúÏöíÑö ãõÖóÇÝò¡ Ãóíú ãöäú ÈóÃúÓöäóÇ ÇáøóÐöí ÃóÍóÓøõæåõ Ýöí ÇáúÞóÑúíóÉö. æóÐóáößó ÈöÍõÕõæáö ÃóÔúÑóÇØö ÅöäúÐóÇÑò ãöËúáó ÇáÒøóáóÇÒöáö æóÇáÕøóæóÇÚöÞö.
æóÇáÑøóßúÖõ: ÓõÑúÚóÉõ ÓóíúÑö ÇáúÝóÑóÓö¡ æóÃóÕúáõåõ ÇáÖøóÑúÈõ ÈöÇáÑøöÌúáö ÝóíõÓóãøóì Èöåö ÇáúÚóÏúæõ¡ áöÃóäøó ÇáúÚóÏúæó íóÞúÊóÖöí ÞõæøóÉó ÇáÖøóÑúÈö ÈöÇáÑøöÌöáö æóÃõØúáöÞó ÇáÑøóßúÖõ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Úóáóì ÓõÑúÚóÉö ÓóíúÑö ÇáäøóÇÓö Úóáóì æóÌúåö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ÊóÔúÈöíåðÇ áöÓõÑúÚóÉö ÓóíúÑöåöãú ÈöÑóßúÖö ÇáúÃóÝúÑóÇÓö.(17/25)
æó (ãöäúåÇ) ÙóÑúÝñ ãõÓúÊóÞöÑøñ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäó ÇáÖøóãöíÑö ÇáúãõäúÝóÕöáö ÇáúãóÑúÝõæÚö.
æóÏóÎóáóÊú (ÅöÐóÇ) ÇáúÝõÌóÇÆöíøóÉõ Ýöí ÌóæóÇÈö (áóãøóÇ) áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøóåõãõ ÇÈúÊóÏóÑõæÇ ÇáúåõÑõæÈó ãöäú ÔöÏøóÉö ÇáúÅöÍúÓóÇÓö ÈöÇáúÈóÃúÓö ÊóÕúæöíÑðÇ áöÔöÏøóÉö ÇáúÝóÒóÚö. æóáóíúÓóÊú (ÅöÐóÇ) ÇáúÝõÌóÇÆöíøóÉõ ÈöÑóÇÈöØóÉò áöáúÌóæóÇÈö ÈöÇáÔøóÑúØö áöÃóäøó åóÐóÇ ÇáúÌóæóÇÈó áóÇ íóÍúÊóÇÌõ Åöáóì ÑóÇÈöØò¡ æó (ÅöÐóÇ) ÇáúÝõÌóÇÆöíøóÉõ ÞóÏú Êóßõæäõ ÑóÇÈöØóÉð áöáúÌóæóÇÈö ÎóáóÝðÇ ãöäó ÇáúÝóÇÁö ÇáÑøóÇÈöØóÉö ÍóíúËõ íóÍúÊóÇÌõ Åöáóì ÇáÑøóÇÈöØö áöÃóäøó ãóÚúäóì ÇáúÝõÌóÇÁóÉö íóÕúáõÍõ áöáÑøóÈúØö æóáóÇ íõáóÇÒöãõåõ.
æóÌõãúáóÉõ áóÇ ÊóÑúßõÖõæÇ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ æóåöíó ÎöØóÇÈñ áöáÑøóÇßöÖöíäó ÈÊÎíá ßóæäåã ÇáúÍóÇÖöÑíä ÇáúãõÔóÇåöÏöíäó Ýöí æóÞúÊö ÍößóÇíóÉö ÞöÕøóÊöåöãú¡ ÊóÑúÔöíÍðÇ áöãóÇ ÇÞúÊóÖóì ÇÌúÊöáóÇÈó ÍóÑúÝö ÇáúãõÝóÇÌóÃóÉö æóåóÐóÇ ßóÞóæúáö ãóÇáößö Èúäö ÇáÑøóíúÈö:
ÏóÚóÇäöí Çáúåóæóì ãöäú Ãóåúáö æõÏøöí æóÌöíÑóÊöí ... ÈöÐöí ÇáØøóÈóÓóíúäö ÝóÇáúÊóÝóÊøõ æóÑóÇÆöíðÇ
Ãóíú áóãøóÇ ÏóÚóÇåõ Çáúåóæóì¡ Ãóíú ÐóßøóÑóåõ ÃóÍúÈóÇÈóåõ æóåõæó ÛóÇÒò ÈöÐöí ÇáØøóÈóÓóíúäö ÇáúÊóÝóÊó æóÑóÇÁóåõ ßóÇáøóÐöí íóÏúÚõæåõ ÏóÇÚò ãöäú ÎóáúÝöåö ÝóÊóÎóíøóáó Çáúåóæóì ÏóÇÚöíðÇ æóÑóÇÁóåõ.
æóÊóßõæäõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö ÝóáóãøóÇ ÃóÍóÓøõæÇ ÈóÃúÓóäÇ æóÈóíúäó ÌõãúáóÉö ÞÇáõæÇ íóÇ æóíúáóäÇ ÅöäøóÇ ßõäøóÇ ÙÇáöãöíäó.
æóíóÌõæÒõ ÌóÚúáõ ÇáúÌõãúáóÉö ãóÞõæáó Þóæúáò ãóÍúÐõæÝò ÎõæØöÈõæÇ Èöåö ÍöíäóÆöÐò ÈöÃóäú ÓóãöÚõæåõ ÈöÎóáúÞò ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Ãóæú ãöäú ãóáóÇÆößóÉö ÇáúÚóÐóÇÈö. æóåóÐóÇ ãóÇ ÝóÓøóÑó Èöåö ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó æóíõÈúÚöÏõåõ ÇÓúÊöÈúÚóÇÏõ Ãóäú íóßõæäó Ðóáößó æóÇÞöÚðÇ ÚöäúÏó ßõáøö ÚóÐóÇÈò ÃõÕöíÈóÊú Èöåö ßõáøõ ÞóÑúíóÉò. æóÃóíøðÇ ãóÇ ßóÇäó ÝóÇáúßóáóÇãõ Êóåóßøõãñ Èöåöãú.
æóÇáúÅöÊúÑóÇÝõ: ÅöÚúØóÇÁõ ÇáÊøóÑóÝö¡ æóåõæó ÇáäøóÚöíãõ æóÑóÝóåö ÇáúÚóíúÔö¡ Ãóíö ÇÑúÌöÚõæÇ Åöáóì ãóÇ ÃõÚúØöíÊõãú ãöäó ÇáÑøóÝóÇåöíóÉö æóÅöáóì ãóÓóÇßöäößõãú.(17/26)
ÝóãóÇ ÒóÇáóÊú Êöáúßó ÏóÚúæóÇåõãú ÍóÊøóì ÌóÚóáúäóÇåõãú ÍóÕöíÏðÇ ÎóÇãöÏöíäó (15)
æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì áóÚóáøóßõãú ÊõÓúÆóáõæäó ãöäú ÌõãúáóÉö ÇáÊøóåóßøõãö. æóÐóßóÑó ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó Ýöí ãÚäì ÊõÓúÆóáõæäó ÇÍúÊöãóÇáóÇÊò ÓöÊøóÉò. ÃóÙúåóÑõåóÇ: Ãóäøó ÇáúãóÚúäóì: ÇÑúÌöÚõæÇ Åöáóì ãóÇ ßõäúÊõãú Ýöíåö ãöäó ÇáäøóÚöíãö áöÊóÑóæúÇ ãóÇ Âáó Åöáóíúåö ÝóáóÚóáøóßõãú íóÓúÃóáõßõãú ÓóÇÆöáñ Úóäú ÍóÇáö ãóÇ ÃóÕóÇÈóßõãú ÝóÊóÚúáóãõæÇ ßóíúÝó ÊõÌöíÈõæäó áöÃóäøó ÔóÃúäó ÇáúãõÓóÇÝöÑö Ãóäú íóÓúÃóáóåõ ÇáøóÐöíäó íóÞúÏõãõ Åöáóíúåöãú Úóäú ÍóÇáö ÇáúÈöáóÇÏö ÇáøóÊöí ÊóÑóßóåóÇ ãöäú ÎöÕúÈò æóÑóÎóÇÁò Ãóæú ÖöÏøö Ðóáößó¡ æóÝöí åóÐóÇ ÊóßúãöáóÉñ áöáÊøóåóßøõãö.
æóÌõãúáóÉõ ÞÇáõæÇ íóÇ æóíúáóäÇ Åöäú ÌóÚóáúÊó ÌõãúáóÉó áóÇ ÊóÑúßõÖõæÇ ãõÚúÊóÑöÖóÉð Úóáóì ãóÇ ÞóÑøóÑúÊõåõ ÂäöÝðÇ Êóßõæäõ åóÐöåö ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ Úóäú ÌõãúáóÉö ÅöÐÇ åõãú ãöäúåÇ íóÑúßõÖõæäó ßóÃóäøó ÓóÇÆöáðÇ ÓóÃóáó ÚóãøóÇ íóÞõæáõæäóåõ Íöíäó íõÓúÑöÚõæäó åóÇÑöÈöíäó áöÃóäøó ÔóÃúäó ÇáúåóÇÑöÈö ÇáúÝóÒöÚö Ãóäú ÊóÕúÏõÑó ãöäúåõ ÃóÞúæóÇáñ ÊóÏõáøõ Úóáóì ÇáúÝóÒóÚö Ãóæö ÇáäøóÏóãö Úóäö ÇáúÃóÓúÈóÇÈö ÇáøóÊöí ÃóÍóáøóÊú Èöåö ÇáúãóÎóÇæöÝó ÝóíõÌóÇÈõ ÈöÃóäøóåõãú ÃóíúÞóäõæÇ Íöíäó íóÑóæúäó ÇáúÚóÐóÇÈó Ãóäøóåõãú ßóÇäõæÇ ÙóÇáöãöíäó ÝóíõÞöÑøõæäó ÈöÙõáúãöåöãú æóíõäúÔöÆõæäó ÇáÊøóáóåøõÝó æóÇáÊøóäóÏøõãó ÈöÞóæúáöåöãú íóÇ æóíúáóäÇ ÅöäøóÇ ßõäøóÇ ÙÇáöãöíäó.
æóÅöäú ÌóÚóáúÊó ÌõãúáóÉó áóÇ ÊóÑúßõÖõæÇ ãóÞõæáó Þóæúáò ãóÍúÐõæÝò Úóáóì ãóÇ ÐóåóÈó Åöáóíúåö ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó ßóÇäóÊú ÌõãúáóÉõ ÞÇáõæÇ íóÇ æóíúáóäÇ ÅöäøóÇ ßõäøóÇ ÙÇáöãöíäó ÌóæóÇÈðÇ áöÞóæúáö ãóäú ÞóÇáó áóåõãú áóÇ ÊóÑúßõÖõæÇ Úóáóì æóÌúåö ÇáÊøóåóßøõãö Èöåöãú æóíóßõæäõ ÝóÕúáõ ÇáúÌõãúáóÉö áöÃóäøóåóÇ æóÇÞöÚóÉñ Ýöí ãóæúÞöÚö ÇáúãõÍóÇæóÑóÉö ßóãóÇ ÈóíøóäóÇåõ ÛóíúÑó ãóÑøóÉò¡ Ãóíú ÞóÇáõæÇ: ÞóÏú ÚóÑóÝúäóÇ ÐóäúÈóäóÇ æóÍõÞøó ÇáÊøóåóßøõãõ ÈöäóÇ. ÝóÇÚúÊóÑóÝõæÇ ÈöÐóäúÈöåöãú. ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÇÚúÊóÑóÝõæÇ ÈöÐóäúÈöåöãú ÝóÓõÍúÞÇð áöÃóÕúÍÇÈö ÇáÓøóÚöíÑö Ýöí ÓõæÑóÉ [Çáúãáß: 11] .
[15]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 15]
ÝóãÇ ÒÇáóÊú Êöáúßó ÏóÚúæÇåõãú ÍóÊøóì ÌóÚóáúäÇåõãú ÍóÕöíÏÇð ÎÇãöÏöíäó (15)
ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÞÇáõæÇ íóÇ æóíúáóäÇ ÅöäøóÇ ßõäøóÇ ÙÇáöãöíäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 14] ¡ ÝóÇÓúãõ Êöáúßó ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì ÇáúÞóæúáö ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏö ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÞÇáõæÇ íóÇ æóíúáóäÇ [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 14] ¡ æóÊóÃúäöíËõåõ áöÃóäøóåõ(17/27)
ÇßúÊóÓóÈó ÇáÊøóÃúäöíËó ãöäó ÇáúÅöÎúÈóÇÑö Úóäúåõ ÈöÏóÚúæóÇåõãú¡ Ãóíú ãóÇ ÒóÇáõæÇ íõßóÑøöÑõæäó Êöáúßó ÇáúßóáöãóÉó íóÏúÚõæäó ÈöåóÇ Úóáóì ÃóäúÝõÓöåöãú.
æóåóÐóÇ ÇáúæóÌúåõ íõÑóÌøöÍõ ÇáÊøóÝúÓöíÑó ÇáúÃóæøóáó áöãóÚúäóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì áóÇ ÊóÑúßõÖõæÇ æóÇÑúÌöÚõæÇ Åöáì ãóÇ ÃõÊúÑöÝúÊõãú Ýöíåö [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 13] áöÃóäøó ÔóÃúäó ÇáúÃóÞúæóÇáö ÇáøóÊöí íóÞõæáõåóÇ ÇáúÎóÇÆöÝõ Ãóäú íõßóÑøöÑóåóÇ ÅöÐú íóÛöíÈõ ÑóÃúíõåõ ÝóáóÇ íóåúÊóÏöí áöáúÅöÊúíóÇäö ÈößóáóÇãò ÂÎóÑó¡ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúßóáóÇãö ÇáúãóÓõæÞö ÌóæóÇÈðÇ ÝóÅöäøóåõ áóÇ ÏóÇÚöíó Åöáóì ÅöÚóÇÏóÊöåö.
æóÇáúãóÚúäóì: ÝóãóÇ ÒóÇáõæÇ íõßóÑøöÑõæäó ãóÞóÇáóÊóåõãú Êöáúßó ÍóÊøóì åóáóßõæÇ Úóäú ÂÎöÑöåöãú.
æóÓõãøöíó Ðóáößó ÇáúÞóæúáõ ÏóÚúæóì áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ãöäúåõ åõæó ÇáÏøõÚóÇÁõ Úóáóì ÃóäúÝõÓöåöãú ÈöÇáúæóíúáö¡ æóÇáÏøõÚóÇÁõ íõÓóãøóì ÏóÚúæóì ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÏóÚúæÇåõãú ÝöíåÇ ÓõÈúÍÇäóßó Çááøóåõãøó Ýöí [ÓõæÑóÉö íõæäõÓó: 10] . Ãóíú ÝóãóÇ ÒóÇáó íõßóÑøóÑõ ÏõÚóÇÄõåõãú ÈöÐóáößó Ýóáóãú íóßõÝøõæÇ Úóäúåõ Åöáóì Ãóäú ÕóíøóÑúäóÇåõãú ßóÇáúÍóÕöíÏö¡ Ãóíú ÃóåúáóßúäóÇåõãú.
æóÍóÑúÝõ ÍóÊøóì ãõÄúÐöäñ ÈöäöåóÇíóÉö ãóÇ ÇÞúÊóÖóÇåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì ÝóãÇ ÒÇáóÊú Êöáúßó ÏóÚúæÇåõãú.
æóÇáúÍóÕöíÏõ: ÝóÚöíáñ ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáò¡ Ãóíö ÇáúãóÍúÕõæÏõ¡ æóåóÐöåö ÇáÕøöíÛóÉõ ÊõáóÇÒöãõ ÇáúÅöÝúÑóÇÏó æóÇáÊøóÐúßöíÑó ÅöÐóÇ ÌóÑóÊú Úóáóì ÇáúãóæúÕõæÝö ÈöåóÇ ßóãóÇ åõäóÇ.
æóÇáúÍóÕúÏõ: ÌóÒøõ ÇáÒøóÑúÚö æóÇáäøóÈóÇÊö ÈöÇáúãöäúÌóáö áóÇ ÈöÇáúíóÏö. æóÞóÏú ÔóÇÚó ÅöØúáóÇÞõ ÇáúÍóÕöíÏö Úóáóì ÇáÒøóÑúÚö ÇáúãóÍúÕõæÏö ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáöÇÓúãö ÇáúÌóÇãöÏö.
æóÇáúÎóÇãöÏõ: ÇÓúãõ ÝóÇÚöáò ãóäú ÎóãóÏóÊö ÇáäøóÇÑõ ÊóÎúãõÏõ- ÈöÖóãøö Çáúãöíãö- ÅöÐóÇ ÒóÇáó áóåöíÈõåóÇ.
ÔõÈøöåõæÇ ÈöÒóÑúÚò ÍõÕöÏó¡ Ãóíú ÈóÚúÏó Ãóäú ßóÇäó ÞóÇÆöãðÇ Úóáóì ÓõæÞöåö ÎóÖöÑðÇ¡ Ýóåõæó íóÊóÖóãøóäõ ÞóÈúáó åóáóÇßöåöãú ÈöÒóÑúÚò Ýöí ÍõÓúäö ÇáúãóäúÙóÑö æóÇáØøóáúÚóÉö¡(17/28)
ßóãóÇ ÔõÈøöåó ÈöÇáÒøóÑúÚö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ßóÒóÑúÚò ÃóÎúÑóÌó ÔóØúÃóåõ ÝóÂÒóÑóåõ ÝóÇÓúÊóÛúáóÙó ÝóÇÓúÊóæì Úóáì ÓõæÞöåö íõÚúÌöÈõ ÇáÒøõÑøóÇÚó Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáúÝóÊúÍ: 29] . æóíõÞóÇá ááäÇÔìÁ: ÃóäúÈóÊóåõ Çááøóåõ äóÈóÇÊðÇ ÍóÓóäðÇ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÃóäúÈóÊóåÇ äóÈÇÊÇð ÍóÓóäÇð Ýöí ÓõæÑóÉö [Âáö ÚöãúÑóÇäó: 37] .
ÝóáöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì ÇáÔøóÈóåóíúäö ÔóÈóåö ÇáúÈóåúÌóÉö æóÔóÈóåö Çáúåóáúßö ÃõæËöÑó ÊóÔúÈöíåõåõãú Íöíäó åóáóÇßöåöãú ÈöÇáúÍóÕöíÏö.
æóßóÐóáößó ÔõÈøöåõæÇ Íöíäó åóáóÇßöåöãú ÈöÇáäøóÇÑö ÇáúÎóÇãöÏóÉö ÝóÊóÖóãøóäó ÊóÔúÈöíåóåóãú ÞóÈúáó Ðóáößó ÈöÇáäøóÇÑö ÇáúãóÔúÈõæÈóÉö Ýöí ÇáúÞõæøóÉö æóÇáúÈóÃúÓö ßóãóÇ ÔõÈøöåó ÈöÇáäøóÇÑö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ßõáøóãÇ ÃóæúÞóÏõæÇ äóÇÑðÇ áöáúÍóÑúÈö ÃóØúÝóÃóåóÇ Çááøóåõ Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáúãóÇÆöÏóÉö: 64] ¡ æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ãóËóáõåõãú ßóãóËóáö ÇáøóÐöí ÇÓúÊóæúÞóÏó äóÇÑðÇ Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáúÈóÞóÑóÉö:
17] . ÝóÍóÕóáó ÊóÔúÈöíåóÇäö ÈóáöíÛóÇäö æóáóíúÓóÇ ÈöÇÓúÊöÚóÇÑóÊóíúäö ãóßúäöíøóÊóíúäö áöÃóäøó ÐößúÑó ÇáúãõÔóÈøóåö ÝöíåöãóÇ ãóÇäöÚñ ãöäú ÊóÞóæøõãö ÍóÞöíÞóÉö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ÎáÇÝðÇ ááÚáøÇãÊíä ÇáÊÝÊÇÒÇäíø æóÇáúÌõÑúÌóÇäöíøö Ýöí «ÔóÑúÍóíúåöãóÇ áöáúãöÝúÊóÇÍö» ãõÊóãóÓøößöíäó ÈöÕöíÛóÉö ÌóãúÚöåöãú Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÌóÚóáúäÇåõãú¡ ÝóÌóÚóáóÇ Ðóáößó ÇÓúÊöÚóÇÑóÊóíúäö ãóßúäöíøóÊóíúäö ÅöÐú ÔõÈøöåõæÇ ÈöÒóÑúÚò Íöíäó ÇäÚÏÇãå æäÇÑ ÐåÈ ÞõæøóÊõåóÇ æóÍõÐöÝó ÇáúãõÔóÈøóåõ ÈöåöãóÇ æóÑõãöÒó ÅöáóíúåöãóÇ ÈöáóÇÒöãö ßõáøò ãöäúåõãóÇ æóåõæó ÇáúÍóÕúÏõ æóÇáúÎõãõæÏõ ÝóßóÇäó ÍóÕöíÏÇð æóÕúÝðÇ Ýöí ÇáúãóÚúäóì áöáÖøóãöíÑö ÇáúãóäúÕõæÈö Ýöí ÌóÚóáúäÇåõãú¡ ÝóÇáúÍóÕöíÏõ åõäóÇ æóÕúÝñ áóíúÓó ãõäóÒøóáðÇ ãóäúÒöáóÉó ÇáúÌóÇãöÏö ßóÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóÍóÈøó ÇáúÍóÕöíÏö [Þ:
9] ¡ æóÈöÐóáößó áóãú íóßõäú Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì ÍóÕöíÏÇð ãöäú ÞóÈöíáö ÇáÊøóÔúÈöíåö ÇáúÈóáöíÛö ÅöÐú áóãú íõÔóÈøóåõæÇ ÈöÍóÕöíÏö ÒóÑúÚò Èóáú ÃõËúÈöÊó áóåõãú Ãóäøóåõãú ãóÍúÕõæÏõæäó ÇÓúÊöÚóÇÑóÉð ãóßúäöíøóÉð ãöËúáó äóÙöíÑöåö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÎÇãöÏöíäó ÇáøóÐöí åõæó ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ áóÇ ãóÍóÇáóÉó ßóãóÇ åõæó ãõÞúÊóÖóì ãóÌöíÆöåö ÈöÕöíÛóÉö ÇáúÌóãúÚö ÇáúãõÐóßøóÑö¡ æóãóÈúäóì ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö Úóáóì
ÊóäóÇÓöí ÇáÊøóÔúÈöíåö. æóåóÐóÇ ÊóßóáøõÝñ ãöäúåõãóÇ æóáóãú ÃóÏúÑö ãóÇÐóÇ ÏóÚóÇåõãóÇ Åöáóì ÇÑúÊößóÇÈö åóÐóÇ ÇáÊøóßóáøõÝö.
æóÇäúÊóÕóÈó ÍóÕöíÏÇð ÎÇãöÏöíäó Úóáóì Ãóäøó ßöáóíúåöãóÇ ãóÝúÚõæáñ ËóÇäò ãõßóÑøóÑñ áöÝöÚúáö ÇáúÌóÚúáö ßóãóÇ íõÎúÈóÑõ Úóäö ÇáúãõÈúÊóÏóÃö ÈöÎóÈóÑóíúäö æóÃóßúËóÑó¡ ÝóÅöäøó ãóÝúÚõæáóíú (ÌóÚóáó) ÃóÕúáõåõãóÇ ÇáúãõÈúÊóÏóÃõ æóÇáúÎóÈóÑõ æóáóíúÓó ËóÇäöíåõãóÇ æóÕúÝðÇ áöÃóæøóáöåöãóÇ ßóãóÇ åõæó ÙóÇåÑ.(17/29)
æóãóÇ ÎóáóÞúäóÇ ÇáÓøóãóÇÁó æóÇáúÃóÑúÖó æóãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ áóÇÚöÈöíäó (16) áóæú ÃóÑóÏúäóÇ Ãóäú äóÊøóÎöÐó áóåúæðÇ áóÇÊøóÎóÐúäóÇåõ ãöäú áóÏõäøóÇ Åöäú ßõäøóÇ ÝóÇÚöáöíäó (17)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÇáúÂíóÇÊ 16 Åöáóì 17]
æóãÇ ÎóáóÞúäóÇ ÇáÓøóãÇÁó æóÇáúÃóÑúÖó æóãÇ ÈóíúäóåõãÇ áÇÚöÈöíäó (16) áóæú ÃóÑóÏúäÇ Ãóäú äóÊøóÎöÐó áóåúæÇð áÇÊøóÎóÐúäÇåõ ãöäú áóÏõäøóÇ Åöäú ßõäøóÇ ÝÇÚöáöíäó (17)
ßËíÑ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáõ ÈöÅöÊúÞóÇäö äöÙóÇãö ÎóáúÞö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ Úóáóì Ãóäøó áöáøóåö ÍößúãóÉð Ýöí ÎóáúÞö ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊ æóÎáÞ äÙãåãÇ æóÓõäóäöåóÇ æóÝöØóÑöåóÇ¡ ÈöÍóíúËõ Êóßõæäõ ÃóÍúæóÇáõåóÇ æóÂËóÇÑõåóÇ æóÚóáóÇÞóÉõ ÈóÚúÖöåóÇ ÈöÈóÚúÖò ãõÊóäóÇÓöÈóÉð ãõÌóÇÑöíóÉð áöãóÇ ÊóÞúÊóÖöíåö ÇáúÍößúãóÉõ æóáöÐóáößó ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáúÍöÌúÑö: 85] æóãÇ ÎóáóÞúäóÇ ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó æóãÇ ÈóíúäóåõãÇ ÅöáøóÇ ÈöÇáúÍóÞøö. æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ åõäóÇáößó ßóíúÝöíøóÉó ãõáóÇÈóÓóÉö ÇáúÍóÞøö áößõáøö ÃóÕúäóÇÝö ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö æóÃóäúæóÇÚöåóÇ ÈöãóÇ íõÛúäöí Úóäú ÅöÚóÇÏóÊöåö åõäóÇ.
æóßóËõÑó Ãóäú íõäóÈøöåó ÇáúÞõÑúÂäõ ÇáúÚõÞõæáó Åöáóì ÇáúÍößúãóÉö ÇáøóÊöí ÇÞúÊóÖóÊ ÇáúãõäóÇÓÈóÉ Èóíúäó ÎóáúÞö ãóÇ Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ãõáúÊóÈöÓðÇ ÈöÇáúÍóÞøö¡ æóÈóíúäó ÌóÒóÇÁö ÇáúãõßóáøóÝöíäó Úóáóì ÃóÚúãóÇáöåöãú Úóáóì ÇáúÞóÇäõæäö ÇáøóÐöí ÃóÞóÇãóÊúåõ ÇáÔøóÑóÇÆöÚõ áóåõãú Ýöí ãõÎúÊóáóÝö ÃóÌúíóÇáöåöãú æóÚõÕõæÑöåöãú æóÈõáúÏóÇäöåöãú Åöáóì Ãóäú ÚóãøóÊúåõãõ ÇáÔøóÑöíÚóÉõ ÇáúÚóÇãøóÉõ ÇáúÎóÇÊöãóÉõ ÔóÑöíÚóÉõ ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ æóÅöáóì ÇáúÍößúãóÉö ÇáøóÊöí ÇÞúÊóÖóÊú Êóßúæöíäó ÍóíóÇÉò ÃóÈóÏöíøóÉò ÊóáúÞóì ÝöíåóÇ ÇáäøõÝõæÓõ ÌóÒóÇÁó ãóÇ ÞóÏøóãóÊúåõ Ýöí åóÐöåö ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÒøóÇÆöáóÉö ÌóÒóÇÁð æöÝóÇÞðÇ.
ÝóáöÐóáößó ßóËõÑó Ãóäú ÊõÚóÞøóÈó ÇáúÂíóÇÊõ ÇáúãõÈóíøöäóÉõ áöãóÇ Ýöí ÇáúÎóáúÞö ãöäó ÇáúÍóÞøö ÈöÇáúÂíóÇÊö ÇáøóÊöí ÊõÐóßøöÑõ ÇáúÌóÒóÇÁó æóÇáúÍöÓóÇÈó¡ æóÇáúÚóßúÓõ¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃóÝóÍóÓöÈúÊõãú ÃóäøóãÇ ÎóáóÞúäÇßõãú ÚóÈóËÇð æóÃóäøóßõãú ÅöáóíúäÇ áóÇ ÊõÑúÌóÚõæäó Ýöí ÂÎöÑö ÓõæÑóÉö [ÇáúãõÄúãöäöíäó: 115] ¡ æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ÎóáóÞúäóÇ ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó æóãÇ ÈóíúäóåõãÇ ÅöáøóÇ ÈöÇáúÍóÞøö æóÅöäøó ÇáÓøóÇÚóÉó áóÂÊöíóÉñ ÝóÇÕúÝóÍö ÇáÕøóÝúÍó ÇáúÌóãöíáó ÂÎöÑö [ÇáúÍöÌúÑö: 85] ¡ æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:(17/30)
Åöäøó ÇáøóÐöíäó íóÖöáøõæäó Úóäú ÓóÈöíáö Çááøóåö áóåõãú ÚóÐÇÈñ ÔóÏöíÏñ ÈöãÇ äóÓõæÇ íóæúãó ÇáúÍöÓÇÈö æóãÇ ÎóáóÞúäóÇ ÇáÓøóãÇÁó æóÇáúÃóÑúÖó æóãÇ ÈóíúäóåõãÇ ÈÇØöáðÇ Ðáößó Ùóäøõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Ýóæóíúáñ áöáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ãöäó ÇáäøóÇÑö Ãóãú äóÌúÚóáõ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍÇÊö ßóÇáúãõÝúÓöÏöíäó Ýöí ÇáúÃóÑúÖö Ãóãú äóÌúÚóáõ ÇáúãõÊøóÞöíäó ßóÇáúÝõÌøóÇÑö Ýöí ÓõæÑóÉö [Õ: 26- 28] ¡ æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ãóåõãú ÎóíúÑñ Ãóãú Þóæúãõ ÊõÈøóÚò æóÇáøóÐöíäó ãöäú ÞóÈúáöåöãú ÃóåúáóßúäÇåõãú Åöäøóåõãú ßÇäõæÇ ãõÌúÑöãöíäó æóãÇ ÎóáóÞúäóÇ ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó æóãÇ ÈóíúäóåõãÇ áÇÚöÈöíäó ãóÇ ÎóáóÞúäÇåõãÇ ÅöáøóÇ ÈöÇáúÍóÞøö æóáßöäøó ÃóßúËóÑóåõãú áóÇ íóÚúáóãõæäó Åöäøó íóæúãó ÇáúÝóÕúáö ãöíÞÇÊõåõãú ÃóÌúãóÚöíäó Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáÏøõÎóÇäö: 37- 40] ¡ æóÞóæúáöåö
ÊóÚóÇáóì: ãóÇ ÎóáóÞúäóÇ ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó æóãÇ ÈóíúäóåõãÇ ÅöáøóÇ ÈöÇáúÍóÞøö æóÃóÌóáò ãõÓóãøðì æóÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÚóãøóÇ ÃõäúÐöÑõæÇ ãõÚúÑöÖõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáúÃóÍúÞóÇÝö: 3] Åöáóì ÛíÑ åóÐöå ãä ÇáúÂíóÇÊö.
ÝóßóÐóáößó åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÚõÞøöÈó ÈöåóÇ ÐößúÑõ ÇáúÞóæúãö Çáúãõåúáóßöíäó¡ æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú Ðóáößó ÅöíÞóÇÙõ ÇáúÚõÞõæáö Åöáóì ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÈöãóÇ Ýöí ÎóáúÞö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ ãöäú ÏóÞóÇÆöÞö ÇáúãõäóÇÓóÈóÇÊö æóÅöÚúØóÇÁö ßõáøö ãóÎúáõæÞò ãóÇ Èöåö ÞöæóÇãóåõ¡ ÝóÅöÐóÇ ßóÇäóÊú Êöáúßó ÓõäøóÉó Çááøóåö Ýöí ÎóáúÞö ÇáúÚóæóÇáöãö ÙóÑúÝöåóÇ æóãóÙúÑõæÝöåóÇ¡ ÇÓúÊõÏöáøó ÈöÐóáößó Úóáóì Ãóäøó Êöáúßó ÇáÓøõäøóÉó áóÇ ÊóÊóÎóáøóÝõ Ýöí ÊóÑóÊøõÈö ÇáúãõÓóÈøóÈóÇÊö Úóáóì ÃóÓúÈóÇÈöåóÇ ÝöíãóÇ íóÃúÊöíåö ÌöäúÓõ ÇáúãõßóáøóÝöíäó ãöäó ÇáúÃóÚúãóÇáö¡ ÝóÅöÐóÇ ãóÇ áóÇÍó áóåõãú ÊóÎóáøõÝõ ÓóÈóÈò Úóäú ÓóÈóÈöåö ÃóíúÞóäõæÇ Ãóäøóåõ ÊóÎóáøõÝñ ãõÄóÞøÊ ÝóÅöÐÇ Úáãåãú Çááøóåõ Úóáóì áöÓóÇäö ÔóÑóÇÆöÚöåö ÈöÃóäøóåõ ÇÏøóÎóÑó ÇáúÌóÒóÇÁó ÇáúßóÇãöáó Úóáóì ÇáúÃóÚúãóÇáö Åöáóì íóæúãò ÂÎóÑó ÂãóäõæÇ Èöåö¡ æóÅöÐóÇ Úóáøóãóåõãú Ãóäåã áóÇ íÝæÊæä Ðóáößó ÈöÇáúãóæúÊö Èóáú Åöäøó áóåõãú ÍóíóÇÉð ÂÎöÑóÉð æóÃóäøó Çááøóåó ÈóÇÚöËõåõãú ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö ÃóíúÞóäõæÇ ÈåóÇ¡ æóÅöÐÇ Úáãåãú Ãóäøóåõ ÑõÈøóãóÇ ÚóÌøóáó áóåõãú ÈóÚúÖó ÇáúÌóÒóÇÁö Ýöí ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ ÃóíúÞóäõæÇ Èöåö.
æóáöÐóáößó ßóËõÑó ÊóÚúÞöíÈõ ÐößúÑö äöÙóÇãö ÎóáúÞö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ÈöÐößúÑö ÇáúÌóÒóÇÁö ÇáúÂÌöáö æóÇáúÈóÚúËö æóÅöåúáóÇßö ÈóÚúÖö ÇáúÃõãóãö ÇáÙøóÇáöãóÉö¡ Ãóæú ÊóÚúÞöíÈõ ÐößúÑö ÇáúÈóÚúËö æóÇáúÌóÒóÇÁö ÇáúÂÌöáö æóÇáúÚóÇÌöáö ÈöÐößúÑö äöÙóÇãö ÎóáúÞö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö.(17/31)
æóÍóÓúÈõßó ÊóÚúÞöíÈõ Ðóáößó ÈöÇáÊøóÝúÑöíÚö ÈöÇáúÝóÇÁö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó Ýöí ÎóáúÞö ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóÇÎúÊöáÇÝö Çááøóíúáö æóÇáäøóåÇÑö áóÂíÇÊò áöÃõæáöí ÇáúÃóáúÈÇÈö ÇáøóÐöíäó íóÐúßõÑõæäó Çááøóåó ÞöíÇãÇð æóÞõÚõæÏÇð æóÚóáì ÌõäõæÈöåöãú æóíóÊóÝóßøóÑõæäó Ýöí ÎóáúÞö ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ÑóÈøóäÇ ãóÇ ÎóáóÞúÊó åóÐóÇ ÈÇØöáðÇ ÓõÈúÍÇäóßó ÝóÞöäÇ ÚóÐÇÈó ÇáäøóÇÑö ÇáúÂíóÇÊõ ÎöÊóÇãõ ÓõæÑóÉö [Âáö ÚöãúÑóÇäó: 190- 191] .
æóáöÃóÌúáö åóÐóÇ ÇØøóÑóÏó Ãóæú ßóÇÏó Ãóäú íóØøóÑöÏó ÐößúÑõ áóÝúÙö æóãÇ ÈóíúäóåõãÇ ÈóÚúÏó ÐößúÑö ÎóáúÞö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö Ýöí ãöËúáö åóÐóÇ ÇáúãóÞóÇãö áöÃóäøó ÊóÎúÕöíÕó ãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ ÈöÇáÐøößúÑö íóÏõáøõ Úóáóì ÇáöÇåúÊöãóÇãö Èöåö áöÃóäøó ÃÔÑÝå åõæó äóæúÚõ ÇáúÅöäúÓóÇäö ÇáúãóÞúÕõæÏö ÈöÇáúÚöÈúÑóÉö æóÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö æóåõæó ãóäóÇØõ ÇáÊøóßúáöíÝö. ÝóáóíúÓó ÈöäóÇÁó ÇáúßóáóÇãö Úóáóì Ãóäú íóßõæäó ÇáúÎóáúÞõ áóÚöÈðÇ ãóäúÙõæÑðÇ Ýöíåö Åöáóì ÑóÏøö ÇÚúÊöÞóÇÏö ãõÚúÊóÞóÏö Ðóáößó æóáóßöäøóåõ Èõäöíó Úóáóì ÇáäøóÝúíö ÃóÎúÐðÇ áóåõãú ÈöáóÇÒöãö ÛóÝúáóÊöåöãú Úóäú ÏóÞóÇÆöÞö ÍößúãóÉö Çááøóåö ÈöÍóíúËõ ßóÇäõæÇ ßóÞóÇÆöáöíäó Èößóæúäö åóÐóÇ ÇáÕøõäúÚö áóÚöÈðÇ.
æóÇááøóÚöÈõ: ÇáúÚóãóáõ Ãóæö ÇáúÞóæúáõ ÇáøóÐöí áóÇ íõÞúÕóÏõ Èöåö ÊóÍúÕöíáõ ÝóÇÆöÏóÉò ãöäú ãóÕúáóÍóÉò Ãóæú ÏóÝúÚö ãóÝúÓóÏóÉò æóáóÇ ÊóÍúÕöíáõ äóÝúÚò Ãóæú ÏóÝúÚö ÖõÑøò. æóÅöäøóãóÇ íõÞúÕóÏõ Èöåö ÅöÑúÖóÇÁõ ÇáäøóÝúÓö Íöíäó Êóãöíáõ Åöáóì ÇáúÚóÈóËö ßóãóÇ Þöíáó:
«áóÇ ÈõÏøó áöáúÚóÇÞöáö ãöäú ÍóãúÞóÉò íóÚöíÔõ ÈöåóÇ» . æóíõÑóÇÏöÝõåõ ÇáúÚóÈóËõ æóÇááøóåúæõ¡ æóÖöÏøõåõ: ÇáúÌöÏøõ. æóÇááøóÚöÈõ ãöäó ÇáúÈóÇØöáö ÅöÐú áóíúÓó Ýöí Úóãóáöåö ÍößúãóÉñ ÝóÖöÏøõåõ ÇáúÍóÞøõ ÃóíúÖðÇ.
æóÇäúÊóÕóÈó áÇÚöÈöíäó Úóáóì ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖóãöíÑö ÎóáóÞúäóÇ æóåöíó ÍóÇáñ áóÇÒöãóÉñ ÅöÐú áóÇ íóÓúÊóÞöíãõ ÇáúãóÚúäóì ÈöÏõæäöåóÇ.
æóÌõãúáóÉõ áóæú ÃóÑóÏúäÇ Ãóäú äóÊøóÎöÐó áóåúæÇð ãõÞóÑøöÑóÉñ áöãóÚúäóì ÌõãúáóÉö æóãÇ ÎóáóÞúäóÇ ÇáÓøóãÇÁó æóÇáúÃóÑúÖó æóãÇ ÈóíúäóåõãÇ áÇÚöÈöíäó ÊóÞúÑöíÑðÇ ÈöÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Úóáóì ãóÖúãõæäö ÇáúÌõãúáóÉö¡ æóÊóÚúáöíáðÇ áöäóÝúíö Ãóäú íóßõæäó ÎóáúÞõ ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö áóÚöÈðÇ¡ Ãóíú ÚóÈóËðÇ ÈöÃóäøó ÇááøóÚöÈó áóíúÓó ãöäú ÔóÃúäöäóÇ Ãóæú Úóáóì ÇáúÝóÑúÖö æóÇáÊøóäóÇÒõáö áóæú ÃóÑóÏúäóÇ Çááøóåúæó(17/32)
Èóáú äóÞúÐöÝõ ÈöÇáúÍóÞøö Úóáóì ÇáúÈóÇØöáö ÝóíóÏúãóÛõåõ ÝóÅöÐóÇ åõæó ÒóÇåöÞñ æóáóßõãõ Çáúæóíúáõ ãöãøóÇ ÊóÕöÝõæäó (18)
áóßóÇäó ãóÇ íóáúåõæ Èöåö ÍóÇÕöáðÇ Ýöí ÃóÔúÑóÝö ÇáúÃóãóÇßöäö ãöäó ÇáÓøóãóÇæóÇÊö ÝóÅöäøóåóÇ ÃóÔóÏøõ ÇÎúÊöÕóÇÕðÇ ÈöÇááøóåö ÊóÚóÇáóì ÅöÐú ÌóÚóáó ÓõßøóÇäóåóÇ ÚöÈóÇÏðÇ áóåõ ãõÎúáöÕöíäó¡ ÝóáöÐóáößó ÚõÈøöÑó ÚóäúåóÇ ÈóÇÓöãö ÇáÙøóÑúÝö ÇáúãõÎúÊóÕøö æóåõæó áóÏõäú ãõÖóÇÝðÇ Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúÌóáóÇáóÉö ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ãöäú áóÏõäøóÇ¡ Ãóíú ÛóíúÑó ÇáúÚóæóÇáöãö ÇáúãõÎúÊóÕøóÉö Èößõãú Èóáú áóßóÇäó Ýöí ÚóÇáóãö ÇáúÛóíúÈö ÇáøóÐöí åõæó ÃóÔóÏøõ ÇÎúÊöÕóÇÕðÇ ÈöäóÇ ÅöÐú åõæó ÚóÇáóãõ ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÇáúãõÞóÑøóÈöíäó.
ÝóÇáÙøóÑúÝöíøóÉõ ÇáúãõÝóÇÏóÉõ ãöäú áóÏõäú ÙóÑúÝöíøóÉñ ãóÌóÇÒöíøóÉñ. æóÅöÖóÇÝóÉõ áóÏõäú Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúÌóáóÇáóÉö ÏóáóÇáóÉõ Úóáóì ÇáÑøöÝúÚóÉö æóÇáÊøóÝúÖöíáö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÑöÒúÞÇð ãöäú áóÏõäøóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáúÞóÕóÕö: 57] ¡ æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóåóÈú áóäÇ ãöäú áóÏõäúßó ÑóÍúãóÉð Ýöí ÓõæÑóÉ [Âáö ÚöãúÑóÇäó: 8] ¡ Ãóíú áóæú ÃóÑóÏúäóÇ Ãóäú äÊøóÎÐ áåæÇ áãÇ ßóÇäó ÇÊøöÎóÇÐõåõ Ýöí ÚóÇáóãö ÔóåóÇÏóÊößõãú. æóåóÐóÇ ÇÓúÊöÏúáóÇáñ ÈöÇááøõÒõæãö ÇáúÚõÑúÝöíøö áöÃóäøó ÔóÃúäó ãóäú íóÊøóÎöÐõ ÔóíúÆðÇ áöáÊøóÝóßøõåö Èöåö Ãóäú íóÓúÊóÃúËöÑó Èöåö æóáóÇ íõÈöíÍóåõ áöÛóíúÑöåö æóåõæó ãóÈúäöíøñ Úóáóì ãõÊóÚóÇÑóÝö ÚõÞõæáö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ãöäú Ùóäøöåöãú Ãóäøó ÇáúÚóæóÇáöãó ÇáúÚõáúíóÇ ÃóÞúÑóÈõ Åöáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóÌõãúáóÉõ Åöäú ßõäøóÇ ÝÇÚöáöíäó Åöäú ÌóÚóáúÊó (Åöäú) ÔóÑúØöíøóÉð ÝóÇÑúÊöÈóÇØõåóÇ ÈöÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ ÇÑúÊöÈóÇØõ ÇáÔøóÑúØö ÈöÌóÒóÇÆöåö ÇáúãóÍúÐõæÝö ÇáÏøóÇáøö Úóáóíúåö ÌóæóÇÈõ (áóæú) æóåõæó ÌõãúáóÉõ áóÇÊøóÎóÐúäÇåõ Ýóíóßõæäõ ÊóßúÑöíÑðÇ áöáÊøóáóÇÒõãö æóÅöäú ÌóÚóáúÊó (Åöäú) ÍóÑúÝó äóÝúíò ßóÇäóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉð áöÊóÞúÑöíÑö ÇáöÇãúÊöäóÇÚö ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏö ãöäú (áóæú) ¡ Ãóíú ãóÇ ßõäøóÇ ÝÇÚáíä áåæÇ.
[18]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 18]
Èóáú äóÞúÐöÝõ ÈöÇáúÍóÞøö Úóáóì ÇáúÈÇØöáö ÝóíóÏúãóÛõåõ ÝóÅöÐÇ åõæó ÒÇåöÞñ æóáóßõãõ Çáúæóíúáõ ãöãøóÇ ÊóÕöÝõæäó (18)
(Èóáú) áöáúÅöÖúÑóÇÈö Úóäö ÇÊøöÎóÇÐö Çááøóåúæö æóÚóäú Ãóäú íóßõæäó ÇáúÎóáúÞõ áóÚöÈðÇ ÅöÖúÑóÇÈó ÅöÈúØóÇáò æóÇÑúÊöÞóÇÁò¡ Ãóíú Èóáú äóÍúäõ äóÚúãöÏõ Åöáóì ÈóÇØöáößõãú ÝóäóÞúÐöÝõ ÈöÇáúÍóÞøö Úóáóíúåö ßóÑóÇåöíóÉð áöáúÈóÇØöáö Èóáúåó Ãóäú äóÚúãóáó ÚóãóáðÇ åõæó ÈóÇØöáñ æóáóÚöÈñ.(17/33)
æóÇáúÞóÐúÝõ¡ ÍóÞöíÞóÊõåõ: Ñóãúíõ ÌöÓúãò Úóáóì ÌöÓúãò. æóÇÓúÊõÚöíÑó åõäóÇ áöÅöíÑóÇÏö ãóÇ íõÒöíáõ æóíõÈúØöáõ ÇáÔøóíúÁó ãöäú Ïóáöíáò Ãóæú ÒóÌúÑò Ãóæú ÅöÚúÏóÇãò Ãóæú Êóßúæöíäö ãóÇ íóÛúáöÈõ¡ áöÃóäøó Ðóáößó ãöËúáó Ñóãúíö ÇáúÌöÓúãö ÇáúãõÈúØóáö ÈöÔóíúÁò
íóÃúÊöí Úóáóíúåö áöíõÊúáöÝóåõ Ãóæú íõÔóÊøöÊóåõ¡ ÝóÇááøóåõ íõÈúØöáõ ÇáúÈóÇØöáó ÈöÇáúÍóÞøö ÈöÃóäú íõÈóíøöäó áöáäøóÇÓö ÈõØúáóÇäó ÇáúÈóÇØöáö Úóáóì áöÓóÇäö ÑõÓõáöåö¡ æóÈöÃóäú ÃóæúÌóÏó Ýöí ÚõÞõæáåãú ÅÏÑÇßÇ ááÊãííÒ Èóíúäó ÇáÕøóáóÇÍö æóÇáúÝóÓóÇÏö¡ æóÈöÃóäú íõÓóáøöØó ÈóÚúÖó ÚöÈóÇÏöåö Úóáóì ÇáúãõÈúØöáöíäó áöÇÓúÊöÆúÕóÇáö ÇáúãõÈúØöáöíäó¡ æóÈöÃóäú íóÎúáõÞó ãóÎúáõæÞóÇÊò íõÓóÎøöÑõåóÇ áöÅöÈúØóÇáö ÇáúÈóÇØöáö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÅöÐú íõæÍöí ÑóÈøõßó Åöáóì ÇáúãóáÇÆößóÉö Ãóäøöí ãóÚóßõãú ÝóËóÈøöÊõæÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÓóÃõáúÞöí Ýöí ÞõáõæÈö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÇáÑøõÚúÈó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÝóÇáö [12] .
æóÇáÏøóãúÛõ: ßóÓúÑõ ÇáúÌöÓúãö ÇáÕøóáúÈö ÇáúÃóÌúæóÝö¡ æóåõæó åõäóÇ ÊóÑúÔöíÍñ áöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ÇáúÞóÐúÝö áöÅöíÑóÇÏö ãóÇ íõÈúØöáõ¡ æóåõæó ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ ÃóíúÖðÇ ÍóíúËõ ÇÓúÊõÚöíÑó ÇáÏøóãúÛõ áöãóÍúÞö ÇáúÈóÇØöáö æóÅöÒóÇáóÊöåö ßóãóÇ íõÒöíáõ ÇáúÞóÐúÝõ ÇáúÌöÓúãó ÇáúãóÞúÐõæÝó¡ ÝóÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÊóÇäö ãöäö ÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ÇáúãóÍúÓõæÓóíúäö áöáúãóÚúÞõæáóíúäö.
æóÏóáøó ÍóÑúÝõ ÇáúãõÝóÇÌóÃóÉö Úóáóì ÓõÑúÚóÉö ãóÍúÞö ÇáúÍóÞøö ÇáúÈóÇØöáó ÚöäúÏó æõÑõæÏöåö áöÃóäøó áöáúÍóÞøö ÕóæúáóÉð Ýóåõæó ÓóÑöíÚõ ÇáúãóÝúÚõæáö ÅöÐóÇ æóÑóÏó æóæóÖõÍó¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÃóäúÒóáó ãöäó ÇáÓøóãÇÁö ãóÇÁð ÝóÓÇáóÊú ÃóæúÏöíóÉñ ÈöÞóÏóÑöåÇ ÝóÇÍúÊóãóáó ÇáÓøóíúáõ ÒóÈóÏÇð ÑÇÈöíÇð Åöáóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ßóÐáößó íóÖúÑöÈõ Çááøóåõ ÇáúÍóÞøó æóÇáúÈÇØöáó ÝóÃóãøóÇ ÇáÒøóÈóÏõ ÝóíóÐúåóÈõ ÌõÝÇÁð æóÃóãøóÇ ãóÇ íóäúÝóÚõ ÇáäøóÇÓó ÝóíóãúßõËõ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÑøóÚúÏö [17] .
æóÇáÒøóÇåöÞõ: ÇáúãõäúÝóáöÊõ ãöäú ãóæúÖöÚöåö æóÇáúåóÇáößõ¡ æóÝöÚúáõåõ ßóÓóãöÚó æóÖóÑóÈó¡ æóÇáúãóÕúÏóÑõ ÇáÒøõåõæÞõ.
æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÊóÒúåóÞó ÃóäúÝõÓõåõãú æóåõãú ßÇÝöÑõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÈóÑóÇÁóÉó [55] æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
Åöäøó ÇáúÈÇØöáó ßÇäó ÒóåõæÞÇð Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ [81] .
æóÚäÏ ãóÇ ÇäúÊóåóÊú ãõÞóÇÑóÚóÊõåõãú ÈöÇáúÍõÌóÌö ÇáÓøóÇØöÚóÉö áöÅöÈúØóÇáö Þóæúáöåöãú Ýöí ÇáÑøóÓõæáö æóÝöí ÇáúÞõÑúÂäö ÇÈúÊöÏóÇÁð ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÃóÓóÑøõæÇ ÇáäøóÌúæóì ÇáøóÐöíäó ÙóáóãõæÇ Åöáóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ßóãÇ ÃõÑúÓöáó ÇáúÃóæøóáõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 3- 5] . æóãóÇ ÊóÎóáøóáó Ðóáößó ãöäó ÇáúãóæóÇÚöÙö æóÇáúÞóæóÇÑöÚö(17/34)
æóáóåõ ãóäú Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóãóäú ÚöäúÏóåõ áóÇ íóÓúÊóßúÈöÑõæäó Úóäú ÚöÈóÇÏóÊöåö æóáóÇ íóÓúÊóÍúÓöÑõæäó (19) íõÓóÈøöÍõæäó Çááøóíúáó æóÇáäøóåóÇÑó áóÇ íóÝúÊõÑõæäó (20)
æóÇáúÚöÈóÑö. ÎõÊöãó ÇáúßóáóÇãõ ÈöÔóÊúãöåöãú æóÊóåúÏöíÏöåöãú ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáóßõãõ Çáúæóíúáõ ãöãøóÇ ÊóÕöÝõæäó¡ Ãóíú ãöãøóÇ ÊóÕöÝõæäó Èöåö ãõÍóãøóÏðÇ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáúÞõÑúÂäõ.
æóÇáúæóíúáõ: ßóáöãóÉõ ÏõÚóÇÁò ÈöÓõæÁò. æóÝöíåóÇ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÊóæúÌöíåñ áöÃóäøó Çáúæóíúáó ÇÓúã ááÚÐÇÈ.
[19¡ 20]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÇáúÂíóÇÊ 19 Åöáóì 20]
æóáóåõ ãóäú Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóãóäú ÚöäúÏóåõ áóÇ íóÓúÊóßúÈöÑõæäó Úóäú ÚöÈÇÏóÊöåö æóáÇ íóÓúÊóÍúÓöÑõæäó (19) íõÓóÈøöÍõæäó Çááøóíúáó æóÇáäøóåÇÑó áóÇ íóÝúÊõÑõæäó (20)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö áóæú ÃóÑóÏúäÇ Ãóäú äóÊøóÎöÐó áóåúæÇð áóÇÊøóÎóÐúäÇåõ ãöäú áóÏõäøóÇ [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 17] ãõÈóíøöäóÉñ Ãóäøó ßõáøó ãóäú Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖ ÚÈÇÏ ááå ÊóÚóÇáóì ãóÎúáõæÞõæäó áöÞóÈõæáö ÊóßúáöíÝöåö æóÇáúÞöíóÇãö ÈöãóÇ ÎõáöÞõæÇ
áöÃóÌúáöåö¡ æóåõæó ÊóÎóáøõÕñ Åöáóì ÅöÈúØóÇáö ÇáÔøöÑúßö ÈöÇáúÍõÌøóÉö ÇáÏÇãÛÉ ÈÚÏ ÇáúÅöÝóÇÖóÉ Ýöí ÅöËúÈóÇÊö ÕöÏúÞö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÍõÌøöíøóÉö ÇáúÞõÑúÂäö.
ÝóÇááøóÇãõ Ýöí æóáóåõ áöáúãöáúßö¡ æóÇáúãóÌúÑõæÑõ ÈöÇááøóÇãö ÎóÈóÑñ ãõÞóÏøóãñ. æãóäú Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö ãõÈúÊóÏóÃñ¡ æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúãóÌúÑõæÑö áöáöÇÎúÊöÕóÇÕö¡ Ãóíú áóåõ ãóäú Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö áóÇ áöÛóíúÑöåö æóåõæó ÞóÕúÑõ ÅöÝúÑóÇÏò ÑóÏøðÇ Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐöíäó ÌóÚóáõæÇ áöáøóåö ÔõÑóßóÇÁó Ýöí ÇáúÅöáóåöíøóÉö.
æãóäú Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö íóÚõãøõ ÇáúÚõÞóáóÇÁó æóÛóíúÑóåõãú æóÛõáøöÈó ÇÓúãõ ÇáúãóæúÕõæáö ÇáúÛóÇáöÈõ Ýöí ÇáúÚõÞóáóÇÁö áöÃóäøóåõãõ ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÇáúÃóæøóáõ.
æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì æóãóäú ÚöäúÏóåõ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãóÚúØõæÝðÇ Úóáóì ãóäú Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö Ýóíóßõæäó ãöäú ÚóØúÝö ÇáúÎóÇÕøö Úóáóì ÇáúÚóÇãøö áöáöÇåúÊöãóÇãö Èöåö. æóæóÌúåõ ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÙóÇåöÑñ æóÊóßõæäõ ÌõãúáóÉõ áóÇ íóÓúÊóßúÈöÑõæäó Úóäú ÚöÈÇÏóÊöåö ÍóÇáðÇ ãöäó ÇáúãóÚúØõæÝö Úóáóíúåö.(17/35)
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íßæä ãóäú ÚöäúÏóåõ ãõÈúÊóÏóÃð æóÌõãúáóÉõ áóÇ íóÓúÊóßúÈöÑõæäó Úóäú ÚöÈÇÏóÊöåö ÎóÈÑÇ.
æóãóÇ ÕÏÞ (ãóäú) ÌóãóÇÚóÉñ ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì áóÇ íóÓúÊóßúÈöÑõæäó ÈöÕöíÛóÉö ÇáúÌóãúÚö.
æóãóäú ÚöäúÏóåõ åõãõ ÇáúãõÞóÑøóÈõæäó Ýöí ÇáúÚóæóÇáöãö ÇáúãõÝóÖøóáóÉö æóåõãõ ÇáúãóáóÇÆößóÉõ.
æóÚóáóì ßöáóÇ ÇáúæóÌúåóíúäö Ýöí ãóæúÞöÚö ÌõãúáóÉö áóÇ íóÓúÊóßúÈöÑõæäó Úóäú ÚöÈÇÏóÊöåö íóßõæäõ ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäúåóÇ ÇáÊøóÚúÑöíÖó ÈöÇáøóÐöíäó íóÓúÊóßúÈöÑõæäó Úóäú ÚöÈóÇÏóÉö Çááøóåö æóíóÚúÈõÏõæäó ÇáúÃóÕúäóÇãó æóåõãõ ÇáúãõÔúÑößõæäó.
æóÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇÑõ: ãóÕúÏóÑñ ßóÇáúÍõÓõæÑö æóåõæó ÇáÊøóÚóÈõ¡ ÝóÇáÓøöíäõ æóÇáÊøóÇÁõ Ýöíåö áöáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÇáúæóÕúÝö ßóÇáöÇÓúÊößúÈóÇÑö æóÇáöÇÓúÊöäúßóÇÑö æóÇáöÇÓúÊöíÎóÇÑö¡ Ãóíú áóÇ íóÕúÏõÑõ ãöäúåõãõ ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇÑõ ÇáøóÐöí åõæó ÇáÊøóÚóÈõ ÇáÔøóÏöíÏõ ÇáøóÐöí íóÞúÊóÖöíåö Úóãóáõåõãõ ÇáúÚóÙöíãõ¡ Ãóíú áóÇ íóÞóÚõ ãöäúåõãú ãóÇ áóæú ÞóÇãó ÈöÚóãóáöåöãú ÛóíúÑõåõãú áóÇÓúÊóÍúÓóÑó ËöÞóáó Ðóáößó ÇáúÚóãóáö¡ ÝóÚõÈøöÑó ÈöÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇÑö åõäóÇ ÇáøóÐöí åõæó ÇáúÍõÓõæÑõ ÇáúÞóæöíøõ áöÃóäøóåõ ÇáúãõäóÇÓöÈõ áöáúÚóãóáö ÇáÔøóÏöíÏö¡ æóäóÝúíõåõ ãöäú ÞóÈöíáö äóÝúíö ÇáúãõÞóíøóÏö ÈöÞóíúÏò ÎóÑóÌó ãóÎúÑóÌó ÇáúÛóÇáöÈö Ýöí ÃóãúËóÇáöåö. ÝóáóÇ íõÝúåóãõ ãöäú äóÝúíö ÇáúÍõÓõæÑö ÇáúÞóæöíøö Ãóäøóåõãú ÞóÏú íóÍúÓõÑõæäó ÍõÓõæÑðÇ ÖóÚöíÝðÇ. æóåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÞóÏú íõÚóÈøöÑõ Úóäúåõ Ãóåöáõ ÇáúãóÚóÇäöí ÈöÃóäøó ÇáúãõÈóÇáóÛóÉó Ýöí ÇáäøóÝúíö áóÇ Ýöí ÇáúãóäúÝöíøö.
æóÌõãúáóÉõ íõÓóÈøöÍõæäó Çááøóíúáó æóÇáäøóåÇÑó ÈóíóÇäñ áöÌõãúáóÉö æóáÇ íóÓúÊóÍúÓöÑõæäó áöÃóäøó ãóäú áóÇ íóÊúÚóÈõ ãöäú Úóãóáò áóÇ íóÊúÑõßõåõ Ýóåõæó íõæóÇÙöÈõ Úóáóíúåö æóáóÇ íóÚúíóÇ ãöäúåõ.
æóÇááøóíúáõ æóÇáäøóåóÇÑõ: ÙóÑúÝóÇäö. æóÇáúÃóÕúáõ Ýöí ÇáÙøóÑúÝö Ãóäú íóÓúÊóæúÚöÈóåõ ÇáúæóÇÞöÚõ Ýöíåö¡ Ãóíú íõÓóÈøöÍõæäó
Ýöí ÌóãöíÚö Çááøóíúáö æóÇáäøóåóÇÑö.
æóÊóÓúÈöíÍõ ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÈöÃóÕúæóÇÊò ãóÎúáõæÞóÉò Ýöíåöãú áóÇ íõÚóØøöáõåóÇ ÊóÈúáöíÛõ ÇáúæóÍúíö æóáóÇ ÛóíúÑõåõ ãöäó ÇáúÃóÞúæóÇáö.
æóÇáúÝõÊõæÑõ: ÇáöÇäúÞöØóÇÚõ Úóä ÇáúÝöÚúá.(17/36)
Ãóãö ÇÊøóÎóÐõæÇ ÂáöåóÉð ãöäó ÇáúÃóÑúÖö åõãú íõäúÔöÑõæäó (21)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 21]
Ãóãö ÇÊøóÎóÐõæÇ ÂáöåóÉð ãöäó ÇáúÃóÑúÖö åõãú íõäúÔöÑõæäó (21)
(Ãóãú) åóÐöåö ãõäúÞóØöÚóÉñ ÚóÇØöÝóÉñ ÇáúÌõãúáóÉó Úóáóì ÇáúÌõãúáóÉö ÚóØúÝó ÅöÖúÑóÇÈò ÇäúÊöÞóÇáöíøò åõæó ÇäúÊöÞóÇáñ ãöäú ÅöËúÈóÇÊö ÕöÏúÞö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÍõÌøöíøóÉö ÏóáóÇáóÉö ÇáúÞõÑúÂäö Åöáóì ÅöÈúØóÇáö ÇáúÅöÔúÑóÇßö¡ ÇäúÊöÞóÇáðÇ ãöäú ÈóÞöíøóÉö ÇáúÛóÑóÖö ÇáÓøóÇÈöÞö ÇáøóÐöí ÊóåóíøóÃó ÇáÓøóÇãöÚõ áöáöÇäúÊöÞóÇáö ãöäúåõ ÈöãõÞúÊóÖóì ÇáÊøóÎóáøõÕö¡ ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáóåõ ãóäú Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóãóäú ÚöäúÏóåõ [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 19] ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó¡ Åöáóì ÇáÊøóãóÍøõÖö áöÛóÑóÖö ÅöÈúØóÇáö ÇáúÅöÔúÑóÇßö æóÅöÈúØóÇáö ÊóÚóÏøõÏö ÇáúÂáöåóÉö. æóåóÐóÇ ÇáöÇäúÊöÞóÇáõ æóÞóÚó ÇÚúÊöÑóÇÖðÇ Èóíúäó ÌõãúáóÉö íõÓóÈøöÍõæäó Çááøóíúáó æóÇáäøóåÇÑó áóÇ íóÝúÊõÑõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 20] æóÌõãúáóÉ áóÇ íõÓúÆóáõ ÚóãøóÇ íóÝúÚóáõ [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 23] . æóáóíúÓó ÅöÖúÑóÇÈõ ÇáöÇäúÊöÞóÇáö ÈöãõÞúÊóÖò ÚóÏóãó ÇáÑøõÌõæÚö Åöáóì ÇáúÛóÑóÖö ÇáúãõäúÊóÞóáö Åöáóíúåö.
æó (Ãóãú) ÊõÄúÐöäõ ÈöÃóäøó ÇáúßóáóÇãó ÈóÚúÏóåóÇ ãóÓõæÞñ ãóÓóÇÞó ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö æóåõæó ÇÓúÊöÝúåóÇãñ ÅäßÇÑí¡ ÃäßÑ Úóáóíúåö ÇÊøöÎóÇÐóåõãú ÂáöåóÉð.
æóÖóãöíÑõ ÇÊøóÎóÐõæÇ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáúãõÊóÈóÇÏóÑöíäó ãöäó ÇáúãóÞóÇãö Ýöí ãöËúáö åóÐöåö ÇáÖøóãóÇÆöÑö.
æóáóåõ äóÙóÇÆöÑõ ßóËöíÑóÉñ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö. æóíóÌõæÒõ ÌóÚúáõåõ ÇáúÊöÝóÇÊðÇ Úóäú ÖóãöíÑö æóáóßõãõ Çáúæóíúáõ ãöãøóÇ ÊóÕöÝõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 18] ¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãõÊóäóÇÓöÞðÇ ãóÚó ÖóãóÇÆöÑö Èóáú ÞÇáõæÇ ÃóÖúÛÇËõ ÃóÍúáÇãò [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 5] æóãóÇ ÈóÚúÏóåõ.
æóæóÕúÝõ ÇáúÂáöåóÉö ÈöÃóäøóåóÇ ãöäó ÇáúÃóÑúÖö Êóåóßøõãñ ÈöÇáúãõÔúÑößöíäó¡ æóÅöÙúåóÇÑñ áöÃóÝóäö ÑóÃúíöåöãú¡ Ãóíú ÌóÚóáõæÇ áöÃóäúÝõÓöåöãú ÂáöåóÉð ãöäú ÚóÇáóãö ÇáúÃóÑúÖö Ãóæú ãóÃúÎõæÐóÉð ãöäú ÃóÌúÒóÇÁö ÇáúÃóÑúÖö ãöäú ÍöÌóÇÑóÉò Ãóæú ÎóÔóÈò ÊóÚúÑöíÖðÇ ÈöÃóäøó ãóÇ ßóÇäó ãöËúáó Ðóáößó áóÇ íóÓúÊóÍöÞøõ Ãóäú íóßõæäó ãóÚúÈõæÏðÇ¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÅöÈúÑóÇåöíãõ Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ: ÃóÊóÚúÈõÏõæäó ãóÇ ÊóäúÍöÊõæäó Ýöí [ÇáÕøóÇÝøóÇÊö: 95] .
æóÐößúÑõ ÇáúÃóÑúÖö åõäóÇ ãõÞóÇÈóáóÉñ áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãóäú ÚöäúÏóåõ [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 19] áöÃóäøó ÇáúãõÑóÇÏó Ãóåúáõ ÇáÓøóãóÇÁö¡ æóÌõãúáóÉõ åõãú íõäúÔöÑõæäó ÕöÝóÉñ ËóÇäöíóÉñ áö ÂáöåóÉð.(17/37)
áóæú ßóÇäó ÝöíåöãóÇ ÂáöåóÉñ ÅöáøóÇ Çááøóåõ áóÝóÓóÏóÊóÇ ÝóÓõÈúÍóÇäó Çááøóåö ÑóÈøö ÇáúÚóÑúÔö ÚóãøóÇ íóÕöÝõæäó (22)
æóÇÞúÊöÑóÇäõåóÇ ÈöÖóãöíÑö ÇáúÝóÕúáö íõÝöíÏõ ÇáÊøóÎúÕöíÕó Ãóäú áóÇ íóäúÔõÑó ÛóíúÑó Êöáúßó ÇáúÂáöåóÉö. æóÇáúãõÑóÇÏõ: ÅöäúÔóÇÑõ
ÇáúÃóãúæóÇÊö¡ Ãóíú ÈóÚúËõåõãú. æóåóÐóÇ ãóÓõæÞñ áöáÊøóåóßøõãö æóÅöÏúãóÇÌñ áöÅöËúÈóÇÊö ÇáúÈóÚúËö ÈØÑíÞÉ ÓæÞ ÇáúãóÚúáõæã ãÓÇÞ ÛóíúÑöåö ÇáúãõÓóãøì ÈÊÌÇåá ÇáúÚóÇÑöÝ¡ ÅöÐú ÃóÈúÑóÒó ÊóßúÐöíÈóåõãú ÈöÇáúÈóÚúËö ÇáøóÐöí ÃóÎúÈóÑóåõãõ Çááøóåõ Úóáóì áöÓóÇäö ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÕõæÑóÉö ÊóßúÐöíÈöåöãö ÇÓúÊöØóÇÚóÉó Çááøóåö Ðóáößó æóÚóÌúÒóåõ Úóäúåõ¡ Ãóíú Ãóäøó ÇáúÃóæúáóì ÈöÇáúÞõÏúÑóÉö Úóáóì ÇáúÈóÚúËö ÔõÑóßóÇÄõåõãú ÝóßóÇäó æõÞõæÚõ ÇáúÈóÚúËö ÃóãúÑñ áóÇ íóäúÈóÛöí ÇáäøöÒóÇÚõ Ýöíåö ÝóÅöäú äóÇÒóÚó Ýöíåö ÇáúãõäóÇÒöÚõæäó ÝóÅöäøóãóÇ íõäóÇÒöÚõæäó Ýöí äöÓúÈóÊöåö Åöáóì Çááøóåö æóíóÑõæãõæäó ÈöÐóáößó äöÓúÈóÊóåõ Åöáóì ÔõÑóßóÇÆöåöãú ÝóÃõäúßöÑóÊú Úóáóíúåöãú åóÐöåö ÇáäøöÓúÈóÉõ Úóáóì åóÐöåö ÇáØøóÑöíÞóÉö ÇáúãõÝúÚóãóÉö ÈöÇáäøõßóÊö¡ æóÇáúãõÔúÑößõæäó áóãú íóÏøóÚõæÇ áöÂáöåóÊöåöãú ÃóäøóåóÇ ÊóÈúÚóËõ ÇáúãóæúÊóì æóáóÇ åõãú ãõÚúÊóÑöÝõæäó ÈöæõÞõæÚö ÇáúÈóÚúËö æóáóßöäú äõÒøöáõæÇ ãóäúÒöáóÉó ãóäú íóÒúÚõãõ Ðóáößó ÅöÈúÏóÇÚðÇ Ýöí ÇáúÅöáúÒóÇãö. æóäóÙöíÑõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáäøóÍúáö: 21] Ýöí ÐößúÑö ÇáúÂáöåóÉö: ÃóãúæÇÊñ ÛóíúÑõ ÃóÍúíÇÁò æóãÇ íóÔúÚõÑõæäó ÃóíøóÇäó íõÈúÚóËõæäó.
[22]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 22]
áóæú ßÇäó ÝöíåöãÇ ÂáöåóÉñ ÅöáÇøó Çááøóåõ áóÝóÓóÏóÊÇ ÝóÓõÈúÍÇäó Çááøóåö ÑóÈøö ÇáúÚóÑúÔö ÚóãøóÇ íóÕöÝõæäó (22)
ÌõãúáóÉñ ãõÈóíøöäóÉñ áöáúÅöäúßóÇÑö ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ãóãö ÇÊøóÎóÐõæÇ ÂáöåóÉð [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 21] æóáöÐóáößó ÝõÕøöáóÊú æóáóãú ÊõÚúØóÝú.
æóÖóãöíÑõ ÇáúãõËóäøóì ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 19] ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáóåõ ãóäú Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 19] Ãóíú áóæú ßóÇäó Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ÂáöåóÉñ ÃõÎúÑóì æóáóãú íóßõäú ÌóãöíÚõ ãóäú ÝöíåóÇ ãöáúßðÇ áöáøóåö æóÚöÈóÇÏðÇ áóåõ áóÝóÓóÏóÊö ÇáÓøóãóÇæóÇÊõ æóÇáúÃóÑúÖõ æóÇÎúÊóáøó äöÙóÇãóåõãóÇ ÇáøóÐöí ÎõáöÞóÊóÇ Èöåö.
æóåóÐóÇ ÇÓúÊöÏúáóÇáñ Úóáóì ÈõØúáóÇäö ÚóÞöíÏóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÅöÐú ÒóÚóãõæÇ Ãóäøó Çááøóåó ÌóÚóáó ÂáöåóÉð ÔõÑóßóÇÁó áóåõ Ýöí ÊóÏúÈöíÑö ÇáúÎóáúÞö¡ Ãóíú Ãóäøóåõ ÈóÚúÏó Ãóäú ÎóáóÞó ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó(17/38)
ÃóÞóÇãó Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÔõÑóßóÇÁó áóåõ¡ æóáöÐóáößó ßóÇäõæÇ íóÞõæáõæäó Ýöí ÇáÊøóáúÈöíóÉö Ýöí ÇáúÍóÌøö «áóÈøóíúßó áóÇ ÔóÑöíßó áóßó ÅöáøóÇ ÔóÑöíßðÇ åõæó áóßó Êóãúáößõåõ æóãóÇ ãóáóßó» æóÐóáößó ãöäó ÇáÖøóáóÇáö ÇáúãõÖúØóÑöÈö ÇáøóÐöí æóÖÚå áóåõã ÃíãÉ ÇáúßõÝúÑö ÈöÌóåúáöåöãú æóÊóÑúæöíÌö ÖóáóÇáöåöãú Úóáóì ÚõÞõæáö ÇáÏøóåúãóÇÁö.
æóÈöÐóáößó íóÊóÈóíøóäõ Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó ÇÓúÊöÏúáóÇáñ Úóáóì ÇÓúÊöÍóÇáóÉö æõÌõæÏö ÂáöåóÉò ÛóíúÑó Çááøóåö ÈóÚúÏó ÎóáúÞö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó áöÃóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó áóãú íóßõæäõæÇ íõäúßöÑõæäó Ãóä Çááå åõæó ÎóÇáöÞõ ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóáóÆöäú ÓóÃóáúÊóåõãú ãóäú ÎóáóÞó ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó áóíóÞõæáõäøó Çááøóåõ Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáÒøõãóÑö: 38] ¡ æóÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóáóÆöäú ÓóÃóáúÊóåõãú ãóäú ÎóáóÞó ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó áóíóÞõæáõäøó ÎóáóÞóåõäøó ÇáúÚóÒöíÒõ ÇáúÚóáöíãõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÒøõÎúÑõÝö [9] . Ýóåöíó ãõÓõæÞóÉñ áöÅöËúÈóÇÊö ÇáúæóÍúÏóÇäöíøóÉö áóÇ áöÅöËúÈóÇÊö æõÌõæÏö ÇáÕøóÇäöÚö ÅöÐú áóÇ äöÒóÇÚó Ýöíåö ÚöäúÏó ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó¡ æóáóÇ áöÅöËúÈóÇÊö ÇäúÝöÑóÇÏöåö ÈöÇáúÎóáúÞö ÅöÐú áóÇ äöÒóÇÚó Ýöíåö ßóÐóáößó¡ æóáóßöäøóåóÇ
ãõäúÊóÙöãóÉñ Úóáóì ãóÇ íõäóÇÓöÈõ ÇÚúÊöÞóÇÏóåõãõ ÇáúÈóÇØöáó áößóÔúÝö ÎóØóÆöåöãú æóÅöÚúáóÇäö ÈóÇØöáöåöãú.
æóÇáúÝóÓóÇÏõ: åõæó ÇÎúÊöáóÇáõ ÇáäøöÙóÇãö æóÇäúÊöÝóÇÁõ ÇáäøóÝúÚö ãöäó ÇáúÃóÔúíóÇÁö. ÝóÝóÓóÇÏõ ÇáÓøóãóÇÁö æóÇáúÃóÑúÖö åõæó Ãóäú ÊóÕöíÑóÇ ÛóíúÑó ÕóÇáöÍóÊóíúäö æóáóÇ ãõäúÊóÓöÞóÊóíö ÇáäøöÙóÇãö ÈöÃóäú íõÈúØóáó ÇáöÇäúÊöÝóÇÚ ÈöãóÇ ÝíåãóÇ. Ýóãöäú ÕóáóÇÍö ÇáÓøóãóÇÁö äöÙóÇãõ ßóæóÇßöÈöåóÇ¡ æóÇäúÖöÈóÇØõ ãóæóÇÞöíÊö ØõáõæÚöåóÇ æóÛõÑõæÈöåóÇ¡ æóäöÙóÇãõ ÇáäøõæÑö æóÇáÙøõáúãóÉö. æóãöäú ÕóáóÇÍö ÇáúÃóÑúÖö ãóåúÏõåóÇ áöáÓøóíúÑö¡ æóÅöäúÈóÇÊõåóÇ ÇáÔøóÌóÑó æóÇáÒøóÑúÚó¡ æóÇÔúÊöãóÇáõåóÇ Úóáóì ÇáúãóÑúÚóì æóÇáúÍöÌóÇÑóÉö æóÇáúãóÚóÇÏöäö æóÇáúÃóÎúÔóÇÈö¡ æóÝóÓóÇÏõ ßõáøò ãöäú Ðóáößó ÈöÈõØúáóÇäö äöÙóÇãöåö ÇáÕøóÇáöÍö.
æóæóÌúåõ ÇäúÊöÙóÇãö åóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Ãóäøóåõ áóæú ÊóÚóÏøóÏóÊö ÇáúÂáöåóÉõ áóáóÒöãó Ãóäú íóßõæäó ßõáøõ Åöáóåò ãÊÕÝÇ ÈöÕöÝóÇÊ ÇáÅáåíÉ ÇáúãóÚúÑõæÝóÉö ÂËóÇÑõåóÇ¡ æóåöíó ÇáúÅöÑóÇÏóÉõ ÇáúãõØúáóÞóÉõ æóÇáúÞõÏúÑóÉõ ÇáÊøóÇãøóÉõ Úóáóì ÇáÊøóÕóÑøõÝö¡ Ëõãøó Åöäøó ÇáÊøóÚóÏøõÏó íóÞúÊóÖöí ÇÎúÊöáóÇÝó ãõÊóÚóáøöÞóÇÊö ÇáúÅöÑóÇÏóÇÊö æóÇáúÞóÏóÑö áöÃóäøó ÇáúÂáöåóÉó áóæö ÇÓúÊóæóÊú Ýöí ÊÚáÞÇÊ ÅÑÇÏÇÊåÇ Ðóáößó áóßóÇäó ÊóÚóÏøõÏõ ÇáúÂáöåóÉö ÚóÈóËðÇ áöáöÇÓúÊöÛúäóÇÁö ÈöæóÇÍöÏò ãöäúåõãú¡ æóáöÃóäøóåõ ÅöÐóÇ ÍóÕóáó(17/39)
ßóÇÆöäñ ÝóÅöäú ßóÇäó ÍõÏõæËõåõ ÈöÅöÑóÇÏóÉö ãõÊóÚóÏøöÏöíäó áóÒöãó ÇÌúÊöãóÇÚõ ãõÄóËøöÑóíúäö Úóáóì ãõÄóËøöÑò æóÇÍöÏò æóåõæó ãõÍóÇáñ áöÇÓúÊöÍóÇáóÉö ÇÌúÊöãóÇÚö ÚöáøóÊóíúäö ÊóÇãøóÊóíúäö Úóáóì ãóÚúáõæáò æóÇÍöÏò. ÝóáóÇ ÌóÑóãó Ãóäøó ÊóÚóÏøõÏó ÇáúÂáöåóÉö íóÓúÊóáúÒöãõ ÇÎúÊöáóÇÝó ãõÊóÚóáøöÞóÇÊö ÊóÕóÑøõÝóÇÊöåóÇ ÇÎúÊöáóÇÝðÇ ÈöÇáúÃóäúæóÇÚö¡ Ãóæú ÈöÇáúÃóÍúæóÇáö¡ Ãóæú ÈöÇáúÈöÞóÇÚö¡ ÝóÇáúÅöáóåõ ÇáøóÐöí áóÇ ÊóäúÝõÐõ ÅöÑóÇÏóÊõåõ Ýöí ÈóÚúÖö ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö áóíúÓó ÈöÅöáóåò ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì Êöáúßó ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ÇáøóÊöí ÃóæúÌóÏóåóÇ ÛóíúÑõåõ.
æóáóÇ ÌóÑóãó Ãóäú ÊóÎúÊóáöÝó ãõÊóÚóáøöÞóÇÊõ ÅöÑóÇÏóÇÊö ÇáúÂáöåóÉö ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ãóÕóÇáöÍö ÑóÚóÇíóÇåõãú Ãóæú ãóæóÇØöäöåöãú Ãóæú ÃóÍúæóÇáõ ÊóÕóÑøõÝóÇÊöåöãú Ýóßóáøñ íóÛóÇÑõ Úóáóì ãóÇ Ýöí ÓõáúØóÇäöåö.
ÝóËóÈóÊó Ãóäøó ÇáÊøóÚóÏøõÏó íóÓúÊóáúÒöãõ ÇÎúÊöáóÇÝó ÇáúÅöÑóÇÏóÇÊö æóÍõÏõæËó ÇáúÎöáóÇÝö.
æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáÊøóãóÇËõáõ Ýöí ÍóÞöíÞóÉö ÇáúÅöáóåöíøóÉö íóÞúÊóÖöí ÇáÊøóÓóÇæöíó Ýöí ÞõæøóÉö ÞõÏúÑóÉö ßõáøö Åöáóåò ãöäúåõãú¡ æóßóÇäó ãõÞúÊóÖöíðÇ ÊóãóÇãó ÇáúãóÞúÏöÑóÉö ÚöäúÏó ÊóÚóáøõÞö ÇáúÅöÑóÇÏóÉö ÈöÇáúÞóåúÑö áöáÖøöÏøö ÈöÃóäú áóÇ íóÕõÏøóåõ ÔóíúÁñ Úóäö ÇÓúÊöÆúÕóÇáö ÖöÏøöåö¡ æóßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãú íóÏúÝóÚõ Úóäú äóÝúÓöåö ÈöÛóÒúæö ÖöÏøöåö æóÅöÝúÓóÇÏö ãõáúßöåö æóÓõáúØóÇäöåö¡ ÊóÚóíøóäó Ãóäøóåõ ßõáøóãóÇ ÊóæóÌøóåó æóÇÍöÏñ ãöäúåõãú Åöáóì ÛóÒúæö ÖöÏøöåö Ãóäú íõåúáößó ßõáøó ãóÇ åõæó ÊóÍúÊó ÓõáúØóÇäöåö ÝóáóÇ íóÒóÇáõ íóÝúÓõÏõ ãóÇ Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ÚöäúÏó ßõáøö ÎöáóÇÝò ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ßÇäó ãóÚóåõ ãöäú Åöáåò ÅöÐÇð áóÐóåóÈó ßõáøõ Åöáåò ÈöãÇ ÎóáóÞó æóáóÚóáÇ ÈóÚúÖõåõãú Úóáì ÈóÚúÖò Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúãõÄúãöäõæäó [91] .
ÝóáóÇ ÌóÑóãó ÏóáøóÊú ãõÔóÇåóÏóÉõ ÏóæóÇãö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖ Úáì ÇäÊÙÇãåãÇ Ýöí ãõÊóÚóÏøöÏö ÇáúÚõÕõæÑö æóÇáúÃóÍúæóÇáö Úóáóì Ãóäøó ÅöáóåóåóÇ æóÇÍöÏñ ÛóíúÑõ ãõÊóÚóÏøöÏò.
ÝóÃóãøóÇ áóæú ÝõÑöÖó ÇáÊøóÝóÇæõÊ Ýöí ÍóÞöíÞóÉ ÇáúÅöáóåöíøóÉö ÝóÅöäøó Ðóáößó íóÞúÊóÖöí ÑõÌúÍóÇäó ÈóÚúÖö ÇáúÂáöåóÉö Úóáóì
ÈóÚúÖò¡ æóåõæó ÃóÏúÎóáõ Ýöí ÇÞúÊöÖóÇÁö ÇáúÝóÓóÇÏö ÅöÐú ÊóÕöíÑõ ÇáúÛóáóÈóÉõ áöáúÃóÞúæóì ãöäúåõãú ÝóíóÌúÚóáõ Çáúßá ÊóÍÊ ßáÇ ßõáå æóíõÝúÓöÏõ Úóáóì ßõáøö ÖóÚöíÝò ãöäúåõãú ãóÇ åõæó Ýöí ÍóæúÒóÊöåö Ýóíóßõæäõ ÇáúÝóÓóÇÏõ ÃóÓúÑóÚó.(17/40)
æóåóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáõ- ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ßóæúäöåö ãóÓõæÞðÇ áöÅöÈúØóÇáö ÊóÚóÏøõÏò ÎóÇÕøò¡ æóåõæó ÇáÊøóÚóÏøõÏõ ÇáøóÐöí ÇÚúÊóÞóÏóåõ Ãóåúáõ ÇáÔøöÑúßö ãöäó ÇáúÚóÑóÈö æóÇáúíõæäóÇäö ÇáÒøóÇÚöãöíäó ÊóÚóÏøõÏó ÇáúÂáöåóÉö ÈöÊóÚóÏøõÏö ÇáúÞóÈóÇÆöáö æóÇáÊøóÕóÑøõÝóÇÊö¡ æóßóÐóÇ ãóÇ ÇÚúÊóÞóÏóåõ ÇáúãóÇäóæöíøóÉõ ãöäó ÇáúÝõÑúÓö ÇáúãõËúÈöÊöíäó Åöáóåóíúäö ÃóÍóÏöåöãóÇ áöáúÎóíúÑö æóÇáúÂÎöÑö áöáÔøóÑøö Ãóæú ÃóÍóÏöåöãóÇ áöáäøõæÑö æóÇáúÂÎöÑö áöáÙøõáúãóÉö- åõæó Ïóáöíáñ ÞóØúÚöíøñ.
æóÃóãøóÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÇ äóÍóÇåõ ÇáúãõÊóßóáøöãõæäó ãöäó ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÈöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö Úóáóì ÅöÈúØóÇáö ÊóÚóÏøõÏö ÇáúÂáöåóÉö ãöäú ÃóÕúáöåö ÈöÇáäøöÓúÈóÉö áöÅöíÌóÇÏö ÇáúÚóÇáóãö æóÓóãøõæåõ ÈõÑúåóÇäó ÇáÊøóãóÇäõÚö¡ Ýóåõæó Ïóáöíáñ ÅöÞúäóÇÚöíøñ ßóãóÇ ÞóÇáó ÓÚÏ ÇáÏøóíä ÇáÊÝÊÇÒÇäíø Ýöí «ÔóÑúÍö ÇáäøóÓóÝöíøóÉö» . æóÞóÇáó Ýöí «ÇáúãóÞóÇÕöÏö» : «æóÝöí ÈóÚúÖöåóÇ ÖóÚúÝñ áóÇ íóÎúÝóì» .
æóÈóíóÇäõåõ Ãóäøó ÇáöÇÊøöÝóÇÞó Úóáóì ÅöíÌóÇÏö ÇáúÚóÇáóãö íõãúßöäõ ÕõÏõæÑõåõ ãöäó ÇáúÍóßöíãóíúäö Ãóæö ÇáúÍõßóãóÇÁö ÝóáóÇ íóÊöãøõ ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáõ ÅöáøóÇ ÈöÞöíóÇÓö ÇáúÂáöåóÉö Úóáóì Çáúãõáõæßö Ýöí ÇáúÚõÑúÝö æóåõæó ÞöíóÇÓñ ÅöÞúäóÇÚöíøñ.
æóæóÌúåõ ÊóÓúãöíóÊöåö ÈõÑúåóÇäó ÇáÊøóãóÇäõÚö Ãóäøó ÌóÇäöÈó ÇáÏøóáóÇáóÉö Ýöíåö Úóáóì ÇÓúÊöÍóÇáóÉö ÊóÚóÏøõÏö ÇáúÅöáóåö åõæó ÝóÑúÖõ Ãóäú íóÊóãóÇäóÚó ÇáúÂáöåóÉõ¡ Ãóíú íóãúäóÚõ ÈóÚúÖõåõãú ÈóÚúÖðÇ ãöäú ÊóäúÝöíÐö ãõÑóÇÏöåö¡ æóÇáúÎóæúÖõ Ýöíåö ãóÞóÇãõäóÇ Ûóäöíøñ Úóäúåõ.
