Ýöí ÇáúÍóÏöíËö «Åöäøó Çááøóåó ßóÊóÈó ÇáúÅöÍúÓóÇäó Úóáóì ßõáøö ÔóíúÁò ÝóÅöÐóÇ ÞóÊóáúÊõãú ÝóÃóÍúÓöäõæÇ ÇáúÞöÊúáóÉó¡ æóÅöÐóÇ
ÐóÈóÍúÊõãú ÝóÃóÍúÓóäõæÇ ÇáÐøöÈúÍóÉó»
. æóãöäó ÇáúÅöÍúÓóÇäö Ãóäú íõÌóÇÒöíó ÇáúãõÍúÓóäõ Åöáóíúåö ÇáúãõÍúÓöäó Úóáóì ÅöÍúÓóÇäöåö ÅöÐú áóíúÓó ÇáúÌóÒóÇÁõ ÈöæóÇÌöÈò.
ÝóÅöáóì ÍóÞöíÞóÉö ÇáúÅöÍúÓóÇäö ÊóÑúÌöÚõ ÃõÕõæáõ æóÝõÑõæÚõ ÂÏóÇÈö ÇáúãõÚóÇÔóÑóÉö ßõáøöåóÇ Ýöí ÇáúÚóÇÆöáóÉö æóÇáÕøõÍúÈóÉö.
æóÇáúÚóÝúæõ Úóäö ÇáúÍõÞõæÞö ÇáúæóÇÌöÈóÉö ãöäó ÇáúÅöÍúÓóÇäö áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇáúÚÇÝöíäó Úóäö ÇáäøóÇÓö æóÇááøóåõ íõÍöÈøõ ÇáúãõÍúÓöäöíäó [ÓõæÑóÉ Âá ÚãÑóÇä: 134] . æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÈöÇáúæÇáöÏóíúäö ÅöÍúÓÇäÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [151] .
æóÎóÕøó Çááøóåõ ÈöÇáÐøößúÑö ãöäú ÌöäúÓö ÃóäúæóÇÚö ÇáúÚóÏúáö æóÇáúÅöÍúÓóÇäö äóæúÚðÇ ãõåöãøðÇ íóßúËõÑõ Ãóäú íóÛúÝõáó ÇáäøóÇÓõ Úóäúåõ æóíóÊóåóÇæóäõæÇ ÈöÍóÞøöåö Ãóæú ÈöÝóÖúáöåö¡ æóåõæó ÅöíÊóÇÁõ Ðöí ÇáúÞõÑúÈóì ÝóÞóÏú ÊóÞóÑøóÑó Ýöí äõÝõæÓö ÇáäøóÇÓö ÇáöÇÚúÊöäóÇÁõ ÈöÇÌúÊöáóÇÈö ÇáúÃóÈúÚóÏö æóÇÊøöÞóÇÁö ÔóÑøöåö¡ ßóãóÇ ÊóÞóÑøóÑó Ýöí äõÝõæÓöåöãõ ÇáúÛóÝúáóÉõ Úóäö ÇáúÞóÑöíÈö æóÇáöÇØúãöÆúäóÇäõ ãöäú ÌóÇäöÈöåö æóÊóÚóæøõÏõ ÇáÊøóÓóÇåõáö Ýöí ÍõÞõæÞöåö. æóáöÃóÌúáö Ðóáößó ßóËõÑó Ãóäú íóÃúÎõÐõæÇ ÃóãúæóÇáó ÇáúÃóíúÊóÇãö ãöäú ãóæóÇáöíåöãú¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÂÊõæÇ ÇáúíóÊÇãì ÃóãúæÇáóåõãú [ÓõæÑóÉ ÇáäøöÓóÇÁ: 2] ¡ æóÞóÇáó: æóÂÊö ÐóÇ ÇáúÞõÑúÈì ÍóÞøóåõ [ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 26] ¡ æóÞóÇáó: æóãÇ íõÊúáì Úóáóíúßõãú Ýöí ÇáúßöÊÇÈö Ýöí íóÊÇãóì ÇáäøöÓÇÁö [ÓõæÑóÉ ÇáäøöÓóÇÁö: 127] ÇáúÂíóÉó. æóáöÃóÌúáö Ðóáößó ÕóÑóÝõæÇ ãõÚúÙóãó ÅöÍúÓóÇäóåõãú Åöáóì ÇáúÃóÈúÚóÏöíäó áöÇÌúÊöáóÇÈö ÇáúãóÍúãóÏóÉö æóÍõÓúäö ÇáÐøößúÑö Èóíúäó ÇáäøóÇÓö. æóáóãú íóÒóáú åóÐóÇ ÇáúÎõáõÞõ ãõÊóÝóÔøöíðÇ Ýöí ÇáäøóÇÓö ÍóÊøóì Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö Åöáóì ÇáúÂäö æóáóÇ íóßúÊóÑöËõæäó ÈöÇáúÃóÞúÑóÈöíäó.
æóÞóÏú ßóÇäõæÇ Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö íóÞúÕöÏõæäó ÈöæóÕóÇíóÇ ÃóãúæóÇáöåöãú ÃóÕúÍóÇÈóåõãú ãöäú æõÌõæåö ÇáúÞóæúãö¡ æóáöÐóáößó ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ßõÊöÈó Úóáóíúßõãú ÅöÐÇ ÍóÖóÑó ÃóÍóÏóßõãõ ÇáúãóæúÊõ Åöäú ÊóÑóßó ÎóíúÑÇð ÇáúæóÕöíøóÉõ áöáúæÇáöÏóíúäö æóÇáúÃóÞúÑóÈöíäó [ÓõæÑóÉ ÇáúÈóÞóÑóÉ: 180] . ÝóÎóÕøó Çááøóåõ ÈöÇáÐøößúÑö ãöäú Èóíúäö ÌöäúÓö ÇáúÚóÏúáö æóÌöäúÓö ÇáúÅöÍúÓóÇäö ÅöíÊóÇÁó ÇáúãóÇáö Åöáóì Ðöí ÇáúÞõÑúÈóì ÊóäúÈöíåðÇ áöáúãõÄúãöäöíäó íóæúãóÆöÐò ÈöÃóäøó ÇáúÞóÑöíÈó ÃóÍóÞøõ ÈöÇáúÅöäúÕóÇÝö ãóäú ÛóíúÑöåö.
æóÃóÍóÞøõ ÈöÇáúÅöÍúÓóÇäö ãóäú ÛóíúÑöåö áöÃóäøóåõ ãóÍóáøõ ÇáúÛóÝúáóÉö æóáöÃóäøó ãóÕúáóÍóÊóåõ ÃóÌúÏóì ãöäú ãóÕúáóÍóÉö ÃóäúæóÇÚò ßóËöíÑóÉò.(14/256)
æóåóÐóÇ ÑóÇÌöÚñ Åöáóì ÊóÞúæöíãö äöÙóÇãö ÇáúÚóÇÆöáóÉö æóÇáúÞóÈöíáóÉö ÊóåúíöÆóÉð ÈöäõÝõæÓö ÇáäøóÇÓö Åöáóì ÃóÍúßóÇãö ÇáúãóæóÇÑöíËö ÇáøóÊöí ÔõÑöÚóÊú ÝöíãóÇ ÈóÚúÏõ.
æóÚóØúÝõ ÇáúÎóÇÕøö Úóáóì ÇáúÚóÇãøö ÇåúÊöãóÇãðÇ Èöåö ßóËöíÑñ Ýöí ÇáúßóáóÇãö¡ ÝóÅöíÊóÇÁõ Ðöí ÇáúÞõÑúÈóì Ðõæ Íõßúãóíúäö:
æõÌõæÈñ áöÈóÚúÖöåö¡ æóÝóÖöíáóÉñ áöÈóÚúÖöåö¡ æóÐóáößó ÞóÈúáó ÝóÑúÖö ÇáúæóÕöíøóÉö¡ Ëõãøó ÝóÑúÖö ÇáúãóæóÇÑöíËö.
æóÐõæ ÇáúÞõÑúÈóì: åõæó ÕóÇÍöÈõ ÇáúÞóÑóÇÈóÉö¡ Ãóíú ãöäó ÇáúãõÄúÊöí. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐÇ ÞõáúÊõãú ÝóÇÚúÏöáõæÇ æóáóæú ßÇäó ÐóÇ ÞõÑúÈì
Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [152] .
æóÇáúÅöíÊóÇÁõ ÇáúÅöÚúØóÇÁõ. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÅöÚúØóÇÁõ ÇáúãóÇáö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó ÃóÊõãöÏøõæäóäö ÈöãÇáò ÝóãÇ ÂÊÇäöíó Çááøóåõ ÎóíúÑñ ãöãøóÇ ÂÊÇßõãú [ÓõæÑóÉ Çáäøóãúá: 76] ¡ æóÞóÇáó: æóÂÊóì ÇáúãÇáó Úóáì ÍõÈøöåö [ÓõæÑóÉ ÇáúÈóÞóÑóÉ:
177] .
æóäóåóì Çááøóåõ Úóäö ÇáúÝóÍúÔóÇÁö æóÇáúãõäúßóÑö æóÇáúÈóÛúíö æóåöíó ÃõÕõæáõ ÇáúãóÝóÇÓöÏö.
ÝóÃóãøóÇ ÇáúÝóÍúÔóÇÁõ: ÝóÇÓúãñ ÌóÇãöÚñ áößõáøö Úóãóáò Ãóæú Þóæúáò ÊóÓúÊóÝúÙöÚõåõ ÇáäøõÝõæÓõ áöÝóÓóÇÏöåö ãöäó ÇáúÂËóÇãö ÇáøóÊöí ÊõÝúÓöÏõ äóÝúÓó ÇáúãóÑúÁö: ãöäö ÇÚúÊöÞóÇÏò ÈóÇØöáò Ãóæú Úóãóáò ãõÝúÓöÏò áöáúÎóáúÞö¡ æóÇáøóÊöí ÊóÖõÑøõ ÈöÃóÝúÑóÇÏö ÇáäøóÇÓö ÈöÍóíúËõ ÊõáúÞöí Ýöíåöãõ ÇáúÝóÓóÇÏó ãöäú ÞóÊúáò Ãóæú ÓóÑöÞóÉò Ãóæú ÞóÐúÝò Ãóæú ÛóÕúÈö ãóÇáò¡ Ãóæú ÊóÖõÑøõ ÈöÍóÇáö ÇáúãõÌúÊóãóÚö æóÊõÏúÎöáõ Úóáóíúåö ÇáöÇÖúØöÑóÇÈó ãöäú ÍÑÇÈÉ Ãóæ ÒäÇ Ãóæú ÊóÞóÇãõÑò Ãóæú ÔõÑúÈö ÎóãúÑò. ÝóÏóÎóáó Ýöí ÇáúÝóÍúÔóÇÁö ßõáøõ ãóÇ íõæÌöÈõ ÇÎúÊöáóÇáó ÇáúãõäóÇÓöÈö ÇáÖøóÑõæÑöíøö¡ æóÞóÏú ÓóãøóÇåóÇ Çááøóåõ ÇáúÝóæóÇÍöÔó. æóÊóÞóÏøóãó ÐößúÑõ ÇáúÝóÍúÔóÇÁö ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÅöäøóãÇ íóÃúãõÑõßõãú ÈöÇáÓøõæÁö æóÇáúÝóÍúÔÇÁö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [169] ¡ æóÞóæúáõåõ: Þõáú ÅöäøóãÇ ÍóÑøóãó ÑóÈøöíó ÇáúÝóæÇÍöÔó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [33] æóåöíó ãóßøöíøóÉñ.
æóÃóãøóÇ ÇáúãõäúßóÑõ Ýóåõæó ãóÇ ÊóÓúÊóäúßöÑõåõ ÇáäøõÝõæÓõ ÇáúãõÚúÊóÏöáóÉõ æóÊóßúÑóåõåõ ÇáÔøóÑöíÚóÉõ ãöäú ÝöÚúáò Ãóæú Þóæúáò¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÅöäøóåõãú áóíóÞõæáõæäó ãõäúßóÑÇð ãöäó ÇáúÞóæúáö æóÒõæÑÇð [ÓõæÑóÉ ÇáãÌÇÏáÉ: 2] ¡ æóÞóÇáó: æóÊóÃúÊõæäó Ýöí äÇÏöíßõãõ ÇáúãõäúßóÑó [ÓõæÑóÉ ÇáÚäßÈæÊ: 29] . æóÇáöÇÓúÊöäúßóÇÑõ ãóÑóÇÊöÈñ¡ ãöäúåóÇ ãóÑúÊóÈóÉõ ÇáúÍóÑóÇãö¡ æóãöäúåóÇ ãóÑúÊóÈóÉõ ÇáúãóßúÑõæåö ÝóÅöäøóåõ ãóäúåöíøñ Úóäúåõ. æóÔóãöáó ÇáúãõäúßöÑõ ßõáøó ãóÇ íõÝúÖöí Åöáóì ÇáúÅöÎúáóÇáö ÈöÇáúãõäóÇÓöÈö ÇáúÍóÇÌöíøö¡ æóßóÐóáößó ãóÇ íõÚóØøöáõ ÇáúãõäóÇÓöÈó ÇáÊøóÍúÓöíäöíøó ÈöÏõæäö ãóÇ íõÝúÖöí ãöäúåõ Åöáóì ÖõÑøò.(14/257)
æóÎóÕøó Çááøóåõ ÈöÇáÐøößúÑö äóæúÚðÇ ãöäó ÇáúÝóÍúÔóÇÁö æóÇáúãõäúßóÑö¡ æóåõæó ÇáúÈóÛúíõ ÇåúÊöãóÇãðÇ ÈöÇáäøóåúíö Úóäúåõ æóÓóÏøðÇ áöÐóÑöíÚóÉö æõÞõæÚöåö¡ áöÃóäøó ÇáäøõÝõæÓó ÊóäúÓóÇÞõ Åöáóíúåö ÈöÏóÇÝöÚö ÇáúÛóÖóÈö æóÊóÛúÝõáõ ÚóãøóÇ íóÔúãóáõåõ ãöäó Çáäøóåúíö ãöäú Úõãõæãö ÇáúÝóÍúÔóÇÁö ÈöÓóÈóÈö ÝõÔõæøöåö Èóíúäó ÇáäøóÇÓö æóÐóáößó Ãóäøó ÇáúÚóÑóÈó ßóÇäõæÇ Ãóåúáó ÈóÃúÓò æóÔóÌóÇÚóÉò æóÅöÈóÇÁò¡ ÝóßóÇäõæÇ íóßúËõÑõ Ýöíåöãõ ÇáúÈóÛúíõ Úóáóì ÇáúÛóíúÑö ÅöÐóÇ áóÞöíó ÇáúãõÚúÌóÈõ ÈöäóÝúÓöåö ãöäú ÃóÍóÏò ÔóíúÆðÇ íóßúÑóåõåõ Ãóæú ãõÚóÇãáóÉ íÚÏøåÇ åÖíãÉ æóÊóÞúÕöíÑðÇ Ýöí ÊóÚúÙöíãöåö. æóÈöÐóáößó ßóÇäó íóÎúÊóáöØõ Úóáóì ãõÑöíÏö ÇáúÈóÛúíö ÍõÓúäõ ÇáÐøóÈøö ÚóãøóÇ íõÓóãøöíåö ÇáÔøóÑóÝó æóÞõÈúÍõ ãõÌóÇæóÒóÉö ÍóÏøö ÇáúÌóÒóÇÁö.
ÝóÇáúÈóÛúíõ åõæó ÇáöÇÚúÊöÏóÇÁõ Ýöí ÇáúãõÚóÇãóáóÉö¡ ÅöãøóÇ ÈöÏõæäö ãõÞóÇÈóáóÉö ÐóäúÈò ßóÇáúÛóÇÑóÉö ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú æóÓöíáóÉó ßóÓúÈò Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö¡ æóÅöãøóÇ ÈöãõÌóÇæóÒóÉö ÇáúÍóÏøö Ýöí ãõÞóÇÈóáóÉö ÇáÐøóäúÈö ßóÇáúÅöÝúÑóÇØö Ýöí ÇáúãõÄóÇÎóÐóÉö¡ æóáöÐóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Ýóãóäö ÇÚúÊóÏì Úóáóíúßõãú ÝóÇÚúÊóÏõæÇ Úóáóíúåö ÈöãöËúáö ãóÇ ÇÚúÊóÏì Úóáóíúßõãú æóÇÊøóÞõæÇ Çááøóåó [ÓõæÑóÉ ÇáúÈóÞóÑóÉ: 194] . æóÞóÇáó: Ðáößó æóãóäú ÚÇÞóÈó ÈöãöËúáö ãóÇ ÚõæÞöÈó Èöåö Ëõãøó ÈõÛöíó Úóáóíúåö áóíóäúÕõÑóäøóåõ Çááøóåõ [ÓõæÑóÉ ÇáúÍóÌ: 60] . æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇáúÅöËúãó æóÇáúÈóÛúíó ÈöÛóíúÑö ÇáúÍóÞøö Ýöí ÓõæÑóÉö
ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [33] .
ÝóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÌóãóÚóÊú ÃõÕõæáó ÇáÔøóÑöíÚóÉö Ýöí ÇáúÃóãúÑö ÈöËóáóÇËóÉò¡ æóÇáäøóåúíö Úóäú ËóáóÇËóÉò¡ Èóáú Ýöí ÇáúÃóãúÑö ÈöÔóíúÆóíúäö æóÊóßúãöáóÉò¡ æóÇáäøóåúíö Úóäú ÔóíúÆóíúäö æóÊóßúãöáóÉò.
Ñóæóì ÃóÍúãóÏõ Èúäõ ÍóäúÈóáò: Ãóäøó åóÐöåö ßóÇäóÊö ÇáÓøóÈóÈó Ýöí Êóãóßøõäö ÇáúÅöíãóÇäö ãöäú ÚõËúãóÇäó Èúäö ãóÙúÚõæäò¡ ÝóÅöäøóåóÇ áóãøóÇ äóÒóáóÊú ßóÇäó ÚõËúãóÇäõ Èúäõ ãóÙúÚõæäò ÈöÌóÇäöÈö ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóßóÇäó ÍóÏöíËó ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ æóßóÇäó ÅöÓúáóÇãõåõ ÍóíóÇÁð ãöäó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÞóÑóÃóåóÇ ÇáäøóÈöíÁõ Úóáóíúåö. ÞóÇáó ÚõËúãóÇäõ: ÝóÐóáößó Íöíäó ÇÓúÊóÞóÑøó ÇáúÅöíãóÇäõ Ýöí ÞóáúÈöí. æóÚóäú ÚõËúãóÇäó Èúäö ÃóÈöí ÇáúÚóÇÕö: ßõäúÊõ ÚöäúÏó ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÌóÇáöÓðÇ ÅöÐú ÔóÎóÕó ÈóÕóÑõåõ¡ ÝóÞóÇáó: ÃóÊóÇäöí ÌöÈúÑöíáõ ÝóÃóãóÑóäöí Ãóäú ÃóÖóÚó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó ÈöåóÐóÇ ÇáúãóæúÖöÚö Åöäøó Çááøóåó íóÃúãõÑõ ÈöÇáúÚóÏúáö ÇáúÂíóÉó Çå. æóåóÐóÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó áóãú ÊóäúÒöáú ãõÊøóÕöáóÉð ÈöÇáúÂíóÇÊö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ ÝóßóÇäó æóÖúÚõåóÇ Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóæúÖöÚö ÕóÇáöÍðÇ áöÃóäú íóßõæäó ÈóíóÇäðÇ áöÂíóÉö æóäóÒøóáúäÇ Úóáóíúßó ÇáúßöÊÇÈó ÊöÈúíÇäÇð(14/258)
áößõáøö ÔóíúÁò [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 89] ÅöáóÎú¡ æóáöÃóäú Êóßõæäó ãõÞóÏøöãóÉð áöãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ æóÃóæúÝõæÇ ÈöÚóåúÏö Çááøóåö ÅöÐÇ ÚÇåóÏúÊõãú [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 91] ÇáúÂíóÉó.
æóÚóäö ÇÈúäö ãóÓúÚõæÏò: Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó ÃóÌúãóÚõ ÂíóÉò Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö.
æóÚóäú ÞóÊóÇÏóÉó: áóíúÓó ãöäú ÎõáõÞò ÍóÓóäò ßóÇäó Ãóåúáõ ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö íóÚúãóáõæäó Èöåö æóíóÓúÊóÍúÓöäõæäóåõ ÅöáøóÇ ÃóãóÑó Çááøóåõ Èöåö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö¡ æóáóíúÓó ãöäú ÎõáõÞò ßóÇäõæÇ íóÊóÚóÇíóÑõæäóåõ Èóíúäóåõãú ÅöáøóÇ äóåóì Çááøóåõ Úóäúåõ æóÞóÏóÍó Ýöíåö¡ æóÅöäøóãóÇ äóåóì Úóäú ÓóÝóÇÓöÝö ÇáúÃóÎúáóÇÞö æóãóÐóÇãøöåóÇ.
æóÑóæóì ÇÈúäõ ãóÇÌóåú Úóäú Úóáöíøò ÞóÇáó: ÃóãÑ Çááå äÈíÆå Ãóäú íóÚúÑöÖó äóÝúÓóåõ Úóáóì ÞóÈóÇÆöáö ÇáúÚóÑóÈö¡ ÝóÎóÑóÌó¡ ÝóæóÞóÝó Úóáóì ãóÌúáöÓö Þóæúãò ãöäú ÔóíúÈóÇäó Èúäö ËóÚúáóÈóÉó Ýöí ÇáúãóæúÓöãö. ÝóÏóÚóÇåõãú Åöáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö æóÃóäú íóäúÕõÑõæåõ¡ ÝóÞóÇáó ãóÝúÑõæÞõ Èúäõ ÚóãúÑòæ ãöäúåõãú: ÅöáóÇãó ÊóÏúÚõæäóÇ ÃóÎóÇ ÞõÑóíúÔò¡ ÝóÊóáóÇ Úóáóíúåöãú ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó:
Åöäøó Çááøóåó íóÃúãõÑõ ÈöÇáúÚóÏúáö æóÇáúÅöÍúÓÇäö ÇáúÂíóÉó. ÝóÞóÇáó: ÏóÚóæúÊó æóÇááøóåö Åöáóì ãóßóÇÑöãö ÇáúÃóÎúáóÇÞö æóãóÍóÇÓöäö ÇáúÃóÚúãóÇáö æóáóÞóÏú ÃóÝößó Þóæúãñ ßóÐøóÈõæßó æóÙóÇåóÑõæÇ Úóáóíúßó.
æóÞóÏú Ñõæöíó Ãóäøó ÇáúÝöÞúÑóÇÊö ÇáÔøóåöíÑóÉó ÇáøóÊöí ÔóåöÏó ÈöåóÇ ÇáúæóáöíÏõ Èúäõ ÇáúãõÛöíÑóÉö áöáúÞõÑúÂäö ãöäú Þóæúáöåö: «Åöäøó áóåõ áóÍóáóÇæóÉð¡ æóÅöäøó Úóáóíúåö áóØóáóÇæóÉð¡ æóÅöäøó ÃóÚúáóÇåõ áóãõËúãöÑñ¡ æóÅöäøó ÃóÓúÝóáóåõ áóãõÛúÏöÞñ¡ æóãóÇ åõæó ÈößóáóÇãö ÈóÔóÑò» ÞóÇáóåóÇ ÚöäúÏó ÓóãóÇÚö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö.
æóÞóÏö ÇåúÊóÏóì ÇáúÎóáöíÝóÉõ ÚõãóÑõ Èúäõ ÚóÈúÏö ÇáúÚóÒöíÒö- ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ- Åöáóì ãóÇ ÌóãóÚóÊúåõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ãöäú ãóÚóÇäöí ÇáúÎóíúÑö ÝóáóãøóÇ ÇÓúÊõÎúáöÝó ÓóäóÉó 99 ßóÊóÈó íóÃúãõÑõ ÇáúÎõØóÈóÇÁó ÈöÊöáóÇæóÉö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ýöí ÇáúÎõØúÈóÉö íóæúãó
ÇáúÌõãúÚóÉö æóÊõÌúÚóáõ ÊöáóÇæóÊõåóÇ ÚöæóÖðÇ ÚóãøóÇ ßóÇäõæÇ íóÃúÊõæäóåõ Ýöí ÎõØúÈóÉö ÇáúÌõãúÚóÉö ãöäú ßóáöãóÇÊö ÓóÈøö Úóáöíøö Èúäö ÃóÈöí ØóÇáöÈò- ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ-. æóÝöí ÊöáóÇæóÉö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÚöæóÖðÇ Úóäú Ðóáößó ÇáÓøóÈøö ÏóÞöíÞóÉñ ÃóäøóåóÇ ÊóÞúÊóÖöí Çáäøóåúíó Úóäú Ðóáößó ÇáÓøóÈøö ÅöÐú åõæó ãóäøó ÇáúÝóÍúÔóÇÁö æóÇáúãõäúßóÑö æóÇáúÈóÛöíøö.
æóáóãú ÃóÞöÝú Úóáóì ÊÚúííä ÇáúæóÞúÊ ÇáøóÊöí ÇÈúÊõÏöÚó Ýöíåö åóÐóÇ ÇáÓøóÈøõ æóáóßöäøóåõ áóãú íóßõäú Ýöí ÎöáóÇÝóÉö ãõÚóÇæöíóÉó- ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ-.(14/259)
æóÃóæúÝõæÇ ÈöÚóåúÏö Çááøóåö ÅöÐóÇ ÚóÇåóÏúÊõãú æóáóÇ ÊóäúÞõÖõæÇ ÇáúÃóíúãóÇäó ÈóÚúÏó ÊóæúßöíÏöåóÇ æóÞóÏú ÌóÚóáúÊõãõ Çááøóåó Úóáóíúßõãú ßóÝöíáðÇ Åöäøó Çááøóåó íóÚúáóãõ ãóÇ ÊóÝúÚóáõæäó (91)
æóÝöí «ÇáÓøöíÑóÉö ÇáúÍóáóÈöíøóÉö» Ãóäøó ÇáÔøóíúÎó ÚöÒøó ÇáÏøöíäö Èúäó ÚóÈúÏö ÇáÓøóáóÇãö ÃóáøóÝó ßöÊóÇÈðÇ ÓóãøóÇåõ «ÇáÔøóÌóÑóÉó» Èóíøóäó Ýöíåö Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó ÇÔúÊóãóáóÊú Úóáóì ÌóãöíÚö ÇáúÃóÍúßóÇãö ÇáÔøóÑúÚöíøóÉö Ýöí ÓóÇÆöÑö ÇáúÃóÈúæóÇÈö ÇáúÝöÞúåöíøóÉö æóÓóãøóÇåõ ÇáÓøõÈúßöíøõ Ýöí ÇáØøóÈóÞóÇÊö «ÔóÌóÑóÉó ÇáúãóÚóÇÑöÝö» .
æóÌõãúáóÉõ íóÚöÙõßõãú Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäö ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö.
æóÇáúæóÚúÙõ: ßóáóÇãñ íõÞúÕóÏõ ãöäúåõ ÅöÈúÚóÇÏõ ÇáúãõÎóÇØóÈö Èöåö Úóäö ÇáúÝóÓóÇÏö æóÊóÍúÑöíÖõåõ Úóáóì ÇáÕøóáóÇÍö.
æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóÚúÑöÖú Úóäúåõãú æóÚöÙúåõãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [63] .
æóÇáúÎöØóÇÈõ áöáúãõÓúáöãöíäó áöÃóäøó ÇáúãóæúÚöÙóÉó ãöäú ÔóÃúäö ãóäú åõæó ãõÍúÊóÇÌñ áöáúßóãóÇáö ÇáäøóÝúÓóÇäöíøö¡ æóáöÐóáößó ÞóÇÑóäóåóÇ ÈöÇáÑøóÌóÇÁö Èö áóÚóáøóßõãú ÊóÐóßøóÑõæäó.
æÇáÊÐßÑ: ãõÑóÇÌÚóÉ ÇáãäÓíø ÇáúãóÛúÝõæáö Úóäúåõ¡ Ãóíú ÑóÌóÇÁó Ãóäú ÊóÊóÐóßøóÑõæÇ¡ Ãóíú ÊóÊóÐóßøóÑõæÇ ÈöåóÐöåö ÇáúãóæúÚöÙóÉö ãóÇ ÇÔúÊóãóáóÊú Úóáóíúåö ÝóÅöäøóåóÇ ÌóÇãöÚóÉñ ÈóÇÞöíóÉñ Ýöí äÝæÓßã.
[91]
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÂíóÉ 91]
æóÃóæúÝõæÇ ÈöÚóåúÏö Çááøóåö ÅöÐÇ ÚÇåóÏúÊõãú æóáÇ ÊóäúÞõÖõæÇ ÇáúÃóíúãÇäó ÈóÚúÏó ÊóæúßöíÏöåÇ æóÞóÏú ÌóÚóáúÊõãõ Çááøóåó Úóáóíúßõãú ßóÝöíáÇð Åöäøó Çááøóåó íóÚúáóãõ ãóÇ ÊóÝúÚóáõæäó (91)
áóãøóÇ ÃóãóÑó Çááøóåõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöãöáóÇßö ÇáúãóÕóÇáöÍö æóäóåóÇåõãú Úóäú ãöáóÇßö ÇáúãóÝóÇÓöÏö ÈöãóÇ ÃóæúãóÃó Åöáóíúåö Þóæúáõåõ:
íóÚöÙõßõãú áóÚóáøóßõãú ÊóÐóßøóÑõæäó [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 90] . ÝóßóÇäó Ðóáößó ãõäóÇÓóÈóÉð ÍóÓóäóÉð áöåóÐóÇ ÇáöÇäúÊöÞóÇáö ÇáøóÐöí åõæó ãöäú ÃóÛúÑóÇÖö ÊóÝóäøõäö ÇáúÞõÑúÂäö¡ æóÃóæúÖóÍó áóåõãú Ãóäøóåõãú ÞóÏú ÕóÇÑõæÇ Åöáóì ßóãóÇáò æóÎóíúÑò ÈöÐóáößó ÇáúßöÊóÇÈö ÇáúãõÈóíøöäö áößõáøö ÔóíúÁò. áóÇ ÌóÑóãó ÐóßøóÑóåõãõ ÇáúæóÝóÇÁó ÈöÇáúÚóåúÏö ÇáøóÐöí ÚóÇåóÏõæÇ Çááå Úóáóíúåö ÚöäúÏ ãóÇ ÃóÓúáóãõæÇ¡ æóåõæó ãóÇ ÈóÇíóÚõæÇ Úóáóíúåö ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöãøóÇ Ýöíåö: Ãóäú áóÇ íóÚúÕõæåõ Ýöí ãóÚúÑõæÝò. æóÞóÏú ßóÇäó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÃúÎõÐõ ÇáúÈóíúÚóÉó Úóáóì ßõáøö ãóäú ÃóÓúáóãó ãöäú æóÞúÊö ÇÈúÊöÏóÇÁö ÇáúÅöÓúáóÇãö Ýöí ãóßøóÉó.
æóÊóßóÑøóÑóÊö ÇáúÈóíúÚóÉõ ÞõÈóíúáó ÇáúåöÌúÑóÉö æóÈóÚúÏóåóÇ Úóáóì ÃõãõæÑò ÃõÎúÑóì¡ ãöËúáö ÇáäøõÕúÑóÉö ÇáøóÊöí ÈóÇíóÚó ÚóáóíúåóÇ ÇáúÃóäúÕóÇÑõ áóíúáóÉó ÇáúÚóÞóÈóÉö¡ æóãöËúáö ÈóíúÚóÉö ÇáúÍõÏóíúÈöíóÉö.(14/260)
æóÇáúÎöØóÇÈõ áöáúãõÓúáöãöíäó Ýöí ÇáúÍöÝóÇÙö Úóáóì ÚóåúÏöåöãú ÈöÍöÝúÙö ÇáÔøóÑöíÚóÉö¡ æóÅöÖóÇÝóÉõ ÇáúÚóåúÏö Åöáóì Çááøóåö áöÃóäøóåõãú ÚóÇåóÏõæÇ ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö ÇáøóÐöí ÏóÚóÇåõãõ Çááøóåõ Åöáóíúåö¡ Ýóåõãú ÞóÏú ÚóÇåóÏõæÇ Çááøóåó ßóãóÇ ÞóÇáó:
Åöäøó ÇáøóÐöíäó íõÈÇíöÚõæäóßó ÅöäøóãÇ íõÈÇíöÚõæäó Çááøóåó [ÓõæÑóÉ ÇáúÝóÊúÍ: 10] ¡ æóÞóÇáó: ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÑöÌÇáñ ÕóÏóÞõæÇ ãóÇ ÚÇåóÏõæÇ Çááøóåó Úóáóíúåö [ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 23] . æóÇáúãóÞúÕõæÏõ: ÊóÍúÐöíÑõ ÇáøóÐöíäó ßóÇäõæÇ ÍóÏöíËöí ÚóåúÏò ÈöÇáúÅöÓúáóÇãö ãöäú Ãóäú íóäúÞõÖõæÇ ÚóåúÏó Çááøóåö.
æÅöÐÇ áöãõÌóÑøóÏö ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö¡ áöÃóäøó ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ÞóÏú ÚóÇåóÏõæÇ Çááøóåó Úóáóì ÇáúÅöíãóÇäö æóÇáØøóÇÚóÉö¡ ÝóÇáúÅöÊúíóÇäõ ÈöÇÓúãö ÇáÒøóãóÇäö áöÊóÃúßöíÏö ÇáúæóÝóÇÁö. ÝóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ãóäú ÚóÇåóÏó æóÌóÈó Úóáóíúåö ÇáúæóÝóÇÁõ ÈöÇáúÚóåúÏö.
æóÇáúÞóÑöíäóÉõ Úóáóì Ðóáößó Þóæúáõåõ: æóáÇ ÊóäúÞõÖõæÇ ÇáúÃóíúãÇäó ÈóÚúÏó ÊóæúßöíÏöåÇ æóÞóÏú ÌóÚóáúÊõãõ Çááøóåó Úóáóíúßõãú ßóÝöíáðÇ. [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 91] æóÇáúÚóåúÏõ: ÇáúÍóáöÝõ. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÇáøóÐöíäó íóäúÞõÖõæäó ÚóåúÏó Çááøóåö ãöäú ÈóÚúÏö ãöíËÇÞöåö. æóßóÐóáößó ÇáäøóÞúÖõ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Êöáúßó ÇáúÂíóÉö¡ æóäóÞúÖõ ÇáúÃóíúãóÇäö: ÅöÈúØóÇáõ ãóÇ ßóÇäóÊú áöÃóÌúáöåö. ÝóÇáäøóÞúÖõ ÅöÈúØóÇáõ ÇáúãóÍúáõæÝö Úóáóíúåö áóÇ ÅöÈúØóÇáõ ÇáúÞóÓóãö¡ ÝóÌóÚóáó ÅöÈúØóÇáó ÇáúãóÍúáõæÝö Úóáóíúåö äóÞúÖðÇ áöáúíóãöíäö Ýöí Þóæúáöåö: æóáÇ ÊóäúÞõÖõæÇ ÇáúÃóíúãÇäó ÊóåúæöíáðÇ æóÊóÛúáöíÙðÇ áöáäøóÞúÖö áöÃóäøóåõ äóÞúÖñ áöÍõÑúãóÉö Çáúíóãöíäö.
æÈóÚúÏó ÊóæúßöíÏöåÇ ÒöíóÇÏóÉñ Ýöí ÇáÊøóÍúÐöíÑö¡ æóáóíúÓó ÞóíúÏðÇ áöáäøóåúíö ÈöÇáúÈóÚúÏöíøóÉö¡ ÅöÐö ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÃóíúãóÇäñ ãóÚúáõæãóÉñ æóåöíó ÃóíúãóÇäõ ÇáúÚóåúÏö æóÇáúÈóíúÚóÉö¡ æóáóíúÓóÊú ÝöíåóÇ ÈóÚúÏöíøóÉñ.
æÈóÚúÏö åõäóÇ ÈöãóÚúäóì (ãóÚó) ¡ ÅöÐö ÇáúÈóÚúÏöíøóÉõ æóÇáúãóÚöíøóÉõ ÃóËóÑõåõãóÇ æóÇÍöÏñ åõäóÇ¡ æóåõæó ÍõÕõæáõ ÊóæúËöíÞö ÇáúÃóíúãóÇäö æóÊóæúßöíÏöåóÇ¡ ßóÞóæúáö ÇáÔøõãóíúÐóÑö ÇáúÍóÇÑöËöíøö:
Èóäöí ÚóãøöäóÇ áóÇ ÊóÐßÑõæÇ ÇáÔøÚúÑ ÈÚÏ ãóÇ ... ÏóÝóäúÊõãú ÈöÕóÍúÑóÇÁö ÇáúÛõãóíúÑö ÇáúÞóæóÇÝöíóÇ
Ãóíú áóÇ ÊóÐúßõÑõæÇ Ãóäøóßõãú ÔõÚóÑóÇÁõ æóÃóäøó áóßõãú ÔöÚúÑðÇ¡ Ãóæú áóÇ ÊóäúØöÞõæÇ ÈöÔöÚúÑò ãóÚó æõÌõæÏö ÃóÓúÈóÇÈö ÇáúÅöãúÓóÇßö Úóäúåõ Ýöí æóÞúÚóÉö ÕóÍúÑóÇÁö ÇáúÛõãóíúÑö (1) ¡ æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÈöÆúÓó ÇáöÇÓúãõ ÇáúÝõÓõæÞõ ÈóÚúÏó ÇáúÅöíãÇäö [ÓõæÑóÉ ÇáÍÌÑÇÊ: 11] ¡ æóÞóæúáöåö: ÇáøóÐöíäó íóäúÞõÖõæäó ÚóåúÏó Çááøóåö ãöäú ÈóÚúÏö ãöíËÇÞöåö.
_________
(1) æóåóÐóÇ ßöäóÇíóÉ Úóä ÊÑß Þóæá ÇáÔøÚúÑ áöÃóä Ãåã ÃÛÑÇÖ Þóæá ÇáÔøÚúÑ ÞÏ ÊÚØá Ýíåã.(14/261)
æóÇáÊøóæúßöíÏõ: ÇáÊøóæúËöíÞõ æóÊóßúÑöíÑõ ÇáúÝóÊúáö¡ æóáóíúÓó åõæó ÊóæúßöíÏó ÇááøóÝúÙö ßóãóÇ Êóæóåøóãóåõ ÈóÚúÖõåõãú Ýóåõæó ÖöÏøõ ÇáäøóÞúÖö. æóÅöÖóÇÝóÊõåõ Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúÃóíúãóÇäö áóíúÓó ãöäú ÅöÖóÇÝóÉö ÇáúãóÕúÏóÑö Åöáóì ÝóÇÚöáöåö æóáóÇ Åöáóì ãóÝúÚõæáöåö ÅöÐú áóãú íõÞúÕóÏú ÈöÇáúãóÕúÏóÑö ÇáÊøóÌóÏøõÏõ Èóáö ÇáöÇÓúãõ¡ Ýóåöíó ÇáúÅöÖóÇÝóÉõ ÇáúÃóÕúáöíøóÉõ Úóáóì ãóÚúäóì ÇááøóÇãö¡ Ãóíö ÇáÊøóæúßöíÏö ÇáËøóÇÈöÊö áóåóÇ ÇáúãõÎúÊóÕøö ÈöåóÇ. æóÇáúãóÚúäóì: ÈóÚúÏó ãóÇ ÝöíåóÇ ãöäó ÇáÊøóæúßöíÏö¡ æóÈóíøóäóåõ Þóæúáõåõ: æóÞóÏú
ÌóÚóáúÊõãõ Çááøóåó Úóáóíúßõãú ßóÝöíáðÇ.
æóÇáúãóÚúäóì: æóáóÇ ÊóäúÞõÖõæÇ ÇáúÃóíúãóÇäó ÈóÚúÏó ÍóáöÝöåóÇ. æóáóíúÓó Ýöí ÇáúÂíóÉö ÅöÔúÚóÇÑñ ÈöÃóäøó ãöäó Çáúíóãöíäö ãóÇ áóÇ ÍóÑóÌó Ýöí äóÞúÖöåö¡ æóåõæó ãóÇ Óóãøóæúåõ íóãöíäó ÇááøóÛúæö¡ æóÐóáößó ÇäúÒöáóÇÞñ Úóäú ãóåúíóÚö ÇáäøóÙúãö ÇáúÞõÑúÂäöíøö.
æóíõÄóíøöÏõ ãóÇ ÝóÓøóÑúäóÇåõ Þóæúáõåõ: æóÞóÏú ÌóÚóáúÊõãõ Çááøóåó Úóáóíúßõãú ßóÝöíáðÇ ÇáúæóÇÞöÚõ ãóæúÞöÚõ ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖóãöíÑö áóÇ ÊóäúÞõÖõæÇ¡ Ãóíú áóÇ ÊóäúÞõÖõæÇ ÇáúÃóíúãóÇäó Ýöí ÍóÇáö ÌóÚúáößõãõ Çááøóåõ ßóÝöíáðÇ Úóáóì ÃóäúÝõÓößõãú ÅöÐóÇ ÃóÞúÓóãúÊõãú ÈöÇÓúãöåö¡ ÝóÅöäøó ãóÏúáõæáó ÇáúÞóÓóãö Ãóäøóåõ ÅöÔúåóÇÏõ Çááøóåö ÈöÕöÏúÞö ãóÇ íóÞõæáõåõ ÇáúãõÞúÓöãõ: ÝóíóÃúÊöí ÈöÇÓúãö Çááøóåö ßóÇáúÅöÊúíóÇäö ÈöÐóÇÊö ÇáÔøóÇåöÏö. æóáöÐóáößó Óõãøöíó ÇáúÍóáöÝõ ÔóåóÇÏóÉð Ýöí ãóæóÇÖöÚó ßóËöíÑóÉò¡ ßóÞóæúáöåö: ÝóÔóåÇÏóÉõ ÃóÍóÏöåöãú ÃóÑúÈóÚõ ÔóåÇÏÇÊò ÈöÇááøóåö Åöäøóåõ áóãöäó ÇáÕøóÇÏöÞöíäó [ÓõæÑóÉ ÇáäøõæÑ: 6] . æóÇáúãóÚúäóì Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÍóÇáóÉó ÃóÙúåóÑõ Ýöí ÇÓúÊöÍúÞóÇÞö Çáäøóåúíö ÚóäúåóÇ.
æóÇáúßóÝöíáõ: ÇáÔøóÇåöÏõ æóÇáÖøóÇãöäõ æóÇáÑøóÞöíÈõ Úóáóì ÇáÔøóíúÁö ÇáúãõÑóÇÚóì áöÊóÍúÞöíÞö ÇáúÛóÑóÖö ãöäúåõ.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÇáúÞóÓóãó ÈöÇÓúãö Çááøóåö ÅöÔúåóÇÏñ áöáøóåö æóßóÝóÇáóÉñ Èöåö. æóÞóÏú ßóÇäõæÇ ÚöäúÏó ÇáúÚóåúÏö íóÍúáöÝõæäó æóíõÔúåöÏõæäó ÇáúßõÝóáóÇÁó ÈöÇáÊøóäúÝöíÐö¡ ÞóÇáó ÇáúÍóÇÑöËõ Èúäõ ÍöáøöÒóÉó:
æóÇÐúßõÑõæÇ ÍöáúÝó Ðöí ÇáúãóÌóÇÒö æóãóÇ Þõ ... Ïøöãó Ýöíåö ÇáúÚõåõæÏõ æóÇáúßõÝóáóÇÁõ
æÚóáóíúßõãú ãõÊóÚóáøöÞñ Èö ÌóÚóáúÊõãõ áóÇ Èö ßóÝöíáðÇ Ãóíú ÃóÞóãúÊõãõæåõ Úóáóì ÃóäúÝõÓößõãú ãóÞóÇãó ÇáúßóÝöíáö¡ Ãóíú Ýóåõæó ÇáúßóÝöíáõ æóÇáúãóßúÝõæáõ áóåõ ãöäú ÈóÇÈö Þóæúáöåöãú: ÃóäúÊó ÇáúÎóÕúãõ æóÇáúÍóßóãõ¡ æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóÙóäøõæÇ Ãóäú áóÇ ãóáúÌóÃó ãöäó Çááøóåö ÅöáøóÇ Åöáóíúåö [ÓõæÑóÉ ÇáÊøóæúÈóÉ: 118] .(14/262)
æóÌõãúáóÉõ Åöäøó Çááøóåó íóÚúáóãõ ãóÇ ÊóÝúÚóáõæäó ãõÚúÊóÑöÖóÉñ. æóåöíó ÎóÈóÑñ ãõÑóÇÏñ ãöäúåõ ÇáÊøóÍúÐöíÑõ ãöäó ÇáÊøóÓóÇåõáö Ýöí ÇáÊøóãóÓøõßö ÈöÇáúÅöíãóÇäö æóÇáúÅöÓúáóÇãö áöÊóÐúßöíÑöåöãú Ãóäøó Çááøóåó íóØøóáöÚõ Úóáóì ãóÇ íóÝúÚóáõæäóåõ¡ ÝóÇáÊøóæúßöíÏõ Èö Åöäøó áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúÎóÈóÑö.
æóßóÐóáößó ÇáÊøóÃúßöíÏõ ÈöÈöäóÇÁö ÇáúÌõãúáóÉö ÈöÇáúãõÓúäóÏö ÇáúÝöÚúáöíøö Ïõæäó Ãóäú íõÞóÇáó: Åöäøó Çááøóåó Úóáöíãñ¡ æóáóÇ: ÞóÏú íóÚúáóãõ Çááøóåõ.
æóÇÎúÊöíÑó ÇáúÝöÚúáõ ÇáúãõÖóÇÑöÚõ Ýöí íóÚúáóãõ æóÝöí ÊóÝúÚóáõæäó áöÏóáóÇáóÊöåö Úóáóì ÇáÊøóÌóÏøõÏö¡ Ãóíú ßõáøóãóÇ ÝóÚóáõæÇ ÝöÚúáðÇ ÝóÇááøóåõ íóÚúáóãõåõ.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú åóÐöåö ÇáúÌõãóáö ßõáøöåóÇ ãöäú Þóæúáöåö: æóÃóæúÝõæÇ ÈöÚóåúÏö Çááøóåö Åöáóì åõäóÇ ÊóÃúßöíÏõ ÇáúæöÕóÇíóÉö ÈöÍöÝúÙö ÚóåúÏö ÇáúÅöíãóÇäö. æóÚóÏóãö ÇáöÇÑúÊöÏóÇÏö Åöáóì ÇáúßõÝúÑö¡ æóÓóÏøö ãóÏóÇÎöáö ÝöÊúäóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó Åöáóì äõÝõæÓö
ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ ÅöÐú íóÕõÏøõæäóåõãú Úóäú ÓóÈöíáö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÈöÝõäõæäö ÇáÕøóÏøö¡ ßóÞóæúáöåöãú: äóÍúäõ ÃóßúËóÑõ ÃóãúæÇáðÇ æóÃóæúáÇÏÇð æóãÇ äóÍúäõ ÈöãõÚóÐøóÈöíäó [ÓõæÑóÉ ÓÈÃ: 35] ¡ ßóãóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóßóÐáößó ÝóÊóäøóÇ ÈóÚúÖóåõãú ÈöÈóÚúÖò áöíóÞõæáõæÇ ÃóåÄõáÇÁö ãóäøó Çááøóåõ Úóáóíúåöãú ãöäú ÈóíúäöäÇ ÃóáóíúÓó Çááøóåõ ÈöÃóÚúáóãó ÈöÇáÔøóÇßöÑöíäó. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ðóáößó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [53] .
æóáóãú íóÐúßõÑö ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó ÓóÈóÈðÇ áöäõÒõæáö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö¡ æóáóíúÓóÊú ÈöÍóÇÌóÉò Åöáóì ÓóÈóÈò. æóÐóßóÑõæÇ Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇáúÂÊöíóÉö æóåöíó Þóæúáõåõ: ãóäú ßóÝóÑó ÈöÇááøóåö ãöäú ÈóÚúÏö ÅöíãÇäöåö [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 106] Ãóäøó ÂíóÉó æóÃóæúÝõæÇ ÈöÚóåúÏö Çááøóåö ÅöÐÇ ÚÇåóÏúÊõãú Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ äóÒóáóÊú Ýöí ÇáøóÐöíäó ÑóÌóÚõæÇ Åöáóì ÇáúßõÝúÑö ÈóÚúÏó ÇáúÅöíãóÇäö áóãøóÇ ÝóÊóäóåõãõ ÇáúãõÔúÑößõæäó ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí¡ ÝóÌóÚóáõæÇ Èóíúäó ÇáúÂíóÊóíúäö ÇÊøöÕóÇáðÇ.
ÞóÇáó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : ßóÃóäøó ÞóæúãðÇ ãöãøóäú ÃóÓúáóãó ÈöãóßøóÉó Òóíøóäó áóåõãõ ÇáÔøóíúØóÇäõ áöÌóÒóÚöåöãú ãóÇ ÑóÃóæúÇ ãöäú ÛóáóÈóÉö ÞõÑóíúÔò æÇÓÊÖÚÇÝåã ÇáúãõÓáãíä æÅíÐÇÆåã áóåõãú¡ æóáóãøóÇ ßóÇäõæÇ íóÚöÏõæäóåõãú Åöäú ÑóÌóÚõæÇ ãöäó ÇáúãóæóÇÚöíÏö Ãóäú íóäúÞõÖõæÇ ãóÇ ÈóÇíóÚõæÇ Úóáóíúåö ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóËóÈøóÊóåõãõ Çááøóåõ Çå. íõÑöíÏõ Ãóäøó áóåúÌóÉó ÇáÊøóÍúÐöíÑö Ýöí åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãö Åöáóì Þóæúáöåö: ÅöäøóãÇ íóÈúáõæßõãõ Çááøóåõ Èöåö [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 92] ÊäÈìÁ Úóäú ÍóÇáóÉò ãöäó ÇáúæóÓúæóÓóÉö ÏóÇÎóáóÊú ÞõáõæÈó ÈóÚúÖö ÍóÏöíËöí ÇáúÅöÓúáóÇãö ÝóäóÈøóÃóåõãõ Çááøóåõ ÈöåóÇ æóÍóÐøóÑóåõãú ãöäúåóÇ ÝóÓóáãõæÇ.(14/263)
æóáóÇ ÊóßõæäõæÇ ßóÇáøóÊöí äóÞóÖóÊú ÛóÒúáóåóÇ ãöäú ÈóÚúÏö ÞõæøóÉò ÃóäúßóÇËðÇ ÊóÊøóÎöÐõæäó ÃóíúãóÇäóßõãú ÏóÎóáðÇ Èóíúäóßõãú Ãóäú Êóßõæäó ÃõãøóÉñ åöíó ÃóÑúÈóì ãöäú ÃõãøóÉò ÅöäøóãóÇ íóÈúáõæßõãõ Çááøóåõ Èöåö æóáóíõÈóíøöäóäøó áóßõãú íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ãóÇ ßõäúÊõãú Ýöíåö ÊóÎúÊóáöÝõæäó (92)
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÂíóÉ 92]
æóáÇ ÊóßõæäõæÇ ßóÇáøóÊöí äóÞóÖóÊú ÛóÒúáóåÇ ãöäú ÈóÚúÏö ÞõæøóÉò ÃóäúßÇËÇð ÊóÊøóÎöÐõæäó ÃóíúãÇäóßõãú ÏóÎóáÇð Èóíúäóßõãú Ãóäú Êóßõæäó ÃõãøóÉñ åöíó ÃóÑúÈì ãöäú ÃõãøóÉò ÅöäøóãÇ íóÈúáõæßõãõ Çááøóåõ Èöåö æóáóíõÈóíøöäóäøó áóßõãú íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö ãóÇ ßõäúÊõãú Ýöíåö ÊóÎúÊóáöÝõæäó (92)
ÊÔäíÚ áöÍóÇáö ÇáøóÐöíäó íóäúÞõÖõæäó ÇáúÚóåúÏó.
æóÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóáÇ ÊóäúÞõÖõæÇ ÇáúÃóíúãÇäó ÈóÚúÏó ÊóæúßöíÏöåÇ [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 91] .
æóÇÚúÊóãóÏó ÇáúÚóØúÝõ Úóáóì ÇáúãõÛóÇíóÑóÉö Ýöí ÇáúãóÚúäóì Èóíúäó ÇáúÌõãúáóÊóíúäö áöãóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáËøóÇäöíóÉö ãöäó ÇáÊøóãúËöíáö æóÅöäú ßóÇäóÊú ãöäú ÌöåóÉö ÇáúãóæúÞöÚö ßóÇáÊøóæúßöíÏö áöÌõãúáóÉö æóáÇ ÊóäúÞõÖõæÇ ÇáúÃóíúãÇäó. äõåõæÇ Úóäú Ãóäú íóßõæäõæÇ ãóÖúÑöÈó ãóËóáò ãóÚúÑõæÝò Ýöí ÇáúÚóÑóÈö ÈöÇáöÇÓúÊöåúÒóÇÁö¡ æóåõæó ÇáúãóÑúÃóÉõ ÇáøóÊöí ÊóäúÞõÖõ ÛóÒúáóåóÇ ÈóÚúÏó ÔóÏøö ÝóÊúáöåö. ÝóÇáøóÊöí äóÞóÖóÊú ÛóÒúáóåóÇ ÇãúÑóÃóÉñ ÇÓúãõåóÇ ÑóíúØóÉõ ÈäÊ ÓÚÏ ÇáÊíãíÉ ãä Èäí Êíã ãöäú ÞõÑóíúÔò. æóÚóÈøóÑó ÚóäúåóÇ ÈöØóÑöíÞö ÇáúãóæúÕõæáöíøóÉö áöÇÔúÊöåóÇÑöåóÇ ÈöãóÖúãõæäö ÇáÕøöáóÉö æóáöÃóäøó ãóÖúãõæäó ÇáÕøöáóÉö¡ åõæó ÇáúÍóÇáóÉõ ÇáúãõÔóÈøóåõ ÈöåóÇ Ýöí åóÐóÇ ÇáÊøóãúËöíáö¡ æóáöÃóäøó ÇáúÞõÑúÂäó áóãú íóÐúßõÑõ Ýöíåö ÈöÇáöÇÓúãö ÇáúÚóáóãö ÅöáøóÇ ãóäö ÇÔúÊõåöÑó ÈöÃóãúÑò ÚóÙöíãò ãöËúáõ ÌóÇáõæÊó æóÞóÇÑõæäó.
æóÞóÏú ÐõßöÑó ãöäú ÞöÕøóÊöåóÇ ÃóäøóåóÇ ßóÇäóÊö ÇãúÑóÃóÉð ÎóÑúÞóÇÁó ãõÎúÊóáøóÉó ÇáúÚóÞúáö¡ æóáóåóÇ ÌóæóÇÑò¡ æóÞóÏö ÇÊøóÎóÐóÊú
ãöÛúÒóáðÇ ÞóÏúÑó ÐöÑóÇÚò æóÕöäøóÇÑóÉò ãöËúáö ÃõÕúÈõÚò æóÝóáúßóÉò ÚóÙöíãóÉò (1) Úóáóì ÞóÏúÑö Ðóáößó¡ ÝóßóÇäóÊú ÊóÛúÒöáõ åöíó æóÌóæóÇÑöíåóÇ ãöäó ÇáúÛóÏóÇÉö Åöáóì ÇáÙøõåúÑö Ëõãøó ÊóÃúãõÑõåõäøó ÝóÊóäúÞõÖõ ãóÇ ÛóÒóáóÊúåõ¡ æóåóßóÐóÇ ÊóÝúÚóáõ ßõáøó íóæúãò¡ ÝóßóÇäó ÍóÇáõåóÇ ÅöÝúÓóÇÏó ãóÇ ßóÇäó äóÇÝöÚðÇ ãõÍúßóãðÇ ãöäú ÚóãóáöåóÇ æóÅöÑúÌóÇÚóåõ Åöáóì ÚóÏóãö ÇáÕøóáóÇÍö¡ ÝóäõåõæÇ Úóäú Ãóäú íóßõæäó ÍóÇáõåõãú ßóÍóÇáöåóÇ Ýöí äóÞúÖöåöãú ÚóåúÏó Çááøóåö æóåõæó ÚóåúÏõ ÇáúÅöíãóÇäö ÈöÇáÑøõÌõæÚö Åöáóì ÇáúßõÝúÑö æóÃóÚúãóÇáö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö. æóæóÌúåõ ÇáÔøóÈóåö ÇáÑøõÌõæÚõ Åöáóì ÝóÓóÇÏò ÈóÚúÏó ÇáÊøóáóÈøõÓö ÈöÕóáóÇÍò.
_________
(1) ÝáßÉ ÈöÝóÊúÍ ÇáúÝóÇÁ æóÓõßõæä ÇááøóÇã ÚæÏ ÈÃÚáÇå ÏóÇÆöÑóÉ ãöäúåõ íáÝø Úóáóíúåö ÇáúÛóÒá.(14/264)
æóÇáúÛóÒóáõ: åõäóÇ ãóÕúÏóÑñ ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÝúÚõæáö¡ Ãóíö ÇáúãóÛúÒõæáö¡ áöÃóäøóåõ ÇáøóÐöí íóÞúÈóáõ ÇáäøóÞúÖó.
æóÇáúÛóÒúáõ: ÝöÊóáõ äõÊóÝò ãöäó ÇáÕøõæÝö Ãóæö ÇáÔøóÚúÑö áöÊõÌúÚóáó ÎõíõæØðÇ ãõÍúßóãóÉó ÇÊøöÕóÇáö ÇáúÃóÌúÒóÇÁö ÈöæóÇÓöØóÉö ÅöÏóÇÑóÉö ÂáóÉö ÇáúÛóÒúáö ÈöÍóíúËõ ÊóáúÊóÝøõ ÇáäøõÊóÝõ ÇáúãóÝúÊõæáóÉõ ÈöÇáúíóÏö ÝóÊóÕöíÑõ ÎóíúØðÇ ÛóáöíÙðÇ ØóæöíáðÇ ÈöÞóÏúÑö ÇáúÍóÇÌóÉö áöíóßõæäó ÓõÏðì Ãóæú áõÍúãóÉð áöáäøóÓúÌö.
æóÇáúÞõæøóÉõ: ÅöÍúßóÇãõ ÇáúÛóÒúáö¡ Ãóíú äóÞóÖóÊúåõ ãóÚó ßóæúäöåö ãõÍúßóãó ÇáúÝóÊúáö áóÇ ãõæÌöÈó áöäóÞúÖöåö¡ ÝóÅöäøóåõ áóæú ßóÇäó ÝóÊúáõåõ ÛóíúÑó ãõÍúßóãò áóßóÇäó ÚõÐúÑñ áöäóÞúÖöåö.
æóÇáúÃóäúßóÇËõ- ÈöÝóÊúÍö ÇáúåóãúÒóÉö-: ÌóãúÚõ äößúËò- ÈößóÓúÑö Çáäøõæäö æóÓõßõæäö ÇáúßóÇÝö- Ãóíú ãóäúßõæËñ¡ Ãóíú ãóäúÞõæÖñ¡ æóäóÙöíÑõåõ äóÞúÖñ æóÃóäúÞóÇÖñ. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÕöíÛóÉö ÇáúÌóãúÚö Ãóäøó ãóÇ ßóÇäó ÛóÒúáðÇ æóÇÍöÏðÇ ÌóÚóáóÊúåõ ãóäúÞõæÖðÇ¡ Ãóíú ÎõíõæØðÇ ÚóÏöíÏóÉð. æóÐóáößó ÈöÃóäú ÕóíøóÑóÊúåõ Åöáóì ÇáúÍóÇáóÉö ÇáøóÊöí ßóÇäó ÚóáóíúåóÇ ÞóÈúáó ÇáúÛóÒóáö æóåöíó ßóæúäõåõ ÎõíõæØðÇ ÐóÇÊó ÚóÏóÏò.
æóÇäúÊóÕóÈó ÃóäúßÇËÇð Úóáóì ÇáúÍóÇáö ãöäú ÛóÒúáóåÇ¡ Ãóíú äóÞóÖóÊúåõ ÝóÅöÐóÇ åõæó ÃóäúßóÇËñ.
æóÌõãúáóÉõ ÊóÊøóÎöÐõæäó ÃóíúãÇäóßõãú ÍóÇáñ ãöäú ÖóãöíÑö æóáÇ ÊóäúÞõÖõæÇ ÇáúÃóíúãÇäó [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá:
91] .
æóÇáÏøóÎóáõ- ÈöÝóÊúÍóÊóíúäö-: ÇáúÝóÓóÇÏõ¡ Ãóíú ÊóÌúÚóáõæäó ÃóíúãóÇäóßõãõ ÇáøóÊöí ÍóáóÝúÊõãõæåóÇ.. æóÇáÏøóÎóáõ ÃóíúÖðÇ: ÇáÔøóíúÁõ ÇáúÝóÇÓöÏõ. æóãöäú ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö: ÊóÑóì ÇáúÝöÊúíóÇäó ßóÇáäøóÎúáö æóãóÇ íõÏúÑöíßó ãóÇ ÇáÏøóÎúáõ (Óóßøöäö ÇáúÎóÇÁó áõÛóÉð Ãóæú áöáÖøóÑõæÑóÉö Åöäú ßóÇäó äóÙúãðÇ¡ Ãóæú áöáÓøóÌúÚö Åöäú ßóÇäó äóËúÑðÇ) ¡ Ãóíú ãóÇ íõÏúÑöíßó ãóÇ Ýöíåöãú ãöäú ÝóÓóÇÏò. æóÇáúãóÚúäóì: ÊóÌúÚóáõæäó ÃóíúãóÇäóßõãõ ÇáúÍóÞöíÞóÉó ÈöÃóäú Êóßõæäó ãõÚóÙøóãóÉð æóÕóÇáöÍóÉð ÝóíóÌúÚóáõæäóåóÇ ÝóÇÓöÏóÉð ßóÇÐöÈóÉð¡ Ýóíóßõæäõ æóÕúÝõ ÇáúÃóíúãóÇäö ÈöÇáÏøóÎóáö ÍóÞöíÞóÉð ÚóÞúáöíøóÉð Ãóæú ÊóÌúÚóáõæäóåóÇ ÓóÈóÈó ÝóÓóÇÏò Èóíúäößõãú ÅöÐú ÊóÌúÚóáõæäóåóÇ æóÓöíáóÉð áöáúÛóÏúÑö æóÇáúãóßúÑö Ýóíóßõæäõ æóÕúÝõ ÇáúÃóíúãóÇäö ÈöÇáÏøóÎóáö ãóÌóÇÒðÇ ÚóÞúáöíøðÇ.
æóæóÌúåõ ÇáúÝóÓóÇÏö ÃóäøóåóÇ ÊóÞúÊóÖöí ÇØúãöÆúäóÇäó ÇáúãõÊóÍóÇáöÝöíäó ÝóÅöÐóÇ äóÞóÖóåóÇ ÃóÍóÏõ ÇáúÌóÇäöÈóíúäö ÝóÞóÏú ÊóÓóÈøóÈó Ýöí ÇáúÎöÕóÇãö æóÇáúÍöÞúÏö. æóåóÐóÇ ÊóÍúÐöíÑñ áóåõãú æóÊóÎúæöíÝñ ãöäú ÓõæÁö ÚóÇÞöÈóÉö äóÞúÖö Çáúíóãöíäö¡ æóáóíúÓó ÈöãõÞúÊóÖò Ãóäøó äóÞúÖðÇ ÍóÏóËó Ýöíåöãú.(14/265)
æó (Ãóäú Êóßõæäó ÃõãøóÉñ) ãóÚúãõæáñ áöáóÇãö ÌóÑøò ãóÍúÐõæÝóÉò ßóãóÇ åõæó ÛóÇáöÈõ ÍóÇáöåóÇ ãóÚó Ãóäú.
æóÇáúãóÚúäóì ÇáÊøóÚúáöíáõ¡ æóåõæó ÚöáøóÉñ áöäóÞúÖö ÇáúÃóíúãóÇäö Çáúãóäúåöíøö Úóäúåõ¡ Ãóíú ÊóäúÞõÖõæäó ÇáúÃóíúãóÇäó ÈöÓóÈóÈö Ãóäú Êóßõæäó ÃõãøóÉñ ÃóÑúÈóì ãöäú ÃõãøóÉò¡ Ãóíú ÃóÞúæóì æóÃóßúËóÑõ.
æóÇáúÃõãøóÉõ: ÇáØøóÇÆöÝóÉõ æóÇáúÞóÈöíáóÉõ. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ØóÇÆöÝóÉõ ÇáúãõÔúÑößöíäó æóÃóÍúáóÇÝõåõãú.
æÃóÑúÈì: ÃóÒúíóÏõ¡ æóåõæó ÇÓúãõ ÊóÝúÖöíáò ãöäó ÇáÑøõÈõæøö ÈöæóÒúäö ÇáúÚõáõæøö¡ Ãóíö ÇáÒøöíóÇÏóÉö¡ íóÍúÊóãöáõ ÇáúÍóÞöíÞóÉó ÃóÚúäöí ßóËúÑóÉó ÇáúÚóÏóÏö¡ æóÇáúãóÌóÇÒó ÃóÚúäöí ÑóÝóÇåöíóÉó ÇáúÍóÇáö æóÍõÓúäó ÇáúÚóíúÔö. æóßóáöãóÉõ ÃóÑúÈì ÊõÚúØöí åóÐöåö ÇáúãóÚóÇäöíó ßõáøóåóÇ ÝóáóÇ ÊóÚúÏöáõåóÇ ßóáöãóÉñ ÃõÎúÑóì ÊóÕúáõÍõ áöÌóãöíÚö åóÐöåö ÇáúãóÚóÇäöí¡ ÝóæóÞúÚõåóÇ åõäóÇ ãöäú ãõÞúÊóÖóì ÇáúÅöÚúÌóÇÒö. æóÇáúãóÚúäóì: áóÇ íóÈúÚóËõßõãú Úóáóì äóÞúÖö ÇáúÃóíúãóÇäö ßóæúäõ ÃõãøóÉò ÃóÍúÓóäó ãöäú ÃõãøóÉò.
æóãóÚúáõæãñ Ãóäøó ÇáúÃõãøóÉó ÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ åöíó ÇáúãóäúÞõæÖõ áöÃóÌúáöåóÇ æóÃóäøó ÇáúÃõãøóÉó ÇáúãóÝúÖõæáóÉó åöíó ÇáúãõäúÝóÕöáõ ÚóäúåóÇ¡ Ãóíú áóÇ íóÍúãöáõßõãú Úóáóì äóÞúÖö ÇáúÍóáöÝö Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÔúÑößõæäó ÃóßúËóÑó ÚóÏóÏðÇ æóÃóãúæóÇáðÇ ãöäó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÝóíóÈúÚóËõßõãú Ðóáößó Úóáóì ÇáöÇäúÝöÕóÇáö Úóäú ÌóãóÇÚóÉö ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÚóáóì ÇáÑøõÌõæÚö Åöáóì ÇáúßõÝøóÇÑö.
æóÌõãúáóÉõ ÅöäøóãÇ íóÈúáõæßõãõ Çááøóåõ Èöåö ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ áöáÊøóÚúáöíáö ÈöãóÇ íóÞúÊóÖöí ÇáúÍößúãóÉó¡ æóåõæó Ãóäøó Ðóáößó íóÈúÊóáöí Çááøóåõ Èöåö ÕöÏúÞó ÇáúÅöíãóÇäö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÑóÝóÚó ÈóÚúÖóßõãú ÝóæúÞó ÈóÚúÖò ÏóÑóÌÇÊò áöíóÈúáõæóßõãú Ýöí ãóÇ ÂÊÇßõãú [ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÚóÇã: 165] .
æóÇáúÞóÕúÑõ ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏõ ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÅöäøóãÇ íóÈúáõæßõãõ Çááøóåõ Èöåö ÞóÕúÑñ ãóæúÕõæÝñ Úóáóì ÕöÝóÉò.
æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ãóÇ Ðóáößó ÇáÑøóÈúæõ ÅöáøóÇ Èóáúæóì áóßõãú.
æóÇáúÈóáúæõ: ÇáöÇÎúÊöÈóÇÑõ. æóãóÚúäóì ÅöÓúäóÇÏöåö Åöáóì Çááøóåö ÇáúßöäóÇíóÉó Úóäú ÅöÙúåóÇÑö ÍóÇáö ÇáúãõÓúáöãöíäó. æóáóåõ äóÙóÇÆöÑõ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö. æóÖóãöíÑõ Èöåö íóÚõæÏõ Åöáóì ÇáúãóÕúÏóÑö ÇáúãõäúÓóÈößö ãöäú Þóæúáöåö: Ãóäú Êóßõæäó ÃõãøóÉñ åöíó ÃóÑúÈì ãöäú ÃõãøóÉò.
Ëõãøó ÚóØóÝó Úóáóíúåö ÊóÃúßöíÏõ Ãóäøóåõ ÓóíõÈóíøöäõ áóåõãú íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ãóÇ íóÎúÊóáöÝõæäó Ýöíåö ãöäó ÇáúÃóÍúæóÇáö ÝóÊóÙúåóÑõ ÇáúÍóÞóÇÆöÞõ ßóãóÇ åöíó ÛóíúÑõ ãõÛóÔøóÇÉò ÈöÒóÎóÇÑöÝö ÇáÔøóåóæóÇÊö æóáóÇ(14/266)
æóáóæú ÔóÇÁó Çááøóåõ áóÌóÚóáóßõãú ÃõãøóÉð æóÇÍöÏóÉð æóáóßöäú íõÖöáøõ ãóäú íóÔóÇÁõ æóíóåúÏöí ãóäú íóÔóÇÁõ æóáóÊõÓúÃóáõäøó ÚóãøóÇ ßõäúÊõãú ÊóÚúãóáõæäó (93)
ÈöãóßóÇÑöåö ãõÎóÇáóÝóÉö ÇáØøöÈóÇÚö¡ áöÃóäøó ÇáúÂÎöÑóÉó ÏóÇÑõ ÇáúÍóÞóÇÆöÞö áóÇ áóÈúÓó ÝöíåóÇ¡ ÝóíóæúãóÆöÐò ÊóÚúáóãõæäó Ãóäøó ÇáúÅöÓúáóÇãó åõæó ÇáúÎóíúÑõ ÇáúãóÍúÖõ æóÃóäøó ÇáúßõÝúÑó ÔóÑøñ ãóÍúÖñ.
æóÃóßøóÏó åóÐóÇ ÇáúæóÚúÏó ÈöãõÄóßøöÏóíúäö: ÇáúÞóÓóãõ ÇáøóÐöí ÏóáøóÊú Úóáóíúåö ÇááøóÇãõ æóäõæäõ ÇáÊøóæúßöíÏö. Ëõãøó íóÙúåóÑõ Ðóáößó ÃóíúÖðÇ Ýöí ÊóÑóÊøõÈö ÂËóÇÑöåö ÅöÐú íóßõæäõ ÇáäøóÚöíãõ ÅöËúÑó ÇáúÅöíãóÇäö æóíóßõæäõ ÇáúÚóÐóÇÈõ ÅöËúÑó ÇáÔøöÑúßö¡ æóßõáøõ Ðóáößó ÈóíóÇäñ áöãóÇ ßóÇäõæÇ ãõÎúÊóáöÝöíäó Ýöíåö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ.
[93]
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÂíóÉ 93]
æóáóæú ÔÇÁó Çááøóåõ áóÌóÚóáóßõãú ÃõãøóÉð æÇÍöÏóÉð æóáßöäú íõÖöáøõ ãóäú íóÔÇÁõ æóíóåúÏöí ãóäú íóÔÇÁõ æóáóÊõÓúÆóáõäøó ÚóãøóÇ ßõäúÊõãú ÊóÚúãóáõæäó (93)
áóãøóÇ ÃóÍóÇáó ÇáúÈóíóÇäó Åöáóì íóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö ÒóÇÏóåõãú ÅöÚúáóÇãðÇ ÈöÍößúãóÉö åóÐóÇ ÇáÊøóÃúÎöíÑö ÝóÃóÚúáóãóåõãú Ãóäøóåõ ÞóÇÏöÑñ Úóáóì Ãóäú íõÈóíøöäó áóåõãõ ÇáúÍóÞøó ãöäú åóÐöåö ÇáÏøóÇÑö ÝóíóÌúÚóáõåõãú ÃõãøóÉð æóÇÍöÏóÉð. æóáóßöäøóåõ ÃóÖóáøó ãóäú ÔóÇÁó¡ Ãóíú ÎóáóÞó Ýöíåö ÏóÇÚöíóÉó ÇáÖøóáóÇáö¡ æóåóÏóì ãóäú ÔóÇÁó¡ Ãóíú ÎóáóÞó Ýöíåö ÏóÇÚöíóÉó ÇáúåõÏóì. æóÃóÍóÇáó ÇáúÃóãúÑó åõäóÇ Úóáóì ÇáúãóÔöíÆóÉö ÅöÌúãóÇáðÇ¡ áöÊóÚóÐøõÑö äóÔúÑö ãóØóÇæöí ÇáúÍößúãóÉö ãöäú Ðóáößó.
æóãóÑúÌöÚõåóÇ Åöáóì ãóÔöíÆóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Ãóäú íóÎúáõÞó ÇáäøóÇÓó Úóáóì åóÐóÇ ÇáöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáäøóÇÔöÆö Úóäö ÇÎúÊöáóÇÝö ÃóÍúæóÇáö ÇáÊøóÝúßöíÑö æóãóÑóÇÊöÈö ÇáúãóÏóÇÑößö æóÇáúÚõÞõæáö¡ æóÐóáößó íóÊóæóáøóÏõ ãöäú ÊóØóæøõÑóÇÊò ÚóÙöíãóÉò ÊóÚúÑöÖõ áöáúÅöäúÓóÇäö Ýöí ÊóäóÇÓõáöåö æóÍóÖóÇÑóÊöåö æóÛóíúÑö Ðóáößó ãöãøóÇ ÃóÌúãóáóåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: áóÞóÏú ÎóáóÞúäóÇ ÇáúÅöäúÓÇäó Ýöí ÃóÍúÓóäö ÊóÞúæöíãò Ëõãøó ÑóÏóÏúäÇåõ ÃóÓúÝóáó ÓÇÝöáöíäó ÅöáøóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍÇÊö Ýóáóåõãú ÃóÌúÑñ ÛóíúÑõ ãóãúäõæäò [ÓõæÑóÉ ÇáÇäÔÞÇÞ: 25] . æóåóÐöåö ÇáúãóÔöíÆóÉõ áóÇ íóØøóáöÚõ Úóáóì ßõäúåöåóÇ ÅöáøóÇ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì æóÊóÙúåóÑõ ÂËóÇÑõåóÇ Ýöí ÝöÑúÞóÉö ÇáúãõåúÊóÏöíäó æóÝöÑúÞóÉö ÇáÖøóÇáøöíäó.
æóáóãøóÇ ßóÇäó Þóæúáõåõ: æóáßöäú íõÖöáøõ ãóäú íóÔÇÁõ æóíóåúÏöí ãóäú íóÔÇÁõ ÞóÏú íóÛúÊóÑøõ Èöåö ÞöÕóÇÑõ ÇáúÃóäúÙóÇÑö ÝóíóÍúÓóÈõæäó Ãóäøó ÇáÖøóÇáøöíäó æóÇáúãõåúÊóÏöíäó ÓóæóÇÁñ ÚöäúÏó Çááøóåö æóÃóäøó ÇáÖøóÇáøöíäó ãóÚúÐõæÑõæäó Ýöí ÖóáóÇáöåöãú ÅöÐú ßóÇäó ãöäú ÃóËóÑö ãóÔöíÆóÉö Çááøóåö ÝóÚóÞøóÈó Ðóáößó ÈöÞóæúáöåö:(14/267)
æóáóÇ ÊóÊøóÎöÐõæÇ ÃóíúãóÇäóßõãú ÏóÎóáðÇ Èóíúäóßõãú ÝóÊóÒöáøó ÞóÏóãñ ÈóÚúÏó ËõÈõæÊöåóÇ æóÊóÐõæÞõæÇ ÇáÓøõæÁó ÈöãóÇ ÕóÏóÏúÊõãú Úóäú ÓóÈöíáö Çááøóåö æóáóßõãú ÚóÐóÇÈñ ÚóÙöíãñ (94)
æóáóÊõÓúÃóáõäøó ÚóãøóÇ ßõäúÊõãú ÊóÚúãóáõæäó ãõÄóßøóÏðÇ ÈöÊóÃúßöíÏóíúäö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõåõ ÂäöÝðÇ¡ Ãóíú ÚóãøóÇ ÊóÚúãóáõæäó ãöäú Úóãóáö ÖóáóÇáò Ãóæú Úóãóáö åÏì.
æóÇáÓøõÄóÇá: ßäíÉ Úóäö ÇáúãõÍóÇÓóÈóÉö¡ áöÃóäøóåõ ÓõÄóÇáñ Íóßöíãñ ÊóÊóÑóÊøóÈõ Úóáóíúåö ÇáúÅöäóÇÑóÉó æóáóíúÓó ÓõÄÇá ÇÓÊØáÇÚ.
[94]
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÂíóÉ 94]
æóáÇ ÊóÊøóÎöÐõæÇ ÃóíúãÇäóßõãú ÏóÎóáÇð Èóíúäóßõãú ÝóÊóÒöáøó ÞóÏóãñ ÈóÚúÏó ËõÈõæÊöåÇ æóÊóÐõæÞõæÇ ÇáÓøõæÁó ÈöãÇ ÕóÏóÏúÊõãú Úóäú ÓóÈöíáö Çááøóåö æóáóßõãú ÚóÐÇÈñ ÚóÙöíãñ (94)
áóãøóÇ ÍóÐøóÑóåõãú ãöäó ÇáäøÞÖ ÇáøóÐöí íÄæá Åöáóì ÇÊøöÎóÇÐö ÃóíúãóÇäöåöãú ÏóÎóáðÇ Ýöíåöãú¡ æóÃóÔóÇÑó ÈöÇáúÅöÌúãóÇáö Åöáóì ãóÇ Ýöí Ðóáößó ãöäó ÇáúÝóÓóÇÏö Ýöíåöãú¡ ÃóÚóÇÏó ÇáúßóÑøóÉó Åöáóì ÈóíóÇäö ÚóÇÞöÈóÉö Ðóáößó ÇáÕøóäöíÚö ÅöÚóÇÏóÉð ÊõÝöíÏõ
ÇáÊøóÕúÑöíÍó ÈöÇáäøóåúíö Úóäú Ðóáößó¡ æóÊóÃúßöíÏó ÇáÊøóÍúÐöíÑö¡ æóÊóÝúÕöíáó ÇáúÝóÓóÇÏö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ¡ æóÓõæÁó ÇáúÚóÇÞöÈóÉö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö¡ ÝóßóÇäó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóáÇ ÊóÊøóÎöÐõæÇ ÊóÕúÑöíÍðÇ ÈöÇáäøóåúíö¡ æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÊóÊøóÎöÐõæÇ ÃóíúãÇäóßõãú ÏóÎóáðÇ Èóíúäóßõãú ÊóÃúßöíÏðÇ áöÞóæúáöåö ÞóÈúáóåõ: ÊóÊøóÎöÐõæäó ÃóíúãÇäóßõãú ÏóÎóáðÇ Èóíúäóßõãú [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá:
92] ¡ æóßóÇäó ÊóÝúÑöíÚõ Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÊóÒöáøó ÞóÏóãñ Åöáóì Þóæúáöåö: Úóäú ÓóÈöíáö Çááøóåö ÊóÝúÕöíáðÇ áöãóÇ ÃõÌúãöáó Ýöí ãóÚúäóì ÇáÏøóÎóáö.
æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóáóßõãú ÚóÐÇÈñ ÚóÙöíãñ ÇáúãóÚúØõæÝõ Úóáóì ÇáÊøóÝúÑöíÚö æóÚöíÏñ ÈöÚöÞóÇÈö ÇáúÂÎöÑóÉö.
æóÈöåóÐóÇ ÇáÊøóÕúÏöíÑö æóåóÐóÇ ÇáÊøóÝúÑöíÚö ÇáäøóÇÔöÆö Úóäú ÌõãúáóÉö æóáÇ ÊóÊøóÎöÐõæÇ ÃóíúãÇäóßõãú ÏóÎóáðÇ Èóíúäóßõãú ÝóÇÑóÞóÊú åóÐöåö äóÙöíÑóÊóåóÇ ÇáÓøóÇÈöÞóÉó ÈöÇáÊøóÝúÕöíáö æóÇáÒøöíóÇÏóÉö ÝóÍõÞøó Ãóäú ÊõÚúØóÝó ÚóáóíúåóÇ áöåóÐöåö ÇáúãõÛóÇíóÑóÉö æóÅöäú ßóÇäó ÔóÃúäõ ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúãõÄóßøóÏóÉö Ãóäú áóÇ ÊõÚúØóÝó.
æóÇáÒøóáóáõ: ÊóÒóáøõÞõ ÇáÑøöÌúáö æóÊóäóÞøõáõåóÇ ãöäú ãóæúÖöÚöåóÇ Ïõæäó ÅöÑóÇÏóÉö ÕóÇÍöÈöåóÇ ÈöÓóÈóÈö ãóáóÇÓóÉö ÇáúÃóÑúÖö ãöäú Øöíäò ÑóØúÈò Ãóæú ÊóÎóáúÎõáö ÍóÕðì Ãóæú ÍóÌóÑò ãöäú ÊóÍúÊö ÇáúÞóÏóãö ÝóíóÓúÞõØõ ÇáúãóÇÔöí Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö.
æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóÒóáøóåõãóÇ ÇáÔøóíúØÇäõ ÚóäúåÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö(14/268)
æóÒóáóáõ ÇáúÞóÏóãö ÊóãúËöíáñ áöÇÎúÊöáóÇáö ÇáúÍóÇáö æóÇáÊøóÚóÑøõÖö áöáÖøõÑøö¡ áöÃóäøóåõ íóÊóÑóÊøóÈõ Úóáóíúåö ÇáÓøõÞõæØõ Ãóæö ÇáúßóÓúÑõ¡ ßóãóÇ Ãóäøó ËõÈõæÊó ÇáúÞóÏóãö Êóãóßøõäõ ÇáÑøöÌúáö ãöäó ÇáúÃóÑúÖö¡ æóåõæó ÊóãúËöíáñ áöÇÓúÊöÞóÇãóÉö ÇáúÍóÇáö æóÏóæóÇãö ÇáÓøóíúÑö.
æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÊóãúËöíáó ãóÇ íóÌõÑøõåõ äóÞúÖõ ÇáúÃóíúãóÇäö ãöäó ÇáÏøóÎóáö ÔõÈøöåóÊú ÍóÇáõåõãú ÈöÍóÇáö ÇáúãóÇÔöí Ýöí ØóÑöíÞò ÈóíúäóãóÇ ßóÇäóÊú ÞóÏóãõåõ ËóÇÈöÊóÉð ÅöÐóÇ åöíó ÞóÏú ÒóáøóÊú Èöåö ÝóÕõÑöÚó. ÝóÇáúãõÔóÈøóåõ ÈöåóÇ ÍóÇáõ ÑóÌõáò æóÇÍöÏò¡ æóáöÐóáößó äõßøöÑóÊú ÞóÏóãñ æóÃõÝúÑöÏóÊú¡ ÅöÐú áóíúÓó ÇáúãóÞúÕõæÏ ÞÏãÇ ãÚíøäÉ æóáóÇ ÚóÏóÏðÇ ãöäó ÇáúÃóÞúÏóÇãö¡ ÝóÅöäøóßó ÊóÞõæáõ áöÌóãóÇÚóÉò íóÊóÑóÏøóÏõæäó Ýöí ÃóãúÑò: ÃóÑóÇßõãú ÊõÞóÏøöãõæäó ÑöÌúáðÇ æóÊõÄóÎøöÑõæäó ÃõÎúÑóì.
ÊóãúËöíáðÇ áöÍóÇáöåöãú ÈöÍóÇáö ÇáÔøóÎúÕö ÇáúãõÊóÑóÏøöÏö Ýöí ÇáúãóÔúíö Åöáóì ÇáÔøóíúÁö.
æóÒöíóÇÏóÉõ ÈóÚúÏó ËõÈõæÊöåÇ ãóÚó Ãóäøó ÇáÒøóáóáó áóÇ íõÊóÕóæøóÑõ ÅöáøóÇ ÈóÚúÏó ÇáËøõÈõæÊö áöÊóÕúæöíÑö ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúÍóÇáóíúäö¡ æóÃóäøóåõ ÇäúÍöØóÇØñ ãóäú ÍóÇáö ÓóÚóÇÏóÉò Åöáóì ÍóÇáö ÔóÞóÇÁò æóãóäú ÍóÇáö ÓóáóÇãóÉò Åöáóì ÍóÇáö ãöÍúäóÉò.
æóÇáËøõÈõæÊõ: ãóÕúÏóÑõ ËóÈóÊó ßóÇáËøóÈóÇÊö¡ æóåõæó ÇáÑøõÓõæÎõ æóÚóÏóãõ ÇáÊøóäóÞøõáö¡ æóÎóÕøó ÇáúãõÊóÃóÎøöÑõæäó ãöäó ÇáúßõÊøóÇÈö ÇáËøõÈõæÊó ÇáøóÐöí ÈöÇáúæóÇæö ÈöÇáúãóÚúäóì ÇáúãóÌóÇÒöíøö æóåõæó ÇáÊøóÍóÞøõÞõ ãöËúáõ ËõÈõæÊö ÚóÏóÇáóÉö ÇáÔøóÇåöÏö áóÏóì ÇáúÞóÇÖöí¡ æóÎóÕøõæÇ ÇáËøóÈóÇÊó ÇáøóÐöí ÈöÇáúÃóáöÝö ÈöÇáúãóÚúäóì ÇáúÍóÞöíÞöíøö æóåöíó ÊóÝúÑöÞóÉñ ÍóÓóäóÉñ.
æóÇáÐøóæúÞõ: ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáúÅöÍúÓóÇÓö ÇáúÞóæöíøö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áöíóÐõæÞó æóÈÇáó ÃóãúÑöåö. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí
ÓõæÑóÉö ÇáúÚõÞõæÏö [95] .
æóÇáÓøõæÁõ: ãóÇ íõÄúáöãõ. æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö: ÐóæúÞõ ÇáÓøõæÁö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ãöäú ãõÚóÇãóáóÊöåöãú ãõÚóÇãóáóÉó ÇáäøóÇßöËöíäó Úóäö ÇáÏøöíäö Ãóæö ÇáúÎóÇÆöäöíäó ÚõåõæÏóåõãú.
æÕóÏóÏúÊõãú åõäóÇ ÞóÇÕöÑ¡ Ãóí Èßæäßã ãõÚúÑöÖöíäó Úóäú ÓóÈöíáö Çááøóåö. æóÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ. Ðóáößó Ãóäøó ÇáúÂíóÇÊö ÌóÇÁóÊú Ýöí ÇáúÍöÝóÇÙö Úóáóì ÇáúÚóåúÏö ÇáøóÐöí íõÚóÇåöÏõæäó Çááøóåó Úóáóíúåö¡ Ãóíú Úóáóì ÇáÊøóãóÓøõßö ÈöÇáúÅöÓúáóÇãö.
ÝóÓóÈöíáõ Çááøóåö: åõæó Ïöíäõ ÇáúÅöÓúáóÇãö.(14/269)
æóáóÇ ÊóÔúÊóÑõæÇ ÈöÚóåúÏö Çááøóåö ËóãóäðÇ ÞóáöíáðÇ ÅöäøóãóÇ ÚöäúÏó Çááøóåö åõæó ÎóíúÑñ áóßõãú Åöäú ßõäúÊõãú ÊóÚúáóãõæäó (95) ãóÇ ÚöäúÏóßõãú íóäúÝóÏõ æóãóÇ ÚöäúÏó Çááøóåö ÈóÇÞò æóáóäóÌúÒöíóäøó ÇáøóÐöíäó ÕóÈóÑõæÇ ÃóÌúÑóåõãú ÈöÃóÍúÓóäö ãóÇ ßóÇäõæÇ íóÚúãóáõæäó (96)
æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóáóßõãú ÚóÐÇÈñ ÚóÙöíãñ åõæó ÚóÐóÇÈõ ÇáúÂÎöÑóÉö Úóáóì ÇáÑøõÌõæÚö Åöáóì ÇáúßõÝúÑö Ãóæú Úóáóì ãóÚúÕöíóÉö ÛóÏúÑö ÇáúÚóåúÏö.
æóÞóÏú ÚóÕóãó Çááøóåõ ÇáúãõÓúáöãöíäó ãöäó ÇáöÇÑúÊöÏóÇÏö ãõÏøóÉó ãÞóÇã ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöãóßøóÉ. æóãóÇ ÇÑúÊóÏøó ÃóÍóÏñ ÅöáøóÇ ÈóÚúÏó ÇáúåöÌúÑóÉö Íöíäó ÙóåóÑó ÇáäøöÝóÇÞõ¡ ÝóßóÇäóÊú ÝóáúÊóÉõ ÚóÈúÏö Çááøóåö Èúäö ÓóÚúÏö Èúäö ÃóÈöí ÓóÑúÍò æóÇÍöÏóÉð Ýöí ÇáúãõåóÇÌöÑöíäó æóÞóÏú ÊóÇÈó æóÞóÈöáó ÊóæúÈóÊå ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
[95¡ 96]
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÇáúÂíóÇÊ 95 Åöáóì 96]
æóáÇ ÊóÔúÊóÑõæÇ ÈöÚóåúÏö Çááøóåö ËóãóäÇð ÞóáöíáÇð ÅöäøóãÇ ÚöäúÏó Çááøóåö åõæó ÎóíúÑñ áóßõãú Åöäú ßõäúÊõãú ÊóÚúáóãõæäó (95) ãóÇ ÚöäúÏóßõãú íóäúÝóÏõ æóãÇ ÚöäúÏó Çááøóåö ÈÇÞò æóáóäóÌúÒöíóäøó ÇáøóÐöíäó ÕóÈóÑõæÇ ÃóÌúÑóåõãú ÈöÃóÍúÓóäö ãóÇ ßÇäõæÇ íóÚúãóáõæäó (96)
ÇáËøóãóäõ ÇáúÞóáöíáõ åõæó ãóÇ íóÚöÏõåõãú Èöåö ÇáúãõÔúÑößõæäó Åöäú ÑóÌóÚõæÇ Úóäö ÇáúÅöÓúáóÇãö ãöäú ãóÇáò æóåóäóÇÁö ÚóíúÔò.
æóåóÐóÇ äóåúíñ Úóäú äóÞúÖö ÚóåúÏö ÇáúÅöÓúáóÇãö áöÃóÌúáö ãóÇ ÝóÇÊóåõãú ÈöÏõÎõæáöåöãú Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö ãöäú ãóäóÇÝöÚó ÚöäúÏó Þóæúãö ÇáÔøöÑúßö¡ æóÈöåóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö ÚõØöÝóÊú åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóáÇ ÊóäúÞõÖõæÇ ÇáúÃóíúãÇäó ÈóÚúÏó ÊóæúßöíÏöåÇ [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 91] æóÚóáóì ÌõãúáóÉö æóáÇ ÊóÊøóÎöÐõæÇ ÃóíúãÇäóßõãú ÏóÎóáðÇ Èóíúäóßõãú [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 94] áöÃóäøó ßõáøó ÌõãúáóÉò ãöäúåóÇ ÊóáúÊóÝöÊõ Åöáóì ÛóÑóÖò ÎóÇÕøò ãöãøóÇ ÞóÏú íóÈúÚóËõ Úóáóì ÇáäøóÞúÖö.
æóÇáËøóãóäõ: ÇáúÚöæóÖõ ÇáøóÐöí íóÃúÎõÐõåõ ÇáúãõÚóÇæöÖõ. æóÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì äóÙöíÑö åóÐóÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáÇ ÊóÔúÊóÑõæÇ ÈöÂíÇÊöí ËóãóäÇð ÞóáöíáðÇ æóÅöíøóÇíó ÝóÇÊøóÞõæäö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [41] . æóÐóßóÑúäóÇ åõäóÇßó Ãóäøó ÞóáöíáðÇ ÕöÝóÉñ ßóÇÔöÝóÉñ æóáóíúÓóÊú ãõÞóíøóÏóÉð¡ Ãóíú Ãóäøó ßõáøó ÚöæóÖò íõÄúÎóÐõ Úóäú äóÞúÖö ÚóåúÏö Çááøóåö åõæó ÚöæóÖñ Þóáöíáñ æóáóæú ßóÇäó ÃóÚúÙóãó ÇáúãõßúÊóÓóÈóÇÊö.
æóÌõãúáóÉõ ÅöäøóãÇ ÚöäúÏó Çááøóåö åõæó ÎóíúÑñ áóßõãú ÊóÚúáöíáñ áöáäøóåúíö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö æóÕúÝö ÚöæóÖö ÇáöÇÔúÊöÑóÇÁö
Çáúãóäúåöíøö Úóäúåõ ÈöÇáúÞöáøóÉö¡ ÝóÅöäøó ãóÇ ÚöäúÏó Çááøóåö åõæó ÎóíúÑñ ãöäú ßõáøö Ëóãóäò æóÅöäú ÚóÙõãó ÞóÏúÑõåõ.(14/270)
æó «ãóÇ ÚöäúÏó Çááøóåö» åõæó ãóÇ ÇÏøóÎóÑóåõ áöáúãõÓúáöãöíäó ãóäú ÎóíúÑò Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÝöí ÇáúÂÎöÑóÉö¡ ßóãóÇ ÓóäõäóÈøöåõ Úóáóíúåö ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ãóäú Úóãöáó ÕÇáöÍÇð ãöäú ÐóßóÑò Ãóæú ÃõäúËì æóåõæó ãõÄúãöäñ [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 97] ÇáúÂíóÉó ÝóÎóíúÑõ ÇáÏøõäúíóÇ ÇáúãóæúÚõæÏõ Èöåö ÃóÝúÖóáõ ãöãøóÇ íóÈúÐõáõåõ áóåõãõ ÇáúãõÔúÑößõæäó¡ æóÎóíúÑõ ÇáúÂÎöÑóÉö ÃóÚúÙóãõ ãöäó Çáúßõáøö¡ ÝóÇáúÚöäúÏöíøóÉõ åõäóÇ ÈöãóÚúäóì ÇáöÇÏøöÎóÇÑö áóåõãú¡ ßóãóÇ ÊóÞõæáõ: áóßó ÚöäúÏöí ßóÐóÇ¡ æóáóíúÓóÊú ÚöäúÏöíøóÉó ãöáúßö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: æóÚöäúÏóåõ ãóÝÇÊöÍõ ÇáúÛóíúÈö [ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÚóÇã: 59] æóÞóæúáõåõ æóÅöäú ãöäú ÔóíúÁò ÅöáøóÇ ÚöäúÏóäÇ ÎóÒÇÆöäõåõ [ÓõæÑóÉ ÇáúÍÌÑ: 21] æóÞóæúáõåõ: æóãÇ ÚöäúÏó Çááøóåö ÈÇÞò.
æÅöäøóãÇ åóÐöåö ãóÑóßøóÈóÉñ ãöäú (Åöäøó) æó (ãóÇ) ÇáúãóæúÕõæáóÉö¡ ÝóÍóÞøõåóÇ Ãóäú ÊõßúÊóÈó ãóÝúÕõæáóÉð (ãóÇ) Úóäú (Åöäøó) áöÃóäøóåóÇ áóíúÓóÊú (ãóÇ) ÇáúßóÇÝøóÉó¡ æóáóßöäøóåóÇ ßõÊöÈóÊú Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö ãóæúÕõæáóÉð ÇÚúÊöÈóÇÑðÇ áöÍóÇáóÉö ÇáäøõØúÞö æóáóãú íóßõäú æóÕúáõ ÃóãúËóÇáöåóÇ ãõØøóÑöÏðÇ Ýöí ÌóãöíÚö ÇáúãóæóÇÖöÚö ãöäó ÇáúãõÕúÍóÝö.
æóãóÚúäóì Åöäú ßõäúÊõãú ÊóÚúáóãõæäó Åöäú ßõäúÊõãú ÊóÚúáóãõæäó ÍóÞöíÞóÉó ÚóæóÇÞöÈö ÇáúÃóÔúíóÇÁö æóáóÇ íóÛõÑøõßõãõ ÇáúÚóÇÌöáõ. æóÝöíåö ÍóËøñ áóåõãú Úóáóì ÇáÊøóÃóãøõáö æóÇáúÚöáúãö.
æóÌõãúáóÉõ ãóÇ ÚöäúÏóßõãú íóäúÝóÏõ æóãÇ ÚöäúÏó Çááøóåö ÈÇÞò ÊóÐúíöíáñ æóÊóÚúáöíáñ áöãóÖúãõæäö ÌõãúáóÉö ÅöäøóãÇ ÚöäúÏó Çááøóåö åõæó ÎóíúÑñ áóßõãú ÈöÃóäøó ãóÇ ÚöäúÏó Çááøóåö áóåõãú ÎóíúÑñ ãõÊóÌóÏøöÏñ áóÇ äóÝóÇÏó áóåõ¡ æóÃóäøó ãóÇ íõÚúØöíåöãõ ÇáúãõÔúÑßõæäó ãóÍúÏõæÏ äÇÝÏ áöÃóäøó ÎóÒóÇÆöäó ÇáäøóÇÓö ÕóÇÆöÑóÉñ Åöáóì ÇáäøóÝóÇÏö ÈöÇáúÅöÚúØóÇÁö æóÎóÒóÇÆöäõ Çááøóåö ÈóÇÞöíóÉñ.
æóÇáäøóÝóÇÏõ: ÇáöÇäúÞöÑóÇÖõ. æóÇáúÈóÞóÇÁõ: ÚóÏóãõ ÇáúÝóäóÇÁö.
Ãóíú ãóÇ ÚöäúÏó Çááøóåö áóÇ íóÝúäóì ÝóÇáúÃóÌúÏóÑõ ÇáöÇÚúÊöãóÇÏõ Úóáóì ÚóØóÇÁö Çááøóåö ÇáúãóæúÚõæÏö Úóáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö Ïõæäó ÇáöÇÚúÊöãóÇÏö Úóáóì ÚóØóÇÁö ÇáäøóÇÓö ÇáøóÐöíäó íóäúÝóÏõ ÑöÒúÞõåõãú æóáóæú ßóËõÑó.
æóåóÐóÇ ÇáúßóáóÇãõ ÌóÑóì ãóÌúÑóì ÇáÊøóÐúíöíáö áöãóÇ ÞóÈúáóåõ¡ æóÃõÑúÓöáó ÅöÑúÓóÇáó ÇáúãóËóáö ÝóíõÍúãóáõ Úóáóì ÃóÚóãøó¡ æóáöÐóáößó ßóÇäó ÖóãöíÑõ ÚöäúÏóßõãú ÚóÇÆöÏðÇ Åöáóì ÌóãöíÚö ÇáäøóÇÓö ÈöÞóÑöíäóÉö ÇáÊøóÐúíöíáö æóÇáúãóËóáö¡ æóÈöÞóÑöíäóÉö ÇáúãõÞóÇÈóáóÉö ÈöãóÇ ÚöäúÏó Çááøóåö¡ Ãóíú ãóÇ ÚöäúÏóßõãú ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÇÓõ ãóÇ ÚöäúÏó ÇáúãóæúÚõæÏö æóãóÇ ÚöäúÏó ÇáúæóÇÚöÏö¡ áöÃóäøó Çáúãóäúåöíøöíäó Úóäú äóÞúÖö ÇáúÚóåúÏö áóíúÓó ÈöíóÏöåöãú ÔóíúÁñ.(14/271)
ãóäú Úóãöáó ÕóÇáöÍðÇ ãöäú ÐóßóÑò Ãóæú ÃõäúËóì æóåõæó ãõÄúãöäñ ÝóáóäõÍúíöíóäøóåõ ÍóíóÇÉð ØóíøöÈóÉð æóáóäóÌúÒöíóäøóåõãú ÃóÌúÑóåõãú ÈöÃóÍúÓóäö ãóÇ ßóÇäõæÇ íóÚúãóáõæäó (97)
æóáóãøóÇ ßóÇäó Ýöí äóåúíöåöãú Úóäú ÃóÎúÐö ãóÇ íóÚöÏõåõãú Èöåö ÇáúãõÔúÑößõæäó Íóãúáñ áóåõãú Úóáóì ÍöÑúãóÇäö ÃóäúÝõÓöåöãú ãöäú Ðóáößó ÇáäøÝÚ ÇáÚÇÌá æÚÏæ ÇáúÌóÒóÇÁó Úóáóì ÕóÈúÑöåöãú ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáóíóÌúÒöíóäøó ÇáøóÐöíäó ÕóÈóÑõæÇ ÃóÌúÑóåõãú.
ÞóÑóÃóåõ ÇáúÌõãúåõæÑõ æáíÌÒíä ÈöíóÇÁö ÇáúÛóíúÈóÉö. æóÇáÖøóãöíÑõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÈöÚóåúÏö Çááøóåö æóãóÇ ÈóÚúÏóåõ¡ Ýóåõæó ÇáäøóÇåöí æóÇáúæóÇÚöÏõ ÝóáóÇ ÌóÑóãó ßóÇäó åõæó ÇáúãõÌóÇÒöí Úóáóì ÇãúÊöËóÇáö ÃóãúÑöåö æóäóåúíöåö.
æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÚóÇÕöãñ æóÇÈúäõ ÐóßúæóÇäó Úóä ÇÈúä ÚãÑ Ýöí ÅöÍúÏóì ÑöæóÇíóÊóíúäö Úóäúåõ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò Èöäõæäö ÇáúÚóÙóãóÉö Ýóåõæó ÇáúÊöÝóÇÊñ.
æÃóÌúÑóåõãú ãóäúÕõæÈñ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö ÇáËøóÇäöíóÉö áö «íóÌúÒöíóäøó» ÈöÊóÖúãöíäöåö ãóÚúäóì ÇáúÅöÚúØóÇÁö ÇáúãõÊóÚóÏøöí Åöáóì ãóÝúÚõæáóíúäö.
æóÇáúÈóÇÁõ áöáÓøóÈóÈöíøóÉö. æó «ÃóÍúÓóäó» ÕöíÛóÉõ ÊóÝúÖöíáò ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ áöáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÇáúÍõÓúäö. ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó ÑóÈøö ÇáÓøöÌúäõ ÃóÍóÈøõ Åöáóíøó ãöãøóÇ íóÏúÚõæäóäöí Åöáóíúåö [ÓõæÑóÉ íõæÓõÝ: 33] ¡ Ãóíú ÈöÓóÈóÈö Úóãóáöåöãõ ÇáúÈóÇáöÛö Ýöí ÇáúÍõÓúäö æóåõæó Úóãóáõ ÇáÏøóæóÇãö Úóáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö ãóÚó ÊóÌóÑøõÚö Ãóáóãö ÇáúÝöÊúäóÉö ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó.
æóÞóÏú ÃóßøóÏó ÇáúæóÚúÏó ÈöáóÇãö ÇáúÞóÓóãö æóäæä ÇáÊæßíÏ.
[97]
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÂíóÉ 97]
ãóäú Úóãöáó ÕÇáöÍÇð ãöäú ÐóßóÑò Ãóæú ÃõäúËì æóåõæó ãõÄúãöäñ ÝóáóäõÍúíöíóäøóåõ ÍóíÇÉð ØóíøöÈóÉð æóáóäóÌúÒöíóäøóåõãú ÃóÌúÑóåõãú ÈöÃóÍúÓóäö ãóÇ ßÇäõæÇ íóÚúãóáõæäó (97)
áóãøóÇ ßóÇäó ÇáúæóÚúÏõ ÇáúãõÊóÞóÏøöãõ ÈõÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóáóíóÌúÒöíóäøó ÇáøóÐöíäó ÕóÈóÑõæÇ ÃóÌúÑóåõãú ÈöÃóÍúÓóäö ãóÇ ßÇäõæÇ íóÚúãóáõæäó [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 96] ÎóÇÕøðÇ ÈöÃõæáóÆößó ÇáøóÐöíäó äõåõæÇ Úóäú Ãóäú íóÔúÊóÑõæÇ ÈöÚóåúÏö Çááøóåö ËóãóäðÇ ÞóáöíáðÇ ÚóÞøóÈó ÈöÊóÚúãöíãöåö áößõáøö ãóäú ÓóÇæóÇåõãú Ýöí ÇáËøóÈóÇÊö Úóáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö æóÇáúÚóãóáö ÇáÕøóÇáöÍö ãóÚó ÇáÊøóÈúíöíäö áöáúÃóÌúÑö¡ ÝóßóÇäóÊú åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáÊøóÐúíöíáö áöáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ¡ æóÇáúÈóíóÇäö áöãóÇ ÊóÖóãøóäóÊúåõ ãöäú ãõÌúãóáö ÇáúÃóÌúÑö. æóßöáóÇ ÇáÇÚÊÈÇÑíä íõæÌÈ ÝÕáåÇ ÚóãøóÇ ÞóÈúáóåóÇ.(14/272)
æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ãöäú ÐóßóÑò Ãóæú ÃõäúËì ÊóÈúíöíäñ áöáúÚõãõæãö ÇáøóÐöí ÏóáøóÊú Úóáóíúåö ãóäú ÇáúãóæúÕõæáóÉõ.
æóÝöí åóÐóÇ ÇáúÈóíóÇäö ÏóáóÇáóÉñ Úóáóì Ãóäøó ÃóÍúßóÇãó ÇáúÅöÓúáóÇãö íóÓúÊóæöí ÝöíåóÇ ÇáÐøõßõæÑõ æóÇáäøöÓóÇÁõ ÚóÏóÇ ãóÇ ÎóÕøóÕóåõ ÇáÏøöíäõ ÈöÃóÍóÏö ÇáÕøöäúÝóíúäö. æóÃóßøóÏó åóÐóÇ ÇáúæóÚúÏó ßóãóÇ ÃóßøóÏó ÇáúãõÈóíøóäó Èöåö.
æóÐõßöÑó «áóäõÍúíöíóäøóåõ» áöíõÈúäóì Úóáóíúåö ÈóíóÇäõ äóæúÚö ÇáúÍóíóÇÉö ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÍóíÇÉð ØóíøöÈóÉð. æóÐóáößó ÇáúãóÕúÏóÑõ åõæó ÇáúãóÞúÕõæÏõ¡ Ãóíú áóäóÌúÚóáóäøó áóåõ ÍóíóÇÉð ØóíøöÈóÉð. æóÇÈúÊõÏöÆö ÇáúæóÚúÏõ ÈöÅöÓúäóÇÏö ÇáúÅöÍúíóÇÁö Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúÌóáóÇáóÉö ÊóÔúÑöíÝðÇ áóåõ ßóÃóäøóåõ Þöíáó: Ýóáóåõ ÍóíóÇÉñ ØóíøöÈóÉñ ãöäøóÇ. æóáóãøóÇ ßóÇäóÊú ÍóíóÇÉõ ÇáÐøóÇÊö áóåóÇ ãõÏøóÉñ ãõÚóíøóäóÉñ ßóËõÑó ÅöØúáóÇÞõ ÇáúÍóíóÇÉö Úóáóì ãõÏøóÊöåóÇ¡ ÝóæóÕóÝóåóÇ ÈöÇáØøöíÈö ÈöåóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö¡ Ãóíú ØóíøöÈñ ãóÇ íóÍúÕõáõ ÝöíåóÇ¡ ÝóåóÐóÇ
ÇáúæóÕúÝõ ãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ¡ Ãóíú ØóíøöÈðÇ ãóÇ ÝöíåóÇ. æóíõÞóÇÑöäõåóÇ ãöäó ÇáúÃóÍúæóÇáö ÇáúÚóÇÑöÖóÉö áöáúãóÑúÁö Ýöí ãõÏøóÉö ÍóíøóÇÊöåö¡ Ýóãóäú ãóÇÊó ãöäó ÇáúãõÓáãíä ÇáøóÐíä ÚãöáõæÇ ÕóÇáöÍðÇ ÚóæøóÖóåõ Çááøóåõ Úóäú Úóãóáöåö ãóÇ ÝóÇÊóåõ ãöäú æóÚúÏöåö.
æóíõÝóÓøöÑõ åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ãóÇ æóÑóÏó Ýöí ÇáÕøóÍöíÍö Úóäú ÎóÈøóÇÈö Èúäö ÇáúÃóÑóÊøö ÞóÇáó: «åóÇÌóÑúäóÇ ãóÚó ÑóÓõæáö Çááøóåö äóÈúÊóÛöí ÈöÐóáößó æóÌúåó Çááøóåö ÝóæóÌóÈó ÃóÌúÑõäóÇ Úóáóì Çááøóåö¡ ÝóãöäøóÇ ãóäú ãóÖóì áóãú íóÃúßõáú ãöäú ÃóÌúÑöåö ÔóíúÆðÇ¡ ßóÇäó ãöäúåõãú ãõÕúÚóÈõ Èúäõ ÚõãóíúÑò ÞõÊöáó íóæúãó ÃõÍõÏò Ýóáóãú íóÊúÑõßú ÅöáøóÇ äóãöÑóÉð ßõäøóÇ ÅöÐóÇ ÛóØøóíúäóÇ ÈöåóÇ ÑóÃúÓóåõ ÎóÑóÌóÊú ÑöÌúáóÇåõ¡ æóÅöÐóÇ ÛõØøöíó ÈöåóÇ ÑöÌúáóÇåõ ÎóÑóÌó ÑóÃúÓõåõ¡ æóãöäøóÇ ãóäú ÃóíúäóÚóÊú áóåõ ËóãóÑóÊõåõ Ýóåõæó íóåúÏöÈõåóÇ» .
æóÇáØøóíøöÈõ: ãóÇ íóØöíÈõ æóíóÍúÓõäõ. æóÖöÏøõ ÇáØíøÈ: ÇáúÎóÈíË æÇáÓíøÁ. æóåóÐóÇ æóÚúÏñ ÈöÎóíúÑóÇÊö ÇáÏøõäúíóÇ. æóÃóÚúÙóãõåóÇ ÇáÑøöÖóì ÈöãóÇ ÞóÓóãó áóåõãú æóÍõÓúäõ Ãóãóáöåöãú ÈöÇáúÚóÇÞöÈóÉö æóÇáÕøöÍøóÉö æóÇáúÚóÇÝöíóÉö æóÚöÒøóÉõ ÇáúÅöÓúáóÇãö Ýöí äõÝõæÓöåöãú. æóåóÐóÇ ãóÞóÇãñ ÏóÞöíÞñ ÊóÊóÝóÇæóÊõ Ýöíåö ÇáúÃóÍúæóÇáõ Úóáóì ÊóÝóÇæõÊö ÓóÑóÇÆöÑö ÇáäøõÝõæÓö¡ æóíõÚúØöí Çááøóåõ Ýöíåö ÚöÈóÇÏóåõ ÇáúãõÄúãöäöíäó Úóáóì ãóÑóÇÊöÈö åöãóãöåöãú æóÂãóÇáöåöãú. æóãóäú ÑóÇÞóÈó äóÝúÓóåõ ÑóÃóì ÔóæóÇåöÏó åóÐóÇ.
æóÞóÏú ÚóÞøóÈó ÈöæóÚúÏö ÌóÒóÇÁö ÇáúÂÎöÑóÉö ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáóäóÌúÒöíóäøóåõãú ÃóÌúÑóåõãú ÈöÃóÍúÓóäö ãóÇ ßÇäõæÇ íóÚúãóáõæäó¡ ÝóÇÎúÊóÕøó åóÐóÇ ÈöÃóÌúÑö ÇáúÂÎöÑóÉö ÈöÇáúÞóÑöíäóÉö ÈöÎöáóÇÝö äóÙöíÑöåö ÇáúãõÊóÞóÏøöãö ÂäöÝðÇ ÝóÅöäøóåõ ÚóÇãøñ Ýöí ÇáÌÒÇÁíä.(14/273)
ÝóÅöÐóÇ ÞóÑóÃúÊó ÇáúÞõÑúÂäó ÝóÇÓúÊóÚöÐú ÈöÇááøóåö ãöäó ÇáÔøóíúØóÇäö ÇáÑøóÌöíãö (98) Åöäøóåõ áóíúÓó áóåõ ÓõáúØóÇäñ Úóáóì ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóáóì ÑóÈøöåöãú íóÊóæóßøóáõæäó (99) ÅöäøóãóÇ ÓõáúØóÇäõåõ Úóáóì ÇáøóÐöíäó íóÊóæóáøóæúäóåõ æóÇáøóÐöíäó åõãú Èöåö ãõÔúÑößõæäó (100)
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÇáúÂíóÇÊ 98 Åöáóì 100]
ÝóÅöÐÇ ÞóÑóÃúÊó ÇáúÞõÑúÂäó ÝóÇÓúÊóÚöÐú ÈöÇááøóåö ãöäó ÇáÔøóíúØÇäö ÇáÑøóÌöíãö (98) Åöäøóåõ áóíúÓó áóåõ ÓõáúØÇäñ Úóáóì ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóáì ÑóÈøöåöãú íóÊóæóßøóáõæäó (99) ÅöäøóãÇ ÓõáúØÇäõåõ Úóáóì ÇáøóÐöíäó íóÊóæóáøóæúäóåõ æóÇáøóÐöíäó åõãú Èöåö ãõÔúÑößõæäó (100)
ãóæúÞöÚõ ÝóÇÁö ÇáÊøóÝúÑöíÚö åõäóÇ ÎóÝöíøñ æóÏóÞöíÞñ¡ æóáöÐóáößó ÊóÕóÏøóì ÈóÚúÖõ ÍõÐøóÇÞö ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Åöáóì ÇáúÈóÍúËö Úóäúåõ. ÝóÞóÇáó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : «áóãøóÇ ÐóßóÑó ÇáúÚóãóáó ÇáÕøóÇáöÍõ æóæóÚóÏó Úóáóíúåö æóÕóáó Èöåö Þóæúáóåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöÐÇ ÞóÑóÃúÊó ÇáúÞõÑúÂäó ÝóÇÓúÊóÚöÐú ÈöÇááøóåö ÅöíÐóÇäðÇ ÈöÃóäøó ÇáöÇÓúÊöÚóÇÐóÉó ãöäú ÌõãúáóÉö ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáøóÊöí íõÌúÒóáõ ÚóáóíúåóÇ ÇáËøóæóÇÈõ» Çå.
æóåõæó ÅöÈúÏóÇÁõ ãõäóÇÓóÈóÉò ÖóÚöíÝóÉò áóÇ ÊóÞúÊóÖöí Êóãóßøõäó ÇÑúÊöÈóÇØö ÃóÌúÒóÇÁö ÇáäøóÙúãö.
æóÞóÇáó ÝóÎúÑõ ÇáÏøöíäö: «áãÇ ÞóÇáó: æáäÌÒíåã ÃóÌúÑóåõãú ÈöÃóÍúÓóäö ãóÇ ßÇäõæÇ íóÚúãóáõæäó [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 97] ÃÑÔÏ Åöáóì ÇáúÚáã ÇáøóÐöí ÊóÎúáõÕõ Èöåö ÇáúÃóÚúãóÇáõ ãöäó ÇáúæóÓúæóÇÓö» Çå.
æóåõæó Ãóãúßóäõ ãöäú ßóáóÇãö «ÇáúßóÔøóÇÝö» . æóÒóÇÏó ÃóÈõæ ÇáÓøõÚõæÏö: «áóãøóÇ ßóÇäó ãóÏóÇÑõ ÇáúÌóÒóÇÁö åõæó ÍõÓúäó ÇáúÚóãóáö ÑóÊøóÈó Úóáóíúåö ÇáúÅöÑúÔóÇÏó Åöáóì ãóÇ Èöåö íóÍúÓõäõ ÇáúÚóãóáõ ÇáÕøóÇáöÍõ ÈöÃóäú íóÎúáõÕó ãöäú ÔóæúÈö ÇáúÝóÓóÇÏö» .
æóÝöí ßóáóÇãóíúåöãóÇ ãöäó Çáúæóåóäö Ãóäøóåõ áóÇ æóÌúåó áöÊóÎúÕöíÕö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÐóÉö ÈöÅöÑóÇÏóÉö ÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÞõÑúÂäö.
æóÞóæúáõ ÇÈúäö ÚóØöíøóÉó: «ÇáúÝóÇÁõ Ýöí ÝóÅöÐÇ æóÇÕöáóÉñ Èóíúäó ÇáúßóáóÇãóíúäö æóÇáúÚóÑóÈõ ÊóÓúÊóÚúãöáõåóÇ Ýöí ãöËúáö åóÐóÇ» ¡ ÝóÊóßõæäõ ÇáúÝóÇÁõ Úóáóì åóÐóÇ áöãõÌóÑøóÏö æóÕúáö ßóáóÇãò ÈößóáóÇãò æóÇÓúÊóÔúåóÏó áóåõ ÈöÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö æóÇáúÚõåúÏóÉõ Úóáóíúåö.
æóÞóÇáó ÔóÑóÝõ ÇáÏøöíäö ÇáØøóíúÈöíøõ: «Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöÐÇ ÞóÑóÃúÊó ÇáúÞõÑúÂäó ãõÊøóÕöáñ ÈöÇáúÝóÇÁö ÈöãóÇ ÓóÈóÞó ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóäóÒøóáúäÇ Úóáóíúßó ÇáúßöÊÇÈó ÊöÈúíÇäÇð áößõáøö ÔóíúÁò æóåõÏìð æóÑóÍúãóÉð æóÈõÔúÑì áöáúãõÓúáöãöíäó [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 89] . æóÐóáößó áöÃóäøóåõ ÊóÚóÇáóì áóãøóÇ ãóäøó Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÅöäúÒóÇáö ßöÊóÇÈò ÌóÇãöÚò áöÕöÝóÇÊö ÇáúßóãóÇáö æóÃóäøóåõ ÊöÈúíóÇäñ áößõáøò ÔóíúÁò¡ æóäóÈøóåó Úóáóì Ãóäøóåõ ÊöÈúíóÇäñ áößõáøö ÔóíúÁò ÈöÇáúßóáöãóÉö ÇáúÌóÇãöÚóÉö æóåöíó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Åöäøó Çááøóåó íóÃúãõÑõ ÈöÇáúÚóÏúáö æóÇáúÅöÍúÓÇäö [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 90](14/274)
ÇáúÂíóÉó. æóÚóØóÝó Úóáóíúåö æóÃóæúÝõæÇ ÈöÚóåúÏö Çááøóåö ÅöÐÇ ÚÇåóÏúÊõãú [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 91] ¡ æóÃóßøóÏóåõ Ðóáößó ÇáÊøóÃúßöíÏó¡ ÞóÇáó ÈóÚúÏó Ðóáößó ÝóÅöÐÇ ÞóÑóÃúÊó ÇáúÞõÑúÂäó¡ Ãóíú ÅöÐóÇ ÔóÑóÚúÊó Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö åóÐóÇ ÇáúßöÊóÇÈö ÇáÔøóÑöíÝö ÇáúÌóÇãöÚö ÇáøóÐöí äóÈøóåúÊó Úóáóì ÈóÚúÖö ãóÇ ÇÔúÊóãóáó Úóáóíúåö¡ æóäóÇÒóÚóßó Ýöíåö ÇáÔøóíúØóÇäõ ÈöåóãúÒöåö æóäóÝúËöåö ÝóÇÓúÊóÚöÐú ÈöÇááøóåö ãöäúåõ æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÅöÑúÔóÇÏõ ÇáúÃõãøóÉö» Çå.
æóåóÐóÇ ÃóÍúÓóäõ ÇáúæõÌõæåö æóÞóÏö ÇäúÞóÏóÍó Ýöí ÝößúÑöí ÞóÈúáó ãõØóÇáóÚóÉö ßóáóÇãöåö Ëõãøó æóÌóÏúÊõåõ Ýöí ßóáóÇãöåö ÝóÍóãöÏúÊõ Çááøóåó æóÊóÑóÍøóãúÊõåõ Úóáóíúåö. æóÚóáóíúåö ÝóãóÇ Èóíúäó ÌõãúáóÉö æóäóÒøóáúäÇ Úóáóíúßó ÇáúßöÊÇÈó ÊöÈúíÇäÇð [ÇáäøóÍúá:
89] ÅöáóÎú¡ æóÌõãúáóÉö ÝóÅöÐÇ ÞóÑóÃúÊó ÇáúÞõÑúÂäó ÌõãúáóÉñ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈöÇáÊøóÝúÑöíÚö ÇáÔøõÑõæÚõ Ýöí ÇáÊøóäúæöíåö ÈöÇáúÞõÑúÂäö.
æóÅöÙúåóÇÑõ ÇÓúãö ÇáúÞõÑúÂäó Ïõæäó Ãóäú íõÖúãóÑó áöáúßöÊóÇÈö áöÃóÌúáö ÈõÚúÏö ÇáúãóÚóÇÏö.
æóÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäøó ÞóÑóÃúÊó ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÅöÑóÇÏóÉö ÇáúÝöÚúáö¡ ãöËúáõ Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÅöÐÇ ÞõãúÊõãú Åöáóì ÇáÕøóáÇÉö ÝóÇÛúÓöáõæÇ æõÌõæåóßõãú [ÓõæÑóÉ ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 6] ¡ æóÞóæúáöåö: æóÃóæúÝõæÇ Çáúßóíúáó ÅöÐÇ ßöáúÊõãú [ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 35] æóÞóæúáõåõ: æóÇáøóÐöíäó íõÙÇåöÑõæäó ãöäú äöÓÇÆöåöãú Ëõãøó íóÚõæÏõæäó áöãÇ ÞÇáõæÇ [ÓõæÑóÉö ÇáãÌÇÏáÉ: 3] ¡ Ãóí íõÑöíÏõæäó ÇáúÚæÏ Åöáóì ÃóÒæóÇÌåã ÈöÞóÑöíäóÉ Þóæúáå ÈÚÏå ãöäú ÞóÈúáö Ãóäú íóÊóãóÇÓøóÇ Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúãõÌóÇÏóáóÉö [3] ¡ æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóáúíóÎúÔó ÇáøóÐöíäó áóæú ÊóÑóßõæÇ ãöäú ÎóáúÝöåöãú ÐõÑøöíøóÉð ÖöÚÇÝÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [9] ¡ Ãóíú ÃóæúÔóßõæÇ Ãóäú íóÊúÑõßõæÇ ÈóÚúÏó ãóæúÊöåöãú¡ æóÞóæúáöåö æóÅöÐÇ ÓóÃóáúÊõãõæåõäøó ãóÊÇÚÇð ÝóÓúÆóáõæåõäøó ãöäú æóÑÇÁö ÍöÌÇÈò [ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 53] ¡ Ãóíú ÅöÐóÇ ÃóÑóÏúÊõãú Ãóäú ÊóÓúÃóáõæåõäøó¡
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö «ÅöÐóÇ ÈóÇíóÚúÊó ÝóÞõáú: áóÇ ÎöáóÇÈóÉó»
. æóÍóãóáóåõ Þóáöíáñ ãöäó ÇáúÚõáóãóÇÁö Úóáóì ÇáÙøóÇåöÑö ãöäú æõÞõæÚö ÇáúÝöÚúáö ÝóÌóÚóáõæÇ ÅöíÞóÇÚó ÇáöÇÓúÊöÚóÇÐóÉö ÈóÚúÏó
ÇáúÞöÑóÇÁóÉö. æóäõÓöÈó Åöáóì ãóÇáößò Ýöí ÇáúãóÌúãõæÚóÉö. æóÇáÕøóÍöíÍõ Úóäú ãóÇáößò ÎöáóÇÝõåõ¡ æóäõÓöÈó Åöáóì ÇáäøóÎóÚöíøö æóÇÈúäö ÓöíÑöíäó æóÏóÇæõÏó ÇáÙøóÇåöÑöíøö æóÑõæöíó Úóäú ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí ÈöÇááøóåö áöÊóÚúÏöíóÉö ÝöÚúáö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÐóÉö. íõÞóÇáõ: ÚóÇÐó ÈöÍöÕúäò¡ æóÚóÇÐó ÈöÇáúÍóÑóãö.
æóÇáÓøöíäõ Ýöí ÝóÇÓúÊóÚöÐú ÈöÇááøóåö áöáØøóáóÈö¡ Ãóíú ÝóÇØúáõÈö ÇáúÚóæúÐó ÈöÇááøóåö ãöäó ÇáÔøóíúØóÇäö¡ æóÇáúÚóæúÐõ:
ÇááøóÌóÃõ Åöáóì ãóÇ íóÚúÕöãõ æóíóÞöí ãöäú ÃóãúÑò ãõÖöÑøò.(14/275)
æóãóÚúäóì ØóáóÈõ ÇáúÚóæúÐö ÈöÇááøóåö ãõÍóÇæóáóÉõ ÇáúÚóæúÐö Èöåö. æóáóÇ íõÊóÕóæøóÑõ Ðóáößó Ýöí ÌóÇäöÈö Çááøóåö ÅöáøóÇ ÈöÇáÏøõÚóÇÁö Ãóäú íõÚöíÐóåõ. æóãöäú ÃóÍúÓóäö ÇáöÇãúÊöËóÇáö ãõÍóÇßóÇÉõ ÕöíÛóÉö ÇáúÃóãúÑö ÝöíãóÇ åõæó ãöäú ÞóÈöíáö ÇáúÃóÞúæóÇáö ÈöÍóíúËõ áóÇ íõÛóíøöÑõ ÅöáøóÇ ÇáÊøóÛúíöíÑó ÇáøóÐöí áóÇ ãóäóÇÕó ãöäúåõ ÝóÊóßõæäõ ãõÍóÇßóÇÉõ áöÝúÙö «ÇÓúÊóÚöÐú» ÈöãóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ØóáóÈö ÇáúÚóæúÐö ÈöÃóäú íõÞóÇáó: ÃóÓúÊõÚöíÐó¡ Ãóæú ÃóÚõæÐõ¡ ÝóÇÎúÊöíÑó áóÝúÙõ ÃóÚõæÐõ áöÃóäøóåõ ãöäú ÕöíóÛö ÇáúÅöäúÔóÇÁö¡ ÝóÝöíåö ÅäúÔóÇÁ ÇáØøáÈ ÈöÎöáóÇÝ áóÝúÙõ ÃóÓúÊóÚöíÐõ ÝóÅöäøóåõ ÃóÎúÝóì Ýöí ÅöäúÔóÇÁö ÇáØøáÈ¡ Úáì Ãóäå ÇÞúÊöÏóÇÁò ÈöãóÇ Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇáúÃõÎúÑóì æóÞõáú ÑóÈøö ÃóÚõæÐõ Èößó ãöäú åóãóÒÇÊö ÇáÔøóíÇØöíäö [ÓõæÑóÉ ÇáúãõÄúãöäõæäó: 97] æóÃóÈúÞóì ãóÇ ÚóÏóÇ Ðóáößó ãöäú ÃóáúÝóÇÙö ÂíóÉö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÐóÉö Úóáóì ÍóÇáöåö. æóåóÐóÇ ÃÈÏÚ ÇáöÇãúÊöËóÇá¡ ÝóÞóÏú
æóÑóÏó Ýöí Úóãóáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöåóÐóÇ ÇáúÃóãúÑö Ãóäøóåõ ßóÇäó íóÞõæáõ: «ÃõÚõæÐõ ÈöÇááøóåö ãöäó ÇáÔøóíúØóÇäö ÇáÑøóÌöíãö»
íõÍóÇßöí áóÝúÙó åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóáóãú íóÞõáú Ýöí ÇáöÇÓúÊöÚóÇÐóÉö ÃóÚõæÐõ Èößó ãöäú åóãóÒÇÊö ÇáÔøóíÇØöíäö áöÃóäøó Ðóáößó Ýöí ÛóíúÑö ÞöÑóÇÁóÉ ÇáúÞõÑúÂä¡ ÝóáÐóáöß áã íõÍóÇßöåö ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÇÓúÊöÚóÇÐóÊöåö áöáúÞöÑóÇÁóÉö.
ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó: áóãú íóÕöÍøó Úóäö ÇáäøóÈöíÁö ÒöíóÇÏóÉñ Úóáóì åóÐóÇ ÇááøóÝúÙö. æóãóÇ íõÑúæóì ãöäó ÇáÒøöíóÇÏóÇÊö áóãú íóÕöÍøó ãöäúåõ ÔóíúÁñ.
æóÌóÇÁó ÍóÏöíËõ ÇáÊøöÑúãöÐöíøö Úóäú ÃóÈöí ÓóÚöíÏò ÇáúÎõÏúÑöíøö ÞóÇáó: «ßóÇäó ÑóÓõæáõ Çááøóåö ÅöÐóÇ ÞóÇãó ãöäó Çááøóíúáö íóÞõæáõ: ÃóÚõæÐõ ÈöÇááøóåö ÇáÓøóãöíÚö ÇáúÚóáöíãö ãöäó ÇáÔøóíúØóÇäö ÇáÑøóÌöíãö
ãóäú åóãúÒöåö ÅöáóÎú» . ÝóÊöáúßó ÇÓúÊöÚóÇÐóÉõ ÊóÚóæøõÐò æóáóíúÓóÊö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÐóÉõ áöÃóÌúáö ÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÞõÑúÂäö.
æóÇÓúãõ ÇáÔøóíúØóÇäö ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöáì ÔóíÇØöíäöåöãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [14] .
æÇáÑøóÌöíãö ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÍóÝöÙúäÇåÇ ãöäú ßõáøö ÔóíúØÇäò ÑóÌöíãò Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍÌÑ [17] .
æóÇáúÎØÇÈ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáúãõÑóÇÏõ Úõãõæãõåõ áöÃõãøóÊöåö ÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøóåõ áóíúÓó áóåõ ÓõáúØÇäñ Úóáóì ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóáì ÑóÈøöåöãú íóÊóæóßøóáõæäó.
æóÅöäøóãóÇ ÔõÑöÚóÊú ÇáöÇÓúÊöÚóÇÐóÉõ ÚöäúÏó ÇÈúÊöÏóÇÁö ÇáúÞöÑóÇÁóÉö ÅöíÐóÇäðÇ ÈöäóÝóÇÓóÉö ÇáúÞõÑúÂäö æóäóÒóÇåóÊöåö¡ ÅöÐú åõæó äóÇÒöáñ ãöäó ÇáúÚóÇáóãö ÇáúÞõÏúÓöíøö Çáúãóáóßöíøö¡ ÝóÌóÚóáó ÇÝúÊöÊóÇÍó ÞöÑóÇÁóÊóåõ ÈöÇáÊøóÌóÑøõÏö Úóäö ÇáäøóÞóÇÆöÕö ÇáäøóÝúÓóÇäöíøóÉö ÇáøóÊöí åöíó ãöäú
Úóãóáö ÇáÔøóíúØóÇäö æóáóÇ ÇÓúÊöØóÇÚóÉõ áöáúÚóÈúÏö Ãóäú íóÏúÝóÚó Êöáúßó ÇáäøóÞóÇÆöÕó Úóäú äóÝúÓöåö ÅöáøóÇ ÈöÃóäú íÓúÃóá Çááå ÊóÚóÇáóì Ãóäú íõÈúÚöÏó ÇáÔøóíúØóÇäó Úóäúåõ ÈöÃóäú íóÚõæÐó ÈöÇááøóåö¡ áöÃóäøó ÌóÇäöÈó Çááøóåö ÞõÏúÓöíøñ áóÇ ÊóÓóáõßõ ÇáÔøóíóÇØöíäõ Åöáóì ãóäú íóÃúæöí Åöáóíúåö¡ ÝóÃóÑúÔóÏó Çááøóåõ ÑóÓõæáóåõ Åöáóì ÓõÄóÇáö(14/276)
Ðóáößó¡ æóÖóãöäó áóåõ Ãóäú íõÚöíÐóåõ ãöäúåõ¡ æóÃóäú íõÚöíÐó ÃõãøóÊóåõ ÚóæúÐðÇ ãõäóÇÓöÈðÇ¡ ßóãóÇ ÔõÑöÚóÊö ÇáÊøóÓúãöíóÉõ Ýöí ÇáúÃõãõæÑö ÐóæóÇÊö ÇáúÈóÇáö æóßóãóÇ ÔõÑöÚóÊö ÇáØøóåóÇÑóÉõ áöáÕøóáóÇÉö.
æóÅöäøóãóÇ áóãú ÊõÔúÑóÚú áöÐóáößó ßóáöãóÉõ (ÈóÇÓöãö Çááøóåö) áöÃóäøó ÇáúãóÞóÇãó ãóÞóÇãõ ÊóÎóáøò Úóäö ÇáäøóÞóÇÆöÕö¡ áóÇ ãóÞóÇãõ ÇÓúÊöÌúáóÇÈö ÇáÊøóíóãøõäö æóÇáúÈóÑóßóÉö¡ áöÃóäøó ÇáúÞõÑúÂäó äóÝúÓóåõ íõãúäñ æóÈóÑóßóÉñ æóßóãóÇáñ ÊóÇãøñ¡ ÝóÇáÊøóíóãøõäõ ÍóÇÕöáñ æóÅöäøóãóÇ íõÎúÔóì ÇáÔøóíúØóÇäõ Ãóäú íóÛúÔóì ÈóÑóßóÇÊöåö ÝóíõÏúÎöáó ÝöíåóÇ ãóÇ íõäúÞöÕõåóÇ¡ ÝóÅöäøó ÞöÑóÇÁóÉó ÇáúÞõÑúÂäö ÚöÈóÇÑóÉñ ãõÔúÊóãöáóÉñ Úóáóì ÇáäøõØúÞö ÈöÃóáúÝóÇÙöåö æóÇáÊøóÝóåøõãö áöãóÚóÇäöíåö æóßöáóÇåõãóÇ ãõÚóÑøóÖñ áöæóÓúæóÓóÉö ÇáÔøóíúØóÇäö æóÓõæÓóÉð ÊóÊóÚóáøóÞõ ÈöÃóáúÝóÇÙöåö ãöËúáõ ÇáúÅöäúÓóÇÁö¡ áöÃóäøó ÇáúÅöäúÓóÇÁó íõÖöíÚõ Úóáóì ÇáúÞóÇÑöÆö ãóÇ íóÍúÊóæöí Úóáóíúåö ÇáúãöÞúÏóÇÑõ ÇáúãóäúÓöíøõ ãöäú ÅöÑúÔóÇÏò¡ æóæóÓúæóÓóÉñ ÊóÊóÚóáøóÞõ ÈöãóÚóÇäöíåö ãËá Ãóä íÎØìÁ ÝóåúãðÇ Ãóæú íóÞúáöÈó Úóáóíúåö ãõÑóÇÏðÇ¡ æóÐóáößó ÃóÔóÏøõ ãöäú æóÓúæóÓóÉö ÇáúÅöäúÓóÇÁö. æóåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì íõáóÇÆöãõ ãóÍúãóáó ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáöÇÓúÊöÚóÇÐóÉö ÚöäúÏó ÇáÔøõÑõæÚö Ýöí ÇáúÞöÑóÇÁóÉö.
ÝóÃóãøóÇ ÇáøóÐöíäó ÍóãóáõæÇ ÊóÚóáøõÞó ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáöÇÓúÊöÚóÇÐóÉö ÃóäøóåóÇ ÈóÚúÏó ÇáúÝóÑóÇÛö ãöäó ÇáúÞöÑóÇÁóÉö¡ ÝóÞóÇáõæÇ áöÃóäøó ÇáúÞóÇÑöÆó ßóÇäó Ýöí ÚöÈóÇÏóÉò ÝóÑõÈøóãóÇ ÏóÎóáóåõ ÚõÌúÈñ Ãóæú ÑöíóÇÁñ æóåõãóÇ ãöäó ÇáÔøóíúØóÇäö ÝóÃõãöÑó ÈöÇáÊøóÚóæøõÐö ãöäúåõ áöáÓøóáóÇãóÉö ãöäú ÊóÓúæöíáöåö Ðóáößó.
æóãóÍúãóáõ ÇáúÃóãúÑö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÚöäúÏó ÇáúÌõãúåõæÑö Úóáóì ÇáäøóÏúÈö áöÇäúÊöÝóÇÁö ÃóãóÇÑóÇÊö ÇáúÅöíÌóÇÈö¡ ÝóÅöäøóåõ áóãú íóËúÈõÊú Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Èóíøóäóåõ. Ýóãöäó ÇáúÚõáóãóÇÁö ãóäú äóÏóÈóåõ ãõØúáóÞðÇ Ýöí ÇáÕøóáóÇÉö æóÛóíúÑöåóÇ ÚöäúÏó ßõáøö ÞöÑóÇÁóÉò.
æóÌóÚóáó ÈóÚúÖõåõãú ÌóãöíÚó ÞöÑóÇÁóÉö ÇáÕøóáóÇÉö ÞöÑóÇÁóÉð æóÇÍöÏóÉð ÊóßúÝöí ÇÓúÊöÚóÇÐóÉñ æóÇÍöÏóÉñ Ýöí ÃóæøóáöåóÇ¡ æóåõæó Þóæúáõ ÌõãúåõæÑö åóÄõáóÇÁö. æóãöäúåõãú ãóäú ÌóÚóáó ÞöÑóÇÁóÉó ßõáøö ÑóßúÚóÉò ÞöÑóÇÁóÉð ãõÓúÊóÞöáøóÉð.
æóãöäó ÇáúÚõáóãóÇÁö ãóäú ÌóÚóáóåõ ãóäúÏõæÈðÇ áöáúÞöÑóÇÁóÉö Ýöí ÛóíúÑö ÇáÕøóáóÇÉö¡ æóåõæó Þóæúáõ ãóÇáößò¡ æóßóÑöåóåóÇ Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ÕóáóÇÉö ÇáúÝóÑöíÖóÉö æóÃóÈóÇÍóåóÇ ÈöáóÇ äóÏúÈò Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ÕóáóÇÉö ÇáäøóÇÝöáóÉö.
æóáóÚóáøóåõ ÑóÃóì Ãóäøó Ýöí ÇáÕøóáóÇÉö ßöÝóÇíóÉð Ýöí ÇáúÍöÝúÙö ãöäó ÇáÔøóíúØóÇäö.
æóÞöíáó: ÇáúÃóãúÑõ áöáúæõÌõæÈö¡ ÝóÞöíáó Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ÇáÕøóáóÇÉö ÎóÇÕøóÉð æóäõÓöÈó Åöáóì ÚóØóÇÁò. æóÞóÏú ÃóØúáóÞó ÇáúÞõÑúÂäó Úóáóì ÞõÑúÂäö ÇáÕøóáóÇÉö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÞõÑúÂäó ÇáúÝóÌúÑö ßÇäó ãóÔúåõæÏÇð [ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ:
78](14/277)
æóÞóÇáó: ÇáËøóæúÑöíøõ ÈöÇáúæõÌõæÈö Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ÇáÕøóáóÇÉö æóÛóíúÑöåóÇ. æóÚóäö ÇÈúäö ÓöíÑöíäó ÊóÌöÈõ ÇáöÇÓúÊöÚóÇÐóÉõ ÚöäúÏó ÇáúÞöÑóÇÁóÉö ãóÑøóÉð Ýöí ÇáúÚõãúÑö¡ æóÞóÇáó Þóæúãñ: ÇáúæõÌõæÈõ ÎóÇÕøñ ÈöÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáäøóÏóÈõ áöÈóÞöíøóÉö ÃõãøóÊöåö.
æóãóÏóÇÑößõ åóÐöåö ÇáúÃóÞúæóÇáö ÊóÑúÌöÚõ Åöáóì ÊóÃúæöíáö ÇáúÝöÚúáö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞóÑóÃúÊó¡ æóÊóÃúæöíáõ
ÇáúÃóãúÑö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÇÓúÊóÚöÐú¡ æóÊóÃúæöíáõ ÇáúÞõÑúÂäö ãóÚó ãóÇ ÍóÝøó ÈöÐóáößó ãöäó ÇáÓøõäøóÉö ÝöÚúáðÇ æóÊóÑúßðÇ.
æóÚóáóì ÇáúÃóÞúæóÇáö ßõáøöåóÇ ÝóÇáöÇÓúÊöÚóÇÐóÉõ ãóÔúÑõæÚóÉñ áöáÔøõÑõæÚö Ýöí ÇáúÞöÑóÇÁóÉö Ãóæú áöÅöÑóÇÏóÊöåö¡ æóáóíúÓóÊú ãóÔúÑõæÚóÉð ÚöäúÏó ßõáøö ÊóáóÝøõÙò ÈöÃóáúÝóÇÙö ÇáúÞõÑúÂäö ßóÇáäøõØúÞö ÈöÂíóÉò Ãóæú ÂíóÇÊò ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÇáÊøóÚúáöíãö Ãóæö ÇáúãóæúÚöÙóÉö Ãóæú ÔöÈúåöåöãóÇ¡ ÎöáóÇÝðÇ áöãóÇ íóÝúÚóáõåõ ÈóÚúÖõ ÇáúãõÊóÍóÐøöÞöíäó ÅöÐóÇ ÓóÇÞó ÂíóÉð ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÛóíúÑö ãóÞóÇãö ÇáúÞöÑóÇÁóÉö Ãóäú íóÞõæáó ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÈóÚúÏó ÃóÚõæÐõ ÈöÇááøóåö ãöäó ÇáÔøóíúØóÇäö ÇáÑøóÌöíãö æóíóÓõæÞõ ÂíóÉð.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøóåõ áóíúÓó áóåõ ÓõáúØÇäñ ÇáúÂíóÉó ÊóÚúáöíáñ áöáúÃóãúÑö ÈöÇáöÇÓúÊöÚóÇÐóÉö ãöäó ÇáÔøóíúØóÇäö ÚöäúÏó ÅöÑóÇÏóÉö ÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÞõÑúÂäö æóÈóíóÇäñ áöÕöÝóÉö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÐóÉö.
ÝóÃóãøóÇ ßóæúäõåóÇ ÊóÚúáöíáðÇ ÝóáöÒöíóÇÏóÉö ÇáúÍóËøö Úóáóì ÇáöÇãúÊöËóÇáö áöáúÃóãúÑö ÈöÃóäøó ÇáöÇÓúÊöÚóÇÐóÉó ÊóãúäóÚõ ÊóÓóáøõØó ÇáÔøóíúØóÇäö Úóáóì ÇáúãõÓúÊóÚöíÐö áöÃóäøó Çááøóåó ãóäóÚóåõ ãöäó ÇáÊøóÓóáøõØö Úóáóì ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÇáúãõÊóæóßøöáöíäó¡ æóÇáöÇÓúÊöÚóÇÐóÉõ ãöäúåõ ÔõÚúÈóÉñ ãöäú ÔõÚóÈö ÇáÊøóæóßøõáö Úóáóì Çááøóåö áöÃóäøó ÇááøóÌóÃó Åöáóíúåö Êóæóßøõáñ Úóáóíúåö. æóÝöí ÇáúÅöÚúáóÇãö ÈöÇáúÚöáøóÉö ÊóäúÔöíØñ áöáúãóÃúãõæÑö ÈöÇáúÝöÚúáö Úóáóì ÇáöÇãúÊöËóÇáö ÅöÐú íóÕöíÑõ ÚóÇáöãðÇ ÈöÇáúÍößúãóÉö æóÃóãøóÇ ßóæúäõåóÇ ÈóíóÇäðÇ ÝóáöãóÇ ÊóÖóãøóäóÊúåõ ãöäú ÐößúÑö ÇáÊøóæóßøõáö Úóáóì Çááøóåö áöíõÈóíøöäó Ãóäøó ÇáöÇÓúÊöÚóÇÐóÉó ÅöÚúÑóÇÈñ Úóäö ÇáÊøóæóßøõáö Úóáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áÏÝÚ ÓõáúØóÇä ÇáÔøóíúØóÇäö áöíóÚúÞöÏó ÇáúãõÓúÊóÚöíÐõ äöíøóÊóåõ Úóáóì Ðóáößó. æóáóíúÓóÊö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÐóÉõ ãõÌóÑøóÏó Þóæúáò ÈöÏõæäö ÇÓúÊöÍúÖóÇÑö äöíøóÉö ÇáúÚóæúÐö ÈöÇááøóåö.
ÝóÌõãúáóÉõ æóÚóáì ÑóÈøöåöãú íóÊóæóßøóáõæäó ÕöÝóÉñ ËóÇäöíóÉñ áöáúãóæúÕõæáö. æóÞóÏøóãó ÇáúãóÌúÑõæÑó Úóáóì ÇáúÝöÚúáö áöáúÞóÕúÑö¡ Ãóíú áóÇ íóÊóæóßøóáõæäó ÅöáøóÇ Úóáóì ÑóÈøöåöãú. æóÌóÚóáó ÝÚáåóÇ ãÖÇÑÚÇ áÅÝÇÉ ÊóÌóÏøõÏö ÇáÊøóæóßøõáö æóÇÓúÊöãúÑóÇÑöåö. ÝóäóÝúíõ ÓõáúØóÇäö ÇáÔøóíúØóÇäö ãóÔúÑõæØñ ÈöÇáúÃóãúÑóíúäö: ÇáúÅöíãóÇäõ¡ æóÇáÊøóæóßøõáõ. æóãöäú åóÐóÇ ÊóÝúÓöíÑñ áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇáúÃõÎúÑóì Åöäøó ÚöÈÇÏöí áóíúÓó áóßó Úóáóíúåöãú ÓõáúØÇäñ [ÓõæÑóÉ ÇáúÍÌÑ: 42] .(14/278)
æóÇáÓøõáúØóÇäõ: ãóÕúÏóÑñ ÈöæóÒúäö ÇáúÛõÝúÑóÇäö¡ æóåõæó ÇáÊøóÓóáøõØõ æóÇáÊøóÕóÑøõÝõ Çáúãóßöíäõ.
ÝóÇáúãóÚúäóì Ãóäøó ÇáúÅöíãóÇä ãÈÏà ÃÕíá áöÊóæúåöíäö ÓõáúØóÇäö ÇáÔøóíúØóÇäö Ýöí äóÝúÓö ÇáúãõÄúãöäö ÝóÅöÐóÇ ÇäúÖóãøó Åöáóíúåö ÇáÊøóæóßøõáõ Úóáóì Çááøóåö ÇäúÏóÝóÚó ÓõáúØóÇäõ ÇáÔøóíúØóÇäö Úóäö ÇáúãõÄúãöäó ÇáúãõÊóæóßøöáö.
æóÌõãúáóÉõ ÅöäøóãÇ ÓõáúØÇäõåõ Úóáóì ÇáøóÐöíäó íóÊóæóáøóæúäóåõ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ áöÃóäøó ãóÖúãõæäó ÇáúÌõãúáóÉö ÞóÈúáóåóÇ íõËöíÑõ ÓõÄóÇáó ÓóÇÆöáò íóÞõæáõ: ÝóÓõáúØóÇäõåõ Úóáóì ãóäú¿.
æóÇáúÞóÕúÑõ ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏõ ãöäú ÅöäøóãÇ ÞóÕúÑñ ÅöÖóÇÝöíøñ ÈöÞóÑöíäóÉö ÇáúãõÞóÇÈáóÉ¡ Ãóí Ïæä ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóáóì ÑóÈøöåöãú íóÊóæóßøóáõæäó¡ ÝóÍóÕóáó Èöåö ÊóÃúßöíÏõ ÌõãúáóÉö Åöäøóåõ áóíúÓó áóåõ ÓõáúØÇäñ Úóáóì ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ áöÒöíóÇÏóÉö ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÊóÞúÑöíÑö ãóÖúãõæäöåóÇ¡ ÝóáóÇ íõÝúåóãõ ãöäó ÇáúÞóÕúÑö Ãóäøóåõ áóÇ ÓõáúØóÇäó áóåõ Úóáóì ÛóíúÑö åóÐóíúäö ÇáúÝóÑöíÞóíúäö
æóåõãõ ÇáúãõÄúãöäõæäó ÇáøóÐöíäó ÃóåúãóáõæÇ ÇáÊøóæóßøõáó æóÇáøóÐöíäó ÇäúÎóÏóÚõæÇ áöÈóÚúÖö æóÓúæóÓóÉö ÇáÔøóíúØóÇäö.
æóãóÚúäóì íóÊóæóáøóæúäóåõ íóÊøóÎöÐõæäóåõ æóáöíøðÇ áóåõãú¡ æóåõãõ ÇáúãõáóÇÒöãõæäó áöáúãöáóáö ÇáúãõÄóÓøóÓóÉö Úóáóì ãóÇ íõÎóÇáöÝõ ÇáúåóÏúíó ÇáúÅöáóåöíøó Úóäú ÑóÛúÈóÉ ÝöíåóÇ æÇÈÊåÇÌ ÈåóÇ. æóáóÇ Ôóßøó Ãóäøó ÇáøóÐöíäó íóÊóæóáøóæúäóåõ ÝóÑöíÞõ ÛóíúÑö ÇáúãõÔúÑößöíäó áöÃóäøó ÇáúÚóØúÝó íóÞúÊóÖöí ÈöÙóÇåöÑöåö ÇáúãõÛóÇíóÑóÉó¡ æóåõãú ÃóÕúäóÇÝñ ßóËöíÑóÉñ ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö. æóÅöÚóÇÏóÉõ ÇÓúãö ÇáúãóæúÕõæáö Ýöí Þóæúáöåö: æóÇáøóÐöíäó åõãú Èöåö ãõÔúÑößõæäó áöÃóäøó æöáóÇíóÊóåõãú áöáÔøóíúØóÇäö ÃóÞúæóì.
æóÚóÈøóÑó ÈöÇáúãõÖóÇÑöÚö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÊóÌóÏøõÏö ÇáÊøóæóáøöí¡ Ãóíö ÇáøóÐöíäó íõÌóÏøöÏõæäó Êóæóáøöíåö¡ áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøóåõãú ßõáøóãóÇ Êóæóáøóæúåõ ÈöÇáúãóíúáö Åöáóì ØóÇÚóÊöåö Êóãóßøóäó ãöäúåõãú ÓõáúØóÇäõåõ¡ æóÃóäøóåõ ÅöÐóÇ ÇäúÞóØóÚó ÇáÊøóæóáøöí ÈÇáÅÞáÇÚ Ãóæ ÈöÇáÊøóæúÈóÉö ÇäúÓóáóÎó ÓõáúØóÇäõåõ Úóáóíúåöãú.
æóÅöäøóãóÇ ÚõØöÝó æóÚóáì ÑóÈøöåöãú íóÊóæóßøóáõæäó Ïõæäó ÅöÚóÇÏóÉö ÇÓúãö ÇáúãóæúÕõæáö áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó ÇáúæóÕúÝóíúäö ßóÕöáóÉò æóÇÍöÏóÉò áöãóæúÕõæáò æóÇÍöÏò áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ÇÌúÊöãóÇÚõ ÇáÕøöáóÊóíúäö.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí Èöåö ãõÔúÑößõæäó áöáÓøóÈóÈöíøóÉö¡ æóÇáÖøóãöíÑõ ÇáúãóÌúÑõæÑõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáÔøóíúØóÇäö¡ Ãóíú ÕóÇÑõæÇ ãõÔúÑößöíäó ÈöÓóÈóÈöåö. æóáóíúÓóÊú åöíó ßóÇáúÈóÇÁö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÃóäú ÊõÔúÑößõæÇ ÈöÇááøóåö ãóÇ áóãú íõäóÒøöáú Èöåö ÓõáúØÇäÇð [ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 33] .(14/279)
æóÅöÐóÇ ÈóÏøóáúäóÇ ÂíóÉð ãóßóÇäó ÂíóÉò æóÇááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöãóÇ íõäóÒøöáõ ÞóÇáõæÇ ÅöäøóãóÇ ÃóäúÊó ãõÝúÊóÑò Èóáú ÃóßúËóÑõåõãú áóÇ íóÚúáóãõæäó (101)
æóÌõÚöáóÊö ÇáÕøöáóÉõ ÌõãúáóÉð ÇÓúãöíøóÉð áöÏóáóÇáóÊöåóÇ Úóáóì ÇáÏøóæóÇãö æóÇáËøóÈóÇÊö¡ áöÃóäøó ÇáúÅöÔúÑóÇßó ÕöÝóÉñ ãõÓúÊóãöÑøóÉñ áöÃóäøó ÞóÑóÇÑóåóÇ ÇáúÞóáúÈõ¡ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúãóÚóÇÕöí áöÃóäøó ãóÙóÇåöÑóåóÇ ÇáúÌóæóÇÑöÍõ¡ áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó ÓõáúØóÇäó ÇáÔøóíúØóÇäö Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÃóÔõÏøõ æóÃóÏúæóãõ áöÃóäøó ÓóÈóÈóåõ ËóÇÈöÊñ æóÏóÇÆöãñ.
æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúãóÌúÑõæÑö Ýöí Èöåö ãõÔúÑößõæäó áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáúÍóÕúÑö¡ Ãóíú ãóÇ ÃóÔúÑóßõæÇ ÅöáøóÇ ÈöÓóÈóÈöåö¡ ÑóÏøðÇ Úóáóíúåöãú ÅöÐú íóÞõæáõæäó áóæú ÔÇÁó Çááøóåõ ãóÇ ÃóÔúÑóßúäÇ [ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÚóÇã: 148] æóÞóæúáõåõãú: áóæú ÔÇÁó Çááøóåõ ãóÇ ÚóÈóÏúäÇ ãöäú Ïõæäöåö ãöäú ÔóíúÁò [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 35] æóÞóæúáõåõãú: æóÌóÏúäÇ ÚóáóíúåÇ ÂÈÇÁóäÇ æóÇááøóåõ ÃóãóÑóäÇ ÈöåÇ [ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 28] .
[101]
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÂíóÉ 101]
æóÅöÐÇ ÈóÏøóáúäÇ ÂíóÉð ãóßÇäó ÂíóÉò æóÇááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ íõäóÒøöáõ ÞÇáõæÇ ÅöäøóãÇ ÃóäúÊó ãõÝúÊóÑò Èóáú ÃóßúËóÑõåõãú áóÇ íóÚúáóãõæäó (101)
ÇÓúÊóãóÑøó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÔóÃúäö ÇáúÞõÑúÂäö æóÊóäúÒöíåöåö ÚóãøóÇ íõæóÓúæöÓõåõ ÇáÔøóíúØóÇäõ Ýöí ÇáÕøóÏøö Úóäú ãõÊóÇÈóÚóÊöåö.
æóáóãøóÇ ßóÇäó ãóäú ÃóßúÈóÑö ÇáúÃóÛúÑóÇÖö Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÈóíóÇäõ Ãóäøó ÇáúÞõÑúÂäó ãõäóÒøóáñ ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö¡ æóÈóíóÇäõ ÝóÖúáöåö æóåóÏúíöåö ÝóÇÈúÊõÏöÆó ÝöíåóÇ ÈöÂíóÉö íõäóÒøöáõ ÇáúãóáÇÆößóÉó ÈöÇáÑøõæÍö ãöäú ÃóãúÑöåö [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 2] ¡ Ëõãøó
ÞõÝöíóÊú ÈöãóÇ ÇÎúÊóáóÞóåõ ÇáúãõÔúÑößõæäó ãöäó ÇáØøóÚúäö Ýöíåö ÈóÚúÏó ÊóäóÞøõáóÇÊò ÌóÇÁó ÝöíåóÇ æóÅöÐÇ Þöíáó áóåõãú ãóÇÐóÇ ÃóäúÒóáó ÑóÈøõßõãú ÞÇáõæÇ ÃóÓÇØöíÑõ ÇáúÃóæøóáöíäó [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 24] ¡ æóÃõÊúÈöÚõ Ðóáößó ÈöÊóäóÞøõáóÇÊò ÈóÏöíÚóÉò ÝóÃõÚöíÏõ ÇáúßóáóÇãó Úóáóì ÇáúÞõÑúÂäö æóÝóÖóÇÆöáöåö ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ÃóäúÒóáúäÇ Úóáóíúßó ÇáúßöÊÇÈó ÅöáøóÇ áöÊõÈóíøöäó áóåõãõ ÇáøóÐöí ÇÎúÊóáóÝõæÇ Ýöíåö [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 64] Ëõãøó Þóæúáõåõ æóäóÒøóáúäÇ Úóáóíúßó ÇáúßöÊÇÈó ÊöÈúíÇäÇð áößõáøö ÔóíúÁò [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá:
89] . æóÌóÇÁó Ýöí ÚóÞöÈö Ðóáößó ÈöÔóÇåöÏò íóÌúãóÚõ ãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ÇáúÞõÑúÂäõ¡ æóÐóáößó ÂíóÉõ Åöäøó Çááøóåó íóÃúãõÑõ ÈöÇáúÚóÏúáö æóÇáúÅöÍúÓÇäö [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 90] ¡ ÝóáóãøóÇ ÇÓúÊóÞóÑøó ãóÇ íóÞúÊóÖöí ÊóÞóÑøõÑó ÝóÖúáö ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÇáäøõÝõæÓö äóÈøóåó Úóáóì äóÝóÇÓóÊöåö æóíõãúäöåö ÈöÞóæúáöåö: ÝóÅöÐÇ ÞóÑóÃúÊó ÇáúÞõÑúÂäó ÝóÇÓúÊóÚöÐú ÈöÇááøóåö ãöäó ÇáÔøóíúØÇäö ÇáÑøóÌöíãö [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 98] ¡ áóÇ ÌóÑóãó ÊóåóíøóÃó ÇáúãóÞóÇãõ áöÅöÈúØóÇáö ÇÎúÊöáóÇÞò ÂÎóÑó ãöäö ÇÎúÊöáóÇÞöåöãú Úóáóì ÇáúÞõÑúÂäö ÇÎúÊöáóÇÞðÇ ãõãóæøóåðÇ ÈöÇáÔøõÈóåóÇÊö ßóÇÎúÊöáóÇÞöåöãõ ÇáÓøóÇÈöÞö ÇáøóÐöí ÃõÔöíÑõ Åöáóíúåö ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐÇ Þöíáó áóåõãú ãóÇÐóÇ ÃóäúÒóáó ÑóÈøõßõãú ÞÇáõæÇ ÃóÓÇØöíÑõ ÇáúÃóæøóáöíäó [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 24] . Ðóáößó ÇáöÇÎúÊöáóÇÞõ åõæó ÊóÚóãøõÏõåõãõ ÇáÊøóãúæöíåó ÝöíãóÇ íóÃúÊöí ãöäú(14/280)
ÂíóÇÊö ÇáúÞõÑúÂäö ãõÎóÇáöÝðÇ áöÂíóÇÊò ÃõÎúÑóì áöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúãõÞúÊóÖöí æóÇáúãóÞóÇãö. æóÇáúãõÛóÇíóÑóÉö ÈöÇááøöíäö æóÇáÔøöÏøóÉö¡ Ãóæú ÈöÇáÊøóÚúãöíãö æóÇáÊøóÎúÕöíÕö¡ æóäóÍúæö Ðóáößó ãöãøóÇ íóÊúÈóÚõ ÇÎúÊöáóÇÝõåõ ÇÎúÊöáóÇÝó ÇáúãóÞóÇãóÇÊö æóÇÎúÊöáóÇÝó ÇáúÃóÛúÑóÇÖö æóÇÎúÊöáóÇÝó ÇáúÃóÍúæóÇáö ÇáøóÊöí íóÊóÚóáøóÞõ ÈöåóÇ¡ ÝóíóÊøóÎöÐõæäó ãöäú ÙóÇåöÑö Ðóáößó Ïõæäó æóÖúÚöåö ãóæóÇÖöÚóåõ æóÍóãúáöåö ãóÍóÇãöáóåõ ãóÛóÇãöÒó íóÊóÔóÏøóÞõæäó ÈöåóÇ Ýöí äóæóÇÏöíåöãú¡ íóÌúÚóáõæäó Ðóáößó ÇÖúØöÑóÇÈðÇ ãöäó ÇáúÞóæúáö æóíóÒúÚõãõæäóåõ ÔóÇåöÏðÇ ÈöÇÞúÊöÏóÇÁö ÞóÇÆöáöåö Ýöí ÅöÍúÏóì ÇáúãóÞóÇáóÊóíúäö Ãóæú ßöáúÊóíúåöãóÇ. æóÈóÚÖ Ðóáöß äÇÔìÁ Úóäú ÞõÕõæÑö ãóÏóÇÑößöåöãú Úóäú ÅöÏúÑóÇßö ãóÑóÇãöí ÇáúÞõÑúÂäö æóÓõãõæøö ãóÚóÇäöíå¡ æóÈóÚÖå äÇÔìÁ Úóäú ÊóÚóãøõÏò áöáÊøóÌóÇåõáö ÊóÚóáøõÞðÇ ÈöÙóæóÇåöÑö ÇáúßóáóÇãö íõáóÈøöÓõæäó ÈöÐóáößó Úóáóì ÖõÚóÝóÇÁö ÇáúÅöÏúÑóÇßö ãöäú ÃóÊúÈóÇÚöåöãú¡ æóáöÐóáößó ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Èóáú ÃóßúËóÑõåõãú áóÇ íóÚúáóãõæäó¡ Ãóíú æóãöäúåõãú ãóäú íóÚúáóãõæäó æóáóßöäøóåõãú íõßóÇÈöÑõæäó.
Ñõæöíó Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò Ãóäøóåõ ÞóÇáó: «ßóÇäó ÅöÐóÇ äóÒóáóÊú ÂíóÉñ ÝöíåóÇ ÔöÏøóÉñ Ëõãøó äóÒóáóÊú ÂíóÉñ Ãóáúíóäõ ãöäúåóÇ íóÞõæáõ ßõÝøóÇÑõ ÞõÑóíúÔò: æóÇááøóåö ãóÇ ãõÍóãøóÏñ ÅöáøóÇ íóÓúÎóÑõ ÈöÃóÕúÍóÇÈöåö¡ Çáúíóæúãó íóÃúãõÑõ ÈöÃóãúÑò æóÛóÏðÇ íóäúåóì Úóäúåõ¡ æóÃóäøóåõ áóÇ íóÞõæáõ åóÐöåö ÇáúÃóÔúíóÇÁó ÅöáøóÇ ãöäú ÚöäúÏö äóÝúÓöåö» Çå.
æóåóÐöåö ÇáúßóáöãóÉõ ÃóÍúÓóäõ ãóÇ ÞóÇáóåõ ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó Ýöí ÍóÇÕöáö ãóÚúäóì åóÐöåö ÇáúÂíóÉö. ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ãöäó ÇáÊøóÈúÏöíáö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÈóÏøóáúäÇ ãõØúáóÞõ ÇáÊøóÛóÇíõÑö Èóíúäó ÇáúÃóÛúÑóÇÖö æóÇáúãóÞóÇãóÇÊö¡ Ãóæö ÇáÊøóÛóÇíõÑõ Ýöí ÇáúãóÚóÇäöí æóÇÎúÊöáóÇÝõåóÇ ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúãóÞóÇÕöÏö æóÇáúãóÞóÇãóÇÊö ãóÚó æõÖõæÍö ÇáúÌóãúÚö Èóíä ãÍÇãáåÇ.
æÇáãÑÏ ÈöÇáúÂíóÉö ÇáúßóáóÇãõ ÇáÊøóÇãøõ ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö¡ æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ ÚóáóÇãóÉó ÕöÏúÞö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃóÚúäöí ÇáúãõÚúÌöÒóÉó ÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ íõäóÒøöáõ.
ÝóíóÔúãóáõ ÇáÊøóÈúÏöíáõ äóÓúÎó ÇáúÃóÍúßóÇãö ãöËúáõ äóÓúÎö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáÇ ÊóÌúåóÑú ÈöÕóáÇÊößó æóáÇ ÊõÎÇÝöÊú
ÈöåÇ
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 110] ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÇÕúÏóÚú ÈöãÇ ÊõÄúãóÑõ æóÃóÚúÑöÖú Úóäö ÇáúãõÔúÑößöíäó [ÓõæÑóÉ ÇáúÍÌÑ: 94] . æóåóÐóÇ Þóáöíáñ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÇáøóÐöí íõÞúÑóÃõ Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó áöÃóäøó äóÓúÎó ÇáúÃóÍúßóÇãö ÅöäøóãóÇ ßóËõÑó ÈóÚúÏó ÇáúåöÌúÑóÉö Íöíäó ÊóßóæøóäóÊö ÇáúÌóÇãöÚóÉõ ÇáúÅöÓúáóÇãöíøóÉõ¡ æóÃóãøóÇ äóÓúÎõ ÇáÊøöáóÇæóÉö Ýóáóãú íóÑöÏú ãöäó ÇáúÂËóÇÑö ãóÇ íóÞúÊóÖöí æõÞõæÚóåõ Ýöí ãóßøóÉó Ýóãóäú ÝóÓøóÑó Èöåö ÇáúÂíóÉó ßóãóÇ äõÞöáó Úóäú ãõÌóÇåöÏò Ýóåõæó ãõÔúßöáñ.(14/281)
æóíóÔúãóáõ ÇáÊøóÚóÇÑõÖó ÈöÇáúÚõãõæãö æóÇáúÎõÕõæÕö æóäóÍúæö Ðóáößó ãöäó ÇáÊøóÚóÇÑõÖö ÇáøóÐöí íõÍúãóáõ ÈóÚúÖõåõ Úóáóì ÈóÚúÖò¡ ÝóíõÝóÓøöÑõ ÈóÚúÖõåõ ÈóÚúÖðÇ æóíõÄóæøöáõ ÈóÚúÖõåõ ÈóÚúÖðÇ¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇáúãóáÇÆößóÉõ íõÓóÈøöÍõæäó ÈöÍóãúÏö ÑóÈøöåöãú æóíóÓúÊóÛúÝöÑõæäó áöãóäú Ýöí ÇáúÃóÑúÖö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÔøõæÑóì [5] ãóÚó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÇáøóÐöíäó íóÍúãöáõæäó ÇáúÚóÑúÔó æóãóäú Íóæúáóåõ íõÓóÈøöÍõæäó ÈöÍóãúÏö ÑóÈøöåöãú æóíõÄúãöäõæäó Èöåö æóíóÓúÊóÛúÝöÑõæäó áöáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúãõÄúãöäö [7] ¡ ÝóíóÃúÎõÐõæäó ÈöÚõãõæãò æóíóÓúÊóÛúÝöÑõæäó áöãóäú Ýöí ÇáúÃóÑúÖö [ÓõæÑóÉ ÇáÔæÑì: 5] ÝóíóÌúÚóáõæäóåõ ãõßóÐøöÈðÇ áöÎõÕõæÕò æóíóÓúÊóÛúÝöÑõæäó áöáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ [ÓõæÑóÉ ÛóÇÝöÑ: 7] ÝóíóÒúÚõãõæäóåõ ÅöÚúÑóÇÖðÇ Úóäú ÃóÍóÏö ÇáúÃóãúÑóíúäö Åöáóì ÇáúÃóÎöíÑö ãöäúåõãóÇ.
æóßóÐóáößó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÇÕúÈöÑú Úóáì ãóÇ íóÞõæáõæäó æóÇåúÌõÑúåõãú åóÌúÑÇð ÌóãöíáðÇ [ÓõæÑóÉ ÇáãÒãá: 10] íóÃúÎõÐõæäó ãöäú ÙóÇåöÑöåö Ãóäøóåõ ÃóãúÑñ ÈöãõÊóÇÑóßóÊöåöãú ÝóÅöÐóÇ ÌóÇÁóÊú ÂíóÇÊñ ÈóÚúÏó Ðóáößó áöÏóÚúæóÊöåöãú æóÊóåúÏöíÏöåöãú ÒóÚóãõæÇ Ãóäøóåõ ÇäúÊóÞóÖó ßóáóÇãõåõ æóÈóÏóÇ áóåõ ãóÇ áóãú íóßõäú íóÈúÏõæ áóåõ ãöäú ÞóÈúáõ.
æóßóÐóáößó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ÃóÏúÑöí ãóÇ íõÝúÚóáõ Èöí æóáÇ Èößõãú [ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÍúÞóÇÝ: 9] ãóÚó ÂíóÇÊö æóÕúÝö ÚóÐóÇÈö ÇáúãõÔúÑößöíäó æóËóæóÇÈö ÇáúãõÄúãöäöíäó.
æóßóÐóáößó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóáÇ ÊóÒöÑõ æÇÒöÑóÉñ æöÒúÑó ÃõÎúÑì [ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 15] ãóÚó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áöíóÍúãöáõæÇ ÃóæúÒÇÑóåõãú ßÇãöáóÉð íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö æóãöäú ÃóæúÒÇÑö ÇáøóÐöíäó íõÖöáøõæäóåõãú ÈöÛóíúÑö Úöáúãò [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 25] .
æóãöäú åóÐóÇ ãóÇ íóÈúÏõæ ãä ÊÎóÇáÝ ÈÇÏìÁ ÇáúÃóãúÑö ßóÞóæúáöåö ÈóÚúÏó ÐößúÑö ÎóáúÞö ÇáúÃóÑúÖö Ëõãøó ÇÓúÊóæì Åöáóì ÇáÓøóãÇÁö Ýöí [ÓõæÑóÉö ÝõÕøöáóÊú: 11] ãóÚó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇáúÃóÑúÖó ÈóÚúÏó Ðáößó ÏóÍÇåÇ ãöäú ÓõæÑóÉö ÇáäøóÇÒöÚóÇÊö [30] ¡ ÝóíóÍúÓóÈõæäóåõ ÊóäóÇÞõÖðÇ ãóÚó ÇáúÛóÝúáóÉö Úóäú ãóÍúãóáò ÈóÚúÏó Ðáößó ãöäú ÌóÚúáö (ÈóÚúÏó) ÈöãóÚúäóì (ãóÚó) æóåõæó ÇÓúÊöÚúãóÇáñ ßóËöíÑñ¡ Ýóåõãú íóÊóæóåøóãõæäó ÇáÊøóäóÇÞõÖó ãóÚó Ìóåúáöåöãú Ãóæú ÊÌÇåáåã ÈÇáæÍÏÇÊ ÇáËãÇäí ÇáúãõÞóÑøóÑóÉö Ýöí ÇáúãóäúØöÞö.
ÝóÇáÊøóÈúÏöíáõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÈóÏøóáúäÇ åõæó ÇáÊøóÚúæöíÖõ ÈöÈóÏóáò¡ Ãóíú ÚöæóÖò. æóÇáÊøóÚúæöíÖõ áóÇ íóÞúÊóÖöí ÅöÈúØóÇáó ÇáúãõÚóæøóÖö- ÈöÝóÊúÍö ÇáúæóÇæö- Èóáú íóÞúÊóÖöí Ãóäú íóÌúÚóáó ÔóíúÁò ÚæÖÇ Úóä ÔóíúÁ. æóÞóÏú
íóÈúÏõæ áöáÓøóÇãöÚö Ãóäøó ãöËúáó áóÝúÙö ÇáúãõÚóæøóÖö- ÈöÝóÊúÍö ÇáúæóÇæö- ÌõÚöáó ÚöæóÖðÇ Úóäú ãöËúáö áóÝúÙö ÇáúÚöæóÖö- ÈöÇáúßóÓúÑö- Ýöí ÂíóÇÊò ãõÎúÊóáöÝóÉò ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúÃóÛúÑóÇÖö ãöäú ÊóÈúÔöíÑò æóÅöäúÐóÇÑò¡ Ãóæú ÊóÑúÛöíÈò æóÊóÑúåöíÈò¡ Ãóæú ÅöÌúãóÇáò æóÈóíóÇäò¡ ÝóíóÌúÚóáõåõ ÇáØøóÇÚöäõæäó ÇÖúØöÑóÇÈðÇ áöÃóäøó ãöËúáóåõ ÞóÏú ßóÇäó ÈõÏøöáó(14/282)
æóáóÇ íóÊóÃóãøóáõæäó Ýöí ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúÃóÛúÑóÇÖö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÔóíúÁñ ãöäú åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÇÆúÊö ÈöÞõÑúÂäò ÛóíúÑö åóÐóÇ Ãóæú ÈóÏøöáúåõ Ýöí ÓõæÑóÉö íõæäõÓó [15] .
æãóßÇäó ÂíóÉò ãóäúÕõæÈñ Úóáóì ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö ÇáúãóßóÇäöíøóÉö ÈöÃóäú ÊóÃúÊöíó ÂíóÉð Ýöí ÇáÏøóÚúæóÉö æóÇáúÎöØóÇÈö Ýöí ãóßóÇäö ÂíóÉò ÃõÎúÑóì ÃóÊóÊú Ýöí ãöËúáö Êöáúßó ÇáÏøóÚúæóÉö¡ ÝóÇáúãóßóÇäõ åõäóÇ ãóßóÇäñ ãóÌóÇÒöíøñ¡ æóåõæó ÍóÇáóÉõ ÇáúßóáóÇãö æóÇáúÎöØóÇÈö¡ ßóãóÇ íõÓóãøóì Ðóáößó ãóÞóÇãðÇ¡ ÝóíõÞóÇáõ: åóÐóÇ ãóÞóÇãõ ÇáúÛóÖóÈö¡ ÝóáóÇ ÊóÃúÊö Ýöíåö ÈöÇáúãóÒúÍö. æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ ãóßóÇäóåóÇ ãöäú ÃóáúæóÇÍö ÇáúãõÕúÍóÝö æóáóÇ ÈöÅöÈúÏóÇáöåóÇ ãóÍúæóåóÇ ãöäúåõ.
æóÌõãúáóÉõ æóÇááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ íõäóÒøöáõ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÔóÑúØö ÅöÐÇ æóÌóæóÇÈöåóÇ. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäúåóÇ ÊóÚúáöíãõ ÇáúãõÓúáöãöíäó áóÇ ÇáÑøóÏøõ Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó¡ áöÃóäøóåõãú áóæú ÚóáöãõæÇ Ãóäøó Çááøóåó åõæó ÇáúãõäóÒøöáõ áöáúÞõÑúÂäö áóÇÑúÊóÝóÚó ÇáúÈõåúÊóÇäõ. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöãóÇ íõäóÒøöáõ ãöäú ÂíóÉò ÈóÏóáó ÂíóÉò¡ Ýóåõæó ÃóÚúáóãõ ÈöãóßóÇäö ÇáúÃõæáóì æóãóßóÇäö ÇáËøóÇäöíóÉö æóãóÍúãóáö ßöáúÊóíúåöãóÇ¡ æóßõáøñ ÚöäúÏöåö ÈöãöÞúÏóÇÑò æóÚóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑò.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈöãÇ íõäóÒøöáõ- ÈöÝóÊúÍö Çáäøõæäö æóÊóÔúÏöíÏö ÇáÒøóÇíö-. æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ- ÈöÓõßõæäö Çáäøõæäö æóÊóÎúÝöíÝö ÇáÒøóÇíö-.
æóÍößóÇíóÉõ ØóÚúäöåöãú Ýöí ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÕöíÛóÉö ÞóÕúÑö ÇáúãóæúÕõæÝö Úóáóì ÇáÕøöÝóÉö¡ ÝóÌóÚóáõæåõ áóÇ ÕöÝóÉó áóåõ ÅöáøóÇ ÇáöÇÝúÊöÑóÇÁó¡ æóåõæó ÞóÕúÑñ ÅöÖóÇÝöíøñ¡ Ãóíú áóÓúÊó ÈöãõÑúÓóáò ãöäó Çááøóåö. æóåóÐóÇ ãöäú ãõÌóÇÒóÝóÊöåöãú æóÓõÑúÚóÊöåöãú Ýöí ÇáúÍõßúãö ÇáúÌóÇÆöÑö Ýóáóãú íóÞúÊóÕöÑõæÇ Úóáóì Ãóäøó ÊóÈúÏöíáóåõ ÇÝúÊöÑóÇÁñ Èóáú ÌóÚóáõæÇ ÇáÑøóÓõæáó ãóÞúÕõæÑðÇ Úóáóì ßóæúäöåö ãõÝúÊóÑöíðÇ áöÅöÝóÇÏóÉö Ãóäøó ÇáúÞõÑúÂäó ÇáúæóÇÑöÏó ãóÞúÕõæÑñ Úóáóì ßóæúäöåö ÇÝúÊöÑóÇÁð.
æóÃóÕúáõ ÇáöÇÝúÊöÑóÇÁö: ÇáöÇÎúÊöÑóÇÚõ¡ æóÛóáóÈó Úóáóì ÇÎúÊöÑóÇÚö ÇáúÎóÈóÑö¡ Ãóíö ÇÎúÊöáóÇÞöåö¡ ÝóÓóÇæóì ÇáúßóÐöÈó Ýöí ÇáúãóÚúäóì¡ æóáöÐóáößó ÞóÏú íõØúáóÞõ æóÍúÏóåõ ßóãóÇ åõäóÇ¡ æóÞóÏú íõØúáóÞõ ãõÞúÊóÑöäðÇ ÈöÇáúßóÐöÈö ßóÞóæúáöåö ÇáúÂÊöí: ÅöäøóãÇ íóÝúÊóÑöí ÇáúßóÐöÈó ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 105] ÅöÑúÌóÇÚðÇ Èöåö Åöáóì ÃóÕúáö ÇáöÇÎúÊöÑóÇÚö ÝóíõÌúÚóáõ áóåõ ãóÝúÚõæáñ åõæó Âíöáñ Åöáóì ãóÚúäóÇåõ ÝóÕóÇÑó Ýöí ãóÚúäóì ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáúãõØúáóÞö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáßöäøó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ íóÝúÊóÑõæäó Úóáóì Çááøóåö ÇáúßóÐöÈó Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáúÚõÞõæÏö: 103] .
æÈóáú áöáúÅöÖúÑóÇÈö ÇáúÅöÈúØóÇáöíøö Úóáóì ßóáóÇãöåöãú¡ æóåõæó ãöäú ØóÑöíÞóÉö ÇáäøóÞúÖö ÇáúÅöÌúãóÇáöíøö Ýöí Úöáúãö ÇáúãõäóÇÙóÑóÉö.(14/283)
Þõáú äóÒøóáóåõ ÑõæÍõ ÇáúÞõÏõÓö ãöäú ÑóÈøößó ÈöÇáúÍóÞøö áöíõËóÈøöÊó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóåõÏðì æóÈõÔúÑóì áöáúãõÓúáöãöíäó (102)
æóÖóãöíÑõ ÃóßúËóÑõåõãú áöáøóÐöíäö ÞóÇáõæÇ ÅöäøóãóÇ ÃóäúÊó ãõÝúÊóÑò¡ Ãóíú áóíúÓó ßóãóÇ ÞóÇáõæÇ æóáóßöäøó ÃóßúËóÑó ÇáúÞóÇÆöáöíäó Ðóáößó áóÇ íÚáãõæäó¡ Ãóí áóÇ íóÝúåóãõæäó æóÖúÚó ÇáúßóáóÇãö ãóæóÇÖöÚóåõ æóÍóãúáóåõ ãóÍóÇãöáóåõ.
æóÝõåöãó ãöäó ÇáúÍõßúãö Úóáóì ÃóßúËóÑöåöãú ÈöÚóÏóãö ÇáúÚöáúãö Ãóäøó ÞóáöíáðÇ ãöäúåõãú íóÚúáóãõæäó Ãóäøó Ðóáößó áóíúÓó ÇÝúÊöÑóÇÁð æóáóßöäøóåõãú íóÞõæáõæäó Ðóáößó ÊóáúÈöíÓðÇ æóÈõåúÊóÇäðÇ æóáóÇ íóÚúáóãõæäó Ãóäøó ÇáÊøóäúÒöíáó ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö áóÇ íõäóÇÝöí ÅöÈúØóÇáó ÈóÚúÖö ÇáúÃóÍúßóÇãö ÅöÐóÇ ÇÎúÊóáóÝóÊö ÇáúãóÕóÇáöÍõ Ãóæú ÑõæÚöíó ÇáÑøöÝúÞõ.
æóíóÌõæÒõ Íóãúáõ áóÝúÙö ÃóßúËóÑõ Úóáóì ÅöÑóÇÏóÉö ÌóãöíÚöåöãú ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí åóÐöå ÇáÓøõæÑóÉ.
[102]
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÂíóÉ 102]
Þõáú äóÒøóáóåõ ÑõæÍõ ÇáúÞõÏõÓö ãöäú ÑóÈøößó ÈöÇáúÍóÞøö áöíõËóÈøöÊó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóåõÏìð æóÈõÔúÑì áöáúãõÓúáöãöíäó (102)
ÌóæóÇÈñ Úóäú Þóæúáöåöãú: ÅöäøóãÇ ÃóäúÊó ãõÝúÊóÑò [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 101] ÝóáöÐóáößó ÝõÕöáó ÝöÚúáõ Þõáú áöæõÞõæÚöåö Ýöí ÇáúãõÍóÇæóÑóÉö¡ Ãóíú Þõáú áóåõãú: áóÓúÊó ÈöãõÝúÊóÑò æóáóÇ ÇáúÞõÑúÂäõ ÈöÇÝúÊöÑóÇÁò Èóáú äóÒøóáóåõ ÑõæÍõ ÇáúÞõÏõÓö ãöäó Çááøóåö. æóÝöí ÃóãúÑöåö ÈöÃóäú íóÞõæáó áóåõã Ðóáöß ÔÏø áöÚóÒúãöåö áßíáÇ íßæä ÊÌÇæÒå ÇáúÍóÏøó Ýöí ÇáúÈõåúÊóÇäö ÕóÇÑöÝðÇ ÅöíøóÇåõ Úóäú ãõÍóÇæóÑóÊöåöãú.
ÝóÈóÚúÏó Ãóäú ÃóÈúØóáó Çááøóåõ ÏóÚúæóÇåõãú Úóáóíúåö Ãóäøóåõ ãõÝúÊóÑò ÈöØóÑöíÞóÉö ÇáäøóÞúÖö ÃóãóÑó ÑóÓõæáóåõ Ãóäú íõÈóíøöäó áóåõãú ãóÇåöíøóÉó ÇáúÞõÑúÂäö. æóåóÐöåö äõßúÊóÉõ ÇáöÇáúÊöÝóÇÊö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ãöäú ÑóÈøößó ÇáúÌóÇÑöí Úóáóì ÎöáóÇÝö ãõÞúÊóÖóì ÙóÇåöÑö ÍößóÇíóÉö ÇáúãóÞõæáö ÇáúãóÃúãõæÑö ÈöÃóäú íóÞõæáóåõ¡ áöÃóäøó ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö Ãóäú íóÞõæáó: ãöäú ÑóÈøöí¡ ÝóæóÞóÚó ÇáöÇáúÊöÝóÇÊõ Åöáóì ÇáúÎØÇÈ ÊÃäíÓÇ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÒöíóÇÏóÉö ÊóæóÛøõáö ÇáúßóáóÇãö ãóÚóåõ Ýöí ØóÑöíÞóÉö ÇáúÎöØóÇÈö.
æóÇÎúÊöíÑó ÇÓúãõ ÇáÑøóÈøö áöãóÇ Ýöíåö ãöäú ãóÚúäóì ÇáúÚöäóÇíóÉö æóÇáÊøóÏúÈöíÑö.
æÑõæÍõ ÇáúÞõÏõÓö: ÌöÈúÑöíáõ. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóÃóíøóÏúäÇåõ ÈöÑõæÍö ÇáúÞõÏõÓö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [87] . æóÇáÑøõæÍõ: Çáúãóáóßõ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóÑúÓóáúäÇ ÅöáóíúåÇ ÑõæÍóäÇ
[ÓõæÑóÉ ãóÑúíóã: 17] ¡ Ãóíú ãóáóßðÇ ãäú ãóáóÇÆößóÊöäóÇ.(14/284)
æÇáúÞõÏõÓö: ÇáØøõåúÑõ. æóåõæó åóäóÇ ãõÑóÇÏ Èöåö ãÚäíÇå ÇáúÍóÞöíÞöíøõ æóÇáúãóÌóÇÒöíøõ ÇáøóÐöí åõæó ÇáúÝóÖúáõ æóÌóáóÇáóÉõ ÇáúÞóÏúÑö.
æóÅöÖóÇÝóÉõ ÇáÑøõæÍö Åöáóì ÇáúÞõÏúÓö ãöäú ÅöÖóÇÝóÉö ÇáúãóæúÕõæÝö Åöáóì ÇáÕøöÝóÉö¡ ßóÞóæúáöåöãú: ÍóÇÊöãõ ÇáúÌõæÏö¡ æóÒóíúÏõ ÇáúÎóíúÑö. æóÇáúãõÑóÇÏõ: ÍóÇÊöãñ ÇáúÌóæóÇÏõ¡ æóÒóíúÏñ ÇáúÎóíøöÑõ. ÝóÇáúãóÚúäóì: Çáúãóáóßõ ÇáúãõÞóÏøóÓõ.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí ÈöÇáúÍóÞøö áöáúãõáóÇÈóÓóÉö¡ æóåöíó ÙóÑúÝñ ãõÓúÊóÞöÑøñ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäó ÇáÖøóãöíÑö
ÇáúãóäúÕõæÈö Ýöí äóÒøóáóåõ ãöËúáõ ÊóäúÈõÊõ ÈöÇáÏøõåúäö [ÓõæÑóÉ ÇáúãõÄúãöäõæäó: 20] ¡ Ãóíú ãõáóÇÈöÓðÇ áöáúÍóÞøö áóÇ ÔóÇÆöÈóÉó áöáúÈóÇØöáö Ýöíåö.
æóÐõßöÑóÊú ÚöáøóÉñ ãöäú Úöáóáö ÅöäúÒóÇáö ÇáúÞõÑúÂäö Úóáóì ÇáúæóÕúÝö ÇáúãóÐúßõæÑö¡ Ãóíú ÊóÈúÏöíáõ ÂíóÉò ãóßóÇäó ÂíóÉò¡ ÈöÃóäøó Ýöí Ðóáößó ÊóËúÈöíÊðÇ áöáøóÐöíäö ÂãóäõæÇ ÅöÐú íóÝúåóãõæäó ãóÍúãóáó ßá ÂíóÉ æíåÏæä ÈöÐóáößó æóÊóßõæäõ ÂíóÇÊõ ÇáúÈõÔúÑóì ÈöÔóÇÑóÉð áóåõãú æóÂíóÇÊõ ÇáúÅöäúÐóÇÑö ãóÍúãõæáóÉð Úóáóì Ãóåúáö ÇáúßõÝúÑö.
ÝóÝöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: äóÒøóáóåõ ÑõæÍõ ÇáúÞõÏõÓö ãöäú ÑóÈøößó ÅöÈúØóÇáñ áöÞóæúáöåöãú: ÅöäøóãÇ ÃóäúÊó ãõÝúÊóÑò [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 101] ¡ æóÝöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÈöÇáúÍóÞøö ÅöíÞóÇÙñ áöáäøóÇÓö ÈöÃóäú íóäúÙõÑõæÇ Ýöí ÍößúãóÉö ÇÎúÊöáóÇÝö ÃóÛúÑóÇÖöåö æóÃóäøóåóÇ ÍóÞøñ.
æóÝöí ÇáÊøóÚúáöíáö ÈöÍößúãóÉö ÇáÊøóËúÈöíÊö æóÇáúåõÏóì æóÇáúÈõÔúÑóì ÈóíóÇäñ áöÑõÓõæÎö ÅöíãóÇäö ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÓóÏóÇÏö ÂÑóÇÆöåöãú Ýöí Ýóåúãö ÇáúßóáóÇãö ÇáÓøóÇãöí¡ æóÃóäøóåõ ÊóËúÈöíÊñ áöÞõáõæÈöåöãú ÈöÕöÍøóÉö ÇáúíóÞöíäö æóåõÏðì æóÈõÔúÑóì áóåõãú.
æóÝöí ÊóÚóáøõÞö ÇáúãóæúÕõæáö æóÕöáóÊöåö ÈöÝöÚúáö ÇáÊøóËúÈöíÊö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó ÍõÕõæáö Ðóáößó áóåõãú ÈöÓóÈóÈö ÅöíãóÇäöåöãú¡ ÝóíõÝöíÏõ ÊóÚúÑöíÖðÇ ÈöÃóäøó ÛíÑ ÇáúãõÄãäöíäó ÊÞÕÑ ãóÏóÇÑößõåõãú Úóäú ÅöÏúÑóÇßö Ðóáößó ÇáúÍóÞøö ÝóíóÎúÊóáöØõ Úóáóíúåöãõ ÇáúÝóåúãõ æóíóÒúÏóÇÏõæäó ßõÝúÑðÇ æóíóÖöáøõæäó æóíóßõæäõ äöÐóÇÑóÉð áóåõãú.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúãõÓúáöãöíäó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ¡ ÝóßóÇäó ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö Ãóäú íõÞóÇáó: æóåõÏðì æóÈõÔúÑóì áóåõãú¡ ÝóÚóÏóáó Åöáóì ÇáúÅöÙúåóÇÑö áöÒöíóÇÏóÉö ãóÏúÍöåöãú ÈöæóÕúÝò ÂÎóÑó ÔóÑöíÝò.
æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóåõÏìð æóÈõÔúÑì ÚóØúÝñ Úóáóì ÇáúÌóÇÑøö æóÇáúãóÌúÑõæÑö ãöäú Þóæúáöåö: áöíõËóÈøöÊó¡ Ýóíóßõæäõ åõÏìð æóÈõÔúÑì ãóÕúÏóÑóíúäö Ýöí ãóÍóáøö äóÕúÈò Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö áöÃóÌúáöåö¡ áöÃóäøó Þóæúáóåõ(14/285)
æóáóÞóÏú äóÚúáóãõ Ãóäøóåõãú íóÞõæáõæäó ÅöäøóãóÇ íõÚóáøöãõåõ ÈóÔóÑñ áöÓóÇäõ ÇáøóÐöí íõáúÍöÏõæäó Åöáóíúåö ÃóÚúÌóãöíøñ æóåóÐóÇ áöÓóÇäñ ÚóÑóÈöíøñ ãõÈöíäñ (103)
áöíõËóÈøöÊó æóÅöäú ßóÇäó ãóÌúÑõæÑó ÇááøóÝúÙö ÈöÇááøóÇãö ÅöÐú áóÇ íóÓõæÛõ äóÕúÈõåõ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö áöÃóÌúáöåö áöÃóäøóåõ áóíúÓó ãóÕúÏóÑðÇ ÕóÑöíÍðÇ.
æóÃóãøóÇ åõÏìð æóÈõÔúÑì ÝóáóãøóÇ ßóÇäóÇ ãóÕúÏóÑóíúäö ßóÇäóÇ ÍóÞöíÞóíúäö ÈöÇáäøóÕúÈö Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö áöÃóÌúáöåö ÈöÍóíúËõ áóæú ÙóåóÑó ÅöÚúÑóÇÈõåõãóÇ áóßóÇäóÇ ãóäúÕõæÈóíúäö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áöÊóÑúßóÈõæåÇ æóÒöíäóÉð [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 8] .
[103]
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÂíóÉ 103]
æóáóÞóÏú äóÚúáóãõ Ãóäøóåõãú íóÞõæáõæäó ÅöäøóãÇ íõÚóáøöãõåõ ÈóÔóÑñ áöÓÇäõ ÇáøóÐöí íõáúÍöÏõæäó Åöáóíúåö ÃóÚúÌóãöíøñ æóåÐÇ áöÓÇäñ ÚóÑóÈöíøñ ãõÈöíäñ (103)
ÚõØöÝó Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÅöÐÇ ÈóÏøóáúäÇ ÂíóÉð ãóßÇäó ÂíóÉò [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 101] . æóåóÐóÇ ÅöÈúØóÇáñ
áöÊóáúÈöíÓò ÂÎóÑó ãöãøóÇ íõáóÈøöÓõæäó Èöåö Úóáóì ÚóÇãøóÊöåöãú¡ æóÐóáößó Ãóäú íóÞõæáõæÇ: Åöäøó ãõÍóãøóÏðÇ íóÊóáóÞøóì ÇáúÞõÑúÂäó ãöäú ÑóÌõáò ãöäú Ãóåúáö ãóßøóÉó. Þöíáó: ÞóÇÆöáõ Ðóáößó ÇáúæóáöíÏõ Èúäõ ÇáúãõÛöíÑóÉö æóÛóíúÑõåõ¡ ÞóÇáó Úóäúåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóÞÇáó Åöäú åóÐóÇ ÅöáøóÇ ÓöÍúÑñ íõÄúËóÑõ Åöäú åóÐóÇ ÅöáøóÇ Þóæúáõ ÇáúÈóÔóÑö [ÓõæÑóÉ ÇáãÏËÑ: 24] ¡ Ãóíú áóÇ íõáóÞøöäõåõ ãóáóßñ Èóáú íõÚóáøöãõåõ ÅöäúÓóÇäñ¡ æóÞóÏú Úóíøóäõæåõ ÈöãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì áöÓÇäõ ÇáøóÐöí íõáúÍöÏõæäó Åöáóíúåö ÃóÚúÌóãöíøñ.
æóÇÝúÊöÊóÇÍõ ÇáúÌõãúáóÉö ÈöÇáÊøóÃúßöíÏö ÈöáóÇãö ÇáúÞóÓóãö æó (ÞóÏú) íõÔöíÑõ Åöáóì Ãóäøó ÎóÇÕøóÉó ÇáúãõÔúÑößöíäó ßóÇäõæÇ íóÞõæáõæäó Ðóáößó áÚÇãøÊåã æóáóÇ íÌåÑæä Èöåö Èóíúäó ÇáúãõÓúáöãöíäó áöÃóäøóåõ ÈóÇØöáñ ãóßúÔõæÝñ¡ æóÃóäøó Çááøóåó ÃóØúáóÚó ÇáúãõÓúáöãöíäó Úóáóì Ðóáößó. ÝóÞóÏú ßóÇäó Ýöí ãóßøóÉó ÛõáóÇãñ Ñõæãöíøñ ßóÇäó ãóæúáðì áöÚóÇãöÑö Èúäö ÇáúÍóÖúÑóãöíøö ÇÓúãõåõ ÌóÈúÑñ ßóÇäó íóÕúäóÚõ ÇáÓøõíõæÝó ÈöãóßøóÉó æóíóÞúÑóÃõ ãöäó ÇáúÅöäúÌöíáö ãóÇ íóÞúÑóÃõ ÃóãúËóÇáõåõ ãöäú ÚóÇãøóÉö ÇáäøóÕóÇÑóì ãöäú ÏóÚóæóÇÊö ÇáÕøóáóæóÇÊö¡ ÝóÇÊøóÎóÐó ÒõÚóãóÇÁõ ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäú Ðóáößó ÊóãúæöíåðÇ Úóáóì ÇáúÚóÇãøóÉö¡ ÝóÅöäøó ãõÚúÙóãó Ãóåúáö ãóßøóÉó ßóÇäõæÇ Ãõãøöíøöíäó ÝóßóÇäõæÇ íóÍúÓóÈõæäó ãóäú íóÊúáõæ ßóáöãóÇÊò íóÍúÝóÙõåóÇ æóáóæú ãõÍóÑøóÝóÉð¡ Ãóæú íóßúÊõÈõ ÍõÑõæÝðÇ íóÊóÚóáøóãõåóÇ¡ íóÍúÓóÈõæäóåõ Úóáóì Úöáúãò¡ æóßóÇäó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóãøóÇ ÌóÇäóÈóåõ Þóæúãõåõ æóÞóÇØóÚõæåõ íóÌúáöÓõ Åöáóì åóÐóÇ ÇáúÛõáóÇãö¡ æóßóÇäó åóÐóÇ ÇáúÛõáóÇãõ ÞóÏú ÃóÙúåóÑó ÇáúÅöÓúáóÇãó ÝóÞóÇáóÊú ÞõÑóíúÔñ. åóÐóÇ íõÚóáøöãõ ãõÍóãøóÏðÇ ãóÇ íóÞõæáõåõ.(14/286)
æóÞöíáó: ßóÇäó ÛõáóÇãñ Ñõæãöíøñ ÇÓúãõåõ ÈöáúÚóÇãõ¡ ßóÇäó ÚóÈúÏðÇ ÈöãóßøóÉó áöÑóÌõáò ãöäú ÞõÑóíúÔó¡ æóßóÇäó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÞöÝõ Úóáóíúåö íóÏúÚõæåõ Åöáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ ÝóÞóÇáõæÇ: Åöäøó ãõÍóãøóÏðÇ íóÊóÚóáøóãõ ãöäúåõ¡ æóßóÇäó åóÐóÇ ÇáúÚóÈúÏõ íóÞõæáõ: ÅöäøóãóÇ íóÞöÝõ Úóáóíøó íõÚóáøöãõäöí ÇáúÅöÓúáóÇãó.
æóÙóÇåöÑõ ÇáúÅöÝúÑóÇÏö Ýöí Åöáóíúåö Ãóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ÑóÌõáñ æóÇÍöÏñ. æóÞóÏú Þöíáó: ÇáúãõÑóÇÏõ ÚóÈúÏóÇäö åóãøóÇ ÌóÈúÑñ æóíóÓóÇÑñ ßóÇäóÇ Þöäøóíúäö¡ Ýóíóßõæäõ ÇáúãõÑóÇÏõ Èö ÈóÔóÑñ ÇáúÌöäúÓõ¡ æóÈöÅöÝúÑóÇÏö ÖóãöíÑöåö ÌóÑóíóÇäõåõ Úóáóì ÃóÝúÑóÇÏö ãóÚóÇÏöåö.
æóÞóÏú ßóÔóÝó ÇáúÞõÑúÂäõ åóÐóÇ ÇááøóÈúÓó åõäóÇ ÈöÃóæúÖóÍö ßóÔúÝò ÅöÐú ÞóÇáó ÞóæúáðÇ ÝóÕúáðÇ Ïõæäó Øõæáö ÌöÏóÇáò áöÓÇäõ ÇáøóÐöí íõáúÍöÏõæäó Åöáóíúåö ÃóÚúÌóãöíøñ æóåÐÇ áöÓÇäñ ÚóÑóÈöíøñ ãõÈöíäñ¡ Ãóíú ßóíúÝó íõÚóáøöãõåõ æóåõæó ÃóÚúÌóãöíøñ áóÇ íóßóÇÏõ íõÈöíäõ¡ æóåóÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäõ ÝóÕöíÍñ ÚóÑóÈöíøñ ãõÚúÌöÒñ.
æóÇáúÌõãúáóÉõ ÌóæóÇÈñ Úóäú ßóáóÇãöåöãú¡ Ýóåöíó ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ áöÃóäøó Þóæúáóåõãú: ÅöäøóãÇ íõÚóáøöãõåõ ÈóÔóÑñ íóÊóÖóãøóäõ Ãóäøóåõ áóíúÓó ãõäóÒøóáðÇ ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö ÝóíóÓúÃóáõ ÓóÇÆöáñ: ãóÇÐóÇ ÌóæóÇÈõ Þóæúáöåöãú¿ ÝóíõÞóÇáõ: áöÓÇäõ ÇáøóÐöí ... ÅöáóÎú¡ æóåóÐóÇ ÇáäøóÙúãõ äóÙöíÑõ äóÙúãö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáõæÇ áóäú äõÄúãöäó ÍóÊøóì äõÄúÊì ãöËúáó ãóÇ ÃõæÊöíó ÑõÓõáõ Çááøóåö Çááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÍóíúËõ íóÌúÚóáõ ÑÓÇáÇÊå [ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÚóÇã: 124] .
æóÃóáúÍóÏó: ãöËúáõ áóÍóÏó¡ Ãóíú ãóÇáó Úóäö ÇáúÞóæöíãö. Ýóåõæó ãöãøóÇ ÌóÇÁó ãöäó ÇáúÃóÝúÚóÇáö ãóåúãõæÒñ ÈöãóÚúäóì
ÇáúãõÌóÑøóÏö¡ ßóÞóæúáöåöãú: ÃóÈóÇäó ÈöãóÚúäóì ÈóÇäó. ÝóãóÚúäóì íõáúÍöÏõæäó íóãöíáõæäó Úóäö ÇáúÍóÞøö áöÃóäøó Ðóáößó ÇÎúÊöáóÇÞõ ãóÚóÇÐöíÑó¡ Ýóåõãú íóÊúÑõßõæäó ÇáúÍóÞøó ÇáúÞóæöíãó ãöäú Ãóäøóåõ ßóáóÇãñ ãõäóÒøóáñ ãöäó Çááøóåö Åöáóì Ãóäú íóÞõæáõæÇ íõÚóáøöãõåõ ÈóÔóÑñ¡ ÝóÐóáößó ãóíúáñ Úóäö ÇáúÍóÞøö æóåõæó ÅöáúÍóÇÏñ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöÇáúÅöáúÍóÇÏö Çáúãóíúáõ ÈößóáóÇãöåöãõ ÇáúãõÈúåóãö Åöáóì ÞóÕúÏò ãõÚóíøóäò áöÃóäøóåõãú ÞóÇáõæÇ: ÅöäøóãÇ íõÚóáøöãõåõ ÈóÔóÑñ æóÓóßóÊõæÇ Úóäú ÊóÚúíöíäöåö ÊóæúÓöÚóÉó Úóáóì ÃóäúÝõÓöåöãú Ýöí ÇÎúÊöáóÇÞö ÇáúãóÚóÇÐöíÑö¡ ÝóÅöÐóÇ æóÌóÏõæÇ ÓóÇÐóÌðÇ ÃóÈúáóåó íóÓúÃóáõ Úóäö ÇáúãóÚúäöíøö ÈöÇáúÈóÔóÑö ÞóÇáõæÇ áóåõ: åõæó ÌóÈúÑñ Ãóæú ÈöáúÚóÇãõ¡ æóÅöÐóÇ ÊóæóÓøóãõæÇ äóÈóÇåóÉó ÇáÓøóÇÆöáö ÊóÌóÇåóáõæÇ æóÞóÇáõæÇ: åõæó ÈóÔóÑñ ãöäó ÇáäøóÇÓö¡ ÝóÅöØúáóÇÞõ ÇáúÅöáúÍóÇÏö Úóáóì åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ãöËúáõ ÅöØúáóÇÞö Çáúãóíúáö Úóáóì ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö.
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ æóÇáúÌõãúåõæÑõ íõáúÍöÏõæäó- ÈöÖóãøö ÇáúíóÇÁö- ãõÖóÇÑöÚõ ÃóáúÍóÏó. æóÞóÑóÃó ÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ íõáúÍöÏõæäó ÈöÝóÊúÍö ÇáúíóÇÁö ãöäú áóÍóÏó ãõÑóÇÏöÝõ ÃóáúÍóÏó. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÇáúÅöáúÍóÇÏõ Ýöí Þóæúáöåö(14/287)
Åöäøó ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÂíóÇÊö Çááøóåö áóÇ íóåúÏöíåöãõ Çááøóåõ æóáóåõãú ÚóÐóÇÈñ Ãóáöíãñ (104)
ÊóÚóÇáóì: æóÐóÑõæÇ ÇáøóÐöíäó íõáúÍöÏõæäó Ýöí ÃóÓúãÇÆöåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [180] . æóáóíúÓóÊú åóÐöåö ÇáúåóãúÒóÉõ ßóÞóæúáöåöãú: ÃóáúÍóÏó ÇáúãóíøöÊó¡ áöÃóäøó Êöáúßó áöáúÌóÚúáö ÐóÇ áóÍúÏò.
æóÇááøöÓóÇäõ: ÇáúßóáóÇãõ. Óõãøöíó ÇáúßóáóÇãõ ÈöÇÓúãö ÂáóÊöåö. æóÇáúÃóÚúÌóãöíøõ: ÇáúãóäúÓõæÈõ Åöáóì ÇáúÃóÚúÌóãö¡ æóåõæó ÇáøóÐöí áóÇ íõÈóíøöäõ Úóäú ãõÑóÇÏöåö ãöäú ßõáøö äóÇØöÞò áóÇ íóÝúåóãõæäó ãóÇ íõÑöíÏõåõ. æóáöÐóáößó ÓóãøóæõÇ ÇáÏøóæóÇÈøó ÇáúÚóÌúãóÇæóÇÊö. ÝóÇáúíóÇÁõ Ýöíåö íóÇÁõ ÇáäøóÓóÈö. æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáúãóäúÓõæÈõ Åöáóíúåö æóÕúÝðÇ ßóÇäó ÇáäøóÓóÈõ áöÊóÞúæöíóÉö ÇáúæóÕúÝö.
æóÇáúãõÈöíäõ: ÇÓúãõ ÝóÇÚöáò ãóäú ÃóÈóÇäó¡ ÅöÐóÇ ÕóÇÑó ÐóÇ ÅöÈóÇäóÉò¡ Ãóíú ÒóÇÆöÏñ Ýöí ÇáúÅöÈóÇäóÉö ÈöãóÚúäóì ÇáúÝóÕóÇÍóÉö æóÇáúÈóáóÇÛóÉö¡ ÝóÍóÕóáó ÊóãóÇãõ ÇáÊøóÖóÇÏøö Èóíúäóåõ æóÈóíúäó áöÓÇäõ ÇáøóÐöí íõáúÍöÏõæäó Åöáóíúåö.
[104]
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÂíóÉ 104]
Åöäøó ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÂíÇÊö Çááøóåö áóÇ íóåúÏöíåöãõ Çááøóåõ æóáóåõãú ÚóÐÇÈñ Ãóáöíãñ (104)
ÌõãúáóÉñ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ. æóæõÑõæÏõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÚóÞöÈó ÐößúÑö ÇÎúÊöáóÇÞö ÇáúãõÊóÞóÚøöÑöíäó Úóáóì ÇáúÞõÑúÂäö ÇáúãõÑúÌöÝöíäó ÈöÇáúÞóÇáóÉö Ýöíåö Èóíä ÇáÏåãÇÁ íæãìÁ Åöáóì Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÈöÇáøóÐöíäö áóÇ íõÄúãöäõæäó åõãú ÃõæáóÆößó ÇáúãóÑúÏõæÏõ Úóáóíúåöãú ÂäöÝðÇ. æóåõãú ÝóÑöíÞñ ãóÚúáõæãñ ÈöÔÏøóÉ ÇáúÚóÏóÇæóÉ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÈöÇáÊøóÕóáøõÈö Ýöí ÇáÊøóÕóÏøöí áöÕóÑúÝö ÇáäøóÇÓö Úóäúåõ ÈöÍóíúËõ ÈóáóÛõæÇ ãöäó ÇáúßõÝúÑö ÛóÇíóÉð ãóÇ æóÑóÇÁóåóÇ ÛóÇíóÉñ¡ ÝóÍóÞøóÊú Úóáóíúåöãú ßóáöãóÉõ Çááøóåö Ãóäøóåõãú áóÇ íõÄúãöäõæäó¡ ÝóåóÄõáóÇÁö ÝóÑöíÞñ ÛóíúÑõ ãõÚóíøóäò íóæúãóÆöÐò æóáóßöäøóåõãú ãõÔóÇÑñ Åöáóíúåöãú Úóáóì æóÌúåö ÇáúÅöÌúãóÇáö¡ æóÊóßúÔöÝõ Úóäú ÊóÚúíöíäöåöãú ÚóæóÇÞöÈõ ÃóÍúæóÇáöåöãú.
ÝóÞóÏú ßóÇäó ãöäó ÇáúßóÇÝöÑöíäó ÈöÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃóÈõæ Ìóåúáò æóÃóÈõæ ÓõÝúíóÇäó. æóßóÇäó ÃóÈõæ ÓõÝúíóÇäó ÃóØúæóáó ãõÏøóÉð Ýöí ÇáúßõÝúÑö ãöäú ÃóÈöí Ìóåúáò æóáóßöäøó ÃóÈóÇ Ìóåúáò ßóÇäó íóÎúáöØõ ßõÝúÑóåõ ÈöÃóÐóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáúÍóäóÞö Úóáóíúåö.
æóßóÇäó ÃóÈõæ ÓõÝúíóÇäó ãõÞúÊóÕöÑðÇ Úóáóì ÇáöÇäúÊöÕóÇÑö áöÏöíäöåö æóáöÞóæúãöåö æóÏóÝóÚó ÇáúãõÓúáöãöíäó Úóäú Ãóäú íóÛúáöÈõæåõãú ÝóÍóÑóãó Çááøóåõ ÃóÈóÇ Ìóåúáò ÇáúåöÏóÇíóÉó ÝóÃóåúáóßóåõ ßóÇÝöÑðÇ¡ æóåóÏóì ÃóÈóÇ ÓõÝúíóÇäó ÝóÃóÕúÈóÍó ãöäú ÎöíÑóÉö ÇáúãõÄúãöäöíäó¡ æóÊóÔóÑøóÝó ÈöÕöåúÑö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. æóßóÇäó ÇáúæóáöíÏõ Èúäõ ÇáúãõÛöíÑóÉö æóÚõãóÑõ Èúäõ ÇáúÎóØøóÇÈö(14/288)
ßóÇÝöÑóíúäö æóßóÇäó ßöáóÇåõãóÇ íóÏúÝóÚõ ÇáäøóÇÓó ãöäó ÇÊøöÈóÇÚö ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ æóáóßöäøó ÇáúæóáöíÏó ßóÇäó íóÎúÊóáöÞõ ÇáúãóÚóÇÐöíÑó æóÇáúãóØóÇÚöäó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö æóÐóáößó ãöäó ÇáúßóíúÏö¡ æóÚõãóÑõ ßóÇäó íóÕúÑöÝõ ÇáäøóÇÓó ÈöÇáúÛöáúÙóÉö ÚóáóäðÇ Ïõæäó ÇÎúÊöáóÇÞò¡ ÝóÍóÑóãó Çááøóåõ ÇáúæóáöíÏó Èúäó ÇáúãõÛöíÑóÉö ÇáöÇåúÊöÏóÇÁó¡ æóåóÏóì ÚõãóÑó Åöáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö ÝóÃóÕúÈóÍó ÇáúÅöÓúáóÇãõ Èöåö ÚóÒöíÒó ÇáúÌóÇäöÈö. ÝóÊóÈóíøóäó ÇáäøóÇÓõ Ãóäøó ÇáúæóáöíÏó ãöäó ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÂíóÇÊö Çááøóåö¡ æóÃóäøó ÚõãóÑó áóíúÓó ãöäúåõãú¡ æóÞóÏú ßóÇäóÇ ãóÚðÇ ßóÇÝöÑóíúäö Ýöí Òóãóäò ãóÇ.
æóíõÔöíÑõ Åöáóì åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÇáøóÐöí ÐóßóÑúäóÇåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Åöäøó Çááøóåó áóÇ íóåúÏöí ãóäú åõæó ßÇÐöÈñ ßóÝøóÇÑñ [ÓõæÑóÉ ÇáÒãÑ: 3] ÝóæóÕóÝó ãóäú áóÇ íåÏíå Çááå ÈæÕÝíä ÇáúßóÐöÈö æóÔöÏøóÉö ÇáúßõÝúÑö.
ÝóÊóÈóíøóäó Ãóäøó ãóÚúäóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÂíÇÊö Çááøóåö ãóäú ßóÇäó ÇáúÅöíãóÇäõ ãõäóÇÝöíðÇ áöÌöÈöáøóÉö ØóÈúÚöåö áóÇ áöÃóãúíóÇáö åóæóÇåõ. æóåóÐóÇ íóÚúáóãõ Çááøóåõ Ãóäøóåõ áóÇ íõÄúãöäõ æóÃóäøóåõ áóíúÓó ãõÚóÑøóÖðÇ áöáúÅöíãóÇäö¡ ÝóáöÐóáößó áóÇ íóåúÏöíåö Çááøóåõ¡ Ãóíú áóÇ íõßóæøöäõ ÇáúåöÏóÇíóÉó Ýöí ÞóáúÈöåö.
æóåóÐóÇ ÇáúÃõÓúáõæÈõ ÚóßúÓõ ÃõÓúáõæÈö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÍóÞøóÊú Úóáóíúåöãú ßóáöãóÇÊõ ÑóÈøößó áóÇ íõÄúãöäõæäó [ÓõæÑóÉ íõæäõÓ: 96] ¡ æóßõáøñ íóÑúãöí Åöáóì ãóÚúäðì ÚóÙöíãò.
ÝóãóæúÞöÚõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ãöäó ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ ãóæúÞöÚõ ÇáÊøóÚúáöíáö áöÌóãöíÚö ÃóÞúæóÇáöåöãõ ÇáúãóÍúßöíøóÉö æóÇáÊøóÐúíöíáö áöÎõáóÇÕóÉö ÃóÍúæóÇáöåöãú¡ æóáöÐóáößó ÝõÕöáóÊú ÈöÏõæäö ÚóØúÝò.
æóÚóØóÝó æóáóåõãú ÚóÐÇÈñ Ãóáöíãñ Úóáóì áóÇ íóåúÏöíåöãõ áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÍöÑúãóÇäöåöãú ãöäó ÇáúÎóíúÑö æóÅöáúÞóÇÆöåöãú Ýöí ÇáÔøóÑøö áöÃóäøóåõãú ÅöÐóÇ ÍõÑöãõæÇ ÇáúåöÏóÇíóÉó ÝóÞóÏú æóÞóÚõæÇ Ýöí ÇáÖøóáóÇáóÉö¡ æóãóÇÐóÇ ÈóÚúÏó ÇáúÍóÞøö ÅöáøóÇ ÇáÖøóáóÇáõ¡ æóåóÐóÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ßõÊöÈó Úóáóíúåö Ãóäøóåõ ãóäú ÊóæóáøóÇåõ ÝóÃóäøóåõ íõÖöáøõåõ æóíóåúÏöíåö Åöáì ÚóÐÇÈö ÇáÓøóÚöíÑö [ÓõæÑóÉ ÇáúÍóÌ: 4] . æóíóÔúãóáõ ÇáúÚóÐóÇÈõ ÚóÐóÇÈó ÇáÏøõäúíóÇ æóåõæó ÚóÐóÇÈõ ÇáúÞóÊúáö ãöËúáõ ãóÇ ÃóÕóÇÈó ÃóÈóÇ Ìóåúáò íóæúãó ÈóÏúÑò ãöäú Ãóáóãö ÇáúÌöÑóÇÍö æóåõæó Ýöí ÓóßóÑóÇÊö ÇáúãóæúÊö¡ Ëõãøó ãöäú ÅöåóÇäóÉö ÇáúÅöÌúåóÇÒö Úóáóíúåö ÚÞÈ Ðóáöß.(14/289)
ÅöäøóãóÇ íóÝúÊóÑöí ÇáúßóÐöÈó ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÂíóÇÊö Çááøóåö æóÃõæáóÆößó åõãõ ÇáúßóÇÐöÈõæäó (105)
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÂíóÉ 105]
ÅöäøóãÇ íóÝúÊóÑöí ÇáúßóÐöÈó ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÂíÇÊö Çááøóåö æóÃõæáÆößó åõãõ ÇáúßÇÐöÈõæäó (105)
åóÐóÇ ÑóÏøñ áöÞóæúáöåöãú: ÅöäøóãÇ ÃóäúÊó ãõÝúÊóÑò [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 101] ÈöÞóáúÈö ãóÇ ÒóÚóãõæåõ Úóáóíúåöãú¡ ßóãóÇ ßóÇäó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: áöÓÇäõ ÇáøóÐöí íõáúÍöÏõæäó Åöáóíúåö ÃóÚúÌóãöíøñ [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 103] ÌóæóÇÈðÇ Úóäú Þóæúáöåöãú: ÅöäøóãÇ íõÚóáøöãõåõ ÈóÔóÑñ [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 103] . ÝóÈóÚúÏó Ãóäú äóÒøóåó ÇáúÞõÑúÂäó Úóäú Ãóäú íóßõæäó ãõÝúÊóÑðì æóÇáúãõäóÒøóáõ Úóáóíúåö Úóäú Ãóäú íóßõæäó ãõÝúÊóÑöíðÇ Ëõäöíó ÇáúÚöäóÇäõ áöÈóíóÇäö ãóäú åõæó ÇáúãõÝúÊóÑöí. æóåóÐóÇ ãöäú ØóÑöíÞóÉö ÇáúÞóáúÈö Ýöí ÇáúÍóÇáö.
æóæóÌúåõ ãõäóÇÓóÈóÉö ÐößúÑöåö åõäóÇ Ãóäøó Þóæúáóåõãú: ÅöäøóãÇ íõÚóáøöãõåõ ÈóÔóÑñ íóÓúÊóáúÒöãõ ÊóßúÐöíÈó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí Ãóäøó ãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ãõäóÒøóáñ Åöáóíúåö ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö¡ ÝóÕóÇÑõæÇ ÈöåóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö íõÄóßøöÏõæäó ÈöãóÖúãõæäöåö Þóæúáóåõãú: ÅöäøóãÇ ÃóäúÊó ãõÝúÊóÑò íõÄóßøöÏõ ÃóÍóÏõ ÇáúÞóæúáóíúäö ÇáúÞóæúáó ÇáúÂÎóÑó¡ ÝóáóãøóÇ ÑóÏøó Þóæúáóåõãú: ÅöäøóãÇ ÃóäúÊó ãõÝúÊóÑò ÈöÞóæúáöåö:
Èóáú ÃóßúËóÑõåõãú áóÇ íóÚúáóãõæäó Þõáú äóÒøóáóåõ ÑõæÍõ ÇáúÞõÏõÓö ãöäú ÑóÈøößó ÈöÇáúÍóÞøö [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 101- 102] . æóÑóÏóÊú ãóÞóÇáóÊõåõãõ ÇáúÃõÎúÑóì Ýöí ÕóÑöíÍöåóÇ ÈöÞóæúáöåö áöÓÇäõ ÇáøóÐöí íõáúÍöÏõæäó Åöáóíúåö ÃóÚúÌóãöíøñ¡ æóÑóÏó ãóÖúãõæäõåóÇ åõäóÇ ÈöÞóæúáöåö ÅöäøóãÇ íóÝúÊóÑöí ÇáúßóÐöÈó ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÇáúÂíóÉó¡ ÍóÇÕöáðÇ Èöåö ÑóÏøõ äóÙöíÑöåóÇ ÃóÚúäöí Þóæúáóåõãú ÅöäøóãÇ ÃóäúÊó ãõÝúÊóÑò ÈößóáóÇãò ÃóÈúáóÛó ãöäú ßóáóÇãöåöãú¡ áöÃóäøóåõãú ÃóÊóæúÇ Ýöí Þóæúáöåöãú ÅöäøóãÇ ÃóäúÊó ãõÝúÊóÑò ÈöÕöíÛóÉö ÞóÕúÑò åöíó ÃóÈúáóÛõ ãöãøóÇ ÞóÇáõæåõ¡ áöÃóäøó Þóæúáóåõãú: ÅöäøóãÇ ÃóäúÊó ãõÝúÊóÑò ÞóÕúÑñ áöáúãõÎóÇØóÈö Úóáóì ÕöÝóÉö ÇáöÇÝúÊöÑóÇÁö ÇáÏøóÇÆöãóÉö¡ ÅöÐö ÇáúÌõãúáóÉõ ÇáöÇÓúãöíøóÉõ ÊóÞúÊóÖöí ÇáËøóÈóÇÊó æóÇáÏøóæóÇãó¡ ÝóÑóÏøó Úóáóíúåöãú ÈöÕöíÛóÉò ÊóÞúÕõÑõåõãú Úóáóì ÇáöÇÝúÊöÑóÇÁö ÇáúãõÊóßóÑøöÑö ÇáúãõÊóÌóÏøöÏö¡ ÅöÐö ÇáúãõÖóÇÑöÚõ íóÏõáøõ Úóáóì ÇáÊøóÌóÏøõÏö.
æóÃóßøóÏó ÝöÚúáó ÇáöÇÝúÊöÑóÇÁö ÈöãóÝúÚõæáöåö ÇáøóÐöí åõæó ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáúãõØáÞ áßóæäå ÂÆáÇ Åöáóíúåö ÇáúãóÚúäóì.
æóÚõÑøöÝó ÇáúßóÐöÈó ÈöÃóÏóÇÉö ÊóÚúÑöíÝö ÇáúÌöäúÓö ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì ÊóãóíøõÒö ãóÇåöíøóÉö ÇáúÌöäúÓö æóÇÓúÊöÍúÖóÇÑöåóÇ¡ ÝóÅöäøó ÊóÚúÑöíÝó ÇÓúãö ÇáúÌöäúÓö ÃóÞúæóì ãöäú ÊóäúßöíÑöåö¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö ÑóÈøö ÇáúÚÇáóãöíäó [ÓõæÑóÉ ÇáúÝóÇÊöÍóÉ: 2] .(14/290)
æóÚóÈøóÑó Úóäö ÇáúãóÞúÕõæÑö Úóáóíúåöãú ÈöÇÓúãö ÇáúãóæúÕõæáö Ïõæäó Ãóäú íóÐúßõÑó ÖóãöíÑóåõãú¡ ÝóíõÞóÇáõ: ÅöäøóãóÇ íóÝúÊóÑöí ÇáúßóÐöÈó ÃóäúÊõãú¡ áöíõÝöíÏó ÇÔúÊöåóÇÑóåõãú ÈöãóÖúãõæäö ÇáÕøöáóÉö¡ æóáöÃóäøó áöáÕøöáóÉö ÃóËóÑðÇ Ýöí ÇÝúÊöÑóÇÆöåöãú¡ áöãóÇ ÊõÝöíÏõåõ ÇáúãóæúÕõæáöíøóÉõ ãöäó ÇáúÅöíãóÇÁö Åöáóì æóÌúåö ÈöäóÇÁö ÇáúÎóÈóÑö.
æóÚóáóíúåö ÝóÅöäøó ãóäú áóÇ íõÄúãöäõ ÈöÇáÏøóáóÇÆöáö ÇáúæóÇÖöÍóÉö ÇáøóÊöí åöíó ÂíóÇÊõ ÕöÏúÞò áóÇ íóÓóÚõåõ ÅöáøóÇ ÇáöÇÝúÊöÑóÇÁõ áöÊóÑúæöíÌö ÊóßúÐöíÈöåö ÈöÇáÏøóáóÇÆöáö ÇáúæóÇÖöÍóÉö. æóÝöí åóÐóÇ ßöäóÇíóÉñ Úóäú ßóæúäö ÊóßúÐöíÈöåöãú ÈöÂíóÇÊö Çááøóåö Úóäú ãõßóÇÈóÑóÉò áóÇ Úóäú ÔõÈúåóÉò.
Ëõãøó ÃõÑúÏöÝóÊú ÌõãúáóÉõ ÇáúÞóÕúÑö ÈöÌõãúáóÉö ÞóÕúÑò ÃõÎúÑóì ÈöØóÑöíÞö ÖóãöíÑö ÇáúÝóÕúáö æóØóÑöíÞö ÊóÚúÑöíÝö
ÇáúãõÓúäóÏö æóåöíó ÌõãúáóÉõ æóÃõæáÆößó åõãõ ÇáúßÇÐöÈõæäó.
æóÇÝúÊõÊöÍóÊú ÈöÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö¡ ÈóÚúÏó ÅöÌúÑóÇÁö æóÕúÝö ÇäúÊöÝóÇÁö ÇáúÅöíãóÇäö ÈöÂíóÇÊö Çááøóåö Úóäúåõãú¡ áöíõäóÈøöåó Úóáóì Ãóäøó ÇáúãõÔóÇÑó Åöáóíúåöãú ÌóÏöíÑõæäó ÈöãóÇ íóÑöÏõ ãöäó ÇáúÎóÈóÑö ÈóÚúÏó ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö¡ æóåõæó ÞóÕúÑõåõãú Úóáóì ÇáúßóÐöÈö¡ áöÃóäøó ãóäú áóÇ íõÄúãöäõ ÈöÂíóÇÊö Çááøóåö íóÊøóÎöÐõ ÇáúßóÐöÈó ÏóíúÏóäðÇ áóåõ ãõÊóÌóÏøöÏðÇ.
æóÌõÚöáó ÇáúãõÓúäóÏõ Ýöí åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ãõÚóÑøóÝðÇ ÈöÇááøóÇãö áöíõÝöíÏó Ãóäøó ÌöäúÓó ÇáúßóÇÐöÈöíäó ÇÊøóÍóÏó Èöåöãú æóÕóÇÑó ãõäúÍóÕöÑðÇ Ýöíåöãú¡ Ãóíö ÇáøóÐöíäó ÊóÚúÑöÝõ Ãóäøóåõãú ØóÇÆöÝóÉõ ÇáúßóÇÐöÈöíäó åõãú åóÄõáóÇÁö. æóåóÐóÇ íÄæá Åöáóì ãóÚúäóì ÞóÕúÑö ÌöäúÓö ÇáúãõÓúäóÏö Úóáóì ÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö¡ ÝóíóÍúÕõáõ ÞóÕúÑóÇäö Ýöí åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö: ÞóÕúÑõ ãóæúÕõæÝò Úóáóì ÕöÝóÉò¡ æóÞóÕúÑõ Êöáúßó ÇáÕøöÝóÉö Úóáóì Ðóáößó ÇáúãóæúÕõæÝö. æóÇáúÞóÕúÑóÇäö ÇáúÃóæøóáóÇäö ÇáúÍóÇÕöáóÇäö ãöäú Þóæúáöåö:
ÅöäøóãÇ íóÝúÊóÑöí æóÞóæúáõåõ: æóÃõæáÆößó åõãõ ÅöÖóÇÝöíøóÇäö¡ Ãóíú áóÇ ÛóíúÑõåõãõ ÇáøóÐöí Ñóãóæúåõ ÈöÇáöÇÝúÊöÑóÇÁö æóåõæó ãõÍóÇÔðì ãöäúåõ¡ æóÇáËøóÇáöËõ ÃõæáÆößó åõãõ ÇáúßÇÐöÈõæäó ÞóÕúÑñ ÍóÞöíÞöíøñ ÇÏøöÚóÇÆöíøñ áöáúãõÈóÇáóÛóÉö¡ ÅöÐú äóÒóáó ÈõáõæÛõ ÇáúÌöäúÓö Ýöíåöãú ãóÈúáóÛðÇ ÞóæöíøðÇ ãóäúÒöáóÉó ÇäúÍöÕóÇÑöåö Ýöíåöãú.
æóÇÎúÊöíÑó Ýöí ÇáÕøöáóÉö ÕöíÛóÉõ áóÇ íõÄúãöäõæäó Ïõæäó: áóãú íõÄúãöäõæÇ¡ áöÊóßõæäó Úóáóì æöÒóÇäö ãóÇ ÚõÑöÝõæÇ Èöåö ÓóÇÈöÞðÇ Ýöí Þóæúáöåö: ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÂíÇÊö Çááøóåö¡ æóáöãóÇ Ýöí ÇáúãõÖóÇÑöÚö ãöäó ÇáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøóåõãú ãõÓúÊóãöÑøõæäó Úóáóì ÇäúÊöÝóÇÁö ÇáúÅöíãóÇäö áóÇ íóËúÈõÊõ áóåõãú ÖÏø Ðóáöß.(14/291)
ãóäú ßóÝóÑó ÈöÇááøóåö ãöäú ÈóÚúÏö ÅöíãóÇäöåö ÅöáøóÇ ãóäú ÃõßúÑöåó æóÞóáúÈõåõ ãõØúãóÆöäøñ ÈöÇáúÅöíãóÇäö æóáóßöäú ãóäú ÔóÑóÍó ÈöÇáúßõÝúÑö ÕóÏúÑðÇ ÝóÚóáóíúåöãú ÛóÖóÈñ ãöäó Çááøóåö æóáóåõãú ÚóÐóÇÈñ ÚóÙöíãñ (106)
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÂíóÉ 106]
ãóäú ßóÝóÑó ÈöÇááøóåö ãöäú ÈóÚúÏö ÅöíãÇäöåö ÅöáÇøó ãóäú ÃõßúÑöåó æóÞóáúÈõåõ ãõØúãóÆöäøñ ÈöÇáúÅöíãÇäö æóáßöäú ãóäú ÔóÑóÍó ÈöÇáúßõÝúÑö ÕóÏúÑÇð ÝóÚóáóíúåöãú ÛóÖóÈñ ãöäó Çááøóåö æóáóåõãú ÚóÐÇÈñ ÚóÙöíãñ (106)
áóãøóÇ ÓóÈóÞó ÇáÊøóÍúÐöíÑõ ãöäú äóÞúÖö ÚóåúÏö Çááøóåö ÇáøóÐöí ÚóÇåóÏõæåõ¡ æóÃóäú áóÇ íóÛõÑøóåõãú ãóÇ áöÃõãøóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäó ÇáÓøóÚóÉö æóÇáÑøõÈõæøö¡ æóÇáÊøóÍúÐöíÑõ ãöäú Òóáóáö ÇáúÞóÏóãö ÈóÚúÏó ËõÈõæÊöåóÇ¡ æóÈõÔøöÑõæÇ ÈöÇáúæóÚúÏö ÈöÍóíóÇÉò ØóíøöÈóÉò¡ æóÌóÒóÇÁõ ÃóÚúãóÇáöåöãõ ÇáÕøóÇáöÍóÉö ãöäó ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì ÇáÊøóãóÓøõßö ÈöÇáúÞõÑúÂäö æóÇáöÇåúÊöÏóÇÁö Èöåö¡ æóÃóäú áóÇ ÊóÛõÑøóåõãú ÔõÈóåõ ÇáúãõÔúÑößöíäó æóÝõÊõæäõåõãú Ýöí ÊóßúÐöíÈö ÇáúÞõÑúÂäö¡ ÚóÞøóÈó Ðóáößó ÈöÇáúæóÚöíÏö Úóáóì ÇáúßõÝúÑö ÈóÚúÏó ÇáúÅöíãóÇäö¡ ÝóÇáúßóáóÇãõ ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøñ.
æóãõäóÇÓóÈóÉõ ÇáöÇäúÊöÞóÇáö Ãóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó ßóÇäõæÇ íõÍóÇæöáõæäó ÝöÊúäóÉó ÇáÑøóÇÛöÈöíäó Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö æóÇáøóÐöíäó ÃóÓúáóãõæÇ¡ ÝóáöÐóáößó ÑóÏøó Úóáóíúåöãú ÈöÞóæúáöåö: Þõáú äóÒøóáóåõ ÑõæÍõ ÇáúÞõÏõÓö Åöáóì Þóæúáöåö: áöíõËóÈøöÊó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 102] ¡ æóßóÇäõæÇ íóÞõæáõæäó: ÅöäøóãÇ íõÚóáøöãõåõ ÈóÔóÑñ [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 103] ÝóÑóÏøó Úóáóíúåöãú ÈöÞóæúáöåö: áöÓÇäõ ÇáøóÐöí íõáúÍöÏõæäó Åöáóíúåö ÃóÚúÌóãöíøñ [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 103] . æóßóÇäó ÇáúÛõáóÇãõ ÇáøóÐöí Úóäóæúåõ ÈöÞóæúáöåöãú ÅöäøóãÇ íõÚóáøöãõåõ ÈóÔóÑñ ÞóÏú ÃóÓúáóãó Ëõãøó ÝóÊóäóåõ ÇáúãõÔúÑößõæäó ÝóßóÝóÑó¡ æóåõæó ÌóÈúÑñ ãóæúáóì
ÚóÇãöÑö Èúäö ÇáúÍóÖúÑóãöíøö. æóßóÇäõæÇ ÑóÇæóÏõæÇ äóÝóÑðÇ ãöäó ÇáúãõÓúáöãöíäó Úóáóì ÇáöÇÑúÊöÏóÇÏö¡ ãöäúåõãú: ÈöáóÇáñ¡ æóÎöÈóÇÈõ Èúäõ ÇáúÃóÑóÊøö¡ æóíóÇÓöÑñ¡ æóÓõãóíøóÉõ ÃóÈóæóÇ ÚóãøóÇÑö Èúäö íóÇÓöÑò¡ æóÚóãøóÇÑõ ÇÈúäõåõãóÇ¡ ÝóËóÈóÊõæÇ Úóáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö. æóÝóÊóäõæÇ ÚóãøóÇÑðÇ ÝóÃóÙúåóÑó áóåõãõ ÇáúßõÝúÑó æóÞóáúÈõåõ ãõØúãóÆöäøñ ÈöÇáúÅöíãóÇäö. æóÝóÊóäõæÇ äóÝóÑðÇ ÂÎóÑöíäó ÝóßóÝóÑõæÇ¡ æóÐóßóÑó ãöäúåõãõ ÇáúÍóÇÑöËó Èúäó ÑóÈöíÚóÉó Èúäó ÇáúÃóÓúæóÏö¡ æóÃóÈõæ ÞóíúÓö Èúäö ÇáúæóáöíÏö Èúäö ÇáúãõÛöíÑóÉö¡ æóÚóáöíøõ Èúäõ ÃõãóíøóÉó Èúäö ÎóáóÝò¡ æóÇáúÚóÇÕöíøõ Èúäõ ãõäóÈøöåö Èúäö ÇáúÍóÌøóÇÌö¡ æóÃóÍúÓóÈõ Ãóäøó åóÄõáóÇÁö åõãõ ÇáøóÐöíäó äóÒóáó Ýöíåöãú Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóãöäó ÇáäøóÇÓö ãóäú íóÞõæáõ ÂãóäøóÇ ÈöÇááøóåö ÝóÅöÐÇ ÃõæÐöíó Ýöí Çááøóåö ÌóÚóáó ÝöÊúäóÉó ÇáäøóÇÓö ßóÚóÐÇÈö Çááøóåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÚóäúßóÈõæÊö [10] ¡ ÝóßóÇäó ãöäú åóÐöåö ÇáúãõäóÇÓóÈóÉö ÑóÏøñ áöÚóÌõÒö ÇáúßóáóÇãö Úóáóì ÕóÏúÑöåö.(14/292)
Úóáóì Ãóäøó ãóÖúãõæäó ãóäú ßóÝóÑó ÈöÇááøóåö ãöäú ÈóÚúÏö ÅöíãÇäöåö ãõÞóÇÈöáñ áöãóÖúãõæäö ãóäú Úóãöáó ÕÇáöÍÇð ãöäú ÐóßóÑò Ãóæú ÃõäúËì æóåõæó ãõÄúãöäñ [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 97] ¡ ÝóÍóÕóáó ÇáÊøóÑúåöíÈõ ÈóÚúÏó ÇáÊøóÑúÛöíÈö¡ ßóãóÇ ÇÈúÊõÏöÆó ÈöÇáÊøóÍúÐöíÑö ÊóÍóÝøõÙðÇ Úóáóì ÇáÕøóÇáöÍö ãöäó ÇáúÝóÓóÇÏö¡ Ëõãøó ÃõÚöíÏó ÇáúßóáóÇãõ ÈöÅöÕúáóÇÍö ÇáøóÐöíäó ÇÚúÊóÑóÇåõãõ ÇáúÝóÓóÇÏõ¡ æóÝõÊöÍó ÈóÇÈõ ÇáÑøõÎúÕóÉö áöáúãõÍóÇÝöÙöíäó Úóáóì ÕóáóÇÍöåöãú ÈöÞóÏúÑö ÇáúÅöãúßóÇäö.
æóÇÚúáóãú Ãóäøó ÇáúÂíóÉó Åöäú ßóÇäóÊú ÊõÔöíÑõ Åöáóì äóÝóÑò ßóÝóÑõæÇ ÈóÚúÏó ÅöÓúáóÇãöåöãú ßóÇäóÊú ãóäú ãóæúÕõæáóÉð æóåöíó ãõÈúÊóÏóÃñ æóÇáúÎóÈóÑõ ÝóÚóáóíúåöãú ÛóÖóÈñ ãöäó Çááøóåö. æóÞóÑóäó ÇáúÎóÈóÑó ÈöÇáúÝóÇÁö áöÃóäøó Ýöí ÇáúãõÈúÊóÏóÃö ÔóÈóåðÇ ÈöÃóÏóÇÉö ÇáÔøóÑúØö. æóÞóÏú íõÚóÇãóáõ ÇáúãóæúÕõæáõ ãõÚóÇãóáóÉó ÇáÔøóÑúØö¡ æóæóÞóÚó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÛóíúÑö ãóæúÖöÚò. æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÝóÊóäõæÇ ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõÄúãöäÇÊö Ëõãøó áóãú íóÊõæÈõæÇ Ýóáóåõãú ÚóÐÇÈõ Ìóåóäøóãó [ÓõæÑóÉ ÇáÈÑæÌ: 10] ¡ æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÇáøóÐöíäó íóßúäöÒõæäó ÇáÐøóåóÈó æóÇáúÝöÖøóÉó Åöáóì Þóæúáöåö ÝóÈóÔøöÑúåõãú ÈöÚóÐÇÈò Ãóáöíãò Ýöí ÓõæÑóÉö ÈóÑóÇÁóÉó [34] . æóÞöíáó Åöäøó ÝóÑöíÞðÇ ßóÝóÑõæÇ ÈóÚúÏó ÅöÓúáóÇãöåöãú¡ ßóãóÇ Ñõæöíó Ýöí ÔóÃúäö ÌóÈúÑò ÛõáóÇãö ÇÈúäö ÇáúÍóÖúÑóãöíøö. æóåóÐóÇ ÇáúæóÌúåõ ÃóáúíóÞõ ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃõæáÆößó ÇáøóÐöíäó ØóÈóÚó Çááøóåõ Úóáì ÞõáõæÈöåöãú [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 108] ÇáúÂíóÉó.
æóÅöäú ßóÇäó Ðóáößó áóãú íóÞóÚú ÝóÇáúÂíóÉõ ãõÌóÑøóÏõ ÊóÍúÐöíÑò áöáúãõÓúáöãöíäó ãöäó ÇáúÚóæúÏö Åöáóì ÇáúßõÝúÑö¡ æóáöÐóáößó Êóßõæäõ ãóäú ÔóÑúØöíøóÉð¡ æóÇáÔøóÑúØõ ÛóíúÑõ ãõÑóÇÏò Èöåö ãõÚóíøóäñ Èóáú åõæó ÊóÍúÐöíÑñ¡ Ãóíú ãöäú íóßúÝõÑõæÇ ÈöÇááøóåö¡ áöÃóäøó ÇáúãóÇÖöíó Ýöí ÇáÔøóÑúØö íóäúÞóáöÈõ Åöáóì ãóÚúäóì ÇáúãõÖóÇÑöÚö¡ æóíóßõæäõ Þóæúáõåõ: ÝóÚóáóíúåöãú ÛóÖóÈñ ãöäó Çááøóåö ÌóæóÇÈðÇ.
æóÇáÊøóÍúÐöíÑõ ÍóÇÕöáñ Úóáóì ßöáóÇ ÇáúãóÚúäóíóíúäö.
æóÃóãøóÇ Þóæúáõåõ: ÅöáøóÇ ãóäú ÃõßúÑöåó æóÞóáúÈõåõ ãõØúãóÆöäøñ ÈöÇáúÅöíãÇäö Ýóåõæó ÊóÑúÎöíÕñ æóãóÚúÐöÑóÉñ áöãóÇ ÕóÏóÑó ãöäú ÚóãøóÇÑö Èúäö íóÇÓöÑò æóÃóãúËóÇáöåö ÅöÐóÇ ÇÔúÊóÏøó Úóáóíúåöãú ÚóÐóÇÈõ ãóäú ÝóÊóäõæåõãú.
æóÞóæúáõåõ: ÅöáøóÇ ãóäú ÃõßúÑöåó ÇÓúÊöËúäóÇÁñ ãöäú Úõãõæãö ãóäú ßóÝóÑó áöÆóáøóÇ íóÞóÚó Íõßúãõ ÇáÔøóÑúØö Úóáóíúåö¡ Ãóíú ÅöáøóÇ ãóäú ÃóßúÑóåóåõ ÇáúãõÔúÑößõæäó Úóáóì ÇáúßõÝúÑö¡ Ãóíú Úóáóì ÅöÙúåóÇÑöåö(14/293)
ÝóÃóÙúåóÑõåõ ÈöÇáúÞóæúáö áóßöäøóåõ áóãú íóÊóÛóíøóÑö ÇÚúÊöÞóÇÏõåõ. æóåóÐóÇ ÝóÑöíÞñ ÑóÎøóÕó Çááøóåõ áóåõãú Ðóáößó ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí.
æóãõÕóÍøöÍõ ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁ åõæó Ãóä ÇáøóÐöí ÞóÇáó Þóæúáó ÇáúßõÝøóÇÑö ÞóÏú ßóÝóÑó ÈöáóÝúÙöåö.
æóÇáöÇÓúÊöÏúÑóÇßõ ÈöÞóæúáöåö: æóáßöäú ãóäú ÔóÑóÍó ÈöÇáúßõÝúÑö ÕóÏúÑÇð ÇÓúÊöÏúÑóÇß Úóáóì ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö¡ æóåõæó ÇÍúÊöÑóÇÓñ ãöäú Ãóäú íÝåã ãä ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁ Ãóäøó ÇáúãõßúÑóåó ãõÑóÎøóÕñ áóåõ Ãóäú íóäúÓóáöÎó Úóäö ÇáúÅöíãóÇäö ãöäú ÞóáúÈöåö.
æãóäú ÔóÑóÍó ãóÚúØõæÝò Èö áßöäú Úóáóì ãóäú ÃõßúÑöåó æóÞóáúÈõåõ ãõØúãóÆöäøñ ÈöÇáúÅöíãÇäö¡ áöÃóäøóåõ Ýöí ãóÚúäóì ÇáúãóäúÝöíøö áöæõÞõæÚöåö ÚóÞöÈó ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö ãöäó ÇáúãõËúÈóÊö¡ ÝóÍóÑúÝõ áßöäú ÚóÇØöÝñ æóáóÇ ÚöÈúÑóÉó ÈöæõÌõæÏö ÇáúæóÇæö Úóáóì ÇáÊøóÍúÞöíÞö.
æóÇÎúÊöíÑó ÝóÚóáóíúåöãú ÛóÖóÈñ Ïõæäó äóÍúæö: ÝóÞóÏú ÛóÖöÈó Çááøóåõ Úóáóíúåöãú¡ áöãóÇ ÊóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÇáöÇÓúãöíøóÉõ ãöäó ÇáÏøóæóÇãö æóÇáËøóÈóÇÊö¡ Ãóíú ÛóÖóÈñ áóÇ ãóÛúÝöÑóÉó ãóÚóåõ.
æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúÎóÈóÑö ÇáúãóÌúÑõæÑö Úóáóì ÇáúãõÈúÊóÏóÃö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÃóãúÑöåöãú¡ ÝóÞóÏøóãó ãóÇ íóÏõáøõ Úóáóíúåöãú¡ æóáöÊóÕúÍöíÍö ÇáúÅöÊúíóÇäö ÈöÇáúãõÈúÊóÏóÃö äóßöÑóÉñ Íöíäó ÞóÕóÏó ÈöÇáÊøóäúßöíÑö ÇáÊøóÚúÙöíãó¡ Ãóíú ÛóÖóÈñ ÚóÙöíãñ¡ ÝóÇßúÊóÝóì ÈöÇáÊøóäúßöíÑö Úóäö ÇáÕøöÝóÉö.
æóÃóãøóÇ ÊóÞúÏöíãõ áóåõãú Úóáóì ÚóÐÇÈñ ÚóÙöíãñ ÝóáöáöÇåúÊöãóÇãö.
æóÇáúÅößúÑóÇåõ: ÇáúÅöáúÌóÇÁõ Åöáóì ÝöÚúáö ãóÇ íõßúÑóåõ ÝöÚúáõåõ. æóÅöäøóãóÇ íóßõæäõ Ðóáößó ÈöÝöÚúáö ÔóíúÁò ÊóÖöíÞõ Úóäú ÊóÍóãøõáöåö ØóÇÞóÉõ ÇáúÅöäúÓóÇäö ãöäú ÅöíáóÇãò ÈóÇáöÛò Ãóæú ÓóÌúäò Ãóæú ÞóíúÏò Ãóæú äóÍúæöåö.
æóÞóÏú ÑóÎøóÕóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ áöáúãõßúÑóåö Úóáóì ÅöÙúåóÇÑö ÇáúßõÝúÑö Ãóäú íõÙúåöÑóåõ ÈöÔóíúÁò ãöäú ãóÙóÇåöÑöåö ÇáøóÊöí íõØúáóÞõ ÚóáóíúåóÇ ÃóäøóåóÇ ßõÝúÑñ Ýöí ÚõÑúÝö ÇáäøóÇÓö ãöäú Þóæúáò Ãóæú ÝöÚúáò.
æóÞóÏú ÃóÌúãóÚó ÚõáóãóÇÁõ ÇáúÅöÓúáóÇãö Úóáóì ÇáúÃóÎúÐö ÈöÐóáößó Ýöí ÃóÞúæóÇáö ÇáúßõÝúÑö¡ ÝóÞóÇáõæÇ: Ýóãóäú ÃõßúÑöåó Úóáóì ÇáúßõÝúÑö ÛóíúÑõ ÌóÇÑöíóÉò Úóáóíúåö ÃóÍúßóÇãõ ÇáúßõÝúÑö¡ áöÃóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó ÞóÑöíäóÉñ Úóáóì Ãóäøó ßõÝúÑóåõ ÊóÞöíøóÉñ æóãõÕóÇäóÚóÉñ ÈóÚúÏó Ãóäú ßóÇäó ãõÓúáöãðÇ. æóÞóÏú ÑóÎøóÕó Çááøóåõ Ðóáößó ÑöÝúÞðÇ ÈöÚöÈóÇÏöåö æóÇÚúÊöÈóÇÑðÇ áöáúÃóÔúíóÇÁö ÈöÛóÇíóÇÊöåóÇ æóãóÞóÇÕöÏöåóÇ.(14/294)
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö: Ãóäøó Ðóáößó æóÞóÚó áöÚóãøóÇÑö Èúäö íóÇÓöÑò¡ æóÃóäøóåõ ÐßÑ Ðóáöß ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÕóæøóÈóåõ æóÞóÇáó áóåõ: «æóÅöäú ÚóÇÏõæÇ áóßó ÝóÚõÏú»
. æóÃóÌúãóÚó Úóáóì Ðóáößó ÇáúÚõáóãóÇÁõ. æóÔóÐøó ãõÍóãøóÏõ Èúäõ ÇáúÍóÓóäö ÝóÃóÌúÑóì Úóáóì åóÐóÇ ÇáÊøóÙóÇåõÑõ ÈöÇáúßõÝúÑö
Íõßúãó ÇáúßõÝøóÇÑö Ýöí ÇáÙøóÇåöÑö ßóÇáúãõÑúÊóÏøö ÝóíõÓúÊóÊóÇÈõ Úóäö ÇáúãõßúäóÉö ãöäúåõ.
æóÓóæøóì ÌõãúåõæÑõ ÇáúÚõáóãóÇÁö Èóíúäó ÃóÞúæóÇáö ÇáúßõÝúÑö æóÃóÝúÚóÇáöåö ßóÇáÓøõÌõæÏö áöáÕøóäóãö. æóÞóÇáóÊú ØóÇÆöÝóÉñ: Åöäøó ÇáúÅößúÑóÇåó Úóáóì ÃóÝúÚóÇáö ÇáúßõÝúÑö áóÇ íõÈöíÍõåóÇ. æóäõÓöÈó Åöáóì ÇáúÃóæúÒóÇÚöíøö æóÓóÍúäõæäó æóÇáúÍóÓóäö ÇáúÈóÕúÑöíøö¡ æóåöíó ÊóÝúÑöÞóÉñ ÛóíúÑõ æóÇÖöÍóÉò. æóÞóÏú äóÇØó Çááøóåõ ÇáÑøõÎúÕóÉó ÈöÇØúãöÆúäóÇäö ÇáúÞóáúÈö ÈöÇáúÅöíãóÇäö æóÛÝÑ ãóÇ Óæøá ÇáúÞóáúÈö.
æóÅöÐóÇ ßóÇäó ÇáúÅößúÑóÇåõ ãõæÌöÈó ÇáÑøõÎúÕóÉö Ýöí ÅöÙúåóÇÑö ÇáúßõÝúÑö Ýóåõæó Ýöí ÛóíúÑö ÇáúßõÝúÑö ãöäó ÇáúãóÚóÇÕöí Ãóæúáóì ßóÔõÑúÈö ÇáúÎóãúÑö æóÇáÒøöäóÇ¡ æóÝöí ÑóÝúÚö ÃóÓúÈóÇÈö ÇáúãõÄóÇÎóÐóÉö Ýöí ÛóíúÑö ÇáöÇÚúÊöÏóÇÁö Úóáóì ÇáúÛóíúÑö ßóÇáúÅößúÑóÇåö Úóáóì ÇáØøóáóÇÞö Ãóæö ÇáúÈóíúÚö.
æóÃãÇ Ýöí ÇáÇåÊÏÇÁ Úóáóì ÇáäøóÇÓö ãóäú ÊóÑóÊøõÈö ÇáúÛõÑúãö ÝóÈóíúäó ãóÑóÇÊöÈö ÇáúÅößúÑóÇåö æãÑÇÊÈ ÇáÇÚÊÏÇÁ ÇáúãõßúÑå Úóáóíúåö ÊóÝóÇæõÊñ¡ æóÃóÚúáóÇåóÇ ÇáúÅößúÑóÇåõ Úóáóì ÞóÊúáö äóÝúÓò. æóåóÐóÇ íóÙúåóÑõ Ãóäøóåõ áóÇ íõÈöíÍõ ÇáúÅöÞúÏóÇãó Úóáóì ÇáúÞóÊúáö áöÃóäøó ÇáÊøóæóÚøõÏó ÞóÏú áóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ æóÊóÝõæÊõ äóÝúÓõ ÇáúÞóÊöíáö.
Úóáóì Ãóäøó ÃóäúæóÇÚðÇ ãöäó ÇáöÇÚúÊöÏóÇÁö ÞóÏú íóÌúÚóáõ ÇáúÅößúÑóÇåó ÐóÑöíÚóÉð Åöáóì ÇÑÊßÇÈåÇ ÈÊæÇØæÁ Èóíúäó ÇáúãõßúÑóåö æóÇáúãõßúÑöåö. æóáöåóÐóÇ ßóÇäó áöáúãõßúÑöåö- ÈöÇáúßóÓúÑö- ÌóÇäöÈñ ãöäó ÇáäøóÙóÑö Ýöí Íóãúáö ÇáÊøóÈóÚóÉö Úóáóíúåö.
æóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ áóãú ÊóÊóÚóÑøóÖú áöÛóíúÑö ãõÄóÇÎóÐóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÍóÞøöåö ÇáúãóÍúÖö æóãóÇ Ïõæäõ Ðóáößó Ýóåõæó ãóÌóÇáõ ÇáöÇÌúÊöåóÇÏö.
æóÇáúÎöáóÇÝõ Ýöí ØóáóÇÞö ÇáúãõßúÑóåö ãóÚúáõæãñ¡ æóÇáÊøóÝóÇÕöíáõ æóÇáÊøóÝóÇÑöíÚõ ãóÐúßõæÑóÉñ Ýöí ßõÊõÈö ÇáúÝõÑõæÚö æóÈóÚÖ ÇáÊÝÇÓíÑ.(14/295)
Ðóáößó ÈöÃóäøóåõãõ ÇÓúÊóÍóÈøõæÇ ÇáúÍóíóÇÉó ÇáÏøõäúíóÇ Úóáóì ÇáúÂÎöÑóÉö æóÃóäøó Çááøóåó áóÇ íóåúÏöí ÇáúÞóæúãó ÇáúßóÇÝöÑöíäó (107)
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÂíóÉ 107]
Ðáößó ÈöÃóäøóåõãõ ÇÓúÊóÍóÈøõæÇ ÇáúÍóíÇÉó ÇáÏøõäúíÇ Úóáóì ÇáúÂÎöÑóÉö æóÃóäøó Çááøóåó áóÇ íóåúÏöí ÇáúÞóæúãó ÇáúßÇÝöÑöíäó (107)
åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ æóÇÞöÚóÉñ ãóæúÞöÚó ÇáÊøóÚúáöíáö ÝóáöÐóáößó ÝõÕöáóÊú Úóäö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ¡ æóÅöÔóÇÑóÉõ Ðóáößó Åöáóì ãóÖúãõæäö Þóæúáöåö ÝóÚóáóíúåöãú ÛóÖóÈñ ãöäó Çááøóåö æóáóåõãú ÚóÐÇÈñ ÚóÙöíãñ [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 106] .
æóÖóãöíÑõ ÈöÃóäøóåõãõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãóäú ßóÝóÑó ÈöÇááøóåö [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 106] ÓóæóÇÁ ßóÇäó ãóÇ ÕÏÞ ãóäú ãõÚóíøóäðÇ Ãóæú ãóÝúÑõæÖðÇ Úóáóì ÃóÍóÏö ÇáúæóÌúåóíúäö ÇáÓøóÇÈöÞóíúäö.
æóÇáúÈóÇÁõ áöáÓøóÈóÈöíøóÉö¡ ÝóãóÏúÎõæáõåóÇ ÓóÈóÈñ.
æÇÓúÊóÍóÈøõæÇ ãõÈóÇáóÛóÉñ Ýöí (ÃóÍóÈøõæÇ) ãöËúáó ÇÓúÊóÃúÎóÑó æóÇÓúÊóßóÇäó. æóÖóãøóäó (ÇÓúÊóÍóÈøõæÇ) ãÚäì (ÝÖøáæÇ) ÝÚÏí ÈöÍóÑúÝö (Úóáóì) ¡ Ãóíú áöÃóäøóåõãú ÞóÏøóãõæÇ äóÝúÚó ÇáÏøõäúíóÇ Úóáóì äóÝúÚö ÇáúÂÎöÑóÉö¡ áöÃóäøóåõãú ÞóÏö ÇÓúÊóÞóÑøó Ýöí ÞõáõæÈöåöãú ÃóÍóÞøöíøóÉõ ÇáúÅöÓúáóÇãö æóãóÇ ÑóÌóÚõæÇ Úóäúåõ ÅöáøóÇ ÎóæúÝó ÇáúÝöÊúäóÉö Ãóæú ÑóÛúÈóÉð Ýöí ÑóÝóÇåöíóÉö ÇáúÚóíúÔö¡ Ýóíóßõæäõ ßõÝúÑõåõãú ÃóÔóÏøó ãóäú ßõÝúÑö ÇáúãõÓúÊóÕúÍöÈöíäó áöáúßõÝúÑö ãöäú ÞóÈúáö ÇáúÈóÚúËóÉö.
æóÃóäøó Çááøóåó áóÇ íóåúÏöí ÇáúÞóæúãó ÇáúßÇÝöÑöíäó ÓóÈóÈñ ËóÇäò áöáúÛóÖóÈö æóÇáúÚóÐóÇÈö¡ Ãóíú æóÈöÃóäøó Çááøóåó ÍóÑóãóåõãõ ÇáúåöÏóÇíóÉó Ýóåõãú ãõæóÇÝõæäóåõ Úóáóì ÇáúßõÝúÑö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÊóÝúÓöíÑõ Ðóáößó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÂíÇÊö Çááøóåö áóÇ íóåúÏöíåöãõ Çááøóåõ [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 104] .
æóåõæó ÊóÐúíöíáñ áöãóÇ Ýöí ÕöíÛóÉö ÇáúÞóæúãó ÇáúßÇÝöÑöíäó ãöäó ÇáúÚõãõæãö ÇáÔøóÇãöáö áöáúãõÊóÍóÏøóËö Úóäúåõãú æóÛóíúÑöåöãú¡ ÝóáóíúÓó Ðóáößó ÅöÙúåóÇÑðÇ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö æóáóßöäøóåõ Úõãõæãñ ÈóÚúÏó ÎõÕõæÕò.
æóÅöÞúÍóÇãõ áóÝúÙö (Þóæúãó) áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøó ãóäú ßóÇäó åóÐóÇ ÔóÃúäõåõãú ÝóÞóÏú ÚõÑöÝõæÇ Èöåö æóÊóãóßøóäó ãöäúåõãú æóÕóÇÑó ÓóÌöíøóÉð ÍóÊøóì ßóÃóäøóåõãú íóÌúãóÚõåõãú åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝõ.
æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ãóäøó ÌóÑóíóÇäó æóÕúÝò Ãóæú ÎóÈóÑò Úóáóì áóÝúÙö (Þóæúãó) íõÄúÐöäõ ÈöÃóäøóåõ ãöäú ãõÞóæøöãóÇÊö ÞóæúãöíøóÊöåöãú ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóÂíÇÊò áöÞóæúãò íóÚúÞöáõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö(14/296)
ÃõæáóÆößó ÇáøóÐöíäó ØóÈóÚó Çááøóåõ Úóáóì ÞõáõæÈöåöãú æóÓóãúÚöåöãú æóÃóÈúÕóÇÑöåöãú æóÃõæáóÆößó åõãõ ÇáúÛóÇÝöáõæäó (108) áóÇ ÌóÑóãó Ãóäøóåõãú Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö åõãõ ÇáúÎóÇÓöÑõæäó (109)
ÇáúÈóÞóÑóÉö [164] ¡ æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ÊõÛúäöí ÇáúÂíÇÊõ æóÇáäøõÐõÑõ Úóäú Þóæúãò áóÇ íõÄúãöäõæäó Ýöí ÓõæÑóÉ íõæäõÓ [101] .
[108¡ 109]
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÇáúÂíóÇÊ 108 Åöáóì 109]
ÃõæáÆößó ÇáøóÐöíäó ØóÈóÚó Çááøóåõ Úóáì ÞõáõæÈöåöãú æóÓóãúÚöåöãú æóÃóÈúÕÇÑöåöãú æóÃõæáÆößó åõãõ ÇáúÛÇÝöáõæäó (108) áóÇ ÌóÑóãó Ãóäøóåõãú Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö åõãõ ÇáúÎÇÓöÑõæäó (109)
ÌõãúáóÉñ ãõÈóíøöäóÉñ áöÌõãúáóÉö æóÃóäøó Çááøóåó áóÇ íóåúÏöí ÇáúÞóæúãó ÇáúßÇÝöÑöíäó [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 107] ÈöÃóäøó ÍöÑúãóÇäóåõãõ ÇáúåöÏóÇíóÉó ÈöÍöÑúãóÇäöåöãõ ÇáöÇäúÊöÝóÇÚó ÈöæóÓóÇÆöáöåóÇ: ãöäó ÇáäøóÙóÑö ÇáÕøóÇÏöÞö Ýöí ÏóáóÇÆöáö ÇáúæóÍúÏóÇäöíøóÉö¡ æóãöäó ÇáúæóÚúíö áöÏóÚúæóÉö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáúÞõÑúÂäö ÇáúãõäóÒøóáö Úóáóíúåö¡ æóãöäú ËóÈóÇÊö ÇáúÞóáúÈö Úóáóì ÍöÝúÙö ãóÇ ÏóÇÎóáóåõ ãöäó ÇáúÅöíãóÇäö¡ ÍóíúËõ ÇäúÓóáóÎõæÇ ãöäúåõ ÈóÚúÏó Ãóäú ÊóáóÈøóÓõæÇ Èöåö.
æóÇÝúÊöÊóÇÍõ ÇáúÌõãúáóÉö ÈöÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö áöÊóãúíöíÒöåöãú Ãóßúãóáó ÊóãúíöíÒò ÊóÈúíöíäðÇ áöãóÚúäóì ÇáÕøöáóÉö ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉö¡ æóåöíó ÇÊøöÕóÇÝõåõãú ÈöÇáöÇÑúÊöÏóÇÏö Åöáóì ÇáúßõÝúÑö ÈóÚúÏó ÇáúÅöíãóÇäö ÈöÇáúÞóæúáö æóÇáöÇÚúÊöÞóÇÏö.
æóÃóÎúÈóÑó Úóäö ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ÈöÇáúãóæúÕõæáö áöãóÇ Ýöíåö ãöäó ÇáúÅöíãóÇÁö Åöáóì æóÌúåö ÈöäóÇÁö ÇáúÍõßúãö ÇáúãõÈóíøóäö ÈöåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö. æóåõæó ãóÖúãõæäõ ÌõãúáóÉö ÝóÚóáóíúåöãú ÛóÖóÈñ ãöäó Çááøóåö æóáóåõãú ÚóÐÇÈñ ÚóÙöíãñ [ÇáäøóÍúá:
106] .
æóÇáØøóÈúÚõ: ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöãóäúÚö æõÕõæáö ÇáúÅöíãóÇäö æóÃóÏöáøóÊöåö¡ Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÊóÔúÈöíåö ÇáúãóÚúÞõæáö ÈöÇáúãóÍúÓõæÓö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ãõÝóÕøóáðÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÎóÊóãó Çááøóåõ Úóáì ÞõáõæÈöåöãú æóÚóáì ÓóãúÚöåöãú æóÚóáì ÃóÈúÕÇÑöåöãú ÛöÔÇæóÉñ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [7] .
æóÌõãúáóÉõ æóÃõæáÆößó åõãõ ÇáúÛÇÝöáõæäó ÊóßúãöáóÉñ áöáúÈóíóÇäö¡ Ãóíö ÇáúÛóÇÝöáõæäó ÇáúÃóßúãóáõæäó Ýöí ÇáúÛóÝúáóÉö¡ áöÃóäøó ÇáúÛóÇÝöáó ÇáúÈóÇáöÛó ÇáúÛóÇíóÉó íõäóÇÝöí ÍóÇáóÉó ÇáöÇåúÊöÏóÇÁö.(14/297)
Ëõãøó Åöäøó ÑóÈøóßó áöáøóÐöíäó åóÇÌóÑõæÇ ãöäú ÈóÚúÏö ãóÇ ÝõÊöäõæÇ Ëõãøó ÌóÇåóÏõæÇ æóÕóÈóÑõæÇ Åöäøó ÑóÈøóßó ãöäú ÈóÚúÏöåóÇ áóÛóÝõæÑñ ÑóÍöíãñ (110)
æóÇáúÞóÕúÑõ ÞóÕúÑõ ãóæúÕõæÝò Úóáóì ÕöÝóÉò¡ æóåõæó ÍóÞöíÞöíøñ ÇÏøöÚóÇÆöíøñ íõÞúÕóÏõ Èöåö ÇáúãõÈóÇáóÛóÉõ¡ áöÚóÏóãö ÇáöÇÚúÊöÏóÇÏö ÈöÇáúÛóÇÝöáöíäó ÛóíúÑöåöãú¡ áöÃóäøóåõãú ÈóáóÛõæÇ ÇáúÛóÇíóÉó Ýöí ÇáúÛóÝúáóÉö ÍóÊøóì ÚõÏøó ßõáøõ ÛóÇÝöáò ÛóíúÑöåöãú ßóãóäú áóíúÓó ÈöÛóÇÝöáò. æóãöäú åõäóÇ ÌóÇÁó ãóÚúäóì ÇáúßóãóÇáö Ýöí ÇáúÛóÝúáóÉö áóÇ ãöäú áóÇãö ÇáÊøóÚúÑöíÝö.
æóÌõãúáóÉõ áóÇ ÌóÑóãó Ãóäøóåõãú Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö åõãõ ÇáúÎÇÓöÑõæäó æóÇÞöÚóÉñ ãóæúÞöÚó ÇáäøóÊöíÌóÉö áöãóÇ ÞóÈúáóåóÇ¡ áöÃóäøó ãóÇ ÞóÈúáóåóÇ ÕóÇÑó ßóÇáÏøóáöíáö Úóáóì ãóÖúãõæäöåóÇ¡ æóáöÐóáößó ÇÝúÊõÊöÍóÊú ÈößóáöãóÉö äóÝúíö ÇáÔøóßøö.
ÝóÅöäøó áóÇ ÌóÑóãó ÈöãóÚúäóì (áóÇ ãóÍóÇáóÉó) Ãóæú (áóÇ ÈõÏøó) . æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóÇ ÌóÑóãó Ãóäøó Çááøóåó íóÚúáóãõ ãóÇ íõÓöÑøõæäó æóãÇ íõÚúáöäõæäó æóÊóÞóÏøóãõ ÈóÓúØõ ÊóÝúÓöíÑöåóÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóÇ ÌóÑóãó Ãóäøóåõãú Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö åõãõ ÇáúÃóÎúÓóÑõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö åõæÏò [22] .
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÎóÓóÇÑóÊóåõãú åöíó ÇáúÎóÓóÇÑóÉõ¡ áöÃóäøóåõãú ÃóÖóÇÚõæÇ ÇáäøóÚöíãó ÅöÖóÇÚóÉð ÃóÈóÏöíøóÉð.
æóíóÌúÑöí åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì Úóáóì ßöáóÇ ÇáúæóÌúåóíúäö ÇáãÊÞÏøãíä Ýöí ãóÇ ÕÏÞ (ãóäú) ãöäú Þóæúáöåö: ãóäú ßóÝóÑó ÈöÇááøóåö [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 106] ÇáúÂíóÉó.
æóæóÞóÚó Ýöí ÓõæÑóÉö åõæÏò [22] åõãõ ÇáúÃóÎúÓóÑõæäó¡ æóæóÞóÚó åõäóÇ åõãõ ÇáúÎÇÓöÑõæäó áöÃóäøó ÂíóÉó ÓõæÑóÉö åõæÏò [21] ÊóÞóÏøóãóåóÇ ÃõæáÆößó ÇáøóÐöíäó ÎóÓöÑõæÇ ÃóäúÝõÓóåõãú æóÖóáøó Úóäúåõãú ãóÇ ßÇäõæÇ íóÝúÊóÑõæäó
¡ ÝóßóÇäó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈóíóÇä Ãóä ÎóÓóÇÑóÊöåöãú Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÃóÔóÏøó ãöäú ÎóÓóÇÑóÊöåöãú Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ.
[110]
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÂíóÉ 110]
Ëõãøó Åöäøó ÑóÈøóßó áöáøóÐöíäó åÇÌóÑõæÇ ãöäú ÈóÚúÏö ãóÇ ÝõÊöäõæÇ Ëõãøó ÌÇåóÏõæÇ æóÕóÈóÑõæÇ Åöäøó ÑóÈøóßó ãöäú ÈóÚúÏöåÇ áóÛóÝõæÑñ ÑóÍöíãñ (110)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ãóäú ßóÝóÑó ÈöÇááøóåö ãöäú ÈóÚúÏö ÅöíãÇäöåö Åöáóì Þóæúáöåö: åõãõ ÇáúÎÇÓöÑõæäó [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 106- 109] .(14/298)
æó (Ëõãøó) áöáÊøóÑúÊöíÈö ÇáÑøõÊúÈöíøö¡ ßóãóÇ åõæó ÔóÃúäõåóÇ Ýöí ÚóØúÝöåóÇ ÇáúÌõãóáó. æóÐóáößó Ãóäøó ãóÖúãõæä åóÐöå ÇáÌáÉ ÇáúãóÚúØõæÝóÉö ÃóÚúÙóãõ ÑõÊúÈóÉð ãöäó ÇáúãóÚúØõæÝö ÚóáóíúåóÇ¡ ÅöÐú áóÇ ÃóÚúÙóãó ãöäú ÑöÖóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ßóãóÇ ÞóÇáó
ÊóÚóÇáóì: æóÑöÖúæÇäñ ãöäó Çááøóåö ÃóßúÈóÑõ [ÓõæÑóÉ Âá ÚãÑóÇä: 15] .
æóÇáúãõÑóÇÏõ Èö «ÇáøóÐöíäó åóÇÌóÑõæÇ» ÇáúãõåóÇÌöÑõæäó Åöáóì ÇáúÍóÈóÔóÉö ÇáøóÐöíäó ÃóÐöäó áóåõãõ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáúåöÌúÑóÉö áöáÊøóÎóáøõÕö ãöäú ÃóÐóì ÇáúãõÔúÑößöíäó. æóáóÇ íóÓúÊóÞöíãõ ãÚäì ÇáúåöÌúÑóÉ åõäóÇ ÅöáøóÇ áöåóÐöåö ÇáúåöÌúÑóÉö Åöáóì ÃóÑúÖö ÇáúÍóÈóÔóÉö.
ÞóÇáó ÇÈúäõ ÅöÓúÍóÇÞó: «ÝóáóãøóÇ ÑóÃóì ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÇ íõÕöíÈõ ÃóÕúÍóÇÈóåõ ãöäó ÇáúÈóáóÇÁö æóãóÇ åõæó Ýöíåö ãöäó ÇáúÚóÇÝöíóÉö ÈöãóßóÇäöåö ãöäó Çááøóåö æóãöäú Úóãøöåö ÃóÈöí ØóÇáöÈò¡ æóÃóäøóåõ áóÇ íóÞúÏöÑõ Úóáóì Ãóäú íóãúäóÚóåõãú ãöãøóÇ åõãú Ýöíåö ãöäó ÇáúÈóáóÇÁö¡ ÞóÇáó áóåõãú: áóæú ÎóÑóÌúÊõãú Åöáóì ÃóÑúÖö ÇáúÍóÈóÔóÉö ÝóÅöäøó ÈöåóÇ ãóáößðÇ áóÇ íõÙúáóãõ ÚöäúÏóåõ ÃóÍóÏñ¡ æóåöíó ÃóÑúÖõ ÕöÏúÞò ÍóÊøóì íóÌúÚóáó Çááøóåõ áóßõãú ÝóÑóÌðÇ ãöãøóÇ ÃóäúÊõãú Ýöíåö¡ ÝóÎóÑóÌó ÚöäúÏó Ðóáößó ÇáúãõÓúáöãõæäó ãöäú ÃóÕúÍóÇÈö ÑóÓõæáö Çááøóåö Åöáóì ÃóÑúÖö ÇáúÍóÈóÔóÉö ãóÎóÇÝóÉó ÇáúÝöÊúäóÉö æóÝöÑóÇÑðÇ ÈöÏöíäöåöãõ»
Çå.
ÝóÅöäøó Çááøóåó áóãøóÇ ÐóßóÑó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÕóÈóÑõæÇ Úóáóì ÇáúÃóÐóì æóÚóÐóÑó ÇáøóÐöíäó ÇÊøóÞóæúÇ ÚóÐóÇÈó ÇáúÝöÊúäóÉö ÈöÃóäú ÞóÇáõæÇ ßóáóÇãó ÇáúßõÝúÑö ÈöÃóÝúæóÇåöåöãú æóáóßöäøó ÞõáõæÈóåõãú ãõØóãúÆöäøóÉñ ÈöÇáúÅöíãóÇäö ÐóßóÑó ÝóÑöíÞðÇ ÂÎóÑó ÝóÇÒõæÇ ÈöÝöÑóÇÑò ãöäó ÇáúÝöÊúäóÉö¡ áöÆóáøóÇ íóÊóæóåøóãõ ãõÊóæóåøöãñ Ãóäøó ÈõÚúÏóåõãú Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí Êöáúßó ÇáÔÏøÉ íæåä ÌóÇãöÚóÉ ÇáúãõÓúáöãöíäó ÝóÇÓúÊóæúÝóì ÐößúÑó ÝöÑóÞö ÇáúãõÓúáöãöíäó ßõáøöåóÇ. æóÞóÏú ÃóæúãóÃó Åöáóì ÍóÙøöåöãú ãöäó ÇáúÝóÖúáö ÈöÞóæúáöåö: åÇÌóÑõæÇ ãöäú ÈóÚúÏö ãóÇ ÝõÊöäõæÇ¡ ÝóÓóãøóì Úóãóáóåõãú åöÌúÑóÉð.
æóåóÐóÇ ÇáöÇÓúãõ Ýöí ãõÕúØóáóÍö ÇáúÞõÑúÂäö íóÏõáøõ Úóáóì ãõÝóÇÑóÞóÉö ÇáúæóØóäö áöÃóÌúáö ÇáúãõÍóÇÝóÙóÉö Úóáóì ÇáÏøöíäö¡ ßóãóÇ Íõßöíó Úóäú ÅöÈúÑóÇåöíãó- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- æóÞÇáó Åöäøöí ãõåÇÌöÑñ Åöáì ÑóÈøöí [ÓõæÑóÉ ÇáÚäßÈæÊ:
26] . æóÞóÇáó Ýöí ÇáúÃóäúÕóÇÑö «íõÍöÈøõæäó ãóäú åóÇÌóÑó Åöáóíúåöãú» ¡ Ãóíö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáøóÐöíäó ÝóÇÑóÞõæÇ ãóßøóÉó.
æóÓóãøóì ãóÇ áóÞóæúåõ ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÝöÊúäóÉð. æóÇáúÝöÊúäóÉõ: ÇáúÚóÐóÇÈõ æóÇáúÃóÐóì ÇáÔøóÏöíÏõ ÇáúãõÊóßóÑøöÑõ ÇáøóÐöí áóÇ íóÊúÑõßõ áöãóäú íóÞóÚõ Èöåö ÕóÈúÑðÇ æóáóÇ ÑóÃúíðÇ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: íóæúãó åõãú Úóáóì(14/299)
ÇáäøóÇÑö íõÝúÊóäõæäó ÐõæÞõæÇ ÝöÊúäóÊóßõãú [ÓõæÑóÉ ÇáÐÇÑíÇÊ: 14] ¡ æóÞóÇáó: Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÝóÊóäõæÇ ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõÄúãöäÇÊö [ÓõæÑóÉ ÇáÈÑæÌ:
10] . æóÊóÞóÏøóãó ÈóíóÇäõåóÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇáúÝöÊúäóÉõ ÃóÔóÏøõ ãöäó ÇáúÞóÊúáö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [191] . Ãóíú ÝóÞóÏú äóÇáóåõãõ ÇáúÃóÐóì Ýöí Çááøóåö.
æóÇáúãõÌóÇåóÏóÉõ: ÇáúãõÞóÇæóãóÉõ ÈöÇáúÌõåúÏö¡ Ãóíö ÇáØøóÇÞóÉö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúãõÌóÇåóÏóÉö åõäóÇ ÏöÝóÇÚõåõãõ ÇáúãõÔúÑößöíäó Úóäú Ãóäú íóÑõÏøõæåõãú Åöáóì ÇáúßõÝúÑö.
æóåóÇÊóÇäö ÇáúÂíóÊóÇäö ãóßøöíøóÊóÇäö äóÇÒöáóÊóÇäö ÞóÈúáó ÔóÑúÚö ÇáúÌöåóÇÏö ÇáøóÐöí åõæó ÈöãóÚúäóì ÞöÊóÇáö ÇáúßõÝøóÇÑö áöäóÕúÑö ÇáÏøöíäö.
æóÇáÕøóÈúÑõ: ÇáËøóÈóÇÊõ Úóáóì ÊóÍóãøõáö ÇáúãóßúÑõæåö æóÇáúãóÔóÇÞøö¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇÓúÊóÚöíäõæÇ ÈöÇáÕøóÈúÑö æóÇáÕøóáÇÉö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [45] .
æóÃóßøóÏó ÇáúÎóÈóÑó ÈöÍÑÝ ÇáÊæßíÏ æÈÇáÊæßíÏ ÇááøóÝúÙöíøö áöÊóÍúÞöíÞö ÇáúæóÚúÏö¡ æóÇáöÇåúÊöãóÇãõ íóÏúÝóÚõ ÇáäøóÞöíÕóÉó Úóäúåõãú Ýöí ÇáúÝóÖúáö.
æóíóÏõáøõ Úóáóì Ðóáößó ãóÇ
Ýöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» : Ãóäøó ÃóÓúãóÇÁó ÈöäúÊó ÚõãóíúÓò¡ æóåöíó ãöãøóäú ÞóÏöãó ãöäú ÃóÑúÖö ÇáúÍóÈóÔóÉö¡ ÏóÎóáóÊú Úóáóì ÍóÝúÕóÉó ÝóÏÎá ÚãÑ ÚóáóíúåöãóÇ ÝóÞóÇáó áóåóÇ: ÓóÈóÞúäóÇßõãú ÈöÇáúåöÌúÑóÉö ÝóäóÍúäõ ÃóÍóÞøõ ÈöÑóÓõæáö Çááøóåö ãöäúßõãú¡ ÝóÛóÖöÈóÊú ÃóÓúãóÇÁõ æóÞóÇáóÊú: ßóáøóÇ æóÇááøóåö¡ ßõäúÊõãú ãóÚó ÇáäøóÈöíÁö íõØúÚöãõ ÌóÇÆöÚóßõãú æóíóÚöÙõ ÌóÇåöáóßõãú¡ æóßõäøóÇ Ýöí ÃóÑúÖö ÇáúÈóÚúÏóÇÁö ÇáúÈóÛúÖóÇÁö ÈöÇáúÍóÈóÔóÉö æóäóÍúäõ ßõäøóÇ äóÄúÐóì æóäóÎóÇÝõ¡ æóÐóáößó Ýöí Çááøóåö æóÑóÓõæáöåö¡ æóÇíúãõ Çááøóåö áóÇ ÃóØúÚóãõ ØóÚóÇãðÇ æóáóÇ ÃóÔúÑóÈõ ÔóÑóÇÈðÇ ÍóÊøóì ÃóÐúßõÑó ãóÇ ÞõáúÊó áöÑóÓõæáö Çááøóåö¡ ÝóáóãøóÇ ÌóÇÁó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈóíúÊó ÍóÝúÕóÉó ÞóÇáóÊú ÃóÓúãóÇÁõ: íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö Åöäøó ÚõãóÑó ÞóÇáó ßóÐóÇ æóßóÐóÇ¡ ÞóÇáó: ÝóãóÇ ÞõáúÊö áóåõ¿ ÞóÇáóÊú: ÞõáúÊõ áóåõ ßóÐóÇ æóßóÐóÇ¡ ÞóÇáó: «áóíÓÊ ÈöÃóÍóÞøó Èöí ãöäúßõãú æóáóåõ æóáöÃóÕúÍóÇÈöåö åöÌúÑóÉñ æóÇÍöÏóÉñ æóáóßõãú ÃóäúÊõãú Ãóåúáó ÇáÓøóÝöíäóÉö åöÌúÑóÊóÇäö»
. æóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö: áöáøóÐöíäó åÇÌóÑõæÇ ãõÊóÚóáøöÞñ Èö «ÛóÝõæÑñ» ãõÞóÏøóãñ Úóáóíúåö áöáöÇåúÊöãóÇãö. æóÃõÚöíÏó Åöäøó ÑóÈøóßó ËóÇäöíðÇ áöØõæáö ÇáúÝóÕúáö Èóíúäó ÇÓúãö Åöäøó æóÎóÈóÑöåóÇ ÇáúãõÞúÊóÑöäö ÈöáóÇãö ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö ãóÚó ÅöÝóÇÏóÉö ÇáÊøóÃúßöíÏö ÇááøóÝúÙöíøö.(14/300)
íóæúãó ÊóÃúÊöí ßõáøõ äóÝúÓò ÊõÌóÇÏöáõ Úóäú äóÝúÓöåóÇ æóÊõæóÝøóì ßõáøõ äóÝúÓò ãóÇ ÚóãöáóÊú æóåõãú áóÇ íõÙúáóãõæäó (111)
æóÊóÚúÑöíÝõ ÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö ÇáøóÐöí åõæó ÇÓúãõ Åöäøó ÈöØóÑöíÞö ÇáúÅöÖóÇÝóÉö Ïõæäó ÇáÚáãíÉ áãÇ íæãìÁ Åöáóíúåö ÅöÖóÇÝóÉõ áóÝúÙö (ÑóÈøó) Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáäøóÈöíÁö ãöäú ßóæúäö ÇáúãóÛúÝöÑóÉö æóÇáÑøóÍúãóÉö áöÃóÕúÍóÇÈöåö ßóÇäóÊú áöÃóäøóåõãú ÃõæÐõæÇ áöÃóÌúáö Çááøóåö æóáöÃóÌúáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóßóÇäó ÅöÓúäóÇÏõ ÇáúãóÛúÝöÑóÉö Åöáóì Çááøóåö ÈöÚõäúæóÇäö ßóæúäöåö ÑóÈøó ãõÍóãøóÏ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÍóÇÕöáÇ ÈÃÓáæÈ íóÏõáøõ Úóáóì ÇáÐøóÇÊö ÇáúÚóáöíøóÉö æóÚóáóì ÇáÐøóÇÊö ÇáúãõÍóãøóÏöíøóÉö.
æóåóÐóÇ ãöäú ÃóÏóÞøö áóØóÇÆöÝö ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÞóÑúäö ÇÓúãö ÇáäøóÈöíÁö ÈöÇÓúãö Çááøóåö ÈöãõäóÇÓóÈóÉö åóÐóÇ ÇáúÅöÓúäóÇÏö ÈöÎõÕõæÕöåö.
æóÖóãöíÑõ ãöäú ÈóÚúÏöåÇ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúåöÌúÑóÉö ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏóÉö ãöäú åÇÌóÑõæÇ¡ Ãóæú Åöáóì ÇáúãóÐúßõæÑóÇÊö: ãöäú åöÌúÑóÉò æóÝöÊúäóÉò æóÌöåóÇÏò æóÕóÈúÑò¡ Ãóæú Åöáóì ÇáúÝöÊúäóÉö ÇáúãóÃúÎõæÐóÉö ãóäú ÝõÊöäõæÇ. æóßõáøö Êöáúßó ÇáöÇÍúÊöãóÇáóÇÊö ÊõÔöíÑõ Åöáóì Ãóäøó ÇáúãóÛúÝöÑóÉó æóÇáÑøóÍúãóÉó áóåõãú ÌóÒóÇÁñ Úóáóì ÈóÚúÖö Êöáúßó ÇáúÃóÝúÚóÇáö Ãóæú ßõáøöåóÇ.
æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò ÝõÊöäõæÇ- ÈöÝóÊúÍö ÇáúÝóÇÁö æóÇáÊøóÇÁö- Úóáóì ÇáúÈöäóÇÁö áöáúÝóÇÚöáö¡ æóåöíó áõÛóÉñ Ýöí ÇÝúÊóÊóäó¡
ÈöãóÚúäóì æóÞóÚó Ýöí ÇáúÝöÊúäóÉ.
[111]
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÂíóÉ 111]
íóæúãó ÊóÃúÊöí ßõáøõ äóÝúÓò ÊõÌÇÏöáõ Úóäú äóÝúÓöåÇ æóÊõæóÝøóì ßõáøõ äóÝúÓò ãóÇ ÚóãöáóÊú æóåõãú áóÇ íõÙúáóãõæäó (111)
íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó åóÐóÇ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ æóÊóÐúíöíáðÇ ÈöÊóÞúÏöíÑö: ÇÐúßõÑú íóæúãó ÊóÃúÊöí ßõáøõ äóÝúÓò ÊõÌóÇÏöáõ Úóäú äóÝúÓöåóÇ¡ æóÞóÚó ÚóÞöÈó ÇáÊøóÍúÐöíÑö æóÇáúæóÚöíÏö æóÚöíÏðÇ áöáøóÐöíäö ÃõäúÐöÑõæÇ æóæóÚúÏðÇ áöáøóÐöíäö ÈõÔøöÑõæÇ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãõÊøóÕöáðÇ ÈöÞóæúáöåö: Åöäøó ÑóÈøóßó ãöäú ÈóÚúÏöåÇ áóÛóÝõæÑñ ÑóÍöíãñ [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá:
110] ¡ Ýóíóßõæäõ ÇäúÊöÕóÇÈõ íóæúãó ÊóÃúÊöí ßõáøõ äóÝúÓò Úóáóì ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö áóÛóÝõæÑñ ÑóÍöíãñ¡ Ãóíú íóÛúÝöÑõ áóåõãú æóíóÑúÍóãõåõãú íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ÈöÍóíúËõ áóÇ íóÌöÏõæäó ÃóËóÑðÇ áöÐõäõæÈöåöãõ ÇáøóÊöí áóÇ íóÎúáõæ(14/301)
ÚóäúåóÇ ÛóÇáöÈõ ÇáäøóÇÓö æóíóÌöÏõæäó ÑóÍúãóÉð ãöäó Çááøóåö Èöåöãú íóæúãóÆöÐò. ÝóåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì åõæó ãõÞúÊóÖóì ÇáúÅöÊúíóÇäö ÈöåóÐóÇ ÇáÙøóÑúÝö.
æóÇáúãõÌóÇÏóáóÉõ: ÏöÝóÇÚñ ÈöÇáúÞóæúáö áöáÊøóÎóáøõÕö ãöäú ÊóÈöÚóÉö ÝöÚúáò. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáÇ ÊõÌÇÏöáú Úóäö ÇáøóÐöíäó íóÎúÊÇäõæäó ÃóäúÝõÓóåõãú
Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [107] .
æóÇáäøóÝúÓõ ÇáúÃóæøóáõ: ÈöãóÚúäóì ÇáÐøóÇÊö æóÇáÔøóÎúÕö ßóÞóæúáöåö: Ãóäøó ÇáäøóÝúÓó ÈöÇáäøóÝúÓö ÓõæÑóÉ ÇáúãóÇÆöÏóÉ [45] . æÇáäøÝÓ ÇáËøóÇäöíóÉö ãóÇ Èöåö ÇáÔøóÎúÕõ ÔóÎúÕñ ÝóÇáöÇÎúÊöáóÇÝõ ÈóíúäóåõãóÇ ÈöÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö ßóÞóæúáö ÃóÚúÑóÇÈöíøò ÞóÊóáó ÃóÎõæåõ ÇÈúäðÇ áóåõ (ãöäó ÇáúÍóãóÇÓóÉö) :
ÃóÞõæáõ áöáäøóÝúÓö ÊóÃúÓóÇÁð æóÊóÓúáöíóÉð ... ÅöÍúÏóì íóÏóíøó ÃóÕóÇÈóÊúäöí æóáóãú ÊõÑöÏú
æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö: æóÊóäúÓóæúäó ÃóäúÝõÓóßõãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [44] .
æóÐóáößó Ãóäøó ÇáúÚóÑóÈó íóÓúÊóÔúÚöÑõæäó áöáúÅöäúÓóÇäö ÌõãúáóÉð ãõÑóßøóÈóÉð ãöäú ÌóÓóÏò æóÑõæÍò ÝóíõÓóãøõæäóåóÇ ÇáäøóÝúÓó¡ Ãóíö ÇáÐøóÇÊó æóåöíó ãóÇ íõÚóÈøöÑõ Úóäúåõ ÇáúãõÊóßóáøöãõ ÈöÖóãöíÑö (ÃóäóÇ) ¡ æóíóÓúÊóÔúÚöÑõæäó áöáúÅöäúÓóÇäö ÞõæøóÉð ÈóÇØöäöíøóÉð ÈöåóÇ ÅöÏúÑóÇßõåõ æóíõÓóãøõæäóåóÇ äóÝúÓðÇ ÃóíúÖðÇ. æóãöäúåõ ÃóÎóÐó ÚõáóãóÇÁõ ÇáúãóäúØöÞö ÇÓúãó ÇáäøóÝúÓö ÇáäøóÇØöÞóÉö.
æóÇáúãóÚúäóì: íóÃúÊöí ßõáøõ ÃóÍóÏò íõÏóÇÝöÚõ Úóäú ÐóÇÊöåö¡ Ãóíú íõÏóÇÝöÚõ ÈöÃóÞúæóÇáöåö áöíóÏúÝóÚó ÊóÈóÚóÇÊö ÃóÚúãóÇáöåö.
ÝóÝóÇÚöáõ ÇáúãõÌóÇÏóáóÉö æóãóÇ åõæó Ýöí ÞõæøóÉò ãóÝúÚõæáöåö ÔóíúÁñ æóÇÍöÏñ. æóåóÐóÇ ÞóÑöíÈñ ãöäú æõÞõæÚö ÇáúÝóÇÚöáö æóÇáúãóÝúÚõæáö ÔóíúÆðÇ æóÇÍöÏðÇ Ýöí ÃóÝúÚóÇáö ÇáÙøóäøö æóÇáÏøõÚóÇÁö¡ ÈößóËúÑóÉò ãöËúáõ: ÃóÑóÇäöí ÝóÇÚöáðÇ ßóÐóÇ¡ æóÞóæúáõåõãú ÚóÏöãúÊóäöí æóÝóÞóÏúÊóäöí¡ æóÈöÞöáøóÉò Ýöí ÛóíúÑö Ðóáößó ãóÚó ÇáúÃóÝúÚóÇáö äóÍúæó Þóæúáö ÇãúÑöÆö ÇáúÞóíúÓö:
ÞóÏú ÈóÊøõ ÃóÍúÑõÓõäöí æóÍúÏöí æóíóãúäóÚõäöí ... ÕóæúÊõ ÇáÓøöÈóÇÚö Èöåö íóÖúÈóÍúäó æóÇáúåóÇãö
æÊõæóÝøóì ÊõÚúØóì ÔóíúÆðÇ æóÇÝöíðÇ¡ Ãóíú ßóÇãöáðÇ ÛóíúÑó ãóäúÞõæÕò¡ æóãóÇ ÚóãöáóÊú ãóÝúÚõæáñ ËóÇäò
áö ÊõæóÝøóì¡ æóåõæó Úóáóì ÍóÐúÝö ãõÖóÇÝò ÊóÞúÏöíÑõåõ: ÌóÒóÇÁõ ãóÇ ÚóãöáóÊú¡ Ãóíú ãöäú ËóæóÇÈò Ãóæú ÚöÞóÇÈò¡ æóÅöÙúåóÇÑõ ßõáøö äóÝúÓò Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö áöÊóßõæäó ÇáúÌõãúáóÉõ ãõÓúÊóÞöáøóÉð ÝóÊóÌúÑöí ãóÌúÑóì ÇáúãóËóáö.(14/302)
æóÖóÑóÈó Çááøóåõ ãóËóáðÇ ÞóÑúíóÉð ßóÇäóÊú ÂãöäóÉð ãõØúãóÆöäøóÉð íóÃúÊöíåóÇ ÑöÒúÞõåóÇ ÑóÛóÏðÇ ãöäú ßõáøö ãóßóÇäò ÝóßóÝóÑóÊú ÈöÃóäúÚõãö Çááøóåö ÝóÃóÐóÇÞóåóÇ Çááøóåõ áöÈóÇÓó ÇáúÌõæÚö æóÇáúÎóæúÝö ÈöãóÇ ßóÇäõæÇ íóÕúäóÚõæäó (112)
æóÇáÙøõáúãõ: ÇáöÇÚúÊöÏóÇÁõ Úóáóì ÇáúÍóÞøö. æóÃõØúáöÞó åõäóÇ Úóáóì ãõÌóÇæóÒóÉö ÇáúÍóÏøö ÇáúãõÚóíøóäö áöáúÌóÒóÇÁö Ýöí ÇáÔøóÑøö æóÇáúÅöÌúÍóÇÝö Úóäúåõ Ýöí ÇáúÎóíúÑö¡ áöÃóäøó Çááøóåó áóãøóÇ Úóíøóäó ÇáúÌóÒóÇÁó Úóáóì ÇáÔøóÑøö æóæóÚóÏó ÈöÇáúÌóÒóÇÁö Úóáóì ÇáúÎóíúÑö ÕóÇÑó Ðóáößó ßóÇáúÍóÞøö áößõáøö ÝóÑöíÞò. æóÇáúÚöáúãõ ÈöãóÑóÇÊöÈö åóÐóÇ ÇáÊøóÍúÏöíÏö ãõÝóæøóÖñ áöáøóåö ÊóÚóÇáóì: æóáÇ íóÙúáöãõ ÑóÈøõßó ÃóÍóÏÇð [ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ: 49] .
æÖãíÑÇ æóåõãú áóÇ íõÙúáóãõæäó ÚóÇÆöÏóÇäö Åöáóì ßõáøö äóÝúÓò ÈöÍóÓóÈö ÇáúãóÚúäóì¡ áöÃóäøó ßõáøõ äóÝúÓò íóÏõáøõ Úóáóì ÌóãúÚò ãöäó ÇáäøõÝõæÓö.
æóÒöíóÇÏóÉõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö áöáÊøóÕúÑöíÍö ÈöãóÝúåõæãö æóÊõæóÝøóì ßõáøõ äóÝúÓò ãóÇ ÚóãöáóÊú¡ áöÃóäøó ÊóæúÝöíóÉó ÇáúÌóÒóÇÁö Úóáóì ÇáúÚóãóáö ÊóÓúÊóáúÒöãõ ßóæúäó Êöáúßó ÇáÊøóæúÝöíóÉö ÚóÏúáðÇ¡ ÝóÕóÑøóÍó ÈöåóÐóÇ ÇááøóÇÒöãö ÈöØóÑöíÞóÉö äóÝúíö ÖöÏøöåö æóåõæó äóÝúíõ ÇáÙøõáúãö Úóäúåõãú¡ æóáöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøó ÇáúÚóÏúáó ãöäú ÕöÝóÇÊö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì. æóÍóÕóáó ãóÚó Ðóáößó ÊóÃúßöíÏõ ÇáúãóÚúäì ÇáÃæá.
[112]
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÂíóÉ 112]
æóÖóÑóÈó Çááøóåõ ãóËóáÇð ÞóÑúíóÉð ßÇäóÊú ÂãöäóÉð ãõØúãóÆöäøóÉð íóÃúÊöíåÇ ÑöÒúÞõåÇ ÑóÛóÏÇð ãöäú ßõáøö ãóßÇäò ÝóßóÝóÑóÊú ÈöÃóäúÚõãö Çááøóåö ÝóÃóÐÇÞóåóÇ Çááøóåõ áöÈÇÓó ÇáúÌõæÚö æóÇáúÎóæúÝö ÈöãÇ ßÇäõæÇ íóÕúäóÚõæäó (112)
ÚóØúÝõ ÚöÙóÉò Úóáóì ÚöÙóÉò. æóÇáúãóÚúØõæÝõ ÚóáóíúåóÇ åöíó Ìõãóáõ ÇáöÇãúÊöäóÇäö ÈöäöÚóãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Úóáóíúåöãú ãä Þóæúáöåö: æóãÇ Èößõãú ãöäú äöÚúãóÉò Ýóãöäó Çááøóåö [ÇáäøóÍúá: 53] æóãóÇ ÇÊøóÕóáó ÈöåóÇ Åöáóì Þóæúáå: íóÚúÑöÝõæäó äöÚúãóÊó Çááøóåö Ëõãøó íõäúßöÑõæäóåÇ æóÃóßúËóÑõåõãõ ÇáúßÇÝöÑõæäó [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 83] . ÝóÇäúÊóÞóáó ÇáúßóáóÇãõ ÈóÚúÏó Ðóáößó ÈöÊóåúÏöíÏò ãöäú Þóæúáöåö: æóíóæúãó äóÈúÚóËõ ãöäú ßõáøö ÃõãøóÉò ÔóåöíÏÇð [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 84] .
ÝóÈóÚúÏó Ãóäú ÊóæóÚøóÏóåõãú ÈöÞóæóÇÑöÚö ÇáúæóÚöíÏö ÈöÞóæúáöåö: æóáóåõãú ÚóÐÇÈñ Ãóáöíãñ [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 104] æóÞóæúáõåõ: ÝóÚóáóíúåöãú ÛóÖóÈñ ãöäó Çááøóåö æóáóåõãú ÚóÐÇÈñ ÚóÙöíãñ [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 106] Åöáóì Þóæúáöåö áóÇ ÌóÑóãó Ãóäøóåõãú Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö åõãõ ÇáúÎÇÓöÑõæäó [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 109] ÚóÇÏó ÇáúßóáóÇãõ Åöáóì ÊóåúÏöíÏöåöãú ÈöÚóÐóÇÈò Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÈöÃóäú ÌóÚóáóåõãú ãóÖúÑöÈó ãóËóáò áöÞóÑúíóÉò ÚõÐøöÈóÊú ÚóÐóÇÈó ÇáÏøõäúíóÇ¡ Ãóæú ÌóÚóáóåõãú ãóËóáðÇ æóÚöÙóÉð áöãóäú íóÃúÊöí ÈöãöËúáö ãóÇ ÃóÊóæúÇ Èöåö ãöäú ÅöäúßóÇÑö äöÚúãóÉö Çááøóåö.(14/303)
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÚúØõæÝõ ÚóáóíúåóÇ ÌõãúáóÉó íóæúãó ÊóÃúÊöí ßõáøõ äóÝúÓò [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 111]
ÅöáóÎú. Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ÊóÞúÏöíÑö (ÇÐúßõÑú) ¡ Ãóíö ÇÐúßõÑú áóåõãú åóæúáó íóæúãó ÊóÃúÊöí ßõáøõ äóÝúÓò ÊõÌóÇÏöáõ ÅöáóÎú. æóÖóÑóÈó Çááøóåõ ãóËóáðÇ áöÚóÐóÇÈöåöãú Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÔóÃúäó ÞóÑúíóÉò ßóÇäóÊú ÂãöäóÉð ÅöáóÎú.
æÖóÑóÈó: ÈöãóÚúäóì ÌóÚóáó¡ Ãóíú ÌóÚóáó ÇáúãõÑóßøóÈó ÇáÏøóÇáøó Úóáóíúåö æßæøä äóÙúãöåö¡ æóÃóæúÍóì Èöåö Åöáóì ÑóÓõæáöåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ ßóãóÇ íõÞóÇáõ: ÃóÑúÓóáó ÝõáóÇäñ ãóËóáðÇ Þóæúáõåõ: ßóíúÊñ æóßóíúÊñ.
æóÇáÊøóÚúÈöíÑõ Úóäú ÖóÑúÈö ÇáúãóËóáö ÇáúæóÇÞöÚö Ýöí ÍóÇáö äõÒõæáö ÇáúÂíóÉö ÈöÕöíÛóÉ ÇáúãóÇÖöí áöáÊøóÔúæöíÞö Åöáóì ÇáúÅöÕúÛóÇÁö Åöáóíúåö¡ æóåõæó ãöäö ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇáúãóÇÖöí Ýöí ÇáúÍóÇáö áöÊóÍúÞöíÞö æõÞõæÚöåö¡ ãóËúáõ ÃóÊì ÃóãúÑõ Çááøóåö [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 1] Ãóæú áöÊóÞúÑöíÈö Òóãóäö ÇáúãóÇÖöí ãöäú Òóãóäö ÇáúÍóÇáö¡ ãöËúáó ÞóÏú ÞóÇãóÊö ÇáÕøóáóÇÉõ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÖóÑóÈó ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ãóÚúäóì ÇáØøóáóÈö æóÇáúÃóãúÑö¡ Ãóíö ÇÖúÑöÈú íóÇ ãõÍóãøóÏõ áöÞóæúãößó ãóËóáðÇ ÞóÑúíóÉð Åöáóì ÂÎöÑöåö¡ ßóãóÇ ÓóíóÌöíÁõ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÖóÑóÈó Çááøóåõ ãóËóáðÇ ÑóÌõáðÇ Ýöíåö ÔõÑóßÇÁõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÒøõãóÑö [29] . æóÅöäøóãóÇ ÕöíÛó Ýöí ÕöíÛóÉö ÇáúÎóÈóÑö ÊóæóÓøõáðÇ Åöáóì ÅöÓúäóÇÏöåö Åöáóì Çááøóåö ÊóÔúÑöíÝðÇ áóåõ æóÊóäúæöíåðÇ Èöåö. æóíõÝóÑøóÞõ Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ãóÇ ÕöíÛó ÈöÕöíÛóÉö ÇáØøóáóÈö äóÍúæõ æóÇÖúÑöÈú áóåõãú ãóËóáðÇ ÃóÕúÍÇÈó ÇáúÞóÑúíóÉö [ÓõæÑóÉ íÓ: 13] ÈöãóÇ ÓóíõÐúßóÑõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÒøõãóÑö ÝóÑóÇÌöÚúåõ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó Çááøóåó áóÇ íóÓúÊóÍúíöí Ãóäú íóÖúÑöÈó ãóËóáðÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [26] ¡ æóÞóæúáöåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó [24] Ãóáóãú ÊóÑó ßóíúÝó ÖóÑóÈó Çááøóåõ ãóËóáðÇ ßóáöãóÉð ØóíøöÈóÉð.
æóÌóÚóáó ÇáúãóËóáó ÞóÑúíóÉð ãóæúÕõæÝóÉð ÈöÕöÝóÇÊò ÊõÈóíøöäõ ÍóÇáóåóÇ ÇáúãóÞúÕõæÏó ãöäó ÇáÊøóãúËöíáö¡ ÝóÇÓúÊóÛúäóì Úóäú ÊóÚúíöíäö ÇáúÞóÑúíóÉö.
æóÇáäøõßúÊóÉõ Ýöí Ðóáößó Ãóäú íóÕúáõÍó åóÐóÇ ÇáúãóËóáõ áöáÊøóÚúÑöíÖö ÈöÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÇÍúÊöãóÇáö Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÞóÑúíóÉõ ÞóÑúíóÊóåõãú ÃóÚúäöí ãóßøóÉó ÈöÃóäú ÌóÚóáóåõãú ãóËóáðÇ áöáäøóÇÓö ãöäú ÈóÚúÏöåöãú. æóíõÞóæøöí åóÐóÇ ÇáöÇÍúÊöãóÇáó ÅöÐóÇ ßóÇäóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÞóÏú äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó Ãóäú ÃóÕóÇÈó Ãóåúáó ãóßøóÉó ÇáúÌõæÚõ ÇáøóÐöí ÃõäúÐöÑõæÇ Èöåö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÇÑúÊóÞöÈú íóæúãó ÊóÃúÊöí ÇáÓøóãÇÁõ ÈöÏõÎÇäò ãõÈöíäò(14/304)
íóÛúÔóì ÇáäøóÇÓó åóÐóÇ ÚóÐÇÈñ Ãóáöíãñ [ÓõæÑóÉ ÇáÏøõÎÇä: 10] . æóåõæó ÇáÏøõÎóÇäõ ÇáøóÐöí ßóÇäó íóÑóÇåõ Ãóåúáõ ãóßøóÉó ÃóíøóÇãó ÇáúÞóÍúØö ÇáøóÐöí ÃóÕóÇÈóåõãú ÈöÏõÚóÇÁö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóíõÄóíøöÏõ åóÐóÇ Þóæúáõåõ ÈóÚúÏõ æóáóÞóÏú ÌÇÁóåõãú ÑóÓõæáñ ãöäúåõãú ÝóßóÐøóÈõæåõ ÝóÃóÎóÐóåõãõ ÇáúÚóÐÇÈõ æóåõãú ÙÇáöãõæäó [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 113] .
æóáóÚóáøó ÇáúãõÎóÇØóÈó ÈöåóÐóÇ ÇáúãóËóáö åõãõ ÇáúãõÓúáöãõæäó ÇáøóÐöíäó åóÇÌóÑõæÇ ãöäú ÈóÚúÏö ãóÇ ÝõÊöäõæÇ¡ Ãóíú ÃóÕúÍóÇÈõ åöÌúÑóÉö ÇáúÍóÈóÔóÉö ÊóÓúáöíóÉð áóåõãú Úóäú ãõÝóÇÑóÞóÉö ÈóáóÏöåöãú¡ æóÈóÚúËðÇ áóåõãú Úóáóì Ãóäú íóÔúßõÑõæÇ Çááøóåó ÊóÚóÇáóì ÅöÐú ÃóÎúÑóÌóåõãú ãöäú Êöáúßó ÇáúÞóÑúíóÉö ÝóÓóáöãõæÇ ãöãøóÇ ÃóÕóÇÈó ÃóåúáóåóÇ æóãóÇ íõÕöíÈõåõãú.
æóÊóÞóÏøóãó ãóÚúäóì ÇáúÞóÑúíóÉö ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ãóæú ßóÇáøóÐöí ãóÑøó Úóáì ÞóÑúíóÉò Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [259] .
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÞóÑúíóÉö ÃóåúáõåóÇ ÅöÐú åõãõ ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáúÞÑúíóÉ ßóÞóæúáöå: æóÓúÆóáö ÇáúÞóÑúíóÉó [ÓõæÑóÉ íõæÓõÝ: 82] .
æóÇáúÃóãúäõ: ÇáÓøóáóÇãóÉõ ãöäú ÊóÓóáøõØö ÇáúÚóÏõæøö.
æóÇáöÇØúãöÆúäóÇäõ: ÇáÏøóÚóÉõ æóåõÏõæÁõ ÇáúÈóÇáö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáßöäú áöíóØúãóÆöäøó ÞóáúÈöí Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [260] ¡ æóÞóæúáõåõ: ÝóÅöÐóÇ ÇØúãóÃúäóäúÊõãú ÝóÃóÞöíãõæÇ ÇáÕøóáÇÉó Ýöí [ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö:
103] .
æóÞóÏøóãó ÇáúÃóãúäó Úóáóì ÇáØøõãóÃúäöíäóÉö ÅöÐú áóÇ ÊóÍúÕõáõ ÇáØøõãóÃúäöíäóÉõ ÈöÏõæäöåö¡ ßóãóÇ Ãóä ÇáúÎóæúÝ íÓÈøÈ ÇáöÇäúÒöÚóÇÌö æóÇáúÞóáóÞö.
æóÞóæúáõåõ: íóÃúÊöíåÇ ÑöÒúÞõåÇ ÑóÛóÏÇð ÊóíúÓöíÑõ ÇáÑøöÒúÞö ÝöíåóÇ ãöäú ÃóÓúÈóÇÈö ÑóÇÍóÉö ÇáúÚóíúÔö¡ æóÞóÏú ßóÇäóÊú ãóßøóÉõ ßóÐóáößó. ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Ãóæóáóãú äõãóßøöäú áóåõãú ÍóÑóãÇð ÂãöäÇð ÊõÌúÈóì Åöáóíúåö ËóãóÑÇÊõ ßõáøö ÔóíúÁò [ÓõæÑóÉ ÇáúÞóÕóÕ: 57] . æóÇáÑøöÒúÞõ: ÇáúÃóÞúæóÇÊõ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö: áóÇ íóÃúÊöíßõãÇ ØóÚÇãñ ÊõÑúÒóÞÇäöåö Ýöí ÓõæÑóÉö íõæÓõÝó [37] .
æóÇáÑøóÛóÏõ: ÇáúæóÇÝöÑõ ÇáúåóäöíÁõ. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö: æóßõáÇ ãöäúåÇ ÑóÛóÏÇð ÍóíúËõ ÔöÆúÊõãÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö(14/305)
æó (ãöäú) ßõáøö ãóßÇäò ÈöãóÚúäóì ãöäú ÃóãúßöäóÉò ßóËöíÑóÉò. æßõáøö ÊõÓúÊóÚúãóáõ Ýöí ãóÚúäóì ÇáúßóËúÑóÉö¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöäú íóÑóæúÇ ßõáøó ÂíóÉò áóÇ íõÄúãöäõæÇ ÈöåÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [25] .
æóÇáúÃóäúÚõãö: ÌóãúÚõ äöÚúãóÉò Úóáóì ÛóíúÑö ÞöíóÇÓò.
æóãóÚúäóì ÇáúßõÝúÑö ÈöÃóäúÚõãö Çááøóåö: ÇáúßõÝúÑõ ÈöÇáúãõäúÚöãö¡ áöÃóäøóåõãú ÃóÔúÑóßõæÇ ÛóíúÑóåõ Ýöí ÚöÈóÇÏóÊöåö Ýóáóãú íóÔúßõÑõæÇ ÇáúãõäúÚöãó ÇáúÍóÞøó. æóåóÐóÇ íõÔöíÑõ Åöáóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÚúÑöÝõæäó äöÚúãóÊó Çááøóåö Ëõãøó íõäúßöÑõæäóåÇ æóÃóßúËóÑõåõãõ ÇáúßÇÝöÑõæäó [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 83] .
æóÇÞúÊöÑóÇäõ ÝöÚúáö «ßóÝóÑóÊú» ÈöÝóÇÁö ÇáÊøóÚúÞöíÈö ÈóÚúÏó ßÇäóÊú ÂãöäóÉð ãõØúãóÆöäøóÉð ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÍõÕõæáö ÇáúßõÝúÑö ÚóÞöÈó ÇáäøöÚóãö ÇáøóÊöí ßóÇäõæÇ ÝöíåóÇ Íöíäó ØóÑóÃó Úóáóíúåöãõ ÇáúßõÝúÑõ¡ æóÐóáößó ÚöäúÏó ÈóÚúËóÉö ÇáÑøóÓõæáö Åöáóíúåöãú.
æóÃóãøóÇ ÞóÑúäõ ÝóÃóÐÇÞóåóÇ Çááøóåõ áöÈÇÓó ÇáúÌõæÚö ÈöÝóÇÁö ÇáÊøóÚúÞöíÈö Ýóåõæó ÊóÚúÞöíÈñ ÚõÑúÝöíøñ Ýöí ãöËúáö Ðóáößó
ÇáúãõÚóÞøóÈö áöÃóäøóåõ ÍóÕóáó ÈóÚúÏó ãõÖöíøö Òóãóäò Úóáóíúåöãú æóåõãú ãõÕöÑøõæäó Úóáóì ßóÝúÑöåöãú æóÇáÑøóÓõæáõ íõßóÑøöÑõ ÇáÏøóÚúæóÉó æóÅöäúÐóÇÑõåõãú Èöåö¡ ÝóáóãøóÇ ÍóÕóáó ÚóÞöÈó Ðóáößó ÈöãõÏøóÉò ÛóíúÑö ØóæöíáóÉò æóßóÇäó ÌóÒóÇÁð Úóáóì ßõÝúÑöåöãú ÌõÚöáó ßóÇáÔøóíúÁö ÇáúãõÚóÞøóÈö Èöåö ßõÝúÑóåõãú.
æóÇáúÅöÐóÇÞóÉõ: ÍóÞöíÞóÊõåóÇ ÅöÍúÓóÇÓõ ÇááøöÓóÇäö ÈöÃóÍúæóÇáö ÇáØøõÚõæãö. æóåöíó ãõÓúÊóÚóÇÑóÉñ åõäóÇ æóÝöí ãóæóÇÖöÚó ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö Åöáóì ÅöÍúÓóÇÓö ÇáúÃóáóãö æóÇáúÃóÐóì ÅöÍúÓóÇÓðÇ ãóßöíäðÇ ßóÊóãóßøõäö ÐóæúÞö ÇáØøóÚóÇãö ãöäú Ýóãö ÐóÇÆöÞöåö áóÇ íóÌöÏõ áóåõ ãöÏúÝóÚðÇ¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áöíóÐõæÞó æóÈÇáó ÃóãúÑöåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÚõÞõæÏö [95] .
æóÇááøöÈóÇÓõ: ÍóÞöíÞóÊõåõ ÇáÔøóíúÁõ ÇáøóÐöí íõáúÈóÓõ. æóÅöÖóÇÝóÊõåõ Åöáóì ÇáúÌõæÚö æóÇáúÎóæúÝö ÞóÑöíäóÉñ Úóáóì Ãóäøóåõ ãõÓúÊóÚóÇÑñ Åöáóì ãóÇ íõÛúÔóì ãöäú ÍóÇáóÉö ÅöäúÓóÇäò ãõáóÇÒöãóÉò áóåõ ßóãõáóÇÒóãóÉö ÇááøöÈóÇÓö áóÇÈöÓóåõ¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
åõäøó áöÈÇÓñ áóßõãú æóÃóäúÊõãú áöÈÇÓñ áóåõäøó [ÓõæÑóÉ ÇáúÈóÞóÑóÉ: 187] ÈöÌóÇãöÚö ÇáúÅöÍóÇØóÉö æóÇáúãõáóÇÒóãóÉö.(14/306)
æóãöäú ÞóÈöíáöåóÇ ÇÓúÊöÚóÇÑóÉõ (ÇáúÈöáóì) áöÒóæóÇáö ÕöÝóÉö ÇáÔøóÎúÕö ÊóÔúÈöíåðÇ áöáÒøóæóÇáö ÈóÚúÏó ÇáÊøóãóßøõäö ÈöÈöáóì ÇáËøóæúÈö ÈóÚúÏó ÌöÏøóÊöåö Ýöí Þóæúáö ÃóÈöí ÇáúÛõæáö ÇáØøóåóæöíøö:
æóáóÇ ÊóÈúáóì ÈóÓóÇáóÊõåõãú æóÅöäú åõãõ ... ÕõáõæÇ ÈöÇáúÍóÑúÈö ÍöíäðÇ ÈóÚúÏó Íöíäò
æóÇÓúÊöÚóÇÑóÉõ Óóáøö ÇáËøöíóÇÈö Åöáóì ÒóæóÇáö ÇáúãõÚóÇÔóÑóÉö Ýöí Þóæúáö ÇãúÑöÆö ÇáúÞóíúÓö:
ÝóÓõáøöí ËöíóÇÈöí Úóäú ËöíóÇÈößö ÊóäúÓöáö æóãöäú áóØóÇÆöÝö ÇáúÈóáóÇÛóÉö ÌóÚúáõ ÇááøöÈóÇÓö áöÈóÇÓó ÔóíúÆóíúäö¡ áöÃóäøó ÊóãóÇãó ÇááøõÈúÓóÉö Ãóäú íóáúÈöÓó ÇáúãóÑúÁõ ÅöÒóÇÑðÇ æóÏöÑúÚðÇ.
æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇááøöÈóÇÓõ ãõÓúÊóÚóÇÑðÇ áöÅöÍóÇØóÉö ãóÇ ÛóÔöíóåõãú ãöäó ÇáúÌõæÚö æóÇáúÎóæúÝö æóãõáóÇÒóãóÊöåö ÃõÑöíÏó ÅöÝóÇÏóÉõ Ãóäøó Ðóáößó ãõÊóãóßøöäñ ãöäúåõãú æóãõÓúÊóÞöÑøñ Ýöí ÅöÏúÑóÇßöåöãö ÇÓúÊöÞúÑóÇÑó ÇáØøóÚóÇãö Ýöí ÇáúÈóØúäö ÅöÐú íõÐóÇÞõ Ýöí ÇááøöÓóÇäö æóÇáúÍóáúÞö æóíõÍóÓøõ Ýöí ÇáúÌóæúÝö æóÇáúÃóãúÚóÇÁö.
ÝóÇÓúÊõÚöíÑó áóåõ ÝöÚúáõ ÇáúÅöÐóÇÞóÉö ÊóãúáöíÍðÇ æóÌóãúÚðÇ Èóíúäó ÇáØøóÚóÇãö æóÇááøöÈóÇÓö¡ áöÃóäøó ÛóÇíóÉó ÇáúÞöÑóì æóÇáúÅößúÑóÇãö Ãóäú íõÄúÏóÈó áöáÖøóíúÝö æóíõÎúáóÚó Úóáóíúåö ÎöáúÚóÉð ãöäú ÅöÒóÇÑò æóÈõÑõÏò¡ ÝóßóÇäóÊö ÇÓúÊöÚóÇÑóÊóÇäö ÊóåóßøõãöíøóÊóÇäö.
ÝóÍóÕóáó Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇÓúÊöÚóÇÑóÊóÇäö: ÇáúÃõæáóì: ÇÓúÊöÚóÇÑóÉõ ÇáúÅöÐóÇÞóÉö æóåöíó ÊóÈóÚöíøóÉñ ãõÕóÑøöÍóÉñ¡ æóÇáËøóÇäöíóÉõ:
ÇááøöÈóÇÓö æóåöíó ÃóÕúáöíøóÉñ ãõÕóÑøöÍóÉñ.
æóãöäú ÈóÏöíÚö ÇáäøóÙúãö Ãóäú ÌõÚöáóÊö ÇáËøóÇäöíóÉõ ãõÊóÝóÑøöÚóÉð Úóáóì ÇáúÃóæúáóì æóãõÑóßøóÈóÉð ÚóáóíúåóÇ ÈöÌóÚúáö áóÝúÙöåóÇ ãóÝúÚõæáðÇ áöáóÝúÙö ÇáúÃõæáóì. æóÍóÕóáó ÈöÐóáößó Ãóäøó ÇáúÌõæÚó æóÇáúÎóæúÝó ãõÍöíØóÇäö ÈöÃóåúáö ÇáúÞóÑúíóÉö Ýöí ÓóÇÆöÑö
ÃóÍúæóÇáöåöãú æóãõáóÇÒöãóÇäö áóåõãú æóÃóäøóåõãú ÈóÇáöÛóÇäö ãöäúåõãú ãóÈúáóÛðÇ ÃóáöíãðÇ.
æóÃóÌúãóáó ÈöãÇ ßÇäõæÇ íóÕúäóÚõæäó ÇÚúÊöãóÇÏðÇ Úóáóì ÓóÈóÞö ãóÇ íõÈóíøöäõåõ ãöäú Þóæúáå: ÝßÝÑÊ ÈÃäÚÇã Çááå.(14/307)
æóáóÞóÏú ÌóÇÁóåõãú ÑóÓõæáñ ãöäúåõãú ÝóßóÐøóÈõæåõ ÝóÃóÎóÐóåõãõ ÇáúÚóÐóÇÈõ æóåõãú ÙóÇáöãõæäó (113) ÝóßõáõæÇ ãöãøóÇ ÑóÒóÞóßõãõ Çááøóåõ ÍóáóÇáðÇ ØóíøöÈðÇ æóÇÔúßõÑõæÇ äöÚúãóÊó Çááøóåö Åöäú ßõäúÊõãú ÅöíøóÇåõ ÊóÚúÈõÏõæäó (114)
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÂíóÉ 113]
æóáóÞóÏú ÌÇÁóåõãú ÑóÓõæáñ ãöäúåõãú ÝóßóÐøóÈõæåõ ÝóÃóÎóÐóåõãõ ÇáúÚóÐÇÈõ æóåõãú ÙÇáöãõæäó (113)
áóãøóÇ ÃóÎúÈóÑó Úóäúåõãú ÈöÃóäøóåõãú ÃõÐöíÞõæÇ áöÈóÇÓó ÇáúÌõæÚö æóÇáúÎóæúÝö ÈöãóÇ ßóÇäõæÇ íóÕúäóÚõæäó¡ æóßóÇäó ÅöäøóãóÇ ÐóßóÑó ãöäú ÕõäúÚöåöãú Ãóäøóåõãú ßóÝóÑõæÇ ÈöÃóäúÚõãö Çááøóåö¡ ÒöíÏó åõäóÇ Ãóäøó ãóÇ ßóÇäõæÇ íóÕúäóÚõæäó ÚóÇãøñ áößõáøö Úóãóáò áóÇ íõÑúÖöí Çááøóåó ÛóíúÑó ãóÎúÕõæÕò ÈößõÝúÑöåöãú äöÚúãóÉó Çááøóåö¡ æóÅöäøó ãöäú ÃóÔúäóÚö ãóÇ ßóÇäõæÇ íóÕúäóÚõæäó ÊóßúÐöíÈóåõãú ÑóÓõæáó Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóÚó Ãóäøóåõ ãöäúåõãú. æóÐóáößó ÃóÙúåóÑõ Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÅöäúÚóÇãö Úóáóíúåöãú æóÇáÑøöÝúÞö Èöåöãú. æóãóÇ ãöäú ÞóÑúíóÉò ÃõåúáößóÊú ÅöáøóÇ æóÞóÏú ÌóÇÁóåóÇ ÑóÓõæáñ ãöäú ÃóåúáöåóÇ æóãÇ ßÇäó ÑóÈøõßó ãõåúáößó ÇáúÞõÑì ÍóÊøóì íóÈúÚóËó Ýöí ÃõãøöåÇ ÑóÓõæáðÇ íóÊúáõæÇ Úóáóíúåöãú ÂíÇÊöäÇ [ÓõæÑóÉ ÇáúÞóÕóÕ: 59] .
æóÇáúÃóÎúÐõ: ÇáúÅöåúáóÇßõ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóÎóÐúäÇåõãú ÈóÛúÊóÉð æóåõãú áóÇ íóÔúÚõÑõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [95] .
æóÊóÃúßöíÏõ ÇáúÌõãúáóÉö ÈöáóÇãö ÇáúÞóÓóãö æóÍóÑúÝö ÇáÊøóÍúÞöíÞö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöåóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑö ÊóäúÈöíåðÇ áöáÓøóÇãöÚöíäó ÇáúãõÚóÑøóÖö Èöåöãú áöÃóäøóåõ ãóÍóáøõ ÇáúÅöäúÐóÇÑö.
æóÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÚóÐÇÈõ áöáúÌöäúÓö¡ Ãóíú ÝóÃóÎóÐóåõãú ÚóÐóÇÈñ ßóÞóæúáöåö: æóãÇ ÃóÑúÓóáúäÇ Ýöí ÞóÑúíóÉò ãöäú äÈíÁ ÅöáøóÇ ÃóÎóÐúäÇ ÃóåúáóåÇ ÈöÇáúÈóÃúÓÇÁö æóÇáÖøóÑøóÇÁö áóÚóáøóåõãú íóÖøóÑøóÚõæäó Ëõãøó ÈóÏøóáúäÇ ãóßÇäó ÇáÓøóíøöÆóÉö ÇáúÍóÓóäóÉó ÍóÊøóì ÚóÝóæúÇ æóÞÇáõæÇ ÞóÏú ãóÓøó ÂÈÇÁóäóÇ ÇáÖøóÑøóÇÁõ æóÇáÓøóÑøóÇÁõ ÝóÃóÎóÐúäÇåõãú ÈóÛúÊóÉð æóåõãú áóÇ íóÔúÚõÑõæäó [ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 95] .
[114]
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÂíóÉ 114]
ÝóßõáõæÇ ãöãøóÇ ÑóÒóÞóßõãõ Çááøóåõ ÍóáÇáÇð ØóíøöÈÇð æóÇÔúßõÑõæÇ äöÚúãóÊó Çááøóåö Åöäú ßõäúÊõãú ÅöíøóÇåõ ÊóÚúÈõÏõæäó (114)
ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì ÇáúãóæúÚöÙóÉö æóÖóÑúÈö ÇáúãóËóáö¡ æóÎõæØöÈó Èöåö ÝóÑöíÞñ ãöäó ÇáúãõÓúáöãöíäó ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: Åöäú ßõäúÊõãú ÅöíøóÇåõ ÊóÚúÈõÏõæäó ÅöäøóãÇ ÍóÑøóãó Úóáóíúßõãõ ÇáúãóíúÊóÉó [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 114¡ 115] Åöáóì ÂÎöÑöåö.(14/308)
ÅöäøóãóÇ ÍóÑøóãó Úóáóíúßõãõ ÇáúãóíúÊóÉó æóÇáÏøóãó æóáóÍúãó ÇáúÎöäúÒöíÑö æóãóÇ Ãõåöáøó áöÛóíúÑö Çááøóåö Èöåö Ýóãóäö ÇÖúØõÑøó ÛóíúÑó ÈóÇÛò æóáóÇ ÚóÇÏò ÝóÅöäøó Çááøóåó ÛóÝõæÑñ ÑóÍöíãñ (115)
æóáóÚóáøó åóÐóÇ ãõæóÌøóåñ Åöáóì Ãóåúáö åöÌúÑóÉö ÇáúÍóÈóÔóÉö ÅöÐú ÃóÕúÈóÍõæÇ Âãöäöíäó ÚöäúÏó ãóáößò ÚóÇÏöáò Ýöí ÈóáóÏò íóÌöÏõæäó Ýöíåö ÑöÒúÞðÇ ÍóáóÇáðÇ æóåõæó ãóÇ íõÖóÇÝõæäó Èöåö æóãóÇ íßÊÓÈæäå ÈößóÏøöåöãú¡ Ãóíú ÅöÐóÇ ÚóáöãúÊõãú ÍóÇáó ÇáúÞóÑúíóÉö ÇáúãõãóËøóáö ÈöåóÇ Ãóæö ÇáúãõÚóÑøóÖö ÈöåóÇ ÝóÇÔúßõÑõæÇ Çááøóåó ÇáøóÐöí äóÌøóÇßõãú ãöäú ãöËúáö ãóÇ ÃóÕóÇÈó ÇáúÞóÑúíóÉó¡ ÝóÇÔúßõÑõæÇ Çááøóåó æóáóÇ ÊóßúÝõÑõæåõ ßóãóÇ ßóÝóÑó ÈöäöÚúãóÊöåö Ãóåúáõ Êöáúßó ÇáúÞóÑúíóÉö. ÝóÞóæáå: æóÇÔúßõÑõæÇ äöÚúãóÊó Çááøóåö ãõÞóÇÈöáõ Þóæúáöåö Ýöí ÇáúãóËóáö: ÝóßóÝóÑóÊú ÈöÃóäúÚõãö Çááøóåö [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 112] Åöäú ßõäúÊõãú áóÇ ÊóÚúÈõÏõæäó ÛóíúÑóåõ ßóãóÇ åõæó ãõÞúÊóÖóì ÇáúÅöíãóÇäö.
æóÊóÚúáöíÞõ Ðóáößó ÈöÇáÔøóÑúØö áöáúÈóÚúËö Úóáóì ÇáöÇãúÊöËóÇáö áöÅöÙúåóÇÑö ÕöÏúÞö ÅöíãóÇäöåöãú.
æóÅöÙúåóÇÑö ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö Ýöí Þóæúáå: æóÇÔúßõÑõæÇ äöÚúãóÊó Çááøóåö ãóÚó Ãóäøó ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö ÇáúÅöÖúãóÇÑõ áöÒöíóÇÏóÉö ÇáÊøóÐúßöíÑö¡ æóáöÊóßõæäó ÌõãúáóÉõ åóÐóÇ ÇáúÃóãúÑö ãõÓúÊóÞöáøóÉð ÈöÏóáóÇáóÊöåóÇ ÈöÍóíúËõ ÊóÕöÍøõ Ãóäú ÊóÌúÑöí ãóÌúÑóì ÇáúãóËóáö.
æóÞöíáó: åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ äóÒóáóÊú ÈöÇáúãóÏöíäóÉö (æóÇáúãóÚúäóì æóÇÍöÏñ) æóåõæó Þóæúáñ ÈóÚöíÏñ.
æóÇáúÃóãúÑõ Ýöí Þóæúáöåö: ÝóßõáõæÇ áöáöÇãúÊöäóÇäö. æóÅöÏúÎóÇáö ÍóÑúÝö ÇáÊøóÝúÑöíÚö Úóáóíúåö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøó ÇáúÃóãúÑó ÈöÇáúÃóßúáö ãõÞóÏøöãóÉñ áöáúÃóãúÑö ÈöÇáÔøõßúÑö æóåõæó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈöÇáÊøóÝúÑöíÚö. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ: ÝóÇÔúßõÑõæÇ äöÚúãóÉó Çááøóåö æóáóÇ ÊóßúÝõÑõæåóÇ ÝóíóÍöáøó Èößõãú ãóÇ Íóáøó ÈöÃóåúáö ÇáúÞóÑúíóÉö ÇáúãóÖúÑõæÈóÉö ãóËóáðÇ.
æóÇáúÍóáóÇáõ: ÇáúãóÃúÐõæäõ Ýöíåö ÔóÑúÚðÇ. æóÇáØøóíøöÈõ: ãóÇ íóØöíÈõ áöáäøóÇÓö ØóÚúãõåõ æíäÝÚåã ÞæÊå.
[115]
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÂíóÉ 115]
ÅöäøóãÇ ÍóÑøóãó Úóáóíúßõãõ ÇáúãóíúÊóÉó æóÇáÏøóãó æóáóÍúãó ÇáúÎöäúÒöíÑö æóãÇ Ãõåöáøó áöÛóíúÑö Çááøóåö Èöåö Ýóãóäö ÇÖúØõÑøó ÛóíúÑó ÈÇÛò æóáÇ ÚÇÏò ÝóÅöäøó Çááøóåó ÛóÝõæÑñ ÑóÍöíãñ (115)
åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÈóíóÇäñ áöãóÖúãõæäö ÌõãúáóÉö ÝóßõáõæÇ ãöãøóÇ ÑóÒóÞóßõãõ Çááøóåõ ÍóáÇáðÇ ØóíøöÈÇð [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá:
114] áöÊóãúíöíÒö ÇáØøóíøöÈö ãöäó ÇáúÎóÈöíËö¡ ÝóÅöäøó ÇáúãóÐúßõæÑóÇÊö Ýöí ÇáúãõÍóÑøóãóÇÊö åöíó ÎóÈóÇÆöËõ ÎõÈúËðÇ(14/309)
æóáóÇ ÊóÞõæáõæÇ áöãóÇ ÊóÕöÝõ ÃóáúÓöäóÊõßõãõ ÇáúßóÐöÈó åóÐóÇ ÍóáóÇáñ æóåóÐóÇ ÍóÑóÇãñ áöÊóÝúÊóÑõæÇ Úóáóì Çááøóåö ÇáúßóÐöÈó Åöäøó ÇáøóÐöíäó íóÝúÊóÑõæäó Úóáóì Çááøóåö ÇáúßóÐöÈó áóÇ íõÝúáöÍõæäó (116) ãóÊóÇÚñ Þóáöíáñ æóáóåõãú ÚóÐóÇÈñ Ãóáöíãñ (117)
ÝöØúÑöíøðÇ áöÃóäøó ÈóÚúÖóåóÇ ãõÝúÓöÏñ áöÊóæóáøõÏö ÇáúÛöÐóÇÁö áöãóÇ íóÔúÊóãöáõ Úóáóíúåö ãöäó ÇáúãóÖóÑøóÉö. æóÊöáúßó åöíó ÇáúãóíúÊóÉõ¡ æóÇáÏøóãõ¡ æóáóÍúãõ ÇáúÎöäúÒöíÑö æóÈóÚúÖõåóÇ ãõäóÇÝò áöáúÝöØúÑóÉö æóåõæó ãóÇ Ãõåöáøó Èöåö áöÛóíúÑö Çááøóåö áöÃóäøóåõ ãõäóÇÝò áöÔõßúÑö ÇáúãõäúÚöãö ÈöåóÇ¡ ÝóÇááøóåõ ÎóáóÞó ÇáúÃóäúÚóÇãó¡ æóÇáúãõÔúÑößõæäó íóÐúßõÑõæäó ÇÓúãó ÛóíúÑö Çááøóåö ÚóáóíúåóÇ.
æóáöÅöÝóÇÏóÉö ÈóíóÇäö ÇáúÍóáóÇáö ÇáØøóíøöÈö ÈöåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ÌöíÁó ÝöíåóÇ ÈöÃóÏóÇÉö ÇáúÍóÕúÑö¡ Ãóíú ãóÇ ÍóÑøóãó Úóáóíúßõãú ÅöáøóÇ ÇáúÃóÑúÈóÚó ÇáúãóÐúßõæÑóÇÊö¡ ÝóÈóÞöíó ãóÇ ÚóÏóÇåóÇ ØóíøöÈðÇ.
æóåóÐóÇ ÈöÇáäøóÙóÑö Åöáóì ÇáØøöíÈö æóÇáúÎõÈúËö ÈöÇáÐøóÇÊö. æóÞóÏú íóÚúÑöÖõ ÇáúÎõÈúËõ áöÈóÚúÖö ÇáúãóØúÚõæãóÇÊö ÚóÑúÖðÇ.
æóãõäóÇÓóÈóÉõ åóÐóÇ ÇáÊøóÍúÏöíÏö Ýöí ÇáúãõÍóÑøóãóÇÊö Ãóäøó ÈóÚúÖó ÇáúãõÓúáöãöíäó ßóÇäõæÇ ÈöÃóÑúÖö ÛõÑúÈóÉò æóÞóÏú íõÄúßóáõ ÝöíåóÇ áóÍúãõ ÇáúÎöäúÒöíÑö æóãóÇ Ãõåöáøó Èöåö áöÛóíúÑö Çááøóåö¡ æóßóÇäó ÈóÚúÖõåõãú ÈöÈóáóÏò íõÄúßóáõ Ýöíåö ÇáÏøóãõ æóãóÇ Ãõåöáøó Èöåö áöÛóíúÑö Çááøóåö. æóÞóÏú ãóÖóì ÊóÝúÓöíÑõ äóÙöíÑö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉ æÇáÃäÚÇã.
[116¡ 117]
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÇáúÂíóÇÊ 116 Åöáóì 117]
æóáÇ ÊóÞõæáõæÇ áöãÇ ÊóÕöÝõ ÃóáúÓöäóÊõßõãõ ÇáúßóÐöÈó åóÐóÇ ÍóáÇáñ æóåÐÇ ÍóÑÇãñ áöÊóÝúÊóÑõæÇ Úóáóì Çááøóåö ÇáúßóÐöÈó Åöäøó ÇáøóÐöíäó íóÝúÊóÑõæäó Úóáóì Çááøóåö ÇáúßóÐöÈó áóÇ íõÝúáöÍõæäó (116) ãóÊÇÚñ Þóáöíáñ æóáóåõãú ÚóÐÇÈñ Ãóáöíãñ (117)
ÚóÇÏó ÇáúÎöØóÇÈõ Åöáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåö: áöãÇ ÊóÕöÝõ ÃóáúÓöäóÊõßõãõ ÇáúßóÐöÈó. ÝóÇáúÌõãúáóÉõ ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÖóÑóÈó Çááøóåõ ãóËóáðÇ ÞóÑúíóÉð [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 112] ÇáúÂíóÉó.
æóÝöíåö ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÊóÍúÐöíÑö ÇáúãõÓúáöãöíäó áöÃóäøóåõãú ßóÇäõæÇ ÞóÑöíÈöí ÚóåúÏò ÈöÌóÇåöáöíøóÉò¡ ÝóÑõÈøóãóÇ ÈóÞöíóÊú Ýöí äõÝõæÓö ÈóÚúÖöåöãú ßóÑóÇåöíóÉõ Ãóßúáö ãóÇ ßóÇäõæÇ íóÊóÚóÝøóÝõæäó Úóäú Ãóßúáöåö Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö.(14/310)
æóÚóáøóÞó Çáäøóåúíó ÈöÞóæúáöåöãú: åóÐóÇ ÍóáÇáñ æóåÐÇ ÍóÑÇãñ. æóáóãú íõÚóáøöÞú ÈöÇáúÃóãúÑö ÈöÃóßúáö ãóÇ ÚóÏóÇ ãóÇ ÍóÑøóãó áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó Çáäøóåúíõ Úóäú ÌóÚúáö ÇáúÍóáóÇáö ÍóÑóÇãðÇ æóÇáúÍóÑóÇãö ÍóáóÇáðÇ áóÇ Ãóßúáõ ÌóãöíÚö ÇáúÍóáóÇáö æóÊóÑúßõ ÌóãöíÚö ÇáúÍóÑóÇãö ÍóÊøóì Ýöí ÍóÇáö ÇáöÇÖúØöÑóÇÑö¡ áöÃóäøó ÅöãúÓóÇßó ÇáúãóÑúÁö Úóäú Ãóßúáö ÔóíúÁò áößóÑóÇåöíóÉò Ãóæú ÚóíúÝò åõæó Úóãóáñ ÞóÇÕöÑñ Úóáóì ÐóÇÊöåö. æóÃóãøóÇ Þóæúáõ: æóåÐÇ ÍóÑÇãñ Ýóåõæó íõÝúÖöí Åöáóì ÇáÊøóÍúÌöíÑö Úóáóì ÛóíúÑöåö ãöãøóäú íóÔúÊóåöí Ãóäú íóÊóäóÇæóáóåõ.
æóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö: áöãÇ ÊóÕöÝõ åöíó ÅöÍúÏóì ÇááøóÇãóíúäö ÇááøóÊóíúäö íóÊóÚóÏøóì ÈöåöãóÇ ÝöÚúáõ ÇáúÞóæúáö æóåöíó ÇáøóÊöí ÈöãóÚúäóì (Úóäú) ÇáÏøóÇÎöáóÉö Úóáóì ÇáúãõÊóÍóÏøóËö Úóäúåõ Ýóåöíó ßóÇááøóÇãö Ýöí Þóæúáöåö: ÇáøóÐöíäó ÞÇáõæÇ áöÅöÎúæÇäöåöãú æóÞóÚóÏõæÇ áóæú ÃóØÇÚõæäÇ ãóÇ ÞõÊöáõæÇ [ÓõæÑóÉ Âá ÚãÑóÇä: 168] ¡ Ãóíú ÞóÇáõæÇ Úóäú ÅöÎúæóÇäöåöãú.
æóáóíúÓóÊú åöíó áóÇãõ ÇáÊøóÞúæöíóÉö ÇáÏøóÇÎöáóÉö Úóáóì ÇáúãõÎóÇØóÈö ÈöÇáúÞóæúáö.
æÊóÕöÝõ ãóÚúäóÇåõ ÊóÐúßõÑõ æóÕúÝðÇ æóÍóÇáðÇ¡ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÊóÕöÝõ ÃóáúÓöäóÊõåõãõ ÇáúßóÐöÈó Ãóäøó áóåõãõ ÇáúÍõÓúäì [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 62] . æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ðóáößó Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö¡ Ãóíú áóÇ ÊóÞõæáõæÇ Ðóáößó æóÕúÝðÇ ßóÐöÈðÇ áöÃóäøóåõ ÊóÞóæøõáñ áóãú íóÞõáúåõ ÇáøóÐöí áóåõ ÇáÊøóÍúáöíáõ æóÇáÊøóÍúÑöíãõ æóåõæó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì.
æóÇäúÊóÕóÈó ÇáúßóÐöÈó Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáúãõØúáóÞö áö ÊóÕöÝõ¡ Ãóíú æóÕúÝðÇ ßóÐöÈðÇ¡ áöÃóäøóåõ ãõÎóÇáöÝñ áöáúæóÇÞöÚö¡ áöÃóäøó ÇáøóÐöí áóåõ ÇáÊøóÍúáöíáõ æóÇáÊøóÍúÑöíãõ áóãú íõäóÈøöÆúåõãú ÈöãóÇ ÞóÇáõæÇ æóáóÇ äóÕóÈó áóåõãú ÏóáöíáðÇ Úóáóíúåö.