æóÇáúãóäúÙõæÑõ Åöáóíúåö Ýöí ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö åõäóÇ åõæó áõÒõæãõ ÝóÓóÇÏö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö áóÇ Åöáóì ÔóíúÁò ÂÎóÑó ãöäú ãõÞóÏøöãóÇÊò ÎóÇÑöÌóÉò Úóäú áóÝúÙö ÇáúÂíóÉö ÍóÊøóì íóÕöíÑó ÇáÏøóáöíáõ ÈöåóÇ ÏóáöíáðÇ ÞóØúÚöíøðÇ áöÃóäøó Ðóáößó áóåõ ÃóÏöáøóÉñ ÃõÎúÑóì ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóãÇ ßÇäó ãóÚóåõ ãöäú Åöáåò ÅöÐÇð áóÐóåóÈó ßõáøõ Åöáåò ÈöãÇ ÎóáóÞó æóáóÚóáÇ ÈóÚúÖõåõãú Úóáì ÈóÚúÖò¡ æóÓóíóÌöíÁõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúãõÄúãöäõæäó [91] .
æóÃóãøóÇ ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáõ ÈöÈõÑúåóÇäö ÇáÊøóãóÇäõÚö ÝóáöáúãõÊóßóáøöãöíäó Ýöí ÊóÞúÑöíÑöåö ØóÑöíÞóÊóÇäö ÐóßóÑóåõãóÇ ÕóÇÍöÈõ «ÇáúãóæóÇÞöÝö» .
ÇáúÃõæáóì: ØóÑöíÞóÉõ ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÈöáõÒõæãö ÇáÊøóãóÇäõÚö ÈöÇáúÝöÚúáö æóåöíó ÇáØøóÑöíÞóÉõ ÇáúãóÔúåõæÑóÉõ. æóÊóÞúÑöíÑõåóÇ:
Ãóäøóåõ áóæú ßóÇäó áöáúÚóÇáóãö ÕóÇäöÚóÇäö ãõÊóãóÇËöáóÇäö Ýöí ÇáúÞõÏúÑóÉö¡(17/41)
ÝóáóÇ íóÎúáõæ ÅöãøóÇ Ãóäú ÊóÊøóÝöÞó ÅÑÇÏÊÇåãÇ æóÍöíäóÆöÐò ÝÇáÝÚá Åöäú ßóÇäó ÈöÅöÑóÇÏóÊóíúåöãóÇ áóÒöãó ÇÌúÊöãóÇÚõ ãõÄóËøöÑóíúäö ÊóÇãøóíúäö Úóáóì ãõÄóËøóÑò- ÈöÝóÊúÍö ÇáúãõËóáøóËóÉö- æóÇÍöÏò æóåõæó ãõÍóÇáñ áöÇãúÊöäóÇÚö ÇÌúÊöãóÇÚö ÇáúÚöáøóÊóíúäö ÇáÊøóÇãøóÊóíúäö Úóáóì ãóÚúáõæáò æóÇÍöÏò. æóÅöäú ßóÇäó ÇáúÝöÚúáõ ÈöÅöÍúÏóì ÇáúÅöÑóÇÏóÊóíúäö Ïõæäó ÇáúÃõÎúÑóì áóÒöãó ÊóÑúÌöíÍõ ÅöÍúÏóÇåõãóÇ ÈöáóÇ ãõÑóÌøöÍò áöÇÓúÊöæóÇÆöåöãóÇ Ýöí ÇáÕøöÝóÉö æóÇáúãóæúÕõæÝö ÈöåóÇ¡ æóÅöãøóÇ Ãóäú ÊóÎúÊóáöÝó ÅöÑóÇÏóÊóÇåõãóÇ ÝóíóáúÒóãõ ÇáÊøóãóÇäõÚõ¡ æóãóÚúäóÇåõ Ãóäú íóãúäóÚó ßõáøñ ãöäúåõãóÇ ÇáúÂÎóÑó ãöäó ÇáúÝöÚúáö áöÃóäøó ÇáúÝóÑúÖó ÃóäøóåõãóÇ ãõÓúÊóæöíóÇäö Ýöí ÇáúÞõÏúÑóÉö.
æóíóÑõÏøõ Úóáóì ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÈöåóÇÊöåö ÇáØøóÑöíÞóÉö ÃõãõæÑñ:
ÃóÍóÏõåóÇ Ãóäøóåõ áóÇ íóáúÒóãõ ÊóÓóÇæöí ÇáúÅöáóåóíúäö Ýöí ÇáúÞõÏúÑóÉö Èóáú íóÌõæÒõ ÚóÞúáðÇ Ãóäú íóßõæäó ÃóÍóÏõåõãóÇ ÃóÞúæóì ÞõÏúÑóÉð ãöäó ÇáúÂÎóÑö¡ æóÃõÌöíÈó Úóäúåõ ÈöÃóäøó ÇáúÚóÌúÒó ãõØúáóÞðÇ ãõäóÇÝò áöáúÃõáõæåöíøóÉö ÈóÏóÇåóÉð. ÞóÇáóåõ ÚóÈúÏõ ÇáúÍóßöíãö Ýöí «ÍóÇÔöíóÉö ÇáúÈóíúÖóÇæöíøö» .
ÇáúÃóãúÑõ ÇáËøóÇäöí: íóÌõæÒõ Ãóäú íóÊøóÝöÞó ÇáúÅöáóåóÇäö Úóáóì Ãóäú áóÇ íõÑöíÏó ÃóÍóÏõåõãóÇ ÅöáøóÇ ÇáúÃóãúÑó ÇáøóÐöí áóãú íõÑöÏúåõ ÇáúÂÎóÑõ ÝóáóÇ íóáúÒóãõ ÚóÌúÒõ ãóäú áóãú íóÝúÚóáú.
ÇáúÃóãúÑõ ÇáËøóÇáöËõ: íóÌõæÒõ Ãóäú íóÊøóÝöÞó ÇáúÅöáóåóÇäö Úóáóì ÅöíÌóÇÏö ÇáúÃóãúÑö ÇáúãõÑóÇÏö ÈöÇáöÇÔúÊöÑóÇßö áóÇ ÈöÇáöÇÓúÊöÞúáóÇáö.
ÇáúÃóãúÑõ ÇáÑøóÇÈöÚõ: íóÌõæÒõ ÊóÝúæöíÖõ ÃóÍóÏöåöãóÇ áöáúÂÎóÑö Ãóäú íóÝúÚóáó ÝóáóÇ íóáúÒóãõ ÚóÌúÒõ ÇáúãõÝóæøöÖö áöÃóäøó ÚóÏóãó ÅöíÌóÇÏö ÇáúãóÞúÏõæÑö áöãóÇäöÚò ÃóÑóÇÏóåõ ÇáúÞóÇÏöÑõ áóÇ íõÓóãøóì ÚóÌúÒðÇ¡ áóÇ ÓöíøóãóÇ æóÞóÏú ÍóÕóáó ãõÑóÇÏõåõ¡ æóÅöäú áóãú íóÝúÚóáúåõ ÈöäóÝúÓöåö.
æóÇáúÌóæóÇÈõ Úóäú åóÐöåö ÇáËøóáóÇËóÉö ÇáúÃóÎöíÑóÉö Ãóäøó Ýöí ÌóãöíÚöåóÇ äóÞúÕðÇ Ýöí ÇáúÃõáõæåöíøóÉö áöÃóäøó ÇáúÃõáõæåöíøóÉó ãöäú ÔóÃúäöåóÇ ÇáúßóãóÇáõ Ýöí ßõáøö ÍóÇáò.
ÅöáøóÇ Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúÌóæóÇÈó áóÇ íóÎúÑöÌõ ÇáúÈõÑúåóÇäó Úóäú ÍóÏøö ÇáúÅöÞúäóÇÚö.
ÇáØøóÑöíÞóÉõ ÇáËøóÇäöíóÉõ: Úæá ÚóáóíúåóÇ ÇáÊÝÊÇÒÇäíø Ýöí «ÔóÑúÍö ÇáúÚóÞóÇÆöÏö ÇáäøóÓóÝöíøóÉö» æóåöíó Ãóäøó ÊóÚóÏøõÏó ÇáúÅöáóåóíúäö íóÓúÊóáúÒöãõ ÅöãúßóÇäó ÍõÕõæáö ÇáÊøóãóÇäõÚö ÈóíúäóåõãóÇ¡ Ãóíú Ãóäú íóãúäóÚó ÃóÍóÏõåõãóÇ(17/42)
ãóÇ íõÑöíÏõåõ ÇáúÂÎóÑõ¡ áöÃóäøó ÇáúãõÊóÚóÏøöÏöíäó íóÌõæÒõ Úóáóíúåöãõ ÇáöÇÎúÊöáóÇÝõ Ýöí ÇáúÅöÑóÇÏóÉö. æóÅöÐóÇ ßóÇäó åóÐóÇ ÇáúÅöãúßóÇäõ áóÇÒöãðÇ áöáÊøóÚóÏøõÏö ÝóÅöäú ÍóÕóáó ÇáÊãÇäÚ ÈóíäåãóÇ ÅöÐú ÊóÚóáøóÞóÊú ÅöÑóÇÏóÉõ ÃóÍóÏöåöãóÇ ÈöæõÌõæÏö ÔóÎúÕò ãõÚóíøóäò æóÊóÚóáøóÞóÊú ÅöÑóÇÏóÉõ ÇáúÂÎóÑö ÈöÚóÏóãö æõÌõæÏöåö¡ ÝóáóÇ íóÕöÍøõ Ãóäú íóÍúÕõáó ÇáúãõÑóÇÏóÇäö ãóÚðÇ áöáõÒõæãö ÇÌúÊöãóÇÚö ÇáäøóÞöíÖóíúäö¡ æóÅöäú ÍóÕóáó ÃóÍóÏõ ÇáúãõÑóÇÏóíúäö áóÒöãó ÚóÌúÒõ ÕóÇÍöÈö ÇáúãõÑóÇÏö ÇáøóÐöí áóãú íóÍúÕõáõ¡ æóÇáúÚóÌúÒõ íóÓúÊóáúÒöãõ ÇáúÍõÏõæËó æóåõæó ãõÍóÇáñ¡ ÝóÇÌúÊöãóÇÚõ ÇáäøóÞöíÖóíúäö Ãóæú ÍõÏõæËõ ÇáúÅöáóåö áóÇÒöãñ áóÇÒã áóÇÒã áöáÊøóÚóÏøõÏö æóåõæó ãõÍóÇáñ¡ æóáóÇÒöãõ ÇááøóÇÒöãö áóÇÒöãñ Ýóíóßõæäõ ÇáúãóáúÒõæãõ ÇáúÃóæøóáõ ãÍÇáÇ¡ ÞóÇáó ÇáÊÝÊÇÒÇäíø: æóÈöåö ÊóäúÏóÝöÚõ ÇáúÅöíÑóÇÏóÇÊõ ÇáúæóÇÑöÏóÉõ Úóáóì ÈõÑúåóÇäö ÇáÊøóãóÇäõÚö.
æóÃóÞõæáõ íóÑõÏøõ Úóáóì åóÐöåö ÇáØøóÑöíÞóÉö Ãóäøó ÅöãúßóÇäó ÇáÊøóãóÇäõÚö áóÇ íõæÌöÈõ äõåõæÖó ÇáÏøóáöíáö¡ áöÃóäøó åóÐóÇ ÇáúÅöãúßóÇäó íóÓúÊóÍöíáõ æõÞõæÚõåõ ÈöÇÓúÊöÍóÇáóÉö ÍõÏõæËö ÇáöÇÎúÊöáóÇÝö Èóíúäó ÇáúÅöáóåóíúäö ÈöäóÇÁð Úóáóì Ãóäøó ÇÎúÊöáóÇÝó ÇáúÅöÑóÇÏóÉö ÅöäøóãóÇ íóÌöíÁõ ãöäú ÊóÝóÇæõÊö ÇáúÚöáúãö Ýöí ÇáöÇäúßöÔóÇÝö Èöåö¡ æóáöÐóáößó íóÞöáøõ ÇáöÇÎúÊöáóÇÝõ Èóíúäó ÇáúÍõßóãóÇÁö. æóÇáúÅöáóåóÇäö äóÝúÑöÖõåõãóÇ ãõÓúÊóæöíóíúäö Ýöí ÇáúÚöáúãö æóÇáúÍößúãóÉö ÝóÚöáúãõåõãóÇ æóÍößúãóÊõåõãóÇ íóÞúÊóÖöíóÇäö
ÇäúßöÔóÇÝðÇ ãõÊóãóÇËöáðÇ ÝóáóÇ íõÑöíÏõ ÃóÍóÏõåõãóÇ ÅöáøóÇ ãóÇ íõÑöíÏõåõ ÇáúÂÎóÑõ ÝóáóÇ íóÞóÚõ ÈóíúäóåõãóÇ ÊóãóÇäõÚñ¡ æóáöÐóáößó ÇÓúÊõÏöáøó Ýöí ÇáúãóÞóÇÕöÏö Úóáóì áõÒõæãö ÍõÕõæáö ÇáöÇÎúÊöáóÇÝö ÈóíúäóåõãóÇ ÈöÍõßúãö ÇááøõÒõæãö ÇáúÚóÇÏöíøö.
ÈóÞöíó ÇáäøóÙóÑõ Ýöí ßóíúÝöíøóÉö ÕõÏõæÑö ÇáúÝöÚúáö ÚóäúåõãóÇ ÝóÐóáößó ÇäúÊöÞóÇáñ Åöáóì ãóÇ ÈõäöíóÊú Úóáóíúåö ÇáØøóÑöíÞóÉõ ÇáúÃõæáóì.
æóÅöäøó ÇÍúÊöãóÇáó ÇÊøöÝóÇÞö ÇáúÅöáóåóíúäö Úóáóì ÅöÑóÇÏóÉö ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÅöÐóÇ ßóÇäóÊö ÇáúãóÕúáóÍóÉõ ÝöíåóÇ ÈöäóÇÁð Úóáóì Ãóäøó ÇáúÅöáóåóíúäö ÍóßöíãóÇäö áóÇ ÊóÎúÊóáöÝõ ÅöÑóÇÏóÊõåõãóÇ¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇÍúÊöãóÇáðÇ ÕóÍöíÍðÇ áóßöäú íóÕöíÑõ Èöåö ÊóÚóÏøõÏõ ÇáúÅöáóåö ÚóÈóËðÇ áöÃóäøó ÊóÚóÏøõÏó æõáóÇÉö ÇáúÃõãõæÑö ãóÇ ßóÇäó ÅöáøóÇ áöØóáóÈö ÙõåõæÑö ÇáÕøóæóÇÈö ÚöäúÏó ÇÎúÊöáóÇÝöåöãóÇ¡ ÝóÅöÐóÇ ßóÇäóÇ áóÇ íóÎúÊóáöÝóÇäö ÝóáóÇ ÝóÇÆöÏóÉó Ýöí ÇáÊøóÚóÏøõÏö¡ æóãöäó ÇáúãõÍóÇáö ÈöäóÇÁó ÕöÝóÉö ÃóÚúáóì ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö Úóáóì ãóÇ áóÇ ÃóËóÑó áóåõ Ýöí äóÝúÓö ÇáúÃóãúÑö¡ ÝóÇáúÂíóÉõ Ïóáöíáñ ÞóØúÚöíøñ.(17/43)
Ëõãøó ÑóÌóÚó Úóäú Ðóáößó Ýöí «ÔóÑúÍö ÇáäøóÓóÝöíøóÉö» ÝóÍóÞøóÞó ÃóäøóåóÇ Ïóáöíáñ ÅöÞúäóÇÚöíøñ Úóáóì ÇáÊøóÞúÏöíÑóíúäö¡ æóÞóÇáó ÇáúãõÍóÞøóÞõ ÇáúÎóíóÇáöíøõ Åöáóì ÃóäøóåóÇ áóÇ Êóßõæäõ ÏóáöíáðÇ ÞóØúÚöíøðÇ ÅöáøóÇ ÈöÇáäøóÙóÑö Åöáóì ÊóÍúÞöíÞö ãóÚúäóì ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÝöíåöãÇ¡ æóÚóíøóäó Ãóäú Êóßõæäó ÇáÙøóÑúÝöíøóÉõ ÙóÑúÝöíøóÉó ÇáÊøóÃúËöíÑö¡ Ãóíú áóæ ßóÇäó ãõÄËÑ ÝöíåöãóÇ¡ Ãóíö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ÛóíúÑõ Çááøóåö Êóßõæäõ ÇáúÂíóÉõ ÍõÌøóÉð ÞóØúÚöíøóÉð. æóÞóÏú ÈóÓóØóåõ ÚóÈúÏõ ÇáúÍóßöíãö Ýöí «ÍóÇÔöíóÊöåö Úóáóì ÇáúÎóíóÇáöíøö» æóáóÇ ÍóÇÌóÉó ÈöäóÇ Åöáóì ÅöËúÈóÇÊö ßóáóÇãöåö åõäóÇ.
æóÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÅöáøóÇ Çááøóåõ ÇÓúÊöËúäóÇÁñ ãöäú ÃóÍóÏö ØóÑóÝóíö ÇáúÞóÖöíøóÉö áóÇ ãöäó ÇáäøöÓúÈóÉö ÇáúÍõßúãöíøóÉö¡ Ãóíú åõæó ÇÓúÊöËúäóÇÁñ ãöäó ÇáúãóÍúßõæãö Úóáóíúåö áóÇ ãöäó ÇáúÍõßúãö. æóÐóáößó ãöäú ãóæóÇÞöÚö ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö áöÃóäøó ÃóÕúáó ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö åõæó ÇáúÅöÎúÑóÇÌõ ãöäó ÇáúãõÓúÊóËúäóì ãöäúåõ ÝóÇáúÛóÇáöÈõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÅöÎúÑóÇÌõ ãöäó ÇáúãõÓúÊóËúäóì ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÊóÓóáøõØö ÇáúÍõßúãö Úóáóíúåö ÞóÈúáó ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö æóÐóáößó Ýöí ÇáúãõÝóÑøóÛö æóÝöí ÇáúãóäúÕõæÈö¡ æóÞóÏú íóßõæäõ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑöåö ÞóÈúáó ÊóÓóáøõØö ÇáúÍõßúãö Úóáóíúåö æóÐóáößó Ýöí ÛóíúÑö ÇáúãóäúÕõæÈö æóáóÇ ÇáúãõÝóÑøóÛö ÝóíõÞóÇáõ ÍöíäóÆöÐò Åöäøó (ÅöáøóÇ) ÈöãóÚúäóì ÛóíúÑò æóÇáúãõÓúÊóËúäóì íõÚúÑóÈõ ÈóÏóáðÇ ãöäó ÇáúãõÓúÊóËúäóì ãöäúåõ.
æóÝõÑøöÚó Úóáóì åóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÅöäúÔóÇÁõ ÊóäúÒöíåö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Úóäö ÇáúãóÞóÇáóÉö ÇáøóÊöí ÃóÈúØóáóåóÇ ÇáÏøóáöíáõ ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÓõÈúÍÇäó Çááøóåö ÑóÈøö ÇáúÚóÑúÔö ÚóãøóÇ íóÕöÝõæäó Ãóíú ÚóãøóÇ íóÕöÝõæäóåõ Èöåö ãöäú æõÌõæÏö ÇáÔøóÑöíßö.
æóÅöÙúåóÇÑõ ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö áöÊóÑúÈöíóÉö ÇáúãóåóÇÈóÉö.
æóæóÕúÝõåõ åõäóÇ ÈöÑóÈøö ÇáúÚóÑúÔö áöáÊøóÐúßöíÑö ÈöÃóäøóåõ ÇäúÝóÑóÏó ÈöÎóáúÞö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóåõæó ÔóíúÁñ áóÇ íõäóÇÒöÚõæäó Ýöíåö Èóáú åõæó ÎóÇáöÞõ ÃóÚúÙóãö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÍóÇæöíóåóÇ æóåõæó ÇáúÚóÑúÔõ ÊóÚúÑöíÖðÇ Èöåöãú ÈöÅöáúÒóÇãöåöãú áóÇÒöãó Þóæúáöåöãú ÈöÇäúÝöÑóÇÏöåö ÈöÇáúÎóáúÞö Ãóäú íóáúÒóãó ÇäúÊöÝóÇÁó ÇáÔøõÑóßóÇÁö áóåõ ÝöíãóÇ Ïõæäó Ðóáößó.(17/44)
áóÇ íõÓúÃóáõ ÚóãøóÇ íóÝúÚóáõ æóåõãú íõÓúÃóáõæäó (23)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 23]
áóÇ íõÓúÆóáõ ÚóãøóÇ íóÝúÚóáõ æóåõãú íõÓúÆóáõæäó (23)
ÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉó ÍóÇáñ ãõßóãøöáóÉñ áöãóÏúáõæáö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóÇ íóÓúÊóßúÈöÑõæäó Úóäú ÚöÈÇÏóÊöåö æóáÇ íóÓúÊóÍúÓöÑõæäó íõÓóÈøöÍõæäó Çááøóíúáó æóÇáäøóåÇÑó áóÇ íóÝúÊõÑõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 19- 20] ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
Ãóãö ÇÊøóÎóÐõæÇ ÂáöåóÉð ãöäó ÇáúÃóÑúÖö [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 21] ÅöáóÎú.. ÝóÇáúãóÚúäóì Ãóäøó ãóäú ÚöäúÏóåõ æóåõãõ ÇáúãõÞóÑøóÈõæäó ãöäó ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö åõãú ãóÚó ÞõÑúÈöåöãú íõÓúÃóáõæäó ÚóãøóÇ íóÝúÚóáõæäó æóáóÇ íóÓúÃóáõæäóåõ ÚóãøóÇ íóÝúÚóáõ¡ Ãóíú áóãú íóÈúáõÛú Èöåöãú ÞõÑúÈõåõãú Åöáóì ÍóÏøö ÇáúÅöÏúáóÇáö Úóáóíúåö æóÇäóÊöÕóÇÈöåöãú áöÊóÚóÞøõÈö ÃóÝúÚóÇáöåö. ÝóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáÖøóãöíÑõ ÇáúãóÑúÝõæÚõ ÈöÇáäøöíóÇÈóÉö Úóäö ÇáúÝóÇÚöáö ãõÔúÚöÑðÇ ÈöÝóÇÚöáò ÍõÐöÝó áöÞóÕúÏö ÇáÊøóÚúãöíãö¡ Ãóíú áóÇ íóÓúÃóáõ ÓóÇÆöáñ Çááøóåó ÊóÚóÇáóì ÚóãøóÇ íóÝúÚóáõ. æóßóÇäó ãöãøóäú íóÔúãóáõåõãõ ÇáúÝóÇÚöáõ ÇáúãóÍúÐõæÝõ åõãú ãóäú ÚöäúÏóåõ ãöäó ÇáúãõÞóÑøóÈöíäó¡ ÕóÍøó ßóæúäõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ÍóÇáðÇ ãöäú ãóäú ÚöäúÏóåõ [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 19] ¡ Úóáóì Ãóäøó ÌãáóÉ áóÇ íõÓúÆóáõ ÚóãøóÇ íóÝúÚóáõ ÊóãúåöíÏñ áÌãáÉ æóåõãú íõÓúÆóáõæäó.
Úóáóì Ãóäøó ÊóÞúÏöíãóåõ Úóáóì ÌãáóÉ æóåõãú íõÓúÆóáõæäó ÇÞúÊóÖóÊúåõ ãõäóÇÓóÈóÉõ ÇáúÍóÏöíËö Úóäú ÊäÒíåå ÊóÚóÇáóì Úáì ÇáÔøõÑóßóÇÁö ÝóßóÇäó ÇäúÊöÞóÇáðÇ ÈóÏöíÚðÇ ÈöÇáÑøõÌõæÚö Åöáóì ÈóÞöíøóÉö ÃóÍúæóÇáö ÇáúãõÞóÑøóÈöíäó.
ÝóÇáúãóÞúÕõæÏõ Ãóäøó ãóäú ÚöäúÏóåõ ãóÚó ÞõÑúÈöåöãú æóÑöÝúÚóÉö ÔóÃúäöåöãú íõÍóÇÓöÈõåõãõ Çááøóåõ Úóáóì ÃóÚúãóÇáöåöãú Ýóåõãú íóÎóÇÝõæäó ÇáÊøóÞúÕöíÑó ÝöíãóÇ ßõáøöÝõæÇ Èöåö ãöäó ÇáúÃóÚúãóÇáö æóáöÐóáößó ßóÇäõæÇ áóÇ íóÓúÊóÍúÓöÑõæäó æóáóÇ íóÝúÊõÑõæäó.
æóÈöåóÐóÇ ÊóÚúáóãõ Ãóäøó áóíúÓó ÖãíÑ æóåõãú íõÓúÆóáõæäó ÈöÑóÇÌöÚò Åöáóì ãóÇ ÑóÌóÚó Åöáóíúåö ÖãíÑ íóÕöÝõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 22] áöÃóäøó ÃõæáóÆößó áóÇ ÌóÏúæóì áöáúÅöÎúÈóÇÑö ÈöÃóäøóåõãú íóÓúÃóáõæäó ÅöÐú áóÇ íóÊóÑóÏøóÏõ Ýöí ÇáúÚöáúãö ÈöÐóáößó ÃóÍóÏñ¡ æóáóÇ ÈöÑóÇÌöÚò Åöáóì ÂáöåóÉð ãöäó ÇáúÃóÑúÖö [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 21] áöÚóÏóãö ÕöÍøóÉö ÓõÄóÇáöåöãú¡ æóÐóáößó åõæó ãóÇ ÏóÚóÇäóÇ Åöáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ÌãáóÉ áóÇ íõÓúÆóáõ ÚóãøóÇ íóÝúÚóáõ ÍóÇáðÇ ãöäú ãóäú ÚöäúÏóåõ [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 19] .(17/45)
Ãóãö ÇÊøóÎóÐõæÇ ãöäú Ïõæäöåö ÂáöåóÉð Þõáú åóÇÊõæÇ ÈõÑúåóÇäóßõãú åóÐóÇ ÐößúÑõ ãóäú ãóÚöíó æóÐößúÑõ ãóäú ÞóÈúáöí Èóáú ÃóßúËóÑõåõãú áóÇ íóÚúáóãõæäó ÇáúÍóÞøó Ýóåõãú ãõÚúÑöÖõæäó (24)
æóÇáÓøõÄóÇáõ åõäóÇ ÈöãóÚúäóì ÇáúãõÍóÇÓóÈóÉö¡ æóØóáóÈö ÈóíóÇäö ÓóÈóÈö ÇáúÝöÚúáö¡ æóÅöÈúÏóÇÁö ÇáúãóÚúÐöÑóÉö Úóäú ÝöÚúáö ÈóÚúÖö ãóÇ íõÝúÚóáõ¡ æóÊóÎóáøõÕò ãöäú ãóáóÇãò Ãóæú ÚöÊóÇÈò Úóáóì ãóÇ íõÝúÚóáõ. æóåõæó ãöËúáõ ÇáÓøõÄóÇáö
Ýöí ÇáúÍóÏöíËö «ßõáøõßõãú ÑóÇÚ æßáßã ãÓÄæá Úóäú ÑóÚöíøóÊöåö»
. Ýóßóæúäõåõãú íõÓúÃóáõæäó ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇáúÚõÈõæÏöíøóÉö áöÃóäøó ÇáúÚóÈúÏó ÈöãóÙöäøóÉö ÇáúãõÄóÇÎóÐóÉö Úóáóì ãóÇ íõÝúÚóáõ æóãóÇ áóÇ íÝÚá æÈãÙäÉ ÇáÊøóÚóÑøõÖ áöáúÎóØóÃö Ýöí ÈóÚúÖö ãóÇ íõÝúÚóáõ.
æóáóíúÓó ÇáúãóÞúÕõæÏõ åõäóÇ äóÝúíó ÓõÄóÇáö ÇáöÇÓúÊöÔóÇÑóÉö Ãóæú ÊóØóáøõÈö ÇáúÚöáúãö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÞÇáõæÇ ÃóÊóÌúÚóáõ ÝöíåÇ ãóäú íõÝúÓöÏõ ÝöíåÇ Ýöí [ÇáúÈóÞóÑóÉö: 30] ¡ æóáóÇ ÓõÄóÇáó ÇáÏøõÚóÇÁö¡ æóáóÇ ÓõÄóÇáó ÇáöÇÓúÊöÝóÇÏóÉö æóÇáöÇÓúÊöäúÈóÇØö ãöËúáó ÃóÓúÆöáóÉö ÇáúãõÊóÝóÞøöåöíäó Ãóæö ÇáúãõÊóßóáøöãöíäó Úóäö ÇáúÍößóãö ÇáúãóÈúËõæËóÉö Ýöí ÇáúÃóÍúßóÇãö ÇáÔøóÑúÚöíøóÉö Ãóæú Ýöí ÇáäøõÙõãö ÇáúßóæúäöíøóÉö áöÃóäøó Ðóáößó ÇÓúÊöäúÈóÇØñ æóÊóÊóÈøõÚñ æóáóíúÓó ãõÈóÇÔóÑóÉð ÈöÓõÄóÇáö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóáóÇ áöÊóØõáøõÈö
ãõÎóáøöÕò ãöäú ãóáóÇãò. æóÝöí åóÐóÇ ÅöÈúØóÇáñ áöÅöáóåöíøóÉö ÇáúãõÞóÑøóÈöíäó ÇáøóÊöí ÒóÚóãóåóÇ ÇáúãõÔúÑößõæäó ÇáøóÐöíäó ÚóÈóÏõæÇ ÇáúãóáóÇÆößóÉó æóÒóÚóãõæåõãú ÈóäóÇÊö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ ÈöØóÑöíÞóÉö ÇäúÊöÝóÇÁö ÎóÇÕøöíøóÉö ÇáúÅöáóåö ÇáúÍóÞøö Úóäúåõãú ÅöÐú åõãú íõÓúÃóáõæäó ÚóãøóÇ íóÝúÚóáõæäó æóÔóÃúäõ ÇáúÅöáóåö Ãóäú áóÇ íõÓúÃóáó. æóÊõÓúÊóÎúÑóÌõ ãöäú ÌãáóÉ áóÇ íõÓúÆóáõ ÚóãøóÇ íóÝúÚóáõ ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÌóÑóíóÇäö ÃóÝúÚóÇáö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Úóáóì ãõÞúÊóÖóì ÇáúÍößúãóÉö ÈöÍóíúËõ ÅöäøóåóÇ áóÇ ãóÌóÇáó ÝöíåóÇ áöÇäúÊöÞóÇÏö ãõäúÊóÞöÏò ÅöÐóÇ ÃóÊúÞóäó ÇáäøóÇÙöÑõ ÇáÊøóÏóÈøõÑó ÝöíåóÇ Ãóæú ßõÔöÝó áóåõ ÚóãøóÇ ÎóÝöí ãöäúåóÇ.
[24]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 24]
Ãóãö ÇÊøóÎóÐõæÇ ãöäú Ïõæäöåö ÂáöåóÉð Þõáú åÇÊõæÇ ÈõÑúåÇäóßõãú åóÐóÇ ÐößúÑõ ãóäú ãóÚöíó æóÐößúÑõ ãóäú ÞóÈúáöí Èóáú ÃóßúËóÑõåõãú áóÇ íóÚúáóãõæäó ÇáúÍóÞøó Ýóåõãú ãõÚúÑöÖõæäó (24)
ÌõãúáóÉõ Ãóãö ÇÊøóÎóÐõæÇ ãöäú Ïõæäöåö ÂáöåóÉð ÊóÃúßöíÏñ áöÌõãúáóÉö Ãóãö ÇÊøóÎóÐõæÇ ÂáöåóÉð ãöäó ÇáúÃóÑúÖö [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ:
21] . ÃõßøöÏó Ðóáößó ÇáúÅöÖúÑóÇÈõ ÇáöÇäúÊöÞóÇáöíøõ ÈöãöËúáöåö ÇÓúÊöÚúÙóÇãðÇ(17/46)
áöÝóÙóÇÚóÊöåö æóáöíõÈúäóì Úóáóíúåö ÇÓúÊöÏúáóÇáñ ÂÎóÑõ ßóãóÇ Èõäöíó Úóáóì äóÙöíÑöåö ÇáÓøóÇÈöÞö ÝóÅöäøó ÇáúÃóæøóáó Èõäöíó Úóáóíúåö Ïóáöíáõ ÇÓúÊöÍóÇáóÉò ãöäú ØóÑöíÞö ÇáúÚóÞúáö¡ æóåóÐóÇ Èõäöíó Úóáóíúåö Ïóáöíáõ ÈõØúáóÇäò ÈöÔóåóÇÏóÉö ÇáÔøóÑóÇÆöÚ ÓÇÈÞåÇ æóáóÇ ÍóÞøåóÇ¡ ÝóáóÞøóäó Çááøóåõ ÑóÓõæáóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäú íóÞõæáó: åÇÊõæÇ ÈõÑúåÇäóßõãú Ãóíú¡ åóÇÊõæÇ ÏóáöíáðÇ Úóáóì Ãóäøó áöáøóåö ÔõÑóßóÇÁó ãöäú ÔóæóÇåöÏö ÇáÔøóÑóÇÆöÚö æóÇáÑøõÓõáö.
æóÇáúÈõÑúåóÇäõ: ÇáúÍõÌøóÉõ ÇáúæóÇÖöÍóÉõ. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÇÓõ ÞóÏú ÌÇÁóßõãú ÈõÑúåÇäñ ãöäú ÑóÈøößõãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [174] .
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì åóÐóÇ ÐößúÑõ ãóäú ãóÚöíó Åöáóì ãõÞóÏøóÑò Ýöí ÇáÐøöåúäö íõÝóÓøöÑõåõ ÇáúÎóÈóÑõ.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ÊóãúíöíÒõåõ æóÅöÚúáóÇäõåõ ÈöÍóíúËõ áóÇ íóÓúÊóØöíÚõ ÇáúãõÎóÇØóÈõ ÇáúãõÛóÇáóØóÉó Ýöíåö æóáóÇ Ýöí ãóÖúãõæäöåö¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: åóÐóÇ ÎóáúÞõ Çááøóåö ÝóÃóÑõæäöí ãóÇÐóÇ ÎóáóÞó ÇáøóÐöíäó ãöäú Ïõæäöåö Ýöí ÓõæÑóÉö áõÞúãóÇäó [11] ¡ Ãóíú Ãóäøó ßõÊõÈó ÇáÐøößúÑö Ãóíö ÇáúßõÊõÈö ÇáÏøöíäöíøóÉö Ýöí ãõÊóäóÇæóáö ÇáäøóÇÓö ÝóÇäúÙõÑõæÇ åóáú ÊóÌöÏõæäó Ýöí ÃóÍóÏò ãöäúåóÇ Ãóäøó áöáøóåö ÔõÑóßóÇÁó æóÃóäøó Çááøóåó ÃóÐöäó ÈöÇÊøöÎóÇÐöåöãú ÂáöåóÉð. æóÅöÖóÇÝóÉõ ÐößúÑõ Åöáóì ãóäú ãóÚöíó ãöäú ÅöÖóÇÝóÉö ÇáúãóÕúÏóÑö Åöáóì ãóÝúÚõæáöåö æóåõãõ ÇáúãõÐóßøóÑõæäó- ÈöÝóÊúÍö ÇáúßóÇÝö-.
æóÇáúãóÚöíøóÉõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ãóäú ãóÚöíó ãóÚöíøóÉõ ÇáúãõÊóÇÈóÚóÉö¡ Ãóíú ãóäú ãóÚöíó ãä ÇáúãõÓáãíä¡ ÝóãóÇ ÕÏÞ (ãöäó) ÇáúãóæúÕõæáóÉö ÇáúÃõãóãõ¡ Ãóíú åóÐóÇ ÐößúÑõ ÇáúÃõãøóÉö ÇáøóÊöí åöíó ãóÚöí¡ Ãóíö ÇáÐøößúÑõ ÇáúãõäóÒøóáõ áöÃóÌúáößõãú. ÝóÇáúÅöÖóÇÝóÉõ ãöäú ÅöÖóÇÝóÉö ÇáúãóÕúÏóÑö Åöáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóÞóÏú ÃóäúÒóáúäÇ Åöáóíúßõãú ßöÊÇÈÇð Ýöíåö ÐößúÑõßõãú [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 10] . æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: åóÐóÇ ÐößúÑõ ãóäú ãóÚöíó ÇáúÞõÑúÂäõ¡ æóÃóãøóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÐößúÑõ ãóäú ÞóÈúáöí ÝóãóÚúäóÇåõ ÐößúÑõ ÇáúÃõãóãö ÇáøóÐöíäó åõãú ÞóÈúáöíó íóÔúãóáõ ÌóãöíÚó ÇáúßõÊõÈö ÇáÓøóÇáöÝóÉö ÇáúãóÚúÑõæÝóÉö: ÇáÊøóæúÑóÇÉõ æóÇáÒøóÈõæÑõ æóÇáúÅöäúÌöíáõ æóßöÊóÇÈõ áõÞúãóÇäó. æóåóÐóÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÔóåöÏó Çááøóåõ Ãóäøóåõ áóÇ
Åöáåó ÅöáøóÇ åõæó æóÇáúãóáÇÆößóÉõ æóÃõæáõæÇ ÇáúÚöáúãö ÞÇÆöãÇð ÈöÇáúÞöÓúØö
Ýöí [Âáö ÚöãúÑóÇäó: 18] .(17/47)
æóãóÇ ÃóÑúÓóáúäóÇ ãöäú ÞóÈúáößó ãöäú ÑóÓõæáò ÅöáøóÇ äõæÍöí Åöáóíúåö Ãóäøóåõ áóÇ Åöáóåó ÅöáøóÇ ÃóäóÇ ÝóÇÚúÈõÏõæäö (25)
æóÃõÖúÑöÈó Úóäö ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÈöÃóäøóåõ ÇÓúÊöÏúáóÇáñ ãõÖóíøóÚñ Ýöíåöãú ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Èóáú ÃóßúËóÑõåõãú áóÇ íóÚúáóãõæäó ÇáúÍóÞøó Ýóåõãú ãõÚúÑöÖõæäó¡ Ãóíú áóÇ ÊóÑúÌõ ãöäúåõãõ ÇÚúÊöÑóÇÝðÇ ÈöÈõØúáóÇäö ÔöÑúßöåöãú ãöäú Ïóáöíáö ÇáúÚóÞúáö ÇáúãõÊóÞóÏøöãö æóáóÇ ãöäú Ïóáöíáö ÔóåóÇÏóÉö ÇáÔøóÑóÇÆöÚö ÇáúãóÐúßõæÑö ËóÇäöíðÇ¡ ÝóÅöäøó ÃóßúËóÑóåõãú áóÇ íóÚúáóãõæäó ÇáúÍóÞøó æóáóÇ íóßúÊóÓöÈõæäó Úöáúãóåõ.
æóÇáúãõÑóÇÏõ Èößóæúäöåöãú áóÇ íóÚúáóãõæäó ÇáúÍóÞøó Ãóäøóåõãú áóÇ íóÊóØóáøóÈõæäó Úöáúãóåõ ßóãóÇ ÏóáøóÊú Úóáóíúåö ÞóÑöíäóÉõ ÇáÊøóÝúÑöíÚö Úóáóíúåö ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ýóåõãú ãõÚúÑöÖõæäó¡ Ãóíú ãõÚúÑöÖõæäó Úóäö ÇáäøóÙóÑö Ýöí ÇáúÃóÏöáøóÉö ÇáøóÊöí ÊóÏúÚõæåõãú ÃóäúÊó Åöáóì ãóÚúÑöÝóÊöåóÇ æóÇáäøóÙóÑö ÝöíåóÇ.
æóÅöäøóãóÇ ÃõÓúäöÏó åóÐóÇ ÇáúÍõßúãõ Åöáóì ÃóßúËóÑöåöãú áóÇ áöÌóãöíÚöåöãú ÊóÓúÌöíáðÇ Úóáóíúåöãú ÈöÃóäøó ÞóáöíáðÇ ãöäúåõãú íóÚúáóãõæäó ÇáúÍóÞøó æóíóÌúÍóÏõæäóåõ¡ Ãóæú ÅöíãóÇÁð Åöáóì Ãóäøó ÞóáöíáðÇ ãöäúåõãú ÊóåóíøóÃóÊú äõÝõæÓõåõãú áöÞóÈõæáö ÇáúÍóÞøö. æóÊöáúßó åöíó ÇáúÍóÇáóÉõ ÇáøóÊöí ÊóÚúÑöÖõ áöáäøóÝúÓö ÚöäúÏó åõÈõæÈö äóÓóãóÇÊö ÇáÊøóæúÝöíÞö ÚóáóíúåóÇ ãöËúáó ãóÇ ÚóÑóÖó áöÚõãóÑó Èúäö ÇáúÎóØøóÇÈö Íöíäó æóÌóÏó ÇááøóæúÍó ÚöäúÏó ÃõÎúÊöåö ãóßúÊõæÈðÇ Ýöíåö ÓõæÑóÉõ Øå ÝóÃÞÈá Úáì ÞöÑóÇÁóÊå ÈÔÑÇÔÑå ÝóãóÇ ÃÊãåóÇ ÍóÊøóì ÚóÒóãó Úáì ÇáúÅöÓúáóÇã.
[25]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 25]
æóãÇ ÃóÑúÓóáúäÇ ãöäú ÞóÈúáößó ãöäú ÑóÓõæáò ÅöáÇøó äõæÍöí Åöáóíúåö Ãóäøóåõ áóÇ Åöáåó ÅöáÇøó ÃóäóÇ ÝóÇÚúÈõÏõæäö (25)
áóãøóÇ ÃóÙúåóÑó áöÑóÓõæáöåö Ãóäøó ÇáúãõÚóÇäöÏöíäó áóÇ íóÚúáóãõæäó ÇáúÍóÞøó áöÅöÚúÑóÇÖöåöãú Úóäú ÊóáóÞøöíåö ÃóÞúÈóáó Úóáóì ÑóÓõæáöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÊóÃúíöíÏö ãóÞóÇáöåö ÇáøóÐöí áóÞøóäóåõ Ãóäú íõÌöíÈóåõãú Èöåö æóåõæó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Þõáú åÇÊõæÇ ÈõÑúåÇäóßõãú åóÐóÇ ÐößúÑõ ãóäú ãóÚöíó æóÐößúÑõ ãóäú ÞóÈúáöí [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 24] ¡ ÝÃÝÇÏå ÊóÚúãöíãóåõ Ýöí ÔóÑóÇÆöÚö ÓóÇÆöÑö ÇáÑøõÓõáö ÓóæóÇÁñ ãóäú ÃõäúÒöáó Úóáóíúåö ßöÊóÇÈñ æóãóäú áóãú íóäúÒöáú Úóáóíúåö ßöÊóÇÈñ¡ æóÓóæóÇÁñ ãóäú ßóÇäó ßöÊóÇÈõåõ ÈóÇÞöíðÇ ãöËúáó ãõæÓóì æóÚöíÓóì æóÏóÇæõÏó æóãóäú áóãú íóÈúÞó ßöÊóÇÈõåõ ãöËúáó ÅöÈúÑóÇåöíãó.(17/48)
æóÞóÇáõæÇ ÇÊøóÎóÐó ÇáÑøóÍúãóäõ æóáóÏðÇ ÓõÈúÍóÇäóåõ Èóáú ÚöÈóÇÏñ ãõßúÑóãõæäó (26) áóÇ íóÓúÈöÞõæäóåõ ÈöÇáúÞóæúáö æóåõãú ÈöÃóãúÑöåö íóÚúãóáõæäó (27) íóÚúáóãõ ãóÇ Èóíúäó ÃóíúÏöíåöãú æóãóÇ ÎóáúÝóåõãú æóáóÇ íóÔúÝóÚõæäó ÅöáøóÇ áöãóäö ÇÑúÊóÖóì æóåõãú ãöäú ÎóÔúíóÊöåö ãõÔúÝöÞõæäó (28) æóãóäú íóÞõáú ãöäúåõãú Åöäøöí Åöáóåñ ãöäú Ïõæäöåö ÝóÐóáößó äóÌúÒöíåö Ìóåóäøóãó ßóÐóáößó äóÌúÒöí ÇáÙøóÇáöãöíäó (29)
æóáóíúÓó ÐößúÑõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö áöãõÌóÑøóÏö ÊóÞúÑöíÑö ãóÇ ÞóÈúáóåóÇ ãöäú Âíö ÇáÊøóæúÍöíÏö æóÅöäú ÃóÝóÇÏóÊö ÇáÊøóÞúÑöíÑó ÊóÈóÚðÇ áöÝóÇÆöÏóÊöåóÇ ÇáúãóÞúÕõæÏóÉö. æóÝöíåóÇ ÅöÙúåóÇÑñ áöÚöäóÇíóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÅöÒóÇáóÉö ÇáÔøöÑúßö ãöäú äõÝõæÓö ÇáúÈóÔóÑö æóÞóØúÚö ÏóÇÈöÑöåö ÅöÕúáóÇÍðÇ áöÚõÞõæáöåöãú ÈöÃóäú íõÒóÇáó ãöäúåóÇ ÃóÝúÙóÚõ ÎóØóáò æóÃóÓúÎóÝõ ÑóÃúíò¡ æóáóãú ÊóÞúØóÚú ÏóÇÈöÑó ÇáÔøöÑúßö ÔóÑöíÚóÉñ ßóãóÇ ÞóØóÚóåõ ÇáúÅöÓúáóÇãõ ÈöÍóíúËõ áóãú íóÍúÏõËö ÇáúÅöÔúÑóÇßõ Ýöí åóÐöåö ÇáúÃõãøóÉö.
æóÍóÑúÝõ (ãöäú) Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ãöäú ÑóÓõæáò ãóÒöíÏñ áöÊóæúßöíÏö ÇáäøóÝúíö.
æóÝóÑøóÚó ÝöíãóÇ ÃõæÍöíó Åöáóíúåöãú ÃóãúÑóåõ ÅöíøóÇåõãú ÈöÚöÈóÇÏóÊöåö Úóáóì ÇáúÅöÚúáóÇäö ÈöÃóäøóåõ áóÇ Åöáóåó ÛóíúÑõåõ¡ ÝóßóÇäó ÇÓúÊöÍúÞóÇÞõ ÇáúÚöÈóÇÏóÉö ÎóÇÕøðÇ Èöåö ÊóÚóÇáóì.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÅöáøóÇ íõæÍóì Åöáóíúåö ÈöãõËóäøóÇÉò ÊóÍúÊöíøóÉò ãóÈúäöíøðÇ áöáäøóÇÆöÈö¡ æóÞóÑóÃóåõ ÍóÝúÕõ æóÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ ÈöÇáäøõæäö ãóÈúäöíøðÇ áöáúÝóÇÚöáö¡ æóÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ ÇáúãõÝóÑøóÚõ Ýöí ãóæÖöÚ ÇáúÍóÇá.
[26- 29]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÇáúÂíóÇÊ 26 Åöáóì 29]
æóÞÇáõæÇ ÇÊøóÎóÐó ÇáÑøóÍúãäõ æóáóÏÇð ÓõÈúÍÇäóåõ Èóáú ÚöÈÇÏñ ãõßúÑóãõæäó (26) áóÇ íóÓúÈöÞõæäóåõ ÈöÇáúÞóæúáö æóåõãú ÈöÃóãúÑöåö íóÚúãóáõæäó (27) íóÚúáóãõ ãóÇ Èóíúäó ÃóíúÏöíåöãú æóãÇ ÎóáúÝóåõãú æóáÇ íóÔúÝóÚõæäó ÅöáÇøó áöãóäö ÇÑúÊóÖì æóåõãú ãöäú ÎóÔúíóÊöåö ãõÔúÝöÞõæäó (28) æóãóäú íóÞõáú ãöäúåõãú Åöäøöí Åöáåñ ãöäú Ïõæäöåö ÝóÐáößó äóÌúÒöíåö Ìóåóäøóãó ßóÐáößó äóÌúÒöí ÇáÙøóÇáöãöíäó (29)
ÚóØúÝõ ÞöÕøóÉò ãöäú ÃóÞúæóÇáöåöãõ ÇáúÈóÇØöáóÉö Úóáóì ÞöÕøóÉò ÃõÎúÑóì. ÝóáóãøóÇ ÝõÑöÛó ãöäú ÈóíóÇäö ÈóÇØöáöåöãú ÝöíãóÇ ÇÊøóÎóÐõæÇ ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ÂáöåóÉð ÇäúÊóÞóáó Åöáóì ÈóíóÇäö ÈóÇØöáò ÂÎóÑó æóåõæó(17/49)
ÇÚúÊöÞóÇÏõåõãú Ãóäøó Çááøóåó ÇÊøóÎóÐó æóáóÏðÇ. æóÞóÏú ßóÇäóÊú ÎõÒóÇÚóÉõ ãöäú ÓõßøóÇäö ÖóæóÇÍöí ãóßøóÉó íóÒúÚõãõæäó Ãóäøó ÇáúãóáóÇÆößóÉó ÈóäóÇÊõ Çááøóåö ãöäú ÓóÑóæóÇÊö ÇáúÌöäøö æóÔóÇÑóßóåõãú Ýöí åóÐóÇ ÇáÒøóÚúãö ÈóÚúÖñ ãöäú ÞõÑóíúÔò æóÛóíúÑöåöãú ãöäó ÇáúÚóÑóÈö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóíóÌúÚóáõæäó áöáøóåö ÇáúÈóäÇÊö ÓõÈúÍÇäóåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøóÍúáö [57] .
æóÇáúæóáóÏõ ÇÓúãõ ÌóãúÚò ãõÝúÑóÏõåõ ãöËúáõåõ¡ Ãóíö ÇÊøóÎóÐó ÃóæúáóÇÏðÇ¡ æóÇáúæóáóÏõ íóÔúãóáõ ÇáÐøóßóÑó æóÇáúÃõäúËóì¡ æóÇáøóÐöíäó ÞóÇáõæÇ ÇÊøóÎóÐó Çááøóåõ æóáóÏðÇ ÃóÑóÇÏõæÇ Ãóäøóåõ ÇÊøóÎóÐó ÈóäóÇÊò¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóíóÌúÚóáõæäó áöáøóåö ÇáúÈóäÇÊö ÓõÈúÍÇäóåõ [ÇáäøóÍúá: 57] .
æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇÊøöÎóÇÐõ ÇáúæóáóÏö äóÞúÕðÇ Ýöí ÌóÇäöÈò æóÇÌöÈö ÇáúæõÌõæÏö ÃóÚúÞóÈó ãóÞóÇáóÊóåõãú ÈößóáöãóÉö ÓõÈúÍÇäóåõ ÊóäúÒöíåðÇ áóåõ Úóäú Ðóáößó ÝóÅöäøó ÇÊøöÎóÇÐó ÇáúæóáóÏö ÅöäøóãóÇ íóäúÔóÃõ Úóäö ÇáöÇÝúÊöÞóÇÑö Åöáóì ÅößúãóÇáö ÇáäøóÞúÕö ÇáúÚóÇÑöÖö ÈöÝóÞúÏö ÇáúæóáóÏö ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì Ýöí ÓõæÑóÉö íõæäõÓó [68] ÞÇáõæÇ ÇÊøóÎóÐó Çááøóåõ æóáóÏÇð ÓõÈúÍÇäóåõ åõæó ÇáúÛóäöíøõ.
æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáúãõÑóÇÏõ ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÞÇáõæÇ ÇÊøóÎóÐó Çááøóåõ æóáóÏÇð [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 116] Ãóäøóåõãú ÒóÚóãõæÇ ÇáúãóáóÇÆößóÉó ÈóäóÇÊö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÃõÚúÞöÈó ÍóÑúÝõ ÇáúÅöÖúÑóÇÈö Úóäú Þóæúáöåöãú ÈöÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÈöÃóäøóåõãú ÚöÈóÇÏñ Ïõæäó ÐößúÑö ÇáúãõÈúÊóÏóÃö áöáúÚöáúãö Èöåö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Èóáö ÇáúãóáóÇÆößóÉõ ÚöÈóÇÏñ ãõßóÑóãõæäó¡ Ãóíú ÃóßúÑóãóåõãõ Çááøóåõ ÈöÑöÖóÇåõ Úóäúåõãú æóÌóÚóáóåõãú ãöäú ÚöÈóÇÏöåö ÇáúãõÞóÑøóÈöíäó æóÝóÖøóáóåõãú Úóáóì ßóËöíÑò ãöäú ÎóáúÞöåö ÇáÕøóÇáöÍöíäó.
æóÇáÓøóÈúÞõ¡ ÍóÞöíÞóÊõåõ: ÇáÊøóÞóÏøõãõ Ýöí ÇáÓøóíúÑö Úóáóì ÓóÇÆöÑò ÂÎóÑó. æóÞóÏú ÔóÇÚó ÅöØúáóÇÞõåõ ãóÌóÇÒðÇ Úóáóì
ÇáÊøóÞóÏøõãö Ýöí ßõáøö Úóãóáò. æóãöäúåõ ÇáÓøóÈúÞõ Ýöí ÇáúÞóæúáö¡ Ãóíö ÇáÊøóßóáøõãõ ÞóÈúáó ÇáúÛóíúÑö ßóãóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö. æóäóÝúíõåõ åõäóÇ ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÚóÏóãö ÇáúãõÓóÇæóÇÉö¡ Ãóíú ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇáÊøóÚúÙöíãö æóÇáÊøóæúÞöíÑö. æóäóÙöíÑõåõ Ýöí Ðóáößó Çáäøóåúíõ Úóäö ÇáÊøóÞóÏøõãö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ áóÇ ÊõÞóÏøöãõæÇ Èóíúäó íóÏóíö Çááøóåö æóÑóÓõæáöåö [ÇáÍÌÑÇÊ: 1] ÝóÅöäøó ÇáÊøóÞóÏøõãó Ýöí ãóÚúäóì ÇáÓøóÈúÞö.
ÝóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: áóÇ íóÓúÈöÞõæäóåõ ÈöÇáúÞóæúáö ãóÚúäóÇåõ áóÇ íóÕúÏõÑõ ãöäúåõãú Þóæúáñ ÞóÈúáó Þóæúáöåö¡ Ãóíú áóÇ íóÞõæáõæäó ÅöáøóÇ ãóÇ ÃõÐöäó áóåõã Ãóä íóÞõæáõæäó. æóåóÐóÇ ÚóÇãøñ íóÏúÎõáõ Ýöíåö(17/50)
ÇáÑøóÏøõ Úóáóì ÒóÚúãö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ãóäøó ãóÚúÈõæÏóÇÊöåöãú ÊóÔúÝóÚõ áóåõãú ÚöäúÏó Çááøóåö ÅöÐóÇ ÃóÑóÇÏó Çááøóåõ ÚöÞóÇÈóåõãú Úóáóì ÃóÚúãóÇáöåöãú æóíóÞõæáõæäó åóÄõáóÇÁö ÔõÝóÚóÇÄõäóÇ ÚöäúÏó Çááøóåö ßóãóÇ ÓóíõÕóÑøöÍõ ÈöäóÝúíöåö.
æóÊóÞúÏöíãõ ÈöÃóãúÑöåö Úóáóì íóÚúãóáõæäó áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáúÞóÕúÑö¡ Ãóíú áóÇ íóÚúãóáõæäó ÚóãóáðÇ ÅöáøóÇ Úóäú ÃóãúÑö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÝóßóãóÇ Ãóäøóåõãú áóÇ íóÞõæáõæäó ÞóæúáðÇ áóãú íóÃúÐóäú Ýöíåö ßóÐóáößó áóÇ íóÚúãóáõæäó ÚóãóáðÇ ÅöáøóÇ ÈöÃóãúÑöåö.
æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì íóÚúáóãõ ãóÇ Èóíúäó ÃóíúÏöíåöãú æóãÇ ÎóáúÝóåõãú ÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [255] .
æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì æóáÇ íóÔúÝóÚõæäó ÅöáøóÇ áöãóäö ÇÑúÊóÖì ÊóÎúÕöíÕñ ÈöÇáÐøößúÑö áöÈóÚúÖö ãóÇ Ôóãöáóåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì áóÇ íóÓúÈöÞõæäóåõ ÈöÇáúÞóæúáö ÇåúÊöãóÇãðÇ ÈöÔóÃúäöåö áöÃóäøóåõ ãöãøóÇ ßóÝóÑõæÇ ÈöÓóÈóÈöåö ÅöÐú ÌóÚóáõæÇ ÇáúÂáöåóÉó ÔõÝóÚóÇÁó áóåõãú ÚöäúÏó Çááøóåö.
æóÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáõ ÇÑúÊóÖì áöÃóäøóåõ ÚóÇÆöÏõ ÕöáóÉò ãóäúÕõæÈñ ÈöÝöÚúáò¡ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: áöãóäö ÇÑúÊóÖóÇåõ¡ Ãóíö ÇÑúÊóÖóì ÇáÔøóÝóÇÚóÉó áóåõ ÈöÃóäú íóÃúÐóäó ÇáúãóáóÇÆößóÉó Ãóäú íóÔúÝóÚõæÇ áóåõ ÅöÙúåóÇÑðÇ áößóÑóÇãóÊöåöãú ÚöäúÏó Çááøóåö Ãóæö ÇÓúÊöÌóÇÈóÉð áöÇÓúÊöÛúÝóÇÑöåöãú áöãóäú Ýöí ÇáúÃóÑúÖö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì æóÇáúãóáÇÆößóÉõ íõÓóÈøöÍõæäó ÈöÍóãúÏö ÑóÈøöåöãú æóíóÓúÊóÛúÝöÑõæäó áöãóäú Ýöí ÇáúÃóÑúÖö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÔøõæÑóì [5] . æóÐóáößó ÇáöÇÓúÊöÛúÝóÇÑõ ãöäú ÌõãúáóÉö ãóÇ ÎõáöÞõæÇ áöÃóÌúáöåö ÝóáóíúÓó åõæó ãöäó ÇáÊøóÞóÏøõãö ÈöÇáúÞóæúáö.
Ëõãøó ÒóÇÏó ÊóÚúÙöíãóåõãú ÑóÈøõåõãú ÊóÞúÑöíÑðÇ ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóåõãú ãöäú ÎóÔúíóÊöåö ãõÔúÝöÞõæäó¡ Ãóíú åõãú íõÚóÙøöãõæäóåõ ÊóÚúÙöíãó ãóäú íóÎóÇÝõ ÈöØóÔúÊóåõ æóíóÍúÐóÑõ ãõÎóÇáóÝóÉó ÃóãúÑöåö.
æãöäú Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ãöäú ÎóÔúíóÊöåö áöáÊøóÚúáöíáö¡ æóÇáúãóÌúÑõæÑõ ÙóÑúÝñ ãõÓúÊóÞöÑøñ¡ æóåõæó ÍóÇáñ ãöäó ÇáúãõÈúÊóÏóÃö. æãõÔúÝöÞõæäó ÎóÈóÑñ¡ Ãóíú æóåõãú áöÃóÌúáö ÎóÔúíóÊöåö¡ Ãóíú ÎóÔúíóÊöåöãú ÅöíøóÇåõ.(17/51)
Ãóæóáóãú íóÑó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Ãóäøó ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó ßóÇäóÊóÇ ÑóÊúÞðÇ ÝóÝóÊóÞúäóÇåõãóÇ æóÌóÚóáúäóÇ ãöäó ÇáúãóÇÁö ßõáøó ÔóíúÁò Íóíøò ÃóÝóáóÇ íõÄúãöäõæäó (30)
æóÇáúÅöÔúÝóÇÞõ: ÊóæóÞøõÚõ ÇáúãóßúÑõæåö æóÇáúÍóÐöÑõ ãöäúåõ.
æóÇáÔøóÑúØõ ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãóäú íóÞõáú ãöäúåõãú Åöäøöí Åöáåñ ãöäú Ïõæäöåö ÅöáóÎú ... ÔóÑúØñ
Úóáóì ÓóÈöíáö ÇáúÝóÑúÖö¡ Ãóíú áóæú ÞóÇáóåõ æóÇÍöÏñ ãöäúåõãú ãóÚó ÇáúÚöáúãö ÈöÃóäøóåõãú áóÇ íóÞõæáõæäóåõ áöÃóÌúáö ãóÇ ÊóÞóÑøóÑó ãöäú ÔöÏøóÉö ÎóÔúíóÊöåöãú. ÝóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú åóÐóÇ ÇáÔøóÑúØö ÇáÊøóÚúÑöíÖõ ÈöÇáøóÐöíäó ÇÏøÚæÇ áóåõãõ ÇáúÅöáóåöíøóÉó ÈöÃóäøóåõãõ ÇÏøóÚóæúÇ áóåõãú ãóÇ áóÇ íóÑúÖóæúäóåõ æóáóÇ íóÞõæáõæäóåõ¡ æóÃóäøóåõãú ÇÏÚæÇ ãóÇ íõæÌöÈõ áöÞóÇÆöáöåö äóÇÑó Ìóåóäøóãó Úóáóì ÍóÏøö æóáóÞóÏú ÃõæÍöíó Åöáóíúßó æóÅöáóì ÇáøóÐöíäó ãöäú ÞóÈúáößó áóÆöäú ÃóÔúÑóßúÊó áóíóÍúÈóØóäøó Úóãóáõßó [ÇáÒãÑ: 65] .
æóÚõÏöáó Úóäú (Åöäú) ÇáÔøóÑúØöíøóÉö Åöáóì (ãóäú) ÇáÔøóÑúØöíøóÉö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÇáúÚõãõæãö ãóÚó ÇáúÅöíÌóÇÒö. æóÃõÏúÎöáó ÇÓúãõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Ýöí ÌóæóÇÈö ÇáÔøóÑúØö áöÊóÍúÞöíÞö ÇáÊøóÚúáöíÞö ÈöäöÓúÈóÊöåö ÇáÔøóÑúØó áöÃóÏóÇÊöåö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÌóÏóÇÑóÉö ãóÖúãõæäö ÇáúÌóÒóÇÁö Èöãóäú ËóÈõÊó áóåõ ãóÖúãõæäõ ÇáÔøóÑúØö¡ æóÝöí åóÐóÇ ÅöÈúØóÇáñ áöÏóÚúæóì ÚóÇãøóÉö ÇáäøóÕóÇÑóì ÅöáóåöíøóÉó ÚöíÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ æóÃóäøóåõãú íóÞõæáõæäó Úóáóíúåö ãóÇ áóãú íóÞõáúåõ. Ëõãøó ÕóÑøóÍó ÈöãóÇ ÇÞúÊóÖóÇåõ ÇáÊøóÚúÑöíÖõ ÝóÞóÇáó ÊóÚóÇáóì ßóÐáößó äóÌúÒöí ÇáÙøóÇáöãöíäó Ãóíú ãöËúáó Ðóáößó ÇáúÌóÒóÇÁö æóåõæó Ìóåóäøóãõ íóÌúÒöí ÇáúãõËúÈöÊöíäó áöáøóåö ÔóÑöíßðÇ.
æóÇáÙøõáúãõ: ÇáÔøöÑúßõ.
[30]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 30]
Ãóæóáóãú íóÑó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Ãóäøó ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó ßÇäóÊÇ ÑóÊúÞÇð ÝóÝóÊóÞúäÇåõãÇ æóÌóÚóáúäÇ ãöäó ÇáúãÇÁö ßõáøó ÔóíúÁò Íóíøò ÃóÝóáÇ íõÄúãöäõæäó (30)
Ãóæóáóãú íóÑó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Ãóäøó ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó ßÇäóÊÇ ÑóÊúÞÇð ÝóÝóÊóÞúäÇåõãÇ ÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ Ãóæóáóãú- ÈöæóÇæò ÈóÚúÏó ÇáúåóãúÒóÉö- æóåöíó æóÇæõ ÇáúÚóØúÝö¡ ÝóÇáúÌõãúáóÉõ ãóÚúØõæÝóÉñ ÚóØúÝó ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Úóáóì ÇáúÎóáúÞö ÇáËøóÇäöí ÈöÇáúÎóáúÞö ÇáúÃóæøóáö æóãóÇ Ýöíåö ãöäó ÇáúÚóÌóÇÆöÈö. æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ßóËöíÑò Ãóáóãú íóÑó ÈöÏõæäö æóÇæö ÚóØúÝò. ÞóÇáó ÃóÈõæ ÔóÇãóÉó: æóáóãú ÊóËúÈõÊö ÇáúæóÇæõ Ýöí ãóÕóÇÍöÝö Ãóåúáö ãóßøóÉó. ÞõáúÊõ: ãóÚúäóÇåõ ÃóäøóåóÇ áóãú ÊóËúÈõÊú Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö ÇáøóÐöí ÃóÑúÓóáó Èöåö ÚõËúãóÇäõ Åöáóì ãóßøóÉó ÝóÇáúÊóÒóãó ÞõÑøóÇÁõ ãóßøóÉó ÑöæóÇíóÉó ÚóÏóãö ÇáúæóÇæö Åöáóì Ãóäú ÞóÑóÃó ÈöåóÇ ÇÈúäõ ßóËöíÑò¡ æóÃõåúãöáóÊú ÛóíúÑõ ÞöÑóÇÁóÊöåö.(17/52)
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Úóáóì ßöáúÊóÇ ÇáúÞöÑóÇÁóÊóíúäö ÅöäúßóÇÑöíøñ¡ ÊóæóÌøóåó ÇáúÅöäúßóÇÑõ Úóáóì ÅöåúãóÇáöåöãú áöáäøóÙóÑö.
æóÇáÑøõÄúíóÉõ ÊóÍúÊóãöáõ Ãóäú Êóßõæäó ÈóÕóÑöíøóÉð æóÃóäú Êóßõæäó ÚöáúãöíøóÉð. æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÕóÇáöÍñ áöÃóäú íóÊóæóÌøóåõ Åöáóì ßöáúÊóíúåöãóÇ áöÃóäøó ÅöåúãóÇáó ÇáäøóÙóÑö Ýöí ÇáúãõÔóÇåóÏóÇÊö ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì Úöáúãö ãóÇ íõäúÞöÐõ Úöáúãõåõ ãöäó ÇáÊøóæóÑøõØö Ýöí ÇáúÚóÞóÇÆöÏö ÇáÖøóÇáøóÉö ÍóÞöíÞñ ÈöÇáúÅöäúßóÇÑö¡ æóÅöäúßóÇÑõ ÅöÚúãóÇáö ÇáúÝößúÑö Ýöí ÏóáóÇáóÉö ÇáúÃóÔúíóÇÁö Úóáóì áóæóÇÒöãöåóÇ ÍóÊøóì áóÇ íóÞóÚó ÃóÍóÏñ Ýöí ÇáÖøóáóÇáö ÌóÏöíÑñ ÃóíúÖðÇ ÈöÇáúÅöäúßóÇÑö Ãóæú ÈöÇáÊøóÞúÑöíÑö ÇáúãóÔõæÈö ÈöÅöäúßóÇÑò ßóãóÇ ÓóäõÝóÕøöáõåõ.
æóÇáÑøóÊúÞõ: ÇáöÇÊøöÕóÇáõ æóÇáÊøóáóÇÕõÞõ Èóíúäó ÃóÌúÒóÇÁö ÇáÔøóíúÁö.
æóÇáúÝóÊúÞõ: ÖöÏøõåõ¡ æóåõæó ÇáöÇäúÝöÕóÇáõ æóÇáÊøóÈóÇÚõÏõ Èóíúäó ÇáúÃóÌúÒóÇÁö.
æóÇáúÅöÎúÈóÇÑõ Úóäö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ÈöÃóäøóåõãóÇ ÑóÊúÞñ ÅöÎúÈóÇÑñ ÈöÇáúãóÕúÏóÑö áöáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÍõÕõæáö ÇáÕøöÝóÉö.
Ëõãøó Åöäøó Þóæúáóåõ ÊóÚóÇáóì ßÇäóÊÇ íóÍúÊóãöáõ Ãóäú ÊóßõæäóÇ ãóÚðÇ ÑóÊúÞðÇ æóÇÍöÏðÇ ÈöÃóäú Êóßõæäó ÇáÓøóãóÇæóÇÊõ æóÇáúÃóÑúÖõ ÌöÓúãðÇ ãõáúÊóÆöãðÇ ãõÊøóÕöáðÇ. æóíóÍúÊóãöáõ Ãóäú Êóßõæäó ßõáøõ ÓóãóÇÁò ÑóÊúÞðÇ Úóáóì ÍöÏóÊöåóÇ¡ æóÇáúÃóÑúÖõ ÑóÊúÞðÇ Úóáóì ÍöÏóÊöåóÇ æóßóÐóáößó ÇáöÇÍúÊöãóÇáõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÝóÝóÊóÞúäÇåõãÇ.
æóÅöäøóãóÇ áóãú íóÞõáú äóÍúæó: ÝóÕóÇÑóÊóÇ ÝóÊúÞðÇ¡ áöÃóäøó ÇáÑøóÊúÞó ãõÊóãóßøöäñ ãöäúåõãóÇ ÃóÔóÏøó Êóãóßøõäò ßóãóÇ ÞõáúäóÇ áöíõÓúÊóÏóáøó Èöåö Úóáóì ÚóÙöíãö ÇáúÞõÏúÑóÉö Ýöí ÝóÊúÞöåöãóÇ¡ æóáöÏóáóÇáóÉö ÇáúÝöÚúáö Úóáóì ÍóÏóËóÇäö ÇáúÝóÊúÞö ÅöíãóÇÁð Åöáóì ÍõÏõæËö ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ßõáøöåóÇ æóÃóäú áóíúÓó ãöäúåóÇ ÃóÒóáöíøñ.
æóÇáÑøóÊúÞõ íõÍúÊóãóáõ Ãóäú íõÑóÇÏó Èöåö ãóÚóÇäò ÊóäúÔóÃõ Úóáóì ãõÍúÊóãóáóÇÊöåóÇ ãóÚóÇäò Ýöí ÇáúÝóÊúÞö¡ ÝóÅöäö ÇÚúÊóÈóÑúäóÇ ÇáÑøõÄúíóÉó ÈóÕúÑöíøóÉð ÝóÇáÑøóÊúÞõ ÇáúãõÔóÇåóÏõ åõæó ãóÇ íõÔóÇåöÏõåõ ÇáÑøóÇÆöí ãöäú ÚóÏóãö ÊóÎóáøõáö ÔóíúÁò Èóíúäó ÃóÌúÒóÇÁö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÈóíúäó ÃóÌúÒóÇÁö ÇáúÃóÑúÖö¡(17/53)
æóÇáúÝóÊúÞõ åõæó ãóÇ íõÔóÇåöÏõåõ ÇáÑøóÇÆöí ãöäú ÖöÏøö Ðóáößó Íöíäó íóÑóì ÇáúãóØóÑó äóÇÒöáðÇ ãöäó ÇáÓøóãóÇÁ æóíÑì ÇáúÈóÑúÞ íáÚÌ ãöäúåóÇ æóÇáÕøóæóÇÚöÞó ÊóÓúÞõØõ ãöäúåóÇ ÝóÐóáößó ÝóÊúÞõåóÇ¡ æóÍöíäó íóÑóì ÇäúÔöÞóÇÞó ÇáúÃóÑúÖö ÈöãóÇÁö ÇáúãóØóÑö æóÇäúÈöËóÇÞó ÇáäøóÈóÇÊö æóÇáÔøóÌóÑö ãöäúåóÇ ÈóÚúÏó ÌóÝóÇÝöåóÇ¡ æóßõáøõ Ðóáößó ãõÔóÇåóÏñ ãóÑúÆöíøñ ÏóÇáøñ Úóáóì ÊóÕóÑøõÝö ÇáúÎóÇáöÞö¡ æóÝöí åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÌõãöÚó Èóíúäó ÇáúÚöÈúÑóÉö æóÇáúãöäøóÉö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó Ãóíú åõæó ÚöÈúÑóÉõ ÏóáóÇáóÉò Úóáóì ÚöÙóãö ÇáúÞõÏúÑóÉö æóÊóÞúÑöíÈñ áößóíúÝöíøóÉö ÅöÍúíóÇÁö ÇáúãóæúÊóì ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
ÝóÃóÍúíóíúäÇ Èöåö ÇáúÃóÑúÖó ÈóÚúÏó ãóæúÊöåÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÝóÇØöÑò [9] .
æóÅöäö ÇÚúÊóÈóÑúäóÇ ÇáÑøõÄúíóÉó ÚöáúãöíøóÉð ÇÍúÊóãóáó Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöÇáÑøóÊúÞö ãöËúáó ãóÇ ÃõÑöíÏó Èöåö Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ßóæúäö ÇáÑøõÄúíóÉö ÈóÕóÑöíøóÉð¡ æóßóÇäó ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÃóíúÖðÇ ÅöäúßóÇÑöíøðÇ ãõÊóæóÌøöåðÇ Åöáóì ÅöåúãóÇáöåöãõ ÇáÊøóÏóÈøõÑó Ýöí ÇáúãõÔóÇåóÏóÇÊö.
æóÇÍúÊóãóáó Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöÇáÑøóÊúÞö ãóÚóÇäò ÛóíúÑó ãõÔóÇåóÏóÉò æóáóßöäøóåóÇ ãöãøóÇ íóäúÈóÛöí ØóáóÈõ ÇáúÚöáúãö Èöåö áöãóÇ Ýöíåö ãöäó ÇáÏøóáóÇÆöáö Úóáóì ÚöÙóãö ÇáúÞõÏúÑóÉö æóÚóáóì ÇáúæóÍúÏóÇäöíøóÉö¡ ÝóíõÍúÊóãóáõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöÇáÑøóÊúÞö æóÇáúÝóÊúÞö ÍóÞöíÞóÊóÇåõãóÇ¡ Ãóíö ÇáöÇÊøöÕóÇáõ æóÇáöÇäúÝöÕóÇáõ. Ëõãøó åóÐóÇ ÇáöÇÍúÊöãóÇáõ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó Úóáóì ãóÚúäóì ÇáúÌõãúáóÉö¡ Ãóíú ßóÇäóÊö ÇáÓøóãóÇæóÇÊõ æóÇáúÃóÑúÖõ ÑóÊúÞðÇ æóÇÍöÏðÇ¡ Ãóíú ßóÇäóÊóÇ ßõÊúáóÉð æóÇÍöÏóÉð Ëõãøó ÇäúÝóÕóáóÊö ÇáÓøóãóÇæóÇÊõ Úóäö ÇáúÃóÑúÖö ßóãóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóåõæó ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó Ýöí ÓöÊøóÉö ÃóíøóÇãò æóßÇäó ÚóÑúÔõåõ Úóáóì ÇáúãÇÁö Ýöí ÓõæÑóÉö åõæÏò [7] .
æóíóÌõæÒõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáöÇÍúÊöãóÇáö Ãóäú íóßõæäó ÇáÑøóÊúÞõ æóÇáúÝóÊúÞõ Úóáóì ÇáÊøóæúÒöíÚö¡ Ãóíú ßóÇäóÊö ÇáÓøóãóÇæóÇÊõ ÑóÊúÞðÇ Ýöí ÍóÏøö ÐóÇÊöåóÇ æóßóÇäóÊö ÇáúÃóÑúÖõ ÑóÊúÞðÇ Ýöí ÍóÏøö ÐóÇÊöåóÇ Ëõãøó ÝóÊóÞó Çááøóåõ ÇáÓøóãóÇæóÇÊ æÝÊÞ Çááå ÇáúÃóÑúÖó¡ æóåóÐóÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Þõáú ÃóÅöäøóßõãú áóÊóßúÝõÑõæäó ÈöÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÇáúÃóÑúÖó Ýöí íóæúãóíúäö æóÊóÌúÚóáõæäó
áóåõ ÃóäúÏÇÏÇð Ðáößó ÑóÈøõ ÇáúÚÇáóãöíäó æóÌóÚóáó ÝöíåÇ ÑóæÇÓöíó ãöäú ÝóæúÞöåÇ æóÈÇÑóßó ÝöíåÇ æóÞóÏøóÑó ÝöíåÇ ÃóÞúæÇÊóåÇ Ýöí ÃóÑúÈóÚóÉö ÃóíøóÇãò ÓóæÇÁð áöáÓøóÇÆöáöíäó Ëõãøó ÇÓúÊóæì Åöáóì ÇáÓøóãÇÁö æóåöíó ÏõÎÇäñ ÝóÞÇáó áóåÇ æóáöáúÃóÑúÖö ÇÆúÊöíÇ ØóæúÚÇð Ãóæú ßóÑúåÇð ÞÇáóÊÇ ÃóÊóíúäÇ ØÇÆöÚöíäó ÝóÞóÖÇåõäøó ÓóÈúÚó ÓóãÇæÇÊò Ýöí íóæúãóíúäö æóÃóæúÍì Ýöí ßõáøö ÓóãÇÁò ÃóãúÑóåÇ æóÒóíøóäøóÇ ÇáÓøóãÇÁó ÇáÏøõäúíÇ ÈöãóÕÇÈöíÍó æóÍöÝúÙÇð Ðáößó ÊóÞúÏöíÑõ ÇáúÚóÒöíÒö ÇáúÚóáöíãö
Ýöí ÓõæÑóÉö ÝõÕøöáóÊú(17/54)
æóÚóáóì åóÐóíúäö ÇáöÇÍúÊöãóÇáóíúäö íóßõæäõ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÊóÞúÑöíÑöíøðÇ Úóäú ÅöÚúÑóÇÖöåöãú Úóäö ÇÓúÊöãóÇÚö ÇáúÂíóÇÊö ÇáøóÊöí æóÕóÝóÊú ÈóÏúÁó ÇáúÎóáúÞö æóãóÔõæÈðÇ ÈöÇáúÅöäúßóÇÑö Úóáóì Ðóáößó.
æóÚóáóì ÌóãöíÚö ÇáÊøóÞóÇÏöíÑö ÝóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú Ðóáößó ÃóíúÖðÇ ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáõ Úóáóì Ãóäøó ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó æóÃóäúÔóÃóåõãóÇ ÈóÚúÏó ÇáúÚóÏóãö ÞóÇÏöÑñ Úóáóì Ãóäú íóÎúáõÞó ÇáúÎóáúÞó ÈóÚúÏó ÇäúÚöÏóÇãöåö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
Ãóæóáóãú íóÑóæúÇ Ãóäøó Çááøóåó ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó ÞÇÏöÑñ Úóáì Ãóäú íóÎúáõÞó ãöËúáóåõãú [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ:
99] .
æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöÇáÑøóÊúÞö ÇáúÚóÏóãõ æóÈöÇáúÝóÊúÞö ÇáúÅöíÌóÇÏõ. æóÅöØúáóÇÞõ ÇáÑøõÄúíóÉö Úóáóì ÇáúÚöáúãö Úóáóì åóÐóÇ ÇáöÇÍúÊöãóÇáö ÙóÇåöÑñ áöÃóä ÇáÑÊÞ æÇáÝÊÞ ÈöåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ãõÍóÞøóÞñ ÃóãúÑõåõãóÇ ÚöäúÏóåõãú ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóáóÆöäú ÓóÃóáúÊóåõãú ãóäú ÎóáóÞó ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó áóíóÞõæáõäøó Çááøóåõ [áõÞúãóÇä: 25] .
æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöÇáÑøóÊúÞö ÇáÙøõáúãóÉõ æóÈöÇáúÝóÊúÞö ÇáäøõæÑõ¡ ÝóÇáúãóæúÌõæÏóÇÊõ æõÌöÏóÊú Ýöí ÙõáúãóÉò Ëõãøó ÃóÝóÇÖó Çááøóåõ ÚóáóíúåóÇ ÇáäøõæÑó ÈöÃóäú ÃóæúÌóÏó Ýöí ÈóÚúÖö ÇáúÃóÌúÓóÇãö äõæÑðÇ ÃóÖóÇÁó ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö.
æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöÇáÑøóÊúÞö ÇÊøöÍóÇÏõ ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö Íöíäó ßóÇäóÊú ãóÇÏøóÉð æóÇÍöÏóÉð Ãóæú ßóÇäóÊú ÃóËöíÑðÇ Ãóæú ÚóãóÇÁó ßóãóÇ
ÌóÇÁó Ýöí ÇáúÍóÏöíËö: «ßóÇäó Ýöí ÚóãóÇÁó»
¡ ÝóßóÇäóÊú ÌöäúÓðÇ ÚóÇáöíðÇ ãõÊøóÍöÏðÇ íóäúÈóÛöí Ãóäú íõØúáóÞó Úóáóíúåö ÇÓúãõ ãóÎúáõæÞò¡ æóåõæó ÍöíäóÆöÐò ßõáøöíøñ ÇäúÍóÕóÑó Ýöí ÝóÑúÏò. Ëõãøó ÎóáóÞó Çááøóåõ ãöäú Ðóáößó ÇáúÌöäúÓö ÃóÈúÚóÇÖðÇ æóÌóÚóáó áößõáøö ÈóÚúÖò ãõãóíøöÒóÇÊò ÐóÇÊöíøóÉð ÝóÕóíøóÑó ßõáøó ãõÊóãóíøöÒò ÈöÍóÞöíÞóÉò ÌöäúÓðÇ ÝóÕóÇÑóÊú ÃóÌúäóÇÓðÇ. Ëõãøó ÎóáóÞó Ýöí ÇáúÃóÌúäóÇÓö ãõãóíøöÒóÇÊò ÈöÇáúÚóæóÇÑöÖö áöÍóÞóÇÆöÞöåóÇ ÝóÕóÇÑóÊú ÃóäúæóÇÚðÇ. æóåóÐóÇ ÇáöÇÍúÊöãóÇáõ ÃóÓúÚóÏõ ÈöØóÑöíÞóÉö ÇáúÍõßóãóÇÁö æóÞóÏö ÇÕúØóáóÍõæÇ Úóáóì ÊóÓúãöíóÉö åóÐóÇ ÇáÊøóãúíöíÒö ÈöÇáÑøóÊúÞö æóÇáúÝóÊúÞö¡ æóÈóÚúÖñ ãöäó ÇáÕøõæÝöíøóÉö æóåõæó ÕóÇÍöÈõ «ãöÑúÂÉö ÇáúÚóÇÑöÝöíäó» ÌóÚóáó ÇáÑøóÊúÞó ÚóáóãðÇ Úóáóì ÇáúÚõäúÕõÑö ÇáúÃóÚúÙóãö íóÚúäöí ÇáúÌöÓúãó Çáúßõáøó¡ æóÇáúÌöÓúãõ Çáúßõáøõ åõæó ÇáúÝóáóßõ ÇáúÃóÚúÙóãõ ÇáúãõÚóÈøóÑõ Úóäúåõ ÈöÇáúÚóÑúÔö. ÐóßóÑó Ðóáößó ÇáúÍóßöíãõ ÇáÕøõæÝöíøõ áõØúÝõ Çááøóåö ÇáúÃóÑúÖóÑõæãöíøõ ÕóÇÍöÈõ «ãóÚóÇÑöÌö ÇáäøõæÑö Ýöí ÃóÓúãóÇÁö Çááøóåö(17/55)
ÇáúÍõÓúäóì» ÇáúãõÊóæóÝøóì Ýöí ÃóæóÇÎöÑö ÇáúÞóÑúäö ÇáËøóÇäöí ÚóÔóÑó ÇáøóÐöí ÏóÎóáó ÊõæäõÓó ÚóÇãó 1185 åÜ Ýöí ãõÞóÏøöãóÇÊö ßöÊóÇÈöåö «ãóÚóÇÑöÌö ÇáäøõæÑö» æóÝöí ÑöÓóÇáóÉò áóåõ ÓóãøóÇåóÇ «ÑöÓóÇáóÉó ÇáúÝóÊúÞö æóÇáÑøóÊúÞö» .
æóÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøó ÇáúÂíóÉó ÊóÔúãóáõ ÌóãöíÚó ãóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ Ýöíåö ãóÚóÇäöí ÇáÑøóÊúÞö æóÇáúÝóÊúÞö ÅöÐú áóÇ ãóÇäöÚó ãöäö ÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÚúäðì ÚóÇãøò íóÌúãóÚõåóÇ ÌóãöíÚðÇ¡ ÝóÊóßõæäõ ÇáúÂíóÉõ ÞóÏö ÇÔúÊóãóáóÊú Úóáóì ÚöÈúÑóÉò ÊóÚõãøõ ßá ÇáäøóÇÓ æßá ÚöÈúÑóÉò ÎóÇÕøóÉò ÈöÃóåúáö ÇáäøóÙóÑö æóÇáúÚöáúãö ÝóÊóßõæäõ ãöäú ãõÚúÌöÒóÇÊö ÇáúÞõÑúÂäö ÇáúÚöáúãöíøóÉö ÇáøóÊöí ÃóÔóÑúäóÇ ÅöáóíúåóÇ Ýöí ãõÞóÏøöãóÇÊö åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑö.
æóÌóÚóáúäÇ ãöäó ÇáúãÇÁö ßõáøó ÔóíúÁò Íóíøò ÃóÝóáÇ íõÄúãöäõæäó ÒöíóÇÏóÉõ ÇÓúÊöÏúáóÇáò ÈöãóÇ åõæó ÃóÙúåóÑõ áöÑõÄúíóÉö ÇáúÃóÈúÕóÇÑö æóÝöíåö ÚöÈúÑóÉñ áöáäøóÇÓö Ýöí ÃóßúËóÑö ÃóÍúæóÇáöåö. æóåõæó ÚöÈúÑóÉñ áöáúãõÊóÃóãøöáöíäó Ýöí ÏóÞóÇÆöÞöåö Ýöí Êóßúæöíäö ÇáúÍóíóæóÇäö ãöäó ÇáÑøõØõæÈóÇÊö. æóåöíó Êóßúæöíäõ ÇáÊøóäóÇÓõáö æóÊóßúæöíäõ ÌóãöíÚö ÇáúÍóíóæóÇäö ÝóÅöäøóåõ áóÇ íóÊóßóæøóäõ ÅöáøóÇ ãöäó ÇáÑøõØõæÈóÉö æóáóÇ íóÚöíÔõ ÅöáøóÇ ãõáóÇÈöÓðÇ áóåóÇ ÝóÅöÐóÇ ÇäúÚóÏóãóÊú ãöäúåõ ÇáÑøõØõæÈóÉõ ÝóÞóÏó ÇáúÍóíóÇÉó¡ æóáöÐóáößó ßóÇäó ÇÓúÊöãúÑóÇÑõ ÇáúÍõãøóì ãõÝúÖöíðÇ Åöáóì ÇáúåõÒóÇáö Ëõãøó Åöáóì ÇáúãóæúÊö.
æóÌÚá åõäóÇ ÈöãóÚúäóì ÎóáóÞó¡ ãõÊóÚóÏøöíóÉñ Åöáóì ãóÝúÚõæáò æóÇÍöÏò áöÃóäøóåóÇ ÛóíúÑõ ãõÑóÇÏò ãöäúåóÇ ÇáÊøóÍóæøõáõ ãöäú ÍóÇáò Åöáóì ÍóÇáò.
æãöäó ÇáúãÇÁö ãõÊóÚóáøöÞñ Èö ÌóÚóáúäÇ. æó (ãöäú) ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ. æóÝõÑøöÚó Úóáóíúåö ÃóÝóáÇ íõÄúãöäõæäó ÅöäúßóÇÑðÇ Úóáóíúåöãú ÚóÏóãó ÅöíãóÇäöåöãõ ÇáúÅöíãóÇäó ÇáøóÐöí ÏóÚóÇåõãú Åöáóíúåö ãõÍóãøóÏñ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóåõæó ÇáúÅöíãóÇäõ ÈæÍÏÇäíÉ Çááå.(17/56)
æóÌóÚóáúäóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÑóæóÇÓöíó Ãóäú ÊóãöíÏó Èöåöãú æóÌóÚóáúäóÇ ÝöíåóÇ ÝöÌóÇÌðÇ ÓõÈõáðÇ áóÚóáøóåõãú íóåúÊóÏõæäó (31)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 31]
æóÌóÚóáúäÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÑóæÇÓöíó Ãóäú ÊóãöíÏó Èöåöãú æóÌóÚóáúäÇ ÝöíåÇ ÝöÌÇÌÇð ÓõÈõáÇð áóÚóáøóåõãú íóåúÊóÏõæäó (31)
åóÐóÇ ãöäú ÂËóÇÑö ÝóÊúÞö ÇáúÃóÑúÖö Ýöí ÍóÏøö ÐóÇÊöåóÇ ÅöÐú ÃóÎúÑóÌó Çááøóåõ ãöäúåóÇ ÇáúÌöÈóÇáó æóÐóáößó ÝóÊúÞõ Êóßúæöíäò¡ æóÌóÚóáó ÝöíåóÇ ÇáØøõÑõÞó¡ Ãóíö ÇáúÃóÑóÖöíäó ÇáÓøóåúáóÉó ÇáøóÊöí íóÊóãóßøóäõ ÇáúÅöäúÓóÇäõ ãöäó ÇáúãóÔúíö ÝöíåóÇ ÚóßúÓó ÇáúÌöÈóÇáö.