æóÌõãúáóÉõ åóÐóÇ ÍóáÇáñ æóåÐÇ ÍóÑÇãñ åöíó ãóÞõæáõ ÊóÞõæáõæÇ¡ æóÇÓúãõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ÍößóÇíóÉñ ÈöÇáúãóÚúäóì áöÃóæúÕóÇÝöåöãú ÃóÔúíóÇÁó ÈöÇáúÍöáøö æóÃóÔúíóÇÁó ÈöÇáÊøóÍúÑöíãö.
æáöÊóÝúÊóÑõæÇ ÚöáøóÉñ áö ÊóÞõæáõæÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ßóæúäö ÇáöÇÝúÊöÑóÇÁö ÍóÇÕöáðÇ¡ áóÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ßóæúäöåö ãóÞúÕõæÏðÇ áöáúÞóÇÆöáöíäó¡ Ýóåöíó áóÇãõ ÇáúÚóÇÞöÈóÉö æóáóíúÓóÊú áóÇãó ÇáúÚöáøóÉö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÞóÑöíÈðÇ Ãóäøó ÇáúãóÞúÕöÏó ãöäúåóÇ ÊóäúÒöíáõ ÇáúÍóÇÕöáö ÇáúãõÍóÞøóÞö ÍõÕõæáõåõ ÈóÚúÏó ÇáúÝöÚúáö ãóäúÒöáóÉó ÇáúÛóÑóÖö ÇáúãóÞúÕõæÏö ãöäó ÇáúÝöÚúáö.
æóÇÝúÊöÑóÇÁõ ÇáúßóÐöÈö ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ. æóÇáøóÐöíäó íóÝúÊóÑõæäó åõãõ ÇáúãõÔúÑößõæäó ÇáøóÐöíäó ÍóÑøóãõæÇ ÃóÔúíóÇÁó.(14/311)
æóÚóáóì ÇáøóÐöíäó åóÇÏõæÇ ÍóÑøóãúäóÇ ãóÇ ÞóÕóÕúäóÇ Úóáóíúßó ãöäú ÞóÈúáõ æóãóÇ ÙóáóãúäóÇåõãú æóáóßöäú ßóÇäõæÇ ÃóäúÝõÓóåõãú íóÙúáöãõæäó (118)
æóÌõãúáóÉõ ãóÊÇÚñ Þóáöíáñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ Ýöí ÕõæÑóÉö ÌóæóÇÈò ÚóãøóÇ íóÌöíÔõ ÈöÎóÇØöÑö ÓóÇÆöáò íóÓúÃóáõ Úóäú ÚóÏóãö ÝóáóÇÍöåöãú ãóÚó ãõÔóÇåóÏóÉö ßóËöíÑò ãöäúåõãú Ýöí ÍóÇáóÉò ãöäó ÇáúÝóáóÇÍö¡ ÝóÃõÌöíÈó ÈöÃóäøó Ðóáößó ãóÊóÇÚñ¡ Ãóí äÝÚ ãæÞøÊ ÒóÇÆöáñ æóáóåõãú ÈóÚúÏóåõ ÚóÐóÇÈñ Ãóáöíãñ.
æóÇáúÂíóÉõ ÊõÍóÐøöÑõ ÇáúãõÓúáöãöíäó ãöäú Ãóäú íóÊóÞóæøóáõæÇ Úóáóì Çááøóåö ãóÇ áóãú íóÞõáúåõ ÈöäóÕøò ÕóÑöíÍò Ãóæú ÈöÅöíÌóÇÏö ãóÚóÇäò æóÃóæúÕóÇÝò áöáúÃóÝúÚóÇáö ÞóÏú ÌóÚóáó áöÃóãúËóÇáöåóÇ ÃóÍúßóÇãðÇ¡ Ýóãóäú ÃóËúÈóÊó ÍóáóÇáðÇ æóÍóÑóÇãðÇ ÈöÏóáöíáò ãöäú ãóÚóÇäò ÊóÑúÌöÚõ Åöáóì ãõãóÇËóáóÉö ÃóÝúÚóÇáò ÊóÔúÊóãöáõ Úóáóì Êöáúßó ÇáúãóÚóÇäöí ÝóÞóÏú ÞóÇáó ÈöãóÇ äóÕóÈó Çááøóåõ Úóáóíúåö ÏóáöíáðÇ.
æóÞóÏøóãó áóåõãú áöáöÇåúÊöãóÇãö ÒöíóÇÏóÉð Ýöí ÇáÊøóÍúÐöíÑö. æóÌöíÁó ÈöáóÇãö ÇáöÇÓúÊöÍúÞóÇÞö áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóä ÇáúÚóÐóÇÈ ÎÞøåã áÃÌá ÇÝÊÑÇÆåã.
[118]
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÂíóÉ 118]
æóÚóáóì ÇáøóÐöíäó åÇÏõæÇ ÍóÑøóãúäÇ ãóÇ ÞóÕóÕúäÇ Úóáóíúßó ãöäú ÞóÈúáõ æóãÇ ÙóáóãúäÇåõãú æóáßöäú ßÇäõæÇ ÃóäúÝõÓóåõãú íóÙúáöãõæäó (118)
áóãøóÇ ÔóäøóÚó Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó Ãóäøóåõãú ÍóÑøóãõæÇ Úóáóì ÃóäúÝõÓöåöãú ãóÇ áóãú íõÍóÑøöãúåõ Çááøóåõ¡ æóÍóÐøóÑó ÇáúãõÓúáöãöíäó ãöäú ÊóÍúÑöíãö ÃóÔúíóÇÁó Úóáóì ÃóäúÝõÓöåöãú ÌóÑúíðÇ Úóáóì ãóÇ ÇÚúÊóÇÏóåõ Þóæúãõåõãú ãöäú ÊóÍúÑöíãö ãóÇ ÃõÍöáøó áóåõãú¡ äóÙóÑó ÃõæáóÆößó æóÍóÐøóÑó åóÄõáóÇÁö. ÝóåóÐóÇ æóÌúåõ ÊóÚúÞöíÈö ÇáúÂíóÉö ÇáÓøóÇáöÝóÉö ÈöÂíóÉö æóÚóáóì ÇáøóÐöíäó åÇÏõæÇ ÍóÑøóãúäÇ ãóÇ ÞóÕóÕúäÇ Úóáóíúßó ãöäú ÞóÈúáõ.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ãöäúåõ ãóÇ ÐõßöÑó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö¡ ßóãóÇ Ñõæöíó Úóäö ÇáúÍóÓóäö æóÚößúÑöãóÉó æóÞóÊóÇÏóÉó. æóÞóÏú ÃóÔóÇÑó Åöáóì Êöáúßó ÇáúãõäóÇÓóÈóÉö Þóæúáõåõ: æóãÇ ÙóáóãúäÇåõãú æóáßöäú ßÇäõæÇ ÃóäúÝõÓóåõãú íóÙúáöãõæäó¡ Ãóíú æóãóÇ ÙóáóãúäóÇåõãú ÈöãóÇ ÍóÑøóãúäóÇ Úóáóíúåöãú æóáóßöäøóåõãú ßóÝóÑõæÇ ÇáäøöÚúãóÉó ÝóÍõÑöãõæÇ ãöäú äóÚóãò ÚóÙöíãóÉò. æóÛõíøöÑó ÃõÓúáõæÈõ ÇáúßóáóÇãö Åöáóì ÎöØóÇÈö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóäøó ÌóÇäöÈó ÇáÊøóÍúÐöíÑö Ýöíåö Ãóåóãøõ ãöäú ÌóÇäöÈö ÇáÊøóäúÙöíÑö.
æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúãóÌúÑõæÑö Ýöí æóÚóáóì ÇáøóÐöíäó åÇÏõæÇ áöáöÇåúÊöãóÇãö¡ æóáöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó Ðóáößó ÍõÑøöãó
Úóáóíúåöãõ ÇÈúÊöÏóÇÁð æóáóãú íóßõäú ãõÍóÑøóãðÇ ãöäú ÔóÑöíÚóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-(14/312)
Ëõãøó Åöäøó ÑóÈøóßó áöáøóÐöíäó ÚóãöáõæÇ ÇáÓøõæÁó ÈöÌóåóÇáóÉò Ëõãøó ÊóÇÈõæÇ ãöäú ÈóÚúÏö Ðóáößó æóÃóÕúáóÍõæÇ Åöäøó ÑóÈøóßó ãöäú ÈóÚúÏöåóÇ áóÛóÝõæÑñ ÑóÍöíãñ (119)
ÇáøóÊöí ßóÇäó ÚóáóíúåóÇ ÓóáóÝõåõãú¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ßõáøõ ÇáØøóÚÇãö ßÇäó ÍöáøðÇ áöÈóäöí ÅöÓúÑÇÆöíáó ÅöáøóÇ ãóÇ ÍóÑøóãó ÅöÓúÑÇÆöíáõ Úóáì äóÝúÓöåö ãöäú ÞóÈúáö Ãóäú ÊõäóÒøóáó ÇáÊøóæúÑÇÉõ [ÓõæÑóÉ Âá ÚãÑóÇä: 93] ¡ Ãóíú Úóáóíúåöãú Ïõæäó ÛóíúÑöåöãú ÝóáóÇ ÊóÍúÓóÈõæÇ Ãóäøó Ðóáößó ãä ÇáÍäíÝíÉ.
[119]
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÂíóÉ 119]
Ëõãøó Åöäøó ÑóÈøóßó áöáøóÐöíäó ÚóãöáõæÇ ÇáÓøõæÁó ÈöÌóåÇáóÉò Ëõãøó ÊÇÈõæÇ ãöäú ÈóÚúÏö Ðáößó æóÃóÕúáóÍõæÇ Åöäøó ÑóÈøóßó ãöäú ÈóÚúÏöåÇ áóÛóÝõæÑñ ÑóÍöíãñ (119)
ãóæúÞöÚõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãöäó ÇááøóæóÇÊöí ÞóÈúáóåóÇ ßóãóæúÞöÚö Þóæúáöåö ÇáÓøóÇÈöÞö Ëõãøó Åöäøó ÑóÈøóßó áöáøóÐöíäó åÇÌóÑõæÇ ãöäú ÈóÚúÏö ãóÇ ÝõÊöäõæÇ [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 110] . ÝóáóãøóÇ ÐõßöÑóÊú ÃóÍúæóÇáõ Ãóåúáö ÇáÔøöÑúßö æóßóÇäó ãöäúåóÇ ãóÇ ÍóÑøóãõæåõ Úóáóì ÃóäúÝõÓöåöãú¡ æóßóÇäó ÇáúãõÓúáöãõæäó ÞóÏú ÔóÇÑóßõæåõãú ÃóíøóÇãó ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö Ýöí Ðóáößó¡ æóæóÑóÏóÊú ÞóæóÇÑöÚõ ÇáÐøóãøö áöãóÇ ÕóäóÚõæÇ¡ ßóÇäó ãöãøóÇ íõÊóæóåøóãõ ÚõáõæÞõåõ ÈöÃóÐúåóÇäö ÇáúãõÓúáöãöíäó Ãóäú íóÍúÓóÈõæÇ Ãóäøóåõãú ÓóíóäóÇáõåõãú ÔóíúÁ ãä ÛãÕ áöãóÇ ÇÞúÊóÑóÝõæåõ Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö¡ ÝóØóãúÃóäó Çááøóåõ äõÝõæÓóåõãú ÈöÃóäøóåõãú áóãøóÇ ÊóÇÈõæÇ ÈöÇáúÅöÞúáóÇÚö Úóäú Ðóáößó ÈöÇáúÅöÓúáóÇãö æóÃóÕúáóÍõæÇ Úóãóáóåõãú ÈóÚúÏó Ãóäú ÃóÝúÓóÏõæÇ ÝóÅöäøó Çááøóåó ÞóÏú ÛóÝóÑó áóåõãú ãóÛúÝöÑóÉð ÚóÙöíãóÉð æóÑóÍöãóåõãú ÑóÍúãóÉð æóÇÓöÚóÉð.
æóæóÞóÚó ÇáúÅöÞúÈóÇáõ ÈöÇáúÎöØóÇÈö Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÅöíãóÇÁð Åöáóì Ãóäøó Êöáúßó ÇáúãóÛúÝöÑóÉó ãöäú ÈóÑóßóÇÊö ÇáÏøöíäö ÇáøóÐöí ÃõÑúÓöáó Èöåö.
æóÐößúÑõ ÇÓúãö ÇáÑøóÈøö ãõÖóÇÝðÇ Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáäøóÈöíÁö áöáäøõßúÊóÉö ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉö ÂäöÝðÇ Ýöí Þóæúáöåö: Ëõãøó Åöäøó ÑóÈøóßó áöáøóÐöíäó åÇÌóÑõæÇ.
æóÇáúÌóåóÇáóÉõ: ÇäúÊöÝóÇÁõ ÇáúÚöáúãö ÈöãóÇ íóÌöÈõ. æóÇáúãõÑóÇÏõ: ÌóåóÇáóÊõåõãú ÈöÃóÏöáøóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö.
æËõãøó áöáÊøóÑúÊöíÈö ÇáÑøõÊúÈöíøö¡ áöÃóäøó ÇáúÌõãúáóÉó ÇáúãóÚúØõæÝóÉó Èö Ëõãøó ÊóÖóãøóäóÊú Íõßúãó ÇáÊøóæúÈóÉö æóÃóäøó ÇáúãóÛúÝöÑóÉó æóÇáÑøóÍúãóÉó ãöäú ÂËóÇÑöåóÇ¡ æóÐóáößó Ãóåóãøõ ÚöäúÏó ÇáúãõÎóÇØöÈöíäó ãöãøóÇ ÓóÈóÞó ãöäú æóÚöíÏò¡ Ãóíö ÇáøóÐöíäó ÚóãöáõæÇ ÇáÓøõæÁó ÌóÇåöáöíäó ÈöãóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÝóÓóÇÏ ãóÇ Úáãæå. æóÐóáößó ÞóÈúáó Ãóäú íóÓúÊóÌöíÈõæÇ áöÏóÚúæóÉö ÇáÑøóÓõæáö ÝóÅöäøóåõãú Ýöí ãõÏøóÉö ÊóÃóÎøõÑöåöãú Úóäö ÇáÏøõÎõæáö Ýöí(14/313)
Åöäøó ÅöÈúÑóÇåöíãó ßóÇäó ÃõãøóÉð ÞóÇäöÊðÇ áöáøóåö ÍóäöíÝðÇ æóáóãú íóßõ ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó (120) ÔóÇßöÑðÇ áöÃóäúÚõãöåö ÇÌúÊóÈóÇåõ æóåóÏóÇåõ Åöáóì ÕöÑóÇØò ãõÓúÊóÞöíãò (121) æóÂÊóíúäóÇåõ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÍóÓóäóÉð æóÅöäøóåõ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö áóãöäó ÇáÕøóÇáöÍöíäó (122)
ÇáúÅöÓúáóÇãö ãóæúÕõæÝõæäó ÈöÃóäøóåõãú Ãóåúáõ ÌóåóÇáóÉò æóÌóÇåöáöíøóÉò¡ Ãóæú ÌóÇåöáöíäó ÈöÇáúÚöÞóÇÈö ÇáúãõäúÊóÙóÑö Úóáóì ãóÚúÕöíóÉö ÇáÑøóÓõæáö æóÚöäóÇÏöåöãú ÅöíøóÇåõ.
æóíóÏúÎõáõ Ýöí åóÐóÇ ÇáúÍõßúãö ãóäú Úóãöáó ÍóÑóÇãðÇ ãöäó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÌóÇåöáðÇ ÈöÃóäøóåõ ÍóÑóÇãñ æóßóÇäó ÛóíúÑó ãõÞóÕøöÑò Ýöí Ìóåúáöåö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÅöäøóãóÇ ÇáÊøóæúÈóÉõ Úóáóì Çááøóåö áöáøóÐöíäó íóÚúãóáõæäó ÇáÓøõæÁó
ÈöÌóåÇáóÉò
Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [17] .
æóÞóæúáõåõ: Åöäøó ÑóÈøóßó ãöäú ÈóÚúÏöåÇ ÊóÃúßöíÏñ áóÝúÙöíøñ áöÞóæúáöåö: Ëõãøó Åöäøó ÑóÈøóßó áöÒöíóÇÏóÉö ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúÎóÈóÑö Úóáóì ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÇáúÍóÇÕöáö ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóæúßöíÏö æóáóÇãö ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö. æóíóÊøóÕöáõ ÎóÈóÑõ Åöäøó ÈöÇÓúãöåóÇ áöÈõÚúÏö ãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ.
æóæóÞóÚó ÇáúÎóÈóÑõ ÈöæóÕúÝö Çááøóåö ÈöÕöÝóÉö ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÇáúãóÛúÝöÑóÉö æóÇáÑøóÍúãóÉö¡ æóåõæó ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÛõÝúÑóÇäöåö áóåõãú æóÑóÍúãóÊöåö ÅöíøóÇåõãú Ýöí Ööãúäö æóÕúÝö Çááøóåö ÈöåóÇÊóíúäö ÇáÕøöÝóÊóíúäö ÇáúÚóÙöíãóÊóíúäö.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí ÈöÌóåÇáóÉò áöáúãõáóÇÈóÓóÉö¡ æóåöíó Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖóãöíÑö ÚóãöáõæÇ.
æóÖóãöíÑõ ãöäú ÈóÚúÏöåÇ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúÌóåóÇáóÉö Ãóæú Åöáóì ÇáÊøóæúÈóÉ.
[120- 122]
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÇáúÂíóÇÊ 120 Åöáóì 122]
Åöäøó ÅöÈúÑÇåöíãó ßÇäó ÃõãøóÉð ÞÇäöÊÇð áöáøóåö ÍóäöíÝÇð æóáóãú íóßõ ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó (120) ÔÇßöÑÇð áöÃóäúÚõãöåö ÇÌúÊóÈÇåõ æóåóÏÇåõ Åöáì ÕöÑÇØò ãõÓúÊóÞöíãò (121) æóÂÊóíúäÇåõ Ýöí ÇáÏøõäúíÇ ÍóÓóäóÉð æóÅöäøóåõ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö áóãöäó ÇáÕøóÇáöÍöíäó (122)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøñ áöáöÇäúÊöÞóÇáö Åöáóì ÛóÑóÖö ÇáÊøóäúæöíåö ÈöÏöíäö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÈöãõäóÇÓóÈóÉö Þóæúáöåö: Ëõãøó ÊÇÈõæÇ ãöäú ÈóÚúÏö Ðáößó æóÃóÕúáóÍõæÇ [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 119] ÇáúãóÞúÕõæÏõ Èöåö Ãóäøóåõãú ßóÇäõæÇ Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö Ëõãøó ÇÊøóÈóÚõæÇ ÇáúÅöÓúáóÇãó¡ ÝóÈóÚúÏó Ãóäú ÈóÔøóÑóåõãú ÈöÃóäøóåõ ÛóÝóÑó áóåõãú ãóÇ Úóãöáõæåõ ãöäú ÞóÈúáõ ÒóÇÏóåõãú ÝóÖúáðÇ ÈöÈóíóÇäö ÝóÖúáö ÇáÏøöíäö ÇáøóÐöí ÇÊøóÈóÚõæåõ.(14/314)
æóÌóÚóáó ÇáËøóäóÇÁó Úóáóì ÅöÈúÑóÇåöíãó- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ãõÞóÏøöãóÉð áöÐóáößó áöÈóíóÇäö Ãóäøó ÝóÖúáó ÇáúÅöÓúáóÇãö ÝóÖúáñ ÒóÇÆöÏñ Úóáóì ÌóãöíÚö ÇáúÃóÏúíóÇäö ÈöÃóäøó ãóÈúÏóÃóåõ ÈöÑóÓõæáò æóãõäúÊóåóÇåõ ÈöÑóÓõæáò. æóåóÐóÇ ÝóÖúáñ áóãú íóÍúÙó Èöåö Ïöíäñ ÂÎóÑõ.
ÝóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈóÚúÏó åóÐóÇ ÇáÊøóãúåöíÏö æóåóÇÊöåö ÇáúãõÞóÏøöãóÉö åõæó ÇáúÅöÝúÖóÇÁõ Åöáóì Þóæúáöåö: Ëõãøó ÃóæúÍóíúäÇ Åöáóíúßó Ãóäö ÇÊøóÈöÚú ãöáøóÉó ÅöÈúÑÇåöíãó ÍóäöíÝÇð [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 123] ¡ æóÞóÏú ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇáúÃõÎúÑóì: ãöáøóÉó ÃóÈöíßõãú ÅöÈúÑÇåöíãó åõæó ÓóãøóÇßõãõ ÇáúãõÓúáöãöíäó ãöäú ÞóÈúáõ [ÓõæÑóÉ ÇáúÍóÌ: 78] .
æóÇáúÃóÕúáõ ÇáúÃóÕöíáõ ÇáøóÐöí ÊóÝóÑøóÚó Úóäúåõ æóÚóäú ÝõÑõæÚöåö åóÐóÇ ÇáöÇäúÊöÞóÇáõ ãóÇ ÐõßöÑó Ýöí ÇáúÂíóÉö ÞóÈúáóåóÇ ãöäú ÊóÍúÑöíãö Ãóåúáö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö Úóáóì ÃóäúÝõÓöåöãú ßóËöíÑðÇ ãöãøóÇ ÃóäúÚóãó Çááøóåõ Èöåö Úóáóì ÇáäøóÇÓö.
æóäóÙøóÑóåõãú ÈöÇáúíóåõæÏö ÅöÐú ÍóÑøóãó Çááøóåõ Úóáóíúåöãú ÃóÔúíóÇÁó¡ ÊóÔúÏöíÏðÇ Úóáóíúåöãú¡ ÝóÌóÇÁó ÈöåóÐóÇ ÇáöÇäúÊöÞóÇáö áöÅöÝóÇÏóÉö Ãóäøó ßöáóÇ ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ÞóÏú ÍóÇÏõæÇ Úóäö ÇáúÍóäöíÝöíøóÉö ÇáøóÊöí íóÒúÚõãõæäó Ãóäøóåõãú ãõÊóÇÈöÚõæåóÇ¡ æóÃóäøó ÇáúÍóäöíÝöíøóÉó åöíó ãóÇ
ÌóÇÁó Èöåö ÇáúÅöÓúáóÇãõ ãöäú ÅöÈóÇÍóÉö ãóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÌóãöíÚðÇ ãöäó ÇáØøóíøöÈóÇÊö¡ ÅöáøóÇ ãóÇ Èóíøóäó Çááøóåõ ÊóÍúÑöíãóåõ Ýöí ÂíóÉö Þõáú áóÇ ÃóÌöÏõ Ýöí ãóÇ ÃõæÍöíó Åöáóíøó ãõÍóÑøóãÇð [ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÚóÇã: 145] ÇáúÂíóÉó.
æóÞóÏú æõÕöÝó ÅöÈúÑóÇåöíãõ- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÈöÃóäøóåõ ßóÇäó ÃõãøóÉð. æóÇáúÃõãøóÉõ: ÇáØøóÇÆöÝóÉõ ÇáúÚóÙöíãóÉõ ãöäó ÇáäøóÇÓö ÇáøóÊöí ÊóÌúãóÚõåóÇ ÌöåóÉñ ÌóÇãöÚóÉñ. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ßÇäó ÇáäøóÇÓõ ÃõãøóÉð æÇÍöÏóÉð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [213] . æóæóÕúÝó ÅöÈúÑóÇåöíãó- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÈöÐóáößó æÕÝ ÈÏíÚ ÌóÇãÚ áöãóÚúäóíóíúäö:
ÃóÍóÏõåõãóÇ: Ãóäøóåõ ßóÇäó Ýöí ÇáúÝóÖúáö æóÇáúÝõÊõæøóÉö æóÇáúßóãóÇáö ÈöãóäúÒöáóÉö ÃõãøóÉò ßóÇãöáóÉò. æóåóÐóÇ ßóÞóæúáöåöãú: ÃóäúÊó ÇáÑøóÌõáõ ßá ÇáÑÌá¡ æóÞóæá ÇáúÈõÍúÊõÑöíøõ:
æóáóãú ÃóÑó ÃóãúËóÇáó ÇáÑøöÌóÇáö ÊóÝóÇæõÊðÇ ... áóÏóì ÇáúÝóÖúáö ÍóÊøóì ÚõÏøó ÃóáúÝñ ÈöæóÇÍöÏö
æóÚóäú ÚõãóÑó Èúäö ÇáúÎóØøóÇÈö- ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ- Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÇáó «ãõÚóÇÐñ ÃõãøóÉñ ÞóÇäöÊñ áöáøóåö» .(14/315)
æóÇáËøóÇäöí: Ãóäøóåõ ßóÇäó ÃõãøóÉð æóÍúÏóåõ Ýöí ÇáÏøöíäö áöÃóäøóåõ áóãú íóßõäú Ýöí æóÞúÊö ÈöÚúËóÊöåö¡ ãõæóÍøöÏñ áöáøóåö ÛóíúÑõåõ.
Ýóåõæó ÇáøóÐöí ÃóÍúíóÇ Çááøóåõ Èöåö ÇáÊøóæúÍöíÏó¡ æóÈóËøóåõ Ýöí ÇáúÃõãóãö æóÇáúÃóÞúØóÇÑö¡ æóÈóäóì áóåõ ãóÚúáóãðÇ ÚóÙöíãðÇ¡ æóåõæó ÇáúßóÚúÈóÉõ¡ æóÏóÚóÇ ÇáäøóÇÓó Åöáóì ÍóÌøöåö áöÅöÔóÇÚóÉö ÐößúÑöåö Èóíúäó ÇáúÃõãóãö¡ æóáóãú íóÒóáú ÈóÇÞöíðÇ Úóáóì ÇáúÚõÕõæÑö. æóåóÐóÇ
ßóÞóæúáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÎóØóÑö Èúäö ãóÇáößò ÇáúßóÇåöäö: «æóÃóäøóåõ íõÈúÚóËõ íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ÃõãøóÉð æóÍúÏóåõ» ¡ ÑóæóÇåõ ÇáÓøõåóíúáöíøõ Ýöí «ÇáÑøóæúÖö ÇáúÃõäõÝö»
. æóÑóÃóíúÊõ ÑöæóÇíóÉð Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÇáó åóÐöåö ÇáúãóÞóÇáóÉó Ýöí ÒóíúÏö Èúäö ÚóãúÑöæ Èúäö äõÝóíúáò.
æóÇáúÞóÇäöÊõ: ÇáúãõØöíÚõ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóÞõæãõæÇ áöáøóåö ÞÇäöÊöíäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [238] .
æóÇááøóÇãõ áóÇãõ ÇáÊøóÞúæöíóÉö áöÃóäøó ÇáúÚóÇãöáó ÝóÑúÚñ Ýöí ÇáúÚóãóáö.
æóÇáúÍóäöíÝõ: ÇáúãõÌóÇäöÈõ áöáúÈóÇØöáö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö: Þõáú Èóáú ãöáøóÉó ÅöÈúÑÇåöíãó ÍóäöíÝÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [135] ¡ æóÇáúÃóÓúãóÇÁõ ÇáËøóáóÇËóÉö ÃóÎúÈóÇÑõ ßÇäó æóåöíó ÝóÖóÇÆöáõ.
æóáóãú íóßõ ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇÚúÊöÑóÇÖñ áöÅöÈúØóÇáö ãóÒóÇÚöãö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ãóäøó ãóÇ åõãú Úóáóíúåö åõæó Ïöíäõ ÅöÈúÑóÇåöíãó- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-. æóÞóÏú ÕóæøóÑõæÇ ÅöÈúÑóÇåöíãó æóÅöÓúãóÇÚöíáó- ÚóáóíúåöãóÇ ÇáÓøóáóÇãõ- íóÓúÊóÞúÓöãóÇäö ÈöÇáúÃóÒúáóÇãö æóæóÖóÚõæÇ ÇáÕøõæÑóÉó Ýöí ÌóæúÝö ÇáúßóÚúÈóÉö¡ ßóãóÇ ÌóÇÁó Ýöí ÍóÏöíËö ÛóÒúæóÉö ÇáúÝóÊúÍö¡ ÝóáóíúÓó Þóæúáõåõ:
æóáóãú íóßõ ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó ãóÓõæÞðÇ ãóÓóÇÞó ÇáËøóäóÇÁö Úóáóì ÅöÈúÑóÇåöíãó æóáóßöäøóåõ ÊóäúÒöíåñ áóåõ ÚóãøóÇ ÇÎúÊóáóÞóåõ Úóáóíúåö ÇáúãõÈúØöáõæäó. ÝóæöÒóÇäõåõ æöÒóÇäõ Þóæúáöåö: æóãÇ ÕÇÍöÈõßõãú ÈöãóÌúäõæäò [ÓõæÑóÉ ÇáÊßæíÑ: 22] . æóåõæó
ßóÇáÊøóÃúßöíÏö áöæóÕúÝö ÇáúÍóäöíÝö ÈöäóÝúíö ÖöÏøöåö ãöËúáõ æóÃóÖóáøó ÝöÑúÚóæúäõ Þóæúãóåõ æóãÇ åóÏì [ÓõæÑóÉ Øå:
79] .
æóäõÝöíó ßóæúäõåõ ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÍóÑúÝö áóãú áöÃóäøó áóãú ÊóÞúáöÈõ Òóãóäó ÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÖóÇÑöÚö Åöáóì ÇáúãóÇÖöí¡ ÝóÊõÝöíÏõ ÇäúÊöÝóÇÁó ãóÇÏøóÉö ÇáúÝöÚúáö Ýöí ÇáÒøóãóäö ÇáúãóÇÖöí¡ æóÊõÝöíÏõ ÊóÌóÏøõÏó Ðóáößó ÇáúãóäúÝöíøö ÇáøóÐöí åõæó ãöäú ÎóÕóÇÆöÕö ÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÖóÇÑöÚö ÝóíóÍúÕõáõ ãóÚúäóíóÇäö: ÇäúÊöÝóÇÁõ ãóÏúáõæáö ÇáúÝöÚúáö ÈöãóÇÏøóÊöåö¡ æóÊóÌóÏøõÏõ ÇáöÇäúÊöÝóÇÁö ÈöÕöíÛóÊöåö¡ ÝóíõÝöíÏõ Ãóäøó ÅöÈúÑóÇåöíãó- Úóáóíúåö(14/316)
ÇáÓøóáóÇãõ- áóãú íóÊóáóÈøóÓú ÈöÇáúÅöÔúÑóÇßö ÞóØøõ¡ ÝóÅöäøó ÅöÈúÑóÇåöíãó- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- áóãú íõÔúÑößú ÈöÇááøóåö ãõäúÐõ ÕóÇÑó ãõãóíøöÒðÇ¡ æóÃóäøóåõ áóÇ íóÊóáóÈøóÓõ ÈöÇáúÅöÔúÑóÇßö ÃóÈóÏðÇ.
æÔÇßöÑÇð áöÃóäúÚõãöåö ÎóÈóÑñ ÑóÇÈöÚñ Úóäú ßÇäó. æóåõæó ãóÏúÍñ áöÅöÈúÑóÇåöíãó- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- æóÊóÚúÑöíÖñ ÈöÐõÑøöíøóÊöåö ÇáøóÐöíäó ÃóÔúÑóßõæÇ æóßóÝóÑõæÇ äöÚúãóÉó Çááøóåö ãõÞóÇÈöáó Þóæúáöåö: ÝóßóÝóÑóÊú ÈöÃóäúÚõãö Çááøóåö [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 112] . æóÊóÞóÏøóãó ÞóÑöíÈðÇ ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÃóäúÚõãö Çááøóåö.
æóÌõãúáóÉõ ÇÌúÊóÈÇåõ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ¡ áöÃóäøó ÇáËøóäóÇÁó ÇáúãõÊóÞóÏøöãó íõËöíÑõ ÓõÄóÇáó ÓóÇÆöáò Úóäú ÓóÈóÈö ÝóæúÒö ÅöÈúÑóÇåöíãó ÈöåóÐöåö ÇáúãóÍóÇãöÏö¡ ÝóíõÌóÇÈõ ÈöÃóäøó Çááøóåó ÇÌúÊóÈóÇåõ¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Çááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÍóíúËõ íóÌúÚóáõ ÑÓÇáÇÊå [ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÚóÇã: 124] .
æóÇáöÇÌúÊöÈóÇÁõ: ÇáöÇÎúÊöíóÇÑõ¡ æóåõæó ÇÝúÊöÚóÇáñ ãóäú ÌóÈóì ÅöÐóÇ ÌóãóÚó. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáå ÊóÚóÇáóì æÇÌÊÈÇåã æóåóÏóíúäÇåõãú Åöáì ÕöÑÇØò ãõÓúÊóÞöíãò Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [87] .
æóÇáúåöÏóÇíóÉõ Åöáóì ÇáÕøöÑóÇØö ÇáúãõÓúÊóÞöíãö: ÇáúåöÏóÇíóÉõ Åöáóì ÇáÊøóæúÍöíÏö æóÏöíäö ÇáúÍóäöíÝöíøóÉö.
æóÖóãöíÑõ ÂÊóíúäÇåõ ÇáúÊöÝóÇÊñ ãöäó ÇáúÛóíúÈóÉö Åöáóì ÇáÊøóßóáøõãö ÊóÝóäøõäðÇ Ýöí ÇáúÃõÓúáõæÈö áöÊóæóÇáöí ËóáóÇËóÉö ÖóãóÇÆöÑó ÛóíúÈóÉò.
æóÇáúÍóÓóäóÉõ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ: ßõáøõ ãóÇ Ýöíåö ÑóÇÍóÉõ ÇáúÚóíúÔö ãöäö ÇØúãöÆúäóÇäö ÇáúÞóáúÈö ÈöÇáÏøöíäö¡ æóÇáÕøöÍøóÉö¡ æóÇáÓøóáóÇãóÉö¡ æóØõæáö ÇáúÚõãúÑö¡ æóÓóÚóÉö ÇáÑøöÒúÞö ÇáúßóÇÝöí¡ æóÍõÓúäö ÇáÐøößúÑö Èóíúäó ÇáäøóÇÓö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö: æóãöäúåõãú ãóäú íóÞõæáõ ÑóÈøóäÇ ÂÊöäÇ Ýöí ÇáÏøõäúíÇ ÍóÓóäóÉð [ÓõæÑóÉ ÇáúÈóÞóÑóÉ: 201] .
æóÇáÕøóáóÇÍõ: ÊóãóÇãõ ÇáöÇÓúÊöÞóÇãóÉö Ýöí Ïöíäö ÇáúÍóÞøö. æóÇÎúÊöíÑó åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝõ ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì Ãóäøó Çááøóåó ÃóßúÑóãõåõ ÈöÅöÌóÇÈóÉö ÏóÚúæóÊöåö¡ ÅöÐú Íóßóì Úóäúåõ Ãóäøóåõ ÞóÇáó: ÑóÈøö åóÈú áöí ÍõßúãÇð æóÃóáúÍöÞúäöí ÈöÇáÕøóÇáöÍöíäó [ÓõæÑóÉ ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 83] .(14/317)
Ëõãøó ÃóæúÍóíúäóÇ Åöáóíúßó Ãóäö ÇÊøóÈöÚú ãöáøóÉó ÅöÈúÑóÇåöíãó ÍóäöíÝðÇ æóãóÇ ßóÇäó ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó (123)
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÂíóÉ 123]
Ëõãøó ÃóæúÍóíúäÇ Åöáóíúßó Ãóäö ÇÊøóÈöÚú ãöáøóÉó ÅöÈúÑÇåöíãó ÍóäöíÝÇð æóãÇ ßÇäó ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó (123)
Ëõãøó áöáÊøóÑúÊöíÈö ÇáÑøõÊúÈöíøö ÇáúãõÔöíÑö Åöáóì Ãóäøó ãóÖúãõæäó ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúãóÚúØõæÝóÉö ãõÊóÈóÇÚöÏñ Ýöí ÑõÊúÈóÉö ÇáÑøöÝúÚóÉö Úóáóì ãóÖúãõæäö ãóÇ ÞóÈúáóåóÇ ÊóäúæöíåðÇ ÌóáöíáðÇ ÈöÔóÃúäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÈöÔóÑöíÚóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ æóÒöíóÇÏóÉð Ýöí ÇáÊøóäúæöíåö ÈöÅöÈúÑóÇåöíãó- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-¡ Ãóíú ÌóÚóáúäóÇßó ãõÊøóÈöÚðÇ ãöáøóÉó ÅöÈúÑóÇåöíãó¡ æóÐóáößó ÃóÌóáøõ ãóÇ ÃóæúáóíúäóÇßõãóÇ ãöäó ÇáúßóÑóÇãóÉö. æóÞóÏú ÈóíøóäúÊõ ÂäöÝðÇ Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉó åöíó ÇáúãóÞúÕõæÏõ¡ æóÃóäøó ÌõãúáóÉó Åöäøó ÅöÈúÑÇåöíãó ßÇäó ÃõãøóÉð [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 120] ÅöáóÎú. ÊóãúåöíÏñ áóåóÇ.
æóÒöíÏó ÃóæúÍóíúäÇ Åöáóíúßó áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøó ÇÊøöÈóÇÚö ãõÍóãøóÏò ãöáøóÉó ÅöÈúÑóÇåöíãó ßóÇäó ÈöæóÍúíò ãöäó Çááøóåö æóÅöÑúÔóÇÏò ÕóÇÏöÞò¡ ÊóÚúÑöíÖðÇ ÈöÃóäøó ÇáøóÐöíäó ÒóÚóãõæÇ ÇÊøöÈóÇÚóåõãú ãöáøóÉó ÅöÈúÑóÇåöíãó ãöäó ÇáúÚóÑóÈö ãöäú ÞóÈúáõ ÞóÏú ÃóÎúØóÃõæåóÇ ÈöÔõÈúåóÉò ãöËúáõ ÃõãóíøóÉó Èúäö ÃóÈöí ÇáÕøóáúÊö¡ æóÒóíúÏö Èúäö ÚóãúÑöæ Èúäö äõÝóíúáò¡ Ãóæú ÈöÛóíúÑö ÔõÈúåóÉò ãöËúáõ ãóÒóÇÚöãö ÞõÑóíúÔò Ýöí Ïöíäöåöãú.
æÃóäö ÊÝÓíÑíÉ áÝÚá ÃóæúÍóíúäÇ áöÃóäøó Ýöíåö ãóÚúäóì ÇáúÞóæúáö Ïõæäó ÍõÑõæÝöåö¡ ÝóÇÍúÊöíÌó Åöáóì ÊóÝúÓöíÑöåö ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóÝúÓöíÑö.
æóÇáöÇÊøöÈóÇÚõ: ÇÞúÊöÝóÇÁõ ÇáÓøóíúÑö Úóáóì ÓóíúÑò ÂÎóÑó. æóåõæó åõäóÇ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáúÚóãóáö ÈöãöËúáö Úóãóáö ÇáúÂÎóÑö.
æóÇäúÊóÕóÈó ÍóäöíÝÇð Úóáóì ÇáúÍóÇáö ãöäú ÅöÈúÑÇåöíãó Ýóíóßõæäõ ÒöíóÇÏóÉó ÊóÃúßöíÏò áöãõãóÇËöáöåö ÞóÈúáóåõ Ãóæú ÍóÇáðÇ ãöäú ÖóãöíÑö Åöáóíúßó Ãóæú ãöäú ÖóãöíÑö ÇÊøóÈöÚú¡ Ãóíú ßõäú íóÇ ãõÍóãøóÏõ ÍóäöíÝðÇ ßóãóÇ ßóÇäó ÅöÈúÑóÇåöíãõ ÍóäöíÝðÇ. æóáöÐóáößó
ÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ÈõÚöËúÊõ ÈöÇáúÍóäöíÝöíøóÉö ÇáÓøóãúÍóÉö»
. æóÊóÝúÓöíÑõ ÝöÚúáö ÃóæúÍóíúäÇ ÈöÌõãúáóÉö Ãóäö ÇÊøóÈöÚú ãöáøóÉó ÅöÈúÑÇåöíãó ÊóÝúÓöíÑñ ÈößóáóÇãò ÌóÇãöÚò áöãóÇ ÃóæúÍóì Çááøóåõ Èöåö Åöáóì ãõÍóãøóÏ- Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉ æóÇáÓøóáóÇã- ãöäú ÔóÑóÇÆöÚö ÇáúÅöÓúáóÇãö(14/318)
ãóÚó ÇáúÅöÚúáóÇãö ÈöÃóäøóåóÇ ãõÞóÇãóÉñ Úóáóì ÃõÕõæáö ãöáøóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó. æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ ÃóæúÍóíúäóÇ Åöáóíúßó ßóáöãóÉó ÇÊøóÈöÚú ãöáøóÉó ÅöÈúÑÇåöíãó ÍóäöíÝÇð áöÃóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóÇ íóÚúáóãõ ÊóÝóÇÕöíáó ãöáøóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó¡ ÝóÊóÚóíøóäó Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó Ãóäøó ÇáúãõæÍóì Èöåö Åöáóíúåö ãõäúÈóÌöÓñ ãöäú ÔóÑöíÚóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-.
æóÞóæúáõåõ: æóãÇ ßÇäó ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó åõæó ãöãøóÇ ÃóæúÍóÇåõ Çááøóåõ Åöáóì ãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇáúãóÍúßöíøö ÈöÞóæúáöåö:
Ëõãøó ÃóæúÍóíúäÇ Åöáóíúßó¡ æóåõæó ÚóØúÝñ Úóáóì ÍóäöíÝÇð Úóáóì ßöáóÇ ÇáúæóÌúåóíúäö Ýöí ÕóÇÍöÈö Ðóáößó ÇáúÍóÇáö¡ ÝóÚóáóì ÇáúæóÌúåö ÇáúÃóæøóáö íóßõæäõ ÇáúÍóÇáõ ÒöíóÇÏóÉó ÊóÃúßöíÏò áöÞóæúáöåö ÞóÈúáóåõ: æóáóãú íóßõ ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 120] ¡ æóÚóáóì ÇáúæóÌúåö ÇáËøóÇäöí íóßõæäõ ÊóäúÒöíåðÇ áöÔóÑöíÚóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÇáúãõÊøóÈöÚóÉö áöãöáøóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó ãöäú Ãóäú íõÎóÇáöØóåóÇ ÔóíúÁñ ãöäó ÇáÔøöÑúßö.
æóäóÝöíõ ßóæúäöåö ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó åõäóÇ ÈöÍóÑúÝö ãóÇ ÇáäøóÇÝöíóÉö áöÃóäøó ãóÇ ÅöÐóÇ äóÝóÊú ÝöÚúáó ßÇäó
ÃóÝóÇÏóÊú ÞõæøóÉó ÇáäøóÝúíö æóãõÈóÇÚóÏóÉó ÇáúãóäúÝöíøö. æóÍóÓóÈõßó ÃóäøóåóÇ íõÈúäóì ÚóáóíúåóÇ ÇáúÌõÍõæÏõ Ýöí äóÍúæö: ãóÇ ßóÇäó áöíóÝúÚóáó ßóÐóÇ.
ÝóÍóÕóáó ãöäú Þóæúáöåö ÇáÓøóÇÈöÞö æóáóãú íóßõ ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó [ÇáäøóÍúá: 120] æóãä Þóæúáöåö åõäóÇ: æóãÇ ßÇäó ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó ËóáóÇËõ ÝóæóÇÆöÏó: äóÝúíõ ÇáúÅöÔúÑóÇßö Úóäú ÅöÈúÑóÇåöíãó Ýöí ÌóãöíÚö ÃóÒúãöäóÉö ÇáúãóÇÖöí¡ æóÊóÌóÏøõÏõ äóÝúíö ÇáúÅöÔúÑóÇßö ÊóÌóÏøõÏðÇ ãõÓúÊóãöÑøðÇ¡ æóÈóÑóÇÁóÊõåõ ãöäó ÇáúÅöÔúÑóÇßö ÈóÑóÇÁóÉð ÊóÇãøóÉð.
æóÞóÏú Úõáöãó ãöäú åóÐóÇ Ãóäøó Ïöíäó ÇáúÅöÓúáóÇãö ãõäóÒøóåñ Úóäú Ãóäú ÊóÊóÚóáøóÞó Èöåö ÔóæóÇÆöÈõ ÇáúÅöÔúÑóÇßö áöÃóäøóåõ ÌóÇÁó ßóãóÇ ÌóÇÁó ÅöÈúÑóÇåöíãõ ãõÚúáöäðÇ ÊóæúÍöíÏðÇ áöáøóåö ÈöÇáúÅöáóåöíøóÉö æóãõÌúÊóËøðÇ áöæóÔöíÌö ÇáÔøöÑúßö. æóÇáÔøóÑóÇÆöÚö ÇáúÅöáóåöíøóÉö ßõáøöåóÇ æóÅöäú ßóÇäóÊú ÊõÍóÐøöÑõ ãöäó ÇáúÅöÔúÑóÇßö ÝóÞóÏö ÇãúÊóÇÒó ÇáúÞõÑúÂäõ ãöäú ÈóíúäöåóÇ ÈöÓóÏøö ÇáúãóäóÇÝöÐö ÇáøóÊöí íóÊóÓóáøóáõ ãöäúåóÇ ÇáúÅöÔúÑóÇßõ ÈöÕóÑóÇÍóÉö ÃóÞúæóÇáöåö æóÝóÕóÇÍóÉö ÈóíóÇäöåö¡ æóÃóäøóåõ áóãú íóÊúÑõßú Ýöí Ðóáößó ßóáóÇãðÇ ãõÊóÔóÇÈöåðÇ ßóãóÇ ÞóÏú íõæÌóÏõ Ýöí ÈóÚúÖö ÇáúßõÊõÈö ÇáúÃõÎúÑóì¡ ãöËúáõ ãóÇ ÌóÇÁó Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö ãóäú æóÕúÝö ÇáúíóåõæÏö ÈöÃóÈúäóÇÁö Çááøóåö¡ æóãóÇ Ýöí ÇáÃäÇÌíá ãä ãæåã ÈõäõæøóÉö ÚöíÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- áöáøóåö ÓõÈúÍóÇäóåõ ÚóãøóÇ íóÕöÝõæäó.(14/319)
æóÞóÏú ÃóÔóÇÑó Åöáóì åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì
Þóæúáõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÎõØúÈóÉö ÍöÌøóÉö ÇáúæóÏóÇÚö: «ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÇÓõ Åöäøó ÇáÔøóíúØóÇäó ÞóÏú íóÆöÓó Ãóäú íõÚúÈóÏó Ýöí ÃóÑúÖößõãú åóÐöåö (Ãóíú ÃóÑúÖö ÇáúÅöÓúáóÇãö) ÃóÈóÏðÇ¡ æóáóßöäøóåõ ÞóÏú ÑóÖöíó Ãóäú íõØóÇÚó ÝöíãóÇ Óöæóì Ðóáößó ãöãøóÇ ÊóÍúÞöÑõæäó ãöäú ÃóÚúãóÇáößõãú ÝóÇÍúÐóÑõæåõ Úóáóì Ïöíäößõãú»
. æóãóÚúäóì ÇÊøöÈóÇÚö ãõÍóãøóÏò ãöáøóÉó ÅöÈúÑóÇåöíãó ÇáúæóÇÞöÚö Ýöí ßóËöíÑò ãöäú ÂíóÇÊö ÇáúÞõÑúÂäö Ãóäøó Ïöíäó ÇáúÅöÓúáóÇãö Èõäöíó Úóáóì ÃõÕõæáö ãöáøóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó¡ æóåöíó ÃõÕõæáõ ÇáúÝöØúÑóÉö¡ æóÇáÊøóæóÓøõØõ Èóíúäó ÇáÔøöÏøóÉö æóÇááøöíäö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
æóãÇ ÌóÚóáó Úóáóíúßõãú Ýöí ÇáÏøöíäö ãöäú ÍóÑóÌò ãöáøóÉó ÃóÈöíßõãú ÅöÈúÑÇåöíãó [ÓõæÑóÉ ÇáúÍóÌ: 78] .
æóÝöí ÞóÖöíøóÉö ÃóãúÑö ÅöÈúÑóÇåöíãó ÈöÐóÈúÍö æóáóÏöåö- ÚóáóíúåöãóÇ ÇáÓøóáóÇãõ-¡ Ëõãøó ÝöÏóÇÆöåö ÈöÐóÈúÍö ÔóÇÉò ÑóãóÒñ Åöáóì ÇáöÇäúÊöÞóÇáö ãöäú ÔöÏøóÉö ÇáúÃóÏúíóÇäö ÇáúÃõÎúÑóì Ýöí ÞóÑóÇÈöíäöåóÇ Åöáóì ÓóãóÇÍóÉö Ïöíäö Çááøóåö ÇáúÍóäöíÝö Ýöí ÇáúÞõÑúÈóÇäö ÈöÇáúÍóíóæóÇäö Ïõæäó ÇáúÂÏóãöíøö. æóáöÐóáößó ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóäÇÏóíúäÇåõ Ãóäú íóÇ ÅöÈúÑÇåöíãõ ÞóÏú ÕóÏøóÞúÊó ÇáÑøõÄúíÇ ÅöäøóÇ ßóÐáößó äóÌúÒöí ÇáúãõÍúÓöäöíäó Åöäøó åóÐóÇ áóåõæó ÇáúÈóáÇÁõ ÇáúãõÈöíäõ æóÝóÏóíúäÇåõ ÈöÐöÈúÍò ÚóÙöíãò [ÓõæÑóÉ ÇáÕÇÝÇÊ:
107] .
ÝóÇáÔøóÑöíÚóÉõ ÇáøóÊöí ÊõÈúäóì ÊóÝóÇÕöíáõåóÇ æóÊóÝóÇÑöíÚõåóÇ Úóáóì ÃõÕõæáö ÔóÑöíÚóÉò ÊõÚúÊóÈóÑõ ßóÃóäøóåóÇ Êöáúßó ÇáÔøóÑöíÚóÉõ.
æóáöÐóáößó ÞóÇáó ÇáúãõÍóÞøöÞõæäó ãöäú ÚõáóãóÇÆöäóÇ: Åöäøó ÇáúÍõßúãó ÇáËøóÇÈöÊó ÈöÇáúÞöíóÇÓö Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö íóÕöÍøõ Ãóäú íõÞóÇáó Åöäøóåõ Ïöíäõ Çááøóåö æóÅöäú ßóÇäó áóÇ íóÕöÍøõ Ãóäú íõÞóÇáó: ÞóÇáóåõ Çááøóåõ. æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ Ãóäøó ÌóãöíÚó ãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ÇáúÅöÓúáóÇãõ ÞóÏú ÌóÇÁó Èöåö ÅöÈúÑóÇåöíãõ- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÅöÐú áóÇ íóÎúØõÑõ Ðóáößó ÈöÇáúÈóÇáö¡ ÝóÅöäøó ÇáúÅöÓúáóÇãó ÔóÑöíÚóÉñ ÞóÇäõæäöíøóÉñ
ÓõáúØóÇäöíøóÉñ¡ æóÔóÑúÚõ ÅöÈúÑóÇåöíãó ÔóÑöíÚóÉñ ÞóÈóÇÆöáöíøóÉñ ÎóÇÕøóÉñ ÈöÞóæúãò¡ æóáóÇ Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó Ãóäøó Çááøóåó ÃóãóÑó ÇáäøóÈöíÁó ãõÍóãøóÏðÇ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇÊøöÈóÇÚö ãöáøóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó ÇÈúÊöÏóÇÁð ÞóÈúáó Ãóäú íõæÍöí Åöáóíúåö ÈöÔóÑóÇÆöÚö Ïöíäö ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ áöÃóäøó Ðóáößó æóÅöäú ßóÇäó ÕóÍöíÍðÇ ãöäú ÌöåóÉö ÇáúãóÚúäóì æóÊóÍúÊóãöáõåõ ÃóáúÝóÇÙõ ÇáúÂíóÉö áóßöäøóåõ áóÇ íóÓúÊóÞöíãõ ÅöÐú áóãú íóÑöÏú Ýöí ÔóíúÁò ãöäó ÇáÊøóÔúÑöíÚö ÇáúÅöÓúáóÇãöíøö ãóÇ íõÔöíÑõ Åöáóì Ãóäøóåõ äóÓúÎñ áöãóÇ ßóÇäó Úóáóíúåö ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú ÞóÈúáõ.(14/320)
ÅöäøóãóÇ ÌõÚöáó ÇáÓøóÈúÊõ Úóáóì ÇáøóÐöíäó ÇÎúÊóáóÝõæÇ Ýöíåö æóÅöäøó ÑóÈøóßó áóíóÍúßõãõ Èóíúäóåõãú íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ÝöíãóÇ ßóÇäõæÇ Ýöíåö íóÎúÊóáöÝõæäó (124)
ÝóÇÊøöÈóÇÚõ ÇáäøóÈöíÁö ãöáøóÉó ÅöÈúÑóÇåöíãó ßóÇäó ÈöÇáúÞóæúáö æóÇáúÚóãóáö Ýöí ÃõÕõæáö ÇáÔøóÑöíÚóÉö ãöäú ÅöËúÈóÇÊö ÇáÊøóæúÍöíÏö æóÇáúãõÍóÇÌøóÉö áóåõ æóÇÊøöÈóÇÚö ãóÇ ÊóÞúÊóÖöíåö ÇáúÝöØúÑóÉõ. æóÝöí ÝõÑõæÚöåóÇ ãöãøóÇ ÃóæúÍóì Çááøóåõ Åöáóíúåö ãöäó ÇáúÍóäöíÝöíøóÉö ãöËúáõ ÇáúÎöÊóÇäö æóÎöÕóÇáö ÇáúÝØúÑóÉ æóÇáúÅöÍúÓóÇä.
[124]
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÂíóÉ 124]
ÅöäøóãÇ ÌõÚöáó ÇáÓøóÈúÊõ Úóáóì ÇáøóÐöíäó ÇÎúÊóáóÝõæÇ Ýöíåö æóÅöäøó ÑóÈøóßó áóíóÍúßõãõ Èóíúäóåõãú íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö ÝöíãÇ ßÇäõæÇ Ýöíåö íóÎúÊóáöÝõæäó (124)
ãóæúÞöÚõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉö íõäóÇÏöí Úóáóì ÃóäøóåóÇ ÊóÖóãøóäóÊú ãóÚúäðì íóÑúÊóÈöØõ ÈöãöáøóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó æóÈöãóÌöíÁö ÇáúÅöÓúáóÇãö Úóáóì ÃóÓóÇÓöåóÇ.
ÝóáóãøóÇ äóÝóÊö ÇáúÂíóÉõ ÞóÈúáó åóÐöåö Ãóäú íóßõæäó ÅöÈúÑóÇåöíãõ- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÑóÏøðÇ Úóáóì ãóÒóÇÚöãö ÇáúÚóÑóÈö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ãóäøóåõãú Úóáóì ãöáøóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó¡ ÇäúÊóÞóáó ÈöåóÐöåö ÇáúãõäóÇÓóÈóÉö Åöáóì ÅöÈúØóÇáö ãóÇ íõÔúÈöåõ Êöáúßó ÇáúãóÒóÇÚöãó. æóåöíó ãóÒóÇÚöãõ ÇáúíóåõæÏö Ãóäøó ãöáøóÉó ÇáúíóåõæÏöíøóÉö åöíó ãöáøóÉõ ÅöÈúÑóÇåöíãó ÒóÚúãðÇ ÇÈúÊóÏóÚõæåõ Íöíäó ÙõåõæÑö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÌóÍúÏðÇ áöÝóÖöíáóÉò ÝóÇÊóÊúåõãú¡ æóåöíó ÝóÖöíáóÉõ ÈöäóÇÁö Ïöíäöåöãú Úóáóì Ãóæøóáö Ïöíäò áöáúÝöØúÑóÉö ÇáúßóÇãöáóÉö ÍóÓóÏðÇ ãöäú ÚöäúÏö ÃóäúÝõÓöåöãú. æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ Ðóáößó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÇ Ãóåúáó ÇáúßöÊÇÈö áöãó ÊõÍóÇÌøõæäó Ýöí ÅöÈúÑÇåöíãó Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó [65] .
ÝóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ãöËúáõ ÂíóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó íóÇ Ãóåúáó ÇáúßöÊÇÈö áöãó ÊõÍóÇÌøõæäó Ýöí ÅöÈúÑÇåöíãó æóãÇ ÃõäúÒöáóÊö ÇáÊøóæúÑÇÉõ æóÇáúÅöäúÌöíáõ ÅöáøóÇ ãöäú ÈóÚúÏöåö ÃóÝóáÇ ÊóÚúÞöáõæäó åóÇ ÃóäúÊõãú åÄõáÇÁö ÍÇÌóÌúÊõãú ÝöíãÇ áóßõãú Èöåö Úöáúãñ Ýóáöãó ÊõÍóÇÌøõæäó ÝöíãÇ áóíúÓó áóßõãú Èöåö Úöáúãñ æóÇááøóåõ íóÚúáóãõ æóÃóäúÊõãú áóÇ ÊóÚúáóãõæäó ãóÇ ßÇäó ÅöÈúÑÇåöíãõ íóåõæÏöíøðÇ æóáÇ äóÕúÑÇäöíøðÇ æóáßöäú ßÇäó ÍóäöíÝÇð ãõÓúáöãÇð æóãÇ ßÇäó ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó¡ ÝóÐóáößó ÏóÇáøñ Úóáóì Ãóäøó åóÄõáóÇÁö ÇáúÝöÑóÞó ÇáËøóáóÇËó ÇÎúÊóáóÝõæÇ Ýöí ÅöÈúÑóÇåöíãó¡ Ýóßõáøõ æóÇÍöÏóÉò ãöäú åóÄõáóÇÁö ÊóÏøóÚöí ÃóäøóåóÇ Úóáóì ãöáøóÊöåö¡ ÅöáøóÇ Ãóäøóåõ ÇÞúÊóÕóÑó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Úóáóì ÅöÈúØóÇáö ãóÒóÇÚöãö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÃóÚúÙóãö Ïóáöíáò æóåõæó Ãóäøó Ïöíäóåõãõ ÇáúÅöÔúÑóÇßó æóÅöÈúÑóÇåöíãõ- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ãóÇ ßóÇäó ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó. æóÚóÞøóÈó Ðóáößó(14/321)
ÈöÅöÈúØóÇáö ãóÒóÇÚöãö ÇáúíóåõæÏö áöÃóäøóåóÇ ÞóÏú Êóßõæäõ ÃóßúËóÑó ÑóæóÇÌðÇ¡ áöÃóäøó ÇáúíóåõæÏó ßóÇäõæÇ ãõÎóÇáöØöíäó ÇáúÚóÑóÈó Ýöí ÈöáóÇÏöåöãú¡ ÝóÃóåúáõ ãóßøóÉó ßóÇäõæÇ íóÊøóÕöáõæäó ÈöÇáúíóåõæÏö Ýöí ÃóÓúÝóÇÑöåöãú æóÃóÓúæóÇÞöåöãú ÈöÎöáóÇÝö ÇáäøóÕóÇÑóì.
æóáóãøóÇ ßóÇäóÊú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ ãóßøöíøóÉð áóãú íóÊóÚóÑøóÖú ÝöíåóÇ áöáäøóÕóÇÑóì ÇáøóÐöíäó ÊóÚóÑøóÖó áóåõãú Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó.
æóáöåóÐóÇ Êóßõæäõ ÌõãúáóÉõ ÅöäøóãÇ ÌõÚöáó ÇáÓøóÈúÊõ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ äóÔóÃó Úóäú Þóæúáöåö: Ëõãøó ÃóæúÍóíúäÇ Åöáóíúßó Ãóäö ÇÊøóÈöÚú ãöáøóÉó ÅöÈúÑÇåöíãó ÍóäöíÝÇð [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 123] ÅöÐú íõËöíÑõ ÓõÄóÇáðÇ ãöäó ÇáúãõÎóÇáöÝöíäó: ßóíúÝó íóßõæäõ ÇáúÅöÓúáóÇãõ ãöäú ãöáøóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó¿ æóÝöíåö ÌõÚöáó íóæúãõ ÇáúÌõãúÚóÉö Çáúíóæúãó ÇáúãõÞóÏøóÓó. æóÞóÏú ÌóÚóáóÊö ÇáÊøóæúÑóÇÉõ áöáúíóåõæÏö íóæúãó ÇáÊøóÞúÏöíÓö íóæúãó ÇáÓøóÈúÊö. æóáóÚóáøó ÇáúíóåõæÏó ÔóÛóÈõæÇ ÈöÐóáößó Úóáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ ÝóßóÇäó Þóæúáõåõ:
ÅöäøóãÇ ÌõÚöáó ÇáÓøóÈúÊõ Úóáóì ÇáøóÐöíäó ÇÎúÊóáóÝõæÇ Ýöíåö ÈóíóÇäðÇ áöÌóæóÇÈö åóÐóÇ ÇáÓøõÄóÇáö.
æóÞóÏú æóÞóÚóÊú åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ãõÚúÊóÑöÖóÉð Èóíúäó ÌõãúáóÉö Ëõãøó ÃóæúÍóíúäÇ Åöáóíúßó Ãóäö ÇÊøóÈöÚú ãöáøóÉó ÅöÈúÑÇåöíãó ÍóäöíÝÇð [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 123] æóÌõãúáóÉö ÇÏúÚõ Åöáì ÓóÈöíáö ÑóÈøößó ÈöÇáúÍößúãóÉö [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá:
125] ÅöáóÎú.
æóáöÐóáößó ÇÝúÊõÊöÍóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ ÈöÃóÏóÇÉö ÇáúÍóÕúÑö ÅöÔúÚóÇÑðÇ ÈöÃóäøóåóÇ áöÞóáúÈö ãóÇ Ùóäøóåõ ÇáÓøóÇÆöáõæäó ÇáúãõÔóÛøöÈõæäó.
æóåóÐóÇ ÃõÓúáõæÈñ ãóÚúÑõæÝñ Ýöí ßóËöíÑò ãöäó ÇáúÃóÌúæöÈóÉö ÇáúãõæÑóÏóÉö áöÑóÏøö ÑóÃúíö ãóæúåõæãò¡ ÝóÇáÖøóãöíÑõ Ýöí Þóæúáöåö: Ýöíåö ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÅöÈúÑóÇåöíãó Úóáóì ÊóÞúÏöíÑò ãõÖóÇÝò¡ Ãóíö ÇÎúÊóáóÝõæÇ Ýöí ãöáøóÊöåö¡ æóáóíúÓó ÚóÇÆöÏðÇ Úóáóì ÇáÓøóÈúÊö¡ ÅöÐú áóÇ ØóÇÆöáó ãöäó ÇáúãóÚúäóì Ýöí Ðóáößó. æóÇáøóÐöíäó ÇÎúÊóáóÝõæÇ Ýöí ÅöÈúÑóÇåöíãó¡ Ãóíú Ýöí ãöáøóÊöåö åõãõ ÇáúíóåõæÏõ áöÃóäøóåõãú ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáÓøóÈúÊö.
æóãóÚúäóì ÌõÚöáó ÇáÓøóÈúÊõ ÝõÑöÖó æóÚõíøöäó Úóáóíúåöãú¡ Ãóíú ÝõÑöÖóÊú Úóáóíúåöãú ÃóÍúßóÇãõ ÇáÓøóÈúÊö: ãöäú ÊóÍúÑöíãö ÇáúÚóãóáö Ýöíåö¡ æóÊóÍúÑöíãö ÇÓúÊöÎúÏóÇãö ÇáúÎóÏóãö æóÇáÏøóæóÇÈøö Ýöí íóæúãö ÇáÓøóÈúÊö.
æóÚóÏóáó Úóäú ÐößúÑö ÇÓúãö ÇáúíóåõæÏö Ãóæú Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ãóÚó ßóæúäöåö ÃóæúÌóÒó Åöáóì ÇáÊøóÚúÈöíÑö Úóäúåõãú ÈöÇáúãóæúÕõæáö áöÃóäøó ÇÔúÊöåóÇÑóåõãú ÈöÇáÕøöáóÉö ßóÇÝò Ýöí ÊóÚúÑöíÝöåöãú ãóÚó ãóÇ Ýöí(14/322)
ÇáúãóæúÕõæáö æóÕöáóÊöåö ãöäó ÇáúÅöíãóÇÁö Åöáóì æóÌúåö ÈöäóÇÁö ÇáúÎóÈóÑö. æóÐóáößó ÇáúÅöíãóÇÁõ åõæó ÇáúãóÞúÕõæÏõ åõäóÇ áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ÅöËúÈóÇÊõ Ãóäøó ÇáúíóåõæÏó áóãú íóßõæäõæÇ Úóáóì ÇáúÍóäöíÝöíøóÉö ßóãóÇ ÚóáöãúÊó ÂäöÝðÇ.
æóáóíúÓó ãóÚúäóì ÝöÚúáö ÇÎúÊóáóÝõæÇ æõÞõæÚõ ÎöáóÇÝò Èóíúäöåöãú ÈöÃóãúÑö ÇáÓøóÈúÊö Èóáú ÝöÚúáõ ÇÎúÊóáóÝõæÇ ãõÑóÇÏñ Èöåö ÎóÇáóÝõæÇ ßóãóÇ
Ýöí Þóæúáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó «æóÇÎúÊöáóÇÝöåöãú ÃóäúÈöíóÇÆöåöãú»
¡ Ãóíú Úóãóáöåöãú ÎöáóÇÝó ãóÇ ÃóãóÑó Èöåö ÃóäúÈöíóÇÄõåõãú. ÝóÍóÇÕöáõ ÇáúãóÚúäóì åóßóÐóÇ: ãóÇ ÝõÑöÖó ÇáÓøóÈúÊõ Úóáóì Ãóåúáö ÇáÓøóÈúÊö ÅöáøóÇ áöÃóäøóåõãú áóãú íóßõæäõæÇ Úóáóì ãöáøóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó¡ ÅöÐú ãöãøóÇ áóÇ Ôóßøó Ýöíåö ÚöäúÏóåõãú Ãóäøó ãöáøóÉó ÅöÈúÑóÇåöíãó áóíúÓó ãöäúåóÇ ÍõÑúãóÉõ ÇáÓøóÈúÊö æóáóÇ åõæó ãöäú ÔóÑóÇÆöÚöåóÇ.
æóáóãú íóÞóÚö ÇáÊøóÚóÑøõÖõ áöáúíóæúãö ÇáúãõÞóÏøóÓö ÚöäúÏó ÇáäøóÕóÇÑóì áöÚóÏóãö ÇáÏøóÇÚöí Åöáóì Ðóáößó Íöíäó äõÒõæáö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ßóãóÇ ÚóáöãúÊó.
æóáóÇ íõÄúÎóÐõ ãöäú åóÐóÇ Ãóäøó ãöáøóÉó ÅöÈúÑóÇåöíãó ßóÇäó Çáúíóæúãõ ÇáúãõÞóÏøóÓõ ÝöíåóÇ íóæúãó ÇáúÌõãúÚóÉö áöÚóÏóãö ãóÇ íóÏõáøõ Úóáóì Ðóáößó¡ æóÇáúßóÇÝöí Ýöí äóÝúíö Ãóäú íóßõæäó ÇáúíóåõæÏõ Úóáóì ãöáøóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó Ãóäøó íóæúãó ÍõÑúãóÉö ÇáÓøóÈúÊö áóãú Êóßõäú ãöäú ãöáøóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó.
Ëõãøó ÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäøó ÍõÑúãóÉó íóæúãö ÇáúÌõãúÚóÉö ÇÏøõÎöÑóÊú áöáúãöáøóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãöíøóÉö
áöÞóæúáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó «ÝóåóÐóÇ Çáúíóæúãõ ÇáøóÐöí ÇÎúÊóáóÝõæÇ Ýöíåö ÝóåóÏóÇäóÇ Çááøóåõ Åöáóíúåö ÝóÇáäøóÇÓõ áóäóÇ Ýöíåö ÊóÈóÚñ ÇáúíóåõæÏõ ÛóÏðÇ æóÇáäøóÕóÇÑóì ÈóÚúÏó ÛóÏò» .
ÝóÞóæúáõåõ: «ÝóåóÏóÇäóÇ Çááøóåõ Åöáóíúåö»
íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøóåõ áóãú íóÓúÈöÞú Ðóáößó Ýöí ãöáøóÉò ÃõÎúÑóì.
ÝóåóÐóÇ æóÌúåõ ÊóÝúÓöíÑö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö¡ æóãóÍúãóáõ ÇáúÝöÚúáö æóÇáÖøóãöíÑõ ÇáúãóÌúÑõæÑö Ýöí Þóæúáöåö: ÇÎúÊóáóÝõæÇ Ýöíåö.
æóãóÇ ÐóßóÑóåõ ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó ãöäú æõÌõæåò áóÇ íóÎúáõæ ãöäú ÊóßóáøõÝò æóÚóÏóãö ØóÇÆöáò. æóÞóÏú ÌóÚóáõæÇ ÖóãöíÑó Ýöíåö ÚóÇÆöÏðÇ Åöáóì ÇáÓøóÈúÊõ. æóÊóÃóæøóáõæÇ ãóÚúäóì ÇáöÇÎúÊöáóÇÝö Ýöíåö ÈöæõÌõæåò. æóáóÇ ãõäóÇÓóÈóÉó Èóíúäó ÇáúÎóÈóÑö æóÈóíúäó ãóÇ Êõæõåøöãó Ãóäøóåõ ÊóÚúáöíáñ áóåõ Úóáóì ãóÚúäóì ÌóÚúáö ÇáÓøóÈúÊö Úóáóíúåöãú áöÃóäøóåõãõ ÇÎúÊáÝõæÇ Úáì äÈíÆåã ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- áöÃóÌúáö ÇáÓøóÈúÊö¡ áöÃóäøó äóÈöíøóåõãú(14/323)
ÃóãóÑóåõãú Ãóäú íõÚóÙøöãõæÇ íóæúãó ÇáúÌõãúÚóÉö ÝóÃóÈóæúÇ¡ æóØóáóÈõæÇ Ãóäú íóßõæäó ÇáÓøóÈúÊõ åõæó ÇáúãõÝóÖøóáó ãöäó ÇáúÃõÓúÈõæÚö ÈöÚöáøóÉö Ãóäøó Çááøóåó ÞóÖóì ÎóáúÞó ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑóÖöíäó ÞóÈúáó íóæúãö ÇáÓøóÈúÊö¡ æóáóãú íóßõäú Ýöí íóæúãö ÇáÓøóÈúÊö ÎóáúÞñ¡ ÝóÚóÇÞóÈóåõãõ Çááøóåõ ÈöÇáÊøóÔúÏöíÏö Úóáóíúåöãú Ýöí ÍõÑúãóÉö ÇáÓøóÈúÊö.
ßóÐóÇ äõÞöáó Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò. æóåõæó áóÇ íóÕöÍøõ Úóäúåõ¡ æóßóíúÝó æóÞóÏú ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: æóÞõáúäÇ áóåõãú áóÇ ÊóÚúÏõæÇ Ýöí ÇáÓøóÈúÊö [ÓõæÑóÉ ÇáäøöÓóÇÁ: 154] . æóßóíúÝó íóÓúÊóÞöíãõ Ãóäú íóÚúÏöáó ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- Úóäö Çáúíóæúãö ÇáøóÐöí ÃóãóÑó Çááøóåõ ÈöÊóÚúÙöíãöåö Åöáóì íóæúãò ÂÎóÑó áöÔóåúæóÉö Þóæúãöåö æóÞóÏú ÚõÑöÝó ÈöÇáÕøóáóÇÈóÉö Ýöí ÇáÏøöíäö.
ãä ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ãóäú ÒóÚóãó Ãóäøó ÇáÊøóæúÑóÇÉó ÃóãóÑóÊúåõãú Èöíóæúãò ÛóíúÑö ãõÚóíøóäò ÝóÚóíøóäõæåõ ÇáÓøóÈúÊó. æóåóÐóÇ áóÇ íóÓúÊóÞöíãõ áöÃóäøó ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÚóÇÔó Èóíúäóåõãú ËóãóÇäöíäó ÓóäóÉð ÝóßóíúÝó íóÕöÍøõ Ãóäú íóßõæäõæÇ ÝóÚóáõæÇ Ðóáößó áóÓõæÁö Ýóåúãöåöãú Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö. æóáóÚóáøóßó ÊóáõæÍõ áóßó ÍóíúÑóÉõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Ýöí ÇáúÊöÆóÇãö ãóÚóÇäöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö.
æÅöäøóãÇ áöáúÍóÕúÑö æóåõæó ÞóÕúÑõ ÞóáúÈò ãóÞúÕõæÏñ Èöåö ÇáÑøóÏøõ Úóáóì ÇáúíóåõæÏö ÈöÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Úóáóíúåöãú ÈöÃóäøóåõãú áóíúÓõæÇ Úóáóì ãöáøóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó¡ áöÃóäøó ÇáÓøóÈúÊó ÌóÚóáóåõ Çááøóåõ áóåõãú ÔóÑúÚðÇ ÌóÏöíÏðÇ ÈöÕóÑöíÍö ßöÊóÇÈöåöãú ÅöÐú áóãú íóßõäú Úóáóíúåö ÓóáóÝõåõãú. æóÊóÑúßöíÈõ ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö: Åöäú ÍõÑúãóÉó ÇáÓøóÈúÊö áóãú Êóßõäú ãöäú ãöáøóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó ÝóÃóÕúÍóÇÈõ Êöáúßó ÇáúÍõÑúãóÉö áóíúÓõæÇ Úóáóì ãöáøóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó.
æóãóÚúäóì ÌõÚöáó ÇáÓøóÈúÊõ Ãóäøóåõ ÌõÚöáó íóæúãðÇ ãõÚóÙøóãðÇ áóÇ Úóãóáó Ýöíåö¡ Ãóíú ÌóÚóáó Çááøóåõ ÇáÓøóÈúÊó ãõÚóÙøóãðÇ¡ ÝóÍõÐöÝó ÇáúãóÝúÚõæáõ ÇáËøóÇäöí áöÝöÚúáö ÇáúÌóÚúáö áöÃóäøóåõ äõÒøöáó ãóäúÒöáóÉó ÇááøóÇÒöãö ÅöíÌóÇÒðÇ áöíóÔúãóáó ßõáøó ÃóÍúæóÇáö ÇáÓøóÈúÊö ÇáúãóÍúßöíøóÉö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÞõáúäÇ áóåõãú áóÇ ÊóÚúÏõæÇ Ýöí ÇáÓøóÈúÊö [ÓõæÑóÉ ÇáäøöÓóÇÁ: 154] æóÞóæúáõåõ: ÅöÐú íóÚúÏõæäó Ýöí ÇáÓøóÈúÊö [ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 163] .
æóÖõãøöäó ÝöÚúáõ ÌõÚöáó ãóÚúäóì ÝõÑöÖó ÝóÚõÏøöíó ÈöÍóÑúÝö Úóáóì.
æóÞóÏö ÇÏøóÎóÑó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì áöãõÍóãøóÏò Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäú íóßõæäó åõæó ÇáúæóÇÑöËõ áöÃõÕõæáö ÅöÈúÑóÇåöíãó¡ ÝóÌóÚóáó áöáúíóåõæÏö æóÇáäøóÕóÇÑóì ÏöíäðÇ ãõÎóÇáöÝðÇ áöãöáøóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó¡ æóäóÕóÈó Úóáóì Ðóáößó ÔöÚóÇÑðÇ æóåõæó Çáúíóæúãõ ÇáøóÐöí íõÚúÑóÝõ Èöåö ÃóÕúáõ Ðóáößó ÇáÏøöíäö æóÊóÛúíöíÑõ Ðóáößó Çáúíóæúãö ÚöäúÏó ÈöÚúËóÉö ÇáúãóÓöíÍö- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ðóáößó¡ áöÆóáøóÇ íóßõæäó íóæúãó ÇáÓøóÈúÊö ãõÓúÊóÑúÓöáðÇ(14/324)
ÇÏúÚõ Åöáóì ÓóÈöíáö ÑóÈøößó ÈöÇáúÍößúãóÉö æóÇáúãóæúÚöÙóÉö ÇáúÍóÓóäóÉö æóÌóÇÏöáúåõãú ÈöÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ Åöäøó ÑóÈøóßó åõæó ÃóÚúáóãõ Èöãóäú Öóáøó Úóäú ÓóÈöíáöåö æóåõæó ÃóÚúáóãõ ÈöÇáúãõåúÊóÏöíäó (125)
Ýöí Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó¡ ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì Ãóäøóåõãú ÚõÑúÖóÉñ áöäóÓúÎö Ïöíäöåöãú ÈöÏöíäö ÚöíÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- æóÅöÚúÏóÇÏðÇ áóåõãú áöÊóáóÞøöí äóÓúÎò ÂÎóÑó ÈóÚúÏó Ðóáößó ÈöÏöíäò ÂÎóÑó íóßõæäõ ÔöÚóÇÑõåõ íóæúãðÇ ÂÎóÑó ÛóíúÑó ÇáÓøóÈúÊö æóÛóíúÑó ÇáúÃóÍóÏö. ÝóåóÐóÇ åõæó ÇáÊøóÝúÓöíÑõ ÇáøóÐöí Èöåö íóÙúåóÑõ ÇäúÊöÓóÇÞõ ÇáúÂíö ÈóÚúÖöåóÇ ãóÚó ÈóÚúÖò.
æÈóíúäóåõãú ÙóÑúÝñ áöáúÍõßúãö ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏö ãöäú «íóÍúßõãõ» ¡ Ãóíú ÍõßúãðÇ Èóíúäó ÙóåúÑóÇäóíúåöãú. æóáóíúÓóÊú Èóíúäóåõãú áöÊóÚúÏöíóÉö «íóÍúßõãõ» ÅöÐú áóíúÓó ËóãøóÉó ÐößúÑõ ÇáöÇÎúÊöáóÇÝö Èóíúäó ÝóÑöíÞóíúäö åõäóÇ.
[125]
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÂíóÉ 125]
ÇÏúÚõ Åöáì ÓóÈöíáö ÑóÈøößó ÈöÇáúÍößúãóÉö æóÇáúãóæúÚöÙóÉö ÇáúÍóÓóäóÉö æóÌÇÏöáúåõãú ÈöÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ Åöäøó ÑóÈøóßó åõæó ÃóÚúáóãõ Èöãóäú Öóáøó Úóäú ÓóÈöíáöåö æóåõæó ÃóÚúáóãõ ÈöÇáúãõåúÊóÏöíäó (125)
ÇÏúÚõ Åöáì ÓóÈöíáö ÑóÈøößó ÈöÇáúÍößúãóÉö æóÇáúãóæúÚöÙóÉö ÇáúÍóÓóäóÉö æóÌÇÏöáúåõãú ÈöÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ.
íóÊóäóÒøóáõ ãóÚúäóì åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãóäúÒöáóÉó ÇáúÈóíóÇäö áöÞóæúáöåö: Ãóäö ÇÊøóÈöÚú ãöáøóÉó ÅöÈúÑÇåöíãó ÍóäöíÝÇð [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 123] ÝóÅöäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÈöãóÇ ÃõæÍöíó Åöáóíúåö ãöäó ÇÊøöÈóÇÚö ãöáøóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó åõæó Ïöíäõ ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ æóÏöíäõ ÇáúÅöÓúáóÇãö ãóÈúäöíøñ Úóáóì ÞóæóÇÚöÏö ÇáúÍóäöíÝöíøóÉö¡ ÝóáóÇ ÌóÑóãó ßóÇäó ÇáÑøóÓõæáõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÏóÚúæóÊöåö ÇáäøóÇÓó Åöáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö ÏóÇÚöíðÇ Åöáóì ÇÊøöÈóÇÚö ãöáøóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó.
æóãõÎóÇØóÈóÉõ Çááøóåö ÑóÓõæáóåõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöåóÐóÇ ÇáúÃóãúÑö Ýöí Íöíäö Ãóäøóåõ ÏóÇÚò Åöáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö æóãõæóÇÝöÞñ áöÃóÕõæáö ãöáøóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøó ÕöíÛóÉó ÇáúÃóãúÑö ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ØóáóÈö ÇáÏøóæóÇãö Úóáóì ÇáÏøóÚúæóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãöíøóÉö ãóÚó ãóÇ ÇäúÖóãøó Åöáóì Ðóáößó ãöäó ÇáúåöÏóÇíóÉö Åöáóì ØóÑóÇÆöÞö ÇáÏøóÚúæóÉö Åöáóì ÇáÏøöíäö.
ÝóÊóÖóãøóäóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÊóËúÈöíÊó ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì ÇáÏøóÚúæóÉö æóÃóäú áóÇ íõÄóíøöÓóåõ Þóæúáõ ÇáúãõÔúÑößöíäó áóåõ
ÅöäøóãÇ ÃóäúÊó ãõÝúÊóÑò [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 101] æóÞóæúáõåõãú: ÅöäøóãÇ íõÚóáøöãõåõ ÈóÔóÑñ [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá:
103] æóÃóäú áóÇ íóÕõÏøóåõ Úóäö ÇáÏøóÚúæóÉö Ãóäøóåõ ÊóÚóÇáóì áóÇ íóåúÏöí ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÂíóÇÊö Çááøóåö. Ðóáößó Ãóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó áóãú íóÊúÑõßõæÇ ÍöíáóÉð íÍÓÈæäåÇ ÊËÈøØ ÇáäøÈí Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóäú ÏóÚúæóÊöåö ÅöáøóÇ ÃóáúÞóæúÇ ÈöåóÇ Åöáóíúåö ãöäú:
ÊóÕúÑöíÍò ÈöÇáÊøóßúÐöíÈö¡ æóÇÓúÊöÓúÎóÇÑò¡ æóÊóåúÏöíÏò¡ æóÈóÐóÇÁóÉò¡ æóÇÎúÊöáóÇÞò¡ æóÈõåúÊóÇäò¡ ßóãóÇ Ðóáößó ãóÍúßöíøñ Ýöí ÊóÖóÇÚöíÝö(14/325)
ÇáúÞõÑúÂäö æóÝöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö¡ áöÃóäøóåõãú íóÌúåóáõæäó ãóÑóÇÊöÈó Ãóåúáö ÇáöÇÕúØöÝóÇÁö æóíóÒöäõæäóåõãú ÈöãöÚúíóÇÑö ãóæóÇÒöíäö äõÝõæÓöåöãú¡ ÝóÍóÓöÈõæÇ ãóÇ íóÃúÊõæäóåõ ãöäó ÇáúÎõÒóÚúÈóáóÇÊö ãõËóÈøöØðÇ áóåõ æóãõæÔößðÇ áöÃóäú íóÕúÑöÝóåõ Úóäú ÏóÚúæóÊöåöãú.
æóÓóÈöíáõ ÇáÑøóÈøö: ØóÑöíÞõåõ. æóåõæó ãõÌóÇÒñ áößõáøö Úóãóáò ãöäú ÔóÃúäöåö Ãóäú íõÈóáøöÛó ÚóÇãöáóåõ Åöáóì ÑöÖóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ áöÃóäøó ÇáúÚóãóáó ÇáøóÐöí íóÍúÕõáõ áöÚóÇãöáöåö ÛóÑóÖñ ãóÇ íõÔúÈöåõ ÇáØøóÑöíÞó ÇáúãõæÕöáó Åöáóì ãóßóÇäò ãóÞúÕõæÏò¡ ÝóáöÐóáößó íõÓúÊóÚóÇÑõ ÇÓúãõ ÇáÓøóÈöíáö áöÓóÈóÈö ÇáÔøóíúÁö.
ÞóÇáó ÇáúÞõÑúØõÈöíøõ: Åöäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó äóÒóáóÊú ÈöãóßøóÉó Ýöí æóÞúÊö ÇáúÃóãúÑö ÈöãõåóÇÏóäóÉò ÞõÑóíúÔò¡ Ãóíú Ýöí ãõÏøóÉö ÕõáúÍö ÇáúÍõÏóíúÈöíóÉö.
æóÍóßóì ÇáúæóÇÍöÏöíøõ Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò: ÃóäøóåóÇ äóÒóáóÊú ÚóÞöÈó ÛóÒúæóÉö ÃõÍõÏò áóãøóÇ ÃóÍúÒóäó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóäúÙóÑõ ÇáúãõËúáóÉö ÈöÍóãúÒóÉó- ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ- æóÞóÇáó: «áóÃóÞúÊõáóäøó ãóßóÇäóåõ ÓóÈúÚöíäó ÑóÌõáðÇ ãöäúåõãú»
. æóåóÐóÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäøó ÇáúÂíóÉó ãóÏóäöíøóÉñ.
æóáóÇ ÃóÍúÓóÈõ ãóÇ ÐóßóÑóÇåõ ÕóÍöíÍðÇ. æóáóÚóáøó ÇáøóÐöí ÛóÑøó ãóäú ÑóæóÇåõ Þóæúáõåõ: æóÅöäú ÚÇÞóÈúÊõãú ÝóÚÇÞöÈõæÇ ÈöãöËúáö ãóÇ ÚõæÞöÈúÊõãú Èöåö [ÇáäøóÍúá: 126] ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí¡ Èóáú ãóæúÞöÚõ ÇáúÂíóÉö ãõÊøóÕöáñ ÈöãóÇ ÞóÈúáóåõ ÛóíúÑõ ãõÍúÊóÇÌò Åöáóì ÅöíÌóÇÏö ÓóÈóÈö äõÒõæáò.
æóÅöÖóÇÝóÉõ ÓóÈöíáö Åöáóì ÑóÈøößó ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøó Çááøóåó ÃóÑúÔóÏó Åöáóíúåö æóÃóãóÑó ÈöÇáúÊöÒóÇãöåö. æóåóÐöåö ÇáúÅöÖóÇÝóÉõ ÊóÌúÑöíÏñ áöáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö. æóÕóÇÑó åóÐóÇ ÇáúãõÑóßøóÈõ ÚóáóãðÇ ÈöÇáúÛóáóÈóÉö Úóáóì Ïöíäö ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
Åöäøó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ íõäúÝöÞõæäó ÃóãúæÇáóåõãú áöíóÕõÏøõæÇ Úóäú ÓóÈöíáö Çááøóåö [ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÝóÇá: 36] ¡ æóåõæó ÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ¡ æóÝöí Þóæúáöåö ÚóÞöÈóåõ Åöäøó ÑóÈøóßó åõæó ÃóÚúáóãõ Èöãóäú Öóáøó Úóäú ÓóÈöíáöåö [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá:
125] .
æóíõØúáóÞõ ÓóÈöíáõ Çááøóåö ÚóáóãðÇ ÈöÇáúÛóáóÈóÉö ÃóíúÖðÇ Úóáóì äõÕúÑóÉö ÇáÏøóíúäö ÈöÇáúÞöÊóÇáö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóÌÇåöÏõæÇ ÈöÃóãúæÇáößõãú æóÃóäúÝõÓößõãú Ýöí ÓóÈöíáö Çááøóåö [ÓõæÑóÉ ÇáÊøóæúÈóÉ: 41] .
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: ÈöÇáúÍößúãóÉö áöáúãõáóÇÈóÓóÉö¡ ßóÇáúÈóÇÁö Ýöí Þóæúáö ÇáúÚóÑóÈö áöáúãõÚóÑøöÓö: ÈöÇáÑøöÝóÇÁö
æóÇáúÈóäöíäó¡ ÈöÊóÞúÏöíÑö: ÃóÚúÑóÓúÊó¡ íóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇáúãóÞóÇãõ¡ æóåöíó ÅöãøóÇ ãõÊóÚóáøöÞóÉñ Èö ÇÏúÚõ¡ Ãóæú Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖóãöíÑö ÇÏúÚõ.(14/326)
æóÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáõ ÇÏúÚõ áöÞóÕúÏö ÇáÊøóÚúãöíãö¡ Ãóæú áöÃóäøó ÇáúÝöÚúáó äõÒøöáó ãóäúÒöáóÉó ÇááøóÇÒöãö¡ áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ÇáÏøóæóÇãõ Úóáóì ÇáÏøóÚúæóÉö áóÇ ÈóíóÇäõ ÇáúãóÏúÚõæøöíäó¡ áöÃóäøó Ðóáößó ÃóãúÑñ ãóÚúáõæãñ ãöäú ÍóÇáö ÇáÏøóÚúæóÉö.
æóãóÚúäóì ÇáúãõáóÇÈóÓóÉö íóÞúÊóÖöí Ãóäú áóÇ ÊóÎúáõæó ÏóÚúæóÊõåõ Åöáóì ÓóÈöíáö Çááøóåö Úóäú åóÇÊóíúäö ÇáúÎóÕúáóÊóíúäö:
ÇáúÍößúãóÉõ¡ æóÇáúãóæúÚöÙóÉõ ÇáúÍóÓóäóÉõ.
ÝóÇáúÍößúãóÉõ: åöíó ÇáúãóÚúÑöÝóÉõ ÇáúãõÍúßóãóÉõ¡ Ãóíö ÇáÕøóÇÆöÈóÉõ ÇáúãõÌóÑøóÏóÉõ Úóäö ÇáúÎóØóÃö¡ ÝóáóÇ ÊõØúáóÞõ ÇáúÍößúãóÉõ ÅöáøóÇ Úóáóì ÇáúãóÚúÑöÝóÉö ÇáúÎóÇáöÕóÉö Úóäú ÔóæóÇÆöÈö ÇáúÃóÎúØóÇÁö æóÈóÞóÇíóÇ ÇáúÌóåúáö Ýöí ÊóÚúáöíãö ÇáäøóÇÓö æóÝöí ÊóåúÐöíÈöåöãú. æóáöÐóáößó ÚóÑøóÝõæÇ ÇáúÍößúãóÉó ÈöÃóäøóåóÇ: ãóÚúÑöÝóÉõ ÍóÞóÇÆöÞö ÇáúÃóÔúíóÇÁö Úóáóì ãóÇ åöíó Úóáóíúåö ÈöÍóÓóÈö ÇáØøóÇÞóÉö ÇáúÈóÔóÑöíøóÉö ÈöÍóíúËõ áóÇ ÊóáúÊóÈöÓõ Úóáóì ÕóÇÍöÈöåóÇ ÇáúÍóÞóÇÆöÞõ ÇáúãõÊóÔóÇÈöåóÉõ ÈóÚúÖõåóÇ ÈöÈóÚúÖ æóáóÇ ÊÎØìÁ Ýöí ÇáúÚöáóáö æóÇáúÃóÓúÈóÇÈö. æóåöíó ÇÓúãñ ÌóÇãöÚñ áößõáøö ßóáóÇãò Ãóæú Úöáúãò íõÑóÇÚóì Ýöíåö ÅöÕúáóÇÍõ ÍóÇáö ÇáäøóÇÓö æóÇÚúÊöÞóÇÏõåõãú ÅöÕúáóÇÍðÇ ãõÓúÊóãöÑøðÇ áóÇ íóÊóÛóíøóÑõ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ ÚóáóíúåóÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íõÄúÊöí ÇáúÍößúãóÉó ãóäú íóÔÇÁõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [269] ãõÝóÕøóáðÇ ÝóÇäúÙõÑúåõ. æóÊõØúáóÞõ ÇáúÍößúãóÉõ Úóáóì ÇáúÚõáõæãö ÇáúÍóÇÕöáóÉö áöáúÃóäúÈöíóÇÁö¡ æóíõÑóÇÏöÝõåóÇ ÇáúÍõßúãõ.
æÇáúãóæúÚöÙóÉö: ÇáúÞóæúáõ ÇáøóÐöí íõáóíøöäõ äóÝúÓó ÇáúãóÞõæáö áóåõ áöÚóãóáö ÇáúÎóíúÑö. æóåöíó ÃóÎóÕøõ ãöäó ÇáúÍößúãóÉö áöÃóäøóåóÇ ÍößúãóÉñ Ýöí ÃõÓúáõæÈò ÎóÇÕøò áöÅöáúÞóÇÆöåóÇ. æóÊóÞóÏøóãÊ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóÚúÑöÖú Úóäúåõãú æóÚöÙúåõãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [63] . æóÚöäúÏó Þóæúáöåö: ãóæúÚöÙóÉð æóÊóÝúÕöíáðÇ áößõáøö ÔóíúÁò Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [145] .
æóæóÕúÝõåóÇ ÈöÇáúÍõÓúäö ÊóÍúÑöíÖñ Úóáóì Ãóäú Êóßõæäó áóíøöäóÉð ãóÞúÈõæáóÉð ÚöäúÏó ÇáäøóÇÓö¡ Ãóíú ÍóÓóäóÉð Ýöí ÌöäúÓöåóÇ¡ æóÅöäøóãóÇ ÊóÊóÝóÇÖóáõ ÇáúÃóÌúäóÇÓõ ÈöÊóÝóÇÖõáö ÇáÕøöÝóÇÊö ÇáúãóÞúÕõæÏóÉö ãöäúåóÇ.
æóÚóØúÝõ ÇáúãóæúÚöÙóÉö Úóáóì «ÇáúÍößúãóÉö» áöÃóäøóåóÇ ÊõÛóÇíöÑõ ÇáúÍößúãóÉó ÈöÇáúÚõãõæãö æóÇáúÎõÕõæÕö ÇáúæóÌúåöíøö¡ ÝóÅöäøóåõ ÞóÏú íóÓúáõßõ ÈöÇáúãóæúÚöÙóÉö ãóÓúáóßó ÇáúÅöÞúäóÇÚö¡ Ýóãöäó ÇáúãóæúÚöÙóÉö ÍößúãóÉñ¡ æóãöäúåóÇ ÎóØóÇÈóÉñ¡ æóãöäúåóÇ ÌóÏóáñ.(14/327)
æóåöíó ãöäú ÍóíúËõ ãóÇåöíøóÊõåóÇ ÈóíúäóåóÇ æóÈóíúäó ÇáúÍößúãóÉö ÇáúÚõãõæãõ æóÇáúÎõÕõæÕõ ãöäú æóÌúåò¡ æóáóßöäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ÈöåóÇ ãóÇ áóÇ íóÎúÑõÌõ Úóäö ÇáúÍößúãóÉö æóÇáúãóæúÚöÙóÉö ÇáúÍóÓóäóÉö ÈöÞóÑöíäóÉö ÊóÛúíöíÑö ÇáúÃõÓúáõæÈö¡ ÅöÐú áóãú íóÚúØöÝú ãóÕúÏóÑó ÇáúãõÌóÇÏóáóÉö Úóáóì ÇáúÍößúãóÉö æóÇáúãóæúÚöÙóÉö ÈöÃóäú íõÞóÇáó: æóÇáúãõÌóÇÏóáóÉõ ÈöÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ¡ Èóáú
ÌöíÁó ÈöÝöÚúáöåóÇ¡ ÊóäúÈöíåÇ Úóáóì Ãóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ÊóÞúíöíÏõ ÇáúÅöÐúäö ÝöíåóÇ ÈöÃóäú Êóßõæäó ÈöÇáøóÊöí åöíó ÃÍÓä¡ ßóãóÇ ÞóÇáó: æóáÇ ÊõÌÇÏöáõæÇ Ãóåúáó ÇáúßöÊÇÈö ÅöáøóÇ ÈöÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ [ÓõæÑóÉ ÇáÚäßÈæÊ: 46] .
æóÇáúãõÌóÇÏóáóÉõ: ÇáöÇÍúÊöÌóÇÌõ áöÊóÕúæöíÈö ÑóÃúíò æóÅöÈúØóÇáö ãóÇ íõÎóÇáöÝõåõ Ãóæú Úóãóáò ßóÐóáößó. æóáóãøóÇ ßóÇäó ãóÇ áóÞöíóåõ ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú ÃóÐóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÞóÏú íóÈúÚóËõåõ Úáì ÇáÛáÙÉ Úóáóíúåöã Ýöí ÇáúãõÌóÇÏóáóÉö ÃóãóÑóåõ Çááøóåõ ÈöÃóäú íõÌóÇÏöáóåõãú ÈöÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ. æóÊóÞóÏøóãóÊú ÞóÑöíÈðÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö: ÊõÌÇÏöáõ Úóäú äóÝúÓöåÇ [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá:
111] . æóÊóÞóÏøóãóÊú ãöäú ÞóÈúáõ ÚöäúÏö Þóæúáöåö: æóáÇ ÊõÌÇÏöáú Úóäö ÇáøóÐöíäó íóÎúÊÇäõæäó ÃóäúÝõÓóåõãú
Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [107] . æóÇáúãÚúäóì: ÅöÐÇ ÃáÌÃÊß ÇáÏøóÚúæóÉõ Åöáóì ãõÍóÇÌøóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÝóÍóÇÌöÌúåõãú ÈöÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ.
æóÇáúãõÝóÖøóáõ Úóáóíúåö ÇáúãõÍóÇÌøóÉõ ÇáÕøóÇÏöÑóÉõ ãöäúåõãú¡ ÝóÅöäøó ÇáúãõÌóÇÏóáóÉó ÊóÞúÊóÖöí ÕõÏõæÑó ÇáúÝöÚúáö ãöäó ÇáúÌóÇäöÈóíúäö¡ ÝóÚõáöãó Ãóäøó ÇáúãóÃúãõæÑó Èöåö Ãóäú Êóßõæäó ÇáúãõÍóÇÌøóÉõ ÇáÕøóÇÏöÑóÉõ ãöäúåõ ÃóÔóÏøó ÍõÓúäðÇ ãöäó ÇáúãõÍóÇÌøóÉö ÇáÕøóÇÏöÑóÉö ãöäúåõãú¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÇÏúÝóÚú ÈöÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ [ÓõæÑóÉ ÇáúãõÄúãöäõæäó: 96] .
æóáóãøóÇ ßóÇäóÊö ÇáúãõÌóÇÏóáóÉõ áóÇ Êóßõæäõ ÅöáøóÇ ãóÚó ÇáúãõÚóÇÑöÖöíäó ÕóÑøóÍó Ýöí ÇáúãõÌóÇÏóáóÉö ÈöÖóãöíÑö ÌóãúÚö ÇáúÛóÇÆöÈöíäó ÇáúãõÑóÇÏõ ãöäúåõ ÇáúãõÔúÑößõæäó¡ ÝóÅöäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó ãõÊóÝóÇæöÊõæäó Ýöí ßóíúÝöíøóÇÊö ãõÍóÇÌøóÊöåöãú¡ Ýóãöäúåõãú ãóäú íõÍóÇÌøõ Èöáöíäò¡ ãöËúáõ ãóÇ
Ýöí ÇáúÍóÏöíËö: Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÑóÃó ÇáúÞõÑúÂäó Úóáóì ÇáúæóáöíÏö Èúäö ÇáúãõÛöíÑóÉö Ëõãøó ÞóÇáó áóåõ: «åóáú ÊóÑóì ÈöãóÇ ÃóÞõæáõ ÈóÃúÓðÇ» ÞóÇáó: áóÇ æÇáÏãÇÁ
. æóÞóÑóÃó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇáúÞõÑúÂäó Úóáóì ÚóÈúÏö Çááøóåö Èúäö ÃõÈóíøö ÇÈúä Óóáõæáò Ýöí ãóÌúáöÓö Þóæúãöåö¡ ÝóÞóÇáó ÚóÈúÏõ Çááøóåö Èúäõ ÃõÈóíøò: ÃóíøõåóÇ ÇáúãóÑúÁõ Åöäú ßóÇäó ãóÇ ÊóÞõæáõ ÍóÞøðÇ ÝóÇÌúáöÓú Ýöí ÈóíúÊößó Ýóãä ÌóÇÁóß ÝÍÏøËå ÅöíøóÇåõ æóãóäú áóãú íÃÊß ÝóáóÇ ÊÛÊå æóáóÇ ÊóÃúÊöåö Ýöí ãóÌúáöÓöåö ÈöãóÇ íóßúÑóåõ ãöäúåõ.(14/328)
æóÊóÕóÏøöí ÇáúãõÔúÑößöíäó áöãõÌóÇÏóáóÉö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊóßóÑøóÑó ÛóíúÑó ãóÑøóÉò. æóãöäú Ðóáößó ãóÇ
Ñõæöíó Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò: Ãóäøóåõ áóãøóÇ äóÒóáó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Åöäøóßõãú æóãÇ ÊóÚúÈõÏõæäó ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ÍóÕóÈõ Ìóåóäøóãó [ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 98] ÇáúÂíóÉó¡ ÞóÇáó ÚóÈúÏõ Çááøóåö ÇáÒøöÈóÚúÑóì: áóÃóÎúÕöãóäøó ãõÍóãøóÏðÇ¡ ÝóÌóÇÁóåõ ÝóÞóÇáó: íóÇ ãõÍóãøóÏõ ÞóÏú ÚõÈöÏó ÚöíÓóì¡ æóÚõÈöÏóÊö ÇáúãóáóÇÆößóÉõ Ýóåóáú åõãú ÍóÕóÈñ áöÌóåóäøóãó¿ ÝóÞóÇáó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ÇÞúÑóÃú ãóÇ ÈóÚúÏó Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÓóÈóÞóÊú áóåõãú ãöäøóÇ ÇáúÍõÓúäì ÃõæáÆößó ÚóäúåÇ ãõÈúÚóÏõæäó [ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 101] . ÃóÎúÑóÌóåõ ÇÈúäõ ÇáúãõäúÐöÑö æóÇÈúäõ ãóÑúÏóæóíúåö æóÇáØøóÈóÑóÇäöíøõ¡ æóÃóÈõæ ÏóÇæõÏó Ýöí ßöÊóÇÈö «ÇáäøóÇÓöÎö æóÇáúãóäúÓõæÎö»
. æóÞõíøöÏóÊö ÇáúãóæúÚöÙóÉõ ÈöÇáúÍóÓóäóÉö æóáóãú ÊõÞóíøóÏö ÇáúÍößúãóÉõ ÈöãöËúáö Ðóáößó áöÃóäøó ÇáúãóæúÚöÙóÉó áóãøóÇ ßóÇäó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäúåóÇ ÛóÇáöÈðÇ ÑóÏúÚó äóÝúÓö ÇáúãóæúÚõæÙö Úóäú ÃóÚúãóÇáöåö ÇáÓøóíøöÆóÉö Ãóæú Úóäú ÊóæóÞøõÚö Ðóáößó ãöäúåõ¡ ßóÇäóÊú ãóÙöäøóÉð áöÕõÏõæÑö ÛöáúÙóÉò ãöäó ÇáúæóÇÚöÙö æóáöÍõÕõæáö ÇäúßöÓóÇÑò Ýöí äóÝúÓö ÇáúãóæúÚõæÙö¡ ÃÑÔÏ Çááøóåõ ÑóÓõæáóåõ Ãóäú íóÊóæóÎøóì Ýöí
ÇáúãóæúÚöÙóÉö Ãóäú Êóßõæäó ÍóÓóäóÉð¡ Ãóíú ÈöÅöáóÇäóÉö ÇáúÞóæúáö æóÊóÑúÛöíÈö ÇáúãóæúÚõæÙö Ýöí ÇáúÎóíúÑö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì ÎöØóÇÈðÇ áöãõæÓóì æóåóÇÑõæäó: ÇÐúåóÈÇ Åöáì ÝöÑúÚóæúäó Åöäøóåõ ØóÛì ÝóÞõæáÇ áóåõ ÞóæúáðÇ áóíøöäÇð áóÚóáøóåõ íóÊóÐóßøóÑõ Ãóæú íóÎúÔì [ÓõæÑóÉ Øå: 43] .
æóÝöí ÍóÏöíËö ÇáÊøöÑúãöÐöíøö Úóäö ÇáúÚöÑúÈóÇÖö Èúäö ÓóÇÑöíóÉó Ãóäøóåõ ÞóÇáó: «æóÚóÙóäóÇ ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóæúÚöÙóÉð æóÌöáóÊú ãöäúåóÇ ÇáúÞõáõæÈõ æóÐóÑóÝóÊú ãöäúåóÇ ÇáúÚõíõæäõ» ÇáúÍóÏöíËó.
æóÃóãøóÇ ÇáúÍößúãóÉõ Ýóåöíó ÊóÚúáöíãñ áöãõÊóØóáøöÈöí ÇáúßóãóÇáö ãöäú ãõÚóáøöãò íóåúÊóãøõ ÈöÊóÚúáöíãö ØõáøóÇÈöåö ÝóáóÇ Êóßõæäõ ÅöáøóÇ Ýöí ÍóÇáóÉò ÍóÓóäóÉò ÝóáóÇ ÍóÇÌóÉó Åöáóì ÇáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäú Êóßõæäó ÍóÓóäóÉð.
æóÇáúãõÌóÇÏóáóÉõ áóãøóÇ ßóÇäóÊú ãõÍóÇÌøóÉð Ýöí ÝöÚúáò Ãóæú ÑóÃúíò áöÞóÕúÏö ÇáúÅöÞúäóÇÚö ÈöæóÌúåö ÇáúÍóÞøö Ýöíåö Ýóåöíó áóÇ ÊóÚúÏõæ Ãóäú Êóßõæäó ãöäó ÇáúÍößúãóÉö Ãóæú ãöäó ÇáúãóæúÚöÙóÉö¡ æóáóßöäøóåóÇ ÌõÚöáóÊú ÞóÓöíãðÇ áóåõãóÇ åõäóÇ ÈöÇáäøóÙóÑö Åöáóì ÇáúÛóÑóÖö ÇáÏøóÇÚöí ÅöáóíúåóÇ.
æóÅöÐú ÞóÏú ßóÇäóÊú ãõÌóÇÏóáóÉõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóåõãú ãöäú Ðõíõæáö ÇáÏøóÚúæóÉö æõÕöÝóÊú ÈöÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ ßóãóÇ æõÕöÝóÊö ÇáúãóæúÚöÙóÉõ ÈöÇáúÍóÓóäóÉö.(14/329)
æóÞóÏú ßóÇäó ÇáúãõÔúÑößõæäó íõÌóÇÏöáõæäó ÇáäøóÈöíÁó ÞóÕúÏðÇ áöÅöÝúÍóÇãöåö¡ æóÊóãúæöíåðÇ áöÊóÛúáöíØöåö äóÈøóåó Çááøóåõ Úóáóì ÃõÓúáõæÈö ãõÌóÇÏóáóÉö ÇáäøóÈöíÁö ÅöíøóÇåõãú ÇÓúÊößúãóÇáðÇ áöÂÏóÇÈö æóÓóÇÆöáö ÇáÏøóÚúæóÉö ßõáøöåóÇ. ÝóÇáÖøóãöíÑõ Ýöí æóÌÇÏöáúåõãú ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÞóÑöíäóÉö ÇáúãóÞóÇãö áöÙõåõæÑö Ãóäøó ÇáúãõÓúáöãöíäó áóÇ íõÌóÇÏöáõæäó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóáóßöäú íóÊóáóÞøóæúäó ãöäúåõ ÊóáóÞøöíó ÇáúãõÓúÊóÝöíÏö æóÇáúãõÓúÊóÑúÔöÏö. æóåóÐóÇ ãõæÌöÈõ ÊóÛúíöíÑö ÇáúÃõÓúáõæÈö ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ÇáúãõÌóÇÏóáóÉö ÅöÐú áóãú íóÞõáú: æóÇáúãõÌóÇÏóáóÉõ ÇáúÍóÓóäóÉõ¡ Èóáú ÞóÇáó: æóÌÇÏöáúåõãú¡ æóÞóÇáó ÊóÚóÇáóì ÃóíúÖðÇ: æóáÇ ÊõÌÇÏöáõæÇ Ãóåúáó ÇáúßöÊÇÈö ÅöáøóÇ ÈöÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ [ÓõæÑóÉ ÇáÚäßÈæÊ: 46] .
æóíóäúÏóÑöÌõ Ýöí «ÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ» ÑóÏøõ ÊóßúÐöíÈöåöãú ÈößóáóÇãò ÛóíúÑö ÕóÑöíÍò Ýöí ÅöÈúØóÇáö Þóæúáöåöãú ãöäó ÇáúßóáóÇãö ÇáúãõæóÌøóåö¡ ãöËúáõ Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóÅöäøóÇ Ãóæú ÅöíøóÇßõãú áóÚóáì åõÏìð Ãóæú Ýöí ÖóáÇáò ãõÈöíäò [ÓõæÑóÉ ÓÈÃ: 24] ¡ æóÞóæúáöåö: æóÅöäú ÌÇÏóáõæßó ÝóÞõáö Çááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ ÊóÚúãóáõæäó Çááøóåõ íóÍúßõãõ Èóíúäóßõãú íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö ÝöíãÇ ßõäúÊõãú Ýöíåö ÊóÎúÊóáöÝõæäó [ÓõæÑóÉ ÇáúÍóÌ: 68] .
æóÇáúÂíóÉõ ÊóÞúÊóÖöí Ãóäøó ÇáúÞõÑúÂäó ãõÔúÊóãöáñ Úóáóì åóÐöåö ÇáØøõÑõÞö ÇáËøóáóÇËóÉö ãöäú ÃóÓóÇáöíÈö ÇáÏøóÚúæóÉö¡ æóÃóäøó ÇáÑøóÓõæáó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÅöÐóÇ ÏóÚóÇ ÇáäøóÇÓó ÈöÛóíúÑö ÇáúÞõÑúÂäö ãöäú ÎõØóÈöåö æóãóæóÇÚöÙöåö æóÅöÑúÔóÇÏöåö íóÓúáõßõ ãóÚóåõãú åóÐöåö ÇáØøõÑõÞó ÇáËøóáóÇËóÉó. æóÐóáößó ßõáøõåõ ÈöÍóÓóÈö ãóÇ íóÞúÊóÖöíåö ÇáúãóÞóÇãõ ãöäú ãóÚóÇäöí ÇáúßóáóÇãö æóãöäú ÃóÍúæóÇáö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ãöäú ÎóÇÕøóÉò æóÚóÇãøóÉò.
æóáóíúÓó ÇáúãóÞúÕõæÏõ áõÒõæãõ ßóæúäö ÇáúßóáóÇãö ÇáúæóÇÍöÏö ãõÔúÊóãöáðÇ Úóáóì åóÐöåö ÇáúÃóÍúæóÇáö ÇáËøóáóÇËóÉö Èóáú ÞóÏú íóßõæäõ ÇáúßóáóÇãõ ÍößúãóÉð ãõÔúÊóãöáðÇ Úóáóì ÛöáúÙóÉò æóæóÚöíÏò æóÎóÇáöíðÇ Úóäö ÇáúãõÌóÇÏóáóÉö. æóÞóÏú íóßõæäõ ãõÌóÇÏóáóÉð ÛóíúÑó ãóæúÚöÙóÉò¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ëõãøó ÃóäúÊõãú åÄõáÇÁö ÊóÞúÊõáõæäó ÃóäúÝõÓóßõãú æóÊõÎúÑöÌõæäó ÝóÑöíÞÇð ãöäúßõãú ãöäú ÏöíÇÑöåöãú ÊóÙÇåóÑõæäó Úóáóíúåöãú ÈöÇáúÅöËúãö æóÇáúÚõÏúæÇäö æóÅöäú íóÃúÊõæßõãú ÃõÓÇÑì ÊõÝÇÏõæåõãú æóåõæó ãõÍóÑøóãñ Úóáóíúßõãú ÅöÎúÑÇÌõåõãú ÃóÝóÊõÄúãöäõæäó ÈöÈóÚúÖö ÇáúßöÊÇÈö æóÊóßúÝõÑõæäó ÈöÈóÚúÖò.
æóßóÞóæúáö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó «Åöäøóßó áóÊóÃúßõáõ ÇáúãöÑúÈóÇÚó æóåõæó ÍóÑóÇãñ Ýöí Ïöíäößó»
¡ ÞóÇáóåõ áöÚóÏöíøö Èúäö ÍóÇÊöãò æóåõæó äóÕúÑóÇäöíøñ ÞóÈúáó ÅöÓúáóÇãöåö.(14/330)
æóãöäó ÇáúÅöÚúÌóÇÒö ÇáúÚöáúãöíøö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó ÌóãóÚóÊú ÃõÕõæáó ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÇáúÚóÞúáöíøö ÇáúÍóÞøö¡ æóåöíó ÇáúÈõÑúåóÇäõ æóÇáúÎóØóÇÈóÉõ æóÇáúÌóÏóáõ ÇáúãõÚóÈøóÑõ ÚóäúåóÇ Ýöí Úöáúãö ÇáúãóäúØöÞö ÈöÇáÕøöäóÇÚóÇÊö æóåöíó ÇáúãóÞúÈõæáóÉõ ãöäó ÇáÕøöäóÇÚóÇÊö. æóÃóãøóÇ ÇáÓøóÝúÓóØóÉõ æóÇáÔøöÚúÑõ ÝóíóÑúÈóÃõ ÚóäúåõãóÇ ÇáúÍõßóãóÇÁõ ÇáÕøóÇÏöÞõæäó Èóáúåó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö æóÇáúãõÑúÓóáöíäó.
ÞóÇáó ÝóÎúÑõ ÇáÏøöíäö: «Åöäøó ÇáÏøóÚúæóÉó Åöáóì ÇáúãóÐúåóÈö æóÇáúãóÞóÇáóÉö áóÇ ÈõÏøó ãöäú Ãóäú Êóßõæäó ãóÈúäöíøóÉð Úóáóì ÍõÌøóÉò. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú ÐößúÑö ÇáúÍõÌøóÉö ÅöãøóÇ ÊóÞúÑöíÑõ Ðóáößó ÇáúãóÐúåóÈö æóÐóáößó ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏö Ýöí ÞõáõæÈö ÇáÓøóÇãöÚöíäó¡ æóÅöãøóÇ ÅöáúÒóÇãõ ÇáúÎóÕúãö æóÅöÝúÍóÇãõåõ.
ÃóãøóÇ ÇáúÞöÓúãõ ÇáúÃóæøóáõ ÝóíóäúÞóÓöãõ Åöáóì ÞöÓúãóíúäö áöÃóäøó Êöáúßó ÇáúÍõÌøóÉó ÅöãøóÇ Ãóäú Êóßõæäó ÍõÌøóÉð ÍóÞöíÞöíøóÉð íóÞöíäöíøóÉð ãõÈóÑøóÃóÉð ãöäö ÇÍúÊöãóÇáö ÇáäøóÞöíÖö¡ æóÅöãøóÇ Ãóäú áóÇ Êóßõæäó ßóÐóáößó Èóáú Êóßõæäó ãõÝöíÏóÉð ÙóäøðÇ ÙóÇåöÑðÇ æóÅöÞúäóÇÚðÇ¡ ÝóÙóåóÑó ÇäúÍöÕóÇÑõ ÇáúÍõÌóÌö Ýöí åóÐöåö ÇáúÃóÞúÓóÇãö ÇáËøóáóÇËóÉö:
ÃóæøóáõåóÇ: ÇáúÍõÌøóÉõ ÇáúãõÝöíÏóÉõ áöáúÚóÞóÇÆöÏö ÇáúíóÞöíäöíøóÉö æóÐóáößó åõæó ÇáúãõÓóãøóì ÈöÇáúÍößúãóÉö.
æóËóÇäöíåóÇ: ÇáúÃóãóÇÑóÇÊõ ÇáÙøóäøöíøóÉõ æóåöíó ÇáúãóæúÚöÙóÉõ ÇáúÍóÓóäóÉõ.
æóËóÇáöËõåóÇ: ÇáÏøóáóÇÆöáõ ÇáøóÊöí ÇáúÞóÕúÏõ ãöäúåóÇ ÅöÝúÍóÇãõ ÇáúÎóÕúãö æóÐóáößó åõæó ÇáúÌóÏóáõ.
æóåõæó Úóáóì ÞöÓúãóíúäö¡ áöÃóäøóåõ: ÅöãøóÇ Ãóäú íóßõæäó ãõÑóßøóÈðÇ ãöäú ãõÞóÏøöãóÇÊö ãõÓóáøóãóÉò ÚöäúÏó ÇáúÌõãúåõæÑö æóåõæó ÇáúÌóÏóáõ ÇáúæóÇÞöÚõ Úóáóì ÇáúæóÌúåö ÇáúÃóÍúÓóäö¡ æóÅöãøóÇ Ãóäú íóßõæäó ãõÑóßøóÈðÇ ãöäú ãõÞóÏøöãóÇÊò ÈóÇØöáóÉò íõÍóÇæöáõ ÞóÇÆöáõåóÇ ÊóÑúæöíÌóåóÇ Úóáóì ÇáúãõÓúÊóãöÚöíäó ÈöÇáúÍöíóáö ÇáúÈóÇØöáóÉö. æóåóÐóÇ áóÇ íóáöíÞõ ÈöÃóåúáö ÇáúÝóÖúáö» Çå.
æóåóÐóÇ åõæó ÇáúãóÏúÚõæøõ Ýöí ÇáúãóäúØöÞö ÈöÇáÓøóÝúÓóØóÉö¡ æóãöäúåõ ÇáúãõÞóÏøöãóÇÊõ ÇáÔøöÚúÑöíøóÉõ æóåöíó ÓóÝúÓóØóÉñ ãõÒóæøóÞóÉñ.
æóÇáúÂíóÉõ ÌóÇãöÚóÉñ áöÃóÞúÓóÇãö ÇáúÍõÌøóÉö ÇáúÍóÞøö ÌóãúÚðÇ áöãóæóÇÞöÚö ÃóäúæóÇÚöåóÇ Ýöí ØõÑõÞö ÇáÏøóÚúæóÉö¡ æóáóßöäú Úóáóì æóÌúåö ÇáÊøóÏóÇÎõáö¡ áóÇ Úóáóì æóÌúåö ÇáÊøóÈóÇíõäö æóÇáÊøóÞúÓöíãö ßóãóÇ åõæó ãõÕúØóáóÍõ ÇáúãóäúØöÞöíøöíäó¡ ÝóÅöäøó ÇáúÍõÌóÌó ÇáöÇÕúØöáóÇÍöíøóÉó ÚöäúÏóåõãú ÈóÚúÖõåóÇ ÞóÓöíãñ áöÈóÚúÖò¡(14/331)
ÝóÇáäøöÓúÈóÉõ ÈóíúäóåóÇ ÇáÊøóÈóÇíõäõ. ÃóãøóÇ ØõÑõÞõ ÇáÏøóÚúæóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãöíøóÉö ÝóÇáäøöÓúÈóÉõ ÈóíúäóåóÇ ÇáúÚõãõæãõ æóÇáúÎõÕõæÕõ ÇáúãõØúáóÞõ Ãóæö ÇáúæóÌúåöíøõ. æóÊóÝúÕöíáõåõ íóÎúÑõÌõ ÈöäóÇ Åöáóì ÊóØúæöíáò¡ æóÐöåúäõßó Ýöí ÊóÝúßöíßöåóÇ ÛóíúÑõ ßóáöíáò.
ÝóÅöáóì ÇáúÍößúãóÉö ÊóÑúÌöÚõ ÕöäóÇÚóÉõ ÇáúÈõÑúåóÇäö áöÃóäøóåõ íóÊóÃóáøóÝõ ãöäó ÇáúãõÞóÏøöãóÇÊö ÇáúíóÞöíäöíøóÉö æóåöíó ÍóÞóÇÆöÞõ ËóÇÈöÊóÉñ ÊóÞúÊóÖöí ÍõÕõæáó ãóÚúÑöÝóÉö ÇáúÃóÔúíóÇÁö Úóáóì ãóÇ åöíó Úóáóíúåö.
æóÅöáóì ÇáúãóæúÚöÙóÉö ÊóÑúÌöÚõ ÕöäóÇÚóÉõ ÇáúÎóØóÇÈóÉö áöÃóäøó ÇáúÎóØóÇÈóÉó ÊóÊóÃóáøóÝõ ãöäú ãõÞóÏøöãóÇÊò ÙóäøöíøóÉò áöÃóäøóåóÇ ãõÑóÇÚðì ÝöíåóÇ ãóÇ íóÛúáöÈõ ÚöäúÏó Ãóåúáö ÇáúÚõÞõæáö ÇáúãõÚúÊóÇÏóÉö. æóßóÝóì ÈöÇáúãóÞúÈõæáóÇÊö ÇáúÚóÇÏöíøóÉö ãóæúÚöÙóÉð. æóãöËóÇáõåóÇ ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì æóáÇ ÊóäúßöÍõæÇ ãóÇ äóßóÍó ÂÈÇÄõßõãú ãöäó ÇáäøöÓÇÁö ÅöáøóÇ ãóÇ ÞóÏú ÓóáóÝó Åöäøóåõ ßÇäó ÝÇÍöÔóÉð æóãóÞúÊÇð æóÓÇÁó ÓóÈöíáðÇ [ÓõæÑóÉ ÇáäøöÓóÇÁ: 22] ÝóÞóæúáõåõ: æóãóÞúÊÇð ÃóÔóÇÑó Åöáóì Ãóäøóåõãú ßóÇäõæÇ ÅöÐóÇ ÝóÚóáõæåõ Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö íõÓóãøõæäóåõ äößóÇÍó ÇáúãóÞúÊö¡ ÝóÃõÌúÑöíó Úóáóíúåö åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝõ áöÃóäøóåõ ãõÞúäöÚñ ÈöÃóäøóåõ ÝóÇÍöÔóÉñ¡ Ýóåõæó ÇÓúÊöÏúáóÇáñ ÎóØóÇÈöíøñ.
æóÃóãøóÇ ÇáúÌóÏóáõ ÝóãóÇ íõæÑóÏõ Ýöí ÇáúãõäóÇÙóÑóÇÊö æóÇáúÍöÌóÇÌö ãöäó ÇáúÃóÏöáøóÉö ÇáúãõÓóáøóãóÉö Èóíúäó ÇáúãõÊóÍóÇÌøöíäó Ãóæú ãöäó ÇáúÃóÏöáøóÉö ÇáúãóÔúåõæÑóÉö¡ ÝóÃõØúáöÞó ÇÓúãõ ÇáúÌóÏóáö Úóáóì ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÇáøóÐöí íóÑõæÌõ Ýöí ÎõÕõæÕö ÇáúãõÌóÇÏóáóÉö æóáóÇ íóáúÊóÍöÞõ ÈöãóÑúÊóÈóÉö ÇáúÍößúãóÉö. æóÞóÏú íóßõæäõ ãöãøóÇ íõÞúÈóáõ ãöËúáõåõ Ýöí ÇáúãóæúÚöÙóÉö áóæú ÃõáúÞöíó Ýöí ÛóíúÑö ÍóÇáö ÇáúãõÌóÇÏóáóÉö. æóÓóãøóÇåõ ÍõßóãóÇÁõ ÇáúÅöÓúáóÇãö ÌóÏóáðÇ ÊóÞúÑöíÈðÇ áöáúãóÚúäóì ÇáøóÐöí íõØúáóÞõ Úóáóíúåö Ýöí ÇááøõÛóÉö ÇáúíõæäóÇäöíøóÉö.
Åöäøó ÑóÈøóßó åõæó ÃóÚúáóãõ Èöãóäú Öóáøó Úóäú ÓóÈöíáöåö æóåõæó ÃóÚúáóãõ ÈöÇáúãõåúÊóÏöíäó.
åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÊóÚúáöíáñ áöáúÃóãúÑö ÈöÇáöÇÓúÊöãúÑóÇÑö Úóáóì ÇáÏøóÚúæóÉö ÈóÚúÏó ÇáúÅöÚúáóÇãö ÈöÃóäøó ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÂíóÇÊö Çááøóåö áóÇ íóåúÏöíåöãõ Çááøóåõ¡ æóÈóÚúÏó æóÕúÝö ÃóÍúæóÇáö ÊóßúÐöíÈöåöãú æóÚöäóÇÏöåöãú.(14/332)
ÝóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáÊøóÍúÑöíÖõ ÈóÚúÏó Ðóáößó Úóáóì ÇÓúÊöÏóÇãóÉö ÇáÏøóÚúæóÉö Åöáóì ÇáÏøöíäö ãõÍúÊóÇÌðÇ áöÈóíóÇäö ÇáúÍößúãóÉö Ýöí Ðóáößó ÈóíøóäóÊö ÇáúÍößúãóÉõ ÈöÃóäøó Çááøóåó åõæó ÃóÚúáóãõ ÈöãóÕöíÑö ÇáäøóÇÓö æóáóíúÓó Ðóáößó áöÛóíúÑö Çááøóåö ãöäó ÇáäøóÇÓö ÝóãóÇ Úóáóíúßó ÅöáøóÇ ÇáúÈóáóÇÛõ¡ Ãóíú ÝóáóÇ ÊóíúÃóÓú ãöäú åöÏóÇíóÊöåöãú æóáóÇ ÊóÊóÌóÇæóÒú Åöáóì ÍóÏøö ÇáúÍõÒúäö Úóáóì ÚóÏóãö ÇåúÊöÏóÇÆöåöãú áöÃóäøó ÇáúÚöáúãó Èöãóäú íóåúÊóÏöí æóãóäú íóÖöáøõ ãóæúßõæáñ Åöáóì Çááøóåö æóÅöäøóãóÇ Úóáóíúßó ÇáÊøóÈúáöíÛõ Ýöí ßõáøö ÍóÇáò. æóåóÐóÇ Þóæúáñ ÝóÕúáñ Èóíúäó ÝóÑöíÞö ÇáúÍóÞøö æóÝóÑöíÞö ÇáúÈóÇØöáö.
æóÞóÏøóãó ÇáúÚöáúãó Èöãóäú Öóáøó áöÃóäøóåõ ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáÊøóÚúáöíáö áöÃóäøó ÏóÚúæóÊóåõãú ÃóæúßóÏõ æóÇáúÅöÑúÔóÇÏõ Åöáóì Çááøöíäö
Ýöí ÌóÇäöÈöåöãú ÈöÇáúãóæúÚöÙóÉö ÇáúÍóÓóäóÉö æóÇáúãõÌóÇÏóáóÉö ÇáúÍõÓúäóì Ãóåóãøõ¡ Ëõãøó ÃóÊúÈóÚó Ðóáößó ÈöÇáúÚöáúãö ÈöÇáúãõåúÊóÏöíäó Úóáóì æóÌúåö ÇáÊøóßúãöíáö.
æóÝöíåö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøóåõ áóÇ íóÏúÑöí Ãóäú íóßõæäó ÈóÚúÖõ ãóäú ÃóíöÓó ãöäú ÅöíãóÇäöåö ÞóÏú ÔóÑóÍó Çááøóåõ ÕóÏúÑóåõ áöáúÅöÓúáóÇãö ÈóÚúÏó ÇáúíóÃúÓö ãöäúåõ.
æóÊóÃúßöíÏõ ÇáúÎóÈóÑö ÈöÖóãöíÑö ÇáúÝóÕúáö áöáöÇåúÊöãóÇãö Èöåö. æóÃóãøóÇ Åöäøó Ýóåöíó Ýöí ãóÞóÇãö ÇáÊøóÚúáöíáö áóíúÓóÊú ÅöáøóÇ áöãõÌóÑøóÏö ÇáöÇåúÊöãóÇãö¡ æóåöíó ÞóÇÆöãóÉñ ãóÞóÇãó ÝóÇÁö ÇáÊøóÝúÑöíÚö Úóáóì ãóÇ ÃóæúÖóÍóåõ ÚóÈúÏõ ÇáúÞóÇåöÑö Ýöí ÏóáóÇÆöáö ÇáúÅöÚúÌóÇÒö ÝóÅöäøó ÅöÝóÇÏóÊóåóÇ ÇáÊøóÃúßöíÏó åõäóÇ ãõÓúÊóÛúäðì ÚóäúåóÇ ÈöæõÌõæÏö ÖóãöíÑö ÇáúÝóÕúáö Ýöí ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúãõÝöíÏóÉö áöÞóÕúÑö ÇáÕøöÝóÉö Úóáóì ÇáúãóæúÕõæÝö¡ ÝóÅöäøó ÇáúÞóÕúÑó ÊóÃúßöíÏñ Úóáóì ÊóÃúßöíÏò.
æóÅöÚóÇÏóÉõ ÖóãöíÑö ÇáúÝóÕúáö Ýöí Þóæúáöåö: æóåõæó ÃóÚúáóãõ ÈöÇáúãõåúÊóÏöíäó áöáÊøóäúÕöíÕö Úóáóì ÊóÞúæöíóÉö åóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑö áöÃóäøóåõ áóæú Þöíáó: æóÃóÚúáóãõ ÈöÇáúãõåúÊóÏöíäó¡ áóÇÍúÊóãóáó Ãóäú íóßõæäó ãóÚúØõæÝðÇ Úóáóì ÌõãúáóÉö åõæó ÃóÚúáóãõ Èöãóäú Öóáøó Úóáóì Ãóäå ÎÈÑ (áÅäø) ÛóíúÑõ ÏóÇÎöáò Ýöí ÍóíøöÒö ÇáÊøóÞúæöíóÉö ÈöÖóãöíÑö ÇáúÝóÕúáö¡ ÝóÃõÚöíÏó ÖóãöíÑõ ÇáúÝóÕúáö áöÏóÝúÚö åóÐóÇ ÇáöÇÍúÊöãóÇáö.
æóáóãú íóÞõáú: æÈÇáãåÊÏíä¡ ÊóÕúÑöíÍðÇ ÈöÇáúÚöáúãö Ýöí ÌóÇäöÈöåöãú áöíóßõæäó ÕóÑöíÍðÇ Ýöí ÊóÚóáøõÞö ÇáúÚöáúãö Èöåö.
æóåóÐóÇäö ÇáúÞóÕúÑóÇäö ÅöÖóÇÝöíøóÇäö¡ Ãóíú ÑóÈøõßó ÃóÚúáóãõ ÈöÇáÖøóÇáøöíäó æóÇáúãõåúÊóÏöíäó¡ áóÇ åóÄõáóÇÁö ÇáøóÐöíäó íóÙõäøõæäó Ãóäøóåõãú ãõåúÊóÏõæäó æóÃóäøóßõãú ÖóÇáøõæäó.(14/333)
æóÇáÊøóÝúÖöíáõ Ýöí Þóæúáöåö: åõæó ÃóÚúáóãõ ÊóÝúÖöíáñ Úóáóì Úöáúãö ÛóíúÑöåö ÈöÐóáößó. ÝóÅöäøóåõ Úöáúãñ ãõÊóÝóÇæöÊñ ÈöÍóÓóÈö ÊóÝóÇæõÊö ÇáúÚóÇáöãöíäó Ýöí ãóÚúÑöÝóÉö ÇáúÍóÞóÇÆöÞö.
æóÝöí åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÖöíáö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì æõÌõæÈö ØóáóÈö ßóãóÇáö ÇáúÚöáúãö ÈöÇáúåõÏóì¡ æóÊóãúíöíÒö ÇáúÍóÞøö ãöäó ÇáúÈóÇØöáö¡ æóÛóæúÕö ÇáäøóÙóÑö Ýöí Ðóáößó¡ æóÊóÌóäøõÈö ÇáÊøóÓóÑøõÚö Ýöí ÇáúÍõßúãö Ïõæäó ÞõæøóÉö Ùóäøò ÈöÇáúÍóÞøö¡ æóÇáúÍóÐóÑö ãöäú ÊóÛóáøõÈö ÊóíøóÇÑóÇÊö ÇáúÃóåúæóÇÁö ÍóÊøóì áóÇ ÊóäúÚóßöÓó ÇáúÍóÞóÇÆöÞõ æóáóÇ ÊóÓöíÑó ÇáúÚõÞõæáõ Ýöí ÈöäúíóÇÊö ÇáØøóÑóÇÆöÞö¡ ÝóÅöäøó ÇáúÍóÞøó ÈóÇÞò Úóáóì ÇáÒøóãóÇäö æóÇáúÈóÇØöáõ ÊõßóÐøöÈõåõ ÇáúÍõÌøóÉõ æóÇáúÈõÑúåóÇäõ.
æóÇáÊøóÎóáøõÞõ ÈöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö åõæó Ãóäøó ßõáøó ãóäú íóÞõæãõ ãóÞóÇãðÇ ãöäú ãóÞóÇãóÇÊö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÅöÑúÔóÇÏö ÇáúãõÓúáöãöíäó Ãóæú ÓöíóÇÓóÊöåöãú íóÌöÈõ Úóáóíúåö Ãóäú íóßõæäó ÓóÇáößðÇ áöáØøóÑóÇÆöÞö ÇáËøóáóÇËö: ÇáúÍößúãóÉõ¡ æóÇáúãóæúÚöÙóÉõ ÇáúÍóÓóäóÉõ¡ æóÇáúãõÌóÇÏóáóÉõ ÈöÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ¡ æóÅöáøóÇ ßóÇäó ãõäúÕóÑöÝðÇ Úóäö ÇáúÂÏóÇÈö ÇáúÅöÓúáóÇãöíøóÉö æóÛóíúÑó ÎóáöíÞò ÈöãóÇ åõæó Ýöíåö ãöäú ÓöíóÇÓóÉö ÇáúÃõãøóÉö¡ æóÃóäú íóÎúÔóì Ãóäú íõÚóÑøöÖó ãóÕóÇáöÍó ÇáúÃõãøóÉö áöáÊøóáóÝö¡ ÝóÅöÕúáóÇÍõ ÇáúÃõãøóÉö íóÊóØóáøóÈõ ÅöÈúáóÇÛó ÇáúÍóÞøö ÅöáóíúåóÇ ÈöåóÐöåö ÇáúæóÓóÇÆöáö ÇáËøóáóÇËö. æóÇáúãõÌúÊóãóÚõ ÇáÅÓáÇãí áóÇ íóÎúáõæ Úóäú ãõÊóÚóäøöÊò Ãóæú
ãõáóÈøöÓò æóßöáóÇåõãóÇ íõáúÞöí Ýöí ØóÑöíÞ ÇáãÕáÍíä ÔæÇß ÇáÔøõÈóåö ÈöÞóÕúÏò Ãóæú ÈöÛóíúÑö ÞóÕúÏò. ÝóÓóÈöíáõ ÊóÞúæöíãöåö åõæó ÇáúãõÌóÇÏóáóÉõ¡ ÝóÊöáúßó ÃóÏúäóì áöÅöÞúäóÇÚöåö æóßóÔúÝö ÞöäóÇÚöåö.
Ýöí «ÇáúãõæóØøóÃö» Ãóäøó ÚõãóÑó Èúäó ÇáúÎóØøóÇÈö- ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ- ÞóÇáó Ýöí ÎõØúÈóÉò ÎóØóÈóåóÇ Ýöí ÂÎöÑö ÚõãúÑöåö: «ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÇÓõ ÞóÏú ÓõäøóÊú áóßõãõ ÇáÓøõäóäõ¡ æóÝõÑöÖóÊú áóßõãõ ÇáúÝóÑóÇÆöÖõ¡ æóÊõÑößúÊõãú Úóáóì ÇáúæóÇÖöÍóÉö¡ ÅöáøóÇ Ãóäú ÊóÖöáøõæÇ ÈöÇáäøóÇÓö íóãöíäðÇ æóÔöãóÇáðÇ» æóÖóÑóÈó ÈöÅöÍúÏóì íóÏóíúåö Úóáóì ÇáúÃõÎúÑóì. (áóÚóáøóåõ ÖóÑóÈó ÈöíóÏöåö ÇáúíõÓúÑóì Úóáóì íóÏöåö Çáúíõãúäóì ÇáúãõãúÓößóÉö ÇáÓøóíúÝó Ãóæö ÇáúÚóÕóÇ Ýöí ÍóÇáö ÇáúÎõØúÈóÉö) . æóåóÐóÇ ÇáÖøóÑúÈõ ÚóáóÇãóÉñ Úóáóì Ãóäøóåõ áóíúÓó æóÑóÇÁó ãóÇ ÐóßóÑó ãóØúáóÈñ áöáäøóÇÓö Ýöí Íõßúãò áóãú íóÓúÈöÞú áóåõ ÈóíóÇäñ Ýöí ÇáÔøóÑöíÚóÉö.
æóÞóÏøóãó ÐößúÑó Úöáúãóåõ Èöãóäú Öóáøó Úóäú ÓóÈöíáöåö Úóáóì ÐößúÑö Úöáúãöåö ÈöÇáúãõåúÊóÏöíäó áöÃóäøó ÇáúãóÞóÇãó ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáúæóÚöíÏö áöáÖøóÇáøöíäó¡ æóáöÃóäøó ÇáÊøóÎúáöíóÉó ãõÞóÏøóãóÉñ Úóáóì ÇáÊøóÍúáöíóÉö¡ ÝóÇáúæóÚöíÏõ ãõÞóÏøóãñ Úáì ÇáúæóÚúÏ.(14/334)
æóÅöäú ÚóÇÞóÈúÊõãú ÝóÚóÇÞöÈõæÇ ÈöãöËúáö ãóÇ ÚõæÞöÈúÊõãú Èöåö æóáóÆöäú ÕóÈóÑúÊõãú áóåõæó ÎóíúÑñ áöáÕøóÇÈöÑöíäó (126)
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÂíóÉ 126]
æóÅöäú ÚÇÞóÈúÊõãú ÝóÚÇÞöÈõæÇ ÈöãöËúáö ãóÇ ÚõæÞöÈúÊõãú Èöåö æóáóÆöäú ÕóÈóÑúÊõãú áóåõæó ÎóíúÑñ áöáÕøóÇÈöÑöíäó (126)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÇÏúÚõ Åöáì ÓóÈöíáö ÑóÈøößó ÈöÇáúÍößúãóÉö [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 125] ¡ Ãóíú Åöäú ßóÇäó ÇáúãóÞóÇãõ ãóÞóÇãó ÇáÏøóÚúæóÉö ÝóáúÊóßõäú ÏóÚóæúÊõßó ÅöíøóÇåõãú ßóãóÇ æóÕóÝúäóÇ¡ æóÅöäú ßõäúÊõãú ÃóíøõåóÇ ÇáúãõÄúãöäõæäó ãÚÇÞÈíä áãÔÑßíä Úóáóì ãóÇ äóÇáóßõãú ãöäú ÃóÐóÇåõãú ÝóÚóÇÞöÈõæåõãú ÈöÇáúÚóÏúáö áóÇ ÈöÊóÌóÇæõÒö ÍóÏøö ãóÇ áóÞöíÊõãú ãöäúåõãú.
ÝóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ãõÊøóÕöáóÉñ ÈöãóÇ ÞóÈúáóåóÇ ÃóÊóãøó ÇÊøöÕóÇáö¡ æóÍóÓúÈõßó æõÌõæÏõ ÇáúÚóÇØöÝö ÝöíåóÇ. æóåóÐóÇ ÊóÏóÑøõÌñ Ýöí ÑõÊóÈö ÇáúãõÚóÇãóáóÉö ãöäú ãõÚóÇãóáóÉö ÇáøóÐíä íÏÚæäó æíæÚÙæä Åöáóì ãõÚóÇãóáóÉö ÇáøóÐöíäó íõÌóÇÏöáõæäó Ëõãøó Åöáóì ãõÚóÇãóáóÉö ÇáøóÐöíäó íõÌóÇÒóæúäó Úóáóì ÃóÝúÚóÇáöåöãú¡ æóÈöÐóáößó ÍóÕóáó ÍõÓúäõ ÇáÊøóÑúÊöíÈö Ýöí ÃõÓúáõæÈö ÇáúßóáóÇãö.
æóåóÐóÇ ãõÎúÊóÇÑõ ÇáäóÍøóÇÓö æóÇÈúäö ÚóØöíøóÉó æóÝóÎúÑö ÇáÏøöíäö¡ æóÈöÐóáößó íóÊóÑóÌøóÍõ ßóæúäõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãóßøöíøóÉð ãóÚó ÓóæóÇÈöÞöåóÇ ÇÈúÊöÏóÇÁð ãöäó ÇáúÂíóÉö ÇáúÍóÇÏöíóÉö æóÇáúÃóÑúÈóÚöíäó¡ æóåõæó Þóæúáõ ÌóÇÈöÑö Èúäö ÒóíúÏò¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Ãóæøóáö ÇáÓøõæÑóÉö. æóÇÎúÊóÇÑó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó ãóßøöíøóÉñ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó äóÒóáóÊú Ýöí ÞöÕøóÉö ÇáÊøóãúËöíáö ÈöÍóãúÒóÉó íóæúãó ÃõÍõÏò¡ æóåõæó ãóÑúæöíøñ ÈöÍóÏöíËò ÖóÚöíÝò áöáØøóÈóÑóÇäöíøö. æóáóÚóáøóåõ ÇÔúÊóÈóåó Úóáóì ÇáÑøõæóÇÉö ÊóÐóßøõÑõ ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇáúÂíóÉó Íöíäó ÊóæóÚøóÏó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÃóäú íõãóËøöáó ÈöÓóÈúÚöíäó ãöäúåõãú Åöäú ÃóÙúÝóÑóåõ Çááøóåõ Èöåöãú.
æóÇáúÎöØóÇÈõ áöáúãõÄúãöäöíäó æóíóÏúÎõáõ Ýöíåö ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÇáúãõÚóÇÞóÈóÉõ: ÇáúÌóÒóÇÁõ Úóáóì ÝöÚúáö ÇáÓøõæÁö ÈöãóÇ íóÓõæÁõ ÝóÇÚöáó ÇáÓøõæÁö.
ÝóÞóæúáõåõ: ÈöãöËúáö ãóÇ ÚõæÞöÈúÊõãú ãõÔóÇßóáóÉñ áö ÚÇÞóÈúÊõãú. ÇÓúÊóÚúãóáó ÚõæÞöÈúÊõãú Ýöí ãóÚúäóì ÚõæãöáúÊõãú Èöåö¡ áöæõÞõæÚöåö ÈóÚúÏó ÝöÚúáö ÚÇÞóÈúÊõãú¡ Ýóåõæó ÇÓúÊöÚóÇÑóÉõ æóÌúåö ÔóÈóåöåóÇ åõæó(14/335)
æóÇÕúÈöÑú æóãóÇ ÕóÈúÑõßó ÅöáøóÇ ÈöÇááøóåö æóáóÇ ÊóÍúÒóäú Úóáóíúåöãú æóáóÇ Êóßõ Ýöí ÖóíúÞò ãöãøóÇ íóãúßõÑõæäó (127)
ÇáúãõÔóÇßóáóÉõ. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÚõæÞöÈúÊõãú ÍóÞöíÞóÉð áöÃóäøó ãóÇ íóáúÞóæúäóåõ ãöäó ÇáúÃóÐóì ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÞóÕóÏõæÇ Èöåö ÚöÞóÇÈóåõãú Úóáóì ãõÝóÇÑóÞóÉö Ïöíäö Þóæúãöåöãú æóÚóáóì ÔóÊúãö ÃóÕúäóÇãöåöãú æóÊóÓúÝöíåö ÂÈóÇÆöåöãú.
æóÇáúÃóãúÑõ Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÚÇÞöÈõæÇ áöáúæõÌõæÈö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãõÊóÚóáøóÞöåö¡ æóåõæó Þóæúáõåõ: ÈöãöËúáö ãóÇ ÚõæÞöÈúÊõãú Èöåö ÝóÅöäøó ÚóÏóãó ÇáÊøóÌóÇæõÒö Ýöí ÇáúÚõÞõæÈóÉö æóÇÌöÈñ.
æóÝöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó Çááøóåó íõÙúåöÑõ ÇáúãõÓúáöãöíäó Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó æóíóÌúÚóáõåõãú Ýöí ÞóÈúÖóÊöåöãú¡ ÝóáóÚóáøó ÈóÚúÖó ÇáøóÐöíäó ÝóÊóäóåõãõ ÇáúãõÔúÑößõæäó íóÈúÚóËõåõ ÇáúÍóäóÞõ Úóáóì ÇáúÅöÝúÑóÇØö Ýöí ÇáúÚöÞóÇÈö. Ýóåöíó äóÇÙöÑóÉñ Åöáóì Þóæúáöåö: Ëõãøó Åöäøó ÑóÈøóßó áöáøóÐöíäó åÇÌóÑõæÇ ãöäú ÈóÚúÏö ãóÇ ÝõÊöäõæÇ [ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá: 110] .
æóÑóÛøóÈóåõãú Ýöí ÇáÕøóÈúÑö Úóáóì ÇáúÃóÐóì¡ Ãóíú ÈöÇáúÅöÚúÑóÇÖö Úóäú ÃóÐóì ÇáúãõÔúÑößöíäó æóÈöÇáúÚóÝúæö Úóäúåõ¡ áöÃóäøóåõ ÃóÌúáóÈõ áöÞõáõæÈö ÇáúÃóÚúÏóÇÁö¡ ÝóæõÕöÝó ÈöÃóäøóåõ ÎóíúÑñ¡ Ãóíú ÎóíúÑñ ãöäó ÇáúÃóÎúÐö ÈöÇáúÚõÞõæÈóÉö¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÇÏúÝóÚú ÈöÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ ÝóÅöÐóÇ ÇáøóÐöí Èóíúäóßó æóÈóíúäóåõ ÚóÏÇæóÉñ ßóÃóäøóåõ æóáöíøñ Íóãöíãñ [ÓõæÑóÉ ÝÕøáÊ:
34] ¡ æóÞóæúáõåõ: æóÌóÒÇÁõ ÓóíøöÆóÉò ÓóíøöÆóÉñ ãöËúáõåÇ Ýóãóäú ÚóÝÇ æóÃóÕúáóÍó ÝóÃóÌúÑõåõ Úóáóì Çááøóåö [ÓõæÑóÉ ÇáÔæÑì:
40] .
æóÖóãöíÑõ ÇáúÛóÇÆöÈö ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáÕøóÈúÑö ÇáúãóÃúÎõæÐö ãöäú ÝöÚúáö ÕóÈóÑúÊõãú¡ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÇÚúÏöáõæÇ åõæó ÃóÞúÑóÈõ áöáÊøóÞúæì [ÓõæÑóÉ ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 8] .
æóÃóßøóÏó ßóæúäó ÇáÕøóÈúÑö ÎóíúÑðÇ- ÈöáóÇãö ÇáúÞóÓóãö- ÒöíóÇÏóÉð Ýöí ÇáúÍóËøö Úóáóíúåö.
æóÚóÈøóÑó Úóäúåõãú ÈöÇáÕøóÇÈöÑöíäó ÅöÙúåóÇÑðÇ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö áöÒöíóÇÏóÉö ÇáÊøóäúæöíåö ÈöÕöÝóÉö ÇáÕøóÇÈöÑöíäó¡ Ãóíö ÇáÕøóÈúÑõ ÎóÈóÑñ áÌäÓ ÇáÕÇÈÑíä.
[127]
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÂíóÉ 127]
æóÇÕúÈöÑú æóãÇ ÕóÈúÑõßó ÅöáÇøó ÈöÇááøóåö æóáÇ ÊóÍúÒóäú Úóáóíúåöãú æóáÇ Êóßõ Ýöí ÖóíúÞò ãöãøóÇ íóãúßõÑõæäó (127)
ÎõÕøó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáúÃóãúÑö ÈöÇáÕøóÈúÑö áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó ãóÞóÇãóåõ ÃóÚúáóì¡ Ýóåõæó ÈöÇáúÊöÒóÇãö ÇáÕøóÈúÑö Ãóæúáóì¡ ÃóÎúÐðÇ ÈöÇáúÚóÒöíãóÉö ÈóÚúÏó Ãóäú ÑóÎøóÕó áóåõãú Ýöí ÇáúãõÚóÇÞóÈóÉö.(14/336)
æóÌõãúáóÉõ æóãÇ ÕóÈúÑõßó ÅöáøóÇ ÈöÇááøóåö ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÇáúãõÊóÚóÇØöÝóÇÊö¡ Ãóíú æóãóÇ íóÍúÕõáõ ÕóÈúÑõßó ÅöáøóÇ ÈöÊóæúÝöíÞö Çááøóåö ÅöíøóÇßó. æóÝöí åóÐóÇ ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóäøó ÕóÈúÑó ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÚóÙöíãñ áóÞöíó ãöäú ÃóÐóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÃóÔóÏøó
ãöãøóÇ áóÞöíóåõ Úõãõæãõ ÇáúãõÓúáöãöíäó. ÝóÕóÈúÑõåõ áóíúÓó ßóÇáúãõÚúÊóÇÏö¡ áöÐóáößó ßóÇäó ÍõÕõæáõåõ ÈöÅöÚóÇäóÉò ãöäó Çááøóåö.
æóÍóÐøóÑóåõ ãöäó ÇáúÍõÒúäö Úóáóíúåöãú Åöäú áóãú íõÄúãöäõæÇ ßóÞóæúáöåö: áóÚóáøóßó ÈÇÎöÚñ äóÝúÓóßó ÃóáøóÇ íóßõæäõæÇ ãõÄúãöäöíäó [ÓõæÑóÉ ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 3] .
Ëõãøó ÃóÚúÞóÈóåõ ÈöÃóäú áóÇ íóÖöíÞó ÕóÏúÑõåõ ãöäú ãóßúÑöåöãú¡ æóåóÐöåö ÃóÍúæóÇáñ ãõÎúÊóáöÝóÉñ ÊóÍúÕõáõ Ýöí ÇáäøóÝúÓö ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúÍóæóÇÏöËö ÇáúãõÓóÈøöÈóÉö áóåóÇ¡ ÝóÅöäøóåõãú ßóÇäõæÇ íõÚóÇãöáõæäó ÇáäøóÈöíÁó ãóÑøóÉð ÈöÇáúÃóÐóì ÚóáóäðÇ¡ æóãóÑøóÉð ÈöÇáúÅöÚúÑóÇÖö Úóäö ÇáöÇÓúÊöãóÇÚö Åöáóíúåö æóÅöÙúåóÇÑö Ãóäøóåõãú íóÛöíÙõæäóåõ ÈöÚóÏóãö ãõÊóÇÈóÚóÊöåö¡ æóÂæöäóÉð ÈöÇáúßóíúÏö æóÇáúãóßúÑö áóåõ æóåõæó ÊóÏúÈöíÑõ ÇáúÃóÐóì Ýöí ÎóÝóÇÁò.
æóÇáÖøóíúÞõ- ÈöÝóÊúÍö ÇáÖøóÇÏö æóÓõßõæäö ÇáúíóÇÁö- ãóÕúÏóÑõ ÖóÇÞó¡ ãöËúáõ ÇáÓøóíúÑö æóÇáúÞóæúáö. æóÈöåóÇ ÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ.
æóíõÞóÇáõ: ÇáÖøöíÞõ- ÈößóÓúÑö ÇáÖøóÇÏö- ãöËúáõ: ÇáúÞöíáö. æóÈöåóÇ ÞóÑóÃó ÇÈúäõ ßóËöíÑò.
æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö: æóÖÇÆöÞñ Èöåö ÕóÏúÑõßó [ÓõæÑóÉ åæÏ: 12] . æóÇáúãõÑóÇÏõ ÖöíÞõ ÇáäøóÝóÓö¡ æóåõæó ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáúÌóÒóÚö æóÇáúßóÏóÑö¡ ßóãóÇ ÇÓúÊõÚöíÑó ÖöÏøõåõ æóåõæó ÇáÓøóÚóÉõ æóÇáöÇÊøöÓóÇÚõ áöáöÇÍúÊöãóÇáö æóÇáÕøóÈúÑö.
íõÞóÇáõ: ÝõáóÇäñ ÖóíøöÞõ ÇáÕøóÏúÑö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì Ýöí ÂÎöÑö ÇáúÍöÌúÑö æóáóÞóÏú äóÚúáóãõ Ãóäøóßó íóÖöíÞõ ÕóÏúÑõßó ÈöãÇ íóÞõæáõæäó [ÓõæÑóÉ ÇáúÍÌÑ: 97] . æóíõÞóÇáõ ÓóÚóÉõ ÇáÕøóÏúÑö.
æóÇáÙøóÑúÝöíøóÉõ Ýöí ÖóíúÞò ãóÌóÇÒöíøóÉñ¡ Ãóíú áóÇ íõáóÇÈöÓõßó ÖöíÞõ ãõáóÇÈóÓóÉö ÇáÙøóÑúÝö áöáúÍóÇáøö Ýöíåö.
æóãóÇ ãóÕúÏóÑöíøóÉñ¡ Ãóíú ãöäú ãóßúÑöåöãú. æóÇÎúÊöíÑó ÇáúÝöÚúáõ ÇáúãõäúÓóÈößõ Åöáóì ãóÕúÏóÑò áöãóÇ íõÄúÐöäõ Èöåö ÇáúÝöÚúáõ ÇáúãõÖóÇÑöÚõ ãöäó ÇáÊÌÏøÏ æÇáÊßÑøÑ.(14/337)
Åöäøó Çááøóåó ãóÚó ÇáøóÐöíäó ÇÊøóÞóæúÇ æóÇáøóÐöíäó åõãú ãõÍúÓöäõæäó (128)
[ÓõæÑóÉ ÇáäøóÍúá (16) : ÂíóÉ 128]
Åöäøó Çááøóåó ãóÚó ÇáøóÐöíäó ÇÊøóÞóæúÇ æóÇáøóÐöíäó åõãú ãõÍúÓöäõæäó (128)
ÊóÚúáöíáñ áöáúÃóãúÑö ÈöÇáöÇÞúÊöÕóÇÑö Úóáóì ÞóÏúÑö ÇáúÌõÑúãö Ýöí ÇáúÚõÞõæÈóÉö¡ æóáöáÊøóÑúÛöíÈö Ýöí ÇáÕøóÈúÑö Úóáóì ÇáúÃóÐóì¡ æóÇáúÚóÝúæö Úóäö ÇáúãõÚúÊóÏöíäó¡ æóáöÊóÎúÕöíÕö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáúÃóãúÑö ÈöÇáÕøóÈúÑö¡ æóÇáöÇÓúÊöÚóÇäóÉö Úóáóì ÊóÍúÕöíáöåö ÈöãóÚõæäóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóáöÕóÑúÝö ÇáúßóÏóÑö Úóäú äóÝúÓöåö ãöäú ÌóÑøóÇÁö ÃóÚúãóÇáö ÇáøóÐöíäó áóãú íõÄúãöäõæÇ Èöåö.
Úóáøóáó Ðóáößó ßõáøóåõ ÈöÃóäøó Çááøóåó ãóÚó ÇáøóÐöíäó íÊøÞæäå ÝíÞÝæä ÚöäúÏ ãóÇ ÍóÏøó áóåõãú¡ æóãóÚó ÇáúãõÍúÓöäöíäó.
æóÇáúãóÚöíøóÉõ åõäóÇ ãóÌóÇÒñ Ýöí ÇáÊøóÃúíöíÏö æóÇáäøóÕúÑö.
æóÃóÊóì Ýöí ÌóÇäöÈö ÇáÊøóÞúæóì ÈöÕöáóÉò ÝöÚúáöíøóÉò ãóÇÖöíóÉò áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì áõÒõæãö ÍõÕõæáöåóÇ æóÊóÞóÑøõÑöåóÇ ãöäú ÞóÈúáõ
áöÃóäøóåóÇ ãöäú áóæóÇÒöãö ÇáúÅöíãóÇäö¡ áöÃóä ÇáÊøÞæì ÂÆáÉ Åöáóì ÃóÏóÇÁö ÇáúæóÇÌöÈö æóåõæó ÍóÞøñ Úóáóì ÇáúãõßóáøóÝö. æóáöÐóáößó ÃõãöÑó ÝöíåóÇ ÈöÇáöÇÞúÊöÕóÇÑö Úóáóì ÞóÏúÑö ÇáÐøóäúÈö.
æóÃóÊóì Ýöí ÌóÇäöÈö ÇáúÅöÍúÓóÇäö ÈöÇáúÌõãúáóÉö ÇáöÇÓúãöíøóÉö áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì ßóæúäö ÇáúÅöÍúÓóÇäö ËóÇÈöÊðÇ áóåõãú ÏóÇÆöãðÇ ãóÚóåõãú¡ áöÃóäøó ÇáúÅöÍúÓóÇä ÝóÖöíáóÉ¡ ÝÈÕÇÍÈå ÍóÇÌóÉñ Åöáóì ÑõÓõæÎöåö ãöäú äóÝÓå æÊãßøäå.(14/338)
ÍõÞõæÞ ÇáØøóÈúÚ ãóÍúÝõæÙóÉ 1420 åÜ- 2000 ã ÇáØÈÚÉ ÇáÃæáì(14/338)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøóÍöíãö
17- ÓõæÑóÉõ ÇáúÅöÓúÑóÇÁö
ÓõãøöíóÊú Ýöí ßóËöíÑò ãöäó ÇáúãóÕóÇÍöÝö ÓõæÑóÉó ÇáúÅöÓúÑóÇÁö. æóÕóÑøóÍó ÇáúÃõáõæÓöíøõ ÈöÃóäøóåóÇ ÓõãøöíóÊú ÈöÐóáößó¡ ÅöÐú ÞóÏú ÐõßöÑó Ýöí ÃóæáåóÇ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ ÈÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇÎúÊõÕøóÊú ÈöÐößúÑöåö.
æóÊõÓóãøóì Ýöí ÚóåúÏö ÇáÕøóÍóÇÈóÉö ÓõæÑóÉó Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó.
ÝóÝöí «ÌóÇãöÚö ÇáÊøöÑúãöÐöíøö» Ýöí (ÃóÈúæóÇÈö ÇáÏøõÚóÇÁö) Úóäú ÚóÇÆöÔóÉó- ÑóÖöíó Çááøóåõ ÚóäúåóÇ- ÞóÇáóÊú: «ßóÇäó ÇáäøóÈöí Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóÇ íóäóÇãõ ÍóÊøóì íóÞúÑóÃó ÇáÒøõãóÑó æóÈóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó»
. æóÝöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» Úóäú ÚóÈúÏö Çááøóåö Èúäö ãóÓúÚõæÏò Ãóäøóåõ ÞóÇáó Ýöí Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó æóÇáúßóåúÝö æóãóÑúíóãó: «Åöäøóåõäøó ãöäó ÇáúÚöÊóÇÞö ÇáúÃõæóáö æóåõäøó ãöäú ÊöáóÇÏöí» . æóÈöÐóáößó ÊóÑúÌóãó áóåóÇ ÇáúÈõÎóÇÑöíøõ Ýöí (ßöÊóÇÈö ÇáÊøóÝúÓöíÑö) ¡ æóÇáÊøöÑúãöÐöíøõ Ýöí (ÃóÈúæóÇÈö ÇáÊøóÝúÓöíÑö) . æóæóÌúåõ Ðóáößó ÃóäøóåóÇ ÐõßöÑó ÝöíåóÇ ãöäú ÃóÍúæóÇáö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ãóÇ áóãú íõÐúßóÑú Ýöí ÛóíúÑöåóÇ. æóåõæó ÇÓúÊöíáóÇÁõ Þóæúãò Ãõæáöí ÈóÃúÓò (ÇáúÂÔõæÑöíøöíäó) Úóáóíúåöãú Ëõãøó ÇÓúÊöíáóÇÁõ Þóæúãò ÂÎóÑöíäó æóåõãõ (ÇáÑøõæãõ) Úóáóíúåöãú.
æóÊõÓóãøóì ÃóíúÖðÇ ÓõæÑóÉó ÓõÈúÍÇäó¡ áöÃóäøóåóÇ ÇÝúÊõÊöÍóÊú ÈöåóÐöåö ÇáúßóáöãóÉ. ÞóÇáóå Ýöí «ÈóÕóÇÆöÑö Ðóæöí ÇáÊøóãúíöíÒö» .(15/5)
æóåöíó ãóßøöíøóÉñ ÚöäúÏó ÇáúÌõãúåõæÑö. Þöíáó: ÅöáøóÇ ÂíóÊóíúäö ãöäúåóÇ¡ æóåõãóÇ æóÅöäú ßÇÏõæÇ áóíóÝúÊöäõæäóßó- Åöáóì Þóæúáå ÞóáöíáðÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 73- 76] . æóÞöíáó: ÅöáøóÇ ÃóÑúÈóÚðÇ¡ åóÇÊóíúäö ÇáúÂíóÊóíúäö¡ æóÞóæúáõåõ: æóÅöÐú ÞõáúäÇ áóßó Åöäøó ÑóÈøóßó ÃóÍÇØó ÈöÇáäøóÇÓö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 60] æóÞóæúáõåõ: æóÞõáú ÑóÈøö ÃóÏúÎöáúäöí ãõÏúÎóáó ÕöÏúÞò ÇáúÂíóÉ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 80] . æóÞöíáó: ÅöáøóÇ ÎóãúÓðÇ¡ åóÇÊöåö ÇáúÃóÑúÈóÚõ¡ æóÞóæúáõåõ: Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúÚöáúãó ãöäú ÞóÈúáöåö Åöáóì ÂÎÑ ÇáÓøõæÑóÉ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 107] . æóÞöíáó: ÅöáøóÇ ÎóãúÓó ÂíóÇÊò ÛóíúÑó ãóÇ ÊóÞóÏøóãó¡ æóåöíó ÇáúãõÈúÊóÏóÃóÉõ ÈöÞóæúáöåö æóáÇ ÊóÞúÊõáõæÇ ÇáäøóÝúÓó ÇáøóÊöí ÍóÑøóãó Çááøóåõ ÅöáøóÇ ÈöÇáúÍóÞøö ÇáúÂíóÉ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 33] ¡ æóÞóæúáõåõ:
æóáÇ ÊóÞúÑóÈõæÇ ÇáÒøöäì ÇáúÂíóÉ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 32] ¡ æóÞóæúáõåõ: ÃõæáÆößó ÇáøóÐöíäó íóÏúÚõæäó ÇáúÂíóÉ
[ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 57] ¡ æóÞóæúáõåõ: ÃóÞöãö ÇáÕøóáÇÉó ÇáúÂíóÉ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 78] ¡ æóÞóæúáõåõ: æóÂÊö ÐóÇ ÇáúÞõÑúÈì ÍóÞøóåõ ÇáúÂíóÉ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 26] . æóÞöíáó ÅöáøóÇ ËóãóÇäöíðÇ ãöäú Þóæúáöåö: æóÅöäú ßÇÏõæÇ áóíóÝúÊöäõæäóßó- Åöáóì Þóæúáöåö- ÓõáúØÇäÇð äóÕöíÑÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 73- 80] .
æóÃóÍúÓóÈõ Ãóäøó ãóäúÔóÃó åóÇÊöåö ÇáúÃóÞúæóÇáö Ãóäøó ÙóÇåöÑó ÇáúÃóÍúßóÇãö ÇáøóÊöí ÇÔúÊóãóáóÊú ÚóáóíúåóÇ Êöáúßó ÇáúÃóÞúæóÇáõ íóÞúÊóÖöí Ãóäøó Êöáúßó ÇáúÂíó áóÇ ÊõäóÇÓöÈõ ÍóÇáóÉó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÝöíãóÇ ÞóÈúáó ÇáúåöÌúÑóÉö ÝóÛóáóÈó Úóáóì Ùóäøö ÃóÕúÍóÇÈö Êöáúßó ÇáúÃóÞúæóÇáö Ãóäøó Êöáúßó ÇáúÂíó ãóÏóäöíøóÉñ. æóÓóíóÃúÊöí ÈóíóÇäõ Ãóäøó Ðóáößó ÛóíúÑõ ãõÊøóÌöåò ÚöäúÏó ÇáÊøóÚóÑøõÖö áöÊóÝúÓöíÑöåóÇ.
æóíóÙúåóÑõ ÃóäøóåóÇ äóÒóáóÊú Ýöí Òãä ßËÑÊ Ýöíåö ÌóãóÇÚóÉõ ÇáúãõÓúáöãöíäó ÈöãóßøóÉó¡ æóÃóÎóÐó ÇáÊøóÔúÑöíÚõ ÇáúãõÊóÚóáøöÞõ ÈöãõÚóÇãóáóÇÊö ÌóãóÇÚóÊöåöãú íóÊóØóÑøóÞõ Åöáóì äõÝõæÓöåöãú¡ ÝóÞóÏú ÐõßöÑóÊú ÝöíåóÇ ÃóÍúßóÇãñ ãõÊóÊóÇáöíóÉñ áóãú ÊõÐúßóÑú ÃóãúËóÇáõ ÚóÏóÏöåóÇ Ýöí ÓõæÑóÉò ãóßøöíøóÉò ÛóíúÑöåóÇ ÚóÏóÇ ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö¡ æóÐóáößó ãöäú Þóæúáöåö: æóÞóÖì ÑóÈøõßó ÃóáøóÇ ÊóÚúÈõÏõæÇ ÅöáøóÇ ÅöíøóÇåõ Åöáóì Þóæúáöåö: ßõáøõ Ðáößó ßÇäó ÓóíøöÆõåõ ÚöäúÏó ÑóÈøößó ãóßúÑõæåÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 23- 38] .
æóÞóÏö ÇÎúÊõáöÝó Ýöí æóÞúÊö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö. æóÇáúÃóÕóÍøõ Ãóäøóåõ ßóÇäó ÞóÈúáó ÇáúåöÌúÑóÉö ÈöäóÍúæö ÓóäóÉò æóÎóãúÓóÉö ÃóÔúåõÑò¡ ÝóÅöÐóÇ ßóÇäóÊú ÞóÏú äóÒóáóÊú ÚóÞöÈó æõÞõæÚ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ ÈÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Êóßõæäõ ÞóÏú äóÒóáóÊú Ýöí ÍõÏõæÏö ÓóäóÉö ÇËúäóÊóíú ÚóÔúÑóÉó ÈóÚúÏó ÇáúÈóÚúËóÉö¡ æóåöíó ÓóäóÉõ ÇËúäóÊóíúäö ÞóÈúáó ÇáúåöÌúÑóÉö Ýöí ãõäúÊóÕóÝö ÇáÓøóäóÉö.
æóáóíúÓó ÇÝúÊöÊóÇÍõåóÇ ÈöÐößúÑö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö ãõÞúÊóÖöíðÇ ÃóäøóåóÇ äóÒóáóÊú ÚóÞöÈó æõÞõæÚö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö. Èóáú íóÌõæÒõ ÃóäøóåóÇ äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÇáúÅöÓúÑóÇÁö ÈöãõÏøóÉò.(15/6)
æóÐõßöÑó ÝöíåóÇ ÇáúÅöÓúÑóÇÁõ Åöáóì ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÃóÞúÕóì ÊóäúæöíåðÇ ÈöÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÃóÞúÕóì æóÊóÐúßöíÑðÇ ÈöÍõÑúãóÊöåö.
äóÒóáóÊú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö ÇáúÞóÕóÕö æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö íõæäõÓó.
æóÚõÏøóÊö ÇáÓøõæÑóÉõ ÇáúÎóãúÓöíäó Ýöí ÊóÚúÏóÇÏö äõÒõæáö ÓõæÑóÉö ÇáúÞõÑúÂäö.
æóÚóÏóÏõ ÂíöåóÇ ãöÇÆóÉñ æóÚóÔúÑñ Ýöí ÚÏ Ãåá ÇáúÚÏóÏ ÈöÇáúãóÏöíäóÉö¡ æóãóßøóÉó¡ æóÇáÔøóÇãö¡ æóÇáúÈóÕúÑóÉö. æóãöÇÆóÉò æóÅöÍúÏóì ÚóÔúÑóÉó Ýöí ÚóÏøö Ãóåúáö ÇáúßõæÝóÉö.
ÃóÛúÑóÇÖõåóÇ
ÇáúÚöãóÇÏõ ÇáøóÐöí ÃõÞöíãóÊú Úóáóíúåö ÃóÛúÑóÇÖõ åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÅöËúÈóÇÊõ äÈæÉ ãõÍóãøóÏ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÅöËúÈóÇÊõ Ãóäøó ÇáúÞõÑúÂäó æóÍúíñ ãöäó Çááøóåö.
æóÅöËúÈóÇÊõ ÝóÖúáöåö æóÝÖá ãä ÃäÒá Úóáóíúåö.
æóÐößúÑõ Ãóäøóåõ ãõÚúÌöÒñ.
æóÑóÏøõ ãóØóÇÚöäö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöíåö æóÝöíãóäú ÌóÇÁó Èöåö¡ æóÃóäøóåõãú áóãú íóÝúÞóåõæåõ ÝóáöÐóáößó ÃóÚúÑóÖõæÇ Úóäúåõ.
æóÅöÈúØóÇáõ ÅöÍóÇáóÊöåöãú Ãóä íßæä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃõÓóÑöíó Èöåö Åöáóì ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÃóÞúÕóì. ÝóÇÝúÊõÊöÍóÊú ÈöãõÚúÌöÒóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö ÊóæúØöÆóÉð áöáÊøóäúÙöíÑö Èóíúäó ÔóÑöíÚóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö æóÔóÑöíÚóÉö ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉ æóÇáÓøóáóÇã- Úóáóì ÚóÇÏóÉö ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÐößúÑö ÇáúãõËõáö æóÇáäøóÙóÇÆöÑö ÇáÏøöíäöíøóÉ¡ æÑãÒÇ ÅöáóíúåóÇ Åöáóì Ãóäøó Çááøóåó ÃÚúØì ãõÍóãøóÏðÇ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäó ÇáúÝóÖóÇÆöáö ÃóÝúÖóáó ãöãøóÇ ÃóÚúØóì ãóäú ÞóÈúáóåõ.
æóÃóäøóåõ Ãóßúãóáó áóåõ ÇáúÝóÖóÇÆöáó Ýóáóãú íóÝõÊúåõ ãöäúåóÇ ÝóÇÆöÊñ. Ýóãöäú ÃóÌúáö Ðóáößó ÃóÍóáøóåõ ÈöÇáúãóßóÇäö ÇáúãõÞóÏøóÓö ÇáøóÐöí ÊóÏóÇæóáóÊúåõ ÇáÑøõÓõáõ ãöäú ÞóÈúáõ¡ Ýóáóãú íóÓúÊóÃúËöÑúåõãú ÈöÇáúÍõáõæáö(15/7)
ÈöÐóáößó ÇáúãóßóÇäö ÇáøóÐöí åõæó ãóåúÈöØõ ÇáÔøóÑöíÚóÉö ÇáúãõæÓóæöíøóÉö¡ æóÑóãúÒõ ÃóØúæóÇÑö ÊóÃúÑöíÎö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó æóÃóÓúáóÇÝöåöãú¡ æóÇáøóÐöí åõæó äóÙöíÑõ ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö Ýöí Ãóäøó ÃóÕúáó ÊóÃúÓöíÓöåö Ýöí ÚóåúÏö ÅöÈúÑóÇåöíãó ßóãóÇ ÓóäõäóÈøöåõ Úóáóíúåö ÚöäúÏó ÊóÝúÓöíÑö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöáóì ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÃóÞúÕóì [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 1] ÝóÃóÍóáøó Çááøóåõ Èöåö ãõÍóãøóÏðÇ- Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ- ÈóÚúÏó Ãóäú åõÌöÑó æóÎõÑøöÈó ÅöíãóÇÁð Åöáóì Ãóäøó ÃõãøóÊóåõ ÊõÌóÏøöÏõ ãóÌúÏóåõ.
æóÃóäøó Çááøóåó ãóßøóäóåõ ãä ÍÑãí ÇáäÈæÁÉ æóÇáÔøóÑöíÚóÉö¡ ÝóÇáúãóÓúÌöÏõ ÇáúÃóÞúÕóì áóãú íóßõäú ãóÚúãõæÑðÇ Íöíäó äõÒõæáö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö æóÅöäøóãóÇ ÚõãøöÑóÊú ßóäóÇÆöÓõ Íóæúáóåõ¡ æóÃóäøó Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó áóãú íóÍúÝóÙõæÇ ÍõÑúãóÉó ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÃóÞúÕóì¡ ÝóßóÇäó ÅöÝúÓóÇÏõåõãú ÓóÈóÈðÇ Ýöí ÊóÓóáøõØö ÃóÚúÏóÇÆöåöãú Úóáóíúåöãú æóÎóÑóÇÈö ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÃóÞúÕóì. æóÝöí Ðóáößó ÑóãúÒñ Åöáóì Ãóäøó ÅöÚóÇÏóÉó ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÃóÞúÕóì ÓóÊóßõæäõ Úóáóì íóÏö ÃõãøóÉö åóÐóÇ ÇáÑøóÓõæáö ÇáøóÐöí ÃóäúßóÑõæÇ ÑöÓóÇáóÊóåõ.
Ëõãøó ÅöËúÈóÇÊõ ÏóáóÇÆöáö ÊóÝóÑøõÏö Çááøóåö ÈöÇáúÅöáóåöíøóÉö¡ æóÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáõ ÈöÂíóÉö Çááøóíúáö æóÇáäøóåóÇÑö æóãóÇ ÝöíåöãóÇ ãöäó Çáúãöäóäö Úóáóì ÅöËúÈóÇÊö ÇáúæóÍúÏóÇäöíøóÉö.
æóÇáÊøóÐúßöíÑõ ÈöÇáäøöÚóãö ÇáøóÊöí ÓóÎøóÑóåóÇ Çááøóåõ áöáäøóÇÓö¡ æóãóÇ ÝöíåóÇ ãöäó ÇáÏøóáóÇÆöáö Úóáóì ÊóÝóÑøõÏöåö ÈöÊóÏúÈöíÑö ÇáúÎóáúÞö¡ æóãóÇ ÊóÞúÊóÖöíåö ãöäú ÔõßúÑö ÇáúãõäúÚöãö æóÊóÑúßö ÔõßúÑö ÛóíúÑöåö¡ æóÊóäúÒöíåõåõ Úóäö ÇÊøöÎóÇÐö ÈóäóÇÊò áóåõ.
æóÅöÙúåóÇÑõ ÝóÖóÇÆöáó ãöäú ÔóÑöíÚóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö æóÍößúãóÊöåö¡ æóãóÇ Úóáøóãóåõ Çááøóåõ ÇáúãõÓúáöãöíäó ãöäú ÂÏóÇÈö ÇáúãõÚóÇãóáóÉö äóÍúæó ÑóÈøöåöãú ÓõÈúÍóÇäóåõ¡ æóãõÚóÇãóáóÉö ÈóÚúÖöåöãú ãóÚó ÈóÚúÖò¡ æóÇáúÍößúãóÉõ Ýöí ÓöíÑóÊöåöãú æóÃóÞúæóÇáöåöãú¡ æóãõÑóÇÞóÈóÉõ Çááøóåö Ýöí ÙóÇåöÑöåöãú æóÈóÇØöäöåöãú.
æóÚóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò Ãóäøóåõ ÞóÇáó: ÇáÊøóæúÑóÇÉõ ßõáøõåóÇ Ýöí ÎóãúÓó ÚóÔúÑóÉó ÂíóÉð ãöäú ÓõæÑóÉö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó.
æóÝöí ÑöæóÇíóÉò Úóäúåõ: ËóãóÇäö ÚóÔúÑóÉó ÂíóÉð ãöäúåóÇ ßóÇäóÊú Ýöí ÃóáúæóÇÍö ãõæÓóì¡ Ãóíú ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóÇ
ÊóÌúÚóáú ãóÚó Çááøóåö ÅöáåÇð ÂÎóÑó ÝóÊóÞúÚõÏó ãóÐúãõæãÇð ãóÎúÐõæáðÇ
Åöáóì Þóæúáöåö: æóáÇ ÊóÌúÚóáú ãóÚó Çááøóåö ÅöáåÇð ÂÎóÑó ÝóÊõáúÞì Ýöí Ìóåóäøóãó ãóáõæãÇð ãóÏúÍõæÑÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 22- 39] .
æóíóÚúäöí ÈöÇáÊøóæúÑóÇÉö ÇáúÃóáúæóÇÍó ÇáúãõÔúÊóãöáóÉó Úóáóì ÇáúæóÕóÇíóÇ ÇáúÚóÔúÑö¡ æóáóíúÓó ãõÑóÇÏõåõ Ãóäøó ÇáúÞõÑúÂäó Íóßóì ãóÇ Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö æóáóßöäøóåóÇ ÃóÍúßóÇãñ ÞõÑúÂäöíøóÉñ ãõæóÇÝöÞóÉñ áöãóÇ Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö.(15/8)
ÓõÈúÍóÇäó ÇáøóÐöí ÃóÓúÑóì ÈöÚóÈúÏöåö áóíúáðÇ ãöäó ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö Åöáóì ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÃóÞúÕóì ÇáøóÐöí ÈóÇÑóßúäóÇ Íóæúáóåõ áöäõÑöíóåõ ãöäú ÂíóÇÊöäóÇ Åöäøóåõ åõæó ÇáÓøóãöíÚõ ÇáúÈóÕöíÑõ (1)
Úóáóì Ãóäøó ßóáóÇãó ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò ãóÚúäóÇåõ: Ãóäøó ãóÇ Ýöí ÇáúÃóáúæóÇÍö ãóÐúßõæÑñ Ýöí Êöáúßó ÇáúÂíö¡ æóáóÇ íõÑöíÏõ ÃóäøóåõãóÇ ÓóæóÇÁñ¡ áöÃóäøó Êöáúßó ÇáúÂíóÇÊö ÊóÒöíÏõ ÈöÃóÍúßóÇãò¡ ãöäúåóÇ Þóæúáõåõ ÑóÈøõßõãú ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ Ýöí äõÝõæÓößõãú Åöáóì Þóæúáöåö: áöÑóÈøöåö ßóÝõæÑÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 25- 27] ¡ æóÞóæúáõåõ: æóáÇ ÊóÞúÊõáõæÇ ÃóæúáÇÏóßõãú ÎóÔúíóÉó ÅöãúáÇÞò [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 31] ¡ æóÞóæúáõåõ: æóáÇ ÊóÞúÑóÈõæÇ ãÇáó ÇáúíóÊöíãö Åöáóì Þóæúáöåö: Ðáößó ãöãøóÇ ÃóæúÍì Åöáóíúßó ÑóÈøõßó ãöäó ÇáúÍößúãóÉö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 34- 39] ¡ ãóÚó ãóÇ ÊóÎóáøóáó Ðóáößó ßõáøóåõ ãöäú ÊóÝúÕöíáò æóÊóÈúíöíäò ÚóÑöíóÊú Úóäúåõ ÇáúæóÕóÇíóÇ ÇáúÚóÔúÑõ ÇáøóÊöí ßõÊöÈóÊú Ýöí ÇáúÃóáúæóÇÍö.
æóÅöËúÈóÇÊõ ÇáúÈóÚúËö æóÇáúÌóÒóÇÁö.
æóÇáúÍóËøõ Úóáóì ÅöÞóÇãóÉö ÇáÕøóáóæóÇÊö Ýöí ÃóæúÞóÇÊöåóÇ.
æóÇáÊøóÍúÐöíÑõ ãöäú äóÒúÛö ÇáÔøóíúØóÇäö æóÚóÏóÇæóÊöåö áöÂÏóãó æóÐõÑøöíøóÊöåö¡ æóÞöÕøóÉõ ÅöÈóÇíóÊöåö ãöäó ÇáÓøõÌõæÏö.
æóÇáúÅöäúÐóÇÑõ ÈöÚóÐóÇÈö ÇáúÂÎöÑóÉö.
æóÐößúÑõ ãóÇ ÚóÑóÖó áöáúÃõãóãö ãöäú ÃóÓúÈóÇÈö ÇáöÇÓúÊöÆúÕóÇáö æóÇáúåóáóÇßö.
æóÊóåúÏöíÏõ ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÃóäøó Çááøóåó íõæÔößõ Ãóäú íóäúÕõÑó ÇáúÅöÓúáóÇãó Úóáóì ÈóÇØöáöåöãú.
æóãóÇ áóÞöí ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú ÃóÐóì ÇáúãõÔúÑößöíäó æóÇÓúÊöÚóÇäóÊöåöãú ÈöÇáúíóåõæÏö. æóÇÞúÊöÑóÇÍöåöãõ ÇáúÂíóÇÊö¡ æóÊóÍúãöíÞöåöãú Ýöí Ìóåúáöåöãú ÈöÂíóÉö ÇáúÞõÑúÂäö æóÃóäøóåõ ÇáúÍóÞøõ.
æóÊóÎóáøóáó Ðóáößó ãöäó ÇáúãõÓúÊóØúÑóÏóÇÊö æóÇáäøõÐõÑö æóÇáúÚöÙóÇÊö ãóÇ Ýöíåö ÔöÝóÇÁñ æóÑóÍúãóÉñ¡ æóãöäó ÇáúÃóãúËóÇáö ãóÇ åõæó Úáã æóÍößúãóÉ.
[1]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 1]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
ÓõÈúÍÇäó ÇáøóÐöí ÃóÓúÑì ÈöÚóÈúÏöåö áóíúáÇð ãöäó ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑÇãö Åöáóì ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÃóÞúÕóì ÇáøóÐöí ÈÇÑóßúäÇ Íóæúáóåõ áöäõÑöíóåõ ãöäú ÂíÇÊöäÇ Åöäøóåõ åõæó ÇáÓøóãöíÚõ ÇáúÈóÕöíÑõ (1)
ÇáöÇÝúÊöÊóÇÍõ ÈößóáöãóÉö ÇáÊøóÓúÈöíÍö ãöäú Ïõæäö ÓóÈúÞö ßóáóÇãò ãõÊóÖóãøöäò ãóÇ íóÌöÈõ ÊóäúÒöíåõ Çááøóåö Úóäúåõ íõÄúÐöäõ ÈöÃóäøó
ÎóÈóÑðÇ ÚóÌöíÈðÇ íóÓúÊóÞúÈöáõåõ ÇáÓøóÇãöÚõæäó ÏóÇáøðÇ Úóáóì ÚóÙöíãö ÇáúÞõÏúÑóÉö ãöäó ÇáúãõÊóßóáøöãö æóÑóÝöíÚö ãóäúÒöáóÉö ÇáúãõÊóÍóÏøóËö Úóäúåõ.(15/9)
ÝóÅöäøó ÌõãúáóÉó ÇáÊøóÓúÈöíÍö Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÇáøóÐöí áóãú íóÞóÚú Ýöíåö ãóÇ íõæåöãõ ÊóÔúÈöíåðÇ Ãóæú ÊóäúÞöíÕðÇ áóÇ íóáöíÞóÇäö ÈöÌóáóÇáö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ãöËúáõ ÓõÈúÍÇäó ÑóÈøößó ÑóÈøö ÇáúÚöÒøóÉö ÚóãøóÇ íóÕöÝõæäó [ÇáÕÇÝøÇÊ: 180] íóÊóÚóíøóäõ Ãóäú Êóßõæäó ãõÓúÊóÚúãóáóÉð Ýöí ÃóßËÑ ãä ÇáÊøóäúÒöíå¡ æóÐóáößó åõæó ÇáÊøóÚúÌöíÈõ ãöäó ÇáúÎóÈóÑö ÇáúãõÊóÍóÏøóËö Èöåö ßóÞóæúáöåö ÞõáúÊõãú ãóÇ íóßõæäõ áóäÇ Ãóäú äóÊóßóáøóãó ÈöåÐÇ ÓõÈúÍÇäóßó åóÐóÇ ÈõåúÊÇäñ ÚóÙöíãñ [ÇáäøõæÑ: 16] ¡ æóÞóæúáö ÇáúÃóÚúÔóì:
ÞóÏú ÞõáúÊõ áóãøóÇ ÌóÇÁóäöí ÝóÎúÑõåõ ... ÓõÈúÍóÇäó ãöäú ÚóáúÞóãóÉó ÇáúÝóÇÎöÑö
æóáóãøóÇ ßóÇäó åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãõ ãöäú ÌóÇäöÈö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÇáÊøóÓúÈöíÍõ ÕóÇÏöÑðÇ ãöäúåõ ßóÇäó ÇáúãóÚúäóì ÊóÚúÌöíÈó ÇáÓÇãÚíä¡ áöÃóä ÇáÊøóÚóÌøõÈ ãõÓúÊóÍöíáóÉñ ÍóÞöíÞóÊõåõ Úóáóì Çááøóåö áóÇ áöÃóäøó Ðóáößó áóÇ íóáúÊóÝöÊõ Åöáóíúåö Ýöí ãóÍóÇãöáö ÇáúßóáóÇãö ÇáúÈóáöíÛö áöÅöãúßóÇäö ÇáÑøõÌõæÚö Åöáóì ÇáÊøóãúËöíáö¡ ãöËúáõ ãóÌöíÁö ÇáÑøóÌóÇÁö Ýöí ßóáóÇãöåö ÊóÚóÇáóì äóÍúæõ áóÚóáøóßõãú ÊõÝúáöÍõæäó [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 189] ¡ Èóáú áöÃóäøóåõ áóÇ íóÓúÊóÞöíãõ ÊóÚóÌøõÈõ ÇáúãõÊóßóáøöãö ãöäú ÝöÚúáö äóÝúÓöåö¡ Ýóíóßõæäõ ãóÚúäóì ÇáÊøóÚúÌöíÈö Ýöíåö ãöäú ÞóÈöíáö Þóæúáöåöãú ÃóÊóÚúÌóÈõ ãöäú Þóæúáö ÝõáóÇäò ßóíúÊó æóßóíúÊó.
æóæóÌúåõ åóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö Ãóäøó ÇáúÃóÕúáó Ãóäú íóßõæäó ÇáÊøóÓúÈöíÍõ ÚöäúÏó ÙõåõæÑö ãóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÅöÈúØóÇáö ãóÇ áóÇ íóáöíÞõ ÈöÇááøóåö ÊóÚóÇáóì. æóáóãøóÇ ßóÇäó ÙõåõæÑõ ãóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÚóÙöíãö ÇáúÞõÏúÑóÉö ãõÒöíáðÇ áöáÔøóßøö Ýöí ÞõÏúÑóÉö Çááøóåö æóáöáúÅöÔúÑóÇßö Èöåö ßóÇäó ãöäú ÔóÃúäöåö Ãóäú íóäúØöÞó ÇáúãõÊóÃóãøöáõ ÈöÊóÓúÈöíÍö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ Ãóíú ÊóäúÒöíåöåö Úóäö ÇáúÚóÌúÒö.
æóÃóÕúáõ ÕöíóÛö ÇáÊøóÓúÈöíÍö åõæó ßóáöãóÉõ «ÓõÈúÍóÇäó Çááøóåö» ÇáøóÊöí äõÍöÊú ãöäúåóÇ ÇáÓøóÈúÍóáóÉõ. æóæóÞóÚó ÇáÊøóÕóÑøõÝõ Ýöí ÕöíóÛöåóÇ ÈöÇáúÅöÖúãóÇÑö äóÍúæõ ÓõÈúÍóÇäóßó æóÓõÈúÍóÇäóåõ¡ æóÈöÇáúãóæúÕõæáö äóÍúæõ ÓõÈúÍÇäó ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÇáúÃóÒúæÇÌó ßõáøóåÇ [íÓ: 36] æóãöäúåõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ.
æóÇáÊøóÚúÈöíÑõ Úóäö ÇáÐøóÇÊö ÇáúÚóáöíøóÉö ÈöØóÑöíÞö ÇáúãóæúÕõæáö Ïõæäó ÇáöÇÓúãö ÇáúÚóáóãö áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì ãóÇ ÊõÝöíÏõåõ ÕöáóÉõ ÇáúãóæúÕõæáö ãöäó ÇáúÅöíãóÇÁö Åöáóì æóÌúåö åóÐóÇ ÇáÊøóÚúÌöíÈö æóÇáÊøóäúæöíåö æóÓóÈóÈöåö¡ æóåõæó Ðóáößó ÇáúÍóÇÏöËõ ÇáúÚóÙöíãõ æóÇáúÚöäóÇíóÉõ ÇáúßõÈúÑóì. æóíõÝöíÏõ Ãóäøó ÍóÏöíËó ÇáúÅöÓúÑóÇÁö ÃóãúÑñ ÝóÔóÇ Èóíúäó ÇáúÞóæúãö¡ ÝóÞóÏú Âãóäõ Èöåö ÇáúãõÓúáöãõæäó æóÃóßúÈóÑóåõ ÇáúãõÔúÑößõæäó.(15/10)
æóÝöí Ðóáößó ÅöÏúãóÇÌñ áöÑöÝúÚóÉö ÞÏÑ ãõÍóãøóÏ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÅöËúÈóÇÊõ Ãóäøóåõ ÑóÓõæáñ ãöäó Çááøóåö¡ æóÃóäøóåõ ÃõæÊöíó ãöäú ÏóáóÇÆöáö ÕöÏúÞö ÏóÚúæóÊöåö ãóÇ áóÇ Þíá áóåõãú ÈöÅöäúßóÇÑöåö¡ ÝóÞóÏú ßóÇäó ÅöÓúÑóÇÄõåõ ÅöØúáóÇÚðÇ áóåõ Úóáóì ÛóÇÆöÈò ãöäó ÇáúÃóÑúÖö¡ æóåõæó ÃóÝúÖóáõ ãóßóÇäò ÈóÚúÏó ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö.
æÃóÓúÑì áõÛóÉñ Ýöí ÓóÑóì¡ ÈöãóÚúäóì ÓóÇÑó Ýöí Çááøóíúáö¡ ÝóÇáúåóãúÒóÉõ åõäóÇ áóíúÓóÊú áöáÊøóÚúÏöíóÉö áöÃóäøó
ÇáÊøóÚúÏöíóÉó ÍóÇÕöáóÉñ ÈöÇáúÈóÇÁö¡ Èóáú ÃÓÑì ÝÚá ãÝÊÍ ÈöÇáúåóãúÒóÉö ãõÑóÇÏöÝõ ÓóÑóì¡ æóåõæó ãöËúáõ ÃóÈóÇäó ÇáúãõÑóÇÏöÝõ ÈóÇäó¡ æóãöËúáõ ÃóäúåóÌó ÇáËøóæúÈõ ÈöãóÚúäóì äóåóÌó Ãóíú Èóáöíó¡ Ýó ÃóÓúÑì ÈöÚóÈúÏöåö ÈöãóäúÒöáóÉö ÐóåóÈó Çááøóåõ ÈöäõæÑöåöãú [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 17] .
æóáöáúãõÈóÑøöÏö æóÇáÓõåóíúáöíøö äõßúÊóÉñ Ýöí ÇáÊøóÝúÑöÞóÉö Èóíúäó ÇáÊøóÚúÏöíóÉö ÈöÇáúåóãúÒóÉö æóÇáÊøóÚúÏöíóÉö ÈöÇáúÈóÇÁö ÈöÃóäøó ÇáËøóÇäöíóÉó ÃóÈúáóÛõ áöÃóäøóåóÇ Ýöí ÃóÕúáö ÇáúæóÖúÚö ÊóÞúÊóÖöí ãõÔóÇÑóßóÉó ÇáúÝóÇÚöáö ÇáúãóÝúÚõæáó Ýöí ÇáúÝöÚúáö¡ ÝóÃóÕúáõ (ÐóåóÈó Èöåö) Ãóäøóåõ ÇÓúÊóÕúÍóÈóåõ¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì æóÓÇÑó ÈöÃóåúáöåö [ÇáúÞóÕóÕ: 29] . æóÞóÇáóÊö ÇáúÚóÑóÈõ ÃóÔúÈóÚóåõãú ÔóÊúãðÇ¡ æóÑóÇÍõæÇ ÈöÇáúÅöÈöáö. æóÝöí åóÐóÇ áóØöíÝóÉñ ÊõäóÇÓöÈõ ÇáúãóÞóÇãó åõäóÇ ÅöÐú ÞóÇáó ÃóÓúÑì ÈöÚóÈúÏöåö Ïõæäó ÓóÑóì ÈöÚóÈúÏöåö¡ æóåöíó ÇáÊøóáúæöíÍõ Åöáóì Ãóäøó Çááøóåó ÊóÚóÇáóì ßóÇäó ãóÚó ÑóÓõæáöåö Ýöí ÅöÓúÑóÇÆöåö ÈöÚöäóÇíóÊöåö æóÊóæúÝöíÞöåö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì ÝóÅöäøóßó ÈöÃóÚúíõäöäÇ [ÇáØøæÑ: 48] ¡ æóÞóÇáó: ÅöÐú íóÞõæáõ áöÕÇÍöÈöåö áóÇ ÊóÍúÒóäú Åöäøó Çááøóåó ãóÚóäÇ [ÇáÊøóæúÈóÉ: 40] .
ÝóÇáúãóÚúäóì: ÇáøóÐöí ÌóÚóáó ÚóÈúÏóåõ ãõÓúÑóíðÇ¡ Ãóíú ÓóÇÑöíðÇ¡ æóåõæó ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóÓúÑö ÈöÃóåúáößó ÈöÞöØúÚò ãöäó Çááøóíúáö [åæÏ: 81] .
æóÅöÐú ÞóÏú ßóÇäó ÇáÓøõÑóì ÎóÇÕøðÇ ÈöÓóíúÑö Çááøóíúáö ßóÇäó Þóæúáõåõ: áóíúáðÇ ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì Ãóäøó ÇáÓøóíúÑó Èöåö Åöáóì ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÃóÞúÕóì ßóÇäó Ýöí ÌõÒúÁö áóíúáóÉò¡ æóÅöáøóÇ áóãú íóßõäú ÐößúÑõåõ ÅöáøóÇ ÊóÃúßöíÏðÇ¡ Úóáóì Ãóäøó ÇáúÅöÝóÇÏóÉó ßóãóÇ íóÞõæáõæäó ÎóíúÑñ ãöäó ÇáúÅöÚóÇÏóÉö.
æóÝöí Ðóáößó ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøóåõ ÅöÓúÑóÇÁñ ÎóÇÑöÞñ áöáúÚóÇÏóÉö áöÞóØúÚö ÇáúãóÓóÇÝóÉö ÇáøóÊöí Èóíúäó ãóÈúÏóÃö ÇáÓøóíúÑö æóäöåóÇíóÊöåö Ýöí ÈóÚúÖö áóíúáóÉò¡ æóÃóíúÖðÇ áöíóÊóæóÓøóáó ÈöÐößúÑö Çááøóíúáö Åöáóì ÊóäúßöíÑöåö ÇáúãõÝöíÏö áöáÊøóÚúÙöíãö.
ÝóÊóäúßöíÑõ áóíúáðÇ áöáÊøóÚúÙöíãö¡ ÈöÞóÑöíäóÉö ÇáöÇÚúÊöäóÇÁö ÈöÐößúÑöåö ãóÚó Úöáúãöåö ãöäú ÝöÚúáö ÃóÓúÑì¡ æóÈöÞóÑöíäóÉö ÚóÏóãö ÊóÚúÑöíÝöåö¡ Ãóíú åõæó áóíúáñ ÚóÙöíãñ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÌóÚúáöåö ÒóãóäðÇ(15/11)
áöÐóáößó ÇáÓøõÑóì ÇáúÚóÙöíãö¡ ÝóÞóÇãó ÇáÊøóäúßöíÑõ åõäóÇ ãóÞóÇãó ãóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÇáÊøóÚúÙöíãö. ÃóáóÇ ÊóÑóì ßóíúÝó ÇÍúÊöíÌó Åöáóì ÇáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÇáÊøóÚúÙöíãö ÈöÕöíÛóÉò ÎóÇÕøóÉò Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÅöäøóÇ ÃóäúÒóáúäÇåõ Ýöí áóíúáóÉö ÇáúÞóÏúÑö æóãÇ ÃóÏúÑÇßó ãóÇ áóíúáóÉõ ÇáúÞóÏúÑö [ÇáúÞóÏúÑö: 1- 2] ÅöÐú æóÞóÚóÊú áóíúáóÉõ ÇáúÞóÏúÑö ÛóíúÑó ãõäóßøóÑóÉò. (1)
æó (ÚóÈúÏõ) ÇáúãõÖóÇÝõ Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúÌóáóÇáóÉö åóäóÇ åõæó ãõÍóãøóÏ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóãóÇ åõæó ãõÕúØóáóÍõ ÇáúÞõÑúÂäö¡ ÝóÅöäøóåõ áóãú íóÞóÚú Ýöíåö áóÝúÙõ ÇáúÚóÈúÏö ãõÖóÇÝðÇ Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúÛóíúÈóÉö ÇáÑøóÇÌöÚ Åöáóì Çááå ÊóÚóÇáóì ÅöáøóÇ ãõÑóÇÏðÇ Èöåö ÇáäøóÈöí Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó
æóáöÃóäøó ÎóÈóÑó ÇáúÅöÓúÑóÇÁö Èöåö Åöáóì ÈóíúÊö ÇáúãóÞúÏöÓö ÞóÏú ÔóÇÚó Èóíúäó ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÔóÇÚó ÅöäúßóÇÑõåõ Èóíúäó ÇáúãõÔúÑößöíäó¡ ÝóÕóÇÑó ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÚóÈúÏöåö ãóÚúáõæãðÇ.
æóÇáúÅöÖóÇÝóÉõ ÅöÖóÇÝóÉõ ÊóÔúÑöíÝò áóÇ ÅöÖóÇÝóÉõ ÊóÚúÑöíÝò áöÃóäøó æóÕúÝó ÇáúÚõÈõæÏöíøóÉö áöáøóåö ãõÊóÍóÞøöÞñ áöÓóÇÆöÑö ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö ÝóáóÇ ÊõÝöíÏõ ÅöÖóÇÝóÊõåõ ÊóÚúÑöíÝðÇ.
æóÇáúãóÓúÌöÏõ ÇáúÍóÑóÇãõ åõæó ÇáúßóÚúÈóÉõ æóÇáúÝöäóÇÁõ ÇáúãõÍöíØõ ÈöÇáúßóÚúÈóÉö ÈöãóßøóÉó ÇáúãõÊøóÎóÐõ áöáúÚöÈóÇÏóÉö ÇáúãõÊóÚóáøöÞóÉö ÈöÇáúßóÚúÈóÉö ãöäú ØóæóÇÝò ÈåóÇ æÇÚÊßÇÝ ÚöäúÏåóÇ æóÕóáóÇÉò.
æóÃóÕúáõ ÇáúãóÓúÌöÏö: Ãóäøóåõ ÇÓúãõ ãóßóÇäö ÇáÓøõÌõæÏö. æóÃóÕúáõ ÇáúÍóÑóÇãö: ÇáúÃóãúÑõ ÇáúãóãúäõæÚõ¡ áöÃóäøóåõ ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúÍóÑúãö- ÈöÝóÊúÍò ÝóÓõßõæäò- æóåõæó ÇáúãóäúÚõ¡ æóåõæó íõÑóÇÏöÝõ ÇáúÍóÑóãó. ÝóæóÕúÝõ ÇáÔøóíúÁö ÈöÇáúÍóÑóÇãö íóßõæäõ ÈöãóÚúäóì Ãóäøóåõ ãóãúäõæÚñ ÇÓúÊöÚúãóÇáõåõ ÇÓúÊöÚúãóÇáðÇ íõäóÇÓöÈõåõ¡ äóÍúæõ ÍõÑøöãóÊú Úóáóíúßõãõ ÇáúãóíúÊóÉõ [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 3] Ãóíú Ãóßúáõ ÇáúãöíÊóÉö¡ æóÞóæúáõ ÚóäúÊóÑóÉó:
ÍóÑõãóÊú Úóáóíøó æóáóíúÊóåóÇ áóãú ÊóÍúÑõãö
Ãóíú ãóãúäõæÚñ ÞõÑúÈóÇäõåóÇ áöÃóäøóåóÇ ÒóæúÌóÉõ ÃóÈöíåö æóÐóáößó ãóÐúãõæãñ Èóíúäóåõãú.
æóíóßõæäõ ÈöãóÚúäóì ÇáúãóãúäõæÚö ãöäú Ãóäú íõÚúãóáó Ýöíåö Úóãóáñ ãóÇ. æóíõÈóíøóäõ ÈöÐößúÑö ÇáúãõÊóÚóáøóÞö ÇáøóÐöí íóÊóÚóáøóÞõ Èöåö. æóÞóÏú áóÇ íõÐúßóÑõ ãõÊóÚóáøóÞõåõ ÅöÐóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáúÚõÑúÝõ¡ æóãöäúåõ Þóæúáõåõãú: ÇáÔøóåúÑõ
_________
(1) æóÃãÇ Þóæúáå: ÃóáÇ íóÙõäøõ ÃõæáÆößó Ãóäøóåõãú ãóÈúÚõæËõæäó áöíóæúãò ÚóÙöíãò ÝóÐóáöß ÊæßíÏ áöÃóä ÇáãÊÍÏË Úóäúåõã íäßÑæäå æóáóÇ íÚÈÄæä ÈöãóÇ ÃÚÏ áóåõã Ýöíåö ãä ÇáúÃóåúæóÇá.(15/12)
ÇáúÍóÑÇãõ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 194] Ãóíö ÇáúÍóÑóÇãõ Ýöíåö ÇáúÞöÊóÇáõ Ýöí ÚõÑúÝöåöãú. æóÞóÏú íõÍúÐóÝõ ÇáúãõÊóÚóáøóÞõ áöÞóÕúÏö ÇáÊøóßúËöíÑö¡ Ýóåõæó ãöäó ÇáúÍóÐúÝö áöáÊøóÚúãöíãö ÝóíóÑúÌöÚõ Åöáóì ÇáúÚõãõæãö ÇáúÚõÑúÝöíøö¡ ÝóÝöí äóÍúæö ÇáúÈóíúÊó ÇáúÍóÑÇãó [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 2] íõÑóÇÏõ ÇáúãóãúäõæÚõ ãöäú ÚõÏúæóÇäö ÇáúãõÚúÊóÏöíäó¡ æóÛóÒúæö Çáúãõáõæßö æóÇáúÝóÇÊöÍöíäó¡ æóÚóãóáö ÇáÙøõáúãö æóÇáÓøõæÁö Ýöíåö.
æóÇáúÍóÑóÇãõ: ÝóÚóÇáñ ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáò¡ ßóÞóæúáöåöãú: ÇãúÑóÃóÉñ ÍóÕóÇäñ¡ Ãóíú ãóãúäõæÚóÉñ ÈöÚóÝóÇÝöåóÇ Úóäö ÇáäøóÇÓö.
ÝóÇáúãóÓúÌöÏõ ÇáúÍóÑóÇãõ åõæó ÇáúãóßóÇäõ ÇáúãõÚóÏøõ áöáÓøõÌõæÏö¡ Ãóíú áöáÕøóáóÇÉö¡ æóåõæó ÇáúßóÚúÈóÉõ æóÇáúÝöäóÇÁõ ÇáúãóÌúÚõæáõ ÍóÑóãðÇ áóåóÇ. æóåõæó íóÎúÊóáöÝõ ÓóÚóÉð æóÖöíÞðÇ ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúÚõÕõæÑö ãöäú ßóËúÑóÉö ÇáäøóÇÓö Ýöíåö áöáØøóæóÇÝö æóÇáöÇÚúÊößóÇÝö æóÇáÕøóáóÇÉö.
æóÞóÏú Èóäóì ÞõÑóíúÔñ Ýöí Òóãóäö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ÈõíõæÊóåõãú Íóæúáó ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö. æóÌóÚóáó ÞõÕóíøñ ÈöÞõÑúÈöåö ÏóÇÑó ÇáäøóÏúæóÉö áöÞõÑóíúÔò æóßóÇäõæÇ íóÌúáöÓõæäó ÝöíåóÇ Íóæúáó ÇáúßóÚúÈóÉö¡ ÝóÇäúÍóÕóÑó áóãøóÇ ÃóÍóÇØóÊú Èöåö ÈõíõæÊõ ÚóÔóÇÆöÑö ÞõÑóíúÔò. æóßóÇäóÊú ßõáøõ ÚóÔöíÑóÉò ÊóÊøóÎöÐõ ÈõíõæÊóåóÇ ãõÊóÌóÇæöÑóÉð. æóãóÌúãõæÚõ ÇáúÈõíõæÊö íõÓóãøóì ÔöÚúÈðÇ- ÈößóÓúÑö
ÇáÔøöíäö-. æóßóÇäóÊú ßõáøó ÚóÔöíÑóÉò ÊóÓúáõßõ Åöáóì ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö ãöäú ãóäúÝóÐö ÏõæÑöåóÇ¡ æóáóãú íóßõäú áöáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö ÌöÏóÇÑñ íõÍúÝóÙõ Èöåö. æóßóÇäóÊö ÇáúãóÓóÇáößõ ÇáøóÊöí Èóíúäó ÏõæÑö ÇáúÚóÔóÇÆöÑö ÊõÓóãøóì ÃóÈúæóÇÈðÇ áöÃóäøóåóÇ íõÓúáóßõ ãöäúåóÇ Åöáóì ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö¡ ãöËúáõ ÈóÇÈö Èóäöí ÔóíúÈóÉó¡ æóÈóÇÈö Èóäöí åóÇÔöãò¡ æóÈóÇÈö Èóäöí ãóÎúÒõæãò æóåõæó ÈóÇÈõ ÇáÕøóÝóÇ¡ æóÈóÇÈõ Èóäöí Óóåúãò¡ æóÈóÇÈõ Èóäóíö Êóíúãò. æóÑõÈøóãóÇ ÚõÑöÝó ÈóÚúÖõ ÇáúÃóÈúæóÇÈö ÈöÌöåóÉò ÊóÞúÑõÈõ ãöäúåõ ãöËúáõ ÈóÇÈö ÇáÕøóÝóÇ æóíõÓóãøóì ÈóÇÈó Èóäöí ãóÎúÒõæãò. æóÈóÇÈó ÇáúÍóÒúæóÑóÉö Óõãøöíó ÈöãóßóÇäò ßóÇäóÊú Èöåö ÓõæÞñ áöÃóåúáö ãóßøóÉó ÊõÓóãøóì ÇáúÍóÒúæóÑóÉõ. æóáóÇ ÃóÏúÑöí åóáú ßóÇäóÊú ÃóÈúæóÇÈðÇ ÊõÛúáóÞõ Ãóãú ßóÇäóÊú ãóäóÇÝöÐó Ýöí ÇáúÝóÖóÇÁö ÝóÅöäøó ÇáúÈóÇÈó íõØúáóÞõ Úóáóì ãóÇ Èóíúäó ÍóÇÌöÒóíúäö.
æóÃóæøóáõ ãóäú ÌóÚóáó áöáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö ÌöÏóÇÑðÇ íõÍúÝóÙõ Èöåö åõæó ÚõãóÑõ Èúäõ ÇáúÎóØøóÇÈö- ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ- ÓóäóÉó ÓóÈúÚó ÚóÔúÑóÉó ãöäó ÇáúåöÌúÑóÉö.(15/13)
æóáõÞøöÈó ÈöÇáúãóÓúÌöÏö áöÃóäøó ÅöÈúÑóÇåöíãó- Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ- ÌóÚóáóåõ áöÅöÞóÇãóÉö ÇáÕøóáóÇÉö Ýöí ÇáúßóÚúÈóÉö ßóãóÇ Íóßóì Çááøóåõ Úóäúåõ ÑóÈøóäÇ áöíõÞöíãõæÇ ÇáÕøóáÇÉó [ÅöÈúÑóÇåöíã: 37] . æóáóãøóÇ ÇäúÞóÑóÖóÊö ÇáúÍóäöíÝöíøóÉõ æóÊóÑóßó Ãóåúáõ ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ÇáÕøóáóÇÉö ÊóäóÇÓóæúÇ æóÕúÝóåõ ÈöÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö ÝóÕóÇÑõæÇ íóÞõæáõæäó: ÇáúÈóíúÊó ÇáúÍóÑóÇãó. æóÃóãøóÇ Þóæúáõ ÚõãóÑó: Åöäøöí äóÐóÑúÊõ Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö Ãóäú ÃóÚúÊóßöÝó áóíúáóÉð Ýöí ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö¡ ÝóÅöäøóåõ ÚóÈøóÑó Úóäúåõ ÈöÇÓúãöåö Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö.
ÝóÛóáóÈó Úóáóíúåö åóÐóÇ ÇáÊøóÚúÑöíÝõ ÇáÊøóæúÕöíÝöíøõ ÝóÕóÇÑó áóåõ ÚóáóãðÇ ÈöÇáúÛóáóÈóÉö Ýöí ÇÕúØöáóÇÍö ÇáúÞõÑúÂäö. æóáóÇ ÃóÚúÑöÝõ Ãóäøóåõ ßóÇäó íõÚúÑóÝõ Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ÈöåóÐóÇ ÇáöÇÓúãö¡ æóáóÇ Úóáóì ãóÓúÌöÏö ÈóíúÊö ÇáúãóÞúÏöÓö Ýöí ÚóÕúÑö ÊóÍúÑöíãöåö ÚöäúÏó Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó æóÌúåõ Ðóáößó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ýóæóáøö æóÌúåóßó ÔóØúÑó ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑÇãö Ýöí [ÇáúÈóÞóÑóÉö: 144] ¡ æóÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ãóäú ÕóÏøõæßõãú Úóäö ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑÇãö Ýöí Ãæá ÇáúÚõÞõæÏ [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 2] .
æóÚóáóãöíøóÊõåõ ÈöãóÌúãõæÚö ÇáúæóÕúÝö æóÇáúãóæúÕõæÝö æóßöáóÇåõãóÇ ãõÚóÑøóÝñ ÈöÇááøóÇãö. ÝóÇáúÌõÒúÁõ ÇáúÃóæøóáõ ãöËúáõ ÇáäøóÌúãö æóÇáúÌõÒúÁõ ÇáËøóÇäöí ãËá ÇáÕøóÚÞ¡ ÝóÍóÕóáó ÇáÊøóÚúÑöíÝõ ÈöãóÌúãõæÚöåöãóÇ¡ æóáóãú íóÚõÏøó ÇáäøõÍóÇÉõ åóÐóÇ ÇáäøóæúÚó Ýöí ÃóÞúÓóÇãö ÇáúÚóáóãö ÈöÇáúÛóáóÈóÉö. æóáóÚóáøóåõãõ ÇÚúÊóÈóÑõæåõ ÑóÇÌöÚðÇ Åöáóì ÇáúãõÚóÑøóÝö ÈöÇááøóÇãö. æóáóÇ ÈõÏøó ãöäú ÚóÏøöåö áöÃóäøó ÚóáóãöíøóÊóåõ ÕóÇÑóÊú ÈöÇáúÃóãúÑóíúäö.
æóÇáúãóÓúÌöÏõ ÇáúÃóÞúÕóì åõæó ÇáúãóÓúÌöÏõ ÇáúãóÚúÑõæÝõ ÈöÈóíúÊö ÇáúãóÞúÏöÓö ÇáúßóÇÆöäö ÈöÅöíáöíóÇÁó¡ æóåõæó ÇáúãóÓúÌöÏõ ÇáøóÐöí ÈóäóÇåõ ÓõáóíúãóÇäõ- Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ-.
æóÇáúÃóÞúÕóì¡ Ãóíö ÇáúÃóÈúÚóÏõ. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈõÚúÏõåõ Úóäú ãóßøóÉó¡ ÈöÞóÑöíäóÉö ÌóÚúáöåö äöåóÇíóÉó ÇáúÅöÓúÑóÇÁö ãöäó
ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö¡ æóåõæó æóÕúÝñ ßóÇÔöÝñ ÇÞúÊóÖóÇåõ åõäóÇ ÒöíóÇÏóÉõ ÇáÊøóäúÈöíåö Úóáóì ãõÚúÌöÒóÉö åóÐóÇ ÇáúÅöÓúÑóÇÁö æóßóæúäõåõ ÎóÇÑöÞðÇ áöáúÚóÇÏóÉö áößóæúäöåö ÞóØóÚó ãóÓóÇÝóÉð ØóæöíáóÉð Ýöí ÈóÚúÖö áóíúáóÉò.
æóÈöåóÐóÇ ÇáúæóÕúÝö ÇáúæóÇÑöÏö áóåõ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÕóÇÑó ãóÌúãõæÚõ ÇáúæóÕúÝö æóÇáúãóæúÕõæÝö ÚóáóãðÇ ÈöÇáúÛóáóÈóÉö Úóáóì ãóÓúÌöÏö ÈóíúÊö ÇáúãóÞúÏöÓö ßóãóÇ ßóÇäó ÇáúãóÓúÌöÏõ ÇáúÍóÑóÇãõ ÚóáóãðÇ ÈöÇáúÛóáóÈóÉö Úóáóì ãóÓúÌöÏö ãóßøóÉó. æóÃóÍúÓóÈõ Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúÚáã áóåõ ãöäú ãõÈúÊóßóÑóÇÊö ÇáúÞõÑúÂäö Ýóáóãú íóßõäö ÇáúÚóÑóÈõ íóÕöÝõæäóåõ ÈöåóÐóÇ ÇáúæóÕúÝö æóáóßöäøóåõãú áóãøóÇ ÓóãöÚõæÇ åóÐöåö ÇáúÂíóÉó ÝóåöãõæÇ ÇáúãõÑóÇÏó ãöäúåõ Ãóäøóåõ ãóÓúÌöÏõ ÅöíáöíóÇÁó. æóáóãú íóßõäú ãóÓúÌöÏñ áöÏöíäò Åöáóåöíøò ÛóíúÑóåõãóÇ íóæúãóÆöÐò.(15/14)
æóÝöí åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝö ÈöÕöíÛóÉö ÇáÊøóÝúÖöíáö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÃóÕúáö æóÖúÚöåóÇ ãõÚúÌöÒóÉñ ÎóÝöíøóÉñ ãöäú ãõÚúÌöÒóÇÊö ÇáúÞõÑúÂäö ÅöíãóÇÁð Åöáóì Ãóäøóåõ Óóíóßõæäõ Èóíúäó ÇáúãóÓúÌöÏóíúäö ãóÓúÌöÏñ ÚóÙöíãñ åõæó ãóÓúÌöÏõ ØöíÈóÉó ÇáøóÐöí åõæó ÞóÕöíøñ Úóäö ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö¡ Ýóíóßõæäõ ãóÓúÌöÏõ ÈóíúÊö ÇáúãóÞúÏöÓö ÃóÞúÕóì ãöäúåõ ÍöíäóÆöÐò.
ÝóÊóßõæäõ ÇáúÂíóÉõ ãõÔöíÑóÉð Åöáóì ÌóãöíÚö ÇáúãóÓóÇÌöÏö ÇáËøóáóÇËóÉö ÇáúãõÝóÖøóáóÉö Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö Úóáóì ÌóãöíÚö ÇáúãóÓóÇÌöÏö ÇáúÅöÓúáóÇãöíøóÉö¡ æóÇáøóÊöí ÈóíäåóÇ
Þóæá ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «áóÇ ÊõÔóÏøõ ÇáÑøöÍóÇáõ ÅöáøóÇ Åöáóì ËóáóÇËóÉö ãóÓóÇÌöÏó:
ãóÓúÌöÏõ ÇáúÍóÑóÇãö¡ æóãóÓúÌöÏõ ÇáúÃóÞúÕóì¡ æóãóÓúÌöÏöí»
. æóÝóÇÆöÏóÉõ ÐößúÑö ãóÈúÏóÃö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö æóäöåóÇíóÊöåö ÈöÞóæúáöåö: ãöäó ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑÇãö Åöáóì ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÃóÞúÕóì ÃóãúÑóÇäö:
- ÃóÍóÏõåõãóÇ: ÇáÊøóäúÕöíÕõ Úóáóì ÞöØóÚö ÇáúãóÓóÇÝóÉö ÇáúÚóÙöíãóÉö Ýöí ÌõÒúÁö áóíúáóÉò¡ áöÃóäøó ßõáøðÇ ãöäó ÇáÙøóÑúÝö æóåõæó áóíúáðÇ æóãöäó ÇáúãóÌúÑõæÑóíúäö ãöäó ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑÇãö Åöáóì ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÃóÞúÕóì ÞóÏú ÊóÚóáøóÞó ÈöÝöÚúáö ÃóÓúÑì¡ Ýóåõæó ÊóÚóáøõÞñ íóÞúÊóÖöí ÇáúãõÞóÇÑóäóÉó¡ áöíõÚúáóãó Ãóäøóåõ ãöäú ÞóÈöíáö ÇáúãõÚúÌöÒóÇÊö.
- æóËóÇäöíåöãóÇ: ÇáúÅöíãóÇÁõ Åöáóì Ãóäøó Çááøóåó ÊóÚóÇáóì íóÌúÚóáõ åóÐóÇ ÇáúÅöÓúÑóÇÁó ÑóãúÒðÇ Åöáóì Ãóäøó ÇáúÅöÓúáóÇãó ÌóãóÚó ãóÇ ÌóÇÁóÊú Èöåö ÔóÑóÇÆöÚõ ÇáÊøóæúÍöíÏö æóÇáúÍóäöíÝöíøóÉö ãöäú ÚóåúÏö ÅöÈúÑóÇåöíãó- Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ- ÇáÕøóÇÏöÑõ ãöäó ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö Åöáóì ãóÇ ÊóÝóÑøóÚó Úóäúåõ ãöäó ÇáÔøóÑóÇÆöÚö ÇáøóÊöí ßóÇäó ãóÞóÑøõåóÇ ÈóíúÊó ÇáúãóÞúÏöÓö Ëõãøó Åöáóì ÎóÇÊöãóÊöåóÇ ÇáøóÊöí ÙóåóÑóÊú ãöäú ãóßøóÉó ÃóíúÖðÇ ÝóÞóÏú ÕóÏóÑóÊö ÇáúÍóäöíÝöíøóÉõ ãöäó ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö æóÊóÝóÑøóÚóÊú Ýöí ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÃóÞúÕóì. Ëõãøó ÚóÇÏóÊú Åöáóì ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö ßóãóÇ ÚóÇÏó ÇáúÅöÓúÑóÇÁõ Åöáóì ãóßøóÉó áöÃóäøó ßõáøó ÓõÑðì íóÚúÞõÈõåõ ÊóÃúæöíÈñ. æóÈöÐóáößó ÍóÕóáó ÑóÏøõ ÇáúÚóÌõÒö Úóáóì ÇáÕøóÏúÑö.
æóãöäú åõäóÇ íóÙúåóÑõ ãõäóÇÓóÈóÉõ äÒõæá ÇáÊÔÑíÚ ÇáÇÌãÇÚí Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö Ýöí ÇáúÂíóÇÊö ÇáúãõÝúÊóÊóÍóÉö ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÞóÖì ÑóÈøõßó ÃóáøóÇ ÊóÚúÈõÏõæÇ ÅöáøóÇ ÅöíøóÇåõ¡ ÝóÝöíåóÇ: æóáÇ ÊóÞúÊõáõæÇ ÇáäøóÝúÓó ÇáøóÊöí ÍóÑøóãó Çááøóåõ
ÅöáøóÇ ÈöÇáúÍóÞøö¡ æóáÇ ÊóÞúÑóÈõæÇ ãÇáó ÇáúíóÊöíãö ÅöáøóÇ ÈöÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ¡(15/15)
æóÃóæúÝõæÇ Çáúßóíúáó ÅöÐÇ ßöáúÊõãú æóÒöäõæÇ ÈöÇáúÞöÓúØÇÓö ÇáúãõÓúÊóÞöíãö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 23- 35] ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó åóÐóÇ ÇáÏøöíäó Óóíóßõæäõ ÏöíäðÇ íóÍúßõãõ Ýöí ÇáäøóÇÓö æóÊõäóÝøóÐõ ÃóÍúßóÇãõåõ.
æóÇáúãóÓúÌöÏõ ÇáúÃóÞúÕóì åõæó ËóÇäöí ãóÓúÌöÏò ÈóäóÇåõ ÅöÈúÑóÇåöíãõ- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ßóãóÇ
æóÑóÏó Ðóáöß Úóä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. ÝóÝöí «ÇáÕøóÍöíÍóíúäö» Úóäú ÃóÈöí ÐóÑøò ÞóÇáó: «ÞõáúÊõ íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö Ãóíøõ ãóÓúÌöÏò æõÖöÚó Ýöí ÇáúÃóÑúÖö Ãóæøóáñ¿ ÞóÇáó ÇáúãóÓúÌöÏõ ÇáúÍóÑóÇãõ. ÞõáúÊõ: Ëõãøó Ãóíøõ¿ ÞóÇáó: ÇáúãóÓúÌöÏõ ÇáúÃóÞúÕóì. ÞõáúÊõ ßóãú ÈóíúäóåõãóÇ¿ ÞóÇáó ÃóÑúÈóÚõæäó ÓóäóÉð»
. ÝóåóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑõ ÞóÏú Èóíøóäó Ãóäøó ÇáúãóÓúÌöÏó ÇáúÃóÞúÕóì ãöäú ÈöäóÇÁö ÅöÈúÑóÇåöíãó áöÃóäøóåõ ÍõÏøöÏó ÈöãõÏøóÉò åöíó ãöäú ãõÏøóÉö ÍóíóÇÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-. æóÞóÏú ÞõÑöäó ÐößúÑõåõ ÈöÐößúÑö ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö.
æóåóÐóÇ ãöãøóÇ Ãóåúãóáó Ãóåúáõ ÇáúßöÊóÇÈö ÐößúÑóåõ. æóåõæó ãöãøóÇ ÎÕø Çááå äÈíÆå ÈöãóÚúÑöÝóÊöåö. æóÇáÊøóæúÑóÇÉõ ÊóÔúåóÏõ áóåõ¡ ÝóÞóÏú ÌóÇÁó Ýöí ÓöÝúÑö ÇáÊøóßúæöíäö Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáËøóÇäöí ÚóÔóÑó: Ãóäøó ÅöÈúÑóÇåöíãó áóãøóÇ ÏóÎóáó ÃóÑúÖó ßóäúÚóÇäó (æóåöíó ÈöáóÇÏõ ÝöáóÓúØöíäó) äóÕóÈó ÎóíúãóÊöåö Ýöí ÇáúÌóÈóáö ÔóÑúÞöíøó ÈóíúÊö Åöíáó (ÈóíúÊõ Åöíáó ãóÏöíäóÉñ Úóáóì ÈõÚúÏö ÃóÍóÏó ÚóÔóÑó ãöíáðÇ ãöäú ÃõæÑúÔóáöíãó Åöáóì ÇáÔøóãóÇáö æóåõæó ÈóáóÏñ ßóÇäó ÇÓúãõåõ ÚöäúÏó ÇáúÝöáóÓúØöíäöíøöíäó (áóæúÒðÇ) ÝóÓóãøóÇåõ íóÚúÞõæÈõ: ÈóíúÊõ Åöíáó¡ ßóãóÇ Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáËøóÇãöäö æóÇáúÚöÔúÑöíäó ãöäú ÓöÝúÑö ÇáÊøóßúæöíäö) æóÛóÑúÈöíøó ÈöáóÇÏö ÚóÇíö (ãóÏöíäóÉñ ÚöÈúÑóÇäöíøóÉñ ÊõÚúÑóÝõ ÇáúÂäó «ÇáØøóíøöÈóÉõ» ) æóÈóäóì åõäóÇáößó ãóÐúÈóÍóÇ áöáÑøóÈøö.
æóåõãú íõØúáöÞõæäó ÇáúãóÐúÈóÍó Úóáóì ÇáúãóÓúÌöÏö áöÃóäøóåõãú íóÐúÈóÍõæäó ÇáúÞóÑóÇÈöíäó Ýöí ãóÓóÇÌöÏöåöãú. ÞóÇáó ÚõãóÑõ Èúäõ ÃóÈöí ÑóÈöíÚóÉó:
ÏõãúíóÉñ ÚöäúÏó ÑóÇåöÈò ÞöÓøöíÓò ... ÕóæøóÑõæåóÇ Ýöí ãóÐúÈóÍö ÇáúãöÍúÑóÇÈö
Ãóíú ãóßóÇäö ÇáúãóÐúÈóÍö ãöäó ÇáúãóÓúÌöÏö¡ áöÃóäøó ÇáúãöÍúÑóÇÈó åõæó ãóÍá ÇáÊøóÚóÈøõÏ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóåõæó ÞÇÆöãñ íõÕóáøöí Ýöí ÇáúãöÍúÑÇÈö [Âá ÚãÑóÇä: 39] .
æóáóÇ Ôóßøó Ãóäøó ãóÓúÌöÏó ÅöÈúÑóÇåöíãó åõæó ÇáúãóæúÖöÚõ ÇáøóÐöí ÊóæóÎøóì ÏóÇæõÏõ- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- Ãóäú íóÖóÚó Úóáóíúåö ÇáúÎóíúãóÉó æóÃóäú íóÈúäöíó Úóáóíúåö ãöÍúÑóÇÈóåõ Ãóæú ÃæÍì Çááå Åöáóíúåö ÈöÐóáößó¡ æóåõæó ÇáøóÐöí ÃóæúÕóì ÇÈúäóåõ ÓõáóíúãóÇäó- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- Ãóäú íóÈúäöíó Úóáóíúåö ÇáúãóÓúÌöÏó¡ Ãóíö Çáúåóíúßóáó. æóÞóÏú ÐßÑ ãÄÑÎæ ÇáÚÈÑÇäííä æóãöäúåõã (íæÓíÝæÓ) Ãóäøó ÇáúÌóÈóáó ÇáøóÐöí Óóßóäóåõ ÅöÈúÑóÇåöíãõ(15/16)
ÈöÃóÑúÖö ßóäúÚóÇäó ÇÓúãõåõ (äóÇÈõæ) æóÃóäå åõæó ÇáúÌóÈóáõ ÇáøóÐöí ÇÈúÊóäóì Úóáóíúåö ÓõáóíúãóÇäõ Çáúåóíúßóáó æóåõæó ÇáúãóÓúÌöÏõ ÇáøóÐöí Èöåö ÇáÕøóÎúÑóÉõ.
æóÞöÕøóÉõ ÈöäóÇÁö ÓõáóíúãóÇäó ÅöíøóÇåõ ãõÝóÕøóáóÉñ Ýöí ÓöÝúÑö Çáúãõáõæßö ÇáúÃóæøóáö ãöäú ÃóÓúÝóÇÑö ÇáÊøóæúÑóÇÉö.
æóÞóÏö ÇäúÊóÇÈóåõ ÇáÊøóÎúÑöíÈõ ËóáóÇËó ãóÑøóÇÊò:
- ÃõæáóÇåóÇ: Íöíäó ÎóÑøóÈóåõ ÈõÎúÊõäóÕøóÑó ãóáößõ ÈóÇÈöáó ÓóäóÉó 578 ÞóÈúáó ÇáúãóÓöíÍö Ëõãøó ÌóÏøóÏóåõ ÇáúíóåõæÏõ ÊóÍúÊó Íõßúãö ÇáúÝõÑúÓö.
- ÇáËøóÇäöíóÉõ: ÎóÑøóÈóåõ ÇáÑøõæãóÇäõ Ýöí ãõÏøóÉö ØöíØõæÓó ÈóÚúÏó ÍõÑõæÈò ØóæöíáóÉò Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ÇáúíóåõæÏö æóÃõÚöíÏó ÈöäóÇÄõåõ¡ ÝóÃóßúãóáó ÊóÎúÑöíÈóåõ ÃóÏúÑöíóÇäõæÓõ ÓóäóÉó 135 áöáúãóÓöíÍö æóÚóÝøóì ÂËóÇÑóåõ Ýóáóãú ÊóÈúÞó ãöäúåõ ÅöáøóÇ ÃóØúáóÇáñ.
- ÇáËøóÇáöËóÉõ áóãøóÇ ÊóäóÕøóÑóÊö ÇáúãóáößóÉõ åíáÇäÉ Ãã ÇáÅäÈÑÇØæÑ ÞõÓúØóäúØöíäó ãóáößö ÇáÑøõæãö (ÈöíÒóäúØóÉó) æóÕóÇÑóÊú ãõÊóÕóáøöÈóÉð Ýöí ÇáäøóÕúÑóÇäöíøóÉö¡ æóÃõÔúÑöÈó ÞóáúÈõåóÇ ÈõÛúÖó ÇáúíóåõæÏö ÈöãóÇ ÊóÚúÊóÞöÏõåõ ãöäú ÞóÊúáöåöãõ ÇáúãóÓöíÍó ßóÇäó ãöãøóÇ ÇÚúÊóÏóÊú Úóáóíúåö Íöíäó ÒóÇÑóÊú ÃõæÑúÔóáöíãó Ãóäú ÃóãóÑóÊú ÈöÊóÚúÝöíóÉö ÃóØúáóÇáö åóíúßóáö ÓõáóíúãóÇäó æóÃóäú íõäúÞóáó ãóÇ ÈóÞöíó ãöäó ÇáúÃóÓóÇØöíäö æóäóÍúæöåóÇ ÝóÊõÈúäóì ÈöåóÇ ßóäöíÓóÉñ Úóáóì ÞóÈúÑö ÇáúãóÓöíÍö ÇáúãóÒúÚõæãö ÚöäúÏóåõãú Ýöí ãóæúÖöÚò ÊóæóÓøóãõæÇ Ãóäú íóßõæäó åõæó ãóæúÖöÚó ÇáúÞóÈúÑö (æóÇáúãõÄóÑøöÎõæäó ãöäó ÇáäøóÕóÇÑóì íóÔõßøõæäó Ýöí ßóæúäö Ðóáößó ÇáúãóßóÇäö åõæó ÇáúãóßóÇäõ ÇáøóÐöí íõÏúÚóì Ãóäøó ÇáúãóÓöíÍó ÏõÝöäó Ýöíåö) æóÃóäú ÊõÓóãøöíóåóÇ ßóäöíÓóÉó ÇáúÞöíóÇãóÉö¡ æóÃóãóÑóÊú ÈöÃóäú íõÌúÚóáó ãóæúÖöÚõ ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÃóÞúÕóì ãóÑúãóì ÃóÒúÈóÇáö ÇáúÈóáóÏö æóÞöãóÇãóÇÊöåö ÝóÕóÇÑó ãóæúÖöÚõ ÇáÕøóÎúÑóÉö ãóÒúÈóáóÉð ÊóÑóÇßóãóÊú ÚóáóíúåóÇ ÇáúÃóÒúÈóÇáõ ÝóÛóØøóÊúåóÇ æóÇäúÍóÏóÑóÊú Úóáóì ÏóÑóÌöåóÇ.
æóáóãøóÇ ÝóÊóÍó ÇáúãõÓúáöãõæäó ÈóÞöíøóÉó ÃóÑúÖö ÇáÔøóÇãö Ýöí Òóãóäö ÚõãóÑó æóÌóÇÁó ÚõãóÑõ Èúäõ ÇáúÎóØøóÇÈö áöíóÔúåóÏó ÝóÊúÍó ãóÏöíäóÉ ÅíáíÇÁ (1) æóåöíó ÇáúãóÚúÑõæÝóÉõ ãöäú ÞóÈúáö (ÃõæÑúÔóáöíãó)
_________
(1) ÇäúÙõÑ «ÇáúÅöäúÓ ÇáúÌóáöíá Ýöí ÊóÇÑöíÎ ÇáúÞõÏÓ æÇáÎáíá» Ýöí ÐßÑ ÎÑÇÈ ÇáúãóÓúÌöÏ ÇáúÃóÞúÕóì. æóáã ÃóÞÝ Úáì æóÌå ÊóÓúãöíóÉ ÃæÑÔáíã ÈÇÓã ÅíáíÇÁ ÇáúãóÐúßõæÑ¡ æóáóÚóáøóå åõæó¡ Óãí ÈÇÓã ÇáúãóÏöíäóÉ ÇáãÞÏÓÉ ÚöäúÏåã.(15/17)
æóÕóÇÑóÊú ÊõÓóãøóì ÅöíáöíóÇÁó- ÈößóÓúÑö ÇáúåóãúÒóÉö æóßóÓúÑö ÇááøóÇãö- æóßóÐóáößó ßóÇäó ÇÓúãõåóÇ ÇáúãóÚúÑõæÝõ ÚöäúÏ ÇáúÚóÑóÈ ÚöäúÏ ãóÇ ÝóÊóÍó ÇáúãõÓúáöãõæäó ÝöáóÓúØöíäó.
æÅíáíÇÁ ÇÓúã äÈíÁ ãöäú Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ßóÇäó Ýöí ÃóæóÇÆöáö ÇáúÞóÑúäö ÇáÊøóÇÓöÚö ÞóÈúáó ÇáúãóÓöíÍö. ÞóÇáó ÇáúÝóÑóÒúÏóÞõ:
æóÈóíúÊóÇäö ÈóíúÊõ Çááøóåö äóÍúäõ æõáóÇÊõåõ ... æóÈóíúÊñ ÈöÃóÚúáóì ÅöíáöíóÇÁó ãõÔóÑøóÝõ
æóÇäúÚóÞóÏó ÇáÕøõáúÍõ Èóíúäó ÚõãóÑó æóÃóåúáö Êöáúßó ÇáúãóÏöíäóÉö æóåõãú äóÕóÇÑóì. ÞóÇáó ÚõãóÑõ áöÈöØúÑöíÞò áóåõãõ ÇÓúãõåõ (ÕóÝúÑõæäöíõæÓó) «Ïõáøóäöí Úáì ãóÓúÌöÏ ÏóÇæõæÏ» ¡ ÝóÇäúØóáóÞó Èöåö ÍóÊøóì ÇäúÊóåóì Åöáóì ãóßóÇäö ÇáúÈóÇÈö æóÞóÏö ÇäúÍóÏóÑó ÇáÒøöÈúáõ Úóáóì ÏóÑóÌö ÇáúÈóÇÈö ÝóÊóÌóÔøóãó ÚõãóÑõ ÍóÊøóì ÏóÎóáó æóäóÙóÑó ÝóÞóÇáó: Çááøóåõ ÃóßúÈóÑõ¡ åóÐóÇ æóÇáøóÐöí äóÝúÓöí ÈöíóÏöåö ãóÓúÌöÏ ÏóÇæõæÏ ÇáøóÐöí ÃóÎúÈóÑóäóÇ ÑóÓõæá Çááå Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäøóåõ ÃõÓúÑöíó Èöåö Åöáóíúåö» . Ëõãøó ÃóÎóÐó ÚõãóÑõ æóÇáúãõÓúáöãõæäó íóßúäõÓõæäó ÇáÒøöÈúáó Úóäö ÇáÕøóÎúÑóÉö ÍóÊøóì ÙóåóÑóÊú ßõáøõåóÇ¡ æóãóÖóì ÚõãóÑõ Åöáóì ÌöåóÉ ãÍÑÇÈ ÏóÇæõæÏ ÝóÕóáøóì Ýöíåö¡ Ëõãøó ÇÑúÊóÍóáó ãöäú ÈóáóÏö ÇáúÞõÏúÓö Åöáóì ÝöáóÓúØöíäó.
æóáóãú íóÈúäö åõäóÇáößó ãóÓúÌöÏðÇ Åöáóì Ãóäú ßóÇäó Ýöí Òóãóäö ÚóÈúÏö Çáúãóáößö Èúäö ãóÑúæóÇäó ÃóãóÑó ÈöÇÈúÊöÏóÇÁö ÈöäóÇÁö ÇáúÞõÈøóÉö Úóáóì ÇáÕøóÎúÑóÉö æóÚöãóÇÑóÉö ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÃóÞúÕóì. æóæóßøóáó Úóáóì ÈöäóÇÆöåóÇ ÑóÌóÇÁó Èúäó ÍóíúæóÉó ÇáúßóäóÏöíøó ÃóÍóÏó ÚõáóãóÇÁö ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ ÝóÇÈúÊóÏóÃó Ðóáößó ÓóäóÉó ÓöÊøò æóÓöÊøöíäó æóßóÇäó ÇáúÝóÑóÇÛõ ãöäú Ðóáößó Ýöí ÓóäóÉö ËóáóÇËò æóÓóÈúÚöíäó.
ßóÇäó ÚõãóÑõ Ãóæøóáó ãóäú Õóáøóì Ýöíåö ãöäó ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÌóÚóáó áóåõ ÍõÑúãóÉó ÇáúãóÓóÇÌöÏö.
æóáöåóÐóÇ ÝóÊóÓúãöíóÉõ Ðóáößó ÇáúãóßóÇäö ÈöÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÃóÞúÕóì Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÊóÓúãöíóÉñ ÞõÑúÂäöíøóÉñ ÇÚúÊõÈöÑó ÝöíåóÇ ãóÇ ßóÇäó Úóáóíúåö ãöäú ÞóÈúáõ áöÃóäøó¡ Íõßúãó ÇáúãóÓúÌöÏöíøóÉö áóÇ íóäúÞóØöÚõ Úóäú ÃóÑúÖö ÇáúãóÓúÌöÏö. ÝóÇáÊøóÓúãöíóÉõ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÇ ßóÇäó¡ æóåöíó ÅöÔóÇÑóÉñ ÎóÝöíøóÉñ Åöáóì Ãóäøóåõ Óóíóßõæäõ ãóÓúÌöÏðÇ ÈöÃóßúãóáö ÍóÞöíÞóÉö ÇáúãóÓóÇÌöÏö.
æóÇÓúÊóÞúÈóáóåõ ÇáúãõÓúáöãõæäó Ýöí ÇáÕøóáóÇÉö ãöäú æóÞúÊö æõÌõæÈöåóÇ ÇáúãõÞóÇÑöäö áóíúáóÉó ÇáúÅöÓúÑóÇÁö Åöáóì ãóÇ ÈóÚúÏó ÇáúåöÌúÑóÉö ÈöÓöÊøóÉó ÚóÔóÑó ÔóåúÑðÇ. Ëõãøó äõÓöÎó ÇÓúÊöÞúÈóÇáõåõ æóÕóÇÑóÊö ÇáúßóÚúÈóÉõ åöíó ÇáúÞöÈúáóÉó ÇáúÅöÓúáóÇãöíøóÉó.(15/18)
æóÞóÏú ÑóÃóíúÊõ Ãóäøó ÓóÇÆöÍðÇ äóÕúÑóÇäöíøðÇ ÇÓúãóåõ (ÇÑúßõæáúÝó) ÒóÇÑó ÇáúÞõÏúÓó ÓóäóÉó 670 ã¡ Ãóíú ÈóÚúÏö ÎöáóÇÝóÉö ÚõãóÑó ÈöÃóÑúÈóÚò æóËóáóÇËöíäó ÓóäóÉð¡ æóÒóÚóãó Ãóäøóåõ ÑóÃóì ãóÓúÌöÏðÇ ÈóäóÇåõ ÚõãóÑõ Úóáóì Ôóßúáò ãõÑóÈøóÚò ãöäú ÃóáúæóÇÍò æóÌõÐõæÚö ÃóÔúÌóÇÑò ÖóÎúãóÉò æóÃóäøóåõ íóÓóÚõ äóÍúæó ËóáóÇËóÉö ÂáóÇÝò. (1)
æóÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøó äöÓúÈóÉð ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÃóÞúÕóì Åöáóì ÚõãóÑó Èúäö ÇáúÎóØøóÇÈö æóåúãñ ãöäú ÃóæúåóÇãö ÇáäøóÕóÇÑóì ÇÎúÊóáóØó Úóáóíúåöãú ßóÔúÝõ ÚõãóÑó ãóæúÖöÚó ÇáúãóÓúÌöÏö ÝóÙóäøõæåõ ÈöäóÇÁð. æóÅöÐóÇ ÕóÏóÞó ÇÑúßõæáúÝõ ÝöíãóÇ ÐóßóÑó ãöäú Ãóäøóåõ ÑóÃóì ãóßóÇäðÇ ãõÑóÈøóÚðÇ ãöäú ÃóáúæóÇÍò æóÚóãóÏö ÃóÔúÌóÇÑò ßóÇäó Ðóáößó ÔóíúÆðÇ ÃóÍúÏóËóåõ ãõÓúáöãõæ ÇáúÈöáóÇÏö áöÕöíóÇäóÉö Ðóáößó ÇáúãóßóÇäö Úóäö ÇáöÇãúÊöåóÇäö.
æóÞóæúáõåõ ÇáøóÐöí ÈÇÑóßúäÇ Íóæúáóåõ ÕöÝóÉñ áöáúãóÓúÌöÏö ÇáúÃóÞúÕóì. æóÌöíÁó Ýöí ÇáÕøöÝóÉö ÈöÇáúãóæúÕõæáöíøóÉö áöÞóÕúÏö ÊóÔúåöíÑö ÇáúãóæúÕõæÝö ÈöãóÖúãõæäö ÇáÕøöáóÉö ÍóÊøóì ßóÃóäøó ÇáúãóæúÕõæÝó ãõÔúÊóåóÑñ ÈöÇáÕøöáóÉö ÚöäúÏó ÇáÓøóÇãöÚöíäó.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÅöÝóÇÏóÉõ Ãóäøóåõ ãõÈóÇÑóßñ Íóæúáóåõ.
æóÕöíÛóÉõ ÇáúãõÝóÇÚóáóÉö åõäóÇ áöáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÊóßúËöíÑö ÇáúÝöÚúáö¡ ãöËúáõ ÚóÇÝóÇßó Çááøóåõ.
æóÇáúÈóÑóßóÉõ: äóãóÇÁõ ÇáúÎóíúÑö æóÇáúÝóÖúáõ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö ÈöæóÝúÑóÉö ÇáËøóæóÇÈö áöáúãõÕóáøöíäó Ýöíåö æÈÅÌÇÈÉ ÏõÚóÇÁö ÇáÏøóÇÚöíäó Ýöíåö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÐößúÑõ ÇáúÈóÑóßóÉö ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ãõÈÇÑóßÇð æóåõÏìð áöáúÚÇáóãöíäó Ýöí [Âáö ÚöãúÑóÇäó: 96] .
æóÞóÏú æõÕöÝó ÇáúãóÓúÌöÏõ ÇáúÍóÑóÇãõ ÈöãöËúáö åóÐóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó Ãóæøóáó ÈóíúÊò æõÖöÚó áöáäøóÇÓö áóáøóÐöí ÈöÈóßøóÉó ãõÈÇÑóßÇð æóåõÏìð áöáúÚÇáóãöíäó [Âá ÚãÑóÇä: 96] .
æóæóÌúåõ ÇáöÇÞúÊöÕóÇÑö Úóáóì æóÕúÝö ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÃóÞúÕóì Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÈöÐößúÑö åóÐóÇ ÇáÊøóÈúÑöíßö Ãóäøó ÔõåúÑóÉó ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö ÈöÇáúÈóÑóßóÉö æóÈößóæúäöåö ãóÞóÇãó ÅöÈúÑóÇåöíãó ãóÚúáõæãóÉñ áöáúÚóÑóÈö æóÃóãøóÇ ÇáúãóÓúÌöÏõ ÇáúÃóÞúÕóì ÝóÞóÏú ÊóäóÇÓóì ÇáäøóÇÓõ Ðóáößó ßõáøóåõ¡ ÝóÇáúÚóÑóÈõ áóÇ Úöáúãó áóåõãú Èöåö æóÇáäøóÕóÇÑóì ÚóÝøóæúÇ ÃóËóÑóåõ ãöäú ßóÑóÇåöíóÊöåöãú áöáúíóåõæÏö¡ æóÇáúíóåõæÏõ ÞóÏö ÇÈúÊóÚóÏõæÇ Úóäúåõ æóÃóíöÓõæÇ ãöäú ÚóæúÏöåö Åöáóíúåöãú¡ ÝóÇÍúÊöíÌó Åöáóì ÇáúÅöÚúáóÇãö ÈöÈóÑóßóÊöåö.
_________
(1) ãÞóÇá ÍóÑøóÑå ÚóÇÑöÝ ÚóÇÑöÝ Ýöí ÇáúÌõãúáóÉ ÇáúãõÓóãøóÇÉ ÑöÓóÇáóÉ ÇáúÚáã ÈÇáããáßÉ ÇáÃÑÏäíÉ Ýöí ÚÏÏ 2 ãä ÇáÓøäÉ 12 ßÇäæä ÇáÃæá ÓäÉ 1968.(15/19)
æó «Íóæúáó» íóÏõáøõ Úóáóì ãóßóÇäò ÞóÑöíÈò ãöäú ãóßóÇäö ÇÓúãö ãóÇ ÃõÖöíÝó (Íóæúáó) Åöáóíúåö.
æóßóæúäõ ÇáúÈóÑóßóÉö Íóæúáóåõ ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÍõÕõæáö ÇáúÈóÑóßóÉö Ýöíåö ÈöÇáúÃóæúáóì¡ áöÃóäøóåóÇ ÅöÐóÇ ÍóÕóáóÊú Íóæúáóåõ ÝóÞóÏú ÊóÌóÇæóÒóÊú ãóÇ Ýöíåö ÝóÝöíåö áóØöíÝóÉõ ÇáÊøóáóÇÒõãö¡ æóáóØöíÝóÉõ ÝóÍóæóì ÇáúÎöØóÇÈö¡ æóáóØöíÝóÉõ ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö ÈöÇáÊøóßúËöíÑö.
æóÞóÑöíÈñ ãöäúåõ Þóæúáõ ÒöíóÇÏò ÇáúÃóÚúÌóãö:
Åöäøó ÇáÓøóãóÇÍóÉó æóÇáúãõÑõæÁóÉó æóÇáäøóÏóì ... Ýöí ÞõÈøóÉò ÖõÑöÈóÊú Úóáóì ÇÈúäö ÇáúÍóÔúÑóÌö
æóáößóáöãóÉö Íóæúáóåõ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãöäú ÍõÓúäö ÇáúãõæóÞøöÚö ãóÇ áóíúÓó áößóáöãóÉö (Ýöí) Ýöí ÈóíúÊö ÒöíóÇÏò¡ Ðóáößó Ãóäøó ÙóÑúÝöíøóÉó (Ýöí) ÃóÚóãøõ. ÝóÞóæúáõåõ: (Ýöí ÞõÈøóÉò) ßöäóÇíóÉñ Úóäú ßóæúäöåóÇ Ýöí ÓóÇßöäö ÇáúÞõÈøóÉö áóßöäú áóÇ ÊõÝöíÏõ ÇäúÊöÔóÇÑóåóÇ æóÊóÌóÇæõÒóåóÇ ãöäúåõ Åöáóì ãóÇ Íóæúáóåõ.
æóÃóÓúÈóÇÈõ ÈóÑóßóÉö ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÃóÞúÕóì ßóËöíÑóÉñ ßóãóÇ ÃóÔóÇÑóÊú Åöáóíúåö ßóáöãóÉõ Íóæúáóåõ. ãöäúåóÇ Ãóäøó æóÇÖöÚóåõ ÅöÈúÑóÇåöíãõ- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-¡ æóãöäúåóÇ ãóÇ áóÍöÞóåõ ãöäó ÇáúÈóÑóßóÉõ Èöãóäú Õóáøóì Èöåö ãöäó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ ãä ÏóÇæõæÏ æóÓõáóíúãóÇäó æóãóäú ÈóÚúÏóåõãóÇ ãöäú ÃóäúÈöíóÇÁö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó¡ Ëõãøó ÈöÍõáõæáö ÇáÑøóÓõæáö ÚöíÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- æóÅöÚúáóÇäöåö ÇáÏøóÚúæóÉó Åöáóì Çááøóåö Ýöíåö æóÝöíãóÇ Íóæúáóåõ¡ æóãöäúåóÇ ÈóÑóßóÉõ ãóäú ÏõÝöäó Íóæúáóåõ ãöäó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö¡ ÝóÞóÏú ËóÈóÊó Ãóä ÞóÈúÑöí ÏóÇæõæÏ æóÓõáóíúãóÇäó Íóæúáó ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÃóÞúÕóì. æóÃóÚúÙóãõ Êöáúßó ÇáúÈóÑóßóÇÊö Íõáõæá ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöíåö Ðóáößó ÇáúÍõáõæáõ ÇáúÎóÇÑöÞõ áöáúÚóÇÏóÉö¡ æóÕóáóÇÊõåõ Ýöíåö ÈöÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ßõáøöåöãú.
æóÞóæúáõåõ: áöäõÑöíóåõ ãöäú ÂíÇÊöäÇ ÊóÚúáöíáõ ÇáúÅöÓúÑóÇÁö ÈöÅöÑóÇÏóÉö ÅöÑóÇÁóÉö ÇáúÂíóÇÊö ÇáÑøóÈøóÇäöíøóÉö¡ ÊóÚúáöíáñ ÈöÈóÚúÖö ÇáúÍößóãö ÇáøóÊöí áöÃóÌúáöåóÇ ãäÍ Çááå äÈíÆå ãöäúÍóÉó ÇáúÅöÓúÑóÇÁö¡ ÝóÅöäøó áöáúÅöÓúÑóÇÁö ÍößóãðÇ ÌóãøóÉð ÊóÊøóÖöÍõ ãöäú ÍóÏöíËö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö ÇáúãóÑúæöíøö Ýöí «ÇáÕøóÍöíÍö» . æóÃóåóãøõåóÇ æóÃóÌúãóÚõåóÇ ÅöÑóÇÁóÊõåõ ãöäú ÂíóÇÊö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÏóáóÇÆöáö ÞõÏúÑóÊöåö æóÑóÍúãóÊöåö¡ Ãóíú áöäõÑöíóåõ ãöäó ÇáúÂíóÇÊö ÝóíõÎúÈöÑõåõãú ÈöãóÇ ÓóÃóáõæåõ Úóäú æóÕúÝö ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÃóÞúÕóì.
æóáóÇãõ ÇáÊøóÚúáöíáö áóÇ ÊõÝöíÏõ ÍóÕúÑó ÇáúÛóÑóÖö ãöäú ãõÊóÚóáøóÞöåóÇ Ýöí ãóÏúÎõæáöåóÇ.
æóÅöäøóãóÇ ÇÞúÊóÕóÑó Ýöí ÇáÊøóÚúáöíáö Úóáóì ÅöÑóÇÁóÉö ÇáúÂíóÇÊö áöÃóäøó Êöáúßó ÇáúÚöáøóÉó ÃóÚúáóÞõ ÈöÊóßúÑöíãö ÇáúãõÓúÑóì Èöåö
æóÇáúÚöäóÇíóÉö ÈöÔóÃúäöåö¡ áöÃóäøó ÅöÑóÇÁóÉó ÇáúÂíóÇÊö ÊóÒöíÏõ íóÞöíäó ÇáÑøóÇÆöí ÈöæõÌõæÏöåóÇ(15/20)
ÇáúÍóÇÕöáö ãöäú ÞóÈúáö ÇáÑøõÄúíóÉö. ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóßóÐáößó äõÑöí ÅöÈúÑÇåöíãó ãóáóßõæÊó ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóáöíóßõæäó ãöäó ÇáúãõæÞöäöíäó [ÇáúÃóäúÚóÇã: 75] .
ÝóÅöäøó ÝöØúÑóÉó Çááøóåö ÌóÚóáóÊú ÅöÏúÑóÇßó ÇáúãóÍúÓõæÓóÇÊö ÃóËúÈóÊó ãöäú ÅöÏúÑóÇßö ÇáúãóÏúáõæáóÇÊö ÇáúÈõÑúåóÇäöíøóÉö. ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐú ÞÇáó ÅöÈúÑÇåöíãõ ÑóÈøö ÃóÑöäöí ßóíúÝó ÊõÍúíö ÇáúãóæúÊì ÞÇáó Ãóæóáóãú ÊõÄúãöäú ÞÇáó Èóáì æóáßöäú áöíóØúãóÆöäøó ÞóáúÈöí [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 260] ¡ æóáöÐóáößó áóãú íóÞõáö Çááøóåõ ÈóÚúÏó åóÐóÇ ÇáÊøóÚúáöíá Ãóæ áã íóØúãóÆöäøó ÞóáúÈõßó¡ áöÃóäøó ÇØúãöÆúäóÇäó ÇáúÞóáúÈö ãõÊøóÓöÚõ ÇáúãóÏóì áóÇ ÍóÏøó áóåõ ÝóÞóÏú ÃóäúØóÞó Çááøóåõ ÅöÈúÑóÇåöíãó Úóäú ÍößúãóÉö äõÈõæÁóÉò¡ æóÞóÏú ÈóÇÏÑ ãõÍóãøóÏðÇ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÅöÑóÇÁóÉö ÇáúÂíóÇÊö ÞóÈúáó Ãóäú íóÓúÃóáóåõ ÅöíøóÇåóÇ ÊóæúÝöíÑðÇ Ýöí ÇáúÝóÖúáö.
ÞóÇáó Úóáöíøõ Èúäõ ÍóÒúãò ÇáÙøóÇåöÑöíøõ æóÃóÌóÇÏó:
æóáóßöäú áöáúÚöíóÇäö áóØöíÝõ ãóÚúäóì ... áóåõ ÓóÃóáó ÇáúãõÚóÇíóäóÉó Çáúßóáöíãõ
æóÇÚúáóãú Ãóäøó ÊóÞúæöíóÉó íóÞöíäö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ãöäó ÇáúÍößóãö ÇáúÅöáóåöíøóÉö áöÃóäøóåõãú ÈöãöÞúÏóÇÑö ÞõæøóÉö ÇáúíóÞöíäö íóÒöíÏõæäó ÇÑúÊöÞóÇÁð Úóáóì ÏóÑóÌóÉö ãõÓúÊóæóì ÇáúÈóÔóÑö æóÇáúÊöÍóÇÞðÇ ÈöÚõáõæãö ÚóÇáóãö ÇáúÍóÞóÇÆöÞö æóãõÓóÇæóÇÉð Ýöí åóÐóÇ ÇáúãöÖúãóÇÑö áöãóÑóÇÊöÈö ÇáúãóáóÇÆößóÉö.
æóÝöí ÊóÛúíöíÑö ÇáúÃõÓúáõæÈö ãöäó ÇáúÛóíúÈóÉö ÇáøóÊöí Ýöí ÇÓúãö ÇáúãóæúÕõæáö æóÖóãöíÑóíúåö Åöáóì ÇáÊøóßóáøõãö Ýöí Þóæúáöåö:
ÈÇÑóßúäÇ ... æáöäõÑöíóåõ ãöäú ÂíÇÊöäÇ Óõáõæßñ áöØóÑöíÞóÉö ÇáöÇáúÊöÝóÇÊö ÇáúãõÊøóÈóÚóÉö ßóËöíÑðÇ Ýöí ßóáóÇãö ÇáúÈõáóÛóÇÁö. æóÞóÏú ãóÖóì ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì Ðóáößó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÅöíøóÇßó äóÚúÈõÏõ Ýöí [ÇáúÝóÇÊöÍóÉö: 5] .
æóÇáöÇáúÊöÝóÇÊõ åõäóÇ ÇãÊÇÒ ÈáØÇÆÝ:
ãöäúåóÇ: Ãóäøóåõ áóãøóÇ ÇÓúÊõÍúÖöÑóÊö ÇáÐøóÇÊõ ÇáúÚóáöíøóÉõ ÈöÌõãúáóÉö ÇáÊøóÓúÈöíÍö æóÌõãúáóÉö ÇáúãóæúÕõæáöíøóÉö ÕóÇÑó ãóÞóÇãõ ÇáúÛóíúÈóÉö ãóÞóÇãó ãõÔóÇåóÏóÉò ÝóäóÇÓóÈó Ãóäú íõÛóíøöÑó ÇáúÅöÖúãóÇÑó Åöáóì ÖóãóÇÆöÑö ÇáúãõÔóÇåóÏóÉö æóåõæó ãóÞóÇãõ ÇáÊøóßóáøõãö.
æóãöäúåóÇ: ÇáúÅöíãóÇÁõ Åöáóì Ãóä ÇáäÈíÁ- Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉ æóÇáÓøóáóÇã- ÚöäúÏó Íõáõæáöåö ÈöÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÃóÞúÕóì ÞóÏö ÇäúÊóÞóáó ãöäú ãóÞóÇãö ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Úóáóì ÚóÇáóãö ÇáúÛóíúÈö Åöáóì ãóÞóÇãö ãóÕöíÑöåö Ýöí ÚóÇáóãö ÇáúãõÔóÇåóÏóÉö.(15/21)
æóãöäúåóÇ: ÇáÊøóæúØöÆóÉõ æóÇáÊøóãúåöíÏõ Åöáóì ãóÍúãóáò ãóÚóÇÏö ÇáÖøóãöíÑö Ýöí Þóæúáöåö: Åöäøóåõ åõæó ÇáÓøóãöíÚõ ÇáúÈóÕöíÑõ¡ ÝóíóÊóÈóÇÏóÑõ ÚóæúÏõ Ðóáößó ÇáÖøóãöíÑö Åöáóì ÛóíúÑö ãóäú ÚóÇÏó Åöáóíúåö ÖãíÑ áöäõÑöíóåõ áöÃóäøó ÇáÔøóÃúäó ÊóäóÇÓõÞõ ÇáÖøóãóÇÆöÑö¡ æóáöÃóäøó ÇáúÚóæúÏó Åöáóì ÇáöÇáúÊöÝóÇÊö ÈöÇáúÞõÑúÈö áóíúÓó ãöäó ÇáúÃóÍúÓóäö.
ÝóÞóæúáõåõ: Åöäøóåõ åõæó ÇáÓøóãöíÚõ ÇáúÈóÕöíÑõ ÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäøó ÇáÖøóãöíÑóíúäö ÚóÇÆöÏóÇäö Åöáóì ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. æóÞóÇáóåõ
ÈóÚúÖõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó¡ æóÇÓúÊóÞúÑóÈóåõ ÇáØøóíúÈöíøõ¡ æóáóßöäøó ÌóãúåóÑóÉó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Úóáóì Ãóäøóåõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóáóÚóáøó ÇÍúÊöãóÇáóåõ áöáúãóÚúäóíóíúäö ãóÞúÕõæÏñ.
æóÞóÏú ÊóÌöíÁõ ÇáúÂíóÇÊõ ãõÍúÊóãöáóÉð ÚöÏøóÉó ãóÚóÇäò. æóÇÍúÊöãóÇáõåóÇ ãóÞúÕõæÏñ ÊóßúËöíÑðÇ áöãóÚóÇäöí ÇáúÞõÑúÂäö¡ áöíóÃúÎõÐó ßõáøñ ãöäúåõ Úóáóì ãöÞúÏóÇÑö Ýóåúãöåö ßóãóÇ ÐóßóÑúäóÇ Ýöí ÇáúãõÞÏãóÉ ÇáÊøóÇÓöÚóÉ. æÃíÇãÇ ßóÇäó ÝóãóæúÞöÚõ (Åöäøó) ÇáÊøóæúßöíÏõ æóÇáÊøóÚúáöíáõ ßóãóÇ íõÄúÐöäõ Èöåö ÝóÕúáõ ÇáúÌõãúáóÉö ÚóãøóÇ ÞóÈúáóåóÇ.
æóåöíó ÅöãøóÇ ÊóÚúáöíáñ áÅÓäÇÏ ÝÚá áöäõÑöíóåõ Åöáóì ÝóÇÚöáöåö æóÅöãøóÇ ÊóÚúáöíáñ áöÊóÚúáöíÞöåö ÈöãóÝúÚõæáöåö¡ ÝóíõÝöíÏõ Ãóäøó Êöáúßó ÇáúÅöÑóÇÁóÉó ãöäú ÈóÇÈö ÇáúÍößúãóÉö¡ æóåöíó ÅöÚúØóÇÁõ ãóÇ íóäúÈóÛöí áãä íóäúÈóÛöí¡ Ýóåõæó ãöäú ÅöíÊóÇÁö ÇáúÍößúãóÉö ãóäú åõæó ÃóåúáõåóÇ.
æóÇáÊøóÚúáöíáõ Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÑúÌöÚö ÇáÖøóãöíÑö Åöáóì ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃóæúÞóÚõ¡ ÅöÐú áóÇ ÍóÇÌóÉó Åöáóì ÊóÚúáöíáö ÅöÓúäóÇÏö ÝöÚúáö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áöÃóäøóåõ ãõÍóÞøóÞñ ãóÚúáõæãñ. æóÅöäøóãóÇ ÇáúãõÍúÊóÇÌõ áöáÊøóÚúáöíáö åõæó ÅöÚúØóÇÁõ Êöáúßó ÇáúÅöÑóÇÁóÉö ÇáúÚóÌöíÈóÉö áöãóäú Ôóßøó ÇáúãõÔúÑößõæäó Ýöí ÍõÕõæáöåóÇ áóåõ æóãóäú íóÍúÓóÈõæäó Ãóäøóåõ áóÇ íõØöíÞõåóÇ ãöËúáõåõ.
Úóáóì Ãóäøó ÇáúÌõãúáóÉó ãõÔúÊóãöáóÉñ Úóáóì ÕöíÛóÉö ÞóÕúÑò ÈöÊóÚúÑöíÝö ÇáúãõÓúäóÏö ÈöÇááøóÇãö æóÈöÖóãöíÑö ÇáúÝóÕúá ÞÕÑÇ ãÄßÏÇ¡ æóåõæó ÞóÕúÑñ ãóæúÕõæÝñ Úóáóì ÕöÝóÉò ÞóÕúÑðÇ ÅöÖóÇÝöíøðÇ áöáúÞóáúÈö¡ Ãóíú åõæó ÇáúãõÏúÑößõ áöãóÇ ÓóãöÚóåõ æóÃóÈúÕóÑóåõ áóÇ ÇáúßóÇÐöÈõ æóáóÇ ÇáúãõÊóæóåøöãõ ßóãóÇ ÒóÚóãó ÇáúãõÔúÑößõæäó. æóåóÐóÇ ÇáúÞóÕúÑõ íõÄóíøöÏõ ÚóæúÏó ÇáÖøóãöíÑö Åöáóì ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóäøóåõ ÇáúãõäóÇÓöÈõ áöáÑøóÏøö. æóáóÇ íõäóÇÒöÚõ ÇáúãõÔúÑößõæäó Ýöí Ãóäøó Çááøóåó ÓóãöíÚñ æóÈóÕöíÑñ ÅöáøóÇ Úóáóì ÊóÃúæöíáö Ðóáößó ÈöÃóäøóåõ ÇáúãõÓúãöÚõ æóÇáúãõÈúÕöÑõ áöÑóÓõæáöåö ÇáøóÐöí ßóÐøóÈúÊõãõæåõ¡ ÝóíõÄóæøóáõ Åöáóì ÊóäúÒöíåö ÇáÑøóÓõæáö Úóäö ÇáúßóÐöÈö æóÇáÊøóæóåøõãö.(15/22)
Ëõãøó Åöäøó ÇáÕøöÝóÊóíúäö Úóáóì ÊóÞúÏöíÑ ßóæäåãóÇ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó åõãóÇ Úóáóì ÃóÕúáö ÇÔúÊöÞóÇÞöåöãóÇ áöáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÞõæøóÉö ÓóãúÚöåö æóÈóÕóÑöåö æóÞóÈõæáöåöãóÇ áöÊóáóÞøöí Êöáúßó ÇáúãõÔóÇåóÏóÇÊö ÇáúãõÏúåöÔóÉö¡ Úóáóì ÍóÏøö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ãóÇ ÒÇÛó ÇáúÈóÕóÑõ æóãÇ ØóÛì [ÇáäøóÌúã: 17] ¡ æóÞóæúáõåõ: ÃóÝóÊõãÇÑõæäóåõ Úóáì ãóÇ íóÑì [ÇáäøóÌúã: 12] .
æóÃóãøóÇ Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö ßóæúäöåöãóÇ ÕöÝóÊóíúäö áöáøóåö ÊóÚóÇáóì ÝóÇáúãõäóÇÓöÈõ Ãóäú ÊõÄóæøóáóÇ ÈöãóÚúäóì ÇáúãõÓúãöÚö ÇáúãõÈúÕöÑö¡ Ãóíö ÇáúÞóÇÏöÑö Úóáóì ÅöÓúãóÇÚö ÚóÈúÏöåö æóÅöÈúÕóÇÑöåö¡ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáö ÚóãúÑöæ Èúäö ãóÚúÏö íóßúÑöÈó:
Ãóãöäú ÑóíúÍóÇäóÉó ÇáÏøóÇÚöí ÇáÓøóãöíÚõ
Ãóíú ÇáúãõÓúãöÚõ.
æóÞóÏö ÇÎúÊóáóÝó ÇáÓøóáóÝõ Ýöí ÇáúÅöÓúÑóÇÁö ÃóßóÇäó ÈöÌóÓóÏö ÑóÓõæá Çááå Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú ãóßøóÉó Åöáóì ÈóíúÊö ÇáúãóÞúÏöÓö
Ãóãú ßóÇäó ÈöÑõæÍöåö Ýöí ÑõÄúíóÇ åöíó ãõÔóÇåóÏóÉñ ÑõæÍóÇäöíøóÉñ ßóÇãöáóÉñ æóÑõÄúíóÇ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ÍóÞøñ. æóÇáúÌõãúåõæÑõ ÞóÇáõæÇ:
åõæó ÅöÓúÑóÇÁñ ÈöÇáúÌóÓóÏö Ýöí ÇáúíóÞóÙóÉö¡ æóÞóÇáóÊú ÚóÇÆöÔóÉõ æóãõÚóÇæöíóÉõ æóÇáúÍóÓóäõ ÇáúÈóÕúÑöíøõ æóÇÈúäõ ÅöÓúÍóÇÞó- ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõãú- Ãóäøóåõ ÅöÓúÑóÇÁñ ÈöÑõæÍöåö Ýöí ÇáúãóäóÇãö æóÑõÄúíóÇ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö æóÍúíñ.
æóÇÓúÊóÏóáøó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈöÃóäøó ÇáöÇãúÊöäóÇäó Ýöí ÇáúÂíóÉö æóÊóßúÐöíÈó ÞõÑóíúÔò ÈöÐóáößó ÏóáöíáóÇäö Úóáóì Ãóäøóåõ ãóÇ ßóÇäó ÇáúÅöÎúÈóÇÑõ Èöåö ÅöáøóÇ Úóáóì Ãóäøóåõ ÈöÇáúÌóÓóÏö. æóÇÊøóÝóÞó ÇáúÌóãöíÚõ Úóáóì Ãóäøó ÞõÑóíúÔðÇ ÇÓúÊóæúÕóÝõæÇ ãä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÚóáóÇãóÇÊñ Ýöí ÈóíúÊö ÇáúãóÞúÏöÓö æóÝöí ØóÑöíÞöåö ÝóæóÕóÝóåóÇ áóåõãú ßóãóÇ åöíó¡ æóæóÕóÝó áóåõãú ÚöíÑðÇ áöÞõÑóíúÔò ÞóÇÝöáóÉð Ýöí ØóÑöíÞò ãõÚóíøóäò æóíóæúãò ãõÚóíøóäò ÝóæóÌóÏõæåõ ßóãóÇ æóÕóÝó áóåõãú.
ÝóÝöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» Ãóä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÇáó: «ÈóíúäóãóÇ ÃóäóÇ Ýöí ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö Èóíúäó ÇáäøóÇÆöãö æóÇáúíóÞúÙóÇäö ÅöÐú ÃóÊóÇäöí ÌöÈúÑöíáõ ... »
Åöáóì ÂÎóÑö ÇáúÍóÏöíËö. æóåóÐóÇ ÃóÕóÍøõ æóÃóæúÖóÍõ ãöãøóÇ Ñõæöíó Ýöí ÍóÏöíËò ÂÎóÑó Ãóäøó ÇáúÅöÓúÑóÇÁó ßóÇäó ãóäú ÈóíúÊöåö Ãóæú ßóÇäó ãóäú ÈóíÊ Ãã åÇäí ÈöäúÊö ÃóÈöí ØóÇáöÈò Ãóæú ãöäú ÔöÚúÈö ÃóÈöí ØóÇáöÈò.
æóÇáÊøóÍúÞöíÞõ Íóãúáõ Ðóáößó Úóáóì Ãóäøóåõ ÅöÓúÑóÇÁñ ÂÎóÑõ¡ æóåõæó ÇáúæóÇÑöÏõ Ýöí ÍóÏöíËö ÇáúãöÚúÑóÇÌö Åöáóì ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóåõæó ÛóíúÑõ ÇáúãõÑóÇÏö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉ. ÝááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó(15/23)
æóÂÊóíúäóÇ ãõæÓóì ÇáúßöÊóÇÈó æóÌóÚóáúäóÇåõ åõÏðì áöÈóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÃóáøóÇ ÊóÊøóÎöÐõæÇ ãöäú Ïõæäöí æóßöíáðÇ (2)
ßóÑóÇãóÊóÇäö: ÃõæáóÇåõãóÇ ÇáúÅöÓúÑóÇÁõ æóåõæó ÇáúãóÐúßõæÑõ åõäóÇ¡ æóÇáúÃõÎúÑóì ÇáúãöÚúÑóÇÌõ æóåõæó ÇáúãóÐúßõæÑõ Ýöí ÍóÏöíËö «ÇáÕøóÍöíÍóíúäö» ãõØóæøóáðÇ æóÃóÍóÇÏöíËó ÛóíúÑöåö. æóÞóÏú Þöíáó: Åöäøóåõ åõæó ÇáúãõÔóÇÑõ Åöáóíúåö Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáäøóÌúã.
[2]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 2]
æóÂÊóíúäÇ ãõæÓóì ÇáúßöÊÇÈó æóÌóÚóáúäÇåõ åõÏìð áöÈóäöí ÅöÓúÑÇÆöíáó ÃóáÇøó ÊóÊøóÎöÐõæÇ ãöäú Ïõæäöí æóßöíáÇð (2)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÓõÈúÍÇäó ÇáøóÐöí ÃóÓúÑì [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 1] ÅöáóÎú Ýóåöíó ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ:
Çááøóåõ ÃóÓúÑóì ÈöÚóÈúÏöåö ãõÍóãøóÏò æóÂÊóì ãõæÓóì ÇáúßöÊóÇÈó¡ ÝóåõãóÇ ãöäøóÊóÇäö ÚóÙöíãóÊóÇäö Úóáóì ÌõÒúÁò ÚóÙöíãò ãöäó ÇáúÈóÔóÑö. æóåõæó ÇäúÊöÞóÇáñ Åöáóì ÛóÑóÖò ÂÎóÑó áöãõäóÇÓóÈóÉö ÐößúÑö ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÃóÞúÕóì. ÝóÅöäøó ÃóØúæóÇÑó ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÃóÞúÕóì ÊõãóËøöáõ ãóÇ ÊóØóæøóÑó Èöåö ÍóÇáõ Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó Ýöí ÌóÇãöÚóÊöåöãú ãöäú ÃóØúæóÇÑö ÇáÕøóáóÇÍö æóÇáúÝóÓóÇÏö¡ æóÇáäøõåõæÖö æóÇáÑøõßõæÏö¡ áöíóÚúÊóÈöÑó ÈöÐóáößó ÇáúãõÓúáöãõæäó ÝóíóÞúÊóÏõæÇ Ãóæú íóÍúÐóÑõæÇ.
æóáöãõäóÇÓóÈóÉö Þóæúáöåö: áöäõÑöíóåõ ãöäú ÂíÇÊöäÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 1] ÝóÅöäøó ãöäú ÂíóÇÊö Çááøóåö ÇáøóÊöí ÃæÊíåÇ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÂíóÉó ÇáúÞõÑúÂäö¡ ÝóßóÇäó Ðóáößó Ýöí ÞõæøóÉö Ãóäú íõÞóÇáó: æóÂÊóíúäóÇåõ ÇáúÞõÑúÂäó æóÂÊóíúäóÇ ãõæÓóì ÇáúßöÊóÇÈó (Ãóíö ÇáÊøóæúÑóÇÉó) ¡ ßóãóÇ íóÔúåóÏõ Èöåö Þóæúáõåõ ÈóÚúÏó Ðóáößó Åöäøó åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäó íóåúÏöí áöáøóÊöí åöíó ÃóÞúæóãõ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 9] Ãóíú áöáØøóÑöíÞóÉö ÇáøóÊöí åöíó ÃóÞúæóãõ ãöäú ØóÑöíÞóÉö ÇáÊøóæúÑóÇÉö æóÅöäú ßóÇäó ßöáóÇåõãóÇ åõÏðì¡ Úóáóì ãóÇ Ýöí ÍóÇáóÉö
ÇáúÅöÓúÑóÇÁö ÈöÇáäøóÈöíÁö- Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ- áóíúáðÇ áöíóÑóì ãöäú ÂíóÇÊö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ãöäó ÇáúãõäóÇÓóÈóÉö áöÍóÇáóÉö ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- Íöíäó ÃõæÊöíó ÇáäøõÈõæøóÉó¡ ÝÞÏ ÃõæÊöíó ÇáäÈæÁÉ áóíúáðÇ æóåõæó ÓóÇÑøò ÈöÃóåúáöåö ãöäú ÃóÑúÖö ãóÏúíóäó ÅöÐú ÂäóÓó ãöäú ÌóÇäöÈö ÇáØøõæÑö äóÇÑðÇ¡ æóáöÍóÇáöåö ÃóíúÖðÇ Íöíä ÃÓÑöí Èöåö Åöáóì ãõäóÇÌóÇÉö ÑóÈøöåö ÈöÂíóÇÊö ÇáúßöÊóÇÈö.
æóÇáúßöÊóÇÈõ åõæó ÇáúãóÚúåõæÏõ ÅöíÊóÇÄõåõ ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- æóåõæó ÇáÊøóæúÑóÇÉõ. æóÖóãöíÑõ ÇáúÛóÇÆöÈö Ýöí ÌóÚóáúäÇåõ áöáúßöÊóÇÈö¡ æóÇáúÅöÎúÈóÇÑõ Úóäúåõ ÈöÃóäøóåõ åõÏðì ãõÈóÇáóÛóÉñ áöÃóäøó ÇáúåõÏóì ÈöÓóÈóÈö ÇáúÚóãóáö ÈöãóÇ Ýöíåö ÝóÌõÚöáó ßóÃóäøóåõ äóÝúÓõ ÇáúåõÏóì¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö: åõÏìð áöáúãõÊøóÞöíäó [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 2] .(15/24)
ÐõÑøöíøóÉó ãóäú ÍóãóáúäóÇ ãóÚó äõæÍò Åöäøóåõ ßóÇäó ÚóÈúÏðÇ ÔóßõæÑðÇ (3)
æóÎóÕøó Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó áöÃóäøóåõãõ ÇáúãõÎóÇØóÈõæäó ÈöÔóÑöíÚóÉö ÇáÊøóæúÑóÇÉö Ïõæäó ÛóíúÑöåöãú¡ ÝóÇáúÌóÚúáõ ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö: æóÌóÚóáúäÇåõ åõæó ÌóÚúáõ ÇáÊøóßúáöíÝö. æóåõãõ ÇáúãõÑóÇÏõ Èö «ÇáäøóÇÓö» Ýöí Þóæúáöåö: Þõáú ãóäú ÃóäúÒóáó ÇáúßöÊÇÈó ÇáøóÐöí ÌÇÁó Èöåö ãõæÓì äõæÑÇð æóåõÏìð áöáäøóÇÓö [ÇáúÃóäúÚóÇã: 91] ¡ áöÃóäøó ÇáäøóÇÓó ÞóÏú íõØúáóÞõ Úóáóì ÈóÚúÖöåöãú¡ Úóáóì Ãóäøó ãóÇ åõæó åõÏðì áöÝóÑöíÞò ãöäó ÇáäøóÇÓö ÕóÇáöÍñ áöÃóäú íóäúÊóÝöÚó ÈöåóÏúíöåö ãóäú áóãú íóßõäú ãõÎóÇØóÈðÇ ÈößöÊóÇÈò ÂÎóÑó¡ æóáöÐóáößó ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÅöäøóÇ ÃóäúÒóáúäóÇ ÇáÊøóæúÑÇÉó ÝöíåÇ åõÏìð æóäõæÑñ [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 44] .
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÃóáøóÇ ÊóÊøóÎöÐõæÇ- ÈöÊóÇÁö ÇáúÎöØóÇÈö- Úóáóì ÇáúÃóÕúáö Ýöí ÍößóÇíóÉö ãóÇ íõÍúßóì ãöäó ÇáúÃóÞúæóÇáö ÇáúãõÊóÖóãøöäóÉö äóåúíðÇ¡ ÝóÊóßõæäõ (Ãóäú) ÊóÝúÓöíÑöíøóÉð áöãóÇ ÊóÖóãøóäóåõ áóÝúÙõ (ÇáúßöÊóÇÈö) ãöäú ãóÚúäóì ÇáúÃóÞúæóÇáö¡ æóíóßõæäõ ÇáÊøóÝúÓöíÑõ áöÈóÚúÖö ãóÇ ÊóÖóãøóäóåõ ÇáúßöÊóÇÈõ ÇÞúÊöÕóÇÑðÇ Úóáóì ÇáúÃóåóãøö ãöäúåõ æóåõæó ÇáÊøóæúÍöíÏõ. æóÞóÑóÃó ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÍúÏóåõ- ÈöíóÇÁö ÇáúÛóíúÈóÉö- Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ÍößóÇíóÉö ÇáúÞóæúáö ÈöÇáúãóÚúäóì¡ Ãóæú Êóßõæäõ (Ãóäú) ãóÕúÏóÑöíøóÉð ãóÌúÑõæÑóÉð ÈöáóÇãò ãóÍúÐõæÝóÉò ÍóÐúÝðÇ ãõØøóÑöÏðÇ¡ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÂÊóíúäóÇåõãõ ÇáúßöÊóÇÈó áöÆóáøóÇ íóÊøóÎöÐõæÇ ãöäú Ïõæäöí æóßöíáðÇ.
æóÇáúæóßöíáõ: ÇáøóÐöí ÊõÝóæøóÖõ Åöáóíúåö ÇáúÃõãõæÑõ. æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö ÇáÑøóÈøõ¡ áöÃóäøóåõ íóÊøóßöáõ Úóáóíúåö ÇáúÚÈÇÏ Ýöí ÔÄæäåã¡ Ãóíú Ãóäú áóÇ ÊóÊøóÎöÐõæÇ ÔóÑöíßÇ ÊáÌÆæä Åöáóíúåö. æóÞóÏú ÚõÑöÝó ÅöØúáóÇÞõ Çáúæóßöíáö Úóáóì Çááøóåö Ýöí áõÛóÉö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ßóãóÇ Íóßóì Çááøóåõ Úóäú íóÚúÞõæÈó æóÃóÈúäóÇÆöåö ÝóáóãøóÇ ÂÊóæúåõ ãóæúËöÞóåõãú ÞÇáó Çááøóåõ Úóáì ãóÇ äóÞõæáõ æóßöíáñ [íõæÓõÝ: 66] .
[3]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 3]
ÐõÑøöíøóÉó ãóäú ÍóãóáúäÇ ãóÚó äõæÍò Åöäøóåõ ßÇäó ÚóÈúÏÇð ÔóßõæÑÇð (3)
íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇÚúÊöÑóÇÖðÇ Ýöí ÂÎöÑö ÇáúÍößóÇíóÉö áóíúÓó ÏóÇÎöáðÇ Ýöí ÇáúÌõãúáóÉö ÇáÊøóÝúÓöíÑöíøóÉö. ÝóÇäúÊöÕóÇÈõ ÐõÑøöíøóÉó Úóáóì ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕö áöÒöíóÇÏóÉö ÈóíóÇäö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÈóíóÇäðÇ ãóÞúÕõæÏðÇ Èöåö ÇáÊøóÚúÑöíÖõ Èöåöãú ÅöÐú áóãú íóÔúßõÑõæÇ ÇáäøöÚúãóÉó. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãöäú ÊóãóÇãö ÇáúÌõãúáóÉö ÇáÊøóÝúÓöíÑöíøóÉö¡ Ãóí ÍóÇá ßæäßã ÐõÑøöíøóÉó ãóäú ÍóãóáúäóÇ ãóÚó äõæÍò- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-¡(15/25)
Ãóæú íóäúÊóÕöÈõ Úóáóì ÇáäÏÇÁ ÈöÊóÞúÏöíÑ ÍÑÝ ÇáäøöÏóÇÁö¡ Ãóíú íóÇ ÐõÑøöíøóÉó ãóäú
ÍóãóáúäóÇ ãóÚó äõæÍò¡ ãóÞúÕõæÏðÇ Èöåö ÊóÍúÑöíÖõåõãú Úóáóì ÔõßúÑö äöÚúãóÉö Çááøóåö æóÇÌúÊöäóÇÈö ÇáúßõÝúÑö Èöåö ÈöÇÊøöÎóÇÐö ÔõÑóßóÇÁó Ïõæäóåõ.
æóÇáúÍóãúáõ æóÖúÚõ ÔóíúÁò Úóáóì ÂÎóÑó áöäóÞúáöåö¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ ÇáúÍóãúáõ Ýöí ÇáÓøóÝöíäóÉö ßóãóÇ ÞóÇáó: ÍóãóáúäÇßõãú Ýöí ÇáúÌÇÑöíóÉö [ÇáÍÇÞÉ: 11] Ãóíú ÐõÑøöíøóÉó ãóäú ÃóäúÌóíúäóÇåõãú ãöäó ÇáØøõæÝóÇäö ãóÚó äõæÍò- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøóåõ ßÇäó ÚóÈúÏÇð ÔóßõæÑÇð ãõÝöíÏóÉñ ÊóÚúáöíáó Çáäøóåúíö Úóäú Ãóäú íóÊøóÎöÐõæÇ ãöäú Ïõæäö Çááøóåö æóßöíáðÇ¡ áöÃóäøó ÃóÌúÏóÇÏóåõãú ÍõãöáõæÇ ãóÚó äõæÍò ÈöäöÚúãóÉò ãöäó Çááøóåö Úóáóíúåöãú áöäóÌóÇÊöåöãú ãöäó ÇáúÛóÑóÞö æóßóÇäó äõæÍñ ÚóÈúÏðÇ ÔóßõæÑðÇ æóÇáøóÐöíäó ÍõãöáõæÇ ãóÚóåõ ßóÇäõæÇ ÔóÇßöÑöíäó ãöËúáóåõ¡ Ãóíú ÝóÇÞúÊóÏõæÇ Èöåöãú æóáóÇ ÊóßúÝõÑõæÇ äöÚóãó Çááøóåö.
æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäú Êóßõæäó åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ãöäú ÊóãóÇãö ÇáúÌõãúáóÉö ÇáÊøóÝúÓöíÑöíøóÉö ÝóÊóßõæäõ ãöãøóÇ ÎóÇØóÈó Çááøóåõ Èöåö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó¡ æóíõÍúÊóãóáõ ÃóäøóåóÇ ãõÐóíøöáóÉñ áöÌõãúáóÉö æóÂÊóíúäÇ ãõæÓóì ÇáúßöÊÇÈó Ýóíóßõæäõ ÎöØóÇÈðÇ áöÃóåúáö ÇáúÞõÑúÂäö.
æóÇÚúáóãú Ãóäøó Ýöí ÇÎúÊöíóÇÑö æóÕúÝöåöãú ÈöÃóäøóåõãú ÐõÑøöíøóÉõ ãóäú Íóãóáó ãóÚó äõæÍò- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇã- ãóÚóÇäí ÚóÙöíãóÉð ãöäó ÇáÊøóÐúßöíÑö æóÇáÊøóÍúÑöíÖö æóÇáÊøóÚúÑöíÖö áöÃóäøó Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ãöäú ÐõÑøöíøóÉö ÓóÇãö Èúäö äõæÍò æóßóÇäó ÓóÇãõ ãöãøóäú ÑóßöÈó ÇáÓøóÝöíäóÉó.
æóÅöäøóãóÇ áóãú íóÞõáú ÐõÑøöíøóÉó äõæÍò ãóÚó Ãóäøóåõãú ßóÐóáößó ÞóÕúÏðÇ áöÅöÏúãóÇÌö ÇáÊøóÐúßöíÑö ÈöäöÚúãóÉö ÅöäúÌóÇÁö ÃõÕõæáöåöãú ãöäó ÇáúÛóÑóÞö.
æóÝöíåö ÊóÐúßöíÑñ ÈöÃóäøó Çááøóåó ÃóäúÌóì äõæÍðÇ æóãóäú ãóÚóåõ ãöäó ÇáúåóáóÇßö ÈöÓóÈóÈö ÔõßúÑöåö æóÔõßúÑöåöãú ÊóÍúÑöíÖðÇ Úóáóì ÇáöÇÆúÊöÓóÇÁö ÈöÃõæáóÆößó.
æóÝöíåö ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÃóäøóåõãú Åöäú ÃóÔúÑóßõæÇ áóíõæÔößóäøó Ãóäú íóäúÒöáó Èöåöãú ÚóÐóÇÈñ æóÇÓúÊöÆúÕóÇáñ¡ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: Þöíáó íóÇ äõæÍõ ÇåúÈöØú ÈöÓóáÇãò ãöäøóÇ æóÈóÑóßÇÊò Úóáóíúßó æóÚóáì Ãõãóãò ãöãøóäú ãóÚóßó æóÃõãóãñ ÓóäõãóÊøöÚõåõãú Ëõãøó íóãóÓøõåõãú ãöäøóÇ ÚóÐÇÈñ Ãóáöíãñ [åæÏ: 48] .(15/26)
æóÝöíåö Ãóäøó ÐõÑøöíøóÉó äõæÍò ßóÇäõæÇ ÔöÞøóíúäö ÔöÞøñ ÈóÇÑøñ ãõØöíÚñ¡ æóåõãõ ÇáøóÐöíäó Íóãóáóåõãú ãóÚóåõ Ýöí ÇáÓøóÝöíäóÉö¡ æóÔöÞøñ ãõÊóßóÈøöÑñ ßóÇÝöÑñ æóåõæó æóáóÏõåõ ÇáøóÐöí ÛóÑöÞó¡ ÝóßóÇäó äõæÍñ- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ãóËóáðÇ áöÃóÈöí ÝóÑöíÞóíúäö¡ æóßóÇäó Èóäõæ ÅöÓúÑóÇÆöíáó ãöäú ÐõÑøöíøóÉö ÇáúÝóÑöíÞö ÇáúÈóÇÑøö¡ ÝóÅöäö ÇÞúÊóÏóæúÇ Èöåö äóÌóæúÇ æóÅöäú ÍóÇÏõæÇ ÝóÞóÏú äóÒóÚõæÇ Åöáóì ÇáúÝóÑöíÞö ÇáúÂÎóÑö ÝóíõæÔößõ Ãóäú íóåúáóßõæÇ. æóåóÐóÇ ÇáÊøóãóÇËõáõ åõæó äõßúÊóÉõ ÇÎúÊöíóÇÑö ÐößúÑö äõæÍò ãöäú Èóíúäö ÃóÌúÏóÇÏöåöãõ ÇáúÂÎóÑöíäó ãöËúáö ÅöÈúÑóÇåöíãó¡ æóÅöÓúÍóÇÞó¡ æóíóÚúÞõæÈó- Úóáóíúåöãõ ÇáÓøóáóÇãõ-¡ áöÝóæóÇÊö åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì Ýöí ÃõæáóÆößó. æóÞóÏú ÐõßöÑó Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÇÓúÊöÆúÕóÇáõ Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ãóÑøóÊóíúäö ÈöÓóÈóÈö ÅöÝúÓóÇÏöåöãú Ýöí ÇáúÃóÑúÖö
æóÚõáõæøöåöãú ãóÑøóÊóíúäö æóÃóäøó Ðóáößó ÌóÒóÇÁõ ÅöåúãóÇáöåöãú æóÚúÏó Çááøóåö äõæÍðÇ- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÍöíäóãóÇ äóÌøóÇåõ.
æóÊóÃúßöíÏõ ßóæúäö äõæÍò ßÇäó ÚóÈúÏÇð ÔóßõæÑÇð ÈöÍóÑúÝö (Åöäøó) ÊóäúÒöíáñ áóåõãú ãóäúÒöáóÉó ãóäú íóÌúåóáõ Ðóáößó ÅöãøóÇ áöÊóæúËöíÞö Íóãúáöåöãú Úóáóì ÇáöÇÞúÊöÏóÇÁö Èöåö Åöäú ßóÇäóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ ÎöØóÇÈðÇ áöÈóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ãöäú ÊóãóÇãö ÇáúÌõãúáóÉö ÇáÊøóÝúÓöíÑöíøóÉö¡ æóÅöãøóÇ áöÊóäúÒöíáöåöãú ãóäúÒöáóÉó ãóäú Ìóåöáó Ðóáößó ÍóÊøóì ÊóæóÑøóØõæÇ Ýöí ÇáúÝóÓóÇÏö ÝóÇÓúÊóÃúåóáõæÇ ÇáöÇÓúÊöÆúÕóÇáó æóÐóåóÇÈó ãõáúßöåöãú¡ áöíóäúÊóÞöáó ãöäúåõ Åöáóì ÇáÊøóÚúÑöíÖö ÈöÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäó ÇáúÚóÑóÈö ÈöÃóäøóåõãú ÛóíúÑõ ãõÞúÊóÏöíäó ÈöäõæÍò áöÃóäøó ãóËóáóåõãú æóãóËóáó Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó Ýöí åóÐóÇ ÇáÓøöíóÇÞö æóÇÍöÏñ Ýöí ÌóãöíÚö ÃóÍúæóÇáöåöãú¡ Ýóíóßõæäõ ÇáÊøóÃúßöíÏõ ãóäúÙõæÑðÇ Ýöíåö Åöáóì ÇáúãóÚúäóì ÇáÊøóÚúÑöíÖöíøö.
æóãóÚúäóì ßóæúäö äõæÍò ÚóÈúÏÇð Ãóäøóåõ ãõÚúÊóÑöÝñ áöáøóåö ÈöÇáúÚõÈõæÏöíøóÉö ÛóíúÑõ ãõÊóßóÈøöÑò ÈöÇáúÅöÔúÑóÇßö¡ æóßóæúäõåõ ÔóßõæÑÇð¡ Ãóíú ÔóÏöíÏðÇ áöÔõßúÑö Çááøóåö ÈöÇãúÊöËóÇáö ÃóæóÇãöÑöåö. æóÑõæöíó Ãóäøóåõ ßóÇäó íõßúËöÑõ ÍóãúÏó Çááøóåö.
æóÇáöÇÞúÊöÏóÇÁõ ÈöÕóÇáöÍö ÇáúÂÈóÇÁö ãóÌúÈõæáóÉñ Úóáóíúåö ÇáäøõÝõæÓõ æóãóÍóáøõ ÊóäóÇÝõÓò ÚöäúÏó ÇáúÃõãóãö ÈöÍóíúËõ íõÚóÏøõ ÎöáóÇÝõ Ðóáößó ßóãõËöíÑò áöáÔøóßøö Ýöí ÕöÍøóÉö ÇáöÇäúÊöÓóÇÈö.
æóßóÇäó äõæÍñ- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ãóËóáðÇ Ýöí ßóãóÇáö ÇáäøóÝúÓö æóßóÇäóÊö ÇáúÚóÑóÈõ ÊóÚúÑöÝõ Ðóáößó æóÊóäúÈóÚöËõ Úóáóì ÇáöÇÞúÊöÏóÇÁö Èöåö. ÞóÇáó ÇáäøóÇÈöÛóÉõ:
ÝóÃóáúÝóíúÊó ÇáúÃóãóÇäóÉó áóãú ÊóÎõäúåóÇ ... ßóÐóáößó ßóÇäó äõæÍñ áóÇ íÎæä(15/27)
æóÞóÖóíúäóÇ Åöáóì Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö áóÊõÝúÓöÏõäøó Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãóÑøóÊóíúäö æóáóÊóÚúáõäøó ÚõáõæøðÇ ßóÈöíÑðÇ (4) ÝóÅöÐóÇ ÌóÇÁó æóÚúÏõ ÃõæáóÇåõãóÇ ÈóÚóËúäóÇ Úóáóíúßõãú ÚöÈóÇÏðÇ áóäóÇ Ãõæáöí ÈóÃúÓò ÔóÏöíÏò ÝóÌóÇÓõæÇ ÎöáóÇáó ÇáÏøöíóÇÑö æóßóÇäó æóÚúÏðÇ ãóÝúÚõæáðÇ (5)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÇáúÂíóÇÊ 4 Åöáóì 5]
æóÞóÖóíúäÇ Åöáì Èóäöí ÅöÓúÑÇÆöíáó Ýöí ÇáúßöÊÇÈö áóÊõÝúÓöÏõäøó Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãóÑøóÊóíúäö æóáóÊóÚúáõäøó ÚõáõæøðÇ ßóÈöíÑÇð (4) ÝóÅöÐÇ ÌÇÁó æóÚúÏõ ÃõæáÇåõãÇ ÈóÚóËúäÇ Úóáóíúßõãú ÚöÈÇÏÇð áóäÇ Ãõæáöí ÈóÃúÓò ÔóÏöíÏò ÝóÌÇÓõæÇ ÎöáÇáó ÇáÏøöíÇÑö æóßÇäó æóÚúÏÇð ãóÝúÚõæáÇð (5)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÂÊóíúäÇ ãõæÓóì ÇáúßöÊÇÈó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 2] ¡ Ãóíú ÂÊóíúäóÇ ãõæÓóì ÇáúßöÊóÇÈó åõÏðì¡ æóÈóíøóäøóÇ áöÈóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö ãóÇ íóÍöáøõ Èöåöãú ãöäú ÌóÑøóÇÁö ãõÎóÇáóÝóÉö åóÏúíö ÇáÊøóæúÑóÇÉö ÅöÚúáóÇãðÇ áöåóÐöåö ÇáúÃõãøóÉö ÈöÃóäøó Çááøóåó áóãú íóÏøóÎöÑú ÃõæáóÆößó ÅöÑúÔóÇÏðÇ æóäõÕúÍðÇ¡ ÝóÇáúãõäóÇÓóÈóÉõ ÙóÇåöÑóÉñ.
æóÇáúÞóÖóÇÁõ ÈöãóÚúäóì ÇáúÍõßúãö æóåõæó ÇáÊøóÞúÏöíÑõ¡ æóãóÚúäóì ßóæúäöåö Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö Ãóäøó ÇáúÞóÖóÇÁó ÐõßöÑó Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö¡ æóÊóÚúÏöíóÉõ ÞóÖóíúäÇ ÈöÍóÑúÝö (Åöáóì) áöÊóÖúãöíäö ÞóÖóíúäÇ ãóÚúäóì (ÃóÈúáóÛúäóÇ) ¡ Ãóíú ÞóÖóíúäóÇ æóÃóäúåóíúäóÇ¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÞóÖóíúäÇ Åöáóíúåö Ðáößó ÇáúÃóãúÑó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍöÌúÑö [66] . ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÑóÇÏõ Èö (ÇáúßöÊóÇÈö) ßöÊóÇÈó ÇáÊøóæúÑóÇÉö æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ áöáúÚóåúÏö áöÃóäøóåõ ÐóßóÑó ÇáúßöÊóÇÈó ÂäöÝðÇ¡ æóíõæÌóÏõ Ýöí ãóæóÇÖöÚó¡ ãöäúåóÇ ãóÇ åõæó ÞóÑöíÈñ ãöãøóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö áóßöäú ÈöÅöÌúãóÇáò (ÇäúÙõÑö ÇáúÅöÕúÍóÇÍó 26 æóÇáúÅöÕúÍóÇÍó
28 æóÇáúÅöÕúÍóÇÍó 30) ¡ Ýóíóßõæäõ ÇáúÚõÏõæáõ Úóäö ÇáúÅöÖúãóÇÑö Åöáóì ÅöÙúåóÇÑö áóÝúÙö (ÇáúßöÊóÇÈö) áöãõÌóÑøóÏö ÇáöÇåúÊöãóÇãö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúßöÊóÇÈõ ÈóÚúÖó ßõÊõÈöåöãõ ÇáÏøöíäöíøóÉö. ÝóÊóÚúÑöíÝõ (ÇáúßöÊóÇÈö) ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö æóáóíúÓó ÊóÚúÑöíÝó ÇáúÚóåúÏö ÇáÐøößúÑöíøö¡ ÅöÐú áóíúÓó åõæó ÇáúßöÊóÇÈõ ÇáúãóÐúßõæÑõ ÂäöÝðÇ Ýöí Þóæúáöåö: æóÂÊóíúäÇ ãõæÓóì ÇáúßöÊÇÈó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 2] áöÃóäøóåõ áóãøóÇ ÃóÙúåóÑó ÇÓúãó ÇáúßöÊóÇÈö ÃóÔúÚóÑó ÈöÃóäøóåõ ßöÊóÇÈñ ÂÎóÑõ ãöäú ßõÊõÈöåöãú¡ æóåõæó ÇáúÃóÓúÝóÇÑõ ÇáúãõÓóãøóÇÉõ ÈößõÊõÈö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö: ÃóÔúÚöíóÇÁó¡ æóÃóÑúãöíóÇ¡ æóÍöÒúÞöíóÇáó¡ æóÏóÇäúíóÇáó¡ æóåöíó Ýöí ÇáÏøóÑóÌóÉö ÇáËøóÇäöíóÉö ãöäó ÇáÊøóæúÑóÇÉö. æóßóÐóáößó ßöÊóÇÈõ ÇáäøóÈöíøö ãóáóÇÎöí.
æóÇáúÅöÝúÓóÇÏõ ãóÑøóÊóíúäö ÐõßöÑó Ýöí ßöÊóÇÈö ÃóÔúÚöíóÇÁó æóßöÊóÇÈö ÃóÑúãöíóÇÁó.(15/28)
ÝóÝöí ßöÊóÇÈö ÃóÔúÚöíóÇÁó äöÐóÇÑóÇÊñ Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáúÎóÇãöÓö æóÇáúÚóÇÔöÑö. æóÃõæáóì ÇáúãóÑøóÊóíúäö ãóÐúßõæÑóÉñ Ýöí ßöÊóÇÈö ÃóÑúãöíóÇÁó Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáËøóÇäöí æóÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáúÍóÇÏöí æóÇáúÚöÔúÑöíäó æóÛóíúÑöåöãóÇ. æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöáóÝúÙö ÇáúßöÊóÇÈö ßöÊóÇÈðÇ æóÇÍöÏðÇ ÝóÅöäøó ÇáúãõÝúÑóÏó ÇáúãõÚóÑøóÝó- ÈöáóÇãö ÇáúÌöäúÓö- íõÑóÇÏõ Èöåö ÇáúãõÊóÚóÏøöÏõ. æóÚóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò ÇáúßöÊóÇÈõ ÃóßúËóÑõ ãöäó ÇáúßõÊõÈö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöÇáúßöÊóÇÈö ÇáÊøóæúÑóÇÉõ æóßõÊõÈõ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö æóáöÐóáößó ÃóíúÖðÇ æóÞóÚó ÈöÇáúÅöÙúåóÇÑö Ïõæäó ÇáúÅöÖúãóÇÑö.
æóÌõãúáóÉõ áóÊõÝúÓöÏõäøó Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãóÑøóÊóíúäö- Åöáóì Þóæúáå- ÍóÕöíÑÇð ãõÈóíøöäóÉñ áöÌõãúáóÉö æóÞóÖóíúäÇ Åöáì Èóäöí ÅöÓúÑÇÆöíáó Ýöí ÇáúßöÊÇÈö. æóÃóíøðÇ ãóÇ ßóÇäó ÝóÖóãóÇÆöÑõ ÇáúÎöØóÇÈö Ýöí åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ãóÇäöÚóÉñ ãöäú Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúßöÊóÇÈö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÞóÖóíúäÇ Åöáì Èóäöí ÅöÓúÑÇÆöíáó Ýöí ÇáúßöÊÇÈö ÇááøóæúÍó ÇáúãóÍúÝõæÙó Ãóæú ßöÊóÇÈó Çááøóåö¡ Ãóíú Úöáúãóåõ.
æóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÊõÔöíÑõ Åöáóì ÍóæóÇÏöËó ÚóÙöíãóÉò Èóíúäó Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó æóÃóÚúÏóÇÆöåöãú ãöäú ÃõãøóÊóíúäö ÚóÙöíãóÊóíúäö:
ÍóæóÇÏöËõ Èóíúäóåõãú æóÈóíúäó ÇáúÈóÇÈöáöíøöíäó¡ æóÍóæóÇÏöËõ Èóíúäóåõãú æóÈóíúäó ÇáÑøõæãóÇäöíøöíäó. ÝóÇäúÞóÓóãóÊú ÈöåóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö Åöáóì äóæúÚóíúäö: äóæúÚñ ãöäúåõãóÇ ÊóäúÏóÑöÌõ Ýöíåö ÍóæóÇÏöËõåõãú ãóÚó ÇáúÈóÇÈöáöíøöíäó¡ æóÇáäøóæúÚõ ÇáúÂÎóÑõ ÍóæóÇÏöËõåõãú ãóÚó ÇáÑøõæãóÇäöíøöíäó¡ ÝóÚóÈøóÑó Úóäö ÇáäøóæúÚóíúäö ÈöãóÑøóÊóíúäö áöÃóäøó ßõáøó ãóÑøóÉò ãöäúåõãóÇ ÊóÍúÊóæöí Úóáóì ÚöÏøóÉö ãóáóÇÍöãó.
ÝóÇáúãóÑøóÉõ ÇáúÃõæáóì åöíó ãóÌúãõæÚõ ÍóæóÇÏöËó ãõÊóÓóáúÓöáóÉò ÊõÓóãøóì Ýöí ÇáÊøóÇÑöíÎö ÈöÇáúÃóÓúÑö ÇáúÈóÇÈöáöíøö æóåöíó ÛóÒóæóÇÊõ (ÈõÎúÊõäóÕøóÑó) ãóáößö ÈóÇÈöáó æóÂÔõæÑó ÈöáóÇÏó ÃõæÑúÔóáöíãó. æóÇáúÛóÒúæõ ÇáúÃóæøóáõ ßóÇäó ÓóäóÉó 606 ÞóÈúáó ÇáúãóÓöíÍö¡ ÃóÓóÑó ÌóãóÇÚóÇÊò ßóËöíÑóÉð ãöäó ÇáúíóåõæÏö æóíõÓóãøóì ÇáúÃóÓúÑó ÇáúÃóæøóáó. Ëõãøó ÛóÒóÇåõãú ÃóíúÖðÇ ÛóÒúæðÇ íõÓóãøóì ÇáúÃóÓúÑó ÇáËøóÇäöíó¡ æóåõæó ÃóÚúÙóãõ ãöäó ÇáúÃóæøóáö¡ ßóÇäó ÓóäóÉó 598 ÞóÈúáó ÇáúãóÓöíÍö¡ æóÃóÓóÑó ãóáößó íóåõæÐóÇ æóÌóãúÚðÇ ÛóÝöíÑðÇ ãöäó ÇáúÅöÓúÑóÇÆöíáöíøöíäó æóÃóÎóÐó ÇáÐøóåóÈó ÇáøóÐöí Ýöí åóíúßóáö ÓõáóíúãóÇäó æóãóÇ Ýöíåö ãöäó ÇáúÂäöíóÉö
ÇáäøóÝöíÓóÉö.
æóÇáúÃóÓúÑõ ÇáËøóÇáöËõ ÇáúãõÈöíÑõ ÓóäóÉó 588 ÞóÈúáó ÇáúãóÓöíÍö ÛóÒóÇåõãú «ÈõÎúÊõäóÕøóÑó» æóÓóÈóì ßõáøó ÔóÚúÈö íóåõæÐóÇ¡ æóÃóÍúÑóÞó åóíúßóáó ÓõáóíúãóÇäó¡ æóÈóÞöíóÊú ÃõæÑúÔóáöíãõ ÎóÑóÇÈðÇ íóÈóÇÈðÇ. Ëõãøó ÃóÚóÇÏõæÇ ÊóÚúãöíÑóåóÇ ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ëõãøó ÑóÏóÏúäÇ áóßõãõ ÇáúßóÑøóÉó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 6] .(15/29)
æóÃóãøóÇ ÇáúãóÑøóÉõ ÇáËøóÇäöíóÉõ Ýóåöíó ÓöáúÓöáóÉõ ÛóÒóæóÇÊö ÇáÑøõæãóÇäöíøöíäó ÈöáóÇÏó ÃõæÑúÔóáöíãó. æóÓóíóÃúÊöí ÈóíóÇäõåóÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöÐÇ ÌÇÁó æóÚúÏõ ÇáúÂÎöÑóÉö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 6] ÇáúÂíóÉó.
æóÅöÓúäóÇÏõ ÇáúÅöÝúÓóÇÏö Åöáóì ÖóãöíÑö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ãõÝöíÏñ Ãóäøóåõ ÅöÝúÓóÇÏñ ãöäú ÌõãúåõæÑöåöãú ÈöÍóíúËõ ÊõÚóÏøõ ÇáúÃõãøóÉõ ßõáøõåóÇ ãõÝúÓöÏóÉð æóÅöäú ßóÇäóÊú áóÇ ÊóÎúáõæ ãöäú ÕóÇáöÍöíäó.
æóÇáúÚõáõæøõ Ýöí Þóæúáöåö: æóáóÊóÚúáõäøó ÚõáõæøðÇ ßóÈöíÑÇð ãóÌóÇÒñ Ýöí ÇáØøõÛúíóÇäö æóÇáúÚöÕúíóÇäö ßóÞóæúáöåö: Åöäøó ÝöÑúÚóæúäó ÚóáÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö [ÇáúÞóÕóÕ: 4] æóÞóæúáöåö: Åöäøóåõ ßÇäó ÚÇáöíÇð ãöäó ÇáúãõÓúÑöÝöíäó [ÇáÏøõÎÇä:
31] æóÞóæúáöåö: ÃóáøóÇ ÊóÚúáõæÇ Úóáóíøó æóÃúÊõæäöí ãõÓúáöãöíäó [Çáäøóãúá: 31] ÊóÔúÈöíåðÇ áöáÊøóßóÈøõÑö æóÇáØøõÛúíóÇäö ÈöÇáúÚõáõæøö Úóáóì ÇáÔøóíúÁö áöÇãúÊöáóÇßöåö ÊóÔúÈöíåó ãóÚúÞõæáò ÈöãóÍúÓõæÓò.
æóÃóÕúáõ æóáóÊóÚúáõäøó áóÊóÚúáõæõæäóäøó. æóÃóÕúáõ áóÊõÝúÓöÏõäøó áóÊõÝúÓöÏõæäóäøó.
æóÇáúæóÚúÏõ ãóÕúÏóÑñ ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÝúÚõæáö¡ Ãóíú ãóæúÚõæÏõ Ãõæáóì ÇáúãóÑøóÊóíúäö¡ Ãóíö ÇáÒøóãóÇäõ ÇáúãõÞóÏøóÑõ áöÍõÕõæáö ÇáúãóÑøóÉö ÇáúÃõæáóì ãöäó ÇáúÅöÝúÓóÇÏö æóÇáúÚõáõæøö¡ ßóÞóæúáöåö: ÝóÅöÐÇ ÌÇÁó æóÚúÏõ ÑóÈøöí ÌóÚóáóåõ ÏóßøóÇÁó [ÇáúßóåúÝ: 98] .
æóãöËúáõ Ðóáößó Þóæúáõåõ: æóßÇäó æóÚúÏÇð ãóÝúÚõæáðÇ Ãóíú ãóÚúãõæáðÇ æóãõäóÝøóÐðÇ.
æóÅöÖóÇÝóÉõ æóÚúÏõ Åöáóì ÃõæáÇåõãÇ ÈóíóÇäöíøóÉñ¡ Ãóíö ÇáúãóæúÚõæÏõ ÇáøóÐöí åõæó Ãõæáóì ÇáúãóÑøóÊóíúäö ãöäó ÇáúÅöÝúÓóÇÏö æóÇáúÚõáõæøö.
æóÇáúÈóÚúËõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí Êóßúæöíäö ÇáÓøóíúÑö Åöáóì ÃóÑúÖö ÅöÓúÑóÇÆöíáó æóÊóåúíöÆóÉö ÃóÓúÈóÇÈöåö ÍóÊøóì ßóÃóäøó Ðóáößó ÃóãúÑñ ÈöÇáúãóÓöíÑö Åöáóíúåöãú ßóãóÇ ãóÑøó Ýöí Þóæúáöåö: áóíóÈúÚóËóäøó Úóáóíúåöãú Åöáì íóæúãö ÇáúÞöíÇãóÉö ãóäú íóÓõæãõåõãú ÓõæÁó ÇáúÚóÐÇÈö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [167] ¡ æóåõæó ÈóÚúËõ Êóßúæöíäò æóÊóÓúÎöíÑò áóÇ ÈóÚúËñ ÈöæóÍúíò æóÃóãúÑò.
æóÊóÚúÏöíóÉõ ÈóÚóËúäÇ ÈöÍóÑúÝö ÇáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö áöÊóÖúãöíäöåö ãóÚúäóì ÇáÊøóÓúáöíØö ßóÞóæúáöåö: áóíóÈúÚóËóäøó Úóáóíúåöãú Åöáì íóæúãö ÇáúÞöíÇãóÉö ãóäú íóÓõæãõåõãú ÓõæÁó ÇáúÚóÐÇÈö [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 167] .
æóÇáúÚöÈóÇÏõ: Çáúãóãúáõæßõæäó¡ æóåóÄõáóÇÁö ÚöÈóÇÏõ ãóÎúáõæÞöíøóÉò¡ æóÃóßúËóÑõ ãóÇ íõÞóÇáõ: ÚöÈóÇÏõ Çááøóåö. æóíõÞóÇáõ:
ÚóÈöíÏñ¡ ÈöÏõæäö ÅöÖóÇÝóÉò¡ äóÍúæõ æóãÇ ÑóÈøõßó ÈöÙóáøóÇãò áöáúÚóÈöíÏö [ÝÕáÊ: 46] ¡ ÝóÅöÐóÇ ÞõÕöÏó(15/30)
Ëõãøó ÑóÏóÏúäóÇ áóßõãõ ÇáúßóÑøóÉó Úóáóíúåöãú æóÃóãúÏóÏúäóÇßõãú ÈöÃóãúæóÇáò æóÈóäöíäó æóÌóÚóáúäóÇßõãú ÃóßúËóÑó äóÝöíÑðÇ (6) Åöäú ÃóÍúÓóäúÊõãú ÃóÍúÓóäúÊõãú áöÃóäúÝõÓößõãú æóÅöäú ÃóÓóÃúÊõãú ÝóáóåóÇ ÝóÅöÐóÇ ÌóÇÁó æóÚúÏõ ÇáúÂÎöÑóÉö áöíóÓõæÁõæÇ æõÌõæåóßõãú æóáöíóÏúÎõáõæÇ ÇáúãóÓúÌöÏó ßóãóÇ ÏóÎóáõæåõ Ãóæøóáó ãóÑøóÉò æóáöíõÊóÈøöÑõæÇ ãóÇ ÚóáóæúÇ ÊóÊúÈöíÑðÇ (7) ÚóÓóì ÑóÈøõßõãú Ãóäú íóÑúÍóãóßõãú æóÅöäú ÚõÏúÊõãú ÚõÏúäóÇ æóÌóÚóáúäóÇ Ìóåóäøóãó áöáúßóÇÝöÑöíäó ÍóÕöíÑðÇ (8)
Çáúãóãúáõæßõæäó
ÈöÇáÑøöÞøö Þöíáó: ÚóÈöíÏñ¡ áóÇ ÛóíúÑõ. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈöÚöÈóÇÏö Çááøóåö åõäóÇ ÇáúÃóÔõæÑöíøõæäó Ãóåúáõ ÈóÇÈöáó æóåõãú ÌõäõæÏõ ÈõÎúÊõäóÕøóÑó.
æóÇáúÈóÃúÓõ: ÇáÔøóæúßóÉõ æóÇáÔøöÏøóÉõ Ýöí ÇáúÍóÑúÈ. æóæóÕÝå ÈÇáÔÏíÏ áöÞõæøóÊöåö Ýöí äóæúÚöåö ßóãóÇ Ýöí ÂíóÉö ÓõæÑóÉ ÓõáóíúãóÇä [Çáäøóãúá: 33] : ÞÇáõæÇ äóÍúäõ ÃõæáõæÇ ÞõæøóÉò æóÃõæáõæÇ ÈóÃúÓò ÔóÏöíÏò.
æóÌõãúáóÉõ ÝóÌÇÓõæÇ ÚóØúÝñ Úóáóì ÈóÚóËúäÇ Ýóåõæó ãöäó ÇáúãõÞúÖóì Ýöí ÇáúßÊÇÈ. æóÇáúÌõáõæÓ:
ÇáÊøóÎóáøõáõ Ýöí ÇáúÈöáóÇÏö æóØóÑúÞõåóÇ ÐöåóÇÈðÇ æóÅöíóÇÈðÇ áöÊóÊóÈøõÚö ãóÇ ÝöíåóÇ. æóÃõÑöíÏó Èöåö åõäóÇ ÊóÊóÈøõÚõ ÇáúãõÞóÇÊóáóÉö Ýóåõæó ÌóæúÓõ ãóÖóÑøóÉò æóÅöÓóÇÁóÉò ÈöÞóÑöíäóÉö ÇáÓøöíóÇÞö.
æó (ÎöáóÇáó) ÇÓúãñ ÌóÇÁó Úóáóì æóÒúäö ÇáúÌõãõæÚö æóáóÇ ãõÝúÑóÏó áóåõ¡ æóåõæó æóÓóØõ ÇáÔøóíúÁö ÇáøóÐöí íõÊóÎóáøóáõ ãöäúåõ. ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÊóÑóì ÇáúæóÏúÞó íóÎúÑõÌõ ãöäú ÎöáÇáöåö [ÇáÑøæã: 48] .
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáÏøöíÇÑö ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÚóåúÏö¡ Ãóíú ÏöíóÇÑößõãú¡ æóÐóáößó ÃóÕúáõ ÌóÚúáö (Çóáú) ÚöæóÖðÇ Úóäö ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö. æóåöíó ÏöíóÇÑõ ÈóáóÏö ÃõæÑúÔóáöíãó ÝóÞóÏú ÏóÎóáóåóÇ ÌóíúÔõ ÈõÎúÊõäóÕøóÑó æóÞóÊóáó ÇáÑøöÌóÇáó æóÓóÈóì¡ æóåóÏóãó ÇáÏøöíóÇÑó¡ æóÃóÍúÑóÞó ÇáúãóÏöíäóÉó æóåóíúßóáó ÓõáóíúãóÇäó ÈöÇáäøóÇÑö. æóáóÝúÙõ (ÇáÏøöíóÇÑö) íóÔúãóáõ åóíúßóáó ÓõáóíúãóÇäó áöÃóäøóåõ ÈóíúÊõ ÚöÈóÇÏóÊöåöãú¡ æóÃõÓöÑó ßõáøõ Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó æóÈöÐóáößó ÎóáóÊú ÈöáóÇÏõ ÇáúíóåõæÏö ãöäúåõãú. æóíóÏõáøõ áöÐóáößó Þóæúáõåõ Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇáúÂÊöíóÉö: æóáöíóÏúÎõáõæÇ ÇáúãóÓúÌöÏó ßóãÇ ÏóÎóáõæåõ Ãóæøóáó ãóÑøóÉò.
[6- 8]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÇáúÂíóÇÊ 6 Çáì 8]
Ëõãøó ÑóÏóÏúäÇ áóßõãõ ÇáúßóÑøóÉó Úóáóíúåöãú æóÃóãúÏóÏúäÇßõãú ÈöÃóãúæÇáò æóÈóäöíäó æóÌóÚóáúäÇßõãú ÃóßúËóÑó äóÝöíÑÇð (6) Åöäú ÃóÍúÓóäúÊõãú ÃóÍúÓóäúÊõãú áöÃóäúÝõÓößõãú æóÅöäú ÃóÓóÃúÊõãú ÝóáóåÇ ÝóÅöÐÇ ÌÇÁó æóÚúÏõ ÇáúÂÎöÑóÉö áöíóÓõæÄõÇ æõÌõæåóßõãú æóáöíóÏúÎõáõæÇ ÇáúãóÓúÌöÏó ßóãÇ ÏóÎóáõæåõ Ãóæøóáó ãóÑøóÉò æóáöíõÊóÈøöÑõæÇ ãóÇ ÚóáóæúÇ ÊóÊúÈöíÑÇð (7) ÚóÓì ÑóÈøõßõãú Ãóäú íóÑúÍóãóßõãú æóÅöäú ÚõÏúÊõãú ÚõÏúäÇ æóÌóÚóáúäÇ Ìóåóäøóãó áöáúßÇÝöÑöíäó ÍóÕöíÑÇð (8)
Ëõãøó ÑóÏóÏúäÇ áóßõãõ ÇáúßóÑøóÉó Úóáóíúåöãú æóÃóãúÏóÏúäÇßõãú ÈöÃóãúæÇáò æóÈóäöíäó æóÌóÚóáúäÇßõãú ÃóßúËóÑó äóÝöíÑÇð (6) Åöäú ÃóÍúÓóäúÊõãú ÃóÍúÓóäúÊõãú áöÃóäúÝõÓößõãú æóÅöäú ÃóÓóÃúÊõãú ÝóáóåÇ.
ÚóØóÝó ÌãáóÉ ÝóÌÇÓõæÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 5] Ýóåõæó ãöäú ÊóãóÇãö ÌóæóÇÈö (ÅöÐóÇ) ãöäú Þóæúáöåö: ÝóÅöÐÇ ÌÇÁó æóÚúÏõ ÃõæáÇåõãÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 5] ¡ æóãöäú ÈóÞöíøóÉö ÇáúãóÞúÖöíøö Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö¡ æóåõæó ãóÇÖò áóÝúÙðÇ ãõÓúÊóÞúÈóáñ(15/31)
ãóÚúäðì¡ áöÃóäøó (ÅöÐóÇ) ÙóÑúÝñ áöãóÇ íõÓúÊóÞúÈóáõ. æóÌöíÁó Èöåö Ýöí ÕöíÛóÉö ÇáúãóÇÖöí áöÊóÍúÞöíÞö æõÞõæÚö Ðóáößó. æóÇáúãóÚúäóì: äóÈúÚóËõ Úóáóíúßõãú ÚöÈóÇÏðÇ áóäóÇ ÝóíóÌõæÓõæäó æóäóÑõÏøõ áóßõãõ ÇáúßóÑøóÉó Úóáóíúåöãú æóäõãúÏöÏõßõãú ÈöÃóãúæóÇáò æóÈóäöíäó æóäóÌúÚóáõßõãú ÃóßúËóÑó äóÝöíÑðÇ.
æó (Ëõãøó) ÊõÝöíÏõ ÇáÊøóÑóÇÎöíó ÇáÑøõÊúÈöíøó æóÇáÊøóÑóÇÎöíó ÇáÒøóãóäöíøó ãóÚðÇ.
æóÇáÑøóÏøõ: ÇáúÅöÑúÌóÇÚõ. æóÌöíÁó ÈöÝöÚúáö ÑóÏóÏúäÇ ãóÇÖöíÇ ÌóÑíÇ Úóáóì ÇáúÛóÇáöÈö Ýöí ÌóæóÇÈö (ÅöÐóÇ) ßóãóÇ ÌóÇÁó ÔóÑúØõåóÇ ÝöÚúáðÇ ãóÇÖöíðÇ Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÅöÐÇ ÌÇÁó æóÚúÏõ ÃõæáÇåõãÇ ÈóÚóËúäÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 5] Ãóíú ÅöÐóÇ íóÌöíÁõ íóÈúÚóËõ.
æóÇáúßóÑøóÉõ: ÇáÑøóÌúÚóÉõ Åöáóì ÇáúãóßóÇäö ÇáøóÐöí ÐóåóÈó ãöäúåõ.
ÝóÞóæúáõåõ: Úóáóíúåöãú ÙóÑúÝñ ãõÓúÊóÞöÑøñ åõæó ÍóÇáñ ãöäó ÇáúßóÑøóÉó¡ áöÃóäøó ÑõÌõæÚó Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó Åöáóì ÃõæÑúÔóáöíãó ßóÇäó ÈöÊóÛóáøõÈö ãóáößö ÝóÇÑöÓó Úóáóì ãóáößö ÈóÇÈöáó.
æóÐóáößó Ãóäøó Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÈóÚúÏó Ãóäú ÞóÖóæúÇ äóíøöÝðÇ æóÃóÑúÈóÚöíäó ÓóäóÉð Ýöí ÃóÓúÑö ÇáúÈóÇÈöáöíøöíäó æóÊóÇÈõæÇ Åöáóì Çááøóåö æóäóÏöãõæÇ Úóáóì ãóÇ ÝóÑóØó ãöäúåõãú ÓóáøóØó Çááøóåõ ãõáõæßó ÝóÇÑöÓó Úóáóì ãõáõæßö ÈóÇÈöáó ÇáúÃóÔõæÑöíøöíäó ÝóÅöäøó Çáúãóáößó (ßõæÑóÔó) ãóáößó ÝóÇÑöÓó ÍóÇÑóÈó ÇáúÈóÇÈöáöíøöíäó æóåóÒóãóåõãú ÝóÖóÚõÝó ÓõáúØóÇäõåõãú¡ Ëõãøó äóÒóáó Èöåöãú (ÏóÇÑöíõæÓõ) ãóáößõ ÝóÇÑöÓó æóÝóÊóÍó ÈóÇÈöáó ÓóäóÉó 538 ÞóÈúáó ÇáúãóÓöíÍö¡ æóÃóÐöäó áöáúíóåõæÏö Ýöí ÓóäóÉö 530 ÞóÈúáó ÇáúãóÓöíÍö Ãóäú íóÑúÌöÚõæÇ Åöáóì ÃõæÑúÔóáöíãó æóíõÌóÏøöÏõæÇ ÏóæúáóÊóåõãú. æóÐóáößó äóÕúÑñ ÇäúÊóÕóÑõæåõ Úóáóì ÇáúÈóÇÈöáöíøöíäó ÅöÐú ßóÇäõæÇ ÃóÚúæóÇäðÇ áöáúÝõÑúÓö Úóáóíúåöãú.
æóÇáúæóÚúÏõ ÈöåóÐóÇ ÇáäøóÕúÑö æóÑóÏó ÃóíúÖðÇ Ýöí ßÊÇÈ ÃÔÚíÇÁ Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍóÇÊö: ÇáúÚóÇÔöÑö¡ æóÇáúÍóÇÏöí ÚóÔóÑó¡ æóÇáËøóÇäöí ÚóÔóÑó¡ æóÛóíúÑöåóÇ¡ æóÝöí ßöÊóÇÈö ÃóÑúãöíóÇ Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáËøóÇãöäö æóÇáúÚöÔúÑöíäó æóÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáÊøóÇÓöÚö æóÇáúÚöÔúÑöíäó.
æóÞóæúáõåõ: æóÃóãúÏóÏúäÇßõãú ÈöÃóãúæÇáò æóÈóäöíäó æóÌóÚóáúäÇßõãú ÃóßúËóÑó äóÝöíÑÇð åõæó ãöäú ÌõãúáóÉö ÇáúãóÞúÖöíøö ÇáúãóæúÚõæÏö Èöåö. æóæóÞóÚó Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáÊøóÇÓöÚö æóÇáúÚöÔúÑöíäó ãöäú ßöÊóÇÈö(15/32)
ÃóÑúãöíóÇ «åóßóÐóÇ ÞóÇáó ÇáÑøóÈøõ Åöáóåõ ÅöÓúÑóÇÆöíá áßá ÇáÓøóÈí ÇáøóÐöí ÓóÈóíúÊõåõ ãöäú ÃõæÑúÔóáöíãó Åöáóì ÈóÇÈöáó: ÇÈúäõæÇ ÈõíõæÊðÇ æóÇÓúßõäõæÇ¡ æóÇÛúÑöÓõæÇ ÌóäøóÇÊò¡ æóßõáõæÇ ËóãóÑóåóÇ¡ ÎõÐõæÇ äöÓóÇÁð æóáöÏõæÇ Èóäöíäó æóÈóäóÇÊò¡ æóÇßúËõÑõæÇ åõäóÇßó æóáóÇ ÊóÞöáøõæÇ» .
æäóÝöíÑÇð ÊóãúíöíÒ «áÃßúËÑ» Ýóåõæó ÊóÈúíöíäñ áöÌöåóÉö ÇáúÃóßúËóÑöíøóÉö¡ æóÇáäøóÝöíÑõ. ÇÓúãõ ÌóãúÚò áöáúÌóãóÇÚóÉö ÇáøóÊöí ÊóäúÝöÑõ ãóÚó ÇáúãóÑúÁö ãöäú Þóæúãöåö æóÚóÔöíÑóÊöåö¡ æóãöäúåõ Þóæúáõ ÃóÈöí Ìóåúáò: «áóÇ Ýöí ÇáúÚöíÑö æóáóÇ Ýöí ÇáäøóÝöíÑö» .
æóÇáÊøóÝúÖöíáõ Ýöí (ÃóßúËóÑó) ÊóÝúÖöíáñ Úóáóì ÃóäúÝõÓöåöãú¡ Ãóíú ÌóÚóáúäóÇßõãú ÃóßúËóÑó ãöãøóÇ ßõäúÊõãú ÞóÈúáó ÇáúÌóáóÇÁö¡ æóåõæó ÇáúãõäóÇÓöÈõ áöãóÞóÇãö ÇáöÇãúÊöäóÇäö. æóÞóÇáó ÌóãúÚñ ãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó: ÃóßúËóÑó äóÝöíÑðÇ ãöäú ÃóÚúÏóÇÆößõãõ ÇáøóÐöíäó ÃóÎúÑóÌõæßõãú ãöäú ÏöíóÇÑößõãú¡ Ãóíú ÃóÝúäóì ãõÚúÙóãó ÇáúÈóÇÈöáöíøöíäó Ýöí ÇáúÍõÑõæÈö ãóÚó ÇáúÝõÑúÓö ÍóÊøóì ÕóÇÑó ÚóÏóÏõ Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó Ýöí ÈöáóÇÏö ÇáúÃóÓúÑö ÃóßúËóÑó ãöäú ÚóÏóÏö ÇáúÈóÇÈöáöíøöíäó.
æóÞóæúáõåõ: Åöäú ÃóÍúÓóäúÊõãú ÃóÍúÓóäúÊõãú áöÃóäúÝõÓößõãú æóÅöäú ÃóÓóÃúÊõãú ÝóáóåÇ ãöäú ÌõãúáóÉö ÇáúãóÞúÖöíøö Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö ãöãøóÇ ÎõæØöÈó Èöåö Èóäõæ ÅöÓúÑóÇÆöíáó¡ æóåõæó ÍößóÇíóÉñ áöãóÇ Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáÊøóÇÓöÚö æóÇáúÚöÔúÑöíäó ãöäú ßöÊóÇÈö ÃóÑúãöíóÇ «æóÕóáøõæÇ áöÃóÌúáöåóÇ Åöáóì ÇáÑøóÈøö áöÃóäøóåõ ÈöÓóáóÇãöåóÇ íóßõæäõ áóßõãú ÓóáóÇãñ» . æóÝöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáúÍóÇÏöí æóÇáËóáóÇËöíäó «íóÞõæáõ ÇáÑøóÈøõ ÃóÒúÑóÚõ ÈóíúÊó ÅöÓúÑóÇÆöíáó æóÈóíúÊó íóåõæÐóÇ æóíóßõæäõ ßóãóÇ ÓóåöÑúÊõ Úóáóíúåöãú áöáöÇÞúÊöáóÇÚö æóÇáúåóÏúãö æóÇáúÞóÑúÖö æóÇáúÅöåúáóÇßö¡ ßóÐóáößó ÃóÓúåóÑõ Úóáóíúåöãú áöáúÈöäóÇÁö æóÇáúÛóÑúÓö Ýöí Êöáúßó ÇáúÃóíøóÇãö áóÇ íóÞõæáõæäó: ÇáúÂÈóÇÁõ ÃóßóáõæÇ ÍöÕúÑöãðÇ æóÃóÓúäóÇäõ ÇáúÃóÈúäóÇÁö ÖóÑóÓóÊú Èóáú ßõáøõ æóÇÍöÏò íóãõæÊõ ÈöÐóäúÈöåö ßõáøõ ÅöäúÓóÇäò íóÃúßõáõ ÇáúÍöÕúÑöãó ÊóÖúÑóÓõ ÃóÓúäóÇäõåõ» .
æóãóÚúäóì Åöäú ÃóÍúÓóäúÊõãú ÃóÍúÓóäúÊõãú áöÃóäúÝõÓößõãú ÃóäøóäóÇ äóÑõÏøõ áóßõãõ ÇáúßóÑøóÉó áöÃóÌúáö ÇáÊøóæúÈóÉö æóÊóÌóÏøõÏö ÇáúÌöíáö æóÞóÏú ÃóÕúÈóÍúÊõãú Ýöí ÍóÇáóÉö äöÚúãóÉò¡ ÝóÅöäú ÃóÍúÓóäúÊõãú ßóÇäó ÌóÒóÇÄõßõãú ÍóÓóäðÇ æóÅöä ÃÓÃÊã ÃóÓóÃúÊõãú áöÃóäúÝõÓößõãú¡ ÝóßóãóÇ ÃóåúáóßúäóÇ ãóäú ÞóÈúáóßõãú ÈöÐõäõæÈöåöãú ÝóÞóÏú ÃóÍúÓóäøóÇ Åöáóíúßõãú ÈöÊóæúÈóÊößõãú ÝóÇÍúÐóÑõæÇ ÇáúÅöÓóÇÁóÉó ßóíúáóÇ ÊóÕöíÑõæÇ Åöáóì ãóÕöíÑö ãóäú ÞóÈúáóßõãú.(15/33)
æóÅöÚóÇÏóÉõ ÝöÚúáö ÃóÍúÓóäúÊõãú Êóäúæöíåñ Ýóáóãú íóÞõáú: Åöäú ÃóÍúÓóäúÊõãú ÝóáöÃóäúÝõÓößõãú. æóÐóáößó ãöËúáõ Þóæúáö ÇáúÃóÍúæóÕö:
ÝóÅöÐóÇ ÊóÒõæáõ ÊóÒõæáõ Úóäú ãõÊóÎóãøöØò ... ÊõÎúÔóì ÈóæóÇÏöÑõåõ Úóáóì ÇáúÃóÞúÑóÇäö
ÞóÇáó ÃóÈõæ ÇáúÝóÊúÍö ÇÈúäõ Ìöäøöíøò Ýöí ÔóÑúÍö ÈóíúÊö ÇáúÃóÍúæóÕö Ýöí ÇáúÍóãóÇÓóÉö: ÅöäøóãóÇ ÌóÇÒó Ãóäú íóÞõæáó (ÝóÅöÐóÇ ÊóÒõæáõ ÊóÒõæáõ) áöãóÇ ÇÊøóÕóáó ÈöÇáúÝöÚúáö ÇáËøóÇäöí ãöäú ÍóÑúÝö ÇáúÌóÑøö ÇáúãõÝóÇÏóÉö ãöäúåõ ÇáúÝóÇÆöÏóÉõ. æóãöËúáõåõ Þóæúáõ Çááøóåö ÊóÚóÇáóì: åÄõáÇÁö ÇáøóÐöíäó ÃóÛúæóíúäÇ ÃóÛúæóíúäÇåõãú ßóãÇ ÛóæóíúäÇ [ÇáúÞóÕóÕ: 63] ¡ æóáóæú ÞóÇáó: åóÄõáóÇÁö ÇáøóÐöíäó ÃóÛúæóíúäóÇ ÃóÛúæóíúäóÇåõãú áóãú íõÝöÏö ÇáúÞóæúáõ ÔóíúÆðÇ ßóÞóæúáößó: ÇáøóÐöí ÖóÑóÈúÊõåõ ÖóÑóÈúÊõåõ. æóÞóÏú ßóÇäó ÃóÈõæ Úóáöíøò ÇãúÊóäóÚó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãöãøóÇ ÃóÎóÐúäóÇåõ (Ýöí ÇáúÃóÕúáö ÃóÌóÒúäóÇåõ) ÛóíúÑó Ãóäøó ÇáúÃóãúÑó ÝöíåóÇ ÚöäúÏöí Úóáóì ãóÇ ÚóÑøóÝúÊõßó» ÇåÜ.
æóÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøó ÇãúÊöäóÇÚó ÃóÈöí Úóáöíøò ãöäú Ðóáößó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ãóäøóåõ íóÑóì ÌóæóÇÒó Ãóäú Êóßõæäó ÃóÛúæóíúäÇåõãú ÊóÃúßöíÏðÇ «áÃÛæíäÇ» æóÞóæúáõåõ: ßóãÇ ÛóæóíúäÇ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ¡ áöÃóäøó ÇÓúãó ÇáúãóæúÕõæáö ãõÓúäóÏñ Åöáóì ãõÈúÊóÏóÃò æóåõæó ÇÓúãõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ÝóÊóãøó ÇáúßóáóÇãõ ÈöÐóáößó¡ ÈöÎöáóÇÝö ÈóíúÊö ÇáúÃóÍúæóÕö æóãöËóÇáõ ÇÈúäö Ìöäøöíøò: ÇáøóÐöí ÖóÑóÈúÊõåõ ÖóÑóÈúÊõåõ¡ ÝóíóÑúÌöÚõ ÇãúÊöäóÇÚõ ÃóÈöí Úóáöíøò Åöáóì Ãóäøó ãóÇ ÃóÎóÐóåõ ÇÈúäõ Ìöäøöíøò ÛóíúÑõ ãõÊóÚóíøöäò Ýöí ÇáúÂíóÉö ÊóÚóíøõäóåõ Ýöí ÈóíúÊö ÇáúÃóÍúæóÕö.
æóÃõÓúáõæÈõ ÅöÚóÇÏóÉö ÇáúÝöÚúáö ÚöäúÏó ÅöÑóÇÏóÉö ÊóÚóáøõÞö ÔóíúÁò Èöåö ÃõÓúáõæÈñ ÚóÑóÈöíøñ ÝóÕöíÍñ íõÞúÕóÏõ Èöåö ÇáöÇåúÊöãóÇãõ
ÈöÐóáößó ÇáúÝöÚúáö. æóÞóÏú ÊóßóÑøóÑó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐÇ ÈóØóÔúÊõãú ÈóØóÔúÊõãú ÌóÈøóÇÑöíäó [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ:
130] æóÞóÇáó: æóÅöÐÇ ãóÑøõæÇ ÈöÇááøóÛúæö ãóÑøõæÇ ßöÑÇãÇð [ÇáúÝÑúÞóÇä: 72] .
æóÞóæáå: Åöäú ÃóÍúÓóäúÊõãú ÃóÍúÓóäúÊõãú áöÃóäúÝõÓößõãú ÌóÇÁó Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáÊøóÌúÑöíÏö ÈöÃóäú ÌõÚöáóÊú äóÝúÓõ ÇáúãõÍúÓöäö ßóÐóÇÊò íõÍúÓóäõ áóåóÇ. ÝóÇááøóÇãõ- áöÊóÚúÏöíóÉö ÝöÚúáö ÃóÍúÓóäúÊõãú¡ íõÞóÇáõ: ÃóÍúÓóäúÊõ áöÝõáóÇäò.
æóßóÐóáößó Þóæúáõåõ: æóÅöäú ÃóÓóÃúÊõãú ÝóáóåÇ. ÝóÞóæúáõåõ: ÝóáóåÇ ãõÊóÚóáøöÞñ ÈöÝöÚúáò ãóÍúÐõæÝò ÈóÚúÏó ÝóÇÁö ÇáúÌóæóÇÈö¡ ÊóÞúÏöíÑõåõ: ÃóÓóÃúÊõãú áóåóÇ. æóáóíúÓó ÇáúãóÌúÑõæÑõ ÈöÙóÑúÝò ãõÓúÊóÞöÑøò ÎóÈóÑðÇ Úóäú ãõÈúÊóÏóÃò ãóÍúÐõæÝò íóÏõáøõ Úóáóíúåö ÝöÚúáõ ÃóÓóÃúÊõãú áöÃóäøóåõ áóæú ßóÇäó ßóÐóáößó áóÞóÇáó ÝóÚóáóíúåóÇ¡ ßóÞóæúáöåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÝõÕøöáóÊú [46] ãóäú Úóãöáó ÕÇáöÍÇð ÝóáöäóÝúÓöåö æóãóäú ÃóÓÇÁó ÝóÚóáóíúåÇ.(15/34)
æóæóÌúåõ ÇáúãõÎóÇáóÝóÉö Èóíúäó ÃõÓúáõæÈö ÇáúÂíóÊóíúäö Ãóäøó ÂíóÉó ÝõÕøöáóÊú áóíúÓó ÝöíåóÇ ÊóÌúÑöíÏñ¡ ÅöÐö ÇáÊøóÞúÏöíÑõ ÝöíåóÇ:
ÝóÚóãóáõåõ áäóÝÓöåö æÅÓÇÁÊå Úóáóíúåö¡ ÝóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáúãõÞóÏøóÑõ ÇÓúãðÇ ßóÇäó ÇáúãóÌúÑõæÑõ ÈóÚúÏóåõ ãõÓúÊóÞöÑøðÇ ÛóíúÑó ÍóÑúÝö ÊóÚúÏöíóÉò¡ ÝóÌóÑóì Úóáóì ãóÇ íóÞúÊóÖöíåö ÇáúÅöÎúÈóÇÑõ ãöäú ßóæúäö ÇáÔøóíúÁö ÇáúãõÎúÈóÑö Úóäúåõ äóÇÝöÚðÇ ÝóíõÎúÈóÑõ Úóäúåõ ÈöãóÌúÑõæÑò ÈöÇááøóÇãö¡ Ãóæú ÖóÇÑøðÇ íõÎúÈóÑõ Úóäúåõ ÈöãóÌúÑõæÑò Èö (Åöáóì) ¡ æóÃóãøóÇ ÂíóÉõ ÇáúÅöÓúÑóÇÁö ÝóÝöÚúáõ «ÃóÍúÓóäúÊõãú æóÃóÓóÃúÊõãõ» ÇáúæóÇÞöÚóÇäö Ýöí ÇáúÌóæóÇÈóíúäö ãõÞúÊóÖöíóÇäö ÇáÊøóÌúÑöíÏó ÝóÌóÇÁóÇ Úóáóì ÃóÕúáö ÊóÚúÏöíóÊöåöãóÇ ÈöÇááøóÇãö áóÇ áöÞóÕúÏö äóÝúÚò æóáóÇ ÖõÑøò.
ÝóÅöÐÇ ÌÇÁó æóÚúÏõ ÇáúÂÎöÑóÉö áöíóÓõæÄõÇ æõÌõæåóßõãú æóáöíóÏúÎõáõæÇ ÇáúãóÓúÌöÏó ßóãÇ ÏóÎóáõæåõ Ãóæøóáó ãóÑøóÉò æóáöíõÊóÈøöÑõæÇ ãóÇ ÚóáóæúÇ ÊóÊúÈöíÑÇð ÚóÓì ÑóÈøõßõãú Ãóäú íóÑúÍóãóßõãú æóÅöäú ÚõÏúÊõãú ÚõÏúäÇ æóÌóÚóáúäÇ Ìóåóäøóãó áöáúßÇÝöÑöíäó ÍóÕöíÑÇð ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì Þóæúáöåö: æóÅöäú ÃóÓóÃúÊõãú ÝóáóåÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 7] ¡ ÅöÐú ÊóÞúÏöíÑõ ÇáúßóáóÇãö ÝóÅöÐóÇ ÃóÓóÃúÊõãú æóÌóÇÁó æóÚúÏõ ÇáúãóÑøóÉö ÇáúÂÎöÑóÉö.
æóÞóÏú ÍóÕóáó ÈöåóÐóÇ ÇáÊøóÝúÑöíÚö ÅöíÌóÇÒñ ÈóÏöíÚñ ÞóÖóÇÁð áöÍóÞøö ÇáÊøóÞúÓöíãö ÇáúÃóæøóáö Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÅöÐÇ ÌÇÁó æóÚúÏõ ÃõæáÇåõãÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 5] ¡ æóáöÍóÞøö ÅöÝóÇÏóÉö ÊóÑóÊøõÈö ãóÌöíÁö æóÚúÏö ÇáúÂÎöÑóÉö Úóáóì ÇáúÅöÓóÇÁóÉö¡ æóáóæú ÚõØöÝó ÈöÇáúæóÇæö ßóãóÇ åõæó ãõÞúÊóÖóì ÙóÇåöÑö ÇáÊøóÞúÓöíãö Åöáóì ãóÑøóÊóíúäö ÝóÇÊóÊú ÅöÝóÇÏóÉõ ÇáÊøóÑóÊøõÈö æóÇáÊøóÝóÑøõÚö.
æÇáúÂÎöÑóÉö ÕöÝóÉñ áöãóÍúÐõæÝò Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: ãóÑøóÊóíúäö¡ Ãóíú æóÚúÏõ ÇáúãóÑøóÉö ÇáúÂÎöÑóÉö.
æóåóÐóÇ ÇáúßóáóÇãõ ãöäú ÈóÞöíøóÉö ãóÇ ÞõÖöíó Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö ÈöÏóáöíáö ÊóÝúÑöíÚöåö ÈöÇáúÝóÇÁö.(15/35)
æóÇáúÂÎöÑóÉõ ÖÏ ÇáÃæáì.
æóáóÇ ãóÇÊó «áíÓæÄæÇ¡ æóáöíóÏúÎõáõæÇ¡ æóáöíõÊóÈøöÑõæÇ» áöáÊøóÚúáöíáö¡ æóáóíúÓóÊú áöáúÃóãúÑö áöÇÊøöÝóÇÞö ÇáúÞöÑóÇÁóÇÊö
ÇáúãóÔúåõæÑóÉö Úóáóì ßóÓúÑö ÇááøóÇãóíúäö ÇáËøóÇäöí æóÇáËøóÇáöËö¡ æóáóæú ßóÇäóÇ áóÇãóíú ÃóãúÑò áóßóÇäóÇ ÓóÇßöäóíúäö ÈóÚúÏó æóÇæö ÇáúÚóØúÝö¡ ÝóíóÊóÚóíøóäõ Ãóä ÇááøóÇã ÇáÃæá áóÇãõ ÃóãúÑò (1) áóÇ áóÇãõ ÌóÑøò. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ ÝóÅöÐóÇ ÌóÇÁó æóÚúÏõ ÇáúÂÎöÑóÉö ÈóÚóËúäóÇ ÚÈÇÏÇ áäÇ áíÓæÄÇ æõÌõæåóßõãú ÅöáóÎú.
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ¡ æóÇÈúäõ ßóËöíÑò¡ æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ¡ æóÍóÝúÕñ¡ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑ¡ æóíóÚúÞõæÈ áöíóÓõæÄõÇ ÈöÖóãöíÑö ÇáúÌóãúÚö ãöËúáó ÃóÎóæóÇÊöåö ÇáúÃóÝúÚóÇáö ÇáúÃóÑúÈóÚóÉö. æóÇáÖøóãóÇÆöÑõ ÑóÇÌöÚóÉñ Åöáóì ãóÍúÐõæÝò Ïóáøó Úóáóíúåö áóÇãõ ÇáÊøóÚúáöíáö Ýöí Þóæúáå: áöíóÓõæÄõÇ ÅöÐú åõæó ãõÊóÚóáøöÞñ ÈöãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ Ýöí æóÚúÏõ ÃõæáÇåõãÇ ÈóÚóËúäÇ Úóáóíúßõãú ÚöÈÇÏÇð áóäÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 5] ¡ ÝóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÝóÅöÐóÇ ÌóÇÁó æóÚúÏõ ÇáúÂÎöÑóÉö ÈóÚóËúäóÇ Úóáóíúßõãú ÚÈÇÏÇ áäÇ áíÓæÄæÇ æõÌõæåóßõãú. æóáóíúÓóÊú ÚóÇÆöÏóÉð Åöáóì Þóæúáöåö: ÚöÈÇÏÇð áóäÇ ÇáúãõÕóÑøóÍö Èöåö Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÅöÐÇ ÌÇÁó æóÚúÏõ ÃõæáÇåõãÇ ÈóÚóËúäÇ Úóáóíúßõãú ÚöÈÇÏÇð áóäÇ Ãõæáöí ÈóÃúÓò ÔóÏöíÏò [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 5] ¡ áöÃóä ÇáøóÐíä ÃÓÇÄæÇ æóÏóÎóáõæÇ ÇáúãóÓúÌöÏó åóÐöåö ÇáúãóÑøóÉó ÃõãøóÉñ ÛóíúÑõ ÇáøóÐöíäó ÌóÇÓõæÇ ÎöáóÇáó ÇáÏøöíóÇÑö ÍóÓóÈö ÔóåóÇÏóÉö ÇáÊøóÇÑöíÎö æóÃóÞúæóÇáö ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí.
æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò¡ æóÍóãúÒóÉõ¡ æóÃóÈõæ ÈóßúÑò Úóäú ÚóÇÕöãò¡ æóÎóáóÝò áöíóÓõæÁó ÈöÇáúÅöÝúÑóÇÏö æóÇáÖøóãöíÑõ áöáøóåö ÊóÚóÇáóì. æóÞóÑóÃó ÇáúßöÓóÇÆöíøõ áöäóÓõæÁó Èöäõæäö ÇáúÚóÙóãóÉö. æóÊóæúÌöíåõ åóÇÊóíúäö ÇáúÞöÑóÇÁóÊóíúäö ãöäú ÌöåóÉö ãõæóÇÝóÞóÉö ÑóÓúãö ÇáúãõÕúÍóÝö Ãóäøó ÇáúåóãúÒóÉó ÇáúãóÝúÊõæÍóÉó ÈóÚúÏó ÇáúæóÇæö ÞóÏú ÊõÑúÓóãõ ÈöÕõæÑóÉö ÃóáúÝò¡ ÝóÇáÑøóÓúãõ íóÓúãóÍõ ÈöÞöÑóÇÁóÉö æóÇæö ÇáúÌóãóÇÚóÉö Úóáóì Ãóäú íóßõæäó ÇáúÃóáöÝõ ÃóáöÝó ÇáúÝóÑúÞö æóÈöÞöÑóÇÁóÊóíö ÇáúÅöÝúÑóÇÏö Úóáóì Ãóäøó ÇáúÃóáöÝó ÚóáóÇãóÉõ ÇáúåóãúÒóÉö.
æóÖóãöíÑóÇ «áöíóÓõæÁõæÇ æáíÏÎáæÇ» ÚóÇÆöÏóÇäö Åöáóì ÚöÈÇÏÇð áóäÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 5] ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö áóÝúÙöåö áóÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑ ãóÇ ÕÏÞ ÇáúãóÚóÇÏö¡ Úóáóì äóÍúæö Þóæúáöåöãú: ÚöäúÏöí ÏöÑúåóãñ æóäöÕúÝõåõ¡ Ãóíú äöÕúÝõ ÕóÇÍöÈö ÇÓúãö ÏöÑúåóãò¡ æóÐóáößó ÊóÚúæöíáñ Úóáóì ÇáúÞóÑöíäóÉö áöÇÞúÊöÖóÇÁö ÇáÓøöíóÇÞö ÈõÚúÏó ÇáÒøóãóäö Èóíúäó ÇáúãóÑøóÊóíúäö: ÝóßóÇäó åóÐóÇ ÇáúÅöÖúãóÇÑõ ãöäó ÇáúÅöíÌóÇÒö.
_________
(1) ÇäúÙõÑ Ãæá ÇáúÝóÞúÑóÉ æóãóÇ íóÌöíÁ ÈÚÏ Ýöí ÇáúÝóÞúÑóÉ ÇáãæÇáíÉ (ÇáäÇÔÑ) .(15/36)
æóÖóãöíÑõ ßóãÇ ÏóÎóáõæåõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúÚöÈóÇÏö ÇáúãóÐúßõæÑö Ýöí ÐößúÑö ÇáúãóÑøóÉö ÇáúÃõæáóì ÈöÞóÑöíäóÉö ÇÞúÊöÖóÇÁö ÇáúãóÚúäóì ãóÑóÇÌöÚó ÇáÖøóãóÇÆöÑö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÃóËÇÑõæÇ ÇáúÃóÑúÖó æóÚóãóÑõæåÇ ÃóßúËóÑó ãöãøóÇ ÚóãóÑõæåÇ [ÇáÑøæã: 9] ¡ æóÞóæúáõ ÚóÈøóÇÓö Èúäö ãöÑúÏóÇÓò:
ÚõÏúäóÇ æóáóæúáóÇ äóÍúäõ ÃóÍúÏóÞó ÌóãúÚõåõãú ... ÈöÇáúãõÓúáöãöíäó æóÃóÍúÑóÒõæÇ ãóÇ ÌóãóÚõæÇ
ÝóÇáÓøöíóÇÞõ ÏóÇáøñ Úóáóì ãóÚóÇÏö (ÃóÍúÑóÒõæÇ) æóãóÚóÇÏö (ÌóãóÚõæÇ) .
æóÓóæúÁõ ÇáúæõÌõæåö: ÌóÚúáõ ÇáúãóÓóÇÁóÉö ÚóáóíúåóÇ¡ Ãóíú ÊóÓúáöíØõ ÃóÓúÈóÇÈö ÇáúãóÓóÇÁóÉö æóÇáúßóÂÈóÉö Úóáóíúßõãú ÍóÊøóì ÊóÈúÏõæó Úóáóì æõÌõæåößõãú áöÃóäøó ãóÇ íõÎóÇáöÌõ ÇáúÅöäúÓóÇäó ãöäú Ûóãøò æóÍõÒúäò¡ Ãóæú ÝóÑóÍò æóãóÓóÑøóÉò íóÙúåóÑõ ÃóËóÑõåõ Úóáóì ÇáúæóÌúåö Ïõæäó ÛóíúÑöåö ãöäó ÇáúÌóÓóÏö¡ ßóÞóæúáö ÇáúÃóÚúÔóì:
æóÃõÞúÏöãõ ÅöÐóÇ ãóÇ ÃóÚúíõäõ ÇáäøóÇÓö ÊóÝúÑóÞõ ÃóÑóÇÏó ÅöÐóÇ ãóÇ ÊóÝóÑøóÞó ÇáäøóÇÓõ æóÊóÙúåóÑõ ÚóáóÇãóÇÊõ ÇáúÝóÑóÞö Ýöí ÃóÚúíõäöåöãú.
æóÏõÎõæáõ ÇáúãóÓúÌöÏö ÏõÎõæáõ ÛóÒúæò ÈöÞóÑöíäóÉö ÇáÊøóÔúÈöíåö Ýöí Þóæúáöåö: ßóãÇ ÏóÎóáõæåõ Ãóæøóáó ãóÑøóÉò ÇáúãõÑóÇÏõ ãöäúåõ Þóæúáõåõ: ÝóÌÇÓõæÇ ÎöáÇáó ÇáÏøöíÇÑö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 5] .
æóÇáÊøóÊúÈöíÑõ: ÇáúÅöåúáóÇßõ æóÇáúÅöÝúÓóÇÏõ.
æóãóÇ ÚóáóæúÇ ãóæúÕõæáõ åõæó ãóÝúÚõæáõ «íõÊóÈøöÑõæÇ» ¡ æóÚóÇÆöÏõ ÇáÕøöáóÉö ãóÍúÐõæÝñ áöÃóäøóåõ ãõÊøóÕöáñ ãóäúÕõæÈñ¡ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ãóÇ Úóáóæúåõ¡ æóÇáúÚõáõæøõ Úõáõæøñ ãóÌóÇÒöíøñ æóåõæó ÇáöÇÓúÊöíáóÇÁõ æóÇáúÛóáóÈõ.
æóáóãú íóÚöÏúåõãõ Çááøóåõ Ýöí åóÐöåö ÇáúãóÑøóÉö ÅöáøóÇ ÈöÊóæóÞøõÚö ÇáÑøóÍúãóÉö Ïõæäó ÑóÏøö ÇáúßóÑøóÉö¡ ÝóßóÇäó ÅöíãóÇÁð Åöáóì Ãóäøóåõãú áóÇ ãöáúßó áóåõãú ÈóÚúÏó åóÐöåö ÇáúãóÑøóÉö. æóÈöåóÐóÇ ÊóÈóíøóäó Ãóäøó ÇáúãõÔóÇÑó Åöáóíúåö ÈöåóÐöåö ÇáúãóÑøóÉö ÇáúÂÎöÑóÉö åõæó ãóÇ ÇÞúÊóÑóÝóåõ ÇáúíóåõæÏõ ãöäó ÇáúãóÝóÇÓöÏö æóÇáÊøóãóÑøõÏö æóÞóÊúáö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö æóÇáÕøóÇáöÍöíäó æóÇáöÇÚúÊöÏóÇÁö Úóáóì ÚöíÓóì æóÃóÊúÈóÇÚöåö¡ æóÞóÏú ÃóäúÐóÑóåõãõ ÇáäøóÈöíÁõ ãóáøóÇÎöí Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍóíúäö ÇáËøóÇáöËö æóÇáÑøóÇÈöÚö ãöäú ßöÊóÇÈöåö æóÃóäúÐóÑóåõãú ÒóßóÑöíøóÇÁõ æóíóÍúíóì æóÚöíÓóì (1) Ýóáóãú íóÑúÚóæõæÇ ÝóÖóÑóÈóåõãõ Çááøóåõ ÇáÖøóÑúÈóÉó ÇáúÞóÇÖöíóÉó ÈöíóÏö ÇáÑøõæãóÇäö.
_________
(1) ÇäúÙõÑ ÇáÅÕÍÇÍ ÇáËøóÇáöË ãä ÅäÌíá ãÑÞÓ ÇáÍæÇÑì.(15/37)
æóÈóíóÇäõ Ðóáößó: Ãóäøó ÇáúíóåõæÏó ÈóÚúÏó Ãóäú ÚóÇÏõæÇ Åöáóì ÃõæÑúÔóáöíãó æóÌóÏøóÏõæÇ ãõáúßóåõãú æóãóÓúÌöÏóåõãú Ýöí Òóãóäö (ÏóÇÑöíõæÓó) æóÃõØúáöÞó áóåõãõ ÇáÊøóÕóÑøõÝõ Ýöí ÈöáóÇÏöåöãõ ÇáøóÊöí ÛóáóÈóåõãú ÚóáóíúåóÇ ÇáúÈóÇÈöáöíøõæäó æóßóÇäõæÇ ÊóÍúÊó äõÝõæÐö ãóãúáóßóÉö ÝóÇÑöÓó¡ ÝóãóßóËõæÇ Úóáóì Ðóáößó ãöÇÆóÊóíú ÓóäóÉò ãöäú ÓóäóÉö 530 Åöáóì ÓóäóÉö 330 ÞóÈúáó ÇáúãóÓöíÍö¡ Ëõãøó ÃóÎóÐó ãõáúßõåõãú Ýöí ÇáöÇäúÍöáóÇáö ÈöåõÌõæãö ÇáúÈóØóÇáöÓóÉö ãõáõæßö ãöÕúÑó Úóáóì ÃõæÑúÔóáöíãó ÝóÕóÇÑõæÇ ÊóÍúÊó ÓõáúØóÇäöåöãú Åöáóì ÓóäóÉö 166 ÞóÈúáó ÇáúãóÓöíÍö ÅöÐú ÞóÇãó ÞóÇÆöÏñ ãöäú ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÇÓúãõåõ (ãöíËöíóÇ) æóßóÇäó ãöäó ÇááøóÇæöíøöíäó ÝóÇäúÊóÕóÑó áöáúíóåõæÏö æóÊóæóáøóì ÇáúÃóãúÑó Úóáóíúåöãú æóÊóÓóáúÓóáó Çáúãõáúßõ ÈóÚúÏóåõ Ýöí ÃóÈúäóÇÆöåö Ýöí Òóãóäò ãóáöíÁò ÈöÇáúÝöÊóäö Åöáóì ÓóäóÉö ÃóÑúÈóÚöíäó ÞóÈúáó ÇáúãóÓöíÍö. ÏóÎóáóÊö ÇáúãóãúáóßóÉó ÊóÍúÊó äõÝõæÐö ÇáÑøõæãóÇäöíøöíäó¡ æóÃóÞóÇãõæÇ ÚóáóíúåóÇ ÃõãóÑóÇÁó ãöäó ÇáúíóåõæÏö ßóÇäó ÃóÔúåóÑõåõãú (åöíÑõæÏõÓó) Ëõãøó ÊóãóÑøóÏõæÇ áöáúÎõÑõæÌö Úóáóì ÇáÑæãÇäííä¡ ÝóÃÑúÓá ÝíÕÑ ÑõæãöíøóÉó ÇáúÞóÇÆöÏó (ÓöíÓöíóÇäõæÓó) ãóÚó ÇÈúäöåö ÇáúÞóÇÆöÏö (ØöíØõæÓó) ÈöÇáúÌõíõæÔö Ýöí ÍõÏõæÏö ÓóäóÉö ÃóÑúÈóÚöíäó ÈóÚúÏó ÇáúãóÓöíÍö
ÝóÎóÑõÈóÊú ÃõæÑúÔóáöíãõ æóÇÍúÊóÑóÞó ÇáúãóÓúÌöÏõ¡ æóÃóÓóÑó (ØöíØõæÓõ) äóíøöÝðÇ æóÊöÓúÚöíäó ÃóáúÝðÇ ãöäó ÇáúíóåõæÏö¡ æóÞóÊóáó ãöäó ÇáúíóåõæÏö Ýöí Êöáúßó ÇáúÍõÑõæÈö äóÍúæó ÃóáúÝö ÃóáúÝò¡ Ëõãøó ÇÓúÊóÚóÇÏõæÇ ÇáúãóÏöíäóÉó æóÈóÞöíó ãöäúåõãú ÔöÑúÐöãóÉñ ÞóáöíáóÉñ ÈöåóÇ Åöáóì Ãóäú æóÇÝóÇåõãõ ÇáúÅöãúÈöÑóÇØõæÑõ ÇáÑøõæãóÇäöíøõ (ÃóÏúÑöíóÇäõæÓõ) ÝóåóÏóãóåóÇ æóÎóÑøóÈóåóÇ æóÑóãóì ÞóäóÇØöíÑó ÇáúãöáúÍö Úóáóì ÃóÑúÖöåóÇ ßóíúáóÇ ÊóÚõæÏó ÕóÇáöÍóÉð áöáÒøöÑóÇÚóÉö¡ æóÐóáößó ÓóäóÉó 135 áöáúãóÓöíÍö. æóÈöÐóáößó ÇäúÊóåóì ÃóãúÑõ ÇáúíóåõæÏö æóÇäúÞóÑóÖó¡ æóÊóÝóÑøóÞõæÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóáóãú ÊóÎúÑõÌú ÃõæÑúÔóáöíãõ ãöäú Íõßúãö ÇáÑøõæãóÇäö ÅöáøóÇ Íöíäó ÝóÊóÍóåóÇ ÇáúãõÓúáöãõæäó Ýöí Òóãóäö ÚõãóÑó Èúäö ÇáúÎØÇÈ ÓäÉ 16 åÜ ÕõáúÍðÇ ãóÚó ÃóåúáöåóÇ æóåöíó ÊõÓóãøóì íóæúãóÆöÐò (ÅöíáöíóÇÁõ) .
æóÞóæúáõåõ: æóÅöäú ÚõÏúÊõãú ÚõÏúäÇ íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúæóÇæõ ÚóÇØöÝóÉð Úóáóì ÌõãúáóÉö ÚóÓì ÑóÈøõßõãú Ãóäú íóÑúÍóãóßõãú ÚóØúÝó ÇáÊøóÑúåöíÈö Úóáóì ÇáÊøóÑúÛöíÈö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ãõÚúÊóÑöÖóÉð æóÇáúæóÇæõ ÇÚúÊöÑóÇÖöíøóÉñ. æóÇáúãóÚúäóì: ÈóÚúÏó Ãóäú íóÑúÍóãóßõãú ÑóÈøõßõãú æóíõÄóãøöäóßõãú Ýöí ÇáúÈöáóÇÏ ÇáøóÊöí ÊáÌÃæä ÅöáóíúåóÇ¡ Åöäú ÚõÏúÊõãú Åöáóì ÇáúÅöÝúÓóÇÏö ÚõÏúäóÇ Åöáóì ÚöÞóÇÈößõãú¡ Ãóíú ÚõÏúäóÇ áöãöËúáö ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäú ÚöÞóÇÈö ÇáÏøõäúíóÇ.(15/38)
Åöäøó åóÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäó íóåúÏöí áöáøóÊöí åöíó ÃóÞúæóãõ æóíõÈóÔøöÑõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáøóÐöíäó íóÚúãóáõæäó ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö Ãóäøó áóåõãú ÃóÌúÑðÇ ßóÈöíÑðÇ (9) æóÃóäøó ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÇáúÂÎöÑóÉö ÃóÚúÊóÏúäóÇ áóåõãú ÚóÐóÇÈðÇ ÃóáöíãðÇ (10)
æóÌõãúáóÉõ æóÌóÚóáúäÇ Ìóåóäøóãó áöáúßÇÝöÑöíäó ÍóÕöíÑÇð ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÚóÓì ÑóÈøõßõãú Ãóäú íóÑúÍóãóßõãú áöÅöÝóÇÏóÉö Ãóäøó ãóÇ ÐõßöÑó ÞóÈúáóåõ ãöäú ÚöÞóÇÈò ÅöäøóãóÇ åõæó ÚöÞóÇÈñ Ïõäúíóæöíøñ æóÃóäøó æóÑóÇÁóåõ ÚöÞóÇÈó ÇáúÂÎöÑóÉö.
æóÝöíåö ãóÚúäóì ÇáÊøóÐúíöíáö áöÃóäøó ÇáÊøóÚúÑöíÝ Ýöí áöáúßÇÝöÑöíäó íóÚõãøõ ÇáãÎÇØÈíä æóÛóíÑåã. æíæãìÁ åóÐóÇ Åöáóì Ãóäøó ÚöÞóÇÈóåõãú Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ áóíúÓó ãóÞúÕõæÑðÇ Úóáóì ÐõäõæÈö ÇáúßõÝúÑö Èóáú åõæó ãóäõæØñ ÈöÇáúÅöÝúÓóÇÏö Ýöí ÇáúÃóÑúÖö æóÊóÚóÏøöí ÍõÏõæÏö ÇáÔøóÑöíÚóÉö. æóÃóãøóÇ ÇáúßõÝúÑõ ÈöÊóßúÐöíÈö ÇáÑøõÓõáö ÝóÞóÏú ÍóÕóáó Ýöí ÇáúãóÑøóÉö ÇáúÂÎöÑóÉö ÝóÅöäøóåõãú ßóÐøóÈõæÇ ÚöíÓóì¡ æóÃóãøóÇ Ýöí ÇáúãóÑøóÉö ÇáúÃõæáóì Ýóáóãú ÊóÃúÊöåöãú ÑõÓõáñ æóáóßöäøóåõãú ÞóÊóáõæÇ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁó ãöËúáó ÃóÔúÚöíóÇÁó¡ æóÃóÑúãöíóÇÁó¡ æóÞóÊúáõ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ßõÝúÑñ.
æóÇáúÍóÕöíÑõ: ÇáúãóßóÇäõ ÇáøóÐöí íõÍúÕóÑõ Ýöíåö ÝóáóÇ íõÓúÊóØóÇÚõ ÇáúÎõÑõæÌõ ãöäúåõ¡ Ýóåõæó ÅöãøóÇ ÝóÚöíáñ ÈöãóÚúäóì ÝóÇÚöáò¡ æóÅöãøóÇ ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáò Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö ãõÊóÚóáøöÞò¡ Ãóíú ãóÍúÕõæÑ Ýöíåö.
[9¡ 10]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÇáúÂíóÇÊ 9 Åöáóì 10]
Åöäøó åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäó íóåúÏöí áöáøóÊöí åöíó ÃóÞúæóãõ æóíõÈóÔøöÑõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáøóÐöíäó íóÚúãóáõæäó ÇáÕøóÇáöÍÇÊö Ãóäøó áóåõãú ÃóÌúÑÇð ßóÈöíÑÇð (9) æóÃóäøó ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÇáúÂÎöÑóÉö ÃóÚúÊóÏúäÇ áóåõãú ÚóÐÇÈÇð ÃóáöíãÇð (10)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøñ ÚóÇÏó Èöåö ÇáúßóáóÇãõ Åöáóì ÇáúÛóÑóÖö ÇáúÃóåóãøö ãöäú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö æóåõæó ÊÃííÏ
ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáúÂíóÇÊö æóÇáúãõÚúÌöÒóÇÊö¡ æóÅöíÊóÇÄõåõ ÇáúÂíóÇÊö ÇáøóÊöí ÃóÚúÙóãõåóÇ ÂíóÉõ ÇáúÞõÑúÂäö ßóãóÇ ÞóÏøóãúäóÇåõ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÂÊóíúäÇ ãõæÓóì ÇáúßöÊÇÈó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 2] . æóÃóÚúÞóÈó Ðóáößó ÈöÐößúÑö ãóÇ ÃõäúÒöáó Úóáóì Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ãöäó ÇáúßõÊõÈö áöáúåõÏóì æóÇáÊøóÍúÐöíÑö¡ æóãóÇ äÇáåã ãä ÌÑÇÁ ãõÎóÇáóÝóÊöåöãú ãóÇ ÃóãóÑóåõãõ Çááøóåõ Èöåö¡ æóãöäú ÚõÏõæáöåöãú Úóäú Óõäóäö ÃóÓúáóÇÝöåöãú ãöäú ÚóåúÏö äõæÍò. æóÝöí Ðóáößó ÝóÇÆöÏóÉõ ÇáÊøóÍúÐöíÑö ãöäú æõÞõæÚö ÇáúãõÓúáöãöíäó ÝöíãóÇ æóÞóÚó Ýöíåö Èóäõæ ÅöÓúÑóÇÆöíáó¡ æóåöíó ÇáúÝóÇÆöÏóÉõ ÇáúÚõÙúãóì ãöäú ÐößúÑö ÞóÕóÕö ÇáúÞõÑúÂäö¡ æóåöíó ÝóÇÆöÏóÉõ ÇáÊøóÇÑöíÎö.(15/39)
æóÊóÃúßöíÏõ ÇáúÌõãúáóÉö ãõÑóÇÚðì Ýöíåö ÍóÇáõ ÈóÚúÖö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó æóåõãõ ÇáøóÐöíäó áóãú íõÐúÚöäõæÇ Åöáóíúåö¡ æóÍóÇáõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ãöäó ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöåóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑö¡ ÝóÇáÊøóæúßöíÏõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ãóÚúäóíóíúåö ÏóÝúÚö ÇáúÅöäúßóÇÑö æóÇáöÇåúÊöãóÇãö¡ æóáóÇ ÊóÚóÇÑõÖó Èóíúäó ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑóíúäö.
æóÞóæúáõåõ: åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäó ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì ÇáúÍóÇÖöÑö Ýöí ÃóÐúåóÇäö ÇáäøóÇÓö ãöäó ÇáúãöÞúÏóÇÑö ÇáúãõäóÒøóáö ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö ÞóÈúáó åóÐöåö ÇáúÂíóÉö.
æóÈõíøöäóÊö ÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ÈöÇáöÇÓúãö ÇáúæóÇÞöÚö ÈóÚúÏóåóÇ ÊóäúæöíåðÇ ÈöÔóÃúäö ÇáúÞõÑúÂäö.
æóÞóÏú ÌóÇÁóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÊóäúÝöíÓðÇ Úóáóì ÇáúãõÄúãöäöíäó ãöäú ÃóËóÑö ÇáúÞóÕóÕö ÇáúãóåõæáóÉö ÇáøóÊöí ÞõÕøóÊú Úóäú Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó æóãóÇ Íóáøó Èöåöãú ãöäó ÇáúÈóáóÇÁö ãöãøóÇ íõËöíÑõ Ýöí äõÝõæÓö ÇáúãõÓúáöãöíäó ÇáúÎóÔúíóÉó ãöäú Ãóäú íõÕöíÈóåõãú ãöËúáõ ãóÇ ÃóÕóÇÈó ÃõæáóÆößó¡ ÝóÃóÎúÈóÑõæÇ ÈöÃóäøó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ãóÇ íóÚúÕöãõåõãú Úóäö ÇáúæõÞõæÚö ÝöíãóÇ æóÞóÚó Ýöíåö Èóäõæ ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÅöÐú åõæó íóåúÏöí áöáØøóÑöíÞö ÇáøóÊöí åöíó ÃóÞúæóãõ ãöãøóÇ Óóáóßóåõ Èóäõæ ÅöÓúÑóÇÆöíáó¡ æóáöÐóáößó ÐóßóÑó ãóÚó ÇáúåöÏóÇíóÉö ÈöÔóÇÑóÉó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáøóÐöíäó íóÚúãóáõæäó ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö¡ æóäöÐóÇÑóÉó ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÇáúÂÎöÑóÉö. æóÝöí ÇáÊøóÚúÈöíÑ áöáøóÊöí åöíó ÃóÞúæóãõ äõßúÊóÉñ áóØöíÝóÉñ ÓóÊóÃúÊöí. æóÊöáúßó ÚóÇÏóÉõ ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÊóÚúÞöíÈö ÇáÑøóåúÈóÉö ÈÇáÑÛÈÉ æóÚóßÓå.
æáöáøóÊöí åöíó ÃóÞúæóãõ ÕöÝóÉñ áöãóÍúÐõæÝò Ïóáøó Úóáóíúåö íóåúÏöí¡ Ãóíú áöáØøóÑöíÞö ÇáøóÊöí åöíó ÃóÞúæóãõ¡ áöÃóäøó ÇáúåöÏóÇíóÉó ãöäú ãõáóÇÒöãóÇÊö ÇáÓøóíúÑö æóÇáØøóÑöíÞö¡ Ãóæú áöáúãöáøóÉö ÇáúÃóÞúæóãö¡ æóÝöí ÍóÐúÝö ÇáúãóæúÕõæÝö ãöäó ÇáúÅöíÌóÇÒö ãöäú ÌöåóÉò æóãöäó ÇáÊøóÝúÎöíãö ãöäú ÌöåóÉò ÃõÎúÑóì ãóÇ ÑóÌøóÍó ÇáúÍóÐúÝó Úóáóì ÇáÐøßÑ.
æÇáÃÞæã: ÊóÝúÖöíá ÇáúÞóæöíãö. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõ íóåúÏöí áöáøóÊöí åöíó ÃóÞúæóãõ ãöäú åõÏóì ßöÊóÇÈö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö: æóÌóÚóáúäÇåõ åõÏìð áöÈóäöí ÅöÓúÑÇÆöíáó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 2] . ÝóÝöíåö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì ÖóãóÇäö ÓóáóÇãóÉö ÃõãøóÉö ÇáúÞõÑúÂäö ãöäó ÇáúÍóíúÏóÉö Úóäö ÇáØøóÑöíÞö ÇáúÃóÞúæóãö¡ áöÃóäøó ÇáúÞõÑúÂäó ÌóÇÁó ÈöÃõÓúáõæÈò ãöäó ÇáúÅöÑúÔóÇÏö Þóæöíãò Ðöí ÃóÝúäóÇäò áóÇ íóÍõæáõ Ïõæäóåõ æóÏõæäó ÇáúæõáõæÌö Åöáóì ÇáúÚõÞõæáö ÍóÇÆöáñ¡ æóáóÇ íõÛóÇÏöÑõ ãóÓúáóßðÇ Åöáóì äóÇÍöíóÉò ãöäú äóæóÇÍöí ÇáúÃóÎúáóÇÞö æóÇáØøóÈóÇÆöÚö ÅöáøóÇ Óóáóßóåõ ÅöáóíúåóÇ ÊóÍúÑöíÖðÇ Ãóæú ÊóÍúÐöíÑðÇ¡ ÈöÍóíúËõ áóÇ íóÚúÏóãõ
ÇáúãõÊóÏóÈøöÑõ Ýöí ãóÚóÇäöíåö ÇÌúÊöäóÇÁó ËöãóÇÑö ÃóÝúäóÇäöåö¡ æóÈöÊöáúßó ÇáúÃóÓóÇáöíÈö ÇáøóÊöí áóãú ÊóÈúáõÛúåóÇ ÇáúßõÊõÈõ ÇáÓøóÇÈöÞóÉõ ßóÇäóÊö ÇáØøóÑöíÞóÉõ(15/40)
æóíóÏúÚõ ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÈöÇáÔøóÑøö ÏõÚóÇÁóåõ ÈöÇáúÎóíúÑö æóßóÇäó ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÚóÌõæáðÇ (11)
ÇáøóÊöí íóåúÏöí Åöáóì ÓõáõæßöåóÇ ÃóÞúæóãó ãöäó ÇáØøóÑóÇÆöÞö ÇáúÃõÎúÑóì æóÅöäú ßóÇäóÊö ÇáúÛóÇíóÉõ ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÇáúæõÕõæáõ ÅöáóíúåóÇ æóÇÍöÏóÉð.
æóåóÐóÇ æóÕúÝñ ÅöÌúãóÇáöíøñ áöãóÚúäóì åöÏóÇíóÊöåö Åöáóì ÇáøóÊöí åöíó ÃóÞúæóãõ áóæú ÃõÑöíÏó ÊóÝúÕöíáõåõ áóÇÞúÊóÖóì ÃóÓúÝóÇÑðÇ¡ æóÍóÓúÈõßó ãöËóÇáðÇ áöÐóáößó ÃóÓóÇáöíÈõ ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÓóÏøö ãóÓóÇáößö ÇáÔøöÑúßö ÈöÍóíúËõ ÓóáöãóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ Ýöí ÌóãöíÚö ÃóØúæóÇÑöåóÇ ãöäó ÇáÊøóÎúáöíØö Èóíúäó ÇáÊøóÞúÏöíÓö ÇáúÈóÔóÑöíøö æóÈóíúäó ÇáÊøóãúÌöíÏö ÇáúÅöáóåöíøö¡ Ýóáóãú ÊóäúÒöáú Åöáóì ÍóÖöíÖö ÇáÔøöÑúßö ÈöÍóÇáò¡ ÝóãóÍóáøõ ÇáÊøóÝúÖöíáö åõæó æóÓóÇÆöáõ ÇáúæõÕõæáö Åöáóì ÇáúÛóÇíóÉö ãöäó ÇáúÍóÞøö æóÇáÕøöÏúÞö¡ æóáóíúÓó ãóÍóáøõ ÇáÊøóÝúÖöíáö Êöáúßó ÇáúÛóÇíóÉó ÍóÊøóì íõÞóÇáó: Åöäøó ÇáúÍóÞøó áóÇ íóÊóÝóÇæóÊõ.
æóÇáúÃóÌúÑõ ÇáúßóÈöíÑõ ÝõÓøöÑó ÈöÇáúÌóäøóÉö¡ æóÇáúÚóÐóÇÈõ ÇáúÃóáöíãõ ÈöÌóåóäøóãó¡ æóÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäú íõÍúãóáó Úóáóì Úõãõæãö ÇáúÃóÌúÑö æóÇáúÚóÐóÇÈö¡ ÝóíóÔúãóáó ÃóÌúÑó ÇáÏøõäúíóÇ æóÚóÐóÇÈóåóÇ¡ æóåõæó ÇáúãõäóÇÓöÈõ áöãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäú ÓóÚóÇÏóÉö ÚóíúÔö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó æóÔóÞóÇÆöåö¡ ÝóÌóÚóáó ÇÎúÊöáóÇÝó ÇáúÍóÇáóíúäö ÝöíåöãóÇ ãóæúÚöÙóÉð áöÍóÇáóíö ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÇáúãõÔúÑößöíäó.
æóÃóäøó ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÇáúÂÎöÑóÉö ÚóØúÝñ Úóáóì Ãóäøó áóåõãú ÃóÌúÑÇð ßóÈöíÑÇð áöÃóäøóåõ ãöäú ÌõãúáóÉö ÇáúÈöÔóÇÑóÉö¡ ÅöÐö ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÇáúÂÎöÑóÉö ãõÔúÑößõæ ÞõÑóíúÔò æóåõãú ÃóÚúÏóÇÁõ ÇáúãõÄúãöäöíäó¡ ÝóáóÇ ÌóÑóãó Ãóäøó ÚóÐóÇÈó ÇáúÚóÏõæøö ÈöÔóÇÑóÉñ áöãóäú ÚóÇÏóÇåõ.
æóÇáöÇÞúÊöÕóÇÑõ Úóáóì åóÐóíúäö ÇáúÝóÑöíÞóíúäö åõæó ãõÞúÊóÖóì ÇáúãóÞóÇãö áöãõäóÇÓóÈóÉö ÊóßúÐöíÈö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÇáúÅöÓúÑóÇÁö ÝóáóÇ ÛóÑóÖó Ýöí ÇáúÅöÚúáóÇãö ÈöÍóÇáö Ãåá ÇáúßÊÇÈ.
[11]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 11]
æóíóÏúÚõ ÇáúÅöäúÓÇäõ ÈöÇáÔøóÑøö ÏõÚÇÁóåõ ÈöÇáúÎóíúÑö æóßÇäó ÇáúÅöäúÓÇäõ ÚóÌõæáÇð (11)
ãóæúÞöÚõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉö åõäóÇ ÛóÇãöÖñ¡ æóÇäúÊöÒóÇÚõ ÇáúãóÚúäóì ãöäú äóÙúãöåóÇ æóÃóáúÝóÇÙöåóÇ ÃóíúÖðÇ¡ æóáóãú íóÃúÊö ÝöíåóÇ ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó ÈöãóÇ íäËáÌ áóåõ ÇáÕøóÏúÑõ. æóÇáøóÐöí íóÙúåóÑõ áöí Ãóäøó(15/41)
ÇáúÂíóÉó ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ áóãøóÇ ÇÔúÊóãóáóÊú Úóáóì ÈöÔóÇÑóÉò æóÅöäúÐóÇÑò æóßóÇäó ÇáúãõäúÐóÑõæäó ÅöÐóÇ ÓóãöÚõæÇ ÇáúæóÚöíÏó æóÇáúÅöäúÐóÇÑó íóÓúÊóåúÒöÆõæäó Èöåö æóíóÞõæáõæäó: ãóÊì åÐóÇ ÇáúæóÚúÏõ Åöäú ßõäúÊõãú ÕÇÏöÞöíäó [íÓ: 48] ÚóØóÝó åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãó Úóáóì ãóÇ ÓóÈóÞó ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì Ãóäøó áöÐóáößó ÇáúæóÚúÏö ÃóÌóáðÇ ãõÓóãøðì. ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÅöäúÓóÇäö ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÇáøóÐöí áóÇ íõÄúãöäõ ÈöÇáúÂÎöÑóÉö ßóãóÇ åõæó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóíóÞõæáõ ÇáúÅöäúÓÇäõ ÃóÅöÐÇ ãóÇ ãöÊøõ áóÓóæúÝó ÃõÎúÑóÌõ ÍóíøðÇ æÃó æóáÇ íóÐúßõÑõ ÇáúÅöäúÓÇäõ ÃóäøóÇ ÎóáóÞúäÇåõ ãöäú ÞóÈúáõ æóáóãú íóßõ ÔóíúÆÇð [ãóÑúíóã: 66- 67] æóÅöØúáóÇÞõ ÇáúÅöäúÓóÇäö Úóáóì ÇáúßóÇÝöÑö ßóËöíÑñ Ýöí ÇáúÞõÑúÂä.
æóÝÚá íÏÚæÇ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ãóÚúäóì íóØúáõÈõ æóíóÈúÊóÛöí¡ ßóÞóæúáö áóÈöíÏò:
ÃóÏúÚõæ Èöåöäøó áöÚóÇÞöÑò Ãóæú ãõØúÝöáò ... ÈõÐöáóÊú áöÌöíÑóÇäö ÇáúÌóãöíÚö áöÍóÇãõåóÇ
æóÞóæúáõåõ: ÏõÚÇÁóåõ ÈöÇáúÎóíúÑö ãóÕúÏóÑñ íõÝöíÏõ ÊóÔúÈöíåðÇ¡ Ãóíú íóÓúÊóÚúÌöáõ ÇáÔøóÑøó ßóÇÓúÊöÚúÌóÇáöåö ÇáúÎóíúÑ¡ íóÚúäöí íÓÊÈØìÁ Íõáõæáó ÇáúæóÚíÏ ßóãóÇ íÓÊÈØìÁ ÃÍÏ ÊóÃóÎøÑ ÎíÑ æõÚöÏó Èöåö.
æóÞóæúáõåõ: æóßÇäó ÇáúÅöäúÓÇäõ ÚóÌõæáðÇ ÊóÐúíöíáñ¡ ÝóÇáúÅöäúÓóÇäõ åóäóÇ ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáúÌöäúÓõ áöÃóäøóåõ ÇáúãõäóÇÓöÈõ áöáÊøóÐúíöíáö¡ Ãóíú æóãóÇ åóÄõáóÇÁö ÇáúßóÇÝöÑõæäó ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÇáúÂÎöÑóÉö ÅöáøóÇ ãöäú äóæúÚö ÇáúÅöäúÓóÇäö¡ æóÝöí äóæúÚö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÇáöÇÓúÊöÚúÌóÇáõ ÝóÅöäøó (ßóÇäó) ÊóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó ÇÓúãóåóÇ ãõÊøóÕöÝñ ÈöÎóÈóÑöåóÇ ÇÊøöÕóÇÝðÇ ãõÊóãóßøöäðÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóßÇäó ÇáúÅöäúÓÇäõ ÃóßúËóÑó ÔóíúÁò ÌóÏóáðÇ [ÇáúßóåúÝ: 54] .
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú Þóæúáöåö: æóßÇäó ÇáúÅöäúÓÇäõ ÚóÌõæáðÇ ÇáúßöäóÇíóÉõ Úóäú ÚóÏóãö ÊóÈóÕøõÑöåö æóÃóäøó Çááøóåó ÃóÚúáóãõ ÈöãõÞúÊóÖóì ÇáúÍößúãóÉö Ýöí ÊóæúÞöíÊö ÇáúÃóÔúíóÇÁö æóáóæú íõÚóÌøöáõ Çááøóåõ áöáäøóÇÓö ÇáÔøóÑøó ÇÓúÊöÚúÌÇáóåõãú ÈöÇáúÎóíúÑö áóÞõÖöíó Åöáóíúåöãú ÃóÌóáõåõãú [íõæäõÓ: 11] ¡ æóáóßöäøóåõ ÏóÑøóÌó áóåõãú æóÕõæáó ÇáúÎóíúÑö æóÇáÔøóÑøö áõØúÝðÇ Èöåöãú Ýöí ÇáúÍóÇáóíúäö.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: ÈöÇáÔøóÑøö æÈöÇáúÎóíúÑö áöÊóÃúßöíÏö áõÕõæÞö ÇáúÚóÇãöáö ÈöãóÚúãõæáöåö ßóÇáøóÊöí Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇãúÓóÍõæÇ ÈöÑõÄõÓößõãú [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 6] Ãóæú áöÊóÖúãöíäö ãóÇÏøóÉö ÇáÏøõÚóÇÁö ãóÚúäóì ÇáöÇÓúÊöÚúÌóÇáö¡ Ýóíóßõæäõ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÓúÊóÚúÌöáõ ÈöåóÇ ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöåÇ [ÇáÔæÑì: 18] .(15/42)
æóÌóÚóáúäóÇ Çááøóíúáó æóÇáäøóåóÇÑó ÂíóÊóíúäö ÝóãóÍóæúäóÇ ÂíóÉó Çááøóíúáö æóÌóÚóáúäóÇ ÂíóÉó ÇáäøóåóÇÑö ãõÈúÕöÑóÉð áöÊóÈúÊóÛõæÇ ÝóÖúáðÇ ãöäú ÑóÈøößõãú æóáöÊóÚúáóãõæÇ ÚóÏóÏó ÇáÓøöäöíäó æóÇáúÍöÓóÇÈó æóßõáøó ÔóíúÁò ÝóÕøóáúäóÇåõ ÊóÝúÕöíáðÇ (12)
æóÚóÌõæáñ: ÕöíÛóÉõ ãõÈóÇáóÛóÉò Ýöí ÚóÇÌöáò. íõÞóÇáõ: ÚóÌöáó Ýóåõæó ÚóÇÌöáñ æóÚóÌõæáñ.
æóßõÊöÈó Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö æóíóÏúÚõ ÈöÏõæäö æóÇæò ÈóÚúÏó ÇáúÚóíúäö ÅöÌúÑóÇÁð áöÑóÓúãö ÇáúßóáöãóÉö Úóáóì ÍóÇáóÉö ÇáäøõØúÞö ÈöåóÇ Ýöí ÇáúæóÕúáö ßóãóÇ ßõÊöÈó ÓóäóÏúÚõ ÇáÒøóÈÇäöíóÉó [ÇáÚáÞ: 18] æóäóÙóÇÆöÑõåóÇ. ÞóÇáó ÇáúÝóÑøóÇÁõ: áóæú ßõÊöÈóÊú ÈöÇáúæóÇæö áóßóÇäó ÕóæóÇÈÇ.
[12]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 12]
æóÌóÚóáúäóÇ Çááøóíúáó æóÇáäøóåÇÑó ÂíóÊóíúäö ÝóãóÍóæúäÇ ÂíóÉó Çááøóíúáö æóÌóÚóáúäÇ ÂíóÉó ÇáäøóåÇÑö ãõÈúÕöÑóÉð áöÊóÈúÊóÛõæÇ ÝóÖúáÇð ãöäú ÑóÈøößõãú æóáöÊóÚúáóãõæÇ ÚóÏóÏó ÇáÓøöäöíäó æóÇáúÍöÓÇÈó æóßõáøó ÔóíúÁò ÝóÕøóáúäÇåõ ÊóÝúÕöíáÇð (12)
ÚØÝ Úáì æóíóÏúÚõ ÇáúÅöäúÓÇäõ ÈöÇáÔøóÑøö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 11] ¡ ÅöáóÎú. æóÇáúãõäóÇÓóÈóÉõ Ãóä ÌãáóÉ æóíóÏúÚõ ÇáúÅöäúÓÇäõ ÊóÊóÖóãøóäõ Ãóäøó ÇáúÅöÈúØóÇÁó ÊóÃúÎöíÑõ ÇáúæóÚúÏö áóÇ íóÑúÝóÚõåõ æóÃóäøó ÇáöÇÓúÊöÚúÌóÇáó áóÇ íõÌúÏöí ÕóÇÍöÈóåõ áöÃóäøó áößõáøö ÔóíúÁò ÃóÌóáðÇ¡ æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáúÃóÌóáõ ÚöÈóÇÑóÉð Úóäú ÃóÒúãóÇäò ßóÇäó ãõÔúÊóãöáðÇ Úóáóì áóíúáò æóäóåóÇÑò ãõÊóÞóÖøöíóíúäö. æóåóÐóÇ ÔóÇÆöÚñ ÚöäúÏó ÇáäøóÇÓö Ýöí Ãóä ÇáÒøóãóÇä ãÊÞÖ æóÅöä ØóÇáó.
ÝóáóãøóÇ ÃõÑöíÏó ÇáÊøóäúÈöíåõ Úóáóì Ðóáößó ÃõÏúãöÌó Ýöíåö ãóÇ åõæó Ãóåóãøõ Ýöí ÇáúÚöÈúÑóÉö ÈöÇáÒøóãóäóíúäö æóåõæó ßóæúäõåõãóÇ ÂíóÊóíúäö Úóáóì æõÌõæÏö ÇáÕøóÇäöÚö æóÚóÙöíãö ÇáúÞõÏúÑóÉö¡ æóßóæúäöåöãóÇ ãöäøóÊóíúäö Úóáóì ÇáäøóÇÓö¡ æóßóæúäö ÇáäøóÇÓö ÑõÈøóãóÇ ßóÑöåõæÇ
Çááøóíúáó áöÙõáúãóÊöåö¡ æóÇÓúÊóÚúÌóáõæÇ ÇäúÞöÖóÇÁóåõ ÈöØõáõæÚö ÇáÕøóÈóÇÍö Ýöí ÃóÞúæóÇáö ÇáÔøõÚóÑóÇÁö æóÛóíúÑöåöãú¡ Ëõãøó ÈöÒöíóÇÏóÉö ÇáúÚöÈúÑóÉö Ýöí ÃóäøóåõãóÇ ÖöÏøóÇäö¡ æóÝöí ßõáøò ãöäúåõãóÇ ÂËóÇÑõ ÇáäøöÚúãóÉö ÇáúãõÎúÊóáöÝóÉö æóåöíó äöÚúãóÉõ ÇáÓøóíúÑö Ýöí ÇáäøóåóÇÑö.
æóÇßúÊóÝóì ÈóÚúÏóåóÇ Úóäú ÚóÏøö äöÚúãóÉö ÇáÓøõßõæäö Ýöí Çááøóíúáö áöÙõåõæÑö Ðóáößó ÈöÇáúãõÞóÇÈóáóÉö¡ æóÈöÊöáúßó ÇáúãõÞóÇÈóáóÉö ÍóÕóáóÊú äöÚúãóÉõ ÇáúÚöáúãö ÈöÚóÏóÏö ÇáÓøöäöíäó æóÇáúÍöÓóÇÈö áöÃóäøóåõ áóæú ßóÇäó ÇáÒøóãóäõ ßõáøõåõ ÙõáúãóÉð Ãóæú ßõáøõåõ äõæÑðÇ áóãú íóÍúÕõáö ÇáÊøóãúíöíÒõ Èóíúäó ÃóÌúÒóÇÆöåö.
æóÝöí åóÐóÇ ÈóÚúÏó Ðóáößó ßõáøöåö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì ÖóÑúÈö ãóËóáò áöáúßõÝúÑö æóÇáúÅöíãóÇäö¡ æóáöáÖøóáóÇáö æóÇáúåõÏóì¡ ÝóáöÐóáößó ÚóÞøóÈó Èöåö Þóæúáóåõ: æóÂÊóíúäÇ ãõæÓóì ÇáúßöÊÇÈó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 2] ÇáúÂíóÉó¡ æóÞóæúáóåõ:(15/43)
Åöäøó åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäó íóåúÏöí áöáøóÊöí åöíó ÃóÞúæóãõ Åöáóì Þóæúáöåö: ÃóÚúÊóÏúäÇ áóåõãú ÚóÐÇÈÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 9- 10] ¡ æóáöÐóáößó ÚóÞøóÈó ÈöÞóæúáöåö ÈóÚúÏóåõ ãóäö ÇåúÊóÏì ÝóÅöäøóãÇ íóåúÊóÏöí áöäóÝúÓöåö ÇáúÂíóÉ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 15] . æóßõáøõ åóÐóÇ ÇáúÅöÏúãóÇÌö ÊóÒúæöíÏñ áöáúÂíóÉö ÈöæóÇÝöÑö ÇáúãóÚóÇäöí ÔóÃúäó ÈóáóÇÛóÉö ÇáúÞõÑúÂäö æóÅöíÌóÇÒöåö.
æóÊóÝúÑöíÚõ ÌõãúáóÉö ÝóãóÍóæúäÇ ÂíóÉó Çááøóíúáö ÇÚúÊöÑóÇÖñ æóÞóÚó ÈöÇáúÝóÇÁö Èóíúäó ÌõãúáóÉö æóÌóÚóáúäóÇ Çááøóíúáó æóÇáäøóåÇÑó æóÈóíúäó ãõÊóÚóáøöÞöåö æóåõæó áöÊóÈúÊóÛõæÇ.
æóÅöÖóÇÝóÉõ ÂíóÉò Åöáóì Çááøóíúáö æóÅöáóì ÇáäøóåóÇÑö íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÈóíóÇäöíøóÉð¡ Ãóíö ÇáúÂíóÉõ ÇáøóÊöí åöíó Çááøóíúáõ¡ æóÇáúÂíóÉ ÇáøóÊöí åöíó ÇáäøóåóÇÑõ. æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÂíóÉõ Çááøóíúáö ÇáúÂíóÉó ÇáúãõáóÇÒöãóÉó áóåõ æóåöíó ÇáúÞóãóÑõ¡ æóÂíóÉõ ÇáäøóåóÇÑö ÇáÔøóãúÓõ¡ ÝóÊóßõæäõ ÅöÚóÇÏóÉõ áóÝúÙö (ÂíóÉò) ÝöíåöãóÇ ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÈöÇáúÂíóÉö ãóÚúäðì ÂÎóÑõ æóÊóßõæäõ ÇáúÅöÖóÇÝóÉõ ÍóÞöíÞöíøóÉð¡ æóíóÕöíÑõ ÏóáöíáðÇ ÂÎóÑó Úóáóì ÈóÏöíÚö ÕõäúÚö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÊóÐúßöíÑðÇ ÈöäöÚúãóÉö Êóßúæöíäö åóÐóíúäö ÇáúÎóáúÞóíúäö ÇáúÚóÙöíãóíúäö. æóíóßõæäõ ãóÚúäóì ÇáúãóÍúæö Ãóäøó ÇáúÞóãóÑó ãóØúãõæÓñ áóÇ äõæÑó Ýöí ÌöÑúãöåö æóáóßöäøóåõ íóßúÊóÓöÈõ ÇáúÅöäóÇÑóÉó ÈöÇäúÚößóÇÓö ÔõÚóÇÚö ÇáÔøóãúÓö Úóáóì ßõÑóÊöåö¡ æóãóÚúäóì ßóæúäö ÂíóÉö ÇáäøóåóÇÑö ãõÈúÕöÑóÉð Ãóäøó ÇáÔøóãúÓ ÌÚá ÖæÄåÇ ÓóÈóÈó ÅöÈúÕóÇÑö ÇáäøóÇÓö ÇáúÃóÔúíóÇÁó¡ Ý ãõÈúÕöÑóÉð ÇÓúãõ ÝóÇÚöáö (ÃóÈúÕóÑó) ÇáúãõÊóÚóÏøöí¡ Ãóíú ÌóÚóáó ÛóíúÑóåõ ÈóÇÕöÑðÇ. æóåóÐóÇ ÃóÏóÞøõ ãóÚúäðì æóÃóÚúãóÞõ Ýöí ÅöÚúÌóÇÒö ÇáúÞõÑúÂäö ÈóáóÇÛóÉð æóÚöáúãðÇ ÝóÅöäøó åóÐöåö ÍóÞöíÞóÉñ ãöäú Úöáúãö ÇáúåóíúÆóÉö¡ æóãóÇ ÃõÚöíÏó áóÝúÙõ (ÂíóÉò) ÅöáøóÇ áöÃóÌúáöåóÇ.
æóÇáúãóÍúæõ: ÇáØøóãúÓõ. æóÃõØúáöÞó Úóáóì ÇäúÚöÏóÇãö ÇáäøõæÑö¡ áöÃóäøó ÇáäøõæÑó íõÙúåöÑõ ÇáúÃóÔúíóÇÁó æóÇáÙøõáúãóÉõ áóÇ ÊóÙúåóÑõ ÝöíåóÇ ÇáúÃóÔúíóÇÁõ¡ ÝóÔóÈøóåó ÇÎúÊöÝóÇÁó ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÈöÇáúãóÍúæö ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ Ýöí ãõÞóÇÈöáöåö: æóÌóÚóáúäÇ ÂíóÉó ÇáäøóåÇÑö ãõÈúÕöÑóÉð¡ Ãóíú ÌóÚóáúäóÇ ÇáÙøõáúãóÉó ÂíóÉð æóÌóÚóáúäóÇ ÓóÈóÈó ÇáúÅöÈúÕóÇÑö ÂíóÉð. æóÃóØúáóÞó æóÕúÝó ãõÈúÕöÑóÉð Úóáóì ÇáäøóåóÇÑö Úóáóì ÓóÈöíáö ÇáúãóÌóÇÒö ÇáúÚóÞúáöíøö ÅöÓúäóÇÏðÇ áöáÓøóÈóÈö.
æóÞóæúáõåõ: áöÊóÈúÊóÛõæÇ ÝóÖúáðÇ ãöäú ÑóÈøößõãú ÚöáøóÉñ áöÎõÕõæÕö ÂíóÉö ÇáäøóåóÇÑö ãöäú Þóæúáöåö: ÂíóÊóíúäö
æóÌóÇÁó ÇáÊøóÚúáöíáõ áöÍößúãóÉö ÂíóÉö ÇáäøóåóÇÑö ÎóÇÕøóÉð Ïõæäó ãóÇ íõÞóÇÈöáõåóÇ ãöäú ÍößúãóÉö Çááøóíúáö áöÃóäøó ÇáúãöäøóÉó ÈöåóÇ ÃóæúÖóÍõ¡ æóáöÃóäøó ãä ÇáÊäÈå ÅöáóíúåóÇ íóÍúÕõáõ ÇáÊøóäóÈøõåõöö(15/44)
Åöáóì ÖöÏøöåóÇ æóåõæó ÍößúãóÉõ ÇáÓøõßõæäö Ýöí Çááøóíúáö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó: áöÊóÓúßõäõæÇ Ýöíåö æóÇáäøóåÇÑó ãõÈúÕöÑÇð ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö íõæäõÓó [67] .
Ëõãøó ÐõßöÑóÊú ÍößúãóÉñ ÃõÎúÑóì ÍóÇÕöáóÉñ ãöäú ßöáúÊóÇ ÇáúÂíóÊóíúäö. æóåöíó ÍößúãóÉõ ÍöÓóÇÈö ÇáÓøöäöíäó¡ æóåöíó Ýöí ÂíóÉö Çááøóíúáö ÃóÙúåóÑõ áöÃóäøó ÌõãúåõæÑó ÇáúÈóÔóÑö íóÖúÈõØõ ÇáÔøõåõæÑó æóÇáÓøöäöíäó ÈöÇááøóíóÇáöí¡ Ãóíú ÍöÓóÇÈö ÇáúÞóãóÑö.
æóÇáúÍöÓóÇÈõ íóÔúãóáõ ÍöÓóÇÈó ÇáúÃóíøóÇãö æóÇáÔøõåõæÑö æóÇáúÝõÕõæáö ÝóÚóØúÝõåõ Úóáóì ÚóÏóÏó ÇáÓøöäöíäó ãöäú ÚóØúÝö ÇáúÚóÇãøö Úóáóì ÇáúÎóÇÕøö áöáÊøóÚúãöíãö ÈóÚúÏó ÐößúÑö ÇáúÎóÇÕøö ÇåúÊöãóÇãðÇ Èöåö.
æóÌõãúáóÉõ æóßõáøó ÔóíúÁò ÝóÕøóáúäÇåõ ÊóÝúÕöíáðÇ ÊóÐúíöíáñ áöÞóæúáöåö: æóÌóÚóáúäóÇ Çááøóíúáó æóÇáäøóåÇÑó ÂíóÊóíúäö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑ ãóÇ ÓíÞ áóåõ ãöäó ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó áöáÔøóÑøö æóÇáúÎóíúÑö æÇáãæÚæÏ ÈöåöãóÇ ÃóÌóáðÇ íóäúÊóåöíóÇäö Åöáóíúåö.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó Ðóáößó ÇáúÃóÌóáó ãóÍúÏõæÏñ Ýöí Úöáúãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áóÇ íóÚúÏõæåõ¡ ÝóáóÇ íõÞóÑøöÈõåõ ÇÓúÊöÚúÌóÇáñ æóáóÇ íõÄóÎøöÑõåõ ÇÓúÊöÈúØóÇÁñ áöÃóäøó Çááøóåó ÞóÏú ÌóÚóáó áößõáøö ÔóíúÁò ÞóÏúÑðÇ áóÇ ÅöÈúåóÇãó Ýöíåö æóáóÇ Ôóßøó ÚöäúÏóåõ.
Åöäøó áöáúÎóíúÑö æóáöáÔøóÑøö ãóÏóì (1) ... .....
ÝóáóÇ ÊóÍúÓóÈõæÇ Ðóáößó æóÚúÏðÇ ÓõÏóì.
æóÇáÊøóÝúÕöíáõ: ÇáÊøóÈúíöíäõ æóÇáÊøóãúíöíÒõ æóåõæó ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúÝóÕúáö ÈöãóÚúäóì ÇáúÞóØúÚö áöÃóäøó ÇáÊøóÈúíöíäó íóÞúÊóÖöí ÚóÏóãó ÇáúÊöÈóÇÓö ÇáÔøóíúÁö ÈöÛóíúÑöåö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ßöÊÇÈñ ÃõÍúßöãóÊú ÂíÇÊõåõ Ëõãøó ÝõÕøöáóÊú ÕóÏúÑõ [åõæÏò: 1] .
æóÇáÊøóÝúÕöíáõ Ýöí ÇáúÃóÔúíóÇÁö íóßõæäõ Ýöí ÎóáúÞöåóÇ¡ æóäöÙóÇãöåóÇ¡ æóÚöáúãö Çááøóåö ÈöåóÇ¡ æóÅöÚúáóÇãöåö ÈöåóÇ.
ÝóÇáÊøóÝúÕöíáõ ÇáøóÐöí Ýöí Úöáúãö Çááøóåö æóÝöí ÎóáúÞöåö æóäóæóÇãöíÓö ÇáúÚóæóÇáóãö ÚóÇãøñ áößõáøö ÔóíúÁò æóåõæó ãõÞúÊóÖóì ÇáúÚõãõæãö åõäóÇ. æóÃóãøóÇ ãóÇ ÝóÕøóáóåõ Çááøóåõ áöáäøóÇÓö ãöäó ÇáúÃóÍúßóÇãö æóÇáúÃóÎúÈóÇÑö ÝóÐóáößó ÈóÚúÖõ ÇáúÃóÔúíóÇÁö¡ æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì. íõÝóÕøöáõ ÇáúÂíÇÊö áóÚóáøóßõãú ÈöáöÞÇÁö ÑóÈøößõãú ÊõæÞöäõæäó [ÇáÑøóÚúÏ: 2] æóÞóæúáõåõ: ÞóÏú ÝóÕøóáúäóÇ ÇáúÂíÇÊö áöÞóæúãò íóÚúáóãõæäó [ÇáúÃóäúÚóÇã: 97] . æóÐóáößó ÈöÇáÊøóÈúáöíÛö Úóáóì ÃóáúÓöäóÉööööö
_________
(1) ÕÏÑ ÈóíÊ æóÊóãóÇãå: «æßáÇ Ðóáöß æóÌå æóÞÈá» . æóåõæó áÚÈÏ Çááå Èä ÇáÒøöÈóÚúÑóì.(15/45)
æóßõáøó ÅöäúÓóÇäò ÃóáúÒóãúäóÇåõ ØóÇÆöÑóåõ Ýöí ÚõäõÞöåö æóäõÎúÑöÌõ áóåõ íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ßöÊóÇÈðÇ íóáúÞóÇåõ ãóäúÔõæÑðÇ (13) ÇÞúÑóÃú ßöÊóÇÈóßó ßóÝóì ÈöäóÝúÓößó Çáúíóæúãó Úóáóíúßó ÍóÓöíÈðÇ (14)
ÇáÑøõÓõáö æóÈöãóÇ ÎóáóÞó Ýöí ÇáäøóÇÓö ãöäú ÅöÏúÑóÇßö ÇáúÚõÞõæáö¡ æóãöäú ÌõãúáóÉö ãóÇ ÝóÕøóáóåõ áöáäøóÇÓö ÇáúÅöÑúÔóÇÏ Åöáóì ÇáÊøóæúÍöíÏö æóÕóÇáöÍö ÇáúÃóÚúãóÇáö æóÇáúÅöäúÐóÇÑö Úóáóì ÇáúÚöÕúíóÇäö. æóÝöí åóÐóÇ ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáÊøóåúÏöíÏö.
æóÇäúÊóÕóÈó ßõáøó ÔóíúÁò ÈöÝöÚúáò ãõÖúãóÑò íõÝóÓøöÑõåõ ÝóÕøóáúäÇåõ áöÇÔúÊöÛóÇáö ÇáúãóÐúßõæÑö ÈöÖóãöíÑö ãÝÚæá ÇáúãóÍúÐõæÝ.
[13¡ 14]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÇáúÂíóÇÊ 13 Åöáóì 14]
æóßõáøó ÅöäÓÇäò ÃóáúÒóãúäÇåõ ØÇÆöÑóåõ Ýöí ÚõäõÞöåö æóäõÎúÑöÌõ áóåõ íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö ßöÊÇÈÇð íóáúÞÇåõ ãóäúÔõæÑÇð (13) ÇÞúÑóÃú ßöÊÇÈóßó ßóÝì ÈöäóÝúÓößó Çáúíóæúãó Úóáóíúßó ÍóÓöíÈÇð (14)
áóãøóÇ ßóÇäó ÓöíóÇÞõ ÇáúßóáóÇãö ÌóÇÑöíðÇ Ýöí ØóÑöíÞö ÇáÊøóÑúÛöíÈö Ýöí ÇáúÚóãóáö ÇáÕøóÇáöÍö æóÇáÊøóÍúÐöíÑö ãöäó ÇáúßõÝúÑö æóÇáÓøóíøöÆóÇÊö ÇÈúÊöÏóÇÁð ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäó íóåúÏöí áöáøóÊöí åöíó ÃóÞúæóãõ æóíõÈóÔøöÑõ ÇáúãõÄúãöäöíäó Åöáóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÚóÐÇÈÇð ÃóáöíãÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 9- 10] æóãóÇ ÚóÞøóÈóåõ ãöãøóÇ íóÊóÚóáøóÞõ ÈöÇáúÈöÔóÇÑóÉö æóÇáäøöÐóÇÑóÉö æóãóÇ ÃõÏúãöÌó Ýöí ÎöáóÇáö Ðóáößó ãöäó ÇáÊøóÐúßöíÑö Ëóãøó ÈöãóÇ Ïóáøó Úóáóì Ãóäøó Úöáúãó Çááøóåö ãõÍöíØñ Èößõáøö ÔóíúÁò ÊóÝúÕöíáðÇ¡ æóßóÇäó Ãóåóãøõ ÇáúÃóÔúíóÇÁö Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóÞóÇãö ÅöÍóÇØóÉó Úöáúãöåö ÈöÇáúÃóÚúãóÇáö ßõáøöåóÇ¡ ÝóÃóÚúÞóÈó ÐößúÑó ãóÇ ÝóÕøóáóåõ Çááøóåõ ãöäó ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÈöÇáÊøóäúÈöíåö Úóáóì ÊóÝúÕöíáö ÃóÚúãóÇáö ÇáäøóÇÓö ÊóÝúÕöíáðÇ áóÇ íóÞúÈóáõ ÇáÔøóßøó æóáóÇ ÇáúÅöÎúÝóÇÁó æóåõæó ÇáÊøóÝúÕöíáõ ÇáúãõÔóÇÈöåõ áöáÊøóÞúíöíÏö ÈöÇáúßöÊóÇÈóÉö¡ ÝóÚóØúÝõ Þóæúáöåö: æóßõáøó ÅöäÓÇäò ÅöáóÎú Úóáóì Þóæúáöåö: æóßõáøó ÔóíúÁò ÝóÕøóáúäÇåõ ÊóÝúÕöíáðÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 12] ÚóØúÝñ ÎóÇÕøñ Úóáóì ÚóÇãøò áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöåóÐóÇ ÇáúÎóÇÕøö. æóÇáúãóÚúäóì: æóßõáøó ÅöäúÓóÇäò ÞóÏøóÑúäóÇ áóåõ Úãáå Ýöí ÚáãäóÇ Ýóåõæó ÚóÇãöáñ Èöåö áóÇ ãóÍóÇáóÉó æóåóÐóÇ ãöäú ÃóÍúæóÇáö ÇáÏøõäúíóÇ.
æóÇáØøóÇÆöÑõ: ÃõØúáöÞó Úóáóì ÇáÓøóåúãö¡ Ãóæö ÇáúÞöÑúØóÇÓö ÇáøóÐöí íõÚóíøóäõ Ýöíåö ÕóÇÍöÈõ ÇáúÍóÙøö Ýöí ÚóØóÇÁò Ãóæú ÞõÑúÚóÉò áöÞöÓúãóÉò Ãóæú ÃóÚúÔóÇÑö ÌóÒõæÑö ÇáúãóíúÓöÑö¡ íõÞóÇáõ: ÇÞúÊóÓóãõæÇ ÇáúÃóÑúÖó ÝóØóÇÑó áöÝõáóÇäò ßóÐóÇ¡ æóãöäúåõ Þóæúáõ Ãõãøö ÇáúÚóáóÇÁö ÇáúÃóäúÕóÇÑöíøóÉö Ýöí ÍóÏöíËö ÇáúåöÌúÑóÉö: «ÇÞúÊóÓóãó ÇáúÃóäúÕóÇÑõ ÇáúãõåóÇÌöÑöíäó ÝóØóÇÑó áóäóÇ ÚõËúãóÇäõ Èúäõ ãóÙúÚõæäò ... » æóÐóßóÑóÊú ÞöÕøóÉó æóÝóÇÊöåö.(15/46)
æóÃóÕúáõ ÅöØúáóÇÞö ÇáØøóÇÆöÑö Úóáóì åóÐóÇ: ÅöãøóÇ áöÃóäøóåõãú ßóÇäõæÇ íóÑúãõæäó ÇáÓøöåóÇãó ÇáúãóÑúÞõæãóÉó ÈöÃóÓúãóÇÁö ÇáúãõÊóÞóÇÓöãöíäó Úóáóì ÕõÈóÑö ÇáÔøóíúÁö ÇáúãóÞúÓõæãö ÇáúãõÚóÏøóÉö áöáÊøóæúÒöíÚö. Ýóßõáøõ ãóäú æóÞóÚó ÇáÓøóåúãõ ÇáúãóÑúÞõæãõ ÈöÇÓúãöåö Úóáóì ÔóíúÁò ÃóÎóÐóåõ. æóßóÇäõæÇ íõØúáöÞõæäó Úóáóì Ñóãúíö ÇáÓøóåúãö ÝöÚúáó ÇáØøóíóÑóÇäö áöÃóäøóåõãú íóÌúÚóáõæäó áöáÓøóåúãö ÑöíÔðÇ Ýöí ÞõÐóÐöåö áöíóÎöÝøó Èöåö ÇÎúÊöÑóÇÞõåõ ÇáúåóæóÇÁó ÚöäúÏó Ñóãúíöåö ãöäó ÇáúÞóæúÓö¡ ÝóÇáØøóÇÆöÑõ åõäóÇ ÃõØúáöÞó Úóáóì ÇáúÍóÙøö ãöäó ÇáúÚóãóáö ãöËúáó ãóÇ íõØúáóÞõ ÇÓúãõ ÇáÓøóåúãö Úóáóì ÍóÙøö ÇáúÅöäúÓóÇäö ãöäú ÔóíúÁò ãóÇ.
æóÅöãøóÇ ãöäú ÒóÌúÑö ÇáØøóíúÑö áöãóÚúÑöÝóÉö ÈóÎúÊò Ãóæú ÔõÄúãö ÇáÒøóÇÌöÑö ãöäú ÍóÇáóÉö ÇáØøóíúÑö ÇáøóÊöí ÊóÚúÊóÑöÖõåõ Ýöí ØóÑöíÞöåö¡ æóÇáúÃóßúËóÑõ Ãóäú íóÝúÚóáõæÇ Ðóáößó Ýöí ÃóÓúÝóÇÑöåöãú¡ æóÔóÇÚó Ðóáößó Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÝóÃõØúáöÞó ÇáØøóÇÆöÑõ Úóáóì ÍóÙøö ÇáúÅöäúÓóÇäö ãöäú ÎóíúÑò Ãóæú ÔóÑøò.
æóÇáúÅöáúÒóÇãõ: ÌóÚóáóåõ áóÇÒöãðÇ áóåõ¡ Ãóíú ÛóíúÑó ãõÝóÇÑöÞò¡ íõÞóÇáõ: áóÒöãóåõ ÅöÐóÇ áóãú íõÝóÇÑöÞúåõ.
æóÞóæúáõåõ: Ýöí ÚõäõÞöåö íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ßöäóÇíóÉð Úóäö ÇáúãõáóÇÒóãóÉö æóÇáúÞõÑúÈö¡ Ãóíú Úóãóáõåõ áóÇÒöãñ áóåõ áõÒõæãó ÇáúÞöáóÇÏóÉö. æóãöäúåõ Þóæúáõ ÇáúÚóÑóÈö ÊõÞóáøöÏõåóÇ ØóæúÞó ÇáúÍóãóÇãóÉö¡ ÝóáöÐóáößó ÎõÕøóÊú ÈöÇáúÚõäõÞö áöÃóäøó ÇáúÞöáóÇÏóÉó ÊõæÖóÚõ Ýöí ÚõäõÞö ÇáúãóÑúÃóÉö. æóãöäúåõ Þóæúáõ ÇáúÃóÚúÔóì:
æóÇáÔøöÚúÑõ ÞóáøóÏúÊõåõ ÓóáÇãóÉ ÐóÇ ÝÇ ... ÆÔ æóÇáÔøóíúÁõ ÍóíúËõãóÇ ÌõÚöáóÇ (1)
æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäú íóßõæäó ÊóãúËöíáðÇ áöÍóÇáóÉò áóÚóáøóåóÇ ßóÇäóÊú ãóÚúÑõæÝóÉð ÚöäúÏó ÇáúÚóÑóÈö æóåöíó æóÖúÚõ ÚóáóÇãóÇÊò ÊõÚóáøóÞõ Ýöí ÇáÑøöÞóÇÈö áöáøóÐöíäó íõÚóíøóäõæäó áöÚóãóáò ãóÇ Ãóæú áöíõÄúÎóÐó ãöäúåõãú ÔóíúÁñ¡ æóÞóÏú ßóÇäó Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö íõÌúÚóáõ Ðóáößó áöÃóåúáö ÇáÐøöãøóÉö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÈóÔøóÇÑñ:
ßóÊóÈó ÇáúÍõÈøõ áóåóÇ Ýöí ÚõäõÞöí ... ãóæúÖöÚó ÇáúÎóÇÊã ãä Ãóåáå ÇáÐøöãóãö
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó Ýöí ÚõäõÞöåö ÊóãúËöíáðÇ ÈöÇáúÈóÚöíÑö ÇáøóÐöí íõæÓóãõ Ýöí ÚõäõÞöåö ÈöÓöãóÉò ßóíúáóÇ íóÎúÊóáöØó ÈöÛóíúÑöåö¡ Ãóæö ÇáøóÐöí íõæÖóÚõ Ýöí ÚõäõÞöåö ÌóáúÌóáñ áößóíúáóÇ íóÖöáøó Úóäú ÕóÇÍöÈöåö.
_________
(1) ßóÐóÇ Ýöí ÊóÝúÓöíÑ ÇÈúä ÚóØöíøóÉ¡ æóÇáøóÐöí Ýöí ÏíæóÇä ÇáúÃóÚúÔóì:
ÝáÏÊß ÇáÔøÚúÑ íóÇ ÓóáÇãóÉ ÐóÇ ... ÇáÊÝÖÇá æóÇáÔøóíúÁ ÍóíúËõãóÇ ÌÚáÇ
[.....](15/47)
æóÇáúãóÚúäóì Úóáóì ÇáúÌóãöíÚö Ãóäøó ßõáøó ÅöäúÓóÇäò íõÚóÇãóáõ ÈöÚóãóáöåö ãöäú ÎóíúÑò Ãóæú ÔóÑøò áóÇ íóäúÞõÕõ áóåõ ãöäúåõ ÔóíúÁñ. æóåóÐóÇ ÛóíúÑõ ßöÊóÇÈóÉö ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáøóÊöí ÓóÊõÐúßóÑõ ÚóÞöÈó åóÐóÇ ÈöÞóæúáöåö: æóäõÎúÑöÌõ áóåõ íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö ßöÊÇÈÇð ÇáúÂíóÉó.
æóÚóØúÝõ ÌõãúáóÉö æóäõÎúÑöÌõ áóåõ íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö ßöÊÇÈÇð ÅöÎúÈóÇÑñ Úóäú ßóæúäö Êöáúßó ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáúãõÚóÈøóÑö ÚóäúåóÇ ÈöÇáØøóÇÆöÑö ÊóÙúåóÑõ íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ãõÝóÕøóáóÉð ãõÚóíøóäóÉð áóÇ ÊõÛóÇÏóÑõ ãöäúåóÇ ÕóÛöíÑóÉñ æóáóÇ ßóÈöíÑóÉñ ÅöáøóÇ ÃõÍúÕöíóÊú áöáúÌóÒóÇÁö ÚóáóíúåóÇ.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ æóäõÎúÑöÌõ Èöäõæäö ÇáúÚóÙóãóÉö æóÈößóÓúÑö ÇáÑøóÇÁö¡ æóÞóÑóÃóåõ íóÚúÞõæÈõ ÈöíóÇÁö ÇáúÛóíúÈóÉö æóßóÓúÑö ÇáÑøóÇÁö¡ æóÇáÖøóãöíÑõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì Çááøóåö ÇáúãóÚúáõæãö ãöäó ÇáúãóÞóÇãö¡ æóåõæó ÇáúÊöÝóÇÊñ. æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ÈöíóÇÁö ÇáúÛóíúÈóÉö Ýöí Ãóæøóáöåö ãóÈúäöíøðÇ áöáäøóÇÆöÈö Úóáóì Ãóäøó áóåõ äóÇÆöÈó ÝóÇÚöáò æßöÊÇÈÇð ãóäúÕõæÈðÇ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö æóÐóáößó ÌóÇÆöÒñ.
æóÇáúßöÊóÇÈõ: ãóÇ Ýöíåö ÐößúÑõ ÇáúÃóÚúãóÇáö æóÅöÍúÕóÇÄõåóÇ. æóÇáäøóÔúÑõ: ÖöÏøõ ÇáØøóíøö.
æóãóÚúäóì íóáúÞÇåõ íóÌöÏõåõ. ÇÓúÊõÚöíÑó ÝöÚúáõ íóáúÞóì áöãóÚúäóì íóÌöÏõ ÊóÔúÈöíåðÇ áöæöÌúÏóÇäö ÇáäøöÓúÈóÉö ÈöáöÞóÇÁö ÇáÔøóÎúÕö. æóÇáäøóÔúÑõ ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÓõÑúÚóÉö ÇØøöáóÇÚöåö Úóáóì ÌóãöíÚö ãóÇ Úóãöáóåõ ÈöÍóíúËõ Åöäøó ÇáúßöÊóÇÈó íóÍúÖõÑõ ãöäú
ÞóÈúáö æõÕõæáö ÕóÇÍöÈöåö ãóÝúÊõæÍðÇ áöáúãõØóÇáóÚóÉö.
æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò¡ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò íóáúÞÇåõ- ÈöÖóãøö ÇáúíóÇÁö æóÊóÔúÏöíÏö¡ ÇáúÞóÇÝö- ãóÈúäöíøðÇ áöáúãóÌúåõæáö Úóáóì Ãóäøóåõ ãõÖóÇÚóÝõ áóÞöíó ÊóÖúÚöíÝðÇ áöáÊøóÚúÏöíóÉö¡ Ãóíú íóÌúÚóáõåõ áóÇÞöíðÇ ßóÞóæúáöåö: æóáóÞøóÇåõãú äóÖúÑóÉð æóÓõÑõæÑÇð [ÇáúÅöäúÓóÇä: 11] . æóÃõÓúäöÏó Åöáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ÈöãóÚúäóì íóÌúÚóáõåõ áóÇÞöíðÇ. ßóÞóæúáöåö: æóãÇ íõáóÞøóÇåÇ ÅöáøóÇ ÇáøóÐöíäó ÕóÈóÑõæÇ [ÝÕøáÊ: 35] æóÞóæúáöåö: æóíõáóÞøóæúäó ÝöíåÇ ÊóÍöíøóÉð æóÓóáÇãÇð [ÇáúÝÑúÞóÇä: 75] .
æóäóÔúÑõ ÇáúßöÊóÇÈö ÅöÙúåóÇÑõåõ áöíõÞúÑóÃó¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐóÇ ÇáÕøõÍõÝõ äõÔöÑóÊú [ÇáÊßæíÑ: 10] .
æóÌõãúáóÉõ ÇÞúÑóÃú ßöÊÇÈóßó ãóÞõæáõ Þóæúáò ãóÍúÐõæÝò Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáÓøöíóÇÞõ.
æóÇáúÃóãúÑõ Ýöí ÇÞúÑóÃú ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÓúÎöíÑö æóãõßóäøðì Èöåö Úóäö ÇáúÅöÚúÐóÇÑö áóåõãú æóÇáöÇÍúÊöÌóÇÌö Úóáóíúåöãú ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: ßóÝì ÈöäóÝúÓößó Çáúíóæúãó Úóáóíúßó ÍóÓöíÈÇð¡ æóáöÐóáößó ßóÇäó ãóÚúÑöÝóÉõ Êöáúßó ÇáúÃóÚúãóÇáö ãöäú Ðóáößó ÇáúßÊÇÈ ÍóÇÕöáóÉ ááÞÇÑìÁ.(15/48)
ãóäö ÇåúÊóÏóì ÝóÅöäøóãóÇ íóåúÊóÏöí áöäóÝúÓöåö æóãóäú Öóáøó ÝóÅöäøóãóÇ íóÖöáøõ ÚóáóíúåóÇ æóáóÇ ÊóÒöÑõ æóÇÒöÑóÉñ æöÒúÑó ÃõÎúÑóì æóãóÇ ßõäøóÇ ãõÚóÐøöÈöíäó ÍóÊøóì äóÈúÚóËó ÑóÓõæáðÇ (15)
æóÇáúÞöÑóÇÁóÉõ: ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ãóÚúÑöÝóÉö ãóÇ ÃõËúÈöÊó áöáúÅöäúÓóÇäö ãöäó ÇáúÃóÚúãóÇáö Ãóæú Ýöí Ýóåúãö ÇáäøõÞõæÔö ÇáúãóÎúÕõæÕóÉö Åöäú ßóÇäóÊú åõäóÇáößó äõÞõæÔñ æóåöíó ÎóæóÇÑöÞõ ÚóÇÏóÇÊò.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: ÈöäóÝúÓößó ãóÒöíÏóÉñ áöáÊøóÃúßöíÏö ÏóÇÎöáóÉñ Úóáóì ÝóÇÚöáö ßóÝì ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö: æóßóÝì ÈöÇááøóåö ÔóåöíÏÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [79] .
æóÇäúÊóÕóÈó ÍóÓöíÈÇð Úóáóì ÇáÊøóãúíöíÒö áöäöÓúÈóÉö ÇáúßöÝóÇíóÉö Åöáóì ÇáäøóÝúÓö¡ Ãóíú ãöäú ÌöåóÉö ÍóÓöíÈò.
æóÇáúÍóÓöíÈõ: ÝóÚöíáñ ÈöãóÚúäóì ÝóÇÚöáò ãöËúáõ ÖóÑöíÈö ÇáúÞöÏóÇÍö ÈöãóÚúäóì ÖóÇÑöÈöåóÇ¡ æóÕóÑöíãò ÈöãóÚúäóì ÕóÇÑöãò¡ Ãóíö ÇáúÍóÇÓöÈõ æóÇáÖøóÇÈöØõ. æóßóËõÑó æõÑõæÏõ ÇáÊøóãúíöíÒö ÈóÚúÏó (ßóÝóì ÈößóÐóÇ) .
æóÚõÏøöíó Èö (Úóáóì) áöÊóÖúãöíäöåö ãÚäì ÇáÔøóåöíÏ. æóãóÇ ÕÏÞ ÇáäøóÝúÓö åõæó ÇáúÅöäúÓóÇäõ Ýöí Þóæúáöåö:
æóßõáøó ÅöäÓÇäò ÃóáúÒóãúäÇåõ ØÇÆöÑóåõ ÝóáöÐóáößó ÌóÇÁó ÍóÓöíÈÇð ÈöÕöíÛóÉö ÇáÊøóÐúßöíÑö.
[15]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 15]
ãóäö ÇåúÊóÏì ÝóÅöäøóãÇ íóåúÊóÏöí áöäóÝúÓöåö æóãóäú Öóáøó ÝóÅöäøóãÇ íóÖöáøõ ÚóáóíúåÇ æóáÇ ÊóÒöÑõ æÇÒöÑóÉñ æöÒúÑó ÃõÎúÑì æóãÇ ßõäøóÇ ãõÚóÐøöÈöíäó ÍóÊøóì äóÈúÚóËó ÑóÓõæáÇð (15)
ãóäö ÇåúÊóÏì ÝóÅöäøóãÇ íóåúÊóÏöí áöäóÝúÓöåö æóãóäú Öóáøó ÝóÅöäøóãÇ íóÖöáøõ ÚóáóíúåÇ æóáÇ ÊóÒöÑõ æÇÒöÑóÉñ æöÒúÑó ÃõÎúÑì åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÈóíóÇäñ Ãóæú ÈóÏóáõ ÇÔúÊöãóÇáò ãöäú ÌõãúáóÉö æóßõáøó ÅöäÓÇäò ÃóáúÒóãúäÇåõ ØÇÆöÑóåõ Ýöí ÚõäõÞöåö ãóÚó ÊóæóÇÈöÚöåóÇ. æóÝöíåö ÊóÈúíöíäõ ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáØøóÇÆöÑö Èóíúäó äóÇÝöÚò æóÖóÇÑøò¡ ÝóØóÇÆöÑõ ÇáúåöÏóÇíóÉö äóÝúÚñ áöÕóÇÍöÈöåö æóØóÇÆöÑõ
ÇáÖøóáóÇáö ÖõÑøñ áöÕóÇÍöÈöåö. æóáößóæúäö ÇáúÌõãúáóÉö ßóÐóáößó ÝõÕöáóÊú æóáóãú ÊõÚúØóÝú Úóáóì ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ.
æóÌõãúáóÉõ æóáÇ ÊóÒöÑõ æÇÒöÑóÉñ æöÒúÑó ÃõÎúÑì æóÇÞöÚóÉñ ãóæúÞöÚó ÇáÊøóÚúáöíáö áöãóÖúãõæäö ÌõãúáóÉö æóãóäú Öóáøó ÝóÅöäøóãÇ íóÖöáøõ ÚóáóíúåÇ áöãóÇ Ýöí åóÐöåö ãöäú Úõãõæãö ÇáúÍõßúãö ÝóÅöäøó Úóãóáó ÃóÍóÏò áóÇ íóáúÍóÞõ äóÝúÚõåõ æóáóÇ ÖõÑøõåõ ÈöÛóíúÑöåö.
æóáóãøóÇ ßóÇäó ãóÖúãõæäõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ãóÚúäðì ãõåöãøðÇ ÇÚúÊõÈöÑó ÅöÝóÇÏóÉð ÃóäóÝðÇ áöáÓøóÇãöÚö¡ ÝóáöÐóáößó ÚõØöÝóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ æóáóãú ÊõÝúÕóáú. æóÞóÏú ÑõæÚöíó ÝöíåóÇ ÅöÈúØóÇáõ ÃóæúåóÇãö Þóæúãò íóÙõäøõæäó(15/49)
Ãóäøó ÃóæúÒóÇÑóåõãú íóÍúãöáõåóÇ Úóäúåõãú ÛóíúÑõåõãú. æóÞóÏú Ñõæöíó Ãóäøó ÇáúæóáöíÏó Èúäó ÇáúãõÛöíÑóÉö æóåõæó ãä ÃíãÉ ÇáúßõÝúÑö ßóÇäó íóÞõæáõ áöÞõÑóíúÔò: ÇßúÝõÑõæÇ ÈöãõÍóãøóÏò æóÚóáóíøó ÃóæúÒóÇÑõßõãú¡ Ãóíú ÊöÈúÚóÇÊõßõãú æóãõÄóÇÎóÐóÊõßõãú ÈöÊóßúÐöíÈöåö Åöäú ßóÇäó Ýöíåö ÊóÈöÚóÉñ. æóáóÚóáøóåõ ÞóÇáó Ðóáößó áóãøóÇ ÑóÃóì ÊóÑóÏøõÏóåõãú Ýöí ÃóãúÑö ÇáúÅöÓúáóÇãö æóãóíúáóåõãú Åöáóì ÇáäøóÙóÑö Ýöí ÃóÏöáøóÉö ÇáúÞõÑúÂäö ÎóÔúíóÉó ÇáúÌóÒóÇÁö íóæúãó ÇáúÈóÚúËö¡ ÝóÃóÑóÇÏó ÇáÊøóãúæöíåó Úóáóíúåöãú ÈöÃóäøóåõ íóÊóÍóãøóáõ ÐõäõæÈóåõãú Åöäú ÊóÈóíøóäó Ãóäøó ãõÍóãøóÏðÇ Úóáóì ÍóÞøò¡ æóßóÇäó Ðóáößó ÞóÏú íõÑóæøöÌõ Úóáóì ÏóåúãóÇÆöåöãú áöÃóäøóåõãõ ÇÚúÊóÇÏõæÇ ÈöÇáúÍóãóáóÇÊö æóÇáúßóÝóÇáóÇÊö æóÇáÑøóåóÇÆöäö¡ ÝóÈóíøóäó Çááøóåõ áöáäøóÇÓö ÅöÈúØóÇáó Ðóáößó ÅöäúÞóÇÐðÇ áóåõãú ãöäó ÇáöÇÛúÊöÑóÇÑö Èöåö ÇáøóÐöí íóåúæöí Èöåöãú Åöáóì ÇáúãóåóÇáößö ãóÚó ãóÇ Ýöí åóÐóÇ ÇáúÈóíóÇäö ãöäú ÊóÚúáöíãö ÃóÕúáò ÚóÙöíãò Ýöí ÇáÏøöíäö æóåõæó æóáÇ ÊóÒöÑõ æÇÒöÑóÉñ æöÒúÑó ÃõÎúÑì. ÝóßóÇäóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÃóÕúáðÇ ÚóÙöíãðÇ Ýöí ÇáÔøóÑöíÚóÉö¡ æóÊóÝóÑøóÚó ÚóäúåóÇ ÃóÍúßóÇãñ ßóËöíÑóÉñ.
æóáóãøóÇ
Ñóæóì ÇÈúäõ ÚõãóÑó Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó «Ãóäøó ÇáúãóíøöÊó áóíõÚóÐøóÈõ ÈöÈõßóÇÁö Ãóåúáöåö Úóáóíúåö» ÞóÇáóÊú ÚóÇÆöÔóÉõ- ÑóÖöíó Çááøóåõ ÚóäúåóÇ-: «íóÑúÍóãõ Çááøóåõ ÃóÈóÇ ÚÈÏ ÇáÑÍãÇä¡ ãóÇ ÞóÇáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Ðóáößó æóÇááøóåõ íóÞõæáõ: æóáÇ ÊóÒöÑõ æÇÒöÑóÉñ æöÒúÑó ÃõÎúÑì
. æóáóãøóÇ ãóÑøó ÈöÑóÓõæáö Çááøóåö ÌöäóÇÒóÉõ íóåõæÏöíøóÉò íóÈúßöí ÚóáóíúåóÇ ÃóåúáõåóÇ ÝóÞóÇáó: «Åöäøóåõãú áóíóÈúßõæäó ÚóáóíúåóÇ æóÅöäøóåóÇ áóÊõÚóÐøóÈõ»
. æóÇáúãóÚúäóì Ãóäøó æöÒúÑó ÃóÍóÏò áóÇ íóÍúãöáõåõ ÛóíúÑõåõ ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó ÞóÏú ÊóÓóÈøóÈó ÈöæöÒúÑöåö Ýöí ÅöíÞóÇÚö ÛóíúÑöåö Ýöí ÇáúæöÒúÑö Íõãöáó Úóáóíúåö æÒÑ ÈæÒÑ ÛóíúÑöåö áöÃóäøóåõ ãõÊóÓóÈøöÈñ Ýöíåö¡ æóáóíúÓó Ðóáößó ÈöÍóãúáö æöÒúÑö ÇáúÛóíúÑö Úóáóíúåö æóáóßöäøóåõ Íóãúáõ æöÒúÑö äóÝúÓöåö ÚóáóíúåóÇ æóåõæó æöÒúÑõ ÇáÊøóÓóÈøõÈö Ýöí ÇáúÃóæúÒóÇÑö. æóÞóÏú ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: áöíóÍúãöáõæÇ ÃóæúÒÇÑóåõãú ßÇãöáóÉð íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö æóãöäú ÃóæúÒÇÑö ÇáøóÐöíäó íõÖöáøõæäóåõãú ÈöÛóíúÑö Úöáúãò ÃóáÇ ÓÇÁó ãóÇ íóÒöÑõæäó¡ æóßóÐóáößó æöÒúÑõ ãóäú íóÓõäøõ áöáäøóÇÓö æöÒúÑðÇ áóãú íóßõæäõæÇ íóÚúãóáõæäóåõ ãöäú ÞóÈúáõ.
æóÝöí «ÇáÕøóÍöíÍö» : «ãóÇ ãöäú äóÝúÓò ÊõÞúÊóáõ ÙõáúãðÇ ÅöáøóÇ ßóÇäó Úóáóì ÇÈúäö ÂÏóãó ÇáúÃóæøóáö ßöÝúáñ ãöäú ÏóãöåóÇ Ðóáößó Ãóäøóåõ Ãóæøóáõ ãóäú Óäø ÇáúÞóÊúá»
. æÓßÊÊ ÇáúÂíóÉõ Úóäú Ãóäú áóÇ íóäúÊóÝöÚó ÃóÍóÏñ ÈöÕóÇáöÍö Úóãóáö ÛóíúÑöåö ÇßúÊöÝóÇÁð ÅöÐú áóÇ ÏóÇÚöíó Åöáóì ÈóíóÇäöåö
áöÃóäøóåõ áóÇ íõæÞöÚõ Ýöí ÛõÑõæÑò¡ æóÊõÚóáøöãõ ÇáúãõÓóÇæóÇÉó ÈöØóÑöíÞö áóÍúäö ÇáúÎöØóÇÈö Ãóæú ÝóÍúæóÇåõ¡(15/50)
æóÞóÏú ÌóÇÁó Ýöí ÇáúÞõÑúÂä ãóÇ íæãìÁ Åöáóì Ãóäøó ÇáúãõÊóÓóÈøöÈó áöÃóÍóÏò Ýöí åóÏúíò íóäóÇáõ ãöäú ËóæóÇÈö ÇáúãõåúÊóÏöí ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
æóÇÌúÚóáúäÇ áöáúãõÊøóÞöíäó ÅöãÇãÇð [ÇáúÝÑúÞóÇä: 74]
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö: «ÅöÐóÇ ãóÇÊó ÇÈúäõ ÂÏóãó ÇäúÞóØóÚó Úóãóáõåõ ÅöáøóÇ ãöäú ËóáóÇËò: ÕóÏóÞóÉò ÌóÇÑöíóÉò¡ æóÚöáúãò ÈóËøóåõ Ýöí ÕõÏõæÑö ÇáÑøöÌóÇáö¡ æóæóáóÏò ÕóÇáöÍò íóÏúÚõæ áóåõ ÈöÎóíúÑò»
. æóãöäó ÇáÊøóÎúáöíØö Êóæóåøõãõ Ãóäøó Íóãúáó ÇáÏøöíóÉö Ýöí ÞóÊúáö ÇáúÎóØóÃö Úóáóì ÇáúÚóÇÞöáóÉö ãõäóÇÝò áöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö¡ ÝóÅöäøó Ðóáößó ÝóÑúÚõ ÞóÇÚöÏóÉò ÃõÎúÑóì æóåöíó ÞóÇÚöÏóÉõ ÇáÊøóÚóÇæõäö æóÇáúãõæóÇÓóÇÉö æóáóíúÓóÊú ãöäú Íóãúáö ÇáÊøóÈöÚóÇÊö.
æÊóÒöÑõ ÊóÍúãöáõ ÇáúæöÒúÑó¡ æóåõæó ÇáËøöÞóáõ. æóÇáúæóÇÒöÑóÉõ: ÇáúÍóÇãöáóÉõ¡ æóÊóÃúäöíËõåóÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÃóäøóåóÇ äóÝúÓñ áöÞóæúáöåö ÞóÈúáóåõ ãóäú Úóãöáó ÕÇáöÍÇð ÝóáöäóÝúÓöåö æóãóäú ÃóÓÇÁó ÝóÚóáóíúåÇ [ÝÕøáÊ: 46] .
æóÃõØúáöÞó ÚóáóíúåóÇ æÇÒöÑóÉñ Úóáóì ãóÚúäóì ÇáúÝóÑúÖö æóÇáÊøóÞúÏöíÑö¡ Ãóíú áóæú ÞõÏøöÑóÊú äóÝúÓñ ÐóÇÊõ æöÒúÑò áóÇ ÊõÒóÇÏõ Úóáóì æöÒúÑöåóÇ æöÒúÑó ÛóíúÑöåóÇ¡ ÝóÚõáöãó Ãóäøó ÇáäøóÝúÓó ÇáøóÊöí áóÇ æöÒúÑó áóåóÇ áóÇ ÊóÒöÑõ æöÒúÑó ÛóíúÑöåóÇ ÈöÇáúÃóæúáóì.
æóÇáúæöÒúÑõ: ÇáúÅöËúãõ áöÊóÔúÈöíåöåö ÈöÇáúÍöãúáö ÇáËøóÞöíáö áöãóÇ íóÌõÑøõåõ ãöäó ÇáÊøóÚóÈö áöÕóÇÍöÈöåö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö¡ ßóãóÇ ÃõØúáöÞó Úóáóíúåö ÇáËøöÞóáõ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóáóíóÍúãöáõäøó ÃóËúÞÇáóåõãú æóÃóËúÞÇáðÇ ãóÚó ÃóËúÞÇáöåöãú [ÇáÚäßÈæÊ: 13] .
æóãÇ ßõäøóÇ ãõÚóÐøöÈöíäó ÍóÊøóì äóÈúÚóËó ÑóÓõæáðÇ ÚóØúÝñ Úóáóì ÂíóÉö ãóäö ÇåúÊóÏì ÝóÅöäøóãÇ íóåúÊóÏöí áöäóÝúÓöåö ÇáúÂíóÉó.
æóåóÐóÇ ÇÓúÊöÞúÕóÇÁñ Ýöí ÇáúÅöÚúÐóÇÑö áöÃóåúáö ÇáÖøóáóÇáö ÒöíóÇÏóÉð Úóáóì äóÝúíö ãõÄóÇÎóÐóÊöåöãú ÈöÃóÌúÑóÇãö ÛóíúÑöåöãú¡ æóáöåóÐóÇ ÇÞúÊóÕóÑó Úóáóì Þóæúáöåö: æóãÇ ßõäøóÇ ãõÚóÐøöÈöíäó Ïõæäó Ãóäú íõÞóÇáó æóáóÇ ãõËöíÈöíäó. áöÃóäøó ÇáúãóÞóÇãó ãóÞóÇãõ ÅöÚúÐóÇÑò æóÞóØúÚõ ÍõÌøóÉò æóáóíúÓó ãóÞóÇãó ÇãúÊöäóÇäò ÈöÇáúÅöÑúÔóÇÏö.
æóÇáúÚóÐóÇÈõ åõäóÇ ÚóÐóÇÈõ ÇáÏøõäúíóÇ ÈöÞóÑöíäóÉö ÇáÓøöíóÇÞö æóÞóÑöíäóÉõ ÚóØúÝò æóÅöÐÇ ÃóÑóÏúäÇ Ãóäú äõåúáößó ÞóÑúíóÉð ÃóãóÑúäÇ ãõÊúÑóÝöíåÇ
[ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 16] ÇáúÂíóÉó. æóÏóáøóÊú Úóáóì Ðóáößó ÂíóÇÊñ ßóËöíÑóÉñ¡ ÞóÇáó Çááøóåõ(15/51)
ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ÃóåúáóßúäÇ ãöäú ÞóÑúíóÉò ÅöáøóÇ áóåÇ ãõäúÐöÑõæäó ÐößúÑì æóãÇ ßõäøóÇ ÙÇáöãöíäó [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 209] æóÞóÇáó: ÝóÅöÐÇ ÌÇÁó ÑóÓõæáõåõãú ÞõÖöíó Èóíúäóåõãú ÈöÇáúÞöÓúØö æóåõãú áóÇ íõÙúáóãõæäó [íõæäõÓ: 47] .
Úóáóì Ãóäøó ãóÚúäóì (ÍóÊøóì) íõÄúÐöäõ ÈöÃóäøó ÈóÚúËóÉó ÇáÑøóÓõæáö ãõÊøóÕöáóÉñ ÈöÇáúÚóÐóÇÈö ÔóÃúäó ÇáúÛóÇíóÉö¡ æóåóÐóÇ ÇÊøöÕóÇáñ ÚõÑúÝöíøñ ÈöÍóÓóÈö ãóÇ ÊóÞúÊóÖöíåö ÇáúÈóÚúËóÉõ ãöäú ãõÏøóÉò áöáÊøóÈúáöíÛö æóÇáöÇÓúÊöãúÑóÇÑö Úóáóì ÊóßúÐöíÈöåöãõ ÇáÑøóÓõæáó æóÇáúÅöãúåóÇáö áöáúãõßóÐøöÈöíäó¡ æóáöÐóáößó íóÙúåóÑõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÚóÐóÇÈõ åõäóÇ ÚóÐóÇÈó ÇáÏøõäúíóÇ æóßóãóÇ íóÞúÊóÖöíåö ÇáöÇäúÊöÞóÇáõ Åöáóì ÇáúÂíóÉö ÈóÚúÏóåóÇ.
Úóáóì ÃóäøóäóÇ ÅöÐóÇ ÇÚúÊóÈóÑúäóÇ ÇáÊøóæóÓøõÚó Ýöí ÇáúÛóÇíóÉö ÕóÍøó Íóãúáõ ÇáÊøóÚúÐöíÈö Úóáóì ãóÇ íóÚõãøõ ÚóÐóÇÈó ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö.
æóæõÞõæÚõ ÝöÚúáö ãõÚóÐøöÈöíäó Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáäøóÝúíö íõÝöíÏõ ÇáúÚõãõæãó¡ ÝóÈöÚúËóÉõ ÇáÑøõÓõáö áöÊóÝúÕöíáö ãóÇ íõÑöíÏõåõ Çááøóåõ ãöäó ÇáúÃõãøóÉö ãöäó ÇáúÃóÚúãóÇáö.
æóÏóáøóÊö ÇáúÂíóÉõ Úóáóì Ãóäøó Çááøóåó áóÇ íõÄóÇÎöÐõ ÇáäøóÇÓó ÅöáøóÇ ÈóÚúÏó Ãóäú íõÑúÔöÏóåõãú ÑóÍúãóÉð ãöäúåõ áóåõãú. æóåöíó Ïóáöíáñ Èóíøöäñ Úóáóì ÇäúÊöÝóÇÁö ãõÄóÇÎóÐóÉö ÃóÍóÏò ãóÇ áóãú ÊóÈúáõÛúåõ ÏóÚúæóÉõ ÑóÓõæáò ãöäó Çááå Åöáóì Þæã¡ Ýóåöíó ÍõÌøóÉñ áöáúÃóÔúÚóÑöíøö äóÇåöÖóÉñ Úóáóì ÇáúãóÇÊõÑöíÏöíøö æóÇáúãõÚúÊóÒöáóÉö ÇáøóÐöíäó ÇÊøóÝóÞõæÇ Úóáóì ÅöíÕóÇáö ÇáúÚóÞúáö Åöáóì ãóÚúÑöÝóÉö æõÌõæÏö Çááøóåö¡ æóåõæó ãóÇ ÕóÑøóÍó Èöåö ÕóÏúÑõ ÇáÔøóÑöíÚóÉö Ýöí ÇáÊøóæúÖöíÍö Ýöí ÇáúãõÞóÏøöãóÇÊö ÇáúÃóÑúÈóÚö. ÝóæõÌõæÏõ Çááøóåö æóÊóæúÍöíÏõåõ ÚöäúÏóåõãú æóÇÌöÈóÇäö ÈöÇáúÚóÞúáö ÝóáóÇ ÚõÐúÑó áöãóäú ÃóÔúÑóßó ÈöÇááøóåö æóÚóØøóáó æóáóÇ ÚõÐúÑó áóåõ ÈóÚúÏó ÈóÚúËóÉö ÑóÓõæáò.
æóÊóÃúæöíáõ ÇáúãõÚúÊóÒöáóÉö Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöÇáÑøóÓõæáö ÇáúÚóÞúáõ ÊóØóæøõÍñ Úóäö ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇááøõÛóÉö æóÅöÛúãóÇÖñ Úóäú ßóæúäöåö ãóÝúÚõæáðÇ áöÝöÚúáö äóÈúÚóËó ÅöÐú áóÇ íõÞóÇáõ ÈóÚóËó ÚóÞúáðÇ ÈöãóÚúäóì ÌóÚóáó. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ðóáößó Ýöí ÊóÝúÓöíÑö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áöÆóáøóÇ íóßõæäó áöáäøóÇÓö Úóáóì Çááøóåö ÍõÌøóÉñ ÈóÚúÏó ÇáÑøõÓõáö Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáäøöÓóÇÁ [165] .(15/52)
æóÅöÐóÇ ÃóÑóÏúäóÇ Ãóäú äõåúáößó ÞóÑúíóÉð ÃóãóÑúäóÇ ãõÊúÑóÝöíåóÇ ÝóÝóÓóÞõæÇ ÝöíåóÇ ÝóÍóÞøó ÚóáóíúåóÇ ÇáúÞóæúáõ ÝóÏóãøóÑúäóÇåóÇ ÊóÏúãöíÑðÇ (16)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 16]
æóÅöÐÇ ÃóÑóÏúäÇ Ãóäú äõåúáößó ÞóÑúíóÉð ÃóãóÑúäÇ ãõÊúÑóÝöíåÇ ÝóÝóÓóÞõæÇ ÝöíåÇ ÝóÍóÞøó ÚóáóíúåóÇ ÇáúÞóæúáõ ÝóÏóãøóÑúäÇåÇ ÊóÏúãöíÑÇð (16)
åóÐóÇ ÊóÝúÕöíáñ áöáúÍõßúãö ÇáúãõÊóÞóÏøöãö ÞõÕöÏó Èöåö ÊóåúÏöíÏõ ÞóÇÏóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó æóÊóÍúãöíáõåõãú ÊóÈöÚóÉó ÖóáóÇáö ÇáøóÐöíäó ÃóÖóáøõæåõãú. æóåõæó ÊóÝúÑöíÚñ áöÊóÈúíöíäö ÃóÓúÈóÇÈö Íõáõæáö ÇáÊøóÚúÐöíÈö ÈóÚúÏó ÈóÚúËóÉö ÇáÑøóÓõæáö ÃõÏúãöÌó Ýöíåö ÊóåúÏöíÏõ ÇáúãõÖöáøöíäó. ÝóßóÇäó ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö Ãóäú íõÚúØóÝó ÈöÇáúÝóÇÁö Úóáóì Þóæúáöåö: æóãÇ ßõäøóÇ ãõÚóÐøöÈöíäó ÍóÊøóì äóÈúÚóËó ÑóÓõæáðÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 15] æóáóßöäøóåõ ÚóØúÝñ ÈöÇáúæóÇæö áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøóåõ ÎóÈóÑñ ãóÞúÕõæÏñ áöÐóÇÊöåö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÇ íóÊóÖóãøóäõåõ ãöäó ÇáÊøóÍúÐöíÑö ãöäó ÇáúæõÞõæÚö Ýöí ãöËúáö ÇáúÍóÇáóÉö ÇáúãóæúÕõæÝóÉö¡ æóíóÙúåóÑõ ãóÚúäóì ÇáÊøóÝúÑöíÚö ãöäú ØóÈöíÚóÉö ÇáúßóáóÇãö¡ ÝóÇáúÚóØúÝõ ÈöÇáúæóÇæö åõäóÇ ÊóÎúÑöíÌñ Úóáóì ÎöáóÇÝö ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö Ýöí ÇáúÝóÕúáö æóÇáúæóÕúáö.
ÝóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÊóåúÏöíÏñ áöáúãõÔúÑößöíäó ãöäú Ãóåúáö ãóßøóÉó æóÊóÚúáöíãñ áöáúãõÓúáöãöíäó.
æóÇáúãóÚúäóì Ãóäøó ÈóÚúËóÉó ÇáÑøóÓõæáö ÊóÊóÖóãøóäõ ÃóãúÑðÇ ÈöÔóÑúÚò æóÃóäøó ÓóÈóÈó ÅöåúáóÇßö ÇáúãõÑúÓóáö Åöáóíúåöãú ÈóÚúÏó Ãóäú íõÈúÚóËó Åöáóíúåöãõ ÇáÑøóÓõæáõ åõæó ÚóÏóãõ ÇãúÊöËóÇáöåöãú áöãóÇ íóÃúãõÑõåõãõ Çááøóåõ Èöåö Úóáóì áöÓóÇäö Ðóáößó ÇáÑøóÓõæáö.
æóãóÚúäóì ÅöÑóÇÏóÉö Çááøóåö ÅöåúáóÇßó ÞóÑúíóÉò ÇáÊøóÚóáøõÞõ ÇáÊøóäúÌöíÒöíøõ áöÅöÑóÇÏóÊöåö. æóÊöáúßó ÇáúÅöÑóÇÏóÉõ ÊóÊóæóÌøóåõ Åöáóì ÇáúãõÑóÇÏö
ÚöäúÏó ÍõÕõæáö ÃóÓúÈóÇÈöåö æóåöíó ÇáúãõÔóÇÑõ ÅöáóíúåóÇ ÈöÞóæúáöåö: ÃóãóÑúäÇ ãõÊúÑóÝöíåÇ
Åöáóì ÂÎöÑöåö.
æóãõÊóÚóáøöÞõ ÃóãóÑúäÇ
ãóÍúÐõæÝñ¡ Ãóíú ÃóãóÑúäóÇåõãú ÈöãóÇ äóÃúãõÑõåõãú Èöåö¡ Ãóíú ÈóÚóËúäóÇ Åöáóíúåöãõ ÇáÑøóÓõæáó æóÃóãóÑúäóÇåõãú ÈöãóÇ äóÃúãõÑõåõãú Úóáóì áöÓóÇäö ÑóÓõæáöåöãú ÝóÚóÕóæõÇ ÇáÑøóÓõæáó æóÝóÓóÞõæÇ Ýöí ÞóÑúíóÊöåöãú.
æóÇÚúáóãú Ãóäøó ÊóÕúÏöíÑó åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö Èö (ÅöÐóÇ) ÃóæúÌóÈó ÇÓúÊöÛúáóÇÞó ÇáúãóÚúäóì Ýöí ÇáÑøóÈúØö Èóíúäó ÌõãúáóÉö ÔóÑúØö (ÅöÐóÇ) æóÌõãúáóÉö ÌóæóÇÈöåö¡ áöÃóäøó ÔóÃúäó (ÅöÐóÇ) Ãóäú Êóßõæäó ÙóÑúÝðÇ áöáúãõÓúÊóÞúÈóáö æóÊóÊóÖóãøóäõ ãóÚúäóì ÇáÔøóÑúØö Ãóíö ÇáÑøóÈúØö Èóíúäó ÌõãúáóÊóíúåóÇ. ÝóÇÞúÊóÖóì ÙóÇåöÑõ ãóæúÞöÚö (ÅöÐóÇ)(15/53)
Ãóäøó Þóæúáóåõ: ÃóãóÑúäÇ ãõÊúÑóÝöíåÇ
åõæó ÌóæóÇÈõ (ÅöÐóÇ) ÝóíóÞúÊóÖöí Ãóäøó ÅöÑóÇÏóÉó Çááøóåö ÅöåúáóÇßóåóÇ ÓóÇÈöÞóÉñ Úóáóì ÍõÕõæáö ÃóãúÑö ÇáúãõÊúÑóÝöíäó ÓóÈúÞó ÇáÔøóÑúØö áöÌóæóÇÈöåö¡ ÝóíóÞúÊóÖöí Ðóáößó Ãóäøó ÅöÑóÇÏóÉó Çááøóåö ÊóÊóÚóáøóÞõ ÈöÅöåúáóÇßö ÇáúÞóÑúíóÉö ÇÈúÊöÏóÇÁð ÝóíóÃúãõÑõ Çááøóåõ ãõÊúÑóÝöí Ãóåúáö ÇáúÞóÑúíóÉö ÝóíóÝúÓõÞõæÇ ÝöíåóÇ ÝóíóÍöÞøó ÚóáóíúåóÇ ÇáúÞóæúáõ ÇáøóÐöí åõæó ãóÙúåóÑõ ÅöÑóÇÏóÉö Çááøóåö ÅöåúáóÇßóåõãú¡ ãóÚó Ãóäøó ãóÌúÑóì ÇáúÚóÞúáö íóÞúÊóÖöí Ãóäú íóßõæäó ÝõÓõæÞõ Ãóåúáö ÇáúÞóÑúíóÉö æóßõÝúÑõåõãú åõæó ÓóÈóÈó æõÞõæÚö ÅöÑóÇÏóÉö Çááøóåö ÅöåúáóÇßóåõãú¡ æóÃóäøó Çááøóåó áóÇ ÊóÊóÚóáøóÞõ ÅöÑóÇÏóÊõåõ ÈöÅöåúáóÇßö Þóæúãò ÅöáøóÇ ÈóÚúÏó Ãóäú íóÕúÏõÑó ãöäúåõãú ãóÇ ÊóæóÚøóÏóåõãú Úóáóíúåö áóÇ ÇáúÚóßúÓõ. æóáóíúÓó ãöäú ÔóÃúäö Çááøóåö Ãóäú íõÑöíÏó ÅöåúáóÇßóåõãú ÞóÈúáó Ãóäú íóÃúÊõæÇ ÈöãóÇ íõÓóÈøöÈõåõ¡ æóáóÇ ãöäö ÇáúÍößúãóÉö Ãóäú íóÓõæÞóåõãú Åöáóì ãóÇ íõÝúÖöí Åöáóì ãõÄóÇÎóÐóÊöåöãú áöíõÍóÞøöÞó ÓóÈóÈðÇ áöÅöåúáóÇßöåöãú.
æóÞóÑöíäóÉõ ÇáÓøöíóÇÞö æóÇÖöÍóÉñ Ýöí åóÐóÇ¡ ÝóÈöäóÇ Ãóäú äóÌúÚóáó ÇáúæóÇæó ÚóÇØöÝóÉð ÝöÚúáó ÃóãóÑúäÇ ãõÊúÑóÝöíåÇ
Úóáóì äóÈúÚóËó ÑóÓõæáðÇ ÝóÅöäøó ÇáúÃóÝúÚóÇáó íõÚúØóÝõ ÈóÚúÖõåóÇ Úóáóì ÈóÚúÖò ÓóæóÇÁñ ÃóÊóÍóÏøóÊú Ýöí ÇááøóæóÇÒöãö Ãóãö ÇÎúÊóáóÝóÊú¡ Ýóíóßõæäõ ÃóÕúáõ äóÙúãö ÇáúßóáóÇãö åóßóÐóÇ: æóãóÇ ßõäøóÇ ãõÚóÐøöÈöíäó ÍóÊøóì äóÈúÚóËó ÑóÓõæáðÇ æóäóÃúãõÑó ãõÊúÑóÝöí ÞóÑúíóÉò ÈöãóÇ äóÃúãõÑõåõãú Èöåö Úóáóì áöÓóÇäö ÇáÑøóÓõæáö ÝóíóÝúÓõÞõæÇ Úóäú ÃóãúÑöäóÇ ÝóíóÍöÞøó Úóáóíúåöãú ÇáúæóÚöíÏõ Ýóäõåúáößõåõãú ÅöÐóÇ ÃóÑóÏúäóÇ ÅöåúáóÇßóåõãú.
ÝóßóÇäó æóÅöÐÇ ÃóÑóÏúäÇ Ãóäú äõåúáößó ÞóÑúíóÉð
ÔóÑöíØóÉð áöÍõÕõæáö ÇáúÅöåúáóÇßö¡ Ãóíú Ðóáößó ÈöãóÔöíÆóÉö Çááøóåö æóáóÇ ãßÑå áóåõ¡ ßã ÏóáøóÊú Úóáóíúåö ÂíóÇÊñ ßóËöíÑóÉñ ßóÞóæúáöåö: Ãóæú íóßúÈöÊóåõãú ÝóíóäúÞóáöÈõæÇ ÎÇÆöÈöíäó áóíúÓó áóßó ãöäó ÇáúÃóãúÑö ÔóíúÁñ Ãóæú íóÊõæÈó Úóáóíúåöãú Ãóæú íõÚóÐøöÈóåõãú [Âá ÚãÑóÇä: 127- 128] æóÞóæúáöåö: Ãóäú áóæú äóÔÇÁõ ÃóÕóÈúäÇåõãú ÈöÐõäõæÈöåöãú [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 100] æóÞóæúáöåö: æóÅöÐÇ ÔöÆúäÇ ÈóÏøóáúäÇ ÃóãúËÇáóåõãú ÊóÈúÏöíáðÇ [ÇáúÅöäúÓóÇä:
28] æóÞóæúáöåö: ÚóÌøóáúäÇ áóåõ ÝöíåÇ ãóÇ äóÔÇÁõ áöãóäú äõÑöíÏõ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 18] . ÝóÐóßóÑó ÔóÑöíØóÉó ÇáúãóÔöíÆóÉö ãóÑøóÊóíúäö.
æóÅöäøóãóÇ ÚóÏóáó Úóäú äóÙúãö ÇáúßóáóÇãö ÈöåóÐóÇ ÇáúÃõÓúáõæÈö Åöáóì ÇáúÃõÓúáõæÈö ÇáøóÐöí ÌóÇÁóÊú Èöåö ÇáúÂíóÉõ áöÅöÏúãóÇÌö ÇáÊøóÚúÑöíÖö ÈöÊóåúÏöíÏö Ãóåúáö ãóßøóÉó ÈöÃóäøóåõãú ãõÚóÑøóÖõæäó áöãöËúáö åóÐóÇ ãöãøóÇ Íóáøó ÈöÃóåúáö ÇáúÞõÑóì ÇáøóÊöí ßóÐøóÈóÊú ÑõÓõáó Çááøóåö.
æóáöáúãõÝóÓøöÑöíäó ØóÑóÇÆöÞõ ßóËöíÑóÉñ ÊóÒöíÏõ Úóáóì ËóãóÇäò áöÊóÃúæöíáö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãõÊóÚóÓøöÝóÉñ Ãóæú ãóÏúÎõæáóÉñ¡ æóåöíó ãõÊóÝóÇæöÊóÉñ¡ æóÃóÞúÑóÈõåóÇ Þóæúáõ ãóäú ÌóÚóáó ÌõãúáóÉó ÃóãóÑúäÇ ãõÊúÑóÝöíåÇ
ÅöáóÎú ÕöÝóÉð áö ÞóÑúíóÉð
æóÌóÚóáó ÌóæóÇÈó (ÅöÐóÇ) ãóÍúÐõæÝðÇ.(15/54)
æóÇáúãõÊúÑóÝ: ÇÓúãõ ãóÝúÚõæáò ãöäú ÃóÊúÑóÝóåõ ÅöÐóÇ ÃóÚúØóÇåõ ÇáÊøõÑúÝóÉó. ÈöÖóãøö ÇáÊøóÇÁö æóÓõßõæäö ÇáÑøóÇÁö- Ãóíö ÇáäøöÚúãóÉó. æóÇáúãõÊúÑóÝõæäó åõãú Ãóåúáõ ÇáäøöÚúãóÉö æóÓóÚóÉö ÇáúÚóíúÔö¡ æóåõãú ãõÚúÙóãõ Ãóåúáö ÇáÔøöÑúßö ÈöãóßøóÉó. æóßóÇäó ãõÚúÙóãõ ÇáúãõÄúãöäöíäó íóæúãóÆöÐò ÖõÚóÝóÇÁó ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: æóÐóÑúäöí æóÇáúãõßóÐøöÈöíäó Ãõæáöí ÇáäøóÚúãóÉö æóãóåøöáúåõãú ÞóáöíáðÇ [ÇáãÒãøá: 11] .
æóÊóÚúáöíÞõ ÇáúÃóãúÑö ÈöÎõÕõæÕö ÇáúãõÊúÑóÝöíäó ãóÚó Ãóäøó ÇáÑøõÓõáó íõÎóÇØöÈõæäó ÌóãöíÚó ÇáäøóÇÓö¡ áöÃóäøó ÚöÕúíóÇäóåõãõ ÇáúÃóãúÑó ÇáúãõæóÌøóåó Åöáóíúåöãú åõæó ÓóÈóÈõ ÝöÓúÞöåöãú æóÝÓÞ ÈóÞöíøóÉ Þóæãåãú ÅöÐú åõãú ÞóÇÏóÉõ ÇáúÚóÇãøóÉö æóÒõÚóãóÇÁõ ÇáúßõÝúÑö ÝóÇáúÎöØóÇÈõ Ýöí ÇáúÃóßúËóÑö íóÊóæóÌøóåõ Åöáóíúåöãú¡ ÝóÅöÐóÇ ÝóÓóÞõæÇ Úóäö ÇáúÃóãúÑö ÇÊøóÈóÚóåõãõ ÇáÏøóåúãóÇÁõ ÝóÚóãøó ÇáúÝöÓúÞõ Ãóæú ÛóáóÈó Úóáóì ÇáúÞóÑúíóÉö ÝóÇÓúÊóÍóÞøóÊö ÇáúåóáóÇßó.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÃóãóÑúäÇ
ÈöåóãúÒóÉò æóÇÍöÏóÉò æóÊóÎúÝöíÝö Çáúãöíãö¡ æóÞóÑóÃó íóÚúÞõæÈõ ÂãóÑúäóÇ ÈöÇáúãóÏøö ÈöåóãúÒóÊóíúäö åóãúÒóÉö ÇáÊøóÚúÏöíóÉö æóåóãúÒóÉö ÝóÇÁö ÇáúÝöÚúáö¡ Ãóíú ÌóÚóáúäóÇåõãú ÂãöÑöíäó¡ Ãóíú ÏóÇÚöíäó Þóæúãóåõãú Åöáóì ÇáÖøóáóÇáóÉö¡ ÝóÓóßóäóÊö ÇáúåóãúÒóÉõ ÇáËøóÇäöíóÉõ ÝóÕóÇÑóÊú ÃóáöÝðÇ ÊóÎúÝöíÝðÇ¡ Ãóæö ÇáúÃóáöÝõ ÃóáöÝõ ÇáúãõÝóÇÚóáóÉö¡ æóÇáúãõÝóÇÚóáóÉõ ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö¡ ãöËúáõ ÚóÇÝóÇåõ Çááøóåõ.
æóÇáúÝöÓúÞõ: ÇáúÎõÑõæÌõ Úóäú ÇáúãóÞóÑøö æóÚóäö ÇáØøóÑöíÞö. æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö Ýöí ÇÕúØöáóÇÍö ÇáúÞõÑúÂäö ÇáúÎõÑõæÌõ ÚóãøóÇ ÃóãøóÑó Çááøóåõ Èöåö¡ æóÊÞÏã Úóäåõ Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãÇ íõÖöáøõ Èöåö ÅöáøóÇ ÇáúÝÇÓöÞöíäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [26] .
æÇáúÞóæúáõ
åõæó ãóÇ íõÈóáøöÛõåõ Çááøóåõ Åöáóì ÇáäøóÇÓö ãöäú ßóáóÇãò ÈöæóÇÓöØóÉö ÇáÑøõÓõáö æóåõæó Þóæúáõ ÇáúæóÚöíÏö ßóãóÇ ÞóÇáó: ÝóÍóÞøó ÚóáóíúäÇ Þóæúáõ ÑóÈøöäÇ ÅöäøóÇ áóÐÇÆöÞõæäó [ÇáÕÇÝÇÊ: 31] .
æóÇáÊøóÏúãöíÑõ: åóÏúãõ ÇáúÈöäóÇÁö æóÅöÒóÇáóÉõ ÃóËóÑöåö¡ æóåõæó ãõÓúÊóÚóÇÑñ åõäóÇ áöáöÇÓúÊöÆúÕóÇáö ÅöÐö ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÅöåúáóÇßõ ÃóåúáöåóÇ æóáóæú ãóÚó ÈóÞóÇÁö ÈöäóÇÆöåöãú ßóãóÇ Ýöí Þóæúáå: æóÓúÆóáö ÇáúÞóÑúíóÉó [íõæÓõÝ: 82] . æóÊóÞóÏøóãó ÇáÊøóÏúãöíÑõ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÏóãøóÑúäÇ ãóÇ ßÇäó íóÕúäóÚõ ÝöÑúÚóæúäõ æóÞóæúãõåõ Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÚúÑóÇÝ [137] . æÊÃßíÏ ÝóÏóãøóÑúäÇåÇ
ÈöÇáúãóÕúÏóÑö ãóÞúÕõæÏñ ãöäúåõ ÇáÏøóáóÇáóÉõ Úóáóì ÚöÙóãö ÇáÊøóÏúãöíÑö áóÇ äóÝúíõ ÇÍúÊöãóÇá ÇáúãÌóÇÒ.(15/55)
æóßóãú ÃóåúáóßúäóÇ ãöäó ÇáúÞõÑõæäö ãöäú ÈóÚúÏö äõæÍò æóßóÝóì ÈöÑóÈøößó ÈöÐõäõæÈö ÚöÈóÇÏöåö ÎóÈöíÑðÇ ÈóÕöíÑðÇ (17)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 17]
æóßóãú ÃóåúáóßúäÇ ãöäó ÇáúÞõÑõæäö ãöäú ÈóÚúÏö äõæÍò æóßóÝì ÈöÑóÈøößó ÈöÐõäõæÈö ÚöÈÇÏöåö ÎóÈöíÑÇð ÈóÕöíÑÇð (17)
ÖõÑöÈó ãöËóÇáñ áöÅöåúáóÇßö ÇáúÞõÑóì ÇáøóÐöí æõÕöÝó ÓóÈóÈõåõ æóßóíúÝöíøóÊõåõ Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇáÓøóÇÈöÞóÉö¡ ÝóÚóÞøóÈó Ðóáößó ÈöÊóãúËöíáöåö áöÃóäøóåõ ÃóÔóÏøõ Ýöí ÇáúßóÔúÝö æóÃóÏúÎóáõ Ýöí ÇáÊøóÍúÐöíÑö ÇáúãóÞúÕõæÏö. æóÝöí Ðóáößó ÊóÍúÞöíÞñ áößóæúäö Íõáõæáö ÇáúÚóÐóÇÈö ÈöÇáúÞõÑóì ãõÞóÏøóãðÇ ÈöÅöÑúÓóÇáö ÇáÑøóÓõæáö Åöáóì Ãóåúáö ÇáúÞóÑúíóÉö¡ Ëõãøó ÈöÊóæúÌöíåö ÇáúÃóæóÇãöÑö Åöáóì ÇáúãõÊúÑóÝöíäó Ëõãøó ÝöÓúÞöåöãú ÚóäúåóÇ æóßóÇäó ÒõÚóãóÇÁõ ÇáúßóÝóÑóÉö ãöäú Þóæúãö äõæÍò ãõÊúÑóÝöíäó æóåõãõ ÇáøóÐöíäó ÞóÇáõæÇ: æóãÇ äóÑÇßó ÇÊøóÈóÚóßó ÅöáøóÇ ÇáøóÐöíäó åõãú ÃóÑÇÐöáõäÇ ÈÇÏöíó ÇáÑøóÃúíö [åæÏ: 27] æóÞóÇáó áóåõãú äõæÍñ- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- æóáÇ ÃóÞõæáõ áöáøóÐöíäó ÊóÒúÏóÑöí ÃóÚúíõäõßõãú áóäú íõÄúÊöíóåõãõ Çááøóåõ ÎóíúÑÇð [åæÏ: 31] .
ÝóßóÇäó ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö ÚóØúÝó åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ÈöÇáúÝóÇÁö áöÃóäøóåóÇ ßóÇáúÝóÑúÚö Úóáóì ÇáúÌõãúáóÉö ÞóÈúáóåóÇ æóáóßöäøóåóÇ ÚõØöÝóÊú ÈöÇáúæóÇæö ÅöÙúåóÇÑðÇ áöÇÓúÊöÞúáóÇáöåóÇ ÈöæóÞúÚö ÇáÊøóÍúÐöíÑö ãöäú ÌöåóÉò ÃõÎúÑóì ÝóßóÇäó Ðóáöß ÊÎÑíÌÇ Úóáóì ÎöáóÇÝö ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö áöåóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúãõäóÇÓöÈö.
æó (ßóãú) Ýöí ÇáúÃóÕúáö ÇÓúÊöÝúåóÇãñ Úóäö ÇáúÚóÏóÏö¡ æóÊõÓúÊóÚúãóáõ ÎóÈóÑöíøóÉð ÏóÇáøóÉð Úóáóì ÚóÏóÏò ßóËöíÑò ãõÈúåóãö ÇáäøóæúÚö¡ ÝóáöÐóáößó ÊóÍúÊóÇÌõ Åöáóì ÊóãúíöíÒò áöäóæúÚö ÇáúÚóÏóÏö¡ æóåöíó åõäóÇ ÎóÈóÑöíøóÉñ Ýöí ãóÍóáøö äóÕúÈò ÈöÇáúÝöÚúáö ÇáúæóÇÞöÚö ÈóÚúÏóåóÇ áöÃóäøóåóÇ ÇáúÊõÒöãó ÊóÞúÏöíãõåóÇ Úóáóì ÇáúÝöÚúáö äóÙóÑðÇ áößóæúäö ÃóÕúáöåóÇ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãó æóáóåõ ÕóÏúÑõ ÇáúßóáóÇãö. æãöäó ÇáúÞõÑõæäö ÊóãúíöíÒñ áöáúÅöÈúåóÇãö ÇáøóÐöí ÇÞúÊóÖóÊúåõ (ßóãú) .
æóÇáúÞõÑõæäõ ÌóãúÚõ ÞóÑúäò¡ æóåõæó Ýöí ÇáúÃóÕúáö ÇáúãõÏøóÉõ ÇáØøóæöíáóÉõ ãöäó ÇáÒøóãóäö ÝóÞóÏú íõÞóÏøóÑõ ÈöãöÇÆóÉö ÓóäóÉò æóÈöÃóÑúÈóÚöíäó ÓóäóÉð¡ æóíõØúáóÞõ Úóáóì ÇáäøóÇÓö ÇáøóÐöíäó íóßõæäõæäó Ýöí Êöáúßó ÇáúãõÏøóÉö ßóãóÇ åõäóÇ.
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö «ÎóíúÑõ ÇáúÞõÑõæäö ÞóÑúäöí Ëõãøó ÇáøóÐöíäó íóáõæäóåõãú»
¡ ÃóÑóÇÏó Ãóåúáó ÞóÑúäöí¡ Ãóíú Ãóåúáó ÇáúÞóÑúäö ÇáøóÐöí ÃóäóÇ Ýöíåö. æóÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: æóÚÇÏÇð æóËóãõæÏó æóÃóÕúÍÇÈó ÇáÑøóÓøö æóÞõÑõæäÇð Èóíúäó Ðáößó ßóËöíÑÇð [ÇáúÝÑúÞóÇä: 38] .(15/56)
æóÊóÎúÕöíÕõ ãöäú ÈóÚúÏö äõæÍò ÅöíÌóÇÒñ¡ ßóÃóäøóåõ Þöíáó ãöäú Þóæúãö äõæÍò Ýóãóäú ÈóÚúÏóåõãú¡ æóÞóÏú ÌõÚöáó Òóãóäõ äõæÍò ãóÈúÏóÃð áöÞóÕóÕö ÇáúÃõãóãö áöÃóäøóåõ Ãóæøóáõ ÑóÓõæáò¡ æóÇÚúÊõÈöÑó ÇáúÞóÕóÕõ ãöäú ÈóÚúÏöåö áöÃóäøó Òóãóäó äõæÍò ÕóÇÑó ßóÇáúãõäúÞóØöÚö ÈöÓóÈóÈö ÊóÌúÏöíÏö ÚõãúÑóÇäö ÇáúÃóÑúÖö ÈóÚúÏó ÇáØøõæÝóÇäö¡ æóáöÃóäøó ÇáúÚóÐóÇÈó ÇáøóÐöí Íóáøó ÈöÞóæúãöåö ÚóÐóÇÈñ ãóåõæáñ æóåõæó ÇáúÛóÑóÞõ ÇáøóÐöí ÃóÍóÇØó ÈöÇáúÚóÇáóãö.
æóæóÌúåõ ÐößúÑöåö ÊóÐúßöíÑõ ÇáúãõÔúÑößöíäó Èöåö æóÃóäøó ÚóÐóÇÈó Çááøóåö áóÇ ÍóÏøó áóåõ¡ æóÇáÊøóäúÈöíåõ Úóáóì Ãóäøó ÇáÖøóáóÇáóÉó ÊóÍõæáõ Ïõæäó ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö ÈöÇáúÚóæóÇÞöÈö æóÏõæäó ÇáöÇÊøöÚóÇÙö ÈöãóÇ íóÍöáøõ Èöãóäú ÓóÈóÞó æóäóÇåöíßó ÈöãóÇ Íóáøó ÈöÞóæúãö äõæÍò ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö Çáúãóåõæáö.
æóÌõãúáóÉõ æóßóÝì ÈöÑóÈøößó ÈöÐõäõæÈö ÚöÈÇÏöåö ÎóÈöíÑÇð ÈóÕöíÑÇð ÅöÞúÈóÇáñ Úóáóì ÎØÇÈ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáúÎõÕõæÕö¡ áöÃóäøó ßõáøó ãóÇ ÓóÈóÞó ãöäó ÇáúæóÚöíÏö æóÇáÊøóåúÏöíÏö ÅöäøóãóÇ ãóÂáõåõ Åöáóì Íóãúáö ÇáäøóÇÓö Úóáóì ÊóÕúÏöíÞ
ãõÍóãøóÏ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝöíãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö ÈóÚúÏó Ãóäú áóÌøõæÇ Ýöí ÇáúßõÝúÑö æóÊóÝóäøóäõæÇ Ýöí ÇáÊøóßúÐöíÈö¡ ÝóáóÇ ÌóÑóãó ÎóÊóãó Ðóáößó ÈöÊóØúãöíäö ÇáäøóÈöíÁö ÈöÃóäøó Çááøóåó ãõØøóáöÚñ Úóáóì ÐõäõæÈö ÇáúÞóæúãö. æóåõæó ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÃóäøóåõ ãõÌóÇÒöíåöãú ÈöÐõäõæÈöåöãú ÈöãóÇ íõäóÇÓöÈõ ÝóÙóÇÚóÊóåóÇ¡ æóáöÐóáößó ÌóÇÁó ÈöÝöÚúáö ßóÝì æóÈöæóÕúÝóíú ÎóÈöíÑÇð ÈóÕöíÑÇð Çáúãõßóäøóì ÈöÐößúÑöåöãóÇ Úóäú ÚóÏóãö ÅöÝúáóÇÊö ÔóíúÁò ãöäú ÐõäõæÈöåöãõ ÇáúãóÑúÆöíøóÉö æóÇáúãóÚúáõæãóÉö ãöäú ÖóãóÇÆöÑöåöãú ÃóÚúäöí ÃóÚúãóÇáóåõãú æóäóæóÇíóÇåõãú.
æóÞóÏøóãó ãóÇ åõæó ãõÊóÚóáøöÞñ ÈöÇáÖøóãóÇÆöÑö æóÇáäøóæóÇíóÇ áöÃóäøó ÇáúÚóÞóÇÆöÏó ÃóÕúáõ ÇáúÃóÚúãóÇáö Ýöí ÇáúÝóÓóÇÏö æóÇáÕøóáóÇÍö.
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö: «ÃóáóÇ æóÅöäøó Ýöí ÇáúÌóÓóÏö ãõÖúÚóÉð ÅöÐóÇ ÕóáóÍóÊú ÕóáóÍó ÇáúÌóÓóÏõ ßõáøõåõ æóÅöÐóÇ ÝóÓóÏóÊú ÝóÓóÏó ÇáúÌóÓóÏõ ßõáøõåõ ÃóáóÇ æóåöíó ÇáúÞóáúÈõ»
. æóÝöí ÐößúÑö ÝöÚúáö (ßóÝóì) ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó ÛóíúÑõ ãõÍúÊóÇÌò Åöáóì ãóäú íóäúÊóÕöÑõ áóåõ ÛóíúÑö ÑóÈøöåö Ýóåõæó ßóÇÝöíóÉö æóÍóÓúÈõåõ¡ ÞóÇáó: ÝóÓóíóßúÝöíßóåõãõ Çááøóåõ æóåõæó ÇáÓøóãöíÚõ ÇáúÚóáöíãõ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 137] Ãóæú Åöáóì Ãóäøóåõ Ýöí ÛõäúíóÉò Úóäö Çáúåóãøö Ýöí ÔóÃúäöåöãú ßóÞóæúáöåö áäæÍ: ÝóáÇ ÊóÓúÆóáúäö ãóÇ áóíúÓó áóßó Èöåö Úöáúãñ [åæÏ: 46] ÝóåóÐóÇ ÅöãøóÇ ÊóÓúáöíóÉñ áóåõ Úóäú ÃóÐóÇåõãú æóÅöãøóÇ ÕóÑúÝñ áóåõ Úóäö ÇáÊøóæóÌøõÚö áóåõãú.
æóÝöí ÎöØóÇÈö ÇáäøóÈöíÁö ÈöÐóáößó ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáúæóÚöíÏö áöÓóÇãöÚöíåö ãä ÇáúßÝøóÇÑ.(15/57)
ãóäú ßóÇäó íõÑöíÏõ ÇáúÚóÇÌöáóÉó ÚóÌøóáúäóÇ áóåõ ÝöíåóÇ ãóÇ äóÔóÇÁõ áöãóäú äõÑöíÏõ Ëõãøó ÌóÚóáúäóÇ áóåõ Ìóåóäøóãó íóÕúáóÇåóÇ ãóÐúãõæãðÇ ãóÏúÍõæÑðÇ (18) æóãóäú ÃóÑóÇÏó ÇáúÂÎöÑóÉó æóÓóÚóì áóåóÇ ÓóÚúíóåóÇ æóåõæó ãõÄúãöäñ ÝóÃõæáóÆößó ßóÇäó ÓóÚúíõåõãú ãóÔúßõæÑðÇ (19)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÇáúÂíóÇÊ 18 Åöáóì 19]
ãóäú ßÇäó íõÑöíÏõ ÇáúÚÇÌöáóÉó ÚóÌøóáúäÇ áóåõ ÝöíåÇ ãóÇ äóÔÇÁõ áöãóäú äõÑöíÏõ Ëõãøó ÌóÚóáúäÇ áóåõ Ìóåóäøóãó íóÕúáÇåÇ ãóÐúãõæãÇð ãóÏúÍõæÑÇð (18) æóãóäú ÃóÑÇÏó ÇáúÂÎöÑóÉó æóÓóÚì áóåÇ ÓóÚúíóåÇ æóåõæó ãõÄúãöäñ ÝóÃõæáÆößó ßÇäó ÓóÚúíõåõãú ãóÔúßõæÑÇð (19)
åóÐóÇ ÈóíóÇäñ áöÌõãúáóÉö ãóäö ÇåúÊóÏì ÝóÅöäøóãÇ íóåúÊóÏöí [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 15] æóåõæó ÑóÇÌöÚñ ÃóíúÖÇ Åöáóì ÌãáóÉ æóßõáøó ÅöäÓÇäò ÃóáúÒóãúäÇåõ ØÇÆöÑóåõ Ýöí ÚõäõÞöåö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 13] ÊóÏúÑöíÌðÇ Ýöí ÇáÊøöÈúíóÇäö áöáäøóÇÓö ÈöÃóäøó ÃóÚúãóÇáóåõãú ãöäú ßóÓúÈöåöãú æóÇÎúÊöíóÇÑöåöãú¡ ÝóÇÈúÊõÏöÆõæÇ ÈöÃóäøó Çááøóåó ÞóÏú ÃóáúÒóãóåõãú ÊóÈöÚóÉó ÃóÚúãóÇáöåöãú ÈöÞóæúáöåö: æóßõáøó ÅöäÓÇäò ÃóáúÒóãúäÇåõ ØÇÆöÑóåõ Ëõãøó æóßóáó ÃóãúÑóåõãú Åöáóíúåöã¡ æóÃóä ÇáúãõÓöíÁ áóÇ íóÖõÑøõ ÈöÅöÓóÇÁóÊöåö ÛóíúÑóåõ æóáóÇ íóÍúãöáõåóÇ Úóäúåõ ÛóíúÑõåõ ÝóÞóÇáó:
ãóäö ÇåúÊóÏì ÝóÅöäøóãÇ íóåúÊóÏöí áöäóÝúÓöåö ÇáúÂíóÉ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 15] . Ëõãøó ÃóÚúÐóÑó Åöáóíúåöãú ÈöÃóäøóåõ áóÇ íóÃúÎõÐõåõãú Úóáóì ÛöÑøóÉò æóáóÇ íóÃúÎõÐõåõãú ÅöáøóÇ ÈöÓõæÁö ÃóÚúãóÇáöåöãú ÈöÞóæúáöåö: æóãÇ ßõäøóÇ ãõÚóÐøöÈöíäó Åöáóì Þóæúáöåö: ÎóÈöíÑÇð ÈóÕöíÑÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 15- 17] . Ëõãøó ßóÔóÝó áóåõãú ãóÞóÇÕöÏóåõãú ãöäú ÃóÚúãóÇáöåöãú¡ æóÃóäøóåõãú ÞöÓúãóÇäö:
ÞöÓúãñ áóãú íõÑöÏú ÅöáøóÇ ÇáÏøõäúíóÇ ÝóßóÇäóÊú ÃóÚúãóÇáõåõ áöãóÑúÖóÇÉö ÔóåóæóÇÊöåö ãõÚúÊóÞöÏðÇ Ãóäøó ÇáÏøõäúíóÇ åöíó ÞõÕóÇÑóì ãóÑóÇÊöÚö ÇáäøõÝõæÓö áóÇ ÍóÙøó áóåóÇ ÅöáøóÇ ãóÇ ÍóÕóáó áóåóÇ Ýöí ãõÏøóÉö ÇáúÍóíóÇÉö áöÃóäøóåõ áóÇ íõÄúãöäõ ÈöÇáúÈóÚúËö ÝóíóÞúÕõÑõ Úóãóáóåõ Úóáóì Ðóáößó.
æóÞöÓúãñ Úóáöãó Ãóäøó ÇáúÝóæúÒó ÇáúÍóÞøõ åõæó ÝöíãóÇ ÈóÚúÏó åóÐöåö ÇáúÍóíóÇÉö ÝóÚóãöáó áöáúÂÎöÑóÉö ãõÞúÊóÝöíðÇ ãóÇ åóÏóÇåõ Çááøóåõ Åöáóíúåö ãöäó ÇáúÃóÚúãóÇáö ÈöæóÇÓöØóÉö ÑõÓõáöåö æóÃóäøó Çááøóåó ÚóÇãóáó ßõáøó ÝóÑöíÞò ÈöãöÞúÏóÇÑö åöãøóÊöåö.
ÝóãóÚúäóì ßÇäó íõÑöíÏõ ÇáúÚÇÌöáóÉó Ãóäøóåõ áóÇ íõÑöíÏõ ÅöáøóÇ ÇáúÚóÇÌöáóÉó¡ Ãóíú Ïõæäó ÇáÏøõäúíóÇ ÈöÞóÑöíäóÉö ãõÞóÇÈóáóÊöåö ÈöÞóæúáöåö: æóãóäú ÃóÑÇÏó ÇáúÂÎöÑóÉó áöÃóäøó åóÐöåö ÇáúãõÞóÇÈóáóÉó ÊóÞõæãõ ãóÞóÇãó ÇáúÍóÕúÑö ÇáúÅöÖóÇÝöíøö ÅöÐú áóíúÓó ÇáúÍóÕúÑõ ÇáúÅöÖóÇÝöíøõ Óöæóì ÌõãúáóÊóíúäö ÅöËúÈóÇÊò áöÔóíúÁò æóäóÝúíò áöÎöáóÇÝöåö. æóÇáúÅöÊúíóÇäõ ÈöÝöÚúáö Çáúßóæúäö åõäóÇ ãõÄúÐöäñ ÈöÃóäøó Ðóáößó ÏóíúÏóäõåõ æóÞõÕóÇÑóì åóãøöåö¡ æóáöÐóáößó ÌõÚöáó(15/58)
ÎóÈóÑõ (ßóÇäó) ÝöÚúáðÇ ãõÖóÇÑöÚðÇ áöÏóáóÇáóÊöåö Úóáóì ÇáöÇÓúÊöãúÑóÇÑö ÒöíóÇÏóÉó ÊóÍúÞöíÞò áöÊóãóÍøõÖö ÅöÑóÇÏóÊöåö Ýöí Ðóáößó.
æÇáúÚÇÌöáóÉó ÕöÝóÉõ ãóæúÕõæÝò ãóÍúÐõæÝò íõÚúáóãõ ãöäó ÇáÓøöíóÇÞö¡ Ãóíö ÇáúÍóíóÇÉó ÇáúÚóÇÌöáóÉó¡ ßóÞóæúáöåö:
ãóäú ßÇäó íõÑöíÏõ ÇáúÍóíÇÉó ÇáÏøõäúíÇ æóÒöíäóÊóåÇ äõæóÝøö Åöáóíúåöãú ÃóÚúãÇáóåõãú ÝöíåÇ [åæÏ: 15] .
æóÇáúãõÑóÇÏõ ãöäó ÇáÊøóÚúÌöíáö ÇáúÚõÑúÝöíøõ æóåõæó ÇáúãõÈóÇÏóÑóÉõ ÇáúãõÊóÚóÇÑóÝóÉõ¡ Ãóíú Ãóäú íõÚúØóì Ðóáößó Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÞóÈúáó ÇáúÂÎöÑóÉö¡ ÝóÐóáößó ÊóÚúÌöíáñ ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ¡ æóÞóÑöíäóÉõ Ðóáößó Þóæúáõåõ: ÝöíåÇ.
æóÅöäøóãóÇ ÒóÇÏó ÞóíúÏóíú ãóÇ äóÔÇÁõ áöãóäú äõÑöíÏõ áöÃóäøó ãóÇ íõÚúØóÇåõ ãóäú ÃóÑóÇÏõæÇ ÇáúÚóÇÌöáóÉó íõÚúØóÇåõ ÈóÚúÖõåõãú ÈöÇáúãóÞóÇÏöíÑö ÇáøóÊöí ÔóÇÁó Çááøóåõ ÅöÚúØóÇÁóåóÇ.
æóÇáúãóÔöíÆóÉõ: ÇáØøóæóÇÚöíóÉõ æóÇäúÊöÝóÇÁõ ÇáúÅößúÑóÇåö.
æóÞóæúáõåõ: áöãóäú äõÑöíÏõ ÈóÏóáñ ãöäú Þóæúáöåö: áóåõ ÈóÏóáó ÈóÚúÖò ãöäú ßõáøò ÈöÅöÚóÇÏóÉö ÇáúÚóÇãöáö¡ ÝóÖóãöíÑõ áóåõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãóäú ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö áóÝúÙöåö¡ æóåõæó ÚóÇãøñ áößõáøö ãõÑöíÏö ÇáúÚóÇÌöáóÉö ÝóÃõÈúÏöáó ãöäúåõ ÈóÚúÖõåõ¡ Ãóíú ÚóÌøóáúäóÇ áöãóäú äõÑöíÏõ ãöäúßõãú¡ æóãóÝúÚõæáõ ÇáúÅöÑóÇÏóÉö ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö ãóÇ ÓóÈóÞóåõ¡ Ãóíú áöãóäú äõÑöíÏõ ÇáÊøóÚúÌöíáó áóåõ¡ æóåõæó äóÙöíÑõ ãóÝúÚõæáö ÇáúãóÔöíÆóÉö ÇáøóÐöí ßóËõÑó ÍóÐúÝõåõ áöÏóáóÇáóÉö ßóáóÇãò ÓóÇÈöÞò. æóÝöíåö ÎõÕõæÕöíøóÉõ ÇáúÈóíóÇäö ÈóÚúÏó ÇáúÅöÈúåóÇãö. æóáóæú ßóÇäó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÛóíúÑó Ðóáößó áóæóÌóÈó Ýöí ÕöäóÇÚóÉö ÇáúßóáóÇãö ÇáÊøóÕúÑöíÍõ Èöåö.
æóÇáúÅöÑóÇÏóÉõ: ãõÑóÇÏöÝõ ÇáúãóÔöíÆóÉö¡ ÝóÇáÊøóÚúÈöíÑõ ÈöåóÇ ÈóÚúÏó Þóæúáöåö: ãóÇ äóÔÇÁõ ÊóÝóäøõäñ. æóÅöÚóÇÏóÉõ ÍóÑúÝö ÇáúÌóÑøö ÇáúÚóÇãöáö Ýöí ÇáúãõÈÏá ãöäúåõ áöÊóÃúßöíÏö ãóÚúäóì ÇáÊøóÈóÚöíøóÉö æóáöáöÇÓúÊöÛúäóÇÁö Úóäö ÇáÑøóÈúØö ÈöÖóãöíÑö ÇáúãõÈúÏóáö ãöäúåõãú ÈöÃóäú íõÞóÇáó: ãóäú äõÑöíÏõ ãöäúåõãú.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúÝóÑöíÞó ÇáøóÐöí íõÑöíÏõ ÇáúÍóíóÇÉó ÇáÏøõäúíóÇ ÝóÞóØú ÞóÏú äõÚúØöí ÈóÚúÖóåõãú ÈóÚúÖó ãóÇ íõÑöíÏõ Úóáóì ÍóÓóÈö ãóÔöíÆóÊöäóÇ æóÅöÑóÇÏóÊöäóÇ áöÃóÓúÈóÇÈö ãõÎúÊóáÝóÉ. æóáóÇ íÎáæÇ ÃóÍóÏñ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ãöäú Ãóäú íóßõæäó ÞóÏú ÚõÌøöáó áóåõ ÈóÚúÖõ ãóÇ íóÑúÛóÈõåõ ãöäú áóÐøóÇÊö ÇáÏøõäúíóÇ.(15/59)
æóÚóØúÝõ ÌõãúáóÉö ÌóÚóáúäÇ áóåõ Ìóåóäøóãó ÈöÍóÑúÝö (Ëõãøó) áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáÊøóÑóÇÎöí ÇáÑøõÊóÈöíøö. æáóåõ ÙóÑúÝñ
ãõÓúÊóÞöÑøñ åõæó ÇáúãóÝúÚõæáõ ÇáËøóÇäöí áö ÌóÚóáúäÇ¡ ÞõÏøöãó Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáúÃóæøóáö áöáöÇåúÊöãóÇãö.
æóÌõãúáóÉõ íóÕúáÇåÇ ãóÐúãõæãÇð ãóÏúÍõæÑÇð ÈóíóÇäñ Ãóæú ÈóÏóáõ ÇÔúÊöãóÇáò áöÌõãúáóÉö ÌóÚóáúäÇ áóåõ Ìóåóäøóãó æãóÐúãõæãÇð ãóÏúÍõæÑÇð ÍóÇáóÇäö ãöäú ÖóãöíÑö ÇáÑøóÝúÚö Ýöí íóÕúáÇåÇ íõÞóÇáõ: Õóáöíó ÇáäøóÇÑó ÅöÐóÇ ÃóÕóÇÈóåõ ÍóÑúÞõåóÇ.
æÇáÐã ÇáúæóÕúÝ ÈÇáãÚÇíÈ ÇáøóÊöí Ýöí ÇáúãóæúÕõæÝö.
æóÇáúãóÏúÍõæÑõ: ÇáúãóØúÑõæÏõ. íõÞóÇáõ: ÏóÍóÑóåõ¡ æóÇáúãóÕúÏóÑõ: ÇáÏøõÍõæÑõ¡ æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÞÇáó ÇÎúÑõÌú ãöäúåÇ ãóÐúÄõãÇð ãóÏúÍõæÑÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [18] .
æóÇáöÇÎúÊöáóÇÝõ Èóíúäó ÌõãúáóÉö ãóäú ßÇäó íõÑöíÏõ ÇáúÚÇÌöáóÉó æóÌõãúáóÉö æóãóäú ÃóÑÇÏó ÇáúÂÎöÑóÉó ÈöÌÚúá ÇáúÝöÚúáó ãõÖóÇÑöÚðÇ Ýöí ÇáúÃõæáóì æóãóÇÖöíðÇ Ýöí ÇáËøóÇäöíóÉö áöáúÅöíãóÇÁö Åöáóì Ãóäøó ÅöÑóÇÏóÉó ÇáäøóÇÓö ÇáúÚóÇÌöáóÉó ãõÊóßóÑøöÑóÉñ ãõÊóÌóÏøöÏóÉñ. æóÝöíåö ÊóäúÈöíåñ Úóáóì Ãóäøó ÃõãõæÑó ÇáúÚóÇÌöáóÉö ãõÊóÞóÖøöíóÉñ ÒóÇÆöáóÉñ¡ æóÌóÚóáó ÝöÚúáó ÅöÑóÇÏóÉö ÇáúÂÎöÑóÉö¡ ãóÇÖöíðÇ áöÏóáóÇáóÉö ÇáúãõÖöíøö Úóáóì ÇáÑøõÓõæÎö ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì Ãóäøó ÎóíúÑó ÇáúÂÎöÑóÉö Ãóæúáóì ÈöÇáúÅöÑóÇÏóÉö¡ æóáöÐóáößó ÌõÑøöÏóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ ãöäú (ßóÇäó) æóãöäó ÇáúãõÖóÇÑöÚö¡ æóãóÇ ÔóÑóØó Ýöí Ðóáößó ÅöáøóÇ Ãóäú íóÓúÚóì áöáúÂÎöÑóÉö ÓóÚúíóåóÇ æóÃóäú íóßõæäó ãõÄúãöäðÇ.
æóÍóÞöíÞóÉõ ÇáÓøóÚúíö ÇáúãóÔúíõ Ïõæäó ÇáúÚóÏúæö¡ ÝóÓóÚúíõ ÇáúÂÎöÑóÉö åõæó ÇáúÃóÚúãóÇáõ ÇáÕøóÇáöÍóÉõ áöÃóäøóåóÇ ÓóÈóÈõ ÇáúÍõÕõæáö Úóáóì äóÚöíãö ÇáúÂÎöÑóÉö¡ ÝóÇáúÚóÇãöáõ áöáÕøóÇáöÍóÇÊö ßóÃóäøóåõ íóÓöíÑõ ÓóíúÑðÇ ÓóÑöíÚðÇ Åöáóì ÇáúÂÎöÑóÉö áöíóÕöáó Åöáóì ãóÑúÛõæÈöåö ãöäúåóÇ. æóÅöÖóÇÝóÊõåõ Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúÂÎöÑóÉö ãöäú ÅöÖóÇÝóÉö ÇáúãóÕúÏóÑö Åöáóì ãóÝúÚõæáöåö Ýöí ÇáúãóÚúäóì¡ Ãóíö ÇáÓøóÚúíó áóåóÇ¡ æóåõæó ãóÝúÚõæáñ ãõØúáóÞñ áöÈóíóÇäö ÇáäøóæúÚö.
æóÝöí ÇáúÂíóÉö ÊóäúÈöíåñ Úóáóì Ãóäøó ÅöÑóÇÏóÉó ÎóíúÑö ÇáúÂÎöÑóÉö ãöäú ÛóíúÑö ÓóÚúíò ÛõÑõæÑñ æóÃóäøó ÅöÑóÇÏóÉó ßõáøö ÔóíúÁò áóÇ ÈõÏøó áöäóÌóÇÍöåóÇ ãöäó ÇáÓøóÚúíö Ýöí ÃóÓúÈóÇÈö ÍõÕõæáöåö. ÞóÇáó ÚóÈúÏõ Çááøóåö Èúäõ ÇáúãõÈóÇÑóßö:
ÊóÑúÌõæ ÇáäøóÌóÇÉó æóáóãú ÊóÓúáõßú ãóÓóÇáößóåóÇ ... Åöäøó ÇáÓøóÝöíäóÉó áóÇ ÊóÌúÑöí Úóáóì ÇáúíõÈúÓö(15/60)
ßõáøðÇ äõãöÏøõ åóÄõáóÇÁö æóåóÄõáóÇÁö ãöäú ÚóØóÇÁö ÑóÈøößó æóãóÇ ßóÇäó ÚóØóÇÁõ ÑóÈøößó ãóÍúÙõæÑðÇ (20)
æóÌõãúáóÉõ æóåõæó ãõÄúãöäñ ÍóÇáñ ãöäú ÖóãöíÑö æóÓóÚì. æóÌöíÁó ÈöÌõãúáóÉö æóåõæó ãõÄúãöäñ ÇÓúãöíøóÉð áöÏóáóÇáóÊöåóÇ Úóáóì ÇáËøóÈóÇÊö æóÇáÏøóæóÇãö¡ Ãóíú æóÞóÏú ßóÇäó ÑóÇÓöÎó ÇáúÅöíãóÇäö¡ æóåõæó Ýöí ãóÚúäóì Þóæúáöåö: Ëõãøó ßÇäó ãöäó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ [ÇáúÈóáóÏ: 17] áöãóÇ Ýöí (ßóÇäó) ãöäó ÇáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ßóæúäö ÇáúÅöíãóÇäö ãóáóßóÉð áóåõ.
æóÇáúÅöÊúíóÇäõ ÈöÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Ýöí ÝóÃõæáÆößó ßÇäó ÓóÚúíõåõãú ãóÔúßõæÑÇð áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøó ÇáúãõÔóÇÑó Åöáóíúåöãú ÌóÏöíÑõæäó ÈöãóÇ ÓóíõÎúÈöÑõ Èöåö Úóäúåõãú áöÃóÌúáö ãóÇ æõÕöÝõæÇ Èöåö ÞóÈúáó ÐößúÑö ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö.
æóÇáÓøóÚúíõ ÇáúãóÔúßõæÑõ åõæó ÇáúãóÔúßõæÑõ ÓóÇÚöíåö¡ ÝóæóÕúÝõåõ Èöåö ãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ¡ ÅöÐö ÇáúãóÔúßõæÑõ ÇáúãóÑúÖöíøõ Úóäúåõ¡ æóÅöÐö ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÇáúÅöÎúÈóÇÑõ Úóäú ÌóÒóÇÁö Úóãóáö ãóäú ÃóÑóÇÏó ÇáúÂÎöÑóÉó æóÓóÚóì áóåóÇ ÓóÚúíóåóÇ áóÇ Úóäú ÍõÓúäö Úóãóáöåö áöÃóäøóåõ ÞóÓöíãñ áöÌóÒóÇÁö ãóäú ÃóÑóÇÏó ÇáúÚóÇÌöáóÉó æóÃóÚúÑóÖó Úóäö ÇáúÂÎöÑóÉö¡ æóáóßöäú ÌóÚóáó ÇáúæóÕúÝó áöáúÚóãóáö áöÃóäøóåõ ÃóÈúáóÛõ Ýöí ÇáúÅöÎúÈóÇÑö Úóäú ÚóÇãöáöåö ÈöÃóäøóåõ ãóÑúÖöíøñ Úóäúåõ áöÃóäøóåõ Ýöí ãóÚúäóì ÇáúßöäóÇíóÉö ÇáÑøóÇÌöÚóÉö Åöáóì ÅöËúÈóÇÊö ÇáÔøóíúÁö ÈöæóÇÓöØóÉö ÅöËúÈóÇÊö ãóáúÒõæãöåö.
æóÇáÊøóÚúÈöíÑõ Èö ßÇäó Ýöí ßÇäó ÓóÚúíõåõãú ãóÔúßõæÑÇð áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøó ÇáúæóÕúÝó ÊóÍóÞøóÞó Ýöíåö ãöäú ÞóÈúáõ¡ Ãóíú ãöäó ÇáÏøõäúíóÇ áöÃóäøó ÇáØøóÇÚóÉó ÊóÞúÊóÖöí ÊóÑóÊøõÈó ÇáÔøõßúÑö ÚóÇÌöáðÇ æóÇáËøóæóÇÈö ÂÌöáðÇ. æóÞóÏú ÌóãóÚó ßóæúäõåõ ãóÔúßõæÑðÇ ÎóíúÑóÇÊò ßóËöíÑóÉð íóØõæáõ ÊóÝúÕöíáõåóÇ áóæú ÃõÑöíÏ ÊóÝúÕöíáå.
[20]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 20]
ßõáÇøð äõãöÏøõ åÄõáÇÁö æóåóÄõáÇÁö ãöäú ÚóØÇÁö ÑóÈøößó æóãÇ ßÇäó ÚóØÇÁõ ÑóÈøößó ãóÍúÙõæÑÇð (20)
ÊóÐúíöíáñ áöÂíóÉö ãóäú ßÇäó íõÑöíÏõ ÇáúÚÇÌöáóÉó Åöáóì ÂÎÑåóÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 18] .
æóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÝóÐúáóßóÉñ áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøó Çááøóåó ÊóÚóÇáóì áóãú íóÊúÑõßú ÎóáúÞóåõ ãöäú ÃóËóÑö ÑóÍúãóÊöåö ÍóÊøóì ÇáúßóÝóÑóÉó ãöäúåõãõ ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöáöÞóÇÆöåö ÝóÞóÏú ÃóÚúØóÇåõãú ãöäú äöÚúãóÉö ÇáÏøõäúíóÇ Úóáóì(15/61)
ÍóÓóÈö ãóÇ ÞóÏøóÑó áóåõãú æóÃóÚúØóì ÇáúãõÄúãöäöíäó ÎóíúÑóíö ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö. æóÐóáößó ãöÕúÏóÇÞõ Þóæúáöåö: æóÑóÍúãóÊöí æóÓöÚóÊú ßõáøó ÔóíúÁò [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 156] æóÞóæúáöåö ÝöíãóÇ
ÑóæóÇåõ Úóäåõ äÈíøå Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó «Åöäøó ÑóÍúãóÊöí ÓóÈóÞóÊú ÛóÖóÈöí»
. æóÊóäúæöíäõ ßõáøðÇ Êóäúæöíäõ ÚöæóÖò Úóäú ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö¡ Ãóíú ßõáøó ÇáúÝóÑöíÞóíúäö¡ æóåõæó ãóäúÕõæÈñ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö áöÝöÚúáö äõãöÏøõ.
æóÞóæúáõåõ: åÄõáÇÁö æóåóÄõáÇÁö ÈóÏóáñ ãöäú Þóæúáöåö: ßõáøðÇ ÈóÏóáñ ãõÝóÕøóáñ ãöäú ãõÌúãóáò.
æóãóÌúãõæÚõ ÇáúãóÚúØõæÝö æóÇáúãóÚúØõæÝö Úóáóíúåö åõæó ÇáúÈóÏóáõ
ßóÞóæúá ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ÇÞúÊóÏõæÇ ÈöÇááøóÐóíúäö ãöäú ÈóÚúÏöí ÃóÈöí ÈóßúÑò æóÚõãóÑó»
. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáúÅöÈúÏóÇáö ÇáÊøóÚúÌöíÈõ ãöäú ÓöÚóÉö ÑóÍúãóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Èö åÄõáÇÁö Ýöí ÇáúãóæúÖöÚóíúäö Åöáóì ãóäú ßóÇäó íõÑöíÏõ ÇáúÚóÇÌöáóÉó æóãóäú ÃóÑóÇÏó ÇáúÂÎöÑóÉó.
æóÇáúÃóÕúáõ Ãóäú íßæä ÇáúãóÐúßõæÑ Ãæá ÚóÇÆöÏðÇ Åöáóì ÇáÃæá ÅöáøóÇ ÅöÐóÇ ÇÊøóÕóáó ÈöÃóÍóÏö ÇáöÇÓúãóíúäö ãóÇ íõÚóíøöäõ ãóÚóÇÏóåõ. æóÞóÏö ÇÌúÊóãóÚó ÇáúÃóãúÑóÇäö Ýöí Þóæúáö ÇáúãõÊóáóãøöÓö:
æóáóÇ íõÞöíãõ Úóáóì Öóíúãò íõÑóÇÏõ Èöåö ... ÅöáøóÇ ÇáúÃóÐóáøóÇäö ÚóíúÑõ ÇáúÍóíøö æóÇáúæóÊöÏõ
åóÐóÇ Úóáóì ÇáúÎóÓúÝö ãóÑúÈõæØñ ÈöÑõãøóÊöåö ... æóÐóÇ íõÔóÌøõ ÝóáóÇ íóÑúËöí áóåõ ÃóÍóÏõ
æóÇáúÅöãúÏóÇÏõ: ÇÓúÊöÑúÓóÇáõ ÇáúÚóØóÇÁö æóÊóÚóÇÞõÈõåõ. æóÌóÚúáõ ÇáúÌóÏöíÏö ãöäúåõ ãóÏóÏðÇ áöáÓøóÇáöÝö ÈöÍóíúËõ áóÇ
íóäúÞóØöÚõ.
æóÌõãúáóÉõ æóãÇ ßÇäó ÚóØÇÁõ ÑóÈøößó ãóÍúÙõæÑÇð ÇÚúÊöÑóÇÖñ Ãóæú ÊóÐúíöíáñ¡ æóÚóØóÇÁõ ÑóÈøößó ÌöäúÓõ ÇáúÚóØóÇÁö¡ æóÇáúãóÍúÙõæÑõ: ÇáúãóãúäõæÚõ¡ Ãóíú ãóÇ ßóÇäó ãóãúäõæÚðÇ ÈöÇáúãóÑøóÉö Èóáú áößõáøö ãóÎúáõæÞò äÕíÈ ãöäúåõ.(15/62)
ÇäúÙõÑú ßóíúÝó ÝóÖøóáúäóÇ ÈóÚúÖóåõãú Úóáóì ÈóÚúÖò æóáóáúÂÎöÑóÉõ ÃóßúÈóÑõ ÏóÑóÌóÇÊò æóÃóßúÈóÑõ ÊóÝúÖöíáðÇ (21)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 21]
ÇäúÙõÑú ßóíúÝó ÝóÖøóáúäÇ ÈóÚúÖóåõãú Úóáì ÈóÚúÖò æóáóáúÂÎöÑóÉõ ÃóßúÈóÑõ ÏóÑóÌÇÊò æóÃóßúÈóÑõ ÊóÝúÖöíáÇð (21)
áóãøóÇ ßóÇäó ÇáúÚóØóÇÁõ ÇáúãóÈúÐõæáõ áöáúÝóÑöíÞóíúäö åõæó ÚóØóÇÁó ÇáÏøõäúíóÇ æóßóÇäó ÇáäøóÇÓõ ãõÝóÖøóáöíäó Ýöíåö Úóáóì æóÌúåò íõÏúÑößõæäó ÍößúãóÊóåõ áóÝóÊó Çááøóåõ áöÐóáößó äóÙóÑó äóÈöíøöåö- Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ- áóÝúÊó ÇÚúÊöÈóÇÑò æóÊóÏóÈøõÑò¡ Ëõãøó ÐóßøóÑóåõ ÈöÃóäøó ÚóØóÇÁó ÇáúÂÎöÑóÉö ÃóÚúÙóãõ ÚóØóÇÁò¡ æóÞóÏú ÝóÖøóáó Çááøóåõ Èöåö ÇáúãõÄúãöäöíäó.
æóÇáúÃóãúÑõ ÈöÇáäøóÙóÑö ãõæóÌøóåñ Åöáóì ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊóÑúÝöíÚðÇ Ýöí ÏóÑóÌóÇÊö Úöáúãöåö æóíóÍúÕõáõ Èöåö ÊóæúÌöíåõ ÇáúÚöÈúÑóÉö Åöáóì ÛóíúÑöåö.
æóÇáäøóÙóÑõ ÍóÞöíÞóÊõåõ ÊóæóÌøõåõ ÂáóÉö ÇáúÍöÓøö ÇáúÈóÕóÑöíøö Åöáóì ÇáúãõÈúÕöÑö. æóÞóÏú ÔóÇÚó Ýöí ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö ÇÓúÊöÚúãóÇáõåõ Ýöí ÇáäøóÙóÑö ÇáúãóÕúÍõæÈö ÈöÇáÊøóÏóÈøõÑö æóÊóßúÑöíÑö ãõÔóÇåóÏóÉö ÃóÔúíóÇÁó Ýöí ÛóÑóÖò ãóÇ¡ ÝóíóÞõæãõ ãóÞóÇãó ÇáÙøóäøö æóíõÓúÊóÚúãóáõ ÇÓúÊöÚúãóÇáóåõ ÈöåóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö¡ æóáöÐóáößó ÔóÇÚó ÅöØúáóÇÞõ ÇáäøóÙóÑö Ýöí Úöáúãö ÇáúßóáóÇãö Úóáóì ÇáúÝößúÑö ÇáúãõÄóÏøöí Åöáóì Úöáúãò Ãóæú Ùóäøò¡ æóåõæó åõäóÇ ßóÐóáößó. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõåõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÇäúÙõÑú ßóíúÝó íóÝúÊóÑõæäó Úóáóì Çááøóåö ÇáúßóÐöÈó Ýöí [ÇáäøöÓóÇÁö: 50] .
æó (ßóíúÝó) ÇÓúãõ ÇÓúÊöÝúåóÇãò ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóäúÈöíåö¡ æóåõæó ãõÚóáøöÞñ ÝöÚúáó (ÇäúÙõÑú) Úóäö ÇáúÚóãóáö Ýöí ÇáúãóÝúÚõæáóíúäö. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÇáÊøóÝúÖöíáõ Ýöí ÚóØóÇÁö ÇáÏøõäúíóÇ¡ áöÃóäøóåõ ÇáøóÐöí íõÏúÑößõåõ ÇáÊøóÃóãøõáõ æóÇáäøóÙóÑõ æóÈöÞóÑöíäóÉö ãõÞóÇÈóáóÊöåö ÈöÞóæúáöåö: æóáóáúÂÎöÑóÉõ ÃóßúÈóÑõ ÏóÑóÌÇÊò.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú åóÐóÇ ÇáÊøóäúÙöíÑö ÇáÊøóäúÈöíåõ Åöáóì Ãóäøó ÚóØóÇÁó ÇáÏøõäúíóÇ ÛóíúÑõ ãóäõæØò ÈöÕóáóÇÍö ÇáúÃóÚúãóÇáö ÃóáóÇ ÊóÑóì Åöáóì ãóÇ Ýöíåö ãöäú ÊóÝóÇÖõáò Èóíúäó Ãóåúáö ÇáúÚóãóáö ÇáúãõÊøóÍöÏö¡ æóÞóÏú íóÝúÖõáõ ÇáúãõÓúáöãõ Ýöíåö ÇáúßóÇÝöÑó¡ æóíóÝúÖõáõ ÇáúßóÇÝöÑõ ÇáúãõÓúáöãó¡ æóíóÝúÖõáõ ÈóÚúÖõ ÇáúãõÓúáöãöíäó ÈóÚúÖðÇ¡ æóÈóÚúÖõ ÇáúßóÝóÑóÉö ÈóÚúÖðÇ¡ æóßóÝóÇßó ÈöÐóáößó åóÇÏöíðÇ Åöáóì Ãóäøó ãóäóÇØó ÚóØóÇÁö ÇáÏøõäúíóÇ ÃóÓúÈóÇÈñ áóíúÓóÊú ãöäú æóÇÏöí ÇáúÚóãóáö ÇáÕøóÇáöÍö æóáóÇ ãöãøóÇ íõÓóÇÞõ Åöáóì ÇáäøõÝõæÓö ÇáúÎóíøöÑóÉö.(15/63)
áóÇ ÊóÌúÚóáú ãóÚó Çááøóåö ÅöáóåðÇ ÂÎóÑó ÝóÊóÞúÚõÏó ãóÐúãõæãðÇ ãóÎúÐõæáðÇ (22)
æóäóÕúÈõ ÏóÑóÌÇÊò æÊóÝúÖöíáðÇ Úóáóì ÇáÊøóãúíöíÒö áöäöÓúÈóÉò ÃóßúÈóÑõ Ýöí ÇáúãóæúÖöÚóíúäö¡ æóÇáúãõÝóÖøóáõ Úóáóíúåö åõæó ÚóØóÇÁõ ÇáÏøõäúíóÇ.
æóÇáÏøóÑóÌóÇÊõ ãõÓúÊóÚóÇÑóÉñ áöÚóÙóãóÉö ÇáÔøóÑóÝö¡ æóÇáÊøóÝúÖöíáõ: ÅöÚúØóÇÁõ ÇáúÝóÖúáö¡ æóåõæó ÇáúÌöÏóÉõ æóÇáäøöÚúãóÉõ¡
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö: «æóíóÊóÕóÏøóÞõæäó ÈöÝõÖõæáö ÃóãúæóÇáöåöãú»
. æóÇáúãóÚúäóì: ÇáäøöÚúãóÉõ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÃóÚúÙóãõ ãöäú äÚã ÇáÏøõäúíóÇ.
[22]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 22]
áóÇ ÊóÌúÚóáú ãóÚó Çááøóåö ÅöáåÇð ÂÎóÑó ÝóÊóÞúÚõÏó ãóÐúãõæãÇð ãóÎúÐõæáÇð (22)
ÊóÐúíöíáñ åõæó ÝóÐúáóßóÉñ áöÇÎúÊöáóÇÝö ÃóÍúæóÇáö ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÇáúãõÔúÑößöíäó¡ ÝóÅöäøó ÎõáóÇÕóÉó ÃóÓúÈóÇÈö ÇáúÝóæúÒö ÊóÑúßõ ÇáÔøöÑúßö áöÃóäøó Ðóáößó åõæó ãóÈúÏóÃõ ÇáúÅöÞúÈóÇáö Úóáóì ÇáúÚóãóáö ÇáÕøóÇáöÍö Ýóåõæó Ãóæøóáõ ÎõØõæóÇÊö ÇáÓøóÚúíö áöãõÑöíÏö ÇáúÂÎöÑóÉö¡ áöÃóäøó ÇáÔøöÑúßó ÞóÇÚöÏóÉõ ÇÎúÊöáóÇáö ÇáÊøóÝúßöíÑö æóÊóÖúáöíáö ÇáúÚõÞõæáö¡ ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Ýöí ÐößúÑö ÂáöåóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó æóãÇ ÒÇÏõæåõãú ÛóíúÑó ÊóÊúÈöíÈò [åæÏ: 101] .
æóÇáúÎØÇÈ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊóÈóÚñ áöÎöØóÇÈö Þóæúáöåö: ÇäúÙõÑú ßóíúÝó ÝóÖøóáúäÇ ÈóÚúÖóåõãú Úóáì ÈóÚúÖò [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 21] . æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÅöÓúãóÇÚõ ÇáúÎöØóÇÈö ÛóíúÑóåõ ÈöÞóÑöíäóÉò ÊõÍóÞøöÞõ Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó ÞóÇÆöãñ ÈöäóÈúÐö ÇáÔøöÑúßö æóãóäúÍò Úóáóì ÇáøóÐöíäó íóÚúÈõÏõæäó ãóÚó Çááøóåö ÅöáóåðÇ ÂÎÑ.
æÝóÊóÞúÚõÏó ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöãóÚúäóì ÇáúãõßúËö æóÇáÏøóæóÇãö. ÃõÑöíÏó ÈöåóÐöåö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ÊóÌúÑöíÏõ ãóÚúäóì Çáäøóåúíö Åöáóì Ãóäøóåõ äóåúíõ ÊóÚúÑöíÖò ÈöÇáúãõÔúÑößöíäó áöÃóäøóåõãú ãõÊóáóÈøöÓõæäó ÈöÇáÐøóãøö æóÇáúÎöÐúáóÇäö. ÝóÅöäú áóãú íõÞúáöÚõæÇ Úóäö ÇáÔøöÑúßö ÏóÇãõæÇ Ýöí ÇáÐøóãøö æóÇáúÎöÐúáóÇäö.
æóÇáúãóÐúãõæãõ: ÇáúãóÐúßõæÑõ ÈöÇáÓøõæÁö æóÇáúÚóíúÈö.
æóÇáúãóÎúÐõæáõ: ÇáøóÐöí ÃóÓúáóãóåõ äóÇÕöÑõåõ.
ÝóÃóãøóÇ Ðóãøõåõ Ýóãöäú Ðóæöí ÇáúÚõÞõæáö¡ ÅöÐú ÃóÚúÙóãõ ÓõÎúÑöíóÉð Ãóäú íóÊøóÎöÐó ÇáúãóÑúÁõ ÍóÌóÑðÇ Ãóæú ÚõæÏðÇ ÑóÈøðÇ áóåõ æóíóÚúÈõÏóåõ¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÅöÈúÑóÇåöíãõ- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÃóÊóÚúÈõÏõæäó ãóÇ ÊóäúÍöÊõæäó: [ÇáÕÇÝÇÊ: 95] ¡ æóÐóãøóåõ ãöäó Çááøóåö Úóáóì áöÓóÇäö ÇáÔøóÑóÇÆöÚö.(15/64)
æóÞóÖóì ÑóÈøõßó ÃóáøóÇ ÊóÚúÈõÏõæÇ ÅöáøóÇ ÅöíøóÇåõ æóÈöÇáúæóÇáöÏóíúäö ÅöÍúÓóÇäðÇ ÅöãøóÇ íóÈúáõÛóäøó ÚöäúÏóßó ÇáúßöÈóÑó ÃóÍóÏõåõãóÇ Ãóæú ßöáóÇåõãóÇ ÝóáóÇ ÊóÞõáú áóåõãóÇ ÃõÝøò æóáóÇ ÊóäúåóÑúåõãóÇ æóÞõáú áóåõãóÇ ÞóæúáðÇ ßóÑöíãðÇ (23) æóÇÎúÝöÖú áóåõãóÇ ÌóäóÇÍó ÇáÐøõáøö ãöäó ÇáÑøóÍúãóÉö æóÞõáú ÑóÈøö ÇÑúÍóãúåõãóÇ ßóãóÇ ÑóÈøóíóÇäöí ÕóÛöíÑðÇ (24)
æóÃóãøóÇ ÎöÐúáóÇäõåõ ÝóáöÃóäøóåõ ÇÊøóÎóÐó áöäóÝúÓöåö æóáöíøðÇ áóÇ íõÛúäöí Úóäúåõ ÔóíúÆðÇ Åöäú ÊóÏúÚõæåõãú áóÇ íóÓúãóÚõæÇ ÏõÚÇÁóßõãú æóáóæú ÓóãöÚõæÇ ãóÇ ÇÓúÊóÌÇÈõæÇ áóßõãú [ÝÇØÑ 14] ¡ æóÞóÇáó ÅöÈúÑóÇåöíãõ- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- íóÇ ÃóÈóÊö áöãó ÊóÚúÈõÏõ ãóÇ áóÇ íóÓúãóÚõ æóáÇ íõÈúÕöÑõ æóáÇ íõÛúäöí Úóäúßó ÔóíúÆÇð
[ãóÑúíóã: 42] ¡ æóÎöÐúáóÇäõåõ ãöäó Çááøóåö áöÃóäøóåõ áóÇ íóÊóæóáøóì ãóäú áóÇ íóÊóæóáøóÇåõ ÞóÇáó: Ðáößó ÈöÃóäøó Çááøóåó ãóæúáóì ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÃóäøó ÇáúßÇÝöÑöíäó áóÇ ãóæúáì áóåõãú [ãÍãøÏ: 11] æóÞóÇáó æóãÇ ÏõÚÇÁõ ÇáúßÇÝöÑöíäó ÅöáøóÇ Ýöí ÖóáÇáò [ÛóÇÝöÑ: 50] .
[23¡ 24] .
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÇáúÂíóÇÊ 23 Çáì 24]
æóÞóÖì ÑóÈøõßó ÃóáÇøó ÊóÚúÈõÏõæÇ ÅöáÇøó ÅöíøóÇåõ æóÈöÇáúæÇáöÏóíúäö ÅöÍúÓÇäÇð ÅöãøóÇ íóÈúáõÛóäøó ÚöäúÏóßó ÇáúßöÈóÑó ÃóÍóÏõåõãÇ Ãóæú ßöáÇåõãÇ ÝóáÇ ÊóÞõáú áóåõãÇ ÃõÝøò æóáÇ ÊóäúåóÑúåõãÇ æóÞõáú áóåõãÇ ÞóæúáÇð ßóÑöíãÇð (23) æóÇÎúÝöÖú áóåõãÇ ÌóäÇÍó ÇáÐøõáøö ãöäó ÇáÑøóÍúãóÉö æóÞõáú ÑóÈøö ÇÑúÍóãúåõãÇ ßóãÇ ÑóÈøóíÇäöí ÕóÛöíÑÇð (24)
æóÞóÖì ÑóÈøõßó ÃóáøóÇ ÊóÚúÈõÏõæÇ ÅöáøóÇ ÅöíøóÇåõ.
ÚóØúÝñ Úóáóì ÇáúßóáóÇãö ÇáÓøóÇÈöÞö ÚóØúÝó ÛóÑóÖò Úóáóì ÛóÑóÖò ÊóÎóáøõÕðÇ Åöáóì ÃóÚúãöÏóÉò ãöäú ÔóÑöíÚóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÈöãõäóÇÓóÈóÉö ÇáúÝóÐúáóßóÉö ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉö ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì Ãóäøó ÅöÕúáóÇÍó ÇáúÃóÚúãóÇáö ãõÊóÝóÑøöÚñ Úóáóì äóÈúÐö ÇáÔøöÑúßö ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Ýóßøõ ÑóÞóÈóÉò Ãóæú ÅöØúÚÇãñ Ýöí íóæúãò Ðöí ãóÓúÛóÈóÉò íóÊöíãÇð ÐóÇ ãóÞúÑóÈóÉò Ãóæú ãöÓúßöíäÇð ÐóÇ ãóÊúÑóÈóÉò Ëõãøó ßÇäó ãöäó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ [ÇáúÈóáóÏ: 13- 17] .
æóÞóÏö ÇÈúÊõÏöÆó ÊóÔúÑöíÚñ áöáúãõÓúáöãöíäó ÃóÍúßóÇãðÇ ÚóÙöíãóÉð áöÅöÕúáóÇÍö ÌóÇãöÚóÊöåöãú æóÈöäóÇÁö ÃóÑúßóÇäöåóÇ áöíóÒúÏóÇÏõæÇ íóÞöíäðÇ ÈöÇÑúÊöÝóÇÚöåöãú Úóáóì Ãóåúáö ÇáÔøöÑúßö æóÈöÇäúÍöØóÇØö åóÄõáóÇÁö Úóäúåõãú¡ æóÝöí ÌóãöíÚöåóÇ ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐöíäó ßóÇäõæÇ ãõäúÛóãöÓöíäó Ýöí ÇáúãóäúåöíøóÇÊö. æóåóÐöåö ÇáúÂíóÇÊõ Ãóæøóáõ ÊóÝúÕöíáò áöáÔøóÑöíÚóÉö áöáúãõÓúáöãöíäó æóÞóÚó ÈöãóßøóÉó¡ æóÃóäøó ãóÇ ÐõßöÑó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö ãóÞúÕõæÏñ Èöåö ÊóÚúáöíãõ ÇáúãõÓúáöãöíäó. æóáöÐóáößó ÇÎúÊóáóÝó ÃõÓúáõæÈõåõ Úóäú ÃõÓúáõæÈö äóÙöíÑöåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö ÇáøóÐöí æóÌøóåó Ýöíåö ÇáúÎöØóÇÈó Åöáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó áöÊóæúÞöíÝöåöãú Úóáóì ÞóæóÇÚöÏö ÖóáóÇáóÊöåöãú.
Ýóãöäó ÇáöÇÎúÊöáóÇÝö Èóíúäó ÇáúÃõÓúáõæÈóíúäö Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó ÇÝúÊõÊöÍóÊú ÈöÝöÚúáö ÇáúÞóÖóÇÁö ÇáúãõÞúÊóÖöí ÇáúÅöáúÒóÇãó¡ æóåõæó ãõäóÇÓöÈñ áöÎöØóÇÈö ÃõãøóÉò ÊóãúÊóËöáõ ÃóãúÑó ÑóÈøöåóÇ¡ æóÇÝúÊõÊöÍó ÎöØóÇÈõ ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [151] Èö ÊóÚÇáóæúÇ ÃóÊúáõ ãóÇ ÍóÑøóãó ÑóÈøõßõãú Úóáóíúßõãú ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó åõäóÇáößó.
æóãöäúåóÇ Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó ÌóÚóáóÊö ÇáúãóÞúÖöíøó åõæó ÊóæúÍöíÏõ Çááøóåö ÈöÇáúÚöÈóÇÏóÉö¡ áöÃóäøóåõ ÇáúãõäóÇÓöÈõ áöÍóÇáö ÇáúãõÓúáöãöíäó ÝóÍóÐøóÑóåõãú ãöäú ÚöÈóÇÏóÉö ÛóíúÑö Çááøóåö. æóÂíóÉõ ÇáúÃóäúÚóÇãö ÌóÚóáóÊö ÇáúãõÍóÑøóãó ÝöíåóÇ(15/65)
åõæó ÇáúÅöÔúÑóÇßó ÈöÇááøóåö Ýöí ÇáúÅöáóåöíøóÉö ÇáúãõäóÇÓöÈó áöãóÇ ßóÇäõæÇ Úóáóíúåö ãöäó ÇáÔøöÑúßö ÅöÐú áóÇ ÚöÈóÇÏóÉó áóåõãú.
æóÃóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó ÝóÕóáó ÝöíåóÇ Íõßúãõ ÇáúÈöÑøö ÈöÇáúæóÇáöÏóíúäö æóÍõßúãõ ÇáúÞóÊúáö æóÍõßúãõ ÇáúÅöäúÝóÇÞö æóáóãú íóÝúÕöáú ãóÇ Ýöí ÂíóÉ ÇáúÃóäúÚóÇãõ.
æóßóÇäó ãóÇ ÐõßöÑó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö ÎóãúÓóÉó ÚóÔóÑó ÊóÔúÑöíÚðÇ åöíó ÃõÕõæáõ ÇáÊøóÔúÑöíÚö ÇáÑøóÇÌöÚö Åöáóì äöÙóÇãö ÇáúãõÌúÊóãóÚö.
æóÃóÍúÓóÈõ Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö ÇÔúÊõåöÑóÊú Èóíúäó ÇáäøóÇÓö Ýöí ãóßøóÉó æóÊóäóÇÞóáóåóÇ ÇáúÚóÑóÈõ Ýöí ÇáúÂÝóÇÞö¡ ÝóáöÐóáößó Ãóáóãøó ÇáúÃóÚúÔóì ÈöÈóÚúÖöåóÇ Ýöí ÞóÕöíÏóÊöåö ÇáúãóÑúæöíøóÉö ÇáøóÊöí ÃóÚóÏøóåóÇ áãÏÍ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Íöíäó ÌóÇÁó íõÑöíÏõ ÇáúÅöíãóÇäó ÝóÕóÏøóÊúåõ ÞõÑóíúÔñ Úóäú Ðóáößó¡ æóåöíó ÇáúÞóÕöíÏóÉõ ÇáÏøóÇáöíøóÉõ ÇáøóÊöí íóÞõæáõ ÝöíåóÇ:
ÃóÌöÏøóßó áóãú ÊóÓúãóÚú æóÕóÇÉó ãõÍóãøóÏò ... äóÈöíÁö ÇáúÅöáóåö Íöíäó ÃóæúÕóì æóÃóÔúåóÏóÇ
ÝóÅöíøóÇßó æóÇáúãóíúÊóÇÊö áóÇ ÊóÃúßõáóäøóåóÇ ... æóáóÇ ÊóÃúÎõÐóäú ÓóåúãðÇ ÍóÏöíÏðÇ áöÊóÝúÕóÏóÇ
æóÐóÇ ÇáäøõÕõÈó ÇáúãóäúÕõæÈó áóÇ ÊóäúÓõßóäøóåõ ... æóáóÇ ÊóÚúÈõÏö ÇáÔøóíúØóÇäó æóÇááøóåó ÝóÇÚúÈõÏóÇ
æóÐóÇ ÇáÑøóÍöãö ÇáúÞõÑúÈóì ÝóáóÇ ÊóÞúØóÚóäøóåõ ... áöÝóÇÞóÊöåö æóáóÇ ÇáúÃóÓöíÑó ÇáúãõÞóíøóÏóÇ
æóáóÇ ÊóÓúÎóÑóäú ãöäú ÈóÇÆöÓò Ðöí ÖöÑóÇÑóÉò ... æóáóÇ ÊóÍúÓóÈóäøó ÇáúãóÇáó áöáúãóÑúÁö ãõÎúáöÏðÇ
æóáóÇ ÊóÞúÑóÈóäøó ÌóÇÑóÉð Åöäøó ÓöÑøóåóÇ ... Úóáóíúßó ÍóÑóÇãñ ÝóÇäúßöÍóäú Ãóæú ÊóÃóÈøóÏóÇ (1)
æóÇÝúÊõÊöÍóÊú åóÐöåö ÇáúÃóÍúßóÇãõ æóÇáúæóÕóÇíóÇ ÈöÝöÚúáö ÇáúÞóÖóÇÁö ÇåúÊöãóÇãðÇ Èöåö æóÃóäøóåõ ãöãøóÇ ÃóãóÑó Çááøóåõ Èöåö ÃóãúÑðÇ ÌóÇÒöãðÇ æóÍõßúãðÇ áóÇÒöãðÇ¡ æóáóíúÓó åõæó ÈöãóÚúäóì ÇáÊøóÞúÏöíÑö ßóÞóæúáöåö: æóÞóÖóíúäÇ Åöáì Èóäöí ÅöÓúÑÇÆöíáó Ýöí ÇáúßöÊÇÈö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 4] áöÙõåõæÑö Ãóäøó ÇáúãóÐúßõæÑóÇÊö åõäóÇ ãöãøóÇ íóÞóÚõ æóáóÇ íóÞóÚõ.
æó (Ãóäú) íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÊóÝúÓöíÑöíøóÉð áöãóÇ Ýöí (ÞóÖóì) ãöäú ãóÚúäóì ÇáúÞóæúáö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ãóÕúÏóÑöíøóÉð ãóÌúÑõæÑóÉð ÈöÈóÇÁö ÌóÑøò ãõÞóÏøóÑóÉò¡ Ãóíú ÞóÖóì ÈöÃóäú áóÇ ÊóÚúÈõÏõæÇ. æóÇÈúÊõÏöÆó åóÐóÇöö
_________
(1) ÇáÊÃÈÏ: ÇáÊÚÒÈ.(15/66)
ÇáÊøóÔúÑöíÚõ ÈöÐößúÑö ÃóÕúáö ÇáÊøóÔúÑöíÚóÉö ßõáøöåóÇ æóåõæó ÊóæúÍöíÏõ Çááøóåö¡ ÝóÐóáößó ÊóãúåöíÏñ áöãóÇ ÓóíõÐúßóÑõ ÈóÚúÏóåõ ãöäó ÇáúÃóÍúßóÇãö.
æóÌöíÁó ÈöÎöØóÇÈö ÇáúÌóãóÇÚóÉö Ýöí Þóæúáöåö: ÃóáøóÇ ÊóÚúÈõÏõæÇ ÅöáøóÇ ÅöíøóÇåõ áöÃóäøó Çáäøóåúíó íóÊóÚóáøóÞõ ÈöÌóãöíÚö ÇáäøóÇÓö æóåõæó ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáúãõÔúÑößöíäó.
æóÇáúÎöØóÇÈõ Ýöí Þóæúáöåö: ÑóÈøõßó ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö ÞóÈúáõ: ãöäú ÚóØÇÁö ÑóÈøößó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 20] ¡ æóÇáúÞóÑöíäóÉõ ÙóÇåöÑóÉñ. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó áöÛóíúÑö ãõÚóíøóäò ÝóíóÚõãøõ ÇáúÃõãøóÉó æóÇáúãóÂáõ æóÇÍöÏñ.
æóÇÈúÊõÏöÆó ÇáÊøóÔúÑöíÚõ ÈöÇáäøóåúíö Úóäú ÚöÈóÇÏóÉö ÛóíúÑö Çááøóåö áöÃóäøó Ðóáößó åõæó ÃóÕúáõ ÇáúÅöÕúáóÇÍö¡ áöÃóäøó ÅöÕúáóÇÍó ÇáÊøóÝúßöíÑö ãõÞóÏøóãñ Úóáóì ÅöÕúáóÇÍö ÇáúÚóãóáö¡ ÅöÐú áóÇ íõÔóÇÞøõ ÇáúÚóÞúáõ Åöáóì ØóáóÈö ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö ÅöáøóÇ ÅöÐóÇ ßóÇäó ÕóÇáöÍðÇ.
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö: «ÃóáóÇ æóÅöäøó Ýöí ÇáúÌóÓóÏö ãõÖúÛóÉð ÅöÐóÇ ÕóáóÍóÊú ÕóáóÍó ÇáúÌóÓóÏõ ßõáøõåõ æóÅöÐóÇ ÝóÓóÏóÊú ÝóÓóÏó ÇáúÌóÓóÏõ ßõáøõåõ ÃóáóÇ æóåöíó ÇáúÞóáúÈõ»
. æóÞóÏú ÝóÕøóáúÊõ Ðóáößó Ýöí ßöÊóÇÈöí ÇáúãõÓóãøóì «ÃõÕõæáó ÇáäøöÙóÇãö ÇáöÇÌúÊöãóÇÚöíøö Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö» .
æóÈöÇáúæÇáöÏóíúäö ÅöÍúÓÇäÇð ÅöãøóÇ íóÈúáõÛóäøó ÚöäúÏóßó ÇáúßöÈóÑó ÃóÍóÏõåõãÇ Ãóæú ßöáÇåõãÇ ÝóáÇ ÊóÞõáú áóåõãÇ ÃõÝøò æóáÇ ÊóäúåóÑúåõãÇ æóÞõáú áóåõãÇ ÞóæúáðÇ ßóÑöíãÇð æóÇÎúÝöÖú áóåõãÇ ÌóäÇÍó ÇáÐøõáøö ãöäó ÇáÑøóÍúãóÉö æóÞõáú ÑóÈøö ÇÑúÍóãúåõãÇ ßóãÇ ÑóÈøóíÇäöí ÕóÛöíÑÇð
åóÐóÇ ÃóÕúáñ ËóÇäò ãöäú ÃõÕõæáö ÇáÔøóÑöíÚóÉö æóåõæó ÈöÑøõ ÇáúæóÇáöÏóíúäö.
æóÇäúÊóÕóÈó ÅöÍúÓÇäÇð Úóáóì ÇáãÝÚæáíÉ ÇáúãõØáÞóÉ ãÕÏÑ äóÇÆöÈðÇ Úóäú ÝöÚúáöåö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóÃóÍúÓöäõæÇ ÅöÍúÓóÇäðÇ ÈöÇáúæóÇáöÏóíúäö ßóãóÇ íóÞúÊóÖöíåö ÇáúÚóØúÝõ Úóáóì ÃóáøóÇ ÊóÚúÈõÏõæÇ ÅöáøóÇ ÅöíøóÇåõ Ãóíú æóÞóÖóì ÅöÍúÓóÇäðÇ ÈöÇáúæóÇáöÏóíúäö.(15/67)
æóÈöÇáúæÇáöÏóíúäö ãõÊóÚóáøöÞñ ÈöÞóæúáöåö ÅöÍúÓÇäÇð¡ æóÇáúÈóÇÁõ Ýöíåö áöáÊøóÚúÏöíóÉö íõÞóÇáõ: ÃóÍúÓöäú ÈöÝõáóÇäò ßóãóÇ íõÞóÇáõ ÃóÍúÓöäú Åöáóíúåö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÞóÏú ÃóÍúÓóäó Èöí Ýöí ÓõæÑóÉö íõæÓõÝó [100] .
æóÊóÞúÏöíãõåõ Úóáóì ãõÊóÚóáøöÞöåö áöáöÇåúÊöãóÇãö Èöåö¡ æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúæóÇáöÏóíúäö áöáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö æóÇáöÏóíú ßõáøö ãõßóáøóÝò ãöãøóäú Ôóãöáóåõãõ ÇáúÌóãúÚõ Ýöí ÃóáøóÇ ÊóÚúÈõÏõæÇ.
æóÚóØúÝõ ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáúÅöÍúÓóÇäö Åöáóì ÇáúæóÇáöÏóíúäö Úóáóì ãóÇ åõæó Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÃóãúÑö ÈöÚöÈóÇÏóÉö Çááøóåö áöÃóäøó Çááøóåó åõæó ÇáúÎóÇáöÞõ ÝóÇÓúÊóÍóÞøó ÇáúÚöÈóÇÏóÉó áöÃóäøóåõ ÃóæúÌóÏó ÇáäøóÇÓó. æóáóãøóÇ ÌóÚóáó Çááøóåõ ÇáúÃóÈóæóíúäö ãóÙúåóÑó ÅöíÌóÇÏö ÇáäøóÇÓö ÃóãóÑó ÈöÇáúÅöÍúÓóÇäö ÅöáóíúåöãóÇ¡ ÝóÇáúÎóÇáöÞõ ãõÓúÊóÍöÞøõ ÇáúÚöÈóÇÏóÉö áöÛöäóÇåõ Úóäö ÇáúÅöÍúÓóÇäö¡ æóáöÃóäøóåóÇ ÃóÚúÙóãõ ÇáÔøõßúÑö Úóáóì ÃóÚúÙóãö ãöäøóÉò¡ æóÓóÈóÈõ ÇáúæõÌõæÏö Ïõæäó Ðóáößó Ýóåõæó íóÓúÊóÍöÞøõ ÇáúÅöÍúÓóÇäó áóÇ ÇáúÚöÈóÇÏóÉó áöÃóäøóåõ ãõÍúÊóÇÌñ Åöáóì ÇáúÅöÍúÓóÇäö Ïõæäó ÇáúÚöÈóÇÏóÉö¡ æóáöÃóäøóåõ áóíúÓó ÈöãõæÌöÏò ÍóÞöíÞöíøò¡ æóáöÃóäøó Çááøóåó ÌóÈóáó ÇáúæóÇáöÏóíúäö Úóáóì ÇáÔøóÝóÞóÉö Úóáóì æóáóÏöåöãóÇ¡ ÝóÃóãóÑó ÇáúæóáóÏó ÈöãõÌóÇÒóÇÉö Ðóáößó ÈöÇáúÅöÍúÓóÇäö Åöáóì ÃóÈóæóíúåö ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí æóÞõáú ÑóÈøö ÇÑúÍóãúåõãÇ ßóãÇ ÑóÈøóíÇäöí ÕóÛöíÑÇð.
æóÔóãöáó ÇáúÅöÍúÓóÇäõ ßõáøó ãóÇ íóÕúÏõÞõ Ýöíåö åóÐóÇ ÇáúÌöäúÓõ ãöäó ÇáúÃóÞúæóÇáö æóÇáúÃóÝúÚóÇáö æóÇáúÈóÐúáö æóÇáúãõæóÇÓóÇÉö.
æóÌõãúáóÉõ ÅöãøóÇ íóÈúáõÛóäøó ÈóíóÇäñ áöÌõãúáóÉö ÅöÍúÓÇäÇð¡ æÅöãøóÇ ãõÑóßøóÈóÉñ ãöäú (Åöäú) ÇáÔøóÑúØöíøóÉö æó (ãóÇ) ÇáÒøóÇÆöÏóÉö ÇáúãõåóíøöÆóÉö áöäõæäö ÇáÊøóæúßöíÏö¡ æóÍóÞøõåóÇ Ãóäú ÊõßúÊóÈó Èöäõæäò ÈóÚúÏó ÇáúåóãúÒóÉö æóÈóÚúÏóåóÇ (ãóÇ) æóáóßöäøóåõãú ÑóÇÚóæúÇ ÍóÇáóÉó ÇáäøõØúÞö ÈöåóÇ ãõÏúÛóãóÉð ÝóÑóÓóãõæåóÇ ßóÐóáößó Ýöí ÇáúãóÕóÇÍöÝö æóÊóÈöÚóåóÇ ÑóÓúãõ ÇáäøóÇÓö ÛóÇáöÈðÇ¡ Ãóíú Åöäú íóÈúáõÛú ÃóÍóÏõ ÇáúæóÇáöÏóíúäö Ãóæú ßöáóÇåõãóÇ ÍóÏøó ÇáúßöÈóÑö æóåõãóÇ ÚöäúÏóßó¡ Ãóíú Ýöí ßÝÇáÊß ÝæØøìÁ áóåõãóÇ ÎõáõÞóßó æóáóíøöäú ÌóÇäöÈóßó.
æóÇáúÎöØóÇÈõ áöÛóíúÑö ãõÚóíøóäò ÝóíóÚõãøõ ßõáøó ãõÎóÇØóÈò ÈöÞóÑöíäóÉö ÇáúÚóØúÝö Úóáóì ÃóáøóÇ ÊóÚúÈõÏõæÇ ÅöáøóÇ ÅöíøóÇåõ æóáóíúÓó ÎØÇÈÇ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÅöÐú áóãú íóßõäú áóåõ ÃóÈóæóÇäö íóæúãóÆöÐò. æóÅöíËóÇÑõ ÖóãöíÑö ÇáúãõÝúÑóÏö åõäóÇ Ïõæäó ÖóãöíÑö ÇáúÌóãúÚö áöÃóäøóåõ ÎöØóÇÈñ íóÎúÊóÕøõ Èöãóäú áóåõ ÃóÈóæóÇäö ãöäú Èóíúäö ÇáúÌóãóÇÚóÉö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ÈöÞóæúáöåö: ÃóáøóÇ ÊóÚúÈõÏõæÇ ÅöáøóÇ ÅöíøóÇåõ ÝóßóÇäó ÇáúÅöÝúÑóÇÏõ ÃóäúÓóÈó Èöåö æóÅöäú ßóÇäó ÇáúÅöÝúÑóÇÏõ æóÇáúÌóãúÚõ ÓóæóÇÁð Ýöí ÇáúãóÞúÕõæÏö áöÃóäøó ÎöØóÇÈó
ÛóíúÑö ÇáúãõÚóíøóäö íõÓóÇæöí ÎöØóÇÈó ÇáúÌóãúÚö.(15/68)
æóÎóÕøó åóÐöåö ÇáúÍóÇáóÉó ÈöÇáúÈóíóÇäö áöÃóäøóåóÇ ãóÙöäøóÉõ ÇäúÊöÝóÇÁö ÇáúÅöÍúÓóÇäö ÈöãóÇ íóáúÞóì ÇáúæóáóÏõ ãöäú ÃóÈöíåö æóÃõãøöåö ãöäú ãÔÞÉ ÇáúÞíÇã ÈÔÄæäåãÇ æóãöäú ÓõæÁö ÇáúÎõáõÞö ãöäúåõãóÇ.
æóæóÌúåõ ÊóÚóÏøõÏö ÝóÇÚöáö íóÈúáõÛóäøó ãóÙúåóÑðÇ Ïõæäó ÌóÚúáöåö ÈöÖóãöíÑö ÇáÊøóËúäöíóÉö ÈöÃóäú íõÞóÇáó ÅöãøóÇ íóÈúáõÛóÇäøö ÚöäúÏóßó ÇáúßöÈóÑó¡ ÇáöÇåúÊöãóÇãõ ÈöÊóÎúÕöíÕö ßõáøö ÍóÇáóÉò ãöäú ÃóÍúæóÇáö ÇáúæóÇáöÏóíúäö ÈöÇáÐøößúÑö¡ æóáóãú íóÓúÊóÛúäö ÈöÅöÍúÏóì ÇáúÍóÇáóÊóíúäö Úóäö ÇáúÃõÎúÑóì áöÃóäøó áößõáøö ÍóÇáóÉò ÈóæóÇÚöËó Úóáóì ÇáÊøóÝúÑöíØö Ýöí æóÇÌöÈö ÇáúÅöÍúÓóÇäö ÅöáóíúåöãóÇ¡ ÝóÞóÏú Êóßõæäõ ÍóÇáóÉõ ÇÌúÊöãóÇÚöåöãóÇ ÚöäúÏó ÇáöÇÈúäö ÊóÓúÊóæúÌöÈõ ÇáöÇÍúÊöãóÇáó ãöäúåõãóÇ áöÃóÌúáö ãõÑóÇÚóÇÉö ÃóÍóÏöåöãóÇ ÇáøóÐöí ÇáöÇÈúäõ ÃóÔóÏøõ ÍõÈøðÇ áóåõ Ïõæäó ãóÇ áóæú ßóÇäó ÃóÍóÏõåõãóÇ ãõäúÝóÑöÏðÇ ÚöäúÏóåõ ÈöÏõæäö ÇáúÂÎóÑö ÇáøóÐöí ãóíúáõåõ Åöáóíúåö ÃóÔóÏøõ¡ ÝóÇáöÇÍúÊöíóÇÌõ Åöáóì ÐößúÑö ÃóÍóÏöåöãóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáÕøõæÑóÉö áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì æõÌõæÈö ÇáúãõÍóÇÝóÙóÉö Úóáóì ÇáúÅöÍúÓóÇäö áóåõ. æóÞóÏú Êóßõæäõ ÍóÇáóÉõ ÇäúÝöÑóÇÏö ÃóÍóÏö ÇáúÃóÈóæóíúäö ÚöäúÏó ÇáöÇÈúäö ÃóÎóÝøó ßõáúÝóÉð Úóáóíúåö ãöäú ÍóÇáóÉö ÇÌúÊöãóÇÚöåöãóÇ¡ ÝóÇáöÇÍúÊöíóÇÌõ Åöáóì Ãóæú ßöáÇåõãÇ Ýöí åóÐöåö ÇáÕøõæÑóÉö áöáÊøóÍúÐöíÑö ãöäö ÇÚúÊöÐóÇÑö ÇáöÇÈúäö áöäóÝúÓöåö Úóäö ÇáÊøóÞúÕöíÑö ÈöÃóäøó ÍóÇáóÉó ÇÌúÊöãóÇÚö ÇáúÃóÈóæóíúäö ÃóÍúÑóÌõ Úóáóíúåö¡ ÝóáöÃóÌúáö Ðóáößó ÐõßöÑóÊö ÇáúÍóÇáóÊóÇäö æóÃõÌúÑöíó ÇáúÍõßúãõ ÚóáóíúåöãóÇ Úóáóì ÇáÓøóæóÇÁö¡ ÝóßóÇäóÊú ÌõãúáóÉõ ÝóáÇ ÊóÞõáú áóåõãÇ ÃõÝøò ÈöÊóãóÇãöåóÇ ÌóæóÇÈðÇ áö (ÅöãøóÇ) .
æóÃõßøöÏó ÝöÚúáõ ÇáÔøóÑúØö Èöäõæäö ÇáÊøóæúßöíÏö áöÊóÍúÞöíÞö ÇáÑøóÈúØö Èóíúäó ãóÖúãõæäö ÇáúÌóæóÇÈö æóãóÖúãõæäö ÇáÔøóÑúØö Ýöí ÇáúæõÌõæÏö. æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÅöãøóÇ íóÈúáõÛóäøó Úóáóì Ãóäøó ÃóÍóÏõåõãÇ ÝóÇÚöáõ íóÈúáõÛóäøó ÝóáóÇ ÊóáúÍóÞõ ÇáúÝöÚúáó ÚóáóÇãóÉñ áöÃóäøó ÝóÇÚöáóåõ ÇÓúãñ ÙóÇåöÑñ.
æóÞóÑóÃó ÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÎóáóÝñ íóÈúáõÛóÇäøö ÈöÃóáöÝö ÇáÊøóËúäöíóÉö æóäõæäò ãõÔóÏøóÏóÉò æóÇáÖøóãöíÑõ ÝóÇÚöáñ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúæóÇáöÏóíúäö Ýöí Þóæúáöåö: æóÈöÇáúæÇáöÏóíúäö ÅöÍúÓÇäÇð¡ Ýóíóßõæäõ ÃóÍóÏõåõãÇ Ãóæú ßöáÇåõãÇ ÈóÏóáðÇ ãöäú ÃóáöÝö ÇáúãõËóäøóì ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì Ãóäøóåõ áóíúÓó ÇáúÍõßúãõ áöÇÌúÊöãóÇÚöåöãóÇ ÝóÞóØú Èóáú åõæó áöáúÍóÇáóÊóíúäö Úóáóì ÇáÊøóæúÒöíÚö.
æóÇáúÎöØóÇÈõ Èö ÚöäúÏóßó áößõáøö ãóäú íóÕúáõÍõ áöÓóãóÇÚö ÇáúßóáóÇãö ÝóíóÚõãøõ ßõáøó ãõÎóÇØóÈò ÈöÞóÑöíäóÉò ÓóÈúÞö Þóæúáöåö: ÃóáøóÇ ÊóÚúÈõÏõæÇ ÅöáøóÇ ÅöíøóÇåõ¡ æóÞóæúáöåö ÇááøóÇÍöÞö ÑóÈøõßõãú ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ Ýöí äõÝõæÓößõãú [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ:
25] .(15/69)
ÃõÝøò ÇÓúãõ ÝöÚúáò ãÖÇÑÚ ãóÚúäóÇåõ ÃÊÖÎÑ. æóÝöíåö áõÛóÇÊñ ßóËöíÑóÉñ ÃóÔúåóÑõåóÇ ßõáøõåóÇ Öóãøõ ÇáúåóãúÒóÉö æóÊóÔúÏöíÏõ ÇáúÝóÇÁö¡ æóÇáúÎöáóÇÝõ Ýöí ÍóÑóßóÉö ÇáúÝóÇÁö¡ ÝóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ¡ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò¡ æóÍóÝúÕñ Úóäú ÚóÇÕöãò- ÈößóÓúÑö ÇáúÝóÇÁö ãõäóæøóäóÉð-. æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ßóËöíÑò¡ æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò¡ æóíóÚúÞõæÈõ- ÈöÝóÊúÍö ÇáúÝóÇÁö ÛóíúÑó ãõäóæøóäóÉò-. æóÞóÑóÃó ÇáúÈóÇÞõæäó- ÈößóÓúÑö ÇáúÝóÇÁö ÛóíúÑó ãõäóæøóäóÉò-.
æóáóíúÓó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó Çáäøóåúíö Úóäú Ãóäú íóÞõæáó áóåõãóÇ ÃõÝøò ÎóÇÕøóÉð¡ æóÅöäøóãóÇ ÇáúãóÞúÕõæÏõ Çáäøóåúíõ Úóäö ÇáúÃóÐóì ÇáøóÐöí ÃóÞóáøõåõ ÇáúÃóÐóì ÈöÇááøöÓóÇäö ÈöÃóæúÌóÒö ßóáöãóÉò¡ æóÈöÃóäøóåóÇ ÛóíúÑõ ÏóÇáøóÉò Úóáóì ÃóßúËóÑó ãöäú ÍõÕõæáö ÇáÖøóÌóÑö áöÞóÇÆöáöåóÇ Ïõæäó ÔóÊúãò Ãóæú Ðóãøò¡ ÝóíõÝúåóãõ ãöäúåõ Çáäøóåúíõ ãöãøóÇ åõæó ÃóÔóÏøõ ÃóÐðì ÈöØúÑöíÞö ÝóÍúæóì ÇáúÎöØóÇÈö ÈöÇáúÃóæúáóì.
Ëõãøó ÚõØöÝó Úóáóíúåö Çáäøóåúíõ Úóäú äóåúÑöåöãóÇ áöÆóáøóÇ íóÍúÓóÈó Ãóäøó Ðóáößó ÊóÃúÏöíÈñ áöÕóáóÇÍöåöãóÇ æóáóíúÓó ÈöÇáúÃóÐóì. æóÇáäøóåúÑõ ÇáÒøóÌúÑõ¡ íõÞóÇáõ: äóåóÑóåõ æóÇäúÊóåóÑóåõ.
Ëõãøó ÃóãóÑó ÈöÅößúÑóÇãö ÇáúÞóæúáö áóåõãóÇ. æóÇáúßóÑöíãõ ãöäú ßõáøö ÔóíúÁò: ÇáÑøóÝöíÚõ Ýöí äóæúÚöåö. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãóÛúÝöÑóÉñ æóÑöÒúÞñ ßóÑöíãñ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÝóÇáö [4] .
æóÈöåóÐóÇ ÇáúÃóãúÑö ÇäúÞóØóÚó ÇáúÚõÐúÑõ ÈöÍóíúËõ ÅöÐóÇ ÑóÃóì ÇáúæóáóÏõ Ãóäú íóäúÕóÍó áöÃóÍóÏö ÃóÈóæóíúåö Ãóæ Ãóä íÍÐÑ ãöãøóÇ ÞóÏú íóÖõÑøõ Èöåö ÃóÏøóì Åöáóíúåö Ðóáößó ÈöÞóæúáò áóíøöäò ÍóÓóäö ÇáúæóÞúÚö.
Ëõãøó ÇÑúÊóÞóì Ýöí ÇáúæöÕóÇíóÉö ÈöÇáúæóÇáöÏóíúäö Åöáóì ÃóãúÑö ÇáúæóáóÏö ÈöÇáÊøóæóÇÖõÚö áóåõãóÇ ÊóæóÇÖõÚðÇ íóÈúáõÛõ ÍóÏøó ÇáÐøõáøö áóåõãóÇ áöÅöÒóÇáóÉö æóÍúÔóÉö äõÝõæÓöåöãóÇ Åöäú ÕóÇÑóÇ Ýöí ÍóÇÌóÉò Åöáóì ãóÚõæäóÉö ÇáúæóáóÏö¡ áöÃóäøó ÇáúÃóÈóæóíúäö íóÈúÛöíóÇäö Ãóäú íóßõæäóÇ åõãóÇ ÇáäøóÇÝöÚóíúäö áöæóáóÏöåöãóÇ. æóÇáúÞóÕúÏõ ãöäú Ðóáößó ÇáÊøóÎóáøõÞõ ÈöÔõßúÑöåö Úóáóì ÅöäúÚóÇãöåöãóÇ ÇáÓøóÇÈöÞóÉö Úóáóíúåö.
æóÕöíÛó ÇáÊøóÚúÈöíÑõ Úóäö ÇáÊøóæóÇÖõÚö ÈöÊóÕúæöíÑöåö Ýöí åóíúÆóÉö ÊÐáá ÇáØøóÇÆöÑ ÚöäúÏ ãóÇ íóÚúÊóÑöíåö ÎóæúÝñ ãöäú ØóÇÆöÑò ÃóÔóÏøó ãöäúåõ ÅöÐú íóÎúÝöÖõ ÌóäóÇÍóåõ ãõÊóÐóáøöáðÇ. ÝóÝöí ÇáÊøóÑúßöíÈö ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ ãóßúäöíøóÉñ æóÇáúÌóäóÇÍõ ÊÎííá ÈöãóäúÒöáóÉ ÊóÎúíöíáñ ÇáúÃóÙúÝóÇÑö áöáúãóäöíøóÉö Ýöí Þóæúáö ÃóÈöí ÐõÄóíúÈò:
æóÅöÐóÇ ÇáúãóäöíøóÉõ ÃóäúÔóÈóÊú ÃóÙúÝóÇÑóåóÇ ... ÃóáúÝóíúÊó ßõáøó ÊóãöíãóÉò áóÇ ÊóäúÝóÚõ
æóÈöãóäúÒöáóÉö ÊóÎúíöíáö ÇáúíóÏö áöáÔøóãóÇáö- ÈöÝóÊúÍö ÇáÔøöíäö- æóÇáÒøöãóÇãö áöáúÞõÑøóÉö Ýöí Þóæúáö áóÈöíÏò:
æóÛóÏóÇÉó ÑöíÍò ÞóÏú ßóÔóÝóÊú æóÞúÑóÉð ... ÅöÐú ÃóÕúÈóÍóÊú ÈöíóÏö ÇáÔøóãóÇáö ÒöãóÇãõåóÇ(15/70)
æóãóÌúãõæÚõ åóÐöåö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ÊóãúËöíáñ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö: æóÇÎúÝöÖú ÌóäÇÍóßó áöáúãõÄúãöäöíäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍöÌúÑö [88] .
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáÑøóÍúãóÉö ÚöæóÖñ Úóäö ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö¡ Ãóíú ãöäú ÑóÍúãóÊößó ÅöíøóÇåõãóÇ. æó (ãöäú) ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ¡ Ãóíö ÇáÐøõáøö ÇáäøóÇÔöÆö Úóäö ÇáÑøóÍúãóÉö áóÇ Úóäö ÇáúÎóæúÝö Ãóæú Úóäö ÇáúãõÏóÇåóäóÉö. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÇÚúÊöíóÇÏõ ÇáäøóÝúÓö Úóáóì ÇáÊøóÎóáøõÞö ÈöÇáÑøóÍúãóÉö ÈöÇÓúÊöÍúÖóÇÑö æõÌõæÈö ãõÚóÇãóáóÊöåö ÅöíøóÇåõãóÇ ÈöåóÇ ÍóÊøóì íóÕöíÑó áóåõ ÎõáõÞðÇ¡ ßóãóÇ Þöíáó:
Åöäøó ÇáÊøóÎóáøõÞó íóÃúÊöí Ïõæäóåõ ÇáúÎõáõÞõ
æóåóÐöåö ÃóÍúßóÇãñ ÚóÇãøóÉñ Ýöí ÇáúæóÇáöÏóíúäö æóÅöäú ßóÇäóÇ ãõÔúÑößóíúäö¡ æóáóÇ íõØóÇÚóÇäö Ýöí ãóÚúÕöíóÉò æóáóÇ ßõÝúÑò ßóãóÇ Ýöí ÂíóÉö ÓõæÑóÉö ÇáúÚóäúßóÈõæÊö.
æóãõÞúÊóÖóì ÇáúÂíóÉö ÇáÊøóÓúæöíóÉõ Èóíúäó ÇáúæóÇáöÏóíúäö Ýöí ÇáúÈöÑøö æóÅöÑúÖóÇÄõåõãóÇ ãóÚðÇ Ýöí Ðóáößó¡ áöÃóäøó ãóæúÑöÏóåóÇ áöÝöÚúáò íóÕúÏõÑõ ãöäó ÇáúæóáóÏö äóÍúæó æóÇáöÏóíúåö æóÐóáößó ÞóÇÈöáñ áöáÊøóÓúæöíóÉö. æóáóãú ÊóÊóÚóÑøóÖú áöãóÇ ÚóÏóÇ Ðóáößó ãöãøóÇ íóÎúÊóáöÝõ Ýöíåö ÇáúÃóÈóæóÇäö æóíóÊóÔóÇÍøóÇäö Ýöí ØóáóÈö ÝöÚúáö ÇáúæóáóÏö ÅöÐóÇ áóãú íõãúßöäö ÇáúÌóãúÚõ Èóíúäó ÑóÛúÈóÊóíúåöãóÇ ÈöÃóäú íóÃúãõÑóåõ ÃóÍóÏõ ÇáúÃóÈóæóíúäö ÈöÖöÏøö ãóÇ íóÃúãõÑõåõ Èöåö ÇáúÂÎóÑõ. æóíóÙúåóÑõ Ãóäøó Ðóáößó íóÌúÑöí Úóáóì ÃóÍúæóÇáò ÊõÚóÇÑöÖõ ÇáúÃóÏöáøóÉó ÈöÃóäú íóÓúÚóì Åöáóì ÇáúÚóãóáö ÈöØóáóÈóíúåöãóÇ Åöäö ÇÓúÊóØóÇÚó.
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö ÇáÕøóÍöíÍö Úóäú ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó: Ãóäøó ÑóÌõáðÇ ÓóÃóáó ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãóäú ÃóÍóÞøõ ÇáäøóÇÓö ÈöÍõÓúäö ÕóÍóÇÈóÊöí¿ ÞóÇáó: Ãõãøõßó. ÞóÇáó: Ëõãøó ãóäú¿ ÞóÇáó: Ëõãøó Ãõãøõßó. ÞóÇáó: Ëõãøó ãóäú¿ ÞóÇáó: Ëõãøó Ãõãøõßó.
ÞóÇáó: Ëõãøó ãóäú¿ ÞóÇáó: Ëõãøó ÃóÈõæßó»
. æóåõæó ÙóÇåöÑñ Ýöí ÊóÑúÌöíÍö ÌóÇäöÈö ÇáúÃõãøö áöÃóäøó ÓõÄóÇáó ÇáÓøóÇÆöáö Ïóáøó Úóáóì Ãóäøóåõ íóÓúÃóáõ Úóäú ÍõÓúäö ãõÚóÇãóáóÊöåö áöÃóÈóæóíúåö.
æóáöáúÚõáóãóÇÁö ÃóÞúæóÇáñ:
ÃóÍóÏõåóÇ: ÊóÑúÌöíÍõ ÇáúÃõãøö Úóáóì ÇáúÃóÈö æóÅöáóì åóÐóÇ ÐóåóÈó ÇááøóíúËõ Èúäõ ÓóÚúÏò¡ æóÇáúãõÍóÇÓöÈöíøõ¡ æóÃóÈõæ ÍóäöíÝóÉó. æóåõæó ÙóÇåöÑõ Þóæúáö ãóÇáößò¡ ÝóÞóÏú Íóßóì ÇáúÞóÑóÇÝöíøõ Ýöí ÇáúÝóÑúÞö 23 Úóäú(15/71)
ãõÎúÊóÕóÑö ÇáúÌóÇãöÚö Ãóäøó ÑóÌõáðÇ ÓóÃóáó ãóÇáößðÇ ÝóÞóÇáó: Åöäøó ÃóÈöí Ýöí ÈóáóÏö ÇáÓøõæÏóÇäö æóÞóÏú ßóÊóÈó Åöáóíøó Ãóäú ÃóÞúÏóãó Úóáóíúåö æóÃõãøöí ÊóãúäóÚõäöí ãöäú Ðóáößó¿ ÝóÞóÇáó ãóÇáößñ: ÃóØöÚú ÃóÈóÇßó æóáóÇ ÊóÚúÕó Ãõãøóßó. æóÐóßóÑó ÇáúÞóÑóÇÝöíøõ Ýöí ÇáúãóÓúÃóáóÉö ÇáÓøóÇÈöÚóÉö ãöäú Ðóáößó ÇáúÝóÑúÞó Ãóäøó ãóÇáößðÇ ÃóÑóÇÏó ãóäúÚó ÇáöÇÈúäö ãöäó ÇáúÎõÑõæÌö Åöáóì ÇáÓøõæÏóÇäö ÈöÛóíúÑö ÅöÐúäö ÇáúÃõãøö.
ÇáËøóÇäöí: Þóæúáõ ÇáÔøóÇÝöÚöíøóÉö Ãóäøó ÇáúÃóÈóæóíúäö ÓóæóÇÁñ Ýöí ÇáúÈöÑøö. æóåóÐóÇ ÇáúÞóæúáõ íóÞúÊóÖöí æõÌõæÈó ØóáóÈö ÇáÊøóÑúÌöíÍö ÅöÐóÇ ÃóãóÑóÇ ÇÈúäóåõãóÇ ÈöÃóãúÑóíúäö ãõÊóÖóÇÏøóíúäö.
æóÍóßóì ÇáúÞõÑúØõÈöíøõ Úóäö ÇáúãõÍóÇÓöÈöíøö Ýöí ßöÊóÇÈö «ÇáÑøöÚóÇíóÉö» Ãóäøóåõ ÞóÇáó: áóÇ ÎöáóÇÝó Èóíúäö ÇáúÚõáóãóÇÁö Ýöí Ãóäøó áöáúÃõãøö ËóáóÇËóÉó ÃóÑúÈóÇÚö ÇáúÈöÑøö æóáöáúÃóÈö ÇáÑøõÈõÚó. æóÍóßóì ÇáúÞõÑúØõÈöíøõ Úóäö ÇááøóíúËö Ãóäøó áöáúÃõãøö ËõáõËóíö ÇáúÈöÑøö æóáöáúÃóÈö ÇáËøõáõËó¡ ÈöäóÇÁð Úóáóì ÇÎúÊöáóÇÝö ÑöæóÇíóÉö ÇáúÍóÏöíËö ÇáúãóÐúßõæÑö Ãóäøóåõ ÞóÇáó: Ëõãøó ÃóÈõæßó ÈóÚúÏó ÇáúãóÑøóÉö ÇáËøóÇäöíóÉö Ãóæú ÈóÚúÏó ÇáúãóÑøóÉö ÇáËøóÇáöËóÉö.
æóÇáúæóÌúåõ Ãóäøó ÊóÍúÏöíÏó Ðóáößó ÈöÇáúãöÞúÏóÇÑö ÍóæóÇáóÉñ Úóáóì ãóÇ áóÇ íóäúÖóÈöØõ æóÃóäøó ãóÍúãóáó ÇáúÍóÏöíËö ãóÚó ÇÎúÊöáóÇÝö ÑöæóÇíóÊóíúåö Úóáóì Ãóäøó ÇáúÃõãøó ÃóÑúÌóÍõ Úóáóì ÇáúÅöÌúãóÇáö.
Ëõãøó ÃõãöÑó ÈöÇáÏøõÚóÇÁö áóåõãóÇ ÈöÑóÍúãóÉö Çááøóåö ÅöíøóÇåõãóÇ æóåöíó ÇáÑøóÍúãóÉõ ÇáøóÊöí áóÇ íóÓúÊóØöíÚõ ÇáúæóáóÏõ ÅöíÕóÇáóåóÇ Åöáóì ÃóÈóæóíúåö ÅöáøóÇ ÈöÇáöÇÈúÊöåóÇáö Åöáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóåóÐóÇ ÞóÏö ÇäúÊóÞóáó Åöáóíúåö ÇäúÊöÞóÇáðÇ ÈóÏöíÚðÇ ãöäú Þóæúáöåö: æóÇÎúÝöÖú áóåõãÇ ÌóäÇÍó ÇáÐøõáøö ãöäó ÇáÑøóÍúãóÉö ÝóßóÇäó ÐößúÑõ ÑóÍúãóÉö ÇáúÚóÈúÏö ãõäóÇÓöÈóÉð áöáöÇäúÊöÞóÇáö Åöáóì ÑóÍúãóÉö Çááøóåö¡ æóÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì Ãóäøó ÇáÊøóÎóáøõÞó ÈöãóÍóÈøóÉö ÇáúæóáóÏö ÇáúÎóíúÑó áöÃóÈóæóíúåö íóÏúÝóÚõåõ Åöáóì ãõÚóÇãóáóÊöåö ÅöíøóÇåõãóÇ Èöåö ÝöíãóÇ íóÚúáóãóÇäöåö æóÝöíãóÇ íóÎúÝóì ÚóäúåõãóÇ ÍóÊøóì ÝöíãóÇ íóÕöáõ ÅöáóíúåöãóÇ ÈóÚúÏó ãóãóÇÊöåöãóÇ.
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö «ÅöÐÇ ãóÇÊó ÇÈúäõ ÂÏóãó ÇäúÞóØóÚó Úóãóáõåõ ÅöáøóÇ ãöäú ËóáóÇËò: ÕóÏóÞóÉò ÌóÇÑöíóÉò¡ æóÚöáúãò ÈóËøóåõ Ýöí ÕõÏõæÑö ÇáÑøöÌóÇáö¡ æóæóáóÏò ÕóÇáöÍò íóÏúÚõæ áóåõ ÈöÎóíúÑò»
. æóÝöí ÇáúÂíóÉö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó ÇáÏøõÚóÇÁó áóåõãóÇ ãõÓúÊóÌóÇÈñ áöÃóäøó Çááøóåó ÃóÐöäó Ýöíåö. æóÇáúÍóÏöíËõ ÇáúãóÐúßõæÑõ ãõÄóíøöÏñ Ðóáößó ÅöÐú ÌóÚóáó ÏõÚóÇÁó ÇáúæóáóÏö ÚóãóáðÇ áöÃóÈóæóíúåö.
æóÍõßúãõ åóÐóÇ ÇáÏøõÚóÇÁö ÎóÇÕøñ ÈöÇáúÃóÈóæóíúäö ÇáúãõÄúãöäóíúäö ÈöÃóÏöáøóÉò ÃõÎúÑóì ÏóáøóÊú Úóáóì ÇáÊøóÎúÕöíÕö ßóÞóæúáöåö:
ãóÇ ßÇäó áöáäøóÈöíøö æóÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ Ãóäú íóÓúÊóÛúÝöÑõæÇ áöáúãõÔúÑößöíäó [ÇáÊøóæúÈóÉ: 113] ÇáúÂíóÉó.(15/72)
æóÇáúßóÇÝõ Ýöí Þóæúáöåö: ßóãÇ ÑóÈøóíÇäöí ÕóÛöíÑÇð áöáÊøóÔúÈöíåö ÇáúãóÌóÇÒöíøö íõÚóÈøöÑõ Úóäúåõ ÇáäøõÍóÇÉõ ÈöãóÚúäóì ÇáÊøóÚúáöíáö Ýöí ÇáúßóÇÝö¡ æóãöËóÇáõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÇÐúßõÑõæåõ ßóãÇ åóÏÇßõãú [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 198] ¡ Ãóíö ÇÑúÍóãúåõãóÇ ÑóÍúãóÉð ÊõßóÇÝöÆõ ãóÇ ÑóÈøóíóÇäöí ÕóÛöíÑðÇ.
æÕóÛöíÑÇð ÍóÇáñ ãöäú íóÇÁö ÇáúãõÊóßóáøöãö.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäúåõ ÊóãúËöíáõ ÍóÇáóÉò ÎóÇÕøóÉò ÝöíåóÇ ÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Åöáóì ÊóÑúÈöíóÉò ãõßóíøóÝóÉò ÈöÑóÍúãóÉò ßóÇãöáóÉò ÝóÅöäøó ÇáúÃõÈõæøóÉó ÊóÞúÊóÖöí ÑóÍúãóÉ ÇáúæóáóÏ¡ æóÕöÛóÑó ÇáúæóáóÏö íóÞúÊóÖöí ÇáÑøóÍúãóÉó Èöåö æóáóæú áóãú íóßõäú æóáóÏðÇ ÝóÕóÇÑó Þóæúáõåõ: ßóãÇ ÑóÈøóíÇäöí ÕóÛöíÑÇð ÞóÇÆöãðÇ ãóÞóÇãó Þóæúáöåö ßóãóÇ ÑóÈøóíóÇäöí æóÑóÍöãóÇäöí ÈöÊóÑúÈöíóÊöåöãóÇ. ÝóÇáÊøóÑúÈöíóÉõ ÊóßúãöáóÉñ áöáúæõÌõæÏö¡ æóåöíó æóÍúÏóåóÇ ÊóÞúÊóÖöí ÇáÔøõßúÑó ÚóáóíúåóÇ. æóÇáÑøóÍúãóÉõ ÍöÝúÙñ áöáúæõÌõæÏö ãöäö ÇÌúÊöäóÇÈö ÇäúÊöåóÇßöåö æóåõæó ãõÞúÊóÖóì ÇáÔøõßúÑö¡ ÝóÌóãóÚó ÇáÔøõßúÑó Úóáóì Ðóáößó ßõáøöåö ÈöÇáÏøõÚóÇÁö áóåõãóÇ ÈöÇáÑøóÍúãóÉö.
æóÇáúÃóãúÑõ íóÞúÊóÖöí ÇáúæõÌõæÈó. æóÃóãøóÇ ãóæóÇÞöÚõ ÇáÏøõÚóÇÁö áóåõãóÇ ÝóáóÇ ÊóäúÖóÈöØõ æóåõæó ÈöÍóÓóÈö ÍóÇáö ßõáøö ÇãúÑöÆò Ýöí ÃóæúÞóÇÊö ÇÈúÊöåóÇáöåö. æóÚóäú ÓõÝúíóÇäó Èúäö ÚõíóíúäóÉó ÅöÐóÇ ÏóÚóÇ áóåõãóÇ Ýöí ßõáøö ÊóÔóåøõÏò ÝóÞóÏö ÇãúÊóËóáó.
æóãóÞúÕöÏõ ÇáúÅöÓúáóÇãö ãöäó ÇáúÃóãúÑö ÈöÈöÑøö ÇáúæóÇáöÏóíúäö æóÈöÕöáóÉö ÇáÑøóÍöãö íóäúÍóáøõ Åöáóì ãóÞúÕöÏóíúäö:
ÃóÍóÏõåõãóÇ: äóÝúÓóÇäöíøñ æóåõæó ÊóÑúÈöíóÉõ äõÝõæÓö ÇáúÃõãøóÉö Úóáóì ÇáöÇÚúÊöÑóÇÝö ÈöÇáúÌóãöíáö áöÕóÇäöÚöåö¡ æóåõæó ÇáÔøõßúÑõ¡ ÊóÎóáøõÞðÇ ÈöÃóÎúáóÇÞö ÇáúÈóÇÑöí ÊóÚóÇáóì Ýöí ÇÓúãöåö ÇáÔøóßõæÑö¡ ÝóßóãóÇ ÃóãóÑó ÈöÔõßúÑö Çááøóåö Úóáóì äöÚúãóÉö ÇáúÎóáúÞö æóÇáÑøöÒúÞö ÃóãóÑó ÈöÔõßúÑö ÇáúæóÇáöÏóíúäö Úóáóì äöÚúãóÉö ÇáúÅöíÌóÇÏö ÇáÕøõæÑöíøö æóäöÚúãóÉö ÇáÊøóÑúÈöíóÉö æóÇáÑøóÍúãóÉö. æóÝöí ÇáúÃóãúÑö ÈöÔõßúÑö ÇáúÝóÖóÇÆöáö Êóäúæöíåñ ÈöåóÇ æóÊóäúÈöíåñ Úóáóì ÇáúãõäóÇÝóÓóÉö Ýöí ÅöÓúÏóÇÆöåóÇ.
æóÇáúãóÞúÕöÏõ ÇáËøóÇäöí ÚõãúÑóÇäöíøñ¡ æóåõæó Ãóäú Êóßõæäó ÃóæóÇÕöÑõ ÇáúÚóÇÆöáóÉö ÞóæöíøóÉó ÇáúÚõÑóì ãóÔúÏõæÏóÉó ÇáúæõËõæÞö ÝóÃóãóÑó ÈöãóÇ íõÍóÞøöÞõ Ðóáößó ÇáúæõËõæÞó Èóíúäó ÃóÝúÑóÇÏö ÇáúÚóÇÆöáóÉö¡ æóåõæó ÍõÓúäõ ÇáúãõÚóÇÔóÑóÉö áöíõÑóÈøöíó Ýöí äõÝõæÓöåöãú ãöäú ÇáÊøóÍóÇÈøö æóÇáÊøóæóÇÏøö ãóÇ íóÞõæãõ ãóÞóÇãó ÚóÇØöÝóÉö ÇáúÃõãõæãóÉö ÇáúÛóÑöíÒöíøóÉö Ýöí ÇáúÃõãøö¡ Ëõãøó ÚóÇØöÝóÉö ÇáúÃõÈõæøóÉö ÇáúãõäúÈóÚöËóÉö Úóäú ÅöÍúÓóÇÓò ÈóÚúÖõåõ(15/73)
ÑóÈøõßõãú ÃóÚúáóãõ ÈöãóÇ Ýöí äõÝõæÓößõãú Åöäú ÊóßõæäõæÇ ÕóÇáöÍöíäó ÝóÅöäøóåõ ßóÇäó áöáúÃóæøóÇÈöíäó ÛóÝõæÑðÇ (25)
ÛóÑöíÒöíøñ ÖóÚöíÝñ æóÈóÚúÖõåõ ÚóÞúáöíøñ Þóæöíøñ ÍóÊøóì Ãóäøó ÃóËóÑó Ðóáößó ÇáúÅöÍúÓóÇÓö áóíõÓóÇæöí ÈöãóÌúãõæÚöåö ÃóËóÑó ÚóÇØöÝóÉö ÇáúÃõãøö ÇáúÛóÑöíÒöíøóÉö Ãóæú íóÝõæÞõåóÇ Ýöí ÍóÇáóÉö ßöÈóÑö ÇáöÇÈúäö. Ëõãøó æóÒøóÚó ÇáúÅöÓúáóÇãõ ãóÇ ÏóÚóÇ Åöáóíúåö ãöäú Ðóáößó Èóíúäó ÈóÞöíøóÉö ãóÑóÇÊöÈö ÇáúÞóÑóÇÈóÉö Úóáóì ÍóÓóÈö ÇáÏøõäõæøö Ýöí ÇáúÞõÑúÈö ÇáäøöÓúÈöíøö ÈöãóÇ ÔóÑóÚóåõ ãöäú ÕöáóÉö ÇáÑøóÍöãö¡ æóÞóÏú ÚóÒøóÒó Çááøóåõ ÞóÇÈöáöíøóÉó ÇáöÇäúÓöíóÇÞö Åöáóì Êöáúßó ÇáÔøöÑúÚóÉö Ýöí ÇáäøõÝõæÓö.
ÌóÇÁó Ýöí ÇáúÍóÏöíËö: «Ãóäøó Çááøóåó áóãøóÇ ÎóáóÞó ÇáÑøóÍöãó ÃóÎóÐóÊú ÈöÞóÇÆöãóÉò ãöäú ÞóæóÇÆöãö ÇáúÚóÑúÔö æóÞóÇáóÊú:
åóÐóÇ ãóÞóÇãõ ÇáúÚóÇÆöÐö Èößó ãöäó ÇáúÞóØöíÚóÉö. ÝóÞóÇáó Çááøóåõ: ÃóãøóÇ ÊóÑúÖóíúäó Ãóäú ÃóÕöáó ãóäú æóÕóáóßö æóÃóÞúØóÚó ãóäú ÞóØóÚóßö» .
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö: «Åöäøó Çááøóåó ÌóÚóáó ÇáÑøóÍöãó ãöäö ÇÓúãöåö ÇáÑøóÍöíãö»
. æóÝöí åóÐóÇ ÇáÊøóßúæöíäö áöÃóæóÇÕöÑö ÇáúÞóÑóÇÈóÉö ÕóáóÇÍñ ÚóÙöíãñ áöáúÃõãøóÉö ÊóÙúåóÑõ ÂËóÇÑõåõ Ýöí ãõæóÇÓóÇÉö ÈóÚúÖöåöãú ÈóÚúÖðÇ¡ æóÝöí ÇÊøöÍóÇÏö ÈóÚúÖöåöãú ãóÚó ÈóÚúÖò¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáäøóÇÓõ ÅöäøóÇ ÎóáóÞúäÇßõãú ãöäú ÐóßóÑò æóÃõäúËì æóÌóÚóáúäÇßõãú ÔõÚõæÈÇð æóÞóÈÇÆöáó áöÊóÚÇÑóÝõæÇ [ÇáÍÌÑÇÊ: 13] .
æóÒóÇÏóåõ ÇáúÅöÓúáóÇãõ ÊóæúËöíÞðÇ ÈöãóÇ Ýöí ÊóÖóÇÚöíÝö ÇáÔøóÑöíÚóÉö ãöäú ÊóÃúßöíÏö ÔóÏøö ÃóæóÇÕöÑö ÇáúÞóÑóÇÈóÉö ÃóßúËóÑó ãöãøóÇ ÍóÇæóáóåõ ßõáøõ Ïöíäò ÓóáóÝó. æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ Ðóáößó Ýöí ÈóÇÈöåö ãöäú ßöÊóÇÈö «ãóÞóÇÕöÏö ÇáÔøóÑöíÚóÉ ÇáÅÓáÇãíÉ» .
[25]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 25]
ÑóÈøõßõãú ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ Ýöí äõÝõæÓößõãú Åöäú ÊóßõæäõæÇ ÕÇáöÍöíäó ÝóÅöäøóåõ ßÇäó áöáúÃóæøóÇÈöíäó ÛóÝõæÑÇð (25)
ÊóÐúíöíáñ áöÂíóÉö ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáúÅöÍúÓóÇäö ÈöÇáúæóÇáöÏóíúäö æóãóÇ ÝóÕóáó Èöåö¡ æóãóÇ íóÞúÊóÖöíåö ÇáúÃóãúÑõ ãöäó ÇÎúÊöáóÇÝö ÃóÍúæóÇáö ÇáúãóÃúãõæÑöíäó ÈöåóÐóÇ ÇáúÃóãúÑö ÞóÈúáó æõÑõæÏöåö Èóíúäó ãõæóÇÝöÞò áöãõÞúÊóÖóÇåõ æóãõÝúÑöØò Ýöíåö¡ æóãöäó ÇÎúÊöáóÇÝö ÃóÍúæóÇáöåöãú ÈóÚúÏó æõÑõæÏöåö ãöäú ãõÍóÇÝöÙò Úóáóì ÇáöÇãúÊöËóÇáö¡ æóãõÞóÕøöÑò Úóäú ÞóÕúÏò Ãóæú Úóäú ÈóÇÏöÑóÉö ÛóÝúáóÉò.(15/74)
æóáóãøóÇ ßóÇäó ãóÇ ÐõßöÑó Ýöí ÊóÖóÇÚöíÝö Ðóáößó æóãóÇ íóÞúÊóÖöíåö íóÚúÊóãöÏõ ÎõáõæÕó ÇáäøöíøóÉö áöíóÌúÑöíó ÇáúÚóãóáõ
Úóáóì Ðóáößó ÇáúÎõáõæÕö ßóÇãöáðÇ áóÇ ÊóßóáøõÝó Ýöíåö æóáóÇ ÊóßóÇÓõáó¡ ÝóáöÐóáößó Ðóíøóáóåõ ÈöÃóäøóåõ ÇáúãõØøóáöÚõ Úóáóì ÇáäøõÝõæÓö æóÇáäøóæóÇíóÇ¡ ÝóæóÚóÏó ÇáúæóáóÏó ÈöÇáúãóÛúÝöÑóÉö áóåõ Åöäú åõæó ÃóÏøóì ãóÇ ÃóãóÑóåõ Çááøóåõ Èöåö áöæóÇáöÏóíúåö æóÇÝöíðÇ ßóÇãöáðÇ. æóåõæó ãöãøóÇ íóÔúãóáõåõ ÇáÕøóáóÇÍõ Ýöí Þóæúáöåö: Åöäú ÊóßõæäõæÇ ÕÇáöÍöíäó Ãóíú ãõãúÊóËöáöíäó áöãóÇ ÃõãöÑúÊõãú Èöåö. æóÛõíøöÑó ÃõÓúáõæÈõ ÇáÖøóãöíÑö ÝóÚóÇÏó Åöáóì ÖóãöíÑö ÌóãúÚö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó áöÃóäøó åóÐóÇ íóÔúÊóÑößõ Ýöíåö ÇáäøóÇÓõ ßõáøõåõãú ÝóÖóãöíÑõ ÇáúÌóãúÚö ÃóäúÓóÈõ Èöåö.
æóáóãøóÇ Ôóãöáó ÇáÕøóáóÇÍõ ÇáÕøóáóÇÍó ÇáúßóÇãöáó æóÇáÕøóáóÇÍó ÇáúãóÔõæÈó ÈöÇáÊøóÞúÕöíÑö Ðóíøóáóåõ ÈöæóÕúÝö ÇáúÃóæøóÇÈöíäó ÇáúãõÝöíÏö ÈöÚõãõæãöåö ãóÚúäóì ÇáÑøõÌõæÚö Åöáóì Çááøóåö¡ Ãóíö ÇáÑøõÌõæÚö Åöáóì ÃóãúÑöåö æóãóÇ íõÑúÖöíåö¡ ÝóÝõåöãó ãöäó ÇáúßóáóÇãö ãóÚúäóì ÇÍúÊöÈóÇßò ÈöØóÑöíÞö ÇáúãõÞóÇÈóáóÉö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ Åöäú ÊóßõæäõæÇ ÕóÇáöÍöíäó ÃóæøóÇÈöíäó Åöáóì Çááøóåö ÝóÅöäøóåõ ßóÇäó áöáÕøóÇáöÍöíäó ãõÍúÓöäðÇ æóáöáúÃóæøóÇÈöíäó ÛóÝõæÑðÇ. æóåóÐóÇ íóÚõãøõ ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó æóÛóíúÑóåõãú¡ æóÈöåóÐóÇ ÇáúÚõãõæãö ßóÇäó ÊóÐúíöíáðÇ.
æóåóÐóÇ ÇáúÃóæúÈõ íóßõæäõ ãõØøóÑöÏðÇ¡ æóíóßõæäõ ãõÚóÑøóÖðÇ áöáÊøóÞúÕöíÑö æóÇáÊøóÝúÑöíØö¡ ÝóíóÞúÊóÖöí ØóáóÈó ÇáúÅöÞúáóÇÚö ÚóãøóÇ íóÎúÑöãõåõ ÈöÇáÑøõÌõæÚö Åöáóì ÇáúÍóÇáóÉö ÇáúãõÑúÖöíóÉö¡ æóßõáøõ Ðóáößó ÃóæÈ æóÕóÇÍÈå ÂÆÈ¡ ÝóÕöíÛó áóåõ ãöËóÇáõ ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö (ÃóæøóÇÈñ) áöÕõáõæÍöíøóÉö ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö áöÞõæøóÉö ßóíúÝöíøóÉö ÇáúæóÕúÝö æóÞõæøóÉö ßãíÊå. ÝÇáãáÇÒã ááÇãÊËÇá Ýöí ÓóÇÆöÑö ÇáúÃóÍúæóÇáö ÇáúãõÑóÇÞöÈõ áöäóÝúÓöåö ÃóæøóÇÈñ áöÔöÏøóÉö ãõÍóÇÝóÙóÊöåö Úóáóì ÇáúÃóæúÈóÉö Åöáóì Çááøóåö¡ æÇáãÛáæÈ ÈÇáÊÝÑíØ íÄæÈ ßõáøóãóÇ ÑóÇÌóÚó äóÝúÓóåõ æóÐóßóÑó ÑóÈøóåõ¡ Ýóåõæó ÃóæøóÇÈñ áößóËúÑóÉö ÑõÌõæÚöåö Åöáóì ÃóãúÑö ÑóÈøöåö¡ æóßõáøñ ãöäó ÇáÕøóÇáöÍöíäó.
æóÝöí Þóæúáöåö: ÑóÈøõßõãú ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ Ýöí äõÝõæÓößõãú ãóÇ íóÔúãóáõ ÌóãöíÚó ÃóÍúæóÇáö ÇáäøõÝõæÓö æóÎóÇÕøóÉð ÍóÇáóÉó ÇáÊøóÝúÑöíØö æóÈóæóÇÏöÑó ÇáúãõÎóÇáóÝóÉö. æóåóÐóÇ ãöäú ÑóÍúãóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÎóáúÞöåö.
æóÞóÏú ÌóãóÚóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ãóÚó ÅöíÌóÇÒöåóÇ ÊóíúÓöíÑðÇ ÈóÚúÏó ÊóÚúÓöíÑò ãóÔõæÈðÇ ÈöÊóÖúíöíÞò æóÊóÍúÐöíÑò áöíóßõæäó ÇáúãõÓúáöãõ Úóáóì äóÝúÓöåö ÑóÞöíÈðÇ(15/75)
æóÂÊö ÐóÇ ÇáúÞõÑúÈóì ÍóÞøóåõ æóÇáúãöÓúßöíäó æóÇÈúäó ÇáÓøóÈöíáö æóáóÇ ÊõÈóÐøöÑú ÊóÈúÐöíÑðÇ (26) Åöäøó ÇáúãõÈóÐøöÑöíäó ßóÇäõæÇ ÅöÎúæóÇäó ÇáÔøóíóÇØöíäö æóßóÇäó ÇáÔøóíúØóÇäõ áöÑóÈøöåö ßóÝõæÑðÇ (27)
[26¡ 27]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÇáúÂíóÇÊ 26 Çáì 27]
æóÂÊö ÐóÇ ÇáúÞõÑúÈì ÍóÞøóåõ æóÇáúãöÓúßöíäó æóÇÈúäó ÇáÓøóÈöíáö æóáÇ ÊõÈóÐøöÑú ÊóÈúÐöíÑÇð (26) Åöäøó ÇáúãõÈóÐøöÑöíäó ßÇäõæÇ ÅöÎúæÇäó ÇáÔøóíÇØöíäö æóßÇäó ÇáÔøóíúØÇäõ áöÑóÈøöåö ßóÝõæÑÇð (27)
æóÂÊö ÐóÇ ÇáúÞõÑúÈì ÍóÞøóåõ æóÇáúãöÓúßöíäó æóÇÈúäó ÇáÓøóÈöíáö.
ÇáúÞóÑóÇÈóÉõ ßõáøõåóÇ ãõÊóÔóÚøöÈóÉñ Úóäö ÇáúÃõÈõæøóÉö ÝóáóÇ ÌóÑóãó ÇäúÊóÞóáó ãöäó ÇáúßóáóÇãö Úóáóì ÍõÞõæÞö ÇáúÃóÈóæóíúäö Åöáóì ÇáúßóáóÇãö Úóáóì ÍõÞõæÞö ÇáúÞóÑóÇÈóÉö.
æóáöáúÞóÑóÇÈóÉö ÍóÞøóÇäö: ÍõÞøõ ÇáÕøöáóÉö¡ æóÍóÞøõ ÇáúãõæóÇÓóÇÉö. æóÞóÏú ÌóãóÚóåõãóÇ ÌöäúÓõ ÇáúÍóÞøö Ýöí Þóæúáöåö ÍóÞøóåõ. æóÇáúÍóæóÇáóÉõ Ýöíåö Úáì ãóÇ åõæó ãóÚúÑõæÝñ æóÚóáóì ÃóÏöáøóÉò ÃõÎúÑóì.
æóÇáúÎöØóÇÈõ áöÛóíúÑö ãõÚóíøóäò ãöËúáö Þóæúáöåö: ÅöãøóÇ íóÈúáõÛóäøó ÚöäúÏóßó ÇáúßöÈóÑó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 23] .
æóÇáúÚõÏõæáõ Úóäö ÇáúÎöØóÇÈö ÈöÇáúÌóãúÚö Ýöí Þóæúáöåö: ÑóÈøõßõãú ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ Ýöí äõÝõæÓößõãú Åöäú ÊóßõæäõæÇ ÕÇáöÍöíäó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 25] ÇáúÂíóÉó Åöáóì ÇáúÎöØóÇÈö ÈöÇáúÅöÝúÑóÇÏö ÈöÞóæúáöåö: æóÂÊö ÐóÇ ÇáúÞõÑúÈì ÊóÝóäøõäñ áöÊóÌóäøõÈö ßóÑóÇåóÉö ÅöÚóÇÏóÉö ÇáÕøöíÛóÉö ÇáúæóÇÍöÏóÉö ÚöÏøóÉó ãóÑøóÇÊò¡ æóÇáúãõÎóÇØóÈõ ÛóíúÑõ ãõÚóíøóäò Ýóåõæó Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÌóãúÚö. æóÇáúÌõãúáóÉõ ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÃóáøóÇ ÊóÚúÈõÏõæÇ ÅöáøóÇ ÅöíøóÇåõ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 23] áöÃóäøóåóÇ ãöäú ÌõãúáóÉö ãóÇ ÞóÖóì Çááøóåõ Èöåö.
æóÇáúÅöíÊóÇÁõ: ÇáúÅöÚúØóÇÁõ. æóåõæó ÍóÞöíÞóÉñ Ýöí ÅöÚúØóÇÁö ÇáúÃóÔúíóÇÁö¡ æóãóÌóÇÒñ ÔóÇÆöÚ Ýöí ÇáÊøóãúßöíä ãöäó ÇáúÃõãõæÑö ÇáúãóÚúäóæöíøóÉö ßóÍõÓúäö ÇáúãõÚóÇãóáóÉö æóÇáäøõÕúÑóÉö. æóãöäúåõ
Þóæá ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «æóÑóÌõáñ ÂÊóÇåõ Çááøóåõ ÇáúÍößúãóÉó Ýóåõæó íóÞúÖöí ÈöåóÇ»
ÇáúÍóÏöíËó.
æóÅöØúáóÇÞõ ÇáúÅöíÊóÇÁö åóäóÇ ÕóÇáöÍñ áöáúãóÚúäóíóíúäö ßóãóÇ åöíó ØóÑöíÞóÉõ ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÊóæúÝöíÑö ÇáúãóÚóÇäöí æóÅöíÌóÇÒö ÇáúÃóáúÝóÇÙö.
æóÞóÏú ÈóíøóäóÊú ÃóÏöáøóÉñ ÔóÑúÚöíøóÉñ ÍõÞõæÞó Ðöí ÇáúÞõÑúÈóì æóãóÑóÇÊöÈóåóÇ: ãöäú æóÇÌöÈóÉò ãöËúáö ÈóÚúÖö ÇáäøóÝóÞóÉö Úóáóì ÈóÚúÖö ÇáúÞóÑóÇÈóÉö ãõÈóíøóäóÉò ÔõÑõæØóåóÇ ÚöäúÏó ÇáúÝõÞóåóÇÁö¡ æóãöäú ÛóíúÑö æóÇÌöÈóÉò ãöËúáö ÇáúÅöÍúÓóÇäö.
æóáóíúÓó áöåóÇÊöåö ÊóÚóáøõÞñ ÈöÍõÞõæÞö ÞÑóÇÈóÉ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóäøó ÍõÞõæÞóåõãú Ýöí ÇáúãóÇáö ÊóÞóÑøóÑóÊú ÈóÚúÏó ÇáúåöÌúÑóÉö áóãøóÇ ÝõÑöÖóÊö ÇáÒøóßóÇÉõ æóÔõÑöÚóÊö ÇáúãóÛóÇäöãõ æóÇáúÃóÝúíóÇÁõ æóÞöÓúãóÊõåóÇ. æóáöÐóáößó Íóãóáó ÌõãúåõæÑõ ÇáúÚõáóãóÇÁö åóÐöåö ÇáúÂíóÉó Úóáóì ÍõÞõæÞö ÞóÑóÇÈóÉö(15/76)
ÇáäøóÓóÈö Èóíúäó ÇáäøóÇÓö. æóÚóäú Úóáöíøò Òóíúäö ÇáúÚóÇÈöÏöíäó ÃóäøóåóÇ ÊóÔúãóáõ ÞÑóÇÈóÉ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúÞõÑúÈì ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö¡ Ãóíö ÇáúÞõÑúÈóì ãöäúßó¡ æóåõæó ÇáøóÐöí íõÚóÈøóÑõ Úóäúåõ ÈöÃóäøó (Ãóáú) ÚöæóÖñ Úóäö ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö. æóÈöãõäóÇÓóÈóÉö ÐößúÑö ÅöíÊóÇÁö Ðöí ÇáúÞõÑúÈóì ÚõØöÝó Úóáóíúåö ãóäú íõãóÇËöáõåõ Ýöí ÇÓúÊöÍúÞóÇÞö ÇáúãõæóÇÓóÇÉö.
æóÍóÞøõ ÇáúãöÓúßöíäö åõæó ÇáÕøóÏóÞóÉõ. ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóáÇ ÊóÍóÇÖøõæäó Úóáì ØóÚÇãö ÇáúãöÓúßöíäö [ÇáúÝÌúÑ: 18] æóÞóæúáõåõ: Ãóæú ÅöØúÚÇãñ Ýöí íóæúãò Ðöí ãóÓúÛóÈóÉò íóÊöíãÇð ÐóÇ ãóÞúÑóÈóÉò Ãóæú ãöÓúßöíäÇð ÐóÇ ãóÊúÑóÈóÉò [ÇáúÈóáóÏ: 14- 16] . æóÞóÏú ÈóíøóäóÊú ÂíóÇÊñ æóÃóÍóÇÏöíËõ ßóËöíÑóÉñ ÍõÞõæÞó ÇáúãóÓóÇßöíäö æóÃóÚúÙóãõåóÇ ÂíóÉõ ÇáÒøóßóÇÉö æóãóÑóÇÊöÈó ÇáÕøóÏóÞóÇÊö ÇáúæóÇÌöÈóÉö æóÛóíúÑóåóÇ.
æóÇÈúäó ÇáÓøóÈöíáö åõæó ÇáúãõÓóÇÝöÑõ íóãõÑøõ ÈöÍóíøò ãöäó ÇáúÃóÍúíóÇÁö¡ Ýóáóåõ Úóáóì ÇáúÍóíøö ÇáøóÐöí íóãõÑøõ Èöåö ÍóÞøõ ÖöíóÇÝóÊöåö.
æóÍõÞõæÞ ÇáÃÖíÇÝ
ÌóÇÁóÊ Ýöí ßóáóÇã ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóÞóæúáöåö: «ãóäú ßóÇäó íõÄúãöäõ ÈöÇááøóåö æóÇáúíóæúãö ÇáúÂÎöÑö ÝóáíõßÑã ÖóíÝå ÌÇíÒÊå íóæúãñ æóáóíúáóÉñ»
. æóßóÇäóÊú ÖöíóÇÝóÉõ ÇÈúäö ÇáÓøóÈöíáö ãöäú ÃõÕõæáö ÇáúÍóäöíÝöíøóÉö ãöãøóÇ Óóäøóåõ ÅöÈúÑóÇåöíãõ- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÞóÇáó ÇáúÍóÑöíÑöíøõ: «æóÍõÑúãóÉõ ÇáÔøóíúÎö ÇáøóÐöí Óóäøó ÇáúÞöÑóì» .
æóÞóÏú ÌõÚöáó áöÇÈúäö ÇáÓøóÈöíáö äóÕöíÈñ ãöäó ÇáÒøóßóÇÉö.
æóÞóÏú ÌóãóÚóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ËóáóÇË æóÕóÇíóÇ ãöãøóÇ ÃóæúÕóì Çááøóåõ Èöåö ÈöÞóæúáöåö: æóÞóÖì ÑóÈøõßó ÇáúÂíóÇÊ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 23] .
ÝóÃóãøóÇ ÅöíÊóÇÁõ Ðöí ÇáúÞõÑúÈóì ÝóÇáúãóÞúÕöÏõ ãöäúåõ ãõÞóÇÑöÈñ áöáúãóÞúÕöÏö ãöäó ÇáúÅöÍúÓóÇäö áöáúæóÇáöÏóíúäö ÑóÚúíðÇ áöÇÊøöÍóÇÏö ÇáúãóäúÈóÊö ÇáúÞóÑöíÈö æóÔóÏøðÇ áöÂÕöÑóÉö ÇáúÚóÔöíÑóÉö ÇáøóÊöí ÊóÊóßóæøóäõ ãöäúåóÇ ÇáúÞóÈöíáóÉõ. æóÝöí Ðóáößó ÕóáóÇÍñ ÚóÙöíãñ áöäöÙóÇãö ÇáúÞóÈöíáóÉö æóÃóãúäöåóÇ æóÐóÈøöåóÇ Úóäú ÍóæúÒóÊöåóÇ.
æóÃóãøóÇ ÅöíÊóÇÁõ ÇáúãöÓúßöíäö ÝóáöãóÞúÕöÏö ÇäúÊöÙóÇãö ÇáúãõÌúÊóãóÚö ÈöÃóäú áóÇ íóßõæäó ãöäú ÃóÝúÑóÇÏöåö ãóäú åõæó Ýöí ÈõÄúÓò æóÔóÞóÇÁò¡ Úóáóì Ãóäøó Ðóáößó ÇáúãöÓúßöíä áóÇ íÚÏæ Ãóäú íóßõæäó ãöäó ÇáúÞóÈöíáóÉö Ýöí ÇáúÛóÇáöÈö ÃóÞúÚóÏóåõ ÇáúÚóÌúÒõ Úóäö ÇáúÚóãóáö æóÇáúÝóÞúÑõ Úóäö ÇáúßöÝóÇíóÉö.(15/77)
æóÃóãøóÇ ÅöíÊóÇÁõ ÇÈúäö ÇáÓøóÈöíáö ÝóáöÅößúãóÇáö äöÙóÇãö ÇáúãõÌúÊóãóÚö¡ áöÃóäøó ÇáúãóÇÑøó Èöåö ãöäú ÛóíúÑö Èóäöíåö ÈöÍóÇÌóÉò ÚóÙöíãóÉò Åöáóì ÇáúÅöíæóÇÁö áóíúáðÇ áöíóÞöíóåõ ãöäú ÚóæóÇÏöí ÇáúæõÍõæÔö æóÇááøõÕõæÕö¡ æóÅöáóì ÇáØøóÚóÇãö æóÇáÏøöÝúÁö Ãóæ ÇáÊÙáá æÞÇíÉ ãöäú ÅöÖúÑóÇÑ ÇáúÌõæÚ æÇáÞÑ Ãóæö ÇáúÍóÑøö.
æóáÇ ÊõÈóÐøöÑú ÊóÈúÐöíÑÇð Åöäøó ÇáúãõÈóÐøöÑöíäó ßÇäõæÇ ÅöÎúæÇäó ÇáÔøóíÇØöíäö æóßÇäó ÇáÔøóíúØÇäõ áöÑóÈøöåö ßóÝõæÑÇð áóãøóÇ ÐõßöÑó ÇáúÈóÐúáõ ÇáúãóÍúãõæÏõ æóßóÇäó ÖöÏøõåõ ãóÚúÑõæÝðÇ ÚöäúÏó ÇáúÚóÑóÈö ÃóÚúÞóÈóåõ ÈöÐößúÑöåö áöáúãõäóÇÓóÈóÉö.
æóáöÃóäøó Ýöí ÇáöÇäúßöÝóÇÝö Úóäö ÇáúÈóÐúáö ÛóíúÑö ÇáúãóÍúãõæÏö ÇáøóÐöí åõæó ÇáÊøóÈúÐöíÑõ ÇÓúÊöÈúÞóÇÁñ áöáúãóÇáö ÇáøóÐöí íóÝöí ÈöÇáúÈóÐúáö ÇáúãóÃúãõæÑö Èöåö¡ ÝóÇáöÇäúßöÝóÇÝõ Úóäú åóÐóÇ ÊóíúÓöíÑñ áöÐóÇßó æóÚóæúäñ Úóáóíúåö¡ ÝóåóÐóÇ æóÅöäú ßóÇäó ÛóÑóÖðÇ ãõåöãøðÇ ãöäó ÇáÊøóÔúÑöíÚö ÇáúãóÓõæÞö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö ÞóÏú æóÞóÚó ãóæúÞöÚó ÇáöÇÓúÊöØúÑóÇÏö Ýöí ÃóËúäóÇÁö ÇáúæóÕóÇíóÇ ÇáúãõÊóÚóáøöÞóÉö ÈöÅöíÊóÇÁö ÇáúãóÇáö áöíõÙúåöÑó ßóæúäóåõ æóÓöíáóÉð áöÅöíÊóÇÁö ÇáúãóÇáö áöãõÓúÊóÍöÞøöíåö¡ æóßóæúäóåõ ãóÞúÕõæÏðÇ ÈöÇáúæöÕóÇíóÉö ÃóíúÖðÇ áöÐóÇÊöåö.
æóáöÐóáößó ÓóíóÚõæÏõ ÇáúßóáóÇãõ Åöáóì ÅöíÊóÇÁö ÇáúãóÇáö áöãõÓúÊóÍöÞøöíåö ÈóÚúÏó ÇáúÝóÑóÇÛö ãöäó Çáäøóåúíö Úóäö ÇáÊøóÈúÐöíÑö ÈöÞóæúáöåö:
æóÅöãøóÇ ÊõÚúÑöÖóäøó Úóäúåõãõ ÇáúÂíóÉ¡ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 28] Ëõãøó íóÚõæÏõ ÇáúßóáóÇãõ Åöáóì ãóÇ íÈíä ÃóÍúßóÇãö ÇáÊøóÈúÐöíÑö
ÈöÞóæúáöåö: æóáÇ ÊóÌúÚóáú íóÏóßó ãóÛúáõæáóÉð Åöáì ÚõäõÞößó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 29] .
æóáóíúÓó Þóæúáõåõ: æóáÇ ÊõÈóÐøöÑú ÊóÈúÐöíÑÇð ãõÊóÚóáøöÞðÇ ÈöÞóæúáöåö: æóÂÊö ÐóÇ ÇáúÞõÑúÈì ÍóÞøóåõ ÅöáóÎú.. áöÃóäøó ÇáÊøóÈúÐöíÑó áóÇ íõæÕóÝõ Èöåö ÈóÐúáõ ÇáúãóÇáö Ýöí ÍóÞøöåö æóáóæú ßóÇäó ÃóßúËóÑó ãöäú ÍóÇÌóÉö ÇáúãõÚúØóì (ÈöÇáúÝóÊúÍö) .
ÝóÌõãúáóÉõ æóáÇ ÊõÈóÐøöÑú ÊóÈúÐöíÑÇð ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÃóáøóÇ ÊóÚúÈõÏõæÇ ÅöáøóÇ ÅöíøóÇåõ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 23] áöÃóäøóåóÇ ãöäú ÌõãúáóÉö ãóÇ ÞóÖóì Çááøóåõ Èöåö¡ æóåöíó ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö æóÂÊö ÐóÇ ÇáúÞõÑúÈì ÍóÞøóåõ ÇáúÂíóÉó æóÌõãúáóÉõ æóÅöãøóÇ ÊõÚúÑöÖóäøó Úóäúåõãõ ÇáúÂíóÉ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 2] ¡ ÝóÊóÖóãøóäóÊú åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ æóÕöíøóÉð ÓóÇÏöÓóÉð ãöãøóÇ ÞóÖóì Çááøóåõ Èöåö.(15/78)
æóÇáÊøóÈúÐöíÑõ: ÊóÝúÑöíÞõ ÇáúãóÇáö Ýöí ÛóíúÑö æóÌúåöåö¡ æóåõæó ãõÑóÇÏöÝõ ÇáúÅöÓúÑóÇÝö¡ ÝóÅöäúÝóÇÞõåõ Ýöí ÇáúÝóÓóÇÏö ÊóÈúÐöíÑñ¡ æóáóæú ßóÇäó ÇáúãöÞúÏóÇÑõ ÞóáöíáðÇ¡ æóÅöäúÝóÇÞõåõ Ýöí ÇáúãõÈóÇÍö ÅöÐóÇ ÈóáóÛó ÍóÏøó ÇáÓøóÑóÝö ÊóÈúÐöíÑñ¡ æóÅöäúÝóÇÞõåõ Ýöí æõÌõæåö ÇáúÈöÑøö æóÇáÕøóáóÇÍö áóíúÓó ÈöÊóÈúÐöíÑò. æóÞóÏú ÞóÇáó ÈóÚúÖõåõãú áöãóäú ÑóÂåõ íõäúÝóÞõ Ýöí æõÌõæåö ÇáúÎóíúÑö: áóÇ ÎóíúÑó Ýöí ÇáÓøóÑóÝö¡ ÝóÃóÌóÇÈóåõ ÇáúãõäúÝöÞõ: áóÇ ÓóÑóÝó Ýöí ÇáúÎóíúÑö¡ ÝóßóÇäó Ýöíåö ãöäú ÈóÏöíÚö ÇáúÝóÕóÇÍóÉö ãõÍúÓöäõ ÇáúÚóßúÓö.
æóæóÌúåõ Çáäøóåúíö Úóäö ÇáÊøóÈúÐöíÑö åõæó Ãóäøó ÇáúãóÇáó ÌõÚöáó ÚöæóÖðÇ áöÇÞúÊöäóÇÁö ãóÇ íóÍúÊóÇÌõ Åöáóíúåö ÇáúãóÑúÁõ Ýöí ÍóíóÇÊöåö ãöäú ÖóÑõæÑöíøóÇÊò æóÍóÇÌöíøóÇÊò æóÊóÍúÓöíäóÇÊò. æóßóÇäó äöÙóÇãõ ÇáúÞóÕúÏö Ýöí ÅöäúÝóÇÞöåö ÖóÇãöäó ßöÝóÇíóÊöåö Ýöí ÛóÇáöÈö ÇáúÃóÍúæóÇáö ÈöÍóíúËõ ÅöÐóÇ ÃõäúÝöÞó Ýöí æóÌúåöåö Úóáóì Ðóáößó ÇáÊøóÑúÊöíÈö Èóíúäó ÇáÖøóÑõæÑöíøö æóÇáúÍóÇÌöíøö æóÇáÊøóÍúÓöíäöíøö Ãóãöäó ÕóÇÍöÈõåõ ãöäó ÅöáóÎúÕóÇÕóÉö ÝöíãóÇ åõæó Åöáóíúåö ÃóÔÏ ÇÍÊíÇÌÇ¡ ÝóÊóÌóÇæÒ åóÐóÇ ÇáúÍóÏøö Ýöíåö íõÓóãøóì ÊóÈúÐöíÑðÇ ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÃóãúæóÇáö ÐóÇÊö ÇáúßóÝóÇÝö¡ æóÃóãøóÇ Ãóåúáõ ÇáúæóÝúÑö æóÇáËøóÑúæóÉö ÝóáöÃóäøó Ðóáöß ÇáæÝÑ ÁÇÊ ãöäú ÃóÈúæóÇÈò ÇÊøóÓóÚóÊú áöÃóÍóÏò ÝóÖóÇÞóÊú Úóáóì ÂÎóÑó áóÇ ãóÍóÇáóÉó áöÃóäøó ÇáúÃóãúæóÇáó ãóÍúÏõæÏóÉñ¡ ÝóÐóáößó ÇáúæóÝúÑõ íóÌöÈõ Ãóäú íóßõæäó ãóÍúÝõæÙðÇ áöÅöÞóÇãóÉö ÃóæóÏö ÇáúãõÚúæöÒöíäó æóÃóåúáö ÇáúÍóÇÌóÉö ÇáøóÐöíäó íóÒúÏóÇÏõ ÚóÏóÏõåõãú ÈöãöÞúÏóÇÑö æóÝúÑóÉö ÇáúÃóãúæóÇáö ÇáøóÊöí ÈöÃóíúÏöí Ãóåúáö ÇáúæóÝúÑö æóÇáúÌöÏóÉö¡ Ýóåõæó ãóÑúÕõæÏñ áöÅöÞóÇãóÉö ãóÕóÇáöÍö ÇáúÚóÇÆöáóÉö æóÇáúÞóÈöíáóÉö æóÈöÇáÊøóÇáöí ãóÕóÇáöÍõ ÇáúÃõãøóÉö.
ÝóÃóÍúÓóäõ ãóÇ íõÈúÐóáõ Ýöíåö æóÝúÑõ ÇáúãóÇáö åõæó ÇßúÊöÓóÇÈõ ÇáÒøõáúÝóì ÚöäúÏó Çááøóåö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÌÇåöÏõæÇ ÈöÃóãúæÇáößõãú æóÃóäúÝõÓößõãú Ýöí ÓóÈöíáö Çááøóåö [ÇáÊøóæúÈóÉ: 41] ¡ æóÇßúÊöÓóÇÈõ ÇáúãóÍúãóÏóÉö Èóíúäó Þóæúãöåö. æóÞóÏöíãðÇ ÞóÇáó ÇáúãóËóáõ ÇáúÚóÑóÈöíøõ «äöÚúãó ÇáúÚóæúäõ Úóáóì ÇáúãõÑõæÁóÉö ÇáúÌöÏóÉõ» . æóÞóÇáó ... «Çááøóåõãøó åóÈú áöí ÍóãúÏðÇ¡ æóåóÈú áöí ãóÌúÏðÇ¡ ÝóÅöäøóåõ áóÇ ÍóãúÏó ÅöáøóÇ ÈöÝöÚóÇáò¡ æóáóÇ ÝöÚóÇáó ÅöáøóÇ ÈöãóÇáò» .
æóÇáúãóÞúÕöÏõ ÇáÔøóÑúÚöíøõ Ãóäú Êóßõæäó ÃóãúæóÇáõ ÇáúÃõãøóÉö ÚõÏøóÉð áóåóÇ æóÞõæøóÉð áöÇÈúÊöäóÇÁö ÃóÓóÇÓö ãóÌúÏöåóÇ æóÇáúÍöÝóÇÙö
Úóáóì ãóßóÇäóÊöåóÇ ÍóÊøóì Êóßõæäó ãóÑúåõæÈóÉó ÇáúÌóÇäöÈö ãóÑúãõæÞóÉð ÈöÚóíúäö ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö ÛóíúÑó ãõÍúÊóÇÌóÉò Åöáóì ãóäú ÞóÏú íóÓúÊóÛöáøõ ÍóÇÌóÊóåóÇ ÝóíóÈúÊóÒøõ ãóäóÇÝöÚóåóÇ æóíõÏúÎöáóåóÇ ÊóÍúÊó äöíÑö ÓõáúØóÇäöåö.(15/79)
æóáöåóÐóÇ ÃóÖóÇÝó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÇáúÃóãúæóÇáó Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó Ýöí Þóæúáöåö: æóáÇ ÊõÄúÊõæÇ ÇáÓøõÝóåÇÁó ÃóãúæÇáóßõãõ ÇáøóÊöí ÌóÚóáó Çááøóåõ áóßõãú ÞöíÇãÇð [ÇáäøöÓóÇÁ: 5] æóáóãú íóÞõáú ÃóãúæóÇáõåõãú ãóÚó ÃóäøóåóÇ ÃóãúæóÇáõ ÇáÓøõÝóåóÇÁö¡ áöÞóæúáöåö ÈóÚúÏóåõ: ÝóÅöäú ÂäóÓúÊõãú ãöäúåõãú ÑõÔúÏÇð ÝóÇÏúÝóÚõæÇ Åöáóíúåöãú ÃóãúæÇáóåõãú [ÇáäøöÓóÇÁ: 6] ÝóÃóÖóÇÝóåóÇ Åöáóíúåöãú Íöíäó ÕóÇÑõæÇ ÑõÔóÏóÇÁó.
æóãóÇ ãóäóÚó ÇáÓøõÝóåóÇÁó ãöäó ÇáÊøóÕóÑøõÝö Ýöí ÃóãúæóÇáöåöãú ÅöáøóÇ ÎóÔúíóÉó ÇáÊøóÈúÐöíÑö. æóáöÐóáößó áóæú ÊóÕóÑøóÝó ÇáÓøóÝöíåõ Ýöí ÔóíúÁò ãöäú ãóÇáöåö ÊóÕóÑøõÝó ÇáÓøóÏóÇÏö æóÇáÕøóáóÇÍö áóãóÖóì.
æóÐóßóÑó ÇáúãóÝúÚõæáó ÇáúãõØúáóÞó ÊóÈúÐöíÑÇð ÈóÚúÏó æóáÇ ÊõÈóÐøöÑú áöÊóÃúßöíÏö Çáäøóåúíö ßóÃóäøóåõ Þöíáó: áóÇ ÊõÈóÐøöÑú¡ áóÇ ÊõÈóÐøöÑú¡ ãóÚó ãóÇ Ýöí ÇáúãóÕúÏóÑö ãöäö ÇÓúÊöÍúÖóÇÑö ÌöäúÓö Çáúãóäúåöíøö Úóäúåõ ÇÓúÊöÍúÖóÇÑðÇ áöãóÇ ÊõÊóÕóæøóÑõ Úóáóíúåö Êöáúßó ÇáúÍóÞöíÞóÉõ ÈöãóÇ ÝöíåóÇ ãöäó ÇáúãóÝóÇÓöÏö.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøó ÇáúãõÈóÐøöÑöíäó ßÇäõæÇ ÅöÎúæÇäó ÇáÔøóíÇØöíäö ÊóÚúáöíá ááúãõÈóÇáóÛóÉ Ýöí Çáäøóåúí Úóä ÇáÊÈÐíÑ.
æÇáÊÚÑíÝ Ýöí ÇáúãõÈóÐøöÑöíäó ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö¡ Ãóíú ÇáøóÐöíäó ÚóÑóÝõæÇ ÈöåóÐöåö ÇáúÍóÞöíÞóÉö ßóÇáÊøóÚúÑöíÝö Ýöí Þóæúáöåö: åõÏìð áöáúãõÊøóÞöíäó [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 2] .
æóÇáúÅöÎúæóÇäõ ÌóãúÚõ ÃóÎò¡ æóåõæó åõäóÇ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáúãõáóÇÒöãö ÛóíúÑö ÇáúãõÝóÇÑöÞö áöÃóäøó Ðóáößó ÔóÃúäõ ÇáúÃóÎö¡ ßóÞóæúáöåöãú: ÃóÎõæ ÇáúÚöáúãö¡ Ãóíú ãóáóÇÒöãõåõ æóÇáúãõÊøóÕöÝõ Èöåö¡ æóÃóÎõæ ÇáÓøóÝóÑö áöãóäú íõßúËöÑõ ÇáúÃóÓúÝóÇÑó. æóÞóæúáö ÚóÏöíøö Èúäö ÒóíúÏò:
æóÃóÎõæ ÇáúÍóÖóÑö ÅöÐú ÈóäóÇåõ æóÅöÐú ÏöÌú ... áóÉõ ÊóÌúÈöí Åöáóíúåö æóÇáúÎóÇÈõæÑõ
íõÑöíÏõ ÕóÇÍöÈó ÞóÕúÑö ÇáúÍóÖóÑö¡ æóåõæó ãóáößõ ÈóáóÏö ÇáúÍóÖóÑö ÇáúãõÓóãøóì ÇáÖøóíúÒóäó Èúäó ãõÚóÇæöíóÉó ÇáúÞõÖóÇÚöíøó ÇáúãõáóÞøóÈó ÇáÓíøóØúÑõæäó.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõãú ãöäú ÃóÊúÈóÇÚö ÇáÔøóíóÇØöíäö æóÍõáóÝóÇÆöåöãú ßóãóÇ íõÊóÇÈöÚõ ÇáúÃóÎõ ÃóÎóÇåõ.
æóÞóÏú ÒöíÏó ÊóÃúßöíÏõ Ðóáößó ÈöáóÝúÙö ßÇäõæÇ ÇáúãõÝöíÏö Ãóäøó Êöáúßó ÇáúÃõÎõæøóÉó ÕöÝóÉñ ÑóÇÓöÎóÉñ Ýöíåöãú¡ æóßóÝóì ÈöÍóÞöíÞóÉö ÇáÔøóíúØóÇäö ßóÑóÇåóÉð Ýöí ÇáäøõÝõæÓö æóÇÓúÊöÞúÈóÇÍðÇ.(15/80)
æóãóÚúäóì Ðóáößó: Ãóäøó ÇáÊøóÈúÐöíÑó íóÏúÚõæ Åöáóíúåö ÇáÔøóíúØóÇäõ áöÃóäøóåõ ÅöãøóÇ ÅöäúÝóÇÞñ Ýöí ÇáúÝóÓóÇÏö æóÅöãøóÇ ÅöÓúÑóÇÝñ íóÓúÊóäúÒöÝõ ÇáúãóÇáó Ýöí ÇáÓøóÝóÇÓöÝö æóÇááøóÐøóÇÊö ÝóíõÚóØøöáõ ÇáúÅöäúÝóÇÞó Ýöí ÇáúÎóíúÑö æóßõáøõ Ðóáößó íõÑúÖöí ÇáÔøóíúØóÇäó¡
ÝóáóÇ ÌóÑóãó Ãóäú ßóÇäó ÇáúãõÊøóÕöÝõæäó ÈöÇáÊøóÈúÐöíÑö ãöäú ÌõäúÏö ÇáÔøóíúØóÇäö æóÅöÎúæóÇäöåö.
æóåóÐóÇ ÊóÍúÐöíÑñ ãöäó ÇáÊøóÈúÐöíÑö¡ ÝóÅöäøó ÇáÊøóÈúÐöíÑó ÅöÐóÇ ÝóÚóáóåõ ÇáúãóÑúÁõ ÇÚúÊóÇÏóåõ ÝóÃóÏúãóäó Úóáóíúåö ÝóÕóÇÑó áóåõ ÎõáõÞðÇ áóÇ íõÝóÇÑöÞõåõ ÔóÃúäó ÇáúÃóÎúáóÇÞö ÇáÐøóãöíãóÉö Ãóäú íóÓúåõáó ÊóÚóáøõÞõåóÇ ÈöÇáäøõÝõæÓö ßóãóÇ
æóÑóÏó Ýöí ÇáúÍóÏöíËö «Åöäøó ÇáúãóÑúÁó áóÇ íóÒóÇáõ íóßúÐöÈõ ÍóÊøóì íõßúÊóÈó ÚöäúÏó Çááøóåö ßóÐøóÇÈðÇ»
¡ ÝóÅöÐóÇ ÈóÐóÑó ÇáúãóÑúÁõ áóãú íóáúÈóËú Ãóäú íóÕöíÑó ãöäó ÇáúãõÈóÐøöÑöíäó¡ Ãóíö ÇáúãóÚúÑõæÝöíäó ÈöåóÐóÇ ÇáúæóÕúÝö¡ æóÇáúãõÈóÐøöÑõæäó ÅöÎúæóÇäõ ÇáÔøóíóÇØöíäö¡ ÝóáúíóÍúÐóÑö ÇáúãóÑúÁõ ãöäú Úóãóáò åõæó ãöäú ÔóÃúäö ÅöÎúæóÇäö ÇáÔøóíóÇØöíäö¡ æóáúíóÍúÐóÑú Ãóäú íóäúÞóáöÈó ãöäú ÅöÎúæóÇäö ÇáÔøóíóÇØöíäö. æóÈöåóÐóÇ íóÊóÈóíøóäõ Ãóäøó Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÅöíÌóÇÒó ÍóÐúÝò ÊóÞúÏöíÑõåõ: æóáóÇ ÊõÈóÐøöÑú ÊóÈúÐöíÑðÇ ÝóÊóÕöíÑõ ãöäó ÇáúãõÈóÐøöÑöíäó Åöäøó ÇáúãõÈóÐøöÑöíäó ßóÇäõæÇ ÅöÎúæóÇäó ÇáÔøóíóÇØöíäö. æóÇáøóÐöí íóÏõáøõ Úóáóì ÇáúãóÍúÐõæÝö Ãóäøó ÇáúãóÑúÁó íóÕúÏõÞõ Úóáóíúåö Ãóäøóåõ ãä ÇáãÈÐÑíä ÚöäúÏ ãóÇ íõÈóÐøöÑõ ÊóÈúÐöíÑóÉð Ãóæú ÊóÈúÐöíÑóÊóíúäö.
Ëõãøó ÃóßøóÏó ÇáÊøóÍúÐöíÑó ÈöÌõãúáóÉö æóßÇäó ÇáÔøóíúØÇäõ áöÑóÈøöåö ßóÝõæÑÇð. æóåóÐóÇ ÊóÍúÐöíÑñ ÔóÏöíÏñ ãöäú Ãóäú íõÝúÖöíó ÇáÊøóÈúÐöíÑõ ÈöÕóÇÍöÈöåö Åöáóì ÇáúßõÝúÑö ÊóÏúÑöíÌðÇ ÈöÓóÈóÈö ÇáÊøóÎóáøõÞö ÈöÇáØøóÈóÇÆöÚö ÇáÔíØÇäíÉ¡ ÝóíÐúåÈ íÊÏåæÑ Ýöí ãóåóÇæöí ÇáÖøóáóÇáóÉö ÍóÊøóì íóÈúáõÛó Èöåö Åöáóì ÇáúßõÝúÑö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÅöäøó ÇáÔøóíÇØöíäó áóíõæÍõæäó Åöáì ÃóæúáöíÇÆöåöãú áöíõÌÇÏöáõæßõãú æóÅöäú ÃóØóÚúÊõãõæåõãú Åöäøóßõãú áóãõÔúÑößõæäó [ÇáúÃóäúÚóÇã: 121] . æóíóÌõæÒõ Íóãúáõ ÇáúßõÝúÑö åõäóÇ Úóáóì ßõÝúÑö ÇáäøöÚúãóÉö Ýóíóßõæäõ ÃóÞúÑóÈó ÏóÑóÌóÇÊò Åöáóì ÍóÇáö ÇáÊøóÎóáøõÞö ÈöÇáÊøóÈúÐöíÑö¡ áöÃóäøó ÇáÊøóÈúÐöíÑó ÕóÑúÝõ ÇáúãóÇáö Ýöí ÛóíúÑö ãóÇ ÃóãóÑó Çááøóåõ Èöåö Ýóåõæó ßõÝúÑñ áöäöÚúãóÉö Çááøóåö ÈöÇáúãóÇáö. ÝóÇáÊøóÎóáøõÞõ Èöåö íõÝúÖöí Åöáóì ÇáÊøóÎóáøõÞö æóÇáöÇÚúÊöíóÇÏö áößõÝúÑóÇäö ÇáäøöÚóãö.
æóÚóáóì ÇáúæóÌúåóíúäö ÝóÇáúßóáóÇãõ ÌóÇÑò Úóáóì ãóÇ íõÚúÑóÝõ Ýöí ÇáúãóäúØöÞö ÈöÞöíóÇÓö ÇáúãõÓóÇæóÇÉö¡ ÅöÐú ßóÇäó ÇáúãõÈóÐøöÑõ ãõÄóÇÎöíðÇ áöáÔøóíúØóÇäö æóßóÇäó ÇáÔøóíúØóÇäõ ßóÝõæÑðÇ¡ ÝóßóÇäó ÇáãÈÐøÑ ßÝæÑÇ ÈÇáãÆÇá Ãóæú ÈöÇáÏøóÑóÌóÉö ÇáúÞóÑöíÈóÉö.(15/81)
æóÅöãøóÇ ÊõÚúÑöÖóäøó Úóäúåõãõ ÇÈúÊöÛóÇÁó ÑóÍúãóÉò ãöäú ÑóÈøößó ÊóÑúÌõæåóÇ ÝóÞõáú áóåõãú ÞóæúáðÇ ãóíúÓõæÑðÇ (28)
æóÞóÏú ßóÇäó ÇáÊøóÈúÐöíÑõ ãöäú ÎõáõÞö Ãóåúáö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö¡ æóáöÐóáößó íóÊóãóÏøóÍõæäó ÈöÕöÝóÉö ÇáúãöÊúáóÇÝö æóÇáúãõåúáößö ÇáúãóÇáó¡ ÝóßóÇäó ÚöäúÏóåõãõ ÇáúãóíúÓöÑõ ãöäú ÃóÓúÈóÇÈö ÇáúÅöÊúáóÇÝö¡ ÝóÍóÐøóÑó Çááøóåõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ãöäú ÇáÊøóáóÈøõÓö ÈöÕöÝóÇÊö Ãóåúáö ÇáúßõÝúÑö¡ æóåöíó ãóäö ÇáúãóÐóÇãøö¡ æóÃóÏøóÈóåõãú ÈöÂÏóÇÈö ÇáúÍößúãóÉ æÇáßãÇá.
[28]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 28]
æóÅöãøóÇ ÊõÚúÑöÖóäøó Úóäúåõãõ ÇÈúÊöÛÇÁó ÑóÍúãóÉò ãöäú ÑóÈøößó ÊóÑúÌõæåÇ ÝóÞõáú áóåõãú ÞóæúáÇð ãóíúÓõæÑÇð (28)
ÚóØúÝñ Úóáóì Þóæúáöåö: æóÂÊö ÐóÇ ÇáúÞõÑúÈì ÍóÞøóåõ æóÇáúãöÓúßöíäó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 26] áöÃóäøóåõ ãöäú ÊóãóÇãöåö.
æóÇáúÎöØóÇÈõ áöÛóíúÑö ãõÚóíøóäò áöíóÚõãøó ßõáøó ãõÎóÇØóÈò. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈöÇáúÎöØóÇÈö ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóäøóåõ Úóáóì æöÒóÇäö äóÙúãö Þóæúáöåö: æóÞóÖì ÑóÈøõßó ÃóáøóÇ ÊóÚúÈõÏõæÇ ÅöáøóÇ ÅöíøóÇåõ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 23] ÝóÅöäøó ÇáúãõæóÇÌóåóÉó
Èö ÑóÈøõßó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÌóÇÁóÊú ÛóÇáöÈðÇ áÎØÇÈ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. æóíóÚúÏöáõåõ ãóÇ Ñõæöíó Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó ßóÇäó ÅöÐóÇ ÓóÃóáóåõ ÃóÍóÏñ ãóÇáðÇ æóáóãú íóßõäú ÚöäúÏóåõ ãóÇ íõÚúØöíåö íõÚúÑöÖõ Úóäúåõ ÍóíóÇÁð ÝóäóÈøóåóåõ Çááøóåõ Åöáóì ÃóÏóÈò Ãóßúãóáó ãöäó ÇáøóÐöí ÊóÚóåøóÏóåõ ãöäú ÞóÈúáõ æóíóÍúÕõáõ ãöäú Ðóáößó ÊóÚúáöíãñ áöÓóÇÆöÑö ÇáúÃõãøóÉö.
æóÖóãöíÑõ Úóäúåõãõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì Ðöí ÇáúÞõÑúÈóì æóÇáúãöÓúßöíäö æóÇÈúäö ÇáÓøóÈöíáö.
æóÇáúÅöÚúÑóÇÖõ: ÃóÕúáõåõ ÖöÏøõ ÇáúÅöÞúÈóÇáö ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúÚõÑúÖö- ÈöÖóãøö ÇáúÚóíúäö- Ãóíö ÇáúÌóÇäöÈö¡ ÝóÃóÚóÑóÖó ÈöãóÚúäóì ÃóÚúØóì ÌóÇäöÈóåõ æóÅöÐÇ ÃóäúÚóãúäÇ Úóáóì ÇáúÅöäúÓÇäö ÃóÚúÑóÖó æóäóÃì ÈöÌÇäöÈöåö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ:
83] ¡ æóåõæó åõäóÇ ãóÌóÇÒñ Ýöí ÚóÏóãö ÇáúÅöíÊóÇÁö Ãóæú ßöäóÇíóÉñ Úóäúåõ áöÃóäøó ÇáúÅöãúÓóÇßó íõáóÇÒöãõåõ ÇáúÅöÚúÑóÇÖõ¡ Ãóíú Åöäú ÓóÃóáóßó ÃóÍóÏõåõãú ÚóØóÇÁð Ýóáóãú ÊõÌöÈúåõ Åöáóíúåö Ãóæú Åöäú áóãú ÊóÝúÊóÞöÏúåõãú ÈÇáÚØÇÁ ÇáúãóÚúÑõæÝ ÝÊÈÇÚÏÊ Úóäú áöÞóÇÆöåöãú ÍóíóÇÁð ãöäúåõãú Ãóäú ÊõáóÇÞöíóåõãú ÈöíóÏò ÝóÇÑöÛóÉò ÝóÞõáú áóåõãú ÞóæúáðÇ ãóíúÓõæÑðÇ.
æóÇáúãóíúÓõæÑõ: ãóÝúÚõæáñ ãöäó ÇáúíõÓúÑö¡ æóåõæó ÇáÓøõåõæáóÉõ¡ æóÝöÚúáõåõ ãóÈúäöíøñ áöáúãóÌúåõæáö. íõÞóÇáõ: íõÓöÑó ÇáúÃóãúÑõ- ÈöÖóãøö ÇáúíóÇÁö æóßóÓúÑö ÇáÓøöíäö- ßóãóÇ íõÞóÇáõ: ÓõÚöÏó ÇáÑøóÌõáõ(15/82)
æóäõÍöÓó¡ æóÇáúãóÚúäóì: ÌõÚöáó íóÓöíÑðÇ ÛóíúÑó ÚóÓöíÑò¡ æóßóÐóáößó íõÞóÇá: ÚÓÑ. æóÇáúÞóæúáõ ÇáúãóíúÓõæÑõ: Çááøöíäõ ÇáúÍóÓóäõ ÇáúãóÞúÈõæáõ ÚöäúÏóåõãú ÔöÈúåõ ÇáúãóÞúÈõæáö ÈöÇáúãóíúÓõæÑö Ýöí ÞóÈõæáö ÇáäøóÝúÓö ÅöíøóÇåõ áöÃóäøó ÛóíúÑó ÇáúãóÞúÈõæáö ÚóÓöíÑñ. ÃóãóÑó Çááøóåõ ÈöÅöÑúÝóÇÞö ÚóÏóãö ÇáúÅöÚúØóÇÁö áöÚóÏóãö ÇáúãóæúÌöÏóÉö ÈöÞóæúáò áóíøöäò ÍóÓóäò ÈöÇáöÇÚúÊöÐóÇÑö æóÇáúæóÚúÏö ÚöäúÏó ÇáúãóæúÌöÏóÉö¡ áöÆóáøóÇ íõÍúãóáó ÇáúÅöÚúÑóÇÖõ Úóáóì ÞöáøóÉö ÇáöÇßúÊöÑóÇËö æóÇáÔøõÍøö.
æóÞóÏú ÔóÑóØó ÇáúÅöÚúÑóÇÖó ÈöÔóÑúØóíúäö: Ãóäú íóßõæäó ÅöÚúÑóÇÖðÇ áöÇÈúÊöÛóÇÁö ÑöÒúÞò ãöäó Çááøóåö¡ Ãóíú ÅöÚúÑóÇÖðÇ áöÚóÏóãö ÇáúÌöÏóÉö áóÇ ÇÚúÊöÑóÇÖðÇ áöÈõÎúáò Úóäúåõãú¡ æóÃóäú íóßõæäó ãóÚóåõ Þóæúáñ áóíøöäñ Ýöí ÇáöÇÚúÊöÐóÇÑö. æóÚõáöãó ãöäú Þóæúáöåö: ÇÈúÊöÛÇÁó ÑóÍúãóÉò ãöäú ÑóÈøößó Ãóäøóåõ ÇÚúÊöÐóÇÑñ ÕóÇÏöÞñ æóáóíúÓó ÊóÚóáøõáðÇ ßóãóÇ ÞóÇáó ÈóÔøóÇÑñ:
æóáöáúÈóÎöíáö Úóáóì ÃóãúæóÇáå Úáá ... ÑÒÞ ÇáúÚõíõæäö ÚóáóíúåóÇ ÃóæúÌõåñ ÓõæÏñ
ÝóÞóæúáõåõ: ÇÈúÊöÛÇÁó ÑóÍúãóÉò ãöäú ÑóÈøößó ÍóÇáñ ãöäú ÖóãöíÑö ÊõÚúÑöÖóäøó ãõÕóÏøóÑñ ÈöÇáúæóÕúÝö¡ Ãóíú ãõÈúÊóÛöíðÇ ÑóÍúãóÉð ãöäú ÑóÈøößó. æÊóÑúÌõæåÇ ÕöÝóÉñ áö ÑóÍúãóÉò. æóÇáÑøóÍúãóÉõ åõäóÇ åöíó ÇáÑøöÒúÞõ ÇáøóÐöí íóÊóÃóÊøóì ãöäúåõ ÇáúÚóØóÇÁõ ÈöÞóÑöíäóÉö ÇáÓøöíóÇÞö. æóÝöíåö ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóäøó ÇáÑøöÒúÞó ÓóÈóÈñ áöáÑøóÍúãóÉö áöÃóäøóåõ ÅöÐóÇ ÃóÚúØóÇåõ ãõÓúÊóÍöÞøóåõ ÃõËöíÈó Úóáóíúåö¡ æóåóÐóÇ ÅöÏúãóÇÌñ.
æóÝöí Ööãúäö åóÐóÇ ÇáÔøóÑúØö ÊóÃúÏöíÈñ áöáúãõÄúãöäö Åöäú ßóÇäó ÝóÇÞöÏðÇ ãóÇ íóÈúáõÛõ Èöåö Åöáóì ÝöÚúáö ÇáúÎóíúÑö Ãóäú íóÑúÌõæó ãöäó Çááøóåö ÊóíúÓöíÑó ÃóÓúÈóÇÈöåö¡ æóÃóäú áóÇ íóÍúãöáóåõ ÇáÔøõÍøõ Úóáóì ÇáÓøõÑõæÑö ÈöÝóÞúÏö ÇáÑøöÒúÞö áöáÑøóÇÍóÉö ãöäó ÇáúÈóÐúáö ÈöÍóíúËõ áóÇ íÚúÏã ÇáúÈóÐúá ÇáúÂä ÅöáøóÇ æóåõæó ÑóÇÌò Ãóäú íóÓúåõáó áóåõ Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÍöÑúÕðÇ Úóáóì ÝóÖöíáóÊöåö¡
æóÃóäøóåõ áóÇ íóäúÈóÛöí Ãóäú íõÚúÑöÖó Úóäú Ðöí ÇáúÞõÑúÈóì æóÇáúãöÓúßöíäö æóÇÈúäö ÇáÓøóÈöíáö ÅöáøóÇ Ýöí ÍóÇáö ÑóÌóÇÁö ÍõÕõæáö äöÚúãóÉò ÝóÅöäú ÍÕáÊ ÃóÚúØóÇåõã.(15/83)
æóáóÇ ÊóÌúÚóáú íóÏóßó ãóÛúáõæáóÉð Åöáóì ÚõäõÞößó æóáóÇ ÊóÈúÓõØúåóÇ ßõáøó ÇáúÈóÓúØö ÝóÊóÞúÚõÏó ãóáõæãðÇ ãóÍúÓõæÑðÇ (29)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 29]
æóáÇ ÊóÌúÚóáú íóÏóßó ãóÛúáõæáóÉð Åöáì ÚõäõÞößó æóáÇ ÊóÈúÓõØúåÇ ßõáøó ÇáúÈóÓúØö ÝóÊóÞúÚõÏó ãóáõæãÇð ãóÍúÓõæÑÇð (29)
ÚóæúÏñ Åöáóì ÈóíóÇäö ÇáÊøóÈúÐöíÑö æóÇáÔøõÍøö¡ ÝóÇáúÌõãúáóÉõ ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóáÇ ÊõÈóÐøöÑú ÊóÈúÐöíÑÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 26] . æóáóæúáóÇ ÊóÎóáøõáõ ÇáúÝóÕúáö ÈóíúäóåõãóÇ ÈöÞóæúáöåö æóÅöãøóÇ ÊõÚúÑöÖóäøó Úóäúåõãõ ÇÈúÊöÛÇÁó ÑóÍúãóÉò ãöäú ÑóÈøößó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 28] ÇáúÂíóÉó áóßóÇäóÊú ÌõãúáóÉõ æóáÇ ÊóÌúÚóáú íóÏóßó ãóÛúáõæáóÉð Åöáì ÚõäõÞößó ÛóíúÑó ãõÞúÊóÑöäóÉò ÈöæóÇæö ÇáúÚóØúÝö áöÃóäøó ÔóÃúäó ÇáúÈóíóÇäö Ãóäú áóÇ íõÚúØóÝó Úóáóì ÇáúãõÈöíøóäö¡ æóÃóíúÖðÇ Úóáóì Ãóäøó Ýöí ÚóØúÝöåóÇ ÇåúÊöãóÇãðÇ ÈöåóÇ íóÌúÚóáõåóÇ ãõÓúÊóÞöáøóÉð ÈöÇáúÞóÕúÏö áöÃóäøóåóÇ ãõÔúÊóãöáóÉñ Úóáóì ÒöíóÇÏóÉò Úóáóì ÇáúÈóíóÇäö ÈöãóÇ ÝöíåóÇ ãöäó Çáäøóåúíö Úóäú ÇáúÈõÎúáö ÇáúãõÞóÇÈöáö áöáÊøóÈúÐöíÑö.
æóÞóÏú ÃóÊóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÊóÚúáöíãðÇ ÈöãóÚúÑöÝóÉö ÍóÞöíÞóÉò ãöäó ÇáúÍóÞóÇÆöÞö ÇáÏøóÞöíÞóÉö ÝóßóÇäóÊú ãöäó ÇáúÍößúãóÉö.
æóÌóÇÁó äóÙúãõåóÇ Úóáóì ÓóÈöíáö ÇáÊøóãúËöíáö ÝóÕöíÛóÊö ÇáúÍößúãóÉõ Ýöí ÞóÇáóÈö ÇáúÈóáóÇÛóÉö.
ÝóÃóãÇ ÇáúÍößúãóÉ ÝóÅÐú ÈóíøóäóÊú Ãóäøó ÇáúãóÍúãõæÏó Ýöí ÇáúÚóØóÇÁö åõæó ÇáúæóÓóØõ ÇáúæóÇÞöÚõ Èóíúäó ØóÑóÝóíö ÇáúÅöÝúÑóÇØö æóÇáÊøóÝúÑöíØö¡ æóåóÐöå ÇáÃæÓÇØ åöíó ÍõÏõæÏ ÇáãÍÇãÏ Èóíúäó ÇáúãóÐóÇãøö ãöäú ßõáøö ÍóÞöíÞóÉò áóåóÇ ØóÑóÝóÇäö. æóÞóÏú ÊóÞóÑøóÑó Ýöí ÍößúãóÉö ÇáúÃóÎúáóÇÞö Ãóäøó áößõáøö ÎõáõÞò ØóÑóÝóíúäö æóæóÓóØðÇ¡ ÝóÇáØøóÑóÝóÇäö ÅöÝúÑóÇØñ æóÊóÝúÑöíØñ æóßöáóÇåõãóÇ ãõÞöÑøñ ãóÝóÇÓöÏó áöáúãóÕúÏóÑö æóáöáúãóæúÑöÏö¡ æóÃóäøó ÇáúæóÓóØó åõæó ÇáúÚóÏúáõ¡ ÝóÇáúÅöäúÝóÇÞõ æóÇáúÈóÐúáõ ÍóÞöíÞóÉñ ÃóÍóÏõ ØóÑóÝóíúåóÇ ÇáÔøõÍøõ æóåõæó ãóÝúÓóÏóÉñ áöáúãóÍóÇæöíÌö æóáöÕóÇÍöÈö ÇáúãóÇáö ÅöÐú íóÌõÑøõ Åöáóíúåö ßóÑóÇåöíóÉó ÇáäøóÇÓ ÅöíøóÇå æßÑÇåÊíå ÅöíøóÇåõãú. æóÇáØøóÑóÝõ ÇáúÂÎóÑõ ÇáÊøóÈúÐöíÑõ æóÇáúÅöÓúÑóÇÝõ¡ æóÝöíåö ãóÝóÇÓöÏõ áöÐöí ÇáúãóÇáö æóÚóÔöíÑóÊöåö áöÃóäøóåõ íóÕúÑöÝõ ãóÇáóåõ Úóäú ãõÓúÊóÍöÞøöåö Åöáóì ãóÕóÇÑöÝó ÛóíúÑö ÌóÏöíÑóÉò ÈöÇáÕøóÑúÝö¡ æóÇáúæóÓóØõ åõæó æóÖúÚõ ÇáúãóÇáö Ýöí ãóæóÇÖöÚöåö æóåõæó ÇáúÍóÏøõ ÇáøóÐöí ÚóÈøóÑó Úóäúåõ Ýöí ÇáúÂíóÉö ÈöäóÝúíö ÍóÇáóíúäö Èóíúäó (áóÇ æóáóÇ) .
æóÃóãøóÇ ÇáúÈóáóÇÛóÉõ ÝóÈöÊóãúËöíáö ÇáÔøõÍøö æóÇáúÅöãúÓóÇßö ÈöÛóáøö ÇáúíóÏö Åöáóì ÇáúÚõäõÞö¡ æóåõæó ÊóãúËöíáñ ãóÈúäöíøñ Úóáóì ÊóÎóíøõáö ÇáúíóÏö ãóÕúÏóÑðÇ áöáúÈóÐúáö æóÇáúÚóØóÇÁö¡ æÊÎíøá ÈÓØåÇ ßóÐóáöß æóÛóáøöåóÇ ÔõÍøðÇ¡(15/84)
æóåõæó ÊóÎóíøõáñ ãóÚúÑõæÝñ áóÏóì ÇáúÈõáóÛóÇÁö æóÇáÔøõÚóÑóÇÁö¡ ÞóÇáó Çááå ÊóÚóÇáóì: æóÞÇáóÊö ÇáúíóåõæÏõ íóÏõ Çááøóåö ãóÛúáõæáóÉñ Ëõãøó ÞóÇáó: Èóáú íóÏÇåõ ãóÈúÓõæØóÊÇäö [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 64] æóÞóÇáó ÇáúÃóÚúÔóì:
íóÏóÇßó íóÏóÇ ÕöÏúÞò ÝóßóÝøñ ãõÝöíÏóÉñ ... æóßóÝøñ ÅöÐóÇ ãóÇ Öõäøó ÈöÇáúãóÇáö ÊõäúÝöÞõ
æóãöäú Ëóãøó ÞóÇáõæÇ: áóåõ íóÏñ Úóáóì ÝõáóÇäò¡ Ãóíú äöÚúãóÉñ æóÝóÖúáñ¡ ÝóÌóÇÁó ÇáÊøóãúËöíáõ Ýöí ÇáúÂíóÉö ãóÈúäöíøðÇ Úóáóì
ÇáÊøóÕóÑøõÝö Ýöí Ðóáößó ÇáúãóÚúäóì ÈöÊóãúËöíáö ÇáøóÐöí íóÔöÍøõ ÈöÇáúãóÇáö ÈöÇáøóÐöí ÛõáøóÊú íóÏõåõ Åöáóì ÚõäõÞöåö¡ Ãóíú ÔõÏøóÊú ÈöÇáúÛõáøö¡ æóåõæó ÇáúÞóíúÏõ ãöäó ÇáÓøóíúÑö íÔÏ Èöåö íóÏ ÇáúÃóÓöíÑõ¡ ÝóÅöÐóÇ ÛõáøóÊö ÇáúíóÏõ Åöáóì ÇáúÚõäõÞö ÊóÚóÐøóÑó ÇáÊøóÕóÑøõÝõ ÈöåóÇ ÝóÊóÚóØøóáó ÇáöÇäúÊöÝóÇÚõ ÈöåóÇ ÝóÕóÇÑó ãóÕúÏóÑõ ÇáúÈóÐúáö ãõÚóØøóáðÇ Ýöíåö¡ æóÈöÖöÏøöåö ãöËúáó ÇáúãõÓúÑöÝö ÈöÈóÇÓöØö íóÏöåö ÛóÇíóÉó ÇáúÈóÓúØö æóäöåóÇíóÊóåõ æóåõæó ÇáãÝÇÏ ÈÞæáå: ßõáøó ÇáúÈóÓúØö Ãóíö ÇáúÈóÓúØó ßõáøóåõ ÇáøóÐöí áóÇ ÈóÓúØó ÈóÚúÏóåõ¡ æóåõæó ãóÚúäóì ÇáäøöåóÇíóÉö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ãöäú åóÐóÇ ÇáúãóÚúäì ÚöäúÏ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÞÇáóÊö ÇáúíóåõæÏõ íóÏõ Çááøóåö ãóÛúáõæáóÉñ Åöáóì Þóæúáöåö: Èóáú íóÏÇåõ ãóÈúÓõæØóÊÇäö íõäúÝöÞõ ßóíúÝó íóÔÇÁõ Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúÚõÞõæÏ [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 64] . åóÐóÇ ÞóÇáóÈõ ÇáúÈóáóÇÛóÉö ÇáúãóÕõæÛóÉö Ýöí Êöáúßó ÇáúÍößúãóÉö.
æóÞóæúáõåõ: ÝóÊóÞúÚõÏó ãóáõæãÇð ãóÍúÓõæÑÇð ÌóæóÇÈñ áößöáóÇ Çáäøóåúíóíúäö Úóáóì ÇáÊøóæúÒöíÚö ÈöØóÑöíÞóÉö ÇáäøóÔúÑö ÇáúãõÑóÊøóÈö¡ ÝóÇáúãóáõæãõ íóÑúÌöÚõ Åöáóì Çáäøóåúíö Úóäö ÇáÔøõÍøö¡ æóÇáúãóÍúÓõæÑõ íóÑúÌöÚõ Åöáóì Çáäøóåúíö Úóäö ÇáÊøóÈúÐöíÑö¡ ÝóÅöäøó ÇáÔøóÍöíÍó ãóáõæãñ ãóÐúãõæãñ. æóÞóÏú Þöíáó:
Åöäøó ÇáúÈóÎöíáó ãóáõæãñ ÍóíúËõãóÇ ßóÇäóÇ æóÞóÇáó ÒõåóíúÑñ:
æóãóäú íóßõ ÐóÇ ÝóÖúáò ÝóíóÈúÎóáú ÈöÝóÖúáöåö ... Úáì Þóæúãöåö íõÓúÊóÛúäó Úóäúåõ æóíõÐúãóãö
æóÇáúãóÍúÓõæÑõ: Çáúãóäúåõæßõ ÇáúÞõæóì. íõÞóÇáõ: ÈóÚöíÑñ ÍóÓöíÑñ¡ ÅöÐóÇ ÃóÊúÚóÈóåõ ÇáÓøóíúÑõ Ýóáóãú ÊóÈúÞó áóåõ ÞõæøóÉñ¡ æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: íóäúÞóáöÈú Åöáóíúßó ÇáúÈóÕóÑõ ÎÇÓöÆÇð æóåõæó ÍóÓöíÑñ [Çáúãáß: 4] ¡ æóÇáúãóÚúäóì: ÛóíúÑó ÞóÇÏöÑò Úáì ÅöÞóÇãóÉ ÔÄæäß. æóÇáúÎöØóÇÈõ áöÛóíúÑö ãõÚóíøóäò. æóÞóÏú ãóÖóì ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì «ÊÞÚÏ» ÂäöÝÇ.(15/85)
Åöäøó ÑóÈøóßó íóÈúÓõØõ ÇáÑøöÒúÞó áöãóäú íóÔóÇÁõ æóíóÞúÏöÑõ Åöäøóåõ ßóÇäó ÈöÚöÈóÇÏöåö ÎóÈöíÑðÇ ÈóÕöíÑðÇ (30)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 30]
Åöäøó ÑóÈøóßó íóÈúÓõØõ ÇáÑøöÒúÞó áöãóäú íóÔÇÁõ æóíóÞúÏöÑõ Åöäøóåõ ßÇäó ÈöÚöÈÇÏöåö ÎóÈöíÑÇð ÈóÕöíÑÇð (30)
ãóæúÞöÚõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ãóæúÞöÚõ ÇÚúÊöÑóÇÖò ÈöÇáÊøóÚúáöíáö áöãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäó ÇáúÃóãúÑö ÈöÅöíÊóÇÁö Ðöí ÇáúÞõÑúÈóì æóÇáúãóÓóÇßöíäö¡ æóÇáäøóåúíö Úóäö ÇáÊøóÈúÐöíÑö¡ æóÚóäö ÇáúÅöãúÓóÇßö ÇáúãõÝöíÏö ÇáúÃóãúÑó ÈöÇáúÞóÕúÏö¡ ÈöÃóäøó åóÐóÇ æóÇÌöÈõ ÇáäøóÇÓö Ýöí ÃóãúæóÇáöåöãú æóæóÇÌöÈõåõãú äóÍúæó ÞóÑóÇÈóÊöåöãú æóÖõÚóÝóÇÁö ÚóÔóÇÆöÑöåöãú¡ ÝóÚóáóíúåöãú Ãóäú íóãúÊóËöáõæÇ ãóÇ ÃóãóÑóåõãõ Çááøóåõ ãöäú Ðóáößó. æóáóíúÓó ÇáÔøõÍøõ ÈöãõÈúÞò ãóÇáó ÇáÔøóÍöíÍö áöäóÝúÓöåö¡ æóáóÇ ÇáÊøóÈúÐöíÑõ ÈöãõÛúäò ãóäú íõÈóÐøöÑõ Ýöíåöãõ ÇáúãóÇáó ÝóÅöäøó Çááøóåó ÞóÏøóÑó áößõáøö äóÝúÓò ÑöÒúÞóåóÇ.
ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúßóáóÇãõ ÌóÇÑöíðÇ Úóáóì Óóäóäö ÇáúÎöØóÇÈö ÇáÓøóÇÈöÞö áöÛóíúÑö ãõÚóíøóäò. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÞóÏú Íóæøóáó ÇáúßóáóÇãó Åöáóì ÎØÇÈ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóæóÌøóåó ÈöÇáúÎöØóÇÈö Åöáóì ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóäøóåõ ÇáúÃóæúáóì ÈöÚöáúãö åóÐöåö ÇáúÍóÞóÇÆöÞö ÇáúÚóÇáöíóÉö¡ æóÅöäú ßóÇäóÊú ÃõãøóÊõåõ ãóÞúÕõæÏóÉð ÈöÇáúÎöØóÇÈö ÊóÈóÚðÇ áóåõ¡ ÝóÊóßõæäõ åóÐöåö ÇáúæóÕóÇíóÇ ãõÎóáøóáóÉð ÈöÇáúÅöÞúÈóÇáö Úóáóì ÎØÇÈ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóíóÞúÏöÑõ ÖöÏøõ íóÈúÓõØõ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Çááøóåõ íóÈúÓõØõ ÇáÑøöÒúÞó áöãóäú íóÔÇÁõ æóíóÞúÏöÑõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÑøóÚúÏö [26] .
æóÌõãúáóÉõ Åöäøóåõ ßÇäó ÈöÚöÈÇÏöåö ÎóÈöíÑÇð ÈóÕöíÑÇð ÊóÚúáöíáñ áöÌõãúáóÉö Åöäøó ÑóÈøóßó íóÈúÓõØõ ÇáÑøöÒúÞó Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ¡ Ãóíú åõæó íóÝúÚóáõ Ðóáößó áöÃóäøóåõ Úóáöíãñ ÈöÃóÍúæóÇáö ÚöÈóÇÏöåö æóãóÇ íóáöíÞõ Èößõáøò ãöäúåõãú ÈöÍóÓóÈö ãóÇ ÌõÈöáóÊú Úóáóíúåö äõÝõæÓõåõãú¡ æóãóÇ íóÍöÝøõ Èöåöãú ãöäú ÃóÍúæóÇáö ÇáäøõÙõãö ÇáúÚóÇáóãöíøóÉö ÇáøóÊöí ÇÞúÊóÖóÊúåóÇ ÇáúÍößúãóÉõ ÇáúÅöáóåöíøóÉõ ÇáúãõæÏóÚóÉõ Ýöí åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö.
æóÇáúÎóÈöíÑõ: ÇáúÚóÇáöãõ ÈöÇáúÃóÎúÈóÇÑö. æóÇáúÈóÕöíÑõ: ÇáúÚóÇáöãõ ÈöÇáúãõÈúÕóÑóÇÊö. æóåóÐóÇäó ÇáöÇÓúãóÇäö ÇáúÌóáöíáóÇäö íóÑúÌöÚóÇäö Åöáóì ãóÚúäóì ÈóÚúÖö ÊóÚóáøõÞö ÇáúÚáã ÇáÅáåí.(15/86)
æóáóÇ ÊóÞúÊõáõæÇ ÃóæúáóÇÏóßõãú ÎóÔúíóÉó ÅöãúáóÇÞò äóÍúäõ äóÑúÒõÞõåõãú æóÅöíøóÇßõãú Åöäøó ÞóÊúáóåõãú ßóÇäó ÎöØúÆðÇ ßóÈöíÑðÇ (31)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 31]
æóáÇ ÊóÞúÊõáõæÇ ÃóæúáÇÏóßõãú ÎóÔúíóÉó ÅöãúáÇÞò äóÍúäõ äóÑúÒõÞõåõãú æóÅöíøóÇßõãú Åöäøó ÞóÊúáóåõãú ßÇäó ÎöØúÃð ßóÈöíÑÇð (31)
ÚóØóÝó ÌõãúáóÉó Íõßúãò Úóáóì ÌõãúáóÉö Íõßúãò áöáäøóåúíö Úóäú ÝöÚúáò íóäúÔóÃõ Úóäö ÇáúíóÃúÓö ãöäú ÑöÒúÞö Çááøóåö.
æóåóÐöåö ÇáúæóÕöíøóÉõ ÇáÓøóÇÈöÚóÉõ ãöäó ÇáúÃóÍúßóÇãö ÇáúãóÐúßõæÑóÉö Ýöí ÂíóÉö æóÞóÖì ÑóÈøõßó ÇáúÂíóÉ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 23] .
æóÛóíøóÑó ÃõÓúáõæÈó ÇáúÅöÖúãóÇÑö ãöäó ÇáúÅöÝúÑóÇÏö Åöáóì ÇáúÌóãúÚö áöÃóäøó Çáúãóäúåöíøó Úóäúåõ åõäóÇ ãöäú ÃóÍúæóÇá ÇáúÌóÇåöáöíøóÉ ÒÌÑÇ áóåõãú Úóäú åóÐöåö ÇáúÎóØöíÆóÉö ÇáÐøóãöíãóÉö¡ æóÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì äóÙöíÑö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö æóáóßöäøó Èóíúäó ÇáúÂíóÊóíúäö ÝóÑúÞðÇ Ýöí ÇáäøóÙúãö ãöäú æóÌúåóíúäö:
ÇáúÃóæøóáõ: Ãóäøóåõ Þöíáó åõäóÇ ÎóÔúíóÉó ÅöãúáÇÞò æóÞöíáó Ýöí ÂíóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö ãöäú ÅöãúáÇÞò [ÇáúÃóäúÚóÇã:
151] . æóíóÞúÊóÖöí Ðóáößó Ãóäøó ÇáøóÐöíäó ßóÇäõæÇ íóÆöÏõæäó ÈóäóÇÊöåöãú íóÆöÏõæäóåõäøó áöÛóÑóÖóíúäö:
ÅöãøóÇ áöÃóäøóåõãú ÝõÞóÑóÇÁõ áóÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó ÅöäúÝóÇÞó ÇáúÈöäúÊö æóáóÇ íóÑúÌõæäó ãöäúåóÇ Åöäú ßóÈöÑóÊú ÅöÚóÇäóÉð Úóáóì ÇáúßóÓúÈö Ýóåõãú íóÆöÏõæäóåóÇ áöÐóáößó¡ ÝóÐóáößó ãóæúÑöÏõ Þóæúáöåö Ýöí ÇáúÃóäúÚóÇãö ãöäú ÅöãúáÇÞò¡ ÝóÅöäøó (ãöäú) ÇáÊøóÚúáöíáöíøóÉó ÊóÞúÊóÖöí Ãóäøó ÇáúÅöãúáóÇÞó ÓóÈóÈõ ÞóÊúáöåöäøó ÝóíóÞúÊóÖöí Ãóäøó ÇáúÅöãúáóÇÞó ãóæúÌõæÏñ Íöíäó ÇáúÞóÊúáö.
æóÅöãøóÇ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÍóÇãöáõ Úóáóì Ðóáößó áóíúÓó ÝóÞúÑó ÇáúÃóÈö æóáóßöäú ÎóÔúíóÉó ÚõÑõæÖö ÇáúÝóÞúÑö áóåõ Ãóæú ÚõÑõæÖö ÇáúÝóÞúÑö áöáúÈöäúÊö ÈöãóæúÊö ÃóÈöíåóÇ¡ ÅöÐú ßóÇäõæÇ Ýöí ÌóÇåöáöíøóÊöåöãú áóÇ íõæóÑøöËõæäó ÇáúÈóäóÇÊö¡ Ýóíóßõæäõ ÇáÏøóÇÝöÚõ áöáúæóÃúÏö åõæó ÊóæóÞøõÚó ÇáúÅöãúáóÇÞö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÅöÓúÍóÇÞõ Èúäõ ÎóáóÝò¡ ÔóÇÚöÑñ ÅöÓúáóÇãöíøñ ÞóÏöíãñ:
ÅöÐóÇ ÊóÐóßøóÑúÊõ ÈöäúÊöí Íöíä ÊóäúÏõÈõäöí ... ÝóÇÖóÊú áöÚóÈúÑóÉö ÈöäúÊöí ÚóÈúÑóÊöí ÈöÏóãö
ÃõÍóÇÐöÑõ ÇáúÝóÞúÑó íóæúãðÇ Ãóäú íõáöãøó ÈöåóÇ ... ÝóíõåúÊóßõ ÇáÓøöÊúÑõ Úóäú áóÍúãò Úóáóì æóÖóãö
Êóåúæóì ÍóíóÇÊöí æóÃóåúæóì ãóæúÊóåóÇ ÔóÝóÞðÇ ... æóÇáúãóæúÊõ ÃóßúÑóãõ äóÒøóÇáò Úóáóì ÇáúÍõÑóãö
ÃóÎúÔóì ÝóÙóÇÙóÉó Úóãøò Ãóæú ÌóÝóÇÁó ÃóÎò ... æóßõäúÊõ ÃóÎúÔóì ÚóáóíúåóÇ ãöäú ÃóÐóì Çáúßóáöãööö(15/87)
ÝóáöÊóÍúÐöíÑö ÇáúãõÓúáöãöíäó ãöäú ÂËóÇÑö åóÐöåö ÇáúÎóæóÇØöÑö ÐõßøöÑõæÇ ÈöÊóÍúÑöíãö ÇáúæóÃúÏö æóãóÇ Ýöí ãóÚúäóÇåõ. æóÞóÏú ßóÇäó Ðóáößó Ýöí ÌõãúáóÉö ãóÇ ÊõÄúÎóÐõ Úóáóíúåö ÈóíúÚóÉõ ÇáäøöÓóÇÁö ÇáúãõÄúãöäóÇÊö ßóãóÇ Ýöí ÂíóÉö ÓõæÑóÉö ÇáúãõãúÊóÍöäóÉö. æóãöäú ÝöÞúÑóÇÊö Ãóåúáö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö: ÏóÝúäõ ÇáúÈóäóÇÊö. ãöäó ÇáúãóßúÑõãóÇÊö. æóßöáúÊóÇ ÇáúÍóÇáóÊóíúäö ãöäú ÃóÓúÈóÇÈö ÞóÊúáö ÇáúÃóæúáóÇÏö ÊóÓúÊóáúÒöãõ ÇáúÃõÎúÑóì æóÅöäøóãóÇ ÇáÊøóæúÌöíåõ ááãäÙæÑ Åöáóíúåö ÈÇÏìÁ Ðöí ÈóÏúÁò.
ÇáúæóÌúåõ ÇáËøóÇäöí: Ýóãöäú ÃóÌúáö åóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö Ýöí ÇáúÝóÑúÞö áöáúæóÌúåö ÇáúÃóæøóáö Þöíáó åõäóÇáößó äóÍúäõ äóÑúÒõÞõßõãú æóÅöíøóÇåõãú ÈöÊóÞúÏöíãö ÖóãöíÑö ÇáúÂÈóÇÁö Úóáóì ÖóãöíÑö ÇáúÃóæúáóÇÏö¡ áöÃóäøó ÇáúÅöãúáóÇÞó ÇáÏøóÇÝöÚó áöáúæóÃúÏö ÇáúãóÍúßöíøö Èöåö Ýöí ÂíóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö åõæó ÅöãúáóÇÞõ ÇáúÂÈóÇÁö ÝóÞóÏøóãó ÇáúÅöÎúÈóÇÑó ÈöÃóäøó Çááøóåó åõæó ÑóÇÒöÞõåõãú æóßóãøóáó ÈöÃóäøóåõ ÑóÇÒöÞõ ÈóäóÇÊöåöãú.
æóÃóãøóÇ ÇáúÅöãúáóÇÞõ ÇáúãóÍúßöíøõ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ýóåõæó ÇáúÅöãúáóÇÞõ ÇáúãóÎúÔöíøõ æõÞõæÚõåõ. æóÇáúÃóßúËóÑõ Ãóäøóåõ ÊóæóÞøóÚó ÅöãúáóÇÞó ÇáúÈóäóÇÊö ßóãóÇ ÑóÃóíúÊó Ýöí ÇáúÃóÈúíóÇÊö¡ ÝóáöÐóáößó ÞóÏøóãó ÇáúÅöÚúáóÇãó ÈöÃóäøó Çááøóåó ÑóÇÒöÞõ ÇáúÃóÈúäóÇÁö æóßóãøóáó ÈöÃóäøóåõ ÑóÇÒöÞõ ÂÈóÇÆöåöãú. æóåóÐóÇ ãöäú äõßóÊö ÇáúÞõÑúÂäö.
æóÇáúÅöãúáóÇÞõ: ÇáöÇÝúÊöÞóÇÑõ. æóÊóÞóÏøóãõ ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÇáúæóÃúÏö ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóßóÐáößó Òóíøóäó áößóËöíÑò ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÞóÊúáó ÃóæúáÇÏöåöãú ÔõÑóßÇÄõåõãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [137] .
æóÌõãúáóÉõ äóÍúäõ äóÑúÒõÞõåõãú ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÇáúãõÊóÚóÇØöÝóÇÊö. æóÌõãúáóÉõ Åöäøó ÞóÊúáóåõãú ßÇäó ÎöØúÃð ßóÈöíÑÇð ÊóÃúßöíÏñ áöáäøóåúíö æóÊóÍúÐöíÑñ ãöäó ÇáúæõÞõæÚö Ýöí Çáúãóäúåöíøö¡ æóÝöÚúáõ ßÇäó ÊóÃúßöíÏñ áöáúÌõãúáóÉö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÃóæúáóÇÏö ÎõÕõæÕõ ÇáúÈóäóÇÊö áöÃóäøóåõäøó ÇááøóÇÊöí ßóÇäõæÇ íóÞúÊõáõæäóåõäøó æóÃúÏðÇ¡ æóáóßöäú ÚóÈøóÑó Úóäúåõäøó ÈöáóÝúÙö ÇáúÃóæúáóÇÏö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóäóÙóÇÆöÑöåóÇ áöÃóäøó ÇáúÈöäúÊó íõÞóÇáõ áóåóÇ: æóáóÏñ. æóÌóÑóì ÇáÖøóãöíÑõ Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ÇááøóÝúÙö Ýöí Þóæúáå äóÑúÒõÞõåõãú.
æ (ÇáÎØÁ) - ÈößóÓúÑö ÇáúÎóÇÁö æóÓõßõæäö ÇáØøóÇÁ- ãÕÏÑ ÎØìÁ ÈöæóÒúäö ÝóÑöÍó¡ ÅöÐóÇ ÃóÕóÇÈó ÅöËúãðÇ¡ æóáóÇ íóßõæäõ ÇáúÅöËúãõ ÅöáøóÇ Úóäú ÚóãúÏò¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÝöÑúÚóæúäó æóåÇãÇäó æóÌõäõæÏóåõãÇ ßÇäõæÇ ÎÇØöÆöíäó [ÇáúÞóÕóÕ: 8] æóÞóÇáó: äÇÕöíóÉò ßÇÐöÈóÉò ÎÇØöÆóÉò [ÇáÚáÞ: 16] .(15/88)
æóáóÇ ÊóÞúÑóÈõæÇ ÇáÒøöäóÇ Åöäøóåõ ßóÇäó ÝóÇÍöÔóÉð æóÓóÇÁó ÓóÈöíáðÇ (32)
æóÃóãøóÇ ÇáúÎóØóÃ- ÈöÝóÊúÍö ÇáúÎóÇÁö æóÇáØøóÇÁö- Ýóåõæó ÖöÏøõ ÇáúÚóãúÏö. æóÝöÚúáõåõ: ÃóÎúØóÃó. æóÇÓúãõ ÇáúÝóÇÚöáö ãõÎúØöÆñ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóáóíúÓó Úóáóíúßõãú ÌõäÇÍñ ÝöíãÇ ÃóÎúØóÃúÊõãú Èöåö æóáßöäú ãóÇ ÊóÚóãøóÏóÊú ÞõáõæÈõßõãú [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ: 5] . æóåóÐöåö ÇáÊøóÝúÑöÞóÉõ åöíó ÓöÑøõ ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö æóÚóáóíúåóÇ ÇáúãõÍóÞøöÞõæäó ãöäú ÃóÆöãøóÊöåóÇ.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑ ÎöØúÃð- ÈößóÓúÑö ÇáúÎóÇÁö æóÓõßõæäö ÇáØøóÇÁö ÈóÚúÏóåóÇ åóãúÒóÉñ-¡ Ãóíú ÅöËúãðÇ. æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ÐóßúæóÇäó Úóäö ÇÈúäö ÚóÇãöÑò¡ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ÎöØúÃð- ÈöÝóÊúÍö ÇáúÎóÇÁö æóÝóÊúÍö ÇáØøóÇÁö-. æóÇáúÎóØóÃõ ÖöÏøõ ÇáÕøóæóÇÈö¡ Ãóíú Ãóäøó ÞóÊúáóåõãú ãóÍúÖõ ÎóØóÃò áóíúÓó Ýöíåö ãóÇ íõÚúÐóÑõ Úóáóíúåö ÝóÇÚöáõåõ.
æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ßóËöíÑò ÎöØóÇÁð- ÈößóÓúÑö ÇáúÎóÇÁö æóÝóÊúÍö ÇáØøóÇÁö æóÃóáöÝò ÈóÚúÏó ÇáØøóÇÁö ÈóÚúÏóåõ åóãúÒóÉñ ãóãúÏõæÏðÇ-. æóåõæó ÝÚÇá ãä ÎØìÁ ÅöÐóÇ ÃóÌúÑóãó¡ æóåõæó áõÛóÉ Ýöí ÎØÁ¡ æóßóÃóäøó ÇáúÝöÚóÇáó ÝöíåóÇ áöáúãõÈóÇáóÛóÉö.
æóÃõßøöÏó Èö (Åöäøó) áöÊóÍúÞöíÞöåö ÑóÏøðÇ Úóáóì Ãóåúáö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ÅöÐú ßóÇäõæÇ íóÒúÚõãõæäó Ãóäøó æóÃúÏó ÇáúÈóäóÇÊö ãöäó ÇáÓøóÏóÇÏö¡ æóíóÞõæáõæäó: ÏóÝúäõ ÇáúÈóäóÇÊö ãöäó ÇáúãóßúÑõãóÇÊö. æóÃõßøöÏó ÃóíúÖðÇ ÈöÝöÚúáö (ßóÇäó) áöÅöÔúÚóÇÑö (ßóÇäó) ÈöÃóäøó ßóæúäóåõ ÅöËúãðÇ ÃãÑÇ ÇÓúÊóÞÑ.
[32]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 32]
æóáÇ ÊóÞúÑóÈõæÇ ÇáÒøöäì Åöäøóåõ ßÇäó ÝÇÍöÔóÉð æóÓÇÁó ÓóÈöíáÇð (32)
ÚóØúÝõ åóÐóÇ Çáäøóåúíö Úóáóì Çáäøóåúíö Úóäú æóÃúÏö ÇáúÈóäóÇÊö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøóåõãú ßóÇäõæÇ íóÚõÏøõæäó ãöäú ÃóÚúÐóÇÑöåöãú Ýöí æóÃúÏö ÇáúÈóäóÇÊö ÇáúÎóÔúíóÉó ãöäó ÇáúÚóÇÑö ÇáøóÐöí ÞóÏú íóáúÍóÞõ ãöäú ÌóÑøóÇÁö ÅöåúãóÇáö ÇáúÈóäóÇÊö ÇáäøóÇÔöÆö Úóäö ÇáúÝóÞúÑö ÇáÑøóÇãöí Èöåöäøó Ýöí ãóåóÇæöí ÇáúÚõåúÑö¡ æóáöÃóäøó Ýöí ÇáÒøöäóì ÅöÖóÇÚóÉó äóÓóÈö ÇáäøóÓúáö ÈöÍóíúËõ áóÇ íõÚúÑóÝõ áöáäøóÓúáö ãóÑúÌöÚñ íóÃúæöí Åöáóíúåö æóåõæó íõÔúÈöåõ ÇáúæóÃúÏó Ýöí ÇáúÅöÖóÇÚóÉö.
æóÌóÑóì ÇáúÅöÖúãóÇÑõ Ýöíåö ÈöÕöíÛóÉö ÇáúÌóãúÚö ßóãóÇ ÌóÑóì Ýöí Þóæúáöåö: æóáÇ ÊóÞúÊõáõæÇ ÃóæúáÇÏóßõãú ÎóÔúíóÉó ÅöãúáÇÞò [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 31] áöãöËúáö ãóÇ æóÌøóåó Èöåö ÊóÛúíöíÑó ÇáúÃõÓúáõæÈö åõäóÇáößó ÝóÅöäøó Çáúãóäúåöíøó Úóäúåõ åõäóÇ ßóÇäó ãöäú ÛóÇáöÈö ÃóÍúæóÇáö Ãóåúáö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö.(15/89)
æóåóÐöåö ÇáúæóÕöíøóÉõ ÇáËøóÇãöäóÉõ ãöäó ÇáúæóÕóÇíóÇ ÇáúÅöáóåöíøóÉö ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÞóÖì ÑóÈøõßó ÃóáøóÇ ÊóÚúÈõÏõæÇ ÅöáøóÇ ÅöíøóÇåõ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 23] .
æóÇáúÞõÑúÈõ Çáúãóäúåöíøõ Úóäúåõ åõæó ÃóÞóáøõ ÇáúãõáóÇÈóÓóÉö¡ æóåõæó ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÔöÏøóÉö Çáäøóåúíö Úóäú ãõáóÇÈóÓóÉö ÇáÒøöäóÇ¡ æóÞóÑöíÈñ ãöäú åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì Þóæúáõåõãú: ãóÇ ßóÇÏó íóÝúÚóáõ.
æóÇáÒøöäóì Ýöí ÇÕúØöáóÇÍö ÇáúÅöÓúáóÇãö ãõÌóÇãóÚóÉõ ÇáÑøóÌõáö ÇãúÑóÃóÉð ÛóíúÑó ÒóæúÌóÉò áóåõ æóáóÇ ãóãúáõæßóÉò ÛóíúÑö ÐóÇÊö ÇáÒøóæúÌö. æóÝöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ÇáÒøöäóì: ãõÌóÇãóÚóÉõ ÇáÑøóÌõáö ÇãúÑóÃóÉð ÍõÑøóÉð ÛóíúÑó ÒóæúÌò áóåõ æóÃóãøóÇ ãõÌóÇãóÚóÉõ ÇáúÃóãóÉö ÛóíúÑö ÇáúãóãúáõæßóÉö áöáÑøóÌõáö Ýóåõæó ÇáúÈöÛóÇÁõ.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøóåõ ßÇäó ÝÇÍöÔóÉð ÊóÚúáöíáñ áöáäøóåúíö Úóäú ãõáóÇÈóÓóÊöåö ÊóÚúáöíáðÇ ãõÈóÇáóÛðÇ Ýöíåö ãöäú ÌöåóÇÊò ÈöæóÕúÝöåö ÈöÇáúÝóÇÍöÔóÉö ÇáÏøóÇáøö Úóáóì ÝöÚúáóÉò ÈóÇáöÛóÉò ÇáúÍóÏøó ÇáúÃóÞúÕóì Ýöí ÇáúÞõÈúÍö¡ æóÈöÊóÃúßöíÏö Ðóáößó ÈöÍóÑúÝö
ÇáÊøóæúßöíÏö¡ æóÈöÅöÞúÍóÇãö ÝöÚúáö (ßóÇäó) ÇáúãõÄúÐöäö ÈöÃóäøó ÎóÈóÑóåõ æóÕúÝñ ÑóÇÓöÎñ ãõÓúÊóÞöÑøñ¡ ßóãóÇ ÊÞÏã Ýöí Þóæúáå:
Åöäøó ÇáúãõÈóÐøöÑöíäó ßÇäõæÇ ÅöÎúæÇäó ÇáÔøóíÇØöíäö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 27] .
æóÇáúãõÑóÇÏõ: Ãóäøó Ðóáößó æóÕúÝñ ËóÇÈöÊñ áóåõ Ýöí äóÝúÓöåö ÓóæóÇÁñ Úóáöãóåõ ÇáäøóÇÓõ ãöäú ÞóÈúáõ Ãóãú áóãú íóÚúáóãõæåõ ÅöáøóÇ ÈóÚúÏó äõÒõæáö ÇáúÂíóÉö.