æóÇáÑøóæóÇÓöí: ÇáúÌöÈóÇáõ¡ áöÃóäøóåóÇ ÑóÓóÊú Ýöí ÇáúÃóÑúÖö¡ Ãóíú ÑóÓóÎóÊú ÝöíåóÇ.
æóÇáúãóíúÏõ: ÇáöÇÖúØöÑóÇÈõ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí Ãóæøóáö ÓõæÑóÉö ÇáäøóÍúáö.
æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Ãóæøóáö ÓõæÑóÉö ÇáäøóÍúáö Ãóäøó ãóÚúäóì Ãóäú ÊóãöíÏó Ãóäú áóÇ ÊóãöíÏó¡ Ãóæú áößóÑóÇåóÉö Ãóäú ÊóãöíÏó.
æóÇáúãóÚúäóì: æóÌóÚóáúäóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÝöÌóÇÌðÇ. æóáóãøóÇ ßóÇäó ÝöÌÇÌÇð ãóÚúäóÇåõ æóÇÓöÚóÉñ ßóÇäó Ýöí ÇáúãóÚúäóì æóÕúÝðÇ áöáÓøóÈöíáö¡ ÝóáóãøóÇ ÞõÏøöãó Úóáóì ãóæúÕõæÝöåö ÇäúÊõÕöÈó Úóáóì ÇáúÍóÇáö. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÅöÊúãóÇãõ ÇáúãöäøóÉö ÈöÊóÓúÎöíÑö ÓóØúÍö ÇáúÃóÑúÖö áöíóÓúáõßõæÇ ãöäúåóÇ ØõÑõÞðÇ æóÇÓöÚóÉð æóáóæú ÔóÇÁó áóÌóÚóáó ãóÓóÇáößó ÖóíøöÞóÉò Èóíúäó ÇáúÌÈóÇá ßóÃóäøóåóÇ ÇáÃæÏíÉ.
æóÇáúÝöÌóÇÌõ: ÌóãúÚõ ÝóÌøò. æóÇáúÝóÌøõ: ÇáØøóÑöíÞõ ÇáúæóÇÓöÚõ.
æóÇáÓøõÈõáõ: ÌóãúÚõ ÓóÈöíáò¡ æóåõæó: ÇáØøóÑöíÞõ ãõØúáóÞðÇ.
æóÌõãúáóÉõ áóÚóáøóåõãú íóåúÊóÏõæäó ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÅöäúÔóÇÁð ÑóÌóÇÁó ÇåúÊöÏóÇÁö ÇáúãõÔúÑößöíäó Åöáóì æóÍúÏóÇäöíøóÉö Çááøóåö ÝóÅöäøó åóÐöåö ÇáÏøóáóÇÆöáó ãõÔóÇåóÏóÉñ áóåõãú æóÇÖöÍóÉõ ÇáÏøóáóÇáóÉö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏ ÈÇáÇåÊÏÇÁ ÇáÇåÊÏÇÁ Ýöí ÇáÓøóíúÑö¡ Ãóíú ÌóÚúáöäóÇ ÓõÈõáðÇ æóÇÖöÍóÉð ÛóíúÑó ãóÍúÌõæÈóÉò ÈöÇáÖøöíÞö ÅöÑóÇÏóÉó ÇåúÊöÏóÇÆöåöãú Ýöí ÓóíúÑöåöãú¡ ÝóÊóßõæäõ åóÐöåö ãöäøóÉñ ÃõÎúÑóì æóåõæó ÊóÏúÈöíÑõ Çááøóåö ÇáúÃóÔúíóÇÁó Úóáóì äóÍúæò ãóÇ íõáóÇÆöãõ ÇáúÅöäúÓóÇäó æóíõÕúáöÍõ ÃóÍúæóÇáóåõ.
ÝóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì áóÚóáøóåõãú íóåúÊóÏõæäó ãöäó ÇáúßóáóÇã ÇáãæÌå.(17/57)
æóÌóÚóáúäóÇ ÇáÓøóãóÇÁó ÓóÞúÝðÇ ãóÍúÝõæÙðÇ æóåõãú Úóäú ÂíóÇÊöåóÇ ãõÚúÑöÖõæäó (32)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 32]
æóÌóÚóáúäóÇ ÇáÓøóãÇÁó ÓóÞúÝÇð ãóÍúÝõæÙÇð æóåõãú Úóäú ÂíÇÊöåÇ ãõÚúÑöÖõæäó (32)
áóãøóÇ ÐõßöÑó ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑõ ÈöÎóáúÞö ÇáúÃóÑúÖö æóãóÇ ÝöíåóÇ äóÇÓóÈó ÈöÍõßúãö ÇáØøöÈóÇÞö ÐößúÑó ÎóáúÞö ÇáÓøóãóÇÁö ÚóÞöÈóåõ¡ ÅöáøóÇ Ãóäøó ÍóÇáóÉó ÎóáúÞö ÇáúÃóÑúÖö ÝöíåóÇ ãóäóÇÝöÚñ áöáäøóÇÓö. ÝóÚóÞøóÈó ÐößúÑóåóÇ ÈöÇáöÇãúÊöäóÇäö ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ãóäú ÊóãöíÏó Èöåöãú [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 31] æóÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóÚóáøóåõãú íóåúÊóÏõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 31] .
æóÃóãøóÇ ÍóÇáõ ÎóáúÞö ÇáÓøóãóÇÁö ÝóáóÇ ÊóÙúåóÑõ Ýöíåö ãóäúÝóÚóÉñ Ýóáóãú íóÐúßõÑú ÈóÚúÏóåõ ÇãúÊöäóÇäñ¡ æóáóßöäøóåõ ÐóßóÑó ÅöÚúÑóÇÖóåõãú Úóäö ÇáÊøóÏóÈøõÑö Ýöí ÂíóÇÊö ÎóáúÞö ÇáÓøóãóÇÁö ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì ÇáúÍößúãóÉö ÇáúÈóÇáöÛóÉö ÝóÚóÞøóÈó ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóåõãú Úóäú ÂíÇÊöåÇ ãõÚúÑöÖõæäó. ÝóÃõÏúãöÌó Ýöí ÎöáóÇáö Ðóáößó ãöäøóÉñ æóåöíó ÍöÝúÙõ ÇáÓøóãóÇÁö ãöäú Ãóäú ÊóÞóÚó ÈóÚúÖõ ÇáúÃóÌúÑóÇãö ÇáúßóÇÆöäóÉö ÝöíåóÇ Ãóæú ÈóÚúÖõ ÃóÌúÒóÇÆöåóÇ Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö ÝóÊõåúáößó ÇáäøóÇÓó Ãóæú ÊõÝúÓöÏó ÇáúÃóÑúÖó ÝóÊõÚóØøöáó ãóäóÇÝöÚóåóÇ¡ ÝóÐóáößó ÅöÏúãóÇÌñ áöáúãöäøóÉö Ýöí ÎöáóÇáö ÇáúÛóÑóÖö ÇáúãóÞúÕõæÏö ÇáøóÐöí áóÇ ãóäúÏõæÍóÉó Úóäö ÇáúÚöÈúÑóÉö Èöåö.
æóÇáÓøóÞúÝõ¡ ÍóÞöíÞóÊõåõ: ÛöØóÇÁõ ÝóÖóÇÁö ÇáúÈóíúÊö ÇáúãóæúÖõæÚõ Úóáóì ÌõÏúÑóÇäöåö¡ æóáóÇ íõÞóÇáõ ÇáÓøóÞúÝõ Úóáóì ÛöØóÇÁö ÇáúÎöÈóÇÁö æóÇáúÎóíúãóÉö. æóÃõØúáöÞó ÇáÓøóÞúÝõ Úóáóì ÇáÓøóãóÇÁö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáÊøóÔúÈöíåö ÇáúÈóáöíÛö¡ Ãóíú ÌóÚóáúäóÇåóÇ ßóÇáÓøóÞúÝö áöÃóäøó ÇáÓøóãóÇÁó áóíúÓóÊú ãóæúÖõæÚóÉð Úóáóì ÚóãóÏò ãöäó ÇáúÃóÑúÖö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Çááøóåõ ÇáøóÐöí ÑóÝóÚó ÇáÓøóãÇæÇÊö ÈöÛóíúÑö ÚóãóÏò ÊóÑóæúäóåÇ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí Ãóæøóáö ÓõæÑóÉö ÇáÑøóÚúÏö [2] .
æóÌõãúáóÉõ æóåõãú Úóäú ÂíÇÊöåÇ ãõÚúÑöÖõæäó Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö. æóÂíóÇÊõ ÇáÓøóãóÇÁö ãóÇ ÊóÔúÊóãöáõ Úóáóíúåö ÇáÓøóãóÇÁõ ãöäó ÇáÔøóãúÓö æóÇáúÞóãóÑö æóÇáúßóæóÇßöÈö æóÇáÔøõåõÈö æóÓóíúÑöåóÇ æóÔõÑõæÞöåóÇ æóÛõÑõæÈöåóÇ æóÙõåõæÑöåóÇ æóÛóíúÈóÊöåóÇ¡ æóÇÈúÊöäóÇÁö Ðóáößó Úóáóì ÍöÓóÇÈò Þóæöíãò æóÊóÑúÊöíÈò ÚóÌöíÈò¡ æóßõáøõåóÇ ÏóáóÇÆöáõ Úóáóì ÇáúÍößúãóÉö ÇáúÈóÇáöÛóÉö(17/58)
æóåõæó ÇáøóÐöí ÎóáóÞó Çááøóíúáó æóÇáäøóåóÇÑó æóÇáÔøóãúÓó æóÇáúÞóãóÑó ßõáøñ Ýöí Ýóáóßò íóÓúÈóÍõæäó (33)
ÝóáöÐóáößó ÓóãøóÇåóÇ ÂíóÇÊò. æóßóÐóáößó ãóÇ íóÈúÏõæ áóäóÇ ãöäú ÌöåóÉö ÇáÓøóãóÇÁö ãöËúáó ÇáÓøóÍóÇÈö æÇáÈÑÞ æÇáÑÚÏ.
[33]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 33]
æóåõæó ÇáøóÐöí ÎóáóÞó Çááøóíúáó æóÇáäøóåÇÑó æóÇáÔøóãúÓó æóÇáúÞóãóÑó ßõáøñ Ýöí Ýóáóßò íóÓúÈóÍõæäó (33)
æóåõæó ÇáøóÐöí ÎóáóÞó Çááøóíúáó æóÇáäøóåÇÑó æóÇáÔøóãúÓó æóÇáúÞóãóÑó áóãøóÇ ßóÇäóÊú Ýöí ÅöíÌóÇÏö åóÐöåö ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÇáúãóÚúÏõæÏóÉö åõäóÇ ãóäóÇÝöÚñ áöáäøóÇÓö ÓöíÞóÊú Ýöí ãóÚúÑöÖö ÇáúãöäøóÉö ÈöÕóæúÛöåóÇ Ýöí ÕöíÛóÉö ÇáúÌõãúáóÉö ÇáöÇÓúãöíøóÉö ÇáúãõÚóÑøóÝóÉö ÇáúÌõÒúÃóíúäö áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáúÞóÕúÑö¡ æóåõæó ÞóÕúÑõ ÅöÝúÑóÇÏò ÅöÖóÇÝöíøò ÈöÊóäúÒöíáö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó ãóäúÒöáóÉó ãóäú íóÚúÊóÞöÏõ Ãóäøó ÃóÕúäóÇãóåõãú ãõÔóÇÑóßóÉñ áöáøóåö Ýöí ÎóáúÞö Êöáúßó ÇáúÃóÔúíóÇÁö¡ áöÃóäøóåõãú áóãøóÇ ÚóÈóÏõæÇ ÇáúÃóÕúäóÇãó¡ æóÇáúÚöÈóÇÏóÉõ ÔõßúÑñ¡ áóÒöãóåõãú Ãóäøóåõãú íóÔúßõÑõæäóåóÇ æóÞóÏú ÌóÚóáõæåóÇ ÔõÑóßóÇÁó áöáøóåö ÝóáóÒöãóåõãú Ãóäøóåõãú íóÒúÚõãõæäó ÃóäøóåóÇ ÔóÑöíßóÉñ áöáøóåö Ýöí ÎóáúÞö ãóÇ ÎóáóÞó áöíóäúÊóÞöáó ãöäú Ðóáößó Åöáóì ÅöÈúØóÇáö ÅöÔúÑóÇßöåöãú ÅöíøóÇåóÇ Ýöí ÇáúÅöáóåöíøóÉö.
æóáößóæúäö ÇáúãöäøóÉö æóÇáúÚöÈúÑóÉö Ýöí ÅöíÌóÇÏö äóÝúÓö Çááøóíúáö æóÇáäøóåóÇÑö¡ æóäóÝúÓö ÇáÔøóãúÓö æóÇáúÞóãóÑö¡ áóÇ Ýöí ÅöíÌóÇÏöåóÇ Úóáóì ÍóÇáóÉò ÎóÇÕøóÉò¡ ÌöíÁó åõäóÇ ÈöÝöÚúáö ÇáúÎóáúÞö áóÇ ÈöÝöÚúáö ÇáúÌóÚúáö.
æóÎóáúÞõ Çááøóíúá åõæó ÌÒÆí ãöäú ÌõÒúÆöíøóÇÊö ÎóáúÞö ÇáÙøõáúãóÉö ÇáøóÊöí ÃóæúÌóÏó Çááøóåõ ÇáúßóÇÆöäóÇÊö ÝöíåóÇ ÞóÈúáó ÎóáúÞö ÇáúÃóÌúÓóÇãö ÇáøóÊöí ÊõÝöíÖõ ÇáäøõæÑó Úóáóì ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö¡ ÝóÅöäøó ÇáÙøõáúãóÉó ÚóÏóãñ æóÇáäøõæÑó æõÌõæÏöíøñ æóåõæó ÖöÏøõ ÇáÙøõáúãóÉö¡ æóÇáúÚóÏóãõ ÓóÇÈöÞñ áöáúæõÌõæÏö ÝóÇáúÍóÇáóÉõ ÇáÓøóÇÈöÞóÉõ áöæõÌõæÏö ÇáúÃóÌúÑóÇãö ÇáäøóíøöÑóÉö åöíó ÇáÙøõáúãóÉõ¡ æóÇááøóíúáõ ÙóáóãóÉñ ÊóÑúÌöÚõ áöÌõÑúãö ÇáúÃóÑúÖö ÚöäúÏó ÇäúÕöÑóÇÝö ÇáúÃóÔöÚøóÉö Úóäö ÇáúÃóÑúÖö.
æóÃóãøóÇ ÎóáúÞõ ÇáäøóåóÇÑö Ýóåõæó ÈöÎóáúÞö ÇáÔøóãúÓö æóãóäú ÊõæóÌøõåö ÃóÔöÚøóÊöåóÇ Åöáóì ÇáäøöÕúÝö ÇáúãõÞóÇÈöáö áöáúÃóÔöÚøóÉö ãöäó ÇáúßõÑóÉö ÇáúÃóÑúÖöíøóÉö¡ ÝóÎóáúÞõ ÇáäøóåóÇÑö ÊóÈóÚñ áöÎóáúÞö ÇáÔøóãúÓö æóÎóáúÞö ÇáúÃóÑúÖö æóãõÞóÇÈóáóÉö ÇáúÃóÑúÖö áöÃóÔöÚøóÉö ÇáÔøóãúÓö¡ æóáöÐóáößó ßóÇäó áöÐößúÑö ÎóáúÞö(17/59)
ÇáÔøóãúÓö ÚóÞöÈó ÐößúÑö ÎóáúÞö ÇáäøóåóÇÑö ãõäóÇÓóÈóÉñ ÞóæöíøóÉñ áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì ãóäúÔóÃö ÎóáúÞö ÇáäøóåóÇÑö ßóãóÇ åõæó ãóÚúáõæãñ.
æóÃóãøóÇ ÐößúÑõ ÎóáúÞö ÇáúÞóãóÑö ÝóáöãõäóÇÓóÈóÉö ÎóáúÞö ÇáÔøóãúÓö¡ æóáöáÊøóÐúßöíÑö ÈöãöäøóÉö ÅöíÌóÇÏö ãóÇ íõäöíÑõ Úóáóì ÇáäøóÇÓö ÈóÚúÖó ÇáäøõæÑö Ýöí ÈóÚúÖö ÃóæúÞóÇÊö ÇáÙøõáúãóÉö. æóßõáøõ Ðóáößó ãöäó Çáúãöäóäö.
ßõáøñ Ýöí Ýóáóßò íóÓúÈóÍõæäó ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ áöÃóäøóåõ áóãøóÇ ÐóßóÑó ÇáúÃóÔúíóÇÁó ÇáúãõÊóÖóÇÏøóÉó ÈöÇáúÍóÞóÇÆöÞö Ãóæú ÈöÇáúÃóæúÞóÇÊö ÐößúÑðÇ ãõÌúãóáðÇ Ýöí ÈóÚúÖöåóÇ ÇáøóÐöí åõæó ÂíóÇÊõ ÇáÓøóãóÇÁö¡ æóãõÝóÕøóáðÇ Ýöí ÈóÚúÖò ÂÎóÑó æóåõæó ÇáÔøóãúÓõ æóÇáúÞóãóÑõ¡ ßóÇäó ÇáúãóÞóÇãõ ãõËöíÑðÇ Ýöí äõÝõæÓö ÇáÓøóÇãöÚöíäó ÓõÄóÇáðÇ Úóäú ßóíúÝöíøóÉö ÓóíúÑöåóÇ æóßóíúÝó áóÇ íóÞóÚõ áóåóÇ ÇÕúØöÏóÇãñ Ãóæú íóÞóÚõ ãöäúåóÇ ÊóÎóáøõÝñ Úóäö ÇáÙøõåõæÑö Ýöí æóÞúÊöåö ÇáúãóÚúáõæãö¡ ÝóÃõÌöíÈó ÈöÃóäøó ßõáøó ÇáúãóÐúßõæÑóÇÊö áóåõ ÝóÖóÇÁñ íóÓöíÑõ
Ýöíåö áóÇ íõáóÇÞöí ÝóÖóÇÁó ÓóíúÑö ÛóíúÑöåö.
æóÖóãöíÑõ íóÓúÈóÍõæäó ÚóÇÆöÏñ Åöáóì Úõãõæãö ÂíóÇÊö ÇáÓøóãóÇÁö æóÎõÕõæÕö ÇáÔøóãúÓö æóÇáúÞóãóÑö. æóÃõÌúÑöíó ÚóáóíúåóÇ ÖóãöíÑõ ÌóãóÇÚóÉö ÇáÐøõßõæÑö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÊóÐúßöíÑö ÃóÓúãóÇÁö ÈóÚúÖöåóÇ ãöËúáó ÇáúÞóãóÑö æóÇáúßóæúßóÈö.
æóÞóÇáó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : «Åöäøóåõ ÑõæÚöíó Ýöíåö æóÕóÝõåóÇ ÈöÇáÓøöÈóÇÍóÉö ÇáøóÊöí åöíó ãöäú ÃóÝúÚóÇáö ÇáúÚõÞóáóÇÁö ÝóÃõÌúÑöíó ÚóáóíúåóÇ ÃóíúÖðÇ ÖóãöíÑõ ÇáúÚõÞóáóÇÁö¡ íóÚúäöí Ýóíóßõæäõ Ðóáößó ÊóÑúÔöíÍðÇ áöáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö» .
æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì Ýöí Ýóáóßò ÙóÑúÝñ ãõÓúÊóÞöÑøñ ÎóÈóÑñ Úóäú ßõáøñ¡ æßõáøñ ãõÈúÊóÏóÃñ æóÊóäúæöíäõåõ ÚöæóÖñ Úóäö ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö¡ Ãóíú ßõáøõ Êöáúßó¡ Ýóåõæó ãóÚúÑöÝóÉñ ÊóÞúÏöíÑðÇ. æóåõæó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝö ÈöÃóäú íõÝóÇÏó Ãóäøó ßõáøðÇ ãöäó ÇáúãóÐúßõæÑóÇÊö ãõÓúÊóÞöÑøñ(17/60)
Ýöí Ýóáóßò áóÇ íõÕóÇÏöãõ Ýóáóßó ÛóíúÑöåö¡ æóÞóÏú Úõáöãó ãöäú áóÝúÙö (ßõáøñ) æóãöäú ÙóÑúÝöíøóÉö (Ýöí) Ãóäøó áóÝúÙó Ýóáóßò ÚóÇãøñ¡ Ãóíú áößõáøò ãöäúåóÇ Ýóáóßõåõ Ýóåöíó ÃóÝúáóÇßñ ßóËöíÑóÉñ.
æóÌõãúáóÉõ íóÓúÈóÍõæäó Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö.
æóÇáÓøóÈúÍõ: ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáÓøóíúÑö Ýöí ãõÊøóÓóÚò áóÇ ØóÑóÇÆöÞó Ýöíåö ãõÊóáóÇÞöíóÉð ßóØóÑóÇÆöÞó ÇáúÃóÑúÖö¡ æóåõæó ÊóÞúÑöíÈñ áöÓöíóÑö ÇáúßóæóÇßöÈö Ýöí ÇáúÝóÖóÇÁö ÇáúÚóÙöíãö.
æóÇáúÝóáóßõ ÝóÓøóÑóåõ Ãóåúáõ ÇááøõÛóÉö ÈöÃóäøóåõ ãóÏóÇÑõ ÇáäøõÌõæãö¡ æóßóÐóáößó ÝóÓøóÑóåõ ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó áöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóáóãú íóÐúßõÑõæÇ Ãóäøóåõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì Ýöí ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö. æóíóÛúáöÈõ Úóáóì Ùóäøöí Ãóäøóåõ ãöäú ãõÕúØóáóÍóÇÊö ÇáúÞõÑúÂäö æóãöäúåõ ÃóÎóÐóåõ ÚõáóãóÇÁõ ÇáúÅöÓúáóÇãö æóåõæó ÃóÍúÓóäõ ãóÇ íõÚóÈøóÑõ Úóäúåõ Úóäö ÇáÏøóæóÇÆöÑö ÇáúãóÝúÑõæÖóÉö ÇáøóÊöí íõÖúÈóØõ ÈöåóÇ ÓóíúÑõ ßóæúßóÈò ãöäó ÇáúßóæóÇßöÈö æóÎóÇÕøóÉð ÓóíúÑõ ÇáÔøóãúÓö æóÓóíúÑó ÇáúÞóãóÑö.
æóÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäøó ÇáúÞõÑúÂäó äóÞóáóåõ ãöäú Ýóáóßö ÇáúÈóÍúÑö æóåõæó ÇáúãóæúÌõ ÇáúãõÓúÊóÏöíÑõ ÈöÊóäúÒöíáö ÇÓúãö ÇáúÌóãúÚö ãóäúÒöáóÉó ÇáúãõÝúÑóÏö. æóÇáúÃóÕúáõ ÇáúÃóÕöíáõ Ýöí Ðóáößó ßõáøöåö ÝóáúßóÉõ ÇáúãóÛúÒöáö- ÈöÝóÊúÍö ÇáúÝóÇÁö æóÓõßõæäö ÇááøóÇãö- æóåöíó ÎóÔóÈóÉñ ãõÓúÊóÏöíÑóÉñ Ýöí ÃóÚúáóÇåóÇ ãöÓúãóÇÑñ ãóËúäöíøñ íóÏúÎõáõ Ýöíåö ÇáúÛóÒúáõ æóíõÏóÇÑõ áöíóäúÝóÊöáó ÇáúÛóÒúáõ.
æóãöäú ÈóÏóÇÆöÚö ÇáúÅöÚúÌóÇÒö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ãóäøó Þóæúáóåõ ÊóÚóÇáóì: ßõáøñ Ýöí Ýóáóßò Ýöíåö ãõÍóÓøöäñ ÈóÏöíÚöíøñ ÝóÅöäøó ÍõÑõæÝóåõ ÊõÞúÑóÃõ ãöäú ÂÎöÑöåóÇ Úóáóì ÇáÊøóÑúÊöíÈö ßóãóÇ ÊõÞúÑóÃõ ãóäú ÃóæøóáöåóÇ ãóÚó ÎöÝøóÉö ÇáÊøóÑúßöíÈö æóæóÝúÑóÉö ÇáúÝóÇÆöÏóÉö æóÌóÑóíóÇäöåö ãõÌúÑóì ÇáúãóËóáö ãöäú ÛóíúÑö ÊóäóÇÝõÑò æóáóÇ ÛóÑóÇÈóÉò¡ æóãöËúáõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÑóÈøóßó ÝóßóÈøöÑú [ÇáãÏøËÑ: 3] ÈöØóÑúÍö æóÇæö ÇáúÚóØúÝö¡ æóßöáúÊóÇ ÇáúÂíóÊóíúäö Èõäöíó Úóáóì ÓóÈúÚóÉö ÃóÍúÑõÝò¡ æóåóÐóÇ ÇáäøóæúÚõ ÓóãøóÇåõ ÇáÓøóßøóÇßöíøõ «ÇáúãóÞúáõæÈó ÇáúãõÓúÊóæöí» æóÌóÚóáóåõ ãöäú ÃóÕúäóÇÝö äóæúÚò ÓóãøóÇåõ ÇáúÞóáúÈó.
æóÎõÕøó åóÐóÇ ÇáÕøöäúÝõ ÈöãóÇ íóÊóÃóÊøóì ÇáúÞóáúÈõ Ýöí ÍõÑõæÝ ßóáöãóÇÊå. æÓãøÇå ÇáúÍóÑöíÑöíøõ Ýöí
«ÇáúãóÞóÇãóÇÊö» «ãóÇ áóÇ íóÓúÊóÍöíáõ ÈöÇáöÇäúÚößóÇÓö» æóÈóäóì Úóáóíúåö ÇáúãóÞóÇãóÉó ÇáÓøóÇÏöÓóÉ ÚÔÑóÉ ææÖÍ ÃóãúËöáóÉð äóËúÑðÇ æóäóÙúãðÇ¡ æóÝöí ãõÚúÙóãö ãóÇ æóÖóÚóåõ ãöäó(17/61)
æóãóÇ ÌóÚóáúäóÇ áöÈóÔóÑò ãöäú ÞóÈúáößó ÇáúÎõáúÏó ÃóÝóÅöäú ãöÊøó Ýóåõãõ ÇáúÎóÇáöÏõæäó (34)
ÇáúÃóãúËöáóÉö ÊóßóáøõÝñ æóÊóäóÇÝõÑñ æóÛóÑóÇÈóÉñ¡ æóßóÐóáößó ãóÇ æóÖóÚóåõ ÛóíúÑõåõ Úóáóì ÊóÝóÇæõÊöåóÇ Ýöí Ðóáößó æóÇáÔøóæóÇåöÏõ ãóÐúßõæÑóÉñ Ýöí ßõÊõÈö ÇáúÈóÏöíÚö ÝóÚóáóíúßó ÈöÊóÊóÈøõÚöåóÇ¡ æóßõáøóãóÇ ÒóÇÏóÊú ØõæáðÇ ÒóÇÏóÊú ËöÞóáðÇ.
ÞóÇáó ÇáúÚóáøóÇãóÉõ ÇáÔøöíÑóÇÒöíøõ Ýöí «ÔóÑúÍö ÇáúãöÝúÊóÇÍö» : æóåõæó äóæúÚñ ÕóÚúÈõ ÇáúãóÓúáóßö Þóáöíáõ ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö. ÞõáúÊõ: æóáóãú íóÐúßõÑõæÇ ãöäúåõ ÔóíúÆðÇ æóÞóÚó Ýöí ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö Ýóåõæó ãöäú ãõÈúÊóßóÑóÇÊö ÇáúÞõÑúÂäö.
ÐóßóÑó Ãóåúáõ ÇáúÃóÏóÈö Ãóäøó ÇáúÞóÇÖöí ÇáúÝóÇÖöáó ÇáúÈóíúÓóÇäöíøó ÒóÇÑó ÇáúÚöãóÇÏó ÇáúßóÇÊöÈó ÝóáóãøóÇ ÑóßöÈó áöíóäúÕóÑöÝó ãöäú ÚöäúÏöåö ÞóÇáó áóåõ ÇáúÚöãóÇÏõ: «ÓöÑú ÝóáóÇ ßóÈóÇ Èößó ÇáúÝõÑúÓõ» ÝóÝóØöäó ÇáúÞóÇÖöí Ãóäøó Ýöíåö ãõÍóÓøöäó ÇáúÞóáúÈö ÝóÃóÌóÇÈóåõ Úóáóì ÇáúÈóÏöíåóÉö: «ÏóÇãó ÚõáóÇ ÇáúÚöãóÇÏö» æóÝöíåö ãÍÓä ÇáúÞáÈ.
[34]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 34]
æóãÇ ÌóÚóáúäÇ áöÈóÔóÑò ãöäú ÞóÈúáößó ÇáúÎõáúÏó ÃóÝóÅöäú ãöÊøó Ýóåõãõ ÇáúÎÇáöÏõæäó (34)
ÚõäöíóÊö ÇáúÂíóÇÊõ ãöäú Ãóæøóáö ÇáÓøõæÑóÉö ÈöÇÓúÊöÞúÕóÇÁö ãóØóÇÚöäö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö æóãóäú ÌóÇÁó Èöåö ÈöÞóæúáöåöãú ÃóÝóÊóÃúÊõæäó ÇáÓøöÍúÑó æóÃóäúÊõãú ÊõÈúÕöÑõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 3] ¡ æóÞóæúáõåõãú: ÃóÖúÛÇËõ ÃóÍúáÇãò Èóáö ÇÝúÊóÑÇåõ Èóáú åõæó ÔÇÚöÑñ [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 5] æóßóÇäó ãöäú ÌõãúáóÉö ÃóãóÇäöíåöãú áóãøóÇ ÃóÚúíóÇåõãõ ÇÎúÊöáóÇÞõ ÇáúãóØóÇÚöäö Ãóäú ßóÇäõæÇ íóÊóãóäøóæúäó ãóæúÊó ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóæú íóÑúÌõæäóåõ Ãóæú íõÏóÈøöÑõæäóåõ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Ãóãú íóÞõæáõæäó ÔÇÚöÑñ äóÊóÑóÈøóÕõ Èöåö ÑóíúÈó Çáúãóäõæäö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáØøõæÑö [30] ¡ æóÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐú íóãúßõÑõ Èößó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ áöíõËúÈöÊõæßó Ãóæú íóÞúÊõáõæßó Ýöí [ÇáúÃóäúÝóÇáö: 30] .
æóÞóÏú Ïóáøó Úóáóì Ãóäøó åóÄõáóÇÁö åõãõ ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáúÂíóÉö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÃóÝóÅöäú ãöÊøó Ýóåõãõ ÇáúÎÇáöÏõæäó ÝóáóãøóÇ ßóÇäó Êóãóäøöíåöãú ãóæúÊóåó æóÊóÑóÈøõÕõåõãú Èöåö ÑóíúÈó Çáúãóäõæäö(17/62)
ßõáøõ äóÝúÓò ÐóÇÆöÞóÉõ ÇáúãóæúÊö æóäóÈúáõæßõãú ÈöÇáÔøóÑøö æóÇáúÎóíúÑö ÝöÊúäóÉð æóÅöáóíúäóÇ ÊõÑúÌóÚõæäó (35)
íóÞúÊóÖöí Ãóäøó ÇáøóÐöíäó ÊóãóäøóæúÇ Ðóáößó æóÊóÑóÈøóÕõæÇ Èöåö ßóÃóäøóåõãú æóÇËöÞõæäó ÈöÃóäøóåõãú íóãõæÊõæäó ÈóÚúÏóåõ ÝóÊóÊöãøõ ÔóãóÇÊóÊõåõãú¡ Ãóæú ßóÃóäøóåõãú áóÇ íóãõæÊõæäó ÃóÈóÏðÇ ÝóáóÇ íóÔúãóÊõ Èöåöãú ÃóÍóÏñ¡ æõÌøöåó Åöáóíúåöãö ÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÇáúÅöäúßóÇÑö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáÊøóÚúÑöíÖö ÈöÊóäúÒöíáöåöãú ãóäúÒöáóÉó ãóäú íóÒúÚõãõ Ãóäøóåõãú ÎóÇáöÏõæäó.
æóÝöí ÇáúÂíóÉö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó ÇáøóÐöíäó áóãú íõÞóÏøöÑö Çááøóåõ áóåõãõ ÇáúÅöÓúáóÇãó ãöãøóäú ÞóÇáõæÇ Ðóáößó ÇáúÞóæúáó ÓóíóãõæÊõæäó ÞóÈúáó ãæÊ ÇáäÈíÁ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉ æóÇáÓøóáóÇã ÝóáóÇ íóÔúãóÊõæäó Èöåö ÝóÅöäøó ÇáÑøóÓõæáó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóãú íóãõÊú ÍóÊøóì Ãåáß Çááå ÑõÄõæÓ ÇáøóÐöíäó ÚóÇäóÏõæåõ æóåóÏóì ÈóÞöíøóÊóåõãú Åöáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö.
ÝóÝöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ÌóÚóáúäÇ áöÈóÔóÑò ãöäú ÞóÈúáößó ÇáúÎõáúÏó ØóÑöíÞóÉõ ÇáúÞóæúáö ÈöÇáúãõæÌóÈö¡ Ãóíú Ãóäøóßó ÊóãõæÊõ ßóãóÇ ÞóÇáõæÇ æóáóßöäøóåõãú áóÇ íóÑóæúäó Ðóáößó æóåõãú ÈöÍóÇáö ãóäú íóÒúÚõãõæäó Ãóäøóåõãú ãõÎóáøóÏõæäó ÝóÃóíúÞóäõæÇ
ÈöÃóäøóåõãú íóÊóÑóÈøóÕõæäó Èößó ÑóíúÈó Çáúãóäõæäö ãöäú ÝóÑúØö ÛõÑõæÑöåöãú¡ ÝóÇáÊøóÝúÑöíÚõ ßóÇäó Úóáóì ãóÇ Ýöí ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúÃõæáóì ãöäó ÇáúÞóæúáö ÈöÇáúãõæÌóÈö¡ Ãóíú ãóÇ åõãú ÈöÎóÇáöÏöíäó ÍóÊøóì íõæÞöäõæÇ Ãóäøóåõãú íóÑóæúäó ãóæúÊóßó. æóÝöí ÇáúÅöäúßóÇÑö ÇáøóÐöí åõæó Ýöí ãóÚúäóì ÇáäøóÝúíö ÅöäúÐóÇÑñ áóåõãú ÈöÃóäøóåõãú áóÇ íóÑóì ãóæúÊóåõ ãöäúåõã ÃÍÏ.
[35]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 35]
ßõáøõ äóÝúÓò ÐÇÆöÞóÉõ ÇáúãóæúÊö æóäóÈúáõæßõãú ÈöÇáÔøóÑøö æóÇáúÎóíúÑö ÝöÊúäóÉð æóÅöáóíúäÇ ÊõÑúÌóÚõæäó (35)
Ìõãóáñ ãõÚúÊóÑöÖóÇÊñ Èóíúäó ÇáúÌõãúáóÊóíúäö ÇáúãõÊóÚóÇØöÝóÊóíúäö.
æóãóÖúãõæäõ ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúÃõæáóì ãõÄóßøöÏñ áöãóÖúãõæäö ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúãóÚúØõæÝö ÚóáóíúåóÇ¡ æóåöíó æóãÇ ÌóÚóáúäÇ áöÈóÔóÑò ãöäú ÞóÈúáößó ÇáúÎõáúÏó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 34] . æóæóÌúåõ ÅöÚóÇÏóÊöåóÇ ÇÎúÊöáóÇÝõ ÇáúÞóÕúÏö ÝóÅöäøó ÇáúÃõæáóì áöáÑøóÏøö Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó æóåóÐöåö áöÊóÚúáöíãö ÇáúãõÄúãöäöíäó.
æóÇÓúÊõÚöíÑó ÇáÐøóæúÞõ áöãõØúáóÞö ÇáúÅöÍúÓóÇÓö ÇáúÈóÇØöäöíøö áöÃóäøó ÇáÐøóæúÞó ÅöÍúÓóÇÓñ ÈöÇááøöÓóÇäö íõÞóÇÑöäõåõ ÇÒúÏöÑóÇÏñ Åöáóì ÈöÇáúÈóÇØöäö.(17/63)
æóÐóæúÞõ ÇáúãóæúÊö ÐóæúÞõ ÂáóÇãö ãõÞóÏøöãóÇÊöåö æóÃóãøóÇ ÈóÚúÏó ÍõÕõæáöåö ÝóáóÇ ÅöÍúÓóÇÓó áöáúÌóÓóÏö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáäøóÝúÓö ÇáäøõÝõæÓõ ÇáúÍóÇáøóÉõ Ýöí ÇáúÃóÌúÓóÇÏö ßóÇáúÅöäúÓóÇäö æóÇáúÍóíóæóÇäö. æóáóÇ íóÏúÎõáõ Ýöíåö ÇáúãóáóÇÆößóÉõ áöÃóäøó ÅöØúáóÇÞó ÇáäøõÝõæÓö Úóáóíúåöãú ÛóíúÑõ ãõÊóÚóÇÑóÝò Ýöí ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö Èóáú åõæó ÇÕúØöáóÇÍõ ÇáúÍõßóãóÇÁö æóåõæó áóÇ íõØúáóÞõ ÚöäúÏóåõãú ÅöáøóÇ ãõÞóíøóÏðÇ ÈöæóÕúÝö ÇáúãõÌóÑøóÏóÇÊö¡ Ãóíö ÇáøóÊöí áóÇ ÊóÍöáøõ Ýöí ÇáúÃóÌúÓóÇÏö æóáóÇ ÊõáóÇÈöÓõ ÇáúãóÇÏøóÉó. æóÃóãøóÇ ÅöØúáóÇÞõ ÇáäøóÝúÓö Úóáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÝóãõÔóÇßóáóÉñ: ÅöãøóÇ áóÝúÙöíøóÉñ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÊóÚúáóãõ ãóÇ Ýöí äóÝúÓöí æóáÇ ÃóÚúáóãõ ãóÇ Ýöí äóÝúÓößó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúãóÇÆöÏóÉö [116] . æóÅöãøóÇ ÊóÞúÏöíÑöíøóÉñ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóíõÍóÐøöÑõßõãõ Çááøóåõ äóÝúÓóåõ Ýöí Âáö ÚöãúÑóÇäó [28] .
æóÌõãúáóÉõ æóäóÈúáõæßõãú ÈöÇáÔøóÑøö æóÇáúÎóíúÑö ÝöÊúäóÉð ÚóØúÝñ Úóáóì ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúãõÚúÊóÑöÖóÉö ÈöãõäóÇÓóÈóÉö Ãóäøó ÐóæúÞó ÇáúãóæúÊö íóÞúÊóÖöí ÓóÈúÞó ÇáúÍóíóÇÉö¡ æóÇáúÍóíóÇÉõ ãõÏøóÉñ íóÚúÊóÑöí ÝöíåóÇ ÇáúÎóíúÑõ æóÇáÔøóÑøõ ÌóãöíÚó ÇáúÃóÍúíóÇÁö¡ ÝóÚóáøóãó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó Ãóäøó ÇáúãóæúÊó ãóßúÊõæÈñ Úóáóì ßõáøö äóÝúÓò ÍóÊøóì áóÇ íóÍúÓóÈõæÇ Ãóä ÇáÑøóÓõæá Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãõÎóáøóÏñ.
æóÞóÏú ÚóÑóÖó áöÈóÚúÖö ÇáúãõÓúáöãöíäó ÚóÇÑöÖñ ãöäú Ðóáößó¡ æóãöäúåõãú ÚõãóÑõ Èúäõ ÇáúÎóØøóÇÈö ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ ÝóÞóÏú ÞóÇáó íóæúãó ÇäúÊöÞóÇáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Åöáóì ÇáÑøóÝöíÞö ÇáúÃóÚúáóì: «áöíóÑúÌöÚóäøó ÑóÓõæáõ Çááøóåö ÝóíõÞóØøöÚó ÃóíúÏöíó Þóæúãò æóÃóÑúÌõáóåõãú» ÍóÊøóì ÍóÖóÑó ÃóÈõæ ÈóßúÑò ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ æóËóÈøóÊóåõ Çááøóåõ Ýöí Ðóáößó Çáúåóæúáö ÝóßóÔóÝó Úóäú æóÌúåö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÞóÈøóáóåõ æóÞóÇáó: «ØöÈúÊó ÍóíøðÇ æóãóíøöÊðÇ æóÇááøóåö áóÇ íóÌúãóÚõ Çááøóåõ Úóáóíúßó ãóæúÊóÊóíúäö» . æóÞóÏú ÞóÇáó ÚóÈóÏõ Èóäöí ÇáúÍóÓúÍóÇÓö æóÃóÌóÇÏó:
ÑóÃóíúÊõ ÇáúãóäóÇíóÇ áóãú íóÏóÚúäó ãõÍóãøóÏðÇ ... æóáóÇ ÈóÇÞöíðÇ ÅöáøóÇ áóåõ ÇáúãóæúÊõ ãóÑúÕóÏóÇ
æóÃóÚúÞóÈó Çááøóåõ Ðóáößó ÈöÊóÚúáöíãöåöãú Ãóäøó ÇáúÍóíóÇÉó ãõÔúÊóãöáóÉñ Úóáóì ÎóíúÑò æóÔóÑøò æóÃóäøó ÇáÏøõäúíóÇ ÏóÇÑõ ÇÈúÊöáóÇÁò.(17/64)
æóÅöÐóÇ ÑóÂßó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Åöäú íóÊøóÎöÐõæäóßó ÅöáøóÇ åõÒõæðÇ ÃóåóÐóÇ ÇáøóÐöí íóÐúßõÑõ ÂáöåóÊóßõãú æóåõãú ÈöÐößúÑö ÇáÑøóÍúãóäö åõãú ßóÇÝöÑõæäó (36)
æóÇáúÈóáúæóì: ÇáöÇÎúÊöÈóÇÑõ. æóÊóÞóÏøóãõ ÛóíúÑó ãóÑøóÉò. æóÅöØúáóÇÞõ ÇáúÈóáúæóì Úóáóì ãóÇ íóÈúÏõæ ãöäó ÇáäøóÇÓö ãöäú ÊóÌóáøõÏò æóæóåúäò æóÔõßúÑò æóßõÝúÑò¡ Úóáóì ãóÇ íóäóÇáõåõãú ãöäó ÇááøóÐøóÇÊö æóÇáúÂáóÇãö ãöãøóÇ Èóäóì Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Úóáóíúåö äöÙóÇãó ÇáúÍóíóÇÉö¡ ÅöØúáóÇÞñ ãóÌóÇÒöíøñ¡ áöÃóäøó ÇÈúÊöäóÇÁó ÇáäøöÙóÇãö Úóáóíúåö Ïóáøó Úóáóì ÇÎúÊöáóÇÝö ÃóÍúæóÇáö ÇáäøóÇÓö Ýöí ÊóÕóÑøõÝöåöãú Ýöíåö æóÊóáóÞøöíåöãú ÅöíøóÇåõ. ÃóÔúÈóåó ÇÎúÊöÈóÇÑó ÇáúãõÎúÊóÈöÑö áöíóÚúáóãó ÃóÍúæóÇáó ãóäú íóÎúÊóÈöÑõåõãú.
æÝöÊúäóÉð ãóäúÕõæÈñ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö ÇáúãõØúáöÞóÉö ÊóæúßöíÏðÇ áöÝöÚúáö äóÈúáõæßõãú áöÃóäøó ÇáúÝöÊúäóÉó ÊõÑóÇÏöÝõ ÇáúÈóáúæóì.
æóÌõãúáóÉõ æóÅöáóíúäÇ ÊõÑúÌóÚõæäó ÅöËúÈóÇÊñ áöáúÈóÚúËö¡ ÝóÌóãóÚóÊö ÇáúÂíóÉõ ÇáúãóæúÊó æóÇáúÍóíóÇÉó æóÇáäøóÔúÑó.
æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúãóÌúÑõæÑö áöáÑøöÚóÇíóÉö Úóáóì ÇáúÝóÇÕöáóÉö æóÅöÝóÇÏóÉö ÊóÞóæøöí ÇáúÎóÈóÑö. æóÃóãøóÇ ÇÍúÊöãóÇáõ ÇáúÞóÕúÑö ÝóáóÇ íóÞõæãõ åõäóÇ ÅöÐú áóíúÓó Ðóáößó ÈöÇÚúÊöÞóÇÏò áöáúãõÎóÇØóÈöíäó ßóíúÝóãóÇ ÇÝÊÑÖÊåã.
[36]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 36]
æóÅöÐÇ ÑóÂßó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Åöäú íóÊøóÎöÐõæäóßó ÅöáÇøó åõÒõæÇð ÃóåÐóÇ ÇáøóÐöí íóÐúßõÑõ ÂáöåóÊóßõãú æóåõãú ÈöÐößúÑö ÇáÑøóÍúãäö åõãú ßÇÝöÑõæäó (36)
åóÐóÇ æóÕúÝñ ÂÎóÑõ áöãóÇ íõÄúÐöí Èöåö ÇáúãõÔúÑößõæäó ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Íöíäó íóÑóæúäóåõ Ýóåõæó ÃóÎóÕøõ ãöäú ÃóÐóÇåõãú ÅöíøóÇåõ Ýöí ãóÛöíÈöåö¡ ÝóÅöÐóÇ ÑóÃóæúåõ íóÞõæáõ ÈóÚúÖõåõãú áöÈóÚúÖò: ÃóåÐóÇ ÇáøóÐöí íóÐúßõÑõ ÂáöåóÊóßõãú.
æóÇáúåõÒõÄõ- ÈöÖóãøö ÇáúåóÇÁö æóÖóãøö ÇáÒøóÇíö- ãóÕúÏóÑõ åóÒóÃó Èöåö¡ ÅöÐóÇ ÌóÚóáóåõ áöáúÚóÈóËö æóÇáÊøóÝóßøõåö. æóãÚäì ÇÊøÎÇÐå åÒÄÇ Ãóäøóåõãú íóÌúÚóáõæäóåõ ãõÓúÊóåúÒóÃð Èöåö ÝóåóÐóÇ ãöäó ÇáúÅöÎúÈóÇÑö(17/65)
ÈöÇáúãóÕúÏóÑö áöáúãõÈóÇáóÛóÉö¡ Ãóæú åõæó ãóÕúÏóÑñ ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÝúÚõæáö ßóÇáúÎóáúÞö ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÎúáõæÞö. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáúßóåúÝö: 106] Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì:
æóÇÊøóÎóÐõæÇ ÂíÇÊöí æóÑõÓõáöí åõÒõæÇð.
æóÌõãúáóÉõ ÃóåÐóÇ ÇáøóÐöí íóÐúßõÑõ ÂáöåóÊóßõãú ãõÈóíøöäóÉñ áöÌõãúáóÉö Åöäú íóÊøóÎöÐõæäóßó ÅöáøóÇ åõÒõæÇð Ýóåöíó Ýöí ãóÚúäóì Þóæúáò ãóÍúÐõæÝò Ïóáøó Úóáóíúåö Åöäú íóÊøóÎöÐõæäóßó ÅöáøóÇ åõÒõæÇð áöÃóäøó ÇáöÇÓúÊöåúÒóÇÁó íóßõæäõ ÈöÇáúßóáóÇãö. æóÞóÏö ÇäúÍóÕóÑó ÇÊøöÎóÇÐõåõãú ÅöíøóÇåõ ÚöäúÏó ÑõÄúíóÊöåö Ýöí ÇáöÇÓúÊöåúÒóÇÁö Èöåö Ïõæäó Ãóäú íóÎúáöØõæåõ ÈöÍóÏöíËò ÂÎóÑó Ýöí ÔóÃúäöåö.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÚúÌöíÈö¡ æóÇÓúãõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÍúÞöíÑö¡ ÈöÞóÑöíäóÉö ÇáöÇÓúÊöåúÒóÇÁö.
æóãóÚúäóì íóÐúßõÑõ ÂáöåóÊóßõãú íóÐúßõÑõåõãú ÈöÓõæÁò¡ ÈöÞóÑöíäóÉö ÇáúãóÞóÇãö¡ áöÃóäøóåõãú íóÚúáóãõæäó ãóÇ íóÐúßõÑõ Èöåö
ÂáöåóÊóåõãú ãöãøóÇ íóÓõæÁõåõãú¡ ÝóÅöäøó ÇáÐøößúÑó íóßõæäõ ÈöÎóíúÑò æóÈöÔóÑøò ÝóÅöÐóÇ áóãú íõÕóÑøóÍú ÈöãõÊóÚóáøöÞöåö íõÕóÇÑõ Åöáóì ÇáúÞóÑöíäóÉö ßóãóÇ åõäóÇ æßãÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÇáúÂÊöí: ÞÇáõæÇ ÓóãöÚúäÇ ÝóÊðì íóÐúßõÑõåõãú [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 60] . æóßóáóÇãõåõãú ãóÓõæÞñ ãóÓóÇÞó ÇáúÛóíúÙö æóÇáúÛóÖóÈö¡ æóáöÐóáößó ÃóÚúÞóÈóåõ Çááøóåõ ÈöÌõãúáóÉö ÇáúÍóÇáö æóåöíó æóåõãú ÈöÐößúÑö ÇáÑøóÍúãäö åõãú ßÇÝöÑõæäó¡ Ãóíú íóÛúÖóÈõæäó ãöäú Ãóäú ÊõÐúßóÑó ÂáöåóÊõåõãú ÈöãóÇ åõæó ßóÔúÝñ áößõäúåöåóÇ ÇáúãõØóÇÈöÞö áöáúæóÇÞöÚö Ýöí ÍóÇáö ÛóÝúáóÊöåöãú Úóä ÐßÑ ÇáÑÍãÇä ÇáøóÐöí åõæó ÇáúÍóÞöíÞõ ÈöÃóäú íóÐúßõÑõæåõ. ÝóÇáÐøößúÑõ ÇáËøóÇäöí ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÐøößúÑö ÈöÇáËøóäóÇÁö æóÇáÊøóãúÌöíÏö ÈöÞóÑöíäóÉö ÇáúãóÞóÇãö. æóÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäøó ÇáãõÑóÇÏ ÈöÐßÑ ÇáÑÍãÇä åõäóÇ ÇáúÞõÑúÂäõ¡ Ãóíö ÇáÐøößúÑõ ÇáúæóÇÑöÏ ãä ÇáÑÍãÇä. æóÇáúãõäóÇÓóÈóÉõ ÇáöÇäúÊöÞóÇáõ ãöäú ÐößúÑò Åöáóì ÐößúÑò. æóãóÚúäóì ßÝÑåã ÈöÐßÑ ÇáÑÍãÇä ÅöäúßóÇÑõåõãú Ãóäú íóßõæäó ÇáúÞõÑúÂäõ ÂíóÉð ÏóÇáøóÉð Úóáóì ÕöÏúÞö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÞóÇáõæÇ: ÝóáúíóÃúÊöäÇ ÈöÂíóÉò ßóãÇ ÃõÑúÓöáó ÇáúÃóæøóáõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 5] . æóÃóíúÖðÇ ßõÝúÑõåõãú ÈöãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ÇáúÞõÑúÂäõ ãöäú ÅöËúÈóÇÊö ÇáúÈóÚúËö.
æóÚóÈøóÑó Úóäö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈóÇÓöãö ÇáÑøóÍúãäö ÊóæóÑøõßðÇ Úóáóíúåöãú ÅöÐú ßóÇäõæÇ íóÃúÈóæúäó Ãóä íßæä ÇáÑÍãÇä ÇÓúãðÇ áöáøóåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐÇ Þöíáó áóåõãõ ÇÓúÌõÏõæÇ áöáÑøóÍúãäö ÞÇáõæÇ æóãóÇ ÇáÑøóÍúãäõ ÃóäóÓúÌõÏõ áöãÇ ÊóÃúãõÑõäÇ æóÒÇÏóåõãú äõÝõæÑÇð
Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáúÝõÑúÞóÇäö: 60] .(17/66)
ÎõáöÞó ÇáúÅöäúÓóÇäõ ãöäú ÚóÌóáò ÓóÃõÑöíßõãú ÂíóÇÊöí ÝóáóÇ ÊóÓúÊóÚúÌöáõæäö (37)
æóÖóãöíÑõ ÇáúÝóÕúáö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: åõãú ßÇÝöÑõæäó íóÌõæÒõ Ãóäú íõÝöíÏó ÇáúÍóÕúÑó¡ Ãóíú åõãú ßóÇÝöÑõæäó ÈöÇáúÞõÑúÂäö Ïõæäó ÛóíúÑöåöãú ãöãøóäú ÃóÓúáóãó ãöäú Ãóåúáö ãóßøóÉó æóÛóíúÑöåöãú ãöäó ÇáúÚóÑóÈö áöÅöÝóÇÏóÉö Ãóäøó åóÄõáóÇÁö ÈóÇÞõæäó Úóáóì ßõÝúÑöåöãú ãóÚó ÊóæóÝøõÑö ÇáúÂíóÇÊö æóÇáäøõÐõÑö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÝóÕúáõ áöãõÌóÑøóÏö ÇáÊøóÃúßöíÏö ÊóÍúÞöíÞðÇ áöÏóæóÇãö ßõÝúÑöåöãú ãóÚó ÙõåõæÑö ãóÇ ÔóÃúäõåõ Ãóäú íõÞúáöÚóåõãú Úóä ÇáúßÝúÑ.
[37]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 37]
ÎõáöÞó ÇáúÅöäúÓÇäõ ãöäú ÚóÌóáò ÓóÃõÑöíßõãú ÂíÇÊöí ÝóáÇ ÊóÓúÊóÚúÌöáõæäö (37)
ÌõãúáóÉõ ÎõáöÞó ÇáúÅöäúÓÇäõ ãöäú ÚóÌóáò ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö æóÅöÐÇ ÑóÂßó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ:
36] æóÈóíúäó ÌõãúáóÉö ÓóÃõÑöíßõãú ÂíÇÊöí¡ ÌõÚöáóÊú ãõÞóÏøöãóÉð áöÌõãúáóÉö ÓóÃõÑöíßõãú ÂíÇÊöí. ÃóãøóÇ ÌõãúáóÉõ ÓóÃõÑöíßõãú ÂíÇÊöí Ýóåöíó ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö æóÅöÐÇ ÑóÂßó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Åöäú íóÊøóÎöÐõæäóßó ÅöáøóÇ åõÒõæÇð [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 36] æóÈóíúäó ÌõãúáóÉö æóíóÞõæáõæäó ãóÊì åÐóÇ ÇáúæóÚúÏõ [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 38] ¡ áöÃóäøó Þóæúáóåó ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐÇ ÑóÂßó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Åöäú íóÊøóÎöÐõæäóßó ÅöáøóÇ åõÒõæÇð [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 36] íõËöíÑõ Ýöí äõÝõæÓö ÇáúãõÓúáöãöíäó ÊóÓóÇÄõáðÇ Úóäú ãóÏóì ÅöãúåóÇáö ÇáúãõÔúÑößöíäó¡ ÝóßóÇäó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÓóÃõÑöíßõãú ÂíÇÊöí ÝóáÇ ÊóÓúÊóÚúÌöáõæäö ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ ÌóÇÁó ãõÚúÊóÑöÖðÇ Èóíúäó ÇáúÌõãóáö ÇáøóÊöí ÊóÍúßöí ÃóÞúæóÇáó ÇáúãõÔúÑößöíäó æóãóÇ ÊóÝóÑøóÚó ÚóáóíúåóÇ. ÝóÇáúÎöØóÇÈõ Åöáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó ÇáøóÐöíäó ßóÇäõæÇ íóÓúÊóÈúØöÆõæäó Íõáõæáó ÇáúæóÚöíÏö ÇáøóÐöí ÊæÚÏ ÝóÇááå ÊóÚóÇáóì Èöåö ÇáúãõßóÐøöÈöíäó.
æóãõäóÇÓóÈóÉõ ãóæúÞöÚö ÇáúÌõãúáóÊóíúäö Ãóäøó ÐößúÑó ÇÓúÊöåúÒóÇÁö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íõåóíøöÌõ ÍóäóÞó ÇáúãõÓúáöãöíäó Úóáóíúåöãú ÝóíóæóÏøõæÇ Ãóäú íóäúÒöáó ÈöÇáúãõßóÐøöÈöíäó ÇáúæóÚöíÏõ ÚóÇÌöáðÇ ÝóÎõæØöÈõæÇ ÈöÇáÊøóÑóíøõËö æóÃóäú áóÇ íóÓúÊóÚúÌöáõæÇ ÑóÈøóåõãú áöÃóäøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöãõÞúÊóÖóì ÇáúÍößúãóÉö Ýöí ÊóæúÞöíÊö Íõáõæáö ÇáúæóÚöíÏö æóãóÇ Ýöí ÊóÃúÎöíÑö äõÒõæáöåö ãöäó ÇáúãóÕóÇáöÍö áöáÏøöíäö.(17/67)
æóÃóåóãøõåóÇ ãóÕúáóÍóÉõ ÅöãúåóÇáö ÇáúÞóæúãö ÍóÊøóì íóÏúÎõáó ãöäúåõãú ßóËöíÑñ Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö. æóÇáúæóÌúåõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÌõãúáóÉõ ÇáúÃõæáóì ÊóãúåöíÏðÇ áöáËøóÇäöíóÉö.
æóÇáúÚóÌóáõ: ÇáÓøõÑúÚóÉõ. æóÎóáúÞõ ÇáúÅöäúÓóÇäó ãöäúåõ ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ áöÊóãóßøõäö åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝö ãöäú ÌöÈöáøóÉö ÇáúÅöäúÓóÇäöíøóÉö. ÔõÈøöåóÊú ÔöÏøóÉõ ãõáóÇÒãóÉ ÇáúæóÕúÝ Èößóæúäöåö ãóÇÏøóÉ áÊßæíä ãóæúÕõæÝóÉð¡ áöÃóäøó ÖóÚúÝó ÕöÝóÉö ÇáÕøóÈúÑö Ýöí ÇáúÅöäúÓóÇäö ãöäú ãõÞúÊóÖóì ÇáÊøóÝúßöíÑö Ýöí ÇáúãóÍóÈøóÉö æóÇáúßóÑóÇåöíóÉö. ÝóÅöÐóÇ ÝóßøóÑó ÇáúÚóÞúáõ Ýöí ÔóíúÁò ãóÍúÈõæÈò ÇÓúÊóÚúÌóáó ÍõÕõæáóåõ ÈöÏóÇÚöí ÇáúãóÍóÈøóÉö¡ æóÅöÐóÇ ÝóßøóÑó Ýöí ÔóíúÁò ãóßúÑõæåò ÇÓúÊóÚúÌóáó ÅöÒóÇáóÊóåõ ÈöÏóÇÚöí ÇáúßóÑóÇåöíóÉö¡ æóáóÇ ÊóÎúáõæ ÃóÍúæóÇáõ ÇáúÅöäúÓóÇäö Úóäú åóÐóíúäö¡ ÝóáóÇ ÌóÑóãó ßóÇäó ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÚóÌõæáðÇ ÈöÇáØøóÈúÚö ÝóßóÃóäøóåõ ãóÎúáõæÞñ ãöäó ÇáúÚóÌóáóÉö. æóäóÍúæõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóßÇäó ÇáúÅöäúÓÇäõ ÚóÌõæáðÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 11] æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÇáúÅöäúÓÇäó ÎõáöÞó åóáõæÚÇð [ÇáãÚÇÑÌ: 19] . Ëõãøó Åöäøó ÃóÝúÑóÇÏó ÇáäøóÇÓö ãõÊóÝóÇæöÊõæäó Ýöí åóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÚúÌóÇáö Úóáóì ÍóÓóÈö ÊóÝóÇæõÊöåöãú Ýöí ÛæÑ ÇáäøÙÑ æÇáÝßÑ æóáóßöäøóåõãú ãóÚó Ðóáößó áóÇ íóÎúáõæäó Úóäúåõ. æóÃóãøóÇ ãóäú ÝóÓøóÑó ÇáúÚóÌóáó ÈöÇáØøöíäö æóÒóÚóãó ÃóäøóåóÇ ßóáöãóÉñ ÍöãúíóÑöíøóÉñ ÝóÞóÏú ÃóÈúÚóÏó æóãóÇ ÃóÓúÚóÏó.
æóÌõãúáóÉõ ÓóÃõÑöíßõãú ÂíÇÊöí åöíó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö. æóåöíó ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ.
æóÇáúãóÚúäóì: æóÚúÏñ ÈöÃóäøóåõãú ÓóíóÑóæúäó ÂíóÇÊö Çááøóåö Ýöí äóÕúÑö ÇáÏøöíäö¡ æóÐóáößó ÈöãóÇ ÍóÕóáó íóæúãó ÈóÏúÑò ãä ÇáäøóÕúÑ æóåáß ÃíãÉ ÇáÔøöÑúßö æóãóÇ ÍóÕóáó ÈóÚúÏóåõ ãöäú ÃóíøóÇãö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÇáøóÊöí ßóÇäó ÇáäøóÕúÑõ ÝöíåóÇ ÚóÇÞöÈóÉó ÇáúãõÓúáöãöíäó.
æóÊóÝóÑøóÚó Úóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÚúÏö äóåúíñ Úóäú ØóáóÈö ÇáÊøóÚúÌöíáö¡ Ãóíú Úóáóíúßõãú Ãóäú ÊóßöáõæÇ Ðóáößó Åöáóì ãóÇ íõæóÞøöÊõåõ Çááøóåõ æóíõÄóÌøöáõåõ¡ æóáößõáøö ÃóÌóáö ßöÊóÇÈñ. Ýóåõæó äóåúíñ Úóäö ÇáÊøóæóÛøõáö Ýöí åóÐöåö ÇáÕøöÝóÉö æóÚóäú áóæóÇÒöãö Ðóáößó ÇáøóÊöí ÊõÝúÖöí Åöáóì ÇáÔøóßøö Ýöí ÇáúæóÚöíÏö.
æóÍõÐöÝóÊú íóÇÁõ ÇáúãõÊóßóáøöãö ãöäú ßóáöãóÉö ÊóÓúÊóÚúÌöáõæäö ÊóÎúÝöíÝðÇ ãóÚó ÈóÞóÇÁö ÍóÑóßóÊöåóÇ ÝóÅöÐóÇ æõÞöÝó Úóáóíúåö ÍõÐöÝóÊö ÇáúÍóÑóßóÉõ ãä Çáäøõæä.(17/68)
æóíóÞõæáõæäó ãóÊóì åóÐóÇ ÇáúæóÚúÏõ Åöäú ßõäúÊõãú ÕóÇÏöÞöíäó (38) áóæú íóÚúáóãõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Íöíäó áóÇ íóßõÝøõæäó Úóäú æõÌõæåöåöãõ ÇáäøóÇÑó æóáóÇ Úóäú ÙõåõæÑöåöãú æóáóÇ åõãú íõäúÕóÑõæäó (39) Èóáú ÊóÃúÊöíåöãú ÈóÛúÊóÉð ÝóÊóÈúåóÊõåõãú ÝóáóÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó ÑóÏøóåóÇ æóáóÇ åõãú íõäúÙóÑõæäó (40)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÇáúÂíóÇÊ 38 Åöáóì 40]
æóíóÞõæáõæäó ãóÊì åÐóÇ ÇáúæóÚúÏõ Åöäú ßõäúÊõãú ÕÇÏöÞöíäó (38) áóæú íóÚúáóãõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Íöíäó áóÇ íóßõÝøõæäó Úóäú æõÌõæåöåöãõ ÇáäøóÇÑó æóáÇ Úóäú ÙõåõæÑöåöãú æóáÇ åõãú íõäúÕóÑõæäó (39) Èóáú ÊóÃúÊöíåöãú ÈóÛúÊóÉð ÝóÊóÈúåóÊõåõãú ÝóáÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó ÑóÏøóåÇ æóáÇ åõãú íõäúÙóÑõæäó (40)
äóÔóÃó Úóäú ÐößúÑö ÇÓúÊöÈúØóÇÁö ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÚúÏó Çááøóåö ÈöäóÕúÑöåöãú Úóáóì ÇáúßóÇÝöÑöíäó ÐößúÑõ äóÙöíÑöåö Ýöí ÌóÇäöÈö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ãóäøóåõãú ÊóÓóÇÁóáõæÇ Úóäú æóÞúÊö åóÐóÇ ÇáúæóÚúÏö ÊóåóßøõãðÇ¡ ÝóäóÔóÃó Èöåö ÇáúÞóæúáóÇäö æóÇÎúÊóáóÝó ÇáúÍóÇáóÇäö Ýóíóßõæäõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóíóÞõæáõæäó ãóÊì åÐóÇ ÇáúæóÚúÏõ ÚóØúÝðÇ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÓóÃõÑöíßõãú ÂíÇÊöí [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ:
37] . æóåóÐóÇ ãõÚóÈøöÑñ Úóäú ãóÞóÇáóÉò ÃõÎúÑóì ãöäú ãóÞóÇáóÇÊöåöãõ ÇáøóÊöí íóÊóáóÞøóæúäó ÈöåóÇ ÏóÚúæóÉó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇÓúÊöåúÒóÇÁð æóÚöäóÇÏðÇ.
æóÐößúÑõ ãóÞóÇáóÊöåöãú åóÐöå åõäóÇ ãõäóÇÓöÈ áöÇÓúÊöÈúØóÇÁö ÇáúãõÓúáöãöíäó ÇáäøóÕúÑó. æóÈöåóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö Êóßõæäõ ãõÊøóÕöáóÉð ÈöÌõãúáóÉö æóÅöÐÇ ÑóÂßó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Åöäú íóÊøóÎöÐõæäóßó ÅöáøóÇ åõÒõæÇð [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 36] ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ãóÚúØõæÝóÉð ÚóáóíúåóÇ.
æóÎóÇØóÈõæÇ ÈöÖóãöíÑö ÇáúÌóãóÇÚóÉö ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáúãõÓúáöãöíäó¡ æóáöÃóÌúáö åóÐöåö ÇáúãóÞóÇáóÉö ßóÇäó ÇáúãõÓúáöãõæäó íóÓúÊóÚúÌöáõæäó æóÚöíÏó ÇáúãõÔúÑößöíäó.
æóÇÓúÊöÝúåóÇãõåõãõ ÇÓúÊóÚúãóáõæåõ Ýöí ÇáÊøóåóßøõãö ãóÌóÇÒðÇ ãõÑúÓóáðÇ ÈöÞóÑöíäóÉö Åöäú ßõäúÊõãú ÕóÇÏöÞöíäó áöÃóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó ßóÇäõæÇ ãõæÞöäöíäó ÈöÚóÏóãö ÍõÕõæáö ÇáúæóÚúÏö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúæóÚúÏö ãóÇ ÊóæóÚøóÏóåõãú Èöåö ÇáúÞõÑúÂäõ ãöäú äóÕúÑö ÑóÓõæáöåö æóÇÓúÊöÆúÕóÇáö ãõÚóÇäöÏöíåö. æóÅöáóì åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóäóÙöíÑöåóÇ íóäúÙõÑõ Þóæúáõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóæúãó ÈóÏúÑò Íöíäó æóÞóÝó Úóáóì ÇáúÞóáöíÈö ÇáøóÐöí ÏõÝöäóÊú Ýöíåö ÌõËóËõ ÇáúãõÔúÑößöíäó æóäóÇÏóÇåõãú ÈöÃóÓúãóÇÆöåöãú ÞóÏú æóÌóÏúäÇ ãóÇ æóÚóÏóäÇ ÑóÈøõäÇ ÍóÞøðÇ Ýóåóáú æóÌóÏúÊõãú ãóÇ æóÚóÏó ÑóÈøõßõãú ÍóÞøðÇ [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 44](17/69)
Ãóíú ãóÇ æóÚóÏóäóÇ ÑóÈøõäóÇ ãöäó ÇáäøóÕúÑö æóãóÇ æóÚóÏóßõãú ãöäó ÇáúåóáóÇßö æóÚóÐóÇÈö ÇáäøóÇÑö.
æóÌõãúáóÉõ áóæú íóÚúáóãõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ áöáúÈóíóÇäö áöÃóäøó ÇáúãõÓúáöãöíäó íóÊóÑóÞøóÈõæäó ãöäú ÍößóÇíóÉö ÌõãúáóÉö æóíóÞõæáõæäó ãóÊì åÐóÇ ÇáúæóÚúÏõ Åöäú ßõäúÊõãú ÕÇÏöÞöíäó. ãóÇÐóÇ íóßõæäõ ÌóæóÇÈõåõãú Úóäú Êóåóßøõãöåöãú.
æóÍóÇÕöáõ ÇáúÌóæóÇÈö Ãóäøóåõ æóÇÞöÚñ áóÇ ãóÍóÇáóÉó æóáóÇ ÓóÈöíáó Åöáóì ÅöäúßóÇÑöåö.
æóÌóæóÇÈõ (áóæú) ãóÍúÐõæÝñ¡ ÊóÞúÏöíÑõåõ: áóãøóÇ ßóÇäõæÇ Úóáóì ãóÇ åõãú Úóáóíúåö ãöäó ÇáúßõÝúÑö æóÇáöÇÓúÊöåúÒóÇÁö ÈöÑóÓõæáößõãú æóÈöÏöíäößõãú¡ æóäóÍúæö Ðóáößó ãöãøóÇ íóÍúÊóãöáõåõ ÇáúãóÞóÇãõ. æóÞóÏú íõÄúÎóÐõ ãöäú ÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐÇ ÑóÂßó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Åöäú íóÊøóÎöÐõæäóßó ÅöáøóÇ åõÒõæÇð [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 36] . æóÍóÐúÝõ ÌóæóÇÈö (áóæú) ßóËöíÑñ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö.
æóäõßúÊóÊõåõ Êóåúæöíáõ ÌöäúÓöåö ÝóÊóÐúåóÈõ äóÝúÓõ ÇáÓøóÇãöÚö ßõáøó ãóÐúåóÈò.
æó (Íöíäó) åõäóÇ: ÇÓúã ÒãóÇä ãóäúÕõæÈñ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö áóÇ Úóáóì ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö¡ Ýóåõæó ãöäú ÃóÓúãóÇÁö ÇáÒøóãóÇäö ÇáúãõÊóÕóÑøöÝóÉö¡ Ãóíú áóæú ÚóáöãõæÇ æóÞúÊóåõ æóÃóíúÞóäõæÇ ÈöÍõÕõæáöåö áóãóÇ ßóÐøóÈõæÇ Èöåö æóÈöãóäú ÃóäúÐóÑóåõãú Èöåö æóáóãóÇ ÚóÏøõæÇ ÊóÃúÎöíÑóåõ ÏóáöíáðÇ Úóáóì ÊóßúÐöíÈöåö.
æóÌõãúáóÉõ áóÇ íóßõÝøõæäó ãõÖóÇÝñ ÅöáóíúåóÇ (Íöíäó) . æóÖóãöíÑõ íóßõÝøõæäó Ýöíåö æóÌúåóÇäö: ÃóÍóÏõåõãóÇ ÈóÏóÇ áöí Ãóäú íóßõæäó ÇáÖøóãöíÑõ ÚóÇÆöÏðÇ Åöáóì ãóáóÇÆößóÉö ÇáúÚóÐóÇÈö ÝóãõÚóÇÏõ ÇáÖøóãöíÑö ãóÚúáõæãñ ãöäó ÇáúãóÞóÇãö¡ æóäóÙóÇÆöÑõ åóÐóÇ ÇáúãõÚóÇÏö ßóËöíÑóÉñ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö æóßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö. æóãóÚúäóì ÇáúßóÝøö Úóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö: ÇáúÅöãúÓóÇßõ æóåõæó ÍóÞöíÞóÊõåõ¡ Ãóíú Íöíäó áóÇ íõãúÓößõ ÇáúãóáóÇÆößóÉõ ÇááøóÝúÍó ÈöÇáäøóÇÑö Úóäú æõÌõæåö ÇáúãõÔúÑößöíäó. æóÊóßõæäõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ Ýöí ãóÚúäóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáúÃóäúÝóÇáö: 50] æóáóæú ÊóÑì ÅöÐú íóÊóæóÝøóì ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÇáúãóáÇÆößóÉõ íóÖúÑöÈõæäó æõÌõæåóåõãú æóÃóÏúÈÇÑóåõãú æóÐõæÞõæÇ ÚóÐÇÈó ÇáúÍóÑöíÞö ÝóÅöäøó Ðóáößó ÖóÑúÈñ ÈöÓöíóÇØò ãöäú äóÇÑò æóíóßõæäõ ãóÇ åõäóÇ ÅäÐÇÑ ÈöãóÇ ÓóíóáúÞóæúäóåõ íóæúãó ÈóÏúÑò ßóãóÇ Ãóäøó ÂíóÉó ÇáúÃóäúÝóÇáö ÍößóÇíóÉñ áöãóÇ áóÞõæåõ íóæúãó ÈóÏúÑò.(17/70)
æóÐößúÑõ ÇáúæõÌõæåó æóÇáúÃóÏúÈóÇÑó áöáÊøóäúßöíáö Èöåöãú æóÊóÎúæöíÝöåöãú áöÃóäøó ÇáúæõÌõæåó ÃóÚóÒøõ ÇáúÃóÚúÖóÇÁö Úóáóì ÇáäøóÇÓö ßóãóÇ ÞóÇáó ÚóÈøóÇÓõ Èúäõ ãöÑúÏóÇÓò:
äõÚóÑøöÖõ áöáÓøõíõæÝö ÅöÐóÇ ÇáúÊóÞóíúäóÇ ... æõÌõæåðÇ áóÇ ÊõÚóÑøóÖõ áöáøöØóÇãö
æóáöÃóäøó ÇáúÃóÏúÈóÇÑó íóÃúäóÝõ ÇáäøóÇÓõ ãöäú ÖóÑúÈöåóÇ áöÃóäøó ÖÑÈåóÇ ÅåÇäÉ æåÒí¡ æóíõÓóãøóì ÇáúßóÓúÚó.
æóÇáúæóÌúåõ ÇáËøóÇäöí: Ãóäú íóßõæäó ÖóãöíÑõ íóßõÝøõæäó ÚóÇÆöÏðÇ Åöáóì ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ¡ æóÇáúßóÝøõ ÈöãóÚúäóì ÇáÏøóÑúÁö æóÇáÓøóÊúÑö ãóÌóÇÒðÇ ÈöÚóáóÇÞóÉö ÇááøõÒõæãö¡ Ãóíú Íöíäó áóÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó Ãóäú íóÏúÝóÚõæÇ ÇáäøóÇÑó Úóäú æõÌõæåöåöãú ÈöÃóíúÏöíåöãú æóáóÇ Úóäú ÙõåõæÑöåöãú. Ãóíú Íöíäó ÊõÍöíØõ Èöåöãõ ÇáäøóÇÑõ ãõæóÇÌóåóÉð æóãõÏóÇÈóÑóÉð. æóÐößúÑõ ÇáÙøõåõæÑö ÈóÚúÏó ÐößúÑö ÇáúæõÌõæåö Úóäú åóÐóÇ ÇáöÇÍúÊöãóÇáö ÇÍúÊöÑóÇÓñ áöÏóÝúÚö Êóæóåøõãö Ãóäøóåõãú ÞóÏú íóßõÝøõæäóåóÇ Úóäú ÙõåõæÑöåöãú Åöäú áóãú ÊóÔúÊóÛöáú ÃóíúÏöíåöãú ÈößóÝøöåóÇ Úóäú æõÌõæåöåöãú.
æóåóÐóÇ ÇáúæóÌúåõ åõæó ÇáøóÐöí ÇÞúÊóÕóÑó Úóáóíúåö ÌóãöíÚõ ãóäú áóÏóíúäóÇ ßõÊõÈõåõãú ãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó. æóÇáúæóÌúåõ ÇáúÃóæøóáõ ÃóÑúÌóÍõ ãóÚúäðì¡ áöÃóäøóåõ ÇáúãõäóÇÓöÈõ ãõäóÇÓóÈóÉð ÊóÇãøóÉð áöáúßóÇÝöÑöíäó ÇáúÍóÇÖöÑöíäó ÇáúãõÞóÑøóÚöíäó æóáöÊóßúÐöíÈöåöãú ÈöÇáúæóÚöíÏö ÈöÇáúåóáóÇßö Ýöí Þóæúáöåöãú ãóÊì åÐóÇ ÇáúæóÚúÏõ æóáöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÓóÃõÑöíßõãú ÂíÇÊöí [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 37] ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó.
æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóáÇ åõãú íõäúÕóÑõæäó ÚóØúÝñ Úóáóì áóÇ íóßõÝøõæäó Ãóíú áóÇ íóßõÝøõ Úóäúåõãú äóÝúÍõ ÇáäøóÇÑö¡ Ãóæú áóÇ íóÏúÝóÚõæäó Úóäú ÃóäúÝõÓöåöãú äóÝúÍó ÇáäøóÇÑö æóáóÇ íóÌöÏõæäó áóåõãú äóÇÕöÑðÇ íóäúÕõÑõåõãú Ýóåõãú æóÇÞöÚõæäó Ýöí æóÑúØóÉö ÇáúÚóÐóÇÈö. æóÝöí åóÐóÇ ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøóåõãú ÓóÊóÍõáøõ Èöåöãú åóÒöíãóÉõ ÈóÏúÑò ÝóáóÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó ÎóáóÇÕðÇ ãöäúåóÇ æóáóÇ íóÌöÏõæäó äóÕöíÑðÇ ãöäú ÃóÍúáóÇÝöåöãú.
æó (Èóáú) áöáúÅöÖúÑóÇÈö ÇáöÇäúÊöÞóÇáöíøö ãöäú Êóåúæöíáö ãóÇ ÃõÚöÏøó áóåõãú¡ Åöáóì ÇáÊøóåúÏöíÏö ÈöÃóäøó Ðóáößó íóÍöáøõ Èöåöãú ÈóÛúÊóÉð æóÝóÌúÃóÉð¡ æóåõæó ÃóÔóÏøõ Úóáóì ÇáäøõÝõæÓö áöÚóÏóãö ÇáÊøóåóíøõÄö áóåõ æóÇáÊøóæóØøõäö Úóáóíúåö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ßõËóíøöÑñ:
ÝóÞõáúÊõ áóåóÇ íóÇ ÚóÒøó ßõáøõ ãõÕöíÈóÉò ... ÅöÐóÇ æõØøöäóÊú íóæúãðÇ áóåóÇ ÇáäøóÝúÓõ ÐóáøóÊö(17/71)
æóÅöäú ßóÇäó ÇáúãõÑóÇÏõ ÚóÐóÇÈó ÇáúÂÎöÑóÉö ÝóäóÝúíõ ÇáäøóÇÕöÑö ÊóßúÐöíÈñ áóåõãú Ýöí Þóæúáöåöãú åÄõáÇÁö ÔõÝóÚÇÄõäÇ ÚöäúÏó Çááøóåö [íõæäõÓ: 18] .
æóÝóÇÚöáõ ÊóÃúÊöíåöãú ÖóãöíÑñ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúæóÚúÏö. æóÅöäøóãóÇ ÞõÑöäó ÇáúÝöÚúáõ ÈöÚóáóÇãóÉö ÇáúãõÄóäøóËö Úóáóì ÇáúæóÌúåö ÇáúÃóæøóáö ÇáúãõÊóÞóÏøöãö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Íöíäó áóÇ íóßõÝøõæäó Úóäú æõÌõæåöåöãõ ÇáäøóÇÑó ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúæóÞúÚóÉö Ãóæú äóÍúæö Ðóáößó¡ æóåõæó ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó Ðóáößó Óóíóßõæäõ ÝöíãóÇ ÇÓúãõåõ áóÝúÙñ ãõÄóäøóËñ ãöËúáó ÇáúæóÞúÚóÉö æóÇáúÛóÒúæóÉö.
æóÃóãøóÇ Úóáóì ÇáúæóÌúåö ÇáËøóÇäöí ÇáúãõÊóÞóÏøöãö ÇáøóÐöí ÏóÑóÌó Úóáóíúåö ÓóÇÆöÑõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ÝöíãóÇ ÑóÃóíúäóÇ ÝóáöÊóÃúæöíáö ÇáúæóÚúÏö ÈöÇáÓøóÇÚóÉö Ãóæö ÇáúÞöíóÇãóÉö Ãóæ ÇáúÍöíä áöÃóä ÇáúÍöíäö Ýöí ãóÚúäóì ÇáÓøóÇÚóÉö.
æóÇáúÈóÛúÊóÉõ: ÇáúãõÝóÇÌóÃóÉõ¡ æóåöíó ÍõÏõæËõ ÔóíúÁò ÛóíúÑö ãõÊóÑóÞøóÈò.
æóÇáúÈóåúÊõ: ÇáúÛóáóÈõ ÇáúãõÝóÇÌöÆõ ÇáúãõÚúÌöÒõ Úóäö ÇáúãõÏóÇÝóÚóÉö¡ íõÞóÇáõ: ÈóåóÊóåõ ÝóÈõåöÊó. ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáúÈóÞóÑóÉö: 258] ÝóÈõåöÊó ÇáøóÐöí ßóÝóÑó Ãóíú ÛóáóÈó. æóåõæó ãóÚúäóì ÇáÊøóÝúÑöíÚö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóáÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó ÑóÏøóåÇ æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóáÇ åõãú íõäúÙóÑõæäó Ãóíú áóÇ ÊõÄóÎøóÑõ Úóäúåõãú. æóÝöíåö ÊóäúÈöíåñ áóåõãú Åöáóì Ãóäøóåõãú ÃõäúÙöÑõæÇ ÒóãóäðÇ ØóæöíáðÇ áóÚóáøóåõãú íõÞúáöÚõæäó Úóäú ÖóáóÇáöåöãú.
æóãóÇ ÃóÔóÏøó ÇäúØöÈóÇÞö åóÐöåö ÇáúåóíúÆóÉö Úóáóì ãóÇ ÍóÕóáó áóåõãú íóæúãó ÈóÏúÑò ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóáóæú ÊóæÇÚóÏúÊõãú áóÇÎúÊóáóÝúÊõãú Ýöí ÇáúãöíÚÇÏö æóáßöäú áöíóÞúÖöíó Çááøóåõ ÃóãúÑÇð ßÇäó ãóÝúÚõæáðÇ Ýöí [ÇáúÃóäúÝóÇáö: 42] ¡ æóÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
æóíõÞóáøöáõßõãú Ýöí ÃóÚúíõäöåöãú áöíóÞúÖöíó Çááøóåõ ÃóãúÑÇð ßÇäó ãóÝúÚõæáðÇ [ÇáúÃóäúÝóÇá: 44] . æóáóÇ Ôóßøó Ýöí Ãóäøó ÇáúãõÓúÊóåúÒöÆöíäó ãöËúáó ÃóÈöí Ìåá æóÔóíúÈóÉ ÇÈúäí ÑóÈöíÚóÉó æóÚõÊúÈóÉó ÇÈúä ÑóÈöíÚóÉó æóÃõãóíøóÉó Èúäö ÎóáóÝò¡ ßóÇäõæÇ ãöãøóäú ÈóÛóÊóåõãú ÚóÐóÇÈõ ÇáÓøóíúÝö æóßóÇäó ÃóäúÕóÇÑõåõãú ãöäú ÞõÑóíúÔò ãöãøóäú ÈóåóÊóåõãú Ðóáößó.
æóÃóãøóÇ ÅöÐóÇ ÃõÑöíÏó ÈöÖóãöíÑö ÊóÃúÊöíåöãú ÇáÓøóÇÚóÉõ æóÇáúÞöíóÇãóÉõ Ýóåöíó ÊóÃúÊöí ÈóÛúÊóÉð áöãóäú åõãú ãöäú ÌöäúÓö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ãóæú ÊóÃúÊöíóåõãõ ÇáäøóÝúÎóÉõ æóÇáäøóÔúÑóÉõ ÈóÛúÊóÉð. æóÃãÇ ÃõæáóÆößó ÇáãÓÊåÒÁæä ÝóßóÇäõæÇ ÞóÏö ÇäúÞóÑóÖõæÇ ãõäúÐõ ÞõÑõæä.(17/72)
æóáóÞóÏö ÇÓúÊõåúÒöÆó ÈöÑõÓõáò ãöäú ÞóÈúáößó ÝóÍóÇÞó ÈöÇáøóÐöíäó ÓóÎöÑõæÇ ãöäúåõãú ãóÇ ßóÇäõæÇ Èöåö íóÓúÊóåúÒöÆõæäó (41) Þõáú ãóäú íóßúáóÄõßõãú ÈöÇááøóíúáö æóÇáäøóåóÇÑö ãöäó ÇáÑøóÍúãóäö Èóáú åõãú Úóäú ÐößúÑö ÑóÈøöåöãú ãõÚúÑöÖõæäó (42) Ãóãú áóåõãú ÂáöåóÉñ ÊóãúäóÚõåõãú ãöäú ÏõæäöäóÇ áóÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó äóÕúÑó ÃóäúÝõÓöåöãú æóáóÇ åõãú ãöäøóÇ íõÕúÍóÈõæäó (43) Èóáú ãóÊøóÚúäóÇ åóÄõáóÇÁö æóÂÈóÇÁóåõãú ÍóÊøóì ØóÇáó Úóáóíúåöãõ ÇáúÚõãõÑõ ÃóÝóáóÇ íóÑóæúäó ÃóäøóÇ äóÃúÊöí ÇáúÃóÑúÖó äóäúÞõÕõåóÇ ãöäú ÃóØúÑóÇÝöåóÇ ÃóÝóåõãõ ÇáúÛóÇáöÈõæäó (44)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 41]
æóáóÞóÏö ÇÓúÊõåúÒöÆó ÈöÑõÓõáò ãöäú ÞóÈúáößó ÝóÍÇÞó ÈöÇáøóÐöíäó ÓóÎöÑõæÇ ãöäúåõãú ãóÇ ßÇäõæÇ Èöåö íóÓúÊóåúÒöÄõäó (41)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÓóÃõÑöíßõãú ÂíÇÊöí [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 37] ÊóØúãöíäñ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÊóÓúáöíóÉñ áóåõ. æóãõäóÇÓóÈóÉõ ÚóØúÝöåóÇ Úóáóì ÌõãúáóÉö áóæú íóÚúáóãõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Íöíäó áóÇ íóßõÝøõæäó Úóäú æõÌõæåöåöãõ ÇáäøóÇÑó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 39]
Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ ÙóÇåöÑóÉñ.
æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ýöí ÃóæóÇÆöáö ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö.
[42- 44]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÇáúÂíóÇÊ 42 Çáì 44]
Þõáú ãóäú íóßúáóÄõßõãú ÈöÇááøóíúáö æóÇáäøóåÇÑö ãöäó ÇáÑøóÍúãäö Èóáú åõãú Úóäú ÐößúÑö ÑóÈøöåöãú ãõÚúÑöÖõæäó (42) Ãóãú áóåõãú ÂáöåóÉñ ÊóãúäóÚõåõãú ãöäú ÏõæäöäÇ áóÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó äóÕúÑó ÃóäúÝõÓöåöãú æóáÇ åõãú ãöäøóÇ íõÕúÍóÈõæäó (43) Èóáú ãóÊøóÚúäÇ åÄõáÇÁö æóÂÈÇÁóåõãú ÍóÊøóì ØÇáó Úóáóíúåöãõ ÇáúÚõãõÑõ ÃóÝóáÇ íóÑóæúäó ÃóäøóÇ äóÃúÊöí ÇáúÃóÑúÖó äóäúÞõÕõåÇ ãöäú ÃóØúÑÇÝöåÇ ÃóÝóåõãõ ÇáúÛÇáöÈõæäó (44)
Þõáú ãóäú íóßúáóÄõßõãú ÈöÇááøóíúáö æóÇáäøóåÇÑö ãöäó ÇáÑøóÍúãäö Èóáú åõãú Úóäú ÐößúÑö ÑóÈøöåöãú ãõÚúÑöÖõæäó (42) Ãóãú áóåõãú ÂáöåóÉñ ÊóãúäóÚõåõãú ãöäú ÏõæäöäÇ áóÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó äóÕúÑó ÃóäúÝõÓöåöãú æóáÇ åõãú ãöäøóÇ íõÕúÍóÈõæäó (43) Èóáú ãóÊøóÚúäÇ åÄõáÇÁö æóÂÈÇÁóåõãú ÍóÊøóì ØÇáó Úóáóíúåöãõ ÇáúÚõãõÑõ ÈóÚúÏó Ãóäú Óõáøöíó ÇáÑøóÓõæáõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì ÇÓúÊöåúÒóÇÆöåöãú ÈöÇáúæóÚöíÏö ÃõãöÑó Ãóäú íõÐóßøöÑóåõãú ÈöÃóäøó ÛõÑõæÑóåõãú ÈöÇáúÅöãúåóÇáö ãöäú ÞöÈóáö Çááøóåö ÑóÍúãóÉð ãöäúåõ Èöåöãú ßóÔóÃúäöåö Ýöí ÇáÑøóÍúãóÉö ÈöãóÎúáõæÞóÇÊöåö ÈöÃóäøóåõãú ÅöÐóÇ äóÒóáó Èöåöãú ÚóÐóÇÈõåõ áóÇ íóÌöÏõæäó ÍóÇÝöÙðÇ áóåõãú ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö ÛóíúÑóåõ æóáóÇ ÊóãúäóÚõåõãú ãöäúåõ ÂáöåóÊõåõãú.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÅöäúßóÇÑñ æóÊóÞúÑöíÚñ¡ Ãóí áóÇ íßáÄåã ãöäúåõ ÃóÍóÏñ ÝóßóíúÝó ÊóÌúåóáõæäó Ðóáößó¡ ÊóäúÈöíåÇ áóåõã ÅöÐÇ äóÓõæÇ äöÚóãóåõ.
æóÐößúÑõ Çááøóíúáö æóÇáäøóåóÇÑö áöÇÓúÊöíÚóÇÈö ÇáúÃóÒúãöäóÉö ßóÃóäøóåõ Þöíáó: ãóäú íóßúáóÄõßõãú Ýöí ÌóãöíÚö ÇáúÃóæúÞóÇÊö.(17/73)
æóÞõÏøöãó Çááøóíúáõ áöÃóäøóåõ Òóãóäõ ÇáúãóÎóÇæöÝö áöÃóäøó ÇáÙøóáóÇãó íõÚöíäõ ÃóÓúÈóÇÈó ÇáÖøõÑøö Úóáóì ÇáúæõÕõæáö Åöáóì ãõÈúÊóÛóÇåóÇ ãöäú ÅöäúÓóÇäò æóÍóíóæóÇäò æóÚöáóáö ÇáúÃóÌúÓóÇãö.
æóÐößúÑõ ÇáäøóåóÇÑö ÈóÚúÏóåõ áöáöÇÓúÊöíÚóÇÈö.
æóãóÚúäóì ãöäó ÇáÑøóÍúãäö ãöäú ÈóÃúÓöåö æóÚóÐóÇÈöåö.
æóÌöíÁó ÈóÚúÏó åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÑöíÚö ÈöÅöÖúÑóÇÈóÇÊò ËóáóÇËóÉò ÇäúÊöÞóÇáöíøóÉò Úóáóì ÓóÈöíáö ÇáÊøóÏúÑöíÌö ÇáøóÐöí åõæó ÔóÃúäõ ÇáúÅöÖúÑóÇÈö.
ÝóÇáúÅöÖúÑóÇÈõ ÇáúÃóæøóáõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Èóáú åõãú Úóäú ÐößúÑö ÑóÈøöåöãú ãõÚúÑöÖõæäó¡ æóåõæó ÇÑúÊöÞóÇÁñ ãöäó ÇáÊøóÞúÑöíÚö ÇáúãóÌúÚõæáö áöáúÅöÕúáóÇÍö Åöáóì ÇáÊøóÃúíöíÓö ãöäú ÕóáóÇÍöåöãú ÈöÃóäøóåõãú Úóäú ÐößúÑö ÑóÈøöåöãú ãõÚúÑöÖõæäó ÝóáóÇ íõÑúÌóì ãöäúåõãõ ÇáöÇäúÊöÝóÇÚõ ÈöÇáúÞóæóÇÑöÚö¡ Ãóíú ÃóÎøöÑö ÇáÓøõÄóÇáó æóÇáÊøóÞúÑöíÚó æóÇÊúÑõßúåõãú ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÊóæóÑøóØõæÇ Ýöí ÇáúÚóÐóÇÈö ÚóÑóÝõæÇ Ãóä áóÇ ßÇáìÁ áóåõãú.
Ëõãøó ÃóÖúÑóÈó ÅöÖúÑóÇÈðÇ ËóÇäöíðÇ Èö (Ãóãú) ÇáúãõäúÞóØöÚóÉö ÇáøóÊöí åöíó ÃõÎúÊõ (Èóáú) ãóÚó ÏóáóÇáóÊöåóÇ Úóáóì ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö áöÞóÕúÏö ÇáÊøóÞúÑöíÚö ÝóÞóÇáó: Ãóãú áóåõãú ÂáöåóÉñ ÊóãúäóÚõåõãú ãöäú ÏõæäöäÇ¡ Ãóíú Èóáú Ãóáóåõãó ÂáöåóÉñ.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÅöäúßóÇÑñ æóÊóÞúÑöíÚñ¡ Ãóíú ãóÇ áóåõãú ÂáöåóÉñ ãóÇäöÚóÉñ áóåõãú ãöäú ÏõæäöäóÇ. æóåóÐóÇ ÅöÈúØóÇáñ áöãõÚúÊóÞóÏöåöãú Ãóäøóåõãõ ÇÊøóÎóÐõæÇ ÇáúÃóÕúäóÇãó ÔõÝóÚóÇÁó.
æóÌõãúáóÉõ áóÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó äóÕúÑó ÃóäúÝõÓöåöãú ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ. æóÖóãöíÑõ íóÓúÊóØöíÚõæäó ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÂáöåóÉò ÃõÌúÑöíó Úóáóíúåöãú ÖóãöíÑõ ÇáúÚõÞóáóÇÁö ãõÌóÇÑóÇÉð áöãóÇ íõÌúÑöíåö ÇáúÚóÑóÈõ Ýöí ßóáóÇãöåöãú. æóÇáúãóÚúäóì: ßóíúÝó íóäúÕõÑõæäóåõãú æóåõãú áóÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó äóÕúÑó ÃóäúÝõÓöåöãú¡ æóáóÇ åõãú ãõÄóíøóÏõæäó ãöäó Çááøóåö ÈöÇáúÞóÈõæáö.
Ëõãøó ÃóÖúÑóÈó ÅöÖúÑóÇÈðÇ ËóÇáöËðÇ ÇäúÊóÞóáó Èöåö Åöáóì ßóÔúÝö ÓóÈóÈö ÛõÑõæÑöåöãõ ÇáøóÐöí ãöäú Ìóåúáöåöãú Èöåö ÍóÓöÈõæÇ ÃóäúÝõÓóåõãú Âãöäöíäó ãöäú ÃóÎúÐö Çááøóåö ÅöíøóÇåõãú ÈöÇáúÚóÐóÇÈö ÝóÌóÑøóÃóåõãú(17/74)
Ðóáößó Úóáóì ÇáöÇÓúÊöåúÒóÇÁö ÈöÇáúæóÚöíÏö¡ æóåõæó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Èóáú ãóÊøóÚúäÇ åÄõáÇÁö æóÂÈÇÁóåõãú¡ Ãóíú ÝóãóÇ åõãú ãõÓúÊóãöÑøõæäó Ýöíåö ãöäó ÇáäøöÚúãóÉö ÅöäøóãóÇ åõæó ÊóãúÊöíÚñ æóÅöãúåóÇáñ ßóãóÇ ãóÊøóÚúäóÇ ÂÈóÇÁóåõãú ãöäú ÞóÈúáõ¡ æóßóãóÇ ßóÇäó áöÂÈóÇÆöåöãú ÂÌóÇáñ ÇäúÊóåóæúÇ ÅöáóíúåóÇ ßóÐóáößó íóßõæäõ áöåóÄõáóÇÁö¡ æóáóßöäøó ÇáúÂÌóÇáó ÊóÎúÊóáöÝõ ÈöÍóÓúÈö ãóÇ Úóáöãó Çááøóåõ ãöäó ÇáúÍößúãóÉö Ýöí ãóÏóÇåóÇ ÍóÊøóì ØóÇáóÊú ÃóÚãÇÑ ÂÈóÇÆöåöã. æóåóÐóÇ ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÃóäøó ÃóÚúãóÇÑó åóÄõáóÇÁö áóÇ ÊóÈúáõÛõ ÃóÚúãóÇÑó ÂÈóÇÆöåöãú¡ æóÃóäøó Çááøóåó íõÍöáøõ Èöåöãõ ÇáúåóáóÇßó áöÊóßúÐöíÈöåöãú Åöáóì ÃóãóÏò Úóáöãóåõ.
æóÞóÏú æõÌøöåó ÇáúÎöØóÇÈõ Åöáóíúåöãõ ÇÈúÊöÏóÇÁð ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Þõáú ãóäú íóßúáóÄõßõãú¡ Ëõãøó ÃóÚúÑóÖó Úóäúåõãú ãöäú ØóÑöíÞö ÇáúÎöØóÇÈö Åöáóì ØóÑöíÞö ÇáúÛóíúÈóÉö áöÃóäøó ãóÇ æõÌøöåó Åöáóíúåöãú ãöäú ÅöäúßóÇÑö Ãóäú íóßúáóÃóåõãú ÃóÍóÏñ ãöäú ÚóÐóÇÈö Çááøóåö ÌóÚóáóåõãú ÃóÍúÑöíóÇÁó ÈöÇáúÅöÚúÑóÇÖö Úóäúåõãú ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: åõæó ÇáøóÐöí íõÓóíøöÑõßõãú Ýöí ÇáúÈóÑøö æóÇáúÈóÍúÑö ÍóÊøóì ÅöÐÇ ßõäúÊõãú Ýöí ÇáúÝõáúßö æóÌóÑóíúäó Èöåöãú ÈöÑöíÍò ØóíøöÈóÉò æóÝóÑöÍõæÇ ÈöåÇ ÇáúÂíóÉó Ýöí ÓõæÑóÉö [íõæäõÓó: 22] .
æíõÕúÍóÈõæäó ÅöãøóÇ ãõÖóÇÑöÚõ ÕóÍöÈóåõ ÅöÐóÇ ÎóÇáóØóåõ æóáóÇÒóãóåõ¡ æóÇáÕøõÍúÈóÉõ ÊóÞúÊóÖöí ÇáäøóÕúÑó æóÇáÊøóÃúíöíÏó¡ ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÝóÇÚöáõ ÇáøóÐöí äóÇÈó Úóäúåõ ãóäú ÃõÓúäöÏó Åöáóíúåö ÇáúÝöÚúáõ ÇáúãóÈúäöíøõ áöáäøóÇÆöÈö ãõÑóÇÏðÇ Èöåö Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì¡ Ãóíú áóÇ íóÕúÍóÈõåõãõ Çááøóåõ¡ Ãóíú áóÇ íõÄóíøöÏõåõãú Ýóíóßõæäõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ãöäøóÇ ãõÊóÚóáøöÞðÇ Èö íõÕúÍóÈõæäó Úóáóì ãóÚúäóì (ãöäú) ÇáöÇÊøöÕóÇáöíøóÉö¡ Ãóíú ÕõÍúÈóÉò ãõÊøóÕöáóÉò ÈöäóÇ ÈöãóÚúäóì ÕõÍúÈóÉò ãóÊöíäóÉò. æóåóÐóÇ äóÝúíñ áöãóÇ ÇÚúÊóÞóÏóåõ ÇáúãõÔúÑößõæäó ÈöÞóæúáöåöãú ãóÇ äóÚúÈõÏõåõãú ÅöáøóÇ áöíõÞóÑøöÈõæäÇ Åöáóì Çááøóåö ÒõáúÝì [ÇáÒãÑ: 3] .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÝóÇÚöáõ ÇáúãóÍúÐõæÝõ ãóÍúÐõæÝðÇ áöÞóÕúÏö ÇáúÚõãõæãö¡ Ãóíú áóÇ íóÕúÍóÈõåõãú ÕóÇÍöÈñ¡ Ãóíú áóÇ íõÌöíÑõåõãú ÌóÇÑñ ÝóÅöäøó ÇáúÌöæóÇÑó íóÞúÊóÖöí ÍöãóÇíóÉó ÇáúÌóÇÑö Ýóíóßõæäõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ãöäøóÇ ãõÊóÚóáøöÞðÇ Èö íõÕúÍóÈõæäó Úóáóì ãóÚúäóì (ãöäú) ÇáøóÊöí ÈöãóÚúäóì (Úóáóì) ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ýóãóäú íóäúÕõÑõäÇ ãöäú ÈóÃúÓö Çááøóåö Åöäú ÌÇÁóäÇ [ÛóÇÝöÑ: 29] .
æóÅöãøóÇ ãõÖóÇÑöÚñ ÃóÕúÍóÈóåõ ÇáúãóåúãõæÒõ ÈöãóÚúäóì ÍöÝúÙóåõ æóãóäúÚöåö¡ Ãóíú ãöäó ÇáÓøõæÁö.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Èö åÄõáÇÁö áöÍóÇÖöÑöíäó Ýöí ÇáúÃóÐúåóÇäö æóåõãú ßõÝøóÇÑõ ÞõÑóíúÔò.(17/75)
æóÞóÏö ÇÓúÊóÞúÑóíúÊõ Ãóäøó ÇáúÞõÑúÂäó ÅöÐóÇ ÐõßöÑóÊú Ýöíåö åóÐöåö ÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Ïõæäó æõÌõæÏö ãõÔóÇÑò Åöáóíúåö Ýöí ÇáúßóáóÇãö Ýóåõæó íóÚúäöí ÈöåóÇ ßõÝøóÇÑó ÞõÑóíúÔò.
ÃóÝóáÇ íóÑóæúäó ÃóäøóÇ äóÃúÊöí ÇáúÃóÑúÖó äóäúÞõÕõåÇ ãöäú ÃóØúÑÇÝöåÇ ÃóÝóåõãõ ÇáúÛÇáöÈõæäó ÊÞÑíÚ Úóáóì ÅöÍóÇáóÊöåöãú äóÕúÑó ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÚóÏøöåöãú ÊóÃúÎöíÑó ÇáúæóÚúÏö Èöåö ÏóáöíáðÇ Úóáóì ÊóßúÐöíÈö æõÞõæÚöåö ÍóÊøóì ÞóÇáõæÇ: ãóÊì åÐóÇ ÇáúæóÚúÏõ Åöäú ßõäúÊõãú ÕÇÏöÞöíäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 38] ÊóåóßøõãðÇ æóÊóßúÐöíÈðÇ. ÝóáóãøóÇ ÃóäúÐóÑóåõãú ÈöãóÇ ÓóíóÍõáøõ Èöåöãú Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóæú íóÚúáóãõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Íöíäó áóÇ íóßõÝøõæäó Úóäú æõÌõæåöåöãõ ÇáäøóÇÑó Åöáóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ãóÇ ßÇäõæÇ Èöåö íóÓúÊóåúÒöÄõäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 39- 41] ÝóÑúÚñ Úóáóì Ðóáößó ßõáøöåö ÇÓúÊöÝúåóÇãðÇ ÊóÚúÌöíÈöíøðÇ ãöäú ÚóÏóãö ÇåúÊöÏóÇÆöåöãú Åöáóì ÃóãóÇÑóÇÊö ÇÞúÊöÑóÇäö ÇáúæóÚúÏö ÈöÇáúãóæúÚõæÏö ÇÓúÊöÏúáóÇáðÇ Úóáóì ÞõÑúÈöåö ÈöÍõÕõæáö ÃóãóÇÑóÇÊöåö.
æóÇáÑøõÄúíóÉõ ÚöáúãöíøóÉñ¡ æóÓóÏøóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ ãóÓóÏøó ÇáúãóÝúÚõæáóíúäö áöÃóäøóåóÇ Ýöí ÊóÃúæöíáö ãóÕúÏóÑò¡ Ãóíö ÇÚúÌóÈõæÇ ãöäú ÚóÏóãö ÇåúÊöÏóÇÆöåöãú Åöáóì äõÞúÕóÇäö ÃóÑúÖöåöãú ãöäú ÃóØúÑóÇÝöåóÇ¡ æóÃóäøó Ðóáößó ãöäú ÕõäúÚö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÊóæóÌøõåö ÚöäóÇíóÉò ÎóÇÕøóÉò¡ áößóæúäöåö ÛóíúÑó ÌóÇÑò Úóáóì ãõÞúÊóÖóì ÇáúÛóÇáöÈö ÇáúãõÚúÊóÇÏö¡ Ýóãóäú ÊóÃóãøóáó Úóáöãó Ãóäøóåõ ãöäú ÚóÌöíÈö ÕõäúÚö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóßóÝóì ÈöÐóáößó ÏóáöíáðÇ Úóáóì ÊóÕúÏöíÞö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÚóáóì ÕöÏúÞö ãóÇ æóÚóÏóåõãú Èöåö æóÚöäóÇíóÉö ÑóÈøöåö Èöåö ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö ÝöÚúáõ äóÃúÊöí.
ÝóÇáúÅöÊúíóÇäõ ÊóãúËöíáñ ÈöÍóÇáö ÇáúÛóÇÒöí ÇáøóÐöí íóÓúÚóì Åöáóì ÃóÑúÖö Þóæúãò ÝóíóÞúÊõáõ æóíóÃúÓöÑõ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóÊóì Çááøóåõ ÈõäúíÇäóåõãú ãöäó ÇáúÞóæÇÚöÏö [ÇáäøóÍúá: 26] .
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúÃóÑúÖó ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÚóåúÏö¡ Ãóíú ÃóÑúÖó ÇáúÚóÑóÈö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ýöí [ÓõæÑóÉö íõæÓõÝó: 80] Ýóáóäú ÃóÈúÑóÍó ÇáúÃóÑúÖó Ãóíú ÃóÑúÖó ãöÕúÑó.(17/76)
Þõáú ÅöäøóãóÇ ÃõäúÐöÑõßõãú ÈöÇáúæóÍúíö æóáóÇ íóÓúãóÚõ ÇáÕøõãøõ ÇáÏøõÚóÇÁó ÅöÐóÇ ãóÇ íõäúÐóÑõæäó (45)
æóÇáäøõÞúÕóÇäõ: ÊóÞúáöíáõ ßóãøöíøóÉö ÔóíúÁò.
æóÇáúÃóØúÑóÇÝõ: ÌóãúÚõ ØóÑúÝò- ÈöÝóÊúÍö ÇáØøóÇÁö æóÇáÑøóÇÁö-. æóåõæó ãóÇ íóäúÊóåöí Èöåö ÇáúÌöÓúãõ ãöäú ÌöåóÉò ãöäú ÌöåóÇÊöåö¡ æóÖöÏøõåõ ÇáúæóÓóØõ.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöäõÞúÕóÇäö ÇáúÃóÑúÖö: äõÞúÕóÇäõ ãóäú ÚóáóíúåóÇ ãöäó ÇáäøóÇÓö áóÇ äõÞúÕóÇäõ ãöÓóÇÍóÊöåóÇ áöÃóäøó åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉó ãóßøöíøóÉñ Ýóáóãú íóßõäú ÓóÇÚóÊóÆöÐò ÔóíúÁñ ãöäú ÃóÑúÖö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ÍóæúÒóÉö ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ æóÇáúÞóÑöíäóÉõ
ÇáúãõÔóÇåóÏóÉõ.
æóÇáúãõÑóÇÏõ: äõÞúÕóÇäõ ÚóÏóÏö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÏõÎõæáö ßóËöíÑò ãöäúåõãú Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö ãöãøóäú ÃóÓúáóãó ãöäú Ãóåúáö ãóßøóÉó¡ æóãóäú åóÇÌóÑó ãöäúåõãú Åöáóì ÇáúÍóÈóÔóÉö¡ æóãóäú ÃóÓúáóãó ãöäú Ãóåúáö ÇáúãóÏöíäóÉö Åöäú ßóÇäóÊö ÇáúÂíóÉõ äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÅöÓúáóÇãö Ãóåúáö ÇáúÚóÞóÈóÉö ÇáúÃõæáóì Ãóæö ÇáËøóÇäöíóÉö¡ ÝóßóÇäó ÚóÏóÏõ ÇáúãõÓúáöãöíäó íóæúãóÆöÐò íóÊóÌóÇæóÒõ ÇáúãöÇÆóÊóíúäö. æóÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö Ýöí ÎöÊóÇãö ÓõæÑóÉö ÇáÑøóÚúÏö.
æóÌõãúáóÉõ ÃóÝóåõãõ ÇáúÛÇáöÈõæäó ãõÝóÑøóÚóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÇáÊøóÚúÌöíÈö ãöäú ÚóÏóãö ÇåúÊöÏóÇÆöåöãú Åöáóì åóÐöåö ÇáúÍóÇáóÉö. æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÅöäúßóÇÑöíøñ¡ Ãóíú ÝóßóíúÝó íóÍúÓóÈõæäó Ãóäøóåõãú ÛóáóÈõæÇ ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÊóãóßøóäõæÇ ãöäó ÇáúÍõÌøóÉö Úóáóíúåöãú.
æóÇÎúÊöíóÇÑõ ÇáúÌõãúáóÉö ÇáöÇÓúãöíøóÉö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃóÝóåõãõ ÇáúÛÇáöÈõæäó Ïõæäó ÇáúÝöÚúáöíøóÉö áöÏóáóÇáóÊöåóÇ ÈöÊóÚúÑöíÝö ÌõÒúÃóíúåóÇ Úóáóì ÇáúÞóÕúÑö¡ Ãóíú ãóÇ åõãõ ÇáúÛóÇáöÈõæäó Èóáö ÇáúãõÓúáöãõæäó ÇáúÛóÇáöÈõæäó¡ ÅöÐú áóæú ßóÇäó ÇáúãõÔúÑößõæäó ÇáúÛóÇáöÈöíäó áóãóÇ ßóÇäó ÚóÏóÏõåõãú Ýöí ÊóäóÇÞõÕò¡ æóáóãóÇ ÎóáóÊú ÈóáúÏóÊõåõãú ãöäú ÚóÏóÏò ßËíÑ ãöäúåõã.
[45]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 45]
Þõáú ÅöäøóãÇ ÃõäúÐöÑõßõãú ÈöÇáúæóÍúíö æóáÇ íóÓúãóÚõ ÇáÕøõãøõ ÇáÏøõÚÇÁó ÅöÐÇ ãóÇ íõäúÐóÑõæäó (45)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøñ ãóÞúÕõæÏñ ãöäúåõ ÇáúÅöÊúíóÇäõ Úóáóì ÌóãöíÚö ãóÇ ÊÞÏã ãä ÇÓÊÚÌÇáåã ÈöÇáúæóÚúÏö ÊóåóßøõãðÇ ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóíóÞõæáõæäó ãóÊì åÐóÇ ÇáúæóÚúÏõ [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 38] ¡(17/77)
ãä ÇáÊøóåúÏöíÏö ÇáøóÐöí æõÌøöåó Åöáóíúåöãú ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóæú íóÚúáóãõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 39] ÅöáóÎú ... æóãöäú ÊóÐúßöíÑöåöãú ÈöÇáúÎóÇáöÞö æóÊóäúÈöíåöåöãú Åöáóì ÈõØúáóÇäö ÂáöåóÊöåöãú ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Þõáú ãóäú íóßúáóÄõßõãú ÈöÇááøóíúáö æóÇáäøóåÇÑö Åöáóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÍóÊøóì ØÇáó Úóáóíúåöãõ ÇáúÚõãõÑõ [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 42- 44] ¡ æóãöäó ÇáöÇÍúÊöÌóÇÌö Úóáóíúåöãú ÈöÙõåõæÑö ÈöæóÇÑöÞö äóÕúÑö ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ æóÇÞúÊöÑóÇÈö ÇáúæóÚúÏö ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃóÝóáÇ íóÑóæúäó ÃóäøóÇ äóÃúÊöí ÇáúÃóÑúÖó äóäúÞõÕõåÇ ãöäú ÃóØúÑÇÝöåÇ [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ:
44] ¡ ÚõÞøöÈó Èöåö ÃóãúÑõ Çááøóåö ÑóÓõæáóåõ Ãóäú íõÎóÇØöÈóåõãú ÈöÊóÚúÑöíÝö ßõäúåö ÏóÚúæóÊöåö¡ æóåöíó ÞóÕúÑõåõ Úóáóì ÇáúÅöäúÐóÇÑö ÈöãóÇ ÓóíóÍõáøõ Èöåöãú Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö ÅöäúÐóÇÑðÇ ãöäú ØóÑöíÞö ÇáúæóÍúíö ÇáúãõäóÒøóáö Úóáóíúåö ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóåõæó ÇáúÞõÑúÂäõ¡ Ãóíú ÝóáóÇ ÊõÚúÑöÖõæÇ Úóäúåõ¡ æóáóÇ ÊóÊóØóáøóÈõæÇ ãöäøöí ÂíóÉð ÛóíúÑó Ðóáößó¡ æóáóÇ ÊóÓúÃóáõæÇ Úóäú ÊóÚúíöíäö ÂÌóÇáö Íõáõæáö ÇáúæóÚöíÏö¡ æóáóÇ ÊóÍúÓóÈõæÇ Ãóäøóßõãú ÊóÛöíÙõæäóäöí ÈöÅöÚúÑóÇÖößõãú æóÇáÊøóæóÛøõáö Ýöí ßõÝúÑößõãú.
ÝóÇáúßóáóÇãõ ÞóÕúÑñ ãóæúÕõæÝñ Úóáóì ÕöÝóÉò¡ æóÞóÕúÑõåõ Úóáóì ÇáúãõÊóÚóáøöÞö ÈöÊöáúßó ÇáÕøöÝóÉö ÊóÈóÚðÇ áöãõÊóÚóáøöÞöåö Ýóåõæó ÞóÇÆöãñ ãóÞóÇãó ÞóÕúÑóíúäö. æóáóãú íóÙúåóÑú áöí ãöËóÇáñ áóåõ ãöäú ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö ÞóÈúáó ÇáúÞõÑúÂäö.
æóåóÐóÇ ÇáúßóáóÇãõ íóÓúÊóáúÒöãõ ãõÊóÇÑóßóÉð áóåõãú ÈóÚúÏó ÇáúÅöÈúáóÇÛö Ýöí ÅöÞóÇãóÉö ÇáúÍÌøóÉ Úóáóíúåöã æóÐóáößó Ðõíøöáó ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáÇ íóÓúãóÚõ ÇáÕøõãøõ ÇáÏøõÚÇÁó ÅöÐÇ ãóÇ íõäúÐóÑõæäó. æóÇáúæóÇæõ áöáúÚóØúÝö Úóáóì ÅöäøóãÇ ÃõäúÐöÑõßõãú
ÈöÇáúæóÍúíö
ÚóØúÝõ ÇÓúÊöÆúäóÇÝò Úóáóì ÇÓúÊöÆúäóÇÝò áöÃóäøó ÇáÊøóÐúíöíáó ãöäú ÞóÈöíáö ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝö.
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáÕøõãøõ áöáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞö. æóÇáÕøóãóãõ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöÚóÏóãö ÇáöÇäúÊöÝóÇÚö ÈöÇáúßóáóÇãö ÇáúãõÝöíÏö ÊóÔúÈöíåðÇ áöÚóÏóãö ÇáöÇäúÊöÝóÇÚö ÈöÇáúãóÓúãõæÚö ÈöÚóÏóãö æõáõæÌö ÇáúßóáóÇãö ÕöãóÇÎó ÇáúãõÎóÇØóÈö Èöåö. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Õõãøñ Èõßúãñ Úõãúíñ Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö: 18] . æóÏóÎóáó Ýöí Úõãõæãöåö ÇáúãõÔúÑößõæäó ÇáúãõÚúÑöÖõæäó Úóäö ÇáúÞõÑúÂäö æóåõãõ ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú ÓõæÞö ÇáÊøóÐúíöíáö áöíóßõæäó ÏõÎõæáõåõãú Ýöí ÇáúÍõßúãö ÈöØóÑöíÞóÉö ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÈöÇáúÚõãõæãö Úóáóì ÇáúÎõÕõæÕö.
æóÊóÞúíöíÏõ ÚóÏóãö ÇáÓøóãóÇÚö ÈöæóÞúÊö ÇáúÅöÚúÑóÇÖö ÚöäúÏó ÓóãóÇÚö ÇáúÅöäúÐóÇÑö áöÊóÝúÙöíÚö ÅöÚúÑóÇÖöåöãú Úóäö ÇáúÅöäúÐóÇÑö áöÃóäøóåõ ÅöÚúÑóÇÖñ íõÝúÖöí Èöåöãú Åöáóì ÇáúåóáóÇßö Ýóåõæó ÃóÝúÙóÚõ ãöäú(17/78)
æóáóÆöäú ãóÓøóÊúåõãú äóÝúÍóÉñ ãöäú ÚóÐóÇÈö ÑóÈøößó áóíóÞõæáõäøó íóÇ æóíúáóäóÇ ÅöäøóÇ ßõäøóÇ ÙóÇáöãöíäó (46)
ÚóÏóãö ÓóãóÇÚö ÇáúÈöÔóÇÑóÉö Ãóæö ÇáÊøóÍúÏöíËö¡ æóáöÃóäøó ÇáÊøóÐúíöíáó ãóÓõæÞñ ÚóÞöÈó ÅöäúÐóÇÑóÇÊò ßóËöíÑóÉò.
æóÇÎúÊöíÑó áóÝúÙõ ÇáÏøõÚóÇÁö áöÃóäøóåõ ÇáúãõØóÇÈöÞõ áöáúÛóÑóÖö ÅöÐú ßóÇäó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÏóÇÚöíðÇ ßóãóÇ ÞóÇáó: ÃóÏúÚõæÇ Åöáóì Çááøóåö Úóáì ÈóÕöíÑóÉò [íõæÓõÝ: 108] .
æóÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäøó ÌõãúáóÉó æóáÇ íóÓúãóÚõ ÇáÕøõãøõ ÇáÏøõÚÇÁó ßóáóÇãñ ãõÎóÇØóÈñ Èöåö ÇáÑøóÓõæáõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóáóíúÓó ãöäú ÌõãúáóÉö ÇáúãóÃúãõæÑö ÈöÃóäú íóÞóæúáóåõ áóåõãú.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ æóáÇ íóÓúãóÚõ- ÈöÊóÍúÊöíøóÉò Ýöí Ãóæøóáöåö æóÑóÝúÚö ÇáÕøõãøõ-. æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò æóáóÇ ÊõÓúãöÚõ- ÈöÇáÊøóÇÁö ÇáúÝóæúÞöíøóÉö ÇáúãóÖúãõæãóÉö æóäóÕúÈö ÇáÕøõãøõ- ÎöØóÇÈðÇ áöáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. æóåóÐöåö ÇáúÞöÑóÇÁóÉõ äóÕøñ Ýöí ÇäúÝöÕóÇáö ÇáúÌõãúáóÉö Úóäö ÇáúßóáóÇãö ÇáúãóÃúãõæÑö ÈÞæáå áóåõã.
[46]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 46]
æóáóÆöäú ãóÓøóÊúåõãú äóÝúÍóÉñ ãöäú ÚóÐÇÈö ÑóÈøößó áóíóÞõæáõäøó íóÇ æóíúáóäÇ ÅöäøóÇ ßõäøóÇ ÙÇáöãöíäó (46)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö Þõáú ÅöäøóãÇ ÃõäúÐöÑõßõãú ÈöÇáúæóÍúíö [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 45] æóÇáúÎöØóÇÈõ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ Ãóíú ÃóäúÐöÑúåõãú ÈöÃóäøóåõã ÓíäÏãæä ÚöäúÏ ãóÇ íóäóÇáõåõãú Ãóæøóáõ ÇáúÚóÐóÇÈö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö. æóåóÐóÇ ÇäúÊöÞóÇáñ ãöäú ÅöäúÐóÇÑöåöãú ÈöÚóÐóÇÈö ÇáÏøõäúíóÇ Åöáóì ÅöäúÐóÇÑöåöãú ÈöÚóÐóÇÈö ÇáúÂÎöÑóÉö.
æóÃõßøöÏó ÇáÔøóÑúØõ ÈöáóÇãö ÇáúÞóÓóãö áöÊóÍúÞöíÞö æõÞõæÚö ÇáúÌóÒóÇÁö.
æóÇáúãóÓøõ: ÇÊøöÕóÇáñ ÈöÙóÇåöÑö ÇáúÌöÓúãö.
æóÇáäøóÝúÍóÉõ: ÇáúãóÑøóÉõ ãöäó ÇáÑøóÖúÎö Ýöí ÇáúÚóØöíøóÉö¡ íõÞóÇáõ äóÝóÍóåõ ÈöÔóíúÁò ÅöÐóÇ ÃóÚúØóÇåõ.(17/79)
æóäóÖóÚõ ÇáúãóæóÇÒöíäó ÇáúÞöÓúØó áöíóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö ÝóáóÇ ÊõÙúáóãõ äóÝúÓñ ÔóíúÆðÇ æóÅöäú ßóÇäó ãöËúÞóÇáó ÍóÈøóÉò ãöäú ÎóÑúÏóáò ÃóÊóíúäóÇ ÈöåóÇ æóßóÝóì ÈöäóÇ ÍóÇÓöÈöíäó (47)
æóÝöí ãóÇÏøóÉö ÇáäøóÝúÍö Ãóäøóåõ ÚóØóÇÁñ Þóáöíá äÒÑ¡ æÈÖãíãÉ ÈöäóÇÁö ÇáúãóÑøóÉö ÝöíåóÇ¡ æóÇáÊøóäúßöíÑö¡ æóÅöÓúäóÇÏö ÇáúãóÓøö ÅöáóíúåóÇ Ïõæäó ÝöÚúáò ÂÎóÑó ÃóÑúÈóÚõ ãõÈóÇáóÛóÇÊò Ýöí ÇáÊøóÞúáöíáö¡ ÝóãóÇ Ùóäøõßó ÈöÚóÐóÇÈò íóÏúÝóÚõ Þóáöíáõåõ ãóäú Íóáøó Èöåö Åöáóì ÇáúÅöÞúÑóÇÑö ÈöÇÓúÊöÍúÞóÇÞöåö ÅöíøóÇåõ æóÅöäúÔóÇÁö ÊõÚóÌøõÈöåö ãöäú ÓõæÁö ÍóÇáö äóÝúÓöåö.
æóÇáúæóíúáõ ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ýóæóíúáñ áöáøóÐöíäó íóßúÊõÈõæäó ÇáúßöÊÇÈó ÈöÃóíúÏöíåöãú Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö:
79] ¡ æóÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóæóíúáñ áöáúßÇÝöÑöíäó ãöäú ÚóÐÇÈò ÔóÏöíÏò Ýöí Ãóæøóáö [ÓõæÑóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó: 2] .
æóãóÚúäóì ÅöäøóÇ ßõäøóÇ ÙÇáöãöíäó ÅöäøóÇ ßõäøóÇ ãõÚúÊóÏöíäó Úóáóì ÃóäúÝõÓöäóÇ ÅöÐú ÃóÚúÑóÖúäóÇ Úóäö ÇáÊøóÃóãøõáö Ýöí ÕöÏúÞö ÏóÚúæóÉö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. ÝóÇáÙøõáúãõ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáúÅöÔúÑóÇßõ áöÃóäøó ÅöÔúÑóÇßóåõãú ãóÚúÑõæÝñ áóÏóíúåöãú ÝóáóíúÓó ãöãøóÇ íóÚúÑöÝõæäóåõ ÅöÐóÇ ãóÓøóÊúåõãú äóÝúÍóÉñ ãä ÇáúÚóÐóÇÈ.
[47]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 47]
æóäóÖóÚõ ÇáúãóæÇÒöíäó ÇáúÞöÓúØó áöíóæúãö ÇáúÞöíÇãóÉö ÝóáÇ ÊõÙúáóãõ äóÝúÓñ ÔóíúÆÇð æóÅöäú ßÇäó ãöËúÞÇáó ÍóÈøóÉò ãöäú ÎóÑúÏóáò ÃóÊóíúäÇ ÈöåÇ æóßóÝì ÈöäÇ ÍÇÓöÈöíäó (47)
íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúæóÇæõ ÚóÇØöÝóÉð åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉó Úóáóì ÌõãúáóÉö æóáóÆöäú ãóÓøóÊúåõãú äóÝúÍóÉñ ãöäú ÚóÐÇÈö ÑóÈøößó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 46] ÅöáóÎú áöãõäóÇÓóÈóÉö Þóæúáöåöãú ÅöäøóÇ ßõäøóÇ ÙÇáöãöíäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 46] ¡ æóáöÈóíóÇäö Ãóäøóåõãú ãõÌóÇÒóæúäó Úóáóì ÌóãöíÚö ãóÇ ÃóÓúáóÝõæåõ ãöäó ÇáúßõÝúÑö æóÊóßúÐöíÈö ÇáÑøóÓõæáö ÈóíóÇäðÇ ÈöØóÑöíÞö ÐößúÑö ÇáúÚõãõæãö ÈóÚúÏó ÇáúÎõÕõæÕö Ýöí ÇáúãõÌóÇÒóíúäö¡ ÝóÔóÇÈóåó ÇáÊøóÐúíöíáó ãöäú ÃóÌúáö Úõãõæãö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÝóáÇ ÊõÙúáóãõ äóÝúÓñ ÔóíúÆÇð¡ æóÝöí ÇáúãõÌóÇÒóì Úóáóíúåö ãöäú ÃóÌúáö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóÅöäú ßÇäó ãöËúÞÇáó ÍóÈøóÉò ãöäú ÎóÑúÏóáò ÃóÊóíúäÇ ÈöåÇ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúæóÇæõ áöáúÍóÇáö ãöäú Þóæúáå ÑóÈøößó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 46] ¡ æóÊóßõæäó äõæäõ ÇáúãõÊóßóáøöãö ÇáúãõÚóÙøóãö ÇáúÊöÝóÇÊðÇ áöãõäóÇÓöÈóÉö ÇáúÌóÒóÇÁö áöáúÃóÚúãóÇáö ßóãóÇ íõÞóÇáõ:(17/80)
ÃóÏøóì Åöáóíúåö Çáúßóíúáó ÕóÇÚðÇ ÈöÕóÇÚò¡ æóáöÐóáößó ÝõÑøöÚó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóáÇ ÊõÙúáóãõ äóÝúÓñ ÔóíúÆÇð.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÌõãúáóÉõ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ æóÊóßõæäó ÇáúæóÇæõ ÇÚúÊöÑóÇÖöíøóÉð.
æóÇáúæóÖúÚõ ÍóÞöíÞóÊõåõ: ÍóØøõ ÇáÔøóíúÁö æóäóÕúÈõåõ Ýöí ãóßóÇäò¡ æóåõæó ÖöÏøõ ÇáÑøóÝúÚö. æóíõØúáóÞõ Úóáóì ÕõäúÚö ÇáÔøóíúÁö æóÊóÚúíöíäöåö áöáúÚóãóáö Èöåö æóåõæó Ýöí Ðóáößó ãóÌóÇÒñ.
æóÇáúãöíÒóÇäõ: ÇÓúãõ ÂáóÉö ÇáúæóÒúäö. æóáóåõ ßóíúÝöíøóÇÊñ ßóËöíÑóÉñ ÊóÎúÊóáöÝõ ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúÚóæóÇÆöÏö¡ æóåöíó ÊóÊøóÍöÏõ Ýöí ßóæúäöåóÇ ÐóÇÊó ØóÈóÞóíúäö ãõÊóÚóÇÏöáóíúäö Ýöí ÇáËøöÞóáö íõÓóãøóíóÇäö ßöÝøóÊóíúäö- ÈößóÓúÑö ÇáúßóÇÝö æóÊóÔúÏöíÏö ÇáúÝóÇÁö- ÊóßõæäóÇäö ãöäú ÎóÔóÈò Ãóæú ãöäú ÍóÏöíÏò¡ æóÅöÐóÇ ßóÇäóÊóÇ ãöäú ÕõÝúÑò ÓõãøöíóÊóÇ ÕóäúÌóÊóíúäö- ÈöÕóÇÏò ãóÝúÊõæÍóÉò æóäõæäò ÓóÇßöäóÉò-¡ ãõÚóáøóÞñ ßõáøõ ØóÈóÞò ÈöÎõíõæØò Ýöí ØóÑóÝò íóÌúãóÚõåõãóÇ ÚõæÏñ ãöäú ÍóÏöíÏò Ãóæú ÎóÔóÈò ÕóáúÈò¡ Ýöí
ØóÑóÝóíúåö ÚõÑúæóÊóÇäö íõÔóÏøõ Èößõáøö æóÇÍöÏóÉò ãöäúåõãóÇ ØóÈóÞñ ãöäó ÇáØøóÈóÞóíúäö íõÓóãøóì Ðóáößó ÇáúÚõæÏõ (ÔóÇåöíäõ) æóåõæó ãóæúÖõæÚñ ãóãúÏõæÏðÇ¡ æóÊõÌúÚóáõ ÈöæóÓóØöåö Úóáóì ÇáÓøóæóÇÁö ÚõÑúæóÉñ áöÊõãúÓößóåõ ãöäúåóÇ íóÏõ ÇáúæóÇÒöäö¡ æóÑõÈøóãóÇ ÌóÚóáõæÇ Êöáúßó ÇáúÚõÑúæóÉó ãõÓúÊóØöíáóÉð ãöäú ãóÚúÏöäò æóÌóÚóáõæÇ ÝöíåóÇ ÅöÈúÑóÉð ÛóáöíÙóÉð ãöäó ÇáúãóÚúÏöäö ãóäõæØóÉð ÈöÚõÑúæóÉò ÕóÛöíÑóÉò ãöäú ãóÚúÏöäò ãóÕõæÛóÉò Ýöí æóÓóØö (ÇáÔøóÇåöíäö) ÝóÅöÐóÇ ÇÑúÊóÝóÚó ÇáÔøóÇåöíäõ ÊóÍóÑøóßóÊú Êöáúßó ÇáúÅöÈúÑóÉõ ÝóÅöÐóÇ ÓóÇæóÊú æóÓóØó ÇáúÚõÑúæóÉö ÇáØøóæöíáóÉö Úóáóì ÓóæóÇÁò ÚõÑöÝó ÇÚúÊöÏóÇáõ ÇáúæóÒúäö æóÅöäú ãóÇáóÊú ÚõÑöÝó ÚóÏóãõ ÇÚúÊöÏóÇáöåö¡ æóÊõÓóãøóì Êöáúßó ÇáúÅöÈúÑóÉõ áöÓóÇäðÇ¡ ÝóÅöÐóÇ ÃõÑöíÏó æóÒúäõ ÔóíúÆóíúäö áöíõÚúáóãó ÃóäøóåõãóÇ ãõÓúÊóæöíóÇäö Ãóæú ÃóÍóÏõåõãóÇ ÃóÑóÌóÍõ æõÖöÚó ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ Ýöí ßöÝøóÉò¡ ÝóÇáøóÊöí æõÖöÚó ÝöíåóÇ ÇáúÃóËúÞóáõ ãöäúåõãóÇ ÊóäúÒöáõ æóÇáúÃõÎúÑóì ÐóÇÊõ ÇáúÃóÎóÝøö ÊóÑúÊóÝöÚõ æóÅöäö ÇÓúÊóæóíóÊóÇ ÝóÇáúãóæúÒõæäóÇäö ãõÓúÊóæóíóÇäö¡ æóÅöÐóÇ ÃõÑöíÏó ãóÚúÑöÝóÉõ ËöÞóáö ÔóíúÁò Ýöí äóÝúÓöåö Ïõæäó äöÓúÈóÊöåö Åöáóì ÔóíúÁò ÂÎóÑó ÌóÚóáõæÇ ÞöØóÚðÇ ãöäú ãóÚúÏöäò: ÕõÝúÑò Ãóæú äõÍóÇÓò Ãóæú ÍóÏöíÏò Ãóæú ÍóÌóÑò ÐóÇÊö ãóÞóÇÏöíÑó ãóÖúÈõæØóÉò ãõÕúØóáóÍò ÚóáóíúåóÇ ãöËúáó ÇáÏøöÑúåóãö æóÇáúÃõæÞöíøóÉö æóÇáÑøöØúáö¡ ÝóÌóÚóáõæåóÇ ÊóÞúÏöíÑðÇ áöËöÞóáö ÇáúãóæúÒõæäö áöíõÚúáóãó ãöÞúÏóÇÑõ ãóÇ Ýöíåö áöÏóÝúÚö ÇáúÛóÈúäö Ýöí ÇáÊøóÚóÇæõÖö¡ æóæóÍúÏóÊõåóÇ åõæó ÇáúãöËúÞóÇáõ¡ æóíõÓóãøóì ÇáÓøóäúÌó- ÈöÝóÊúÍö ÇáÓøöíäö ÇáúãõåúãóáóÉö æóÓõßõæäö Çáäøõæäö ÈóÚúÏóåóÇ Ìöíãñ-.(17/81)
æó (ÇáúÞöÓúØõ) ÈößóÓúÑö ÇáúÞóÇÝö æóÓõßõæäö ÇáÓøöíäö- ÇÓúãõ ÇáúãóÝúÚõæáö¡ æóåõæó ãóÕúÏóÑñ æóÝöÚúáõåõ ÃóÞúÓóØó ãóåúãõæÒðÇ. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇÆöãÇð ÈöÇáúÞöÓúØö Ýöí [ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó: 18] .
æóÞóÏö ÇÎúÊóáóÝó ÚõáóãóÇÁõ ÇáÓøóáóÝö Ýöí ÇáúãõÑóÇÏö ãöäó ÇáúãóæóÇÒöíäö åõäóÇ: Ãóåúæó ÇáúÍóÞöíÞóÉõ Ãóãö ÇáúãóÌóÇÒõ¡ ÝóÐóåóÈó ÇáúÌõãúåõæÑõ Åöáóì Ãóäøóåõ ÍóÞöíÞóÉñ æóÃóäøó Çááøóåó íóÌúÚóáõ Ýöí íóæúãö ÇáúÍóÔúÑö ãõæóÇÒöíäó áöæóÒúäö ÃóÚúãóÇáö ÇáúÚöÈóÇÏö ÊõÔúÈöåõ ÇáúãöíÒóÇäó ÇáúãõÊóÚóÇÑóÝó¡ Ýóãöäúåõãú ãóäú ÐóåóÈó Åöáóì Ãóäøó áößõáøö ÃóÍóÏò ãöäó ÇáúÚöÈóÇÏö ãöíÒóÇäðÇ ÎóÇÕøðÇ Èöåö ÊõæÒóäõ Èöåö ÃóÚúãóÇáõåõ¡ æóåõæó ÙóÇåöÑõ ÕöíÛóÉö ÇáúÌóãúÚö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóãøóÇ ãóäú ËóÞõáóÊú ãóæÇÒöíäõåõ Ýóåõæó Ýöí ÚöíÔóÉò ÑÇÖöíóÉò Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáúÞóÇÑöÚóÉö: 6- 7] .
æóãöäúåõãú ãóäú ÐóåóÈó Åöáóì Ãóäøóåõ ãöíÒóÇäñ æóÇÍöÏñ ÊõæÒóäõ Ýöíåö ÃóÚúãóÇáõ ÇáúÚöÈóÇÏö æóÇÍöÏðÇ ÝóæóÇÍöÏðÇ¡ æóÃóäøóåõ ÈöíóÏö ÌöÈúÑöíáó¡ æóÚóáóíúåö ÝóÇáúÌóãúÚõ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÇ íõæÒóäõ ÝöíåóÇ áöíõæóÇÝöÞó ÇáúÂËóÇÑó ÇáúæóÇÑöÏóÉó Ýöí Ãóäøóåõ ãöíÒóÇäñ ÚóÇãøñ.
æóÇÊøóÝóÞó ÇáúÌóãöíÚõ Úóáóì Ãóäøóåõ ãõäóÇÓöÈñ áöÚóÙóãóÉö Ðóáößó áóÇ íõÔúÈöåõ ãöíÒóÇäó ÇáÏøõäúíóÇ æóáóßöäøóåõ Úóáóì ãöËóÇáöåö ÊóÞúÑöíÈðÇ. æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑö íóßõæäõ ÇáúæóÖúÚõ ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ãóÚúäóÇåõ ÇáúÍóÞöíÞöíøö æóåõæó ÇáäøóÕúÈõ æóÇáúÅöÑúÕóÇÏõ.
æóÐóåóÈó ãõÌóÇåöÏñ æóÞóÊóÇÏóÉõ æóÇáÖøóÍøóÇßõ æóÑõæöíó Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò ÃóíúÖðÇ Ãóäøó ÇáúãöíÒóÇäó ÇáúæóÇÞöÚó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ãóËóáñ áöáúÚóÏúáö Ýöí ÇáúÌóÒóÇÁö ßóÞóæúáöåö æóÇáúæóÒúäõ íóæúãóÆöÐò ÇáúÍóÞøõ Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö: 8] ¡ æóãóÇáó Åöáóíúåö ÇáØøóÈóÑóíøõ. ÞóÇáó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : «ÇáúãóæóÇÒöíäõ ÇáúÍöÓóÇÈõ ÇáÓøóæöíøõ æóÇáúÌóÒóÇÁõ Úóáóì ÇáúÃóÚúãóÇáö ÈöÇáäøóÕóÝóÉö
ãöäú ÛóíúÑö Ãóäú íÙáã ÃÍÏ» åÜ. Ãóíú Ýóåõæó ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáúÚóÏúáö Ýöí ÇáúÌóÒóÇÁö áöãõÔóÇÈóåóÊöåö áöáúãöíÒóÇäö Ýöí ÖóÈúØö ÇáúÚóÏúáö Ýöí ÇáúãõÚóÇãóáóÉö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóÃóäúÒóáúäÇ ãóÚóåõãõ ÇáúßöÊÇÈó æóÇáúãöíÒÇäó [ÇáúÍóÏöíÏ: 25] .
æóÇáúæóÖúÚõ: ÊóÑúÔöíÍñ æóãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáÙøõåõæÑö.
æóÐóåóÈó ÇáúÃóÔóÇÚöÑóÉõ Åöáóì ÃóÎúÐö ÇáúãöíÒóÇäö Úóáóì ÙóÇåöÑöåö.(17/82)
æóáöáúãõÚúÊóÒöáóÉö Ýöí Ðóáößó ÞóæúáóÇäö ÝóÝóÑöíÞñ ÞóÇáõæÇ: ÇáúãöíÒóÇäõ ÍóÞöíÞóÉñ¡ æóÝóÑöíÞñ ÞóÇáõæÇ: åõæó ãóÌóÇÒñ. æóÞóÏú ÐóßóÑó ÇáúÞóæúáóíúäö Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» ÝóÏóáøó ÕóäöíÚõåõ Úóáóì Ãóäøó ÇáúÞóæúáóíúäö ÌóÇÑöíóÇäö Úóáóì ÃóÞúæóÇáö ÃóÆöãøóÊöåöãú æóÕóÑøóÍó Èöåö Ýöí «ÊóÞúÑöíÑö ÇáúãóæóÇÞöÝö» .
æóÝöí «ÇáúãóÞóÇÕöÏö» : «æóäöÓúÈóÉõ ÇáúÞóæúáö ÈöÇäúÊöÝóÇÁö ÍóÞöíÞóÉö ÇáúãöíÒóÇäö Åöáóì ÇáúãõÚúÊóÒöáóÉö Úóáóì ÇáúÅöØúáóÇÞö ÞõÕõæÑñ ãöäú ÈÚÖ ÇáúãõÊóßóáøöãíä» åÜ.
ÞõáúÊõ: áóÚóáøóåõ ÃóÑóÇÏó Èöåö ÇáäøóÓóÝöíøó Ýöí «ÚóÞóÇÆöÏöåö» .
ÞóÇáó ÃóÈõæ ÈóßúÑö Èúäö ÇáúÚóÑóÈöíøö Ýöí ßöÊóÇÈö «ÇáúÚóæóÇÕöãö ãöäó ÇáúÞóæóÇÕöãö» : «ÇäúÝóÑóÏó ÇáúÞõÑúÂäõ ÈöÐößúÑö ÇáúãöíÒóÇäö¡ æóÊóÝóÑøóÏóÊö ÇáÓøóäóÉõ ÈöÐößúÑö ÇáÕøöÑóÇØö æóÇáúÍóæúÖö¡ ÝóáóãøóÇ ßóÇäó åóÐóÇ ÇáúÃóãúÑõ åóßóÐóÇ ÇÎúÊóáóÝó ÇáäøóÇÓõ Ýöí Ðóáößó¡ Ýóãöäúåõãú ãóäú ÞóÇáó Åöäøó ÇáúÃóÚúãóÇáó ÊõæÒóäõ ÍóÞöíÞóÉð Ýöí ãöíÒóÇäò áóåõ ßöÝøóÊóÇäö æóÔóÇåöíäñ æóÊõÌúÚóáõ Ýöí ÇáúßöÝøóÊóíúäö ÕóÍóÇÆöÝõ ÇáúÍóÓóäóÇÊö æóÇáÓøóíøöÆóÇÊö æóíóÎúáõÞõ Çááøóåõ ÇáöÇÚúÊöãóÇÏó ÝöíåóÇ Úóáóì ÍóÓóÈö Úöáúãöåö ÈöåóÇ.
æóãöäúåõãú ãóäú ÞóÇáó ÅöäøóãóÇ íóÑúÌöÚõ ÇáúÎóÈóÑõ Úóäö ÇáúæóÒúäö Åöáóì ÊóÚúÑöíÝö Çááøóåö ÇáúÚöÈóÇÏó ÈöãóÞóÇÏöíÑö ÃóÚúãóÇáöåöãú. æóäóÞóáó ÇáØøóÈóÑóíøõ æóÛóíúÑõåõ Úóäú ãõÌóÇåöÏò Ãóäøóåõ ßóÇäó íóãöíáõ Åöáóì åóÐóÇ.
æóáóíúÓó ÈöãõãúÊóäöÚò Ãóäú íóßõæäó ÇáúãöíÒóÇäõ æóÇáúæóÒúäõ Úóáóì ÙóÇåöÑöåö æóÅöäøóãóÇ íóÈúÞóì ÇáäøóÙóÑõ Ýöí ßóíúÝöíøóÉö æóÒúäö ÇáúÃóÚúãóÇáö æóåöíó ÃóÚúÑóÇÖñ ÝóåóÇ åõäóÇ íóÞöÝõ ãóäú æóÞóÝó æóíóãúÔöí Úóáóì åóÐóÇ ãóäú ãóÔóì. Ýóãóäú ßóÇäó ÑóÃúíõåõ ÇáúæõÞõæÝó Ýóãöäó ÇáúÃóæøóáö íóäúÈóÛöí Ãóäú íóÞöÝó¡ æóãóäú ÃóÑóÇÏó ÇáúãóÔúíó áóíóÌöÏóäøó ÓóÈöíáðÇ ãöÆúÊóÇÁð (1) ÅöÐú íóÌöÏõ ËóáóÇËóÉó ãóÚóÇäò ãöíÒóÇäðÇ æóæóÒúäðÇ æóãóæúÒõæäðÇ¡ ÝóÅöÐóÇ ãóÔóì Ýöí ØóÑöíÞö ÇáúãöíÒóÇäö æóÇáúæóÒúäö æóæóÌóÏóåõ ÕóÍöíÍðÇ Ýöí ßõáøö áóÝúÙóÉò ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÈóáóÛó ÊóãúíöíÒó ÇáúãóæúÒõæäö æóáóãú íóÊóÈóíøóäú áóåõ áóÇ íóäúÈóÛöí Ãóäú íóÑúÌöÚó ÇáúÞóåúÞóÑóì ÝóíõÈúØöáó ãóÇ ÞóÏú ÃóËúÈóÊó Èóáú íõÈúÞöí ãóÇ ÊóÞóÏøóãó Úóáóì ÍóÞöíÞóÊöåö æóÕöÍøóÊöåö æóíóÓúÚóì Ýöí ÊóÃúæöíáö åóÐóÇ æóÊóÈúíöíäöåö Çå.
_________
(1) ÈößóÓúÑ Çáúãöíã æÈåãÒÉ ÓóÇßöäÉ ÈÚúÏåóÇ æóãÏ Ýöí ÂÎöÑå: ÇáØøóÑöíÞ ÇáúÚóÇã ÇáãÓáæß.(17/83)
æóÞõáúÊõ: ßöáóÇ ÇáúÞóæúáóíúäö ãóÞúÈõæáñ æóÇáúßõáøõ ãõÊøóÝöÞõæäó Úóáóì Ãóäøó ÃóÓúãóÇÁó ÃóÍúæóÇáö ÇáúÂÎöÑóÉö ÅöäøóãóÇ åöíó ÊóÞúÑöíÈñ áóäóÇ ÈöãõÊóÚóÇÑóÝöäóÇ æóÇááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÞóÇÏöÑñ Úóáóì ßõáøö ÔóíúÁò. æóáóíúÓó ÈöãöËúáö åóÐöåö ÇáúãóÈóÇÍöËö ÊõÚúÑóÝõ ÞõÏúÑóÉõ
Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóáóÇ ÈöÇáúÞöíóÇÓö Úóáóì ÇáúãõÚúÊóÇÏö ÇáúãõÊóÚóÇÑóÝö ÊõÌúÍóÏõ ÊóÕóÑøõÝóÇÊõåõ ÊóÚóÇáóì.
æóíóÙúåóÑõ áöí Ãóäøó ÇáúÊöÒóÇãó ÕöíÛóÉö ÌóãúÚö ÇáúãóæóÇÒöíäó Ýöí ÇáúÂíóÇÊö ÇáËøóáóÇËö ÇáøóÊöí ÐõßöÑó ÝöíåóÇ ÇáúãöíÒóÇäõ íõÑóÌøöÍõ Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÈöÇáúæóÒúäö ÝöíåóÇ ãóÚúäóÇåõ ÇáúãóÌóÇÒöíøõ æóÃóäøó ÈóíóÇäóåõ ÈöÞóæúáöåö ÇáúÞöÓúØó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö íõÒöíÏõ Ðóáößó ÊóÑúÌöíÍðÇ.
æóÊóÞóÏøóãó ÐößúÑõ ÇáúæóÒúäö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇáúæóÒúäõ íóæúãóÆöÐò ÇáúÍóÞøõ Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö: 8] .
æóÇáúÞöÓúØõ: ÇáúÚóÏúáõ¡ æóíõÞóÇáõ: ÇáúÞöÓúØóÇÓõ¡ æóåõæó ßóáöãóÉñ ãõÚóÑøóÈóÉñ ãöäó ÇááøõÛóÉ ÇáÑæãíÉ (ÇááÇØíäíÉ) .
æóÞóÏú äóÞóáó ÇáúÈõÎóÇÑöíøõ Ýöí ÂÎöÑö «ÕóÍöíÍöåö» Ðóáößó Úóäú ãõÌóÇåöÏò.
ÝóÚóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ÌóÚúáö ÇáúãóæóÇÒöíäö ÍóÞöíÞóÉð Ýöí ÂáóÇÊö æóÒúäò Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö íóßõæäõ áóÝúÙõ ÇáúÞöÓúØö ÇáøóÐöí åõæó ãóÕúÏóÑñ ÈöãóÚúäóì ÇáúÚóÏúáö áöáúãóæóÇÒöíäö Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö ãõÖóÇÝò¡ Ãóíú ÐóÇÊö ÇáúÞöÓúØö¡ æóÚóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑò Ýöí ÇáúãóæóÇÒöíäö Ýöí ÇáúÚóÏúáö íóßõæäõ áóÝúÙõ ÇáúÞöÓúØö ÈóÏóáðÇ ãöäó ÇáúãóæóÇÒöíäö Ýóíóßõæäõ ÊóÌúÑöíÏðÇ ÈóÚúÏó ÇáÊøóÑúÔöíÍö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãóÝúÚõæáðÇ áöÃóÌúáöåö ÝóÅöäøóåõ ãõÕóÏóÑñ ÕóÇáöÍñ áöÐóáößó.
æóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì áöíóæúãö ÇáúÞöíÇãóÉö ÊóÍúÊóãöáõ Ãóäú Êóßõæäó áöáúÚöáøóÉö ãóÚó ÊóÞúÏöíÑö ãõÖóÇÝò¡ Ãóíú áöÃóÌúáö íóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö¡ Ãóíö ÇáúÌóÒóÇÁö Ýöí íóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö. æóÊóÍúÊóãöáõ Ãóäú Êóßõæäó áöáÊøóæúÞöíÊö ÈöãóÚúäóì (ÚöäúÏó) ÇáøóÊöí åöíó áöáÙøóÑúÝöíøóÉö ÇáúãõáóÇÕöÞóÉö ßóãóÇ íõÞóÇáõ: ßõÊöÈó áöËóáóÇËò Îóáóæúäó ãöäú ÔóåúÑö ßóÐóÇ¡ æóßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÝóØóáøöÞõæåõäøó áöÚöÏøóÊöåöäøó [ÇáØøóáóÇÞ: 1] Ãóíú äóÖóÚõ ÇáúãóæóÇÒöíäó ÚöäúÏó íóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö.(17/84)
æóÊóÝúÑöíÚõ ÝóáÇ ÊõÙúáóãõ äóÝúÓñ ÔóíúÆÇð Úóáóì æóÖúÚö ÇáúãóæóÇÒöíäö ÊóÝúÑöíÚõ ÇáúÚöáøóÉö Úóáóì ÇáúãóÚúáõæáö Ãóæö ÇáúãóÚúáõæáö Úóáóì ÇáúÚöáøóÉö. æóÇáÙøõáúãõ: ÖöÏøõ ÇáúÚóÏúáö¡ æóáöÐóáößó ÝõÑøöÚó äóÝúíõåõ Úóáóì ÅöËúÈóÇÊö æóÖúÚö ÇáúÚóÏúáö.
æÔóíúÆÇð ãóäúÕõæÈñ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö ÇáúãõØúáóÞóÉö¡ Ãóíú ÔóíúÆðÇ ãöäó ÇáÙøõáúãö.
æóæõÞõæÚõåõ Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáäøóÝúíö Ïóáøó Úóáóì ÊóÃúßöíÏö ÇáúÚõãõæãö¡ Ãóíú ÔóíúÆðÇ ãöäó ÇáÙøõáúãö.
æóæõÞõæÚõåõ Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáäøóÝúíö Ïóáøó Úóáóì ÊóÃúßöíÏö ÇáúÚõãõæãö ãöäú ÝöÚúáö ÊõÙúáóãõ ÇáúæóÇÞöÚö ÃóíúÖðÇ Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáäøóÝúíö¡ Ãóíú áóÇ ÊõÙúáóãõ ÈöäóÞúÕò ãöäú ÎóíúÑò ÇÓúÊóÍóÞøóÊúåõ æóáóÇ ÈöÒöíóÇÏóÉö ÔóíúÁò áóãú ÊóÓúÊóÍöÞøóåõ¡ ÝóÇáÙøõáúãõ ÕóÇÏöÞñ ÈöÇáúÍóÇáóíúäö æóÇáÔøóíúÁõ ßóÐóáößó.
æóåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ßóáöãóÉñ ÌóÇãöÚóÉñ áöãóÚóÇäò ÚöÏøóÉò ãóÚó ÅöíÌóÇÒö áóÝúÙöåóÇ¡ ÝóäõÝöíó ÌöäúÓõ ÇáÙøõáúãö æóäõÝöíó Úóäú ßõáøö äóÝúÓò ÝóÃóÝóÇÏó Ãóäú áóÇ ÈóÞóÇÁó áöÙõáúãò ÈöÏõæäö ÌóÒóÇÁò.
æóÌõãúáóÉõ æóÅöäú ßÇäó ãöËúÞÇáó ÍóÈøóÉò ãöäú ÎóÑúÏóáò Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö. æ (Åöä) æÕíáÉ ÏóÇáøóÉñ Úóáóì
Ãóäøó ãóÖúãõæäó ãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ ãöäú ÔóÃúäöåö Ãóäú íõÊóæóåøóãó ÊóÎóáøõÝó ÇáúÍõßúãö Úóäúåõ ÝóÅöÐóÇ äóÕøó Úóáóì Ôõãõæáö ÇáúÍõßúãö ÅöíøóÇåõ Úõáöãó Ãóäøó Ôõãõæáóåõ áöãóÇ ÚóÏóÇåõ ÈöØóÑöíÞö ÇáúÃóæúáóì. æóÞóÏú íóÑöÏõ åóÐóÇ ÇáÔøóÑúØõ ÈöÍóÑúÝö (áóæú) ÛóÇáöÈðÇ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ýóáóäú íõÞúÈóáó ãöäú ÃóÍóÏöåöãú ãöáúÁõ ÇáúÃóÑúÖö ÐóåóÈÇð æóáóæö ÇÝúÊóÏì Èöåö Ýöí [Âáö ÚöãúÑóÇäó: 91] .
æóíóÑöÏõ ÈöÍóÑúÝö (Åöäú) ßóãóÇ åõäóÇ¡ æóÞóæúáõ ÚóãúÑöæ Èúäö ãóÚúÏö íóßúÑöÈó:
áóíúÓó ÇáúÌóãóÇáõ ÈöãöÆúÒóÑò ... ÝóÇÚúáóãú æóÅöäú ÑõÏøöíÊó ÈõÑúÏðÇ
æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ãöËúÞÇáó ÈöÇáäøóÕúÈö Úóáóì Ãóäøóåõ ÎóÈóÑõ ßÇäó æóÃóäøó ÇÓúãóåóÇ ÖóãöíÑñ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÔóíúÆÇð. æóÌóæóÇÈõ ÇáÔøóÑúØö ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÇáÓøóÇÈöÞóÉõ.
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ãöËúÞÇáó ãóÑúÝõæÚðÇ Úóáóì Ãóäøó ßÇäó ÊóÇãøóÉñ æãöËúÞÇáó ÝóÇÚöáñ.(17/85)
æóãóÚúäóì ÇáúÞöÑóÇÁóÊóíúäö ãõÊøóÍöÏõ ÇáúãóÂáö¡ æóåõæó: Ãóäøóåõ Åöäú ßóÇäó áöäóÝúÓò ãöËúÞóÇáó ÍóÈøóÉò ãöäú ÎóÑúÏóáò ãöäú ÎóíúÑò Ãóæú ãöäú ÔóÑøò íõÄúÊó ÈöåóÇ Ýöí ãöíÒóÇäö ÃóÚúãóÇáöåóÇ æóíõÌóÇÒó ÚóáóíúåóÇ.
æóÌõãúáóÉõ ÃóÊóíúäÇ ÈöåÇ Úóáóì ÇáúÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÃõæáóì ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ¡ æóÚóáóì ÇáúÞöÑóÇÁóÉö ÇáËøóÇäöíóÉö ÅöãøóÇ ÌóæóÇÈñ áöáÔøóÑúØö Ãóæú ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ æóÌóæóÇÈõ ÇáÔøóÑúØö ãóÍúÐõæÝñ. æóÖóãöíÑõ ÈöåÇ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãöËúÞÇáó ÍóÈøóÉò.
æóÇßúÊóÓóÈó ÖóãöíÑõåõ ÇáÊøóÃúäöíËó áöÅöÖóÇÝóÉö ãõÚóÇÏöåö Åöáóì ãõÄóäøóËò æóåõæó ÍóÈøóÉò.
æóÇáúãöËúÞóÇáõ: ãóÇ íõãóÇËöáõ ÔóíúÆðÇ Ýöí ÇáËøöÞóáö¡ Ãóíö ÇáúæóÒúäö¡ ÝóãöËúÞóÇáõ ÇáúÍóÈøóÉö: ãöÞúÏóÇÑõåóÇ. æóÇáúÍóÈøóÉõ:
ÇáúæóÇÍöÏóÉõ ãöäú ËóãóÑö ÇáäøóÈóÇÊö ÇáøóÐöí íóÎúÑõÌõ ãöäó ÇáÓøõäúÈõáö Ãóæú Ýöí ÇáúãóÒóÇÏóÇÊö ÇáøóÊöí ßóÇáúÞõÑõæäö Ãóæö ÇáúÚóÈóÇÈöíÏö ßóÇáúÞóØóÇäöíøö.
æóÇáúÎóÑúÏóáõ: ÍõÈõæÈñ ÏóÞöíÞóÉñ ßóÍóÈøö ÇáÓøöãúÓöãö åöíó ÈõÒõæÑõ ÔóÌóÑò íõÓóãøóì ÚöäúÏó ÇáúÚóÑóÈö ÇáúÎóÑúÏóáó.
æóÇÓúãõåõ Ýöí Úöáúãö ÇáäøóÈóÇÊö (ÓíäÇÈíÓ) . æóåõæó ÕöäúÝóÇäö ÈóÑøöíøò æóÈõÓúÊóÇäöíøò. æóíóäúÈõÊõ Ýöí ÇáúåöäúÏö æóãöÕúÑó æóÃõæÑõæÈøóÇ. æóÔóÌóÑóÊõåõ ÐóÇÊõ ÓóÇÞò ÏóÞöíÞóÉò íóäúÊóåöí ÇÑúÊöÝóÇÚõåóÇ Åöáóì äóÍúæö ãöÊúÑò. æóÃóæúÑóÇÞõåóÇ ßóÈöíÑóÉñ. íõÎúÑöÌõ ÃóÒúåóÇÑðÇ ÕõÝúÑðÇ ãöäúåóÇ ÊÊßæä ÈÒæÑå ÅöÐú ÊóÎúÑõÌõ Ýöí ãóÒóÇÏóÇÊò ÕóÛöíÑóÉò ãóãúáõæÁóÉò ãöäú åóÐóÇ ÇáúÍóÈøö¡ ÊóÎúÑõÌõ ÎóÖúÑóÇÁó Ëõãøó ÊóÕöíÑõ ÓóæúÏóÇÁó ãöËúáó ÇáúÎõÑúäõæÈö ÇáÕøóÛöíÑö. æóÅöÐóÇ ÏõÞøó åóÐóÇ ÇáúÍóÈøõ ÙóåóÑóÊú ãöäúåõ ÑóÇÆöÍóÉñ ãõÚóØøóÑóÉñ ÅöÐóÇ ÞõÑøöÈóÊú ãöäó ÇáúÃóäúÝö ÔóãøðÇ ÏóãöÚóÊö ÇáúÚóíúäóÇäö¡ æóÅöÐóÇ æõÖöÚó ãóÚúÌõæäõåóÇ Úóáóì ÇáúÌöáúÏö ÃóÍúÏóËó Ýöíåö ÈóÚúÏó åõäóíúåóÉò áóÐúÚðÇ æóÍóÑóÇÑóÉð Ëõãøó áóÇ íóÓúÊóØöíÚõ ÇáúÌöáúÏõ ÊóÍóãøõáóåóÇ ØóæöíáðÇ æóíóÊúÑõßõ ãóæúÖöÚóåõ ãöäó ÇáúÌóáúÏö ÔóÏöíÏó ÇáúÍõãúÑóÉö áöÊóÌóãøõÚö ÇáÏøóãö ÈöÙóÇåöÑö ÇáúÌóáúÏö æóáöÐóáößó íõÌúÚóáõ ãóÚúÌõæäõåõ ÈöÇáúãóÇÁö ÏóæóÇÁð íõæÖóÚõ Úóáóì ÇáúãóÍóáøö ÇáúãõÕóÇÈö ÈöÇÍúÊöÞóÇäö ÇáÏøóãö ãöËúáó ÐóÇÊö ÇáúÌóäúÈö æóÇáäøóÒóáóÇÊö ÇáÕøóÏúÑöíøóÉö.
æóÌõãúáóÉõ æóßóÝì ÈöäÇ ÍÇÓöÈöíäó ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÅöäú ßÇäó ãöËúÞÇáó ÍóÈøóÉò ãöäú ÎóÑúÏóáò æãÝÚæá ßóÝì ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóáÇ(17/86)
æóáóÞóÏú ÂÊóíúäóÇ ãõæÓóì æóåóÇÑõæäó ÇáúÝõÑúÞóÇäó æóÖöíóÇÁð æóÐößúÑðÇ áöáúãõÊøóÞöíäó (48) ÇáøóÐöíäó íóÎúÔóæúäó ÑóÈøóåõãú ÈöÇáúÛóíúÈö æóåõãú ãöäó ÇáÓøóÇÚóÉö ãõÔúÝöÞõæäó (49) æóåóÐóÇ ÐößúÑñ ãõÈóÇÑóßñ ÃóäúÒóáúäóÇåõ ÃóÝóÃóäúÊõãú áóåõ ãõäúßöÑõæäó (50)
ÊõÙúáóãõ äóÝúÓñ ÔóíúÆÇð. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóßóÝóì ÇáäøóÇÓó äóÍúäõ Ýöí ÍóÇáö ÍöÓóÇÈöåöãú.
æóãóÚúäóì ßóÝóÇåõãú äóÍúäõ ÍóÇÓöÈöíäó Ãóäøóåõãú áóÇ íóÊóØóáøóÚõæäó Åöáóì ÍóÇÓöÈò ÂÎóÑó íóÚúÏöáõ ãöËúáóäóÇ. æóåóÐóÇ ÊóÃúãöíäñ áöáäøóÇÓö ãöäú Ãóäú íõÌóÇÒóì ÃóÍóÏñ ãöäúåõãú ÈöãóÇ áóÇ íóÓúÊóÍöÞøõåõ. æóÝöí Ðóáößó ÊóÍúÐöíÑñ ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö æóÊóÑúÛöíÈñ Ýöí ÇáËøóæóÇÈö.
æóÖóãöíÑõ ÇáúÌóãúÚö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÍÇÓöÈöíäó ãõÑóÇÚðì Ýöíåö ÖóãöíÑõ ÇáúÚóÙóãóÉö ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÈöäÇ¡ æóÇáúÈóÇÁõ ãóÒöíÏóÉñ áöáÊøóæúßöíÏö¡ æóÃóÕúáõ ÇáÊøóÑúßöíÈö: ßóÝóíúäóÇ ÇáäøóÇÓó¡ æóåóÐöåö ÇáúÈóÇÁõ ÊóÏúÎõáõ ÈóÚúÏó ÝöÚúáö (ßóÝóì) ÛóÇáöÈðÇ ÝóÊóÏúÎõáõ Úóáóì ÝóÇÚöáöåö Ýöí ÇáúÃóßúËóÑö ßóãóÇ åõäóÇ æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóßóÝì ÈöÇááøóåö ÔóåöíÏÇð Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö: 79] . æóÊóÏúÎõáõ Úóáóì ãóÝúÚõæáöåö ßóãóÇ
Ýöí ÇáúÍóÏöíËö: «ßóÝóì ÈöÇáúãóÑúÁö ÅöËúãðÇ Ãóäú íõÍóÏøöËó Èößõáøö ãóÇ ÓóãöÚó»
. æóÇäúÊóÕóÈó ÍÇÓöÈöíäó Úóáóì ÇáúÍóÇáö Ãóæö ÇáÊøóãúíöíÒö áöäöÓúÈóÉö ßóÝì. æóÊóÞóÏøóãóÊú äóÙóÇÆöÑõ åóÐóÇ ÇáÊøóÑúßöíÈö ÛóíúÑó ãóÑøóÉò ãöäúåóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóßóÝì ÈöÇááøóåö ÔóåöíÏÇð Ýöí [ÓõæÑóÉ ÇáäøöÓóÇÁ: 79] .
[48- 50]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÇáúÂíóÇÊ 48 Åöáóì 50]
æóáóÞóÏú ÂÊóíúäÇ ãõæÓì æóåÇÑõæäó ÇáúÝõÑúÞÇäó æóÖöíÇÁð æóÐößúÑÇð áöáúãõÊøóÞöíäó (48) ÇáøóÐöíäó íóÎúÔóæúäó ÑóÈøóåõãú ÈöÇáúÛóíúÈö æóåõãú ãöäó ÇáÓøóÇÚóÉö ãõÔúÝöÞõæäó (49) æóåÐÇ ÐößúÑñ ãõÈÇÑóßñ ÃóäúÒóáúäÇåõ ÃóÝóÃóäúÊõãú áóåõ ãõäúßöÑõæäó (50)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö Èóáú ÞÇáõæÇ ÃóÖúÛÇËõ ÃóÍúáÇãò Åöáóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóáúíóÃúÊöäÇ ÈöÂíóÉò ßóãÇ ÃõÑúÓöáó ÇáúÃóæøóáõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 5] áöÅöÞóÇãóÉö ÇáúÍõÌøóÉö Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÇáÏøóáóÇÆöáö ÇáúÚóÞúáöíøóÉö æóÇáúÅöÞúäóÇÚöíøóÉö æóÇáÒøóÌúÑöíøóÉö¡ Ëõãøó ÈöÏóáóÇÆöáö ÔóæóÇåöÏö ÇáÊøóÇÑöíÎö æóÃóÍúæóÇáö ÇáúÃõãóãö ÇáÓøóÇÈöÞóÉö(17/87)
ÇáÔøóÇåöÏóÉö ÈöÊóäúÙöíÑö ãóÇ ÃõæÊöíóåõ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöãóÇ ÃõæÊöíóåõ ÓóáóÝõåõ ãöäó ÇáÑøõÓõáö æóÇáúÃóäúÈöíóÇÁö¡ æóÃóäøóåõ ãóÇ ßóÇäó ÈöÏóÚðÇ ãöäó ÇáÑøõÓõáö Ýöí ÏóÚúæóÊöåö Åöáóì ÇáÊøóæúÍöíÏö Êöáúßó ÇáÏøóÚúæóÉö ÇáøóÊöí ßóÐøóÈóåõ ÇáúãõÔúÑößõæäó áöÃóÌúáöåóÇ ãóÚó ãóÇ ÊóÎóáøóáó Ðóáößó ãöäú ÐößúÑö ÚöäóÇÏö ÇáúÃóÞúæóÇãö¡ æóËóÈóÇÊö ÇáúÃóÞúÏóÇãö¡ æóÇáÊøóÃúíöíÏö ãöäó Çáúãóáößö ÇáúÚóáøóÇãö¡ æóÝöí Ðóáößó ÊóÓúáöíóÉñ áöáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì ãóÇ íõáóÇÞöíåö ãöäú Þóæúãöåö ÈöÃóäøó Êöáúßó ÓõäøóÉõ ÇáÑøõÓõáö ÇáÓøóÇÈöÞöíäó ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÓõäøóÉó ãóäú ÞóÏú ÃóÑúÓóáúäÇ ÞóÈúáóßó ãöäú ÑõÓõáöäÇ Ýöí ÓõæÑóÉö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁö: 77] . ÝóÌóÇÁó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö ÈöÃóÎúÈóÇÑò ãöäú ÃóÍúæóÇáö ÇáÑøõÓõáö ÇáúãõÊóÞóÏøöãöíäó.
æóÝöí ÓóæúÞö ÃóÎúÈóÇÑö åóÄõáóÇÁö ÇáÑøõÓõáö æóÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ÊóÝúÕöíáñ ÃóíúÖðÇ áöãóÇ ÈõäöíóÊú Úóáóíúåö ÇáÓøõæÑóÉõ ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ÃóÑúÓóáúäÇ ÞóÈúáóßó ÅöáøóÇ ÑöÌÇáðÇ íõæÍì Åöáóíúåöã [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 7] ÇáúÂíóÇÊö¡ Ëõãøó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóãÇ ÃóÑúÓóáúäÇ ãöäú ÞóÈúáößó ãöäú ÑóÓõæáò ÅöáøóÇ íõæÍóì Åöáóíúåö Ãóäøóåõ áóÇ Åöáåó ÅöáøóÇ ÃóäóÇ ÝóÇÚúÈõÏõæäö [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 25] ¡ Ëõãøó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Þõáú ÅöäøóãÇ ÃõäúÐöÑõßõãú ÈöÇáúæóÍúíö [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 45] . æóÇÊøöÕóÇáöåóÇ ÈöÌóãöíÚö Ðóáößó ÇÊøöÕóÇáò ãõÍúßóãò æóáöÐóáößó ÃõÚúÞöÈóÊú ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóåÐÇ ÐößúÑñ ãõÈÇÑóßñ ÃóäúÒóáúäÇåõ ÃóÝóÃóäúÊõãú áóåõ ãõäúßöÑõæäó.
æóÇÈúÊõÏöÆó ÈöÐößúÑö ãõæÓóì æóÃóÎöíåö ãóÚó ÞóæúãöåöãóÇ áöÃóäøó ÃóÎúÈóÇÑó Ðóáößó ãóÓúØõæÑóÉñ Ýöí ßöÊóÇÈò ãóæúÌõæÏò ÚöäúÏó Ãóåúáöåö íóÚúÑöÝõåõãõ ÇáúÚóÑóÈõ æóáöÃóäøó ÃóËóÑó ÅöÊúíóÇäö ãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ÈöÇáÔøóÑöíÚóÉö åõæó ÃóæúÓóÚõ ÃóËóÑò áöÅöÞóÇãóÉö äöÙóÇãö ÃõãøóÉò íóáöí ÚóÙóãóÉó ÔóÑöíÚóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö.
æóÇÝúÊöÊóÇÍõ ÇáúÞöÕøóÉö ÈöáóÇãö ÇáúÞóÓóãö ÇáúãõÝöíÏóÉö áöáÊøóÃúßöíÏö áöÊóäúÒöíáö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí Ìóåúáö ÈóÚúÖöåöãú ÈöÐóáößó æóÐõåõæáö ÈóÚúÖöåöãú Úóäúåõ æóÊóäóÇÓöí ÈóÚúÖöåöãú ÅöíøóÇåõ ãóäúÒöáóÉó ãóäú íõäúßöÑõ Êöáúßó ÇáúÞöÕøóÉó.
æóãóÍóáøõ ÇáÊøóäúÙöíÑö Ýöí åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉö åõæó ÊóÃúíöíÏõ ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈößöÊóÇÈò ãõÈöíäò æóÊóáóÞøöí ÇáúÞóæúãö Ðóáößó ÇáúßöÊóÇÈó ÈöÇáúÅöÚúÑóÇÖö æóÇáÊøóßúÐöíÈö.
æóÇáúÝóÑúÞóÇäõ: ãóÇ íõÝóÑøóÞõ Èöåö Èóíúäó ÇáúÍóÞøö æóÇáúÈóÇØöáö ãöäú ßóáóÇãò Ãóæú ÝöÚúáò. æóÞóÏú Óóãøóì Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì íóæúãó ÈóÏúÑò íóæúãó ÇáúÝóÑúÞóÇäö áöÃóäøó Ýöíåö ßóÇäó ãóÈúÏóÃó ÙõåõæÑö ÞõæøóÉö(17/88)
ÇáúãõÓúáöãöíäó æóäóÕúÑõåõãú. ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöÇáúÝõÑúÞóÇäö ÇáÊøóæúÑóÇÉõ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÂÊóíúäÇåõãóÇ ÇáúßöÊÇÈó ÇáúãõÓúÊóÈöíäó Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáÕøóÇÝøóÇÊö: 117] .
æóÇáúÅöÎúÈóÇÑõ Úóäö ÇáúÝÑúÞóÇä ÈöÅöÓúäóÇÏ ÅíÊÇÆå Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúÌóáóÇáóÉö áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøóåõ áóãú íóÚúÏõ ßóæúäóåõ ÅöíÊóÇÁð ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóæóÍúíðÇ ßóãóÇ ÃõæÊöíó ãõÍóãøóÏ Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉ æóÇáÓøóáóÇã ÇáúÞõÑúÂäó ÝóßóíúÝó íõäúßöÑõæäó ÅöíÊóÇÁó ÇáúÞõÑúÂäö æóåõãú íóÚúáóãõæäó Ãóäøó ãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ãóÇ ÌóÇÁó ÅöáøóÇ ÈöãöËúáöåö. æóÝöíåö ÊóäúÈöíåñ Úóáóì ÌóáóÇáóÉö Ðóáößó ÇáúãõæÊóì.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöÇáúÝõÑúÞóÇäö ÇáúãõÚúÌöÒóÇÊõ ÇáúÝóÇÑöÞóÉõ Èóíúäó ÇáúãõÚúÌöÒóÉö æóÇáÓøöÍúÑö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóáóÞóÏú ÃóÑúÓóáúäÇ ãõæÓì ÈöÂíÇÊöäÇ æóÓõáúØÇäò ãõÈöíäò Ýöí [ÓõæÑóÉö ÛóÇÝöÑò: 23] . æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó Èöåö ÇáÔøóÑöíÚóÉõ ÇáúÝóÇÑöÞóÉõ Èóíúäó ÇáúÚóÏúáö æóÇáúÌóæúÑö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐú ÂÊóíúäÇ ãõæÓóì ÇáúßöÊÇÈó æóÇáúÝõÑúÞÇäó áóÚóáøóßõãú ÊóåúÊóÏõæäó Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö: 53] .
æóÚóáóì ÇáöÇÍúÊöãóÇáóÇÊö ÇáúãóÐúßõæÑóÉö ÊóÌöíÁõ ÇÍúÊöãóÇáóÇÊñ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÇáúÂÊöí: æóÖöíÇÁð æóÐößúÑÇð áöáúãõÊøóÞöíäó. æóáóíúÓó íóáúÒóãõ Ãóäú Êóßõæäó ÈóÚúÖõ åóÐöåö ÇáÕøöÝóÇÊö ÞóÓöíãðÇ áöÈóÚúÖò Èóáú åöíó ÕöÝóÇÊñ ãõÊóÏóÇÎöáóÉñ¡ ÝóãóÌúãõæÚõ ãóÇ ÃõæÊöíóåõ ãõæÓóì æóåóÇÑõæäõ ÊóÊóÍóÞøóÞõ Ýöíåö åóÐöåö ÇáÕøöÝóÇÊõ ÇáËøóáóÇËõ.
æóÇáÖøöíóÇÁõ: ÇáäøõæÑõ. íõÓúÊóÚúãóáõ ãóÌóÇÒðÇ Ýöí ÇáúåõÏóì æóÇáúÚöáúãö¡ æóåõæó ÇÓúÊöÚúãóÇáñ ßóËöíÑñ¡ æóåõæó ÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ æóÞóÏú ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÅöäøóÇ ÃóäúÒóáúäóÇ ÇáÊøóæúÑÇÉó ÝöíåÇ åõÏìð æóäõæÑñ Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáúãóÇÆöÏóÉö: 44] .
æóÇáÐøößúÑõ ÃóÕúáõåõ: ÎõØõæÑõ ÔóíúÁò ÈöÇáúÈóÇáö ÈóÚúÏó ÛóÝúáóÉò Úóäúåõ. æóíõØúáóÞõ Úóáóì ÇáúßöÊóÇÈö ÇáøóÐöí Ýöíåö ÐößúÑõ Çááøóåö¡ ÝóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì áöáúãõÊøóÞöíäó íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúßóáóÇãõ Ýöíåö áöáÊøóÞúæöíóÉö Ýóíóßõæäó ÇáúãóÌúÑõæÑõ ÈöÇááøóÇãö Ýöí ãóÚúäóì ÇáúãóÝúÚõæáö¡ Ãóíö ÇáøóÐöíäó ÇÊøóÕóÝõæÇ ÈöÊóÞúæóì Çááøóåö¡ Ãóíö ÇãúÊöËóÇáö ÃóæóÇãöÑöåö æóÇÌúÊöäóÇÈö ãóÇ äóåóì Úóäúåõ¡ áöÃóäøóåõ íõÐóßøöÑõåõãú ÈöãóÇ íóÌúåóáõæäó æóÈöãóÇ íóÐúåóáõæäó Úóäúåõ ãöãøóÇ Úóáöãõæåõ æóíõÌóÏøöÏõ Ýöí äõÝõæÓöåöãú(17/89)
ãõÑóÇÞóÈóÉó ÑóÈøöåöãú. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇááøóÇãõ áöáúÚöáøóÉö¡ Ãóíú ÐößúÑñ áöÃóÌúáö ÇáúãõÊøóÞöíäó¡ Ãóíú ßöÊóÇÈñ íóäúÊóÝöÚõ ÈöãóÇ Ýöíåö ÇáúãõÊøóÞõæäó Ïõæäó ÛóíúÑöåöãú ãöäó ÇáÖøóÇáøöíäó.
æóæóÕóÝóåõãú ÈöãóÇ íóÒöíÏõ ãóÚúäóì ÇáúãõÊøóÞöíäó ÈóíóÇäðÇ ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÇáøóÐöíäó íóÎúÔóæúäó ÑóÈøóåõãú ÈöÇáúÛóíúÈö æóåõæó Úóáóì äóÍúæö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: åõÏìð áöáúãõÊøóÞöíäó ÇáøóÐöíäó íõÄúãöäõæäó ÈöÇáúÛóíúÈö Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö: 2- 3] .