æóÃóÊúÈóÚó Ðóáößó ÈöÝöÚúáö ÇáÐøóãøö æóåõæó ÓÇÁó ÓóÈöíáðÇ¡ æóÇáÓøóÈöíáõ: ÇáØøóÑöíÞõ. æóåõæó ãõÓúÊóÚóÇÑñ åõäóÇ áöáúÝöÚúáö ÇáøóÐöí íõáóÇÒöãõåõ ÇáúãóÑúÁõ æóíóßõæäõ áóåõ ÏóÃúÈðÇ ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ ãóÈúäöíøóÉñ Úóáóì ÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ÇáÓøóíúÑö áöáúÚóãóáö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ÓóäõÚöíÏõåÇ ÓöíÑóÊóåóÇ ÇáúÃõæáì [Øå: 21] ¡ ÝóÈõäöíó Úóáóì ÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ÇáÓøóíúÑö áöáúÚóãóáö ÇÓúÊöÚóÇÑóÉõ ÇáÓøóÈöíáö áóåõ ÈöÚóáóÇÞóÉö ÇáúãõáóÇÒóãóÉö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõåóÇ Ýöí Þóæúáöåö: Åöäøóåõ ßÇäó ÝÇÍöÔóÉð æóãóÞúÊÇð æóÓÇÁó ÓóÈöíáðÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [22] .
æóÚöäóÇíóÉõ ÇáúÅöÓúáóÇãö ÈöÊóÍúÑöíãö ÇáÒøöäóì áöÃóäøó Ýöíåö ÅöÖóÇÚóÉó ÇáäøóÓóÈö æóÊóÚúÑöíÖó ÇáäøóÓúáö áöáúÅöåúãóÇáö Åöäú ßóÇäó ÇáÒøöäóì ÈöÛóíúÑö ãõÊóÒóæøöÌóÉò æóåõæó Îóáóáñ ÚóÙöíãñ Ýöí ÇáúãõÌúÊóãóÚö¡ æóáöÃóäøó Ýöíåö ÅöÝúÓóÇÏó ÇáäøöÓóÇÁö Úóáóì ÃóÒúæóÇÌöåöäøó æóÇáúÃóÈúßóÇÑö Úóáóì ÃóæúáöíóÇÆöåöäøó¡ æóáöÃóäøó Ýöíåö ÊóÚúÑöíÖó ÇáúãóÑúÃóÉö Åöáóì ÇáúÅöåúãóÇáö ÈöÅöÚúÑóÇÖö ÇáäøóÇÓö Úóäú ÊóÒóæøõÌöåóÇ¡ æóØóáóÇÞö ÒóæúÌöåóÇ ÅöíøóÇåóÇ¡ æóáöãóÇ íóäúÔóÃõ Úóäö ÇáúÛóíúÑóÉö ãöäó ÇáúåóÑúÌö æóÇáÊøóÞóÇÊõáö¡ ÞóÇáó ÇãúÑõÄõ ÇáúÞóíúÓö:
Úóáóíøó ÍöÑóÇÕðÇ áóæú íõÓöÑøõæäó ãóÞúÊóáöí(15/90)
æóáóÇ ÊóÞúÊõáõæÇ ÇáäøóÝúÓó ÇáøóÊöí ÍóÑøóãó Çááøóåõ ÅöáøóÇ ÈöÇáúÍóÞøö æóãóäú ÞõÊöáó ãóÙúáõæãðÇ ÝóÞóÏú ÌóÚóáúäóÇ áöæóáöíøöåö ÓõáúØóÇäðÇ ÝóáóÇ íõÓúÑöÝú Ýöí ÇáúÞóÊúáö Åöäøóåõ ßóÇäó ãóäúÕõæÑðÇ (33)
ÝóÇáÒøöäóì ãöÆöäøóÉñ áöÅöÖóÇÚóÉö ÇáúÃóäúÓóÇÈö æóãóÙöäøóÉñ áöáÊøóÞóÇÊõáö æóÇáÊøóåóÇÑõÌö ÝóßóÇäó ÌóÏöíÑðÇ ÈöÊóÛúáöíÙö ÇáÊøóÍúÑöíãö ÞóÕúÏðÇ æóÊóæóÓøõáðÇ. æóãóäú ÊóÃóãøóáó æóäóÙóÑó ÌóÒóãó ÈöãóÇ íóÔúÊóãöáõ Úóáóíúåö ÇáÒøöäóì ãöäó ÇáúãóÝóÇÓöÏö æóáóæú ßóÇäó ÇáúãõÊóÃóãøöáõ ãöãøóäú íóÝúÚóáõåõ Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ÝóÞõÈúÍõåõ ËóÇÈöÊñ áöÐóÇÊöåö¡ æóáóßöäøó ÇáúÚõÞóáóÇÁó ãõÊóÝóÇæöÊõæäó Ýöí ÅöÏúÑóÇßöåö æóÝöí ãöÞúÏóÇÑö ÅöÏúÑóÇßöåö¡ ÝóáóãøóÇ ÃóíúÞóÙóåõãõ ÇáÊøóÍúÑöíãõ áóãú íóÈúÞó áöáäøóÇÓö ÚõÐúÑñ. æóÞóÏú ÒóÚóãó ÈóÚúÖõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó ãóÏóäöíøóÉñ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÕóÏúÑö ÇáÓøõæÑóÉö æóáóÇ æóÌúåó áöÐóáößó ÇáÒøóÚúãö. æóÞóÏú ÃóÔóÑúäóÇ Åöáóì ÅöÈúØóÇáö Ðóáößó Ýöí Ãæá ÇáÓøõæÑóÉ.
[33]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 33]
æóáÇ ÊóÞúÊõáõæÇ ÇáäøóÝúÓó ÇáøóÊöí ÍóÑøóãó Çááøóåõ ÅöáÇøó ÈöÇáúÍóÞøö æóãóäú ÞõÊöáó ãóÙúáõæãÇð ÝóÞóÏú ÌóÚóáúäÇ áöæóáöíøöåö ÓõáúØÇäÇð ÝóáÇ íõÓúÑöÝú Ýöí ÇáúÞóÊúáö Åöäøóåõ ßÇäó ãóäúÕõæÑÇð (33)
ãóÚúáõæãóÉñ ÍóÇáóÉõ ÇáúÚóÑóÈö Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ãöäó ÇáÊøóÓóÑøõÚö Åöáóì ÞóÊúáö ÇáäøõÝõæÓö ÝóßóÇäó ÍöÝúÙõ ÇáäøõÝõæÓö ãöäú ÃóÚúÙóãö ÇáúÞóæóÇÚöÏö ÇáúßõáøöíøóÉö áöáÔøóÑöíÚóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãöíøóÉö. æóáöÐóáößó ßóÇäó Çáäøóåúíõ Úóäú ÞóÊúáö ÇáäøóÝúÓö ãöäú Ãóåóãøö ÇáúæóÕóÇíóÇ ÇáøóÊöí ÃóæúÕóì ÈöåóÇ ÇáúÅöÓúáóÇãõ ÃóÊúÈóÇÚóåõ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö ÇáúÌóÇãöÚóÉö. æóåóÐöåö åöíó ÇáúæóÕöíøóÉõ ÇáÊøóÇÓöÚóÉõ.
æóÇáäøóÝúÓõ åõäóÇ ÇáÐøóÇÊõ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáÇ ÊóÞúÊõáõæÇ ÃóäúÝõÓóßõãú [ÇáäøöÓóÇÁ: 29] æóÞóæúáöåö: Ãóäøóåõ ãóäú ÞóÊóáó äóÝúÓÇð ÈöÛóíúÑö äóÝúÓò Ãóæú ÝóÓÇÏò Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÝóßóÃóäøóãÇ ÞóÊóáó ÇáäøóÇÓó ÌóãöíÚÇð [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 32] æóÞóæúáöåö: æóãÇ ÊóÏúÑöí äóÝúÓñ ÈöÃóíøö ÃóÑúÖò ÊóãõæÊõ [áõÞúãóÇä: 34] . æóÊõØúáóÞõ ÇáäøóÝúÓõ Úóáóì ÇáÑøõæÍö ÇáúÅöäúÓóÇäöíøö æóåöíó ÇáäøóÝúÓõ ÇáäøóÇØöÞóÉõ.
æóÇáúÞóÊúáõ: ÇáúÅöãóÇÊóÉõ ÈöÝöÚúáö ÝóÇÚöáò¡ Ãóíú ÅöÒóÇáóÉõ ÇáúÍóíóÇÉö Úóäö ÇáÐøóÇÊö.
æóÞóæúáõåõ: ÍóÑøóãó Çááøóåõ ÍõÐöÝó ÇáúÚóÇÆöÏõ ãöäó ÇáÕøöáóÉö Åöáóì ÇáúãóæúÕõæáö áöÃóäøóåõ ÖóãöíÑñ ãóäúÕõæÈñ ÈöÝöÚúáö ÇáÕøöáóÉö æóÍóÐúÝõåõ ßóËöíÑñ. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÍóÑøóãóåóÇ Çááøóåõ. æóÚóáøóÞó ÇáÊøóÍúÑöíãó ÈöÚóíúäö ÇáäøóÝúÓö¡ æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÊóÍúÑöíãõ ÞóÊúáöåóÇ.(15/91)
æóæõÕöÝóÊö ÇáäøóÝúÓõ ÈöÇáúãóæúÕõæáö æóÇáÕøöáóÉö ÈöãõÞúÊóÖóì ßóæúäö ÊóÍúÑöíãö ÞóÊúáöåóÇ ãóÔúåõæÑðÇ ãöäú ÞóÈúáö åóÐóÇ Çáäøóåúíö¡ ÅöãøóÇ áöÃóäøóåõ ÊóÞóÑøóÑó ãöäú ÞóÈúáõ ÈöÂíóÇÊò ÃõÎúÑóì äóÒóáóÊú ÞóÈúáó åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóÞóÈúáó ÂíóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãõ ÍõßúãðÇ ãõÝóÑøöÞðÇ æóÌóãóÚóÊö ÇáúÃóÍúßóÇãó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóÂíóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö¡ æóÅöãøóÇ áöÊóäúÒöíáö ÇáÕøöáóÉö ãóäúÒöáóÉó ÇáúãóÚúáõæãö áöÃóäøóåóÇ ãöãøóÇ áóÇ íóäúÈóÛöí Ìóåúáõåõ Ýóíóßõæäõ ÊóÚúÑöíÖðÇ ÈöÃóåúáö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ÇáøóÐöíäó ßóÇäõæÇ íóÓúÊóÎöÝøõæäó ÈöÞóÊúáö ÇáäøóÝúÓö ÈöÃóäøóåõãú ÌóåöáõæÇ ãóÇ ßóÇäó Úóáóíúåöãú Ãóäú íóÚúáóãõæåõ¡ ÊóäúæöíåðÇ ÈöåóÐóÇ ÇáúÍõßúãö. æóÐóáößó Ãóäøó ÇáäøóÙóÑó Ýöí ÎóáúÞö åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö íóåúÏöí ÇáúÚõÞõæáó Åöáóì Ãóäøó Çááøóåó ÃóæúÌóÏó ÇáúÅöäúÓóÇäó áöíõÚóãøöÑó Èöåö ÇáúÃóÑúÖó¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: åõæó ÃóäúÔóÃóßõãú ãöäó ÇáúÃóÑúÖö æóÇÓúÊóÚúãóÑóßõãú ÝöíåÇ [åæÏ: 61] ¡ ÝóÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóì ÅöÊúáóÇÝö äóÝúÓö åóÏúãñ áöãóÇ ÃóÑóÇÏó Çááøóåõ ÈöäóÇÁóåõ¡ Úóáóì Ãóäøóåõ ÞóÏú ÊóæóÇÊóÑó æóÔóÇÚó Èóíúäó ÇáúÃõãóãö Ýöí ÓóÇÆöÑö ÇáúÚõÕõæÑö æóÇáÔøóÑóÇÆöÚö ãöäú ÚóåúÏö ÂÏóãó Õóæúäõ ÇáäøõÝõæÓö ãöäó ÇáöÇÚúÊöÏóÇÁö ÚóáóíúåóÇ ÈöÇáúÅöÚúÏóÇãö¡ ÝóÈöÐóáößó æõÕöÝóÊú ÈöÃóäøóåóÇ ÇáøóÊöí ÍóÑøóãó Çááøóåõ¡ Ãóíú ÚõÑöÝóÊú ÈöãóÖúãõæäö åóÐöåö ÇáÕøöáóÉö.
æóÇÓúÊõËúäöíó ãöäú Úõãõæãö Çáäøóåúíö ÇáúÞóÊúáõ ÇáúãõÕóÇÍöÈõ áöáúÍóÞøö¡ Ãóíö ÇáøóÐöí íóÔúåóÏõ ÇáúÍóÞøõ Ãóäøó äóÝúÓðÇ ãõÚóíøóäóÉð ÇÓúÊóÍóÞøóÊö ÇáúÅöÚúÏóÇãó ãöäó ÇáúãõÌúÊóãóÚö¡ æóåóÐóÇ ãõÌúãóáñ íõÝóÓøöÑõåõ Ýöí æóÞúÊö ÇáäøõÒõæáö ãóÇ åõæó ãóÚúÑõæÝñ ãöäú ÃóÍúßóÇãö ÇáúÞóæóÏö Úóáóì æóÌúåö ÇáúÅöÌúãóÇáö.
æóáóãøóÇ ßóÇäóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊõ ÓöíÞóÊú ãóÓóÇÞó ÇáÊøóÔúÑöíÚö áöáúÃõãøóÉö æóÅöÔúÚóÇÑðÇ ÈöÃóäú Óóíóßõæäõ Ýöí ÇáúÃõãøóÉö ÞóÖóÇÁñ æóÍõßúãñ ÝöíãóÇ íõÓúÊóÞúÈóáõ ÃõÈúÞöíó ãõÌúãóáðÇ ÍóÊøóì ÊõÝóÓøöÑóåõ ÇáúÃóÍúßóÇãõ ÇáúãõÓúÊóÃúäóÝóÉõ ãöäú ÈóÚúÏõ¡ ãöËúáó ÂíóÉö æóãÇ ßÇäó áöãõÄúãöäò Ãóäú íóÞúÊõáó ãõÄúãöäÇð ÅöáøóÇ ÎóØóÃð Åöáóì Þóæúáöåö: æóÃóÚóÏøó áóåõ ÚóÐÇÈÇð ÚóÙöíãÇð [ÇáäøöÓóÇÁ:
92- 93] .
ÝóÇáúÈóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: ÈöÇáúÍóÞøö áöáúãõÕóÇÍóÈóÉö¡ æóåöíó ãõÊóÚóáøöÞóÉñ ÈöãóÚúäóì ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö¡ Ãóíú ÅöáøóÇ ÞóÊúáðÇ
ãõáóÇÈöÓðÇ áöáúÍóÞøö.
æóÇáúÍóÞøõ ÈöãóÚúäóì ÇáúÚóÏúáö¡ Ãóæú ÈöãóÚúäóì ÇáöÇÓúÊöÍúÞóÇÞö¡ Ãóíú ÍóÞøõ ÇáúÞóÊúáö¡ ßóãóÇ
Ýöí ÇáúÍóÏöíËö: ÝóÅöÐóÇ ÞóÇáõæåóÇ (Ãóíú áóÇ Åöáóåó ÅöáøóÇ Çááøóåõ) ÚóÕóãõæÇ ãöäøöí ÏöãóÇÁóåõãú æóÃóãúæóÇáóåõãú ÅöáøóÇ ÈöÍóÞøöåóÇ»
. æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáúÎöØóÇÈõ ÈöÇáäøóåúíö áöÌóãöíÚö ÇáúÃõãøóÉö ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáúÝöÚúáõ Ýöí ÓöíóÇÞö Çáäøóåúíö ßóÇäó ÊÚúííä ÇáúÍóÞøö ÇáúãõÈöíÍö áöÞóÊúáö ÇáäøóÝúÓö ãóæúßõæáðÇ Åöáóì ãóäú áóåõãú ÊóÚúíöíäõ ÇáúÍõÞõæÞö.(15/92)
æóáóãøóÇ ßóÇäóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ äóÇÒöáóÉð ÞóÈúáó ÇáúåöÌúÑóÉö ÝóÊóÚúíöíäõ ÇáúÍóÞøö íóÌúÑöí Úóáóì ãóÇ åõæó ãõÊóÚóÇÑóÝñ Èóíúäó ÇáúÞóÈóÇÆöáö¡ æóåõæó ãóÇ ÓóíõÐúßóÑõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÚóÞöÈó åóÐóÇ: æóãóäú ÞõÊöáó ãóÙúáõæãÇð ÇáúÂíóÉó.
æóÍöíä ßóÇäó ÇáúãõÓúáöãõæäó æóÞúÊó äõÒõæáö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãõÎúÊóáöØöíäó Ýöí ãóßøóÉó ÈöÇáúãõÔúÑößöíäó æóáóãú íóßõäö ÇáúãõÔúÑößõæäó ÃóåúáðÇ áöáËøöÞóÉö Èöåöãú Ýöí ÇáØøóÇÚóÉö áöáÔøóÑóÇÆöÚö ÇáúÚóÇÏöáóÉö¡ æóßóÇäó ÞóÏú íóÚúÑöÖõ Ãóäú íóÚúÊóÏöíó ÃóÍóÏõ ÇáúãõÔúÑößöíäó Úóáóì ÃóÍóÏö ÇáúãõÓúáöãöíäó ÈöÇáúÞóÊúáö ÙõáúãðÇ ÃóãóÑó Çááøóåõ ÇáúãõÓúáöãöíäó ÈöÃóäøó ÇáúãóÙúáõæãó áóÇ íóÙúáöãõ¡ ÝóÞóÇáó:
æóãóäú ÞõÊöáó ãóÙúáõæãÇð ÝóÞóÏú ÌóÚóáúäÇ áöæóáöíøöåö ÓõáúØÇäÇð Ãóíú ÞóÏú ÌóÚóáó áöæóáöíøö ÇáúãóÞúÊõæáö ÊóÕóÑøõÝðÇ Ýöí ÇáúÞóÇÊöáö ÈöÇáúÞóæóÏö Ãóæö ÇáÏøöíóÉö.
æóÇáÓøõáúØóÇäõ: ãóÕúÏóÑñ ãöäó ÇáÓøõáúØóÉö ßóÇáúÛõÝúÑóÇäö¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö ãóÇ ÇÓúÊóÞóÑøó Ýöí ÚóæóÇÆöÏöåöãú ãöäú Íõßúãö ÇáúÞóæóÏö.
æóßóæúäõåõ ÍóÞøðÇ áöæóáöíøö ÇáúÞóÊöíáö íóÃúÎõÐõ Èöåö Ãóæú íóÚúÝõæ Ãóæú íóÃúÎõÐõ ÇáÏøöíóÉó Ãóáúåóãóåõãõ Çááøóåõ Åöáóíúåö áöÆóáøóÇ íóäúÒõæÇ ÃóæúáöíóÇÁó ÇáúÞóÊöíáö Úóáóì ÇáúÞóÇÊöáö Ãóæú Ðóæöíåö áöíóÞúÊõáõæÇ ãöäúåõãú ãóäú áóãú ÊóÌúäö íóÏóÇåõ ÞóÊúáðÇ. æóåóßóÐóÇ ÊóÓúÊóãöÑøõ ÇáÊøöÑóÇÊõ Èóíúäó ÃóÎúÐò æóÑóÏøò¡ ÝóÞóÏú ßóÇäó Ðóáößó ãöäú ÚóæóÇÆöÏöåöãú ÃóíúÖðÇ.
ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÌóÚúáö ãóÇ ÃóÑúÔóÏó Çááøóåõ Åöáóíúåö Ãóåúáó ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ãöäú ÚóÇÏóÉö ÇáúÞóæóÏö.
æóÇáúÞóæóÏõ ãöäú ÌõãúáóÉö ÇáúãõÓúÊóËúäóì ÈöÞóæúáöåö: ÅöáøóÇ ÈöÇáúÍóÞøö¡ áöÃóäøó ÇáúÞóæóÏó ãöäó ÇáúÞóÇÊöáö ÇáÙøóÇáöãö åõæó ÞóÊúáñ áöáäøóÝúÓö ÈöÇáúÍóÞøö. æóåóÐöåö ÍóÇáóÉñ ÎóÕøóåóÇ Çááøóåõ ÈöÇáÐøößúÑö áößóËúÑóÉö æõÞõæÚö ÇáúÚõÏúæóÇäö Ýöí ÈóÞöíøóÉö ÃóíøóÇãö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö¡ ÝóÃóãóÑó Çááøóåõ ÇáúãõÓúáöãöíäó ÈöÞóÈõæáö ÇáúÞóæóÏö. æóåóÐóÇ ãóÈúÏóÃõ ÕóáóÇÍò ÚóÙöíãò Ýöí ÇáúãõÌúÊóãóÚö ÇáúÅöÓúáóÇãöíøö¡ æóåõæó Íóãúáõ Ãóåúáöåö Úóáóì ÇÊøöÈóÇÚö ÇáúÍóÞøö æóÇáúÚóÏúáö ÍóÊøóì áóÇ íóßõæäó ÇáúÝóÓóÇÏõ ãöäú ØóÑóÝóíúäö ÝóíóÊóÝóÇÞóãõ ÃóãúÑõåõ¡ æóÊöáúßó ÚóÇÏóÉñ ÌóÇåöáöíøóÉñ. ÞóÇáó ÇáÔøóãóíúÐóÑõ ÇáúÍóÇÑöËöíøõ:
ÝóáóÓúäóÇ ßóãóäú ßõäúÊõãú ÊõÕöíÈõæäó ÓóáøóÉð ... ÝóäóÞúÈóáõ ÖóíúãðÇ Ãóæú äõÍóßøöãõ ÞóÇÖöíóÇ
æóáóßöäøó Íõßúãó ÇáÓøóíúÝö ÝöíäóÇ ãõÓóáøóØñ ... ÝóäóÑúÖóì ÅöÐóÇ ãóÇ ÃóÕúÈóÍó ÇáÓøóíúÝõ ÑóÇÖöíóÇö(15/93)
Ýóäóåóì Çááøóåõ ÇáúãõÓúáöãöíäó Úóäú Ãóäú íóßõæäõæÇ ãöËóÇáðÇ ÓóíøöÆðÇ íõÞóÇÈöáõæÇ ÇáÙøõáúãó ÈöÇáÙøõáúãö ßóÚóÇÏóÉö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö Èóáú Úóáóíúåöãú Ãóäú íóÊøóÈöÚõæÇ ÓóÈöíáó ÇáúÅöäúÕóÇÝö ÝóíóÞúÈóáõæÇ ÇáúÞóæóÏó¡ æóáöÐóáößó ÞóÇáó: ÝóáÇ íõÓúÑöÝú Ýöí ÇáúÞóÊúáö.
æóÇáÓøóÑóÝõ: ÇáÒøöíóÇÏóÉõ Úóáóì ãóÇ íóÞúÊóÖöíåö ÇáúÍóÞøõ¡ æóáóíúÓó ÎóÇÕøðÇ ÈöÇáúãóÇáö ßóãóÇ íõÝúåóãõ ãöäú ßóáóÇãö Ãóåúáö ÇááøõÛóÉö. ÝóÇáÓøóÑóÝõ Ýöí ÇáúÞóÊúáö åõæó Ãóäú íõÞúÊóáó ÛóíúÑõ ÇáúÞóÇÊöáö¡ ÃóãøóÇ ãóÚó ÇáúÞóÇÊöáö æóåõæó æóÇÖöÍñ ßóãóÇ ÞóÇáó Çáúãõåóáúåóáõ Ýöí ÇáúÃóÎúÐö ÈöËóÃúÑö ÃóÎöíåö ßõáóíúÈò:
ßõáøõ ÞóÊöíáò Ýöí ßõáóíúÈò ÛõÑøóÉñ ... ÍóÊøóì íóÚõãøõ ÇáúÞóÊúáõ Âáó ãõÑøóÉó
æóÃóãøóÇ ÞóÊúáõ ÛóíúÑö ÇáúÞóÇÊöáö ÚöäúÏó ÇáúÚóÌúÒö Úóäú ÞóÊúáö ÇáúÞóÇÊöáö ÝóÞóÏú ßóÇäõæÇ íóÞúÊóäöÚõæäó Úóäö ÇáúÚóÌúÒö Úóäö ÇáúÞóÇÊöáö ÈöÞóÊúáö ÑóÌõáò ãöäú ÞóÈöíáóÉö ÇáúÞóÇÊöáö. æóßóÇäõæÇ íóÊóßóÇíóáõæäó ÇáÏøöãóÇÁó¡ Ãóí íÌúÚóáõæäó ßáíåÇ ãõÊóÝóÇæöÊðÇ ÈöÍóÓóÈö ÔóÑóÝö ÇáúÞóÊöíáö¡ ßóãóÇ ÞóÇáóÊú ßóÈúÔóÉ ÈäÊ ãÚÏíßÑÈ:
ÝóíÞúÊá ÌÈÑÇ ÈÇãÑìÁ áóãú íóßõäú áóåõ ... ÈóæóÇÁð æóáóßöäú áóÇ ÊóßóÇíõáó ÈöÇáÏøóãö
ÇáúÈóæóÇÁõ: ÇáúßõÝúÁõ Ýöí ÇáÏøóãö. ÊõÑöíÏõ ÝóíóÞúÊõáõ ÇáúÞóÇÊöáó æóåõæó ÇáúãõÓóãøóì ÌóÈúÑðÇ¡ æóÅöäú áóãú íóßõäú ßõÝõÄðÇ áöÚóÈúÏö Çááøóåö ÃóÎöíåóÇ¡ æóáóßöäøó ÇáúÅöÓúáóÇãó ÃóÈúØóáó ÇáÊøóßóÇíõáó ÈöÇáÏøóãö.
æóÖóãöíÑõ íõÓúÑöÝú ÈöíóÇÁö ÇáúÛóíúÈóÉö¡ Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÌõãúåõæÑö¡ íóÚõæÏõ Åöáóì Çáúæóáöíøö ãóÙöäøóÉö ÇáÓøóÑóÝö Ýöí ÇáúÞóÊúáö ÈöÍóÓóÈö ãóÇ ÊóÚóæøóÏõæåõ. æóÞóÑóÃó ÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÎóáóÝñ- ÈöÊóÇÁö ÇáúÎöØóÇÈö- Ãóíú ÎöØóÇÈò áöáúæóáöíøö.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøóåõ ßÇäó ãóäúÕõæÑÇð ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ¡ Ãóíú Ãóäøó æóáöíøó ÇáúãóÞúÊõæáö ßóÇäó ãóäúÕõæÑðÇ ÈöÍßã ÇáúÞæÏ ÝóáóãøóÇ ÐóÇ íóÊóÌóÇæóÒõ ÇáúÍóÏøó ãöäó ÇáäøóÕúÑö Åöáóì ÇáöÇÚúÊöÏóÇÁö æóÇáÙøõáúãö ÈöÇáÓøóÑóÝö Ýöí ÇáúÞóÊúáö. ÍóÐøóÑóåõãõ Çááøóåõ ãöäó ÇáÓøóÑóÝö Ýöí ÇáúÞóÊúáö æóÐóßøóÑóåõãú ÈöÃóäøóåõ ÌóÚóáó áöáúæóáöíøö ÓõáúØóÇäðÇ Úóáóì ÇáúÞóÇÊöáö.
æóÞóÏú ÃóßøóÏó Ðóáößó ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóæúßöíÏö æóÈöÅöÞúÍóÇãö (ßóÇäó) ÇáÏøóÇáøö Úóáóì Ãóäøó ÇáúÎóÈóÑó ãõÓúÊóÞöÑøõ ÇáËøõÈõæÊö.
æóÝöíåö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó ãóäú ÊóÌóÇæóÒó ÍóÏøó ÇáúÚóÏúáö Åöáóì ÇáÓøóÑóÝö Ýöí ÇáúÞóÊúáö áóÇ íõäúÕóÑõ.(15/94)
æóãöäú äõßóÊö ÇáúÞõÑúÂäö æóÈóáóÇÛóÊöåö æóÅöÚúÌóÇÒöåö ÇáúÎóÝöíøö ÇáúÅöÊúíóÇäõ ÈöáóÝúÙö (ÓõáúØóÇäò) åõäóÇ ÇáÙøóÇåöÑö Ýöí ãóÚúäóì ÇáúãóÕúÏóÑö¡ Ãóíö ÇáÓøõáúØóÉö æóÇáúÍóÞøö æóÇáÕøóÇáöÍö áöÅöÑóÇÏóÉö ÅöÞóÇãóÉö ÇáÓøõáúØóÇäö¡ æóåõæó ÇáúÅöãóÇãõ ÇáøóÐöí íóÃúÎõÐõ ÇáúÍõÞõæÞó ãöäú ÇáúãõÚúÊóÏöíäó Åöáóì ÇáúãõÚúÊóÏóì Úóáóíúåöãú Íöíäó ÊóäúÊóÙöãõ ÌóÇãöÚóÉõ ÇáúãõÓúáöãöíäó ÈóÚúÏó ÇáúåöÌúÑóÉö. ÝóÝöíåö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó Çááøóåó ÓóíóÌúÚóáõ áöáúãõÓúáöãöíäó ÏóæúáóÉð ÏóÇÆöãóÉð¡ æóáóãú íóßõäú áöáúãõÓúáöãöíäó íóæúãó äõÒõæáö ÇáúÂíóÉö ÓõáúØóÇäñ.
æóåóÐóÇ ÇáúÍõßúãõ ãóäõæØñ ÈöÇáúÞóÊúáö ÇáúÍóÇÏöËö Èóíúäó ÇáúÃóÔúÎóÇÕö æóåõæó ÞóÊúáõ ÇáúÚõÏúæóÇäö¡ ÝóÃóãøóÇ ÇáúÞóÊúáõ ÇáøóÐöí åõæó áöÍöãóÇíóÉö ÇáúÈóíúÖóÉö æóÇáÐøóÈøö Úóäö ÇáúÍóæúÒóÉö¡ æóåõæó ÇáúÌöåóÇÏõ¡ Ýóáóåõ ÃóÍúßóÇãñ ÃõÎúÑóì. æóÈöåóÐóÇ ÊóÚúáóãõ ÇáÊøóæúÌöíåó áöáúÅöÊúíóÇäö ÈöÖóãöíÑö ÌóãóÇÚóÉö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó Úóáóì ãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì æóáÇ ÊóÞúÊõáõæÇ ÃóæúáÇÏóßõãú ÎóÔúíóÉó ÅöãúáÇÞò [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 31] æóãóÇ ÚõØöÝó Úóáóíúåö ãöäó ÇáÖøóãóÇÆöÑö.
æóÇÚúáóãú Ãóäøó ÌõãúáóÉó æóãóäú ÞõÊöáó ãóÙúáõæãÇð ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóáÇ ÊóÞúÊõáõæÇ ÇáäøóÝúÓó ÇáøóÊöí ÍóÑøóãó Çááøóåõ ÅöáøóÇ ÈöÇáúÍóÞøö ÚóØúÝó ÞöÕøóÉò Úóáóì ÞöÕøóÉò ÇåúÊöãóÇãðÇ ÈöåóÐóÇ ÇáúÍõßúãö ÈöÍóíúËõ ÌõÚöáó ãõÓúÊóÞöáøðÇ¡ ÝóÚõØöÝó Úóáóì Íõßúãò ÂÎóÑó¡ æóÅöáøóÇ ÝóãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö Ãóäú Êóßõæäó ãóÝúÕõæáóÉð¡ ÅöãøóÇ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ áöÈóíóÇäö Íõßúãö ÍóÇáóÉò ÊóßúËõÑõ¡ æóÅöãøóÇ ÈóÏóáó ÈóÚúÖò ãöäú ÌõãúáóÉö ÅöáøóÇ ÈöÇáúÍóÞøö.
æó (ãóäú) ãóæúÕõæáóÉñ ãõÈúÊóÏóÃñ ãõÑóÇÏñ ÈöåóÇ ÇáúÚõãõæãõ¡ Ãóíú æóßõáøõ ÇáøóÐöí íõÞúÊóáõ ãóÙúáõæãðÇ. æóÃõÏúÎöáóÊö ÇáúÝóÇÁõ Ýöí ÌõãúáóÉö ÎóÈóÑö ÇáúãõÈúÊóÏóÃö áöÃóäøó ÇáúãóæúÕõæáó íõÚóÇãóáõ ãõÚóÇãóáóÉó ÇáÔøóÑúØö ÅöÐóÇ ÞõÕöÏó Èöåö ÇáúÚõãõæãõ æóÇáÑøóÈúØõ Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ÎóÈóÑöåö.
æóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóÞóÏú ÌóÚóáúäÇ áöæóáöíøöåö ÓõáúØÇäÇð åõæó Ýöí ÇáúãóÚúäóì ãõÞóÏøöãóÉñ áöáúÎóÈóÑö ÈöÊóÚúÌöíáö ãóÇ íõØóãúÆöäõ äóÝúÓó æóáöíøö ÇáúãóÞúÊõæáö. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÅöáóÎúÈóÑö ÇáÊøóÝúÑöíÚõ ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóáÇ íõÓúÑöÝú Ýöí ÇáúÞóÊúáö¡ ÝóßóÇäó ÊóÞúÏöíãõ Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÞóÏú ÌóÚóáúäÇ áöæóáöíøöåö ÓõáúØÇäÇð ÊóãúåöíÏðÇ áöÞóÈõæáö Çáäøóåúíö Úóäö ÇáÓøóÑóÝö Ýöí ÇáúÞóÊúáö¡ áöÃóäøóåõ ÅöÐóÇ ßóÇäó ÞóÏú ÌÚá áóåõ ÓõáúØóÇä ÝóÞóÏú ÕóÇÑó ÇáúÍõßúãõ ÈöíóÏöåö æóßóÝóÇåõ Ðóáößó ÔöÝóÇÁð áöÛóáöíáöåö.(15/95)
æóáóÇ ÊóÞúÑóÈõæÇ ãóÇáó ÇáúíóÊöíãö ÅöáøóÇ ÈöÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ ÍóÊøóì íóÈúáõÛó ÃóÔõÏøóåõ æóÃóæúÝõæÇ ÈöÇáúÚóåúÏö Åöäøó ÇáúÚóåúÏó ßóÇäó ãóÓúÆõæáðÇ (34)
æóãöäú ÏóáóÇáóÉö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Ãóäøó Þóæúáóåõ: ÝóÞóÏú ÌóÚóáúäÇ áöæóáöíøöåö ÓõáúØÇäÇð ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì ÅöÈúØóÇáö Êóæóáøöí æóáöíøö ÇáúãóÞúÊõæáö ÞóÊúáó ÇáúÞóÇÊöáö Ïõæäó Íõßúãò ãöäó ÇáÓøõáúØóÇäö¡ áöÃóäøó Ðóáößó ãóÙöäøóÉñ áöáúÎóØóÃö Ýöí ÊóÍúÞöíÞö ÇáúÞóÇÊöáö¡ æóÐóÑöíÚóÉñ áöÍõÏõæËö ÞóÊúáò ÂÎóÑó ÈöÇáÊøóÏóÇÝõÚö Èóíúäó ÃóæúáöíóÇÁö ÇáúãóÞúÊõæáö æóÃóåúáö ÇáúÞóÇÊöáö¡ æóíóÌõÑøõ Åöáóì ÇáúÅöÓúÑóÇÝö Ýöí ÇáúÞóÊúáö ÇáøóÐöí ãóÇ ÍóÏóËó Ýöí ÒóãóÇäö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ÅöáøóÇ ÈöãöËúáö åóÐöåö ÇáÐøóÑöíÚóÉö¡ ÝóÖóãöíÑõ ÝóáÇ íõÓúÑöÝú ÚóÇÆöÏñ Åöáóì «æóáöíøõåõ» .
æóÌõãúáóÉõ Åöäøóåõ ßÇäó ãóäúÕõæÑÇð ÊóÚúáöíáñ áöáúßóÝøö Úóäö ÇáúÅöÓúÑóÇÝö Ýöí ÇáúÞóÊúáö¡ æóÇáÖøóãöíÑõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì «æóáöíøõåõ» .
æó (Ýöí) ãöäú Þóæúáöåö: Ýöí ÇáúÞóÊúáö áöáÙøóÑúÝöíøóÉö ÇáúãóÌóÇÒöíøóÉö¡ áöÃóäøó ÇáúÅöÓúÑóÇÝó íóÌõæáõ Ýöí ßóÓúÈò æóãóÇáò æóäóÍúæöåö¡ ÝóßóÃóäøóåõ ãóÙúÑõæÝñ Ýöí ÌõãúáóÉö ãóÇ ÌóÇáó Ýöíåö.
æóáóãøóÇ ÑóÃóì ÈóÚúÖõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Ãóäøó ÇáúÍõßúãó ÇáøóÐöí ÊóÖóãøóäóÊúåõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ áóÇ íõäóÇÓöÈõ ÅöáøóÇ ÃóÍúæóÇáó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÇáúÎóÇáöÕöíäó ÇÓúÊóÈúÚóÏó Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÂíóÉõ äóÇÒöáóÉð ÈöãóßøóÉó ÝóÒóÚóãó ÃóäøóåóÇ ãóÏóäöíøóÉñ¡ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ æóÌúåó
ãõäóÇÓóÈóÊöåóÇ æóÃóÈúØóáúäóÇ Ãóäú Êóßõæäó ãóßøöíøóÉð Ýöí ÕóÏúÑö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö.
[34]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 34]
æóáÇ ÊóÞúÑóÈõæÇ ãÇáó ÇáúíóÊöíãö ÅöáÇøó ÈöÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ ÍóÊøóì íóÈúáõÛó ÃóÔõÏøóåõ æóÃóæúÝõæÇ ÈöÇáúÚóåúÏö Åöäøó ÇáúÚóåúÏó ßÇäó ãóÓúÄõáÇð (34)
æóáÇ ÊóÞúÑóÈõæÇ ãÇáó ÇáúíóÊöíãö ÅöáøóÇ ÈöÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ ÍóÊøóì íóÈúáõÛó ÃóÔõÏøóåõ åóÐóÇ ãöäú Ãóåóãøö ÇáúæóÕóÇíóÇ ÇáøóÊöí ÃóæúÕóì Çááøóåõ ÈöåóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö¡ áöÃóäøó ÇáúÚóÑóÈó Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ßóÇäõæÇ íóÓúÊóÍöáøõæäó ÃóãúæóÇáó ÇáúíóÊóÇãóì áöÖóÚúÝöåöãú Úóäö ÇáÊøóÝóØøõäö áöãóäú íóÃúßõáõ ÃóãúæóÇáóåõãú æóÞöáøóÉö äóÕöíÑöåöãú áöÅöíÕóÇáö ÍõÞõæÞöåöãú¡ ÝóÍóÐøóÑó Çááøóåõ ÇáúãõÓúáöãöíäó ãöäú Ðóáößó áöÅöÒóÇáóÉö ãóÇ ÚóÓóì Ãóäú íóÈúÞóì Ýöí äõÝõæÓöåöãú ãöäú ÃóËóÑò ãöäú Êöáúßó ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÇáúÞóæúáõ Ýöí äóÙöíÑö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö. æóåóÐöåö ÇáúæóÕöíøóÉõ ÇáúÚóÇÔöÑóÉõ.
æóÇáúÞóæúáõ Ýöí ÇáúÅöÊúíóÇäö ÈöÖóãöíÑö ÇáúÌóãóÇÚóÉö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ßóÇáúÞóæúáö Ýöí ÓóÇÈöÞöíåö áöÃóäøó Çáúãóäúåöíøó Úóäúåõ ãöäú ÃóÍúæóÇáö Ãóåúáö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö.(15/96)
æóÃóæúÝõæÇ Çáúßóíúáó ÅöÐóÇ ßöáúÊõãú æóÒöäõæÇ ÈöÇáúÞöÓúØóÇÓö ÇáúãõÓúÊóÞöíãö Ðóáößó ÎóíúÑñ æóÃóÍúÓóäõ ÊóÃúæöíáðÇ (35)
æóÃóæúÝõæÇ ÈöÇáúÚóåúÏö Åöäøó ÇáúÚóåúÏó ßÇäó ãóÓúÄõáðÇ ÃõãöÑõæÇ ÈöÇáúæóÝóÇÁö ÈöÇáúÚóåúÏö. æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúÚóåúÏó áöáúÌöäúÓö ÇáúãõÝöíÏö áöáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞò íóÔúãóáõ ÇáúÚóåúÏó ÇáøóÐöí ÚóÇåóÏõæÇ Úóáóíúåö ÇáäøóÈöíÁó¡ æóåõæó ÇáúÈóíúÚóÉõ Úóáóì ÇáúÅöíãóÇäö æóÇáäøóÕúÑö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóÃóæúÝõæÇ ÈöÚóåúÏö Çááøóåö ÅöÐÇ ÚÇåóÏúÊõãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøóÍúáö [91] æóÞóæúáöåö: æóÈöÚóåúÏö Çááøóåö ÃóæúÝõæÇ
Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [152] .
æóåóÐóÇ ÇáÊøóÔúÑöíÚõ ãöäú ÃõÕõæáö ÍõÑúãóÉö ÇáúÃõãøóÉö Ýöí äóÙóÑö ÇáúÃõãóãö æóÇáËøöÞóÉö ÈöåóÇ áöáöÇäúÒöæóÇÁö ÊóÍúÊó ÓõáúØóÇäöåóÇ. æóÞóÏú ãóÖóì ÇáúÞóæúáõ Ýöíåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö. æóÇáúÌõãúáóÉõ ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ. æóåöíó ãöäú ÚöÏóÇÏö ãóÇ æóÞóÚó ÈóÚúÏó (Ãóäö) ÇáÊøóÝúÓöíÑöíøóÉö ãöäú Þóæúáöåö: ÃóáøóÇ ÊóÚúÈõÏõæÇ ÇáúÂíóÇÊ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 23] .
æóåöíó ÇáúæóÕöíøóÉõ ÇáúÍóÇÏöíóÉó ÚóÔúÑóÉó.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøó ÇáúÚóåúÏó ßÇäó ãóÓúÄõáðÇ ÊóÚúáöíáñ áöáúÃóãúÑö¡ Ãóíú áöáúÅöíÌóÇÈö ÇáøóÐöí ÇÞúÊóÖóÇåõ¡ æóÅöÚóÇÏóÉõ áóÝúÙö ÇáúÚóåúÏó Ýöí ãóÞóÇãö ÅöÖúãóÇÑöåö áöáöÇåúÊöãóÇãö Èöåö¡ æóáöÊóßõæäó åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ãõÓúÊóÞöáøóÉð ÝóÊóÓúÑöí ãóÓúÑóì ÇáúãóËóáö.
æóÍÐÝ ãõÊóÚóáÞ ãóÓúÄõáðÇ áÙõåõæÑå¡ Ãóí ãÓÄæáÇ Úóäúåõ¡ Ãóíú íóÓúÃóáõßõãõ Çááøóåõ Úóäúåõ íóæúã ÇáúÞöíóÇãóÉ.
[35]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 35]
æóÃóæúÝõæÇ Çáúßóíúáó ÅöÐÇ ßöáúÊõãú æóÒöäõæÇ ÈöÇáúÞöÓúØÇÓö ÇáúãõÓúÊóÞöíãö Ðáößó ÎóíúÑñ æóÃóÍúÓóäõ ÊóÃúæöíáÇð (35)
åóÐóÇäö ÍõßúãóÇäö åõãóÇ ÇáËøóÇäöíó ÚóÔóÑó æóÇáËøóÇáöËó ÚóÔóÑó ãöäó ÇáúæóÕóÇíóÇ ÇáøóÊöí ÞóÖóì Çááøóåõ ÈöåóÇ. æóÊóÞóÏøóãó ÇáúÞóæúáõ Ýöí äóÙöíÑöåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö.
æóÒöíóÇÏóÉõ ÇáÙøóÑúÝö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóåõæó ÅöÐÇ ßöáúÊõãú Ïõæäó ÐößúÑö äóÙöíÑöåö Ýöí ÂíóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö áöãóÇ Ýöí (ÅöÐóÇ) ãöäú ãóÚúäóì ÇáÔøóÑúØöíøóÉö ÝóÊóÞúÊóÖöí ÊóÌóÏøõÏó ãóÇ ÊóÖóãøóäóåõ ÇáúÃóãúÑõ Ýöí(15/97)
ÌóãöíÚö ÃóÒúãöäóÉö ÍõÕõæáö ãóÖúãõæäö ÔóÑúØö (ÅöÐóÇ) ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö ÇáÔøóÑúØöíøóÉö áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì ÚóÏóãö ÇáÊøóÓóÇãõÍö Ýöí ÔóíúÁò ãöäú äóÞúÕö Çáúßóíúáö ÚöäúÏó ßõáøö ãõÈóÇÔóÑóÉò áóåõ. Ðóáößó Ãóäøó åóÐóÇ ÎöØóÇÈñ áöáúãõÓúáöãöíäó ÈöÎöáóÇÝö ÂíóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö ÝóÅöäøó ãóÖúãõæäóåóÇ ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ÓõæÁö ÔóÑóÇÆöÚöåöãú æóßóÇäóÊú åõäóÇ ÃóÌúÏóÑó ÈöÇáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÇáÊøóÔúÑöíÚö.
æóÝöÚúáõ (ßóÇáó) íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó ÝóÇÚöáóåõ ãõÈóÇÔöÑõ Çáúßóíúáö¡ Ýóåõæó ÇáøóÐöí íóÏúÝóÚõ ÇáÔøóíúÁó Çáúãóßöíáó¡ æóåõæó ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÈóÇÆöÚö¡ æóíõÞóÇáõ áöáøóÐöí íóÞúÈöÖõ ÇáÔøóíúÁó Çáúãóßöíáó: ãõßúÊóÇáñ. æóåõæó ãöäú ÃóÎóæóÇÊö ÈóÇÚó æóÇÈúÊóÇÚó¡ æóÔóÑóì æóÇÔúÊóÑóì¡ æóÑóåóäó æóÇÑúÊóåóäó¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÇáøóÐöíäó ÅöÐóÇ ÇßúÊÇáõæÇ Úóáóì ÇáäøóÇÓö íóÓúÊóæúÝõæäó æóÅöÐÇ ßÇáõæåõãú Ãóæú æóÒóäõæåõãú íõÎúÓöÑõæäó [ÇáãØÝÝíä: 2- 3] .
æó «ÇáúÞõÓúØóÇÓö» - ÈöÖóãøö ÇáúÞóÇÝö- Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÌõãúåõæÑö. æóÞóÑóÃóåõ- ÈöÇáúßóÓúÑö- ÍóÝúÕñ¡ æóÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßÓóÇÆöíø¡ æóÎáÝ. æóåóÇ áõÛóÊóÇäö Ýöíåö¡ æóåõæó ÇÓúãñ áöáúãöíÒóÇäö Ãóíú ÂáóÉö ÇáúæóÒúäö¡ æóÇÓúãñ áöáúÚóÏúáö¡ Þöíáó: åõæó ãõÚóÑøóÈñ ãöäó ÇáÑøõæãöíøóÉö ãõÑóßøóÈñ ãöäú ßóáöãóÊóíúäö ÞóÓóØó¡ Ãóíú ÚóÏóáó¡ æóØóÇÓó æóåõæó ßöÝøóÉõ ÇáúãöíÒóÇäö. æóÝöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» «æóÞóÇáó ãõÌóÇåöÏñ: ÇáúÞöÓúØóÇÓõ: ÇáúÚóÏúáõ ÈöÇáÑøõæãöíøóÉö» . æóáóÚóáøó ßóáöãóÉó ÞóÓóØó ÇÎúÊöÕóÇÑñ áöÞöÓúØóÇÓò áöÃóäøó ÛóÇáöÈó ÇáúßóáöãóÇÊö ÇáÑøõæãöíøóÉö ÊóäúÊóåöí ÈöÍóÑúÝö ÇáÓøöíäö. æóÃóÕúáõåõ Ýöí ÇáÑøõæãöíøóÉö ãóÖúãõæãõ ÇáúÍóÑúÝö ÇáúÃóæøóáö æóÅöäøóãóÇ ÛóíøóÑóåõ ÇáúÚóÑóÈõ ÈöÇáúßóÓúÑö Úóáóì æóÌúåö ÇáúÌóæóÇÒö áöÃóäøóåõãú áóÇ íóÊóÍóÑøóæúäó Ýöí ÖóÈúØö ÇáúßóáöãóÇÊö ÇáúÃóÚúÌóãöíøóÉö. æóãöäú ÃóãúËóÇáöåöãú «ÃóÚúÌóãöíøñ ÝóÇáúÚóÈú Èöåö ãóÇ ÔöÆúÊó» .
æóãóÚúäóì ÇáúÚóÏúáö æóÇáúãöíÒóÇäö ÕóÇáöÍóÇäö åõäóÇ¡ áóßöäøó ÇáøóÊöí Ýöí ÇáúÃóäúÚóÇãö ÌóÇÁó ÝöíåóÇ ÈöÇáúÞöÓúØö Ýóåõæó ÇáúÚóÏúáõ áöÃóäøóåóÇ ÓöíÞóÊú ãóÓóÇÞó ÇáÊøóÐúßöíÑö áöáúãõÔúÑößöíäó ÈöãóÇ åõãú Úóáóíúåö ãöäó ÇáúãóÝóÇÓöÏö ÝóäóÇÓóÈó Ãóäú íõÐóßøóÑõæÇ ÈöÇáúÚóÏúáö áöíóÚúáóãõæÇ Ãóäøó ãóÇ íóÝúÚóáõæäóåõ Ùõáúãñ. æóÇáúÈóÇÁõ åõäóÇáößó áöáúãõáóÇÈóÓóÉö. æóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÌóÇÁóÊú ÎöØóÇÈðÇ áöáúãõÓúáöãöíäó ÝóßóÇäóÊú ÃóÌúÏóÑó ÈöÇááøóÝúÙö ÇáÕøóÇáöÍö áöãóÚúäóì ÂáóÉö ÇáúæóÒúäö¡ áöÃóäøó ÔóÃúäó ÇáÊøóÔúÑöíÚö ÈóíóÇäõ ÊóÍúÏöíÏö ÇáúÚóãóáö ãóÚó ßóæäå íæãìÁ Åöáóì ãóÚúäóì ÇáúÚóÏúáö Úóáóì ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇáúãõÔúÊóÑóßö Ýöí ãóÚúäóíóíúåö. ÝóÇáúÈóÇÁõ åõäóÇ ÙóÇåöÑóÉñ Ýöí ãóÚúäóì ÇáöÇÓúÊöÚóÇäóÉö æóÇáúÂáóÉö¡ æóãõÝöíÏóÉñ áöáúãõáóÇÈóÓóÉö ÃóíúÖðÇ.(15/98)
æóÇáúãõÓúÊóÞöíãõ: ÇáÓøóæöíøõ¡ ãõÔúÊóÞøñ ãöäö ÇáúÞóæóÇãö- ÈöÝóÊúÍö ÇáúÞóÇÝö- æóåõæó ÇÚúÊöÏóÇáõ ÇáÐøóÇÊö. íõÞóÇáõ:
ÞóæøóãúÊõåõ ÝóÇÓúÊóÞóÇãó. æóæóÕúÝõ ÇáúãöíÒóÇäö Èöåö ÙóÇåöÑñ. æóÃóãøóÇ ÇáúÚóÏúáõ Ýóåõæó æóÕúÝñ áóåõ ßóÇÔöÝñ áöÃóäøó ÇáúÚóÏúáó ßõáøóåõ ÇÓúÊöÞóÇãóÉñ.
æóÌõãúáóÉõ Ðáößó ÎóíúÑñ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ. æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Åöáóì ÇáúãóÐúßõæÑö æóåõæó Çáúßóíúáõ æóÇáúæóÒúäõ ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏõ ãöäú ÝöÚúáóíú ßöáúÊõãú æÒöäõæÇ.
æÎóíúÑñ ÊóÝúÖöíáñ¡ Ãóíú ÎóíúÑñ ãöäó ÇáÊøóØúÝöíÝö¡ Ãóíú ÎóíúÑñ áóßõãú. ÝõÖøöáó Úóáóì ÇáÊøóØúÝöíÝö ÊóÝúÖöíáðÇ áöÎóíúÑö ÇáúÂÎöÑóÉö ÇáúÍóÇÕöáö ãöäú ËóæóÇÈö ÇáöÇãúÊöËóÇáö Úóáóì ÎóíúÑö ÇáÏøõäúíóÇ ÇáúÍóÇÕöáö ãöäó ÇáöÇÓúÊöÝúÖóÇáö ÇáøóÐöí íõØóÝøöÝõåõ ÇáúãõØóÝøöÝõ¡ æóåõæó ÃóíúÖðÇ ÃóÝúÖóáõ ãöäúåõ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ áöÃóäøó ÇäúÔöÑóÇÍó ÇáäøóÝúÓö ÇáúÍóÇÕöáó áöáúãóÑúÁö ãöäó ÇáúÅöäúÕóÇÝö Ýöí ÇáúÍóÞøö ÃÝÖá ãä ÇáÇÑÊÈÇÍ ÇáúÍóÇÕöáö áóåõ ÈöÇÓúÊöÝúÖóÇáö ÔóíúÁò ãöäó ÇáúãóÇáö.
æóÇáÊøóÃúæöíáõ: ÊóÝúÚöíáñ ãöäó ÇáúÃóæóáö¡ æóåõæó ÇáÑøõÌõæÚõ. íõÞóÇáõ: Ãóæøóáóåõ ÅöÐóÇ ÃóÑúÌóÚóåõ¡ Ãóíú ÃóÍúÓóäó ÅöÑúÌóÇÚðÇ¡ ÅöÐóÇ ÃóÑúÌóÚóåõ ÇáúãõÊóÃóãøöáõ Åöáóì ãóÑóÇÌöÚöåö æóÚóæóÇÞöÈöåö¡ áöÃóäøó ÇáúÅöäúÓóÇäó ÚöäúÏó ÇáÊøóÃóãøõáö íóßõæäõ ßóÇáúãõäúÊóÞöáö ÈöãóÇåöíøóÉö ÇáÔøóíúÁö Ýöí ãóæóÇÞöÚö ÇáúÃóÍúæóÇáö ãöäó ÇáÕøóáóÇÍö æóÇáúÝóÓóÇÏö ÝóÅöÐóÇ ßóÇäóÊö ÇáúãóÇåöíøóÉõ ÕóáóÇÍðÇ ÇÓúÊóÞóÑøó ÑóÃúíõ ÇáúãõÊóÃóãøöáö Úóáóì ãóÇ ÝöíåóÇ ãöäó ÇáÕøóáóÇÍö¡ ÝóßóÃóäøóåõ ÃóÑúÌóÚóåóÇ ÈóÚúÏó ÇáÊøóØúæóÇÝö Åöáóì ãóßóÇäöåóÇ ÇáÕøóÇáöÍö ÈöåóÇ æóåõæó ãóÞóÑøõåóÇ¡ ÝóÃóØúáóÞó Úóáóì ÇÓúÊöÞúÑóÇÑö ÇáÑøóÃúí ÈÚÏ ÇáÊøóÃóãøõá ÇÓúãó ÇáÊøóÃúæöíáö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáÊøóãúËöíáö¡ æóÔóÇÚó Ðóáößó ÍóÊøóì ÓóÇæóì ÇáúÍóÞöíÞóÉó.
æóãóÚúäóì ßóæúäö Ðóáößó ÃóÍúÓóäó ÊóÃúæöíáðÇ: Ãóäøó ÇáäøóÙóÑó ÅöÐóÇ ÌóÇáó Ýöí ãóäóÇÝöÚö ÇáÊøóØúÝöíÝö Ýöí Çáúßóíúáö æóÇáúæóÒúäö æóÝöí ãóÖóÇÑøö ÇáúÅöíÝóÇÁö ÝöíåöãóÇ Ëõãøó ÚóÇÏó ÝóÌóÇáó Ýöí ãóÖóÇÑøö ÇáÊøóØúÝöíÝö æóãóäóÇÝöÚö ÇáúÅöíÝóÇÁö ÇÓúÊóÞóÑøó æóÂáó Åöáóì Ãóäøó ÇáúÅöíÝóÇÁó ÈöåöãóÇ ÎóíúÑñ ãöäó ÇáÊøóØúÝöíÝö¡ áöÃóäøó ÇáÊøóØúÝöíÝó íóÚõæÏõ Úóáóì ÇáúãõØóÝøöÝö ÈöÇÞúÊöäóÇÁö ÌõÒúÁò Þóáöíáò ãöäó ÇáúãóÇáö æóíõßúÓöÈõåõ ÇáúßóÑóÇåöíóÉó æóÇáÐøóãøó ÚöäúÏó ÇáäøóÇÓö æóÛóÖóÈó Çááøóåö æóÇáÓøõÍúÊó Ýöí ãóÇáöåö ãóÚó ÇÍúÊöÞóÇÑö äóÝúÓöåö Ýöí äóÝúÓöåö¡ æóÇáúÅöíÝóÇÁõ ÈöÚóßúÓö Ðóáößó íõßúÓöÈõåõ ãóíúáó ÇáäøóÇÓö Åöáóíúåö æóÑöÖóì Çááøóåö Úóäúåõ æóÑöÖóÇåõ Úóäú äóÝúÓöåö æóÇáúÈóÑóßóÉó Ýöí ãóÇáöåö(15/99)
æóáóÇ ÊóÞúÝõ ãóÇ áóíúÓó áóßó Èöåö Úöáúãñ Åöäøó ÇáÓøóãúÚó æóÇáúÈóÕóÑó æóÇáúÝõÄóÇÏó ßõáøõ ÃõæáóÆößó ßóÇäó Úóäúåõ ãóÓúÆõæáðÇ (36)
Ýóåõæó ÃóÍúÓóäõ ÊóÃúæöíáðÇ. æóÊóÞóÏøóãó ÐößúÑõ ÇáÊøóÃúæöíáö ÈöãóÚóÇäöíåö Ýöí ÇáúãõÞóÏøöãóÉö ÇáúÃõæáóì ãöäú ãõÞóÏøöãóÇÊö åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑ.
[36]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 36]
æóáÇ ÊóÞúÝõ ãóÇ áóíúÓó áóßó Èöåö Úöáúãñ Åöäøó ÇáÓøóãúÚó æóÇáúÈóÕóÑó æóÇáúÝõÄÇÏó ßõáøõ ÃõæáÆößó ßÇäó Úóäúåõ ãóÓúÄõáÇð (36)
ÇáúÞóÝúæõ: ÇáöÇÊøöÈóÇÚõ¡ íõÞóÇáõ: ÞóÝóÇåõ íóÞúÝõæåõ ÅöÐóÇ ÇÊøóÈóÚóåõ¡ æóåõæó ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇÓúãö ÇáúÞóÝóÇ¡ æóåõæó ãóÇ æóÑóÇÁó ÇáúÚõäõÞö. æóÇÓúÊõÚöíÑó åóÐóÇ ÇáúÝöÚúáõ åõäóÇ áöáúÚóãóáö. æóÇáúãõÑóÇÏõ Èö ãóÇ áóíúÓó áóßó Èöåö Úöáúãñ ÇáúÎóÇØöÑõ ÇáäøóÝúÓóÇäöíøõ ÇáøóÐöí áóÇ Ïóáöíáó Úóáóíúåö æóáóÇ ÛóáóÈóÉó Ùóäøò Èöåö.
æóíóäúÏóÑöÌõ ÊóÍúÊó åóÐóÇ ÃóäúæóÇÚñ ßóËöíÑóÉñ. ãöäúåóÇ ÎóáøóÉñ ãöäú ÎöáóÇáö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö¡ æóåöíó ÇáØøóÚúäõ Ýöí ÃóäúÓóÇÈö ÇáäøóÇÓö¡ ÝóßóÇäõæÇ íóÑúãõæäó ÇáäøöÓóÇÁó ÈöÑöÌóÇáò áóíúÓõæÇ ÈöÃóÒúæóÇÌöåöäøó¡ æóíóáöíØõæäó ÈóÚúÖó ÇáúÃóæúáóÇÏö ÈöÛóíúÑö ÂÈóÇÆöåöãú ÈõåúÊóÇäðÇ¡ Ãóæú ÓõæÁó Ùóäøò ÅöÐóÇ ÑóÃóæúÇ ÈõÚúÏðÇ Ýöí ÇáÔøóÈóåö Èóíúäó ÇáöÇÈúäö æóÃóÈöíåö Ãóæú ÑóÃóæúÇ ÔóÈóåóåõ ÈöÑóÌõáò ÂÎóÑó ãöäó ÇáúÍóíøö Ãóæú ÑóÃóæúÇ áóæúäðÇ ãõÎóÇáöÝðÇ áöáóæúäö ÇáúÃóÈö Ãóæö ÇáúÃõãøö¡ ÊóÎóÑøõÕðÇ æóÌóåúáðÇ ÈöÃóÓúÈóÇÈö ÇáÊøóÔóßøõáö¡ ÝóÅöäøó ÇáäøóÓúáó íóäúÒöÚõ Ýöí ÇáÔøóÈóåö æóÝöí Çááøóæúäö Åöáóì ÃõÕõæáò ãöäú ÓöáúÓöáóÉö ÇáúÂÈóÇÁö Ãóæö ÇáúÃõãøóåóÇÊö ÇáúÃóÏúäóíúäó Ãóæö ÇáúÃóÈúÚóÏöíäó¡ æóÌóåúáðÇ ÈöÇáÔøóÈóåö ÇáäøóÇÔöÆ Úóä ÇáæÍã.
æóÞóÏú ÌóÇÁó ÃóÚúÑóÇÈöíøñ Åöáóì ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÞóÇáó: Åöäøó ÇãúÑóÃóÊöí æóáóÏóÊú æóáóÏðÇ ÃóÓúæóÏó (íõÑöíÏõ Ãóäú íóäúÊóÝöíó ãöäúåõ) ÝóÞóÇáó áóåõ ÇáäøóÈöíÁõ: «åóáú áóßó ãöäú ÅöÈöáò¿ ÞóÇáó:
äóÚóãú. ÞóÇáó: ãóÇ ÃóáúæóÇäõåõäøó¿ ÞóÇáó: æõÑúÞñ. ÞóÇáó: æóåóáú ÝöíåóÇ ãöäú Ìóãóáò ÃóÓúæóÏó¿ ÞóÇáó: äóÚóãú. ÞóÇáó:
Ýóãöäú Ãóíúäó Ðóáößó¿ ÞóÇáó: áóÚóáøóåõ ÚöÑúÞñ äóÒóÚóåõ. ÝóÞóÇáó ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóáóÚóáøó ÇÈúäóßó äóÒóÚóåõ ÚöÑúÞñ»
¡ æóäóåóÇåõ Úóäö ÇáöÇäúÊöÝóÇÁö ãöäúåõ. ÝóåóÐóÇ ßóÇäó ÔóÇÆöÚðÇ Ýöí ãõÌúÊóãóÚóÇÊö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö Ýóäóåóì Çááøóåõ ÇáúãõÓúáöãöíäó Úóäú Ðóáößó.
æóãöäúåóÇ ÇáúÞóÐúÝõ ÈöÇáÒøöäóì æóÛóíúÑõåõ ãöäó ÇáúãõÓóÇæöí ÈöÏõæäö ãõÔóÇåóÏóÉò¡ æóÑõÈøóãóÇ ÑóãóæõÇ ÇáúÌöíÑóÉó ãöäó ÇáÑøöÌóÇáö æóÇáäøöÓóÇÁö ÈöÐóáößó. æóßóÐóáößó ßóÇäó Úóãóáõåõãú ÅöÐóÇ ÛóÇÈó ÒóæúÌõ ÇáúãóÑúÃóÉö(15/100)
áóãú íóáúÈóËõæÇ Ãóäú íõáúÕöÞõæÇ ÈöåóÇ ÊõåúãóÉð ÈöÈóÚúÖö ÌöíÑóÊöåóÇ¡ æóßóÐóáößó íóÕúäóÚõæäó ÅöÐóÇ ÊóÒóæøóÌó ãöäúåõãú ÔóíúÎñ ãõÓöäøñ ÇãúÑóÃóÉð ÔóÇÈøóÉð Ãóæú äöÕúÝðÇ ÝóæóáóÏóÊú áóåõ ÃóáúÕóÞõæÇ ÇáúæóáóÏó ÈöÈóÚúÖö ÇáúÌöíÑóÉö. æóáöÐóáößó áóãøóÇ
ÞóÇáó ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóæúãðÇ «Óóáõæäöí» ÃóßúËóÑó ÇáúÍóÇÖöÑõæäó Ãóäú íóÓúÃóáó ÇáÑøóÌõáõ ÝóíóÞõæáõ: ãóäú ÃóÈöí¿ ÝóíóÞõæáõ: ÃóÈõæßó ÝõáóÇäñ
. æóßóÇäó ÇáúÚóÑóÈõ Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö íóØúÚóäõæäó Ýöí äóÓóÈö ÃõÓóÇãóÉó Èúäö ÒóíúÏò ãöäú ÃóÈöíåö ÒóíúÏö Èúäö ÍóÇÑöËóÉó áöÃóäøó ÃõÓóÇãóÉó ßóÇäó ÃóÓúæóÏó Çááøóæúäö æóßóÇäó ÒóíúÏñ ÃóÈõæåõ ÃóÈúíóÖó ÃóÒúåóÑó¡ æóÞóÏú ÃËÈÊ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäøó ÃõÓóÇãóÉó Èä ÒóíúÏö Èúäö ÍóÇÑöËóÉó. ÝóåóÐóÇ ÎõáõÞñ ÈóÇØöáñ ßóÇäó ãõÊóÝóÔøöíðÇ Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö äóåóì Çááøóåõ ÇáúãõÓúáöãöíäó Úóäú ÓõæÁö ÃóËóÑöåö.
æóãöäúåóÇ ÊóÌóäøõÈõ ÇáúßóÐöÈö. ÞóÇáó ÞóÊóÇÏóÉõ: áóÇ ÊóÞúÝõ: áóÇ ÊóÞõáú: ÑóÃóíúÊõ æóÃóäúÊó áóãú ÊóÑó¡ æóáóÇ ÓóãöÚúÊõ æóÃóäúÊó áóãú ÊóÓúãóÚú¡ æóÚóáöãúÊõ æóÃóäúÊó áóãú ÊóÚúáóãú.
æóãöäúåóÇ ÔóåóÇÏóÉõ ÇáÒøõæÑö æóÔóãöáóåóÇ åóÐóÇ Çáäøóåúíõ¡ æóÈöÐóáößó ÝóÓøóÑó ãõÍóãøóÏõ Èä ÇáúÍóäóÝöíøóÉó æóÌóãóÇÚóÉñ.
æóãóÇ íóÔúåóÏõ áöÅöÑóÇÏóÉö ÌóãöíÚö åóÐöåö ÇáúãóÚóÇäöí ÊóÚúáöíáõ Çáäøóåúíö ÈöÌõãúáóÉö Åöäøó ÇáÓøóãúÚó æóÇáúÈóÕóÑó æóÇáúÝõÄÇÏó ßõáøõ ÃõæáÆößó ßÇäó Úóäúåõ ãóÓúÄõáðÇ. ÝóãóæúÞöÚõ ÇáúÌõãúáóÉö ãóæúÞöÚõ ÊóÚúáöíáò¡ Ãóíú Ãóäøóßó ÃóíøõåóÇ ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÊóÓúÃóáõ ÚóãøóÇ ÊõÓúäöÏõåõ Åöáóì ÓóãúÚößó æóÈóÕóÑößó æóÚóÞúáößó ÈöÃóäøó ãóÑóÇÌöÚó ÇáúÞóÝúæö Çáúãóäúåöíøö Úóäúåõ Åöáóì äöÓúÈóÉò áöÓóãúÚò Ãóæú ÈóÕóÑò Ãóæú ÚóÞúáò Ýöí ÇáúãóÓúãõæÚóÇÊö æóÇáúãõÈúÕóÑóÇÊö æóÇáúãõÚúÊóÞóÏóÇÊö.
æóåóÐóÇ ÃóÏóÈñ ÎõáõÞöíøñ ÚóÙöíãñ¡ æóåõæó ÃóíúÖðÇ ÅöÕúáóÇÍñ ÚóÞúáöíøñ Ìóáöíáñ íõÚóáøöãõ ÇáúÃõãøóÉó ÇáÊøóÝúÑöÞóÉó Èóíúäó ãóÑóÇÊöÈö ÇáúÎóæóÇØöÑö ÇáúÚóÞúáöíøóÉö ÈöÍóíúËõ áóÇ íóÎúÊóáöØõ ÚöäúÏóåóÇ ÇáúãóÚúáõæãõ æóÇáúãóÙúäõæäõ æóÇáúãóæúåõæãõ. Ëõãøó åõæó ÃóíúÖðÇ ÅöÕúáóÇÍñ
ÇÌúÊöãóÇÚöíøñ Ìóáöíáñ íõÌóäøöÈõ ÇáúÃõãøóÉó ãöäó ÇáúæõÞõæÚö æóÇáúÅöíÞóÇÚö Ýöí ÇáúÃóÖúÑóÇÑö æóÇáúãóåóÇáößö ãöäú ÌóÑøóÇÁö ÇáöÇÓúÊöäóÇÏö Åöáóì ÃóÏöáøóÉò ãóæúåõæãóÉò.
æóÞóÏú ÕöíÛóÊú ÌõãúáóÉõ ßõáøõ ÃõæáÆößó ßÇäó Úóäúåõ ãóÓúÄõáðÇ Úóáóì åóÐóÇ ÇáäøóÙúãö ÈöÊóÞúÏöíã (ßá) ÇáÏøóÇáøóÉ Úóáóì ÇáúÅöÍóÇØóÉö ãöäú Ãóæøóáö ÇáúÃóãúÑö. æóÃóÊóì ÈöÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Ïõæäó ÇáÖøóãöíÑö ÈöÃóäú íõÞóÇáó: ßõáøõåóÇ ßóÇäó Úóäåõ ãÓÄæáÇ¡ áöãóÇ Ýöí ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ãöäú ÒöíóÇÏóÉö ÇáÊøóãúíöíÒö. æóÃõÞúÍöãó ÝöÚúáõ (ßóÇäó) áöÏóáóÇáóÊöåö Úóáóì ÑõÓõæÎö ÇáúÎóÈóÑö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÛóíúÑó ãóÑøóÉò.(15/101)
æó (Úóäúåõ) ÌóÇÑøñ æóãóÌúÑõæÑñ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáäøóÇÆöÈö Úóäö ÇáúÝóÇÚöáö áöÇÓúãö ÇáúãóÝúÚõæáö¡ ßóÞóæúáöåö: ÛóíúÑö ÇáúãóÛúÖõæÈö Úóáóíúåöãú [ÇáúÝóÇÊöÍóÉ: 7] . æóÞõÏøöãó Úóáóíúåö áöáöÇåúÊöãóÇãö¡ æóáöáÑøóÚúíö Úóáóì ÇáúÝóÇÕöáóÉö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑ:
ßóÇäó ãÓÄæáÇ Úóäúåõ¡ ßóãóÇ ÊóÞæá: ßóÇäó ãÓÄæáÇ ÒóíúÏñ. æóáóÇ ÖóíúÑó Ýöí ÊóÞúÏöíãö ÇáúãóÌúÑõæÑö ÇáøóÐöí åõæó Ýöí ÑõÊúÈóÉö äóÇÆöÈö ÇáúÝóÇÚöáö æóÅöäú ßóÇäó ÊóÞúÏöíãõ äóÇÆöÈö ÇáúÝóÇÚöáö ãóãúäõæÚðÇ áöÊóæóÓøõÚö ÇáúÚóÑóÈö Ýöí ÇáÙøõÑõæÝö æóÇáúãóÌúÑõæÑóÇÊö¡ æóáöÃóäøó ÊóÞúÏöíãó äóÇÆöÈö ÇáúÝóÇÚöáö ÇáÕøóÑöíÍö íõÕóíøöÑõåõ ãõÈúÊóÏóÃð æóáóÇ íóÕúáõÍõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÌúÑõæÑõ ãõÈúÊóÏóÃð ÝóÇäúÏóÝóÚó ãóÇäöÚõ ÇáÊøóÞúÏöíãö.
æóÇáúãóÚúäóì: ßõáøõ ÇáÓøóãúÚö æóÇáúÈóÕóÑö æÇáÝÄÇÏ ßóÇäó ãÓÄæáÇ Úóäú äóÝúÓöåö¡ æóãóÍúÞõæÞðÇ ÈöÃóäú íõÈóíøöäó ãõÓúÊóäóÏó ÕóÇÍöÈöåö ãöäú ÍöÓøöåö.
æóÇáÓøõÄóÇáõ: ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáúãõÄóÇÎóÐóÉö ÈöÇáÊøóÞúÕöíÑö æóÊóÌóÇæõÒö ÇáúÍóÞøö¡ ßóÞóæúáö ßóÚúÈò:
æóÞöíáó Åöäøóß ãóäúÓõæÈ æãÓÄæá
Ãóíú ãõÄóÇÎóÐñ ÈöãóÇ ÇÞúÊóÑóÝúÊó ãöäú åÌæ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáúãõÓúáöãöíäó. æóåõæó Ýöí ÇáúÂíóÉö ßöäóÇíóÉñ ÈöãóÑúÊóÈóÉò ÃõÎúÑóì Úóäú ãõÄóÇÎóÐóÉö ÕóÇÍöÈö ÇáÓøóãúÚö æóÇáúÈóÕóÑö æóÇáúÝõÄóÇÏö ÈößóÐöÈöåö Úóáóì ÍóæóÇÓøöåö. æóáóíúÓó åõæó ÈöãóÌóÇÒò ÚóÞúáöíøò áöãõäóÇÝóÇÉö ÇÚúÊöÈóÇÑöåö åõäóÇ ÊóÃúßöíÏó ÇáúÅöÓúäóÇÏö Èö (Åöäøó) æÈ (ßõáøõ) æóãõáóÇÍóÙóÉö ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö æó (ßóÇäó) .
æóåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ßóÞóæúáöåö: íóæúãó ÊóÔúåóÏõ Úóáóíúåöãú ÃóáúÓöäóÊõåõãú æóÃóíúÏöíåöãú æóÃóÑúÌõáõåõãú ÈöãÇ ßÇäõæÇ íóÚúãóáõæäó [ÇáäøæÑ: 24] Ãóíú íõÓúÃóáõ ÇáÓøóãúÚõ: åóáú ÓóãöÚúÊó¿ ÝóíóÞõæáõ: áóãú ÃóÓúãóÚú¡ ÝóíõÄóÇÎóÐõ ÕóÇÍöÈõåõ ÈöÃóäú ÃõÓúäöÏó Åöáóíúåö ãóÇ áóãú íóÈúáõÛúåõ ÅöíøóÇåõ æóåóßóÐóÇ.
æóÇáöÇÓúãõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ÈöÞóæúáöåö: ÃõæáÆößó íóÚõæÏõ Åöáóì ÇáÓøóãúÚö æóÇáúÈóÕóÑö æóÇáúÝõÄóÇÏö æóåõæó ãöäö ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ÇáúÛóÇáöÈö ÇÓúÊöÚúãóÇáõåõ áöáúÚóÇãöáö Ýöí ÛóíúÑö ÇáúÚóÇÞöáö ÊóäúÒöíáðÇ áöÊöáúßó ÇáúÍóæóÇÓøö ãóäúÒöáóÉó ÇáúÚõÞóáóÇÁö áöÃóäøóåóÇ ÌóÏöíÑóÉñ ÈöÐóáößó ÅöÐú åöíó ØóÑöíÞõ ÇáúÚóÞúáö æóÇáúÚóÞúáõ äóÝúÓõåõ. Úóáóì Ãóäøó ÇÓúÊöÚúãóÇáó (ÃõæáóÆößó) áöÛóíúÑö ÇáúÚõÞóáóÇÁö ÇÓúÊöÚúãóÇáñ ãóÔúåõæÑñ Þöíáó åõæó ÇÓúÊöÚúãóÇáñ(15/102)
æóáóÇ ÊóãúÔö Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãóÑóÍðÇ Åöäøóßó áóäú ÊóÎúÑöÞó ÇáúÃóÑúÖó æóáóäú ÊóÈúáõÛó ÇáúÌöÈóÇáó ØõæáðÇ (37)
ÍóÞöíÞöíøñ Ãóæú áöÃóäøó åóÐóÇ ÇáúãóÌóÇÒó ÛóáóÈó ÍóÊøóì ÓóÇæóì
ÇáúÍóÞöíÞóÉó¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ãóÇ ÃóäúÒóáó åÄõáÇÁö ÅöáøóÇ ÑóÈøõ ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 102] æóÞóÇáó:
Ðóãøõ ÇáúãóäóÇÒöáö ÈóÚúÏó ãóäúÒöáóÉö Çááøöæóì ... æóÇáúÚóíúÔõ ÈóÚúÏó ÃõæáóÆößó ÇáúÃóíøóÇãö
æóÝöíå ÊóÌúÑöíÏ ÇáúÅöÓúäóÇÏ ãóÓúÄõáðÇ Åöáóì Êöáúßó ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÈöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ÓõÄóÇáõ ÃóÕúÍóÇÈöåóÇ¡ æóåõæó ãöäú äõßóÊö ÈáÇÛÉ ÇáúÞõÑúÂä.
[37]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 37]
æóáÇ ÊóãúÔö Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãóÑóÍÇð Åöäøóßó áóäú ÊóÎúÑöÞó ÇáúÃóÑúÖó æóáóäú ÊóÈúáõÛó ÇáúÌöÈÇáó ØõæáÇð (37)
äõåöíó Úóäú ÎóÕúáóÉò ãöäú ÎöÕóÇáö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö¡ æóåöíó ÎóÕúáóÉõ ÇáúßöÈúÑöíóÇÁö¡ æóßóÇäó Ãóåúáõ ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö íóÊóÚóãøóÏõæäóåóÇ. æóåóÐöåö ÇáúæóÕöíøóÉõ ÇáúÎóÇãöÓóÉó ÚóÔúÑóÉó.
æóÇáúÎöØóÇÈõ áöÛóíúÑö ãõÚóíøóäò áöíóÚõãøó ßõáøó ãõÎóÇØóÈò¡ æóáóíúÓó ÎØÇÈÇ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÅöÐú áóÇ íõäóÇÓöÈõ ãóÇ ÈóÚúÏóåõ.
æóÇáúãóÑóÍõ- ÈöÝóÊúÍö Çáúãöíãö æóÝóÊúÍö ÇáÑøóÇÁö-: ÔöÏøóÉõ ÇÒúÏöåóÇÁö ÇáúãóÑúÁö æóÝóÑóÍöåö ÈöÍóÇáöåö Ýöí ÚóÙóãóÉö ÇáÑøöÒúÞö.
æãóÑóÍÇð ãóÕúÏóÑñ æóÞóÚó ÍóÇáðÇ ãöäú ÖóãöíÑö ÊóãúÔö. æóãóÌöíÁõ ÇáúãóÕúÏóÑö ÍóÇáðÇ ßãÌíÆå ÕÝÉ íÑÏ ãöäúåõ ÇáúãõÈóÇáóÛóÉõ Ýöí ÇáöÇÊøöÕóÇÝö. æóÊóÃúæöíáõåõ ÈöÇÓúãö ÇáúÝóÇÚöáö¡ Ãóíú áóÇ ÊóãúÔö ãóÇÑöÍðÇ¡ Ãóíú ãöÔúíóÉó ÇáúãóÇÑöÍö¡ æóåöíó ÇáúãöÔúíóÉõ ÇáÏøóÇáøóÉõ Úóáóì ßöÈúÑöíóÇÁö ÇáúãóÇÔöí ÈöÊóãóÇíõáò æóÊóÈóÎúÊõÑò. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãóÑóÍÇð ãóÝúÚõæáðÇ ãõØúáóÞðÇ ãõÈóíøöäðÇ áöÝöÚúáö ÊóãúÔö áöÃóäøó áöáúãóÔúíö ÃóäúæóÇÚðÇ¡ ãöäúåóÇ: ãóÇ íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó ÕóÇÍöÈóåõ Ðõæ ãóÑóÍò.
ÝóÅöÓúäóÇÏõ ÇáúãóÑóÍö Åöáóì ÇáúãóÔúíö ãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ. æóÇáúãóÔúíõ ãóÑóÍðÇ Ãóäú íóßõæäó Ýöí ÇáúãóÔúíö ÔöÏøóÉõ æóØúÁò Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö æóÊóØóÇæõáñ Ýöí ÈóÏóäö ÇáúãóÇÔöí.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøóßó áóäú ÊóÎúÑöÞó ÇáúÃóÑúÖó ÇÓúÊöÆúäóÇÝ äÇÔìÁ Úóäö Çáäøóåúíö ÈöÊóæúÌöíåö ÎöØóÇÈò ËóÇäò Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì Úóáóì ÓóÈöíáö ÇáÊøóåóßøõãö¡ Ãóíú Ãóäøóßó ÃóíøõåóÇ ÇáúãóÇÔöí ãóÑóÍðÇ(15/103)
ßõáøõ Ðóáößó ßóÇäó ÓóíøöÆõåõ ÚöäúÏó ÑóÈøößó ãóßúÑõæåðÇ (38)
áóÇ ÊóÎúÑöÞõ ÈöãóÔúíößó ÃóÏöíãó ÇáúÃóÑúÖö¡ æóáóÇ ÊóÈúáõÛõ ÈöÊóØóÇæõáößó Ýöí ãóÔúíößó Øõæáó ÇáúÌöÈóÇáö¡ ÝóãóÇÐóÇ íõÛúÑöíßó ÈöåóÐöåö ÇáúãöÔúíóÉö.
æóÇáúÎóÑúÞõ: ÞóØúÚõ ÇáÔøóíúÁö æóÇáúÝóÕúáõ Èóíúäó ÇáúÃóÏöíãö¡ ÝóÎóÑúÞõ ÇáúÃóÑúÖö ÊóãúÒöíÞõ ÞÔÑ ÇáÊøõÑóÇÈ.
æóÇáúßóáóÇã ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÛúáöíÙö ÈöÊóäúÒöíáö ÇáúãóÇÔöí ÇáúæóÇØöÆö ÇáúÃóÑúÖó ÈöÔöÏøóÉö ãóäúÒöáóÉö ãóäú íóÈúÊóÛöí ÎóÑúÞó æóÌúåö ÇáúÃóÑúÖö æóÊóäúÒöíáöåö Ýöí ÊóØóÇæõáöåö Ýöí ãóÔúíöåö Åöáóì ÃóÚúáóì ãóäúÒöáóÉö ãóäú íõÑöíÏõ Ãóäú íóÈúáõÛó Øõæáó ÇáúÌöÈóÇáö.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáÊøóåóßøõãö ÇáÊøóÔúäöíÚõ ÈöåóÐóÇ ÇáúÝöÚúáö. ÝóÏóáøó Ðóáößó Úóáóì Ãóäøó Çáúãóäúåöíøó Úóäúåõ ÍóÑóÇãñ áöÃóäøóåõ ÝóÓóÇÏñ Ýöí ÎõáõÞö ÕóÇÍöÈöåö æóÓõæÁñ Ýöí äöíøóÊöåö æÅåÇäÉ ááäøóÇÓ ÈöÅöÙúåóÇÑ ÇáÔÝæÝ Úóáóíúåöãú æóÅöÑúåóÇÈöåöãú ÈöÞõæøóÊöåö.
æóÚóäú ÚõãóÑó Èúäö ÇáúÎóØøóÇÈö: Ãóäøóåõ ÑóÃóì ÛõáóÇãðÇ íóÊóÈóÎúÊóÑõ Ýöí ãöÔúíóÊöåö ÝóÞóÇáó áóåõ: «Åöäøó ÇáúÈóÎúÊóÑóÉó ãöÔúíóÉñ ÊõßúÑóåõ ÅöáøóÇ Ýöí ÓóÈöíáö Çááøóåö» íóÚúäöí áöÃóäøóåóÇ íõÑúåöÈõ ÈöåóÇ ÇáúÚóÏõæøó ÅöÙúåóÇÑðÇ áöáúÞõæøóÉö Úóáóì ÃóÚúÏóÇÁö ÇáÏøöíäö Ýöí ÇáúÌöåóÇÏö.
æóÅöÙúåóÇÑõ ÇÓúãö (ÇáúÃóÑúÖö) Ýöí Þóæúáöåö: áóäú ÊóÎúÑöÞó ÇáúÃóÑúÖó Ïõæäó ÅöÖúãóÇÑò áöíóßõæäó åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãõ ãõÓúÊóÞöáøðÇ Úóäú ÛóíúÑöåö ÌóÇÑöíðÇ ãÌúÑì ÇáúãËá.
[38]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 38]
ßõáøõ Ðáößó ßÇäó ÓóíøöÆõåõ ÚöäúÏó ÑóÈøößó ãóßúÑõæåÇð (38)
ÊóÐúíöíáñ áöáúÌõãóáö ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉö ÇÈúÊöÏóÇÁð ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÞóÖì ÑóÈøõßó ÃóáøóÇ ÊóÚúÈõÏõæÇ ÅöáøóÇ ÅöíøóÇåõ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 23] ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÇ ÇÔúÊóãóáóÊú Úóáóíúåö ãöäó ÇáÊøóÍúÐöíÑóÇÊö æóÇáäøóæóÇåöí. Ýóßõáøõ ÌõãúáóÉò ÝöíåóÇ ÃóãúÑøñ åöíó ãõÞúÊóÖöíóÉñ äóåúíðÇ Úóäú ÖöÏøöåö¡ æóßõáøõ ÌõãúáóÉò ÝöíåóÇ äóåúíñ åöíó ãõÞúÊóÖöíóÉñ ÔóíúÆðÇ ãóäúåöíøðÇ Úóäúåõ¡ ÝóÞóæúáõåõ: ÃóáøóÇ ÊóÚúÈõÏõæÇ ÅöáøóÇ ÅöíøóÇåõ íóÞúÊóÖöí ÚöÈóÇÏóÉð ãóÐúãõæãóÉð ãóäúåöíøðÇ ÚóäúåóÇ¡ æóÞóæúáõåõ: æóÈöÇáúæÇáöÏóíúäö ÅöÍúÓÇäÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ:
23] íóÞúÊóÖöí ÅöÓóÇÁóÉð ãóäúåöíøðÇ ÚóäúåóÇ¡ æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáúÞöíóÇÓö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÓóíøöÆóÉð- ÈöÝóÊúÍö ÇáúåóãúÒóÉö ÈóÚúÏó ÇáúãõËóäøóÇÉö ÇáÊøóÍúÊöíøóÉö æóÈóåóÇÁö ÊóÃúäöíËò Ýöí ÂÎöÑöåö¡ æóåöíó ÖöÏøõ ÇáúÍóÓóäóÉö.(15/104)
Ðóáößó ãöãøóÇ ÃóæúÍóì Åöáóíúßó ÑóÈøõßó ãöäó ÇáúÍößúãóÉö æóáóÇ ÊóÌúÚóáú ãóÚó Çááøóåö ÅöáóåðÇ ÂÎóÑó ÝóÊõáúÞóì Ýöí Ìóåóäøóãó ãóáõæãðÇ ãóÏúÍõæÑðÇ (39)
ÝóÇáøóÐöí æõÕöÝó ÈöÇáÓøóíøöÆóÉö æóÈöÃóäøóåõ ãóßúÑõæåñ áóÇ íóßõæäõ ÅöáøóÇ ãóäúåöíøðÇ Úóäúåõ Ãóæú ãóÃúãõæÑðÇ ÈöÖöÏøöåö ÅöÐú áóÇ íóßõæäõ ÇáúãóÃúãõæÑõ Èöåö ãóßúÑõæåðÇ áöáúÂãöÑö Èöåö¡ æóÈöåóÐóÇ íÙúåÑ ááÓÇãÚ ãÚóÇä ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Ýöí Þóæúáöåö: ßõáøõ Ðáößó.
æóÅöäøóãóÇ ÇÚúÊõÈöÑó ãóÇ Ýöí ÇáúãóÐúßõæÑóÇÊö ãöäú ãóÚóÇäöí Çáäøóåúíö áöÃóäøó ÇáúÃóåóãøó åõæó ÇáúÅöÞúáóÇÚõ ÚóãøóÇ íóÞúÊóÖöíåö ÌóãöíÚõåóÇ ãöäó ÇáúãóÝóÇÓöÏö ÈöÇáÕøóÑóÇÍóÉö Ãóæú ÈöÇáöÇáúÊöÒóÇãö¡ áöÃóäøó ÏóÑúÁó ÇáúãóÝóÇÓöÏö Ãóåóãøõ ãöäú ÌóáúÈö ÇáúãóÕóÇáöÍö Ýöí ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö æóÅöäú ßóÇäóÇ ãõÊóáóÇÒöãóíúäö Ýöí ãöËúáö åóÐóÇ.
æóÞóæúáõåõ: ÚöäúÏó ÑóÈøößó ãõÊóÚóáøöÞñ Èö ãóßúÑõæåÇð Ãóíú åõæó ãóÐúãõæãñ ÚöäúÏó Çááøóåö. æóÊóÞúÏöíãõ åóÐóÇ ÇáÙøóÑúÝö Úóáóì ãõÊóÚóáøöÞöåö áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáÙøóÑúÝö ÅöÐú åõæó ãõÖóÇÝñ áöÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö¡ ÝóÒöíóÇÏóÉõ ÚöäúÏó ÑóÈøößó ãóßúÑõæåÇð áöÊóÔúäöíÚö ÇáúÍóÇáóÉö¡ Ãóíú ãóßúÑõæåðÇ ÝöÚúáõåõ ãöäú ÝóÇÚöáöåö. æóÝöíåö ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÃóäøó ÝóÇÚöáóåõ ãóßúÑõæåñ ÚöäúÏó Çááøóåö.
æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò¡ æóÚóÇÕöãñ¡ æóÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÎóáóÝñ ßÇäó ÓóíøöÆõåõ- ÈöÖóãøö ÇáúåóãúÒóÉö æóÈóåóÇÁö ÖóãöíÑò Ýöí ÂÎöÑöåö-. æóÇáÖøóãöíÑõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ßõáøõ Ðáößó¡ æßõáøõ Ðáößó åõæó äÝÓ ÇáÓíÁ ÝÅÖÇÝÉ (ÓíìÁ) Åöáóì ÖóãöíÑöåö ÅöÖóÇÝóÉñ ÈóíóÇäöíøóÉñ ÊõÝöíÏõ ÞõæøóÉ ÕÝÉ ÇáÓíÁ ÍóÊøóì ßóÃóäøóåõ ÔóíúÆóÇäö íõÖóÇÝõ
ÃóÍóÏõåõãóÇ Åöáóì ÇáúÂÎóÑö. æóåóÐöåö äõßúÊóÉõ ÇáúÅöÖóÇÝóÉö ÇáúÈóíóÇäöíøóÉö ßõáøóãóÇ æóÞóÚóÊú¡ Ãóíú ßóÇäó ãóÇ äóåóì Úóäúåõ ãöäú Ðóáößó ãóßúÑõæåðÇ ÚöäúÏó Çááøóåö.
æóíóäúÈóÛöí Ãóäú íóßõæäó ãóßúÑõæåÇð ÎóÈóÑðÇ ËóÇäöíðÇ áö (ßóÇäó) áöÃóäøóåõ ÇáúãõäóÇÓöÈõ áöáúÞöÑóÇÁóÊóíúäö.
[39]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 39]
Ðáößó ãöãøóÇ ÃóæúÍì Åöáóíúßó ÑóÈøõßó ãöäó ÇáúÍößúãóÉö æóáÇ ÊóÌúÚóáú ãóÚó Çááøóåö ÅöáåÇð ÂÎóÑó ÝóÊõáúÞì Ýöí Ìóåóäøóãó ãóáõæãÇð ãóÏúÍõæÑÇð (39)
Ðáößó ãöãøóÇ ÃóæúÍì Åöáóíúßó ÑóÈøõßó ãöäó ÇáúÍößúãóÉö ÚóÏóáó Úóäú ãõÎóÇØóÈóÉö ÇáúÃõãøóÉö ÈöÖóãóÇÆöÑö ÌóãúÚö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó æóÖóãóÇÆöÑö ÇáúãõÎóÇØóÈö ÛóíúÑö ÇáúãõÚóíøóäö Åöáóì ÎØÇÈ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÑóÏøðÇ Åöáóì ãóÇ ÓóÈóÞó Ýöí Ãóæøóáö åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö ãöäú Þóæúáöåö: æóÞóÖì ÑóÈøõßó ÅöáóÎ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 23] . æóåõæó ÊóÐúíöíáñ ãõÚúÊóÑöÖñ Èóíúäó Ìõãóáö Çáäøóåúíö. æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Åöáóì ÌóãöíÚö ãóÇ ÐõßöÑó ãöäó ÇáúÃóæóÇãöÑö æóÇáäøóæóÇåöí ÕóÑóÇÍóÉñ ãöäú Þóæúáöåö: æóÞóÖì ÑóÈøõßó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 23] .(15/105)
æóÝöí åóÐóÇ ÇáÊøóÐúíöíáö ÊóäúÈöíåñ Úóáóì Ãóäøó ãóÇ ÇÔúÊóãóáóÊú Úóáóíúåö ÇáúÂíóÇÊõ ÇáÓóÈúÚó ÚóÔúÑóÉó åõæó ãöäó ÇáúÍößúãóÉö¡ ÊóÍúÑöíÖðÇ Úóáóì ÇÊøöÈóÇÚö ãóÇ ÝöíåóÇ æóÃóäøóåõ ÎóíúÑñ ßóËöíÑñ. æóÝöíåö ÇãúÊöäóÇäñ Úáì ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäøó Çááøóåó ÃóæúÍóì Åöáóíúåö¡ ÝóÐóáößó æóÌúåõ Þóæúáöåö: ãöãøóÇ ÃóæúÍì Åöáóíúßó ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì Ãóäøó ãöËúáó Ðóáößó áóÇ íóÕöáõ Åöáóíúåö ÇáúÃõãøöíøõæäó áóæúáóÇ ÇáúæóÍúíõ ãöäó Çááøóåö¡ æóÃóäøóåõ Úóáøóãóåõ ãóÇ áóãú íóßõäú íóÚúáóãõ æóÃóãóÑóåõ Ãóäú íõÚóáøöãóåõ ÇáäøóÇÓó.
æóÇáúÍößúãóÉõ: ãóÚúÑöÝóÉõ ÇáúÍóÞóÇÆöÞö Úóáóì ãóÇ åöíó Úóáóíúåö Ïõæäó ÛóáóØò æóáóÇ ÇÔúÊöÈóÇåò¡ æóÊõØúáóÞõ Úóáóì ÇáúßóáóÇãö ÇáÏøóÇáøö ÚóáóíúåóÇ. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáå ÊóÚóÇáóì: íõÄúÊöí ÇáúÍößúãóÉó ãóäú íóÔÇÁõ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 269] .
æóáÇ ÊóÌúÚóáú ãóÚó Çááøóåö ÅöáåÇð ÂÎóÑó ÝóÊõáúÞì Ýöí Ìóåóäøóãó ãóáõæãÇð ãóÏúÍõæÑÇð ÚóØúÝñ Úóáóì Ìõãóáö Çáäøóåúíö ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉö¡ æóåóÐóÇ ÊóÃúßöíÏñ áöãóÖúãõæäö ÌõãúáóÉö ÃóáøóÇ ÊóÚúÈõÏõæÇ ÅöáøóÇ ÅöíøóÇåõ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 23] ¡ ÃõÚöíÏó áöÞóÕúÏö ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÃóãúÑö ÇáÊøóæúÍöíÏö ÈöÊóßúÑöíÑö ãóÖúãõæäöåö æóÈöãóÇ ÑõÊøöÈó Úóáóíúåö ãöäó ÇáúæóÚöíÏö ÈöÃóäú íõÌóÇÒóì ÈöÇáúÎõáõæÏö Ýöí ÇáäøóÇÑö ãõåóÇäðÇ.
æóÇáúÎöØóÇÈõ áöÛóíúÑö ãõÚóíøóäò Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúãóäúåöíøóÇÊö ÞóÈúáóåõ¡ æóÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåö ÚóÞöÈóåõ: ÃóÝóÃóÕúÝÇßõãú ÑóÈøõßõãú ÈöÇáúÈóäöíäó ÇáúÂíóÉ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 40] .
æóÇáúÅöáúÞóÇÁõ: Ñóãúíõ ÇáúÌöÓúãö ãöäú ÃóÚúáóì Åöáóì ÃóÓúÝóáó¡ æóåõæó íõÄúÐöäõ ÈöÇáúÅöåóÇäóÉö.
æóÇáúãóáõæãõ: ÇáøóÐöí íõäúßóÑõ Úóáóíúåö ãóÇ ÝóÚóáóåõ.
æóÇáúãóÏúÍõæÑõ: ÇáúãóØúÑõæÏõ¡ Ãóíö ÇáúãóØúÑõæÏõ ãöäú ÌóÇäöÈö Çááøóåö¡ Ãóíú ãóÛúÖõæÈñ Úóáóíúåö æóãõÈúÚóÏñ ãóäú ÑóÍúãóÊöåö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö.
æó «ÊõáúÞóì» ãóäúÕõæÈñ Ýöí ÌóæóÇÈö Çáäøóåúíö ÈöÝóÇÁö ÇáÓøóÈóÈöíøóÉö æóÇáÊøóÓóÈøõÈö Úóáóì Çáúãóäúåöíøö Úóäúåõ¡ Ãóíú ÝóíóÊóÓóÈøóÈõ Úóáóì ÌóÚúáößó ãóÚó Çááøóåö ÅöáóåðÇ ÂÎóÑó ÅöáúÞóÇÄõßõ Ýöí Ìóåóäøóã.(15/106)
ÃóÝóÃóÕúÝóÇßõãú ÑóÈøõßõãú ÈöÇáúÈóäöíäó æóÇÊøóÎóÐó ãöäó ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÅöäóÇËðÇ Åöäøóßõãú áóÊóÞõæáõæäó ÞóæúáðÇ ÚóÙöíãðÇ (40)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 40]
ÃóÝóÃóÕúÝÇßõãú ÑóÈøõßõãú ÈöÇáúÈóäöíäó æóÇÊøóÎóÐó ãöäó ÇáúãóáÇÆößóÉö ÅöäÇËÇð Åöäøóßõãú áóÊóÞõæáõæäó ÞóæúáÇð ÚóÙöíãÇð (40)
ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì ãõÞóÏøóÑò íóÏõáøõ Úóáóì ÊóÞúÏöíÑöåö ÇáúãõÝóÑøóÚö Úóáóíúåö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÃóÝóÖøóáóßõãõ Çááøóåõ ÝóÃóÚúØóÇßõãõ ÇáúÈóäöíäó æóÌóÚóáó áöäóÝúÓöåö ÇáúÈóäóÇÊö. æóãõäóÇÓóÈóÊõåõ áöãóÇ ÞóÈúáóåõ Ãóäøó äöÓúÈóÉó ÇáúÈóäóÇÊö Åöáóì Çááøóåö ÇÏøöÚóÇÁõ ÂáöåóÉò ÊóäúÊóÓöÈõ Åöáóì Çááå ÈöÇáäøõÈõæøóÉö¡ ÅöÐú ÚóÈóÏó ÝóÑöíÞñ ãöäó ÇáúÚóÑóÈö ÇáúãóáóÇÆößóÉó ßóãóÇ ÚóÈóÏõæÇ ÇáúÃóÕúäóÇãó¡ æóÇÚúÊóáøõæÇ áöÚöÈóÇÏóÊöåöãú ÈöÃóäøó ÇáúãóáóÇÆößóÉó ÈóäóÇÊõ Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ßóãóÇ Íóßóì Úóäúåõãú Ýöí Þóæúáöåö: æóÌóÚóáõæÇ ÇáúãóáÇÆößóÉó ÇáøóÐöíäó åõãú ÚöÈÇÏõ ÇáÑøóÍúãäö ÅöäÇËÇð Åöáóì Þóæúáöåö: æóÞÇáõæÇ áóæú ÔÇÁó ÇáÑøóÍúãäõ ãóÇ ÚóÈóÏúäÇåõãú [ÇáÒÎÑÝ: 19- 20] .
ÝóáóãøóÇ äõåõæÇ Úóäú Ãóäú íóÌúÚóáõæÇ ãóÚó Çááøóåö ÅöáóåðÇ ÂÎóÑó ÎóÕøóÕó ÈöÇáÊøóÍúÐöíÑö ÚöÈóÇÏóÉó ÇáúãóáóÇÆößóÉö áöÆóáøóÇ íóÊóæóåøóãõæÇ Ãóäøó ÚöÈóÇÏóÉó ÇáúãóáóÇÆößóÉö áóíúÓóÊú ßóÚöÈóÇÏóÉö ÇáúÃóÕúäóÇãö áöÃóäøó ÇáúãóáóÇÆößóÉó ÈóäóÇÊõ Çááøóåö áöíóÊóæóåøóãõæÇ Ãóäøó Çááøóåó íóÑúÖóì ÈöÃóäú íóÚúÈõÏõæÇ ÃóÈúäóÇÁóåõ.
æóÞóÏú ÌóÇÁó ÅöÈúØóÇáõ ÚöÈóÇÏóÉö ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÈöÅöÈúØóÇáö ÃóÕúáöåóÇ Ýöí ãõÚúÊóÞóÏöåöãú¡ æóåõæó Ãóäøóåõãú ÈóäóÇÊõ Çááøóåö¡ ÝóÅöÐóÇ ÊóÈóíøóäøó ÈõØúáóÇäõ Ðóáößó ÚóáöãõæÇ Ãóäøó ÌóÚúáóåõãõ ÇáúãóáóÇÆößóÉó ÂáöåóÉð íõÓóÇæöí ÌóÚúáóåõãõ ÇáúÃóÕúäóÇãó ÂáöåóÉð.
ÝóÌõãúáóÉõ ÃóÝóÃóÕúÝÇßõãú ÑóÈøõßõãú ÈöÇáúÈóäöíäó Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ ãõÊóÝóÑøöÚóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóáÇ ÊóÌúÚóáú ãóÚó Çááøóåö ÅöáåÇð ÂÎóÑó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 39] ÊóÝúÑöíÚðÇ Úóáóì Çáäøóåúíö ßóãóÇ ÈóíøóäøóÇåõ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøó Çáúãóäúåöíøó Úóäúåõ ãõÔúÊóãöáñ Úõãõæãõåõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáäøóæúÚö ÇáúÎóÇÕøö ÇáúÌóÏöíÑö ÈöÊóÎúÕöíÕöåö ÈöÇáúÅöäúßóÇÑö æóåõæó ÔóÈöíåñ ÈöÈóÏóáö ÇáúÈóÚúÖö. ÝóÇáúÝóÇÁõ áöáÊøóÝúÑöíÚö æóÍóÞøõåóÇ Ãóäú ÊóÞóÚó Ýöí Ãóæøóáö ÌõãúáóÊöåóÇ æóáóßöäú ÃóÎøóÑóåóÇ Ãóäøó áöáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÇáÕøóÏúÑó Ýöí ÃõÓúáõæÈö ÇáúßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈöíøö. æóåóÐóÇ åõæó ÇáúæóÌúåõ ÇáúÍóÓóäõ Ýöí ãóæúÞöÚö ÍõÑõæÝö ÇáúÚóØúÝö ãóÚó åóãúÒóÉö ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇã.
æóÈóÚÖ ÇáúÃóÆöãøóÉ íóÌúÚóáõ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãó Ýöí ãöËúáö åóÐóÇ ÇÓúÊöÝúåóÇãðÇ Úóáóì ÇáúãóÚúØõæÝö æóÇáúÚóÇØöÝö.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÅöäúßóÇÑñ æóÊóåóßøõãñ.(15/107)
æóÇáúÅöÕúÝóÇÁõ: ÌóÚúáõ ÇáÔøóíúÁö ÕóÝúæðÇ¡ Ãóíú ÎóÇáöÕðÇ¡ æóÊóÚúÏöíóÉõ ÃóÕúÝóì Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúÍóÐúÝö æóÇáúÅöíÕóÇáö¡ æóÃóÕúáõåõ: ÃóÝóÃóÕúÝóì áóßõãú. æóÞóæúáõåõ: ÈöÇáúÈóäöíäó ÇáúÈóÇÁõ Ýöíåö ÅöãøóÇ
ãóÒöíÏóÉñ áöÊóæúßöíÏö áõÕõæÞö ÝöÚúáö (ÃóÕúÝóì) ÈöãóÝúÚõæáöåö. æóÃóÕúáõåõ: ÃóÝóÃóÕúÝóì áóßõãú ÑóÈøõßõãõ ÇáúÈóäöíäó¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇãúÓóÍõæÇ ÈöÑõÄõÓößõãú [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 6] Ãóæú Öóãøóäó ÃóÕúÝóì ãóÚúäóì ÂËóÑó ÝóÊóßõæäõ ÇáúÈóÇÁõ áöáÊøóÚúÏöíóÉö ÏóÇáøóÉð Úóáóì ãóÚúäóì ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕö ÈöãóÌúÑõæÑöåóÇ¡ ÝóÕóÇÑó (ÃóÕúÝóì) ãóÚó ãõÊóÚóáøöÞöåö ÈöãóäúÒöáóÉö ÝöÚúáóíúäö¡ Ãóíú ÞóÕóÑó ÇáúÈóäöíäó Úóáóíúßõãú Ïõæäóåõ¡ Ãóí ÌÚá áã ÇáúÈóäöíäó ÎóÇáöÕóÉð áóÇ íõÓóÇæöíßõãú åõæó ÈöÃóãúËóÇáöåöãú¡ æóÌóÚóáó áöäóÝúÓöåö ÇáúÅöäóÇËó ÇáøóÊöí ÊóßúÑóåõæäóåóÇ. æóÝóÓóÇÏõ Ðóáößó ÙóÇåöÑñ ÈöÃóÏúäóì äóÙóÑò ÝóÅöÐóÇ ÊóÈóíøóäó ÝóÓóÇÏõåõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÖúÚö ÝóÞóÏú ÊóÈóíøóäó ÇäúÊöÝóÇÁõ æõÞõæÚöåö ÅöÐú åõæó ÛóíúÑõ áóÇÆöÞò ÈöÌóáóÇáö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó åóÐóÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóíóÌúÚóáõæäó áöáøóåö ÇáúÈóäÇÊö ÓõÈúÍÇäóåõ æóáóåõãú ãóÇ íóÔúÊóåõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøóÍúáö [57] . æóÞóæúáöåö: Åöäú íóÏúÚõæäó ãöäú Ïõæäöåö ÅöáøóÇ ÅöäÇËÇð Ýöí [ÇáäøöÓóÇÁö: 117] .
æóÌõãúáóÉõ Åöäøóßõãú áóÊóÞõæáõæäó ÞóæúáðÇ ÚóÙöíãÇð ÊóÞúÑöíÑñ áöãóÚúäóì ÇáúÅöäúßóÇÑö æóÈóíóÇäñ áóåõ¡ Ãóíú ÊóÞõæáõæäó:
ÇÊøóÎóÐó Çááøóåõ ÇáúãóáóÇÆößóÉó ÈóäóÇÊò. æóÃóßøóÏó ÝöÚúáó «ÊóÞõæáõæäó» ÈöãóÕúÏóÑöåö ÊóÃúßöíÏðÇ áöãóÚúäóì ÇáúÅöäúßóÇÑö. æóÌóÚóáóåõ ãõÌóÑøóÏó Þóæúáò áöÃóäøóåõ áóÇ íóÚúÏõæ Ãóäú íóßõæäó ßóáóÇãðÇ ÕóÏóÑó Úóäú ÛóíúÑö ÑóæöíøóÉò¡ áöÃóäøóåõ áóæú ÊóÃóãøóáóåõ ÞóÇÆöáõåõ ÃóÏúäóì ÊóÃóãøõáò áóæóÌóÏóåõ ÛóíúÑó ÏóÇÎöáò ÊóÍúÊó ÞóÖóÇíóÇ ÇáúãóÞúÈõæáö ÚóÞúáðÇ.
æóÇáúÚóÙöíãõ: ÇáúÞóæöíøõ. æóÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ Ãóäøóåõ ÚóÙöíãñ Ýöí ÇáúÝóÓóÇÏö æóÇáúÈõØúáóÇäö ÈöÞóÑöíäóÉö ÓöíóÇÞö ÇáúÅöäúßóÇÑö.
æóáóÇ ÃóÈúáóÛõ Ýöí ÊóÞúÈöíÍö Þóæúáöåöãú ãöäú æóÕúÝöåö ÈöÇáúÚóÙöíãö¡ áöÃóäøóåõ Þóæúáñ ãóÏúÎõæáñ ãöäú ÌóæóÇäöÈöåö áöÇÞúÊöÖóÇÆöåö ÅöíËóÇÑó Çááøóåö ÈöÃóÏúæóäö ÕöäúÝóíö ÇáúÈõäõæøóÉö ãóÚó ÊóÎúæöíáöåöãõ ÇáÕøöäúÝó ÇáúÃóÔúÑóÝó. Ëõãøó ãóÇ íóÞúÊóÖöíåö Ðóáößó ãöäú äöÓúÈóÊöåö ÎóÕóÇÆöÕó ÇáúÃóÌúÓóÇãö áöáøóåö ÊóÚóÇáóì ãöäú ÊóÑúßöíÈò æóÊóæóáøõÏò æóÇÍúÊöíóÇÌò Åöáóì ÇáúÃóÈúäóÇÁö áöáúÅöÚóÇäóÉö æóáöíõÎóáøöÝõæÇ ÇáúÃóÕúáó ÈóÚúÏó ÒóæóÇáöåö¡ ÝóÃóíøõ ÝóÓóÇÏò ÃóÚúÙóãõ ãöäú åóÐóÇ.
æóÝöí Þóæúáöåö: ÇÊøóÎóÐó ÅöíãóÇÁñ Åöáóì ÝóÓóÇÏò ÂÎóÑó¡ æóåõæó Ãóäøóåõãú íóÞõæáõæäó: ÇÊøóÎóÐó Çááøóåõ æóáóÏÇð [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 116] . æóÇáöÇÊøöÎóÇÐõ íóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõ ÎóáóÞóåõ áöíóÊøóÎöÐóåõ¡ æóÐóáößó íõäóÇÝöí ÇáÊøóæóáøõÏó ÝóßóíúÝó íóáúÊóÆöãõ(15/108)
æóáóÞóÏú ÕóÑøóÝúäóÇ Ýöí åóÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö áöíóÐøóßøóÑõæÇ æóãóÇ íóÒöíÏõåõãú ÅöáøóÇ äõÝõæÑðÇ (41)
Ðóáößó ãóÚó Þóæúáöåöãõ: ÇáúãóáóÇÆößóÉõ ÈóäóÇÊõ Çááøóåö ãöäú ÓóÑóæóÇÊö ÇáúÌöäøö¡ æóßóíúÝó íóÎúáõÞõ ÇáÔøóíúÁó Ëõãøó íóßõæäõ ÇÈúäðÇ áóåõ ÝóÐóáößó Ýöí ÇáúÈõØúáóÇäö ÖöÛúËñ Úáì ÅÈøÇáÉ.
[41]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 41]
æóáóÞóÏú ÕóÑøóÝúäÇ Ýöí åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö áöíóÐøóßøóÑõæÇ æóãÇ íóÒöíÏõåõãú ÅöáÇøó äõÝõæÑÇð (41)
áóãøóÇ ÐóßóÑó ÝóÙóÇÚóÉó Þóæúáöåöãú ÈöÃóäøó ÇáúãóáóÇÆößóÉó ÈóäóÇÊõ Çááøóåö ÃóÚúÞóÈó Ðóáößó ÈöÃóäøó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö åóÏúíðÇ ßóÇÝöíðÇ¡ æóáóßöäøóåõãú íóÒúÏóÇÏõæäó äõÝõæÑðÇ ãöäú ÊóÏóÈøõÑöåö.
ÝóÌõãúáóÉõ æóáóÞóÏú ÕóÑøóÝúäÇ Ýöí åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö ãõÚúÊóÑöÖóÉñ ãõÞúÊóÑöäóÉñ ÈöæóÇæö ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö.
æóÇáÖøóãöíÑõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáøóÐöíäó ÚóÈóÏõæÇ ÇáúãóáóÇÆößóÉó æóÒóÚóãõæåõãú ÈóäóÇÊö Çááøóåö.
æóÇáÊøóÕúÑöíÝõ: ÃóÕúáõåõ ÊóÚóÏøõÏõ ÇáÕøóÑúÝö¡ æóåõæó ÇáäøóÞúáõ ãöäú ÌöåóÉò Åöáóì ÃõÎúÑóì. æóãöäúåõ ÊóÕúÑöíÝõ ÇáÑøöíóÇÍö¡ æóåõæó åõäóÇ ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáÊøóÈúíöíäö ÈöãõÎúÊóáöÝö ÇáúÈóíóÇäö æóãõÊóäóæøöÚöåö. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÇäúÙõÑú ßóíúÝó äõÕóÑøöÝõ ÇáúÂíÇÊö Ëõãøó åõãú íóÕúÏöÝõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [46] .
æóÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáõ ÕóÑøóÝúäÇ áöÃóäøó ÇáúÝöÚúáó äóÒóáó ãóäúÒöáóÉó ÇááøóÇÒöãö Ýóáóãú íõÞóÏøóÑú áóåõ ãóÝúÚõæáñ¡ Ãóíú¡ ÈóíøóäøóÇ ÇáúÈóíóÇäó¡ Ãóíú áöíóÐøóßøóÑõæÇ ÈöÈóíóÇäöåö. æóíóÐøóßøóÑõæÇ: ÃóÕúáõåõ íóÊóÐóßøóÑõæÇ¡ ÝóÃõÏúÛöãó ÇáÊøóÇÁõ Ýöí ÇáÐøóÇáö áöÊóÞóÇÑõÈö ãóÎúÑóÌóíúåöãóÇ¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí Ãóæøóáö ÓõæÑóÉö íõæäõÓó¡ æóåõæó ãöäó ÇáÐøõßúÑö ÇáúãóÖúãõæãö ÇáÐøóÇáö ÇáøóÐöí åõæó ÖöÏøõ ÇáäøöÓúíóÇäö.
æóÖóãöíÑõ áöíóÐøóßøóÑõæÇ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãóÚúáõæãò ãöäó ÇáúãóÞóÇãö Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: ÃóÝóÃóÕúÝÇßõãú ÑóÈøõßõãú ÈöÇáúÈóäöíäó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 40] Ãóíú áöíóÐøóßøóÑó ÇáøóÐöíäó ÎõæØöÈõæÇ ÈöÇáÊøóæúÈöíÎö Ýöí Þóæúáöåö: ÃóÝóÃóÕúÝÇßõãú ÑóÈøõßõãú [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 40] ¡ Ýóåõæó ÇáúÊöÝóÇÊñ ãöäö ÇáúÎöØóÇÈö Åöáóì ÇáúÛóíúÈóÉö¡ Ãóæú ãöäú ÎöØóÇÈö ÇáúãõÔúÑößöíäó Åöáóì ÎöØóÇÈö ÇáúãõÄúãöäöíäó.
æóÞóæúáõåõ: æóãÇ íóÒöíÏõåõãú ÅöáøóÇ äõÝõæÑÇð ÊóÚóÌøõÈñ ãöäú ÍóÇáöåöãú.(15/109)
Þõáú áóæú ßóÇäó ãóÚóåõ ÂáöåóÉñ ßóãóÇ íóÞõæáõæäó ÅöÐðÇ áóÇÈúÊóÛóæúÇ Åöáóì Ðöí ÇáúÚóÑúÔö ÓóÈöíáðÇ (42)
æóÞóÑóÃó ÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÎóáóÝñ áöíóÐøóßøóÑõæÇ ÈöÓõßõæäö ÇáÐøóÇáö æóÖóãøö ÇáúßóÇÝö ãõÎóÝøóÝóÉð ãõÖóÇÑöÚõ ÐóßóÑó ÇáøóÐöí ãóÕúÏóÑõåõ ÇáÐøõßúÑõ- ÈöÖóãøö ÇáÐøóÇáö-.
æóÌõãúáóÉõ æóãÇ íóÒöíÏõåõãú ÅöáøóÇ äõÝõæÑÇð Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö¡ æóåõæó ÍóÇáñ ãóÞúÕõæÏñ ãöäúåõ ÇáÊøóÚúÌöíÈõ ãöäú ÍóÇáö ÖóáóÇáóÊöåöãú. ÅöÐú ßóÇäõæÇ íóÒúÏóÇÏõæäó äõÝõæÑðÇ ãöäú ßóáóÇãò ÝóÕúáò æóÈóíøöäò áöÊóÐúßöíÑöåöãú. æóÔóÃúäõ ÇáÊøóÝúÕöíáö Ãóäú íõÝöíÏó ÇáØøõãóÃúäöíäóÉó áöáúãóÞúÕõæÏö. æóÇáäøõÝõæÑõ: åõÑõæÈõ ÇáúæóÍúÔöíøö æóÇáÏøóÇÈøóÉö ÈöÌóÒóÚò æóÎóÔúíóÉò ãöäó ÇáúÃóÐóì.
æóÇÓúÊõÚöíÑó åõäóÇ áöÅöÚúÑóÇÖöåöãú ÊóäúÒöíáðÇ áóåõãú ãóäúÒöáóÉó ÇáÏøóæóÇÈø æÇáÃäÚÇã.
[42]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 42]
Þõáú áóæú ßÇäó ãóÚóåõ ÂáöåóÉñ ßóãÇ íóÞõæáõæäó ÅöÐÇð áÇÈúÊóÛóæúÇ Åöáì Ðöí ÇáúÚóÑúÔö ÓóÈöíáÇð (42)
ÚóæúÏñ Åöáóì ÅöÈúØóÇáö ÊóÚóÏøõÏö ÇáúÂáöåóÉö ÒöíóÇÏóÉð Ýöí ÇÓúÊöÆúÕóÇáö ÚóÞóÇÆöÏö ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäú ÚõÑõæÞöåóÇ¡ ÝóÇáúÌõãúáóÉõ ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøñ ÈóÚúÏó ÌõãúáóÉö æóáÇ ÊóÌúÚóáú ãóÚó Çááøóåö ÅöáåÇð ÂÎóÑó ÝóÊõáúÞì Ýöí Ìóåóäøóãó ãóáõæãÇð ãóÏúÍõæÑÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 39] . æóÇáúãõÎóÇØóÈõ ÈöÇáúÃóãúÑö ÈöÇáúÞóæúáö åõæó ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÏóãúÛöåöãú ÈöÇáúÍõÌøóÉö ÇáúãõÞúäöÚóÉö ÈöÝóÓóÇÏö Þóæúáöåöãú. æóáöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöåóÇ ÇÝúÊõÊöÍóÊú Èö Þõáú ÊóÎúÕöíÕðÇ áöåóÐóÇ ÈöÇáÊøóÈúáöíÛö æóÅöäú ßóÇäó ÌóãöíÚõ ÇáúÞõÑúÂäö ãóÃúãõæÑðÇ ÈöÊóÈúáöíÛöåö.
æóÌõãúáóÉõ ßóãóÇ ÊóÞõæáõæäó ãõÚúÊóÑöÖóÉñ áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøó ÊóÚóÏøõÏó ÇáúÂáöåóÉö áóÇ ÊóÍóÞøõÞó áóåõ æóÅöäøóãóÇ åõæó
ãõÌóÑøóÏõ Þóæúáò ÚóÇÑò Úóäö ÇáúãõØóÇÈóÞóÉö áöãóÇ Ýöí äóÝúÓö ÇáúÃóãúÑö.
æóÇÈúÊöÛóÇÁõ ÇáÓøóÈöíáö: ØóáóÈõ ØóÑöíÞö ÇáúæõÕõæáö Åöáóì ÇáÔøóíúÁö¡ Ãóíú ÊóæóÎøöíåö æóÇáöÇÌúÊöåóÇÏö áöÅöÕóÇÈóÊöåö¡ æóåõæó åõäóÇ ãóÌóÇÒñ Ýöí ÊóæóÎøöí æóÓöíáóÉö ÇáÔøóíúÁö. æóÞóÏú ÌóÇÁó Ýöí ÍóÏöíËö ãõæÓóì æóÇáúÎóÖöÑö- ÚóáóíúåöãóÇ ÇáÓøóáóÇãõ- Ãóäøó ãõæÓóì ÓóÃóáó ÇáÓøóÈöíáó Åöáóì áõÞúíóÇ ÇáúÎóÖöÑö.
æó (ÅöÐóäú) ÏóÇáøóÉñ Úóáóì ÇáúÌóæóÇÈö æóÇáúÌóÒóÇÁö Ýóåöíó ãõÄóßøöÏóÉñ áöãóÚúäóì ÇáúÌóæóÇÈö ÇáøóÐöí ÊóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇááøóÇãõ ÇáúãõÞúÊóÑöäóÉõ ÈöÌóæóÇÈö (áóæú) ÇáöÇãúÊöäóÇÚöíøóÉö ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì ÇãúÊöäóÇÚö ÍõÕõæáö(15/110)
ÌóæóÇÈöåóÇ áöÃóÌúáö ÇãúÊöäóÇÚö æõÞõæÚö ÔóÑúØöåóÇ¡ æóÒóÇÆöÏóÉñ ÈöÃóäøóåóÇ ÊõÝöíÏõ Ãóäøó ÇáúÌóæóÇÈó ÌóÒóÇÁñ Úóäö ÇáúßóáóÇãö ÇáúãõÌóÇÈö. ÝóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáõ Úóáóì ÇäúÊöÝóÇÁö ÅöáóåöíøóÉö ÇáúÃóÕúäóÇãö æóÇáúãóáóÇÆößóÉö ÇáøóÐöíäó ÌóÚóáõæåõãú ÂáöåóÉð.
æóåóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáõ íóÍúÊóãöáõ ãóÚúäóíóíúäö ãóÂáõåõãóÇ æóÇÍöÏñ:
æóÇáúãÚúäóì ÇáúÃóæøóáõ: Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÓøóÈöíáö ÓóÈöíáó ÇáÓøóÚúíö Åöáóì ÇáúÛóáóÈóÉö æóÇáúÞóåúÑö¡ Ãóíú áóØóáóÈõæÇ ãõÛóÇáóÈóÉó Ðöí ÇáúÚóÑúÔö æóåõæó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì. æóåóÐóÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ßÇäó ãóÚóåõ ãöäú Åöáåò ÅöÐÇð áóÐóåóÈó ßõáøõ Åöáåò ÈöãÇ ÎóáóÞó æóáóÚóáÇ ÈóÚúÖõåõãú Úóáì ÈóÚúÖò [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 91] . æóæóÌúåõ ÇáúãõáóÇÒóãóÉö ÇáøóÊöí Èõäöíó ÚóáóíúåóÇ ÇáÏøóáöíáõ Ãóäøó ãöäú ÔóÃúäö Ãóåúáö ÇáÓøõáúØóÇäö Ýöí ÇáúÚõÑúÝö æóÇáúÚóÇÏóÉö Ãóäú íóÊóØóáøóÈõæÇ ÊóæúÓöÚóÉó ÓõáúØóÇäöåöãú æóíóÓúÚóì ÈóÚúÖõåõãú Åöáóì ÈóÚúÖò ÈöÇáúÛóÒúæö æóíóÊóÃóáøóÈõæÇ Úóáóì ÇáÓøõáúØóÇäö ÇáúÃóÚúÙóãö áöíóÓúáõÈõæåõ ãõáúßóåõ Ãóæú ÈóÚúÖóåõ¡ æóÞóÏöíãðÇ ãóÇ ËóÇÑóÊö ÇáúÃõãóÑóÇÁõ æóÇáÓøóáóÇØöíäõ Úóáóì ãóáößö Çáúãõáõæßö æóÓóáóÈõæåõ ãõáúßóåõ Ýóáóæú ßóÇäó ãóÚó Çááøóåö ÂáöåóÉñ áóÓóáóßõæÇ ÚóÇÏóÉó ÃóãúËóÇáöåöãú.
æóÊóãóÇãõ ÇáÏøóáöíáö ãóÍúÐõæÝñ áöáúÅöíÌóÇÒö íóÏõáøõ Úóáóíúåö ãóÇ íóÓúÊóáúÒöãõåõ ÇÈúÊöÛóÇÁõ ÇáÓøóÈöíáö Úóáóì åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ãöäó ÇáÊøóÏóÇÝõÚö æóÇáÊøóÛóÇáõÈö ÇááøóÇÒöãóíúäö ÚõÑúÝðÇ áöÍóÇáóÉö ØóáóÈö ÓóÈöíáö ÇáäøõÒõæáö ÈöÇáúÞóÑúíóÉö Ãóæö ÇáúÍóíøö áöÞóÕúÏö ÇáúÛóÒúæö.
æóÐóáößó ÇáúãõÝúÖöí Åöáóì ÇÎúÊöáóÇáö ÇáúÚóÇáóãö áöÇÔúÊöÛóÇáö ãõÏóÈøöÑöíåö ÈöÇáúãõÞóÇÊóáóÉö æóÇáúãõÏóÇÝóÚóÉö Úóáóì äóÍúæö ãóÇ íõæÌóÏõ Ýöí ãöíËõáõæÌöíóÇ ÇáúíõæäóÇäö ãöäú ÊóÛóÇáõÈö ÇáúÃóÑúÈóÇÈö æóßóíúÏö ÈóÚúÖöåöãú áöÈóÚúÖò¡ Ýóíóßõæäõ åóÐóÇ Ýöí ãóÚúäóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóæú ßÇäó ÝöíåöãÇ ÂáöåóÉñ ÅöáøóÇ Çááøóåõ áóÝóÓóÏóÊÇ [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 22] . æóåõæó ÇáÏøóáöíáõ ÇáúãõÓóãøóì ÈöÈõÑúåóÇäö ÇáÊøóãóÇäõÚö Ýöí Úöáúãö ÃõÕõæáö ÇáÏøöíäö¡ ÝóÇáÓøóÈöíáõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ãóÌóÇÒñ Úóäö ÇáÊøóãóßøõäö æóÇáÙøóÝóÑö ÈöÇáúãóØúáõæÈö. æóÇáöÇÈúÊöÛóÇÁõ Úóáóì åóÐóÇ ÇÈúÊöÛóÇÁñ Úóäú ÚóÏóÇæóÉò æóßóÑóÇåóÉò.
æóÞóæúáõåõ: ßóãóÇ ÊóÞõæáõæäó Úóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö ÊóäúÈöíåñ Úóáóì ÎóØóÆöåöãú¡ æóåõæó ãöäö ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇáúãóæúÕõæáö Ýöí ÇáÊøóäúÈöíåö Úóáóì ÇáúÎóØóÃö.
æóÇáúãóÚúäóì ÇáËøóÇäöí: Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÓøóÈöíáö ÓóÈöíáó ÇáúæõÕõæáö Åöáóì Ðöí ÇáúÚóÑúÔö¡ æóåõæó Çááøóåõ
ÊóÚóÇáóì¡ æõÕõæáó ÇáúÎõÖõæÚö æóÇáöÇÓúÊöÚúØóÇÝö æóÇáÊøóÞóÑøõÈö¡ Ãóíú áóØóáóÈõæÇ ãóÇ íõæóÕøöáõåõãú Åöáóì ãóÑúÖóÇÊöåö ßóÞóæúáöåö:
íóÈúÊóÛõæäó Åöáì ÑóÈøöåöãõ ÇáúæóÓöíáóÉó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 57] .(15/111)
æóæóÌúåõ ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Ãóäøóßõãú ÌóÚóáúÊõãõæåõãú ÂáöåóÉð æóÞõáúÊõãú ãóÇ äóÚúÈõÏõåõãú ÅöáøóÇ áöíóßõæäõæÇ ÔõÝóÚóÇÁóäóÇ ÚöäúÏó Çááøóåö¡ Ýóáóæú ßóÇäõæÇ ÂáöåóÉð ßóãóÇ æóÕóÝúÊõãú ÅöáóåöíøóÊóåõãú áóßóÇäõæÇ áóÇ Ûöäóì áóåõãú Úóäö ÇáúÎõÖõæÚö Åöáóì Çááøóåö¡ æóÐóáößó ßóÇÝò áóßõãú ÈöÝóÓóÇÏö Þóæúáößõãú¡ ÅöÐö ÇáúÅöáóåöíøóÉõ ÊóÞúÊóÖöí ÚóÏóãó ÇáöÇÍúÊöíóÇÌö ÝóßóÇäó ãóÂáõ Þóæúáößõãú Åöäøóåõãú ÚöÈóÇÏñ áöáøóåö ãõßúÑóãõæäó ÚöäúÏóåõ¡ æóåóÐóÇ ßóÇÝò Ýöí ÊóÝóØøõäößõãú áöÝóÓóÇÏö ÇáúÞóæúáö ÈöÅöáóåöíøóÊöåöãú.
æóÇáöÇÈúÊöÛóÇÁõ Úóáóì åóÐóÇ ÇÈúÊöÛóÇÁõ ãóÍóÈøóÉò æóÑóÛúÈóÉò¡ ßóÞóæúáöåö: Ýóãóäú ÔÇÁó ÇÊøóÎóÐó Åöáì ÑóÈøöåö ÓóÈöíáðÇ [ÇáãÒãøá: 19] . æóÞóÑöíÈñ ãöäú ãóÚúäóÇåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÞÇáõæÇ ÇÊøóÎóÐó ÇáÑøóÍúãäõ æóáóÏÇð ÓõÈúÍÇäóåõ Èóáú ÚöÈÇÏñ ãõßúÑóãõæäó [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 26] ¡ ÝóÇáÓøóÈöíáõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ãóÌóÇÒñ Úóäö ÇáÊøóæóÓøõáö Åöáóíúåö æóÇáÓøóÚúíö Åöáóì ãóÑúÖóÇÊöåö.
æóÞóæúáõåõ: ßóãóÇ ÊóÞõæáõæäó Úóáóì åóÐóÇ ÇáúãóÚúäì ÊóÞúíöíÏ áöáúßóæúäö Ýöí Þóæúáöåö: áóæú ßÇäó ãóÚóåõ ÂáöåóÉñ Ãóíú áóæú ßóÇäó ãóÚóåõ ÂáöåóÉñ ÍóÇáó ßóæúäöåöãú ßóãóÇ ÊóÞõæáõæäó¡ Ãóíú ßóãóÇ ÊóÕöÝõæäó ÅöáóåöíøóÊóåõãú ãöäú Þóæúáößõãú: åÄõáÇÁö ÔõÝóÚÇÄõäÇ ÚöäúÏó Çááøóåö [íõæäõÓ: 18] .
æóÇÓúÊöÍúÖóÇÑõ ÇáÐøóÇÊö ÇáúÚóáöíøóÉö ÈöæóÕúÝö Ðöí ÇáúÚóÑúÔö Ïõæäó ÇÓúãöåö ÇáúÚóáóãö áöãóÇ ÊóÊóÖóãøóäõåõ ÇáúÅöÖóÇÝóÉõ Åöáóì ÇáúÚóÑúÔö ãöäó ÇáÔøóÃúäö ÇáúÌóáöíáö ÇáøóÐöí åõæó ãóËóÇÑõ ÍóÓóÏö ÇáúÂáöåóÉö ÅöíøóÇåõ æóØóãóÚöåöãú Ýöí ÇäúÊöÒóÇÚö ãõáúßöåö Úóáóì ÇáúãóÚúäóì ÇáúÃóæøóáö¡ Ãóæö ÇáøóÐöí åõæó ãóØúãóÚõ ÇáúÂáöåóÉö ÇáöÇÈúÊöÛóÇÁõ ãöäú ÓöÚóÉö ãóÇ ÚöäúÏóåõ Úóáóì ÇáúãóÚúäóì ÇáËøóÇäöí.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ßóãóÇ ÊóÞõæáõæäó ÈöÊóÇÁö ÇáúÎöØóÇÈö Úóáóì ÇáúÛóÇáöÈö Ýöí ÍößóÇíóÉö ÇáúÞóæúáö ÇáúãóÃúãõæÑö ÈöÊóÈúáöíÛöåö Ãóäú íõÍúßóì ßóãóÇ íóÞõæáõ ÇáúãõÈóáøöÛõ Íöíäó ÅöÈúáóÇÛöåö. æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÍóÝúÕñ- ÈöíóÇÁö ÇáúÛóíúÈóÉö- Úóáóì ÇáúæóÌúåö ÇáúÂÎóÑö Ýöí ÍößóÇíóÉö ÇáúÞóæúáö ÇáúãóÃúãõæÑö ÈöÅöÈúáóÇÛöåö áöáúÛóíúÑö Ãóäú íõÍúßóì ÈöÇáúãóÚúäóì. áöÃóäøó Ýöí ÍóÇáö ÎöØóÇÈö ÇáúÂãöÑö ÇáúãóÃúãõæÑó ÈöÇáÊøóÈúáöíÛö íóßõæäõ ÇáúãõÈóáøóÛõ áóåõ ÛóÇÆöÈðÇ æóÅöäøóãóÇ íóÕöíÑõ ãõÎóÇØóÈðÇ ÚöäúÏó ÇáÊøóÈúáöíÛö ÝóÅöÐóÇ áõæÍöÙó ÍóÇáõåõ åóÐóÇ ÚõÈøöÑó Úóäúåõ ÈöØóÑöíÞö ÇáúÛóíúÈóÉ ßóãóÇ ÞÑìÁ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Þõáú áöáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÓóÊõÛúáóÈõæäó [Âá ÚãÑóÇä: 12]- ÈöÇáÊøóÇÁö æóÈöÇáúíóÇÁö- Ãóæ Úáì Ãóä Þóæúáöåö: ßóãÇ íóÞõæáõæäó ÇÚúÊöÑóÇÖñ Èóíúäó ÔóÑúØö (áóæ) æóÌóæóÇÈå.(15/112)
ÓõÈúÍóÇäóåõ æóÊóÚóÇáóì ÚóãøóÇ íóÞõæáõæäó ÚõáõæøðÇ ßóÈöíÑðÇ (43)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 43]
ÓõÈúÍÇäóåõ æóÊóÚÇáì ÚóãøóÇ íóÞõæáõæäó ÚõáõæøðÇ ßóÈöíÑÇð (43)
ÅöäúÔóÇÁõ ÊóäúÒöíåò áöáøóåö ÊóÚóÇáóì ÚóãøóÇ ÇÏøóÚóæúåõ ãöäú æõÌõæÏö ÔõÑóßóÇÁó áóåõ Ýöí ÇáúÅöáóåöíøóÉö.
æóåóÐóÇ ãöäó ÇáúãóÞõæáö ÇÚúÊöÑóÇÖñ Èóíúäó ÃóÌúÒóÇÁö ÇáúãóÞõæáö¡ æóåõæó ãõÓúÊóÃúäóÝñ áöÃóäøóåõ äóÊöíÌóÉñ áöÈõØúáóÇäö Þóæúáöåöãú: Åöäøó ãóÚó Çááøóåö ÂáöåóÉð¡ ÈöãóÇ äóåóÖóÊú Èöåö ÇáúÍõÌøóÉõ Úóáóíúåöãú ãä Þóæúáå: ÅöÐÇð áóÇÈúÊóÛóæúÇ Åöáì Ðöí ÇáúÚóÑúÔö ÓóÈöíáðÇ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì äóÙöíÑöåö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÓõÈúÍÇäóåõ æóÊóÚÇáì ÚóãøóÇ íóÕöÝõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [100] .
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöãóÇ íóÞõæáõæäó ãóÇ íóÞõæáõæäóåõ ãöãøóÇ ÐõßöÑó ÂäöÝðÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóäóÑöËõåõ ãóÇ íóÞõæáõ.
æÚõáõæøðÇ ãóÝúÚõæáñ ãõØúáóÞñ ÚóÇãöáõåõ ÊóÚÇáì. ÌöíÁó Èöåö Úóáóì ÛóíúÑö ÞöíóÇÓö ÝöÚúáöåö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøó ÇáÊøóÚóÇáöíó åõæó ÇáöÇÊøöÕóÇÝõ ÈöÇáúÚõáõæøö ÈöÍóÞøò áóÇ ÈöãõÌóÑøóÏö ÇáöÇÏøöÚóÇÁö ßóÞóæúáö ÓõÚúÏóÉó Ãõãøö ÇáúßõãóíúÊö Èúäö ãõÚóÑøò:
ÊóÚóÇáóíúÊó ÝóæúÞó ÇáúÍóÞøö Úóäú Âáö ÝóÞúÚóÓò ... æóáóãú ÊóÎúÔó Ýöíåöãú ÑöÏøóÉó Çáúíóæúãö Ãóæú ÛóÏö
æóÞóæúáöåö ÓõÈúÍóÇäóåõ: ãóÇ åóÐóÇ ÅöáøóÇ ÈóÔóÑñ ãöËúáõßõãú íõÑöíÏõ Ãóäú íóÊóÝóÖøóáó Úóáóíúßõãú [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 24] ¡ Ãóíú íóÏøóÚöí ÇáúÝóÖúáó æóáóÇ ÝóÖúáó áóåõ. æóåõæó ãóäúÕõæÈñ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö ÇáúãõØúáóÞóÉö ÇáúãõÈóíøöäóÉö áöáäøóæúÚö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúßóÈöíÑö ÇáúßóÇãöáõ Ýöí äóæúÚöåö. æóÃóÕúáõ ÇáúßóÈöíÑö ÕöÝóÉñ ãõÔóÈøóåóÉñ: ÇáúãóæúÕõæÝõ ÈöÇáúßöÈóÑö.
æóÇáúßöÈóÑõ: ÖóÎóÇãóÉõ ÌöÓúãö ÇáÔøóíúÁö Ýöí ãõÊóäóÇæóáö ÇáäøóÇÓö¡ Ãóíú ÊóÚóÇáóì Ãóßúãóáõ Úõáõæøò áóÇ íóÔõæÈõåõ ÔóíúÁñ ãöäú ÌöäúÓö ãóÇ äóÓóÈõæåõ Åöáóíúåö¡ áöÃóäøó ÇáúãõäóÇÝóÇÉó Èóíúäó ÇÓúÊöÍúÞóÇÞö ÐóÇÊöåö æóÈóíúäó äöÓúÈóÉö ÇáÔøóÑöíßö áóåõ æóÇáÕøóÇÍöÈóÉö æóÇáúæóáóÏö ÈóáóÛóÊú Ýöí ÞõæøóÉö ÇáÙøõåõæÑö Åöáóì ÍóíúËõ áóÇ ÊóÍúÊóÇÌõ Åöáóì ÒöíóÇÏóÉò áöÃóäøó æõÌõæÈó ÇáúæõÌõæÏö æóÇáúÈóÞóÇÁö íõäóÇÝöí ÂËóÇÑó ÇáöÇÍúÊöíóÇÌö æóÇáúÚóÌúÒö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÚóãøóÇ íóÞõæáõæäó ÈöíóÇÁö ÇáúÛóíúÈóÉö. æóÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÎóáóÝñ- ÈöÊóÇÁö ÇáúÎöØóÇÈö- Úóáóì Ãóäøóåõ ÇáúÊöÝóÇÊñ¡ Ãóæú åõæó ãöäú ÌõãúáóÉö ÇáúãóÞõæáö ãöäú Þóæúáöåö: Þõáú áóæú ßÇäó ãóÚóåõ ÂáöåóÉñ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 42] Úóáóì åóÐöåö ÇáúÞöÑóÇÁóÉö(15/113)
ÊõÓóÈøöÍõ áóåõ ÇáÓøóãóÇæóÇÊõ ÇáÓøóÈúÚõ æóÇáúÃóÑúÖõ æóãóäú Ýöíåöäøó æóÅöäú ãöäú ÔóíúÁò ÅöáøóÇ íõÓóÈøöÍõ ÈöÍóãúÏöåö æóáóßöäú áóÇ ÊóÝúÞóåõæäó ÊóÓúÈöíÍóåõãú Åöäøóåõ ßóÇäó ÍóáöíãðÇ ÛóÝõæÑðÇ (44)
[44]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 44]
ÊõÓóÈøöÍõ áóåõ ÇáÓøóãÇæÇÊõ ÇáÓøóÈúÚõ æóÇáúÃóÑúÖõ æóãóäú Ýöíåöäøó æóÅöäú ãöäú ÔóíúÁò ÅöáÇøó íõÓóÈøöÍõ ÈöÍóãúÏöåö æóáßöäú áóÇ ÊóÝúÞóåõæäó ÊóÓúÈöíÍóåõãú Åöäøóåõ ßÇäó ÍóáöíãÇð ÛóÝõæÑÇð (44)
ÌõãúáóÉõ íõÓóÈøöÍõ áóåõ ÅöáóÎú. ÍóÇáñ ãöäó ÇáÖøóãöíÑö Ýöí ÓõÈúÍÇäóåõ Ãóíú äõÓóÈøöÍõåõ Ýöí ÍóÇáö Ãóäøóåõ íõÓóÈøöÍõ áóåõ ÇáÓøóãÇæÇÊõ ÇáÓøóÈúÚõ ÅöáóÎú¡ Ãóíú íõÓóÈøöÍõ áóåõ ÇáúÚóæóÇáöãõ æóãóÇ ÝöíåóÇ æóÊóäúÒöíåõåõ Úóäö ÇáäøóÞóÇÆöÕö.
æóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö: áóåõ áóÇãõ ÊóÚúÏöíóÉö íõÓóÈøöÍõ ÇáúãõÖóãøóäö ãóÚúäóì íóÔúåóÏõ ÈöÊóäúÒöíåöåö¡ Ãóæú åöíó ÇááøóÇãõ ÇáúãõÓóãøóÇÉõ áóÇãó ÇáÊøóÈúíöíäö ßóÇáøóÊöí Ýöí Þóæúáöåö: Ãóáóãú äóÔúÑóÍú áóßó ÕóÏúÑóßó [ÇáÔøóÑúÍ: 1] æóÝöí Þóæúáöåöãú: ÍóãöÏúÊõ Çááøóåó áóßó.
æóáóãøóÇ ÃõÓúäöÏó ÇáÊøóÓúÈöíÍõ Åöáóì ßóËöíÑò ãöäó ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÇáøóÊöí áóÇ ÊóäúØöÞõ Ïóáøó Úóáóì Ãóäøóåõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÇáÊøóäúÒöíåö ÈöÏóáóÇáóÉö ÇáúÍóÇáö¡ æóåõæó ãóÚúäóì Þóæúáöåö: æóáßöäú áóÇ ÊóÝúÞóåõæäó ÊóÓúÈöíÍóåõãú ÍóíúËõ ÃóÚúÑóÖõæÇ Úóäö ÇáäøóÙóÑö ÝöíåóÇ Ýóáóãú íóåúÊóÏõæÇ Åöáóì ãóÇ íóÍöÝøõ ÈöåóÇ ãöäó ÇáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÊóäúÒöíåöåö Úóäú ßõáøö ãóÇ äóÓóÈõæåõ ãöäó ÇáúÃóÍúæóÇáö ÇáúãõäóÇÝöíóÉö áöáúÅöáóåöíøóÉö.
æóÇáúÎöØóÇÈõ Ýöí áóÇ ÊóÝúÞóåõæäó íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó áöáúãõÔúÑößöíäó ÌóÑúíðÇ Úóáóì ÃõÓúáõæÈö ÇáúÎöØóÇÈö ÇáÓøóÇÈöÞö Ýöí Þóæúáöåö: Åöäøóßõãú áóÊóÞõæáõæäó ÞóæúáðÇ ÚóÙöíãÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 40] æóÞóæúáöåö: áóæú ßÇäó ãóÚóåõ ÂáöåóÉñ ßóãóÇ ÊóÞæáõæäó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 42] áöÃóäøó ÇáøóÐöíäó áóãú íóÝúÞóåõæÇ ÏóáóÇáóÉó ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö Úóáóì ÊóäúÒöíåö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì åõãõ ÇáøóÐöíäó áóãú íõËúÈöÊõæÇ áóåõ ÇáÊøóäúÒöíåó Úóäö ÇáäøóÞóÇÆöÕö ÇáøóÊöí ÔóåöÏóÊö ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊõ- ÍóíúËõãóÇ ÊóæóÌøóåó ÅöáóíúåóÇ ÇáäøóÙóÑõ- ÈöÊóäúÒöíåöåö ÚóäúåóÇ Ýóáóãú íõÍúÑóãú ãöäó ÇáöÇåúÊöÏóÇÁö Åöáóì ÔóåóÇÏóÊöåóÇ ÅöáøóÇ ÇáøóÐöíäó áóãú íõÞúáöÚõæÇ Úóäö ÇÚúÊöÞóÇÏö ÃóÖúÏóÇÏöåóÇ. ÝóÃóãøóÇ ÇáúãõÓúáöãõæäó ÝóÞóÏö ÇåúÊóÏóæúÇ Åöáóì Ðóáößó ÇáÊøóÓúÈöíÍö ÈöãóÇ ÃóÑúÔóÏóåõãú Åöáóíúåö ÇáúÞõÑúÂäõ ãöäó ÇáäøóÙóÑö Ýöí ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö æóÅöäú ÊóÝóÇæóÊóÊú ãóÞóÇÏöíÑõ ÇáöÇåúÊöÏóÇÁö Úóáóì ÊóÝóÇæõÊö ÇáúÞóÑóÇÆöÍö æóÇáúÝõåõæãö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó áöÌóãöíÚö ÇáäøóÇÓö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇäúÊöÝóÇÁö ÊóãóÇãö ÇáúÚöáúãö ÈöÐóáößó ÇáÊøóÓúÈöíÍö.(15/114)
æóÅöÐóÇ ÞóÑóÃúÊó ÇáúÞõÑúÂäó ÌóÚóáúäóÇ Èóíúäóßó æóÈóíúäó ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÇáúÂÎöÑóÉö ÍöÌóÇÈðÇ ãóÓúÊõæÑðÇ (45)
æóÞóÏú ãóËøóáó ÇáúÅöãóÇãõ ÝóÎúÑõ ÇáÏøöíäö Ðóáößó ÝóÞóÇáó: Åöäøóßó ÅöÐóÇ ÃóÎóÐúÊó ÊõÝøóÇÍóÉð æóÇÍöÏóÉð ÝóÊöáúßó ÇáÊøõÝøóÇÍóÉõ ãõÑóßøóÈóÉñ ãöäú ÚóÏóÏò ßóËöíÑò ãöäó ÇáúÃóÌúÒóÇÁö ÇáøóÊöí áóÇ ÊóÊóÌóÒøóÃõ (Ãóíú ÌóæóÇåöÑõ ÝóÑúÏóÉñ) ¡ æóßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäú Êöáúßó ÇáúÃóÌúÒóÇÁö Ïóáöíáñ ÊóÇãøñ ãõÓúÊóÞöáøñ Úóáóì æõÌõæÏö ÇáúÅöáóåö¡ æóáößõáøö æóÇÍöÏò ãöäú Êöáúßó ÇáúÃóÌúÒóÇÁö ÇáøóÊöí áóÇ ÊóÊóÌóÒøóÃõ ÕöÝóÇÊñ ãóÎúÕõæÕóÉñ ãöäó ÇáØøóÈúÚö æóÇáØøóÚúãö æóÇááøóæúäö æóÇáÑøóÇÆöÍóÉö æóÇáúÍóíøöÒö æóÇáúÌöåóÉö¡ æóÇÎúÊöÕóÇÕõ Ðóáößó ÇáúÌóæúåóÑö ÇáúÝóÑúÏö ÈöÊöáúßó ÇáÕøöÝóÉö ÇáúãõÚóíøóäóÉö åõæó ãöäó ÇáúÌóÇÆöÒóÇÊö ÝóáóÇ íóÌúÚóáõ Ðóáößó ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕó ÅöáøóÇ ÈöÊóÎúÕöíÕö ãõÎóÕøóÕò ÞóÇÏöÑò Íóßöíãò¡ Ýóßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäú ÃóÌúÒóÇÁö Êöáúßó ÇáÊøõÝøóÇÍóÉö Ïóáöíáñ ÊóÇãøñ Úóáóì æõÌõæÏö ÇáúÅöáóåö ÊóÚóÇáóì¡ Ëõãøó ÚóÏóÏõ Êöáúßó ÇáúÃóÌúÒóÇÁö ÛóíúÑõ ãóÚúáõæãò æóÃóÍúæóÇáõ Êöáúßó ÇáÕøöÝóÇÊö ÛóíúÑõ ãóÚúáõæãóÉò¡ ÝóáöåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóáßöäú áóÇ ÊóÝúÞóåõæäó ÊóÓúÈöíÍóåõãú.
æóáóÚóáøó ÅöíËóÇÑó ÝöÚúáö áóÇ ÊóÝúÞóåõæäó Ïõæäó Ãóäú íóÞõæáó: áóÇ ÊóÚúáóãõæäó¡ áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó ÇáúãóäúÝöíøó Úöáúãñ ÏóÞöíÞñ ÝóíõÄóíøöÏõ ãóÇ äóÍøóÇåõ ÝóÎúÑõ ÇáÏøöíäö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ íõÓóÈøöÍõ- ÈöíóÇÁö ÇáúÛóÇÆöÈ- æÞÑÃå ÃóÈõæ ÚóãúÑñæ¡ æóÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÍóÝúÕñ Úóäú ÚóÇÕöãò¡ æóíóÚúÞõæÈõ¡ æóÎóáóÝñ- ÈÊÇÁ ÌãóÇÚóÉ ÇáúãõÄóäøóË- æóÇáúæóÌúåóÇäö ÌóÇÆöÒóÇäö Ýöí ÌõãõæÚö ÛóíúÑö ÇáúÚóÇÞöáö æóÛóíúÑö ÍóÞöíÞöíøö ÇáÊøóÃúäöíËö.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøóåõ ßÇäó ÍóáöíãÇð ÛóÝõæÑÇð ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ íõÝöíÏõ ÇáÊøóÚúÑöíÖó ÈöÃóäøó ãóÞóÇáóÊóåõãú ÊóÞúÊóÖöí ÊóÚúÌöíáó
ÇáúÚöÞóÇÈö áóåõãú Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ áóæúáóÇ Ãóäøó Çááøóåó ÚóÇãóáóåõãú ÈöÇáúÍöáúãö æóÇáúÅöãúåóÇáö. æóÝöí Ðóáößó ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáúÍóËøö Úóáóì ÇáúÅöÞúáóÇÚö Úóäú ãóÞóÇáóÊöåöãú áöíóÛúÝöÑó Çááøóåõ áóåõãú.
æóÒöíóÇÏóÉõ (ßóÇäó) áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøó ÇáúÍöáúãó æóÇáúÛõÝúÑóÇäó ÕöÝóÊóÇäö áóåõ ãÍÞÞÊÇä.
[45]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 45]
æóÅöÐÇ ÞóÑóÃúÊó ÇáúÞõÑúÂäó ÌóÚóáúäÇ Èóíúäóßó æóÈóíúäó ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÇáúÂÎöÑóÉö ÍöÌÇÈÇð ãóÓúÊõæÑÇð (45)
ÚóØúÝõ ÌõãúáóÉò Úóáóì ÌõãúáóÉò æóÞöÕøóÉò Úóáóì ÞöÕøóÉò¡ ÝóÅöäøóåõ áóãøóÇ äóæøóåó ÈöÇáúÞõÑúÂäö Ýöí Þóæúáöåö: Åöäøó åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäó íóåúÏöí áöáøóÊöí åöíó ÃóÞúæóãõ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 9] ¡ Ëõãøó ÃóÚúÞóÈó ÈöãóÇ ÇÞúÊóÖóÇåõ ÇáÓøöíóÇÞõ ãöäó(15/115)
ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì ãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ÇáúÞõÑúÂäõ ãöäú ÃõÕõæáö ÇáúÚóÞöíÏóÉö æóÌóæóÇãöÚö ÇáúÃóÚúãóÇáö æóãóÇ ÊóÎóáøóáó Ðóáößó ãöäó ÇáúãóæóÇÚöÙö æóÇáúÚöÈóÑö ÚóÇÏó åõäóÇ Åöáóì ÇáÊøóäúÈöíåö Úóáóì ÚóÏóãö ÇäúÊöÝóÇÚö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöåóÏúíö ÇáúÞõÑúÂäö áöãõäóÇÓóÈóÉö ÇáúÅöÎúÈóÇÑö Úóäú ÚóÏóãö ÝöÞúåöåöãú ÏóáóÇáóÉó ÇáúßóÇÆöäóÇÊö Úóáóì ÊóäúÒöíåö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Úóä ÇáäÞÇÆÕ¡ æóÊóäúÈöíåðÇ áöáúãõÔúÑößöíäó Úóáóì æõÌõæÈö ÅÞáÇÚåã Úóä ÈÚËÊåã æóÚöäóÇÏöåöãú¡ æÊÃãíäÇ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú ãóßúÑöåöãú Èöåö æóÅöÖúãóÇÑöåöãú ÅöÖúÑóÇÑóåõ¡ æóÞóÏú ßóÇäóÊú ÞöÑóÇÁóÊõåõ ÇáúÞõÑúÂäó ÊóÛöíÙõåõãú æóÊõËöíÑõ Ýöí äõÝõæÓöåöãõ ÇáöÇäúÊöÞóÇãó.
æóÍóÞöíÞóÉ ÇáúÍÌÇÈ: ÇáÓøóÇÊöÑ ÇáøóÐöí íóÍúÌõÈõ ÇáúÈóÕóÑó Úóäú ÑõÄúíóÉö ãóÇ æóÑóÇÁóåõ. æóåõæó åõäóÇ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáÕøöÑúÝóÉö ÇáøóÊöí íóÕúÑöÝõ Çááøóåõ ÈöåóÇ ÃóÚÏóÇÁ ÇáäÈíÁ- Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉ æóÇáÓøóáóÇã- Úóäö ÇáúÅöÖúÑóÇÑö Èöåö ááÅÚÑÇÖ ÇáøóÐöí íõÚúÑöÖõæäó Èöåö Úóäö ÇÓúÊöãóÇÚö ÇáúÞõÑúÂäö æóÝóåúãöåö. æóÌóÚóáó Çááøóåõ ÇáúÍöÌóÇÈó ÇáúãóÐúßõæÑó ÅöíÌóÇÏó Ðóáößó ÇáÕøóÇÑöÝö Ýöí äõÝõæÓöåöãú ÈöÍóíúËõ íóåõãøõæäó æóáóÇ íóÝúÚóáõæäó¡ æóÐóáößó ãöäú ÎóæóÑö ÇáúÅöÑóÇÏóÉö æóÇáúÚóÒöíãóÉö ÈöÍóíúËõ íóÎúØõÑõ ÇáúÎóÇØöÑõ Ýöí äõÝõæÓöåöãú Ëõãøó áóÇ íõÕóãøöãõæäó¡ æóÊóÎúØõÑõ ãóÚóÇäöí ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÃóÓúãóÇÚöåöãú Ëõãøó áóÇ íóÊóÝóåøóãõæäó. æóÐóáößó ÎõáõÞñ íóÓúÑöí Åöáóì ÇáäøõÝõæÓ ÊÏíÌíÇ ÊóÛúÑöÓõåõ Ýöí ÇáäøõÝõæÓ ÈÇÏìÁ ÇáúÃóãúÑö ÔóåúæóÉõ ÇáúÅöÚúÑóÇÖö æóßóÑóÇåöíóÉõ ÇáúãóÓúãõæÚö ãöäúåõ Ëõãøó áóÇ íóáúÈóËõ Ãóä íÕíÑ ãáßÉ Ýöí ÇáäøóÝúÓö áóÇ ÊóÞúÏöÑõ Úóáóì ÎáÚå æóáóÇ ÊóÛúíöíÑå.
æóÅöØúáóÇÞõ ÇáúÍöÌóÇÈö Úóáóì ãóÇ íóÕúáõÍõ áöáúãóÚúäóíóíúäö ÅöãøóÇ ááúÍóãúá Úóáóì ÍóÞöíÞóÉö ÇááøóÝúÙö¡ æóÅöãøóÇ áöáúÍóãúáö Úóáóì ãóÇ áóåõ äóÙöíÑñ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö. æóÞóÏú ÌóÇÁó Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇáúÃõÎúÑóì æóãöäú ÈóíúäöäÇ æóÈóíúäößó ÍöÌÇÈñ [ÝÕáÊ: 5] .
æóáóãøóÇ ßóÇäó ÅöäúßóÇÑõåõãõ ÇáúÈóÚúËó åõæó ÇáúÃóÕúáõ ÇáøóÐöí ÇÓúÊóÈúÚóÏõæÇ Èöåö ÏóÚúæóÉ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÍóÊøóì ÒóÚóãõæÇ Ãóäøóåõ íóÞõæáõ ãõÍóÇáðÇ ÅöÐú íõÎúÈöÑõ ÈöÅöÚóÇÏóÉö ÇáúÎóáúÞö ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö æóÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ åóáú äóÏõáøõßõãú Úóáì ÑóÌõáò íõäóÈøöÆõßõãú ÅöÐÇ ãõÒøöÞúÊõãú ßõáøó ãõãóÒøóÞò Åöäøóßõãú áóÝöí ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò ÃóÝúÊóÑì Úóáóì Çááøóåö ßóÐöÈÇð Ãóãú Èöåö ÌöäøóÉñ [ÓÈÃ:
7- 8] ÇÓúÊóÍúÖóÑõæÇ Ýöí åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãö ÈöØóÑöíÞö ÇáúãóæúÕõæáóÉö áöãóÇ Ýöí ÇáÕøöáóÉö ãöäó ÇáúÅöíãóÇÁö Åöáóì ÚöáøóÉö ÌóÚúáö Ðóáößó ÇáúÍöÌóÇÈö Èóíúäóåõ æóÈóíúäóåõãú ÝóáöÐóáößó ÞóÇáó: æóÈóíúäó ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÇáúÂÎöÑóÉö.(15/116)
æóÌóÚóáúäóÇ Úóáóì ÞõáõæÈöåöãú ÃóßöäøóÉð Ãóäú íóÝúÞóåõæåõ æóÝöí ÂÐóÇäöåöãú æóÞúÑðÇ æóÅöÐóÇ ÐóßóÑúÊó ÑóÈøóßó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö æóÍúÏóåõ æóáøóæúÇ Úóáóì ÃóÏúÈóÇÑöåöãú äõÝõæÑðÇ (46)
æóæóÕúÝõ ÇáúÍöÌóÇÈö ÈöÇáúãóÓúÊõæÑö ãõÈóÇáóÛóÉñ Ýöí ÍóÞöíÞóÉö ÌöäúÓöåö¡ Ãóíú ÍöÌóÇÈðÇ ÈóÇáöÛðÇ ÇáúÛóÇíóÉó Ýöí ÍóÌúÈö ãóÇ íóÍúÌõÈõåõ åõæó ÍóÊøóì ßóÃóäøóåõ ãóÓúÊõæÑñ ÈöÓóÇÊöÑò ÂÎóÑó¡ ÝóÐóáößó Ýöí ÞõæøóÉö Ãóäú íõÞóÇáó: ÌóÚóáúäóÇ ÍöÌóÇÈðÇ ÝóæúÞó ÍöÌóÇÈò. æóäóÙöíÑõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóíóÞõæáõæäó ÍöÌúÑÇð ãóÍúÌõæÑÇð [ÇáúÝÑúÞóÇä: 22] .
Ãóæú ÃõÑöíÏó Ãóäøóåõ ÍöÌóÇÈñ ãöäú ÛóíúÑö ÌöäúÓö ÇáúÍõÌõÈö ÇáúãóÚúÑõæÝóÉö Ýóåõæó ÍöÌóÇÈñ áóÇ ÊóÑóÇåõ ÇáúÃóÚúíõäõ æóáóßöäøóåóÇ ÊóÑóì ÂËóÇÑó ÃóãúËóÇáöåö. æóÞóÏú ËóÈóÊó Ýöí ÃóÎúÈóÇÑò ßóËöíÑóÉò Ãóäøó äóÝóÑðÇ åóãøõæÇ ÇáúÅöÖúÑóÇÑ ÈÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóãóÇ ãöäúåõãú ÅöáøóÇ æóÞóÏú ÍóÏóËó áóåõ ãóÇ ÍóÇáó Èóíúäóåõ æóÈóíúäó åóãøöåö æóßÝì Çááå äÈíÆå ÔóÑøóåõãú¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
ÝóÓóíóßúÝöíßóåõãõ Çááøóåõ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 137] æóåöíó ãóÚúÑõæÝóÉñ Ýöí ÃóÎúÈóÇÑö ÇáÓøöíÑóÉö.
æóÝöí ÇáúÌóãúÚö Èóíúäó ÍöÌÇÈÇð æãóÓúÊõæÑÇð ãöäó ÇáúÈóÏöíÚö ÇáØøöÈóÇÞõ.
[46]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 46]
æóÌóÚóáúäÇ Úóáì ÞõáõæÈöåöãú ÃóßöäøóÉð Ãóäú íóÝúÞóåõæåõ æóÝöí ÂÐÇäöåöãú æóÞúÑÇð æóÅöÐÇ ÐóßóÑúÊó ÑóÈøóßó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö æóÍúÏóåõ æóáøóæúÇ Úóáì ÃóÏúÈÇÑöåöãú äõÝõæÑÇð (46)
æóÌóÚóáúäÇ Úóáì ÞõáõæÈöåöãú ÃóßöäøóÉð Ãóäú íóÝúÞóåõæåõ æóÝöí ÂÐÇäöåöãú æóÞúÑÇð
ÚóØúÝõ ÌóÚóáó Úóáóì ÌóÚóáó.
æóÇáÊøóÕúÑöíÍõ ÈöÅöÚóÇÏóÉö ÝöÚúáö ÇáúÌóÚúáö íõÄúÐöäõ ÈöÃóäøó åóÐóÇ ÌóÚúáñ ÂÎóÑõ ÝóíõÑóÌøöÍõ Ãóäú íóßõæäó ÌóÚúáõ ÇáúÍöÌóÇÈö ÇáúãóÓúÊõæÑö ÌóÚúáó ÇáÕøöÑúÝóÉö Úóäö ÇáúÅöÖúÑóÇÑö¡ æóíóßõæäõ åóÐóÇ ÌóÚúáó ÚóÏóãö ÇáÊøóÏóÈøõÑö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÎöáúÞóÉð Ýöí äõÝõæÓöåöãú. æóÇáúÞóæúáõ Ýöí äóÙúãö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóãóÚóÇäöíåóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí äóÙöíÑöåóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö.(15/117)
æóÅöÐÇ ÐóßóÑúÊó ÑóÈøóßó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö æóÍúÏóåõ æóáøóæúÇ Úóáì ÃóÏúÈÇÑöåöãú äõÝõæÑÇð áóãøóÇ ßóÇäó ÇáúÅöÎúÈóÇÑõ Úóäúåõãú ÞóÈúáó åóÐóÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõãú áóÇ íóÝúÞóåõæäó ãóÚóÇäí ÇáúÞõÑúÂä ÊÈÚ Ðóáößó ÈöÃóäøóåõãú íõÚúÑöÖõæäó Úóäú Ýóåúãö ãóÇ Ýöíåö ÎóíúÑñ áóåõãú¡ ÝóÅöÐóÇ ÓóãöÚõæÇ ãóÇ íõÈúØöáõ ÅöáóåöíøóÉó ÃóÕúäóÇãöåöãú ÝóåöãõæÇ Ðóáößó ÝóæóáøóæúÇ Úóáóì ÃóÏúÈóÇÑöåöãú äõÝõæÑðÇ¡ Ãóíú ÒóÇÏóåõãú Ðóáößó ÇáúÝóåúãõ ÖóáóÇáðÇ ßóãóÇ ÍóÑóãóåõãú ÚóÏóãõ ÇáúÝóåúãö åóÏúíðÇ¡ ÝóÍóÇáõåõãú ãõÊóäóÇÞöÖñ. Ýóåõãú áóÇ íóÓúãóÚõæäó ãóÇ íóÍöÞøõ Ãóäú íõÓúãóÚó¡ æóíóÓúãóÚõæäó ãóÇ íóåúæóæúäó Ãóäú íóÓúãóÚõæåõ áöíóÒúÏóÇÏõæÇ Èöåö ßõÝúÑðÇ.
æóãóÚúäóì «ÐóßóÑúÊó ÑóÈøóßó æóÍúÏóåõ» ÙóÇåöÑõåõ Ãóäøóßó ÐóßóÑúÊóåõ ãõÞúÊóÕöÑðÇ Úóáóì ÐößúÑöåö æóáóãú ÊóÐúßõÑú ÂáöåóÊóåõãú áöÃóäøó
æóÍúÏóåõ ÍóÇáñ ãöäú ÑóÈøóßó ÇáøóÐöí åõæó ãóÝúÚõæáõ ÐóßóÑúÊó. æóãóÚúäóì ÇáúÍóÇáö ÇáÏøóáóÇáóÉõ Úóáóì æõÌõæÏö ÇáúæóÕúÝö Ýöí ÇáúÎóÇÑöÌö æóäóÝúÓö ÇáúÃóãúÑö¡ Ãóíú ßóÇäó ÐößúÑõßó áóåõ¡ æóåõæó ãóæúÕõæÝñ ÈöÃóäøóåõ æóÍúÏóåõ Ýöí æõÌõæÏö ÇáÐøößúÑö¡ Ýóíóßõæäõ Êóæóáøöí ÇáúãõÔúÑößöíäó Úóáóì ÃóÏúÈóÇÑöåöãú ÍöíäóÆöÐò ãöäú ÃóÌúáö ÇáúÛóÖóÈö ãöäó ÇáÓøõßõæÊö Úóäú ÂáöåóÊöåöãú æóÚóÏóãö ÇáöÇßúÊöÑóÇËö ÈöåóÇ ÈöäóÇÁð Úóáóì Ãóäøóåõãú íóÚúáóãõæäó Ãóäøóåõ ãóÇ ÓóßóÊó Úóäú ÐößúÑö ÂáöåóÊöåöãú ÅöáøóÇ áöÚóÏóãö ÇáöÇÚúÊöÑóÇÝö ÈöåóÇ. æóáóæúáóÇ åóÐóÇ ÇáÊøóÞúÏöíÑõ áóãóÇ ßóÇäó áöÊóæóáøöíåöãú Úóáóì ÃóÏúÈóÇÑöåöãú ÓóÈóÈñ¡ áöÃóäøó ÐößúÑó ÔóíúÁò áóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÅöäúßóÇÑö ÛóíúÑöåö ÝóÅöäøóåõãú ÞóÏú íóÐúßõÑõæäó ÇáúÚõÒøóì Ãóæö ÇááøóÇÊó ãóËóáðÇ æóáóÇ íóÐúßõÑõæäó ÛóíúÑóåóÇ ãä ÇáúÃóÕúäóÇã áóÇ íóÙõäøõ Ãóäøó ÇáÐøóÇßöÑó áöáúÚõÒøóì ãõäúßöÑñ ãóäóÇÉó¡ æóÝöí åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐÇ ÐõßöÑó Çááøóåõ æóÍúÏóåõ ÇÔúãóÃóÒøóÊú ÞõáõæÈõ ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÇáúÂÎöÑóÉö [ÇáÒãÑ: 45] .
æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäøó ÇáúãóÚúäóì: ÅöÐóÇ ÐóßóÑúÊó ÑóÈøóßó ÈöÊóæúÍöíÏöåö ÈöÇáúÅöáóåöíøóÉö æóåõæó ÇáúãõäóÇÓöÈõ áöäõÝõæÑöåöãú æóÊóæóáøöíåöãú¡ áöÃóäøóåõãú ÅöäøóãóÇ íõäúßöÑõæäó ÇäúÝöÑóÇÏó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÇáúÅöáóåöíøóÉö¡ ÝóÊóßõæäõ ÏóáóÇáóÉõ æóÍúÏóåõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÈöãóÚõæäóÉö ÇáúãóÞóÇãö æóÝöÚúáö ÐóßóÑúÊó.
æóáóÚóáøó ÇáúÍóÇáó ÇáúÌóÇÆöíóÉó ãöäú ãóÚúãõæáö ÃóÝúÚóÇáö ÇáúÞóæúáö æóÇáÐøößúÑö æóäóÍúæöåöãóÇ ÊóÍúÊóãöáõ Ãóäú íóßõæäó æõÌõæÏõåóÇ Ýöí ÇáúÎóÇÑöÌö¡ æóÃóäú íóßõæäó Ýöí ÇáúÞóæúáö æóÇááøöÓóÇäö¡ Ýóíóßõæäõ ãóÚúäóì «ÐóßóÑúÊó ÑóÈøóßó æóÍúÏóåõ» Ãóäøóåõ ãõæóÍøóÏñ Ýöí ÐößúÑößó æóßóáóÇãößó¡ Ãóíú ÐóßóÑúÊóåõ ãóæúÕõæÝðÇ ÈöÇáúæóÍúÏóÇäöíøóÉö.(15/118)
äóÍúäõ ÃóÚúáóãõ ÈöãóÇ íóÓúÊóãöÚõæäó Èöåö ÅöÐú íóÓúÊóãöÚõæäó Åöáóíúßó æóÅöÐú åõãú äóÌúæóì ÅöÐú íóÞõæáõ ÇáÙøóÇáöãõæäó Åöäú ÊóÊøóÈöÚõæäó ÅöáøóÇ ÑóÌõáðÇ ãóÓúÍõæÑðÇ (47)
æóÊóÎúÕöíÕõ ÇáÐøößúÑö ÈöÇáúßóæúäö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö áöãõäóÇÓóÈóÊöåö ÇáúßóáóÇãó Úóáóì ÃóÍúæóÇáö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ÇÓúÊöãóÇÚö ÇáúÞõÑúÂäö¡ Ãóæú áöÃóäøó ÇáúÞõÑúÂäó ãóÞúÕõæÏñ ãöäúåõ ÇáÊøóÚúáöíãõ æóÇáÏøóÚúæóÉõ Åöáóì ÇáÏøöíäö¡ ÝóÎõáõæøõ ÂíóÇÊöåö Úóäú ÐößúÑö ÂáöåóÊöåöãú ãóÚó ÐößúÑö ÇÓúãö Çááøóåö íõÝúåóãõ ãöäúåõ ÇáÊøóÚúÑöíÖõ ÈöÃóäøóåóÇ áóíúÓóÊú ÈöÂáöåóÉò Ýóãöäú Ëóãøó íóÛúÖóÈõæäó ßõáøóãóÇ æóÑóÏó ÐößúÑõ Çááøóåö æóáóãú ÊõÐúßóÑú ÂáöåóÊõåõãú¡ Ýóßóæúäõåõ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö åõæó ÇáúÞóÑöíäóÉó Úóáóì Ãóäøóåõ ÃóÑóÇÏó ÅöäúßóÇÑó ÂáöåóÊöåöãú.
æóÞóæúáõåõ: æóÍúÏóåõ ÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ ÚóáóíúåóÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃóÌöÆúÊóäÇ áöäóÚúÈõÏó Çááøóåó æóÍúÏóåõ Ýöí [ÇáúÃóÚúÑóÇÝö: 70] .
æóÇáÊøóæúáöíóÉõ: ÇáÑøõÌõæÚõ ãöäú ÍóíúËõ ÃóÊóì. æÚóáì ÃóÏúÈÇÑöåöãú ÊóÞóÏøóãó ÇáúÞóæúáõ Ýöíåö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóáÇ ÊóÑúÊóÏøõæÇ Úóáì ÃóÏúÈÇÑößõãú Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúÚõÞõæÏ [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 21] .
æäõÝõæÑÇð íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÌóãúÚó äóÇÝöÑò ãöËúáó ÓõÌõæÏò æóÔõåõæÏò. æóæóÒúäõ ÝõÚõæáò íóØøóÑöÏõ Ýöí ÌóãúÚö ÝóÇÚöáò Ýóíóßõæäõ ÇÓúãõ ÇáúÝóÇÚöáö Úóáóì ÕöíÛóÉö ÇáúãóÕúÏóÑö Ýóíóßõæäõ äõÝõæÑðÇ Úóáóì åóÐóÇ ãóäúÕõæÈðÇ Úóáóì ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖóãöíÑö æóáøóæúÇ¡ æóíóÌõæÒõ ÌóÚúáõåõ ãóÕúÏóÑðÇ ãóäúÕõæÈðÇ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö áöÃóÌúáöåö¡ Ãóíú æóáøóæúÇ ÈöÓóÈóÈö äõÝõæÑöåöãú ãä ÇáúÞõÑúÂä.
[47]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 47]
äóÍúäõ ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ íóÓúÊóãöÚõæäó Èöåö ÅöÐú íóÓúÊóãöÚõæäó Åöáóíúßó æóÅöÐú åõãú äóÌúæì ÅöÐú íóÞõæáõ ÇáÙøóÇáöãõæäó Åöäú ÊóÊøóÈöÚõæäó ÅöáÇøó ÑóÌõáÇð ãóÓúÍõæÑÇð (47)
ßóÇäó ÇáúãõÔúÑößõæäó íÍíØæä ÈÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö ÅöÐóÇ ÞóÑóÃó ÇáúÞõÑúÂäó íóÓúÊóãöÚõæäó áöãóÇ íóÞõæáõåõ áöíóÊóáóÞøóÝõæÇ ãóÇ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ãöãøóÇ íõäúßöÑõæäóåõ¡ ãöËúáó ÊóæúÍöíÏö Çááøóåö¡ æóÅöËúÈóÇÊö ÇáúÈóÚúËö ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö¡ ÝóíõÚóÌøöÈõ ÈóÚúÖõåõãú ÈóÚúÖðÇ ãöäú Ðóáößó¡ ÝóßóÇäó ÇáúÅöÎúÈóÇÑõ Úóäúåõãú ÈöÃóäøóåõãú ÌõÚöáóÊú Ýöí ÞõáõæÈöåöãú ÃóßöäøóÉñ Ãóäú íóÝúÞóåõæåõ æóÝöí ÂÐóÇäöåöãú æóÞúÑñ æóÃóäøóåõãú íõæóáøõæäó Úóáóì ÃóÏúÈóÇÑöåöãú äõÝõæÑðÇ ÅöÐóÇ ÐõßöÑó Çááøóåõ æóÍúÏóåõ¡ æóíõËöíÑõ Ýöí äóÝúÓö ÇáÓøóÇãöÚö ÓõÄóÇáðÇ Úóäú ÓóÈóÈö ÊóÌóãøõÚöåöãú áöÇÓúÊöãóÇÚö ÞöÑóÇÁóÉ ÇáäÈíÁ- Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉ æóÇáÓøóáóÇã-¡ ÝóßóÇäóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÌóæóÇÈðÇ Úóäú Ðóáößó ÇáÓøõÄóÇáö. ÝóÇáúÌõãúáóÉõ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ.(15/119)
æóÇÝúÊöÊóÇÍõ ÇáúÌõãúáóÉö ÈöÖóãöíÑö ÇáúÌóáóÇáóÉö áÅöÙúåóÇÑ ÇáúÚöäóÇíóÉ ÈãÖãæäåÇ. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó Çááøóåó íóÚúáóãõ ÚöáúãðÇ ÍóÞøðÇ ÏóÇÚöíó ÇÓúÊöãóÇÚöåöãú¡ ÝóÅöäú ßóËõÑóÊö ÇáÙøõäõæäõ Ýöíåö ÝóáóÇ íóÚúáóãõ ÃóÍóÏñ Ðóáößó ÇáÓøóÈóÈó.
«æóÃÚáã» ÇÓúãõ ÊóÝúÖöíáò ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ãóÚúäóì ÞõæøóÉö ÇáúÚöáúãö æóÊóÝúÕöíáöåö. æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ Ãóäøó Çááøóåó ÃóÔóÏøõ ÚöáúãðÇ ãöäú ÛóíúÑöåö ÅöÐú áóÇ íóÞúÊóÖöíåö ÇáúãóÞóÇãõ.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: ÈöãÇ íóÓúÊóãöÚõæäó áöÊóÚúÏöíóÉö ÇÓúãö ÇáÊøóÝúÖöíáö Åöáóì ãõÊóÚóáøöÞöåö áöÃóäøóåõ ÞóÇÕöÑñ Úóäö ÇáÊøóÚúÏöíóÉö Åöáóì ÇáúãóÝúÚõæáö. æóÇÓúãõ ÇáÊøóÝúÖöíáö ÇáúãõÔúÊóÞøõ ãöäö ÇáúÚöáúãö æóãöäó ÇáúÌóåúáö íõÚóÏøóì ÈöÇáúÈóÇÁö æóÝöí Óöæóì Ðóíúäößó íõÚóÏøóì ÈöÇááøóÇãö. íõÞóÇáõ: åõæó ÃóÚúØóì áöáÏøóÑóÇåöãö.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí íóÓúÊóãöÚõæäó Èöåö áöáúãõáóÇÈóÓóÉö. æóÇáÖøóãöíÑõ ÇáúãóÌúÑõæÑõ ÈöÇáúÈóÇÁö ÚóÇÆöÏñ Åöáóì (ãóÇ) ÇáúãóæúÕõæáóÉö¡ Ãóíú äóÍúäõ ÃóÚúáóãõ ÈöÇáÔøóíúÁö ÇáøóÐöí íõáóÇÈöÓõåõãú Íöíäó íóÓúÊóãöÚõæäó Åöáóíúßó¡ æóåöíó ÙóÑúÝñ ãõÓúÊóÞÑ Ýöí ãóæÖöÚ ÇáúÍóÇá. æóÇáÊøóÞúÏöíÑ: ãÊáÈÓíä Èöåö.
æóÈóíóÇäõ ÅöÈúåóÇãö (ãóÇ) ÍóÇÕöáñ ÈöÞóæúáöåö: ÅöÐú íóÓúÊóãöÚõæäó Åöáóíúßó æóÅöÐú åõãú äóÌúæì.
æó (ÅöÐú) ÙóÑúÝñ áö íóÓúÊóãöÚõæäó Èöåö.
æóÇáäøóÌúæóì: ÇÓúãõ ãóÕúÏóÑö ÇáúãõäóÇÌóÇÉö¡ æóåöíó ÇáúãõÍóÇÏóËóÉõ ÓöÑøðÇ. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö: áóÇ ÎóíúÑó Ýöí ßóËöíÑò ãöäú äóÌúæÇåõãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [114] .
æóÃóÎúÈóÑó Úóäúåõãú ÈöÇáúãóÕúÏóÑö áöáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ßóËúÑóÉö ÊóäóÇÌöíåöãú ÚöäúÏó ÇÓúÊöãóÇÚö ÇáúÞõÑúÂäö ÊóÔóÇÛõáðÇ Úóäúåõ.
æÅöÐú åõãú äóÌúæì ÚóØúÝñ Úóáóì ÅöÐú íóÓúÊóãöÚõæäó Åöáóíúßó¡ Ãóíú äóÍúäõ ÃóÚúáóãõ ÈöÇáøóÐöí íóÓúÊóãöÚõæäóåõ¡ æóäóÍúäõ ÃóÚúáóãõ ÈöäóÌúæóÇåõãú.
æÅöÐú íóÞõæáõ ÈóÏóáñ ãöäú ÅöÐú åõãú äóÌúæì ÈóÏóáó ÈóÚúÖò ãöäú ßõáøò¡ áöÃóäøó äóÌúæóÇåõãú ÛóíúÑõ ãõäúÍóÕöÑóÉò Ýöí åóÐóÇ ÇáúÞóæúáö. æóÅöäøóãóÇ ÎóÕøó åóÐóÇ ÇáúÞóæúáó ÈöÇáÐøößúÑö áöÃóäøóåõ ÃóÔóÏøõ ÛóÑóÇÈóÉð ãöäú ÈóÞöíøóÉö ÂÝóÇßöåöãú áöáúÈóæúäö ÇáúæóÇÖöÍö Èóíúäó ÍóÇá ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÈóíúäó ÍóÇáö ÇáúãóÓúÍõæÑö.(15/120)
ÇäúÙõÑú ßóíúÝó ÖóÑóÈõæÇ áóßó ÇáúÃóãúËóÇáó ÝóÖóáøõæÇ ÝóáóÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó ÓóÈöíáðÇ (48)
æóæóÞóÚó ÅöÙúåóÇÑñ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö Ýöí ÅöÐú íóÞõæáõ ÇáÙøóÇáöãõæäó Ïõæäó: ÅöÐú íóÞõæáõæäó¡ áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøó ÈóÇÚöËó Þóæúáöåöãú Ðóáößó åõæó ÇáÙøõáúãõ¡ Ãóíö ÇáÔøöÑúßõ ÝóÅöäøó ÇáÔøöÑúßó Ùõáúãñ¡ Ãóíú æóáóæúáóÇ ÔöÑúßõåõãú áóãóÇ ãóËøóáó ÚóÇÞöáñ ÍóÇáóÉó ÇáäøóÈöíÁö ÇáúßóÇãöáóÉó ÈöÍóÇáóÉö ÇáúãóÓúÍõæÑö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÇáÙøõáúãõ ÃóíúÖðÇ ÇáöÇÚúÊöÏóÇÁó¡ Ãóíö ÇáöÇÚúÊöÏóÇÁó Úáì ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßÐÈÇ.
[48]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 48]
ÇäúÙõÑú ßóíúÝó ÖóÑóÈõæÇ áóßó ÇáúÃóãúËÇáó ÝóÖóáøõæÇ ÝóáÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó ÓóÈöíáÇð (48)
ÌõãúáóÉñ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøðÇ æóäóÙóÇÆöÑõåóÇ ßóËöíÑóÉñ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö.
æóÇáÊøóÚúÈöíÑõ ÈöÝöÚúáö ÇáäøóÙóÑö ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóäøóåõ ÈóáóÛó ãöäó ÇáúæõÖõæÍö Ãóäú íóßõæäó ãóäúÙõæÑðÇ.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Èö (ßóíúÝó) áöáÊøóÚúÌöíÈö ãöäú ÍóÇáóÉö ÊãËíáåã ááäÈíÁ- Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉ æóÇáÓøóáóÇã- ÈöÇáúãóÓúÍõæÑö æóäóÍúæöåö.
æóÃóÕúáõ (ÖóÑóÈó) æóÖúÚõ ÇáÔøóíúÁö æóÊóËúÈöíÊõåõ íõÞóÇáõ: ÖóÑóÈó ÎóíúãóÉð¡ æóíõØúáóÞõ Úóáóì ÕóæúÛö ÇáÔøóíúÁö Úóáóì ÍóÌúãò ãóÎúÕõæÕò¡ íõÞóÇáõ: ÖóÑóÈó ÏóäóÇäöíÑó¡ æóåõæó åõäóÇ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáúÅöÈúÑóÇÒö æóÇáúÈóíóÇäö ÊóÔúÈöíåðÇ áöáÔøóíúÁö ÇáúãõÈúÑóÒö ÇáúãõÈóíøóäö ÈöÇáÔøóíúÁö ÇáúãõËúÈóÊö. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó Çááøóåó áóÇ íóÓúÊóÍúíöí Ãóäú íóÖúÑöÈó ãóËóáðÇ Ýöí [ÇáúÈóÞóÑóÉö: 26] .
æóÇááøóÇãõ Ýöí áóßó áöáÊøóÚúáöíáö æóÇáúÃóÌóáö¡ Ãóíú ÖóÑóÈõæÇ ÇáúÃóãúËóÇáó áöÃóÌúáößó¡ Ãóíú áöÃóÌúáö ÊóãúËöíáößó¡ Ãóíú ãóËøóáõæßó. íõÞóÇáõ: ÖóÑóÈúÊõ áóßó ãóËóáðÇ ÈößóÐóÇ. æóÃóÕúáõåõ ãóËøóáúÊõßó ÈößóÐóÇ¡ Ãóíú ÃóÌöÏõ ßóÐóÇ ãóËóáðÇ áóßó¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóáÇ ÊóÖúÑöÈõæÇ áöáøóåö ÇáúÃóãúËÇáó
[ÇáäøóÍúá: 74] æóÞóÇáó: æóÇÖúÑöÈú áóåõãú ãóËóáðÇ ÃóÕúÍÇÈó ÇáúÞóÑúíóÉö [íÓ: 13] Ãóíö ÇÌúÚóáúåõãú ãóËóáðÇ áöÍóÇáöåöãú.
æóÌóãóÚó ÇáúÃóãúËÇáó åõäóÇ¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáúãóÍúßöíøõ Úóäúåõãú Ãóäøóåõãú ãóËøóáõæåõ ÈöÇáúãóÓúÍõæÑö¡ æóåõæó ãóËóáñ æóÇÍöÏñ¡ áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ÇáÊøóÚúÌöíÈõ(15/121)
ãöäú åóÐóÇ ÇáúãóËóáö æóãóäú ÛóíúÑöåö ÝöíãóÇ íóÕúÏõÑõ Úóäúåõãú ãöäú Þóæúáöåöãú: åõæó ÔóÇÚöÑñ¡ åõæó ßóÇåöäñ¡ åõæó ãóÌúäõæäñ¡ åõæó ÓóÇÍöÑñ¡ åõæó ãóÓúÍõæÑñ. æóÓõãøöíóÊú ÃóãúËóÇáðÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÍóÇáöåöãú áöÃóäøóåõãú ÊóÍóíøóÑõæÇ ÝöíãóÇ íóÕöÝõæäóåõ Èöåö áöáäøóÇÓö áöÆóáøóÇ íÚÊÞÏæå äÈíÆÇ¡ ÝóÌóÚóáõæÇ íóÊóØóáøóÈõæäó ÃóÔúÈóåó ÇáúÃóÍúæóÇáö ÈöÍóÇáöåö Ýöí ÎíÇáåã ÝíáÍÞæäå Èöåö¡ ßóãóäú íõÏúÑóÌõ ÝóÑúÏðÇ ÛóÑöíÈðÇ Ýöí ÃóÔúÈóåö ÇáúÃóÌúäóÇÓö Èöåö¡ ßóãóäú íóÞõæáõ Ýöí
ÇáÒøóÑóÇÝóÉö: ÅöäøóåóÇ ãöäó ÇáúÃóÝúÑóÇÓö Ãóæ ãä ÇáúÅöÈöáö Ãóæú ãöäó ÇáúÈóÞóÑö.
æóÝõÑøöÚó ÖóáóÇáõåõãú Úóáóì ÖóÑúÈö ÃóãúËóÇáöåöãú áöÃóäøó ãóÇ ÖóÑóÈõæåõ ãöäó ÇáúÃóãúËóÇáö ßõáøõåõ ÈóÇØöáñ æóÖóáóÇáñ æóÞõæøóÉñ Ýöí ÇáúßõÝúÑö. ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ÊóÝúÑöíÚõ ÖóáóÇáöåöãõ ÇáúÎóÇÕøö ÈöÈõØúáóÇäö Êöáúßó ÇáúÃóãúËóÇáö¡ Ãóíú ÝóÙóåóÑó ÖóáóÇáõåõãú Ýöí Ðóáößó ßóÞóæúáöåö: ßóÐøóÈóÊú ÞóÈúáóåõãú Þóæúãõ äõæÍò ÝóßóÐøóÈõæÇ ÚóÈúÏóäÇ [ÇáúÞóãóÑ: 9] .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöÇáÖøóáóÇáö åõäóÇ ÃóÕúáõ ãóÚúäóÇåõ¡ æóåõæó ÇáúÍóíúÑóÉõ Ýöí ÇáØøóÑöíÞö æóÚóÏóãõ ÇáöÇåúÊöÏóÇÁö¡ Ãóíú ÖóÑóÈõæÇ áóßó ÃóÔúÈóÇåðÇ ßóËöíÑóÉð áöÃóäøóåõãú ÊóÍóíøóÑõæÇ ÝöíãóÇ íóÚúÊóÐöÑõæäó Èöåö Úóäú ÔóÃúäößö ÇáúÚóÙöíãö.
æóÊóÝúÑöíÚõ ÝóáÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó ÓóÈöíáðÇ Úóáóì ÝóÖóáøõæÇ ÊóÝúÑöíÚñ áöÊóæóÛøõáöåöãú Ýöí ÇáúÍóíúÑóÉö Úóáóì ÖóáóÇáöåöãú Ýöí ÖóÑúÈö Êöáúßó ÇáúÃóãúËóÇáö.
æóÇáÓøóÈöíáõ: ÇáØøóÑöíÞõ¡ æóÇÓúÊöØóÇÚóÊõåõ ÇÓúÊöØóÇÚóÉõ ÇáÙøóÝóÑö Èöåö¡ ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöÇáÓøóÈöíáö ÓóÈöíáõ ÇáúåõÏóì Úóáóì ÇáúæóÌúåö ÇáúÃóæøóáö Ýöí ÊóÝúÓöíÑö ÇáÖøóáóÇáö¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÊóãúËöíáðÇ áöÍóÇáö ÖóáóÇáöåöãú ÈöÍóÇáö ÇáøóÐöí æóÞóÝó Ýöí ÝóíúÝóÇÁó áóÇ íóÏúÑöí ãöäú ÃóíøóÉö ÌöåóÉò íóÓúáõßõ Åöáóì ÇáúãóÞúÕõæÏö¡ Úóáóì ÇáúæóÌúåö ÇáËøóÇäöí Ýöí ÊóÝúÓöíÑö ÇáÖøóáóÇáö.
æóÇáúãóÚúäóì Úóáóì åóÐóÇ: Ãóäøóåõãú ÊóÍóíøóÑõæÇ ßóíúÝó íóÕöÝõæäó ÍóÇáóßó áöáäøóÇÓö áöÊóæóÞøõÚöåöãú Ãóäøó ÇáäøóÇÓó íõßóÐøöÈõæäóåõãú¡ ÝóáöÐóáößó ÌóÚóáõæÇ íóäúÊóÞöáõæäó Ýöí æóÕúÝöåö ãöäú ÕöÝóÉò Åöáóì ÕöÝóÉò áöÇÓúÊöÔúÚóÇÑöåöãú Ãóäøó ãóÇ íóÕöÝõæäóåõ Èöåö ÈóÇØöáñ áóÇ íØÇÈÞå ÇáúæóÇÞöÚ.(15/122)
æóÞóÇáõæÇ ÃóÅöÐóÇ ßõäøóÇ ÚöÙóÇãðÇ æóÑõÝóÇÊðÇ ÃóÅöäøóÇ áóãóÈúÚõæËõæäó ÎóáúÞðÇ ÌóÏöíÏðÇ (49)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 49]
æóÞÇáõæÇ ÃóÅöÐÇ ßõäøóÇ ÚöÙÇãÇð æóÑõÝÇÊÇð ÃóÅöäøóÇ áóãóÈúÚõæËõæäó ÎóáúÞÇð ÌóÏöíÏÇð (49)
íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÌõãúáóÉð æóÞÇáõæÇ ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö Þõáú áóæú ßÇäó ãóÚóåõ ÂáöåóÉñ ßóãóÇ ÊóÞæáõæäó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 42] ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÇ ÊóÔúÊóãöáõ Úóáóíúåö ãöäú Þóæúáöåö: ßóãóÇ ÊóÞõæáõæäó áöÞóÕúÏö ÇÓúÊöÆúÕóÇáö ÖóáóÇáóÉò ÃõÎúÑóì ãöäú ÖóáóÇáóÇÊöåöãú ÈöÇáúÍõÌøóÉö ÇáÏøóÇãöÛóÉö¡ ÈóÚúÏó ÇÓúÊöÆúÕóÇáö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ ÈöÇáúÍõÌøóÉö ÇáúÞóÇØöÚóÉö ÈöÞóæúáöåö Þõáú áóæú ßÇäó ãóÚóåõ ÂáöåóÉñ ßóãóÇ ÊóÞõæáõæäó ÇáúÂíóÉó æóãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÚóØúÝðÇ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÅöÐú íóÞõæáõ ÇáÙøóÇáöãõæäó Åöäú ÊóÊøóÈöÚõæäó ÅöáøóÇ ÑóÌõáðÇ ãóÓúÍõæÑÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 47] ÇáøóÊöí ãóÖúãõæäõåóÇ ãóÙúÑõæÝñ áöáäøóÌúæóì¡ Ýóíóßõæäõ åóÐóÇ ÇáúÞóæúáõ ãöãøóÇ ÊóäóÇÌóæúÇ Èöåö Èóíúäóåõãú¡ Ëõãøó íóÌúåóÑõæäó ÈöÅöÚúáóÇäöåö æóíóÚõÏøõæäóåõ ÍõÌøóÊóåõãú Úóáóì ÇáÊøóßúÐöíÈö.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÅöäúßóÇÑöíøñ.
æóÊóÞúÏöíãõ ÇáÙøóÑúÝö ãä Þóæúáå: ÃóÅöÐÇ ßõäøóÇ ÚöÙÇãÇð áöáöÇåúÊöãóÇãö Èöåö áöÃóäøó ãóÖúãõæäóåõ åõæó Ïóáöíáõ
ÇáöÇÓúÊöÍóÇáóÉö Ýöí Ùóäøöåöãú¡ ÝóÇáúÅöäúßóÇÑõ ãõÊóÓóáøöØñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÃóÅöäøóÇ áóãóÈúÚõæËõæäó. æóÞõæøóÉõ ÅöäúßóÇÑö Ðóáößó ãõÞóíøóÏñ ÈöÍóÇáóÉö Çáúßóæúäö ÚöÙóÇãðÇ æóÑõÝóÇÊðÇ¡ æóÃóÕúáõ ÊóÑúßöíÈö ÇáúÌõãúáóÉö: ÃóÅöäøóÇ áóãóÈúÚõæËõæäó ÅöÐóÇ ßõäøóÇ ÚöÙóÇãðÇ æóÑõÝóÇÊðÇ.
æóáóíúÓó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáÙøóÑúÝö ÇáÊøóÞúíöíÏó¡ áöÃóäøó Çáúßóæúäó ÚöÙóÇãðÇ æóÑõÝóÇÊðÇ ËóÇÈöÊñ áößõáøö ãóäú íóãõæÊõ ÝóíõÈúÚóËõ.
æóÇáúÈóÚúËõ: ÇáúÅöÑúÓóÇáõ. æóÃõØúáöÞó åõäóÇ Úóáóì ÅöÍúíóÇÁö ÇáúãóæúÊóì¡ áöÃóäøó ÇáúãóíøöÊó íõÔúÈöåõ ÇáúãóÇßöËó Ýöí ÚóÏóãö ãõÈóÇÑóÍóÉö ãóßóÇäöåö.
æóÇáúÚöÙóÇãõ: ÌóãúÚõ ÚóÙúãò¡ æóåõæó ãóÇ ãöäúåõ ÊóÑúßöíÈõ ÇáúÌóÓóÏö áöáúÅöäúÓóÇäö æóÇáÏøóæóÇÈøö. æóãóÚúäóì ßõäøóÇ ÚöÙÇãÇð Ãóäøóåõãú ÚöÙóÇãñ áóÇ áóÍúãó ÚóáóíúåóÇ.(15/123)
Þõáú ßõæäõæÇ ÍöÌóÇÑóÉð Ãóæú ÍóÏöíÏðÇ (50) Ãóæú ÎóáúÞðÇ ãöãøóÇ íóßúÈõÑõ Ýöí ÕõÏõæÑößõãú ÝóÓóíóÞõæáõæäó ãóäú íõÚöíÏõäóÇ Þõáö ÇáøóÐöí ÝóØóÑóßõãú Ãóæøóáó ãóÑøóÉò ÝóÓóíõäúÛöÖõæäó Åöáóíúßó ÑõÁõæÓóåõãú æóíóÞõæáõæäó ãóÊóì åõæó Þõáú ÚóÓóì Ãóäú íóßõæäó ÞóÑöíÈðÇ (51) íóæúãó íóÏúÚõæßõãú ÝóÊóÓúÊóÌöíÈõæäó ÈöÍóãúÏöåö æóÊóÙõäøõæäó Åöäú áóÈöËúÊõãú ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ (52)
æóÇáÑøõÝóÇÊõ: ÇáúÃóÔúíóÇÁõ ÇáúãóÑúÝõæÊóÉõ¡ Ãóíö ÇáúãõÝóÊøóÊóÉõ. íõÞóÇáõ: ÑóÝóÊó ÇáÔøóíúÁó ÅöÐóÇ ßóÓóÑóåõ ßöÓóÑðÇ ÏóÞöíÞóÉð.
æóæóÒúäõ ÝõÚóÇáò íóÏõáøõ Úóáóì ãóÝúÚõæáö ÃóÝúÚóÇáö ÇáÊøóÌúÒöÆóÉö ãöËúáó ÇáÏøõÞóÇÞö æóÇáúÍõØóÇãö æóÇáúÌõÐóÇÐö æóÇáúÝõÊóÇÊö.
æÎóáúÞÇð ÌóÏöíÏÇð ÍóÇáñ ãöäú ÖóãöíÑö «ãóÈúÚõæËõæäó» . æóÐõßöÑó ÇáúÍóÇáõ áöÊóÕúæöíÑö ÇÓúÊöÍóÇáóÉö ÇáúÈóÚúËö ÈóÚúÏó ÇáúÝóäóÇÁö áöÃóäøó ÇáúÈóÚúËó åõæó ÇáúÅöÍúíóÇÁõ¡ ÝóÅöÍúíóÇÁõ ÇáúÚöÙóÇãö æóÇáÑøõÝóÇÊö ãõÍóÇáñ ÚöäúÏóåõãú¡ æóßóæúäõåõãú ÎóáúÞðÇ ÌóÏöíÏðÇ ÃóÏúÎóáõ Ýöí ÇáöÇÓúÊöÍóÇáóÉö.
æóÇáúÎóáúÞõ: ãóÕúÏóÑñ ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÝúÚõæáö¡ æóáößóæúäöåö ãóÕúÏóÑðÇ áóãú íóÊúÈóÚú ãóæúÕõæÝóåõ Ýöí ÇáúÌãÚ.
[50- 52]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÇáúÂíóÇÊ 50 Åöáóì 52]
Þõáú ßõæäõæÇ ÍöÌÇÑóÉð Ãóæú ÍóÏöíÏÇð (50) Ãóæú ÎóáúÞÇð ãöãøóÇ íóßúÈõÑõ Ýöí ÕõÏõæÑößõãú ÝóÓóíóÞõæáõæäó ãóäú íõÚöíÏõäÇ Þõáö ÇáøóÐöí ÝóØóÑóßõãú Ãóæøóáó ãóÑøóÉò ÝóÓóíõäúÛöÖõæäó Åöáóíúßó ÑõÄõÓóåõãú æóíóÞõæáõæäó ãóÊì åõæó Þõáú ÚóÓì Ãóäú íóßõæäó ÞóÑöíÈÇð (51) íóæúãó íóÏúÚõæßõãú ÝóÊóÓúÊóÌöíÈõæäó ÈöÍóãúÏöåö æóÊóÙõäøõæäó Åöäú áóÈöËúÊõãú ÅöáÇøó ÞóáöíáÇð (52)
ÌóæóÇÈñ Úóäú Þóæúáöåöãú: ÃóÅöÐÇ ßõäøóÇ ÚöÙÇãÇð æóÑõÝÇÊÇð ÃóÅöäøóÇ áóãóÈúÚõæËõæäó ÎóáúÞÇð ÌóÏöíÏÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ:
49] . ÃóãóÑó Çááå ÑóÓõæáå Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÃóäú íõÌöíÈóåõãú ÈöÐóáößó.
æóÞóÑöíäóÉõ Ðóáößó ãõÞóÇÈóáóÉõ ÝÚá ßõäøóÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 49] Ýöí ãóÞóÇáöåöãú ÈöÞóæúáöåö: ßõæäõæÇ¡ æóãõÞóÇÈóáóÉõ ÚöÙÇãÇð æóÑõÝÇÊÇð Ýöí ãóÞóÇáöåöãú ÈöÞóæúáöåö: ÍöÌÇÑóÉð Ãóæú ÍóÏöíÏÇð ÅöáóÎú¡ ãõÞóÇÈóáóÉó ÃóÌúÓóÇãò æóÇåöíóÉò ÈöÃóÌúÓóÇãò ÕõáúÈóÉò. æóãóÚúäóì ÇáúÌóæóÇÈö Ãóäøó æóåóäó ÇáúÌöÓúãö ãõÓóÇæò áöÕóáóÇÈóÊöåö ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ÞõÏúÑóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Úóáóì ÊóßúíöíÝöåö ßóíúÝó íóÔóÇÁõ.(15/124)
áöåóÐóÇ ßóÇäóÊú ÌõãúáóÉõ Þõáú ßõæäõæÇ ÍöÌÇÑóÉð ÅöáóÎú ÛóíúÑó ãóÚúØõæÝóÉò¡ ÌóÑúíðÇ Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúãõÍóÇæóÑóÇÊö ÇáøóÊöí ÈóíøóäúÊõåóÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáõæÇ ÃóÊóÌúÚóáõ ÝöíåÇ ãóäú íõÝúÓöÏõ ÝöíåÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [30] .
æóÅöäú ßóÇäó Þóæúáõåõ: Þõáú áóíúÓó ãóÈúÏóÃó ãõÍóÇæóÑóÉò Èóáö ÇáúãõÍóÇæóÑóÉõ ÈöÇáúãóÞõæáö ÇáøóÐöí ÈóÚúÏóåõ æóáóßöäøó ÇáúÃóãúÑó ÈöÇáúÌóæóÇÈö ÃõÚúØöíó Íõßúãó ÇáúÌóæóÇÈö ÝóáöÐóáößó ÝõÕöáóÊú ÌõãúáóÉõ Þõáú.
æóÇÚúáóãú Ãóäøó ÇÑúÊöÈóÇØó ÑóÏøö ãóÞóÇáóÊöåöãú ÈöÞóæúáöåö: ßõæäõæÇ ÍöÌÇÑóÉð ÅöáóÎú ÛóÇãöÖñ¡ áÃóäåã ÅöäøóãóÇ ÇÓÊÈÚÏæÇ Ãóæú ÃóÍóÇáõæÇ ÅöÑúÌóÇÚó ÇáúÍóíóÇÉö Åöáóì ÃóÌúÓóÇãò ÊóÝóÑøóÞóÊú ÃóÌúÒóÇÄõåóÇ æóÇäúÎóÑóãó åóíúßóáõåóÇ¡ æóáóãú íõÚóáøöáõæÇ ÇáúÅöÍóÇáóÉó ÈöÃóäøóåóÇ ÕóÇÑóÊú ÃóÌúÓóÇãðÇ ÖóÚöíÝóÉð¡ ÝóíóÑõÏøõ Úóáóíúåöãú ÈöÃóäøóåóÇ áóæú ßóÇäóÊú ãöäú ÃóÞúæóì ÇáúÃóÌúÓóÇãö áóÃõÚöíÏóÊú áóåóÇ ÇáúÍóíóÇÉõ.
ÝóÈöäóÇ Ãóäú äõÈóíøöäó æóÌúåó ÇáöÇÑúÊöÈóÇØö Èóíúäó ÇáÑøóÏøö Úóáóì ãóÞóÇáóÊöåöãú æóÈóíúäó ãóÞóÇáóÊöåöãõ ÇáúãóÑúÏõæÏóÉö¡ æóÝöí Ðóáößó ËóáóÇËóÉõ æõÌõæåò:
ÃóÍóÏõåóÇ: Ãóäú Êóßõæäó ÕöíÛóÉõ ÇáúÃóãúÑö Ýöí Þóæúáöåö: ßõæäõæÇ ãõÓúÊóÚúãóáóÉð Ýöí ãóÚúäóì ÇáÊøóÓúæöíóÉö¡ æóíóßõæäõ ÏóáöíáðÇ Úóáóì ÌóæóÇÈò ãóÍúÐõæÝò ÊóÞúÏöíÑõåõ: Åöäøóßõãú ãóÈúÚõæËõæäó ÓóæóÇÁñ ßõäúÊõãú ÚöÙóÇãðÇ æóÑõÝóÇÊðÇ Ãóæú ßõäúÊõãú ÍöÌóÇÑóÉð Ãóæú ÍóÏöíÏðÇ¡ ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì Ãóäøó ÞõÏúÑóÉó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áóÇ íóÊóÚóÇÕóì ÚóáóíúåóÇ ÔóíúÁñ. æóÐóáößó ÅöÏúãóÇÌñ íóÌúÚóáõ ÇáúÌõãúáóÉó Ýöí ãóÚúäóì ÇáÊøóÐúíöíáö.
ÇáúæóÌúåõ ÇáËøóÇäöí: Ãóäú Êóßõæäó ÕöíÛóÉõ ÇáúÃóãúÑö Ýöí Þóæúáöåö: ßõæäõæÇ ãõÓúÊóÚúãóáóÉð Ýöí ÇáúÝóÑúÖö¡ Ãóíú áóæú ÝõÑöÖó Ãóäú íóßõæäó ÇáúÃóÌúÓóÇÏõ ãöäó ÇáúÃóÌúÓóÇãö ÇáÕøõáúÈóÉö æóÞöíáó áóßõãú: Åöäøóßõãú ãóÈúÚõæËõæäó ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö áóÃóÍóáúÊõãú Ðóáößó æóÇÓúÊóÈúÚóÏúÊõãú ÅöÚóÇÏóÉó ÇáúÍóíóÇÉö ÝöíåóÇ. æóÚóáóì ßöáóÇ ÇáúæóÌúåóíúäö íóßõæäõ Þóæúáõåõ: ãöãøóÇ íóßúÈõÑõ Ýöí ÕõÏõæÑößõãú äöåóÇíóÉó ÇáúßóáóÇãö¡ æóíóßõæäõ Þóæúáõåõ: ÝóÓóíóÞõæáõæäó ãóäú íõÚöíÏõäÇ ãõÝóÑøóÚðÇ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÞÇáõæÇ ÃóÅöÐÇ ßõäøóÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 49] ÅöáóÎú ÊóÝúÑöíÚðÇ Úóáóì ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝö. æóÊóßõæäõ ÇáúÝóÇÁõ áöáöÇÓúÊöÆúäóÇÝö æóåöíó ÈöãóÚúäóì ÇáúæóÇæö Úóáóì ÎöáóÇÝò Ýöí ãóÌöíÆöåóÇ áöáöÇÓúÊöÆúäóÇÝö¡ æóÇáúßóáóÇãõ ÇäúÊöÞóÇáñ áöÍößóÇíóÉö ÊóßúÐöíÈò ÂÎóÑó ãöäú ÊóßúÐöíÈóÇÊöåöãú.(15/125)
ÇáúæóÌúåõ ÇáËøóÇáöËõ: Ãóäú íóßõæäó Þóæúáõåõ: Þõáú ßõæäõæÇ ÍöÌÇÑóÉð ßóáóÇãðÇ ãõÓúÊóÃúäöÝðÇ áóíúÓó ÌóæóÇÈðÇ Úóáóì Þóæúáöåöãú: ÃóÅöÐÇ ßõäøóÇ ÚöÙÇãÇð æóÑõÝÇÊÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 49] ÅöáóÎú æóÊóßõæäõ ÕöíÛóÉõ ÇáúÃóãúÑö ãõÓúÊóÚúãóáóÉð Ýöí ÇáÊøóÓúæöíóÉö. æóÝöí åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö íóßõæäõ Þóæúáõåõ: ÝóÓóíóÞõæáõæäó ãóäú íõÚöíÏõäÇ ãõÊøóÕöáðÇ ÈöÞóæúáöåö: ßõæäõæÇ ÍöÌÇÑóÉð Ãóæú ÍóÏöíÏÇð ÅöáóÎú¡ æóãõÝóÑøóÚðÇ Úóáóì ßóáóÇãò ãóÍúÐõæÝò íóÏõáøõ Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: ßõæäõæÇ ÍöÌÇÑóÉð¡
Ãóíú Ýóáóæú ßóÇäõæÇ ßóÐóáößó áóÞóÇáõæÇ: ãóäú íõÚöíÏõäóÇ¡ Ãóíú áóÇäúÊóÞóáõæÇ Ýöí ãóÏóÇÑöÌö ÇáÓøóÝúÓóØóÉö ãöäú ÅöÍóÇáóÉö ÇáúÅöÚóÇÏóÉö Åöáóì ÇÏøöÚóÇÁö ÚóÏóãö æõÌõæÏö ÞóÇÏöÑò Úóáóì ÅöÚóÇÏóÉö ÇáúÍóíóÇÉö áóåõãú áöÕóáóÇÈóÉö ÃóÌúÓóÇÏöåöãú.
æóÈöåóÐöåö ÇáúæõÌõæåö íóáúÊóÆöãõ äóÙúãõ ÇáúÂíóÉö æóíóäúßóÔöÝõ ãóÇ Ýöíåö ãöäú ÛõãõæÖò.
æóÇáúÍóÏöíÏõ: ÊõÑóÇÈñ ãóÚúÏöäöíøñ¡ Ãóíú áóÇ íõæÌóÏõ ÅöáøóÇ Ýöí ãóÛóÇæöÑö ÇáúÃóÑúÖö¡ æóåõæó ÊõÑóÇÈñ ÛóáöíÙñ ãõÎúÊóáöÝõ ÇáúÛöáóÙö¡ ËóÞöíáñ ÃóÏúßóäõ Çááøóæúäö¡ æóåõæó ÅöãøóÇ ãõÍóÊøóÊõ ÇáúÃóÌúÒóÇÁö æóÅöãøóÇ ãõæÑöÞõåóÇ¡ Ãóíú ãöËúáó ÇáúæóÑóÞö.
æóÃóÕúäóÇÝõåõ ËóãóÇäöíóÉó ÚóÔóÑó ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇÎúÊöáóÇÝö ÊóÑúßöíÈö ÃóÌúÒóÇÆöåö¡ æóÊóÊóÝóÇæóÊõ ÃóáúæóÇäõ åóÐöåö ÇáúÃóÕúäóÇÝö¡ æóÃóÔúÑóÝõ ÃóÕúäóÇÝöåö ÇáúÎóÇáöÕõ¡ æóåõæó ÇáÓøóÇáöãõ Ýöí ÌóãöíÚö ÃóÌúÒóÇÆöåö ãöäú ÇáúãóæóÇÏøö ÇáúÛóÑöíÈóÉö. æóåóÐóÇ äóÇÏöÑõ ÇáúæõÌõæÏö æóÃóÔúåóÑõ ÃóáúæóÇäöåö ÇáúÃóÍúãóÑõ¡ æóíõÞóÓøóãõ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÕóáóÇÈóÊöåö Åöáóì ÕöäúÝóíúäö ÃóÕúáöíøóíúäö íõÓóãøóíóÇäö ÇáÐøóßóÑó æóÇáúÃõäúËóì¡ ÝóÇáÕøõáúÈõ åõæó ÇáÐøóßóÑõ æóÇááøóíøöäõ ÇáúÃõäúËóì. æóßóÇäó ÇáúÚóÑóÈõ íóÕöÝõæäó ÇáÓøóíúÝó ÇáÕøõáúÈó ÇáúÞóÇØöÚó ÈöÇáÐøóßóÑö. æóÅöÐóÇ ÕõåöÑó ÇáúÍóÏöíÏõ ÈöÇáäøóÇÑö ÊóãóÇÒóÌóÊú ÃóÌúÒóÇÄõåõ æóÊóãóíøóÚó æóÕóÇÑó ßóÇáúÍóáúæóÇÁö Ýóãöäúåõ ãóÇ íóßõæäõ ÍóÏöíÏó ÕóÈøò æóãöäúåõ ãóÇ íóßõæäõ ÍóÏöíÏó ÊóØúÑöíÞò¡ æóãöäúåõ ÝõæáóÇÐñ. æóßõáøõ ÕöäúÝò ãöäú ÃóÕúäóÇÝöåö ÕóÇáöÍñ áöãóÇ íõäóÇÓöÈõ ÓóÈúßóåõ ãöäúåõ Úóáóì ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúÍóÇÌóÉö ÝöíåóÇ Åöáóì ÔóÏøóÉö ÇáÕøóáóÇÈóÉö ãöËúáó ÇáÓøõíõæÝö æóÇáÏøõÑõæÚö. æóãöäú ÎóÕóÇÆöÕó ÇáúÍóÏöíÏö Ãóäú íóÚúáõæóåõ ÇáÕøóÏóÃõ¡ æóåõæó ßóÇáúæóÓóÎö ÃóÎúÖóÑõ Ëõãøó íóÓúÊóÍöíáõ ÊóÏúÑöíÌðÇ Åöáóì ÃõßúÓöíÏò (ßóáöãóÉñ ßöíãúíóÇæöíøóÉñ ÊóÏõáøõ Úóáóì ÊóÚóáøõÞö ÃóÌúÒóÇÁö ÇáúÃõßúÓõÌöíäö ÈöÌöÓúãò ÝóÊõÝúÓöÏõåõ) æóÅöÐóÇ áóãú íõÊóÚóåøóÏö ÇáúÍóÏöíÏõ ÈöÇáÕøóÞúáö æóÇáÒøóíúÊö ÃóÎóÐó ÇáÕøóÏóÃõ Ýöí äóÎúÑö ÓóØúÍöåö¡ æóåóÐóÇ ÇáúãóÚúÏöäõ íõæÌóÏõ Ýöí ÛóÇáöÈö ÇáúÈöáóÇÏö. æóÃóßúËóÑõ æõÌõæÏöåö Ýöí ÈöáóÇÏö ÇáúÍóÈóÔóÉö æóÝöí ÕóÍúÑóÇÁö ãöÕúÑó. æóæõÌöÏóÊú Ýöí ÇáúÈöáóÇÏö ÇáÊøõæäöÓöíøóÉö(15/126)
ãóÚóÇÏöäõ ãöäó ÇáúÍóÏöíÏö.
æóßóÇäó ÇÓúÊöÚúãóÇáõ ÇáúÍóÏöíÏö ãöäó ÇáúÚõÕõæÑö ÇáúÞóÏöíãóÉö ÝóÅöäøó ÇáØøóæúÑó ÇáËøóÇäöí ãä ÃØæÑ ÇáÊøóÇÑöíÎö íõÚúÑóÝõ ÈöÇáúÚóÕúÑö ÇáúÍóÏöíÏöíøö¡ Ãóíö ÇáøóÐöí ßóÇäó ÇáúÈóÔóÑõ íóÓúÊóÚúãöáõ Ýöíåö ÂáóÇÊò ãõÊøóÎóÐóÉð ãöäó ÇáúÍóÏöíÏö¡ æóÐóáößó ãöäú ÃóËóÑö ÕóäúÚóÉö ÇáúÍóÏöíÏö¡ æóÐóáößó ÞóÈúáó ÚóÕúÑö ÊóÏúæöíäö ÇáÊøóÇÑöíÎö. æóÇáúÚóÕúÑõ ÇáøóÐöí ÞóÈúáóåõ íõÚúÑóÝõ ÈöÇáúÚóÕúÑö ÇáúÍóÌóÑöíøö.
æóÞóÏö ÇÊøóÕóáóÊú ÈöÊóÚúíöíäö ÇáÒøóãóäö ÇáøóÐöí ÇÈúÊõÏöÆó Ýöíåö ÕõäúÚõ ÇáúÍóÏöíÏö ÃóÓóÇØöíÑõ æóÇåöíóÉñ áóÇ íóäúÖóÈöØõ ÈöåóÇ ÊóÇÑöíÎõåõ. æóÇáúãóÞúØõæÚõ Èöåö Ãóäøó ÇáúÍóÏöíÏó ãõÓúÊóÚúãóáñ ÚöäúÏó ÇáúÈóÔóÑö ÞóÈúáó ÇÈúÊöÏóÇÁö ßöÊóÇÈóÉö ÇáÊøóÇÑöíÎö æóáößóæúäöåö íóÃúßõáõåõ ÇáÕøóÏóÃõ ÚöäúÏó ÊóÚóÑøõÖöåö áöáúåóæóÇÁö æóÇáÑøõØõæÈóÉö áóãú íóÈúÞó ãöäú ÂáóÇÊöåö ÇáúÞóÏöíãóÉö ÅöáøóÇ ÔóíúÁñ Þóáöíáñ.
æóÞóÏú æõÌöÏóÊú Ýöí (ØöíÈóÉó) : æóãóÏóÇÝöäö ÇáúÝóÑóÇÚöäóÉö Ýöí (ãóäúÝöíÓó) ÈöãöÕúÑó ÕõæóÑñ Úóáóì ÇáúÂËóÇÑö ãóÑúÓõæãñ ÚóáóíúåóÇ: ÕõæóÑõ ÎóÒóÇÆöäó ÔóÇÍöÐöíäó ãõÏóÇåõãú æóÞóÏú ÕóÈóÛõæåóÇ Ýöí ÇáÕøõæóÑö ÈöÇááøóæúäö ÇáúÃóÒúÑóÞö áóæúäö ÇáúÝõæáóÇÐö¡ æóÐóáößó Ýöí ÇáúÞóÑúäö ÇáúÍóÇÏöí æóÇáúÚöÔúÑöíäó ÞóÈúáó ÇáÊøóÇÑöíÎö ÇáúãóÓöíÍöíøö. æóÞóÏú ÐõßöÑó Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö ÞöÕøóÉõ ÇáÐøóÈöíÍö¡ æóÞöÕøóÉõ ÇÎúÊöÊóÇäö ÅöÈúÑóÇåöíãó ÈöÇáúÞóÏõæãö. æóáóãú íõÐúßóÑú Ãóäøó ÇáÓøößøöíäó æóáóÇ ÇáúÞóÏøõæãó ßóÇäóÊóÇ
ãöäú ÍóÌóÑö ÇáÕøóæøóÇäö¡ ÝóÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäøóåõ ÈöÂáóÉö ÇáúÍóÏöíÏö¡ æóãöäó ÇáúÍóÏöíÏö ÊõÊøóÎóÐõ ÇáÓøóáóÇÓöáõ áöáúÞóíúÏö¡ æóÇáúãóÞóÇãöÚõ áöáÖøóÑúÈö¡ æóÓóíóÃúÊöí Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóáóåõãú ãóÞÇãöÚõ ãöäú ÍóÏöíÏò Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÌ [21] .
æÇáÎáÞ: íÚúäì ÇáúãóÎúáõæÞö¡ Ãóíú Ãóæú ÎóáúÞðÇ ÂÎóÑó ãöãøóÇ íõÚóÙøöãõ Ýöí äõÝõæÓößõãú Úóäú ÞóÈõæáöåö ÇáúÍóíóÇÉó æóíóÓúÊóÍöíáõ ÚöäúÏóßõãú Úóáóì Çááøóåö ÅöÍúíóÇÄõåõ ãöËúáó ÇáúÝõæáóÇÐö æóÇáäøõÍóÇÓö.
æóÞóæúáõåõ: ãöãøóÇ íóßúÈõÑõ Ýöí ÕõÏõæÑößõãú ÕöÝóÉñ ÎóáúÞÇð.
æóãóÚúäóì íóßúÈõÑõ íóÚúÙõãõ æóåõæó ÚöÙóãñ ãóÌóÇÒöíøñ ÈöãóÚúäóì ÇáúÞóæöíøö Ýöí äóæúÚöåö æóÕöÝóÇÊöåö¡ æóÇáÕøõÏõæÑõ:
ÇáúÚõÞõæáõ¡ Ãóíú ãöãøóÇ ÊóÚõÏøõæäóåõ ÚóÙöíãðÇ áóÇ íóÊóÛóíøóÑõ.
æóÝöí ÇáúßóáóÇãö ÍóÐúÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáúßóáóÇãõ ÇáúãóÑúÏõæÏõ æóåõæó Þóæúáõåõãú: ÃóÅöÐÇ ßõäøóÇ ÚöÙÇãÇð æóÑõÝÇÊÇð ÃóÅöäøóÇ áóãóÈúÚõæËõæäó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 49] . æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ßõæäõæÇ ÃóÔúíóÇÁó ÃóÈúÚóÏó Úóäú ÞóÈõæáö ÇáúÍóíóÇÉö ãöäó ÇáúÚöÙóÇãö æóÇáÑøõÝóÇÊö.(15/127)
æóÇáúãóÚúäóì: áóæú ßõäúÊõãú ÍöÌóÇÑóÉð Ãóæú ÍóÏöíÏðÇ áóÃóÍúíóÇßõãõ Çááøóåõ¡ áöÃóäøóåõãú ÌóÚóáõæÇ ßóæúäóåõãú ÚöÙóÇãðÇ ÍõÌøóÉð áöÇÓúÊöÍóÇáóÉö ÇáúÅöÚóÇÏóÉö¡ ÝóÑóÏøó Úóáóíúåöãú ÈöÃóäøó ÇáúÅöÚóÇÏóÉó ãõÞóÏøóÑóÉñ áöáøóåö ÊóÚóÇáóì æóáóæú ßõäúÊõãú ÍöÌóÇÑóÉð Ãóæú ÍóÏöíÏðÇ¡ áöÃóäøó ÇáúÍöÌóÇÑóÉó æóÇáúÍóÏöíÏó ÃóÈúÚóÏõ Úóäú ÞóÈõæáö ÇáúÍóíóÇÉö ãöäó ÇáúÚöÙóÇãö æóÇáÑøõÝóÇÊö ÅöÐú áóãú íóÓúÈöÞú ÝöíåöãóÇ Íõáõæáõ ÇáúÍóíóÇÉö ÞóØøõ ÈöÎöáóÇÝö ÇáÑøõÝóÇÊö æóÇáúÚöÙóÇãö.
æóÇáÊøóÝúÑöíÚõ Ýöí ÝóÓóíóÞõæáõæäó ãóäú íõÚöíÏõäÇ Úóáóì ÌõãúáóÉö Þõáú ßõæäõæÇ ÍöÌÇÑóÉð Ãóíú Þõáú áóåõãú Ðóáößó ÝóÓóíóÞõæáõæäó áóßó: ãóäú íõÚöíÏõäóÇ.
æóÌõÚöáó ÓõÄóÇáõåõãú åõäóÇ Úóäö ÇáúãõÚöíÏö áóÇ Úóäú ÃóÕúáö ÇáúÅöÚóÇÏóÉö áöÃóäøó ÇáúÈóÍúËó Úóäö ÇáúãõÚöíÏö ÃóÏúÎóáõ Ýöí ÇáöÇÓúÊöÍóÇáóÉö ãöäó ÇáúÈóÍúËö Úóäú ÃóÕúáö ÇáúÅöÚóÇÏóÉö¡ Ýóåõæó ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÌóæóÇÈö ÈöÇáÊøóÓúáöíãö ÇáúÌóÏóáöíøö ÈóÚúÏó ÇáúÌóæóÇÈö ÈöÇáúãóäúÚö ÝóÅöäøóåõãú äóÝóæúÇ ÅöãúßóÇäó ÅöÍúíóÇÁö ÇáúãóæúÊóì¡ Ëõãøó ÇäúÊóÞóáõæÇ Åöáóì ÇáÊøóÓúáöíãö ÇáúÌóÏóáöíøö áöÃóäøó ÇáÊøóÓúáöíãó ÇáúÌóÏóáöíøó ÃóÞúæóì¡ Ýöí ãõÚóÇÑóÖóÉö ÇáÏøóÚúæóì¡ ãöäó ÇáúãóäúÚö.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí ãóäú íõÚöíÏõäÇ Êóåóßøõãöíøñ. æóáóãøóÇ ßóÇäó Þóæúáõåõãú åóÐóÇ ãõÍóÞøóÞõ ÇáúæõÞõæÚö Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÃóãóÑó ÇáäÈíÁ ÈöÃóä íõÌöíÈåõãú ÚöäúÏ ãóÇ íóÞõæáõæäóåõ ÌóæóÇÈó ÊóÚúíöíäò áöãóäú íõÚöíÏõåõãú ÅöÈúØóÇáðÇ áöáóÇÒöãö ÇáÊøóåóßøõãö¡ æóåõæó ÇáöÇÓúÊöÍóÇáóÉõ Ýöí äóÙóÑöåöãú ÈöÞóæúáöåö: Þõáö ÇáøóÐöí ÝóØóÑóßõãú Ãóæøóáó ãóÑøóÉò ÅöÌúÑóÇÁñ áöÙóÇåöÑö ÇÓúÊöÝúåóÇãöåöãú Úóáóì ÃóÕúáöåö ÈöÍóãúáöåö Úóáóì ÎöáóÇÝö ãõÑóÇÏöåöãú¡ áöÃóäøó Ðóáößó ÃóÌúÏóÑõ Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúÃõÓúáõæÈö ÇáúÍóßöíãö áöÒöíóÇÏóÉö ÇáúãõÍóÇÌøóÉö¡ ßóÞóæúáöåö Ýöí ãõÍóÇÌøóÉö ãõæÓóì áöÝöÑúÚóæúäó ÞÇáó áöãóäú Íóæúáóåõ ÃóáÇ ÊóÓúÊóãöÚõæäó ÞÇáó ÑóÈøõßõãú æóÑóÈøõ ÂÈÇÆößõãõ ÇáúÃóæøóáöíäó [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 25- 26] .
æóÌöíÁó ÈöÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö ãóæúÕõæáðÇ áöÞóÕúÏö ãóÇ Ýöí ÇáÕøöáóÉö ãöäó ÇáúÅöíãóÇÁö Åöáóì ÊóÚúáöíáö ÇáúÍõßúãö ÈöÃóäøó ÇáøóÐöí ÝóØóÑóåõãú Ãóæøóáó ãóÑøóÉò ÞóÇÏöÑñ Úóáóì ÅöÚóÇÏóÉö ÎóáúÞöåöãú¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóåõæó ÇáøóÐöí íóÈúÏóÄõÇ ÇáúÎóáúÞó Ëõãøó íõÚöíÏõåõ æóåõæó Ãóåúæóäõ Úóáóíúåö [ÇáÑøæã: 27] ÝóÅöäøóåõ áöÞõÏúÑóÊöåö ÇáøóÊöí ÇÈúÊóÏóÃó ÈöåóÇ ÎóáóÞóßõãú Ýöí ÇáúãóÑøóÉö ÇáúÃõæáóì ÞóÇÏöÑñ Ãóäú íóÎúáõÞóßõãú ãóÑøóÉð ËóÇäöíóÉð.
æóÇáúÅöäúÛóÇÖõ: ÇáÊøóÍúÑöíßõ ãöäú ÃóÚúáóì Åöáóì ÃóÓúÝóáó æóÇáúÚóßúÓõ. ÝóÅöäúÛóÇÖõ ÇáÑøóÃúÓö ÊóÍúÑöíßõåõ ßóÐóáößó¡ æóåõæó ÊóÍúÑöíßõ ÇáöÇÓúÊöåúÒóÇÁö.(15/128)
æóÇÓúÊóÝúåóãõæÇ Úóäú æóÞúÊöåö ÈöÞóæúáöåöãú: ãóÊì åõæó ÇÓúÊöÝúåóÇãó Êóåóßøõãò ÃóíúÖðÇ ÝóÃóãóÑó ÇáÑøóÓõæáó ÈöÃóäú íõÌöíÈóåõãú ÌóæóÇÈðÇ ÍóÞøðÇ ÅöÈúØóÇáðÇ áöáóÇÒöãö ÇáÊøóåóßøõãö¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí äóÙöíÑöåö ÂäöÝðÇ.
æóÖóãöíÑõ ãóÊì åõæó ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúÚóæúÏö ÇáúãóÃúÎõæÐö ãöäú Þóæúáöåö: íõÚöíÏõäÇ ßóÞóæúáöåö: ÇÚúÏöáõæÇ åõæó ÃóÞúÑóÈõ áöáÊøóÞúæì [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 8] .
æó (ÚóÓóì) áöáÑøóÌóÇÁö Úóáóì áöÓóÇäö ÇáÑøóÓõæáö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: æóÇáúãóÚúäóì áóÇ íóÈúÚõÏõ Ãóäú íóßõæäó ÞóÑöíÈðÇ.
æíóæúãó íóÏúÚõæßõãú ÈóÏóáñ ãöäó ÇáÖøóãöíÑö ÇáúãõÓúÊóÊöÑö Ýöí íóßõæäó ãöäú Þóæúáöåö: Ãóäú íóßõæäó ÞóÑöíÈÇð. æóÝóÊúÍóÊõåõ ÝóÊúÍóÉõ ÈöäóÇÁò áöÃóäøóåõ ÃõÖöíÝó Åöáóì ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúÝöÚúáöíøóÉö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÙóÑúÝðÇ áö íóßõæäó¡ Ãóíú íóßõæäó íóæúãó íóÏúÚõæßõãú¡ æóÝóÊúÍóÊõåõ ÝóÊúÍóÉõ äóÕúÈò Úóáóì ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö.
æóÇáÏøõÚóÇÁõ íóÌõæÒõ Ãóäú íõÍúãóáó Úóáóì ÍóÞöíÞóÊöåö¡ Ãóíú ÏõÚóÇÁõ Çááøóåö ÇáäøóÇÓó ÈöæóÇÓöØóÉö ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÇáøóÐöíäó íóÓõæÞõæäó ÇáäøóÇÓó Åöáóì ÇáúãóÍúÔóÑö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÍúãóáó Úóáóì ÇáúÃóãúÑö ÇáÊøóßúæöíäöíøö ÈöÅöÍúíóÇÆöåöãú¡ ÝóÃóØúáóÞó Úóáóíúåö ÇáÏøõÚóÇÁó áöÃóäøó ÇáÏøõÚóÇÁó íóÓúÊóáúÒöãõ ÅöÍúíóÇÁó ÇáúãóÏúÚõæøö æóÍõÕõæáó ÍõÖõæÑöåö¡ Ýóåõæó ãóÌóÇÒñ Ýöí ÇáúÅöÍúíóÇÁö æóÇáÊøóÓúÎöíÑö áöÍõÖõæÑö ÇáúÍöÓóÇÈö.
æóÇáöÇÓúÊöÌóÇÈóÉõ ãõÓúÊóÚóÇÑóÉñ áöãõØóÇæóÚóÉö ãóÚúäóì íóÏúÚõæßõãú¡ Ãóíú ÝóÊóÍúíóæúäó æóÊóãúËõáõæäó áöáúÍöÓóÇÈö. Ãóíú íóÏúÚõæßõãú æóÃóäúÊõãú ÚöÙóÇãñ æóÑõÝóÇÊñ. æóáóíúÓó áöáúÚöÙóÇãö æóÇáÑøõÝóÇÊö ÅöÏúÑóÇßñ æóÇÓúÊöãóÇÚñ æóáóÇ Ëóãøó ÇÓúÊöÌóÇÈóÉñ áöÃóäøóåóÇ ÝóÑúÚõ ÇáÓøóãóÇÚö æóÅöäøóãóÇ åõæó ÊóÕúæöíÑñ áöÓõÑúÚóÉö ÇáúÅöÍúíóÇÁö æóÇáúÅöÍúÖóÇÑö æóÓõÑúÚóÉö ÇáöÇäúÈöÚóÇËö æóÇáúÍõÖõæÑö áöáúÍöÓóÇÈö ÈöÍóíúËõ íóÍúÕõáõ Ðóáößó ßóÍõÕõæáö ÇÓúÊöãóÇÚö ÇáÏøóÚúæóÉö æóÇÓúÊöÌóÇÈóÊöåóÇ Ýöí Ãóäøóåõ áóÇ ãõÚóÇáóÌóÉó Ýöí ÊóÍúÕöíáöåö æóÍõÕõæáöåö æóáóÇ ÑóíúËó æóáóÇ ÈõØúÁó Ýöí ÒóãóÇäöåö.(15/129)
æóÖóãóÇÆöÑõ ÇáúÎöØóÇÈö Úóáóì åóÐóÇ ÎöØóÇÈñ áöáúßõÝøóÇÑö ÇáúÞóÇÆöáöíäó ãóäú íõÚöíÏõäÇ æóÇáúÞóÇÆöáöíäó ãóÊì åõæó.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí ÈöÍóãúÏöåö áöáúãõáóÇÈóÓóÉö¡ Ýóåöíó Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÍóÇáö¡ Ãóíú ÍóÇãöÏöíäó¡ Ýóåõãú ÅöÐóÇ ÈõÚöËõæÇ ÎõáöÞó Ýöíåöãú ÅöÏúÑóÇßõ ÇáúÍóÞóÇÆöÞö ÝóÚóáöãõæÇ Ãóäøó ÇáúÍóÞøó áöáøóåö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÈöÍóãúÏöåö ãõÊóÚóáøöÞðÇ ÈöãóÍúÐõæÝò Úóáóì Ãóäøóåõ ãöäú ßóáóÇãö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ:
ÇäúØöÞú ÈöÍóãúÏöåö¡ ßóãóÇ íõÞóÇáõ: ÈöÇÓúãö Çááøóåö¡ Ãóíö ÃóÈúÊóÏöÆõ¡ æóßóãóÇ íõÞóÇáõ áöáúãõÚóÑøöÓö: ÈöÇáúíõãúäö æóÇáúÈóÑóßóÉö¡ Ãóíö ÇÍúãóÏö Çááøóåó Úóáóì ÙõåõæÑö ÕöÏúÞö ãóÇ ÃóäúÈóÃúÊõßõãú Èöåö¡ æóíóßõæäõ ÇÚúÊöÑóÇÖðÇ Èóíúäó ÇáúãõÊóÚóÇØöÝóÇÊö.
æóÞöíáó: Åöäøó Þóæúáóåõ: íóæúãó íóÏúÚõæßõãú ÇÓúÊöÆúäóÇÝõ ßóáóÇãö ÎöØóÇÈò áöáúãõÄúãöäöíäó Ýóíóßõæäõ íóæúãó íóÏúÚõæßõãú ãõÊóÚóáøöÞðÇ ÈöÝöÚúáò ãóÍúÐõæÝò¡ Ãóíö ÇÐúßõÑõæÇ íóæúãó íóÏúÚõæßõãú. æóÇáúÍóãúÏõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö ãóÍúãõæáñ Úóáóì ÍóÞöíÞóÊöåö¡ Ãóíú ÊóÓúÊóÌöíÈõæäó ÍóÇãöÏöíäó Çááøóåó Úóáóì ãóÇ ãóäóÍóßõãú ãöäó ÇáúÅöíãóÇäö æóÚóáóì ãóÇ ÃóÚóÏøó áóßõãú ãöãøóÇ ÊõÔóÇåöÏõæäó Íöíäó ÇäúÈöÚóÇËößõãú ãöäú ÏóáóÇÆöáö ÇáúßóÑóÇãóÉö æóÇáúÅöÞúÈóÇáö.
æóÃóãøóÇ ÌõãúáóÉõ æóÊóÙõäøõæäó Åöäú áóÈöËúÊõãú ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ Ýóåöíó ÚØÝ Úáì ÝóÊóÓúÊóÌöíÈõæäó¡ Ãóíú æóÊóÍúÓóÈõæäó Ãóäøóßõãú ãóÇ áóÈöËúÊõãú Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ. æóÇáúãõÑóÇÏõ: ÇáÊøóÚúÌöíÈõ ãöäú åóÐöåö ÇáúÍóÇáóÉö¡ æóáöÐóáößó ÌóÇÁó Ýöí ÈóÚúÖö ÂíóÇÊò ÃõÎúÑóì ÓõÄóÇáõ Çáúãóæúáóì Íöíäó íõÈúÚóËõæäó Úóäú ãõÏøóÉö áõÈúËöåöãú ÊóÚúÌöíÈðÇ ãöäú ÍóÇáöåöãú¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó ßóãú áóÈöËúÊõãú Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÚóÏóÏó Óöäöíäó ÞÇáõæÇ áóÈöËúäÇ íóæúãÇð Ãóæú ÈóÚúÖó íóæúãò ÝóÓúÆóáö ÇáúÚÇÏøöíäó ÞÇáó Åöäú áóÈöËúÊõãú ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ áóæú Ãóäøóßõãú ßõäúÊõãú ÊóÚúáóãõæäó [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 112- 114] ¡ æóÞóÇáó:
ÝóÃóãÇÊóåõ Çááøóåõ ãöÇÆóÉó ÚÇãò Ëõãøó ÈóÚóËóåõ ÞÇáó ßóãú áóÈöËúÊó ÞÇáó áóÈöËúÊõ íóæúãÇð Ãóæú ÈóÚúÖó íóæúãò ÞÇáó Èóáú áóÈöËúÊó ãöÇÆóÉó ÚÇãò [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 259] . æóåóÐóÇ ÇáÊøóÚúÌöíÈõ ÊóäúÏöíãñ áöáúãõÔúÑößöíäó æóÊóÃúíöíÏñ áöáúãõÄúãöäöíäó. æóÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ: Ãóäøóåõãú ÙóäøõæÇ ÙóäøðÇ ÎóÇØöÆðÇ¡ æóåõæó ãóÍóáøõ ÇáÊøóÚúÌöíÈö. æóÃóãøóÇ Þóæúáõåõ Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇáúÃõÎúÑóì: ÞÇáó Åöäú áóÈöËúÊõãú ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ áóæú Ãóäøóßõãú ßõäúÊõãú ÊóÚúáóãõæäó ÝóãóÚúäóÇåõ: Ãóäøóåõ æóÅöäú ØóÇáó Ýóåõæó Þóáöíáñ ÈöÇáäøöÓúÈóÉö áÃíÇã Çááå.(15/130)
æóÞõáú áöÚöÈóÇÏöí íóÞõæáõæÇ ÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ Åöäøó ÇáÔøóíúØóÇäó íóäúÒóÛõ Èóíúäóåõãú Åöäøó ÇáÔøóíúØóÇäó ßóÇäó áöáúÅöäúÓóÇäö ÚóÏõæøðÇ ãõÈöíäðÇ (53)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 53]
æóÞõáú áöÚöÈÇÏöí íóÞõæáõæÇ ÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ Åöäøó ÇáÔøóíúØÇäó íóäúÒóÛõ Èóíúäóåõãú Åöäøó ÇáÔøóíúØÇäó ßÇäó áöáúÅöäúÓÇäö ÚóÏõæøðÇ ãõÈöíäÇð (53)
áóãøóÇ ÃóÚúÞóÈó ãóÇ ÃóãÑ ÇáäÈíÁ- Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉ æóÇáÓøóáóÇã- ÈöÊóÈúáöíÛöåö Åöáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäú ÃóÞúæóÇá ÊÚÙåã æÊäåäååã ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Þõáú áóæú ßÇäó ãóÚóåõ ÂáöåóÉñ ßóãóÇ ÊóÞæáõæäó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 42] æóÞóæúáöåö: Þõáú ßõæäõæÇ ÍöÌÇÑóÉð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 50] æóÞóæúáöåö: Þõáú ÚóÓì Ãóäú íóßõæäó ÞóÑöíÈÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ:
51] Ëõäöíó ÇáúÚöäóÇäõ Åöáóì ÇáúÃóãúÑö ÈöÅöÈúáóÇÛö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÊóÃúÏöíÈðÇ íóäúÝóÚõåõãú Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóÞóÇãö Úóáóì ÚóÇÏóÉö ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí
Êáæíä ÇáúÃóÛúÑóÇÖ æÊÚÞíÈ ÈóÚúÖöåóÇ ÈöÈóÚúÖö ÃóÖúÏóÇÏöåóÇ ÇÓúÊöÞúÕóÇÁð áöÃóÕúäóÇÝö ÇáúåõÏóì æóãõÎúÊóáöÝö ÃóÓóÇáöíÈöåö æóäóÝúÚó ãõÎúÊóáöÝö ÇáäøóÇÓö.
æóáóãøóÇ ßóÇäó ãóÇ ÓóÈóÞó ãöäú ÍößóÇíóÉö ÃóÞúæóÇá ÇáúãõÔúÑßíä ÊäÈìÁ Úóäú ÖóáóÇáö ÇÚúÊöÞóÇÏö äóÞúáö ÇáúßóáóÇã Åöáóì ÃóãÑ ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöÃóäú íóÞõæáõæÇ ÃóÞúæóÇáðÇ ÊõÚúÑöÈõ Úóäú ÍõÓúäö ÇáäøöíøóÉö æóÚóäú äõÝõæÓò ÒóßöíøóÉò. æóÃõæÊõæÇ Ýöí Ðóáößó ßóáöãóÉð ÌóÇãöÚóÉð æóåöíó íóÞõæáõæÇ ÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ.
æÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ ÕöÝóÉñ áöãóÍúÐõæÝò íóÏõáøõ Úóáóíúåö ÝöÚúáõ íóÞõæáõæÇ. ÊóÞúÏöíÑõåõ: ÈöÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ. æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ ãóÞóÇáóÉð æóÇÍöÏóÉð.
æóÇÓúãõ ÇáÊøóÝúÖöíáö ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÞõæøóÉö ÇáúÍõÓúäö. æóäóÙöíÑõåõ Þóæúáõåõ: æóÌÇÏöáúåõãú ÈöÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ [ÇáäøóÍúá: 125] ¡ Ãóíú ÈöÇáúãõÌóÇÏóáóÇÊö ÇáøóÊöí åöíó ÈóÇáöÛóÉõ ÇáúÛóÇíóÉö Ýöí ÇáúÍõÓúäö¡ ÝóÅöäøó ÇáúãõÌóÇÏóáóÉó áóÇ Êóßõæäõ ÈößóáöãóÉò æóÇÍöÏóÉò.
ÝóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ÔóÏöíÏóÉõ ÇáöÇÊøöÕóÇáö ÈöÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ æóáóíúÓóÊú ÈöÍóÇÌóÉò Åöáóì ÊóØóáøõÈö ÓóÈóÈò áöäõÒõæáöåóÇ. æóåóÐóÇ ÊóÃúÏöíÈñ ÚóÙöíãñ Ýöí ãõÑóÇÞóÈóÉö ÇááøöÓóÇäö æóãóÇ íóÕúÏõÑõ ãöäúåõ.
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö ÇáÕøóÍöíÍö Úóäú ãõÚóÇÐö Èúäö ÌóÈóáò: Ãóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃóãóÑóåõ ÈöÃóÚúãóÇáò ÊõÏúÎöáõåõ ÇáúÌóäøóÉó Ëõãøó ÞóÇáó áóåõ: «ÃóáóÇ ÃõÎúÈöÑõßó ÈöãöáóÇßö Ðóáößó ßõáøöåö¿ ÞõáúÊõ:
Èóáóì íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö¡ ÝóÃóÎóÐó ÈöáöÓóÇäöåö æóÞóÇáó: ßõÝøó Úóáóíúßó åóÐóÇ. ÞóÇáó: ÞõáúÊõ: íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö æóÅöäøóÇ áóãõÄóÇÎóÐõæäó ÈöãóÇ äóÊóßóáøóãõ Èöåö¿ ÝóÞóÇáó: ËóßöáóÊúßó Ãõãøõßó æóåóáú íóßõÈøõ ÇáäøóÇÓó Ýöí ÇáäøóÇÑö Úóáóì æõÌõæåöåöãú¡ Ãóæú ÞóÇáó Úóáóì ãóäóÇÎöÑöåöãú¡ ÅöáøóÇ ÍóÕóÇÆöÏõ ÃóáúÓöäóÊöåöãú»
.(15/131)
æóÇáúãóÞúÕöÏõ ÇáúÃóåóãøõ ãöäú åóÐóÇ ÇáÊøóÃúÏöíÈö ÊóÃúÏöíÈõ ÇáúÃõãøóÉö Ýöí ãõÚóÇãóáóÉö ÈóÚúÖöåöãú ÈóÚúÖðÇ ÈöÍõÓúäö ÇáúãõÚóÇãóáóÉö æóÅöáóÇäóÉö ÇáúÞóæúáö¡ áöÃóäøó ÇáúÞóæúáó íóäõãøõ Úóäö ÇáúãóÞóÇÕöÏö¡ ÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåö: Åöäøó ÇáÔøóíúØÇäó íóäúÒóÛõ Èóíúäóåõãú. Ëõãøó ÊóÃúÏöíÈõåõãú Ýöí ãõÌóÇÏóáóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇÌúÊöäóÇÈðÇ áöãóÇ ÊõËöíÑõåõ ÇáúãõÔóÇÏøóÉõ æóÇáúÛöáúÙóÉõ ãöäö ÇÒúÏöíóÇÏö ãõßóÇÈóÑóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó æóÊóÕóáøõÈöåöãú ÝóÐóáöß ãä äÒÚ ÇáÔøóíúØóÇäö Èóíúäóåõãú æóÈóíúäó ÚóÏõæøöåöãú¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÇÏúÝóÚú ÈöÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ ÝóÅöÐóÇ ÇáøóÐöí Èóíúäóßó æóÈóíúäóåõ ÚóÏÇæóÉñ ßóÃóäøóåõ æóáöíøñ Íóãöíãñ [ÝÕøáÊ: 34] . æóÇáúãõÓúáöãõæäó Ýöí ãóßøóÉó íóæúãóÆöÐò ØóÇÆöÝóÉñ ÞóáöíáóÉñ æóÞóÏú ÕóÑóÝó Çááøóåõ Úóäúåõãú ÖõÑøó ÃóÚúÏóÇÆöåöãú ÈöÊóÕóÇÑöíÝó ãöäú áõØúÝöåö áöíóßõæäõæÇ Âãöäöíäó¡ ÝóÃóãóÑóåõãú Ãóäú áóÇ íóßõæäõæÇ ÓóÈóÈðÇ Ýöí ÅöÝúÓóÇÏö Êöáúßó ÇáúÍóÇáóÉö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÞóæúáöåö: áöÚöÈÇÏöí ÇáúãõÄúãöäõæäó ßóãóÇ åõæó ÇáúãóÚúÑõæÝõ ãöäö ÇÕúØöáóÇÍö ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí åóÐóÇ ÇáúÚõäúæóÇäö. æóÑõæöíó Ãóäøó Þóæúáó ÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ Ãóäú íóÞõæáõæÇ áöáúãõÔúÑößöíäó: íóåúÏöíßõãõ Çááøóåõ¡ íóÑúÍóãõßõãõ Çááøóåõ¡ Ãóíú ÈöÇáúÅöíãóÇäö. æóÚóäö ÇáúßóáúÈöíøö: ßóÇäó ÇáúãõÔúÑößõæäó íõÄúÐõæäó ÃóÕúÍóÇÈó ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáúÞóæúáö æóÇáúÝöÚúáö¡
ÝóÔóßóæúÇ Ðóáößó Åöáóì ÑóÓõæáö Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÃóäúÒóáó Çááøóåõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉó.
æóÌóÒóãó íóÞõæáõæÇ Úóáóì ÍóÐúÝö áóÇãö ÇáúÃóãúÑö æóåõæó æóÇÑöÏñ ßóËöíÑðÇ ÈóÚúÏó ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáúÞóæúáö¡ æóáóßó Ãóäú ÊóÌúÚóáó íóÞõæáõæÇ ÌóæóÇÈðÇ ãóäúÕõæÈðÇ Ýöí ÌóæóÇÈö ÇáúÃóãúÑö ãóÚó ÍóÐúÝö ãóÝúÚõæáö ÇáúÞóæúáö áöÏóáóÇáóÉö ÇáúÌóæóÇÈö Úóáóíúåö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Þõáú áóåõãú: ÞõæáõæÇ ÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ íóÞõæáõæÇ Ðóáößó. Ýóíóßõæäõ ßöäóÇíóÉð Úóáóì Ãóäøó ÇáöÇãúÊöËóÇáó ÔóÃúäõåõãú ÝóÅöÐóÇ ÃõãöÑõæÇ ÇãúÊóËóáõæÇ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõåõ Ýöí Þóæúáöåö: Þõáú áöÚöÈÇÏöíó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ íõÞöíãõæÇ ÇáÕøóáÇÉó Ýöí ÓõæÑóÉö ÅöÈúÑóÇåöíãó [31] .
æóÇáäøóÒúÛõ: ÃóÕúáõåõ ÇáØøóÚúäõ ÇáÓøóÑöíÚõ¡ æóÇÓúÊõÚúãöáó åõäóÇ Ýöí ÇáúÅöÝúÓóÇÏö ÇáÓøóÑöíÚö ÇáúÃóËóÑö. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ãöäú ÈóÚúÏö Ãóäú äóÒóÛó ÇáÔøóíúØÇäõ Èóíúäöí æóÈóíúäó ÅöÎúæóÊöí Ýöí ÓõæÑóÉö íõæÓõÝó [100] .
æóÌõãúáóÉõ Åöäøó ÇáÔøóíúØÇäó íóäúÒóÛõ Èóíúäóåõãú ÊóÚúáöíáñ áöáúÃóãúÑö ÈöÞóæúáö ÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáÊøóÚúáöíáö Ãóäú áóÇ íóÓúÊóÎöÝøõæÇ ÈöÝóÇÓöÏö ÇáúÃóÞúæóÇáö ÝóÅöäøóåóÇ ÊõËöíÑõ ãóÝóÇÓöÏó ãöäú Úóãóáö ÇáÔøóíúØóÇäö.(15/132)
ÑóÈøõßõãú ÃóÚúáóãõ Èößõãú Åöäú íóÔóÃú íóÑúÍóãúßõãú Ãóæú Åöäú íóÔóÃú íõÚóÐøöÈúßõãú æóãóÇ ÃóÑúÓóáúäóÇßó Úóáóíúåöãú æóßöíáðÇ (54)
æóáóãøóÇ ßóÇäó ÖóãöíÑõ Èóíúäóåõãú ÚóÇÆöÏðÇ Åöáóì ÚöÈóÇÏöí ßóÇäó ÇáúãóÚúäóì ÇáÊøóÍúÐöíÑó ãöäú ÅöáúÞóÇÁö ÇáÔøóíúØóÇäö ÇáúÚóÏóÇæóÉó Èóíúäó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÊóÍúÞöíÞðÇ áöãóÞúÕöÏö ÇáÔøóÑöíÚóÉö ãöäú ÈóËøö ÇáúÃõÎõæøóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãöíøóÉö.
Ñóæóì ÇáúæóÇÍöÏöíøõ: Ãóäøó ÚõãóÑó Èúäó ÇáúÎóØøóÇÈö ÔóÊóãóåõ ÃóÚúÑóÇÈöíøñ ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÝóÔóÊóãóåõ ÚõãóÑõ æóåóãøó ÈöÞóÊúáöåö ÝóßóÇÏó Ãóäú íõËöíÑó ÝöÊúäóÉð ÝóäóÒóáóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ. æóÃóíøðÇ ãóÇ ßóÇäó ÓóÈóÈõ ÇáäøõÒõæáö Ýóåõæó áóÇ íõÞóíøöÏõ ÅöØúáóÇÞó ÕöíÛóÉö ÇáúÃóãúÑö áöáúãõÓúáöãöíäó ÈöÃóäú íóÞõæáõæÇ ÇáøóÊöí ÃóÍúÓóäõ Ýöí ßõáøö ÍóÇáò.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøó ÇáÔøóíúØÇäó ßÇäó áöáúÅöäúÓÇäö ÚóÏõæøðÇ ãõÈöíäÇð ÊóÚúáöíáñ áöÌõãúáóÉö íóäúÒóÛõ Èóíúäóåõãú¡ æóÚáÉ ÇáúÚöáøóÉö ÚöáøóÉñ.
æóÐößúÑõ (ßóÇäó) áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøó ÕöÝóÉó ÇáúÚóÏóÇæóÉö ÃóãúÑñ ãõÓúÊóÞöÑøñ Ýöí ÎöáúÞóÊöåö ÞóÏú ÌõÈöáó Úóáóíúåö.
æóÚóÏóÇæóÊõåõ áöáúÅöäúÓóÇäö ãõÊóÞóÑøöÑóÉñ ãöäú æóÞúÊö äóÔúÃóÉö ÂÏóãó- Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ- æóÃóäøóåõ íõÓóæøöáõ áöáúãõÓúáöãöíäó Ãóäú íõÛúáöÙõæÇ Úóáóì ÇáúßõÝøóÇÑö Èöæóåúãöåöãú Ãóäøó Ðóáößó äóÕúÑñ áöáÏøöíäö áöíõæÞöÚóåõãú Ýöí ÇáúÝöÊúäóÉö¡ ÝóÅöäøó ÃóÚúÙóãó ßóíúÏö ÇáÔøóíúØóÇäö Ãóäú íõæÞöÚó ÇáúãõÄúãöäó Ýöí ÇáÔøóÑøö æóåõæó íõæåöãõåõ Ãóäøóåõ íÚúãá ÎíÑÇ.
[54]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 54]
ÑóÈøõßõãú ÃóÚúáóãõ Èößõãú Åöäú íóÔóÃú íóÑúÍóãúßõãú Ãóæú Åöäú íóÔóÃú íõÚóÐøöÈúßõãú æóãÇ ÃóÑúÓóáúäÇßó Úóáóíúåöãú æóßöíáÇð (54)
åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãõ ãõÊøóÕöáñ ÈöÞóæúáöåö: äóÍúäõ ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ íóÓúÊóãöÚõæäó Èöåö Åöáóì Þóæúáöåö: ÝóáÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó ÓóÈöíáðÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 47¡ 48] . ÝóÅöäøó Ðóáößó íóäúØóæöí Úóáóì ãóÇ åõæó ÔóÃúäõ äóÌúæóÇåõãú ãöäó ÇáÊøóÕúãöíãö Úóáóì
ÇáúÚöäóÇÏö æóÇáúÅöÕúÑóÇÑö Úóáóì ÇáúßõÝúÑö. æóÐóáößó íóÓõæÁõ ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóíõÍúÒöäõåõ Ãóäú áóÇ íóåúÊóÏõæÇ¡ ÝóæóÌøóåó åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãó Åöáóíúåö ÊóÓúáöíóÉð áóåõ. æóíóÏõáøõ áöÐóáößó ÊóÚúÞöíÈõåõ ÈöÞóæúáöåö: æóãÇ ÃóÑúÓóáúäÇßó Úóáóíúåöãú æóßöíáðÇ.(15/133)
æóãóÚúäóì Åöäú íóÔóÃú íóÑúÍóãúßõãú Ãóæú Åöäú íóÔóÃú íõÚóÐøöÈúßõãú Úóáóì åóÐóÇ ÇáúßöäóÇíóÉö Úóäú ãóÔöíÆóÉö åóÏúíöåö ÅöíøóÇåõãõ ÇáøóÐöí åõæó ÓóÈóÈõ ÇáÑøóÍúãóÉö¡ Ãóæú ãóÔöíÆóÉö ÊóÑúßöåöãú æóÔóÃúäóåõãú. æóåóÐóÇ ÃóÍúÓóäõ ãóÇ ÊõÝóÓøóÑõ Èöåö åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ æóíõÈóíøóäõ ãóæúÞöÚõåóÇ¡ æóãóÇ Þöíáó ÛóíúÑõåõ ÃóÑóÇåõ áóÇ íóáúÊóÆöãõ.
æóÃõæÊöíó ÈöÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö ÈöáóÝúÙö ÇáÑøóÈøö ãõÖóÇÝðÇ Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáÔøóÇãöáö áöáÑøóÓõæáö ÊóÐúßöíÑðÇ ÈöÃóäøó ÇáöÇÕúØöÝóÇÁó áöáúÎóíúÑö ÔóÃúäñ ãöäú ãóÚúäóì ÇáÑøõÈõæÈöíøóÉö ÇáøóÊöí åöíó ÊóÏúÈöíÑ ÔÄæä ÇáúãóÑúÈõæÈöíäó ÈöãóÇ íóáöíÞõ ÈöÍóÇáöåöãú¡ áöíóßõæäó áöÅöíÞóÇÚö ÇáúãõÓúäóÏö Úóáóì ÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö ÈóÚúÏó Ðóáößó ÈöÞóæúáöåö: ÃóÚúáóãõ Èößõãú æóÞúÚñ ÈóÏöíÚñ¡ áöÃóäøó ÇáøóÐöí åõæó ÇáÑøóÈøõ åõæó ÇáøóÐöí íóßõæäõ ÃóÚúáóãó ÈöÏóÎóÇÆöáö ÇáäøõÝõæÓö æóÞóÇÈöáöíøóÊöåóÇ áöáöÇÕúØöÝóÇÁö.
æóåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúãõÞóÏøöãóÉó áöãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ æóåöíó ÌõãúáóÉõ Åöäú íóÔóÃú íóÑúÍóãúßõãú ÇáúÂíóÉó¡ Ãóíú åõæó ÃóÚúáóãõ ÈöãóÇ íõäóÇÓöÈõ ÍóÇáó ßõáøö ÃóÍóÏò ãöäö ÇÓúÊöÍúÞóÇÞö ÇáÑøóÍúãóÉö æóÇÓúÊöÍúÞóÇÞö ÇáúÚóÐóÇÈö.
æóãóÚúäóì ÃóÚúáóãõ Èößõãú ÃóÚúáóãõ ÈöÍóÇáößõãú¡ áöÃóäøó ÇáúÍóÇáóÉó åöíó ÇáúãõäóÇÓöÈóÉõ áöÊóÚóáøõÞö ÇáúÚöáúãö.
ÝóÌõãúáóÉõ Åöäú íóÔóÃú íóÑúÍóãúßõãú Ãóæú Åöäú íóÔóÃú íõÚóÐøöÈúßõãú ãõÈóíøöäóÉñ áöáúãóÞúÕõæÏö ãöäú ÌõãúáóÉö ÑóÈøõßõãú ÃóÚúáóãõ Èößõãú.
æóÇáÑøóÍúãóÉõ æóÇáÊøóÚúÐöíÈõ ãõßóäøðì ÈöåöãóÇ Úóäö ÇáöÇåúÊöÏóÇÁö æóÇáÖøóáóÇáö¡ ÈöÞóÑöíäóÉö ãõÞóÇÑóäóÊöåö áöÞóæúáöåö: ÑóÈøõßõãú ÃóÚúáóãõ Èößõãú ÇáøóÐöí åõæó ßóÇáúãõÞóÏøöãóÉö. æóÓóáóßó ÓóÈöíáó ÇáúßöäóÇíóÉö ÈöåöãóÇ áöÅöÝóÇÏóÉö ÝóÇÆöÏóÊóíúäö: ÕóÑöíÍöåöãóÇ æóßöäóÇíóÊöåöãóÇ¡ æóáöÅöÙúåóÇÑö Ãóäøóåõ áóÇ íõÓúÃóáõ ÚóãøóÇ íóÝúÚóáõ¡ áöÃóäøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöãóÇ íóáöíÞõ ÈöÃóÍúæóÇáö ãóÎúáõæÞóÇÊöåö. ÝóáóãøóÇ äóÇØó ÇáÑøóÍúãóÉó ÈöÃóÓúÈóÇÈöåóÇ æóÇáúÚóÐóÇÈó ÈöÃóÓúÈóÇÈöåö¡ ÈöÍößúãóÊöåö æóÚóÏúáöåö¡ Úõáöãó Ãóäøó ãóÚúäóì ãóÔöíÆóÊöåö ÇáÑøóÍúãóÉó Ãóæö ÇáÊøóÚúÐöíÈó åõæó ãóÔöíÆóÉõ ÅöíÌóÇÏö ÃóÓúÈóÇÈöåöãóÇ¡ æóÝöÚúáõ ÇáÔøóÑúØö ãóÍúÐõæÝñ. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Åöäú íóÔóÃú ÑóÍúãóÊóßõãú íóÑúÍóãúßõãú Ãóæú Åöäú íóÔóÃú ÊóÚúÐöíÈóßõãú íõÚóÐøöÈúßõãú¡ Úóáóì Íõßúãö ÍóÐúÝö ãóÝúÚõæáö ÝöÚúáö ÇáúãóÔöíÆóÉö Ýöí ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö.
æóÌöíÁó ÈöÇáúÚóØúÝö ÈöÍóÑúÝö (Ãóæú) ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì ÃóÍóÏö ÇáÔøóíúÆóíúäö áöÃóäøó ÇáÑøóÍúãóÉó æóÇáÊøóÚúÐöíÈó áóÇ íóÌúÊóãöÚóÇäö Ýó (Ãóæú) áöáÊøóÞúÓöíãö.(15/134)
æóÑóÈøõßó ÃóÚúáóãõ Èöãóäú Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóáóÞóÏú ÝóÖøóáúäóÇ ÈóÚúÖó ÇáäøóÈöíøöíäó Úóáóì ÈóÚúÖò æóÂÊóíúäóÇ ÏóÇæõæÏó ÒóÈõæÑðÇ (55)
æóÐößúÑõ ÔóÑúØö ÇáúãóÔöíÆóÉö åõäóÇ ÝóÇÆöÏóÊõåõ ÇáÊøóÚúáöíãõ ÈöÃóäøóåõ ÊóÚóÇáóì áóÇ ãõßúÑöåó áóåõ¡ ÝóÌóãóÚóÊö ÇáúÂíóÉõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉó Åöáóì ÕöÝóÉö ÇáúÚöáúãö æóÇáúÍößúãóÉö æóÅöáóì ÕöÝóÉö ÇáúÅöÑóÇÏóÉö æóÇáöÇÎúÊöíóÇÑö.
æóÅöÚóÇÏóÉõ ÔóÑúØö ÇáúãóÔöíÆóÉö Ýöí ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúãóÚúØõæÝóÉö áöÊóÃúßöíÏö ÊóÓóáøõØö ÇáúãóÔöíÆóÉö Úóáóì ÇáúÍóÇáóÊóíúäö.
æóÌõãúáóÉõ æóãÇ ÃóÑúÓóáúäÇßó Úóáóíúåöãú æóßöíáðÇ ÒöíóÇÏóÉñ áöÈóíóÇäö Ãóäøó ÇáúåöÏóÇíóÉó æóÇáÖøóáóÇáó ãöäú ÌóÚúáö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóÃóäøó ÇáäÈíÁ ÛíÑ ãÓÄæá Úóäö ÇÓúÊöãúÑóÇÑö ãóäö ÇÓúÊóãóÑøó Ýöí ÇáÖøóáóÇáóÉö. ÅöÒóÇáóÉð áöáúÍóÑóÌö Úóäúåõ ÝöíãóÇ íóÌöÏõåõ ãöäú ÚóÏóãö ÇåúÊöÏóÇÁö ãóäú íóÏúÚõæåõãú¡ Ãóíú ãóÇ ÃóÑúÓóáúäóÇßó áöÊõÌúÈöÑóåõãú Úóáóì ÇáúÅöíãóÇäö æóÅöäøóãóÇ ÃóÑúÓóáúäóÇßó ÏóÇÚöíðÇ.
æóÇáúæóßöíáõ Úóáóì ÇáÔøóíúÁö: åõæó ÇáúãóÓúÆõæáõ Èöåö. æóÇáúãóÚúäóì: ÃóÑúÓóáúäóÇßó äóÐöíÑðÇ æóÏóÇÚöíðÇ áóåõãú æóãóÇ ÃóÑúÓóáúäóÇßó Úóáóíúåöãú æóßöíáðÇ¡ ÝóíõÝöíÏõ ãóÚúäóì ÇáúÞóÕúÑö áöÃóäøó ßóæúäóåõ ÏóÇÚöíðÇ æóäóÐöíÑðÇ ãóÚúáõæãñ ÈöÇáúãõÔóÇåóÏóÉö ÝóÅöÐóÇ äõÝöíó Úóäúåõ Ãóäú íßæä æóßíáÇ æãáÌÆÇ Âáó Åöáóì ãóÚúäóì: ãóÇ ÃóäúÊó ÅöáøóÇ äóÐöíÑñ.
æóÖóãöíÑõ Úóáóíúåöãú ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó¡ ßóãóÇ ÚóÇÏóÊú Åöáóíúåöãú ÖóãóÇÆöÑõ Úóáì ÞõáõæÈöåöãú [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 46] æóãóÇ ÈóÚúÏóåõ ãöäó ÇáÖøóãóÇÆöÑö ÇááøóÇÆöÞóÉö Èöåöãú.
æÚóáóíúåöãú ãõÊóÚóáøöÞñ Èö æóßöíáðÇ. æóÞõÏøöãó Úóáóì ãõÊóÚóáøöÞöåö áöáöÇåúÊöãóÇãö æóáöáÑøöÚóÇíóÉö Úáì ÇáÝÇÕáÉ.
[55]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 55]
æóÑóÈøõßó ÃóÚúáóãõ Èöãóäú Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóáóÞóÏú ÝóÖøóáúäÇ ÈóÚúÖó ÇáäøóÈöíøöíäó Úóáì ÈóÚúÖò æóÂÊóíúäÇ ÏÇæõÏó ÒóÈõæÑÇð (55)
ÊóãóÇËõáõ ÇáúÞóÑöíäóÊóíúäö Ýöí ÝóÇÕúáöÊóíú åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãöäú ßóáöãóÉö æóÇáúÃóÑúÖö æóßóáöãóÉö Úóáì ÈóÚúÖò¡ íóÏõáøõ ÏóáóÇáóÉð æóÇÖöÍóÉð Úóáóì ÃóäøóåõãóÇ ßóáóÇãñ ãõÑúÊóÈöØñ ÈóÚúÖõåõ ÈöÈóÚúÖò¡ æóÃóäú áóíúÓó Þóæúáõåõ: æóÑóÈøõßó ÃóÚúáóãõ Èöãóäú Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ÊóßúãöáóÉð áöÂíóÉö ÑóÈøõßõãú ÃóÚúáóãõ Èößõãú [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 54] ÇáúÂíóÉó.(15/135)
æóÊóÛúíöíÑõ ÃõÓúáõæÈö ÇáúÎöØóÇÈö Ýöí Þóæúáöåö: æóÑóÈøõßó ÃóÚúáóãõ ÈóÚúÏó Þóæúáöåö: ÑóÈøõßõãú ÃóÚúáóãõ Èößõãú [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 54] ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó ÇáúÛóÑóÖó ãöäú åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÔóÃúä ãä ÔÄæä ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÇáøóÊöí áóåóÇ ãóÒöíÏõ ÇÎúÊöÕóÇÕò Èöåö¡ ÊóÞúÝöíóÉð Úóáóì ÅöÈúØóÇáö ÃóÞúæóÇáö ÇáúãõÔúÑßíä Ýöí ÔÄæä ÇáÕøöÝóÇÊö ÇáúÅöáóåöíøóÉö¡ ÈöÅöÈúØóÇáö ÃóÞúæóÇáöåöãú Ýöí ÃóÍúæóÇá ÇáäøóÈöí. Ðóáöß Ãóä ÇáúãõÔúÑßíä áã íÞÈáõæÇ ÏóÚúæóÉ ÇáäøóÈöíÁö ÈöÛõÑõæÑöåöãú Ãóäøóåõ áóãú íóßõäú ãöäú ÚõÙóãóÇÁö Ãóåúáö ÈöáóÇÏöåöãú æóÞóÇÏóÊöåöãú¡ æóÞóÇáõæÇ: ÃóÈóÚóËó Çááøóåõ íóÊöíãó ÃóÈöí ØóÇáöÈò ÑóÓõæáðÇ¡ ÃóÈóÚóËó Çááøóåõ ÈóÔóÑðÇ ÑóÓõæáðÇ¡ ÝóÃóÈúßóÊóåõãõ Çááøóåõ ÈöåóÐóÇ ÇáÑøóÏøö ÈöÞóæúáöåö: æóÑóÈøõßó ÃóÚúáóãõ Èöãóäú Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö Ýóåõæó ÇáúÚóÇáöãõ ÍóíúËõ íóÌúÚóáõ ÑöÓóÇáóÊóåõ.
æóßóÇäó Þóæúáõåõ: æóÑóÈøõßó ÃóÚúáóãõ Èöãóäú Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ßóÇáúãõÞóÏøöãóÉö áöÞóæúáöåö: æóáóÞóÏú ÝóÖøóáúäÇ ÈóÚúÖó ÇáäøóÈöíÆöíäó ÇáúÂíóÉó. ÃóÚóÇÏó ÊóÐúßöíÑóåõãú ÈöÃóäøó Çááøóåó ÃÚáã ãöäúåõã ÈÇáãÓÊÃåá áöáÑøöÓóÇáóÉö ÈöÍóÓóÈö
ãóÇ ÃóÚóÏøóåõ Çááøóåõ Ýöíåö ãöäó ÇáÕøöÝóÇÊö ÇáúÞóÇÈöáóÉö áöÐóáößó¡ ßóãóÇ ÞóÇáó Çááå ÊóÚóÇáóì Úóäúåõãú ÞÇáõæÇ áóäú äõÄúãöäó ÍóÊøóì äõÄúÊì ãöËúáó ãóÇ ÃõæÊöíó ÑõÓõáõ Çááøóåö Çááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÍóíúËõ íóÌúÚóáõ ÑöÓóÇáóÇÊöåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [124] .
æóßóÇäó ÇáúÍõßúãõ Ýöí åóÐöåö ÇáúãõÞóÏøöãóÉö Úóáóì Úõãõæãö ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö áöÊóßõæäó ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúßõáøöíøóÉö ÇáøóÊöí íõÄúÎóÐ ãöäúåóÇ ßõáøõ Íõßúãò áöÌõÒúÆöíøóÇÊöåóÇ¡ áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ÈöÇáúÅöÈúØóÇáö ãöäú ÃóÞúæóÇáö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÌóÇãöÚñ áöÕõæóÑò ßóËöíÑóÉò ãöäú ÃóÍúæóÇáö ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ãöäó ÇáúÈóÔóÑö æóÇáúãóáóÇÆößóÉö æóÃóÍúæóÇáöåöãú áöÃóäøó ÈóÚúÖó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÃóÍóÇáõæÇ ÅöÑúÓóÇáó ÑóÓõæáò ãöäó ÇáúÈóÔóÑö¡ æóÈóÚúÖõåõãú ÃóÍóÇáõæÇ ÅöÑúÓóÇáó ÑóÓõæáò áóíúÓó ãöäú ÚõÙóãóÇÆöåöãú¡ æóÈóÚúÖõåõãú ÃóÍóÇáõæÇ ÅöÑúÓóÇáó ãóäú áóÇ íóÃúÊöí ÈöãöËúáö ãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉ æóÇáÓøóáóÇã-. æóÐóáößó íõËöíÑõ ÃóÍúæóÇáðÇ ÌóãøóÉð ãöäó ÇáúÚõÕõæÑö æóÇáÑøöÌóÇáö æóÇáúÃõãóãö ÃóÍúíóÇÁð æóÃóãúæóÇÊðÇ. ÝóáóÇ ÌóÑóãó ßóÇäó áöáÊøóÚúãöíãö ãóæúÞöÚñ ÚóÙöíãñ Ýöí Þóæúáöåö: Èöãóäú Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö¡ æóåõæó ÃóíúÖðÇ ßóÇáúãõÞóÏøöãóÉö áöÌõãúáóÉö æóáóÞóÏú ÝóÖøóáúäÇ ÈóÚúÖó ÇáäøóÈöíÆöíäó Úóáóì ÈóÚúÖò¡ ãõÔöíÑðÇ Åöáóì Ãóäøó ÊÝÇÖá ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ äÇÔìÁ Úóáóì ãóÇ ÃóæúÏóÚóåõ Çááøóåõ Ýöíåöãú ãöäú ãõæÌöÈóÇÊö ÇáÊøóÝóÇÖõáö. æóåóÐóÇ ÅöíÌóÇÒñ ÊÖãä ÅöËúÈóÇÊ ÇáäÈæÁÉ æóÊóÞóÑøõÑóåóÇ ÝöíãóÇ ãÖì ãóÇ áóÇ ÞöÈóáó áóåõãú ÈöÅöäúßóÇÑöåö¡ æóÊóÚóÏøõÏó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ãöãøóÇ(15/136)
íóÌúÚóá ãõÍóãøóÏðÇ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóíúÓó ÈöÏúÚðÇ ãöäó ÇáÑøõÓõáö¡ æóÅöËúÈóÇÊó ÇáÊøóÝóÇÖõáö Èóíúäó ÇáúÃóÝúÑóÇÏö ãöäó ÇáúÈóÔóÑö¡ Ýóãöäúåõãú ÑóÓõæáñ æóãöäúåõãú ãõÑúÓóáñ Åöáóíúåöãú¡ æóÅöËúÈóÇÊó ÇáÊøóÝóÇÖõáö Èóíúäó ÃóÝúÑóÇÏö ÇáÕøöäúÝö ÇáúÝóÇÖöáö. æóÊóÞóÑøóÑó Ðóáößó ÝöíãóÇ ãóÖóì ÊóÞóÑøõÑðÇ áóÇ íóÓúÊóØöíÚõ ÅöäúßóÇÑóåõ ÅöáøóÇ ãõßóÇÈöÑñ ÈöÇáÊøóÝóÇÖõáö ÍóÊøóì Èóíúäó ÇáúÃóÝúÖóáóíúäö ÓõäøóÉñ ÅöáóåöíøóÉñ ãõÞóÑøóÑóÉñ áóÇ äõßúÑóÇäó áóåóÇ. ÝóÚõáöãó Ãóäøó ØÚäåã Ýöí äÈæÁÉ ãõÍóãøóÏ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ØóÚúäõ ãõßóÇÈóÑóÉò æóÍóÓóÏò. ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì Ýöí ÔóÃúäö ÇáúíóåõæÏö Ãóãú íóÍúÓõÏõæäó ÇáäøóÇÓó Úóáì ãóÇ ÂÊÇåõãõ Çááøóåõ ãöäú ÝóÖúáöåö ÝóÞóÏú ÂÊóíúäÇ Âáó ÅöÈúÑÇåöíãó ÇáúßöÊÇÈó æóÇáúÍößúãóÉó æóÂÊóíúäÇåõãú ãõáúßÇð ÚóÙöíãÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁ [54] .
æóÊóÎúÕöíÕ ÏóÇæõæÏ- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÈöÇáÐøößúÑö ÚóÞöÈó åóÐöåö ÇáúÞóÖöíøóÉö ÇáúÚóÇãøóÉö æóÌøóåóåõ ÕóÇÍöÈõ «ÇáúßóÔøóÇÝö» æóãóäú ÊóÈöÚóåõ ÈöÃóäøó ÝóÇÆöÏóÉó ÇáÊøóáúãöíÍö Åöáóì Ãóä ãõÍóãøóÏðÇ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃóÝúÖóáõ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö æóÃõãøóÊóåõ ÃóÝúÖóáõ ÇáúÃõãóãö áöÃóäøó Ýöí ÇáÒøóÈõæÑö Ãóäøó ÇáúÃóÑúÖó íóÑöËõåóÇ ÚöÈóÇÏõ Çááøóåö ÇáÕøóÇáöÍõæäó. æóåóÐóÇ ÍóÓóäñ. æóÃóäóÇ ÃóÑóì Ãóäú íóßõæäó æóÌúåõ åóÐóÇ ÇáÊøóÎúÕöíÕö ÇáúÅöíãóÇÁó Åöáóì Ãóäøó ßóËöíÑðÇ ãöäó ÇáúÃóÍúæóÇáö ÇáúãóÑúãõæÞóÉö Ýöí äóÙóÑö ÇáúÌóÇåöáöíäó æóÞóÇÕöÑöí ÇáúÃóäúÙóÇÑö ÈöäóÙóÑö ÇáúÛóÖóÇÖóÉö åöíó ÃóÍúæóÇáñ áóÇ ÊóÚõæÞõ ÃóÕúÍóÇÈóåóÇ Úóäö ÇáÕøõÚõæÏö Ýöí ãóÏóÇÑöÌö ÇáúßóãóÇáö ÇáøóÊöí ÇÕúØóÝóÇåóÇ Çááøóåõ áóåóÇ¡ æóÃóä ÇáÊøóÝúÖöíá ÈÇáäÈæÁÉ æóÇáÑøöÓóÇáóÉö áóÇ íóäúÔóÃõ Úóäú ÚóÙóãóÉò ÓóÇÈöÞóÉ ÝóÅöä ÏóÇæõæÏ- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ßóÇäó ÑóÇÚöíðÇ ãöäú ÑõÚóÇÉö ÇáúÛóäóãö Ýöí Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó¡ æóßóÇäó ÐóÇ ÞõæøóÉò Ýöí ÇáÑøóãúíö ÈöÇáúÍóÌóÑö¡ ÝóÃóãóÑó Çááøóåõ ÔóÇæõáó ãóáößó Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó Ãóä íÎúÊóÇÑ ÏóÇæõæÏ áöãõÍóÇÑóÈóÉö ÌóÇáõæÊó ÇáúßóäúÚóÇäöíøö¡ ÝóáóãøóÇ ÞÊá ÏóÇæõæÏ ÌóÇáõæÊó ÂÊóÇåõ Çááå ÇáäÈæÁÉ æÕíÑå ãáßÇ áÅÓÑÇÆíá¡ Ýóåõæó ÇáäøóÈöíÁõ ÇáøóÐöí ÊóÌóáøóì Ýöíåö ÇÕúØöÝóÇÁõ Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áöãóäú áóãú íóßõäú ÐóÇ ÚóÙóãóÉò æóÓöíóÇÏóÉò.
æóÐößúÑõ ÅöíÊóÇÆöåö ÇáÒøóÈõæÑó åõæó ãóÍóáøõ ÇáÊøóÚúÑöíÖö áöáúãõÔúÑößöíäó ÈöÃóäøó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÓóíóÑöËõæäó ÃóÑúÖóåõãú æóíóäúÊóÕöÑõæäó Úóáóíúåöãú áöÃóäøó Ðóáößó ãóßúÊõæÈñ Ýöí ÇáÒøóÈõæÑö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ. æóÞÏ ÃõæÊöíó ÏóÇæõæÏ ÇáÒøóÈõæÑó æóáóãú íõÄúÊó ÃóÍóÏñ ãöäú ÃóäúÈöíóÇÁö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ßöÊóÇÈðÇ ÈóÚúÏó ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇã-.
æóÐßÑ ÏóÇæõæÏ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö æóÝöí ÂÎöÑö ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö.(15/137)
Þõáö ÇÏúÚõæÇ ÇáøóÐöíäó ÒóÚóãúÊõãú ãöäú Ïõæäöåö ÝóáóÇ íóãúáößõæäó ßóÔúÝó ÇáÖøõÑøö Úóäúßõãú æóáóÇ ÊóÍúæöíáðÇ (56)
æóÃóãøóÇ ÇáÒøóÈõæÑõ ÝóÐõßöÑó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÂÊóíúäÇ ÏÇæõÏó ÒóÈõæÑÇð Ýöí ÂÎöÑö ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [163] .
æóÇáÒøóÈõæÑ: ÇÓúã áãÌãæÚ ÃóÞúæóÇá ÏóÇæõæÏ- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÇáøóÊöí ÈóÚúÖõåóÇ ãöãøóÇ ÃóæúÍóÇåõ Åöáóíúåö æóÈóÚúÖõåóÇ ãöãøóÇ Ãõáúåöãóåõ ãöäú ÏóÚóæóÇÊò æóãõäóÇÌóÇÉò æóåõæó ÇáúãóÚúÑõæÝõ Çáúíóæúãó ÈößöÊóÇÈö ÇáúãóÒóÇãöíÑö ãöäú ßõÊõÈö ÇáúÚóåúÏ ÇáúÞóÏöíã.
[56]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 56]
Þõáö ÇÏúÚõæÇ ÇáøóÐöíäó ÒóÚóãúÊõãú ãöäú Ïõæäöåö ÝóáÇ íóãúáößõæäó ßóÔúÝó ÇáÖøõÑøö Úóäúßõãú æóáÇ ÊóÍúæöíáÇð (56)
áóãú ÃóÑó áöåóÐöåö ÇáúÂíóÉ ÊóÝúÓöíÑÇ íäËáÌ áóåõ ÇáÕøóÏúÑõ¡ æóÇáúÍóíúÑóÉõ ÈóÇÏöíóÉñ Úóáóì ÃóÞúæóÇáö ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó Ýöí ãóÚúäóÇåóÇ æóÇäúÊöÙóÇãö ãóæúÞöÚöåóÇ ãóÚó ÓóÇÈöÞöåóÇ¡ æóáóÇ ÍóÇÌóÉó Åöáóì ÇÓúÊöÞúÑóÇÁö ßóáöãóÇÊöåöãú. æóãóÑúÌöÚõåóÇ Åöáóì ØóÑöíÞóÊóíúäö Ýöí ãóÍúãóáö ÇáøóÐöíäó ÒóÚóãúÊõãú ãöäú Ïõæäöåö ÅöÍúÏóÇåõãóÇ Ýöí «ÊóÝúÓöíÑö ÇáØøóÈóÑöíøö» æóÇÈúäö ÚóØöíøóÉó Úóäö ÇÈúäö ãóÓúÚõæÏò æóÇáúÍóÓóäö. æóËóÇäöíóÊõåõãóÇ Ýöí «ÊóÝúÓöíÑö ÇáúÞõÑúØõÈöíøö» æóÇáúÝóÎúÑö ÛóíúÑõ ãóÚúÒõæøóÉò áöÞóÇÆöáò.
æóÇáøóÐöí ÃóÑóì Ýöí ÊóÝúÓöíÑöåóÇ Ãóäøó ÌõãúáóÉó Þõáö ÇÏúÚõæÇ ÇáøóÐöíäó ÒóÚóãúÊõãú ãöäú Ïõæäöåö Åöáóì ÊóÍúæöíáðÇ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö æóáóÞóÏú ÝóÖøóáúäÇ ÈóÚúÖó ÇáäÈíÆíä [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 55] æóÌõãúáóÉö ÃõæáÆößó ÇáøóÐöíäó íóÏúÚõæäó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 57] . æóÐóáößó Ãóäøóåõ áóãøóÇ ÌóÑóì ÐößúÑõ ÇáúÃóÝúÖóáöíäó ãöäó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö Ýöí ÃóËúäóÇÁö ÂíóÉö ÇáÑøóÏøö Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ãóÞóÇáóÊóåõãú Ýöí ÇÕØÝÇÁ ãõÍóãøóÏ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöáÑøöÓóÇáóÉö æóÇÕúØöÝóÇÁö ÃóÊúÈóÇÚöåö áöæöáóÇíóÊöåö æóÏöíäöåö¡ æóåöíó ÂíóÉõ æóÑóÈøõßó ÃóÚúáóãõ Èöãóäú Ýöí ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 55] Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ¡ ÌóÇÁóÊö ÇáúãõäóÇÓóÈóÉõ áöÑóÏøö ãóÞóÇáóÉò ÃõÎúÑóì ãöäú ãóÞóÇáóÇÊöåöãõ ÇáúÈóÇØöáóÉö æóåöíó ÇÚúÊöÐóÇÑõåõãú Úóäú ÚöÈóÇÏóÉö ÇáúÃóÕúäóÇãö ÈöÃóäøóåõãú ãóÇ íóÚúÈõÏõæäóåõãú ÅöáøóÇ áöíõÞóÑøöÈõæåõãú Åöáóì Çááøóåö ÒõáúÝóì¡ ÝóÌóÚóáõæåõãú ÚöÈóÇÏðÇ ãõÞóÑøóÈöíäó æóæóÓóÇÆöáó áóåõãú Åöáóì Çááøóåö¡ ÝóáóãøóÇ ÌóÑóì ÐößúÑõ ÇáúãõÞóÑøóÈöíäó ÍóÞøðÇ ÇäúÊõåöÒóÊú ãõäóÇÓóÈóÉõ ÐößúÑöåöãú áöÊóßõæäó ãóÎúáóÕðÇ Åöáóì ÅöÈúØóÇáö ãóÇ ÇÏøóÚóæúåõ ãöäú æóÓöíáóÉö ÃóÕúäóÇãöåöãú Úóáóì ÚóÇÏóÉö ÅöÑúÔóÇÏö ÇáúÞõÑúÂäö ãöäö ÇÛúÊöäóÇãö(15/138)
ãõäóÇÓóÈóÇÊö ÇáúãóæúÚöÙóÉö¡ æóÐóáößó ãöäú ÃõÓúáõæÈö ÇáúÎõØóÈóÇÁö. ÝóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ãõÊøóÕöáóÉõ ÇáúãóÚúäóì ÈöÂíóÉö Þõáú áóæú ßÇäó ãóÚóåõ ÂáöåóÉñ ßóãÇ íóÞõæáõæäó ÅöÐÇð áóÇÈúÊóÛóæúÇ Åöáì Ðöí ÇáúÚóÑúÔö ÓóÈöíáðÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 42] . ÝóÈóÚúÏó Ãóäú ÃóÈúØóáó Ãóäú íóßõæäó ãóÚó Çááøóåö ÂáöåóÉñ ÈöÈõÑúåóÇäö ÇáúÚóÞúáö ÚóÇÏó
Åöáóì ÅöÈúØóÇáö ÅöáóåöíøóÊöåöãõ ÇáúãóÒúÚõæãóÉö ÈöÈõÑúåóÇäö ÇáúÍöÓøö. æóåõæó ãõÔóÇåóÏóÉõ ÃóäøóåóÇ áóÇ ÊõÛúäöí Úóäúåõãú ßóÔúÝó ÇáÖøõÑøö.
ÝóÃóÕúáõ ÇÑúÊöÈóÇØö ÇáúßóáóÇãö åóßóÐóÇ: æóáóÞóÏú ÝÖáäóÇ ÈÚÖ ÇáäÈíÆíä Úóáóì ÈÚÖ æÂÊíäÇ ÏóÇæõæÏ ÒóÈõæÑðÇ ÃõæáóÆößó ÇáøóÐöíäó íóÏúÚõæäó íóÈúÊóÛõæäó ÇáúÂíóÉó. ÝóÈöãõäóÇÓóÈóÉö ÇáËøóäóÇÁö Úóáóíúåöãú ÈöÇÈúÊöåóÇáöåöãú Åöáóì ÑóÈøöåöãú ÐóßóÑó ÖöÏøó Ðóáößó ãöäú ÏõÚóÇÁö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÂáöåóÊóåõãú. æóÞóÏøóãó Ðóáößó¡ Úóáóì ÇáúßóáóÇãö ÇáøóÐöí ÃóËóÇÑó ÇáúãõäóÇÓóÈóÉó¡ ÇåúÊöãóÇãðÇ ÈöÅöÈúØóÇáö ÝöÚúáöåöãú áöíóßõæäó ÅöÈúØóÇáõåõ ßóÇáúÛóÑóÖö ÇáúãóÞúÕõæÏö æóíóßõæäó ÐößúÑõ ãõÞóÇÈöáöåö ßóÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Úóáóì Ðóáößó ÇáúÛóÑóÖö.
æóáóÚóáøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó äóÒóáóÊú Ýöí ãõÏøóÉö ÅöÕóÇÈóÉö ÇáúÞóÍúØö ÞõÑóíúÔðÇ ÈöãóßøóÉó¡ æóåöíó ÇáÓøóÈúÚõ ÇáÓøõäõæäó ÇáøóÊöí åöíó
ÏóÚúæóÉ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «Çááøóåõãøó ÇÌúÚóáúåóÇ Úóáóíúåöãú Óöäöíäó ßóÓöäöíäó íõæÓõÝó»
. æóÊóÓóáúÓóáó ÇáúÌöÏóÇáõ æóÃóÎóÐó ÈóÚúÖõåõ ÈöÍõÌóÒö ÈóÚúÖò ÍóÊøóì ÇäúÊóåóì Åöáóì åóÐöåö ÇáúãõäóÇÓóÈóÉö.
æóÇáúãõáúßõ ÈöãóÚúäóì ÇáöÇÓúÊöØóÇÚóÉö æóÇáúÞõÏúÑóÉö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: Þõáú Ýóãóäú íóãúáößõ ãöäó Çááøóåö ÔóíúÆÇð [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 17] ¡ æóÞóæúáöåö: Þõáú ÃóÊóÚúÈõÏõæäó ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ãóÇ áóÇ íóãúáößõ áóßõãú ÖóÑøðÇ æóáÇ äóÝúÚÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÚõÞõæÏö [76] .
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú Ðóáößó ÈóíóÇäõ ÇáúÈóæúäö Èóíúäó ÇáÏøõÚóÇÁö ÇáúÍóÞøö æóÇáÏøõÚóÇÁö ÇáúÈóÇØöáö. æóãöäú äóÙóÇÆöÑö åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Åöäøó æóáöíøöíó Çááøóåõ ÇáøóÐöí äóÒøóáó ÇáúßöÊÇÈó æóåõæó íóÊóæóáøóì ÇáÕøóÇáöÍöíäó æóÇáøóÐöíäó ÊóÏúÚõæäó ãöäú Ïõæäöåö áóÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó äóÕúÑóßõãú æóáÇ ÃóäúÝõÓóåõãú íóäúÕõÑõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [196- 197] .
æóÇáúßóÔúÝõ: ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáúÅöÒóÇáóÉö.
æóÇáÊøóÍúæöíáõ: äóÞúáõ ÇáÔøóíúÁö ãöäú ãóßóÇäò Åöáóì ãóßóÇäò¡ Ãóíú áóÇ íóÓúÊóØöíÚõæäó ÅöÒóÇáóÉó ÇáÖøõÑøö Úóäö ÇáúÌóãöíÚö æóáóÇ ÅöÒóÇáóÊóåõ Úóäú æóÇÍöÏò Åöáóì ÛóíÑå.(15/139)
ÃõæáóÆößó ÇáøóÐöíäó íóÏúÚõæäó íóÈúÊóÛõæäó Åöáóì ÑóÈøöåöãõ ÇáúæóÓöíáóÉó Ãóíøõåõãú ÃóÞúÑóÈõ æóíóÑúÌõæäó ÑóÍúãóÊóåõ æóíóÎóÇÝõæäó ÚóÐóÇÈóåõ Åöäøó ÚóÐóÇÈó ÑóÈøößó ßóÇäó ãóÍúÐõæÑðÇ (57)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 57]
ÃõæáÆößó ÇáøóÐöíäó íóÏúÚõæäó íóÈúÊóÛõæäó Åöáì ÑóÈøöåöãõ ÇáúæóÓöíáóÉó Ãóíøõåõãú ÃóÞúÑóÈõ æóíóÑúÌõæäó ÑóÍúãóÊóåõ æóíóÎÇÝõæäó ÚóÐÇÈóåõ Åöäøó ÚóÐÇÈó ÑóÈøößó ßÇäó ãóÍúÐõæÑÇð (57)
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Èö ÃõæáÆößó ÇáøóÐöíäó íóÏúÚõæäó Åöáóì ÇáäÈíÆíä áöÒöíóÇÏóÉö ÊóãúíöíÒöåöãú.
æóÇáúãóÚúäóì: ÃõæáóÆößó ÇáøóÐöíäó Åöäú ÏóÚóæúÇ íõÓúÊóÌóÈú áóåõãú æóíõßúÔóÝú Úóäúåõãõ ÇáÖøõÑøõ¡ æóáóíúÓõæÇ ßóÇáøóÐöíäó ÊóÏúÚõæäóåõãú ÝóáóÇ íóãúáößõæäó ßóÔúÝó ÇáÖøõÑøö Úóäúßõãú ÈöÃóäúÝõÓöåöãú æóáóÇ ÈöÔóÝóÇÚóÊöåöãú ÚöäúÏó Çááøóåö ßóãóÇ ÑóÃóíúÊõãú ãöäú Ãóäøóåõãú áóãú íõÛúäõæÇ Úóäúßõãú ãöäó ÇáÖøõÑøö ßóÔúÝðÇ æóáóÇ ÕóÑúÝðÇ.
æóÌõãúáóÉõ íóÈúÊóÛõæäó ÍóÇáñ ãöäú ÖóãöíÑö íóÏúÚõæäó Ãóæú ÈóíóÇäñ áöÌõãúáóÉö íóÏúÚõæäó.
æóÇáúæóÓöíáóÉõ: ÇáúãóÑúÊóÈóÉõ ÇáúÚóÇáöíóÉõ ÇáúÞóÑöíÈóÉõ ãöäú ÚóÙöíãò ßóÇáúãóáößö.
æÃóíøõåõãú ÃóÞúÑóÈõ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÈóÏóáðÇ ãöäú ÖóãöíÑö íóÈúÊóÛõæäó ÈóÏóáó ÈóÚúÖò¡ æóÊóßõæäõ (Ãóí) ãóæúÕõæáóÉ. æóÇáúãÚúäóì: ÇáøóÐöí åõæó ÃóÞúÑóÈõ ãöäú ÑöÖóì Çááøóåö íóÈúÊóÛöí ÒöíóÇÏóÉó ÇáúæóÓöíáóÉö Åöáóíúåö¡ Ãóíú íóÒúÏóÇÏõ ÚóãóáðÇ áöáöÇÒúÏöíóÇÏö ãöäú ÑöÖóì Çááøóåö Úóäúåõ æóÇÕúØöÝóÇÆöåö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÈóÏóáðÇ ãöäú ÌõãúáóÉö íóÈúÊóÛõæäó Åöáì ÑóÈøöåöãõ ÇáúæóÓöíáóÉó¡ æ (Ãóíøõ) ÇÓúÊöÝúåóÇãöíøóÉñ¡ Ãóíú íóÈúÊóÛõæäó ãóÚúÑöÝóÉó ÌóæóÇÈö: Ãóíøõåõãú ÃóÞúÑóÈõ ÚöäúÏó Çááøóåö.
æóÃóÞúÑóÈõ: ÇÓúãõ ÊóÝúÖöíáò¡ æóãõÊóÚóáøöÞõåõ ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáÓøöíóÇÞõ. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Ãóíøõåõãú ÃóÞúÑóÈõ Åöáóì ÑóÈøöåöãú.
æóÐßÑ ÎæÝ ÇáúÚóÐóÇÈ ÈóÚúÏó ÑóÌóÇÁö ÇáÑøóÍúãóÉö áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøóåõãú Ýöí ãóæúÞöÝö ÇáúÃóÏóÈö ãóÚó ÑóÈøöåöãú ÝóáóÇ íóÒöíÏõåõãõ ÇáúÞõÑúÈõ ãöäú ÑöÖóÇåõ ÅöáøóÇ ÅöÌúáóÇáðÇ áóåõ æóÎóæúÝðÇ ãöäú ÛóÖóÈöåö. æóåõæó ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐíä ÑßÈõæÇ ÑÄæÓåã æóÊóæóÛøóáõæÇ Ýöí ÇáúÛõÑõæÑö ÝóÒóÚóãõæÇ Ãóäøó ÔõÑóßóÇÁóåõãú ÔõÝóÚóÇÄõåõãú ÚöäúÏó Çááøóåö.(15/140)
æóÅöäú ãöäú ÞóÑúíóÉò ÅöáøóÇ äóÍúäõ ãõåúáößõæåóÇ ÞóÈúáó íóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö Ãóæú ãõÚóÐøöÈõæåóÇ ÚóÐóÇÈðÇ ÔóÏöíÏðÇ ßóÇäó Ðóáößó Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö ãóÓúØõæÑðÇ (58)
æóÌõãúáóÉõ Åöäøó ÚóÐÇÈó ÑóÈøößó ßÇäó ãóÍúÐõæÑÇð ÊóÐúíöíáñ. æóãóÚúäóì ßÇäó ãóÍúÐõæÑÇð Ãóäøó ÍóÞöíÞóÊóåõ ÊóÞúÊóÖöí ÍóÐóÑó ÇáúãõæóÝøóÞöíäó ÅöÐú åõæó ÌÏíÑ ÈÐáß.
[58]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 58]
æóÅöäú ãöäú ÞóÑúíóÉò ÅöáÇøó äóÍúäõ ãõåúáößõæåÇ ÞóÈúáó íóæúãö ÇáúÞöíÇãóÉö Ãóæú ãõÚóÐøöÈõæåÇ ÚóÐÇÈÇð ÔóÏöíÏÇð ßÇäó Ðáößó Ýöí ÇáúßöÊÇÈö ãóÓúØõæÑÇð (58)
áãÇ ÚóÑøóÖó ÈöÇáÊøóåúÏöíÏö áöáúãõÔúÑößöíäó Ýöí Þóæúáöåö: Åöäøó ÚóÐÇÈó ÑóÈøößó ßÇäó ãóÍúÐõæÑÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ:
57] ¡ æóÊóÍóÏøóÇåõãú ÈöÞóæúáöåö: Þõáö ÇÏúÚõæÇ ÇáøóÐöíäó ÒóÚóãúÊõãú ãöäú Ïõæäöåö ÝóáÇ íóãúáößõæäó ßóÔúÝó ÇáÖøõÑøö Úóäúßõãú [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 56] ÌóÇÁó ÈöÕóÑöíÍö ÇáÊøóåúÏöíÏö Úóáóì ãóÓúãóÚò ãöäúåõãú ÈöÃóäøó ßõáøó ÞóÑúíóÉò ãöËúáö ÞóÑúíóÊöåöãú Ýöí ÇáÔøöÑúßö áóÇ íÚÏæåÇ ÚóÐóÇÈ ÇáÇÓÊíÕÇá æóåõæó íóÃúÊöí Úóáóì ÇáúÞóÑúíóÉö æóÃóåúáöåóÇ¡ Ãóæú ÚóÐóÇÈõ ÇáöÇäúÊöÞóÇãö ÈöÇáÓøóíúÝö æóÇáÐøõáøö æóÇáúÃóÓúÑö æóÇáúÎóæúÝö æóÇáúÌõæÚö æóåõæó íóÃúÊöí Úóáóì Ãóåúáö ÇáúÞóÑúíóÉö ãöËúáö ÕóÑúÚóì ÈóÏúÑò¡ ßõáøõ Ðóáößó Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ.
ÝóÇáúãõÑóÇÏõ: ÇáúÞõÑóì ÇáúßóÇÝöÑõ ÃóåúáõåóÇ áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ßÇäó ÑóÈøõßó áöíõåúáößó ÇáúÞõÑì ÈöÙõáúãò æóÃóåúáõåÇ ãõÕúáöÍõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö åõæÏò [117] ¡ æóÞóæúáöåö: æóãÇ ßõäøóÇ ãõåúáößöí ÇáúÞõÑì ÅöáøóÇ æóÃóåúáõåÇ ÙÇáöãõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÞóÕóÕö [59] .
æóÍóÐúÝõ ÇáÕøöÝóÉö Ýöí ãöËúáö åóÐóÇ ãóÚúÑõæÝñ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÃúÎõÐõ ßõáøó ÓóÝöíäóÉò ÛóÕúÈÇð [ÇáúßóåúÝ: 79] Ãóíú ßõáøó ÓóÝöíäóÉò ÕóÇáöÍóÉò¡ ÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåö: ÝóÃóÑóÏúÊõ Ãóäú ÃóÚöíÈóåÇ [ÇáúßóåúÝ: 79] .
æóáóíúÓó ÇáúãóÞúÕõæÏõ Ôõãõæáó Ðóáößó ÇáúÞõÑóì ÇáúãõÄúãöäóÉó¡ Úóáóì ãóÚúäóì Ãóäú áóÇ ÈõÏøó áöáúÞõÑóì ãöäú ÒóæóÇáò
æóÝóäóÇÁò Ýöí ÓõäøóÉö Çááøóåö Ýöí åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö¡ áöÃóäøó Ðóáößó ãõÚóÇÑöÖñ áöÂíóÇÊò ÃõÎúÑóì¡ æóáöÃóäøóåõ ãõäóÇÝò áöÛóÑóÖö ÊóÍúÐöíÑö ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäó ÇáöÇÓúÊöãúÑóÇÑö Úóáóì ÇáÔøöÑúßö.
Ýóáóæú ÓóáøóãúäóÇ Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúÍõßúãó áóÇ ÊóäúÝóáöÊõ ãöäúåõ ÞóÑúíóÉñ ãöäó ÇáúÞõÑóì ÈöÍõßúãö ÓõäøóÉö Çááøóåö Ýöí ãóÕöíÑö ßõáøö ÍóÇÏöËò Åöáóì ÇáúÝóäóÇÁö áóãóÇ ÓóáøóãúäóÇ Ãóäøó Ýöí ÐößúÑö Ðóáößó åõäóÇ ÝóÇÆöÏóÉð.
æóÇáÊøóÞúíöíÏõ Èößóæúäöåö ÞóÈúáó íóæúãö ÇáúÞöíÇãóÉö ÒöíóÇÏóÉñ Ýöí ÇáúÅöäúÐóÇÑö æóÇáúæóÚöíÏö¡ ßóÞóæúáöåö: æóáóÚóÐÇÈõ ÇáúÂÎöÑóÉö ÃóÔóÏøõ æóÃóÈúÞì [Øå: 127] .(15/141)
æóãóÇ ãóäóÚóäóÇ Ãóäú äõÑúÓöáó ÈöÇáúÂíóÇÊö ÅöáøóÇ Ãóäú ßóÐøóÈó ÈöåóÇ ÇáúÃóæøóáõæäó æóÂÊóíúäóÇ ËóãõæÏó ÇáäøóÇÞóÉó ãõÈúÕöÑóÉð ÝóÙóáóãõæÇ ÈöåóÇ æóãóÇ äõÑúÓöáõ ÈöÇáúÂíóÇÊö ÅöáøóÇ ÊóÎúæöíÝðÇ (59)
æó (ãöäú) ãóÒöíÏóÉñ ÈóÚúÏó (Åöäö) ÇáäøóÇÝöíóÉö áöÊóÃúßöíÏö ÇÓúÊöÛúÑóÇÞö ãóÏúÎõæáöåóÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáÕøöÝóÉö ÇáúãõÞóÏøóÑóÉö¡ Ãóíú ÌóãöíÚö ÇáúÞõÑóì ÇáúßóÇÝöÑóÉö ßóíúáóÇ íóÍúÓóÈó Ãóåúáõ ãóßøóÉó ÚóÏóãó Ôõãõæáöåöãú.
æóÇáúßöÊóÇÈõ: ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöÚöáúãö Çááøóåö æóÓóÇÈöÞö ÊóÞúÏöíÑöåö¡ ÝóÊóÚúÑöíÝõåõ áöáúÚóåúÏö Ãóæú ÃõÑöíÏó Èöåö ÇáúßõÊõÈõ ÇáúãõäóÒøóáóÉõ Úóáóì ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö¡ ÝóÊóÚúÑöíÝõåõ áöáúÌöäúÓö ÝóíóÔúãóáõ ÇáúÞõÑúÂäó æóÛóíúÑóåõ.
æóÇáúãóÓúØõæÑõ: ÇáúãóßúÊõæÈõ¡ íõÞóÇáõ: ÓóØøóÑó ÇáúßöÊóÇÈó ÅöÐóÇ ßóÊóÈóåõ ÓõØõæÑðÇ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÇáúÞóáóãö æóãÇ íóÓúØõÑõæäó [ÇáúÞóáóã: 1] .
[59]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 59]
æóãÇ ãóäóÚóäÇ Ãóäú äõÑúÓöáó ÈöÇáúÂíÇÊö ÅöáÇøó Ãóäú ßóÐøóÈó ÈöåóÇ ÇáúÃóæøóáõæäó æóÂÊóíúäÇ ËóãõæÏó ÇáäøóÇÞóÉó ãõÈúÕöÑóÉð ÝóÙóáóãõæÇ ÈöåÇ æóãÇ äõÑúÓöáõ ÈöÇáúÂíÇÊö ÅöáÇøó ÊóÎúæöíÝÇð (59)
æóãÇ ãóäóÚóäÇ Ãóäú äõÑúÓöáó ÈöÇáúÂíÇÊö ÅöáøóÇ Ãóäú ßóÐøóÈó ÈöåóÇ ÇáúÃóæøóáõæäó æóÂÊóíúäÇ ËóãõæÏó ÇáäøóÇÞóÉó ãõÈúÕöÑóÉð ÝóÙóáóãõæÇ ÈöåÇ åóÐóÇ ßóÔúÝõ ÔõÈúåóÉò ÃõÎúÑóì ãöäú ÔõÈóåö ÊóßúÐöíÈöåöãú ÅöÐú ßóÇäõæÇ íÓúÃóáõæä ÇáäøóÈöí Ãóäú íóÃúÊöíóåõãú ÈöÂíóÇÊò Úóáóì ÍóÓóÈö ÇÞúÊöÑóÇÍöåöãú¡ æóíóÞõæáõæäó: áóæú ßóÇäó ÕóÇÏöÞðÇ æóåõæó íóØúáõÈõ ãöäøóÇ Ãóäú äõÄúãöäó Èöåö áóÌóÇÁóäóÇ ÈöÇáúÂíóÇÊö ÇáøóÊöí ÓóÃóáúäóÇåõ¡ ÛõÑõæÑðÇ ÈöÃóäúÝõÓöåöãú Ãóäøó Çááøóåó íóÊóäóÇÒóáõ áöãõÈóÇÑóÇÊöåöãú.
æóÇáúÌõãúáóÉõ ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÅöäú ãöäú ÞóÑúíóÉò ÅöáøóÇ äóÍúäõ ãõåúáößõæåÇ ÇáúÂíóÉ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ:
58] ¡ Ãóíú ÅöäøóãóÇ ÃóãúåóáúäóÇ ÇáúãõÊóãóÑøöÏöíäó Úóáóì ÇáúßõÝúÑö Åöáóì ÃóÌóáö äõÒõæáö ÇáúÚóÐóÇÈö æóáóãú äõÌöÈúåõãú Åöáóì ãóÇ ØóáóÈõæÇ ãöäó ÇáúÂíóÇÊö áöÚóÏóãö ÌóÏúæóì ÅöÑúÓóÇáö ÇáúÂíóÇÊö ááÃæáíä ãä ÞÈíáåã Ýöí ÇáúßõÝúÑö Úóáóì ÍóÓóÈö ÇÞúÊöÑóÇÍöåöãú ÝóßóÐøóÈõæÇ ÈöÇáúÂíóÇÊö.
æóÍóÞöíÞóÉõ ÇáúãóäúÚö: ßóÝøõ ÇáúÝóÇÚöáö Úóäú ÝöÚúáò íõÑöíÏ ÝÚáå Ãóæú íóÓúÚóì Ýöí ÝöÚúáöåö¡ æóåóÐóÇ ãõÍóÇáñ Úóäö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÅöÐú áóÇ ãõßúÑöåó áöáúÞóÇÏöÑö ÇáúãõÎúÊóÇÑö. ÝóÇáúãóäúÚõ åõäóÇ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáÕøóÑúÝö Úóäö ÇáúÝöÚúáö æóÚóÏóãö ÅöíÞóÇÚöåö
Ïõæäó ãõÍóÇæóáóÉö ÅöÊúíóÇäöåö.
æóÇáúÅöÑúÓóÇáõ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÍóÞöíÞóÉð Ýóíóßõæäõ ãóÝúÚõæáõ Ãóäú äõÑúÓöáó ãóÍúÐõæÝðÇ Ïóáøó Úóáóíúåö ÝöÚúáõ äõÑúÓöáó. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Ãóäú äõÑúÓöáó ÑóÓõæáóäóÇ¡ ÝóÇáúÈóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: ÈöÇáúÂíÇÊö(15/142)
áöáúãõÕóÇÍóÈóÉö¡ Ãóíú ãõÕóÇÍöÈðÇ ááÂíÇÊ ÇáøóÊöí ÇÞÊÑÇÍåÇ ÇáúãõÔúÑößõæäó. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÅöÑúÓóÇáõ ãõÓúÊóÚóÇÑðÇ áöÅöÙúåóÇÑö ÇáúÂíóÇÊö æóÅöíÌóÇÏöåóÇ¡ ÝóÊóßõæäó ÇáúÈóÇÁõ ãóÒöíÏóÉð áöÊóÃúßöíÏö ÊóÚóáøõÞö ÝöÚúáö äõÑúÓöáó ÈöÇáúÂíÇÊö¡ æóÊóßæä ÈöÇáúÂíÇÊö ãóÝúÚõæáðÇ Ýöí ÇáúãóÚúäóì ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇãúÓóÍõæÇ ÈöÑõÄõÓößõãú [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 6] .
æÇáÊÚÑíÝ Ýöí ÈöÇáúÂíÇÊö Úóáóì ßöáóÇ ÇáúæóÌúåóíúäö áöáúÚóåúÏö¡ Ãóíú ÇáúãóÚúåõæÏóÉö ãöäö ÇÞúÊöÑóÇÍöåöãú ßóÞóæúáöåöãú: áóäú äõÄúãöäó áóßó ÍóÊøóì ÊóÝúÌõÑó áóäÇ ãöäó ÇáúÃóÑúÖö íóäúÈõæÚÇð¡ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 90] æÞÇáõæÇ áóæúáÇ ÃõæÊöíó ãöËúáó ãóÇ ÃõæÊöíó ãõæÓì [ÇáúÞóÕóÕ: 48] æÞÇáõæÇ áóäú äõÄúãöäó ÍóÊøóì äõÄúÊì ãöËúáó ãóÇ ÃõæÊöíó ÑõÓõáõ Çááøóåö [ÇáúÃóäúÚóÇã: 124] Úóáóì ÃóÍóÏö ÇáÊøóÃúæöíáóíúäö.
æó (Ãóäú) ÇáúÃõæáóì ãõÝöíÏóÉñ ãóÕúÏóÑðÇ ãóäúÕõæÈðÇ Úóáóì äóÒúÚö ÇáúÎóÇÝöÖö¡ æóåõæó (ãöäó) ÇáøóÊöí íóÊóÚóÏøóì ÈöåóÇ ÝöÚúáõ ÇáúãóäúÚö¡ æóåóÐóÇ ÇáúÍóÐúÝõ ãõØøóÑöÏñ ãóÚó (Ãóäú) .
æó (Ãóäú) ÇáËøóÇäöíóÉõ ãóÕúÏóÑõåóÇ ÝóÇÚöáõ ãóäóÚóäÇ Úóáóì ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö ÇáúãõÝóÑøóÛö.
æóÅöÓúäóÇÏõ ÇáúãóäúÚö Åöáóì ÊóßúÐöíÈö ÇáúÃóæøóáöíäó ÈöÇáúÂíóÇÊö ãóÌóÇÒñ ÚóÞúáöíøñ áöÃóäøó ÇáÊøóßúÐöíÈó ÓóÈóÈõ ÇáÕøóÑúÝö.
æóÇáúãóÚúäóì: ÃóäøóäóÇ äóÚúáóãõ Ãóäøóåõãú áóÇ íõÄúãöäõæäó ßóãóÇ áóãú íõÄúãöäú ãóäú ÞóÈúáóåõãú ãöäó ÇáúßóÝóÑóÉö áóãøóÇ ÌóÇÁóÊúåõãú ÃóãúËóÇáõ Êöáúßó ÇáúÂíóÇÊö. ÝóÚóáöãó ÇáäøóÇÓõ Ãóäøó ÇáúÅöÕúÑóÇÑó Úóáóì ÇáúßõÝúÑö ÓóÌöíøóÉñ áöáúãõÔúÑößö áóÇ íóÞúáóÚõåóÇ ÅöÙúåóÇÑõ ÇáúÂíóÇÊö¡ Ýóáóæú Âãä ÇáúÃóæáæäó ÚöäúÏ ãóÇ ÃõÙúåöÑóÊú áóåõãõ ÇáúÂíóÇÊõ áóßóÇäó áöåóÄõáóÇÁö Ãóäú íóÌúÚóáõæÇ ÅöíãóÇäóåõãú ãóæúÞõæÝðÇ Úóáóì ÅöíÌóÇÏö ÇáúÂíóÇÊö ÇáøóÊöí ÓóÃóáõæåóÇ. ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÍóÞøóÊú Úóáóíúåöãú ßóáöãóÇÊõ ÑóÈøößó áóÇ íõÄúãöäõæäó æóáóæú ÌÇÁóÊúåõãú ßõáøõ ÂíóÉò [íõæäõÓ: 96- 97] .
æóÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäøó åóÐóÇ ÊóËúÈöíÊñ áöÃóÝúÆöÏóÉö ÇáúãõÄúãöäöíäó áöÆóáøóÇ íóÝúÊöäóåõãõ ÇáÔøóíúØóÇäõ¡ æÊÓáíÉ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÍöÑúÕöåö Úóáóì ÅöíãóÇäö Þóæúãöåö ÝóáóÚóáøóåõ íóÊóãóäøóì Ãóäú íõÌöíÈóåõãõ Çááøóåõ áöãóÇ ÓóÃóáõæÇ ãöäó ÇáúÂíóÇÊö æóáöÍõÒúäöåö ãöäú Ãóäú íóÙõäøõæåõ ßóÇÐöÈðÇ.
æóÌõãúáóÉõ æóÂÊóíúäÇ ËóãõæÏó ÇáäøóÇÞóÉó Ýöí ãóÍóáøö ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖóãöíÑö ÇáúÌóáóÇáóÉö Ýöí ãóäóÚóäÇ¡ Ãóíú æóÞóÏú ÂÊóíúäóÇ ËóãõæÏðÇ ÂíóÉ ßóãóÇ ÓóÃóáõæåõ ÝóÒóÇÏõæÇ ßõÝúÑðÇ ÈöÓóÈóÈöåóÇ ÍóÊøóì ÚõÌøöáó áóåõãõ ÇáúÚóÐóÇÈõ.(15/143)
æóãóÚúäóì ãõÈúÕöÑóÉð æóÇÖöÍóÉõ ÇáÏøóáóÇáóÉö¡ Ýóåõæó ÇÓúãõ ÝóÇÚöáö ÃóÈúÕóÑó ÇáúãõÊóÚóÏøöí Åöáóì ãóÝúÚõæáò¡ Ãóíú
ÌóÚóáó ÛóíúÑóåõ ãõÈúÕöÑðÇ æóÐóÇ ÈóÕöíÑóÉò. ÝóÇáúãóÚúäóì: ÃóäøóåóÇ ãõÝöíÏóÉõ ÇáúÈóÕöíÑóÉö¡ Ãóíö ÇáúíóÞöíäö¡ Ãóíú ÊóÌúÚóáõ ãóäú ÑóÂåóÇ ÐóÇ ÈóÕöíÑóÉò æóÊõÝöíÏõåõ ÃóäøóåóÇ ÂíóÉñ. æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÝóáóãøóÇ ÌÇÁóÊúåõãú ÂíÇÊõäÇ ãõÈúÕöÑóÉð ÞÇáõæÇ åóÐóÇ ÓöÍúÑñ ãõÈöíäñ [Çáäøóãúá: 13] .
æóÎóÕøó ÈöÇáÐøößúÑö ËóãõæÏó æóÂíóÊóåóÇ áöÔõåúÑóÉö ÃóãúÑöåöãú Èóíúäó ÇáúÚóÑóÈö¡ æóáöÃóäøó ÂËóÇÑó åóáóÇßöåöãú Ýöí ÈöáóÇÏö ÇáúÚóÑóÈö ÞóÑöíÈóÉñ ãöäú Ãóåúáö ãóßøóÉó íõÈúÕöÑõåóÇ ÕóÇÏöÑõåõãú æóæóÇÑöÏõåõãú Ýöí ÑöÍúáóÇÊöåöãú Èóíúäó ãóßøóÉó æóÇáÔøóÇãö.
æóÞóæúáõåõ: ÝóÙóáóãõæÇ ÈöåÇ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇÓúÊõÚúãöáó ÇáÙøõáúãõ ÈöãóÚúäóì ÇáúßõÝúÑö áöÃóäøóåõ Ùõáúãõ ÇáäøóÝúÓö¡ æóÊóßõæäõ ÇáúÈóÇÁõ áöáÊøóÚúÏöíóÉö áöÃóäøó ÝöÚúáó ÇáúßõÝúÑö íõÚóÏøóì Åöáóì ÇáúãóßúÝõæÑö ÈöÇáúÈóÇÁö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÙøõáúãõ ãõÖóãøóäðÇ ãóÚúäóì ÇáúÌóÍúÏö¡ Ãóíú ßóÇÈóÑõæÇ Ýöí ßóæúäöåóÇ ÂíóÉð¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÌóÍóÏõæÇ ÈöåÇ æóÇÓúÊóíúÞóäóÊúåÇ ÃóäúÝõÓõåõãú ÙõáúãÇð æóÚõáõæøðÇ [Çáäøóãúá: 14] . æóíóÌõæÒõ ÈóÞóÇÁõ ÇáÙøõáúãö Úóáóì ÍóÞöíÞóÊöåö¡ æóåöíó ÇáöÇÚúÊöÏóÇÁõ ÈöÏõæäö ÍóÞøò¡ æóÇáúÈóÇÁõ ÕöáóÉñ áöÊóæúßöíÏö ÇáÊøóÚúÏöíóÉö ãöËúáõ ÇáúÈóÇÁö Ýöí æóÇãúÓóÍõæÇ ÈöÑõÄõÓößõãú [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 6] ¡ Ãóíú ÙóáóãõæÇ ÇáäøóÇÞóÉó Íöíäó ÚóÞóÑõæåóÇ æóåöíó áóãú ÊóÌúäö Úóáóíúåöãú¡ ÝóßóÇäó ÚóÞúÑõåóÇ ÙõáúãðÇ. æóÇáöÇÚúÊöÏóÇÁõ Úóáóì ÇáúÚóÌúãóÇæóÇÊö Ùõáúãñ ÅöÐóÇ ßóÇäó ÛóíúÑó ãóÃúÐõæäò Ýöíåö ÔóÑúÚðÇ ßóÇáÕøóíúÏö.
æóãÇ äõÑúÓöáõ ÈöÇáúÂíÇÊö ÅöáøóÇ ÊóÎúæöíÝÇð åóÐóÇ ÈóíóÇäñ áöÍößúãóÉò ÃõÎúÑóì Ýöí ÊóÑúßö ÅöÑúÓóÇáö ÇáúÂíóÇÊö Åöáóì ÞõÑóíúÔò¡ ÊõÔöíÑõ Åöáóì Ãóäøó Çááøóåó ÊóÚóÇáóì ÃóÑóÇÏó ÇáúÅöÈúÞóÇÁó Úóáóíúåöãú áöíóÏúÎõáó ãöäúåõãú Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö ßóËöíÑñ æóíóßõæäõ äóÔúÑõ ÇáúÅöÓúáóÇãö Úóáóì íóÏö ßóËöíÑò ãöäúåõãú.
æóÊöáúßó ãßÑãóÉ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýóáóæú ÃóÑúÓóáó Çááøóåõ áóåõãõ ÇáúÂíóÇÊö ßóãóÇ ÓóÃóáõæÇ ãóÚó Ãóäøó ÌöÈöáøóÊóåõãõ ÇáúÚöäóÇÏõ áóÃóÕóÑøõæÇ Úóáóì ÇáúßõÝúÑõ ÝóÍóÞøóÊú Úóáóíúåöãú ÓõäøóÉõ Çááøóåö ÇáøóÊöí ÞóÏú ÎóáóÊú Ýöí ÚöÈóÇÏöåö æóåöíó ÇáöÇÓúÊöÆúÕóÇáõ ÚóÞöÈó ÅöÙúåóÇÑö ÇáúÂíóÇÊö¡ áöÃóäøó ÅöÙúåóÇÑó ÇáúÂíóÇÊö(15/144)
æóÅöÐú ÞõáúäóÇ áóßó Åöäøó ÑóÈøóßó ÃóÍóÇØó ÈöÇáäøóÇÓö æóãóÇ ÌóÚóáúäóÇ ÇáÑøõÄúíóÇ ÇáøóÊöí ÃóÑóíúäóÇßó ÅöáøóÇ ÝöÊúäóÉð áöáäøóÇÓö æóÇáÔøóÌóÑóÉó ÇáúãóáúÚõæäóÉó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö æóäõÎóæøöÝõåõãú ÝóãóÇ íóÒöíÏõåõãú ÅöáøóÇ ØõÛúíóÇäðÇ ßóÈöíÑðÇ (60)
ÊóÎúæöíÝñ ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö æóÇááøóåõ ÃóÑóÇÏó ÇáúÅöÈúÞóÇÁó Úóáóì åóÐöåö ÇáúÃõãøóÉö ÞóÇáó: æóãÇ ßÇäó Çááøóåõ áöíõÚóÐøöÈóåõãú æóÃóäúÊó Ýöíåöãú [ÇáúÃóäúÝóÇá: 33] ÇáúÂíóÉó¡ ÝóÚóæøóÖúäóÇ ÊóÎúæöíÝóåõãú ÈóÏóáðÇ Úóäú ÅöÑúÓóÇáö ÇáúÂíóÇÊö ÇáøóÊöí ÇÞúÊóÑóÍõæåóÇ.
æóÇáúÞóæúáõ Ýöí ÊóÚúÏöíóÉö æóãÇ äõÑúÓöáõ ÈöÇáúÂíÇÊö ßóÇáúÞóæúáö Ýöí æóãÇ ãóäóÚóäÇ Ãóäú äõÑúÓöáó ÈöÇáúÂíÇÊö ãóÚúäðì æóÊóÞúÏöíÑðÇ Úóáóì ÇáúæóÌúåóíúäö.
æóÇáÊøóÎúæöíÝõ: ÌóÚúáõ ÇáúãóÑúÁö ÎóÇÆöÝðÇ.
æóÇáúÞóÕúÑõ Ýöí Þóæúáöåö: ÅöáøóÇ ÊóÎúæöíÝÇð áöÞóÕúÑö ÇáúÅöÑúÓóÇáö ÈöÇáúÂíóÇÊö Úóáóì ÚöáøóÉö ÇáÊøóÎúæöíÝö¡ æóåõæó ÞóÕúÑñ ÅöÖóÇÝöíøñ¡ Ãóíú áóÇ ãõÈóÇÑóÇÉó Èóíúäó ÇáÑøõÓõáö æóÃóÞúæóÇãöåöãú Ãóæú áóÇ ØóãóÚðÇ Ýöí ÅöíãóÇäö ÇáúÃóÞúæóÇãö ÝóÞóÏú ÚóáöãúäóÇ
Ãóäøóåõãú áóÇ íõÄúãöäõæäó.
[60]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 60]
æóÅöÐú ÞõáúäÇ áóßó Åöäøó ÑóÈøóßó ÃóÍÇØó ÈöÇáäøóÇÓö æóãÇ ÌóÚóáúäóÇ ÇáÑøõÄúíóÇ ÇáøóÊöí ÃóÑóíúäÇßó ÅöáÇøó ÝöÊúäóÉð áöáäøóÇÓö æóÇáÔøóÌóÑóÉó ÇáúãóáúÚõæäóÉó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö æóäõÎóæøöÝõåõãú ÝóãÇ íóÒöíÏõåõãú ÅöáÇøó ØõÛúíÇäÇð ßóÈöíÑÇð (60)
æóÅöÐú ÞõáúäÇ áóßó Åöäøó ÑóÈøóßó ÃóÍÇØó ÈöÇáäøóÇÓö åóÐöåö ÊóÓúáöíóÉ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóáóì ÍõÒúäöåö ãöäú ÊóßúÐöíÈö Þóæúãöåö ÅöíøóÇåõ¡ æóãöäú ÅöãúåóÇáö ÚõÊóÇÉö ÃóÚúÏóÇÁö ÇáÏøöíäö ÇáøóÐöíäó ÝóÊóäõæÇ ÇáúãõÄúãöäöíäó¡ ÝóÐóßøóÑóåõ Çááøóåõ ÈöæóÚúÏöåö äóÕúÑóåõ.
æóÞóÏú ÃóæúãóÃó ÌóÚúáõ ÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö áóÝúÙó ÇáÑøóÈøö ãõÖóÇÝðÇ Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáÑøóÓõæáö Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúÞóæúáó ãóÓõæÞñ ãóÓóÇÞó ÇáÊøóßúÑöãóÉö áöáäøóÈöíÁö æóÊóÕúÈöíÑöåö¡ æóÃóäøóåõ ÈöãóÍóáøö ÚöäóÇíóÉö Çááøóåö Èöåö ÅöÐú åõæó ÑóÈøõåõ æóåõæó äóÇÕöÑõåõ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
æóÇÕúÈöÑú áöÍõßúãö ÑóÈøößó ÝóÅöäøóßó ÈöÃóÚúíõäöäÇ [ÇáØøæÑ: 48] .
ÝóÌõãúáóÉõ æóÅöÐú ÞõáúäÇ áóßó ÅöáóÎú íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ãóÚúØõæÝóÉð Úóáóì ÌõãúáóÉö æóãÇ ãóäóÚóäÇ Ãóäú äõÑúÓöáó ÈöÇáúÂíÇÊö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 59] æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ãõÚúÊóÑöÖóÉð.
æó (ÅöÐú) ãõÊóÚóáøöÞóÉñ ÈöÝöÚúáò ãóÍúÐõæÝò¡ Ãóíö ÇÐúßõÑú ÅöÐú ÞõáúäóÇ áóßó ßóáóÇãðÇ åõæó æóÚúÏñ ÈöÇáÕøóÈúÑö¡ Ãóíö ÇÐúßõÑú áóåõãú Ðóáößó æóÃóÚöÏúåõ Úóáóì ÃóÓúãóÇÚöåöãú¡ Ãóæú åõæó ÝöÚúáõ «ÇÐúßõÑú»(15/145)
Úóáóì Ãóäøóåõ ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáÐøõßúÑö- ÈöÖóãøö ÇáÐøóÇáö- æóåõæó ÅöÚóÇÏóÉõ ÇáúÎóÈóÑö Åöáóì ÇáúÞõæøóÉö ÇáúÚóÞúáöíøóÉö ÇáÐøóÇßöÑóÉö.
æóÇáúÅöÍóÇØóÉõ áóãøóÇ ÚõÏøöíó ÝöÚúáõåóÇ åõäóÇ Åöáóì ÐóÇÊö ÇáäøóÇÓö áóÇ Åöáóì ÍóÇáò ãöäú ÃóÍúæóÇáöåöãú ÊóÚóíøóäó ÃóäøóåóÇ ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÛóáóÈóÉö¡ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÙóäøõæÇ Ãóäøóåõãú ÃõÍöíØó Èöåöãú Ýöí ÓõæÑóÉö íõæäõÓó [22] . æóÚóÈøóÑó ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÖöíøö áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì ÊóÍúÞöíÞö æõÞõæÚö ÅöÍóÇØóÉö Çááøóåö ÈöÇáäøóÇÓö Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÇáúÞóÑöíÈö. æóáóÚóáøó åóÐóÇ ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ãóæóáóãú íóÑóæúÇ ÃóäøóÇ äóÃúÊöí ÇáúÃóÑúÖó äóäúÞõÕõåÇ ãöäú ÃóØúÑÇÝöåÇ [ÇáÑøóÚúÏ: 41] .
æóÇáúãóÚúäóì: ÝóáóÇ ÊóÍúÒóäú áöÇÝúÊöÑóÇÆöåöãú æóÊóØóÇæõáöåöãú ÝóÓóäóäúÊóÞöãõ ãöäúåõãú.
æóãÇ ÌóÚóáúäóÇ ÇáÑøõÄúíóÇ ÇáøóÊöí ÃóÑóíúäÇßó ÅöáøóÇ ÝöÊúäóÉð áöáäøóÇÓö ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóãÇ ãóäóÚóäÇ Ãóäú äõÑúÓöáó ÈöÇáúÂíÇÊö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 59] æóãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ ãõÚúÊóÑöÖóÇÊñ.
æóÇáÑøõÄúíóÇ ÃóÔúåóÑõ ÇÓúÊöÚúãóÇáöåóÇ Ýöí ÑõÄúíóÇ Çáäøóæúãö¡ æóÊõÓúÊóÚúãóáõ Ýöí ÑõÄúíóÉö ÇáúÚóíúäö ßóãóÇ äõÞöáó Úóäö
ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö¡ ÞóÇáó: åöíó ÑõÄúíóÇ Úóíúäò ÃÑíåÇ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóíúáóÉó ÃõÓúÑöíó Èöåö Åöáóì ÈóíúÊö ÇáúãóÞúÏöÓö¡ ÑóæóÇåõ ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ æóÞóÇáó: Åöäøóåõ Þóæúáõ ÚóÇÆöÔóÉó æóãõÚóÇæöíóÉó æóÓóÈúÚóÉò ãöäó ÇáÊøóÇÈöÚöíäó¡ ÓóãøóÇåõãõ ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ. æóÊóÃóæøóáóåóÇ ÌóãóÇÚóÉñ ÃóäøóåóÇ ãóÇ ÑóÂåõ áóíúáóÉó ÃõÓúÑöíó Èöåö ÅöÐú ÑóÃóì ÈóíúÊó ÇáúãóÞúÏöÓö æóÌóÚóáó íóÕöÝõåõ áöáúãõÔúÑößöíäó¡ æóÑóÃóì ÚöíÑóåõãú æóÇÑöÏóÉð Ýöí ãóßóÇäò ãõÚóíøóäò ãöäó ÇáØøóÑöíÞö æóæóÕóÝó áóåõãú ÍóÇáó ÑöÌóÇáò ÝöíåóÇ ÝóßóÇäó ßóãóÇ æóÕóÝó. æóíõÄóíøöÏõ åóÐóÇ ÇáúæóÌúåó Þóæúáõåõ: ÇáøóÊöí ÃóÑóíúäÇßó ÝóÅöäøóåõ æóÕúÝñ áöáÑøõÄúíóÇ áöíõÚúáóãó ÃóäøóåóÇ ÑõÄúíóÉõ Úóíúäò. æóÞöíáó: ÑóÃóì Ãóäøóåõ íóÏúÎõáõ ãóßøóÉó Ýöí ÓóäóÉö ÇáúÍõÏóíúÈöíóÉö ÝóÑóÏøóåõ ÇáúãõÔúÑößõæäó Ýóáóãú íóÏúÎõáúåóÇ ÝóÇÝúÊóÊóäó ÈóÚúÖõ ãóäú ÃóÓúáóãõæÇ ÝóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáúÚóÇãõ ÇáúãõÞúÈöáõ ÏóÎóáóåóÇ.
æóÞöíáó: åöíó ÑõÄúíóÇ ãóÕóÇÑöÚö ÕóäóÇÏöíÏö ÞõÑóíúÔò Ýöí ÈÏÑ ÃÑíåÇ ÇáäøóÈöí Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÈúáó Ðóáößó Ãóí ÈöãóßøóÉ.
æÚì åóÐóíúäö ÇáúÞóæúáóíúäö Ýóåöíó ÑõÄúíóÇ äóæúãò æóÑõÄúíóÇ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö æóÍúíñ.(15/146)
æóÇáúÝöÊúäóÉõ: ÇÖúØöÑóÇÈõ ÇáÑøóÃúíö æóÇÎúÊöáóÇáõ äöÙóÇãö ÇáúÚóíúÔö¡ æóÊõØúáóÞõ Úóáóì ÇáúÚóÐóÇÈö ÇáúãõßóÑøóÑö ÇáøóÐöí áóÇ íõØóÇÞõ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÝóÊóäõæÇ ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõÄúãöäÇÊö [ÇáÈÑæÌ: 10] ¡ æóÞóÇáó: íóæúãó åõãú Úóáóì ÇáäøóÇÑö íõÝúÊóäõæäó [ÇáÐÇÑíÇÊ: 13] . Ýóíóßõæäõ ÇáúãóÚúäóì Úóáóì Ãóæøóáö ÇáúÞóæúáóíúäö Ýöí ÇáÑøõÄúíóÇ ÃóäøóåóÇ ÓóÈóÈ ÝÊúäóÉ ÇáúãõÔúÑßíä ÈÇÒÏíÇÏ ÈÚÏåãú Úóä ÇáúÅöíãóÇä¡ æóíßæä Úáì ÇáÞóæúá ÇáËøóÇäöí Ãóä ÇáúãóÑúÆöíøõ æóåõæó ÚóÐóÇÈõåõãú ÈöÇáÓøóíúÝö ÝöÊúäóÉð áóåõãú.
æóÇáÔøóÌóÑóÉó ÇáúãóáúÚõæäóÉó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö æóÇáÔøóÌóÑóÉó ÚóØúÝñ Úóáóì ÇáÑøõÄúíóÇ¡ Ãóíú ãóÇ ÌóÚóáúäóÇ ÐößúÑó ÇáÔøóÌóÑóÉö ÇáúãóáúÚõæäóÉö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÅöáøóÇ ÝöÊúäóÉð áöáäøóÇÓö. æóåóÐóÇ ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÅöäøóåÇ ÔóÌóÑóÉñ ÊóÎúÑõÌõ Ýöí ÃóÕúáö ÇáúÌóÍöíãö ØóáúÚõåÇ ßóÃóäøóåõ ÑõÄõÓõ ÇáÔøóíÇØöíäö ÝóÅöäøóåõãú áóÂßöáõæäó ãöäúåÇ ÝóãÇáöÄõäó ãöäúåóÇ ÇáúÈõØõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÕøóÇÝøóÇÊö [64- 66] ¡ æóÞóæúáöåö: Åöäøó ÔóÌóÑóÉó ÇáÒøóÞøõæãö ØóÚÇãõ ÇáúÃóËöíãö ÇáúÂíóÉó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÏøõÎóÇäö [43- 44] ¡ æóÞóæúáöåö:
Åöäøóßõãú ÃóíøõåóÇ ÇáÖøóÇáøõæäó ÇáúãõßóÐøöÈõæäó áóÂßöáõæäó ãöäú ÔóÌóÑò ãöäú ÒóÞøõæãò Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúæóÇÞöÚóÉö [51- 52] .
Ñõæöíó Ãóäøó ÃóÈóÇ Ìóåúáò ÞóÇáó: «ÒóÚóãó ÕóÇÍöÈõßõãú Ãóäøó äóÇÑó Ìóåóäøóãó ÊóÍúÑöÞõ ÇáúÍóÌóÑó Ëõãøó íóÞõæáõ ÈöÃóäøó Ýöí ÇáäøóÇÑö ÔóÌóÑóÉð áóÇ ÊóÍúÑöÞõåóÇ ÇáäøóÇÑõ» . æóÌóåöáõæÇ Ãóäøó Çááøóåó íóÎúáõÞõ Ýöí ÇáäøóÇÑö ÔóÌóÑóÉð áóÇ ÊóÃúßõáõåóÇ ÇáäøóÇÑõ. æóåóÐóÇ ãóÑúæöíøñ Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò æóÃóÕúÍóÇÈöåö Ýöí «ÃóÓúÈóÇÈö ÇáäøõÒõæá» áöáúæóÇÍöÏöíøö æ «ÊóÝúÓöíÑ ÇáØøóÈóÑöíøö» . æóÑõæöíó Ãóäøó ÇÈúäó ÇáÒøöÈóÚúÑóì ÞóÇáó: ÇáÒøóÞøõæãõ ÇáÊøóãúÑõ ÈöÇáÒøõÈúÏö ÈöáõÛóÉö Çáúíóãóäö¡ æóÃóäøó ÃóÈóÇ Ìóåúáò ÃóãóÑó ÌóÇÑöíóÉð ÝóÃóÍúÖóÑóÊú ÊóãúÑðÇ æóÒõÈúÏðÇ æóÞóÇáó áÃóÕúÍóÇÈå: ÊãÒÞæÇ. ÝóÚóáóì åóÐóÇ ÇáÊøóÃúæöíáö ÝóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÔóÌóÑóÉó ÇáÒøóÞøõæãö ÓóÈóÈ ÝÊúäóÉ ãßÝÑåã æóÇäúÕöÑóÇÝöåöãú Úóäö ÇáúÅöíãóÇäö. æóíóÊóÚóíøóäõ Ãóäú íóßõæäó ãóÚúäóì ÌóÚúáö ÔóÌóÑóÉö ÇáÒøóÞøõæãö ÝöÊúäóÉð Úóáóì
åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö Ãóäøó ÐößúÑóåóÇ ßóÇäó ÓóÈóÈó ÝöÊúäóÉò ÈöÍóÐúÝö ãõÖóÇÝò æóåõæó ÐößúÑñ ÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåö: ÇáúãóáúÚõæäóÉó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö áöÃóäøó ãóÇ æõÕöÝóÊú Èöåö Ýöí ÂíóÇÊö ÇáúÞõÑúÂäö áóÚúäñ áóåóÇ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÅöíÌóÇÏóåóÇ ÝöÊúäóÉñ. Ãóíú ÚóÐóÇÈñ ãõßóÑøóÑñ¡ ßóãóÇ ÞóÇáó: ÅöäøóÇ ÌóÚóáúäÇåÇ ÝöÊúäóÉð áöáÙøóÇáöãöíäó [ÇáÕÇÝøÇÊ: 63] .(15/147)
æóÇáúãóáúÚõæäóÉõ Ãóíö ÇáúãóÐúãõæãóÉõ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí Þóæúáöåö: ØóÚÇãõ ÇáúÃóËöíãö [ÇáÏøõÎÇä: 44] æóÞóæúáöåö:
ØóáúÚõåÇ ßóÃóäøóåõ ÑõÄõÓõ ÇáÔøóíÇØöíäö [ÇáÕÇÝÇÊ: 65] æóÞóæúáöåö: ßóÇáúãõåúáö ÊóÛúáöí Ýöí ÇáúÈõØõæäö ßóÛóáúíö ÇáúÍóãöíãö [ÇáÏøõÎÇä: 45- 46] . æóÞöíáó ãóÚúäóì ÇáúãóáúÚõæäóÉö: ÃóäøóåóÇ ãóæúÖõæÚóÉñ Ýöí ãóßóÇäö ÇááøóÚúäóÉö æóåöíó ÇáúÅöÈúÚóÇÏõ ãöäó ÇáÑøóÍúãóÉö¡ áöÃóäøóåóÇ ãóÎúáõæÞóÉñ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÚóÐóÇÈö. æóÝöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : Þöíáó ÊóÞõæáõ ÇáúÚóÑóÈõ áößõáøö ØóÚóÇãò ÖóÇÑøò: ãóáúÚõæäñ.
æóäõÎóæøöÝõåõãú ÝóãÇ íóÒöíÏõåõãú ÅöáøóÇ ØõÛúíÇäÇð ßóÈöíÑÇð.