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÈöÇáúÛóíúÈö ÈöãóÚúäóì (Ýöí) . æóÇáúÛóíúÈõ: ãóÇ ÛóÇÈó Úóäú Úõíõæäö ÇáäøóÇÓö¡ Ãóíú íóÎúÔóæúäó ÑóÈøóåõãú Ýöí ÎóÇÕøóÊöåöãú áóÇ íõÑöíÏõæäó ÈöÐóáößó ÑöíóÇÁð æóáóÇ áöÃóÌúáö ÎóæúÝö ÇáÒøóæóÇÌöÑö ÇáÏøõäúíóæöíøóÉö æóÇáúãóÐóãøóÉö ãöäó ÇáäøóÇÓö.
æóÇáúÅöÔúÝóÇÞõ: ÑóÌóÇÁõ ÍóÇÏöËò ãóÎõæÝò. æóãóÚúäóì ÇáúÅöÔúÝóÇÞö ãöäó ÇáÓøóÇÚóÉö: ÇáúÅöÔúÝóÇÞõ ãöäú ÃóåúæóÇáöåóÇ¡ Ýóåõãú íõÚöÏøõæäó áóåóÇ ÚõÏøóÊóåóÇ ÈöÇáÊøóÞúæóì ÈöÞóÏúÑö ÇáöÇÓúÊöØóÇÚóÉö.
æóÝöíåö ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáøóÐöíäó áóãú íóåúÊóÏõæÇ ÈößöÊóÇÈö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÏóáóÇáóÉö ãóÝúåõæãö ÇáúãõÎóÇáóÝóÉö áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÇáøóÐöíäó íóÎúÔóæúäó ÑóÈøóåõãú ÈöÇáúÛóíúÈö. Ýóãóäú áóãú íóåúÊóÏö ÈößöÊóÇÈö Çááøóåö ÝóáóíúÓó åõæó ãöäó ÇáøóÐöíäó íóÎúÔóæúäó ÑóÈøóåõãú ÈöÇáúÛóíúÈö¡ æóåóÄõáóÇÁö åõãú ÝöÑúÚóæúäõ æóÞóæúãõåõ.
æóÞóÏú ÚóÞøóÈó åóÐóÇ ÇáÊøóÚúÑöíÖó ÈöÐößúÑö ÇáúãóÞúÕõæÏö ãöäú ÓóæúÞö ÇáúßóáóÇãö ÇáäøóÇÔöÆö åõæó Úóäúåõ¡ æóåõæó ÇáúãõÞóÇÈóáóÉõ ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóåÐÇ ÐößúÑñ ãõÈÇÑóßñ ÃóäúÒóáúäÇåõ ÃóÝóÃóäúÊõãú áóåõ ãõäúßöÑõæäó.
æóÇÓúãõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö íõÔöíÑõ Åöáóì ÇáúÞõÑúÂäö áöÃóäøó ÍõÖõæÑóåõ Ýöí ÇáúÃóÐúåóÇäö æóÝöí ÇáÊøöáóÇæóÉö ÈöãóäúÒöáóÉö ÍõÖõæÑö ÐóÇÊöåö. æóæóÕúÝõåõ ÇáúÞõÑúÂäó ÈöÃóäøóåõ ÐößúÑñ áöÃóäøó áóÝúÙó ÇáÐøößúÑö ÌóÇãöÚñ áöÌóãöíÚö ÇáúÃóæúÕóÇÝö ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÃóäúÒóáúäÇ Åöáóíúßó ÇáÐøößúÑó áöÊõÈóíøöäó áöáäøóÇÓö ãóÇ äõÒøöáó Åöáóíúåöãú Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáäøóÍúáö: 44] .
æóæóÕúÝõ ÇáúÞõÑúÂäö ÈöÇáúãõÈóÇÑóßö íóÚõãøõ äóæóÇÍöíó ÇáúÎóíúÑö ßõáøóåóÇ áöÃóäøó ÇáúÈóÑóßóÉó ÒöíóÇÏóÉõ ÇáúÎóíúÑö ÝóÇáúÞõÑúÂäõ ßõáøõåõ ÎóíúÑñ ãöäú ÌöåóÉö ÈóáóÇÛóÉö ÃóáúÝóÇÙöåö æóÍõÓúäöåóÇ æóÓõÑúÚóÉö ÍöÝúÙöåö æóÓõåõæáóÉö ÊöáóÇæóÊöåö¡ æóåõæó ÃóíúÖðÇ ÎóíúÑñ áöãóÇ ÇÔúÊóãóáó Úóáóíúåö ãöäú ÃóÝúäóÇäö ÇáúßóáóÇãö æóÇáúÍößúãóÉö æóÇáÔøóÑöíÚóÉö æóÇááøóØóÇÆöÝö ÇáúÈóáóÇÛöíøóÉö¡ æóåõæó Ýöí Ðóáößó ßõáøöåö ÂíóÉñ Úóáóì(17/90)
æóáóÞóÏú ÂÊóíúäóÇ ÅöÈúÑóÇåöíãó ÑõÔúÏóåõ ãöäú ÞóÈúáõ æóßõäøóÇ Èöåö ÚóÇáöãöíäó (51) ÅöÐú ÞóÇáó áöÃóÈöíåö æóÞóæúãöåö ãóÇ åóÐöåö ÇáÊøóãóÇËöíáõ ÇáøóÊöí ÃóäúÊõãú áóåóÇ ÚóÇßöÝõæäó (52) ÞóÇáõæÇ æóÌóÏúäóÇ ÂÈóÇÁóäóÇ áóåóÇ ÚóÇÈöÏöíäó (53) ÞóÇáó áóÞóÏú ßõäúÊõãú ÃóäúÊõãú æóÂÈóÇÄõßõãú Ýöí ÖóáóÇáò ãõÈöíäò (54) ÞóÇáõæÇ ÃóÌöÆúÊóäóÇ ÈöÇáúÍóÞøö Ãóãú ÃóäúÊó ãöäó ÇááøóÇÚöÈöíäó (55) ÞóÇáó Èóáú ÑóÈøõßõãú ÑóÈøõ ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ÇáøóÐöí ÝóØóÑóåõäøó æóÃóäóÇ Úóáóì Ðóáößõãú ãöäó ÇáÔøóÇåöÏöíäó (56) æóÊóÇááøóåö áóÃóßöíÏóäøó ÃóÕúäóÇãóßõãú ÈóÚúÏó Ãóäú ÊõæóáøõæÇ ãõÏúÈöÑöíäó (57)
ÕöÏúÞö ÇáøóÐöí ÌóÇÁó Èöåö áöÃóäøó ÇáúÈóÔóÑó ÚóÌóÒõæÇ Úóäö ÇáúÅöÊúíóÇäö ÈöãöËúáöåö æóÊóÍóÏøóÇåõãõ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÐóáößó ÝóãóÇ ÇÓúÊóØóÇÚõæÇ. æóÈöÐóáößó ÇåúÊóÏóÊú Èöåö Ãõãóãñ ßóËöíÑóÉñ Ýöí ÌóãöíÚö ÇáúÃóÒúãóÇäö¡ æóÇäúÊóÝóÚó Èöåö ãóäú ÂãóäõæÇ Èöåö æóÝóÑöíÞñ
ãöãøóäú ÍóÑøóãõæÇ ÇáúÅöíãóÇäó. ÝóßóÇäó æóÕúÝõåõ ÈöÃóäøóåõ ãõÈóÇÑóßñ æóÇÝöíðÇ Úóáóì æóÕúÝö ßöÊóÇÈö ãõæÓóì Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ÈöÃóäøóåõ ÝõÑúÞóÇäñ æóÖöíóÇÁñ.
æóÒóÇÏóåõ ÊóÔúÑöíÝðÇ ÈöÅöÓúäóÇÏö ÅöäúÒóÇáöåö Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúÌóáóÇáóÉö. æóÌõÚöáó ÇáúæóÍúíõ Åöáóì ÇáÑøóÓõæáö ÅöäúÒóÇáðÇ áöãóÇ íóÞúÊóÖöíåö ÇáúÅöäúÒóÇáõ ãöäú ÑöÝúÚóÉö ÇáúÞóÏúÑö ÅöÐö ÇÚúÊõÈöÑó ãõÓúÊóÞöÑøðÇ Ýöí ÇáúÚóÇáóãö ÇáúÚõáúæöíøö ÍóÊøóì ÃõäúÒöáó Åöáóì åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö.
æÝÑøÚ Úóáóì åóÐöåö ÇáúÃóæúÕóÇÝö ÇáúÚóÙöíãóÉö ÇÓúÊöÝúåóÇãñ ÊóæúÈöíÎöíøñ ÊóÚúÌöíÈöíøñ ãöäú ÅöäúßóÇÑöåöãú ÕöÏúÞó åóÐóÇ ÇáúßöÊóÇÈö æóãöäö ÇÓúÊöãúÑóÇÑöåöãú Úóáóì Ðóáößó ÇáúÅöäúßóÇÑö ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃóÝóÃóäúÊõãú áóåõ ãõäúßöÑõæäó. æóáößóæúäö ÅöäúßóÇÑöåöãú ÕöÏúÞóåõ ÍóÇÕöáðÇ ãöäúåõãú Ýöí ÍóÇáö ÇáúÎöØóÇÈö ÌöíÁó ÈöÇáúÌõãúáóÉö ÇáöÇÓúãöíøóÉö áöíóÊóÃóÊøóì ÌóÚúáõ ÇáúãõÓúäóÏö ÇÓúãðÇ ÏóÇáøðÇ Úóáóì ÇáöÇÊøöÕóÇÝö Ýöí Òóãóäö ÇáúÍóÇáö æóÌóÚúáõ ÇáúÌõãúáóÉö ÏóÇáøóÉð Úóáóì ÇáËøóÈóÇÊö Ýöí ÇáúæóÕúÝö æóÝóÇÁð ÈöÍóÞøö ÈáÇÛÉ ÇáäøÙã.
[51- 57]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÇáúÂíóÇÊ 51 Åöáóì 57]
æóáóÞóÏú ÂÊóíúäÇ ÅöÈúÑÇåöíãó ÑõÔúÏóåõ ãöäú ÞóÈúáõ æóßõäøóÇ Èöåö ÚÇáöãöíäó (51) ÅöÐú ÞÇáó áöÃóÈöíåö æóÞóæúãöåö ãóÇ åÐöåö ÇáÊøóãÇËöíáõ ÇáøóÊöí ÃóäúÊõãú áóåÇ ÚÇßöÝõæäó (52) ÞÇáõæÇ æóÌóÏúäÇ ÂÈÇÁóäÇ áóåÇ ÚÇÈöÏöíäó (53) ÞÇáó áóÞóÏú ßõäúÊõãú ÃóäúÊõãú æóÂÈÇÄõßõãú Ýöí ÖóáÇáò ãõÈöíäò (54) ÞÇáõæÇ ÃóÌöÆúÊóäÇ ÈöÇáúÍóÞøö Ãóãú ÃóäúÊó ãöäó ÇááÇøóÚöÈöíäó (55)
ÞÇáó Èóáú ÑóÈøõßõãú ÑóÈøõ ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ÇáøóÐöí ÝóØóÑóåõäøó æóÃóäóÇ Úóáì Ðáößõãú ãöäó ÇáÔøóÇåöÏöíäó (56) æóÊóÇááøóåö áóÃóßöíÏóäøó ÃóÕúäÇãóßõãú ÈóÚúÏó Ãóäú ÊõæóáøõæÇ ãõÏúÈöÑöíäó(17/91)
(57)
ÃõÚúÞöÈóÊú ÞöÕøóÉõ ãõæÓóì æóåóÇÑõæäó ÈöÞöÕøóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó ÝöíãóÇ ÃõæÍöíó Åöáóíúåö ãöäú ãõÞóÇæóãóÉö ÇáÔøöÑúßö æóæõÖõæÍö ÇáúÍõÌøóÉö Úóáóì ÈõØúáóÇäöåö¡ áöÃóäøó ÅöÈúÑóÇåöíãó ßóÇäó åõæó ÇáúãóËóáó ÇáúÃóæøóáó ÞóÈúáó ãóÌöíÁö ÇáúÅöÓúáóÇãö Ýöí ãõÞóÇæóãóÉö ÇáÔøöÑúßö ÅöÐú ÞóÇæóãóåõ ÈöÇáúÍõÌøóÉö æóÈöÇáúÞõæøóÉö æóÈöÅöÚúáóÇäö ÇáÊøóæúÍöíÏö ÅöÐú ÃóÞóÇãó áöáÊøóæúÍöíÏö åóíúßóáðÇ ÈöãóßøóÉó åõæó ÇáúßóÚúÈóÉõ æóÈöÌóÈóáö (äóÇÈõæ) ãöäú ÈöáóÇÏö ÇáúßóäúÚóÇäöíøöíäó ÍóíúËõ ßóÇäóÊú ãóÏöíäóÉñ ÊõÓóãøóì íóæúãóÆöÐò (áóæúÒóÇ) Ëõãøó Èóäóì ÈóíúÊó Åöíáó ÈöÇáúÞõÑúÈö ãöäú ãóæúÖöÚö ãóÏöíäóÉö (ÃõæÑúÔóáöíãó) Ýöí ÇáúãóßóÇäö ÇáøóÐöí ÃõÞöíãó Èöåö åóíúßóáõ ÓõáóíúãóÇäó ãöäú ÈóÚúÏõ¡ ÝóßóÇäóÊú ÞöÕøóÉõ ÅöÈúÑóÇåöíãó ãóÚó Þóæúãöåö ÔóÇåöÏðÇ Úóáóì ÈõØúáóÇäö ÇáÔøöÑúßö ÇáøóÐöí ßóÇäó ãõãóÇËöáðÇ áöÍóÇáö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöãóßøóÉó ÇáøóÐöíäó ÌóÇÁó ãõÍóãøóÏñ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÞóØúÚö ÏóÇÈöÑöåö. æóÝöí ÐößúÑö ÞöÕøóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó ÊóæóÑøõßñ Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäú Ãóåúáö ãóßøóÉó ÅöÐú ßóÇäõæÇ Úóáóì ÇáúÍóÇáóÉö ÇáøóÊöí äóÚóÇåóÇ ÌóÏøõåõãú ÅöÈúÑóÇåöíãõ Úóáóì Þóæúãöåö¡ æóßóÝóì ÈöÐóáößó ÍõÌøóÉð Úóáóíúåöãú. æóÃóíúÖðÇ ÝóÅöäøó ÔóÑöíÚóÉó ÅöÈúÑóÇåöíãó ÃóÔúåóÑõ ÔóÑöíÚóÉò ÈóÚúÏó ÔóÑöíÚóÉö ãõæÓóì.
æóÊóÃúßöíÏõ ÇáúÎóÈóÑö Úóäúåõ ÈöáóÇãö ÇáúÞóÓóãö áöáúæóÌúåö ÇáøóÐöí ÈóíøóäóÇåõ ÂäöÝðÇ Ýöí ÊóÃúßöíÏö ÇáúÎóÈóÑö Úóäú ãõæÓóì æóåóÇÑõæäó¡ æóåõæó ÊóäúÒöíáõ ÇáúÚóÑóÈö Ýöí ãõÎóÇáóÝóÊöåöãú áöÔóÑöíÚóÉö ÃóÈöíåöãú ÅöÈúÑóÇåöíãó ãóäúÒöáóÉó ÇáúãõäúßöÑö áößóæúäö ÅöÈúÑóÇåöíãó
ÃõæÊöíó ÑõÔúÏðÇ æóåóÏúíðÇ.
æóßóÐóáößó ÇáúÅöÎúÈóÇÑõ Úóäú ÅöíÊóÇÁö ÇáÑøõÔúÏö ÅöÈúÑóÇåöíãó ÈöÅöÓúäóÇÏö ÇáúÅöíÊóÇÁö Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúÌóáóÇáóÉö áöãöËúáö ãóÇ ÞóÑøóÑó Ýöí ÞöÕøóÉö ãõæÓóì æóåóÇÑõæäó áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì ÊóÝúÎöíãö Ðóáößó ÇáÑøõÔúÏö ÇáøóÐöí ÃõæÊöíóåõ.
æóÇáÑøõÔúÏõ: ÇáúåõÏóì æóÇáÑøóÃúíõ ÇáúÍóÞøõ¡ æóÖöÏøõåõ ÇáúÛóíøõ¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞóÏú ÊóÈóíøóäó ÇáÑøõÔúÏõ ãöäó ÇáúÛóíøö Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö: 256] . æóÅöÖóÇÝóÉõ ÇáÑøõÔúÏõ Åöáóì ÖóãöíÑö(17/92)
ÅöÈúÑóÇåöíãó ãöäú ÅöÖóÇÝóÉö ÇáúãóÕúÏóÑö Åöáóì ãóÝúÚõæáöåö¡ Ãóíö ÇáÑøõÔúÏõ ÇáøóÐöí ÃõÑúÔöÏóåõ. æóÝóÇÆöÏóÉõ ÇáúÅöÖóÇÝóÉö åõäóÇ ÇáÊøóäúÈöíåõ Úóáóì ÚöÙóãö ÔóÃúäö åóÐóÇ ÇáÑøõÔúÏö¡ Ãóíú ÑõÔúÏðÇ íóáöíÞõ Èöåö æóáöÃóäøó ÑõÔúÏó ÅöÈúÑóÇåöíãó ÞóÏú ßóÇäó ãóÖúÑöÈó ÇáúÃóãúËóÇáö Èóíúäó ÇáúÚóÑóÈö æóÛóíúÑöåöãú¡ Ãóíú åõæó ÇáøóÐöí ÚóáöãúÊõãú ÓõãúÚóÊóåõ ÇáøóÊöí ØóÈøóÞóÊö ÇáúÎóÇÝöÞóíúäö ÝóãóÇ Ùóäøõßõãú ÈöÑõÔúÏò ÃõæÊöíóåõ ãöäú ÌóÇäöÈö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ ÝóÅöäøó ÇáúÅöÖóÇÝóÉó áóãøóÇ ßóÇäóÊú Úóáóì ãóÚúäóì ÇááøóÇãö ßóÇäóÊú ãõÝöíÏóÉð áöáöÇÎúÊöÕóÇÕö ÝóßóÃóäøóåõ ÇäúÝóÑóÏó Èöåö. æóÝöíåö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó ÅöÈúÑóÇåöíãó ßóÇäó ÞóÏö ÇäúÝóÑóÏó ÈöÇáúåõÏóì Èóíúäó Þóæúãöåö.
æóÒóÇÏóåõ ÊóäúæöíåðÇ æóÊóÝúÎöíãðÇ ÊóÐúíöíáõåõ ÈöÇáúÌõãúáóÉö ÇáúãõÚúÊóÑöÖóÉö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóßõäøóÇ Èöåö ÚÇáöãöíäó Ãóíú ÂÊóíúäóÇåõ ÑõÔúÏðÇ ÚóÙöíãðÇ Úóáóì Úöáúãò ãöäøóÇ ÈöÅöÈúÑóÇåöíãó¡ Ãóíú Èößóæúäöåö ÃóåúáðÇ áöÐóáößó ÇáÑøõÔúÏö¡ æóåóÐóÇ ÇáúÚöáúãõ ÇáúÅöáóåöíøõ ãõÊóÚóáøöÞñ ÈöÇáäøóÝúÓöíøóÉö ÇáúÚóÙöíãóÉö ÇáøóÊöí ßóÇäó ÈöåóÇ ãóÍóáøó ËóäóÇÁö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Úóáóíúåö Ýöí ãóæóÇÖöÚó ßóËöíÑóÉò ãöäú ÞõÑúÂäöåö¡ Ãóíú Úóáöãó ãöäú ÓóÑöíÑóÊöåö ÕöÝóÇÊò ÞóÏú ÑóÖöíóåóÇ æóÃóÍúãóÏóåóÇ ÝóÇÓúÊóÃúåóáó ÈöåóÇ ÇÊøöÎóÇÐóåõ ÎóáöíáðÇ. æóåóÐóÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáóÞóÏö ÇÎúÊóÑúäÇåõãú Úóáì Úöáúãò Úóáóì ÇáúÚÇáóãöíäó [ÇáÏøõÎÇä: 32] æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Çááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÍóíúËõ íóÌúÚóáõ ÑÓÇáÇÊå [ÇáúÃóäúÚóÇã: 124] .
æóÞóæúáöåö ãöäú ÞóÈúáõ Ãóí ãä ÞóÈúáõ Ãóäú äõæÊöíó ãõæÓóì æóåóÇÑõæäó ÇáúÝõÑúÞóÇäó æóÖöíóÇÁð æóÐößúÑðÇ. æóæóÌúåõ ÐßÑ åóÐöå ÇáúÞÈáíÉ ÇáÊøóäúÈöíå Úáì Ãóäå ãóÇ æóÞóÚó ÅöíÊóÇÁõ ÇáÐøößúÑö ãõæÓóì æóåóÇÑõæäó ÅöáøóÇ áöÃóäøó ÔóÑöíÚóÊóåõãóÇ áóãú ÊóÒóáú ãóÚúÑõæÝóÉð ãóÏúÑõæÓóÉð.
æÅöÐú ÞÇáó ÙóÑúÝñ áöÝöÚúáö ÂÊóíúäÇ Ãóíú ßóÇäó ÅöíÊóÇÄõåõ ÇáÑøõÔúÏó Íöíäó ÞóÇáó áöÃóÈöíåö æóÞóæúãöåö: ãóÇ åÐöåö ÇáÊøóãÇËöíáõ ÅöáóÎú¡ ÝóÐóáößó åõæó ÇáÑøõÔúÏõ ÇáøóÐöí ÃõæÊöíóåõ¡ Ãóí Íöíä äÒõæá ÇáúæóÍúíõ Åöáóíúåö ÈöÇáÏøóÚúæóÉö Åöáóì ÊóæúÍöíÏö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ ÝóÐóáößó Ãæá ãóÇ ÈÏìÁ Èöåö ãä ÇáúæóÍúíõ.
æóÞóæúãõ ÅöÈúÑóÇåöíãó ßóÇäõæÇ ãöäó (ÇáúßóáúÏóÇäö) æóßóÇäó íóÓúßõäõ ÈóáóÏðÇ íõÞóÇáõ áóåõ (ßóæúËóì) ÈöãõËóáøóËóÉò Ýöí ÂÎöÑöåö ÈóÚúÏóåóÇ ÃóáöÝñ. æóåöíó ÇáúãõÓóãøóÇÉõ Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö (ÃõæÑó ÇáúßóáúÏóÇäö) ¡ æóíõÞóÇáõ: ÃóíúÖðÇ ÅöäøóåóÇ (ÃõæÑúÝóÉõ) Ýöí (ÇáÑøõåóÇ) ¡(17/93)
Ëõãøó Óóßóäó åõæó æóÃóÈõæåõ æóÃóåúáõåõ (ÍóÇÑóÇäó) æóÍóÇÑóÇäõ åöíó (ÍóÑøóÇäõ) ¡ æóßóÇäóÊú ÈóÚúÏõ ãöäú ÈöáóÇÏö ÇáúßóáúÏóÇäö ßóãóÇ åõæó ãõÞúÊóÖóì ÇáúÅöÕúÍóÇÍö 12 ãöäó ÇáÊøóßúæöíäö áöÞóæúáöåö Ýöíåö: «ÇÐúåóÈú ãöäú ÃóÑúÖößó æóãöäú
ÚóÔöíÑóÊößó æóãöäú ÈóíúÊö ÃóÈöíßó» . æóãóÇÊó ÃóÈõæåõ Ýöí (ÍóÇÑóÇäó) ßóãóÇ Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö 11 ãöäó ÇáÊøóßúæöíäö ÝóíóÊóÚóíøóäõ Ãóäøó ÏóÚúæóÉó ÅöÈúÑóÇåöíãó ßóÇäóÊú ãöäú (ÍóÇÑóÇäó) áöÃóäøóåõ ãöäú ÍóÇÑóÇäó ÎóÑóÌó Åöáóì ÃóÑúÖö ßóäúÚóÇäó. æóÞóÏö ÇÔúÊõåöÑó ÍóÑøóÇäó ÈöÃóäøóåõ ÈóáóÏõ ÇáÕøóÇÈöÆóÉö æóÝöíåö åóíúßóáñ ÚóÙöíãñ áöáÕøóÇÈöÆóÉö¡ æóßóÇäó Þóæúãõ ÅöÈúÑóÇåöíãó ÕóÇÈöÆóÉð íóÚúÈõÏõæäó ÇáúßóæóÇßöÈó æóíóÌúÚóáõæäó áóåóÇ ÕõæóÑðÇ ãõÌóÓøóãóÉð.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ãóÇ åÐöåö ÇáÊøóãÇËöíáõ íóÊóÓóáøóØõ Úóáóì ÇáúæóÕúÝö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÇáøóÊöí ÃóäúÊõãú áóåÇ ÚÇßöÝõæäó ÝóßóÃóäøóåõ ÞóÇáó: ãóÇ ÚöÈóÇÏóÊõßõãú åóÐöåö ÇáÊøóãóÇËöíáó¿. æóáóßöäøóåõ ÕöíÛó ÈöÃõÓúáõæÈö ÊóæóÌøõåö ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö Åöáóì ÐóÇÊö ÇáÊøóãóÇËöíáö áöÅöÈúåóÇãö ÇáÓøõÄóÇáö Úóäú ßõäúåö ÇáÊãÇËíá Ýöí ÈÇÏìÁ ÇáúßóáóÇãö ÅöíãóÇÁð Åöáóì ÚóÏóãö ÇáúãõáóÇÁóãóÉö Èóíúäó ÍóÞöíÞóÊöåóÇ ÇáúãõÚóÈøóÑö ÚóäúåóÇ ÈöÇáÊøóãóÇËöíáö æóÈóíúäó æóÕúÝöåóÇ ÈöÇáúãóÚúÈõæÏöíøóÉö ÇáúãõÚóÈøóÑö Úóäúåõ ÈöÚõßõæÝöåöãú ÚóáóíúåóÇ. æóåóÐóÇ ãöäú ÊóÌóÇåõáö ÇáúÚóÇÑöÝö ÇÓúÊóÚúãóáóåõ ÊóãúåöíÏðÇ áöÊóÎúØöÆóÊöåöãú ÈóÚúÏó Ãóäú íóÓúãóÚó ÌóæóÇÈóåõãú Ýóåõãú íóÙõäøõæäóåõ ÓóÇÆöáðÇ ãõÓúÊóÚúáöãðÇ æóáöÐóáößó ÃóÌóÇÈõæÇ ÓõÄóÇáóåõ ÈöÞóæúáöåöãú æóÌóÏúäÇ ÂÈÇÁóäÇ áóåÇ ÚÇÈöÏöíäó ÝóÅöäøó ÔóÃúäó ÇáÓøõÄóÇáö ÈößóáöãóÉö (ãóÇ) Ãóäøóåõ áöØóáóÈö ÔÑÍ ãóÇåöíøóÉ ÇáúãóÓúÆõæá Úóäúåõ.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Åöáóì ÇáÊøóãóÇËöíáö áöÒöíóÇÏóÉö ßóÔúÝö ãóÚúäóÇåóÇ ÇáÏøóÇáøö Úóáóì ÇäúÍöØóÇØöåóÇ Úóäú ÑõÊúÈóÉö ÇáúÃõáõæåöíøóÉö.
æóÇáÊøóÚúÈöíÑõ ÚóäúåóÇ ÈöÇáÊøóãóÇËöíáö íóÓúáõÈõ ÚóäúåóÇ ÇáöÇÓúÊöÞúáóÇáó ÇáÐøóÇÊöíøó.
æóÇáúÃóÕúäóÇãõ ÇáøóÊöí ßóÇäó íóÚúÈõÏõåóÇ ÇáúßóáúÏóÇäõ Þóæúãõ ÅöÈúÑóÇåöíãó åöíó (ÈóÚúáõ) æóåõæó ÃóÚúÙóãõåóÇ¡ æóßóÇäó ãóÕõæÛðÇ ãöäú ÐóåóÈò æóåõæó ÑóãúÒõ ÇáÔøóãúÓö Ýöí ÚóåúÏö ÓóãöíÑóãöíÓó¡ æóÚóÈóÏõæÇ ÑõãõæÒðÇ áöáúßóæóÇßöÈö æóáóÇ Ôóßøó Ãóäøóåõãú ßóÇäõæÇ íóÚúÈõÏõæäó ÃóÕúäóÇãó Þóæúãö äõæÍò: æóÏøðÇ¡ æóÓõæóÇÚðÇ¡ æóíóÛõæËó¡ æóíóÚõæÞõ¡ æóäóÓúÑðÇ¡ ÅöãøóÇ ÈöÊöáúßó ÇáúÃóÓúãóÇÁö æóÅöãøóÇ ÈöÃóÓúãóÇÁò ÃõÎúÑóì. æóÞóÏú ÏóáøóÊö ÇáúÂËóÇÑõ Úóáóì Ãóäøó ãöäú ÃóÕúäóÇãö ÃóÔõæÑó (ÅöÎúæóÇäö ÇáúßóáúÏóÇäö) ÕóäóãðÇ ÇÓúãõåõ (äóÓúÑõæÎõ) æóåõæó äóÓúÑñ áóÇ ãóÍóÇáóÉó.(17/94)
æóÌóÚúáõ ÇáúÚõßõæÝö ãõÓúäóÏðÇ Åöáóì ÖóãöíÑöåöãú ãõÄúÐöäñ ÈöÃóäøó ÅöÈúÑóÇåöíãó áóãú íóßõäú ãöäú ÞóÈúáõ ãõÔóÇÑößðÇ áóåõãú Ýöí Ðóáößó ÝóíõÚúáóãõ ãöäúåõ Ãóäøóåõ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáÑøóÏøö Úóáóíúåöãú¡ Ðóáößó Ãóäøó ÇáúÅöÊúíóÇäó ÈöÇáúÌõãúáóÉö ÇáöÇÓúãöíøóÉö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃóäúÊõãú áóåÇ ÚÇßöÝõæäó Ýöíåö ãÚäì ÇáúÚöÈóÇÏóÉ¡ ÝóÐóáöß ÚõÏøöíó ÈöÇááøóÇãö áöÅöÝóÇÏóÉö ãõáóÇÒóãóÉö ÚöÈóÇÏóÊöåóÇ.
æóÌóÇÁõæÇ Ýöí ÌóæóÇÈöåö ÈöãóÇ ÊóæóåøóãõæÇ ÅöÞúäóÇÚóåõ Èöåö æóåõæó Ãóäøó ÚöÈóÇÏóÉó Êöáúßó ÇáúÃóÕúäóÇãö ßóÇäóÊú ãöäú ÚóÇÏóÉö ÂÈóÇÆöåöãú ÝóÍóÓöÈõæåõ ãöËúáóåõãú íõÞóÏøöÓõ Úóãóáó ÇáúÂÈóÇÁö æóáóÇ íóäúÙõÑõ Ýöí ãõÕóÇÏóÝóÊöåö ÇáúÍóÞøó¡ æóáöÐóáößó áóãú íóáúÈóËú Ãóäú ÃóÌóÇÈóåõãú: áóÞóÏú ßõäúÊõãú ÃóäúÊõãú æóÂÈÇÄõßõãú Ýöí ÖóáÇáò ãõÈöíäò ãõÄóßøöÏðÇ Ðóáößó ÈöáóÇãö ÇáúÞóÓóãö.
æóÝöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ßõäúÊõãú ÃóäúÊõãú æóÂÈÇÄõßõãú Ýöí ÖóáÇáò ãöäö ÇÌúÊöáóÇÈö ÝöÚúáö Çáúßóæúäö æóÍóÑúÝõ ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö¡ ÅöíãóÇÁñ
Åöáóì Êóãóßøõäöåöãú ãöäó ÇáÖøóáóÇáö æóÇäúÛöãóÇÓöåöãú Ýöíåö áöÅöÝóÇÏóÉö Ãóäøóåõ ÖóáóÇáñ ÈóæóÇÍñ áóÇ ÔõÈúåóÉó Ýöíåö¡ æóÃóßøóÏó Ðóáößó ÈöæóÕúÝöåö Èö ãõÈöíäò. ÝóáóãøóÇ ÐóßóÑõæÇ áóåõ ÂÈóÇÁóåõãú ÔóÑøóßóåõãú Ýöí ÇáÊøóÎúØöÆóÉö ÈöÏõæäö åóæóÇÏóÉò ÈöÚóØúÝö ÇáúÂÈóÇÁö Úóáóíúåöãú Ýöí Ðóáößó áöíóÚúáóãõæÇ Ãóäøóåõãú áóÇ ÚõÐúÑó áóåõãú Ýöí ÇÊøöÈóÇÚö ÂÈóÇÆöåöãú æóáóÇ ÚõÐúÑó áöÂÈóÇÆöåöãú Ýöí Óäóä Ðóáößó áóåõãú áöãõäóÇÝóÇÉö ÍóÞöíÞóÉö Êöáúßó ÇáúÃóÕúäóÇãö áöÍóÞöíÞóÉö ÇáúÃõáõæåöíøóÉö æóÇÓúÊöÍúÞóÇÞö ÇáúÚöÈóÇÏóÉö.
æóáöÅöäúßóÇÑöåöãú Ãóäú íóßõæäó ãóÇ Úóáóíúåö ÂÈóÇÄõåõãú ÖóáóÇáðÇ¡ æóÅöíÞóÇäöåöãú Ãóäøó ÂÈóÇÁóåõãú Úóáóì ÇáúÍóÞøö¡ ÔóßøõæÇ Ýöí ÍóÇáö ÅöÈúÑóÇåöíãó ÃóäóØóÞó Úóäú ÌöÏøò ãöäúåõ æóÃóäøó Ðóáößó ÇÚúÊöÞóÇÏóåõ ÝóÞóÇáõæÇ ÃóÌöÆúÊóäÇ ÈöÇáúÍóÞøö¡ ÝóÚóÈøóÑõæÇ Úóäúåõ ÈöÇáúÍóÞøö ÇáúãõÞóÇÈöáö áöáøóÚöÈö æóÐóáößó ãõÓóãøóì ÇáúÌöÏøö. ÝóÇáúãóÚúäóì: ÈöÇáúÍóÞøö Ýöí ÇÚúÊöÞóÇÏößó Ãóãú ÃóÑóÏúÊó Èöåö ÇáúãóÒúÍó¡ ÝóÇÓúÊóÝúåóãõæÇ æóÓóÃóáõæåõ ÃóÌöÆúÊóäÇ ÈöÇáúÍóÞøö Ãóãú ÃóäúÊó ãöäó ÇááøóÇÚöÈöíäó. æóÇáúÈóÇÁõ áöáúãõÕóÇÍóÈóÉö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇááøóÚöÈö åõäóÇ áóÚöÈõ ÇáúÞóæúáö æóåõæó ÇáúãõÓóãøóì ãóÒúÍðÇ¡ æóÃóÑóÇÏõæÇ ÈöÊóÃúæöíáö(17/95)
ßóáóÇãöåö ÈöÇáúãóÒúÍö ÇáÊøóáóØøõÝó ãóÚóåõ æóÊóÌóäøõÈó äöÓúÈóÊöåö Åöáóì ÇáúÈóÇØöáö ÇÓúÊöÌúáóÇÈðÇ áöÎóÇØöÑöåö áöãóÇ ÑóÃóæúÇ ãöäú ÞõæøóÉö ÍõÌøóÊöåö.
æóÚóÏóáó Úóäö ÇáúÅöÎúÈóÇÑö Úóäúåõ ÈöæóÕúÝö áóÇÚöÈò Åöáóì ÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÈöÃóäøóåõ ãöäú ÒõãúÑóÉö ÇááøóÇÚöÈöíäó ãõÈóÇáóÛóÉð Ýöí ÊóæóÛøõáö ßóáóÇãöåö Ðóáößó Ýöí ÈóÇÈö ÇáúãóÒúÍö ÈöÍóíúËõ íóßõæäõ ÞóÇÆöáõåõ ãõÊóãóßøöäðÇ Ýöí ÇááøóÚöÈö æóãóÚúÏõæÏðÇ ãöäó ÇáúÝóÑöíÞö ÇáúãóæúÕõæÝö ÈöÇááøóÚöÈö.
æóÌóÇÁó åõæó Ýöí ÌóæóÇÈöåöãú ÈöÇáúÅöÖúÑóÇÈö Úóäú Þóæúáöåöãú Ãóãú ÃóäúÊó ãöäó ÇááøóÇÚöÈöíäó áöÅöÈúØóÇáö Ãóäú íóßõæäó ãöäó ÇááøóÇÚöÈöíäó¡ æóÅöËúÈóÇÊö Ãóäøó ÑóÈøóåõãú åõæó ÇáÑøóÈøõ ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÇáÓøóãóÇæóÇÊö¡ Ãóíú æóáóíúÓóÊú Êöáúßó ÇáÊøóãóÇËöíáõ ÃóÑúÈóÇÈðÇ ÅöÐú áóÇ äöÒóÇÚó Ýöí ÃóäøóåóÇ áóãú ÊóÎúáõÞö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó Èóáú åöíó ãóÕúäõæÚóÉñ ãóäúÍõæÊóÉñ ãöäó ÇáúÍöÌóÇÑóÉö ßóãóÇ Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇáúÃõÎúÑóì ÞÇáó ÃóÊóÚúÈõÏõæäó ãóÇ ÊóäúÍöÊõæäó [ÇáÕÇÝÇÊ: 95] ÝóáóãøóÇ ÔóÐøó ÚóäúåóÇ ÎóáúÞõ ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ßóãóÇ åõæó ÛóíúÑõ ãõäúßóÑò ãöäúßõãú Ýóåöíó ãóäúÍõæÊóÉñ ãöäú ÃóÌúÒóÇÁö ÇáúÃóÑúÖö ÝóãóÇ åöíó ÅöáøóÇ ãóÑúÈõæÈóÉñ ãóÎúáõæÞóÉñ æóáóíúÓóÊú ÃóÑúÈóÇÈðÇ æóáóÇ ÎóÇáöÞóÉð. ÝóÖóãöíÑõ ÇáúÌóãúÚö Ýöí Þóæúáå ÊóÚóÇáóì ÝóØóÑóåõäøó ÖóãöíÑõ ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö áóÇ ãóÍóÇáóÉó.
ÝóßóÇäó ÌóæóÇÈõ ÅöÈúÑóÇåöíãó ÅöÈúØóÇáðÇ áöÞóæúáöåöãú Ãóãú ÃóäúÊó ãöäó ÇááøóÇÚöÈöíäó ãóÚó ãõÓúÊóäóÏö ÇáúÅöÈúØóÇáö ÈöÅöÞóÇãóÉö ÇáÏøóáöíáö Úóáóì Ãóäøóåõ ÌóÇÁóåõãú ÈöÇáúÍóÞøö. æóáóíúÓó Ýöíåö ØóÑöíÞóÉõ ÇáúÃõÓúáõæÈö ÇáúÍóßöíãö ßóãóÇ Ùóäøóåõ ÇáØøöíÈöíøõ.
æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÃóäóÇ Úóáì Ðáößõãú ãöäó ÇáÔøóÇåöÏöíäó ÅöÚúáóÇãñ áóåõãú ÈöÃóäøóåõ ãõÑúÓóáñ ãöäó Çááøóåö áöÅöÞóÇãóÉö Ïöíäö ÇáÊøóæúÍöíÏö áöÃóäøó ÑóÓõæáó ßõáøö ÃõãøóÉò ÔóåöíÏñ ÚóáóíúåóÇ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóßóíúÝó ÅöÐÇ ÌöÆúäÇ ãöäú ßõáøö ÃõãøóÉò ÈöÔóåöíÏò æóÌöÆúäÇ Èößó Úóáì åÄõáÇÁö ÔóåöíÏÇð [ÇáäøöÓóÇÁ: 41] ¡ æóáóãú íóßõäú íóæúãóÆöÐò Ýöí Þóæúãöåö ãóäú íóÔúåóÏõ ÈöÈõØúáóÇäö ÅöáóåöíøóÉö ÃóÕúäóÇãöåöãú¡ ÝóÊóÚóíøóäó Ãóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ãöäó ÇáÔøóÇåöÏöíäó Ãóäøóåõ ÈóÚúÖõ ÇáøóÐöíäó ÔóåöÏõæÇ ÈöÊóæúÍöíÏö Çááøóåö ÈöÇáúÅöáóåöíøóÉö Ýöí ãõÎúÊóáöÝö ÇáúÃóÒúãóÇäö Ãóæö ÇáúÃóÞúØóÇÑö.
æóíóÍúÊóãöáõ ãóÚúäóì ÇáÊøóÃúßöíÏö áöÐóáößó ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÞóÓóãö¡ ßóÞóæúáö ÇáúÝóÑóÒúÏóÞö:
ÔóåöÏó ÇáúÝóÑóÒúÏóÞõ Íöíäó íóáúÞóì ÑóÈøóåõ ... Ãóäøó ÇáúæóáöíÏó ÃóÍóÞøõ ÈöÇáúÚõÐúÑööö(17/96)
ÝóÌóÚóáóåõãú ÌõÐóÇÐðÇ ÅöáøóÇ ßóÈöíÑðÇ áóåõãú áóÚóáøóåõãú Åöáóíúåö íóÑúÌöÚõæäó (58) ÞóÇáõæÇ ãóäú ÝóÚóáó åóÐóÇ ÈöÂáöåóÊöäóÇ Åöäøóåõ áóãöäó ÇáÙøóÇáöãöíäó (59) ÞóÇáõæÇ ÓóãöÚúäóÇ ÝóÊðì íóÐúßõÑõåõãú íõÞóÇáõ áóåõ ÅöÈúÑóÇåöíãõ (60) ÞóÇáõæÇ ÝóÃúÊõæÇ Èöåö Úóáóì ÃóÚúíõäö ÇáäøóÇÓö áóÚóáøóåõãú íóÔúåóÏõæäó (61)
Ëõãøó ÇäúÊóÞóáó ÅöÈúÑóÇåöíãõ Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ãöäú ÊóÛúíöíÑö ÇáúãõäúßóÑö ÈöÇáúÞóæúáö Åöáóì ÊóÛúíöíÑöåö ÈöÇáúíóÏö ãõÚúáöäðÇ ÚóÒúãóåõ Úóáóì Ðóáößó ÈöÞóæúáöåö: æóÊóÇááøóåö áóÃóßöíÏóäøó ÃóÕúäÇãóßõãú ÈóÚúÏó Ãóäú ÊõæóáøõæÇ ãõÏúÈöÑöíäó ãõÄóßøöÏðÇ ÚóÒúãóåõ ÈöÇáúÞóÓóãö¡ ÝóÇáúæóÇæõ ÚóÇØöÝóÉñ ÌõãúáóÉó ÇáúÞóÓóãö Úóáóì ÌõãúáóÉö ÇáúÎóÈóÑö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ.
æóÇáÊøóÇÁõ ÊóÎúÊóÕøõ ÈöÞóÓóãò Úóáóì ÃóãúÑò ãõÊóÚóÌøóÈò ãöäúåõ æóÊóÎúÊóÕøõ ÈöÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáõæÇ ÊóÇááøóåö ÊóÝúÊóÄõÇ ÊóÐúßõÑõ íõæÓõÝó [íõæÓõÝó: 85] .
æóÓóãøóì ÊóßúÓöíÑóåõ ÇáúÃóÕúäóÇãó ßóíúÏðÇ Úóáóì ØóÑöíÞö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö Ãóæö ÇáúãõÔóÇßóáóÉö ÇáÊøóÞúÏöíÑöíøóÉö áöÇÚúÊöÞóÇÏö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó Ãóäøóåõãú íóÒúÚõãõæäó Ãóäøó ÇáúÃóÕúäóÇãó ÊóÏúÝóÚõ Úóäú ÃóäúÝõÓöåóÇ ÝóáóÇ íóÓúÊóØöíÚõ Ãóäú íóãóÓøóåóÇ ÈöÓõæÁò ÅöáøóÇ Úóáóì ÓóÈöíáö ÇáúßóíúÏö.
æóÇáúßóíúÏõ: ÇáÊøóÍóíøõáõ Úóáóì ÅöáúÍóÇÞö ÇáÖøõÑøö Ýöí ÕõæÑóÉò ÛóíúÑö ãóßúÑõæåóÉò ÚöäúÏó ÇáúãõÊóÖóÑøöÑö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ßóíúÏóßõäøó ÚóÙöíãñ Ýöí [ÓõæÑóÉö íõæÓõÝó: 28] .
æóÅöäøóãóÇ ÞóíøóÏó ßóíúÏóåõ ÈöãóÇ ÈóÚúÏó ÇäúÕöÑóÇÝö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì Ãóäøóåõ íóáúÍóÞõ ÇáÖøõÑøõ ÈöÇáúÃóÕúäóÇãö Ýöí Ãóæøóáö æóÞúÊö ÇáÊøóãóßøõäö ãöäúåõ¡ æóåóÐóÇ ãöäú ÚóÒúãöåö Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ áöÃóäøó ÇáúãõÈóÇÏóÑóÉó Ýöí ÊóÛúíöíÑö ÇáúãõäúßóÑö ãóÚó ßóæúäöåö ÈöÇáúíóÏö ãóÞóÇãõ ÚóÒúãò æóåõæó áóÇ íóÊóãóßøóäõ ãöäú Ðóáößó ãóÚó ÍõÖõæÑö ÚóÈóÏóÉö ÇáúÃóÕúäóÇãö Ýóáóæú ÍóÇæóáó ßóÓúÑóåóÇ ÈöÍóÖúÑóÊöåöãú áóßóÇäó Úóãóáõåõ ÈóÇØöáðÇ¡ æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú ÊóÛúíöíÑö ÇáúãõäúßóÑö: ÅöÒóÇáóÊõåõ ÈöÞóÏúÑö ÇáúÅöãúßóÇäö¡ æóáöÐóáößó ÝóÅöÒóÇáóÊõåõ ÈöÇáúíóÏö áóÇ Êóßõæäõ ÅöáøóÇ ãóÚó ÇáúãößúäóÉö.
æãõÏúÈöÑöíäó ÍóÇáñ ãõÄóßøöÏóÉñ áöÚóÇãöáöåóÇ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõåõ ÛóíúÑó ãóÑøóÉò ãöäúåóÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ëõãøó æóáøóíúÊõãú ãõÏúÈöÑöíäó Ýöí [ÓõæÑóÉ ÈóÑóÇÁóÉ: 25] .
[58- 61]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÇáúÂíóÇÊ 58 Åöáóì 61]
ÝóÌóÚóáóåõãú ÌõÐÇÐÇð ÅöáÇøó ßóÈöíÑÇð áóåõãú áóÚóáøóåõãú Åöáóíúåö íóÑúÌöÚõæäó (58) ÞÇáõæÇ ãóäú ÝóÚóáó åóÐóÇ ÈöÂáöåóÊöäÇ Åöäøóåõ áóãöäó ÇáÙøóÇáöãöíäó (59) ÞÇáõæÇ ÓóãöÚúäÇ ÝóÊðì íóÐúßõÑõåõãú íõÞÇáõ áóåõ ÅöÈúÑÇåöíãõ (60) ÞÇáõæÇ ÝóÃúÊõæÇ Èöåö Úóáì ÃóÚúíõäö ÇáäøóÇÓö áóÚóáøóåõãú íóÔúåóÏõæäó(17/97)
(61)
ÇáÖøóãöíÑóÇäö ÇáÈÇÑÒÇä Ýöí ÝóÌóÚóáóåõãú æóÝöí áóåõãú ÚóÇÆöÏóÇäö Åöáóì ÇáúÃóÕúäóÇãö ÈöÊóäúÒöíáöåóÇ ãóäúÒöáóÉó ÇáúÚóÇÞöáö¡ æóÖóãöíÑõ áóÚóáøóåõãú ÚóÇÆöÏñ Åöáóì Þóæúãö ÅöÈúÑóÇåöíãó¡ æóÇáúÞóÑöíäóÉõ ÊóÕúÑöÝõ ÇáÖøóãóÇÆöÑó ÇáúãõÊóãóÇËöáóÉó Åöáóì ãóÕóÇÑöÝöåóÇ ãöËúáó ÖóãöíÑóíö ÇáúÌóãúÚö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóÚóãóÑõæåÇ ÃóßúËóÑó ãöãøóÇ ÚóãóÑõæåÇ [ÇáÑøæã: 9] .
æóÇáúÌõÐóÇÐõ- ÈöÖóãøö ÇáúÌöíãö- Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÌõãúåõæÑö: ÇÓúãñ ÌóãúÚõ ÌõÐóÇÐóÉò¡ æóåöíó ÝõÚóÇáóÉñ ãöäó ÇáúÌóÐøö¡ æóåõæó ÇáúÞóØúÚõ ãöËúáó ÞõáóÇãóÉò æóßõäóÇÓóÉò¡ Ãóíú ßóÓøóÑóåõãú æóÌóÚóáóåõãú ÞöØóÚðÇ. æóÞóÑóÃó ÇáúßöÓóÇÆöíøõ ÌõÐÇÐÇð- ÈößóÓúÑö ÇáúÌöíãö- Úóáóì Ãóäøóåõ ãóÕúÏóÑñ¡ Ýóåõæó ãöäó ÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÈöÇáúãóÕúÏóÑö áöáúãõÈóÇáóÛóÉö.
Þöíáó: ßóÇäóÊö ÇáúÃóÕúäóÇãõ ÓóÈúÚöíäó ÕóäóãðÇ ãõÕúØóÝøóÉð æóãóÚóåóÇ Õóäóãñ ÚóÙöíãñ æóßóÇäó åõæó ãõÞóÇÈöáó ÈóÇÈö ÈóíúÊö ÇáúÃóÕúäóÇãö¡ æóÈóÚúÏó Ãóäú ßóÓóÑóåóÇ ÌóÚóáó ÇáúÝóÃúÓó Ýöí ÑóÞóÈóÉö ÇáÕøóäóãö ÇáúÃóßúÈóÑö ÇÓúÊöåúÒóÇÁð Èöåöãú.
æóãóÚúäóì áóÚóáøóåõãú Åöáóíúåö íóÑúÌöÚõæäó ÑóÌóÇÁó Ãóäú íóÑúÌöÚó ÇáúÃóÞúæóÇãõ Åöáóì ÇÓúÊöÔóÇÑóÉö ÇáÕøóäóãö ÇáúÃóßúÈóÑö áöíõÎúÈöÑóåõãú Èöãóäú ßóÓóÑó ÈóÞöíøóÉó ÇáúÃóÕúäóÇãö áöÃóäøóåõ íóÚúáóãõ Ãóäøó Ìóåúáóåõãú íõØúãöÚõåõãú Ýöí ÇÓúÊöÔóÇÑóÉö ÇáÕøóäóãö ÇáúßóÈöíÑö.
æóáóÚóáøó ÇáúãõÑóÇÏó ÇÓúÊöÔóÇÑóÉõ ÓóÏóäóÊöåö áöíõÎúÈöÑõæåõãú ÈöãóÇ íóÊóáóÞøóæúäóåõ ãöäú æóÍúíöåö ÇáúãóÒúÚõæãö.
æóÖóãöíÑõ áóåõãú ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúÃóÕúäóÇãö ãöäú Þóæúáå ÃóÕúäÇãóßõãú [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 57] . æóÃõÌúÑöíó Úóáóì ÇáúÃóÕúäóÇãö ÖóãöíÑõ ÌóãúÚö ÇáúÚõÞóáóÇÁö ãõÍóÇßóÇÉð áöãóÚúäóì ßóáóÇãö ÅöÈúÑóÇåöíãó áöÃóäøó Þóæúãóåõ íóÍúÓõÈõæäó ÇáúÃóÕúäóÇãó ÚõÞóáóÇÁó¡ æóãöËúáõåõ ÖóãóÇÆöÑõ Þóæúáöåö ÈóÚúÏóåõ Èóáú ÝóÚóáóåõ ßóÈöíÑõåõãú åóÐóÇ ÝóÓúÆóáõæåõãú Åöäú ßÇäõæÇ íóäúØöÞõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ:
63] .(17/98)
æóåóÐóÇ ÇáúÚóãóáõ ÇáøóÐöí Úóãöáóåõ ÅöÈúÑóÇåöíãõ Úóãöáóåõ ÈóÚúÏó Ãóäú ÌóÇÏóáó ÃóÈóÇåõ æóÞóæúãóåõ Ýöí ÚöÈóÇÏóÉö ÇáúÃóÕúäóÇãö æóÇáúßóæóÇßöÈö æóÑóÃóì ÌöãóÇÍóåõãú Úóäö ÇáúÍõÌøóÉö ÇáúæóÇÖöÍóÉö ßóãóÇ ÐõßöÑó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö.
æóÞóæúáõ Þóæúãöåö ãóäú ÝóÚóáó åóÐóÇ ÈöÂáöåóÊöäÇ Åöäøóåõ áóãöäó ÇáÙøóÇáöãöíäó íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøóåõãú áóãú íóÎúØõÑú ÈöÈóÇáöåöãú Ãóäú íóßõæäó ßóÈöíÑõ ÇáúÂáöåóÉö ÝóÚóáó Ðóáößó¡ æóåóÄõáóÇÁö ÇáúÞóæúãõ åõãú ÝóÑöíÞñ áóãú íóÓúãóÚú ÊóæóÚøõÏó ÅöÈúÑóÇåöíãó ÅöíøóÇåõãú ÈöÃóäú íóßöíÏó ÃóÕúäóÇãóåõãú æóÇáøóÐöíäó ÞÇáõæÇ ÓóãöÚúäÇ ÝóÊðì íóÐúßõÑõåõãú åõãõ ÇáøóÐöíäó ÊóæóÚøóÏó ÅöÈúÑóÇåöíãõ ÇáúÃóÕúäóÇãó ÈöãóÓúãóÚò ãöäúåõãú.
æóÇáúÝóÊóì: ÇáÐøóßóÑõ ÇáøóÐöí Þóæöíó ÔóÈóÇÈõåõ. æóíóßõæäõ ãöäó ÇáäøóÇÓö æóãöäó ÇáúÅöÈöáö. æóÇáúÃõäúËóì: ÝóÊóÇÉñ¡ æóÞóÏú íõØúáöÞõæäóåõ ÕöÝóÉó ãóÏúÍò ÏóÇáøóÉð Úóáóì ÇÓúÊößúãóÇáö ÎöÕóÇáö ÇáÑøóÌõáö ÇáúãóÍúãõæÏóÉö.
æóÇáÐøößúÑõ: ÇáÊøóÍóÏøõËõ ÈöÇáúßóáóÇãö.
æóÍõÐöÝó ãõÊóÚóáøöÞõ «íóÐúßõÑõ» áöÏóáóÇáóÉö ÇáúÞóÑöíäóÉö Úóáóíúåö¡ Ãóíú íóÐúßõÑõåõãú ÈöÊóæóÚøõÏò. æóåóÐóÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÃóåÐóÇ ÇáøóÐöí íóÐúßõÑõ ÂáöåóÊóßõãú [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 36] ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó.
æóãóæúÖöÚõ ÌõãúáóÊóíú íóÐúßõÑõåõãú æíõÞÇáõ áóåõ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáÕøöÝóÉö áö ÝóÊðì.
æóÝöí Þóæúáöåöãú íõÞÇáõ áóåõ ÅöÈúÑÇåöíãõ ÏóáóÇáóÉñ Úóáóì Ãóäøó ÇáúãõäúÊóÕöÈöíäó áöáúÈóÍúËö Ýöí ÇáúÞóÖöíøóÉö áóãú íóßõæäõæÇ
íóÚúÑöÝõæäó ÅöÈúÑóÇåöíãó¡ Ãóæú Ãóäøó ÇáÔøõåóÏóÇÁó ÃóÑóÇÏõæÇ ÊóÍúÞöíÑóåõ ÈöÃóäøóåõ ãóÌúåõæáñ áóÇ íõÚúÑóÝõ æóÅöäøóãóÇ íõÏúÚóì Ãóæú íõÓóãøóì ÅöÈúÑóÇåöíãó¡ Ãóíú áóíúÓó åõæó ãöäó ÇáäøóÇÓö ÇáúãóÚúÑõæÝöíäó.
æóÑõÝöÚó ÅöÈúÑÇåöíãõ Úóáóì Ãóäøóåõ äóÇÆöÈõ ÝóÇÚöáö íõÞÇáõ¡ áöÃóäøó ÝöÚúáó ÇáúÞóæúáö ÅöÐóÇ Èõäöíó Åöáóì ÇáúãóÌúåõæáö ßóËöíÑðÇ ãóÇ íóÖúãóäõ ãóÚúäóì ÇáÏøóÚúæóÉö Ãóæö ÇáÊøóÓúãöíóÉö¡ ÝóáöÐóáößó(17/99)
ÞóÇáõæÇ ÃóÃóäúÊó ÝóÚóáúÊó åóÐóÇ ÈöÂáöåóÊöäóÇ íóÇ ÅöÈúÑóÇåöíãõ (62) ÞóÇáó Èóáú ÝóÚóáóåõ ßóÈöíÑõåõãú åóÐóÇ ÝóÇÓúÃóáõæåõãú Åöäú ßóÇäõæÇ íóäúØöÞõæäó (63) ÝóÑóÌóÚõæÇ Åöáóì ÃóäúÝõÓöåöãú ÝóÞóÇáõæÇ Åöäøóßõãú ÃóäúÊõãõ ÇáÙøóÇáöãõæäó (64) Ëõãøó äõßöÓõæÇ Úóáóì ÑõÁõæÓöåöãú áóÞóÏú ÚóáöãúÊó ãóÇ åóÄõáóÇÁö íóäúØöÞõæäó (65) ÞóÇáó ÃóÝóÊóÚúÈõÏõæäó ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ãóÇ áóÇ íóäúÝóÚõßõãú ÔóíúÆðÇ æóáóÇ íóÖõÑøõßõãú (66) ÃõÝøò áóßõãú æóáöãóÇ ÊóÚúÈõÏõæäó ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ÃóÝóáóÇ ÊóÚúÞöáõæäó (67)
ÍóÕóáóÊö ÇáúÝóÇÆöÏóÉõ ãöäú ÊóÚúÏöíóÊöåö Åöáóì ÇáúãõÝúÑóÏö ÇáúÈóÍúÊö æóÅöäú ßóÇäó ÔóÃúäõ ÝöÚúáö ÇáúÞóæúáö Ãóäú áóÇ íóÊóÚóÏøóì ÅöáøóÇ Åöáóì ÇáúÌõãúáóÉö Ãóæú Åöáóì ãõÝúÑóÏò Ýöíåö ãóÚúäóì ÇáúÌõãúáóÉö ãöËúáó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ßóáøóÇ ÅöäøóåÇ ßóáöãóÉñ åõæó ÞÇÆöáõåÇ [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 100] .
æóãóÚúäóì Úóáì ÃóÚúíõäö ÇáäøóÇÓö Úóáóì ãõÔóÇåóÏóÉö ÇáäøóÇÓö¡ ÝóÇÓúÊõÚöíÑó ÍóÑúÝõ ÇáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö áöÊóãóßøõäö ÇáúÈóÕóÑö Ýöíåö ÍóÊøóì ßóÇäó ÇáúãóÑúÆöíøó ãóÙúÑõæÝñ Ýöí ÇáúÃóÚúíõäö.
æóãóÚúäóì íóÔúåóÏõæäó áóÚóáøóåõãú íóÔúåóÏõæäó Úóáóíúåö ÈöÃóäøóåõ ÇáøóÐöí ÊóæóÚøóÏó ÇáúÃóÕúäóÇã ÈÇáßíÏ.
[62- 67]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÇáúÂíóÇÊ 62 Åöáóì 67]
ÞÇáõæÇ ÃóÃóäúÊó ÝóÚóáúÊó åóÐóÇ ÈöÂáöåóÊöäÇ íóÇ ÅöÈúÑÇåöíãõ (62) ÞÇáó Èóáú ÝóÚóáóåõ ßóÈöíÑõåõãú åóÐóÇ ÝóÓúÆóáõæåõãú Åöäú ßÇäõæÇ íóäúØöÞõæäó (63) ÝóÑóÌóÚõæÇ Åöáì ÃóäúÝõÓöåöãú ÝóÞÇáõæÇ Åöäøóßõãú ÃóäúÊõãõ ÇáÙøóÇáöãõæäó (64) Ëõãøó äõßöÓõæÇ Úóáì ÑõÄõÓöåöãú áóÞóÏú ÚóáöãúÊó ãóÇ åÄõáÇÁö íóäúØöÞõæäó (65) ÞÇáó ÃóÝóÊóÚúÈõÏõæäó ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ãóÇ áóÇ íóäúÝóÚõßõãú ÔóíúÆÇð æóáÇ íóÖõÑøõßõãú (66)
ÃõÝøò áóßõãú æóáöãÇ ÊóÚúÈõÏõæäó ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ÃóÝóáÇ ÊóÚúÞöáõæäó (67)
æóÞóÚó åõäóÇ ÍóÐúÝõ ÌõãúáóÉò ÊóÞúÊóÖöíåóÇ ÏóáóÇáóÉõ ÇáöÇÞúÊöÖóÇÁö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÝóÃúÊõæÇ Èöåö ÝóÞóÇáõæÇ ÃóÃóäúÊó ÝóÚóáúÊó åóÐóÇ ÈöÂáöåóÊöäóÇ.
æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì Èóáú ÅöÈúØóÇáñ áöÃóäú íóßõæäó åõæó ÇáúÝóÇÚöáó áöÐóáößó¡ ÝóäóÝóì Ãóäú íóßõæäó ÝóÚóáó Ðóáößó¡ áöÃóäøó (Èóáú) ÊóÞúÊóÖöí äóÝúíó ãóÇ Ïóáøó Úóáóì ßóáóÇãöåöãú ãöäö ÇÓúÊöÝúåóÇãöåö.
æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì ÝóÚóáóåõ ßóÈöíÑõåõãú åóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ãóÚúäóì ÇáÊøóÔúßöíßö¡ Ãóíú áóÚóáøóåõ ÝóÚóáóåõ ßóÈöíÑõåõãú ÅöÐú áóãú íóÞúÕöÏú ÅöÈúÑóÇåöíãõ äöÓúÈóÉó ÇáÊøóÍúØöíãö Åöáóì ÇáÕøóäóãö ÇáúÃóßúÈóÑö(17/100)
áöÃóäøóåõ áóãú íóÏøóÚö Ãóäøóåõ ÔóÇåóÏó Ðóáößó æóáóßöäøóåõ ÌóÇÁó ÈößóáóÇãò íõÝöíÏõ Ùóäøóåõ ÈöÐóáößó ÍóíúËõ áóãú íóÈúÞó ÕóÍöíÍðÇ ãöäó ÇáúÃóÕúäóÇãö ÅöáøóÇ ÇáúßóÈöíÑõ. æóÝöí ÊóÌúæöíÒö Ãóäú íóßõæäó ßóÈöíÑõåõãú åóÐóÇ ÇáøóÐöí ÍóØøóãóåõãú ÅöÎúØóÇÑõ Ïóáöíáö ÇäúÊöÝóÇÁö ÊóÚóÏøõÏö ÇáúÂáöåóÉö áöÃóäøóåõ Ãóæúåóãóåõãú Ãóäøó ßóÈöíÑóåõãú ÛóÖöÈó ãöäú ãõÔóÇÑóßóÉö Êöáúßó ÇáúÃóÕúäóÇãö áóåõ Ýöí ÇáúãóÚúÈõæÏöíøóÉö¡ æóÐóáößó ÊóÏóÑøõÌñ Åöáóì Ïóáöíáö ÇáúæóÍúÏóÇäöíøóÉö¡ ÝóÅöÈúÑóÇåöíãõ Ýöí ÅöäúßóÇÑöåö Ãóäú íóßõæäó åõæó ÇáúÝóÇÚöáó ÃóÑóÇÏó ÅöáúÒóÇãóåõãõ ÇáúÍõÌøóÉó Úóáóì ÇäúÊöÝóÇÁö ÃõáõæåöíøóÉö ÇáÕøóäóãö ÇáúÚóÙöíãö¡ æóÇäúÊöÝóÇÁö ÃõáõæåöíøóÉö ÇáúÃóÕúäóÇãö ÇáúãõÍóØøóãóÉö ÈöØóÑöíÞö ÇáúÃóæúáóì Úóáóì äöíøóÉ Ãóä íßÑ Úóáóì Ðóáößó ßõáøöåö
ÈöÇáúÅöÈúØóÇáö æóíõæÞöäóåõãú ÈöÃóäøóåõ ÇáøóÐöí ÍóØøóãó ÇáúÃóÕúäóÇãó æóÃóäøóåóÇ áóæú ßóÇäóÊú ÂáöåóÉð áóÏóÝóÚóÊú Úóäú ÃóäúÝõÓöåóÇ æóáóæú ßóÇäó ßóÈöíÑõåõãú ßóÈöíÑó ÇáúÂáöåóÉö áóÏóÝóÚó Úóäú ÍóÇÔöíóÊöåö æõÍóÑóÝóÇÆöåö¡ æóáÐóáöß ÞóÇáó ÝóÓúÆóáõæåõãú Åöäú ßÇäõæÇ íóäúØöÞõæäó ÊóåóßøõãðÇ Èöåöãú æóÊóÚúÑöíÖðÇ ÈöÃóäøó ãóÇ áóÇ íóäúØöÞõ æóáóÇ íõÚúÑöÈõ Úóäú äóÝúÓöåö ÛóíúÑõ Ãóåúáò áöáúÅöáóåöíøóÉö.
æóÔóãá ÖãíÑ ÝóÓúÆóáõæåõãú ÌóãöíÚó ÇáúÃóÕúäóÇãö ãóÇ ÊóÍóØøóãó ãöäúåóÇ æóãóÇ ÈóÞöíó ÞóÇÆöãðÇ. æóÇáúÞóæúãõ æóÅöäú ÚóáöãõæÇ Ãóäøó ÇáúÃóÕúäóÇãó áóãú Êóßõäú ÊóÊóßóáøóãõ ãöäú ÞóÈúáõ ÅöáøóÇ Ãóäøó ÅöÈúÑóÇåöíãó ÃóÑóÇÏó Ãóäú íõÞúäöÚóåõãú ÈöÃóäøó ÍóÏóËðÇ ÚóÙöíãðÇ ãöËúáó åóÐóÇ íõæÌöÈõ Ãóäú íóäúØöÞõæÇ ÈöÊóÚúíöíäö ãóäú ÝóÚóáóåõ Èöåöãú. æóåóÐóÇ äóÙöíÑõ ÇÓúÊöÏúáóÇáö ÚõáóãóÇÁö ÇáúßóáóÇãö Úóáóì ÏóáóÇáóÉö ÇáúãõÚúÌöÒóÉö Úóáóì ÕöÏúÞö ÇáÑøóÓõæáö ÈöÃóäøó Çááøóåó áóÇ íóÎúÑöÞõ ÚóÇÏóÉð áöÊóÕúÏöíÞö ÇáúßóÇÐöÈö¡ ÝóÎóáúÞõåõ ÎóÇÑöÞó ÇáúÚóÇÏóÉö ÚöäúÏó ÊóÍóÏøöí ÇáÑøóÓõæáö Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøó Çááøóåó ÃóÑóÇÏó ÊóÕúÏöíÞóåõ.
æóÃóãøóÇ ãóÇ
Ñõæöíó Ýöí «ÇáÕøóÍöíÍö» Úóäú ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÇáó: «áóãú íóßúÐöÈú ÅöÈúÑóÇåöíãõ ÅöáøóÇ ËóáóÇËó ßóÐöÈóÇÊò ËöäúÊóíúäö ãöäúåõ Ýöí ÐóÇÊ Çááå- ÚóÒøó æóÌóáøó- Þóæúáõåõ Åöäøöí ÓóÞöíãñ [ÇáÕÇÝÇÊ: 89] æóÞóæúáõåõ Èóáú ÝóÚóáóåõ ßóÈöíÑõåõãú åóÐóÇ. æóÈóíúäóÇ åõæó ÐóÇÊó íóæúãò æóÓóÇÑóÉõ ÅöÐú ÃóÊóì Úóáóì ÌóÈøóÇÑò ãöäó ÇáúÌóÈóÇÈöÑóÉö ÝóÞöíáó áóåõ:
Åöäøó åóÇåõäóÇ ÑóÌõáðÇ ãóÚóåõ ÇãúÑóÃóÉñ ãöäú ÃóÍúÓóäö ÇáäøóÇÓö ÝóÃóÑúÓóáó Åöáóíúåö ÝóÞóÇáó: ãóäú åóÐöåö¿ ÞóÇáó: ÃõÎúÊöí. ÝóÃóÊóì ÓóÇÑóÉó ÝóÞóÇáó: íóÇ ÓóÇÑóÉõ áóíúÓó Úóáóì æóÌúåö ÇáúÃóÑúÖö ãõÄúãöäñ ÛóíúÑöí æóÛóíúÑóßö æóÅöäøó åóÐóÇ ÓóÃóáóäöí ÝóÃóÎúÈóÑúÊõåõ Ãóäøóßö ÃõÎúÊöí ÝóáóÇ ÊõßóÐøöÈöíäöí
... » æóÓóÇÞó ÇáúÍóÏöíËó.(17/101)
ÝóãóÚúäóÇåõ Ãóäøóåõ ßóÐóÈó Ýöí ÌóæóÇÈöåö Úóäú Þóæúáö Þóæúãöåö: ÃóÃóäúÊó ÝóÚóáúÊó åóÐóÇ ÈöÂáöåóÊöäÇ ÍóíúËõ ÞóÇáó:
Èóáú ÝóÚóáóåõ ßóÈöíÑõåõãú åóÐóÇ¡ áöÃóäøó (Èóáú) ÅöÐóÇ ÌóÇÁó ÈóÚúÏó ÇÓúÊöÝúåóÇãò ÃóÝóÇÏó ÅöÈúØóÇáó ÇáúãõÓúÊóÝúåóãö Úóäúåõ.
ÝóÞóæúáõåõãú: ÃóÃóäúÊó ÝóÚóáúÊó åóÐóÇ ÓõÄóÇáñ Úóäú ßóæúäöåö ãõÍóØøöãó ÇáúÃóÕúäóÇãö¡ ÝóáóãøóÇ ÞóÇáó: Èóáú ÝóÞóÏú äóÝóì Ðóáößó Úóäú äóÝúÓöåö¡ æóåõæó äóÝúíñ ãõÎóÇáöÝñ áöáúæóÇÞöÚö æóáöÇÚúÊöÞóÇÏöåö Ýóåõæó ßóÐöÈñ. ÛóíúÑó Ãóäøó ÇáúßóÐöÈó ãóÐúãõæãñ æóãóäúåöíøñ Úóäúåõ æóíõÑóÎøóÕõ Ýöíåö áöáÖøóÑõæÑóÉö ãöËúáó ãóÇ ÞóÇáóåõ ÅöÈúÑóÇåöíãõ¡ ÝóåóÐóÇ ÇáúÅöÖúÑóÇÈõ ßóÇäó ÊóãúåöíÏðÇ áöáúÍõÌøóÉö Úóáóì äöíøóÉö Ãóäú íóÊøóÖöÍó áóåõãõ ÇáúÍóÞøõ ÈöÂÎöÑóÉò. æóáöÐóáößó ÞóÇáó: ÃóÝóÊóÚúÈõÏõæäó ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ãóÇ áóÇ íóäúÝóÚõßõãú ÔóíúÆÇð æóáÇ íóÖõÑøõßõãú ÇáúÂíóÉó.
ÃóãøóÇ ÇáúÅöÎúÈóÇÑõ ÈöÞóæúáöåö ÝóÚóáóåõ ßóÈöíÑõåõãú åóÐóÇ ÝóáóíúÓó ßóÐöÈðÇ æóÅöäú ßóÇäó ãõÎóÇáöÝðÇ áöáúæóÇÞöÚö æóáöÇÚúÊöÞóÇÏö ÇáúãõÊóßóáøöãö áöÃóäøó ÇáúßóáóÇãó æóÇáúÃóÎúÈóÇÑó ÅöäøóãóÇ ÊóÓúÊóÞöÑøõ ÈöÃóæóÇÎöÑöåóÇ æóãóÇ íóÚúÞõÈõåóÇ¡ ßóÇáúßóáóÇãö ÇáúãõÚóÞøóÈö ÈöÔóÑúØò Ãóæö ÇÓúÊöËúäóÇÁò¡ ÝóÅöäøóåõ áóãøóÇ ÞóÕóÏó ÊóäúÈöíåóåõãú Úóáóì ÎóØóÃö ÚöÈóÇÏóÊöåöãú áöáúÃóÕúäóÇãö ãóåøóÏó áöÐóáößó ßóáóÇãðÇ åõæó ÌóÇÑò Úóáóì ÇáúÝóÑúÖö æóÇáÊøóÞúÏöíÑö ÝóßóÃóäøóåõ ÞóÇáó: áóæú ßóÇäó åóÐóÇ ÅöáóåðÇ áóãóÇ ÑóÖöíó ÈöÇáöÇÚúÊöÏóÇÁö Úóáóì ÔõÑóßóÇÆöåö¡ ÝóáóãøóÇ ÍóÕóáó ÇáöÇÚúÊöÏóÇÁõ Úóáóíúåöãú ÈöãóÍúÖóÑö ßóÈöíÑöåöãú ÊóÚóíøóäó Ãóäú íóßõæäó åõæó ÇáúÝóÇÚöáó áöÐóáößó¡ Ëõãøó ÇÑúÊóÞóì Ýöí ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÈöÃóäú ÓóáóÈó ÇáúÅöáóåöíøóÉó Úóäú ÌóãöíÚöåöãú ÈöÞóæúáöåö Åöäú ßÇäõæÇ íóäúØöÞõæäó ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó. ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ãöäó ÇáúÍóÏöíËö
ÃóäøóåóÇ ßÐÈÇÊ Ýöí ÈÇÏìÁ ÇáúÃóãúÑö æóÃóäøóåóÇ ÚöäúÏó ÇáÊøóÃóãøõáö íóÙúåóÑõ ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäúåóÇ. æóÐóáößó Ãóäøó Çáäøóåúíó Úóäö ÇáúßóÐöÈö ÅöäøóãóÇ ÚöáøóÊõåõ ÎóÏúÚõ ÇáúãõÎóÇØóÈö æóãóÇ íóÊóÓóÈøóÈõ Úóáóì ÇáúÎóÈóÑö ÇáúãóßúÐõæÈö ãöäú ÌóÑóíóÇäö ÇáúÃóÚúãóÇáö Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúæóÇÞöÚö ÈöÎöáóÇÝöåö. ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó ÇáúÎóÈóÑõ íõÚúÞóÈõ ÈöÇáÕøöÏúÞö áóãú íóßõäú Ðóáößó ãöäó ÇáúßóÐöÈö Èóáú ßóÇäó ÊóÚúÑöíÖðÇ Ãóæú ãóÒúÍðÇ Ãóæú äóÍúæóåõãóÇ.
æóÃóãøóÇ ãóÇ
æóÑóÏó Ýöí ÍóÏöíËö ÇáÔøóÝóÇÚóÉö «ÝóíóÞõæáõ ÅöÈúÑóÇåöíãõ: áóÓúÊõ åõäóÇßõãú æóíóÐúßõÑõ ßóÐöÈóÇÊò ßóÐóÈóåóÇ»
ÝóãóÚúäóÇåõ Ãóäøóåõ íóÐúßõÑõ Ãóäøóåõ ÞóÇáó ßóáóÇãðÇ ÎöáóÇÝðÇ áöáúæóÇÞöÚö ÈöÏõæäö ÅöÐä ãä Çááøóåö ÈöæóÍúíò¡ æóáóßöäøóåõ ÇÑúÊóßóÈó Þóæúáó ÎöáóÇÝö ÇáúæóÇÞöÚö áöÖóÑõæÑóÉö ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÈöÍóÓóÈö ÇÌúÊöåóÇÏöåö ÝóÎóÔöíó Ãóäú áóÇ íõÕóÇÏöÝó ÇÌúÊöåóÇÏõåõ ÇáÕøóæóÇÈó ãöäú ãõÑóÇÏö Çááøóåö ÝóÎóÔöíó ÚöÊóÇÈó Çááøóåö ÝóÊóÎóáøóÕó ãöäú Ðóáößó ÇáúãóæúÞöÝö.(17/102)
æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì ÝóÑóÌóÚõæÇ Åöáì ÃóäúÝõÓöåöãú íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãóÚúäóÇåõ ÝóÑóÌóÚó ÈóÚúÖõåõãú Åöáóì ÈóÚúÖò¡ Ãóíú ÃóÞúÈóáó ÈóÚúÖõåõãú Úóáóì ÎöØóÇÈö ÈóÚúÖò æóÃóÚúÑóÖõæÇ Úóäú ãõÎóÇØóÈóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó Úóáóì äóÍúæö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÝóÓóáøöãõæÇ Úóáì ÃóäúÝõÓößõãú [ÇáäøõæÑ: 61] æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáÇ ÊóÞúÊõáõæÇ ÃóäúÝõÓóßõãú [ÇáäøöÓóÇÁ: 29] ¡ Ãóíú ÝóÞóÇáó ÈóÚúÖõåõãú áöÈóÚúÖò Åöäøóßõãú ÃóäúÊõãõ ÇáÙøóÇáöãõæäó.
æóÖóãóÇÆöÑõ ÇáúÌóãúÚö ãõÑóÇÏñ ãöäúåóÇ ÇáÊøóæúÒöíÚõ ßóãóÇ Ýöí: ÑóßöÈó ÇáúÞóæúãõ ÏóæóÇÈøóåõãú¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãóÚúäóÇåõ ÝóÑóÌóÚó ßõáøõ æóÇÍöÏò Åöáóì äóÝúÓöåö¡ Ãóíú ÊóÑóßó ÇáÊøóÃóãøõáó Ýöí ÊõåúãóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó æóÊóÏóÈøóÑó Ýöí ÏöÝóÇÚö ÅöÈúÑóÇåöíãó.
ÝóáóÇÍó áößõáøò ãöäúåõãú Ãóäøó ÅöÈúÑóÇåöíãó ÈóÑöíÁñ ÝóÞóÇáó ÈóÚúÖõåõãú áöÈóÚúÖò Åöäøóßõãú ÃóäúÊõãõ ÇáÙøóÇáöãõæäó. æóÖóãóÇÆöÑõ ÇáúÌóãúÚö ÌóÇÑöíóÉñ Úóáóì ÃóÕúáöåóÇ ÇáúãóÚúÑõæÝö. æóÇáúÌõãúáóÉõ ãõÝöíÏóÉñ áöáúÍóÕúÑö¡ Ãóíú ÃóäúÊõãú ÙóÇáöãõæäó áóÇ ÅöÈúÑóÇåöíãõ áöÃóäøóßõãú ÃóáúÕóÞúÊõãú Èöåö ÇáÊøõåúãóÉó ÈöÃóäøóåõ Ùóáóãó ÃóÕúäóÇãóäóÇ ãóÚó Ãóäøó ÇáÙøóÇåöÑó Ãóäú äóÓúÃóáóåóÇ Úóãøóäú ÝóÚóáó ÈöåóÇ Ðóáößó¡ æóíóÙúåóÑõ Ãóäøó ÇáúÝóÇÚöáó åõæó ßóÈöíÑõåõãú.
æóÇáÑøõÌõæÚõ Åöáóì ÃóäúÝõÓöåöãú Úóáóì ÇáöÇÍúÊöãóÇáóíúäö ÇáÓøóÇÈöÞóíúäö ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöÔóÛúáö ÇáúÈóÇáö ÈöÔóíúÁò ÚóÞöÈó ÔóÛúáöåö ÈöÇáúÛóíúÑö¡ ßóãóÇ íóÑúÌöÚõ ÇáúãóÑúÁõ Åöáóì ÈóíúÊöåö ÈóÚúÏó ÎõÑõæÌöåö Åöáóì ãóßóÇäö ÛóíúÑöåö.
æóÝöÚúáõ äõßöÓõæÇ ãóÈúäöíøñ áöáúãóÌúåõæáö¡ Ãóíú äóßóÓóåõãú äóÇßöÓñ¡ æóáóãøóÇ áóãú íóßõäú áöÐóáößó ÇáäøóßúÓö ÝóÇÚöáñ ÅöáøóÇ ÃóäúÝõÓõåõãú Èõäöíó ÇáúÝöÚúáõ áöáúãóÌúåõæáö ÝóÕóÇÑó ÈöãóÚúäóì: ÇäúÊóßóÓõæÇ Úóáóì ÑõÄõæÓöåöãú. æóåóÐóÇ ÊóãúËöíáñ.
æóÇáäøóßúÓõ: ÞóáúÈõ ÃóÚúáóì ÇáÔøóíúÁö ÃóÓúÝóáóåõ æóÃóÓúÝóáóåõ ÃóÚúáóÇåõ¡ íõÞóÇáõ: ÕõáöÈó ÇááøöÕøõ ãóäúßõæÓðÇ¡ Ãóíú ãóÌúÚõæáðÇ ÑóÃúÓõåõ ãõÈóÇÔöÑðÇ áöáúÃóÑúÖö¡ æóåõæó ÃóÞúÈóÍõ åóíúÆóÇÊö ÇáúãóÕúáõæÈö. æóáóãøóÇ ßóÇäó ÔóÃúäõ ÇäúÊöÕóÇÈö ÌöÓúãö ÇáúÅöäúÓóÇäö Ãóäú íóßõæäó ãõäúÊóÕöÈðÇ Úóáóì ÞóÏóãóíúåö ÝóÅöÐóÇ äõßøöÓó ÕóÇÑó ÇäúÊöÕóÇÈõåõ ßóÃóäøóåõ Úóáóì ÑóÃúÓöåö¡ ÝóßóÇäó Þóæúáõåõ
åõäóÇ äõßöÓõæÇ Úóáì ÑõÄõÓöåöãú ÊóãúËöíáðÇ áöÊóÛóíøõÑö ÑóÃúíöåöãú Úóäö ÇáÕøóæóÇÈö ßóãóÇ ÞóÇáõæÇ Åöäøóßõãú ÃóäúÊõãõ ÇáÙøóÇáöãõæäó Åöáóì ãõÚóÇæóÏóÉö ÇáÖøóáóÇáö ÈöåóíúÆóÉö ãóäú ÊóÛóíøóÑóÊú ÃóÍúæóÇáõåõãú ãöäó ÇáöÇäúÊöÕóÇÈö Úóáóì ÇáúÃóÑúÌõáö Åöáóì ÇáöÇäúÊöÕóÇÈö Úóáóì ÇáÑøõÄõæÓö ãóäúßõæÓöíäó. Ýóåõæó ãöäú ÊóãúËöíáö ÇáúãóÚúÞõæáö(17/103)
ÈöÇáúãóÍúÓõæÓö æóÇáúãóÞúÕõæÏõ Èöåö ÇáÊøóÔúäöíÚõ. æóÍóÑúÝõ (Úóáóì) áöáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö Ãóíú ÚóáóÊú ÃóÌúÓóÇÏõåõãú ÝóæúÞó ÑõÄõæÓöåöãú ÈöÃóäö ÇäúßóÈøõæÇ ÇäúßöÈóÇÈðÇ ÔóÏöíÏðÇ ÈöÍóíúËõ áóÇ ÊóÈúÏõæ ÑõÄõæÓõåõãú. æóÊóÍúÊóãöáõ ÇáúÂíóÉõ æõÌõæåðÇ ÃõÎúÑóì ÃóÔóÇÑó ÅöáóíúåóÇ Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» .
æóÇáúãóÚúäóì: Ëõãøó ÊóÛóíøóÑóÊú ÂÑóÇÄõåõãú ÈóÚúÏó Ãóäú ßóÇÏõæÇ íóÚúÊóÑöÝõæäó ÈöÍõÌøóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó ÝóÑóÌóÚõæÇ Åöáóì ÇáúãõßóÇÈóÑóÉö æóÇáöÇäúÊöÕóÇÑö áöáúÃóÕúäóÇãö¡ ÝóÞóÇáõæÇ: áóÞóÏú ÚóáöãúÊó ãóÇ åÄõáÇÁö íóäúØöÞõæäó¡ Ãóíú ÃóäúÊó ÊóÚúáóãõ Ãóäøó åóÄõáóÇÁö ÇáúÃóÕúäóÇãó áóÇ ÊóäúØöÞõ ÝóãóÇ ÃÑÏúÊ ÈöÞóæúáöß ÝóÓúÆóáõæåõãú Åöäú ßÇäõæÇ íóäúØöÞõæäó ÅöáøóÇ ÇáÊøóäóÕøõáó ãöäú ÌóÑöíãóÊößó.
ÝóÌõãúáóÉõ áóÞóÏú ÚóáöãúÊó Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ ãóÞõæáõ Þóæúáò ãóÍúÐõæÝò Ïóáøó Úóáóíúåö ÝóÞÇáõæÇ Åöäøóßõãú ÃóäúÊõãõ ÇáÙøóÇáöãõæäó.
æóÌõãúáóÉõ ãóÇ åÄõáÇÁö íóäúØöÞõæäó ÊõÝöíÏõ ÊóÞóæøöí ÇáöÇÊøöÕóÇÝö ÈöÇäúÚöÏóÇãö ÇáäøõØúÞö¡ æóÐóáößó ÈöÓóÈóÈö ÇäúÚöÏóÇãö ÂáóÊöåö æóåöíó ÇáúÃóáúÓõäõ.
æóÝöÚúáõ ÚóáöãúÊó ãõÚóáøóÞñ Úóäö ÇáúÚóãóáö áöæõÌõæÏö ÍóÑúÝö ÇáäøóÝúíö ÈóÚúÏóåõ¡ ÝóáóãøóÇ ÇÚúÊóÑóÝõæÇ ÈöÃóäøó ÇáúÃóÕúäóÇãó áóÇ ÊóÓúÊóØöíÚõ ÇáäøõØúÞó ÇäúÊóåóÒó ÅöÈúÑóÇåöíãõ ÇáúÝõÑúÕóÉó áöÅöÑúÔóÇÏöåöãú ãõÝóÑøöÚóÇ Úóáóì ÇÚúÊöÑóÇÝöåöãú ÈöÃóäøóåóÇ áóÇ ÊóäúØöÞõ ÇÓúÊöÝúåóÇãðÇ ÅöäúßóÇÑöíøðÇ Úóáóì ÚöÈóÇÏóÊöåöãú ÅöíøóÇåóÇ æóÒóÇÆöÏðÇ ÈöÃóäøó Êöáúßó ÇáúÃóÕúäóÇãó áóÇ ÊóäúÝóÚõ æóáóÇ ÊóÖõÑøõ.
æóÌóÚóáó ÚóÏóãó ÇÓúÊöØóÇÚóÊöåóÇ ÇáäøóÝúÚó æóÇáÖøõÑøó ãóáúÒõæãðÇ áöÚóÏóãö ÇáäøõØúÞö áöÃóäøó ÇáäøõØúÞó åõæó æóÇÓöØóÉõ ÇáúÅöÝúåóÇãö¡ æóãóäú áóÇ íóÓúÊóØöíÚõ ÇáúÅöÝúåóÇãó ÊóÈóíøóäó Ãóäøóåõ ãóÚúÏõæãõ ÇáúÚóÞúáö æóÊóæóÇÈöÚöåö ãöäó ÇáúÚöáúãö æóÇáúÅöÑóÇÏóÉö æóÇáúÞõÏúÑóÉö.
æÃõÝøò ÇÓúãõ ÝöÚúáò ÏóÇáøñ Úóáóì ÇáÖøóÌóÑö¡ æóåõæó ãóäúÞõæáñ ãöäú ÕõæÑóÉö ÊóäóÝøõÓö ÇáúãõÊóÖóÌøöÑö áöÖöíÞö äóÝúÓöåö ãöäó ÇáúÛóÖóÈö. æóÊóäúæöíäõ ÃõÝøò íõÓóãøóì Êóäúæöíäó ÇáÊøóäúßöíÑö æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö ÇáÊøóÚúÙöíãõ¡ Ãóíú ÖóÌóÑðÇ ÞóæöíøðÇ áóßõãú. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö: 23] ÝóáÇ ÊóÞõáú áóåõãÇ ÃõÝøò.
æóÇááøóÇãõ Ýöí áóßõãú áöÈóíóÇäö ÇáúãõÊóÃóÝøóÝö ÈöÓóÈóÈöåö¡ Ãóíú ÃõÝøò áöÃóÌúáößõãú æóáöáúÃóÕúäóÇãö ÇáøóÊöí ÊóÚúÈõÏõæäóåóÇ ãöäú Ïõæäö Çááøóåö.(17/104)
ÞóÇáõæÇ ÍóÑøöÞõæåõ æóÇäúÕõÑõæÇ ÂáöåóÊóßõãú Åöäú ßõäúÊõãú ÝóÇÚöáöíäó (68) ÞõáúäóÇ íóÇ äóÇÑõ ßõæäöí ÈóÑúÏðÇ æóÓóáóÇãðÇ Úóáóì ÅöÈúÑóÇåöíãó (69)
æóÅöÙúåóÇÑõ ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö áöÒöíóÇÏóÉö ÇáúÈóíóÇäö æóÊóÔúäöíÚö ÚöÈóÇÏóÉö ÛóíúÑöåö.
æÝÑøÚ Úóáóì ÇáúÅöäúßóÇÑö æóÇáÊøóÖóÌøõÑö ÇÓúÊöÝúåóÇãðÇ ÅöäúßóÇÑöíøðÇ Úóäú ÚóÏóãö ÊóÏóÈøõÑöåöãú Ýöí ÇáúÃóÏöáøóÉö ÇáúæóÇÖöÍóÉö ãöäó ÇáúÚóÞúáö æóÇáúÍöÓøö ÝóÞóÇáó: ÃóÝóáÇ ÊóÚúÞöáõæäó.
[68¡ 69]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÇáúÂíóÇÊ 68 Åöáóì 69]
ÞÇáõæÇ ÍóÑøöÞõæåõ æóÇäúÕõÑõæÇ ÂáöåóÊóßõãú Åöäú ßõäúÊõãú ÝÇÚöáöíäó (68) ÞõáúäÇ íóÇ äÇÑõ ßõæäöí ÈóÑúÏÇð æóÓóáÇãÇð Úóáì ÅöÈúÑÇåöíãó (69)
áóãøóÇ ÛóáóÈóåõãú ÈöÇáúÍõÌøóÉö ÇáúÞóÇåöÑóÉö áóãú íóÌöÏõæÇ ãõÎóáøöÕðÇ ÅöáøóÇ ÈöÅöåúáóÇßöåö. æóßóÐóáößó ÇáúãõÈúØöáõ ÅöÐóÇ ÞóÑóÚóÊú ÈóÇØöáóåõ ÍõÌøóÉõ ÝóÓóÇÏöåö ÛóÖöÈó Úóáóì ÇáúãõÍöÞøö¡ æóáóãú íóÈúÞó áóåõ ãóÝúÒóÚñ ÅöáøóÇ ãõäóÇÕóÈóÊõåõ æóÇáÊøóÔóÝøöí ãöäúåõ¡ ßóãóÇ ÝóÚóáó ÇáúãõÔúÑößõæäó ãöäú ÞõÑóíúÔò ãóÚó ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Íöíäó ÚóÌóÒõæÇ Úóäö ÇáúãõÚóÇÑóÖóÉö. æóÇÎúÊóÇÑó Þóæúãõ ÅöÈúÑóÇåöíãó Ãóäú íóßõæäó ÅöåúáóÇßõåõ ÈöÇáúÅöÍúÑóÇÞö áöÃóäøó ÇáäøóÇÑó Ãóåúæóáõ ãóÇ íõÚóÇÞóÈõ Èöåö æóÃóÝúÙóÚõåõ.
æóÇáÊøóÍúÑöíÞõ: ãõÈóÇáóÛóÉñ Ýöí ÇáúÍóÑúÞö¡ Ãóíú ÍóÑúÞðÇ ãõÊúáöÝðÇ.
æóÃõÓúäöÏó Þóæúáõ ÇáúÃóãúÑö ÈöÅöÍúÑóÇÞöåö Åöáóì ÌóãöíÚöåöãú áöÃóäøóåõãú ÞóÈöáõæÇ åóÐóÇ ÇáúÞóæúáó æóÓóÃóáõæÇ ãóáößóåõãú¡ æóåõæó (ÇáäøõãúÑõæÐõ) ¡ ÅöÍúÑóÇÞó ÅöÈúÑóÇåöíãó ÝóÃóãóÑó ÈöÅöÍúÑóÇÞöåö áöÃóäøó ÇáúÚöÞóÇÈó ÈöÅöÊúáóÇÝö ÇáäøõÝõæÓö áóÇ íóãúáößõåõ ÅöáøóÇ æõáóÇÉõ ÃõãõæÑö ÇáúÃóÞúæóÇãö. Þöíáó ÇáøóÐöí ÃóÔóÇÑó ÈöÇáÑøóÃúíö ÈöÅöÍúÑóÇÞö ÅöÈúÑóÇåöíãó ÑóÌõáñ ãöäó ÇáúÞóæúãö ßõÑúÏöíøñ ÇÓúãõåõ (åöíäõæäõ) ¡ æóÇÓúÊóÍúÓóäó ÇáúÞóæúãõ Ðóáößó¡ æóÇáøóÐöí ÃóãóÑó ÈöÇáúÅöÍúÑóÇÞö (äõãúÑõæÐõ) ¡ ÝóÇáúÃóãúÑõ Ýöí Þóæúáöåöãú ÍóÑøöÞõæåõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáúãõÔóÇæóÑóÉö.
æóíóÙúåóÑõ Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúÞóæúáó ßóÇäó ãõÄóÇãóÑóÉð ÓöÑøöíøóÉð Èóíúäóåõãú Ïõæäó ÍóÖúÑóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó¡ æóÃóäøóåõãú ÏóÈøóÑõæåõ áöíóÈúÛóÊõæåõ Èöåö ÎóÔúíóÉó åõÑõæÈöåö áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÃóÑÇÏõæÇ Èöåö ßóíúÏÇð [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 70] .
æóäõãúÑõæÐõ åóÐóÇ íóÞõæáõæäó: Åöäøóåõ ÇÈúäõ (ßõæÔó) Èúäö ÍóÇãö Èúäö äõæÍò¡ æóáóÇ íóÕöÍøõ Ðóáößó áöÈõÚúÏö ãóÇ Èóíúäó Òóãóäö ÅöÈúÑóÇåöíãó æóÒóãóäö (ßõæÔó) . ÝóÇáÕøóæóÇÈõ Ãóäøó (äõãúÑõæÐó)(17/105)
ãöäú äóÓúáö (ßõæÔó) . æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäú Êóßõæäó ßóáöãóÉõ (äõãúÑõæÐó) áóÞóÈðÇ áöãóáößö (ÇáúßóáúÏóÇäö) æóáóíúÓóÊú ÚóáóãðÇ. æóÇáúãõÞóÏøóÑõ Ýöí ÇáÊøóÇÑöíÎö Ãóäøó ãóáößó ãóÏöíäóÉö (ÃõæÑó) Ýöí Òóãóäö ÅöÈúÑóÇåöíãó åõæó (ÃóáúÛóì Èúäõ ÃõæÑóÎó) æóåõæó ÇáøóÐöí ÊóÞóÏøóãó ÐößúÑõåõ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ãóáóãú ÊóÑó Åöáóì ÇáøóÐöí ÍóÇÌøó ÅöÈúÑÇåöíãó Ýöí ÑóÈøöåö Ãóäú ÂÊÇåõ Çááøóåõ Çáúãõáúßó Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö: 258] .
æóäóÕúÑõ ÇáúÂáöåóÉö ÈöÅöÊúáóÇÝö ÚóÏõæøöåóÇ.
æóãóÚúäóì Åöäú ßõäúÊõãú ÝÇÚöáöíäó Åöäú ßõäúÊõãú ÝóÇÚöáöíäó ÇáäøóÕúÑó¡ æóåóÐóÇ ÊóÍúÑöíÖñ æóÊóáúåöíÈñ áöÍóãöíøóÊöåöãú.
æóÌõãúáóÉõ ÞõáúäÇ íóÇ äÇÑõ ßõæäöí ÈóÑúÏÇð æóÓóáÇãÇð Úóáì ÅöÈúÑÇåöíãó ãóÝúÕõæáóÉñ Úóäö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ ÅöãøóÇ áöÃóäøóåóÇ æóÞóÚóÊú ßóÇáúÌóæóÇÈö Úóäú Þóæúáöåöãú ÍóÑøöÞõæåõ ÝóÃóÔúÈóåóÊú Ìõãóáó ÇáúãõÍóÇæóÑóÉö¡ æóÅöãøóÇ áöÃóäøóåóÇ ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ Úóäú ÓõÄóÇáò íóäúÔóÃõ Úóäú ÞöÕøóÉö ÇáÊøóÂãõÑö Úóáóì ÇáúÅöÍúÑóÇÞö. æóÈöÐóáößó íóÊóÚóíøóäõ ÊóÞúÏöíÑõ ÌõãúáóÉò ÃõÎúÑóì¡ Ãóíú ÝóÃóáúÞóæúåõ Ýöí ÇáäøóÇÑö ÞõáúäóÇ: íóÇ äóÇÑõ ßõæäöí ÈóÑúÏðÇ æóÓóáóÇãðÇ Úóáóì ÅöÈúÑóÇåöíãó. æóÞóÏú ÃóÙúåóÑó Çááøóåõ Ðóáößó ãõÚúÌöÒóÉð áöÅöÈúÑóÇåöíãó
ÅöÐú æóÌøóåó Åöáóì ÇáäøóÇÑö ÊóÚóáøõÞó ÇáúÅöÑóÇÏóÉö ÈöÓóáúÈö ÞõæøóÉö ÇáúÅöÍúÑóÇÞö¡ æóÃóäú Êóßõæäó ÈóÑúÏðÇ æóÓóáóÇãðÇ Åöäú ßóÇäó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÇáúÍóÞöíÞóÉö¡ Ãóæú ÃóÒóÇáó Úóäú ãöÒóÇÌö ÅöÈúÑóÇåöíãó ÇáÊøóÃóËøõÑó ÈöÍóÑóÇÑóÉö ÇáäøóÇÑö Åöäú ßóÇäó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÇáÊøóÔúÈöíåö ÇáúÈóáöíÛö¡ Ãóíú ßõæäöí ßóÈóÑúÏò Ýöí ÚóÏóãö ÊóÍúÑöíÞö ÇáúãõáúÞóì Ýöíßö ÈöÍóÑøößö.
æóÃóãøóÇ ßóæúäõåóÇ ÓóáóÇãðÇ Ýóåõæó ÍóÞöíÞóÉñ áóÇ ãóÍóÇáóÉó¡ æóÐößúÑõ ÓóáÇãÇð ÈóÚúÏó ÐößúÑö ÇáúÈóÑúÏö ßóÇáöÇÍúÊöÑóÇÓö áöÃóäøó ÇáúÈóÑúÏó ãõÄúÐò ÈöÏóæóÇãöåö ÑõÈøóãóÇ ÅöÐóÇ ÇÔúÊóÏøó¡ ÝóÚóÞøóÈó ÐößúÑóåõ ÈöÐößúÑö ÇáÓøóáóÇãö áöÐóáößó. æóÚóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò: áóæú áóãú íóÞõáú Ðóáößó áóÃóåúáóßóÊúåõ ÈöÈóÑúÏöåóÇ. æóÅöäøóãóÇ ÐóßóÑó ÈóÑúÏÇð Ëõãøó ÃóÊúÈóÚó Èö ÓóáÇãÇð æóáóãú íóÞúÊóÕöÑú Úóáóì ÈóÑúÏÇð áöÅöÙúåóÇÑö ÚóÌöíÈö ÕõäúÚö ÇáúÞõÏúÑóÉö ÅöÐú ÕóíøóÑó ÇáäøóÇÑó ÈóÑúÏðÇ.
æÚóáì ÅöÈúÑÇåöíãó íóÊóäóÇÒóÚõåõ ÈóÑúÏÇð æóÓóáÇãÇð. æóåõæó ÃóÔóÏøõ ãõÈóÇáóÛóÉð Ýöí ÍõÕõæáö äóÝúÚöåöãóÇ áóåõ¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóÊóÚóáøóÞó ÈöÝÚá Çáúßóæúä.(17/106)
æóÃóÑóÇÏõæÇ Èöåö ßóíúÏðÇ ÝóÌóÚóáúäóÇåõãõ ÇáúÃóÎúÓóÑöíäó (70) æóäóÌøóíúäóÇåõ æóáõæØðÇ Åöáóì ÇáúÃóÑúÖö ÇáøóÊöí ÈóÇÑóßúäóÇ ÝöíåóÇ áöáúÚóÇáóãöíäó (71) æóæóåóÈúäóÇ áóåõ ÅöÓúÍóÇÞó æóíóÚúÞõæÈó äóÇÝöáóÉð æóßõáøðÇ ÌóÚóáúäóÇ ÕóÇáöÍöíäó (72) æóÌóÚóáúäóÇåõãú ÃóÆöãøóÉð íóåúÏõæäó ÈöÃóãúÑöäóÇ æóÃóæúÍóíúäóÇ Åöáóíúåöãú ÝöÚúáó ÇáúÎóíúÑóÇÊö æóÅöÞóÇãó ÇáÕøóáóÇÉö æóÅöíÊóÇÁó ÇáÒøóßóÇÉö æóßóÇäõæÇ áóäóÇ ÚóÇÈöÏöíäó (73)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 70]
æóÃóÑÇÏõæÇ Èöåö ßóíúÏÇð ÝóÌóÚóáúäÇåõãõ ÇáúÃóÎúÓóÑöíäó (70)
ÊóÓúãöíóÉõ ÚóÒúãöåöãú Úóáóì ÅöÍúÑóÇÞöåö ßóíúÏðÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõãú ÏóÈøóÑõæÇ Ðóáößó ÎõÝúíóÉð ãöäúåõ. æóáóÚóáøó ÞóÕúÏóåõãú ãöäú Ðóáößó Ãóäú áóÇ íóÝöÑøó ãöäó ÇáúÈóáóÏö ÝóáóÇ íóÊöãøõ ÇáöÇäúÊöÕóÇÑõ áöÂáöåóÊöåöãú.
æóÇáúÃóÎúÓóÑõ: ãõÈóÇáóÛóÉñ Ýöí ÇáúÎóÇÓöÑö¡ Ýóåõæó ÇÓúãõ ÊóÝúÖöíáò ãóÓúáõæÈõ ÇáúãõÝóÇÖóáóÉö.
æóÊóÚúÑöíÝõ ÌõÒúÃóíö ÇáúÌõãúáóÉö íõÝöíÏõ ÇáúÞóÕúÑó¡ æóåõæó ÞóÕúÑñ áöáúãõÈóÇáóÛóÉö ßóÃóäøó ÎóÓóÇÑóÊóåõãú áóÇ ÊõÏóÇäöíåóÇ ÎóÓóÇÑóÉñ æóßóÃóäøóåõãõ ÇäúÝóÑóÏõæÇ ÈöæóÕúÝö ÇáúÃóÎúÓóÑöíäó ÝóáóÇ íóÕúÏõÞõ åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝõ Úóáóì ÛóíúÑöåöãú. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÎóÓóÇÑóÉö ÇáúÎóíúÈóÉõ. æóÓõãøöíóÊú ÎóíúÈóÊõåõãú ÎóÓóÇÑóÉð Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ÊóÔúÈöíåðÇ áöÎóíúÈóÉö ÞóÕúÏöåöãú ÅöÍúÑóÇÞóåõ ÈöÎóíúÈóÉö ÇáÊøóÇÌöÑö Ýöí ÊöÌóÇÑóÊöåö¡ ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÃóÑÇÏõæÇ Èöåö ßóíúÏÇð¡ Ãóíú ÝóÎóÇÈõæÇ ÎóíúÈóÉð ÚóÙöíãóÉð. æóÐóáößó Ãóäøó ÎóíúÈóÊóåõãú ÌõãöÚó áóåõãú ÈöåóÇ ÓóáóÇãóÉõ ÅöÈúÑóÇåöíãó ãöäú ÃóËóÑö ÚöÞóÇÈöåöãú æóÅöäú ÕóÇÑó ãóÇ ÃóÚóÏøõæåõ áöáúÚöÞóÇÈö ãõÚúÌöÒóÉð æóÊóÃúíöíÏðÇ áöÅöÈúÑóÇåöíãó- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-.
æóÃóãøóÇ ÔöÏøóÉõ ÇáúÎóÓóÇÑóÉö ÇáøóÊöí ÇÞúÊóÖóÇåóÇ ÇÓúãõ ÇáÊøóÝúÖöíáö Ýóåöíó ÈöãóÇ áóÍöÞóåõãú ÚóÞöÈó Ðóáößó ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö ÅöÐú ÓóáøóØó Çááøóåõ Úóáóíúåöãú ÚóÐóÇÈðÇ ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÌøö: 44] ÝóÃóãúáóíúÊõ áöáúßÇÝöÑöíäó Ëõãøó ÃóÎóÐúÊõåõãú ÝóßóíúÝó ßÇäó äóßöíÑö. æóÞóÏú ÚõÏøó Ýöíåöãú Þóæúãõ ÅöÈúÑóÇåöíãó¡ æóáóãú ÃóÑó ãóäú ÝóÓøóÑó Ðóáößó ÇáúÃóÎúÐó ÈöæóÌúåò ãóÞúÈõæáò. æóÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøó Çááøóåó ÓóáøóØó Úóáóíúåöãõ ÇáúÂÔõæÑöíøöíäó ÝóÃóÎóÐõæÇ ÈöáóÇÏóåõãú¡ æóÇäúÞóÑóÖó ãõáúßõåõãú æóÎóáóÝóåõãõ ÇáúÃóÔõæÑöíøõæäó¡ æóÞóÏú ÃóËúÈóÊó ÇáÊøóÇÑöíÎõ Ãóäøó ÇáúÚöíáóÇãöíøöíäó ãöäú Ãóåúáö ÇáÓøõæÓö ÊóÓóáøóØõæÇ Úóáóì ÈöáóÇÏö ÇáúßóáúÏóÇäö Ýöí ÍóíóÇÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó Ýöí ÍõÏõæÏö ÓóäóÉö 2286 ÞÈá ÇáúãóÓöíÍ.
[71- 73]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÇáúÂíóÇÊ 71 Åöáóì 73]
æóäóÌøóíúäÇåõ æóáõæØÇð Åöáóì ÇáúÃóÑúÖö ÇáøóÊöí ÈÇÑóßúäÇ ÝöíåÇ áöáúÚÇáóãöíäó (71) æóæóåóÈúäÇ áóåõ ÅöÓúÍÇÞó æóíóÚúÞõæÈó äÇÝöáóÉð æóßõáÇøð ÌóÚóáúäÇ ÕÇáöÍöíäó (72) æóÌóÚóáúäÇåõãú ÃóÆöãøóÉð íóåúÏõæäó ÈöÃóãúÑöäÇ æóÃóæúÍóíúäÇ Åöáóíúåöãú ÝöÚúáó ÇáúÎóíúÑÇÊö æóÅöÞÇãó ÇáÕøóáÇÉö æóÅöíÊÇÁó ÇáÒøóßÇÉö æóßÇäõæÇ áóäÇ ÚÇÈöÏöíäó(17/107)
(73)
åóÐöåö äóÌóÇÉñ ËóÇäöíóÉñ ÈóÚúÏó äóÌóÇÊöåö ãöäú ÖõÑøö ÇáäøóÇÑö¡ åöíó äóÌóÇÊõåõ ãöäó ÇáúÍõáõæáö Èóíúäó Þóæúãò ÚóÏõæøò áóåõ ßóÇÝöÑöíäó ÈöÑóÈøöåö æóÑóÈøöåöãú¡ æóåöíó äóÌóÇÉñ ãöäú ÏóÇÑö ÇáÔøöÑúßö æóÝóÓóÇÏö ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏö. æóÊöáúßó ÈöÃóäú Óóåøóáó Çááøóåõ áóåõ ÇáúãõåóÇÌóÑóÉó ãöäú ÈöáóÇÏö (ÇáúßóáúÏóÇäö) Åöáóì ÃóÑúÖö (ÝöáóÓúØöíäó) æóåöíó ÈöáóÇÏõ (ßóäúÚóÇäó) .
æóåöÌúÑóÉõ ÅöÈúÑóÇåöíãó åöíó Ãóæøóáõ åöÌúÑóÉò Ýöí ÇáúÃóÑúÖö áöÃóÌúáö ÇáÏøöíäö. æóÇÓúÊóÕúÍóÈó ÅöÈúÑóÇåöíãõ ãóÚóåõ áõæØðÇ ÇÈúäó ÃóÎöíåö (åóÇÑóÇäó) áöÃóäøóåõ Âãóäó ÈöãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ÅöÈúÑóÇåöíãõ. æóßóÇäóÊú ÓóÇÑóÉõ ÇãúÑóÃóÉõ ÅöÈúÑóÇåöíãó ãóÚóåõãóÇ¡ æóÞóÏú ÝõåöãóÊú ãóÚöíøóÊõåóÇ ãöäú Ãóäøó ÇáúãóÑúÁó áóÇ íõåóÇÌöÑõ ÅöáøóÇ æóãóÚóåõ ÇãúÑóÃóÊõåõ.
æóÇäúÊóÕóÈó áõæØÇð Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ãóÚóåõ áóÇ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö Èöåö áöÃóäøó áõæØðÇ áóãú íóßõäú ãõåóÏøóÏðÇ ãöäó ÇáúÃóÚúÏóÇÁö áöÐóÇÊöåö ÝóíóÊóÚóáøóÞó Èöåö ÝöÚúáõ ÇáúÅöäúÌóÇÁö.
æóÖóãöäó äóÌøóíúäÇåõ ãóÚúäóì ÇáúÅöÎúÑóÇÌö ÝóÚõÏøöíó ÈöÍóÑúÝö (Åöáóì) .
æóÇáúÃóÑúÖõ: åöíó ÃóÑúÖõ ÝöáóÓúØöíäó. æóæóÕóÝóåóÇ Çááøóåõ ÈöÃóäøóåõ ÈóÇÑóßóåóÇ áöáúÚóÇáóãöíäó¡ Ãóíú áöáäøóÇÓö¡ íóÚúäöí ÇáÓøóÇßöäöíäó ÈöåóÇ áöÃóäøó Çááøóåó ÎóáóÞóåóÇ ÃóÑúÖó ÎöÕúÈò æóÑóÎóÇÁö ÚóíúÔò æóÃóÑúÖó Ãóãúäò. æóæóÑóÏó Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö: Ãóäøó Çááøóåó ÞóÇáó áöÅöÈúÑóÇåöíãó: ÅöäøóåóÇ ÊóÝöíÖõ áóÈóäðÇ æóÚóÓóáðÇ.
æóÇáúÈóÑóßóÉõ: æóÝúÑóÉõ ÇáúÎóíúÑö æóÇáäøóÝúÚõ. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó Ãóæøóáó ÈóíúÊò æõÖöÚó áöáäøóÇÓö áóáøóÐöí ÈöÈóßøóÉó ãõÈÇÑóßÇð Ýöí [ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó: 96] .
æóåöÈóÉõ ÅöÓúÍóÇÞó áóåõ ÇÒúÏöíóÇÏõåõ áóåõ Úóáóì ÇáúßöÈóÑö æóÈóÚúÏó Ãóäú íóÆöÓóÊú ÒóæúÌõåõ ÓóÇÑóÉõ ãöäó ÇáúæöáóÇÏóÉö.(17/108)
æóåöÈóÉõ íóÚúÞõæÈó ÇÒúÏöíóÇÏå áöÅöÓúÍóÇÞó Èúäö ÅöÈúÑóÇåöíãó Ýöí ÍóíóÇÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó æóÑõÄúíóÊõåõ ÅöíøóÇåõ ßóåúáðÇ ÕóÇáöÍðÇ.
æóÇáäøóÇÝöáóÉõ: ÇáÒøöíóÇÏóÉõ ÛóíúÑõ ÇáúãóæúÚõæÏóÉö¡ ÝóÅöäøó ÅöÈúÑóÇåöíãó ÓóÃóáó ÑóÈøóåõ ÝóÞóÇáó ÑóÈøö åóÈú áöí ãöäó ÇáÕøóÇáöÍöíäó ÃóÑóÇÏó ÇáúæóáóÏó ÝóæõáöÏó áóåõ ÅöÓúãóÇÚöíáõ ßóãóÇ Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáÕøóÇÝøóÇÊö: 100] ¡ Ëõãøó æõáöÏó áóåõ ÅöÓúÍóÇÞõ Úóäú ÛóíúÑö ãóÓúÃóáóÉò ßóãóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö åõæÏò ÝóßóÇäó äóÇÝöáóÉð¡ æóæõáöÏó áöÅöÓúÍóÇÞó íóÚúÞõæÈõ ÝóßóÇäó ÃóíúÖðÇ äóÇÝöáóÉð.
æóÇäúÊóÕóÈó äÇÝöáóÉð Úóáóì ÇáúÍóÇáö ÇáøóÊöí ÚóÇãöáõåóÇ æóåóÈúäÇ ÝóÊóßõæäõ ÍóÇáðÇ ãöäú ÅöÓúÍóÇÞó æóíóÚúÞõæÈó ÔóÃúäõ ÇáúÍóÇáö ÇáúæóÇÑöÏóÉö ÈóÚúÏó ÇáúãõÝúÑóÏóÇÊö Ãóäú ÊóÚõæÏó Åöáóì ÌóãöíÚöåóÇ.
æóÊóäúæöíäõ ßõáøðÇ ÚöæóÖñ Úóäö ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö. æóÇáúãóÚúäóì: æóßõáøõåõãú ÌóÚóáúäóÇ ÕóÇáöÍöíäó¡ Ãóíú ÃóÕúáóÍúäóÇ äõÝõæÓóåõãú. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÅöÈúÑóÇåöíãõ æóÅöÓúÍóÇÞõ æóíóÚúÞõæÈõ¡ áöÃóäøóåõãõ ÇáøóÐöíäó ßóÇäó ÇáúÍóÏöíËõ ÇáúÃóÎöíÑõ Úóäúåõãú. æóÃóãøóÇ áõæØñ ÝóÅöäøóãóÇ ÐõßöÑó Úóáóì ØóÑöíÞö ÇáúãóÚöíøóÉö æóÓóíõÎóÕøõ ÈöÇáÐøößúÑö ÈóÚúÏó åóÐöåö ÇáúÂíóÉö.
æóÅöÚóÇÏóÉõ ÝöÚúáö «ÌóÚóáó» Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÌóÚóáúäÇåõãú ÃóÆöãøóÉð íóåúÏõæäó ÈöÃóãúÑöäÇ Ïõæäó Ãóä íõÞóÇá:
æÃíãÉ íóåúÏõæäó¡ ÈöÚóØúÝö ÃóÆöãøóÉð Úáì ÕÇáöÍöíäó¡ ÇåúÊöãóÇãðÇ ÈöåóÐóÇ ÇáúÌóÚúáö ÇáÔøóÑöíÝö¡ æóåõæó ÌóÚúáõåõãú åóÇÏöíäó áöáäøóÇÓö ÈóÚúÏó Ãóäú ÌóÚóáóåõãú ÕóÇáöÍöíäó Ýöí ÃóäúÝõÓöåöãú ÝóÃõÚöíÏó ÇáúÝöÚúáõ áöíóßõæäó áóåõ ãóÒöíÏó ÇÓúÊöÞúÑóÇÑò.
æóáöÃóäøó Ýöí ÅöÚóÇÏóÉö ÇáúÝöÚúáö ÅöÚóÇÏóÉó ÐößúÑö ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáúÃóæøóáö ÝóßóÇäóÊú ÅöÚóÇÏóÊõåõ æóÓöíáóÉð Åöáóì ÅöÚóÇÏóÉö ÐößúÑö ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáúÃóæøóáö.
æóÝöí Êöáúßó ÇáúÅöÚóÇÏóÉö ãöäó ÇáöÇÚúÊöäóÇÁö ãóÇ Ýöí ÇáúÅöÙúåóÇÑö Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö ßóãóÇ íóÙúåóÑõ ÈöÇáÐøóæúÞö.
æóÇáúÃóÆöãøóÉõ: ÌóãúÚõ ÅöãóÇãò æóåõæó ÇáúÞõÏúæóÉõ æóÇáøóÐöí íóÚúãóáõ ßóÚóãóáöåö. æóÃóÕúáõ ÇáúÅöãóÇãö ÇáúãöËóÇáõ ÇáøóÐöí íõÕúäóÚõ ÇáÔøóíúÁõ Úóáóì ÕõæÑóÊöåö Ýöí ÇáúÎóíúÑö Ãóæú Ýöí ÇáÔøóÑøö.(17/109)
æóÌõãúáóÉõ íóåúÏõæäó Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãõÞóíøöÏóÉñ áöãóÚúäóì ÇáúÅöãóÇãóÉö¡ Ãóí Ãóäåã ÃíãÉ åõÏðì æÅÑÔÇÏ.
æóÞóæáå ÈöÃóãúÑöäÇ Ãóíú ßóÇäõæÇ åóÇÏöíäó ÈöÃóãúÑö Çááøóåö¡ æóåõæó ÇáúæóÍúíõ ÒöíóÇÏóÉð Úóáóì ÇáúÌóÚúáö. æóÝöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : «Ýöíåö Ãóäøó ãóäú ÕóáóÍó áöíóßõæäó ÞõÏúæóÉð Ýöí Ïöíäö Çááøóåö ÝóÇáúåöÏóÇíóÉõ ãóÍúÊõæãóÉñ Úóáóíúåö ãóÃúãõæÑñ åõæó ÈöåóÇ áóíúÓó áóåõ Ãóäú íõÎöáøó ÈöåóÇ æóíóÊóËóÇÞóáó ÚóäúåóÇ. æóÃóæøóáõ Ðóáößó Ãóäú íóåúÊóÏöíó ÈöäóÝúÓöåö áöÃóäøó ÇáöÇäúÊöÝóÇÚó ÈöåõÏóÇåõ ÃóÚóãøõ æóÇáäøõÝõæÓõ Åöáóì ÇáöÇåúÊöÏóÇÁö ÈöÇáúãóåúÏöíøö Ãóãúíóáõ» Çå.
æóåóÐóÇ ÇáúåóÏúíõ åõæó ÊóÒúßöíóÉõ äõÝõæÓö ÇáäøóÇÓö æóÅöÕúáóÇÍõåóÇ æóÈóËøõ ÇáúÅöíãóÇäö æóíóÔúãóáõ åóÐóÇ ÔõÄõæäó ÇáúÅöíãóÇäö æóÔõÚóÈóåõ æóÂÏóÇÈóåõ.
æóÃóãøóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÃóæúÍóíúäÇ Åöáóíúåöãú ÝöÚúáó ÇáúÎóíúÑÇÊö ÝóÐóáößó ÅöÞóÇãóÉõ ÔóÑóÇÆöÚö ÇáÏøöíäö Èóíúäó ÇáäøóÇÓö ãöäó ÇáúÚöÈóÇÏóÇÊö æóÇáúãõÚóÇãóáóÇÊö. æóÞóÏú ÔóãöáóåóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì ÝöÚúáó ÇáúÎóíúÑÇÊö.
æÝöÚúáó ÇáúÎóíúÑÇÊö ãóÕúÏóÑñ ãõÖóÇÝñ Åöáóì ÇáúÎóíúÑÇÊö¡ æóíóÊóÚóíøóäõ Ãóäøóåõ ãõÖóÇÝñ Åöáóì ãóÝúÚõæáöåö áöÃóäøó ÇáúÎóíúÑóÇÊö ãóÝúÚõæáóÉñ æóáóíúÓóÊú ÝóÇÚöáóÉð ÝóÇáúãóÕúÏóÑõ åõäóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÝöÚúáö ÇáúãóÈúäöíøö áöáúãóÌúåõæáö áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó åõæó ãóÝúÚõæáõåõ¡ æóÃóãøóÇ ÇáúÝóÇÚöáõ ÝóÊóÈóÚñ áóåõ¡ Ãóíú Ãóäú íóÝúÚóáõæÇ åõãú æóíóÝúÚóáó Þóæúãõåõãõ ÇáúÎóíúÑóÇÊö¡
ÍóÊøóì Êóßõæäó ÇáúÎóíúÑóÇÊõ ãóÝúÚõæáóÉð áöáäøóÇÓö ßõáøöåöãú¡ ÝóÍóÐóÝó ÇáúÝóÇÚöáó áöáÊøóÚúãöíãö ãóÚó ÇáöÇÎúÊöÕóÇÑö áöÇÞúÊöÖóÇÁö ÇáúãóÝúÚõæáö ÅöíøóÇåõ.
æóÇÚúÊöÈóÇÑõ ÇáúãóÕúÏóÑö ãóÕúÏóÑðÇ áöÝöÚúáò ãóÈúäöíøò áöáäøóÇÆöÈö ÌóÇÆöÒñ ÅöÐóÇ ÞóÇãóÊö ÇáúÞóÑöíäóÉõ. æóåóÐóÇ ãóÇ íõÄúÐöäõ Èöåö ÕóäöíÚõ ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøö. Úóáóì Ãóäøó ÇáúÃóÎúÝóÔó ÃóÌóÇÒóåõ ÈöÏõæäö ÔóÑúØò.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÝöÚúáó ÇáúÎóíúÑÇÊö åõæó ÇáúãõæÍóì Èöåö¡ Ãóíú æóÃóæúÍóíúäóÇ Åöáóíúåöãú åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãó¡ Ýóíóßõæäó ÇáúãóÕúÏóÑõ ÞóÇÆöãðÇ ãóÞóÇãó ÇáúÝöÚúáö ãõÑóÇÏðÇ Èöåö ÇáØøóáóÈõ¡ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÇÝúÚóáõæÇ ÇáúÎóíúÑóÇÊö¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöÐÇ áóÞöíÊõãõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÝóÖóÑúÈó ÇáÑøöÞÇÈö [ãõÍóãøóÏ: 4] .(17/110)
æóáõæØðÇ ÂÊóíúäóÇåõ ÍõßúãðÇ æóÚöáúãðÇ æóäóÌøóíúäóÇåõ ãöäó ÇáúÞóÑúíóÉö ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú ÊóÚúãóáõ ÇáúÎóÈóÇÆöËó Åöäøóåõãú ßóÇäõæÇ Þóæúãó ÓóæúÁò ÝóÇÓöÞöíäó (74) æóÃóÏúÎóáúäóÇåõ Ýöí ÑóÍúãóÊöäóÇ Åöäøóåõ ãöäó ÇáÕøóÇáöÍöíäó (75)
æóÊóÎúÕöíÕõ ÅöÞÇãó ÇáÕøóáÇÉö æóÅöíÊÇÁó ÇáÒøóßÇÉö ÈöÇáÐøößúÑö ÈóÚúÏó Ôõãõæáö ÇáúÎóíúÑóÇÊö ÅöíøóÇåõãóÇ Êóäúæöíåñ ÈöÔóÃúäöåöãóÇ áöÃóäøó ÈöÇáÕøóáóÇÉö ÕóáóÇÍó ÇáäøóÝúÓö ÅöÐö ÇáÕøóáóÇÉõ Êóäúåóì Úóäö ÇáúÝóÍúÔóÇÁö æóÇáúãõäúßóÑö¡ æóÈöÇáÒøóßóÇÉö ÕóáóÇÍõ ÇáúãõÌúÊóãóÚö áößöÝóÇíóÉö ÚóæóÒö ÇáúãõÚúæöÒöíäó.
æóåóÐóÇ ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì ÃóÕúáö ÇáúÍóäöíÝöíøóÉö ÇáøóÊöí ÃõÑúÓöáó ÈöåóÇ ÅöÈúÑóÇåöíãõ Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ.
æóãóÚúäóì ÇáúæóÍúíö ÈöÝöÚúáö ÇáúÎóíúÑóÇÊö æóÅöÞóÇãö ÇáÕøóáóÇÉö æóÅöíÊóÇÁö ÇáÒøóßóÇÉö Ãóäøóåõ ÃõæÍöíó Åöáóíúåöãõ ÇáúÃóãúÑõ ÈöÐóáößó ßóãóÇ åõæó Èóíøöäñ.
Ëõãøó ÎóÕøóåõãú ÈöÐößúÑö ãóÇ ßóÇäõæÇ ãõÊóãóíøöÒöíäó Èöåö Úóáóì ÈóÞöíøóÉö ÇáäøóÇÓö ãöäú ãõáóÇÒóãóÉö ÇáúÚöÈóÇÏóÉö áöáøóåö ÊóÚóÇáóì ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö ÝöÚúáõ Çáúßóæúäö ÇáúãõÝöíÏõ Êóãóßøõäó ÇáúæóÕúÝö¡ æóÏóáøóÊú Úóáóíúåö ÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ÈöÊóÞúÏöíãö ÇáúãóÌúÑõæÑö Åöáóì Ãóäøóåõãú ÃóÝúÑóÏõæÇ Çááøóåó ÈöÇáúÚöÈóÇÏóÉö Ýóáóãú íóÚúÈõÏõæÇ ÛóíúÑóåõ ÞóØøõ ßóãóÇ ÊóÞúÊóÖöíåö ÑõÊúÈóÉõ ÇáäøõÈõæÁóÉö ãöäó ÇáúÚöÕúãóÉö Úóäú ÚöÈóÇÏóÉö ÛóíúÑö Çááøóåö ãöäú æóÞúÊö ÇáÊøóßúáöíÝö ßóãóÇ ÞóÇáó íõæÓõÝõ: ãóÇ ßÇäó áóäÇ Ãóäú äõÔúÑößó ÈöÇááøóåö ãöäú ÔóíúÁò [íõæÓõÝ: 38] æóÞóÇáó ÊóÚóÇáóì Ýöí ÇáËøóäóÇÁö Úóáóì ÅöÈúÑóÇåöíãó: æóãÇ ßÇäó ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 135] .
[74¡ 75]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÇáúÂíóÇÊ 74 Åöáóì 75]
æóáõæØÇð ÂÊóíúäÇåõ ÍõßúãÇð æóÚöáúãÇð æóäóÌøóíúäÇåõ ãöäó ÇáúÞóÑúíóÉö ÇáøóÊöí ßÇäóÊú ÊóÚúãóáõ ÇáúÎóÈÇÆöËó Åöäøóåõãú ßÇäõæÇ Þóæúãó ÓóæúÁò ÝÇÓöÞöíäó (74) æóÃóÏúÎóáúäÇåõ Ýöí ÑóÍúãóÊöäÇ Åöäøóåõ ãöäó ÇáÕøóÇáöÍöíäó (75)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóáóÞóÏú ÂÊóíúäÇ ÅöÈúÑÇåöíãó ÑõÔúÏóåõ [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 51] . æÞÏøã ãÝÚæá ÂÊóíúäÇ ÇåúÊöãóÇãðÇ Èöåö áöíõäóÈøöåó Úóáóì Ãóäøóåõ ãóÍóáøõ ÇáúÚöäóÇíóÉö ÅöÐú ßóÇäó ÞóÏú ÊóÃóÎøóÑó ÐößúÑõ ÞöÕøóÊöåö ÈóÚúÏó Ãóäú ÌóÑóì ÐößúÑõåõ ÊóÈóÚðÇ áöÐößúÑö ÅöÈúÑóÇåöíãó ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì Ãóäøóåõ ÈõÚöËó ÈöÔóÑöíÚóÉò ÎóÇÕøóÉò¡ æóÅöáóì Þóæúãò ÛóíúÑö ÇáúÞóæúãö ÇáøóÐöíäó ÈõÚöËó Åöáóíúåöãú ÅöÈúÑóÇåöíãõ¡ æóÅöáóì Ãóäøóåõ ßóÇäó Ýöí ãõæóÇØöäó ÛóíúÑö ÇáúãóæóÇØöäö ÇáøóÊöí Íóáøó ÝöíåóÇ ÅöÈúÑóÇåöíãõ¡ ÈöÎöáóÇÝö ÅöÓúÍóÇÞó æóíóÚúÞõæÈó Ýöí Ðóáößó ßõáøöåö.(17/111)
æóäõæÍðÇ ÅöÐú äóÇÏóì ãöäú ÞóÈúáõ ÝóÇÓúÊóÌóÈúäóÇ áóåõ ÝóäóÌøóíúäóÇåõ æóÃóåúáóåõ ãöäó ÇáúßóÑúÈö ÇáúÚóÙöíãö (76) æóäóÕóÑúäóÇåõ ãöäó ÇáúÞóæúãö ÇáøóÐöíäó ßóÐøóÈõæÇ ÈöÂíóÇÊöäóÇ Åöäøóåõãú ßóÇäõæÇ Þóæúãó ÓóæúÁò ÝóÃóÛúÑóÞúäóÇåõãú ÃóÌúãóÚöíäó (77)
æóáöÃóÌúáö ÇáúÈõÚúÏö ÃõÚöíÏó ÝöÚúáõ ÇáúÅöíÊóÇÁö áöíóÙúåóÑó ÚóØúÝõåõ Úóáóì ÂÊóíúäÇ ÅöÈúÑÇåöíãó ÑõÔúÏóåõ [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 51] ¡ æóáóãú íõÚóÏú Ýöí ÞöÕøóÉö äõæÍò ÚóÞöÈó åóÐöåö.
æóÃõÚúÞöÈóÊú ÞöÕøóÉõ ÅöÈúÑóÇåöíãó ÈöÞöÕøóÉö áõæØò áöáúãõäóÇÓóÈóÉö. æóÎõÕøó áõæØñ ÈöÇáÐøößúÑö ãöäú Èóíúäö ÇáÑøõÓõáö áöÃóäøó ÃóÍúæóÇáóåõ ÊóÇÈöÚóÉñ áöÃóÍúæóÇáö ÅöÈúÑóÇåöíãó Ýöí ãõÞóÇæóãóÉö Ãóåúáö ÇáÔøöÑúßö æóÇáúÝóÓóÇÏö. æóÅöäøóãóÇ áóãú íóÐúßõÑú ãóÇ åõãú Úóáóíúåö Þóæúãõ áõæØò ãöäó ÇáÔøöÑúßö ÇÓúÊöÛúäóÇÁð ÈöÐößúÑö ÇáúÝóæóÇÍöÔö ÇáúÝóÙöíÚóÉö ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú áóåõãú ÓõäøóÉð ÝóÅöäøóåóÇ ÃóËóÑñ ãöäó ÇáÔøöÑúßö.
æóÇáúÍõßúãõ: ÇáúÍößúãóÉõ¡ æóåõæó ÇáäøõÈõæÁóÉõ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÂÊóíúäÇåõ ÇáúÍõßúãó ÕóÈöíøðÇ [ãóÑúíóã: 12] .
æóÇáúÚöáúãõ: Úöáúãõ ÇáÔøóÑöíÚóÉ¡ æÇáÊäæíä ÝöíåóÇ áöáÊøóÚúÙöíãö.
æóÇáúÞóÑúíóÉõ (ÓóÏõæãõ) . æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÐößúÑõ Ðóáößó Ýöí ÓõæÑóÉö åõæÏò æóÇáúãõÑóÇÏõ ãöäó ÇáúÞóÑúíóÉö ÃóåúáõåóÇ ßóãóÇ ãóÑøó Ýöí Þóæúáå ÊóÚóÇáóì: æóÓúÆóáö ÇáúÞóÑúíóÉó Ýöí [ÓõæÑóÉö íõæÓõÝó: 82] .
æóÇáúÎóÈóÇÆöËõ: ÌóãúÚõ ÎóÈöíËóÉò ÈöÊóÃúæöíáö ÇáúÝöÚúáóÉö¡ Ãóíö ÇáÔøóäöíÚóÉö. æóÇáÓøóæúÁõ- ÈöÝóÊúÍö ÇáÓøöíäö æóÓõßõæäö ÇáúæóÇæö- ãóÕúÏóÑñ¡ Ãóíö ÇáúÞóÈöíÍõ ÇáúãóßúÑõæåõ. æóÃóãøóÇ ÈöÖóãøö ÇáÓøöíäö Ýóåõæó ÇÓúãõ ãóÕúÏóÑò áöãóÇ ÐßÑ æóåõæó ÃóÚã ãöäó ÇáúãóÝúÊõæÍö áöÃóäøó ÇáúæóÕúÝó ÈöÇáöÇÓúãö ÃóÖúÚóÝõ ãöäó ÇáúæóÕúÝ ÈöÇáúãóÕúÏóÑö.
[76¡ 77]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÇáúÂíóÇÊ 76 Åöáóì 77]
æóäõæÍÇð ÅöÐú äóÇÏóì ãöäú ÞóÈúáõ ÝóÇÓúÊóÌóÈúäÇ áóåõ ÝóäóÌøóíúäÇåõ æóÃóåúáóåõ ãöäó ÇáúßóÑúÈö ÇáúÚóÙöíãö (76) æóäóÕóÑúäÇåõ ãöäó ÇáúÞóæúãö ÇáøóÐöíäó ßóÐøóÈõæÇ ÈöÂíÇÊöäÇ Åöäøóåõãú ßÇäõæÇ Þóæúãó ÓóæúÁò ÝóÃóÛúÑóÞúäÇåõãú ÃóÌúãóÚöíäó (77)
áóãøóÇ ÐóßóÑó ÃóÔúåóÑó ÇáÑøõÓõáö ÈöãõäóÇÓóÈóÇÊò ÃóÚúÞóÈó ÈöÐößúÑö Ãóæøóáö ÇáÑøõÓõáö.(17/112)
æóÚóØóÝó æóäõæÍÇð Úáì áõæØÇð [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 74] ¡ Ãóíú ÂÊóíúäóÇ äõæÍðÇ ÍõßúãðÇ æóÚöáúãðÇ¡ ÝóÍóÐóÝó ÇáúãóÝúÚõæá ÇáËøóÇäöí áÂÊíäÇ [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 74] áöÏóáóÇáóÉö ãóÇ ÞóÈúáóåõ Úóáóíúåö¡ Ãóíú ÂÊóíúäóÇåõ ÇáäøõÈõæÁóÉó Íöíäó äóÇÏóì¡ Ãóíú äóÇÏóÇäóÇ.
æóãóÚúäóì äóÇÏóì ÏóÚóÇ ÑóÈøóåõ Ãóäú íóäúÕõÑóåõ Úóáóì ÇáúãõßóÐøöÈöíäó ãöäú Þóæúãöåö ÈöÏóáöíáö Þóæúáöåö ÝóÇÓúÊóÌóÈúäÇ áóåõ ÝóäóÌøóíúäÇåõ æóÃóåúáóåõ ãöäó ÇáúßóÑúÈö ÇáúÚóÙöíãö.
æóÈöäóÇÁõ ÞóÈúáõ Úóáóì ÇáÖøóãøö íóÏõáøõ Úóáóì ãõÖóÇÝò Åöáóíúåö ãõÞóÏøóÑò¡ Ãóíú ãöäú ÞóÈúáö åóÄõáóÇÁö¡ Ãóíú ÞóÈúáó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ÇáúãóÐúßõæÑöíäó. æóÝóÇÆöÏóÉõ ÐößúÑö åóÐöåö ÇáúÞóÈúáöíøóÉö ÇáÊøóäúÈöíåõ Úóáóì Ãóäøó äóÕúÑó Çááøóåö ÃóæúáöíóÇÁóåõ ÓõäøóÊõåõ ÇáúãõÑóÇÏóÉõ áóåõ
ÊóÚúÑöíÖðÇ ÈöÇáÊøóåúÏöíÏö áöáúãõÔúÑößöíäó ÇáúãõÚóÇäöÏöíäó áöíóÊóÐóßøóÑõæÇ Ãóäøóåõ áóãú ÊóÔöÐøó Úóäú äóÕúÑö Çááøóåö ÑõÓõáóåõ ÔóÇÐøóÉñ æóáóÇ ÝóÇÐøóÉñ.
æóÃóåúáõ äõæÍò: Ãóåúáõ ÈóíúÊöåö ÚóÏóÇ ÃóÍóÏö Èóäöíåö ÇáøóÐöí ßóÝóÑó Èöåö.
æóÇáúßóÑúÈõ ÇáúÚóÙöíãõ: åõæó ÇáØøõæÝóÇäõ. æóÇáúßóÑúÈõ: ÔöÏøóÉõ ÍõÒúäö ÇáäøóÝúÓö ÈöÓóÈóÈö ÎóæúÝò Ãóæú ÍõÒúäò.
æóæóÌúåõ ßóæúäö ÇáØøõæÝóÇäö ßóÑúÈðÇ ÚóÙöíãðÇ Ãóäøóåõ íóåõæáõ ÇáäøóÇÓó ÚöäúÏó ÇÈúÊöÏóÇÆöåö æóÚöäúÏó ãóÏøöåö æóáóÇ íóÒóÇáõ áóÇÍöÞðÇ ÈöãóæóÇÞöÚö åõÑõæÈöåöãú ÍóÊøóì íóÚõãøóåõãú ÝóíóÈúÞóæúÇ ÒóãóäðÇ íóÐõæÞõæäó ÂáóÇãó ÇáúÎóæúÝö ÝóÇáúÛóÑóÞó æóåõãú íóÛúÑóÞõæäó æóíóØúÝõæäó ÍóÊøóì íóãõæÊõæÇ ÈöÇäúÍöÈóÇÓö ÇáÊøóäóÝøõÓö æóÝöí Ðóáößó ßõáøöåö ßóÑúÈñ ãõÊóßóÑøöÑñ¡ ÝóáöÐóáößó æõÕöÝó ÈöÇáúÚóÙöíãö.
æóÚõÏøöíó äóÕóÑúäÇåõ ÈöÍóÑúÝö (ãöäú) áöÊóÖúãöíäöåö ãóÚúäóì ÇáúãóäúÚö æóÇáúÍöãóÇíóÉö¡ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
Åöäøóßõãú ãöäøóÇ áóÇ ÊõäúÕóÑõæäó [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 65] ¡ æóåõæó ÃóÈúáóÛõ ãöäú ÊóÚúÏöíóÊöåö Èö (Úóáóì) áöÃóäøóåõ íóÏõáøõ Úóáóì äóÕúÑò Þóæöíøò ÊóÍúÕõáõ Èöåö ÇáúãóäóÚóÉõ æóÇáúÍöãóÇíóÉõ ÝóáóÇ íóäóÇáõåõ ÇáúÚóÏõæøõ ÈöÔóíúÁò. æóÃóãøóÇ äóÕúÑõåõ Úóáóíúåö ÝóáóÇ íóÏõáøõ ÅöáøóÇ Úóáóì ÇáúãõÏóÇÝóÚóÉö æóÇáúãóÚõæäóÉö.
æóæóÕúÝõ ÇáúÞóæúãö ÈöÇáúãóæúÕõæáö áöáúÅöíãóÇÁö Åöáóì ÚöáøóÉö ÇáúÛóÑóÞö ÇáøóÐöí ÓóíõÐúßóÑõ ÈóÚúÏõ. æóÌõãúáóÉõ Åöäøóåõãú ßÇäõæÇ Þóæúãó ÓóæúÁò ÚöáøóÉñ áöäóÕúÑö äæÍ Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇã áöÃóäøó äóÕúÑóåõ íóÊóÖóãøóäõ ÅöÖúÑóÇÑó ÇáúÞóæúãö ÇáúãóäúÕõæÑö Úóáóíúåöãú.(17/113)
æóÏóÇæõæÏó æóÓõáóíúãóÇäó ÅöÐú íóÍúßõãóÇäö Ýöí ÇáúÍóÑúËö ÅöÐú äóÝóÔóÊú Ýöíåö Ûóäóãõ ÇáúÞóæúãö æóßõäøóÇ áöÍõßúãöåöãú ÔóÇåöÏöíäó (78) ÝóÝóåøóãúäóÇåóÇ ÓõáóíúãóÇäó æóßõáøðÇ ÂÊóíúäóÇ ÍõßúãðÇ æóÚöáúãðÇ æóÓóÎøóÑúäóÇ ãóÚó ÏóÇæõæÏó ÇáúÌöÈóÇáó íõÓóÈøöÍúäó æóÇáØøóíúÑó æóßõäøóÇ ÝóÇÚöáöíäó (79)
æóÇáÓøóæúÁõ- ÈöÝóÊúÍö ÇáÓøöíäö- ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ.
æóÅöÖóÇÝóÉõ Þóæúãò Åöáóì ÇáÓøóæúÁö ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóäøóåõãú ÚõÑöÝõæÇ Èöåö. æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö ÇáúßõÝúÑõ æóÇáÊøóßóÈøõÑõ æóÇáúÚöäóÇÏõ æóÇáöÇÓúÊöÓúÎóÇÑõ ÈöÑóÓõæáöåöãú.
æÃóÌúãóÚöíäó ÍóÇáñ ãöäú ÖóãöíÑö ÇáäÕÈ Ýöí ÝóÃóÛúÑóÞúäÇåõãú áöÅöÝóÇÏóÉö Ãóäøóåõ áóãú íóäúÌõ ãöäó ÇáúÛóÑóÞö ÃóÍóÏñ ãöäó ÇáúÞóæúãö æóáóæú ßóÇäó ÞóÑöíÈðÇ ãöäú äõæÍò ÝóÅöäøó Çááøóåó ÞóÏú ÃóÛúÑóÞó ÇÈúäó äõæÍò.
æóåóÐóÇ ÊóåúÏöíÏñ áöÞõÑóíúÔò áöÆóáøóÇ íóÊøóßöáõæÇ Úóáóì ÞóÑóÇÈóÊöåöãú ÈöãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóãóÇ Ñõæöíó Ãóäøóåõ áóãøóÇ ÞóÑóÃó Úóáóì ÚõÊúÈóÉó Èúäö ÑóÈöíÚóÉó [ÓõæÑóÉó ÝõÕøöáóÊú: 13] ÍóÊøóì ÈóáóÛó ÝóÅöäú ÃóÚúÑóÖõæÇ ÝóÞõáú ÃóäúÐóÑúÊõßõãú ÕÇÚöÞóÉð ãöËúáó ÕÇÚöÞóÉö ÚÇÏò æóËóãõæÏó ÝóÒöÚó ÚõÊúÈóÉõ æóÞóÇáó áóåõ: äóÇÔóÏúÊõßó ÇáÑøóÍöãó.
[78¡ 79]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÇáúÂíóÇÊ 78 Çáì 79]
æóÏÇæõÏó æóÓõáóíúãÇäó ÅöÐú íóÍúßõãÇäö Ýöí ÇáúÍóÑúËö ÅöÐú äóÝóÔóÊú Ýöíåö Ûóäóãõ ÇáúÞóæúãö æóßõäøóÇ áöÍõßúãöåöãú ÔÇåöÏöíäó (78) ÝóÝóåøóãúäÇåÇ ÓõáóíúãÇäó æóßõáÇøð ÂÊóíúäÇ ÍõßúãÇð æóÚöáúãÇð æóÓóÎøóÑúäÇ ãóÚó ÏÇæõÏó ÇáúÌöÈÇáó íõÓóÈøöÍúäó æóÇáØøóíúÑó æóßõäøóÇ ÝÇÚöáöíäó (79)
æóÏóÇæõÏ æÓáíãä ÅöÐú íóÍúßõãóÇäö Ýöí ÇáúÍóÑúËö ÅöÐú äóÝóÔóÊú Ýöíåö Ûóäóãõ ÇáúÞóæúãö æßäøÇ áÍßãåã ÔåÏíä (78) ÝÝåøãäÇ Óáíãä æßáøÇ ÁÇÊíäÇ ÍõßúãðÇ æóÚöáúãðÇ ÔõÑõæÚñ Ýöí ÚöÏóÇÏö ÌóãúÚò ãöäó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ÇáøóÐöíäó áóãú íóßõæäõæÇ ÑõÓõáðÇ. æóÞóÏú ÑõæÚöíó Ýöí ÊóÎúÕöíÕöåöãú ÈöÇáÐøößúÑö ãóÇ ÇÔúÊõåöÑó Èöåö ßõáøõ ÝóÑúÏò ãöäúåõãú ãóäö ÇáúãóÒöíøóÉö ÇáøóÊöí ÃóäúÚóãó Çááøóåõ ÈöåóÇ Úóáóíúåö¡ ÈöãõäóÇÓóÈóÉö ÐößúÑö ãóÇ ÝóÖøóáó Çááøóåõ Èöåö ãõæÓóì æóåóÇÑõæäó ãöäú ÅíÊóÇÁ ÇáúßÊÇÈ ÇáããÇËá áöáúÞõÑúÂäö æóãóÇ ÚóÞöÈó Ðóáößó. æóáóãú íóßõäú ÈóÚúÏó ãõæÓóì Ýöí Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÚóÕúÑñ áóåõ ãóíúÒóÉñ ÎóÇÕøóÉñ ãËá ÚÕÑ ÏóÇæõæÏ æóÓõáóíúãóÇäó ÅöÐú ÊóØóæøóÑó ÃóãúÑõ ÌóÇãöÚóÉö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ãöäú ßóæúäöåóÇ ãóÓõæÓóÉð ÈöÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ãöäú ÚóåúÏö íõæÔóÚó Èúäö äõæäó. Ëõãøó ÈöãóÇ ØóÑóÃó ÚóáóíúåóÇ ãöäó ÇáúÝóæúÖóì ãöäú ÈóÚúÏö ãóæúÊö (ÔóãúÔõæäó) Åöáóì ÞöíóÇãö (ÔÇæá) Íãíø ÏóÇæõæÏ ÅöáøóÇ Ãóäøóåõ ßóÇäó ãóáößðÇ ÞóÇÕöÑðÇ Úáì ÞíÇÏÉ ÇáúÌäøóÉ(17/114)
æóáóãú íóßõäú äóÈöíÆðÇ¡ æóÃóãøóÇ ÊóÏúÈöíÑõ ÇáúÃõãõæÑö ÝóßóÇäó áöáúÃóäúÈöíóÇÁö æóÇáúÞõÖóÇÉö ãËá (Õãæíá) .
ÝÏÇææÏ Ãóæøóáõ ãóäú ÌõãöÚóÊú áóåõ ÇáäøõÈõæÁóÉõ æóÇáúãõáúßõ Ýöí ÃóäúÈöíóÇÁö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó. æóÈóáóÛó ãõáúßõ ÅöÓúÑóÇÆöíáó Ýöí ãõÏøóÉ ÏóÇæõæÏ ÍóÏøðÇ ÚóÙöíãðÇ ãöäó ÇáúÈóÃúÓö æóÇáúÞõæøóÉ æÅÎÖÇÚ ÇáúÃóÚúÏóÇÁ. æÃæÊí ÏóÇæõæÏ ÇáÒøóÈõæÑó Ýöíåö ÍößúãóÉñ æóÚöÙóÉñ ÝóßóÇäó ÊóßúãöáóÉð áöáÊøóæúÑóÇÉö ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú ÊóÚúáöíãó ÔóÑöíÚóÉò¡ ÝÇÓÊßãá Òãä ÏóÇæõæÏ ÇáúÍößúãóÉó æóÑóÞóÇÆöÞó ÇáúßóáóÇãö.
æóÃõæÊöíó ÓõáóíúãóÇäõ ÇáúÍößúãóÉó æóÓõÎøöÑó áóåõ Ãóåúáõ ÇáÕøóäóÇÆöÚö æóÇáúÅöÈúÏóÇÚö ÝóÇÓúÊóßúãóáóÊú ÏóæúáóÉõ ÅöÓúÑóÇÆöíáó Ýöí ÒóãóÇäöåö ÚóÙóãóÉó ÇáäøöÙóÇãö æóÇáËøóÑúæóÉö æóÇáúÍößúãóÉö æóÇáÊøöÌóÇÑóÉö ÝóßóÇäó Ýöí ÞÕøóÊåóÇ ãóËóáñ.
æóßóÇäóÊú Êöáúßó ÇáúÞöÕøóÉõ ãõäúÊóÙöãóÉð Ýöí åóÐóÇ ÇáÓøöáúßö ÇáÔøóÑöíÝö Óöáúßö ÅöíÊóÇÁö ÇáúÝõÑúÞóÇäö æóÇáúåõÏóì æóÇáÑøõÔúÏö æóÇáúÅöÑúÔóÇÏö Åöáóì ÇáúÎóíúÑö æóÇáúÍõßúãö æóÇáúÚöáúãö.
æóßóÇäó Ýöí ÞÕøóÉ ÏóÇæõæÏ æóÓõáóíúãóÇäó ÊóäúÈöíåñ Úóáóì ÃóÕúáö ÇáöÇÌúÊöåóÇÏö æóÚóáóì ÝöÞúåö ÇáúÞóÖóÇÁö ÝóáÐóáöß ÎÕ ÏóÇæõæÏ æóÓõáóíúãóÇäõ ÈöÔóíúÁò ãöäú ÊóÝúÕöíáö ÃóÎúÈóÇÑöåöãóÇ Ýóíóßõæäõ ÏÇæõÏó ÚóØúÝðÇ Úóáóì äõæÍÇð Ýöí Þóæúáå æóäõæÍÇð [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 76] ¡ Ãóí æÂÊíäÇ ÏóÇæõæÏ æóÓõáóíúãóÇäó ÍõßúãðÇ æóÚöáúãðÇ ÅöÐú íóÍúßõãóÇäö ... Åöáóì ÂÎöÑöåö. Ýó ÅöÐú íóÍúßõãÇäö ãõÊóÚóáøöÞñ Èö (ÂÊóíúäóÇ) ÇáúãóÍúÐõæÝö¡ Ãóíú ßóÇäó æóÞúÊõ ÍõßúãöåöãóÇ Ýöí ÞóÖöíøóÉö ÇáúÍóÑúËö ãóÙúåóÑðÇ ãöäú ãÙóÇåÑ ÍßãåãóÇ æÚáãåãÇ.
æóÇáúÍõßúãõ: ÇáúÍößúãóÉõ¡ æóåõæó ÇáäøõÈõæÁóÉõ. æóÇáúÚöáúãõ: ÃóÕóÇáóÉõ ÇáúÝóåúãö. æÅöÐú äóÝóÔóÊú ãõÊóÚóáøöÞñ Èö íóÍúßõãÇäö.
ÝóåóÐöåö ÇáúÞóÖöíøóÉõ ÇáøóÊöí ÊóÖóãøóäóÊúåóÇ ÇáúÂíóÉõ ãóÙúåóÑñ ãöäú ãóÙóÇåöÑö ÇáúÚóÏúáö æóãóÈóÇáöÛö ÊóÏúÞöíÞö ÝöÞúåö ÇáúÞóÖóÇÁö¡ æóÇáúÌóãúÚõ Èóíä ÇáúãÕóÇáÍ æÇáÊÝÇÖá Èóíúäó ãóÑóÇÊöÈö ÇáöÇÌúÊöåóÇÏö¡(17/115)
æóÇÎúÊöáóÇÝõ ØõÑõÞö ÇáúÞóÖóÇÁö ÈöÇáúÍóÞøö ãóÚó ßóæúäö ÇáúÍóÞøö ÍóÇÕöáðÇ áöáúãõÍöÞøö¡ ÝóãóÖúãõæäõåóÇ ÃóäøóåóÇ ÇáúÝöÞúåõ Ýöí ÇáÏøöíäö ÇáøóÐöí ÌóÇÁó Èöåö ÇáúãõÑúÓóáõæäó ãöäú ÞóÈúáõ.
æÎáÇÕÊåÇ Ãóä ÏóÇæõæÏ ÌóáóÓó áöáúÞóÖóÇÁö Èóíúäó ÇáäøóÇÓö¡ æóßóÇäó ÇÈúäõåõ ÓõáóíúãóÇäõ ÍöíäóÆöÐò íóÇÝöÚðÇ ÝóßóÇäó íóÌúáöÓõ ÎóÇÑöÌó ÈóÇÈö ÈóíúÊö ÇáúÞóÖóÇÁö. ÝÇÎÊÕã Åöáóì ÏóÇæõæÏ ÑóÌõáóÇäö ÃóÍóÏõåõãóÇ ÚóÇãöáñ Ýöí ÍóÑúËò áöÌóãóÇÚóÉò Ýöí ÒóÑúÚò Ãóæú ßóÑúãò¡ æóÇáúÂÎóÑõ ÑóÇÚöí Ûóäóãò áöÌóãóÇÚóÉò¡ ÝóÏóÎóáóÊö ÇáúÛóäóãõ ÇáúÍóÑúËó áóíúáðÇ ÝóÃóÝúÓóÏóÊú ãóÇ Ýöíåö ÝóÞÖì ÏóÇæõæÏ Ãóäú ÊõÚúØóì ÇáúÛóäóãõ áöÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÍóÑúËö ÅöÐú ßóÇäó Ëóãóäõ Êöáúßó ÇáúÛóäóãö íõÓóÇæöí Ëóãóäó ãóÇ ÊóáöÝó ãöäú Ðóáößó ÇáúÍóÑúËö¡ ÝóáóãøóÇ Íóßóãó ÈöÐóáößó æóÎóÑóÌó ÇáúÎóÕúãóÇäö ÝóÞõÕøó ÃóãúÑõåõãóÇ Úóáóì ÓõáóíúãóÇäó¡ ÝóÞóÇáó: áóæú ßõäúÊõ ÃóäóÇ ÞóÇÖöíðÇ áóÍóßóãúÊõ ÈöÛóíúÑö åóÐóÇ. ÝóÈáÛ Ðóáöß ÏóÇæõæÏ ÝóÃóÍúÖóÑóåõ æóÞóÇáó áóåõ: ÈöãóÇÐóÇ ßõäúÊó ÊóÞúÖöí¿ ÞóÇáó: Åöäøöí ÑóÃóíúÊõ ãóÇ åõæó ÃóÑúÝóÞõ ÈöÇáúÌóãöíÚö. ÞóÇáó: æóãóÇ åõæó¿ ÞóÇáó: Ãóäú íóÃúÎõÐó ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáúÛóäóãö ÇáúÍóÑúËó íóÞõæãõ Úóáóíúåö ÚóÇãöáõåõãú æóíõÕúáöÍõåõ ÚóÇãðÇ ßóÇãöáðÇ ÍóÊøóì íóÚõæÏó ßóãóÇ ßóÇäó æóíóÑõÏøóåõ Åöáóì ÃóÕúÍóÇÈöåö¡ æóÃóäú íóÃúÎõÐó ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáúÍóÑúËö ÇáúÛóäóãó ÊõÓóáøóãõ áöÑóÇÚöíåöãú ÝóíóäúÊóÝöÚõæÇ ãöäú ÃóáúÈóÇäöåóÇ æóÃóÕúæóÇÝöåóÇ æóäóÓúáöåóÇ Ýöí Êöáúßó ÇáúãõÏøóÉö ÝóÅöÐóÇ ßóãõáó ÇáúÍóÑúËõ æóÚóÇÏó Åöáóì ÍóÇáöåö ÇáúÃóæøóáö ÕóÑóÝó Åöáóì ßõáøö ÝóÑöíÞò ãóÇ ßóÇäó áóåõ. ÝóÞóÇáó ÏóÇæõæÏ: æõÝøöÞóÊú íóÇ Èõäóíøó. æóÞóÖóì ÈóíúäóåõãóÇ ÈöÐóáößó.
ÝóãóÚúäóì äóÝóÔóÊú Ýöíåö ÏóÎóáóÊúåõ áóíúáðÇ¡ ÞóÇáõæÇ: æóÇáäøóÝúÔõ ÇáöÇäúÝöáóÇÊõ áöáÑøóÚúíö áóíúáðÇ. æóÃõÖöíÝó ÇáúÛóäóãõ Åöáóì ÇáúÞóæúãö áöÃóäøóåóÇ ßóÇäóÊú áöÌóãóÇÚóÉò ãöäó ÇáäøóÇÓö ßóãóÇ íõÄúÎóÐõ ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ûóäóãõ ÇáúÞóæúãö.
æóßóÐóáößó ßóÇäó ÇáúÍóÑúËõ ÔóÑößóÉð Èóíúäó ÃõäóÇÓò. ßóãóÇ íõÄúÎóÐõ ãöãøóÇ ÃÎÑÌå ÇÈúä ÌÑíÑ Ýöí «ÊóÝúÓöíÑå» ãä ßóáóÇã ãõÌóÇåöÏ æóãÑøóÉ æóÞóÊóÇÏóÉ¡ æóãóÇ ÃÎÑÌå ÇÈúä ßËíÑ Ýöí «ÊóÝúÓöíÑöåö» Úóäú ãóÓúÑõæÞò ãöäú ÑöæóÇíóÉö ÇÈúäö ÃóÈöí ÍóÇÊöãò. æóåõæó ÙóÇåöÑõ ÊóÞúÑöíÑö «ÇáúßóÔøóÇÝö» . æóÃóãøóÇ ãóÇ æóÑóÏó Ýöí ÇáÑøöæóÇíóÇÊö ÇáúÃõÎúÑóì ãöäú ÐößúÑö ÑóÌõáóíúäö ÝóÅöäøóãóÇ íõÍúãóáõ Úóáóì Ãóäøó ÇááøóÐóíúäö ÍóÖóÑóÇ áöáúÎõÕõæãóÉö åõãóÇ ÑóÇÚöí ÇáúÛóäóãö æóÚóÇãöáõ ÇáúÍóÑúËö.(17/116)
æóÇÚúáóãú Ãóäøó ãõÞúÊóÖì ÚØÝ ÏóÇæõæÏ æóÓõáóíúãóÇäó Úóáóì ÅöÈúÑóÇåöíãó æóãõÞúÊóÖóì Þóæúáöåö æóßõäøóÇ áöÍõßúãöåöãú ÔÇåöÏöíäó Ãóíú ÚóÇáöãöíäó æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóßõáøðÇ ÂÊóíúäÇ ÍõßúãÇð æóÚöáúãÇð æóãõÞúÊóÖóì æõÞõæÚö ÇáúÍõßúãóíúäö Ýöí ÞóÖöíøóÉò æóÇÍöÏóÉò æóÝöí æóÞúÊò æóÇÍöÏò¡ ÅöÐú Åöäøó ÇáúÍõßúãóíúäö áóãú íóßõæäóÇ Úóäú æóÍúíò ãöäó Çááøóåö æóÃóäøóåõãóÇ ÅöäøóãóÇ ßóÇäóÇ Úóäú Úáã ÃæÊíå ÏóÇæõæÏ æóÓõáóíúãóÇäõ¡ ÝóÐóáößó ãöäó ÇáúÞóÖóÇÁö ÈöÇáöÇÌúÊöåóÇÏö. æóåõæó ÌóÇÑò Úóáóì ÇáúÞóæúáö ÇáÕøóÍöíÍö ãöäú ÌóæóÇÒö ÇáöÇÌúÊöåóÇÏ ááÃäÈíÇÁ æáäÈíäÇ Úóáóíúåöã ÇáÕøóáóÇÉ æóÇáÓøóáóÇã æóæõÞõæÚöåö Ýöí ãõÎúÊóáöÝö ÇáúãóÓóÇÆöáö.
æóÞóÏú ßóÇäó ÞóÖóÇÁ ÏóÇæõæÏ ÍóÞøðÇ áöÃóäøóåõ ãõÓúÊóäöÏñ Åöáóì ÛõÑúãö ÇáúÃóÖúÑóÇÑö Úóáóì ÇáúãõÊóÓóÈøöÈöíäó Ýöí ÅöåúãóÇáö ÇáúÛóäóãö¡ æóÃóÕúáõ ÇáúÛõÑúãö Ãóäú íóßõæäó ÊóÚúæöíÖðÇ äóÇÌöÒðÇ ÝóßóÇäó Ðóáößó ÇáúÞóÖóÇÁõ ÍóÞøðÇ. æóÍóÓúÈõßó Ãóäøóåõ ãõæóÇÝöÞñ áöãóÇ ÌóÇÁóÊú Èöåö ÇáÓøõäøóÉõ Ýöí ÅöÝúÓóÇÏö ÇáúãóæóÇÔöí.
æóßóÇäó Íõßúãõ ÓõáóíúãóÇäó ÍóÞøðÇ áöÃóäøóåõ ãõÓúÊóäöÏñ Åöáóì ÅöÚúØóÇÁö ÇáúÍóÞøö áöÐóæöíåö ãóÚó ÅöÑúÝóÇÞö ÇáúãóÍúÞõæÞöíäó ÈöÇÓúÊöíÝóÇÁö ãóÇáöåöãú Åöáóì Íöíäò Ýóåõæó íõÔúÈöåõ ÇáÕøõáúÍó. æóáóÚóáøó ÃóÕúÍóÇÈó ÇáúÛóäóãö áóãú íóßõäú áóåõãú ÓöæóÇåóÇ ßóãóÇ åõæó ÇáúÛóÇáöÈõ¡ æóÞóÏú ÑóÖöíó ÇáúÎóÕúãóÇäö ÈöÍõßúãö ÓõáóíúãóÇäó áöÃóäøó ÇáúÎóÕúãóíúäö ßóÇäóÇ ãöäú Ãóåúáö ÇáúÅöäúÕóÇÝö áóÇ ãöäú Ãóåúáö ÇáöÇÚúÊöÓóÇÝö¡ æóáóæú áóãú íóÑúÖóíóÇ áóßóÇäó ÇáúãóÕöíÑõ Åöáóì Íßã ÏóÇæõæÏ ÅöÐú áóíúÓó ÇáúÅöÑúÝóÇÞõ ÈöæóÇÌöÈò.
æóäóÙöíÑõ Ðóáößó ÞóÖóÇÁõ ÚõãóÑó Èúäö ÇáúÎóØøóÇÈö Úóáóì ãõÍóãøóÏö Èúäö ãóÓúáóãóÉó ÈöÃóäú íóãõÑøó ÇáúãóÇÁõ ãöäó (ÇáúÚõÑóíúÖö) Úóáóì ÃóÑúÖöåö Åöáóì ÃóÑúÖö ÇáÖøóÍøóÇßö Èúäö ÎóáöíÝóÉó æóÞóÇáó áöãõÍóãøóÏö Èúäö ãóÓúáóãóÉó: áöãó ÊóãúäóÚõ ÃóÎóÇßó ãóÇ íóäúÝóÚõåõ æóåõæó áóßó äóÇÝöÚñ¿ ÝóÞóÇáó ãõÍóãøóÏñ: áóÇ æóÇááøóåö¡ ÝóÞóÇáó ÚõãóÑõ: æóÇááøóåö áóíóãõÑøóäøó Èöåö æóáóæú Úóáóì ÈóØúäößó¡ ÝóÝóÚóáó ÇáÖøóÍøóÇßõ.
æóÐóáößó Ãóäøó ÚõãóÑó Úóáöãó ÃóäøóåõãóÇ ãöäú Ãóåúáö ÇáúÝóÖúáö æóÃóäøóåõãóÇ íóÑúÖóíóÇäö áöãóÇ ÚóÒóãó ÚóáóíúåöãóÇ¡ ÝóßóÇäó ÞóÖóÇÁõ ÓõáóíúãóÇäó ÃóÑúÌóÍó.
æóÊõÔúÈöåõ åóÐöåö ÇáúÞóÖöíøóÉõ ÞóÖóÇÁó ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Èóíúäó ÇáÒøõÈóíúÑö æóÇáúÃóäúÕóÇÑöíøö Ýöí ÇáÓøóÞúíö ãöäú ãóÇÁö ÔöÑóÇÌö ÇáúÍóÑøóÉö ÅöÐú ÞóÖóì Ãóæøóáó ãóÑøóÉò ÈöÃóäú(17/117)
íõãúÓößó ÇáÒøõÈóíúÑõ ÇáúãóÇÁó ÍóÊøóì íóÈúáõÛó ÇáúßóÚúÈóíúäö Ëõãøó íõÑúÓöáó ÇáúãóÇÁó Åöáóì ÌóÇÑöåö¡ ÝóáóãøóÇ áóãú íóÑúÖó ÇáúÃóäúÕóÇÑöíøõ ÞóÖóì ÑóÓõæáõ Çááøóåö ÈöÃóäú íõãúÓößó ÇáÒøõÈóíúÑõ ÇáúãóÇÁó ÍóÊøóì íóÈúáõÛó ÇáúÌóÏúÑó Ëõãøó íõÑúÓöáó¡ ÝóÇÓúÊóæúÝóì áöáÒøõÈóíúÑö ÍóÞøóåõ. æóÅöäøóãóÇ ÇÈúÊóÏóÃó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáúÃóÑúÝóÞö Ëõãøó áóãøóÇ áóãú íóÑúÖó ÃóÍóÏõ ÇáúÎóÕúãóíúäö ÞõÖöíó ÈóíúäóåõãóÇ ÈöÇáúÝóÕúáö¡ ÝóßóÇäó ÞóÖóÇÁõ ÇáäøóÈöíÁö ãõÈúÊóÏóÃð ÈöÃóÝúÖóáö ÇáúæóÌúåóíúäö Úóáóì äóÍúæö ÞóÖóÇÁö ÓõáóíúãóÇäó.
ÝóãóÚúäóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÝóåøóãúäÇåÇ ÓõáóíúãÇäó Ãóäøóåõ Ãóáúåóãóåõ æóÌúåðÇ ÂÎóÑó Ýöí ÇáúÞóÖóÇÁö åõæó ÃóÑúÌóÍõ áöãóÇ ÊóÞúÊóÖöíåö ÕöíÛóÉõ ÇáÊøóÝúåöíãö ãöäú ÔöÏøóÉö ÍõÕõæáö ÇáúÝöÚúáö ÃóßúËóÑó ãöäú ÕöíÛóÉö ÇáúÅöÝúåóÇãö¡ ÝóÏóáøó Úóáóì Ãóäøó Ýóåúãó ÓõáóíúãóÇäó Ýöí ÇáúÞóÖöíøóÉö ßóÇäó ÃóÚúãóÞó. æóÐóáößó Ãóäøóåõ ÃóÑúÝóÞõ ÈöåöãóÇ ÝóßóÇäóÊö ÇáúãóÓúÃóáóÉõ ãöãøóÇ íóÊóÌóÇÐóÈõåõ ÏóáöíáóÇäö ÝóíõÕóÇÑõ Åöáóì ÇáÊøóÑúÌöíÍö¡ æóÇáúãõÑóÌøöÍóÇÊõ áóÇ ÊóäúÍóÕöÑõ¡ æóÞóÏú áóÇ ÊóÈúÏõæ áöáúãõÌúÊóåöÏö¡ æóÇááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÃóÑóÇÏó Ãóäú íõÙúåöÑó Úöáúãó ÓõáóíúãóÇäó ÚöäúÏó ÃóÈöíåö áöíóÒúÏóÇÏó ÓõÑõæÑõåõ Èöåö¡ æóáöíóÊóÚóÒøóì Úóáóì ãóäú ÝóÞóÏóåõ ãöäú ÃóÈúäóÇÆöåö ÞóÈúáó ãöíáóÇÏö ÓõáóíúãóÇäó. æóÍóÓúÈõßó Ãóäøóåõ ÇáúãõæóÇÝöÞõ áöÞóÖóÇÁö ÇáäøóÈöíÁö Ýöí ÞóÖöíøóÉö ÇáÒøõÈóíúÑö¡ æóáöáöÇÌúÊöåóÇÏóÇÊö ãóÌóÇáñ Ýöí ÊóÚóÇÑõÖö ÇáúÃóÏöáøóÉö.
æóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÃóÕúáñ Ýöí ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáöÇÌúÊöåóÇÏö¡ æóÝöí ÇáúÚóãóáö ÈöÇáÑøóÇÌöÍö¡ æóÝöí ãóÑóÇÊöÈö ÇáÊøóÑúÌöíÍö¡ æóÝöí ÚõÐúÑö ÇáúãõÌúÊóåöÏö ÅöÐóÇ ÃóÎúØóÃó ÇáöÇÌúÊöåóÇÏó Ãóæú áóãú íóåúÊóÏö Åöáóì ÇáúãóÚóÇÑöÖö áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóßõáøðÇ ÂÊóíúäÇ ÍõßúãÇð æóÚöáúãÇð Ýöí ãóÚúÑöÖö ÇáËøóäóÇÁö ÚóáóíúåöãóÇ.
æóÝöí ÈóÞöíøóÉö ÇáúÞöÕøóÉö ãóÇ íóÕúáõÍõ áöÃóäú íóßõæäó ÃóÕúáðÇ Ýöí ÑõÌõæÚö ÇáúÍóÇßöãö Úóäú Íõßúãöåö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó æóÇÈúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö ÅöáøóÇ Ãóäøó Ðóáößó áóãú ÊóÊóÖóãøóäúåõ ÇáúÂíóÉõ æóáóÇ ÌóÇÁóÊú Èöåö ÇáÓøõäøóÉõ ÇáÕøóÍöíÍóÉõ¡ ÝóáóÇ íóäúÈóÛöí Ãóäú íóßõæäó ÊóÃúÕöíáðÇ æóÃóäøó ãóÇ ÍóÇæóáóÇåõ ãöäú Ðóáößó ÛóÝúáóÉñ.
æóÅöÖóÇÝóÉõ (Íõßúãò) Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúÌóãúÚö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇÌúÊöãóÇÚö ÇáúÍóÇßöãöíäó æóÇáúãõÊóÍóÇßöãöíäó.
æóÊóÃúäöíËõ ÇáÖøóãöíÑö Ýöí Þóæúáöåö ÝóÝóåøóãúäÇåÇ¡ æóáóãú íóÊøóÞóÏøóãú áóÝúÙñ ãõÚóÇÏñ ãõÄóäøóËõ ÇááøóÝúÙö¡ Úóáóì ÊóÃúæöíáö ÇáúÍõßúãö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áöÍõßúãöåöãú ÈöãóÚúäóì ÇáúÍõßõæãóÉö Ãóæö ÇáúÎõÕõæãóÉö.(17/118)
æóÌõãúáóÉõ æóßõáøðÇ ÂÊóíúäÇ ÍõßúãÇð æóÚöáúãÇð ÊóÐúíöíáñ áöáöÇÍúÊöÑóÇÓö áöÏóÝúÚö Êóæóåøõãö Ãóä Íßã ÏóÇæõæÏ ßóÇäó ÎóØóÃð Ãóæú ÌóæúÑðÇ æóÅöäøóãóÇ ßóÇäó Íõßúãõ ÓõáóíúãóÇäó ÃóÕúæóÈó.
æóÊóÞóÏøóãÊ ÊóÑúÌóãóÉ ÏóÇæõæÏ Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÂÊóíúäÇ ÏÇæõÏó ÒóÈõæÑÇð Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö: 163] ¡ æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóãöäú ÐõÑøöíøóÊöåö ÏÇæõÏó Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö: 84] .
æóÊóÞóÏøóãóÊú ÊóÑúÌóãóÉõ ÓõáóíúãóÇäó Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇÊøóÈóÚõæÇ ãóÇ ÊóÊúáõæÇ ÇáÔøóíÇØöíäõ Úóáì ãõáúßö ÓõáóíúãÇäó Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö: 102] .
æóÓóÎøóÑúäÇ ãóÚó ÏÇæõÏó ÇáúÌöÈÇáó íõÓóÈøöÍúäó æóÇáØøóíúÑó æóßõäøóÇ ÝÇÚöáöíäó åóÐöåö ãóÒöíøóÉñ ÇÎÊÕø ÈåóÇ ÏóÇæõæÏ æóåöí ÊóÓúÎöíÑõ ÇáúÌöÈóÇáö áóåõ æóåõæó ÇáøóÐöí ÈóíøóäóÊúåõ ÌõãúáóÉõ íõÓóÈøöÍúäó Ýóåöíó ÅöãøóÇ ÈóíóÇäñ áöÌõãúáóÉö ÓóÎøóÑúäÇ Ãóæú ÍóÇáñ ãõÈóíøöäóÉñ. æóÐößúÑõåóÇ åõäóÇ ÇÓúÊöØúÑóÇÏñ æóÅöÏúãóÇÌñ.
æóÇáØøóíúÑó ÚóØúÝñ Úóáóì ÇáúÌöÈÇáó Ãóæú ãóÝúÚõæáñ ãóÚóåõ¡ Ãóíú ãóÚó ÇáØøóíúÑö íóÚúäöí ØóíúÑó ÇáúÌöÈóÇáö.
æãóÚó ÙóÑúÝñ ãõÊóÚóáøöÞñ ÈöÝöÚúáö íõÓóÈøöÍúäó¡ æóÞõÏøöãó Úóáóì ãõÊóÚóáøöÞöåö áöáöÇåúÊöãóÇãö Èöåö áÅöÙúåóÇÑ ßóÑóÇãóÉ ÏóÇæõæÏ¡ Ýóíóßõæäõ ÇáúãóÚúäì: Ãóä ÏóÇæõæÏ ßóÇäó ÅöÐóÇ ÓóÈøóÍó Èóíúäó ÇáúÌöÈóÇáö ÓóãöÚó ÇáúÌöÈóÇáó ÊõÓóÈøöÍõ ãöËúáó ÊóÓúÈöíÍöåö. æóåóÐóÇ ãóÚúäóì ÇáÊøóÃúæöíÈö Ýöí Þóæúáöåö Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇáúÃõÎúÑóì: íóÇ ÌöÈÇáõ ÃóæøöÈöí ãóÚóåõ [ÓÈÃ: 10] ÅöÐö ÇáÊøóÃúæöíÈõ ÇáÊøóÑúÌöíÚõ¡ ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúÃóæúÈö æóåõæó ÇáÑøõÌõæÚõ. æóßóÐóáößó ÇáØøóíúÑõ ÅöÐóÇ ÓóãöÚóÊú ÊóÓúÈöíÍóåõ ÊõÛóÑøöÏõ ÊóÛúÑöíÏðÇ ãöËúáó ÊóÓúÈöíÍöåö æóÊöáúßó ßõáøõåóÇ ãõÚúÌöÒóÉñ áóåõ. æóíóÊóÚóíøóäõ Ãóäú íóßõæäó åóÐóÇ ÇáÊøóÓúÎöíÑõ ÍóÇÕöáðÇ áóåõ ÈóÚúÏó Ãóäú ÃõæÊöíó ÇáäøõÈõæÁóÉó ßóãóÇ íóÞúÊóÖöíåö ÓöíóÇÞõ ÊóÚúÏóÇÏöåö Ýöí(17/119)
æóÚóáøóãúäóÇåõ ÕóäúÚóÉó áóÈõæÓò áóßõãú áöÊõÍúÕöäóßõãú ãöäú ÈóÃúÓößõãú Ýóåóáú ÃóäúÊõãú ÔóÇßöÑõæäó (80)
ÚöÏóÇÏö ãóÇ ÃõæÊöíóåõ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁõ ãöäú ÏóáóÇÆöáö ÇáúßóÑóÇãóÉö Úóáóì Çááøóåö¡ æóáóÇ íÚÑÝ áÏÇææÏ ÈóÚúÏó Ãóäú ÃõæÊöíó ÇáäøõÈõæÁóÉó ãõÒóÇæóáóÉõ ÕõÚõæÏö ÇáúÌöÈóÇáö æóáóÇ ÇáÑøóÚúíö ÝöíåóÇ æóÞóÏú ßóÇäó ãöäú
ÞóÈúáö ÇáäøõÈõæÁóÉö ÑóÇÚöíðÇ. ÝóáóÚóáøó åóÐóÇ ÇáÊøóÓúÎöíÑó ßóÇäó ÃóíøóÇãó ÓöíóÇÍóÊöåö Ýöí ÌóÈóáö ÈóÑøöíøóÉö (ÒóíúÝò) ÇáøóÐöí Èöåö ßóåúÝñ ßóÇäó íÃæí Åöáóíúåö ÏóÇæõæÏ ãóÚó ÃóÕúÍóÇÈöåö ÇáúãõáúÊóÝøöíäó Íóæúáóåõ Ýöí Êöáúßó ÇáÓøöíóÇÍóÉö ÃóíøóÇãó ÎõÑõæÌöåö ÝóÇÑøðÇ ãöäó Çáúãóáößö ÔóÇæóáó (ØóÇáõæÊó) Íöíäó ÊóäóßøóÑó áóåõ ÔóÇæóáõ ÈöæöÔóÇíóÉö ÈÚÖ ÍÓÇÏ ÏóÇæõæÏ¡ ßóãóÇ Íõßöíó Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍóíúäö 23- 24 ãöäú ÓöÝúÑö Õóãúæöíáó ÇáúÃóæøóáö. æóåóÐóÇ ÓöÑøõ ÇáÊøóÚúÈöíÑö Èö (ãóÚó) ãõÊóÚóáøöÞóÉð ÈöÝöÚúáö ÓóÎøóÑúäÇ åõäóÇ. æóÝöí ÂíóÉö ÓõæÑóÉö Õ ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóäøóåõ ÊóÓúÎöíÑõ ãõÊóÇÈóÚóÉò áóÇ ÊóÓúÎöíÑõ ÎöÏúãóÉò ÈöÎöáóÇÝö Þóæúáöåö ÇáúÂÊöí æóáöÓõáóíúãÇäó ÇáÑøöíÍó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 81] ÅöÐú ÚõÏøöíó ÝöÚúáõ ÇáÊøóÓúÎöíÑö ÇáøóÐöí äóÇÈóÊú Úóäúåõ æóÇæõ ÇáúÚóØúÝö ÈöáóÇãö Çáúãöáúßö. æóßóÐóáößó ÌóÇÁó áóÝúÙõ (ãóÚó) Ýöí ÂíóÉö [ÓõæÑóÉö ÓóÈóÃò: 10] íóÇ ÌöÈÇáõ ÃóæøöÈöí ãóÚóåõ.