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóãÇ ãóäóÚóäÇ Ãóäú äõÑúÓöáó ÈöÇáúÂíÇÊö ÅöáøóÇ Ãóäú ßóÐøóÈó ÈöåóÇ ÇáúÃóæøóáõæäó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 59] ÇáÏøóÇáøõ Úóáóì Ãóäøóåõãú ãõÊóÕóáøöÈõæäó Ýöí ßõÝúÑöåöãú ãõßóÇÈöÑõæäó ãõÚóÇäöÏõæäó. æóåóÐöåö ÒöíóÇÏóÉñ Ýöí ÊóÓúáöíóÉ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÍóÊøóì áóÇ íóÃúÓóÝó ãöäú Ãóäøó Çááøóåó áóãú íõÑöåöãú ÂíóÇÊò¡ áöÃóä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÍóÑöíÕñ Úóáóì ÅöíãóÇäöåöãú¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÝóáÇ íõÄúãöäõæÇ ÍóÊøóì íóÑóæõÇ ÇáúÚóÐÇÈó ÇáúÃóáöíãó [íõæäõÓ:
88] .
æóíõæÌóÏõ Ýöí ÈóÚúÖö ÇáÊøóÝóÇÓöíÑö Ãóäøó ÇÈúä ÚóÈøóÇÓ ÞóÇáó: Ýöí ÇáÔøóÌóÑóÉö ÇáúãóáúÚõæäóÉö Èóäõæ ÃõãóíøóÉó. æóåóÐóÇ ãä ÇáúÃóÎúÈóÇÑ ÇáúãõÎúÊóáÝóÉ Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò¡ æóáóÇ ÃóÎóÇáõåóÇ ÅöáøóÇ ãöãøóÇ æóÖóÚóåõ ÇáúæóÖøóÇÚõæäó Ýöí Òóãóäö ÇáÏøóÚúæóÉö ÇáúÚóÈøóÇÓöíøóÉö áöÅößúËóÇÑö ÇáúãõäóÝøöÑóÇÊö ãöäú Èóäöí ÃõãóíøóÉó¡ æóÃóäøó æóÕúÝó ÇáÔøóÌóÑóÉö ÈöÃóäøóåóÇ ÇáúãóáúÚõæäóÉõ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÕóÑöíÍñ Ýöí æõÌõæÏö ÂíóÇÊò Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÐõßöÑóÊú ÝöíåóÇ ÔóÌóÑóÉñ ãóáúÚõæäóÉñ æóåöíó ÔóÌóÑóÉõ ÇáÒøóÞøõæãö ßóãóÇ ÚóáöãúÊó. æóãöËúáõ åóÐóÇ ÇáöÇÎúÊöáóÇÞö ÎõÑõæÌñ Úóäú æóÕóÇíóÇ ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí Þóæúáöåö: æóáÇ ÊóáúãöÒõæÇ ÃóäúÝõÓóßõãú æóáÇ ÊóäÇÈóÒõæÇ ÈöÇáúÃóáúÞÇÈö ÈöÆúÓó ÇáöÇÓúãõ ÇáúÝõÓõæÞõ ÈóÚúÏó ÇáúÅöíãÇäö [ÇáÍÌÑÇÊ: 11] .
æóÌöíÁ ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÖóÇÑöÚö Ýöí äõÎóæøöÝõåõãú áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì ÊóÎúæöíÝò ÍóÇÖöÑò¡ ÝóÅöäøó Çááøóåó ÎóæøóÝóåõãú ÈöÇáúÞóÍúØö æóÇáúÌõæÚö ÍóÊøóì ÑóÃóæõÇ ÇáÏøõÎóÇäó Èóíúäó ÇáÓøóãóÇÁö æóÇáúÃóÑúÖö æóÓóÃóáõæÇ Çááøóåó ßóÔúÝóåõ ÝóÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÅöäøóÇ ßÇÔöÝõæÇ ÇáúÚóÐÇÈö ÞóáöíáðÇ Åöäøóßõãú ÚÇÆöÏõæäó [ÇáÏøõÎÇä: 15] ÝóÐóáößó æóÛóíúÑõåõ ãöäó ÇáÊøóÎúæöíÝö ÇáøóÐöí ÓõÈöÞó Ýóáóãú íóÒöÏúåõãú ÅöáøóÇ ØõÛúíóÇäðÇ. ÝóÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó äóÒóáóÊú Ýöí ãõÏøóÉö ÍõÕõæáö ÈóÚúÖö ÇáúãõÎóæøöÝóÇÊö.(15/148)
æóÅöÐú ÞõáúäóÇ áöáúãóáóÇÆößóÉö ÇÓúÌõÏõæÇ áöÂÏóãó ÝóÓóÌóÏõæÇ ÅöáøóÇ ÅöÈúáöíÓó ÞóÇáó ÃóÃóÓúÌõÏõ áöãóäú ÎóáóÞúÊó ØöíäðÇ (61) ÞóÇáó ÃóÑóÃóíúÊóßó åóÐóÇ ÇáøóÐöí ßóÑøóãúÊó Úóáóíøó áóÆöäú ÃóÎøóÑúÊóäö Åöáóì íóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö áóÃóÍúÊóäößóäøó ÐõÑøöíøóÊóåõ ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ (62)
æóÞóÏö ÇÎúÊöíÑó ÇáúÝöÚúáõ ÇáúãõÖóÇÑöÚõ Ýöí äõÎóæøöÝõåõãú æíóÒöíÏõåõãú áöÇÞúÊöÖóÇÆöåö ÊóßóÑøõÑó ÇáÊøóÎúæöíÝö
æóÊóÌóÏøõÏóåõ¡ æóÃóäøóåõ ßõáøóãóÇ ÊóÌóÏøóÏó ÇáÊøóÎúæöíÝõ ÊóÌóÏøóÏó ØõÛúíóÇäõåõãú æóÚóÙõãó.
æóÇáúßóÈöíÑõ: ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöãóÚúäóì ÇáÔøóÏöíÏö ÇáúÞóæöíøö Ýöí äóæúÚö ÇáØøõÛúíóÇäö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
Þõáú ÞöÊÇáñ Ýöíåö ßóÈöíÑñ Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúÈóÞóÑóÉ [217] .
[61¡ 62]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÇáúÂíóÇÊ 61 Åöáóì 62]
æóÅöÐú ÞõáúäÇ áöáúãóáÇÆößóÉö ÇÓúÌõÏõæÇ áöÂÏóãó ÝóÓóÌóÏõæÇ ÅöáÇøó ÅöÈúáöíÓó ÞÇáó ÃóÃóÓúÌõÏõ áöãóäú ÎóáóÞúÊó ØöíäÇð (61) ÞÇáó ÃóÑóÃóíúÊóßó åÐóÇ ÇáøóÐöí ßóÑøóãúÊó Úóáóíøó áóÆöäú ÃóÎøóÑúÊóäö Åöáì íóæúãö ÇáúÞöíÇãóÉö áóÃóÍúÊóäößóäøó ÐõÑøöíøóÊóåõ ÅöáÇøó ÞóáöíáÇð (62)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÅöÐú ÞõáúäÇ áóßó Åöäøó ÑóÈøóßó ÃóÍÇØó ÈöÇáäøóÇÓö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 60] Ãóíú æóÇÐúßõÑú ÅöÐú ÞõáúäóÇ áöáúãóáóÇÆößóÉö. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãä åóÐóÇ åõæó ÊÐßíÑ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöãóÇ áóÞöíó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁõ ÞóÈúáóåõ ãöäú ãõÚóÇäóÏóÉö ÇáúÃóÚúÏóÇÁö æóÇáúÍóÓóÏóÉö ãöäú ÚóåúÏö ÂÏóãó Íöíäó ÍóÓóÏóåõ ÅöÈúáöíÓõ Úóáóì ÝóÖúáöåö. æóÃóäøóåõãú áóÇ íóÚúÏóãõæäó ãóÚó Ðóáößó ãõÚúÊóÑöÝöíäó ÈöÝóÖúáöåöãú æóåõãú ÎöíÑóÉõ ÒóãóÇäöåöãú ßóãóÇ ßóÇäóÊö ÇáúãóáóÇÆößóÉõ äóÍúæó ÂÏóãó- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-¡ æóÃóäøó ßöáóÇ ÇáúÝóÑöíÞóíúäö Ýöí ßõáøö ÚóÕúÑò íóãõÊøõ Åöáóì ÃóÍóÏö ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ÇáøóÐöí Ýöí ÚóåúÏö ÂÏóãó¡ ÝóáöÝóÑöíÞö ÇáúãóáóÇÆößóÉö ÇáúãõÄúãöäõæäó æóáöÝóÑöíÞö ÇáÔøóíúØóÇäö ÇáúßóÇÝöÑõæäó¡ ßóãóÇ ÃóæúãóÃó Åöáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó ÇÐúåóÈú Ýóãóäú ÊóÈöÚóßó ãöäúåõãú [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 63] ÇáúÂíóÉó¡ ÝóÝöí Ðóáößó ÊóÓúáöíóÉ ááäÈíÁ- Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉ æóÇáÓøóáóÇã-. ÝóÃãÑ Çááå äÈíÆå ÈöÃóäú íóÐúßõÑó Ðóáößó íóÊóÖóãøóäõ ÊóÐúßöíÑóåõ ÅöíøóÇåõ Èöåö¡ æóÐóßóÑó ÇáäøóÈöíÁõ Ðóáößó ãóæúÚöÙóÉð áöáäøóÇÓö ÈöÍóÇáö ÇáúÝóÑöíÞóíúäö áöíóäúÙõÑó ÇáúÚóÇÞöáõ Ãóíúäó íóÖóÚõ äóÝúÓóåõ.
æóÊóÝúÓöíÑõ ÞöÕøóÉö ÂÏóãó æóÈóíóÇäõ ßóáöãóÇÊöåóÇ ãóÖóì Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö æóãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí ÃóÃóÓúÌõÏõ ÅöäúßóÇÑñ¡ Ãóíú áóÇ íóßõæäõ.(15/149)
æóÌõãúáóÉõ ÞÇáó ÃóÃóÓúÌõÏõ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ¡ áöÃóäøó ÇÓúÊöËúäóÇÁó ÅöÈúáöíÓó ãöäú Íõßúãö ÇáÓøõÌõæÏö áóãú íõÝöÏú ÃóßúËóÑó ãöäú ÚóÏóãö ÇáÓøõÌõæÏö. æóåóÐóÇ íõËöíÑõ Ýöí äóÝúÓö ÇáÓøóÇãöÚö Ãóäú íóÓúÃóáó Úóäú ÓóÈóÈö ÇáÊøóÎóáøõÝö Úóäú åóÐóÇ ÇáúÍõßúãö ãöäúåõ¡ ÝóíõÌóÇÈõ ÈöãóÇ ÕóÏóÑó ãöäúåõ Íöíäó ÇáöÇÊøöÕóÇÝö ÈöÚóÏóãö ÇáÓøõÌõæÏö Ãóäøóåõ ÚöÕúíóÇäñ áÃãÑ Çááå äÇÔìÁ Úóäú Ìóåúáöåö æóÛõÑõæÑöåö.
æóÞóæúáõåõ: ØöíäÇð ÍóÇáñ ãöäö ÇÓúãö ÇáúãóæúÕõæáö¡ Ãóíö ÇáøóÐöí ÎóáóÞúÊóåõ Ýöí ÍóÇáö ßóæúäöåö ØöíäðÇ¡ ÝóíõÝöíÏõ ãóÚúäóì Ãóäøóßó ÎóáóÞúÊóåõ ãöäó ÇáØøöíäö. æóÅöäøóãóÇ ÌóÚóáó ÌöäúÓó ÇáØøöíäö ÍóÇáðÇ ãöäúåõ áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì ÛóáóÈóÉö ÇáúÚõäúÕõÑö ÇáÊøõÑóÇÈöíøö Úóáóíúåö áöÃóäøó Ðóáößó ÃóÔóÏøõ Ýöí ÊóÍúÞöíÑöåö Ýöí äóÙóÑö ÅöÈúáöíÓó.
æóÌõãúáóÉõ ÞÇáó ÃóÑóÃóíúÊóßó ÈóÏóáõ ÇÔúÊöãóÇáò ãöäú ÌõãúáóÉö ÃóÃóÓúÌõÏõ áöãóäú ÎóáóÞúÊó ØöíäÇð ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÇ
ÊóÔúÊóãöáõ Úóáóíúåö ãöäö ÇÍúÊöÞóÇÑö ÂÏóãó æóÊóÛúáöíØö ÇáúÅöÑóÇÏóÉö ãöäú ÊóÝúÖöíáöåö. ÝóÞóÏú ÃõÚöíÏó ÅöäúßóÇÑõ ÇáÊøóÝúÖöíáö ÈöÞóæúáöåö:
ÃóÑóÃóíúÊóßó ÇáúãõÝöíÏö ÇáúÅöäúßóÇÑó. æóÚóáøóáó ÇáúÅöäúßóÇÑó ÈöÅöÖúãóÇÑö ÇáúãóßúÑö áöÐõÑøöíøóÊöåö¡ æóáöÐóáößó ÝõÕöáóÊú ÌõãúáóÉõ ÞÇáó ÃóÑóÃóíúÊóßó Úóäú ÌõãúáóÉö ÞÇáó ÃóÃóÓúÌõÏõ ßóãóÇ æóÞóÚó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóæóÓúæóÓó Åöáóíúåö ÇáÔøóíúØÇäõ ÞÇáó íóÇ ÂÏóãõ åóáú ÃóÏõáøõßó Úóáì ÔóÌóÑóÉö ÇáúÎõáúÏö [Øå: 120] .
æÃó ÑóÃóíúÊóßó ÊóÑúßöíÈñ íõÝúÊóÊóÍõ ÈöåóÇ ÇáúßóáóÇãõ ÇáøóÐöí íõÑóÇÏõ ÊóÍúÞöíÞõåõ æóÇáöÇåúÊöãóÇãõ Èöåö. æóãóÚúäóÇåõ:
ÃóÎúÈöÑúäöí ÚóãøóÇ ÑóÃóíúÊõ¡ æóåõæó ãõÑóßøóÈñ ãöäú åóãúÒóÉö ÇÓúÊöÝúåóÇãò¡ æó (ÑóÃóì) ÇáøóÊöí ÈöãóÚúäóì Úóáöãó æóÊóÇÁö ÇáúãõÎóÇØóÈö ÇáúãõÝúÑóÏö ÇáúãóÑúÝõæÚö¡ Ëõãøó íõÒóÇÏõ Úóáóì ÖóãöíÑö ÇáúÎöØóÇÈö ßóÇÝõ ÎöØóÇÈò ÊõÔúÈöåõ ÖóãöíÑó ÇáúÎöØóÇÈö ÇáúãóäúÕõæÈö ÈöÍóÓóÈö ÇáúãõÎóÇØóÈö æóÇÍöÏðÇ Ãóæú ãõÊóÚóÏøöÏðÇ. íõÞóÇá: ÃÑÃíÊß æà ÑÃíÊßã ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Þõáú ÃóÑóÃóíúÊóßõãú Åöäú ÃóÊÇßõãú ÚóÐÇÈõ Çááøóåö Ãóæú ÃóÊóÊúßõãõ ÇáÓøóÇÚóÉõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [40] . æóåóÐöåö ÇáúßóÇÝõ ÚöäúÏó ÇáúÈóÕúÑöíøöíäó ÊóÃúßöíÏñ áöãóÚúäóì ÇáúÎöØóÇÈö ÇáøóÐöí ÊõÝöíÏõåõ ÊóÇÁõ ÇáúÎöØóÇÈö ÇáøóÊöí Ýöí ãóÍóáøö ÑóÝúÚò¡ æóåõæó íõÔúÈöåõ ÇáÊøóæúßöíÏó ÇááøóÝúÙöíøó. æóÞóÇáó ÇáúÝóÑøóÇÁõ: ÇáúßóÇÝõ ÖóãöíÑõ äóÕúÈò¡ æóÇáÊøóÑúßöíÈõ: ÃóÑóÃóíúÊó äóÝúÓóßó.
æóåóÐóÇ ÃóÞúÑóÈõ áöáöÇÓúÊöÚúãóÇáö¡ æóíõÓóæøöÛõåõ Ãóäøó ÃóÝúÚóÇáó ÇáÙøóäøö æóÇáúÚöáúãö ÞóÏú ÊóäúÕöÈõ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö ãóÇ åõæó ÖóãöíÑõ ÝóÇÚöáöåóÇ äóÍúæó Þóæúáö ØóÑóÝóÉó:(15/150)
ÝóãóÇ áöíó ÃóÑóÇäöí æóÇÈúäó Úóãøöí ãóÇáößðÇ ... ãóÊì ÃÐä ãöäúåõ íäÃÚäí æóíóÈúÚõÏõ
Ãóíú ÃóÑóì äóÝúÓöí.
æóÇÓúãõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÍúÞöíÑö¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃóåÐóÇ ÇáøóÐöí íóÐúßõÑõ ÂáöåóÊóßõãú [ÇáúÃóäúÈöíóÇÁ: 36] . æóÇáúãóÚúäóì ÃóÎúÈöÑúäöí Úóäú äöíøóÊößó ÃóåóÐóÇ ÇáøóÐöí ßóÑøóãúÊóåõ Úóáóíøó ÈöáóÇ æóÌúåò.
æóÌõãúáóÉ áóÆöäú ÃóÎøóÑúÊóäö Åöáì íóæúãö ÇáúÞöíÇãóÉö ÅöáóÎú ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøðÇ¡ æóåöíó ÌõãúáóÉñ ÞóÓóãöíøóÉñ¡ æóÇááøóÇãõ ãõæóØøöÆóÉñ áöáúÞóÓóãö ÇáúãóÍúÐõæÝö ãóÚó ÇáÔøóÑúØö¡ æóÇáúÎóÈóÑõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÏøõÚóÇÁö Ýóåõæó Ýöí ãóÚúäóì Þóæúáöåö: ÞÇáó ÑóÈøö ÝóÃóäúÙöÑúäöí Åöáì íóæúãö íõÈúÚóËõæäó [Õ: 79] .
æóåóÐóÇ ÇáúßóáóÇãõ ÕóÏóÑó ãöäú ÅöÈúáöíÓó ÅöÚúÑóÇÈðÇ ÚóãøóÇ Ýöí ÖóãöíÑöåö æóÅöäøóãóÇ ÔóÑóØó ÇáÊøóÃúÎöíÑó Åöáóì íóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö áöíóÚõãøó ÈöÅöÛúæóÇÆöåö ÌóãöíÚó ÃóÌúíóÇáö ÐõÑøöíøóÉö ÂÏóãó ÝóáóÇ íóßõæäõ Ìöíáñ ÂãöäðÇ ãöäú ÅöÛúæóÇÆöåö.
æóÕóÏóÑó Ðóáößó ãöäú ÅöÈúáöíÓó Úóäú æöÌúÏóÇäò ÃõáúÞöíó Ýöí äóÝúÓöåö ÕóÇÏóÝó ãõÑóÇÏó Çááøóåö ãöäúåõ ÝóÅöäøó Çááøóåó áóãøóÇ ÎóáóÞóåõ ÞóÏøóÑó áóåõ Ãóäú íóßõæäó ÚõäúÕõÑó ÅöÛúæóÇÁò Åöáóì íóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö æóÃóäøóåõ íõÛúæöí ßóËöíÑðÇ ãöäó ÇáúÈóÔóÑö æóíóÓúáóãõ ãöäúåõ Þóáöíáñ ãöäúåõãú.
æóÅöäøóãóÇ ÇÞúÊóÕóÑó Úóáóì ÅöÛúæóÇÁö ÐõÑøöíøóÉö ÂÏóãó æóáóãú íóÐúßõÑú ÅöÛúæóÇÁó ÂÏóãó æóåõæó Ãóæúáóì ÈöÇáÐøößúÑö- ÅöÐú ÂÏóãõ åõæó
ÃóÕúáõ ÚóÏóÇæóÉö ÇáÔøóíúØóÇäö ÇáäøóÇÔöÆóÉö Úóäö ÇáúÍóÓóÏö ãöäú ÊóÝúÖöíáöåö Úóáóíúåö- ÅöãøóÇ áöÃóäøó åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãó ÞóÇáóåõ ÈÚÏ Ãóä ÃÚæì ÂÏóãó æóÃõÎúÑöÌó ãöäó ÇáúÌóäøóÉö ÝóÞóÏú ÔóÝóì Ûóáöíáóåõ ãöäúåõ æóÈóÞöíóÊö ÇáúÚóÏóÇæóÉõ ãõÓúÊóÑúÓöáóÉð Ýöí ÐõÑøöíøóÉö ÂÏóãó¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÇáÔøóíúØÇäó áóßõãú ÚóÏõæøñ [ÝÇØÑ: 6] .
æóÇáöÇÍúÊöäóÇßõ: æóÖúÚõ ÇáÑøóÇßöÈö ÇááøöÌóÇãó Ýöí Íóäóßö ÇáúÝóÑóÓö áöíóÑúßóÈóåõ æóíõÓóíøöÑóåõ¡ Ýóåõæó åõäóÇ ÊóãúËöíáñ áöÌóáúÈö ÐõÑøöíøóÉö ÂÏóãó Åöáóì ãõÑóÇÏöåö ãöäó ÇáúÅöÝúÓóÇÏö æóÇáúÅöÛúæóÇÁö ÈöÊóÓúíöíÑö ÇáúÝóÑóÓö Úóáóì ÍõÈøö ãóÇ íõÑöíÏ ÑóÇßöÈå.(15/151)
ÞóÇáó ÇÐúåóÈú Ýóãóäú ÊóÈöÚóßó ãöäúåõãú ÝóÅöäøó Ìóåóäøóãó ÌóÒóÇÄõßõãú ÌóÒóÇÁð ãóæúÝõæÑðÇ (63) æóÇÓúÊóÝúÒöÒú ãóäö ÇÓúÊóØóÚúÊó ãöäúåõãú ÈöÕóæúÊößó æóÃóÌúáöÈú Úóáóíúåöãú ÈöÎóíúáößó æóÑóÌöáößó æóÔóÇÑößúåõãú Ýöí ÇáúÃóãúæóÇáö æóÇáúÃóæúáóÇÏö æóÚöÏúåõãú æóãóÇ íóÚöÏõåõãõ ÇáÔøóíúØóÇäõ ÅöáøóÇ ÛõÑõæÑðÇ (64)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÇáúÂíóÇÊ 63 Åöáóì 64]
ÞÇáó ÇÐúåóÈú Ýóãóäú ÊóÈöÚóßó ãöäúåõãú ÝóÅöäøó Ìóåóäøóãó ÌóÒÇÄõßõãú ÌóÒÇÁð ãóæúÝõæÑÇð (63) æóÇÓúÊóÝúÒöÒú ãóäö ÇÓúÊóØóÚúÊó ãöäúåõãú ÈöÕóæúÊößó æóÃóÌúáöÈú Úóáóíúåöãú ÈöÎóíúáößó æóÑóÌöáößó æóÔÇÑößúåõãú Ýöí ÇáúÃóãúæÇáö æóÇáúÃóæúáÇÏö æóÚöÏúåõãú æóãÇ íóÚöÏõåõãõ ÇáÔøóíúØÇäõ ÅöáÇøó ÛõÑõæÑÇð (64)
ÌóæóÇÈñ ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Úóäú ÓõÄóÇáö ÅöÈúáöíÓó ÇáÊøóÃúÎöíÑó Åöáóì íóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö¡ æóáöÐóáößó ÝõÕöáóÊú ÌõãúáóÉõ ÞÇáó Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúãõÍóÇæóÑóÇÊö ÇáøóÊöí ÐóßóÑúäóÇåóÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáõæÇ ÃóÊóÌúÚóáõ ÝöíåÇ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 30] .
æóÇáÐøóåóÇÈõ áóíúÓó ãõÑóÇÏðÇ Èöåö ÇáöÇäúÕöÑóÇÝõ Èóáú åõæó ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáöÇÓúÊöãúÑóÇÑö Úóáóì ÇáúÚóãóáö¡ Ãóíö ÇãúÖö áöÔóÃúäößó ÇáøóÐöí äóæóíúÊóåõ. æóÕöíÛóÉõ ÇáúÃóãúÑö ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ÇáÊøóÓúæöíóÉö æóåõæó ßóÞóæúáö ÇáäøóÈúåóÇäöíøö ãöäú ÔõÚóÑóÇÁö ÇáúÍóãóÇÓóÉö:
ÝóÅöäú ßõäúÊó ÓóíøöÏóäóÇ ÓõÏúÊóäóÇ ... æóÅöäú ßõäúÊó áöáúÎóÇáö ÝóÇÐúåóÈú ÝóÎóáú
æóÞóæúáõåõ: Ýóãóäú ÊóÈöÚóßó ãöäúåõãú ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì ÇáÊøóÓúæöíóÉö æóÇáÒøóÌúÑö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó ÝóÇÐúåóÈú ÝóÅöäøó áóßó Ýöí ÇáúÍóíÇÉö Ãóäú ÊóÞõæáó áóÇ ãöÓÇÓó [Øå: 97] .
æóÇáúÌóÒóÇÁ: ãÕÏÑ ÌóÒóÇÁ Úóáóì Úóãóáò¡ Ãóíú ÃóÚúØóÇåõ Úóäú Úóãóáöåö ÚöæóÖðÇ. æóåõæó åõäóÇ ÈöãóÚúäóì ÇÓúãö ÇáúãóÝúÚõæáö ßóÇáúÎóáúÞö ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÎúáõæÞö.
æóÇáúãóæúÝõæÑõ: ÇÓúãõ ãóÝúÚõæáò ãöäú æóÝóÑóåõ ÅöÐóÇ ßóËøóÑóåõ.
æóÃõÚöíÏó ÌóÒÇÁð áöáÊøóÃúßöíÏö¡ ÇåúÊöãóÇãðÇ æóÝóÕóÇÍóÉð¡ ßóÞóæúáöåö: ÅöäøóÇ ÃóäúÒóáúäÇåõ ÞõÑúÂäÇð ÚóÑóÈöíøðÇ [íõæÓõÝ: 2] ¡ æóáöÃóäøóåõ ÃóÍúÓóäõ Ýöí ÌóÑóíóÇäö æóÕúÝö ÇáúãóæúÝõæÑö Úóáóì ãóæúÕõæÝò ãõÊøóÕöáò Èöåö Ïõæäó ÝóÕúáò.
æóÃóÕúáõ ÇáúßóáóÇãö: ÝóÅöäøó Ìóåóäøóãó ÌóÒóÇÄõßõãú ãóæúÝõæÑðÇ. ÝóÇäúÊöÕóÇÈõ ÌóÒÇÁð Úóáóì ÇáúÍóÇáö ÇáúãõæóØøöÆóÉö¡ æãóæúÝõæÑÇð ÕöÝóÉñ áóåõ¡ æóåõæó ÇáúÍóÇáõ Ýöí ÇáúãóÚúäóì¡ Ãóíú ÌóÒóÇÁð ÛóíúÑó ãóäúÞõæÕò.(15/152)
æóÇáöÇÓúÊöÝúÒóÇÒõ: ØóáóÈõ ÇáúÝóÒøö¡ æóåõæó ÇáúÎöÝøóÉõ æóÇáöÇäúÒöÚóÇÌõ æóÊóÑúßõ ÇáÊøóËóÇÞõáö. æóÇáÓøöíäõ æóÇáÊøóÇÁõ Ýöíåö
áöáúÌóÚúáö ÇáäøóÇÔöÆö Úóäú ÔöÏøóÉö ÇáØøóáóÈö æóÇáúÍóËøö ÇáøóÐöí åõæó ÃóÕúáõ ãóÚúäóì ÇáÓøöíäö æóÇáÊøóÇÁö¡ Ãóíö ÇÓúÊóÎöÝøóåõãú æóÃóÒúÚöÌúåõãú.
æóÇáÕøóæúÊõ: íõØúáóÞõ Úóáóì ÇáúßóáóÇãö ßóËöíÑðÇ¡ áöÃóäøó ÇáúßóáóÇãó ÕóæúÊñ ãöäó ÇáúÝóãö. æóÇÓúÊõÚöíÑó åõäóÇ áöÅöáúÞóÇÁö ÇáúæóÓúæóÓóÉö Ýöí äõÝõæÓö ÇáäøóÇÓö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãõÓúÊóÚúãóáðÇ åõäóÇ ÊóãúËöíáðÇ áöÍóÇáóÉö ÅöÈúáöíÓó ÈöÍóÇáö ÞóÇÆöÏö ÇáúÌóíúÔö Ýóíóßõæäõ ãõÊøóÕöáðÇ ÈöÞóæúáöåö: æóÃóÌúáöÈú Úóáóíúåöãú ÈöÎóíúáößó ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí.
æóÇáúÅöÌúáóÇÈõ: ÌóãúÚõ ÇáúÌóíúÔö æóÓóæúÞõåõ¡ ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúÌóáóÈóÉö ÈöÝóÊúÍóÊóíúäö¡ æóåöíó ÇáÕøöíóÇÍõ¡ áöÃóäøó ÞóÇÆöÏó ÇáúÌóíúÔö ÅöÐóÇ ÃóÑóÇÏó ÌóãúÚó ÇáúÌóíúÔö äóÇÏóì Ýöíåöãú áöáäøóÝöíÑö Ãóæú áöáúÛóÇÑóÉö æóÇáúåõÌõæãö.
æóÇáúÎóíúáõ: ÇÓúãõ ÌóãúÚö ÇáúÝóÑóÓö. æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö ÚöäúÏó ÐößúÑö ãóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÇáúÌóíúÔö ÇáúÝõÑúÓóÇäõ. æóãöäúåõ
Þóæá ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. «íóÇ Îóíúáó Çááøóåö ÇÑúßóÈöí»
. æóåõæó ÊóãúËöíáñ áöÍóÇáö ÕóÑúÝö ÞõæøóÊöåö æóãóÞúÏöÑóÊöåö Úóáóì ÇáúÅöÖúáóÇáö ÈöÍóÇáö ÞóÇÆöÏö ÇáúÌóíúÔö íóÌúãóÚõ ÝõÑúÓóÇäóåõ æóÑöÌóÇáóÊóåõ ...
æóáóãøóÇ ßóÇäó ÞóÇÆöÏõ ÇáúÌóíúÔö íõäóÇÏöí Ýöí ÇáúÌóíúÔö ÚöäúÏó ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáúÛóÇÑóÉö ÌóÇÒó Ãóäú íóßõæäó Þóæúáõåõ:
æóÇÓúÊóÝúÒöÒú ãóäö ÇÓúÊóØóÚúÊó ãöäúåõãú ÈöÕóæúÊößó ãöäú ÌõãúáóÉö åóÐóÇ ÇáÊøóãúËöíáö.
æóÇáÑøóÌúáõ: ÇÓúãõ ÌóãúÚö ÇáÑøöÌóÇáö ßóÕóÍúÈò. æóÞóÏú ßóÇäóÊú ÌõíõæÔõ ÇáúÚóÑóÈö ãõÄóáøóÝóÉð ãöäú ÑöÌóÇáóÉò íõÞóÇÊöáõæäó ÈöÇáÓøõíõæÝö æóãöäú ßóÊóÇÆöÈö ÝõÑúÓóÇäò íõÞóÇÊöáõæäó ÈöäóÖúÍö ÇáäøöÈóÇáö¡ ÝóÅöÐóÇ ÇáúÊóÍóãõæÇ ÇÌúÊóáóÏõæÇ ÈöÇáÓøõíõæÝö ÌóãöíÚðÇ. ÞóÇáó ÃõäóíúÝõ Èúäõ ÒóÈøóÇäó ÇáäøóÈúåóÇäöíøõ:
æóÊóÍúÊó äõÍõæÑö ÇáúÎóíúáö ÍóÑúÔóÝõ ÑöÌúáóÉò ... ÊõÊóÇÍõ áöÍóÈøóÇÊö ÇáúÞõáõæÈö äöÈóÇáõåóÇ
Ëõãøó ÞóÇáó:
ÝóáóãøóÇ ÇáúÊóÞóíúäóÇ Èóíøóäó ÇáÓøóíúÝõ ÈóíúäóäóÇ ... áöÓóÇÆöáóÉò ÚóäøóÇ ÍóÝöíøò ÓõÄóÇáõåóÇ(15/153)
æóÇáúãóÚúäóì: ÃóÌúãöÚú áöãóäö ÇÊøóÈóÚóßó ãöäú ÐõÑøöíøóÉö ÂÏóãó æóÓóÇÆöáó ÇáúÝöÊúäóÉö æóÇáúæóÓúæóÓóÉö áöÅöÖúáóÇáöåöãú. ÝóÌõÚöáóÊú æóÓóÇÆöáõ ÇáúæóÓúæóÓóÉö ÈöÊóÒúíöíäö ÇáúãóÝóÇÓöÏö æóÊóÝúÙöíÚö ÇáúãóÕóÇáöÍö ßóÇÎúÊöáóÇÝö ÃóÕúäóÇÝö ÇáúÌóíúÔö¡ ÝóåóÐóÇ ÊóãúËöíáõ ÍóÇáö ÇáÔøóíúØóÇäö æóÍóÇáö ãõÊøóÈöÚöíåö ãöäú ÐõÑøöíøóÉö ÂÏóãó ÈöÍóÇáö ãóäú íóÛúÒõæ ÞóæúãðÇ ÈöÌóíúÔò ÚóÙöíãò ãöäú ÝõÑúÓóÇäò æóÑóÌøóÇáóÉò.
æóÞóÑóÃó ÍóÝúÕñ Úóäú ÚóÇÕöãò æóÑóÌöáößó- ÈößóÓúÑö ÇáúÌöíãö-¡ æóåõæó áõÛóÉñ Ýöí ÑóÌõáò ãóÖúãõæãö ÇáúÌöíãö¡ æóåõæó ÇáúæóÇÍöÏõ ãöäó ÇáÑøöÌóÇáö. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÇáúÌöäúÓõ. æóÇáúãóÚúäóì: ÈöÎóíúáößó æóÑöÌóÇáößó¡ Ãóíö ÇáúÝõÑúÓóÇäö æóÇáúãõÔóÇÉö.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí ÈöÎóíúáößó ÅöãøóÇ áöÊóÃúßöíÏö áõÕõæÞö ÇáúÝöÚúáö áöãóÝúÚõæáöåö Ýóåöíó áöãõÌóÑøóÏö ÇáÊøóÃúßöíÏö. æóãóÌúÑõæÑõåóÇ ãóÝúÚõæáñ Ýöí ÇáúãóÚúäóì áöÝöÚúáö ÃóÌúáöÈú ãËá æóÇãúÓóÍõæÇ ÈöÑõÄõÓößõãú [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 6] æóÅöãøóÇ áöÊóÖúãöíäö ÝöÚúáö ÃóÌúáöÈú ãóÚúäóì ÇÛúÒõåõãú Ýóíóßõæäõ ÇáúÝöÚúáõ ãõÖóãøóäðÇ ãóÚúäóì ÇáúÝöÚúáö ÇááøóÇÒöãö æóÊóßõæäõ ÇáúÈóÇÁõ áöáúãõÕóÇÍóÈóÉö.
æóÇáúãõÔóÇÑóßóÉõ Ýöí ÇáúÃóãúæóÇáö: Ãóäú íóßõæäó áöáÔøóíúØóÇäö äóÕöíÈñ Ýöí ÃóãúæóÇáöåöãú æóåöíó ÃóäúÚóÇãõåõãú æóÒõÑõæÚõåõãú ÅöÐú Óóæøóáó áóåõãú Ãóäú íóÌúÚóáõæÇ äóÕöíÈðÇ Ýöí ÇáäøöÊóÇÌö æóÇáúÍóÑúËö áöáúÃóÕúäóÇãö. æóåöíó ãöäú ãóÕóÇÑöÝö ÇáÔøóíúØóÇäö áöÃóäøó ÇáÔøóíúØóÇäó åõæó ÇáúãõÓóæøöáõ áöáäøóÇÓö ÈöÇÊøöÎóÇÐöåóÇ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÌóÚóáõæÇ áöáøóåö ãöãøóÇ ÐóÑóÃó ãöäó ÇáúÍóÑúËö æóÇáúÃóäúÚÇãö äóÕöíÈÇð ÝóÞÇáõæÇ åóÐóÇ áöáøóåö ÈöÒóÚúãöåöãú æóåÐÇ áöÔõÑóßÇÆöäÇ [ÇáúÃóäúÚóÇã: 136] .
æóÃóãøóÇ ãõÔóÇÑóßóÉõ ÇáúÃóæúáóÇÏö Ýóåöíó Ãóäú íóßõæäó áöáÔøóíúØóÇäö äóÕöíÈñ Ýöí ÃóÍúæóÇáö ÃóæúáóÇÏöåöãú ãöËúáó ÊóÓúæöíáöåö áóåõãú Ãóäú íóÆöÏõæÇ ÃóæúáóÇÏóåõãú æóÃóäú íóÓúÊóæúáöÏõæåõãú ãöäó ÇáÒøöäóì¡ æóÃóäú íõÓóãøõæåõãú ÈöÚóÈóÏóÉö ÇáúÃóÕúäóÇãö¡ ßóÞóæúáöåöãú:
ÚóÈúÏõ ÇáúÚõÒøóì¡ æóÚóÈúÏõ ÇááøóÇÊö¡ æóÒóíúÏõ ãóäóÇÉó¡ æóíóßõæäõ ÇäúÊöÓóÇÈõåõ Åöáóì Ðóáößó ÇáÕøóäóãö.
æóãóÚúäóì ÚöÏúåõãú ÃóÚúØöåöãõ ÇáúãóæóÇÚöíÏó ÈöÍõÕõæáö ãóÇ íóÑúÛóÈõæäóåõ ßóãóÇ íõÓóæøöáõ áóåõãú ÈöÃóäøóåõãú Åöäú ÌóÚóáõæÇ ÃóæúáóÇÏóåõãú áöáúÃóÕúäóÇãö Óóáöãó ÇáúÂÈóÇÁõ ãöäó ÇáËøõßúáö æóÇáúÃóæúáóÇÏõ ãöäó ÇáúÃóãúÑóÇÖö¡ æóíõÓóæøöáõ áóåõãú Ãóäøó ÇáúÃóÕúäóÇãó ÊóÔúÝóÚõ áóåõãú ÚöäúÏó Çááøóåö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÊóÖúãóäõ áóåõãõ(15/154)
ÇáäøóÕúÑó Úóáóì ÇáúÃóÚúÏóÇÁö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÃóÈõæ ÓõÝúíóÇäó íóæúãó ÃõÍõÏò «ÇÚúáõ åõÈóáõ» . æóãöäúåõ æóÚúÏõåõãú ÈöÃóäøóåõãú áóÇ íóÎúÔóæúäó ÚóÐóÇÈðÇ ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö áöÅöäúßóÇÑö ÇáúÈóÚúËö¡ æóæóÚúÏö ÇáúÚõÕóÇÉö ÈöÍõÕõæáö ÇááøóÐøóÇÊö ÇáúãóØúáõæÈóÉö ãöäó ÇáúãóÚóÇÕöí ãöËúáó ÇáÒøöäóì æóÇáÓøóÑöÞóÉö æóÇáúÎóãúÑö æóÇáúãõÞóÇãóÑóÉö.
æóÍõÐöÝó ãóÝúÚõæáõ æóÚöÏúåõãú áöáÊøóÚúãöíãö Ýöí ÇáúãóæúÚõæÏö Èöåö. æóÇáúãóÞóÇãõ ÏóÇáøñ Úóáóì Ãóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó Ãóäú íóÚöÏóåõãú ÈöãóÇ íóÑúÛóÈõæäó áöÃóäøó ÇáúÚöÏóÉó åöíó ÇáúÊöÒóÇãõ ÅöÚúØóÇÁö ÇáúãóÑúÛõæÈö. æóÓóãøóÇåõ æóÚúÏðÇ áöÃóäøóåõ íõæåöãõåõãú ÍõÕõæáóåõ ÝöíãóÇ íõÓúÊóÞúÈóáõ ÝóáóÇ íóÒóÇáõæäó íóäúÊóÙöÑõæäóåõ ßóÔóÃúäö ÇáúßóÐøóÇÈö Ãóäú íóÍúÊóÒöÑó Úóäö ÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÈöÇáúÚóÇÌöáö áóÞõÑúÈö ÇÝúÊöÖóÇÍöåö ÝóíóÌúÚóáõ ãóæóÇÚöíÏóåõ ßõáøóåóÇ áöáúãõÓúÊóÞúÈóáö.
æóáöÐóáößó ÇÚúÊóÑóÖó ÈöÌõãúáóÉö æóãÇ íóÚöÏõåõãõ ÇáÔøóíúØÇäõ ÅöáøóÇ ÛõÑõæÑÇð.
æóÇáúÛõÑõæÑõ: ÅöÙúåóÇÑõ ÇáÔøóíúÁö ÇáúãóßúÑõæåö Ýöí ÕõæÑóÉö ÇáúãóÍúÈõæÈö ÇáúÍóÓóäö. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóÇ íóÛõÑøóäøóßó ÊóÞóáøõÈõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Ýöí ÇáúÈöáÇÏö Ýöí ÓõæÑóÉ Âáö ÚöãúÑóÇäó [196] ¡ æóÞóæúáöåö:
ÒõÎúÑõÝó ÇáúÞóæúáö ÛõÑõæÑÇð Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúÃóäúÚóÇãö [112] . æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ãóÇ Óóæøóáóåõ áóåõãõ ÇáÔøóíúØóÇäõ Ýöí ÍõÕõæáö ÇáúãóÑúÛõæÈö ÅöãøóÇ ÈóÇØöáñ áóÇ íóÞóÚõ¡ ãöËúáó ãóÇ íõÓóæøöáõåõ áöáäøóÇÓö ãöäó ÇáúÚóÞóÇÆöÏö ÇáúÝóÇÓöÏóÉö æóßóæúäöåö ÛõÑõæÑðÇ áöÃóäøóåõ ÅöÙúåóÇÑñ áöãóÇ íóÞóÚõ Ýöí ÕõæÑóÉö ÇáúæóÇÞöÚö Ýóåõæó ÊóáúÈöíÓñ æóÅöãøóÇ ÍóÇÕöáñ áóßöäøóåõ ãóßúÑõæåñ ÛóíúÑõ ãóÍúãõæÏò
ÈöÇáúÚóÇÞöÈóÉö¡ ãöËúáó ãóÇ íõÓóæøöáõåõ áöáäøóÇÓö ãöäú ÞóÖóÇÁö ÏóæóÇÚöí ÇáúÛóÖóÈö æóÇáÔøóåúæóÉö æóãóÍóÈøóÉö ÇáúÚóÇÌöáö Ïõæäó ÊóÝúßöíÑò Ýöí ÇáúÂÌöáö¡ æóßõáøõ Ðóáößó áóÇ íóÎúáõæ Úóäú ãõÞóÇÑóäóÉö ÇáúÃóãúÑö ÇáúãóßúÑõæåö Ãóæ ßóæäå ÂÆáÇ Åöáóíúåö ÈöÇáúÅöÖúÑóÇÑö. æóÞóÏú ÈóÓóØó åóÐóÇ ÇáúÛóÒóÇáöíøõ Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáúÛõÑõæÑö ãöäú ßöÊóÇÈö «ÅöÍúíóÇÁö Úõáõæãö ÇáÏøöíäö» .
æóÅöÙúåóÇÑõ ÇÓúãö ÇáÔøóíúØóÇäö Ýöí Þóæúáöåö: æóãÇ íóÚöÏõåõãõ ÇáÔøóíúØÇäõ Ïæä Ãóä íõÄúÊì ÈöÖóãöíÑöåö ÇáúãõÓúÊóÊöÑö áöÃóäøó åóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖó ÌõãúáóÉñ ãõÓúÊóÞöáøóÉñ Ýóáóæú ßóÇäó ÝöíåóÇ ÖóãöíÑñ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãóÇ Ýöí ÌõãúáóÉò ÃõÎúÑóì áóßóÇäó Ýöí ÇáäøóËúÑö ÔöÈúåõ ÚóíúÈö ÇáÊøóÖúãöíäö Ýöí ÇáÔøöÚúÑö¡ æóáöÃóäøó åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉó ÌóÇÑöíóÉñ ãóÌúÑóì ÇáúãóËóáö ÝóáóÇ íóÍúÓõäõ ÇÔúÊöãóÇáõåóÇ Úóáóì ÖóãöíÑò áóíúÓó ãä ÃóÌúÒóÇÆöåóÇ.(15/155)
Åöäøó ÚöÈóÇÏöí áóíúÓó áóßó Úóáóíúåöãú ÓõáúØóÇäñ æóßóÝóì ÈöÑóÈøößó æóßöíáðÇ (65)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 65]
Åöäøó ÚöÈÇÏöí áóíúÓó áóßó Úóáóíúåöãú ÓõáúØÇäñ æóßóÝì ÈöÑóÈøößó æóßöíáÇð (65)
æóÌõãúáóÉõ Åöäøó ÚöÈÇÏöí áóíúÓó áóßó Úóáóíúåöãú ÓõáúØÇäñ ãöäú ÊóãóÇãö ÇáúßóáóÇãö ÇáúãóÍúßöíøö Èö ÞÇáó ÇÐúåóÈú [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 63] . æóåöíó ÌõãúáóÉñ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ äóÇÔöÆðÇ Úóäú Þóæúáöåö: Ýóãóäú ÊóÈöÚóßó ãöäúåõãú [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 63] æóÞóæúáõåõ: æóÇÓúÊóÝúÒöÒú ãóäö ÇÓúÊóØóÚúÊó ãöäúåõãú [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 64] ¡ ÝóÅöä ãóÝúåõæã Ýóãóäú ÊóÈöÚóßó æãóäö ÇÓúÊóØóÚúÊó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 64] ÐÑíøÉ ãóäö ÞóÈöíáö ãóÝúåõæãö ÇáÕøöÝóÉö ÝóíõÝöíÏõ Ãóäøó ÝÑíÞÇ ãä ÏÑíÉ ÂÏóãó áóÇ íóÊøóÈöÚõ ÅöÈúáöíÓó ÝóáóÇ íóÍúÊóäößõåõ. æóåóÐóÇ ÇáúãóÝúåõæãõ íõÝöíÏõ Ãóäøó Çááøóåó ÞóÏú ÚóÕóãó Ãóæú ÍóÝöÙó åóÐóÇ ÇáúÝóÑöíÞó ãöäó ÇáÔøóíúØóÇäö¡ æóÐóáößó íõËöíÑõ ÓõÄóÇáðÇ Ýöí ÎóÇØöÑö ÅöÈúáöíÓó áöíóÚúáóãó ÇáúÍóÇÆöáó Èóíúäóåõ æóÈóíúäó Ðóáößó ÇáúÝóÑöíÞö ÈóÚúÏó Ãóäú Úóáöãó Ýöí äóÝúÓöåö ÚöáúãðÇ ÅöÌúãóÇáöíøðÇ Ãóäøó ÝóÑöíÞðÇ áóÇ íóÍúÊóäößõåõ áöÞóæúáöåö: áóÃóÍúÊóäößóäøó ÐõÑøöíøóÊóåõ ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 62] . ÝóæóÞóÚóÊö ÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Åöáóì ÊóÚúíöíäö åóÐóÇ ÇáúÝóÑöíÞö ÈöÇáúæóÕúÝö æóÈöÇáÓøóÈóÈö.
ÝóÃóãøóÇ ÇáúæóÕúÝõ ÝóÝöí Þóæúáöåö: ÚöÈÇÏöí ÇáúãõÝöíÏö Ãóäøóåõãú ÊóãóÍøóÖõæÇ áöÚõÈõæÏöíøóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ßóãóÇ ÊóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇáúÅöÖóÇÝóÉõ¡ ÝóÚóáöãó Ãóäøó ãóäú ÚóÈóÏõæÇ ÇáúÃóÕúäóÇãó æóÇáúÌöäøó æóÃóÚúÑóÖõæÇ Úóäú ÚõÈõæÏöíøóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áóíúÓõæÇ ãöäú ÃõæáóÆößó.
æóÃóãøóÇ ÇáÓøóÈóÈõ ÝóÝöí Þóæúáöåö: æóßóÝì ÈöÑóÈøößó æóßöíáðÇ ÇáúãõÝöíÏö Ãóäøóåõãú ÊóæóßøóáõæÇ Úóáóì Çááøóåö æóÇÓúÊóÚóÇÐõæÇ Èöåö ãöäó ÇáÔøóíúØóÇäö¡ ÝóßóÇäó ÎóíúÑó æóßöíáò áóåõãú ÅöÐú ÍóÇØóåõãú ãöäó ÇáÔøóíúØóÇäö æóÍóÝöÙóåõãú ãöäúåõ.
æóÝöí åóÐóÇ ÇáÊøóæóßøõáö ãóÑóÇÊöÈ ãä ÇáÇäÝáÇÊ Úóäö ÇÍúÊöäóÇßö ÇáÔøóíúØóÇäö¡ æóåöíó ãóÑóÇÊöÈõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ãöäó ÇáúÃóÎúÐö ÈöØóÇÚóÉö Çááøóåö ßóãóÇ åõæó ÇáúÍóÞøõ ÚöäúÏó Ãóåúáö ÇáÓøõäøóÉö.
ÝóÇáÓøõáúØóÇäõ ÇáúãóäúÝöíøõ Ýöí Þóæúáöåö: áóíúÓó áóßó Úóáóíúåöãú ÓõáúØÇäñ åõæó ÇáúÍõßúãõ ÇáúãõÓúÊóãöÑøõ ÈöÍóíúËõ íóßõæäõæäó ÑóÚöíøóÊóåõ æóãöäú ÌõäúÏöåö. æóÃóãøóÇ ÛóíúÑõåõãú ÝóÞóÏú íóÓúÊóåúæöíåöãõ ÇáÔøóíúØóÇäõ æóáóßöäøóåõãú áóÇ íóáúÈóËõæäó Ãóäú íóËõæÈõæÇ Åöáóì ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö¡ æóßóÝóÇßó ãöäú Ðóáößó ÏóæóÇãõ ÊóæúÍöíÏöåöãú áöáøóåö¡ æóÊóÕúÏöíÞõåõãú(15/156)
ÑóÈøõßõãõ ÇáøóÐöí íõÒúÌöí áóßõãõ ÇáúÝõáúßó Ýöí ÇáúÈóÍúÑö áöÊóÈúÊóÛõæÇ ãöäú ÝóÖúáöåö Åöäøóåõ ßóÇäó Èößõãú ÑóÍöíãðÇ (66)
ÑóÓõæáóåõ¡ æóÇÚúÊöÈóÇÑõåõãú ÃóäúÝõÓóåõãú
ÚöÈóÇÏðÇ áöáøóåö ãõÊóØóáøöÈöíäó ÔõßúÑó äöÚúãóÊöåö¡ ÝóÔóÊøóÇäó Èóíúäóåõãú æóÈóíúäó Ãóåúáö ÇáÔøöÑúßö æóÅöäú ÓóÎõÝóÊú Ýöí ÔóÃúäöåöãú ÚóÞöíÏóÉõ Ãóåúáö ÇáöÇÚúÊöÒóÇáö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ãóÚúäóì åóÐóÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøóåõ áóíúÓó áóåõ ÓõáúØÇäñ Úóáóì ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóáì ÑóÈøöåöãú íóÊóæóßøóáõæäó ÅöäøóãÇ ÓõáúØÇäõåõ Úóáóì ÇáøóÐöíäó íóÊóæóáøóæúäóåõ æóÇáøóÐöíäó åõãú Èöåö ãõÔúÑößõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøóÍúáö [99- 100] .
ÝóÇáúãõÄúãöäõ áóÇ íóÊóæóáøóì ÇáÔøóíúØóÇäó ÃóÈóÏðÇ æóáóßöäøóåõ ÞóÏú íóäúÎóÏöÚõ áöæóÓúæóÇÓöåö¡ æóåõæó ãóÚó Ðóáößó íóáúÚóäõåõ ÝöíãóÇ ÃóæúÞóÚóåõ Ýöíåö ãöäó ÇáúßóÈóÇÆöÑö¡ æóÈöãöÞúÏóÇÑö Ðóáößó ÇáöÇäúÎöÏóÇÚö íóÞúÊóÑöÈõ ãöäú ÓõáúØóÇäöåö. æóåóÐóÇ ãóÚúäóì
Þóæá ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÎõØúÈóÉö ÍóÌøóÉö ÇáúæóÏóÇÚö: «Åöäøó ÇáÔøóíúØóÇäó ÞóÏú íóÆöÓó Ãóäú íõÚúÈóÏó Ýöí ÈóáóÏößõãú åóÐóÇ æóáóßöäøóåõ ÞóÏú ÑóÖöíó ÈöãóÇ Ïõæäó Ðóáößó ãöãøóÇ ÊõÍóÞøöÑõæäó ãöäú ÃóÚúãóÇáößõãú»
. ÝóÌõãúáóÉõ æóßóÝì ÈöÑóÈøößó æóßöíáðÇ íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÊóßúãöáóÉð áöÊóæúÈöíÎö ÇáÔøóíúØóÇäö¡ Ýóíóßõæäõ ßóÇÝõ ÇáúÎöØóÇÈö ÖóãöíÑó ÇáÔøóíúØóÇäö ÊóÓúÌöíáðÇ Úóáóíúåö ÈöÃóäøóåõ ÚóÈúÏõ Çááøóåö¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ãõÚúÊóÑöÖóÉð Ýöí ÂÎöÑö ÇáúßóáóÇãö ÝóÊóßõæäõ ßóÇÝõ ÇáúÎöØóÇÈö ÖãíÑ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊóÞúÑöíÈðÇ áöáäøóÈöíÁö ÈöÇáúÅöÖóÇÝóÉö Åöáóì ÖóãöíÑö Çááøóåö. æóãóÂáõ ÇáúãóÚúäóì Úóáóì ÇáúæóÌúåóíúäö æóÇÍöÏñ æóÅöäö ÇÎúÊáÝ ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑ.
[66]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 66]
ÑóÈøõßõãõ ÇáøóÐöí íõÒúÌöí áóßõãõ ÇáúÝõáúßó Ýöí ÇáúÈóÍúÑö áöÊóÈúÊóÛõæÇ ãöäú ÝóÖúáöåö Åöäøóåõ ßÇäó Èößõãú ÑóÍöíãÇð (66)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøñ æóåõæó ÚóæúÏñ Åöáóì ÊóÞúÑöíÑö ÃóÏöáøóÉö ÇáöÇäúÝöÑóÇÏö ÈöÇáÊøóÕúÑöíÝö Ýöí ÇáúÚóÇáóãö ÇáúãóÔõæÈóÉö ÈöãóÇ ÝöíåóÇ ãöäú äöÚóãò Úóáóì ÇáúÎóáúÞö¡ æóÇáÏøóÇáøóÉö ÈöÐóáößó ÇáÔøóæúÈö Úóáóì ÅöÊúÞóÇäö ÇáÕøõäúÚö æóãõÍúßóãö ÇáÊøóÏúÈöíÑö áöäöÙóÇãö åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö æóÓöíóÇÏóÉö ÇáúÅöäúÓóÇäö Ýöíåö æóÚóáóíúåö. æóíõÔúÈöåõ Ãóäú íóßõæäó åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãõ ÚóæúÏðÇ Åöáóì Þóæúáå: æóíóÏúÚõ ÇáúÅöäúÓÇäõ ÈöÇáÔøóÑøö ÏõÚÇÁóåõ ÈöÇáúÎóíúÑö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 11](15/157)
ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó åõäóÇáößó ÝóÑóÇÌöÚúåõ. ÝóáóãøóÇ ÌóÑóì ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÇáúÅöäúÐóÇÑö æóÇáÊøóÍúÐöíÑö ÃõÚúÞöÈó åõäóÇ ÈöÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Úóáóì ÕöÍøóÉö ÇáúÅöäúÐóÇÑö æóÇáÊøóÍúÐöíÑö.
æóÇáúÎöØóÇÈõ áöÌóãóÇÚóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó ßóãóÇ íóÞúÊóÖöíåö Þóæúáõåõ ÚóÞöÈóåõ: ÝóáóãøóÇ äóÌøóÇßõãú Åöáóì ÇáúÈóÑøö ÃóÚúÑóÖúÊõãú [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 67] ¡ Ãóíú ÃóÚúÑóÖúÊõãú Úóäú ÏõÚóÇÆöåö æóÏóÚóæúÊõãõ ÇáúÃóÕúäóÇãó¡ æóÞóæúáõåõ: Öóáøó ãóäú ÊóÏúÚõæäó ÅöáøóÇ ÅöíøóÇåõ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 67] .
æóÇÝúÊõÊöÍóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ ÈöÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö ãõÚóÑøóÝðÇ ÈöÇáúÅöÖóÇÝóÉö æóãõÓúÊóÍúÖóÑðÇ ÈöÕöÝóÉö ÇáÑøõÈõæÈöíøóÉö áöÇÓúÊöÏúÚóÇÁö ÅöÞúÈóÇáö ÇáÓøóÇãöÚöíäó Úóáóì ÇáúÎóÈóÑö ÇáúãõÄúÐöäö ÈöÃóåóãøöíøóÊöåö ÍóíúËõ ÇÝúÊõÊöÍó ÈöãóÇ íõÊóÑóÞøóÈõ ãöäúåõ ÎóÈóÑñ ÚóÙöíãñ áßóæäå ãä ÔÄæä ÇáúÅöáóåö ÇáúÍóÞøö æóÎóÇáöÞö ÇáúÎáÞ æãÏÈÑ ÔÄæäåã ÊóÏúÈöíÑó ÇááøóØöíÝö ÇáÑøóÍöíãö¡ ÝóíõæÌöÈõ ÅöÞúÈóÇáó ÇáÓøóÇãöÚö ÈöÔóÑóÇÔöÑöåö Åöäú ãõÄúãöäðÇ ãõÊóÐóßøöÑðÇ Ãóæú ãõÔúÑößðÇ äóÇÙöÑðÇ ãõÊóÏóÈøöÑðÇ.
æóÌöíÁó ÈöÇáúÌõãúáóÉö ÇáöÇÓúãöíøóÉö áöÏóáóÇáóÊöåóÇ Úóáóì ÇáÏøóæóÇãö æóÇáËøóÈóÇÊö.
æóÈöÊóÚúÑöíÝö ØóÑóÝóíúåóÇ áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÇáöÇäúÍöÕóÇÑö¡ Ãóíú ÑóÈøõßõãú åõæó ÇáøóÐöí íõÒúÌöí áóßõãõ ÇáúÝõáúßó áóÇ ÛóíúÑõåõ ãöãøóäú ÊóÚúÈõÏõæäóåõ ÈóÇØöáðÇ æóåõæó ÇáøóÐöí áóÇ íóÒóÇáõ íóÝúÚóáõ Ðóáößó áóßõãú.
æóÌöíÁó ÈöÇáÕøöáóÉö ÝöÚúáðÇ ãõÖóÇÑöÚðÇ áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÊßóÑÑ Ðóáöß æÊÍÏÏå. ÝóÍóÕóáóÊú Ýöí åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö Úóáóì ÅöíÌóÇÒöåóÇ ãóÚóÇäò ÌóãøóÉñ ÎõÕõæÕöíøóÉñ. æóÝöí Ðóáößó ÍóÏøõ ÇáúÅöÚúÌóÇÒö.
æóíõÒúÌöí: íóÓõæÞõ ÓóæúÞðÇ ÈóØöíÆðÇ ÔóÈøóåó ÊóÓúÎöíÑó ÇáúÝõáúßö áöáÓøóíúÑö Ýöí ÇáúãóÇÁö ÈöÅöÒúÌóÇÁö ÇáÏøóÇÈøóÉö ÇáúãõËúÞóáóÉö ÈöÇáúÍöãúáö.
æóÇáúÝõáúßõ åõäóÇ ÌóãúÚñ áóÇ ãõÝúÑóÏñ. æóÇáúÈóÍúÑõ: ÇáúãóÇÁõ ÇáúßóËöíÑõ ÝóíóÔúãóáõ ÇáúÃóäúåóÇÑó ßóÇáúÝõÑóÇÊö æóÇáÏøöÌúáóÉö¡ æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇáúÝõáúßö ÇáøóÊöí ÊóÌúÑöí Ýöí ÇáúÈóÍúÑö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [164] .
æóÇáöÇÈúÊöÛóÇÁõ: ÇáØøóáóÈõ. æóÇáúÝóÖúáõ: ÇáÑøöÒúÞõ¡ Ãóíú áöáÊøöÌóÇÑóÉö æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóíúÓó Úóáóíúßõãú ÌõäÇÍñ Ãóäú ÊóÈúÊóÛõæÇ ÝóÖúáðÇ ãöäú ÑóÈøößõãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [198] . æóåóÐóÇ ÇãúÊöäóÇäñ Úóáóì(15/158)
æóÅöÐóÇ ãóÓøóßõãõ ÇáÖøõÑøõ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö Öóáøó ãóäú ÊóÏúÚõæäó ÅöáøóÇ ÅöíøóÇåõ ÝóáóãøóÇ äóÌøóÇßõãú Åöáóì ÇáúÈóÑøö ÃóÚúÑóÖúÊõãú æóßóÇäó ÇáúÅöäúÓóÇäõ ßóÝõæÑðÇ (67)
ÇáäøóÇÓö ßõáøöåöãú ãõäóÇÓöÈñ áöÚõãõæãö ÇáÏøóÚúæóÉö¡ áöÃóäøó Ãóåúáó ãóßøóÉó ãóÇ ßóÇäõæÇ íóäúÊóÝöÚõæäó ÈöÑõßõæÈö ÇáúÈóÍúÑö æóÅöäøóãóÇ íóäúÊóÝöÚõ ÈöÐóáößó ÚóÑóÈõ Çáúíóãóäö æóÚóÑóÈõ ÇáúÚöÑóÇÞö æóÇáäøóÇÓõ ÛóíúÑõåõãú.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøóåõ ßÇäó Èößõãú ÑóÍöíãÇð ÊóÚúáöíáñ æóÊóäúÈöíåñ áöãóæúÞöÚö ÇáöÇãúÊöäóÇäö áöíóÑúÝõÖõæÇ ÚöÈóÇÏóÉó ÛóíúÑöåö ãöãøóÇ áóÇ ÃóËóÑó áóåõ Ýöí åóÐöå ÇáúãöäøóÉ.
[67]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 67]
æóÅöÐÇ ãóÓøóßõãõ ÇáÖøõÑøõ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö Öóáøó ãóäú ÊóÏúÚõæäó ÅöáÇøó ÅöíøóÇåõ ÝóáóãøóÇ äóÌøóÇßõãú Åöáóì ÇáúÈóÑøö ÃóÚúÑóÖúÊõãú æóßÇäó ÇáúÅöäúÓÇäõ ßóÝõæÑÇð (67)
ÈóÚúÏó Ãóäú ÃóáúÒóãóåõãõ ÇáúÍõÌøóÉó Úóáóì ÍóÞøö ÅöáóåöíøóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöãóÇ åõæó ãöäú ÎóÕóÇÆöÕö ÕõäúÚöåö ÈöÇÚúÊöÑóÇÝöåöãú¡ ÃóÚúÞóÈóåõ ÈöÏóáöíáò ÂÎóÑó ãöäú ÃóÍúæóÇáöåöãõ ÇáúãõÊóÖóãøöäóÉö ÅöÞúÑóÇÑóåõãú ÈöÇäúÝöÑóÇÏöåö ÈöÇáÊøóÕóÑøõÝö Ëõãøó ÈöÇáÊøóÚúÌöíÈö ãöäú ãõäóÇÞóÖóÉö ÃóäúÝõÓöåöãú ÚöäúÏó ÒóæóÇáö ÇÖúØöÑóÇÑöåöãú.
ÝóÌõãúáóÉõ æóÅöÐÇ ãóÓøóßõãõ ÇáÖøõÑøõ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö Öóáøó ãóäú ÊóÏúÚõæäó ÅöáøóÇ ÅöíøóÇåõ ÎóÈóÑñ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÞúÑöíÑö æóÅöáúÒóÇãö ÇáúÍõÌøóÉö ÅöÐú áóÇ íõÎúÈöÑõ ÃóÍóÏñ Úóäú ÝöÚúáöåö ÅöÎúÈóÇÑðÇ ÍóÞöíÞöíøðÇ.
æóÌõãúáóÉõ ÝóáóãøóÇ äóÌøóÇßõãú Åöáóì ÇáúÈóÑøö ÃóÚúÑóÖúÊõãú ÎóÈóÑñ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÚúÌöíÈö æóÇáÊøóæúÈöíÎö.
æóÖõÑøõ ÇáúÈóÍúÑö: åõæó ÇáúÅöÔúÑóÇÝõ Úóáóì ÇáúÛóÑóÞö áöÃóäøóåõ íõÒúÚöÌõ ÇáäøõÝõæÓó ÎóæúÝðÇ¡ Ýóåõæó ÖõÑøñ áóåóÇ.
æÖóáøó ÈöÖóÇÏò ÓóÇÞöØóÉò ÝöÚúáñ ãöäó ÇáÖøóáóÇáö¡ æóåõæó Óõáõæßõ ØóÑöíÞò ÛóíúÑö ãõæóÕøöáóÉò áöáúãóÞúÕõæÏö ÎóØóÃð.
æóÇáúÚõÏõæáõ Åöáóì ÇáúãóæúÕõæáöíøóÉö áöãóÇ ÊõÄúÐöäõ Èöåö ÇáÕøöáóÉõ ãöäú Úóãóáö ÇááøöÓóÇäö áöíóÊóÃóÊøóì ÇáúÅöíÌóÇÒõ¡ Ãóíú ãóäú íóÊóßóÑøóÑõ ÏõÚóÇÄõßõãú ÅöíøóÇåõãú¡ ßóãóÇ íóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇáúãõÖóÇÑöÚõ. ÝóÇáúãóÚúäóì ÛóÇÈó æóÇäúÕóÑóÝó ÐößúÑõ ÇáøóÐöíäó ÚóÇÏóÊõßõãú ÏõÚóÇÄõåõãú Úóäú ÃóáúÓöäóÊößõãú ÝóáóÇ ÊóÏúÚõæäóåõãú¡ æóÐóáößó ÈöÞóÑöíäóÉö ÐößúÑö ÇáÏøõÚóÇÁö åõäóÇ ÇáøóÐöí ãõÊóÚóáøöÞõåõ ÇááøöÓóÇäõ¡ ÝóÊóÚóíøóäó Ãóäøó ÖóáóÇáóåõãú åõæó ÖóáóÇáõ ÐößúÑö ÃóÓúãóÇÆöåöãú¡ æóåóÐóÇ ÅöíÌóÇÒñ ÈóÏöíÚñ.(15/159)
æóÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ ãöäú Úõãõæãö ÇáúãóæúÕõæáö¡ áöÃóäøó ÇÓúãó Çááøóåö ãöãøóÇ íóÌúÑöí Úóáóì ÃóáúÓöäóÊöåöãú Ýöí ÇáÏøõÚóÇÁö ÊóÇÑóÉð ßóãóÇ ÊóÌúÑöí ÃóÓúãóÇÁõ ÇáúÃóÕúäóÇãö¡ ÝóÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ ãõÊøóÕöáñ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇÓúãõ ÇáúãóæúÕõæáö Ýöí Þóæúáöåö: ãóäú ÊóÏúÚõæäó ÎóÇÕøðÇ ÈöÃóÕúäóÇãöåöãú áöÃóäøóåõãú íóßúËõÑõ ÏõÚóÇÄõåõãú ÅöíøóÇåóÇ Ïõæäó ÇÓúãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ ßóãóÇ åõæó ãõÞúÊóÖóì ÇáÊøóÌóÏøõÏö ÝóÅöÐóÇ ÇÔúÊóÏøó Èöåöãõ ÇáÖøõÑøõ ÏóÚóæõÇ Çááøóåó ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöÐÇ ÑóßöÈõæÇ Ýöí ÇáúÝõáúßö ÏóÚóæõÇ Çááøóåó ãõÎúáöÕöíäó áóåõ ÇáÏøöíäó ÝóáóãøóÇ äóÌøóÇåõãú Åöáóì ÇáúÈóÑøö ÅöÐÇ åõãú íõÔúÑößõæäó [ÇáÚäßÈæÊ: 65] . æóíóßõæäõ ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ ãõäúÞóØöÚðÇ. æóäóÕúÈõ ÇáúãõÓúÊóËúäóì áóÇ íóÎúÊóáöÝõ Ýöí ÇáúæóÌúåóíúäö ÌóÑúíðÇ Úóáóì ÇááøõÛóÉö ÇáúÝõÕúÍóì. æóáóÚóáøó åóÐóÇ ÇáúæóÌúåó ÃóÑúÌóÍõ áöÃóäøóåõ ÃóäúÓóÈõ ÈöÞóæúáöåö:
ÃóÚúÑóÖúÊõãú.
æóÇáúÅöÚúÑóÇÖõ: ÇáÊøóÑúßõ¡ Ãóíú ÊóÑóßúÊõãú ÏõÚóÇÁó Çááøóåö¡ ÈöÞóÑöíäóÉö ÇáúÌóãúÚö Èóíúäó ãõÞúÊóÖóì ÇáúãõÖóÇÑÚ ãä ÅöÝóÇÏóÉ ÇáÊøóÌóÏøõÏö æóÈóíúäó ãõÞúÊóÖóì ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö ãöäö ÇäúÍöÕóÇÑö ÇáÏøõÚóÇÁö Ýöí Çáúßóæúäö ÈöÇÓúãöåö ÊóÚóÇáóì.
æóÞóæúáõåõ: Åöáóì ÇáúÈóÑøö ÚõÏøöíó ÈöÍóÑúÝö (Åöáóì) áöÊóÖúãöíäö äóÌøóÇßõãú ãóÚúäóì ÃóÈúáóÛóßõãú æóÃóæúÕóáóßõãú.
æóÌõãúáóÉõ æóßÇäó ÇáúÅöäúÓÇäõ ßóÝõæÑÇð ÇÚúÊöÑóÇÖñ æóÊóÐúíöíáñ áöÒöíóÇÏóÉö ÇáÊøóÚóÌøõÈö ãöäúåõãú æóãöäú ÃóãúËóÇáöåöãú.
æó «ÇáúßóÝõæÑõ» ÕöíÛóÉõ ãõÈóÇáóÛóÉò¡ Ãóíú ßóËöíÑõ ÇáúßõÝúÑö. æóÇáúßõÝúÑõ ÖöÏøõ ÇáÔøõßúÑö.
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúÅöäúÓÇäõ ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö æóåõæó ãõÝöíÏñ áöáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞö. ÝóåóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞõ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇÓúÊöÛúÑóÇÞðÇ ÚõÑúÝöíøðÇ ÈöÍóãúáöåö Úóáóì ÛóÇáöÈö äóæúÚö ÇáúÅöäúÓóÇäö¡ æóåõãú Ãóåúáõ ÇáúÅöÔúÑóÇßö æóåõãú ÃóßúËóÑõ ÇáäøóÇÓö íóæúãóÆöÐò¡ ÝóÊóßõæäõ ÕöíÛóÉõ ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö ãöäú Þóæúáöåö: ßóÝõæÑÇð ÑóÇÌöÚóÉð Åöáóì ÞõæøóÉö ÕöÝóÉö ÇáúßõÝúÑóÇäö Ãóæú ÚóÏóãö ÇáÔøõßúÑö ÝóÅöäøó ÃóÚúáóÇåõ ÅöÔúÑóÇßõ ÛóíúÑö ÇáúãõäúÚöãö ãóÚó ÇáúãõäúÚöãö Ýöí äöÚúãóÉò áóÇ ÍóÙøó áóåõ ÝöíåóÇ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞõ ÍóÞöíÞöíøðÇ¡ Ãóíú ßóÇäó äóæúÚõ ÇáúÅöäúÓóÇäö ßóÝõæÑðÇ¡ Ãóíú ÛóíúÑó ÎóÇáò ãöäó ÇáúßõÝúÑóÇäö¡ ÝóÊóßõæäõ ÕöíÛóÉõ ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö ÑóÇÌöÚóÉð Åöáóì ßóËúÑóÉö ÃóÍúæóÇáö ÇáúßõÝúÑóÇäö ãóÚó ÊóÝóÇæõÊöåóÇ. æóßóËúÑóÉõ ßõÝúÑóÇäö ÇáúÅöäúÓóÇäö åöíó ÊóßóÑøõÑõ ÅöÚúÑóÇÖöåö Úóäö ÇáÔøõßúÑö Ýöí ãóæúÖöÚö(15/160)
ÃóÝóÃóãöäúÊõãú Ãóäú íóÎúÓöÝó Èößõãú ÌóÇäöÈó ÇáúÈóÑøö Ãóæú íõÑúÓöáó Úóáóíúßõãú ÍóÇÕöÈðÇ Ëõãøó áóÇ ÊóÌöÏõæÇ áóßõãú æóßöíáðÇ (68) Ãóãú ÃóãöäúÊõãú Ãóäú íõÚöíÏóßõãú Ýöíåö ÊóÇÑóÉð ÃõÎúÑóì ÝóíõÑúÓöáó Úóáóíúßõãú ÞóÇÕöÝðÇ ãöäó ÇáÑøöíÍö ÝóíõÛúÑöÞóßõãú ÈöãóÇ ßóÝóÑúÊõãú Ëõãøó áóÇ ÊóÌöÏõæÇ áóßõãú ÚóáóíúäóÇ Èöåö ÊóÈöíÚðÇ (69)
ÇáÔøõßúÑö ÖóáóÇáðÇ Ãóæú ÓóåúæðÇ Ãóæú ÛóÝúáóÉð áöÅöÓúäóÇÏöåö ÇáäøöÚóãó Åöáóì ÃóÓúÈóÇÈöåóÇ ÇáúãõÞóÇÑöäóÉö Ïõæäó ãõäúÚöãöåóÇ æóáöÝóÑúÖöåö ãõäúÚöãöíäó æóåúãöíøöíäó áóÇ ÍóÙøó áóåõãú Ýöí ÇáúÅöäúÚóÇãö.
æóÐößúÑõ ÝöÚúáö (ßóÇäó) ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóäøó ÇáúßõÝúÑóÇäó ãõÓúÊóÞöÑøñ Ýöí ÌöÈöáøóÉö åóÐóÇ ÇáúÅöäúÓóÇäö¡ áöÃóäøó ÇáúÅöäúÓóÇäó ÞóáøóãóÇ íóÔúÚõÑõ ÈöãóÇ æóÑóÇÁó ÚóÇáóãö ÇáúÍöÓøö ÝóÅöäøó ÇáúÍóæóÇÓøó ÊóÔúÛóáõåõ ÈöãõÏúÑößóÇÊöåóÇ Úóäú ÇáÊøóÝóßøõÑö ÝöíãóÇ ÚóÏóÇ Ðóáößó ãöäó ÇáúãóÚóÇäöí ÇáúãõÓúÊóÞöÑøóÉö Ýöí ÇáúÍóÇÝöÙóÉö æóÇáúãõÓúÊóäúÈóØóÉö ÈöÇáúÝößúÑö.
æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáÔøõßúÑõ Úóáóì ÇáäøöÚúãóÉö ãõÊóæóÞøöÝðÇ Úóáóì ÊóÐóßøõÑö ÇáäøöÚúãóÉö ßóÇäóÊú ÔóæóÇÛöáõåõ Úóäú ÊóÐóßøõÑö ÇáäøöÚóãö ÇáúãóÇÖöíóÉö ãõÛóØøöíóÉð ÚóáóíúåóÇ¡ æóáöÃóäøó ãõÏúÑóßóÇÊö ÇáúÍóæóÇÓøö ãöäúåóÇ ÇáúãõáóÇÆöãõ áöáäøóÝúÓö æóåõæó ÇáúÛóÇáöÈõ¡ æóãöäúåóÇ ÇáúãõäóÇÝöÑõ áóåóÇ. ÝóÇáúÅöäúÓóÇäõ ÅöÐóÇ ÃóÏúÑóßó ÇáúãõáóÇÆöãó áóãú íóÔúÚõÑú ÈöÞõÏúÑóÉò ÚöäúÏóåõ áößóËúÑóÉö ÊóßóÑøõÑöåö ÍóÊøóì ÕóÇÑó ÚóÇÏóÉð ÝóÐõåöáó ÚóãøóÇ Ýöíåö ãöäú äóÝúÚò¡ ÝóÅöÐóÇ ÃóÏúÑóßó ÇáúãõäóÇÝöÑó ÇÓúÊóÐúßóÑó ÝõÞúÏóÇäó ÇáúãõáóÇÆöãö ÝóÖóÌøó æóÖóÌöÑó. æóåõæó ãóÚúäóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐÇ ÃóäúÚóãúäÇ Úóáóì ÇáúÅöäúÓÇäö ÃóÚúÑóÖó æóäóÃì ÈöÌÇäöÈöåö æóÅöÐÇ ãóÓøóåõ ÇáÔøóÑøõ ÝóÐõæ ÏõÚÇÁò ÚóÑöíÖò [ÝÕáÊ: 51] . æóáöåóÐóÇ ÞóÇáó ÇáúÍõßóãóÇÁõ: ÇáúÚóÇÝöíóÉõ ÊóÇÌ Úáì ÑõÄõæÓ ÇáúÃóÕöÍøóÇÁö áóÇ íóÑóÇåõ ÅöáøóÇ ÇáúãóÑúÖóì ÝóåóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑõ åõæó ÇáøóÐöí ÃóÔóÇÑóÊú áóåõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ãóÚó ÇáøóÊöí ÈóÚúÏóåóÇ æóåöíó ÃóÝóÃóãöäúÊõãú Ãóäú íóÎúÓöÝó Èößõãú ÌÇäöÈó ÇáúÈóÑøö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 68] ÇáúÂíóÉó. æóãöäú ÃóÌúáö Ðóáößó ßóÇäó ãöäú ÂÏóÇÈö ÇáäøóÝúÓö Ýöí ÇáÔøóÑöíÚóÉö ÊóÐúßöíÑõåóÇ ÈöäöÚóãö Çááøóåö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÐóßøöÑúåõãú ÈöÃóíøóÇãö Çááøóåö [ÅöÈúÑóÇåöíã: 5] áöíóÞõæãó ÐößúÑõ ÇáäøöÚúãóÉö ãÞóÇã ãÚÇåÏÊåÇ.
[68¡ 69]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÇáúÂíóÇÊ 68 Åöáóì 69]
ÃóÝóÃóãöäúÊõãú Ãóäú íóÎúÓöÝó Èößõãú ÌÇäöÈó ÇáúÈóÑøö Ãóæú íõÑúÓöáó Úóáóíúßõãú ÍÇÕöÈÇð Ëõãøó áóÇ ÊóÌöÏõæÇ áóßõãú æóßöíáÇð (68) Ãóãú ÃóãöäúÊõãú Ãóäú íõÚöíÏóßõãú Ýöíåö ÊÇÑóÉð ÃõÎúÑì ÝóíõÑúÓöáó Úóáóíúßõãú ÞÇÕöÝÇð ãöäó ÇáÑøöíÍö ÝóíõÛúÑöÞóßõãú ÈöãÇ ßóÝóÑúÊõãú Ëõãøó áóÇ ÊóÌöÏõæÇ áóßõãú ÚóáóíúäÇ Èöåö ÊóÈöíÚÇð (69)
ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì ÌãáóÉ ÃóÚúÑóÖúÊõãú [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 67] ¡ æóãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ ÇÚúÊöÑóÇÖñ¡ æóÝõÑøöÚó ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÇáÊøóæúÈöíÎöíøõ Úóáóì ÅöÚúÑóÇÖöåöãú Úóäö ÇáÔøõßúÑö æóÚóæúÏöåöãú Åöáóì ÇáúßõÝúÑö.(15/161)
æóÇáúÎóÓúÝõ: ÇäúÞöáóÇÈõ ÙóÇåöÑö ÇáúÃóÑúÖö Ýöí ÈóÇØöäöåóÇ ãöäó ÇáÒøöáúÒóÇáö. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö: ÃóÝóÃóãöäó ÇáøóÐöíäó ãóßóÑõæÇ ÇáÓøóíøöÆÇÊö Ãóäú íóÎúÓöÝó Çááøóåõ Èöåöãõ ÇáúÃóÑúÖó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøóÍúáö [45] .
æóÝöí åóÐóÇ ÊóäúÈöíåñ Úóáóì Ãóäøó ÇáÓøóáóÇãóÉó Ýöí ÇáúÈóÑøö äöÚúãóÉñ ÚóÙöíãóÉñ ÊóäúÓóæúäóåóÇ Ýóáóæú ÍóÏóËó áóßõãú ÎóÓúÝñ áóåóáóßúÊõãú åóáóÇßðÇ áóÇ äóÌóÇÉó áóßõãú ãöäúåõ ÈöÎöáóÇÝö åóæúáö ÇáúÈóÍúÑö. æóáóßöäú áóãøóÇ ßóÇäóÊö ÇáÓøóáóÇãóÉõ Ýöí ÇáúÈóÑøö ÛóíúÑõ ãõÏúÑóßò ÞóÏúÑõåóÇ Þóáøó Ãóäú ÊóÔúÚõÑó ÇáäøõÝõæÓõ ÈöäöÚúãóÊöåóÇ æóÊóÔúÚõÑó ÈöÎóØóÑö åóæúáö ÇáúÈóÍúÑö ÝóíóäúÈóÛöí ÇáÊøóÏóÑøõÈõ Úóáóì ÊóÐóßøõÑö äöÚúãóÉö ÇáÓøóáóÇãóÉö ãöäó ÇáÖøõÑøö Ëõãøó Åöäøó ãóÍóáøó ÇáÓøóáóÇãóÉö ãõÚóÑøóÖñ Åöáóì ÇáúÃóÎúØóÇÑö.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÈöÞóæúáöåö: ÃóÝóÃóãöäúÊõãú ÅöäúßóÇÑöí æóÊóæúÈöíÎöí.
æóÇáúÌóÇäöÈõ: åõæó ÇáÔøöÞøõ. æóÌóÚúáõ ÇáúÈóÑøö ÌóÇäöÈðÇ áöÅöÑóÇÏóÉö ÇáÔøöÞøö ÇáøóÐöí íõäúÌöíåöãú Åöáóíúåö¡ æóåõæó ÇáÔøóÇØöÆõ ÇáøóÐöí íóÑúÓõæäó Úóáóíúåö¡ ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì ÅöãúßóÇäö ÍõÕõæáö ÇáúÎóæúÝö áóåõãú ÈöãõÌóÑøóÏö Íõáõæáöåöãú ÈöÇáúÈóÑøö ÈöÍóíúËõ íóÎúÓöÝõ Èöåöãú Ðóáößó ÇáÔøóÇØöÆó¡ Ãóíú Ãóäøó ÇáúÈóÑøó æóÇáúÈóÍúÑó Ýöí ÞõÏúÑóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÓöíøóÇäö¡ ÝóÚóáóì ÇáúÚóÇÞöáö Ãóäú íóÓúÊóæöíó ÎóæúÝõåõ ãöäó Çááøóåö Ýöí ÇáúÈóÑøö æóÇáúÈóÍúÑö. æóÅöÖóÇÝóÉõ ÇáúÌóÇäöÈö Åöáóì ÇáúÈöÑøö ÅöÖóÇÝóÉñ ÈóíóÇäöíøóÉñ.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí íóÎúÓöÝó Èößõãú áöÊóÚúÏöíóÉö íóÎúÓöÝó ÈöãóÚúäóì ÇáúãõÕóÇÍóÈóÉö.
æóÇáúÍóÇÕöÈõ: ÇáÑøóÇãöí ÈöÇáúÍóÕúÈóÇÁö¡ æóåöíó ÇáúÍöÌóÇÑóÉõ. íõÞóÇáõ: ÍóÕóÈóåõ¡ æóåõæó åõäóÇ ÕöÝóÉñ¡ Ãóíú íõÑúÓöáõ Úóáóíúßõãú ÚóÇÑöÖðÇ ÍóÇÕöÈðÇ¡ ÊóÔúÈöíåðÇ áóåõ ÈöÇáøóÐöí íóÑúãöí ÇáúÍóÕúÈóÇÁó¡ Ãóíú ãóØóÑó ÍöÌóÇÑóÉò¡ Ãóíú ÈóÑóÏñ íõÔúÈöåõ ÇáúÍöÌóÇÑóÉó¡ æóÞöíáó: ÇáúÍóÇÕöÈõ åõäóÇ ÈöãóÚúäóì Ðöí ÇáúÍóÕúÈóÇÁö¡ ÝóÕõæÛó ÇÓúãõ ÝóÇÚöáò áóåõ ãöäú ÈóÇÈö ÝóÇÚöáò ÇáøóÐöí åõæó ÈöãóÚúäóì ÇáäøóÓóÈö ãöËúáõ áöÇÈúäò æóÊóÇãöÑò.
æóÇáúæóßöíáõ: Çáúãõæóßøóáõ Åöáóíúåö ÇáúÞöíóÇãõ Èöãõåöãøö ãõæóßøöáöåö¡ æóÇáúãõÏóÇÝöÚõ Úóäú ÍóÞøö ãõæóßøöáöåö¡ Ãóíú áóÇ ÊóÌöÏõæÇ áöÃóäúÝõÓößõãú ãóäú íõÌóÇÏöáõäóÇ Úóäúßõãú Ãóæú íõØóÇáöÈõäóÇ ÈöãóÇ ÃóáúÍóÞúäóÇåõ Èößõãú ãöäó ÇáúÎóÓúÝö Ãóæö ÇáúÅöåúáóÇßö ÈöÇáúÍóÇÕöÈö¡ Ãóíú áóÇ ÊóÌöÏõæÇ ãöäú Þóæúãößõãú æóÃóæúáöíóÇÆößõãú ãóäú íóËúÃóÑõ áóßõãú(15/162)
ßóÔóÃúäö ãóäú íóáúÍóÞõåõ ÖõÑøñ Ýöí Þóæúãöåö Ãóäú íõÏóÇÝöÚó Úóäúåõ æóíõØóÇáöÈó ÈöÏóãöåö ÃóæúáöíóÇÄõåõ æóÚöÕóÇÈóÊõåõ. æóåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ãõäóÇÓöÈñ áöãóÇ íóÞóÚõ Ýöí ÇáúÈóÑøö ãöäó ÇáúÍóÏóËóÇäö.
æó (Ãóãú) ÚóÇØöÝóÉõ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö¡ æóåöíó áöáúÅöÖúÑóÇÈö ÇáöÇäúÊöÞóÇáöíøö¡ Ãóí Èá ÃÃãäÊã¡ ÝóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ãõÞóÏøóÑñ ãóÚó (Ãóãú) áöÃóäøóåóÇ ÎóÇÕøóÉñ Èöåö¡ Ãóíú Ãóæú åóáú ßõäúÊõãú Âãóäöíäó ãöäó ÇáúÚóæúÏö Åöáóì ÑõßõæÈö ÇáúÈóÍúÑö ãóÑøóÉð ÃõÎúÑóì ÝóíõÑúÓöáó Úóáóíúßõãú ÞóÇÕöÝðÇ ãöäó ÇáÑøöíÍö.
æóÇáÊøóÇÑóÉõ: ÇáúãóÑøóÉõ ÇáúãõÊóßóÑøöÑóÉõ¡ Þöíáó Úóíúäõåõ åóãúÒóÉñ Ëõãøó ÎõÝøöÝóÊú áößóËúÑóÉö ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö. æóÞöíáó: åöíó æóÇæñ. æóÇáúÃóæøóáõ ÃóÙúåóÑõ áöæõÌõæÏöåö ãóåúãõæÒðÇ æóåõãú áóÇ íóåúãöÒõæäó ÍóÑúÝó ÇáúÚöáøóÉö Ýöí ÇááøõÛóÉö ÇáúÝõÕúÍóì¡ æóÃóãøóÇ ÊóÎúÝöíÝõ ÇáúãóåúãõæÒö ÝóßóËöíÑñ ãöËúáõ: ÝóÃúÓò æóÝóÇÓò¡ æóßóÃúÓò æóßóÇÓò.
æóãóÚúäóì Ãóäú íõÚöíÏóßõãú Ãóäú íõæÌöÏó Ýöíßõãõ ÇáÏøóæóÇÚöíó Åöáóì ÇáúÚóæúÏö ÊóåúíöÆóÉð áöÅöÛúÑóÇÞößõãú æóÅöÑóÇÏóÉð áöáöÇäúÊöÞóÇãö ãöäúßõãú¡ ßóãóÇ íóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇáÓøöíóÇÞõ æóÊóÝúÑöíÚñ ÝóíõÑúÓöáó Úóáóíúåö.
æóÇáúÞóÇÕöÝõ: ÇáøóÊöí ÊóÞúÕöÝõ¡ Ãóíú ÊóßúÓöÑõ. æóÃóÕúáõ ÇáúÞóÕúÝö: ÇáúßóÓúÑõ. æóÛóáóÈó æóÕúÝõ ÇáÑøöíÍö Èöåö. ÝóÚõæãöáó ãõÚóÇãóáóÉó ÇáÕøöÝóÇÊö ÇáúãõÎúÊóÕøóÉö ÈöÇáúãõÄóäøóËö Ýóáóãú íõáúÍöÞõæåõ ÚóáóÇãóÉó ÇáÊøóÃúäöíËö¡ ãöËúáó ÚÇÕöÝñ Ýöí Þóæúáöåö: ÌÇÁóÊúåÇ ÑöíÍñ ÚÇÕöÝñ Ýöí ÓõæÑóÉö íõæäõÓó [22] . æóÇáúãóÚúäóì: ÝóíõÑúÓöáõ Úóáóíúßõãú ÑöíÍðÇ ÞóÇÕöÝðÇ¡ Ãóíú ÊóÞúÕöÝõ ÇáúÝõáúßó¡ Ãóíú ÊõÚúØöÈõåõ ÈöÍóíúËõ íóÛúÑóÞõ¡ æóáöÐóáößó ÞóÇáó: ÝóíõÛúÑöÞóßõãú.
ÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ãöäó ÇáÑøöíÍö ÈöÇáúÅöÝúÑóÇÏö. æóÞóÑóÃó ÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ãöäó ÇáÑøöíóÇÍö ÈöÕöíÛóÉö ÇáúÌóãúÚö.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí ÈöãÇ ßóÝóÑúÊõãú áöáÓøóÈóÈöíøóÉö. æó (ãóÇ) ãóÕúÏóÑöíøóÉñ¡ Ãóíú ÈößõÝúÑößõãú¡ Ãóíú ÔöÑúßößõãú.
æó (Ëõãøó) áöáÊøóÑúÊöíÈö ÇáÑøõÊúÈöíøö ßóÔóÃúäöåóÇ Ýöí ÚóØúÝöåóÇ ÇáúÌõãóáó. æóåõæó ÇÑúÊöÞóÇÁñ Ýöí ÇáÊøóåúÏöíÏö ÈöÚóÏóãö æõÌõæÏö ãõäúÞöÐò áóåõãú¡ ÈóÚúÏó ÊóåúÏöíÏöåöãú ÈöÇáúÛóÑóÞö áöÃóäøó ÇáúÛóÑöíÞó ÞóÏú íóÌöÏõ ãõäúÞöÐðÇ.
æóÇáÊøóÈöíÚõ: ãõÈóÇáóÛóÉñ Ýöí ÇáÊøóÇÈöÚö¡ Ãóíö ÇáúãõÊóÊóÈøöÚõ ÛóíúÑóåõ ÇáúãõØóÇáöÈõ áöÇÞúÊöÖóÇÁö ÔóíúÁò ãöäúåõ. Ãóíú áóÇ ÊóÌöÏõæÇ ãóäú íóÓúÚóì Åöáóíúåö æóáóÇ ãóäú íõØóÇáöÈõ áóßõãú ÈöËóÃúÑò.(15/163)
æóáóÞóÏú ßóÑøóãúäóÇ Èóäöí ÂÏóãó æóÍóãóáúäóÇåõãú Ýöí ÇáúÈóÑøö æóÇáúÈóÍúÑö æóÑóÒóÞúäóÇåõãú ãöäó ÇáØøóíøöÈóÇÊö æóÝóÖøóáúäóÇåõãú Úóáóì ßóËöíÑò ãöãøóäú ÎóáóÞúäóÇ ÊóÝúÖöíáðÇ (70)
æóæóÕúÝõ (ÊóÈöíÚò) íõäóÇÓöÈõ ÍóÇáó ÇáÖøõÑøö ÇáøóÐöí íóáúÍóÞõåõãú Ýöí ÇáúÈóÍúÑö¡ áöÃóäøó ÇáúÈóÍúÑó áóÇ íóÕöáõ Åöáóíúåö ÑöÌóÇáõ ÞóÈöíáóÉö ÇáúÞóæúãö æóÃóæúáöíóÇÄõåõãú¡ Ýóáóæú ÑóÇãõæÇ ÇáËøóÃúÑó áóåõãú áóÑóßöÈõæÇ ÇáúÈóÍúÑó áöíõÊóÇÈöÚõæÇ ÂËóÇÑó ãóäú ÃóáúÍóÞó Èöåöãú ÖõÑøðÇ. ÝóáöÐóáößó Þöíáó åõäóÇ ÊóÈöíÚÇð æóÞöíáó Ýöí ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ æóßöíáðÇ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó.
æóÖóãöíÑõ Èöåö ÚóÇÆöÏñ ÅöãøóÇ Åöáóì ÇáúÅöÛúÑóÇÞö ÇáúãóÝúåõæã ãä ÝóíõÛúÑöÞóßõãú¡ æóÅöãøóÇ Åöáóì ÇáúãóÐúßõæÑö ãöäú ÅöÑúÓóÇáö ÇáúÞóÇÕöÝö æóÛóíúÑöåö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÃóáúÝóÇÙó íóÎúÓöÝó æíõÑúÓöáó æíõÚöíÏóßõãú æÝóíõÑúÓöáó æÝóíõÛúÑöÞóßõãú ÎóãúÓóÊõåóÇ ÈöÇáúíóÇÁö ÇáÊøóÍúÊöíøóÉö. æóÞóÑóÃóåóÇ ÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ- Èöäõæäö ÇáúÚóÙóãóÉö- Úóáóì ÇáöÇáúÊöÝóÇÊö ãöäú ÖóãöíÑö ÇáúÛóíúÈóÉö ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö: ÝóáóãøóÇ äóÌøóÇßõãú Åöáóì ÇáúÈóÑøö Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáÊøóßóáøõãö. æóÞóÑóÃó ÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò æóÑõæóíúÓñ Úóäú íóÚúÞõæÈó ÝóÊõÛúÑöÞóßõãú ÈöãõËóäøóÇÉò ÝóæúÞöíøóÉò. æóÇáÖøóãöíÑõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáÑøöíÍö Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáÊøóÃúäöíËö¡ Ãóæú Úóáóì ÇáÑøöíóÇÍö Úóáóì ÞöÑóÇÁóÉö ÃÈí ÌóÚúÝóÑ.
[70]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 70]
æóáóÞóÏú ßóÑøóãúäÇ Èóäöí ÂÏóãó æóÍóãóáúäÇåõãú Ýöí ÇáúÈóÑøö æóÇáúÈóÍúÑö æóÑóÒóÞúäÇåõãú ãöäó ÇáØøóíøöÈÇÊö æóÝóÖøóáúäÇåõãú Úóáì ßóËöíÑò ãöãøóäú ÎóáóÞúäÇ ÊóÝúÖöíáÇð (70)
ÇÚúÊöÑóÇÖñ ÌóÇÁó ÈöãõäóÇÓóÈóÉö ÇáúÚöÈúÑóÉö æóÇáúãöäøóÉö Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó¡ ÝóÇÚúÊÑÖó ÈöÐßÑ äÚúãóÉ Úóáóì ÌóãöíÚö ÇáäøóÇÓö ÝóÃóÔúÈóåó ÇáÊøóÐúíöíáó áöÃóäøóåõ ÐõßöÑó Èöåö ãóÇ íóÔúãóáõ ãóÇ ÊóÞóÏøóãó.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÈóäöí ÂÏóãó ÌóãöíÚõ ÇáäøóæúÚö¡ ÝóÇáúÃóæúÕóÇÝõ ÇáúãõËúÈóÊóÉõ åõäóÇ ÅöäøóãóÇ åöíó ÃóÍúßóÇãñ áöáäøóæúÚö ãöäú ÍóíúËõ åõæó ßóãóÇ åõæó ÔóÃúäõ ÇáúÃóÍúßóÇãö ÇáøóÊöí ÊõÓúäóÏõ Åöáóì ÇáúÌóãóÇÚóÇÊö.
æóÞóÏú ÌóãóÚóÊö ÇáúÂíóÉõ ÎóãúÓó ãöäóäò: ÇáÊøóßúÑöíãó¡ æóÊóÓúÎöíÑó ÇáúãóÑóÇßöÈö Ýöí ÇáúÈóÑøö¡ æóÊóÓúÎöíÑó ÇáúãóÑóÇßöÈö Ýöí ÇáúÈóÍúÑö¡ æóÇáÑøöÒúÞó ãöäó ÇáØøóíøöÈóÇÊö¡ æóÇáÊøóÝúÖöíáó Úóáóì ßóËöíÑò ãöäó ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö.(15/164)
ÝóÃóãøóÇ ãöäøóÉõ ÇáÊøóßúÑöíãö Ýóåöíó ãóÒöíøóÉñ ÎóÕøó ÈöåóÇ Çááøóåõ Èóäöí ÂÏóãó ãöäú Èóíúäö ÓóÇÆöÑö ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö ÇáúÃóÑúÖöíøóÉö.
æóÇáÊøóßúÑöíãõ: ÌóÚúáõåõ ßóÑöíãðÇ¡ Ãóíú äóÝöíÓðÇ ÛóíúÑó ãóÈúÐõæáò æóáóÇ Ðóáöíáò Ýöí ÕõæÑóÊöåö æóáóÇ Ýöí ÍóÑóßóÉö ãóÔúíöåö æóÝöí ÈóÔóÑóÊöåö¡ ÝóÅöäøó ÌóãöíÚó ÇáúÍóíóæóÇäö áóÇ íóÚúÑöÝõ ÇáäøóÙóÇÝóÉó æóáóÇ ÇááøöÈóÇÓó æóáóÇ ÊóÑúÝöíåó ÇáúãóÖúÌóÚö æóÇáúãóÃúßóáö æóáóÇ ÍõÓúäó ßóíúÝöíøóÉö ÊóäóÇæõáö ÇáØøóÚóÇãö æóÇáÔøóÑóÇÈö æóáóÇ ÇáöÇÓúÊöÚúÏóÇÏó áöãóÇ íóäúÝóÚõåõ æóÏóÝúÚó ãóÇ íóÖõÑøõåõ æóáóÇ ÔõÚõæÑóåõ ÈöãóÇ Ýöí ÐóÇÊöåö æóÚóÞúáöåö ãöäó ÇáúãóÍóÇÓöäö ÝóíóÓúÊóÒöíÏõ ãöäúåóÇ æóÇáúÞóÈóÇÆöÍó ÝóíóÓúÊõÑõåóÇ æóíóÏúÝóÚõåóÇ¡ Èóáúåõ ÇáúÎõáõæøó Úóäö ÇáúãóÚóÇÑöÝö æóÇáÕøóäóÇÆöÚö æóÚóäú ÞóÈõæáö ÇáÊøóØóæøõÑö Ýöí ÃóÓóÇáöíÈö ÍóíóÇÊöåö æóÍóÖóÇÑóÊöåö. æóÞóÏú ãóËøóáó ÇÈúäõ ÚóÈøóÇÓò áöáÊøóßúÑöíãö ÈöÃóäøó ÇáúÅöäúÓóÇäó íóÃúßõáõ ÈöÃóÕóÇÈöÚöåö¡ íõÑöíÏõ Ãóäøóåõ áóÇ íóäúÊóåöÔõ ÇáØøóÚóÇãó ÈÝãå Èá ÈöÑóÝúÚöåö Åöáóì Ýöíåö ÈöíóÏöåö æóáóÇ íóßúÑóÚõ Ýöí ÇáúãóÇÁö Èóáú íóÑúÝóÚõåõ Åöáóì Ýöíåö ÈöíóÏöåö¡ ÝóÅöäøó ÑóÝúÚó ÇáØøóÚóÇãö ÈöãöÛúÑóÝóÉò æóÇáÔøóÑóÇÈö ÈöÞóÏóÍò ÝóÐóáößó ãöäú ÒöíóÇÏóÉö ÇáÊøóßúÑöíãö æóåõæó ÊóäóÇæõáñ ÈöÇáúíóÏö.
æóÇáúÍóãúáõ: ÇáúæóÖúÚõ Úóáóì ÇáúãóÑúßóÈö ãöäó ÇáÑøóæóÇÍöáö. ÝóÇáÑøóÇßöÈõ ãóÍúãõæáñ Úóáóì ÇáúãóÑúßõæÈö.
æóÃóÕúáõåõ Ýöí ÑõßõæÈö ÇáúÈóÑøö¡ æóÐóáößó ÈöÃóäú ÓóÎøóÑó áóåõãõ ÇáÑøóæóÇÍöáó æóÃóáúåóãóåõãõ ÇÓúÊöÚúãóÇáóåóÇ.
æóÃóãøóÇ ÇáúÍóãúáõ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö Ýóåõæó ÇáúÍõÕõæáõ Ýöí ÏóÇÎöáö ÇáÓøóÝöíäóÉö. æóÅöØúáóÇÞõ ÇáúÍóãúáö Úóáóì Ðóáößó ÇáúÍõÕõæáö ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ ãöäó ÇáúÍóãúáö Úóáóì ÇáÑøóÇÍöáóÉö æóÔóÇÚóÊú ÍóÊøóì ÕóÇÑóÊú ßóÇáúÍóÞöíÞóÉö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
ÅöäøóÇ áóãøóÇ ØóÛóì ÇáúãÇÁõ ÍóãóáúäÇßõãú Ýöí ÇáúÌÇÑöíóÉö [ÇáÍÇÞÉ: 11] . æóãóÚúäóì Íóãúáö Çááøóåö ÇáäøóÇÓó Ýöí ÇáúÈóÍúÑö: ÅöáúåóÇãõåõ ÅöíøóÇåõãõ ÇÓúÊöÚúãóÇáó ÇáÓøõÝõäö æóÇáúÞõáõæÚö æóÇáúãóÌóÇÐöíÝö¡ ÝóÌõÚöáó ÊóíúÓöíÑõ Ðóáößó ßóÇáúÍóãúáö.
æóÃóãøóÇ ÇáÑøöÒúÞõ ãöäó ÇáØøóíøöÈóÇÊö ÝóáöÃóäøó Çááøóåó ÊóÚóÇáóì Ãóáúåóãó ÇáúÅöäúÓóÇäó Ãóäú íóØúÚóãó ãóÇ íóÔóÇÁõ ãöãøóÇ íóÑõæÞõ áóåõ¡ æóÌóÚóáó Ýöí ÇáØøõÚõæãö ÃóãóÇÑóÇÊò Úóáóì ÇáäøóÝúÚö¡ æóÌóÚóáó ãóÇ íóÊóäóÇæóáõåõ ÇáúÅöäúÓóÇä ãä ÇáãØÚæãÇÊ ÃóßúËóÑó ÌöÏøðÇ ãöãøóÇ íóÊóäóÇæóáõåõ ÛóíúÑõåõ ãöäó ÇáúÍóíóæóÇäö ÇáøóÐöí áóÇ íóÃúßõáõ ÅöáøóÇ ÃóÔúíóÇÁó ÇÚúÊóÇÏóåóÇ¡ Úóáóì Ãóäøó ÃóÞúÑóÈó ÇáúÍóíóæóÇäö Åöáóì ÇáúÅöäúÓöíøóÉö æóÇáúÍóÖóÇÑóÉö ÃóßúËóÑõåóÇ ÇÊøöÓóÇÚðÇ Ýöí ÊóäóÇæõáö ÇáØøõÚõæãö.(15/165)
æóÃóãøóÇ ÇáÊøóÝúÖöíáõ Úóáóì ßóËöíÑò ãöäó ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö¡ ÝóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö ÇáÊøóÝúÖöíáõ ÇáúãõÔóÇåóÏõ áöÃóäøóåõ ãóæúÖöÚõ ÇáöÇãúÊöäóÇäö. æóÐóáößó ÇáøóÐöí ÌöãóÇÚõåõ Êóãúßöíäõ ÇáúÅöäúÓóÇäö ãöäó ÇáÊøóÓóáøõØö Úóáóì ÌóãöíÚö ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö ÇáúÃóÑúÖöíøóÉö ÈöÑóÃúíöåö æóÍöíáóÊöåö¡ æóßóÝóì ÈöÐóáößó ÊóÝúÖöíáðÇ Úóáóì ÇáúÈóÞöíøóÉö.
æóÇáúÝóÑúÞõ Èóíúäó ÇáÊøóÝúÖöíáö æóÇáÊøóßúÑöíãö ÈöÇáúÚõãõæãö æóÇáúÎõÕõæÕö ÝóÇáÊøóßúÑöíãõ ãóäúÙõæÑñ Ýöíåö Åöáóì ÊóßúÑöíãöåö Ýöí ÐóÇÊöåö¡ æóÇáÊøóÝúÖöíáõ ãóäúÙõæÑñ Ýöíåö Åöáóì ÊóÔúÑöíÝöåö ÝóæúÞó ÛóíúÑöåö¡ Úóáóì Ãóäøóåõ ÝóÖøóáóåõ ÈöÇáúÚóÞúáö ÇáøóÐöí Èöåö ÇÓÊÕáÇÍ ÔÄæäå æóÏóÝúÚõ ÇáúÃóÖúÑóÇÑö Úóäúåõ æóÈöÃóäúæóÇÚö ÇáúãóÚóÇÑöÝö æóÇáúÚõáõæãö¡ åóÐóÇ åõæó ÇáÊøóÝúÖöíáõ ÇáúãõÑóÇÏõ.
æóÃóãøóÇ äöÓúÈóÉõ ÇáÊøóÝóÇÖõáö Èóíúäó äóæúÚö ÇáúÅöäúÓóÇäö æóÃóäúæóÇÚò ãä ÇáãæÌæÏÇÊ ÇáúÎÝíÉ ÚóäøóÇ ßóÇáúãóáóÇÆößóÉö æóÇáúÌöäø ÝóáóíúÓóÊú ÈãÞÕæÏÉ åõäóÇ æóÅöäøóãóÇ ÊõÚúÑóÝõ ÈöÃóÏöáøóÉò ÊóæúÞöíÝöíøóÉò ãöäú ÞöÈóáö ÇáÔøóÑöíÚóÉö. ÝóáóÇ ÊõÝúÑóÖõ åõäóÇ
ãóÓúÃóáóÉõ ÇáÊøóÝúÖöíáö Èóíúäó ÇáúÈóÔóÑö æóÇáúãóáóÇÆößóÉö ÇáúãõÎúÊóáóÝö Ýöí ÊóÝóÇÕöíáöåóÇ ÈóíúäóäóÇ æóÈóíúäó ÇáúãõÚúÊóÒöáóÉö. æóÞóÏú ÝóÑóÖóåóÇ ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøõ åõäóÇ Úóáóì ÚóÇÏóÊöåö ãöäú ÇáÊøóÍóßøõßö Úóáóì Ãóåúáö ÇáÓøõäøóÉö æóÇáÊøóÚóÓøõÝö áöÅöÑúÛóÇãö ÇáúÞõÑúÂäö Úóáóì ÊóÃúíöíÏö ãóÐúåóÈöåö¡ æóÞóÏú ÊóÌóÇæóÒó ÍóÏøó ÇáúÃóÏóÈö Ýöí åóÐöåö ÇáúãóÓúÃóáóÉö Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóÞóÇãö¡ ÝóÇÓúÊóæúÌóÈó ÇáúÛóÖóÇÖóÉó æóÇáúãóáóÇãó.
æóáóÇ Ôóßøó Ãóäøó ÅöÞúÍóÇãó áóÝúÙö ßóËöíÑò Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÝóÖøóáúäÇåõãú Úóáì ßóËöíÑò ãöãøóäú ÎóáóÞúäÇ ãõÑóÇÏ ãöäúåõ ÇáÊøóÞúíöíÏ æóÇáöÇÍúÊöÑóÇÒõ æóÇáÊøóÚúáöíãõ ÇáøóÐöí áóÇ ÛõÑõæÑó Ýöíåö¡ ÝóíõÚúáóãõ ãöäúåõ Ãóäøó Ëóãøó ãóÎúáõæÞóÇÊò ÛóíúÑó ãõÝóÖøóáò ÚóáóíúåóÇ Èóäõæ ÂÏóãó Êóßõæäõ ãõÓóÇæöíóÉð Ãóæú ÃóÝúÖóáó ÅöÌúãóÇáðÇ Ãóæú ÊóÝúÕöíáðÇ¡ æóÊóÈúíöíäõåõ íõÊóáóÞøóì ãöäó ÇáÔøóÑöíÚóÉö ÝöíãóÇ ÈóíøóäóÊúåõ ãöäú Ðóáößó¡ æóãóÇ ÓóßóÊóÊú ÝóáóÇ äóÈúÍóËõ Úóäúåõ.
æóÇáúÅöÊúíóÇäõ ÈöÇáúãóÝúÚõæáö ÇáúãõØúáóÞö Ýöí Þóæúáöåö: ÊóÝúÖöíáðÇ áöÅöÝóÇÏóÉö ãóÇ Ýöí ÇáÊøóäúßöíÑö ãöäó ÇáÊøóÚúÙöíãö¡ Ãóíú ÊóÝúÖöíáðÇ ßóÈöíÑðÇ(15/166)
íóæúãó äóÏúÚõæ ßõáøó ÃõäóÇÓò ÈöÅöãóÇãöåöãú Ýóãóäú ÃõæÊöíó ßöÊóÇÈóåõ Èöíóãöíäöåö ÝóÃõæáóÆößó íóÞúÑóÁõæäó ßöÊóÇÈóåõãú æóáóÇ íõÙúáóãõæäó ÝóÊöíáðÇ (71) æóãóäú ßóÇäó Ýöí åóÐöåö ÃóÚúãóì Ýóåõæó Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÃóÚúãóì æóÃóÖóáøõ ÓóÈöíáðÇ (72)
[71¡ 72]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÇáúÂíóÇÊ 71 Çáì 72]
íóæúãó äóÏúÚõæÇ ßõáøó ÃõäÇÓò ÈöÅöãÇãöåöãú Ýóãóäú ÃõæÊöíó ßöÊÇÈóåõ Èöíóãöíäöåö ÝóÃõæáÆößó íóÞúÑóÄõäó ßöÊÇÈóåõãú æóáÇ íõÙúáóãõæäó ÝóÊöíáÇð (71) æóãóäú ßÇäó Ýöí åÐöåö ÃóÚúãì Ýóåõæó Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÃóÚúãì æóÃóÖóáøõ ÓóÈöíáÇð (72)
ÇäúÊöÞóÇáñ ãöäú ÛóÑóÖö ÇáÊøóåúÏöíÏö ÈöÚóÇÌöáö ÇáúÚóÐóÇÈö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö: ÑóÈøõßõãõ ÇáøóÐöí íõÒúÌöí áóßõãõ ÇáúÝõáúßó Ýöí ÇáúÈóÍúÑö Åöáóì Þóæúáöåö: Ëõãøó áóÇ ÊóÌöÏõæÇ áóßõãú ÚóáóíúäÇ Èöåö ÊóÈöíÚÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 66- 69] Åöáóì ÐößúÑö ÍóÇáö ÇáäøóÇÓö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÊóÈúÔöíÑðÇ æóÅöäúÐóÇÑðÇ¡ ÝóÇáúßóáóÇãõ ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøñ¡ æóÇáúãõäóÇÓóÈóÉõ ãóÇ ÚóáöãúÊó. æóáóÇ íóÍúÓõäõ áóÝúÙõ (íóæúãó) áöáÊøóÚóáøõÞö ÈöãóÇ ÞóÈúáóåõ ãöäú Þóæúáöåö: æóÝóÖøóáúäÇåõãú Úóáì ßóËöíÑò ãöãøóäú ÎóáóÞúäÇ ÊóÝúÖöíáðÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 70] Úóáóì Ãóäú íóßõæäó ÊóÎóáøõÕðÇ ãöäú ÐößúÑö ÇáÊøóÝúÖöíáö Åöáóì ÐößúÑö Çáúíóæúãö ÇáøóÐöí ÊóÙúåóÑõ Ýöíåö ÝóæóÇÆöÏõ ÇáÊøóÝúÖöíáö¡ ÝóÊóÑóÌøóÍó Ãóäøóåõ ÇÈúÊöÏóÇÁñ ãõÓúÊóÃúäóÝñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøðÇ¡ ÝóÝóÊúÍóÉõ íóæúãó ÅöãøóÇ ÝóÊúÍóÉó ÅöÚúÑóÇÈò Úóáóì Ãóäøóåõ ãóÝúÚõæáñ Èöåö áöÝöÚúáò ÔóÇÆöÚö ÇáúÍóÐúÝö Ýöí ÇÈúÊöÏóÇÁö ÇáúÚöÈóÑö ÇáúÞõÑúÂäöíøóÉö æóåõæó ÝöÚúáõ «ÇÐúßõÑú» Ýóíóßõæäõ íóæúãó åõäóÇ ÇÓúãó ÒóãóÇäò ãóÝúÚõæáðÇ áöáúÝöÚúáö ÇáúãõÞóÏøóÑö æóáóíúÓó ÙóÑúÝðÇ.
æóÇáúÝóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: Ýóãóäú ÃõæÊöíó áöáÊøóÝúÑöíÚö áöÃóäøó ÝöÚúáó (ÇÐúßõÑö) ÇáúãõÞóÏøóÑó íóÞúÊóÖöí ÃóãúÑðÇ ÚóÙöíãðÇ ãõÌãáÇ ÝóæóÞÚ ÊóÝúÕöíáå ÈöÐößúÑö ÇáúÝóÇÁö æóãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ ÝóÅöäøó ÇáÊøóÝúÕöíáó íóÊóÝóÑøóÚõ Úóáóì ÇáúÅöÌúãóÇáö.
æóÅöãøóÇ Ãóäú Êóßõæäó ÝóÊúÍóÊõåõ ÝóÊúÍóÉó ÈöäóÇÁò áúÅöÖóÇÝóÊöåö ÇÓúãó ÇáÒøóãóÇäö Åöáóì ÇáúÝöÚúáö¡ æóåõæó ÅöãøóÇ Ýöí ãóÍóáøö ÑóÝúÚò ÈöÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö¡ æóÎóÈóÑõåõ ÌõãúáóÉõ Ýóãóäú ÃõæÊöíó ßöÊÇÈóåõ Èöíóãöíäöåö. æóÒöíÏóÊö ÇáúÝóÇÁõ Ýöí ÇáúÎóÈóÑö Úóáóì ÑóÃúíö ÇáúÃóÎúÝóÔö¡ æóÞóÏú Íóßóì ÇÈúäõ åöÔóÇãò Úóäö ÇÈúäö ÈóÑúåóÇäò Ãóä ÇáúÝóÇÁ ÊÒÇÏ Ýöí ÇáúÎóÈóÑö ÚöäúÏó ÌóãöíÚö ÇáúÈóÕúÑöíøöíäó
ãóÇ ÚóÏóÇ ÓöíÈóæóíúåö æóÅöãøóÇ ÙóÑúÝñ áöÝöÚúáò ãóÍúÐõæÝò Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáÊøóÞúÓöíãõ ÇáøóÐöí ÈóÚúÏóåõ¡ ÃóÚúäöí Þóæúáóåõ: Ýóãóäú ÃõæÊöíó ßöÊÇÈóåõ Èöíóãöíäöåö(15/167)
Åöáóì Þóæúáöåö: æóÃóÖóáøõ ÓóÈöíáðÇ. æóÊóÞúÏöíÑõ ÇáúãóÍúÐõæÝö: ÊóÊóÝóÇæóÊõ ÇáäøóÇÓõ æóÊóÊóÛóÇÈóäõ. æóÈóíúäó ÊóÝúÕöíáö Ðóáößó ÇáúãóÍúÐõæÝö ÈöÇáÊøóÝúÑöíÚö ÈöÞóæúáöåö: Ýóãóäú ÃõæÊöíó ßöÊÇÈóåõ ÅöáóÎú.
æóÇáúÅöãóÇãõ: ãóÇ íõÄúÊóãøõ Èöåö¡ Ãóíú íõÚúãóáõ Úóáóì ãöËúáö Úóãóáöåö Ãóæú ÓöíÑóÊöåö. æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö åõäóÇ ãõÈóíøöäõ ÇáúÏøöíäö: ãöäú Ïöíäö ÍóÞøò áöáúÃõãóãö ÇáúãõÄúãöäóÉö æóãöäú Ïöíäö ßõÝúÑò æóÈóÇØöáò áöáúÃõãóãö ÇáÖøóÇáøóÉö.
æóãóÚúäóì ÏõÚóÇÁö ÇáäøóÇÓö Ãóäú íõÏúÚóì íóÇ ÃõãøóÉó ÝõáóÇäò æóíóÇ ÃóÊúÈóÇÚó ÝõáóÇäò¡ ãöËúáõ: íóÇ ÃõãøóÉó ãõÍóãøóÏò¡ íóÇ ÃõãøóÉó ãõæÓóì¡ íóÇ ÃõãøóÉó ÚöíÓóì¡ æóãöËúáõ: íóÇ ÃõãøóÉó ÒõÑóÇÏóÔúÊó. æóíóÇ ÃõãøóÉó ÈóÑúåóãóÇ¡ æóíóÇ ÃõãøóÉó ÈõæÐóÇ¡ æóãöËúáõ: íóÇ ÚóÈóÏóÉó ÇáúÚõÒøóì¡ íóÇ ÚóÈóÏóÉó ÈóÚúáó¡ íóÇ ÚóÈóÏóÉó äóÓúÑò.
æóÇáúÈóÇÁõ áÊÚÏíÉ ÝÚá äóÏúÚõæÇ áöÃóäøóåõ íóÊóÚóÏøóì ÈöÇáúÈóÇÁö¡ íõÞóÇáõ: ÏóÚóæúÊõåõ ÈößõäúíóÊöåö æóÊóÏóÇÚóæúÇ ÈöÔöÚóÇÑöåöãú.
æóÝóÇÆöÏóÉõ äÏÇÆåã ÈãÊÈæÚíåã ÇáÊøóÚúÌöíá ÈöÇáúãóÓóÑøóÉö áöÇÊøöÈóÇÚö ÇáúåõÏóÇÉö æóÈöÇáúãóÓóÇÁóÉö áöÇÊøöÈóÇÚö ÇáúÛõæóÇÉö¡ áöÃóäøóåõãú ÅöÐóÇ ÏóÚóæúÇ ÈöÐóáößó ÑóÃóæúÇ ãóÊúÈõæÚöíåöãú Ýöí ÇáúãóÞóÇãóÇÊö ÇáúãõäóÇÓöÈóÉö áóåõãú ÝóÚóáöãõæÇ ãóÕöíÑóåõãú.
æóÝõÑøöÚó Úóáóì åóÐóÇ Þóæúáõåõ: Ýóãóäú ÃõæÊöíó ßöÊÇÈóåõ Èöíóãöíäöåö ÊóÝúÑöíÚó ÇáÊøóÝúÕöíáö áöãóÇ ÃÌãáå Þóæúáå:
äóÏúÚõæÇ ßõáøó ÃõäÇÓò ÈöÅöãÇãöåöãú¡ Ãóí æóãöäó ÇáäøóÇÓö ãóäú íõÄúÊóì ßöÊóÇÈóåõ¡ Ãóíú ßöÊóÇÈó ÃóÚúãóÇáöåö Èöíóãöíäöåö.
æóÞóæúáõåõ: Ýóãóäú ÃõæÊöíó ÚóØúÝñ Úóáóì ãõÞóÏøóÑò íóÞúÊóÖöíåö Þóæúáå: äóÏúÚõæÇ ßõáøó ÃõäÇÓò ÈöÅöãÇãöåöãú Ãóíú ÝóíõÄúÊóæúäó ßõÊõÈóåõãú¡ Ãóíú ÕóÍóÇÆöÝó ÃóÚúãóÇáöåöãú.
æóÅöíÊóÇÁõ ÇáúßöÊóÇÈö ÈöÇáúíóãöíäö ÅöáúåóÇãõ ÕóÇÍöÈöåö Åöáóì ÊóäóÇæõáöåö ÈöÇáúíóãöíäö. æóÊöáúßó ÚóáóÇãóÉõ ÚöäóÇíóÉò ÈöÇáúãóÃúÎõæÐö¡ áöÃóäøó Çáúíóãöíäó íóÃúÎõÐõ ÈöåóÇ ãóäú íóÚúÒöãõ ÚóãóáðÇ ÚóÙöíãðÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: áóÃóÎóÐúäÇ ãöäúåõ ÈöÇáúíóãöíäö [ÇáÍÇÞÉ:
45] ¡
æóÞóÇáó ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ãóäú ÊóÕóÏøóÞó ÈöÕóÏóÞóÉò ãöäú ßóÓúÈò ØóíøöÈò- æóáóÇ íóÞúÈóáõ Çááøóåõ ÅöáøóÇ ØíÈÇ- ÊáÞÇåÇ ÇáÑÍãÇä Èöíóãöíäöåö æóßöáúÊóÇ íóÏóíúåö íóãöíäñ ... »
ÅöáóÎú¡ æóÞóÇáó ÇáÔøóãøóÇÎõ:(15/168)
ÅöÐóÇ ãóÇ ÑóÇíóÉñ ÑõÝöÚóÊú áöãóÌúÏò ... ÊóáóÞøóÇåóÇ ÚóÑóÇÈóÉõ ÈöÇáúíóãöíäö
æóÃóãøóÇ Ãóåúáõ ÇáÔøóÞóÇæóÉö ÝóíõÄúÊóæúäó ßõÊõÈóåõãú ÈöÔóãóÇÆöáöåöãú¡ ßóãóÇ Ýöí ÂíóÉö ÇáúÍóÇÞøóÉö [25] æóÃóãøóÇ ãóäú ÃõæÊöíó ßöÊÇÈóåõ ÈöÔöãÇáöåö ÝóíóÞõæáõ íóÇ áóíúÊóäöí áóãú ÃõæÊó ßöÊÇÈöíóåú.
æóÇáúÅöÊúíóÇäõ ÈöÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ÈóÚúÏó ÝóÇÁö ÌóæóÇÈö (ÃóãøóÇ) ¡ áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøóåõãú Ïæä ÛóíÑåã íÞÑÄæä ßöÊóÇÈóåõãú¡ áöÃóäøó Ýöí ÇØøöáóÇÚöåöãú Úóáóì ãóÇ Ýöíåö ãöäú ÝöÚúáö ÇáúÎóíúÑö æóÇáúÌóÒóÇÁö Úóáóíúåö ãóÓóÑøóÉð áóåõãú æóäóÚöíãðÇ ÈöÊóÐóßøõÑö
æóãóÚúÑöÝóÉö ËóæóÇÈöåö¡ æóÐóáößó ÔóÃúäõ ßõáøö ÕóÍöíÝóÉò ÊóÔúÊóãöáõ Úóáóì ãóÇ íóÓõÑøõ æóÚóáóì ÊóÐóßøõÑö ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáÕøóÇáöÍóÉö¡ ßóãóÇ íõØóÇáöÚõ ÇáúãóÑúÁõ ÃóÎúÈóÇÑó ÓóáóÇãóÉö ÃóÍöÈøóÇÆöåö æóÃóÕúÏöÞóÇÆöåö æóÑóÝóÇåóÉö ÍóÇáöåöãú¡ ÝóÊóæóÝøõÑõ ÇáÑøóÛúÈóÉö Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ÃóãúËóÇáö åóÐöåö ÇáúßõÊõÈö ÔöäúÔöäóÉñ ãóÚúÑõæÝóÉñ.
æóÃóãøóÇ ÇáúÝóÑöíÞõ ÇáúÂÎóÑõ ÝóÓóßóÊó Úóäú ÞöÑóÇÁóÉö ßöÊóÇÈöåöãú åõäóÇ. æóæóÑóÏó Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö æóßõáøó ÅöäÓÇäò ÃóáúÒóãúäÇåõ ØÇÆöÑóåõ Ýöí ÚõäõÞöåö æóäõÎúÑöÌõ áóåõ íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö ßöÊÇÈÇð íóáúÞÇåõ ãóäúÔõæÑÇð ÇÞúÑóÃú ßöÊÇÈóßó ßóÝì ÈöäóÝúÓößó Çáúíóæúãó Úóáóíúßó ÍóÓöíÈÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 13- 14] .
æóÇáÙøõáúãõ ãõÓúÊóÚúãóáñ åõäóÇ ÈöãóÚúäóì ÇáäøóÞúÕö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ßöáúÊóÇ ÇáúÌóäøóÊóíúäö ÂÊóÊú ÃõßõáóåÇ æóáóãú ÊóÙúáöãú ãöäúåõ ÔóíúÆÇð [ÇáúßóåúÝ: 33] ¡ áöÃóäøó ÛóÇáöÈó ÇáÙøõáúãö íóßõæäõ ÈöÇäúÊöÒóÇÚö ÈóÚúÖö ãóÇ ÚöäúÏó ÇáúãóÙúáõæãö ÝóáóÒöãóåõ ÇáäøõÞúÕóÇäõ ÝóÃõØúáöÞó Úóáóíúåö ãóÌóÇÒðÇ ãõÑúÓóáðÇ. æóíõÝúåóãõ ãöäú åóÐóÇ Ãóäøó ãóÇ íõÚúØóÇåõ ãöäó ÇáúÌóÒóÇÁö ãöãøóÇ íóÑúÛóÈõ ÇáäøóÇÓõ Ýöí ÇÒúÏöíóÇÏöåö.
æóÇáúÝóÊöíáõ: ÔöÈúåõ ÇáúÎóíúØö Êóßõæäõ Ýöí ÔóÞøö ÇáäøóæóÇÉö æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Èóáö Çááøóåõ íõÒóßøöí ãóäú íóÔÇÁõ æóáÇ íõÙúáóãõæäó ÝóÊöíáðÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [49] ¡ æóåõæó ãóËóáñ áöáÔøóíúÁö ÇáúÍóÞöíÑö ÇáÊøóÇÝöåö¡ Ãóíú áóÇ íóäúÞõÕõæäó ÔóíúÆðÇ æóáóæú ÞóáöíáðÇ ÌöÏøðÇ.
æóÚóØúÝõ æóãóäú ßÇäó Ýöí åÐöåö ÃóÚúãì ÚóØúÝõ ÇáúÞóÓöíãö Úóáóì ÞóÓöíãöåö Ýóåõæó ãä ÍóíøöÒö «ÃóãøóÇ» ÇáÊøóÝúÕöíáöíøóÉö¡ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóÃóãøóÇ ãä ßóÇäó Ýöí åóÐöåö ÃóÚúãóì¡ æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáúÞóÓöíãõ ÇáúãóÚúØõæÝõ Úóáóíúåö åõãú ãóäú ÃõæÊõæÇ ßöÊóÇÈóåõãú ÈöÇáúíóãöíäö Úõáöãó Ãóäøó ÇáúãóÚúØõæÝó ÈöÖöÏøö Ðóáößó íõÄúÊóì(15/169)
ßöÊóÇÈóåõ ÈöÇáÔøóãóÇáö ÝóÇÓúÊõÛúäöíó Úóäú ÐößúÑö Ðóáößó æóÃõÊöíó áóåõ ÈöÕöáóÉò ÃõÎúÑóì æóåöíó ßóæúäõåõ ÃóÚúãóì ÍõßúãðÇ ÂÎóÑó ãöäú ÃóÍúæóÇáöåö ÇáúÝóÙöíÚóÉö Ýöí Ðóáößó Çáúíóæúãö.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Èö åÐöåö Åöáóì ãóÚúáõæãò ãöäó ÇáúãóÞóÇãö æóåõæó ÇáÏøõäúíóÇ¡ æóáóåõ äóÙóÇÆöÑõ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÚóãóì Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÇáÖøóáóÇáóÉõ Ýöí ÇáÏøöíäö¡ ÃõØúáöÞó ÚóáóíúåóÇ ÇáúÚóãóì Úóáóì æóÌúåö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÚóãóì Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ãóÇ íóäúÔóÃõ Úóäö ÇáúÚóãóì ãöäó ÇáúÍóíúÑóÉö æóÇÖúØöÑóÇÈö ÇáúÈóÇáö¡ ÝóÇáúÃóÚúãóì ÃóíúÖðÇ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöãõÔóÇÈöåö ÇáúÃóÚúãóì ÈöÅöÍúÏóì ÇáúÚóáóÇÞóÊóíúäö.
æóæóÕúÝõ ÃóÚúãì Ýöí ÇáúãóÑøóÊóíúäö ãõÑóÇÏñ Èöåö ãõÌóÑøóÏõ ÇáúæóÕúÝö áóÇ ÇáÊøóÝúÖöíáõ. æóáóãøóÇ ßóÇäó æóÌúåõ ÇáÔøóÈóåö Ýöí ÃóÍúæóÇáö ÇáúßóÇÝöÑö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÃóÞúæóì ãöäúåõ Ýöí ÍóÇáöåö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÃõÔöíÑó Åöáóì ÔöÏøóÉö Êöáúßó ÇáúÍóÇáóÉö ÈöÞóæúáöåö: æóÃóÖóáøõ ÓóÈöíáðÇ ÇáúÞóÇÆöãö ãóÞóÇãó ÕöíÛóÉö ÇáÊøóÝúÖöíáö Ýöí ÇáúÚóãóì áößóæúäö æóÕúÝö (ÃóÚúãóì) ÛóíúÑó ÞóÇÈöáò áöÃóäú íõÕóÇÛó ÈöÕöíÛóÉö ÇáÊøóÝúÖöíáö áöÃóäøóåõ ÌóÇÁó ÈöÕöíÛóÉö ÇáÊøóÝúÖöíáö Ýöí ÍóÇáö ÇáúæóÕúÝö.
æóÚóÏóáó Úóäú áóÝúÙö (ÃóÔóÏøó) æóäóÍúæöåö ãóÇ íõÊóæóÓøóáõ Èöåö Åöáóì ÇáÊøóÝúÖöíáö ÚöäúÏó ÊóÚóÐøõÑö ÇÔúÊöÞóÇÞö ÕöíÛóÉö
(ÃóÝúÚóáó) áöíóÊóÃóÊøóì ÐößúÑõ ÇáÓøóÈöíáö¡ áöãóÇ Ýöí ÇáÖøóáóÇáö Úóäö ÇáÓøóÈöíáö ãöäú ÊóãúËöíáö ÍóÇáö ÇáúÚóãóì æóÅöíÖóÇÍöåö¡ áöÃóäøó ÖóáóÇáó ÝóÇÞöÏö ÇáúÈóÕóÑö Úóäö ÇáØøóÑöíÞ Ýöí ÍóÇá ÇáÓøóíúÑõ ÃóÔóÏøó æóÞúÚðÇ Ýöí ÇáúÅöÖúÑóÇÑö ãöäúåõ æóåõæó ÞóÇÈöÚñ ÈöãóßóÇäöåö¡ ÝóÚóÏóáó Úóäö ÇááøóÝúÙö ÇáúæóÌöíÒö Åöáóì ÇáÊøóÑúßöíÈö ÇáúãõØúäöÈö áöãóÇ Ýöí ÇáúÅöØúäóÇÈö ãöäú ÊóãúËöíáö ÇáúÍóÇáö æóÅöíÖóÇÍöåö æóÅöÝúÙóÇÚöåö æóåõæó ÅöØúäóÇÈñ ÈóÏöíÚñ. æóÞóÏú ÃõÝöíÏó ÈöÐóáößó Ãóäøó ÚóãóÇåõ Ýöí ÇáÏøóÇÑóíúäö Úóãóì ÖóáóÇáò Úóäö ÇáÓøóÈöíáö ÇáúãõæóÕøöáö. æóãóÚúäóì ÇáúãõÝóÇÖóáóÉö ÑóÇÌöÚñ Åöáóì ãõÝóÇÖóáóÉö ÅöÍúÏóì ÍóÇáóÊóíúåö Úóáóì ÇáúÃõÎúÑóì Ýöí ÇáÖøóáóÇáö æóÃóËóÑöåö áóÇ Åöáóì ÍóÇáö ÛóíúÑöåö. ÝóÇáúãóÚúäóì: æóÃóÖóáøõ ÓóÈöíáðÇ ãöäúåõ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ.
æóæóÌúåõ ßóæúäö ÖóáóÇáöåö Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÃóÔóÏøó Ãóäøó ÖóáóÇáóåõ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ßóÇäó Ýöí ãõßúäóÊöåö Ãóäú íóäúÌõæó ãöäúåõ ÈöØóáóÈö ãóÇ íõÑúÔöÏõåõ Åöáóì ÇáÓøóÈöíáö ÇáúãõæÕöáõ ãöäú åóÏúíö ÇáÑøóÓõæáö æóÇáúÞõÑúÂäö ãóÚó ßóæúäöåö ÎóáöíøðÇ Úóäú áóÍóÇÞö ÇáúÃóáóãö Èöåö¡ æóÃóãøóÇ ÖóáóÇáõåõ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö Ýóåõæó ÖóáóÇáñ áóÇ ÎóáóÇÕó ãöäúåõ æóåõæó ãõÞóÇÑöäñ áöáúÚóÐóÇÈö ÇáÏøóÇÆöãö¡ ÝóáóÇ ÌóÑóãó ßóÇäó ÖóáóÇáõåõ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÃóÏúÎóáó Ýöí ÍóÞöíÞóÉö ÇáÖáÇá æãÇåíÊå.(15/170)
æóÅöäú ßóÇÏõæÇ áóíóÝúÊöäõæäóßó Úóäö ÇáøóÐöí ÃóæúÍóíúäóÇ Åöáóíúßó áöÊóÝúÊóÑöíó ÚóáóíúäóÇ ÛóíúÑóåõ æóÅöÐðÇ áóÇÊøóÎóÐõæßó ÎóáöíáðÇ (73)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 73]
æóÅöäú ßÇÏõæÇ áóíóÝúÊöäõæäóßó Úóäö ÇáøóÐöí ÃóæúÍóíúäÇ Åöáóíúßó áöÊóÝúÊóÑöíó ÚóáóíúäÇ ÛóíúÑóåõ æóÅöÐÇð áÇÊøóÎóÐõæßó ÎóáöíáÇð (73)
ÍößóÇíóÉõ Ýóäøò ãöäú ÃóÝóÇäöíäö ÖóáóÇáöåöãú æóÚóãóÇåõãú Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ¡ ÝóÇáúÌõãúáóÉõ ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóãóäú ßÇäó Ýöí åÐöåö ÃóÚúãì Ýóåõæó Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÃóÚúãì [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 72] ¡ æóåõæó ÇäúÊöÞóÇáñ ãöäú æóÕúÝö ÍóÇáöåöãú æóÅöÈúØóÇáö ãóÞóÇáöåöãú Ýöí ÊóßúÐöíÈ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Åöáóì ÐößúÑö ÍóÇáò ÂÎóÑó ãöäú ÍóÇáö ãõÚóÇÑóÖóÊöåöãú æóÅöÚúÑóÇÖöåöãú¡ æóåöíó ÍóÇáõ ØóãóÚöåöãú Ýöí Ãóäú íÓÊäÒáæÇ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóäú íóÞõæáó ÞóæúáðÇ Ýöíåö ÍõÓúäõ ÐößúÑò áóÂáöåóÊöåöãú áöíóÊóäóÇÒóáõæÇ Åöáóì ãõÕóÇáóÍóÊöåö æóãõæóÇÝóÞóÊöåö ÅöÐóÇ æóÇÝóÞóåõãú Ýöí ÈóÚúÖö ãóÇ ÓóÃóáõæåõ.
æóÖóãóÇÆöÑõ ÇáúÛóíúÈóÉö ãõÑóÇÏñ ãöäúåóÇ ßõÝøóÇÑõ ÞõÑóíúÔ¡ Ãóí ãÊæáæÇ ÊóÏúÈöíÑö ÃõãõæÑöåöãú.
æóÛóíúÑõ ÇáúÃõÓúáõæÈö ãöäú ÎöØóÇÈöåöãú Ýöí ÂíóÇÊö ÑóÈøõßõãõ ÇáøóÐöí íõÒúÌöí áóßõãõ ÇáúÝõáúßó Ýöí ÇáúÈóÍúÑö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 66] Åöáóì ÇáúÅöÞúÈóÇáö Úóáóì ÎØÇÈ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÊóÛóíøõÑö ÇáúãóÞóÇãö ãöäú ãóÞóÇãö ÇÓúÊöÏúáóÇáò Åöáóì ãóÞóÇãö ÇãúÊöäóÇäò.
æóÇáúÝóÊúäõ æóÇáúÝõÊõæäõ: ãõÚóÇãóáóÉñ íóáúÍóÞõ ãöäúåóÇ ÖõÑøõ æóÇÖúØöÑóÇÈõ ÇáäøóÝúÓö Ýöí ÃóäúæóÇÚò ãöäó ÇáúãõÚóÇãóáóÉö íóÚúÓõÑõ ÏóÝúÚõåóÇ¡ ãöäú ÊóÛóáøõÈò Úóáóì ÇáúÞõæøóÉö æóÚóáóì ÇáúÝößúÑö¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇáúÝöÊúäóÉõ ÃóÔóÏøõ ãöäó ÇáúÞóÊúáö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉ [191] .
æÚÏí áóíóÝúÊöäõæäóßó ÈöÍóÑúÝö (Úóäú) áöÊóÖúãöíäöåö ãóÚúäóì ÝöÚúáò ßóÇäó ÇáúÝóÊúäõ áöÃóÌúáöåö¡ æóåõæó ãóÇ Ýöíåö
ãóÚúäóì (íóÕúÑöÝõæäóßó) .
æóÇáøóÐöí ÃõæÍöíó Åöáóíúåö åõæó ÇáúÞõÑúÂäõ.
åóÐóÇ åõæó ÇáúæóÌúåõ Ýöí ÊóÝúÓöíÑö ÇáúÂíóÉö ÈöãóÇ ÊõÚúØöíåö ãóÚóÇäöí ÊóÑóÇßöíÈöåóÇ ãóÚó ãõáóÇÍóÙóÉö ãóÇ ÊóÞúÊóÖöíåö ÃóÏöáøóÉõ ÚÕãóÉ ÇáÑøóÓõæá Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãöäú Ãóäú ÊóÊóØóÑøóÞó Åöáóíúåö ÎóæóÇØöÑõ ÅöÌóÇÈóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó áöãóÇ íóØúãóÚõæäó.(15/171)
æóáöáúãõÝóÓøöÑöíäó ÈöÖúÚóÉõ ãóÍóÇãöáó ÃõÎúÑóì áöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÇÓúÊóÞúÕóÇåóÇ ÇáúÞõÑúØõÈöíøõ¡ ÝóãöäúåóÇ ãóÇ áóíúÓó áóåõ ÍóÙøñ ãöäó ÇáúÞóÈõæáö áöæóåóäö ÓóäóÏöåö æóÚóÏóãö ÇäúØöÈóÇÞöåö Úóáóì ãóÚóÇäöí ÇáúÂíóÉö¡ æóãöäúåóÇ ãóÇ åõæó ÖóÚöíÝõ ÇáÓøóäóÏö æóÊóÊóÍóãøóáõåõ ÇáúÂíóÉõ ÈöÊóßóáøõÝò. æóãóÑúÌöÚõ Ðóáößó Åöáóì Ãóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÑÇæÏæÇ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäú áóÇ íõÓóæøöíóåõãú ãóÚó ãóäú íóÚõÏøõæäóåõãú ãõäúÍóØøöíäó Úóäúåõãú ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáúãõÓúÊóÖúÚóÝöíäó ÚöäúÏóåõãú ãöËúáö: ÈöáóÇáò¡ æóÚóãøóÇÑö Èúäö íóÇÓöÑò¡ æóÎóÈøóÇÈò¡ æóÕõåóíúÈò¡ æóÃóäøóåõãú æóÚóÏõæÇ ÇáäøóÈöíÁó Åöäú åõæó ÝóÚóáó Ðóáößó ÈöÃóäú íóÌúáöÓõæÇ Åöáóíúåö æóíóÓúÊóãöÚõæÇ ÇáúÞõÑúÂäó Íöíä áóÇ íóßõæäõ Ýöíåö ÊóäúÞöíÕõ ÂáöåóÊöåöãú¡ æóÃóäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö åóãøó ÈöÃóäú íõÙúåöÑó áóåõãú ÈóÚúÖó Çááøöíäö ÑóÛúÈóÉð Ýöí ÅöÞúÈóÇáöåöãú Úóáóì ÓóãóÇÚö ÇáúÞõÑúÂäö áóÚóáøóåõãú íóåúÊóÏõæäó¡ Ýóíóßõæäõ ÇáúãõÑóÇÏõ ãöäó ÇáøóÐöí ÃóæúÍóíúäÇ Åöáóíúßó ÈóÚúÖó ÇáøóÐöí ÃóæúÍóíúäóÇ Åöáóíúßó¡ æóåõæó ãóÇ Ýöíåö ÝóÖúáõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ãöËúáõ Þóæúáöåö: æóáÇ ÊóØúÑõÏö ÇáøóÐöíäó íóÏúÚõæäó ÑóÈøóåõãú ÈöÇáúÛóÏÇÉö æóÇáúÚóÔöíøö ÇáúÂíóÉ [ÇáúÃóäúÚóÇã: 52] ¡ Ãóæú ãóÇ Ýöíåö ÊäÞíÕ ÇáúÃóÕúäóÇãö.
æóÓöãóÇÊõ ÇáÊøóÎóÑøõÕö æóÖöíÞö ÇáúÚóØóäö Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÂíóÉö ÈöÍóÇÞøö ÃóáúÝóÇÙöåóÇ ÈóÇÏöíóÉñ Úóáóì ÌóãöíÚö åóÇÊöåö ÇáúÃóÎúÈóÇÑö. æóÅöÐú ÞóÏú ãõáöÆóÊú ÈöåóÇ ßõÊõÈõ ÇáÊøóÝúÓöíÑö áóãú íóßõäú ÈõÏøñ ãöäú ÊóÃúæöíáö ÇáúÂíóÉö ÈöÃóãúËóáö ãóÇ íõäóÇÓöÈõ Êöáúßó ÇáúÃóÎúÈóÇÑó áöÆóáøóÇ Êóßõæäó ÝöÊúäóÉð áöáäøóÇÙöÑöíäó ÝóäóÞõæáõ:
Åöäøó ÑóÛúÈóÉ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÇÞúÊöÑóÇÈöåöãú ãöäó ÇáúÅöÓúáóÇãö æóÝöí ÊóÃúãöíäö ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ ÃóÌóÇáóÊú Ýöí ÎóÇØöÑöåö Ãóäú íõÌöíÈóåõãú Åöáóì ÈóÚúÖö ãóÇ ÏóÚóæúåõ Åöáóíúåö ãöãøóÇ íóÑúÌöÚõ Åöáóì ÊóÎúÝöíÝö ÇáúÅöÛúáóÇÙö Úóáóíúåöãú Ãóæú ÅöäúÙóÇÑöåöãú Ãóæú ÅöÑúÖóÇÁö ÈóÚúÖö ÃóÕúÍóÇÈöåö ÈöÇáÊøóÎóáøöí Úóäú ãóÌúáöÓöåö Íöíäó íóÍúÖõÑõåõ ÕóäóÇÏöíÏõ ÇáúãõÔúÑößöíäó æóåõæó íóÚúáóãõ Ãóäøóåõãú íõäúÊóÏóÈõæäó Åöáóì Ðóáößó áöãóÕúáóÍóÉö ÇáÏøöíäö Ãóæú äóÍúæö Ðóáößó ãöãøóÇ Ýöíåö ãóÕúáóÍóÉñ áöäóÔúÑö ÇáÏøöíäö¡ æóáóíúÓó Ýöíåö ÝóæóÇÊõ ÔóíúÁò Úóáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ Ãóíú ßóÇÏõæÇ íóÕúÑöÝõæäóßó Úóäú ÈóÚúÖö ãóÇ ÃóæúÍóíúäóÇåõ Åöáóíúßó ãöãøóÇ åõæó ãõÎóÇáöÝñ áãÇ ÓóÃóáõæåõ.
ÝÇáãæÕæá Ýöí Þóæúáöåö: ÇáøóÐöí ÃóæúÍóíúäÇ Åöáóíúßó áöáúÚóåúÏö áöãóÇ åõæó ãóÚúáõæãñ ÚöäúÏ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÍóÓóÈö ãóÇ ÓóÃóáóåõ ÇáúãõÔúÑößõæäó ãöäú ãõÎóÇáóÝóÊöåö. ÝóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ãóÓõæÞóÉñ ãóÓóÇÞó Çáúãóäøö Úóáóì ÇáäøóÈöíÁö ÈöÚöÕúãóÉö Çááøóåö ÅöíøóÇåõ ãöäó ÇáúÎóØóÃö Ýöí ÇáöÇÌúÊöåóÇÏö¡ æóãóÓóÇÞõ ÅöÙúåóÇÑö ãöáóáö ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäú ÃóãúÑö ÇáÏøóÚúæóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãöíøóÉö æóÊóÎóæøõÝöåöãú ãöäú ÚóæóÇÞöÈöåóÇ¡ æóÝöí Ðóáößó ÊóËúÈöíÊñ áöáäøóÈöíÁö æóáöáúãõÄúãöäöíäó æóÊóÃúíöíÓñ áöáúãõÔúÑößöíäó ÈöÃóäøó Ðóáößó áóäú
íóßõæäó.(15/172)
æóÞóæúáõåõ: áöÊóÝúÊóÑöíó ÚóáóíúäÇ ÛóíúÑóåõ ãõÊóÚóáÞ È áóíóÝúÊöäõæäóßó¡ æóÇááøóÇãõ áöáúÚöáøóÉö¡ Ãóíú íóÝúÚóáõæäó Ðóáößó ÅöÖúãóÇÑðÇ ãöäúåõãú æóØóãóÚðÇ Ýöí Ãóäú íóÝúÊóÑöíó ÚóáóíúäóÇ ÛóíúÑóåõ¡ Ãóíú ÛóíúÑó ãóÇ ÃõæÍöíó Åöáóíúßó. æóåóÐóÇ ØóãóÚñ ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó Ãóäú íóÓúÊóÏúÑöÌõæÇ ÇáäøóÈöíÁó ãöäú ÓõÄóÇáò Åöáóì ÂÎóÑó¡ Ýóåõæó ÑóÇÌöÚñ Åöáóì äöíøóÇÊöåöãú. æóáóíúÓó Ýöí ÇáúßóáóÇãö ãóÇ íóÞúÊóÖöí Ãóä ÇáäÈíÁ- Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉ æóÇáÓøóáóÇã- åóãøó ÈöÐóáößó ßóãóÇ Ýóåöãóåõ ÈóÚúÖõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó¡ ÅöÐú áóÇãõ ÇáÊøóÚúáöíáö áóÇ ÊóÞúÊóÖöí ÃóßúËóÑó ãöäú ÛóÑóÖö ÝóÇÚöáö ÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÚóáøóáö æóáóÇ ÊóÞúÊóÖöí ÛóÑóÖó ÇáúãóÝúÚõæáö æóáóÇ Úöáúãóåõ.
æó (Åöäøó) ãöäú Þóæúáöåö: æóÅöäú ßÇÏõæÇ áóíóÝúÊöäõæäóßó ãõÎóÝøóÝóÉñ ãöäú (Åöäøó) ÇáúãõÔóÏøóÏóÉö æóÇÓúãõåóÇ ÖóãöíÑõ ÔóÃúäò ãóÍúÐõæÝñ¡ æóÇááøóÇãõ Ýöí áóíóÝúÊöäõæäóßó åöíó ÇááøóÇãõ ÇáúÝóÇÑöÞóÉõ Èóíúäó (Åöäú) ÇáúãõÎóÝøóÝóÉö ãöäó ÇáËøóÞöíáóÉö æóÈóíúäó (Åöäú) ÇáäøóÇÝöíóÉö ÝóáóÇ ÊóÞúÊóÖöí ÊóÃúßöíÏðÇ áöáúÌõãúáóÉö.
æóÌõãúáóÉõ æóÅöÐÇð áóÇÊøóÎóÐõæßó ÎóáöíáðÇ ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÅöäú ßÇÏõæÇ áóíóÝúÊöäõæäóßó. æ (ÅöÐÇ) ÍóÑúÝõ ÌóÒóÇÁò æóÇáäøõæäõ ÇáøóÊöí ÈöÂÎöÑöåóÇ äõæäõ ßóáöãóÉò æóáóíúÓóÊú Êóäúæöíäó Êóãúßöíäò ÝóÊóßõæäõ ÌóÒóÇÁ áÝÚá áóíóÝúÊöäõæäóßó ÈöãóÇ ãóÚóåõ ãöäó ÇáúãõÊóÚóáøöÞóÇÊö ãõÞúÍóãðÇ Èóíúäó ÇáúãõÊóÚóÇØöÝóíúäö áöÊóÕöíÑó æóÇæõ ÇáúÚóØúÝö ãóÚó (ÅöÐðÇ) ãõÝöíÏóÉð ãóÚúäóì ÝóÇÁö ÇáÊøóÝúÑöíÚö.
æóæóÌúåõ ÚóØúÝöåóÇ ÈöÇáúæóÇæö Ïõæäó ÇáöÇÞúÊöÕóÇÑö Úóáóì ÍóÑúÝö ÇáúÌóÒóÇÁö áöÃóäøóåõ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ßóæúäöåö ãöäú ÃóÍúæóÇáöåöãõ ÇáøóÊöí ÍóÇæóÑõæÇ ÇáäÈíÁ- Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉ æóÇáÓøóáóÇã- ÝöíåóÇ æÃáÍæÇ Úóáóíúåö ÝóäóÇÓóÈó Ãóäú íõÚúØóÝó Úóáóì ÌõãúáóÉö ÃóÍúæóÇáöåöãú. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Ýóáóæú ÕóÑóÝõæßó Úóäú ÈóÚúÖö ãóÇ ÃóæúÍóíäóÇ Åöáóíúß áóÇ ÊÎÐæß ÎóáöíáðÇ. æóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö: áóÇÊøóÎóÐõæßó ÇááøóÇãõ ÇáúãõæóØøöÆóÉõ áöáúÞóÓóãö áöÃóäøó ÇáúßóáóÇãó Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö ÇáÔøóÑúØö¡ æóåõæó áóæú ÕóÑóÝõæßó Úóäú ÇáøóÐöí ÃóæúÍóíäóÇ Åöáóíúß áóÇ ÊÎÐæß ÎóáöíáðÇ.
æóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö: áóÇÊøóÎóÐõæßó áóÇãõ ÌóæóÇÈö (áóæú) ÅöÐú ßóÇäó ÝöÚúáðÇ ãóÇÖöíðÇ ãõËúÈóÊðÇ.
æóÇáúÎóáöíáõ: ÇáÕøóÏöíÞõ. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇÊøóÎóÐó Çááøóåõ ÅöÈúÑÇåöíãó ÎóáöíáðÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö(15/173)
æóáóæúáóÇ Ãóäú ËóÈøóÊúäóÇßó áóÞóÏú ßöÏúÊó ÊóÑúßóäõ Åöáóíúåöãú ÔóíúÆðÇ ÞóáöíáðÇ (74) ÅöÐðÇ áóÃóÐóÞúäóÇßó ÖöÚúÝó ÇáúÍóíóÇÉö æóÖöÚúÝó ÇáúãóãóÇÊö Ëõãøó áóÇ ÊóÌöÏõ áóßó ÚóáóíúäóÇ äóÕöíÑðÇ (75)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÇáúÂíóÇÊ 74 Åöáóì 75]
æóáóæúáÇ Ãóäú ËóÈøóÊúäÇßó áóÞóÏú ßöÏúÊó ÊóÑúßóäõ Åöáóíúåöãú ÔóíúÆÇð ÞóáöíáÇð (74) ÅöÐÇð áóÃóÐóÞúäÇßó ÖöÚúÝó ÇáúÍóíÇÉö æóÖöÚúÝó ÇáúãóãÇÊö Ëõãøó áóÇ ÊóÌöÏõ áóßó ÚóáóíúäÇ äóÕöíÑÇð (75)
íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó åóÐóÇ ßóáóÇãðÇ ãõÓúÊóÞöáøðÇ ÛóíúÑó ãõÊøóÕöáò ÈöÞóæúáöåö: æóÅöäú ßÇÏõæÇ áóíóÝúÊöäõæäóßó
[ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 73] ÈöäóÇÁð Úóáóì ãóÇ äóÍóæúäóÇåõ Ýöí ÊóÝúÓöíÑö ÇáúÂíóÉö ÇáÓøóÇÈöÞóÉö. æóåóÐöåö ãöäøóÉñ ÃõÎúÑóì æóãóÞóÇãñ ÂÎóÑõ ãöäú ãóÞóÇãö ÑóÓõæá Çááå Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÊöÌóÇåó ÇáúãõÔúÑößöíäó. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãöäú ÊóßúãöáóÉö ãóÇ ÞóÈúáóåõ Ýóíóßõæäõ ÇáÑøõßõæäõ Åöáóíúåöãú ÑõßõæäðÇ ÝöíãóÇ ÓóÃóáõæåõ ãöäúåõ Úóáóì äóÍúæö ãóÇ ÓóÇÞóåõ ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó ãöäó ÇáúÃóÎúÈóÇÑö ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉö.
æó (áóæúáóÇ) ÍóÑúÝõ ÇãúÊöäóÇÚò áöæõÌõæÏò¡ Ãóíú íóÞúÊóÖöí ÇãúÊöäóÇÚðÇ áöæõÌõæÏò¡ Ãóíú íóÞúÊóÖöí ÇãúÊöäóÇÚó ÌóæóÇÈöåö áöæõÌõæÏö ÔóÑúØöåö¡ Ãóíú ÈöÓóÈóÈö æõÌõæÏö ÔóÑúØöåö.
æóÇáÊøóËúÈöíÊõ: ÌóÚúáõ ÇáÔøóíúÁö ËóÇÈöÊðÇ¡ Ãóíú ãõÊóãóßøöäðÇ ãöäú ãóßóÇäöåö ÛóíúÑó ãõÞóáúÞóáò æóáóÇ ãóÞúáõæÚò¡ æóåõæó ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáúÈóÞóÇÁö Úóáóì ÍóÇáöåö ÛóíúÑõ ãõÊóÛóíøöÑò. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÊóËúÈöíÊÇð ãöäú ÃóäúÝõÓöåöãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [265] .
æóÚõÏøöíó ÇáÊøóËúÈöíÊõ Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáäøóÈöíÁö ÇáÏøóÇáøö Úóáóì ÐóÇÊöåö. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÊóËúÈöíÊõ Ýóåúãöåö æóÑóÃúíöåö¡ æóåóÐóÇ ãöäó ÇáúÍõßúãö Úóáóì ÇáÐøóÇÊö. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈóÚúÖõ ÃóÍúæóÇáöåóÇ ÈöÍóÓóÈö ÏóáóÇáóÉö ÇáúãóÞóÇãö¡ ãöËúáõ ÍõÑøöãóÊú Úóáóíúßõãú ÃõãøóåÇÊõßõãú [ÇáäøöÓóÇÁ: 23] . ÝóÇáúãóÚúäóì: æóáóæúáóÇ Ãóäú ËóÈøóÊúäóÇ ÑóÃúíóßó ÝóÃóÞúÑóÑúäóÇåõ Úóáóì ãóÇ ßóÇäó Úóáóíúåö Ýöí ãõÚóÇãóáóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó áóÞóÇÑóÈúÊó Ãóäú ÊóÑúßóäó Åöáóíúåöãú.
æóÇááøóÇãõ Ýöí áóÞóÏú ßöÏúÊó ÊóÑúßóäõ Åöáóíúåöãú íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó áóÇãó ÌóæóÇÈö (áóæúáóÇ) ¡ æóåöíó ãõáóÇÒöãóÉñ áöÌóæóÇÈöåóÇ áöÊóÍúÞöíÞö ÇáÑøóÈúØö Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ÇáÔøóÑúØö.
æóÇáúãóÚúäóì Úóáóì ÇáúæóÌúåö ÇáúÃóæøóáö Ýöí ãóæúÞöÚö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö: Ãóäøó ÇáÑøõßõæäó ãõÌúãóáñ Ýöí ÃóÔúíóÇÁó åöíó ãóÙöäøóÉõ ÇáÑøõßõæäö æóáóßöäøó ÇáÑøõßõæäó ãõäúÊóÝò ãöäú ÃóÕúáöåö áöÃóÌúáö ÇáÊøóËúÈöíÊö ÈöÇáúÚöÕúãóÉö ßóãóÇ(15/174)
ÇäúÊóÝóì Ãóäú íóÝúÊöäóåõ ÇáúãõÔúÑößõæäó Úóäö ÇáøóÐöí ÃõæÍöíó Åöáóíúåö ÈöÕóÑúÝö Çááøóåö ÅöíøóÇåõãú Úóäú ÊóäúÝöíÐö ÝöÊúäóÊöåöãú.
æóÇáúãóÚúäóì Úóáóì ÇáúæóÌúåö ÇáËøóÇäöí: æóáóæúáóÇ Ãóäú ÚóÕóãúäóÇßó ãöäó ÇáúÎóØóÃö Ýöí ÇáöÇÌúÊöåóÇÏö æóÃóÑóíúäóÇßó Ãóäøó ãóÕúáóÍóÉó ÇáÔøöÏøóÉö Ýöí ÇáÏøöíäö æóÇáÊøóäúæöíåö ÈöÃóÊúÈóÇÚöåö¡ æóáóæú ßóÇäõæÇ ãöäú ÖõÚóÝóÇÁö Ãóåúáö ÇáÏøõäúíóÇ¡ áóÇ ÊõÚóÇÑöÖõåóÇ ãóÕúáóÍóÉõ ÊóÃúáöíÝö ÞõáõæÈö ÇáúãõÔúÑößöíäó¡ æóáóæú ßóÇäó ÇáúãõÓúáöãõæäó ÑóÇÖöíäó ÈöÇáúÛóÖóÇÖóÉö ãöäú ÃóäúÝõÓöåöãö ÇÓúÊöÆúáóÇÝðÇ áöáúãõÔúÑößöíäó¡ ÝóÅöäøó ÅöÙúåóÇÑó ÇáúåóæóÇÏóÉö Ýöí ÃóãúÑö ÇáÏøöíäö ÊõØúãöÚõ ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ÇáÊøóÑóÞøöí Åöáóì ÓõÄóÇáö ãóÇ åõæó ÃóÈúÚóÏõ ãóÏðì ãöãøóÇ ÓóÃóáõæåõ¡ ÝóãóÕúáóÍóÉõ ãõáóÇÒóãóÉö ãóæúÞöÝö ÇáúÍóÒúãö ãóÚóåõãú ÃóÑúÌóÍõ ãöäú ãóÕúáóÍóÉö ãõáóÇíóäóÊöåöãú æóãõæóÇÝóÞóÊöåöãú¡ Ãóíú ÝóáóÇ ÝóÇÆöÏóÉó ãöäú Ðóáößó. æóáóæúáóÇ Ðóáößó ßõáøõåõ áóÞóÏú ßöÏúÊó ÊóÑúßóäõ Åöáóíúåöãú ÞóáöíáðÇ¡ Ãóíú Êóãöíáõ Åöáóíúåöãú¡ Ãóíú ÊóæóÚøóÏúÊóåõãú ÈöÇáúÅöÌóÇÈóÉö Åöáóì ÈóÚúÖö ãóÇ ÓóÃóáõæßó ÇÓúÊöäóÇÏðÇ áöÏóáöíáö ãóÕúáóÍóÉò ãóÑúÌõæÍóÉò æóÇÖöÍóÉò æóÛóÝúáóÉð Úóäú ãóÕúáóÍóÉò ÑóÇÌöÍóÉò ÎóÝöíøóÉò ÇÛúÊöÑóÇÑðÇ ÈöÎöÝøóÉö ÈóÚúÖö ãóÇ ÓóÃóáõæåõ Ýöí ÌóÇäöÈö ÚöÙóãö ãóÇ æóÚóÏõæÇ Èöåö ãöäú ÅöíãóÇäöåöãú.
æóÇáÑøõßõæäõ: Çáúãóíúáõ ÈöÇáÑøõßúäö¡ Ãóíú ÈöÇáúÌóÇäöÈö ãöäó ÇáúÌóÓóÏö æóÇÓúÊõÚúãöáó Ýöí ÇáúãõæóÇÝóÞóÉö ÈöÚóáóÇÞóÉö ÇáúÞõÑúÈö. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö: æóáÇ ÊóÑúßóäõæÇ Åöáóì ÇáøóÐöíäó ÙóáóãõæÇ Ýöí ÓõæÑóÉö åõæÏò [113] ¡ ßóãóÇ ÇÓúÊõÚúãöáó ÖöÏøõåõ Ýöí ÇáúãõÎóÇáóÝóÉö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöÐÇ ÃóäúÚóãúäÇ Úóáóì ÇáúÅöäúÓÇäö ÃóÚúÑóÖó æóäóÃì ÈöÌÇäöÈöåö Ýöí åóÐöå ÇáÓøõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ [83] .
æóÇäúÊóÕóÈó ÔóíúÆÇð Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáúãõØúáóÞö áö ÊóÑúßóäõ¡ Ãóíú ÔóíúÆðÇ ãöäó ÇáÑøõßõæäö. æóæóÌúåõ ÇáúÚõÏõæáö Úóäú ãóÕúÏóÑö ÊóÑúßóäõ ØóáóÈõ ÇáúÎöÝøóÉö áöÃóäøó ãóÕúÏóÑó ÊóÑúßóäõ æóåõæó ÇáÑøõßõæäõ Ýöíåö ËöÞóáñ ÝóÊóÑúßõåõ ÃóÝúÕóÍõ¡ æóÅöäøóãóÇ áóãú íóÞúÊóÕöÑú Úóáóì ÞóáöíáðÇ áöÃóäøó ÊóäúßöíÑó ÔóíúÆÇð ãõÝöíÏñ ÇáÊøóÞúáöíáó¡ ÝóßóÇäó Ýöí ÐößúÑöåö ÊóåúíöÆóÉñ áöÊóæúßöíÏö ãóÚúäóì ÇáÊøóÞúáöíáö¡ ÝóÅöäøó ßóáöãóÉó (ÔóíúÁò) áÊæÛáåÇ Ýöí ÅöÈúåóÇã ÌöäúÓö ãóÇ ÊõÖóÇÝõ Åöáóíúåö Ãóæú ÌöäúÓö ÇáúãóæúÌõæÏö ãõØúáóÞðÇ ãõÝöíÏóÉñ áöáÊøóÞúáöíáö ÛóÇáöÈðÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóáÇ ÊóÃúÎõÐõæÇ ãöäúåõ ÔóíúÆÇð [ÇáäøöÓóÇÁ: 20] .
æó (ÅöÐóäú) ÇáËøóÇäöíóÉõ ÌóÒóÇÁñ áö ßöÏúÊó ÊóÑúßóäõ¡ æóáößóæúäöåóÇ ÌóÒóÇÁð ÝõÕöáóÊú Úóäö ÇáúÚóØúÝö ÅöÐú áóÇ ãõÞúÊóÖóì áóåõ. ÝÑßæä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Åöáóíúåöãú ÛóíúÑõ(15/175)
æóÇÞöÚò æóáóÇ ãõÞóÇÑöÈò ÇáúæõÞõæÚó áöÃóäøó ÇáúÂíóÉó ÞóÏú äóÝóÊúåõ ÈöÃóÑúÈóÚóÉö ÃõãõæÑò¡ æóåöíó: (áóæúáóÇ) ÇáöÇãúÊöäóÇÚöíøóÉõ. æóÝöÚúáõ ÇáúãõÞóÇÑóÈóÉö ÇáúãõÞúÊóÖöí Ãóäøóåõ ãóÇ ßóÇäó íóÞóÚõ ÇáÑøõßõæäõ æóáóßöäú íóÞóÚõ ÇáöÇÞúÊöÑóÇÈõ ãöäúåõ¡ æóÇáÊøóÍúÞöíÑõ ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏõ ãöäú ÔóíúÆÇð¡ æóÇáÊøóÞúáöíáõ ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏõ ãöäú ÞóáöíáðÇ.
Ãóíú áóæúáóÇ ÅöÝúåóÇãõäóÇ ÅöíøóÇßó æóÌúåó ÇáúÍóÞøö áóÎóÔöíó Ãóäú ÊóÞúÊóÑöÈó ãöäú Ñõßõæäò ÖóÚöíÝò Þóáöíáò æóáóßöäøó Ðóáößó áóãú íóÞóÚú. æóÏóÎóáóÊú (ÞóÏú) Ýöí ÍóíøöÒö ÇáöÇãúÊöäóÇÚö ÝóÃóÕúÈóÍó ÊóÍúÞöíÞõåóÇ ãóÚúÏõæãðÇ¡ Ãóíú áóæúáóÇ Ãóäú ËóÈøóÊúäóÇßó áóÊóÍóÞøóÞó ÞõÑúÈõ ãóíúáößó ÇáúÞóáöíáö æóáóßöäøó Ðóáößó áóãú íóÞóÚú áöÃóäøóÇ ËóÈøóÊúäóÇßó.
æóÌõãúáóÉõ ÅöÐÇð áóÃóÐóÞúäÇßó ÖöÚúÝó ÇáúÍóíÇÉö ÌóÒóÇÁñ áöÌõãúáóÉö áóÞóÏú ßöÏúÊó ÊóÑúßóäõ. æóÇáúãóÚúäóì: áóæú ÊóÑúßóäõ Åöáóíúåöãú áóÃóÐóÞúäóÇßó ÖöÚúÝó ÇáúÍóíóÇÉö æóÖöÚúÝó ÇáúãóãóÇÊö. æóáöãóÇ Ýöí (ÅöÐóäú) ãöäú ãóÚúäóì ÇáúÌóÒóÇÁö ÇÓúÊõÛúäöíó Úóäú ÑóÈúØö ÇáúÌõãúáóÉö ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóÝúÑöíÚö. æóÇáúãóÚúäóì: áóÞóÏú ßöÏúÊó ÊóÑúßóäõ ÝóáóÃóÐóÞúäóÇßó.
æóÇáÖøöÚúÝõ- ÈößóÓúÑö ÇáÖøóÇÏö-: ãõãóÇËöáñ ãöÞúÏóÇÑó ÔóíúÁò Ðöí ãöÞúÏóÇÑò¡ Ýóåõæó áóÇ íóßõæäõ ÅöáøóÇ ãõÈóíøöäðÇ ÈöÌöäúÓöåö áóÝúÙðÇ Ãóæú ÊóÞúÏöíÑðÇ ãöËúáõ Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ãóäú íóÃúÊö ãöäúßõäøó ÈöÝÇÍöÔóÉò ãõÈóíøöäóÉò íõÖÇÚóÝú áóåóÇ ÇáúÚóÐÇÈõ ÖöÚúÝóíúäö [ÇáäøõæÑ: 30] ¡ Ãóíú ÖöÚúÝóíú ãóÇ ÃõÚöÏøó áöÊöáúßó ÇáúÝóÇÍöÔóÉö. æóáóãøóÇ ßóÇäó ßóÐóáößó ÓóÇÛó ÅöØúáóÇÞõåõ Ïõæäó ÈóíóÇäò ÇÚúÊöãóÇÏðÇ Úóáóì ÈóíóÇäö ÇáÓøöíóÇÞö ßóãóÇ åõäóÇ¡ ÝóÅöäøó ÐößúÑó ÇáúÅöÐóÇÞóÉö Ýöí ãÞóÇã ÇáÊÍÐíÑ íäÈìÁ ÈöÃóäøóåóÇ ÅöÐóÇÞóÉõ ÚóÐóÇÈò ãóæúÕõæÝò ÈöÃóäøóåõ ÖöÚúÝñ.
Ëõãøó Åöäøó ÇáÖøöÚúÝó ÃõØúáöÞó åõäóÇ Úóáóì ÇáúÞóæöíøö ÇáÔøóÏöíÏö áöÚóÏóãö Íóãúáö ÇáÖøöÚúÝö Úóáóì ÍóÞöíÞóÊöåö ÅöÐú áóíúÓó Ëóãøó Úöáúãñ ÈöãöÞúÏóÇÑö ÇáúÚóÐóÇÈö íõÑóÇÏõ ÊóÖúÚöíÝõåõ ßóÞóæúáöåö: ÝóÂÊöåöãú ÚóÐÇÈÇð ÖöÚúÝÇð ãöäó ÇáäøóÇÑö æóÊóÞóÏøóãó Ðóáößó Ýöí
ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [38] .
æóÅöÖóÇÝóÉõ ÇáÖøöÚúÝö Åöáóì ÇáúÍóíóÇÉö æóÅöáóì ÇáúãóãóÇÊö Úóáóì ãóÚúäóì (Ýöí) ¡ ÝóÅöäøó ÊóÞúÏöíÑó ãóÚúäóì (Ýöí) Èóíúäó ÇáúãõÊóÖóÇíöÝóíúäö áóÇ íóÎúÊóÕøõ ÈöÅöÖóÇÝóÉö ãóÇ íõÖóÇÝõ Åöáóì ÇáúÃóæúÞóÇÊö. ÝóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: áóÃóÐóÞúäóÇßó ÖöÚúÝðÇ Ýöí ÇáúÍóíóÇÉö æóÖöÚúÝðÇ Ýöí ÇáúãóãóÇÊö¡ ÝóÖöÚúÝõ ÚóÐóÇÈö ÇáúÍóíóÇÉö åõæó ÊóÑóÇßõãõ ÇáúãóÕóÇÆöÈö æóÇáúÃóÑúÒóÇÁö Ýöí ãõÏøóÉö ÇáúÍóíóÇÉö¡ Ãóíö ÇáúÚõãúÑö ÈöÒóæóÇáö ãóÇ ßóÇäó íóäóÇáõåõ(15/176)
ãöäú ÈóåúÌóÉò æóÓõÑõæÑò ÈöÊóãóÇãö ÏóÚúæóÊöåö æóÇäúÊöÙóÇãö ÃõãøóÊöåö¡ Ðóáößó Ãóäú íóÊóãóßøóäó ãöäúåõ ÃóÚúÏóÇÄõåõ¡ æóÚóÐóÇÈõ ÇáúãóãóÇÊö Ãóäú íóãõæÊó ãóßúãõæÏðÇ ãõÓúÊóÐóáøðÇ Èóíúä ßõÝøóÇÑò íóÑóæúäó Ãóäøóåõãú ÞóÏú ÝóÇÒõæÇ Úóáóíúåö ÈóÚúÏó Ãóäú ÃóÔúÑóÝõæÇ Úóáóì ÇáÓøõÞõæØö ÃóãóÇãóåõ.
æóíõÔúÈöåõ Ãóäú íóßõæäó Þóæúáõåõ: æóÖöÚúÝó ÇáúãóãÇÊö Ýöí ÇÓúÊöãúÑóÇÑö ÖöÚúÝö ÇáúÍóíóÇÉö¡ Ýóíóßõæäõ ÇáúãóÚúäóì: áóÃóÐóÞúäóÇßó ÖöÚúÝó ÇáúÍóíóÇÉö ÍóÊøóì ÇáúãóãóÇÊö.
ÝóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ ãöäú ÖöÚúÝö ÇáúãóãóÇÊö ÚóÐóÇÈó ÇáúÂÎöÑóÉö áöÃóä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áóæú Ñóßóäó Åöáóíúåöãú ÔóíúÆðÇ ÞóáöíáðÇ áóßóÇäó Ðóáößó Úóäö ÇÌúÊöåóÇÏò æóÇÌúÊöáóÇÈðÇ áöãóÕúáóÍóÉö ÇáÏøöíäö Ýöí äóÙóÑöåö¡ ÝóáóÇ íóßõæäõ Úóáóì ÇáöÇÌúÊöåóÇÏö ÚöÞóÇÈñ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÅöÐö ÇáúÚöÞóÇÈõ ÇáúÃõÎúÑóæöíøõ áóÇ íóßõæäõ ÅöáøóÇ Úóáóì ãõÎóÇáóÝóÉò Ýöí ÇáÊøóßúáöíÝö¡ æóÞóÏú ÓæÛ Çááå áäÈíÆå ÇáöÇÌúÊöåóÇÏ æóÌÚá ááãÎØìÁ Ýöí ÇÌúÊöåóÇÏöåö ÃóÌúÑðÇ ßóãóÇ ÞóÑøóÑó Ýöí ÊóÝúÓöíÑö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóæúáÇ ßöÊÇÈñ ãöäó Çááøóåö ÓóÈóÞó áóãóÓøóßõãú ÝöíãÇ ÃóÎóÐúÊõãú ÚóÐÇÈñ ÚóÙöíãñ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÝóÇáö [68] .
æóÃóãøóÇ ãóÕóÇÆöÈõ ÇáÏøõäúíóÇ æóÃóÑúÒóÇÄõåóÇ Ýóåöíó ãõÓóÈøóÈóÉñ Úóáóì ÃóÓúÈóÇÈò ãóäö ÇáúÃóÛúáóÇØö æóÇáúÃóÎúØóÇÁö ÝóáóÇ íõÄóËøöÑõ Ýöí ÇáÊøóÝóÇÏöí ãöäúåóÇ ÍõÓúäõ ÇáäøöíøóÉö Åöäú ßóÇäó ÕóÇÍöÈõåóÇ ÞóÏú ÃóÎúØóÃó æóÌúåó ÇáÕøóæóÇÈö¡ ÝóÊóÏóÈøóÑú Ýöí åóÐöåö ÇáúãóÚóÇäöí ÊóÏóÈøõÑó Ðóæöí ÇáúÃóáúÈóÇÈö¡ æóáöåóÐóÇ ÎõæáöÝó ÇáÊøóÚúÈöíÑõ ÇáúãõÚúÊóÇÏõ ÇÓúÊöÚúãóÇáõåõ áöÚóÐóÇÈö ÇáúÂÎöÑóÉö. æóÚõÈøöÑó åõäóÇ Èö ÖöÚúÝó ÇáúÍóíÇÉö æóÖöÚúÝó ÇáúãóãÇÊö.
æóÌõãúáóÉõ Ëõãøó áóÇ ÊóÌöÏõ áóßó ÚóáóíúäÇ äóÕöíÑÇð ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö áóÃóÐóÞúäÇßó.
æóãóæúÞöÚõåóÇ ÊóÍúÞöíÞõ ÚóÏóãö ÇáúÎóáóÇÕö ãöäú Êöáúßó ÇáúÅöÐóÇÞóÉö. æó (Ëõãøó) áöáÊøóÑúÊöíÈö ÇáÑøõÊúÈöíøö áöÃóäøó ÚóÏóãó ÇáúÎóáóÇÕö ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö Ãóåóãøõ ãöäú ÅöÐóÇÞóÊöåö¡ ÝóÑõÊúÈóÊõåõ Ýöí ÇáúÃóåóãøöíøóÉö ÃóÑúÞóì. æóÇáäøóÕöíÑõ: ÇáäøóÇÕöÑõ ÇáúãõÎóáøöÕõ ãöäó ÇáúÛóáóÈóÉö Ãóæö ÇáøóÐöí íóËúÃóÑõ áöáúãóÛúáõæÈö¡ Ãóíú áóÇ ÊóÌöÏõ áöäóÝúÓößó ãóäú íóäúÊóÕöÑõ áóßó ÝóíóÕõÏøõäóÇ Úóäú ÅöáúÍóÇÞö Ðóáößó Èößó Ãóæú íóËúÃóÑõ áóß ãäÇ.(15/177)
æóÅöäú ßóÇÏõæÇ áóíóÓúÊóÝöÒøõæäóßó ãöäó ÇáúÃóÑúÖö áöíõÎúÑöÌõæßó ãöäúåóÇ æóÅöÐðÇ áóÇ íóáúÈóËõæäó ÎöáóÇÝóßó ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ (76) ÓõäøóÉó ãóäú ÞóÏú ÃóÑúÓóáúäóÇ ÞóÈúáóßó ãöäú ÑõÓõáöäóÇ æóáóÇ ÊóÌöÏõ áöÓõäøóÊöäóÇ ÊóÍúæöíáðÇ (77)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÇáúÂíóÇÊ 76 Åöáóì 77]
æóÅöäú ßÇÏõæÇ áóíóÓúÊóÝöÒøõæäóßó ãöäó ÇáúÃóÑúÖö áöíõÎúÑöÌõæßó ãöäúåÇ æóÅöÐÇð áóÇ íóáúÈóËõæäó ÎöáÇÝóßó ÅöáÇøó ÞóáöíáÇð (76) ÓõäøóÉó ãóäú ÞóÏú ÃóÑúÓóáúäÇ ÞóÈúáóßó ãöäú ÑõÓõáöäÇ æóáÇ ÊóÌöÏõ áöÓõäøóÊöäÇ ÊóÍúæöíáÇð (77)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÅöäú ßÇÏõæÇ áóíóÝúÊöäõæäóßó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 73] ÊöÚúÏóÇÏðÇ áöÓóíøöÆóÇÊö ÃóÚúãóÇáöåöãú.
æóÇáÖøóãóÇÆöÑõ ãõÊøóÍöÏóÉñ.
æóÇáöÇÓúÊöÝúÒóÇÒõ: ÇáúÍóãúáõ Úóáóì ÇáÊøóÑóÍøõáö¡ æóåõæó ÇÓúÊöÝúÚóÇáñ ãöäú ÝóÒøó ÈöãóÚúäóì ÈóÇÑóÍó ÇáúãóßóÇäó¡ Ãóíú ßóÇÏõæÇ Ãóäú íóÓúÚóæúÇ Ãóäú Êóßõæäó ÝóÇÒøðÇ¡ Ãóíú ÎóÇÑöÌðÇ ãöäú ãóßøóÉó. æóÊóÞóÏøóãó ãóÚúäóì åóÐóÇ ÇáúÝöÚúáö ÚöäúÏó Þóæúáöåö:
æóÇÓúÊóÝúÒöÒú ãóäö ÇÓúÊóØóÚúÊó Ýöí åóÐöå ÇáÓøõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ [64] . æóÇáúãóÚúäóì: ßóÇÏõæÇ Ãóäú íõÎúÑöÌõæßó ãöäú ÈóáóÏößó. æóÐóáößó ÈöÃóäú åóãøõæÇ ÈöÃóäú íõÎúÑöÌõæåõ ßõÑúåðÇ Ëõãøó ÕóÑóÝóåõãõ Çááøóåõ Úóäú Ðóáößó áöíóßõæäó ÎõÑõæÌõåõ ÈöÛóíúÑö ÅößúÑóÇåò Íöíäó ÎóÑóÌó ãõåóÇÌöÑðÇ Úóäú ÛóíúÑö Úöáúãò ãöäúåõãú áöÃóäøóåõãõ ÇÑúÊóÃóæúÇ ÈóÚúÏó ÒóãóÇäò Ãóäú íõÈúÞõæåõ Èóíúäóåõãú ÍóÊøóì íóÞúÊõáõæåõ.
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÚóåúÏö¡ Ãóíú ãöäú ÃóÑúÖößó æóåöíó ãóßøóÉõ.
æóÞóæúáõåõ: áöíõÎúÑöÌõæßó ÊóÚúáöíáñ áöáöÇÓúÊöÝúÒóÇÒö¡ Ãóíö ÇÓúÊöÝúÒóÇÒðÇ áöÞóÕúÏö ÇáúÅöÎúÑóÇÌö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÅöÎúÑóÇÌö: ãõÝóÇÑóÞóÉõ ÇáúãóßóÇäö Ïõæäó ÑõÌõæÚò. æóÈöåóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö ÌõÚöáó ÚöáøóÉð áöáöÇÓúÊöÝúÒóÇÒö áöÃóäøó ÇáöÇÓúÊöÝúÒóÇÒó ÃóÚóãøõ ãöäó ÇáúÅöÎúÑóÇÌö.
æóÌõãúáóÉõ æóÅöÐÇð áóÇ íóáúÈóËõæäó ÎöáÇÝóßó ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÅöäú ßÇÏõæÇ¡ Ãóæú åöíó ÇÚúÊöÑóÇÖñ Ýöí ÂÎöÑö ÇáúßóáóÇãö¡ ÝóÊóßõæäõ ÇáúæóÇæõ áöáöÇÚúÊöÑóÇÖö æó (ÅöÐðÇ) ÙóÑúÝðÇ áöÞóæúáöåö: áóÇ íóáúÈóËõæäó æóåöí (ÅöÐÇ) ÇáúãõáóÇÒöãóÉõ ÇáúÅöÖóÇÝóÉö Åöáóì ÇáúÌõãúáóÉö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó (ÅöÐóÇ) ÍóÑúÝó ÌóæóÇÈò æóÌóÒóÇÁò áößóáóÇãò ÓóÇÈöÞò. æóåöíó ÇáøóÊöí äõæäõåóÇ ÍóÑúÝñ ãöäó ÇáúßóáöãóÉö æóáóßöäú ßóËõÑóÊú ßöÊóÇÈóÊõåóÇ ÈöÃóáöÝò Ýöí ÕõæÑóÉö ÇáöÇÓúãö(15/178)
Çáúãõäóæøóäö. æóÇáúÃóÕúáõ ÝöíåóÇ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÝöÚúáõ ÈóÚúÏóåóÇ ãóäúÕõæÈðÇ Èö (Ãóäú) ãõÖúãóÑóÉò¡ ÝóÅöÐóÇ æóÞóÚóÊú ÈóÚúÏó ÚóÇØöÝò ÌóÇÒó ÑóÝúÚõ ÇáúãõÖóÇÑöÚö ÈóÚúÏóåóÇ æóäóÕúÈõåõ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó (ÅöÐðÇ) ÙÑÝÇ ááÒãÇä¡ æÊäæíäåÇ ÚæÖ Úóäú ÌõãúáóÉò ãóÍúÐõæÝóÉò Úóáóì Þóæúáö ÌóãóÇÚóÉò ãöäú äõÍóÇÉö ÇáúßõæÝóÉö¡ æóåõæó ÛóíúÑõ ÈóÚöíÏò. ÃóáóÇ ÊóÑóì ÃóäøóåóÇ ÅöÐóÇ æóÞóÚóÊú ÈóÚúÏó ÚóÇØöÝò áóãú íóäúÊóÕöÈú ÈóÚúÏóåóÇ ÇáúãõÖóÇÑöÚõ ÅöáøóÇ äóÇÏöÑðÇ áöÇäúÊöÝóÇÁö ãóÚúäóì ÇáÊøóÓóÈøõÈö¡ æóáöÃóäøóåóÇ ÍöíäóÆöÐò áóÇ íóÙúåóÑõ ÝöíåóÇ ãóÚúäóì ÇáúÌóæóÇÈö æóÇáúÌóÒóÇÁö.
æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóÅöÐðÇ ÃóÎúÑóÌõæßó Ãóæú æóÅöÐðÇ ÎóÑóÌúÊó áóÇ íóáúÈóËõæäó ÎóáúÝóßó ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÎóáúÝóßó.
æÎóáúÝóßó ÃõÑöíÏó Èöåö ÈóÚúÏóßó. æóÃóÕúáõ ÇáúÎóáúÝö ÇáúæóÑóÇÁõ ÝóÇÓúÊõÚúãöáó ãóÌóÇÒðÇ Ýöí ÇáúÈóÚúÏöíøóÉö¡ Ãóíú áóÇ
íóáúÈóËõæäó ÈóÚúÏóßó.
æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò¡ æóÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÍóÝúÕñ¡ æóÎóáóÝñ ÎöáÇÝóßó æóåõæó áõÛóÉñ Ýöí ÎóáúÝò. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÈöãóÞúÚóÏöåöãú ÎöáÇÝó ÑóÓõæáö Çááøóåö [ÇáÊøóæúÈóÉ: 81] .
æóÇááøõÈúËõ: ÇáöÇÓúÊöÞúÑóÇÑõ Ýöí ÇáúãóßóÇäö¡ Ãóíú áóÇ íóÓúÊóÞöÑøõæäó Ýöí ãóßøóÉó Èóáú íóÎúÑõÌõæäó ãöäúåóÇ ÝóáóÇ íóÑúÌöÚõæäó. æóÞóÏú ÎóÑóÌó ÑóÓõæá Çááå Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈóÚúÏó Ðóáößó ãõåóÇÌöÑðÇ æóßóÇäõæÇ ÇáÓøóÈóÈó Ýöí ÎõÑõæÌöåö ÝóßóÃóäøóåõãú ÃóÎúÑóÌõæåõ¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÃóÎúÑöÌõæåõãú ãöäú ÍóíúËõ ÃóÎúÑóÌõæßõãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [191] ¡ Ýóáóãú íóáúÈóËö ÇáøóÐöíäó ÊóÓóÈøóÈõæÇ Ýöí ÅöÎúÑóÇÌöåö æóÃóáøóÈõæÇ Úóáóíúåö Þóæúãóåõãú ÈóÚúÏóåõ ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ Ëõãøó ÎóÑóÌõæÇ Åöáóì æóÞúÚóÉò ÈóÏúÑò ÝóáóÞõæÇ ÍóÊúÝóåõãú åõäóÇáößó Ýóáóãú íóÑúÌöÚõæÇ æóÍóÞøó Úóáóíúåöãõ ÇáúæóÚöíÏõ¡ æóÃóÈúÞóì Çááå ÚÇãÊåã æÏåÇÁåã áöÖóÚúÝö ßóíúÏöåöãú ÝóÃóÑóÇÏó Çááøóåõ Ãóäú íóÏúÎõáõæÇ Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö ÈóÚúÏó Ðóáößó.
æóÝöí ÇáúÂíóÉö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó ÇáÑøóÓõæáó ÓóíóÎúÑõÌõ ãöäú ãóßøóÉó æóÃóäøó ãõÎúÑöÌöíåö¡ Ãóíö ÇáúãõÊóÓóÈøöÈöíäó Ýöí ÎõÑõæÌöåö¡ áóÇ íóáúÈóËõæäó ÈóÚúÏóåõ ÈöãóßøóÉó ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ.
æóÇáÓøõäøóÉõ: ÇáúÚóÇÏóÉõ æóÇáÓøöíÑóÉõ ÇáøóÊöí íóáúÊóÒöãõåóÇ ÕóÇÍöÈõåóÇ. æóÊóÞóÏøóãó ÇáúÞóæúáõ Ýöí ÃóäøóåóÇ ÇÓúãñ ÌóÇãöÏñ Ãóæö ÇÓúãõ ãóÕúÏóÑò ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞóÏú ÎóáóÊú ãöäú ÞóÈúáößõãú Óõäóäñ [Âá ÚãÑóÇä: 136] ¡ Ãóíú ÚóÇÏóÉõ Çááøóåö Ýöí ßõáøö(15/179)
ÑóÓõæáò ÃóÎúÑóÌóåõ Þóæúãõåõ Ãóäú áóÇ íóÈúÞóæúÇ ÈóÚúÏóåõ¡ ÎóÑóÌó åõæÏñ ãöäú ÏöíóÇÑö ÚóÇÏò Åöáóì ãóßøóÉó¡ æóÎóÑóÌó ÕóÇáöÍñ ãöäú ÏöíóÇÑö ËóãõæÏó¡ æóÎóÑóÌó ÅöÈúÑóÇåöíãõ æóáõæØñ æóåóáóßóÊú ÃóÞúæóÇãõåõãú¡ ÝóÅöÖóÇÝóÉõ ÓõäøóÉó Åöáóì ãóäú ÞóÏú ÃóÑúÓóáúäÇ áöÃóÏúäóì ãõáóÇÈóÓóÉò¡ Ãóíú ÓõäøóÊõäóÇ Ýöíåöãú ÈöÏóáöíáö Þóæúáöåö: æóáÇ ÊóÌöÏõ áöÓõäøóÊöäÇ ÊóÍúæöíáðÇ ÝóÅöÖóÇÝóÊõåõ Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúÌóáóÇáóÉö åöíó ÇáúÅöÖóÇÝóÉõ ÇáúÍóÞöíÞöíøóÉõ.
æóÇäúÊóÕóÈó ÓõäøóÉó ãä ãóäú ÞóÏú ÃóÑúÓóáúäÇ Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö ÇáúãõØúáóÞóÉö. ÝóÅöäú ßóÇäóÊú ÓõäøóÉó ÇÓúãó ãóÕúÏóÑò Ýóåõæó ÈóÏóáñ ãöäú ÝöÚúáöåö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÓóäóäøóÇ Ðóáößó áöãóäú ÃóÑúÓóáúäóÇ ÞóÈúáóßó ãöäú ÑõÓõáöäóÇ¡ Ãóíú áöÃóÌúáöåöãú. ÝóáóãøóÇ ÚóÏóáó Úóäö ÇáúÝöÚúáö Åöáóì ÇáúãóÕúÏóÑö ÃõÖöíÝó ÇáúãóÕúÏóÑõ Åöáóì ÇáúãõÊóÚóáøöÞö ÈöÇáúÝöÚúáö ÅöÖóÇÝóÉó ÇáúãóÕúÏóÑö Åöáóì ãóÝúÚõæáöåö Úóáóì ÇáÊøóæóÓøõÚö æóÅöäú ßóÇäóÊú ÓõäøóÉó ÇÓúãðÇ ÌóÇãöÏðÇ ÝóÇäúÊöÕóÇÈõåõ Úóáóì ÇáúÍóÇáö áöÊóÃúæöíáöåö ÈöãóÚúäðì ÇÔúÊöÞóÇÞöíøò.
æóÌõãúáóÉõ ÓõäøóÉó ãóäú ÞóÏú ÃóÑúÓóáúäÇ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ áöÈóíóÇäö ÓóÈóÈö ßóæúäö áõÈúËöåöãú ÈóÚúÏóåõ ÞóáöíáðÇ. æóÅöäøóãóÇ Óóäøó Çááøóåõ åóÐöåö ÇáÓøõäøóÉó áöÑõÓõáöåö áöÃóäøó ÊóÂãõÑó ÇáúÃóÞúæóÇãö Úóáóì ÅöÎúÑóÇÌöåöãú íóÓúÊóÏúÚöí ÍößúãóÉó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áöÃóäú ÊóÊóÚóáøóÞó ÅöÑóÇÏóÊõåõ ÈöÃóãúÑöåö ÅöíøóÇåõãú ÈöÇáúåöÌúÑóÉö áöÆóáøóÇ íóÈúÞóæúÇ ãóÑúãõæÞöíäó ÈöÚóíúäö ÇáúÛóÖóÇÖóÉö Èóíúäó Þóæúãöåöãú æóÃóÌúæóÇÑöåöãú ÈöÔöÈúåö ãóÇ ßóÇäó íõÓóãøóì ÈöÇáúÎóáúÚö ÚöäúÏó ÇáúÚóÑóÈö.
æóÌõãúáóÉõ æóáÇ ÊóÌöÏõ áöÓõäøóÊöäÇ ÊóÍúæöíáðÇ ÇÚúÊöÑóÇÖñ áöÊóßúãöáóÉö ÇáúÈóíóÇäö.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó Ðóáößó ßóÇÆöäñ áóÇ ãóÍóÇáóÉó áöÃóäøóäóÇ ÃóÌúÑóíúäóÇåõ Úóáóì ÇáúÃõãóãö ÇáÓøóÇáöÝóÉö æóáöÃóäøó ÚóÇÏóÊóäóÇ áóÇ ÊóÊóÍóæøóáõ.
æóÇáÊøóÚúÈöíÑõ È áóÇ ÊóÌöÏõ ãõÈóÇáóÛóÉñ Ýöí ÇáöÇäúÊöÝóÇÁö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: æóáÇ ÊóÌöÏõ ÃóßúËóÑóåõãú ÔÇßöÑöíäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [17] .
æóÇáÊøóÍúæöíáõ: ÊóÛúíöíÑõ ÇáúÍóÇáö æóåõæó ÇáÊøóÈúÏöíáõ. æóãöäú ÛóÑöíÈö ÇáÊøóÝúÓöíÑö Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó: Ãóäøó ÇáúíóåõæÏó ÞóÇáõæÇ áöáäøóÈöíÁö ÇáúÍóÞú ÈöÃóÑúÖö ÇáÔøóÇãö ÝóÅöäøóåóÇ ÃóÑúÖõ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ÝóÕóÏøóÞó ÇáäøóÈöíÁõ Þóæúáóåõãú ÝóÛóÒóÇ ÛóÒúæóÉó ÊóÈõæßó áóÇ íõÑöíÏõ ÅöáøóÇ ÇáÔøóÇãó ÝóáóãøóÇ ÈóáóÛó ÊóÈõæßó ÃóäúÒóáó Çááøóåõ åóÐöåö(15/180)
ÃóÞöãö ÇáÕøóáóÇÉó áöÏõáõæßö ÇáÔøóãúÓö Åöáóì ÛóÓóÞö Çááøóíúáö æóÞõÑúÂäó ÇáúÝóÌúÑö Åöäøó ÞõÑúÂäó ÇáúÝóÌúÑö ßóÇäó ãóÔúåõæÏðÇ (78)
ÇáúÂíóÉó¡ æóåöíó ÑöæóÇíóÉñ ÈóÇØöáóÉñ. æóÓóÈóÈõ ÛóÒúæóÉö ÊóÈõæßó ãóÚúÑõæÝñ Ýöí ßõÊõÈö ÇáúÍóÏöíËö æóÇáÓøöíóÑö æóãöäú ÃóÌúáö åóÐöåö ÇáÑøöæóÇíóÉö ÞóÇáó ÝóÑöíÞñ: Åöäøó ÇáúÂíóÉó ãóÏóäöíøóÉñ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÕÏÑ ÇáÓøõæÑóÉ.
[78]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 78]
ÃóÞöãö ÇáÕøóáÇÉó áöÏõáõæßö ÇáÔøóãúÓö Åöáì ÛóÓóÞö Çááøóíúáö æóÞõÑúÂäó ÇáúÝóÌúÑö Åöäøó ÞõÑúÂäó ÇáúÝóÌúÑö ßÇäó ãóÔúåõæÏÇð (78)
ßóÇäó ÔóÑúÚõ ÇáÕøóáóæóÇÊö ÇáúÎóãúÓö áöáúÃõãøóÉö áóíúáóÉó ÇáúÅöÓúÑóÇÁö¡ ßóãóÇ ËóÈóÊó Ýöí ÇáúÍóÏöíËö ÇáÕøóÍöíÍö¡ æóáóßöäøóåõ ßóÇäó ÛóíúÑó ãõËúÈóÊò Ýöí ÇáÊøóÔúÑöíÚö ÇáúãõÊóæóÇÊöÑö ÅöäøóãóÇ ÃóÈúáóÛóåõ ÇáäøóÈöíÁõ ÃóÕúÍóÇÈóåõ ÝóíõæÔößõ Ãóäú áóÇ íóÚúáóãóåõ ÛóíúÑõåõãú ãöãøóäú íóÃúÊöí ãöäó ÇáúãõÓúáöãöíäó. æóÃóíúÖðÇ ÝóÞóÏú ÚóíøóäóÊö ÇáúÂíóÉõ ÃóæúÞóÇÊðÇ áöáÕøóáóæóÇÊö ÈóÚúÏó ÊóÞóÑøõÑö ÝóÑúÖöåóÇ¡ ÝóáöÐóáößó ÌóÇÁóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÇáøóÊöí äóÒóáóÊú ÚóÞöÈó ÍóÇÏöËö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö ÌóãúÚðÇ áöáÊøóÔúÑöíÚö ÇáøóÐöí ÔõÑöÚó áöáúÃõãøóÉö ÃóíøóÇãóÆöÐò ÇáúãõÈúÊóÏóÃö ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÞóÖì ÑóÈøõßó ÃóáøóÇ ÊóÚúÈõÏõæÇ ÅöáøóÇ ÅöíøóÇåõ ÇáúÂíóÇÊ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 23] .
ÝóÇáúÌõãúáóÉõ ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøñ. æóãõäóÇÓóÈóÉõ ãóæúÞöÚöåóÇ ÚóÞöÈó ãóÇ ÞóÈúáóåóÇ Ãóäøó Çááøóåó áóãøóÇ ÇãúÊóäøó Úáì ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáúÚöÕúãóÉö æóÈöÇáäøõÕúÑö ÐóßøóÑóåõ ÈöÔõßúÑö ÇáäøöÚúãóÉö ÈöÃóäú ÃóãóÑóåõ ÈöÃóÚúÙóãö ÚöÈóÇÏóÉò íóÚúÈõÏõåõ ÈöåóÇ¡ æóÈöÇáÒøöíóÇÏóÉö ãöäúåóÇ ØóáóÈðÇ áöÇÒúÏöíóÇÏö ÇáäøöÚúãóÉö Úóáóíúåö¡ ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ Ýöí ÂÎöÑö ÇáúÂíóÉö ÚóÓì Ãóäú íóÈúÚóËóßó ÑóÈøõßó ãóÞÇãÇð ãóÍúãõæÏÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 79] .
ÝóÇáúÎöØóÇÈõ ÈöÇáúÃóãÑ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó¡ æóáóßöäú ÞóÏú ÊóÞóÑøóÑó ãöäö ÇÕúØöáóÇÍö ÇáúÞõÑúÂäö Ãóäøó ÎöØóÇÈó ÇáäøóÈöíÁö ÈöÊóÔúÑöíÚò ÊóÏúÎõáõ Ýöíåö ÃõãøóÊõåõ ÅöáøóÇ ÅöÐóÇ Ïóáøó Ïóáöíáñ Úóáóì ÇÎúÊöÕóÇÕöåö ÈöÐóáößó ÇáúÍõßúãö¡ æóÞóÏú Úóáöãó ÇáúãõÓúáöãõæäó Ðóáößó æóÔóÇÚó Èóíúäóåõãú ÈöÍóíúËõ ãóÇ ßóÇäõæÇ íÓúÃóáõæä Úóä ÇÎúÊöÕóÇÕö Íõßúãò ÅöáøóÇ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáöÇÍúÊöãóÇáö
ÇáúÞóæöíøö¡ ßóãóäú ÓóÃóáóåõ: ÃóáóäóÇ åóÐöåö Ãóãú áöáúÃóÈóÏö¿ ÝóÞóÇáó: Èóáú áöáúÃóÈóÏö.(15/181)
æóÇáúÅöÞóÇãóÉõ: ãóÌóÇÒñ Ýöí ÇáúãõæóÇÙóÈóÉö æóÇáúÅöÏóÇãóÉö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóíõÞöíãõæäó ÇáÕøóáÇÉó Ýöí Ãóæøóáö ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [3] .
æóÇááøóÇãõ Ýöí áöÏõáõæßö ÇáÔøóãúÓö áóÇãõ ÇáÊøóæúÞöíÊö¡ æóåöíó ÈöãóÚúäóì (ÚöäúÏó) .
æóÇáÏøõáõæßõ: ãöäú ÃóÍúæóÇáö ÇáÔøóãúÓö¡ ÝóæóÑóÏó ÈöãóÚúäóì ÒóæóÇáö ÇáÔøóãúÓö Úóäú æóÓóØö ÞóæúÓò ÝóÑúÖöíøò Ýöí ØóÑöíÞö ãóÓöíÑöåóÇ Çáúíóæúãöíøö. æóæóÑóÏó ÈöãóÚúäóì: ãóíúáõ ÇáÔøóãúÓö Úóäú ãöÞúÏóÇÑö ËóáóÇËóÉö ÃóÑúÈóÇÚö ÇáúÞóæúÓö æóåõæó æóÞúÊõ ÇáúÚóÕúÑö¡ æóæóÑóÏó ÈöãóÚúäóì ÛõÑõæÈöåóÇ¡ ÝóÕóÇÑó áóÝúÙõ ÇáÏøõáõæßö ãõÔúÊóÑóßðÇ Ýöí ÇáúãóÚóÇäöí ÇáËøóáóÇËóÉö.
æóÇáúÛóÓóÞõ: ÇáÙøõáúãóÉõ¡ æóåöíó ÇäúÞöØóÇÚõ ÈóÞóÇíóÇ ÔõÚóÇÚö ÇáÔøóãúÓö Íöíäó íõãóÇËöáõ ÓóæóÇÏõ ÃõÝõÞö ÇáúÛõÑõæÈö ÓóæóÇÏó ÈóÞöíøóÉö ÇáúÃõÝõÞö æóåõæó æóÞúÊõ ÛóíúÈõæÈóÉö ÇáÔøóÝóÞö¡ æóÐóáößó æóÞúÊó ÇáúÚóÔóÇÁö¡ æóíõÓóãøóì ÇáúÚóÊóãóÉó¡ Ãóíö ÇáÙøõáúãóÉó.
æóÞóÏú ÌóãóÚóÊö ÇáúÂíóÉõ ÃóæúÞóÇÊðÇ ÃóÑúÈóÚóÉð¡ ÝóÇáÏøõáõæßõ íóÌúãóÚõ ËóáóÇËóÉó ÃóæúÞóÇÊò ÈöÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇáúãõÔúÊóÑóßö Ýöí ãóÚóÇäöíåö¡ æóÇáúÞóÑöíäóÉõ æóÇÖöÍóÉñ. æóÝõåöãó ãöäú ÍóÑúÝö (Åöáóì) ÇáøóÐöí áöáöÇäúÊöåóÇÁö Ãóäøó Ýöí Êöáúßó ÇáúÃóæúÞóÇÊö ÕóáóæóÇÊò áöÃóäøó ÇáúÛóÇíóÉó ßóÇäóÊú áöÝöÚúáö ÃóÞöãö ÇáÕøóáÇÉó ÝóÇáúÛóÇíóÉõ ÊóÞúÊóÖöí ÊóßóÑøõÑó ÅöÞóÇãóÉö ÇáÕøóáóÇÉö. æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ ÛóÇíóÉó áöÕóáóÇÉò æóÇÍöÏóÉò ÌóÚóáó æóÞúÊóåóÇ ãõÊøóÓöÚðÇ¡ áöÃóäøó åóÐóÇ Ýóåúãñ íóäúÈõæ Úóäúåõ ãóÇ ÊóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö: áöÏõáõæßö ÇáÔøóãúÓö ãöäú æõÌõæÈö ÅöÞóÇãóÉö ÇáÕøóáóÇÉö ÚöäúÏó ÇáúæóÞúÊö ÇáúãóÐúßõæÑö áöÃóäøóåõ ÇáúæóÇÌöÈõ Ãóæö ÇáúÃóßúãóáõ. æóÞóÏú ÒóÇÏó Úãá ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈóíóÇäðÇ áöáúÂíóÉö.
æóÃóãøóÇ ãöÞúÏóÇÑõ ÇáöÇÊøöÓóÇÚö ÝóíõÚúÑóÝõ ãöäú ÃóÏöáøóÉò ÃõÎúÑóì æóÝöíåö ÎöáóÇÝñ Èóíúäö ÇáúÝõÞóåóÇÁö. ÝóßóáöãóÉõ «Ïõáõæßò» áóÇ ÊõÚóÇÏöáõåóÇ ßóáöãóÉñ ÃõÎúÑóì.
æóÞóÏú ËóÈóÊó Ýöí ÍóÏöíËö ÃóÈöí ãóÓúÚõæÏò ÇáúÃóäúÕóÇÑöíøö Ýöí «ÇáúãõæóØøóÃö» : Ãóäøó Ãóæøóáó ÇáúæóÞúÊö åõæó ÇáúãóÞúÕõæÏõ. æóËóÈóÊó Ýöí ÍóÏöíËö ÚóØóÇÁö Èúäö íóÓóÇÑò ãõÑúÓóáðÇ Ýöí «ÇáúãõæóØøóÃö» æóãóæúÕõæáðÇ Úóäú ÃóäóÓö Èúäö ãóÇáößò ÚöäúÏó ÇÈúäö ÚóÈúÏö ÇáúÈóÑøö æóÛóíúÑöåö: Ãóäøó áöáÕøõÈúÍö æóÞúÊðÇ áóåõ ÇÈúÊöÏóÇÁñ æóäöåóÇíóÉñ. æóåõæó ÃóíúÖðÇ ËóÇÈöÊñ áößõáøö ÕóáóÇÉò ÈöÂËóÇÑò ßóËöíÑóÉò ÚóÏóÇ ÇáúãóÛúÑöÈö ÝóÞóÏú ÓóßóÊó ÚóäúåóÇ ÇáúÃóËóÑõ. ÝóÊóÑóÏøóÏóÊú(15/182)
ÃóäúÙóÇÑõ ÇáúÝõÞóåóÇÁö ÝöíåóÇ Èóíúäó æõÞõæÝò ÚöäúÏó ÇáúãóÑúæöíøö æóÈóíúäó ÞöíóÇÓö æóÞúÊöåóÇ Úóáóì ÃóæúÞóÇÊö ÛóíúÑöåóÇ¡ æóåóÐóÇ ÇáËøóÇäöí ÃóÑúÌóÍõ¡ áöÃóäøó ÇãúÊöÏóÇÏó æóÞúÊö ÇáÕøóáóÇÉö ÊóæúÓöÚóÉñ Úóáóì ÇáúãõÕóáøöí æóåöíó ÊõäóÇÓöÈõ ÊóíúÓöíÑó ÇáÏøöíäö.
æóÌõÚöáó ÇáúÛóÓóÞõ äöåóÇíóÉð áöáúÃóæúÞóÇÊö¡ ÝóÚõáöãó Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó Ãóæøóáõ ÇáúÛóÓóÞö ßóãóÇ åõæó ÇáÔøóÃúäõ ÇáúãõÊóÚóÇÑóÝõ Ýöí ÇáúÛóÇíóÉö ÈöÍóÑúÝö (Åöáóì) ÝóÚõáöãó Ãóäøó ÇÈúÊöÏóÇÁó ÇáúÛóÓóÞö æóÞúÊõ ÕóáóÇÉò¡ æóåóÐóÇ ÌóãúÚñ ÈóÏöíÚñ.
Ëõãøó ÚóØóÝó ÞõÑúÂäó ÇáúÝóÌúÑö Úóáóì ÇáÕøóáÇÉó. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóÃóÞöãú ÞõÑúÂäó ÇáúÝóÌúÑö¡ Ãóíö ÇáÕøóáóÇÉó Èöåö. ßóÐóÇ ÞóÏøóÑó ÇáúÞõÑøóÇÁõ æóÌõãúåõæÑõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó áöíõÚúáóãó Ãóäøó áößõáøö ÕóáóÇÉò ãöäú Êöáúßó ÇáÕøóáóæóÇÊö ÞõÑúÂäðÇ ßóÞóæúáöå:
ÝóÇÞúÑóÄõÇ ãóÇ ÊóíóÓøóÑó ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö [ÇáãÒãøá: 20] ¡ Ãóíú ÕóáøõæÇ Èöåö äóÇÝöáóÉó Çááøóíúáö.
æóÎõÕøó ÐößúÑõ Ðóáößó ÈöÕóáóÇÉö ÇáúÝóÌúÑö Ïõæäó ÛóíúÑöåóÇ áöÃóäøóåóÇ íõÌúåóÑõ ÈöÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÌóãöíÚö ÑõßõæÚöåóÇ¡ æóáöÃóäøó ÓõäøóÊóåóÇ Ãóäú íõÞúÑóÃó ÈöÓõæóÑò ãöäú ØõæóÇáö ÇáúãõÝóÕøóáö ÝóÇÓúÊöãóÇÚõ ÇáúÞõÑúÂäö áöáúãóÃúãõæãöíäó ÃóßúËóÑõ ÝöíåóÇ æóÞöÑóÇÁóÊõåõ áöáúÅöãóÇãö æóÇáúÝóÐøõ ÃóßúËóÑõ ÃóíúÖðÇ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÚóØúÝõ æóÞõÑúÂäó ÇáúÝóÌúÑö ÚóØúÝó ÌõãúáóÉò æóÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÇáúÅöÛúÑóÇÁö¡ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóÇáúÒóãú ÞõÑúÂäó ÇáúÝóÌúÑö¡ ÞóÇáóåõ ÇáÒøóÌøóÇÌõ. ÝóíõÚúáóãõ Ãóäøó ÞöÑóÇÁóÉó ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ßõáøö ÕóáóÇÉò ÍóÊúãñ.
æóåóÐóÇ ãõÌúãóáñ Ýöí ßóíúÝöíøóÉö ÇáÕøóáóæóÇÊö. æóãóÞóÇÏöíÑö ãóÇ ÊóÔúÊóãöáõ Úóáóíúåö ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö ÈóíøóäóÊúåõ ÇáÓøõäøóÉõ ÇáúãõÊóæóÇÊöÑóÉõ æóÇáúÚõÑúÝõ Ýöí ãóÚúÑöÝóÉö ÃóæúÞóÇÊö ÇáäøóåóÇÑö æóÇááøóíúáö.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøó ÞõÑúÂäó ÇáúÝóÌúÑö ßÇäó ãóÔúåõæÏÇð ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ áöæóÌúåö ÊóÎúÕöíÕö ÕóáóÇÉö ÇáÕøõÈúÍö ÈöÇÓúãö ÇáúÞõÑúÂäö ÈöÃóäøó ÕóáóÇÉó ÇáúÝóÌúÑö ãóÔúåõæÏóÉñ¡ Ãóíú ãóÍúÖõæÑóÉñ. æóÝõÓøöÑó Ðóáößó ÈöÃóäøóåóÇ ÊóÍúÖõÑõåóÇ ãóáóÇÆößóÉõ Çááøóíúáö æóãóáóÇÆößóÉõ ÇáäøóåóÇÑö¡ ßóãóÇ
æóÑóÏó Ýöí ÇáúÍóÏöíËö: «æóÊóÌúÊóãöÚõ ãóáóÇÆößóÉõ Çááøóíúáö æóãóáóÇÆößóÉõ ÇáäøóåóÇÑö Ýöí ÕóáóÇÉö ÇáÕøõÈúÍö»
. æóÐóáößó ÒöíóÇÏóÉñ Ýöí(15/183)
æóãöäó Çááøóíúáö ÝóÊóåóÌøóÏú Èöåö äóÇÝöáóÉð áóßó ÚóÓóì Ãóäú íóÈúÚóËóßó ÑóÈøõßó ãóÞóÇãðÇ ãóÍúãõæÏðÇ (79)
ÝóÖúáöåóÇ æóÈóÑóßóÊöåóÇ. æóÃóíúÖðÇ Ýóåöíó íóÍúÖõÑõåóÇ ÃóßúËóÑõ ÇáúãõÕóáøöíäó áöÃóäøó æóÞúÊóåóÇ æóÞúÊõ ÇáäøóÔóÇØö æóÈóÚúÏóåóÇ íóäúÊóÙöÑõ ÇáäøóÇÓõ ØõáõæÚó ÇáÔøóãúÓö áöíóÎúÑõÌõæÇ Åöáóì ÃóÚúãóÇáöåöãú ÝóíóßúËõÑó ÓóãóÇÚõ ÇáúÞõÑúÂä ÍöíäóÆöÐò.
[79]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 79]
æóãöäó Çááøóíúáö ÝóÊóåóÌøóÏú Èöåö äÇÝöáóÉð áóßó ÚóÓì Ãóäú íóÈúÚóËóßó ÑóÈøõßó ãóÞÇãÇð ãóÍúãõæÏÇð (79)
ÚóØúÝñ Úóáóì æóÞõÑúÂäó ÇáúÝóÌúÑö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 78] ÝóÅöäøóåõ Ýöí ÊóÞúÏöíÑö ÌõãúáóÉò áößóæúäöåö ãóÚúãõæáðÇ áÝÚá ÃóÞöãö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 78] .
æóÞõÏøöãó ÇáúãóÌúÑõæÑõ ÇáúãõÊóÚóáøöÞõ Èö «ÊóåóÌøóÏú» Úóáóì ãõÊóÚóáøöÞöåö ÇåúÊöãóÇãðÇ Èöåö æóÊóÍúÑöíÖðÇ Úóáóíúåö. æóÈöÊóÞúÏöíãöåö ÇßúÊóÓóÈó ãóÚúäóì ÇáÔøóÑúØö æóÇáúÌóÒóÇÁö ÝóÌõÚöáó ãõÊóÚóáøöÞõåõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÌóÒóÇÁö ÝóÃõÏúÎöáóÊú Úóáóíúåö ÝóÇÁõ ÇáúÌóÒóÇÁö. æóåóÐóÇ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÙøõÑõæÝö æóÇáúãóÌúÑõæÑóÇÊö ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉö Úóáóì ãõÊóÚóáøöÞóÇÊöåóÇ¡ æóåõæó ÇÓúÊöÚúãóÇáñ ÝóÕöíÍñ. æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÝöí Ðáößó ÝóáúíóÊóäÇÝóÓö ÇáúãõÊóäÇÝöÓõæäó [ÇáãØÝÝíä: 26]
æóÞóæá ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó: «ÝóÝöíåöãóÇ ÝóÌóÇåöÏú»
¡ æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóãóÇ ÇÓúÊóÞÇãõæÇ áóßõãú ÝóÇÓúÊóÞöíãõæÇ áóåõãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÈóÑóÇÁóÉó [7] .
æóÌóÚóáó ÇáÒøóÌøóÇÌõ æóÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøõ Þóæúáóåõ: æóãöäó Çááøóíúáö Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÅöÛúÑóÇÁö ÈöäóÇÁð Úóáóì Ãóäøó äóÕúÈó
æóÞõÑúÂäó ÇáúÝóÌúÑö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 78] Úóáóì ÇáúÅöÛúÑóÇÁö Ýóíóßõæäõ ÝóÊóåóÌøóÏú ÊóÝúÑöíÚðÇ Úóáóì ÇáúÅöÛúÑóÇÁö ÊóÝúÑöíÚó ãõÝóÕøóáò Úóáóì ãõÌúãóáò¡ æóÊóßõæäõ (ãöäú) ÇÓúãðÇ ÈöãóÚúäóì (ÈóÚúÖò) ßóÇáøóÊöí Ýöí Þóæúáöåö: ãöäó ÇáøóÐöíäó åÇÏõæÇ íõÍóÑøöÝõæäó Çáúßóáöãó [ÇáäøöÓóÇÁ: 46] æóåõæó ÃóíúÖðÇ ÍóÓóäñ.
æóÖóãöíÑõ Èöåö áöáúÞõÑúÂäö ÇáúãóÐúßõæÑö Ýöí Þóæúáöåö: æóÞõÑúÂäó ÇáúÝóÌúÑö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 78] æóÅöäú ßóÇäó ÇáúãóÚóÇÏõ ãõÞóíøóÏðÇ Èößóæúäöåö Ýöí ÇáúÝóÌúÑö æóÇáúãóÐúßõæÑõ åõäóÇ ãõÑóÇÏðÇ ãõØúáóÞõåõ¡ ßóÞóæúáößó. ÚöäúÏöí ÏöÑúåóãñ æóäöÕúÝõåõ¡ Ãóíú äöÕúÝõ ÏöÑúåóãò áóÇ äöÕúÝõ ÇáÏøöÑúåóãö ÇáøóÐöí ÚöäúÏóßó.
æóÇáúÈóÇÁõ áöáÓøóÈóÈöíøóÉö.(15/184)
æóÇáÊøóåóÌøõÏõ: ÇáÕøóáóÇÉõ Ýöí ÃóËúäóÇÁö Çááøóíúáö¡ æóåõæó ÇÓúãñ ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúåõÌõæÏö¡ æóåõæó Çáäøóæúãõ. ÝóãóÇÏøóÉõ ÇáÊøóÝóÚøõáö Ýöíåö áöáúÅöÒóÇáóÉö ãËá ÇáÊÍÑÌ æÇáÊÃËã.
æóÇáäøóÇÝöáóÉõ: ÇáÒøöíóÇÏóÉõ ãöäó ÇáúÃóãúÑö ÇáúãóÍúÈõæÈö.
æóÇááøóÇãõ Ýöí áóßó ãÊáÚÞÉ Èö äÇÝöáóÉð æóåöíó áóÇãõ ÇáúÚöáøóÉö¡ Ãóíú äóÇÝöáóÉð áöÃóÌúáößó. æóÝöí åóÐóÇ Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøó ÇáúÃóãúÑó ÈöÇáÊøóåóÌøõÏö ÎóÇÕ ÈÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÇáúÃóãúÑõ áöáúæõÌõæÈö. æóÈöÐóáößó ÇäúÊóÙóãó Ýöí ÚöÏóÇÏö ÇáÕøóáóæóÇÊö ÇáúæóÇÌöÈóÉö ÝóÈóÚúÖõåóÇ æóÇÌöÈñ Úóáóíúåö æóÚóáóì ÇáúÃõãøóÉö¡ æóÈóÚúÖõåóÇ æóÇÌöÈñ Úóáóíúåö ÎóÇÕøóÉð æóíõÚúáóãõ ãöäúåõ Ãóäøóåõ ãõÑóÛøóÈñ Ýöíåö ßóãóÇ ÕóÑøóÍóÊú Èöåö ÂíóÉõ ÓõæÑóÉö ÇáúãõÒøóãøöáö [20] Åöäøó ÑóÈøóßó íóÚúáóãõ Ãóäøóßó ÊóÞõæãõ ÃóÏúäì ãöäú ËõáõËóíö Çááøóíúáö æóäöÕúÝóåõ æóËõáõËóåõ æóØÇÆöÝóÉñ ãöäó ÇáøóÐöíäó ãóÚóßó Åöáóì Þóæúáöåö: ãóÇ ÊóíóÓøóÑó ãöäúåõ. æóÝöí åóÐóÇ ÇáúÅöíÌóÇÈö Úóáóíúåö ÒöíóÇÏóÉõ ÊóÔúÑöíÝò áóåõ¡ æóáöåóÐóÇ ÃõÚúÞöÈó ÈöæóÚúÏö Ãóäú íóÈúÚóËóåõ Çááøóåõ ãóÞóÇãðÇ ãóÍúãõæÏðÇ. ÝóÌõãúáóÉõ ÚóÓì Ãóäú íóÈúÚóËóßó ÊóÚúáöíáñ áöÊóÎúÕöíÕöåö ÈöÅöíÌóÇÈö ÇáÊøóåóÌøõÏö Úóáóíúåö¡ æóÇáÑøóÌóÇÁõ ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÚúÏñ.
ÝóÇáúãóÚúäóì: áöíóÈúÚóËóßó ÑóÈøõßó ãóÞóÇãðÇ ãóÍúãõæÏðÇ.
æóÇáúãóÞóÇãõ: ãóÍóáøõ ÇáúÞöíóÇãö. æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö ÇáúãóßóÇäõ ÇáúãóÚúÏõæÏõ áöÃóãúÑò ÚóÙöíãò¡ áöÃóäøóåõ ãöäú ÔóÃúäöåö Ãóäú íóÞõæãó ÇáäøóÇÓõ Ýöíåö æóáóÇ íóÌúáöÓõæÇ¡ æóÅöáøóÇ Ýóåõæó ÇáúãóÌúáöÓõ.
æóÇäúÊóÕóÈó ãóÞÇãÇð Úóáóì ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö áö íóÈúÚóËóßó.
æóæóÕúÝõ ÇáúãóÞóÇãö ÈöÇáúãóÍúãõæÏö æóÕúÝñ ãóÌóÇÒöíøñ. æóÇáúãóÍúãõæÏõ ãóäú íóÞõæãõ Ýöíåö¡ Ãóíú íõÍúãóÏõ ÃóËóÑõåõ Ýöíåö¡ æóÐóáößó áöÛóäóÇÆöåö Úóäú ÃóÕúÍóÇÈö Ðóáößó ÇáúãóÞóÇãö¡ æóáöÐóáößó ÝõÓøöÑó ÇáúãóÞóÇãõ ÇáúãóÍúãõæÏõ ÈöÇáÔøóÝóÇÚóÉö ÇáúÚõÙúãóì.
æóÝöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» Úóäö ÇÈúäö ÚõãóÑó «Ãóäøó ÇáäøóÇÓó íóÕöíÑõæäó íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ÌõËðÇ- ÈöÖóãøö
ÇáúÌöíãö æóÊóÎúÝöíÝö ÇáúãõËóáøóËóÉö- Ãóíú ÌóãóÇÚóÇÊò ßõáøõ ÃãÉ ÊÊÈÚ äÈíÆåÇ íóÞõæáõæäó: íóÇ ÝõáóÇäõ ÇÔúÝóÚú! ÍóÊøóì ÊóäúÊóåöíó ÇáÔøóÝóÇÚóÉõ Åöáóì ÇáäøóÈöíÁö ÝóÐóáößó íóæúãó íóÈúÚóËõåõ Çááøóåõ ÇáúãóÞóÇãó ÇáúãóÍúãõæÏó» .
æóÝöí «ÌóÇãöÚö ÇáÊøöÑúãöÐöíøö» Úóäú ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó ÞóÇáó: ÞóÇáó ÑóÓõæá Çááå Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó(15/185)
æóÞõáú ÑóÈøö ÃóÏúÎöáúäöí ãõÏúÎóáó ÕöÏúÞò æóÃóÎúÑöÌúäöí ãõÎúÑóÌó ÕöÏúÞò æóÇÌúÚóáú áöí ãöäú áóÏõäúßó ÓõáúØóÇäðÇ äóÕöíÑðÇ (80)
Ýöí Þóæúáöåö: ÚóÓì Ãóäú íóÈúÚóËóßó ÑóÈøõßó ãóÞÇãÇð ãóÍúãõæÏÇð ÞóÇáó:
åöíó ÇáÔøóÝóÇÚóÉõ
. ÞóÇáó: åóÐóÇ ÍóÏöíËñ ÍóÓóäñ ÕóÍöíÍñ» .
æóÞóÏú æóÑóÏó æóÕúÝõ ÇáÔøóÝóÇÚóÉö Ýöí ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» ãõÝóÕøóáðÇ. æóÐóáößó ãóÞóÇãñ íóÍúãóÏõåõ Ýöíåö ßõáøõ Ãåá ÇáúãóÍúÔóÑ.
[80]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 80]
æóÞõáú ÑóÈøö ÃóÏúÎöáúäöí ãõÏúÎóáó ÕöÏúÞò æóÃóÎúÑöÌúäöí ãõÎúÑóÌó ÕöÏúÞò æóÇÌúÚóáú áöí ãöäú áóÏõäúßó ÓõáúØÇäÇð äóÕöíÑÇð (80)
áóãøóÇ ÃóãóÑóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÈöÇáÔøõßúÑö ÇáúÝöÚúáöíøö ÚóØóÝó Úóáóíúåö ÇáúÃóãúÑó ÈöÇáÔøõßúÑö ÇááøöÓóÇäöíøö ÈöÃóäú íóÈúÊóåöáó Åöáóì Çááøóåö ÈöÓõÄóÇáö ÇáÊøóæúÝöíÞö Ýöí ÇáúÎõÑõæÌö ãöäú ãóßóÇäò æóÇáÏøõÎõæáö Åöáóì ãóßóÇäò ßóíúáóÇ íóÖõÑøóåõ Ãóäú íóÓúÊóÝöÒøóåõ ÃóÚúÏóÇÄõåõ ãöäó ÇáúÃóÑúÖö áöíõÎúÑöÌõæåõ ãöäúåóÇ¡ ãóÚó ãóÇ Ýöíåö ãöäú ÇáúãõäóÇÓóÈóÉö áöÞóæúáöåö: ÚóÓì Ãóäú íóÈúÚóËóßó ÑóÈøõßó ãóÞÇãÇð ãóÍúãõæÏÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 79] ¡ ÝóáóãøóÇ æóÚóÏóåõ ÈöÃóäú íõÞöíãóåõ ãóÞóÇãðÇ ãóÍúãõæÏðÇ äóÇÓóÈó Ãóäú íóÓúÃóáó Ãóäú íóßõæäó Ðóáößó ÍóÇáóåõ Ýöí ßõáøö ãóÞóÇãò íóÞõæãõåõ. æóÝöí åóÐóÇ ÇáÊøóáúÞöíäö ÅöÔóÇÑóÉñ ÅöáóåöíøóÉñ Åöáóì Ãóäøó Çááøóåó ÊóÚóÇáóì ãõÎúÑöÌõåõ ãöäú ãóßøóÉó Åöáóì ãõåóÇÌóÑò. æóÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó äóÒóáóÊú ÞõÈóíúáó ÇáúÚóÞóÈóÉö ÇáúÃõæáóì ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú ãõÞóÏøöãóÉð áöáúåöÌúÑóÉö Åöáóì ÇáúãóÏöíäóÉö.
æóÇáúãõÏúÎóáõ æóÇáúãõÎúÑóÌõ- ÈöÖóãøö Çáúãöíãö æóÈöÝóÊúÍö ÇáúÍóÑúÝö ÇáËøóÇáöËö- ÃóÕúáõåõ ÇÓúãõ ãóßóÇäö ÇáúÅöÏúÎóÇáö æóÇáúÅöÎúÑóÇÌö. ÇÎúÊöíÑó åõäóÇ ÇáöÇÓúãõ ÇáúãõÔúÊóÞøõ ãöäó ÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÊóÚóÏøöí áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó ÇáúãóØúáõæÈó ÏõÎõæáñ æóÎõÑõæÌñ ãõíóÓøóÑóÇäö ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóæóÇÞöÚóÇäö ÈöÅöÐúäöåö. æóÐóáößó ÏõÚóÇÁñ Èößõáøö ÏõÎõæáò æóÎõÑõæÌò ãÈÇÑßíä áÊÊã ÇáúãõäóÇÓÈóÉ Èóíúäó ÇáúãóÓúÆõæáö æóÈóíúäó ÇáúãóæúÚõæÏö Èöåö æóåõæó ÇáúãóÞóÇãõ ÇáúãóÍúãõæÏõ. æóåóÐóÇ ÇáÓøõÄóÇáõ íóÚõãøõ ßõáøó ãóßóÇäò íóÏúÎõáõ Åöáóíúåö æóãóßóÇäò íóÎúÑõÌõ ãöäúåõ.
æÇáÕÏÞ: åõäóÇ ÇáúßóãóÇá æóãóÇ íõÍúãóÏõ Ýöí äóæúÚöåö¡ áöÃóäøó ãóÇ áóíúÓó ÈöãóÍúãõæÏò Ýóåõæó ßóÇáúßóÇÐöÈö áöÃóäøóåõ íõÎúáöÝõ Ùóäøó ÇáúãõÊóáóÈøöÓö Èöåö.
æóÞóÏú ÚóãøóÊú åóÐöåö ÇáÏøóÚúæóÉõ ÌóãöíÚó ÇáúãóÏóÇÎöáö Åöáóì ãóÇ íõÞóÏøóÑõ áóåõ ÇáÏøõÎõæáõ Åöáóíúåö æóÌóãöíÚó ÇáúãóÎóÇÑöÌö ÇáøóÊöí íóÎúÑõÌõ ãöäúåóÇ ÍóÞöíÞóÉð Ãóæú ãóÌóÇÒðÇ. æóÚóØóÝó Úóáóíúåö ÓõÄóÇáó ÇáÊøóÃúíöíÏö(15/186)
æóÞõáú ÌóÇÁó ÇáúÍóÞøõ æóÒóåóÞó ÇáúÈóÇØöáõ Åöäøó ÇáúÈóÇØöáó ßóÇäó ÒóåõæÞðÇ (81)
æóÇáäøóÕúÑö Ýöí Êöáúßó ÇáúãóÏóÇÎöáö æóÇáúãóÎóÇÑöÌö æóÛóíúÑöåóÇ ãöäú ÇáúÃóÞúØóÇÑö ÇáäøóÇÆöíóÉö æóÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáúÞóÇÆöãö ÈöåóÇ ÛóíúÑõåõ ãöäú ÃóÊúÈóÇÚöåö æóÃóÚúÏóÇÆöåö ÈöäóÕúÑö ÃóÊúÈóÇÚöåö æóÎóÐúáö ÃóÚúÏóÇÆöåö.
ÝóÇáÓøõáúØóÇäõ: ÇÓúãõ ãóÕúÏóÑò íõØúáóÞõ Úóáóì ÇáÓøõáúØóÉö æóÚóáóì ÇáúÍõÌøóÉö æóÚóáóì Çáúãõáúßö. æóåõæó Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóÞóÇãö ßóáöãóÉñ ÌóÇãöÚóÉñ Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇáúãõÔúÊóÑóßö Ýöí ãóÚóÇäöíåö Ãóæú åõæó ãöäú Úõãõæãö ÇáúãõÔúÊóÑóßö¡ ÊóÔúãóáõ Ãóäú íóÌúÚóáó áóåõ Çááøóåõ ÊóÃúíöíÏðÇ æóÍõÌøóÉð æóÛóáóÈóÉð æóãõáúßðÇ ÚóÙöíãðÇ¡ æóÞóÏú ÂÊóÇåõ Çááøóåõ Ðóáößó ßõáøóåõ¡ ÝóäóÕóÑóåõ Úóáóì ÃóÚúÏóÇÆöåö¡ æóÓóÎøóÑó áóåõ ãóäú áóãú íõäóæøöåú ÈöäõåõæÖö ÇáúÍõÌøóÉö æóÙõåõæÑö ÏóáóÇÆöáö ÇáÕøöÏúÞö¡ æóäóÕúÑöåö ÈöÇáÑøõÚúÈö.
æóãöäúåõãú ãóäú ÝóÓøóÑó ÇáúãÏúÎá æÇáãÎÑÌ ÈöÃóäøó ÇáúãõÎúÑóÌó ÇáúÅöÎúÑóÇÌõ Åöáóì ÝóÊúÍö ãóßøóÉó æóÇáúãõÏúÎóáó ÇáúÅöÏúÎóÇáõ Åöáóì ÈóáóÏö ãóßøóÉó ÝóÇÊöÍðÇ¡ æóÌóÚóáó ÇáúÂíóÉó äóÇÒöáóÉð ÞõÈóíúáó ÇáúÝóÊúÍö¡ ÝóÈóäóì Úóáóíúåö ÃóäøóåóÇ ãóÏóäöíøóÉñ¡ æóåõæó ãóÏúÎõæáñ ãöäú ÌöåóÇÊò. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ãóäøó ÇáÓøõæÑóÉó ßõáøóåóÇ ãóßøöíøóÉñ Úóáóì ÇáÕøóÍöíÍö.
æóÇáäøóÕöíÑõ: ãõÈóÇáóÛóÉñ Ýöí ÇáäøóÇÕöÑö¡ Ãóíú ÓõáúØóÇäÇ íäÕÑäí. æóÅöÐ ÞóÏú ßóÇäó ÇáúÚóãóáõ ÇáúÞóÇÆöãõ Èöåö ÇáäøóÈöíÁõ åõæó ÇáÏøóÚúæóÉó Åöáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö ßóÇäó äóÕúÑõåõ ÊóÃúíöíÏðÇ áóåõ ÝöíãóÇ åõæó ÞóÇÆöãñ Èöåö¡ ÝóÕóÇÑó åóÐóÇ ÇáúæóÕúÝõ ÊóÞúíöíÏðÇ áöáÓøõáúØóÇäö ÈöÃóäøóåõ áóãú íóÓúÃóáú ÓõáúØóÇäðÇ áöáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö Úóáóì ÇáäøóÇÓö¡ æóÅöäøóãóÇ ÓóÃóáó ÓõáúØóÇäðÇ áöäóÕúÑöåö ÝöíãóÇ íóØúáõÈõ ÇáäøõÕúÑóÉó æóåõæó ÇáÊøóÈúáöíÛõ æóÈóËøõ ÇáúÅöÓúáóÇãö Ýöí ÇáäøóÇÓ.
[81]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 81]
æóÞõáú ÌÇÁó ÇáúÍóÞøõ æóÒóåóÞó ÇáúÈÇØöáõ Åöäøó ÇáúÈÇØöáó ßÇäó ÒóåõæÞÇð (81)
ÃóÚúÞóÈó ÊóáúÞöíäóåõ ÇáÏøõÚóÇÁó ÈöÓóÏóÇÏö ÃóÚúãóÇáöåö æóÊóÃúíöíÏöåö ÝöíåóÇ ÈöÃóäú áóÞøóäóåõ åóÐóÇ ÇáúÅöÚúáóÇäó ÇáúãõäúÈöÆó ÈöÍõÕõæáö ÅöÌóÇÈóÉö ÇáÏøóÚúæóÉö ÇáúãõáúåóãóÉö ÈöÅöÈúÑóÇÒö æóÚúÏöåö ÈöÙõåõæÑö ÃóãúÑöåö Ýöí ÕõæÑóÉö ÇáúÎóÈóÑö Úóäú ÔóíúÁò ãóÖóì.
æóáóãøóÇ ßóÇäóÊú ÏóÚúæóÉõ ÇáÑøóÓõæáö åöíó áöÅöÞóÇãóÉö ÇáúÍóÞøö æóÅöÈúØóÇáö ÇáúÈóÇØöáö ßóÇäó ÇáúæóÚúÏõ ÈöÙõåõæÑö ÇáúÍóÞøö æóÚúÏðÇ ÈöÙõåõæÑö ÃóãúÑö ÇáÑøóÓõæáö æóÝóæúÒöåö Úóáóì ÃóÚúÏóÇÆöåö¡ æóÇÓúÊóÍúÝóÙóåõ Çááøóåõ åóÐöåö ÇáúßóáöãóÉó ÇáúÌóáöíáóÉó Åöáóì Ãóäú ÃóáúÞóÇåóÇ íóæúãó ÝóÊúÍö ãóßøóÉó Úóáóì ãóÓóÇãöÚö ãóäú ßóÇäõæÇ ÃóÚúÏóÇÁóåõ(15/187)
æóäõäóÒøöáõ ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö ãóÇ åõæó ÔöÝóÇÁñ æóÑóÍúãóÉñ áöáúãõÄúãöäöíäó æóáóÇ íóÒöíÏõ ÇáÙøóÇáöãöíäó ÅöáøóÇ ÎóÓóÇÑðÇ (82)
ÝóÅöäøóåõ áóãøóÇ ÏóÎóáó ÇáúßóÚúÈóÉó æóæóÌóÏó ÝöíåóÇ æóÍóæúáóåóÇ ÇáúÃóÕúäóÇãó ÌóÚóáó íõÔöíÑõ ÅöáóíúåóÇ ÈöÞóÖöíÈò æóíóÞõæáõ: ÌÇÁó ÇáúÍóÞøõ æóÒóåóÞó ÇáúÈÇØöáõ Åöäøó ÇáúÈÇØöáó ßÇäó ÒóåõæÞÇð ÝóÊóÓúÞõØõ Êöáúßó ÇáúÃóäúÕóÇÈõ Úóáóì æõÌõæåöåóÇ.
æóãóÌöíÁõ ÇáúÍÞ ãõÓúÊóÚúãá ãÌóÇÒðÇ Ýöí ÅöÏúÑóÇßö ÇáäøóÇÓö ÅöíøóÇåõ æóÚóãóáöåöãú Èöåö æóÇäúÊöÕóÇÑö ÇáúÞóÇÆöãö Èöåö Úóáóì ãõÚóÇÖöÏöíåö ÊóÔúÈöíåðÇ áöáÔøóíúÁö ÇáÙøóÇåöÑö ÈöÇáÔøóíúÁö ÇáøóÐöí ßóÇäó ÛóÇíöÈóÇ ÝóæóÑóÏó ÌóÇÆöíðÇ.
æÒóåóÞó ÇÖãÍá ÈÚÏ æÌæÏå. æóãóÕúÏóÑõåõ ÇáÒøõåõæÞõ æóÇáÒøóåóÞõ. æóÒõåõæÞõ ÇáúÈóÇØöáö ãóÌóÇÒñ Ýöí ÊóÑúßöåö ÃóÕúÍóÇÈóåõ ÝóßóÃóäøóåõ ßóÇäó ãõÞöíãðÇ Èóíúäóåõãú ÝóÝóÇÑóÞóåõãú. æóÇáúãóÚúäóì: ÇÓúÊóÞóÑøó æóÔóÇÚó ÇáúÍóÞøõ ÇáøóÐöí íóÏúÚõæ Åöáóíúåö ÇáäøóÈöíÁõ æóÇäúÞóÖóì ÇáúÈóÇØöáõ ÇáøóÐöí ßóÇäó ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóäúåóì Úóäúåõ.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøó ÇáúÈÇØöáó ßÇäó ÒóåõæÞÇð ÊóÐúíöíáñ áöáúÌõãúáóÉö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåõ áöãóÇ Ýöíåö ãöäú Úõãõæãò íóÔúãóáõ ßõáøó ÈóÇØöáò Ýöí ßõáøö ÒóãóÇäò. æóÅöÐóÇ ßóÇäó åóÐóÇ ÔóÃúäó ÇáúÈóÇØöáö ßóÇäó ÇáËøóÈóÇÊõ æóÇáöÇäúÊöÕóÇÑõ ÔóÃúäó ÇáúÍóÞøö áöÃóäøóåõ ÖöÏøõ ÇáúÈóÇØöáö ÝóÅöÐóÇ ÇäúÊóÝóì ÇáúÈóÇØöáõ ËóÈóÊó ÇáúÍóÞøõ.
æóÈöåóÐóÇ ßóÇäóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ ÊóÐúíöíáðÇ áöÌóãöíÚö ãóÇ ÊóÖóãøóäóÊúåõ ÇáúÌõãúáóÉõ ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ. æóÇáúãóÚúäóì: ÙóåóÑó ÇáúÍóÞøõ Ýöí åóÐöåö ÇáúÃõãøóÉö æóÇäúÞóÖóì ÇáúÈóÇØöáõ ÝöíåóÇ¡ æóÐóáößó ÔóÃúäõ ÇáúÈóÇØöáö ÝöíãóÇ ãóÖóì ãöäó ÇáÔøóÑóÇÆöÚö Ãóäøóåõ áóÇ ËóÈóÇÊó áóåõ.
æóÏóáøó ÝöÚúáõ ßÇäó Úóáóì Ãóäøó ÇáÒøõåõæÞó ÔöäúÔöäóÉõ ÇáúÈóÇØöáö¡ æóÔóÃúäõåõ Ýöí ßõáøö ÒóãóÇäò Ãóäøóåõ íóÙúåóÑõ Ëõãøó íóÖúãóÍöáøõ¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃóßÇäó áöáäøóÇÓö ÚóÌóÈÇð Ýöí ÕóÏúÑö ÓõæÑóÉ íõæäõÓ [2] .
[82]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 82]
æóäõäóÒøöáõ ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö ãóÇ åõæó ÔöÝÇÁñ æóÑóÍúãóÉñ áöáúãõÄúãöäöíäó æóáÇ íóÒöíÏõ ÇáÙøóÇáöãöíäó ÅöáÇøó ÎóÓÇÑÇð (82)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÞõáú ÌÇÁó ÇáúÍóÞøõ æóÒóåóÞó ÇáúÈÇØöáõ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 81] Úóáóì ãóÇ Ýöí Êöáúßó ÇáúÌõãúáóÉö æóÇáúÌõãóáö ÇáøóÊöí ÓóÈóÞóÊúåóÇ ãöäú ãóÚúäóì ÇáÊÃííÏ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóãöäó(15/188)
ÇáúÅöÛóÇÙóÉö áöáúãõÔúÑößöíäó ÇÈúÊöÏóÇÁð ãöäú Þóæúáöåö: æóÅöäú ßÇÏõæÇ áóíóÝúÊöäõæäóßó Úóäö ÇáøóÐöí ÃóæúÍóíúäÇ Åöáóíúßó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 73] . ÝóÅöäøóåõ ÈóÚúÏó Ãóäö ÇãúÊóäøó Úóáóíúåö ÈöÃóäú ÃóíøóÏóåõ ÈöÇáúÚöÕúãóÉö ãöäó ÇáÑøõßõæäö Åöáóíúåöãú æóÊóÈúÔöíÑöåö ÈöÇáäøõÕúÑóÉö Úóáóíúåöãú æóÈöÇáúÎóáóÇÕö ãöäú ßóíúÏöåöãú¡ æóÈóÚúÏó Ãóäú åóÏøóÏóåõãú ÈöÃóäøóåõãú ÕóÇÆöÑõæäó ÞóÑöíÈðÇ Åöáóì åóáóÇßò æóÃóäøó Ïöíäóåõãú ÕóÇÆöÑñ Åöáóì ÇáöÇÖúãöÍúáóÇáö¡ ÃóÚúáóäó áóåõ æóáóåõãú Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö: Ãóäøó ãóÇ ãöäúåõ ÛóíúÙõåõãú æóÍóäóÞõåõãú¡ æóåõæó ÇáúÞõÑúÂäõ ÇáøóÐöí ØóãöÚõæÇ Ãóäú íóÓúÃóáõæÇ ÇáäøóÈöíÁó Ãóäú íõÈóÏøöáóåõ ÈöÞõÑúÂäò áóíúÓó Ýöíåö ÐößúÑõ ÃóÕúäóÇãöåöãú ÈöÓõæÁò¡ Ãóäøóåõ áóÇ íóÒóÇáõ ãõÊóÌóÏøöÏðÇ ãõÓúÊóãöÑøðÇ¡ Ýöíåö ÔöÝóÇÁñ áöáÑøóÓõæáö æóÃóÊúÈóÇÚå æÎÓÇÑÉ áÃÚÏÇÆå ÇáÙøóÇáöãíä¡ æóáöÃóäøó ÇáúÞõÑúÂäó ãóÕúÏóÑõ ÇáúÍóÞøö æóãõÏúÍöÖõ ÇáúÈóÇØöáö ÃóÚúÞóÈó Þóæúáóåõ:
ÌÇÁó ÇáúÍóÞøõ æóÒóåóÞó ÇáúÈÇØöáõ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 81] ÈöÞóæúáöåö: æóäõäóÒøöáõ ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö ãóÇ åõæó ÔöÝÇÁñ æóÑóÍúãóÉñ ÇáúÂíóÉó. æóáöåóÐóÇ ÇÎúÊöíÑó áöáúÅöÎúÈóÇÑö Úóäö ÇáÊøóäúÒöíáö ÇáúÝöÚúáõ ÇáúãõÖóÇÑöÚõ ÇáúãõÔúÊóÞøõ ãöäú ÝöÚúáö ÇáúãõÖóÇÚóÝö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÇáÊøóÌúÏöíÏö æóÇáÊøóßúÑöíÑö æóÇáÊøóßúËöíÑö¡ æóåõæó æóÚúÏñ ÈöÃóäøóåõ íóÓúÊóãöÑøõ åóÐóÇ ÇáÊøóäúÒöíáõ ÒóãóäðÇ ØóæöíáðÇ.
æóãóÇ åõæó ÔöÝÇÁñ ãóÝúÚõæáõ äõäóÒøöáõ. æãöäó ÇáúÞõÑúÂäö ÈóíóÇäñ áöãóÇ Ýöí (ãóÇ) ãöäó ÇáúÅöÈúåóÇãö ßóÇáøóÊöí Ýöí Þóæúáå ÊóÚóÇáóì: ÝóÇÌúÊóäöÈõæÇ ÇáÑøöÌúÓó ãöäó ÇáúÃóæúËÇäö [ÇáúÍóÌ: 30] ¡ Ãóíö ÇáÑøöÌúÓó ÇáøóÐöí åõæó ÇáúÃóæúËóÇäõ. æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúÈóíóÇäö áöÊóÍúÕöíáö ÛóÑóÖö ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÐößúÑö ÇáúÞõÑúÂäö ãóÚó ÛóÑóÖö ÇáËøóäóÇÁö Úóáóíúåö ÈöØóÑöíÞö ÇáúãóæúÕõæáöíøóÉö ÈöÞóæúáöåö: ãóÇ åõæó ÔöÝÇÁñ æóÑóÍúãóÉñ ÅöáóÎú¡ áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Êóãóßøõäö Ðóáößó ÇáúæóÕúÝö ãöäúåõ
ÈöÍóíúËõ íõÚúÑóÝõ Èöåö. æóÇáúãóÚúäóì: äõäóÒøöáõ ÇáÔøöÝóÇÁó æóÇáÑøóÍúãóÉó æóåõæó ÇáúÞõÑúÂäõ. æóáóíúÓóÊú (ãöäú) áöáÊøóÈúÚöíÖö æóáóÇ áöáöÇÈúÊöÏóÇÁö.
æóÇáÔøöÝóÇÁõ ÍóÞöíÞóÊõåõ ÒóæóÇáõ ÇáÏøóÇÁö¡ æóíõÓúÊóÚúãóáõ ãóÌóÇÒðÇ Ýöí ÒóæóÇáö ãóÇ åõæó äóÞúÕñ æóÖóáóÇáñ æóÚóÇÆöÞñ Úóäö ÇáäøóÝúÚö ãöäó ÇáúÚóÞóÇÆöÏö ÇáúÈóÇØöáóÉö æóÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáúÝóÇÓöÏóÉö æóÇáúÃóÎúáóÇÞö ÇáÐøóãöíãóÉö ÊóÔúÈöíåðÇ áóåõ ÈöÈõÑúÁö ÇáÓøóÞóãö¡ ßóÞóæúáö ÚóäúÊóÑóÉó:
æóáóÞóÏú ÔóÝóì äóÝúÓöí æóÃóÈúÑóÃó ÓõÞúãóåóÇ ... Þöíáõ ÇáúÝóæóÇÑöÓö: æóíúßó ÚóäúÊóÑõ ÞóÏøöãö
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó ÇáúÞõÑúÂäó ßõáøóåõ ÔöÝóÇÁñ æóÑóÍúãóÉñ áöáúãõÄúãöäöíäó æóíóÒöíÏõ ÎóÓóÇÑóÉð áöáúßóÇÝöÑöíäó¡ áöÃóäøó ßõáøó ÂíóÉò ãöäú ÇáúÞõÑúÂäö ãöäú ÃóãúÑöåö æóäóåúíöåö æóãóæóÇÚöÙöåö æóÞóÕóÕöåö æóÃóãúËóÇáöåö æóæóÚúÏöåö æóæóÚöíÏöåö¡ ßõáøõ ÂíóÉò ãöäú Ðóáößó ãõÔúÊóãöáóÉñ Úóáóì åóÏúíö æóÕóáóÇÍö ÍóÇáò áöáúãõÄúãöäöíäó ÇáúãõÊøóÈöÚöíäóåõ¡(15/189)
æóãõÔúÊóãöáóÉñ ÈöÖöÏøö Ðóáößó Úóáóì ãóÇ íóÒöíÏõ ÛóíúÙó ÇáúãõÓúÊóãöÑøöíäó Úóáóì ÇáÙøõáúãö¡ Ãóíö ÇáÔøöÑúßö¡ ÝóíóÒúÏóÇÏõæäó ÈöÇáúÛóíúÙö ßóÑóÇåöíóÉð áöáúÞõÑúÂäö ÝóíóÒúÏóÇÏõæäó ÈöÐóáößó ÎóÓóÇÑðÇ ÈöÒöíóÇÏóÉö ÂËóÇãöåöãú æóÇÓúÊöãúÑóÇÑöåöãú Úóáóì ÝóÇÓöÏö ÃóÎúáóÇÞöåöãú æóÈõÚúÏö ãóÇ Èóíúäóåõãú æóÈóíúäó ÇáúÅöíãóÇäö. æóåóÐóÇ ßóÞóæúáöåö:
ÝóÃóãøóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÝóÒÇÏóÊúåõãú ÅöíãÇäÇð æóåõãú íóÓúÊóÈúÔöÑõæäó æóÃóãøóÇ ÇáøóÐöíäó Ýöí ÞõáõæÈöåöãú ãóÑóÖñ ÝóÒÇÏóÊúåõãú ÑöÌúÓÇð Åöáóì ÑöÌúÓöåöãú æóãÇÊõæÇ æóåõãú ßÇÝöÑõæäó [ÇáÊøóæúÈóÉ: 124- 125] .
æóÝöí ÇáúÂíóÉö Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøó Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÂíóÇÊò íõÔúÊóÝóì ÈöåóÇ ãöäó ÇáúÃóÏúæóÇÁö æóÇáúÂáóÇãö æóÑóÏó ÊóÚúíöíäõåóÇ Ýöí ÇáúÃóÎúÈóÇÑö ÇáÕøóÍöíÍóÉö ÝóÔóãöáóÊúåóÇ ÇáúÂíóÉõ ÈöØóÑöíÞóÉö ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇáúãõÔúÊóÑóßö Ýöí ãóÚúäóíóíúåö. æóåóÐóÇ ãöãøóÇ ÈóíøóäøóÇ ÊóÃúÕöíáóåõ Ýöí ÇáúãõÞóÏøöãóÉö ÇáÊøóÇÓöÚóÉö ãöäú ãõÞóÏøöãóÇÊö åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑö.
æóÇáúÃóÎúÈóÇÑõ ÇáÕøóÍöíÍóÉõ Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ÂíóÇÊò ãõÚóíøóäóÉò áöáöÇÓúÊöÔúÝóÇÁö ãöäú ÃóÏúæóÇÁò ãóæúÕõæÝóÉò Èóáúåõ ÇáöÇÓúÊöÚóÇÐóÉö ÈöÂíóÇÊò ãöäúåõ ãöäó ÇáÖøóáóÇáö ßóËöíÑóÉò Ýöí «ÕóÍöíÍ ÇáÈõÎóÇÑöíø» æ «ÌóÇãÚ ÇáÊøöÑúãöÐöíøö» æóÛóíúÑöåöãóÇ¡
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö ÇáÕøóÍöíÍö Úóäú ÃóÈöí ÓóÚöíÏò ÇáúÎõÏúÑöíøö- ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ- ÞóÇáó: «ÈóÚóËóäóÇ ÑóÓõæáõ Çááøóåö Ýöí ÓöÑøöíøóÉò ËóáóÇËöíäó ÑóÇßöÈðÇ ÝóäóÒóáúäóÇ Úóáóì Þóæúãò ãöäú ÇáúÚóÑóÈö ÝóÓóÃóáúäóÇåõãú Ãóäú íõÖóíøöÝõæäóÇ ÝóÃóÈóæúÇ ÝóáõÏöÛó ÓóíøöÏõ ÇáúÍóíøö ÝóÃóÊóæúäóÇ¡ ÝóÞóÇáõæÇ: ÃóÝöíßõãú ÃóÍóÏñ íóÑúÞöí ãöäó ÇáúÚóÞúÑóÈö¿ ÞóÇáó: ÞõáúÊõ: äóÚóãú æóáóßöäú áóÇ ÃóÝúÚóáõ ÍóÊøóì íõÚúØõæäóÇ¡ ÝóÞóÇáõæÇ: ÝóÅöäøóÇ äõÚúØöíßõãú ËóáóÇËöíäó ÔóÇÉð¡ ÞóÇáó: ÝóÞóÑóÃúÊõ Úóáóíúåö ÝóÇÊöÍóÉó ÇáúßöÊóÇÈö ÓóÈúÚó ãóÑøóÇÊò ÝóÈóÑóÃó»
ÇáúÍóÏöíËó.
æóÝöíåö: «ÍóÊøóì ÃóÊóíúäóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö ÝóÃóÎúÈóÑúÊõåõ ÝóÞóÇáó: æóãóÇ íõÏúÑöíßó ÃóäøóåóÇ ÑõÞúíóÉñ¡ ÞõáúÊõ: íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö ÔóíúÁñ ÃõáúÞöíó Ýöí ÑõæÚöí (Ãóíú ÅöáúåóÇãñ Ãóáúåóãóåõ Çááøóåõ) ¡ ÞóÇáó: ßõáõæÇ æóÃóØúÚöãõæäóÇ ãöäó ÇáúÛóäóãö»
. ÝóåóÐóÇ ÊóÞúÑöíÑñ ãä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÕöÍøóÉö ÅöáúåóÇãö ÃóÈöí ÓóÚöíÏò- ÑóÖöíó Çááå Úóäåõ-.(15/190)
æóÅöÐóÇ ÃóäúÚóãúäóÇ Úóáóì ÇáúÅöäúÓóÇäö ÃóÚúÑóÖó æóäóÃóì ÈöÌóÇäöÈöåö æóÅöÐóÇ ãóÓøóåõ ÇáÔøóÑøõ ßóÇäó íóÆõæÓðÇ (83)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 83]
æóÅöÐÇ ÃóäúÚóãúäÇ Úóáóì ÇáúÅöäúÓÇäö ÃóÚúÑóÖó æóäóÃì ÈöÌÇäöÈöåö æóÅöÐÇ ãóÓøóåõ ÇáÔøóÑøõ ßÇäó íóÄõÓÇð (83)
áóãøóÇ ßóÇäó ÇáúÞõÑúÂäõ äöÚúãóÉð ÚóÙöíãóÉð áöáäøóÇÓö¡ æóßóÇäó ÅöÚúÑóÇÖõ ÇáúãõÔúÑößöíäó Úóäúåõ ÍöÑúãóÇäðÇ ÚóÙöíãðÇ áóåõãú ãöäú ÎóíúÑóÇÊò ßóËöíÑóÉò¡ æóáóãú íóßõäú ãöäú ÔóÃúäö Ãóåúáö ÇáúÚõÞõæáö ÇáÓøóáöíãóÉö Ãóäú íóÑúÖóæúÇ ÈöÇáúÍöÑúãóÇäö ãöäó ÇáúÎóíúÑö¡ ßóÇäó ÇáúÅöÎúÈóÇÑõ Úóäú ÒöíóÇÏóÊöåö ÇáÙøóÇáöãöíäó ÎóÓóÇÑðÇ ãõÓúÊóÛúÑóÈðÇ ãöäú ÔóÃúäöåö Ãóäú íõËöíÑó Ýöí äõÝõæÓö ÇáÓøóÇãöÚöíäó ÇáÊøóÓóÇÄõáó Úóäú ÓóÈóÈö Ðóáößó¡ ÃóÚúÞóÈó Ðóáößó ÈöÈóíóÇäö ÇáÓøóÈóÈö ÇáäøóÝúÓóÇäöíøö ÇáøóÐöí íõæÞöÚõ ÇáúÚõÞóáóÇÁó Ýöí ãóåúæóÇÉö åóÐóÇ ÇáúÍöÑúãóÇäö¡ æóÐóáößó ÈóÚúÏó ÇáöÇÔúÊöÛóÇáö ÈöãóÇ åõæó Ýöíåö ãä äÚúãóÉ åæíåÇ æóÃõæáöÚó ÈöåóÇ¡ æóåöíó äöÚúãóÉñ ÊóÊóÞóÇÕóÑõ Úóäú ÃóæúÌö Êöáúßó ÇáäøöÚóãö ÇáøóÊöí ÍõÑöãó ãöäúåóÇ áóæúáóÇ Çáúåóæóì ÇáøóÐöí ÚõáøöÞó ÈöåóÇ æóÇáúÛõÑõæÑõ ÇáøóÐöí ÃóÑóÇåõ ÅöíøóÇåóÇ ÞõÕóÇÑóì ÇáúãóØúáõæÈö¡ æóãóÇ åöíó ÅöáøóÇ Åöáóì ÒóæóÇáò ÞóÑöíÈò¡ ßóãóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÐóÑúäöí æóÇáúãõßóÐøöÈöíäó Ãõæáöí ÇáäøóÚúãóÉö æóãóåøöáúåõãú ÞóáöíáðÇ [ÇáãÒãøá: 11] æóÞóæúáõåõ: áóÇ íóÛõÑøóäøóßó ÊóÞóáøõÈõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Ýöí ÇáúÈöáÇÏö ãóÊÇÚñ Þóáöíáñ [Âá ÚãÑóÇä: 196- 197] .
ÝóåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ãóÖúãõæäõåóÇ ãóÞúÕõæÏñ ÈöÐóÇÊöåö ÇÓúÊõÝöíÏó ÈóíóÇäõåóÇ ÈöæõÞõæÚöåóÇ ÚóÞöÈó ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ.
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúÅöäúÓÇäö ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÌöäúÓö¡ æóåõæó íõÝöíÏõ ÇáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞó æóåõæó ÇÓúÊöÛúÑóÇÞñ ÚõÑúÝöíøñ¡ Ãóíú ÃóßúËóÑõ ÃóÝúÑóÇÏö ÇáúÅöäúÓóÇäö áöÃóäøó ÃóßúËóÑó ÇáäøóÇÓö íóæúãóÆöÐò ßõÝøóÇÑñ æóÃóßúËóÑó ÇáúÚóÑóÈö ãõÔúÑößõæäó. ÝóÇáúãóÚúäóì: ÅöÐóÇ ÃóäúÚóãúäóÇ Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÃóÚúÑóÖõæÇ æóÅöÐóÇ ãóÓøóåõãõ ÇáÔøóÑøõ íóÆöÓõæÇ. æóåóÐóÇ ãõÞóÇÈöáõ ÍóÇáö Ãóåúáö ÇáúÅöíãóÇäö ÇáøóÐöíäó ßóÇäó ÇáúÞõÑúÂäõ ÔöÝóÇÁð áöÃóäúÝõÓöåöãú æóÔõßúÑõ ÇáäøöÚúãóÉö ãöäú Ôöíóãöåöãú æóÇáÕøóÈúÑõ Úóáóì ÇáÖøõÑøö ãöäú ÎõáõÞöåöãú.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÅöäúÚóÇãö: ÅöÚúØóÇÁõ ÇáäøöÚúãóÉö. æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ ÇáäøöÚóãó ÇáúßóÇãöáóÉó ãöäó ÇáúÅöíãóÇäö æóÇáÊøóæúÝöíÞö¡ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: ÕöÑÇØó ÇáøóÐöíäó ÃóäúÚóãúÊó Úóáóíúåöãú [ÇáúÝóÇÊöÍóÉ: 7] . æóÞóæáå: ÝóÃõæáÆößó ãóÚó ÇáøóÐöíäó ÃóäúÚóãó Çááøóåõ Úóáóíúåöãú ãöäó ÇáäøóÈöíÆöíäó æóÇáÕÏíÞíä [ÇáäøöÓóÇÁ: 69] .(15/191)
æóÇáúÅöÚúÑóÇÖõ: ÇáÕøóÏøõ¡ æóÖöÏøõ ÇáúÅöÞúÈóÇáö. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóÚúÑöÖú Úóäúåõãú æóÚöÙúåõãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [63] ¡ æóÞóæúáöåö: æóÅöÐÇ ÑóÃóíúÊó ÇáøóÐöíäó íóÎõæÖõæäó Ýöí ÂíÇÊöäÇ ÝóÃóÚúÑöÖú Úóäúåõãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [68] .
æóÇáäøóÃúíõ: ÇáúÈõÚúÏõ¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóíóäúÃóæúäó Úóäúåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [26] .
æóÇáúÌóÇäöÈõ: ÇáúÌóäúÈõ. æóåõæó ÇáúÌöåóÉõ ãöäó ÇáúÌóÓóÏö ÇáøóÊöí ÝöíåóÇ ÇáúíóÏõ¡ æóåõãóÇ ÌóÇäöÈóÇäö: íóãöíäñ æóíóÓóÇÑñ.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: ÈöÌÇäöÈöåö áöáúãõÕóÇÍóÈóÉö¡ Ãóíú ÈóÚõÏó ãõÕóÇÍöÈðÇ áöÌóÇäöÈöåö¡ Ãóíú ãõÈúÚöÏðÇ ÌóÇäöÈóåõ.
æóÇáúÈõÚúÏõ ÈöÇáúÌóÇäöÈö ÊóãúËöíáõ ÇáúÅöÌúÝóÇáö ãöäó ÇáÔøóíúÁö¡ ÞóÇáó ÚóäúÊóÑóÉõ:
æóßóÃóäøóãóÇ íóäúÃóì ÈöÌóÇäöÈö ÏõÝøöåóÇ Çáú ... æóÍúÔöíøö ãöäú åóÒóÌö ÇáúÚóÔöíøö ãõÄóæøóãò (1)
ÝóÇáúãõÝóÇÏõ ãöäú Þóæúáöåö: æóäóÃì ÈöÌÇäöÈöåö ÕóÏøó Úóäö ÇáúÚöÈóÇÏóÉö æóÇáÔøõßúÑö. æóåóÐóÇ ÛóíúÑõ ÇáúãõÝóÇÏö ãöäú ãóÚúäóì ÃóÚúÑóÖó ÝóáóíúÓó ÊóÃúßöíÏðÇ áóåõ¡ ÝóÇáúãóÚúäóì: ÃóÚúÑóÖó æóÊóÈóÇÚóÏó.
æóÍõÐöÝó ãõÊóÚóáøöÞõ ÃóÚúÑóÖó æóäóÃì áöÏóáóÇáóÉö ÇáúãóÞóÇãö Úóáóíúåö ãöäú Þóæúáöåö: ÃóäúÚóãúäÇ Úóáóì ÇáúÅöäúÓÇäö¡ Ãóíú ÃóÚúÑóÖó ÚóäøóÇ æóÃóÌúÝóáó ãöäøóÇ¡ Ãóíú ãöäú ÚöÈóÇÏóÊöäóÇ æóÃóãúÑöäóÇ æóäóåúíöäóÇ.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ æóäóÃì ÈöåóãúÒóÉò ÈóÚúÏó Çáäøõæäö æóÃóáöÝò ÈóÚúÏó ÇáúåóãúÒóÉö.
æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò Ýöí ÑöæóÇíóÉö ÇÈúäö ÐóßúæóÇäó æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò æóäóÇÁó ÈöÃóáöÝò ÈóÚúÏó Çáäøõæäö Ëõãøó åóãúÒóÉò.
æóåóÐóÇ ãöäó ÇáúÞóáúÈö ÇáúãóßóÇäöíøö áöÃóäøó ÇáúÚóÑóÈó ÞóÏú íóÊóØóáøóÈõæäó ÊóÎúÝöíÝó ÇáúåóãúÒóÉö ÅöÐóÇ æóÞóÚóÊú ÈóÚúÏó ÍóÑúÝò ÕóÍöíÍò æóÈóÚúÏóåóÇ ãóÏøóÉñ ÝóíóÞúáöÈõæäó ÇáúãóÏøóÉó ÞóÈúáó ÇáúåóãúÒóÉö áöÃóäøó æõÞõæÚóåóÇ ÈóÚúÏó ÇáúãóÏøö ÃóÎóÝøõ. ãöäú Ðóáößó Þóæúáõåõãú: ÑóÇÁó Ýöí ÑóÃóì¡ æóÞóæúáõåõãú: ÂÑóÇãñ Ýöí ÃóÑúÂãò¡ ÌóãúÚõ ÑöÆúãò¡ æóÞöíáó: äóÇÁó Ýöí åóÐöåö ÇáúÞöÑóÇÁóÉö ÈöãóÚúäóì ËóÞõáó¡ Ãóíú Úóäö ÇáÔøõßúÑö¡ Ãóíú Ýöí ãóÚúäóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáßöäøóåõ ÃóÎúáóÏó Åöáóì ÇáúÃóÑúÖö [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ:
176] .
_________
(1) ÃóÑóÇÏó ÃóäøóåóÇ ãÌÝáÉ Ýöí ÓóíÑåóÇ äÔØÉ¡ Ýóåöíó Íöíä ÊÓíÑ Êãíá Åöáóì ÌóÇäÈåóÇ ßóÇäó åÑÇ íÎÏÔ ÌóÇäÈåóÇ ÇáúÃóíúÓóÑ ÝÊãíá Åöáóì ÌöåóÉ Çáúíóãíä¡ Ãóí áóÇ ÊÓíÑ Úáì ÇÓÊÞÇãÉ¡ æóÐóáößó ãä äÔÇØ ÇáÏøóæóÇÈø.(15/192)
Þõáú ßõáøñ íóÚúãóáõ Úóáóì ÔóÇßöáóÊöåö ÝóÑóÈøõßõãú ÃóÚúáóãõ Èöãóäú åõæó ÃóåúÏóì ÓóÈöíáðÇ (84)
æóÌõãúáóÉõ æóÅöÐÇ ãóÓøóåõ ÇáÔøóÑøõ ßÇäó íóÄõÓÇð ÇÍúÊöÑóÇÓñ ãöäú Ãóäú íóÊóæóåøóãó ÇáÓøóÇãöÚõ ãöäó ÇáÊøóÞúíöíÏö ÈöÞóæúáöåö:
æóÅöÐÇ ÃóäúÚóãúäÇ Ãóäøóåõ ÅöÐóÇ ÒóÇáóÊú Úóäúåõ ÇáäøöÚúãóÉõ ÕóáõÍó ÍóÇáõåõ ÝóÈóíøóäó Ãóäøó ÍóÇáóåõ ãõáóÇÒöãñ áöäõßúÑóÇäö ÇáúÌóãöíáö Ýöí ÇáÓøóÑøóÇÁö æóÇáÖøóÑøóÇÁö¡ ÝóÅöÐóÇ ÒóÇáóÊö ÇáäøöÚúãóÉõ Úóäúåõ áóãú íõÞúáöÚú Úóäö ÇáÔøöÑúßö æóÇáúßõÝúÑö æóíóÊõÈú Åöáóì Çááøóåö æóáóßöäøóåõ íóíúÃóÓõ ãöäó ÇáúÎóíúÑö æóíóÈúÞóì ÍóäöÞðÇ ÖóíøöÞó ÇáÕøóÏúÑö áóÇ íóÚúÑöÝõ ßóíúÝó íóÊóÏóÇÑóßõ ÃóãúÑóåõ.
æóáóÇ ÊóÚóÇÑõÖó Èóíúäó åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóÈóíúäó Þóæúáöåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÝõÕøöáóÊú [51] æóÅöÐÇ ãóÓøóåõ ÇáÔøóÑøõ ÝóÐõæ ÏõÚÇÁò ÚóÑöíÖò ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí åõäóÇáößó.
æóÏóáøó Þóæúáå: ßÇäó íóÄõÓÇð Úóáóì ÞõæøóÉö íóÃúÓöåö ÅöÐú ÕöíÛó áóåõ ãöËóÇáõ ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö. æóÃõÞúÍöãó ãóÚóåõ ÝöÚúáõ (ßóÇäó) ÇáÏøóÇáøõ Úóáóì ÑõÓõæÎö ÇáúÝöÚúáö¡ ÊóÚúÌöíÈðÇ ãöäú ÍóÇáöåö Ýöí æóÞúÊö ãóÓøö ÇáÖøõÑøö ÅöíøóÇåõ áöÃóäøó ÍóÇáóÉó ÇáÖøõÑøö ÃóÏúÚóì Åöáóì ÇáúÝößúÑóÉö Ýöí æóÓóÇÆöáö ÏóÝúÚöåö¡ ÈöÎöáóÇÝö ÍóÇáóÉö ÇáúÅöÚúÑóÇÖö Ýöí æóÞúÊö ÇáäøöÚúãóÉö ÝóÅöäøóåóÇ ÍóÇáóÉñ áóÇ íõÓúÊóÛúÑóÈõ ÝöíåóÇ ÇáöÇÒúÏöåóÇÁõ áöãóÇ åõæó Ýöíåö ãä ÇáäøöÚúãóÉ.
[84]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 84]
Þõáú ßõáøñ íóÚúãóáõ Úóáì ÔÇßöáóÊöåö ÝóÑóÈøõßõãú ÃóÚúáóãõ Èöãóäú åõæó ÃóåúÏì ÓóÈöíáÇð (84)
åóÐóÇ ÊóÐúíöíáñ¡ æóåõæó ÊóäúåöíóÉñ áöáúÛóÑóÖö ÇáøóÐöí ÇÈúÊõÏöÆó ãöäú Þóæúáöåö: ÑóÈøõßõãõ ÇáøóÐöí íõÒúÌöí áóßõãõ ÇáúÝõáúßó Ýöí ÇáúÈóÍúÑö áöÊóÈúÊóÛõæÇ ãöäú ÝóÖúáöåö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 66] ÇáÑøóÇÌöÚö Åöáóì ÇáÊøóÐúßöíÑö ÈöäöÚóãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Úóáóì ÇáäøóÇÓö Ýöí ÎöáóÇáö ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Úóáóì Ãóäøóåõ ÇáúãõÊóÕóÑøöÝõ ÇáúæóÍöíÏõ¡ æóÅöáóì ÇáÊøóÍúÐöíÑö ãöäú ÚóæóÇÞöÈö ßõÝúÑóÇäö ÇáäøöÚóãö. æóÅöÐú ÞóÏú ÐõßöÑó Ýöí ÎöáóÇáö Ðóáößó ÝóÑöíÞóÇäö Ýöí Þóæúáå: íóæúãó äóÏúÚõæÇ ßõáøó ÃõäÇÓò ÈöÅöãÇãöåöãú ÇáúÂíóÉ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 71] ¡ æóÞóæúáöåö: æóäõäóÒøöáõ ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö ãóÇ åõæó ÔöÝÇÁñ æóÑóÍúãóÉñ áöáúãõÄúãöäöíäó æóáÇ íóÒöíÏõ ÇáÙøóÇáöãöíäó ÅöáøóÇ ÎóÓÇÑÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 82] .
æóáöãóÇ Ýöí ßóáöãóÉö (ßõáøò) ãöäó ÇáúÚõãõæãö ßóÇäóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ ÊóÐúíöíáðÇ.(15/193)
æóíóÓúÃóáõæäóßó Úóäö ÇáÑøõæÍö Þõáö ÇáÑøõæÍõ ãöäú ÃóãúÑö ÑóÈøöí æóãóÇ ÃõæÊöíÊõãú ãöäó ÇáúÚöáúãö ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ (85)
æóÊóäúæöíäõ ßõáøñ Êóäúæöíäõ ÚöæóÖò Úóäö ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö¡ Ãóíú ßõáøõ ÃóÍóÏò ãöãøóÇ Ôóãöáóåõ Úõãõæãõ Þóæúáöåö:
æóãóäú ßÇäó Ýöí åÐöåö ÃóÚúãì Ýóåõæó Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÃóÚúãì [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 72] æóÞóæúáöåö: æóÑóÍúãóÉñ áöáúãõÄúãöäöíäó æóáÇ íóÒöíÏõ ÇáÙøóÇáöãöíäó ÅöáøóÇ ÎóÓÇÑÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 82] æóÞóæúáöåö: æóÅöÐÇ ÃóäúÚóãúäÇ Úóáóì ÇáúÅöäúÓÇäö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 83] .
æóÇáÔøóÇßöáóÉõ: ÇáØøóÑöíÞóÉõ æóÇáÓøöíÑóÉõ ÇáøóÊöí ÇÚúÊóÇÏóåóÇ ÕóÇÍöÈõåóÇ æóäóÔóÃó ÚóáóíúåóÇ. æóÃóÕúáõåóÇ ÔóÇßöáóÉõ ÇáØøóÑöíÞö¡ æóåöíó ÇáÔøõÚúÈóÉõ ÇáøóÊöí ÊóÊóÔóÚøóÈõ ãöäúåõ. ÞóÇáó ÇáäøóÇÈöÛóÉõ íóÐúßõÑõ ËóæúÈðÇ íõÔóÈøöåõ Èöåö ÈõäóíøóÇÊö ÇáØøóÑöíÞö:
áóåõ ÎõáõÌñ Êóåúæöí ÝõÑóÇÏóì æóÊóÑúÚóæöí ... Åöáóì ßõáøö Ðöí äóíøöÑóíúäö ÈóÇÏöí ÇáÔøóæóÇßöáö
æóåóÐóÇ ÃóÍúÓóäõ ãóÇ ÝõÓøöÑó Èöåö ÇáÔøóÇßöáóÉõ åõäóÇ. æóåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ Ýöí ÇáúÂíóÉö ÊóÌúÑöí ãóÌúÑóì ÇáúãóËóáö.
æóÝõÑøöÚó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: ÝóÑóÈøõßõãú ÃóÚúáóãõ Èöãóäú åõæó ÃóåúÏì ÓóÈöíáðÇ æóåõæó ßóáóÇãñ ÌóÇãöÚñ áöÊóÚúáöíãö ÇáäøóÇÓö ÈöÚõãõæãö Úöáúãö Çááøóåö¡ æóÇáÊøóÑúÛöíÈö áöáúãõÄúãöäöíäó¡ æóÇáúÅöäúÐóÇÑö áöáúãõÔúÑößöíäó ãóÚó ÊóÔúßöíßöåöãú Ýöí ÍóÞøöíøóÉö Ïöíäöåöãú áóÚóáøóåõãú íóäúÙõÑõæäó¡ ßóÞóæúáöåö: æóÅöäøóÇ Ãóæú ÅöíøóÇßõãú áóÚóáì åõÏìð ÇáúÂíóÉ [ÓÈÃ: 24] .
[85]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 85]
æóíóÓúÆóáõæäóßó Úóäö ÇáÑøõæÍö Þõáö ÇáÑøõæÍõ ãöäú ÃóãúÑö ÑóÈøöí æóãÇ ÃõæÊöíÊõãú ãöäó ÇáúÚöáúãö ÅöáÇøó ÞóáöíáÇð (85)
æóÞúÚõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Èóíúäó ÇáúÂíö ÇáøóÊöí ãóÚóåóÇ íóÞúÊóÖöí äóÙúãõåõ Ãóäøó ãÑÌÚ ÖãíÑ íóÓúÆóáõæäóßó åõæó ãóÑúÌöÚõ ÇáÖøóãóÇÆöÑö ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉö¡ ÝóÇáÓøóÇÆöáõæäó Úóäö ÇáÑøõæÍö åõãú ÞõÑóíúÔñ. æóÞóÏú Ñóæóì ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò ÞóÇáó: ÞóÇáóÊú ÞõÑóíúÔñ áöíóåõæÏó ÃóÚúØõæäóÇ ÔóíúÆðÇ äóÓúÃóáõ åóÐóÇ ÇáÑøóÌõáó Úóäúåõ¡ ÝóÞóÇáõæÇ: Óóáõæåõ Úóäö ÇáÑøõæÍö¡ ÞóÇáó: ÝóÓóÃóáõæåõ Úóäö ÇáÑøóæúÍö¡ ÝóÃóäúÒóáó Çááå ÊóÚóÇáóì: æóíóÓúÆóáõæäóßó Úóäö ÇáÑøõæÍö ÇáúÂíóÉó.
æóÙóÇåöÑõ åóÐóÇ Ãóäøóåõãú ÓóÃóáõæåõ Úóäö ÇáÑøõæÍö ÎóÇÕøóÉð æóÃóäøó ÇáúÂíóÉó äóÒóáóÊú ÈöÓóÈóÈö ÓõÄóÇáöåöãú. æóÍöíäóÆöÐò ÝóáóÇ
ÅöÔúßóÇáó Ýöí ÅöÝúÑóÇÏö åóÐóÇ ÇáÓøõÄóÇáö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Úóáóì åóÐöåö ÇáÑøöæóÇíóÉö. æóÈöÐóáößó(15/194)
íóßõæäõ ãóæúÞöÚõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Èóíúäó ÇáúÂíóÇÊö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ æóÇáøóÊöí ÈóÚúÏóåóÇ ãõÓóÈøóÈðÇ Úóáóì äõÒõæáöåóÇ Èóíúäó äõÒõæáö Êöáúßó ÇáúÂíóÇÊö.
æóÇÚúáóãú Ãóäøóåõ ßóÇäó Èóíúäó ÞõÑóíúÔò æóÈóíúäó Ãóåúáö íóËúÑöÈó ÕöáóÇÊò ßóËöíÑóÉð ãöäú ÕöåúÑò æóÊöÌóÇÑóÉò æóÕõÍúÈóÉò.
æóßóÇäó áößõáøö íóËúÑöÈöíøò ÕóÇÍöÈñ ÈöãóßøóÉó íóäúÒöáõ ÚöäúÏóåõ ÅöÐóÇ ÞóÏöãó ÇáúÂÎóÑõ ÈóáóÏóåõ¡ ßóãóÇ ßóÇäó Èóíúäó ÃõãóíøóÉó Èúäö ÎóáóÝò æóÓóÚúÏö Èúäö ãõÚóÇÐò. æóÞöÕøóÊõåõãóÇ ãóÐúßõæÑóÉñ Ýöí ÍóÏöíËö ÛóÒúæóÉö ÈóÏúÑò ãöäú «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» .
Ñóæóì ÇÈäõ ÅöÓúÍóÇÞó Ãóäøó ÞõÑóíúÔðÇ ÈóÚóËõæÇ ÇáäøóÖúÑó Èúäó ÇáúÍóÇÑöËö¡ æóÚõÞúÈóÉó Èúäó ÃóÈöí ãõÚóíúØò Åöáóì ÃóÍúÈóÇÑö ÇáúíóåõæÏö ÈöíóËúÑöÈó íóÓúÃóáóÇäöåöãú Úóäú ÃóãÑ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÝóÞóÇáó ÇáúíóåõæÏõ áóåõãóÇ: Óóáõæåõ Úóäú ËóáóÇËóÉò. æóÐóßóÑõæÇ áóåõãú Ãóåúáó ÇáúßóåúÝö æóÐóÇ ÇáúÞóÑúäóíúäö æóÚóäö ÇáÑøõæÍö ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö¡ ÝóÓóÃóáóÊúåõ ÞõÑóíúÔñ ÚóäúåóÇ ÝóÃóÌóÇÈó Úóäú Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö æóÚóäú Ðöí ÇáúÞóÑúäóíúäö ÈöãóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö¡ æóÃóÌóÇÈó Úóäö ÇáÑøõæÍö ÈöãóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö.
æóåóÐöåö ÇáÑøöæóÇíóÉõ ÊõËöíÑõ ÅöÔúßóÇáðÇ Ýöí æóÌúåö ÝóÕúáö ÌóæóÇÈö ÓõÄóÇáö ÇáÑøõæÍö Úóäö ÇáúãóÓúÃóáóÊóíúäö ÇáúÃõÎúÑóíóíúäö ÈöÐößúÑö ÌóæóÇÈö ãóÓúÃóáóÉö ÇáÑøõæÍö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö æóåöíó ãõÊóÞóÏøöãóÉñ Ýöí ÇáäøõÒõæáö Úóáóì ÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö.
æóíóÏúÝóÚõ ÇáúÅöÔúßóÇáó Ãóäøóåõ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÓøõÄóÇáõ Úóäö ÇáÑøõæÍö æóÞóÚó ãõäúÝóÑöÏðÇ Ãóæøóáó ãóÑøóÉò Ëõãøó ÌõãöÚó ãóÚó ÇáúãóÓúÃóáóÊóíúäö ÇáúÃõÎúÑóíóíúäö ËóÇäöí ãóÑøóÉò.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÂíóÉõ ÓõÄóÇáö ÇáÑøõæÍö ãöãøóÇ ÃõáúÍöÞõ ÈöÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö ßóãóÇ ÓóäõÈóíøöäõåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö. æóÇáúÌõãúåõæÑõ Úóáóì Ãóäøó ÇáúÌóãöíÚó äóÒóáó ÈöãóßøóÉó¡ ÞóÇáó ÇáØøóÈóÑöíøõ Úóäú ÚóØóÇÁö Èúäö íóÓóÇÑò: äóÒóáó Þóæúáõåõ:
æóãÇ ÃõæÊöíÊõãú ãöäó ÇáúÚöáúãö ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ ÈöãóßøóÉó.
æóÃóãøóÇ ãóÇ
Ñõæöíó Ýöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» Úóäö ÇÈúäö ãóÓúÚõæÏò Ãóäøóåõ ÞóÇáó: «ÈóíúäóãóÇ ÃóäóÇ ãóÚó ÇáäøóÈöíÁö Ýöí ÍóÑúËò ÈöÇáúãóÏöíäóÉö ÅöÐú ãóÑøó ÇáúíóåõæÏõ ÝóÞóÇáó ÈóÚúÖõåõãú áöÈóÚúÖò Óóáõæåõ Úóäö ÇáÑøõæÍö¡ ÝóÓóÃóáõæåõ Úóäú ÇáÑøõæÍö ÝóÃãúÓß ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýóáóãú íóÑõÏøó(15/195)
Úóáóíúåöãú ÔóíúÆðÇ¡ ÝóÚóáöãúÊõ Ãóäøóåõ íõæÍóì Åöáóíúåö¡ ÝóÞõãúÊõ ãóÞóÇãöí¡ ÝóáóãøóÇ äóÒóáó ÇáúæóÍúí ÞóÇáó: æóíóÓúÆóáõæäóßó Úóäö ÇáÑøõæÍö
ÇáúÂíóÉó. ÝóÇáúÌóãúÚõ Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ÍóÏöíËö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò ÇáúãõÊóÞóÏøöãö:
Ãóäøó ÇáúíóåõæÏó áóãøóÇ ÓóÃóáõæÇ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÞóÏú Ùóäøó ÇáäøóÈöíÁõ Ãóäøóåõãú ÃóÞúÑóÈõ ãöäú ÞõÑóíúÔò Åöáóì Ýåã ãÚäì ÇáÑøõæÍö ÝóÇäúÊóÙóÑó Ãóäú íóäúÒöáó Úóáóíúåö ÇáúæóÍúíõ ÈöãóÇ íõÌöíÈõåõãú Èöåö ÃóÈúíóäó ãöãøóÇ ÃóÌóÇÈó Èöåö ÞõÑóíúÔðÇ¡ ÝóßóÑøóÑó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÅöäúÒóÇáó ÇáúÂíóÉö ÇáøóÊöí äóÒóáóÊú ÈöãóßøóÉó Ãóæú ÃóãóÑóåõ Ãóäú íóÊúáõæóåóÇ Úóáóíúåöãú áöíóÚúáóãó Ãóäøóåõãú æóÞõÑóíúÔðÇ ÓóæóÇÁñ Ýöí ÇáúÚóÌúÒö Úóäú ÅöÏúÑóÇßö åóÐöåö ÇáúÍóÞöíÞóÉö Ãóæú Ãóäøó ÇáúÌóæóÇÈó áóÇ íóÊóÛóíøóÑõ.
åóÐóÇ¡ æóÇáøóÐöí íóÊóÑóÌøóÍõ ÚöäúÏöí: Ãóäøó ÝöíãóÇ ÐóßóÑóåõ Ãóåúáõ ÇáÓøöíóÑö ÊóÎúáöíØðÇ¡ æóÃóäøó ÞõÑóíúÔðÇ ÇÓúÊóÞóæúÇ ãöäó
ÇáúíóåõæÏö ÔóíúÆðÇ æóãöäó ÇáäøóÕóÇÑóì ÔóíúÆðÇ ÝóÞóÏú ßóÇäóÊú áöÞõÑóíúÔò ãõÎóÇáóØóÉñ ãóÚó äóÕóÇÑóì ÇáÔøóÇãö Ýöí ÑöÍúáóÊöåöãõ ÇáÕøóíúÝöíøóÉö Åöáóì ÇáÔøóÇãö¡ áöÃóäøó ÞöÕøóÉó Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö áóãú Êóßõäú ãöäú ÃõãõæÑö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó æóÅöäøóãóÇ åöíó ãä ÔÄæä ÇáäøóÕóÇÑóì¡ ÈöäóÇÁð Úóáóì Ãóäøó Ãóåúáó ÇáúßóåúÝö ßóÇäõæÇ äóÕóÇÑóì ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö¡ æóßóÐóáößó ÞöÕøóÉõ Ðöí ÇáúÞóÑúäóíúäö Åöäú ßóÇäó ÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö ÇáúÅöÓúßóäúÏóÑó ÇáúãóÞúÏõæäöíøó íóÙúåóÑõ ÃóäøóåóÇ ãöãøóÇ Úõäöíó Èöåö ÇáäøóÕóÇÑóì áöÇÑúÊöÈóÇØö ÝõÊõæÍóÇÊöåö ÈöÊóÇÑöíÎö ÈöáóÇÏö ÇáÑøõæãö¡ ÝóÊóÚóíøóäó Ãóäøó ÇáúíóåõæÏó ãóÇ áóÞøóäõæÇ ÞõÑóíúÔðÇ ÅöáøóÇ ÇáÓøõÄóÇáó Úóäö ÇáÑøõæÍö. æóÈöåóÐóÇ íóÊøóÖöÍõ ÇáÓøóÈóÈõ Ýöí ÅöÝúÑóÇÏö ÇáÓøõÄóÇáö Úóäö ÇáÑøõæÍö Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö æóÐößúÑõ ÇáúÞöÕøóÊóíúäö ÇáúÃõÎúÑóíóíúäö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö. Úóáóì Ãóäøóåõ íóÌõæÒõ Ãóäú íóÊóßóÑøóÑó ÇáÓøõÄóÇáõ Ýöí ãõäóÇÓóÈóÇÊò æóÐóáößó ÔóÃúäõ ÇáøóÐöíäó ãóÚóÇÑöÝõåõãú ãóÍúÏõæÏóÉñ Ýóåõãú íõáúÞõæäóåóÇ Ýöí ßõáøö ãóÌúáöÓò.
æóÓõÄóÇáõåõãú Úóäö ÇáÑøõæÍö ãóÚúäóÇåõ Ãóäåã ÓóÃóáõæÇ Úóäú ÈóíóÇäö ãóÇåöíøóÉö ãóÇ íõÚóÈøóÑõ Úóäúåõ Ýöí ÇááøõÛóÉö ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö ÈöÇáÑøõæÍö æóÇáøóÊöí íóÚúÑöÝõ ßõáøõ ÃóÍóÏò ÈöæóÌúåö ÇáúÅöÌúãóÇáö ÃóäøóåóÇ ÍóÇáøóÉñ Ýöíåö.
æóÇáÑøõæÍõ: íõØúáóÞõ Úóáóì ÇáúãóæúÌõæÏö ÇáúÎóÝöíøö ÇáúãõäúÊóÔöÑö Ýöí ÓóÇÆöÑö ÇáúÌóÓóÏö ÇáúÅöäúÓóÇäöíøö ÇáøóÐöí ÏóáøóÊú Úóáóíúåö ÂËóÇÑõåõ ãöäó ÇáúÅöÏúÑóÇßö æóÇáÊøóÝúßöíÑö¡ æóåõæó ÇáøóÐöí íóÊóÞóæøóãõ Ýöí ÇáúÌóÓóÏö ÇáúÅöäúÓóÇäöíøö Íöíäó íóßõæäõ ÌóäöíäðÇ ÈóÚúÏó Ãóäú íóãúÖöíó Úóáóì äõÒõæáö ÇáäøõØúÝóÉö Ýöí ÇáÑøóÍöãö ãöÇÆóÉñ æóÚöÔúÑõæäó íóæúãðÇ. æóåóÐóÇ ÇáúÅöØúáóÇÞõ åõæó ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöÐÇ ÓóæøóíúÊõåõ æóäóÝóÎúÊõ Ýöíåö ãöäú ÑõæÍöí [Õ: 72] . æóåóÐóÇ íõÓóãøóì ÃóíúÖðÇ ÈöÇáäøóÝúÓö ßóÞóæúáöåö: íóÇ ÃóíøóÊõåóÇ ÇáäøóÝúÓõ ÇáúãõØúãóÆöäøóÉõ [ÇáúÝÌúÑ: 27] .(15/196)
æóíõØúáóÞõ ÇáÑøõæÍõ Úóáóì ÇáúßóÇÆöäö ÇáÔøóÑöíÝö Çáúãõßóæøóäö ÈöÃóãúÑò Åöáóåöíøò ÈöÏõæäö ÓóÈóÈò ÇÚúÊöíóÇÏöíøò æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóßóÐáößó ÃóæúÍóíúäÇ Åöáóíúßó ÑõæÍÇð ãöäú ÃóãúÑöäÇ [ÇáÔæÑì: 52] æóÞóæúáõåõ: æóÑõæÍñ ãöäúåõ [ÇáäøöÓóÇÁ: 171] .
æóíõØúáóÞõ áóÝúÙõ (ÇáÑøõæÍö) Úóáóì Çáúãóáóßö ÇáøóÐöí íóäúÒöáõ ÈöÇáúæóÍúíö Úóáóì ÇáÑøõÓõáö. æóåõæó ÌöÈúÑöíáõ- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- æóãöäúåõ Þóæúáõåõ: äóÒóáó Èöåö ÇáÑøõæÍõ ÇáúÃóãöíäõ Úóáì ÞóáúÈößó [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 193] .
æóÇÎúÊóáóÝó ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó Ýöí ÇáÑøõæÍö ÇáúãóÓúÆõæáö Úóäúåõ ÇáúãóÐúßõæÑö åõäóÇ ãóÇ åõæó ãöäú åóÐöåö ÇáËøóáóÇËóÉö.
ÝóÇáúÌõãúåõæÑõ ÞóÇáõæÇ: ÇáúãóÓúÆõæáõ Úóäúåõ åõæó ÇáÑøõæÍõ ÈöÇáúãóÚúäóì ÇáúÃóæøóáö¡ ÞóÇáõæÇ áöÃóäøóåõ ÇáúÃóãúÑõ ÇáúãõÔúßöáõ ÇáøóÐöí áóãú ÊóÊøóÖöÍú ÍóÞöíÞóÊõåõ¡ æóÃóãøóÇ ÇáÑøõæÍõ ÈöÇáúãóÚúäóíóíúäö ÇáúÂÎóÑöíäó ÝóíõÔúÈöåõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÓøõÄóÇáõ Úóäúåõ ÓõÄóÇáðÇ Úóäú ãóÚúäóì ãõÕúØóáóÍò ÞõÑúÂäöíøò. æóÞóÏú ËóÈóÊó Ãóäøó ÇáúíóåõæÏó ÓóÃóáõæÇ Úóäö ÇáÑøõæÍö ÈöÇáúãóÚúäóì ÇáúÃóæøóáö áöÃóäøóåõ åõæó ÇáúæóÇÑöÏõ Ýöí Ãóæøóáö ßöÊóÇÈöåöãú æóåõæó ÓöÝúÑõ ÇáÊøóßúæöíäö ãöäó ÇáÊøóæúÑóÇÉö áöÞóæúáöåö Ýöí ÇáúÅöÕúÍóÇÍö ÇáúÃóæøóáö «æóÑõæÍõ Çááøóåö íóÑöÝøõ Úóáóì æóÌúåö ÇáúãöíóÇåö» . æóáóíúÓó ÇáÑøõæÍõ ÈöÇáúãóÚúäóíóíúäö ÇáúÂÎóÑóíúäö ÈöæóÇÑöÏò Ýöí ßõÊõÈöåöãú.
æóÚóäú ÞóÊóÇÏóÉó æóÇáúÍóÓóäö: Ãóäøóåõãú ÓóÃóáõæÇ Úóäú ÌöÈúÑöíáó¡ æóÇáúÃóÕóÍøõ ÇáúÞóæúáõ ÇáúÃóæøóáõ.
æóÝöí «ÇáÑøóæúÖö ÇáúÃõäõÝö» Ãóä ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃóÌóÇÈóåõãú ãóÑøóÉð¡ ÝóÞóÇáó áóåõãú: åõæó ÌöÈúÑöíáõ- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-
. æóÞóÏú ÃóæúÖóÍúäóÇåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö.
æóÅöäøóãóÇ ÓóÃóáõæÇ Úóäú ÍóÞöíÞóÉö ÇáÑøõæÍö æóÈóíóÇäö ãóÇåöíøóÊöåóÇ¡ ÝóÅöäøóåóÇ ÞóÏú ÔóÛóáóÊö ÇáúÝóáóÇÓöÝóÉó æóÍõßóãóÇÁó ÇáúãõÊóÔóÑøöÚöíäó¡ áöÙõåõæÑö Ãóäøó Ýöí ÇáúÌóÓóÏö ÇáúÍóíøö ÔóíúÆðÇ ÒóÇÆöÏðÇ Úóáóì ÇáúÌöÓúãö¡ Èöåö íóßõæäõ ÇáúÅöäúÓóÇäõ ãõÏúÑößðÇ æóÈöÒóæóÇáöåö íóÕöíÑõ ÇáúÌöÓúãõ ãóÓúáõæÈó ÇáúÅöÑóÇÏóÉö æóÇáúÅöÏúÑóÇßö¡ ÝóÚõáöãó ÈöÇáÖøóÑõæÑóÉö Ãóäøó Ýöí ÇáúÌöÓúãö ÔóíúÆðÇ ÒóÇÆöÏðÇ Úóáóì ÇáúÃóÚúÖóÇÁö ÇáÙøóÇåöÑóÉö æóÇáúÈóÇØöäóÉö ÛóíúÑó ãõÔóÇåóÏò ÅöÐú ÞóÏú ÙóåóÑó ÈöÇáÊøóÔúÑöíÍö Ãóäøó ÌöÓúãó ÇáúãóíøöÊö áóãú íóÝúÞöÏú ÔóíúÆðÇ ãöäó ÇáúÃóÚúÖóÇÁö ÇáúÈóÇØöäóÉö ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú áóåõ Ýöí ÍóÇáö ÇáúÍóíóÇÉö.
æóÅöÐú ÞóÏú ßóÇäóÊú ÚõÞõæáõ ÇáäøóÇÓö ÞóÇÕöÑóÉð Úóäú Ýóåúãö ÍóÞöíÞóÉö ÇáÑøõæÍö æóßóíúÝöíøóÉö ÇÊøöÕóÇáöåóÇ ÈöÇáúÈóÏóäö æóßóíúÝöíøóÉö ÇäúÊöÒóÇÚöåóÇ ãöäúåõ æóÝöí ãóÕöíÑöåóÇ ÈóÚúÏó Ðóáößó ÇáöÇäúÊöÒóÇÚö¡ ÃõÌöíÈõæÇ ÈöÃóäøó(15/197)
ÇáÑøõæÍó ãöäú ÃóãúÑö Çááøóåö¡ Ãóíú Ãóäøóåõ ßóÇÆöäñ ÚóÙöíãñ ãöäó ÇáúßóÇÆöäóÇÊö ÇáúãõÔóÑøóÝóÉö ÚöäúÏó Çááøóåö æóáóßöäøóåõ ãöãøóÇ ÇÓúÊóÃúËÑ Çááå ÈöÚöáúãöåö. ÝóáóÝúÙõ ÃóãúÑö íõÍúÊóãóáõ Ãóäú íóßõæäó ãõÑóÇÏöÝó ÇáÔøóíúÁö. ÝóÇáúãóÚúäóì: ÇáÑøõæÍõ ÈóÚúÖõ ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÇáúÚóÙöíãóÉö ÇáøóÊöí åöíó áöáøóåö¡ ÝóÅöÖóÇÝóÉõ ÃóãúÑö Åöáóì ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö Úóáóì ãóÚúäóì áóÇãö ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕö¡ Ãóíú ÃóãúÑò ÇÎúÊõÕøó ÈöÇááøóåö ÇÎúÊöÕóÇÕó Úöáúãò.
æó (ãöäú) áöáÊøóÈúÚöíÖö¡ Ýóíóßõæäõ åóÐóÇ ÇáúÅöØúáóÇÞõ ßóÞóæúáöåö: æóßóÐáößó ÃóæúÍóíúäÇ Åöáóíúßó ÑõæÍÇð ãöäú ÃóãúÑöäÇ [ÇáÔæÑì: 52] . æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÃóãúÑõ ÃóãúÑó ÇáÊøóßúæöíäö¡ ÝóÅöãøóÇ Ãóäú íõÑóÇÏó äóÝúÓõ ÇáúãóÕúÏóÑö æóÊóßõæäó (ãöäú) ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉð ßóãóÇ Ýöí Þóæúáå: ÅöäøóãÇ ÞóæúáõäÇ áöÔóíúÁò ÅöÐÇ ÃóÑóÏúäÇåõ Ãóäú äóÞõæáó áóåõ ßõäú Ýóíóßõæäõ [ÇáäøóÍúá: 40] ¡ Ãóíö ÇáÑøóæúÍõ íóÕúÏõÑõ Úóäú ÃóãúÑö Çááøóåö ÈöÊóßúæöíäöåö Ãóæú íõÑóÇÏõ ÈöÇáúãóÕúÏóÑö ãóÚúäóì ÇáúãóÝúÚõæáö ãöËúáõ ÇáúÎóáúÞö æó (ãöäú) ÊóÈúÚöíÖöíøóÉñ¡ Ãóíö ÇáÑøóæúÍõ ÈóÚúÖõ ãóÃúãõæÑóÇÊö Çááøóåö Ýóíóßõæäõ ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÑøõæÍö ÌöÈúÑöíáó- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-¡ Ãóíö ÇáÑøóæúÍõ ãöäó ÇáúãóÎúáõæÞóÇÊö ÇáøóÐöíäó íóÃúãõÑõåõãõ Çááøóåõ ÈöÊóÈúáöíÛö ÇáúæóÍúíö¡ æóÚóáóì ßöáóÇ ÇáúæóÌúåóíúäö áóãú Êóßõäö ÇáúÂíóÉõ ÌóæóÇÈðÇ Úóäú ÓõÄóÇáöåöãú.
æóÑóæóì ÇÈúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö Ýöí ÇáúÃóÍúßóÇãö Úóäö ÇÈúäö æóåúÈò Úóäú ãóÇáößò Ãóäøóåõ ÞóÇáó: «áóãú íóÃúÊöåö Ýöí Ðóáößó ÌóæóÇÈñ» ÇåÜ. Ãóíú Ãóäøó Þóæúáóåõ: Þõáö ÇáÑøõæÍõ ãöäú ÃóãúÑö ÑóÈøöí áóíúÓó ÌóæóÇÈðÇ ÈöÈóíóÇäö ãóÇ ÓóÃóáõæÇ Úóäúåõ æóáóßöäøóåõ ÕóÑúÝñ Úóäö ÇÓúÊöÚúáóÇãöåö æóÅöÚúáóÇãñ áóåõãú ÈöÃóäøó åóÐóÇ ãöäó ÇáúÚöáúãö ÇáøóÐöí áóãú íõÄúÊóæúåõ. æóÇáöÇÍúÊöãóÇáóÇÊõ ßõáøõåóÇ ãõÑóÇÏóÉñ¡ æóåöíó ßóáöãóÉñ ÌóÇãöÚóÉñ. æóÝöíåóÇ ÑóãúÒñ Åöáóì ÊóÚúÑöíÝö ÇáÑøõæÍö ÊóÚúÑöíÝðÇ ÈöÇáúÌöäúÓö æóåõæó ÑóÓúãñ.
æóÌõãúáóÉõ æóãÇ ÃõæÊöíÊõãú ãöäó ÇáúÚöáúãö ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ãöãøóÇ ÃóãóÑó Çááøóåõ ÑóÓõæáóåõ Ãóäú íóÞõæáóåõ áöáÓøóÇÆöáöíäó Ýóíóßõæäõ ÇáúÎöØóÇÈõ áöÞõÑóíúÔò Ãóæú áöáúíóåõæÏö ÇáøóÐöíäó áóÞøóäõæåõãú¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÊóÐúíöíáðÇ Ãóæö ÇÚúÊöÑóÇÖðÇ Ýóíóßõæäõ ÇáúÎöØóÇÈõ áößõáøö ãóäú íóÕúáõÍõ áöáúÎöØóÇÈö¡ æóÇáúãõÎóÇØóÈõæäó ãõÊóÝóÇæöÊõæäó Ýöí ÇáúÞóáöíáö
ÇáúãõÓúÊóËúäóì ãöäó ÇáúãõÄúÊóì ãöäó ÇáúÚöáúãö. æóÃóäú íóßõæäó ÎöØóÇÈðÇ áöáúãõÓúáöãöíäó.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÚöáúãö åõäóÇ ÇáúãóÚúáõæãõ¡ Ãóíú ãóÇ ÔóÃúäõåõ Ãóäú íõÚúáóãó Ãóæú ãöäú ãóÚúáõæãóÇÊö Çááøóåö. æóæóÕúÝõåõ ÈöÇáúÞóáöíáö ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ãóÇ ãöäú ÔóÃúäöåö Ãóäú íõÚúáóãó ãöäó ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö æóÇáúÍóÞóÇÆöÞö.
æóÝöí «ÌóÇãöÚö ÇáÊøöÑúãöÐöíøö» ÞóÇáõæÇ (Ãóíö ÇáúíóåõæÏõ) : «ÃõæÊöíäóÇ ÚöáúãðÇ ßóËöíÑðÇ ÇáÊøóæúÑóÇÉó(15/198)
æóãóäú ÃõæÊöíó ÇáÊøóæúÑóÇÉó ÝóÞóÏú ÃõæÊöíó ÎóíúÑðÇ ßóËöíÑðÇ¡ ÝóÃõäúÒöáóÊú: Þõáú áóæú ßÇäó ÇáúÈóÍúÑõ ãöÏÇÏÇð áößóáöãÇÊö ÑóÈøöí áóäóÝöÏó ÇáúÈóÍúÑõ ÞóÈúáó Ãóäú ÊóäúÝóÏó ßóáöãÇÊõ ÑóÈøöí ÇáúÂíóÉ [ÇáúßóåúÝ: 109] .
æóÃóæúÖóÍõ ãöäú åóÐóÇ ãóÇ ÑóæóÇåõ ÇáØøóÈóÑöíøõ Úóäú ÚóØóÇÁö Èúäö íóÓóÇÑò ÞóÇáó: äóÒóáóÊú ÈöãóßøóÉó æóãÇ ÃõæÊöíÊõãú ãöäó ÇáúÚöáúãö ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ¡ ÝóáóãøóÇ åóÇÌóÑó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Åöáóì ÇáúãóÏöíäóÉö ÃóÊóÇåõ ÃóÍúÈóÇÑõ íóåõæÏó ÝóÞóÇáõæÇ: íóÇ ãõÍóãøóÏõ Ãóáóãú íóÈúáõÛúäóÇ Ãóäøóßó ÊóÞõæáõ: æóãÇ ÃõæÊöíÊõãú ãöäó ÇáúÚöáúãö ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ¡ ÃóÝóÚóäóíúÊóäóÇ Ãóãú Þóæúãóßó¿ ÞóÇáó:
ßõáøðÇ ÞóÏú ÚóäóíúÊõ. ÞóÇáõæÇ: ÝóÅöäøóßó ÊóÊúáõæ ÃóäøóÇ ÃõæÊöíäóÇ ÇáÊøóæúÑóÇÉó æóÝöíåóÇ ÊöÈúíóÇäõ ßõáøö ÔóíúÁò. ÝóÞóÇáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö:
åöíó Ýöí Úöáúãö Çááøóåö Þóáöíáñ¡ æóÞóÏú ÂÊóÇßõãú ãóÇ Åöäú ÚóãöáúÊõãú Èöåö ÇäúÊóÝóÚúÊõãú. ÝóÃóäúÒóáó Çááøóåõ æóáóæú ÃóäøóãÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãöäú ÔóÌóÑóÉò ÃóÞúáÇãñ æóÇáúÈóÍúÑõ íóãõÏøõåõ ãöäú ÈóÚúÏöåö ÓóÈúÚóÉõ ÃóÈúÍõÑò ãóÇ äóÝöÏóÊú ßóáöãÇÊõ Çááøóåö Åöäøó Çááøóåó ÚóÒöíÒñ Íóßöíãñ [áõÞúãóÇä: 27] .
åóÐóÇ¡ æóÇáøóÐöíäó ÍóÇæóáõæÇ ÊóÞúÑöíÈó ÔóÑúÍö ãóÇåöíøóÉö ÇáÑøõæÍö ãöäó ÇáúÝóáóÇÓöÝóÉö æóÇáúãõÊóÔóÑøöÚöíäó ÈöæóÇÓöØóÉö ÇáúÞóæúáö ÇáÔøóÇÑöÍö áóãú íóÃúÊõæÇ ÅöáøóÇ ÈöÑõÓõæãò äóÇÞöÕóÉò ãóÃúÎõæÐóÉñ ÝöíåóÇ ÇáúÃóÌúäóÇÓõ ÇáúÈóÚöíÏóÉõ æóÇáúÎóæóÇÕøõ ÇáÊøóÞúÑöíÈöíøóÉõ ÛóíúÑõ ÇáúãõäúÖóÈöØóÉö æóÊóÍúßöíãõ ÇáúÂËóÇÑö ÇáøóÊöí ÈóÚúÖõåóÇ ÍóÞöíÞöíøñ æóÈóÚúÖõåóÇ ÎóíóÇáöíøñ¡ æóßõáøõåóÇ ãõÊóÝóÇæöÊóÉñ Ýöí ÇáúÞõÑúÈö ãöäú ÔóÑúÍö ÎóÇÕøóÇÊöåö æóÃóãóÇÑóÇÊöåö ÈöÍóÓóÈö ÊóÝóÇæõÊö ÊóÕóæøõÑóÇÊöåöãú áöãóÇåöíøóÊöåö ÇáúãóÈúäöíøóÇÊö Úóáóì ÊóÝóÇæõÊö Þõæóì ãóÏóÇÑößöåöãú æóßõáøõåóÇ áóÇ ÊóÚúÏõæ Ãóäú Êóßõæäó ÑõÓõæãðÇ ÎóíóÇáöíøóÉð æóÔöÚúÑöíøóÉð ãõÚóÈøöÑóÉð Úóäú ÂËóÇÑö ÇáÑøõæÍö Ýöí ÇáúÅöäúÓóÇä.
æóÅöÐÇ ÞóÏú ÌóÑóì ÐößúÑõ ÇáÑøõæÍö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóÕõÑöÝó ÇáÓøóÇÆöáõæäó Úóäú ãõÑóÇÏöåöãú áöÛóÑóÖò ÕóÍöíÍò ÇÞúÊóÖóÇåõ ÍóÇáõåõãú æóÍóÇáõ ÒóãóÇäöåöãú æóãóßóÇäöåöãú¡ ÝóãóÇ ÚóáóíúäóÇ Ãóäú äóÊóÚóÑøóÖó áöãõÍóÇæóáóÉö ÊóÚóÑøõÝö ÍóÞöíÞóÉö ÇáÑøõæÍö ÈöæóÌúåö ÇáúÅöÌúãóÇáö ÝóÞóÏú ÊóåóíøóÃó áöÃóåúáö ÇáúÚöáúãö ãöäú æóÓóÇÆöáö ÇáúãóÚúÑöÝóÉö ãóÇ ÊóÛóíøóÑóÊú Èöåö ÇáúÍóÇáóÉõ ÇáøóÊöí ÇÞúÊóÖóÊú ÕóÑúÝó ÇáÓøóÇÆöáöíäó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÈóÚúÖó ÇáÊøóÛóíøõÑö¡ æóÞóÏú ÊóÊóæóÝøóÑõ ÊóÛóíøõÑóÇÊñ Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÊóÒöíÏõ Ãóåúáó ÇáúÚöáúãö ÇÓúÊöÚúÏóÇÏðÇ áöÊóÌóáøöí ÈóÚúÖö ãóÇåöíøóÉö ÇáÑøõæÍö¡ ÝóáöÐóáößó áóÇ äõÌóÇÑöí ÇáøóÐöíäó ÞóÇáõæÇ: Åöäøó ÍóÞöíÞóÉó ÇáÑøõæÍö íóÌöÈõ ÇáúÅöãúÓóÇßõ Úóäú ÈóíóÇäöåóÇ áöÃóäøó ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÃóãúÓóßó ÚóäúåóÇ ÝóáóÇ íóäúÈóÛöí ÇáúÎóæúÖõ Ýöí ÔóÃúäö ÇáÑøõæÍö ÈöÃóßúËóÑó ãöäú ßóæúäöåóÇ ãóæúÌõæÏóÉð. ÝóÞóÏú ÑóÃóì ÌõãúåõæÑõ ÇáúÚõáóãóÇÁö ãöäó ÇáúãõÊóßóáøöãöíäó(15/199)
æóáóÆöäú ÔöÆúäóÇ áóäóÐúåóÈóäøó ÈöÇáøóÐöí ÃóæúÍóíúäóÇ Åöáóíúßó Ëõãøó áóÇ ÊóÌöÏõ áóßó Èöåö ÚóáóíúäóÇ æóßöíáðÇ (86) ÅöáøóÇ ÑóÍúãóÉð ãöäú ÑóÈøößó Åöäøó ÝóÖúáóåõ ßóÇäó Úóáóíúßó ßóÈöíÑðÇ (87)
æóÇáúÝõÞóåóÇÁö ãöäúåõãú ÃóÈõæ ÈóßúÑö Èúäõ ÇáúÚóÑóÈöíøö Ýöí «ÇáúÚóæóÇÕöãö» ¡ æóÇáäøóæóæöíøõ Ýöí «ÔóÑúÍö ãõÓúáöãò» : Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó áóÇ ÊóÕõÏøõ ÇáúÚõáóãóÇÁó Úóäö ÇáúÈóÍúËö Úóäö ÇáÑøõæÍö áöÃóäøóåóÇ äóÒóáóÊú áöØóÇÆöÝóÉò ãõÚóíøóäóÉò ãöäó ÇáúíóåõæÏö æóáóãú íõÞúÕóÏú ÈöåóÇ ÇáúãõÓúáöãõæäó. ÝóÞóÇáó ÌõãúåõæÑõ
ÇáúãõÊóßóáøöãöíäó: ÅöäøóåóÇ ãöäó ÇáúÌóæóÇåöÑö ÇáúãõÌóÑøóÏóÉö¡ æóåõæó ÛóíúÑõ ÈóÚöíÏò Úóäú Þóæúáö ÈóÚúÖöåöãú: åöíó ãöäó ÇáúÃóÌúÓóÇãö ÇááøóØöíÝóÉö æóÇáúÃóÑúæóÇÍõ ÍóÇÏöËóÉñ ÚöäúÏó ÇáúãõÊóßóáøöãöíäó ãöäó ÇáúãõÓúáöãöíäó æóåõæó Þóæúáõ ÃóÑöÓúØóÇáöíÓó. æóÞóÇáó ÞõÏóãóÇÁõ ÇáúÝóáóÇÓöÝóÉö: åöíó ÞóÏöíãóÉñ. æóÐóáößó ÞóÑöíÈñ ãöäú ãõÑóÇÏöåöãú Ýöí ÇáúÞóæúáö ÈöÞöÏóãö ÇáúÚóÇáóãö. æóãóÚúäóì ßóæúäöåóÇ ÍóÇÏöËóÉð ÃóäøóåóÇ ãóÎúáõæÞóÉñ áöáøóåö ÊóÚóÇáóì. ÝóÞöíáó: ÇáúÃóÑúæóÇÍõ ãóÎúáõæÞóÉñ ÞóÈúáó ÎóáúÞö ÇáúÃóÈúÏóÇäö ÇáøóÊöí ÊõäúÝóÎõ ÝöíåóÇ¡ æóåõæó ÇáúÃóÕóÍøõ ÇáúÌóÇÑöí Úóáóì ÙóæóÇåöÑö ßóáóÇãö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýóåöíó ãóæúÌõæÏóÉñ ãöäó ÇáúÃóÒóáö ßóæõÌõæÏö ÇáúãóáóÇÆößóÉö æóÇáÔøóíóÇØöíäö¡ æóÞöíáó: ÊõÎúáóÞõ ÚöäúÏó ÅöÑóÇÏóÉö ÅöíÌóÇÏö ÇáúÍóíóÇÉö Ýöí ÇáúÈóÏóäö ÇáøóÐöí ÊõæÖóÚõ Ýöíåö æóÇÊøóÝóÞõæÇ Úóáóì Ãóäøó ÇáúÃóÑúæóÇÍó ÈóÇÞöíóÉñ ÈóÚúÏó ÝóäóÇÁö ÃóÌúÓóÇÏöåóÇ æóÃóäøóåóÇ ÊóÍúÖõÑõ íóæúã ÇáúÍÓÇÈ.
[86¡ 87]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÇáúÂíóÇÊ 86 Åöáóì 87]
æóáóÆöäú ÔöÆúäÇ áóäóÐúåóÈóäøó ÈöÇáøóÐöí ÃóæúÍóíúäÇ Åöáóíúßó Ëõãøó áóÇ ÊóÌöÏõ áóßó Èöåö ÚóáóíúäÇ æóßöíáÇð (86) ÅöáÇøó ÑóÍúãóÉð ãöäú ÑóÈøößó Åöäøó ÝóÖúáóåõ ßÇäó Úóáóíúßó ßóÈöíÑÇð (87)
åóÐóÇ ãõÊøóÕöáñ ÈöÞóæúáöåö: æóäõäóÒøöáõ ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö ãóÇ åõæó ÔöÝÇÁñ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 82] ÇáúÂíóÉó ÃóÝúÖóÊú Åöáóíúåö ÇáúãõäóÇÓóÈóÉõ ÝóÅöäøóåõ áóãøóÇ ÊóÖóãøóäó Þóæúáõåõ: Þõáö ÇáÑøõæÍõ ãöäú ÃóãúÑö ÑóÈøöí [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 85] ÊóáúÞöíäó ßóáöãóÉö Úöáúãò ÌóÇãöÚóÉò¡ æóÊóÖóãøóäó Ãóäøó ÇáúÃõãøóÉó ÃõæÊöíóÊú ÚöáúãðÇ æóãõäöÚóÊú ÚöáúãðÇ¡ æóÃóäøó Úöáúãó ÇáäøõÈõæÁóÉö ãöäú ÃóÚúÙóãö ãóÇ ÃõæÊöíóÊúåõ¡ ÃóÚúÞóÈó Ðóáößó ÈöÇáÊøóäúÈöíåö Åöáóì ÇáÔøõßúÑö Úóáóì äöÚúãóÉö ÇáúÚöáúãö ÏóÝúÚðÇ áöÛõÑõæÑö ÇáäøóÝúÓö¡ áöÃóäøó ÇáúÚöáúãó ÈöÇáúÃóÔúíóÇÁö íõßúÓöÈõåóÇ ÅöÚúÌóÇÈðÇ ÈöÊóãóíøõÒöåóÇ Úóãøóäú ÏõæäóåóÇ Ýöíåö¡ ÝóÃõæÞöÙóÊú Åöáóì Ãóäøó ÇáøóÐöí ãóäóÍó ÇáúÚöáúãó ÞóÇÏöÑñ Úóáóì ÓóáúÈöåö¡ æóÎõæØöÈó ÈöÐóáößó ÇáäøóÈöíÁõ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóäøó Úöáúãóåõ ÃóÚúÙóãõ Úöáúãò¡ ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó æõÌõæÏõ Úöáúãöåö ÎóÇÖöÚðÇ áöãóÔöíÆóÉö Çááøóåö ÝóãóÇ ÇáÙøóäøõ ÈöÚöáúãö ÛóíúÑöåö¡ ÊóÚúÑöíÖðÇ áöÈóÞöíøóÉö ÇáúÚõáóãóÇÁö. ÝóÇáúßóáóÇãõ ÕóÑöíÍõåõ ÊóÍúÐöíÑñ¡ æóåõæó ßöäóÇíóÉñ Úóäö(15/200)
ÇáöÇãúÊöäóÇäö ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ ÈóÚúÏóåõ ÅöáøóÇ ÑóÍúãóÉð ãöäú ÑóÈøößó Åöäøó ÝóÖúáóåõ ßÇäó Úóáóíúßó ßóÈöíÑÇð æóÊóÚúÑöíÖñ ÈöÊóÍúÐöíÑö Ãóåúáö ÇáúÚöáúãö.
æóÇááøóÇãõ ãõæóØøöÆóÉñ áöáúÞóÓóãö ÇáúãóÍúÐõæÝö ÞóÈúáó ÇáÔøóÑúØö.
æóÌõãúáóÉõ áóäóÐúåóÈóäøó ÈöÇáøóÐöí ÃóæúÍóíúäÇ Åöáóíúßó ÌóæóÇÈõ ÇáúÞóÓóãö. æóåõæó Ïóáöíáõ ÌóæóÇÈö ÇáÔøóÑúØö æóãõÛúäò Úóäúåõ.
æáóäóÐúåóÈóäøó ÈöÇáøóÐöí ÃóæúÍóíúäÇ ÈöãóÚúäóì áóäõÐúåöÈóäøóåõ¡ Ãóíú Úóäúßó¡ æóåõæó ÃóÈúáóÛõ ãöäú (äõÐúåöÈõåõ) ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö: ÇáøóÐöí ÃóÓúÑì ÈöÚóÈúÏöåö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 1] .
æóãóÇ ÕÏÞ ÇáúãóæúÕõæáö ÇáúÞõÑúÂäõ.
æó (Ëõãøó) áöáÊøóÑúÊöíÈö ÇáÑøõÊúÈöíøö¡ áöÃóäøó äóÝúíó ÇáØøóãóÚö Ýöí ÇÓúÊöÑúÌóÇÚö ÇáúãóÓúáõæÈö ÃóÔóÏøõ Úóáóì ÇáäøóÝúÓö ãöäú
ÓóáúÈöåö. ÝóÐößúÑõåõ ÃóÏúÎóáõ Ýöí ÇáÊøóäúÈöíåö Úóáóì ÇáÔøõßúÑö æóÇáÊøóÍúÐöíÑö ãöäó ÇáúÛõÑõæÑö.
æóÇáúæóßöíáõ: ãóäú íõæßóáõ Åöáóíúåö Çáúãõåöãøõ. æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö åõäóÇ ÇáúãõÏóÇÝöÚõ Úóäúßó æóÇáÔøóÝöíÚõ áóßõ. æóáöãóÇ Ýöíåö ãöäú ãóÚúäóì ÇáúÛóáóÈóÉö ÚõÏøöíó Èö (Úóáóì) . æóáöãóÇ Ýöíåö ãöäú ãóÚúäóì ÇáÊøóÚóåøõÏö æóÇáúãõØóÇáóÈóÉö ÚõÏøöíó Åöáóì ÇáúãóÑúÏõæÏö ÈöÇáúÈóÇÁö¡ Ãóíú ãõÊóÚóåøöÏðÇ ÈöÇáøóÐöí ÃóæúÍóíúäóÇ Åöáóíúßó. æóãóÚúäóì ÇáÊøóÚóåøõÏö: Èöåö ÇáÊøóÚóåøõÏõ ÈöÇÓúÊöÑúÌóÇÚöåö¡ áöÃóäøóåõ Ýöí ãõÞóÇÈóáóÉö Þóæúáöåö: áóäóÐúåóÈóäøó ÈöÇáøóÐöí ÃóæúÍóíúäÇ Åöáóíúßó¡ æóáöÃóäøó ÇáÊøóÚóåøõÏó áóÇ íóßõæäõ ÈöÐóÇÊö ÔóíúÁò Èóáú ÈöÍóÇáò ãöäú ÃóÍúæóÇáöåö ÝóÌóÑóì¡ ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÇáúÅöíÌóÇÒö.
æóÐóßóÑó åõäóÇ æóßöíáðÇ æóÝöí ÇáúÂíóÉö ÞóÈúáóåóÇ äóÕöíÑÇð áöÃóäøó ãóÚúäóì åóÐöåö Úóáóì ÝóÑúÖö ÓóáúÈö äöÚúãóÉö ÇáöÇÕúØöÝóÇÁö¡ ÝóÇáúãõØóÇáóÈóÉõ ÈöÅöÑúÌóÇÚö ÇáäøöÚúãóÉö ÔóÝóÇÚóÉñ æóæóßóÇáóÉñ Úóäúåõ¡ æóÃóãøóÇ ÇáúÂíóÉõ ÞóÈúáóåóÇ Ýóåöíó Ýöí ÝóÑúÖö ÅöáúÍóÇÞö ÚõÞõæÈóÉò Èöåö¡ ÝóãõÏóÇÝöÚóÉõ Êöáúßó ÇáúÚõÞõæÈóÉö Ãóæö ÇáËøóÃúÑö ÈöåóÇ äóÕúÑñ.
æóÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: ÅöáøóÇ ÑóÍúãóÉð ãöäú ÑóÈøößó ãõäúÞóØöÚñ ÝóÍóÑúÝõ ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö Ýöíåö ÈöãóÚúäóì ÇáöÇÓúÊöÏúÑóÇßö. æóåõæó ÇÓúÊöÏúÑóÇßñ Úóáóì ãóÇ ÇÞúÊóÖóÇåõ ÝöÚúáõ ÇáÔøóÑúØö ãöäú ÊóæóÞøõÚö Ðóáößó¡ Ãóíú(15/201)
Þõáú áóÆöäö ÇÌúÊóãóÚóÊö ÇáúÅöäúÓõ æóÇáúÌöäøõ Úóáóì Ãóäú íóÃúÊõæÇ ÈöãöËúáö åóÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö áóÇ íóÃúÊõæäó ÈöãöËúáöåö æóáóæú ßóÇäó ÈóÚúÖõåõãú áöÈóÚúÖò ÙóåöíÑðÇ (88)
áóßöäøó ÑóÍúãóÉð ãöäú ÑóÈøößó äóÝóÊú ãóÔöíÆóÉó ÇáÐøóåóÇÈö ÈöÇáøóÐöí ÃóæúÍóíúäóÇ Åöáóíúßó Ýóåõæó ÈóÇÞò ÛóíúÑõ ãóÐúåõæÈò Èöåö.
æóåóÐóÇ ÅöíãóÇÁñ Åöáóì ÈóÞóÇÁö ÇáúÞõÑúÂäö æóÍöÝúÙöåö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÅöäøóÇ äóÍúäõ äóÒøóáúäóÇ ÇáÐøößúÑó æóÅöäøóÇ áóåõ áóÍÇÝöÙõæäó [ÇáúÍÌÑ: 9] .
æóãóæúÞöÚõ Åöäøó ÝóÖúáóåõ ßÇäó Úóáóíúßó ßóÈöíÑÇð ãóæúÞöÚõ ÇáÊøóÚúáöíáö áöáöÇÓúÊöËúäóÇÁö ÇáúãõäúÞóØöÚö¡ Ãóíú áóßöäøó ÑóÍúãóÉð ãöäú ÑóÈøößó ãóäóÚóÊú ÊóÚóáøõÞó ÇáúãóÔöíÆóÉö ÈöÅöÐúåóÇÈö ÇáøóÐöí ÃóæúÍóíúäóÇ Åöáóíúßó¡ áöÃóäøó ÝóÖúáóåõ ßóÇäó Úóáóíúßó ßóÈöíÑðÇ ÝóáóÇ íóÍúÑöãõßó ÝóÖúáó ÇáøóÐöí ÃóæúÍóÇåõ Åöáóíúßó. æóÒöíóÇÏóÉõ ÝöÚúáö (ßóÇäó) áöÊóæúßöíÏö ÇáúÌõãúáóÉö ÒöíóÇÏóÉñ Úóáóì ÊóæúßöíÏöåóÇ ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóæúßöíÏö ÇáúãõÓúÊóÚúãóáö Ýöí ãóÚúäóì ÇáÊøóÚúáöíá æÇáÊÝÑíÚ.
[88]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 88]
Þõáú áóÆöäö ÇÌúÊóãóÚóÊö ÇáúÅöäúÓõ æóÇáúÌöäøõ Úóáì Ãóäú íóÃúÊõæÇ ÈöãöËúáö åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö áóÇ íóÃúÊõæäó ÈöãöËúáöåö æóáóæú ßÇäó ÈóÚúÖõåõãú áöÈóÚúÖò ÙóåöíÑÇð (88)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ áöáÒøöíóÇÏóÉö Ýöí ÇáöÇãúÊöäóÇäö. æóåõæó ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ áöãóÖúãõæäö ÌõãúáóÉö Åöäøó ÝóÖúáóåõ ßÇäó Úóáóíúßó ßóÈöíÑÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 87] . æóÇÝúÊöÊóÇÍõåõ Èö (Þõáú) áöáöÇåúÊöãóÇãö Èöåö. æóåóÐóÇ Êäæíå ÈÔÑÝ ÇáúÞõÑúÂäó ÝóßóÇäó åóÐóÇ ÇáÊøóäúæöíåõ ÇãúÊöäóÇäðÇ Úóáóì ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ Èöåö æóåõãõ ÇáøóÐöíäó ßóÇäó áóåõãú ÔöÝóÇÁð æóÑóÍúãóÉð¡ æóÊóÍóÏøöíðÇ ÈöÇáúÚóÌúÒö Úóáóì ÇáúÅöÊúíóÇäö ÈöãöËúáöåö áöáøóÐöíäó ÃóÚúÑóÖõæÇ Úóäúåõ æóåõãõ ÇáøóÐöíäó áóÇ íóÒöíÏõåõãú ÅöáøóÇ ÎóÓóÇÑðÇ.
æóÇááøóÇãõ ãõæóØøöÆóÉñ áöáúÞóÓóãö.
æóÌõãúáóÉõ áóÇ íóÃúÊõæäó ÈöãöËúáöåö ÌóæóÇÈõ ÇáúÞóÓóãö ÇáúãóÍúÐõæÝö.
æóÌóÑøóÏó ÇáúÌóæóÇÈó ãöäó ÇááøóÇãö ÇáúÛóÇáöÈö ÇÞúÊöÑóÇäõåóÇ ÈöÌóæóÇÈö ÇáúÞóÓóãö ßóÑóÇåöíóÉó ÇÌúÊöãóÇÚö áóÇãóíúäö: áóÇãö ÇáúÞóÓóãö¡ æóáóÇãö ÇáäøóÇÝöíóÉö.(15/202)
æóãóÚúäóì ÇáöÇÌúÊöãóÇÚö: ÇáöÇÊøöÝóÇÞõ æóÇÊøöÍóÇÏõ ÇáÑøóÃúíö¡ Ãóíú áóæú ÊóæóÇÑóÏóÊú ÚõÞõæáõ ÇáúÅöäúÓö æóÇáúÌöäøö Úóáóì Ãóäú íóÃúÊöíó ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãú ÈöãöËúáö åóÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö áóãóÇ ÃóÊóæúÇ ÈöãöËúáöåö. Ýóåõæó ÇÌúÊöãóÇÚõ ÇáÑøóÃúíö áóÇ ÇÌúÊöãóÇÚõ ÇáÊøóÚóÇæõäö¡ ßóãóÇ ÊóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇáúãõÈóÇáóÛóÉõ Ýöí Þóæúáöåö ÈóÚúÏóåõ: æóáóæú ßÇäó ÈóÚúÖõåõãú áöÈóÚúÖò ÙóåöíÑÇð.
æóÐößúÑõ ÇáúÌöäøö ãóÚó ÇáúÅöäúÓö áöÞóÕúÏö ÇáÊøóÚúãöíãö¡ ßóãóÇ íõÞóÇáõ: «áóæö ÇÌúÊóãóÚó Ãóåúáõ ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö» ¡ æóÃóíúÖðÇ áóÃóäøó ÇáúãõÊóÍóÏøóíúäó ÈöÅöÚúÌóÇÒö ÇáúÞõÑúÂäö ßóÇäõæÇ íóÒúÚõãõæäó Ãóäøó ÇáúÌöäøó íóÞúÏöÑõæäó Úóáóì ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáúÚóÙöíãóÉö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúãõãóÇËóáóÉö áöáúÞõÑúÂäö: ÇáúãõãóÇËóáóÉõ Ýöí ãóÌúãõæÚö ÇáúÝóÕóÇÍóÉö æóÇáúÈóáóÇÛóÉö æóÇáúãóÚóÇäöí æóÇáúÂÏóÇÈö æóÇáÔøóÑóÇÆöÚö¡ æóåöíó äóæóÇÍöí ÅöÚúÌóÇÒö ÇáúÞõÑúÂäö ÇááøóÝúÙöíøö æóÇáúÚöáúãöíøö.
æóÌõãúáóÉõ áóÇ íóÃúÊõæäó ÌóæóÇÈõ ÇáúÞóÓóãö ÇáúãõæóØøóÃö áóåõ ÈöÇááøóÇãö. æóÌóæóÇÈõ (Åöäö) ÇáÔøóÑúØöíøóÉö ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö ÌóæóÇÈõ ÇáúÞóÓóãö.
æóÌõãúáóÉõ æóáóæú ßÇäó ÈóÚúÖõåõãú áöÈóÚúÖò ÙóåöíÑÇð Ýöí ãóæúÞöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖóãöíÑö áóÇ íóÃúÊõæäó.
æó (áóæú) æóÕúáöíøóÉñ¡ æóåöíó ÊõÝöíÏõ Ãóäøó ãóÇ ÈóÚúÏóåóÇ ãóÙöäøóÉõ Ãóäú áóÇ íóÔúãóáóåõ ãóÇ ÞóÈúáóåóÇ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ãóÚúäóÇåóÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö: æóáóæö ÇÝúÊóÏì Èöåö Ýöí ÓõæÑóÉ Âáö ÚöãúÑóÇäó [91] .
æóÇáÙøóåöíÑõ: ÇáúãõÚöíäõ. æóÇáúãóÚúäóì: æóáóæú ÊóÚóÇæóäó ÇáúÅöäúÓõ æóÇáúÌöäøõ Úóáóì Ãóäú íóÃúÊõæÇ ÈöãöËúáöåö áóãóÇ ÃóÊóæúÇ ÈöãöËúáöåö ÝóßóíúÝó Èöåöãú ÅöÐóÇ ÍóÇæóáõæÇ Ðóáößó ãõÊóÝóÑøöÞöíäó.
æóÝóÇÆöÏóÉõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ÊóÃúßöíÏõ ãóÚúäóì ÇáöÇÌúÊöãóÇÚö ÇáúãóÏúáõæáö ÈöÞóæúáöåö: áóÆöäö ÇÌúÊóãóÚóÊö ÇáúÅöäúÓõ æóÇáúÌöäøõ Úóáì Ãóäú íóÃúÊõæÇ ÈöãöËúáö åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö Ãóäøóåõ ÇÌúÊöãóÇÚñ ÊóÙóÇÝóÑó Úóáóì Úóãóáò æóÇÍöÏò æóãóÞúÕöÏò æóÇÍöÏò.
æóåóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ãõÝúÍöãóÉñ áöáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ÇáÊøóÍóÏøöí ÈÅÚÌÇÒ ÇáúÞõÑúÂä.(15/203)
æóáóÞóÏú ÕóÑøóÝúäóÇ áöáäøóÇÓö Ýöí åóÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö ãöäú ßõáøö ãóËóáò ÝóÃóÈóì ÃóßúËóÑõ ÇáäøóÇÓö ÅöáøóÇ ßõÝõæÑðÇ (89)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 89]
æóáóÞóÏú ÕóÑøóÝúäÇ áöáäøóÇÓö Ýöí åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö ãöäú ßõáøö ãóËóáò ÝóÃóÈì ÃóßúËóÑõ ÇáäøóÇÓö ÅöáÇøó ßõÝõæÑÇð (89)
áóãøóÇ ÊóÍóÏøóì Çááøóåõ ÈõáóÛóÇÁó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÇáúÅöÚúÌóÇÒö ÊóØóÇæóáó Úóáóíúåöãú ÈöÐößúÑö ÝóÖóÇÆöáö ÇáúÞõÑúÂäö Úóáóì ãóÇ
ÓöæóÇåõ ãöäó ÇáúßóáóÇãö¡ ãõÏúãöÌðÇ Ýöí Ðóáößó ÇáäøóÚúíó Úóáóíúåöãú ÅöÐú ÍóÑóãõæÇ ÃóäúÝõÓóåõãõ ÇáöÇäúÊöÝóÇÚó ÈöãóÇ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ãöäú ßõáøö ãóËóáò. æóÐõßöÑóÊú åõäóÇ äóÇÍöíóÉñ ãöäú äóæóÇÍöí ÅöÚúÌóÇÒöåö¡ æóåöíó ãóÇ ÇÔúÊóãóáó Úóáóíúåö ãöäú ÃóäúæóÇÚö ÇáúÃóãúËóÇáö.
æóÊóÞóÏøóãõ ÐößúÑõ ÇáúãóËóáö ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó Çááøóåó áóÇ íóÓúÊóÍúíöí Ãóäú íóÖúÑöÈó ãóËóáðÇ ãóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [26] . æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöÇáúãóËóáö ÇáúÍóÇáõ Ãóíú ãöäú ßõáøö ÍóÇáò ÍóÓóäò ãöäó ÇáúãóÚóÇäöí íóÌúÏõÑõ Ãóäú íõãóËøóáó Èöåö æóíõÔóÈøóåó ãóÇ íõÒóÇÏõ ÈóíóÇäõåõ Ýöí äóæúÚöåö.
ÝóÌõãúáóÉõ æóáóÞóÏú ÕóÑøóÝúäÇ ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö Þõáú áóÆöäö ÇÌúÊóãóÚóÊö ÇáúÅöäúÓõ æóÇáúÌöäøõ ãõÔóÇÑößóÉñ áóåóÇ Ýöí ÍõßúãöåóÇ ÇáúãõÊóÞóÏøöãö ÈóíóÇäõåõ ÒöíóÇÏóÉð Ýöí ÇáöÇãúÊöäóÇäö æóÇáÊøóÚúÌöíÒö.
æóÊóÃúßöíÏõåóÇ ÈöáóÇãö ÇáúÞóÓóãö æóÍóÑúÝö ÇáÊøóÍúÞöíÞö áöÑóÏøö ÃóÝúßóÇÑö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ãóäøóåõ ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö¡ ÝóãóæúÑöÏõ ÇáÊøóÃúßöíÏ åõæó ÝÚá ÕóÑøóÝúäÇ ÇáÏøóÇáøö Úóáóì Ãóäøóåõ ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö.
æóÇáÊøóÕúÑöíÝõ ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáóÞóÏú ÕóÑøóÝúäÇ Ýöí åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö áöíóÐøóßøóÑõæÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 41] .
æóÒöíÏó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÞóíúÏõ áöáäøóÇÓö Ïõæäó ÇáúÂíóÉö ÇáÓøóÇÈöÞóÉö áöÃóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÉó æóÇÑöÏóÉñ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáÊøóÍóÏøöí æóÇáúÅöÚúÌóÇÒö¡ ÝóßóÇäó ÇáäøóÇÓõ ãóÞúÕõæÏöíäó Èöåö ÞóÕúÏðÇ ÃóÕúáöíøðÇ ãõÄúãöäõåõãú æóßóÇÝöÑõåõãú ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÂíóÉö ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉö ÝóÅöäøóåóÇ Ýöí ãóÞóÇãö ÊóæúÈöíÎö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÎóÇÕøóÉð ÝóßóÇäõæÇ ãóÚúáõæãöíäó ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó.
æóæóÌúåõ ÊóÞúÏöíãö ÃóÍóÏö ÇáúãõÊóÚóáøöÞóíúäö ÈöÝöÚúáö ÕóÑøóÝúäÇ Úóáóì ÇáúÂÎóÑö: Ãóäøó ÐößúÑó ÇáäøóÇÓö Ãóåóãøõ Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóÞóÇãö áöÃóÌúáö ßóæúäö ÇáúßóáóÇãö ãóÓõæÞðÇ áöÊóÍóÏøöíåöãú æóÇáúÍõÌøóÉö Úóáóíúåöãú¡ æóÅöäú ßóÇäó(15/204)
ÐößúÑõ ÇáúÞõÑúÂäö Ãóåóãøó ÈöÇáúÃóÕóÇáóÉö ÅöáøóÇ Ãóäøó ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑóÇÊö ÇáØøóÇÑöÆóÉó ÊõÞóÏøóãõ Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÇáúÈóáöíÛö Úóáóì ÇáÇÚÊÈÇÑÇÊ ÇáúÃóÕúáöíøóÉ¡ Ãóä ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑóÇÊö ÇáúÃóÕúáöíøóÉö áöÊóÞóÑøõÑöåóÇ Ýöí ÇáäøõÝõæÓö ÊóÕöíÑõ ãõÊóÚóÇÑóÝóÉð ÝóÊóßõæäõ ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑóÇÊõ ÇáØøóÇÑöÆóÉõ ÃóÚóÒøó ãóäóÇáðÇ. æóãöäú åóÐóÇ ÈóÇÈõ ÊóÎúÑöíÌö ÇáúßóáóÇãö Úóáóì ÎöáóÇÝö ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö. æóÇáúÃóÙúåóÑõ ßóæúäõ ÇáÊøóÚúÑöíÝö Ýöí ÇáäøóÇÓö áöáúÚõãõæãö ßóãóÇ íóÞúÊóÖöíåö Þóæúáõåõ: ÝóÃóÈì ÃóßúËóÑõ ÇáäøóÇÓö ÅöáøóÇ ßõÝõæÑÇð.
æóÐóßóÑó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãõÊóÚóáøöÞó ÇáÊøóÕúÑöíÝö ÈöÞóæúáöåö: ãöäú ßõáøö ãóËóáò ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÂíóÉö ÇáÓøóÇÈöÞóÉö¡ áöÃóäøó ÐößúÑó Ðóáößó ÃóÏúÎóáõ Ýöí ÇáúÅöÚúÌóÇÒö¡ ÝóÅöäøó ßóËúÑóÉó ÃóÛúÑóÇÖö ÇáúßóáóÇãö ÃóÔóÏøõ ÊóÚúÌöíÒðÇ áöãóäú íóÑõæãõ ãõÚóÇÑóÖóÊóåõ Úóäú Ãóäú íóÃúÊöíó ÈöãöËúáöåö¡ ÅöÐú ÞóÏú íóÞúÏöÑõ ÈóáöíÛñ ãöäó ÇáúÈõáóÛóÇÁö Úóáóì ÛóÑóÖò ãöäó ÇáúÃóÛúÑóÇÖö æóáóÇ íóÞúÏöÑõ Úóáóì ÛóÑóÖò ÂÎóÑó¡ ÝóÚóÌúÒõåõãú Úóäú ãõÚóÇÑóÖóÉö ÓõæÑóÉò ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö ãóÚó ßóËúÑóÉö ÃóÛúÑóÇÖöåö ÚóÌúÒñ Èóíøöäñ ãöäú ÌöåóÊóíúäö¡ áöÃóäøóåõãú ÚóÌóÒõæÇ Úóäö ÇáúÅöÊúíóÇäö ÈöãöËúáöåö æóáóæú Ýöí ÈóÚúÖö ÇáúÃóÛúÑóÇÖö¡ ßóãóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [23] ÝóÃúÊõæÇ ÈöÓõæÑóÉò ãöäú ãöËúáöåö ÝóÅöäøó (ãöäú) áöáÊøóÈúÚöíÖö æóÊóäúæöíäõ (ãóËóáò) áöáÊøóÚúÙöíãö
æóÇáÊøóÔúÑöíÝö¡ Ãóíú ãöäú ßõáøö ãóËóáò ÔóÑöíÝò. æóÇáúãõÑóÇÏõ: ÔóÑóÝõåõ Ýöí ÇáúãóÞúÕõæÏö ãöäó ÇáÊøóãúËöíáö.