æóÝöí åóÐóÇ ÇáÊøóÓúÎöíÑö áöáúÌöÈóÇáö æóÇáØøóíúÑö ãóÚó ßóæúäöåö ãõÚúÌöÒóÉð áóåõ ßóÑóÇãóÉñ æóÚöäóÇíóÉñ ãöäó Çááøóåö Èöåö ÅöÐú ÂäóÓóåõ ÈöÊöáúßó ÇáúÃóÕúæóÇÊö Ýöí æóÍúÏóÊöåö Ýöí ÇáúÌöÈóÇáö æóÈõÚúÏöåö Úóäú Ãóåúáöåö æóÈóáóÏöåö.
æóÌõãúáóÉõ æóßõäøóÇ ÝÇÚöáöíäó ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÚóãøóÇ ÃæÊíå ÏóÇæõæÏ. æóÝóÇÚöáõ åõäóÇ ÈöãóÚúäóì ÞóÇÏöÑò¡ áöÅöÒóÇáóÉö ÇÓúÊöÈúÚóÇÏö ÊóÓúÈöíÍö ÇáúÌöÈóÇáö æóÇáØøóíúÑö ãóÚóåõ. æóÝöí ÇÌúÊöáóÇÈö ÝöÚúáö Çáúßóæúäö ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóäøó Ðóáößó ÔóÃúäñ ËóÇÈöÊñ áöáøóåö ãöäú ÞóÈúáõ¡ Ãóíú æóßõäøóÇ ÞóÇÏöÑöíäó Úáì Ðóáöß.
[80]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 80]
æóÚóáøóãúäÇåõ ÕóäúÚóÉó áóÈõæÓò áóßõãú áöÊõÍúÕöäóßõãú ãöäú ÈóÃúÓößõãú Ýóåóáú ÃóäúÊõãú ÔÇßöÑõæäó (80)
æóÇãúÊóäøó Çááøóåõ ÈÕäÚÉ ÚáøãåÇ ÏóÇæõæÏ ÝóÇäúÊóÝóÚó ÈöåóÇ ÇáäøóÇÓõ æóåöíó ÕóäúÚóÉõ ÇáÏøõÑõæÚö¡ Ãóíú ÏõÑõæÚõ ÇáÓøóÑúÏö. Þöíáó ßóÇäóÊö ÇáÏøõÑõæÚõ ãä ÞÈá ÏóÇæõæÏ ÐóÇÊó(17/120)
ÍóÑóÇÔöÝó ãöäó ÇáúÍóÏöíÏö¡ ÝóßóÇäóÊú ÊóËúÞõáõ Úóáóì ÇáúßõãóÇÉö ÅöÐóÇ áóÈöÓõæåóÇ ÝÃáåã Çááå ÏóÇæõæÏ ÕõäúÚó ÏõÑõæÚö ÇáúÍóáóÞö ÇáÏøóÞöíÞóÉö Ýóåöíó ÃóÎóÝøõ ãóÍúãóáðÇ æóÃóÍúÓóäõ æöÞóÇíóÉð.
æóÝöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáÓøóÇÈöÚó ÚóÔóÑó ãöäú ÓöÝúÑö Õóãúæöíáó ÇáúÃóæøóáö Ãóäøó ÌóÇáõæÊó ÇáúÝöáóÓúØöíäöíøó ÎÑÌ áãÈÇÑÒÉ ÏóÇæõæÏ áóÇÈöÓðÇ ÏöÑúÚðÇ ÍóÑúÔóÝöíøðÇ¡ ÝóßóÇäóÊö ÇáÏøõÑõæÚõ ÇáúÍóÑúÔóÝöíøóÉõ ãõÓúÊóÚúãóáóÉð Ýöí æóÞÊ ÔÈÇÈ ÏóÇæõæÏ ÝóÇÓúÊóÚúãóáó ÇáúÚóÑóÈõ ÏõÑõæÚó ÇáÓøóÑúÏö. æóÇÔúÊõåöÑó ÚöäúÏó ÇáúÚóÑóÈö¡ æóáóÞóÏú ÃóÌóÇÏó ßóÚúÈõ Èúäõ ÒõåóíúÑò æóÕúÝóåóÇ ÈöÞóæúáöåö:
Ôõãøõ ÇáúÚóÑóÇäöíäö ÃóÈúØóÇáñ áóÈõæÓõåõãõ ... ãä äÓÌ ÏóÇæõæÏ Ýöí ÇáúåóíúÌóÇ ÓóÑóÇÈöíáõ
ÈöíÖñ ÓóæóÇÈöÛõ ÞóÏú ÔõßøóÊú áóåóÇ ÍóáóÞñ ... ßóÃóäøóåóÇ ÍóáóÞõ ÇáúÞóÝúÚóÇÁö ãóÌúÏõæáõ (1)
æóßóÇäóÊö ÇáÏøõÑõæÚõ ÇáÊøõÈøóÚöíøóÉõ ãóÔúåõæÑóÉð ÚöäúÏó ÇáúÚóÑóÈö ÝóáóÚóáøó ÊõÈøóÚðÇ ÇÞúÊóÈóÓóåóÇ ãöäú Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíá ÈÚÏ ÏóÇæõæÏ Ãóæú áóÚóáøó ÇáÏøõÑõæÚó ÇáÊøõÈøóÚöíøóÉó ßóÇäóÊú ãöäú ÐóÇÊö ÇáúÍóÑóÇÔöÝö¡ æóÞóÏú ÌóãóÚóåóÇ ÇáäøóÇÈöÛóÉõ ÈöÞóæúáöåö:
æóßõáøõ ÕóãõæÊò äöËúáóÉñ ÊõÈøóÚöíøóÉñ ... æóäóÓúÌõ Óõáóíúãò ßõáøó ÞóãúÕóÇÁó ÐóÇÆöáö
ÃóÑóÇÏó ÈöÓõáóíúãò ÊóÑúÎöíãó ÓõáóíúãóÇäó¡ íóÚúäöí ÓõáóíúãóÇä Èä ÏóÇæõæÏ¡ ÝóäóÓóÈó Úóãóáó ÃóÈöíåö Åöáóíúåö áöÃóäøóåõ ßóÇäó ãõÏøóÎöÑðÇ áóåóÇ.
æÇááÈæÓ- ÈöÝóÊúÍö ÇááøóÇãö- ÃóÕúáõåõ ÇÓúãñ áößõáøö ãóÇ íõáúÈóÓõ Ýóåõæó ÝóÚõæáñ ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáò ãöËúáó ÑóÓõæáò. æóÛóáóÈó ÅöØúáóÇÞõåõ Úóáóì ãóÇ íõáúÈóÓõ ãöäú áóÇãóÉö ÇáúÍóÑúÈö ãöäó ÇáúÍóÏöíÏö¡ æóåõæó ÇáÏøöÑúÚõ ÝóáóÇ íõØúáóÞõ Úóáóì ÇáÏøöÑúÚö áöÈóÇÓñ æóíõØúáóÞõ ÚóáóíúåóÇ áóÈõæÓñ ßóãóÇ íõØúáóÞõ áóÈõæÓñ Úóáóì ÇáËøöíóÇÈö. æóÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó:
ÇááøóÈõæÓõ Ýöí ÇááøõÛóÉö ÇáÓøöáóÇÍõ Ýóãöäúåõ ÇáÑøõãúÍõ æóãöäúåõ Þóæúáõ ÇáÔøóÇÚöÑö æóåõæó ÃóÈõæ ßóÈöíÑò ÇáúåõÐóáöíøõ.
æóãóÚöí áóÈõæÓñ áöáúÈóÆöíÓö ßóÃóäøóåõ ... ÑóæúÞñ ÈöÌóÈúåóÉö Ðöí äöÚóÇÌò ãõÌúÝöáö (2)
_________
(1) ÇáÞÝÚÇÁ: ÈÞÇÝ ÝÝÇÁ ÝÚíä: ÈÒúÑóÉ ÕÍÑÇÁ äÈÊ íäÈÓØ Úáì æóÌå ÇáÃóÑúÖ íÔÈå ÍáÞ ÇáÏÑæÚ.
(2) ÇáÈÆíÓ: ÇáÔÌÇÚ¡ æóÐõæ ÇáäÚÇÌ: ÇáËæÑ ÇáæÍÔí ãóÚóå äÚÇÌå Ãóí ÅäÇËå Ýóåõæó ãÌÝá ãä ÇáÕøóÇÆöÏ.(17/121)
æóáöÓõáóíúãóÇäó ÇáÑøöíÍó ÚóÇÕöÝóÉð ÊóÌúÑöí ÈöÃóãúÑöåö Åöáóì ÇáúÃóÑúÖö ÇáøóÊöí ÈóÇÑóßúäóÇ ÝöíåóÇ æóßõäøóÇ Èößõáøö ÔóíúÁò ÚóÇáöãöíäó (81)
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ áöíõÍúÕöäóßõãú ÈöÇáúãõËóäøóÇÉö ÇáÊøóÍúÊöíøóÉö Úóáóì ÙóÇåöÑö ÅöÖúãóÇÑö áóÝúÙö áóÈõæÓò.
æóÅöÓúäóÇÏõ ÇáúÅöÍúÕóÇäö Åöáóì ÇááøóÈõæÓö ÅöÓúäóÇÏñ ãóÌóÇÒöíøñ. æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò¡ æóÍóÝúÕñ Úóäú ÚóÇÕöãò¡ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò- ÈöÇáúãõËóäøóÇÉö ÇáúÝóæúÞöíøóÉö- Úóáóì ÊóÃúæöíáö ãóÚúäóì áóÈõæÓò ÈöÇáÏøöÑúÚö¡ æóåöíó ãõÄóäøóËóÉñ¡ æóÞóÑóÃó ÃóÈõæ ÈóßúÑò Úóäú ÚóÇÕöãò¡ æóÑõæóíúÓñ Úóäú íóÚúÞõæÈó áöäõÍúÕöäóßõãú ÈöÇáäøõæäö.
æóÖóãóÇÆöÑõ ÇáúÎöØóÇÈö Ýöí áóßõãú¡ áöíõÍúÕöäóßõãú¡ ãöäú ÈóÃúÓößõãú¡ Ýóåóáú ÃóäúÊõãú ÔÇßöÑõæäó ãõæóÌøóåóÉñ Åöáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÊóÈóÚðÇ áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÞóÈúáó Ðóáößó: æóåÐÇ ÐößúÑñ ãõÈÇÑóßñ ÃóäúÒóáúäÇåõ ÃóÝóÃóäúÊõãú áóåõ ãõäúßöÑõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 50] áöÃóäøóåõãú ÃóåúãóáõæÇ ÔõßúÑó äöÚóãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÇáøóÊöí ãöäúåóÇ åóÐöåö ÇáäøöÚúãóÉõ ÅöÐú ÚóÈóÏõæÇ ÛóíúÑóåõ.
æóÇáúÅöÍúÕóÇäõ: ÇáúæöÞóÇíóÉõ æóÇáúÍöãóÇíóÉõ. æóÇáúÈóÃúÓõ: ÇáúÍóÑúÈõ.
æóáöÐóáößó ßóÇäó ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ýóåóáú ÃóäúÊõãú ÔÇßöÑõæäó ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ÇÓúÊöÈúØóÇÁö ÚóÏóãö ÇáÔøõßúÑö æóãõßóäøðì Èöåö Úóäö ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáÔøõßúÑö.
æóßóÇäó ÇáúÚõÏõæáõ Úóäú ÅöíáóÇÁö (åóáú) ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãöíøóÉö ÈöÌõãúáóÉò ÝöÚúáöíøóÉò Åöáóì ÇáúÌõãúáóÉö ÇáöÇÓúãöíøóÉö ãóÚó Ãóäøó áö (åóáú) ãóÒöíÏó ÇÎúÊöÕóÇÕò ÈöÇáúÝöÚúáö¡ Ýóáóãú íóÞõáú: Ýóåóáú ÊóÔúßõÑõæäó¡ æóÚóÏóáó Åöáóì Ýóåóáú ÃóäúÊõãú ÔÇßöÑõæäó áöíóÏõáøó ÇáúÚõÏõæáõ Úóäö ÇáúÝöÚúáöíøóÉö Åöáóì ÇáöÇÓúãöíøóÉö Úóáóì ãóÇ ÊóÞúÊóÖöíåö ÇáöÇÓúãöíøóÉõ ãöäú ãóÚúäóì ÇáËøóÈóÇÊö æóÇáöÇÓúÊöãúÑóÇÑö¡ Ãóíú Ýóåóáú ÊóÞóÑøóÑó ÔõßúÑõßõãú æóËóÈÊ áöÃóä ÊÞÑÑ ÇáÔøõßúÑö åõæó ÇáÔøóÃúäõ Ýöí ãõÞóÇÈóáóÉö åóÐöåö ÇáäøöÚúãóÉö äóÙöíÑó Þóæúáöåö
ÊóÚóÇáóì Ýóåóáú ÃóäúÊõãú ãõäúÊóåõæäó Ýöí ÂíóÉö ÊóÍúÑöíã ÇáúÎãÑ [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 91] .
[81]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 81]
æóáöÓõáóíúãÇäó ÇáÑøöíÍó ÚÇÕöÝóÉð ÊóÌúÑöí ÈöÃóãúÑöåö Åöáì ÇáúÃóÑúÖö ÇáøóÊöí ÈÇÑóßúäÇ ÝöíåÇ æóßõäøóÇ Èößõáøö ÔóíúÁò ÚÇáöãöíäó (81)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÓóÎøóÑúäÇ ãóÚó ÏÇæõÏó ÇáúÌöÈÇáó íõÓóÈøöÍúäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 79] ÈöãõäóÇÓóÈóÉö ÊóÓúÎöíÑò ÎóÇÑöÞò áöáúÚóÇÏóÉö Ýöí ßöáúÊóÇ ÇáúÞÕøóÊóíúäö ãÚúÌÒóÉ ááäÈÆíä ÚóáóíúåöãóÇ ÇáÓøóáóÇãõ.(17/122)
æóÇáúÃóÑúÖõ ÇáøóÊöí ÈóÇÑóßó Çááøóåõ ÝöíåóÇ åöíó ÃóÑúÖõ ÇáÔøóÇãö. æóÊóÓúÎöíÑõ ÇáÑøöíÍö: ÊóÓúÎöíÑõåóÇ áöãóÇ ÊóÕúáõÍõ áóåõ¡ æóåõæó ÓóíúÑõ ÇáúãóÑóÇßöÈö Ýöí ÇáúÈóÍúÑö. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÃóäøóåóÇ ÊóÌúÑöí Åöáóì ÇáÔøóÇãö ÑóÇÌöÚóÉð Úóäö ÇáúÃóÞúØóÇÑö ÇáøóÊöí ÎóÑóÌóÊú ÅöáóíúåóÇ áöãóÕóÇáöÍö ãõáúßö ÓõáóíúãóÇäó ãöäú ÛóÒúæò Ãóæú ÊöÌóÇÑóÉò ÈöÞóÑöíäóÉö ÃóäøóåóÇ ãõÓóÎøóÑóÉñ áöÓõáóíúãóÇäó ÝóáóÇ ÈõÏøó Ãóäú Êóßõæäó ÓóÇÆöÑóÉð áöÝóÇÆöÏóÉö ÇáúÃõãøóÉö ÇáøóÊöí åõæó ãóáößõåóÇ.
æóÚõáöãó ãöäú ÃóäøóåóÇ ÊóÌúÑöí Åöáóì ÇáúÃóÑúÖö ÇáøóÊöí ÈóÇÑóßó Çááøóåõ ÝöíåóÇ ÃóäøóåóÇ ÊóÎúÑõÌõ ãöäú Êöáúßó ÇáúÃóÑúÖö ÍóÇãöáóÉð ÇáúÌõäõæÏó Ãóæú ãõÕóÏøöÑóÉð ÇáúÈóÖóÇÆöÚó ÇáøóÊöí ÊõÕóÏøöÑõåóÇ ãóãúáóßóÉõ ÓõáóíúãóÇäó Åöáóì ÈöáóÇÏö ÇáúÃóÑúÖö æóÊõÞúÝöáõ ÑóÇÌöÚóÉð ÈöÇáúÈóÖóÇÆöÚö æóÇáúãöíÑóÉö æóãóæóÇÏøö ÇáÕøöäóÇÚóÉö æóÃóÓúáöÍóÉö ÇáúÌõäúÏö Åöáóì ÃóÑúÖö ÝöáóÓúØöíäó¡ ÝóæóÞóÚó Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÇßúÊöÝóÇÁñ ÇÚúÊöãóÇÏðÇ Úóáóì ÇáúÞóÑöíäóÉö. æóÞóÏú ÕóÑøóÍó ÈöãóÇ ÇßúÊóÝóì Úóäúåõ åõäóÇ Ýöí ÂíóÉö ÓõæÑóÉö ÓóÈóÃò [12] æóáöÓõáóíúãÇäó ÇáÑøöíÍó ÛõÏõæøõåÇ ÔóåúÑñ æóÑóæÇÍõåÇ ÔóåúÑñ.
æóæóÕúÝõåóÇ åõäóÇ Èö ÚÇÕöÝóÉð ÈöãóÚúäóì ÞóæöíøóÉò. æóæóÕúÝõåóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö Õ [36] ÈöÃóäøóåóÇ ÑõÎÇÁð Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÓóÎøóÑúäÇ áóåõ ÇáÑøöíÍó ÊóÌúÑöí ÈöÃóãúÑöåö ÑõÎÇÁð ÍóíúËõ ÃóÕÇÈó. æóÇáÑøõÎóÇÁõ: ÇááøóíúáóÉõ ÇáúãõäóÇÓöÈóÉõ áöÓóíúÑö ÇáúÝõáúßö. æóÐóáößó ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúÃóÍúæóÇáö ÝóÅöÐóÇ ÃóÑóÇÏó ÇáúÅöÓúÑóÇÚó Ýöí ÇáÓøóíúÑö ÓóÇÑóÊú ÚóÇÕöÝóÉð æóÅöÐóÇ ÃóÑóÇÏó Çááøöíäó ÓóÇÑóÊú ÑõÎóÇÁð¡ æóÇáúãõÞóÇãõ ÞóÑöíäóÉñ Úóáóì Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÇáúãõæóÇÊóÇÉõ áöÅöÑóÇÏóÉö ÓõáóíúãóÇäó ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÊóÌúÑöí ÈöÃóãúÑöåö Ýöí ÇáúÂíóÊóíúäö ÇáúãõÔúÚöÑõ ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ãóÞúÕöÏö ÓõáóíúãóÇäó ãöäúåóÇ ßóãóÇ ÅöÐóÇ ßóÇäó åõæó ÑóÇßöÈðÇ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö ÝóÅöäøóåõ íõÑöíÏõåóÇ ÑõÎóÇÁð áöÆóáøóÇ ÊõÒúÚöÌóåõ æóÅöÐóÇ ÃóÕúÏóÑóÊú ãóãúáóßóÊõåõ ÈöÖóÇÚóÉð Ãóæö ÇÌúÊóáóÈóÊúåóÇ ÓóÇÑóÊú ÚóÇÕöÝóÉð æóåóÐóÇ Èóíøöäñ ÈöÇáÊøóÃóãøõáö.
æóÚóÈøóÑó ÈöÃóãúÑöåö Úóäú ÑóÛúÈóÊöåö æóãóÇ íõáóÇÆöãõ ÃóÓúÝóÇÑó ÓóÝóÇÆöäöåö æóåöíó ÑöíóÇÍñ ãóæúÓöãöíøóÉñ ãõäúÊóÙöãóÉñ ÓóÎøóÑóåóÇ Çááøóåõ áóåõ.
æóÃóãúÑõ ÓõáóíúãóÇäó ÏõÚóÇÄõåõ Çááøóåó Ãóäú íõÌúÑöíó ÇáÑøöíÍó ßóãóÇ íõÑöíÏõ ÓõáóíúãóÇäõ: ÅöãøóÇ ÏóÚúæóÉñ ÚóÇãøóÉñ ßóÞóæúáöåö æóåóÈú áöí ãõáúßÇð áóÇ íóäúÈóÛöí áöÃóÍóÏò ãöäú ÈóÚúÏöí [Õ: 35] ÝóíóÔúãóáõ(17/123)
æóãöäó ÇáÔøóíóÇØöíäö ãóäú íóÛõæÕõæäó áóåõ æóíóÚúãóáõæäó ÚóãóáðÇ Ïõæäó Ðóáößó æóßõäøóÇ áóåõãú ÍóÇÝöÙöíäó (82)
ßõáøó ãóÇ Èöåö ÇÓúÊöÞóÇãóÉõ ÃõãõæÑö Çáúãõáúßö
æóÊóÕóÇÑöíÝöåö¡ æóÅöãøóÇ ÏóÚúæóÉñ ÎóÇÕøóÉñ ÚöäúÏó ßõáøö ÓóÝóÑò áöãóÑóÇßöÈö ÓõáóíúãóÇäó ÝóÌóÚóáó Çááøóåõ ÇáÑøöíóÇÍó ÇáúãóæúÓöãöíøóÉó Ýöí ÈöÍóÇÑö ÝöáóÓúØöíäó ãõÏøóÉó ãõáúßö ÓõáóíúãóÇäó ÅößúÑóÇãðÇ áóåõ æÊÃííÏÇ ÅöÐÇ ßóÇäó åóãøõåõ äóÔúÑó Ïöíäö ÇáúÍóÞøö Ýöí ÇáúÃóÑúÖö.
æóÅöäøóãóÇ ÌóÚóáó Çááøóåõ ÇáÑøöíÍó ÊóÌúÑöí ÈöÃóãúÑö ÓõáóíúãóÇäó æóáóãú íóÌúÚóáúåóÇ ÊóÌúÑöí áöÓõÝõäöåö áöÃóäøó Çááøóåó ÓóÎøóÑó ÇáÑøöíÍó áößõáøö ÇáÓøõÝõäö ÇáøóÊöí ÝöíåóÇ ãóÕúáóÍóÉõ ãõáúßö ÓõáóíúãóÇäó ÝóÅöäøóåõ ßóÇäóÊú ÊóÃúÊöíåö ÓõÝõäõ (ÊóÑúÔöíÔò) - íóÙõäøõ ÃóäøóåóÇ ØóÑúØõæÔóÉñ ÈöÇáúÃóäúÏóáõÓö Ãóæú ÞóÑúØóÌóäøóÉó ÈöÅöÝúÑöíÞöíøóÉó- æóÓõÝõäõ ÍöíÑóÇãó ãóáößö ÕõæÑó ÍóÇãöáóÉð ÇáÐøóåóÈó æóÇáúÝöÖøóÉó æóÇáúÚóÇÌó æóÇáúÞöÑóÏóÉó æóÇáØøóæóÇæöíÓó æóåóÏóÇíóÇ ÇáúÂäöíóÉö æóÇáúÍõáóáó æóÇáÓøöáóÇÍó æóÇáØøöíÈó æóÇáúÎóíúáó æóÇáúÈöÛóÇáó ßóãóÇ Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö 10 ãöäú ÓöÝúÑö Çáúãõáõæßö ÇáúÃóæøóáö.
æóÌõãúáóÉõ æóßõäøóÇ Èößõáøö ÔóíúÁò ÚÇáöãöíäó ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÇáúÌõãóáö ÇáúãóÓõæÞóÉö áöÐößúÑö ÚöäóÇíóÉö Çááøóåö ÈöÓõáóíúãóÇäó. æóÇáúãõäóÇÓóÈóÉõ Ãóäøó ÊóÓúÎöíÑó ÇáÑøöíÍö áöãóÕóÇáöÍö ÓõáóíúãóÇäó ÃóËóÑñ ãöäú ÂËóÇÑö Úöáúãö Çááøóåö ÈöãõÎúÊóáöÝö ÃóÍúæóÇáö ÇáúÃõãóãö æóÇáúÃóÞóÇáöíãö æóãóÇ åõæó ãöäúåóÇ áóÇÆöÞñ ÈöãóÕúáóÍóÉö ÓõáóíúãóÇäó ÝóíõÌúÑöí ÇáúÃõãõæÑó Úóáóì ãóÇ ÊóÞúÊóÖöíåö ÇáúÍößúãóÉõ ÇáøóÊöí ÃóÑóÇÏóåóÇ ÓõÈúÍóÇäóåõ ÅöÐú ÞóÇáó: æóÔóÏóÏúäÇ ãõáúßóåõ [Õ: 20] .
[82]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 82]
æóãöäó ÇáÔøóíÇØöíäö ãóäú íóÛõæÕõæäó áóåõ æóíóÚúãóáõæäó ÚóãóáÇð Ïõæäó Ðáößó æóßõäøóÇ áóåõãú ÍÇÝöÙöíäó (82)
åóÐóÇ ÐößúÑõ ãõÚúÌöÒóÉò æóßóÑóÇãóÉò áöÓõáóíúãóÇäó. æóåöíó Ãóäú ÓóÎøóÑó Åöáóíúåö ãöäó ÇáúÞõæóì ÇáúãõÌóÑøóÏóÉö ãöäú ØóæóÇÆöÝö ÇáúÌöäøö æóÇáÔøóíóÇØöíäö ÇáøóÊöí ÊóÊóÃóÊøóì áóåóÇ ãóÚúÑöÝóÉõ ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáúÚóÙöíãóÉö ãöäú ÛóæúÕö ÇáúÈöÍóÇÑö áöÇÓúÊöÎúÑóÇÌö ÇááøõÄúáõÄö æóÇáúãóÑúÌóÇäö æóãöäú ÃóÚúãóÇáò ÃõÎúÑóì ÃõÌúãöáóÊú Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóíóÚúãóáõæäó ÚóãóáðÇ Ïõæäó Ðáößó.
æóÝõÕøöáó ÈóÚúÖõåóÇ(17/124)
æóÃóíøõæÈó ÅöÐú äóÇÏóì ÑóÈøóåõ Ãóäøöí ãóÓøóäöíó ÇáÖøõÑøõ æóÃóäúÊó ÃóÑúÍóãõ ÇáÑøóÇÍöãöíäó (83) ÝóÇÓúÊóÌóÈúäóÇ áóåõ ÝóßóÔóÝúäóÇ ãóÇ Èöåö ãöäú ÖõÑøò æóÂÊóíúäóÇåõ Ãóåúáóåõ æóãöËúáóåõãú ãóÚóåõãú ÑóÍúãóÉð ãöäú ÚöäúÏöäóÇ æóÐößúÑóì áöáúÚóÇÈöÏöíäó (84)
Ýöí ÂíóÇÊò ÃõÎúÑóì ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÚúãóáõæäó áóåõ ãóÇ íóÔÇÁõ ãöäú ãóÍÇÑöíÈó æóÊóãÇËöíáó æóÌöÝÇäò ßóÇáúÌóæÇÈö æóÞõÏõæÑò ÑÇÓöíÇÊò [ÓÈÃ: 13] æóåóÐöåö ÃóÚúãóÇáñ ãõÊóÚóÇÑóÝóÉñ. æóÅöäøóãóÇ ÇÎúÊõÕøó ÓõáóíúãóÇäõ ÈöÚóÙóãóÊöåóÇ ãöËúáó ÈöäóÇÁö åóíúßóáö ÈóíúÊö ÇáúãóÞúÏöÓö æóÈöÓõÑúÚóÉö ÅöÊúãóÇãöåóÇ.
æóãóÚúäóì æóßõäøóÇ áóåõãú ÍÇÝöÙöíäó Ãóäøó Çááøóåó ÈöÞõÏúÑóÊöåö ÓóÎøóÑóåõãú áöÓõáóíúãóÇäó æóãóäóÚóåõãú Úóäú Ãóäú íóäúÝóáöÊõæÇ Úóäúåõ Ãóæú Ãóäú íóÚúÕõæåõ¡ æóÌóÚóáóåõãú íóÚúãóáõæäó Ýöí ÎóÝóÇÁò æóáóÇ íõÄúÐõæÇ ÃóÍóÏðÇ ãöäó ÇáäøóÇÓö ÝóÌóãóÚó Çááøóåõ ÈöÍößúãóÊöåö Èóíúäó ÊóÓúÎöíÑöåöãú áöÓõáóíúãóÇäó æóÚöáúãöåö ßóíúÝó íóÍúßõãõåõãú æóíóÓúÊóÎúÏöãõåõãú æóíõØóæøöÚõåõãú¡ æóÌóÚóáóåõãú ãõäúÞóÇÏöíäó áóåõ æóÞóÇÆöãöíäó ÈöÎöÏúãóÊöåö Ïõæäó ÚóäóÇÁò áóåõ¡ æóÍóÇáó Ïõæäóåõãú æóÏõæäó ÇáäøóÇÓö áöÆóáøóÇ íõÄúÐõæåõãú. æóáóãøóÇ ÊõæõÝøöíó ÓõáóíúãóÇäõ áóãú íõÓóÎøöÑö Çááøóåõ ÇáúÌöäøó áöÛóíúÑöåö ÇÓúÊöÌóÇÈóÉð áöÏóÚúæóÊöåö ÅöÐú ÞóÇáó: æóåóÈú áöí ãõáúßÇð áóÇ íóäúÈóÛöí áöÃóÍóÏò ãöäú ÈóÚúÏöí [Õ: 35] . æóáóãøóÇ ãóßøóäó Çááøóåõ ÇáäøóÈöíÁó ãõÍóãøóÏðÇ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäó ÇáúÌöäøöíøö ÇáøóÐöí ßóÇÏó Ãóäú íõÝúÓöÏó Úóáóíúåö ÕóáóÇÊóåõ æóåóãøó ÈöÃóäú íóÑúÈõØóåõ¡ ÐóßóÑó ÏóÚúæóÉó ÓõáóíúãóÇäó ÝóÃóØúáóÞóåõ ÝóÌóãóÚó Çááøóåõ áóåõ Èóíúäó ÇáÊøóãúßöíäö ãöäó ÇáúÌöäøö
æóÈóíúäó ÊóÍúÞöíÞö ÑóÛúÈóÉö ÓõáóíúãóÇäó.
æóÞóæúáõåõ áóåõãú íóÊóÚóáøóÞõ Èö ÍÇÝöÙöíäó æóÇááøóÇãõ áóÇãõ ÇáÊøóÞúæöíóÉö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÍóÇÝöÙöíäóåõãú¡ Ãóíú ãóÇäöÚöíäóåúãõ Úóä ÇáäøóÇÓ.
[83¡ 84]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÇáúÂíóÇÊ 83 Åöáóì 84]
æóÃóíøõæÈó ÅöÐú äóÇÏóì ÑóÈøóåõ Ãóäøöí ãóÓøóäöíó ÇáÖøõÑøõ æóÃóäúÊó ÃóÑúÍóãõ ÇáÑøóÇÍöãöíäó (83) ÝóÇÓúÊóÌóÈúäÇ áóåõ ÝóßóÔóÝúäÇ ãóÇ Èöåö ãöäú ÖõÑøò æóÂÊóíúäÇåõ Ãóåúáóåõ æóãöËúáóåõãú ãóÚóåõãú ÑóÍúãóÉð ãöäú ÚöäúÏöäÇ æóÐößúÑì áöáúÚÇÈöÏöíäó (84)
ÚóØúÝñ Úóáóì æóÏÇæõÏó æóÓõáóíúãÇäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 78] Ãóíú æóÂÊóíúäóÇ ÃóíøõæÈó ÍõßúãðÇ æóÚöáúãðÇ ÅöÐú äóÇÏóì ÑóÈøóåõ. æóÊóÎúÕöíÕõåõ ÈöÇáÐøößúÑö ãóÚó ãóäú ÐõßöÑó ãöäó ÇáúÃóÔúíóÇÁö áöãóÇ ÇÎúÊõÕøó Èöåö ãöäó ÇáÕøóÈúÑö ÍóÊøóì ßóÇäó ãóËóáðÇ Ýöíåö. æóÊóÞóÏøóãóÊú ÊóÑúÌóãóÉõ ÃóíøõæÈó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö.(17/125)
æóÃóãøóÇ ÇáúÞöÕøóÉõ ÇáøóÊöí ÃóÔóÇÑóÊú ÅöáóíúåóÇ åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ Ýóåöíó ÇáúãõÝóÕøóáóÉõ Ýöí ÇáÓøöÝúÑö ÇáúÎóÇÕøö ÈöÃóíøõæÈó ãöäú ÃóÓúÝóÇÑö ÇáäøóÈöíÆöíäó ÇáúÅöÓúÑóÇÆöíáöíøóÉö. æóÍóÇÕöáõåóÇ Ãóäøóåõ ßóÇäó äóÈöíÆðÇ æóÐóÇ ËóÑúæóÉò æóÇÓöÚóÉò æóÚóÇÆöáóÉò ÕóÇáöÍóÉò ãõÊóæóÇÕöáóÉò¡ Ëõãøó ÇÈúÊõáöíó ÈöÅöÕóÇÈóÇÊò áóÍöÞóÊú ÃóãúæóÇáóåõ ãõÊóÊóÇÈöÚóÉð ÝóÃóÊóÊú ÚóáóíúåóÇ¡ æóÝóÞóÏó ÃóÈúäóÇÁóåõ ÇáÓøóÈúÚóÉó æóÈóäóÇÊöåö ÇáËøóáóÇËó Ýöí íóæúãò æóÇÍöÏò¡ ÝóÊóáóÞøóì Ðóáößó ÈöÇáÕøóÈúÑö æóÇáÊøóÓúáöíãö. Ëõãøó ÇÈúÊõáöíó ÈöÅöÕóÇÈóÉö ÞõÑõæÍò Ýöí ÌóÓóÏöåö æóÊóáóÞøóì Ðóáößó ßõáøóåõ ÈöÕóÈúÑò æóÍößúãóÉò æóåõæó íóÈúÊóåöáõ Åöáóì Çááøóåö ÈöÇáÊøóãúÌöíÏö æóÇáÏøõÚóÇÁö ÈößóÔúÝö ÇáÖøõÑøö. æóÊóáóÞøóì ÑöËóÇÁó ÃóÕúÍóÇÈöåö áöÍóÇáöåö ÈößóáóÇãò ÚóÒöíÒö ÇáúÍößúãóÉö æóÇáúãóÚúÑöÝóÉö ÈöÇááøóåö¡ æóÃóæúÍóì Çááøóåõ Åöáóíúåö ÈöãóæóÇÚöÙó. Ëõãøó ÃóÚóÇÏó Úóáóíúåö ÕöÍøóÊóåõ æóÃóÎúáóÝóåõ ãóÇáðÇ ÃóßúËóÑó ãöäú ãóÇáöåö æóæóáóÏóÊú áóåõ ÒóæúÌõåõ ÃóæúáóÇÏðÇ æóÈóäóÇÊò ÈöÚóÏóÏö ãóäú åóáóßõæÇ áóåõ ãöäú ÞóÈúáõ.
æóÞóÏú ÐõßöÑóÊú ÞöÕøóÊõåõ ÈöÃóÈúÓóØó ãöäú åõäóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö Õ¡ æóáöÃóåúáö ÇáúÞóÕóÕö ÝöíåóÇ ãõÈóÇáóÛóÇÊñ áóÇ ÊóáöíÞõ ÈöãóÞóÇãö ÇáäøõÈõæÁóÉö.
æó (ÅöÐú) ÙóÑúÝñ ÞõíøöÏó Èöåö ÅöíÊóÇÁõ ÃóíøõæÈó ÑöÈóÇØóÉó ÇáúÞóáúÈö æóÍößúãóÉó ÇáÕøóÈúÑö áöÃóäøó Ðóáößó ÇáúæóÞúÊó ßóÇäó ÃóÌúáóì ãóÙóÇåöÑö Úöáúãöåö æóÍößúãóÊöåö ßóãóÇ ÃóÔóÇÑóÊú Åöáóíúåö ÇáúÞöÕøóÉõ. æóÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõåõ ÂäöÝðÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóäõæÍÇð ÅöÐú äóÇÏóì ãöäú ÞóÈúáõ [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 76] ÝóÕóÇÑó ÃóíøõæÈõ ãóÖúÑöÈó ÇáúãóËóáö Ýöí ÇáÕøóÈúÑö.
æóÞóæúáöåö Ãóäøöí ãóÓøóäöíó ÇáÖøõÑøõ- ÈöÝóÊúÍö ÇáúåóãúÒóÉö- Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö ÈóÇÁö ÇáúÌóÑøö¡ Ãóíú äóÇÏóì ÑÈå ÈöÃóäøöí ãóÓøóäöíó ÇáÖøõÑøõ.
æóÇáúãóÓøõ: ÇáúÅöÕóÇÈóÉõ ÇáúÎóÝöíÝóÉõ. æóÇáÊøóÚúÈöíÑõ Èöåö ÍößóÇíóÉð áöãóÇ Óóáóßóåõ ÃóíøõæÈõ Ýöí ÏõÚóÇÆöåö ãöäó ÇáúÃóÏóÈö ãóÚó Çááøóåö ÅöÐú ÌóÚóáó ãóÇ Íóáøó Èöåö ãöäó ÇáÖøõÑøö ßóÇáúãóÓøö ÇáúÎóÝöíÝö.
æóÇáÖøõÑøõ- ÈöÖóãøö ÇáÖøóÇÏö- ãóÇ íóÊóÖóÑøóÑõ Èöåö ÇáúãóÑúÁõ Ýöí ÌóÓóÏöåö ãöäú ãÑÖ Ãóæ åÒÇá¡ Ãóæú Ýöí ãóÇáöåö ãöäú äóÞúÕò æóäóÍúæöåö.(17/126)
æóÝöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÃóäúÊó ÃóÑúÍóãõ ÇáÑøóÇÍöãöíäó ÇáÊøóÚúÑöíÖõ ÈöØóáóÈö ßóÔúÝö ÇáÖøõÑøö Úóäúåõ ÈöÏõæäö ÓõÄóÇáò ÝóÌóÚóáó æóÕúÝó äóÝúÓöåö ÈöãóÇ íóÞúÊóÖöí ÇáÑøóÍúãóÉó áóåõ¡ æóæóÕúÝó ÑóÈøöåö ÈöÇáúÃóÑúÍóãöíøóÉö ÊóÚúÑöíÖðÇ ÈöÓõÄóÇáöåö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÃõãóíøóÉõ Èúäõ ÃóÈöí ÇáÕøóáúÊö:
ÅöÐóÇ ÃóËúäóì Úóáóíúßó ÇáúãóÑúÁõ íóæúãðÇ ... ßóÝóÇåõ Úóäú ÊóÚóÑøõÖöåö ÇáËøóäóÇÁõ
æóßóæúäõ Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÃóÑúÍóãó ÇáÑøóÇÍöãöíäó áöÃóäøó ÑóÍúãóÊóåõ Ãóßúãóáõ ÇáÑøóÍóãóÇÊö áöÃóäøó ßõáøó ãóäú ÑóÍöãó ÛóíúÑóåõ ÝóÅöãøóÇ Ãóäú íóÑúÍóãóåõ ØóáóÈðÇ áöáËøóäóÇÁö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ Ãóæú áöáËøóæóÇÈö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö Ãóæú ÏóÝúÚðÇ áöáÑøöÞøóÉö ÇáúÚóÇÑöÖóÉö áöáäøóÝúÓö ãöäú ãõÔóÇåóÏóÉö ãóäú ÊóÍöÞøõ ÇáÑøóÍúãóÉõ áóåõ Ýóáóãú íóÎúáõ ãöäú ÞóÕúÏö äóÝúÚò áöäóÝúÓöåö¡ æóÃóãøóÇ ÑóÍúãóÊõåõ ÊóÚóÇáóì ÚöÈóÇÏóåõ Ýóåöíó ÎóáöíøóÉñ Úóäö ÇÓúÊöÌúáóÇÈö ÝóÇÆöÏóÉò áöÐóÇÊöåö ÇáúÚóáöíøóÉö.
æóáößóæúäö ËóäóÇÁö ÃóíøõæÈó ÊóÚúÑöíÖðÇ ÈöÇáÏøõÚóÇÁö ÝóÑøóÚó Úóáóíúåö Þóæúáóåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóÇÓúÊóÌóÈúäÇ áóåõ ÝóßóÔóÝúäÇ ãóÇ Èöåö ãöäú ÖõÑøò. æóÇáÓøöíäõ æóÇáÊøóÇÁõ áöáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÇáúÅöÌóÇÈóÉö¡ Ãóíö ÇÓúÊóÌóÈúäóÇ ÏóÚúæóÊóåõ ÇáúÚõÑúÖöíøóÉó ÈöÅöËúÑö ßóáóÇãöåö æóßóÔóÝúäóÇ ãóÇ Èöåö ãöäú ÖõÑøò¡ ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì ÓõÑúÚóÉö ßóÔúÝö ÇáÖøõÑøö Úóäúåõ¡ æóÇáÊøóÚúÞöíÈõ Ýöí ßõáøö ÔóíúÁò ÈöÍóÓóÈöåö¡ æóåõæó ãóÇ ÊóÞúÊóÖöíåö ÇáúÚóÇÏóÉõ Ýöí ÇáúÈõÑúÁö æóÍõÕõæáö ÇáÑøöÒúÞö æóæöáóÇÏóÉö ÇáúÃóæúáóÇÏö.
æóÇáúßóÔúÝõ: ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáúÅöÒóÇáóÉö ÇáÓøóÑöíÚóÉö. ÔõÈøöåóÊú ÅöÒóÇáóÉõ ÇáúÃóãúÑóÇÖö æóÇáúÃóÖúÑóÇÑö ÇáúãõÊóãóßøöäóÉö ÇáøóÊöí íõÚúÊóÇÏõ ÃóäøóåóÇ áóÇ ÊóÒõæáõ ÅöáøóÇ ÈöØõæáò ÈöÅöÒóÇáóÉö ÇáúÛöØóÇÁö Úóäö ÇáÔøóíúÁö Ýöí ÇáÓøõÑúÚóÉö.
æóÇáúãóæúÕõæáõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ãóÇ Èöåö ãöäú ÖõÑøò ãóÞúÕõæÏñ ãöäúåõ ÇáúÅöÈúåóÇãõ. Ëõãøó ÊóÝúÓöíÑõåõ Èö (ãöäó) ÇáúÈóíóÇäöíøóÉö áöÞóÕúÏö Êóåúæöíáö Ðóáößó ÇáÖøõÑøö áößóËúÑóÉö ÃóäúæóÇÚöåö ÈöÍóíúËõ íóØõæáõ ÚóÏøõåóÇ. æóãöËúáõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóãÇ Èößõãú ãöäú äöÚúãóÉò Ýóãöäó Çááøóåö [ÇáäøóÍúá: 53] ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì ÊóßúËöíÑöåóÇ. ÃóáóÇ ÊóÑóì Åöáóì ãõÞóÇÈóáóÊöåö ÖöÏøóåóÇ ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ëõãøó ÅöÐÇ ãóÓøóßõãõ ÇáÖøõÑøõ ÝóÅöáóíúåö ÊóÌúÆóÑõæäó [ÇáäøóÍúá: 53] ¡ áöÅöÝóÇÏóÉö Ãóäøóåõãú íõåúÑóÚõæäó Åöáóì Çááøóåö Ýöí ÃóÞóáøö ÖõÑøò æóíóäúÓóæúäó ÔõßúÑóåõ Úóáóì ÚóÙöíãö ÇáäøöÚóãö¡ Ãóíú ßóÔóÝúäóÇ ãóÇ Íóáøó Èöåö ãöäú ÖõÑøò Ýöí ÌóÓóÏöåö æóãóÇáöåö ÝóÃõÚöíÏóÊú ÕöÍøóÊõåõ æóËóÑúæóÊõåõ.(17/127)
æóÅöÓúãóÇÚöíáó æóÅöÏúÑöíÓó æóÐóÇ ÇáúßöÝúáö ßõáøñ ãöäó ÇáÕøóÇÈöÑöíäó (85) æóÃóÏúÎóáúäóÇåõãú Ýöí ÑóÍúãóÊöäóÇ Åöäøóåõãú ãöäó ÇáÕøóÇáöÍöíäó (86)
æóÇáúÅöíÊóÇÁõ: ÇáÅÚØóÇÁ¡ Ãóíú ÃóÚúØóíúäóÇåõ Ãóåúáóåõ¡ æóÃóåúáõ ÇáÑøóÌõáö Ãóåúáõ ÈóíúÊöåö æóÞóÑóÇÈóÊõåõ. æóÝõåöãó ãöäú ÊóÚúÑöíÝö ÇáúÃóåúáö ÈöÇáúÅöÖóÇÝóÉö Ãóäøó ÇáúÅöíÊóÇÁó ÅöÑúÌóÇÚõ ãóÇ ÓõáöÈó ãöäúåõ ãöäú Ãóåúáò¡ íóÚúäöí ÈöãóæúÊö ÃóæúáóÇÏöåö æóÈóäóÇÊöåö¡ æóåõæó Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö ãõÖóÇÝò Èóíøöäò ãöäó ÇáÓøöíóÇÞö¡ Ãóíú ãöËúáó Ãóåúáöåö ÈöÃóäú ÑõÒöÞó ÃóæúáóÇÏðÇ ÈöÚóÏóÏö ãóÇ ÝóÞóÏó¡ æóÒóÇÏóåõ ãöËúáóåõãú Ýóíóßõæäõ ÞóÏú ÑõÒöÞó ÃóÑúÈóÚóÉó ÚóÔóÑó ÇÈúäðÇ æóÓöÊøó ÈóäóÇÊò ãöäú ÒóæúÌöåö ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú ÈóáóÛóÊú Óöäøó ÇáúÚõÞúãö.
æóÇäúÊóÕóÈó ÑóÍúãóÉð Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö áöÃóÌúáöåö. æóæõÕöÝóÊö ÇáÑøóÍúãóÉõ ÈöÃóäøóåóÇ ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö ÊóäúæöíåðÇ ÈöÔóÃúäöåóÇ ÈöÐößúÑö ÇáúÚöäúÏöíøóÉö ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì ÇáúÞõÑúÈö ÇáúãõÑóÇÏö Èöåö ÇáÊøóÝúÖöíáõ. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÑóÍúãóÉð ÈöÃóíøõæÈó ÅöÐú ÞóÇáó æóÃóäúÊó ÃóÑúÍóãõ ÇáÑøóÇÍöãöíäó.
æóÇáÐøößúÑóì: ÇáÊøóÐúßöíÑõ ÈöãóÇ åõæó ãóÙöäøóÉõ Ãóäú íõäúÓóì Ãóæú íõÛúÝóáó Úóäúåõ. æóåõæó ãóÚúØõæÝñ Úóáóì ÑóÍúãóÉð Ýóåõæó ãóÝúÚõæáñ áöÃóÌúáöåö¡ Ãóíú æóÊóäúÈöíåðÇ áöáúÚóÇÈöÏöíäó ÈöÃóäøó Çááøóåó áóÇ íóÊúÑõßõ ÚöäóÇíóÊóåõ Èöåöãú.
æóÈöãóÇ Ýöí ÇáúÚÇÈöÏöíäó ãöäó ÇáúÚõãõæãö ÕóÇÑóÊö ÇáúÌõãúáóÉ ÊÐííáÇ.
[85¡ 86]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÇáúÂíóÇÊ 85 Åöáóì 86]
æóÅöÓúãÇÚöíáó æóÅöÏúÑöíÓó æóÐóÇ ÇáúßöÝúáö ßõáøñ ãöäó ÇáÕøóÇÈöÑöíäó (85) æóÃóÏúÎóáúäÇåõãú Ýöí ÑóÍúãóÊöäÇ Åöäøóåõãú ãöäó ÇáÕøóÇáöÍöíäó (86)
ÚóØúÝñ Úáì æóÃóíøõæÈó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 83] Ãóíú æóÂÊóíúäóÇ ÅöÓúãóÇÚöíáó æóÅöÏúÑöíÓó æóÐóÇ ÇáúßöÝúáö ÍõßúãðÇ æóÚöáúãðÇ.
æóÌóãóÚó åóÄõáóÇÁö ÇáËøóáóÇËóÉó Ýöí Óáß æóÇÍöÏ áÇÔÊÑÇßåã Ýöí ÎóÕöíÕöíøóÉö ÇáÕøóÈúÑö ßóãóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì ßõáøñ ãöäó ÇáÕøóÇÈöÑöíäó. ÌóÑóì Ðóáößó áöãõäóÇÓóÈóÉö ÐößúÑö ÇáúãóËóáö ÇáúÃóÔúåóÑö Ýöí ÇáÕøóÈúÑö æóåõæó ÃóíøõæÈõ.(17/128)
ÝóÃóãøóÇ ÕóÈúÑõ ÅöÓúãóÇÚöíáó- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÝóÞóÏú ÊóÞóÑøóÑó ÈöÕóÈúÑöåö Úóáóì ÇáÑøöÖóì ÈöÇáÐøóÈúÍö Íöíäó ÞóÇáó áóåõ ÅöÈúÑóÇåöíãõ: Åöäøöí ÃóÑì Ýöí ÇáúãóäÇãö Ãóäøöí ÃóÐúÈóÍõßó ÝóÞóÇáó: ÓóÊóÌöÏõäöí Åöäú ÔÇÁó Çááøóåõ ãöäó ÇáÕøóÇÈöÑöíäó [ÇáÕÇÝÇÊ: 102] ¡ æóÊóÞóÑøóÑó ÈöÓõßúäóÇåõ ÈöæóÇÏò ÛóíúÑö Ðöí ÒóÑúÚò ÇãúÊöËóÇáðÇ áöÃóãúÑö ÃóÈöíåö ÇáúãõÊóáóÞøöí ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóÊóÞóÏøóãóÊú ÊóÑúÌóãóÉõ ÅöÓúãóÇÚöíáó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö.
æóÃóãøóÇ ÅöÏúÑöíÓõ Ýóåõæó ÇÓúãõ (ÃõÎúäõæÎó) Úóáóì ÃóÑúÌóÍö ÇáúÃóÞúæóÇáö. æóÞóÏú ÐõßöÑó ÃõÎúäõæÎõ Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö Ýöí ÓöÝúÑö ÇáÊøóßúæöíäö ÌóÏøðÇ áöäõæÍò. æóÊóÞóÏøóãóÊú ÊóÑúÌóãóÊõåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ãóÑúíóãó æóæõÕöÝó åõäóÇáößó ÈöÃóäøóåõ ÕöÏøöíÞñ äóÈöíÁñ æóÞóÏú æóÕóÝóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì åõäóÇ ÝáíÚÏø Ýöí ÕóÝøö ÇáÕøóÇÈöÑöíäó. æóÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøó ÕóÈúÑóåõ ßóÇäó Úóáóì ÊóÊóÈøõÚö ÇáúÍößúãóÉö æóÇáúÚõáõæãö æóãóÇ áóÞöíó Ýöí ÑóÍóáóÇÊöåö ãöäó ÇáúãóÊóÇÚöÈö. æóÞóÏú ÚõÏøóÊú ãöäú ÕóÈúÑöåö ÞöÕóÕñ¡ ãöäúåóÇ Ãóäøóåõ ßóÇäó íóÊúÑõßõ ÇáØøóÚóÇãó æóÇáäøóæúãó ãõÏøóÉð ØóæöíáóÉð áöÊóÕúÝõæó äóÝúÓõåõ áöáöÇåúÊöÏóÇÁö Åöáóì ÇáúÍößúãóÉö æóÇáúÚöáúãö.
æóÃóãøóÇ Ðõæ ÇáúßöÝúáö Ýóåõæó äóÈöíÁñ ÇÎúÊõáöÝó Ýöí ÊóÚúíöíäöåö¡ ÝóÞöíáó åõæó ÅöáúíóÇÓõ ÇáúãõÓóãøóì Ýöí ßõÊõÈö ÇáúíóåõæÏö (ÅöíáöíóÇ) .
æóÞöíáó: åõæó ÎóáöíÝóÉõ ÇáíÓÚ Ýöí äÈæÁÉ Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó. æóÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøóåõ (ÚõæÈóÏúíóÇ) ÇáøóÐöí áóåõ ßöÊóÇÈñ
ãöäú ßõÊõÈö ÃóäúÈöíóÇÁö ÇáúíóåõæÏö æóåõæó ÇáúßöÊóÇÈõ ÇáÑøóÇÈöÚõ ãöäó ÇáúßõÊõÈö ÇáöÇËúäóíú ÚóÔóÑó æóÊõÚúÑóÝõ ÈößõÊõÈö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ÇáÕøöÛóÇÑö.
æóÇáúßöÝúáõ- ÈößóÓúÑö ÇáúßóÇÝö æóÓõßõæäö ÇáúÝóÇÁö-¡ ÃóÕúáõåõ: ÇáäøóÕöíÈõ ãöäú ÔóíúÁò¡ ãõÔúÊóÞøñ ãöäú ßóÝóáó ÅöÐóÇ ÊóÚóåøóÏó. áõÞøöÈó ÈöåóÐóÇ áöÃóäøóåõ ÊóÚóåøóÏó ÈöÃóãúÑö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó áöáúíóÓóÚó. æóÐóáößó Ãóäøó ÇáúíóÓóÚó áóãøóÇ ßóÈöÑó ÃóÑóÇÏó Ãóäú íóÓúÊóÎúáöÝó ÎóáöíÝóÉð Úóáóì Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÝóÞóÇáó: ãóäú íóÊóßóÝøóáú áöí ÈöËóáóÇËò ÃóÓúÊóÎúáöÝúåõ: Ãóäú íóÕõæãó ÇáäøóåóÇÑó¡ æóíóÞõæãó Çááøóíúáó¡ æóáóÇ íóÛúÖóÈó. Ýóáóãú íóÊóßóÝøóáú áóåõ ÈöÐóáößó ÅöáøóÇ ÔóÇÈøñ ÇÓúãõåõ (ÚõæÈóÏúíóÇ) ¡ æóÃóäøóåõ ËóÈóÊó Úóáóì ãóÇ ÊóßóÝøóáó Èöåö ÝóßóÇäó áöÐóáößó ãöäú ÃóÝúÖóáö ÇáÕøóÇÈöÑöíäó. æóÞóÏú ÚõÏøó ÚõæÈóÏúíóÇ ãöäú ÃóäúÈöíóÇÁö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó Úóáóì ÅöÌúãóÇáò Ýöí ÎóÈóÑöåö (ÇäúÙõÑú ÓöÝúÑó Çáúãõáõæßö(17/129)
æóÐóÇ Çáäøõæäö ÅöÐú ÐóåóÈó ãõÛóÇÖöÈðÇ ÝóÙóäøó Ãóäú áóäú äóÞúÏöÑó Úóáóíúåö ÝóäóÇÏóì Ýöí ÇáÙøõáõãóÇÊö Ãóäú áóÇ Åöáóåó ÅöáøóÇ ÃóäúÊó ÓõÈúÍóÇäóßó Åöäøöí ßõäúÊõ ãöäó ÇáÙøóÇáöãöíäó (87) ÝóÇÓúÊóÌóÈúäóÇ áóåõ æóäóÌøóíúäóÇåõ ãöäó ÇáúÛóãøö æóßóÐóáößó äõäúÌöí ÇáúãõÄúãöäöíäó (88)
ÇáúÃóæøóáó ÇáúÅöÕúÍóÇÍó 18. æóÑõÄúíóÇ ÚõæÈóÏúíóÇ ÕóÝúÍóÉó 891 ãöäó ÇáúßöÊóÇÈö ÇáúãõÞóÏøóÓö) . æóÑóæóì ÇáúÚöÈúÑöíøõ Úóäú ÃóÈöí ãõæÓóì ÇáúÃóÔúÚóÑöíøö æóãõÌóÇåöÏò Ãóäøó ÐóÇ ÇáúßöÝúáö áóãú íóßõäú äóÈöíÆðÇ. æóÊóÞóÏøóãóÊú ÊóÑúÌóãóÉõ ÅöáúíóÇÓó æóÇáúíóÓóÚó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøóåõãú ãöäó ÇáÕøóÇáöÍöíäó ÊóÚúáöíáñ áöÅöÏúÎóÇáöåöãú Ýöí ÇáÑøóÍúãóÉö¡ æóÊóÐúíöíáñ áöáúßóáóÇãö íõÝöíÏõ Ãóäøó Êöáúßó ÓõäøóÉõ Çááøóåö ãóÚó ÌóãöíÚ ÇáÕøóÇáöÍíä.
[87¡ 88]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÇáúÂíóÇÊ 87 Åöáóì 88]
æóÐóÇ Çáäøõæäö ÅöÐú ÐóåóÈó ãõÛÇÖöÈÇð ÝóÙóäøó Ãóäú áóäú äóÞúÏöÑó Úóáóíúåö ÝóäÇÏì Ýöí ÇáÙøõáõãÇÊö Ãóäú áóÇ Åöáåó ÅöáÇøó ÃóäúÊó ÓõÈúÍÇäóßó Åöäøöí ßõäúÊõ ãöäó ÇáÙøóÇáöãöíäó (87) ÝóÇÓúÊóÌóÈúäÇ áóåõ æóäóÌøóíúäÇåõ ãöäó ÇáúÛóãøö æóßóÐáößó äõäúÌöí ÇáúãõÄúãöäöíäó (88)
ÚóØúÝñ Úóáóì æóÐóÇ ÇáúßöÝúáö [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 85] . æóÐößúÑõ Ðöí Çáäøõæäö Ýöí ÌõãúáóÉö ãóäú ÎõÕøõæÇ ÈöÇáÐøößúÑö ãöäó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö áöÃóÌúáö ãóÇ Ýöí ÞóÕøóÊúåõ ãöäó ÇáúÂíóÇÊö Ýöí ÇáöÇáúÊöÌóÇÁö Åöáóì Çááøóåö æóÇáäøóÏóãö Úóáóì ãóÇ ÕóÏóÑó ãöäúåõ ãöäó ÇáúÌóÒóÚö æóÇÓúÊöÌóÇÈóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áóåõ.
æó (Ðõæ Çáäøõæäö) æóÕúÝñ¡ Ãóíú ÕóÇÍöÈõ ÇáúÍõæÊö. áõÞøöÈó Èöåö íõæäõÓõ Èúäõ ãóÊøóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-.
æóÊóÞóÏøóãóÊú ÊóÑúÌóãóÊõåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö æóÊóÞóÏøóãóÊú ÞöÕøóÊõåõ ãóÚó Þóæúãöåö Ýöí ÓõæÑóÉö íõæäõÓó.
æóÐóåóÇÈõåõ ãõÛóÇÖöÈðÇ Þöíáó ÎõÑõæÌõåõ ÛóÖúÈóÇäó ãöäú Þóæúãöåö Ãóåúáö (äöíäóæóì) ÅöÐú ÃóÈóæúÇ Ãóäú íõÄúãöäõæÇ ÈöãóÇ ÃõÑúÓöáó Åöáóíúåöãú Èöåö æóåõãú ÛóÇÖöÈõæäó ãöäú ÏóÚúæóÊöåö¡ ÝóÇáúãõÛóÇÖóÈóÉõ ãõÝóÇÚóáóÉñ. æóåóÐóÇ ãõÞúÊóÖóì ÇáúãóÑúæöíøö Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò. æóÞöíáó: Åöäøóåõ ÃóæúÍóì Åöáóíúåö Ãóäøó ÇáúÚóÐóÇÈó äóÇÒöáñ Èöåöãú ÈóÚúÏó ãõÏøóÉò ÝóáóãøóÇ ÃóÔúÑóÝóÊö ÇáúãõÏøóÉõ Úóáóì ÇáöÇäúÞöÖóÇÁö ÂãóäõæÇ ÝóÎóÑóÌó ÛóÖúÈóÇäó ãöäú ÚóÏóãö ÊóÍóÞøõÞö ãóÇ ÃóäúÐóÑóåõãú Èöåö¡ ÝóÇáúãõÛóÇÖóÈóÉõ ÍöíäóÆöÐò(17/130)
áöáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÇáúÛóÖóÈö áöÃóäøóåõ ÛóÖóÈñ ÛóÑöíÈñ. æóåóÐóÇ ãõÞúÊóÖóì ÇáúãóÑúæöíøö Úóäö ÇÈúäö ãóÓúÚõæÏò æóÇáúÍóÓóäö æóÇáÔøóÚúÈöíøö æóÓóÚöíÏö Èúäö ÌõÈóíúÑò¡ æóÑõæöíó Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò ÃóíúÖðÇ æóÇÎúÊóÇÑóåõ ÇÈúäõ ÌóÑöíÑò. æóÇáúæóÌúåõ Ãóäú íóßõæäó ãõÛÇÖöÈÇð
ÍóÇáðÇ ãõÑóÇÏðÇ ÈöåóÇ ÇáÊøóÔúÈöíåõ¡ Ãóíú ÎóÑóÌó ßÇáãÛÇÖÈ. æóÓóíóÃúÊöí ÊóÝúÕöíá åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÕøóÇÝøóÇÊö.
æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóÙóäøó Ãóäú áóäú äóÞúÏöÑó Úóáóíúåö íóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõ ÎóÑóÌó ÎõÑõæÌðÇ ÛóíúÑó ãóÃúÐõæäò áóåõ Ýöíåö ãöäó Çááøóåö. Ùóäøó Ãóäøóåõ ÅöÐóÇ ÇÈúÊóÚóÏó Úóäö ÇáúãóÏöíäóÉ ÇáúãõÑúÓá åõæó ÅöáóíúåóÇ íõÑúÓöáõ Çááøóåõ ÛóíúÑóåõ Åöáóíúåöãú. æóÞóÏú Ñõæöíó Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò Ãóäøó (ÍóÒúÞöíóÇáó) ãóáößó ÅöÓúÑóÇÆöíáó ßóÇäó Ýöí Òóãóäöåö ÎóãúÓóÉõ ÃóäúÈöíóÇÁó ãöäúåõãú íõæäõÓõ¡ ÝóÇÎúÊóÇÑóåõ Çáúãóáößõ áöíóÐúåóÈó Åöáóì Ãóåúáö (äöíäóæóì) áöÏóÚúæóÊöåöãú ÝóÃóÈóì æóÞóÇáó: åóÇåõäóÇ ÃóäúÈöíóÇÁõ ÛóíúÑöí æóÎÑÌ ãÛÇÖÈÇ ááúãáß. æóåóÐóÇ ÈóÚöíÏñ ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÂíóÇÊò ÃõÎúÑóì æóãöäú ßõÊõÈö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó.
æóãóÍóáøõ ÇáúÚöÈúÑóÉö ãöäó ÇáúÂíóÉö áóÇ íóÊóæóÞøóÝõ Úóáóì ÊóÚúíöíäö ÇáúÞöÕøóÉö.
æóãóÚúäóì ÝóÙóäøó Ãóäú áóäú äóÞúÏöÑó Úóáóíúåö Þöíáó äóÞúÏöÑõ ãõÖóÇÑöÚõ ÞóÏóÑó Úóáóíúåö ÃóãúÑðÇ ÈöãóÚúäóì ÖóíøóÞó ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Çááøóåõ íóÈúÓõØõ ÇáÑøöÒúÞó áöãóäú íóÔÇÁõ æóíóÞúÏöÑõ [ÇáÑøóÚúÏ: 26] æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãóäú ÞõÏöÑó Úóáóíúåö ÑöÒúÞõåõ ÝóáúíõäúÝöÞú ãöãøóÇ ÂÊÇåõ Çááøóåõ [ÇáØøóáóÇÞ: 7] ¡ Ãóíú Ùóäøó Ãóäú áóäú äõÖóíøöÞó Úóáóíúåö ÊóÍúÊöíãó ÇáúÅöÞóÇãóÉö ãóÚó ÇáúÞóæúãö ÇáøóÐöíäó ÃõÑúÓöáó Åöáóíúåöãú Ãóæú ÊóÍúÊöíãó ÞöíóÇãöåö ÈöÊóÈúáöíÛö ÇáÑøöÓóÇáóÉö¡ æóÃóäøóåõ ÅöÐóÇ ÎóÑóÌó ãöäú Ðóáößó ÇáúãóßóÇäö ÓóÞóØó ÊóÚóáøõÞõ ÊóßúáöíÝö ÇáÊøóÈúáöíÛö Úóäúåõ ÇÌúÊöåóÇÏðÇ ãöäúåõ¡ ÝóÚõæÊöÈó ÈöãóÇ Íóáøó Èöåö ÅöÐú ßóÇäó Úóáóíúåö Ãóäú íóÓúÊóÚúáöãó ÑóÈøóåõ ÚóãøóÇ íõÑöíÏõ ÝöÚúáóåõ. æóÝöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : Ãóäøó ÇÈúäó ÚóÈøóÇÓò ÏóÎóáó Úóáóì ãõÚóÇæöíóÉó ÝóÞóÇáó áóåõ ãõÚóÇæöíóÉõ: «áóÞóÏú ÖóÑóÈóÊúäöí ÃóãúæóÇÌõ ÇáúÞõÑúÂäö ÇáúÈóÇÑöÍóÉõ ÝóÛóÑöÞúÊõ Ýóáóãú ÃóÌöÏú áöäóÝúÓöí ÎóáóÇÕðÇ ÅöáøóÇ Èß. ÞóÇáó: æóãóÇ åöíó¿ ÝóÞóÑóÃó ãõÚóÇæöíóÉõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉó æóÞóÇáó: Ãóæó íóÙõäøõ äóÈöíÁõ Çááøóåö Ãóäøó Çááøóåó áóÇ íóÞúÏöÑõ Úóáóíúåö¿ ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóÈøóÇÓò: åóÐóÇ ãöäó ÇáúÞóÏúÑö áóÇ ãöäó ÇáúÞõÏúÑóÉö» . íóÚúäöí ÇáÊøóÖúíöíÞó Úóáóíúåö.(17/131)
æóÞöíáó äóÞúÏöÑó åõäóÇ ÈöãóÚúäóì äóÍõßúãó ãóÃúÎõæÐñ ãöäó ÇáúÞõÏúÑóÉö¡ Ãóíú Ùóäøó Ãóäú áóäú äõÄóÇÎöÐóåõ ÈöÎõÑõæÌöåö ãöäú Èóíúäö Þóæúãöåö Ïõæäó ÅöÐúäò. æóäõÞöáó åóÐóÇ Úóäú ãõÌóÇåöÏò æóÞóÊóÇÏóÉó æóÇáÖøóÍøóÇßö æóÇáúßóáúÈöíøö æóåõæó ÑöæóÇíóÉñ Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò æóÇÎúÊóÇÑóåõ ÇáúÝóÑøóÇÁõ æóÇáÒøóÌøóÇÌõ. æóÚóáóì åóÐóÇ íóßõæäõ íõæäõÓõ ÇÌúÊóåóÏó æóÃóÎúØóÃó.
æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö ÝóÇáÊøóÝúÑöíÚõ ÊóÝúÑöíÚõ ÎõØõæÑö åóÐóÇ ÇáÙøóäøö Ýöí äóÝúÓöåö ÈóÚúÏó Ãóäú ßóÇäó ÇáúÎõÑõæÌõ ãöäúåõ ÈóÇÏöÑóÉð ÈÏÇÝÚ ÇáúÛóÖóÈ Úóä ÛóíúÑö ÊóÃóãøõáò Ýöí áóæóÇÒöãöåö æóÚóæóÇÞöÈöåö¡ ÞóÇáõæÇ: æóßóÇäó Ýöí ØóÈúÚöåö ÖöíÞõ ÇáÕøóÏúÑö.
æóÞöíáó ãóÚúäóì ÇáúßóáóÇãö Úóáóì ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÍõÐöÝóÊú åóãúÒóÊõåõ. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÃóÝóÙóäøó Ãóäú áóäú äóÞúÏöÑó Úóáóíúåö¿
æóäõÓöÈó Åöáóì ÓõáóíúãóÇäó Èúäö ÇáúãõÚúÊóãöÑö Ãóæú ÃóÈöí ÇáúãõÚúÊóãöÑö. ÞóÇáó ãõäúÐöÑõ Èúäõ ÓóÚöíÏò Ýöí «ÊóÝúÓöíÑå» : æóÞÏ ÞÑìÁ Èöåö.
æóÚöäúÏöí Ýöíåö ÊóÃúæöíáóÇäö ÂÎóÑóÇäö æóåõãóÇ: Ãóäøóåõ Ùóäøó æóåõæó Ýöí ÌóæúÝö ÇáúÍõæÊö Ãóäøó Çááøóåó ÛóíúÑõ ãõÎóáøöÕöåö
Ýöí ÈóØúäö ÇáúÍõæÊö áöÃóäøóåõ ÑóÃóì Ðóáößó ãõÓúÊóÍöíáðÇ ÚóÇÏóÉð¡ æóÚóáóì åóÐóÇ íóßõæäõ ÇáÊøóÚúÞöíÈõ ÈöÍóÓóÈö ÇáúæóÇÞöÚóÉö¡ Ãóíú Ùóäøó ÈóÚúÏó Ãóäö ÇÈúÊóáóÚóåõ ÇáúÍõæÊõ.
æóÃóãøóÇ äöÏóÇÄõåõ ÑóÈøóåõ ÝóÐóáößó ÊóæúÈóÉñ ÕóÏóÑóÊú ãöäúåõ Úóäú ÊóÞúÕöíÑöåö Ãóæú ÚóÌóáóÊöåö Ãóæú ÎóØóÃö ÇÌúÊöåóÇÏöåö¡ æóáöÐóáößó ÞóÇáó: Åöäøöí ßõäúÊõ ãöäó ÇáÙøóÇáöãöíäó ãõÈóÇáóÛóÉð Ýöí ÇÚúÊöÑóÇÝöåö ÈöÙõáúãö äóÝúÓöåö¡ ÝóÃóÓúäóÏó Åöáóíúåö ÝöÚúáó Çáúßóæúäö ÇáÏøóÇáøó Úóáóì ÑõÓõæÎö ÇáúæóÕúÝö¡ æóÌóÚóáó ÇáúÎóÈóÑó Ãóäøóåõ æóÇÍöÏñ ãöäú ÝóÑöíÞö ÇáÙøóÇáöãöíäó æóåõæó ÃóÏóáøõ Úóáóì ÃóÑúÓóÎöíøóÉö ÇáúæóÕúÝö¡ Ãóæú Ãóäøóåõ Ùóäøó ÈöÍóÓóÈö ÇáúÃóÓúÈóÇÈö ÇáúãõÚúÊóÇÏóÉö Ãóäøóåõ íõåóÇÌöÑõ ãöäú ÏóÇÑö Þóæúãöåö¡ æóáóãú íóÙõäøó Ãóäøó Çááøóåó íóÚõæÞõåõ Úóäú Ðóáößó ÅöÐú áóãú íóÓúÈöÞú Åöáóíúåö æóÍúíñ ãöäó Çááøóåö.
æÃóäøöí ãõÝóÓøöÑóÉñ áöÝöÚúáö äóÇÏóì.
æóÊóÞúÏöíãõåõ ÇáöÇÚúÊöÑóÇÝó ÈöÇáÊøóæúÍöíÏö ãóÚó ÇáÊøóÓúÈöíÍö ßóäøóì Èöåö Úóäö ÇäúÝöÑóÇÏö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÇáÊøóÏúÈöíÑö æóÞõÏúÑóÊöåö Úóáóì ßõáøö ÔóíúÁò.(17/132)
æóÇáÙøõáõãóÇÊõ: ÌóãúÚõ ÙõáúãóÉò. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÙõáúãóÉõ Çááøóíúáö¡ æóÙõáúãóÉõ ÞóÚúÑö ÇáúÈóÍúÑö¡ æóÙõáúãóÉõ ÈóØúäö ÇáúÍõæÊö. æóÞöíáó: ÇáÙøõáõãóÇÊõ ãõÈóÇáóÛóÉñ Ýöí ÔöÏøóÉö ÇáÙøõáúãóÉö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íõÎúÑöÌõåõãú ãöäó ÇáÙøõáõãÇÊö Åöáóì ÇáäøõæÑö [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 257] .
æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÃóäøóÇ äóÙõäøõ Ãóäøó «ÇáÙøóáóãóÉó» áóãú ÊóÑöÏú ãõÝúÑóÏóÉð Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö.
æóÇáöÇÓúÊöÌóÇÈóÉõ: ãõÈóÇáóÛóÉñ Ýöí ÇáúÅöÌóÇÈóÉö. æóåöíó ÅöÌóÇÈóÉõ ÊóæúÈóÊöåö ãöãøóÇ ÝóÑøóØó ãöäúåõ. æóÇáúÅöäúÌóÇÁõ æóÞóÚó Íöíäó ÇáöÇÓúÊöÌóÇÈóÉö ÅöÐö ÇáÕøóÍöíÍõ Ãóäøóåõ ãóÇ ÈóÞöíó Ýöí ÈóØúäö ÇáúÍõæÊö ÅöáøóÇ ÓóÇÚóÉð ÞóáöíáóÉð¡ æóÚóØóÝó ÈöÇáúæóÇæö åõäóÇ ÈöÎöáóÇÝö ÚóØúÝö ÝóßóÔóÝúäÇ Úóáóì ÝóÇÓúÊóÌóÈúäÇ æóÅöäúÌóÇÄõåõ åõæó ÈöÊóÞúÏöíÑò æóÊóßúæöíäò Ýöí ãöÒóÇÌö ÇáúÍõæÊö ÍóÊøóì ÎóÑóÌó ÇáúÍõæÊõ Åöáóì ÞÑÈ ÇáÔÇØÆ ÝÊÞÇíÇå ÝóÎóÑóÌó íóÓúÈóÍõ Åöáóì ÇáÔøóÇØöÆö.
æóåóÐóÇ ÇáúÍõæÊõ åõæó ãöäú ÕöäúÝö ÇáúÍõæÊö ÇáúÚóÙöíãö ÇáøóÐöí íóÈúÊóáöÚõ ÇáúÃóÔúíóÇÁó ÇáÖøóÎúãóÉó æóáóÇ íóÞúÖöãõåóÇ ÈöÃóÓúäóÇäöåö. æóÔóÇÚó Èóíúäó ÇáäøóÇÓö ÊóÓúãöíóÉõ ÕöäúÝò ãöäó ÇáúÍõæÊö ÈöÍõæÊö íõæäõÓó ÑóÌúãðÇ ÈöÇáúÛóíúÈö.
æóÌõãúáóÉõ æóßóÐáößó äõäúÌöí ÇáúãõÄúãöäöíäó ÊóÐúíöíáñ. æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Èö ßóÐáößó Åöáóì ÇáúÅöäúÌóÇÁö ÇáøóÐöí ÃóäúÌóì Èöåö íõæäõÓó¡ Ãóíú ãöËúáó Ðóáößó ÇáúÅöäúÌóÇÁö äõäúÌöí ÇáúãõÄúãöäöíäó ãä Ûãæã ÈöÍóÓÈ ãöäú íóÞóÚõ ÝöíåóÇ Ãóäøó äóÌóÇÊóåõ ÚóÓöíÑóÉñ. æóÝöí åóÐóÇ ÊóÚúÑöíÖñ áöáúãõÔúÑößöíäó ãöäó ÇáúÚóÑóÈö ÈöÃóäøó Çááøóåó ãõäúÌöí ÇáúãõÄúãöäöíäó ãöäó ÇáúÛóãøö æóÇáäøóßóÏö ÇáøóÐöí íõáóÇÞõæäóåõ ãöäú ÓõæÁö ãõÚóÇãóáóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÅöíøóÇåõãú Ýöí ÈöáóÇÏöåöãú.
æóÇÚúáóãú Ãóä ßáãÉ ÝóäõÌøöíó ßõÊöÈóÊú Ýöí ÇáúãóÕóÇÍöÝö Èöäõæäò æóÇÍöÏóÉò ßóãóÇ ßõÊöÈóÊú Èöäõæäò æóÇÍöÏóÉò
Ýöí Þóæúáöåö Ýöí [ÓõæÑóÉ íõæÓõÝ: 110] ÝóäõÌøöíó ãóäú äóÔÇÁõ. æóæóÌøóåó ÃóÈõæ Úóáöíøò åóÐóÇ ÇáÑøóÓúãó ÈöÃóäøó Çáäøõæäó ÇáËøóÇäöíóÉó áóãøóÇ ßóÇäóÊú ÓóÇßöäóÉð æóßóÇäó æõÞõæÚõ ÇáúÌöíãö ÈóÚúÏóåóÇ íóÞúÊóÖöí ÅöÎúÝóÇÁóåóÇ áöÃóäøó Çáäøõæäó ÇáÓøóÇßöäóÉó ÊõÎúÝóì ãóÚó ÇáúÃóÍúÑõÝö ÇáÔøóÌóÑöíøóÉö æóåöíó- ÇáúÌöíãõ æóÇáÔøöíäõ æóÇáÖøóÇÏõ- ÝóáóãøóÇ ÃõÎúÝöíóÊú ÍõÐöÝóÊú Ýöí ÇáäøõØúÞö ÝóÔóÇÈóåó ÅöÎúÝóÇÄõåóÇ ÍóÇáóÉó ÇáúÅöÏúÛóÇãö ÝóÍóÐóÝóåóÇ ßóÇÊöÈõ ÇáúãõÕúÍóÝö Ýöí ÇáúÎóØøö áöÎóÝóÇÁö(17/133)
ÇáäøõØúÞö ÈöåóÇ Ýöí ÇááøóÝúÙö¡ Ãóíú ßóãóÇ ÍóÐóÝõæÇ äõæäó (Åöäú) ãóÚó (áóÇ) Ýöí äóÍúæ «ÅöáøóÇ ÝóÚóáõæåõ» ãöäú ÍóíúËõ ÅöäøóåóÇ ÊõÏúÛóãõ Ýöí ÇááøóÇãö.
æóÞóÑóÃó ÌõãúåõæÑõ ÇáúÞõÑøóÇÁö ÈöÅöËúÈóÇÊö Çáäøõæäóíúäö Ýöí ÇáäøõØúÞö Ýóíóßõæäõ ÍóÐúÝõ ÅöÍúÏóì Çáäøõæäóíúäö Ýöí ÇáúÎóØøö ãõÌóÑøóÏó ÊóäúÈöíåò Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑò ãöäö ÇÚúÊöÈóÇÑóÇÊö ÇáúÃóÏóÇÁö. æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò¡ æóÃóÈõæ ÈóßúÑò Úóäú ÚóÇÕöãò- Èöäõæäò æóÇÍöÏóÉò æóÈöÊóÔúÏöíÏö ÇáúÌöíãö- Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ÅöÏúÛóÇãö Çáäøõæäö Ýöí ÇáúÌöíãö ßóãóÇ ÊõÏúÛóãõ Ýöí ÇááøóÇãö æóÇáÑøóÇÁö.
æóÃäßÑ Ðóáöß ÚóáóíúåöãóÇ ÃóÈõæ ÍóÇÊöãò æóÇáÒøóÌøóÇÌõ æóÞóÇáóÇ: åõæó áóÍúäñ. æóæóÌøóåó ÃóÈõæ ÚõÈóíúÏò æóÇáúÝÑÇÁ æËÚáÈ ÞÑÇÁÊåãÇ ÈöÃóä äõäúÌöí ÓõßøöäóÊú íóÇÄõåõ æóáóãú ÊõÍóÑøóßú Úóáóì áõÛóÉö ãóäú íóÞõæáõ ÈóÞöí æóÑóÖöí ÝóíõÓóßøöäõ ÇáúíóÇÁó ßóãóÇ Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÍóÓóäö æóÐóÑõæÇ ãóÇ ÈóÞöíó ãöäó ÇáÑøöÈÇ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 278] ÈöÊóÓúßöíäö íóÇÁö ÈóÞöíó. æóÚóäú ÃóÈöí ÚõÈóíúÏò æóÇáúÞõÊóÈöíøö Ãóäøó Çáäøõæäó ÇáËøóÇäöíóÉó ÃõÏúÛöãóÊú Ýöí ÇáúÌöíãö.
æóæóÌøóåó ÇÈúäõ Ìöäøöí ãõÊóÇÈöÚðÇ áöáúÃóÎúÝóÔö ÇáÕøóÛöíÑö ÈöÃóäøó ÃóÕúáó åóÐöåö ÇáúÞöÑóÇÁóÉö: äõäóÌøöí- ÈöÝóÊúÍö Çáäøõæäö ÇáËøóÇäöíóÉö æóÊóÔúÏöíÏö ÇáúÌöíãö- ÝóÍõÐöÝóÊö Çáäøõæäõ ÇáËøóÇäöíóÉõ áöÊóæóÇáöí ÇáúãöËúáóíúäö ÝóÕóÇÑó äõÌøöíó. æóÚóäú ÈóÚúÖö ÇáäøõÍóÇÉö ÊóÃúæöíáõ åóÐöåö ÇáúÞöÑóÇÁóÉö ÈöÃóäøó äõÌøöíó ÝöÚúáõ ãõÖöíøò ãóÈúäöíøñ áöáäøóÇÆöÈö æóÃóäøó äóÇÆöÈó ÇáúÝóÇÚöáö ÖóãöíÑñ íóÚõæÏõ Åöáóì ÇáäøöÌóÇÁö ÇáúãóÃúÎõæÐö ãöäó ÇáúÝöÚúáö¡ Ãóæö ÇáúãóÃúÎõæÐö ãöäö ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Ýöí Þóæúáöåö æóßóÐáößó.
æóÇäúÊóÕóÈó ÇáúãõÄúãöäöíäó Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö Èöåö Úóáóì ÑóÃúíö ãóäú íõÌóæøöÒõ ÅöäóÇÈóÉó ÇáúãóÕúÏóÑö ãóÚó æõÌõæÏö ÇáúãóÝúÚõæáö Èöåö. ßóãóÇ Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ÃóÈöí ÌóÚúÝóÑò áöíóÌúÒöíó- ÈöÝóÊúÍö ÇáÒøóÇíö- ÞóæúãÇð ÈöãÇ ßÇäõæÇ íóßúÓöÈõæäó [ÇáÌÇËíÉ: 14] ÈöÊóÞúÏöíÑö áöíõÌúÒóì ÇáúÌóÒóÇÁó ÞóæúãðÇ. æóÞóÇáó ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøõ Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : Åöäøó åóÐóÇ ÇáÊøóæúÌöíåó ÈóÇÑöÏõ ÇáÊøóÚóÓøõÝö(17/134)
æóÒóßóÑöíøóÇ ÅöÐú äóÇÏóì ÑóÈøóåõ ÑóÈøö áóÇ ÊóÐóÑúäöí ÝóÑúÏðÇ æóÃóäúÊó ÎóíúÑõ ÇáúæóÇÑöËöíäó (89) ÝóÇÓúÊóÌóÈúäóÇ áóåõ æóæóåóÈúäóÇ áóåõ íóÍúíóì æóÃóÕúáóÍúäóÇ áóåõ ÒóæúÌóåõ Åöäøóåõãú ßóÇäõæÇ íõÓóÇÑöÚõæäó Ýöí ÇáúÎóíúÑóÇÊö æóíóÏúÚõæäóäóÇ ÑóÛóÈðÇ æóÑóåóÈðÇ æóßóÇäõæÇ áóäóÇ ÎóÇÔöÚöíäó (90)
[89¡ 90]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÇáúÂíóÇÊ 89 Çáì 90]
æóÒóßóÑöíøóÇ ÅöÐú äóÇÏóì ÑóÈøóåõ ÑóÈøö áóÇ ÊóÐóÑúäöí ÝóÑúÏÇð æóÃóäúÊó ÎóíúÑõ ÇáúæÇÑöËöíäó (89) ÝóÇÓúÊóÌóÈúäÇ áóåõ æóæóåóÈúäÇ áóåõ íóÍúíì æóÃóÕúáóÍúäÇ áóåõ ÒóæúÌóåõ Åöäøóåõãú ßÇäõæÇ íõÓÇÑöÚõæäó Ýöí ÇáúÎóíúÑÇÊö æóíóÏúÚõæäóäÇ ÑóÛóÈÇð æóÑóåóÈÇð æóßÇäõæÇ áóäÇ ÎÇÔöÚöíäó (90)
æóÒóßóÑöíøóÇ ÅöÐú äóÇÏóì ÑóÈøóåõ ÑóÈøö áóÇ ÊóÐóÑúäöí ÝóÑúÏÇð æóÃóäúÊó ÎóíúÑõ ÇáúæÇÑöËöíäó (89) ÝóÇÓúÊóÌóÈúäÇ áóåõ æóæóåóÈúäÇ áóåõ íóÍúíì æóÃóÕúáóÍúäÇ áóåõ ÒóæúÌóåõ ßóÇäó ÃóãúÑõ ÒóßóÑöíøóÇÁó ÇáøóÐöí ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö Þóæúáõåõ: ÅöÐú äóÇÏóì ÑóÈøóåõ ÂíóÉð ãöäú ÂíóÇÊö Çááøóåö Ýöí ÚöäóÇíóÊöåö
ÈöÃóæúáöíóÇÆöåö ÇáúãõäúÞóØöÚöíäó áöÚöÈóÇÏóÊöåö ÝóÎõÕøó ÈöÇáÐøößúÑö áöÐóáößó. æóÇáúÞóæúáõ Ýöí ÚóØúÝö æóÒóßóÑöíøóÇÁó ßóÇáúÞóæúáö Ýöí äóÙóÇÆöÑöåö ÇáÓøóÇÈöÞóÉö.
æóÌõãúáóÉõ ÑóÈøö áóÇ ÊóÐóÑúäöí ÝóÑúÏÇð ãõÈóíøöäóÉñ áöÌõãúáóÉö äóÇÏóì ÑóÈøóåõ. æóÃõØúáöÞó ÇáúÝóÑúÏõ Úóáóì ãóäú áóÇ æóáóÏó áóåõ ÊóÔúÈöíåðÇ áóåõ ÈöÇáúãõäúÝóÑöÏö ÇáøóÐöí áóÇ ÞóÑöíäó áóåõ. ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóßõáøõåõãú ÂÊöíåö íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö ÝóÑúÏÇð [ãóÑúíóã: 95] ¡ æóíõÞóÇáõ ãöËúáóåõ ÇáúæóÇÍöÏõ áöáøóÐöí áóÇ ÑóÝöíÞó áóåõ¡ ÞóÇáó ÇáúÍóÇÑöËõ Èúäõ åöÔóÇãò:
æóÚóáöãúÊõ Ãóäøöí Åöäú ÃõÞóÇÊöáú æóÇÍöÏðÇ ... ÃõÞúÊóáú æóáóÇ íóÖúÑõÑú ÚóÏõæøöíó ãóÔúåóÏöí
ÝóÔõÈøöåó ãóäú áóÇ æáÏ ÈÇáÝÑÏ áöÃóäøó ÇáúæóáóÏó íõÕóíøöÑõ ÃóÈóÇåõ ßóÇáÔøóÝúÚö áöÃóäøóåõ ßóÌõÒúÁò ãöäúåõ. æóáóÇ íõÞóÇáõ áöÐöí ÇáúæóáóÏö ÒóæúÌñ æóáóÇ ÔóÝúÚñ.
æóÌõãúáóÉõ æóÃóäúÊó ÎóíúÑõ ÇáúæÇÑöËöíäó ËóäóÇÁñ áöÊóãúåöíÏö ÇáúÅöÌóÇÈóÉö¡ Ãóíú ÃóäúÊó ÇáúæóÇÑöËõ ÇáúÍóÞøõ ÝóÇÞúÖö Úóáóíøó ãöäú ÕöÝóÊößó ÇáúÚóáöíøóÉö ÔóíúÆðÇ. æóÞóÏú ÔóÇÚó Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö æóÇáÓõäøóÉö ÐößúÑõ ÕöÝóÉò ãöäú ÕöÝóÇÊö Çááøóåö ÚöäúÏó ÓõÄóÇáöåö ÅöÚúØóÇÁó ãóÇ åõæó ãöäú ÌöäúÓöåóÇ¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÃóíøõæÈõ æóÃóäúÊó ÃóÑúÍóãõ ÇáÑøóÇÍöãöíäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 83] ¡ æóÏóáøó ÐößúÑõ Ðóáößó Úóáóì Ãóäøóåõ ÓóÃóáó ÇáúæóáóÏó áöÃóÌúáö Ãóäú íóÑöËóåõ ßóãóÇ Ýöí ÂíóÉö [ÓõæÑóÉö ãóÑúíóãó: 6] íóÑöËõäöí æóíóÑöËõ ãöäú Âáö íóÚúÞõæÈó. ÍõÐöÝóÊú åóÇÊöåö ÇáúÌõãúáóÉõ áöÏóáóÇáóÉö ÇáúãóÍúßöíøö åõäóÇ ÚóáóíúåóÇ. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: íóÑöËõäöí ÇáúÅöÑúËó ÇáøóÐöí áóÇ íõÏóÇäöí ÅöÑúËóßó ÚöÈóÇÏóßó¡ Ãóíú ÈóÞóÇÁó ãóÇ ÊóÑóßõæåõ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ áöÊóÕóÑøõÝö ÞõÏúÑóÊößó¡ Ãóæú íóÑöËõäöí ãóÇáöí æóÚöáúãöí æóÃóäúÊó ÊóÑöËõ äóÝúÓöí(17/135)
ßõáøóåóÇ ÈöÇáúãóÕöíÑö Åöáóíúßó ãóÕöíÑðÇ ÃóÈóÏöíøðÇ ÝóÅöÑúËõßó ÎóíúÑõ ÅöÑúËò áöÃóäøóåõ ÃóÔúãóáõ æóÃóÈúÞóì æóÃóäúÊó ÎóíúÑõ ÇáúæóÇÑöËöíäó Ýöí ÊóÍóÞøõÞö åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝö.