æó (ãöäú) Ýöí Þóæúáöåö: ãöäú ßõáøö ãóËóáò. áöáÊøóÈúÚöíÖö¡ æó (ßõáøö) ÊõÝöíÏõ ÇáúÚõãõæãó¡ ÝóÇáúÞõÑúÂäõ ãõÔúÊóãöáñ Úóáóì ÃóÈúÚóÇÖò ãöäú ÌóãöíÚö ÃóäúæóÇÚö ÇáúãóËóáö.
æóÍÐÝ ãÝÚæá ÝóÃóÈì áöáúÞóÑöíäóÉö¡ Ãóíú ÃóÈóì ÇáúÚóãóáó Èöåö.
æóÝöí Þóæúáöåö: ÅöáøóÇ ßõÝõæÑÇð ÊóÃúßöíÏõ ÇáÔøóíúÁö ÈöãóÇ íõÔúÈöåõ ÖöÏøóåõ¡ Ãóíú ÊóÃúßöíÏñ Ýöí ÕõæÑóÉö ÇáäøóÞúÕö¡ áöãóÇ Ýöíåö ãöäó ÇáúÅöØúãóÇÚö ÈöÃóäú ÅöÈóÇíóÊóåõãú ÛóíúÑõ ãõØøóÑöÏóÉò¡ Ëõãøó íóÃúÊöí ÇáúãõÓúÊóËúäóì ãõÄóßøöÏðÇ áöãóÚúäóì ÇáúãõÓúÊóËúäóì ãöäúåõ¡ ÅöÐö ÇáúßõÝõæÑõ ÃóÎóÕøõ ãöäó ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáøóÐöí ÍõÐöÝó áöáúÞóÑöíäóÉö. æóåõæó ÇÓúÊËöúäóÇÁ ãÝÑÛ áöãóÇ Ýöí ÝÚá ÝóÃóÈì ãöäú ãóÚúäóì ÇáäøóÝúíö ÇáøóÐöí åõæó ÔóÑúØõ ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö ÇáúãõÝóÑøóÛö áöÃóäøó ÇáúãóÏóÇÑó Úóáóì ãóÚúäóì ÇáäøóÝúíö¡ ãöËúáó ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö ãöäó ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÇáúãõÓúÊóÚúãóáö Ýöí ÇáäøóÝúíö ßóÞóæúáöåö: åóáú ßõäúÊõ ÅöáøóÇ ÈóÔóÑÇð ÑóÓõæáðÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ:
93] .
æóÇáúßõÝõæÑõ- ÈöÖóã ÇáúßóÇÝ- ÇáãÌÍæÏ¡ Ãóíú ÌóÍóÏõæÇ ÈöãóÇ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ãöäú åÏì æÚÇäÏæÇ.(15/205)
æóÞóÇáõæÇ áóäú äõÄúãöäó áóßó ÍóÊøóì ÊóÝúÌõÑó áóäóÇ ãöäó ÇáúÃóÑúÖö íóäúÈõæÚðÇ (90) Ãóæú Êóßõæäó áóßó ÌóäøóÉñ ãöäú äóÎöíáò æóÚöäóÈò ÝóÊõÝóÌøöÑó ÇáúÃóäúåóÇÑó ÎöáóÇáóåóÇ ÊóÝúÌöíÑðÇ (91) Ãóæú ÊõÓúÞöØó ÇáÓøóãóÇÁó ßóãóÇ ÒóÚóãúÊó ÚóáóíúäóÇ ßöÓóÝðÇ Ãóæú ÊóÃúÊöíó ÈöÇááøóåö æóÇáúãóáóÇÆößóÉö ÞóÈöíáðÇ (92) Ãóæú íóßõæäó áóßó ÈóíúÊñ ãöäú ÒõÎúÑõÝò Ãóæú ÊóÑúÞóì Ýöí ÇáÓøóãóÇÁö æóáóäú äõÄúãöäó áöÑõÞöíøößó ÍóÊøóì ÊõäóÒøöáó ÚóáóíúäóÇ ßöÊóÇÈðÇ äóÞúÑóÄõåõ Þõáú ÓõÈúÍóÇäó ÑóÈøöí åóáú ßõäúÊõ ÅöáøóÇ ÈóÔóÑðÇ ÑóÓõæáðÇ (93)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÇáúÂíóÇÊ 90 Åöáóì 93]
æóÞÇáõæÇ áóäú äõÄúãöäó áóßó ÍóÊøóì ÊóÝúÌõÑó áóäÇ ãöäó ÇáúÃóÑúÖö íóäúÈõæÚÇð (90) Ãóæú Êóßõæäó áóßó ÌóäøóÉñ ãöäú äóÎöíáò æóÚöäóÈò ÝóÊõÝóÌøöÑó ÇáúÃóäúåÇÑó ÎöáÇáóåÇ ÊóÝúÌöíÑÇð (91) Ãóæú ÊõÓúÞöØó ÇáÓøóãÇÁó ßóãÇ ÒóÚóãúÊó ÚóáóíúäÇ ßöÓóÝÇð Ãóæú ÊóÃúÊöíó ÈöÇááøóåö æóÇáúãóáÇÆößóÉö ÞóÈöíáÇð (92) Ãóæú íóßõæäó áóßó ÈóíúÊñ ãöäú ÒõÎúÑõÝò Ãóæú ÊóÑúÞì Ýöí ÇáÓøóãÇÁö æóáóäú äõÄúãöäó áöÑõÞöíøößó ÍóÊøóì ÊõäóÒøöáó ÚóáóíúäÇ ßöÊÇÈÇð äóÞúÑóÄõåõ Þõáú ÓõÈúÍÇäó ÑóÈøöí åóáú ßõäúÊõ ÅöáÇøó ÈóÔóÑÇð ÑóÓõæáÇð (93)
ÚóØóÝó ÌõãúáóÉó æóÞÇáõæÇ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÝóÃóÈì ÃóßúËóÑõ ÇáäøóÇÓö ÅöáøóÇ ßõÝõæÑÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 89] ¡ Ãóí ßÝÑõæÇ ÈöÇáúÞõÑúÂäö æØÇáÈæÇ ÈãÚÌÒÇÊ ÃõÎúÑóì.
æóÖãíÑ ÇáúÌãÚ ÚóÇÆöÏ Åöáóì ÃóßËÑ ÇáäøóÇÓ ÇáøóÐöíäó ÃóÈóæúÇ ÅöáøóÇ ßõÝõæÑðÇ¡ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÕõÏõæÑö åóÐóÇ ÇáúÞóæúáö Èóíúäóåõãú æóåõãú ÑóÇÖõæäó Èöåö æóãõÊóãóÇáöÆõæäó Úóáóíúåö ãóÊóì Úóáöãõæåõ¡ ÝóáóÇ íóáúÒóãõ Ãóäú íóßõæäó ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãú ÞóÇáó åóÐóÇ ÇáúÞóæúáó ßõáøóåõ Èóáú íóßõæäõ ÈóÚúÖõåõãú ÞóÇÆöáðÇ ÌóãöíÚóåõ Ãóæú ÈóÚúÖõåõãú ÞóÇÆöáðÇ ÈóÚúÖóåõ.
æóáóãøóÇ ÇÔúÊóãóáó Þóæúáõåõãú Úóáóì ÖóãóÇÆöÑö ÇáúÎöØóÇÈö ÊóÚóíøóäó Ãóäøó ÈóÚúÖóåõãú ÎóÇØóÈó Èöåö ÇáäøóÈöíÁó Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ãõÈóÇÔóÑóÉð ÅöãøóÇ Ýöí ãóÞóÇãò æóÇÍöÏò æóÅöãøóÇ Ýöí ãóÞóÇãóÇÊò. æóÞóÏú ÐóßóÑó ÇÈúäõ ÅöÓúÍóÇÞó: Ãäøó ÚõÊúÈóÉó Èúäó ÑóÈöíÚóÉó¡ æóÔóíúÈóÉó Èúäó ÑóÈöíÚóÉó¡ æóÃóÈóÇ ÓõÝúíóÇäó Èúäó ÍóÑúÈò¡ æóÇáúÃóÓúæóÏó Èúäó ÇáúãõØøóáöÈö¡ æóÒóãóÚóÉó Èúäó ÇáúÃóÓúæóÏö¡ æóÇáúæóáöíÏó Èúäó ÇáúãõÛöíÑóÉö¡ æóÃóÈóÇ Ìóåúáö Èúäó åöÔóÇãò¡ æóÚóÈúÏó Çááøóåö Èúäó ÃóÈöí ÃõãóíøóÉó¡ æóÃõãóíøóÉó Èúäó ÎóáóÝò¡ æóäóÇÓðÇ
ãóÚóåõãõ ÇÌúÊóãóÚõæÇ ÈóÚúÏó ÛõÑõæÈö ÇáÔøóãúÓö ÚöäúÏó ÇáúßóÚúÈóÉö æóÈóÚóËõæÇ Åöáóì ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ãóäú(15/206)
íóÃúÊöíóåõãú. ÝóÃóÓúÑóÚó Åöáóíúåöãú ÍöÑúÕðÇ Úóáóì åõÏóÇåõãú¡ ÝóÚóÇÊóÈõæåõ Úóáóì ÊóÓúÝöíåö ÃóÍúáóÇãöåöãú æóÇáØøóÚúäö Ýöí Ïöíäöåöãú. æóÚóÑóÖõæÇ Úóáóíúåö ãóÇ íóÔóÇÁõ ãöäú ãóÇáò Ãóæú ÊóÓúæöíÏò. æóÃóÌóÇÈóåõãú ÈöÃóäøóåõ ÑóÓõæáñ ãöäó Çááøóåö Åöáóíúåöã áóÇ íóÈúÊóÛöí ÛóíúÑõ äõÕúÍöåöãú¡ ÝóáóãøóÇ ÑóÃóæúÇ ãöäúåõ ÇáËøóÈóÇÊó ÇäúÊóÞóáõæÇ Åöáóì ØóáóÈö ÈóÚúÖö ãóÇ ÍóßóÇåõ Çááøóåõ Úóäúåõãú Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö.
æóÑõæöí Ãóäøó ÇáøóÐöí ÓóÃóáó ãóÇ Íõßöíó ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ãóæú ÊóÑúÞì Ýöí ÇáÓøóãÇÁö Åöáóì ÂÎöÑöåö¡ åõæó ÚóÈúÏõ Çááøóåö Èúäõ ÃóÈöí ÃõãóíøóÉó ÇáúãóÎúÒõæãöíøõ.
æóÍóßóì Çááøóåõ ÇãúÊöäóÇÚóåõãú Úóäö ÇáúÅöíãóÇäö ÈöÍÑÝ (áä) áãÝíÏ áöáÊøóÃúíöíÏö áöÃóäøóåõãú ßóÐóáößó ÞóÇáõæåõ.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÃóÑúÖö: ÃóÑúÖõ ãóßøóÉó¡ ÝóÇáÊøóÚúÑöíÝõ áöáúÚóåúÏö. æóæóÌúåõ ÊóÎúÕöíÕöåóÇ Ãóäøó ÃóÑúÖóåóÇ ÞóáöíáóÉõ ÇáúãöíóÇåö ÈóÚöíÏóÉñ Úóäö ÇáúÌóäøóÇÊö.
æóÇáÊøóÝúÌöíÑõ: ãóÕúÏóÑõ ÝóÌøóÑó ÈöÇáÊøóÔúÏöíÏö ãõÈóÇáóÛóÉð Ýöí ÇáúÝóÌúÑö¡ æóåõæó ÇáÔøóÞøõ ÈöÇÊøöÓóÇÚò. æóãöäúåõ Óõãøöíó ÝóÌúÑõ ÇáÕøóÈóÇÍö ÝóÌúÑðÇ áöÃóäøó ÇáÖøóæúÁó íóÔõÞøõ ÇáÙøõáúãóÉó ÔóÞøðÇ ØóæöíáðÇ ÚóÑöíÖðÇ¡ ÝóÇáÊøóÝúÌöíÑõ ÃóÔóÏøõ ãöäú ãõØúáóÞö ÇáúÝóÌúÑö æóåõæó ÊóÔúÞöíÞñ ÔóÏöíÏñ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇÊøöÓóÇÚöåö. æóáöÐóáößó äóÇÓóÈó ÇáúíóäúÈõæÚó åõäóÇ æóÇáäøóåóÑõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóÝóÌøóÑúäÇ ÎöáÇáóåõãÇ äóåóÑÇð [ÇáúßóåúÝ: 33] æóÞóæúáöåö: ÝóÊõÝóÌøöÑó ÇáúÃóäúåÇÑó.
æóÞóÑóÃóåõ ÇáúÌõãúåõæÑõ- ÈöÖóãøö ÇáÊøóÇÁö æóÊóÔúÏöíÏö ÇáúÌöíãö- Úóáóì Ãóäøóåõ ãõÖóÇÑöÚõ (ÝóÌøóÑó) ÇáúãõÖóÇÚóÝö.
æóÞóÑóÃóåõ ÚóÇÕöãñ¡ æóÍóãúÒóÉõ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÎóáóÝñ- ÈöÝóÊúÍö ÇáÊøóÇÁö æóÓõßõæäö ÇáúÝóÇÁö æóÖóãøö ÇáúÌöíãö ãõÎóÝøóÝóÉð- Úóáóì Ãóäøóåõ ãõÖóÇÑöÚõ ÝóÌóÑó ßóäóÕóÑó¡ ÝóáóÇ ÇáúÊöÝóÇÊó ÝöíåóÇ áöáúãõÈóÇáóÛóÉö áöÃóäøó ÇáúíóäúÈõæÚó íóÏõáøõ Úóáóì ÇáúãóÞúÕõæÏö Ãóæú íõÚóÈøöÑõ Úóäú ãõÎúÊóáöÝö ÃóÞúæóÇáöåöãõ ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì ÇáÊøóÕúãöíãö Ýöí ÇáöÇãúÊöäóÇÚö.
æóãóÚúäóì áóäú äõÄúãöäó áóßó áóäú äõÕóÏøöÞóßó Ãóäøóßó ÑóÓõæáõ Çááøóåö ÅöáóíúäóÇ.
æóÇáúÅöíãóÇäõ: ÇáÊøóÕúÏöíÞõ. íõÞóÇáõ: Âãóäóåõ¡ Ãóíú ÕóÏøóÞóåõ. æóßóËõÑó Ãóäú íõÚóÏøóì Åöáóì(15/207)
ÇáúãóÝúÚõæáö ÈöÇááøóÇãö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ÃóäúÊó ÈöãõÄúãöäò áóäÇ [íõæÓõÝ: 17] æóÞóÇáó: ÝóÂãóäó áóåõ áõæØñ [ÇáÚäßÈæÊ:
26] . æóåóÐöåö ÇááøóÇãõ ãöäú ÞóÈöíáö ãóÇ ÓóãøóÇåõ Ýöí «ãõÛúäöí ÇááøóÈöíÈö» áóÇãó ÇáÊøóÈúíöíäö. æóÛóÝóáó Úóäö ÇáÊøóãúËöíáö áóåóÇ ÈöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóäóÍúæöåóÇ¡ ÝóÅöäøó ãóÌúÑõæÑó ÇááøóÇãö ÈóÚúÏó ÝöÚúáö äõÄúãöäó ãóÝúÚõæáñ áóÇ ÇáúÊöÈóÇÓó áóåõ ÈöÇáúÝóÇÚöáö æóÅöäøóãóÇ ÊõÐúßóÑõ ÇááøóÇãõ áöÒöíóÇÏóÉö ÇáúÈóíóÇäö æóÇáÊøóæúßöíÏö. æóÞóÏú íõÞóÇáõ: ÅöäøóåóÇ áöÏóÝúÚö ÇáúÊöÈóÇÓö ãóÝúÚõæáö ÝöÚúáö «Âãóäó» ÈöãóÚúäóì ÕóÏøóÞó ÈöãóÝúÚõæáö ÝöÚúáö (Âãóäó) ÅöÐóÇ ÌóÚóáóåõ ÃóãöíäðÇ. æóÊóÞóÏøóãó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì ÝóãÇ Âãóäó áöãõæÓì ÅöáøóÇ ÐõÑøöíøóÉñ ãöäú Þóæúãöåö Ýöí ÓõæÑóÉö íõæäõÓó: [83] .
æóÇáúíóäúÈõæÚõ: ÇÓúãñ áöáúÚóíúäö ÇáúßóËöíÑóÉö ÇáäøóÈúÚö ÇáøóÊöí áóÇ íóäúÖõÈõ ãóÇÄõåóÇ. æóÕöíÛóÉõ íóÝúÚõæáò ÕöíÛóÉõ ãõÈóÇáóÛóÉò
ÛóíúÑõ ÞöíóÇÓöíøóÉò¡ æóÇáúíóäúÈõæÚõ ãõÔúÊóÞøóÉñ ãöäú ãóÇÏøóÉö ÇáäøóÈúÚö ÛóíúÑó Ãóäøó ÇáúÃóÓúãóÇÁó ÇáúæóÇÑöÏóÉó Úóáóì åóÐöåö ÇáÕøöíÛóÉö ãõÎúÊóáöÝóÉñ¡ ÝóÈóÚúÖõåóÇ ÙóÇåöÑñ ÇÔúÊöÞóÇÞõåõ ßóÇáúíóäúÈõæÚö æóÇáúíóäúÈõæÊö¡ æóÈóÚúÖõåóÇ ÎóÝöíøñ ßóÇáúíóÚúÈõæÈö áöáúÝóÑóÓö ÇáúßóËöíÑö ÇáúÌóÑúíö. æóÞöíáó: ÇÔúÊõÞøó ãöäó ÇáúÚóÈøö ÇáúãóÌóÇÒöíøö. æóãöäúåõ ÃóÓúãóÇÁñ ãõÚóÑøóÈóÉñ ÌóÇÁó ÊóÚúÑöíÈõåóÇ Úóáóì æóÒúäö íóÝúÚõæáò ãöËúáó íóßúÓõæãó ÇÓúãö ÞóÇÆöÏò ÍóÈóÔöíøò¡ æóíóÑúãõæßó ÇÓúãö äóåúÑò. æóÞóÏö ÇÓúÊóÞúÑóì ÇáúÍóÓóäõ ÇáÕøóÇÛóÇäöíøõ ãóÇ ÌóÇÁó ãöäó ÇáúßóáöãóÇÊö Ýöí ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö Úóáóì æóÒúäö íóÝúÚõæáò Ýöí ãõÎúÊóÕóÑò áóåõ ãõÑóÊøóÈò Úáì ÍõÑõæÝ ÇáãÚÌã. æóÞóÇáó ÇáÓøõíõæØöíøõ Ýöí «ÇáúãõÒúåöÑö» : Åöäøó ÇÈúäó ÏõÑóíúÏò ÚóÞóÏó áóåõ Ýöí «ÇáúÌóãúåóÑóÉö» ÈóÇÈðÇ.
æóÇáúÌóäøóÉõ¡ æóÇáäøóÎöíáõ¡ æóÇáúÚöäóÈõ¡ æóÇáúÃóäúåóÇÑõ ÊóÞóÏøóãóÊú Ýöí Þóæúáöåö: ÃóíóæóÏøõ ÃóÍóÏõßõãú Ãóäú Êóßõæäó áóåõ ÌóäøóÉñ ãöäú äóÎöíáò æóÃóÚúäÇÈò ÊóÌúÑöí ãöäú ÊóÍúÊöåóÇ ÇáúÃóäúåÇÑõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [266] .
æóÎóÕøõæÇ åóÐöåö ÇáúÌóäøóÉó ÈöÃóäú Êóßõæäó áóåõ¡ áöÃóäøó ÔóÃúäó ÇáúÌóäøóÉö Ãóäú Êóßõæäó ÎóÇÕøóÉð áöãöáúßö æóÇÍöÏò ãõÚóíøóäò¡ ÝóÃóÑóæúåõ Ãóäøóåõãú áóÇ íóÈúÊóÛõæäó ãöäú åóÐóÇ ÇáöÇÞúÊöÑóÇÍö äóÝúÚó ÃóäúÝõÓöåöãú æóáóßöäøóåõãú íóÈúÊóÛõæäó ÍõÕõæáóåõ æóáóæú ßóÇäó áöÝóÇÆöÏóÉö ÇáúãõÞúÊóÑóÍö Úóáóíúåö. æóÇáúãõÞúÊóÑóÍõ åõæó ÊóÝúÌöíÑõ ÇáúãóÇÁö Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÇáúÞóÇÍöáóÉö¡ æóÅöäøóãóÇ ÐóßóÑõæÇ æõÌõæÏó ÇáúÌóäøóÉö ÊóãúåöíÏðÇ áöÊóÝúÌöíÑö ÃóäúåóÇÑò ÎöáóÇáóåóÇ ÝóßóÃóäøóåõãú ÞóÇáõæÇ: ÍóÊøóì ÊõÝóÌøöÑó áóäóÇ íóäúÈõæÚðÇ íóÓúÞöí ÇáäøóÇÓó ßõáøóåõãú¡ Ãóæú ÊõÝóÌøöÑó ÃóäúåóÇÑðÇ ÊóÓúÞöí ÌóäøóÉð æóÇÍöÏóÉð Êóßõæäõ Êöáúßó ÇáúÌóäøóÉõ æóÃóäúåóÇÑõåóÇ áóßó. ÝóäóÍúäõ ãõÞúÊóäöÚõæäó ÈöÍõÕõæáö Ðóáößó áóÇ ÈõÛúíóÉó ÇáöÇäúÊöÝóÇÚö ãöäúåõ. æóåóÐóÇ ßóÞóæúáöåöãú: Ãóæú íóßõæäó áóßó ÈóíúÊñ ãöäú ÒõÎúÑõÝò.(15/208)
æóÐóßóÑó ÇáúãóÝúÚõæáó ÇáúãõØúáóÞó ÈöÞóæúáöåö: ÊóÝúÌöíÑÇð áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÇáÊøóßúËöíÑö áöÃóäøó ÊóÝúÌõÑó ÞóÏú ßóÝóì Ýöí ÇáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÇáúÝóÌúÑö¡ ÝóÊóÚóíøóäó Ãóäú íóßõæäó ÇáúÅöÊúíóÇäõ ÈöãóÝúÚõæáöåö ÇáúãõØúáóÞö áöáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÇáúÚóÏóÏö¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóäóÒøóáúäÇåõ ÊóäúÒöíáðÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 106] ¡ æóåõæó ÇáúãõäóÇÓöÈõ áöÞóæúáöåö:
ÎöáÇáóåÇ¡ áöÃóäøó ÇáúÌóäøóÉó ÊóÊóÎóáøóáõåóÇ ÔõÚóÈõ ÇáäøóåúÑö áöÓóÞúíö ÇáúÃóÔúÌóÇÑö. ÝóÌóãóÚó ÇáúÃóäúåóÇÑó ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÊóÔóÚøõÈö ãóÇÁö ÇáäøóåúÑö Åöáóì ÔõÚóÈò ÚóÏöíÏóÉò. æóíóÏõáøõ áöåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÅöÌúãóÇÚõ ÇáúÞõÑøóÇÁö Úóáóì ÞöÑóÇÁóÉö ÝóÊõÝóÌøöÑó åõäóÇ ÈöÇáÊøóÔúÏöíÏö ãóÚó ÇÎúÊöáóÇÝöåöãú Ýöí ÇáøóÐöí ÞóÈúáóåõ. æóåóÐóÇ ãöäú áóØóÇÆöÝö ãóÚóÇäöí ÇáúÞöÑóÇÁóÇÊö ÇáúãóÑúæöíøóÉö Úóäö ÇáäøóÈöíÁö Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýóåöíó ãöäú ÃóÝóÇäöíäö ÅöÚúÌóÇÒö ÇáúÞõÑúÂäö.
æóÞóæúáõåõãú: Ãóæú ÊõÓúÞöØó ÇáÓøóãÇÁó ßóãÇ ÒóÚóãúÊó ÚóáóíúäÇ ßöÓóÝÇð ÇäúÊöÞóÇáñ ãöäú ÊóÍóÏøöíåö ÈöÎóæóÇÑöÞó ÝöíåóÇ ãóäóÇÝöÚõ áóåõãú Åöáóì ÊóÍóÏøöíåö ÈöÎóæóÇÑöÞó ÝöíåóÇ ãóÖóÑøóÊõåõãú¡ íõÑöíÏõæäó ÈöÐóáößó ÇáÊøóæúÓöíÚó Úóáóíúåö¡ Ãóíú ÝóáúíóÃúÊöåöãú ÈöÂíóÉò Úóáóì Ðóáößó æóáóæú Ýöí ãóÖóÑøóÊöåöãú. æóåóÐóÇ ÍößóÇíóÉñ áöÞóæúáöåöãú ßóãóÇ ÞóÇáõæÇ. æóáóÚóáøóåõãú ÃóÑóÇÏõæÇ Èöåö ÇáúÅöÛúÑóÇÞó Ýöí ÇáÊøóÚúÌöíÈö ãöäú Ðóáößó ÝóÌóãóÚõæÇ Èóíúäó ÌóÚúáö ÇáúÅöÓúÞóÇØö áöäóÝúÓö ÇáÓøóãóÇÁö. æóÚóÒøóÒõæÇ ÊóÚúÌöíÈóåõãú ÈöÇáúÌõãúáóÉö ÇáúãõÚúÊóÑöÖóÉö æóåöíó ßóãÇ ÒóÚóãúÊó ÅöäúÈóÇÁð ÈöÃóäøó Ðóáößó áóÇ íõÕóÏøöÞõ Èöåö ÃóÍóÏñ. æóÚóäóæúÇ Èöåö Þóæúáóåõ ÊóÚóÇáóì:
Åöäú äóÔóÃú äóÎúÓöÝú Èöåöãõ ÇáúÃóÑúÖó Ãóæú äõÓúÞöØú Úóáóíúåöãú ßöÓóÝÇð ãöäó ÇáÓøóãÇÁö [ÓÈÃ: 9] æóÈöÞóæúáöåö:
æóÅöäú íóÑóæúÇ ßöÓúÝÇð ãöäó ÇáÓøóãÇÁö ÓÇÞöØÇð íóÞõæáõæÇ ÓóÍÇÈñ ãóÑúßõæãñ [ÇáØøæÑ: 44] ¡ ÅöÐú åõæó ÊóåúÏöíÏñ áóåõãú ÈöÃóÔúÑóÇØö ÇáÓøóÇÚóÉö æóÅöÔúÑóÇÝöåöãú Úóáóì ÇáúÍöÓóÇÈö. æóÌóÚóáõæÇ (ãöäú) Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ßöÓóÝÇð ãöäó ÇáÓøóãÇÁö [ÇáØøæÑ: 44] ÊóÈúÚöíÖöíøóÉð¡ Ãóíú ÞöØúÚóÉð ãöäó ÇáúÃóÌúÑóÇãö ÇáÓøóãóÇæöíøóÉö¡ ÝóáöÐóáößó ÃóÈóæúÇ ÊóÚúÏöíóÉó ÝöÚúáö ÊõÓúÞöØó Åöáóì ÐóÇÊö ÇáÓøóãóÇÁö. æóÇÚúáóãú Ãóäøó åóÐóÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäú Êóßõæäó åóÇÊóÇäö ÇáúÂíóÊóÇäö Ãóæú ÅöÍúÏóÇåóÇ äóÒóáóÊú ÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö æóáóíúÓó Ðóáöß ÈãÓÊÈÚÏ.
æ «ÇáßÓÝ» - ÈößóÓúÑö ÇáúßóÇÝö æóÝóÊúÍö ÇáÓøöíäö- ÌóãúÚõ ßöÓúÝóÉò¡ æóåöíó ÇáúÞöØúÚóÉõ ãöäó ÇáÔøóíúÁö ãöËúáõ ÓöÏúÑóÉò æóÓöÏóÑò. æóßóÐóáößó ÞóÑóÃóåõ äóÇÝöÚñ¡ æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò¡ æóÃóÈõæ ÈóßúÑò Úóäú ÚóÇÕöãò¡ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò. æóÞóÑóÃóåõ ÇáúÈóÇÞõæäó- ÈöÓõßõæäö ÇáÓøöíäö- ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÝúÚõæáö¡ Ãóíö ÇáúãóßúÓõæÝö ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÞúØõæÚö.(15/209)
æóÇáÒøóÚúãõ: ÇáúÞóæúáõ ÇáúãõÓúÊóÈúÚóÏõ Ãóæö ÇáúãõÍóÇáõ.
æóÇáúÞóÈöíáõ: ÇáúÌóãóÇÚóÉõ ãöäú ÌöäúÓò æóÇÍöÏò. æóåõæó ãóäúÕõæÈñ Úóáóì ÇáúÍóÇáö ãöäó ÇáúãóáóÇÆößóÉö¡ Ãóíú åõãú ÞóÈöíáñ ÎóÇÕøñ ÛóíúÑõ ãóÚúÑõæÝò¡ ßóÃóäøóåõãú ÞóÇáõæÇ: Ãóæú ÊóÃúÊöíó ÈöÝóÑöíÞò ãöäú ÌöäúÓö ÇáúãóáóÇÆößóÉö.
æóÇáÒøõÎúÑõÝõ: ÇáÐøóåóÈõ.
æóÅöäøóãóÇ ÚõÏøöíó ÊóÑúÞì Ýöí ÇáÓøóãÇÁö ÈöÍóÑúÝö (Ýöí) ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó ÇáÑøõÞöíøó ÊóÏóÑøõÌñ Ýöí ÇáÓøóãóÇæóÇÊö ßóãóäú íóÕúÚóÏõ Ýöí ÇáúãöÑúÞóÇÉö æóÇáÓøõáøóãö.
Ëõãøó ÊóÝóäøóäõæÇ Ýöí ÇáöÇÞúÊöÑóÇÍö ÝóÓóÃóáõæåõ Åöäú ÑóÞóì Ãóäú íõÑúÓöáó Åöáóíúåöãú ÈößöÊóÇÈò íóäúÒöáõ ãä ÇáÓøóãóÇÁ íÞÑÄæäå¡ Ýöíåö ÔóåóÇÏóÉñ ÈöÃóäøóåõ ÈóáóÛó ÇáÓøóãóÇÁó. Þöíáó: ÞóÇÆöáõ Ðóáößó ÚóÈúÏõ Çááøóåö Èúäõ ÃóÈöí ÃõãóíøóÉó¡ ÞóÇáó: ÍóÊøóì ÊóÃúÊöíóäóÇ ÈößöÊóÇÈò ãóÚóåõ ÃóÑúÈóÚóÉñ ãöäó ÇáúãóáóÇÆößóÉö íóÔúåóÏõæäó áóßó.
æóáóÚóáøóåõãú ÅöäøóãóÇ ÃóÑóÇÏõæÇ Ãóäú íóäúÒöáó Úóáóíúåöãú ãöäó ÇáÓøóãóÇÁö ßöÊóÇÈðÇ ßóÇãöáðÇ ÏõÝúÚóÉð æóÇÍöÏóÉð¡ ÝóíóßõæäõæÇ ÞóÏú ÃóáúÍóÏõæÇ ÈöÊóäúÌöíãö ÇáúÞõÑúÂäö¡ ÊóæóåøõãðÇ ÈöÃóäøó ÊóäúÌöíãóåõ áóÇ íõäóÇÓöÈõ ßóæúäóåõ ãõäóÒøóáðÇ ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö áöÃóäøó ÇáÊøóäúÌöíãó ÚöäúÏóåõãú íóÞúÊóÖöí ÇáÊøóÃóãøõáó æóÇáÊøóÕóäøõÚó Ýöí ÊóÃúáöíÝöåö¡ æóáöÐóáößó íóßúËõÑõ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÈóíóÇäõ ÍößúãóÉö ÊóäúÌöíãöåö.
æóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö: áöÑõÞöíøößó íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó áóÇãó ÇáÊøóÈúíöíäö. Úóáóì Ãóäøó «ÑõÞöíøóßó» ãóÝúÚõæáõ äõÄúãöäó ãöËúáõ Þóæúáõåõ: áóäú äõÄúãöäó áóßó Ýóíóßõæäõ ÇÏøöÚóÇÁõ ÇáÑøõÞöíøö ãóäúÝöíøðÇ Úóäúåõ ÇáÊøóÕúÏöíÞõ ÍóÊøóì íóäúÒöáó Úóáóíúåöãú ßöÊóÇÈñ. æóíóÌõæÒó Ãóäú Êóßõæäó ÇááøóÇãõ áóÇãó ÇáúÚöáøóÉö æóãóÝúÚõæáõ äõÄúãöäó ãóÍúÐõæÝðÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ ÞóÈúáóåõ: áóäú äõÄúãöäó áóßó. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: áóäú äõÕóÏøöÞóßó áöÃóÌúáö ÑõÞöíøößó åöíó ÊõäóÒøöáó ÚóáóíúäóÇ ßöÊóÇÈðÇ. æóÇáúãóÚúäóì:
Ãóäøóåõ áóæú ÑóÞóì Ýöí ÇáÓøóãóÇÁö áóßóÐøóÈõæÇ ÃóÚúíõäóåõãú ÍóÊøóì íõÑúÓöáó Åöáóíúåöãú ßöÊóÇÈðÇ íóÑóæúäóåõ äóÇÒöáðÇ ãöäó ÇáÓøóãóÇÁö. æóåóÐóÇ ÊóæóÑøõßñ ãöäúåõãú æóÊóåóßøõãñ.
æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇÞúÊöÑóÇÍõåõãõ ÇÞúÊöÑóÇÍó ãõáóÇÌøóÉò æóÚöäóÇÏò ÃóãóÑóåõ Çááøóåõ ÈöÃóäú íõÌöíÈóåõãú ÈöãóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÇáÊøóÚóÌøõÈö ãöäú ßóáóÇãöåöãú ÈößóáöãóÉö ÓõÈúÍÇäó ÑóÈøöí ÇáøóÊöí ÊõÓúÊóÚúãóáõ Ýöí ÇáÊøóÚóÌøõÈö ßóãóÇ(15/210)
æóãóÇ ãóäóÚó ÇáäøóÇÓó Ãóäú íõÄúãöäõæÇ ÅöÐú ÌóÇÁóåõãõ ÇáúåõÏóì ÅöáøóÇ Ãóäú ÞóÇáõæÇ ÃóÈóÚóËó Çááøóåõ ÈóÔóÑðÇ ÑóÓõæáðÇ (94) Þõáú áóæú ßóÇäó Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãóáóÇÆößóÉñ íóãúÔõæäó ãõØúãóÆöäøöíäó áóäóÒøóáúäóÇ Úóáóíúåöãú ãöäó ÇáÓøóãóÇÁö ãóáóßðÇ ÑóÓõæáðÇ (95)
ÊóÞóÏøóãó Ýöí ØóÇáöÚö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö¡ Ëõãøó ÈöÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÇáúÅöäúßóÇÑöíøö¡ æóÕöíÛóÉö ÇáúÍóÕúÑö ÇáúãõÞúÊóÖöíóÉö ÞóÕúÑó äóÝúÓöåö Úóáóì ÇáúÈóÔóÑöíøóÉö æóÇáÑøöÓóÇáóÉö ÞóÕúÑðÇ ÅöÖóÇÝöíøðÇ¡ Ãóíú áóÓúÊõ ÑóÈøðÇ ãõÊóÕóÑøöÝðÇ ÃóÎúáõÞõ ãóÇ íõØúáóÈõ ãöäøöí¡ ÝóßóíúÝó ÂÊöí ÈöÇááøóåö æóÇáúãóáóÇÆößóÉö æóßóíúÝó ÃóÎúáõÞõ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãóÇ áóãú íõÎúáóÞú ÝöíåóÇ.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ Þõáú ÈöÕöíÛóÉö ÝöÚúáö ÇáúÃóãúÑö. æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ßóËöíÑò¡ æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò ÞóÇáó ÈöÃóáúÝò ÈóÚúÏó ÇáúÞóÇÝö ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãóÇÖöí- Úóáóì Ãóäøóåõ ÍößóÇíóÉñ áÌæÇÈ ÇáÑøóÓõæá Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Úóäú Þóæúáöåöãú: áóäú äõÄúãöäó áóßó ÍóÊøóì ÊóÝúÌõÑó áóäÇ ãöäó ÇáúÃóÑúÖö íóäúÈõæÚÇð Úóáóì ØóÑíÞóÉ ÇáöÇáúÊöÝóÇÊ.
[94¡ 95]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÇáúÂíóÇÊ 94 Åöáóì 95]
æóãÇ ãóäóÚó ÇáäøóÇÓó Ãóäú íõÄúãöäõæÇ ÅöÐú ÌÇÁóåõãõ ÇáúåõÏì ÅöáÇøó Ãóäú ÞÇáõæÇ ÃóÈóÚóËó Çááøóåõ ÈóÔóÑÇð ÑóÓõæáÇð (94) Þõáú áóæú ßÇäó Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãóáÇÆößóÉñ íóãúÔõæäó ãõØúãóÆöäøöíäó áóäóÒøóáúäÇ Úóáóíúåöãú ãöäó ÇáÓøóãÇÁö ãóáóßÇð ÑóÓõæáÇð (95)
ÈóÚúÏó Ãóäú ÚõÏøóÊú ÃóÔúßóÇáõ ÚöäóÇÏöåöãú æóãóÙóÇåöÑõ ÊóßúÐöíÈöåöãú ÃõÚúÞöÈóÊú ÈöÈóíóÇäö ÇáúÚöáøóÉö ÇáúÃóÕúáöíøóÉö ÇáøóÊöí ÊóÈúÚóËõ Úóáóì ÇáúÌõÍõæÏö Ýöí ÌóãöíÚö ÇáúÃõãóãö æóåöíó Êóæóåøõãõåõãõ ÇÓúÊöÍóÇáóÉó Ãóäú íóÈúÚóËó Çááøóåõ áöáäøóÇÓö ÈöÑöÓóÇáóÉò ÈóÔóÑðÇ ãöËúáóåõãú. ÝóÐóáößó ÇáÊøóæóåøõãõ åõæó ãóËóÇÑõ ãóÇ íóÃúÊõæäóåõ ãöäó ÇáúãóÚóÇÐöíÑö¡ ÝóÇáøóÐöíäó åóÐóÇ ÃóÕúáõ ãõÚúÊóÞóÏöåöãú áóÇ íõÑúÌóì ãöäúåõãú Ãóäú íõÄúãöäõæÇ æóáóæú ÌóÇÁóÊúåõãú ßõáøõ ÂíóÉò¡ æóãóÇ ÞóÕúÏõåõãú ãöäú ãõÎúÊóáóÝö ÇáúãõÞúÊóÑóÍóÇÊö ÅöáøóÇ ÅöÑúÖóÇÁõ ÃóæúåóÇãöåöãú ÈöÇáÊøóäóÕøõáö ãöäó ÇáÏøõÎõæáö Ýöí ÇáÏøöíäö¡ Ýóáóæú ÃóÊóÇåõãõ ÇáÑøóÓõæáõ ÈöãóÇ ÓóÃóáõæåõ áóÇäúÊóÞóáõæÇ ÝóÞóÇáõæÇ: Åöäøó Ðóáößó ÓöÍúÑñ¡ Ãóæú ÞõáõæÈõäóÇ ÛõáúÝñ¡ Ãóæú äóÍúæó Ðóáößó. æóãóÚó ãóÇ Ýöí åóÐóÇ ãöäú ÈóíóÇäö ÃóÕúáö ßõÝúÑöåöãú åõæó ÃóíúÖðÇ ÑóÏøñ ÈöÇáúÎõÕõæÕö áöÞóæúáöåöãú: Ãóæú ÊóÃúÊöíó ÈöÇááøóåö æóÇáúãóáÇÆößóÉö ÞóÈöíáðÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 92] æóÑóÏøñ áöÞóæúáöåöãú: Ãóæú ÊóÑúÞì Ýöí ÇáÓøóãÇÁö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 93] Åöáóì ÂÎöÑöåö.(15/211)
æóÞóæúáõåõ: ÅöáøóÇ Ãóäú ÞÇáõæÇ ÃóÈóÚóËó Çááøóåõ ÈóÔóÑÇð ÑóÓõæáðÇ íóÞúÊóÖöí ÈöÕóÑöíÍöåö Ãóäøóåõãú ÞóÇáõæÇ ÈöÃóáúÓöäóÊöåöãú æóåõæó ãóÚó Ðóáößó ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇÚúÊöÞóÇÏöåöãú ãóÇ ÞóÇáõæåõ. æóáöÐóáößó ÌóÚóáó Þóæúáóåõãú Ðóáößó ãóÇäöÚðÇ ãöäú Ãóäú íõÄúãöäõæÇ áöÃóäøó ÇÚúÊöÞóÇÏó ÞóÇÆöáöíåö íóãúäóÚõ ãöäú ÅöíãóÇäöåöãú ÈöÖöÏøöåö æóäõØúÞóåõãú ÈöãóÇ íóÚúÊóÞöÏõæäóåõ íóãúäóÚõ ãóäú íóÓúãóÚõæäóåõãú ãöäú ãõÊøóÈöÚöí Ïöíäöåöãú.
æóÅöáúÞóÇÁõ åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãö ÈöÕöíÛóÉö ÇáúÍóÕúÑö æóÃóÏóÇÉö ÇáúÚõãõæãö ÌóÚóáóåõ ÊóÐúíöíáðÇ áöãóÇ ãóÖóì ãöäú ÍößóÇíóÉö ÊóÝóäøõäöåöãú Ýöí ÃóÓóÇáöíÈö ÇáÊøóßúÐöíÈö æóÇáÊøóåóßøõãö.
ÝóÇáÙøóÇåöÑõ Íóãúáõ ÇáÊøóÚúÑöíÝö Ýöí ÇáäøóÇÓó Úóáóì ÇáöÇÓúÊöÛúÑóÇÞö. Ãóíú ãóÇ ãóäóÚó ÌóãöíÚó ÇáäøóÇÓö Ãóäú
íõÄúãöäõæÇ ÅöáøóÇ Ðóáößó ÇáÊøóæóåøõãõ ÇáúÈóÇØöáõ áöÃóäøó Çááøóåó Íóßóì ãöËúáó Ðóáößó Úóäú ßõáøö ÃõãøóÉò ßóÐøóÈóÊú ÑóÓõæáóåóÇ ÝóÞóÇáó ÍößóÇíóÉð Úóäú Þóæúãö äõæÍò ãóÇ åóÐóÇ ÅöáøóÇ ÈóÔóÑñ ãöËúáõßõãú íõÑöíÏõ Ãóäú íóÊóÝóÖøóáó Úóáóíúßõãú æóáóæú ÔÇÁó Çááøóåõ áóÃóäúÒóáó ãóáÇÆößóÉð ãóÇ ÓóãöÚúäÇ ÈöåÐÇ Ýöí ÂÈÇÆöäóÇ ÇáúÃóæøóáöíäó [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 24] . æóÍõßöíó ãöËúáõåõ Úóäú åõæÏò ãóÇ åóÐóÇ ÅöáøóÇ ÈóÔóÑñ ãöËúáõßõãú íóÃúßõáõ ãöãøóÇ ÊóÃúßõáõæäó ãöäúåõ æóíóÔúÑóÈõ ãöãøóÇ ÊóÔúÑóÈõæäó æóáóÆöäú ÃóØóÚúÊõãú ÈóÔóÑÇð ãöËúáóßõãú Åöäøóßõãú ÅöÐÇð áóÎÇÓöÑõæäó [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 33- 34] ¡ æóÚóäú Þóæúãö ÕóÇáöÍò ãóÇ ÃóäúÊó ÅöáøóÇ ÈóÔóÑñ ãöËúáõäÇ [ÓõæÑóÉ ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 154] ¡ æóÚóäú Þóæúãö ÔõÚóíúÈò æóãÇ ÃóäúÊó ÅöáøóÇ ÈóÔóÑñ ãöËúáõäÇ [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 186] ¡ æóÍõßöíó Úóäú Þæã ÝöÑúÚóæúä ÝóÞÇáõæÇ ÃóäõÄúãöäõ áöÈóÔóÑóíúäö ãöËúáöäÇ
[ÇáúãõÄúãöäõæäó: 47] . æóÞóÇáó Ýöí Þæã ãõÍóãøóÏ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Èóáú ÚóÌöÈõæÇ Ãóäú ÌÇÁóåõãú ãõäúÐöÑñ ãöäúåõãú ÝóÞÇáó ÇáúßÇÝöÑõæäó åóÐóÇ ÔóíúÁñ ÚóÌöíÈñ [Þ: 2] .
æóÅöÐ Ôóãöáó ÇáúÚõãõæãõ ßóÝøóÇÑó ÞõÑóíúÔò ÃóãóÑó ÇáÑøóÓõæáõ ÈöÃóäú íõÌöíÈóåõãú Úóäú åóÐöåö ÇáÔøõÈúåóÉö ÈöÞóæúáöåö: áóæú ßÇäó Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãóáÇÆößóÉñ íóãúÔõæäó ãõØúãóÆöäøöíäó ÇáúÂíóÉó¡ ÝóÇÎúÊóÕøó Çááøóåõ ÑóÓõæáå ãõÍóãøóÏðÇ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇÌúÊöËóÇËö åóÐöåö ÇáÔøõÈúåóÉö ãöäú ÃóÕúáöåóÇ ÇÎúÊöÕóÇÕðÇ áóãú íõáóÞøöäúåõ ãóäú ÓóÈóÞó ãöäó ÇáÑøõÓõáö¡ ÝóÅöäøóåõãú ÊóáóÞøóæúÇ Êöáúßó ÇáÔøõÈúåóÉó ÈöÇÓúÊöäúÕóÇÑö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Úáì ÃÞæÇãåã ÝóÞóÇáó Úóäú äõæÍò ÞÇáó ÑóÈøö Åöäøó Þóæúãöí ßóÐøóÈõæäö ÝóÇÝúÊóÍú Èóíúäöí æóÈóíúäóåõãú ÝóÊúÍÇð æóäóÌøöäöí æóãóäú ãóÚöíó ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 118] .(15/212)
Þõáú ßóÝóì ÈöÇááøóåö ÔóåöíÏðÇ Èóíúäöí æóÈóíúäóßõãú Åöäøóåõ ßóÇäó ÈöÚöÈóÇÏöåö ÎóÈöíÑðÇ ÈóÕöíÑðÇ (96)
æóÞóÇáó ãöËúáóåõ Úóäú åõæÏò æóÕóÇáöÍò¡ æóÞóÇáó Úóäú ãõæÓóì æóåóÇÑõæäó¡ ÝóßóÐøóÈõæåõãÇ ÝóßÇäõæÇ ãöäó Çáúãõåúáóßöíäó [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 48] ¡ ÝóÞóÏö ÇÏøóÎóÑó Çááøóåõ áöÑóÓõæáöåö ÞóæóÇØöÚó ÇáúÃóÏöáøóÉö Úóáóì ÅöÈúØóÇáö ÇáÔøöÑúßö æóÔõÈóåö ÇáÖøóáóÇáóÉö ÈöãóÇ íõäóÇÓöÈõ ßóæúäóåõ ÎóÇÊóãó ÇáÑøõÓõáö¡ æóáöåóÐóÇ ÞóÇáó Ýöí ÎõØúÈóÉö ÍóÌøóÉö ÇáúæóÏóÇÚö: «Åöäøó ÇáÔøóíúØóÇäó ÞóÏú íóÆöÓó Ãóäú íõÚúÈóÏó Ýöí ÃóÑúÖößõãú åóÐöåö æóáóßöäøóåõ ÞóÏú ÑóÖöíó Ãóäú íõØóÇÚó ÝöíãóÇ Ïõæäó Ðóáößó ãöãøóÇ ÊóÍúÞöÑõæäó ãöäú ÃóÚúãóÇáößõãú» .
æóãóÚúäóì Þóæúáöåö: áóæú ßÇäó Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãóáÇÆößóÉñ íóãúÔõæäó ÅöáóÎú: Ãóäøó Çááøóåó íõÑúÓöáõ ÇáÑøóÓõæáó áöáúÞóæúãö ãä äæÚåã ááÊãßíä ãöäú ÇáúãõÎóÇáóØóÉö áöÃóäøó ÇÊøöÍóÇÏó ÇáäøóæúÚö åõæó ÞöæóÇãõ ÊóíúÓöíÑö ÇáúãõÚóÇÔóÑóÉö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
æóáóæú ÌóÚóáúäÇåõ ãóáóßÇð áóÌóÚóáúäÇåõ ÑóÌõáðÇ [ÇáúÃóäúÚóÇã: 9] ¡ Ãóíú Ýöí ÕõæÑóÉö ÑóÌõáò áöíõãúßöäó ÇáÊøóÎóÇØõÈõ Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ÇáäøóÇÓö.
æóÌõãúáóÉõ íóãúÔõæäó æóÕúÝñ áö ãóáÇÆößóÉñ.
æãõØúãóÆöäøöíäó ÍóÇáñ. æóÇáúãõØúãóÆöäøõ: ÇáÓøóÇßöäõ. æóÃõÑöíÏó Èöåö åõäóÇ ÇáúãõÊóãóßøöäõ ÛóíúÑõ ÇáúãõÖúØóÑöÈö¡ Ãóíú ãóÔúíõ ÞóÑóÇÑò Ýöí ÇáúÃóÑúÖö¡ Ãóíú áóæú ßóÇäó Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãóáóÇÆößóÉñ ÞóÇØöäõæäó Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö ÛóíúÑõ äóÇÒöáöíäó ÈÑÓÇáÉ ááÑÓá áäÒáäÇ Úóáóíúåöãú ãóáóßðÇ.
æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáúãóÔúíõ æóÇáöÇØúãöÆúäóÇäõ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ãöäú ÕöÝóÉö ÇáúÅöäúÓóÇäö Âáó ÇáúãóÚúäóì Åöáóì: áóæú ßõäúÊõãú ãóáóÇÆößóÉð áóäóÒøóáúäóÇ Úóáóíúßõãú ãöäó ÇáÓøóãóÇÁö ãóáóßðÇ ÝóáóãøóÇ ßõäúÊõãú ÈóÔóÑðÇ ÃóÑúÓóáóäóÇ Åöáóíúßõãú ÈóÔóÑðÇ ãöËúáóßõãú.
æóãóÌöíÁõ ÇáúåõÏóì åõæó ÏóÚúæóÉõ ÇáÑøõÓõáö Åöáóì ÇáúåÏì.
[96]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 96]
Þõáú ßóÝì ÈöÇááøóåö ÔóåöíÏÇð Èóíúäöí æóÈóíúäóßõãú Åöäøóåõ ßÇäó ÈöÚöÈÇÏöåö ÎóÈöíÑÇð ÈóÕöíÑÇð (96)
ÈóÚúÏó Ãóäú ÎóÕøó Çááå ãõÍóãøóÏðÇ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÊóáúÞöíäö ÇáúÍõÌøóÉö ÇáúÞóÇØöÚóÉö áöáÖøóáóÇáóÉö ÃóÑúÏóÝó Ðóáößó ÈöÊóáúÞöíäöåö ÃóíúÖðÇ ãóÇ áóÞøóäóåõ ÇáÑøõÓõáó ÇáÓøóÇÈöÞöíäó ãöäú ÊóÝúæöíÖö ÇáúÃóãúÑö Åöáóì Çááøóåö(15/213)
æóãóäú íóåúÏö Çááøóåõ Ýóåõæó ÇáúãõåúÊóÏö æóãóäú íõÖúáöáú Ýóáóäú ÊóÌöÏó áóåõãú ÃóæúáöíóÇÁó ãöäú Ïõæäöåö æóäóÍúÔõÑõåõãú íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö Úóáóì æõÌõæåöåöãú ÚõãúíðÇ æóÈõßúãðÇ æóÕõãøðÇ ãóÃúæóÇåõãú Ìóåóäøóãõ ßõáøóãóÇ ÎóÈóÊú ÒöÏúäóÇåõãú ÓóÚöíÑðÇ (97)
æóÊóÍúßöíãöåö Ýöí ÃóÚúÏóÇÆöåö¡ ÝóÃóãóÑóåõ Èö Þõáú ßóÝì ÈöÇááøóåö ÊóÓúáöíóÉð áóåõ æóÊóËúÈöíÊðÇ áöäóÝúÓöåö æóÊóÚóåøõÏðÇ áóåõ ÈöÇáúÝóÕúáö Èóíúäóåõ æóÈóíúäóåõãú ßóãóÇ ÞóÇáó äõæÍñ æóåõæÏñ ÑóÈøö ÇäúÕõÑúäöí ÈöãÇ ßóÐøóÈõæäö [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 26] ¡ æóÛóíúÑõåõãóÇ ãöäó ÇáÑøõÓõáö ÞóÇáó ÞóÑöíÈðÇ ãöäú Ðóáößó.
æóÝöí åóÐóÇ ÑóÏøñ áöãóÌúãõæÚö ãõÞúÊóÑóÍóÇÊöåöãõ ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉö Úóáóì æóÌúåö ÇáúÅöÌúãóÇáö.
æóãóÝúÚõæáõ ßóÝì ãóÍúÐõæÝñ¡ ÊóÞúÏöíÑõåõ: ßóÝóÇäöí. æóÇáÔøóåöíÏõ: ÇáÔøóÇåöÏõ¡ æóåõæó ÇáúãõÎúÈöÑö ÈöÇáúÃóãúÑö ÇáúæóÇÞöÚö ßóãóÇ æóÞóÚó.
æóÃõÑöíÏó ÈöÇáÔøóåöíÏö åõäóÇ ÇáÔøóåöíÏõ áöáúãõÍöÞøö Úóáóì ÇáúãõÈúØöáö¡ Ýóåõæó ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáäøóÕöíÑö æóÇáúÍóÇßöãö áöÃóäøó ÇáÔøóåóÇÏóÉó ÓóÈóÈõ ÇáúÍõßúãö¡ æóÇáúÞóÑöíäóÉõ Þóæúáõåõ: Èóíúäöí æóÈóíúäóßõãú áöÃóäøó ÙóÑúÝó (Èóíúäó) íõäóÇÓöÈõ ãóÚúäóì ÇáúÍõßúãö. æóåóÐóÇ ÈöãóÚúäóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÍóÊøóì íóÍúßõãó Çááøóåõ ÈóíúäóäÇ æóåõæó ÎóíúÑõ ÇáúÍÇßöãöíäó [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ:
87] æóÞóæúáöåö: íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö íóÝúÕöáõ Èóíúäóßõãú [ÇáããÊÍäÉ: 3] .
æóÇáúÈóÇÁõ ÇáÏøóÇÎöáóÉõ Úóáóì ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö ÒóÇÆöÏóÉñ áöÊóÃúßöíÏö áõÕõæÞö ÝöÚúáö ßóÝì ÈöÝóÇÚöáöåö. æóÃóÕúáõåõ:
ßóÝóì Çááøóåõ ÔóåöíÏðÇ.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøóåõ ßÇäó ÈöÚöÈÇÏöåö ÎóÈöíÑÇð ÈóÕöíÑÇð ÊóÚúáöíáñ áöáöÇßúÊöÝóÇÁö Èöåö ÊóÚóÇáóì¡ æÇáÎÈíÑ: ÇáúÚóáöíãõ.
æóÃõÑöíÏó Èöåö ÇáúÚóáöíãõ ÈöÇáäøóæóÇíóÇ æóÇáúÍóÞóÇÆöÞö¡ æÇáÈÕíÑ: ÇáúÚóáöíãõ ÈöÇáÐøóæóÇÊö æóÇáúãõÔóÇåóÏóÇÊö ãöäú ÃóÍúæóÇáöåóÇ.¡
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäö ÇÊøöÈóÇÚöåö Èöåö ÅöÍóÇØóÉõ ÇáúÚöáúãö æóÔõãõæáõåõ.
[97]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 97]
æóãóäú íóåúÏö Çááøóåõ Ýóåõæó ÇáúãõåúÊóÏö æóãóäú íõÖúáöáú Ýóáóäú ÊóÌöÏó áóåõãú ÃóæúáöíÇÁó ãöäú Ïõæäöåö æóäóÍúÔõÑõåõãú íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö Úóáì æõÌõæåöåöãú ÚõãúíÇð æóÈõßúãÇð æóÕõãøðÇ ãóÃúæÇåõãú Ìóåóäøóãõ ßõáøóãÇ ÎóÈóÊú ÒöÏúäÇåõãú ÓóÚöíÑÇð (97)
æóãóäú íóåúÏö Çááøóåõ Ýóåõæó ÇáúãõåúÊóÏö æóãóäú íõÖúáöáú Ýóáóäú ÊóÌöÏó áóåõãú ÃóæúáöíÇÁó ãöäú Ïõæäöåö íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÌõãúáóÉõ ãóÚúØõæÝóÉð Úóáóì ÌõãúáóÉö æóãÇ ãóäóÚó ÇáäøóÇÓó Ãóäú íõÄúãöäõæÇ ÅöÐú ÌÇÁóåõãõ
ÇáúåõÏì
[ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 94] ÌóãúÚðÇ Èóíúäó ÇáúãóÇäöÚö ÇáÙøóÇåöÑö ÇáúãõÚúÊóÇÏö ãöäó ÇáúåõÏóì æóÈóíúäó ÇáúãóÇäöÚö ÇáúÍóÞöíÞöíøö æóåõæó ÍöÑúãóÇäõ ÇáÊøóæúÝöíÞö ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ Ýóãóäú ÃóÕóÑøó Úóáóì ÇáúßõÝúÑö ãóÚó æõÖõæÍö ÇáÏøóáöíáö(15/214)
áöÐóæöí ÇáúÚõÞõæáö ÝóÐóáößó áöÃóäøó Çááøóåó ÊóÚóÇáóì áóãú íõæóÝøöÞúåõ. æóÃóÓúÈóÇÈõ ÇáúÍöÑúãóÇäö ÛóÖóÈõ Çááøóåö Úóáóì ãóäú áóÇ íõáúÞöí ÚóÞúáóåõ áöÊóáóÞøöí ÇáúÍóÞøö æóíóÊøóÎöÐõ åóæóÇåõ ÑóÇÆöÏðÇ áóåõ Ýöí ãóæóÇÞöÝö ÇáúÌöÏøö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÌõãúáóÉõ ãóÚúØõæÝóÉð Úóáóì ÌõãúáóÉö Þõáú ßóÝì ÈöÇááøóåö ÔóåöíÏÇð Èóíúäöí æóÈóíúäóßõãú [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 96] ÇÑúÊöÞóÇÁð Ýöí ÇáÊøóÓúáöíóÉö¡ Ãóíú áóÇ íóÍúÒõäúßó ÚóÏóãõ ÇåúÊöÏóÇÆöåöãú ÝóÅöäøó Çááøóåó ÍóÑóãóåõãõ ÇáöÇåúÊöÏóÇÁó áóãøóÇ ÃóÎóÐõæÇ ÈöÇáúÚöäóÇÏö ÞóÈúáó ÇáÊøóÏóÈøõÑö Ýöí ÍóÞöíÞóÉö ÇáÑøöÓóÇáóÉö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúåõÏóì ÇáúåõÏóì Åöáóì ÇáúÅöíãóÇäö ÈöãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ÇáÑøóÓõæá Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æÇáÊÚÑíÝ Ýöí ÇáúãõåúÊóÏö ÊóÚúÑöíÝõ ÇáúÚóåúÏö ÇáÐøöåúäöíøö¡ ÝóÇáúãõÚóÑøóÝõ ãõÓóÇæò áöáäøóßöÑóÉö¡ ÝóßóÃóäøóåõ Þöíáó:
Ýóåõæó ãõåúÊóÏò. æóÝóÇÆöÏóÉõ ÇáúÅöÎúÈóÇÑö Úóäúåõ ÈöÃóäøóåõ ãõåúÊóÏò ÇáÊøóæúØöÆóÉõ Åöáóì ÐößúÑö ãõÞóÇÈöáöåö æóåõæó æóãóäú íõÖúáöáú Ýóáóäú ÊóÌöÏó áóåõãú ÃóæúáöíÇÁó¡ ßóãóÇ íõÞóÇáõ ãóäú ÚóÑóÝóäöí ÝóÞóÏú ÚóÑóÝóäöí æóãóäú áóãú íóÚúÑöÝúäöí ÝóÃóäóÇ ÝõáóÇäñ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú ÊóÌúÚóáó ÇáÊøóÚúÑöíÝó Ýöí Þóæúáå: ÇáúãõåúÊóÏö ÊóÚúÑöíÝó ÇáúÌöäúÓö ÝóíõÝöíÏõ ÞóÕúÑó ÇáúåöÏóÇíóÉö Úóáóì ÇáøóÐöí åóÏóÇåõ Çááøóåõ ÞóÕúÑðÇ ÅöÖóÇÝöíøðÇ¡ Ãóíú Ïõæäó ãóäú ÊõÑöíÏõ ÃóäúÊó åóÏóÇåõ æóÃóÖóáøóåõ Çááøóåõ. æóáóÇ íóÍúÊóãöáõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÚúäóì Úóáóì ÇáúÞóÕúÑö ÇáöÇÏøöÚóÇÆöíøö ÇáøóÐöí åõæó ÈöãóÚúäóì ÇáúßóãóÇáö áöÃóäøó ÇáúåõÏóì ÇáúãõÑóÇÏó åõäóÇ åõÏðì æóÇÍöÏñ æóåõæó ÇáúåõÏóì Åöáóì ÇáúÅöíãóÇäö.
æÍÐÝÊ íóÇÁ ÇáúãõåúÊóÏö Ýöí ÑóÓúãö ÇáúãõÕúÍóÝö áöÃóäøóåõãú æóÞóÝõæÇ ÚóáóíúåóÇ ÈöÏõæäö íóÇÁò Úóáóì áõÛóÉö ãóäú íóÞöÝõ Úóáóì ÇáöÇÓúãö ÇáúãóäúÞõæÕö ÛóíúÑö Çáúãõäóæøóäö ÈöÍóÐúÝö ÇáúíóÇÁö¡ æóåöíó áõÛóÉñ ÝóÕöíÍóÉñ ÛóíúÑõ ÌóÇÑöíóÉò Úóáóì ÇáúÞöíóÇÓö æóáóßöäøóåóÇ ÃõæËöÑóÊú ãöäú ÌöåóÉö ÇáÊøóÎúÝöíÝö áöËöÞóáö ÕöíÛóÉö ÇÓúãö ÇáúÝóÇÚöáö ãóÚó ËöÞóáö ÍóÑúÝö ÇáúÚöáøóÉö Ýöí ÂÎöÑö ÇáúßóáöãóÉö. æóÑõÓöãóÊú ÈöÏõæäö íóÇÁò áöÃóäøó ÔóÃúäó ÃóæóÇÎöÑö Çáúßóáöãö Ãóäú ÊõÑúÓóãó ÈöãõÑóÇÚóÇÉö ÍóÇáö ÇáúæóÞúÝö.
æóÃóãøóÇ Ýöí ÍóÇáö ÇáäøõØúÞö Ýöí ÇáúæóÕúáö ÝóÞóÑóÃóåóÇ äóÇÝöÚñ æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ ÈöÅöËúÈóÇÊö ÇáúíóÇÁö Ýöí ÇáúæóÕúáö æóåõæó ÇáúæóÌúåõ¡ æóáöÐóáößó ßóÊóÈõæÇ ÇáúíóÇÁó Ýöí ãóÕóÇÍöÝöåöãú ÈöÇááøóæúäö ÇáúÃóÍúãóÑö æóÌóÚóáõæåóÇ ÃóÏóÞøó ãöäú ÈóÞöíøóÉö ÇáúÍõÑõæÝö ÇáúãóÑúÓõæãóÉö(15/215)
Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö ÊóÝúÑöÞóÉð ÈóíúäöåóÇ æóÈóíúäó ãóÇ ÑóÓóãóåõ ÇáÕøóÍóÇÈóÉõ ßõÊøóÇÈõ ÇáúãõÕúÍóÝö. æóÇáúÈóÇÞõæäó ÍóÐóÝõæÇ ÇáúíóÇÁó Ýöí ÇáäøõØúÞö Ýöí ÇáúæóÕúáö ÅöÌúÑóÇÁð áöáúæóÕúáö ãóÌúÑóì ÇáúæóÞúÝö. æóÐóáößó æóÅöäú ßóÇäó äóÇÏöÑðÇ Ýöí ÛóíúÑö ÇáÔøöÚúÑö ÅöáøóÇ Ãóäøó ÇáúÝõÕóÍóÇÁó íõÌúÑõæäó ÇáúÝóæóÇÕöáó ãóÌúÑóì ÇáúÞóæóÇÝöí¡ æóÇÚúÊóÈóÑõæÇ ÇáúÝóÇÕöáóÉó ßá ÌãáóÉ Ëãøó ÈöåóÇ ÇáúßóáóÇãõ¡ ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö ÊóãúËöíáõ ÓöíÈóæóíúåö Ýöí ßöÊóÇÈóÉö ÇáúÝóÇÕöáóÉö ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇááøóíúáö ÅöÐÇ íóÓúÑö [ÇáúÝÌúÑ: 4] æóÞóæúáöåö: ÞÇáó Ðáößó ãóÇ ßõäøóÇ äóÈúÛö [ÇáúßóåúÝ: 64] . æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÔóíúÁñ ãöäú åóÐóÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÚÇáöãõ ÇáúÛóíúÈö æóÇáÔøóåÇÏóÉö ÇáúßóÈöíÑõ ÇáúãõÊóÚÇáö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÑøóÚúÏö [9] .
æóÇáúÎöØóÇÈõ Ýöí Ýóáóäú ÊóÌöÏó áóåõãú ÃóæúáöíÇÁó ãöäú Ïõæäöåö ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöÃóäøó åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãó ãóÓõæÞñ áöÊóÓúáöíóÊöåö Úóáóì ÚóÏóãö ÇÓúÊöÌóÇÈóÊöåöãú áóåõ¡ ÝóäóÝúíõ æõÌúÏóÇäö ÇáúÃóæúáöíóÇÁö ßöäóÇíóÉñ Úóäú äóÝúíö æõÌõæÏö ÇáúÃóæúáöíóÇÁö áóåõãú áöÃóäøóåõãú áóæú ßóÇäõæÇ ãóæúÌõæÏöíäó áóæóÌóÏóåõãú åõæó æóÚóÑóÝóåõãú.
æóÇáúÃóæúáöíóÇÁõ: ÇáúÃóäúÕóÇÑõ¡ Ãóíú áóäú ÊóÌöÏó áóåõãú ÃóäúÕóÇÑðÇ íõÎóáøöÕõæäóåõãú ãöäú ÌóÒóÇÁö ÇáÖøóáóÇáö æóåõæó ÇáúÚóÐóÇÈõ. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÃóæúáöíóÇÁõ ÈöãóÚúäóì ãõÊóæóáøöí ÔóÃúäöåöãú¡ Ãóíú áóäú ÊóÌöÏó áóåõãú ãóäú íõÕúáöÍõ ÍóÇáóåõãú ÝóíóäúÞõáõåõãú ãöäó ÇáÖøóáóÇáö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Çááøóåõ æóáöíøõ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ íõÎúÑöÌõåõãú ãöäó ÇáÙøõáõãÇÊö Åöáóì ÇáäøõæÑö [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 257] .
æóÌóãúÚõ ÇáúÃóæúáöíóÇÁö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãõÞóÇÈóáóÉö ÇáúÌóãúÚö ÈöÇáúÌóãúÚö¡ Ãóíú áóäú ÊóÌöÏó áößõáøö æóÇÍöÏò æóáöíøðÇ æóáóÇ áöÌóãóÇÚóÊöåö æóáöíøðÇ¡ ßóãóÇ íõÞóÇáõ: ÑóßöÈó ÇáúÞóæúãõ ÏóæóÇÈøóåõãú.
æãöäú Ïõæäöåö Ãóíú ÛóíúÑöåö.
æóäóÍúÔõÑõåõãú íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö Úóáì æõÌõæåöåöãú ÚõãúíÇð æóÈõßúãÇð æóÕõãøðÇ ãóÃúæÇåõãú Ìóåóäøóãõ ßõáøóãÇ ÎóÈóÊú ÒöÏúäÇåõãú ÓóÚöíÑÇð ÐóßóÑó ÇáúãóÞúÕõæÏó ãöäú äóÝúíö Çáúæóáöíø Ãóæ ÇáãÆÇá áóåõ ÈöÐößúÑö ÕõæÑóÉö ÚöÞóÇÈöåöãú ÈöÞóæúáöåö: æóäóÍúÔõÑõåõãú íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö Úóáì æõÌõæåöåöãú ÇáúÂíóÉó.(15/216)
æóÇáúÍóÔúÑõ: ÌóãúÚõ ÇáäøóÇÓö ãöäú ãóæóÇÖöÚó ãõÊóÝóÑøöÞóÉò Åöáóì ãóßóÇäò æóÇÍöÏò. æóáóãøóÇ ßóÇäó Ðóáößó íóÓúÊóÏúÚöí ãóÔúíóåõãú ÚõÏøöíó ÇáúÍóÔúÑõ ÈöÍóÑúÝö (Úóáóì) áöÊóÖúãöíäöåö ãóÚúäóì (íóãúÔõæäó. æóÞóÏú Ýóåöãó ÇáäøóÇÓõ Ðóáößó ãöäó ÇáúÂíóÉö ÝÓÃáæÇ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ßóíúÝó íóãúÔõæäó Úóáóì æõÌõæåöåöãú¿ ÝóÞóÇáó: Åöäøó ÇáøóÐöí ÃóãúÔóÇåõãú Úóáóì ÃóÞúÏóÇãöåöãú ÞóÇÏöÑñ Úóáóì Ãóäú íõãúÔöíóåõãú Úóáóì æõÌõæåöåöãú. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú Ðóáößó ÇáúÌóãúÚõ Èóíúäó ÇáÊøóÔúæöíåö æóÇáÊøóÚúÐöíÈö áöÃóäøó ÇáúæóÌúåó ÃóÑóÞøõ ÊóÍóãøõáðÇ áöÕóáóÇÈóÉö ÇáúÃóÑúÖö ãöäó ÇáÑøöÌúáö.
æóåóÐóÇ ÌóÒóÇÁñ ãõäóÇÓöÈñ áöáúÌõÑúãö¡ áöÃóäøóåõãú ÑóæøóÌõæÇ ÇáÖøóáóÇáóÉó Ýöí ÕõæÑóÉö ÇáúÍóÞøö æóæóÓóãõæÇ ÇáúÍóÞøó ÈöÓöãóÇÊö ÇáÖøóáóÇáö ÝóßóÇäó ÌóÒóÇÄõåõãú Ãóäú ÍõæøöáóÊú æõÌõæåõåõãú ÃóÚúÖóÇÁó ãóÔúíò ÚöæóÖðÇ Úóäö ÇáúÃóÑúÌõáö. Ëõãøó ßóÇäõæÇ ÚõãúíÇð æóÈõßúãÇð ÌóÒóÇÁó ÃóÞúæóÇáöåöãõ ÇáúÈóÇØöáóÉö Úóáóì ÇáÑøóÓõæáö æóÚóáóì ÇáúÞõÑúÂäö¡ æÕõãøðÇ ÌóÒóÇÁó ÇãúÊöäóÇÚöåöãú ãöäú ÓóãóÇÚö ÇáúÍóÞøö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì Úóäúåõãú: æóÞÇáõæÇ ÞõáõæÈõäÇ Ýöí ÃóßöäøóÉò ãöãøóÇ ÊóÏúÚõæäÇ Åöáóíúåö æóÝöí ÂÐÇäöäÇ æóÞúÑñ æóãöäú ÈóíúäöäÇ æóÈóíúäößó ÍöÌÇÈñ [ÝÕøáÊ: 5] . æóÞóÇáó Úóäúåõãú: ÞÇáó ÑóÈøö áöãó ÍóÔóÑúÊóäöí ÃóÚúãì æóÞóÏú ßõäúÊõ ÈóÕöíÑÇð ÞÇáó ßóÐáößó ÃóÊóÊúßó ÂíÇÊõäÇ ÝóäóÓöíÊóåÇ æóßóÐáößó Çáúíóæúãó ÊõäúÓì [Øå:
125- 126] ¡ æóÞóÇáó Úóäúåõãú: æóãóäú ßÇäó Ýöí åÐöåö ÃóÚúãì Ýóåõæó Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÃóÚúãì [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ:
72] Ãóíú ãóäú ßóÇäó ÃóÚúãóì Úóäö ÇáúÍóÞøö Ýóåõæó Ýöí ÇáúÍóÔúÑö íóßõæäõ ãóÍúÑõæãðÇ ãöäú ãõÊúÚóÉö ÇáäøóÙóÑö. æóåóÐöåö ÍóÇáóÊõåõãú ÚöäúÏó ÇáúÍóÔúÑö.
æóÇáúãóÃúæóì ãóÍóáøõ ÇáúÃóæúíö¡ Ãóíö ÇáäøõÒõæáö ÈöÇáúãóÃúæóì. Ãóíö ÇáúãóäúÒöáö æóÇáúãóÞóÑøö.
æóÎóÈóÊö ÇáäøóÇÑõ ÎõÈõæðÇ æóÎóÈúæðÇ. äóÞóÕó áóåöíÈõåóÇ.
æóÇáÓøóÚöíÑõ: áóåóÈõ ÇáäøóÇÑö¡ æóåõæó ãõÔúÊóÞøñ ãöäú ÓóÚúÑö ÇáäøóÇÑö ÅöÐóÇ åõíøöÌó æóÞõæÏõåóÇ. æóÞóÏú ÌóÑóì ÇáúæóÕúÝõ Ýöíåö Úóáóì ÇáÊøóÐúßöíÑö ÊóÈóÚðÇ áöÊóÐúßöíÑö ÇááøóåóÈö. æóÇáúãóÚúäóì: ÒöÏúäóÇåõãú áóåóÈðÇ ÝöíåóÇ.
æóÝöí Þóæúáöåö: ßõáøóãÇ ÎóÈóÊú ÒöÏúäÇåõãú ÓóÚöíÑÇð ÅöÔúßóÇáñ áöÃóäøó äóÇÑó Ìóåóäøóãó áóÇ ÊóÎúÈõæ. æóÞóÏú ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóáÇ íõÎóÝøóÝõ Úóäúåõãõ ÇáúÚóÐÇÈõ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 86] . ÝóÚóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò: Ãóäøó ÇáúßóÝóÑóÉó æóÞõæÏñ áöáäøóÇÑö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÞõæÏõåóÇ ÇáäøóÇÓõ æóÇáúÍöÌÇÑóÉõ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 24] ÝóÅöÐóÇ ÃóÍúÑóÞóÊúåõãõ ÇáäøóÇÑõ ÒóÇáó ÇááøóåóÈõ ÇáøóÐöí ßóÇäó ãõÊóÕóÇÚöÏðÇ ãöäú ÃóÌúÓóÇãöåöãú ÝóáóÇ íóáúÈóËõæäó Ãóäú íõÚóÇÏóæúÇ ßóãóÇ ßóÇäõæÇ ÝóíóÚõæÏó ÇáöÇáúÊöåóÇÈõ áóåõãú.(15/217)
Ðóáößó ÌóÒóÇÄõåõãú ÈöÃóäøóåõãú ßóÝóÑõæÇ ÈöÂíóÇÊöäóÇ æóÞóÇáõæÇ ÃóÅöÐóÇ ßõäøóÇ ÚöÙóÇãðÇ æóÑõÝóÇÊðÇ ÃóÅöäøóÇ áóãóÈúÚõæËõæäó ÎóáúÞðÇ ÌóÏöíÏðÇ (98)
ÝóÇáúÎóÈúæõ æóÇÒúÏöíóÇÏõ ÇáöÇÔúÊöÚóÇáö ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åöáóì ÃóÌúÓóÇÏöåöãú áóÇ Ýöí ÃóÕúáö äóÇÑö Ìóåóäøóãó. æóáöåóÐöåö ÇáäøõßúÊóÉö ÓõáøöØó ÝöÚúáõ ÒöÏúäÇåõãú Úóáóì ÖóãöíÑö ÇáúãõÔúÑößöíäó áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøó ÇÒúÏöíóÇÏó ÇáÓøóÚöíÑö ßóÇäó Ýöíåöãú¡ ÝóßóÃóäøóåõ Þöíáó: ßõáøóãóÇ ÎóÈóÊú Ýöíåöãú ÒöÏúäóÇåõãú ÓóÚöíÑðÇ¡ æóáã íÞá: ÒÏäÇåã ÓóÚöíÑðÇ.
æóÚöäúÏöí: Ãóäøó ãóÚúäóì ÇáúÂíóÉö ÌóÇÑò Úóáóì ØóÑöíÞ ÇáÊåßøã æÈÇÏìÁ ÇáúÅöØúãóÇÚö ÇáúãõÓúÝöÑö Úóäú ÎóíúÈóÉò¡ áöÃóäøóåõ ÌóÚóáó ÇÒúÏöíóÇÏó ÇáÓøóÚöíÑö ãõÞúÊóÑöäðÇ Èößõáøö ÒóãóÇäò ãöäú ÃóÒúãöäóÉö ÇáúÎóÈúæö¡ ßóãóÇ ÊõÝöíÏõåõ ßóáöãóÉõ (ßõáøóãóÇ) ÇáøóÊöí åöíó ÈöãóÚúäóì ßõáøö ÒóãóÇäò. æóåóÐóÇ Ýöí ÙóÇåöÑöåö ÅöØúãóÇÚñ ÈöÍõÕõæáö ÎóÈúæò áöæõÑõæÏö áóÝúÙö ÇáúÎóÈúæö Ýöí ÇáÙøóÇåöÑ¡ æóáßäå íÄæá Åöáóì íóÃúÓò ãöäúåõ ÅöÐú íóÏõáøõ Úóáóì ÏóæóÇãö ÓóÚöíÑöåóÇ Ýöí ßõáøö ÇáúÃóÒúãóÇäö¡ áöÇÞúÊöÑóÇäö ÇÒúÏöíóÇÏö ÓóÚöíÑöåóÇ Èößõáøö ÃóÒúãóÇäö ÎóÈúæöåóÇ. ÝóåóÐóÇ ÇáúßóáóÇãõ ãöäú ÞóÈöíáö ÇáÊøóãúáöíÍö¡ æóåõæó ãöäú ÞóÈöíáö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáÇ íóÏúÎõáõæäó ÇáúÌóäøóÉó ÍóÊøóì íóáöÌó ÇáúÌóãóáõ Ýöí Óóãøö ÇáúÎöíÇØö [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 40] ¡ æóÞóæúáõ ÅöíóÇÓò ÇáúÞóÇÖöí áöáúÎóÕúãö ÇáøóÐöí ÓóÃóáóåõ: Úóáóì ãóäú ÞóÖóíúÊó¿ ÝóÞóÇáó: Úóáóì ÇÈúäö ÃõÎúÊ ÎóÇáß.
[98]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 98]
Ðáößó ÌóÒÇÄõåõãú ÈöÃóäøóåõãú ßóÝóÑõæÇ ÈöÂíÇÊöäÇ æóÞÇáõæÇ ÃóÅöÐÇ ßõäøóÇ ÚöÙÇãÇð æóÑõÝÇÊÇð ÃóÅöäøóÇ áóãóÈúÚõæËõæäó ÎóáúÞÇð ÌóÏöíÏÇð (98)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ áöÃóäøó ÇáúÚöÞóÇÈó ÇáúÝóÙöíÚó ÇáúãóÍúßöíøó íõËöíÑõ Ýöí äõÝõæÓö ÇáÓøóÇãöÚöíäó ÇáÓøõÄóÇáó Úóäú ÓóÈóÈö ÊóÑóßøõÈö åóÐöåö ÇáúåóíúÆóÉö ãöäú Êöáúßó ÇáÕøõæÑóÉö ÇáúãõÝúÙöÚóÉö¡ ÝóÇáúÌóæóÇÈõ ÈöÃóäøó Ðóáößó ÈöÓóÈóÈö ÇáúßõÝúÑö ÈöÇáúÂíóÇÊö
æóÅöäúßóÇÑö ÇáúãóÚóÇÏö.
ÝóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Åöáóì ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäú Þóæúáöåö: æóäóÍúÔõÑõåõãú íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö Úóáì æõÌõæåöåöãú [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ:
97] Åöáóì ÂÎöÑö ÇáúÂíóÉö ÈöÊóÃúæöíáö: ÇáúãóÐúßõæÑõ.
æóÇáúÌóÒóÇÁõ: ÇáúÚöæóÖõ Úóäú Úóãóáò.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí ÈöÃóäøóåõãú ßóÝóÑõæÇ áöáÓøóÈóÈöíøóÉö.(15/218)
Ãóæóáóãú íóÑóæúÇ Ãóäøó Çááøóåó ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó ÞóÇÏöÑñ Úóáóì Ãóäú íóÎúáõÞó ãöËúáóåõãú æóÌóÚóáó áóåõãú ÃóÌóáðÇ áóÇ ÑóíúÈó Ýöíåö ÝóÃóÈóì ÇáÙøóÇáöãõæäó ÅöáøóÇ ßõÝõæÑðÇ (99)
æóÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøó ÌãáóÉ æóÞÇáõæÇ ÃóÅöÐÇ ßõäøóÇ ÚöÙÇãÇð ÅöáóÎú. ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÈöÃóäøóåõãú ßóÝóÑõæÇ.
ÝóÐõßöÑó æóÌúåõ ÇÌúÊöãóÇÚö Êöáúßó ÇáúÚõÞõæÈóÇÊö áóåõãú¡ æóÐõßöÑó ÓóÈóÈóÇäö:
ÃóÍóÏõåõãóÇ: ÇáúßõÝúÑõ ÈöÇáúÂíóÇÊö æóíóäúÏóÑöÌõ Ýöíåö ÕõäõæÝñ ãöäó ÇáúÌóÑóÇÆöãö ÊóÝúÕöíáðÇ æóÌóãúÚðÇ ÊõäóÇÓöÈõåóÇ ÇáúÚõÞõæÈóÉõ ÇáøóÊöí Ýöí Þóæúáöåö: æóäóÍúÔõÑõåõãú íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö Úóáì æõÌõæåöåöãú ÚõãúíÇð æóÈõßúãÇð æóÕõãøðÇ ãóÃúæÇåõãú Ìóåóäøóãõ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 97] .
æóËóÇäöíåöãóÇ: ÅöäúßóÇÑõåõãõ ÇáúÈóÚúË ÈÞóæúáåãú: ÃóÅöÐÇ ßõäøóÇ ÚöÙÇãÇð æóÑõÝÇÊÇð ÃóÅöäøóÇ áóãóÈúÚõæËõæäó ÎóáúÞÇð ÌóÏöíÏÇð ÇáúãõäóÇÓöÈõ áóåõ Ãóäú íõÚóÇÞóÈõæÇ ÚöÞóÇÈðÇ íõäóÇÓöÈõ ãóÇ ÃóäúßóÑõæåõ ãöäú ÊóÌóÏøõÏö ÇáúÍóíóÇÉö ÈóÚúÏó ÇáúãóÕöíÑö ÑõÝóÇÊðÇ¡ ÝóÅöäøó ÑõÝóÇÊó ÇáúÅöÍúÑóÇÞö ÃóÔóÏøõ ÇÖúãöÍúáóÇáðÇ ãöäú ÑõÝóÇÊö ÇáúÚöÙóÇãö Ýöí ÇáÊøõÑóÇÈö.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí ÍößóÇíóÉ Þóæúáåã: ÃóÅöÐÇ ßõäøóÇ ÚöÙÇãÇð æóÞóæúáöåö: ÃóÅöäøóÇ áóãóÈúÚõæËõæäó ÅöäúßóÇÑöíøñ.
æóÊóÞóÏøóãó ÇÎúÊöáóÇÝõ ÇáúÞõÑøóÇÁö Ýöí ÅöËúÈóÇÊö ÇáúåóãúÒóÊóíúäö Ýöí Þóæúáöåö: ÃóÅöÐÇ æóÝöí ÅöËúÈóÇÊöåóÇ Ýöí Þóæúáå: ÃóÅöÐÇ..
áóãóÈúÚõæËõæäó Ýöí äóÙöíÑö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ãöäú åóÐöå ÇáÓøõæÑóÉ.
[99]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 99]
Ãóæóáóãú íóÑóæúÇ Ãóäøó Çááøóåó ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó ÞÇÏöÑñ Úóáì Ãóäú íóÎúáõÞó ãöËúáóåõãú æóÌóÚóáó áóåõãú ÃóÌóáÇð áóÇ ÑóíúÈó Ýöíåö ÝóÃóÈóì ÇáÙøóÇáöãõæäó ÅöáÇøó ßõÝõæÑÇð (99)
ÌõãúáóÉõ Ãóæóáóãú íóÑóæúÇ ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö Ðáößó ÌóÒÇÄõåõãú [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 98] ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÇ ÊóÖóãøóäóÊúåõ ÇáúÌõãúáóÉõ ÇáúãóÚúØõæÝõ ÚóáóíúåóÇ ãöäó ÇáÑøóÏúÚö Úóäú Þóæúáöåöãú: ÃóÅöÐÇ ßõäøóÇ ÚöÙÇãÇð æóÑõÝÇÊÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ:
98] . ÝóÈóÚúÏó ÒóÌúÑöåöãú Úóäú ÅöäúßóÇÑöåöãõ ÇáúÈóÚúËó ÈöÃõÓúáõæÈö ÇáÊøóåúÏöíÏö ÚóØóÝó Úóáóíúåö ÅöÈúØóÇáó ÇÚúÊöÞóÇÏöåöãú ÈöØóÑöíÞö ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö ÈöÞöíóÇÓö ÇáÊøóãúËöíáö Ýöí ÇáúÅöãúßóÇäö¡ æóåõæó ßóÇÝò Ýöí ÅöÞúäóÇÚöåöãú åõäóÇ áöÃóäøóåõãú ÅöäøóãóÇ ÃóäúßóÑõæÇ ÇáúÈóÚúËó ÈöÇÚúÊöÞóÇÏö ÇÓúÊöÍóÇáóÊöåö ßóãóÇ ÃóÝúÕóÍó Úóäúåõ(15/219)
ÍößóÇíóÉð ßóáóÇãõåõãú ÈöÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÇáúÅöäúßóÇÑöíøö. æóÅöÍóÇáóÊõåõãú Ðóáößó ãõÓúÊóäöÏóÉñ Åöáóì Ãóäøóåõãú ÕóÇÑõæÇ ÚöÙóÇãðÇ æóÑõÝóÇÊðÇ¡ Ãóí ÈÊÚÐÑ ÅöÚóÇÏóÉ ÎóáúÞö ÃóãúËóÇáö Êöáúßó ÇáúÃóÌúÒóÇÁö¡ æóáóãú íóÓúÊóÏöáøõæÇ ÈöÏóáöíáò ÂÎóÑó¡ ÝóßóÇäó ÊóãúËöíáõ ÎóáúÞö ÃóÌúÓóÇãò ãöäú ÃóÌúÒóÇÁò ÈóÇáöíóÉò ÈöÎóáúÞö ÃóÔúíóÇÁó ÃóÚúÙóãó ãöäúåóÇ ãöäú
ÚóÏóãò ÃóæúÛóáó Ýöí ÇáúÝóäóÇÁö ÏóáöíáðÇ íóÞúØóÚõ ÏóÚúæóÇåõãú.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí Ãóæóáóãú íóÑóæúÇ ÅöäúßóÇÑöíøñ ãóÔõæÈñ ÈöÊóÚúÌöíÈò ãöäö ÇäúÊöÝóÇÁö Úöáúãöåöãú¡ áöÃóäøóåõãú áóãøóÇ ÌóÑóÊú ÚóÞóÇÆöÏõåõãú Úóáóì ÇÓúÊöÈúÚóÇÏö ÇáúÈóÚúËö ßóÇäõæÇ ÈöÍóÇáö ãóäú áóãú ÊóÙúåóÑú áóåõ ÏóáóÇÆöáõ ÞõÏúÑóÉö Çááå ÊóÚóÇáóì¡ ÝíÄæá ÇáúßóáóÇãõ Åöáóì ÅöËúÈóÇÊö Ãóäøóåõãú ÚóáöãõæÇ Ðóáößó Ýöí äóÝúÓö ÇáúÃóãúÑö.
æóÇáÑøõÄúíóÉõ ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏö áöÃóäøóåóÇ ÚõÏøöíóÊó Åöáóì ßóæúäö Çááøóåö ÞóÇÏöÑðÇ¡ æóÐóáößó áóíúÓó ãöäó ÇáãÈÕÑÇÊ. æóÇáúãÚúäóì: Ãóæ áã íóÚúáóãõæÇ Ãóäøó Çááøóåó ÞóÇÏöÑñ Úóáóì Ãóäú íóÎúáõÞó ãöËúáóåõãú.
æóÖóãöíÑõ ãöËúáóåõãú ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãóÇ ÚóÇÏó Åöáóíúåö ÖóãöíÑõ íóÑóæúÇ æóåõæó ÇáäøóÇÓó Ýöí Þóæúáöåö:
æóãÇ ãóäóÚó ÇáäøóÇÓó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 94] Ãóíö ÇáúãõÔúÑößöíäó.
æóÇáúãöËúáõ: ÇáúãõãóÇËöáõ¡ Ãóíú ÞóÇÏöÑñ Úóáóì Ãóäú íóÎúáõÞó äóÇÓðÇ ÃóãúËóÇáóåõãú¡ áöÃóäøó ÇáúßóáóÇãó Ýöí ÅöËúÈóÇÊö ÅöÚóÇÏóÉö ÃóÌúÓóÇãö ÇáúãóÑúÏõæÏö Úóáóíúåöãú áóÇ Ýöí Ãóäøó Çááøóåó ÞóÇÏöÑñ Úóáóì Ãóäú íóÎúáõÞó ÎóáúÞðÇ ÂÎóÑó¡ æóíóßõæäõ Ýöí ÇáúÂíóÉö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó ÇáúÈóÚúËó ÅöÚóÇÏóÉõ ÃóÌúÓóÇãò ÃõÎúÑóì Úóäú ÚóÏóãò¡ ÝóíõÎúáóÞõ áößõáøö ãóíøöÊò ÌóÓóÏñ ÌóÏöíÏñ Úóáóì ãöËóÇáö ÌóÓóÏöåö ÇáøóÐöí ßóÇäó Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÊõæÖóÚõ Ýöíåö ÇáÑøõæÍõ ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú áóåõ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó áóÝúÙõ «ãöËúáó» åõäóÇ ßöäóÇíóÉð Úóäú äóÝúÓö ãóÇ ÃõÖöíÝó Åöáóíúåö¡ ßóÞóæúáö ÇáúÚóÑóÈö: ãöËúáõßó áóÇ íóÈúÎóáõ¡ æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóíúÓó ßóãöËúáöåö ÔóíúÁñ [ÇáÔæÑì: 11] Úóáóì ÃóÍóÏö ÊóÃúæöíáóíúäö Ýöíåö¡ Ãóíú Úóáóì ÌóÚúáö ÇáúßóÇÝö ÇáÏøóÇÎöáóÉö Úóáóì áóÝúÙö «ãöËúáöåö» ÛóíúÑó ÒóÇÆöÏóÉò. æóÇáúãóÚúäóì: ÞóÇÏöÑñ Úóáóì Ãóäú íóÎúáõÞóåõãú¡ Ãóíú Ãóäú íõÚöíÏó ÎóáúÞóåõãú¡ ÝóÅöäøó Ðóáößó áóíúÓó ÈöÃóÚúÌóÈó ãöäú ÎóáúÞö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö.
æóáöÚõáóãóÇÆöäóÇ ØõÑõÞñ Ýöí ÅöÚóÇÏóÉö ÇáúÃóÌúÓóÇãö ÚöäúÏó ÇáúÈóÚúËö ÝóÞöíáó: Êóßõæäõ ÇáúÅöÚóÇÏóÉõ Úóäú ÚóÏóãò¡ æóÞöíáó Êßæä Úóä ÌãÚ ãóÇ ÊóÝóÑøóÞó ãöäó ÇáúÃóÌúÓóÇãö. æóÞöíáó: íóäúÈõÊõ ãöäú ÚóÌúÈö(15/220)
ÐóäóÈö ßõáøö ÔóÎúÕò ÌóÓóÏñ ÌóÏöíÏñ ãõãóÇËöáñ áöÌóÓóÏöåö ßóãóÇ ÊóäúÈõÊõ ãöäó ÇáäøóæóÇÉö ÔóÌóÑóÉñ ãõãóÇËöáóÉñ áöáÔøóÌóÑóÉö ÇáøóÊöí ÃóËúãóÑóÊú ËóãóÑóÉó Êöáúßó ÇáäøóæóÇÉö.
æóæóÕúÝõ ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö ÈöÇáúãóæúÕõæáö áöáúÅöíãóÇÁö Åöáóì æóÌúåö ÈöäóÇÁö ÇáúÎóÈóÑö¡ æóåõæó ÇáúÅöäúßóÇÑõ Úóáóíúåöãú¡ áöÃóäøó ÎóáúÞó ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ÃóãúÑñ ãõÔóÇåóÏñ ãóÚúáõæãñ¡ æóßóæúäõåõ ãöäú ÝöÚúáö Çááøóåö áóÇ íõäóÇÒöÚõæäó Ýöíåö.
æóÌõãúáóÉõ æóÌóÚóáó áóåõãú ÃóÌóáðÇ áóÇ ÑóíúÈó Ýöíåö ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö Ãóæóáóãú íóÑóæúÇ áöÊóÃúæöíáöåóÇ ÈöãóÚúäóì ÞóÏú ÑóÃóæúÇ Ðóáößó áóæú ßóÇäó áóåõãú ÚõÞõæáñ¡ Ãóíú ÊóÍóÞøóÞõæÇ Ãóäøó Çááøóåó ÞóÇÏöÑñ Úóáóì ÅöÚóÇÏóÉö ÇáúÎóáúÞö æóÞóÏú ÌóÚóáó áóåõãú ÃóÌóáðÇ áóÇ ÑóíúÈó Ýöíåö.
æóÇáúÃóÌúáõ: ÇáÒøóãóÇäõ ÇáúãóÌúÚõæáõ ÛóÇíóÉð íõÈúáóÛõ ÅöáóíúåóÇ Ýöí ÍóÇáò ãöäó ÇáúÃóÍúæóÇáö. æóÔóÇÚó ÅöØúáóÇÞõåõ Úóáóì ÇãúÊöÏóÇÏö ÇáúÍóíóÇÉö¡ æóåõæó ÇáúãõÏøóÉõ ÇáúãõÞóÏøóÑóÉõ áößõáøö Íóíøò ÈöÍóÓóÈö ãóÇ ÃóæúÏóÚó Çááøóåõ Ýöíåö ãöäú ÓóáóÇãóÉö ÂáóÇÊö ÇáúÌöÓúãö¡ æóãóÇ Úóáöãóåõ Çááøóåõ ãöäó ÇáúÚóæóÇÑöÖö ÇáøóÊöí ÊóÚúÑöÖõ áóåõ ÝóÊóÎúÑöãõ ÈóÚúÖó Êöáúßó ÇáÓøóáóÇãóÉö Ãóæú ÊõÞóæøöíåóÇ.
æóÇáúÃóÌóáõ åõäóÇ ãõÍúÊóãöáñ áöÅöÑóÇÏóÉö ÇáúæóÞúÊö ÇáøóÐöí ÌõÚöáó áöæõÞõæÚö ÇáúÈóÚúËö Ýöí Úöáúãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóæóÌúåõ ßóæúäö åóÐóÇ ÇáúÌóÚúáö áóåõãú Ãóäøóåõãú ÏóÇÎöáõæäó Ýöí Ðóáößó ÇáúÃóÌóáö áöÃóäøóåõãú ãöäú ÌõãúáóÉö ãóäú íõÈúÚóËõ ÍöíäóÆöÐò¡ ÝóÊóÎúÕöíÕõåõãú ÈöÇáÐøößúÑö áöÃóäøóåõãõ ÇáøóÐöíäó ÃóäúßóÑõæÇ ÇáúÈóÚúËó¡ æóÇáúãóÚúäóì: æóÌóÚóáó áóåõãú æóáöÛóíúÑöåöãú ÃóÌóáðÇ.
æóãóÚúäóì ßóæúäö ÇáúÃóÌóáö áóÇ ÑóíúÈó Ýöíåö: Ãóäøóåõ áóÇ íóäúÈóÛöí Ýöíåö: ÑóíúÈñ¡ æóÃóäøó ÑóíúÈó ÇáúãõÑúÊóÇÈöíäó Ýöíåö ãõßóÇÈóÑóÉñ Ãóæú ÅöÚúÑóÇÖñ Úóäö ÇáäøóÙóÑö¡ Ýóåõæó ãöäú ÈóÇÈö Þóæúáöåö: Ðáößó ÇáúßöÊÇÈõ áóÇ ÑóíúÈó Ýöíåö [ÇáúÈóÞóÑóÉ:
2] .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÃóÌóáõ ÃóÌúáó ÇáúÍóíóÇÉö¡ Ãóíú æóÌõÚöáó áöÍóíóÇÊöåöãú ÃóÌóáðÇ¡ Ýóíóßõæäó ÇÓúÊöÏúáóÇáðÇ ËóÇäöíðÇ Úóáóì ÇáúÈóÚúËö¡ Ãóíú Ãóáóãú íóÑóæúÇ Ãóäøóåõ ÌóÚóáó áóåõãú ÃóÌóáðÇ áöÍóíóÇÊöåöãú¡ ÝóãóÇ ÃóæóÌóÏóåõãú æóÃóÍúíóÇåõãú æóÌóÚóáó áöÍóíóÇÊöåöãú ÃóÌóáðÇ ÅöáøóÇ áöÃóäøóåõ ÓóíõÚöíÏõåõãú Åöáóì ÍóíóÇÉò ÃõÎúÑóì¡(15/221)
Þõáú áóæú ÃóäúÊõãú Êóãúáößõæäó ÎóÒóÇÆöäó ÑóÍúãóÉö ÑóÈøöí ÅöÐðÇ áóÃóãúÓóßúÊõãú ÎóÔúíóÉó ÇáúÅöäúÝóÇÞö æóßóÇäó ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÞóÊõæÑðÇ (100)
æóÅöáøóÇ áóãóÇ ÃóÝúäóÇåõãú ÈóÚúÏó Ãóäú ÃóÍúíóÇåõãú¡ áöÃóäøó ÇáúÍößúãóÉó ÊóÞúÊóÖöí Ãóäøó ãóÇ íõæÌöÏõåõ ÇáúÍóßöíãõ íóÍúÑöÕõ Úóáóì ÈóÞóÇÆöåö æóÚóÏóãö ÝóäóÇÆöåö¡ ÝóãóÇ ßóÇäó åóÐóÇ ÇáúÝóäóÇÁõ ÇáøóÐöí áóÇ ÑóíúÈó Ýöíåö ÅöáøóÇ ÝóäóÇÁð ÚóÇÑöÖðÇ áöÇÓúÊöÞúÈóÇáö æõÌõæÏò ÃóÚúÙóãó ãöäú åóÐóÇ ÇáúæõÌõæÏö æóÃóÈúÞóì.
æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö ÝóæóÌúåõ ßóæúäö åóÐóÇ ÇáúÌóÚúáö áóåõãú ÙóÇåöÑñ áöÃóäøó ÇáúÂÌóÇáó ÂÌóÇáõåõãú. æóßóæúäõåõ áóÇ ÑóíúÈó Ýöíåö ÃóíúÖðÇ ÙóÇåöÑñ áöÃóäøóåõãú áóÇ íóÑúÊóÇÈõæäó Ýöí Ãóäøó áöÍóíóÇÊöåöãú ÂÌóÇáðÇ. æóÞóÏú ÊóÖóãøóäó Þóæúáõåõ: áóåõãú ÃóÌóáðÇ ÊóÚúÑöíÖðÇ ÈöÇáúãöäøóÉö ÈöäöÚúãóÉö ÇáúÅöãúåóÇáö Úóáóì ßöáóÇ ÇáúãóÚúäóíóíúäö æóÊóÚúÑöíÖðÇ ÈöÇáÊøóÐúßöíÑö ÈöÅöÝóÇÖóÉö ÇáúÃóÑúÒóÇÞö Úóáóíúåöãú Ýöí ãõÏøóÉö ÇáúÃóÌóáö áöÃóäøó Ýöí ÐößúÑö ÎóáúÞö ÇáÓøóãóÇÁö æóÇáúÃóÑúÖö ÊóÐúßöíÑðÇ ÈöãóÇ ÊóÍúÊóæöíåö ÇáÓøóãóÇæóÇÊõ æóÇáúÃóÑúÖõ ãöäó ÇáúÃóÑúÒóÇÞö æóÃóÓúÈóÇÈöåóÇ.
æóÌõãúáóÉõ ÝóÃóÈóì ÇáÙøóÇáöãõæäó ÅöáøóÇ ßõÝõæÑÇð ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì ÇáúÌõãúáóÊóíúäö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÇ ÊóÖóãøóäóÊóÇåõ ãöäó ÇáúÅöäúßóÇÑö æóÇáÊøóÚúÌöíÈö¡ Ãóíú ÚóáöãõæÇ Ãóäøó ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó ÞóÇÏöÑñ Úóáóì ÅöÚóÇÏóÉö ÇáúÃóÌúÓóÇãö æóãóÚó Úöáúãöåöãú ÃóÈóæúÇ ÅöáøóÇ ßõÝõæÑðÇ. ÝóÇáÊøóÝúÑöíÚõ ãöäú ÊóãóÇãö ÇáúÅöäúßóÇÑö Úóáóíúåöãú æóÇáÊøóÚúÌöíÈö ãöäú ÍóÇáöåöãú.
æóÇÓúÊöËúäóÇÁõ ÇáúßõÝõæÑö ãöäó ÇáúÅöÈóÇíóÉö ÊóÃúßöíÏñ áöáÔøóíúÁö ÈöãóÇ íõÔúÈöåõ ÖöÏøóåõ.
æóÇáúßõÝõæÑõ: ÌõÍõæÏõ ÇáäøöÚúãóÉö¡ æóÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ. æóÇÎúÊöíÑó «ÇáúßõÝõæÑõ» åõäóÇ ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì Ãóäøóåõãú ßóÝóÑõæÇ ÈöãóÇ íóÌöÈõ ÇÚúÊöÞóÇÏõåõ¡ æóßóÝóÑõæÇ äöÚúãóÉó ÇáúãõäúÚöãö Úóáóíúåöãú ÝóÚóÈóÏõæÇ ÛíÑ ÇáúãõäÚã.
[100]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 100]
Þõáú áóæú ÃóäúÊõãú Êóãúáößõæäó ÎóÒÇÆöäó ÑóÍúãóÉö ÑóÈøöí ÅöÐÇð áóÃóãúÓóßúÊõãú ÎóÔúíóÉó ÇáúÅöäúÝÇÞö æóßÇäó ÇáúÅöäúÓÇäõ ÞóÊõæÑÇð (100)
ÇÚúÊöÑóÇÖ äÇÔìÁ Úóäú ÈóÚúÖö ãõÞúÊóÑóÍóÇÊöåöãõ ÇáøóÊöí ÊóæóåøóãõæÇ ÚóÏóãó ÍõÕõæáöåóÇ ÏóáöíáðÇ Úóáóì ÇäúÊöÝóÇÁö ÅöÑúÓóÇáö ÈóÔöíÑò¡ ÝóÇáúßóáóÇãõ ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ áöÊóßúãöáóÉö ÑóÏøö ÔõÈõåóÇÊöåöãú. æóåóÐóÇ ÑóÏøñ áöãóÇ ÊóÖóãøóäóåõ Þóæúáõåõãú: ÍóÊøóì ÊóÝúÌõÑó áóäÇ ãöäó ÇáúÃóÑúÖö íóäúÈõæÚÇð Åöáóì Þóæúáå: ÊóÝúÌöíÑÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 90- 91] ¡ æóÞóæúáõåõãú: Ãóæú íóßõæäó áóßó ÈóíúÊñ ãöäú ÒõÎúÑõÝò [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 93] ãöäú ÊóÚóÐøõÑö ÍõÕõæáö Ðóáößó áöÚóÙöíãö ÞöíãóÊöåö.(15/222)
æóãóÚúäóì ÇáÑøóÏøö: Ãóäøó åóÐóÇ áóíúÓó ÈöÚóÙöíãò Ýöí ÌóÇäöÈö ÎóÒóÇÆöäö ÑóÍúãóÉö Çááøóåö áóæú ÔóÇÁó Ãóäú íõÙúåöÑóåõ áóßõãú.
æóÃõÏúãöÌó Ýöí åóÐóÇ ÇáÑøóÏøö ÈóíóÇäõ ãóÇ Ýöíåöãú ãöäó ÇáúÈõÎúáö Úóäö ÇáúÅöäúÝóÇÞö Ýöí ÓóÈöíáö ÇáúÎóíúÑö. æóÃõÏúãöÌó Ýöí Ðóáößó ÃóíúÖðÇ ÊóÐúßöíÑõåõãú ÈöÃóäøó Çááøóåó ÃóÚúØóÇåõãú ãöäú ÎóÒóÇÆöäö ÑóÍúãóÊöåö ÝóßóÝóÑõæÇ äöÚúãóÊóåõ æóÔóßóÑõæÇ ÇáúÃóÕúäóÇãó ÇáøóÊöí áóÇ äöÚúãóÉó áóåóÇ. æóíóÕúáõÍõ áöÃóäú íóßõæäó åóÐóÇ ÎöØóÇÈðÇ áöáäøóÇÓö ßõáøöåöãú ãõÄúãöäöåöãú æóßóÇÝöÑöåöãú ßõáøñ Úóáóì ÞóÏúÑö äóÕöíÈöåö.
æóÔóÃúäõ (áóæú) Ãóäú íóáöíóåóÇ ÇáúÝöÚúáõ ãóÇÖöíðÇ Ýöí ÇáúÃóßúËóÑö Ãóæú ãõÖóÇÑöÚðÇ Ýöí ÇÚúÊöÈóÇÑóÇÊò¡ Ýóåöíó ãõÎúÊóÕøóÉñ ÈöÇáÏøõÎõæáö Úóáóì ÇáúÃóÝúÚóÇáö¡ ÝóÅöÐóÇ ÃóæúÞóÚõæÇ ÇáöÇÓúãó ÈóÚúÏóåóÇ Ýöí ÇáúßóáóÇãö æóÃóÎøóÑõæÇ ÇáúÝöÚúáó Úóäúåõ ÝóÅöäøóãóÇ íóÝúÚóáõæäó Ðóáößó áöÞóÕúÏò ÈóáöíÛò: ÅöãøóÇ áöÞóÕúÏö ÇáÊøóÞóæøöí æóÇáÊøóÃúßöíÏö áöáúÅöÔúÚóÇÑö ÈöÃóäøó ÐößúÑó ÇáúÝöÚúáö ÈóÚúÏó ÇáúÃóÏóÇÉö Ëõãøó ÐößúÑó ÝóÇÚöáöåö Ëõãøó ÐößúÑó ÇáúÝöÚúáö ãóÑøóÉð ËóÇäöíóÉð ÊóÃúßöíÏñ æóÊóÞúæöíóÉñ ãöËúáó Þóæúáöåö: æóÅöäú ÃóÍóÏñ ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇÓúÊóÌÇÑóßó [ÇáÊøóæúÈóÉ: 6] æóÅöãøóÇ áöáöÇäúÊöÞóÇáö ãöäó ÇáÊøóÞóæøöí Åöáóì ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕö¡ ÈöäóÇÁð Úóáóì Ãóäøóåõ ãóÇ ÞõÏøöãó ÇáúÝóÇÚöáõ ãöäú ãóßóÇäóåõ ÅöáøóÇ áãÞÕÏ ØóÑöíÞò ÛóíúÑö ãóØúÑõæÞò. æóåóÐóÇ ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑõ åõæó ÇáøóÐöí íóÊóÚóíøóäõ ÇáÊøóÎúÑöíÌõ Úóáóíúåö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóäóÍúæöåóÇ ãöäó ÇáúßóáóÇãö ÇáúÈóáöíÛö¡ æóãöäúåõ Þóæúáõ ÚõãóÑó áöÃóÈöí ÚõÈóíúÏóÉó «áóæú ÛóíúÑõßó ÞóÇáóåóÇ» .
æóÇáúãóÚúäóì: áóæ ÃóäúÊõã ÇÎÊÕÕÊã Èöãöáúßö ÎóÒóÇÆöäö ÑóÍúãóÉö Çááøóåö Ïõæäó Çááøóåö áóãóÇ ÃóäúÝóÞúÊõãú Úóáóì ÇáúÝõÞóÑóÇÁö ÔóíúÆðÇ. æóÐóáößó ÃóÔóÏøõ Ýöí ÇáÊøóÞúÑöíÚö æóÝöí ÇáöÇãúÊöäóÇäö ÈöÊóÎúíöíáö Ãóäøó ÅöäúÚóÇãó ÛóíúÑöåö ßóÇáúÚóÏóãö.
æóßöáóÇ ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑóíúäö áóÇ íõäóÇßöÏõ ÇÎúÊöÕóÇÕó (áóæú) ÈöÇáúÃóÝúÚóÇáö áöáöÇßúÊöÝóÇÁö ÈöæõÞõæÚö ÇáúÝöÚúáö Ýöí ÍóíøöÒöåóÇ ÛóíúÑó ãõæóÇáò ÅöíøóÇåóÇ æóãõæóÇáóÇÊõåõ ÅöíøóÇåóÇ ÃóãúÑñ ÃóÛúáóÈöíøñ¡ æóáóßöäú áóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú íõÞóÇáó: áóæú ÃóäúÊó ÚóÇáöãñ áóÈóÐóÐúÊó ÇáúÃóÞúÑóÇäó.
æóÇÎúÊöíÑó ÇáúÝöÚúáõ ÇáúãõÖóÇÑöÚõ áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ÝóÑúÖõ Ãóäú íóãúáößõæÇ Ðóáößó Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈá.
æáóÃóãúÓóßúÊõãú åõäóÇ ãõäóÒøóáñ ãóäúÒöáóÉó ÇááøóÇÒöãö ÝóáóÇ íõÞóÏøóÑõ áóåõ ãóÝúÚõæáñ¡ áöÃóä ÇáúãóÞúÕõæÏ: ÅöÐä áóÇÊøóÕóÝúÊõãú
ÈöÇáúÅöãúÓóÇßö¡ Ãóíö ÇáúÈõÎúáö. íõÞóÇáõ: ÝõáóÇäñ ãõãúÓößñ¡ Ãóíú ÈóÎöíáñ. æóáóÇ íõÑóÇÏõ Ãóäøóåõ ãõãúÓößñ ÔóíúÆðÇ ãõÚóíøóäðÇ.(15/223)
æóáóÞóÏú ÂÊóíúäóÇ ãõæÓóì ÊöÓúÚó ÂíóÇÊò ÈóíøöäóÇÊò ÝóÇÓúÃóáú Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÅöÐú ÌóÇÁóåõãú ÝóÞóÇáó áóåõ ÝöÑúÚóæúäõ Åöäøöí áóÃóÙõäøõßó íóÇ ãõæÓóì ãóÓúÍõæÑðÇ (101) ÞóÇáó áóÞóÏú ÚóáöãúÊó ãóÇ ÃóäúÒóáó åóÄõáóÇÁö ÅöáøóÇ ÑóÈøõ ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ÈóÕóÇÆöÑó æóÅöäøöí áóÃóÙõäøõßó íóÇ ÝöÑúÚóæúäõ ãóËúÈõæÑðÇ (102)
æóÃóßøóÏó ÌóæóÇÈó (áóæú) ÈöÒöíóÇÏóÉ ÍÑÝ (ÅöÐä) Ýöíåö áöÊóÞúæöíóÉö ãóÚúäóì ÇáúÌóæóÇÈöíøóÉö¡ æóáöÃóä Ýöí (ÅöÐä) ãóÚúäóì ÇáúÌóÒóÇÁö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö: Þõáú áóæú ßÇäó ãóÚóåõ ÂáöåóÉñ ßóãóÇ ÊóÞõæáõæäó ÅöÐÇð áóÇÈúÊóÛóæúÇ Åöáì Ðöí ÇáúÚóÑúÔö ÓóÈöíáðÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 42] . æóãöäúåõ Þóæúáõ ÈöÔúÑö Èúäö ÚóæóÇäóÉó:
ÃóÝóÇØöãõ áóæú ÔóåöÏúÊö ÈöÈóØúäö ÎóÈúÊò ... æóÞóÏú áóÇÞóì ÇáúåöÒóÈúÑõ ÃóÎóÇß ÈÔÑÇ
ÅöÐä áóÑóÃóíúÊö áóíúËðÇ Ãóãø áóíúËðÇ ... åöÒóÈúÑðÇ ÃóÛúáóÈðÇ áóÇÞóì åöÒóÈúÑóÇ
æóÌõãúáóÉõ æóßÇäó ÇáúÅöäúÓÇäõ ÞóÊõæÑÇð ÍóÇáöíøóÉñ Ãóæö ÇÚúÊöÑóÇÖöíøóÉñ Ýöí ÂÎöÑö ÇáúßóáóÇãö¡ æóåöíó ÊõÝöíÏõ ÊóÐúíöíáðÇ áöÃóäøóåóÇ ÚóÇãøóÉõ ÇáúÍõßúãö. ÝóÇáúæóÇæõ ÝöíåóÇ áóíúÓóÊú ÚóÇØöÝóÉð.
æóÇáúÞóÊõæÑõ: ÇáÔøóÏöíÏõ ÇáúÈõÎúáö¡ ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúÞóÊúÑö æóåõæó ÇáÊøóÖúíöíÞõ Ýöí ÇáúÅöäúÝóÇÞ.
[101¡ 102]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÇáúÂíóÇÊ 101 Åöáóì 102]
æóáóÞóÏú ÂÊóíúäÇ ãõæÓì ÊöÓúÚó ÂíÇÊò ÈóíøöäÇÊò ÝóÓúÆóáú Èóäöí ÅöÓúÑÇÆöíáó ÅöÐú ÌÇÁóåõãú ÝóÞÇáó áóåõ ÝöÑúÚóæúäõ Åöäøöí áóÃóÙõäøõßó íóÇ ãõæÓì ãóÓúÍõæÑÇð (101) ÞÇáó áóÞóÏú ÚóáöãúÊó ãóÇ ÃóäúÒóáó åÄõáÇÁö ÅöáÇøó ÑóÈøõ ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ÈóÕÇÆöÑó æóÅöäøöí áóÃóÙõäøõßó íóÇ ÝöÑúÚóæúäõ ãóËúÈõæÑÇð (102)
ÈóÞöíó Þóæúáõåõãú: Ãóæú ÊõÓúÞöØó ÇáÓøóãÇÁó ßóãÇ ÒóÚóãúÊó ÚóáóíúäÇ ßöÓóÝÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 92] ÛóíúÑó ãóÑúÏõæÏò Úóáóíúåöãú¡ áöÃóäøó áóåõ ãõÎóÇáóÝóÉð áöÈóÞöíøóÉö ãóÇ ÇÞúÊóÑóÍõæåõ ÈöÃóäøóåõ ÇÞúÊöÑóÇÍõ ÂíóÉö ÚóÐóÇÈò æóÑõÚúÈò¡ Ýóåõæó ãöäú ÞóÈöíáö ÂíóÇÊö ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÇáÊøöÓúÚö. ÝóßóÇäó ÐößúÑõ ãóÇ ÂÊóÇåõ Çááøóåõ ãõæÓóì ãöäó ÇáúÂíóÇÊö æóÚóÏóãö ÅöÌúÏóÇÁö Ðóáößó Ýöí ÝöÑúÚóæúäó æóÞóæúãöåö ÊóäúÙöíÑðÇ áöãóÇ ÓóÃóáóåõ ÇáúãõÔúÑößõæäó.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ: ÃóäøóäóÇ ÂÊóíúäóÇ ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÊöÓúÚó ÂíóÇÊò ÈóíøöäóÇÊö ÇáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÕöÏúÞöåö Ýóáóãú íóåúÊóÏö ÝöÑúÚóæúäõ æóÞóæúãõåõ æóÒóÚóãõæÇ Ðóáößó ÓöÍúÑðÇ¡ ÝóÝöí Ðóáößóöö(15/224)
ãóËóáñ áöáúãõßóÇÈöÑöíäó ßõáøöåöãú æóãóÇ ÞõÑóíúÔñ ÅöáøóÇ ãöäúåõãú. ÝóÝöí åóÐóÇ ãóËóáñ áöáúãõÚóÇäöÏöíäó æóÊóÓúáöíóÉñ áöáÑøóÓõæáö. æóÇáúÂíóÇÊõ ÇáÊøöÓúÚõ åöíó: ÈóíóÇÖõ íóÏöåö ßõáøóãóÇ ÃóÏúÎóáóåóÇ Ýöí ÌóíúÈöåö æóÃóÎúÑóÌóåóÇ¡ æóÇäúÞöáóÇÈõ ÇáúÚóÕóÇ ÍóíøóÉð¡ æóÇáØøõæÝóÇäõ¡ æóÇáúÌóÑóÇÏõ¡ æóÇáúÞóãúáõ¡ æóÇáÖøóÝóÇÏöÚõ¡ æóÇáÏøóãõ¡ æóÇáÑøöÌúÒõ æóåõæó ÇáÏøõãøóáõ¡ æóÇáúÞóÍúØõ æóåõæó ÇáÓøõäõæäó æóäóÞóÕõ ÇáËøóãóÑóÇÊö¡ æóåöíó ãóÐúßõæÑóÉñ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝ. æóÌóãÚåóÇ ÇáÝíÑæÒÂÈÇÏìø Ýöí Þóæúáöåö:
ÚóÕðÇ¡ ÓóäóÉñ¡ ÈóÍúÑñ¡ ÌóÑóÇÏñ¡ æóÞõãøóáõ ... íóÏñ¡ æóÏóãñ¡ ÈóÚúÏó ÇáÖøóÝóÇÏöÚö ØõæÝóÇäõ
ÝóÞóÏú ÍóÕóáóÊú ÈöÞóæúáöåö: æóáóÞóÏú ÂÊóíúäÇ ãõæÓì ÊöÓúÚó ÂíÇÊò ÈóíøöäÇÊò ÇáúÍõÌøóÉõ Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐöíäó íóÞúÊóÑöÍõæäó ÇáúÂíóÇÊö.
Ëõãøó áóãú íóÒóáö ÇáöÇÚúÊöäóÇÁõ Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ÈöÇáúãõÞóÇÑóäóÉö Èóíúäó ÑöÓóÇáóÉ ãõÍóãøóÏ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æÑÓÇáÉ ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÅöÞóÇãóÉð áöáúÍõÌøóÉö Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐöíäó ßóÐøóÈõæÇ ÈöÇáÑøöÓóÇáóÉö ÈöÚöáøóÉö Ãóäøó ÇáøóÐöí ÌóÇÁóåõãú ÈóÔóÑñ¡ æóáöáúÍõÌøóÉö Úóáóì Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö ÇáøóÐöíäó ÙóÇåóÑõæÇ ÇáúãõÔúÑößöíäó æóáóÞøóäõæåõãú ÔõÈóåó ÇáúÅöáúÍóÇÏö Ýöí ÇáÑøöÓóÇáóÉö ÇáúãõÍóãøóÏöíøóÉö áöíóÕúÝõæó áóåõãú Ìóæøõ ÇáúÚöáúãö Ýöí ÈöáóÇÏö ÇáúÚóÑóÈö æóåõãú ãóÇ ßóÇäõæÇ íóÍúÓõÈõæäó áöãóÇ æóÑóÇÁó Ðóáößó ÍöÓóÇÈðÇ.
ÝóÇáúãóÚúäóì: æóáóÞóÏú ÂÊóíúäóÇ ãõæÓóì ÊöÓúÚó ÂíóÇÊò Úóáóì ÑöÓóÇáóÊöåö.
æóåóÐóÇ ãöËúáõ ÇáÊøóäúÙöíÑö Èóíúäó ÅöíÊóÇÁö ãõæÓóì ÇáúßÊÇÈ æóÅöíÊóÇÁö ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí Þóæúáöåö Ýöí Ãóæøóáö ÇáÓøõæÑóÉö æóÂÊóíúäÇ ãõæÓóì ÇáúßöÊÇÈó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 2] ÇáúÂíóÇÊö¡ Ëõãøó Þóæúáöåö: Åöäøó åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäó íóåúÏöí áöáøóÊöí åöíó ÃóÞúæóãõ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 9] .
ÝóÊóßõæäõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÚóØúÝðÇ Úóáóì ÌõãúáóÉö Þõáú ÓõÈúÍÇäó ÑóÈøöí åóáú ßõäúÊõ ÅöáøóÇ ÈóÔóÑÇð ÑóÓõæáðÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 93] Ãóæú Úóáóì ÌõãúáóÉö Þõáú áóæú ÃóäúÊõãú Êóãúáößõæäó ÎóÒÇÆöäó ÑóÍúãóÉö ÑóÈøöí ÇáúÂíóÉ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ:
100] .
Ëõãøó ÇäúÊóÞóáó ãöäú Ðóáößó ÈöØóÑöíÞóÉö ÇáÊøóÝúÑöíÚö Åöáóì ÇáÊøóÓúÌöíáö ÈöÈóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÇÓúÊöÔúåóÇÏðÇ Èöåöãú Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó¡ æóÅöÏúãóÇÌðÇ áöáÊøóÚúÑöíÖö Èöåöãú ÈöÃóäøóåõãú ÓóÇæóæõÇ ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ÅöäúßóÇÑö(15/225)
äÈæÁÉ ãõÍóãøóÏ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóãõÙóÇåóÑóÊöåöãõ ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÇáÏøóÓøö æóÊóáúÞöíäö ÇáÔøõÈóåö¡ ÊóÐúßöíÑðÇ áóåõãú ÈöÍóÇáö ÝöÑúÚóæúäó æóÞóæúãöåö ÅöÐú ÞóÇáó áóåõ ÝöÑúÚóæúäõ Åöäøöí áóÃóÙõäøõßó íóÇ ãõæÓì ãóÓúÍõæÑÇð.
æóÇáúÎöØóÇÈõ Ýöí Þóæúáå: ÝóÓúÆóáú ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó. æóÇáúãõÑóÇÏõ: ÓõÄóÇáõ ÇáöÇÍúÊöÌóÇÌö Èöåöãú Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó áóÇ ÓõÄóÇáõ ÇáöÇÓúÊöÑúÔóÇÏö ßóãóÇ åõæó Èóíøöäñ.
æóÞóæúáõåõ: ãóÓúÍõæÑÇð ÙóÇåöÑõåõ Ãóäøó ãóÚúäóÇåõ ãõÊóÃóËøöÑðÇ ÈöÇáÓøöÍúÑö¡ Ãóíú ÓóÍóÑóßó ÇáÓøóÍóÑóÉõ æóÃóÝúÓóÏõæÇ ÚóÞúáóßó ÝóÕöÑúÊó ÊóåúÑöÝõ ÈöÇáúßóáóÇãö ÇáúÈóÇØöáö ÇáÏøóÇáøö Úóáóì Îóáóáö ÇáúÚóÞúáö (ãöËúáó Çáúãóíúãõæäö æóÇáúãóÔúÆõæãö) .
æóåóÐóÇ Þóæúáñ ÞóÇáóåõ ÝöÑúÚóæúäõ Ýöí ãóÞóÇãò ÛóíúÑö ÇáøóÐöí ÞóÇáó áóåõ Ýöíåö íõÑöíÏõ Ãóäú íõÎúÑöÌóßõãú ãöäú ÃóÑúÖößõãú ÈöÓöÍúÑöåö [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 35] ¡ æóÇáøóÐöí ÞóÇáó Ýöíåö Åöäøó åóÐóÇ áóÓÇÍöÑñ Úóáöíãñ¡ [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 34] Ýóíóßõæäõ ÅöÚúÑóÇÖðÇ Úóäö ÇáöÇÔúÊöÛóÇáö ÈöÇáúÂíóÇÊö æóÅöÞúÈóÇáðÇ Úóáóì ÊóØóáøõÚö ÍóÇáö ãõæÓóì ÝöíãóÇ íóÞõæáõåõ ãöäú ÛóÑóÇÆöÈö ÇáúÃóÞúæóÇáö ÚöäúÏóåõãú. ÃóáóÇ ÊóÑóì Åöáóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì ÍößóÇíóÉð Úóäúåõ ÞÇáó áöãóäú Íóæúáóåõ ÃóáÇ ÊóÓúÊóãöÚõæäó [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ:
25] . æßá Êöáúßó ÃóÞúæóÇá ÕóÏóÑóÊú ãöäú ÝöÑúÚóæúäó Ýöí ãóÞóÇãóÇÊö ãõÍóÇæóÑóÇÊöåö ãóÚó ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÝóÍõßöíó Ýöí ßõáøö ÂíóÉò ÔóíúÁñ ãöäúåóÇ.
æó (ÅöÐóÇ) ÙóÑúÝñ ãõÊóÚóáøöÞñ Èö ÂÊóíúäÇ. æóÇáÖøóãöíÑõ ÇáúãóäúÕõæÈõ Ýöí ÌÇÁóåõãú ÚóÇÆöÏñ Åöáóì Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó. æóÃóÕúáõ ÇáúßóáóÇãö: æóáóÞóÏú ÂÊóíúäóÇ ãõæÓóì ÊöÓúÚó ÂíóÇÊò ÈóíøöäóÇÊò ÅöÐú ÌóÇÁó Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó¡ ÝóÇÓúÃóáúåõãú.
æóßóÇäó ÝöÑúÚóæúäõ ÊóÚóáøóÞó Ùóäøõåõ ÈöÍóÞöíÞóÉö ãóÇ ÃóÙúåóÑó ãöäó ÇáúÂíóÇÊö ÝóÑóÌóÍó ÚöäúÏóåõ ÃóäøóåóÇ ÓöÍúÑñ¡ Ãóæú ÊóÚóáøóÞó Ùóäøõåõ ÈöÍóÞöíÞóÉö ÍóÇáö ãõæÓóì ÝóÑóÌóÍó ÚöäúÏóåõ Ãóäøóåõ ÃóÕóÇÈóåõ ÓöÍúÑñ¡ áöÃóäøó ÇáÙøóäøó Ïõæäó ÇáúíóÞöíäö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì:
Åöäú äóÙõäøõ ÅöáøóÇ ÙóäøðÇ æóãÇ äóÍúäõ ÈöãõÓúÊóíúÞöäöíäó [ÇáÌÇËíÉ: 32] . æóÞóÏú íõÓúÊóÚúãóáõ ÇáÙøóäøõ ÈöãóÚúäóì ÇáúÚöáúãö ÇáúíóÞöíä.
æóãÚäì ÞÇáó áóÞóÏú ÚóáöãúÊó ãóÇ ÃóäúÒóáó åÄõáÇÁö ÅöáøóÇ ÑóÈøõ ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö: Ãóäøó ÝöÑúÚóæúäó áóãú íóÈúÞó Ýöí äóÝúÓöåö Ôóßøñ Ýöí Ãóäøó Êöáúßó ÇáúÂíóÇÊö áóÇ Êóßõæäõ ÅöáøóÇ ÈöÊóÓúÎöíÑö Çááøóåö ÅöÐú áóÇ íóÞúÏöÑõ ÚóáóíúåóÇ ÛóíúÑõ Çááøóåö¡ æóÃóäøóåõ ÅöäøóãóÇ ÞóÇáó: Åöäøöí áóÃóÙõäøõßó íóÇ ãõæÓì ãóÓúÍõæÑÇð ÚöäóÇÏðÇ æóãõßóÇÈóÑóÉð æóßöÈúÑöíóÇÁð.(15/226)
æóÃõßøöÏó ßóáóÇãõ ãõæÓóì ÈöáóÇãö ÇáúÞóÓóãö æóÍóÑúÝö ÇáÊøóÍúÞöíÞö ÊóÍúÞöíÞðÇ áöÍõÕõæáö Úöáúãö ÝöÑúÚóæúäó ÈöÐóáößó.
æóÅöäøóãóÇ ÃóíúÞóäó ãõæÓóì ÈöÃóäøó ÝöÑúÚóæúäó ÞóÏú Úóáöãó ÈöÐóáößó: ÅöãøóÇ ÈöæóÍúíò ãöäó Çááøóåö ÃóÚúáóãóåõ Èöåö¡ æóÅöãøóÇ ÈöÑóÃúíò ãõÕöíÈò¡ áöÃóäøó ÍõÕõæáó ÇáúÚöáúãö ÚöäúÏó ÞöíóÇãö ÇáúÈõÑúåóÇäö ÇáÖøóÑõæÑöíøö ÍõÕõæáñ ÚóÞúáöíøñ ØóÈöíÚöíøñ áóÇ íóÊóÎóáøóÝõ Úóäú ÚóÞúáò Óóáöíãò.
æóÞóÑóÃó ÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÍúÏóåõ áóÞóÏú ÚóáöãúÊó- ÈöÖóãøö ÇáÊøóÇÁö-¡ Ãóíú Ãóäøó Êöáúßó ÇáúÂíóÇÊö áóíúÓóÊú ÈöÓöÍúÑò ßóãóÇ ÒóÚóãúÊó ßöäóÇíóÉð Úóáóì Ãóäøóåõ æóÇËöÞñ ãöäú äóÝúÓöåö ÇáÓøóáóÇãóÉó ãöäó ÇáÓøöÍúÑö.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Èö åÄõáÇÁö Åöáóì ÇáúÂíóÇÊö ÇáÊøöÓúÚö ÌöíÁó áóåóÇ ÈöÇÓúãö ÅöÔóÇÑóÉö ÇáúÚóÇÞöáö¡ æóåõæó ÇÓúÊöÚúãóÇáñ ãóÔúåõæÑñ. æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÇáÓøóãúÚó æóÇáúÈóÕóÑó æóÇáúÝõÄÇÏó ßõáøõ ÃõæáÆößó ßÇäó Úóäúåõ ãóÓúÄõáðÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 36] ¡ æóÞóæúáõ ÌóÑöíÑò:
Ðõãøó ÇáúãóäóÇÒöáó ÈóÚúÏó ãóäúÒöáóÉö Çááøóæóì ... æóÇáúÚóíúÔó ÈóÚúÏó ÃõæáóÆößó ÇáúÃóíøóÇãö
æóÇáúÃóßúËóÑõ Ãóäú íõÔóÇÑó Èö (ÃõæáóÇÁö) Åöáóì ÇáúÚóÇÞöáö.
æóÇáúÈóÕóÇÆöÑõ: ÇáúÍõÌóÌõ ÇáúãõÝöíÏóÉõ áöáúÈóÕöíÑóÉö¡ Ãóíö ÇáúÚöáúãö¡ ÝóßóÃóäøóåóÇ äóÝúÓõ ÇáúÈóÕöíÑóÉö.
æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: åóÐóÇ ÈóÕÇÆöÑõ ãöäú ÑóÈøößõãú Ýöí ÂÎÑ ÓõæÑóÉ ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [203] .
æóÚóÈøóÑó Úóäö Çááøóåö ÈöØóÑöíÞö ÅöÖóÇÝóÉö æóÕúÝö ÇáÑøóÈøö áöáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ÊóÐúßöíÑðÇ ÈöÃóäøó ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó åõæó ÇáúÞóÇÏöÑõ Úóáóì Ãóäú íóÎúáõÞó ãöËúáó åóÐöåö ÇáúÎóæóÇÑöÞö.
æóÇáúãóËúÈõæÑõ: ÇáøóÐöí ÃóÕóÇÈóåõ ÇáËøõÈõæÑõ æóåõæó ÇáúåóáóÇßõ. æóåóÐóÇ äöÐóÇÑóÉñ æóÊóåúÏöíÏñ áöÝöÑúÚóæúäó ÈöÞõÑúÈö åóáóÇßöåö.
æóÅöäøóãóÇ ÌóÚóáóåõ ãõæÓóì ÙóäøðÇ ÊóÃóÏøõÈðÇ ãóÚó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ Ãóæú áöÃóäøóåõ Úóáöãó Ðóáößó ÈöÇÓúÊöÞúÑóÇÁò ÊóÇãøò ÃóÝóÇÏóåõ åóáóÇßõ ÇáúãõÚóÇäöÏöíäó áöáÑøõÓõáö¡ æóáóßöäøóåõ áóãú íóÏúÑö áóÚóáøó ÝöÑúÚóæúäó íõÞúáöÚõ Úóäú Ðóáößó æóßóÇäó ÚöäúÏå ÇÍúÊöãóÇáÇ ÖóÚöíÝÇ¡ ÝóáöÐóáößó ÌóÚóáó ÊóæóÞøõÚó åóáóÇßö ÝöÑúÚóæúäó ÙóäøðÇ. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÙøóäøõ åõäóÇ ãõÓúÊóÚúãóáðÇ ÈöãóÚúäóì ÇáúíóÞöíäö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ.
æóÝöí ÐößúÑö åóÐóÇ ãöäú ÞöÕøóÉö ãõæÓóì ÅöÊúãóÇãñ áöÊóãúËöíáö ÍóÇáö ãõÚóÇäöÏöí ÇáÑøöÓóÇáóÉö ÇáúãõÍóãøóÏöíøóÉö ÈöÍóÇá ãä ÚóÇÆöÏ ÑöÓóÇáóÉó ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-.(15/227)
ÝóÃóÑóÇÏó Ãóäú íóÓúÊóÝöÒøóåõãú ãöäó ÇáúÃóÑúÖö ÝóÃóÛúÑóÞúäóÇåõ æóãóäú ãóÚóåõ ÌóãöíÚðÇ (103) æóÞõáúäóÇ ãöäú ÈóÚúÏöåö áöÈóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÇÓúßõäõæÇ ÇáúÃóÑúÖó ÝóÅöÐóÇ ÌóÇÁó æóÚúÏõ ÇáúÂÎöÑóÉö ÌöÆúäóÇ Èößõãú áóÝöíÝðÇ (104)
æóÌóÇÁó Ýöí ÌóæóÇÈö ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- áöÝöÑúÚóæúäó ÈöãöËúáö ãóÇ ÔóÇÝóåóåõ ÝöÑúÚóæúäõ Èöåö ãöäú Þóæúáöåö:
Åöäøöí áóÃóÙõäøõßó íóÇ ãõæÓì ãóÓúÍõæÑÇð ãõÞóÇÑóÚóÉð áóåõ æóÅöÙúåóÇÑðÇ áößóæúäöåö áóÇ íóÎóÇÝõåõ æóÃóäøóåõ íõÚóÇãöáõåõ ãõÚóÇãóáóÉó ÇáúãöËúáö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Ýóãóäö ÇÚúÊóÏì Úóáóíúßõãú ÝóÇÚúÊóÏõæÇ Úóáóíúåö ÈöãöËúáö ãóÇ ÇÚúÊóÏì Úóáóíúßõãú [ÇáúÈóÞóÑóÉ:
194] .
[103¡ 104]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÇáúÂíóÇÊ 103 Åöáóì 104]
ÝóÃóÑÇÏó Ãóäú íóÓúÊóÝöÒøóåõãú ãöäó ÇáúÃóÑúÖö ÝóÃóÛúÑóÞúäÇåõ æóãóäú ãóÚóåõ ÌóãöíÚÇð (103) æóÞõáúäÇ ãöäú ÈóÚúÏöåö áöÈóäöí ÅöÓúÑÇÆöíáó ÇÓúßõäõæÇ ÇáúÃóÑúÖó ÝóÅöÐÇ ÌÇÁó æóÚúÏõ ÇáúÂÎöÑóÉö ÌöÆúäÇ Èößõãú áóÝöíÝÇð (104)
ÃõßúãöáóÊú ÞöÕøóÉõ ÇáúãóËóáö ÈöãóÇ Ýöíåö ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÊóãúËöíáö ÇáúÍóÇáóíúäö ÅöäúÐóÇÑðÇ áöáúãõÔúÑößöíäó ÈöÃóäøó ÚóÇÞöÈóÉó ãóßúÑöåöãú æóßóíúÏöåöãú æóãõÍóÇæóáóÇÊöåöãú ÕóÇÆöÑóÉñ Åöáóì ãóÇ ÕóÇÑó Åöáóíúåö ãóßúÑõ ÝöÑúÚóæúäó æóßóíúÏõåõ¡ ÝóÝóÑøóÚó Úóáóì ÊóãúËöíáö ÍóÇáóíö ÇáÑøöÓóÇáóÊóíúäö æóÍóÇáóíö ÇáúãõÑúÓóáö ÅöáóíúåöãóÇ ÐßÑ ÚóÇÞöÈóÉ ÇáúÍóÇáÉ ÇáããËá ÈåóÇ äÐÇÑÉ áöáúãõãóËøóáöíäó ÈöÐóáößó ÇáúãóÕöíÑö.
ÝóÞóÏú ÃóÖúãóÑó ÇáúãõÔúÑößõæäó ÅöÎúÑóÇÌ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóÇáúãõÓúáöãöíäó ãöäú ãóßøóÉó¡ ÝóãõËøöáóÊú ÅöÑóÇÏóÊõåõãú ÈöÅöÑóÇÏóÉö ÝöÑúÚóæúäó ÅöÎúÑóÇÌó ãõæÓóì æóÈóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ãöäú ãöÕúÑó¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÅöäú ßÇÏõæÇ áóíóÓúÊóÝöÒøõæäóßó ãöäó ÇáúÃóÑúÖö áöíõÎúÑöÌõæßó ãöäúåÇ æóÅöÐÇð áóÇ íóáúÈóËõæäó ÎöáÇÝóßó ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 76] .
æóÇáöÇÓúÊöÝúÒóÇÒõ: ÇáöÇÓúÊöÎúÝóÇÝõ¡ æóåõæó ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáúÅöÈúÚóÇÏö. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöäú ßÇÏõæÇ áóíóÓúÊóÝöÒøõæäóßó ãöäó ÇáúÃóÑúÖö Ýöí åóÐöå ÇáÓøõæÑóÉ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 76] .
æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöãóäú ãóÚóåõ ÌõäúÏõåõ ÇáøóÐöíäó ÎóÑóÌõæÇ ãóÚóåõ íóÊøóÈöÚõæäó Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó.
æóÇáúÃóÑúÖõ ÇáúÃõæáóì åöíó ÇáúãóÚúåõæÏóÉõ æóåöíó ÃóÑúÖõ ãöÕúÑó¡ æóÇáúÃóÑúÖõ ÇáËøóÇäöíóÉõ ÃóÑúÖõ ÇáÔøóÇãö æóåöíó ÇáúãóÚúåõæÏóÉõ áöÈóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÈöæóÚúÏö Çááøóåö ÅöÈúÑóÇåöíãó ÅöíøóÇåóÇ.(15/228)
æóÈöÇáúÍóÞøö ÃóäúÒóáúäóÇåõ æóÈöÇáúÍóÞøö äóÒóáó æóãóÇ ÃóÑúÓóáúäóÇßó ÅöáøóÇ ãõÈóÔøöÑðÇ æóäóÐöíÑðÇ (105)
æóæóÚúÏõ ÇáúÂÎöÑóÉö ãóÇ æóÚóÏó Çááøóåõ Èöåö ÇáúÎóáóÇÆöÞó Úóáóì ÃóáúÓöäóÉö ÇáÑøõÓõáö ãöäó ÇáúÈóÚúËö æóÇáúÍóÔúÑö.
æóÇááøóÝöíÝõ: ÇáúÌóãóÇÚóÇÊõ ÇáúãõÎúÊóáöØõæäó ãöäú ÃóÕúäóÇÝò ÔóÊøóì¡ æóÇáúãóÚúäóì: ÍóßóãúäóÇ Èóíúäóåõãú Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ
ÈöÛóÑóÞö ÇáúßóÝóÑóÉö æóÊóãúáöíßö ÇáúãõÄúãöäöíäó¡ æóÓóäóÍúßõãõ Èóíúäóåõãú íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö.
æóãóÚúäóì ÌöÆúäÇ Èößõãú ÃóÍúÖóÑúäóÇßõãú áóÏóíúäóÇ. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÌöÆúäóÇ Èßã ÅöáóíúäóÇ.
[105]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 105]
æóÈöÇáúÍóÞøö ÃóäúÒóáúäÇåõ æóÈöÇáúÍóÞøö äóÒóáó æóãÇ ÃóÑúÓóáúäÇßó ÅöáÇøó ãõÈóÔøöÑÇð æóäóÐöíÑÇð (105)
æóÈöÇáúÍóÞøö ÃóäúÒóáúäÇåõ æóÈöÇáúÍóÞøö äóÒóáó ÚóæúÏñ Åöáóì ÇáÊøóäúæöíåö ÈÔÃä ÇáúÞõÑúÂä Ýóåõæó ãõÊøóÕöáñ ÈöÞóæúáöåö: æóáóÞóÏú ÕóÑøóÝúäÇ áöáäøóÇÓö Ýöí åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö ãöäú ßõáøö ãóËóáò ÝóÃóÈì ÃóßúËóÑõ ÇáäøóÇÓö ÅöáøóÇ ßõÝõæÑÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 89] . ÝóáóãøóÇ ÚóØóÝó Úóáóíúåö æóÞÇáõæÇ áóäú äõÄúãöäó áóßó [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 90] ÇáúÂíóÇÊö Åöáóì åõäóÇ æóÓóãóÍóÊú ãõäóÇÓóÈóÉõ ÐößúÑö ÊóßúÐöíÈö ÝöÑúÚóæúäó ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÚóÇÏó ÇáúßóáóÇãõ Åöáóì ÇáÊøóäúæöíåö ÈöÇáúÞõÑúÂäö áöÊöáúßó ÇáúãõäóÇÓóÈóÉö.
æóÞóÏú æõÕöÝó ÇáúÞõÑúÂäõ ÈöÕöÝóÊóíúäö ÚóÙöíãóÊóíúäö ßõáøõ æóÇÍöÏóÉò ãöäúåõãóÇ ÊóÍúÊóæöí Úóáóì ËóäóÇÁò ÚóÙöíãò æóÊóäúÈöíåò áöáÊøóÏóÈøõÑö ÝöíåöãóÇ.
æóÞóÏú ÐõßöÑó ÝöÚúáõ ÇáäøõÒõæáö ãóÑøóÊóíúäö¡ æóÐõßöÑó áóåõ Ýöí ßõáøö ãóÑøóÉò ãõÊóÚóáøöÞñ ãõÊóãóÇËöáõ ÇááøóÝúÙö áóßöäøóåõ ãõÎúÊóáöÝõ ÇáúãóÚúäóì¡ ÝóÚóáøóÞó ÅöäúÒóÇáó Çááøóåö ÅöíøóÇåõ ÈöÃóäøóåõ ÈöÇáúÍóÞøö ÝóßóÇäó ãóÚúäóì ÇáúÍóÞøö ÇáËøóÇÈöÊö ÇáøóÐöí áóÇ ÑóíúÈó Ýöíåö æóáóÇ ßóÐöÈó¡ Ýóåõæó ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ðáößó ÇáúßöÊÇÈõ áóÇ ÑóíúÈó Ýöíåö [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 2] æóåõæó ÑóÏøñ áöÊóßúÐöíÈö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ãóäú íóßõæäó ÇáúÞõÑúÂäõ æóÍúíðÇ ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö.
æóÚóáøóÞó äõÒõæáó ÇáúÞõÑúÂäö¡ Ãóíú ÈõáõæÛóåõ áöáäøóÇÓö ÈöÃóäøóåõ ÈöÇáúÍóÞøö ÝóßóÇäó ãóÚúäóì ÇáúÍóÞøö ÇáËøóÇäöí ãõÞóÇÈöáó ÇáúÈóÇØöáö¡ Ãóíú ãõÔúÊóãöáðÇ Úóáóì ÇáúÍóÞøö ÇáøóÐöí Èöåö ÞöæóÇãõ ÕóáóÇÍö ÇáäøóÇÓö æóÝóæúÒöåöãú Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÞõáú ÌÇÁó ÇáúÍóÞøõ æóÒóåóÞó ÇáúÈÇØöáõ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 81] ¡ æóÞóæúáöåö: ÅöäøóÇ ÃóäúÒóáúäÇ Åöáóíúßó ÇáúßöÊÇÈó ÈöÇáúÍóÞøö áöÊóÍúßõãó Èóíúäó ÇáäøóÇÓö ÈöãÇ ÃóÑÇßó Çááøóåõ [ÇáäøöÓóÇÁ: 105] .
æóÖóãóÇÆöÑõ ÇáúÛóíúÈóÉö ÚóÇÆöÏóÉñ Åöáóì ÇáúÞõÑúÂäö ÇáúãóÚúÑõæÝö ãöäó ÇáúãóÞóÇãö.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí ÇáúãóæúÖöÚóíúäö áöáúãõÕóÇÍóÈóÉö áöÃóäøóåõ ãõÔúÊóãöáñ Úóáóì ÇáúÍóÞøö æóÇáúåõÏóì¡ æóÇáúãõÕóÇÍóÈóÉõ(15/229)
æóÞõÑúÂäðÇ ÝóÑóÞúäóÇåõ áöÊóÞúÑóÃóåõ Úóáóì ÇáäøóÇÓö Úóáóì ãõßúËò æóäóÒøóáúäóÇåõ ÊóäúÒöíáðÇ (106)
ÊõÔúÈöåõ ÇáÙøóÑúÝöíøóÉó. æóáóæúáóÇ ÇÎúÊöáóÇÝõ ãóÚúäóì ÇáúÈóÇÁóíúäö Ýöí ÇáúÂíóÉö áóßóÇäó Þóæúáõåõ: æóÈöÇáúÍóÞøö äóÒóáó ãõÌóÑøóÏó ÊóÃúßöíÏò áöÞóæúáöåö: æóÈöÇáúÍóÞøö ÃóäúÒóáúäÇåõ áöÃóäøóåõ ÅöÐóÇ ÃõäúÒöáó ÈöÇáúÍóÞøö äóÒóáó Èöåö æóáóÇ íóäúÈóÛöí ÇáúãóÕöíÑõ Åöáóíúåö ãóÇ áóãú íóÊóÚóíøóäú.
æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúãóÌúÑõæÑö Ýöí ÇáúãóæúÖöÚóíúäö Úóáóì ÚóÇãöáöåö áöáúÞóÕúÑö ÑóÏøðÇ Úóáóì ÇáúãõäúßöÑöíäó ÇáøóÐöíäó ÇÏøóÚóæúÇ Ãóäøóåõ ÃóÓóÇØöíÑõ ÇáúÃóæøóáöíäó Ãóæú ÓöÍúÑñ ãõÈöíäñ Ãóæú äóÍúæõ Ðóáößó.
æóãÇ ÃóÑúÓóáúäÇßó ÅöáøóÇ ãõÈóÔøöÑÇð æóäóÐöíÑÇð.
ÌõãúáóÉñ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÌõãúáóÉö æóÈöÇáúÍóÞøö ÃóäúÒóáúäÇåõ æóÌõãúáóÉö æóÞõÑúÂäÇð ÝóÑóÞúäÇåõ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ:
106] . Ãóíú æóÝöí Ðóáößó ÇáúÍóÞøö äóÝúÚñ æóÖõÑøñ ÝóÃóäúÊó Èöåö ãõÈóÔøöÑñ áöáúãõÄúãöäöíäó æóäóÐöíÑñ áöáúßóÇÝöÑöíäó.
æóÇáúÞóÕúÑõ áöáÑøóÏøö Úóáóì ÇáøóÐöíäó ÓóÃóáõæåõ ÃóÔúíóÇÁó ãöäú ÊóÕóÑøõÝóÇÊö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÇáøóÐöíäó ÙóäøõæÇ Ãóäú áóÇ íóßõæäó ÇáÑøóÓõæá ÈÔÑÇ.
[106]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 106]
æóÞõÑúÂäÇð ÝóÑóÞúäÇåõ áöÊóÞúÑóÃóåõ Úóáóì ÇáäøóÇÓö Úóáì ãõßúËò æóäóÒøóáúäÇåõ ÊóäúÒöíáÇð (106)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌãáóÉ ÃóäúÒóáúäÇåõ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 105] .
æóÇäúÊóÕóÈó ÞõÑúÂäÇð Úóáóì ÇáúÍóÇáö ãöäó ÇáÖøóãöíÑö ÇáúãóäúÕõæÈö Ýöí ÝóÑóÞúäÇåõ ãõÞóÏøóãóÉð Úóáóì ÕóÇÍöÈöåóÇ ÊóäúæöíåðÇ Çáúßóæúäõ ÞõÑúÂäðÇ¡ Ãóíú ßóæúäõåõ ßöÊóÇÈðÇ ãóÞúÑõæÁðÇ. ÝóÅöäøó ÇÓúãó ÇáúÞõÑúÂäö ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúÞöÑóÇÁóÉö¡ æóåöíó ÇáÊøöáóÇæóÉõ¡ ÅöÔóÇÑóÉð Åöáóì Ãóäøóåõ ãöäú ÌöäúÓö ÇáúßóáóÇãö ÇáøóÐöí íõÍúÝóÙõ æóíõÊúáóì¡ ßóãóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Êöáúßó ÂíÇÊõ ÇáúßöÊÇÈö æóÞõÑúÂäò ãõÈöíäò [ÇáúÍÌÑ: 1] ¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÈóíóÇäõåõ. ÝóåóÐóÇ ÇáúßöÊóÇÈõ áóåõ ÃóÓúãóÇÁñ ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÕöÝóÇÊöåö Ýóåõæó ßöÊóÇÈñ¡ æóÞõÑúÂäñ¡ æóÝõÑúÞóÇäñ¡ æóÐößúÑñ¡ æóÊóäúÒöíáñ.
æÊÌÑí Úóáóíúåö åóÐöå ÇáúÃóæúÕóÇÝõ Ãóæú ÈóÚúÖõåóÇ ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúãóÞóÇãö¡ ÃóáóÇ ÊóÑóì Åöáóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóÞõÑúÂäó ÇáúÝóÌúÑö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 78] æóÞóæáå: ÝóÇÞúÑóÄõÇ ãóÇ ÊóíóÓøóÑó ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö [ÇáãÒãá: 20] ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøó(15/230)
ÇáúãóÞóÇãó áöáúÃóãúÑö ÈöÇáÊøöáóÇæóÉö Ýöí ÇáÕøóáóÇÉö Ãóæú ãõØúáóÞðÇ¡ æóÅöáóì Þóæúáöåö: ÊóÈÇÑóßó ÇáøóÐöí äóÒøóáó ÇáúÝõÑúÞÇäó Úóáì ÚóÈúÏöåö áöíóßõæäó áöáúÚÇáóãöíäó äóÐöíÑÇð [ÇáúÝÑúÞóÇä: 1] Ýöí ãóÞóÇãö ßóæúäöåö ÝóÇÑöÞðÇ Èóíúäó ÇáúÍóÞøö æóÇáúÈóÇØöáö¡ æóáöåóÐóÇ áóãú íõæÕóÝú ãöäó ÇáúßõÊõÈö ÇáÓøóãóÇæöíøóÉö ÈöæóÕúÝö ÇáúÞõÑúÂäö ÛóíúÑõ ÇáúßöÊóÇÈö ÇáúãõäóÒøóáö Úáì ãõÍóãøóÏ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóãóÚúäóì ÝóÑóÞúäÇåõ ÌóÚóáúäóÇåõ ÝóÑúÞðÇ¡ Ãóíú ÃóäúÒóáúäóÇåõ ãõäóÌøóãðÇ ãõÝóÑøóÞðÇ ÛóíúÑó ãõÌúÊóãöÚò ÕóÈúÑóÉð æóÇÍöÏóÉð.
íõÞóÇáõ: ÝóÑøóÞó ÇáúÃóÔúíóÇÁó ÅöÐóÇ ÈóÇÚóÏó ÈóíúäóåóÇ¡ æóÝóÑøóÞó ÇáÕøóÈúÑóÉó ÅöÐóÇ ÌóÒøóÃóåóÇ. æóíõØúáóÞõ ÇáúÝóÑúÞõ Úóáóì ÇáúÈóíóÇäö áöÃóäøó ÇáúÈóíóÇäó íõÔúÈöåõ ÊóÝúÑöíÞó ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÇáúãõÎúÊóáöØóÉö¡ Ýóíóßõæäõ ÝóÑóÞúäÇåõ ãõÍúÊóãöáðÇ ãóÚúäóì ÈóíøóäøóÇåõ æóÝóÕøóáúäóÇåõ¡ æóÅöÐú ÞóÏú ßóÇäó Þóæúáõåõ: ÞõÑúÂäÇð ÍóÇáðÇ ãöäú ÖóãöíÑö ÝóÑóÞúäÇåõ Âáó ÇáúãóÚúäóì Åöáóì: ÃóäøóÇ ÝóÑóÞúäóÇåõ æóÃóÞúÑóÃúäóÇåõ.
æóÞóÏú Úõáøöáó ÈöÞóæúáöåö: áöÊóÞúÑóÃóåõ Úóáóì ÇáäøóÇÓö Úóáì ãõßúËò. ÝóåõãóÇ ÚöáøóÊóÇäö: Ãóäú íõÞúÑóÃó Úóáóì ÇáäøóÇÓö æóÊöáúßó ÚöáøóÉñ áöÌóÚúáöåö ÞõÑúÂäðÇ¡ æóÃóäú íõÞúÑóÃó Úóáóì ãõßúËò¡ Ãóíú ãóåóáò æóÈõØúÁò æóåöíó ÚöáøóÉñ áöÊóÝúÑöíÞöåö.
æóÇáúÍößúãóÉõ Ýöí Ðóáößó Ãóäú Êóßõæäó ÃóáúÝóÇÙõåõ æóãóÚóÇäöíåö ÃóËúÈóÊó Ýöí äõÝõæÓö ÇáÓøóÇãöÚöíäó.
æóÌõãúáóÉõ æóäóÒøóáúäÇåõ ÊóäúÒöíáðÇ ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÞõÑúÂäÇð ÝóÑóÞúäÇåõ. æóÝöí ÝöÚúáö äóÒøóáúäÇåõ ÇáúãõÖóÇÚóÝö æóÊóÃúßöíÏöåö ÈöÇáúãóÝúÚõæáö ÇáúãõØúáóÞö ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì ÊóÝúÑöíÞö ÅöäúÒóÇáöåö ÇáúãóÐúßõæÑö Ýöí Þóæúáöåö: æóÈöÇáúÍóÞøö ÃóäúÒóáúäÇåõ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 105] .
æóØõæöíó ÈóíóÇäõ ÇáúÍößúãóÉö áöáöÇÌúÊöÒóÇÁö ÈöãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: áöÊóÞúÑóÃóåõ Úóáóì ÇáäøóÇÓö Úóáì ãõßúËò ãöäö ÇÊøöÍóÇÏö ÇáúÍößúãóÉö. æóåöíó ãóÇ ÕóÑøóÍó Èöåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ßóÐáößó áöäõËóÈøöÊó Èöåö ÝõÄÇÏóßó æóÑóÊøóáúäÇåõ ÊóÑúÊöíáðÇ [ÇáúÝÑúÞóÇä: 32] .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó: ÝóÑøóÞúäóÇ ÅöäúÒóÇáóåõ ÑóÚúíðÇ áöáúÃóÓúÈóÇÈö æÇáÍæÇÏË. æóÝöí ßóáóÇã ÇáúæóÌúåóíúäö ÅöÈúØóÇáñ áóÔõÈúåóÊöåöãú ÅöÐú ÞóÇáõæÇ: áóæúáÇ äõÒøöáó Úóáóíúåö ÇáúÞõÑúÂäõ ÌõãúáóÉð æÇÍöÏóÉð [ÇáúÝÑúÞóÇä: 32] .(15/231)
Þõáú ÂãöäõæÇ Èöåö Ãóæú áóÇ ÊõÄúãöäõæÇ Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúÚöáúãó ãöäú ÞóÈúáöåö ÅöÐóÇ íõÊúáóì Úóáóíúåöãú íóÎöÑøõæäó áöáúÃóÐúÞóÇäö ÓõÌøóÏðÇ (107) æóíóÞõæáõæäó ÓõÈúÍóÇäó ÑóÈøöäóÇ Åöäú ßóÇäó æóÚúÏõ ÑóÈøöäóÇ áóãóÝúÚõæáðÇ (108) æóíóÎöÑøõæäó áöáúÃóÐúÞóÇäö íóÈúßõæäó æóíóÒöíÏõåõãú ÎõÔõæÚðÇ (109)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÇáúÂíóÇÊ 107 Åöáóì 109]
Þõáú ÂãöäõæÇ Èöåö Ãóæú áóÇ ÊõÄúãöäõæÇ Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúÚöáúãó ãöäú ÞóÈúáöåö ÅöÐÇ íõÊúáì Úóáóíúåöãú íóÎöÑøõæäó áöáúÃóÐúÞÇäö ÓõÌøóÏÇð (107) æóíóÞõæáõæäó ÓõÈúÍÇäó ÑóÈøöäÇ Åöäú ßÇäó æóÚúÏõ ÑóÈøöäÇ áóãóÝúÚõæáÇð (108) æóíóÎöÑøõæäó áöáúÃóÐúÞÇäö íóÈúßõæäó æóíóÒöíÏõåõãú ÎõÔõæÚÇð (109)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝõ ÎØÇÈ ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó áöíõáóÞøöäóåõ ÈöãóÇ íóÞõæáõåõ áöáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐöíäó áóãú íõÄúãöäõæÇ ÈöÃóäøó ÇáúÞõÑúÂäó ãõäóÒøóáñ ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö¡ ÝóÅöäøóåõ ÈóÚúÏó Ãóäú ÃóæúÖóÍó áóåõãõ ÇáÏøóáóÇÆöáó Úóáóì Ãóäøó ãöËúáó Ðóáößó ÇáúÞõÑúÂäö áóÇ íóßõæäõ ÅöáøóÇ ãõäóÒøóáðÇ ãöäú ÚöäúÏö Çááøóåö ãöäú Þóæúáöåö: Þõáú áóÆöäö ÇÌúÊóãóÚóÊö ÇáúÅöäúÓõ æóÇáúÌöäøõ Úóáì Ãóäú íóÃúÊõæÇ ÈöãöËúáö åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö áóÇ íóÃúÊõæäó ÈöãöËúáöåö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 88] ÝóÚóÌóÒõæÇ Úóäö ÇáúÅöÊúíóÇäö ÈöãËáöåö¡ Ëãøó ÈöÈóíóÇä ÝóÖóÇÆöáö ãóÇ ÇÔúÊóãóáó Úóáóíúåö ÈöÞóæúáöåö: æóáóÞóÏú ÕóÑøóÝúäÇ áöáäøóÇÓö Ýöí åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö ãöäú ßõáøö ãóËóáò [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 89] ¡ Ëõãøó ÈöÇáÊøóÚóÑøõÖö Åöáóì ãóÇ ÇÞúÊóÑóÍõæåõ ãöäó ÇáúÅöÊúíóÇäö ÈöãõÚúÌöÒóÇÊò ÃÎÑ¡ Ëãøó ÈßÔÝ ÔõÈúåóÊóåõãõ ÇáøóÊöí íõãóæøöåõæäó ÈöåóÇ ÇãúÊöäóÇÚóåõãú ãöäó ÇáúÅöíãóÇä ÈÑÓÇáÉ ÈÔÑ¡ æóÈóíøóäó áóåõãú ÛóáóØóåõãú Ãóæú ãõÛóÇáóØóÊóåõãú¡ Ëõãøó ÈöÇáúÃóãúÑö ÈöÅöÞóÇãóÉö Çááøóåö ÔóåöíÏðÇ Èóíúäóåõ æóÈóíúäóåõãú¡ Ëõãøó ÈöÊóåúÏöíÏöåöãú ÈöÚóÐóÇÈö ÇáúÂÎöÑóÉö¡ Ëõãøó ÈöÊóãúËöíáö ÍóÇáöåöãú ãóÚó ÑóÓõæáöåöãú ÈöÍóÇáö ÝöÑúÚóæúäó æóÞóæúãöåö ãóÚó ãõæÓóì æóãóÇ ÚõÌøöáó áóåõãú ãöäú ÚóÐóÇÈö ÇáÏøõäúíóÇ ÈöÇáöÇÓúÊöÆúÕóÇáö¡ Ëõãøó ÈößóÔúÝö ÔõÈúåóÊöåöãú Ýöí ÊóäúÌöíãö ÇáúÞõÑúÂäö ÃóÚúÞóÈó Ðóáößó ÈöÊóÝúæöíÖö ÇáäøóÙóÑö Ýöí ÊóÑúÌöíÍö ÇáúÅöíãóÇäö ÈöÕöÏúÞö ÇáúÞõÑúÂäö æóÚóÏóãö ÇáúÅöíãóÇäö ÈöÞóæúáöåö:
ÂãöäõæÇ Èöåö Ãóæú áóÇ ÊõÄúãöäõæÇ áöáÊøóÓúæöíóÉö Èóíúäó ÅöíãóÇäöåöãú æóÚóÏóãöåö ÚöäúÏó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì. ÝóÇáúÃóãúÑõ Ýöí Þóæúáöåö:
ÂãöäõæÇ áöáÊøóÓúæöíóÉö¡ Ãóíú Åöäú ÔöÆúÊõãú.
æóÌõÒöãó áóÇ ÊõÄúãöäõæÇ ÈöÇáúÚóØúÝö Úóáóì ÇáúãóÌúÒõæãö. æóãöËúáõåõ Þóæúáõåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáØøõæÑö [16] ÝóÇÕúÈöÑõæÇ Ãóæú áóÇ ÊóÕúÈöÑõæÇ ÓóæÇÁñ Úóáóíúßõãú¡ ÝóÍóÑúÝõ (áóÇ) ÍóÑúÝõ äóÝúíò æóáóíúÓó ÍóÑúÝó äóåúíò¡ æóáóÇ íóÞóÚõ ãóÚó ÇáúÃóãúÑö ÇáúãõÑóÇÏö Èöåö ÇáÊøóÓúæöíóÉõ ÅöáøóÇ ßóÐóáößó¡ æóåõæó ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáúÅöÚúÑóÇÖö Úóäúåõãú æóÇÍúÊöÞóÇÑöåöãú æóÞöáøóÉö
ÇáúãõÈóÇáóÇÉö Èöåöãú¡ æóíóäúÏóãöÌõ Ýöíåö ãóÚó Ðóáößó ÊóÓúáöíóÉ ÇáÑøóÓõæá Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.(15/232)
æóÌõãúáóÉõ Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúÚöáúãó ÊóÚúáöíáñ áöãóÚúäóì ÇáÊøóÓúæöíóÉö Èóíúäó ÅöíãóÇäöåöãú Èöåö æóÚóÏóãöåö Ãóæú ÊóÚúáöíáñ áöÝöÚúáö Þõáú¡ Ãóæú áößöáóíúåöãóÇ¡ ÔóÃúäó ÇáúÚöáóáö ÇáøóÊöí ÊóÑöÏõ ÈóÚúÏó Ìõãóáò ãõÊóÚóÏøöÏóÉò¡ æóáöÐóáößó ÝõÕöáóÊú. æóãóæúÞöÚõ (Åöäøó) ÝöíåóÇ ãóæúÞöÚõ ÝóÇÁö ÇáÊøóÝúÑöíÚö¡ Ãóíú ÅöäøóãóÇ ßóÇäó ÅöíãóÇäõßõãú ÈöÇáúÞõÑúÂäö æóÚóÏóãõåõ ÓóæóÇÁð áöÃóäøóåõ ãõÓúÊóÛúäò Úóäú ÅöíãóÇäößõãú Èöåö ÈöÅöíãóÇäö ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúÚöáúãó ãöäú ÞóÈúáö äõÒõæáöåö¡ Ýóåõãú ÃóÑúÌóÍõ ãöäúßõãú ÃóÍúáóÇãðÇ æóÃóÝúÖóáõ ãóÞóÇãðÇ¡ æóåõãõ ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúÚáã¡ ÝóÅöäøóåõã ÅöÐÇ íóÓúãóÚõæäóåõ íõÄãäõæäó Èöåö æóíóÒöíÏõåõãú ÅöíãóÇäðÇ ÈöãóÇ Ýöí ßõÊõÈöåöãú ãöäó ÇáúæóÚúÏö ÈöÇáÑøóÓõæáö ÇáøóÐöí ÃõäúÒöáó åóÐóÇ Úóáóíúåö.
æóÝöí åóÐóÇ ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÃóäøó ÇáøóÐöíäó ÃóÚúÑóÖõæÇ Úóäö ÇáúÅöíãóÇäö ÈöÇáúÞõÑúÂäö ÌóåóáóÉñ æóÃóåúáõ ÌóÇåöáöíøóÉò.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúÚöáúãó ÃóãúËóÇáõ: æóÑóÞóÉó Èúäö äóæúÝóáò¡ ÝóÞóÏú ÊóÓóÇãóÚó Ãóåúáõ ãóßøóÉó ÈöÔóåóÇÏóÊöåö ááäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó æóãóäú Âãóäó ÈóÚúÏó äõÒõæáö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö ãöäú ãöËúáö: ÚóÈúÏö Çááøóåö Èúäö ÓóáóÇãò¡ æóãõÚóíúÞöíÈò¡ æóÓóáúãóÇäó ÇáúÝóÇÑöÓöíøö.
ÝóÝöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÅöÎúÈóÇÑñ ÈöãóÛöíÈò.
æóÖóãóÇÆöÑõ «Èöåö¡ æóãöäú ÞóÈúáöåö¡ æóíõÊúáóì» ÚóÇÆöÏóÉñ Åöáóì ÇáúÞõÑúÂäö. æóÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÍóÐúÝö ãõÖóÇÝò ãóÚúáõæãò ãöäó ÇáúãóÞóÇãö ãóÚúåõæÏö ÇáúÍóÐúÝö¡ Ãóíú ÂãóäõæÇ ÈöÕöÏúÞöåö. æóãöäú ÞóÈúáö äõÒõæáöåö.
æóÇáúÎõÑõæÑõ: ÓõÞõæØõ ÇáúÌöÓúãö. ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÎóÑøó Úóáóíúåöãõ ÇáÓøóÞúÝõ ãöäú ÝóæúÞöåöãú [ÇáäøóÍúá:
26] .
æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö: æóÎóÑøó ãõæÓì ÕóÚöÞÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [143] .
æóÇááøóÇãõ Ýöí áöáúÃóÐúÞÇäö ÈöãóÚúäóì (Úóáóì) ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÊóáøóåõ áöáúÌóÈöíäö [ÇáÕÇÝÇÊ: 103] ¡ æóÞóæúáö ÊóÃóÈøóØó ÔóÑøðÇ:
............... ..... (1) ... ÕóÑöíÚðÇ áöáúíóÏóíúäö æóáöáúÌöÑóÇäö
_________
(1) Ãóæáå: «ÝÃÖÑ ÈåóÇ ÈöáóÇÏ ÏåÔ ÝÎÑÊ» . æóÖãíÑ ÇáÛÇÆÈÉ ÚóÇÆöÏ Úáì ÇáÛæá.(15/233)
æóÃóÕúáõ åóÐöåö ÇááøóÇãö ÃóäøóåóÇ ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ ÊóÈóÚöíøóÉñ. ÇÓúÊõÚöíÑó ÍóÑúÝõ ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕö áöãóÚúäóì ÇáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ãóÒöíÏö ÇáÊøóãóßøõäö ßóÊóãóßõäøö ÇáÔøóíúÁö ÈöãóÇ åõæó ãõÎúÊóÕøñ Èöåö.
æóÇáúÃóÐúÞóÇäõ: ÌóãúÚõ ÇáÐøóÞóäö- ÈöÝóÊúÍö ÇáÐøóÇáö æóÝóÊúÍö ÇáúÞóÇÝö- ãõÌúÊóãóÚõ ÇááøóÍúíóíúäö. æóÐóßóÑó ÇáÐøóÞóäó áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Êóãúßöíäöåöãõ ÇáúæõÌõæåó ßõáøóåóÇ ãöäó ÇáúÃóÑúÖö ãöäú ÞõæøóÉö ÇáÑøóÛúÈóÉö Ýöí ÇáÓøõÌõæÏö áöãóÇ Ýöíåö ãöäö ÇÓúÊöÍúÖóÇÑö ÇáúÎõÖõæÚö áöáøóåö ÊóÚóÇáóì.
æÓõÌøóÏÇð ÌóãúÚõ ÓóÇÌöÏò¡ æóåõæó Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖóãöíÑö íóÎöÑøõæäó áöÈóíóÇäö ÇáúÛóÑóÖö ãöäú åóÐóÇ ÇáúÎõÑõæÑö¡ æóÓõÌõæÏõåõãú ÓõÌõæÏõ ÊóÚúÙöíãò áöáøóåö ÚöäúÏó ãõÔóÇåóÏóÉö ÂíóÉò ãöäú ÏóáóÇÆöáö Úóáúãöåö æóÕóÏöÞö ÑõÓõáöåö æóÊóÍúÞöíÞö æóÚúÏöåö.
æóÚõØöÝóÊú æóíóÞõæáõæäó ÓõÈúÍÇäó ÑóÈøöäÇ Úóáóì íóÎöÑøõæäó áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøóåõãú íóÌúãóÚõæäó Èóíúäó ÇáúÝöÚúáö ÇáÏøóÇáøö Úóáóì ÇáúÎõÖõæÚö æóÇáúÞóæúáö ÇáÏøóÇáøö Úóáóì ÇáÊøóäúÒöíåö æóÇáÊøóÚúÙöíãö. æóäóÙöíÑõåõ Þóæúáõåõ: ÎóÑøõæÇ ÓõÌøóÏÇð æóÓóÈøóÍõæÇ ÈöÍóãúÏö ÑóÈøöåöãú [ÇáÓøóÌúÏóÉ: 15] . Úóáóì Ãóäøó Ýöí Þóæúáöåöãú: ÓõÈúÍÇäó ÑóÈøöäÇ ÏóáóÇáóÉñ Úóáóì ÇáÊøóÚóÌøõÈö æóÇáúÈóåúÌóÉö ãöäú ÊóÍóÞøõÞö æóÚúÏö Çááøóåö Ýöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö æóÇáúÅöäúÌöíáö ÈöãóÌöíÁö ÇáÑøóÓõæá ÇáúÎóÇÊã Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó.
æóÌõãúáóÉõ Åöäú ßÇäó æóÚúÏõ ÑóÈøöäÇ áóãóÝúÚõæáðÇ ãöäú ÊóãóÇãö ãóÞõæáöåöãú. æóåõæó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáúÞóæúáö¡ áöÃóäøó ÊóÓúÈöíÍóåõãú ÞóÈúáóåõ ÊóÓúÈöíÍõ ÊóÚóÌøõÈò æóÇÚúÊöÈóÇÑò ÈöÃóäøóåõ ÇáúßöÊóÇÈõ ÇáúãóæúÚõæÏõ Èöåö æóÈöÑóÓõæáöåö Ýöí ÇáúßõÊõÈö ÇáÓøóÇÈöÞóÉö.
æó (Åöäú) ãõÎóÝøóÝóÉñ ãöäó ÇáËøóÞöíáóÉö¡ æóÞóÏú ÈóØóáó ÚóãóáõåóÇ ÈöÓóÈóÈö ÇáÊøóÎúÝöíÝö¡ æóæóáöíóåóÇ ÝöÚúáñ ãöäú äóæóÇÓöÎö ÇáúãõÈúÊóÏóÃö ÌóÑúíðÇ Úóáóì ÇáúÛóÇáöÈö Ýöí ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇáúãõÎóÝøóÝóÉö. æóÞõÑöäó ÎóÈóÑõ ÇáäøóÇÓöÎö ÈöÇááøóÇãö ÇáúÝóÇÑöÞóÉö Èóíúäó ÇáúãõÎóÝøóÝóÉö æóÇáäøóÇÝöíóÉö.
æóÇáúæóÚúÏõ ÈóÇÞò Úóáóì ÃóÕúáöåö ãöäó ÇáúãóÕúÏóÑöíøóÉö. æóÊóÍúÞöíÞõ ÇáúæóÚúÏö íóÓúÊóáúÒöãõ ÊóÍúÞöíÞó ÇáúãóæúÚõæÏö Èöåö ÝóÍóÕóáó ÇáÊøóÕúÏöíÞõ ÈöÇáúæóÚúÏö æóÇáúãóæúÚõæÏö Èöåö.
æóãÚäì áóãóÝúÚõæáðÇ Ãóäøó Çááøóåó íóÝúÚóáõ ãóÇ ÌóÇÁó Ýöí æóÚúÏöåö¡ Ãóíú íõßóæøöäõåõ æóíõÍóÞøöÞõåõ¡ æóåóÐóÇ ÇáÓøõÌõæÏõ ÓõÌõæÏõ ÊóÚúÙöíãò áöáøóåö ÅöÐú ÍóÞøóÞó æóÚúÏóåõ ÈóÚúÏó Óöäöíäó ØóæöíáóÉò.(15/234)
Þõáö ÇÏúÚõæÇ Çááøóåó Ãóæö ÇÏúÚõæÇ ÇáÑøóÍúãóäó ÃóíøðÇ ãóÇ ÊóÏúÚõæÇ Ýóáóåõ ÇáúÃóÓúãóÇÁõ ÇáúÍõÓúäóì æóáóÇ ÊóÌúåóÑú ÈöÕóáóÇÊößó æóáóÇ ÊõÎóÇÝöÊú ÈöåóÇ æóÇÈúÊóÛö Èóíúäó Ðóáößó ÓóÈöíáðÇ (110)
æóÞóæúáõåõ: æóíóÎöÑøõæäó áöáúÃóÐúÞÇäö íóÈúßõæäó ÊóßúÑöíÑñ áöáúÌõãúáóÉö ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúÍóÇáö ÇáúãõÞúÊóÑöäóÉö ÈöåóÇ¡ ÃõÚöíÏóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ ÊóãúåöíÏðÇ áöÐößúÑö ÇáúÍóÇáö. æóÞóÏú íóÞóÚõ ÇáÊøóßúÑöíÑõ ãóÚó ÇáúÚóØúÝö áöÃóÌúáö ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúÞõíõæÏö¡ ÝóÊóßõæäõ Êöáúßó ÇáúãõÛóÇíóÑóÉõ ãõÕóÍøöÍóÉð ÇáúÚóØúÝó¡ ßóÞóæúáö ãõÑøóÉó Èúäö ÚóÏøóÇÁò ÇáúÝóÞúÚóÓöíøö:
ÝóåóáøóÇ ÃóÚóÏøõæäöí áöãöËúáöí ÊóÝóÇÞóÏõæÇ ... ÅöÐóÇ ÇáúÎóÕúãõ ÃóÈúÒóì ãóÇÆöáõ ÇáÑøóÃúÓö ÃóäúßóÈõ
æóåóáøóÇ ÃóÚóÏøõæäöí áöãöËúáöí ÊóÝóÇÞóÏõæÇ ... æóÝöí ÇáÃóÑúÖ ãÈËæË ÔõÌóÇÚñ æóÚóÞúÑóÈõ
ÝóÇáúÎõÑõæÑõ ÇáúãóÍúßöíøõ ÈöÇáúÌõãúáóÉö ÇáËøóÇäöíóÉö åõæó ÇáúÎõÑõæÑõ ÇáúÃóæøóáõ¡ æóÅöäøóãóÇ ÎóÑøõæÇ ÎõÑõæÑðÇ æóÇÍöÏðÇ ÓóÇÌöÏöíäó ÈóÇßöíäó¡ ÝóÐõßöÑó ãóÑøóÊóíúäö ÇåúÊöãóÇãðÇ ÈöãóÇ ÕóÍöÈóåõ ãöäú ÚóáóÇãóÇÊö ÇáúÎõÔõæÚö.
æóÐóßóÑó íóÈúßõæäó ÈöÕöíÛóÉö ÇáúãõÖóÇÑöÚö áöÇÓúÊöÍúÖóÇÑö ÇáúÍóÇáóÉö.
æóÇáúÈõßóÇÁõ ÈõßóÇÁõ ÝóÑóÍò æóÈóåúÌóÉò. æóÇáúÈõßóÇÁõ: íóÍúÕõáõ ãöäö ÇäÝÚÇá ÈÇØäí äÇÔìÁ Úóäú ÍõÒúäò Ãóæú Úóäú ÎóæúÝò Ãóæú Úóäú ÔóæúÞò.
æóíóÒöíÏõåõãõ ÇáúÞõÑúÂäõ ÎõÔõæÚðÇ Úóáóì ÎõÔõæÚöåöãõ ÇáøóÐöí ßóÇäó áóåõãú ãöäú ÓóãóÇÚö ßöÊóÇÈöåöãú.
æóãöäó ÇáÓøõäøóÉö ÓõÌõæÏõ ÇáúÞóÇÑöÆö æóÇáúãõÓúÊóãöÚö áóåõ ÈöÞóÕúÏö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÇÞúÊöÏóÇÁð ÈöÃõæáóÆößó ÇáÓøóÇÌöÏöíäó ÈöÍóíúËõ áóÇ íóÐúßõÑõ ÇáúãõÓúáöãõ ÓõÌõæÏó Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö ÚöäúÏó ÓóãóÇÚö ÇáúÞõÑúÂäö ÅöáøóÇ æóåõæó íÑì äóÝÓå ÃóÌúÏóÑó ÈöÇáÓøõÌõæÏö ÚöäúÏó ÊöáóÇæóÉö ÇáúÞõÑúÂäö.
[110]
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 110]
Þõáö ÇÏúÚõæÇ Çááøóåó Ãóæö ÇÏúÚõæÇ ÇáÑøóÍúãäó ÃóíøðÇ ãóÇ ÊóÏúÚõæÇ Ýóáóåõ ÇáúÃóÓúãÇÁõ ÇáúÍõÓúäì æóáÇ ÊóÌúåóÑú ÈöÕóáÇÊößó æóáÇ ÊõÎÇÝöÊú ÈöåÇ æóÇÈúÊóÛö Èóíúäó Ðáößó ÓóÈöíáÇð (110)
Þõáö ÇÏúÚõæÇ Çááøóåó Ãóæö ÇÏúÚõæÇ ÇáÑøóÍúãäó ÃóíøðÇ ãóÇ ÊóÏúÚõæÇ Ýóáóåõ ÇáúÃóÓúãÇÁõ ÇáúÍõÓúäì áóÇ Ôóßøó Ãóäøó áöäõÒõæáö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÓóÈóÈðÇ ÎóÇÕøðÇ ÅöÐú áóÇ ãõæÌöÈó áöÐößúÑö åóÐóÇ ÇáÊøóÎúíöíÑö Èóíúäó ÏõÚóÇÁö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÈöÇÓúãöåö ÇáúÚóáóãö æóÈóíúäó ÏõÚóÇÆöåö ÈöÕÝÉ ÇáÑÍãÇä ÎóÇÕøóÉð Ïõæäó(15/235)
ÐößúÑö ÛóíúÑö Êöáúßó ÇáÕøöÝóÉö ãöäú ÕöÝóÇÊö Çááøóåö ãöËúáö: ÇáÑøóÍöíãö Ãóæö ÇáúÚóÒöíÒö æóÛóíúÑöåöãóÇ ãöäó ÇáÕøöÝóÇÊö ÇáúÍõÓúäóì.
Ëõãøó áóÇ ÈõÏøó ÈóÚúÏó Ðóáößó ãöäú ØóáóÈö ÇáúãõäóÇÓóÈóÉö áöæõÞõæÚöåóÇ Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóæúÖöÚö ãöäó ÇáÓøõæÑóÉö.
ÝóÃóãøóÇ ÓóÈóÈõ äõÒõæáöåóÇ
ÝóÑóæóì ÇáØøóÈóÑöíøõ æóÇáúæóÇÍöÏöíøõ Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò ÞóÇáó: «ßóÇäó ÇáäøóÈöí Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÓóÇÌöÏðÇ íóÏúÚõæ íóÇ ÑÍãÇä íóÇ ÑóÍöíãõ¡ ÝóÞóÇáó ÇáúãõÔúÑößõæäó: åóÐóÇ íóÒúÚõãõ Ãóäøóåõ íóÏúÚõæ æóÇÍöÏðÇ æóåõæó íóÏúÚõæ ãóËúäóì ãóËúäóì¡ ÝóÃóäúÒóáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì:
Þõáö ÇÏúÚõæÇ Çááøóåó Ãóæö ÇÏúÚõæÇ ÇáÑøóÍúãäó ÃóíøðÇ ãóÇ ÊóÏúÚõæÇ Ýóáóåõ ÇáúÃóÓúãÇÁõ ÇáúÍõÓúäì. æóÚóáóíúåö ÝóÇáöÇÞúÊöÕóÇÑõ Úóáóì ÇáÊøóÎúíöíÑö Ýöí ÇáÏøõÚóÇÁö Èóíúäó ÇÓúãö Çááøóåö æóÈóíä ÕÝÉ ÇáÑÍãÇä ÇßúÊöÝóÇÁð¡ Ãóíú Ãóæö ÇáÑøóÍöíãö.
æóÝöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» : Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò ÓóãöÚó ÃóÈõæ Ìåá ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó íóÞõæáõ: íóÇ Çááå íóÇ ÑÍãÇä.
ÝóÞóÇáó ÃóÈõæ Ìóåúáò: Åöäøóåõ íóäúåóÇäóÇ Ãóäú äóÚúÈõÏó Åöáóåóíúäö æóåõæó íóÏúÚõæ ÅöáóåðÇ ÂÎóÑó. æóÃóÎúÑóÌóåõ ÇÈúäõ ãóÑúÏóæóíúåö
. æóåóÐóÇ ÃóäúÓóÈõ ÈöÇáúÂíóÉö áöÇÞúÊöÕóÇÑöåóÇ Úóáóì ÇÓúãö Çááå æóÕÝóÉ ÇáÑÍãÇä.
æóÃóãøóÇ ãóæúÞöÚõåóÇ åõäóÇ ÝóíóÊóÚóíøóäõ Ãóäú íóßõæäó ÓóÈóÈõ äõÒõæáöåóÇ ÍóÏóËó Íöíäó äõÒõæáö ÇáúÂíóÉö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ.
æóÇáúßóáóÇãõ ÑóÏøñ æóÊóÚúáöíãñ ÈöÃóäøó ÊóÚóÏøõÏó ÇáúÃóÓúãóÇÁö áóÇ íóÞúÊóÖöí ÊóÚóÏøõÏó ÇáúãõÓóãøóì¡ æóÔóÊøóÇäó Èóíúäó Ðóáößó æóÈóíúäó ÏõÚóÇÁö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÂáöåóÉð ãõÎúÊóáöÝóÉó ÇáúÃóÓúãóÇÁö æóÇáúãõÓóãøóíóÇÊö¡ æóÇáÊøóæúÍöíÏõ æóÇáúÅöÔúÑóÇßõ íóÊóÚóáøóÞóÇäö ÈöÇáÐøóæóÇÊö áóÇ ÈöÇáúÃóÓúãóÇÁö.
æó (Ãóíøñ) ÇÓúãõ ÇÓúÊöÝúåóÇãò Ýöí ÇáúÃóÕúáö¡ ÝóÅöÐóÇ ÇÞúÊóÑóäóÊú ÈöåóÇ (ãóÇ) ÇáÒøóÇÆöÏóÉõ ÃóÝóÇÏóÊö ÇáÔøóÑúØó ßóãóÇ ÊõÝöíÏõåõ ßóíúÝó ÅöÐóÇ ÇÞúÊóÑóäóÊú ÈöåóÇ (ãóÇ) ÇáÒøóÇÆöÏóÉõ. æóáöÐóáößó ÌõÒöãó ÇáúÝöÚúáõ ÈóÚúÏóåóÇ æóåõæó ÊóÏúÚõæÇ ÔóÑúØðÇ¡ æóÌöíÁó áóåóÇ ÈöÌóæóÇÈò ãõÞúÊóÑöäò ÈöÇáúÝóÇÁö¡ æóåõæó Ýóáóåõ ÇáúÃóÓúãÇÁõ ÇáúÍõÓúäì.(15/236)
æóÇáÊøóÍúÞöíÞõ Ãóäøó Ýóáóåõ ÇáúÃóÓúãÇÁõ ÇáúÍõÓúäì ÚöáøóÉõ ÇáúÌóæóÇÈö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: Ãóíøó ÇÓúãò ãöäú ÃóÓúãóÇÆöåö ÊóÚóÇáóì ÊóÏúÚõæäó ÝóáóÇ ÍóÑóÌó Ýöí ÏõÚóÇÆöåö ÈöÚöÏøóÉö ÃóÓúãóÇÁò ÅöÐú áóåõ ÇáúÃóÓúãóÇÁõ ÇáúÍõÓúäóì æóÅöÐö ÇáúãõÓóãøóì æóÇÍöÏñ.
æóãóÚúäóì ÇÏúÚõæÇ Çááøóåó Ãóæö ÇÏúÚõæÇ ÇáÑøóÍúãäó ÇÏúÚõæÇ åóÐóÇ ÇáöÇÓúãó Ãóæú åóÐóÇ ÇáöÇÓúãó¡ Ãóíö ÇÐúßõÑõæÇ Ýöí ÏõÚóÇÆößõãú åóÐóÇ Ãóæú åóÐóÇ¡ ÝóÇáúãõÓóãøóì æóÇÍöÏñ. æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑö ÞóÏú æóÞóÚó ÊóÌóæøõÒñ Ýöí ÝöÚúáö ÇÏúÚõæÇ ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ãóÚúäóì ÇÐúßõÑõæÇ Ãóæú ÓóãøõæÇ Ýöí ÏõÚóÇÆößõãú.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÏøõÚóÇÁõ ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ãóÚúäóì ÓóãøõæÇ¡ æóåõæó ÍöíäóÆöÐò íóÊóÚóÏøóì Åöáóì ãóÝúÚõæáóíúäö.
æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÓóãøõæÇ ÑóÈøóßõãõ Çááøóåó Ãóæ Óãæåõ ÇáÑÍãÇä¡ æóÍõÐöÝó ÇáúãóÝúÚõæáõ ÇáúÃóæøóáõ ãöäó ÇáúÝöÚúáóíúäö æóÃõÈúÞöíó ÇáËøóÇäöí áöÏóáóÇáóÉö ÇáúãóÞóÇãö.
æóáÇ ÊóÌúåóÑú ÈöÕóáÇÊößó æóáÇ ÊõÎÇÝöÊú ÈöåÇ æóÇÈúÊóÛö Èóíúäó Ðáößó ÓóÈöíáðÇ áóÇ Ôóßøó Ãóäøó áöåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ÇÊøöÕóÇáðÇ ÈöÌõãúáóÉö Þõáö ÇÏúÚõæÇ Çááøóåó Ãóæö ÇÏúÚõæÇ ÇáÑøóÍúãäó íõÄóíøöÏõ ãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí æóÌúåö ÇÊøöÕóÇáö Þóæúáöåö: Þõáö ÇÏúÚõæÇ Çááøóåó Ãóæö ÇÏúÚõæÇ ÇáÑøóÍúãäó ÈöÇáúÂíóÇÊö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåõ¡ ÝóÞóÏú ßóÇäó Ðóáößó ÈöÓóÈóÈö ÌåÑ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó Ýöí ÏõÚóÇÆöåö ÈÇÓã ÇáÑÍãÇä.
æóÇáÕøóáóÇÉõ: ÊóÍúÊóãöáõ ÇáÏøõÚóÇÁó¡ æóÊóÍúÊóãöáõ ÇáúÚöÈóÇÏóÉ ÇáúãóÚúÑõæÝóÉ ÞóæÏ ÝóÓøóÑóåóÇ ÇáÓøóáóÝõ åõäóÇ ÈöÇáúãóÚúäóíóíúäö. æóãóÚúáõæãñ Ãóäøó ãóäú ÝóÓøóÑó ÇáÕøóáóÇÉó ÈöÇáúÚöÈóÇÏóÉö ÇáúãóÚúÑõæÝóÉö ÝóÅöäøóãóÇ ÃóÑóÇÏó ÞöÑóÇÁóÊóåóÇ ÎóÇÕøóÉð áöÃóäøóåóÇ ÇáøóÊöí ÊõæÕóÝõ ÈöÇáúÌóåúÑö æóÇáúãõÎóÇÝóÊóÉö.
æóÚóáóì ßöáóÇ ÇáöÇÍúÊöãóÇáóíúäö ÝóÞóÏú ÌåÑ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÐßÑ ÇáÑÍãÇä¡ ÝóÞóÇáó ÝóÑöíÞñ ãöäó ÇáúãõÔúÑßíä:
ãóÇ ÇáÑÍãÇä¿ æóÞóÇáõæÇ: Åöäøó ãõÍóãøóÏðÇ íóÏúÚõæ Åöáóåóíúäö¡ æóÞóÇãó ÝóÑöíÞñ ãöäúåõãú íóÓõÈøõ ÇáúÞõÑúÂäó æóãóäú ÌóÇÁó Èöåö¡ Ãóæ íÓÈ ÇáÑÍãÇä ÙóäøðÇ(15/237)
Ãóäøóåõ ÑóÈøñ ÂÎóÑõ ÛóíúÑõ Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÛóíúÑõ ÂáöåóÊöåöãú¡ ÝóÃóãóÑó Çááøóåõ ÑóÓõæáóåõ Ãóäú áóÇ íóÌúåóÑó
ÈöÏõÚóÇÆöåö Ãóæú áóÇ íóÌúåóÑó ÈöÞöÑóÇÁóÉö ÕóáóÇÊöåö Ýöí ÇáÕøóáóÇÉö ÇáúÌóåúÑöíøóÉö.
æóáóÚóáøó ÓõÝóåóÇÁó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÊóæóåøóãõæÇ ãöäú ÕÏÚ ÇáäÈíÁ Õóáøóì Çááåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó ÈöÇáúÞöÑóÇÁóÉö Ãóæú ÈöÇáÏøõÚóÇÁö Ãóäøóåõ íõÑöíÏõ ÈöÐóáößó ÇáÊøóÍóßøõßó Èöåöãú æóÇáÊøóØóÇæõáó Úóáóíúåöãú ÈöÐößúÑö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ãõÌóÑøóÏðÇ Úóäú ÐößúÑö ÂáöåóÊöåöãú ÝóÇÛúÊóÇÙõæÇ æóÓóÈøõæÇ¡ ÝóÃóãóÑóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÈöÃóäú áóÇ íóÌúåóÑó ÈöÕóáóÇÊöåö åóÐóÇ ÇáúÌóåúÑó ÊóÌóäøõÈðÇ áöãóÇ ãöäú ÔóÃúäöåö Ãóäú íõËöíÑó ÍóÝóÇÆöÙóåõãú æóíóÒöíÏó ÊóÕóáøõÈóåõãú Ýöí ßõÝúÑöåöãú Ýöí Íöíäö Ãóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó Êóáúíöíäõ ÞõáõæÈöåöãú.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó ÇáúßóáóÇãö Çáäøóåúíõ Úóäú ÔöÏøóÉö ÇáúÌóåúÑö.
æóÃóãøóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóáÇ ÊõÎÇÝöÊú ÈöåÇ ÝóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäúåõ ÇáöÇÍúÊöÑóÇÓõ áößóíúáóÇ íóÌúÚóáó ÏõÚóÇÁóåõ ÓöÑøðÇ Ãóæú ÕóáóÇÊóåõ ßõáøóåóÇ ÓöÑøðÇ ÝóáóÇ íóÈúáõÛõ ÃóÓúãóÇÚó ÇáúãõÊóåóíøöÆöíäó áöáöÇåúÊöÏóÇÁö Èöåö¡ áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ãöäó Çáäøóåúíö Úóäö ÇáúÌóåúÑö ÊóÌóäøõÈõ ÌóåúÑò íóÊóæóåøóãõ ãöäúåõ ÇáúßõÝøóÇÑõ ÊóÍóßøõßðÇ Ãóæú ÊóØóÇæõáðÇ ßóãóÇ ÞõáúäóÇ.
æóÇáúÌóåúÑõ: ÞõæøóÉõ ÕóæúÊö ÇáäøóÇØöÞö ÈöÇáúßóáóÇãö.
æóÇáúãõÎóÇÝóÊóÉõ ãõÝóÇÚóáóÉñ: ãöäú ÎóÝóÊó ÈößóáóÇãöåö¡ ÅöÐóÇ ÃóÓóÑøó Èöåö. æóÕöíÛóÉõ ÇáúãõÝóÇÚóáóÉö ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ãóÚúäóì ÇáÔøöÏøóÉö¡ Ãóíú áóÇ ÊõÓöÑøóåóÇ.
æóÞóæúáõåõ: Ðáößó ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì ÇáúãóÐúßõæÑö¡ Ãóíö ÇáúÌóåúÑö æóÇáúãõÎóÇÝóÊóÉö ÇáúãóÚúáõæãóíúäö ãöäú ÝöÚúáóíú ÊóÌúåóÑú- æÊõÎÇÝöÊú Ãóíö ÇØúáõÈú ÓóÈöíáðÇ Èóíúäó ÇáúÃóãúÑóíúäö áöíóÍúÕõáó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú ÅöÓúãóÇÚö ÇáäøóÇÓö ÇáúÞõÑúÂäó æóíóäúÊóÝöí Êóæóåøõãõ ÞóÕúÏö ÇáÊØÇæá Úóáóíúåöã.(15/238)
æóÞõáö ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö ÇáøóÐöí áóãú íóÊøóÎöÐú æóáóÏðÇ æóáóãú íóßõäú áóåõ ÔóÑöíßñ Ýöí Çáúãõáúßö æóáóãú íóßõäú áóåõ æóáöíøñ ãöäó ÇáÐøõáøö æóßóÈøöÑúåõ ÊóßúÈöíÑðÇ (111)
[ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ (17) : ÂíóÉ 111]
æóÞõáö ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö ÇáøóÐöí áóãú íóÊøóÎöÐú æóáóÏÇð æóáóãú íóßõäú áóåõ ÔóÑöíßñ Ýöí Çáúãõáúßö æóáóãú íóßõäú áóåõ æóáöíøñ ãöäó ÇáÐøõáøö æóßóÈøöÑúåõ ÊóßúÈöíÑÇð (111)
áóãøóÇ ßóÇäó Çáäøóåúíõ Úóäö ÇáúÌóåúÑö ÈöÇáÏøõÚóÇÁö Ãóæú ÞöÑóÇÁóÉö ÇáÕøóáóÇÉö ÓóÏøðÇ áöÐóÑöíÚóÉö ÒöíóÇÏóÉö ÊóÕúãöíãöåöãú Úóáóì ÇáúßõÝúÑö ÃóÚúÞóÈó Ðóáößó ÈöÃóãúÑöåö ÈöÅöÚúáóÇäö ÇáÊøóæúÍöíÏö áöÞóØúÚö ÏóÇÈöÑö Êóæóåøõãö ãóäú ÊæåãæÇ Ãóä ÇáÑÍãÇä ÇÓúãñ áöãõÓóãøðì ÛóíúÑö ãõÓóãøóì ÇÓúãö Çááøóåö¡ ÝóÈóÚúÖõåõãú Êóæóåøóãóåõ ÅöáóåðÇ ÔóÑöíßðÇ¡ æóÈóÚúÖõåõãú Êóæóåøóãóåõ ãõÚöíäðÇ æóäóÇÕöÑðÇ¡ ÃõãöÑó ÇáäøóÈöíÁõ ÈöÃóäú íóÞõæáó ãóÇ íóÞúáóÚõ Ðóáößó ßõáøóåõ æóÃóäú íõÚóÙøöãóåõ ÈöÃóäúæóÇÚò ãöäó ÇáÊøóÚúÙöíãö.
æóÌõãúáóÉõ ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö ÊóÞúÊóÖöí ÊóÎúÕöíÕóåõ ÊóÚóÇáóì ÈöÇáúÍóãúÏö¡ Ãóíú ÞóÕúÑö ÌöäúÓö ÇáúÍóãúÏö Úóáóíúåö ÊóÚóÇáóì áöÃóäøóåõ ÃóÚúÙóãõ ãõÓúÊóÍöÞøò áöÃóäú íõÍúãóÏó. ÝóÇáÊøóÎúÕöíÕõ ÇÏøöÚóÇÆöíøñ ÈöÇÏøöÚóÇÁö Ãóäøó ÏóæóÇÚöíó ÍóãúÏö ÛóíúÑö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÌóÇäöÈö ÏóæóÇÚöí ÍóãúÏö Çááøóåö ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÚóÏóãö¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÝóÇÊöÍóÉö.
æó (ãöäú) Ýöí Þóæúáöåö: ãöäó ÇáÐøõáøö ÈöãóÚúäóì áóÇãö ÇáÊøóÚúáöíáö.
æóÇáÐøõáøõ: ÇáúÚóÌúÒõ æóÇáöÇÝúÊöÞóÇÑõ¡ æóåõæó ÖöÏøõ ÇáúÚöÒøö¡ Ãóíú áóíúÓó áóåõ äóÇÕöÑñ ãöäú ÃóÌúáö ÇáÐøõáøö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ: äóÝöíõ ÇáäøóÇÕöÑö áóåõ Úóáóì æóÌúåò ãõÄóßøóÏò¡ ÝóÅöäøó ÇáúÍóÇÌóÉó Åöáóì ÇáäøóÇÕöÑö áóÇ Êóßõæäõ ÅöáøóÇ ãöäó ÇáúÚóÌúÒö Úóäö ÇáöÇäúÊöÕóÇÑö áöáäøóÝúÓö. æóíóÌõæÒõ ÊóÖúãöíäõ (Çáúæóáöíøö) ãóÚúäóì (ÇáúãóÇäöÚö) ÝóÊóßõæäõ (ãöäú) áöÊóÚúÏöíóÉö ÇáöÇÓúãö ÇáúãõÖóãøóäö ãóÚúäóÇåõ.
æóãóÚúäóì ßóÈøöÑúåõ ÇÚúÊóÞöÏú Ãóäøóåõ ßóÈöíÑñ¡ Ãóíú ÚóÙöíãñ ÇáúÚöÙóãó ÇáúãóÚúäóæöíøó ÇáÔøóÇãöáó áöæõÌõæÈö ÇáúæõÌõæÏö æóÇáúÛöäóì ÇáúãõØúáóÞö¡ æóÕöÝóÇÊö ÇáúßóãóÇáö ßõáøöåóÇ ÇáúßóÇãöáóÉö ÇáÊøóÚóáøõÞóÇÊö¡ áöÃóäøó ÇáöÇÊøöÕóÇÝó ÈöÐóáößó ßõáøöåö ßóãóÇáñ¡ æóÇáöÇÊøöÕóÇÝó ÈöÃóÖúÏóÇÏö Ðóáößó äóÞúÕñ æóÕóÛóÇÑñ ãóÚúäóæöíøñ.(15/239)
æóÅöÌúÑóÇÁõ åóÐöåö ÇáÕøöáóÇÊö ÇáËøóáóÇËö Úóáóì ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö ÇáøóÐöí åõæó ãõÊóÚóáøöÞõ ÇáúÍóãúÏö áöÃóäøó Ýöí åóÐöå ÇáÕøóáóÇÉ ÅöíãóÇÁð Åöáóì æóÌúåö ÊóÎúÕöíÕöåö ÈöÇáúÍóãúÏö.
æóÇáúÅöÊúíóÇäõ ÈöÇáúãóÝúÚõæáö ÇáúãõØúáóÞö ÈóÚúÏó ßóÈøöÑúåõ áöáÊøóæúßöíÏö¡ æóáöãóÇ Ýöí ÇáÊøóäúæöíäö ãöäó ÇáÊøóÚúÙöíãö¡ æóáöÃóäøó ãóäú åóÐöåö ÕöÝóÇÊõåõ åõæó ÇáøóÐöí íóÞúÏöÑõ Úóáóì ÅöÚúØóÇÁö ÇáäøöÚóãö ÇáøóÊöí íóÚúÌöÒõ ÛóíúÑõåõ Úóä ÅÓÏÇÆåÇ.(15/240)
ÍõÞõæÞ ÇáØøóÈúÚ ãóÍúÝõæÙóÉ 1420 åÜ- 2000 ã ÇáØÈÚÉ ÇáÃæáì(15/240)
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãóäö ÇáÑøóÍöíãö
18- ÓõæÑóÉõ ÇáúßóåúÝö
ÓóãøóÇåóÇ ÑóÓõæá Çááå Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ÓõæÑóÉó ÇáúßóåúÝö.
Ñóæóì ãõÓáã¡ æóÃóÈõæ ÏóÇæõæÏ¡ Úóäú ÃóÈöí ÇáÏøóÑúÏóÇÁö Úóä ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ÞóÇáó: «ãóäú ÍóÝöÙó ÚóÔúÑó ÂíóÇÊò ãöäú Ãóæøóáö ÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö» æóÝöí ÑöæóÇíóÉò áöãõÓúáöãò: «ãöäú ÂÎöÑö ÇáúßóåúÝö¡ ÚõÕöãó ãöäú ÝöÊúäóÉö ÇáÏøóÌøóÇáö» .
æóÑóæóÇåõ ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ Úóäú ÃóÈöí ÇáÏøóÑúÏóÇÁö ÈöáóÝúÙö «ãóäú ÞóÑóÃó ËóáóÇËó ÂíóÇÊò ãöäú Ãóæøóáö ÇáúßóåúÝö ÚõÕöãó ãöäú ÝöÊúäóÉö ÇáÏøóÌøóÇáö»
. ÞóÇáó ÇáÊøöÑúãöÐöíøõ: ÍóÏöíËñ ÍóÓóäñ ÕóÍöíÍñ.
æóßóÐóáößó æóÑóÏóÊú ÊóÓúãöíóÊõåóÇ Úóäö ÇáúÈóÑóÇÁö Èúäö ÚóÇÒöÈò Ýöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» . ÞóÇáó: «ßóÇäó ÑóÌõáñ íóÞúÑóÃõ ÓõæÑóÉó ÇáúßóåúÝö æóÅöáóì ÌóÇäöÈöåö ÍöÕóÇäñ ãóÑúÈõæØñ ÈöÔóØóäóíúäö ÝóÊóÛóÔøóÊúåõ ÓóÍóÇÈóÉñ ÝóÌóÚóáóÊú ÊóÏúäõæ¡ æóÊóÏúäõæ¡ æóÌóÚóáó ÝóÑóÓõåõ íóäúÝöÑõ¡ ÝóáóãøóÇ ÃóÕúÈóÍó ÃóÊóì ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ÝóÐóßóÑó Ðóáößó áóåõ¡ ÝóÞóÇáó: Êöáúßó ÇáÓøóßöíäóÉõ ÊóäóÒøóáóÊú ÈöÇáúÞõÑúÂäö» .
æóÝöí ÍóÏöíËò ÃóÎúÑóÌóåõ ÇÈúäõ ãóÑúÏóæóíúåö Úóä ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã Ãóäøóåõ ÓóãøóÇåóÇ ÓõæÑóÉó ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúßóåúÝö
. æóåöíó ãóßøöíøóÉñ ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö ßóãóÇ ÍóßóÇåõ ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó. ÞóÇáó: æóÑõæöíó Úóäú ÝóÑúÞóÏò Ãóäøó Ãóæøóáó ÇáÓøõæÑóÉö Åöáóì Þóæúáå: ÌõÑõÒÇð [ÇáúßóåúÝ: 8] äóÒóáó ÈöÇáúãóÏöíäóÉö¡ ÞóÇáó: æóÇáúÃóæøóáõ ÃóÕóÍøõ.(15/241)
æóÞöíáó Þóæúáõåõ: æóÇÕúÈöÑú äóÝúÓóßó ãóÚó ÇáøóÐöíäó íóÏúÚõæäó ÑóÈøóåõãú [ÇáúßóåúÝ: 28] ÇáúÂíóÊóíúäö äóÒóáóÊóÇ ÈöÇáúãóÏöíäóÉö¡ æóÞöíáó Þóæúáõåõ: Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍÇÊö ßÇäóÊú áóåõãú ÌóäøóÇÊõ ÇáúÝöÑúÏóæúÓö äõÒõáðÇ [ÇáúßóåúÝ: 107] Åöáóì ÂÎöÑö ÇáÓøõæÑóÉö äóÒóáó ÈöÇáúãóÏöíäóÉö. æóßõáøõ Ðóáößó ÖóÚöíÝñ ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí ÇáÊøóäúÈöíåõ Úóáóíúåö Ýöí ãóæóÇÖöÚöåö.
äóÒóáóÊú ÈóÚúÏó ÓõæÑóÉö ÇáúÛóÇÔöíóÉö æóÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáÔøõæÑóì.
æóåöíó ÇáËøóÇãöäóÉõ æóÇáÓöÊøõæäó Ýöí ÊóÑúÊöíÈö äõÒõæáö ÇáÓøõæóÑö ÚöäúÏó ÌóÇÈöÑö Èúäö ÒóíúÏò.
æóÞóÏú æóÑóÏó Ýöí ÝóÖúáöåóÇ ÃóÍóÇÏöíËõ ãõÊóÝóÇæöÊóÉñ ÃóÕóÍøõåóÇ ÇáúÃóÍóÇÏöíËõ ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉõ.
æóåöíó ãöäó ÇáÓøõæóÑö ÇáøóÊöí äóÒóáóÊú ÌõãúáóÉð æóÇÍöÏóÉð. Ñóæóì ÇáÏíáãí Ýöí ãõÓúäÏ ÇáúÝöÑúÏóæúÓö Úóäú ÃóäóÓò ÞóÇáó: «äóÒóáóÊú ÓõæÑóÉõ ÇáúßóåúÝö ÌõãúáóÉð ãóÚóåóÇ ÓóÈúÚõæäó ÃóáúÝðÇ ãöäó ÇáúãóáóÇÆößóÉö» . æóÞóÏú ÃóÛúÝóáó åóÐóÇ ÕóÇÍöÈõ «ÇáúÅöÊúÞóÇäö» .
ÚÏÊ ÂíõåóÇ Ýöí ÚóÏóÏö ÞõÑøóÇÁö ÇáúãóÏöíäóÉö æóãóßøóÉó ãöÇÆóÉð æóÎóãúÓðÇ¡ æóÝöí ÚóÏóÏö ÞõÑøóÇÁö ÇáÔøóÇãö ãöÇÆóÉð æóÓöÊøðÇ¡ æóÝöí ÚóÏóÏö ÞõÑøóÇÁö ÇáúÈóÕúÑóÉö ãöÇÆóÉð æóÅöÍúÏóì ÚóÔúÑóÉó¡ æóÝöí ÚóÏøö ÞõÑøóÇÁö ÇáúßõæÝóÉö ãöÇÆóÉð æóÚóÔúÑðÇ¡ ÈöäóÇÁð Úóáóì ÇÎúÊöáóÇÝöåöãú Ýöí ÊóÞúÓöíãö ÈóÚúÖö ÇáúÂíóÇÊö Åöáóì ÂíóÊóíúäö.
æóÓóÈóÈõ äõÒõæáöåóÇ ãóÇ
ÐóßóÑóåõ ßóËöíÑñ ãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó¡ æóÈóÓóØóåõ ÇÈúäõ ÅöÓúÍóÇÞó Ýöí ÓöíÑóÊöåö ÈöÏõæäö ÓóäóÏò¡ æóÃóÓúäóÏóåõ ÇáØøóÈóÑöíøõ Åöáóì ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò ÈöÓóäóÏò Ýöíåö ÑóÌõáñ ãóÌúåõæáñ: Ãóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó áóãøóÇ Ãóåóãøóåõãú ÃóãÑ ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã æóÇÒúÏöíóÇÏõ ÇáúãõÓúáöãöíäó ãóÚóåõ æóßóËõÑó ÊóÓóÇÄõáõ ÇáúæóÇÝöÏöíäó Åöáóì ãóßøóÉó ãöäú ÞóÈóÇÆöáö ÇáúÚóÑóÈö Úóäú ÃóãúÑö ÏóÚúæóÊöåö¡ ÈóÚóËõæÇ ÇáäøóÖúÑó Èúäó ÇáúÍóÇÑöËö¡ æóÚõÞúÈóÉó Èúäó ÃóÈöí ãõÚóíúØò Åöáóì ÃóÍúÈóÇÑö ÇáúíóåõæÏö ÈöÇáúãóÏöíäóÉö (íóËúÑöÈó) íóÓúÃóáõæäóåõãú ÑóÃúíóåõãú Ýöí ÏóÚúæóÊöåö¡ æóåõãú íóØúãóÚõæäó Ãóäú íóÌöÏó áóåõãõ ÇáúÃóÍúÈóÇÑõ ãóÇ áóãú íóåúÊóÏõæÇ Åöáóíúåö ãöãøóÇ íõæóÌøöåõæäó Èöåö ÊóßúÐöíÈóåõãú ÅöíøóÇåõ¡ ÞóÇáõæÇ: ÝóÅöäøó ÇáúíóåõæÏó Ãóåúáõ ÇáúßöÊóÇÈö ÇáúÃóæøóáö æóÚöäúÏóåõãú ãöäú Úöáúãö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö (Ãóíú ÕöÝóÇÊöåöãú æóÚóáóÇãóÇÊöåöãú) Úöáúãñ áóíúÓó ÚöäúÏóäóÇ¡ ÝóÞóÏöãó ÇáäøóÖúÑõ æóÚõÞúÈóÉõ Åöáóì ÇáúãóÏöíäóÉö æóæóÕóÝóÇ áöáúíóåõæÏö ÏóÚúæóÉ ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã(15/242)
æóÃóÎúÈóÑóÇåõãú ÈöÈóÚúÖö Þóæúáöåö¡ ÝóÞóÇáó áóåõãú ÃóÍúÈóÇÑõ ÇáúíóåõæÏö: Óóáõæåõ Úóäú ËóáóÇËò¿ ÝóÅöäú ÃóÎúÈóÑóßõãú Èöåöäøó Ýóåõæó äóÈöíÁñ æóÅöäú áóãú íóÝúÚóáú ÝóÇáÑøóÌõáõ ãõÊóÞóæøöáñ¡ Óóáõæåõ Úóäú ÝöÊúíóÉò ÐóåóÈõæÇ Ýöí ÇáÏøóåúÑö ÇáúÃóæøóáö ãóÇ ßóÇäó ÃóãúÑõåõãú¡ æóÓóáõæåõ Úóäú ÑóÌõáò ØóæøóÇÝò ÞóÏú ÈóáóÛó ãóÔóÇÑöÞó ÇáúÃóÑúÖö æóãóÛóÇÑöÈóåóÇ¡ æóÓóáõæåõ Úóäö ÇáÑøõæÍö ãóÇ åöíó. ÝóÑóÌóÚó ÇáäøóÖúÑõ æóÚõÞúÈóÉõ ÝóÃóÎúÈóÑóÇ ÞõÑóíúÔðÇ ÈöãóÇ ÞóÇáóåõ ÃóÍúÈóÇÑõ ÇáúíóåõæÏö¡ ÝóÌóÇÁó ÌóãúÚñ ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó Åöáóì ÑóÓõæá Çááå Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ÝóÓóÃóáõæåõ Úóäú åóÐöåö ÇáËøóáóÇËóÉö ÝóÞóÇáó áóåõãú ÑóÓõæá Çááå Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã: ÃõÎúÈöÑõßõãú ÈöãóÇ ÓóÃóáúÊõãú Úóäúåõ ÛóÏðÇ (æóåõæó íóäúÊóÙöÑõ æóÞúÊó äõÒõæáö ÇáúæóÍúíö Úóáóíúåö ÈöÍóÓóÈö ÚóÇÏóÉò íóÚúáóãõåóÇ) . æóáóãú íóÞõáú: Åöäú ÔóÇÁó Çááøóåõ. ÝóãóßóËó ÑóÓõæáõ Çááøóåö ËóáóÇËóÉó ÃóíøóÇãò áóÇ íõæÍóì Åöáóíúåö¡ æóÞóÇáó ÇÈúäõ ÅöÓúÍóÇÞó: ÎóãúÓóÉó ÚóÔóÑó íóæúãðÇ¡ ÝóÃóÑúÌóÝó Ãóåúáõ ãóßøóÉó æóÞóÇáõæÇ: æóÚóÏóäóÇ ãõÍóãøóÏñ ÛóÏðÇ æóÞóÏú ÃóÕúÈóÍúäóÇ Çáúíóæúãó ÚöÏøóÉó ÃóíøóÇãò áóÇ íõÎúÈöÑõäóÇ ÈöÔóíúÁò ãöãøóÇ ÓóÃóáúäóÇåõ Úóäúåõ¡ ÍóÊøóì ÃóÍúÒóäó Ðóáößó ÑóÓõæá Çááå Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã æóÔóÞøó Úóáóíúåö¡ Ëõãøó ÌóÇÁóåõ ÌöÈúÑöíáõ- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÈöÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö æóÝöíåóÇ ÌóæóÇÈõåõãú Úóäö ÇáúÝöÊúíóÉö æóåõãú Ãóåúáõ ÇáúßóåúÝö¡ æóÚóäö ÇáÑøóÌõáö ÇáØøóæøóÇÝö æóåõæó Ðõæ ÇáúÞóÑúäóíúäö. æóÃõäúÒöáó Úóáóíúåö ÝöíãóÇ ÓóÃóáõæåõ ãöäú ÃóãÑ ÇáÑøæÍ æóíóÓúÆóáõæäóßó Úóäö ÇáÑøõæÍö Þõáö ÇáÑøõæÍõ ãöäú ÃóãúÑö ÑóÈøöí æóãÇ ÃõæÊöíÊõãú ãöäó ÇáúÚöáúãö ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ
ãä [ÇáúÅöÓúÑóÇÁö: 85] . ÞóÇáó ÇáÓøõåóíúáöíøõ:
æóÝöí ÑöæóÇíóÉò Úóäö ÇÈúäö ÅöÓúÍóÇÞó ãöäú ÛóíúÑö ØóÑöíÞö ÇáúÈóßøóÇÆöíøö (Ãóíú ÒöíóÇÏö Èúäö ÚóÈúÏö Çááøóåö ÇáúÈóßøóÇÆöíøö ÇáøóÐöí íóÑúæöí Úóäúåõ ÇÈúäõ åöÔóÇãò) Ãóäøóåõ
ÞóÇáó Ýöí åóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑö: ÝóäóÇÏóÇåõãú ÑóÓõæá Çááå Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã: «åõæó (Ãóíö ÇáÑøõæÍõ) ÌöÈúÑöíáõ»
. æóåóÐóÇ ÎöáóÇÝõ ãóÇ Ñóæóì ÛóíúÑõåõ Ãóäøó íóåõæÏó ÞóÇáóÊú áöÞõÑóíúÔò: Óóáõæåõ Úóäö ÇáÑøõæÍö ÝóÅöäú ÃóÎúÈóÑóßõãú Èöåö ÝóáóíúÓó ÈöäóÈöíÁò æóÅöäú áóãú íõÎúÈöÑúßõãú Èöåö Ýóåõæó äóÈöíÁñ» ÇåÜ.
æóÃóÞõæáõ: ÞóÏú íõÌúãóÚõ Èóíúäó ÇáÑøöæóÇíóÊóíúäö ÈöÃóä ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ÈóÚúÏó Ãóäú ÃóÌóÇÈóåõãú Úóäú ÃóãúÑö ÇáÑøõæÍö ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Þõáö ÇáÑøõæÍõ ãöäú ÃóãúÑö ÑóÈøöí [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 85] ÈöÍóÓóÈö ãóÇ Úóäóæúåõ ÈöÇáÑøõæÍö ÚóÏóáó Èöåöãú Åöáóì ÇáúÌóæóÇÈö Úóäú ÃóãúÑò ßóÇäó Ãóæúáóì áóåõãõ ÇáúÚöáúãõ Èöåö æóåõæó ÇáÑøõæÍõ ÇáøóÐöí ÊóßóÑøóÑó ÐößúÑõåõ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ãöËúáõ Þóæúáöåö:
äóÒóáó Èöåö ÇáÑøõæÍõ ÇáúÃóãöíäõ [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 193] æóÞóæúáõåõ: æóÇáÑøõæÍõ ÝöíåÇ [ÇáúÞÏÑ: 4] (æóåõæó ãöäú ÃóáúÞóÇÈö ÌöÈúÑöíáó) Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúÃõÓúáõæÈö(15/243)
ÇáúÍóßöíãö ãóÚó ãóÇ Ýöíåö ãöäó ÇáúÅöÛóÇÙóÉö áöáúíóåõæÏö¡ áöÃóäøóåõãú ÃóÚúÏóÇÁõ ÌöÈúÑöíáó ßóãóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Þõáú ãóäú ßÇäó ÚóÏõæøðÇ áöÌöÈúÑöíáó ÇáúÂíóÉ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 97] .
æóæóÖøóÍóåõ ÍóÏöíËõ ÚóÈúÏö Çááøóåö Èúäö ÓóáóÇãò Ýöí Þóæúáå ááäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã Íöíäó ÐóßóÑó ÌöÈúÑöíáó- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- «ÐóÇßó ÚóÏõæøõ ÇáúíóåõæÏö ãöäó ÇáúãóáóÇÆößóÉö» Ýóáóãú íÊúÑß ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã áóåõãú ãóäúÝóÐðÇ ÞóÏú íõáúÞõæäó ãöäúåõ ÇáÊøóÔúßöíßó Úóáóì ÞõÑóíúÔò ÅöáøóÇ ÓóÏøóåõ Úóáóíúåöãú.
æóÞóÏú íóÚúÊóÑöÖõßó åõäóÇ: Ãóäøó ÇáúÂíóÉó ÇáøóÊöí äóÒóáóÊú Ýöí ÃóãúÑö ÇáÑøõæÍö åöíó ãöäú ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö Ýóáóãú Êóßõäú ãõÞóÇÑöäóÉð áöáúÂíóÉö ÇáäøóÇÒöáóÉö Ýöí ÔóÃúäö ÇáúÝöÊúíóÉö æóÔóÃúäö ÇáÑøóÌõáö ÇáØøóæøóÇÝö ÝóãóÇÐóÇ ÝóÑøóÞó Èóíúäó ÇáúÂíóÊóíúäö¡ æóÃóäøó ÓõæÑóÉó ÇáúÅöÓúÑóÇÁö íõÑúæóì ÃóäøóåóÇ äóÒóáóÊú ÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö ÝóÅöäøóåóÇ ãóÚúÏõæÏóÉñ ÓóÇÏöÓóÉð æóÎóãúÓöíäó Ýöí ÚöÏóÇÏö äõÒõæáö ÇáÓøõæóÑö¡ æóÓõæÑóÉõ ÇáúßóåúÝö ãóÚúÏõæÏóÉñ ËóÇãöäóÉð æóÓöÊøöíäó Ýöí ÇáäøõÒõæáö. æóÞóÏú íõÌóÇÈõ Úóäú åóÐóÇ ÈöÃóäøó ÂíóÉó ÇáÑøõæÍö ÞóÏú Êóßõæäõ äóÒóáóÊú Úóáóì Ãóäú ÊõáúÍóÞó ÈöÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö ÝóÅöäøóåóÇ äóÒóáóÊú Ýöí ÃõÓúáõæÈö ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö æóÚóáóì ãöËúáö ÝóæóÇÕóáöåóÇ¡ æóáöÃóäøó ÇáúÌóæóÇÈó ÝöíåóÇ ÌóæóÇÈñ ÈöÊóÝúæöíÖö ÇáúÚöáúãö Åöáóì Çááøóåö¡ æóåõæó ãóÞóÇãñ íóÞúÊóÖöí ÇáúÅöíÌóÇÒó¡ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÌóæóÇÈö Úóäú Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö æóÚóäú Ðöí ÇáúÞóÑúäóíúäö ÝóÅöäøóåõ íóÓúÊóÏúÚöí ÈóÓúØðÇ æóÅöØúäóÇÈðÇ ÝóÝóÑøóÞóÊú ÂíóÉõ ÇáÑøõæÍö Úóäö ÇáúÞöÕøóÊóíúäö.
Úóáóì Ãóäøóåõ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó äõÒõæáõ ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö ãõÓúÊóãöÑøðÇ Åöáóì æóÞúÊö äõÒõæáö ÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö¡ ÝóÃõäúÒöáó ÞõÑúÂäñ ãõæóÒøóÚñ ÚóáóíúåóÇ æóÚóáóì ÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö. æóåóÐóÇ Úóáóì ÃóÍóÏö ÊóÃúæöíáóíúäö Ýöí ãóÚúäóì ßóæúäö ÇáÑøõæÍö ãöäú ÃóãúÑö ÑóÈøöí ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö. æóÇáøóÐöí Úóáóíúåö ÌõãúåõæÑõ ÇáÑøõæóÇÉö Ãóä ÂíóÉ æóíóÓúÆóáõæäóßó Úóäö ÇáÑøõæÍö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 85] ãóßøöíøóÉñ ÅöáøóÇ ãóÇ Ñõæöíó Úóäö ÇÈúäö ãóÓúÚõæÏò. æóÞóÏú ÚóáöãúÊó ÊóÃúæöíáóåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö.
ÝóÇÊøóÖóÍó ãöäú åóÐóÇ Ãóäøó Ãóåóãøó ÛóÑóÖò äóÒóáóÊú Ýöíåö ÓõæÑóÉõ ÇáúßóåúÝö åõæó ÈóíóÇäõ ÞöÕøóÉö ÃóÕúÍóÇÈö
ÇáúßóåúÝö¡ æóÞöÕøóÉö Ðöí ÇáúÞóÑúäóíúäö. æóÞóÏú ÐõßöÑóÊú ÃõæáóÇåõãóÇ Ýöí Ãóæøóáö ÇáÓøõæÑóÉö æóÐõßöÑóÊö ÇáúÃõÎúÑóì Ýöí ÂÎöÑöåóÇ.
ßóÑóÇãóÉñ ÞõÑúÂäöíøóÉñ:
áöæóÖúÚö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö Úóáóì åóÐóÇ ÇáÊøóÑúÊöíÈö Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö ãõäóÇÓóÈóÉñ ÍóÓóäóÉñ Ãóáúåóãó Çááøóåõ(15/244)
ÅöáóíúåóÇ ÃóÕúÍóÇÈó ÑóÓõæá Çááå Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã áóãøóÇ ÑóÊøóÈõæÇ ÇáúãõÕúÍóÝó ÝóÅöäøóåóÇ ÊõÞóÇÑöÈõ äöÕúÝó ÇáúãõÕúÍóÝö ÅöÐú ßóÇäó Ýöí ÃóæóÇÆöáöåóÇ ãóæúÖöÚñ Þöíáó åõæó äöÕúÝõ ÍõÑõæÝö ÇáúÞõÑúÂäö æóåõæó (ÇáÊøóÇÁõ) ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáúíóÊóáóØøóÝú [ÇáúßóåúÝ: 19] æóÞöíáó äöÕúÝõ ÍõÑõæÝö ÇáúÞõÑúÂäö åõæó (Çáäøõæäõ) ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóÞóÏú ÌöÆúÊó ÔóíúÆÇð äõßúÑÇð [ÇáúßóåúÝ: 74] Ýöí ÃóËúäóÇÆöåóÇ¡ æóåõæó äöåóÇíóÉõ ÎóãúÓóÉó ÚóÔóÑó ÌõÒúÁðÇ ãöäú ÃóÌúÒóÇÁö ÇáúÞõÑúÂäö æóÐóáößó äöÕúÝõ ÃóÌúÒóÇÆöåö¡ æóåõæó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó Ãóáóãú ÃóÞõáú áóßó Åöäøóßó áóäú ÊóÓúÊóØöíÚó ãóÚöíó ÕóÈúÑÇð [ÇáúßóåúÝ:
75] ¡ ÝóÌõÚöáóÊú åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ Ýöí ãóßóÇäö ÞõÑóÇÈóÉö äöÕúÝö ÇáúãõÕúÍóÝö.
æóåöíó ãõÝúÊóÊóÍóÉñ ÈöÇáúÍóãúÏö ÍóÊøóì íóßõæäó ÇÝúÊöÊóÇÍõ ÇáäøöÕúÝö ÇáËøóÇäöí ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö Èö ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö [ÇáúßóåúÝ: 1] ßóãóÇ ßóÇäó ÇÝúÊöÊóÇÍõ ÇáäøöÕúÝö ÇáúÃóæøóáö Èö ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö [ÇáúÝóÇÊöÍóÉ: 2] . æóßóãóÇ ßóÇäó Ãóæøóáõ ÇáÑøõÈõÚö ÇáÑøóÇÈöÚö ãöäúåõ ÊóÞúÑöíÈðÇ Èö ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö ÝÇØöÑö ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö [ÝÇØÑ: 1] .
ÃóÛúÑóÇÖõ ÇáÓøõæÑóÉö:
ÇÝúÊõÊõÍóÊú ÈöÇáÊøóÍúãöíÏö Úóáóì ÅöäúÒóÇáö ÇáúßöÊóÇÈö áöáÊøóäúæöíåö ÈöÇáúÞõÑúÂäö ÊóØóÇæõáðÇ ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó æóãõáóÞøöäöíåöãú ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö.
æóÃõÏúãöÌó Ýöíåö ÅöäúÐóÇÑõ ÇáúãõÚóÇäöÏöíäó ÇáøóÐöíäó äóÓóÈõæÇ áöáøóåö æóáóÏðÇ¡ æóÈöÔóÇÑóÉñ áöáúãõÄúãöäöíäó¡ æóÊóÓúáöíóÉõ ÑóÓõæá Çááå Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã Úóäú ÃóÞúæóÇáöåöãú Íöíäó ÊóÑóíøóËó ÇáúæóÍúíõ áöãóÇ ÇÞúÊóÖóÊúåõ ÓõäøóÉõ Çááøóåö ãóÚó ÃóæúáöíóÇÆöåö ãöäú ÅöÙúåóÇÑö ÚóÊúÈöåö Úóáóì ÇáúÛóÝúáóÉö Úóäú ãõÑóÇÚóÇÉö ÇáúÂÏóÇÈö ÇáúßóÇãöáóÉö.
æóÐóßóÑó ÇÝúÊöÊóÇäó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ æóÒöíäóÊöåóÇ æóÃóäøóåóÇ áóÇ ÊõßúÓöÈõ ÇáäøõÝõæÓó ÊóÒúßöíóÉð.
æóÇäúÊóÞóáó Åöáóì ÎóÈóÑö ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúßóåúÝö ÇáúãóÓúÆõæáö Úóäúåõ.
æóÍóÐøóÑóåõãú ãöäó ÇáÔøóíúØóÇäö æóÚóÏóÇæóÊöåö áöÈóäöí ÂÏóãó áöíóßõæäõæÇ Úóáóì ÍóÐóÑò ãöäú ßóíúÏöåö.
æóÞóÏøóãó áöÞöÕøóÉö Ðöí ÇáúÞóÑúäóíúäö ÞöÕøóÉð Ãóåóãøó ãöäúåóÇ æóåöíó ÞöÕøóÉõ ãõæÓóì æóÇáúÎóÖöÑö- ÚóáóíúåöãóÇ ÇáÓøóáóÇãõ-¡ áöÃóäøó ßöáúÊóÇ ÇáúÞöÕøóÊóíúäö ÊóÔóÇÈóåóÊóÇ Ýöí ÇáÓøóÝóÑö áöÛóÑóÖò ÔóÑöíÝò. ÝóÐõæ ÇáúÞóÑúäóíúäö ÎóÑóÌó áöÈóÓúØö ÓõáúØóÇäöåö Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö¡ æóãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÎóÑóÌó Ýöí ØóáóÈö ÇáúÚöáúãö.(15/245)
ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö ÇáøóÐöí ÃóäúÒóáó Úóáóì ÚóÈúÏöåö ÇáúßöÊóÇÈó æóáóãú íóÌúÚóáú áóåõ ÚöæóÌðÇ (1) ÞóíøöãðÇ áöíõäúÐöÑó ÈóÃúÓðÇ ÔóÏöíÏðÇ ãöäú áóÏõäúåõ æóíõÈóÔøöÑó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáøóÐöíäó íóÚúãóáõæäó ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö Ãóäøó áóåõãú ÃóÌúÑðÇ ÍóÓóäðÇ (2) ãóÇßöËöíäó Ýöíåö ÃóÈóÏðÇ (3)
æóÝöí ÐößúÑö ÞöÕøóÉö ãõæÓóì ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÃóÍúÈóÇÑö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÅöÐú ÊóåóãøóãõæÇ ÈöÎóÈóÑö ãóáößò ãöäú ÛóíúÑö Þóæúãöåöãú æóáóÇ ãöäú Ãóåúáö Ïöíäöåöãú æóäóÓõæÇ ÎóÈóÑðÇ ãä ÓíÑÉ äóÈöíøåã.
æóÊóÎóáøóáó Ðóáößó ãõÓúÊóØúÑóÏóÇÊñ ãöäú ÅÑÔÇÏ ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã æóÊóËúÈöíÊöåö¡ æóÃóäøó ÇáúÍóÞøó ÝöíãóÇ ÃóÎúÈóÑó Èöåö¡ æóÃóäøó ÃóÕúÍóÇÈóåõ ÇáúãõáóÇÒöãöíäó áóåõ ÎóíúÑñ ãöäú ÕóäóÇÏöíÏö ÇáúãõÔúÑößöíäó¡ æóãöäó ÇáúæóÚúÏö æóÇáúæóÚöíÏö¡ æóÊóãúËöíáö ÇáúãõÄúãöäö æóÇáúßóÇÝöÑö¡ æóÊóãúËöíáö ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ æóÇäúÞöÖóÇÆöåóÇ¡ æóãóÇ íóÚúÞõÈõåóÇ ãöäó ÇáúÈóÚúËö æóÇáúÍóÔúÑö¡ æóÇáÊøóÐúßöíÑö ÈöÚóæóÇÞöÈö ÇáúÃõãóãö ÇáúãõßóÐøöÈóÉö áöáÑøõÓõáö¡ æóãóÇ ÎõÊöãóÊú Èöåö ãöäú ÅöÈúØóÇáö ÇáÔøöÑúßö æóæóÚöíÏö Ãóåúáöåö æóæóÚúÏö ÇáúãõÄúãöäöíäó ÈöÖöÏøöåöãú¡ æóÇáÊøóãúËöíáö áöÓóÚóÉö Úöáúãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì. æóÎõÊöãóÊú ÈöÊóÞúÑöíÑö Ãóäøó ÇáúÞõÑúÂäó æóÍúíñ ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Åöáóì ÑóÓõæáå Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ÝóßóÇäó Ýöí åóÐóÇ ÇáúÎöÊóÇãö ãõÍóÓøöäõ ÑóÏøö ÇáúÚóÌõÒö Úóáóì ÇáÕøóÏúÑö.
[1- 3]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÇáúÂíóÇÊ 1 Çáì 3]
ÈöÓúãö Çááøóåö ÇáÑøóÍúãäö ÇáÑøóÍöíãö
ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö ÇáøóÐöí ÃóäúÒóáó Úóáì ÚóÈúÏöåö ÇáúßöÊÇÈó æóáóãú íóÌúÚóáú áóåõ ÚöæóÌÇð (1) ÞóíøöãÇð áöíõäúÐöÑó ÈóÃúÓÇð ÔóÏöíÏÇð ãöäú áóÏõäúåõ æóíõÈóÔøöÑó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáøóÐöíäó íóÚúãóáõæäó ÇáÕøóÇáöÍÇÊö Ãóäøó áóåõãú ÃóÌúÑÇð ÍóÓóäÇð (2) ãÇßöËöíäó Ýöíåö ÃóÈóÏÇð (3)
ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö ÇáøóÐöí ÃóäúÒóáó Úóáì ÚóÈúÏöåö ÇáúßöÊÇÈó æóáóãú íóÌúÚóáú áóåõ ÚöæóÌÇð (1) ÞóíøöãÇð.
ãóæúÞöÚõ ÇáöÇÝúÊöÊóÇÍö ÈöåóÐóÇ ÇáÊøóÍúãöíÏö ßóãóæúÞöÚö ÇáúÎõØúÈóÉö íõÝúÊóÊóÍõ ÈöåóÇ ÇáúßóáóÇãõ Ýöí ÇáúÛóÑóÖö Çáúãõåöãøö.
æóáóãøóÇ ßóÇäó ÅöäúÒóÇáõ ÇáúÞõÑúÂäö Úáì ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ÃóÌúÒóáó äóÚúãóÇÁö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Úóáóì ÚöÈóÇÏöåö ÇáúãõÄúãöäöíäó áöÃóäøóåõ ÓóÈóÈõ äóÌóÇÊöåöãú Ýöí ÍóíóÇÊöåöãõ ÇáúÃóÈóÏöíøóÉö¡ æóÓóÈóÈõ ÝóæúÒöåöãú Ýöí ÇáúÍóíóÇÉö ÇáúÚóÇÌöáóÉö ÈöØöíÈö ÇáúÍóíóÇÉö æóÇäúÊöÙóÇãö ÇáúÃóÍúæóÇáö æóÇáÓøöíóÇÏóÉö Úóáóì ÇáäøóÇÓö¡ æóäöÚúãóÉñ Úáì ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ÈöÃóäú ÌóÚóáóåõ æóÇÓöØóÉó Ðóáößó æóãõÈóáøöÛóåõ æóãõÈóíøöäóåõ áöÃóÌúáö Ðóáößó ÇÓúÊóÍóÞøó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Ãóßúãóáó ÇáúÍóãúÏö ÅöÎúÈóÇÑðÇ æóÅöäúÔóÇÁð. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÅöÝóÇÏóÉõ ÌõãúáóÉö ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö ÇÓúÊöÍúÞóÇÞóåõ Ãóßúãóáó ÇáúÍóãúÏö Ýöí ÕóÏúÑö ÓõæÑóÉö ÇáúÝóÇÊöÍóÉö.
æóåöíó åõäóÇ ÌõãúáóÉñ ÎóÈóÑöíøóÉñ¡ ÃÎÈÑ Çááå äÈíÆå æóÇáúãõÓúáöãöíäó ÈöÃóäøó ãõÓúÊóÍöÞøó ÇáúÍóãúÏö åõæó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì áóÇ ÛóíúÑõåõ¡ ÝóÃóÌúÑóì Úóáóì ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö ÇáúæóÕúÝó ÈöÇáúãóæúÕõæáö ÊóäúæöíåðÇ ÈöãóÖúãõæäö ÇáÕøöáóÉö æóáöãóÇ íõÝöíÏõåõ ÇáúãóæúÕõæáõ ãöäú ÊóÚúáöíáö ÇáúÎóÈóÑö.(15/246)
æóÐßÑ ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ÈöæóÕúÝö ÇáúÚõÈõæÏöíøóÉö áöáøóåö ÊóÞúÑöíÈñ áöãóäúÒöáóÊöåö æóÊóäúæöíåñ Èöåö ÈöãóÇ Ýöí ÅöäúÒóÇáö ÇáúßöÊóÇÈö Úóáóíúåö ãöäú ÑöÝúÚóÉö ÞóÏúÑöåö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÊóÈÇÑóßó ÇáøóÐöí äóÒøóáó ÇáúÝõÑúÞÇäó Úóáì ÚóÈúÏöåö [ÇáúÝÑúÞóÇä: 1] .
æóÇáúßöÊóÇÈõ: ÇáúÞõÑúÂäõ. Ýóßõáøõ ãöÞúÏóÇÑò ãõäóÒøóáò ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö Ýóåõæó ÇáúßöÊÇÈó. ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúßöÊóÇÈö åõäóÇ ãóÇ æóÞóÚó ÅöäúÒóÇáõåõ ãöäú íóæúãö ÇáúÈóÚúËóÉö Ýöí ÛóÇÑö ÍöÑóÇÁò Åöáóì íóæúãö äõÒõæáö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö¡ æóíõáúÍóÞõ Èöåö ãóÇ íóäúÒöáõ
ÈóÚúÏó åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóíõÒóÇÏõ Èöåö ãöÞúÏóÇÑõåõ.
æóÌõãúáóÉõ æóáóãú íóÌúÚóáú áóåõ ÚöæóÌÇð ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÇáúßöÊÇÈó æóÈóíúäó ÇáúÍóÇáö ãöäúåõ æóåõæó ÞóíøöãÇð. æóÇáúæóÇæõ ÇÚúÊöÑóÇÖöíøóÉñ. æóíóÌõæÒõ ßóæúäõ ÇáúÌõãúáóÉö ÍóÇáðÇ æóÇáúæóÇæö ÍóÇáöíøóÉð.
æóÇáúÚöæóÌõ- ÈößóÓúÑö ÇáúÚóíúäö æóÝóÊúÍöåóÇ æóÈöÝóÊúÍö ÇáúæóÇæö- ÍóÞöíÞóÊõåõ: ÇäúÍöÑóÇÝõ ÌöÓúãò ãóÇ Úóäö ÇáÔøóßúáö ÇáúãõÓúÊóÞöíãö¡ Ýóåõæó ÖöÏøõ ÇáöÇÓúÊöÞóÇãóÉö. æóíõØúáóÞõ ãóÌóÇÒðÇ Úóáóì ÇáöÇäúÍöÑóÇÝö Úóäö ÇáÕøóæóÇÈö æóÇáúãóÚóÇäöí ÇáúãóÞúÈõæáóÉö ÇáúãõÓúÊóÍúÓóäóÉö.
æóÇáøóÐöí Úóáóíúåö ÇáúãõÍóÞøöÞõæäó ãöäú ÃóíöãøóÉö ÇááøõÛóÉö Ãóäøó ãóßúÓõæÑó ÇáúÚóíúäö æóãóÝúÊõæÍóåóÇ ÓóæóÇÁñ Ýöí ÇáúÅöØúáóÇÞóíúäö ÇáúÍóÞöíÞöíøö æóÇáúãóÌóÇÒöíøö. æóÞöíáó: ÇáúãóßúÓõæÑõ ÇáúÚóíúäö íóÎúÊóÕøõ ÈöÇáúÅöØúáóÇÞö ÇáúãóÌóÇÒöíøö æóÚóáóíúåö ÏóÑóÌó Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» . æóíõÈúØöáõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì áóãøóÇ ÐóßóÑó äóÓúÝó ÇáúÌöÈóÇáö ÝóíóÐóÑõåÇ ÞóÇÚðÇ ÕóÝúÕóÝÇð áóÇ ÊóÑì ÝöíåÇ ÚöæóÌÇð æóáÇ ÃóãúÊÇð [Øå: 106- 107] ÍóíúËõ ÇÊøóÝóÞó ÇáúÞõÑøóÇÁõ Úóáóì ÞöÑóÇÁóÊöåö- ÈößóÓúÑö ÇáúÚóíúäö-. æóÚóäö ÇÈúäö ÇáÓøößøöíÊö: Ãóäøó ÇáúãóßúÓõæÑó ÃóÚóãøõ íóÌöíÁõ Ýöí ÇáúÍóÞöíÞöíøö æóÇáúãóÌóÇÒöíøö æóÃóäøó ÇáúãóÝúÊõæÍó ÎóÇÕøñ ÈöÇáúãóÌóÇÒöíøö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÚöæóÌö åõäóÇ ÚöæóÌõ ãóÏúáõæáóÇÊö ßóáóÇãöåö ÈöãõÎóÇáóÝóÊöåóÇ áöáÕøóæóÇÈö æóÊóäóÇÞõÖöåóÇ æóÈõÚúÏöåóÇ Úóäö ÇáúÍößúãóÉö æóÅöÕóÇÈóÉö ÇáúãõÑóÇÏö.
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúãõÚúÊóÑöÖóÉö Ãóæö ÇáúÍóÇáöíøóÉö ÅöÈúØóÇáõ ãóÇ íóÑúãöíåö Èöåö ÇáúãõÔúÑößõæäó ãöäú Þóæúáöåöãõ: «ÇÝúÊóÑóÇåõ¡ æóÃóÓóÇØöíÑõ ÇáúÃóæøóáöíäó¡ æóÞóæúáõ ßóÇåöäò» ¡ áöÃóäøó Êöáúßó ÇáúÃõãõæÑó áóÇ ÊóÎúáõæ ãöäú ÚöæóÌò¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÃóÝóáÇ íóÊóÏóÈøóÑõæäó ÇáúÞõÑúÂäó æóáóæú ßÇäó ãöäú ÚöäúÏö ÛóíúÑö Çááøóåö áóæóÌóÏõæÇ Ýöíåö ÇÎúÊöáÇÝÇð ßóËöíÑÇð [ÇáäøöÓóÇÁ:
82] .(15/247)
æóÖóãöíÑõ áóåõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúßöÊÇÈó.
æóÅöäøóãóÇ ÚõÏøöíó ÇáúÌóÚúáõ ÈöÇááøóÇãö Ïõæäó (Ýöí) áöÃóäøó ÇáúÚöæóÌó ÇáúãóÚúäóæöíøó íõäóÇÓöÈõåõ ÍóÑúÝõ ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕö Ïõæäó ÍóÑúÝö ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö áöÃóäøó ÇáÙøóÑúÝöíøóÉó ãöäú ÚóáóÇÆöÞö ÇáúÃóÌúÓóÇãö¡ æóÃóãøóÇ ãóÚúäóì ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕö Ýóåõæó ÃóÚóãøõ.
ÝóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõ ãõÊøóÕöÝñ ÈößóãóÇáö ÃóæúÕóÇÝö ÇáúßõÊõÈö ãöäú ÕöÍøóÉö ÇáúãóÚóÇäöí æóÇáÓøóáóÇãóÉö ãöäó ÇáúÎóØóÃö æóÇáöÇÎúÊöáóÇÝö. æóåóÐóÇ æóÕúÝõ ßóãóÇáò áöáúßöÊóÇÈö Ýöí ÐóÇÊöåö æóåõæó ãõÞúÊóÖò Ãóäøóåõ Ãóåúáñ áöáöÇäúÊöÝóÇÚö Èöåö¡ ÝóåóÐóÇ ßóæóÕúÝöåö ÈöÃóäøóåõ áóÇ ÑóíúÈó Ýöíåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [2] .
æÞóíøöãÇð ÍóÇáñ ãöäó ÇáúßöÊÇÈó Ãóæú ãöäú ÖóãöíÑöåö ÇáúãóÌúÑõæÑö ÈöÇááøóÇãö¡ áöÃóäøóåõ ÅöÐóÇ ÌõÚöáó ÍóÇáðÇ
ãöäú ÃóÍóÏöåöãóÇ ËóÈóÊó ÇáöÇÊøöÕóÇÝõ Èöåö áöáúÂÎóÑö ÅöÐú åõãóÇ ÔóíúÁñ æóÇÍöÏñ¡ ÝóáóÇ ØóÇÆöáó ÝöíãóÇ ÃóØóÇáõæÇ Èöåö ãöäó ÇáúÅöÚúÑóÇÈö.
æóÇáúÞóíøöãõ: ÕöÝóÉõ ãõÈóÇáóÛóÉò ãöäó ÇáúÞöíóÇãö ÇáúãóÌóÇÒöíøö ÇáøóÐöí íõØúáóÞõ Úóáóì ÏóæóÇãö ÊóÚóåøõÏö ÔóíúÁò æóãõáóÇÒóãóÉö ÕóáóÇÍöåö¡ áöÃóäøó ÇáÊøóÚóåøõÏó íóÓúÊóáúÒöãõ ÇáúÞöíóÇãó áöÑõÄúíóÉö ÇáÔøóíúÁö æóÇáÊøóíóÞøõÙó áöÃóÍúæóÇáöåö¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÇáúÍóíøõ ÇáúÞóíøõæãõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [255] .
æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö åõäóÇ Ãóäøóåõ Þóíøöãñ Úóáóì åóÏúíö ÇáúÃõãøóÉö æóÅöÕúáóÇÍöåóÇ¡ ÝóÇáúãõÑóÇÏõ Ãóäøó ßóãóÇáóåõ ãõÊóÚóÏøò ÈöÇáäøóÝúÚö¡ ÝóæöÒóÇäõåõ æöÒóÇäõ æóÕúÝöåö ÈöÃóäøóåõ åõÏìð áöáúãõÊøóÞöíäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö: [2] .
æóÇáúÌóãúÚõ Èóíúäó Þóæúáöåö: æóáóãú íóÌúÚóáú áóåõ ÚöæóÌÇð æóÞóæúáöåö: ÞóíøöãÇð ßóÇáúÌóãúÚö Èóíúäó áóÇ ÑóíúÈó Ýöíåö [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 2] æóÈóíúäó åõÏìð áöáúãõÊøóÞöíäó [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 2] æóáóíúÓó åõæó ÊóÃúßöíÏðÇ áöäóÝúíö ÇáúÚöæóÌö.
áöíõäúÐöÑó ÈóÃúÓÇð ÔóÏöíÏÇð ãöäú áóÏõäúåõ áöíõäúÐöÑó ãõÊóÚóáøöÞñ Èö ÃóäúÒóáó. æóÇáÖøóãöíÑõ ÇáúãóÑúÝõæÚõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö¡ Ãóíú áöíõäúÐöÑó Çááøóåõ ÈóÃúÓðÇ ÔóÏöíÏðÇ ãöäú áóÏõäúåõ¡ æóÇáúãóÝúÚõæá ÇáÃæá áöíõäúÐöÑó ãóÍúÐõæÝñ áöÞóÕúÏö ÇáÊøóÚúãöíãö¡(15/248)
Ãóæú ÊóäúÒöíáðÇ áöáúÝöÚúáö ãóäúÒöáóÉó ÇááøóÇÒöãö áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ÇáúãõäúÐóÑõ Èöåö æóåõæó ÇáúÈóÃúÓõ ÇáÔøóÏöíÏõ ÊóåúæöíáðÇ áóåõ æóáöÊóåúÏöíÏö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáúãõäúßöÑöíäó ÅöäúÒóÇáó ÇáúÞõÑúÂäö ãöäó Çááøóåö.
æóÇáúÈóÃúÓõ: ÇáÔøöÏøóÉõ Ýöí ÇáúÃóáóãö. æóíõØúáóÞõ Úóáóì ÇáúÞõæøóÉö Ýöí ÇáúÍóÑúÈö áöÃóäøóåóÇ ÊõÄúáöãõ ÇáúÚóÏõæøó. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇáÕøóÇÈöÑöíäó Ýöí ÇáúÈóÃúÓÇÁö æóÇáÖøóÑøóÇÁö æóÍöíäó ÇáúÈóÃúÓö ãöäú ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [177] .
æóÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ: ÔöÏøóÉõ ÇáúÍóÇáö Ýöí ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ¡ æóÐóáößó åõæó ÇáøóÐöí ÃõØúáöÞó Úóáóì ÇÓúãö ÇáúÈóÃúÓö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö¡ æóÚóáóíúåö ÏóÑóÌó ÇáØøóÈóÑöíøõ. æóåóÐóÇ ÅöíãóÇÁñ ÈöÇáÊøóåúÏöíÏö áöáúãõÔúÑößöíäó ÈöãóÇ ÓóíóáúÞóæúäóåõ ãöäó ÇáúÞóÊúáö æóÇáúÃóÓúÑö ÈöÃóíúÏöí ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ æóÐóáößó ÈóÃúÓñ ãöäú áóÏõäúåõ ÊóÚóÇáóì áöÃóäøóåõ ÈöÊóÞúÏöíÑöåö æóÈöÃóãúÑöåö ÚöÈóÇÏóåõ Ãóäú íóÝúÚóáõæåõ¡ ÝóÇÓúÊöÚúãóÇáõ (áóÏõäú) åõäóÇ Ýöí ãóÚúäóíóíúåö ÇáúÍóÞöíÞöíøö æóÇáúãóÌóÇÒöíøö.
æóáóíúÓó Ýöí ÌóÚúáö ÇáúÅöäúÐóÇÑö ÈöÈóÃúÓö ÇáÏøõäúíóÇ ÚöáøóÉð áöÅöäúÒóÇáö ÇáúßöÊóÇÈö ãóÇ íóÞúÊóÖöí ÇÞúÊöÕóÇÑó Úöáóáö ÅöäúÒóÇáöåö Úóáóì Ðóáößó¡ áöÃóäøó ÇáúÝöÚúáó ÇáúæóÇÍöÏó ÞóÏú Êóßõæäõ áóåõ Úöáóáñ ßóËöíÑóÉñ íõÐúßóÑõ ÈóÚúÖõåóÇ æóíõÊúÑóßõ ÈóÚúÖñ.
æóÅöäøóãóÇ ÂËóÑúÊõ ÇáúÍóãúáó Úáì ÌÚá ÇáúíóÃúÓ ÇáÔøóÏöíÏö ÈóÃúÓ ÇáÏøõäúíóÇ ááäÞÕí ãöãøóÇ íóÑöÏõ Úóáóì ÅöÚóÇÏóÉö ÝöÚúáö æóíõäúÐöÑó ÇáøóÐöíäó ÞÇáõæÇ ÇÊøóÎóÐó Çááøóåõ æóáóÏÇð [ÇáúßóåúÝ: 4] ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöÇáúÈóÃúÓö ÚóÐóÇÈõ ÇáúÂÎöÑóÉö ÝóÅöäøóåõ ÈóÃúÓñ ÔóÏöíÏñ¡ æóíóßõæäõ Þóæúáõåõ: ãöäú áóÏõäúåõ
ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ÍóÞöíÞóÊöåö. æóÈöåóÐóÇ ÇáúæóÌúåö ÝóÓøóÑó ÌõãúåõæÑõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöÇáúÈóÃúÓö ÇáÔøóÏöíÏö ãóÇ íóÔúãóáõ ÈóÃúÓó ÚóÐóÇÈö ÇáúÂÎöÑóÉö æóÈóÃúÓó ÚóÐóÇÈö ÇáÏøõäúíóÇ¡ æóÚóáóì åóÐóÇ ÏóÑóÌó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó æóÇáúÞõÑúØõÈöíøõ¡ æóíóßõæäó ÇÓúÊöÚúãóÇáõ ãöäú áóÏõäúåõ Ýöí ãóÚúäóíóíúåö ÇáúÍóÞöíÞöíøö æóÇáúãóÌóÇÒöíøö¡ ÃóãøóÇ Ýöí ÚóÐóÇÈö ÇáúÂÎöÑóÉö ÝóÙóÇåöÑñ¡ æóÃóãøóÇ Ýöí ÚóÐóÇÈö ÇáÏøõäúíóÇ ÝóáöÃóäøó ÈóÚúÖóåõ ÈöÇáúÞóÊúáö æóÇáúÃóÓúÑö æóåõãóÇ ãöäú ÃóÝúÚóÇáö ÇáäøóÇÓö æóáóßöäøó Çááøóåó ÃóãóÑó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÈöåöãóÇ ÝóåõãóÇ ãöäú áóÏõäúåõ.
æóÍÐÝ ãÝÚæá áöíõäúÐöÑó áöÏóáóÇáóÉö ÇáÓøöíóÇÞö Úóáóíúåö áöÙõåõæÑö Ãóäøóåõ íõäúÐöÑõ ÇáøóÐöíäó áóãú íõÄúãöäõæÇ ÈöåóÐóÇ ÇáúßöÊóÇÈö æóáóÇ ÈöÇáúãõäúÒóáö Úóáóíúåö¡ æóáöÏóáóÇáóÉö ãõÞóÇÈóáöåö Úóáóíúåö Ýöí Þóæúáöåö: æóíõÈóÔøöÑó ÇáúãõÄúãöäöíäó.(15/249)
æóíõäúÐöÑó ÇáøóÐöíäó ÞóÇáõæÇ ÇÊøóÎóÐó Çááøóåõ æóáóÏðÇ (4) ãóÇ áóåõãú Èöåö ãöäú Úöáúãò æóáóÇ áöÂÈóÇÆöåöãú ßóÈõÑóÊú ßóáöãóÉð ÊóÎúÑõÌõ ãöäú ÃóÝúæóÇåöåöãú Åöäú íóÞõæáõæäó ÅöáøóÇ ßóÐöÈðÇ (5)
æóíõÈóÔøöÑó ÇáúãõÄúãöäöíäó ÇáøóÐöíäó íóÚúãóáõæäó ÇáÕøóÇáöÍÇÊö Ãóäøó áóåõãú ÃóÌúÑÇð ÍóÓóäÇð (2) ãÇßöËöíäó Ýöíåö ÃóÈóÏÇð (3) ÚõØöÝó Úóáóì Þóæúáöåö: áöíõäúÐöÑó ÈóÃúÓÇð¡ Ýóåõæó ÓóÈóÈñ ÂÎóÑõ áöÅöäúÒóÇáö ÇáúßöÊóÇÈö ÃóËóÇÑóÊúåõ ãõäóÇÓóÈóÉõ ÐößúÑö ÇáúÅöäúÐóÇÑö áöíóÈúÞóì ÇáúÅöäúÐóÇÑõ ãõæóÌøóåðÇ Åöáóì ÛóíúÑöåöãú.
æóÞóæúáõåõ: Ãóäøó áóåõãú ÃóÌúÑÇð ÍóÓóäÇð ãõÊóÚóáøöÞñ Èö íõÈóÔøöÑó ÈöÍóÐúÝö ÍóÑúÝö ÇáúÌóÑøö ãóÚó (Ãóäøó) ¡ Ãóíú ÈöÃóäøó áóåõãú ÃóÌúÑðÇ ÍóÓóäðÇ. æóÐößúÑõ ÇáúÅöíãóÇäö æóÇáúÚóãóáö ÇáÕøóÇáöÍö áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì Ãóäøó ÇÓúÊöÍúÞóÇÞó Ðóáößó ÇáúÃóÌúÑö ÈöÍõÕõæáö Ðóáößó áöÃóãúÑóíúäö. æóáóÇ íóÊóÚóÑøóÖõ ÇáúÞõÑúÂäõ Ýöí ÇáúÛóÇáöÈö áöÍóÇáóÉö ÍõÕõæáö ÇáúÅöíãóÇäö ãóÚó ÔóíúÁò ãöäó ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáÕøóÇáöÍóÉö ßóËöíÑò Ãóæú Þóáöíáò¡ æóáöÍõßúãöåö ÃóÏöáøóÉñ ßóËöíÑóÉñ.
æóÇáúãõßúËõ: ÇáöÇÓúÊöÞúÑóÇÑõ Ýöí ÇáúãóßóÇäö¡ ÔóÈøóåó ãóÇ áóåõãú ãöäó ÇááøóÐøóÇÊö æóÇáúãõáóÇÆöãóÇÊö ÈöÇáÙøóÑúÝö ÇáøóÐöí íóÓúÊóÞöÑøõ Ýöíåö ÍóÇáõåõ áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøó ÇáúÃóÌúÑó ÇáúÍóÓóäó ßóÇáúãõÍöíØö Èöåöãú áóÇ íõÝóÇÑöÞõåõãú ØóÑúÝóÉó Úóíúäò¡ ÝóáóíúÓó Þóæúáõåõ: ÃóÈóÏÇð ÈöÊóÃúßöíÏò áöãóÚúäóì ãÇßöËöíäó Èóáú ÃõÝöíÏó ÈöãóÌúãõæÚöåóÇ ÇáúÅöÍóÇØóÉõ æóÇáÏøóæóÇãõ.
[4¡ 5]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÇáúÂíóÇÊ 4 Çáì 5]
æóíõäúÐöÑó ÇáøóÐöíäó ÞÇáõæÇ ÇÊøóÎóÐó Çááøóåõ æóáóÏÇð (4) ãóÇ áóåõãú Èöåö ãöäú Úöáúãò æóáÇ áöÂÈÇÆöåöãú ßóÈõÑóÊú ßóáöãóÉð ÊóÎúÑõÌõ ãöäú ÃóÝúæÇåöåöãú Åöäú íóÞõæáõæäó ÅöáÇøó ßóÐöÈÇð (5)
æóíõäúÐöÑó ÇáøóÐöíäó ÞÇáõæÇ ÇÊøóÎóÐó Çááøóåõ æóáóÏÇð (4) ãóÇ áóåõãú Èöåö ãöäú Úöáúãò æóáÇ áöÂÈÇÆöåöãú.
ÊóÚúáöíáñ ÂÎóÑõ áöÅöäúÒóÇáö ÇáúßöÊóÇÈö Úóáóì ÚóÈúÏöåö¡ ÌõÚöáó ÊóÇáöíðÇ áöÞóæúáöåö: áöíõäúÐöÑó ÈóÃúÓÇð ÔóÏöíÏÇð ãöäú áóÏõäúåõ [ÇáúßóåúÝ: 2] ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó åõäóÇ ÅöäúÐóÇÑñ ãóÎúÕõæÕñ ãõÞóÇÈöáñ áöãóÇ ÈóÔøóÑó Èöåö ÇáúãõÄúãöäöíäó.
æóåóÐóÇ ÅöäúÐóÇÑñ ÈöÌóÒóÇÁò ÎóÇáöÏöíäó Ýöíåö æóåõæó ÚóÐóÇÈõ ÇáúÂÎöÑóÉö¡ ÝóÅöäú ÌóÑóíúÊó Úóáóì ÊóÎúÕöíÕö ÇáúÈóÃúÓö Ýöí Þóæúáöåö: ÈóÃúÓÇð ÔóÏöíÏÇð [ÇáúßóåúÝ: 2] ÈöÚóÐóÇÈö ÇáÏøõäúíóÇ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ßóÇäó åóÐóÇ ÇáúÅöäúÐóÇÑõ ãõÛóÇíöÑðÇ áöãóÇ
ÞóÈúáóåõ æóÅöäú ÌóÑóíúÊó Úóáóì Ôõãõæáö ÇáúÈóÃúÓö áöáúÚóÐóÇÈóíúäö ßóÇäóÊú ÅöÚóÇÏóÉõ ÝöÚúáö íõäúÐöÑó ÊóÃúßöíÏðÇ¡ ÝóßóÇäó ÚóØúÝõåõ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøó áöãóÝúÚõæáöåö ÕöÝóÉð ÒóÇÆöÏóÉð Úóáóì ãóÚúäóì ãóÝúÚõæáö ÝöÚúáö(15/250)
íõäúÐöÑó ÇáÓøóÇÈöÞö íõÚúÑóÝõ ÈöåóÇ ÇáúÝóÑöíÞõ ÇáúãõäúÐóÑõæäõ ÈößöáóÇ ÇáÅäÐÇÑíä¡ æóåõæó íæãìÁ Åöáóì ÇáúãõäúÐóÑöíäó ÇáúãóÍúÐõæÝö Ýöí Þóæúáöåö: áöíõäúÐöÑó ÈóÃúÓÇð ÔóÏöíÏÇð [ÇáúßóåúÝ: 2] æóíõÛúäöí Úóäú ÐößúÑöåö. æóåóÐöåö ÇáúÚöáøóÉõ ÃóËóÇÑóÊúåóÇ ãõäóÇÓóÈóÉõ ÐößúÑö ÇáÊøóÈúÔöíÑö ÞóÈúáóåóÇ¡ æóÞóÏú ÍõÐöÝó åóäóÇ ÇáúãõäúÐóÑõ Èöåö ÇÚúÊöãóÇÏðÇ Úóáóì ãõÞóÇÈöáöåö ÇáúãõÈóÔøóÑö Èöåö.
æóÇáúãõÑóÇÏõ Èö ÇáøóÐöíäó ÞÇáõæÇ ÇÊøóÎóÐó Çááøóåõ æóáóÏÇð åõäóÇ ÇáúãõÔúÑßíä ÇáøóÐöíäó ÒóÚóãõæÇ Ãóäøó ÇáúãóáóÇÆößóÉó ÈóäóÇÊõ Çááøóåö¡ æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö ÇáäøóÕóÇÑóì ÇáøóÐöíäó ÞóÇáõæÇ ÈöÃóäøó ÚöíÓóì ÇÈúäõ Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ áöÃóäøó ÇáúÞõÑúÂäó Çáúãóßøöíøó ãóÇ ÊóÚóÑøóÖó áöáÑøóÏøö Úóáóì Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö ãóÚó ÊóÃóåøõáöåöãú áöáÏøõÎõæáö Ýöí ÇáúÚõãõæãö áöÇÊøöÍóÇÏö ÇáÓøóÈóÈö.
æóÇáÊøóÚúÈöíÑõ Úóäúåõãú ÈöÇáúãóæúÕõæáö æóÕöáóÊöåö áöÃóäøóåõãú ÞóÏú ÚõÑöÝõæÇ ÈöåóÐöåö ÇáúãóÞóÇáóÉö Èóíúäó ÃóÞúæóÇãöåöãú æóÈóíúäó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÊóÔúäöíÚðÇ Úóáóíúåöãú ÈöåóÐöåö ÇáúãóÞóÇáóÉö¡ æóÅöíãóÇÁð Åöáóì Ãóäøóåõãõ ÇÓúÊóÍóÞøõæÇ ãóÇ ÃõäúÐöÑõæÇ Èöåö áöÃóÌúáöåóÇ æóáöÛóíúÑöåóÇ¡ ÝóãóÖúãõæäõ ÇáÕøöáóÉö ãöäú ãõæÌöÈóÇÊö ãóÇ ÃõäúÐöÑõæÇ Èöåö áöÃóäøó ÇáúÚöáóáó ÊóÊóÚóÏøóÏõ.
æóÇáúæóáóÏõ: ÇÓúãñ áöãóäú íõæáóÏõ ãöäú ÐóßóÑò Ãóæú ÃõäúËóì¡ íóÓúÊóæöí Ýöíåö ÇáúæóÇÍöÏõ æóÇáúÌóãúÚõ. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö: ÞÇáõæÇ ÇÊøóÎóÐó Çááøóåõ æóáóÏÇð ÓõÈúÍÇäóåõ Ýöí ÓõæÑóÉö íõæäõÓó [68] .
æóÌõãúáóÉõ ãóÇ áóåõãú Èöåö ãöäú Úöáúãò ÍóÇáñ ãöäó ÇáøóÐöíäó ÞÇáõæÇ. æóÇáÖøóãöíÑõ ÇáúãóÌúÑõæÑõ ÈöÇáúÈóÇÁö ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúÞóæúáö ÇáúãóÝúåõæãö ãöäú ÞÇáõæÇ.
æó (ãöäú) áöÊóæúßöíÏö ÇáäøóÝúíö. æóÝóÇÆöÏóÉõ ÐößúÑö åóÐöåö ÇáúÍóÇáö ÃóäøóåóÇ ÃóÔúäóÚõ Ýöí ßõÝúÑöåöãú æóåöíó Ãóäú íóÞõæáõæÇ ßóÐöÈðÇ áóíúÓóÊú áóåõãú Ýöíåö ÔõÈúåóÉñ¡ ÝóÃóØúáóÞó ÇáúÚöáúãó Úóáóì ÓóÈóÈö ÇáúÚöáúãö ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóãóäú íóÏúÚõ ãóÚó Çááøóåö ÅöáåÇð ÂÎóÑó áóÇ ÈõÑúåÇäó áóåõ Èöåö ÝóÅöäøóãÇ ÍöÓÇÈõåõ ÚöäúÏó ÑóÈøöåö [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 117] .
æóÖóãöíÑõ Èöåö ÚóÇÆöÏñ Úóáóì ãóÕúÏóÑò ãóÃúÎõæÐò ãöäú ÝöÚúáö ÞÇáõæÇ¡ Ãóíú ãóÇ áóåõãú ÈöÐóáößó ÇáúÞóæúáö ãóäú Úöáúãò.
æóÚóØúÝõ æóáÇ áöÂÈÇÆöåöãú áöÞóØúÚö ÍõÌøóÊöåöãú áöÃóäøóåõãú ßóÇäõæÇ íóÞõæáõæäó ÅöäøóÇ æóÌóÏúäÇ ÂÈÇÁóäÇ Úóáì ÃõãøóÉò æóÅöäøóÇ Úóáì ÂËÇÑöåöãú ãõÞúÊóÏõæäó [ÇáÒÎÑÝ: 23] ¡ ÝóÅöÐóÇ áóãú íóßõäú áöÂÈóÇÆöåöãú ÍõÌøóÉñ Úóáóì ãóÇ íóÞõæáõæäó ÝóáóíúÓõæÇ ÌóÏöíÑöíäó ÈöÃóäú íõÞóáøöÏõæåõãú.(15/251)
ßóÈõÑóÊú ßóáöãóÉð ÊóÎúÑõÌõ ãöäú ÃóÝúæÇåöåöãú Åöäú íóÞõæáõæäó ÅöáøóÇ ßóÐöÈÇð ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈöÇáÊøóÔóÇÄõãö ÈöÐóáößó ÇáúÞóæúáö ÇáÔøóäöíÚö.
æóæóÌúåõ ÝóÕúáö ÇáúÌõãúáóÉö ÃóäøóåóÇ ãõÎóÇáöÝóÉñ áöáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ ÈöÇáúÅöäúÔóÇÆöíøóÉö ÇáúãõÎóÇáóÝóÉö áöáúÎóÈóÑöíøóÉö.
æóÝöÚúáõ ßóÈõÑóÊú- ÈöÖóãøö ÇáúÈóÇÁö-. ÃóÕúáõåõ: ÇáúÅöÎúÈóÇÑõ Úóäö ÇáÔøóíúÁö ÈöÖóÎóÇãóÉö ÌöÓúãöåö¡ æóíõÓúÊóÚúãóáõ ãóÌóÇÒðÇ Ýöí ÇáÔøöÏøóÉö æóÇáúÞõæøóÉö Ýöí æóÕúÝò ãöäó ÇáÕøöÝóÇÊö ÇáúãóÍúãõæÏóÉö æóÇáúãóÐúãõæãóÉö Úóáóì æóÌúåö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö¡ æóåõæó åõäóÇ ãõÓúÊóÚúãá Ýöí ÇáÊÚÌíÈ ãöäú ßöÈóÑö åóÐöåö ÇáúßóáöãóÉö Ýöí ÇáÔøóäóÇÚóÉö ÈöÞóÑöíäóÉö ÇáúãóÞóÇãö.
æóÏóáøó Úáì ÞÕÏ ÇáÊÚÌíÈ ãöäúåóÇ ÇäúÊöÕóÇÈõ ßóáöãóÉð Úóáóì ÇáÊøóãúíöíÒö ÅöÐú áóÇ íóÍúÊóãöáõ ÇáÊøóãúíöíÒõ åõäóÇ ãóÚúäðì ÛóíúÑó Ãóäøóåõ ÊóãúíöíÒ äöÓúÈóÉ ÇáÊÚÌíÈ¡ æóãöäú ÃóÌúáö åóÐóÇ ãóËøóáõæÇ ÈöåóÐöåö ÇáúÂíóÉö áöæõÑõæÏö ÝóÚõáó ÇáúÃóÕúáöíøö æóÇáúãõÍóæøóáö áöãóÚúäóì ÇáúãóÏúÍö æóÇáÐøóãøö Ýöí ãóÚúäóì äöÚúãó æóÈöÆúÓó ÈöÍóÓóÈö ÇáúãóÞóÇãö.
æóÇáÖøóãöíÑõ Ýöí Þóæúáöåö: ßóÈõÑóÊú íóÑúÌöÚõ Åöáóì ÇáúßóáöãóÉö ÇáøóÊöí Ïóáøó ÚóáóíúåóÇ ÇáÊøóãúíöíÒõ.
æóÃõØúáöÞóÊö ÇáúßóáöãóÉõ Úóáóì ÇáúßóáóÇãö æóåõæó ÅöØúáóÇÞñ ÔóÇÆöÚñ¡ æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÅöäøóåÇ ßóáöãóÉñ åõæó ÞÇÆöáõåÇ [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 100] ¡
æóÞóæá ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã: «ÃóÕúÏóÞõ ßóáöãóÉò ÞóÇáóåóÇ ÔóÇÚöÑñ ßóáöãóÉõ áóÈöíóÏò:
ÃóáóÇ ßõáøõ ÔóíúÁò ãóÇ ÎóáóÇ Çááøóåó ÈóÇØöáõ»
æóÌõãúáóÉõ ÊóÎúÑõÌõ ãöäú ÃóÝúæÇåöåöãú ÕöÝóÉñ áö ßóáöãóÉð ãóÞúÕõæÏñ ÈöåóÇ ãöäú ÌóÑúÃóÊöåöãú Úóáóì ÇáäøõØúÞö ÈöåóÇ æóæóÞóÇÍóÊöåöãú Ýöí ÞóæúáöåóÇ.
æóÇáÊøóÚúÈöíÑõ ÈöÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÖóÇÑöÚö áöÇÓúÊöÍúÖóÇÑö ÕõæÑóÉö ÎõÑõæÌöåóÇ ãä ÃóÝúæóÇååã ÊÎííáÇ áöÝóÙóÇÚóÊöåóÇ.
æóÝöíåö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøó ãöËúáó Ðóáößó ÇáúßóáóÇãö áóíúÓó áóåõ ãóÕúÏóÑñ ÛóíúÑõ ÇáúÃóÝúæóÇåö¡ áöÃóäøóåõ áöÇÓúÊöÍóÇáóÊöåö ÊóÊóáóÞøóÇåõ æóÊóäúØöÞõ Èöåö ÃóÝúæóÇåõåõãú æóÊóÓúãóÚõåõ ÃÓãÇÚåã æóáóÇ ÊÊÚÞáå ÚõÞõæáõåõãú áöÃóäøó ÇáúãõÍóÇáó áóÇ íóÚúÊóÞöÏõåõ ÇáúÚóÞúáõ æóáóßöäøóåõ íóÊóáóÞøóÇåõ ÇáúãõÞóáøöÏõ Ïõæäó ÊóÃóãøõáò.(15/252)
ÝóáóÚóáøóßó ÈóÇÎöÚñ äóÝúÓóßó Úóáóì ÂËóÇÑöåöãú Åöäú áóãú íõÄúãöäõæÇ ÈöåóÐóÇ ÇáúÍóÏöíËö ÃóÓóÝðÇ (6)
æóÇáúÃóÝúæóÇåõ: ÌãÚ Ýóã æóåõæó ÈöæóÒúäö ÃóÝúÚóÇáò¡ áöÃóäøó ÃóÕúáó Ýóãò Ýóæóåñ ÈöÝóÊúÍóÊóíúäö ÈöæóÒúäö Ìóãóáò¡ Ãóæú Ýöíåò ÈöæóÒúäö ÑöíÍò¡ ÝóÍõÐöÝóÊö ÇáúåóÇÁõ ãöäú ÂÎöÑöåö áöËöÞóáöåóÇ ãóÚó ÞáøóÉ ÍõÑõæÝ ÇáúßóáöãóÉö ÈöÍóíúËõ áóÇ íóÌöÏõ ÇáäøóÇØöÞõ ÍóÑúÝðÇ íóÚúÊóãöÏõ Úóáóíúåö áöÓóÇäõåõ¡ æóáöÃóäøó ãóÇ ÞóÈúáóåóÇ ÍóÑúÝñ ËóÞöíáñ æóåõæó ÇáúæóÇæõ ÇáúãõÊóÍóÑøößóÉõ ÝóáóãøóÇ ÈóÞöíóÊö ÇáúßóáöãóÉõ ãóÎúÊõæãóÉð ÈöæóÇæò ãõÊóÍóÑøößóÉò ÃõÈúÏöáóÊú ÃóáúÝðÇ áöÊóÍóÑøõßöåóÇ æóÇäúÝöÊóÇÍö ãóÇ ÞóÈúáóåóÇ ÝóÕóÇÑó «ÝðÇ» æóáóÇ íóßõæäõ ÇÓúãñ Úóáóì ÍóÑúÝóíúäö ÃóÍóÏõåõãóÇ Êóäúæöíäñ¡ ÝóÃõÈúÏöáóÊö ÇáúÃóáöÝõ ÇáúãõäóæøóäóÉõ ÈöÍóÑúÝò ÕóÍöíÍò æóåõæó Çáúãöíãõ áöÃóäøóåóÇ ÊõÔóÇÈöåõ ÇáúæóÇæó ÇáøóÊöí åöíó ÇáúÃóÕúáõ Ýöí ÇáúßóáöãóÉö áöÃóäøóåõãóÇ ÔóÝóåöíøóÊóÇäö ÝóÕóÇÑó «Ýóãñ» ¡ æóáóãøóÇ ÌóãóÚõæåõ ÑóÏøõæåõ Åöáóì ÃóÕúáöåö.
æóÌõãúáóÉõ Åöäú íóÞõæáõæäó ÅöáøóÇ ßóÐöÈÇð ãõÄóßøöÏóÉñ áöãóÖúãõæäö ÌõãúáóÉö ÊóÎúÑõÌõ ãöäú ÃóÝúæÇåöåöãú áöÃóäøó ÇáÔøóíúÁó ÇáøóÐöí ÊóäúØöÞõ Èöåö ÇáúÃóáúÓõäõ æóáóÇ ÊóÍóÞøõÞó áóåõ Ýöí ÇáúÎóÇÑöÌö æóäóÝúÓö ÇáúÃóãúÑö åõæó ÇáúßóÐöÈõ¡ Ãóíú ÊóÎúÑõÌõ ãöäú ÃóÝúæóÇåöåöãú ÎõÑõæÌó ÇáúßóÐöÈö¡ ÝóãóÇ Þóæúáõåõãú Ðóáößó ÅöáøóÇ ßóÐöÈñ¡ Ãóíú áóíúÓóÊú áóåõ ÕöÝóÉñ ÅöáøóÇ ÕöÝóÉõ
ÇáúßóÐöÈö.
åóÐóÇ ÅöÐóÇ ÌõÚöáó ÇáúÞóæúáõ ÇáúãóÃúÎõæÐõ ãöäú íóÞõæáõæäó ÎõÕõæÕó Þóæúáöåöãõ: ÇÊøóÎóÐó Çááøóåõ æóáóÏÇð [ÇáúßóåúÝ: 4] . æóáóßó Ãóäú ÊóÍúãöáó íóÞõæáõæäó Úóáóì ÇáúÚõãõæãö Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáäøóÝúíö¡ Ãóíú áóÇ íóÕúÏõÑõ ãöäúåõãú Þóæúáñ ÅöáøóÇ ÇáúßóÐöÈõ¡ Ýóíóßõæäõ ÞóÕúÑðÇ ÅöÖóÇÝöíøðÇ¡ Ãóíú ãóÇ íóÞõæáõæäóåõ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö æóÇáúÅöÓúáóÇãö¡ Ãóæú ãóÇ íóÞõæáõæäóåõ ãöäú ãõÚúÊóÞóÏóÇÊöåöãõ ÇáúãõÎóÇáöÝö áöãóÇ ÌóÇÁó Èöåö ÇáúÅöÓúáóÇãõ ÝóÊóßõæäõ ÌõãúáóÉõ Åöäú íóÞõæáõæäó ÊÐííáÇ.
[6]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 6]
ÝóáóÚóáøóßó ÈÇÎöÚñ äóÝúÓóßó Úóáì ÂËÇÑöåöãú Åöäú áóãú íõÄúãöäõæÇ ÈöåÐóÇ ÇáúÍóÏöíËö ÃóÓóÝÇð (6)
ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóíõäúÐöÑó ÇáøóÐöíäó ÞÇáõæÇ ÇÊøóÎóÐó Çááøóåõ æóáóÏÇð [ÇáúßóåúÝ: 4] ÈöÇÚúÊöÈóÇÑöåöãú ãõßóÐøöÈöíäó ßóÇÝöÑíä ÈöÞóÑöíäóÉ ãõÞóÇÈáóÉ ÇáúãõÄãäöíäó Èåã Ýöí Þóæúáå: æóíõÈóÔøöÑó ÇáúãõÄúãöäöíäó [ÇáúßóåúÝ: 2] Ëãøó Þóæúáå: æóíõäúÐöÑó ÇáøóÐöíäó ÞÇáõæÇ ÇÊøóÎóÐó Çááøóåõ æóáóÏÇð [ÇáúßóåúÝ: 4] .(15/253)
æó (áóÚóáøó) ÍóÞöíÞóÊõåóÇ ÅöäúÔóÇÁõ ÇáÑøóÌóÇÁö æóÇáÊøóæóÞøõÚö¡ æóÊõÓúÊóÚúãóáõ Ýöí ÇáúÅöäúßóÇÑö æóÇáÊøóÍúÐöíÑö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúãóÌóÇÒö ÇáúãõÑúÓá áöÃóäøóåõãóÇ áóÇ ÒãóÇä áöÊóæóÞøõÚö ÇáúÃóãúÑö ÇáúãóßúÑõæåö.
æóåöíó åõäóÇ ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ÊóÍúÐöíÑö ÇáÑøóÓõæáö- Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ- ãöäó ÇáöÇÛúÊöãóÇãö æóÇáúÍõÒúäö Úóáóì ÚóÏóãö ÅöíãóÇäö ãóäú áóãú íõÄúãöäõæÇ ãöäú Þóæúãöåö. æóÐóáößó Ýöí ãóÚúäóì ÇáÊøóÓúáöíóÉö áöÞöáøóÉö ÇáöÇßúÊöÑóÇËö Èöåöãú.
æóÇáúÈóÇÎöÚõ: ÞóÇÊöáñ äóÝúÓóåó¡ ßóÐóÇ ÝóÓøóÑóåõ ÇÈúäõ ÚóÈøóÇÓò æóãõÌóÇåöÏñ æóÇáÓøõÏøöíøõ æóÇÈúäõ ÌõÈóíúÑò. æóÝóÓøóÑóåõ ÇáúÈõÎóÇÑöíøõ Èöãõåúáößò. æóÊóÝúÓöíÑõåõ íóÑúÌöÚõ Åöáóì ÃóÈöí ÚõÈóíúÏóÉó.
æóÝöí ÇÔúÊöÞóÇÞöåö ÎöáóÇÝñ¡ ÝóÞíá ãõÔúÊóÞø ãä ÇáúÈöÎóÇÚö ÈöÇáúÈóÇÁö ÇáúãõæóÍøóÏóÉö (ÈöæóÒúäö ßöÊóÇÈò) æóåõæó ÚöÑúÞñ ãõÓúÊóÈúØóäñ Ýöí ÇáúÞóÝóÇ ÝóÅöÐóÇ ÈóáóÛó ÇáÐøóÇÈöÍõ ÇáúÈöÎóÇÚó ÝóÐóáößó ÃóÚúãóÞõ ÇáÐøóÈúÍö¡ ÞóÇáóåõ ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóÚóáøóßó ÈÇÎöÚñ äóÝúÓóßó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÔøõÚóÑóÇÁö [3] æóÇäúÝóÑóÏó ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøõ ÈöÐößúÑö åóÐóÇ ÇáöÇÔúÊöÞóÇÞö Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝ» æ «ÇáúÝóÇÆöÞ» æ «ÇáÃÓÇÓ» . ÞóÇáó ÇÈúäõ ÇáúÃóËöíÑö Ýöí «ÇáäøöåóÇíóÉö» : «ÈóÍóËúÊõ Ýöí ßõÊõÈö ÇááøõÛóÉö æóÇáØøöÈøö Ýóáóãú ÃóÌöÏö ÇáúÈöÎóÇÚó ÈöÇáúãõæóÍøóÏóÉö» íóÚúäöí Ãóäøó ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøó ÇäúÝóÑóÏó ÈöåóÐóÇ ÇáöÇÔúÊöÞóÇÞö æóÈöÅöËúÈóÇÊö ÇáúÈöÎóÇÚö ÇÓúãðÇ áöåóÐóÇ ÇáúÚöÑúÞö. ÞõáúÊõ: ßóÝóì ÈöÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøö ÍõÌøóÉð ÝöíãóÇ ÃóËúÈóÊóåõ. æóÞóÏú ÊóÈöÚóåõ Úóáóíúåö ÇáúãõØóÑøöÒöíøõ Ýöí «ÇáúãõÛúÑöÈö» æóÕóÇÍöÈõ «ÇáúÞóÇãõæÓö» . ÝóÇáúÈóÎúÚõ: ÃóÕúáõåõ Ãóäú íóÈúáõÛó ÇáÐøóÇÈöÍõ ÈöÇáÐøóÈúÍö Åöáóì ÇáúÞóÝóÇ Ëõãøó ÃõØúáöÞó Úóáóì ÇáúÞóÊúáö ÇáúãóÔõæÈö ÈöÛóíúÙò.
æóÇáúÂËóÇÑõ: ÌóãúÚõ ÃóËóÑò æóåõæó ãóÇ íõÄúËöÑõåõ¡ Ãóíú íõÈúÞöíåö ÇáúãóÇÔöí Ãóæö ÇáÑøóÇßöÈõ Ýöí ÇáÑøóãúáö Ãóæö ÇáÃóÑúÖ ãä ãæÇØìÁ ÃóÞúÏóÇãöåö æóÃóÎúÝóÇÝö ÑóÇÍöáóÊöåö. æóÇáúÃóËóÑõ ÃóíúÖðÇ ãóÇ íõÈúÞöíåö Ãóåúáõ ÇáÏøóÇÑö ÅöÐóÇ ÊóÑóÍøóáõæÇ ÚóäúåóÇ ãöäú
ÊóÇÝöåö ÂáóÇÊöåöãõ ÇáøóÊöí ßóÇäõæÇ íÚÇáÌæä ÈåóÇ ÔÄæäåã ßóÇáúÃóæúÊóÇÏö æóÇáÑøóãóÇÏö.
æóÍóÑúÝõ (Úóáóì) áöáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö ÇáúãóÌóÇÒöíøö ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÚúäóì: áóÚóáøóßó ãõåúáößñ äóÝúÓóßó áöÃóÌúáö ÅöÚúÑóÇÖöåöãú Úóäúßó ßóãóÇ íõÚúÑöÖõ ÇáÓøóÇÆöÑõ Úóäö ÇáúãóßóÇäö ÇáøóÐöí ßóÇäó Ýöíåö¡ ÝóÊóßõæäõ (Úóáóì) áöáÊøóÚúáöíáö.(15/254)
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÚúäóì ÊóãúËöíáó ÍóÇá ÇáÑøóÓõæá Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã Ýöí ÔöÏøóÉö ÍöÑúÕöåö Úóáóì ÇÊøöÈóÇÚö Þóæúãöåö áóåõ æóÝöí Ûóãøöåö ãöäú ÅöÚúÑóÇÖöåöãú. æóÊóãúËöíáó ÍóÇáöåöãú Ýöí ÇáäøõÝõæÑö æóÇáúÅöÚúÑóÇÖö ÈöÍóÇáö ãóäú ÝóÇÑóÞóåõ Ãóåúáõåõ æóÃóÍöÈøóÊõåõ Ýóåõæó íóÑóì ÂËóÇÑó ÏöíóÇÑöåöãú æóíóÍúÒóäõ áöÝöÑóÇÞöåöãú. æóíóßõæäõ ÍÑÝ (Úáì) ÙÑÝÇ ãõÓúÊóÞöÑøðÇ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖóãöíÑö ÇáúÎöØóÇÈö¡ æóãóÚúäóì (Úóáóì) ÇáöÇÓúÊöÚúáóÇÁõ ÇáúãóÌóÇÒöíøõ æóåõæó ÔöÏøóÉõ ÇáöÇÊøöÕóÇáö ÈöÇáúãóßóÇäö.
æóßóÃóäøó åóÐóÇ ÇáúßóáóÇã ÓíÞ Åöáóì ÇáÑøóÓõæá Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã Ýöí ÂÎöÑö ÃóæúÞóÇÊö ÑóÌóÇÆöåö Ýöí ÅöíãóÇäöåöãú ÅöíãóÇÁð Åöáóì Ãóäøóåõãú ÛóíúÑõ ÕóÇÆöÑöíäó Åöáóì ÇáúÅöíãóÇä¡ æÊåíÆÉ äóÝÓå Ãóäú ÊóÊóÍóãøóáó ãóÇ ÓóíóáúÞóÇåõ ãöäú ÚöäóÇÏöåöãú ÑóÃúÝóÉð ãä ÑÈå Èöåö¡ æóáöÐóáößó ÞóÇáó: Åöäú áóãú íõÄúãöäõæÇ ÈöåÐóÇ ÇáúÍóÏöíËö ÈöÕöíÛóÉö ÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÖóÇÑöÚö ÇáúãõÞúÊóÖöíóÉö ÇáúÍõÕõæáó Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö¡ Ãóíú Åöäö ÇÓúÊóãóÑøó ÚóÏóãõ ÅöíãóÇäöåöãú.
æóÇÓúãõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö æóÈóíóÇäõåõ ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáúÞõÑúÂäõ¡ áöÃóäøóåõ áöÍõÖõæÑöåö Ýöí ÇáúÃóÐúåóÇäö ßóÃóäøóåõ ÍóÇÖöÑñ Ýöí ãóÞóÇãö äõÒõæáö ÇáúÂíóÉö ÝóÃõÔöíÑó Åöáóíúåö ÈöÐóáößó ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑö. æóÈóíøóäó ÈöÃóäøóåõ ÇáúÍóÏöíËõ.
æóÇáúÍóÏöíËõ: ÇáúÎóÈóÑõ. æóÅöØúáóÇÞõ ÇÓúãö ÇáúÍóÏöíËö Úóáóì ÇáúÞõÑúÂäö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøóåõ ÅöÎúÈóÇÑñ ãöäó Çááøóåö áöÑóÓõæáöåö¡ ÅöÐö ÇáúÍóÏöíËõ åõæó ÇáúßóáóÇãõ ÇáØøóæöíáõ ÇáúãõÊóÖóãøöäõ ÃóÎúÈóÇÑðÇ æóÞöÕóÕðÇ. Óõãøöí ÇáúÍóÏöíËõ ÍóÏöíËðÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇÔúÊöãóÇáöåö Úóáóì ÇáúÃóãúÑö ÇáúÍóÏöíËö¡ Ãóíö ÇáøóÐöí ÍóÏóËó æóÌóÏøó¡ Ãóíö ÇáúÃóÎúÈóÇÑö ÇáúãõÓúÊóÌóÏøóÉö ÇáøóÊöí áóÇ íóÚúáóãõåóÇ ÇáúãõÎóÇØóÈõ¡ ÝóÇáúÍóÏöíËõ ÝóÚöíáñ ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáò. æóÇäúÙõÑú ãóÇ íóÃúÊöí ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Çááøóåõ äóÒøóáó ÃóÍúÓóäó ÇáúÍóÏöíËö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÒøõãóÑö [23] .
æÃóÓóÝÇð ãóÝúÚõæáñ áóåõ ãöäú ÈÇÎöÚñ äóÝúÓóßó Ãóíú ÞóÇÊöáõåóÇ áöÃóÌúáö ÔóÏøóÉö ÇáúÍõÒúäö¡ æóÇáÔøóÑúØõ ãõÚúÊóÑöÖñ Èóíúäó ÇáúãóÝúÚõæáóíúäö¡ æóáóÇ ÌóæóÇÈó áóåõ áöáöÇÓúÊöÛúäóÇÁö Úóäö ÇáúÌóæóÇÈö ÈöãóÇ ÞÈá ÇáÔøóÑúØ.(15/255)
ÅöäøóÇ ÌóÚóáúäóÇ ãóÇ Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö ÒöíäóÉð áóåóÇ áöäóÈúáõæóåõãú Ãóíøõåõãú ÃóÍúÓóäõ ÚóãóáðÇ (7) æóÅöäøóÇ áóÌóÇÚöáõæäó ãóÇ ÚóáóíúåóÇ ÕóÚöíÏðÇ ÌõÑõÒðÇ (8)
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÇáúÂíóÇÊ 7 Åöáóì 8]
ÅöäøóÇ ÌóÚóáúäÇ ãóÇ Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö ÒöíäóÉð áóåÇ áöäóÈúáõæóåõãú Ãóíøõåõãú ÃóÍúÓóäõ ÚóãóáÇð (7) æóÅöäøóÇ áóÌÇÚöáõæäó ãóÇ ÚóáóíúåÇ ÕóÚöíÏÇð ÌõÑõÒÇð (8)
ãõäóÇÓóÈóÉõ ãóæúÞöÚö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö åõäóÇ ÎõÝúíóÉ ÌÏÇ ÃóÚúæóÒó ÇáúãõÝóÓøÑíä ÈóíóÇäåóÇ¡ Ýóãäåãú ÓóÇßöÊñ ÚóäúåóÇ¡ æóãöäúåõãú ãõÍóÇæöáñ ÈóíóÇäóåóÇ ÈöãóÇ áóÇ íóÒöíÏõ Úóáóì ÇáÓøõßõæÊö.
æóÇáøóÐöí íóÈúÏõæ: ÃóäøóåóÇ ÊóÓúáöíóÉ ááäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã Úóáóì ÅöÚúÑóÇÖö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöÃóäøó Çááøóåó Ããåáåã æóÃóÚúØóÇåõãú
ÒöíäóÉ ÇáÏøõäúíóÇ áóÚóáøóåõãú íóÔúßõÑõæäóåõ¡ æóÃóäøóåõãú ÈóØóÑõæÇ ÇáäøöÚúãóÉó¡ ÝóÅöäøó Çááå íÓáÈ Úóäúåõã ÇáäøöÚúãóÉó ÝóÊóÕöíÑõ ÈöáóÇÏõåõãú ÞóÇÍöáóÉð. æóåóÐóÇ ÊóÚúÑöíÖ ÈöÃóäøóåõ ÓóíóÍõáøõ Èöåöãú ÞóÍúØõ ÇáÓøöäöíäó ÇáÓøóÈúÚö ÇáøóÊöí ÓóÃóáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö ÑóÈøóåõ Ãóäú íóÌúÚóáóåóÇ Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ßóÓöäöíäó íõæÓõÝó- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-.
æóáöåóÐóÇ ÇÊøöÕóÇáñ ÈöÞóæúáöåö: áöíõäúÐöÑó ÈóÃúÓÇð ÔóÏöíÏÇð ãöäú áóÏõäúåõ [ÇáúßóåúÝ: 2] .
æãæÞÚ (Åöä) Ýöí ÕóÏúÑõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ãóæÞöÚõ ÇáÊøóÚúáöíáö áöáÊøóÓúáöíóÉö ÇáøóÊöí ÊóÖóãøóäóåóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì:
ÝóáóÚóáøóßó ÈÇÎöÚñ äóÝúÓóßó Úóáì ÂËÇÑöåöãú [ÇáúßóåúÝ: 6] .
æóíóÍúÕõáõ ãöäú Ðóáößó ÊóÐúßöíÑõ ÈóÚúÖöåöãú ÞõÏúÑóÉó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóÎóÇÕøóÉð ãóÇ ßóÇäó ãöäúåóÇ ÅöíÌóÇÏðÇ áöáúÃóÔúíóÇÁö æóÃóÖúÏóÇÏöåóÇ ãöäú ÍóíóÇÉö ÇáúÃóÑúÖö æóãóæúÊöåóÇ ÇáúãõãóÇËöáö áöÍóíóÇÉö ÇáäøóÇÓö æóãóæúÊöåöãú¡ æóÇáúãõãóÇËöáö áöáúÍóíóÇÉö ÇáúãóÚúäóæöíøóÉö æóÇáúãóæúÊö ÇáúãóÚúäóæöíøö ãöäú ÅöíãóÇäò æóßõÝúÑò¡ æóäöÚúãóÉò æóäöÞúãóÉò¡ ßõáøõåóÇ ÚöÈóÑñ áöãóäú íóÚúÊóÈöÑõ ÈÇáÊÛíÑ æóíóÃúÎõÐ ÇáÃåÈÉ Åöáóì ÇáöÇäúÊöÞóÇáö ãóäú ÍóÇáò Åöáóì ÍóÇáò ÝóáóÇ íóËöÞõ ÈöÞõæøóÊöåö æóÈóØúÔöåö¡ áöíóÞöíÓó ÇáúÃóÔúíóÇÁó ÈöÃóÔúÈóÇåöåóÇ æóíóÚúÑöÖó äóÝúÓóåõ Úóáóì ãöÚúíóÇÑö ÇáúÝóÖóÇÆöáö æóÍõÓúäóì ÇáúÚóæóÇÞöÈö.
æóÃóæúËóÑó ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáõ ÈöÍóÇáö ÇáúÃóÑúÖö ÇáøóÊöí ÚóáóíúåóÇ ÇáäøóÇÓõ áöÃóäøóåóÇ ÃóÞúÑóÈõ Åöáóì ÍÓåã æÊÚÞáåã¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÃóÝóáÇ íóäúÙõÑõæäó Åöáóì ÇáúÅöÈöáö ßóíúÝó ÎõáöÞóÊú æóÅöáóì ÇáÓøóãÇÁö ßóíúÝó ÑõÝöÚóÊú æóÅöáóì ÇáúÌöÈÇáö ßóíúÝó äõÕöÈóÊú æóÅöáóì ÇáúÃóÑúÖö ßóíúÝó ÓõØöÍóÊú [ÇáÛÇÔíÉ: 17- 20] ¡ æóÞóÇáó: æóÝöí ÇáúÃóÑúÖö ÂíÇÊñ áöáúãõæÞöäöíäó [ÇáÐÇÑíÇÊ: 20] .(15/256)
æóÞóÏú ÌóÇÁó äóÙúãõ åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãö Úóáóì ÃõÓúáõæÈö ÇáúÅöÚúÌóÇÒö Ýöí ÌóãúÚö ãõÚóÇäò ßóËöíÑóÉò íóÕúáõÍõ ÇááøóÝúÙõ áóåóÇ ãä ãõÎúÊóáÝ ÇáúÃóÛúÑóÇÖ ÇáúãóÞúÕõæÏóÉö¡ ÝóÅöäøó ÇáúÅöÎúÈóÇÑó Úóäú ÎóáúÞö ãóÇ Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö ÒöíäóÉð íóÌúãóÚõ ÇáöÇãúÊöäóÇäó Úóáóì ÇáäøóÇÓö æóÇáÊøóÐúßöíÑó ÈöÈóÏöíÚö ÕõäúÚö Çááøóåö ÅöÐú æóÖóÚó åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãó Úóáóì ÃóÊúÞóäö ãöËóÇáò ãõáóÇÆöãò áöãóÇ ÊõÍöÈøõåõ ÇáäøõÝõæÓõ ãöäó ÇáÒøöíäóÉö æóÇáÒøõÎúÑõÝö. æóÇáöÇãúÊöäóÇäõ ÈöãöËúáö åóÐóÇ ßóËöíÑñ¡ ãöËúáõ Þóæúáöåö: æóáóßõãú ÝöíåÇ ÌóãÇáñ Íöíäó ÊõÑöíÍõæäó æóÍöíäó ÊóÓúÑóÍõæäó [ÇáäøóÍúá: 6] ¡ æóÞóÇáó: Òõíøöäó áöáäøóÇÓö ÍõÈøõ ÇáÔøóåóæÇÊö ãöäó ÇáäøöÓÇÁö æóÇáúÈóäöíäó æóÇáúÞóäÇØöíÑö ÇáúãõÞóäúØóÑóÉö ãöäó ÇáÐøóåóÈö æóÇáúÝöÖøóÉö æóÇáúÎóíúáö ÇáúãõÓóæøóãóÉö æóÇáúÃóäúÚÇãö æóÇáúÍóÑúËö [Âá ÚãÑóÇä: 14] .
æóáóÇ Êóßõæäõ ÇáúÃóÔúíóÇÁõ ÒöíäóÉð ÅöáøóÇ æóåöíó ãóÈúËõæËóÉñ ÝöíåóÇ ÇáúÍóíóÇÉõ ÇáøóÊöí ÈöåóÇ äóãóÇÄõåóÇ æóÇÒúÏöåóÇÑõåóÇ. æóåóÐöåö ÇáÒøöíäóÉõ ãõÓúÊóãöÑøóÉñ Úóáóì æóÌúåö ÇáúÃóÑúÖö ãõäúÐõ ÑóÂåóÇ ÇáúÅöäúÓóÇäõ¡ æóÇÓúÊöãúÑóÇÑõåóÇ ÈöÇÓúÊöãúÑóÇÑö ÃóäúæóÇÚöåóÇ æóÅöäú ßóÇäó ÇáÒøóæóÇáõ íóÚúÑöÖõ áöÃóÔúÎóÇÕöåóÇ ÝóÊóÎúáõÝõåóÇ ÃóÔúÎóÇÕñ ÃõÎúÑóì ãöäú äóæúÚöåóÇ. ÝóíóÊóÖóãøóäõ åóÐóÇ ÇãúÊöäóÇäðÇ ÈöÈóËøö ÇáúÍóíóÇÉö Ýöí ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö ÇáúÃóÑúÖöíøóÉö.
æóãöäú áóæóÇÒöãö åóÐöåö ÇáÒøöíäóÉö ÃóäøóåóÇ ÊõæÞöÙõ ÇáúÚõÞõæáó Åöáóì ÇáäøóÙóÑö Ýöí æõÌõæÏö ãõäúÔöÆöåóÇ æóÊóÓúÈõÑõ ÛóæúÑó ÇáäøõÝõæÓö Ýöí ãöÞúÏóÇÑö ÇáÔøõßúÑö áöÎóÇáöÞöåóÇ æóÌóÇÚöáöåóÇ áóåõãú¡ Ýóãöäú ãõæÝò ÈöÍóÞøö ÇáÔøõßúÑö¡ æóãõÞóÕøöÑò Ýöíåö æóÌóÇÍöÏò ßóÇÝöÑò ÈöäöÚúãóÉö åóÐóÇ ÇáúãõäúÚöãö äóÇÓöÈò ÅöíøóÇåóÇ Åöáóì ÛóíúÑö ãõæÌöÏöåóÇ. æóãöäú áóæóÇÒöãöåóÇ ÃóíúÖðÇ ÃóäøóåóÇ ÊõËöíÑõ ÇáÔøóåóæóÇÊö áöÇÞúÊöØóÇÝöåóÇ æóÊóäóÇæõáöåóÇ ÝóÊõÓúÊóËóÇÑõ ãöäú Ðóáößó ãõÎúÊóáöÝõ ÇáúßóíúÝöíøóÇÊö Ýöí ÊóäóÇæõáöåóÇ æóÊóÚóÇÑõÖõ ÇáÔøóåóæóÇÊö Ýöí ÇáöÇÓúÊöíËóÇÑö ÈöåóÇ ãöãøóÇ íõÝúÖöí Åöáóì ÊóÛóÇáõÈö ÇáäøóÇÓö ÈóÚúÖöåöãú ÈóÚúÖðÇ æóÇÚúÊöÏóÇÁö ÈóÚúÖöåöãú Úóáóì ÈóÚúÖò. æóÐóáößó ÇáøóÐöí ÃóæúÌóÏó ÍóÇÌóÊóåõãú Åöáóì ÇáÔøóÑóÇÆöÚö áöÊóÖúÈöØó áóåõãú ÃóÍúæóÇáó ãõÚóÇãóáóÇÊöåöãú¡ æóáöÐóáößó Úóáøóáó ÌóÚúáó ãóÇ Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö ÒöíäóÉð ÈöÞóæúáöåö: áöäóÈúáõæóåõãú Ãóíøõåõãú ÃóÍúÓóäõ ÚóãóáðÇ¡ Ãóíú ÃóÝúæóÊõ Ýöí ÍÓä ÇáúÚóãóá ãöäú Úóãóáö ÇáúÞóáúÈö ÇáÑøóÇÌöÚö Åöáóì ÇáúÅöíãóÇä æóÇáúßÝúÑ¡ æóÚáã ÇáúÌóÓóÏö ÇáúãõÊóÈóÏøöí Ýöí ÇáöÇãúÊöËóÇáö áöáúÍóÞøö æóÇáúÍóíúÏóÉö Úóäúåõ.
ÝóãóÌúãõæÚõ ÇáäøóÇÓö ãõÊóÝóÇæöÊõæäó Ýöí ÍõÓúäö ÇáúÚóãóáö. æóãöäú ÏóÑóÌóÇÊö ÇáÊøóÝóÇæõÊö Ýöí åóÐóÇ ÇáúÍõÓúäö ÊõÚúáóãõ ÈöØóÑöíÞö ÇáúÝóÍúæóì ÏóÑóÌóÉó ÇäúÚöÏóÇãö ÇáúÍõÓúäö ãöäú ÃóÕúáöåö æóåöíó ÍóÇáóÉõ ÇáúßõÝúÑö æóÓõæÁö ÇáúÚóãóáö¡ ßóãóÇ
ÌóÇÁó Ýöí ÍóÏöíËö «.. ãóËóáõ ÇáúãõäóÇÝöÞö ÇáøóÐöí íóÞúÑóÃõ ÇáúÞõÑúÂäó æóãóËóáõ ÇáúãõäóÇÝöÞö ÇáøóÐöí áóÇ íõÞúÑóÃõ ÇáúÞõÑúÂäó..»
.(15/257)
Ãóãú ÍóÓöÈúÊó Ãóäøó ÃóÕúÍóÇÈó ÇáúßóåúÝö æóÇáÑøóÞöíãö ßóÇäõæÇ ãöäú ÂíóÇÊöäóÇ ÚóÌóÈðÇ (9)
æóÇáúÈóáúæõ: ÇáöÇÎúÊöÈóÇÑõ æóÇáÊøóÌúÑöÈóÉõ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: åõäÇáößó ÊóÈúáõæÇ ßõáøõ äóÝúÓò ãóÇ ÃóÓúáóÝóÊú Ýöí ÓõæÑóÉö íõæäõÓó [30] . æóåõæó åõäóÇ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöÊóÚóáøõÞö Úöáúãö Çááøóåö ÇáÊøóäúÌöíÒöíøö ÈöÇáúãóÚúáõæãö ÚöäúÏó ÍõÕõæáöåö ÈöÞóÑöíäóÉö ÇáúÃóÏöáøóÉö ÇáúÚóÞúáöíøóÉö æóÇáÓøóãúÚöíøóÉö ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì ÅöÍóÇØóÉö Úöáúãö Çááøóåö Èößõáøö ÔóíúÁò ÞóÈúáó æõÞõæÚöåö Ýóåõæó ãõÓúÊóÛúäò Úóäö ÇáöÇÎúÊöÈóÇÑö æóÇáÊøóÌúÑöÈóÉö. æóÝóÇÆöÏóÉõ åóÐöåö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö ÇáöÇäúÊöÞóÇáõ ãöäúåóÇ Åöáóì ÇáúßöäóÇíóÉö Úóäú ÙõåõæÑö Ðóáößó áößõáøö ÇáäøóÇÓö ÍóÊøóì áóÇ íóáúÊóÈöÓó Úóáóíúåöãõ ÇáÕøóÇáöÍõ ÈöÖöÏøöåö. æóåõæó ßóÞóæúáö ÞóíúÓö Èúäö ÇáúÎóØöíãö:
æóÃóÞúÈóáúÊõ æóÇáúÎóØøöíøõ íóÎúØöÑõ ÈóíúäóäóÇ ... áöÃóÚúáóãó ãóäú ÌóÈóÇäõåóÇ ãöäú ÔõÌóÇÚöåóÇ
æóÞóæúáõåõ: æóÅöäøóÇ áóÌÇÚöáõæäó ãóÇ ÚóáóíúåÇ ÕóÚöíÏÇð ÌõÑõÒÇð Êóßúãöíáñ áöáúÚöÈúÑóÉö æóÊóÍúÞöíÞñ áöÝóäóÇÁö ÇáúÚóÇáã.
ÝóÞóæáå: áóÌÇÚöáõæäó ÇÓúãõ ÝóÇÚöáò ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáõ¡ Ãóíú ÓóäóÌúÚóáõ ãóÇ Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö ßõáøóåõ ãóÚúÏõæãðÇ ÝóáóÇ íóßõæäõ Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö ÅöáøóÇ ÊõÑóÇÈñ ÌóÇÝøñ ÃóÌúÑóÏõ áóÇ íóÕúáõÍõ áöáúÍóíóÇÉö ÝóæúÞóåõ æóÐóáößó åõæó ÝóäóÇÁõ ÇáúÚóÇáóãö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: íóæúãó ÊõÈóÏøóáõ ÇáúÃóÑúÖõ ÛóíúÑó ÇáúÃóÑúÖö [ÅöÈúÑóÇåöíã: 48] .
æóÇáÕøóÚöíÏõ: ÇáÊøõÑóÇÈõ. æóÇáúÌõÑõÒõ: ÇáúÞóÇÍöáõ ÇáúÃóÌúÑóÏõ. æóÓóíóÃúÊöí ÈóíóÇäõ ãóÚúäóì ÇáÕøóÚöíÏö ÚöäúÏó Þóæúáöåö:
ÝóÊõÕúÈöÍó ÕóÚöíÏÇð ÒóáóÞÇð Ýöí åóÐöå ÇáÓøõæÑóÉ [40] .
[9]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 9]
Ãóãú ÍóÓöÈúÊó Ãóäøó ÃóÕúÍÇÈó ÇáúßóåúÝö æóÇáÑøóÞöíãö ßÇäõæÇ ãöäú ÂíÇÊöäÇ ÚóÌóÈÇð (9)
(Ãóãú) áöáúÅöÖúÑóÇÈö ÇáöÇäúÊöÞóÇáöíøö ãöäú ÛóÑóÖò Åöáóì ÛóÑóÖò. æóáóãøóÇ ßóÇäó åóÐóÇ ãöäó ÇáúãóÞóÇÕöÏö ÇáøóÊöí
ÃõäúÒöáóÊö ÇáÓøõæÑóÉõ áöÈóíóÇäöåóÇ áóãú íóßõäú åóÐóÇ ÇáöÇäúÊöÞóÇáõ ÇÞúÊöÖóÇÈðÇ Èóáú åõæó ßóÇáöÇäúÊöÞóÇáö ãöäó ÇáÏøöíÈóÇÌóÉö æóÇáúãõÞóÏøöãóÉö Åöáóì ÇáúãóÞúÕõæÏö.
Úóáóì Ãóäøó ãõäóÇÓóÈóÉó ÇáöÇäúÊöÞóÇáö Åöáóíúåö ÊóÊøóÕöáõ ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóáóÚóáøóßó ÈÇÎöÚñ äóÝúÓóßó Úóáì ÂËÇÑöåöãú Åöäú áóãú íõÄúãöäõæÇ ÈöåÐóÇ ÇáúÍóÏöíËö ÃóÓóÝÇð [ÇáúßóåúÝ: 6] ¡ ÅöÐú ßóÇäó ãöãøóÇ ÕóÑóÝó ÇáúãõÔúÑößöíäó Úóäö ÇáúÅöíãóÇäö ÅöÍóÇáóÊõåõãõ ÇáúÅöÍúíóÇÁó ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö¡ ÝóßóÇäó ÐößúÑõ Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö æóÈóÚúËõåõãú ÈóÚúÏó ÎõãõæÏöåöãú Óöäöíäó ØóæöíáóÉð ãöËóÇáðÇ áöÅöãúßóÇäö ÇáúÈóÚúËö.(15/258)
æó (Ãóãú) åóÐöåö åöíó (Ãóãö) ÇáúãõäúÞóØöÚóÉõ ÈöãóÚúäóì (Èóáú) ¡ æóåöíó ãõáóÇÒöãóÉñ áöÊóÞúÏöíÑö ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ãóÚóåóÇ¡ íõÞóÏøóÑõ ÈóÚúÏóåóÇ ÍóÑúÝõ ÇÓúÊöÝúåóÇãò¡ æóÞóÏú íóßõæäõ ÙóÇåöÑðÇ ÈóÚúÏóåóÇ ßóÞóæúáö ÃõÝúäõæäò ÇáÊøóÛúáöÈöíøö:
Ãóäøóì ÌóÒóæúÇ ÚóÇãöÑðÇ ÓæÁÇ ÈÖÚÊå ... Ãóãú ßóíúÝó íóÌúÒõæäóäöí ÇáÓøõæÃóì Úóäö ÇáúÍóÓóäö
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÇáúãõÞóÏøóÑõ ÈóÚúÏó (Ãóãú) ÊóÚúÌöíÈöíøñ ãöËúáõ ÇáøóÐöí Ýöí ÇáúÈóíúÊö.
æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ åõäóÇ: ÃóÍóÓöÈúÊó Ãóäøó ÃóÕúÍóÇÈó ÇáúßóåúÝö ßóÇäõæÇ ÚóÌóÈðÇ ãöäú Èóíúäö ÂíóÇÊöäóÇ¡ Ãóíú ÃóÚúÌóÈó ãöäú ÈóÞöíøóÉö ÂíóÇÊöäóÇ¡ ÝóÅöäøó ÅöãóÇÊóÉó ÇáúÃóÍúíóÇÁö ÈóÚúÏó ÍóíóÇÊöåöãú ÃóÚúÙóãõ ãöäú ÚóÌóÈö ÅöäóÇãóÉö Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö. áöÃóäøó Ýöí ÅöäóÇãóÊöåöãú ÅöÈúÞóÇÁñ áöáúÍóíóÇÉö Ýöí ÃóÌúÓóÇãöåöãú æóáóíúÓó Ýöí ÅöãóÇÊóÉö ÇáúÃóÍúíóÇÁö ÅöÈúÞóÇÁñ áöÔóíúÁò ãöäó ÇáúÍóíóÇÉö Ýöíåöãú Úóáóì ßóËúÑóÊöåöãú æóÇäúÊöÔóÇÑöåöãú. æóåóÐóÇ ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÛóÝúáóÉö ÇáøóÐöíäó ØóáóÈõæÇ ãä ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ÈóíóÇäó ÞöÕøóÉö Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö áöÇÓúÊöÚúáóÇãö ãóÇ ÝöíåóÇ ãöäó ÇáúÚóÌóÈö¡ ÈöÃóäøóåõãú ÓóÃóáõæÇ Úóäú ÚóÌöíÈò æóßóÝóÑõæÇ ÈöãóÇ åõæó ÃóÚúÌóÈõ¡ æóåõæó ÇäúÞöÑóÇÖõ ÇáúÚóÇáóãö¡ ÝóÅöäøóåõãú ßóÇäõæÇ íõÚúÑöÖõæäó Úóäú ÐößúÑö ÝóäóÇÁö ÇáúÚóÇáóãö æóíóÞõæáõæäó: ãóÇ åöíó ÅöáøóÇ ÍóíÇÊõäóÇ ÇáÏøõäúíÇ äóãõæÊõ æóäóÍúíÇ æóãÇ íõåúáößõäÇ ÅöáøóÇ ÇáÏøóåúÑõ [ÇáÌÇËíÉ: 24] . Ãóíú Åöäö ÇáúÍóíóÇÉõ ÅöáøóÇ ÍóíóÇÊõäóÇ ÇáÏøõäúíóÇ áóÇ ÍóíóÇÉõ ÇáúÂÎöÑóÉõ æóÅöäøó ÇáÏøóåúÑó íõåúáößõäóÇ æóåõæó ÈóÇÞò.
æóÝöíåö áóÝúÊñ áöÚõÞõæáö ÇáÓøóÇÆöáöíäó Úóäö ÇáöÇÔúÊöÛóÇáö ÈöÚóÌóÇÆöÈö ÇáúÞóÕóÕö Åöáóì Ãóäøó ÇáúÃóæúáóì áóåõãõ ÇáöÇÊøöÚóÇÙõ ÈöãóÇ ÝöíåóÇ ãöäó ÇáúÚöÈóÑö æóÇáúÃóÓúÈóÇÈö æóÂËóÇÑöåóÇ. æóáöÐóáößó ÇÈúÊõÏöÆó ÐößúÑõ ÃóÍúæóÇáöåöãú ÈöÞóæúáöåö: ÅöÐú Ãóæóì ÇáúÝöÊúíóÉõ Åöáóì ÇáúßóåúÝö ÝóÞÇáõæÇ ÑóÈøóäÇ ÂÊöäÇ ãöäú áóÏõäúßó ÑóÍúãóÉð æóåóíøöÆú áóäÇ ãöäú ÃóãúÑöäÇ ÑóÔóÏÇð [ÇáúßóåúÝ: 10] ÝóÃóÚúáóãó ÇáäøóÇÓó ÈöËóÈóÇÊö ÅöíãóÇäöåöãú ÈöÇááøóåö æóÑóÌóÇÆöåöãú Ýöíåö¡ æóÈöÞóæúáöåö: Åöäøóåõãú ÝöÊúíóÉñ ÂãóäõæÇ ÈöÑóÈøöåöãú æóÒöÏúäÇåõãú åõÏìð [ÇáúßóåúÝ: 13] . ÇáúÂíóÇÊö ÇáÏøóÇáøö Úóáóì Ãóäøóåõãú ÃóÈúØóáõæÇ ÇáÔøöÑúßó æóÓóÝøóåõæÇ Ãóåúáóåõ ÊóÚúÑöíÖðÇ ÈöÃóäøó ÍóÞøó ÇáÓøóÇãöÚöíäó Ãóäú íóÞúÊóÏõæÇ ÈöåõÏóÇåõãú.
æóÇáúÎØÇÈ ááäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã. æóÇáúãõÑóÇÏõ: Þóæúãõåõ ÇáøóÐöíäó ÓóÃóáõæÇ Úóäö ÇáúÞöÕøóÉö¡ æóÃóåúáõ ÇáúßöÊóÇÈö ÇáøóÐöíäó ÃóÛúÑóæúåõãú ÈöÇáÓøõÄóÇáö ÚóäúåóÇ æóÊóØóáøõÈö ÈóíóÇäöåóÇ. æóíõÙúåöÑõ Ãóäøó ÇáøóÐöíäó áóÞøóäõæÇ ÞõÑóíúÔðÇ ÇáÓøõÄóÇáó Úóäú Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö
åõãú ÈóÚúÖõ ÇáäøóÕóÇÑóì ÇáøóÐöíäó áóåõãú ÕöáóÉñ(15/259)
ÈöÃóåúáö ãóßøóÉó ãöäó ÇáÊøõÌøóÇÑö ÇáúæóÇÑöÏóíúäö Åöáóì ãóßøóÉó Ãóæú ãöäó ÇáÑøõåúÈóÇäö ÇáøóÐöíäó Ýöí ÇáúÃóÏúíöÑóÉö ÇáúæóÇÞöÚóÉö Ýöí ØóÑöíÞö ÑöÍúáóÉö ÞõÑóíúÔò ãöäú ãóßøóÉó Åöáóì ÇáÔøóÇãö æóåöíó ÑöÍúáóÉõ ÇáÕøóíúÝö.
æóãóÍóáøõ ÇáÊøóÚóÌøõÈö åõæó Þóæúáõåõ: ãöäú ÂíÇÊöäÇ¡ Ãóíú ãöäú Èóíúäö ÂíóÇÊöäóÇ ÇáúßóËöíÑóÉö ÇáúãõÔóÇåóÏóÉö áóåõãú æóåõãú áóÇ íóÊóÚóÌøóÈõæäó ãöäúåóÇ æóíóÞúÕõÑõæäó ÊóÚóÌøõÈóåõãú Úóáóì ÃóãúËóÇáö åóÐöå ÇáÎæÇÑÞ ÝíÄæá ÇáúãóÚúäóì Åöáóì Ãóäøó Ãóåúáó ÇáúßóåúÝö áóíúÓõæÇ åõãõ ÇáúÚóÌóÈõ ãöäú Èóíúäö ÇáúÂíóÇÊö ÇáúÃõÎúÑóì¡ Èóáú ÚóÌóÇÆöÈõ ÕõäúÚö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ßóËöíÑóÉñ ãöäúåóÇ ãóÇ åõæó ÃóÚúÌóÈõ ãöäú ÍóÇáö Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö æóãöäúåóÇ ãóÇ íõÓóÇæöíåóÇ.
ÝóãóÚúäóì (ãöäú) Ýöí Þóæúáöåö: ãöäú ÂíÇÊöäÇ ÇáÊøóÈúÚöíÖõ¡ Ãóíú áóíúÓóÊú ÞöÕøóÉõ Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö ãõäúÝóÑöÏóÉð ÈöÇáúÚóÌóÈö ãöäú Èóíúäö ÇáúÂíóÇÊö ÇáúÃõÎúÑóì¡ ßóãóÇ ÊóÞõæáõ: ÓóÃóáó ÝõáóÇäðÇ Ýóåõæó ÇáúÚóÇáöãõ ãöäøóÇ¡ Ãóíö ÇáúãõäúÝóÑöÏõ ÈöÇáúÚöáúãö ãöäú ÈóíúäöäóÇ.
æóáóßó Ãóäú ÊóÌúÚóáóåóÇ áöáÙøóÑúÝöíøóÉö ÇáúãóÌóÇÒöíøóÉö¡ Ãóíú ßóÇäõæÇ ÚóÌóÈðÇ Ýöí ÂíóÇÊöäóÇ¡ Ãóíú æóÈóÞöíøóÉõ ÇáúÂíóÇÊö áóíúÓóÊú ÚóÌóÈðÇ. æóåóÐóÇ äöÏóÇÁñ Úóáóì ÓõæÁö äóÙóÑöåöãú ÅöÐú íõÚóáøöÞõæäó ÇåúÊöãóÇãóåõãú ÈöÃóÔúíóÇÁó äóÇÏöÑóÉò æóÈóíúäó íóÏóíúåöãú ãöäó ÇáúÃóÔúíóÇÁö ãóÇ åõæó ÃóÌúÏóÑõ ÈöÇáöÇåúÊöãóÇãö.
æóÃóÎúÈóÑó Úóäú ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúßóåúÝö ÈöÇáúÚóÌóÈö æóÅöäøóãóÇ ÇáúÚóÌóÈõ ÍóÇáõåõãú Ýöí Þóæúãöåöãú¡ ÝóËóãøó ãõÖóÇÝñ ãóÍúÐõæÝñ íóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇáúßóáóÇãõ.
æóÃóÎúÈóÑó Úóäú ÍóÇáöåöãú ÈöÇáúãóÕúÏóÑö ãõÈóÇáóÛóÉð¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ ÚóÌöíÈñ.
æóÇáúßóåúÝõ: ÇáÔøóÞøõ ÇáúãõÊøóÓöÚõ ÇáúæóÓóØö Ýöí ÌóÈóáò¡ ÝóÅöäú áóãú íóßõäú ãõÊøóÓöÚðÇ Ýóåõæó ÛóÇÑñ.
æóÇáÑøóÞöíãõ: ÝóÚöíáñ ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáò ãöäó ÇáÑøóÞúãö æóåõæó ÇáúßöÊóÇÈóÉõ. ÝóÇáÑøóÞöíãõ ßöÊóÇÈñ ßóÇäó ãóÚó ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúßóåúÝö Ýöí ßóåúÝöåöãú. Þöíáó: ßóÊóÈõæÇ Ýöíåö ãóÇ ßóÇäõæÇ íóÏöíäõæäó Èöåö ãöäó ÇáÊøóæúÍöíÏö¡ æóÞöíáó: åõæó ßöÊóÇÈõ Ïöíäöåöãú¡ Ïöíäò ßóÇäó ÞóÈúáó ÚöíÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-¡ æóÞöíáó: åõæó Ïöíäõ ÚöíÓóì¡ æóÞöíáó: ßóÊóÈõæÇ Ýöíåö ÇáúÈóÇÚöËó ÇáøóÐöí ÈóÚóËóåõãú Úóáóì ÇáöÇáúÊöÌóÇÁö Åöáóì ÇáúßóåúÝö ÝöÑóÇÑðÇ ãöäú ßõÝúÑö Þóæúãöåöãú.
æóÇÈúÊóÏóÃó ÇáúÞõÑúÂäõ ãöäú ÞöÕøóÊöåöãú ÈöãóÍóáö ÇáúÚöÈúÑóÉö ÇáÕøóÇÏöÞóÉö æÇáÞÏæÉ ÇáÕøóÇáöÍóÉ ãöäúåõ¡ æóåõæó ÇáúÊöÌóÇÄõåõãú Åöáóì ÑóÈøöåöãú æóÇÓúÊöÌóÇÈóÊõåõ áóåõãú.(15/260)
æóÞóÏú ÃóÔóÇÑóÊö ÇáúÂíóÉõ Åöáóì ÞöÕøóÉö äóÝóÑò ãöäú ÕóÇáöÍöí ÇáúÃõãóãö ÇáÓøóÇáöÝóÉö ËóÈóÊõæÇ Úóáóì Ïöíäö ÇáúÍóÞøö Ýöí æóÞúÊö ÔõíõæÚö ÇáúßõÝúÑö æóÇáúÈóÇØöáö ÝóÇäúÒóæóæúÇ Åöáóì ÇáúÎóáúæóÉö ÊóÌóäøõÈðÇ áöãõÎóÇáóØóÉö Ãóåúáö ÇáúßõÝúÑö ÝóÃóæóæúÇ Åöáóì ßóåúÝò ÇÓúÊóÞóÑøõæÇ Ýöíåö ÝöÑóÇÑðÇ ãöäó ÇáúÝöÊúäóÉö Ýöí Ïöíäöåöãú¡ ÝóÃóßúÑóãóåõãõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÈöÃóäú ÃóáúÞóì Úóáóíúåöãú äóæúãðÇ ÈóÞõæÇ Ýöíåö ãõÏøóÉð ØóæöíáóÉð Ëõãøó ÃóíúÞóÙóåõãú ÝóÃóÑóÇåõãõ ÇäúÞöÑóÇÖó ÇáøóÐöíäó ßóÇäõæÇ íóÎóÇÝõæäóåõãú Úóáóì Ïöíäöåöãú. æóÈóÚúÏó Ãóäú ÃóíúÞóäõæÇ ÈöÐóáößó
ÃóÚóÇÏó äóæúãóÊóåõãõ ÇáúÎóÇÑöÞóÉó áöáúÚóÇÏóÉö ÝóÃóÈúÞóÇåõãú ÃóÍúíóÇÁð Åöáóì ÃóãóÏò íóÚúáóãõåõ Çááøóåõ Ãóæú ÃóãóÇÊóåõãú æóÍóÝöÙó ÃóÌúÓóÇÏóåõãú ãöäó ÇáúÈöáóì ßóÑóÇãóÉð áóåõãú.
æóÞóÏú ÚóÑóÝó ÇáäøóÇÓõ ÎóÈóÑóåõãú æóáóãú íóÞöÝõæÇ Úóáóì ÃóÚúíóÇäöåöãú æóáóÇ æóÞóÝõæÇ Úóáóì ÑóÞöíãöåöãú¡ æóáöÐóáößó ÇÎúÊóáóÝõæÇ Ýöí ÔóÃúäöåöãú¡ Ýóãöäúåõãú ãóäú íõËúÈöÊõ æõÞõæÚó ÞöÕøóÊöåöãú æóãöäúåõãú ãóäú íóäúÝöíåóÇ.
æóáóãøóÇ ßóÇäóÊú ãóÚóÇäöí ÇáúÂíóÇÊö áóÇ ÊóÊøóÖöÍõ ÅöáøóÇ ÈöãóÚúÑöÝóÉö ãóÇ ÃóÔóÇÑóÊú Åöáóíúåö ãöäú ÞöÕøóÉö Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö ÊóÚóíøóäó Ãóäú äóÐúßõÑó ãóÇ ÕóÍøó ÚöäúÏó ÃóÚúáóÇãö ÇáúãõÄóÑøöÎöíäó Úóáóì ãóÇ Ýöíåö ãöäö ÇÎúÊöáóÇÝò. æóÞóÏú ÐóßóÑó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó ãõáóÎøóÕðÇ Ýöí Ðóáößó Ïõæäó ÊóÚúÑöíÌò Úóáóì ãóÇ åõæó ãöäú ÒöíóÇÏóÇÊö ÇáúãõÈóÇáöÛöíäó æóÇáúÞõÕøóÇÕö.
æóÇáøóÐöí ÐóßóÑóåõ ÇáúÃóßúËóÑõ Ãóäøó Ýöí ÈóáóÏò íõÞóÇáõ áóåõ (ÃóÈúÓõÓõ) - ÈöÝóÊúÍö ÇáúåóãúÒóÉö æóÓõßõæäö ÇáúãõæóÍøöÏóÉö æóÖóãøö ÇáÓøöíäö ÈóÚúÏóåóÇ Óöíäñ ÃõÎúÑóì ãõåúãóáóÉñ- æóßóÇäó ÈóáóÏðÇ ãä ËÛæÑ ØÑÓæÓ Èóíúäó ÍóáóÈó æóÈöáóÇÏö ÃóÑúãöíäöíøóÉó æóÃóäúØóÇßöíøóÉó.
æóáóíúÓóÊú åöíó (ÃóÝúÓõÓó) - ÈöÇáúÝóÇÁö ÃõÎúÊö ÇáúÞóÇÝö- ÇáúãóÚúÑõæÝóÉó Ýöí ÈöáóÇÏö ÇáúíõæäóÇäö ÈöÔõåúÑóÉö åóíúßóáö ÇáúãõÔúÊóÑöí ÝöíåóÇ ÝóÅöäøóåóÇ ãöäú ÈöáóÇÏö ÇáúíõæäóÇäö æóÅöáóì ÃóåúáöåóÇ ßóÊóÈó ÈõæáõÓõ ÑöÓóÇáóÊóåõ ÇáúãóÔúåõæÑóÉó. æóÞóÏö ÇÔúÊóÈóåó Ðóáößó Úóáóì ÈóÚúÖö ÇáúãõÄóÑøöÎöíäó æóÇáúãõÝóÓøöÑöíäó. æóåöíó ÞóÑöíÈóÉñ ãöäú (ãóÑúÚóÔó) ãöäú ÈöáóÇÏö ÃóÑúãöíäöíøóÉó¡ æóßóÇäóÊö ÇáÏøöíóÇäóÉõ ÇáäøóÕúÑóÇäöíøóÉõ ÏóÎóáóÊú Ýöí Êöáúßó ÇáúÌöåóÇÊö¡ æóßóÇäó ÇáúÛóÇáöÈõ ÚóáóíúåóÇ Ïöíäó ÚöÈóÇÏóÉö ÇáúÃóÕúäóÇãö Úóáóì ÇáØøóÑöíÞóÉö ÇáÑøõæãöíøóÉö ÇáÔøóÑúÞöíøóÉö ÞóÈúáó ÊóäóÕøõÑö ÞõÓúØóäúØöíäó¡ ÝóßóÇäó ãöäú Ãóåúáö (ÃóÈúÓõÓó) äóÝóÑñ ãöäú ÕóÇáöÍöí ÇáäøóÕóÇÑóì íõÞóÇæöãõæäó ÚöÈóÇÏóÉó ÇáúÃóÕúäóÇãö. æóßóÇäõæÇ Ýöí Òãä ÇáÅäÈÑÇØæÑ (ÏõæÞúíõæÓú) æóíõÞóÇáõ (ÏöÞúíóÇäõæÓú) ÇáøóÐöí(15/261)
ãóáóßó Ýöí ÍõÏõæÏö ÓóäóÉö 237. æóßóÇäó ãõáúßõåõ ÓóäóÉð æóÇÍöÏóÉð. æóßóÇäó ãõÊóÚóÕøöÈðÇ áöáÏøöíóÇäóÉö ÇáÑøõæãóÇäöíøóÉö æóÔóÏöíÏó ÇáÈÛÖ ááäÕÑÇäíøÉ¡ ÝÃÙåÑæÇ ßóÑóÇåöíóÉó ÇáÏøöíóÇäóÉö ÇáÑøõæãóÇäöíøóÉö. æóÊóæóÚøóÏóåõãú ÏõæÞúíõæÓú ÈöÇáÊøóÚúÐöíÈö¡ ÝóÇÊøóÝóÞõæÇ Úóáóì Ãóäú íóÎúÑõÌõæÇ ãöäó ÇáúãóÏöíäóÉö Åöáóì ÌóÈóáò Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ÇáúãóÏöíäóÉö ÝóÑúÓóÎóÇäö íõÞóÇáõ áóåõ (ÈöäúÌóáõæÓú) Ýöíåö ßóåúÝñ ÃóæóæúÇ Åöáóíúåö æóÇäúÝóÑóÏõæÇ Ýöíåö ÈöÚöÈóÇÏóÉö Çááøóåö. æóáóãøóÇ ÈóáóÛó ÎóÈóÑõ ÝöÑóÇÑöåöãú ãóÓóÇãöÚó Çáúãóáößö æóÃóäøóåõãú ÃóæóæúÇ Åöáóì ÇáúßóåúÝö ÃóÑúÓóáó æóÑóÇÁóåõãú ÝóÃóáúÞóì Çááøóåõ Úóáóíúåöãú äóæúãóÉð ÝóÙóäøóåõãú ÃóÊúÈóÇÚõ Çáúãóáößö ÃóãúæóÇÊðÇ. æóÞóÏú Þöíáó: Åöäøóåõ ÃóãóÑó Ãóäú ÊõÓóÏøó ÝõæøóåóÉõ ßóåúÝöåöãú ÈöÍóÇÆöØò¡ æóáóßöäøó Ðóáößó áóãú íóÊöãøó ÝöíãóÇ íóÙúåóÑõ áöÃóäøóåõ áóæú Èõäöíó Úóáóì ÝõæøóåóÉö ßóåúÝöåöãú ÍóÇÆöØñ áóãóÇ Ãóãúßóäó ÎõÑõæÌõ ãóäö ÇäúÈóÚóËó ãöäúåõãú. æóáóÚóáøó ÇáøóÐöí ÍóÇáó Ïõæäó ÊóäúÝöíÐö ãóÇ ÃóãóÑó Èöåö Çáúãóáößõ Ãóäøó ãõÏøóÊóåõ áóãú ÊóØõáú Ýöí Çáúãõáúßö ÅöÐú áóãú ÊóÒöÏú ãõÏøóÊõåõ Úóáóì ÚóÇãò æóÇÍöÏò¡ æóÞóÏú ÈóÞõæÇ Ýöí ÑóÞúÏóÊöåöãú ãõÏøóÉð ØóæöíáóÉð ÞóÑøóÈóåóÇ ÇÈúäõ ÇáúÚöÈúÑöíøö ÈöãöÇÆóÊóíúäö æóÃóÑúÈóÚöíäó ÓóäóÉð¡ æóßóÇäó ÇäúÈöÚóÇËõåõãú Ýöí ãõÏøóÉö ãáß (ËÇæÐæÓíæÓ) ÝíÕÑ ÇáÕøóÛöíÑö¡ æóÐóßóÑó ÇáúÞõÑúÂäõ ÃóäøóåóÇ ËóáóÇËõãöÇÆóÉö ÓóäóÉò.
Ëõãøó Åöäøó Çááøóåó ÌóÚóáóåõãú ÂíóÉð áöÃóäúÝõÓöåöãú æóáöáäøóÇÓö ÝóÈóÚóËóåõãú ãöäú ãóÑúÞóÏöåöãú æóáóãú íóÚúáóãõæÇ ãõÏøóÉó ãõßúËöåöãú
æóÃóÑúÓóáõæÇ ÃóÍóÏóåõãú Åöáóì ÇáúãóÏöíäóÉö¡ æóåöíó (ÃóÈúÓõÓõ) ¡ ÈöÏóÑóÇåöãó áöíóÔúÊóÑöíó áóåõã ØóÚóÇãÇ. ÝóÚÌÈ ÇáäøóÇÓõ ãöäú åóíúÆóÊöåö æóãöäú ÏóÑóÇåöãöåö æóÚóÌöÈó åõæó ãöãøóÇ ÑóÃóì ãöäú ÊóÛúíöíÑö ÇáúÃóÍúæóÇáö. æóÊóÓóÇãóÚó Ãóåúáõ ÇáúãóÏöíäóÉö ÈöÃóãúÑöåöãú¡ ÝóÎóÑóÌó ÞóíúÕóÑñ ÇáÕøóÛöíÑõ ãóÚó ÃóÓóÇÞöÝóÉò æóÞöÓøöíÓöíäó æóÈóØóÇÑöÞóÉò Åöáóì ÇáúßóåúÝö ÝóäóÙóÑõæÇ Åöáóíúåöãú æóßóáøóãõæåõãú æóÂãóäõæÇ ÈöÂíóÊöåöãú¡ æóáóãøóÇ ÇäúÕóÑóÝõæÇ Úóäúåõãú ãóÇÊõæÇ Ýöí ãóæóÇÖöÚöåöãú¡ æóßóÇäóÊú ÂíóÉð ÊóÃóíøóÏó ÈöåóÇ Ïöíäõ ÇáúãóÓöíÍö.
æóÇáøóÐöí Ýöí «ßöÊóÇÈö ÇáØøóÈóÑöíøö» Ãóäøó ÇáøóÐöíäó ÐóåóÈõæÇ Åöáóì ãõÔóÇåóÏóÉö ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúßóåúÝö åõãú ÑóÆöíÓóÇ ÇáúãóÏöíäóÉö (ÃóÑúíõæÓú) æó (ÃóØúíõæÓú) æóãóäú ãóÚóåõãóÇ ãöäú Ãóåúáö ÇáúãóÏöíäóÉö¡ æóÞöíáó áóãøóÇ ÔóÇåóÏóåõãõ ÇáäøóÇÓõ ßóÊóÈó æóÇáöíóÇ ÇáúãóÏöíäóÉö Åöáóì ãóáößö ÇáÑøõæãö¡ ÝóÍóÖóÑó æóÔóÇåóÏóåõãú æóÃóãóÑó ÈöÃóäú íõÈúäóì Úóáóíúåöãú ãóÓúÌöÏñ. æóáóãú íóÐúßõÑõæÇ åóáú äõÝøöÐó ÈöäóÇÁõ ÇáúãóÓúÌöÏö Ãóæú áóãú íõäóÝøóÐú. æóáóãú íõÐúßóÑú Ãóäøóåõ æóÞóÚó ÇáúÚõËõæÑõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúßóåúÝö ÈóÚúÏó Ðóáößó.
æóáóÚóáøóå ÞÏ ÇäúåóÏã ÈöÍóÇÏöËö ÒöáúÒóÇáò Ãóæú äóÍúæöåö ßóÑóÇãóÉð ãöäó Çááøóåö áöÃóÕúÍóÇÈöåö¡ æóÅöäú ßóÇäóÊö ÇáúÃóÎúÈóÇÑõ ÇáÒøóÇÆöÝóÉõ Úóäú ÊóÚúíöíäöåö Ýöí ãóæóÇÖöÚó ãöäú ÈõáúÏóÇäö ÇáúãõÓáãíä Ýöí ÃóÞúØóÇÑö ÇáúÃóÑúÖö ßóËöíÑóÉð. æóÝöí ÌóäõæÈö ÇáúÞõØúÑö ÇáÊøõæäöÓöíøö ãóæúÖöÚñ íõÏúÚóì(15/262)
Ãóäøóåõ ÇáúßóåúÝõ. æóÝöí ãóæóÇÖöÚó ÃõÎúÑóì ãöäú ÈóÇÏöíóÉö ÇáúÞõØúÑö ãóÔóÇåöÏõ íõÓóãøõæäóåóÇ ÇáÓøóÈúÚóÉó ÇáÑøõÞõæÏó ÇÚúÊöÞóÇÏðÇ ÈöÃóäøó Ãóåúáó ÇáúßóåúÝö ßóÇäõæÇ ÓóÈúÚóÉð. æóÓóÊõÚúáóãõ ãóËóÇÑõ åóÐöåö ÇáÊøóæóåøõãóÇÊö.
æóÝöí «ÊóÝúÓöíÑö ÇáúÂáõæÓöíøö» Úóäö ÇÈúäö ÃóÈöí ÔóíúÈóÉó æóÇÈúäö ÇáúãõäúÐöÑö æóÇÈúäö ÃóÈöí ÍóÇÊöãò Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò ÞóÇáó: ÛóÒóæúäóÇ ãóÚó ãõÚóÇæöíóÉó ÛóÒúæó ÇáúãóÖöíÞö äóÍúæó ÇáÑøõæãö ÝóãóÑóÑúäóÇ ÈöÇáúßóåúÝö ÇáøóÐöí Ýöíåö ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáúßóåúÝö.
ÝóÞóÇáó ãõÚóÇæöíóÉõ: áóæú ßõÔöÝó áóäóÇ Úóäú åóÄõáóÇÁö ÝóäóÙóÑúäóÇ Åöáóíúåöãú¡ ÝóÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóÈøóÇÓò: áóíúÓó Ðóáößó áóßó¡ ÞóÏú ãóäóÚó Çááøóåõ Ðóáößó ãóäú åõæó ÎóíúÑñ ãöäúßó¡ ÝóÞóÇáó: áóæö ÇØøóáóÚúÊó Úóáóíúåöãú áóæóáøóíúÊó ãöäúåõãú ÝöÑÇÑÇð [ÇáúßóåúÝ:
18] ÝóÞóÇáó ãõÚóÇæöíóÉõ: áóÇ ÃóäúÊóåöí ÍóÊøóì ÃóÚúáóãó Úöáúãóåõãú ÝóÈóÚóËó ÑöÌóÇáðÇ æóÞóÇáó: ÇÐúåóÈõæÇ ÝóÇÏúÎõáõæÇ ÇáúßóåúÝó æóÇäúÙõÑõæÇ¡ ÝóÐóåóÈõæÇ ÝóáóãøóÇ ÏóÎóáõæåõ ÈóÚóËó Çááøóåõ Úóáóíúåöãú ÑöíÍðÇ ÝóÃóÎúÑóÌóÊúåõãú. æóÑóæóì ÚóÈúÏõ ÇáÑøóÒøóÇÞö æóÇÈúäõ ÃóÈöí ÍóÇÊöãò Úóäú ÚößúÑöãóÉó: Ãóäøó ÇÈúäó ÚóÈøóÇÓò ÛóÒóÇ ãóÚó ÍóÈöíÈö Èúäö ãóÓúáóãóÉó ÝóãóÑøõæÇ ÈöÇáúßóåúÝö ÝóÅöÐóÇ Ýöíåö ÚöÙóÇãñ.