æóÅöÕúáóÇÍõ ÒóæúÌöåö: ÌóÚóáóåóÇ ÕóÇáöÍóÉð áöáúÍóãúáö ÈóÚúÏó Ãóäú ßóÇäóÊú ÚóÇÞöÑðÇ.
æóÊóÞóÏøóãó ÐößúÑõ ÒóßóÑöíøóÇÁó Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó æóÐößúÑõ ÒóæúÌöåö Ýöí ÓõæÑóÉö ãóÑúíóãó.
Åöäøóåõãú ßÇäõæÇ íõÓÇÑöÚõæäó Ýöí ÇáúÎóíúÑÇÊö æóíóÏúÚõæäóäÇ ÑóÛóÈÇð æóÑóåóÈÇð æóßÇäõæÇ áóäÇ ÎÇÔöÚöíäó ÌõãúáóÉñ æóÇÞöÚóÉñ ãóæúÞöÚó ÇáÊøóÚúáöíáö áöáúÌõãóáö ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉö Ýöí ÇáËøóäóÇÁö Úóáóì ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ÇáúãóÐúßõæÑöíäó¡ æóãóÇ ÃõæÊõæåõ ãöäó ÇáäøóÕúÑö¡ æóÇÓúÊöÌóÇÈóÉö ÇáÏøóÚóæóÇÊö¡ æóÇáúÅöäúÌóÇÁö ãöäú ßóíúÏö ÇáúÃóÚúÏóÇÁö¡ æóãóÇ ÊóÈöÚó Ðóáößó¡ ÇÈúÊöÏóÇÁð ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáóÞóÏú ÂÊóíúäÇ ãõæÓì æóåÇÑõæäó ÇáúÝõÑúÞÇäó æóÖöíÇÁð [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 48] . ÝóÖóãóÇÆöÑõ ÇáúÌóãúÚö ÚóÇÆöÏóÉñ Åöáóì ÇáúãóÐúßõæÑöíäó. æóÍóÑúÝõ ÇáÊøóÃúßöíÏö ãõÝöíÏñ ãóÚúäóì ÇáÊøóÚúáöíáö æóÇáÊøóÓóÈøõÈö¡ Ãóíú ãóÇ ÇÓúÊóÍóÞøõæÇ ãóÇ ÃõæÊõæåõ ÅöáøóÇ áöãõÈóÇÏóÑóÊöåöãú Åöáóì ãóÓóÇáößö ÇáúÎóíúÑö æóÌöÏøöåöãú Ýöí ÊóÍúÕöíáöåóÇ.
æóÃóÝóÇÏó ÝöÚúáõ Çáúßóæúäö Ãóäøó Ðóáößó ßóÇäó ÏóÃúÈóåõãú æóåóÌöíÑóÇåõãú.
æóÇáúãõÓóÇÑóÚóÉõ: ãõÓúÊóÚóÇÑóÉñ áöáúÍöÑúÕö æóÕóÑúÝö ÇáúåöãøóÉö æóÇáúÌöÏøö áöáúÎóíúÑóÇÊö¡ Ãóíú áöÝöÚúáöåóÇ¡ ÊóÔúÈöíåðÇ áöáúãõÏóÇæóãóÉö æóÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöãõÓóÇÑóÚóÉö ÇáÓøóÇÆöÑö Åöáóì ÇáúãóßóÇäö ÇáúãóÞúÕõæÏö ÇáúÌóÇÏøö Ýöí ãóÓóÇáößöåö.
æóÇáúÎóíúÑóÇÊõ: ÌóãúÚõ ÎóíúÑò- ÈöÝóÊúÍö ÇáúÎóÇÁö æóÓõßõæäö ÇáúíóÇÁö- æóåõæó ÌóãúÚñ ÈöÇáúÃóáöÝö æóÇáÊøóÇÁö Úóáóì ÎöáóÇÝö ÇáúÞöíóÇÓö Ýóåõæó ãöËúáõ ÓõÑóÇÏöÞóÇÊò æóÍóãøóÇãóÇÊò æóÇÕúØóÈúáóÇÊò. æóÇáúÎóíúÑõ ÖöÏøõ ÇáÔøóÑøö¡ Ýóåõæó ãóÇ Ýöíåö äóÝúÚñ. æóÃóãøóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Ýöíåöäøó ÎóíúÑÇÊñ ÍöÓÇäñ [ÇáÑøóÍúãóä: 70](17/136)
æóÇáøóÊöí ÃóÍúÕóäóÊú ÝóÑúÌóåóÇ ÝóäóÝóÎúäóÇ ÝöíåóÇ ãöäú ÑõæÍöäóÇ æóÌóÚóáúäóÇåóÇ æóÇÈúäóåóÇ ÂíóÉð áöáúÚóÇáóãöíäó (91)
ÝóíõÍúÊóãóáõ Ãóäøóåõ ãöËúáõ åóÐóÇ¡ æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäøóåõ ÌóãúÚõ ÎóíúÑóÉò- ÈöÝóÊúÍò ÝóÓõßõæäò- ÇáøóÐöí åõæó ãõÎóÝøóÝõ ÎóíøöÑóÉò ÇáúãõÔóÏøöÏö ÇáúíóÇÁö¡ æóåöíó ÇáúãóÑúÃóÉõ ÐóÇÊõ ÇáúÃóÎúáóÇÞö ÇáúÎóíúÑöíøóÉö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÇáúÎóíúÑÇÊö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÃõæáÆößó áóåõãõ ÇáúÎóíúÑÇÊõ Ýöí [ÓõæÑóÉö ÈóÑóÇÁóÉñ: 88] . æóÚóØóÝó Úóáóì Ðóáößó Ãóäøóåõãú íóÏúÚõæäó Çááøóåó ÑóÛúÈóÉð Ýöí ËóæóÇÈöåö æóÑóåúÈóÉð ãöäú ÛóÖóÈöåö¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÍúÐóÑõ ÇáúÂÎöÑóÉó æóíóÑúÌõæÇ ÑóÍúãóÉó ÑóÈøöåö [ÇáÒãÑ: 9] .
æóÇáÑøóÛóÈõ æóÇáÑøóåóÈõ- ÈöÝóÊúÍö ËóÇäöíåöãóÇ- ãóÕúÏóÑóÇäö ãöäú ÑóÛöÈó æóÑóåöÈó. æóåõãóÇ æóÕúÝñ áöãóÕúÏóÑö íóÏúÚõæäóäÇ áöÈóíóÇäö äóæúÚö ÇáÏøõÚóÇÁö ÈöãóÇ åõæó ÃóÚóãøõ Ýöí ÌöäúÓöåö¡ Ãóæú íõÞóÏøóÑõ ãõÖóÇÝñ¡ Ãóíú Ðóæöí. ÑóÛóÈò æóÑóåóÈò¡ ÝóÃõÞöíãó ÇáúãõÖóÇÝõ Åöáóíúåö ãóÞóÇãóåõ ÝóÃóÎóÐó ÅöÚúÑóÇÈóåõ.
æóÐõßöÑó ÝöÚúáõ Çáúßóæúäö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóßÇäõæÇ áóäÇ ÎÇÔöÚöíäó ãöËúáó ÐößúÑöåö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ßÇäõæÇ íõÓÇÑöÚõæäó.
æóÇáúÎõÔõæÚõ: ÎóæúÝõ ÇáúÞóáúÈö ÈöÇáÊøóÝóßøõÑö Ïõæäó ÇÖúØöÑóÇÈö ÇáúÃóÚúÖóÇÁ ÇáÙøóÇåöÑóÉ.
[91]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 91]
æóÇáøóÊöí ÃóÍúÕóäóÊú ÝóÑúÌóåÇ ÝóäóÝóÎúäÇ ÝöíåÇ ãöäú ÑõæÍöäÇ æóÌóÚóáúäÇåÇ æóÇÈúäóåÇ ÂíóÉð áöáúÚÇáóãöíäó (91)
áóãøóÇ ÇäúÊóåóì ÇáÊøóäúæöíåõ ÈöÝóÖúáö ÑöÌóÇáò ãöäó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ÃóÚúÞóÈó ÈöÇáËøóäóÇÁö Úóáóì ÇãúÑóÃóÉò äóÈöíÆóÉò ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì Ãóäøó ÃóÓúÈóÇÈó ÇáúÝóÖúáö ÛóíúÑõ ãóÍúÌõæÑóÉò¡ ßóãóÇ ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÇáúãõÓúáöãÇÊö [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ:
35] ÇáúÂíóÉó. åóÐöåö åöíó ãóÑúíóãõ ÇÈúäóÉõ ÚöãúÑóÇäó. æóÚóÈøóÑó ÚóäúåóÇ ÈöÇáúãóæúÕõæáö ÏóáóÇáóÉð Úóáóì ÃóäøóåóÇ ÞóÏö ÇÔúÊõåöÑóÊú ÈöãóÖúãõæäö ÇáÕøöáóÉö ßóãóÇ åõæó ÔóÃúäõ ØóÑöíÞö ÇáúãóæúÕõæáöíøóåö ÛóÇáöÈðÇ¡ æóÃóíúÖðÇ áöãóÇ Ýöí ÇáÕøöáóÉö ãöäú ãóÚúäóì ÊóÓúÝöíåö ÇáúíóåõæÏö ÇáøóÐöíäó ÊóÞóæøóáõæÇ ÚóäúåóÇ ÅöÝúßðÇ æóÒõæÑðÇ¡ æóáöíõÈúäóì Úóáóì Êöáúßó ÇáÕøöáóÉö ãóÇ ÊóÝóÑøóÚó ÚóáóíúåóÇ ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóäóÝóÎúäÇ ÝöíåÇ ãöäú ÑõæÍöäÇ ÇáøóÐöí åõæó Ýöí Íõßúãö(17/137)
ÇáÕøöáóÉö ÃóíúÖðÇ¡ ÝóßóÃóäøóåõ Þöíáó: æóÇáøóÊöí äóÝóÎúäóÇ ÝöíåóÇ ãöäú ÑõæÍöäóÇ¡ áöÃóäøó ßöáóÇ ÇáúÃóãúÑóíúäö ãõæÌöÈõ ËóäóÇÁò. æóÞóÏú ÃóÑóÇÏó Çááøóåõ ÅößúÑóÇãóåóÇ ÈöÃóäú Êóßõæäó ãóÙúåóÑó ÚóÙöíãö ÞõÏúÑóÊöåö Ýöí ãõÎóÇáóÝóÉö ÇáÓøõäøóÉö ÇáúÈóÔóÑöíøóÉö áöÍõÕõæáö Íóãúáö ÃõäúËóì Ïõæäó ÞõÑúÈóÇäö ÐóßóÑò¡ áöíóÑóì ÇáäøóÇÓõ ãöËóÇáðÇ ãöäó ÇáÊøóßúæöíäö ÇáúÃóæøóáö ßóãóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ãóËóáó ÚöíÓì ÚöäúÏó Çááøóåö ßóãóËóáö ÂÏóãó ÎóáóÞóåõ
ãöäú ÊõÑÇÈò Ëõãøó ÞÇáó áóåõ ßõäú Ýóíóßõæäõ
[Âá ÚãÑóÇä: 59] .
æóÇáäøóÝúÎõ¡ ÍóÞöíÞóÊõåõ: ÅöÎúÑóÇÌõ åóæóÇÁö ÇáúÝóãö ÈöÊóÖúíöíÞö ÇáÔøóÝóÊóíúäö. æóÃõØúáöÞó åõäóÇ ÊóãúËöíáðÇ áöÅöáúÞóÇÁö ÑõæÍö ÇáÊøóßúæöíäö áöáäøóÓúáö Ýöí ÑóÍöãö ÇáúãóÑúÃóÉö ÏóÝúÚóÉð æóÇÍöÏóÉð ÈöÏõæäö ÇáúæóÓóÇÆöáö ÇáúãõÚúÊóÇÏóÉö ÊóÔúÈöíåðÇ áöåóíúÆóÉö ÇáÊøóßúæöíäö ÇáÓøóÑöíÚö ÈöåóíúÆóÉö ÇáäøóÝúÎö. æóÞóÏú Þöíáó: Åöäøó Çáúãóáóßó äóÝóÎó ãöãøóÇ åõæó áóåõ ßóÇáúÝóãö.
æóÇáÙøóÑúÝöíøóÉõ ÇáúãõÝóÇÏóÉõ Èö (Ýöí) ßóæúäõ ãóÑúíóãó ÙóÑúÝðÇ áöÍõáõæáö ÇáÑøõæÍö ÇáúãóäúÝõæÎö ÝöíåóÇ ÅöÐú ßóÇäóÊú æöÚóÇÁóåõ¡ æóáöÐóáößó Þöíáó ÝöíåÇ æóáã íÞá (Ýöíåö) áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó ÇáúÍóãúáó ÇáøóÐöí ßõæøöäó Ýöí ÑóÍöãöåóÇ Íóãúáñ ãöäú ÛóíúÑö ÇáØøóÑöíÞö ÇáúãõÚúÊóÇÏö¡ ßóÃóäøóåõ Þöíáó: ÝóäóÝóÎúäóÇ Ýöí ÈóØúäöåóÇ. æóÐóáößó ÃóÚúÑóÞõ Ýöí ãõÎóÇáóÝóÉö ÇáúÚóÇÏóÉö áöÃóäøó ÎóÑúÞó ÇáúÚóÇÏóÉö ÊóÞúæóì ÏóáóÇáóÊõåõ ÈöãöÞúÏóÇÑö ãóÇ íóÖúãóÍöáøõ Ýöíåö ãöäó ÇáúæóÓóÇÆöáö ÇáúãõÚúÊóÇÏóÉö.
æóÇáÑøõæÍõ: åõæó ÇáúÞõæøóÉõ ÇáøóÊöí ÈöåóÇ ÇáúÍóíóÇÉõ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöÐÇ ÓóæøóíúÊõåõ æóäóÝóÎúÊõ Ýöíåö ãöäú ÑõæÍöí [ÇáúÍÌÑ: 29] ¡ Ãóí ÌÚáÊ Ýöí ÂÏóãó ÑõæÍðÇ ÝóÕóÇÑó ÍóíøðÇ. æóÍóÑúÝõ (ãöäú) ÊóÈúÚöíÖöíøñ¡ æóÇáúãóäúÝõæÎõ ÑõæÍñ áöÃóäøóåõ ÌõÚöáó ÈóÚúÖó ÑõæÍö Çááøóåö¡ Ãóíú ÈóÚúÖó ÌöäúÓö ÇáÑøõæÍö ÇáøóÐöí Èöåö íóÌúÚóáõ Çááøóåõ ÇáúÃóÌúÓóÇãó ÐóÇÊó ÍóíóÇÉò.
æóÅöÖóÇÝóÉõ ÇáÑøõæÍö Åöáóì Çááøóåö ÅöÖóÇÝóÉõ ÊóÔúÑöíÝò áöÃóäøóåõ ÑõæÍñ ãóÈúÚõæËñ ãöäú áóÏõäö(17/138)
Åöäøó åóÐöåö ÃõãøóÊõßõãú ÃõãøóÉð æóÇÍöÏóÉð æóÃóäóÇ ÑóÈøõßõãú ÝóÇÚúÈõÏõæäö (92)
Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÏõæäö æóÓóÇØóÉö ÇáÊøóØóæøõÑóÇÊö ÇáúÍóíóæóÇäöíøóÉö áöáÊøóßúæöíäö ÇáäøóÓúáöíøö.
æóÌóÚúáõåóÇ æóÇÈúäöåóÇ ÂíóÉð åõæó ãöäú ÃóÓúÈóÇÈö ÊóÔúÑöíÝöåöãóÇ æóÇáÊøóäúæöíåö ÈöåöãóÇ ÅöÐú ÌóÚóáóåõãóÇ Çááøóåõ æóÓöíáóÉð áöáúíóÞöíäö ÈöÞõÏúÑóÊöåö æóãõÚúÌöÒóÇÊö ÃóäúÈöíóÇÆöåö ßóãóÇ ÞóÇáó Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáúãõÄúãöäöíäó: 50] æóÌóÚóáúäóÇ ÇÈúäó ãóÑúíóãó æóÃõãøóåõ ÂíóÉð. æóÈöåóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö ÍóÕóáó ÊóÔúÑöíÝõ ÈóÚúÖö ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö ÝóÃóÞúÓóãó Çááøóåõ ÈöåóÇ äóÍúæó: æóÇááøóíúáö ÅöÐÇ íóÛúÔì [Çááøóíúá:
1] ¡ æóÇáÔøóãúÓö æóÖõÍÇåÇ æóÇáúÞóãóÑö ÅöÐÇ ÊóáÇåÇ [ÇáÔøóãúÓ: 1- 2] .
æóÅöÝúÑóÇÏõ ÇáúÂíóÉö áöÃóäøóåõ ÃõÑöíÏó ÈöåóÇ ÇáúÌöäúÓõ. æóÍóíúËõ ßóÇäó ÇáúãóÐúßõæÑõ ÐóÇÊóíúäö ÝóÃóÎúÈóÑó ÚóäúåõãóÇ ÈöÃóäøóåõãóÇ ÂíóÉñ Úõáöãó Ãóäøó ßõáøó æóÇÍöÏò ÂíóÉñ ÎóÇÕøóÉñ. æóãöäú áóØóÇÆöÝö åóÐóÇ ÇáúÅöÝúÑóÇÏö Ãóäøó Èóíúäó ãóÑúíóãó æóÇÈúäöåóÇ ÍóÇáóÉð ãõÔúÊóÑóßóÉð åöíó ÂíóÉñ æóÇÍöÏóÉñ¡ Ëõãøó Ýöí ßõáøò ãöäúåõãóÇ ÂíóÉñ ÃõÎúÑóì ãõÓúÊóÞöáøóÉñ ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÍóÇáö ÇáäøóÇÙÑ ÇáãÊÃãá.
[92]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 92]
Åöäøó åÐöåö ÃõãøóÊõßõãú ÃõãøóÉð æÇÍöÏóÉð æóÃóäóÇ ÑóÈøõßõãú ÝóÇÚúÈõÏõæäö (92)
Åöäøó ãóßúÓõæÑóÉõ ÇáúåóãúÒóÉö ÚöäúÏó ÌóãöíÚö ÇáúÞõÑøóÇÁö¡ Ýóåöíó ÇÈúÊöÏóÇÁõ ßóáóÇãò. æóÇÊøóÝóÞóÊö ÇáúÞöÑóÇÁóÇÊõ ÇáúãóÔúåõæÑóÉõ Úóáóì ÑóÝúÚö ÃõãøóÊõßõãú. æóÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäøó ÇáúÌõãúáóÉó ãóÍúßöíøóÉñ ÈöÞóæúáò ãóÍúÐõæÝò íóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇáÓøöíóÇÞõ. æóÍóÐúÝõ ÇáúÞóæúáö Ýöí ãöËúáöåö ÔóÇÆöÚñ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö.
æóÇáúÎöØóÇÈõ áöáúÃóäúÈöíóÇÁö ÇáúãóÐúßõæÑöíäó Ýöí ÇáúÂíóÇÊö ÇáÓøóÇÈöÞóÉö. æóÇáúæóÌúåõ ÍöíäóÆöÐò Ãóäú íóßõæäó ÇáúÞóæúáõ ÇáúãóÍúÐõæÝõ ãóÕõæÛðÇ Ýöí ÕöíÛóÉö ÇÓúãö ÇáúÝóÇÚöáö ãóäúÕõæÈðÇ Úóáóì ÇáúÍóÇáö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÞóÇÆöáöíäó áóåõãú Åöäøó åóÐöåö ÃõãøóÊõßõãú Åöáóì ÂÎöÑöåö. æóÇáúãóÞõæáõ ãóÍúßöíøñ ÈöÇáúãóÚúäóì¡ Ãóíú ÞóÇÆöáöíäó áößõáøö æóÇÍöÏò ãöäú ÑõÓõáöäóÇ æóÃóäúÈöíóÇÆöäóÇ ÇáúãóÐúßõæÑöíäó ãóÇ ÊóÖóãøóäóÊúåõ ÌõãúáóÉõ Åöäøó åÐöåö ÃõãøóÊõßõãú.
ÝóÕöíÛóÉõ ÇáúÌóãúÚö ãõÑóÇÏ ÈåóÇ ÇáÊøóæúÒöíÚ¡ æóåöíó ØóÑöíÞóÉñ ÔóÇÆöÚóÉñ Ýöí ÇáúÅöÎúÈóÇÑö Úóäö ÇáúÌóãóÇÚóÇÊö. æóãöäúåõ Þóæúáõåõãú: ÑóßöÈó ÇáúÞóæúãõ ÏóæóÇÈøóåõãú¡ ÝóÊóßõæäõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÌóÇÑöíóÉð Úóáóì ÃõÓúáõæÈö äóÙöíÑöåóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúãõÄúãöäöíäó. æóÝöíåö ãóÇ íóÒöíÏõ åóÐöåö ÊóæúÖöíÍðÇ ÝóÅöäøóåõ æóÑóÏó åõäóÇáß ÐßÑ ÚÏøóÉ ãöäó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ÊóÝúÕöíáðÇ æóÅöÌúãóÇáðÇ¡ ßóãóÇ ÐõßöÑõæÇ Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö. Ëõãøó ÚóÞøóÈó ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáÑøõÓõáõ ßõáõæÇ ãöäó ÇáØøóíøöÈÇÊö æóÇÚúãóáõæÇ ÕÇáöÍÇð Åöäøöí ÈöãÇ ÊóÚúãóáõæäó Úóáöíãñ [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 51] æóÃóäøó- ÈöÝóÊúÍö ÇáúåóãúÒóÉö(17/139)
æóÈößóÓúÑöåóÇ- åÐöåö ÃõãøóÊõßõãú ÃõãøóÉð æÇÍöÏóÉð æóÃóäóÇ ÑóÈøõßõãú ÝóÇÊøóÞõæäö [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 52] ¡ ÝóÙóÇåöÑõ ÇáúÚóØúÝö íóÞúÊóÖöí ÏõÎõæáó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöäøó åÐöåö ÃõãøóÊõßõãú ÃõãøóÉð æÇÍöÏóÉð Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÇáúãõÎóÇØóÈö Èöåö ÇáÑøõÓõá¡ æÇáÊÃßíÏ Úóä åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö áöãõÌóÑøóÏö ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúÎóÈóÑö áöíóÊóáóÞøóÇåõ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁõ ÈöÞõæøóÉö ÚóÒúãò¡ Ãóæú ÑõæÚöíó Ýöíåö ÍóÇáõ ÇáúÃõãóãö ÇáøóÐöíäó íõÈóáøöÛõåõãú Ðóáößó áöÃóäøó ÇáúÅöÎúÈóÇÑó ÈöÇÊøöÍóÇÏö ÇáúÍóÇáö ÇáúãõÎúÊóáöÝóÉö ÛóÑöíÈñ ÞóÏú íõËöíÑõ ÊóÑóÏøõÏðÇ Ýöí ÇáúãõÑóÇÏö ãöäúåõ ÝóÞóÏú íõÍúãóáõ Úóáóì ÇáúãóÌóÇÒö ÝóÃõßøöÏó ÈöÑóÝúÚö Ðóáößó. æóåõæó æóÅöäú ßóÇäó ÎöØóÇÈðÇ áöáÑøõÓõáö ÝóÅöäøó ãöãøóÇ íõÞúÕóÏõ ãöäúåõ ÊóÈúáöíÛõ Ðóáößó áöÃóÊúÈóÇÚöåöãú áöíóÚúáóãõæÇ Ãóäøó Ïöíäó Çááøóåö æóÇÍöÏñ¡ æóÐóáößó Úóæúäñ Úóáóì ÞóÈõæáö ßõáøö ÃõãøóÉò áöãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ÑóÓõæáõåóÇ áöÃóäøóåõ ãóÚúÖõæÏñ ÈöÔóåóÇÏóÉö ãóäú ÞóÈúáóåõ ãöäó ÇáÑøõÓõáö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÌõãúáóÉõ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ æóÇáúÎöØóÇÈõ áöÃõãøóÉö ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóíú Ãóäøó åóÐöåö ÇáúãöáøóÉó¡ æóåöíó ÇáúÅöÓúáóÇãõ¡ åöíó ãöáøóÉñ æóÇÍöÏóÉñ áöÓóÇÆöÑö ÇáÑøõÓõáö¡ Ãóíú ÃõÕõæáõåóÇ æóÇÍöÏóÉñ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÔóÑóÚó áóßõãú ãöäó ÇáÏøöíäö ãóÇ æóÕøóì Èöåö äõæÍÇð [ÇáÔæÑì: 13] ÇáúÂíóÉó. æóÇáÊøóÃúßöíÏõ Úóáóì åóÐóÇ áöÑóÏøö ÅöäúßóÇÑö ãóäú íõäúßöÑõ Ðóáößó ãöËúáó ÇáúãõÔúÑößöíäó.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: åÐöåö Åöáóì ãóÇ íõÝóÓøöÑõåõ ÇáúÎóÈóÑõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃõãøóÊõßõãú ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó åóÐóÇ ÝöÑÇÞõ Èóíúäöí æóÈóíúäößó [ÇáúßóåúÝ: 78] . ÝóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Åöáóì ÇáúÍóÇáóÉö ÇáøóÊöí åõãú ÚóáóíúåóÇ íóÚúäöí Ýöí ÃõãõæÑö ÇáÏøöíäö ßóãóÇ åõæó ÔóÃúäõ ÍóÇáö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö æóÇáÑøõÓõáö. ÝóãóÇ ÃóÝóÇÏóÊúåõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ãöäó ÇáÊøóãúíöíÒö áöáúãõÔóÇÑö Åöáóíúåö ãóÞúÕõæÏñ ãöäúåõ ÌóãöíÚõ ãóÇ Úóáóíúåö ÇáÑøõÓõáõ ãöäú ÃõÕõæáö ÇáÔøóÑóÇÆöÚö æóåõæó ÇáÊøóæúÍöíÏõ æóÇáúÚóãóáõ ÇáÕøóÇáöÍõ.
æóÇáúÃõãøóÉõ åõäóÇ ÈöãóÚúäóì ÇáúãöáøóÉö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáõæÇ ÅöäøóÇ æóÌóÏúäÇ ÂÈÇÁóäÇ Úóáì ÃõãøóÉò æóÅöäøóÇ Úóáì ÂËÇÑöåöãú ãõåúÊóÏõæäó [ÇáÒÎÑÝ: 22] ¡ æóÞóÇáó ÇáäøóÇÈöÛóÉõ:
ÍóáóÝúÊõ Ýóáóãú ÃóÊúÑõßú áöäóÝúÓößó ÑöíÈóÉð ... æóåóáú íóÃúËóãóäú Ðõæ ÃõãøóÉò æóåõæó ØóÇÆöÚõ
æóÃóÕúáõ ÇáúÃõãøóÉö: ÇáúÌóãóÇÚóÉõ ÇáøóÊöí ÍóÇáõåóÇ æóÇÍöÏñ¡ ÝóÃõØúáöÞóÊú Úóáóì ãóÇ Êóßõæäõ Úóáóíúåö ÇáúÌóãóÇÚóÉõ ãöäó ÇáÏøöíäö ÈöÞóÑöíäóÉö Ãóäøó ÇáúÃõãóãó áóíúÓóÊú æóÇÍöÏóÉð.(17/140)
æóÊóÞóØøóÚõæÇ ÃóãúÑóåõãú Èóíúäóåõãú ßõáøñ ÅöáóíúäóÇ ÑóÇÌöÚõæäó (93)
æó (ÃõãøóÉð æÇÍöÏóÉð) ÍóÇáñ ãöäú ÃõãøóÊõßõãú ãõÄóßøöÏóÉñ áöãóÇ ÃóÝóÇÏóÊúåõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ÇáøóÊöí åöíó ÇáúÚóÇãöáõ Ýöí ÕóÇÍöÈö ÇáúÍóÇáö. æóÃóÝóÇÏóÊö ÇáÊøóãúíöíÒó æóÇáÊøóÔúÎöíÕó áöÍóÇáö ÇáÔøóÑóÇÆöÚö ÇáøóÊöí ÚóáóíúåóÇ ÇáÑøõÓõáõ Ãóæö ÇáøóÊöí ÏóÚóÇ ÅöáóíúåóÇ ãõÍóãøóÏñ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóãóÚúäóì ßóæúäöåóÇ æóÇÍöÏóÉð ÃóäøóåóÇ ÊõæóÍøöÏõ Çááøóåó ÊóÚóÇáóì ÝóáóíúÓó Ïõæäóåõ Åöáóåñ. æóåóÐóÇ ÍóÇáõ ÔóÑóÇÆöÚö ÇáÊøóæúÍöíÏö æóÈöÎöáóÇÝöåóÇ ÃóÏúíóÇäõ ÇáÔøöÑúßö ÝóÅöäøóåóÇ áöÊóÚóÏøõÏö ÂáöåóÊöåóÇ ÊóÊóÔóÚøóÈõ Åöáóì ÚöÏøóÉö ÃóÏúíóÇäò áöÃóäøó áößõáøö Õóäóãò ÚöÈóÇÏóÉð æóÃóÊúÈóÇÚðÇ æóÅöäú ßóÇäó íóÌúãóÚõåóÇ æóÕúÝõ ÇáÔøöÑúßö ÝóÐóáößó ÌöäúÓñ ÚóÇãøñ æóÞóÏú ÃóæúãóÃó Åöáóì åóÐóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì:
æóÃóäóÇ ÑóÈøõßõãú¡ Ãóíú áóÇ ÛóíúÑöí. æóÓóíóÃúÊöí ÈóÓúØõ ÇáúÞóæúáö Ýöí ÚóÑóÈöíøóÉö åóÐóÇ ÇáÊøóÑúßöíÈö Ýöí ÊóÝúÓöíÑö ÓõæÑóÉö ÇáúãõÄúãöäöíäó.
æóÃóÝóÇÏó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÃóäóÇ ÑóÈøõßõãú ÇáúÍóÕúÑó¡ Ãóíú ÃóäóÇ áóÇ ÛóíúÑöí ÈöÞóÑöíäóÉö ÇáÓøöíóÇÞö æóÇáúÚóØúÝö Úóáóì ÃõãøóÉð æÇÍöÏóÉð¡ ÅöÐö ÇáúãóÚúäóì: æóÃóäóÇ ÑóÈøõßõãú ÑóÈøðÇ æóÇÍöÏðÇ¡ æóáöÐóáößó ÝóÑøóÚó Úóáóíúåö ÇáúÃóãúÑó ÈöÚöÈóÇÏóÊöåö¡ Ãóíú ÝóÇÚúÈõÏõæäö Ïõæäó ÛóíúÑöí. æóåóÐóÇ ÇáúÃóãúÑõ ãõÑóÇÚðì Ýöíåö ÇÈúÊöÏóÇÁõ ÍóÇáö ÇáÓøóÇãöÚöíäó ãöäú Ãõãóãö ÇáÑøõÓõáö¡ ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ãöäó ÇáúÚöÈóÇÏóÉö ÇáÊøóæúÍöíÏõ ÈöÇáúÚöÈóÇÏóÉö æÇáãÍÇÝÙÉ ÚóáóíúåóÇ.
[93]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 93]
æóÊóÞóØøóÚõæÇ ÃóãúÑóåõãú Èóíúäóåõãú ßõáøñ ÅöáóíúäÇ ÑÇÌöÚõæäó (93)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö Åöäøó åÐöåö ÃõãøóÊõßõãú ÃõãøóÉð æÇÍöÏóÉð æóÃóäóÇ ÑóÈøõßõãú ÝóÇÚúÈõÏõæäö [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 92] Ãóíú ÃóÚúÑóÖõæÇ Úóäú ÞóæúáöäóÇ. æÊóÞóØøóÚõæÇ æóÖóãóÇÆöÑõ ÇáúÛóíúÈóÉö ÚóÇÆöÏóÉñ Åöáóì ãóÝúåõæãò ãöäó ÇáúãóÞóÇãö æóåõãõ ÇáøóÐöíäó ãöäó ÇáÔøóÃúäö ÇáÊøóÍóÏøõËõ Úóäúåõãú Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö Çáúãóßøöíøö ÈöãöËúáö åóÐöåö ÇáúãóÐóÇãøö¡ æóåõãõ ÇáúãõÔúÑößõæäó. æóãöËúáõ åóÐöåö ÇáÖøóãóÇÆöÑö ÇáúãõÑóÇÏõ ãöäúåóÇ ÇáúãõÔúÑößõæäó ßóËöíÑñ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáÖøóãóÇÆöÑõ ÚóÇÆöÏóÉð Åöáóì Ãõãóãö ÇáÑøõÓõáö. ÝóÚóáóì ÇáúæóÌúåö ÇáúÃóæøóáö ÇáøóÐöí ÞóÏøóãúäóÇåõ Ýöí ÖóãóÇÆöÑö ÇáúÎöØóÇÈö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó åÐöåö ÃõãøóÊõßõãú ÃõãøóÉð æÇÍöÏóÉð [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 92] íóßõæäõ ÇáúßóáóÇãõ ÇäúÊöÞóÇáðÇ ãöäó ÇáúÍößóÇíóÉö Úóäö ÇáÑøõÓõáö(17/141)
Åöáóì ÇáúÍößóÇíóÉö Úóäú ÍóÇáö Ãõãóãöåöãú Ýöí ÍóíóÇÊöåöãú Ãóæö ÇáøóÐöíäó ÌóÇÁõæÇ ÈóÚúÏóåõãú ãöËúáó ÇáúíóåõæÏö æóÇáäøóÕóÇÑóì ÅöÐú äóÞóÖõæÇ æóÕóÇíóÇ ÃóäúÈöíóÇÆöåöãú. æóÚóáóì ÇáúæóÌúåö ÇáËøóÇäöí Êóßõæäõ ÖóãóÇÆöÑõ ÇáúÛóíúÈóÉö ÇáúÊöÝóÇÊðÇ.
Ëõãøó íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúæóÇæõ ÚóÇØöÝóÉð ÞöÕøóÉð Úóáóì ÞöÕøóÉò áöãõäóÇÓóÈóÉò æóÇÖöÍóÉò ßóãóÇ ÚõØöÝó äóÙöíÑõåóÇ ÈöÇáúÝóÇÁö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúãõÄúãöäöíäó. æóíóÌõæÒõ ßóæúäõåóÇ áöáúÍóÇáö¡ Ãóíú ÃóãóÑúäóÇ ÇáÑøõÓõáó ÈöãöáøóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ æóåöíó ÇáúãöáøóÉõ ÇáúæóÇÍöÏóÉõ¡ ÝóßóÇäó ãöäú ÖóáóÇáö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ãóäú ÊóÞóØøóÚõæÇ ÃóãúÑóåõãú æóÎóÇáóÝõæÇ ÇáÑøõÓõáó æóÚóÏóáõæÇ Úóäú Ïöíäö
ÇáÊøóæúÍöíÏö æóåõæó ÔóÑöíÚóÉõ ÅöÈúÑóÇåöíãó ÃóÕúáöåöãú. æóíõÄóíøöÏõ åóÐóÇ ÇáúæóÌúåó Ãóäøó äóÙöíÑó åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÌóÇÁó Ýöíåö ÇáúÚóØúÝõ ÈöÝóÇÁö ÇáÊøóÝúÑöíÚö.
æóÇáÊøóÞóØøõÚõ: ãõØóÇæöÚõ ÞóØóÚó¡ Ãóíú ÊóÝóÑøóÞõæÇ. æóÃóÓúäóÏó ÇáÊøóÞóØøõÚó Åöáóíúåöãú áöÃóäøóåõãú ÌóÚóáõæÇ ÃóäúÝõÓóåõãú ÝöÑóÞðÇ ÝóÚóÈóÏõæÇ ÂáöåóÉð ãõÊóÚóÏøöÏóÉð æóÇÊøóÎóÐóÊú ßõáøõ ÞóÈöíáóÉò áöäóÝúÓöåóÇ ÅöáóåðÇ ãöäó ÇáúÃóÕúäóÇãö ãóÚó Çááøóåö¡ ÝóÔóÈøóåó ÝöÚúáóåõãú Ðóáößó ÈöÇáÊøóÞóØøõÚö.
æóÝöí «ÌóãúåóÑóÉö ÇáúÃóäúÓóÇÈö» áöÇÈúäö ÍóÒúãò: «ßóÇäó ÇáúÍõÕóíúäõ Èúäõ ÚõÈóíúÏò ÇáúÎõÒóÇÚöíøõ¡ æóåõæó æóÇáöÏõ ÚöãúÑóÇäó Èúäö ÍõÕóíúäò áóÞöíó ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÞóÇáó áóåõ ÑóÓõæáõ Çááøóåö: íóÇ ÍõÕóíúäõ ãóÇ ÊóÚúÈõÏõ¿ ÞóÇáó: ÚóÔóÑóÉó ÂáöåóÉò¡ ÞóÇáó: ãóÇ åõãú æóÃóíúäó åõãú¿ ÞóÇáó: ÊöÓúÚóÉñ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóæóÇÍöÏñ Ýöí ÇáÓøóãóÇÁö. ÞóÇáó: Ýóãóäú áöÍóÇÌóÊößó¿ ÞóÇáó: ÇáøóÐöí Ýöí ÇáÓøóãóÇÁö¡ ÞóÇáó: Ýóãóäú áöØöáúÈóÊößó¿ ÞóÇáó: ÇáøóÐöí Ýöí ÇáÓøóãóÇÁö¡ ÞóÇáó: Ýóãóäú áößóÐóÇ¿ Ýóãóäú áößóÐóÇ¿ ßõáøõ Ðóáößó íóÞõæáõ: ÇáøóÐöí Ýöí ÇáÓøóãóÇÁö¡ ÞóÇáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö: ÝóÃóáúÛö ÇáÊøöÓúÚóÉó» . æóÝöí ßöÊóÇÈö ÇáÏøóÚóæóÇÊö: ãöäú «Óõäóäö ÇáÊøöÑúãöÐöíøö» : «Ãóäøóåõ ÞóÇáó: ÓóÈúÚóÉð ÓöÊøóÉñ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóæóÇÍöÏñ Ýöí ÇáÓøóãóÇÁö»
. æóÇáúÃóãúÑõ: ÇáúÍóÇáõ. æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö ÇáÏøöíäõ ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÝóÑøóÞõæÇ Ïöíäóåõãú Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö: 159] .
æóáóãøóÇ Öóãöäó ÊóÞóØøóÚõæÇ ãóÚúäóì ÊóæóÒøóÚõæÇ ÚõÏøöíó Åöáóì «Ïöíäöåöãú» ÝóäóÕóÈóåõ¡ æóÇáúÃóÕúáõ: ÊóÞóØøóÚõæÇ Ýöí Ïöíäöåöãú æóÊóæóÒøóÚõæåõ.(17/142)
Ýóãóäú íóÚúãóáú ãöäó ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö æóåõæó ãõÄúãöäñ ÝóáóÇ ßõÝúÑóÇäó áöÓóÚúíöåö æóÅöäøóÇ áóåõ ßóÇÊöÈõæäó (94)
æóÒöíóÇÏóÉõ Èóíúäóåõãú áöÅöÝóÇÏóÉö Ãóäøóåõãú ÊóÚóÇæóäõæÇ æóÊóÙóÇåóÑõæÇ Úóáóì ÊóÞóØøõÚö ÃóãúÑöåöãú. ÝóÑõÈøó ÞóÈöíáóÉò ÇÊøóÎóÐóÊú ÕóäóãðÇ áóãú Êóßõäú ÊóÚúÈõÏõåõ ÞóÈöíáóÉñ ÃõÎúÑóì Ëõãøó ÓóæøóáõæÇ áöÌöíÑóÊöåöãú æóÃóÍúáóÇÝöåöãú Ãóäú íóÚúÈõÏõæåõ ÝóÃóáúÍóÞõæåõ ÈöÂáöåóÊöåöãú.
æóåóßóÐóÇ ÍóÊøóì ßóÇäó Ýöí ÇáúßóÚúÈóÉö ÚöÏøóÉõ ÃóÕúäóÇãò æóÊóãóÇËöíáó áöÃóäøó ÇáúßóÚúÈóÉó ãóÞúÕõæÏóÉñ áöÌóãöíÚö ÞóÈóÇÆöáö ÇáúÚóÑóÈö.
æóÞóÏú Ñõæöíó Ãóäøó ÚóãúÑóæ Èúäó áõÍóíøò ÇáúãõáóÞøóÈó ÈöÎõÒóÇÚóÉó åõæó ÇáøóÐöí äóÞóáó ÇáúÃóÕúäóÇãó Åöáóì ÇáúÚóÑóÈö.
æóÌõãúáóÉõ ßõáøñ ÅöáóíúäÇ ÑÇÌöÚõæäó ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ áöÌóæóÇÈö ÓõÄóÇáò íóÌöíÔõ Ýöí äóÝúÓö ÓóÇãöÚö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóÊóÞóØøóÚõæÇ ÃóãúÑóåõãú æóåõæó ãóÚúÑöÝóÉõ ÚóÇÞöÈóÉö åóÐóÇ ÇáÊøóÞóØøõÚö.
æóÊóäúæöíäõ ßõáøñ ÚöæóÖñ Úóäö ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö¡ Ãóíú ßõáøõåõãú¡ Ãóíú ÃóÕúÍóÇÈõ ÖóãóÇÆöÑö ÇáúÛóíúÈóÉö æóåõãõ ÇáúãõÔúÑößõæäó. æóÇáúßóáóÇãõ íõÝöíÏõ ÊóÚúÑöíÖðÇ ÈöÇáÊøóåúÏöíÏö.
æóÏóáøó Úóáóì Ðóáößó ÇáÊøóÝúÑöíÚõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ýóãóäú íóÚúãóáú ãöäó ÇáÕøóÇáöÍÇÊö [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 94] Åöáóì ÂÎöÑå.
[94]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 94]
Ýóãóäú íóÚúãóáú ãöäó ÇáÕøóÇáöÍÇÊö æóåõæó ãõÄúãöäñ ÝóáÇ ßõÝúÑÇäó áöÓóÚúíöåö æóÅöäøóÇ áóåõ ßÇÊöÈõæäó (94)
ÝõÑøöÚó Úóáóì ÇáúæóÚöíÏö ÇáúãõÚóÑøóÖö Èöåö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ßõáøñ ÅöáóíúäÇ ÑÇÌöÚõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 94] ÊóÝúÑöíÚñ ÈóÏöíÚñ ãöäú ÈóíóÇäö ÕöÝóÉö ãóÇ ÊõæõÚøöÏõæÇ Èöåö¡ æóÐóáößó ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöÐÇ åöíó ÔÇÎöÕóÉñ ÃóÈúÕÇÑõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 97] ÇáúÂíóÇÊö.
æóÞóÏøóãó æóÚúÏó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöÌóÒóÇÁö ÃóÚúãóÇáöåöãõ ÇáÕøóÇáöÍóÉö ÇåúÊöãóÇãðÇ Èöåö¡ æóáöæõÞõæÚöåö ÚóÞöÈó ÇáúæóÚöíÏö ÊóÚúÌöíáðÇ áöãóÓóÑøóÉö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÞóÈúáó Ãóäú íóÓúãóÚõæÇ ÞóæóÇÑöÚó ÊóÝúÕöíáö ÇáúæóÚöíÏö¡ ÝóáóíúÓó åõæó ãóÞúÕõæÏðÇ ãöäó ÇáÊøóÝúÑöíÚö¡ æóáóßöäøóåõ íõÔúÈöåõ ÇáöÇÓúÊöØúÑóÇÏó ÊóäúæöíåðÇ ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó(17/143)
æóÍóÑóÇãñ Úóáóì ÞóÑúíóÉò ÃóåúáóßúäóÇåóÇ Ãóäøóåõãú áóÇ íóÑúÌöÚõæäó (95)
ßóãóÇ ÓóíõÚúÊóäóì Èöåöãú ÚóÞöÈó ÊóÝúÕöíáö æóÚöíÏö ÇáúßóÇÝöÑöíäó ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÓóÈóÞóÊú áóåõãú ãöäøóÇ ÇáúÍõÓúäì ÃõæáÆößó ÚóäúåÇ ãõÈúÚóÏõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ:
101] Åöáóì ÂÎöÑö ÇáÓøõæÑóÉö.
æóÇáúßõÝúÑóÇäõ ãóÕúÏóÑñ ÃóÕúáõåõ ÚóÏóãõ ÇáöÇÚúÊöÑóÇÝö ÈöÇáúÅöÍúÓóÇäö¡ ÖöÏøõ ÇáÔøõßúÑóÇäö. æóÇÓúÊõÚúãöáó åõäóÇ Ýöí ÍöÑúãóÇäö ÇáúÌóÒóÇÁö Úóáóì ÇáúÚóãóáö ÇáÕøóÇáöÍö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúãóÌóÇÒö áöÃóäøó ÇáöÇÚúÊöÑóÇÝó ÈöÇáúÎóíúÑö íóÓúÊóáúÒöãõ ÇáúÌóÒóÇÁó Úóáóíúåö ÚõÑúÝðÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãóÇ ÊóÝúÚóáõæÇ ãöäú ÎóíúÑò Ýóáóäú ÊßÝÑæå [Âá ÚãÑóÇä: 115] ÝóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõãú íõÚúØóæúäó ÌóÒóÇÁó ÃóÚúãóÇáöåöãõ ÇáÕøóÇáöÍóÉö.
æóÃóßøóÏó Ðóáößó ÈöÞóæúáöåö: æóÅöäøóÇ áóåõ ßÇÊöÈõæäó ãõÄóßøöÏðÇ ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóÃúßöíÏö áöáöÇåúÊöãóÇãö Èöåö.
æóÇáúßöÊóÇÈóÉõ ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÊóÍóÞøõÞöåö æóÚóÏóãö ÅöÖóÇÚóÊöåö áöÃóäøó ÇáöÇÚúÊöäóÇÁó ÈöÅöíÞóÇÚö ÇáÔøóíúÁö íóÓúÊóáúÒöãõ ÇáúÍöÝúÙó Úóäú ÅöåúãóÇáöåö æóÚóäú ÅöäúßóÇÑöåö¡ æóãöäú æóÓóÇÆöáö Ðóáößó ßöÊóÇÈóÊõåõ áöíõÐúßóÑó æóáóæú ØóÇáóÊö ÇáúãõÏøóÉõ. æóåóÐóÇ áõÒõæãñ ÚõÑúÝöíøñ.
ÞóÇáó ÇáúÍóÇÑöËõ Èúäõ ÍöáøöÒóÉó:
æóåóáú íóäúÞõÖõ ãóÇ Ýöí ÇáúãóåóÇÑöÞö ÇáúÃóåúæóÇÁõ æóÐóáößó ãóÚó ßóæúäö ÇáúßöÊóÇÈóÉö ãõÓúÊóÚúãóáóÉð Ýöí ãóÚúäóÇåóÇ ÇáúÃóÕúáöíøö ßóãóÇ ÌóÇÁóÊú ÈöÐóáößó ÇáÙøóæóÇåöÑõ ãöäó ÇáúßÊÇÈ æóÇáÓøäÉ.
[95]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÂíóÉ 95]
æóÍóÑÇãñ Úóáì ÞóÑúíóÉò ÃóåúáóßúäÇåÇ Ãóäøóåõãú áóÇ íóÑúÌöÚõæäó (95)
ÌõãúáóÉñ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÞóÑúíóÉö ÃóåúáõåóÇ. æóåóÐóÇ íóÚõãøõ ßõáøó ÞóÑúíóÉò ãöäú ÞõÑóì ÇáúßõÝúÑö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÊöáúßó ÇáúÞõÑì ÃóåúáóßúäÇåõãú áóãøóÇ ÙóáóãõæÇ [ÇáúßóåúÝ: 59] .
æóÇáúÍóÑóÇãõ: ÇáÔøóíúÁõ ÇáúãóãúäõæÚõ¡ ÞóÇáó ÚóäúÊóÑóÉõ:
ÍóÑõãóÊú Úóáóíøó æóáóíúÊóåóÇ áóãú ÊóÍúÑõãö Ãóíú: ãõäöÚóÊú Ãóíú ãóäóÚóåóÇ ÃóåúáõåóÇ.(17/144)
Ãóíú ãóãúäõæÚñ Úóáóì ÞóÑúíóÉò ÞóÏøóÑúäóÇ ÅöåúáóÇßóåóÇ Ãóäú áóÇ íóÑúÌöÚõæÇ¡ Ýó ÍóÑÇãñ ÎóÈóÑñ ãõÞóÏøóãñ æÃóäøóåõãú áóÇ íóÑúÌöÚõæäó Ýöí ÞõæøóÉö ãóÕúÏóÑò ãõÈúÊóÏóÃñ. æóÇáúÎóÈóÑõ Úóäú (Ãóäú) æóÕöáóÊöåóÇ áóÇ íóßõæäõ ÅöáøóÇ ãõÞóÏøóãðÇ¡ ßóãóÇ ÐóßóÑóåõ ÇÈúäõ ÇáúÍóÇÌöÈö Ýöí «ÃóãóÇáöíåö» Ýöí ÐößúÑö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö.
æóÝöÚúáõ ÃóåúáóßúäÇåÇ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÅöÑóÇÏóÉö æõÞõæÚö ÇáúÝöÚúáö¡ Ãóíú ÃóÑóÏúäóÇ ÅöåúáóÇßóåóÇ.
æóÇáÑøõÌõæÚõ: ÇáúÚóæúÏõ Åöáóì ãóÇ ßóÇäó Ýöíåö ÇáúãóÑúÁõ ÝóíõÍúÊóãóáõ Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÑõÌõæÚõåõãú Úóäö ÇáúßõÝúÑö ÝóíóÊóÚóíøóäõ Ãóäú Êóßõæäó (áóÇ) Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóÇ íóÑúÌöÚõæäó ÒóÇÆöÏóÉð áöáÊøóæúßöíÏö¡ áöÃóäøó (ÍóÑóÇãñ) Ýöí ãóÚúäóì ÇáäøóÝúíö æó (áóÇ) äóÇÝöíóÉñ æóäóÝúíõ ÇáäøóÝúíö ÅöËúÈóÇÊñ¡ ÝóíóÕöíÑõ ÇáúãóÚúäóì ãóäúÚó ÚóÏóãö ÑõÌõæÚöåöãú Åöáóì ÇáúÅöíãóÇäö¡ ÝóíõÄóæøóáõ Åöáóì Ãóäøóåõãú ÑóÇÌöÚõæäó Åöáóì ÇáúÅöíãóÇäö. æóáóíúÓó åóÐóÇ ÈöãõÑóÇÏò ÝóÊóÚóíøóäó Ãóäøó ÇáúãóÚúäóì: ãõäöÚó Úóáóì ÞóÑúíóÉò ÞóÏøóÑúäóÇ åóáóÇßóåóÇ Ãóäú íóÑúÌöÚõæÇ Úóäú ÖóáóÇáöåöãú áöÃóäøóåõ ÞóÏú ÓóÈóÞó ÊóÞúÏöíÑõ åóáóÇßöåóÇ. æóåóÐóÇ ÅöÚúáóÇãñ ÈöÓõäøóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÊóÕóÑøõÝöåö Ýöí ÇáúÃõãóãö ÇáúÎóÇáöíóÉö ãóÞúÕõæÏñ ãöäúåõ ÇáÊøóÚúÑöíÖõ ÈöÊóÃúíöíÓö ÝóÑöíÞò ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäó ÇáúãóÕöíÑö Åöáóì ÇáúÅöíãóÇäö æóÊóåúÏöíÏõåõãú ÈöÇáúåóáóÇßö. æóåóÄõáóÇÁö åõãõ ÇáøóÐöíäó ÞóÏøóÑó Çááøóåõ åóáóÇßóåõãú íóæúãó ÈóÏúÑò ÈöÓõíõæÝö ÇáúãõÄúãöäöíäó.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÑõÌõæÚõåõãú Åöáóì ÇáúÂÎöÑóÉö ÈöÇáúÈóÚúËö¡ æóåõæó ÇáúãõäóÇÓöÈõ áöÊóÝúÑöíÚöåö Úóáóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ßõáøñ ÅöáóíúäÇ ÑÇÌöÚõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 93] ÝóÊóßõæäó (áóÇ) äóÇÝöíóÉð. æóÇáúãóÚúäóì: ãóãúäõæÚñ ÚóÏóãõ ÑõÌõæÚöåöãú Åöáóì ÇáúÂÎöÑóÉö ÇáøóÐöí íóÒúÚõãõæäóåõ¡ Ãóíú ÏóÚúæóÇåõãú ÈóÇØöáóÉñ¡ Ãóíú Ýóåõãú ÑóÇÌöÚõæäó ÅöáóíúäóÇ ÝóãõÌóÇÒóæúäó Úóáóì ßõÝúÑöåöãú¡ Ýóíóßõæäó ÅöËúÈóÇÊðÇ áöáúÈóÚúËö ÈöäóÝúíö ÖöÏøöåö¡ æóåõæó ÃóÈúáóÛõ ãöäú ÕóÑöíÍö ÇáúÅöËúÈóÇÊö áöÃóäøóåõ ÅöËúÈóÇÊñ ÈöØóÑöíÞö ÇáúãõáóÇÒóãóÉö ÝóßóÃóäøóåõ ÅöËúÈóÇÊõ ÇáÔøóíúÁö ÈöÍõÌøóÉò. æóíõÝöíÏõ ÊóÃúßöíÏðÇ áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ßõáøñ ÅöáóíúäÇ ÑÇÌöÚõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ:
93] .
æóÌõãúáóÉõ ÃóåúáóßúäÇåÇ ÅöÏúãóÇÌñ áöáúæóÚöíÏö ÈöÚóÐóÇÈö ÇáÏøõäúíóÇ ÞóÈúáó ÚóÐóÇÈö ÇáúÂÎöÑóÉö.
æóÝöÚúáõ ÃóåúáóßúäÇåÇ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÃóÕúáö ãóÚúäóÇåõ¡ Ãóíú æóÞóÚó ÅöåúáóÇßõäóÇ ÅöíøóÇåóÇ. æóÇáúãóÚúäóì: ãóÇ ãöäú ÞóÑúíóÉò ÃóåúáóßúäóÇåóÇ ÝóÇäúÞóÑóÖóÊú ãöäó ÇáÏøõäúíóÇ ÅöáøóÇ æóåõãú ÑóÇÌöÚõæäó(17/145)
ÅöáóíúäóÇ ÈöÇáúÈóÚúËö. æóÞöíáó ÍóÑÇãñ ÇÓúãñ ãõÔúÊóÑóßñ Èóíúäó ÇáúãóãúäõæÚö æóÇáúæóÇÌöÈö¡ æóÃóäúÔóÏõæÇ Þóæúáó ÇáúÎóäúÓóÇÁö:
æóÅöäøó ÍóÑóÇãðÇ áóÇ ÃóÑóì ÇáÏøóåúÑó ÈóÇßöíðÇ ... Úóáóì ÔóÌúæóÉò ÅöáøóÇ ÈóßóíúÊõ Úóáóì ÕóÎúÑö
æóÝöí ßöÊóÇÈö «áöÓóÇäö ÇáúÚóÑóÈö» «Ýöí ÍóÏöíËö ÚõãóÑó: Ýöí ÇáúÍóÑóÇãö ßóÝøóÇÑóÉõ íóãöíäò: åõæó Ãóäú íóÞõæáó ÇáÑøóÌõáõ: ÍóÑóÇãõ Çááøóåö áóÇ ÃóÝúÚóáõ¡ ßóãóÇ íóÞõæáõ: íóãöíäõ Çááøóåö áóÇ ÃóÝúÚóáõ¡ æóåöíó áõÛóÉõ ÇáúÚõÞóíúáöíøöíäó» Çå.
æóÑóÃóíúÊõ Ýöí ãóÌúãõæÚóÉò ÃóÏóÈöíøóÉò ÚóÊöíÞóÉò (ãöäú ßõÊõÈö ÌóÇãöÚö ÇáÒøóíúÊõæäóÉö ÚóÏóÏõåóÇ 4561) : Ãóäøó Èóäöí ÚõÞóíúáò íóÞõæáõæäó ÍóÑóÇãõ Çááøóåö áóÂÊöíóäøóßó ßóãóÇ íõÞóÇáõ íóãöíäõ Çááå áÂÊíäß ÇäúÊåì. æóåõæó íóÔúÑóÍõ ßóáóÇãó «áöÓóÇäö ÇáúÚóÑóÈö» ÈöÃóäøó åóÐóÇ Çáúíóãöíäó áóÇ íóÎúÊóÕøõ ÈöÇáúÍóáöÝö Úóáóì ÇáäøóÝúíö ßóãóÇ Ýöí ãöËóÇáö «áöÓóÇäö ÇáúÚóÑóÈö» .
ÝóíóÊóÃóÊøóì Úóáóì åóÐóÇ æóÌúåñ ËóÇáöËñ Ýöí ÊóÝúÓöíÑö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÍóÑÇãñ Úóáì ÞóÑúíóÉò ÃóåúáóßúäÇåÇ Ãóäøóåõãú áóÇ íóÑúÌöÚõæäó Ãóíú æóíóãöíäñ ãöäøóÇ Úóáóì ÞóÑúíóÉò¡ ÝóÍóÑúÝõ (Úóáóì) ÏóÇÎöáñ Úóáóì ÇáúãõÓóáøóØóÉö Úóáóíúåö Çáúíóãöíäõ¡ ßóãóÇ ÊóÞõæáõ: ÚóÒóãúÊõ Úóáóíúßó¡ æóßóãóÇ íõÞóÇáõ: ÍóáóÝúÊõ Úóáóì ÝõáóÇäò Ãóäú áóÇ íóäúØöÞó. æßÞæá ÇáÑøóÇÚöí:
Åöäøöí ÍóáóÝúÊõ Úóáóì íóãöíäò ÈóÑøóÉò ... áóÇ ÃóßúÊõãõ Çáúíóæúãó ÇáúÎóáöíÝóÉó ÞöíáóÇ
æóÝóÊúÍõ åóãúÒóÉö «Ãóäøó» Ýöí Çáúíóãöíäö ÃóÍóÏõ æóÌúåóíúäö ÝöíåóÇ Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáúÞóÓóãö.
æóãóÚúäóì áóÇ íóÑúÌöÚõæäó Úóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö áóÇ íóÑúÌöÚõæäó Åöáóì ÇáúÅöíãóÇäö áöÃóäøó Çááøóåó Úóáöãó Ðóáößó ãöäúåõãú ÝóÞóÏøóÑó ÅöåúáóÇßóåõãú.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ æóÍóÑÇãñ- ÈöÝóÊúÍö ÇáúÍóÇÁö æóÈöÃóáöÝò ÈóÚúÏö ÇáÑøóÇÁö-. æóÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÃóÈõæ ÈóßúÑò Úóäú ÚóÇÕöãò æóÍöÑúãñ- ÈößóÓúÑö ÇáúÍóÇÁö æóÓõßõæäö ÇáÑøóÇÁö-¡ æóåõæó ÇÓúãñ ÈöãóÚúäóì ÍóÑóÇãò.
æóÇáúßóáöãóÉõ ãóßúÊõæÈóÉñ Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö ÈöÏõæäö ÃóáöÝò æóãóÑúæöíøóÉñ Ýöí ÑöæóÇíóÇÊö ÇáúÞõÑøóÇÁö ÈöæóÌúåóíúäö¡ æóÍóÐúÝõ ÇáúÃóáöÝö ÇáúãõÔúÈóÚóÉö ãöäó ÇáúÝõÊúÍóÉö ßóËöíÑñ Ýöí ÇáúãóÕóÇÍöÝ.(17/146)
ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÝõÊöÍóÊú íóÃúÌõæÌõ æóãóÃúÌõæÌõ æóåõãú ãöäú ßõáøö ÍóÏóÈò íóäúÓöáõæäó (96) æóÇÞúÊóÑóÈó ÇáúæóÚúÏõ ÇáúÍóÞøõ ÝóÅöÐóÇ åöíó ÔóÇÎöÕóÉñ ÃóÈúÕóÇÑõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ íóÇ æóíúáóäóÇ ÞóÏú ßõäøóÇ Ýöí ÛóÝúáóÉò ãöäú åóÐóÇ Èóáú ßõäøóÇ ÙóÇáöãöíäó (97)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ (21) : ÇáúÂíóÇÊ 96 Åöáóì 97]
ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÝõÊöÍóÊú íóÃúÌõæÌõ æóãóÃúÌõæÌõ æóåõãú ãöäú ßõáøö ÍóÏóÈò íóäúÓöáõæäó (96) æóÇÞúÊóÑóÈó ÇáúæóÚúÏõ ÇáúÍóÞøõ ÝóÅöÐÇ åöíó ÔÇÎöÕóÉñ ÃóÈúÕÇÑõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ íóÇ æóíúáóäÇ ÞóÏú ßõäøóÇ Ýöí ÛóÝúáóÉò ãöäú åóÐóÇ Èóáú ßõäøóÇ ÙÇáöãöíäó (97)
(ÍóÊøóì) ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ. æóÇáúÌõãúáóÉõ ÈóÚúÏóåóÇ ßóáóÇãñ ãõÓúÊóÃúäóÝñ áóÇ ãóÍóáøó áóåõ ãöäó ÇáúÅöÚúÑóÇÈö æóáóßöäú (ÍóÊøóì) ÊõßúÓöÈõåõ ÇÑúÊöÈóÇØðÇ ÈöÇáúßóáóÇãö ÇáøóÐöí ÞóÈúáóåõ. æóÙóÇåöÑõ ßóáóÇãö ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøö: Ãóäøó ãóÚúäóì ÇáúÛóÇíóÉö áóÇ íõÝóÇÑÞ (ÍÊøì) Íöíäó Êóßõæäõ áöáöÇÈúÊöÏóÇÁö¡ æóáöÐóáößó Úõäöíó åõæó æóãóäú ÊóÈöÚóåõ ãöäó ÇáúãõÝóÓøÑíä ÈÊØáÈ ÇáãÛíøÇ ÈöåóÇ åóÇåõäóÇ ÝóÌóÚóáóåóÇ Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» ÛóÇíóÉð áöÞóæúáöåö æóÍóÑÇãñ ÝóÞóÇáó: « (ÍóÊøóì) ãõÊóÚóáøöÞóÉñ Èö ÍóÑÇãñ æóåöíó ÛóÇíóÉñ áóåõ áöÃóäøó ÇãúÊöäóÇÚó ÑõÌõæÚöåöãú áóÇ íóÒõæáõ ÍóÊøóì ÊóÞõæãó ÇáúÞöíóÇãóÉõ» Çå. Ãóíú: Ýóåõæó ãöäú ÊóÚúáöíÞö ÇáúÍõßúãö Úóáóì ÃóãúÑò áóÇ íóÞóÚõ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáÇ íóÏúÎõáõæäó ÇáúÌóäøóÉó ÍóÊøóì íóáöÌó ÇáúÌóãóáõ Ýöí Óóãøö ÇáúÎöíÇØö [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 40] ¡ æóíóÊóÑóßøóÈõ Úóáóì ßóáóÇãöåö ÇáúæóÌúåóÇäö ÇááøóÐóÇäö ÊóÞóÏøóãóÇ Ýöí ãóÚúäóì ÇáÑøõÌõæÚö ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ãóäøóåõãú áóÇ
íóÑúÌöÚõæäó
[ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 95] ¡ Ãóíú áóÇ íóÑúÌöÚõæäó Úóäú ßõÝúÑöåöãú ÍóÊøóì íóäúÞóÖöíó ÇáúÚóÇáóãõ¡ Ãóæö ÇäúÊöÝóÇÁõ ÑõÌõæÚöåöãú ÅöáóíúäóÇ Ýöí ÇÚúÊöÞóÇÏöåöãú íóÒõæáõ ÚöäúÏó ÇäúÞöÖóÇÁö ÇáÏøõäúíóÇ. Ýóíóßõæäõ ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÇáúÅöÎúÈóÇÑó Úóäú ÏóæóÇãö ßõÝúÑöåöãú Úóáóì ßöáóÇ ÇáúæóÌúåóíúäö. æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑö ÝóÝóÊúÍõ íóÇÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó åõæó ÝóÊúÍõ ÇáÓøóÏøö ÇáøóÐöí åõæó ÍóÇÆöáñ Èóíúäóåõãú æóÈóíúäó ÇáöÇäúÊöÔóÇÑö Ýöí ÃóäúÍóÇÁö ÇáúÃóÑúÖö ÈöÇáúÝóÓóÇÏö¡ æóåõæó ÇáúãóÐúßõæÑõ Ýöí ÞöÕøóÉö Ðöí ÇáúÞóÑúäóíúäö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö.
æóÊóæúÞöíÊõ æóÚúÏö ÇáÓøóÇÚóÉö ÈöÎõÑõæÌö íóÇÌõæÌö æóãóÇÌõæÌö Ãóäøó ÎõÑõæÌóåõãú Ãóæøóáõ ÚóáóÇãóÇÊö ÇÞúÊöÑóÇÈö ÇáúÞöíóÇãóÉö.
æóÞóÏú ÚóÏøóåõ ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó ãöäó ÇáúÃóÔúÑóÇØö ÇáÕøõÛúÑóì áöÞöíóÇãö ÇáÓøóÇÚóÉö.(17/147)
æóÝõÓøöÑó ÇÞúÊöÑóÇÈõ ÇáúæóÚúÏö ÈöÇÞúÊöÑóÇÈö ÇáúÞöíóÇãóÉö¡ æóÓõãøöíóÊú æóÚúÏðÇ áöÃóäøó ÇáúÈóÚúËó ÓóãøóÇåõ Çááøóåõ æóÚúÏðÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ßóãÇ ÈóÏóÃúäÇ Ãóæøóáó ÎóáúÞò äõÚöíÏõåõ æóÚúÏÇð ÚóáóíúäÇ ÅöäøóÇ ßõäøóÇ ÝÇÚöáöíäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 104] .
æóÚóáóì åóÐóÇ ÃóíúÖðÇ ÌóÚóáõæÇ ÖóãöíÑó æóåõãú ãöäú ßõáøö ÍóÏóÈò íóäúÓöáõæäó ÚóÇÆöÏ Åöáóì «íóÇÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó» ÝóÇáúÌõãúáóÉõ ÍóÇáñ ãöäú Þóæúáöåö íóÃúÌõæÌõ æóãóÃúÌõæÌõ.
æóÈöäóÇÁð Úóáóì åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑö Êóßõæäõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ æóÕóÝóÊö ÇäúÊöÔóÇÑó íóÇÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó æóÕúÝðÇ ÈóÏöíÚðÇ ÞóÈúáó ÎõÑõæÌöåöãú ÈöÎóãúÓóÉö ÞõÑõæäò ÝóÚóÏóÏúäóÇ åóÐöåö ÇáúÂíóÉó ãöäú ãõÚúÌöÒóÇÊö ÇáúÞõÑúÂäö ÇáúÚöáúãöíøóÉö æóÇáúÛóíúÈöíøóÉö. æóáóÚóáøó ÊóÎúÕöíÕó åóÐóÇ ÇáúÍóÇÏöËö ÈöÇáÊøóæúÞöíÊö Ïõæäó ÛóíúÑöåö ãöäú ÚóáóÇãóÇÊö ÞõÑúÈö ÇáÓøóÇÚóÉö ÞõÕöÏó ãöäúåõ ãóÚó ÇáÊøóæúÞöíÊö ÅöÏúãóÇÌõ ÇáúÅöäúÐóÇÑö áöáúÚóÑóÈö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó áöíóßõæäó Ðóáößó äõÕúÈó ÃóÚúíõäöåöãú ÊóÍúÐöíÑðÇ áöÐõÑøöíøóÇÊöåöãú ãöäú ßóæóÇÑöËö ÙõåõæÑö åóÐóíúäö ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ÝóÞóÏú ßóÇäó ÒóæóÇáõ ãõáúßö ÇáúÚóÑóÈö ÇáúÚóÊöíÏö æóÊóÏóåúæõÑõ ÍóÖóÇÑóÊöåöãú æóÞõæøóÊöåöãú Úóáóì ÃóíúÏöí íóÇÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó æóåõãõ ÇáúãóÛõæáõ æóÇáÊøóÊóÇÑõ ßóãóÇ Èóíøóäó Ðóáößó ÇáúÅöäúÐóÇÑõ ÇáäøóÈóæöíøõ Ýöí ÓóÇÚóÉò ãöäú ÓóÇÚóÇÊö ÇáúæóÍúíö. ÝóÞóÏú
ÑóæóÊú ÒóíúäóÈõ ÈöäúÊõ ÌóÍúÔò Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÏóÎóáó ÚóáóíúåóÇ ÝóÒöÚðÇ íóÞõæáõ: «áóÇ Åöáóåó ÅöáøóÇ Çááøóåõ¡ æóíúáñ áöáúÚóÑóÈö ãöäú ÔóÑøò ÞóÏö ÇÞúÊóÑóÈó¡ ÝõÊöÍó Çáúíóæúãó ãöäú ÑóÏúãö íóÇÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó åóßóÐóÇ»
æóÍóáøóÞó ÈöÅöÕúÈóÚöåö ÇáúÅöÈúåóÇãö æóÇáøóÊöí ÊóáöíåóÇ.
æóÇáöÇÞúÊöÑóÇÈõ Úóáóì åóÐóÇ ÇÞúÊöÑóÇÈñ äöÓúÈöíøñ Úóáóì äöÓúÈóÉö ãóÇ ÈóÞöíó ãöäú ÃóÌúáö ÇáÏøõäúíóÇ ÈöãóÇ ãóÖóì ãöäúåõ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÇÞúÊóÑóÈóÊö ÇáÓøóÇÚóÉõ æóÇäúÔóÞøó ÇáúÞóãóÑõ [ÇáúÞóãóÑõ: 1] .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÝóÊúÍö íóÇÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó ÊóãúËöíáó ÅöÎúÑóÇÌö ÇáúÃóãúæóÇÊö Åöáóì ÇáúÍóÔúÑö¡ ÝóÇáúÝóÊúÍõ ãóÚúäóì ÇáÔøóÞøö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóæúãó ÊóÔóÞøóÞõ ÇáúÃóÑúÖõ Úóäúåõãú ÓöÑÇÚÇð Ðáößó ÍóÔúÑñ ÚóáóíúäÇ íóÓöíÑñ [Þ: 44] ¡ æóíóßõæäõ ÇÓúãõ íóÇÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó ÊóÔúÈöíåðÇ ÈóáöíÛðÇ. æóÊóÎúÕöíÕõåõãóÇ ÈöÇáÐøößúÑö áöÔõåúÑóÉö ßóËúÑóÉö
ÚóÏóÏöåöãóÇ ÚöäúÏó ÇáúÚóÑóÈö ãöäú ÎóÈóÑö Ðöí ÇáúÞóÑúäóíúäö. æóíóÏõáøõ áöåóÐóÇ
ÍóÏöíËõ ÃóÈöí ÓóÚöíÏò ÇáúÎõÏúÑöíøö Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÇáó: «íóÞõæáõ Çááøóåõ áöÂÏóãó (íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö) ÃóÎúÑöÌú ÈóÚúËó ÇáäøóÇÑö¡ ÝóíóÞõæáõ:(17/148)
íóÇ ÑóÈøö¡ æóãóÇ ÈóÚúËõ ÇáäøóÇÑö (1) ¿ ÝóíóÞõæáõ Çááøóåõ: ãöäú ßõáøö ÃóáúÝò ÊöÓúÚõãöÇÆóÉò æóÊöÓúÚóÉñ æóÊöÓúÚõæäó. ÞóÇáõæÇ: íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö æóÃóíøõäóÇ Ðóáößó ÇáúæóÇÍöÏõ (2) ¿ ÞóÇáó: ÃóÈúÔöÑõæÇ¡ ÝóÅöäøó ãöäúßõãú ÑóÌõáðÇ æóãöäú íóÃúÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó ÊöÓúÚóãöÇÆóÉò æóÊöÓúÚóÉð æóÊöÓúÚöíäó»
. Ãóæú íóßõæäõ ÇÓúãõ íóÃúÌõæÌó æóãóÃúÌõæÌó ÇÓúÊõÚúãöáó ãóËóáðÇ áöáúßóËúÑóÉö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáö Ðöí ÇáÑøõãøóÉö:
áóæú Ãóäøó íóÇÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó ãóÚðÇ ... æóÚóÇÏó ÚóÇÏñ æóÇÓúÊóÌóÇÔõæÇ ÊõÈøóÚðÇ
Ãóíú: ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÃõÎúÑöÌóÊö ÇáúÃóãúæóÇÊõ ßóíóÃúÌõæÌó æóãóÃúÌõæÌó Úóáóì äóÍúæö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÎúÑõÌõæäó ãöäó ÇáúÃóÌúÏÇËö ßóÃóäøóåõãú ÌóÑÇÏñ ãõäúÊóÔöÑñ [ÇáúÞóãóÑ: 7] ¡ Ýóíóßõæäõ ÊóÔúÈöíåðÇ ÈóáöíÛðÇ ãöäú ÊóÔúÈöíåö ÇáúãóÚúÞõæáö ÈöÇáúãóÚúÞõæáö. æóíõÄóíøöÏõåõ ÞöÑóÇÁóÉõ ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò æóÇÈúäö ãóÓúÚõæÏò æóãõÌóÇåöÏò¡ (ÌóÏóËò) ÈöÌöíãò æóãõËóáøóËóÉò¡ Ãóíú ãöäú ßõáøö ÞóÈúÑò Ýöí ãóÚúäóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐóÇ ÇáúÞõÈõæÑõ ÈõÚúËöÑóÊú [ÇáÇäÝØÇÑ: 4] Ýóíóßõæäõ ÖóãöíÑóÇ æóåõãú ãöäú ßõáøö ÍóÏóÈò íóäúÓöáõæäó ÚóÇÆöÏöíäó Åöáóì ãóÝúåõæãò ãöäó ÇáúãóÞóÇãö ÏóáøóÊú Úóáóíúåö ÞóÑöíäóÉõ ÇáÑøõÌõæÚö ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
áóÇ íóÑúÌöÚõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 95] Ãóíú Ãóåúáõ ßõáøö ÞóÑúíóÉò ÃóåúáóßúäóÇåóÇ.
æóÇáöÇÞúÊöÑóÇÈõ¡ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö: ÇáúÞõÑúÈõ ÇáÔøóÏöíÏõ æóåõæó ÇáúãõÔóÇÑóÝóÉõ¡ Ãóíö ÇÞúÊóÑóÈó ÇáúæóÚúÏõ ÇáøóÐöí æõÚöÏóåõ ÇáúãõÔúÑößõæäó¡ æóåõæó ÇáúÚóÐóÇÈõ ÈöÃóäú ÑóÃóæõÇ ÇáäøóÇÑó æóÇáúÍöÓóÇÈó.
æóÚóáóÇãóÉõ ÇáÊøóÃúäöíËö Ýöí ÝöÚúáö ÝõÊöÍóÊú áöÊóÃúæöíáö íóÇÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó ÈöÇáúÃõãøóÉö. Ëõãøó íõÞóÏøóÑõ ÇáúãõÖóÇÝõ æóåõæó ÓóÏøñ ÝóíõßúÊóÓóÈõ ÇáÊøóÃúäöíËõ ãöäó ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö.
æóíóÇÌõæÌõ æóãóÇÌõæÌõ åõãú ÞóÈöíáóÊóÇäö ãöäú ÃõãøóÉò æóÇÍöÏóÉò ãöËúáó ØÓã æóÌóÏöíÓó.
æóÅöÓúäóÇÏõ ÝöÚúáö ÝõÊöÍóÊú Åöáóì íóÃúÌõæÌõ æóãóÃúÌõæÌõ ÈöÊóÞúÏöíÑö ãõÖóÇÝò¡ Ãóíú ÝõÊöÍó ÑóÏúãõåõãóÇ Ãóæú ÓóÏøõåõãóÇ. æóÝöÚúáõ ÇáúÝóÊúÍö ÞóÑöíäóÉñ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö.
_________
(1) ÇáúÈóÚúË ãÕÏÑ ÈöãóÚúäì ÇáúãóÝúÚõæá¡ Ãóí: ÇáãÈÚæËíä Åöáóì ÇáäøóÇÑ.
(2) Ãóí ÇáøóÐöí ÈóÞöí ãä ÇáúÃáÝ.(17/149)
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÝõÊöÍóÊú ÈöÊóÎúÝöíÝö ÇáÊøóÇÁö ÇáúÝóæúÞöíøóÉö ÇáøóÊöí ÈóÚúÏó ÇáúÝóÇÁö. æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑ æóíóÚúÞõæÈ ÈÊÔÏíÏåÇ.
æóÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì íóÇÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö.
æóÇáúÍóÏóÈõ: ÇáäøóÔóÒõ ãöäó ÇáúÃóÑúÖö¡ æóåõæó ãóÇ ÇÑúÊóÝóÚó ãöäúåóÇ.
æíóäúÓöáõæäó íóãúÔõæäó ÇáäøóÓóáóÇäó- ÈöÝóÊúÍóÊóíúäö- æóÝöÚúáõåõ ãöäú ÈóÇÈö ÖóÑóÈó¡ æóÃóÕúáõåõ: ãóÔúíõ ÇáÐøöÆúÈö. æóÇáúãõÑóÇÏõ: ÇáúãóÔúíõ ÇáÓøóÑöíÚõ. æóÅöíËóÇÑõ ÇáÊøóÚúÈöíÑö Èöåö åõäóÇ ãöäú äõßóÊö ÇáúÞõÑúÂäö ÇáúÛóíúÈöíøóÉö¡ áöÃóäøó íóÇÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó áóãøóÇ ÇäúÊóÔóÑõæÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÇäúÊóÔóÑõæÇ ßóÇáÐøöÆóÇÈö ÌöíóÇÚðÇ ãõÝúÓöÏöíäó.
åóÐóÇ ÍóÇÕöáõ ãóÇ ÊóÝóÑøóÞó ãöäú ßóáóÇãö ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó æóãóÇ ÝóÑóÖõæåõ ãöäó ÇáúæõÌõæåö¡ æóåöíó ÊóÏõæÑõ Íóæúáó ãöÍúæóÑö ÇáúÊöÒóÇãö Ãóäøó (ÍóÊøóì) ÇáöÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉó ÊõÝöíÏõ Ãóäøó ãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ ÛóÇíóÉñ áöãóÇ ÞóÈúáóåóÇ ãóÚó ÊóÞúÏöíÑö ãóÝúÚõæáö ÝõÊöÍóÊú ÈöÃóäøóåõ ÓóÏøõ íóÇÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó. æóãóÚó Íóãúáö íóÇÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó Úóáóì ÍóÞöíÞóÉö ãóÏúáõæáö ÇáöÇÓúãö¡ æóÐóáößó ãóÇ ÒóÌøó Èöåöãú Ýöí ãóÖöíÞò ÊóÚóÇÕóì Úóáóíúåöãú Ýöíåö ÊóÈúíöíäõ ÇäúÊöÙóÇãö ÇáúßóáóÇãö ÝóÃóáúÌóÆõæÇ Åöáóì ÊóÚúíöíäö ÇáúãõÛóíøóÇ æóÅöáóì ÊóÚúíöíäö ÛóÇíóÉò ãõäóÇÓöÈóÉò áóåõ æóáöåóÇÊöåö ÇáúãóÍóÇãöáö ßóãóÇ ÚóáöãúÊó ãöãøóÇ ÓóÈóÞó.
æóáóÇ ÃóÑóì ãõÊóÇÈóÚóÊóåõãú Ýöí ÇáúÃõãõæÑö ÇáËøóáóÇËóÉö.
ÝóÃóãøóÇ ÏóáóÇáóÉõ (ÍóÊøóì) ÇáöÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉö Úóáóì ãóÚúäóì ÇáúÛóÇíóÉö¡ Ãóíú ßóæúäõ ãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ ÛóÇíóÉð áöãóÖúãõæäö ãóÇ ÞóÈúáóåóÇ¡ ÝóáóÇ ÃóÑóÇåõ áóÇÒöãðÇ. æóáöÃóãúÑò ãóÇ ÝóÑøóÞó ÇáúÚóÑóÈõ Èóíúäó ÇÓúÊöÚúãóÇáöåóÇ ÌóÇÑøóÉð æóÚóÇØöÝóÉð æóÈóíúäó ÇÓúÊöÚúãóÇáöåóÇ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉð¡ ÃóáóíúÓó ÞóÏú ÕóÑøóÍó ÇáäøõÍóÇÉõ ÈöÃóäøó ÇáöÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉó íóßõæäõ ÇáúßóáóÇãõ ÈóÚúÏóåóÇ ÌõãúáóÉð ãõÓúÊóÃúäóÝóÉð ÊóÕúÑöíÍðÇ ÌóÑóì ãóÌúÑóì ÇáÕøóæóÇÈö Úóáóì ÃóáúÓöäóÊöåöãú ÝóãóÇ ÑóÚóæúåõ ÍóÞøó ÑöÚóÇíóÊöåö ÝóÅöäøó ãóÚúäóì ÇáúÛóÇíóÉö Ýöí (ÍóÊøóì) ÇáúÌóÇÑøóÉö (æóåöíó ÇáúÃóÕúáõ Ýöí ÇÓúÊöÚúãóÇáö åóÐóÇ ÇáúÍóÑúÝö) ÙóÇåöÑñ áöÃóäøóåóÇ ÈöãóÚúäóì (Åöáóì) . æóÝöí (ÍóÊøóì) ÇáúÚóÇØöÝóÉö áöÃóäøóåóÇ ÊõÝöíÏõ ÇáÊøóÔúÑöíßó Ýöí ÇáÍßã æóÈóíä Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÚúØõæÝõ ÈöåóÇ äöåóÇíóÉð áöáúãóÚúØõæÝö Úóáóíúåö Ýöí ÇáúãóÚúäóì ÇáúãõÑóÇÏö.(17/150)
ÝóÃóãøóÇ (ÍóÊøóì) ÇáöÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉõ ÝóÅöäøó æõÌõæÏó ãóÚúäóì ÇáúÛóÇíóÉö ãóÚóåóÇ Ýöí ãóæóÇÞöÚöåóÇ ÛóíúÑõ ãõäúÖóÈöØò æóáóÇ ãõØøóÑöÏò¡ æóáóãøóÇ ßóÇäó ãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ ßóáóÇãðÇ ãõÓúÊóÞöáøðÇ ÊóÚóíøóäó Ãóäú íóßõæäó æõÌõæÏõåóÇ Èóíúäó ÇáúßóáóÇãóíúäö áöãõÌóÑøóÏö ÇáÑøóÈúØö Èóíúäó ÇáúßóáóÇãóíúäö ÝóÞóÏú äõÞöáóÊú ãöäú ãóÚúäóì ÊóäúåöíóÉö ãóÏúáõæáö ãóÇ ÞóÈúáóåóÇ ÈöãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ Åöáóì ÇáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÊóäúåöíóÉö ÇáúãõÊóßóáøöãö ÛóÑóÖó ßóáóÇãöåö ÈöãóÇ íõæÑöÏõåõ ÈóÚúÏó (ÍóÊøóì) æóáóÇ íóÞúÕöÏõ ÊóäúåöíóÉó ãóÏúáõæáö ãóÇ ÞóÈúáó (ÍóÊøóì) ÈöãóÇ ÚöäúÏó ÍõÕõæáö ãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ (ÇáøóÐöí åõæó ÇáúãóÚúäóì ÇáúÃóÕúáõ áöáúÛóÇíóÉö) . æóÇäúÙõÑú Åöáóì ÇÓúÊöÚúãóÇáö (ÍóÊøóì) Ýöí ãóæóÇÞöÚó ãöäú ãõÚóáøóÞóÉö áóÈöíÏò (1) .
æóÝöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÒõáúÒöáõæÇ ÍóÊøóì íóÞõæáó ÇáÑøóÓõæáõ æóÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ãóÚóåõ ãóÊì äóÕúÑõ Çááøóåö [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 214] ÝóÅöäøó Þóæúáó ÇáÑøóÓõæáö áóíúÓó ÛóÇíóÉð ááÒáÒáÉ æóáßäå äÇÔìÁ ÚóäúåóÇ¡ æóÞóÏú ãõËøöáóÊú ÍóÇáóÉõ ÇáúßóÇÝöÑöíäó Ýöí Ðóáößó ÇáúÍöíäö ÈöÃóÈúáóÛö ÊóãúËöíáò æóÃóÔóÏøöåö æóÞúÚðÇ Ýöí äóÝúÓö ÇáÓøóÇãöÚö¡ ÅöÐú ÌõÚöáóÊú ãõÝóÑøóÚóÉð Úóáóì ÝóÊúÍö íóÇÌõæÌó æóãóÇÌõæÌó æóÇÞúÊöÑóÇÈö ÇáúæóÚúÏö ÇáúÍóÞøö áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì ÓõÑúÚóÉö ÍõÕõæáö Êöáúßó ÇáúÍóÇáóÉö áóåõãú Ëõãøó ÈöÊóÕúÏöíÑö ÇáúÌõãúáóÉö ÈöÍóÑúÝö ÇáúãõÝóÇÌóÃóÉö æóÇáúãõÌóÇÒóÇÉö ÇáøóÐöí íõÝöíÏõ ÇáúÍõÕõæáó ÏóÝúÚóÉð ÈöáóÇ ÊóÏóÑøõÌò æóáóÇ ãõåúáóÉò¡ Ëõãøó ÈöÇáúÅöÊúíóÇäö ÈöÖóãöíÑö ÇáúÞöÕøóÉö áöíóÍúÕõáó áöáÓøóÇãöÚö Úöáúãñ ãõÌúãóáñ íõÝóÕøöáõåõ ãóÇ íõÝóÓøöÑõ ÖóãöíÑó ÇáúÞöÕøóÉö ÝóÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöÐÇ åöíó ÔÇÎöÕóÉñ ÃóÈúÕÇÑõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Åöáóì ÂÎöÑöåö.
æóÇáÔøõÎõæÕõ: ÅöÍúÏóÇÏõ ÇáúÈóÕóÑö Ïõæäó ÊóÍóÑøõßò ßóãóÇ íóÞóÚõ áöáúãóÈúåõæÊö.
æóÌõãúáóÉõ: íóÇ æóíúáóäÇ ãóÞõæáõ Þóæúáò ãóÍúÐõæÝò ßóãóÇ åõæó ÙóÇåöÑñ¡ Ãóíú íóÞõæáõæäó ÍöíäóÆöÐò: íóÇ æóíúáóäóÇ.
æóÏóáøóÊú (Ýöí) Úóáóì Êóãóßøõäö ÇáúÛóÝúáóÉö ãöäúåõãú ÍóÊøóì ßóÃóäøóåóÇ ãõÍöíØóÉñ Èöåöãú ÅöÍóÇØóÉó ÇáÙøóÑúÝö ÈöÇáúãóÙúÑõæÝö¡ Ãóíú ßóÇäóÊú áóäóÇ ÛóÝúáóÉñ ÚóÙöíãóÉñ¡ æóåöíó ÛóÝúáóÉõ ÇáúÅöÚúÑóÇÖö Úóäú ÃóÏöáøóÉö ÇáúÌóÒóÇÁö æóÇáúÈóÚúËö.
_________
(1) ÈóíÊ: ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÓáÎÇ ÌãÇÏí ÓäÉ ...
æóÈóíÊ: ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÇäÍÓÑ ÇáÙáÇã æÃÓÝÑÊ ...
æãÕÑÇÚ: ... ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÓÎäÊ æÎÝ ÚÙÇãåÇ. [.....](17/151)