ÝóÞóÇáó ÑóÌõáñ: åóÐöåö ÚöÙóÇãõ Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö. ÝóÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóÈøóÇÓò: áóÞóÏú ÐóåóÈóÊú ÚöÙóÇãõåõãú ãõäúÐõ ÃóßúËóÑó ãöäú ËóáóÇËöãöÇÆóÉö ÓóäóÉò.
æóÝöí «ÊóÝúÓöíÑö ÇáúÝóÎúÑö» Úóäö ÇáúÞóÝøóÇáö Úóäú ãõÍóãøóÏö Èúäö ãõæÓóì ÇáúÎõæóÇÑóÒúãöíøö ÇáúãõäóÌøöãö: «Ãóäøó ÇáúæóÇËöÞó ÃóäúÝóÐóåõ áöíóÚúÑöÝó ÍóÇáó ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúßóåúÝö¡ ÝóÓóÇÝóÑó Åöáóì ÇáÑøõæãö ÝóæóÌøóåó ãóáößõ ÇáÑøõæãö ãóÚóåõ ÃóÞúæóÇãðÇ Åöáóì ÇáúãóæúÖöÚö ÇáøóÐöí íõÞóÇáõ Åöäøóåõãú Ýöíåö¡ ÞóÇáó: æóÅöäøó ÇáÑøóÌõáó Çáúãõæóßøóáó ÈöÐóáößó ÇáúãóæúÖöÚö ÝóÒøóÚóäöí ãöäó ÇáÏøõÎõæáö Úóáóíúåöãú¡ ÞóÇáó: ÝóÏóÎóáúÊõ æóÑóÃóíúÊõ ÇáÔøõÚõæÑó Úóáóì ÕõÏõæÑöåöãú¡ ÞóÇáó: æóÚóÑóÝúÊõ Ãóäøóåõ Êóãúæöíåñ æóÇÍúÊöíóÇáñ¡ æóÃóäøó ÇáäøóÇÓó ßóÇäõæÇ ÞóÏú ÚóÇáóÌõæÇ Êöáúßó ÇáúÌõËóËó ÈöÇáúÃóÏúæöíóÉö ÇáúãõÌóÝøöÝóÉö áöÃóÈúÏóÇäö ÇáúãóæúÊóì áöÊóÕõæäóåóÇ Úóäö ÇáúÈöáóì ãöËúáö ÇáÊøóáúØöíÎö ÈöÇáÕÈÑö æóÛóíÑå» ÇåÜ.
æóÞóæúáõåõ: (ÝóÓóÇÝóÑó Åöáóì ÇáÑøõæãö) ãóÈúäöíøñ Úóáóì ÇÚúÊöÞóÇÏöåöãú Ãóäøó ÇáúßóåúÝó ßóÇäó Íóæúáó ãóÏöíäóÉö (ÃóÝúÓõæÓú) - ÈöÇáúÝóÇÁö ÃõÎúÊö ÇáúÞóÇÝö- æóåõæó æóåúãñ ÍóÕóáó ãöäú ÊóÔóÇÈõåö ÇÓúãóíö ÇáúÈóáóÏóíúäö ßóãóÇ äóÈøóåúäóÇ Úóáóíúåö ÂäöÝðÇ¡ ÝóÅöäøó ÈóáóÏó (ÃóÝúÓõÓú) Ýöí Òóãóäö ÇáúæóÇËöÞö áóÇ ÊóÒóÇáõ Ýöí Íõßúãö ÞóíóÇÕöÑóÉö ÇáÑøõæãö ÈöÇáúÞõÓúØóäúØöíäöíøóÉö¡ æóáöÐóáößó ÞóÇáó ÈóÚúÖõ ÇáúãõÄóÑøöÎöíäó: Åöäøó ÞóíúÕóÑó ÇáÑøõæãö áóãøóÇ ÈóáóÛóÊúåõ ÈóÚúËóÉõ ÇáúÌóãóÇÚóÉö ÇáøóÐöíäó æóÌøóåóåõãõ ÇáúÎóáöíÝóÉõ ÇáúæóÇËöÞõ¡ ÃóãóÑó ÈöÃóäú íõÌúÚóáó Ïóáöíáñ Ýöí(15/263)
ÑõÝúÞóÉö ÇáúÈóÚúËóÉö áöíõÓóåøöáó áóåõãú ãóÇ íóÍúÊóÇÌõæäóåõ¡ ÃóãøóÇ ãóÏöíäóÉõ (ÃóÈúÓõÓú) - ÈöÇáúÈóÇÁö ÇáúãõæóÍøóÏóÉö- ÝóÞóÏú ßóÇäóÊú ÍöíäóÆöÐò ãöäú ÌõãúáóÉö ãóãúáóßóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö.
ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó: «æóÈöÇáúÃóäúÏóáõÓö Ýöí ÌöåóÉ (ÃÛÑäÇØÉ) ÈöÞõÑúÈö ÞóÑúíóÉò ÊõÓóãøóì (áõæÔóÉó) ßóåúÝñ Ýöíåö ãóæúÊóì æóãóÚóåõãú ßóáúÈñ ÑöãøóÉñ¡ æóÃóßúËóÑõåõãú ÞóÏö ÇäúÌóÑóÏó áóÍúãõåõ æóÈóÚúÖõåõãú ãõÊóãóÇÓößñ¡ æóÞóÏú ãóÖóÊö ÇáúÞõÑõæäõ ÇáÓøóÇáöÝóÉõ æóáóãú äóÌöÏú ãöäú Úöáúãö ÔóÃúäöåöãú ÃóËóÇÑóÉð¡ æóíóÒúÚõãõ ÇáäøóÇÓõ Ãóäøóåõãú ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáúßóåúÝö¡ ÏóÎóáúÊõ Åöáóíúåöãú æóÑóÃóíúÊõåõãú ÓóäóÉó ÃóÑúÈóÚò æóÎóãúÓöãöÇÆóÉò¡ æóåõãú ÈöåóÐöåö ÇáúÍóÇáö æóÚóáóíúåöãú ãóÓúÌöÏñ æóÞóÑöíÈñ ãöäúåõãú ÈöäóÇÁñ Ñõæãöíøñ íõÓóãøóì ÇáÑøóÞöíãó ßóÃóäøóåõ ÞóÕúÑñ ãõÍóáøöÞñ (ßóÐóÇ ÈöÍóÇÁò ãõåúãóáóÉò áóÚóáøóåõ ÈöãóÚúäóì ãõÓúÊóÏöíÑò ßóÇáúÍóáúÞóÉö) æóÞóÏú ÈóÞöíó ÈóÚúÖõ ÌõÏúÑóÇäöåö æóåõæó Ýöí ÝóáóÇÉò ãöäó ÇáúÃóÑúÖö ÍóÒúäóÉò¡ æóÈöÃóÚúáóì ÍóÖúÑóÉö (ÃóÛöÑúäóÇØóÉó) ãöãøóÇ íóáöí ÇáúÞöÈúáóÉó ÂËóÇÑõ ãóÏöíäóÉò ÞóÏöíãóÉò ÑõæãöíøóÉò íõÞóÇáõ áóåóÇ ãóÏöíäóÉõ (ÏöÞúíõæÓú) æóÌóÏúäóÇ Ýöí ÂËóÇÑöåóÇ ÛóÑóÇÆöÈó Ýöí ÞÈæÑåÇ æóäóÍúæåóÇ» ÇåÜ.
æóÞöÕøóÉõ Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö áóåóÇ ÇÊøöÕóÇáñ ÈöÊóÇÑöíÎö ØóæúÑò ßóÈöíÑò ãöäú ÃóØúæóÇÑö ÙõåõæÑö ÇáúÃóÏúíóÇäö ÇáúÍóÞøö¡ æóÈöÎóÇÕøóÉò ØóæúÑõ ÇäúÊöÔóÇÑö ÇáäøóÕúÑóÇäöíøóÉö Ýöí ÇáúÃóÑúÖö.
æóáöáúßõåõæÝö ÐößúÑñ ÔóÇÆöÚñ Ýöí ÇááøóæúÐö ÅöáóíúåóÇ æóÇáÏøóÝúäö ÈöåóÇ.
æóÞóÏú ßóÇäó ÇáúãõÊóäóÕøöÑõæäó íõÖúØóåóÏõæäó Ýöí ÇáúÈöáóÇÏö ÝóßóÇäõæÇ íóÝöÑøõæäó ãöäó ÇáúãõÏõäö æóÇáúÞõÑóì Åöáóì ÇáúßõåõæÝö íóÊøóÎöÐõæäóåóÇ ãóÓóÇßöäó ÝóÅöÐóÇ ãóÇÊó ÃóÍóÏõåõãú ÏõÝöäó åõäóÇáößó¡ æóÑõÈøóãóÇ ßóÇäõæÇ ÅöÐóÇ ÞóÊóáõæåõãú æóÖóÚõæåõãú Ýöí ÇáúßõåõæÝö ÇáøóÊöí ßóÇäõæÇ íóÊóÚóÈøóÏõæäó ÝöíåóÇ. æóáöÐóáößó íõæÌóÏõ Ýöí ÑõæãöíøóÉó ßóåúÝñ ÚóÙöíãñ ãöäú åóÐöåö ÇáúßõåõæÝö ÇÊøóÎóÐóåõ ÇáäøóÕóÇÑóì áöÃóäúÝõÓöåöãú åõäóÇáößó¡ æóßóÇäõæÇ ßóËöíÑðÇ ãóÇ íóÓúÊóÕúÍöÈõæäó ãóÚóåõãú ßóáúÈðÇ áöíóÏúÝóÚó Úóäúåõãõ ÇáúæõÍõæÔó ãöäú ÐöÆóÇÈò æóäóÍúæöåóÇ. æóãóÇ ÇáúßóåúÝõ ÇáøóÐöí ÐóßóÑóåõ ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó ÅöáøóÇ æóÇÍöÏñ ãöäú åóÐöåö ÇáúßõåõæÝö.
ÛóíúÑó Ãóäøó ãóÇ ÐóßóÑó Ýöí ÓóÈóÈö äõÒõæáö ÇáÓøõæÑóÉö ãöäú Úöáúãö ÇáúíóåõæÏö ÈöÃóåúáö ÇáúßóåúÝö¡ æóÌóÚúáöåöãõ ÇáúÚöáúãó ÈöÃóãúÑöåöãú ÃóãóÇÑóÉð Úóáóì äÈæÁÉ ãõÍóãøóÏ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã íõÈúÚöÏõ Ãóäú íóßõæäó Ãóåúáõ ÇáúßóåúÝö åóÄõáóÇÁö ãöäú Ãóåúáö ÇáÏøöíäö ÇáúãóÓöíÍöíøö ÝóÅöäøó ÇáúíóåõæÏó íóÊóÌóÇÝóæúäó Úóäú(15/264)
ÅöÐú Ãóæóì ÇáúÝöÊúíóÉõ Åöáóì ÇáúßóåúÝö ÝóÞóÇáõæÇ ÑóÈøóäóÇ ÂÊöäóÇ ãöäú áóÏõäúßó ÑóÍúãóÉð æóåóíøöÆú áóäóÇ ãöäú ÃóãúÑöäóÇ ÑóÔóÏðÇ (10)
ßõáøö ÎóÈóÑò Ýöíåö ÐößúÑñ áöáúãóÓöíÍöíøóÉö¡ ÝóíõÍúÊóãóáõ Ãóäøó ÈóÚúÖó ÇáúíóåõæÏö ÃóæóæúÇ Åöáóì ÈóÚúÖö ÇáúßõåõæÝö Ýöí ÇáöÇÖúØöåóÇÏóÇÊö ÇáøóÊöí ÃóÕóÇÈóÊö ÇáúíóåõæÏó æóßóÇäõæÇ íóÃúæõæäó Åöáóì ÇáúßõåõæÝö.
æóíõæÌöÏõ ãóßóÇäñ ÈöÃóÑúÖö ÓóßúÑóÉó ÞõÑúÈó ÇáúãóÑúÓóì ãöäú ÃóÍúæóÇÒö ÊõæäöÓó Ýöíåö ßõåõæÝñ ÕöäóÇÚöíøóÉñ ÍóÞøóÞó áöí ÈóÚúÖõ ÚõáóãóÇÁö ÇáúÂËóÇÑö ãöäó ÇáÑøõåúÈóÇäö ÇáäøóÕóÇÑóì ÈöÊõæäöÓó ÃóäøóåóÇ ßóÇäóÊú ãóÎóÇÈöÆó áöáúíóåõæÏö íóÎúÊóÝõæäó ÝöíåóÇ ãöäö
ÇÖúØöåóÇÏö ÇáÑøõæãóÇäö ÇáúÞóÑúØóÇÌóäøöíøöíäó áóåõãú.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó áöÃóåúáö ßöáúÊóÇ ÇáúãöáøóÊóíúäö ÇáúíóåõæÏöíøóÉ æÇáäÕÑÇäíÉ ÎóÈÑÇ Úóäú Þóæúãò ãöäú ÕóÇáöÍöíåöãú ÚõÑöÝõæÇ ÈöÃóåúáö ÇáúßóåúÝö Ãóæú ßóÇäõæÇ ÌóãóÇÚóÉð æóÇÍöÏóÉð ÇÏøóÚóì Ãóåúáõ ßöáúÊóÇ ÇáúãöáøóÊóíúäö ÎóÈóÑóåóÇ áöÕóÇáöÍöí ãöáøóÊöåö¡ æóÈõäöíó Úóáóì Ðóáößó ÇÎúÊöáóÇÝñ Ýöí ÊóÓúãöíóÉö ÇáúÈöáóÇÏö ÇáøóÊöí ßóÇäó ÈöåóÇ ßóåúÝõåõãú.
ÞóÇáó ÇáÓøõåóíúáöíøõ Ýöí «ÇáÑøóæúÖö ÇáúÃõäõÝö» : æóÃóÕúÍóÇÈõ ÇáúßóåúÝö ãöäú ÃõãøóÉò ÚóÌóãöíøóÉò æóÇáäøóÕóÇÑóì íóÚúÑöÝõæäó ÍóÏöíËóåõãú æíÄÑÎæä Èöåö ÇåÜ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ØóÑóÝñ ãöäú åóÐóÇ ÚöäúÏó ÊóÝúÓöíÑö Þóæúáå ÊóÚóÇáóì:
æóíóÓúÆóáõæäóßó Úóäö ÇáÑøõæÍö Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúÅöÓúÑóÇÁ [85] .
[10]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 10]
ÅöÐú Ãóæóì ÇáúÝöÊúíóÉõ Åöáóì ÇáúßóåúÝö ÝóÞÇáõæÇ ÑóÈøóäÇ ÂÊöäÇ ãöäú áóÏõäúßó ÑóÍúãóÉð æóåóíøöÆú áóäÇ ãöäú ÃóãúÑöäÇ ÑóÔóÏÇð (10)
(ÅöÐú) ÙóÑúÝñ ãõÖóÇÝñ Åöáóì ÇáúÌõãúáóÉö ÈóÚúÏóåõ¡ æóåõæó ãõÊóÚóáøöÞñ È ßÇäõæÇ [ÇáúßóåúÝ: 9] ÝóÊóßõæäõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ãõÊøóÕöáóÉð ÈöÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ.
æóíóÌõæÒõ ßóæúäõ ÇáÙøóÑúÝö ãõÊóÚóáøöÞðÇ ÈöÝöÚúáò ãóÍúÐõæÝò ÊóÞúÏöíÑõåõ: ÇÐúßõÑú¡ ÝóÊóßõæäõ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉð ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ áöáúÌõãúáóÉö ÇáøóÊöí ÞÈáåóÇ. æÃíÇ ãóÇ ßóÇäó ÝóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÅöÌúãóÇáõ ÞöÕøóÊöåöãö ÇÈúÊöÏóÇÁð¡ ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì Ãóäøó ÞöÕøóÊóåõãú áóíúÓóÊú ÃóÚúÌóÈó ÂíóÇÊö Çááøóåö¡ ãóÚó ÇáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøó ãóÇ ÃóßúÑóãóåõãõ Çááøóåõ Èöåö ãöäó ÇáúÚöäóÇíóÉö ÅöäøóãóÇ ßóÇäó ÊóÃúíöíÏðÇ áóåõãú áöÃóÌúáö ÅöíãóÇäöåöãú¡ ÝóáöÐóáößó ÚõØöÝó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: ÝóÞÇáõæÇ ÑóÈøóäÇ ÂÊöäÇ ãöäú áóÏõäúßó ÑóÍúãóÉð.(15/265)
æóÃóæóì ÃóæúíðÇ Åöáóì ÇáúãóßóÇäö: ÌóÚóáóåõ ãóÓúßóäðÇ áóåõ¡ ÝóÇáúãóßóÇäõ: ÇáúãóÃúæóì. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃõæáÆößó ãóÃúæÇåõãõ ÇáäøóÇÑõ ÈöãÇ ßÇäõæÇ íóßúÓöÈõæäó Ýöí ÓõæÑóÉö íõæäõÓó [8] .
æóÇáúÝöÊúíóÉõ: ÌãÚ ÞáøóÉ áÝÊì¡ æóåõæó ÇáÔøóÇÈøõ ÇáúãõßúÊóãöáõ. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÓõæÑóÉö íõæÓõÝó. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÝöÊúíóÉö: ÃóÕúÍóÇÈõ ÇáúßóåúÝö. æóåóÐóÇ ãöäó ÇáúÅöÙúåóÇÑö Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö áöÃóäøó ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö Ãóäú íõÞóÇáó: ÅöÐú ÃóæóæúÇ¡ ÝóÚóÏóáó Úóäú Ðóáößó áöãóÇ íóÏõáøõ Úóáóíúåö áóÝúÙõ ÇáúÝöÊúíóÉö ãöäú ßóæúäöåöãú ÃóÊúÑóÇÈðÇ ãõÊóÞóÇÑöÈöí ÇáÓøöäøö. æóÐóßóÑóåõãú ÈöåóÐóÇ ÇáúæóÕúÝö áöáúÅöíãóÇÁö Åöáóì ãóÇ Ýöíåö ãöäö ÇßúÊöãóÇáö ÎóáúÞö ÇáÑøõÌõæáöíøóÉö ÇáúãõÚóÈøóÑö Úóäúåõ ÈöÇáúÝõÊõæøóÉö ÇáúÌóÇãöÚö áöãóÚúäóì ÓóÏóÇÏö ÇáÑøóÃúíö¡ æóËóÈóÇÊö ÇáúÌóÃúÔö¡ æóÇáÏøöÝóÇÚö Úóäö ÇáúÍóÞøö¡ æóáöÐóáößó ÚóÏóáó Úóäö ÇáúÅöÖúãóÇÑö Ýóáóãú íóÞöáú: ÅöÐú ÃóæóæúÇ Åöáóì ÇáúßóåúÝö.
æóÏóáøóÊö ÇáúÝóÇÁõ Ýöí ÌõãúáóÉö ÝóÞÇáõæÇ Úóáóì Ãóäøóåõãú áóãøóÇ ÃóæóæúÇ Åöáóì ÇáúßóåúÝö ÈóÇÏóÑõæÇ ÈöÇáöÇÈúÊöåóÇáö Åöáóì Çááøóåö.
æóÏóÚóæõÇ Çááøóåó Ãóäú íõÄúÊöíóåõãú ÑóÍúãóÉð ãöäú áóÏõäúåõ¡ æóÐóáößó ÌóÇãöÚñ áöÎóíúÑö ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÂÎöÑóÉö¡ Ãóíú Ãóäú íóãõäøó Úóáóíúåöãú ÈöÑóÍúãóÉò ÚóÙöíãóÉò ÊõäóÇÓöÈõ ÚöäóÇíóÊóåõ ÈöÇÊøöÈóÇÚö ÇáÏøöíäö ÇáøóÐöí ÃóãóÑó Èöåö¡ ÝóÒöíóÇÏóÉõ ãöäú áóÏõäúßó áöáÊøóÚóáøõÞö ÈöÝöÚúáö ÇáúÅöíÊóÇÁö ÊõÔöíÑõ Åöáóì Ðóáößó¡ áöÃóäøó Ýöí (ãöäú) ãóÚúäóì ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö æóÝöí (áóÏõäú) ãóÚúäóì ÇáúÚöäúÏöíøóÉö æóÇáöÇäúÊöÓóÇÈö Åöáóíúåö¡ ÝóÐóáößó ÃóÈúáóÛõ ãöãøóÇ áóæú ÞóÇáõæÇ: ÂÊöäóÇ ÑóÍúãóÉð¡ áöÃóäøó ÇáúÎóáúÞó ßõáøóåõãú ÈöãóÍóáøö ÇáÑøóÍúãóÉö ãöäó Çááøóåö¡ æóáóßöäøóåõãú ÓóÃóáõæÇ ÑóÍúãóÉð ÎóÇÕøóÉð æóÇÝöÑóÉð Ýöí Íöíäö ÊóæóÞøõÚö ÖöÏøöåóÇ¡ æóÞóÕóÏõæÇ ÇáúÃóãúäó Úóáóì ÅöíãóÇäöåöãú ãöäó ÇáúÝöÊúäóÉö¡ æóáöÆóáøóÇ íõáóÇÞõæÇ Ýöí ÇÛúÊöÑóÇÈöåöãú ãóÔóÞøóÉð æóÃóáóãðÇ¡ æóÃóäú áóÇ íõåöíäóåõãú ÃóÚúÏóÇÁõ ÇáÏøöíäö ÝóíóÕöíÑõæÇ ÝöÊúäóÉð áöáúÞóæúãö ÇáúßóÇÝöÑöíäó.
Ëõãøó ÓóÃóáõæÇ Çááøóåó Ãóäú íõÞóÏøöÑó áóåõãú ÃóÍúæóÇáðÇ Êóßõæäõ ÚóÇÞöÈóÊõåóÇ ÍõÕõæáó ãóÇ Îóæøóáóåõãú ãöäó ÇáËøóÈóÇÊö Úóáóì ÇáÏøöíäö ÇáúÍóÞøö æóÇáäøóÌóÇÉö ãöäú ãõäóÇæóÃóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó. ÝóÚóÈøóÑó Úóäú Ðóáößó ÇáÊøóÞúÏöíÑö ÈöÇáÊøóåúíöÆóÉö ÇáøóÊöí åöíó ÅöÚúÏóÇÏõ ÃóÓúÈóÇÈö ÍõÕõæáö ÇáÔøóíúÁö.
æó (ãöäú) Ýöí Þóæúáöåö: ãöäú ÃóãúÑöäÇ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ.(15/266)
æóÇáúÃóãúÑõ åõäóÇ: ÇáÔøóÃúäõ æóÇáúÍóÇáõ ÇáøóÐöí íóßõæäõæäó Ýöíåö¡ æóåõæó ãóÌúãõæÚõ ÇáúÅöíãóÇäö æóÇáöÇÚúÊöÕóÇãö Åöáóì ãóÍóáøö ÇáúÚõÒúáóÉö Úóäú Ãóåúáö ÇáÔøöÑúßö. æóÞóÏú ÃóÚóÏøó Çááøóåõ áóåõãú ãöäó ÇáúÃóÍúæóÇáö ãóÇ Èöåö ÑõÔúÏõåõãú. Ýóãöäú Ðóáößó ÕóÑúÝõ ÃóÚúÏóÇÆöåöãú Úóäú ÊóÊóÈøõÚöåöãú¡ æóÃóäú Ãóáúåóãóåõãú ãóæúÖöÚó ÇáúßóåúÝö¡ æóÃóäú ßóÇäó æóÖúÚõåõ Úóáóì ÌöåóÉò ÕóÇáöÍóÉò ÈöÈóÞóÇÁö ÃóÌúÓóÇãöåöãú ÓóáöíãóÉð¡ æóÃóäú ÃóäóÇãóåõãú äóæúãðÇ ØóæöíáðÇ áöíóãúÖöíó Úóáóíúåöãõ ÇáÒøóãóäõ ÇáøóÐöí ÊóÊóÛóíøóÑõ Ýöíåö ÃóÍúæóÇáõ ÇáúãóÏöíäóÉö¡ æóÍóÕóáó ÑõÔúÏõåõãú ÅöÐú ËóÈóÊõæÇ Úóáóì ÇáÏøöíäö ÇáúÍóÞøö æóÔóÇåóÏõæåõ ãóäúÕõæÑðÇ ãõÊøóÈóÚðÇ¡ æóÌóÚóáóåõãú ÂíóÉð áöáäøóÇÓö Úóáóì ÕöÏúÞö ÇáÏøöíäö æóÚóáóì ÞõÏúÑóÉö Çááøóåö æóÚóáóì ÇáúÈóÚúËö.
æóÇáÑøóÔóÏõ- ÈöÝóÊúÍóÊóíúäö-: ÇáúÎóíúÑõ æóÅöÕóÇÈóÉõ ÇáúÍóÞøö æóÇáäøóÝúÚõ æóÇáÕøóáóÇÍõ¡ æóÞóÏú ÊóßóÑøóÑó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÌöäøö ÈöÇÎúÊöáóÇÝö åóÐöåö ÇáúãóÚóÇäöí. æóÇáÑøõÔúÏõ- ÈöÖóãøö ÇáÑøóÇÁö æóÓõßõæäö ÇáÔøöíäö- ãõÑóÇÏöÝõ ÇáÑøóÔóÏö. æóÛõáøöÈó Ýöí ÍõÓúäö ÊóÏúÈöíÑö ÇáúãóÇáö. áã íõÞúÑóÃú åóÐóÇ ÇááøóÝúÙõ åõäóÇ Ýöí ÇáúÞöÑóÇÁóÇÊö ÇáúãóÔúåõæÑóÉö ÅöáøóÇ- ÈöÝóÊúÍö ÇáÑøóÇÁö- ÈöÎöáóÇÝö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞóÏú ÊóÈóíøóäó ÇáÑøõÔúÏõ ãöäó ÇáúÛóíøö Ýöí ÇáúÈóÞóÑóÉö [256] ¡ æóÞóæúáöåö: ÝóÅöäú ÂäóÓúÊõãú ãöäúåõãú ÑõÔúÏÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö [6] Ýóáóãú íõÞúÑóÃú ÝöíåöãóÇ ÅöáøóÇ- ÈöÖóãøö ÇáÑøóÇÁö-.
æóæóÌúåõ ÅöíËóÇÑö- ãóÝúÊõæÍö ÇáÑøóÇÁö æóÇáÔøöíäö- Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóæúÖöÚö æóÝöí Þóæúáöåö ÇáúÂÊöí: æóÞõáú ÚóÓì Ãóäú íóåúÏöíóäö ÑóÈøöí áöÃóÞúÑóÈó ãöäú åóÐóÇ ÑóÔóÏÇð [ÇáúßóåúÝ: 24] : Ãóäøó ÊóÍúÑöíßó ÇáúÍóÑúÝóíúäö ÝöíåöãóÇ ÃóäúÓóÈõ ÈöÇáúßóáöãóÇÊö ÇáúæóÇÞöÚóÉö Ýöí ÞóÑóÇÆöäö ÇáúÝóæóÇÕöáö ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóä ÇáúÌõãúåõæÑ ÞÑÄæÇ Þóæúáóåõ Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö: Úóáì Ãóäú ÊõÚóáøöãóäö ãöãøóÇ ÚõáøöãúÊó ÑõÔúÏÇð [ÇáúßóåúÝ: 66]- ÈöÖóãøö ÇáÑøóÇÁö áöÃóäøóåõ ÃóäúÓóÈõ ÈöÇáúÞóÑóÇÆöäö ÇáúãõÌóÇæöÑóÉö áóåõ æóåöíó ãöäú áóÏõäøóÇ ÚöáúãÇð [ÇáúßóåúÝ: 65]- ãóÚöíó ÕóÈúÑÇð
[ÇáúßóåúÝ: 67]- ãóÇ áóãú ÊõÍöØú Èöåö ÎõÈúÑÇð [ÇáúßóåúÝ: 68]- æóáÇ ÃóÚúÕöí áóßó ÃóãúÑÇð [ÇáúßóåúÝ: 69] Åöáóì ÂÎöÑöåö. æóáóãú íóÞúÑóÃúåõ åõäóÇáößó- ÈöÝóÊúÍö ÇáÑøóÇÁö æóÇáÔøöíäö- ÅöáøóÇ ÃóÈõæ ÚóãúÑæ æóíóÚúÞõæÈ.(15/267)
ÝóÖóÑóÈúäóÇ Úóáóì ÂÐóÇäöåöãú Ýöí ÇáúßóåúÝö Óöäöíäó ÚóÏóÏðÇ (11) Ëõãøó ÈóÚóËúäóÇåõãú áöäóÚúáóãó Ãóíøõ ÇáúÍöÒúÈóíúäö ÃóÍúÕóì áöãóÇ áóÈöËõæÇ ÃóãóÏðÇ (12)
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÇáúÂíóÇÊ 11 Åöáóì 12]
ÝóÖóÑóÈúäÇ Úóáóì ÂÐÇäöåöãú Ýöí ÇáúßóåúÝö Óöäöíäó ÚóÏóÏÇð (11) Ëõãøó ÈóÚóËúäÇåõãú áöäóÚúáóãó Ãóíøõ ÇáúÍöÒúÈóíúäö ÃóÍúÕì áöãÇ áóÈöËõæÇ ÃóãóÏÇð (12)
ÊóÝúÑöíÚõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö- ÈöÇáúÝóÇÁö- ÅöãøóÇ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÏõÚóÇÆöåöãú¡ ÝóíõÄúÐöäõ ÈöÃóäøó ãóÖúãõæäóåóÇ ÇÓúÊöÌóÇÈóÉõ ÏóÚúæóÊöåöãú¡ ÝóÌóÚóáó Çááøóåõ ÅöäóÇãóÊóåõãú ßóÑóÇãóÉð áóåõãú. ÈöÃóäú Óóáøóãóåõãú ãöäó ÇáÊøóÚúÐöíÈö ÈöÃóíúÏöí ÃóÚúÏóÇÆöåöãú¡ æóÃóíøóÏó ÈöÐóáößó Ãóäøóåõãú Úóáóì ÇáúÍóÞøö¡ æóÃóÑóì ÇáäøóÇÓó Ðóáößó ÈóÚúÏó Òóãóäò Øóæöíáò.
æóÅöãøóÇ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÅöÐú Ãóæóì ÇáúÝöÊúíóÉõ [ÇáúßóåúÝ: 10] ÅöáóÎú ÝóíõÄúÐöäõ ÈöÃóäøó Çááøóåó ÚóÌøóáó áóåõãú ÍõÕõæáó ãóÇ ÞóÕóÏõæåõ ãöãøóÇ áóãú íóßõäú Ýöí ÍõÓúÈóÇäöåöãú.
æóÇáÖøóÑúÈõ: åõäóÇ ÈöãóÚúäóì ÇáúæóÖúÚö¡ ßóãóÇ íõÞóÇáõ: ÖóÑóÈó Úóáóíúåö ÍöÌóÇÈðÇ¡ æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì:
ÖõÑöÈóÊú Úóáóíúåöãõ ÇáÐøöáøóÉõ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 61] ¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÊóÝúÕöíáõåõ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó Çááøóåó áóÇ íóÓúÊóÍúíöí Ãóäú íóÖúÑöÈó ãóËóáðÇ ãóÇ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 26] .
æóÍÐÝ ãÝÚæá ÝóÖóÑóÈúäÇ áöÙõåõæÑöåö¡ Ãóíú ÖóÑóÈúäóÇ Úóáóì ÂÐóÇäöåöãú ÛöÔóÇæóÉð Ãóæú ÍóÇÆöáðÇ Úóäö ÇáÓøóãúÚö¡ ßóãóÇ íõÞóÇáõ: Èóäóì Úóáóì ÇãúÑóÃóÊöåö¡ ÊóÞúÏöíÑõåõ: Èóäóì ÈóíúÊðÇ. æóÇáÖøóÑúÈõ Úóáóì ÇáúÂÐóÇäö ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáúÅöäóÇãóÉö áöÃóäøó Çáäøóæúãó ÇáËøóÞöíáó íóÓúÊóáúÒöãõ ÚóÏóãó ÇáÓøóãúÚö¡ áöÃóäøó ÇáÓøóãúÚó ÇáÓøóáöíãó áóÇ íóÍúÌõÈõåõ ÅöáøóÇ Çáäøóæúãõ¡ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÈóÕóÑö ÇáÕøóÍöíÍö ÝóÞóÏú íõÍúÌóÈõ ÈöÊóÛúãöíÖö ÇáúÃóÌúÝóÇäö.
æóåóÐöåö ÇáúßöäóÇíóÉõ ãöäú ÎóÕóÇÆöÕö ÇáúÞõÑúÂäö áóãú Êóßõäú ãóÚúÑõæÝóÉð ÞóÈúáó åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóåöíó ãöäó ÇáúÅöÚúÌóÇÒö.
æÚóÏóÏÇð äóÚúÊõ Óöäöíäó. æóÇáúÚóÏóÏõ: ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáúßóËúÑóÉö¡ Ãóíú Óöäöíäó ÐóÇÊó ÚóÏóÏò ßóËöíÑò.
æóäóÙöíÑõåõ ãóÇ Ýöí ÍóÏöíËö ÈóÏúÁö ÇáúæóÍúíö ãöäú Þóæúáö ÚóÇÆöÔóÉó: ÝóßóÇäó íóÎúÑõÌõ Åöáóì ÛóÇÑö ÍöÑóÇÁó ÝóíóÊóÍóäøóËõ Ýöíåö ÇááøóíóÇáöíó ÐóæóÇÊö ÇáúÚóÏóÏö» ÊõÑöíÏõ ÇáúßóËöíÑóÉó. æóÞóÏú ÃõÌúãöáó ÇáúÚóÏóÏõ åõäóÇ ÊóÈóÚðÇ áöÅöÌúãóÇáö ÇáúÞöÕøóÉö.(15/268)
æóÇáúÈóÚúËõ: åõäóÇ ÇáúÅöíÞóÇÙõ¡ Ãóíú ÃóíúÞóÙúäóÇåõãú ãöäú äóæúãóÊöåöãú íóÞóÙóÉó ãóÝúÒõæÚò. ßóãóÇ íõÈúÚóËõ ÇáúÈóÚöíÑõ ãöäú ãóÈúÑóßöåö. æóÍóÓøóäó åóÐöåö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉó åõäóÇ Ãóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ãöäú åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉö ÅöËúÈóÇÊõ ÇáúÈóÚúËö ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö ÝóßóÇäó Ýöí ÐößúÑö áöÝúÙö ÇáúÈóÚúËö ÊóäúÈöíåñ Úóáóì Ãóäøó Ýöí åóÐöåö ÇáúÅöÝóÇÞóÉö ÏóáöíáðÇ Úóáóì ÅöãúßóÇäö ÇáúÈóÚúËö æóßóíúÝöíøóÊöåö.
æóÇáúÍöÒúÈõ: ÇáúÌóãóÇÚóÉõ ÇáøóÐöíäó ÊóæóÇÝóÞõæÇ Úóáóì ÔóíúÁò æóÇÍöÏò¡ ÝóÇáúÍöÒúÈóÇäö ÝóÑöíÞóÇäö: ÃóÍóÏõåõãóÇ ãõÕöíÈñ æóÇáúÂÎöÑõ ãõÎúØöÆñ Ýöí ÚóÏøö ÇáúÃóãóÏö ÇáøóÐöí ãóÖóì Úóáóíúåöãú. ÝóÞöíáó: åõãóÇ ÝóÑöíÞóÇäö ãöäú Ãóåúáö
ÇáúßóåúÝö ÃóäúÝõÓöåöãú Úóáóì Ãóäøóåõ ÇáúãõÔóÇÑõ Åöáóíúåö ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó ÞÇÆöáñ ãöäúåõãú ßóãú áóÈöËúÊõãú [ÇáúßóåúÝ:
19] . æóÝöí åóÐóÇ ÈõÚúÏñ ãöäú áóÝúÙö ÍöÒúÈò ÅöÐú ßóÇäó ÇáúÞóÇÆöáõ æóÇÍöÏðÇ æóÇáúÂÎöÑõæäó ÔóÇßøöíäó¡ æóÈóÚöíÏñ ÃóíúÖðÇ ãöäú ÝöÚúáö ÃóÍúÕì áöÃóäøó Ãóåúáó ÇáúßóåúÝö ãóÇ ÞóÕóÏõæÇ ÇáúÅöÍúÕóÇÁó áöãõÏøóÉö áõÈúËöåöãú ÚöäúÏó ÅöÝóÇÞóÊöåöãú Èóáú ÎóÇáõæåóÇ ÒóãóäðÇ ÞóáöíáðÇ. ÝóÇáúæóÌúåõ: Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÈöÇáúÍöÒúÈóíúäö ÍöÒúÈóÇäö ãöäó ÇáäøóÇÓö Ãóåúáö ÈóáóÏöåöãõ ÇÎúÊóáóÝóÊú ÃóÞúæóÇáõåõãú Ýöí ãõÏøóÉö áõÈúËöåöãú ÈóÚúÏó Ãóäú ÚóáöãõæÇ ÇäúÈöÚóÇËóåõãú ãöäú äóæúãóÊöåöãú¡ ÃóÍóÏõ ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ãõÕöíÈñ æóÇáúÂÎóÑõ ãõÎúØöÆñ¡ æóÇááøóåõ íóÚúáóãõ ÇáúãõÕöíÈó ãöäúåõãú æóÇáúãõÎúØöÆó¡ ÝóåõãóÇ ÝóÑöíÞóÇäö Ýöí ÌóÇäöÈóíú ÕóæóÇÈò æóÎóØóÃò ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: ÃóÍúÕì.
æóáóÇ íóäúÈóÛöí ÊóÝúÓöíÑõ ÇáúÍöÒúÈóíúäö ÈöÃóäøóåõãóÇ ÍöÒúÈóÇäö ãöäú Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö ÇáøóÐöíäó ÞóÇáó Çááøóåõ Ýöíåöãú: ÞÇáó ÞÇÆöáñ ãöäúåõãú ßóãú áóÈöËúÊõãú ÞÇáõæÇ áóÈöËúäÇ íóæúãÇð Ãóæú ÈóÚúÖó íóæúãò ÇáúÂíóÉ [ÇáúßóåúÝ: 19] .
æóÌóÚúáõ ÍõÕõæáö Úöáúãö Çááøóåö ÈöÍóÇáö ÇáúÍöÒúÈóíúäö ÚöáøóÉð áöÈóÚúËöåö ÅöíøóÇåõãú ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÍõÕõæáö ÇáöÇÎúÊöáóÇÝö Ýöí ÊóÞúÏöíÑö ãõÏøóÊöåöãú ÝóÅöäøóåõãú ÅöÐóÇ ÇÎúÊóáóÝõæÇ Úóáöãó Çááøóåõ ÇÎúÊöáóÇÝóåõãú Úöáúãó ÇáúæóÇÞöÚóÇÊö¡ æóåõæó ÊóÚóáøõÞñ áöáúÚöáúãö íóÕöÍøõ Ãóäú íõØúáóÞó Úóáóíúåö ÊóäúÌöíÒöíøñ æóÅöäú áóãú íóÞóÚú Ðóáößó ÚöäúÏó ÚõáóãóÇÁö ÇáúßóáóÇãö.
æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áöäóÈúáõæóåõãú Ãóíøõåõãú ÃóÍúÓóäõ ÚóãóáðÇ Ýöí Ãæá ÇáÓøõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ [7] .
æÃóÍúÕì íóÍúÊóãöáõ Ãóäú íóßõæäó ÝöÚúáðÇ ãóÇÖöíðÇ¡ Ãóä íóßõæäó ÇÓúãó ÊóÝúÖöíáò ãóÕõæÛðÇ ãöäó ÇáÑøõÈóÇÚöíøö Úóáóì ÎöáóÇÝö ÇáúÞöíóÇÓö. æóÇÎúÊóÇÑó ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøõ Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» ÊóÈóÚðÇ áöÃóÈöí Úóáöíøò ÇáúÝóÇÑöÓöíøö ÇáúÃóæøóáó ÊóÌóäøõÈðÇ áöÕóæúÛö ÇÓúãö ÇáÊøóÝúÖöíáö Úóáóì ÛóíúÑö ÞöíóÇÓò áöÞöáøóÊöåö. æóÇÎúÊóÇÑó ÇáÒøóÌøóÇÌõ(15/269)
äóÍúäõ äóÞõÕøõ Úóáóíúßó äóÈóÃóåõãú ÈöÇáúÍóÞøö Åöäøóåõãú ÝöÊúíóÉñ ÂãóäõæÇ ÈöÑóÈøöåöãú æóÒöÏúäóÇåõãú åõÏðì (13) æóÑóÈóØúäóÇ Úóáóì ÞõáõæÈöåöãú ÅöÐú ÞóÇãõæÇ ÝóÞóÇáõæÇ ÑóÈøõäóÇ ÑóÈøõ ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö áóäú äóÏúÚõæó ãöäú Ïõæäöåö ÅöáóåðÇ áóÞóÏú ÞõáúäóÇ ÅöÐðÇ ÔóØóØðÇ (14)
ÇáËøóÇäöíó. æóãóÚó ßóæúäö ÕóæúÛö ÇÓúãö ÇáÊøóÝúÖöíáö ãöäú ÛóíúÑö ÇáËøõáóÇËöíøö áóíúÓó ÞöíóÇÓðÇ Ýóåõæó ßóËöíÑñ Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÇáúÝóÕöíÍö æóÝöí ÇáúÞõÑúÂäö.
ÝóÇáúæóÌúåõ¡ Ãóäøó ÃóÍúÕì ÇÓúãõ ÊóÝúÖöíáò¡ æóÇáÊøóÝúÖöíáõ ãõäúÕóÑöÝñ Åöáóì ãóÇ Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÅöÍúÕóÇÁö ãöäó ÇáÖøóÈúØö æóÇáúÅöÕóÇÈóÉö. æóÇáúãóÚúäóì: áöäóÚúáóãó Ãóíøõ ÇáúÍöÒúÈóíúäö ÃóÊúÞóäõ ÅöÍúÕóÇÁð¡ Ãóíú ÚóÏøðÇ ÈöÃóäú íóßõæäó åõæó ÇáúãõæóÇÝöÞó áöáúæóÇÞöÚö æóäóÝúÓö ÇáúÃóãúÑö æóíóßõæäó ãóÇ ÚóÏóÇåõ ÊóÞúÑöíÈðÇ æóÑóÌúãðÇ ÈöÇáúÛóíúÈö. æóÐóáößó åõæó ãóÇ ÝóÕøóáóåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÓóíóÞõæáõæäó ËóáÇËóÉñ [ÇáúßóåúÝ: 22] ÇáúÂíóÉó.
Ýó (Ãóíøõ) ÇÓúãõ ÇÓúÊöÝúåóÇãò ãõÈúÊóÏóÃñ æóåõæó ãõÚóáøöÞñ áöÝöÚúáö áöäóÚúáóãó Úóäö ÇáúÚóãóáö¡ æóÃóÍúÕì ÎóÈóÑñ Úóäú (Ãóíøõ) æÃóãóÏÇð ÊóãúíöíÒ áÇÓã ÇáÊøóÝúÕöíá ÊóãúíöíÒñ äöÓúÈóÉò¡ Ãóíú äöÓúÈóÉö ÇáÊøóÝúÖöíáö Åöáóì ãóæúÕõæÝöåö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö: ÃóäóÇ ÃóßúËóÑõ ãöäúßó ãóÇáÇ [ÇáúßóåúÝ: 34] . æóáóÇ íóÑöíÈõßó Ãóäøóåõ áóÇ íóÊøóÖöÍõ Ãóäú íóßõæäó åóÐóÇ ÇáÊøóãúíöíÒõ ãõÍóæøóáðÇ Úóäö ÇáúÝóÇÚöáö áöÃóäøóåõ áóÇ íóÓúÊóÞöíãõ Ãóäú ÊóÞõæáó: ÃóÝúÖóáõ ÃóãóÏöåö¡ ÅöÐö ÇáÊøóÍúæöíáõ ÃóãúÑñ ÊóÞúÏöíÑöíøñ
íõÞúÕóÏõ ãöäúåõ ÇáÊøóÞúÑöíÈõ.
æóÇáúãóÚúäóì: áöíóÙúåóÑó ÇÖúØöÑóÇÈõ ÇáäøóÇÓö Ýöí ÖóÈúØö ÊóæóÇÑöíÎö ÇáúÍóæóÇÏöË æÇÎÊáÇá ÎÑÕåã æóÊóÎúãöíäöåöãú ÅöÐóÇ ÊóÕóÏøóæúÇ áóåóÇ¡ æóíõÚúáóãõ ÊóÝúÑöíØõ ßóËöíÑò ãöäó ÇáäøóÇÓö Ýöí ÊóÍúÏöíÏö ÇáúÍóæóÇÏöËö æóÊóÇÑöíÎöåóÇ¡ æóßöáóÇ ÇáúÍóÇáóíúäö íóãõÊøõ Åöáóì ÇáÂÎÑ ÈÕáóÉ.
[13¡ 14]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÇáúÂíóÇÊ 13 Åöáóì 14]
äóÍúäõ äóÞõÕøõ Úóáóíúßó äóÈóÃóåõãú ÈöÇáúÍóÞøö Åöäøóåõãú ÝöÊúíóÉñ ÂãóäõæÇ ÈöÑóÈøöåöãú æóÒöÏúäÇåõãú åõÏìð (13) æóÑóÈóØúäÇ Úóáì ÞõáõæÈöåöãú ÅöÐú ÞÇãõæÇ ÝóÞÇáõæÇ ÑóÈøõäÇ ÑóÈøõ ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö áóäú äóÏúÚõæóÇ ãöäú Ïõæäöåö ÅöáåÇð áóÞóÏú ÞõáúäÇ ÅöÐÇð ÔóØóØÇð (14)
áóãøóÇ ÇÞúÊóÖóì Þóæúáõåõ: áöäóÚúáóãó Ãóíøõ ÇáúÍöÒúÈóíúäö ÃóÍúÕì [ÇáúßóåúÝ: 12] Ãóäøó Ýöí äóÈóÃö Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö ÊóÎóÑøõÕóÇÊò æóÑóÌúãðÇ ÈöÇáúÛóíúÈö ÃóËóÇÑó Ðóáößó Ýöí ÇáäøóÝúÓö ÊóØóáøõÚðÇ Åöáóì ãóÚúÑöÝóÉö ÇáÕøöÏúÞö Ýöí ÃóãúÑöåöãú¡(15/270)
ãöäú ÃóÕúáö æõÌõæÏö ÇáúÞöÕøóÉö Åöáóì ÊóÝóÇÕöíáöåóÇ ãöäú ãõÎúÈöÑò áóÇ íõÔóßøõ Ýöí ÕöÏúÞö ÎóÈóÑöåö ßóÇäóÊú ÌõãúáóÉõ äóÍúäõ äóÞõÕøõ Úóáóíúßó äóÈóÃóåõãú ÈöÇáúÍóÞøö ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ áöÌõãúáóÉö áöäóÚúáóãó Ãóíøõ ÇáúÍöÒúÈóíúäö ÃóÍúÕì áöãÇ áóÈöËõæÇ ÃóãóÏÇð [ÇáúßóåúÝ: 12] .
æóåóÐóÇ ÔõÑõæÚñ Ýöí ãõÌúãóáö ÇáúÞöÕøóÉö æóÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöãóæóÇÖöÚö ÇáúÚöÈúÑóÉö ãöäúåóÇ. æóÞóÏøóãó ãöäúåóÇ ãóÇ Ýöíåö æóÕúÝõ ËóÈóÇÊöåöãú Úóáóì ÇáúÅöíãóÇäö æóãõäóÇÈöÐóÊöåöãú Þóæúãóåõãõ ÇáúßóÝóÑóÉó æóÏõÎõæáöåöãõ ÇáúßóåúÝó.
æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö Úóáóì ÇáúãõÓúäóÏö ÇáúÝöÚúáöíøö Ýöí ÌõãúáóÉö äóÍúäõ äóÞõÕøõ Úóáóíúßó íõÝöíÏõ ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕó¡ Ãóíú äóÍúäõ áóÇ ÛóíúÑõäóÇ íóÞõÕøõ ÞöÕóÕóåõãú ÈöÇáúÍóÞøö.
æóÇáúÍóÞøõ: åõäóÇ ÇáÕøöÏúÞõ. æóÇáÕøöÏúÞõ ãöäú ÃóäúæóÇÚö ÇáúÍóÞøö¡ æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÍóÞöíÞñ Úóáì Ãóäú áóÇ ÃóÞõæáó Úóáóì Çááøóåö ÅöáøóÇ ÇáúÍóÞøó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö [105] .
æóÇáúÈóÇÁõ áöáúãõáóÇÈóÓóÉö¡ Ãóíö ÇáúÞóÕóÕó ÇáúãõÕóÇÍöÈó áöáÕøöÏúÞö áóÇ áöáÊøóÎóÑøõÕóÇÊö.
æóÇáúÞóÕóÕõ: ÓóÑúÏõ ÎóÈóÑò Øóæöíáò ÝóÇáúÅöÎúÈóÇÑõ ÈöãõÎóÇØóÈóÉò ãõÝóÑøóÞóÉò áóíúÓó ÈöÞóÕóÕò¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ØóÇáöÚö ÓõæÑóÉö íõæÓõÝó.
æóÇáäøóÈóÃõ: ÇáúÎóÈóÑõ ÇáøóÐöí Ýöíåö ÃóåóãøöíøóÉñ æóáóåõ ÔóÃúäñ.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøóåõãú ÝöÊúíóÉñ ãõÈóíøöäóÉñ áöáúÞóÕóÕö æóÇáäøóÈóÃö. æóÇÝúÊöÊóÇÍõ ÇáúÌõãúáóÉö ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóÃúßöíÏö áöãõÌóÑøóÏö ÇáöÇåúÊöãóÇãö áóÇ áöÑóÏøö ÇáúÅöäúßóÇÑö.
æóÒöíóÇÏóÉõ ÇáúåõÏóì íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÊóÞúæöíóÉó åõÏóì ÇáúÅöíãóÇäö ÇáúãóÚúáõæãö ãöäú Þóæúáöåö: ÂãóäõæÇ ÈöÑóÈøöåöãú ÈöÝóÊúÍ ÈÕÇíÑåã áöáÊøóÝúßöíÑö Ýöí æóÓóÇÆöáö ÇáäøóÌóÇÉö ÈöÅöíãóÇäöåöãú æóÃóáúåóãóåõãõ ÇáÊøóæúÝöíÞó æóÇáËøóÈóÇÊó¡ Ýóßõáøõ Ðóáößó åõÏðì ÒóÇÆöÏñ Úóáóì åõÏóì ÇáúÅöíãóÇäö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÊóÞúæöíóÉó ÝóÖúáö ÇáúÅöíãóÇäö ÈöÝóÖúáö ÇáÊøóÞúæóì ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇáøóÐöíäó ÇåúÊóÏóæúÇ ÒÇÏóåõãú åõÏìð æóÂÊÇåõãú ÊóÞúæÇåõãú [ãõÍóãøóÏ: 17] .(15/271)
æóÇáÒøöíóÇÏóÉõ: æóÝúÑóÉõ ãöÞúÏóÇÑö ÔóíúÁò ãóÎúÕõæÕò¡ ãöËúáõ æóÝúÑóÉö ÚóÏóÏö ÇáúãóÚúÏõæÏö¡ æóæóÒúäö ÇáúãóæúÒõæäö¡ æóæóÝúÑóÉö ÓõßøóÇäö ÇáúãóÏöíäóÉö.
æóÝöÚúáõ (ÒóÇÏó) íóßõæäõ ÞóÇÕöÑðÇ ãöËúáó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÃóÑúÓóáúäÇåõ Åöáì ãöÇÆóÉö ÃóáúÝò Ãóæú íóÒöíÏõæäó [ÇáÕÇÝÇÊ: 147] ¡ æóíóßõæäõ ãõÊóÚóÏøöíðÇ ßóÞóæúáöåö: ÝóÒÇÏóåõãõ Çááøóåõ ãóÑóÖÇð [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 10] . æóÊõÓúÊóÚóÇÑõ ÇáÒøöíóÇÏóÉõ áöÞõæøóÉö ÇáúæóÕúÝö ßóãóÇ åõäóÇ.
æóÇáÑøóÈúØõ Úóáóì ÇáúÞóáúÈö ãõÓúÊóÚóÇÑñ Åöáóì ÊóËúÈöíÊö ÇáúÅöíãóÇäö æóÚóÏóãö ÇáÊøóÑóÏøõÏö Ýöíåö¡ ÝóáóãøóÇ ÔóÇÚó ÅöØúáóÇÞõ ÇáúÞóáúÈö Úóáóì ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏö ÇÓúÊõÚöíÑó ÇáÑøóÈúØõ Úóáóíúåö áöáÊøóËúÈöíÊö Úóáóì ÚóÞúÏöåö. ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: áóæúáÇ Ãóäú ÑóÈóØúäÇ Úóáì ÞóáúÈöåÇ áöÊóßõæäó ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó [ÇáúÞóÕóÕ: 10] . æóãöäúåõ Þóæúáõåõãú: åõæó ÑóÇÈöØõ ÇáúÌóÃúÔö.
æóÝöí ÖöÏøöåö íõÞóÇáõ: ÇÖúØóÑóÈó ÞóáúÈõåõ¡ æóÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÈóáóÛóÊö ÇáúÞõáõæÈõ ÇáúÍóäÇÌöÑó [ÇáúÃóÍúÒóÇÈ:
10] . ÇÓúÊõÚöíÑó ÇáöÇÖúØöÑóÇÈõ æóäóÍúæõåõ áöáÊøóÑóÏøõÏö æóÇáÔøóßøö Ýöí ÍõÕõæáö ÔóíúÁò.
æóÊóÚúÏöíóÉõ ÝöÚúáö ÑóÈóØúäÇ ÈöÍóÑúÝö ÇáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö áöáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÇáÔøóÏøö áöÃóäøó ÍóÑúÝó ÇáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöãóÚúäóì ÇáÊøóãóßøõäö ãöäó ÇáúÝöÚúáö.
æÅöÐú ÞÇãõæÇ ÙóÑúÝñ áöáÑøóÈúØö¡ Ãóíú ßóÇäó ÇáÑøóÈúØõ Ýöí æóÞúÊò Ýöí ÞöíóÇãöåöãú¡ Ãóíú ßóÇäó Ðóáößó ÇáúÎóÇØöÑõ ÇáøóÐöí ÞóÇãõæÇ Èöåö ãõÞóÇÑöäðÇ áóÑóÈúØö Çááøóåö Úóáóì ÞõáõæÈöåöãú¡ Ãóíú áóæúáóÇ Ðóáößó áóãóÇ ÃóÞúÏóãõæÇ Úóáóì ãöËúáö Ðóáößó ÇáúÚóãóáö æóÐóáößó ÇáúÞóæúáö.
æóÇáúÞöíóÇãõ íóÍúÊóãöáõ Ãóäú íóßõæäó ÍóÞöíÞöíøðÇ¡ ÈöÃóäú æóÞóÝõæÇ Èóíúäó íóÏóíú ãóáößö ÇáÑøõæãö ÇáúãõÔúÑößö¡ Ãóæú æóÞóÝõæÇ Ýöí ãóÌóÇãöÚö Þóæúãöåöãú ÎõØóÈóÇÁó ãõÚúáöäöíäó ÝóÓóÇÏó ÚóÞöíÏóÉö ÇáÔøöÑúßö. æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÞöíóÇãõ ãõÓúÊóÚóÇÑðÇ áöáúÅöÞúÏóÇãö æóÇáúÌóÓúÑö Úóáóì Úóãóáò ÚóÙöíãò¡ æóáöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúÚóãóáö Ãóæö ÇáúÞóæúáö¡ ÊóÔúÈöíåðÇ áöáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÞöíóÇãö ÇáÔøóÎúÕö ãöäú ÞõÚõæÏò áöáúÅöÞúÈóÇáö Úóáóì Úóãóáò ãóÇ¡ ßóÞóæúáö ÇáäøóÇÈöÛóÉö:
ÈöÃóäøó ÍöÕúäðÇ æóÍóíøðÇ ãöäú Èóäöí ÃóÓóÏò ... ÞóÇãõæÇ ÝóÞóÇáõæÇ ÍöãóÇäóÇ ÛóíúÑõ ãóÞúÑõæÈö
ÝóáóíúÓó Ýöí Ðóáößó ÞöíóÇãñ ÈóÚúÏó ÞõÚõæÏò Èóáú ÞóÏú íóßõæäõæäó ÞóÇáõæåõ æóåõãú ÞõÚõæÏñ.
æóÚóÑøóÝõæÇ Çááøóåó ÈöØóÑöíÞö ÇáúÅöÖóÇÝóÉö Åöáóì ÖóãöíÑöåöãú: ÅöãøóÇ áöÃóäøóåõãú ÚõÑöÝõæÇ ãöäú ÞóÈúáõ ÈöÃóäøóåõãú ÚóÈóÏõæÇ Çááøóåó ÇáúãõäóÒøóåó Úóäö ÇáúÌöÓúãö æóÎóÕóÇÆöÕö ÇáúãõÍúÏóËóÇÊö¡ æóÅöãøóÇ áöÃóäøó Çááøóåó áóãú íóßõäú ãóÚúÑõæÝðÇ(15/272)
ÈóÇÓöãò Úóáóãò ÚöäúÏó ÃõæáóÆößó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐöíäó íóÒúÚõãõæäó Ãóäøó ÑóÈøó ÇáúÃóÑúÈóÇÈö åõæó (ÌõæÈúÊöíÑö) ÇáúãõãóËøóáõ Ýöí ßóæúßóÈö ÇáúãõÔúÊóÑöí¡ Ýóáóãú íóßõäú ØóÑöíÞñ áöÊóÚúÑöíÝöåöãõ ÇáúÅöáóåó ÇáúÍóÞøó ÅöáøóÇ ØóÑöíÞõ ÇáúÅöÖóÇÝóÉö. æóÞóÑöíÈñ ãöäúåõ ãóÇ ÍóßóÇåõ Çááøóåõ Úóäú Þóæúáö ãõæÓóì áöÝöÑúÚóæúäó ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó ÝöÑúÚóæúäõ æóãÇ ÑóÈøõ ÇáúÚÇáóãöíäó ÞÇáó ÑóÈøõ ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóãÇ ÈóíúäóåõãóÇ Åöäú ßõäúÊõãú ãõæÞöäöíäó [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 23- 24] .
åóÐóÇ Åöäú ßóÇäó ÇáúÞóæúáõ ãóÓõæÞðÇ Åöáóì Þóæúãöåöãõ ÇáúãõÔúÑößöíäó ÞóÕóÏõæÇ Èöåö ÅöÚúáóÇäó ÅöíãóÇäöåöãú Èóíúäó Þóæúãöåöãú æóÅöÙúåóÇÑó ÚóÏóãö ÇáöÇßúÊöÑóÇËö ÈöÊóåúÏöíÏö Çáúãóáößö æóÞóæúãöåö¡ Ýóíóßõæäõ ãóæúÞöÝõåõãú åóÐóÇ ßóãóæúÞöÝö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó Íöíäó ÞóÇáõæÇ áöÝöÑúÚóæúäó áóÇ ÖóíúÑó ÅöäøóÇ Åöáì ÑóÈøöäÇ ãõäúÞóáöÈõæäó [ÇáÔøõÚóÑóÇÁ: 50] ¡ Ãóæú ÞóÕóÏõæÇ Èöåö ãóæúÚöÙóÉó Þóæúãöåöãú ÈöÏõæäö ãõæóÇÌóåóÉö ÎöØóÇÈöåöãú ÇÓúÊöäúÒóÇáðÇ áöØóÇÆöÑöåöãú Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáÊøóÚúÑöíÖö ãöäú ÈóÇÈö (ÅöíøóÇßö ÃóÚúäöí ÝóÇÓúãóÚöí íóÇ ÌóÇÑóÉõ) ¡ æóÇÓúÊöÞúÕóÇÁð áöÊóÈúáöíÛö ÇáúÍóÞøö Åöáóíúåöãú. æóåóÐóÇ åõæó ÇáúÃóÙúåóÑõ áöÍóãúáö ÇáúÞöíóÇãö Úóáóì ÍóÞöíÞóÊöåö¡ æóáöÃóäøó ÇáúÞóæúáó äõÓöÈó Åöáóì ÖóãöíÑö ÌóãúÚöåöãú Ïõæäó ÈóÚúÖöåöãú¡ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÅöÓúäóÇÏö Ýöí Þóæúáöåö: ÞÇáó ÞÇÆöáñ ãöäúåõãú ßóãú áóÈöËúÊõãú [ÇáúßóåúÝ: 19] ÊóÞúÊóÖöí Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÞõæáõ áóåõ Ðóáößó ÝóÑöíÞðÇ ÂÎóÑó¡ æóáöÙõåõæÑö ÞóÕúÏö ÇáöÇÍúÊöÌóÇÌö ãöäú ãóÞóÇáöåöãú¡ æóíóßõæäõ Þóæúáõåõ: ÑóÈøõ ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ÎóÈóÑõ ÇáúãõÈúÊóÏóÃö ÅöÚúáóÇãðÇ áöÞóæúãöåöãú ÈöåóÐöåö ÇáúÍóÞöíÞóÉö æóÊóßõæäõ ÌãáóÉ áóäú äóÏúÚõæóÇ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ. æóÅöäú ßóÇäó åóÐóÇ ÇáúÞóæúáõ ÞóÏú ÌóÑóì Èóíúäóåõãú Ýöí ÎóÇÕøóÊöåöãú ÊóãúåöíÏðÇ áöÞóæúáöåö: æóÅöÐö ÇÚúÊóÒóáúÊõãõæåõãú [ÇáúßóåúÝ: 16] ÅöáóÎú. ÝóÇáÊøóÚúÑöíÝõ ÈöÇáúÅöÖóÇÝóÉö áöÃóäøóåóÇ ÃóÎúØóÑõ ØóÑöíÞò Èóíúäóåõãú¡ æóáöÃóäøóåóÇ ÊóÊóÖóãøóäõ ÊóÔúÑöíÝðÇ áöÃóäúÝõÓöåöãú¡ æóíóßõæäõ Þóæúáõåõ: ÑóÈøõ ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ÕöÝóÉð ßóÇÔöÝóÉð¡ æóÌõãúáóÉ áóäú äóÏúÚõæóÇ ãöäú Ïõæäöåö ÅöáåÇð ÎÈÑ ÇáúãõÈúÊóÏóÃ.
æóÐßÑ ÇáÏøõÚóÇÁó Ïõæäó ÇáúÚöÈóÇÏóÉö áöÃóäøó ÇáÏøõÚóÇÁó íóÔúãóáõ ÇáúÃóÞúæóÇáó ßõáøóåóÇ ãöäú ÅöÌúÑóÇÁö æóÕúÝö ÇáúÅöáóåöíøóÉö Úóáóì ÛóíúÑö Çááøóåö æóãöäú äöÏóÇÁö ÛóíúÑö Çááøóåö ÚöäúÏó ÇáÓøõÄóÇáö.
æóÌõãúáóÉõ áóÞóÏú ÞõáúäÇ ÅöÐÇð ÔóØóØÇð ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ áöãóÇ ÃóÝóÇÏóåõ ÊóæúßöíÏõ ÇáäøóÝúíö Èö (áóäú) . æóÅöäøó æõÌõæÏó ÍóÑúÝö ÇáúÌóæóÇÈö Ýöí ÎöáóÇáö ÇáúÌõãúáóÉö íõäóÇÏöí Úóáóì ßóæúäöåóÇ ãõÊóÝóÑøöÚóÉð Úóáóì ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ. æóÇááøóÇãõ áöáúÞóÓóãö.(15/273)
åóÄõáóÇÁö ÞóæúãõäóÇ ÇÊøóÎóÐõæÇ ãöäú Ïõæäöåö ÂáöåóÉð áóæúáóÇ íóÃúÊõæäó Úóáóíúåöãú ÈöÓõáúØóÇäò Èóíøöäò Ýóãóäú ÃóÙúáóãõ ãöãøóäö ÇÝúÊóÑóì Úóáóì Çááøóåö ßóÐöÈðÇ (15)
æóÇáÔøóØóØõ: ÇáúÅöÝúÑóÇØõ Ýöí ãõÎóÇáóÝóÉö ÇáúÍóÞøö æóÇáÕøóæóÇÈö. æóåõæó ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáÔøóØøö¡ æóåõæó ÇáúÈõÚúÏõ Úóäö ÇáúãóæúØöäö áöãóÇ Ýöí ÇáúÈõÚúÏö Úóäúåõ ãöäú ßóÑóÇåöíóÉö ÇáäøõÝõæÓö¡ ÝóÇÓúÊõÚöíÑó áöáúÅöÝúÑóÇØö Ýöí ÔóíúÁò ãóßúÑõæåò¡ Ãóíú áóÞóÏú ÞõáúäóÇ ÞóæúáðÇ ÔóØóØðÇ¡ æóåõæó äöÓúÈóÉõ ÇáúÅöáóåöíøóÉö Åöáóì ãóäú Ïæä Çááå.
[15]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 15]
åÄõáÇÁö ÞóæúãõäóÇ ÇÊøóÎóÐõæÇ ãöäú Ïõæäöåö ÂáöåóÉð áóæúáÇ íóÃúÊõæäó Úóáóíúåöãú ÈöÓõáúØÇäò Èóíøöäò Ýóãóäú ÃóÙúáóãõ ãöãøóäö ÇÝúÊóÑì Úóáóì Çááøóåö ßóÐöÈÇð (15)
ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ áöãóÇ ÇÞúÊóÖóÊúåõ ÌõãúáóÉõ áóÞóÏú ÞõáúäÇ ÅöÐÇð ÔóØóØÇð [ÇáúßóåúÝ: 14] ÅöÐú íóËõæÑõ Ýöí äóÝúÓö ÇáÓøóÇãöÚö Ãóäú íóÊóÓóÇÁóáó Úóãøóäú íóÞõæáõ åóÐóÇ ÇáÔøóØóØó Åöäú ßóÇäó Ýöí ÇáÓøóÇãöÚöíäó ãóäú áóÇ íóÚúáóãõ Ðóáößó Ãóæú ÈöÊóäúÒöíáö ÛóíúÑö ÇáÓøóÇÆöáö ãóäúÒöáóÉó ÇáÓøóÇÆöáö.
æóåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ãöäú ÈóÞöíøóÉö ßóáóÇãö ÇáúÝöÊúíóÉö ßóãóÇ ÇÞúÊóÖóÇåõ ÖóãöíÑõ Þóæúáöåö: Ïõæäöåö ÇáúÚóÇÆöÏõ Åöáóì ÑóÈøõäÇ [ÇáúßóåúÝ: 14] .
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Åöáóì Þóæúãöåöãú Èö åÄõáÇÁö áöÞóÕúÏö ÊóãúíöíÒöåöãú ÈöãóÇ ÓóíõÎúÈöÑõ Èöåö Úóäúåõãú. æóÝöí åóÐöåö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÇáÊøóÚóÌøõÈö ãöäú ÍóÇáöåöãú æóÊóÝúÖöíÍõ ÕõäúÚöåöãú¡ æóåõæó ãöäú áóæóÇÒöãö ÞóÕúÏö ÇáÊøóãúíöíÒö.
æóÌõãúáóÉõ ÇÊøóÎóÐõæÇ ÎóÈóÑñ Úóäö ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö¡ æóåõæó ÎóÈóÑñ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáúÅöäúßóÇÑö Úóáóíúåöãú Ïõæäó ÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÅöÐö ÇÊøöÎóÇÐõåõãú ÂáöåóÉð ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ãóÚúáõæãñ Èóíúäó ÇáúãõÊóÎóÇØöÈöíäó¡ ÝóáóíúÓó ÇáúÅöÎúÈóÇÑõ Èöåö ÈöãõÝöíÏò ÝóÇÆöÏóÉó ÇáúÎóÈóÑö.
æóãóÚúäóì ãöäú Ïõæäöåö ãöäú ÛóíúÑöåö¡ æó (ãöäú) ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ¡ Ãóíú ÂáöåóÉð äóÇÔöÆóÉð ãöäú ÛóíúÑö Çááøóåö¡ æóßóÇäó Þóæúãõåõãú íóæúãóÆöÐò íóÚúÈõÏõæäó ÇáúÃóÕúäóÇãó Úóáóì ÚóÞöíÏóÉö ÇáÑøõæãö æóáóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÇááøóåö.
æóÌõãúáóÉõ áóæúáÇ íóÃúÊõæäó Úóáóíúåöãú ÈöÓõáúØÇäò Èóíøöäò ãõÄóßøöÏóÉñ áöáúÌõãúáóÉö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÃóäøóåóÇ ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ÇáúÅöäúßóÇÑö¡ áöÃóäøó ãóÖúãõæäó åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö íõÞóæøöí ÇáúÅöäúßóÇÑó Úóáóíúåöãú.(15/274)
æó (áóæúáóÇ) ÍóÑúÝõ ÊóÍúÖöíÖò. ÍóÞöíÞóÊõåõ: ÇáúÍóËøõ Úóáóì ÊóÍúÕöíáö ãóÏúÎõæáöåóÇ. æóáóãøóÇ ßóÇäó ÇáúÅöÊúíóÇäõ ÈöÓõáúØóÇäò Úóáóì ËõÈõæÊö ÇáúÅöáóåöíøóÉö áöáúÃóÕúäóÇãö ÇáøóÊöí ÇÊøóÎóÐõæåóÇ ÂáöåóÉð ãõÊóÚóÐøöÑðÇ ÈöÞóÑöíäóÉö Ãóäøóåõãú ÃóäúßóÑõæåõ Úóáóíúåöãõ ÇäúÕóÑóÝó ÇáÊøóÍúÖöíÖõ Åöáóì ÇáÊøóÈúßöíÊö æóÇáÊøóÛúáöíØö¡ Ãóíö ÇÊøóÎóÐõæÇ ÂáöåóÉð ãöäú Ïõæäö Çááøóåö áóÇ ÈõÑúåóÇäó Úóáóì ÅöáóåöíøóÊöåöãú.
æóãóÚúäóì Úóáóíúåöãú Úóáóì ÂáöåóÊöåöãú¡ ÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåö: ÇÊøóÎóÐõæÇ ãöäú Ïõæäöåö ÂáöåóÉð.
æóÇáÓøõáúØóÇäõ: ÇáúÍõÌøóÉõ æóÇáúÈõÑúåóÇäõ.
æóÇáúÈóíøöäõ: ÇáúæóÇÖöÍõ ÇáÏøóáóÇáóÉö. æóãóÚúäóì ÇáúßóáóÇãö: ÅöÐú áóãú íóÃúÊõæÇ ÈöÓõáúØóÇäò Úóáóì Ðóáößó ÝóÞóÏú ÃóÞóÇãõæÇ ÇÚúÊöÞóÇÏóåõãú Úóáóì ÇáúßóÐöÈö æóÇáúÎóØóÃö¡ æóáöÐóáößó ÝóÑøóÚó Úóáóíúåö ÌõãúáóÉó Ýóãóäú ÃóÙúáóãõ ãöãøóäö ÇÝúÊóÑì Úóáóì Çááøóåö ßóÐöÈÇð.
æó (ãóäú) ÇÓúÊöÝúåóÇãöíøóÉñ¡ æóåõæó ÅöäúßóÇÑñ¡ Ãóíú áóÇ ÃóÙúáóãó ãöãøóäö ÇÝúÊóÑóì. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõ ÃóÙúáóãõ ãöäú ÛóíúÑöåö. æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ ÇáúãõÓóÇæóÇÉó Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ÛóíúÑöåö¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãóäú ÃóÙúáóãõ ãöãøóäú ãóäóÚó ãóÓÇÌöÏó Çááøóåö Ãóäú íõÐúßóÑó ÝöíåóÇ ÇÓúãõåõ [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 114] .
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó åóÄõáóÇÁö ÇÝúÊóÑóæúÇ Úóáóì Çááøóåö ßóÐöÈðÇ¡ æóÐóáößó Ãóäøóåõãú ÃóÔúÑóßõæÇ ãóÚóåõ ÛóíúÑóåõ Ýöí ÇáúÅöáóåöíøóÉö ÝóÞóÏú ßóÐóÈõæÇ Úóáóíúåö Ýöí Ðóáößó ÅöÐú ÃóËúÈóÊõæÇ áóåõ ÕöÝóÉð ãõÎóÇáöÝóÉð áöáúæóÇÞöÚö.
æóÇÝúÊöÑóÇÁõ ÇáúßóÐöÈö ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáßöäøó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ íóÝúÊóÑõæäó Úóáóì Çááøóåö ÇáúßóÐöÈó Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúãóÇÆöÏóÉ [103] .
Ëõãøó Åöäú ßóÇäó ÇáúßóáóÇãõ ãöäú ãóÈúÏóÆöåö ÎöØóÇÈðÇ áöÞóæúãöåöãú ÃóÚúáóäõæÇ Èöåö ÅöíãóÇäóåõãú Èóíúäóåõãú ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ßóÇäóÊö ÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Ýöí Þóæúáöåöãú: åÄõáÇÁö ÞóæúãõäóÇ Úóáóì ÙóÇåöÑöåóÇ¡ æóßóÇäó ÇÑúÊöÞóÇÁð Ýöí ÇáÊøóÚúÑöíÖö áóåõãú ÈöÇáúãóæúÚöÙóÉö æóÅöäú ßóÇäó ÇáúßóáóÇãõ ãöäú ãóÈúÏóÆöåö ÏóÇÆöÑðÇ Èóíúäóåõãú Ýöí ÎóÇÕøóÊöåöãú ßóÇäóÊö ÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Åöáóì ÍóÇÖöÑò Ýöí ÇáÐøöåúäö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöäú íóßúÝõÑú ÈöåÇ åÄõáÇÁö [ÇáúÃóäúÚóÇã: 89] Ãóíú ãÔÑßæ ãóßøóÉ.(15/275)
æóÅöÐö ÇÚúÊóÒóáúÊõãõæåõãú æóãóÇ íóÚúÈõÏõæäó ÅöáøóÇ Çááøóåó ÝóÃúæõæÇ Åöáóì ÇáúßóåúÝö íóäúÔõÑú áóßõãú ÑóÈøõßõãú ãöäú ÑóÍúãóÊöåö æóíõåóíøöÆú áóßõãú ãöäú ÃóãúÑößõãú ãöÑúÝóÞðÇ (16)
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 16]
æóÅöÐö ÇÚúÊóÒóáúÊõãõæåõãú æóãÇ íóÚúÈõÏõæäó ÅöáÇøó Çááøóåó ÝóÃúæõæÇ Åöáóì ÇáúßóåúÝö íóäúÔõÑú áóßõãú ÑóÈøõßõãú ãöäú ÑóÍúãóÊöåö æóíõåóíøöÆú áóßõãú ãöäú ÃóãúÑößõãú ãöÑÝóÞÇð (16)
íóÊóÚóíøóäõ Ãóäú íóßõæäó åóÐóÇ ãöäú ßóáóÇãö ÈóÚúÖöåöãú áöÈóÚúÖò Úóáóì ÓóÈöíáö ÇáäøõÕúÍö æóÇáúãóÔõæÑóÉö ÇáÕøóÇÆöÈóÉö.
æóáóíúÓó íóáúÒóãõ Ýöí ÍößóÇíóÉö ÃóÞúæóÇáö ÇáúÞóÇÆöáöíäó Ãóäú Êóßõæäó ÇáúãóÍúßöíøóÇÊõ ßõáøõåóÇ ÕóÇÏöÑóÉð Ýöí æóÞúÊò æóÇÍöÏò¡ ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäõæÇ ÞóÇáó ÈóÚúÖõåõãú áöÈóÚúÖò Ðóáößó ÈóÚúÏó ÇáúíóÃúÓö ãöäö ÇÑúÚöæóÇÁö Þóæúãöåöãú Úóäú ÝöÊúäóÊöåöãú Ýöí ãóÞóÇãò ÂÎóÑó. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó Ðóáößó Ýöí äóÝúÓö ÇáúãóÞóÇãö ÇáøóÐöí ÎóÇØóÈõæÇ Ýöíåö Þóæúãóåõãú ÈöÃóäú ÛóíøóÑõæÇ ÇáúÎöØóÇÈó ãöäú ãõæóÇÌóåóÉö Þóæúãöåöãú Åöáóì ãõæóÇÌóåóÉö ÈóÚúÖöåöãú ÈóÚúÖðÇ¡ æóåõæó ÖóÑúÈñ ãöäó ÇáöÇáúÊöÝóÇÊö. ÝóÚóáóì ÇáúæóÌúåö ÇáúÃóæøóáö íóßõæäõ ÝöÚúáõ ÇÚúÊóÒóáúÊõãõæåõãú ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ÅöÑóÇÏóÉö ÇáúÝöÚúáö ãöËúáõ ÅöÐÇ ÞõãúÊõãú Åöáóì ÇáÕøóáÇÉö ÝóÇÛúÓöáõæÇ æõÌõæåóßõãú [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 6] ¡ æóÚóáóì ÇáúæóÌúåö ÇáËøóÇäöí íóßõæäõ ÇáöÇÚúÊöÒóÇáõ ÞóÏú ÍóÕóáó ÝöíãóÇ Èóíúäó ãóÞóÇãö ÎöØóÇÈöåöãú Þóæúãóåõãú æóÈóíúäó ãõÎóÇØóÈóÉö ÈóÚúÖöåöãú ÈóÚúÖðÇ. æóÚóáóì ÇáöÇÍúÊöãóÇáóíúäö ÝóÇáúÞõÑúÂäõ ÇÞúÊóÕóÑó Ýöí ÍößóÇíóÉö ÃóÞúæóÇáöåöãú Úóáóì ÇáúãóÞúÕöÏö ÇáúÃóåóãøö ãöäúåóÇ Ýöí ÇáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ËóÈóÇÊöåöãú Ïõæäó ãóÇ Óöæóì Ðóáößó ãöãøóÇ áóÇ ÃóËóÑó áóåõ Ýöí ÇáúÛóÑóÖö æóÅöäøóãóÇ åõæó ãõÌóÑøóÏõ ÞóÕóÕò.
æó «ÅöÐú» áöáÙøóÑúÝöíøóÉö ÇáúãóÌóÇÒöíøóÉö ÈöãóÚúäóì ÇáÊøóÚúáöíáö.
æóÇáöÇÚúÊöÒóÇáõ: ÇáÊøóÈóÇÚõÏõ æóÇáöÇäúÝöÑóÇÏõ Úóäú ãõÎóÇáóØóÉö ÇáÔøóíúÁö¡ ÝóãóÚúäóì ÇÚúÊöÒóÇáö ÇáúÞóæúãö ÊóÑúßõ
ãõÎóÇáóØóÊöåöãú. æóãóÚúäóì ÇÚúÊöÒóÇáö ãóÇ íóÚúÈõÏõæäó: ÇáÊøóÈóÇÚõÏõ Úóäú ÚöÈóÇÏóÉö ÇáúÃóÕúäóÇãö.
æóÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: ÅöáøóÇ Çááøóåó ãõäúÞóØöÚñ áöÃóäøó Çááøóåó ÊóÚóÇáóì áóãú íóßõäú íóÚúÈõÏõåõ ÇáúÞóæúãõ.
æóÇáúÝóÇÁõ áöáÊøóÝúÑöíÚö Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÅöÐö ÇÚúÊóÒóáúÊõãõæåõãú ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÅöÝóÇÏóÊöåóÇ ãóÚúäóì: ÇÚúÊóÒóáúÊõãú Ïöíäóåõãõ ÇÚúÊöÒóÇáðÇ ÇÚúÊöÞóÇÏöíøðÇ¡ ÝóíõÞóÏøóÑõ ÈóÚúÏóåóÇ ÌõãúáóÉñ äóÍúæó: ÇÚúÊóÒöáõæåõãõ ÇÚúÊöÒóÇáó ãõÝóÇÑóÞóÉò ÝóÃúæõæÇ Åöáóì ÇáúßóåúÝö¡ Ãóæú íõÞóÏøóÑõ: æóÅöÐö ÇÚúÊóÒóáúÊõãú Ïöíäóåõãú íõÚóÐøöÈõæäóßõãú ÝóÃúæõæÇ(15/276)
æóÊóÑóì ÇáÔøóãúÓó ÅöÐóÇ ØóáóÚóÊú ÊóÒóÇæóÑõ Úóäú ßóåúÝöåöãú ÐóÇÊó Çáúíóãöíäö æóÅöÐóÇ ÛóÑóÈóÊú ÊóÞúÑöÖõåõãú ÐóÇÊó ÇáÔøöãóÇáö æóåõãú Ýöí ÝóÌúæóÉò ãöäúåõ Ðóáößó ãöäú ÂíóÇÊö Çááøóåö ãóäú íóåúÏö Çááøóåõ Ýóåõæó ÇáúãõåúÊóÏö æóãóäú íõÖúáöáú Ýóáóäú ÊóÌöÏó áóåõ æóáöíøðÇ ãõÑúÔöÏðÇ (17)
Åöáóì ÇáúßóåúÝö. æóÌóæøóÒó ÇáúÝóÑøóÇÁõ Ãóäú ÊõÖóãøóäó (ÅöÐú) ãóÚúäóì ÇáÔøóÑúØö æóíóßõæäõ ÝóÃúæõæÇ ÌóæóÇÈóåóÇ. æóÚóáóì ÇáÔøóÑúØö íóÊóÚóíøóäõ Ãóäú íóßõæäó ÇÚúÊóÒóáúÊõãõæåõãú ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ÅöÑóÇÏóÉö ÇáöÇÚúÊöÒóÇáö.
æóÇáúÃóæúíõ ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ¡ Ãóíú ÝóÇÓúßõäõæÇ ÇáúßóåúÝó.
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí ÇáúßóåúÝö íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÊóÚúÑöíÝó ÇáúÚóåúÏö¡ ÈöÃóäú ßóÇäó ÇáúßóåúÝõ ãóÚúåõæÏðÇ ÚöäúÏóåõãú íóÊóÚóÈøóÏõæäó Ýöíåö ãöäú ÞóÈúáõ. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÊóÚúÑöíÝó ÇáúÍóÞöíÞóÉö ãöËúáó æóÃóÎÇÝõ Ãóäú íóÃúßõáóåõ ÇáÐøöÆúÈõ [íõæÓõÝ: 13] ¡ Ãóíú ÝóÃúæõæÇ Åöáóì ßóåúÝò ãöäó ÇáúßõåõæÝö. æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáöÇÍúÊöãóÇáö íóßõæäõ ÅöÔóÇÑóÉð ãöäúåõãú Åöáóì ÓõäøóÉö ÇáäøóÕóÇÑóì ÇáøóÊöí ÐóßóÑúäóÇåóÇ Ýöí Ãóæøóáö åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö¡ Ãóæú ÚóÇÏóÉö ÇáúãõÖúØóåóÏöíäó ãöäó ÇáúíóåõæÏö ßóãóÇ ÇÑúÊóÃóíúäóÇåõ åõäóÇáößó.
æóäóÔúÑõ ÇáÑøóÍúãóÉö: ÊóæóÝøõÑõ ÊóÚóáøõÞöåóÇ ÈöÇáúãóÑúÍõæãöíäó. ÔóÈøóåó ÊóÚúáöíÞó ÇáÕøöÝóÉö ÇáúãõÊóßóÑøöÑó ÈöäóÔúÑö ÇáËøóæúÈö Ýöí Ãóäøóåõ áóÇ íõÈúÞöí ãöäó ÇáËøóæúÈö ÔóíúÆðÇ ãóÎúÝöíøðÇ¡ ßóãóÇ ÔõÈøöåó ÈöÇáúÈóÓúØö æóÔõÈøöåó ÖöÏøõåõ ÈöÇáØøóíøö æóÈöÇáúÞóÈúÖö.
æóÇáúãóÑúÝöÞõ- ÈöÝóÊúÍö Çáúãöíãö æóßóÓúÑö ÇáúÝóÇÁö-: ãóÇ íõÑúÊóÝóÞõ Èöåö æóíõäúÊóÝóÚõ. æóÈöÐóáößó ÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò¡- æóÈößóÓúÑö Çáúãöíãö æóÝóÊúÍö ÇáúÝóÇÁö- æóÈöåö ÞóÑóÃó ÇáúÈóÇÞõæäó.
æóÊóåúíöÆóÊõåõ ãõÓúÊóÚóÇÑóÉñ áöáúÅößúÑóÇãö Èöåö æóÇáúÚöäóÇíóÉö¡ ÊóÔúÈöíåðÇ ÈöÊóåúíöÆóÉö ÇáúÞöÑóì áöáÖøóíúÝö ÇáúãõÚúÊóäóì Èöåö. æóÌõÒöãó íóäúÔõÑú Ýöí ÌóæóÇÈö ÇáúÃóãúÑö. æóåõæó ãóÈúäöíøñ Úóáóì ÇáËøöÞóÉö ÈöÇáÑøóÌóÇÁö æóÇáÏøõÚóÇÁö. æóÓóÇÞõæåõ ãóÓóÇÞó ÇáúÍóÇÕöáö áöÔöÏøóÉö ËöÞóÊöåöãú ÈöáõØúÝö ÑóÈøöåöãú ÈöÇáúãõÄúãöäöíäó.
[17]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 17]
æóÊóÑóì ÇáÔøóãúÓó ÅöÐÇ ØóáóÚóÊú ÊóÊóÒÇæóÑõ Úóäú ßóåúÝöåöãú ÐÇÊó Çáúíóãöíäö æóÅöÐÇ ÛóÑóÈóÊú ÊóÞúÑöÖõåõãú ÐÇÊó ÇáÔøöãÇáö æóåõãú Ýöí ÝóÌúæóÉò ãöäúåõ Ðáößó ãöäú ÂíÇÊö Çááøóåö ãóäú íóåúÏö Çááøóåõ Ýóåõæó ÇáúãõåúÊóÏö æóãóäú íõÖúáöáú Ýóáóäú ÊóÌöÏó áóåõ æóáöíøðÇ ãõÑúÔöÏÇð (17)
æóÊóÑóì ÇáÔøóãúÓó ÅöÐÇ ØóáóÚóÊú ÊóÊóÒÇæóÑõ Úóäú ßóåúÝöåöãú ÐÇÊó Çáúíóãöíäö æóÅöÐÇ ÛóÑóÈóÊú ÊóÞúÑöÖõåõãú ÐÇÊó ÇáÔøöãÇáö æóåõãú Ýöí ÝóÌúæóÉò ãöäúåõ.
ÚóØóÝó ÈóÚúÖó ÃóÍúæóÇáöåöãú Úóáóì ÈóÚúÖò. ÇäúÊóÞóáó Åöáóì ÐößúÑöåö ÈöãõäóÇÓóÈóÉö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì ÊóÍúÞöíÞö ÑóÌóÇÆöåöãú Ýöí ÑóÈøöåöãú Íöíäó ÞóÇáó ÈóÚúÖõåõãú áöÈóÚúÖò íóäúÔõÑú áóßõãú ÑóÈøõßõãú ãöäú ÑóÍúãóÊöåö æóíõåóíøöÆú áóßõãú ãöäú ÃóãúÑößõãú ãöÑÝóÞÇð [ÇáúßóåúÝ: 16] .(15/277)
æóåóÐóÇ ÍóÇáñ ÚóÙöíãñ æóåõæó ãóÇ åóíøóÃó Çááøóåõ áóåõãú Ýöí ÃóãúÑöåöãú ãöäú ãóÑúÝöÞò¡ æóÃóäøó Ðóáößó ÌóÒóÇÄõåõãú Úóáóì ÇåúÊöÏóÇÆöåöãú æóåõæó ãöäú áõØúÝö Çááøóåö Èöåöãú.
æóÇáúÎöØóÇÈõ áöÛóíúÑö ãõÚóíøóäò. æóÇáúãóÚúäóì: íóÑóì ãóäú Êõãúßöäõåõ ÇáÑøõÄúíóÉõ. æóåóÐóÇ ßóËöíÑñ Ýöí ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö¡ æóãöäúåõ Þóæúáõ ÇáäøóÇÈöÛóÉö:
ÊóÑóì ÚóÇÝöíóÇÊö ÇáØøóíúÑö ÞóÏú æóËöÞóÊú áóåóÇ ... ÈöÔóÈóÚò ãöäó ÇáÓøóÎúáö ÇáúÚöÊóÇÞö ÇáúÃóßöÇíöáö
æóÞóÏú ÃóæúÌóÒó ãöäó ÇáúÎóÈóÑö Ãóäøóåõãú áóãøóÇ ÞóÇáó ÈóÚúÖõåõãú áöÈóÚúÖò ÝóÃúæõæÇ Åöáóì ÇáúßóåúÝö [ÇáúßóåúÝö:
16] Ãóäøóåõãú ÃóæóæúÇ Åöáóíúåö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÝóÃóÎóÐõæÇ ÈöäóÕöíÍóÊöåö ÝóÃóæóæúÇ Åöáóì ÇáúßóåúÝö. æóÏóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ Ýöí ÕóÏúÑö ÇáúÞöÕøóÉö ÅöÐú Ãóæóì ÇáúÝöÊúíóÉõ Åöáóì ÇáúßóåúÝö [ÇáúßóåúÝö: 10] ÝóÑóÏøó ÚóÌõÒó ÇáúßóáóÇãö Úáì ÕóÏÑå.
æÊóÊóÒÇæóÑõ ãõÖóÇÑöÚñ ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáÒøóæúÑö- ÈöÝóÊúÍö ÇáÒøóÇíö-¡ æóåõæó Çáúãóíúáõ. æóÞóÑóÃóåõ äóÇÝöÚñ æóÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò- ÈöÝóÊúÍö ÇáÊøóÇÁö æóÊóÔúÏöíÏö ÇáÒøóÇíö ÈóÚúÏóåóÇ ÃóáöÝñ æóÝóÊúÍö ÇáúæóÇæö-. æóÃóÕúáõåõ:
ÊóÊóÒóÇæóÑõ- ÈöÊóÇÁóíúäö ÃõÏúÛöãóÊú ÊóÇÁõ ÇáÊøóÝóÇÚõáö Ýöí ÇáÒøóÇíö ÊóÎúÝöíÝðÇ-.
æóÞóÑóÃóåõ ÚóÇÕöãñ æóÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÎóáóÝñ- ÈöÊóÎúÝöíÝö ÇáÒøóÇíö- Úóáóì ÍóÐúÝö ÅöÍúÏóì ÇáÊøóÇÁóíúäö æóåöíó ÊóÇÁõ ÇáúãõÖóÇÑóÚóÉö áöáÊøóÎúÝöíÝö ÇÌúÊöÒóÇÁð ÈöÑóÝúÚö ÇáúÝöÚúáö ÇáÏøóÇáøö Úóáóì ÇáúãõÖóÇÑóÚóÉö-. æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò æóíóÚúÞõæÈõ ÊóÒúæóÑøõ- ÈöÝóÊúÍö ÇáÊøóÇÁö ÈóÚúÏóåóÇ ÒóÇíñ ÓóÇßöäóÉñ æóÈöÝóÊúÍö ÇáúæóÇæö æóÊóÔúÏöíÏö ÇáÑøóÇÁö- ÈöæóÒúäö ÊóÍúãóÑøõ.
æóßõáøõåóÇ ÃóÈúäöíóÉñ ãõÔúÊóÞøóÉñ ãöäó ÇáÒøóæóÑö ÈöÇáÊøóÍúÑöíßö¡ æóåõæó Çáúãóíúáõ Úóäö ÇáúãóßóÇäö¡ ÞóÇáó ÚóäúÊóÑóÉõ:
ÝóÇÒúæóÑøó ãöäú æóÞúÚö ÇáúÞóäóÇ ÈöáóÈóÇäöåö Ãóíú ãóÇáó ÈóÚúÖõ ÈóÏóäöåö Åöáóì ÈóÚúÖò æóÇäúÞóÈóÖó.
æóÇáúÅöÊúíóÇäõ ÈöÝöÚúáö ÇáúãõÖóÇÑóÚóÉö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÊóßóÑøõÑö Ðóáößó ßõáøó íóæúãò.
æÊóÞúÑöÖõåõãú Ãóíú ÊóäúÕóÑöÝõ Úóäúåõãú. æóÃóÕúáõ ÇáúÞóÑúÖö ÇáúÞóØúÚõ¡ Ãóíú ÃóäøóåóÇ áóÇ ÊóØøóáöÚõ Ýöí ßóåúÝöåöãú.(15/278)
æó (ÐÇÊó Çáúíóãöíäö) æó (ÐÇÊó ÇáÔøöãÇáö) ÈöãóÚúäóì ÕóÇÍöÈóÉò¡ æóåöíó ÕöÝóÉñ áöãóÍúÐõæÝò íóÏõáøõ Úóáóíúåö ÇáúßóáóÇãõ¡ Ãóíö ÇáúÌöåóÉó ÕóÇÍöÈóÉó Çáúíóãöíäö. æóÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ÐÇÊó ÚöäúÏö Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóÃóÕúáöÍõæÇ ÐÇÊó Èóíúäößõãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÝóÇáö [1] .
æóÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ýöí Çáúíóãöíäö¡ æÇáÔøöãÇáö ÚöæóÖñ Úóäö ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö¡ Ãóíú íóãöíäö ÇáúßóåúÝö æóÔöãóÇáöåö¡ ÝóíóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó Ýóãó ÇáúßóåúÝö ßóÇäó ãóÝúÊõæÍðÇ Åöáóì ÇáÔøöãóÇáö ÇáÔøóÑúÞöíøö¡ ÝóÇáÔøóãúÓõ ÅöÐóÇ ØóáóÚóÊú ÊóØúáõÚõ Úóáóì ÌóÇäöÈö ÇáúßóåúÝö æóáóÇ ÊóÎúÊóÑöÞõåõ ÃóÔöÚøóÊõåóÇ¡ æóÅöÐóÇ ÛóÑóÈóÊú ßóÇäóÊú ÃóÔöÚøóÊõåóÇ ÃóÈúÚóÏó Úóäú Ýóãö ÇáúßóåúÝö ãöäúåóÇ Íöíäó ØõáõæÚöåóÇ.
æóåóÐóÇ æóÖúÚñ ÚóÌöíÈñ íóÓøóÑóåõ Çááøóåõ áóåõãú ÈöÍößúãóÊöåö áöíóßõæäó ÏóÇÎöáó ÇáúßóåúÝö ÈöÍóÇáóÉö ÇÚúÊöÏóÇáò ÝóáóÇ íóäúÊóÇÈõ ÇáúÈöáóì ÃóÌúÓóÇÏóåõãú¡ æóÐóáößó ãöäú ÂíóÇÊö ÞõÏúÑóÉö Çááøóåö.
æóÇáúÝóÌúæóÉõ: ÇáúãõÊøóÓóÚõ ãöäú ÏóÇÎöáö ÇáúßóåúÝö¡ ÈöÍóíúËõ áóãú íóßõæäõæÇ ÞóÑöíÈöíäó ãöäú Ýóãö ÇáúßóåúÝö. æóÝöí Êöáúßó ÇáúÝóÌúæóÉö Úóæúäñ Úóáóì ÍöÝúÙö åóÐóÇ ÇáúßóåúÝö ßóãóÇ åõæó.
Ðáößó ãöäú ÂíÇÊö Çááøóåö ÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ÈöÞóæúáöåö: Ðáößó Åöáóì ÇáúãóÐúßõæÑö ãöäú Þóæúáöåö: æóÊóÑóì ÇáÔøóãúÓó.
æóÂíóÇÊõ Çááøóåö: ÏóáóÇÆöáõ ÞõÏúÑóÊöåö æóÚöäóÇíóÊöåö ÈöÃóæúáöíóÇÆöåö æóãõÄóíøöÏöí Ïöíäö ÇáúÍóÞøö.
æóÇáúÌõãúáóÉõ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Ýöí ÎöáóÇáö ÇáúÞöÕøóÉö áöáÊøóäúæöíåö ÈöÃóÕúÍóÇÈöåóÇ.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ áöáÊøóÚúÙöíãö.
ãóäú íóåúÏö Çááøóåõ Ýóåõæó ÇáúãõåúÊóÏö æóãóäú íõÖúáöáú Ýóáóäú ÊóÌöÏó áóåõ æóáöíøðÇ ãõÑúÔöÏÇð ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÈóíóÇäöíøñ áöãóÇ ÇÞúÊóÖóÇåõ ÇÓúãõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ãöäú ÊóÚúÙöíãö ÃóãúÑö ÇáúÂíóÉö æóÃóÕúÍóÇÈöåóÇ.(15/279)
æóÊóÍúÓóÈõåõãú ÃóíúÞóÇÙðÇ æóåõãú ÑõÞõæÏñ æóäõÞóáøöÈõåõãú ÐóÇÊó Çáúíóãöíäö æóÐóÇÊó ÇáÔøöãóÇáö æóßóáúÈõåõãú ÈóÇÓöØñ ÐöÑóÇÚóíúåö ÈöÇáúæóÕöíÏö áóæö ÇØøóáóÚúÊó Úóáóíúåöãú áóæóáøóíúÊó ãöäúåõãú ÝöÑóÇÑðÇ æóáóãõáöÆúÊó ãöäúåõãú ÑõÚúÈðÇ (18)
æóÚõãõæãõ (ãóäö) ÇáÔøóÑúØöíøóÉö íóÔúãóáõ ÇáúãõÊóÍóÏøóËó Úóäúåõãú ÈöÞóÑöíäóÉö ÇáúãóÞóÇãö. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõãú ßóÇäõæÇ ãõåúÊóÏöíäó áöÃóäøó Çááøóåó åóÏóÇåõãú Ýöíãóäú åóÏóì¡ ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì Ãóäøó ÊóíúÓöíÑó Ðóáößó áóåõãú ãöäó Çááøóåö åõæó ÃóËóÑõ ÊóíúÓöíÑöåöãú áöáúíõÓúÑóì æóÇáúåõÏóì¡ ÝóÃóÈúáóÛóåõãõ ÇáúÍóÞøó Úóáóì áöÓóÇäö ÑóÓõæáöåöãú¡ æóÑóÒóÞóåõãú ÃóÝúåóÇãðÇ ÊõÄúãöäõ ÈöÇáúÍóÞøö. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì äóÙöíÑö ãóäú íóåúÏö Çááøóåõ Ýóåõæó ÇáúãõåúÊóÏö¡ æóÚóáóì ßöÊóÇÈóÉö ÇáúãõåúÊóÏö ÈöÏõæäö íóÇÁò Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö.
æóÇáúãõÑúÔöÏõ: ÇáøóÐöí íõÈóíøöäõ áöáúÍóíúÑóÇäö æóÌúåó ÇáÑøõÔúÏö¡ æóåõæó ÅöÕóÇÈóÉõ ÇáúãóØúáõæÈö ãöäó ÇáúÎóíúÑö.
[18]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 18]
æóÊóÍúÓóÈõåõãú ÃóíúÞÇÙÇð æóåõãú ÑõÞõæÏñ æóäõÞóáøöÈõåõãú ÐÇÊó Çáúíóãöíäö æóÐÇÊó ÇáÔøöãÇáö æóßóáúÈõåõãú ÈÇÓöØñ ÐöÑÇÚóíúåö ÈöÇáúæóÕöíÏö áóæö ÇØøóáóÚúÊó Úóáóíúåöãú áóæóáøóíúÊó ãöäúåõãú ÝöÑÇÑÇð æóáóãõáöÆúÊó ãöäúåõãú ÑõÚúÈÇð (18)
æóÊóÍúÓóÈõåõãú ÃóíúÞÇÙÇð æóåõãú ÑõÞõæÏñ æóäõÞóáøöÈõåõãú ÐÇÊó Çáúíóãöíäö æóÐÇÊó ÇáÔøöãÇáö ÚóØúÝñ Úóáóì ÈóÞöíøóÉö ÇáúÞöÕøóÉö¡ æóãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ ÇÚúÊöÑóÇÖñ. æóÇáúÎöØóÇÈõ Ýöíåö ßóÇáúÎöØóÇÈö Ýöí Þóæúáöåö:
æóÊóÑóì ÇáÔøóãúÓó [ÇáúßóåúÝ: 17] . æóåóÐóÇ ÇäúÊöÞóÇáñ Åöáóì ãóÇ Ýöí ÍóÇáöåöãú ãöäó ÇáúÚöÈúÑóÉö áöãóäú áóæú ÑóÂåõãú ãöäó ÇáäøóÇÓö ãõÏúãóÌñ Ýöíåö ÈóíóÇäõ ßóÑóÇãóÊöåöãú æóÚóÙöíãõ ÞõÏúÑóÉö Çááøóåö Ýöí ÔóÃúäöåöãú¡ æóåõæó ÊóÚúÌöíÈñ ãöäú ÍóÇáöåöãú áöãóäú áóæú ÑóÂåõ ãöäó ÇáäøóÇÓö.
æóãóÚúäóì ÍõÓúÈóÇäöåöãú ÃóíúÞóÇÙðÇ: Ãóäøóåõãú Ýöí ÍóÇáóÉò ÊõÔúÈöåõ ÍóÇáó ÇáúíóÞóÙóÉö æóÊóÎóÇáõÝö ÍóÇáó Çáäøóæúãö¡ ÝóÞöíáó:
ßóÇäóÊú ÃóÚúíõäõåõãú ãóÝúÊõæÍóÉð.
æóÕöíÛó ÝöÚúáõ ÊóÍúÓóÈõåõãú ãõÖóÇÑöÚðÇ áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøó Ðóáößó íóÊóßóÑøóÑõ ãõÏøóÉð ØóæöíáóÉð.
æóÇáúÃóíúÞóÇÙõ: ÌóãúÚõ íóÞöÙò¡ ÈöæóÒúäö ßóÊöÝò¡ æóÈöÖóãøö ÇáúÞóÇÝö ÈöæóÒúäö ÚóÖõÏò.
æóÇáÑøõÞõæÏõ: ÌóãúÚõ ÑóÇÞöÏò.
æóÇáÊøóÞúáöíÈõ: ÊóÛúíöíÑõ æóÖúÚö ÇáÔøóíúÁö ãöäú ÙóÇåöÑöåö Åöáóì ÈóÇØöäöåö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÃóÕúÈóÍó íõÞóáøöÈõ ßóÝøóíúåö [ÇáúßóåúÝ: 42] .(15/280)
æó (ÐÇÊó Çáúíóãöíäö) æó (ÐÇÊó ÇáÔøöãÇáö) Ãóíú Åöáóì ÌöåóÉö ÃóíúãóÇäöåöãú æóÔóãóÇÆöáöåöãú. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó Çááøóåó ÃóÌúÑóì Úóáóíúåöãú ÍóÇáó ÇáúÃóÍúíóÇÁö ÇáúÃóíúÞóÇÙö ÝóÌóÚóáóåõãú ÊóÊóÛóíøóÑõ ÃóæúÖóÇÚõåõãú ãöäú ÃóíúãóÇäöåöãú Åöáóì ÔóãóÇÆöáöåöãú æóÇáúÚóßúÓõ¡ æóÐóáößó áöÍößúãóÉò áóÚóáøó áóåóÇ ÃóËóÑðÇ Ýöí ÈóÞóÇÁö ÃóÌúÓóÇãöåöãú ÈöÍóÇáóÉö ÓóáóÇãóÉò.
æóÇáúÅöÊúíóÇäõ ÈöÇáúãõÖóÇÑöÚö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÇáÊøóÌóÏøõÏö ÈöÍóÓóÈö ÇáÒøóãóäö ÇáúãóÍúßöíøö. æóáóÇ íóáúÒóãõ Ãóäú íóßõæäõæÇ ßóÐóáößó Íöíäó äõÒõæáö ÇáúÂíóÉö.
æóßóáúÈõåõãú ÈÇÓöØñ ÐöÑÇÚóíúåö ÈöÇáúæóÕöíÏö åóÐóÇ íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó ÊóÞúáöíÈóåõãú áöáúíóãöíäö æóáöáÔøóãóÇáö ßóÑóÇãóÉñ áóåõãú ÈöãóäúÍöåöãú ÍóÇáóÉó ÇáúÃóÍúíóÇÁö æóÚöäóÇíóÉñ Èöåöãú¡ æóáöÐóáößó áóãú íóÐúßõÑö ÇáÊøóÞúáöíÈó áößóáúÈöåöãú Èóáö ÇÓúÊóãóÑøó Ýöí ãóßóÇäöåö ÈóÇÓöØðÇ ÐöÑóÇÚóíúåö ÔóÃúäó ÌöáúÓóÉö ÇáúßóáúÈö.
æóÇáúæóÕöíÏõ: ãóÏúÎóáõ ÇáúßóåúÝö¡ ÔõÈøöåó ÈöÇáúÈóÇÈö ÇáøóÐöí åõæó ÇáúæóÕöíÏõ áöÃóäøóåõ íõæÕóÏõ æóíõÛúáóÞõ.
æóÚóÏóãõ ÊóÞúáöíÈö ÇáúßóáúÈö Úóäú íóãöíäöåö æóÔöãóÇáöåö íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó ÊóÞúáöíÈóåõãú áóíúÓó ãöäú ÃóÓúÈóÇÈö ÓóáóÇãóÊöåöãú ãöäó ÇáúÈöáóì æóÅöáøóÇ áóßóÇäó ßóáúÈõåõãú ãöËúáóåõãú Ýöíåö Èóáú åõæó ßóÑóÇãóÉñ áóåõãú. æóÞóÏú íõÞóÇáõ: Åöäøóåõãú áóãú íóÝúäóæúÇ æóÃóãøóÇ ßóáúÈõåõãú ÝóÝóäöíó æóÕóÇÑó ÑöãøóÉð ãóÈúÓõæØóÉð ÚöÙóÇãõ ÐöÑóÇÚóíúåö.
áóæö ÇØøóáóÚúÊó Úóáóíúåöãú áóæóáøóíúÊó ãöäúåõãú ÝöÑÇÑÇð æóáóãõáöÆúÊó ãöäúåõãú ÑõÚúÈÇð ÇáúÎöØóÇÈõ áöÛóíúÑö ãõÚóíøóäò¡ Ãóíú áóæö ÇØøóáóÚúÊó Úóáóíúåöãú ÃóíøõåóÇ ÇáÓøóÇãöÚõ Íöíäó ßóÇäõæÇ Ýöí Êöáúßó ÇáúÍóÇáóÉö ÞóÈúáó Ãóäú íóÈúÚóËóåõãõ Çááøóåõ¡ ÅöÐú áóíúÓó Ýöí ÇáúßóáóÇãö Ãóäøóåõãú áóãú íóÒóÇáõæÇ ßóÐóáößó Òóãóäó äõÒõæáö ÇáúÂíóÉö.(15/281)
æóÇáúãóÚúäóì: áóæö ÇØøóáóÚúÊó Úóáóíúåöãú æóáóãú Êóßõäú ÚóáöãúÊó ÈöÞöÕøóÊöåöãú áóÍóÓöÈúÊóåõãú áõÕõæÕðÇ ÞõØøóÇÚðÇ áöáØøóÑöíÞö¡ ÅöÐú åõãú ÚóÏóÏñ Ýöí ßóåúÝò æóßóÇäóÊö ÇáúßõåõæÝõ ãóÎóÇÈöÆó áöÞõØøóÇÚö ÇáØøóÑöíÞö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÃóÈøóØó ÔóÑøðÇ:
ÃóÞõæáõ áóáóÍúíóÇäò æóÞóÏú ÕóÝöÑóÊú áóåõãú ... æöØóÇÈöí íæãí ÖóíøöÞõ ÇáúÌõÍúÑö ãöÚúæóÑõ
ÝóÝóÑóÑúÊó ãöäúåõãú æóãóáóßóßó ÇáÑøõÚúÈõ ãöäú ÔóÑøöåöãú¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: äóßöÑóåõãú æóÃóæúÌóÓó ãöäúåõãú ÎöíÝóÉð [åæÏ: 70] . æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ ÇáÑøõÚúÈó ãöäú ÐóæóÇÊöåöãú ÅöÐú áóíúÓó Ýöí ÐóæóÇÊöåöãú ãóÇ íõÎóÇáöÝõ ÎóáúÞó ÇáäøóÇÓö¡ æóáóÇ ÇáúÎóæúÝó ãöäú ßóæúäöåöãú ÃóãúæóÇÊðÇ ÅöÐú áóãú íóßõäö ÇáÑøõÚúÈõ ãöäó ÇáúÃóãúæóÇÊö ãöäú ÎöáóÇáö ÇáúÚóÑóÈö¡ Úóáóì Ãóäøóåõ ÞóÏú ÓóÈóÞó æóÊóÍúÓóÈõåõãú ÃóíúÞÇÙÇð æóåõãú ÑõÞõæÏñ.
æóÇáöÇØøöáóÇÚõ: ÇáúÅöÔúÑóÇÝõ Úóáóì ÇáÔøóíúÁö æóÑõÄúíóÊõåõ ãöäú ãóßóÇäò ãõÑúÊóÝöÚò¡ áöÃóäøóåõ ÇÝúÊöÚóÇáñ ãöäú ØóáóÚó ÅöÐóÇ ÇÑúÊóÞóì ÌóÈóáðÇ¡ ÝóÕöíóÛõ ÇáöÇÝúÊöÚóÇáö áöáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÇáöÇÑúÊöÞóÇÁö¡ æóÖõãøöäó ãóÚúäóì ÇáúÅöÔúÑóÇÝö ÝóÚõÏøöíó Èö (Úóáóì) ¡ Ëõãøó ÇÓúÊõÚúãöáó ãóÌóÇÒðÇ ãóÔúåõæÑðÇ Ýöí ÑõÄúíóÉö ÇáÔøóíúÁö ÇáøóÐöí áóÇ íóÑóÇåõ ÃóÍóÏñ¡ æóÓóíóÃúÊöí ÐößúÑõ åóÐóÇ ÇáúÝöÚúáö ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃóØøóáóÚó ÇáúÛóíúÈó Ýöí ÓõæÑóÉö ãóÑúíóãó [78] ¡ ÝóÖúáðÇ Úóäú Ãóäú íóßõæäó ÇáúÎØÇÈ ááäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã. æóÝöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò ãóÇ íóÞúÊóÖöí Ðóáößó æóáóíúÓó ÈöÕóÍöíÍò.
æóÇäúÊõÕöÈó ÝöÑÇÑÇð Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáúãõØúáóÞö ÇáúãõÈíä áäóæúÚ áóæóáøóíúÊó.
æáóãõáöÆúÊó ãóÈúäöíøñ áöáúãóÌúåõæáö¡ Ãóíú ãóáøóÃóßó ÇáÑøõÚúÈõ æóãóáøóÃó ÈöÊóÔúÏöíÏö ÇááøóÇãö ãÖÇÚÝ ãáÇ æÞÑìÁ ÈöåöãóÇ.
æóÇáúãóáúÁõ: ßóæúäõ ÇáúãóÙúÑõæÝö ÍóÇáøðÇ Ýöí ÌóãöíÚö ÝóÑóÇÛö ÇáÙøóÑúÝö ÈöÍóíúËõ áóÇ ÊóÈúÞóì Ýöí ÇáÙøóÑúÝö ÓóÚóÉñ áöÒöíóÇÏóÉö ÔóíúÁò ãöäó ÇáúãóÙúÑõæÝö¡ ÝóãõËøöáóÊö ÇáÕøöÝóÉõ ÇáäøóÝúÓöíøóÉõ ÈöÇáúãóÙúÑõæÝö¡ æóãõËøöáó ÚóÞúáõ ÇáúÅöäúÓóÇäö ÈöÇáÙøóÑúÝö¡ æóãõËøöáó Êóãóßøõäö ÇáÕøöÝóÉö ãöäó ÇáäøóÝúÓö ÈöÍóíúËõ áóÇ íõÎóÇáöØõåóÇ ÊóÝúßöíÑñ Ýöí ÛóíúÑöåóÇ ÈöãóáúÁö ÇáÙøóÑúÝö ÈöÇáúãóÙúÑõæÝö¡ ÝóßóÇäó Ýöí Þóæúáå: áóãõáöÆúÊó ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ ÊóãúËöíáöíøóÉñ¡ æóÚóßúÓõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÃóÕúÈóÍó ÝõÄÇÏõ Ãõãøö ãõæÓì ÝÇÑöÛÇð [ÇáúÞóÕóÕ: 10] .(15/282)
æóßóÐóáößó ÈóÚóËúäóÇåõãú áöíóÊóÓóÇÁóáõæÇ Èóíúäóåõãú ÞóÇáó ÞóÇÆöáñ ãöäúåõãú ßóãú áóÈöËúÊõãú ÞóÇáõæÇ áóÈöËúäóÇ íóæúãðÇ Ãóæú ÈóÚúÖó íóæúãò ÞóÇáõæÇ ÑóÈøõßõãú ÃóÚúáóãõ ÈöãóÇ áóÈöËúÊõãú ÝóÇÈúÚóËõæÇ ÃóÍóÏóßõãú ÈöæóÑöÞößõãú åóÐöåö Åöáóì ÇáúãóÏöíäóÉö ÝóáúíóäúÙõÑú ÃóíøõåóÇ ÃóÒúßóì ØóÚóÇãðÇ ÝóáúíóÃúÊößõãú ÈöÑöÒúÞò ãöäúåõ æóáúíóÊóáóØøóÝú æóáóÇ íõÔúÚöÑóäøó Èößõãú ÃóÍóÏðÇ (19) Åöäøóåõãú Åöäú íóÙúåóÑõæÇ Úóáóíúßõãú íóÑúÌõãõæßõãú Ãóæú íõÚöíÏõæßõãú Ýöí ãöáøóÊöåöãú æóáóäú ÊõÝúáöÍõæÇ ÅöÐðÇ ÃóÈóÏðÇ (20)
æóÇäúÊóÕóÈó ÑõÚúÈÇð Úóáóì ÊóãúíöíÒö ÇáäøöÓúÈóÉö ÇáúãõÍóæøóáö Úóäö ÇáúÝóÇÚöáö Ýöí ÇáúãóÚúäóì áöÃóäøó ÇáÑøõÚúÈó åõæó ÇáøóÐöí íóãúáóÃõ¡ ÝóáóãøóÇ Èõäöíó ÇáúÝöÚúáõ Åöáóì ÇáúãóÌúåõæáö áöÞóÕúÏö ÇáúÅöÌúãóÇáö Ëõãøó ÇáÊøóÝúÕöíáõ ÕóÇÑó ãóÇ ÍóÞøõåõ Ãóäú íóßõæäó ÝóÇÚöáðÇ ÊóãúíöíÒðÇ. æóåõæó ÅöÓúäóÇÏñ ÈóÏöíÚñ ÍóÕóáó ãöäúåõ ÇáÊøóÝúÕöíáõ ÈóÚúÏó ÇáúÅöÌúãóÇáö¡ æóáóíúÓó ÊóãúíöíÒðÇ ãõÍóæøóáðÇ
Úóäö ÇáúãóÝúÚõæáö ßóãóÇ ÞÏ íáæÍ ÈÇÏìÁ ÇáÑøóÃúíö.
æóÇáÑøõÚúÈõ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÓóäõáúÞöí Ýöí ÞõáõæÈö ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÇáÑøõÚúÈó Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó [151] .
æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ æóÇÈúäõ ßóËöíÑò æóáóãõáöÆúÊó- ÈöÊóÔúÏöíÏö ÇááøóÇãö- Úóáóì ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÇáúãóáúÁö¡ æóÞóÑóÃó ÇáúÈóÇÞõæäó ÈöÊóÎúÝöíÝö ÇááøóÇãö Úóáóì ÇáúÃóÕúáö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÑõÚúÈÇð- ÈöÓõßõæäö ÇáúÚóíúäö-. æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò æóíóÚúÞõæÈõ- ÈöÖóã ÇáúÚíä-.
[19¡ 20]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÇáúÂíóÇÊ 19 Åöáóì 20]
æóßóÐáößó ÈóÚóËúäÇåõãú áöíóÊóÓÇÆóáõæÇ Èóíúäóåõãú ÞÇáó ÞÇÆöáñ ãöäúåõãú ßóãú áóÈöËúÊõãú ÞÇáõæÇ áóÈöËúäÇ íóæúãÇð Ãóæú ÈóÚúÖó íóæúãò ÞÇáõæÇ ÑóÈøõßõãú ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ áóÈöËúÊõãú ÝóÇÈúÚóËõæÇ ÃóÍóÏóßõãú ÈöæóÑöÞößõãú åÐöåö Åöáóì ÇáúãóÏöíäóÉö ÝóáúíóäúÙõÑú ÃóíøõåÇ ÃóÒúßì ØóÚÇãÇð ÝóáúíóÃúÊößõãú ÈöÑöÒúÞò ãöäúåõ æóáúíóÊóáóØøóÝú æóáÇ íõÔúÚöÑóäøó Èößõãú ÃóÍóÏÇð (19) Åöäøóåõãú Åöäú íóÙúåóÑõæÇ Úóáóíúßõãú íóÑúÌõãõæßõãú Ãóæú íõÚöíÏõæßõãú Ýöí ãöáøóÊöåöãú æóáóäú ÊõÝúáöÍõæÇ ÅöÐÇð ÃóÈóÏÇð (20)
ÚóØúÝñ áöÌõÒúÁò ãöäó ÇáúÞöÕøóÉö ÇáøóÐöí Ýöíåö ÚöÈúÑóÉñ áöÃóåúáö ÇáúßóåúÝö ÈöÃóäúÝõÓöåöãú áíÚáãæÇ ãä ÃóßúÑóãóåõãõ Çááøóåõ Èöåö ãöäú ÍöÝúÙöåöãú Úóäú Ãóäú ÊóäóÇáóåõãú ÃóíúÏöí ÃóÚúÏóÇÆöåöãú ÈöÅöåóÇäóÉò¡ æóãöäú ÅöÚúáóÇãöåöãú Úöáúãó ÇáúíóÞöíäö ÈöÈóÚúÖö ßóíúÝöíøóÉö ÇáúÈóÚúËö¡ ÝóÅöäøó Úöáúãóåõ ÚóÙöíãñ æóÞóÏú ÞóÇáó ÅöÈúÑóÇåöíãõ ÑóÈøö ÃóÑöäöí ßóíúÝó ÊõÍúíö ÇáúãóæúÊì [ÇáúÈóÞóÑóÉ:
260] .(15/283)
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ÈöÞóæúáöåö: æóßóÐáößó Åöáóì ÇáúãóÐúßõæÑö ãöäú ÅöäóÇãóÊöåöãú æóßóíúÝöíøóÊöåóÇ¡ Ãóíú ßóãóÇ ÃóäóãúäóÇåõãú ÞõÑõæäðÇ ÈóÚóËúäóÇåõãú. æóæóÌúåõ ÇáÔøóÈóåö: Ãóäøó Ýöí ÇáúÅöÝóÇÞóÉö ÂíóÉð Úóáóì ÚóÙöíãö ÞõÏúÑóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ãöËúáó ÂíóÉö ÇáúÅöäóÇãóÉö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÊóÔúÈöíåõ ÇáúÈóÚúËö ÇáúãóÐúßõæÑö ÈöäóÝúÓöåö ááúãõÈóÇáóÛóÉ Ýöí ÇáÊÚÌíÈ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö: æóßóÐáößó ÌóÚóáúäÇßõãú ÃõãøóÉð æóÓóØÇð [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 143] .
æóÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ãóÚúäóì ÇáúÈóÚúËö Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉö¡ æóÝöí ÍõÓúäö ãóæúÞöÚö áóÝúÙö ÇáúÈóÚúËö Ýöí åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉö¡ æóÝöí ÇáÊøóÚúáöíáö ãä Þóæúáå: áöíóÊóÓÇÆóáõæÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö: Ëõãøó ÈóÚóËúäÇåõãú áöäóÚúáóãó Ãóíøõ ÇáúÍöÒúÈóíúäö ÃóÍúÕì [ÇáúßóåúÝ: 12] . æóÇáúãóÚúäóì: ÈóÚóËúäóÇåõãú ÝóÊóÓóÇÁóáõæÇ Èóíúäóåõãú.
æóÌõãúáóÉõ ÞÇáó ÞÇÆöáñ ãöäúåõãú ÈóíóÇä áÌãáÉ áöíóÊóÓÇÆóáõæÇ. æóÓõãøöíóÊú åóÐöåö ÇáúãõÍóÇæóÑóÉõ ÊóÓóÇÄõáðÇ áöÃóäøóåóÇ ÊóÍóÇæõÑñ Úóäú ÊóØóáøõÈö ßõáøò ÑóÃúíó ÇáúÂÎóÑö áöáúæõÕõæáö Åöáóì ÊóÍúÞöíÞö ÇáúãõÏøóÉö. æóÇáøóÐöíäó ÞóÇáõæÇ: áóÈöËúäÇ íóæúãÇð Ãóæú ÈóÚúÖó åõãú ãóäú ÚóÏóÇ ÇáøóÐöí ÞóÇáó: ßóãú áóÈöËúÊõãú.
æóÃóÓúäóÏó ÇáúÌóæóÇÈó Åöáóì ÖóãöíÑö ÌóãóÇÚóÊöåöãú: ÅöãøóÇ áÃóäåã ÊæÇØÄæÇ Úóáóíúåö¡ æóÅöãøóÇ Úóáóì ÅöÑóÇÏóÉö ÇáÊøóæúÒöíÚö¡ Ãóíú ãöäúåõãú ãóäú ÞóÇáó: áóÈöËúäóÇ íóæúãðÇ¡ æóãöäúåõãú ÞóÇáó: áóÈöËúäóÇ ÈóÚúÖó íóæúãò. æóÚóáóì åóÐóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó (Ãóæú) áöáÊøóÞúÓöíãö Ýöí ÇáúÞóæúáö ÈöÏóáöíáö Þóæúáöåö ÈóÚúÏõ ÞÇáõæÇ ÑóÈøõßõãú ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ áóÈöËúÊõãú¡ Ãóíú áóãøóÇ ÇÎúÊóáóÝõæÇ ÑóÌóÚõæÇ ÝóÚóÏóáõæÇ Úóäö ÇáúÞóæúáö ÈöÇáÙøóäøö Åöáóì ÊóÝúæöíÖö ÇáúÚöáúãö Åöáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóÐóáößó ãöäú ßóãóÇáö ÅöíãóÇäöåöãú. ÝóÇáúÞóÇÆöáõæäó ÑóÈøõßõãú ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ áóÈöËúÊõãú íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÌóãöíÚóåõãú æóåõæó ÇáÙøóÇåöÑõ. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó Þóæúáó ÈóÚúÖöåöãú ÝóÃõÓúäöÏó Åöáóíúåöãú áöÃóäøóåõãú ÑóÃóæúåõ ÕóæóÇÈðÇ.
æóÊóÝúÑöíÚõ Þóæúáöåöãú: ÝóÇÈúÚóËõæÇ ÃóÍóÏóßõãú Úóáóì Þóæúáöåöãú: ÑóÈøõßõãú ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ áóÈöËúÊõãú áöÃóäøóåõ Ýöí ãóÚúäóì ÝóÏóÚõæÇ ÇáúÎóæúÖó Ýöí ãõÏøóÉö ÇááøõÈúËö ÝóáóÇ íóÚúáóãõåóÇ ÅöáøóÇ Çááøóåõ æóÎõÐõæÇ Ýöí ÔóíúÁò ÂÎóÑó ãöãøóÇ íóåõãøõßõãú¡ æóåõæó ÞóÑöíÈñ ãöäó ÇáúÃõÓúáõæÈö ÇáúÍóßöíãö. æóåõæó ÊóáóÞøöí ÇáÓøóÇÆöáö ÈöÛóíúÑö ãóÇ íóÊóØóáøóÈõ ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì Ãóäøó ÛóíúÑóåõ Ãóæúáóì ÈöÍóÇáöåö¡ æóáóæúáóÇ Þóæúáõåõãú: ÑóÈøõßõãú ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ áóÈöËúÊõãú áóßóÇäó Þóæúáõåõãú: ÝóÇÈúÚóËõæÇ ÃóÍóÏóßõãú Úóíúäó ÇáúÃõÓúáõæÈö ÇáúÍóßöíãö.(15/284)
æóÇáúæóÑöÞõ- ÈöÝóÊúÍö ÇáúæóÇæö æóßóÓúÑö ÇáÑøóÇÁö: ÇáúÝöÖøóÉõ. æóßóÐóáößó ÞóÑóÃóåõ ÇáúÌõãúåõæÑõ. æóíõÞóÇáõ æóÑúÞñ- ÈöÝóÊúÍö ÇáúæóÇæö æóÓõßõæäö ÇáÑøóÇÁö- æóÈöÐóáößó ÞóÑóÃó ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÍóãúÒóÉõ æóÃóÈõæ ÈóßúÑò Úóäú ÚóÇÕöãò æóÑóæúÍñ Úóäú íóÚúÞõæÈó æóÎóáóÝñ. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúæóÑöÞö åõäóÇ ÇáúÞöØúÚóÉõ ÇáúãóÓúßõæßóÉõ ãöäó ÇáúÝöÖøóÉö¡ æóåöíó ÇáÏøóÑóÇåöãõ Þöíáó: ßóÇäóÊú ãöäú ÏóÑóÇåöãö (ÏöÞúíõæÓú) ÓõáúØóÇäö ÇáÑøæã.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉ ÈöåóÐöåö Åöáóì ÏóÑóÇåöãó ãõÚóíøóäóÉò ÚöäúÏóåõãú¡ æóÇáúãóÏöíäóÉõ åöíó (ÃóÈúÓõÓú) - ÈöÇáúÈóÇÁö ÇáúãõæóÍøóÏóÉö-.
æóÞóÏú ÞóÏøóãúäóÇ ÐößúÑóåóÇ Ýöí ÕóÏúÑö ÇáúÞöÕøóÉ.
æÃóíøõåÇ ãóÇ ÕÏÞå Ãóíøõ ãóßóÇäò ãöäó ÇáúãóÏöíäóÉö¡ áöÃóäøó ÇáúãóÏöíäóÉó ßõáøñ áóåõ ÃóÌúÒóÇÁñ ßóËöíÑóÉñ ãöäúåóÇ ÏóßóÇßöíäõ ÇáúÈóÇÚóÉö¡ Ãóíú ÝóáúíóäúÙõÑú Ãóíøó ãóßóÇäò ãöäúåóÇ åõæó ÃóÒúßóì ØóÚóÇãðÇ¡ Ãóíú ÃóÒúßóì ØóÚóÇãõåõ ãöäú ØóÚóÇã ÛóíÑå.
æÇäÊÕÈ ØóÚÇãÇð Úóáóì ÇáÊøóãúíöíÒö áöäöÓúÈóÉö (ÃóÒúßóì) Åöáóì (Ãóíøõ) .
æóÇáúÃóÒúßóì: ÇáúÃóØúíóÈõ æóÇáúÃóÍúÓóäõ¡ áöÃóäøó ÇáÒøóßúæó ÇáÒøöíóÇÏóÉõ Ýöí ÇáúÎóíúÑö æóÇáäøóÝúÚö.
æóÇáÑøöÒúÞõ: ÇáúÞõæÊõ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó áóÇ íóÃúÊöíßõãÇ ØóÚÇãñ ÊõÑúÒóÞÇäöåö Ýöí ÓõæÑóÉö íõæÓõÝó [37] ¡ æóÇáúÝóÇÁõ áöÊóÝúÑöíÚö ÃóãúÑöåöãú ãóäú íóÈúÚóËõæäóåõ ÈöÃóäú íóÃúÊöíó ÈöØóÚóÇãò Òóßöíøò æóÈöÃóäú íóÊóáóØøóÝó.
æóÕöíÛóÉõ ÇáúÃóãúÑö Ýöí Þóæúáöåö: ÝóáúíóÃúÊößõãú æáúíóÊóáóØøóÝú ÃóãúÑñ áöÃóÍóÏò ÛóíúÑö ãõÚóíøóäò Óóíõæóßøöáõæäóåõ¡ Ãóíú Åöäú ÊóÈúÚóËõæåõ íóÃúÊößõãú ÈöÑöÒúÞò¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÃúãõæÑõ ãõÚóíøóäðÇ Èóíúäóåõãú æóÅöäøóãóÇ ÇáúÅöÌúãóÇá Ýöí ÍößóÇíóÉ
ßóáóÇãöåöãú áóÇ Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÇáúãóÍúßöíøö. æóÚóáóì ÇáúæóÌúåóíúäö Ýóåõãú ãóÃúãõæÑõæäó ÈöÃóäú íõæÕõæåõ ÈöÐóáößó.
Þöíáó ÇáÊøóÇÁõ ãöäú ßóáöãóÉò æóáúíóÊóáóØøóÝú åöíó äöÕúÝõ ÍõÑõæÝö ÇáúÞõÑúÂäö ÚóÏøðÇ. æóåõäóÇáößó Þóæúáñ ÇÞúÊóÕóÑó Úóáóíúåö ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó åõæó Ãóäøó Çáäøõæäó ãöäú Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóÞóÏú ÌöÆúÊó ÔóíúÆÇð äõßúÑÇð [ÇáúßóåúÝ: 74] åöíó äöÕúÝõ ÍõÑõæÝö ÇáúÞõÑúÂäö.(15/285)
æóÇáúÅöÔúÚóÇÑõ: ÇáúÅöÚúáóÇãõ¡ æóåõæó ÅöÝúÚóÇáñ ãöäú ÔóÚóÑó ãöäú ÈóÇÈö äóÕóÑó æóßóÑõãó ÔõÚõæÑðÇ¡ Ãóíú Úóáöãó.
ÝóÇáúåóãúÒóÉõ áöáÊøóÚúÏöíóÉö ãöËúáõ åóãúÒóÉö ÃóÚúáóãõ ãöäú Úóáöãó ÇáøóÐöí åõæó Úáã ÇáúÚöÑúÝóÇäö íóÊóÚóÏøóì Åöáóì æóÇÍöÏò.
æóÞóæúáõåõ: Èößõãú ãõÊóÚóáøöÞñ Èö íõÔúÚöÑóäøó. ÝóãóÏúÎõæáõ ÇáúÈóÇÁö åõæó ÇáúãóÔúÚõæÑõ¡ Ãóíö ÇáúãóÚúáõæãõ.
æóÇáúãóÚúáõæãõ ÅöäøóãóÇ íóßõæäõ ãóÚúäðì ãöäó ÇáúãóÚóÇäöí ãõÊóÚóáøöÞó ÇáÖøóãöíÑö ÇáúãóÌúÑõæÑö ÈöÝöÚúáö íõÔúÚöÑóäøó ãöäú ÞóÈöíáö ÊóÚúáöíÞö ÇáúÍõßúãö ÈöÇáÐøóÇÊö¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈóÚúÖõ ÃóÍúæóÇáöåóÇ. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóáóÇ íõÎúÈöÑóäøó ÈöæõÌõæÏößõãú ÃóÍóÏðÇ. ÝóåõäóÇ ãõÖóÇÝñ ãóÍúÐõæÝñ ÏóáøóÊú Úóáóíúåö ÏóáóÇáóÉõ ÇáöÇÞúÊöÖóÇÁö ÝóíóÔúãóáõ ÌóãöíÚó ÃóÍúæóÇáöåöãú ãöäú ÚóÏóÏöåöãú æóãóßóÇäöåöãú æóÛóíúÑö Ðóáößó. æóÇáäøõæäõ áöÊóæúßöíÏö Çáäøóåúíö ÊóÍúÐöíÑðÇ ãöäú ÚóæóÇÞöÈöåö ÇáúãõÖóãøóäóÉö Ýöí ÌõãúáóÉö Åöäøóåõãú Åöäú íóÙúåóÑõæÇ Úóáóíúßõãú íóÑúÌõãõæßõãú ÇáúæóÇÞöÚóÉö ÊóÚúáöíáðÇ áöáäøóåúíö¡ æóÈóíóÇäðÇ áöæóÌúåö ÊóæúßöíÏö Çáäøóåúíö ÈöÇáäøõæäö¡ Ýóåöíó æóÇÞöÚóÉñ ãóæúÞöÚó ÇáúÚöáøóÉö æóÇáúÈóíóÇäö¡ æóßöáóÇåõãóÇ íóÞúÊóÖöí ÝóÕúáóåóÇ ÚóãøóÇ ÞóÈúáóåóÇ.
æóÌõãúáóÉõ Åöäøóåõãú Åöäú íóÙúåóÑõæÇ Úóáóíúßõãú íóÑúÌõãõæßõãú ÚöáøóÉñ áöáúÃóãúÑö ÈöÇáÊøóáóØøõÝö æóÇáäøóåúíö Úóäú ÅöÔúÚóÇÑö ÃóÍóÏò Èöåöãú.
æóÖóãöíÑõ Åöäøóåõãú ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãóÇ ÃóÝóÇÏóåõ ÇáúÚõãõæãõ Ýöí Þóæúáöåö: æóáÇ íõÔúÚöÑóäøó Èößõãú ÃóÍóÏÇð¡ ÝóÕóÇÑó ÃóÍóÏÇð Ýöí ãóÚúäóì ÌóãöíÚö ÇáäøóÇÓö Úóáóì Íõßúãö ÇáäøóßöÑóÉö Ýöí ÓöíóÇÞö ÔöÈúåö Çáäøóåúíö.
æóÇáÙøõåõæÑõ ÃóÕúáõåõ: ÇáúÈõÑõæÒõ Ïõæäó ÓóÇÊöÑò. æóíõØúáóÞõ Úóáóì ÇáÙøóÝóÑö ÈöÇáÔøóíúÁö¡ æóÚóáóì ÇáúÛóáóÈóÉö Úóáóì ÇáúÛóíúÑö¡ æóåõæó ÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ.
ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Ãóæö ÇáØøöÝúáö ÇáøóÐöíäó áóãú íóÙúåóÑõæÇ Úóáì ÚóæúÑÇÊö ÇáäøöÓÇÁö [ÇáäøõæÑ: 31] æóÞóÇáó:
æóÃóÙúåóÑóåõ Çááøóåõ Úóáóíúåö [ÇáÊøóÍúÑöíã: 3] æóÞóÇáó: ÊóÙÇåóÑõæäó Úóáóíúåöãú ÈöÇáúÅöËúãö æóÇáúÚõÏúæÇäö [ÇáúÈóÞóÑóÉ:
85] .
æóÇáÑøóÌúãõ: ÇáúÞóÊúáõ ÈöÑóãúíö ÇáúÍöÌóÇÑóÉö Úóáóì ÇáúãóÑúÌõæãö ÍóÊøóì íóãõæÊó¡ æóåõæó ÞóÊúáõ ÅöÐúáóÇáò æóÅöåóÇäóÉò æóÊóÚúÐöíÈò.(15/286)
æóßóÐóáößó ÃóÚúËóÑúäóÇ Úóáóíúåöãú áöíóÚúáóãõæÇ Ãóäøó æóÚúÏó Çááøóåö ÍóÞøñ æóÃóäøó ÇáÓøóÇÚóÉó áóÇ ÑóíúÈó ÝöíåóÇ ÅöÐú íóÊóäóÇÒóÚõæäó Èóíúäóåõãú ÃóãúÑóåõãú ÝóÞóÇáõæÇ ÇÈúäõæÇ Úóáóíúåöãú ÈõäúíóÇäðÇ ÑóÈøõåõãú ÃóÚúáóãõ Èöåöãú ÞóÇáó ÇáøóÐöíäó ÛóáóÈõæÇ Úóáóì ÃóãúÑöåöãú áóäóÊøóÎöÐóäøó Úóáóíúåöãú ãóÓúÌöÏðÇ (21)
æóÌõãúáóÉõ íóÑúÌõãõæßõãú ÌóæóÇÈõ ÔóÑúØö Åöäú íóÙúåóÑõæÇ Úóáóíúßõãú. æóãóÌúãõæÚõ ÌõãúáóÊóíö ÇáÔøóÑúØö
æóÌóæóÇÈöåö Ïóáöíáñ Úóáóì ÎóÈóÑö (Åöäøó) ÇáúãóÍúÐõæÝö áöÏóáóÇáóÉö ÇáÔøóÑúØö æóÌóæóÇÈöåö Úóáóíúåö.
æóãóÚúäóì íõÚöíÏõæßõãú Ýöí ãöáøóÊöåöãú íõÑúÌöÚõæßõãú Åöáóì ÇáúãöáøóÉö ÇáøóÊöí åöíó ãöäú ÎóÕóÇÆöÕöåöãú¡ Ãóíú áóÇ íóÎúáõæ ÃóãúÑõåõãú Úóäú ÃóÍóÏö ÇáúÃóãúÑóíúäö ÅöãøóÇ ÅöÑúÌóÇÚößõãú Åöáóì Ïöíäöåöãú Ãóæú ÞóÊúáößõãú.
æóÇáúãöáøóÉõ. ÇáÏøöíäõ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö íõæÓõÝó [37] ÚöäúÏó Þóæúáöåö: Åöäøöí ÊóÑóßúÊõ ãöáøóÉó Þóæúãò áóÇ íõÄúãöäõæäó ÈöÇááøóåö.
æóÃóßøóÏó ÇáÊøóÍúÐöíÑó ãöäó ÇáúÅöÑúÌóÇÚö Åöáóì ãáÊåã ÈöÃóäøóåóÇ íóÊóÑóÊøóÈ ÚóáóíúåóÇ ÇäúÊöÝóÇÁõ ÝóáóÇÍöåöãú Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈá¡ áãÇ ÏáøÊ Úóáóíúåö ÍóÑúÝõ (ÅöÐóÇ) ãöäó ÇáúÌóÒóÇÆöíøóÉö.
æÃóÈóÏÇð ÙóÑúÝñ áöáúãõÓúÊóÞúÈóáö ßõáøöåö. æóåõæó ÊóÃúßöíÏñ áöãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáäøóÝúíõ Èö (áä) ãä ÇáÊøóÃúÈöíÏ Ãóæú ãóÇ íõÞóÇÑöÈõåõ.
[21]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 21]
æóßóÐáößó ÃóÚúËóÑúäÇ Úóáóíúåöãú áöíóÚúáóãõæÇ Ãóäøó æóÚúÏó Çááøóåö ÍóÞøñ æóÃóäøó ÇáÓøóÇÚóÉó áóÇ ÑóíúÈó ÝöíåÇ ÅöÐú íóÊóäÇÒóÚõæäó Èóíúäóåõãú ÃóãúÑóåõãú ÝóÞÇáõæÇ ÇÈúäõæÇ Úóáóíúåöãú ÈõäúíÇäÇð ÑóÈøõåõãú ÃóÚúáóãõ Èöåöãú ÞÇáó ÇáøóÐöíäó ÛóáóÈõæÇ Úóáì ÃóãúÑöåöãú áóäóÊøóÎöÐóäøó Úóáóíúåöãú ãóÓúÌöÏÇð (21)
æóßóÐáößó ÃóÚúËóÑúäÇ Úóáóíúåöãú áöíóÚúáóãõæÇ Ãóäøó æóÚúÏó Çááøóåö ÍóÞøñ æóÃóäøó ÇáÓøóÇÚóÉó áóÇ ÑóíúÈó ÝöíåÇ.
ÇäúÊóÞóáó Åöáóì ÌõÒúÁö ÇáúÞöÕøóÉö ÇáøóÐöí åõæó ãóæúÖöÚõ ÚöÈúÑóÉö Ãóåúáö ÒóãóÇäöåöãú ÈöÍóÇáöåöãú æóÇäúÊöÝóÇÚöåöãú ÈöÇØúãöÆúäóÇäö ÞõáõæÈöåöãú áöæõÞõæÚö ÇáúÈóÚúËö íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö ÈöØóÑöíÞóÉö ÇáÊøóÞúÑöíÈö ÈöÇáúãõÔóÇåóÏóÉö æóÊóÃúíöíÏö ÇáÏøöíäö ÈöãóÇ ÙóåóÑó ãöäú ßóÑóÇãóÉö ÃóäúÕóÇÑöåö.
æóÞóÏú ßóÇäó ÇáúÞóæúãõ ÇáøóÐöíäó ÚóËóÑõæÇ Úóáóíúåöãú ãõÄúãöäöíäó ãöËúáóåõãú¡ ÝóßóÇäóÊú ÂíóÊõåõãú ÂíóÉó ÊóËúÈöíÊò æóÊóÞúæöíóÉö ÅöíãóÇäò.
ÝóÇáúßóáóÇãõ ÚóØúÝñ Úóáóì Þóæúáöåö: æóßóÐáößó ÈóÚóËúäÇåõãú [ÇáúßóåúÝ: 19] ÇáúÂíóÉó.
æóÇáúÞóæúáõ Ýöí ÇáÊøóÔúÈöíåö æóÇáúÅöÔóÇÑóÉö Ýöí æóßóÐáößó äóÙöíÑõ ÇáúÞóæúáö Ýöí ÇáøóÐöí ÞóÈúáóåõ ÂäöÝðÇ.(15/287)
æóÇáúÚõËõæÑõ Úóáóì ÇáÔøóíúÁö: ÇáöÇØøöáóÇÚõ Úóáóíúåö æóÇáÙøóÝóÑõ Èöåö ÈóÚúÏó ÇáØøóáóÈö. æóÞóÏú ßóÇäó ÇáúÍóÏöíËõ Úóäú Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö Ýöí Êöáúßó ÇáúãóÏöíäóÉ íÊäÇÞáå ÃóåáåóÇ ÝóíóÓøóÑó Çááøóåõ áöÃóåúáö ÇáúãóÏöíäóÉö ÇáúÚõËõæÑó Úóáóíúåöãú áöáúÍößúãóÉö ÇáøóÊöí Ýöí Þóæúáöåö: áöíóÚúáóãõæÇ Ãóäøó æóÚúÏó Çááøóåö ÍóÞøñ ÇáúÂíóÉó.
æóãóÝúÚõæáõ ÃóÚúËóÑúäÇ ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö Úõãõæãõ æóáÇ íõÔúÚöÑóäøó Èößõãú ÃóÍóÏÇð [ÇáúßóåúÝ:
20] . ÊóÞúÏöíÑõåõ: ÃóÚúËóÑúäóÇ Ãóåúáó ÇáúãóÏöíäóÉö Úóáóíúåöãú.
æóÖóãöíÑõ áöíóÚúáóãõæÇ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáúãóÍúÐõæÝö ÇáúãõÞóÏøóÑö áöÃóäøó ÇáúãõÞóÏøóÑó ßóÇáúãóÐúßõæÑö.
æóæóÚúÏõ Çááøóåö åõæó ÅöÍúíóÇÁõ ÇáúãóæúÊóì áöáúÈóÚúËö. æóÃóãøóÇ Úöáúãõåõãú ÈöÃóäøó ÇáÓøóÇÚóÉó áóÇ ÑóíúÈó ÝöíåóÇ¡ Ãóíú ÓóÇÚóÉó ÇáúÍóÔúÑö¡ Ýóåõæó Åöäú ÕóÇÑó Úöáúãõåõãú ÈöÐóáößó Úóäú ãõÔóÇåóÏóÉò ÊóÒõæáõ ÈöåóÇ ÎóæóÇØöÑõ ÇáúÎóÝóÇÁö ÇáøóÊöí ÊóÚúÊóÑöí ÇáúãõÄúãöäó Ýöí ÇÚúÊöÞóÇÏöåö Íöíäó áóÇ íóÊóÕóæøóÑõ ßóíúÝöíøóÉó ÇáúÚóÞóÇÆöÏö ÇáÓøóãúÚöíøóÉö æóãóÇ åõæó ÈöÑóíúÈò Ýöí ÇáúÚöáúãö æóáóßöäøóåõ Ýöí ÇáúßóíúÝöíøóÉö¡ æóåõæó ÇáúæóÇÑöÏõ Ýöíåö Ãóäøóåõ áóÇ íóÎúØõÑõ ÅöáøóÇ áöÕöÏøöíÞò æóáóÇ íóÏõæãõ ÅöáøóÇ ÚöäúÏó ÒöäúÏöíÞò.
ÅöÐú íóÊóäÇÒóÚõæäó Èóíúäóåõãú ÃóãúÑóåõãú ÇáÙøóÑúÝõ ãõÊóÚóáøöÞñ Èö ÃóÚúËóÑúäÇ¡ Ãóíú ÃóÚúËóÑúäóÇ Úóáóíúåöãú Íöíäó ÊóäóÇÒóÚõæÇ ÃóãúÑóåõãú. æóÕöíÛó Ðóáößó ÈöÕöíÛóÉö ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÇÊøöÕóÇáö ÇáÊøóäóÇÒõÚö Ýöí ÃóãúÑö Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö ÈöÇáúÚõËõæÑö Úóáóíúåöãú ÈöÍóíúËõ ÊóÈóÇÏóÑõæÇ Åöáóì ÇáúÎóæúÖö Ýöí ßóÑóÇãóÉò íóÌúÚóáõæäóåóÇ áóåõãú. æóåóÐóÇ ÅöÏúãóÇÌñ áöÐößúÑö äöÒóÇÚò ÌóÑóì Èóíúäó ÇáøóÐöíäó ÇÚúÊóÏóæúÇ Úóáóíúåöãú Ýöí ÃõãõæÑò ÔóÊøóì ÌóãóÚóåóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: ÃóãúÑóåõãú ÝóÖóãöíÑõ íóÊóäÇÒóÚõæäó æÈóíúäóåõãú ÚóÇÆöÏóÇäö Åöáóì ãóÇ ÚóÇÏó Çááøóåõ ÖóãöíÑó áöíóÚúáóãõæÇ.
æóÖóãöíÑõ ÃóãúÑóåõãú íóÌõæÒõ Ãóäú íóÚõæÏó Åöáóì ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúßóåúÝö. æóÇáúÃóãúÑõ åõäóÇ ÈöãóÚúäóì ÇáÔøóÃúäö.(15/288)
æóÇáÊøóäóÇÒõÚõ: ÇáúÌöÏóÇáõ ÇáúÞóæöíøõ¡ Ãóíú íóÊóäóÇÒóÚõ Ãóåúáõ ÇáúãóÏöíäóÉö Èóíúäóåõãú ÔóÃúäó Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö¡ ãöËúáó:
ÃóßóÇäõæÇ äöíóÇãðÇ Ãã ÃóãúæóÇÊðÇ¡ æà íÈÞæä ÃóÍúíóÇÁð Ãã íãæÊæä¡ æà íÈÞæä Ýöí Ðóáößó ÇáúßóåúÝö Ãóãú íóÑúÌöÚõæäó Åöáóì Óõßúäóì ÇáúãóÏöíäóÉö¡ æóÝöí ãõÏøóÉö ãõßúËöåöãú.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÖóãöíÑõ ÃóãúÑóåõãú ÚóÇÆöÏðÇ Åöáóì ãóÇ ÚóÇÏó Úóáóíúåö ÖóãöíÑõ íóÊóäÇÒóÚõæäó¡ Ãóíú ÔóÃúäóåõãú ÝöíãóÇ íóÝúÚóáõæäóåõ Èöåöãú.
æóÇáúÅöÊúíóÇäõ ÈöÇáúãõÖóÇÑöÚö áöÇÓúÊöÍúÖóÇÑö ÍóÇáóÉö ÇáÊøóäóÇÒõÚö.
ÝóÞÇáõæÇ ÇÈúäõæÇ Úóáóíúåöãú ÈõäúíÇäÇð ÑóÈøõåõãú ÃóÚúáóãõ Èöåöãú ÞÇáó ÇáøóÐöíäó ÛóáóÈõæÇ Úóáì ÃóãúÑöåöãú áóäóÊøóÎöÐóäøó Úóáóíúåöãú ãóÓúÌöÏÇð Øõæöíó åõäóÇ æóÕúÝõ ÇáúÚõËõæÑö Úóáóíúåöãú¡ æóÐõßöÑó ÚóæúÏõåõãú Åöáóì ÇáúßóåúÝö áöÚóÏóãö ÊóÚóáøõÞö ÇáúÛóÑóÖö ÈöÐößúÑöåö¡ ÅöÐú áóíúÓó ãóæúÖöÚó ÚöÈúÑóÉò áöÃóäøó ÇáúãóÕöíÑó Åöáóì ãóÑúÞóÏöåöãú æóØõÑõæøó ÇáúãóæúÊö Úóáóíúåöãú ÔóÃúäñ ãõÚúÊóÇÏñ áößõáøö Íóíøò.
æóÊóÝúÑöíÚõ ÝóÞÇáõæÇ Úóáóì íóÊóäÇÒóÚõæäó.
æóÅöäøóãóÇ ÇÑúÊóÃóæúÇ Ãóäú íóÈúäõæÇ Úóáóíúåöãú ÈõäúíóÇäðÇ áöÃóäøóåõãú ÎóÔóæúÇ Úóáóíúåöãú ãöäú ÊóÑóÏøõÏö ÇáÒøóÇÆöÑöíäó ÛóíúÑö ÇáúãõÊóÃóÏøöÈöíäó¡ ÝóáóÚóáøóåõãú Ãóäú íõÄúÐõæÇ ÃóÌúÓóÇÏóåõãú æóËöíóÇÈóåõãú ÈöÇááøóãúÓö æóÇáÊøóÞúáöíÈö¡ ÝóÃóÑóÇÏõæÇ Ãóäú íóÈúäõæÇ Úóáóíúåöãú ÈöäóÇÁð íõãúßöäõ ÛóáúÞõ ÈóÇÈöåö æóÍöÑóÇÓóÊõåõ.
æóÌõãúáóÉõ ÑóÈøõåõãú ÃóÚúáóãõ Èöåöãú íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ãöäú ÍößóÇíóÉö ßóáóÇãö ÇáøóÐöíäó ÞóÇáõæÇ¡ ÇÈúäõæÇ Úóáóíúåöãú ÈõäúíóÇäðÇ. æóÇáúãóÚúäóì: ÑóÈåã ÃÚáã ÈÔÄæäåã ÇáøóÊöí ÊäÒÚäÇ ÝöíåóÇ¡ ÝóåóÐóÇ ÊóäúåöíóÉñ áöáÊøóäóÇÒõÚö Ýöí ÃóãúÑöåöãú.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ãõÚúÊóÑöÖóÉð ãöäú ßóáóÇãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÃóËúäóÇÁö ÍößóÇíóÉö ÊóäóÇÒúÚö ÇáøóÐöíäó ÃõÚúËöÑõæÇ Úóáóíúåöãú¡ Ãóíú ÑóÈøõ Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö Ãóæú ÑóÈøõ ÇáúãõÊóäóÇÒöÚöíäó Ýöí ÃóãúÑöåöãú ÃóÚúáóãõ ãöäúåõãú ÈöæóÇÞöÚö ãóÇ ÊóäóÇÒóÚõæÇ Ýöíåö.(15/289)
ÓóíóÞõæáõæäó ËóáóÇËóÉñ ÑóÇÈöÚõåõãú ßóáúÈõåõãú æóíóÞõæáõæäó ÎóãúÓóÉñ ÓóÇÏöÓõåõãú ßóáúÈõåõãú ÑóÌúãðÇ ÈöÇáúÛóíúÈö æóíóÞõæáõæäó ÓóÈúÚóÉñ æóËóÇãöäõåõãú ßóáúÈõåõãú Þõáú ÑóÈøöí ÃóÚúáóãõ ÈöÚöÏøóÊöåöãú ãóÇ íóÚúáóãõåõãú ÅöáøóÇ Þóáöíáñ ÝóáóÇ ÊõãóÇÑö Ýöíåöãú ÅöáøóÇ ãöÑóÇÁð ÙóÇåöÑðÇ æóáóÇ ÊóÓúÊóÝúÊö Ýöíåöãú ãöäúåõãú ÃóÍóÏðÇ (22)
æóÇáøóÐöíäó ÛóáóÈõæÇ Úóáóì ÃóãúÑöåöãú æõáóÇÉõ ÇáúÃõãõæÑö ÈöÇáúãóÏöíäóÉö¡ ÝóÖóãöíÑõ ÃóãúÑóåõãú íóÚõæÏõ Åöáóì ãóÇ ÚóÇÏó Åöáóíúåö ÖóãöíÑõ ÝóÞÇáõæÇ¡ Ãóí ÇáøóÐíä ÛóáóÈõæÇ Úóáóì ÃóãúÑö ÇáúÞóÇÆöáöíäó: ÇÈúäõæÇ Úóáóíúåöãú ÈõäúíóÇäðÇ.
æóÅöäøóãóÇ ÑóÃóæúÇ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÈöäóÇÁõ ãóÓúÌöÏðÇ áöíóßõæäó ÅößúÑóÇãðÇ áóåõãú æóíóÏõæãó ÊóÚóåøõÏõ ÇáäøóÇÓö ßóåúÝóåõãú. æóÞóÏú ßóÇäó ÇÊøöÎóÇÐõ ÇáúãóÓóÇÌöÏö Úóáóì ÞõÈõæÑö ÇáÕøóÇáöÍöíäó ãöäú ÓõäøóÉö ÇáäøóÕóÇÑóì¡ æóäóåóì Úóäåõ ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ßóãóÇ Ýöí ÇáúÍóÏöíËö íóæúãó æóÝóÇÉö ÑóÓõæá Çááå Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ÞóÇáóÊú ÚóÇÆöÔóÉõ- ÑóÖöíó Çááøóåõ ÚóäúåóÇ-: «æóáóæúáóÇ Ðóáößó áöÃõÈúÑöÒó ÞóÈúÑõåõ» ¡ Ãóíú áöÃõÈúÑöÒó Ýöí ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáäøóÈóæöíøö æóáóãú íõÌúÚóáú æóÑóÇÁó ÌöÏóÇÑö ÇáúÍõÌúÑóÉö.
æóÇÊøöÎóÇÐõ ÇáúãóÓóÇÌöÏö Úóáóì ÇáúÞõÈõæÑö¡ æóÇáÕøóáóÇÉõ ÝöíåóÇ ãóäúåöíøñ Úóäúåõ¡ áöÃóäøó Ðóáößó ÐóÑöíÚóÉñ Åöáóì ÚöÈóÇÏóÉö ÕóÇÍöÈö ÇáúÞóÈúÑö Ãóæú ÔóÈöíåñ ÈöÝöÚúáö ãóäú íóÚúÈõÏõæäó ÕóÇáöÍöí ãöáøóÊöåöãú. æóÅöäøóãóÇ ßóÇäóÊö ÇáÐøóÑöíÚóÉõ ãóÎúÕõæÕóÉð ÈöÇáúÃóãúæóÇÊö áöÃóäøó ãóÇ íóÚúÑöÖõ áöÃóÕúÍóÇÈöåöãú ãöäó ÇáúÃóÓóÝö Úóáóì ÝõÞúÏóÇäöåöãú íóÈúÚóËõåõãú Úóáóì ÇáúÅöÝúÑóÇØö ÝöíãóÇ íóÍúÓóÈõæäó Ãóäøóåõ ÅößúÑóÇãñ áóåõãú ÈóÚúÏó ãóæúÊöåöãú¡ Ëõãøó íõÊóäóÇÓóì ÇáúÃóãúÑõ æóíóÙõäøõ ÇáäøóÇÓõ Ãóäøó Ðóáößó áöÎóÇÕøöíøóÉò Ýöí Ðóáößó ÇáúãóíøöÊö. æóßóÇäó ÈöäóÇÁõ ÇáúãóÓóÇÌöÏö Úóáóì ÇáúÞõÈõæÑö ÓõäøóÉð áöÃóåúáö ÇáäøóÕúÑóÇäöíøóÉö¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ÔóÑúÚðÇ áóåõãú ÝóÞóÏú äóÓóÎóåõ ÇáúÅöÓúáóÇãõ¡ æóÅöäú ßóÇäó ÈöÏúÚóÉð ãöäúåõãú Ýöí Ïöíäöåöãú ÝóÃóÌúÏóÑõ.
[22]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 22]
ÓóíóÞõæáõæäó ËóáÇËóÉñ ÑÇÈöÚõåõãú ßóáúÈõåõãú æóíóÞõæáõæäó ÎóãúÓóÉñ ÓÇÏöÓõåõãú ßóáúÈõåõãú ÑóÌúãÇð ÈöÇáúÛóíúÈö æóíóÞõæáõæäó ÓóÈúÚóÉñ æóËÇãöäõåõãú ßóáúÈõåõãú Þõáú ÑóÈøöí ÃóÚúáóãõ ÈöÚöÏøóÊöåöãú ãóÇ íóÚúáóãõåõãú ÅöáÇøó Þóáöíáñ ÝóáÇ ÊõãÇÑö Ýöíåöãú ÅöáÇøó ãöÑÇÁð ÙÇåöÑÇð æóáÇ ÊóÓúÊóÝúÊö Ýöíåöãú ãöäúåõãú ÃóÍóÏÇð (22)
ÓóíóÞõæáõæäó ËóáÇËóÉñ ÑÇÈöÚõåõãú ßóáúÈõåõãú æóíóÞõæáõæäó ÎóãúÓóÉñ ÓÇÏöÓõåõãú ßóáúÈõåõãú ÑóÌúãÇð ÈöÇáúÛóíúÈö æóíóÞõæáõæäó ÓóÈúÚóÉñ æóËÇãöäõåõãú ßóáúÈõåõãú Þõáú ÑóÈøöí ÃóÚúáóãõ ÈöÚöÏøóÊöåöãú ãóÇ íóÚúáóãõåõãú ÅöáøóÇ Þóáöíáñ.
áóãøóÇ ÔóÇÚóÊú ÞöÕøóÉõ Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö Íöíäó äóÒóáó ÈöåóÇ ÇáúÞõÑúÂäõ ÕóÇÑóÊú ÍóÏöíËó ÇáäøóæóÇÏöí¡ ÝóßóÇäóÊú
ãóËóÇÑó ÊóÎóÑøõÕóÇÊò Ýöí ãóÚúÑöÝóÉö ÚóÏóÏöåöãú¡ æóÍóÕúÑö ãõÏøóÉö ãõßúËöåöãú Ýöí ßóåúÝöåöãú¡ æóÑõÈøóãóÇ Ãóãúáóì Úóáóíúåöãõ ÇáúãõÊóäóÕøöÑóÉõ ãöäó ÇáúÚóÑóÈö Ýöí Ðóáößó ÞöÕóÕðÇ¡ æóÞóÏú äóÈøóåóåõãõ ÇáúÞõÑúÂäõ Åöáóì Ðóáößó æóÃóÈúåóãó(15/290)
Úóáóì Úõãõæãö ÇáäøóÇÓö ÇáúÅöÚúáóÇãó ÈöÐóáößó áöÍößúãóÉò¡ æóåöíó Ãóäú ÊóÊóÚóæøóÏó ÇáúÃõãøóÉõ ÈöÊóÑúßö ÇáöÇÔúÊöÛóÇáö ÝöíãóÇ áóíúÓóÊú ãöäúåõ ÝóÇÆöÏóÉñ áöáÏøöíäö Ãóæú áöáäøóÇÓö¡ æóÏóáøó Úöáúãõ ÇáöÇÓúÊöÞúÈóÇáö Úóáóì Ãóäøó ÇáäøóÇÓó áóÇ íóÒóÇáõæäó íóÎõæÖõæäó Ýöí Ðóáößó.
æóÖóãöíÑõ «íóÞõæáõæäó» ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÛóíúÑö ãóÐúßõæÑò áöÃóäøóåõ ãóÚúáõæãñ ãöäó ÇáúãóÞóÇãö¡ Ãóíú íóÞõæáõ ÇáäøóÇÓõ Ãóæö ÇáúãõÓúáöãõæäó¡ ÅöÐú áóíúÓó Ýöí åóÐóÇ ÇáúÞóæúáö ÍóÑóÌñ æóáóßöäøóåõãú äõÈøöåõæÇ Åöáóì Ãóäøó ÌóãöíÚóåõ áóÇ ÍõÌøóÉó áóåõãú Ýöíåö.
æóãóÚúäóì Óöíäö ÇáöÇÓúÊöÞúÈóÇáö ÓóÇÑó Åöáóì ÇáúÝöÚúáóíúäö ÇáúãóÚúØõæÝóíúäö Úóáóì ÇáúÝöÚúáö ÇáúãõÞúÊóÑöäö ÈöÇáÓøöíäö¡ æóáóíúÓó Ýöí ÇáöÇäúÊöåóÇÁö Åöáóì ÚóÏóÏö ÇáËøóãóÇäöíóÉö ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøóåõ ÇáúÚöÏøóÉõ Ýöí äóÝúÓö ÇáúÃóãúÑö.
æóÞóÏú ÃóÚúáóãó Çááøóåõ Ãóäøó ÞóáöíáðÇ ãöäó ÇáúÎóáúÞö íóÚúáóãõæäó ÚöÏøóÊóåõãú æóåõãú ãóäú ÃóØúáóÚóåõãõ Çááøóåõ Úóáóì Ðóáößó.
æóÝöí ãÞÏãÊåã ãõÍóãøóÏ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã áöÃóäøó ÞöÕøóÊóåõãú ÌóÇÁóÊú Úóáóì áöÓóÇäöåö ÝóáóÇ Ôóßøó Ãóäøó Çááøóåó ÃóØúáóÚóåõ Úóáóì ÚöÏøóÊöåöãú.
æóÑõæöíó Ãóäøó ÇÈúäó ÚóÈøóÇÓò ÞóÇáó: ÃóäóÇ ãöäó ÇáúÞóáöíáö.
æóßóÃóäøó ÃóÞúæóÇáó ÇáäøóÇÓö ÊóãóÇáóÃóÊú Úóáóì Ãóäøó ÚöÏøóÊóåõãú ÝóÑúÏöíøóÉñ ÊóíóãøõäðÇ ÈöÚóÏóÏö ÇáúãõÝúÑóÏö¡ æóÅöáøóÇ ÝóáóÇ Ïóáöíáó Úóáóì Ðóáößó Ïõæäó ÛóíúÑöåö¡ æóÞóÏú Óóãøóì Çááøóåõ Þóæúáóåõãú Ðóáößó ÑóÌúãðÇ ÈöÇáúÛóíúÈö.
æóÇáÑøóÌúãõ ÍóÞöíÞóÊõåõ: ÇáÑøóãúíõ ÈöÍóÌóÑò æóäóÍúæöåö. æóÇÓúÊõÚöíÑó åõäóÇ áöÑóãúíö ÇáúßóáóÇãö ãöäú ÛóíúÑö ÑóæöíøóÉò æóáóÇ ÊóËóÈøõÊò¡ ÞóÇáó ÒõåóíúÑñ:
æóãóÇ åõæó ÚóäúåóÇ ÈöÇáúÍóÏöíËö ÇáúãõÑóÌøóãö æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí ÈöÇáúÛóíúÈö áöáÊøóÚúÏöíóÉö¡ ßóÃóäøóåõãú áóãøóÇ ÊóßóáøóãõæÇ Úóäú ÃóãúÑò ÛóÇÆöÈò ßóÇäõæÇ íóÑúÌõãõæäó Èöåö.
æßá ãä ÌõãúáóÉö ÑÇÈöÚõåõãú ßóáúÈõåõãú æóÌõãúáóÉö ÓÇÏöÓõåõãú ßóáúÈõåõãú Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáÕøöÝóÉö áöÇÓúãö ÇáúÚóÏóÏö ÇáøóÐöí ÞóÈúáóåóÇ¡ Ãóæú ãóæúÖöÚö ÇáúÎóÈóÑö ÇáËøóÇäöí Úóäö ÇáúãõÈúÊóÏóÃö ÇáúãóÍúÐõæÝö.
æóÌõãúáóÉõ æóËÇãöäõåõãú ßóáúÈõåõãú ÇáúæóÇæõ ÝöíåóÇ æóÇæõ ÇáúÍóÇáö¡ æóåöíó Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäó ÇáúãõÈúÊóÏóÃö ÇáúãóÍúÐõæÝö¡ Ãóæú ãöäö ÇÓúãö ÇáúÚóÏóÏö ÇáøóÐöí åõæó ÎóÈóÑõ ÇáúãõÈúÊóÏóÃö¡ æóåõæó æóÅöä ßóÇäó äóßöÑóÉð(15/291)
ÝóÅöäøó æõÞõæÚóåõ ÎóÈóÑñ Úóä ãóÚúÑöÝóÉò ÃóßúÓóÈóåõ ÊóÚúÑöíÝðÇ. Úóáóì Ãóäøó æõÞõæÚó ÇáúÍóÇáö ÌõãúáóÉð ãõÞúÊóÑöäóÉð ÈöÇáúæóÇæö ÞóÏú ÚõÏøó ãöäú ãõÓóæøöÛóÇÊö ãóÌöíÁö ÇáúÍóÇáö ãöäó ÇáäøóßöÑóÉö. æóáóÇ æóÌúåó áöÌóÚúáö ÇáúæóÇæö Ýöíåö ÏóÇÎöáóÉð Úóáóì ÌõãúáóÉò åöíó ÕöÝóÉñ áöáäøóßöÑóÉö áöÞóÕúÏö ÊóÃúßöíÏö áõÕõæÞö ÇáÕøöÝóÉö ÈöÇáúãóæúÕõæÝö ßóãóÇ ÐóåóÈó Åöáóíúåö Ýöí «ÇáúßóÔøóÇÝö» áöÃóäøóåõ ÛóíúÑõ ãóÚúÑõæÝò Ýöí ÝóÕöíÍö ÇáúßóáóÇãö: æóÞóÏú ÑóÏøóåõ ÇáÓøóßøóÇßöíøõ Ýöí ÇáúãöÝúÊóÇÍö æóÛóíúÑõ æóÇÍöÏò.
æóãöäú ÛóÑóÇÆöÈö ÝöÊóäö ÇáöÇÈúÊößóÇÑö Ýöí ãóÚóÇäöí ÇáúÞõÑúÂäö Þóæúáõ ãóäú ÒóÚóãó: Åöäøó åóÐöåö ÇáúæóÇæó æóÇæõ ÇáËøóãóÇäöíóÉö¡ æóåõæó ãóäúÓõæÈñ Ýöí ßõÊõÈö ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö Åöáóì ÈóÚúÖö ÖóÚúÝóÉö ÇáäøõÍóÇÉö æóáóãú íõÚóíøóäú ãõÈúÊóßöÑõåõ. æóÞóÏú ÚóÏøó ÇÈúäõ åöÔóÇãò Ýöí «ãõÛúäöí ÇááøóÈöíÈö» ãöäó ÇáúÞóÇÆöáöíäó ÈöÐóáößó ÇáúÍóÑöíÑöíøó æóÈóÚúÖó ÖóÚúÝóÉö ÇáäøõÍóÇÉö ßóÇÈúäö ÎóÇáóæóíúåö æóÇáËøóÚúáóÈöíøö ãöäó ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó.
ÞõáúÊõ: ÃóÞúÏóãõ åóÄõáóÇÁö åõæó ÇÈúäõ ÎóÇáóæóíúåö ÇáäøóÍúæöíøõ ÇáúãõÊóæóÝøóì ÓóäóÉó 370 Ýóåõæó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈöÈóÚúÖö ÖóÚúÝóÉö ÇáäøõÍóÇÉö. æóÃóÍúÓóÈõ æóÕúÝóåõ ÈöåóÐóÇ ÇáúæóÕúÝö ÃóÎúÐóåõ ÇÈúäõ åöÔóÇãò ãöäú ßóáóÇãö ÇÈúäö ÇáúãõäöíÑö Ýöí «ÇáöÇäúÊöÕóÇÝö Úóáóì ÇáúßóÔøóÇÝö» ãöäú ÓõæÑóÉö ÇáÊøóÍúÑöíãö ÅöÐú Ñõæöíó Úóäö ÇÈúäö ÇáúÍóÇÌöÈö: Ãóäøó ÇáúÞóÇÖöíó ÇáúÝóÇÖöáó ßóÇäó íóÚúÊóÞöÏõ Ãóäøó ÇáúæóÇæó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ËóíøöÈÇÊò æóÃóÈúßÇÑÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÊøóÍúÑöíãö [5] åöíó ÇáúæóÇæõ ÇáøóÊöí ÓóãøóÇåóÇ ÈóÚúÖõ ÖóÚúÝóÉö ÇáäøõÍóÇÉö æóÇæó ÇáËøóãóÇäöíóÉö. æóßóÇäó ÇáúÞóÇÖöí íóÊóÈóÌøóÍõ ÈöÇÓúÊöÎúÑóÇÌöåóÇ ÒóÇÆöÏóÉð Úóáóì ÇáúãóæóÇÖöÚö ÇáËøóáóÇËóÉö ÇáúãóÔúåõæÑóÉö¡ ÃóÍóÏõåóÇ: ÇáøóÊöí Ýöí ÇáÕøöÝóÉö ÇáËøóÇãöäóÉö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóÇáäøóÇåõæäó Úóäö ÇáúãõäúßóÑö Ýöí ÓõæÑóÉö ÈóÑóÇÁóÉó [112] . æóÇáËøóÇäöíóÉõ: Ýöí Þóæúáöåö: æóËÇãöäõåõãú ßóáúÈõåõãú.
æóÇáËøóÇáöËóÉõ: Ýöí Þóæúáöåö: æóÝõÊöÍóÊú ÃóÈúæÇÈõåÇ Ýöí ÇáÒøõãóÑö [73] . ÞóÇáó ÇÈúäõ ÇáúÍóÇÌöÈö æóáóãú íóÒóáö ÇáúÝóÇÖöáõ íóÓúÊóÍúÓöäõ Ðóáößó ãöäú äóÝúÓöåö Åöáóì Ãóäú ÐóßóÑóåõ íóæúãðÇ ÈöÍóÖúÑóÉö ÃóÈöí ÇáúÌõæÏö ÇáäøóÍúæöíøö ÇáúãõÞúÑöí ÝóÈóíøóäó áóåõ Ãóäøóåõ æóÇåöãñ Ýöí ÚóÏøöåóÇ ãöäú Ðóáößó ÇáúÞóÈöíáö æóÃóÍóÇáó ÇáúÈóíóÇäó Úóáóì ÇáúãóÚúäóì ÇáøóÐöí ÐóßóÑóåõ ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøõ ãöäú ÏõÚóÇÁö ÇáÖøóÑõæÑóÉö Åöáóì ÇáúÅöÊúíóÇäö ÈöÇáúæóÇæö åõäóÇ áöÇãúÊöäóÇÚö ÇÌúÊöãóÇÚö ÇáÕøöÝóÊóíúäö Ýöí ãóæúÕõæÝò æóÇÍöÏò Åöáóì ÂÎöÑöåö.
æóÞóÇáó Ýöí «ÇáúãõÛúäöí» : ÓóÈóÞó ÇáËøóÚúáóÈöíøõ ÇáúÝóÇÖöáó Åöáóì ÚóÏøöåóÇ ãöäó ÇáúãóæóÇÖöÚö Ýöí ÊóÝúÓöíÑöåö.
æóÃóÞõæáõ: áóÚóáøó ÇáúÝóÇÖöáó áóãú íóØøóáöÚú Úóáóíúåö. æóÒóÇÏó ÇáËøóÚúáóÈöíøõ Þóæúáóåõ ÊóÚóÇáóì: ÓóÈúÚó áóíÇáò æóËóãÇäöíóÉó ÃóíøóÇãò ÍõÓõæãÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÇÞøóÉö [7] ÍóíúËõ ÞóÑóäó ÇÓúãó ÚóÏóÏö (ËóãóÇäöíóÉó) ÈöÍöÑóÝö ÇáúæóÇæö.(15/292)
æóãöäú ÛóÑöíÈö ÇáöÇÊøöÝóÇÞö Ãóäú ßóÇäó áöÍóÞöíÞóÉö ÇáËøóãóÇäöíóÉö ÇÚúÊöáóÇÞñ ÈöÇáúãóæóÇÖöÚö ÇáúÎóãúÓóÉö ÇáúãóÐúßõæÑóÉö ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö ÅöãøóÇ ÈöáóÝúÙöåö ßóãóÇ åõäóÇ æóÂíóÉö ÇáúÍóÇÞøóÉó¡ æóÅöãøóÇ ÈöÇáöÇäúÊöåóÇÁö Åöáóíúåö ßóãóÇ Ýöí ÂíóÉö ÈóÑóÇÁóÉó æóÂíóÉö ÇáÊøóÍúÑöíãö¡ æóÅöãøóÇ Èößóæúäö ãõÓóãøóÇåõ ãóÚúÏõæÏðÇ ÈöÚóÏóÏö ÇáËøóãóÇäöíóÉö ßóãóÇ Ýöí ÂíóÉö ÇáÒøõãóÑö. æóáóÞóÏú íõÚóÏõ ÇáöÇäúÊöÈóÇåõ Åöáóì Ðóáößó ãöäó ÇááøóØóÇÆöÝö¡ æóáóÇ íóÈúáõÛõ Ãóäú íóßõæäó ãöäó ÇáúãóÚóÇÑöÝö. æóÅöÐóÇ ßóÇäóÊú ßóÐóáößó æóáóãú íóßõäú áóåóÇ ÖóÇÈöØñ ãóÖúÈõæØñ ÝóáóíúÓó ãöäó ÇáúÈóÚöíÏö ÚóÏøõ ÇáúÞóÇÖöí ÇáúÝóÇÖöáö ãöäúåóÇ ÂíóÉó ÓõæÑóÉö ÇáÊøóÍúÑöíãö áöÃóäøóåóÇ ÕóÇÏóÝóÊö ÇáËøóÇãöäóÉó Ýöí ÇáÐøößúÑö æóÅöäú áóãú Êßä ËÇãäÉ Ýöí ÕöÝóÇÊö ÇáúãóæúÕõæÝöíäó¡ æóßóÐóáößó áÚÏ ÇáËøóÚúáóÈöíø ÂíóÉö ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÇÞøóÉö æóãöËúáõ åóÐöåö ÇááøóØóÇÆöÝö ßóÇáÒøóåúÑóÉö ÊõÔóãøõ æóáóÇ ÊõÍóßøõ.
æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ ÚóáóíúåóÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇáäøóÇåõæäó Úóäö ÇáúãõäúßóÑö Ýöí ÓõæÑóÉö ÈóÑóÇÁóÉó [112] .
æóÌõãúáóÉõ Þõáú ÑóÈøöí ÃóÚúáóãõ ÈöÚöÏøóÊöåöãú ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ áöãóÇ ÊõËöíÑõåõ ÌõãúáóÉõ ÓóíóÞõæáõæäó ËóáÇËóÉñ ÑÇÈöÚõåõãú ßóáúÈõåõãú Åöáóì ÂÎöÑöåóÇ ãöäú ÊóÑóÞøõÈö ÊóÚúíöíäö ãóÇ íõÚúÊóãóÏõ Úóáóíúåö ãöäú ÃóãúÑö ÚöÏøóÊöåöãú. ÝóÃõÌöíÈó ÈöÃóäú íõÍóÇáó ÇáúÚöáúãõ ÈöÐóáößó Úóáóì ÚóáøóÇãö ÇáúÛõíõæÈö. æóÅöÓúäóÇÏõ ÇÓúãö ÇáÊøóÝúÖöíáö Åöáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì íõÝöíÏõ Ãóäøó Úöáúãó Çááøóåö ÈöÚöÏøóÊöåöãú åõæó ÇáúÚöáúãõ ÇáúßóÇãöáõ æóÃóäøó Úöáúãó ÛóíúÑöåö ãõÌóÑøóÏõ Ùóäøò æóÍóÏóÓò ÞóÏú íõÕóÇÏöÝõ ÇáúæóÇÞöÚó æóÞóÏú áóÇ íõÕóÇÏöÝõåõ.
æóÌõãúáóÉõ ãóÇ íóÚúáóãõåõãú ÅöáøóÇ Þóáöíáñ ßóÐóáößó ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ áöÃóäøó ÇáúÅöÎúÈóÇÑó Úóäö Çááøóåö ÈöÃóäøóåõ ÇáúÃóÚúáóãõ íõËöíÑõ Ýöí äõÝõæÓö ÇáÓøóÇãöÚöíäó Ãóäú íóÓúÃóáõæÇ: åóáú íóßõæäõ ÈóÚúÖõ ÇáäøóÇÓõ ÚóÇáöãðÇ ÈöÚöÏøóÊöåöãú ÚöáúãðÇ ÛóíúÑó ßóÇãöáò¡ ÝóÃõÌöíÈó ÈöÃóäøó ÞóáöíáðÇ ãöäó ÇáäøóÇÓö íóÚúáóãõæäó Ðóáößó æóáóÇ ãóÍóÇáóÉó åõãú ãóäú ÃóØúáóÚóåõãõ Çááøóåõ Úóáóì Ðóáößó ÈöæóÍúíò æóÚóáóì ßõáøö ÍóÇáò Ýóåõãú áóÇ íæÕÝæä ÈÇáÃÚáãíÉ áöÃóäøó Úöáúãóåõãú ãõßúÊóÓóÈñ ãöäú ÌöåóÉö Çááøóåö ÇáúÃóÚúáóãö ÈöÐóáößó.(15/293)
ÝóáÇ ÊõãÇÑö Ýöíåöãú ÅöáøóÇ ãöÑÇÁð ÙÇåöÑÇð æóáÇ ÊóÓúÊóÝúÊö Ýöíåöãú ãöäúåõãú ÃóÍóÏÇð ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì ÇáöÇÎúÊöáóÇÝö Ýöí ÚóÏóÏö Ãóåúáö ÇáúßóåúÝ¡ Ãóí ÅöÐú ÃóÑóÇÏó ÈóÚúÖõ ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáúãõãóÇÑóÇÉó Ýöí ÚöÏøóÉö Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö áöÃóÎúÈóÇÑò ÊóáóÞøóæúåóÇ ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö Ãóæú áöÃóÌúáö ØóáóÈö ÊóÍúÞöíÞö ÚöÏøóÊöåöãú ÝóáóÇ ÊõãóÇÑöåöãú ÅöÐú åõæó ÇÔúÊöÛóÇáñ ÈöãóÇ áóíúÓó Ýöíåö ÌóÏúæóì. æóåóÐóÇ ÇáÊøóÝúÑöíÚõ æóãóÇ ÚõØöÝó Úóáóíúåö ãõÚúÊóÑöÖñ Ýöí ÃóËúäóÇÁö ÇáúÞöÕøóÉö.
æóÇáÊøóãóÇÑöí: ÊóÝóÇÚõáñ ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúãöÑúíóÉö¡ æóåöíó ÇáÔøóßøõ. æóÇÔúÊöÞóÇÞõ ÇáúãõÝóÇÚóáóÉö íóÏõáøõ Úóáóì ÃóäøóåóÇ ÅöíÞóÇÚñ ãöäó ÇáúÌóÇäöÈóíúäö Ýöí ÇáÔøóß¡ ÝíÄæá Åöáóì ãóÚúäóì ÇáúãõÌóÇÏóáóÉö Ýöí ÇáúãõÚúÊóÞóÏö áöÅöÈúØóÇáöåö æóåõæó íõÝúÖöí Åöáóì ÇáÔøóßøö Ýöíåö¡ ÝóÃóØúáóÞó ÇáúãöÑóÇÁó Úóáóì ÇáúãõÌóÇÏóáóÉö ÈöØóÑöíÞö ÇáúãóÌóÇÒö¡ Ëõãøó ÔóÇÚó ÝóÕóÇÑó ÍóÞöíÞóÉð áóãøóÇ ÓóÇæóì ÇáúÍóÞöíÞóÉó. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúãöÑóÇÁö Ýöíåöãõ: ÇáúãöÑóÇÁõ Ýöí ÚöÏøóÊöåöãú ßóãóÇ åõæó ãõÞúÊóÖóì ÇáÊøóÝúÑöíÚö.
æóÇáúãöÑóÇÁõ ÇáÙøóÇåöÑõ: åõæó ÇáøóÐöí áóÇ ÓóÈöíáó Åöáóì ÅöäúßóÇÑöåö æóáóÇ íóØõæáõ ÇáúÎóæúÖõ Ýöíåö. æóÐóáößó ãöËúáõ Þóæúáöåö: Þõáú ÑóÈøöí ÃóÚúáóãõ ÈöÚöÏøóÊöåöãú æóÞóæúáöåö: ãóÇ íóÚúáóãõåõãú ÅöáøóÇ Þóáöíáñ¡ ÝóÅöäøó åóÐóÇ ãöãøóÇ áóÇ ÓóÈöíáó Åöáóì ÅöäúßóÇÑöåö æóÅöÈóÇíóÊöåö áöæõÖõæÍö ÍõÌøóÊöåö æóãóÇ æóÑóÇÁó Ðóáößó ãõÍúÊóÇÌñ Åöáóì ÇáúÍõÌøóÉö ÝóáóÇ íóäúÈóÛöí ÇáöÇÔúÊöÛóÇáõ Èöåö áöÞöáøóÉö ÌóÏúæóÇåõ.
æóÇáöÇÓúÊöÝúÊóÇÁõ: ØóáóÈõ ÇáúÝóÊúæóì¡ æóåöíó ÇáúÎóÈóÑõ Úóäú ÃóãúÑò Úöáúãöíøò ãöãøóÇ áóÇ íóÚúáóãõåõ ßõáøõ ÃóÍóÏò. æóãóÚúäóì Ýöíåöãú Ãóíú Ýöí ÃóãúÑöåöãú¡ Ãóíú ÃóãúÑö Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö. æóÇáúãõÑóÇÏõ ãöäó Çáäøóåúíö Úóäö ÇÓúÊöÝúÊóÇÆöåöãö ÇáúßöäóÇíóÉõ Úóäú Ìóåúáöåöãú ÈöÃóãúÑö Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö¡ ÝóÖóãöíÑõ ãöäúåõãú ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ãóÇ ÚóÇÏó Åöáóíúåö ÖóãöíÑõ ÓóíóÞõæáõæäó ËóáÇËóÉñ¡
æóåõãú Ãóåúáõ ãóßøóÉó ÇáøóÐöíäó ÓóÃóáõæÇ Úóäú ÃóãúÑö Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö.
Ãóæú íóßõæäõ ßöäóÇíóÉð ÑóãúÒöíøóÉð Úóäú ÍõÕõæáö Úáã ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ÈöÍóÞöíÞóÉö ÃóãúÑöåöãú ÈöÍóíúËõ åõæó Ûóäöíøñ Úóäö ÇÓúÊöÝúÊóÇÁö ÃóÍóÏò¡ æóÃóäøóåõ áóÇ íõÚúáöãõ ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöãóÇ Úóáøóãóåõ Çááøóåõ ãöäú ÔóÃúäö Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö¡ æóÊóßõæäõ (ãöäú) ÊóÚúáöíáöíøóÉð¡ æóÇáÖøóãöíÑõ ÇáúãóÌúÑõæÑõ ÈöåóÇ ÚóÇÆöÏðÇ Åöáóì ÇáÓøóÇÆöáöíäó(15/294)
æóáóÇ ÊóÞõæáóäøó áöÔóíúÁò Åöäøöí ÝóÇÚöáñ Ðóáößó ÛóÏðÇ (23) ÅöáøóÇ Ãóäú íóÔóÇÁó Çááøóåõ æóÇÐúßõÑú ÑóÈøóßó ÅöÐóÇ äóÓöíÊó æóÞõáú ÚóÓóì Ãóäú íóåúÏöíóäö ÑóÈøöí áöÃóÞúÑóÈó ãöäú åóÐóÇ ÑóÔóÏðÇ (24)
ÇáúãõÊóÚóäøöÊöíäó¡ Ãóíú áóÇ ÊóÓúÃóáú Úöáúãó Ðóáößó ãöäú ÃóÌúáö ÍöÑúÕö ÇáÓøóÇÆöáöíäó Úóáóì Ãóäú ÊõÚúáöãóåõãú ÈöíóÞöíäö ÃóãúÑö Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö ÝóÅöäøóßó ÚóáöãúÊóåõ æóáóãú ÊõÄúãóÑú ÈöÊóÚúáöíãöåöãú ÅöíøóÇåõ¡ æóáóæú áóãú íõÍúãóáö Çáäøóåúíõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì áóãú íóÊøóÖöÍú áóåõ æóÌúåñ. æóÝöí ÇáÊøóÞúíöíÏö Èö ãöäúåõãú ãõÍúÊóÑóÒñ æóáóÇ íóÓúÊóÞöíãõ ÌóÚúáõ ÖóãöíÑö ãöäúåõãú ÚóÇÆöÏðÇ Åöáóì Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö¡ áöÃóäøó åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö ãóßøöíøóÉñ ÈöÇÊøöÝóÇÞö ÇáÑøõæóÇÉö æóÇáúãõÝóÓøöÑöíäó.
[23¡ 24]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÇáúÂíóÇÊ 23 Çáì 24]
æóáÇ ÊóÞõæáóäøó áöÔóíúÁò Åöäøöí ÝÇÚöáñ Ðáößó ÛóÏÇð (23) ÅöáÇøó Ãóäú íóÔÇÁó Çááøóåõ æóÇÐúßõÑú ÑóÈøóßó ÅöÐÇ äóÓöíÊó æóÞõáú ÚóÓì Ãóäú íóåúÏöíóäö ÑóÈøöí áöÃóÞúÑóÈó ãöäú åóÐóÇ ÑóÔóÏÇð (24)
æóáÇ ÊóÞõæáóäøó áöÔóíúÁò Åöäøöí ÝÇÚöáñ Ðáößó ÛóÏÇð (23) ÅöáøóÇ Ãóäú íóÔÇÁó Çááøóåõ.
ÚóØúÝñ Úóáóì ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö. æóãõäóÇÓóÈóÉõ ãóæúÞöÚöåö åõäóÇ ãóÇ
ÑóæóÇåõ ÇÈúäõ ÅöÓúÍóÇÞó æóÇáØøóÈóÑöíøõ Ýöí Ãóæøóáö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö æóÇáúæóÇÍöÏöíøõ Ýöí ÓõæÑóÉö ãóÑúíóãó: Ãóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó áóãøóÇ ÓóÃóáõæÇ ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã Úóäú Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö æóÐöí ÇáúÞóÑúäóíúäö æóÚóÏóåõãú ÈöÇáúÌóæóÇÈö Úóäú ÓõÄóÇáöåöãú ãöäó ÇáúÛóÏö æóáóãú íóÞõáú «Åöäú ÔóÇÁó Çááøóåõ» ¡ Ýóáóãú íóÃúÊöåö ÌöÈúÑöíáõ- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÈöÇáúÌóæóÇÈö ÅöáøóÇ ÈóÚúÏó ÎóãúÓóÉó ÚóÔóÑó íóæúãðÇ. æóÞöíáó: ÈóÚúÏó ËóáóÇËóÉö
ÃóíøóÇãò ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó¡ Ãóíú ÝóßóÇäó ÊóÃúÎöíÑõ ÇáúæóÍúíö Åöáóíúåö ÈöÇáúÌóæóÇÈö ÚöÊóÇÈðÇ ÑóãúÒöíøðÇ ãöäó Çááøóåö áÑóÓõæáå- Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉ æóÇáÓøóáóÇã- ßóãóÇ ÚóÇÊóÈó ÓõáóíúãóÇäó- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÝöíãóÇ
ÑóæóÇåõ ÇáúÈõÎóÇÑöíøõ: «Ãóäøó ÓõáóíúãóÇäó ÞóÇáó:
áóÃõØóæøöÝóäøó ÇááøóíúáóÉó Úóáóì ãöÇÆóÉö ÇãúÑóÃóÉò ÊóáöÏõ ßõáøõ æóÇÍöÏóÉò æóáóÏðÇ íõÞóÇÊöáõ Ýöí ÓóÈöíáö Çááøóåö Ýóáóãú ÊóÍúãöáú ãöäúåõäøó ÅöáøóÇ æóÇÍöÏóÉñ æóáóÏóÊú ÔöÞøó ÛõáóÇãò»
. Ëõãøó ßóÇäó åóÐóÇ ÚöÊóÇÈðÇ ÕóÑöíÍðÇ ÝóÅöäøó ÑóÓõæá Çááå Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã áöãóÇ ÓõÆöáó Úóäú Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö æóÚóÏó ÈöÇáúÅöÌóÇÈóÉö æóäóÓöíó Ãóäú íóÞõæáó: «Åöäú ÔóÇÁó Çááøóåõ» ßóãóÇ äóÓöíó ÓõáóíúãóÇäõ¡ ÝóÃóÚúáóãó Çááøóåõ ÑóÓõæáóåõ ÈöÞöÕøóÉö Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö¡ Ëõãøó äóåóÇåõ Úóäú Ãóäú íóÚöÏó ÈöÝöÚúáö ÔóíúÁò Ïõæäó ÇáÊøóÞúíöíÏö ÈöãóÔöíÆóÉö Çááøóåö.
æóÞóæúáõåõ: ÅöáøóÇ Ãóäú íóÔÇÁó Çááøóåõ ÇÓúÊöËúäóÇÁñ ÍóÞöíÞöíøñ ãöäó ÇáúßóáóÇãö ÇáøóÐöí ÞóÈúáóåõ. æóÝöí ßóíúÝöíøóÉö äóÙúãöåö ÇÎúÊöáóÇÝñ áöáúãõÝóÓøöÑöíäó¡ ÝóãõÞúÊóÖóì ßóáóÇãö ÇáÒøóãóÎúÔóÑöíøö Ãóäøóåõ ãöäú ÈóÞöíøóÉö ÌõãúáóÉö Çáäøóåúíö¡ Ãóíú åõæó ÇÓúÊöËúäóÇÁñ ãóäú Íõßúãö Çáäøóåúíö¡ Ãóíú áóÇ ÊóÞõæáóäøó: Åöäøöí ÝóÇÚöáñ ÅöáóÎú ... ÅöáøóÇ Ãóäú íóÔóÇÁó Çááøóåõ Ãóäú ÊóÞõæáóåõ. æóãóÔöíÆóÉõ Çááøóåö ÊõÚúáóãõ ãöäú ÅöÐúäöåö ÈöÐóáößó¡ ÝóÕóÇÑó ÇáúãóÚúäóì: ÅöáøóÇ Ãóäú(15/295)
íóÃúÐóäó Çááøóåõ áóßó ÈöÃóäú ÊóÞõæáóåõ. æóÚóáöíåö ÝÇáãÕÏÑ ÇáãÓÈß ãöäú Ãóäú íóÔÇÁó Çááøóåõ ãõÓúÊóËúäðì ãöäú Úõãõæãö ÇáúãóäúåöíøóÇÊö æóåõæó ãöäú ßóáóÇãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóãóÝúÚõæáõ íóÔÇÁó Çááøóåõ
ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö ãóÇ ÞóÈúáóåõ ßóãóÇ åõæó ÔóÃúäõ ÝöÚúáö ÇáúãóÔöíÆóÉö æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÅöáøóÇ ÞóæúáðÇ ÔóÇÁóåõ Çááøóåõ ÝóÃóäúÊó ÛóíúÑõ ãóäúåöíøò Úóäú Ãóäú ÊóÞõæáóåõ.
æóãõÞúÊóÖóì ßóáóÇãö ÇáúßöÓóÇÆöíøö æóÇáúÃóÎúÝóÔö æóÇáúÝóÑøóÇÁö Ãóäøóåõ ãõÓúÊóËúäðì ãöäú ÌõãúáóÉö Åöäøöí ÝÇÚöáñ Ðáößó ÛóÏÇð¡ Ýóíóßõæäõ ãõÓúÊóËúäðì ãöäú ßóáóÇã ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã Çáúãóäúåöíøö Úóäúåõ¡ Ãóíú ÅöáøóÇ ÞóæúáðÇ ãõÞúÊóÑöäðÇ Èö (Åöäú ÔóÇÁó Çááøóåõ) Ýóíóßõæäõ ÇáúãóÕúÏóÑõ ÇáúãõäúÓóÈößõ ãöäú (Ãóäú) æóÇáúÝöÚúáö Ýöí ãóÍóáøö äóÕúÈò Úóáóì äóÒúÚö ÇáúÎóÇÝöÖö æóåõæó ÈóÇÁõ ÇáúãõáóÇÈóÓóÉö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÅöáøóÇ Èö (Ãóäú íóÔóÇÁó Çááøóåõ) Ãóíú ÈöãóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÐößúÑö ãóÔöíÆóÉö Çááøóåö¡ áöÃóäøó ãõáóÇÈÓóÉ ÇáÞóæúá áÍÞíÞÉ ÇáúãóÔöíÆóÉö ãõÍóÇáñ¡ ÝóÚõáöãó Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÊóáóÈøõÓõåõ ÈöÐößúÑö ÇáúãóÔöíÆóÉö ÈöáóÝúÙö (Åöäú ÔóÇÁó Çááøóåõ) æóäóÍúæöåö¡ ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúãóÔöíÆóÉö ÅöÐúäõ Çááøóåö áóåõ.
æóÞóÏú ÌóãóÚóÊú åóÐöåö ÇáúÂíóÉõ ßóÑóÇãóÉ ááäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ãöäú ËóáóÇËö ÌöåóÇÊò:
ÇáúÃõæáóì: Ãóäøóåõ ÃóÌóÇÈó ÓõÄúáóåõ¡ ÝóÈóíøóäó áóåõãú ãóÇ ÓóÃóáõæåõ ÅöíøóÇåõ Úóáóì ÎöáóÇÝö ÚóÇÏóÉö Çááøóåö ãóÚó ÇáúãõßóÇÈöÑöíäó.
ÇáËøóÇäöíóÉõ: Ãóäøóåõ Úóáøóãóåõ ÚöáúãðÇ ÚóÙöíãðÇ ãä ÃÏÈ ÇáäÈæÁÉ.
ÇáËøóÇáöËóÉõ: Ãóäøóåõ ãóÇ Úóáøóãóåõ Ðóáößó ÅöáøóÇ ÈóÚúÏó Ãóäú ÃóÌóÇÈó ÓõÄúáóåõ ÇÓúÊöÆúäóÇÓðÇ áöäóÝúÓöåö Ãóäú áóÇ íõÈóÇÏöÑóåõ ÈöÇáäøóåúíö Úóäú Ðóáößó ÞóÈúáó Ãóäú íõÌöíÈóåõ¡ ßóíúáóÇ íóÊóæóåøóãó Ãóäøó Çáäøóåúíó íóÞúÊóÖöí ÇáúÅöÚúÑóÇÖó Úóäú ÅöÌóÇÈóÉö ÓõÄóÇáöåö¡ æóßóÐóáößó ÔóÃúäõ ÊóÃúÏöíÈö ÇáúÍóÈöíÈö ÇáúãõßóÑøóãö. æóãöËóÇáõåõ ãóÇ
Ýöí ÇáÕøóÍöíÍö: Ãóäøó Íóßöíãó Èúäó ÍöÒóÇãò ÞóÇáó: «ÓóÃóáúÊõ ÑóÓõæáó Çááøóåö ÝóÃóÚúØóÇäöí Ëõãøó ÓóÃóáúÊõåõ ÝóÃóÚúØóÇäöí Ëõãøó ÓóÃóáúÊõåõ ÝóÃóÚúØóÇäöí¡ Ëõãøó ÞóÇáó: íóÇ Íóßöíãõ Åöäøó åóÐóÇ ÇáúãóÇáó ÎóÖöÑóÉñ ÍõáúæóÉñ Ýóãóäú ÃóÎóÐóåõ ÈöÓóÎóÇæóÉö äóÝúÓò ÈõæÑößó áóåõ Ýöíåö æóãóäú ÃóÎóÐóåõ ÈöÅöÔúÑóÇÝö äóÝúÓò áóãú íõÈóÇÑóßú áóåõ Ýöíåö æóßóÇäó ßóÇáøóÐöí íóÃúßõáõ æóáóÇ íóÔúÈóÚõ æóÇáúíóÏõ ÇáúÚõáúíóÇ ÎóíúÑñ ãöäó ÇáúíóÏö ÇáÓøõÝúáóì. ÞóÇáó(15/296)
Íóßöíãñ: íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö! æóÇáøóÐöí ÈóÚóËóßó ÈöÇáúÍóÞøö áóÇ ÃóÑúÒóÃõ ÃóÍóÏðÇ ÈóÚúÏóßó ÔóíúÆðÇ ÍóÊøóì ÃõÝóÇÑöÞó ÇáÏøõäúíóÇ»
. ÝóÚóáöãó Íóßöíãñ Ãóäøó Þóæúáó ÑóÓõæá Çááå Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã áóåõ Ðóáößó áóíúÓó ÇáúÞóÕúÏõ ãöäúåõ ãóäúÚóåõ ãöäú ÓõÄúáöåö æóÅöäøóãóÇ ÞóÕóÏó ãöäúåõ ÊóÎúáöíÞóåõ ÈöÎõáõÞò Ìóãöíáò¡ ÝóáöÐóáößó ÃóÞúÓóãó Íóßöíãñ: Ãóäú áóÇ íóÃúÎõÐó Úóäú ÃóÍóÏò ÛóíúÑö ÑóÓõæáö Çááøóåö ÔóíúÆðÇ¡ æóáóãú íóÞõáú: áóÇ ÃóÓúÃóáõßó ÈóÚúÏó åóÐöåö ÇáúãóÑøóÉö ÔóíúÆðÇ.
ÝóäóÙúãõ ÇáúÂíóÉö Ãóäøó ÇááøóÇãó Ýöí Þóæúáöåö: áöÔóíúÁò áóíúÓóÊö ÇááøóÇãó ÇáøóÊöí íóÊóÚóÏøóì ÈöåóÇ ÝöÚúáõ ÇáúÞóæúáö Åöáóì ÇáúãõÎóÇØóÈö Èóáú åöíó áóÇãõ ÇáúÚöáøóÉö¡ Ãóíú áóÇ ÊóÞõæáóäøó: Åöäøöí ÝóÇÚöáñ ßóÐóÇ áöÃóÌúáö ÔóíúÁò ÊóÚöÏõ Èöåö¡ ÝóÇááøóÇãõ ÈöãóäúÒöáóÉö (Ýöí) .
æó «ÔóíúÁò» ÇÓúãñ ãõÊóæóÛøöáñ Ýöí ÇáÊøóäúßöíÑö íõÝóÓøöÑõåõ ÇáúãÞóÇã¡ Ãóí áÔóíúÁ ÊõÑöíÏõ Ãóäú ÊóÝúÚóáóåõ.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ÈöÞóæúáöåö: Ðáößó ÚóÇÆöÏóÉñ Åöáóì «ÔóíúÁò» . Ãóíú Åöäøöí ÝóÇÚöáñ ÇáúÅöÎúÈóÇÑó ÈöÃóãúÑò íóÓúÃóáõæäóåõ.
æÛóÏÇð ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ãóÌóÇÒðÇ. æóáóíúÓóÊú ßóáöãóÉõ (ÛóÏðÇ) ãõÑóÇÏðÇ ÈöåóÇ Çáúíóæúãó ÇáøóÐöí íóáöí íóæúãóåõ¡ æóáóßöäøóåõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ãóÚúäóì ÇáÒøóãóÇäö ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö¡ ßóãóÇ íõÓúÊóÚúãóáõ Çáúíóæúãõ ÈöãóÚúäóì ÒóãóÇäö ÇáúÍóÇáö¡ æóÇáúÃóãúÓõ ÈöãóÚúäóì Òóãóäö ÇáúãóÇÖöí. æóÞóÏú ÌóãóÚóåóÇ Þóæúáõ ÒõåóíúÑò:
æóÃóÚúáóãõ Úöáúãó Çáúíóæúãö æóÇáúÃóãúÓö ÞóÈúáóåõ ... æóáóßöäøóäöí Úóäú Úöáúãö ãóÇ Ýöí ÛóÏò Úóãö
æóÙóÇåöÑõ ÇáúÂíóÉö ÇÞúÊöÕóÇÑõ ÅöÚúãóÇáöåóÇ Úóáóì ÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÈöÇáúÚóÒúãö Úóáóì ÝöÚúáò Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö Ïõæäó ãóÇ ßóÇäó ãöäó ÇáúßóáóÇãö ÅöäúÔóÇÁð ãöËúáó ÇáúÃóíúãóÇäö¡ ÝóáöÐóáößó ÇÎúÊóáóÝó ÝõÞóåóÇÁõ ÇáúÃóãúÕóÇÑö Ýöí Ôõãõæáö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö áöÅöäúÔóÇÁö ÇáúÃóíúãóÇäö æóäóÍúæöåóÇ¡ ÝóÞóÇáó ÌõãúåõæÑõåõãú: íóßõæäõ ÐößúÑõ ÅöáøóÇ Ãóäú íóÔÇÁó Çááøóåõ ÍóáøðÇ áöÚóÞúÏö Çáúíóãöíäö íõÓúÞöØõ æõÌõæÈó ÇáúßóÝøóÇÑóÉö. æóáóÚóáøóåõãú ÃóÎóÐõæåõ ãöäú ãóÚúäóì (ÔóíúÁò) Ýöí Þóæúáöåö: æóáÇ ÊóÞõæáóäøó áöÔóíúÁò Åöäøöí ÝÇÚöáñ Ðáößó ÅöáóÎú: ÈöÍóíúËõ ÅöÐóÇ ÃóÚúÞóÈúÊó Çáúíóãöíäó ÈöÞóæúáö (ÅöáøóÇ Ãóäú íóÔóÇÁó Çááøóåõ) æóäóÍúæöåö áóãú íóáúÒóãõ ÇáúÈöÑøõ Ýöí Çáúíóãöíäö. æóÑóæóì ÇÈúäõ ÇáúÞóÇÓöãö æóÃóÔúåóÈõ æóÇÈúäõ ÚóÈúÏö ÇáúÍóßóãö Úóäú ãóÇáößò Ãóäøó Þóæúáóåõ: æóáÇ ÊóÞõæáóäøó áöÔóíúÁò Åöäøöí ÝÇÚöáñ ÅöáóÎú.. ÅöäøóãóÇ ÞõÕöÏó ÈöÐóáößó ÐößúÑõ Çááøóåö ÚöäúÏó ÇáÓøóåúæö æóáóíúÓó ÈöÇÓúÊöËúäóÇÁò. íóÚúäöí Ãóäøó Íõßúãó ÇáËøõäúíóÇ(15/297)
Ýöí ÇáúÃóíúãóÇäö áóÇ íõÄúÎóÐõ ãöäú åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Èóáú åõæó ãöãøóÇ ËóÈóÊó ÈöÇáÓøóäóÉö. æóáöÐóáößó áóãú íõÎóÇáöÝú ãóÇáößñ Ýöí ÅöÚúãóÇáö ÇáËøõäúíóÇ Ýöí Çáúíóãöíäö¡ æóåöíó Þóæúáõ (Åöäú ÔóÇÁó Çááøóåõ) . æóåóÐóÇ Þóæúáõ ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó æóÇáÔøóÇÝöÚöíøö.
æóÇÐúßõÑú ÑóÈøóßó ÅöÐÇ äóÓöíÊó ÚóØúÝñ Úóáóì Çáäøóåúíö¡ Ãóíú áóÇ ÊóÚöÏú ÈöæóÚúÏò ÝóÅöäú äóÓöíÊó ÝóÞõáúÊó: Åöäøöí ÝóÇÚöáñ¡ ÝóÇÐúßõÑú ÑóÈøóßó¡ Ãóíö ÇÐúßõÑú ãóÇ äóåóÇßó Úóäåõ. æóÇáúãÑóÇÏ ÈöÇáÐßÑ ÇáÊøóÏóÇÑõßõ æóåõæó åõäóÇ ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáÐøõßúÑö- ÈöÖóãøö ÇáÐøóÇáö-¡ æóåõæó ßöäóÇíóÉñ Úóäú áóÇÒöãö ÇáÊøóÐóßøõÑö¡ æóåõæó ÇáöÇãúÊöËóÇáõ¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÚõãóÑõ Èúäõ ÇáúÎóØøóÇÈö- ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ-:
«ÃóÝúÖóáõ ãöäú ÐößúÑö Çááøóåö ÈöÇááøöÓóÇäö ÐößúÑõ Çááøóåö ÚöäúÏó ÃóãúÑöåö æóäóåúíöåö» .
æóÝöí ÊóÚúÑöíÝö ÇáúÌóáóÇáóÉö ÈöáóÝúÙö ÇáÑøóÈøö ãõÖóÇÝðÇ Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúãõÎóÇØóÈö Ïõæäó ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö ÇáúÚóáóãö ãöäú ßóãóÇáö ÇáúãõáóÇØóÝóÉö ãóÇ áóÇ íóÎúÝóì.
æóÍóÐúÝõ ãóÝúÚõæáö äóÓöíÊó áöÙõåõæÑöåö ãöäó ÇáúãóÞóÇãö¡ Ãóíú ÅöÐóÇ äóÓöíÊó Çáäøóåúíó ÝóÞõáúÊó: Åöäøöí ÝóÇÚöáñ.
æóÈóÚúÖõ ÇáøóÐöíäó ÃóÚúãóáõæÇ ÂíóÉó ÅöáøóÇ Ãóäú íóÔÇÁó Çááøóåõ Ýöí Íóáøö ÇáúÃóíúãóÇäö ÈöÐößúÑö ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö ÈöãóÔöíÆóÉö Çááøóåö ÌóÚóáõæÇ Þóæúáóåõ: æóÇÐúßõÑú ÑóÈøóßó ÅöÐÇ äóÓöíÊó ÊóÑúÎöíÕðÇ Ýöí ÊóÏóÇÑõßö ÇáËøõäúíóÇ ÚöäúÏó ÊóÐóßøõÑö Ðóáößó¡ Ýóãöäúåõãú ãóäú áóãú íóÍöÏøó Ðóáößó ÈöãõÏøóÉò. æóÚóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò: áóÇ ÊóÍúÏöíÏó ÈöãõÏøóÉò Èóáú æóáóæú ØóÇáó ãóÇ Èóíúäó Çáúíóãöíäö æóÇáËøõäúíóÇ.
æóÇáúÌõãúåõæÑõ Úóáóì Ãóäøó Þóæúáóåõ: æóÇÐúßõÑú ÑóÈøóßó ÅöÐÇ äóÓöíÊó áóÇ ÏóáóÇáóÉó Ýöíåö Úóáóì ÌóæóÇÒö ÊóÃúÎöíÑö ÇáËøõäúíóÇ¡ æóÇÓúÊóÏóáøõæÇ ÈöÃóäøó ÇáÓøõäøóÉó æóÑóÏóÊú ÈöÎöáóÇÝöåö.
æóÞõáú ÚóÓì Ãóäú íóåúÏöíóäö ÑóÈøöí áöÃóÞúÑóÈó ãöäú åóÐóÇ ÑóÔóÏÇð áóãøóÇ ÃóÈóÑøó Çááøóåõ æÚÏ äÈíå Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ÇáøóÐöí æóÚóÏóåõ ÇáúãõÔúÑößöíäó Ãóäú íõÈóíøöäó áóåõãú ÃóãúÑó Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö ÝóÃóæúÍóÇåõ Åöáóíúåö æóÃóæúÞóÝóåõãú Úóáóíúåö¡ ÃóÚúÞóÈó Ðóáößó ÈöÚöÊóÇÈöåö Úóáóì(15/298)
ÇáÊøóÕóÏøöí áöãõÌóÇÑóÇÊöåöãú Ýöí ÇáÓøõÄóÇáö ÚóãøóÇ åõæó ÎóÇÑöÌñ Úóäú ÛóÑóÖö ÇáÑøöÓóÇáóÉö Ïõæäó ÅöÐúäò ãöäó Çááøóåö¡ æóÃóãóÑóåõ Ãóäú íóÐúßõÑó äóåúíó ÑóÈøöåö. æóíóÚúÒöãó Úóáóì ÊóÏúÑöíÈö äóÝúÓöåö Úóáóì ÅöãúÓóÇßö ÇáúæóÚúÏö ÈöÈóíóÇäö ãóÇ íõÓúÃóáõ ãöäúåõ ÈóíóÇäõåõ Ïõæäó Ãóäú íóÃúÐóäóåõ Çááøóåõ Èöåö¡ ÃóãóÑóåõ åõäóÇ Ãóäú íõÎúÈöÑó ÓóÇÆöáöíåö ÈöÃóäøóåõ ãóÇ ÈõÚöËó áöáöÇÔúÊöÛóÇáö ÈöãöËúáö Ðóáößó¡ æóÃóäøóåõ íóÑúÌõæ Ãóäøó Çááøóåó íóåúÏöíåö Åöáóì ãóÇ åõæó ÃóÞúÑóÈõ Åöáóì ÇáÑøõÔúÏö ãöäú ÈóíóÇäö ÃóãúËóÇáö åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉö¡ æóÅöäú ßóÇäóÊú åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉõ ÊóÔúÊóãöáõ Úóáóì ãóæúÚöÙóÉò æóåõÏðì æóáóßöäøó ÇáúåõÏóì ÇáøóÐöí Ýöí ÈóíóÇäõ ÇáÔøóÑöíÚóÉö ÃóÚúÙóãõ æóÃóåóãøõ. æóÇáúãóÚúäóì: æóÞõáú áóåõãú ÚóÓóì Ãóäú íóåúÏöíóäöí ÑóÈøöí áöÃóÞúÑóÈó ãöäú åóÐóÇ ÑóÔóÏðÇ.
ÝÌõãúáóÉõ æóÞõáú ÚóÓóì Ãóäú íóåúÏöíóäöí ÅöáóÎú ... ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÝóáóÇ ÊõãóÇÑö Ýöíåöãú¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÌõãúáóÉõ æóÞõáú ÚóÓóì Ãóäú íóåúÏöíóäöí ÑóÈøöí ÚóØúÝðÇ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÇÐúßõÑú ÑóÈøóßó ÅöÐóÇ äóÓöíÊó¡ Ãóíö ÇÐúßõÑú ÃóãúÑóåõ æóäóåúíóåõ æóÞõáú Ýöí äóÝúÓößó: ÚóÓóì Ãóäú íóåúÏöíóäöí ÑóÈøöí áöÃóÞúÑóÈó ãöäú åóÐóÇ ÑóÔóÏðÇ¡ Ãóíö ÇÏúÚõ Çááøóåó ÈöåóÐóÇ.
æóÇäúÊóÕóÈó ÑóÔóÏÇð Úóáóì ÊóãúíöíÒö äöÓúÈóÉö ÇáÊøóÝúÖöíáö ãöäú Þóæúáöåö: áöÃóÞúÑóÈó ãöäú åóÐóÇ. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãóäúÕõæÈðÇ Úóáóì Ãóäøóåõ ãóÝúÚõæáñ ãõØúáóÞñ ãõÈóíøöäñ áöäóæúÚö ÝÚá Ãóäú íóåúÏöíóäö áöÃóäøó ÇáÑøõÔúÏó äóæúÚñ ãöäó ÇáúåöÏóÇíóÉö.
Ýó ÚóÓì ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ÇáÑøóÌóÇÁö ÊóÃóÏøõÈðÇ¡ æóÇÓúãõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúãóÐúßõæÑö ãöäú ÞöÕøóÉö Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö ÈöÞóÑöíäóÉö æõÞõæÚö åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãö ãõÚúÊóÑöÖðÇ Ýöí ÃóËúäóÇÆöåóÇ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÚúäóì: æóÇÑúÌõ ãöäó Çááøóåö Ãóäú íóåúÏöíóßó ÝóíõÐóßøöÑóßó Ãóäú áóÇ ÊóÚöÏó æóÚúÏðÇ ÈöÈóíóÇäö ÔóíúÁò Ïõæäó ÅöÐúäö Çááøóåö.
æóÇáÑøóÔóÏõ- ÈöÝóÊúÍóÊóíúäö-: ÇáúåõÏóì æóÇáúÎóíúÑõ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÇáúÞóæúáõ Ýöíåö ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö æóåóíøöÆú áóäÇ ãöäú ÃóãúÑöäÇ ÑóÔóÏÇð [ÇáúßóåúÝ: 10] .(15/299)
æóáóÈöËõæÇ Ýöí ßóåúÝöåöãú ËóáóÇËó ãöÇÆóÉò Óöäöíäó æóÇÒúÏóÇÏõæÇ ÊöÓúÚðÇ (25)
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 25]
æóáóÈöËõæÇ Ýöí ßóåúÝöåöãú ËóáÇËó ãöÇÆóÉò Óöäöíäó æóÇÒúÏóÇÏõæÇ ÊöÓúÚÇð (25)
ÑõÌõæÚñ Åöáóì ÈóÞöíøóÉö ÇáúÞöÕøóÉö ÈóÚúÏó Ãóäú ÊóÎóáøóáó ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖõ ÈóíúäóåóÇ ÈöÞóæúáöåö: ÝóáÇ ÊõãÇÑö Ýöíåöãú Åöáóì Þóæúáå: ÑóÔóÏÇð [ÇáúßóåúÝ: 22- 24] .
ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÌõãúáóÉõ æóáóÈöËõæÇ ÚóØúÝðÇ Úóáóì ãóÞõæáöåöãú Ýöí Þóæúáöåö: ÓóíóÞõæáõæäó ËóáÇËóÉñ ÑÇÈöÚõåõãú ßóáúÈõåõãú. [ÇáúßóåúÝ: 22] Ãóíú æóíóÞõæáõæäó: áóÈöËõæÇ Ýöí ßóåúÝöåöãú¡ áöíóßõæäó ãóæúÞöÚõ Þóæúáöåö: Þõáö Çááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ áóÈöËõæÇ [ÇáúßóåúÝ: 26] ßóãóæúÞöÚö Þóæúáöåö ÇáÓøóÇÈöÞö Þõáú ÑóÈøöí ÃóÚúáóãõ ÈöÚöÏøóÊöåöãú [ÇáúßóåúÝ:
22] ¡ æóÚóáóíúåö ÝóáóÇ íóßõæäõ åóÐóÇ ÅöÎúÈóÇÑðÇ Úóäú ãõÏøóÉö áõÈúËöåöãú. æóÚóäö ÇÈúäö ãóÓúÚõæÏò Ãóäøóåõ ÞóÑóÃó æóÞóÇáõæÇ áóÈöËõæÇ Ýöí ßóåúÝöåöãú Åöáóì ÂÎöÑöåö¡ ÝóÐóáößó ÊóÝúÓöíÑñ áöåóÐóÇ ÇáúÚóØúÝö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÚóØúÝõ Úóáóì ÇáúÞöÕøóÉö ßõáøöåóÇ. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóßóÐóáößó ÃóÚúËóÑúäóÇ Úóáóíúåöãú Åöáóì ÂÎöÑöåö¡ æóåõãú áóÈöËõæÇ Ýöí ßóåúÝöåöãú ËóáóÇËóãöÇÆóÉö ÓóäóÉò æóÊöÓúÚó Óöäöíäó.
æóÚóáóì ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúæóÌúåóíúäö íóÎúÊóáöÝõ ÇáúãóÚúäóì Ýöí Þóæúáöåö: Þõáö Çááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ áóÈöËõæÇ [ÇáúßóåúÝ: 26] ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí. Ëõãøó Åöäøó ÇáÙøóÇåöÑó Ãóäøó ÇáúÞõÑúÂäó ÃóÎúÈóÑó ÈöãõÏøóÉö áõÈúËö Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö Ýöí ßóåúÝöåöãú¡ æóÃóäøó ÇáúãõÑóÇÏó áõÈúËõåõãõ ÇáúÃóæøóáõ ÞóÈúáó ÇáúÅöÝóÇÞóÉö æóåõæó ÇáúãõäóÇÓöÈõ áöÓóÈúÞö ÇáúßóáóÇãö Úóáóì ÇááøõÈúËö Ýöí Þóæúáöåö: ÞÇáó ÞÇÆöáñ ãöäúåõãú ßóãú áóÈöËúÊõãú ÞÇáõæÇ áóÈöËúäÇ íóæúãÇð Ãóæú ÈóÚúÖó íóæúãò ÞÇáõæÇ ÑóÈøõßõãú ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ áóÈöËúÊõãú [ÇáúßóåúÝ: 19] ¡ æóÞóÏú ÞóÏøóãúäóÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ãóãú ÍóÓöÈúÊó Ãóäøó ÃóÕúÍÇÈó ÇáúßóåúÝö æóÇáÑøóÞöíãö [ÇáúßóåúÝ: 9] ÅöáóÎú ... Ãóäøó ãõÄóÑøöÎöí ÇáäøóÕóÇÑóì íóÒúÚõãõæäó Ãóäøó ãõÏøóÉó äóæúãóÉö Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö ãöÇÆóÊóÇäö æóÃóÑúÈóÚõæäó ÓóäóÉð. æóÞöíáó: ÇáúãõÑóÇÏõ áõÈúËõåõãú ãöäú æóÞúÊö ãóæúÊöåöãõ ÇáúÃóÎöíÑö Åöáóì Òóãóäö äõÒõæáö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäú íõÞóÏøóÑó áõÈúËõåõãú ÈöËóáóÇËöãöÇÆóÉò æóÊöÓúÚö Óöäöíäó. ÝóÚóÈøóÑó Úóäú åóÐóÇ ÇáúÚóÏóÏö ÈöÃóäøóåõ ËóáóÇËõãöÇÆóÉö ÓóäóÉò æóÒöíóÇÏóÉõ ÊöÓúÚò¡ áöíõÚúáóãó Ãóäøó ÇáÊøóÞúÏöíÑó ÈöÇáÓøöäöíäó ÇáúÞóãóÑöíøóÉö ÇáúãõäóÇÓöÈóÉö áöÊóÇÑöíÎö ÇáúÚóÑóÈö æóÇáúÅöÓúáóÇãö ãóÚó ÇáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì ãõæóÇÝóÞóÉö Ðóáößó ÇáúãöÞúÏóÇÑö ÈöÇáÓøöäöíäó ÇáÔøóãúÓöíøóÉö ÇáøóÊöí ÈöåóÇ ÊóÇÑöíÎõ ÇáúÞóæúãö ÇáøóÐöíäó ãöäúåõãú Ãóåúáõ ÇáúßóåúÝö æóåõãú Ãóåúáõ ÈöáóÇÏö ÇáÑøõæãö. ÞóÇáó ÇáÓøõåóíúáöíøõ(15/300)
Þõáö Çááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöãóÇ áóÈöËõæÇ áóåõ ÛóíúÈõ ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ÃóÈúÕöÑú Èöåö æóÃóÓúãöÚú ãóÇ áóåõãú ãöäú Ïõæäöåö ãöäú æóáöíøò æóáóÇ íõÔúÑößõ Ýöí Íõßúãöåö ÃóÍóÏðÇ (26)
Ýöí «ÇáÑøóæúÖö ÇáúÃõäõÝö» : ÇáäøóÕóÇÑóì íóÚúÑöÝõæäó ÍóÏöíËó Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö æóíõÄóÑøöÎõæäó Èöåö. æóÃóÞõæáõ: æóÇáúíóåõæÏõ ÇáøóÐöíäó áóÞøóäõæÇ ÞõÑóíúÔðÇ ÇáÓøõÄóÇáó Úóäúåõãú íõÄóÑøöÎõæäó ÇáúÃóÔúåõÑó ÈöÍöÓóÇÈö ÇáúÞóãóÑö æóíõÄóÑøöÎõæäó ÇáÓøöäöíäó ÈöÍöÓóÇÈö ÇáÏøóæúÑóÉö ÇáÔøóãúÓöíøóÉö¡ ÝóÇáÊøóÝóÇæõÊõ Èóíúäó ÃóíøóÇãö ÇáÓøóäóÉö ÇáúÞóãóÑöíøóÉö æóÃóíøóÇãö ÇáÓøóäóÉö ÇáÔøóãúÓöíøóÉö íóÍúÕõáõ ãöäúåõ ÓóäóÉñ ÞóãóÑöíøóÉñ ßóÇãöáóÉñ Ýöí ßõáøö ËóáóÇËò æóËóáóÇËöíäó ÓóäóÉð ÔóãúÓöíøóÉð¡ Ýóíóßõæäõ ÇáÊøóÝóÇæõÊõ Ýöí ãöÇÆóÉö ÓóäóÉò ÔóãúÓöíøóÉò ÈöËóáóÇËö Óöäöíäó ÒóÇÆöÏóÉò ÞóãóÑöíøóÉò. ßóÐóÇ äóÞóáóåõ ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó Úóäö ÇáäøöÞóÇÔö ÇáúãõÝóÓøöÑö. æóÈöåóÐóÇ ÊóÙúåóÑõ äõßúÊóÉõ ÇáÊøóÚúÈöíÑö Úóäö ÇáÊøöÓúÚö ÇáÓøöäöíäö ÈöÇáöÇÒúÏöíóÇÏö. æóåóÐóÇ ãöäú Úöáúãö ÇáúÞõÑúÂäö
æóÅöÚúÌóÇÒöåö ÇáúÚöáúãöíøö ÇáøóÐöí áóãú íóßõäú áöÚõãõæãö ÇáúÚóÑóÈö Úöáúãñ Èöåö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑ ËóáÇËó ãöÇÆóÉò ÈöÇáÊøóäúæöíäö. æóÇäúÊóÕóÈó Óöäöíäó Úóáóì ÇáúÈóÏóáöíøóÉö ãöäö ÇÓúãö ÇáúÚóÏóÏö Úóáóì ÑóÃúíö ãóäú íóãúäóÚõ ãóÌöíÁó ÊóãúíöíÒö ÇáúãöÇÆóÉö ãóäúÕõæÈðÇ¡ Ãóæú åõæó ÊóãúíöíÒñ ÚöäúÏó ãóäú íõÌöíÒõ Ðóáößó.
æóÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÎóáóÝñ ÈöÅöÖóÇÝóÉö ãöÇÆóÉò Åöáóì Óöäöíäó Úóáóì Ãóäøóåõ ÊóãúíöíÒñ áöáúãöÇÆóÉö. æóÞóÏú ÌóÇÁó ÊóãúíöíÒõ ÇáúãöÇÆóÉö ÌóãúÚðÇ¡ æóåõæó äóÇÏöÑñ áßäå ÝÕíÍ.
[26]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 26]
Þõáö Çááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ áóÈöËõæÇ áóåõ ÛóíúÈõ ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ÃóÈúÕöÑú Èöåö æóÃóÓúãöÚú ãóÇ áóåõãú ãöäú Ïõæäöåö ãöäú æóáöíøò æóáÇ íõÔúÑößõ Ýöí Íõßúãöåö ÃóÍóÏÇð (26)
Åöäú ßóÇäó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóáóÈöËõæÇ Ýöí ßóåúÝöåöãú [ÇáúßóåúÝ: 25] ÅöÎúÈóÇÑðÇ ãöäó Çááøóåö Úóäú ãõÏøóÉö áõÈúËöåöãú íóßõæäõ Þóæúáõåõ: Þõáö Çááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ áóÈöËõæÇ ÞóØúÚðÇ áöáúãõãóÇÑóÇÉö Ýöí ãõÏøóÉö áõÈúËöåöãõ ÇáúãõÎúÊóáóÝö ÝöíåóÇ Èóíúäó Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö¡ Ãóíö Çááøóåõ ÃóÚúáóãõ ãöäúßõãú ÈöãõÏøóÉö áõÈúËöåöãú.
æóÅöäú ßóÇäó Þóæúáõåõ: æóáóÈöËõæÇ ÍößóÇíóÉð Úóäú Þóæúáö Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö Ýöí ãõÏøóÉö áõÈúËöåöãú ßóÇäó Þóæúáõåõ: Þõáö Çááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ áóÈöËõæÇ ÊóÝúæöíÖðÇ Åöáóì Çááøóåö Ýöí Úöáúãö Ðóáößó ßóÞóæúáöåö: Þõáú ÑóÈøöí ÃóÚúáóãõ ÈöÚöÏøóÊöåöãú [ÇáúßóåúÝ: 22] .(15/301)
æóÇÊúáõ ãóÇ ÃõæÍöíó Åöáóíúßó ãöäú ßöÊóÇÈö ÑóÈøößó áóÇ ãõÈóÏøöáó áößóáöãóÇÊöåö æóáóäú ÊóÌöÏó ãöäú Ïõæäöåö ãõáúÊóÍóÏðÇ (27)
æóÛóíúÈõ ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ãóÇ ÛóÇÈó Úöáúãõåõ Úóäö ÇáäøóÇÓö ãöäú ãóæúÌõæÏóÇÊö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóÃóÍúæóÇáöåöãú. æóÇááøóÇã Ýöí áóåõ áöáúãöáúßö. æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúÎóÈóÑö ÇáúãóÌúÑõæÑö áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕö¡ Ãóíú áöáøóåö áóÇ áöÛóíúÑöåö¡ ÑóÏøðÇ Úóáóì ÇáøóÐöíäó íóÒúÚõãõæäó Úöáúãó ÎóÈóÑö Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö æóäóÍúæöåöãú.
æÃóÈúÕöÑú Èöåö æóÃóÓúãöÚú ÕöíÛóÊóÇ ÊóÚúÌöíÈò ãöäú Úõãõæãö Úöáúãöåö ÊóÚóÇáóì ÈöÇáúãõÛóíøóÈóÇÊö ãöäó ÇáúãóÓúãõæÚóÇÊö æóÇáúãõÈúÕóÑóÇÊö¡ æóåõæó ÇáúÚöáúãõ ÇáøóÐöí áóÇ íõÔóÇÑößõåõ Ýöíåö ÃóÍóÏñ.
æóÖóãöíÑõ ÇáúÌóãúÚö Ýöí Þóæúáöåö: ãóÇ áóåõãú ãöäú Ïõæäöåö ãöäú æóáöíøò íóÚõæÏõ Åöáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐöíäó ÇáúÍóÏöíËõ ãóÚóåõãú. æóåõæó ÅöÈúØóÇáñ áöæóáóÇíóÉö ÂáöåóÊöåöãú ÈöØóÑöíÞóÉö ÇáÊøóäúÕöíÕö Úóáóì Úõãõæãö ÇáäøóÝúíö ÈöÏõÎõæáö (ãöäö) ÇáÒøóÇÆöÏóÉö Úóáóì ÇáäøóßöÑóÉö ÇáúãóäúÝöíøóÉö.
æóßóÐóáößó Þóæúáõåõ: æóáÇ íõÔúÑößõ Ýöí Íõßúãöåö ÃóÍóÏÇð åõæó ÑóÏøñ Úóáóì ÒóÚúãöåöãú ÈöÃóäøó Çááøóåó ÇÊøóÎóÐó ÂáöåóÊóåõãú ÔõÑóßóÇÁó áóåõ Ýöí ãöáúßöåö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ æóáÇ íõÔúÑößõ ÈöÑóÝúÚö íõÔúÑößõ æóÈöíóÇÁö ÇáúÛóíúÈóÉö. æóÇáÖøóãöíÑõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇÓúãö ÇáúÌóáóÇáóÉö Ýöí Þóæúáöåö: Þõáö Çááøóåõ ÃóÚúáóãõ. æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò- ÈöÊóÇÁö ÇáúÎöØóÇÈö æóÌóÒúãö æíõÔúÑößõ-
Úóáóì Ãóäøó (áóÇ) äóÇåöíóÉñ. æóÇáúÎöØóÇÈõ áÑóÓõæá Çááå Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ãõÑóÇÏñ Èöåö ÃõãøóÊõåõ¡ Ãóæö ÇáúÎöØóÇÈõ áößõáøö ãóäú íóÊóáóÞøóÇåõ.
æóåõäóÇ ÇäúÊóåóÊú ÞöÕøóÉõ ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúßóåúÝö ÈöãóÇ ÊóÎóáøóáóåóÇ¡ æóÞóÏú ÃóßúËóÑó ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó ãöäú ÑöæóÇíóÉö ÇáúÃóÎúÈóÇÑö ÇáúãóæúÖõæÚóÉ ÝöíåóÇ.
[27]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 27]
æóÇÊúáõ ãóÇ ÃõæÍöíó Åöáóíúßó ãöäú ßöÊÇÈö ÑóÈøößó áóÇ ãõÈóÏøöáó áößóáöãÇÊöåö æóáóäú ÊóÌöÏó ãöäú Ïõæäöåö ãõáúÊóÍóÏÇð (27)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö Þõáö Çááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöãÇ áóÈöËõæÇ [ÇáúßóåúÝ: 26] ÈöãóÇ ÝöíåóÇ ãöäú Þóæúáöåö: ãóÇ áóåõãú ãöäú Ïõæäöåö ãöäú æóáöíøò æóáÇ íõÔúÑößõ Ýöí Íõßúãöåö ÃóÍóÏÇð [ÇáúßóåúÝ: 26] .(15/302)
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú åóÐóÇ ÇáÑøóÏøö Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÅöÐú ßóÇäõæÇ ÃóíøóÇãóÆöÐò áóÇ íóÈöíäõ áóåõãú ÔóíúÁñ ÅöáøóÇ æóÇäúÊóÞóáõæÇ Åöáóì ØóáóÈö ÔóíúÁò ÂÎóÑó ÝóÓóÃóáõæÇ Úóäú Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö æóÚóäú Ðöí ÇáúÞóÑúäóíúäö¡ æóØóáóÈõæÇ ãä ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã Ãóäú íóÌúÚóáó ÈóÚúÖó ÇáúÞõÑúÂäö áöáËøóäóÇÁö Úóáóíúåöãú¡ æóäóÍúæó Ðóáößó¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ðóáößó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÅöäú ßÇÏõæÇ áóíóÝúÊöäõæäóßó Úóäö ÇáøóÐöí ÃóæúÍóíúäÇ Åöáóíúßó áöÊóÝúÊóÑöíó ÚóáóíúäÇ ÛóíúÑóåõ æóÅöÐÇð áóÇÊøóÎóÐõæßó ÎóáöíáðÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö [73] .
æóÇáúãóÚúäóì: áóÇ ÊóÚúÈóÃú Èöåöãú Åöäú ßóÑöåõæÇ ÊöáóÇæóÉó ÈóÚúÖö ãóÇ ÃõæÍöíó Åöáóíúßó æóÇÊúáõ ÌóãöíÚó ãóÇ ÃõæÍöí Åöáóíúßó ÝóÅöäøóåõ áóÇ ãõÈóÏøöáó áóåõ. ÝóáóãøóÇ æóÚóÏóåõãõ ÇáúÌóæóÇÈó Úóäö ÇáÑøõæÍö æóÚóäú Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö æóÃóÈóÑøó Çááøóåõ æóÚúÏóåõ ÅöíøóÇåõãú ÞóØúÚðÇ áöãóÚúÐöÑóÊöåöãú ÈöÈóíóÇäö ÅöÍúÏóì ÇáúãóÓúÃóáóÊóíúäö Ðóíøóáó Ðóáößó ÈöÃóä ÃóãÑ äÈíÆå Ãóäú íóÞúÑóÃó ÇáúÞõÑúÂäó ßóãóÇ ÃõäúÒöáó Úóáóíúåö æóÃóäøóåõ áóÇ ãõÈóÏøöáó áößóáöãóÇÊö Çááøóåö¡ æóáößóíú áóÇ íõØúãöÚóåõãõ ÇáúÅöÌóÇÈóÉõ Úóäú ÈóÚúÖö ãóÇ ÓóÃóáõæåõ ÈöÇáØøóãóÚö Ýöí Ãóäú íõÌöíÈóåõãú Úóäú ßõáøö ãóÇ ØóáóÈõæåõ.
æóÃóÕúáõ ÇáäøóÝúíö Èö (áóÇ) ÇáäøóÇÝöíóÉö áöáúÌöäúÓö Ãóäøóåõ äóÝúíõ æõÌõæÏö ÇÓúãöåö. æóÇáúãõÑóÇÏõ åõäóÇ äóÝúíõ ÇáúÅöÐúäö Ýöí Ãóäú íõÈóÏøöáó ÃóÍóÏñ ßóáöãóÇÊö Çááøóåö.
æóÇáÊøóÈúÏöíáõ: ÇáÊøóÛúíöíÑõ ÈöÇáÒøöíóÇÏóÉö æóÇáäøóÞúÕö¡ Ãóíú ÈöÅöÎúÝóÇÁö ÈóÚúÖöåö ÈöÊóÑúßö ÊöáóÇæóÉö ãóÇ áóÇ íóÑúÖóæúäó ÈöÓóãóÇÚöåö ãöäú ÅöÈúØóÇáö ÔöÑúßöåöãú æóÖóáóÇáöåöãú. æóåóÐóÇ íõÄúÐöäõ ÈöÃóäøóåõãú ØóÚóäõæÇ Ýöí ÈóÚúÖö ãóÇ ÇÔúÊóãóáóÊú Úóáóíúåöãõ ÇáúÞöÕøóÉõ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ßóãóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö Þóæúáõåõ: ÓóíóÞõæáõæäó ËóáÇËóÉñ [ÇáúßóåúÝ: 22] æóÞóæúáõåõ: æóáóÈöËõæÇ Ýöí ßóåúÝöåöãú ËóáÇËó ãöÇÆóÉò Óöäöíäó [ÇáúßóåúÝ: 25] .
æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó äóÙöíÑõ åóÐóÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáÇ ãõÈóÏøöáó áößóáöãÇÊö Çááøóåö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [34] .
ÝóÇáúÃóãúÑõ Ýöí Þóæúáöåö: æóÇÊúáõ ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáöÇÓúÊöãúÑóÇÑö. æóãóÇ ÃõæÍöíó ãõÝöíÏñ áöáúÚõãõæãö¡ Ãóíú ßõáøó
ãóÇ ÃõæÍöíó Åöáóíúßó. æóãóÝúåõæãõ ÇáúãóæúÕõæáö Ãóäøó ãóÇ áóãú íõæÍó Åöáóíúåö áóÇ íóÊúáõæåõ¡ æóåõæó ãóÇ ÇÞúÊóÑóÍõæÇ Ãóäú íóÞõæáóåõ Ýöí ÇáËøóäóÇÁö Úóáóíúåöãú æóÅöÚúØóÇÆöåöãú ÔóØúÑðÇ ãöäó ÇáÊøóÕúæöíÈö.(15/303)
æóÇÕúÈöÑú äóÝúÓóßó ãóÚó ÇáøóÐöíäó íóÏúÚõæäó ÑóÈøóåõãú ÈöÇáúÛóÏóÇÉö æóÇáúÚóÔöíøö íõÑöíÏõæäó æóÌúåóåõ æóáóÇ ÊóÚúÏõ ÚóíúäóÇßó Úóäúåõãú ÊõÑöíÏõ ÒöíäóÉó ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ æóáóÇ ÊõØöÚú ãóäú ÃóÛúÝóáúäóÇ ÞóáúÈóåõ Úóäú ÐößúÑöäóÇ æóÇÊøóÈóÚó åóæóÇåõ æóßóÇäó ÃóãúÑõåõ ÝõÑõØðÇ (28)
æóÇáÊøöáóÇæóÉõ: ÇáúÞöÑóÇÁóÉõ. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÇÊøóÈóÚõæÇ ãóÇ ÊóÊúáõæÇ ÇáÔøóíÇØöíäõ Úóáì ãõáúßö ÓõáóíúãÇäó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [102] æóÞóæúáöåö: æóÅöÐÇ ÊõáöíóÊú Úóáóíúåöãú ÂíÇÊõåõ ÒÇÏóÊúåõãú ÅöíãÇäÇð Ýöí ÇáúÃóäúÝóÇáö [2] .
æóÇáúãõáúÊóÍóÏõ: ÇÓúãõ ãóßóÇäò ãöíãöíøñ íóÌöíÁõ Úóáóì ÒöäóÉö ÇÓúãö ÇáúãóÝúÚõæáö ãöäú ÝöÚúáöåö. æóÇáúãõáúÊóÍóÏõ: ãóßóÇäõ ÇáöÇáúÊöÍóÇÏö¡ æóÇáöÇáúÊöÍóÇÏõ: Çáúãóíúáõ Åöáóì ÌóÇäöÈò. æóÌóÇÁó ÈöÕöíÛóÉö ÇáöÇÝúÊöÚóÇáö áöÃóäøó ÃóÕúáóåõ ÊóßóáøõÝõ Çáúãóíúáö.
æóíõÝúåóãõ ãöäú ÕöíÛóÉö ÇáÊøóßóáøõÝö Ãóäøóåõ ãóÝóÑøñ ãöäú ãóßúÑõæåò íóÊóßóáøóÝõ ÇáúÎóÇÆöÝõ Ãóäú íóÃúæöíó Åöáóíúåö¡ ÝóáöÐóáößó ßóÇäó ÇáúãõáúÊóÍóÏõ ÈöãóÚúäóì ÇáúãóáúÌóÃö. æóÇáúãóÚúäóì: áóäú ÊóÌöÏó ÔóíúÆðÇ íõäúÌöíßó ãöäú ÚöÞóÇÈöåö. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú åóÐóÇ ÊóÃúíöíÓõåõãú ãöãøóÇ ØóãöÚõæÇ Ýöíåö.
[28]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 28]
æóÇÕúÈöÑú äóÝúÓóßó ãóÚó ÇáøóÐöíäó íóÏúÚõæäó ÑóÈøóåõãú ÈöÇáúÛóÏÇÉö æóÇáúÚóÔöíøö íõÑöíÏõæäó æóÌúåóåõ æóáÇ ÊóÚúÏõ ÚóíúäÇßó Úóäúåõãú ÊõÑöíÏõ ÒöíäóÉó ÇáúÍóíÇÉö ÇáÏøõäúíÇ æóáÇ ÊõØöÚú ãóäú ÃóÛúÝóáúäÇ ÞóáúÈóåõ Úóäú ÐößúÑöäÇ æóÇÊøóÈóÚó åóæÇåõ æóßÇäó ÃóãúÑõåõ ÝõÑõØÇð (28)
æóÇÕúÈöÑú äóÝúÓóßó ãóÚó ÇáøóÐöíäó íóÏúÚõæäó ÑóÈøóåõãú ÈöÇáúÛóÏÇÉö æóÇáúÚóÔöíøö íõÑöíÏõæäó æóÌúåóåõ æóáÇ ÊóÚúÏõ ÚóíúäÇßó Úóäúåõãú ÊõÑöíÏõ ÒöíäóÉó ÇáúÍóíÇÉö ÇáÏøõäúíÇ.
åóÐóÇ ãöäú Ðõíõæáö ÇáúÌóæóÇÈö Úóäú ãóÓúÃóáóÊöåöãú Úóäú Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö¡ Ýóåõæó ãõÔóÇÑößñ áöÞóæúáöåö: æóÇÊúáõ ãóÇ ÃõæÍöíó Åöáóíúßó ãöäú ßöÊÇÈö [ÇáúßóåúÝ: 27] . ÇáúÂíóÉó æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö [52] ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóáÇ ÊóØúÑõÏö ÇáøóÐöíäó íóÏúÚõæäó ÑóÈøóåõãú ÈöÇáúÛóÏÇÉö æóÇáúÚóÔöíøö íõÑöíÏõæäó æóÌúåóåõ
Ãóäøó ÓóÇÏóÉó ÇáúãõÔúÑößöíäó ßóÇäõæÇ ÒóÚóãõæÇ Ãóäøóåõ áóæúáóÇ Ãóäøó ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó äóÇÓðÇ Ãóåúáõ ÎóÕóÇÕóÉò Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ æóÃóÑöÞøóÇÁõ áóÇ íõÏóÇäõæåõãú æóáóÇ íóÓúÊóÃúåöáõæäó ÇáúÌõáõæÓó ãóÚóåõãú áóÃóÊóæúÇ Åöáóì ãÌÇáÓÉ ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã æóÇÓúÊóãóÚõæÇ ÇáúÞõÑúÂäó¡ ÝóÇÞúÊóÑóÍõæÇ Úóáóíúåö Ãóäú íóØúÑõÏóåõãú ãöäú Íóæúáöåö ÅöÐóÇ ÛóÔöíóåõ ÓóÇÏóÉõ ÞõÑóíúÔò¡ ÝóÑóÏøó Çááøóåõ Úóáóíúåöãú ÈöãóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÚóÇãö æóãóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö.
æóãóÇ åõäóÇ ÂßóÏõ ÅöÐú ÃóãóÑóåõ ÈöãõáóÇÒóãóÊöåöãú ÈöÞóæúáöåö: æóÇÕúÈöÑú äóÝúÓóßó¡ Ãóíö ÇÍúÈöÓúåóÇ ãóÚóåõãú ÍóÈúÓó ãõáóÇÒöãóÉò. æóÇáÕøóÈúÑõ: ÇáÔøóÏøõ ÈöÇáúãóßóÇäö ÈöÍóíúËõ áóÇ íõÝóÇÑöÞõåõ. æóãöäúåõ ÓõãøöíóÊú(15/304)
ÇáúãóÕúÈõæÑóÉõ æóåöíó ÇáÏøóÇÈøóÉõ ÊõÔóÏøõ áöÊõÌúÚóáó ÛóÑóÖðÇ áöáÑøóãúíö. æóáöÊóÖúãöíäö ÝöÚúáö (ÇÕúÈöÑú) ãóÚúäóì ÇáúãõáóÇÒöãóÉö ÚõáøöÞó Èöåö ÙóÑúÝõ (ãóÚó) .
æÇáÛÏÇÉ ÞóÑóÃóåõ ÇáúÌõãúåõæÑõ- ÈöÃóáúÝò ÈóÚúÏó ÇáÏøóÇáøö-: ÇÓúãõ ÇáúæóÞúÊö ÇáøóÐöí Èóíúäó ÇáúÝóÌúÑö æóØõáõæÚö ÇáÔøóãúÓö. æóÇáúÚóÔöíøõ: ÇáúãóÓóÇÁõ. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ Ãóäøóåõãú íóÏúÚõæäó Çááøóåó ÏõÚóÇÁð ãõÊóÎóáøöáðÇ ÓóÇÆöÑó Çáúíóæúãö æóÇááøóíúáóÉö.
æóÇáÏøõÚóÇÁõ: ÇáúãõäóÇÌóÇÉõ æóÇáØøóáóÈõ. æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö ãóÇ íóÔúãóáõ ÇáÕøóáóæóÇÊö.
æóÇáÊøóÚúÈöíÑõ Úóäúåõãú ÈöÇáúãóæúÕõæáö áöáúÅöíãóÇÁö Åöáóì ÊóÚúáöíáö ÇáúÃóãúÑö ÈöãõáóÇÒóãóÊöåöãú¡ Ãóíú áöÃóäøóåõãú ÃóÍúÑöíóÇÁõ ÈöÐóáößó áöÃóÌúáö ÅöÞúÈóÇáöåöãú Úóáóì Çááøóåö Ýóåõãõ ÇáúÃóÌúÏóÑõ ÈöÇáúãõÞóÇÑóäóÉö æóÇáúãõÕóÇÍóÈóÉö. æóÞóÑóÃó ÇÈúä ÚóÇãÑ ÈöÇáúÛóÏóÇÉö- ÈöÓõßõæäö ÇáÏøóÇáö æóæóÇæò ÈóÚúÏó ÇáÏøóÇáøö ãóÝúÊõæÍóÉò- æóåõæó ãõÑóÇÏöÝõ ÇáúÛóÏóÇÉö.
æóÌõãúáóÉõ íõÑöíÏõæäó æóÌúåóåõ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö. æóæóÌúåõ Çááøóåö: ãõÌóÇÒñ Ýöí ÅöÞúÈóÇáöåö Úóáóì ÇáúÚóÈúÏö.
Ëõãøó ÃóßøóÏó ÇáúÃóãúÑó ÈöãõæóÇÕóáóÊöåöãú ÈöÇáäøóåúíö Úóäú ÃóÞóáøö ÅöÚúÑóÇÖò Úóäúåõãú.
æóÙóÇåöÑõ æóáÇ ÊóÚúÏõ ÚóíúäÇßó Úóäúåõãú äóåúíõ ÇáúÚóíúäóíúäö Úóäú Ãóäú ÊóÚúÏõæóÇ Úóäö ÇáøóÐöíäó íóÏúÚõæäó ÑóÈøóåõãú¡ Ãóíú Ãóäú ÊõÌóÇæöÒóÇåõãú¡ Ãóíú ÊóÈúÚõÏóÇ Úóäúåõãú. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ: ÇáúÅöÚúÑóÇÖõ¡ æóáöÐóáößó Öõãøöäó ÝöÚúáõ ÇáúÚóÏúæö ãóÚúäóì ÇáúÅöÚúÑóÇÖö¡ ÝóÚõÏøöíó Åöáóì ÇáúãóÝúÚõæáö Èö (Úóäú) æóßóÇäó ÍóÞøõåõ Ãóäú íóÊóÚóÏøóì Åöáóíúåö ÈöäóÝúÓöåö íõÞóÇáõ: ÚóÏóÇåõ¡ ÅöÐóÇ ÌóÇæóÒóåõ. æóãóÚúäóì äóåúíö ÇáúÚóíúäóíúäö äåí ÕóÇÍÈåãóÇ¡ ÝíÄæá Åöáóì ãóÚúäóì: æóáóÇ ÊóÚúÏöí Úóíúäóíúßó Úóäúåõãú.
æóåõæó ÅöíÌóÇÒñ ÈóÏöíÚñ.
æóÌõãúáóÉõ ÊõÑöíÏõ ÒöíäóÉó ÇáúÍóíÇÉö ÇáÏøõäúíÇ ÍóÇáñ ãöäú ßóÇÝö ÇáúÎöØóÇÈö¡ áöÃóäøó ÇáúãõÖóÇÝó ÌõÒúÁñ ãöäó ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö¡ Ãóíú áóÇ Êóßõäú ÅöÑóÇÏóÉõ ÇáÒøöíäóÉö ÓóÈóÈó ÇáúÅöÚúÑóÇÖö Úóäúåõãú áöÃóäøóåõãú áóÇ ÒöíäóÉó áóåõãú ãöäú ÈóÒøóÉò æóÓóãúÊò.
æóåóÐóÇ ÇáúßóáóÇãõ ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÍóãóÇÞóÉö ÓóÇÏóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐöíäó ÌóÚóáõæÇ åóãøóåõãú æóÚöäóÇíóÊóåõãú ÈöÇáúÃõãõæÑö ÇáÙøóÇåöÑóÉö æóÃóåúãóáõæÇ ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑó ÈöÇáúÍóÞóÇÆöÞö æóÇáúãóßóÇÑöãö ÇáäøóÝúÓöíøóÉö ÝóÇÓúÊóßúÈóÑõæÇ Úóäú ãõÌóÇáóÓóÉö Ãóåúáö ÇáúÝóÖúáö æóÇáúÚõÞõæáö ÇáÑøóÇÌöÍóÉö æóÇáúÞõáõæÈö ÇáäøóíøöÑóÉö æóÌóÚóáõæÇ åóãøóåõãõ ÇáÕøõæóÑó ÇáÙøóÇåöÑóÉó.(15/305)
æóáÇ ÊõØöÚú ãóäú ÃóÛúÝóáúäÇ ÞóáúÈóåõ Úóäú ÐößúÑöäÇ æóÇÊøóÈóÚó åóæÇåõ æóßÇäó ÃóãúÑõåõ ÝõÑõØÇð åóÐóÇ äóåúíñ ÌóÇãöÚñ Úóäú ãõáóÇÈóÓóÉö ÔóíúÁò ãöãøóÇ íóÃúãõÑõåõ Èöåö ÇáúãõÔúÑößõæäó. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäó Çáäøóåúíö ÊóÃúÓöíÓõ ÞóÇÚöÏóÉò áöÃóÚúãóÇáö ÇáÑøóÓõæáö æóÇáúãõÓúáöãöíäó ÊõÌóÇåó ÑóÛóÇÆöÈö ÇáúãõÔúÑößöíäó æóÊóÃúíöíÓõ ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäú äóæóÇáö ÔóíúÁò ãöãøóÇ ÑóÛöÈõæåõ ãä ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã.
æóãóÇ ÕÏÞ (ãöäó) ßõáøõ ãóäö ÇÊøóÕóÝó ÈöÇáÕøöáóÉö¡ æóÞöíáó äóÒóáóÊú Ýöí ÃõãóíøóÉó Èúäö ÎóáóÝò ÇáúÌõãóÍöíøö¡ ÏóÚóÇ ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã Åöáóì ØóÑúÏö ÝõÞóÑóÇÁö ÇáúãõÓúáöãöíäó Úóäú ãóÌúáöÓöåö Íöíäó íóÌúáöÓõ Åöáóíúåö åõæó æóÃóÖúÑóÇÈõåõ ãöäú ÓóÇÏóÉö
ÞõÑóíúÔò.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÅöÛúÝóÇáö ÇáúÞóáúÈö ÌóÚúáõåõ ÛÇÝáÇ Úóä ÇáúÝößÑ Ýöí ÇáúæóÍúÏóÇäöíøóÉö ÍóÊøóì ÑóÇÌó Ýöíåö ÇáúÅöÔúÑóÇßõ¡ ÝóÅöä Ðóáöß äÇÔìÁ Úóäú ÎáÞóÉ ÚÞæá ÖíÝÉ ÇáÊøóÈóÕøõÑö ãóÓõæÞóÉò ÈöÇáúåóæóì æóÇáúÅöáúÝö.
æóÃóÕúáõ ÇáúÅöÛúÝóÇáö: ÅöíÌóÇÏõ ÇáúÛóÝúáóÉö¡ æóåöíó ÇáÐøõåõæáõ Úóäú ÊóÐóßøõÑö ÇáÔøóíúÁö¡ æóÃõÑöíÏó ÈöåóÇ åõäóÇ ÛóÝúáóÉñ ÎóÇÕøóÉñ¡ æóåöíó ÇáúÛóÝúáóÉõ ÇáúãõÓúÊóãöÑøóÉõ ÇáúãõÓúÊóÝóÇÏóÉõ ãöäú ÌóÚúáö ÇáúÅöÛúÝóÇáö ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ßöäóÇíóÉð Úóäú ßóæúäöåö Ýöí ÎöáúÞóÉö Êöáúßó ÇáúÞõáõæÈö¡ æóãóÇ ÈöÇáØøóÈúÚö áóÇ íóÊóÎóáøóÝõ.
æóÞóÏö ÇÚúÊóÖóÏó åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÈöÌõãúáóÉö æóÇÊøóÈóÚó åóæÇåõ¡ ÝóÅöäøó ÇÊøöÈóÇÚó Çáúåóæóì íóßõæäõ Úóäú ÈóÕöíÑóÉò áóÇ Úóäú Ðõåõæáò¡ ÝóÇáúÛóÝúáóÉõ ÎöáúÞóÉñ Ýöí ÞõáõæÈöåöãú¡ æóÇÊøöÈóÇÚõ Çáúåóæóì ßóÓúÈñ ãöäú ÞõÏúÑóÊöåöãú.
æóÇáúÝõÑõØõ- ÈöÖóãøóÊóíúäö-: ÇáÙøõáúãõ æóÇáöÇÚúÊöÏóÇÁõ. æóåõæó ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúÝõÑõæØö æóåõæó ÇáÓøóÈúÞõ áöÃóäøó ÇáÙøõáúãó ÓóÈóÞó Ýöí ÇáÔøóÑøö.
æóÇáúÃóãúÑõ: ÇáÔøóÃúäõ æóÇáúÍóÇáõ.
æóÒöíóÇÏóÉõ ÝöÚúáö Çáúßóæúäö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Êóãóßøõäö ÇáúÎóÈóÑö ãöäó ÇáöÇÓúãö¡ Ãóíú ÍóÇáóÉó Êóãóßøõäö ÇáúÅöÝúÑóÇØö æóÇáöÇÚúÊöÏóÇÁö Úáì ÇáúÍÞ.(15/306)
æóÞõáö ÇáúÍóÞøõ ãöäú ÑóÈøößõãú Ýóãóäú ÔóÇÁó ÝóáúíõÄúãöäú æóãóäú ÔóÇÁó ÝóáúíóßúÝõÑú ÅöäøóÇ ÃóÚúÊóÏúäóÇ áöáÙøóÇáöãöíäó äóÇÑðÇ ÃóÍóÇØó Èöåöãú ÓõÑóÇÏöÞõåóÇ æóÅöäú íóÓúÊóÛöíËõæÇ íõÛóÇËõæÇ ÈöãóÇÁò ßóÇáúãõåúáö íóÔúæöí ÇáúæõÌõæåó ÈöÆúÓó ÇáÔøóÑóÇÈõ æóÓóÇÁóÊú ãõÑúÊóÝóÞðÇ (29)
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 29]
æóÞõáö ÇáúÍóÞøõ ãöäú ÑóÈøößõãú Ýóãóäú ÔÇÁó ÝóáúíõÄúãöäú æóãóäú ÔÇÁó ÝóáúíóßúÝõÑú ÅöäøóÇ ÃóÚúÊóÏúäÇ áöáÙøóÇáöãöíäó äóÇÑðÇ ÃóÍÇØó Èöåöãú ÓõÑÇÏöÞõåÇ æóÅöäú íóÓúÊóÛöíËõæÇ íõÛÇËõæÇ ÈöãÇÁò ßóÇáúãõåúáö íóÔúæöí ÇáúæõÌõæåó ÈöÆúÓó ÇáÔøóÑÇÈõ æóÓÇÁóÊú ãõÑúÊóÝóÞÇð (29)
ÈóÚúÏó Ãóäú ÃóãóÑó Çááå äÈíÆå Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ÈöãóÇ Ýöíåö äóÞúÖõ ãóÇ íóÝúÊöáõæäóåõ ãöäú ãõÞúÊóÑóÍóÇÊöåöãú æóÊóÚúÑöíÖñ ÈöÊóÃúíöíÓöåöãú ãöäú Ðóáößó ÃóãóÑóåõ Ãóäú íõÕóÇÑöÍóåõãú ÈöÃóäøóåõ áóÇ íóÚúÏöáõ Úóäö ÇáúÍóÞøö ÇáøóÐöí ÌóÇÁóåõ ãöäó Çááøóåö¡ æóÃóäøóåõ ãõÈóáøöÛõåõ ÈöÏõæäö åóæóÇÏóÉò¡ æóÃóäøóåõ áóÇ íóÑúÛóÈõ Ýöí ÅöíãóÇäöåöãú ÈöÈóÚúÖöåö Ïõæäó ÈóÚúÖò¡ æóáóÇ íóÊóäóÇÒóáõ Åöáóì ãõÔóÇØóÑóÊöåöãú Ýöí ÑóÛóÈóÇÊöåöãú ÈöÔóØúÑö ÇáúÍóÞøö ÇáøóÐöí ÌóÇÁó Èöåö¡ æóÃóäøó ÅöíãóÇäóåõãú æóßõÝúÑóåõãú ãóæúßõæáñ Åöáóì ÃóäúÝõÓöåöãú¡ áóÇ íóÍúÓóÈõæäó Ãóäøóåõãú ÈöæóÚúÏö ÇáúÅöíãóÇäö íÓÊäÒáæä ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã Úóäú ÈóÚúÖö ãóÇ ÃõæÍöíó Åöáóíúåö.
æÇáúÍóÞøõ ÎóÈóÑõ ãõÈúÊóÏóÃò ãóÍúÐõæÝò ãóÚúáõæãò ãöäó ÇáúãóÞóÇãö¡ Ãóíú åóÐóÇ ÇáúÍóÞøõ. æóÇáÊøóÚúÈöíÑõ Èö ÑóÈøößõãú áöáÊøóÐúßöíÑö ÈöæõÌõæÈö ÊóæúÍöíÏöåö.
æóÇáúÃóãúÑõ Ýöí Þóæúáöåö: ÝóáúíõÄúãöäú æóÞóæúáöåö: ÝóáúíóßúÝõÑú áöáÊøóÓúæöíóÉö Çáúãõßóäøóì ÈöåóÇ Úóäö ÇáúæóÚúÏö æóÇáúæóÚöíÏö.
æóÞóÏøóãó ÇáúÅöíãóÇäó Úóáóì ÇáúßõÝúÑö áöÃóäøó ÅöíãóÇäóåõãú ãóÑúÛõæÈñ Ýöíåö.
æóÝóÇÚöáõ ÇáúãóÔöíÆóÉö Ýöí ÇáúãóæúÖöÚóíúäö ÖóãöíÑñ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì (ãóäö) ÇáúãóæúÕõæáóÉö Ýöí ÇáúãóæúÖöÚóíúäö.
æóÝöÚúáõ «íõÄúãöäú¡ æóíóßúÝõÑú» ãõÓúÊóÚúãóáóÇäö áöáúãõÓúÊóÞúÈóáö¡ Ãóíú ãóäú ÔóÇÁó Ãóäú íõæÞöÚó ÃóÍóÏó ÇáúÃóãúÑóíúäö æóáóæú ÈöæóÌúåö ÇáöÇÓúÊöãúÑóÇÑö Úóáóì ÃóÍóÏöåöãóÇ ÇáúãõÊóáóÈøöÓö Èöåö ÇáúÂäó ÝóÅöäøó ÇáúÚóÒúãó Úóáóì ÇáöÇÓúÊöãúÑóÇÑö Úóáóíúåö ÊóÌúÏöíÏñ áöÅöíÞóÇÚöåö.
æóÌõãúáóÉõ ÅöäøóÇ ÃóÚúÊóÏúäÇ áöáÙøóÇáöãöíäó äóÇÑðÇ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ áöÃóäøó ãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö ÇáúßóáóÇãõ ãöäú ÅöíßóÇáö ÇáúÅöíãóÇäö æóÇáúßõÝúÑö Åöáóì ÃóäúÝõÓöåöãú æóãóÇ íõÝöíÏõåõ ãöäó ÇáúæóÚöíÏö ßöáóÇåõãóÇ(15/307)
íõËöíÑõ Ýöí ÇáäøõÝõæÓö Ãóäú íóÞõæáó ÞóÇÆöáñ: ÝóãóÇÐóÇ íõáóÇÞöí ãóäú ÔóÇÁó ÝóÇÓúÊóãóÑøó Úóáóì ÇáúßõÝúÑö¡ ÝóíõÌóÇÈõ ÈöÃóäøó ÇáúßõÝúÑó æóÎöíãõ ÇáúÚóÇÞöÈóÉö Úóáóíúåöãú.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÙøóÇáöãöíäó: ÇáúãõÔúÑößõæäó ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÇáÔøöÑúßó áóÙõáúãñ ÚóÙöíãñ [áõÞúãóÇä: 13] .
æóÊóäúæöíäõ äóÇÑðÇ áöáÊøóåúæöíáö æóÇáÊøóÚúÙöíãö.
æóÇáÓøõÑóÇÏöÞõ- ÈöÖóãøö ÇáÓøöíäö- Þöíáó: åõæó ÇáúÝõÓúØóÇØõ¡ Ãóíö ÇáúÎóíúãóÉõ. æóÞöíáó: ÇáÓøõÑóÇÏöÞõ:
ÇáúÍõÌúÒóÉõ- ÈöÖóãøö ÇáúÍóÇÁö æóÓõßõæäö ÇáÒøóÇíö-¡ Ãóíö ÇáúÍóÇÌöÒõ ÇáøóÐöí íóßõæäõ ãõÍöíØðÇ ÈöÇáúÎóíúãóÉö íóãúäóÚõ ÇáúæõÕõæáó ÅöáóíúåóÇ¡ ÝóÞóÏú íóßõæäõ ãöäú ÌöäúÓö ÇáúÝõÓúØóÇØö ÃóÏöíãðÇ Ãóæú ËóæúÈðÇ æóÞóÏú íóßõæäõ ÛóíúÑó Ðóáößó ßóÇáúÎóäúÏóÞö.
æóåõæó ßóáöãóÉñ ãõÚóÑøóÈóÉñ ãöäó ÇáúÝóÇÑöÓöíøóÉö. ÃóÕúáõåóÇ (ÓõÑóÇØóÇÞú) ÞóÇáõæÇ: áóíúÓó Ýöí ßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈö ÇÓúãñ ãõÝúÑóÏñ ËóÇáöËõåõ ÃóáöÝñ æóÈóÚúÏóåõ ÍóÑúÝóÇäö. æóÇáÓøõÑóÇÏöÞõ: åõäóÇ ÊóÎúíöíáñ áöÇÓúÊöÚóÇÑóÉò ãóßúäöíøóÉò ÈöÊóÔúÈöíåö ÇáäøóÇÑö ÈöÇáÏøóÇÑö¡ æóÃõËúÈöÊó áóåóÇ ÓõÑóÇÏöÞõ ãõÈóÇáóÛóÉð Ýöí ÅöÍóÇØóÉö ÏóÇÑö ÇáúÚóÐóÇÈö Èöåöãú¡ æóÔóÃúäõ ÇáÓøõÑóÇÏöÞö íóßõæäõ Ýöí ÈõíõæÊö Ãóåúáö ÇáÊøóÑóÝö¡ ÝóÅöËúÈóÇÊõåõ áöÏóÇÑö ÇáúÚóÐóÇÈö ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ ÊóåóßøõãöíøóÉñ.
æóÇáöÇÓúÊöÛóÇËóÉõ: ØóáóÈõ ÇáúÛóæúËö æóåõæó ÇáúÅöäúÞóÇÐõ ãöäú ÔóÏøóÉò æóÈöÊóÎúÝöíÝö ÇáúÃóáóãö. æóÔóãöáó íóÓúÊóÛöíËõæÇ ÇáöÇÓúÊöÛóÇËóÉó ãöäú ÍóÑøö ÇáäøóÇÑö íóØúáõÈõæäó ÔóíúÆðÇ íõÈúÑöÏõ Úóáóíúåöãú¡ ÈöÃóäú íóÕõÈøõæÇ Úóáóì æõÌõæåöåöãú ãóÇÁð ãóËóáðÇ¡ ßóãóÇ Ýöí ÂíóÉö ÇáúÃóÚúÑóÇÝö æóäÇÏì ÃóÕúÍÇÈõ ÇáäøóÇÑö ÃóÕúÍÇÈó ÇáúÌóäøóÉö Ãóäú ÃóÝöíÖõæÇ ÚóáóíúäÇ ãöäó ÇáúãÇÁö [ÇáúÃóÚúÑóÇÝ: 50] . æóÇáöÇÓúÊöÛóÇËóÉõ ãöäú ÔöÏøóÉö ÇáúÚóØóÔö ÇáäøóÇÔöÆö Úóäö ÇáúÍóÑøö ÝóíóÓúÃóáõæäó ÇáÔøóÑóÇÈó. æóÞóÏú ÃóæúãóÃó Åöáóì Ôõãõæáö ÇáúÃóãúÑóíúäö ÐößúÑõ æóÕúÝóíúäö áöåóÐóÇ ÇáúãóÇÁö ÈöÞóæúáöåö: íóÔúæöí ÇáúæõÌõæåó ÈöÆúÓó ÇáÔøóÑÇÈõ.
æóÇáúÅöÛóÇËóÉõ: ãõÓúÊóÚóÇÑóÉñ áöáÒøöíóÇÏóÉö ãöãøóÇ ÇÓúÊõÛöíËó ãöäú ÃóÌúáöåö Úóáóì ÓóÈöíáö ÇáÊøóåóßøõãö¡ æóåõæó ãöäú ÊóÃúßöíÏö ÇáÔøóíúÁö ÈöãóÇ íõÔúÈöåõ ÖöÏøóåõ.
æóÇáúãõåúáõ- ÈöÖóãøö Çáúãöíãö- áóåõ ãóÚóÇäò ßóËöíÑóÉñ ÃóÔúÈóåõåóÇ åõäóÇ Ãóäøóåõ ÏõÑúÏöíøõ ÇáÒøóíúÊö ÝóÅöäøóåõ íóÒöíÏõåóÇ ÇáúÊöåóÇÈðÇ
ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: íóæúãó Êóßõæäõ ÇáÓøóãÇÁõ ßóÇáúãõåúáö [ÇáãÚÇÑÌ: 8] .
æóÇáÊøóÔúÈöíåõ Ýöí ÓóæóÇÏö Çááøóæúäö æóÔöÏøóÉö ÇáúÍóÑóÇÑóÉö ÝóáóÇ íóÒöíÏõåõãú ÅöáøóÇ ÍóÑóÇÑóÉð¡ æóáöÐóáößó ÚóÞøóÈó ÈöÞóæúáöåö:
íóÔúæöí ÇáúæõÌõæåó æóåõæó ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøñ.(15/308)
Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö ÅöäøóÇ áóÇ äõÖöíÚõ ÃóÌúÑó ãóäú ÃóÍúÓóäó ÚóãóáðÇ (30)
æóÇáúæóÌúåõ ÃóÔóÏøõ ÇáúÃóÚúÖóÇÁö ÊóÃóáøõãðÇ ãöäú ÍóÑøö ÇáäøóÇÑö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÊóáúÝóÍõ æõÌõæåóåõãõ ÇáäøóÇÑõ [ÇáúãõÄúãöäõæäó: 104] .
æóÌõãúáóÉõ ÈöÆúÓó ÇáÔøóÑÇÈõ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ ÃóíúÖðÇ áöÊóÔúäöíÚö Ðóáößó ÇáúãóÇÁö ãóÔúÑõæÈðÇ ßóãóÇ ÔõäøöÚó ãõÛúÊóÓóáðÇ. æóÝöí ÚóßúÓöåö ÇáúãóÇÁõ ÇáúãóãúÏõæÍõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: åóÐóÇ ãõÛúÊóÓóáñ ÈÇÑöÏñ æóÔóÑÇÈñ [Õ:
42] .
æóÇáúãóÎúÕõæÕõ ÈöÐóãøö ÈöÆúÓó ãóÍúÐõæÝñ Ïóáøó Úóáóíúåö ãóÇ ÞóÈúáóåõ. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÈöÆúÓó ÇáÔøóÑóÇÈõ Ðóáößó ÇáúãóÇÁõ.
æóÌõãúáóÉõ æóÓÇÁóÊú ãõÑúÊóÝóÞÇð ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö íóÔúæöí ÇáúæõÌõæåó¡ Ýóåöíó ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÃóíúÖðÇ áöÅöäúÔóÇÁö Ðóãøö Êöáúßó ÇáäøóÇÑö ÈöãóÇ ÝöíåóÇ.
æÇáãÑÊÝÞ: ãóÍá ÇáÇÑÊÝÇÞ¡ æóåõæó ÇÓúãõ ãóßóÇäò ãõÔúÊóÞøñ ãöäö ÇÓúãò ÌóÇãöÏò ÅöÐö ÇÔúÊõÞøó ãöäó ÇáúãöÑúÝóÞö æóåõæó ãóÌúãóÚõ ÇáúÚóÖõÏö æóÇáÐøöÑóÇÚö. Óõãøöíó ãöÑúÝóÞðÇ áöÃóäøó ÇáúÅöäúÓóÇäó íõÍóÕøöáõ Èöåö ÇáÑøöÝúÞó ÅöÐóÇ ÃóÕóÇÈóåõ ÅÚíÇÁ ÝíÊßìÁ Úóáóíúåö. ÝóáóãøóÇ Óõãøöíó Èöåö ÇáúÚõÖúæõ ÊõäõæÓöíó ÇÔúÊöÞóÇÞõåõ æóÕóÇÑó ßóÇáúÌóÇãöÏö¡ Ëõãøó ÇÔúÊõÞøó ãöäúåõ ÇáúãõÑúÊóÝóÞõ. ÝóÇáúãõÑúÊóÝóÞõ åõæó ÇáúãõÊøóßóÃõ¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö íõæÓõÝó.
æóÔóÃúäõ ÇáúãõÑúÊóÝóÞö Ãóäú íóßõæäó ãóßóÇäó ÇÓúÊöÑóÇÍóÉò¡ ÝóÅöØúáóÇÞõ Ðóáößó Úóáóì ÇáäøóÇÑö Êóåóßøõãñ¡ ßóãóÇ ÃõØúáöÞó Úóáóì ãóÇ íõÒóÇÏõ Èöåö ÚóÐóÇÈõåõãú áóÝúÙõ ÇáúÅöÛóÇËóÉö¡ æßãÇ ÃØáÞ áì ãóßóÇäöåöãõ ÇáÓøõÑóÇÏöÞõ.
æóÝöÚúáõ (ÓóÇÁó) íõÓúÊóÚúãóáõ ÇÓúÊöÚúãóÇáó (ÈöÆúÓó) ÝóíóÚúãóáõ Úóãóáó (ÈöÆúÓó) ¡ ÝóÞóæúáõåõ: ãõÑúÊóÝóÞÇð ÊóãúíöíÒñ.
æóÇáúãóÎúÕõæÕõ ÈöÇáÐøóãøö ãóÍúÐõæÝñ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö: ÈöÆúÓó ÇáÔøóÑÇÈõ.
[30]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 30]
Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍÇÊö ÅöäøóÇ áóÇ äõÖöíÚõ ÃóÌúÑó ãóäú ÃóÍúÓóäó ÚóãóáÇð (30)
ÌõãúáóÉñ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ ãõÑóÇÚðì Ýöíåö ÍóÇáõ ÇáÓøóÇãöÚöíäó ãöäó ÇáúãõÄúãöäöíäó¡ ÝóÅöäøóåõãú Íöíäó íóÓúãóÚõæäó ãóÇ ÃõÚöÏøó áöáúãõÔúÑößöíäó ÊóÊóÔóæøóÝõ äõÝõæÓõåõãú Åöáóì ãóÚúÑöÝóÉö ãóÇ ÃõÚöÏøó áöáøóÐöíäó(15/309)
ÂãóäõæÇ æóäóÈóÐõæÇ ÇáÔøöÑúßó ÝóÃõÚúáöãõæÇ Ãóäøó Úóãóáóåõãú ãóÑúÚöíøñ ÚöäúÏó ÑóÈøöåöãú. æóÌóÑúíðÇ Úóáóì ÚóÇÏóÉö ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÊóÚúÞöíÈö ÇáúæóÚöíÏö ÈöÇáúæóÚúÏö
æóÇáÊøóÑúåöíÈö ÈöÇáÊøóÑúÛöíÈö.
æóÇÝúÊöÊóÇÍõ ÇáúÌõãúáóÉö ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóæúßöíÏö (Åöäøó) áöÊóÍúÞöíÞö ãóÖúãõæäöåóÇ. æóÅöÚóÇÏóÉõ ÍóÑúÝö (Åöäøó) Ýöí ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúãõÎúÈóÑö ÈöåóÇ Úóäö ÇáúãõÈúÊóÏóÃö ÇáúæóÇÞöÚö Ýöí ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúÃõæáóì áöãóÒöíÏö ÇáúÚöäóÇíóÉö æóÇáÊøóÍúÞöíÞö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÌøö [17] Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ æóÇáøóÐöíäó åÇÏõæÇ æóÇáÕøóÇÈöÆöíäó æóÇáäøóÕÇÑì æóÇáúãóÌõæÓó æóÇáøóÐöíäó ÃóÔúÑóßõæÇ Åöäøó Çááøóåó íóÝúÕöáõ Èóíúäóåõãú íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Þõáú Åöäøó ÇáúãóæúÊó ÇáøóÐöí ÊóÝöÑøõæäó ãöäúåõ ÝóÅöäøóåõ ãõáÇÞöíßõãú [ÇáúÌõãõÚóÉ: 8] æóãöËúáõåõ Þóæúáõ ÌóÑöíÑò:
Åöäøó ÇáúÎóáöíÝóÉó Åöäøó Çááøóåó ÓóÑúÈóáóåõ ... ÓöÑúÈóÇáó ãõáúßò Èöåö ÊõÒúÌóì ÇáúÎóæóÇÊöíãõ
æóãóæúÞöÚõ (Åöäøó) ÇáËøóÇäöíóÉö Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÃóÈúáóÛõ ãöäúåõ Ýöí ÈóíúÊö ÌóÑöíÑò áöÃóäøó ÇáúÌõãúáóÉó ÇáøóÊöí æóÞóÚóÊú ÝöíåóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö áóåóÇ ÇÓúÊöÞúáóÇáñ ÈöãóÖúãõæäöåóÇ ãöäú ÍóíúËõ åöíó ãõÝöíÏóÉñ ÍõßúãðÇ íóÚõãøõ ãóÇ æóÞóÚóÊú ÎóÈóÑðÇ Úóäúåõ æóÛóíúÑóåõ ãöäú ßõáøö ãóäú íõãóÇËöáõ ÇáúÎóÈóÑó Úóäúåõãú Ýöí Úóãóáöåöãú¡ ÝóÐóáößó ÇáúÚõãõæãõ Ýöí ÐóÇÊöåö Íõßúãñ ÌóÏöíÑñ ÈöÇáÊøóÃúßöíÏö áöÊóÍúÞöíÞö ÍõÕõæáå áÃÑÈÇÈå ÈöÎöáóÇÝ ÈóíúÊö ÌóÑöíÑò.
æóÃóãøóÇ ÂíóÉõ ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÌøö ÝóÞóÏö ÇÞúÊóÖóì Øõæáõ ÇáúÝóÕúáö ÍóÑúÝó ÇáÊøóÃúßöíÏö ÍöÑúÕðÇ Úóáóì ÅöÝóÇÏóÉö ÇáÊøóÃúßöíÏö.
æóÇáúÅöÖóÇÚóÉõ: ÌóÚúáõ ÇáÔøóíúÁö ÖóÇÆöÚðÇ. æóÍóÞöíÞóÉõ ÇáÖøóíúÚóÉö: ÊóáóÝõ ÇáÔøóíúÁö ãöäú ãóÙöäøóÉö æóÌõæÏöåö.
æóÊõØúáóÞõ ãóÌóÇÒðÇ Úóáóì ÇäúÚöÏóÇãö ÇáöÇäúÊöÝóÇÚö ÈöÔóíúÁò ãóæúÌõæÏò ÝóßóÃóäøóåõ ÞóÏú ÖóÇÚó æóÊóáöÝó¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Ãóäøöí áóÇ ÃõÖöíÚõ Úóãóáó ÚÇãöáò ãöäúßõãú Ýöí ÓõæÑóÉö Âáö ÚöãúÑóÇäó [195] ¡ æóÞóÇáó: æóãÇ ßÇäó Çááøóåõ áöíõÖöíÚó ÅöíãÇäóßõãú Ýöí ÇáúÈóÞóÑóÉö [143] . æóíõØúáóÞõ Úóáóì ãóäúÚö ÇáÊøóãúßöíäö ãöäú ÔóíúÁò æóÇáöÇäúÊöÝóÇÚö Èöåö ÊóÔúÈöíåðÇ áöáúãóãúäõæÚö ÈöÇáÖøóÇÆöÚö Ýöí ÇáúíóÃúÓö ãöäó ÇáÊøóãóßøõäö ãöäúåõ ßóãóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö¡ Ãóíú ÅöäøóÇ áóÇ äóÍúÑöãõ ãóäú ÃóÍúÓóäó ÚóãóáðÇ ÃóÌúÑó Úóãóáöåö. æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Åöäøó Çááøóåó áóÇ íõÖöíÚõ ÃóÌúÑó ÇáúãõÍúÓöäöíäó [ÇáÊøóæúÈóÉ: 120] .(15/310)
ÃõæáóÆößó áóåõãú ÌóäøóÇÊõ ÚóÏúäò ÊóÌúÑöí ãöäú ÊóÍúÊöåöãõ ÇáúÃóäúåóÇÑõ íõÍóáøóæúäó ÝöíåóÇ ãöäú ÃóÓóÇæöÑó ãöäú ÐóåóÈò æóíóáúÈóÓõæäó ËöíóÇÈðÇ ÎõÖúÑðÇ ãöäú ÓõäúÏõÓò æóÅöÓúÊóÈúÑóÞò ãõÊøóßöÆöíäó ÝöíåóÇ Úóáóì ÇáúÃóÑóÇÆößö äöÚúãó ÇáËøóæóÇÈõ æóÍóÓõäóÊú ãõÑúÊóÝóÞðÇ (31)
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 31]
ÃõæáÆößó áóåõãú ÌóäøóÇÊõ ÚóÏúäò ÊóÌúÑöí ãöäú ÊóÍúÊöåöãõ ÇáúÃóäúåÇÑõ íõÍóáøóæúäó ÝöíåÇ ãöäú ÃóÓÇæöÑó ãöäú ÐóåóÈò æóíóáúÈóÓõæäó ËöíÇÈÇð ÎõÖúÑÇð ãöäú ÓõäúÏõÓò æóÅöÓúÊóÈúÑóÞò ãõÊøóßöÆöíäó ÝöíåÇ Úóáóì ÇáúÃóÑÇÆößö äöÚúãó ÇáËøóæÇÈõ æóÍóÓõäóÊú ãõÑúÊóÝóÞÇð (31)
ÇáúÌõãúáóÉ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ ÇÓúÊöÆúäóÇÝðÇ ÈóíóÇäöíøðÇ¡ áöÃóäøó ãóÇ ÃóÌúãóáó ãöäú ÚóÏóãö ÅöÖóÇÚóÉö ÃóÌúÑöåöãú íóÓúÊóÔúÑöÝõ ÈöÇáÓøóÇãöÚö Åöáóì ÊóÑóÞøõÈö ãóÇ íõÈöíäõ åóÐóÇ ÇáúÃóÌúÑó.
æóÇÝúÊöÊóÇÍõ ÇáúÌõãúáóÉö ÈöÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö áöãóÇ Ýöíåö ãöäó ÇáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøó ÇáúãõÔóÇÑó Åöáóíúåöãú ÌóÏöíÑõæäó áöãóÇ ÈóÚúÏó ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö áöÃóÌúáö ÇáúÃóæúÕóÇÝö ÇáúãóÐúßõæÑóÉö ÞóÈúáó ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö¡ æóåöíó ßóæúäõåõãú ÂãóäõæÇ æóÚóãöáõæÇ
ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö.
æóÇááøóÇãõ Ýöí áóåõãú ÌóäøóÇÊõ ÚóÏúäò áóÇãõ Çáúãõáúßö. æó (ãöäú) áöáöÇÈúÊöÏóÇÁö¡ ÌõÚöáóÊú ÌöåóÉó ÊóÍúÊóåõãú ãóäúÔóÃð áöÌóÑúíö ÇáúÃóäúåóÇÑö. æóÊóÞóÏøóãó ÔóÈöíåõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÚóÏó Çááøóåõ ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúãõÄúãöäÇÊö ÌóäøóÇÊò ÊóÌúÑöí ãöäú ÊóÍúÊöåóÇ ÇáúÃóäúåÇÑõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÈóÑóÇÁóÉó [72] .
æÚóÏúäò ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãóÓÇßöäó ØóíøöÈóÉð Ýöí ÌóäøóÇÊö ÚóÏúäò Ýöí ÓõæÑóÉö ÈóÑóÇÁóÉó [72] .
æãöäú ÊóÍúÊöåöãõ¡ ÈöãóäúÒöáóÉö ãöäú ÊóÍúÊöåóÇ áöÃóäøó ÊóÍúÊó ÌóäøóÇÊöåöãú åõæó ÊóÍúÊñ áóåõãú.
æóæóÌúåõ ÅöíËóÇÑö ÅöÖóÇÝóÉö (ÊóÍúÊó) Åöáóì ÖóãöíÑöåöãú Ïõæäó ÖóãöíÑö ÇáúÌóäøóÇÊö ÒöíóÇÏóÉõ ÊóÞúÑöíÑö ÇáúãóÚúäóì ÇáøóÐöí ÃóÝóÇÏóÊúåõ áóÇãõ Çáúãöáúßö¡ ÝóÇÌúÊóãóÚó Ýöí åóÐóÇ ÇáúÎóÈóÑ ÚÏøóÉ ãÞÑÇÑÇÊ áöãóÖúãõæäöåö¡ æóåöíó: ÇáÊøóÃúßöíÏõ ãóÑøóÊóíúäö¡ æóÐößúÑõ ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö. æóáóÇãö Çáúãöáúßö¡ æóÌóÑøõ ÇÓúãö ÇáúÌöåóÉö Èö (ãöäú) ¡ æóÅöÖóÇÝóÉõ ÇÓúãö ÇáúÌöåóÉö Åöáóì ÖóãöíÑöåöãú¡ æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú Ðóáößó: ÇáÊøóÚúÑöíÖõ ÈöÅöÛóÇÙóÉö ÇáúãõÔúÑößöíäó áöÊóÊóÞóÑøóÑó ÈöÔóÇÑóÉõ ÇáúãõÄúãöäöíäó ÃóÊóãøó ÊóÞóÑøõÑò.(15/311)
æóÌõãúáóÉõ íõÍóáøóæúäó Ýöí ãóæÖöÚ ÇáÕøÝÉ «áÌäÇÊ ÚóÏúäò» .
æóÇáÊøóÍúáöíóÉõ: ÇáÊøóÒúíöíäõ¡ æóÇáúÍöáúíóÉõ: ÇáÒøöíäóÉõ.
æóÃóÓúäóÏó ÇáúÝöÚúáó Åöáóì ÇáúãóÌúåõæáö¡ áöÃóäøóåõãú íóÌöÏõæäó ÃóäúÝõÓóåõãú ãõÍöáøöíäó ÈöÊóßúæöíäö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóÇáúÃóÓóÇæöÑõ: ÌóãúÚõ ÓöæóÇÑò Úóáóì ÛóíúÑö ÞöíóÇÓ. æóÞíá: ÃóÕáå ÌóãúÚõ ÃóÓúæöÑóÉò ÇáøóÐöí åõæó ÌóãúÚõ ÓöæóÇÑò. ÝóÕöíÛóÉõ ÌóãúÚö ÇáúÌóãúÚö áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì ÇÎúÊöáóÇÝö ÃóÔúßóÇáö ãóÇ íõÍóáøóæúäó Èöåö ãöäúåóÇ¡ ÝóÅöäøó ÇáúÍöáúíóÉó Êóßõæäõ ãõÑóÕøóÚóÉð ÈöÃóÕúäóÇÝö ÇáúíóæóÇÞöíÊö.
æó (ãöäú) Ýöí Þóæúáöåö: ãöäú ÃóÓÇæöÑó ãóÒöíÏóÉñ áöáÊøóÃúßöíÏö Úóáóì ÑóÃúíö ÇáúÃóÎúÝóÔö¡ æóÓóíóÃúÊöí æóÌúåõåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÍóÌøö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó áöáöÇÈúÊöÏóÇÁö¡ æóåõæó ãõÊóÚóíøóäñ ÚöäúÏó ÇáøóÐöíäó íóãúäóÚõæäó ÒöíóÇÏóÊóåóÇ Ýöí ÇáúÅöËúÈóÇÊö.
æóÇáÓøöæóÇÑõ: Íõáöíøñ ãöäú ÐóåóÈò Ãóæú ÝöÖøóÉò íõÍöíØ ÈöãæÖÚ ãä ÇáÐøöÑóÇÚö¡ æóåõæó ÇÓúãñ ãõÚóÑøóÈñ Úóäö ÇáúÝóÇÑöÓöíøóÉö ÚöäúÏó ÇáúãõÍóÞøöÞöíäó æóåõæó Ýöí ÇáÝÇÑÓíÉ (ÏÓÊæÇÑå) ÈóåóÇÁò Ýöí ÂÎöÑöåö ßóãóÇ Ýöí «ßöÊóÇÈö ÇáÑøóÇÛöÈö» ¡ æóßõÊöÈó ÈöÏõæäö åóÇÁò Ýöí «ÊóÇÌö ÇáúÚóÑõæÓö» .
æóÃóãøóÇ Þóæúáõåõ: ãöäú ÐóåóÈò ÝóÅöäøó (ãöäú) Ýöíåö áöáúÈóíóÇäö¡ æóÝöí ÇáúßóáóÇãö ÇßúÊöÝóÇÁñ¡ Ãóíú ãöäú ÐóåóÈò æóÝöÖøóÉò ßóãóÇ ÇßúÊóÝóì Ýöí ÂíóÉö ÓõæÑóÉö ÇáúÅöäúÓóÇäö ÈöÐößúÑö ÇáúÝöÖøóÉö Úóäú ÐößúÑö ÇáÐøóåóÈö ÈöÞóæúáöåö: æóÍõáøõæÇ ÃóÓÇæöÑó
ãöäú ÝöÖøóÉò
[ÇáúÅöäúÓóÇä: 21] ¡ æóáößõáøò ãöäó ÇáúãóÚúÏöäóíúäö ÌóãóÇáõåõ ÇáúÎóÇÕøõ.
æóÇááøöÈóÇÓõ: ÓóÊúÑõ ÇáúÈóÏóäö ÈöËóæúÈò ãöäú ÞóãöíÕò Ãóæú ÅöÒóÇÑò Ãóæú ÑöÏóÇÁò¡ æóÌóãöíÚõ Ðóáößó áöáúæöÞóÇíóÉö ãöäó ÇáúÍóÑøö æóÇáúÈóÑúÏö æóáöáÊøóÌóãøõáö.
æóÇáËøöíóÇÈõ: ÌóãúÚõ ËóæúÈò¡ æóåõæó ÇáÔøõÞøóÉõ ãöäó ÇáäøóÓöíÌö.
æóÇááøóæúäõ ÇáúÃóÎúÖóÑõ ÃóÚúÏóáõ ÇáúÃóáúæóÇäö æóÃóäúÝóÚõåóÇ ÚöäúÏó ÇáúÈóÕóÑö¡ æóßóÇäó ãöäú ÔöÚóÇÑö Çáúãõáõæßö. ÞóÇáó ÇáäøóÇÈöÛóÉõ:
íóÕõæäõæäó ÃóÌúÓóÇÏðÇ ÞóÏöíãðÇ äóÚöíãõåóÇ ... ÈöÎóÇáöÕóÉö ÇáúÃóÑúÏóÇäö ÎõÖúÑö ÇáúãóäóÇßöÈö(15/312)
æóÇáÓøõäúÏõÓõ: ÕöäúÝñ ãöäó ÇáËøöíóÇÈö¡ æóåõæó ÇáÏøöíÈóÇÌõ ÇáÑøóÞöíÞõ íõáúÈóÓõ ãõÈóÇÔöÑðÇ áöáúÌöáúÏö áöíóÞöíóåõ ÛöáóÙó ÇáúÅöÓúÊóÈúÑóÞö.
æóÇáúÅöÓúÊóÈúÑóÞõ: ÇáÏøöíÈóÇÌõ ÇáúÛóáöíÙõ ÇáúãóäúÓõæÌõ ÈöÎõíõæØö ÇáÐøóåóÈö¡ íõáúÈóÓõ ÝóæúÞó ÇáËøöíóÇÈö ÇáúãõÈóÇÔöÑóÉö áöáúÌöáúÏö.
æóßöáóÇ ÇááøóÝúÙóíúäö ãõÚóÑøóÈñ. ÝóÃóãøóÇ áóÝúÙõ (ÓõäúÏõÓò) ÝóáóÇ ÎöáóÇÝó Ýöí Ãóäøóåõ ãõÚóÑøóÈñ æóÅöäøóãóÇ ÇÎúÊóáóÝõæÇ Ýöí ÃóÕúáöåö¡ ÝóÞóÇáó ÌóãóÇÚóÉñ: ÃóÕúáõåõ ÝóÇÑöÓöíøñ¡ æóÞóÇáó ÇáúãõÍóÞøöÞõæäó: ÃóÕúáõåõ åöäúÏöíøñ æóåõæó Ýöí ÇááøõÛóÉö (ÇáúåöäúÏöíøóÉö) (ÓóäúÏõæäú) Èöäõæäò Ýöí ÂÎöÑöåö. ßóÇäó Þóæúãñ ãöäú æõÌõæåö ÇáúåöäúÏö æóÝóÏõæÇ Úóáóì ÇáúÅöÓúßóäúÏóÑ íÍãáæä ãóÚóåã åóÏöíøóÉð ãöäú åóÐóÇ ÇáÏøöíÈóÇÌö¡ æóÃóäøó ÇáÑøõæãó ÛóíøóÑõæÇ ÇÓúãóåõ Åöáóì (ÓõäúÏõæÓú) ¡ æóÇáúÚóÑóÈõ äóÞóáõæåõ Úóäúåõãú ÝóÞóÇáõæÇ (ÓõäúÏõÓú) Ýóíóßõæäõ ãõÚóÑøóÈðÇ Úóäö ÇáÑøõæãöíøóÉö æóÃóÕúáõåõ ÇáúÃóÕöíáõ åöäúÏöíøñ.
æóÃóãøóÇ ÇáúÅöÓúÊóÈúÑóÞõ Ýóåõæó ãõÚúÑóÈñ Úóäö ÇáúÝóÇÑöÓöíøóÉö. æóÃóÕúáõåõ Ýöí ÇáúÝóÇÑöÓöíøóÉö (ÅöÓúÊóÈúÑóåú) Ãóæú (ÅöÓúÊóÈÑú) ÈöÏõæäö åóÇÁò Ãóæú (ÅöÓúÊóÞúÑóåú) Ãóæú (ÅöÓúÊóÝúÑóåú) . æóÞóÇáó ÇÈúäõ ÏõÑóíúÏò: åõæó ÓõÑúíóÇäöíøñ ÚõÑøöÈó æóÃóÕúáõåõ (ÅöÓúÊõÑúæóåú) .
æóÞóÇáó ÇÈúäõ ÞõÊóíúÈóÉó: åõæó Ñõæãöíøñ ÚõÑøöÈó¡ æóáöÐóáößó ÝóåóãúÒóÊõåõ åóãúÒóÉõ ÞóØúÚò ÚöäúÏó ÇáúÌóãöíÚö¡ æóÐóßóÑóåõ ÈóÚúÖõ ÚõáóãóÇÁö ÇááøõÛóÉö Ýöí ÈóÇÈö ÇáúåóãúÒóÉö æóåõæó ÇáúÃóÕúæóÈõ¡ æóíõÌúãóÚõ Úóáóì ÃóÈóÇÑöÞó ÞöíóÇÓðÇ¡ Úóáóì Ãóäøóåõãú ÕóÛøóÑõæåõ Úóáóì ÃõÈóíúÑöÞó ÝóÚóÇãóáõæÇ ÇáÓøöíäó æóÇáÊøóÇÁó ãõÚóÇãóáóÉó ÇáÒøóæóÇÆöÏö.
æóÝöí «ÇáúÅöÊúÞóÇäö» áöáÓøõíõæØöíøö Úóäö ÇÈúäö ÇáäøóÞöíÈö: áóæö ÇÌúÊóãóÚó ÝõÕóÍóÇÁõ ÇáúÚóÇáóãö æóÃóÑóÇÏõæÇ Ãóäú íóÊúÑõßõæÇ åóÐóÇ ÇááøóÝúÙó æóíóÃúÊõæÇ ÈöáóÝúÙò íóÞõæãõ ãóÞóÇãóåõ Ýöí ÇáúÝóÕóÇÍóÉö áóÚóÌóÒõæÇ.
æóÐóáößó: Ãóäøó Çááøóåó ÊóÚóÇáóì ÅöÐóÇ ÍóËøó ÚöÈóÇÏóåõ Úóáóì ÇáØøóÇÚóÉö ÈöÇáúæóÚúÏö æóÇáúæóÚöíÏö. æóÇáúæóÚúÏõ ÈöãóÇ íóÑúÛóÈõ Ýöíåö ÇáúÚõÞóáóÇÁõ æóÐóáößó ãõäúÍóÕöÑñ Ýöí: ÇáúÃóãóÇßöäö¡ æóÇáúãóÂßöáö¡ æóÇáúãóÔóÇÑöÈö¡ æóÇáúãóáóÇÈöÓö¡ æóäóÍúæöåóÇ ãöãøóÇ
ÊóÊøóÍöÏõ Ýöíåö ÇáØøöÈóÇÚõ Ãóæú ÊóÎúÊóáöÝõ Ýöíåö. æóÃóÑúÝóÚõ ÇáúãóáóÇÈöÓö Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ÇáúÍóÑöíÑõ¡ æóÇáúÍóÑöíÑõ ßõáøóãóÇ ßóÇäó ËóæúÈõåõ ÃóËúÞóáó ßóÇäó ÃóÑúÝóÚó ÝóÅöÐóÇ ÃõÑöíÏó ÐößúÑõ åóÐóÇ ÝóÇáúÃóÍúÓóäõ Ãóäú íõÐúßóÑó ÈöáóÝúÙò æóÇÍöÏò ãóæúÖõæÚò áóåõ ÕóÑöíÍñ¡ æóÐóáößó áóíúÓó ÅöáøóÇ ÇáúÅöÓúÊóÈúÑóÞõ(15/313)
æóáóÇ íõæÌóÏõ Ýöí ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö áóÝúÙñ æóÇÍöÏñ íóÏõáøõ Úóáóì ãóÇ íóÏõáøõ Úóáóíúåö áóÝúÙõ ÅöÓúÊóÈúÑóÞò.
åóÐöåö ÎõáóÇÕóÉõ ßóáóÇãöåö Úóáóì ÊóØúæöíáò Ýöíåö.
æó (ãöäú) Ýöí Þóæúáöåö: ãöäú ÓõäúÏõÓò áöáúÈóíóÇäö.
æóÞóÏøóãó ÐößúÑó ÇáúÍõáöíøö Úóáóì ÇááøöÈóÇÓö åõäóÇ áöÃóäøó Ðóáößó æóÞóÚó ÕöÝóÉð áöáúÌóäøóÇÊö ÇÈúÊöÏóÇÁð¡ æóßóÇäóÊú ãóÙóÇåöÑõ ÇáúÍõáöíøö ÃóÈúåóÌó áöáúÌóäøóÇÊö¡ ÝóÞóÏøóãó ÐößúÑó ÇáúÍõáöíøö æóÃóÎøóÑó ÇááøöÈóÇÓó áöÃóäøó ÇááøöÈóÇÓó ÃóÔóÏøõ ÇÊøöÕóÇáðÇ ÈöÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÌóäøóÉö áóÇ ÈöãóÙóÇåöÑö ÇáúÌóäøóÉö¡ æóÚóßúÓõ Ðóáößó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöäúÓóÇäö Ýöí Þóæúáöåö: ÚÇáöíóåõãú ËöíÇÈõ ÓõäÏõÓò [ÇáúÅöäúÓóÇä: 21] áöÃóäøó ÇáúßóáóÇãó åõäóÇáößó ÌóÑóì Úóáóì ÕöÝóÇÊö ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÌóäøóÉö.
æóÌõãúáóÉõ ãõÊøóßöÆöíäó ÝöíåÇ Úóáóì ÇáúÃóÑÇÆößö Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖóãöíÑö íóáúÈóÓõæäó.
æóÇáöÇÊøößóÇÁõ: ÌöáúÓóÉõ ÇáÑøóÇÍóÉö æóÇáÊøóÑóÝö. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÃóÚúÊóÏóÊú áóåõäøó ãõÊøóßóÃð Ýöí ÓõæÑóÉö íõæÓõÝó Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ [31] .
æóÇáúÃóÑóÇÆößõ: ÌóãúÚõ ÃóÑöíßóÉò. æóåöíó ÇÓúãñ áöãóÌúãõæÚö ÓóÑöíÑò æóÍóÌóáóÉò. æóÇáúÍóÌóáóÉõ: ÞõÈøóÉñ ãöäú ËöíóÇÈò Êóßõæäõ Ýöí ÇáúÈóíúÊö ÊóÌúáöÓõ ÝöíåóÇ ÇáúãóÑúÃóÉõ Ãóæú ÊóäóÇãõ ÝöíåóÇ. æóáöÐóáößó íõÞóÇáõ áöáäøöÓóÇÁö: ÑóÈøóÇÊõ ÇáúÍöÌóÇáö. ÝóÅöÐóÇ æõÖöÚó ÝöíåóÇ ÓóÑöíÑñ áöáöÇÊøößóÇÁö Ãóæ ÇáöÇÖúØöÌóÇÚ Ýöíåö ÃóÑöíßóÉñ. æóíóÌúáöÓõ ÝöíåóÇ ÇáÑøóÌõáõ æóíóäóÇãõ ãóÚó ÇáúãóÑúÃóÉö¡ æóÐóáößó ãöäú ÔöÚóÇÑö Ãóåúáö ÇáÊøóÑóÝö.
æóÌõãúáóÉõ äöÚúãó ÇáËøóæÇÈõ ÇÓúÊöÆúäóÇÝõ ãóÏúÍò¡ æóãóÎúÕõæÕõ ÝöÚúáö ÇáúãóÏúÍö ãóÍúÐõæÝñ áöÏóáóÇáóÉö ãóÇ ÊóÞóÏøóãó Úóáóíúåö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: äöÚúãó ÇáËøóæóÇÈõ ÇáúÌóäøóÇÊõ ÇáúãóæúÕõæÝóÉõ.
æóÚõØöÝó Úóáóíúåö ÝöÚúáõ ÅöäúÔóÇÁò ËóÇäò æóåõæó æóÍóÓõäóÊú ãõÑúÊóÝóÞÇð áöÃóäøó (ÍóÓõäó) æó (ÓóÇÁó) ãõÓúÊóÚúãóáóÇäö ÇÓúÊöÚúãóÇáó (äöÚúãó) æó (ÈöÆúÓó) ÝóÚóãöáóÇ ÚóãóáóåõãóÇ. æóáöÐóáößó ßóÇäó ÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóÍóÓõäóÊö ÇáúÌóäøóÇÊõ ãõÑúÊóÝóÞðÇ. æóåóÐóÇ ãõÞóÇÈöáõ Þóæúáöåö Ýöí ÍößóÇíóÉö ÍóÇáö Ãóåúáö ÇáäøóÇÑö æóÓÇÁóÊú ãõÑúÊóÝóÞÇð.
æóÇáúãõÑúÊóÝóÞõ: åõäóÇ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ãóÚúäóÇåõ ÇáúÍóÞöíÞöíøö ÈöÎöáóÇÝö ãõÞóÇÈöáå ÇáúãõÊóÞóÏøã.(15/314)
æóÇÖúÑöÈú áóåõãú ãóËóáðÇ ÑóÌõáóíúäö ÌóÚóáúäóÇ áöÃóÍóÏöåöãóÇ ÌóäøóÊóíúäö ãöäú ÃóÚúäóÇÈò æóÍóÝóÝúäóÇåõãóÇ ÈöäóÎúáò æóÌóÚóáúäóÇ ÈóíúäóåõãóÇ ÒóÑúÚðÇ (32) ßöáúÊóÇ ÇáúÌóäøóÊóíúäö ÂÊóÊú ÃõßõáóåóÇ æóáóãú ÊóÙúáöãú ãöäúåõ ÔóíúÆðÇ æóÝóÌøóÑúäóÇ ÎöáóÇáóåõãóÇ äóåóÑðÇ (33) æóßóÇäó áóåõ ËóãóÑñ ÝóÞóÇáó áöÕóÇÍöÈöåö æóåõæó íõÍóÇæöÑõåõ ÃóäóÇ ÃóßúËóÑõ ãöäúßó ãóÇáðÇ æóÃóÚóÒøõ äóÝóÑðÇ (34) æóÏóÎóáó ÌóäøóÊóåõ æóåõæó ÙóÇáöãñ áöäóÝúÓöåö ÞóÇáó ãóÇ ÃóÙõäøõ Ãóäú ÊóÈöíÏó åóÐöåö ÃóÈóÏðÇ (35) æóãóÇ ÃóÙõäøõ ÇáÓøóÇÚóÉó ÞóÇÆöãóÉð æóáóÆöäú ÑõÏöÏúÊõ Åöáóì ÑóÈøöí áóÃóÌöÏóäøó ÎóíúÑðÇ ãöäúåóÇ ãõäúÞóáóÈðÇ (36)
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÇáúÂíóÇÊ 32 Åöáóì 36]
æóÇÖúÑöÈú áóåõãú ãóËóáÇð ÑóÌõáóíúäö ÌóÚóáúäÇ áöÃóÍóÏöåöãÇ ÌóäøóÊóíúäö ãöäú ÃóÚúäÇÈò æóÍóÝóÝúäÇåõãÇ ÈöäóÎúáò æóÌóÚóáúäÇ ÈóíúäóåõãÇ ÒóÑúÚÇð (32) ßöáúÊóÇ ÇáúÌóäøóÊóíúäö ÂÊóÊú ÃõßõáóåÇ æóáóãú ÊóÙúáöãú ãöäúåõ ÔóíúÆÇð æóÝóÌøóÑúäÇ ÎöáÇáóåõãÇ äóåóÑÇð (33) æóßÇäó áóåõ ËóãóÑñ ÝóÞÇáó áöÕÇÍöÈöåö æóåõæó íõÍÇæöÑõåõ ÃóäóÇ ÃóßúËóÑõ ãöäúßó ãóÇáðÇ æóÃóÚóÒøõ äóÝóÑÇð (34) æóÏóÎóáó ÌóäøóÊóåõ æóåõæó ÙÇáöãñ áöäóÝúÓöåö ÞÇáó ãóÇ ÃóÙõäøõ Ãóäú ÊóÈöíÏó åÐöåö ÃóÈóÏÇð (35) æóãÇ ÃóÙõäøõ ÇáÓøóÇÚóÉó ÞÇÆöãóÉð æóáóÆöäú ÑõÏöÏúÊõ Åöáì ÑóÈøöí áóÃóÌöÏóäøó ÎóíúÑÇð ãöäúåÇ ãõäúÞóáóÈÇð (36)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÞõáö ÇáúÍóÞøõ ãöäú ÑóÈøößõãú ÇáúÂíóÇÊö ÝóÅöäøóåõ ÈóÚúÏó Ãóäú Èóíøóäó áóåõãú ãóÇ ÃóÚóÏøó áöÃóåúáö ÇáÔøöÑúßö æóÐóßóÑó ãóÇ íõÞóÇÈöáõåõ ãöãøóÇ ÃóÚóÏøóåõ áöáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÖóÑóÈó ãóËóáðÇ áöÍóÇáö ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ÈöãöËúáö ÞöÕøóÉò ÃóÙúåóÑó Çááøóåõ ÝöíåóÇ ÊóÃúíöíÏóåõ áöáúãõÄúãöäö æóÅöåóÇäóÊóåõ áöáúßóÇÝöÑö¡ ÝóßóÇäó áöÐóáößó ÇáúãóËóáö ÔóÈóåñ ÈöãóËóáö ÞöÕøóÉö ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúßóåúÝö ãöäú ÚóÕúÑò ÃóÞúÑóÈó áöÚöáúãö ÇáúãõÎóÇØóÈöíäó ãöäú ÚóÕúÑö Ãóåúáö ÇáúßóåúÝö¡ ÝóÖóÑóÈó ãóËóáðÇ áöáúÝóÑöíÞóíúäö áöáúãõÔúÑößöíäó æóáöáúãõÄúãöäöíäó ÈöãóËóáö ÑóÌõáóíúäö ßóÇäó ÍóÇáõ ÃóÍóÏöåöãóÇ ãõÚúÌóÈðÇ ãõÄúäöÞðÇ æóÍóÇáõ ÇáúÂÎóÑö ÈöÎöáóÇÝö Ðóáößó ÝóßóÇäóÊú ÚóÇÞöÈóÉõ ÕóÇÍÈ ÇáúÍóÇá ÇáãæäÞÉ ÊóÈóÇÈðÇ æóÎóÓóÇÑóÉð¡ æóßóÇäóÊú ÚóÇÞöÈóÉõ ÇáúÂÎóÑö äóÌóÇÍðÇ¡ áöíõÙúåöÑó áöáúÝóÑöíÞóíúäö ãóÇ íóÌõÑøõåõ ÇáúÛõÑõæÑõ æóÇáúÅöÚúÌóÇÈõ æóÇáúÌóÈóÑõæÊõ Åöáóì ÕóÇÍöÈöåö ãöäó ÇáúÃóÑúÒóÇÁö¡ æóãóÇ íóáúÞóÇåõ ÇáúãõÄúãöäõ ÇáúãõÊóæóÇÖöÚõ ÇáúÚóÇÑöÝõ ÈöÓõäóäö Çááøóåö Ýöí ÇáúÚóÇáóãö ãöäó ÇáÊøóÐúßöíÑö æóÇáÊøóÏóÈøõÑö Ýöí ÇáúÚóæóÇÞöÈö Ýóíóßõæäõ ãõÚóÑøóÖðÇ áöáÕøóáóÇÍö æóÇáäøóÌóÇÍö.
æóÇááøóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö: áóåõãú íóÌõæÒõ Ãóäú íóÊóÚóáøóÞó ÈöÝöÚúáö æóÇÖúÑöÈú ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÖóÑóÈó áóßõãú ãóËóáðÇ ãöäú ÃóäúÝõÓößõãú [ÇáÑøæã: 28] . æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóÊóÚóáøóÞó ÈöÞóæúáöåö: ãóËóáðÇ ÊóÚóáøõÞó ÇáúÍóÇáö(15/315)
ÈöÕóÇÍöÈöåóÇ¡ Ãóíú ÔóÈóåðÇ áóåõãú¡ Ãóíú áöáúÝóÑöíÞóíúäö ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóáÇ ÊóÖúÑöÈõæÇ áöáøóåö ÇáúÃóãúËÇáó [ÇáäøóÍúá: 74] ¡ æóÇáúæóÌúåõ Ãóäú íóßõæäó ãõÊóäóÇÒóÚðÇ Ýöíåö Èóíúäó «ÖóÑóÈó¡ æóãóËóáðÇ» .
æóÇáÖøóãöíÑõ Ýöí Þóæúáöåö: áóåõãú íóÚõæÏõ Åöáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäú Ãóåúáö ãóßøóÉó Úóáóì ÇáúæóÌúåö ÇáúÃóæøóáö æóáóãú íóÊóÞóÏøóãú áóåõãú ÐößúÑñ¡ æóíóÚõæÏõ Åöáóì ÌóãóÇÚóÉö ÇáúßóÇÝöÑöíäó æóÇáúãõÄúãöäöíäó Úóáóì ÇáúæóÌúåö ÇáËøóÇäöí.
Ëõãøó Åöäú ßóÇäó ÍóÇáõ åóÐóíúäö ÇáÑøóÌõáóíúäö ÇáúãõãóËøóáõ Èöåö ÍóÇáðÇ ãóÚúÑõæÝðÇ ÝóÇáúßóáóÇãõ ÊóãúËöíáõ ÍóÇáò ãóÍúÓõæÓò ÈöÍóÇáò ãóÍúÓõæÓò. ÝóÞóÇáó ÇáúßóáúÈöíøõ: ÇáúãóÚúäöíøõ ÈöÇáÑøóÌõáóíúäö ÑóÌõáóÇäö ãöäú Èóäöí ãóÎúÒõæãò ãöäú Ãóåúáö ãóßøóÉó ÃóÎóæóÇäö ÃóÍóÏõåõãóÇ ßóÇÝöÑñ æóåõæó ÇáúÃóÓúæóÏõ Èúäõ ÚóÈúÏö ÇáúÃóÔóÏøö- ÈöÔöíäò ãõÚúÌóãóÉò- æóÞöíáó- ÈöÓöíäò ãõåúãóáóÉò- Èä ÚóÈúÏö íóÇáöíáó¡ æóÇáúÂÎóÑõ ãõÓúáöãñ æóåõæó ÃóÎõæåõ: ÃóÈõæ ÓóáóãóÉó ÚóÈúÏõ Çááøóåö Èúäõ ÚóÈúÏö ÇáúÃóÔóÏøö Èúäö ÚóÈúÏö íóÇáöíáó.
æóæóÞóÚó Ýöí «ÇáúÅöÕóÇÈóÉö» : Èä åöáóÇáò¡ æóßóÇäó ÒóæúÌó Ãõãøö ÓóáóãóÉó ÞóÈúáó Ãóäú íóÊóÒóæøóÌóåóÇ ÑóÓõæá Çááå Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã.
æóáóãú íóÐúßõÑö ÇáúãõÝóÓøöÑõæäó Ãóíúäó ßóÇäóÊö ÇáúÌóäøóÊóÇäö¡ æóáóÚóáøóåõãóÇ ßóÇäóÊóÇ ÈöÇáØøóÇÆöÝö ÝóÅöäøó Ýöíåö ÌóäøóÇÊö Ãóåúáö ãóßøóÉó.
æóÚóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò: åõãóÇ ÃóÎóæóÇäö ãöäú Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ãóÇÊó ÃóÈõæåõãóÇ æóÊóÑóßó áóåõãóÇ ãóÇáðÇ ÝóÇÔúÊóÑóì ÃóÍóÏóåõãóÇ ÃóÑúÖðÇ æóÌóÚóáó ÝöíåóÇ ÌóäøóÊóíúäö¡ æóÊóÕóÏøóÞó ÇáúÂÎóÑõ ÈöãóÇáöåö ÝóßóÇäó ãöäú ÃóãúÑöåöãóÇ Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ ãóÇ ÞóÕøóåõ
Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Ýöí åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö¡ æóÍóßóì ãóÕöíÑóåõãóÇ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÈöãóÇ ÍóßóÇåõ Çááøóåõ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÕøóÇÝøóÇÊö [50- 52] Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÃóÞúÈóáó ÈóÚúÖõåõãú Úóáì ÈóÚúÖò íóÊóÓÇÁóáõæäó ÞÇáó ÞÇÆöáñ ãöäúåõãú Åöäøöí ßÇäó áöí ÞóÑöíäñ íóÞõæáõ ÃóÅöäøóßó áóãöäó ÇáúãõÕóÏøöÞöíäó ÇáúÂíóÇÊö.. ÝóÊóßõæäõ ÞöÕøóÊõåõãóÇ ãóÚúáõæãóÉð ÈöãóÇ äóÒóáó ÝöíåóÇ ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÕøóÇÝøóÇÊö ÞóÈúáó ÓõæÑóÉö ÇáúßóåúÝö.
æóÅöäú ßóÇäó ÍóÇáõ ÇáÑøóÌõáóíúäö ÍóÇáðÇ ãóÝúÑõæÖðÇ ßóãóÇ ÌóæøóÒóåõ ÈóÚúÖõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ÝöíãóÇ äóÞóáóåõ Úóäúåõ ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó ÝóÇáúßóáóÇãõ Úóáóì ßõáøö ÍóÇáò ÊóãúËöíáõ ãóÍúÓõæÓò ÈöãóÍúÓõæÓò áöÃóäøó Êöáúßó ÇáúÍóÇáóÉó ãõÊóÕóæøóÑóÉñ ãõÊóÎóíøóáóÉñ. ÞóÇáó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó: ÝóåóÐöåö ÇáúåóíúÆóÉõ ÇáøóÊöí ÐóßóÑóåóÇ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì áóÇ íóßóÇÏõ ÇáúãóÑúÁõ íóÊóÎóíøóáõ ÃóÌúãóáó ãöäúåóÇ Ýöí ãóßóÇÓöÈö ÇáäøóÇÓö¡ æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö íóßõæäõ åóÐóÇ ÇáÊøóãúËöíáõ ßóÇáøóÐöí(15/316)
Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãóËóáõ ÇáøóÐöíäó íõäúÝöÞõæäó ÃóãúæÇáóåõãõ ÇÈúÊöÛÇÁó ãóÑúÖÇÊö Çááøóåö æóÊóËúÈöíÊÇð ãöäú ÃóäúÝõÓöåöãú ßóãóËóáö ÌóäøóÉò ÈöÑóÈúæóÉò [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 265] ÇáúÂíóÇÊö.
æóÇáúÃóÙúåóÑõ- ãöäú ÓöíóÇÞö ÇáúßóáóÇãö æóÕóäúÚö ÇáÊøóÑóÇßöíÈö ãöËúáõ Þóæúáöåö: ÞÇáó áóåõ ÕÇÍöÈõåõ æóåõæó íõÍÇæöÑõåõ ÃóßóÝóÑúÊó ÈöÇáøóÐöí ÎóáóÞóßó ãöäú ÊõÑÇÈò [ÇáúßóåúÝ: 37] ÅöáóÎú ÝóÞóÏú ÌóÇÁó (ÞóÇáó) ÛóíúÑõ ãõÞúÊóÑöäò ÈöÝóÇÁò æóÐóáößó ãöäú ÔóÃúäö ÍößóÇíóÉö ÇáúãõÍóÇæóÑóÇÊö ÇáúæóÇÞöÚóÉö¡ æóãöËúáõ Þóæúáöåö: æóáóãú Êóßõäú áóåõ ÝöÆóÉñ íóäúÕõÑõæäóåõ ãöäú Ïõæäö Çááøóåö æóãÇ ßÇäó ãõäúÊóÕöÑÇð [ÇáúßóåúÝ: 43]- Ãóäú íóßõæäó åóÐóÇ ÇáúãóËóáõ ÞöÕøóÉð ãóÚúáõæãóÉð æóáöÃóäøó Ðóáößó ÃóæúÞóÚõ Ýöí ÇáúÚöÈúÑóÉö æóÇáúãóæúÚöÙóÉö ãöËúáõ ÇáúãóæóÇÚöÙö ÈöãóÕöíÑö ÇáúÃõãóãö ÇáúÎóÇáöíóÉö.
æóãóÚúäóì ÌóÚóáúäÇ áöÃóÍóÏöåöãÇ ÞóÏøóÑúäóÇ áóåõ ÃóÓúÈóÇÈó Ðóáößó.
æóÐößúÑõ ÇáúÌóäøóÉö æóÇáúÃóÚúäóÇÈö æóÇáäøóÎúáö ÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÃóíóæóÏøõ ÃóÍóÏõßõãú Ãóäú Êóßõæäó áóåõ ÌóäøóÉñ ãöäú äóÎöíáò æóÃóÚúäÇÈò Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [266] .
æóãóÚúäóì ÍóÝóÝúäÇåõãÇ ÃóÍóØúäóÇåõãóÇ¡ íõÞóÇáõ: ÍóÝøóåõ ÈößóÐóÇ¡ ÅöÐóÇ ÌóÚóáóåõ ÍóÇÝøðÇ Èöåö¡ Ãóíú ãõÍöíØðÇ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÊóÑóì ÇáúãóáÇÆößóÉó ÍóÇÝøöíäó ãöäú Íóæúáö ÇáúÚóÑúÔö [ÇáÒãÑ: 75] ¡ áöÃóäøó (ÍóÝøó) íóÊóÚóÏøóì Åöáóì ãóÝúÚõæáò æóÇÍöÏò ÝóÅöÐóÇ ÃõÑöíÏó ÊóÚúÏöíóÊõåõ Åöáóì ËóÇäò ÚõÏøöíó Åöáóíúåö ÈöÇáúÈóÇÁö¡ ãöËúáõ: ÛóÔöíóåõ æóÛóÔøóÇåõ ÈößóÐóÇ. æóãöäú ãóÍóÇÓöäö ÇáúÌóäøóÇÊö Ãóäú Êóßõæäó ãõÍóÇØóÉð ÈöÇáúÃóÔúÌóÇÑö ÇáúãõËúãöÑóÉö.
æóãóÚúäóì æóÌóÚóáúäÇ ÈóíúäóåõãÇ ÒóÑúÚÇð ÃóáúåóãúäóÇåõ Ãóäú íóÌúÚóáó ÈóíúäóåõãóÇ. æóÙóÇåöÑõ ÇáúßóáóÇãö Ãóäøó åóÐóÇ ÇáÒøóÑúÚó ßóÇäó ÝóÇÕöáðÇ Èóíúäó ÇáúÌóäøóÊóíúäö: ßóÇäóÊö ÇáúÌóäøóÊóÇäö ÊóßúÊóäöÝóÇäö ÍóÞúáó ÇáÒøóÑúÚö ÝóßóÇäó ÇáúãóÌúãõæÚõ ÖóíúÚóÉð æóÇÍöÏóÉð.
æóÊóÞóÏøóãó ÐößúÑõ ÇáÒøóÑúÚö Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáÑøóÚúÏö.
æßöáúÊóÇ ÇÓúãñ ÏóÇáøñ Úóáóì ÇáúÅöÍóÇØóÉö ÈöÇáúãõËóäøóì íõÝóÓøöÑõåõ ÇáúãõÖóÇÝõ åõæó Åöáóíúåö¡ Ýóåõæó ÇÓúãñ ãõÝúÑóÏñ ÏóÇáøñ
Úóáóì ÔóíúÆóíúäö äóÙöíÑõ ÒóæúÌò¡ æóãõÐóßøóÑõåõ (ßöáóÇ) . ÞóÇáó ÓöíÈóæóíúåö: ÃóÕúáõ ßöáóÇ ßöáóæú æóÃóÕúáõ ßöáúÊóÇ ßöáúæóÇ ÝóÍóÐóÝóÊú áóÇãõ ÇáúÝöÚúáö ãöäú ßöáúÊóÇ æóÚõæøöÖóÊö ÇáÊøóÇÁõ Úóäö ÇááøóÇãö ÇáúãóÍúÐõæÝóÉö áöÊóÏõáøó ÇáÊøóÇÁõ Úóáóì ÇáÊøóÃúäöíËö.
æóíóÌõæÒõ Ýöí ÎóÈóÑö ßöáóÇ æóßöáúÊóÇ ÇáúÅöÝúÑóÇÏõ ÇÚúÊöÈóÇÑðÇ áöáóÝúÙöåö æóåõæó ÃóÝúÕóÍõ ßóãóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö. æóíóÌõæÒõ ÊóËúäöíóÊõåõ ÇÚúÊöÈóÇÑðÇ áöãóÚúäóÇåõ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáö ÇáúÝóÑóÒúÏóÞö:(15/317)
ßöáóÇåõãóÇ Íöíäó ÌóÏøó ÇáúÌóÑúíõ ÈóíúäóåõãóÇ ... ÞóÏú ÃóÞúáóÚóÇ æóßöáóÇ ÃóäúÝóíúåöãóÇ ÑóÇÈöí
æÃõßõáóåÇ ÞóÑóÃóåõ ÇáúÌõãúåõæÑõ- ÈöÖóãøö ÇáúåóãúÒóÉö æóÓõßõæäö ÇáúßóÇÝö-. æóÞóÑóÃóåõ ÚóÇÕöãñ æóÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò æóÎóáóÝñ- ÈöÖóãøö ÇáúåóãúÒóÉö æóÖóãøö ÇáúßóÇÝö- æóåõæó ÇáËøóãóÑõ¡ æóÊóÞóÏøóãó.
æóÌõãúáóÉõ ßöáúÊóÇ ÇáúÌóäøóÊóíúäö ÂÊóÊú ÃõßõáóåÇ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Èóíúäó ÇáúÌõãóáö ÇáúãõÊóÚóÇØöÝóÉö. æóÇáúãóÚúäóì: ÃóËúãóÑóÊö ÇáúÌóäøóÊóÇäö ÅöËúãóÇÑðÇ ßóËöíÑðÇ ÍóÊøóì ÃóÔúÈóåóÊö ÇáúãõÚúØöíó ãöäú ÚöäúÏöåö.
æóãóÚúäóì æóáóãú ÊóÙúáöãú ãöäúåõ ÔóíúÆÇð áóãú ÊóäúÞõÕú ãöäúåõ¡ Ãóíú ãöäú ÃõßõáöåóÇ ÔóíúÆðÇ¡ Ãóíú áóãú ÊóäúÞõÕúåõ Úóäú ãöÞúÏóÇÑö ãóÇ ÊõÚúØöíåö ÇáúÃóÔúÌóÇÑõ Ýöí ÍóÇáö ÇáúÎöÕúÈö. ÝóÝöí ÇáúßóáóÇãö ÅöíÌóÇÒñ ÈöÍóÐúÝö ãõÖóÇÝò. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ:
æóáóãú ÊóÙúáöãú ãöäú ãöÞúÏóÇÑö ÃóãúËóÇáöåö. æóÇÓúÊõÚöíÑó ÇáÙøõáúãõ áöáäøóÞúÕö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáÊøóãúËöíáöíøóÉö ÈöÊóÔúÈöíåö åóíúÆóÉö ÕóÇÍöÈö ÇáúÌóäøóÊóíúäö Ýöí ÅöÊúÞóÇäö ÎóÈóÑöåöãóÇ æóÊóÑóÞøõÈö ÅöËúãóÇÑöåöãóÇ ÈöåóíúÆóÉö ãóäú ÕóÇÑó áóåõ ÍóÞøñ Ýöí æóÝúÑóÉö ÛóáøóÊöåóÇ ÈöÍóíúËõ ÅöÐóÇ áóãú ÊóÃúÊö ÇáúÌóäøóÊóÇäö ÈöãóÇ åõæó ãõÊóÑóÞøóÈñ ãöäúåõãóÇ ÃóÔúÈóåóÊóÇ ãóäú ÍóÑóãó ÐóÇ ÍóÞøò ÍóÞøóåõ ÝóÙóáóãóåõ¡ ÝóÇÓúÊõÚöíÑó ÇáÙøõáúãõ áöÅöÞúáóÇáö ÇáúÅöÛúáóÇáö¡ æóÇÓúÊõÚöíÑó äóÝúíõåõ áöáúæóÝóÇÁö ÈöÍóÞøö ÇáúÅöËúãóÇÑö.
æóÇáÊøóÝúÌöíÑõ ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÍóÊøóì ÊóÝúÌõÑó áóäÇ ãöäó ÇáúÃóÑúÖö íóäúÈõæÚÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö [90] .
æóÇáäøóåóÑõ- ÈöÊóÍúÑöíßö ÇáúåóÇÁö- áõÛóÉñ Ýöí ÇáäøóåúÑö ÈöÓõßõæäöåóÇ. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó Åöäøó Çááøóåó ãõÈúÊóáöíßõãú ÈöäóåóÑò Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [249] .
æóÌõãúáóÉõ æóßÇäó áóåõ ËóãóÑñ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäú áöÃóÍóÏöåöãÇ. æóÇáËøõãõÑõ- ÈöÖóãøö ÇáËøóÇÁö æóÇáúãöíãö-: ÇáúãóÇáõ ÇáúßóËöíÑõ ÇáúãõÎúÊóáöÝõ ãöäó ÇáäøóÞúÏóíúäö æóÇáúÃóäúÚóÇãö æóÇáúÌóäøóÇÊö æóÇáúãóÒóÇÑöÚö. æóåõæó ãóÃúÎõæÐñ ãöäú ËõãøöÑó ãóÇáõåõ ÈöÊóÔúÏöíÏö Çáúãöíãö ÈöÇáúÈöäóÇÁö áöáäøóÇÆöÈö¡ íõÞóÇáõ: ËóãøóÑó Çááøóåõ ãóÇáóåõ ÅöÐóÇ ßóËõÑó. ÞóÇáó ÇáäøóÇÈöÛóÉõ:
ÝóáóãøóÇ ÑóÃóì Ãóäú ËóãøóÑó Çááøóåõ ãóÇáóåõ ... æóÃóËøóáó ãóæúÌõæÏðÇ æóÓóÏøó ãóÝóÇÞöÑóåú(15/318)
ãõÔúÊóÞøðÇ ãöäö ÇÓúãö ÇáËøóãóÑóÉö Úóáóì ÓóÈöíáö ÇáúãóÌóÇÒö Ãóæö ÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉö áöÃóäøó ÇáúÃóÑúÈóÇÍó æóÚóÝúæó ÇáúãóÇáö íõÔúÈöåóÇäö ËóãóÑó ÇáÔøóÌóÑö. æóÔóÇÚó åóÐóÇ ÇáúãóÌóÇÒõ ÍóÊøóì ÕóÇÑó ÍóÞöíÞóÉð. ÞóÇáó ÇáäøóÇÈöÛóÉõ:
ãóåúáðÇ ÝöÏóÇÁñ áóßó ÇáúÃóÞúæóÇãõ ßõáøõåõãú ... æóãóÇ ÃõËóãøöÑõ ãöäú ãóÇáò æóãöäú æóáóÏö
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ËóãóÑñ- ÈöÖóãøö ÇáúãõËóáøóËóÉö æóÖóãøö Çáúãöíãö-. æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóíóÚúÞõæÈõ- ÈöÖóãøö ÇáúãõËóáøóËóÉö æóÓõßõæäö Çáúãöíãö-. æóÞóÑóÃóåõ ÚóÇÕöãñ- ÈöÝóÊúÍö ÇáúãõËóáøóËóÉö æóÝóÊúÍö Çáúãöíãö-.
ÝóÞóÇáõæÇ: Åöäøóåõ ÌóãúÚõ ËöãóÇÑò ÇáøóÐöí åõæó ÌóãúÚõ ËõãõÑò¡ ãöËúáõ ßõÊõÈò ÌóãúÚõ ßöÊóÇÈò Ýóíóßõæäõ ÏóÇáøðÇ Úóáóì ÃóäúæóÇÚò ßóËöíÑóÉò ãöãøóÇ ÊõäúÊöÌõåõ ÇáúãóßóÇÓöÈõ¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ Ýöí ÌóãúÚö ÃóÓóÇæöÑó ãöäú Þóæúáöåö: ÃóÓÇæöÑó ãöäú ÐóåóÈò [ÇáúßóåúÝ: 31] . æóÚóäö ÇáäøóÍøóÇÓö ÈöÓóäóÏöåö Åöáóì ËóÚúáóÈò Úóäö ÇáúÃóÚúãóÔö: Ãóäøó ÇáúÍóÌøóÇÌó ÞóÇáó:
áóæú ÓóãöÚúÊõ ÃóÍóÏðÇ íóÞúÑóÃõ æóßÇäó áóåõ ËóãóÑñ (Ãóíú ÈöÖóãøö ÇáËøóÇÁö) áóÞóØóÚúÊõ áöÓóÇäóåõ. ÞóÇáó ËóÚúáóÈñ: ÝóÞõáúÊõ áöáúÃóÚúãóÔö: ÃóäóÃúÎõÐõ ÈöÐóáößó. ÞóÇáó: áóÇ æóáóÇ äöÚúãóÉó Úóíúäò¡ æóßóÇäó íóÞúÑóÃõ: ËõãõÑñ¡ Ãóíú ÈöÖóãøóÊóíúäö.
æóÇáúãóÚúäóì: æóßóÇäó áöÕóÇÍöÈö ÇáúÌóäøóÊóíúäö ãóÇáñ¡ Ãóíú ÛóíúÑõ ÇáúÌóäøóÊóíúäö. æóÇáúÝóÇÁõ áÊÝÑíÚ ÌãáóÉ ÝóÞÇáó Úóáóì ÇáúÌõãóáö ÇáÓøóÇÈöÞóÉö¡ áöÃóäøó ãóÇ ÊóÖóãøóäóÊúåõ ÇáúÌõãóáõ ÇáÓøóÇÈöÞóÉõ ãöäú ÔóÃúäöåö Ãóäú íóäúÔóÃó Úóäúåõ ÛõÑõæÑñ ÈöÇáäøóÝúÓö íóäúØöÞõ ÑóÈøõåõ Úóäú ãöËúáö Ðóáöß ÇáÞóæúá.
æ (ÇáÕÇÍÈ) åõäóÇ ÈöãóÚúäóì ÇáúãõÞóÇÑöäö Ýöí ÇáÐøößúÑö ÍóíúËõ ÇäúÊóÙóãóåõãóÇ ÎóÈóÑõ ÇáúãóËóáö¡ Ãóæú ÃõÑöíÏó Èöåö ÇáúãõáóÇÈöÓõ ÇáúãõÎóÇÕöãõ¡ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáö ÇáúÍóÌøóÇÌö íõÎóÇØöÈõ ÇáúÎóæóÇÑöÌó «ÃóáóÓúÊõãú ÃóÕúÍóÇÈöí ÈöÇáúÃóåúæóÇÒö» .
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÕøóÇÍöÈö åõäóÇ ÇáÑøóÌõáõ ÇáúÂÎóÑõ ãöäó ÇáÑøóÌõáóíúäö¡ Ãóíú ÝóÞóÇáó: ãóäú áóíúÓó áóåõ ÌóäøóÇÊñ Ýöí ÍöæóÇÑò ÈóíúäóåõãóÇ. æóáóãú íóÊóÚóáøóÞö ÇáúÛóÑóÖõ ÈöÐößúÑö ãóßóÇäö åóÐóÇ ÇáúÞóæúáö æóáóÇ ÓóÈóÈöåö áöÚóÏóãö ÇáöÇÍúÊöíóÇÌö Åöáóíúåö Ýöí ÇáúãóæúÚöÙóÉö.
æóÌõãúáóÉõ æóåõæó íõÍÇæöÑõåõ ÍóÇáñ ãä ÖãíÑ ÝóÞÇáó.
æóÇáúãõÍóÇæóÑóÉõ: ãõÑóÇÌóÚóÉõ ÇáúßóáóÇãö Èóíúäó ãõÊóßóáøöãöíäó.(15/319)
æóÖóãöíÑõ ÇáúÛóíúÈóÉö ÇáúãõäúÝóÕöáõ ÚóÇÆöÏñ Úóáóì Ðöí ÇáúÌóäøóÊóíúäö. æóÇáÖøóãöíÑõ ÇáúãóäúÕõæÈõ Ýöí íõÍÇæöÑõåõ ÚóÇÆöÏñ Úóáóì ÕóÇÍöÈö Ðöí ÇáúÌóäøóÊóíúäö¡ æóÑóÈøõ ÇáúÌóäøóÊóíúäö íõÍóÇæöÑõ ÕóÇÍöÈóåõ. æóÏóáøó ÝöÚúáõ ÇáúãõÍóÇæóÑóÉö Úóáóì Ãóäøó ÕóÇÍöÈóåõ ÞóÏú æóÚóÙóåõ Ýöí ÇáúÅöíãóÇäö æóÇáúÚóãóáö ÇáÕøóÇáöÍö¡ ÝóÑóÇÌóÚóåõ ÇáúßóáóÇãó ÈöÇáúÝóÎúÑö Úóáóíúåö æóÇáÊøóØóÇæõáö ÔóÃúäó Ãåá ÇáÛØÑÓÉ æÇáäÞÇÆÕ Ãóäú íóÚúÏöáõæÇ Úóäö ÇáúãõÌóÇÏóáóÉö ÈöÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ Åöáóì ÅöÙúåóÇÑö ÇáúÚóÙóãóÉö æóÇáúßöÈúÑöíóÇÁö.
æÃóÚóÒøõ ÃóÔóÏøõ ÚöÒøóÉð. æóÇáúÚöÒøóÉõ: ÖöÏøõ ÇáÐøõáøö. æóåöíó ßóËúÑóÉõ ÚóÏóÏö ÚóÔöíÑóÉö ÇáÑøóÌõáö æóÔóÌóÇÚóÊöåö.
æóÇáäøóÝóÑõ: ÚóÔöíÑóÉõ ÇáÑøóÌõáö ÇáøóÐöíäó íóäúÝöÑõæäó ãóÚóåõ. æóÃóÑóÇÏó Èöåöãú åõäóÇ æóáóÏõåõ¡ ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö ãõÞóÇÈóáóÊõåõ Ýöí ÌóæóÇÈö ÕóÇÍöÈöåö ÈÞæáå: Åöäú ÊóÑóäö ÃóäóÇ ÃóÞóáøó ãöäúßó ãóÇáÇ æóæóáóÏÇð [ÇáúßóåúÝ: 40] . æóÇäúÊóÕóÈó
äóÝóÑÇð Úóáóì ÊóãúíöíÒö äöÓúÈóÉö ÃóÚóÒøõ Åöáóì ÖóãöíÑö ÇáúãõÊóßóáøöãö.
æóÌõãúáóÉõ æóÏóÎóáó ÌóäøóÊóåõ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖóãöíÑö ÞÇáó¡ Ãóíú ÞóÇáó Ðóáößó æóÞóÏú ÏóÎóáó ÌóäøóÊóåõ ãõÑóÇÝöÞðÇ áöÕóÇÍöÈöåö¡ Ãóíú ÏóÎóáó ÌóäøóÊóåõ ÈöÕóÇÍöÈöåö¡ ßóãóÇ íóÏõáøõ Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: ÞÇáó ãóÇ ÃóÙõäøõ Ãóäú ÊóÈöíÏó åÐöåö ÃóÈóÏÇð¡ áöÃóäøó ÇáúÞóæúáó áóÇ íóßõæäõ ÅöáøóÇ ÎöØóÇÈðÇ áöÂÎóÑó¡ Ãóíú ÞóÇáó áóåõ¡ æóíóÏõáøõ Úóáóíúåö ÃóíúÖðÇ Þóæúáõåõ:
ÞÇáó áóåõ ÕÇÍöÈõåõ æóåõæó íõÍÇæöÑõåõ [ÇáúßóåúÝ: 37] . æóæõÞõæÚõ ÌóæóÇÈö Þóæúáöåö: ÃóäóÇ ÃóßúËóÑõ ãöäúßó ãóÇáðÇ æóÃóÚóÒøõ äóÝóÑÇð Ýöí ÎöáóÇáö ÇáúÍöæóÇÑö ÇáúÌóÇÑöí ÈóíúäóåõãóÇ Ýöí Êöáúßó ÇáúÌóäøóÉö.
æóãóÚúäóì æóåõæó ÙÇáöãñ áöäóÝúÓöåö æóåõæó ãõÔúÑößñ ãõßóÐøöÈñ ÈöÇáúÈóÚúËö ÈóØöÑñ ÈöäöÚúãóÉö Çááøóåö Úóáóíúåö.
æóÅöäøóãóÇ ÃóÝúÑóÏó ÇáúÌóäøóÉó åõäóÇ æóåõãóÇ ÌóäøóÊóÇäö áöÃóäøó ÇáÏøõÎõæáó ÅöäøóãóÇ íóßõæäõ áöÅöÍúÏóÇåóÇ áöÃóäøóåõ Ãóæøóáõ ãóÇ íóÏúÎõáõ ÅöäøóãóÇ íóÏúÎõáõ ÅöÍúÏóÇåõãóÇ ÞóÈúáó Ãóäú íóäúÊóÞöáó ãöäúåóÇ Åöáóì ÇáúÃõÎúÑóì¡ ÝóãóÇ ÏóÎóáó ÅöáøóÇ ÅöÍúÏóì ÇáúÌóäøóÊóíúäö.
æóÇáÙøóäøõ ÈöãóÚúäóì: ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏö¡ æóÅöÐóÇ ÇäúÊóÝóì ÇáÙøóäøõ ÈöÐóáößó ËóÈóÊó ÇáÙøóäøõ ÈöÖöÏøöåö.
æóÊóÈöíÏõ: Êóåúáößõ æóÊóÝúäóì.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ÈöåóÐóÇ Åöáóì ÇáúÌóäøóÉö ÇáøóÊöí åõãóÇ ÝöíåóÇ¡ Ãóíú áóÇ ÃÚÊÞÏ ÃóäøóåóÇ ÊäúÊóÞÖ æóÊóÖúãóÍöáøõ.(15/320)
ÞóÇáó áóåõ ÕóÇÍöÈõåõ æóåõæó íõÍóÇæöÑõåõ ÃóßóÝóÑúÊó ÈöÇáøóÐöí ÎóáóÞóßó ãöäú ÊõÑóÇÈò Ëõãøó ãöäú äõØúÝóÉò Ëõãøó ÓóæøóÇßó ÑóÌõáðÇ (37) áóßöäøóÇ åõæó Çááøóåõ ÑóÈøöí æóáóÇ ÃõÔúÑößõ ÈöÑóÈøöí ÃóÍóÏðÇ (38) æóáóæúáóÇ ÅöÐú ÏóÎóáúÊó ÌóäøóÊóßó ÞõáúÊó ãóÇ ÔóÇÁó Çááøóåõ áóÇ ÞõæøóÉó ÅöáøóÇ ÈöÇááøóåö Åöäú ÊóÑóäö ÃóäóÇ ÃóÞóáøó ãöäúßó ãóÇáðÇ æóæóáóÏðÇ (39) ÝóÚóÓóì ÑóÈøöí Ãóäú íõÄúÊöíóäö ÎóíúÑðÇ ãöäú ÌóäøóÊößó æóíõÑúÓöáó ÚóáóíúåóÇ ÍõÓúÈóÇäðÇ ãöäó ÇáÓøóãóÇÁö ÝóÊõÕúÈöÍó ÕóÚöíÏðÇ ÒóáóÞðÇ (40) Ãóæú íõÕúÈöÍó ãóÇÄõåóÇ ÛóæúÑðÇ Ýóáóäú ÊóÓúÊóØöíÚó áóåõ ØóáóÈðÇ (41)
æóÇáúÃóÈóÏõ: ãõÑóÇÏñ ãöäúåõ Øõæáõ ÇáúãõÏøóÉö¡ Ãóíú åöíó ÈóÇÞöíóÉñ ÈóÞóÇÁó ÃóãúËóÇáöåóÇ áóÇ íóÚúÊóÑöíåóÇ ãóÇ íõÈöíÏõåóÇ. æóåóÐóÇ ÇÛúÊöÑóÇÑñ ãöäúåõ ÈöÛöäóÇåõ æóÇÛúÊöÑóÇÑñ ÈöãóÇ áöÊöáúßó ÇáúÌóäøóÉö ãöäú æõËõæÞö ÇáÔøóÌóÑö æóÞõæøóÊöåö æóËõÈõæÊöåö æóÇÌúÊöãóÇÚö ÃóÓúÈóÇÈö äóãóÇÆöåö æóÏóæóÇãöåö Íóæúáóåõ¡ ãöäú ãöíóÇåò æóÙöáóÇáò.
æóÇäúÊóÞóáó ãöäó ÇáúÅöÎúÈóÇÑö Úóäö ÇÚúÊöÞóÇÏöåö ÏóæóÇãó Êöáúßó ÇáúÌóäøóÉö Åöáóì ÇáúÅöÎúÈóÇÑö Úóäö ÇÚúÊöÞóÇÏöåö ÈöäóÝúíö ÞöíóÇãö ÇáÓøóÇÚóÉö.
æóáóÇ ÊóáóÇÒõãó Èóíúäó ÇáúãõÚúÊóÞóÏóíúäó. æóáóßöäøóåõ ÃóÑóÇÏó ÇáÊøóæóÑøõßó Úóáóì ÕóÇÍöÈöåö ÇáúãõÄúãöäö ÊóÎúØöÆóÉð ÅöíøóÇåõ¡ æóáöÐóáößó ÚóÞøóÈó Ðóáößó ÈöÞóæúáöåö: æóáóÆöäú ÑõÏöÏúÊõ Åöáì ÑóÈøöí áóÃóÌöÏóäøó ÎóíúÑÇð ãöäúåÇ ãõäúÞóáóÈÇð ÊóåóßøõãðÇ ÈöÕóÇÍöÈöåö. æóÞóÑöíäóÉõ ÇáÊøóåóßøõãö Þóæúáõåõ: æóãÇ ÃóÙõäøõ ÇáÓøóÇÚóÉó ÞÇÆöãóÉð. æóåóÐóÇ ßóÞóæúáö ÇáúÚóÇÕöí Èúäö æóÇÆöáò ÇáÓøóåúãöíøö áöÎóÈøóÇÈö Èúäö ÇáúÃóÑóÊøö «áóíóßõæäóäøó áöí ãóÇáñ åõäóÇáößó ÝóÃóÞúÖöíóßó Ïóíúäóßó ãöäúåõ» .
æóÃóßóÏøó ßóáóÇãóåõ ÈöáóÇãö ÇáúÞóÓóãö æóäõæäö ÇáÊøóæúßöíÏö ãõÈóÇáóÛóÉð Ýöí ÇáÊøóåóßøõãö.
æóÇäúÊóÕóÈó ãõäúÞóáóÈÇð Úóáóì ÊóãúíöíÒö äöÓúÈóÉö ÇáúÎóÈóÑö. æóÇáúãõäúÞóáóÈõ: ÇáúãóßóÇäõ ÇáøóÐöí íõäúÞóáóÈõ Åöáóíúåö¡ Ãóíú íõÑúÌóÚõ.
æóÖóãöíÑõ ãöäúåõãóÇ áöáúÌóäøóÊóíúäö ÚóæúÏðÇ Åöáóì Ãóæøóáö ÇáúßóáóÇãö ÊóÝóäøõäðÇ Ýöí ÍößóÇíóÉö ßóáóÇãöåö Úóáóì ÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÌõãúåõæÑö ãöäúåõãóÇ ÈöÇáÊøóËúäöíóÉö¡ æóÞóÑóÃó ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÚóÇÕöãñ æóÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóíóÚúÞõæÈõ æóÎóáóÝñ
ãöäúåÇ ÈöÇáúÅöÝúÑóÇÏö ÌóÑúíðÇ Úóáóì Þóæúáöåö: æóÏóÎóáó ÌóäøóÊóåõ æóÞóæúáöåö: Ãóäú ÊóÈöíÏó åÐöåö.
[37- 41]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÇáúÂíóÇÊ 37 Çáì 41]
ÞÇáó áóåõ ÕÇÍöÈõåõ æóåõæó íõÍÇæöÑõåõ ÃóßóÝóÑúÊó ÈöÇáøóÐöí ÎóáóÞóßó ãöäú ÊõÑÇÈò Ëõãøó ãöäú äõØúÝóÉò Ëõãøó ÓóæøóÇßó ÑóÌõáÇð (37) áßöäøóÇ åõæó Çááøóåõ ÑóÈøöí æóáÇ ÃõÔúÑößõ ÈöÑóÈøöí ÃóÍóÏÇð (38) æóáóæúáÇ ÅöÐú ÏóÎóáúÊó ÌóäøóÊóßó ÞõáúÊó ãóÇ ÔÇÁó Çááøóåõ áóÇ ÞõæøóÉó ÅöáÇøó ÈöÇááøóåö Åöäú ÊóÑóäö ÃóäóÇ ÃóÞóáøó ãöäúßó ãóÇáÇ æóæóáóÏÇð (39) ÝóÚóÓì ÑóÈøöí Ãóäú íõÄúÊöíóäö ÎóíúÑÇð ãöäú ÌóäøóÊößó æóíõÑúÓöáó ÚóáóíúåÇ ÍõÓúÈÇäÇð ãöäó ÇáÓøóãÇÁö ÝóÊõÕúÈöÍó ÕóÚöíÏÇð ÒóáóÞÇð (40) Ãóæú íõÕúÈöÍó ãÇÄõåÇ ÛóæúÑÇð Ýóáóäú ÊóÓúÊóØöíÚó áóåõ ØóáóÈÇð (41)
ÞÇáó áóåõ ÕÇÍöÈõåõ æóåõæó íõÍÇæöÑõåõ ÃóßóÝóÑúÊó ÈöÇáøóÐöí ÎóáóÞóßó ãöäú ÊõÑÇÈò Ëõãøó ãöäú äõØúÝóÉò Ëõãøó ÓóæøóÇßó ÑóÌõáðÇ (37) áßöäøóÇ åõæó Çááøóåõ ÑóÈøöí æóáÇ ÃõÔúÑößõ ÈöÑóÈøöí ÃóÍóÏÇð (38) æóáóæúáÇ ÅöÐú ÏóÎóáúÊó ÌóäøóÊóßó ÞõáúÊó ãóÇ ÔÇÁó Çááøóåõ áóÇ ÞõæøóÉó ÅöáøóÇ ÈöÇááøóåö.
Íõßöíó ßóáóÇãõ ÕóÇÍöÈöåö ÈöÝöÚúáö ÇáúÞóæúáö ÈöÏõæäö ÚóØúÝò áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøóåõ æóÇÞöÚñ ãóæúÞöÚó ÇáúãõÍóÇæóÑóÉö æóÇáúãõÌóÇæóÈóÉö¡ ßóãóÇ ÞóÏøóãúäóÇåõ ÛóíúÑó ãóÑøóÉò.(15/321)
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö: ÃóßóÝóÑúÊó ÈöÇáøóÐöí ÎóáóÞóßó ãõÓúÊóÚúãá Ýöí ÇáÊøóÚóÌøõÈ æóÇáúÅöäúßóÇÑö¡ æóáóíúÓó Úóáóì ÍóÞöíÞóÊöåö¡ áöÃóäøó ÇáÕøóÇÍöÈó ßóÇäó íóÚúáóãõ Ãóäøó ÕóÇÍöÈóåõ ãõÔúÑößñ ÈöÏóáöíáö Þóæúáöåö áóåõ: æóáÇ ÃõÔúÑößõ ÈöÑóÈøöí ÃóÍóÏÇð. ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúßõÝúÑö åõäóÇ ÇáúÅöÔúÑóÇßõ ÇáøóÐöí ãöäú ÌõãúáóÉö ãõÚúÊóÞóÏóÇÊöåö ÅöäúßóÇÑõ ÇáúÈóÚúËö¡ æóáöÐóáößó ÚõÑöÝó ÈöØóÑöíÞö ÇáúãóæúÕõæáöíøóÉö áöÃóäøó ãóÖúãõæäó ÇáÕøöáóÉö ãöäú ÔóÃúäöåö Ãóäú íóÕúÑöÝó ãóäú íõÏúÑößõåõ Úóäö ÇáúÅöÔúÑóÇßö Èöåö¡ ÝóÅöäøóåõãú íóÚúÊóÑöÝõæäó ÈöÃóäøó Çááøóåó åõæó ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÇáäøóÇÓó ÝóãóÇ ßóÇäó ÛóíúÑõ Çááøóåö ãõÓúÊóÍöÞøðÇ áöáúÚöÈóÇÏóÉö.
Ëõãøó Åöäøó ÇáúÚöáúãó ÈöÇáúÎóáúÞö ÇáúÃóæøóáö ãöäú ÔóÃúäöåö Ãóäú íóÕúÑöÝó ÇáúÅöäúÓóÇäó Úóäú ÅöäúßóÇÑö ÇáúÎóáúÞö ÇáËøóÇäöí¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÃóÝóÚóíöíäÇ ÈöÇáúÎóáúÞö ÇáúÃóæøóáö Èóáú åõãú Ýöí áóÈúÓò ãöäú ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò [Þ: 15] ¡ æóÞóÇáó:
æóåõæó ÇáøóÐöí íóÈúÏóÄõÇ ÇáúÎóáúÞó Ëõãøó íõÚöíÏõåõ æóåõæó Ãóåúæóäõ Úóáóíúåö [ÇáÑøæã: 27] ¡ ÝóßóÇäó ãóÖúãõæäõ ÇáÕøöáóÉö ÊóÚúÑöíÖðÇ ÈöÌóåúáö ÇáúãõÎóÇØóÈö.
æóÞóæúáõåõ: ãöäú ÊõÑÇÈò ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì ÇáúÃóÌúÒóÇÁö ÇáøóÊöí ÊóÊóßóæøóäõ ãöäúåóÇ ÇáäøõØúÝóÉõ æóåöíó ÃóÌúÒóÇÁõ ÇáúÃóÛúÐöíóÉö ÇáúãõÓúÊóÎúáóÕóÉö ãöäú ÊõÑóÇÈö ÇáúÃóÑúÖö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì Ýöí ÇáúÂíóÉö ÇáúÃõÎúÑóì ÓõÈúÍÇäó ÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÇáúÃóÒúæÇÌó ßõáøóåÇ ãöãøóÇ ÊõäúÈöÊõ ÇáúÃóÑúÖõ [íÓ: 36] .
æóÇáäøõØúÝóÉõ: ãóÇÁõ ÇáÑøóÌõáö¡ ãõÔúÊóÞøóÉñ ãöäó ÇáäøóØúÝö æóåõæó ÇáÓøóíóáóÇäõ. æÓóæøóÇßó ÚóÏóáó ÎóáúÞóßó¡ Ãóíú ÌóÚóáóåõ ãõÊóäóÇÓöÈðÇ Ýöí ÇáÔøóßúáö æóÇáúÚóãóáö.
æó (ãöäú) Ýöí Þóæúáöåö: ãöäú ÊõÑÇÈò Ëõãøó ãöäú äõØúÝóÉò ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ¡ æóÞóæúáõåõ: áßöäøóÇ åõæó Çááøóåõ ÑóÈøöí
ßõÊöÈó Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö ÈöÃóáúÝò ÈóÚúÏö Çáäøõæäö. æóÇÊøóÝóÞó ÇáúÞõÑøóÇÁõ ÇáúÚóÔóÑóÉõ Úóáóì ÅöËúÈóÇÊö ÇáúÃóáúÝö Ýöí ÇáäøõØúÞö Ýöí ÍóÇáö ÇáúæóÞúÝö¡ æóÃóãøóÇ Ýöí ÍóÇáö ÇáúæóÕúáö ÝóÞóÑóÃóåõ ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈöÏõæäö äõØúÞò ÈöÇáúÃóáúÝö¡ æóÞóÑóÃóåõ ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò æóÑõæóíúÓñ Úóäú íóÚúÞõæÈó ÈöÅöËúÈóÇÊö ÇáäøõØúÞö ÈöÇáúÃóáúÝö Ýöí ÍóÇáö ÇáúæóÕúáö¡ æóÑóÓúãõ ÇáúãõÕúÍóÝö íóÓúãóÍõ ÈößöáúÊóÇ ÇáÑøöæóÇíóÊóíúäö.
æóáóÝúÙõ áßöäøóÇ ãõÑóßøóÈñ ãöäú (áóßöäú) ÈöÓõßõæäö Çáäøõæäö ÇáøóÐöí åõæó ÍóÑúÝõ ÇÓúÊöÏúÑóÇßò¡ æóãöäú ÖóãöíÑö ÇáúãõÊóßóáøöãö (ÃóäóÇ) . æóÃóÕúáõåõ: áóßöäú ÃóäóÇ¡ ÝóÍõÐöÝóÊö ÇáúåóãúÒóÉõ ÊóÎúÝöíÝðÇ ßóãóÇ ÞóÇáó ÇáÒøóÌøóÇÌõ¡ Ãóíú Úóáóì ÛóíúÑö ÞöíóÇÓò áóÇ áöÚöáøóÉò ÊóÕúÑöíÝöíøóÉò¡ æóáöÐóáößó áóãú íóßõäú áöáúåóãúÒóÉö Íõßúãõ(15/322)
ÇáËøóÇÈöÊö Ýóáóãú ÊóãúäóÚú ãöäó ÇáúÅöÏúÛóÇãö ÇáøóÐöí íóãúäóÚõ ãöäúåõ ãóÇ åõæó ãóÍúÐõæÝñ áöÚöáøóÉö ÈöäóÇÁò Úóáóì Ãóäøó ÇáúãóÍúÐõæÝó áöÚöáøóÉò ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáËøóÇÈöÊö¡ æóäõÞöáóÊú ÍóÑóßóÊõåóÇ Åöáóì äõæäö (áóßöäö) ÇáÓøóÇßöäóÉö ÏóáöíáðÇ Úóáóì ÇáúãóÍúÐõæÝö ÝóÇáúÊóÞóì äõæäóÇäö ãõÊóÍóÑøößóÊóÇäö ÝóáóÒöãó ÅöÏúÛóÇãõåõãóÇ ÝóÕóÇÑó (áóßúäóÇ) . æóáóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó (áóßöäøó) ÇáúãõÔóÏøóÏóÉó Çáäøõæäö ÇáúãóÝõÊõæÍóÊóåóÇ ÃõÔúÈöÚóÊú ÝóÊúÍóÊõåóÇ¡ áöÃóäøó áóßöäøó ÇáúãõÔóÏøóÏóÉó ãöäú ÃóÎóæóÇÊö Åöäøó ÊóÞúÊóÖöí Ãóäú íóßõæäó ÇáöÇÓúãõ ÈóÚúÏóåóÇ ãóäúÕõæÈðÇ æóáóíúÓó åõäóÇ ãóÇ åõæó ÖóãöíÑõ äóÕúÈò¡ æóáóÇ íóÌõæÒõ ÇÚúÊöÈóÇÑõ ÖóãöíÑö (ÃóäóÇ) ÖóãöíÑó äóÕúÈö ÇÓúãö (áóßöäøó) áöÃóäøó ÖóãöíÑó ÇáúãõÊóßóáøöãö ÇáúãóäúÕõæÈö íóÌöÈõ Ãóäú íóßõæäó ÈöíóÇÁö ÇáúãõÊóßóáøöãö¡ æóáóÇ ÇÚúÊöÈóÇÑõåõ ÖóãöíÑó ÇáúãõÊóßóáøöãö ÇáúãõÔóÇÑößö áöãõäóÇÝóÇÊöåö áöÅöÝúÑóÇÏö ÖóãóÇÆöÑöåö ÈóÚúÏóåõ Ýöí Þóæúáöåö: åõæó Çááøóåõ ÑóÈøöí æóáÇ ÃõÔúÑößõ ÈöÑóÈøöí ÃóÍóÏÇð.
(ÝóÃóäóÇ) ãõÈúÊóÏóÃñ¡ æóÌõãúáóÉõ åõæó Çááøóåõ ÑóÈøöí ÖóãöíÑõ ÔóÃúäò æóÎóÈóÑõåõ¡ æóåöíó ÎóÈóÑõ (ÃóäóÇ) ¡ Ãóíú ÔóÃúäöí åõæó Çááøóåõ ÑóÈøöí. æóÇáúÎóÈóÑõ Ýöí Þóæúáöåö: åõæó Çááøóåõ ÑóÈøöí ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáúÅöÞúÑóÇÑö¡ Ãóíú ÃóÚúÊóÑöÝõ ÈöÃóäøóåõ ÑóÈøöí ÎöáóÇÝðÇ áóßó.
æóãóæúÞöÚõ ÇáöÇÓúÊöÏúÑóÇßö ãõÖóÇÏøóÉõ ãóÇ ÈóÚúÏó (áóßöäú) áãÇ ÞÈáåóÇ¡ æóáóÇ ÓöíãóÇ ÅöÐóÇ ßóÇäó ÇáÑøóÌõáóÇäö ÃóÎóæóíúäö Ãóæú Îóáöíáóíúäö ßóãóÇ Þöíáó ÝóÅöäøóåõ ÞóÏú íõÊóæóåøóãõ Ãóäøó ÇÚúÊöÞóÇÏóåõãóÇ ÓóæóÇÁñ.
æóÃóßøóÏó ÅöËúÈóÇÊó ÇÚúÊöÑóÇÝöåö ÈöÇáúÎóÇáöÞö ÇáúæóÇÍöÏö ÈöãõÄóßøöÏóÇÊò ÃóÑúÈóÚóÉò¡ æóåöíó: ÇáúÌõãúáóÊóÇäö ÇáöÇÓúãöíøóÊóÇäö¡ æóÖóãöíÑõ ÇáÔøóÃúäö Ýöí Þóæúáöåö: áßöäøóÇ åõæó Çááøóåõ ÑóÈøöí¡ æóÊóÚúÑöíÝõ ÇáúãõÓúäóÏö æóÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö Ýöí Þóæúáå:
Çááøóåõ ÑóÈøöí ÇáúãõÝöíÏö ÞóÕúÑó ÕöÝóÉö ÑõÈõæÈöíøóÉö Çááøóåö Úóáóì äóÝúÓö ÇáúãõÊóßóáøöãö ÞóÕúÑðÇ ÅöÖóÇÝöíøðÇ ÈöÇáäøöÓúÈóÉö áöãõÎóÇØöÈöåö¡ Ãóíú Ïõæäóßó ÅöÐú ÊóÚúÈõÏõ ÂáöåóÉð ÛóíúÑó Çááøóåö¡ æóãóÇ ÇáúÞóÕúÑõ ÅöáøóÇ ÊóæúßöíÏñ ãõÖóÇÚóÝñ¡ Ëõãøó ÈöÇáÊøóæúßöíÏö ÇááøóÝúÙöíøö áöáúÌõãúáóÉö ÈöÞóæúáöåö: æóáÇ ÃõÔúÑößõ ÈöÑóÈøöí ÃóÍóÏÇð.
æóÚóØúÝõ ÌõãúáóÉö æóáóæúáÇ ÅöÐú ÏóÎóáúÊó Úóáóì ÌõãúáóÉö ÃóßóÝóÑúÊó ÚóØúÝõ ÅöäúßóÇÑò Úóáóì ÅöäúßóÇÑò.
æó (áóæúáóÇ) áöáÊøóæúÈöíÎö¡ ßóÔóÃúäöåóÇ ÅöÐóÇ ÏóÎóáóÊú Úóáóì ÇáúÝöÚúáö ÇáúãóÇÖöí¡ äóÍúæ áóæúáÇ ÌÇÄõ Úóáóíúåö ÈöÃóÑúÈóÚóÉö
ÔõåóÏÇÁó
[ÇáäøõæÑ: 13] ¡ Ãóíú ßóÇäó ÇáÔøóÃúäõ Ãóäú ÊóÞõæáó ãóÇ ÔÇÁó Çááøóåõ áóÇ ÞõæøóÉó ÅöáøóÇ ÈöÇááøóåö ÚöæóÖó Þóæúáößó: ãóÇ ÃóÙõäøõ Ãóäú ÊóÈöíÏó åÐöåö ÃóÈóÏÇð æóãÇ ÃóÙõäøõ ÇáÓøóÇÚóÉó ÞÇÆöãóÉð [ÇáúßóåúÝ: 36] . æóÇáúãóÚúäóì:
ÃóßóÝóÑúÊó ÈöÇááøóåö æóßóÝóÑúÊó äöÚúãóÊóåõ.(15/323)
æó (ãóÇ) ãöäú Þóæúáöåö: ãóÇ ÔÇÁó Çááøóåõ ÃóÍúÓóäõ ãóÇ ÞóÇáõæÇ ÝöíåóÇ ÅöäøóåóÇ ãóæúÕõæáóÉñ¡ æóåöíó ÎóÈóÑñ Úóäú ãõÈúÊóÏóÅò ãóÍúÐõæÝò íóÏõáøõ Úóáóíúåö ãõáóÇÈóÓóÉõ ÍóÇáö ÏõÎõæáö ÇáúÌóäøóÉö¡ Ãóíú åóÐöåö ÇáúÌóäøóÉõ ãóÇ ÔóÇÁó Çááøóåõ¡ Ãóíö ÇáúÃóãúÑõ ÇáøóÐöí ÔóÇÁó Çááøóåõ ÅöÚúØóÇÁóåõ ÅöíøóÇíó.
æóÃóÍúÓóäõ ãöäúåõ ÚöäúÏöí: Ãóäú Êóßõæäó (ãóÇ) äóßöÑóÉð ãóæúÕõæÝóÉð. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: åóÐöåö ÔóíúÁñ ÔóÇÁó Çááøóåõ¡ Ãóíú áöí.
æóÌõãúáóÉõ áóÇ ÞõæøóÉó ÅöáøóÇ ÈöÇááøóåö ÊóÚúáöíáñ áößóæúäö Êöáúßó ÇáúÌóäøóÉö ãöäú ãóÔöíÆóÉö Çááøóåö¡ Ãóíú áóÇ ÞõæøóÉó áöí Úóáóì ÅöäúÔóÇÆöåóÇ¡ Ãóæú áóÇ ÞõæøóÉó áöãóäú ÃóäúÔóÃóåóÇ ÅöáøóÇ ÈöÇááøóåö¡ ÝóÅöäøó ÇáúÞõæóì ßõáøóåóÇ ãóæúåöÈóÉñ ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áóÇ ÊõÄóËøöÑõ ÅöáøóÇ ÈöÅöÚóÇäóÊöåö ÈöÓóáóÇãóÉö ÇáúÃóÓúÈóÇÈö æóÇáúÂáóÇÊö ÇáúãõÝóßøöÑóÉö æóÇáÕøóÇäöÚóÉö. ÝóãóÇ Ýöí ÌõãúáóÉö áóÇ ÞõæøóÉó ÅöáøóÇ ÈöÇááøóåö ãöäó ÇáúÚõãõæãö ÌóÚóáóåóÇ ßóÇáúÚöáøóÉö æóÇáÏøóáöíáö áößóæúäö Êöáúßó ÇáúÌóäøóÉö ÌõÒúÆöíøðÇ ãä ÌÒÆíÇÊ ãäÔÆÇÊ ÇáúÞõæóì ÇáúÈóÔóÑöíøóÉö ÇáúãóæúåõæÈóÉö áöáäøóÇÓö ÈöÝóÖúáö Çááå.
Åöäú ÊóÑóäö ÃóäóÇ ÃóÞóáøó ãöäúßó ãóÇáðÇ æóæóáóÏÇð ÝóÚóÓì ÑóÈøöí Ãóäú íõÄúÊöíóäö ÎóíúÑÇð ãöäú ÌóäøóÊößó æóíõÑúÓöáó ÚóáóíúåÇ ÍõÓúÈÇäÇð ãöäó ÇáÓøóãÇÁö ÝóÊõÕúÈöÍó ÕóÚöíÏÇð ÒóáóÞÇð (40) Ãóæú íõÕúÈöÍó ãÇÄõåÇ ÛóæúÑÇð Ýóáóäú ÊóÓúÊóØöíÚó áóåõ ØóáóÈÇð (41) .
ÌõãúáóÉñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ ÑóÌóÚó ÈöåóÇ Åöáóì ãõÌóÇæóÈóÉö ÕóÇÍöÈöåö Úóäú Þóæúáöåö: ÃóäóÇ ÃóßúËóÑõ ãöäúßó ãóÇáðÇ æóÃóÚóÒøõ äóÝóÑÇð [ÇáúßóåúÝ: 34] ¡ æóÚóÙóåõ ÝöíåóÇ ÈöÃóäøóåõ áóÇ íóÏúÑöí Ãóäú ÊóÕöíÑó ßóËúÑóÉõ ãóÇáöåö Åöáóì ÞöáøóÉò Ãóæú Åöáóì ÇÖúãöÍúáóÇáò¡ æóÃóäú íóÕöíÑó ÇáúÞóáöíáõ ãóÇáõåõ ÐóÇ ãóÇáò ßóËöíÑò.
æóÍõÐöÝóÊú íóÇÁõ ÇáúãõÊóßóáøöãö ÈóÚúÏó äõæäö ÇáúæöÞóÇíóÉö ÊóÎúÝöíÝðÇ æóåõæó ßóËöíÑñ.
æó (ÃóäóÇ) ÖóãöíÑõ ÝóÕúáò¡ ÝóáöÐóáößó ßóÇäó ÃóÞóáøó ãóäúÕõæÈðÇ Úóáóì Ãóäøóåõ ãóÝúÚõæáñ ËóÇäò áö ÊóÑóäö æóáóÇ ÇÚúÊöÏóÇÏó ÈöÇáÖøóãöíÑö. æó (ÚóÓóì) áöáÑøóÌóÇÁö¡ æóåõæó ØóáóÈõ ÇáúÃóãúÑö ÇáúÞóÑöíÈö ÇáúÍõÕõæáö. æóáóÚóáøóåõ ÃóÑóÇÏó Èöåö ÇáÏøõÚóÇÁó áöäóÝúÓöåö æóÚóáóì ÕóÇÍöÈöåö.(15/324)
æóÇáúÍõÓúÈóÇäõ: ãóÕúÏóÑõ ÍóÓóÈó ßóÇáúÛõÝúÑóÇäö. æóåõæó åõäóÇ ÕöÝóÉñ áöãóæúÕõæÝò ãóÍúÐõæÝò¡ Ãóíú åóáóÇßðÇ ÍõÓúÈóÇäðÇ¡ Ãóíú ãõÞóÏøóÑðÇ ãöäó Çááøóåö¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÚóØÇÁð ÍöÓÇÈÇð [ÇáäÈÃ: 36] . æóÞöíáó: ÇáúÍõÓúÈóÇäõ ÇÓúãõ ÌóãúÚò áöÓöåóÇãò ÞöÕóÇÑò íõÑúãóì ÈöåóÇ Ýöí ØóáúÞò æóÇÍöÏò æóáóíúÓó áóåõ ãõÝúÑóÏñ. æóÞöíáó: ÇÓúãõ ÌóãúÚö ÍõÓúÈóÇäóÉò æóåöíó ÇáÕøóÇÚöÞóÉõ. æóÞöíáó: ÇÓúãñ áöáúÌóÑóÇÏö. æóÇáúãóÚóÇäöí ÇáúÃóÑúÈóÚóÉõ ÕóÇáöÍóÉñ åõäóÇ¡ æóÇáÓøóãóÇÁõ: ÇáúÌóæøõ
ÇáúãõÑúÊóÝöÚõ ÝóæúÞó ÇáúÃóÑúÖö.
æóÇáÕøóÚöíÏõ: æóÌúåõ ÇáúÃóÑúÖö. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÊóíóãøóãõæÇ ÕóÚöíÏÇð ØóíøöÈÇð [ÇáúãóÇÆöÏóÉ:
6] . æóÝóÓøóÑõæåõ åõäóÇ ÈöÐóáößó Ýóíóßõæäõ ÐößúÑõåõ åõäóÇ ÊóæúØöÆóÉð áöÅöÌúÑóÇÁö ÇáÕøöÝóÉö Úóáóíúåö æóåöíó ÒóáóÞÇð.
æóÝöí «ÇááøöÓóÇäö» Úóäö ÇááøóíúËö «íõÞóÇáõ áöáúÍóÏöíÞóÉö¡ ÅöÐóÇ ÎóÑöÈóÊú æóÐóåóÈó ÔóÌúÑóÇÄõåóÇ: ÞóÏú ÕóÇÑóÊú ÕóÚöíÏðÇ¡ Ãóíú ÃóÑúÖðÇ ãõÓúÊóæöíóÉð áóÇ ÔÌÑ ÝöíåóÇ» ÇåÜ. æóåóÐóÇ ÅöÐóÇ ÕóÍøó ÃóÍúÓóäõ åõäóÇ¡ æóíóßõæäõ æóÕúÝõåõ Èö ÒóáóÞÇð ãõÈóÇáóÛóÉð Ýöí ÇäúÚöÏóÇãö ÇáäøóÝúÚö Èöåö ÈöÇáúãóÑøóÉö. áóßöäøöí ÃóÙõäøõ Ãóäøó ÇááøóíúËó ÇÈúÊóßóÑó åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ãöäú åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóåõæó ÊóÝúÓöíÑõ ãóÚúäóì ÇáúßóáóÇãö æóáóíúÓó ÊóÈúíöíäðÇ áöãóÏúáõæáö áóÝúÙö ÕóÚöíÏò. æóäóÙöíÑõåõ Þóæúáõåõ: æóÅöäøóÇ áóÌÇÚöáõæäó ãóÇ ÚóáóíúåÇ ÕóÚöíÏÇð ÌõÑõÒÇð [ÇáúßóåúÝ: 8] Ýöí Ãóæøóáö åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉö.
æóÇáÒøóáóÞõ: ãóÕúÏóÑõ ÒóáóÞóÊö ÇáÑøöÌúáõ¡ ÅöÐóÇ ÇÖúØóÑóÈóÊú æóÒóáøóÊú Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö Ýóáóãú ÊóÓúÊóÞöÑøó. æóæóÕúÝõ ÇáúÃóÑúÖö ÈöÐóáößó ãõÈóÇáóÛóÉñ¡ Ãóíú ÐóÇÊó ÒóáóÞò¡ Ãóíú åöíó ãõÒúáóÞóÉñ.
æóÇáúÛóæúÑõ: ãóÕúÏóÑõ ÛóÇÑó ÇáúãóÇÁõ¡ ÅöÐóÇ ÓóÇÎó ÇáúãóÇÁõ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö. æóæóÕúÝõåõ ÈöÇáúãóÕúÏóÑö áöáúãõÈóÇáóÛóÉö¡ æóáöÐóáößó ÝóÑøóÚó Úóáóíúåö Ýóáóäú ÊóÓúÊóØöíÚó áóåõ ØóáóÈÇð. æóÌóÇÁó ÈöÍóÑúÝö ÊóæúßöíÏö ÇáäøóÝúíö ÒöíóÇÏóÉð Ýöí ÇáÊøóÍúÞöíÞö áöåóÐóÇ ÇáÑøóÌóÇÁö ÇáÕøóÇÏöÑö ãÕÏÑ ÇáÏøõÚóÇÁ.(15/325)
æóÃõÍöíØó ÈöËóãóÑöåö ÝóÃóÕúÈóÍó íõÞóáøöÈõ ßóÝøóíúåö Úóáóì ãóÇ ÃóäúÝóÞó ÝöíåóÇ æóåöíó ÎóÇæöíóÉñ Úóáóì ÚõÑõæÔöåóÇ æóíóÞõæáõ íóÇ áóíúÊóäöí áóãú ÃõÔúÑößú ÈöÑóÈøöí ÃóÍóÏðÇ (42) æóáóãú Êóßõäú áóåõ ÝöÆóÉñ íóäúÕõÑõæäóåõ ãöäú Ïõæäö Çááøóåö æóãóÇ ßóÇäó ãõäúÊóÕöÑðÇ (43)
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÇáúÂíóÇÊ 42 Åöáóì 43]
æóÃõÍöíØó ÈöËóãóÑöåö ÝóÃóÕúÈóÍó íõÞóáøöÈõ ßóÝøóíúåö Úóáì ãóÇ ÃóäúÝóÞó ÝöíåÇ æóåöíó ÎÇæöíóÉñ Úóáì ÚõÑõæÔöåÇ æóíóÞõæáõ íóÇ áóíúÊóäöí áóãú ÃõÔúÑößú ÈöÑóÈøöí ÃóÍóÏÇð (42) æóáóãú Êóßõäú áóåõ ÝöÆóÉñ íóäúÕõÑõæäóåõ ãöäú Ïõæäö Çááøóåö æóãÇ ßÇäó ãõäúÊóÕöÑÇð (43)
ßóÇäó ÕóÇÍöÈõåõ ÇáúãõÄúãöäõ ÑóÌõáðÇ ÕóÇáöÍðÇ ÝóÍóÞøóÞó Çááøóåõ ÑóÌóÇÁóåõ¡ Ãóæú ßóÇäó ÑóÌõáðÇ ãõÍóÏøóËðÇ ãöäú ãõÍóÏøóËöí åóÐöåö ÇáúÃõãøóÉö¡ Ãóæú ãöäú ãõÍóÏøóËöí ÇáúÃõãóãö ÇáúãóÇÖöíóÉö Úóáóì ÇáúÎöáóÇÝö Ýöí ÇáúãóÚúäöíøö ÈöÇáÑøóÌõáóíúäö Ýöí ÇáúÂíóÉö¡ Ãóáúåóãóåõ Çááøóåõ ãóÚúÑöÝóÉó ãóÇ ÞóÏøóÑóåõ Ýöí ÇáúÛóíúÈö ãöäú ÚöÞóÇÈò Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ áöáÑøóÌõáö ÇáúßóÇÝöÑö ÇáúãõÊóÌóÈøöÑö.
æóÅöäøóãóÇ áóãú ÊõÚúØóÝú ÌõãúáóÉõ æóÃõÍöíØó ÈöÝóÇÁö ÇáÊøóÝúÑöíÚö Úóáóì ÑóÌóÇÁö ÕóÇÍöÈöåö ÇáúãõÄúãöäö ÅöÐú áóãú íóÊóÚóáøóÞö ÇáúÛóÑóÖõ Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóÞóÇãö ÈöÇáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì ÇáÑøóÌõáö ÇáúãõÄúãöäö¡ æóÅöäøóãóÇ Çáúãõåöãøõ ÇáÊøóäúÈöíåõ Úóáóì Ãóäøó Ðóáößó ÍóÇÏöËñ Íóáøó ÈöÇáúßóÇÝöÑö ÚöÞóÇÈðÇ áóåõ Úóáóì ßõÝúÑöåö áöíóÚúáóãó ÇáÓøóÇãöÚõæäó Ãóäøó Ðóáößó ÌóÒóÇÁõ ÃóãúËóÇáöåö æóÃóäú áóíúÓó ÈöÎõÕõæÕöíøóÉò áöÏóÚúæóÉö ÇáÑøóÌõáö ÇáúãõÄúãöäö.
æóÇáúÅöÍóÇØóÉõ: ÇáúÃóÎúÐõ ãöäú ßõáøö ÌóÇäöÈò¡ ãóÃúÎõæÐóÉñ ãöäú ÅöÍóÇØóÉö ÇáúÚóÏõæøö ÈöÇáúÞóæúãö ÅöÐóÇ ÛóÒóÇåõãú. æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãóÊú Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÅöáøóÇ Ãóäú íõÍÇØó Èößõãú Ýöí ÓõæÑóÉö íõæÓõÝó [66] æóÞóæúáöåö: Åöäøó ÑóÈøóßó
ÃóÍÇØó ÈöÇáäøóÇÓö
Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö [60] .
æóÇáúãóÚúäóì: ÃõÊúáöÝó ãóÇáõåõ ßõáøõåõ ÈöÃóäú ÃóÑúÓóáó Úóáóì ÇáúÌäøóÉ æóÇáÒøóÑúÚ ÍÓÈÇä ãöäó ÇáÓøóãóÇÁö ÝóÃóÕúÈóÍóÊú ÕóÚöíÏðÇ ÒóáóÞðÇ æóåóáóßóÊú ÃóäúÚóÇãõåõ æóÓõáöÈóÊú ÃóãúæóÇáõåõ¡ Ãóæú ÎõÓöÝó ÈöåóÇ ÈöÒóáúÒóÇáò Ãóæú äóÍúæöåö.
æóÊóÞóÏøóãó ÇÎúÊöáóÇÝõ ÇáúÞõÑøóÇÁö Ýöí áóÝúÙö ËóãóÑñ ÂäöÝðÇ ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóßÇäó áóåõ ËóãóÑñ [ÇáúßóåúÝ: 34] .(15/326)
æóÊóÞúáöíÈõ ÇáúßóÝøóíúäö: ÍóÑóßóÉñ íóÝúÚóáõåóÇ ÇáúãõÊóÍóÓøöÑõ¡ æóÐóáößó Ãóäú íõÞóáøöÈóåõãóÇ Åöáóì ÃóÚúáóì Ëõãøó Åöáóì ÞõÈóÇáóÊöåö ÊóÍóÓøõÑðÇ Úóáóì ãóÇ ÕóÑóÝóåõ ãöäó ÇáúãóÇáö Ýöí ÅöÍúÏóÇËö Êöáúßó ÇáúÌóäøóÉö. Ýóåõæó ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇáÊøóÍóÓøõÑö¡ æóãöËúáõåõ Þóæúáõåõãú: ÞóÑóÚó ÇáÓøöäøó ãöäú äóÏóãò¡ æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÚóÖøõæÇ Úóáóíúßõãõ ÇáúÃóäÇãöáó ãöäó ÇáúÛóíúÙö [Âá ÚãÑóÇä:
119] .
æóÇáúÎóÇæöíóÉõ: ÇáúÎóÇáöíóÉõ¡ Ãóíú æóåöíó ÎóÇáöíóÉñ ãöäó ÇáÔøóÌóÑö æóÇáÒøóÑúÚö¡ æóÇáúÚõÑõæÔö: ÇáÓøóÞúÝõ. æó (Úóáóì) áöáöÇÓúÊöÚúáóÇÁö. æóÌõãúáóÉõ Úóáì ÚõÑõæÔöåÇ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖóãöíÑö ÎÇæöíóÉñ.
æóåóÐóÇ ÇáÊøóÑúßöíÈõ ÃóÑúÓóáóåõ ÇáúÞõÑúÂäõ ãóËóáðÇ áöáúÎóÑóÇÈö ÇáÊøóÇãøö ÇáøóÐöí åõæó ÓõÞõæØõ ÓõÞõæÝö ÇáúÈöäóÇÁö æóÌõÏúÑóÇäöåö. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí Þóæúáå ÊóÚóÇáóì: Ãóæú ßóÇáøóÐöí ãóÑøó Úóáì ÞóÑúíóÉò æóåöíó ÎÇæöíóÉñ Úóáì ÚõÑõæÔöåÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [259] ¡ Úóáóì Ãóäøó ÇáÖøóãöíÑó ãõÑóÇÏñ Èöåö ÌõÏúÑóÇäõ ÇáúÞóÑúíóÉö ÈöÞóÑöíäóÉö ãõÞóÇÈóáóÊöåö ÈöÚõÑõæÔöåóÇ¡ ÅöÐö ÇáúÞóÑúíóÉõ åöíó ÇáúãóäóÇÒöáõ ÇáúãõÑóßøóÈóÉõ ãöäú ÌõÏúÑóÇäò æóÓõÞõÝò¡ Ëõãøó ÌóÚóáó Ðóáößó ãóËóáðÇ áößõáøö åóáóÇßò ÊóÇãø áóÇ ÊÈÞì ãóÚóåõ ÈóÞöíøóÉñ ãöäó ÇáÔøóíúÁö ÇáúåóÇáößö.
æóÌõãúáóÉõ æóíóÞõæáõ ÍößóÇíóÉñ áöÊóäóÏøõãöåö Úóáóì ãóÇ ÝóÑóØó ãöäúåõ Íöíäó áóÇ íóäúÝóÚõåõ ÇáäøóÏóãõ ÈóÚúÏó Íõáõæáö ÇáúÚóÐóÇÈö.
æóÇáúãõÖóÇÑöÚõ áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÊóßóÑøõÑö Ðóáößó ÇáúÞóæúáö ãöäúåõ.
æóÍóÑúÝõ ÇáäøöÏóÇÁö ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóáóåøõÝö. æó (áóíúÊóäöí) Êóãóäøò ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáÊøóäóÏøõãõ. æóÃóÕúáõ Þóæúáöåöãú (íóÇ áóíúÊóäöí) Ãóäøóåõ ÊóäúÒöíáñ áöáúßóáöãóÉö ãóäúÒöáóÉó ãóäú íóÚúÞöáõ¡ ßóÃóäøóåõ íõÎóÇØöÈõ ßóáöãóÉó (áóíúÊó) íóÞõæáõ: ÇÍúÖõÑöí ÝóåóÐóÇ ÃóæóÇäõßö¡ æóãöËúáõåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: Ãóäú ÊóÞõæáó äóÝúÓñ íóÇ ÍóÓúÑóÊì Úóáì ãóÇ ÝóÑøóØúÊõ Ýöí ÌóäúÈö Çááøóåö ÓõæÑóÉ ÇáÒãÑ [56] .
æóåóÐóÇ äóÏóãñ Úóáóì ÇáúÅöÔúÑóÇßö ÝöíãóÇ ãóÖóì æóåõæó íõÄúÐöäõ ÈöÃóäøóåõ Âãóäó ÈöÇááøóåö æóÍúÏóåõ ÍöíäóÆöÐò.
æóÞóæúáõåõ: æóáóãú Êóßõäú áóåõ ÝöÆóÉñ íóäúÕõÑõæäóåõ ãöäú Ïõæäö Çááøóåö ãóæúÚöÙóÉñ æóÊóäúÈöíåñ Úóáóì ÌóÒóÇÁö Þóæúáöåö:
æóÃóÚóÒøõ äóÝóÑÇð [ÇáúßóåúÝ: 34] .(15/327)
åõäóÇáößó ÇáúæóáóÇíóÉõ áöáøóåö ÇáúÍóÞøö åõæó ÎóíúÑñ ËóæóÇÈðÇ æóÎóíúÑñ ÚõÞúÈðÇ (44)
æóÇáúÝöÆóÉõ: ÇáúÌóãóÇÚóÉõ. æóÌõãúáóÉõ íóäúÕõÑõæäóåõ ÕöÝóÉñ¡ Ãóíú áóãú Êóßõäú áóåõ ÝöÆóÉñ åóÐöåö ÕöÝóÊõåóÇ¡ ÝóÅöäøó ÝöÆóÊóåõ áóãú ÊõÛúäö Úóäúåõ ãöäú ÚóÐóÇÈö Çááøóåö.
æóÞóæúáõåõ: æóãÇ ßÇäó ãõäúÊóÕöÑÇð Ãóíú æóáóÇ íóßõæäõ áóåõ ÇäúÊöÕóÇÑñ æóÊóÎóáøõÕñ ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö.
æóÞóÑóÃóåõ ÇáúÌõãúåõæÑõ æóáóãú Êóßõäú ÈöãõËóäøóÇÉò ÝóæúÞöíøóÉò ÇÚúÊöÏóÇÏðÇ ÈöÊóÃúäöíËö ÝöÆóÉñ Ýöí ÇááøóÝúÙö. æóÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÎóáóÝñ «íóßõäú» ÈöÇáúíóÇÁö ÇáÊøóÍúÊöíøóÉö. æóÇáúæóÌúåóÇäö ÌÇÆÒÇä Ýöí ÇáúÝöÚúá ÅöÐóÇ ÑóÝóÚó ãóÇ áóíúÓó ÈÊÍÞíÞí ÇáÊøóÃúäöíËö.
æóÃóÍóÇØó Èöåö åóÐóÇ ÇáúÚöÞóÇÈó áóÇ áöãõÌóÑøóÏö ÇáúßõÝúÑö¡ áöÃóäøó Çááøóåó ÞóÏú íõãóÊøöÚõ ßóÇÝöÑíä ßËíÑíä Øæá ÍóíóÇÊöåöãú æóíõãúáöí áóåõãú æóíóÓúÊóÏúÑöÌõåõãú. æóÅöäøóãóÇ ÃóÍóÇØó Èöåö åóÐóÇ ÇáúÚöÞóÇÈó ÌóÒóÇÁð Úóáóì ØõÛúíóÇäöåö æóÌóÚúáöåö ËóÑúæóÊóåõ æóãóÇáóåõ æóÓöíáóÉð Åöáóì ÇÍúÊöÞóÇÑö ÇáúãõÄúãöäö ÇáúÝóÞöíÑö¡ ÝóÅöäøóåõ áóãøóÇ ÇÚúÊóÒøó ÈöÊöáúßó ÇáäøöÚóãö æóÊóæóÓøóáó ÈöåóÇ Åöáóì ÇáÊøóßúÐöíÈö ÈöæóÚúÏö Çááøóåö ÇÓúÊóÍóÞøó ÚöÞóÇÈó Çááøóåö ÈöÓóáúÈö Êöáúßó ÇáäøöÚóãö Úóäúåõ ßóãóÇ ÓõáöÈóÊö ÇáäøöÚúãóÉõ Úóäú ÞóÇÑõæäó Íöíäó ÞóÇáó:
ÅöäøóãÇ ÃõæÊöíÊõåõ Úóáì Úöáúãò ÚöäúÏöí [ÇáúÞóÕóÕ: 78] . æóÈöåóÐóÇ ßóÇäó åóÐóÇ ÇáúãóËóáõ ãóæúÖöÚó ÇáúÚöÈúÑóÉö áöáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐöíäó ÌóÚóáõæÇ ÇáäøöÚúãóÉó æóÓöíáóÉð áöáÊøóÑóÝøõÚö Úóäú ãóÌóÇáöÓö ÇáÏøóÚúæóÉö áöÃóäøóåóÇ ÊóÌúãóÚõ ÞóæúãðÇ íóÑóæúäóåõãú ÃóÍóØøó ãöäúåõãú æóØóáóÈõæÇ ãä ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ØóÑúÏóåõãú Úóäú ãóÌúáöÓöåö ßóãóÇ ÊÞÏã.
[44]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 44]
åõäÇáößó ÇáúæóáÇíóÉõ áöáøóåö ÇáúÍóÞøö åõæó ÎóíúÑñ ËóæÇÈÇð æóÎóíúÑñ ÚõÞúÈÇð (44)
ÊóÐúíöíáñ áöáúÌõãóáö ÞóÈúáóåóÇ áöãóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ãöäó ÇáúÚõãõæãö ÇáúÍóÇÕöáö ãöäú ÞóÕúÑö ÇáúæóáóÇíóÉö Úóáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÇáúãõÞúÊóÖöí ÊóÍúÞöíÞó ÌõãúáóÉö æóíóÞõæáõ íóÇ áóíúÊóäöí áóãú ÃõÔúÑößú ÈöÑóÈøöí ÃóÍóÏÇð [ÇáúßóåúÝ: 42] ¡ æóÌõãúáóÉö æóáóãú Êóßõäú áóåõ ÝöÆóÉñ íóäúÕõÑõæäóåõ ãöäú Ïõæäö Çááøóåö [ÇáúßóåúÝ: 43] ¡ æóÌõãúáóÉö æóãÇ ßÇäó ãõäúÊóÕöÑÇð [ÇáúßóåúÝ: 43] ¡ áöÃóäøó ÇáúæóáóÇíóÉó ãöäú ÔóÃúäöåóÇ Ãóäú ÊóÈúÚóËó Úóáóì äóÕúÑö Çáúãóæúáóì æóÃóäú ÊõØúãöÚó Çáúãóæúáóì Ýöí Ãóäøó æóáöíøóåõ íóäúÕõÑõåõ. æóáöÐóáößó áóãøóÇ ÑóÃóì ÇáúßóÇÝöÑó ãóÇ ÏóåóÇåõ ãöäú ÌóÑøóÇÁö ßõÝúÑöåö ÇáúÊóÌóÃó Åöáóì Ãóäú íóÞõæáó: íóÇ áóíúÊóäöí áóãú ÃõÔúÑößú ÈöÑóÈøöí ÃóÍóÏÇð [ÇáúßóåúÝ: 42] ¡ ÅöÐú Úóáöãó Ãóäøó ÇáúÂáöåóÉó ÇáúÃõÎúÑóì áóãú ÊõÛúäö æöáóÇíóÊõåõãú Úóäúåõ ÔóíúÆðÇ¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÃóÈõæ ÓõÝúíóÇäó íóæúãó ÃóÓúáóãó «áóÞóÏú ÚóáöãúÊõ Ãóäú áóæú ßóÇäó ãóÚóåõ Åöáóåñ ÂÎóÑõ áóÞóÏú ÃóÛúäóì Úóäøöí ÔóíúÆðÇ» . ÝóÇÓúãõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ãõÈúÊóÏóÃñ æÇáúæóáÇíóÉõ áöáøóåö ÌõãúáóÉõ ÎóÈóÑñ Úóäö ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö.(15/328)
æóÇÓúãõ ÅöÔóÇÑóÉö ÇáúãóßóÇäö ÇáúÈóÚöíÏö ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì ÇáúÍóÇáö ÇáúÚóÌöíÈóÉö ÈöÊóÔúÈöíåö ÇáúÍóÇáóÉö ÈöÇáúãóßóÇäö áöÅöÍóÇØóÊöåóÇ ÈöÕóÇÍöÈöåóÇ¡ æóÊóÔúÈöíåõ ÛóÑóÇÈóÊöåóÇ ÈöÇáúÈõÚúÏö áöäõÏúÑóÉö ÍõÕõæáöåóÇ. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøó Ýöí ãöËúáö Êöáúßó ÇáúÍóÇáóÉö ÊóÞúÕõÑõ ÇáúæóáóÇíóÉõ Úóáóì Çááøóåö. ÝóÇáúæóáóÇíóÉõ: ÌöäúÓñ ãõÚóÑøóÝñ ÈöáóÇãö ÇáúÌöäúÓö íõÝöíÏõ Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúÌöäúÓó
ãõÎúÊóÕøñ ÈöÇááøóÇãö Úóáóì äóÍúæö ãóÇ ÞõÑøöÑó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÇáúÍóãúÏõ áöáøóåö [ÇáúÝóÇÊöÍóÉ: 2] .
æóÇáúæóáóÇíóÉõ- ÈöÝóÊúÍö ÇáúæóÇæö- ãóÕúÏóÑõ æóáöíó¡ ÅöÐóÇ ËóÈóÊó áóåõ ÇáúæóáóÇÁõ. æóÊóÞóÏøóãóÊú ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ãóÇ áóßõãú ãöäú æóáÇíóÊöåöãú ãöäú ÔóíúÁò ÍóÊøóì íõåÇÌöÑõæÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÃóäúÝóÇáö [72] . æóÞóÑóÃóåõ ÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÎóáóÝñ ÇáúæóáÇíóÉõ- ÈößóÓúÑö ÇáúæóÇæö- æóåöíó ÇÓúãñ áöáúãóÕúÏóÑö Ãóæö ÇÓúãñ ÈöãóÚúäóì ÇáÓøõáúØóÇäö æóÇáúãõáúßö.
æÇáúÍóÞøö ÞóÑóÃóåõ ÇáúÌõãúåõæÑõ ÈöÇáúÌóÑøö¡ Úóáóì Ãóäå æÕÝ ááå ÊóÚóÇáóì¡ ßóãóÇ æõÕöÝó ÈöÐóáößó Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÑõÏøõæÇ Åöáóì Çááøóåö ãóæúáÇåõãõ ÇáúÍóÞøö Ýöí ÓõæÑóÉö íõæäõÓó [30] . æóÞóÑóÃó ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóÍóãúÒóÉõ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ æóÎóáóÝñ ÇáúÍóÞøö- ÈöÇáÑøóÝúÚö- ÕöÝóÉñ áöáúæóáóÇíóÉö¡ Ýó ÇáúÍóÞøö ÈöãóÚúäóì ÇáÕøöÏúÞö áöÃóäøó æóáóÇíóÉó ÛóíúÑöåö ßóÐöÈñ æóÈóÇØöáñ.
ÞóÇáó ÍõÌøóÉõ ÇáúÅöÓúáóÇãö: «æóÇáúæóÇÌöÈõ ÈöÐóÇÊöåö åõæó ÇáúÍóÞøõ ãõØúáóÞðÇ¡ ÅöÐú åõæó ÇáøóÐöí íóÓúÊóÈöíäõ ÈöÇáúÚóÞúáö Ãóäøóåõ ãóæúÌõæÏñ ÍóÞøðÇ¡ Ýóåõæó ãöäú ÍóíúËõ ÐóÇÊöåö íõÓóãøóì ãóæúÌõæÏðÇ æóãöäú ÍóíúËõ ÅöÖóÇÝóÊöåö Åöáóì ÇáúÚóÞúáö ÇáøóÐöí ÃóÏúÑóßóåõ Úóáóì ãóÇ åõæó Úóáóíúåö íõÓãì ÍóÞðÇ» ÇåÜ.
æóÈöåóÐóÇ íóÙúåóÑõ æóÌúåõ æóÕúÝöåö åõäóÇ ÈöÇáúÍóÞøö Ïõæäó æóÕúÝò ÂÎóÑó¡ áöÃóäøóåõ ÞóÏú ÙóåóÑó Ýöí ãöËúáö Êöáúßó ÇáúÍóÇáö Ãóäøó ÛóíúÑó Çááøóåö áóÇ ÍóÞöíÞóÉó áóåõ Ãóæú áóÇ ÏóæóÇãó áóåõ.
æóÎóíúÑñ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÈöãóÚúäóì ÃóÎöíÑó¡ Ýóíóßõæäõ ÇáÊøóÝúÖöíáõ Ýöí ÇáúÎóíúÑöíøóÉö Úóáóì ËóæóÇÈö ÛóíúÑöåö æóÚõÞõÈö ÛóíúÑöåö¡ ÝóÅöäøó ãóÇ íóÃúÊöí ãöäú ËóæóÇÈò ãöäú ÛóíúÑöåö æóãöäú ÚõÞúÈóì ÅöãøóÇ ÒóÇÆöÝñ ãõÝúÖò Åöáóì ÖõÑøò æóÅöãøóÇ ÒóÇÆöáñ¡ æóËóæóÇÈõ Çááøóåö ÎóÇáöÕñ ÏóÇÆöãñ æóßóÐóáößó ÚõÞúÈóÇåõ.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÎóíúÑñ ÇÓúãðÇ ÖöÏøó ÇáÔøóÑøö¡ Ãóíú åõæó ÇáøóÐöí ËóæóÇÈõåõ æóÚõÞõÈõåõ ÎóíúÑñ æóãóÇ ÓöæóÇåõ Ýóåõæó ÔóÑøñ.(15/329)
æóÇÖúÑöÈú áóåõãú ãóËóáó ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ ßóãóÇÁò ÃóäúÒóáúäóÇåõ ãöäó ÇáÓøóãóÇÁö ÝóÇÎúÊóáóØó Èöåö äóÈóÇÊõ ÇáúÃóÑúÖö ÝóÃóÕúÈóÍó åóÔöíãðÇ ÊóÐúÑõæåõ ÇáÑøöíóÇÍõ æóßóÇäó Çááøóåõ Úóáóì ßõáøö ÔóíúÁò ãõÞúÊóÏöÑðÇ (45)
æóÇáÊøóãúíöíÒõ ÊóãúíöíÒõ äöÓúÈóÉö ÇáúÎóíúÑö Åöáóì Çááøóåö. æó «ÇáúÚõÞõÈõ» ÈöÖóãøóÊóíúäö æóÈöÓõßõæäö ÇáúÞóÇÝö ÈöãóÚúäóì ÇáúÚóÇÞöÈóÉö¡ Ãóíú ÂÎöÑóÉõ ÇáúÃóãúÑö. æóåöíó ãóÇ íóÑúÌõæåõ ÇáúãóÑúÁõ ãöäú ÓóÚúíöåö æóÚöãúáöåö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÚõÞúÈÇð ÈöÖóãøóÊóíúäö æóÈöÇáÊøóäúæöíäö. æóÞóÑóÃóåõ ÚóÇÕöãñ æóÍóãúÒóÉõ æóÎóáóÝñ ÈöÅöÓúßóÇäö ÇáúÞóÇÝö æóÈöÇáÊøóäúæöíäö.
ÝóßóÃóäøó ãóÇ äóÇáóåõ Ðóáößó ÇáúãõÔúÑößõ ÇáúÌóÈøóÇÑõ ãöäú ÚóØóÇÁò ÅöäøóãóÇ äóÇáóåõ ÈöãóÓóÇÚò æóÃóÓúÈóÇÈò ÙóÇåöÑöíøóÉò æóáóãú íóäóáúåõ ÈöÚöäóÇíóÉò ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóßóÑóÇãóÉò Ýóáóãú íóßõäú ÎóíúÑðÇ æóßóÇäóÊú ÚóÇÞöÈóÊõåõ ÔÑÇ Úóáóíúåö.
[45]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 45]
æóÇÖúÑöÈú áóåõãú ãóËóáó ÇáúÍóíÇÉö ÇáÏøõäúíÇ ßóãÇÁò ÃóäúÒóáúäÇåõ ãöäó ÇáÓøóãÇÁö ÝóÇÎúÊóáóØó Èöåö äóÈÇÊõ ÇáúÃóÑúÖö ÝóÃóÕúÈóÍó åóÔöíãÇð ÊóÐúÑõæåõ ÇáÑøöíÇÍõ æóßÇäó Çááøóåõ Úóáì ßõáøö ÔóíúÁò ãõÞúÊóÏöÑÇð (45)
ßóÇäó ÃóÚúÙóãó ÍóÇÆöáò Èóíúäó ÇáúãõÔúÑößöíäó æóÈóíúäó ÇáäøóÙóÑö Ýöí ÃóÏöáøóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÇäúåöãóÇßõåõãú Ýöí ÇáúÅöÞúÈóÇáö Úóáóì ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÒøóÇÆöáóÉö æóäóÚöíãöåóÇ¡ æóÇáúÛõÑõæÑõ ÇáøóÐöí ÛóÑøó ØõÛóÇÉó Ãóåúáö ÇáÔøöÑúßö æóÕóÑóÝóåõãú Úóäú ÅöÚúãóÇáö ÚõÞõæáöåöãú Ýöí Ýóåúãö ÃóÏöáøóÉö ÇáÊøóæúÍöíÏö æóÇáúÈóÚúËö ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÐóÑúäöí æóÇáúãõßóÐøöÈöíäó Ãõæáöí ÇáäøóÚúãóÉö æóãóåøöáúåõãú ÞóáöíáðÇ [ÇáãÒãá: 11] ¡ æóÞóÇáó: Ãóäú ßÇäó ÐóÇ ãÇáò æóÈóäöíäó ÅöÐÇ ÊõÊúáì Úóáóíúåö ÂíÇÊõäÇ ÞÇáó ÃóÓÇØöíÑõ ÇáúÃóæøóáöíäó [ÇáúÞóáóã: 14- 15] .
æóßóÇäõæÇ íóÍúÓóÈõæäó åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãó ÛóíúÑó Âíöáò Åöáóì ÇáúÝóäóÇÁö æóÞÇáõæÇ ãóÇ åöíó ÅöáøóÇ ÍóíÇÊõäóÇ ÇáÏøõäúíÇ äóãõæÊõ æóäóÍúíÇ æóãÇ íõåúáößõäÇ ÅöáøóÇ ÇáÏøóåúÑõ [ÇáÌÇËíÉ: 24] . æóãóÇ ßóÇäó ÃÍÏ ÇáÑÌáóíúä ÇááøóÐíä ÊóÞóÏøóãóÊú ÞöÕøóÊõåõãóÇ ÅöáøóÇ æóÇÍöÏðÇ ãöäó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÅöÐú ÞóÇáó: æóãÇ ÃóÙõäøõ ÇáÓøóÇÚóÉó ÞÇÆöãóÉð [ÇáúßóåúÝ: 36] .
ÝóÃóãóÑó Çááøóåõ ÑóÓõæáóåõ ÈöÃóäú íóÖúÑöÈó áóåõãú ãóËóáó ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ ÇáøóÊöí ÛóÑøóÊúåõãú ÈóåúÌóÊõåóÇ.
æóÇáúÍóíóÇÉõ ÇáÏøõäúíóÇ: ÊõØúáóÞõ Úóáóì ãõÏøóÉö ÈóÞóÇÁö ÇáúÃóäúæóÇÚö ÇáúÍóíøóÉö Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö æóÈóÞóÇÁö ÇáúÃóÑúÖö Úóáóì ÍóÇáóÊöåóÇ. ÝóÅöØúáóÇÞõ ÇÓúãö ÇáúÍóíÇÉö ÇáÏøõäúíÇ Úóáóì Êöáúßó ÇáúãõÏøóÉö áöÃóäøóåóÇ ãõÏøóÉõ ÇáúÍóíóÇÉö ÇáäøóÇÞöÕóÉö ÛóíúÑö ÇáúÃóÈóÏöíøóÉö áöÃóäøóåóÇ ãõÞóÏøóÑñ ÒóæóÇáõåóÇ¡ Ýóåöíó ÏõäúíóÇ.(15/330)
æóÊõØúáóÞõ ÇáúÍóíóÇÉõ ÇáÏøõäúíóÇ Úóáóì ãõÏøóÉö ÍóíóÇÉö ÇáúÃóÝúÑóÇÏö¡ Ãóíú ÍóíóÇÉö ßõáøö ÃóÍóÏò. æóæóÕúÝõåóÇ Èö (ÇáÏøõäúíóÇ) ÈöãóÚúäóì ÇáúÞóÑöíÈóÉö¡ Ãóíö ÇáúÍóÇÖöÑóÉ ÛíÑ ÇáãäÊÙÑÉ¡ ßóäøóì Úóäö ÇáúÍõÖõæÑö ÈöÇáúÞõÑúÈö¡ æóÇáúæóÕúÝõ áöáöÇÍúÊöÑóÇÒö Úóäö ÇáúÍóíóÇÉö ÇáúÂÎöÑóÉö æóåöíó ÇáúÍóíóÇÉõ ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö.
æóÇáúßóÇÝõ Ýöí Þóæúáöåö: ßóãÇÁò Ýöí ãóÍóáøö ÇáúÍóÇáö ãöäó (ÇáúÍóíóÇÉö) ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö (ãóËóáó) . Ãóíö ÇÖúÑöÈú áóåõãú ãóËóáðÇ áóåóÇ ÍóÇáó ÃóäøóåóÇ ßóãóÇÁò ÃóäúÒóáúäóÇåõ.
æóåóÐóÇ ÇáúãóËóáõ ãõäúØóÈöÞñ Úóáóì ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ ÈöÅöØúáóÇÞóíúåóÇ¡ ÝóåõãóÇ ãóÑóÇÏóÇäö ãöäúåõ. æóÖóãöíÑõ áóåõãú ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö ÊóäóÇÓõÞõ ÖóãóÇÆöÑö ÇáúÌõãóÚö ÇáúÂÊöíóÉö Ýöí Þóæúáöåö: æóÍóÔóÑúäÇåõãú Ýóáóãú äõÛÇÏöÑú ãöäúåõãú- ÚõÑöÖõæÇ
-áú ÒóÚóãúÊõãú Ãóáøóäú äóÌúÚóáó áóßõãú ãóæúÚöÏÇð
[ÇáúßóåúÝ: 47- 48] .
æóÇÎúÊöáóÇØõ ÇáäøóÈóÇÊö: æóÝúÑóÊõåõ æóÇáúÊöÝóÇÝõ ÈóÚúÖöåö ÈöÈóÚúÖò ãöäú ÞõæøóÉö ÇáúÎöÕúÈö æóÇáöÇÒúÏöåóÇÑö.
æóÇáúÈóÇÁõ Ýöí Þóæúáöåö: (Èöåö) ÈóÇÁõ ÇáÓøóÈóÈöíøóÉö. æóÇáÖøóãöíÑõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì (ãóÇÁò) Ãóíú ÝóÇÎúÊóáóØó ÇáäøóÈóÇÊõ ÈöÓóÈóÈö ÇáúãóÇÁö¡ Ãóíö ÇÎúÊóáóØó ÈóÚúÖõ ÇáäøóÈóÇÊö ÈöÈóÚúÖò. æóáóíúÓóÊö ÇáúÈóÇÁõ áÊÚÏíÉ ÝÚá ÝóÇÎúÊóáóØó Åöáóì ÇáúãóÝúÚõæáö
áöÚóÏóãö æõÖõæÍö ÇáúãóÚúäóì Úóáóíúåö¡ æóÝöí ÐößúÑö ÇáúÃóÑúÖö ÈóÚúÏó ÐößúÑö ÇáÓøóãóÇÁö ãõÍóÓøöäõ ÇáØøöÈóÇÞö.
æó (ÃóÕúÈóÍó) ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ ÈöãóÚúäóì ÕóÇÑó¡ æóåõæó ÇÓúÊöÚúãóÇáñ ÔóÇÆöÚñ.
æóÇáúåóÔöíãõ: ÇÓúãñ Úóáóì æóÒúäö ÝóÚöíáò ÈöãóÚúäóì ãóÝúÚõæáò¡ Ãóíú ãóåúÔõæãðÇ ãõÍóØøóãðÇ. æóÇáúåóÔúãõ: ÇáúßóÓúÑõ æóÇáÊøóÝúÊöíÊõ.
æÊóÐúÑõæåõ ÇáÑøöíÇÍõ Ãóíú ÊõÝóÑøöÞõåõ Ýöí ÇáúåóæóÇÁö. æóÇáÐøóÑúæõ: ÇáÑøóãúíõ Ýöí ÇáúåóæóÇÁö. ÔõÈøöåóÊú ÍóÇáóÉõ åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö ÈöãóÇ Ýöíåö ÈöÍóÇáóÉö ÇáÑøóæúÖóÉö ÊóÈúÞóì ÒóãóÇäðÇ ÈóåöÌóÉð ÎóÖöÑóÉð Ëõãøó íóÕöíÑõ äóÈúÊõåóÇ ÈóÚúÏó Íöíäò Åöáóì ÇÖúãöÍúáóÇáò. æóæóÌúåõ ÇáÔøóÈóåö: ÇáúãóÕöíÑõ ãöäú ÍóÇáò ÍóÓóäò Åöáóì ÍóÇá ÓíøÁ. æóåóÐóÇ ÊóÔúÈöíåõ ãóÚúÞõæáò ÈöãóÍúÓõæÓò áöÃóäøó ÇáúÍóÇáóÉó ÇáúãõÔóÈøóåóÉó ãóÚúÞõæáóÉñ ÅöÐú áóãú íóÑó ÇáäøóÇÓõ ÈóæóÇÏöÑó ÊóÞóáøõÕö ÈóåúÌóÉö ÇáúÍóíóÇÉö¡ æóÃóíúÖðÇ ÔõÈøöåóÊú åóíúÆóÉõ ÅöÞúÈóÇáö äóÚöíãö ÇáÏøõäúíóÇ Ýöí ÇáúÍóíóÇÉö ãóÚó ÇáÔøóÈóÇÈö æóÇáúÌöÏóÉö æóÒõÎúÑõÝö ÇáúÚóíúÔö áöÃóåúáöåö¡ Ëõãøó ÊóÞóáøõÕö Ðóáößó æóÒóæóÇáö äóÝúÚöåö Ëõãøó ÇäúÞöÑóÇÖöåö ÃóÔúÊóÇÊðÇ(15/331)
ÇáúãóÇáõ æóÇáúÈóäõæäó ÒöíäóÉõ ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ æóÇáúÈóÇÞöíóÇÊõ ÇáÕøóÇáöÍóÇÊõ ÎóíúÑñ ÚöäúÏó ÑóÈøößó ËóæóÇÈðÇ æóÎóíúÑñ ÃóãóáðÇ (46)
ÈöåóíúÆóÉö ÅöÞúÈóÇáö ÇáúÛóíúËö ãõäúÈöÊö ÇáÒøóÑúÚö æóäóÔúÃóÊöåö Úóäúåõ æóäóÖóÇÑóÊöåö æóæóÝúÑóÊöåö Ëõãøó ÃóÎúÐöåö Ýöí ÇáöÇäúÊöÞóÇÕö æóÇäúÚöÏóÇãö ÇáÊøóãóÊøõÚö Èöåö Ëõãøó ÊóØóÇíõÑöåö ÃóÔúÊóÇÊðÇ Ýöí ÇáúåóæóÇÁö¡ ÊóÔúÈöíåðÇ áöãõÑóßøóÈò ãóÍúÓõæÓò ÈöãõÑóßøóÈò ãóÍúÓõæÓò æóæóÌúåõ ÇáÔøóÈóåö ßóãóÇ ÚóáöãúÊó.
æóÌõãúáóÉõ æóßÇäó Çááøóåõ Úóáì ßõáøö ÔóíúÁò ãõÞúÊóÏöÑÇð ÌõãúáóÉñ ãõÚúÊóÑöÖóÉñ Ýöí ÂÎöÑö ÇáúßóáóÇãö. ãóæúÞöÚõåóÇ ÇáÊøóÐúßöíÑõ ÈöÞõÏúÑóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Úóáóì ÎóáúÞö ÇáúÃóÔúíóÇÁö æóÃóÖúÏóÇÏöåóÇ¡ æóÌóÚúáõ ÃóæóÇÆöáöåóÇ ãõÝúÖöíóÉð Åöáóì ÃóæóÇÎöÑöåóÇ¡ æóÊóÑúÊöíÈõåõ ÃóÓúÈóÇÈó ÇáúÝóäóÇÁö Úóáóì ÃóÓúÈóÇÈö ÇáúÈóÞóÇÁö¡ æóÐóáößó ÇÞúÊöÏóÇÑñ ÚóÌöíÈñ. æóÞóÏú ÃõÝöíÏó Ðóáößó Úóáóì Ãóßúãóáö æóÌúåò ÈöÇáúÚõãõæãö ÇáøóÐöí Ýöí Þóæúáöåö: Úóáì ßõáøö ÔóíúÁò æóåõæó ÈöÐóáößó ÇáúÚõãõæãö ÃóÔúÈóåó ÇáÊøóÐúíöíáó. æóÇáúãõÞúÊóÏöÑõ:
ÇáúÞæí ÇáúÞõÏúÑóÉ.
[46]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 46]
ÇáúãÇáõ æóÇáúÈóäõæäó ÒöíäóÉõ ÇáúÍóíÇÉö ÇáÏøõäúíÇ æóÇáúÈÇÞöíÇÊõ ÇáÕøóÇáöÍÇÊõ ÎóíúÑñ ÚöäúÏó ÑóÈøößó ËóæÇÈÇð æóÎóíúÑñ ÃóãóáÇð (46)
ÇÚúÊöÑóÇÖñ ÃõÑöíÏó Èöåö ÇáúãóæúÚöÙóÉõ æóÇáúÚöÈúÑóÉõ áöáúãõÄúãöäöíäó ÈöÃóäøó ãóÇ Ýöíåö ÇáúãõÔúÑößõæäó ãöäó ÇáäøöÚúãóÉö ãöäú ãóÇáò æóÈóäöíäó ãóÇ åõæó ÅöáøóÇ ÒöíäóÉõ ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ ÇáøóÊöí ÚóáöãúÊõãú ÃóäøóåóÇ Åöáóì ÒóæóÇáò¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóÇ íóÛõÑøóäøóßó ÊóÞóáøõÈõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ Ýöí ÇáúÈöáÇÏö ãóÊÇÚñ Þóáöíáñ [Âá ÚãÑóÇä: 196] æóÃóäøó ãóÇ ÃóÚóÏøó Çááøóåõ áöáúãõÄúãöäöíäó ÎóíúÑñ ÚöäúÏó Çááøóåö æóÎóíúÑñ ÃóãóáðÇ. æóÇáöÇÛúÊöÈóÇØõ ÈöÇáúãóÇáö æóÇáúÈóäöíäó ÔóäúÔóäóÉñ ãóÚúÑõæÝóÉñ Ýöí ÇáúÚóÑóÈö¡ ÞóÇáó ØóÑóÝóÉõ:
Ýóáóæú ÔóÇÁó ÑóÈøöí ßóäúÊõ ÞóíúÓó Èúäó ÚóÇÕöãò ... æóáóæú ÔóÇÁó ÑóÈøöí ßóäúÊõ ÚóãúÑóæ Èúäó ãóÑúËóÏö
ÝóÃóÕúÈóÍúÊõ ÐóÇ ãóÇáò ßóËöíÑò æóØóÇÝó Èöí ... Èóäõæäó ßöÑóÇãñ ÓÇÏÉ áãÓæøÏ
ææó ÇáúÈÇÞöíÇÊõ ÇáÕøóÇáöÍÇÊõ ÕöÝóÊóÇäö ÌóÑóÊóÇ Úóáóì ãóæúÕõæÝò ãóÍúÐõæÝò¡ Ãóíö ÇáúÃóÚúãóÇáõ ÇáÕøóÇáöÍóÇÊõ ÇáúÈóÇÞöíóÇÊõ¡ Ãóíö ÇáøóÊöí áóÇ ÒóæóÇáó áóåóÇ¡ Ãóíú áóÇ ÒóæóÇáó áöÎóíúÑöåóÇ¡ æóåõæó ËóæóÇÈõåóÇ ÇáúÎóÇáöÏõ¡ Ýóåöíó ÎóíúÑñ ãöäú ÒöíäóÉö ÇáúÍóíóÇÉö ÇáÏøõäúíóÇ ÇáøóÊöí åöíó ÛóíúÑõ ÈóÇÞöíóÉò.(15/332)
æóßóÇäó ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö Ýöí ÊóÑúÊöíÈö ÇáúæóÕúÝóíúäö Ãóäú íõÞóÏøóãó ÇáÕøóÇáöÍÇÊõ Úóáóì æóÇáúÈÇÞöíÇÊõ áöÃóäøóåõãóÇ æóÅöäú ßóÇäóÇ æóÕúÝóíúäö áöãóæúÕõæÝò ãóÍúÐõæÝò ÅöáøóÇ Ãóäøó ÃóÚúÑóÝóåõãóÇ Ýöí æóÕúÝöíøóÉö Ðóáößó ÇáúãóÍúÐõæÝö åõæó ÇáÕøóÇáöÍóÇÊõ¡ áöÃóäøóåõ ÞóÏú ÔóÇÚó Ãóäú íõÞóÇáó: ÇáúÃóÚúãóÇáõ ÇáÕøóÇáöÍóÇÊõ æóáóÇ íõÞóÇáõ ÇáúÃóÚúãóÇáõ ÇáúÈóÇÞöíóÇÊõ¡ æóáöÃóäøó ÈóÞóÇÁóåóÇ ãõÊóÑóÊøöÈñ Úóáóì ÕóáóÇÍöåóÇ¡ ÝóáóÇ ÌóÑóãó Ãóäøó ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö æóÕúÝñ ÞóÇãó ãóÞóÇãó ÇáúãóæúÕõæÝö æóÃóÛúäóì Úóäúåõ ßóËöíÑðÇ Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÍóÊøóì ÕóÇÑó áóÝúÙõ (ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö) ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáöÇÓúãö ÇáÏøóÇáøö Úóáóì Úóãóáö ÎóíúÑò¡ æóÐóáößó ßóËöíÑñ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÚóãöáõæÇ ÇáÕøóÇáöÍÇÊö [ÇáúßóåúÝ: 107] ¡ æóÝöí ßóáóÇãöåöãú ÞóÇáó ÌóÑöíÑñ:
ßóíúÝó ÇáúåöÌóÇÁõ æóãóÇ ÊóäúÝóßøõ ÕóÇáöÍóÉñ ... ãöäú Âáö áóÃúãò ÈöÙóåúÑö ÇáúÛóíúÈö ÊóÃúÊöíäöí
æóáóßöäú ÎõæáöÝó ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö åõäóÇ¡ ÝóÞõÏøöãó (ÇáúÈóÇÞöíóÇÊõ) áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøó ãóÇ ÐõßöÑó ÞóÈúáóåõ ÅöäøóãóÇ ßóÇäó ãóÝúÕõæáðÇ áöÃóäøóåõ áóíúÓó ÈöÈóÇÞò¡ æóåõæó ÇáúãóÇáõ æóÇáúÈóäõæäó¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóãóÇ ÇáúÍóíÇÉõ ÇáÏøõäúíÇ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö ÅöáøóÇ ãóÊÇÚñ [ÇáÑøóÚúÏ: 26] ¡ ÝóßóÇäó åóÐóÇ ÇáÊøóÞúÏöíãõ ÞóÇÖöíðÇ áöÍóÞøö ÇáúÅöíÌóÇÒö áöÅöÛúäóÇÆöåö Úóäú ßóáóÇãò ãóÍúÐõæÝò¡ ÊóÞúÏöíÑõåõ: Ãóäøó Ðóáößó ÒóÇÆöáñ Ãóæú ãóÇ åõæó ÈöÈóÇÞò æóÇáúÈóÇÞöíóÇÊõ ãöäó ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö ÎóíúÑñ ãöäúåõ¡ ÝóßóÇäó Þóæúáõåõ: ÝóÃóÕúÈóÍó åóÔöíãÇð ÊóÐúÑõæåõ ÇáÑøöíÇÍõ [ÇáúßóåúÝ: 45] ãõÝöíÏðÇ áöáÒøóæóÇáö ÈöØóÑöíÞóÉö ÇáÊøóãúËöíáö æóåõæó ãöäú ÏóáóÇáóÉö ÇáÊøóÖóãøõäö¡ æóßóÇäó Þóæúáõåõ: æóÇáúÈÇÞöíÇÊõ ãõÝöíÏðÇ ÒóæóÇáó ÛóíúÑöåóÇ ÈöØóÑöíÞóÉö ÇáöÇáúÊöÒóÇãö¡ ÝóÍóÕóáó ÏóáóÇáóÊóÇäö ÛóíúÑõ ãõØóÇÈöÞóÊóíúäö æóåõãóÇ ÃóæúÞóÚõ Ýöí ÕöäóÇÚóÉö ÇáúÈóáóÇÛóÉö¡ æóÍóÕóáó ÈöËóÇäöíóÊöåöãóÇ ÊóÃúßöíÏñ áöãõÝóÇÏö ÇáúÃõæáóì ÝóÌóÇÁó ßóáóÇãðÇ ãõÄóßøóÏðÇ ãõæÌóÒðÇ.
æóäóÙöíÑõ åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÂíóÉõ ÓõæÑóÉö ãóÑúíóãó Þóæúáõåõ: æóÇáúÈÇÞöíÇÊõ ÇáÕøóÇáöÍÇÊõ ÎóíúÑñ ÚöäúÏó ÑóÈøößó ËóæÇÈÇð æóÎóíúÑñ ãóÑóÏøðÇ [ãóÑúíóã: 76] ÝóÅöäøóåõ æóÞóÚó ÅöËúÑó Þóæúáöåö: æóÅöÐÇ ÊõÊúáì Úóáóíúåöãú ÂíÇÊõäÇ ÈóíøöäÇÊò ÞÇáó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ áöáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ Ãóíøõ ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ÎóíúÑñ ãóÞÇãÇð æóÃóÍúÓóäõ äóÏöíøðÇ æóßóãú ÃóåúáóßúäÇ ÞóÈúáóåõãú ãöäú ÞóÑúäò åõãú ÃóÍúÓóäõ ÃóËÇËÇð æóÑöÁúíÇð [ãóÑúíóã: 73- 74] ÇáúÂíóÉó.
æóÊóÞúÏöíãõ ÇáúãóÇáö Úóáóì ÇáúÈóäöíäó Ýöí ÇáÐøößúÑö áöÃóäøóåõ ÃóÓúÈóÞõ ÎõØõæÑðÇ áöÃóÐúåóÇäö ÇáäøóÇÓö¡ áöÃóäøóåõ íóÑúÛóÈõ Ýöíåö ÇáÕøóÛöíÑõ æóÇáúßóÈöíÑõ æóÇáÔøóÇÈøõ æóÇáÔøóíúÎõ æóãóäú áóåõ ãöäó ÇáúÃóæúáóÇÏö ãóÇ ÞóÏú ßóÝóÇåõ æóáöÐóáößó ÃóíúÖðÇ ÞõÏøöãó Ýöí ÈóíúÊö ØóÑóÝóÉó ÇáúãóÐúßõæÑö ÂäöÝðÇ.(15/333)
æóíóæúãó äõÓóíøöÑõ ÇáúÌöÈóÇáó æóÊóÑóì ÇáúÃóÑúÖó ÈóÇÑöÒóÉð æóÍóÔóÑúäóÇåõãú Ýóáóãú äõÛóÇÏöÑú ãöäúåõãú ÃóÍóÏðÇ (47) æóÚõÑöÖõæÇ Úóáóì ÑóÈøößó ÕóÝøðÇ áóÞóÏú ÌöÆúÊõãõæäóÇ ßóãóÇ ÎóáóÞúäóÇßõãú Ãóæøóáó ãóÑøóÉò Èóáú ÒóÚóãúÊõãú Ãóáøóäú äóÌúÚóáó áóßõãú ãóæúÚöÏðÇ (48)
æóãóÚúäóì æóÎóíúÑñ ÃóãóáðÇ Ãóäøó Ãóãóáó ÇáúÂãöáö Ýöí ÇáúãóÇáö æóÇáúÈóäöíäó ÅöäøóãóÇ íóÃúãõáõ ÍõÕõæáó ÃóãúÑò ãóÔúßõæßò Ýöí ÍõÕõæáöåö æóãóÞúÕõæÑò Úóáóì ãõÏøóÊöåö. æóÃóãøóÇ ÇáúÂãöáõ áöËóæóÇÈö ÇáúÃóÚúãóÇáö ÇáÕøóÇáöÍóÉö Ýóåõæó íóÃúãõáõ ÍõÕõæáó ÃóãúÑò ãóæúÚõæÏò Èöåö ãöäú ÕóÇÏöÞö ÇáúæóÚúÏö¡ æóíóÃúãõáõ ÔóíúÆðÇ ÊóÍúÕõáõ ãöäúåõ ãóäúÝóÚóÉõ ÇáÏøõäúíóÇ æóãóäúÝóÚóÉõ ÇáúÂÎöÑóÉö ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ãóäú Úóãöáó ÕÇáöÍÇð ãöäú ÐóßóÑò Ãóæú ÃõäúËì æóåõæó ãõÄúãöäñ ÝóáóäõÍúíöíóäøóåõ ÍóíÇÉð ØóíøöÈóÉð æóáóäóÌúÒöíóäøóåõãú ÃóÌúÑóåõãú ÈöÃóÍúÓóäö ãóÇ ßÇäõæÇ íóÚúãóáõæäó [ÇáäøóÍúá: 97] . ÝóáóÇ ÌóÑóãó ßóÇäó Þóæúáõåõ: æóÎóíúÑñ ÃóãóáðÇ ÈöÇáÊøóÍóÞøõÞö æóÇáúÚõãõæãö ÊóÐúíöíáðÇ áãÇ ÞÈáå.
[47¡ 48]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÇáúÂíóÇÊ 47 Åöáóì 48]
æóíóæúãó äõÓóíøöÑõ ÇáúÌöÈÇáó æóÊóÑóì ÇáúÃóÑúÖó ÈÇÑöÒóÉð æóÍóÔóÑúäÇåõãú Ýóáóãú äõÛÇÏöÑú ãöäúåõãú ÃóÍóÏÇð (47) æóÚõÑöÖõæÇ Úóáì ÑóÈøößó ÕóÝøðÇ áóÞóÏú ÌöÆúÊõãõæäÇ ßóãÇ ÎóáóÞúäÇßõãú Ãóæøóáó ãóÑøóÉò Èóáú ÒóÚóãúÊõãú Ãóáøóäú äóÌúÚóáó áóßõãú ãóæúÚöÏÇð (48)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÇÖúÑöÈú áóåõãú ãóËóáó ÇáúÍóíÇÉö ÇáÏøõäúíÇ [ÇáúßóåúÝ: 45] . ÝóáóÝúÙõ (íóæúãó) ãóäúÕõæÈñ ÈöÝöÚúáò ãõÖúãóÑò¡ ÊóÞúÏöíÑõåõ: ÇÐúßõÑú¡ ßóãóÇ åõæó ãõÊóÚóÇÑóÝñ Ýöí ÃóãúËóÇáöåö. ÝóÈóÚúÏó Ãóäú Èóíøóäó áóåõãú ÊóÚóÑøõÖó ãóÇ åõãú Ýöíåö ãöäú äóÚöíãò Åöáóì ÇáÒøóæóÇáö Úóáóì æóÌúåö ÇáúãóæúÚöÙóÉö¡ ÃóÚúÞóÈóåõ ÈöÇáÊøóÐúßöíÑö ÈöãóÇ ÈóÚúÏó Ðóáößó ÇáÒøóæóÇáö ÈöÊóÕúæöíÑö ÍóÇáö ÇáúÈóÚúËö æóãóÇ íóÊóÑóÞøóÈõåõãú Ýöíåö ãöäó ÇáúÚöÞóÇÈö Úóáóì ßõÝúÑöåöãú Èöåö¡ æóÐóáößó ãõÞóÇÈóáóÉñ áöÖöÏøöåö ÇáúãóÐúßõæÑö Ýöí Þóæúáöåö: æóÇáúÈÇÞöíÇÊõ ÇáÕøóÇáöÍÇÊõ ÎóíúÑñ [ÇáúßóåúÝ: 46] .
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÙøóÑúÝõ ãõÊóÚóáøöÞðÇ ÈöãóÍúÐõæÝò ÛóíúÑö ÝöÚúáö (ÇÐúßõÑú) íóÏõáøõ Úóáóíúåö ãóÞóÇãõ ÇáúæóÚöíÏö ãöËúáó: íóÑóæúäó ÃóãúÑðÇ ãõÝúÙöÚðÇ Ãóæú ÚóÙöíãðÇ Ãóæú äóÍúæó Ðóáößó ãöãøóÇ ÊóÐúåóÈõ Åöáóì ÊóÞúÏöíÑöåö äóÝúÓõ ÇáÓøóÇãöÚö. æóíõÞóÏøóÑõ ÇáúãóÍúÐõæÝõ ãõÊóÃóÎøöÑðÇ Úóäö ÇáÙøóÑúÝö æóãóÇ ÇÊøóÕóáó Èöåö áöÞóÕúÏö Êóåúæöíáö Çáúíóæúãö æóãóÇ Ýöíåö.
æóáóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÙøóÑúÝõ ãõÊóÚóáøöÞðÇ ÈöÝöÚúáö ÇáúÞóæúáö ÇáúãõÞóÏøóÑö ÚöäúÏ Þóæúáå: ÞóÏú ÌöÆúÊõãõæäÇ
ÅöÐú áóÇ íõäóÇÓöÈõ ãóæúÞöÚó ÚóØúÝö åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö Úóáóì ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ¡ æóáóÇ æóÌúåó ãóÚóåõ áöÊóÞúÏöíãö ÇáÙøóÑúÝö Úóáóì ÚóÇãöáöåö.(15/334)
æóÊóÓúíöíÑõ ÇáúÌöÈóÇáö: äóÞúáõåóÇ ãöäú ãóæóÇÖöÚöåóÇ ÈöÒóáúÒóÇáò ÃóÑúÖöíøò ÚóÙöíãò¡ æóåõæó ãöËúáõ Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóÅöÐóÇ ÇáúÌöÈÇáõ ÓõíøöÑóÊú [ÇáÊßæíÑ: 3] æóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóÊóÑóì ÇáúÌöÈÇáó ÊóÍúÓóÈõåÇ ÌÇãöÏóÉð æóåöíó ÊóãõÑøõ ãóÑøó ÇáÓøóÍÇÈö [Çáäøãá: 88] . æóÞöíáó: ÃõØúáöÞó ÇáÊøóÓúíöíÑõ Úóáóì ÊóäóÇËõÑö ÃóÌúÒóÇÆöåóÇ. ÝóÇáúãõÑóÇÏõ: æóíóæúãó äõÓóíøöÑõ ßõáøó ÌóÈóáò ãöäó ÇáúÌöÈóÇáö¡ Ýóíóßõæäõ ßóÞóæúáöåö: æóÊóßõæäõ ÇáúÌöÈÇáõ ßóÇáúÚöåúäö ÇáúãóäúÝõæÔö [ÇáÞÇÑÚÉ: 5] æóÞóæúáöåö: æóÈõÓøóÊö ÇáúÌöÈÇáõ ÈóÓøðÇ ÝóßÇäóÊú åóÈÇÁð ãõäúÈóËøðÇ [ÇáúæóÇÞöÚóÉ: 5- 6] æóÞóæúáöåö: æóÓõíøöÑóÊö ÇáúÌöÈÇáõ ÝóßÇäóÊú ÓóÑÇÈÇð [ÇáäÈÃ: 20] . æóÇáÓøóÈóÈõ æóÇÍöÏñ¡ æóÇáúßóíúÝöíøóÊóÇäö ãõÊóáóÇÒöãóÊóÇäö¡ æóåõæó ãöäú ÃóÍúæóÇáö
ÇäúÞöÑóÇÖö äöÙóÇãö åóÐóÇ ÇáúÚóÇáóãö¡ æóÅöÞúÈóÇáö ÚóÇáóãö ÇáúÍóíóÇÉö ÇáúÎóÇáöÏóÉö æóÇáúÈóÚúËö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ äõÓóíøöÑõ Èöäõæäö ÇáúÚóÙóãóÉö. æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ßóËöíÑò æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò¡ æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ æóíóæúãó ÊõÓóíøóÑõ ÇáúÌöÈóÇáõ ÈöãõËóäøóÇÉò ÝóæúÞöíøóÉò ÈöÈöäóÇÁö ÇáúÝöÚúáö Åöáóì ÇáúãóÌúåõæáö æóÑóÝúÚö ÇáúÌöÈÇáó.
æóÇáúÎöØóÇÈõ Ýöí Þóæúáöåö: æóÊóÑóì ÇáúÃóÑúÖó ÈÇÑöÒóÉð áöÛóíúÑö ãõÚóíøóäò. æóÇáúãóÚúäóì: æóíóÑóì ÇáÑøóÇÆöí¡ ßóÞóæúáö ØóÑóÝóÉó:
ÊóÑóì ÌõËúæóÊóíúäö ãöäú ÊõÑóÇÈò ÚóáóíúåöãóÇ ... ÕóÝóÇÆöÍõ Õõãøñ ãöäú ÕóÝöíÍò ãõäóÖøóÏò
æóåõæó äóÙöíÑõ Þóæúáöåö: ÝóÊóÑóì ÇáúãõÌúÑöãöíäó ãõÔúÝöÞöíäó ãöãøóÇ Ýöíåö [ÇáúßóåúÝ: 49] .
æóÇáúÈóÇÑöÒóÉõ: ÇáÙøóÇåöÑóÉõ¡ Ãóíö ÇáÙøóÇåöÑõ ÓóØúÍõåóÇ¡ ÅöÐú áóíúÓó ÚóáóíúåóÇ ÔóíúÁñ íóÓúÊõÑõ æóÌúåóåóÇ ãöäú ÔóÌóÑò æóäóÈóÇÊò Ãóæú ÍóíóæóÇäò¡ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöÐÇ åõãú ÈöÇáÓøóÇåöÑóÉö [ÇáäÇÒÚÇÊ: 14] .
æóÌõãúáóÉõ æóÍóÔóÑúäÇåõãú Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãä ÖãíÑ ÊóÓöíÑõ Úóáóì ÞöÑóÇÁóÉö ãóäú ÞóÑóÃó Èöäõæäö ÇáúÚóÙúãóÉö¡ Ãóæú ãöäó ÇáúÝóÇÚöáö Çáúãóäúæöíøö ÇáøóÐöí íóÞúÊóÖöíåö ÈöäóÇÁõ ÇáúÝöÚúáö áöáäøóÇÆöÈö Úóáóì ÞöÑóÇÁóÉö ãóäú ÞóÑóÃó ÊóÓöíÑõ ÇáúÌöÈÇáõ ÈöÇáúÈöäóÇÁö áöáäøóÇÆöÈö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú äóÌúÚóáó ÌõãúáóÉó æóÍóÔóÑúäÇåõãú ãóÚúØõæÝóÉð Úóáóì ÌõãúáóÉö äõÓóíøöÑõ ÇáúÌöÈÇáó Úóáóì ÊóÃúæöíáöåö Èö (äóÍúÔõÑõåõãú) ÈöÃóäú ÃóØúáóÞó ÇáúÝöÚúáó ÇáúãóÇÖöí Úóáóì ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì ÊóÍúÞöíÞö æõÞõæÚöåö.
æóÇáúãõÛóÇÏóÑóÉõ: ÅöÈúÞóÇÁõ ÔóíúÁò æóÊóÑúßõåõ ãöäú ÊóÚóáøõÞö ÝöÚúáò Èöåö¡ æóÖóãóÇÆöÑõ ÇáúÛóíúÈóÉö Ýöí ÍóÔóÑúäÇåõãú æãöäúåõãú- ÚõÑöÖõæÇ
ÚóÇÆöÏóÉñ Åöáóì ãóÇ ÚóÇÏó Åöáóíúåö ÖóãöíÑõ ÇáúÛóíúÈóÉö Ýöí Þóæúáöåö: æóÇÖúÑöÈú áóåõãú ãóËóáó ÇáúÍóíÇÉö ÇáÏøõäúíÇ [ÇáúßóåúÝ: 45] .(15/335)
æóÚóÑúÖõ ÇáÔøóíúÁö: ÅöÍúÖóÇÑõåõ áöíõÑóì ÍóÇáõåõ æóãóÇ íóÍúÊóÇÌõåõ. æóãöäúåõ ÚóÑúÖõ ÇáúÌóíúÔö Úóáóì ÇáúÃóãöíÑö áöíóÑóì ÍóÇáóåõãú æóÚöÏøóÊóåõãú.
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö «ÚÑÖÊ Úáíø áÃãã»
æóåõæó åõäóÇ ãõÓúÊóÚóÇÑñ áöÅöÍúÖóÇÑöåöãú ÍóíúËõ íóÚúáóãõæäó Ãóäøóåõãú ÓóíóÊóáóÞøóæúäó ãóÇ íóÃúãõÑõ Çááøóåõ Èöåö Ýöí ÔóÃúäöåöãú.
æóÇáÕøóÝøõ: ÌóãóÇÚóÉñ íóÞöÝõæäó æóÇÍöÏðÇ ÍóÐúæó æóÇÍöÏò ÈöÍóíúËõ íóÈúÏõæ ÌóãöíÚõåõãú áóÇ íóÍúÌõÈõ ÃóÍóÏñ ãöäúåõãú ÃóÍóÏðÇ. æóÃóÕúáõåõ ãóÕúÏóÑõ (ÕóÝøóåõãú) ÅöÐóÇ ÃóæúÞóÝóåõãú¡ ÃõØúáöÞó Úóáóì ÇáãÕÝæÝ. æÇäÊÕÈ ÝøðÇ
Úóáóì ÇáúÍóÇá ãä æÇæÑöÖõæÇ
. æóÊöáúßó ÇáúÍóÇáóÉõ ÅöíÐóÇäñ ÈöÃóäøóåõãú ÃõÍúÖöÑõæÇ ÈöÍóÇáóÉö ÇáúÌõäóÇÉö ÇáøóÐöíäó áóÇ íóÎúÝóì ãöäúåõãú ÃóÍóÏñ ÅöíÞóÇÚðÇ ááÑÚÈ Ýöí ÞæáÈåã.
æóÌõãúáóÉõ ÚõÑöÖõæÇ Úóáì ÑóÈøößó
ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÍóÔóÑúäÇåõãú¡ Ýóåöíó Ýöí ãóæúÖöÚö
ÇáúÍóÇáö ãöäó ÇáÖøóãöíÑö ÇáúãóäúÕõæÈö Ýöí ÍóÔóÑúäÇåõãú¡ Ãóíú ÍóÔóÑúäóÇåõãú æóÞóÏú ÚõÑöÖõæÇ ÊóäúÈöíåðÇ Úóáóì ÓõÑúÚóÉö ÚóÑúÖöåöãú Ýöí Íöíäö ÍóÔúÑöåöãú.
æóÚóÏóáó Úóäö ÇáúÅöÖúãóÇÑö Åöáóì ÇáÊøóÚúÑöíÝö ÈöÇáúÅöÖóÇÝóÉö Ýöí Þóæúáå: áì ÑóÈøößó
Ïõæäó Ãóäú íõÞóÇáó (ÚóáóíúäóÇ) áöÊóÖóãøõäö ÇáúÅöÖóÇÝóÉö ÊóäúæöíåðÇ ÈöÔóÃúäö ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö ÈöÃóäøó Ýöí åóÐóÇ ÇáúÚóÑúÖö æóãóÇ Ýöíåö ãöäó ÇáÊøóåúÏöíÏö äóÕöíÈðÇ ãöäó ÇáöÇäúÊöÕóÇÑö áöáúãõÎóÇØóÈö ÅöÐú ßóÐøóÈõæåõ Íöíäó ÃóÎúÈóÑóåõãú æóÃóäúÐÑåõãú ÈöÇáúÈóÚúËö.
æÌãáÉÞóÏú ÌöÆúÊõãõæäÇ
ãóÞõæáñ áöÞóæúáò ãóÍúÐõæÝò Ïóáøó Úóáóíúåö Ãóäøó ÇáúÌõãúáóÉó ÎöØóÇÈñ áöáúãóÚúÑõæÖöíäó ÝóÊóÚóíøóäó ÊóÞúÏöíÑõ ÇáúÞóæúáö¡ æóåóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ Ýöí ãóÍóáøö ÇáúÍóÇáö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÞóÇÆöáöíäó áóåõãú áóÞóÏú ÌöÆúÊõãõæäóÇ.
æóÐóáößó ÈöÅöÓúãóÇÚöåöãú åóÐóÇ ÇáúßóáóÇãó ãöäú ÌóÇäöÈö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóåõãú íóÚúáóãõæäó Ãóäøóåõ ãöäú ÌóÇäöÈö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóÇáúÎöØóÇÈõ Ýöí Þóæúáå: ÞóÏú ÌöÆúÊõãõæäÇ
ãõæóÌøóåñ Åöáóì ãÚÇÏ ÖãíÑÑöÖõæÇ.
æóÇáúÎóÈóÑõ Ýöí Þóæúáå: ÞóÏú ÌöÆúÊõãõæäÇ
ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóåúÏöíÏö æóÇáÊøóÛúáöíÙö æóÇáÊøóäúÏöíãö Úóáóì ÅöäúßóÇÑöåöãõ ÇáúÈóÚúËó. æóÇáúãóÌöíÁõ: ãóÌóÇÒñ Ýöí ÇáúÍõÖõæÑö¡ ÔõÈøöåõæÇ Íöíäó ãóæúÊöåöãú ÈöÇáúÛóÇÆöÈöíäó æóÔõÈøöåóÊú ÍóíóÇÊõåõãú ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö ÈöãóÌöíÁö ÇáúÛóÇÆöÈ.
æóÞóæáå: ãóÇ ÎóáóÞúäÇßõãú Ãóæøóáó ãóÑøóÉò
æóÇÞöÚñ ãóæúÞöÚó ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáúãõØúáóÞö ÇáúãõÝöíÏö áöáúãõÔóÇÈóåóÉö¡ Ãóíú ÌöÆúÊõãõæäóÇ ãóÌöíÆðÇ ßóÎóáúÞößõãú Ãóæøóáó ãóÑøóÉò. ÝóÇáúÎóáúÞõ ÇáËøóÇäöí ÃóÔúÈóåó ÇáúÎóáúÞó ÇáúÃóæøóáó¡ Ãóíú ÝóåóÐóÇ(15/336)
æóæõÖöÚó ÇáúßöÊóÇÈõ ÝóÊóÑóì ÇáúãõÌúÑöãöíäó ãõÔúÝöÞöíäó ãöãøóÇ Ýöíåö æóíóÞõæáõæäó íóÇ æóíúáóÊóäóÇ ãóÇáö åóÐóÇ ÇáúßöÊóÇÈö áóÇ íõÛóÇÏöÑõ ÕóÛöíÑóÉð æóáóÇ ßóÈöíÑóÉð ÅöáøóÇ ÃóÍúÕóÇåóÇ æóæóÌóÏõæÇ ãóÇ ÚóãöáõæÇ ÍóÇÖöÑðÇ æóáóÇ íóÙúáöãõ ÑóÈøõßó ÃóÍóÏðÇ (49)
ÎóáúÞñ ËóÇäò.
æó (ãóÇ) ãóÕúÏóÑöíøóÉñ¡ Ãóíú ßóÎóáúÞöäóÇ ÅöíøóÇßõãõ ÇáúãóÑøóÉó ÇáúÃõæáóì¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÃóÝóÚóíöíäÇ ÈöÇáúÎóáúÞö ÇáúÃóæøóáö Èóáú åõãú Ýöí áóÈúÓò ãöäú ÎóáúÞò ÌóÏöíÏò [Þ: 15] . æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÇáÊøóÚúÑöíÖõ ÈöÎóØóÆöåöãú Ýöí ÅöäúßóÇÑöåöãõ ÇáúÈóÚúËó.
æóÇáúÅöÖúÑóÇÈõ Ýöí Þóæúáå: áú ÒóÚóãúÊõãú Ãóáøóäú äóÌúÚóáó áóßõãú ãóæúÚöÏÇð
ÇäúÊöÞóÇáñ ãöäó ÇáÊøóåúÏöíÏö æóãóÇ ãóÚóåõ ãöäó ÇáÊøóÚúÑöíÖö ÈöÇáÊøóÛúáöíØö Åöáóì ÇáÊøóÕúÑöíÍö ÈöÇáÊøóÛúáöíØö Ýöí ÞóÇáóÈö ÇáúÅöäúßóÇÑö ÝóÇáúÎóÈóÑõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÛúáöíØö ãóÌóÇÒðÇ æóáóíúÓó ãõÓúÊóÚúãóáðÇ Ýöí ÅöÝóÇÏóÉö ãóÏúáõæáöåö ÇáúÃóÕúáöíøö.
æóÇáÒøóÚúãõ: ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏõ ÇáúãõÎúØöÆõ¡ Ãóæö ÇáúÎóÈóÑõ ÇáúãõÚóÑøóÖõ áöáúßóÐöÈö. æóÇáúãóæúÚöÏõ ÃóÕúáõåõ: æóÞúÊõ ÇáúæóÚúÏö ÈöÔóíúÁò Ãóæú ãóßóÇäõ ÇáúæóÚúÏö. æóåõæó åõäóÇ ÇáÒøóãóäõ ÇáúãóæúÚõæÏõ Èöåö ÇáúÍóíóÇÉõ ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóßõãõ ÇÚúÊóÞóÏúÊõãú ÈóÇØöáðÇ Ãóäú áóÇ íóßõæäó áóßõãú ãæÚÏ ááÈÚË ÈÚÏÇ áãóæúÊ ÃÈÏÇ.
[49]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 49]
æóæõÖöÚó ÇáúßöÊÇÈõ ÝóÊóÑóì ÇáúãõÌúÑöãöíäó ãõÔúÝöÞöíäó ãöãøóÇ Ýöíåö æóíóÞõæáõæäó íóÇ æóíúáóÊóäÇ ãÇáö åÐóÇ ÇáúßöÊÇÈö áóÇ íõÛÇÏöÑõ ÕóÛöíÑóÉð æóáÇ ßóÈöíÑóÉð ÅöáÇøó ÃóÍúÕÇåÇ æóæóÌóÏõæÇ ãóÇ ÚóãöáõæÇ ÍÇÖöÑÇð æóáÇ íóÙúáöãõ ÑóÈøõßó ÃóÍóÏÇð (49)
ÌõãúáóÉõ æóæõÖöÚó ÇáúßöÊÇÈõ ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÚõÑöÖõæÇ Úóáì ÑóÈøößó
[ÇáúßóåúÝ: 48] ¡ Ýóåöíó Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö¡ Ãóíú æóÞóÏú æõÖöÚó ÇáúßöÊóÇÈõ.
æóÇáúßöÊóÇÈõ ãõÑóÇÏñ Èöåö ÇáúÌöäúÓõ¡ Ãóíú æõÖöÚóÊú ßõÊõÈõ ÃóÚúãóÇáö ÇáúÈóÔóÑö¡ áöÃóäøó áößõáøö ÃóÍóÏö ßöÊóÇÈðÇ¡ ßóãóÇ ÏóáøóÊú Úóáóíúåö ÂíóÇÊñ ÃõÎúÑóì ãöäúåóÇ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóßõáøó ÅöäÓÇäò ÃóáúÒóãúäÇåõ ØÇÆöÑóåõ Ýöí ÚõäõÞöåö æóäõÎúÑöÌõ áóåõ íóæúãó ÇáúÞöíÇãóÉö ßöÊÇÈÇð íóáúÞÇåõ ãóäúÔõæÑÇð ÇÞúÑóÃú ßöÊÇÈóßó
[ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 13- 14] ÇáúÂíóÉó. æóÅöÝúÑóÇÏõ ÇáÖøóãöíÑö Ýöí Þóæúáöåö: ãöãøóÇ Ýöíåö áöãõÑóÇÚóÇÉö ÅöÝúÑóÇÏö áöÝóÙö (ÇáúßöÊóÇÈö) . æóÚóäö ÇáúÛóÒóÇáöíøö: Ãóäøóåõ ÞóÇáó: íóßõæäõ ßöÊóÇÈñ ÌóÇãöÚñ áöÌóãöíÚö ãóÇ åõæó ãõÊóÝóÑøöÞñ Ýöí ÇáúßõÊõÈö ÇáúÎóÇÕøóÉö Èößõáøö ÃóÍóÏò. æóáóÚóáøóåõ ÇäúÊóÒóÚóåõ ãöäú åóÐöåö ÇáúÂíóÉö. æóÊóÝóÑøóÚó Úóáóì æóÖúÚö ÇáúßöÊóÇÈö ÈóíóÇäõ ÍóÇáö ÇáúãõÌúÑöãöíäó ÚöäúÏó æóÖúÚöåö.(15/337)
æóÇáúÎöØóÇÈõ ÈöÞóæúáöåö: ÝóÊóÑóì áöÛóíúÑö ãõÚóíøóäò. æóáóíúÓó ááäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã áöÃóä ÇáÑøóÓõæá Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã íóæúãóÆöÐò Ýöí ãóÞóÇãóÇÊò ÚóÇáöíóÉò Úóäú Ðóáößó ÇáúãóæúÖöÚö.
æóÇáúÅöÔúÝóÇÞõ: ÇáúÎóæúÝõ ãöäú ÃóãúÑò íóÍúÕõáõ Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö.
æóÇáÊøóÚúÈöíÑõ ÈöÇáúãõÖóÇÑöÚö Ýöí íóÞõæáõæäó áöÇÓúÊöÍúÖóÇÑö ÇáúÍóÇáóÉö ÇáúÝóÙöíÚóÉö¡ Ãóæú áöÅöÝóÇÏóÉö ÊóßóÑøõÑö Þóæúáöåöãú Ðóáößó æóÅöÚóÇÏóÊõåõ ÔóÃúäõ ÇáúÝóÒöÚöíäó ÇáúÎóÇÆöÝöíäó.
æóäöÏóÇÁõ Çáúæóíúáö: äõÏúÈóÉñ áöáÊøóæóÌøõÚö ãöäó Çáúæóíúáö. æóÃóÕúáõåõ äöÏóÇÁñ ÇÓúÊõÚúãöáó ãóÌóÇÒðÇ ÈöÊóäúÒöíáö ãóÇ áóÇ íõäóÇÏóì ãóäúÒöáóÉó ãóÇ íõäóÇÏóì áöÞóÕúÏö ÍõÖõæÑöåö¡ ßóÃóäøóåõ íóÞõæáõ: åóÐóÇ æóÞóÊõßö ÝóÇÍúÖõÑöí¡ Ëõãøó ÔóÇÚó Ðóáößó ÝóÕóÇÑó áöãõÌóÑøóÏö ÇáúÛóÑóÖö ãöäó ÇáäøöÏóÇÁö æóåõæó ÇáÊøóæóÌøõÚõ æóäóÍúæõåõ.
æóÇáúæóíúáóÉõ: ÊóÃúäöíËõ Çáúæóíúáö áöáúãõÈóÇáóÛóÉö¡ æóåõæó ÓõæÁõ ÇáúÍóÇáö æóÇáúåóáóÇßõ. ßóãóÇ ÃõäøöËóÊö ÇáÏøóÇÑõ Úóáóì ÏóÇÑóÉó¡ áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÓóÚóÉö ÇáúãóßóÇäö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÞÇáó íóÇ æóíúáóÊì ÃóÚóÌóÒúÊõ Ãóäú Ãóßõæäó ãöËúáó åÐóÇ ÇáúÛõÑÇÈö Ýöí ÓõæÑóÉ ÇáúÚõÞõæÏ ÇáúãóÇÆöÏóÉ [31] .
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí Þóæúáåã: ãÇáö åÐóÇ ÇáúßöÊÇÈö ãõÓúÊóÚúãá Ýöí ÇáÊøóÚóÌøõÈ. (ÝóãóÇ) ÇÓúãõ ÇÓúÊöÝúåóÇãò¡ æóãóÚúäóÇåóÇ: Ãóíøõ ÔóíúÁò¡ æáöåÐóÇ ÇáúßöÊÇÈö ÕöÝóÉñ áö (ãóÇ) ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãöíøóÉö áöãóÇ ÝöíåóÇ ãöäó ÇáÊøóäúßöíÑö¡ Ãóíú ãóÇ ËóÈóÊó áöåóÐóÇ ÇáúßöÊóÇÈö.
æóÇááøóÇãõ áöáöÇÎúÊöÕóÇÕö ãöËúáõ Þóæúáöåö: ãóÇ áóßó áóÇ ÊóÃúãóäøóÇ Úóáì íõæÓõÝó [íõæÓõÝó: 11] .
æóÌõãúáóÉõ áóÇ íõÛÇÏöÑõ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö¡ åöíó ãóËóÇÑõ ÇáÊøóÚóÌøõÈö¡ æóÞóÏú ÌóÑóì ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáõ ÈöãõáóÇÒóãóÉö ÇáúÍóÇáö áöäóÍúæö ãóÇ áóßó ÝóíóÞõæáõæäó: ãóÇ áóßó áóÇ ÊóÝúÚóáõ æóãóÇ áóßó ÝóÇÚöáðÇ.
æóÇáúãõÛóÇÏóÑóÉõ: ÇáÊøóÑúßõ¡ æóÊóÞóÏøóãó ÂäöÝðÇ Ýöí Þóæúáöåö: Ýóáóãú äõÛÇÏöÑú ãöäúåõãú ÃóÍóÏÇð [ÇáúßóåúÝ: 47] .
æóÇáÕøóÛöíÑóÉõ æóÇáúßóÈöíÑóÉõ: æóÕúÝóÇäö áöãóæúÕõæÝò ãóÍúÐõæÝò áöÏóáóÇáóÉö ÇáúãóÞóÇãö¡ Ãóíú ÝöÚúáóÉð Ãóæú åóäóÉð.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÕøöÛóÑö æóÇáúßöÈóÑö åõäóÇ ÇáúÃóÝúÚóÇáõ ÇáúÚóÙöíãóÉõ æóÇáúÃóÝúÚóÇáõ ÇáúÍóÞöíÑóÉõ. æóÇáúÚöÙóãõ æóÇáúÍóÞóÇÑóÉõ íóßõæäóÇäö ÈöÍóÓóÈö ÇáúæõÖõæÍö æóÇáúÎóÝóÇÁö æóíóßõæäóÇäö ÈöÍóÓóÈö ÇáúÞõæøóÉö æóÇáÖøóÚúÝö.(15/338)
æóÊóÞúÏöíãõ ÐößúÑö ÇáÕøóÛöíÑóÉö áöÃóäøóåóÇ Ãóåóãøõ ãöäú ÍóíúËõ íóÊóÚóáøóÞõ ÇáÊøóÚóÌøõÈõ ãöäú ÅöÍúÕóÇÆöåóÇ. æóÚõØöÝóÊú ÚóáóíúåóÇ ÇáúßóÈöíÑóÉõ áöÅöÑóÇÏóÉö ÇáÊøóÚúãöíãö Ýöí ÇáúÅöÍúÕóÇÁö áöÃóäøó ÇáÊøóÚúãöíãó ÃóíúÖðÇ ãöãøóÇ íõËöíÑõ ÇáÊøóÚóÌøõÈó¡ ÝóÞóÏú ÚóÌöÈõæÇ ãöäú ÅöÍóÇØóÉö ßóÇÊöÈö ÇáúßöÊóÇÈö ÈöÌóãöíÚö ÇáúÃóÚúãóÇáö.
æóÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ ãöäú Úõãõæãö ÃóÍúæóÇáö ÇáÕøóÛöíÑóÉö æóÇáúßóÈöíÑóÉö¡ Ãóíú áóÇ íõÈúÞöí ÕóÛöíÑóÉð æóáóÇ ßóÈöíÑóÉð Ýöí ÌóãöíÚö ÃóÍúæóÇáöåöãóÇ ÅöáøóÇ Ýöí ÍóÇáö ÅöÍúÕóÇÆöåö ÅöíøóÇåóÇ¡ Ãóíú áóÇ íõÛóÇÏöÑõåõ ÛóíúÑó ãõÍúÕðì. ÝóÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ åõäóÇ ãöäú ÊóÃúßöíÏö ÇáÔøóíúÁö ÈöãóÇ íõÔúÈöåõ ÖöÏøóåõ áöÃóäøóåõ ÅöÐóÇ ÃóÍúÕóÇåõ Ýóåõæó áóãú íõÛóÇÏöÑúåõ¡ ÝóÂáó Åöáóì ãóÚúäóì Ãóäøóåõ áóÇ íõÛóÇÏöÑõ ÔóíúÆðÇ¡ æóÇäúÊóÝóÊú ÍóÞöíÞóÉõ ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö.
ÝóÌõãúáóÉõ ÃóÍúÕÇåÇ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö. æóÇáÑøóÇÈöØõ ÈóíúäóåóÇ æóÈóíúäó Ðöí ÇáúÍóÇáö ÍóÑúÝõ ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö. æóÇáúÅöÍúÕóÇÁõ: ÇáúÚóÏøõ¡ Ãóíú ßóÇäóÊú ÃóÝúÚóÇáõåõãú ãóÚúÏõæÏóÉð ãõÝóÕøóáóÉð.
æóÌõãúáóÉõ æóæóÌóÏõæÇ ãóÇ ÚóãöáõæÇ ÍÇÖöÑÇð Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäú ÖóãöíÑö íóÞõæáõæäó. Ãóíú ÅöäøóãóÇ ÞóÇáõæÇ Ðóáößó Íöíäó ÚõÑöÖóÊú Úóáóíúåöãú ÃóÚúãóÇáõåõãú ßõáøõåóÇ ÚöäúÏó æóÖúÚö Ðóáößó ÇáúßöÊóÇÈö ÚóÑúÖðÇ ÓóÑöíÚðÇ ÍóÕóáó Èöåö Úöáúãõ ßõáøò ÈöãóÇ Ýöí ßöÊóÇÈöåö Úóáóì æóÌúåò ÎóÇÑöÞò áöáúÚóÇÏóÉö.
æóÌõãúáóÉõ æóáÇ íóÙúáöãõ ÑóÈøõßó ÃóÍóÏÇð ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóæóÌóÏõæÇ ãóÇ ÚóãöáõæÇ ÍÇÖöÑÇð áöãóÇ ÃóÝúåóãóÊúåõ ÇáÕøöáóÉõ ãöäú Ãóäøóåõãú áóãú íóÌöÏõæÇ ÛóíúÑó ãóÇ ÚóãöáõæÇ¡ Ãóíú áóãú íõÍúãóáú Úóáóíúåöãú ÔóíúÁñ áóãú íóÚúãóáõæåõ¡ áöÃóäøó Çááøóåó áóÇ íóÙúáöãõ ÃóÍóÏðÇ ÝóíõÄóÇÎöÐõåõ ÈöãóÇ áóãú íóÞúÊóÑöÝúåõ¡ æóÞóÏú ÍóÏøóÏó áóåõãú ãöäú ÞóÈúáö Ðóáößó ãóÇ áóíúÓó áóåõãú Ãóäú íóÝúÚóáõæåõ æóãóÇ ÃõãöÑõæÇ ÈöÝöÚúáöåö¡ æóÊóæóÚøóÏóåõãú æóæóÚóÏóåõãú¡ Ýóáóãú íóßõäú Ýöí ãõÄóÇÎóÐóÊöåöãú ÈöãóÇ Úóãöáõæåõ ãöäó ÇáúãóäúåöíøóÇÊö ÈóÚúÏó Ðóáößó Ùõáúãñ áóåõãú. æóÇáúãóÞúÕõæÏõ: ÅöÝóÇÏóÉõ åóÐóÇ ÇáÔøóÃúä ãä ÔÄæä Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ ÝóáöÐóáößó ÚõØöÝóÊö ÇáúÌõãúáóÉõ áöÊóßõæäó ãóÞúÕõæÏóÉð ÃóÕóÇáóÉð. æóåöíó ãóÚó Ðóáößó ãõÝöíÏóÉñ ãóÚúäóì ÇáÊøóÐúíöíáö áöãóÇ ÝöíåóÇ ãöäó ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö Úóáóì ãóÖúãõæäö ÇáúÌõãúáóÉö ÞóÈúáóåóÇ¡ æóãöäó ÇáúÚõãõæãö ÇáÔøóÇãöáö áöãóÖúãõæäö ÇáúÌõãúáóÉö ÞóÈúáóåóÇ æóÛóíúÑöåö¡ ÝóßóÇäóÊú ãöäú åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö ÕóÇáöÍóÉð áöáúÝóÕúáö ÈöÏõæäö ÚóØúÝò áÊóßæä ÊÐííáÇ.(15/339)
æóÅöÐú ÞõáúäóÇ áöáúãóáóÇÆößóÉö ÇÓúÌõÏõæÇ áöÂÏóãó ÝóÓóÌóÏõæÇ ÅöáøóÇ ÅöÈúáöíÓó ßóÇäó ãöäó ÇáúÌöäøö ÝóÝóÓóÞó Úóäú ÃóãúÑö ÑóÈøöåö ÃóÝóÊóÊøóÎöÐõæäóåõ æóÐõÑøöíøóÊóåõ ÃóæúáöíóÇÁó ãöäú Ïõæäöí æóåõãú áóßõãú ÚóÏõæøñ ÈöÆúÓó áöáÙøóÇáöãöíäó ÈóÏóáðÇ (50)
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 50]
æóÅöÐú ÞõáúäÇ áöáúãóáÇÆößóÉö ÇÓúÌõÏõæÇ áöÂÏóãó ÝóÓóÌóÏõæÇ ÅöáÇøó ÅöÈúáöíÓó ßÇäó ãöäó ÇáúÌöäøö ÝóÝóÓóÞó Úóäú ÃóãúÑö ÑóÈøöåö ÃóÝóÊóÊøóÎöÐõæäóåõ æóÐõÑøöíøóÊóåõ ÃóæúáöíÇÁó ãöäú Ïõæäöí æóåõãú áóßõãú ÚóÏõæøñ ÈöÆúÓó áöáÙøóÇáöãöíäó ÈóÏóáÇð (50)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóíóæúãó äõÓóíøöÑõ ÇáúÌöÈÇáó [ÇáúßóåúÝ: 47] ÈöÊóÞúÏöíÑö: æóÇÐúßõÑú ÅöÐú ÞõáúäóÇ áöáúãóáóÇÆößóÉö¡ ÊóÝóäøõäðÇ áöÛóÑóÖö ÇáãæÚÙÉ ÇáøóÐöí ÓíÞÊ áóåõ åóÐöåö ÇáúÌõãóáõ¡ æóåõæó ÇáÊøóÐúßöíÑõ ÈöÚóæóÇÞöÈö ÇÊøöÈóÇÚö Çáúåóæóì æóÇáúÅöÚúÑóÇÖö Úóäö ÇáÕøóÇáöÍóÇÊö¡ æóÈöãóÏóÇÍöÖö ÇáúßöÈúÑöíóÇÁö æóÇáúÚõÌúÈö æóÇÍúÊöÞóÇÑö ÇáúÝóÖöíáóÉö æóÇáöÇÈúÊöåóÇÌö ÈöÇáúÃóÚúÑóÇÖö ÇáøóÊöí áóÇ ÊõßúÓöÈõ ÃóÕúÍóÇÈóåóÇ ßóãóÇáðÇ äóÝúÓöíøðÇ. æóßóãóÇ æõÚöÙõæÇ ÈöÂÎöÑö ÃóíøóÇãö ÇáÏøõäúíóÇ ÐõßøöÑõæÇ åõäóÇ ÈöÇáúãóæúÚöÙóÉö ÈöÃóæøóáö ÃóíøóÇãöåóÇ æóåõæó íóæúãõ ÎóáúÞö ÂÏóãó¡ æóåóÐóÇ ÃóíúÖðÇ ÊóãúåöíÏñ æóÊóæúØöÆóÉñ áöÞóæúáöåö:
æóíóæúãó íóÞõæáõ äÇÏõæÇ ÔõÑóßÇÆöíó ÇáøóÐöíäó ÒóÚóãúÊõãú ÇáúÂíóÉ [ÇáúßóåúÝ: 52] ¡ ÝóÅöäøó ÇáúÅöÔúÑóÇßó ßóÇäó ãöäú ÛõÑõæÑö ÇáÔøóíúØóÇäö ÈöÈóäöí ÂÏóãó.
æóáóåóÇ ÃóíúÖðÇ ãõäóÇÓóÈóÉñ ÈöãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäó ÇáúÂíóÇÊö ÇáøóÊöí ÃóäúÍóÊú Úóáóì ÇáøóÐöíäó ÇÝúÊóÎóÑõæÇ ÈöÌóÇåöåöãú æóÃóãúæóÇáöåöãú æóÇÍúÊóÞóÑõæÇ ÝõÞóÑóÇÁó Ãóåúáö ÇáúÅöÓúáóÇãö æóáóãú íõãóíøöÒõæÇ Èóíúäó ÇáúßóãóÇáö ÇáúÍóÞøö æóÇáúÛõÑõæÑö ÇáúÈóÇØöáö¡ ßóãóÇ ÃóÔóÇÑó Åöáóíúåö Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóÇÕúÈöÑú äóÝúÓóßó ãóÚó ÇáøóÐöíäó íóÏúÚõæäó ÑóÈøóåõãú ÈöÇáúÛóÏÇÉö æóÇáúÚóÔöíøö [ÇáúßóåúÝ:
28] ¡ ÝóßóÇäó Ýöí ÞöÕøóÉö ÅöÈúáöíÓó äóÍúæó ÂÏóãó ãóËóáñ áóåõãú¡ æóáöÃóäøó Ýöí åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉö ÊóÐúßöíÑðÇ ÈöÃóäøó ÇáÔøóíúØóÇäó åõæó ÃóÕúáõ ÇáÖøóáóÇáö¡ æóÃóäøó ÎõÓúÑóÇäó ÇáúÎóÇÓöÑöíäó íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö Âíöáñ Åöáóì ÇÊøöÈóÇÚöåöãú ÎõØõæóÇÊö ÇáÔøóíúØóÇäö æóÃóæúáöíóÇÆöåö. æóáöåóÐóÇ ÝóÑøóÚó Úóáóì ÇáúÃóãúÑóíúäö Þóæúáóåõ ÊóÚóÇáóì: ÃóÝóÊóÊøóÎöÐõæäóåõ æóÐõÑøöíøóÊóåõ ÃóæúáöíÇÁó ãöäú Ïõæäöí æóåõãú áóßõãú ÚóÏõæøñ.
æóåóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉõ ÊóßóÑøóÑóÊú Ýöí ãóæóÇÖöÚó ßóËöíÑóÉò ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö¡ æóåöíó Ýöí ßõáøö ãóæúÖöÚò ÊóÔúÊóãöáõ Úóáóì ÔóíúÁò áóãú ÊóÔúÊóãöáú Úóáóíúåö Ýöí ÇáúÂÎóÑö¡ æóáóåóÇ Ýöí ßõáøö ãóæúÖöÚò ÐõßöÑóÊú Ýöíåö ÚöÈúÑóÉñ ÊõÎóÇáöÝõ ÚöÈúÑóÉó ÛóíúÑöåö¡ ÝóÐößúÑõåóÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö (ãËáÇ) ÅöÚúáóÇã ÈãÈÇÏìÁ ÇáúÃõãõæÑö¡ æóÐößúÑõåóÇ åõäóÇ ÊóäúÙöíÑñ áöáúÍóÇáö æóÊóæúØöÆóÉñ áöáúÅöäúßóÇÑö æóÇáÊøóæúÈöíÎö¡ æóÞöÓú Úóáóì Ðóáößó.(15/340)
æóÝóÓóÞó: ÊóÌóÇæóÒó Úóäú ØóÇÚóÊöåö. æóÃóÕúáõåõ Þóæúáõåõãú: ÝóÓóÞóÊö ÇáÑøõØóÈóÉõ¡ ÅöÐóÇ ÎóÑóÌóÊú ãöäú ÞöÔúÑöåóÇ ÝóÇÓúÊõÚúãöáó ãóÌóÇÒðÇ Ýöí ÇáÊøóÌóÇæõÒö. ÞóÇáó ÃóÈõæ ÚõÈóíúÏóÉó. æóÇáúÝöÓúÞõ ÈöãóÚúäóì ÇáÊøóÌóÇæõÒö Úóäö ÇáØøóÇÚóÉö. ÞóÇáó ÃóÈõæ ÚõÈóíúÏóÉó: «áóãú äóÓúãóÚú Ðóáößó Ýöí ÔóíúÁò ãöäú ÃóÔúÚóÇÑö ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö æóáóÇ ÃóÍóÇÏöíËöåóÇ æóÅöäøóãóÇ Êóßóáøóãó Èöåö ÇáúÚóÑóÈõ ÈóÚúÏó äõÒõæáö ÇáúÞõÑúÂäö» ¡ Ãóíú Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóäóÍúæöåóÇ. æóæóÇÝóÞóåõ ÇáúãõÈóÑøöÏõ æóÇÈúäõ ÇáúÃóÚúÑóÇÈöíøö. æóÃõØúáöÞó ÇáúÝöÓúÞõ Ýöí ãóæóÇÖöÚó ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö Úóáóì ÇáúÚöÕúíóÇäö ÇáúÚóÙöíãö¡ æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [26] ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
æóãÇ íõÖöáøõ Èöåö ÅöáøóÇ ÇáúÝÇÓöÞöíäó.
æóÇáúÃóãúÑõ Ýöí Þóæúáöåö: Úóäú ÃóãúÑö ÑóÈøöåö ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÃúãõæÑö¡ Ãóíú ÊóÑóßó æóÇÈúÊóÚóÏó ÚóãøóÇ ÃóãóÑóåõ Çááøóåõ Èöåö.
æóÇáúÚõÏõæáõ Ýöí Þóæúáöåö: Úóäú ÃóãúÑö ÑóÈøöåö Åöáóì ÇáÊøóÚúÑöíÝö ÈöØóÑöíÞö ÇáúÅöÖóÇÝóÉö Ïõæäó ÇáÖøóãöíÑö áöÊóÝúÙöíÚö ÝöÓúÞö ÇáÔøóíúØóÇäö Úóäú ÃóãúÑö Çááøóåö ÈöÃóäøóåõ ÝöÓúÞõ ÚóÈúÏò Úóäú ÃóãúÑö ãóäú ÊóÌöÈõ Úóáóíúåö ØóÇÚóÊõåõ áöÃóäøóåõ ãóÇáößõåõ.
æóÝóÑøóÚó Úóáóì ÇáÊøóÐúßöíÑö ÈöÝöÓúÞö ÇáÔøóíúØóÇäö æóÚóáóì ÊóÚóÇÙõãöåö Úóáóì ÃóÕúáö ÇáäøóæúÚö ÇáúÅöäúÓóÇäöíøö ÅöäúßóÇÑó ÇÊøöÎóÇÐöåö æóÇÊøöÎóÇÐö ÌõäúÏöåö ÃóæúáöíóÇÁó áöÃóäøó ÊóßóÈøõÑóåõ Úóáóì ÂÏóãó íóÞúÊóÖöí ÚóÏóÇæóÊóåõ áöáäøóæúÚö¡ æóáöÃóäøó ÚöÕúíóÇäóåõ ÃóãúÑó ãóÇáößöåö íóÞúÊóÖöí Ãóäøóåõ áóÇ íõÑúÌóì ãöäúåõ ÎóíúÑñ æóáóíúÓó ÃóåúáðÇ áöÃóäú íõÊøóÈóÚó.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáúÅöäúßóÇÑö æóÇáÊøóæúÈöíÎö áöáúãõÔúÑößöíäó¡ ÅöÐú ßóÇäõæÇ íóÚúÈõÏõæäó ÇáúÌöäøó¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÌóÚóáõæÇ áöáøóåö ÔõÑóßÇÁó ÇáúÌöäøó [ÇáúÃóäúÚóÇã: 100] . æóáöÐóáößó Úóáøóáó Çáäøóåúíó ÈöÌõãúáóÉö ÇáúÍóÇáö æóåöíó ÌõãúáóÉõ æóåõãú áóßõãú ÚóÏõæøñ.
æóÇáÐøõÑøöíøóÉõ: ÇáäøóÓúáõ¡ æóÐõÑøöíøóÉõ ÇáÔøóíóÇØöíäõ æóÇáúÌöäøõ.
æóÇáúÚóÏõæøõ: ÇÓúãñ íóÕúÏõÞõ Úóáóì ÇáúæóÇÍöÏö æóÚóáóì ÇáúÌóãúÚö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ áóÇ ÊóÊøóÎöÐõæÇ ÚóÏõæøöí æóÚóÏõæøóßõãú ÃóæúáöíÇÁó ÊõáúÞõæäó Åöáóíúåöãú ÈöÇáúãóæóÏøóÉö [ÇáããÊÍäÉ: 1] æóÞóÇáó: åõãõ ÇáúÚóÏõæøõ [ÇáãõäóÇÝöÞõæäó: 4] .
Úõæãöáó åóÐóÇ ÇáöÇÓúãõ ãõÚóÇãóáóÉó ÇáúãóÕóÇÏöÑö áöÃóäøóåõ Úóáóì ÒöäóÉö ÇáúãóÕúÏóÑö ãöËúáó ÇáúÞóÈõæáö æóÇáúæóáõæÚö¡ æóåõãóÇ ãóÕúÏóÑóÇäö. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöäú ßÇäó ãöäú Þóæúãò ÚóÏõæøò áóßõãú Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáäøöÓóÇÁö(15/341)
ãóÇ ÃóÔúåóÏúÊõåõãú ÎóáúÞó ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóáóÇ ÎóáúÞó ÃóäúÝõÓöåöãú æóãóÇ ßõäúÊõ ãõÊøóÎöÐó ÇáúãõÖöáøöíäó ÚóÖõÏðÇ (51)
æóÇáúæóáöíøõ: ãóäú íóÊóæóáøóì¡ Ãóíú íóÊøóÎöÐõ ÐóÇ æóáóÇíóÉò ÈöÝóÊúÍö ÇáúæóÇæö æóåöíó ÇáúÞõÑúÈõ. æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö ÇáúÞõÑúÈõ ÇáúãóÚúäóæöíøõ¡ æóåõæó ÇáÕøóÏóÇÞóÉõ æóÇáäøóÓóÈõ æóÇáúÍöáúÝõ. æ (ãä) ÒÇíÏÉ áöáÊøóæúßöíÏö¡ Ãóíú ÊóÊøóÎöÐõæäóåõãú ÃóæúáöíóÇÁó ãõÈóÇÚöÏöíäó áöí. æóÐóáößó åõæó ÅöÔúÑóÇßõåõãú Ýöí ÇáúÚöÈóÇÏóÉö¡ ÝóÅöäøó ßõáøó ÍóÇáóÉò íóÚúÈõÏõæäó ÝöíåóÇ ÇáúÂáöåóÉó åöíó ÇÊøöÎóÇÐñ áóåõãú ÃóæúáöíóÇÁó ãöäú Ïõæäö Çááøóåö.
æóÇáúÎØÇÈ Ýöí ÃóÝóÊóÊøóÎöÐõæäóåõ æóãóÇ ÈóÚúÏóåõ ÎöØóÇÈñ áöáúãõÔúÑößöíäó ÇáøóÐöíäó ÇÊøóÎóÐõæåõ æóáöíøðÇ¡ æóÊóÍúÐöíÑñ áöáúãõÓúáöãöíäó ãöäú Ðóáößó.
æóÌõãúáóÉõ ÈöÆúÓó áöáÙøóÇáöãöíäó ÈóÏóáðÇ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ áöÅöäúÔóÇÁö Ðóãøö ÅöÈúáöíÓó æóÐõÑøöíøóÊöåö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇÊøöÎóÇÐö ÇáúãõÔúÑößöíäó ÅöíøóÇåõãú ÃóæúáöíóÇÁó¡ Ãóíú ÈöÆúÓó ÇáúÈóÏóáõ áöáúãõÔúÑößöíäó ÇáÔøóíúØóÇäõ æóÐõÑøöíøóÊõåõ¡ ÝóÞóæúáõåõ: ÈóÏóáðÇ ÊóãúíöíÒñ ãõÝóÓøöÑñ áöÇÓúãö (ÈöÆúÓó) ÇáúãóÍúÐõæÝö áöÞóÕúÏö ÇáöÇÓúÊöÛúäóÇÁö Úóäúåõ ÈöÇáÊøóãúíöíÒö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö ÇáúÅöÌúãóÇáö Ëõãøó ÇáÊøóÝúÕöíáö.
æóÇáÙøóÇáöãõæäó åõãõ ÇáúãõÔúÑößõæäó. æóÅöÙúåóÇÑõ ÇáÙøóÇáöãöíäó Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÅöÖúãóÇÑö áöáÊøóÔúåöíÑö Èöåöãú¡ æóáöãóÇ Ýöí ÇáöÇÓúãö ÇáÙøóÇåöÑö ãöäú ãóÚúäóì ÇáÙøõáúãö ÇáøóÐöí åõæó Ðãø áóåõã.
[51]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 51]
ãóÇ ÃóÔúåóÏúÊõåõãú ÎóáúÞó ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóáÇ ÎóáúÞó ÃóäúÝõÓöåöãú æóãÇ ßõäúÊõ ãõÊøóÎöÐó ÇáúãõÖöáøöíäó ÚóÖõÏÇð (51)
ÊóÊóäóÒøóáõ åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ãóäúÒöáóÉó ÇáÊøóÚúáöíáö áöáúÌõãúáóÊóíúäö ÇááøóÊóíúäö ÞóÈúáóåóÇ æóåõãóÇ ÃóÝóÊóÊøóÎöÐõæäóåõ æóÐõÑøöíøóÊóåõ Åöáóì Þóæúáå: ÈóÏóáðÇ [ÇáúßóåúÝ: 50] ¡ ÝóÅöäøóåõãú áóãøóÇ áóãú íóÔúåóÏõæÇ ÎóáúÞó ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö áóãú íóßõæäõæÇ ÔõÑóßóÇÁó áöáøóåö Ýöí ÇáúÎóáúÞö ÈöØóÑöíÞö ÇáúÃóæúáóì Ýóáóãú íóßõæäõæÇ ÃóÍöÞøóÇÁó ÈöÃóäú íõÚúÈóÏõæÇ. æóåóÐóÇ ÇÍúÊöÌóÇÌñ Úóáóì ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈöãóÇ íóÚúÊóÑöÝõæäó Èöåö ÝóÅöäøóåõãú íóÚúÊóÑöÝõæäó ÈöÃóäøó Çááøóåó åõæó ÇáúãõÊóÝóÑøöÏõ ÈöÎóáúÞö ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö æóÎóáúÞö ÇáúãóæúÌõæÏóÇÊö.
æóÇáúÅöÔúåóÇÏõ: ÌóÚúáõ ÇáúÛóíúÑö ÔóÇåöÏðÇ¡ Ãóíú ÍóÇÖöÑðÇ¡ æóåõæó åõäóÇ ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÅöÍúÖóÇÑò ÎóÇÕøò¡ æóåõæó ÅöÍúÖóÇÑõ ÇáúãõÔóÇÑóßóÉö Ýöí ÇáúÚóãóáö Ãóæö ÇáúÅöÚóÇäóÉö Úóáóíúåö. æóäóÝúíõ åóÐóÇ ÇáÔøõåõæÏö íóÓúÊóáúÒöãõ äóÝúíó(15/342)
ÇáúãõÔóÇÑóßóÉö Ýöí ÇáúÎóáúÞö æóÇáúÅöáóåöíøóÉö ÈöÇáúÝóÍúæóì Ãóíú¡ ÈöÇáúÃóæúáóì¡ ÝóÅöäøó ÎóáúÞó ÇáÓøóãóÇæóÇÊö ßóÇäó ÞóÈúáó æõÌõæÏö ÅöÈúáöíÓó æóÐõÑøöíøóÊöåö¡ Ýóåõæó ÇÓúÊöÏúáóÇáñ Úóáóì ÇäúÊöÝóÇÁö ÅöáóåöíøóÊöåöãú ÈöÓóÈúÞö ÇáúÚóÏóãö Úóáóì æõÌõæÏöåöãú. æóßõáøõ ãóÇ ÌóÇÒó Úóáóíúåö ÇáúÚóÏóãõ ÇÓúÊóÍóÇáó Úóáóíúåö ÇáúÞöÏóãõ¡ æóÇáúÞöÏóãõ ãöäú áóæóÇÒöãó ÇáúÅöáóåöíøóÉö. æóÖóãóÇÆöÑõ ÇáúÛóíúÈóÉö Ýöí Þóæúáöåö: ÃóÔúåóÏúÊõåõãú æóÞóæúáöåö: ÃóäúÝõÓöåöãú ÚóÇÆöÏóÉñ Åöáóì ÇáúãõÊóÍóÏøóËö Úóäúåõ¡ Ãóíú ÅöÈúáöíÓó æóÐõÑøöíøóÊöåö ßóãóÇ ÚóÇÏó Åöáóíúåöãõ ÇáÖøóãöíÑõ Ýöí Þóæúáöåö: æóåõãú áóßõãú ÚóÏõæøñ.
æóãóÚúäóì ÃóäúÝõÓöåöãú¡ ÃóäúÝõÓõ ÈóÚúÖöåöãú ÈöÞóÑöíäóÉö ÇÓúÊöÍóÇáóÉö ãõÔóÇåóÏóÉö ÇáúãóÎúáõæÞö ÎóáúÞó äóÝúÓöåö¡ ÝóÅöØúáóÇÞõ ÇáúÃóäúÝõÓö åóäóÇ äóÙöíÑõ ÅöØúáóÇÞöåö Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóÅöÐÇ ÏóÎóáúÊõãú ÈõíõæÊÇð ÝóÓóáøöãõæÇ Úóáì ÃóäúÝõÓößõãú [ÇáäøõæÑ: 61] æóÝöí Þóæúáöåö: æóáÇ ÊõÎúÑöÌõæäó ÃóäúÝõÓóßõãú ãöäú ÏöíÇÑößõãú [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 84] ¡ Ãóíú ÃóäúÝõÓó ÈóÚúÖößõãú. ÝóÚóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö ÊóÊóäóÇÓóÞõ ÇáÖøóãóÇÆöÑõ æóíóÊóÞóæøóãõ ÇáúãóÚúäóì ÇáúãóÞúÕõæÏõ.
æóÇÚúáóãú Ãóäøó Çááøóåó ÊóÚóÇáóì ÎóáóÞó ÇáÓøóãóÇæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖó ÞóÈúáó Ãóäú íóÎúáõÞó áóåõãóÇ ÓõßøóÇäóåõãóÇ ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáå: Þõáú ÃóÅöäøóßõãú áóÊóßúÝõÑõæäó ÈöÇáøóÐöí ÎóáóÞó ÇáúÃóÑúÖó Ýöí íóæúãóíúäö æóÊóÌúÚóáõæäó áóåõ ÃóäúÏÇÏÇð Ðáößó ÑóÈøõ ÇáúÚÇáóãöíäó æóÌóÚóáó ÝöíåÇ ÑóæÇÓöíó ãöäú ÝóæúÞöåÇ æóÈÇÑóßó ÝöíåÇ æóÞóÏøóÑó ÝöíåÇ ÃóÞúæÇÊóåÇ Ýöí ÃóÑúÈóÚóÉö ÃóíøóÇãò ÓóæÇÁð áöáÓøóÇÆöáöíäó Ëõãøó ÇÓúÊóæì Åöáóì ÇáÓøóãÇÁö æóåöíó ÏõÎÇäñ ÝóÞÇáó áóåÇ æóáöáúÃóÑúÖö ÇÆúÊöíÇ ØóæúÚÇð Ãóæú ßóÑúåÇð ÞÇáóÊÇ ÃóÊóíúäÇ ØÇÆöÚöíäó ÝóÞóÖÇåõäøó ÓóÈúÚó ÓóãÇæÇÊò Ýöí íóæúãóíúäö æóÃóæúÍì Ýöí ßõáøö ÓóãÇÁò ÃóãúÑóåÇ [ÝÕøáÊ:
9- 12] . æóßóÇäó Ãóåúáõ ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö íóÚúÊóÞöÏõæäó Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÌöäøðÇ ãõÊóÕóÑøöÝöíäó ÝóßóÇäõæÇ ÅöÐóÇ äóÒóáõæÇ æóÇÏöíðÇ ãóÎõæÝðÇ ÞóÇáõæÇ: ÃóÚõæÐõ ÈöÚóÒöíÒö åóÐóÇ ÇáúæóÇÏöí¡ áöíóßõæäõæÇ Ýöí Ãóãúäò ãöäú ÖõÑøöåö.
æóÞóÑóÃó ÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ãóÇ ÃóÔúåóÏúäóÇåõãú Èöäõæäö ÇáúÚóÙóãóÉö¡ æóÞóÑóÃó æóãÇ ßõäúÊõ ÈöÝóÊúÍö ÇáÊøóÇÁö Úóáóì ÇáúÎöØóÇÈö¡ æóÇáúÎØÇÈ ááäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã æóåõæó ÎóÈóÑñ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí Çáäøóåúí.
æóÇáúãÑóÇÏ È ÇáúãõÖöáøöíäó ÇáÔøóíóÇØöíäõ¡ áöÃóäøóåõãú ÃóÖóáøõæÇ ÇáäøóÇÓó ÈöÅöáúÞóÇÁö ÎóæóÇØöÑö ÇáÖøóáóÇáóÉö æóÇáúÝóÓóÇÏö Ýöí ÇáäøõÝõæÓö¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóÅöäøó ÇáÔøóíÇØöíäó áóíõæÍõæäó Åöáì ÃóæúáöíÇÆöåöãú áöíõÌÇÏöáõæßõãú æóÅöäú ÃóØóÚúÊõãõæåõãú Åöäøóßõãú áóãõÔúÑößõæäó [ÇáúÃóäúÚóÇã: 121] .
æóÌõãúáóÉõ æóãÇ ßõäúÊõ ãõÊøóÎöÐó ÇáúãõÖöáøöíäó ÚóÖõÏÇð ÊóÐúíöíáñ áöÌõãúáóÉö ãóÇ ÃóÔúåóÏúÊõåõãú ÎóáúÞó ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö.(15/343)
æóíóæúãó íóÞõæáõ äóÇÏõæÇ ÔõÑóßóÇÆöíó ÇáøóÐöíäó ÒóÚóãúÊõãú ÝóÏóÚóæúåõãú Ýóáóãú íóÓúÊóÌöíÈõæÇ áóåõãú æóÌóÚóáúäóÇ Èóíúäóåõãú ãóæúÈöÞðÇ (52)
æóÇáúÚõÏõæáõ Úóäö ÇáúÅöÖúãóÇÑö ÈöÃóäú íõÞóÇáó: æóãóÇ ßõäúÊõ ãõÊøóÎöÐóåõãú Åöáóì ÇáúãõÖöáøöíäó áöÅöÝóÇÏóÉö ÇáÐøóãøö¡ æóáöÃóäøó ÇáÊøóÐúíöíáó íóäúÈóÛöí Ãóäú íóßõæäó ßóáóÇãðÇ ãõÓúÊóÞöáøðÇ.
æóÇáúÚóÖõÏõ- ÈöÝóÊúÍö ÇáúÚóíúäö æóÖóãøö ÇáÖøóÇÏö ÇáúãõÚúÌóãóÉö- Ýöí ÇáúÃóÝúÕóÍö¡ æóÈöÇáúÝóÊúÍö æóÓõßõæäö ÇáÖøóÇÏö- Ýöí áõÛóÉö Êóãöíãò. æóÝöíåö áõÛóÇÊñ ÃõÎúÑóì ÃóÖúÚóÝõ. æóäóÓóÈó ÇÈúäõ ÚóØöíøóÉó Ãóäøó ÃóÈóÇ ÚóãúÑòæ ÞóÑóÃóåõ ÈöÖóãøö ÇáúÚóíúäö æóÖóãøö ÇáÖøóÇÏö- Úóáóì ÃóäøóåóÇ áõÛóÉñ Ýöí ÚóÖõÏò æóåöíó ÑöæóÇíóÉõ åóÇÑõæäó Úóäú ÃóÈöí ÚóãúÑòæ æóáóíúÓóÊú ãóÔúåõæÑóÉð. æóåõæó: ÇáúÚóÙúãõ ÇáøóÐöí Èóíúäó ÇáúãöÑúÝóÞö æóÇáúßóÊöÝö¡ æóåõæó íõØúáóÞõ ãóÌóÇÒðÇ Úóáóì ÇáúãõÚöíäö Úóáóì ÇáúÚóãóáö¡ íõÞóÇáõ: ÝõáóÇäñ ÚóÖõÏöí æóÇÚúÊóÖóÏúÊõ Èöåö.
æóÇáúãóÚúäóì: áóÇ íóáöíÞõ ÈöÇáúßóãóÇáö ÇáúÅöáóåöíøö Ãóäú ÃóÊøóÎöÐó Ãóåúáó ÇáúÅöÖúáóÇáö ÃóÚúæóÇäðÇ ÝóÃõÔúÑößóåõãú Ýöí ÊóÕóÑøõÝöí Ýöí ÇáúÅöäúÔóÇÁö¡ ÝóÅöäøó Çááøóåó ãõÝöíÖñ ÇáúåöÏóÇíóÉó æóæóÇåöÈñ ÇáÏøöÑóÇíóÉó ÝóßóíúÝó íóßõæäõ ÃóÚúæóÇäõåõ ãóÕóÇÏöÑó ÇáÖøóáóÇáóÉö¡ Ãóíú áóÇ íõÚöíäõ ÇáúãõÚöíäó ÅöáøóÇ Úóáóì Úóãóáö ÃóãúËóÇáöåö¡ æóáóÇ íóßõæäõ ÅöáøóÇ ÞÑíäÇ áÃÔßÇáå.
[52]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 52]
æóíóæúãó íóÞõæáõ äÇÏõæÇ ÔõÑóßÇÆöíó ÇáøóÐöíäó ÒóÚóãúÊõãú ÝóÏóÚóæúåõãú Ýóáóãú íóÓúÊóÌöíÈõæÇ áóåõãú æóÌóÚóáúäÇ Èóíúäóåõãú ãóæúÈöÞÇð (52)
ÚõØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÅöÐú ÞõáúäÇ áöáúãóáÇÆößóÉö ÇÓúÌõÏõæÇ áöÂÏóãó [ÇáúßóåúÝ: 50] ÝóíõÞóÏøóÑõ: æóÇÐúßõÑú íóæúãó íóÞõæáõ äóÇÏõæÇ ÔõÑóßóÇÆöíó¡ Ãóæú Úóáóì ÌõãúáóÉö ãóÇ ÃóÔúåóÏúÊõåõãú ÎóáúÞó ÇáÓøóãÇæÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö [ÇáúßóåúÝ:
51] ¡ ÝóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóáóÇ ÃóÔúåóÏúÊõ ÔõÑóßóÇÁóåõãú ÌóãöíÚðÇ æóáóÇ ÊóäúÝóÚõåõãú ÔõÑóßóÇÄõåõãú íóæúãó ÇáúÍóÔúÑö¡ Ýóåõæó ÇäúÊöÞóÇáñ ãöäú ÅöÈúØóÇáö ãóÚúÈõæÏöíøóÉö ÇáÔøóíúØóÇäö æóÇáúÌöäøö Åöáóì ÅöÈúØóÇáö ÅöáóåöíøóÉö ÌóãöíÚö ÇáúÂáöåóÉö ÇáøóÊöí ÚóÈóÏóåóÇ ÏóåúãóÇÁõ ÇáúãõÔúÑößöíäó ãóÚó ÈóíóÇäö ãóÇ íóÚúÊóÑöíåöãú ãöäó ÇáúÎóíúÈóÉö æóÇáúíóÃúÓö íóæúãóÆöÐò. æóÞóÏú Óóáóßó Ýöí ÅöÈúØóÇáö ÅöáóåöíøóÊöåóÇ ØóÑöíÞó ÇáúãóÐúåóÈö ÇáúßóáóÇãöíøö æóåõæó ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáõ Úóáóì ÇäúÊöÝóÇÁö ÇáúãóÇåöíøóÉö ÈöÇäúÊöÝóÇÁö áóæóÇÒöãöåóÇ¡ ÝóÅöäøóåõ ÅöÐóÇ ÇäúÊóÝóì äóÝúÚõåóÇ áöáøóÐöíäó íóÚúÈõÏõæäóåóÇ ÇÓúÊóáúÒóãó Ðóáößó ÇäúÊöÝóÇÁó ÅöáóåöíøóÊöåóÇ¡ æóÍóÕóáó ÈöÐóáößó ÊóÔúÎöíÕõ ÎóíúÈóÊöåöãú æóíóÃúÓöåöãú ãöäó ÇáäøóÌóÇÉö.(15/344)
æóÑóÃóì ÇáúãõÌúÑöãõæäó ÇáäøóÇÑó ÝóÙóäøõæÇ Ãóäøóåõãú ãõæóÇÞöÚõæåóÇ æóáóãú íóÌöÏõæÇ ÚóäúåóÇ ãóÕúÑöÝðÇ (53)
æóÞóÑóÃóåõ ÇáúÌõãúåõæÑõ íóÞõæáõ ÈöíóÇÁö ÇáúÛóíúÈóÉö- æóÖóãöíÑõ ÇáúÛóÇÆöÈö ÚóÇÆöÏñ Åöáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áöÏóáóÇáóÉö ÇáúãóÞóÇãö Úóáóíúåö¡ æóÞóÑóÃó ÍóãúÒóÉõ äóÞõæáõ Èöäõæäö ÇáúÚóÙóãóÉö.
æóÇáúíóæúãõ ÇáøóÐöí íóÞÚ Ýöíåö åóÐóÇ ÇáÞóæúá åõæó íóæúãõ ÇáúÍóÔúÑö. æóÇáúãóÚúäóì: íóÞõæáõ áöáúãõÔúÑößöíäó¡ ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: ÇáøóÐöíäó ÒóÚóãúÊõãú¡ Ãóíú ÒóÚóãúÊõãõæåõãú ÔõÑóßóÇÆöí. æóÞóÏøóãó æóÕúÝóåõãú ÈöæóÕúÝö ÇáÔøõÑóßóÇÁö ÞóÈúáó ÝöÚúáö ÇáÒøóÚúãö ÊóåóßøõãðÇ ÈöÇáúãõÎóÇØóÈöíäó æóÊóæúÈöíÎðÇ áóåõãú¡ Ëõãøó ÃóÑúÏóÝó ÈöãóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ßóÐöÈöåöãú ÝöíãóÇ ÇÏøóÚóæúÇ ÈöÝöÚúáö ÇáÒøóÚúãö ÇáÏøóÇáøö Úóáóì ÇÚúÊöÞóÇÏò ÈóÇØöáò.
æóÇáäøöÏóÇÁõ: ØóáóÈõ ÇáúÅöÞúÈóÇáö áöáäøõÕúÑóÉö æóÇáÔøóÝóÇÚóÉö.
æóÇáöÇÓúÊöÌóÇÈóÉõ: ÇáúßóáóÇãõ ÇáÏøóÇáøõ Úóáóì ÓóãóÇÚö ÇáäøöÏóÇÁö æóÇáúÃóÎúÐö Ýöí ÇáúÅöÞúÈóÇáö Úóáóì ÇáúãõäóÇÏöí ÈöäóÍúæö Þóæúáö: áóÈøóíúßõãú.
æóÃóãúÑõåõ ÅöíøóÇåõãú ÈöãõäóÇÏóÇÉö ÔõÑóßóÇÆöåöãú ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ãóÚúäóÇåõ ãóÚó ÅöÑóÇÏóÉò áóÇÒöãöåö æóåõæó ÅöÙúåóÇÑõ ÈÇØáåã ÈöÞóÑöíäóÉ ÝÚá ÇáÒøóÚúãö. æóáöÐóáößó áóãú íóÓóÚúåõãú ÅöáøóÇ Ãóäú íõäóÇÏõæåõãú ÍóíúËõ ÞóÇáó ÝóÏóÚóæúåõãú áöØóãóÚöåöãú¡ ÝóÅöÐóÇ äóÇÏóæúåõãú ÊóÈóíøóäó áóåõãú ÎóíúÈóÉõ ØóãóÚöåöãú. æóáöÐóáößó ÚóØóÝó ÝöÚúáó ÇáÏøõÚóÇÁö ÈöÇáúÝóÇÁö ÇáÏøóÇáøóÉö Úóáóì ÇáÊøóÚúÞöíÈö. æóÃóÊóì Èöåö Ýöí ÕöíÛóÉö ÇáúãõÖöíøö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÊóÚúÌöíáö æõÞõæÚöåö ÍöíäóÆöÐò ÍóÊøóì ßóÃóäøóåõ ÞóÏö ÇäúÞóÖóì.
æóÇáúãóæúÈöÞõ: ãóßóÇäõ ÇáúæõÈõæÞö¡ Ãóíö ÇáúåóáóÇßö. íõÞóÇáõ: æóÈóÞó ãöËúáõ æóÚóÏó æóæóÌöáó æóæóÑöËó. æóÇáúãóæúÈöÞõ åõäóÇ ÃõÑöíÏó Èöåö Ìóåóäøóãõ¡ Ãóíú Íöíäó ÏóÚóæúÇ ÃóÕúäóÇãóåõãú ÈöÃóÓúãóÇÆöåöãú ßóæøóäó Çááøóåõ ÝöíãóÇ Èóíúäó ãóßóÇäöåöãú æóãóßóÇäö ÃóÕúäóÇãöåöãú ÝõæøóåóÇÊö Ìóåóäøóãó¡ æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÌõãúáóÉõ æóÌóÚóáúäÇ Èóíúäóåõãú ãóæúÈöÞÇð ÌõãúáóÉó ÍóÇáò Ãóíú æóÞóÏú ÌóÚóáúäóÇ Èóíúäóåõãú ãóæúÈöÞðÇ ÊóãúåöíÏðÇ áöãóÇ ÈóÚúÏóåõ ãöäú Þóæúáöåö: æóÑóÃóì ÇáúãõÌúÑöãõæäó ÇáäøóÇÑó [ÇáúßóåúÝ: 53] .
[53]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 53]
æóÑóÃóì ÇáúãõÌúÑöãõæäó ÇáäøóÇÑó ÝóÙóäøõæÇ Ãóäøóåõãú ãõæÇÞöÚõæåÇ æóáóãú íóÌöÏõæÇ ÚóäúåÇ ãóÕúÑöÝÇð (53)
ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÌóÚóáúäÇ Èóíúäóåõãú ãóæúÈöÞÇð [ÇáúßóåúÝ: 52] ¡ Ãóíú ÌóÚóáúäóÇ ÇáúãóæúÈöÞó æóÑóÂåõ ÇáúãõÌúÑöãõæäó¡ ÝóÐößúÑõ ÇáúãõÌúÑöãöíäó ÅöÙúåóÇÑñ Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ãóÇ íõÝöíÏõåõ ÇáúãõÌúÑöãõæäó ãöäú ÊóáóÈøõÓöåöãú(15/345)
æóáóÞóÏú ÕóÑøóÝúäóÇ Ýöí åóÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö áöáäøóÇÓö ãöäú ßõáøö ãóËóáò æóßóÇäó ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÃóßúËóÑó ÔóíúÁò ÌóÏóáðÇ (54)
ÈöãóÇ ÇÓúÊóÍóÞøõæÇ Èöåö ÚóÐóÇÈó ÇáäøóÇÑ. æóßóÐóáößó ÚÈÑ Èö (ÇáäøóÇÑö) Ýöí ãóÞóÇãö ÇáúÅöÖúãóÇÑö áöáúãóæúÈöÞö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì Ãóäøó ÇáúãóæúÈöÞó åõæó ÇáäøóÇÑõ Ýóåõæó ÔóÈöíåñ ÈöÚóØúÝö ÇáúÈóíóÇäö.
æóÇáÙøóäøõ ãõÓúÊóÚúãóáñ åõäóÇ Ýöí ãóÚúäóì ÇáÊøóÍóÞøõÞö æóåõæó ãöäö ÇÓúÊöÚúãóÇáóÇÊöåö. æóáóÚóáøó ÇÎúÊöíóÇÑóåõ åõäóÇ ÖóÑúÈñ ãöäó ÇáÊøóåóßøõãö Èöåöãú ÈöÃóäøóåõãú ÑóÌøóÍõæÇ Ãóäøó Êöáúßó ÇáäøóÇÑó ÃõÚöÏøóÊú áöÃóÌúáöåöãú Ýöí Íöíäö Ãóäøóåõãú ãõæÞöäõæäó ÈöÐóáößó.
æóÇáúãõæóÇÞóÚóÉõ: ãõÝóÇÚóáóÉñ ãöäó ÇáúæõÞõæÚö¡ æóåõæó ÇáúÍõÕõæáõ áöÞóÕúÏö ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö¡ Ãóíú æóÇÞöÚõæäó ÝöíåóÇ æõÞõæÚó
ÇáÔøóíúÁö ÇáúÍóÇÕöáö Ýöí ãóæúÞöÚò íóÊóØóáøóÈõåõ ÝóßóÃóäøóåõ íóÞóÚõ åõæó Ýöíåö.
æóÇáúãóÕúÑöÝõ: ãóßóÇäõ ÇáÕøóÑúÝö¡ Ãóíö ÇáÊøóÎóáøõÕö æóÇáúãõÌóÇæóÒóÉö. æóÝöí ÇáúßóáóÇãö ÅöíÌóÇÒñ¡ ÊóÞúÏöíÑõåõ:
æóÍóÇæóáõæÇ ÇáöÇäúÞöáóÇÈó Ãóæö ÇáöÇäúÕöÑóÇÝó Ýóáóãú íóÌöÏõæÇ ÚóäúåóÇ ãóÕúÑöÝðÇ¡ Ãóí ãÎáÕÇ.
[54]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 54]
æóáóÞóÏú ÕóÑøóÝúäÇ Ýöí åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö áöáäøóÇÓö ãöäú ßõáøö ãóËóáò æóßÇäó ÇáúÅöäúÓÇäõ ÃóßúËóÑó ÔóíúÁò ÌóÏóáÇð (54)
ÚõØöÝó Úóáóì ÇáúÌõãóáö ÇáÓøóÇÈöÞóÉö ÇáøóÊöí ÖõÑöÈóÊú ÝöíåóÇ ÃóãúËóÇáñ ãöäú Þóæúáöåö: æóÇÖúÑöÈú áóåõãú ãóËóáðÇ ÑóÌõáóíúäö [ÇáúßóåúÝ: 32] æóÞóæúáöåö: æóÇÖúÑöÈú áóåõãú ãóËóáó ÇáúÍóíÇÉö ÇáÏøõäúíÇ [ÇáúßóåúÝ: 45] . æóáóãøóÇ ßóÇäó Ýöí Ðóáößó áóåõãú ãóÞúäóÚñ æóãóÇ áóåõãú ãöäúåõ ãóÏúÝóÚñ ÚóÇÏó Åöáóì ÇáÊøóäúæöíåö ÈöåóÏúíö ÇáúÞõÑúÂäö ÚóæúÏðÇ äóÇÙöÑðÇ Åöáóì Þóæúáöåö: æóÇÊúáõ ãóÇ ÃõæÍöíó Åöáóíúßó ãöäú ßöÊÇÈö ÑóÈøößó [ÇáúßóåúÝ: 27] æóÞóæúáöåö: æóÞõáö ÇáúÍóÞøõ ãöäú ÑóÈøößõãú Ýóãóäú ÔÇÁó ÝóáúíõÄúãöäú æóãóäú ÔÇÁó ÝóáúíóßúÝõÑú [ÇáúßóåúÝ: 29] ÝóÃóÔóÇÑó áóåõãú Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÃóãúËóÇáó ÇáøóÊöí ÞóÑóÚóÊú ÃÓãÇÚåã åÏí ãöäú ÌõãúáóÉö åóÏúíö ÇáúÞõÑúÂäö ÇáøóÐöí ÊóÈóÑøóãõæÇ ãöäúåõ. æóÊóÞóÏøóãó ÇáúßóáóÇãõ Úóáóì äóÙöíÑö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÚöäúÏó Þóæúáöåö: æóáóÞóÏú ÕóÑøóÝúäÇ áöáäøóÇÓö Ýöí åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö ãöäú ßõáøö ãóËóáò ÝóÃóÈì ÃóßúËóÑõ ÇáäøóÇÓö ÅöáøóÇ ßõÝõæÑÇð Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö [89] Óöæóì Ãóäøóåõ íõÊøóÌóåõ åõäóÇ Ãóäú íõÓúÃóáó áöãó ÞóÏøóãó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö ÃóÍóÏó ãõÊóÚóáøöÞöí ÝöÚúáö ÇáÊøóÕúÑöíÝö Úóáóì ÇáúÂÎóÑö ÅöÐú ÞóÏøóãó åõäóÇ Þóæúáóåõ: Ýöí åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö Úóáóì Þóæúáöåö:
áöáäøóÇÓö ÚóßúÓó ÂíóÉö ÓõæÑóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÁö. æóåõæó ãóÇ ÃóÔóÑúäóÇ Åöáóíúåö ÚöäúÏó ÇáúÂíóÉö ÇáÓøóÇÈöÞóÉö ãöäú Ãóäøó ÐößúÑó ÇáúÞõÑúÂäö Ãóåóãøõ(15/346)
ãöäú ÐößúÑö ÇáäøóÇÓö ÈöÇáúÃóÕóÇáóÉö¡ æóáóÇ ãõÞúÊóÖóì áöáúÚõÏõæáö Úóäúåõ åõäóÇ Èóáö ÇáúÃóãúÑõ ÈöÇáúÚóßúÓö áöÃóäøó ÇáúßóáóÇãó ÌóÇÑò Ýöí ÇáÊøóäúæöíåö ÈöÔóÃúäö ÇáúÞõÑúÂäö æóÃóäøóåõ íóäúÒöáõ ÈöÇáúÍóÞøö áóÇ Èöåóæóì ÇáúÃóäúÝõÓö.
æóÇáäøóÇÓõ: ÇÓúãñ ÚóÇãøñ áößõáøö ãóäú íóÈúáõÛõåõ ÇáúÞõÑúÂäõ Ýöí ÓóÇÆöÑö ÇáúÚõÕõæÑö ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáóÉö¡ æóÇáúãóÞúÕõæÏõ Úóáóì ÇáúÎõÕõæÕö ÇáúãõÔúÑößõæäó¡ ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö ÌõãúáóÉõ æóßÇäó ÇáúÅöäúÓÇäõ ÃóßúËóÑó ÔóíúÁò ÌóÏóáðÇ¡ ÝóæöÒóÇäõåõ æöÒóÇäõ Þóæúáöåö: æóáóÞóÏú ÕóÑøóÝúäÇ áöáäøóÇÓö Ýöí åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö ãöäú ßõáøö ãóËóáò ÝóÃóÈì ÃóßúËóÑõ ÇáäøóÇÓö ÅöáøóÇ ßõÝõæÑÇð [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 89] ¡ æóÓóíóÌöíÁõ Þóæúáõåõ: æóíõÌÇÏöáõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÈöÇáúÈÇØöáö áöíõÏúÍöÖõæÇ Èöåö ÇáúÍóÞøó [ÇáúßóåúÝ: 56] . æóåóÐóÇ íõÔúÈöåõ ÇáúÚóÇãøó ÇáúæóÇÑöÏó Úóáóì ÓóÈóÈò ÎóÇÕøò æóÞóÑóÇÆöäó ÎóÇÕøóÉò.
æóÌõãúáóÉõ æóßÇäó ÇáúÅöäúÓÇäõ ÃóßúËóÑó ÔóíúÁò ÌóÏóáðÇ ÊóÐúíöíáñ¡ æóåõæó ãõÄúÐöäñ ÈößóáóÇãò ãóÍúÐõæÝò Úóáóì æóÌúåö ÇáúÅöíÌóÇÒö¡ æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: ÝóÌóÇÏóáõæÇ Ýöíåö æóßóÇäó ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÃóßúËóÑó ÌóÏóáðÇ¡ ÝóÅöäøó ÇáúÅöäúÓóÇäó ÇÓúãñ áöäóæúÚö Èóäöí ÂÏóãó¡ æóÍóÑúÝõ (Ãóáú) Ýöíåö áöÊóÚúÑöíÝö ÇáúÍóÞöíÞóÉö Ýóåõæó ÃóæúÓóÚõ ÚõãõæãðÇ ãöäú áóÝúÙö ÇáäøóÇÓö. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõãú ÌóÇÏóáõæÇ. æóÇáúÌöÏóÇáõ: ÎõáõÞñ¡ ãöäúåõ Ðóãöíãñ íóÕõÏøõ Úóäúåõ ÊóÃúÏöíÈõ ÇáúÅöÓúáóÇãö æóíóÈúÞóì Ýöí ÎõáõÞö ÇáúãõÔúÑößöíäó¡
æóãöäúåõ ãóÍúãõæÏñ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÝóáóãøóÇ ÐóåóÈó Úóäú ÅöÈúÑÇåöíãó ÇáÑøóæúÚõ æóÌÇÁóÊúåõ ÇáúÈõÔúÑì íõÌÇÏöáõäÇ Ýöí Þóæúãö áõæØò Åöäøó ÅöÈúÑÇåöíãó áóÍóáöíãñ ÃóæøóÇåñ ãõäöíÈñ [åæÏ: 74- 75] ¡ ÝóÃóÔóÇÑó ÈöÇáËøóäóÇÁö Úóáóì ÅöÈúÑóÇåöíãó Åöáóì Ãóäøó ÌöÏóÇáóåõ ãóÍúãõæÏñ. æóáóíúÓó ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÅöäúÓóÇäö ÇáúÅöäúÓóÇäó ÇáúßóÇÝöÑó ßóãóÇ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
íóÞõæáõ ÇáúÅöäúÓÇäõ ÃóÅöÐÇ ãóÇ ãöÊøõ áóÓóæúÝó ÃõÎúÑóÌõ ÍóíøðÇ [ãóÑúíóã: 66] æóáóÇ ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÌóÏóáö ÇáúÌóÏóáó ÈöÇáúÈóÇØöáö¡ áöÃóäøó åóÐóÇ ÓóíóÌöíÁõ Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: æóíõÌÇÏöáõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÈöÇáúÈÇØöáö ÇáúÂíóÉó¡ ÝóÞóæúáõåõ åõäóÇ: æóßÇäó ÇáúÅöäúÓÇäõ ÃóßúËóÑó ÔóíúÁò ÌóÏóáðÇ ÊóãúåöíÏñ áöÞóæúáöåö ÈóÚúÏóåõ æóíõÌÇÏöáõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÈöÇáúÈÇØöáö [ÇáúßóåúÝ: 56] .
æó (ÔóíúÁñ) ÇÓúãñ ãõÝúÑóÏñ ãõÊóæóÛøöáñ Ýöí ÇáúÚõãõæãö. æóáöÐóáößó ÕóÍøóÊú ÅöÖóÇÝóÉõ ÇÓúãö ÇáÊøóÝúÖöíáö Åöáóíúåö¡ Ãóíú ÃóßúËóÑõ ÇáúÃóÔúíóÇÁö. æóÇÓúãõ ÇáÊøóÝúÖöíáö åõäóÇ ãóÓúáõæÈõ ÇáúãõÝóÇÖóáóÉö ãöËúáõ Þóæúáöåö: ÑóÈøö ÇáÓøöÌúäõ ÃóÍóÈøõ Åöáóíøó ãöãøóÇ íóÏúÚõæäóäöí Åöáóíúåö [íõæÓõÝ: 33] ¡ æóÅöäøóãóÇ ÃõÊöíó ÈöÕöíÛóÊöåö áöÞóÕúÏö ÇáúãõÈóÇáóÛóÉö Ýöí ÔöÏøóÉö ÌóÏóáö ÇáúÅöäúÓóÇäö æóÌõäõæÍöåö Åöáóì ÇáúãõãóÇÑóÇÉö æóÇáäøöÒóÇÚö ÍóÊøóì ÝöíãóÇ ÊóÑúßõ ÇáúÌöÏóÇáö Ýöí ÔóÃúäöåö ÃóÍúÓóäõ¡ ÈöÍóíúËõ Åöäøó ÔöÏøóÉó ÇáúæóÕúÝö Ýöíåö ÊõÔúÈöåõ ÊóÝóæøõÞóåõ Ýöí ÇáúæóÕúÝö Úóáóì ßõáøö ãóäú íóÚúÑöÖõ Ãóäøóåõ ãóæúÕõæÝñ Èöåö.(15/347)
æóÅöäøóãóÇ ÃõáúÌöÆúäóÇ Åöáóì åóÐóÇ ÇáÊøóÃúæöíáö Ýöí ÇÓúãö ÇáÊøóÝúÖöíáö áöÙõåõæÑö Ãóäøó ÛóíúÑó ÇáúÅöäúÓóÇäö ãöäú ÃóäúæóÇÚö ãóÇ Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö áóÇ íõÊóÕóæøóÑõ ãöäúåõ ÇáúÌóÏóáõ. ÝóÇáúÌóÏóáõ ÎóÇÕøñ ÈöÇáúÅöäúÓóÇäö áöÃóäøóåõ ãöäú ÔõÚóÈö ÇáäøõØúÞõ ÇáøóÐöí åõæó ÝóÕúáõ ÍóÞöíÞóÉö ÇáúÅöäúÓóÇäöíøóÉö¡ ÃóãøóÇ ÇáúãóáóÇÆößóÉõ ÝóÌóÏóáõåõãú ãóÍúãõæÏñ ãöËúáõ Þóæúáöåöãú: ÃóÊóÌúÚóáõ ÝöíåÇ ãóäú íõÝúÓöÏõ ÝöíåÇ Åöáóì Þóæúáöåö: æóäõÞóÏøöÓõ áóßó [ÇáúÈóÞóÑóÉ: 30] . æóÃóãøóÇ ÇáÔøóíóÇØöíäõ Ýóåõãú ÃóßúËóÑõ ÌóÏóáðÇ ãöäó ÇáúÅöäúÓóÇäö¡ æóáóßöäú áóãøóÇ äóÈóÇ ÇáúãóÞóÇãõ Úóäú ÅöÑóÇÏóÊöåöãú ßóÇäõæÇ ÛóíúÑó ãõÑóÇÏöíäó ÈöÇáÊøóÝúÖöíáö Úóáóíúåöãú Ýöí ÇáúÌóÏóáö.
æÌóÏóáðÇ ÊóãúíöíÒñ áöäöÓúÈóÉö ÇáúÃóßúËóÑöíøóÉö Åöáóì ÇáúÅöäúÓóÇäö. æóÇáúãóÚúäóì: æóßóÇäó ÇáúÅöäúÓóÇäõ ßóËöíÑðÇ ãöäú ÌöåóÉö ÇáúÌóÏóáö¡ Ãóíú ßóËöíÑðÇ ÌóÏóáõåõ. æóíóÏõáøõ áöåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ãóÇ
ËóÈóÊó Ýöí «ÇáÕøóÍöíÍö» Úóäú Úóáöíøò: «Ãóä ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ØóÑóÞóåõ æóÝóÇØöãóÉó áóíúáðÇ ÝóÞóÇáó: ÃóáóÇ ÊõÕóáøöíóÇäö!¿ ÝóÞóÇáó Úóáöíøñ: íóÇ ÑóÓõæáó Çááøóåö ÅöäøóãóÇ ÃóäúÝõÓõäóÇ ÈöíóÏö Çááøóåö Åöäú ÔóÇÁó Ãóäú íóÈúÚóËóäóÇ ÈóÚóËóäóÇ¡ ÞóÇáó: ÝóÇäúÕóÑóÝó ÑóÓõæáõ Çááøóåö Íöíäó ÞõáúÊõ áóåõ Ðóáößó æóáóãú íóÑúÌöÚú Åöáóíøó ÔóíúÆðÇ¡ Ëõãøó ÓóãöÚúÊõåõ íóÖúÑöÈõ ÝóÎöÐóåõ æóíóÞõæáõ: æóßÇäó ÇáúÅöäúÓÇäõ ÃóßúËóÑó ÔóíúÁò ÌóÏóáðÇ
. íõÑöíÏõ ÑóÓõæá Çááå Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã Ãóäøó ÇáúÃóæúáóì ÈöÚóáöíøò Ãóäú íóÍúãóÏó ÅöíÞóÇÙó ÑóÓõæáö Çááøóåö ÅöíøóÇåõ áöíóÞõæãó ãöäó Çááøóíúáö æóÃóäú íóÍúÑöÕó Úóáóì ÊóßóÑøõÑö Ðóáößó æóÃóäú íõÓóÑøó ÈöãóÇ Ýöí ßóáóÇãö ÑóÓõæáö Çááøóåö ãöäú ãóáóÇãò¡ æóáóÇ íóÓúÊóÏöáøõ ÈöãóÇ íõÍóÈøöÐõ ÇÓúÊöãúÑóÇÑó äóæúãöåö¡ ÝóÐóáößó ãóÍóáøõ ÊóÚóÌøõÈö ÑóÓõæá Çááå Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ãöäú ÌóæóÇÈö Úóáöíøò- ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ-.
æóáóÇ íóÍúÓõäõ Ãóäú íõÍúãóáó ÇáÊøóÝúÖöíáõ Ýöí ÇáúÂíóÉö Úóáóì ÈóÇÈå ÈöÃóä íÑÏ Ãóäøó ÇáúÅöäúÓóÇäó ÃóßúËóÑõ ÌóÏóáðÇ ãöäó ÇáÔøóíóÇØöíäö æóÇáúÌöäøö ãöãøóÇ íóÌõæÒõ Úóáóì ÍóÞöíÞóÊöåö ÇáúÌóÏóáõ áöÃóäøóåõ ãóÍúãóáñ áóÇ íõÑóÇÏõ ãöËúáõåõ Ýöí ãöËúáö åóÐóÇ. æóãóäú
ÃóäúÈóÃóäóÇ Ãóäøó áöáÔøóíóÇØöíäö æóÇáúÌöäøö ãóÞúÏöÑóÉð Úóáóì ÇáúÌóÏóáö¿.
æóÇáúÌóÏóáõ: ÇáúãõäóÇÒóÚóÉõ ÈöãõÚóÇæóÖóÉö ÇáúÞóæúáö¡ Ãóíú åõæó ÇáúßóáóÇãõ ÇáøóÐöí íõÍóÇæöáõ Èöåö ÅöÈúØóÇáó ãóÇ Ýöí ßóáóÇãö ÇáúãõÎóÇØóÈö ãöäú ÑóÃúíò Ãóæú ÚóÒúãò Úóáóíúåö: ÈöÇáúÍõÌøóÉö Ãóæú ÈöÇáúÅöÞúäóÇÚö Ãóæú ÈöÇáúÈóÇØöáö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: æóáÇ ÊõÌÇÏöáõæÇ Ãóåúáó ÇáúßöÊÇÈö ÅöáøóÇ ÈöÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ [ÇáÚäßÈæÊ: 46] ¡ æóÞóÇáó: ÞóÏú ÓóãöÚó Çááøóåõ Þóæúáó ÇáøóÊöí ÊõÌÇÏöáõßó Ýöí ÒóæúÌöåÇ æóÊóÔúÊóßöí Åöáóì Çááøóåö [ÇáãÌÇÏáÉ: 1] ¡ æóÞóÇáó: íõÌÇÏöáõäÇ Ýöí Þóæúãö áõæØò [åæÏ: 74] ¡ æóÞóÇáó: æóáÇ ÊõÌÇÏöáú Úóäö ÇáøóÐöíäó íóÎúÊÇäõæäó ÃóäúÝõÓóåõãú
[ÇáäøöÓóÇÁ: 107] ¡ æóÞóÇáó: íõÌÇÏöáõæäóßó Ýöí ÇáúÍóÞøö ÈóÚúÏó ãóÇ ÊóÈóíøóäó [ÇáúÃóäúÝóÇá: 6] .(15/348)
æóãóÇ ãóäóÚó ÇáäøóÇÓó Ãóäú íõÄúãöäõæÇ ÅöÐú ÌóÇÁóåõãõ ÇáúåõÏóì æóíóÓúÊóÛúÝöÑõæÇ ÑóÈøóåõãú ÅöáøóÇ Ãóäú ÊóÃúÊöíóåõãú ÓõäøóÉõ ÇáúÃóæøóáöíäó Ãóæú íóÃúÊöíóåõãõ ÇáúÚóÐóÇÈõ ÞõÈõáðÇ (55)
æóÇáúãõÑóÇÏõ åóäóÇ ãõØúáóÞõ ÇáúÌóÏóáö æóÈöÎóÇÕøóÉò ãóÇ ßóÇäó ãöäúåõ ÈöÈóÇØöáò¡ Ãóíú Ãóäøó ßõáøó ÅöäúÓóÇäò Ýöí ØóÈúÚöåö ÇáúÍöÑúÕõ Úóáóì ÅöÞúäóÇÚö ÇáúãõÎóÇáöÝö ÈöÃóÍóÞøöíøóÉö ãõÚúÊóÞóÏöåö Ãóæú Úóãóáöåö. æóÓöíóÇÞõ ÇáúßóáóÇãö íóÞúÊóÖöí ÅöÑóÇÏóÉó ÇáÌÏá ÇáúÈóÇØöá.
[55]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 55]
æóãÇ ãóäóÚó ÇáäøóÇÓó Ãóäú íõÄúãöäõæÇ ÅöÐú ÌÇÁóåõãõ ÇáúåõÏì æóíóÓúÊóÛúÝöÑõæÇ ÑóÈøóåõãú ÅöáÇøó Ãóäú ÊóÃúÊöíóåõãú ÓõäøóÉõ ÇáúÃóæøóáöíäó Ãóæú íóÃúÊöíóåõãõ ÇáúÚóÐÇÈõ ÞõÈõáÇð (55)
ÚõØöÝó Úóáóì ÌõãúáóÉö æóáóÞóÏú ÕóÑøóÝúäÇ Ýöí åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö [ÇáúßóåúÝ: 54] ÅöáóÎú. æóãóÚúäóÇåóÇ ãõÊøóÕöáñ ÊóãóÇãó ÇáöÇÊøöÕóÇáö ÈöãóÚúäóì ÇáúÌõãúáóÉö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ ÈöÍóíúËõ áóæú ÚõØöÝóÊú ÚóáóíúåóÇ ÈöÝóÇÁö ÇáÊøóÝúÑöíÚö áóßóÇäó Ðóáößó ãõÞúÊóÖóì ÇáÙøóÇåöÑö æóÊõÚúÊóÈóÑõ ÌõãúáóÉõ æóßÇäó ÇáúÅöäúÓÇäõ ÃóßúËóÑó ÔóíúÁò ÌóÏóáðÇ [ÇáúßóåúÝ: 54] ãõÚúÊóÑöÖóÉð ÈóíúäóåõãóÇ áóæúáóÇ Ãóäøó Ýöí ÌóÚúáö åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö ãõÓúÊóÞöáøóÉð ÈöÇáúÚóØúÝö ÇåúÊöãóÇãðÇ ÈöãóÖúãõæäöåóÇ Ýöí ÐóÇÊöåö¡ ÈöÍóíúËõ íõÚóÏøõ ÊóÝúÑöíÚõåõ Úóáóì ãóÖúãõæäö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ íóÍöíÏõ Èöåö Úóäö ÇáúãóæúÞöÚö ÇáúÌóÏöíÑö åõæó Èöåö Ýöí äõÝõæÓö ÇáÓøóÇãöÚöíäó ÅöÐú ÃõÑöíÏõ Ãóäú íóßõæäó ÍóÞöíÞóÉð ãõÞóÑøóÑóÉð Ýöí ÇáäøõÝõæÓö. æóáöåóÐöåö ÇáúÎõÕõæÕöíøóÉö ÝöíãóÇ ÃóÑóì ÚóÏúáñ Ýöí åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö Úóäö ÇáúÅöÖúãóÇÑö Åöáóì ÇáúÅöÙúåóÇÑö ÈöÞóæúáöåö: æóãÇ ãóäóÚó ÇáäøóÇÓó æóÈöÞóæúáöåö: ÅöÐú ÌÇÁóåõãõ ÇáúåõÏì Ïõæäó Ãóäú íóÞõæáó: æóãóÇ ãóäóÚóåõãú Ãóäú íõÄúãöäõæÇ ÅöÐú ÌóÇÁóåõãõ ÇáúåõÏóì ÞóÕúÏðÇ áöÇÓúÊöÞúáóÇáö ÇáúÌõãúáóÉö ÈöÐóÇÊöåóÇ ÛóíúÑö ãõÓúÊóÚóÇäóÉò ÈöÛóíúÑöåóÇ¡ ÝóÊóßõæäõ ÝóÇÆöÏóÉð ãõÓúÊóÞöáøóÉð ÊóÓúÊóÃúåöáõ ÊóæóÌøõåó ÇáúÚõÞõæáö Åöáóì æóÚúíöåóÇ áöÐóÇÊöåóÇ áóÇ áöÃóäøóåóÇ ÝóÑúÚñ Úóáóì ÛóíúÑöåóÇ.
Úóáóì Ãóäøó Úõãõæãó ÇáäøóÇÓó åõäóÇ ÃóÔúãóáõ ãöäú Úõãõæãö áóÝúÙö ÇáäøóÇÓó Ýöí Þóæúáöåö: æóáóÞóÏú ÕóÑøóÝúäÇ Ýöí åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö áöáäøóÇÓö [ÇáúßóåúÝ: 54] ÝóÅöäøó Ðóáößó íóÚõãøõ ÇáäøóÇÓó ÇáøóÐöíäó íóÓúãóÚõæäó ÇáúÞõÑúÂäó Ýöí ÃóÒúãóÇäö ãóÇ ÈóÚúÏó äõÒõæáö Êöáúßó ÇáúÂíóÉö¡ æóåóÐóÇ íóÚõãøõ ÇáäøóÇÓó ßõáøóåõãõ ÇáøóÐöíäó ÇãúÊóäóÚõæÇ ãöäó ÇáúÅöíãóÇäö ÈöÇááøóåö.
æóßóÐóáößó Úõãõæãõ áóÝúÙö ÇáúåõÏì íóÔúãóáõ åõÏóì ÇáúÞõÑúÂäö æóãóÇ ÞóÈúáóåõ ãöäó ÇáúßõÊõÈö ÇáúÅöáóåöíøóÉö æóÃóÞúæóÇáö
ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ßõáøöåóÇ¡ ÝóßóÇäóÊú åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÞöíóÇÓðÇ ÊóãúËöíáöíøðÇ ÈöÔóæóÇåöÏö ÇáÊøóÇÑöíÎö æóÃóÍúæóÇáö ÊóáóÞøöí ÇáúÃõãóãö ÏóÚóæóÇÊö ÑõÓõáöåöãú.(15/349)
ÝóÇáúãóÚúäóì: ãóÇ ãóäóÚó åóÄõáóÇÁö ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäó ÇáúÅöíãóÇäö ÈöÇáúÞõÑúÂäö ÔóíúÁñ íóãúäóÚõ ãöËúáóåõ¡ æóáóßöäøóåõãú ßóÇáúÃõãóãö ÇáøóÐöíäó ÞóÈúáóåõãõ ÇáøóÐöíäó ÌóÇÁóåõãõ ÇáúåõÏóì ÈöÃóäúæóÇÚöåö ãöäú ßõÊõÈò æóÂíóÇÊò æóÅöÑúÔóÇÏò Åöáóì ÇáúÎóíúÑ.
æÇáãÑÏ Èö ÇáúÃóæøóáöíäó ÇáÓøóÇÈöÞõæäó ãöäó ÇáúÃõãóãö Ýöí ÇáÖøóáóÇáö æóÇáúÚöäóÇÏö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íõÑóÇÏó Èöåöãõ ÇáúÂÈóÇÁõ¡ Ãóíú ÓõäøóÉõ ÂÈóÇÆöåöãú¡ Ãóíú ØóÑöíÞóÊõåõãú æóÏöíäõåõãú¡ æóáößõáøö ÃõãøóÉò ÃõãøóÉñ ÓóÈóÞóÊúåóÇ.
æÃóäú ÊóÃúÊöíóåõãú ÇÓúÊöËúäóÇÁñ ãõÝóÑøóÛñ åõæó ÝóÇÚöáõ æóãÇ ãóäóÚó. «æóáäú íõÄúãöäõæÇ» ãóäúÕõæÈñ Úóáóì äóÒúÚö ÇáúÎóÇÝöÖö¡ Ãóíú ãöäú Ãóäú íõÄúãöäõæÇ.
æóãóÚúäóì ÊóÃúÊöíóåõãú ÓõäøóÉõ ÇáúÃóæøóáöíäó ÊóÍöáøõ Ýöíåöãú æóÊóÚúÊóÑöíåöãú¡ Ãóíú ÊõáúÞóì Ýöí äõÝõæÓöåöãú æóÊõÓóæøóáõ Åöáóíúåöãú. æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõãú íõÔúÈöåõæäó ÎóáúÞó ãóäú ßóÇäõæÇ ÞóÈúáóåõãú ãöäú Ãóåúáö ÇáÖøóáóÇáö æóíõÞóáøöÏõæäóåõãú¡ ßóãóÇ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÃóÊóæÇÕóæúÇ Èöåö Èóáú åõãú Þóæúãñ ØÇÛõæäó [ÇáÐÇÑíÇÊ: 53] .
æóÓõäøóÉõ ÇáúÃóæøóáöíäó: ØóÑöíÞóÊõåõãú Ýöí ÇáúßõÝúÑö. æóÅöÖóÇÝóÉõ (ÓõäøóÉõ) Åöáóíúåöãú ÊõÔúÈöåõ ÅöÖóÇÝóÉó ÇáúãóÕúÏóÑö Åöáóì ÝóÇÚöáöåö¡ Ãóíö ÇáÓøõäøóÉõ ÇáøóÊöí ÓóäøóåóÇ ÇáúÃóæøóáõæäó. æóÅöÓúäóÇÏõ ãóäúÚöåöãú ãöäó ÇáúÅöíãóÇäö Åöáóì ÅöÊúíóÇäö ÓõäøóÉö ÇáúÃóæøóáöíäó ÇÓúÊöÚóÇÑóÉñ.
æóÇáúãóÚúäóì: ãóÇ ãóäóÚó ÇáäøóÇÓó Ãóäú íõÄúãöäõæÇ ÅöáøóÇ ÇáøóÐöí ãóäóÚó ÇáúÃóæøóáöíäó ÞóÈúáóåõãú ãöäú ÚóÇÏóÉö ÇáúÚöäóÇÏö æóÇáØøõÛúíóÇäö æóØóÑöíÞóÊöåöãú Ýöí ÊóßúÐöíÈö ÇáÑøõÓõáö æóÇáöÇÓúÊöÎúÝóÇÝö Èöåöãú.
æóÐößúÑõ ÇáöÇÓúÊöÛúÝóÇÑö åõäóÇ ÈóÚúÏó ÐößúÑö ÇáúÅöíãóÇäö ÊóáúÞöíäñ ÅöíøóÇåõãú ÈöÃóäú íõÈóÇÏöÑõæÇ ÈöÇáúÅöÞúáóÇÚö Úóäö ÇáúßõÝúÑö æóÃóäú íóÊõæÈõæÇ Åöáóì Çááøóåö ãöäú ÊóßúÐöíÈö ÇáäøóÈöíÁö æóãõßóÇÈóÑóÊöåö.
æó (Ãóæú) åöíó ÇáøóÊöí ÈöãóÚúäóì (Åöáóì) ¡ æóÇäúÊöÕóÇÈõ ÝöÚúáö íóÃúÊöíóåõãõ ÇáúÚóÐÇÈõ (ÈöÃóä) ãõÖúãóÑóÉð ÈóÚúÏó (Ãóæú) . æó (Ãóæú) ãõÊøóÕöáóÉó ÇáúãóÚúäóì ÈöÝöÚúáö ãóäóÚó¡ Ãóíú ãóäóÚóåõãú ÊóÞúáöíÏõ ÓõäøóÉö ÇáúÃóæøóáöíäó ãöäó ÇáúÅöíãóÇäö Åöáóì Ãóäú íóÃúÊöíóåõãõ ÇáúÚóÐóÇÈõ ßóãóÇ ÃóÊóì ÇáúÃóæøóáöíäó.
åóÐóÇ ãóÇ ÈóÏóÇ áöí Ýöí ÊóÝúÓöíÑö åóÐöåö ÇáúÂíóÉö æóÃóÑóÇåõ ÃóáúíóÞó ÈöãóæúÞöÚö åóÇÊöåö ÇáúÂíóÉö ãöäó ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ.(15/350)
ÝóÃóãøóÇ ÌóãöíÚõ ÇáúãõÝóÓøöÑöíäó ÝóÞóÏú ÊóÃóæøóáõæÇ ÇáúÂíóÉó Úóáóì ÎöáóÇÝö åóÐóÇ Úóáóì ßóáöãóÉò æóÇÍöÏóÉò ÝóÌóÚóáõæÇ ÇáúãõÑóÇÏó ÈöÇáäøóÇÓö Úóíúäó ÇáúãõÑóÇÏö Èöåöãú Ýöí Þóæúáöåö: æóáóÞóÏú ÕóÑøóÝúäÇ Ýöí åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö áöáäøóÇÓö ãöäú ßõáøö ãóËóáò [ÇáúßóåúÝ: 54] ¡ Ãóíú ãóÇ ãóäóÚó ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäó ÇáúÅöíãóÇäö ÈöÇááøóåö æóÑóÓõæáöåö. æóÌóÚóáõæÇ ÇáúãõÑóÇÏó ÈöÇáúåõÏóì
Úóíúäó ÇáúãõÑóÇÏö ÈöÇáúÞõÑúÂäö¡ æóÍóãóáõæÇ ÓõäøóÉó ÇáúÃóæøóáöíäó Úóáóì ãóÚúäóì ÓõäøóÉö Çááøóåö Ýöí ÇáúÃóæøóáöíäó¡ Ãóíö ÇáúÃõãóãö ÇáúãõßóÐøöÈöíäó ÇáúãóÇÖöíäó¡ Ãóíú ÝóÅöÖóÇÝóÉõ ÓõäøóÉõ Åöáóì ÇáúÃóæøóáöíäó ãöËúáõ ÅöÖóÇÝóÉö ÇáúãóÕúÏóÑö Åöáóì ãóÝúÚõæáöåö¡ æóåöíó ÚóÇÏóÉõ Çááøóåö Ýöíåöãú¡ Ãóíú íÚÐÈåã ÚóÐóÇÈ ÇáÇÓÊíÕÇá.
æóÌóÚóáõæÇ ÅöÓúäóÇÏó ÇáúãóäúÚö ãöäó ÇáúÅöíãóÇäö Åöáóì ÅöÊúíóÇäö ÓõäøóÉö ÇáúÃóæøóáöíäó¡ ÈöÊóÞúÏöíÑö ãõÖóÇÝò¡ Ãóíö ÇäúÊöÙóÇÑõ Ãóäú ÊóÃúÊöíóåõãú ÓõäøóÉõ Çááøóåö Ýöí ÇáúÃóæøóáöíäó¡ Ãóíú æóíóßõæäõ ÇáúßóáóÇãõ ÊóåóßøõãðÇ æóÊóÚúÑöíÖðÇ ÈöÇáÊøóåúÏöíÏö ÈöÍõáõæáö ÇáúÚóÐóÇÈö ÈöÇáúãõÔúÑößöíäó¡ Ãóíú áóÇ íõÄúãöäõæäó ÅöáøóÇ ÚöäúÏó äÒõæá ÚóÐóÇÈ ÇáÇÓÊíÕÇá¡ Ãóíú Úóáóì ãóÚúäóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
Ýóåóáú íóäúÊóÙöÑõæäó ÅöáøóÇ ãöËúáó ÃóíøóÇãö ÇáøóÐöíäó ÎóáóæúÇ ãöäú ÞóÈúáöåöãú Þõáú ÝóÇäúÊóÙöÑõæÇ [íõæäõÓ: 102] .
æóÌóÚóáõæÇ Þóæúáóåõ: Ãóæú íóÃúÊöíóåõãõ ÇáúÚóÐÇÈõ ÞõÈõáðÇ ÞóÓöíãðÇ áöÞóæúáöåö: ÅöáøóÇ Ãóäú ÊóÃúÊöíóåõãú ÓõäøóÉõ ÇáúÃóæøóáöíäó¡ ÝóÍóÑúÝõ (Ãóæú) áöáÊøóÞúÓöíãö¡ æóÝöÚúáõ íóÃúÊöíóåõãõ ãóäúÕõæÈñ ÈöÇáúÚóØúÝö Úóáóì ÝöÚúáö Ãóäú ÊóÃúÊöíóåõãú ÓõäøóÉõ ÇáúÃóæøóáöíäó ÈÇáÇÓÊíÕÇá ÇáúãõÝóÇÌöÆö Ãóæú íóÃúÊöíóåöãõ ÇáúÚóÐóÇÈõ ãõæóÇÌöåðÇ áóåõãú. æóÌóÚóáõæÇ ÞõÈõáðÇ ÍóÇáðÇ ãöäó ÇáúÚóÐÇÈõ¡ Ãóíú ãõÞóÇÈöáðÇ. ÞóÇáó ÇáúßóáúÈöíøõ: æóåõæó ÚóÐóÇÈõ ÇáÓøóíúÝö íóæúãó ÈóÏúÑò. æóáóÚóáøóåõ íõÑöíÏõ Ãóäøóåõ ÚóÐóÇÈõ ãõÞóÇÈóáóÉò æóÌúåðÇ áöæóÌúåò¡ Ãóíú ÚóÐóÇÈõ ÇáúÌóáøóÇÏö ÈöÇáÓøõíõæÝö. æóãóÚúäóÇåõ: Ãóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó ãöäúåõãú ãóäú ÐóÇÞó ÚóÐóÇÈó ÇáÓøóíúÝö Ýöí ÛóÒóæóÇÊö ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ æóãöäúåõãú ãóäú ãóÇÊó Ýóåõæó íóÑóì ÚóÐóÇÈó ÇáúÂÎöÑóÉö. æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑö ÇáøóÐöí Óóáóßõæåõ íóäúÓóáöÎõ ãöäó ÇáúÂíóÉö ãóÚúäóì ÇáÊøóÐúíöíáö¡ æóÊõÞúÕóÑõ Úóáóì ãóÚúäóì ÇáÊøóåúÏöíÏö.
æóÇáúÅöÊúíóÇäõ: ãóÌóÇÒñ Ýöí ÇáúÍõÕõæáö Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö¡ áöæõÌõæÏö (Ãóäö) ÇáúãóÕúÏóÑöíøóÉö ÇáøóÊöí ÊõÎóáøöÕõ ÇáúãõÖóÇÑöÚó áöáöÇÓúÊöÞúÈóÇáö¡ æóåõæó ÇÓúÊöÞúÈóÇáñ äöÓúÈöíøñ Ýóáößõáøö ÃõãøóÉò ÇÓúÊöÞúÈóÇáõ ÓõäøóÉö ãóäú ÞóÈúáóåóÇ.
æóÇáÓøõäøóÉõ: ÇáúÚóÇÏóÉõ ÇáúãóÃúáõæÝóÉõ Ýöí ÍóÇáò ãöäó ÇáúÃóÍúæóÇáö.
æóÅöÓúäóÇÏõ ãóäúÚöåöãõ ÇáúÅöíãóÇäó Åöáóì ÅöÊúíóÇäö ÓõäøóÉö ÇáúÃóæøóáöíäó Ãóæú ÅöÊúíóÇäö ÇáúÚóÐóÇÈö ÅöÓúäóÇÏõ ãóÌóÇÒò ÚóÞúáöíøò.
æóÇáúãõÑóÇÏõ: ãóÇ ãóäóÚóåõãú ÅöáøóÇ ÓóÈóÈõ ÅöÊúíóÇäö ÓõäøóÉö ÇáúÃóæøóáöíäó áóåõãú Ãóæú ÅöÊúíóÇäö ÇáúÚóÐóÇÈö. æóÓóÈóÈõ Ðóáößó(15/351)
æóãóÇ äõÑúÓöáõ ÇáúãõÑúÓóáöíäó ÅöáøóÇ ãõÈóÔøöÑöíäó æóãõäúÐöÑöíäó æóíõÌóÇÏöáõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÈöÇáúÈóÇØöáö áöíõÏúÍöÖõæÇ Èöåö ÇáúÍóÞøó æóÇÊøóÎóÐõæÇ ÂíóÇÊöí æóãóÇ ÃõäúÐöÑõæÇ åõÒõæðÇ (56)
åõæó ÇáÊøóßóÈøõÑõ æóÇáúãõßóÇÈóÑóÉõ æóÇáÊøóãóÓøõßõ ÈöÇáÖøóáóÇáö¡ Ãóíú Ãóäøóåõ áóÇ íõæÌóÏõ ãóÇäöÚñ íóãúäóÚõåõãõ ÇáúÅöíãóÇäó íõÎóæøöáõåõãõ ÇáúãóÚúÐöÑóÉó Èöåö æóáóßöäøóåõãú ÌóÑóæúÇ Úóáóì Óõäóäö ãóäú ÞóÈúáóåõãú ãöäó ÇáÖøóáóÇáö. æóåóÐóÇ ßöäóÇíóÉñ Úóäö ÇäúÊöÝóÇÁö ÅöíãóÇäöåöãú Åöáóì Ãóäú íóÍöáøó Èöåöãú ÃóÍóÏõ ÇáúÚóÐóÇÈóíúäö.
æóÝöí åóÐöåö ÇáúßöäóÇíóÉö ÊóåúÏöíÏñ æóÅöäúÐóÇÑñ æóÊóÍúÐöíÑñ æóÍóËøñ Úóáóì ÇáúãõÈóÇÏóÑóÉö ÈöÇáöÇÓúÊöÛúÝóÇÑö ãöäó ÇáúßõÝúÑö.
æóåõæó Ýöí ãóÚúäóì Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäøó ÇáøóÐöíäó ÍóÞøóÊú Úóáóíúåöãú ßóáöãóÇÊ ÑóÈøößó áóÇ íõÄúãöäõæäó æóáóæú ÌÇÁóÊúåõãú ßõáøõ ÂíóÉò ÍóÊøóì íóÑóæõÇ ÇáúÚóÐÇÈó ÇáúÃóáöíãó [íõæäõÓ: 96- 97] .
æÞõÈõáðÇ ÍóÇáñ ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö. æóåõæó- ÈößóÓúÑö ÇáúÞóÇÝö æóÝóÊúÍö ÇáúÈóÇÁö- Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ÇáúÌõãúåõæÑö
ÈöãóÚúäóì ÇáúãõÞóÇÈöáö ÇáÙøóÇåöÑö. æóÞóÑóÃó ÍóãúÒóÉõ¡ æóÚóÇÕöãñ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò¡ æóÎóáóÝñ ÞõÈõáðÇ- ÈöÖóãøóÊóíúäö- æóåõæó ÌóãúÚõ ÞóÈöíáò¡ Ãóíú íóÃúÊöíóåõãõ ÇáúÚóÐóÇÈ ÃäæÇÚÇ.
[56]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 56]
æóãÇ äõÑúÓöáõ ÇáúãõÑúÓóáöíäó ÅöáÇøó ãõÈóÔøöÑöíäó æóãõäúÐöÑöíäó æóíõÌÇÏöáõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÈöÇáúÈÇØöáö áöíõÏúÍöÖõæÇ Èöåö ÇáúÍóÞøó æóÇÊøóÎóÐõæÇ ÂíÇÊöí æóãÇ ÃõäúÐöÑõæÇ åõÒõæÇð (56)
ÈóÚúÏó Ãóäú ÃóÔóÇÑó Åöáóì ÌöÏóÇáöåöãú Ýöí åõÏóì ÇáúÞõÑúÂäö ÈöãóÇ ãóåøóÏó áóåõ ãöäú Þóæúáöåö: æóßÇäó ÇáúÅöäúÓÇäõ ÃóßúËóÑó ÔóíúÁò ÌóÏóáðÇ [ÇáúßóåúÝ: 54] . æóÃóÔóÇÑó Åöáóì Ãóäøó ÇáúÌöÏóÇáó Ýöíåö ãõÌóÑøóÏõ ãõßóÇÈóÑóÉò æóÚöäóÇÏò¡ æóÃóäøóåõ áóÇ íóÍõÝøõ ÈöÇáúÞõÑúÂäö ãóÇ íóãúäóÚõ ãöäó ÇáúÅöíãóÇäö Èöåö ßóãóÇ áóãú íóÍõÝøó ÈöÇáúåõÏóì ÇáøóÐöí ÃóÑúÓóáó Åöáóì ÇáúÃõãóãö ãóÇ íóãúäóÚõåõãõ ÇáúÅöíãóÇäó Èöåö¡ ÃóÚúÞóÈó Ðóáößó ÈöÃóäøó æóÙöíÝóÉó ÇáÑøõÓõáö ÇáÊøóÈúáöíÛõ ÈöÇáúÈöÔóÇÑóÉö æóÇáäøöÐóÇÑóÉö áóÇ ÇáÊÕÏí ááÌÇÏáÉ¡ áöÃóäøóåóÇ ãõÌóÇÏóáóÉñ áóãú íõÞúÕóÏú ãöäúåóÇ ÇáöÇÓúÊöÑúÔóÇÏõ Èóáö ÇáúÛóÇíóÉõ ãöäúåóÇ ÅöÈúØóÇáõ ÇáúÍóÞøö.
æóÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ ãöäú ÃóÍúæóÇáò ÚóÇãøóÉò ãóÍúÐõæÝóÉò¡ Ãóíú ãóÇ äõÑúÓöáõ ÇáúãõÑúÓóáöíäó Ýöí ÍóÇáò ÅöáøóÇ Ýöí ÍóÇáö ßóæúäöåöãú ãõÈóÔøöÑöíäó æóãõäúÐöÑöíäó. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúãõÑúÓóáöíäó ÌóãöíÚõ ÇáÑøõÓõáö.(15/352)
æóÌõãúáóÉõ æóíõÌÇÏöáõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÈöÇáúÈÇØöáö ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóãÇ äõÑúÓöáõ ÇáúãõÑúÓóáöíäó ÅöáøóÇ ãõÈóÔøöÑöíäó æóãõäúÐöÑöíäó. æóßöáúÊóÇ ÇáúÌõãúáóÊóíúäö ãõÑúÊóÈöØñ ÈöÌõãúáóÊöí æóáóÞóÏú ÕóÑøóÝúäÇ Ýöí åÐóÇ ÇáúÞõÑúÂäö áöáäøóÇÓö ãöäú ßõáøö ãóËóáò æóßÇäó ÇáúÅöäúÓÇäõ ÃóßúËóÑó ÔóíúÁò ÌóÏóáðÇ [ÇáúßóåúÝ: 54] . æóÊóÑúÊöíÈõ åóÐöåö ÇáúÌõãóáö Ýöí ÇáÐøößúÑö ÌóÇÑò Úóáóì ÊóÑúÊöíÈö ãóÚóÇäöíåóÇ Ýöí ÇáäøóÝúÓö ÈöÍóíúËõ íõÔúÚöÑõ ÈöÃóäøó ßõáøó æóÇÍöÏóÉ ãöäúåóÇ äÇÔìÁ ãóÚúäóÇåóÇ Úóáóì ãóÚúäóì ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ¡ ÝóßóÇäóÊú ÌõãúáóÉõ æóíõÌÇÏöáõ ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÈöÇáúÈÇØöáö ãõÝöíÏóÉð ãóÚúäóì ÇáöÇÓúÊöÏúÑóÇßö¡ Ãóíú ÃóÑúÓóáúäóÇ ÇáÑøõÓõáó ãõÈóÔøöÑöíäó æóãõäúÐöÑöíäó ÈöãóÇ Ýöíåö ãóÞúäóÚñ áöØóÇáöÈö ÇáúåõÏóì¡ æóáóßöäøó ÇáøóÐöíäó ßóÝóÑõæÇ ÌóÇÏóáõæåõ ÈöÇáúÈóÇØöáö áöÅöÒóÇáóÉö ÇáúÍóÞøö áóÇ áöÞóÕúÏò ÂÎóÑó. æóÇÎúÊöíóÇÑõ ÝöÚúáö ÇáúãõÖóÇÑóÚóÉö áöáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÊóßóÑøõÑö ÇáúãõÌóÇÏóáóÉö¡ Ãóæú áöÇÓúÊöÍúÖóÇÑö ÕõæÑóÉö ÇáúãõÌóÇÏóáóÉö.
æóÇáúãõÌóÇÏöáóÉõ ÊóÞóÏøóãóÊú Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íõÌÇÏöáõäÇ Ýöí Þóæúãö áõæØò Ýöí ÓõæÑóÉö åõæÏò [74] .
æóÇáúÅöÏúÍóÇÖõ: ÇáúÅöÒúáóÇÞõ¡ íõÞóÇáõ: ÏóÍóÖóÊö ÇáúÞóÏóãõ¡ ÅöÐóÇ ÒóáøóÊú¡ æóåõæó ãóÌóÇÒñ Ýöí ÇáúÅöÒóÇáóÉö¡ áöÃóäøó ÇáÑøöÌúáó ÅöÐóÇ ÒóáóÞóÊú ÒóÇáóÊú Úóäú ãóæúÖöÚö ÊóÎóØøöíåóÇ¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: ÝóÓÇåóãó ÝóßÇäó ãöäó ÇáúãõÏúÍóÖöíäó
[ÇáÕÇÝÇÊ: 141] .
æóÌõãúáóÉõ æóÇÊøóÎóÐõæÇ ÂíÇÊöí ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóíõÌÇÏöáõ ÝóÅöäøóåõãú ãóÇ ÞóÕóÏõæÇ ãöäó ÇáúãõÌóÇÏóáóÉö ÇáöÇåúÊöÏóÇÁó¡ æóáóßöäú ÃóÑóÇÏõæÇ ÅöÏúÍóÇÖó ÇáúÍóÞøö æóÇÊøöÎóÇÐó ÇáúÂíóÇÊö ßõáøöåóÇ æóÈöÎóÇÕøóÉò ÂíóÇÊõ ÇáúÅöäúÐóÇÑ åÒÄÇ.
æÇáåÒæ: ãóÕúÏóÑõ åóÒóÃó¡ Ãóíö ÇÊøóÎóÐõæÇ Ðóáößó ãõÓúÊóåúÒóÃð Èöåö. æóÇáöÇÓúÊöåúÒóÇÁõ ÈöÇáúÂíóÇÊö åõæó ÇáöÇÓúÊöåúÒóÇÁõ ÚöäúÏó ÓóãóÇÚöåóÇ¡ ßóãóÇ íóÝúÚóáõæäó ÚöäúÏó ÓóãóÇÚö ÂíóÇÊö ÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÈöÇáúÈóÚúËö æóÚöäúÏó ÓóãóÇÚö ÂíóÇÊö ÇáúæóÚöíÏö æóÇáúÅöäúÐóÇÑö ÈöÇáúÚóÐóÇÈö.
æóÚóØúÝõ æóãÇ ÃõäúÐöÑõæÇ Úóáóì «ÇáúÂíóÇÊö» ÚóØúÝõ ÎóÇÕøò Úóáóì ÚóÇãøò áöÃóäøóåõ ÃóÈúáóÛõ Ýöí ÇáÏøóáóÇáóÉö Úóáóì ÊóæóÛøõáö ßõÝúÑöåöãú æóÍóãóÇÞóÉö ÚõÞõæáöåöãú.
æóãÇ ÃõäúÐöÑõæÇ ãóÕúÏóÑöíøóÉñ¡ Ãóíú æóÅöäúÐóÇÑõåõãú æóÇáúÅöÎúÈóÇÑõ ÈöÇáúãóÕúÏóÑö áöáúãõÈóÇáóÛóÉö.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑ åõÒõæÇð ÈöÖóãøö ÇáÒøóÇíö. æÞÑÃå ÍóãúÒóÉ åÒ ÈöÓõßõæä ÇáÒøóÇí.(15/353)
æóãóäú ÃóÙúáóãõ ãöãøóäú ÐõßøöÑó ÈöÂíóÇÊö ÑóÈøöåö ÝóÃóÚúÑóÖó ÚóäúåóÇ æóäóÓöíó ãóÇ ÞóÏøóãóÊú íóÏóÇåõ ÅöäøóÇ ÌóÚóáúäóÇ Úóáóì ÞõáõæÈöåöãú ÃóßöäøóÉð Ãóäú íóÝúÞóåõæåõ æóÝöí ÂÐóÇäöåöãú æóÞúÑðÇ æóÅöäú ÊóÏúÚõåõãú Åöáóì ÇáúåõÏóì Ýóáóäú íóåúÊóÏõæÇ ÅöÐðÇ ÃóÈóÏðÇ (57)
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 57]
æóãóäú ÃóÙúáóãõ ãöãøóäú ÐõßøöÑó ÈöÂíÇÊö ÑóÈøöåö ÝóÃóÚúÑóÖó ÚóäúåÇ æóäóÓöíó ãóÇ ÞóÏøóãóÊú íóÏÇåõ ÅöäøóÇ ÌóÚóáúäÇ Úóáì ÞõáõæÈöåöãú ÃóßöäøóÉð Ãóäú íóÝúÞóåõæåõ æóÝöí ÂÐÇäöåöãú æóÞúÑÇð æóÅöäú ÊóÏúÚõåõãú Åöáóì ÇáúåõÏì Ýóáóäú íóåúÊóÏõæÇ ÅöÐÇð ÃóÈóÏÇð (57)
áóãøóÇ Èóíøóäó ÍóÇáóåõãú ãöäú ãõÌóÇÏóáóÉö ÇáÑøõÓõáö áöÓõæÁö äöíøóÉò¡ æóãöäö ÇÓúÊöåúÒóÇÆöåöãú ÈöÇáúÅöäúÐóÇÑö¡ æóÚóÑøóÖó ÈöÍóãóÇÞóÊöåöãú ÃóÊúÈóÚó Ðóáößó ÈöÃóäøóåõ ÃóÔóÏøõ ÇáÙøõáúãö. Ðóáöß áöÃóäøóåõ Ùõáúãõ ÇáúãóÑúÁö äóÝúÓóåõ æóåõæó ÃóÚúÌóÈõ ÇáÙøõáúãö¡ ÝóÇáøóÐöíäó ÐõßøöÑõæÇ ãóÇ åõãú Ýöí ÛóÝúáóÉò Úóäúåõ ÊóÐúßöíÑðÇ ÈöæóÇÓöØóÉö ÂíóÇÊ Çááå ÝÃÚÑÖæÇ Úóäö ÇáÊøóÃóãøõáö ÝöíåóÇ ãóÚó ÃóäøóåóÇ ÊõäúÐöÑõåõãú ÈöÓõæÁö ÇáúÚóÇÞöÈóÉö. æóÔóÃúäõ ÇáúÚóÇÞöáö ÅöÐóÇ ÓóãöÚó ãöËúáó Ðóáößó Ãóäú íóÊóÃóåøóÈó áöáÊøóÃóãøõáö æóÃóÎúÐö ÇáúÍóÐóÑö¡ ßóãóÇ
ÞóÇáó ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã áöÞõÑóíúÔò «ÅöÐóÇ ÃóÎúÈóÑúÊõßõãú Ãóäøó ÇáúÚóÏõæøó ãõÕóÈøöÍõßõãú ÛóÏðÇ ÃóßõäúÊõãú ãõÕóÏøöÞöíøó¿ ÝóÞóÇáõæÇ: ãóÇ ÌóÑøóÈúäóÇ Úóáóíúßó ßóÐöÈðÇ» ÝóÞóÇáó: «ÝóÅöäøöí äóÐöíÑñ áóßõãú Èóíúäó íóÏóíú ÚóÐóÇÈò ÔóÏöíÏò»
. æó (ãóäö) ÇáúãóÌúÑõæÑóÉõ ãóæúÕõæáóÉñ. æóåöíó ÛóíúÑõ ÎóÇÕøóÉò ÈöÔóÎúÕò ãõÚóíøóäò ÈöÞóÑöíäóÉö Þóæúáöåö: ÅöäøóÇ ÌóÚóáúäÇ Úóáì ÞõáõæÈöåöãú ÃóßöäøóÉð. æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöåóÇ ÇáúãõÔúÑößõæäó ãöäó ÇáúÚóÑóÈö ÇáøóÐöíäó ÐõßøöÑõæÇ ÈöÇáúÞõÑúÂäö ÝóÃóÚúÑóÖõæÇ Úóäúåõ.
æóÚóØúÝõ ÅöÚúÑóÇÖöåöãú Úóäö ÇáÐøóßóÑö Úóáóì ÇáÊøóÐúßöíÑö ÈöÝóÇÁö ÇáÊøóÚúÞöíÈö ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóäøóåõãú ÓóÇÑóÚõæÇ ÈöÇáúÅöÚúÑóÇÖö æóáóãú íóÊúÑõßõæÇ áöÃóäúÝõÓöåöãú ãõåúáóÉó ÇáäøóÙóÑö æóÇáÊøóÃóãøõáö.
æóãóÚúäóì äöÓúíóÇäö ãóÇ ÞóÏøóãóÊú íóÏóÇåõ Ãóäøóåõ áóãú íóÚúÑöÖú ÍóÇáóåõ æóÃóÚúãóÇáóåõ Úóáóì ÇáäøóÙóÑö æóÇáúÝößúÑö áöíóÚúáóãó:
Ãóåöíó ÕóÇáöÍóÉñ áóÇ ÊõÎúÔóì ÚóæóÇÞöÈõåóÇ Ãóãú åöíó ÓóíøöÆóÉñ ãöäú ÔóÃúäöåóÇ Ãóäú áóÇ íóÓúáóãó ãõÞúÊóÑöÝõåóÇ ãöäú ãõÄóÇÎóÐóÉò¡ æóÇáÕøóáóÇÍõ Èóíøöäñ æóÇáúÝóÓóÇÏõ Èóíøöäñ¡ æóáöÐóáößó Óõãøöíó ÇáúÃóæøóáõ ãóÚúÑõæÝðÇ æóÇáËøóÇäöí ãõäúßóÑðÇ¡ æóáóÇ ÓöíøóãóÇ ÈóÚúÏó Ãóäú ÌóÇÁóÊúåõãõ ÇáÐøößúÑóì Úóáóì áöÓóÇä ÇáÑøóÓõæá Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã Ýóåõãú ÈöãóÌúãõæÚö ÇáúÍóÇáóíúäö ÃóÔóÏøõ ÇáäøóÇÓö ÙõáúãðÇ¡ æóáóæú ÊóÝóßøóÑõæÇ ÞóáöíáðÇ áóÚóáöãõæÇ Ãóäøóåõãú ÛóíúÑõ ãõÝúáöÊöíäó ãöäú áöÞóÇÁö ÌóÒóÇÁö ÃóÚúãóÇáöåöãú.(15/354)
Ýó (ãöäú) ÇÓúÊöÝúåóÇãñ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáúÅöäúßóÇÑö¡ Ãóíú áóÇ ÃóÍóÏó ÃóÙúáóãõ ãöäú åóÄõáóÇÁö ÇáúãõÊóÍóÏøóËö Úóäúåõãú.
æóÇáäøöÓúíóÇäõ: ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáÊøóÛóÇÖöí Úóäö ÇáúÚóãóáö. æóÍóÞöíÞóÉ ÇáäÓúíóÇä ÊÞÏã ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì:
ãóÇ äóäúÓóÎú ãöäú ÂíóÉò Ãóæú äõäúÓöåÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [106] .
æóãóÚúäóì ãóÇ ÞóÏøóãóÊú íóÏÇåõ ãóÇ ÃóÓúáóÝóåõ ãöäó ÇáúÃóÚúãóÇáö. æóÃóßúËóÑõ ãóÇ íõÓúÊóÚúãóáõ ãöËúáõ åóÐóÇ ÇáÊøóÑúßöíÈö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö Ýöí ÇáúÚóãóá ÇáÓíÁ¡ ÝóÕóÇÑó ÌóÇÑöíðÇ ãóÌúÑóì ÇáúãóËóáö¡ ÞóÇáó ÊóÚóÇáóì: Ðáößó ÈöãÇ ÞóÏøóãóÊú íóÏÇßó æóÃóäøó Çááøóåó áóíúÓó ÈöÙóáøóÇãò áöáúÚóÈöíÏö¡ æóÞóÇáó: æóãÇ ÃóÕÇÈóßõãú ãöäú ãõÕöíÈóÉò ÝóÈöãÇ ßóÓóÈóÊú ÃóíúÏöíßõãú.
æóÇáúÂíóÉõ ãóÕõæÛóÉñ ÈöÕöíÛóÉö ÇáúÚõãõæãö¡ æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÇáúÃóæøóáõ: ãöäúåóÇ ãõÔúÑößõæ Ãóåúáö ãóßøóÉó.
æóÌõãúáóÉõ ÅöäøóÇ ÌóÚóáúäÇ Úóáì ÞõáõæÈöåöãú ÃóßöäøóÉð ãõÓúÊóÃúäöÝóÉñ ÈóíóÇäöíøóÉñ äóÔóÃóÊú Úóáóì ÌõãúáóÉö æóäóÓöíó ãóÇ ÞóÏøóãóÊú íóÏÇåõ¡ Ãóíú Åöäú áóãú ÊóÚúáóãú ÓóÈóÈó äöÓúíóÇäöåö ãóÇ ÞóÏøóãóÊú íóÏóÇåõ ÝóÇÚúáóãú ÃóäøóÇ ÌóÚóáúäóÇ Úóáóì ÞõáõæÈöåöãú ÃóßöäøóÉð. æóåõæó íõÝöíÏõ ãÚäì ÇáÊøóÚúáöíá ÈÇáãÆÇá¡ æóáóíúÓó ãóæúÞöÚõ ÇáúÌõãúáóÉö ãóæúÞöÚó ÇáúÌõãúáóÉö ÇáÊøóÚúáöíáöíøóÉö.
æóÇáúÞõáõæÈõ ãõÑóÇÏñ ÈöåóÇ: ãóÏóÇÑößõ ÇáúÚöáúãö.
æóÇáúÃóßöäøóÉõ: ÌóãúÚõ ßöäóÇäò¡ æóåõæó ÇáúÛöØóÇÁõ¡ áöÃóäøóåõ íõßöäøõ ÇáÔøóíúÁó¡ Ãóíú íóÍúÌõÈõåõ.
æÃóäú íóÝúÞóåõæåõ ãóÌúÑõæÑñ ÈöÍóÑúÝò ãóÍúÐõæÝò¡ Ãóíú ãöäú Ãóäú íóÝúÞóåõæåõ¡ áöÊóÖúãöíäö ÃóßöäøóÉð ãóÚúäóì ÇáúÍóÇÆöáö Ãóæö ÇáúãóÇäöÚö.
æóÇáúæóÞúÑõ: ËöÞóáõ ÇáÓøóãúÚö ÇáúãóÇäöÚõ ãöäú æõÕõæáö ÇáÕøóæúÊö Åöáóì ÇáÕøöãóÇÎö.
æóÇáÖøóãöíÑõ ÇáúãõÝúÑóÏõ Ýöí íóÝúÞóåõæåõ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúÞõÑúÂäö ÇáúãóÝúåõæãö ãöäó ÇáúãóÞóÇãö æóÇáúãõÚóÈøóÑö Úóäúåõ ÈöÇáúÂíóÇÊö.(15/355)
æóÑóÈøõßó ÇáúÛóÝõæÑõ Ðõæ ÇáÑøóÍúãóÉö áóæú íõÄóÇÎöÐõåõãú ÈöãóÇ ßóÓóÈõæÇ áóÚóÌøóáó áóåõãõ ÇáúÚóÐóÇÈó Èóáú áóåõãú ãóæúÚöÏñ áóäú íóÌöÏõæÇ ãöäú Ïõæäöåö ãóæúÆöáðÇ (58)
æóÌõãúáóÉõ æóÅöäú ÊóÏúÚõåõãú Åöáóì ÇáúåõÏì ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÅöäøóÇ ÌóÚóáúäÇ Úóáì ÞõáõæÈöåöãú¡ æóåöíó ãõÊóÝóÑøöÚóÉñ ÚóáóíúåóÇ¡ æóáóßöäøóåóÇ áóãú ÊõÚúØóÝú ÈöÇáúÝóÇÁö áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ÌóÚúáõ Ðóáößó Ýöí ÇáúÅöÎúÈóÇÑö ÇáúãõÓúÊóÞöáøö.
æóÃóßøóÏó äóÝúíó ÇåúÊöÏóÇÆöåöãú ÈöÍóÑúÝö ÊóæúßöíÏö ÇáäøóÝúíö æóåõæó (áóäú) ¡ æóÈöáóÝúÙö (ÃóÈóÏðÇ) ÇáúãõÄóßøöÏö áöãóÚúäóì (áóäú) ¡ æóÈöÍóÑúÝö ÇáúÌóÒóÇÁö ÇáúãõÝöíÏö ÊóÓóÈøõÈó ÇáúÌóæóÇÈö Úóáóì ÇáÔøóÑúØö.
æóÅöäøóãóÇ ÍóÕóáó ãóÚúäóì ÇáúÌóÒóÇÁö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÊóÝóÑøõÚö ÌõãúáóÉö ÇáÔøóÑúØö Úóáóì ÌõãúáóÉö ÇáöÇÓúÊöÆúäóÇÝö ÇáúÈóíóÇäöíøö¡ Ãóíú Ðóáößó ãõÓóÈøóÈñ Úóáóì ÝóØúÑö ÞõáõæÈöåöãú Úóáóì ÚóÏóãö ÞÈõæá ÇáúÍÞ.
[58]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 58]
æóÑóÈøõßó ÇáúÛóÝõæÑõ Ðõæ ÇáÑøóÍúãóÉö áóæú íõÄÇÎöÐõåõãú ÈöãÇ ßóÓóÈõæÇ áóÚóÌøóáó áóåõãõ ÇáúÚóÐÇÈó Èóáú áóåõãú ãóæúÚöÏñ áóäú íóÌöÏõæÇ ãöäú Ïõæäöåö ãóæúÆöáÇð (58)
ÌóÑóì ÇáúÞõÑúÂäõ Úóáóì ÚóÇÏóÊöåö Ýöí ÊÚÞíÈ ÇáÊøóÑúåöíÈ ÈÇáÊÑÛíÈ æóÇáúÚóßúÓö¡ ÝóáóãøóÇ ÑóãóÇåõãú ÈöÞóæóÇÑöÚö ÇáÊøóåúÏöíÏö æóÇáúæóÚöíÏö ÚóØóÝó Úóáóì Ðóáößó ÇáÊøóÚúÑöíÖó ÈöÇáÊøóÐúßöíÑö ÈöÇáúãóÛúÝöÑóÉö áóÚóáøóåõãú íóÊóÝóßøóÑõæäó Ýöí ãóÑúÖóÇÊöåö¡ Ëõãøó ÇáÊøóÐúßöíÑó ÈöÃóäøóåõ íóÔúãóáõ ÇáúÎóáúÞó ÈöÑóÍúãóÊöåö Ýöí Íöíäö ÇáúæóÚöíÏö ÝóíõÄóÎøöÑõ ãóÇ ÊóæóÚøóÏóåõãú Èöåö Åöáóì ÍóÏøò ãóÚúáõæãò ÅöãúåóÇáðÇ áöáäøóÇÓö áóÚóáøóåõãú íóÑúÌöÚõæäó Úóäú ÖóáóÇáöåöãú æóíóÊóÏóÈøóÑõæäó ÝöíãóÇ åõãú Ýöíåö ãöäú äöÚóãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÝóáóÚóáøóåõãú íóÔúßõÑõæäó¡ ãõæóÌøöåðÇ ÇáúÎöØóÇÈó Åöáóì ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ãõÝúÊóÊóÍðÇ ÈöÇÓúÊöÍúÖóÇÑö ÇáúÌóáóÇáóÉö ÈöÚõäúæóÇäö ÇáÑÈæÈíÉ ááäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ÅöíãóÇÁð Åöáóì Ãóäøó ãóÖúãõæäó ÇáúÎóÈóÑö ÊóßúÑöíãñ áóåõ¡ ßóÞóæúáöåö: æóãÇ ßÇäó Çááøóåõ áöíõÚóÐøöÈóåõãú æóÃóäúÊó Ýöíåöãú [ÇáúÃóäúÝóÇá: 33] .
æóÇáúæóÌúåõ Ýöí äóÙúãö ÇáúÂíóÉö Ãóäú íóßõæäó ÇáúÛóÝõæÑõ äóÚúÊðÇ áöáúãõÈúÊóÏóÃö æóíóßõæäó Ðõæ ÇáÑøóÍúãóÉö åõæó ÇáúÎóÈóÑõ áöÃóäøóåõ ÇáúãõäóÇÓöÈõ áöáúãóÞóÇãö æóáöãóÇ ÈóÚúÏóåõ ãöäú ÌõãúáóÉö áóæú íõÄÇÎöÐõåõãú¡ Ýóíóßõæäõ ÐößúÑõ ÇáúÛóÝõæÑõ ÅöÏúãóÇÌðÇ Ýöí ÎöáóÇáö ÇáúãóÞúÕõæÏö. ÝóÎóÕøó ÈöÇáÐøößúÑö ãöäú ÃóÓúãóÇÁö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÇÓúãó ÇáúÛóÝõæÑõ ÊóÚúÑöíÖðÇ ÈöÇáÊøóÑúÛöíÈö Ýöí ÇáöÇÓúÊöÛúÝóÇÑö.(15/356)
æóÇáúÛóÝõæÑõ: ÇÓúãñ íóÊóÖóãøóäõ ãõÈóÇáóÛóÉó ÇáÛÝÑÇä áöÃóäøóåõ ÊóÚóÇáóì æóÇÓöÚõ ÇáúãóÛúÝöÑóÉö ÅöÐú íóÛúÝöÑõ áöãóäú áóÇ íõÍúÕóæúäó æóíóÛúÝöÑõ ÐõäõæÈðÇ áóÇ ÊõÍúÕóì Åöäú ÌóÇÁóåõ ÚóÈÏå ÊóÇÆöÈðÇ ãÞáÚÇ ãõäúßóÓöÑðÇ¡ Úóáóì Ãóäøó ÅöãúåóÇáóåõ ÇáúßõÝøóÇÑó æóÇáúÚõÕóÇÉó åõæó ÃóíúÖðÇ ãöäú ÃóËóÑö ÇáúãóÛúÝöÑóÉö ÅöÐú åõæó ãóÛúÝöÑóÉñ ãõÄóÞøóÊóÉñ.
æóÃóãøóÇ Þóæúáõåõ: Ðõæ ÇáÑøóÍúãóÉö Ýóåõæó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÊóãúåöíÏðÇ áöÌõãúáóÉö áóæú íõÄÇÎöÐõåõãú ÈöãÇ ßóÓóÈõæÇ¡ ÝóáöÐóáößó ßóÇäóÊú Êöáúßó ÇáúÌõãúáóÉõ ÈóíóÇäðÇ áöÌõãúáóÉö æóÑóÈøõßó ÇáúÛóÝõæÑõ Ðõæ ÇáÑøóÍúãóÉö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúÛóÝõæÑõ ÇáúÎóÈóÑõ æóåõæó ÇáúæóÕúÝõ ÇáËøóÇäöí.
æóÇáúãóÚúäóì: Ãóäøóåõãú ÝöíãóÇ ßóÓóÈõæåõ ãöäó ÇáÔøöÑúßö æóÇáúÚöäóÇÏö ÃóÍúÑöíóÇÁõ ÈöÊóÚúÌöíáö ÇáúÚõÞõæÈóÉö áóßöä Çááøóåó íõãúåöáõåõãú Åöáóì ÃóãóÏò ãóÚúáõæãò ãõÞóÏøóÑò. æóÝöí Ðóáößó ÇáÊøóÃúÌöíáö ÑóÍúãóÉñ ÈöÇáäøóÇÓö ÈöÊóãúßöíäö ÈóÚúÖöåöãú ãöäú ãõåúáóÉö ÇáÊøóÏóÇÑõßö æóÅöÚóÇÏóÉö ÇáäøóÙóÑö¡ æóÝöíåö ÇÓúÊöÈúÞóÇÄõåõãú Úóáóì ÍóÇáöåöãú ÒóãóäðÇ.
ÝóæóÕúÝõ Ðõæ ÇáÑøóÍúãóÉö íõÓóÇæöí æóÕúÝó (ÇáÑøóÍöíãö) áöÃóä (Ðõæ) ÊóÞúÊóÖöí ÑõÓõæÎõ ÇáäøöÓúÈóÉö Èóíúäó ãóæúÕõæÝöåóÇ æóãóÇ ÊõÖóÇÝõ Åöáóíúåö.
æóÅöäøóãóÇ ÚóÏóáó Úóäú æóÕúÝö (ÇáÑøóÍöíãö) Åöáóì Ðõæ ÇáÑøóÍúãóÉö áöáÊøóäúÈöíåö Úáì Ãóäå ÎÈÑ áóÇ äóÚúÊó ÊóäúÈöíåðÇ ÈöØóÑöíÞóÉö ÊóÛúíöíÑö ÇáúÃõÓúáõæÈö¡ ÝóÅöäøó ÇÓúãó (ÇáÑøóÍöíãö) ÕóÇÑó ÔóÈöíåðÇ ÈöÇáúÃóÓúãóÇÁö ÇáúÌóÇãöÏóÉö¡ áöÃóäøóåõ ÕöíÛó ÈöÕöíÛóÉö ÇáÕøöÝóÉö ÇáúãõÔóÈøóåóÉö ÝóÈóÚõÏó Úóäú ãõáóÇÍóÙóÉö ÇáöÇÔúÊöÞóÇÞö Ýöíåö æóÇÞúÊóÑóÈó ãöäú ÕöäúÝö ÇáÕøöÝóÉö ÇáÐøóÇÊöíøóÉö.
æó (Èóáú) áöáúÅöÖúÑóÇÈö ÇáúÅöÈúØóÇáöíøö. Úóäú ãóÖúãõæäö ÌóæóÇÈö (áóæú) ¡ Ãóíú áóãú íõÚóÌøöáú áóåõãõ ÇáúÚóÐóÇÈó ÅöÐú áóåõãú ãóæúÚöÏñ áöáúÚóÐóÇÈö ãõÊóÃóÎøöÑñ¡ æóåóÐóÇ ÊóåúÏöíÏñ ÈöãóÇ íóÍúÕõáõ áóåõãú íóæúãó ÈóÏúÑò.
æóÇáúãóæúÆöáõ: ãóÝúÚöáñ ãöäú æóÃóáó ÈöãóÚúäóì áóÌóÃó¡ Ýóåõæó ÇÓúãõ ãóßóÇäò ÈöãóÚúäóì ÇáúãóáúÌóÃö.
æóÃóßøóÏó ÇáäøóÝúíó Èö (áóäú) ÑóÏøðÇ Úóáóì ÅöäúßóÇÑöåöãú¡ ÅöÐú åõãú íóÍúÓóÈõæäó Ãóäøóåõãú ãõÝúáöÊõæäó ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö Íöíäó íóÑóæúäó Ãóäøóåõ ÊóÃóÎøóÑó ãõÏøóÉð ØóæöíáóÉð¡ Ãóíú áöÃóäú áóÇ ãóáúÌóÃó áóåõãú ãöäó ÇáúÚóÐóÇÈö Ïõæäó æóÞúÊö æóÚúÏöåö Ãóæú ãóßóÇäö æóÚúÏöåö¡ Ýóåõæó ãóáúÌóÄõåõãú. æóåóÐóÇ ãöäú ÊóÃúßöíÏö ÇáÔøóíúÁö ÈöãóÇ íõÔúÈöåõ ÖöÏøóåõ¡ Ãóíú åõãú ÛóíúÑõ ãÝáÊíä ãöäúåõ.(15/357)
æóÊöáúßó ÇáúÞõÑóì ÃóåúáóßúäóÇåõãú áóãøóÇ ÙóáóãõæÇ æóÌóÚóáúäóÇ áöãóåúáößöåöãú ãóæúÚöÏðÇ (59) æóÅöÐú ÞóÇáó ãõæÓóì áöÝóÊóÇåõ áóÇ ÃóÈúÑóÍõ ÍóÊøóì ÃóÈúáõÛó ãóÌúãóÚó ÇáúÈóÍúÑóíúäö Ãóæú ÃóãúÖöíó ÍõÞõÈðÇ (60)
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 59]
æóÊöáúßó ÇáúÞõÑì ÃóåúáóßúäÇåõãú áóãøóÇ ÙóáóãõæÇ æóÌóÚóáúäÇ áöãóåúáößöåöãú ãóæúÚöÏÇð (59)
ÈóÚúÏó Ãóäú ÃõÒöíáó ÛõÑõæÑõåõãú ÈöÊóÃóÎøõÑö ÇáúÚóÐóÇÈ¡ æÃÈØá Ùäåã ÇáúÅöÝúáóÇÊõ ãöäúåõ ÈöÈóíóÇäö Ãóäøó Ðóáößó ÅöãúåóÇáñ ãöäú ÃóËóÑö ÑóÍúãóÉö Çááøóåö ÈöÎóáúÞöåö¡ ÖóÑóÈó áóåõãõ ÇáúãóËóáó Ýöí Ðóáößó ÈöÍóÇáö Ãóåúáö ÇáúÞõÑóì ÇáÓøóÇáöÝöíäó ÇáøóÐöíäó ÃóÎøóÑó Úóäúåõãõ ÇáúÚóÐóÇÈó ãõÏøóÉð Ëõãøó áóãú íóäúÌõæÇ ãöäúåõ ÈöÃóÎóÑóÉò¡ ÝóÇáúÌõãúáóÉõ ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö Èóáú áóåõãú ãóæúÚöÏñ [ÇáúßóåúÝ: 58] .
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Èö «Êöáúßó» Åöáóì ãõÞóÏøóÑñ Ýöí ÇáÐøöåúäö¡ æóßóÇÝõ ÇáúÎöØóÇÈö ÇáúãõÊøóÕöáóÉõ ÈöÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö áóÇ íõÑóÇÏ Èöåö ãõÎóÇØóÈñ æóáóßöäøóåóÇ ãöäú ÊóãóÇãö ÇÓúãö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö¡ æóÊóÌúÑöí Úóáóì ãóÇ íõäóÇÓöÈõ ÍóÇáó ÇáúãõÎóÇØóÈö ÈöÇáúÅöÔóÇÑóÉö ãöäú æóÇÍöÏò Ãóæú ÃóßúËóÑó¡ æóÇáúÚóÑóÈõ íóÚúÑöÝõæäó ÏöíóÇÑó ÚóÇÏò æóËóãõæÏó æóãóÏúíóäó æóíóÓúãóÚõæäó ÈöÞóæúãö áõæØò æóÞóæúãö ÝöÑúÚóæúäó ÝóßóÇäóÊú ßóÇáúÍóÇÖöÑóÉö Íöíäó ÇáúÅöÔóÇÑóÉö.
æóÇáÙøõáúãõ: ÇáÔøöÑúßõ æóÊóßúÐöíÈõ ÇáÑøõÓõáö. æóÇáúãõåúáóßõ- ÈöÖóãøö Çáúãöíãö æóÝóÊúÍö ÇááøóÇãö- ãóÕúÏóÑñ ãöíãöíøñ ãöäú «Ãóåúáóßó» ¡ Ãóíú ÌóÚóáúäóÇ áöÅöåúáóÇßöäóÇ ÅöíøóÇåõãú æóÞúÊðÇ ãõÚóíøóäðÇ Ýöí ÚöáúãöäóÇ ÅöÐóÇ ÌóÇÁó Íóáøó Èöåöãõ ÇáúåóáóÇßõ. åóÐöå ÞöÑóÇÁóÉõ ÇáúÌõãúåõæÑö. æóÞóÑóÃóåõ ÍóÝúÕñ Úóäú ÚóÇÕöãò- ÈöÝóÊúÍö Çáúãöíãö æóßóÓúÑö ÇááøóÇãö- Úóáóì Ãóäøóåõ ÇÓúãõ ÒóãóÇäò Úóáóì æóÒúäö ãóÝúÚöáò. æóÞóÑóÃóåõ ÃóÈõæ ÈóßúÑò Úóäú ÚóÇÕöãò- ÈöÝóÊúÍö Çáúãöíãö æóÝóÊúÍö ÇááøóÇãö- Úóáóì Ãóäøóåõ ãóÕúÏóÑñ ãíãí áåáß.
[60]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 60]
æóÅöÐú ÞÇáó ãõæÓì áöÝóÊÇåõ áóÇ ÃóÈúÑóÍõ ÍóÊøóì ÃóÈúáõÛó ãóÌúãóÚó ÇáúÈóÍúÑóíúäö Ãóæú ÃóãúÖöíó ÍõÞõÈÇð (60)
áóãøóÇ ÌóÑóì ÐößúÑõ ÞöÕøóÉö ÎóáúÞö ÂÏóãó æóÃóãúÑö Çááøóåö ÇáúãóáóÇÆößóÉó ÈöÇáÓøõÌõæÏö áóåõ¡ æóãóÇ ÚóÑóÖó áöáÔøóíúØóÇäö ãöäó ÇáúßöÈúÑö æóÇáöÇÚúÊöÒóÇÒö ÈöÚõäúÕõÑöåö ÌóåúáðÇ ÈöÃóÓúÈóÇÈö ÇáúÝóÖóÇÆöáö æóãõßóÇÈóÑóÉð Ýöí ÇáöÇÚúÊöÑóÇÝö ÈöåóÇ æóÍóÓóÏðÇ Ýöí ÇáÔøóÑóÝö æóÇáúÝóÖúáö¡ ÝóÖóÑóÈó ÈöÐóáößó ãóËóáðÇ áöÃóåúáö ÇáÖøóáóÇáö ÚóÈöíÏö Çáúåóæóì(15/358)
æóÇáúßöÈúÑö æóÇáúÍóÓóÏö¡ ÃóÚúÞóÈó
Êöáúßó ÇáúÞöÕøóÉó ÈöÞöÕøóÉò åöíó ãóËóáñ Ýöí ÖöÏøöåóÇ áöÃóäøó ÊóØóáøõÈó Ðöí ÇáúÝóÖúáö æóÇáúßóãóÇáö áöáöÇÒúÏöíóÇÏö ãöäúåõãóÇ æóÓóÚúíóåõ áöáÙøóÝóÑö Èöãóäú íõÈúáöÛõåõ ÇáÒøöíóÇÏóÉó ãöäó ÇáúßóãóÇáö¡ ÇÚúÊöÑóÇÝðÇ áöáúÝóÇÖöáö ÈöÝóÖöíáóÊöåö. æóÝöí Ðóáößó ÅöÈúÏóÇÁõ ÇáúãõÞóÇÈóáóÉö Èóíä ÇáÎáÞíä æóÅöÞóÇãóÉ ÇáúÍõÌøóÉö Úóáóì ÇáúãõãóÇËóáóÉö æóÇáúãõÎóÇáóÝóÉö Èóíúäó ÇáúÝóÑöíÞóíúäö ÇáúãõÄúãöäöíäó æóÇáúßóÇÝöÑöíäó¡ æóÝöí ÎöáóÇáö Ðóáößó ÊóÚúáöíãñ æóÊóäúæöíåñ ÈöÔóÃúäö ÇáúÚöáúãö æóÇáúåõÏóì¡ æóÊóÑúÈöíóÉñ áöáúãõÊøóÞöíäó.
æóáöÃóäøó åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉó äóÒóáóÊú ÈöÓóÈóÈö ãóÇ ÓóÃóáó ÇáúãõÔúÑößõæäó æóÇáøóÐöíäó ÃóãúáóæúÇ Úóáóíúåöãú ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö Úóäú ÞöÕøóÊóíúäö ÞöÕøóÉö ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúßóåúÝö æóÞöÕøóÉö Ðöí ÇáúÞóÑúäóíúäö. æóÞóÏú ÊóÞóÖøóì ÇáúÌóæóÇÈõ Úóäö ÇáúÞöÕøóÉö ÇáúÃóæúáóì æóãóÇ ÐõíøöáóÊú Èöåö¡ æóÂäó Ãóäú íóäúÊóÞöáó Åöáóì ÇáúÌóæóÇÈö Úóäö ÇáúÞöÕøóÉö ÇáËøóÇäöíóÉö ÝóÊõÎúÊóãó ÈöÐóáößó åóÐöåö ÇáÓøõæÑóÉõ ÇáøóÊöí ÃõäúÒöáóÊú áöÈóíóÇäö ÇáúÞöÕøóÊóíúäö. ÞõÏøöãóÊú áöåóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉö ÇáËøóÇäöíóÉö ÞöÕøóÉñ áóåóÇ ÔóÈóåñ ÈöåóÇ Ýöí ÃóäøóåóÇ ÊóØúæóÇÝñ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö áöØóáóÈö äóÝúÚò ÕóÇáöÍò¡ æóåöíó ÞöÕøóÉõ ÓóÝóÑö ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- áöØóáóÈö áöÞóÇÁö ãóäú åõæó Úóáóì Úöáúãò áóÇ íóÚúáóãõåõ ãõæÓóì. æóÝöí ÓóæúÞö åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉö ÊóÚúÑöíÖñ ÈöÃóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö ÈöÃóäøó ÇáúÃóæúáóì áóåõãú Ãóäú íóÏõáøõæÇ ÇáäøóÇÓó Úóáóì ÃóÎúÈóÇÑö ÃóäúÈöíóÇÁö ÅöÓúÑóÇÆöíáó æóÚóáóì ÓóÝóÑò áöÃóÌúáö ÊóÍúÕöíáö ÇáúÚöáúãö æóÇáúÍößúãóÉö áóÇ ÓóÝóÑò áöÃóÌúáö ÈóÓúØö Çáúãõáúßö æóÇáÓøõáúØóÇäö.
ÝóÌõãúáóÉõ æóÅöÐú ÞÇáó ãõæÓì ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö æóÅöÐú ÞõáúäÇ áöáúãóáÇÆößóÉö [ÇáúßóåúÝ: 50] ÚóØúÝó ÇáúÞöÕøóÉö Úóáóì ÇáúÞöÕøóÉö. æóÇáÊøóÞúÏöíÑõ: æóÇÐúßõÑú ÅöÐú ÞóÇáó ãõæÓóì áöÝóÊóÇåõ¡ Ãóíö ÇÐúßõÑú Ðóáößó ÇáÒøóãóäó æóãóÇ ÌóÑóì Ýöíåö. æóäóÇÓóÈóåóÇ ÊóÞúÏöíÑõ ÝöÚúáö «ÇÐúßõÑú» áöÃóäøó Ýöí åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉö ãóæúÚöÙóÉð æóÐößúÑóì ßóãóÇ Ýöí ÞöÕøóÉö ÎóáúÞö ÂÏóãó.
ÝóÇäúÊõÕöÈó (ÅöÐú) Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáöíøóÉö Èöåö.
æóÇáúÝóÊóì: ÇáÐøóßóÑõ ÇáÔøóÇÈøõ¡ æóÇáúÃõäúËóì ÝóÊóÇÉñ¡ æóåõæó ãõÓúÊóÚúãóáñ ãóÌóÇÒðÇ Ýöí ÇáÊøóÇÈöÚö æóÇáúÎóÇÏöãö. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÊõÑÇæöÏõ ÝóÊÇåÇ Ýöí ÓõæÑóÉö íõæÓõÝó [30] .
æóÝóÊóì ãõæÓóì: ÎóÇÏöãõåõ æóÊóÇÈöÚõåõ¡ ÝóÅöÖóÇÝóÉõ ÇáúÝóÊóì Åöáóì ÖóãöíÑö ãõæÓóì Úóáóì ãóÚúäóì ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕö¡ ßóãóÇ íõÞóÇáõ: ÛõáóÇãõåõ. æóÝóÊóì ãõæÓóì åõæó íõæÔóÚõ Èúäõ äõæäò ãöäú ÓöÈúØö(15/359)
ÃóÝúÑóÇíãó. æóÞóÏú Þöíáó: Åöäøóåõ ÇÈúäõ ÃõÎúÊö ãõæÓóì¡ ßóÇäó ÇÓúãõåõ ÇáúÃóÕúáöíøõ åõæÔóÚõ ÝóÏóÚóÇåõ ãõæÓóì Íöíäó ÈóÚóËóåõ áöáÊøóÌóÓøõÓö Ýöí ÃóÑúÖö ßóäúÚóÇäó íõæÔóÚó.
æóáóÚóáøó Ðóáößó ÇáÊøóÛóíøõÑó Ýöí ÇáöÇÓúãö ÊóáóØøõÝñ Èöåö¡ ßóãóÇ
ÞóÇáó ÑóÓõæá Çááå Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã áöÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó íóÇ ÃóÈóÇ åöÑøò
. æóÝöí ÇáÊøóæúÑóÇÉö: Ãóäøó ÅöÈúÑóÇåöíãó ßóÇäó ÇÓúãõåõ ÃóÈúÑóÇãó ÝóáóãøóÇ ÃóãóÑóåõ Çááøóåõ ÈöÎöÕóÇáö ÇáúÝöØúÑóÉö ÏóÚóÇåõ ÅöÈúÑóÇåóÇãó.
æóáóÚóáøó åóÐöåö ÇáÊøóÛúíöíÑóÇÊö Ýöí ÇáúÚöÈúÑóÇäöíøóÉö ÊõÝöíÏõ ãóÚóÇäöíó ÛóíúÑó ãóÚóÇäöí ÇáúÃóÓúãóÇÁö ÇáúÃõæáóì ÝóÊóßõæäõ ßóãóÇ ÏóÚóÇ ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ÒíÏó ÇáúÎóíúáö ÒóíúÏó ÇáúÎóíúÑö.
æóíõæÔóÚõ ÃóÍóÏõ ÇáÑøöÌóÇáö ÇáöÇËúäóíú ÚóÔóÑó ÇáøóÐöíäó ÈóÚóËóåõãú ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- áöíóÊóÌóÓøóÓõæÇ Ýöí ÃóÑúÖö ßóäúÚóÇäó Ýöí ÌöåóÇÊö ÍóáóÈó æóÍóÈúÑõæäó æóíóÎúÊóÈöÑõæÇ ÈóÃúÓó ÃóåúáöåóÇ æóÎóíúÑóÇÊö ÃóÑúÖöåóÇ æóãóßóËõæÇ ÃóÑúÈóÚöíäó íóæúãðÇ Ýöí ÇáÊøóÌóÓøõÓö. æóåõæó ÃóÍóÏõ ÇáÑøóÌõáóíúäö ÇááøóÐóíúäö ÔóÌøóÚóÇ Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó Úóáóì ÏõÎõæáö ÃóÑúÖö ßóäúÚóÇäó ÇááøóÐóíúäö ÐóßóÑóåõãóÇ ÇáúÞõÑúÂäõ Ýöí ÂíóÉö ÞÇáó ÑóÌõáÇäö ãöäó ÇáøóÐöíäó íóÎÇÝõæäó ÃóäúÚóãó Çááøóåõ ÚóáóíúåöãóÇ ÇÏúÎõáõæÇ Úóáóíúåöãõ ÇáúÈÇÈó ÝóÅöÐÇ ÏóÎóáúÊõãõæåõ ÝóÅöäøóßõãú ÛÇáöÈõæäó [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 23] .
ßóÇäó ãöíáóÇÏõ íõæÔóÚó Ýöí ÍõÏõæÏö ÓóäóÉö 1463 ÞóÈúáó ÇáúãóÓöíÍö æóæóÝóÇÊõåõ Ýöí ÍõÏõæÏö ÓóäóÉö 1353 æóÚóãøóÑó ãöÇÆóÉð æóÚóÔúÑó Óöäöíäó¡ æóßóÇäó ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÞóÏú ÞóÑøóÈóåõ Åöáóì äóÝúÓöåö æóÇÊøóÎóÐóåõ ÊöáúãöíÐðÇ æóÎóÇÏöãðÇ¡ æóãöËúáõ Ðóáößó ÇáöÇÊøöÎóÇÐö íõæÕóÝõ ÕóÇÍöÈõåõ ÈöãöËúáö ÝóÊðì Ãóæú ÛõáóÇãò. æóãöäúåõ æóÕúÝõåõãõ ÇáúÅöãóÇãó ãõÍóãøóÏó Èúäó ÚóÈúÏö ÇáúæóÇÍöÏö ÇáúãõØóÑøöÒó ÇáäøóÍúæöíøó ÇááøõÛóæöíøó ÛõáóÇãó ËóÚúáóÈò¡ áöÔöÏøóÉö ÇÊøöÕóÇáöåö ÈöÇáúÅöãóÇãö ÃóÍúãóÏó Èúäö íÍíì ÇáÔøóíúÈóÇäöíø ÇáãÞáÈ ÈöËóÚúáóÈò.
æóßóÇäó íõæÔóÚõ ÃÍÏ ÇáÑÌáóíúä ÇááøóÐíä ÚóåöÏó ÅöáóíúåöãóÇ ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÈöÃóäú íõÞóÓøöãóÇ ÇáúÃóÑúÖó Èóíúäó ÃóÓúÈóÇØö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÈóÚúÏó ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-. æóÃóãóÑó Çááøóåõ ãõæÓóì ÈöÃóäú íóÚúåóÏó Åöáóì íõæÔóÚó ÈöÊóÏúÈöíÑö ÃóãúÑö ÇáúÃõãøóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÆöíáöíøóÉö ÈóÚúÏó æóÝóÇÉö ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÝóÚóåöÏó Åöáóíúåö ãõæÓóì ÈöÐóáößó ÝóÕóÇÑó äóÈöíÆðÇ ãöäú íóæúãöÆöÐò. æóÏóÈøóÑó ÃóãúÑó ÇáúÃõãøóÉö ÈóÚúÏó ãõæÓóì ÓóÈúÚðÇ æóÚöÔúÑöíäó ÓóäóÉð. æóßöÊóÇÈõ íõæÔóÚó åõæó Ãóæøóáõ ßõÊõÈö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ÈóÚúÏó ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-.
æóÇÈúÊõÏöÆóÊö ÇáúÞöÕøóÉõ ÈöÍößóÇíóÉö ßóáóÇãö ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÇáúãõÞúÊóÖöí ÊóÕúãöíãðÇ Úóáóì Ãóäú áóÇ íóÒõæáó ÚóãøóÇ åõæó Ýöíåö¡ Ãóíú áóÇ íóÔúÊóÛöáó ÈöÔóíúÁò ÂÎóÑó ÍóÊøóì íóÈúáõÛó ãóÌúãóÚó ÇáúÈóÍúÑóíúäö¡(15/360)
ÇÈúÊöÏóÇÁð ÚóÌöíÈðÇ Ýöí ÈóÇÈö ÇáúÅöíÌóÇÒö¡ ÝóÅöäøó Þóæúáóåõ Ðóáößó íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøóåõ ßóÇäó Ýöí Úóãóáò äöåóÇíóÊõåõ ÇáúÈõáõæÛõ Åöáóì ãóßóÇäò¡ ÝóÚõáöãó Ãóä Ðóáöß ÇáúÚáã åõæó ÓóíúÑõ ÓóÝóÑò.
æóíóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó ÝóÊóÇåõ ÇÓúÊóÚúÙóãó åóÐöåö ÇáÑøöÍúáóÉó æóÎóÔöíó Ãóäú ÊóäóÇáóåõãóÇ ÝöíåóÇ ãóÔóÞøóÉñ ÊóÚõæÞõåõãóÇ Úóäú ÅöÊúãóÇãöåóÇ¡ Ãóæú åõæó ÈöÍóíúËõ íóÓúÊóÚúÙöãõåóÇ áöáúÚöáúãö ÈöÃóäøóåóÇ ÑöÍúáóÉñ ÈóÚöíÏóÉñ¡ æóÐóáößó ÔóÃúäõ ÃóÓúÈóÇÈö ÇáúÃõãõæÑö ÇáúãõåöãøóÉö¡ æóíóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó ÇáúãóßóÇäó ÇáøóÐöí íóÓöíÑõ Åöáóíúåö ãóßóÇäñ íóÌöÏõ ÚöäúÏóåõ ãóØúáóÈóåõ.
æÃóÈúÑóÍó ãõÖóÇÑöÚõ ÈóÑöÍó ÈößóÓúÑö ÇáÑøóÇÁö¡ ÈöãóÚúäóì ÒóÇáó íóÒõæáõ. æóÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓõæÑóÉö íõæÓõÝó- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-. æóÇÓúÊõÚöíÑó áóÇ ÃóÈúÑóÍõ áöãóÚúäóì: áóÇ ÃóÊúÑõßõ¡ Ãóæú áóÇ ÃóßõÝøõ Úóäö ÇáÓøóíúÑö ÍóÊøóì ÃóÈúáõÛó ãóÌúãóÚó ÇáúÈóÍúÑóíúäö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãõÖóÇÑöÚõ ÈóÑöÍó ÇáøóÐöí åõæó ÝöÚúáñ äóÇÞöÕñ áóÇ íõÓúÊóÚúãóáõ äóÇÞöÕðÇ ÅöáøóÇ ãóÚó ÇáäøóÝúíö æóíóßõæäõ ÇáúÎóÈóÑõ ãóÍúÐõæÝðÇ ÈöÞóÑöíäóÉö ÇáúßóáóÇãö¡ Ãóíú áóÇ ÃóÈúÑóÍõ ÓóÇÆöÑðÇ. æóÚóäö ÇáÑøóÖöíøö Ãóäøó ÍóÐúÝó ÎóÈóÑöåóÇ Þóáöíáñ.
æóÍóÐúÝõ ÐößúÑö ÇáúÛóÑóÖö ÇáøóÐöí ÓóÇÑó áöÃóÌúáöåö ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- áöÃóäøóåõ ÓóíõÐúßóÑõ ÈóÚúÏõ¡ æóåõæó ÍóÐúÝõ ÅöíÌóÇÒò æóÊóÔúæöíÞò¡ áóåõ ãóæúÞöÚñ ÚóÙöíãñ Ýöí ÍößóÇíóÉö ÇáúÞöÕøóÉö¡ áöÅöÎúÑóÇÌöåóÇ Úóäú ãóØúÑõæÞö ÇáúÞöÕóÕö Åöáóì ÃõÓúáõæÈö ÈóÏöíÚö ÇáúÍößóãö æóÇáúÃóãúËóÇáö ÞóÖóÇÁð áöÍóÞøö ÈóáóÇÛóÉö ÇáúÅöÚúÌóÇÒö.
æóÊóÝúÕöíáõ åóÐöåö ÇáúÞöÕøóÉö æóÇÑöÏñ
Ýöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» ãöäú ÍóÏöíËö: «ÚóãúÑöæ Èúäö ÏöíäóÇÑò æóíóÚúáóì Èúäö ãõÓúáöãò Úóäú ÓóÚöíÏö Èúäö ÌõÈóíúÑò Úóäö ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò Úóäú ÃõÈóíøö Èúäö ßóÚúÈò Úóä ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã: Ãóäøó ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÞóÇãó ÎóØöíÈðÇ Ýöí Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÝóÓõÆöáó: Ãóíøõ ÇáäøóÇÓö ÃóÚúáóãõ¿ ÝóÞóÇáó: ÃóäóÇ.
ÝóÚóÊóÈó Çááøóåõ Úóáóíúåö ÅöÐú áóãú íóÑõÏøó ÇáúÚöáúãó Åöáóíúåö. ÝóÃóæúÍóì Çááøóåõ Åöáóíúåö: Èóáóì ÚóÈúÏõäóÇ ÎóÖöÑñ åõæó ÃóÚúáóãõ ãöäúßó.
ÞóÇáó: ÝóÃóíúäó åõæó¿ ÞóÇáó: ÈöãóÌúãóÚö ÇáúÈóÍúÑóíúäö. ÞóÇáó ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-: íóÇ ÑóÈøö ÇÌúÚóáú áöí ÚóáóãðÇ ÃõÚóáøöãõ Ðóáößó Èöåö. ÞóÇáó: ÊóÃúÎõÐõ ãóÚóßó ÍõæÊðÇ Ýöí ãößúÊóáò ÝóÍóíúËõ ãóÇ ÝóÞóÏúÊó ÇáúÍõæÊó Ýóåõæó Ëóãøó¡ ÝóÃóÎóÐó ÍõæÊðÇ ÝóÌóÚóáóåõ Ýöí ãößúÊóáò æóÞóÇáó áöÝóÊóÇåõ íõæÔóÚó Èúäö äõæäò: áóÇ ÃõßóáøöÝõßó ÅöáøóÇ Ãóäú ÊõÎúÈöÑóäöí ÈöÍóíúËõ íõÝóÇÑöÞõßó ÇáúÍõæÊõ¡ ÞóÇáó (Ãóíú ÝóÊóÇåõ) : ãóÇ ßóáøóÝúÊó ßóËöíÑðÇ. Ëõãøó ÇäúØóáóÞó æóÇäúØóáóÞó ÈöÝóÊóÇåõ ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÃóÊóíóÇ ÇáÕøóÎúÑóÉ æÖÚÇ ÑÄæÓåãÇ ÝóäóÇãóÇ æóÇÖúØóÑóÈó ÇáúÍõæÊõ Ýöí ÇáúãößúÊóáö(15/361)
ÝóÎóÑóÌó ãöäúåõ ÝóÓóÞóØó Ýöí ÇáúÈóÍúÑö ÝóÇÊøóÎóÐó ÓóÈöíáóåõ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö ÓóÑóÈðÇ æóãõæÓóì äóÇÆöãñ¡ ÝóÞóÇáó ÝóÊóÇåõ (æóßóÇäó áóãú íóäóãú) : áóÇ ÃõæÞöÙõåõ æóÃóãúÓóßó Çááøóåõ Úóäö ÇáúÍõæÊö ÌóÑúíóÉó ÇáúãóÇÁö ÝóÕóÇÑó ÇáúãóÇÁõ Úóáóíúåö ãöËúáó ÇáØøóÇÞö¡ ÝóáóãøóÇ ÇÓúÊóíúÞóÙó (ãõæÓóì) äóÓöíó ÕóÇÍöÈõåõ Ãóäú íõÎúÈöÑóåõ ÈöÇáúÍõæÊö¡ ÝóÇäúØóáóÞóÇ ÈóÞöíøóÉó íóæúãöåöãóÇ æóáóíúáóÊöåöãóÇ ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ßóÇäó ãöäó ÇáúÛóÏö ÞóÇáó ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- áöÝóÊóÇåõ: ÂÊöäóÇ ÛóÏóÇÁóäóÇ áóÞóÏú áóÞöíäóÇ ãöäú ÓóÝóÑöäóÇ åóÐóÇ äóÕóÈðÇ. ÞóÇáó: æóáóãú íóÌöÏú ãõæÓóì ÇáäøóÕóÈó ÍóÊøóì ÌóÇæóÒó ÇáúãóßóÇäó ÇáøóÐöí ÃóãóÑóåõ Çááøóåõ Èöåö (Ãóíú áöÃóäøó Çááøóåó ãõíóÓøöÑñ ÃóÓúÈóÇÈó ÇáöÇãúÊöËóÇáö áöÃóæúáöíóÇÆöåö:
ÝóÞóÇáó áóåõ ÝóÊóÇåõ: ÃóÑóÃóíúÊó ÅöÐú ÃóæóíúäóÇ Åöáóì ÇáÕøóÎúÑóÉö ÝóÅöäøöí äóÓöíÊõ ÇáúÍõæÊó æóãóÇ ÃóäúÓóÇäöíåö ÅöáøóÇ ÇáÔøóíúØóÇäõ Ãóäú ÃóÐúßõÑóåõ æóÇÊøóÎóÐó ÓóÈöíáóåõ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö ÚóÌóÈðÇ. ÞóÇáó: ÝóßóÇäó áöáúÍõæÊö ÓóÑóÈðÇ æóáöãõæÓóì æóáöÝóÊóÇåõ ÚóÌóÈðÇ. ÝóÞóÇáó ãõæÓóì: Ðóáößó ãóÇ ßõäøóÇ äóÈúÛöí¡ ÝóÇÑúÊóÏøóÇ Úóáóì ÂËóÇÑöåöãóÇ ÞóÕóÕðÇ¡ ÞóÇáó: ÑóÌóÚóÇ íóÞõÕøóÇäö ÂËÇÑåãÇ ÍóÊøóì ÇäÊåíÇ Åöáóì ÇáÕøóÎúÑóÉö¡ ÝóÅöÐóÇ ÑóÌõáñ ãõÓóÌøðì ËóæúÈðÇ ÝóÓóáøóãó Úóáóíúåö ãõæÓóì. ÝóÞóÇáó ÇáúÎóÖöÑõ: æóÃóäøóì ÈöÃóÑúÖößó ÇáÓøóáóÇãõ
... ÇáúÍóÏöíËó.
Þóæúáõåõ: «æóÃóäøóì ÈöÃóÑúÖößó ÇáÓøóáóÇãõ» ÇÓúÊöÝúåóÇãõ ÊóÚóÌøõÈò¡ æóÇáúßóÇÝõ ÎöØóÇÈñ áöáøóÐöí Óóáøóãó Úóáóíúåö ÝóßóÇäó ÇáúÎóÖöÑõ íóÙõäøõ Ðóáößó ÇáúãóßóÇäó áóÇ íõæÌóÏõ Èöåö Þóæúãñ ÊóÍöíøóÊõåõãõ ÇáÓøóáóÇãõ¡ ÅöãøóÇ áößóæúäö Ðóáößó ÇáúãóßóÇäö ßóÇäó ÎóáóÇÁð æóÅöãøóÇ áößóæúäöåö ãóÃúåõæáðÇ ÈöÃõãøóÉò áóíúÓóÊú ÊóÍöíøóÊõåõãõ ÇáÓøóáóÇãó.
æóÅöäøóãóÇ ÃóãúÓóßó Çááøóåõ Úóäö ÇáúÍõæÊö ÌóÑúíóÉó ÇáúãóÇÁö áöíóßõæäó ÂíóÉð ãóÔúåõæÏóÉð áöãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- æóÝóÊóÇåõ ÒöíóÇÏóÉð Ýöí ÃóÓúÈóÇÈö ÞõæøóÉö íóÞöíäöåöãóÇ¡ æóáöÃóäøó ÇáúãóßóÇäó áóãøóÇ ßóÇäó ÙóÑúÝðÇ áöÙõåõæÑö ãõÚúÌöÒóÇÊö Úöáúãö
ÇáäøõÈõæÁóÉö äóÇÓóÈó Ãóäú íõÍóÝøó Èöåö ãóÇ åõæó ÎóÇÑöÞñ áöáúÚóÇÏóÉö ÅößúÑóÇãðÇ áöäõÒóáóÇÁö Ðóáößó ÇáúãóßóÇäö.
æóãóÌúãóÚõ ÇáúÈóÍúÑóíúäö áóÇ íóäúÈóÛöí Ãóäú íõÎúÊóáóÝó Ýöí Ãóäøóåõ ãóßóÇäñ ãöäú ÃóÑúÖö ÝöáóÓúØöíäó. æóÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäøóåõ ãóÕóÈøõ äóåúÑö ÇáúÃõÑúÏõäøö Ýöí ÈõÍóíúÑóÉö ØóÈóÑöíøóÉó ÝóÅöäøóåõ ÇáäøóåúÑõ ÇáúÚóÙöíãõ ÇáøóÐöí íóãõÑøõ ÈöÌóÇäöÈö ÇáúÃóÑúÖö ÇáøóÊöí äóÒóáó ÈöåóÇ ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- æóÞóæúãõåõ. æóßóÇäóÊú ÊõÓóãøóì ÚöäúÏó ÇáúÅöÓúÑóÇÆöíáöíøöíäó ÈóÍúÑó ÇáúÌóáöíáö¡ ÝóÅöäøó ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ÈóáóÛó Åöáóíúåö ÈóÚúÏó ãóÓöíÑö íóæúãò æóáóíúáóÉò ÑóÇÌöáðÇ ÝóÚóáöãúäóÇ Ãóäøóåõ áóãú íóßõäú ãóßóÇäðÇ ÈóÚöíÏðÇ ÌöÏøðÇ.
æóÃóÑóÇÏó ãõæÓóì Ãóäú íóÈúáõÛó Ðóáößó ÇáúãóßóÇäó áöÃóäøó Çááøóåó ÃóæúÍóì Åöáóíúåö Ãóäú íóÌöÏó Ýöíåö ÇáúÚóÈúÏó ÇáøóÐöí åõæó ÃóÚúáóãõ ãöäúåõ ÝóÌóÚóáóåõ ãöíÞóÇÊðÇ áóåõ.(15/362)
æóãóÚúäóì ßóæúäö åóÐóÇ ÇáúÚóÈúÏö ÃóÚúáóãó ãöäú ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- Ãóäøóåõ íóÚúáóãõ ÚõáõæãðÇ ãöäú ãõÚóÇãóáóÉö ÇáäøóÇÓö áóãú íõÚóáøöãúåóÇ Çááøóåõ áöãõæÓóì. ÝóÇáÊøóÝóÇæõÊõ Ýöí ÇáúÚöáúãö Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóÞóÇãö ÊóÝóÇæõÊñ ÈöÝõäõæäö ÇáúÚõáõæãö¡ æóåõæó ÊóÝóÇæõÊñ äöÓúÈöíøñ.
æóÇáúÎóÖöÑõ: ÇÓúãõ ÑóÌõáò ÕóÇáöÍò. Þöíáó: åõæó äóÈöíÁñ ãöäú ÃóÍúÝóÇÏö ÚóÇÈöÑó Èúäö ÔóÇáöÎó Èúäö ÃóÑúÝóÎúÔóÏó Èúäö ÓóÇãó. Ýóåõæó ÇáúÎóÖöÑõ Èúäõ ãóáúßóÇäó Èúäö ÝóÇáöÛó Èúäö ÚóÇÈöÑó¡ Ýóíóßõæäõ ÇÈúäó Úóãøö ÇáúÌóÏøö ÇáËøóÇäöí áöÅöÈúÑóÇåöíãó- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-. æóÞöíáó: ÇáúÎóÖöÑõ áóÞóÈõåõ. æóÃóãøóÇ ÇÓúãõåõ Ýóåõæó (ÈóáúíóÇ) ÈöãõæóÍøóÏóÉò Ãóæú ÅöíáúíóÇ ÈöåóãúÒóÉò æóÊóÍúÊöíøóÉò.
æóÇÊøóÝóÞó ÇáäøóÇÓõ Úóáóì Ãóäøóåõ ßóÇäó ãöäó ÇáúãõÚóãøöÑöíäó¡ Ëõãøó ÇÎúÊóáóÝõæÇ Ýöí Ãóäøóåõ áóãú íóÒóáú ÍóíøðÇ ÇÎúÊöáóÇÝðÇ áóãú íõÈúäó Úóáóì ÃóÏöáøóÉò ãóÞúÈõæáóÉò ãõÊóÚóÇÑóÝóÉò æóáóßöäøóåõ ãõÓúÊóäöÏñ Åöáóì ÃóÞúæóÇáö ÈóÚúÖö ÇáÕøõæÝöíøóÉö¡ æóåöíó áóÇ íóäúÈóÛöí ÇÚúÊöãóÇÏõåóÇ áößóËúÑóÉö ãóÇ íóÞóÚõ Ýöí ßóáóÇãöåöãú ãöäó ÇáÑøõãõæÒö æóÇáúÎóáúØö Èóíúäó ÇáúÍóíóÇÊóíúäö ÇáÑøõæÍöíøóÉö æóÇáúãóÇÏøöíøóÉö¡ æóÇáúãõÔóÇåóÏóÇÊö ÇáúÍöÓøöíøóÉö æóÇáúßóÔúÝöíøóÉö¡ æóÞóÏú ÌóÚóáõæåõ ÑóãúÒó ÇáúÚõáõæãö ÇáúÈóÇØöäöíøóÉö ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí.
æóÒóÚóãó ÈóÚúÖõ ÇáúÚõáóãóÇÁö Ãóäøó ÇáúÎóÖöÑó åõæó ÌöÑúÌöÓú: æóÞöíáó: åõæó ãöäú ÐõÑøöíøóÉö ÚöíÓõæ Èúäö ÅöÓúÍóÇÞó.
æóÞöíáó: åõæó äóÈöíÁñ ÈõÚöËó ÈóÚúÏó ÔõÚóíúÈò.
æÌÑÌÓ ÇáúãóÚúäóì åõæó ÇáúãóÚúÑõæÝ ÈÇÓã ãÇÑ ÌÑÌÓ. æóÇáúÚÑÈ íÓãæäå: ãÇÑ ÓÑÌÓ ßóãóÇ Ýöí «ßöÊóÇÈö ÓöíÈóæóíúåö» . æóåõæó ãöäú Ãóåúáö ÝöáóÓúØöíäó æõáöÏó Ýöí ÇáÑøóãúáóÉö Ýöí ÇáäøöÕúÝö ÇáúÂÎöÑö ãöäó ÇáúÞóÑúäö ÇáËøóÇáöËö ÈóÚúÏó ãóæúáöÏö ÚöíÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- æóÊõæõÝøöíó ÓóäóÉó 303 æóåõæó ãöäó ÇáÔøõåóÏóÇÁö. æóåóÐóÇ íõäóÇÝöí ßóæúäóåõ Ýöí Òóãóäö ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-.
æóÇáúÎóÖöÑõ áóÞóÈñ áóåõ¡ Ãóíö ÇáúãóæúÕõæÝõ ÈöÇáúÎõÖúÑóÉö¡ æóåöíó ÑóãúÒõ ÇáúÈóÑóßóÉö¡ Þöíáó: áõÞøöÈó ÎóÖöÑðÇ áöÃóäøóåõ ßóÇäó ÅöÐóÇ ÌóáóÓó Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö ÇÎúÖóÑøó ãóÇ Íóæúáóåõ¡ Ãóíö ÇÎúÖóÑøó ÈöÇáäøóÈóÇÊö ãöäú ÃóËóÑö ÈóÑóßóÊöåö. æóÝöí «ÏóÇÆöÑóÉö ÇáúãóÚóÇÑöÝö ÇáúÅöÓúáóÇãöíøóÉö» ÐõßöÑóÊú ÊóÎóÑøõÕóÇÊñ ÊõáúÕöÞõ ÞöÕøóÉó ÇáúÎóÖöÑö ÈöÞöÕóÕò ÈóÚúÖõåóÇ ÝóÇÑöÓöíøóÉñ æóÈóÚúÖõåóÇ
ÑõæãóÇäöíøóÉñ æóãóÇ ÑóÇÆöÏõåõ Ýöí Ðóáößó ÅöáøóÇ ãõÌóÑøóÏõ ÇáÊøóÔóÇÈõåö Ýöí ÈóÚúÖö ÃóÍúæóÇáö ÇáúÞöÕóÕö¡ æóÐóáößó ÇáÊøóÔóÇÈõåõ áóÇ ÊóÎúáõæ Úóäúåõ ÇáúÃóÓóÇØöíÑõ æóÇáúÞöÕóÕõ ÝóáóÇ íóäúÈóÛöí ÅöØúáóÇÞõ ÇáúÃóæúåóÇãö æóÑóÇÁó ÃóãúËóÇáöåóÇ.(15/363)
æóÇáúãõÍóÞøóÞõ Ãóäøó ÞöÕøóÉó ÇáúÎóÖöÑö æóãõæÓóì íóåõæÏöíøóÉõ ÇáúÃóÕúáö æóáóßöäøóåóÇ ÛóíúÑõ ãóÓúØõæÑóÉò Ýöí ßõÊõÈö ÇáúíóåõæÏö ÇáúãõÚóÈøóÑö ÚóäúåóÇ ÈöÇáÊøóæúÑóÇÉö Ãóæö ÇáúÚóåúÏö ÇáúÞóÏöíãö. æóáóÚóáøó ÚóÏóãó ÐößúÑöåóÇ Ýöí Êöáúßó ÇáúßõÊõÈö åõæó ÇáøóÐöí ÃóÞúÏóãó äóæúÝðÇ ÇáúÈößóÇáöíøó Úóáóì Ãóäú ÞóÇáó: Åöäøó ãõæÓóì ÇáúãóÐúßõæÑó Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÇÊö åõæó ÛóíúÑõ ãõæÓóì Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ßóãóÇ ÐõßöÑó Ðóáößó Ýöí «ÕóÍöíÍö ÇáúÈõÎóÇÑöíøö» æóÃóäøó ÇÈúäó ÚóÈøóÇÓò ßóÐøóÈó äóæúÝðÇ¡ æóÓóÇÞó ÇáúÍóÏöíËó ÇáúãõÊóÞóÏøöãó.
æóÞóÏú ßóÇäó ÓóÈóÈõ ÐößúÑöåóÇ Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ÓõÄóÇáó äóÝóÑò ãöäó ÇáúíóåõæÏö Ãóæú ãóäú áóÞøóäóåõãõ ÇáúíóåõæÏõ ÅöáúÞóÇÁó ÇáÓøõÄóÇáö ÝöíåóÇ Úáì ÇáÑøóÓõæá Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã. æóÞóÏú ÃóÔóÇÑó Åöáóì Ðóáößó Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: æóãÇ ÃõæÊöíÊõãú ãöäó ÇáúÚöáúãö ÅöáøóÇ ÞóáöíáðÇ [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 85] .
æóÇÎúÊóáóÝó ÇáúíóåõæÏõ Ýöí Ãóäøó ÕóÇÍöÈó ÇáúÎóÖöÑö åõæó ãõæÓóì Èúäõ ÚöãúÑóÇäó ÇáÑøóÓõæáõ æóÃóäøó ÝóÊóÇåõ åõæó íõæÔóÚõ Èúäõ äõæäò¡ ÝóÞöíáó: äóÚóãú¡ æóÞóÏú ÊóÃóíøóÏó Ðóáößó ÈöãóÇ ÑóæóÇåõ ÃõÈóíøõ Èúäõ ßóÚúÈò Úóä ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã æóÞöíáó: åõæó ÑóÌõáñ ÂÎóÑõ ÇÓúãõåõ ãõæÓóì Èúäõ ãöíÔóÇ (Ãóæú ãöäúÓóåú) ÇÈúä íõæÓõÝó Èúäö íóÚúÞõæÈó. æóÞóÏú ÒóÚóãó ÈóÚúÖõ ÚõáóãóÇÁö ÇáúÅöÓúáóÇãö Ãóäøó ÇáúÎóÖöÑó áóÞöí ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã æóÚõÏøó ãöäú ÕóÍóÇÈóÊöåö. æóÐóáößó Êóæóåøõãñ æóÊóÊóÈøõÚñ áöÎóíóÇáö ÇáúÞóÕøóÇÕöíäó.
æóÓõãøöíó ÇáúÎóÖöÑõ ÈóáúíóÇ Èúäó ãöáúßóÇäú- Ãóæú ÅöíáúíóÇ- Ãóæú ÅöáúíóÇÓó¡ ÝóÞöíáó: Åöäøó ÇáúÎóÖöÑó åõæó ÅöáúíóÇÓõ ÇáúãóÐúßõæÑõ Ýöí ÓõæÑóÉö íÓ.
æóáóÇ íóÕöÍøõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÎóÖöÑõ ãöäú Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó ÅöÐú áóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãõßóáøóÝðÇ ÈöÔóÑöíÚóÉö ãõæÓóì æóíõÞöÑøõåõ ãõæÓóì Úóáóì ÃóÝúÚóÇáò áóÇ ÊõÈöíÍõåóÇ ÔóÑöíÚóÊõåõ. Èóáú íóÊóÚóíøóäõ Ãóäú íóßõæäó äóÈöíÆðÇ ãõæÍðì Åöáóíúåö ÈöæóÍúíò ÎóÇÕøò¡ æóÚóáöãó ãõæÓóì Ãóäøóåõ ãöäú ÃõãøóÉò ÛóíúÑõ ãóÈúÚõæËò ãõæÓóì ÅöáóíúåóÇ. æóáóãøóÇ Úóáöãó ãõæÓóì Ðóáößó ãöãøóÇ ÃóæúÍóì Çááøóåõ Åöáóíúåö ãöäú Þóæúáöåö: Èóáóì ÚóÈúÏõäóÇ ÎóÖöÑñ åõæó ÃóÚúáóãõ ãöäúßó. ßóãóÇ Ýöí ÍóÏöíËö ÃõÈóíøö Èúäö ßóÚúÈò¡ áóãú íóÕúÑöÝúåõ Úóäúåõ ãóÇ ÑóÃóì ãöäú ÃóÚúãóÇáöåö ÇáøóÊöí ÊõÎóÇáöÝõ ÔóÑöíÚóÉó ÇáÊøóæúÑóÇÉö áöÃóäøóåõ ßóÇäó Úóáóì ÔóÑöíÚóÉò ÃõÎúÑóì ÃõãøóÉð æóÍúÏóåõ.
æóÃóãøóÇ æõÌõæÏõåõ Ýöí ÃóÑúÖö Èóäöí ÅöÓúÑóÇÆöíáó Ýóåõæó ãöäó ÇáÓøöíóÇÍóÉö Ýöí ÇáúÚöÈóÇÏóÉö¡ Ãóæú ÃóãóÑóåõ Çááøóåõ ÈöÃóäú íóÍúÖõÑó Ýöí ÇáúãóßóÇäö ÇáøóÐöí ÞóÏøóÑóåõ áöáöÞóÇÁö ãõæÓóì ÑöÝúÞðÇ ÈöãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ-.(15/364)
ÝóáóãøóÇ ÈóáóÛóÇ ãóÌúãóÚó ÈóíúäöåöãóÇ äóÓöíóÇ ÍõæÊóåõãóÇ ÝóÇÊøóÎóÐó ÓóÈöíáóåõ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö ÓóÑóÈðÇ (61) ÝóáóãøóÇ ÌóÇæóÒóÇ ÞóÇáó áöÝóÊóÇåõ ÂÊöäóÇ ÛóÏóÇÁóäóÇ áóÞóÏú áóÞöíäóÇ ãöäú ÓóÝóÑöäóÇ åóÐóÇ äóÕóÈðÇ (62) ÞóÇáó ÃóÑóÃóíúÊó ÅöÐú ÃóæóíúäóÇ Åöáóì ÇáÕøóÎúÑóÉö ÝóÅöäøöí äóÓöíÊõ ÇáúÍõæÊó æóãóÇ ÃóäúÓóÇäöíåõ ÅöáøóÇ ÇáÔøóíúØóÇäõ Ãóäú ÃóÐúßõÑóåõ æóÇÊøóÎóÐó ÓóÈöíáóåõ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö ÚóÌóÈðÇ (63)
æóãóÚúäóì Ãóæú ÃóãúÖöíó Ãóæú ÃóÓöíÑó. æóÇáúãõÖöíøõ: ÇáÐøóåóÇÈõ æóÇáÓøóíúÑõ.
æóÇáúÍõÞõÈõ- ÈöÖóãøóÊóíúäö- ÇÓúãõ áöáÒøóãóÇäö ÇáØøóæöíáö ÛóíúÑõ ãõäúÍóÕöÑö ÇáúãöÞúÏóÇÑö¡ æóÌóãúÚõåõ ÃóÍúÞóÇÈñ.
æóÚõØöÝó ÃóãúÖöíó Úóáóì ÃóÈúáõÛó Èö (Ãóæú) ÝóÕóÇÑó ÇáúãóÚúØõæÝõ ÅöÍúÏóì ÛóÇíóÊóíúäö áöáúÅöÞúáóÇÚö Úóäö ÇáÓøóíúÑö¡ Ãóíú ÅöãøóÇ Ãóäú ÃóÈúáõÛó ÇáúãóßóÇäó Ãóæú ÃóãúÖöíó ÒóãóäðÇ ØóæöíáðÇ. æóáóãøóÇ ßóÇäó ãõæÓóì áóÇ íõÎóÇãöÑõåõ ÇáÔøóßøõ
Ýöí æõÌõæÏö ãóßóÇäò åõæó ãÌãÚ ááÈÍÑíä æóÇáúÝóÇÁ ØöáúÈóÊöåö ÚöäúÏóåõ¡ áöÃóäøóåõ Úóáöãó Ðóáößó ÈöæóÍúíò ãöäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ ÊóÚóíøóäó Ãóäú íóßõæäó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóÑúÏöíÏö ÊóÃúßöíÏó ãõÖöíøöåö ÒóãóäðÇ íóÊóÍóÞøóÞõ Ýöíåö ÇáúæõÕõæáõ Åöáóì ãóÌúãóÚö ÇáúÈóÍúÑóíúäö. ÝóÇáúãóÚúäóì: áóÇ ÃóÈúÑóÍõ ÍóÊøóì ÃóÈúáõÛó ãóÌúãóÚó ÇáúÈóÍúÑóíúäö ÈöÓóíúÑò ÞóÑöíÈò Ãóæú ÃóÓöíÑõ ÃóÒúãóÇäðÇ ØóæöíáóÉð ÝóÅöäøöí ÈóÇáöÛñ ãÌãÚ ÇáúÈóÍúÑíä áóÇ ãÍóÇáÉ¡ æóßóÃóäøóåõ ÃóÑóÇÏó ÈöåóÐóÇ ÊóÃúíöíÓó ÝóÊóÇåõ ãöäú ãõÍóÇæóáóÉö ÑõÌõæÚöåöãóÇ¡ ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ ÈóÚúÏõ áóÞóÏú áóÞöíäÇ ãöäú ÓóÝóÑöäÇ åóÐóÇ äóÕóÈÇð [ÇáúßóåúÝ: 62] .
Ãóæú ÃóÑóÇÏó ÔóÍúÐó ÚóÒöíãóÉö ÝóÊóÇåõ áöíõÓóÇæöíóåõ Ýöí ÕöÍøóÉö ÇáúÚóÒúãö ÍóÊøóì íóßõæäóÇ Úóáóì ÚÒã ãõÊÍÏ.
[61- 63]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÇáúÂíóÇÊ 61 Åöáóì 63]
ÝóáóãøóÇ ÈóáóÛÇ ãóÌúãóÚó ÈóíúäöåöãÇ äóÓöíÇ ÍõæÊóåõãÇ ÝóÇÊøóÎóÐó ÓóÈöíáóåõ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö ÓóÑóÈÇð (61) ÝóáóãøóÇ ÌÇæóÒÇ ÞÇáó áöÝóÊÇåõ ÂÊöäÇ ÛóÏÇÁóäÇ áóÞóÏú áóÞöíäÇ ãöäú ÓóÝóÑöäÇ åóÐóÇ äóÕóÈÇð (62) ÞÇáó ÃóÑóÃóíúÊó ÅöÐú ÃóæóíúäÇ Åöáóì ÇáÕøóÎúÑóÉö ÝóÅöäøöí äóÓöíÊõ ÇáúÍõæÊó æóãÇ ÃóäúÓÇäöíåõ ÅöáÇøó ÇáÔøóíúØÇäõ Ãóäú ÃóÐúßõÑóåõ æóÇÊøóÎóÐó ÓóÈöíáóåõ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö ÚóÌóÈÇð (63)
ÇáúÝóÇÁõ áöáÊøóÝúÑöíÚö æóÇáúÝóÕöíÍóÉõ áöÃóäøóåóÇ ÊõÝúÕöÍõ Úóäú ßóáóÇãò ãõÞóÏøóÑò¡ Ãóíú ÝóÓóÇÑóÇ ÍóÊøóì ÈóáóÛóÇ ãóÌúãóÚó ÇáúÈóÍúÑóíúäö. æóÖóãöíÑõ ÈóíúäöåöãÇ ÚóÇÆöÏñ Åöáóì ÇáúÈóÍúÑöíäö¡ Ãóíú ãóÍóáøðÇ íóÌúãóÚõ Èóíúäó ÇáúÈóÍúÑóíúäö. æóÃõÖöíÝó (ãóÌúãóÚõ) Åöáóì (Èóíúäó) Úóáóì ÓóÈöíáö ÇáÊøóæóÓøõÚö¡ ÝóÅöäøó (Èóíúäó) ÇÓúãñ áöãóßóÇäò(15/365)
ãõÊóæóÓøöØö ÔóíúÆóíúäö¡ æóÔóÃúäõåõ Ýöí ÇááøõÛóÉö Ãóäú íóßõæäó ÙóÑúÝðÇ áöáúÝöÚúáö¡ æóáóßöäøóåõ ÞóÏú íõÓúÊóÚúãóáõ áöãõÌóÑøóÏö ãóßóÇäò ãõÊóæóÓøöØò ÅöãøóÇ ÈöÇáúÅöÖóÇÝóÉö ßóãóÇ åõäóÇ¡ æóãöäúåõ Þóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì: íóÇ ÃóíøõåóÇ ÇáøóÐöíäó ÂãóäõæÇ ÔóåÇÏóÉõ Èóíúäößõãú [ÇáúãóÇÆöÏóÉ: 106] ¡ æóåõæó ÈöãóäúÒöáóÉö ÅöÖóÇÝóÉö ÇáúãóÕúÏóÑö Ãóæö ÇÓúãö ÇáúÝóÇÚöáö Åöáóì ãóÚúãõæáöåö Ãóæú ÈöÏõæäö ÅöÖóÇÝóÉò ÊóæóÓøõÚðÇ ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: áóÞóÏú ÊóÞóØøóÚó Èóíúäóßõãú [ÇáúÃóäúÚóÇã: 94] Ýöí ÞöÑóÇÁóÉö ãóäú ÞóÑóÃó ÈöÑóÝúÚö Èóíúäõßõãú.
æóÇáúÍõæÊõ åõæó ÇáøóÐöí ÃóãóÑó Çááøóåõ ãõæÓóì ÈöÇÓúÊöÕúÍóÇÈöåö ãóÚóåõ áöíóßõæäó áóåõ ÚóáóÇãóÉð Úóáóì ÇáúãóßóÇäö ÇáøóÐöí Ýöíåö ÇáúÎóÖöÑõ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáÍóÏöíË. æóÇáäøöÓúíóÇä ÊÞÏã Ýöí Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Ãóæú äõäúÓöåÇ Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [106] .
æóãóÚúäóì äöÓúíóÇäöåöãóÇ ÃóäøóåõãóÇ äóÓöíóÇ Ãóäú íõÑóÇÞöÈóÇ ÍóÇáóåõ ÃóÈóÇÞò åõæó Ýöí ãößúÊóáöåö ÍöíäóÆöÐò ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÝóÞóÏóÇåõ Ýöí ãóÞóÇãöåöãóÇ Ðóáößó ÊóÍóÞøóÞóÇ Ãóäøó Ðóáößó ÇáúãóæúÖöÚó ÇáøóÐöí ÝÞÏÇå Ýöíåö åõæó ÇáúãæÖÚ ÇáúãõÄóÞÊ áóåõãóÇ ÈöÊöáúßó ÇáúÚóáóÇãóÉö ÝóáóÇ íóÒöíÏóÇ ÊóÚóÈðÇ Ýöí ÇáúãóÔúíö¡ ÝóÅöÓúäóÇÏõ ÇáäøöÓúíóÇäö ÅöáóíúåöãóÇ ÍóÞöíÞóÉñ¡ áöÃóäøó íõæÔóÚó æóÅöäú ßóÇäó åõæó Çáúãõæßóáõ ÈöÍöÝúÙö ÇáúÍõæÊö ÝóßóÇäó Úóáóíúåö ãõÑóÇÞóÈóÊõåõ ÅöáøóÇ Ãóäøó ãõæÓóì åõæó ÇáúÞóÇÕöÏõ áöåóÐóÇ ÇáúÚóãóáö ÝóßóÇäó íóåõãøõåõ ÊóÚóåøõÏõåõ æóãõÑóÇÞóÈóÊõåõ. æóåóÐóÇ íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó ÕóÇÍöÈó ÇáúÚóãóáö Ãóæö ÇáúÍóÇÌóÉö ÅöÐóÇ æóßóáóåõ Åöáóì ÛóíúÑöåö áóÇ íóäúÈóÛöí áóåõ ÊóÑúßõ ÊóÚóåøõÏöåö. Ëõãøó Åöäøó ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- äóÇãó æóÈóÞöíó ÝóÊóÇåõ íóÞúÙóÇäó ÝóÇÖúØóÑóÈó ÇáúÍõæÊõ æóÌóÚóáó
áöäóÝúÓöåö ØóÑöíÞðÇ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö.
æóÇáÓøóÑóÈõ: ÇáäøóÝóÞõ. æóÇáöÇÊøöÎóÇÐõ: ÇáúÌóÚúáõ. æóÞóÏö ÇäúÊóÕóÈó ÓóÑóÈÇð Úóáóì ÇáúÍóÇáö ãöäú ÓóÈöíáóåõ ãõÑóÇÏðÇ ÈöÇáúÍóÇáö ÇáÊøóÔúÈöíåõ¡ ßóÞóæúáö ÇãúÑöÆö ÇáúÞóíúÓö:
ÅöÐóÇ ÞóÇãóÊóÇ ÊóÖóæøóÚó ÇáúãöÓúßõ ãöäúåõãóÇ ... äóÓöíãó ÇáÕøöÈóÇ ÌóÇÁóÊú ÈöÑöíøóÇ ÇáúÞóÑóäúÝõáö
æóÞóÏú ãóÑøó ÊóÝúÓöíÑõ ßóíúÝó ÇÊøóÎóÐó ÇáúÈóÍúÑó ÓóÑóÈðÇ Ýöí ÇáúÍóÏöíËö ÇáÓøóÇÈöÞö Úóäú ÃõÈóíøö Èúäö ßóÚúÈò.
æóÍóÐúÝõ ãóÝúÚõæáö ÌÇæóÒÇ áöáúÚöáúãö¡ Ãóíú ÌóÇæóÒóÇ ãóÌúãóÚó ÇáúÈóÍúÑóíúäö.
æóÇáúÛóÏóÇÁõ: ØóÚóÇãõ ÇáäøóåóÇÑö ãõÔúÊóÞøñ ãöäú ßóáöãóÉö ÇáúÛõÏúæóÉö áöÃóäøóåõ íõÄúßóáõ Ýöí æóÞúÊö ÇáúÛõÏúæóÉö¡ æóÖöÏøõåõ ÇáúÚóÔóÇÁõ¡ æóåõæó ØóÚóÇãõ ÇáúÚóÔöíøö. æóÇáäøóÕóÈõ: ÇáÊøóÚóÈõ.(15/366)
æóÇáÕøóÎúÑóÉõ: ÕóÎúÑóÉñ ãóÚúåõæÏóÉñ áóåõãóÇ¡ ÅöÐú ßóÇäóÇ ÞóÏú ÃóæóíóÇ ÅöáóíúåóÇ Ýöí ÓóíúÑöåöãóÇ ÝóÌóáóÓóÇ ÚóáóíúåóÇ¡ æóßóÇäóÊú Ýöí ãóÌúãóÚö ÇáúÈóÍúÑóíúäö. Þöíáó: Åöäøó ãóæúÖöÚóåóÇ Ïõæäó äóåúÑò íõÞóÇáõ áóåõ: äóåúÑõ ÇáÒøóíúÊö¡ áößóËúÑóÉö ãóÇ ÚöäúÏóåõ ãöäú ÔóÌóÑö ÇáÒøóíúÊõæäö.
æóÞóæúáõåõ: äóÓöíÊõ ÇáúÍõæÊó Ãóíú äóÓöíÊõ ÍöÝúÙóåõ æÇÝÊÞÇÏå¡ Ãóí ÝÇäÝáÊ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö.
æóÞóæúáõåõ: æóãÇ ÃóäúÓÇäöíåõ ÅöáøóÇ ÇáÔøóíúØÇäõ Ãóäú ÃóÐúßõÑóåõ. åóÐóÇ äöÓúíóÇäñ ÂÎóÑõ ÛóíúÑõ ÇáäøöÓúíóÇäö ÇáúÃóæøóáö¡ ÝóåóÐóÇ äöÓúíóÇäõ ÐößúÑö ÇáúÅöÎúÈóÇÑö Úóäúåõ.
æóÞóÑóÃó ÍóÝúÕñ Úóäú ÚóÇÕöãò æóãÇ ÃóäúÓÇäöíåõ- ÈöÖóãøö åóÇÁö- ÇáÖøóãöíÑö Úóáóì ÃóÕúáö ÇáÖøóãöíÑö æóåöíó áõÛóÉñ. æóÇáúßóÓúÑõ ÃóÔúåóÑõ áöÃóäøó ÍóÑóßóÉó ÇáúßóÓúÑóÉö ÈóÚúÏó ÇáúíóÇÁö ÃóÎóÝøõ.
æÃóäú ÃóÐúßõÑóåõ ÈóÏóáõ ÇÔúÊöãóÇáò ãöäú ÖóãöíÑö ÃóäúÓÇäöíåõ áóÇ ãöäó ÇáúÍõæÊö¡ æóÇáúãóÚúäóì: ãóÇ ÃóäúÓóÇäöí Ãóäú ÃóÐúßõÑóåõ áóßó ÅöáøóÇ ÇáÔøóíúØóÇäõ. ÝóÇáÐøößúÑõ åõäóÇ ÐößúÑõ ÇááøöÓóÇäö.
æóæóÌúåõ ÍóÕúÑöåö ÅöÓúäóÇÏó åóÐóÇ ÇáúÅöäúÓóÇÁö Åöáóì ÇáÔøóíúØóÇäö Ãóäøó ãóÇ ÍóÕóáó áóåõ ãöäú äöÓúíóÇäö Ãóäú íõÎúÈöÑó ãõæÓóì ÈöÊöáúßó ÇáúÍóÇÏöËóÉö äöÓúíóÇäñ áóíúÓó ãöäú ÔóÃúäöåö Ãóäú íóÞóÚó Ýöí Òóãóäò ÞóÑöíÈò ãóÚó ÔöÏøóÉö ÇáöÇåúÊöãóÇãö ÈöÇáúÃóãúÑö ÇáúãóäúÓöíøö æóÔöÏøóÉö ÚäÇíÊå ÈöÅöÎúÈóÇÑ äÈíÆå Èöåö. æóãóÚó ßóæúäö ÇáúãóäúÓöíøö ÃõÚúÌõæÈóÉð ÔóÃúäõåóÇ Ãóäú áóÇ ÊõäúÓóì íóÊóÚóíøóäõ Ãóä ÇáÔøóíúØóÇä ÃáåÇå ÈÃóÔúíóÇÁ Úóä Ãóä íÊóÐóßøóÑ Ðóáöß ÇáúÍóÇÏöË ÇáÚÌíÈ æóÚáã íõæÔóÚ Ãóäøó ÇáÔøóíúØóÇäó íóÓõæÁõåõ ÇáúÊöÞóÇÁõ åóÐóíúäö ÇáúÚóÈúÏóíúäö ÇáÕøóÇáöÍóíúäö¡ æóãóÇ áóåõ ãöäó ÇáúÃóËóÑö Ýöí ÈóËøö ÇáúÚõáõæãö ÇáÕøóÇáöÍóÉö Ýóåõæó íóÕúÑöÝõ ÚóäúåóÇ æóáóæú ÈöÊóÃúÎöíÑö æõÞõæÚöåóÇ ØóãóÚðÇ Ýöí ÍõÏõæËö ÇáúÚóæóÇÆöÞö.
æóÌõãúáóÉõ æóÇÊøóÎóÐó ÓóÈöíáóåõ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö ÚóØúÝñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÝóÅöäøöí äóÓöíÊõ ÇáúÍõæÊó æóåöíó ÈóÞöíøóÉõ
ßóáóÇãö ÝóÊóì ãõæÓóì¡ Ãóíú æóÃóäøóåõ ÇÊøóÎóÐó ÓóÈöíáóåõ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö¡ Ãóíú ÓóÈóÍó Ýöí ÇáúÈóÍúÑö ÈóÚúÏó Ãóäú ßóÇäó ãóíøöÊðÇ ÒóãóäðÇ ØóæöíáðÇ.
æóÞóæúáõåõ: ÚóÌóÈÇð ÌõãúáóÉñ ãõÓúÊóÃúäóÝóÉñ¡ æóåöíó ãöäú ÍößóÇíóÉö Þóæúáö ÇáúÝóÊóì¡ Ãóíú ÃóÚúÌóÈõ áóåõ ÚóÌóÈðÇ¡ ÝóÇäúÊóÕóÈó Úóáóì ÇáúãóÝúÚõæáö ÇáúãõØúáóÞö ÇáúÂÊöí ÈóÏóáðÇ ãä ÝÚáå.(15/367)
ÞóÇáó Ðóáößó ãóÇ ßõäøóÇ äóÈúÛö ÝóÇÑúÊóÏøóÇ Úóáóì ÂËóÇÑöåöãóÇ ÞóÕóÕðÇ (64) ÝóæóÌóÏóÇ ÚóÈúÏðÇ ãöäú ÚöÈóÇÏöäóÇ ÂÊóíúäóÇåõ ÑóÍúãóÉð ãöäú ÚöäúÏöäóÇ æóÚóáøóãúäóÇåõ ãöäú áóÏõäøóÇ ÚöáúãðÇ (65) ÞóÇáó áóåõ ãõæÓóì åóáú ÃóÊøóÈöÚõßó Úóáóì Ãóäú ÊõÚóáøöãóäö ãöãøóÇ ÚõáøöãúÊó ÑõÔúÏðÇ (66) ÞóÇáó Åöäøóßó áóäú ÊóÓúÊóØöíÚó ãóÚöíó ÕóÈúÑðÇ (67) æóßóíúÝó ÊóÕúÈöÑõ Úóáóì ãóÇ áóãú ÊõÍöØú Èöåö ÎõÈúÑðÇ (68) ÞóÇáó ÓóÊóÌöÏõäöí Åöäú ÔóÇÁó Çááøóåõ ÕóÇÈöÑðÇ æóáóÇ ÃóÚúÕöí áóßó ÃóãúÑðÇ (69) ÞóÇáó ÝóÅöäö ÇÊøóÈóÚúÊóäöí ÝóáóÇ ÊóÓúÃóáúäöí Úóäú ÔóíúÁò ÍóÊøóì ÃõÍúÏöËó áóßó ãöäúåõ ÐößúÑðÇ (70)
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÇáúÂíóÇÊ 64 Åöáóì 70]
ÞÇáó Ðáößó ãóÇ ßõäøóÇ äóÈúÛö ÝóÇÑúÊóÏøóÇ Úóáì ÂËÇÑöåöãÇ ÞóÕóÕÇð (64) ÝóæóÌóÏÇ ÚóÈúÏÇð ãöäú ÚöÈÇÏöäÇ ÂÊóíúäÇåõ ÑóÍúãóÉð ãöäú ÚöäúÏöäÇ æóÚóáøóãúäÇåõ ãöäú áóÏõäøóÇ ÚöáúãÇð (65) ÞÇáó áóåõ ãõæÓì åóáú ÃóÊøóÈöÚõßó Úóáì Ãóäú ÊõÚóáøöãóäö ãöãøóÇ ÚõáøöãúÊó ÑõÔúÏÇð (66) ÞÇáó Åöäøóßó áóäú ÊóÓúÊóØöíÚó ãóÚöíó ÕóÈúÑÇð (67) æóßóíúÝó ÊóÕúÈöÑõ Úóáì ãóÇ áóãú ÊõÍöØú Èöåö ÎõÈúÑÇð (68)
ÞÇáó ÓóÊóÌöÏõäöí Åöäú ÔÇÁó Çááøóåõ ÕÇÈöÑÇð æóáÇ ÃóÚúÕöí áóßó ÃóãúÑÇð (69) ÞÇáó ÝóÅöäö ÇÊøóÈóÚúÊóäöí ÝóáÇ ÊóÓúÆóáúäöí Úóäú ÔóíúÁò ÍóÊøóì ÃõÍúÏöËó áóßó ãöäúåõ ÐößúÑÇð (70)
ÞÇáó Ðáößó ÅöáóÎú.. ÌóæóÇÈñ Úóäú ßóáóÇãöåö¡ æóáöÐóáößó ÝõÕöáóÊú ßóãóÇ ÈóíøóäóÇåõ ÛóíúÑó ãóÑøóÉò.
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ Èö Ðáößó Åöáóì ãóÇ ÊóÖóãøóäóåõ ÎóÈóÑõ ÇáúÝóÊóì ãöäú ÝóÞúÏö ÇáúÍõæÊö. æóãóÚúäóì ßóæúäöåö ÇáúãõÈúÊóÛóì Ãóäøóåõ æóÓöíáóÉõ ÇáúãõÈúÊóÛóì. æóÅöäøóãóÇ ÇáúãõÈúÊóÛóì åõæó áöÞóÇÁõ ÇáúÚóÈúÏö ÇáÕøóÇáöÍö Ýöí ÇáúãóßóÇäö ÇáøóÐöí íõÝúÞóÏõ Ýöíåö ÇáúÍõæÊõ.
æóßõÊöÈó äóÈúÛö Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö ÈöÏõæäö íóÇÁò Ýöí ÂÎöÑöåö¡ ÝóÞöíáó: ÃóÑóÇÏó ÇáúßóÇÊöÈõæäó ãõÑóÇÚóÇÉó ÍóÇáóÉö ÇáúæóÞúÝö¡ áöÃóäøó ÇáúÃóÍúÓóäó Ýöí ÇáúæóÞúÝö Úóáóì íóÇÁö ÇáúãóäúÞõæÕö Ãóäú íõæÞóÝó ÈöÍóÐúÝöåóÇ. æóÞöíáó: ÃóÑóÇÏõæÇ ÇáÊøóäúÈöíåó Úóáóì ÃóäøóåóÇ ÑõæöíóÊú ãóÍúÐõæÝóÉð Ýöí åóÐöåö ÇáúÂíóÉö. æóÇáúÚóÑóÈõ íóãöíáõæäó Åöáóì ÇáÊøóÎúÝöíÝö. ÝóÞóÑóÃó äóÇÝöÚñ¡ æóÃóÈõæ ÚóãúÑòæ¡ æóÇáúßöÓóÇÆöíøõ¡ æóÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò- ÈöÍóÐúÝö ÇáúíóÇÁö- Ýöí ÇáúæóÞúÝö æóÅöËúÈóÇÊöåóÇ Ýöí ÇáúæóÕúáö¡ æóÞóÑóÃó ÚóÇÕöãñ¡ æóÍóãúÒóÉõ¡ æóÇÈúäõ ÚóÇãöÑò ÈöÍóÐúÝö ÇáúíóÇÁö Ýöí ÇáúæóÕúáö æóÇáúæóÞúÝö. æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ßóËöíÑò¡ æóíóÚúÞõæÈõ ÈöÅöËúÈóÇÊöåóÇ Ýöí ÇáúÍóÇáóíúäö¡ æóÇáäøõæäõ äõæäõ ÇáúãõÊóßóáøöãö ÇáúãõÔóÇÑößö¡ Ãóíú ãóÇ ÃóÈúÛöíåö ÃóäóÇ æóÃóäúÊó¡ æóßöáóÇåõãóÇ íóÈúÛöí ãõáóÇÞóÇÉó ÇáúÚóÈúÏö ÇáÕøóÇáöÍö.
æóÇáöÇÑúÊöÏóÇÏõ: ãõØóÇæöÚõ ÇáÑøóÏøö ßóÃóäøó ÑóÇÏøðÇ ÑóÏøóåõãóÇ. æóÅöäøóãóÇ ÑóÏøóÊúåõãóÇ ÅöÑóÇÏóÊõåõãóÇ¡ Ãóíú ÑóÌóÚóÇ Úóáóì ÂËóÇÑö ÓóíúÑöåöãóÇ¡ Ãóíú ÑóÌóÚóÇ Úóáóì ØóÑöíÞöåöãóÇ ÇáøóÐöí ÃóÊóíóÇ ãöäúåõ.(15/368)
æóÇáúÞóÕóÕõ: ãóÕúÏóÑõ ÞóÕøó ÇáúÃóËóÑó¡ ÅöÐóÇ ÊóæóÎøóì ãõÊóÇÈóÚóÊóåõ ßóíúáóÇ íõÎúØöÆóÇ ÇáØøóÑöíÞó ÇáúÃóæøóáó.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÚóÈúÏö: ÇáúÎóÖöÑõ¡ æóæõÕöÝó ÈöÃóäøóåõ ãöäú ÚöÈóÇÏö Çááøóåö ÊóÔúÑöíÝðÇ áóåõ¡ ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: ÓõÈúÍÇäó ÇáøóÐöí ÃóÓúÑì ÈöÚóÈúÏöåö [ÇáúÅöÓúÑóÇÁ: 1] .
æóÚóÏóáó Úóäö ÇáúÅöÖóÇÝóÉö Åöáóì ÇáÊøóäúßöíÑö æóÇáÕøöÝóÉö áöÃóäøóåõ áóãú íóÓúÈöÞú ãóÇ íóÞúÊóÖöí ÊóÚúÑöíÝóåõ¡ æóáöáúÅöÔóÇÑóÉö Åöáóì
Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúÍóÇáó ÇáúÛóÑöíÈó ÇáúÚóÙöíãó ÇáøóÐöí ÐõßöÑó ãöäú ÞöÕøóÊöåö ãóÇ åõæó ÅöáøóÇ ãöäú ÃóÍúæóÇáö ÚöÈóÇÏò ßóËöíÑöíäó áöáøóåö ÊóÚóÇáóì. æóãóÇ ãöäúåõãú ÅöáøóÇ áóåõ ãóÞóÇãñ ãóÚúáõæãñ.
æóÅöíÊóÇÁõ ÇáÑøóÍúãóÉö íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãóÚúäóÇåõ: Ãóäøóåõ ÌóÚóáó ãóÑúÍõæãðÇ¡ æóÐóáößó ÈöÃóäú ÑóÝóÞó Çááøóåõ Èöåö Ýöí ÃóÍúæóÇáöåö. æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÌóÚóáúäóÇåõ ÓóÈóÈó ÑóÍúãóÉò ÈöÃóäú ÕóÑøóÝóåõ ÊóÕóÑøõÝðÇ íóÌúáöÈõ ÇáÑøóÍúãóÉó ÇáúÚóÇãøóÉó.
æóÇáúÚöáúãõ ãöäú áóÏõäö Çááøóåö: åõæó ÇáúÅöÚúáóÇãõ ÈöØóÑöíÞö ÇáúæóÍúíö.
æó (ÚöäúÏó) æó (áóÏõäú) ßöáóÇåõãóÇ ÍóÞöíÞóÊõåõ ÇÓúãõ ãóßóÇäò ÞóÑöíÈò. æóíõÓúÊóÚúãóáóÇäö ãóÌóÇÒðÇ Ýöí ÇÎúÊöÕóÇÕö ÇáúãõÖóÇÝö Åöáóíúåö ÈöãóæúÕõæÝöåöãóÇ.
æó (ãöäö) ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ¡ Ãóíú ÂÊóíúäóÇåõ ÑóÍúãóÉð ÕóÏóÑóÊú ãöäú ãóßóÇäö ÇáúÞõÑúÈö¡ Ãóíö ÇáÔøóÑóÝö æóåõæó ÞõÑúÈõ ÊóÔúÑöíÝò ÈöÇáöÇäúÊöÓóÇÈö Åöáóì Çááøóåö¡ æóÚöáúãðÇ ÕóÏóÑó ãöäúåõ ÃóíúÖðÇ. æóÐóáößó Ãóäøó ãóÇ ÃõæÊöíåö ãöäó ÇáúæóáóÇíóÉö Ãóæö ÇáäøõÈõæÁóÉö ÑóÍúãóÉñ ÚóÒöíÒóÉñ¡ Ãóæú ãóÇ ÃõæÊöíåö ãöäó ÇáúÚöáúãö ÚóÒöíÒñ¡ ÝóßóÃóäøóåõãóÇ ãöãøóÇ íõÏøóÎóÑõ ÚöäúÏó Çááøóåö Ýöí ãóßóÇäö ÇáúÞõÑúÈö ÇáÊøóÔúÑöíÝöíøö ãöäó Çááøóåö ÝóáóÇ íõÚúØóì ÅöáøóÇ áöáúãõÕúØóÝóíúäó.
æóÇáúãõÎóÇáóÝóÉõ Èóíúäó ãöäú ÚöäúÏöäÇ æóÈóíúäó ãöäú áóÏõäøóÇ áöáÊøóÝóäøõäö ÊóÝóÇÏöíðÇ ãöäú ÅöÚóÇÏóÉö ÇáúßóáöãóÉö. æóÌõãúáóÉ ÞÇáó áóåõ ãõæÓì ÇÈúÊöÏóÇÁõ ãõÍóÇæóÑóÉò¡ Ýóåõæó ÇÓúÊöÆúäóÇÝñ ÇÈúÊöÏóÇÆöíøñ¡ æóáöÐóáößó áóãú íóÞóÚö ÇáÊøóÚúÈöíÑõ Èö (ÞóÇáó) ãõÌóÑøóÏóÉð Úóäö ÇáúÚóÇØöÝö.
æóÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãõ Ýöí Þóæúáöåö: åóáú ÃóÊøóÈöÚõßó ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ÇáúÚóÑúÖö ÈöÞóÑöíäóÉö Ãóäøóåõ ÇÓúÊöÝúåóÇãñ Úóäú Úóãóáö äóÝúÓö ÇáúãõÓúÊóÝúåöãö. æóÇáöÇÊøöÈóÇÚõ: ãóÌóÇÒñ Ýöí ÇáúãõÕóÇÍóÈóÉö ßóÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: Åöäú íóÊøóÈöÚõæäó ÅöáøóÇ ÇáÙøóäøó [ÇáäøÌã: 28] .(15/369)
æó (Úóáóì) ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ãóÚúäóì ÇáöÇÔúÊöÑóÇØö áöÃóäøóåõ ÇÓúÊöÚúáóÇÁñ ãóÌóÇÒöíøñ. ÌõÚöáó ÇáöÇÊøöÈóÇÚõ ßóÃóäøóåõ ãõÓúÊóÚúãóáñ ÝóæúÞó ÇáÊøóÚúáöíãö áöÔöÏøóÉö ÇáúãõÞóÇÑóäóÉö ÈóíúäóåõãóÇ. ÝóÕöíÛóÉõ: ÃóÝúÚóáõ ßóÐóÇ Úóáóì ßóÐóÇ¡ ãöäú ÕöíóÛö ÇáöÇáúÊöÒóÇãö æóÇáÊøóÚóÇÞõÏö.
æóíõÄúÎóÐõ ãöäó ÇáúÂíóÉö ÌóæóÇÒõ ÇáÊøóÚóÇÞõÏö Úóáóì ÊóÚúáöíãö ÇáúÞõÑúÂäö æóÇáúÚöáúãö¡ ßóãóÇ Ýöí ÍóÏöíËö ÊóÒúæöíÌö ÇáúãóÑúÃóÉö ÇáøóÊöí ÚóÑóÖóÊú äóÝúÓóåóÇ Úáì ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã Ýóáóãú íóÞúÈóáúåóÇ¡ ÝóÒóæøóÌóåóÇ ãóäú ÑóÛöÈó ÝöíåóÇ Úóáóì Ãóäú íõÚóáøöãóåóÇ ãóÇ ãóÚóåõ ãöäó ÇáúÞõÑúÂäö.
æóÝöíåö Ãóäøóåõ ÇáúÊöÒóÇãñ íóÌöÈõ ÇáúæóÝóÇÁõ Èöåö. æóÞóÏú ÊóÝóÑøóÚó Úóäú Íõßúãö áõÒõæãö ÇáöÇáúÊöÒóÇãö Ãóäøó ÇáúÚõÑúÝó Ýöíåö íóÞõæãõ ãóÞóÇãó ÇáöÇÔúÊöÑóÇØö ÝóíóÌöÈõ Úóáóì ÇáúãõäúÊóÕöÈö áöáÊøóÚúáöíãö Ãóäú íõÚóÇãöáó ÇáúãõÊóÚóáøöãöíäó ÈöãóÇ ÌóÑóì Úóáóíúåö ÚõÑúÝõ ÃóÞóÇáöíãöåöãú.
æóÐóßóÑó ÚöíóÇÖñ Ýöí ÈóÇÈö ÕöÝóÉö ãóÌúáöÓö ãóÇáößò áöáúÚöáúãö ãöäú ßöÊóÇÈö ÇáúãóÏóÇÑößö: Ãóäøó ÑóÌõáðÇ ÎõÑóÇÓóÇäöíøðÇ ÌóÇÁó ãöäú ÎõÑóÇÓóÇäó Åöáóì ÇáúãóÏöíäóÉö áöáÓøóãóÇÚö ãöäú ãóÇáößò ÝóæóÌóÏó ÇáäøóÇÓó íóÚúÑöÖõæäó Úóáóíúåö æóåõæó íóÓúãóÚõ æóáóÇ íóÓúãóÚõæäó ÞöÑóÇÁóÉð ãöäúåõ Úóáóíúåöãú¡ ÝóÓóÃóáóåõ Ãóäú íóÞúÑóÃó Úóáóíúåöãú ÝóÃÈì ãóÇáß¡ ÝÇÓÊÚÏì ÇáúÎõÑóÇÓóÇäöíøõ ÞóÇÖöíó ÇáúãóÏöíäóÉö. æóÞóÇáó: ÌöÆúÊõ ãöäú ÎõÑóÇÓóÇäó æóäóÍúäõ áóÇ äóÑóì ÇáúÚóÑúÖó æóÃóÈóì ãóÇáößñ Ãóäú íóÞúÑóÃó ÚóáóíúäóÇ. ÝóÍóßóãó ÇáúÞóÇÖöí Úóáóì ãóÇáößò: Ãóäú íóÞúÑóÃó áóåõ¡ ÝóÞöíáó áöãóÇáößò: ÃóÃóÕóÇÈó ÇáúÞóÇÖöí ÇáúÍóÞøó¿
ÞóÇáó: äóÚóãú.
æóÝöíåö ÃóíúÖðÇ ÅöÔóÇÑóÉñ Åöáóì Ãóäøó ÍóÞøó ÇáúãõÚóáøöãö Úóáóì ÇáúãõÊóÚóáøöãö ÇÊøöÈóÇÚõåõ æóÇáöÇÞúÊöÏóÇÁõ Èöåö.
æóÇäúÊóÕóÈó ÑõÔúÏÇð Úóáóì ÇáãÝÚæáíÉ á ÊõÚóáøöãóäö Ãóíú ãóÇ Èöåö ÇáÑøõÔúÏõ¡ Ãóíö ÇáúÎóíúÑõ.
æóåóÐóÇ ÇáúÚöáúãõ ÇáøóÐöí ÓóÃóáó ãõæÓóì ÊóÚóáøõãóåõ åõæó ãöäó ÇáúÚöáúãö ÇáäøóÇÝöÚö ÇáøóÐöí áóÇ íóÊóÚóáøóÞõ ÈöÇáÊøóÔúÑöíÚö áöáúÃõãøóÉö ÇáúÅöÓúÑóÇÆöíáöíøóÉö¡ ÝóÅöäøó ãõæÓóì ãõÓúÊóÛúäò Ýöí Úöáúãö ÇáÊøóÔúÑöíÚö Úóäö ÇáöÇÒúÏöíóÇÏö ÅöáøóÇ ãöäú æóÍúíö Çááøóåö Åöáóíúåö ãõÈóÇÔóÑóÉð¡ áöÃóäøóåõ áöÐóáößó ÃóÑúÓóáóåõ æóãóÇ ÚóÏóÇ Ðóáößó áóÇ ÊóÞúÊóÖöí ÇáÑøöÓóÇáóÉõ Úöáúãóåõ. æóÞóÏú
ÞóÇáó ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã Ýöí ÞöÕøóÉö ÇáøóÐíä æÌÏåã íÄÈøÑæä ÇáäøóÎúáó «ÃóäúÊõãú ÃóÚúáóãõ ÈöÃõãõæÑö ÏõäúíóÇßõãú»
. æóÑóÌóÚó íóæúãó ÈóÏúÑò Åöáóì Þóæúáö ÇáúãõäúÐöÑö Èúäö ÇáúÍóÇÑöËö Ýöí Ãóäøó ÇáúãóäúÒöáó ÇáøóÐöí äóÒóáóåõ ÌóíúÔõ ÇáúãõÓúáöãöíäó ÈöÈóÏúÑò Ãóæøóáó ãóÑøóÉò áóíúÓó ÇáúÃóáúíóÞó ÈöÇáúÍóÑúÈö.(15/370)
æóÅöäøóãóÇ ÑóÇãó ãõæÓóì Ãóäú íóÚúáóãó ÔóíúÆðÇ ãöäó ÇáúÚöáúãö ÇáøóÐöí ÎóÕøó Çááøóåõ Èöåö ÇáúÎóÖöÑó áöÃóäøó ÇáöÇÒúÏöíóÇÏó ãöäó ÇáúÚõáõæãö ÇáäøóÇÝöÚóÉö åõæó ãöäó ÇáúÎóíúÑö. æóÞóÏú ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÊóÚúáöíãðÇ áöäóÈöíøöåö æóÞõáú ÑóÈøö ÒöÏúäöí ÚöáúãÇð [Øå:
114] . æóåóÐóÇ ÇáúÚöáúãõ ÇáøóÐöí ÃõæÊöíåö ÇáúÎóÖöÑõ åõæó Úöáúãõ ÓöíóÇÓóÉò ÎóÇÕøóÉò ÛóíúÑö ÚóÇãøóÉò ÊóÊóÚóáøóÞõ ÈöãõÚóíøóäöíäó áöÌóáúÈö ãóÕúáóÍóÉò Ãóæú ÏóÝúÚö ãóÝúÓóÏóÉò ÈöÍóÓóÈö ãóÇ ÊõåóíøöÆõåõ ÇáúÍóæóÇÏöËõ æóÇáúÃóßúæóÇäõ áóÇ ÈöÍóÓóÈö ãóÇ íõäóÇÓöÈõ ÇáúãóÕúáóÍóÉó ÇáúÚóÇãøóÉó. ÝóáóÚóáøó Çááøóåó íóÓøóÑóåõ áöäóÝúÚö ãõÚóíøóäöíäó ãöäú ÚöäúÏöåö ßóãóÇ ÌÚá ãõÍóãøóÏðÇ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ÑóÍúãóÉð ÚóÇãøóÉð áößóÇÝøóÉö ÇáäøóÇÓö¡ æóãöäú åõäóÇ ÝóÇÑóÞó ÓöíóÇÓóÉó ÇáÊøóÔúÑöíÚö ÇáúÚóÇãøóÉö. æóäóÙöíÑõåõ ãÚÑÝóÉ ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ÃóÍúæóÇáó ÈóÚúÖö ÇáúãõÔúÑößöíäó æóÇáúãõäóÇÝöÞöíäó¡ æóÊóÍóÞøõÞõåõ Ãóäøó ÃõæáóÆößó ÇáúãõÔúÑößöíäó áóÇ íõÄúãöäõæäó æóåõæó ãóÚó Ðóáößó íóÏúÚõæåõãú ÏóæúãðÇ Åöáóì ÇáúÅöíãóÇäö¡ æóÊóÍóÞøõÞõåõ Ãóäøó ÃõæáóÆößó ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó ÛóíúÑõ ãõÄúãöäöíäó æóåõæó íõÚóÇãöáõåõãú ãõÚóÇãóáóÉó ÇáúãõÄúãöäöíäó¡ æóßóÇäó ÍõÐóíúÝóÉõ Èúäõ ÇáúíóãóÇäö íóÚúÑöÝõåõãú ÈöÃóÚúíóÇäöåöãú ÈöÅöÎúÈóÇÑ ÇáäÈíÁ Õáøì Çááå Úóáóíúåö æóÂáå æÓáøã ÅöíøóÇåõ Èöåöãú.
æóÞóÑóÃó ÇáúÌõãúåõæÑõ ÑõÔúÏÇð- ÈöÖóãøö ÇáÑøóÇÁö æóÓõßõæä ÇáÔíä-. æÞÑÃå ÃóÈõæ ÚóãúÑòæ¡ æóíóÚúÞõæÈõ- ÈöÝóÊúÍö ÇáÑøóÇÁö æóÝóÊúÍö ÇáÔøöíäö- ãöËúáó ÇááøóÝúÙóíúäö ÇáÓøóÇÈöÞóíúäö¡ æóåõãóÇ áõÛóÊóÇäö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó.
æóÃóßøóÏó ÌõãúáóÉó Åöäøóßó áóäú ÊóÓúÊóØöíÚó ãóÚöíó ÕóÈúÑÇð ÈöÍóÑúÝö (Åöäøó) æóÈöÍóÑúÝö (áóäú) ÊóÍúÞöíÞðÇ
áöãóÖúãõæäöåóÇ ãöäú ÊóæóÞøõÚö ÖöíÞö ÐóÑúÚö ãõæÓóì Úóäú ÞóÈõæáö ãóÇ íõÈúÏöíåö Åöáóíúåö¡ áöÃóäøóåõ Úóáöãó Ãóäøóåõ ÊóÕúÏõÑõ ãöäúåõ ÃóÝúÚóÇáñ ÙóÇåöÑõåóÇ ÇáúãõäúßóÑõ æóÈóÇØöäõåóÇ ÇáúãóÚúÑõæÝõ. æóáóãøóÇ ßóÇäó ãõæÓóì- Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ- ãöäó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ÇáøóÐöíäó ÃÞÇãåã Çááå áÅÌÑÁ ÇáúÃóÍúßóÇãö Úóáóì ÇáÙøóÇåöÑö Úóáöãó Ãóäøóåõ ÓóíõäúßöÑõ ãóÇ íõÔóÇåöÏõåõ ãöäú ÊóÕóÑøõÝóÇÊöåö áöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúãóÔúÑóÈóíúäö áöÃóäøó ÇáúÃóäúÈöíóÇÁó áóÇ íõÞöÑøõæäó ÇáúãõäúßóÑó.
æóåóÐóÇ ÊóÍúÐöíÑñ ãöäúåõ áöãõæÓóì æóÊóäúÈöíåñ Úóáóì ãóÇ íóÓúÊóÞúÈöáõåõ ãöäúåõ ÍóÊøóì íõÞúÏöãó Úóáóì ãõÊóÇÈóÚóÊöåö Åöäú ÔóÇÁó Úóáóì ÈóÕöíÑóÉò æóÚóáóì ÛóíúÑö ÇÛúÊöÑóÇÑò¡ æóáóíúÓó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäúåõ ÇáúÅöÎúÈóÇÑó. ÝóãóäóÇØõ ÇáÊøóÃúßöíÏóÇÊö Ýöí ÌõãúáóÉö Åöäøóßó áóäú ÊóÓúÊóØöíÚó ãóÚöíó ÕóÈúÑÇð ÅöäøóãóÇ åõæó ÊóÍúÞöíÞõ ÎõØõæÑóÉö ÃóÚúãóÇáöåö æóÛóÑóÇÈóÊöåóÇ Ýöí ÇáúãõÊóÚóÇÑóÝö ÈöÍóíúËõ áóÇ ÊõÊóÍóãøóáõ¡ æóáóæú ßóÇäó ÎóÈóÑðÇ Úóáóì ÃóÕúáöåö áóãú íóÞúÈóáú Ýöíåö ÇáúãõÑóÇÌóÚóÉó æóáóãú íõÌöÈúåõ ãõæÓóì ÈöÞóæúáöåö:
ÓóÊóÌöÏõäöí Åöäú ÔÇÁó Çááøóåõ ÕÇÈöÑÇð.(15/371)
æóÝöí åóÐóÇ ÃóÕúáñ ãöäú ÃõÕõæáö ÇáÊøóÚúáöíãö Ãóäú íõäóÈøöåó ÇáúãõÚóáøöãõ ÇáúãõÊóÚóáøöãó ÈöÚóæóÇÑöÖö ãóæúÖõæÚóÇÊö ÇáúÚõáõæã ÇáãáÞäÉ áóÇ ÓöíãóÇ ÅöÐóÇ ßóÇäóÊú Ýöí ãõÚóÇáóÌóÊöåóÇ ãóÔóÞøóÉñ.
æóÒóÇÏóåóÇ ÊóÃúßöíÏðÇ Úõãõæãõ ÇáÕøóÈúÑö ÇáúãóäúÝöíøö áöæõÞõæÚöåö äóßöÑóÉð Ýöí ÓöíóÇÞö ÇáäøóÝúíö¡ æóÃóäøó ÇáúãóäúÝöíøó ÇÓúÊöØóÇÚóÊõåõ ÇáÕøóÈúÑõ ÇáúãõÝöíÏõ Ãóäøóåõ áóæú ÊóÌóÔøóãó Ãóäú íóÕúÈöÑó áóãú íóÓúÊóØöÚú Ðóáößó¡ ÝóÃóÝóÇÏó åóÐóÇ ÇáÊøóÑúßöíÈõ äóÝúíó ÍõÕõæáö ÇáÕøóÈúÑö ãöäúåõ Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö Úóáóì ÂßóÏö æóÌúåò.
æóÒöíóÇÏóÉõ ãóÚöíó ÅöíãóÇÁñ Åöáóì Ãóäøóåõ íóÌöÏõ ãöäú ÃóÚúãóÇáöåö ãóÇ áóÇ íóÌöÏõ ãöËúáóåõ ãóÚó ÛóíúÑöåö ÝóÇäúÊöÝóÇÁõ ÇáÕøóÈúÑö Úóáóì ÃóÚúãóÇáöåö ÃóÌúÏóÑõ.
æóÌõãúáóÉõ æóßóíúÝó ÊóÕúÈöÑõ Úóáì ãóÇ áóãú ÊõÍöØú Èöåö ÎõÈúÑÇð Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÍóÇáö ãöäö ÇÓúãö (Åöäøó) Ãóæú ãöäú ÖóãöíÑö ÊóÓúÊóØöíÚó¡ ÝóÇáúæóÇæõ æóÇæõ ÇáúÍóÇáö æóáóíúÓóÊú æóÇæó ÇáúÚóØúÝö áöÃóäøó ÔóÃúäó åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö Ãóäú áóÇ ÊõÚúØóÝó Úóáóì ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ áöÃóäøó ÈóíúäóåõãóÇ ßóãóÇáó ÇáöÇÊøöÕóÇáö ÅöÐö ÇáËøóÇäöíóÉõ ßóÇáúÚöáøóÉö áöáúÃõæáóì. æóÅöäøóãóÇ ÃõæËöÑó ãóÌöíÆõåóÇ Ýöí ÕõæÑóÉö ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúÍóÇáöíøóÉö¡ Ïõæäó Ãóäú ÊõÝúÕóáó Úóäö ÇáúÌõãúáóÉö ÇáúÃõæáóì ÝóÊóÞóÚó ÚöáøóÉð ãóÚó Ãóäøó ÇáÊøóÚúáöíáó åõæó ÇáúãõÑóÇÏõ¡ áöáÊøóäúÈöíåö Úóáóì Ãóäøó ãóÖúãõæäóåóÇ ÚöáøóÉñ ãõáóÇÒöãóÉñ áöãóÖúãõæäö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ ÅöÐú åöíó ÍóÇáñ ãöäó ÇáúãõÓúäóÏö Åöáóíúåö Ýöí ÇáúÌõãúáóÉö ÞóÈúáóåóÇ.
æó (ßóíúÝó) áöáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ÇáúÅöäúßóÇÑöíøö Ýöí ãóÚúäóì ÇáäøóÝúíö¡ Ãóíú æóÃóäúÊó áóÇ ÊóÕúÈöÑõ Úóáóì ãóÇ áóãú ÊóÍõØú Èöåö ÎõÈúÑðÇ.
æóÇáúÎõÈúÑõ- ÈöÖóãøö ÇáúÎóÇÁö æóÓõßõæäö ÇáúÈóÇÁö-: ÇáúÚöáúãõ. æóåõæó ãóäúÕõæÈñ Úóáóì Ãóäøóåõ ÊóãúíöíÒñ áöäöÓúÈóÉö ÇáúÅöÍóÇØóÉö Ýöí Þóæúáöåö: ãóÇ áóãú ÊõÍöØú Èöåö¡ Ãóíú ÅöÍóÇØóÉð ãöäú ÍóíúËõ ÇáúÚöáúãö.
æóÇáúÅöÍóÇØóÉõ: ãóÌóÇÒñ Ýöí ÇáÊøóãóßøõäö¡ ÊóÔúÈöíåðÇ áöÞõæøóÉö Êóãóßøõäö ÇáöÇÊøöÕóÇÝö ÈöÊóãóßøõäö ÇáúÌöÓúãö ÇáúãõÍöíØö ÈöãóÇ ÃóÍóÇØó Èöåö.
æóÞóæúáõåõ: ÓóÊóÌöÏõäöí Åöäú ÔÇÁó Çááøóåõ ÕÇÈöÑÇð ÃóÈúáóÛõ Ýöí ËõÈõæÊö ÇáÕøóÈúÑö ãöäú äóÍúæö: ÓóÃóÕúÈöÑõ¡ áöÃóäøóåõ íóÏõáøõ Úóáóì ÍõÕõæáö ÕóÈúÑò ÙóÇåöÑò áöÑóÝöíÞöåö æóãóÊúÈõæÚöåö. æóÙóÇåöÑñ Ãóäøó ãõÊóÚóáøöÞó ÇáÕøóÈúÑö åõäóÇ åõæó ÇáÕøóÈúÑõ Úóáóì ãóÇ ãöäú ÔóÃúäöåö Ãóäú íõËöíÑó ÇáúÌóÒóÚó Ãóæö ÇáÖøóÌóÑó ãöäú ÊóÚóÈò Ýöí(15/372)
ÇáúãõÊóÇÈóÚóÉö¡ æóãöäú ãõÔóÇåóÏóÉö ãóÇ áóÇ íóÊóÍóãøóáõåõ ÅöÏúÑóÇßõåõ¡ æóãöäú ÊóÑóÞøõÈö ÈóíóÇäö ÇáúÃóÓúÈóÇÈö æóÇáúÚöáóáö æóÇáúãóÞóÇÕöÏö.
æóáóãøóÇ ßóÇäó åóÐóÇ ÇáÕøóÈúÑõ ÇáúßóÇãöáõ íóÞúÊóÖöí ØóÇÚóÉó ÇáúÂãöÑö ÝöíãóÇ íóÃúãõÑõåõ Èöåö ÚóØóÝó Úóáóíúåö ãóÇ íõÝöíÏõ ÇáØøóÇÚóÉó ÅöÈúáóÇÛðÇ Ýöí ÇáöÇÊøöÓóÇãö ÈöÃóßúãóáö ÃóÍúæóÇáö ØóÇáöÈö ÇáúÚöáúãö.
ÝóÌõãúáóÉõ æóáÇ ÃóÚúÕöí áóßó ÃóãúÑÇð ãóÚúØõæÝóÉñ Úóáóì ÌõãúáóÉö ÓóÊóÌöÏõäöí¡ Ãóæú åõæó ãöäú ÚóØúÝö ÇáúÝöÚúáö Úóáóì ÇáöÇÓúãö ÇáúãõÔúÊóÞøö ÚóØúÝðÇ Úáì ÕÇÈöÑÇð ÝíÄæøá ÈöãóÕúÏóÑò¡ Ãóíú æóÛóíúÑó ÚóÇÕò. æóÝöí åóÐóÇ Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøó Ãóåóãøó ãóÇ íóÊøóÓöãõ Èöåö ØóÇáöÈõ ÇáúÚöáúãö åõæó ÇáÕøóÈúÑõ æóÇáØøóÇÚóÉõ áöáúãõÚóáøöãö.
æóÝöí ÊóÃúßöíÏöåö Ðóáößó ÈöÇáÊøóÚúáöíÞö Úóáóì ãóÔöíÆóÉö Çááøóåö- ÇÓúÊöÚóÇäóÉð Èöåö æóÍöÑúÕðÇ Úóáóì ÊóÞóÏøõãö ÇáÊøóíúÓöíÑö ÊóÃóÏøõÈðÇ ãóÚó Çááøóåö- ÅöíÐóÇäñ ÈöÃóäøó ÇáÕøóÈúÑó æóÇáØøóÇÚóÉó ãöäó ÇáúãõÊóÚóáøöãö ÇáøóÐöí áóåõ ÔóíúÁñ ãöäó ÇáúÚöáúãö ÃóÚúÓóÑõ ãöäú ÕóÈúÑö æóØóÇÚóÉö ÇáúãõÊóÚóáøöãö ÇáÓøóÇÐöÌö¡ áöÃóäøó Îõáõæøó Ðöåúäöåö ãöäó ÇáúÚáã áóÇ íÍÑÌå ãöäú ãõÔóÇåóÏóÉö ÇáúÛóÑóÇÆöÈö¡ ÅöÐú áóíúÓó Ýöí Ðöåúäöåö ãöäó ÇáúãóÚóÇÑöÝö ãóÇ íõÚóÇÑöÖõ ÞóÈõæáóåóÇ¡ ÝóÇáúãõÊóÚóáøöãõ ÇáøóÐöí áóåõ äóÕöíÈñ ãöäó ÇáúÚöáúãö æóÌóÇÁó ØóÇáöÈðÇ ÇáúßóãóÇáó Ýöí Úõáõæãöåö ÅöÐóÇ ÈóÏóÇ áóåõ ãöäú Úõáõæãö ÃõÓúÊóÇÐöåö ãóÇ íõÎóÇáöÝõ ãóÇ ÊóÞóÑøóÑó Ýöí Úöáúãöåö íõÈóÇÏöÑõ Åöáóì ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö æóÇáúãõäóÇÒóÚóÉö. æóÐóáößó ÞóÏú íõËöíÑõ ÇáäøóÝúÑóÉó Èóíäå æóÈóíä ÃÓÊÇС ÝóáöÊóÌóäøõÈö Ðóáößó ÎóÔöíó ÇáúÎóÖöÑõ Ãóäú íóáúÞóì ãöäú ãõæÓóì åóÐöåö ÇáúãõÚóÇãóáóÉó ÝóÞóÇáó áóåõ: Åöäøóßó áóäú ÊóÓúÊóØöíÚó ãóÚöíó ÕóÈúÑÇð æóßóíúÝó ÊóÕúÈöÑõ Úóáì ãóÇ áóãú ÊõÍöØú Èöåö ÎõÈúÑÇð¡ ÝóÃóßøóÏó áóåõ ãõæÓóì Ãóäøóåõ íóÕúÈöÑõ æóíõØöíÚõ ÃóãúÑóåõ ÅöÐóÇ ÃóãóÑóåõ. æóÇáúÊöÒóÇãõ ãõæÓóì Ðóáößó ãóÈúäöíøñ Úóáóì ËöÞóÊöåö ÈöÚöÕúãóÉö ãóÊúÈõæÚöåö áöÃóäøó Çááøóåó ÃóÎúÈóÑóåõ ÈöÃóäøóåõ ÂÊóÇåõ ÚáãÇ.
æóÇáÊøóÇÁ Ýöí Þóæúáöåö: ÝóÅöäö ÇÊøóÈóÚúÊóäöí ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì æóÚúÏö ãõæÓóì ÅöíøóÇåõ ÈöÃóäøóåõ íóÌöÏõåõ ÕóÇÈöÑðÇ¡ ÝóÝóÑøóÚó Úóáóì Ðóáößó äóåúíóåõ Úóäö ÇáÓøõÄóÇáö Úóäú ÔóíúÁò ãöãøóÇ íõÔóÇåöÏõåõ ãöäú ÊóÕóÑøõÝóÇÊöåö ÍóÊøóì íõÈóíøöäóåõ áóåõ ãöäú ÊöáúÞóÇÁö äóÝúÓöåö.
æóÃóßøóÏó Çáäøóåúíó ÈöÍóÑúÝö ÇáÊøóæúßöíÏö ÊóÍúÞöíÞðÇ áöÍõÕõæáö Ãóßúãóáö ÃóÍúæóÇáö ÇáúãõÊóÚóáøöãö ãóÚó ÇáúãõÚóáøöãö¡ áöÃóäøó ÇáÓøõÄóÇáó ÞóÏú íõÕóÇÏöÝõ æóÞúÊó ÇÔúÊöÛóÇáö ÇáúãóÓúÆõæáö ÈöÅößúãóÇáö Úóãóáöåö ÝóÊóÖöíÞõ áóåõ äóÝúÓõåõ¡(15/373)
ÝóÇäúØóáóÞóÇ ÍóÊøóì ÅöÐóÇ ÑóßöÈóÇ Ýöí ÇáÓøóÝöíäóÉö ÎóÑóÞóåóÇ ÞóÇáó ÃóÎóÑóÞúÊóåóÇ áöÊõÛúÑöÞó ÃóåúáóåóÇ áóÞóÏú ÌöÆúÊó ÔóíúÆðÇ ÅöãúÑðÇ (71)
ÝóÑõÈøóãóÇ ßóÇäó ÇáúÌóæóÇÈõ Úóäúåõ ÈöÏõæäö ÔóÑóåö äóÝúÓò¡ æóÑõÈøóãóÇ ÎóÇáóØóåõ ÈóÚúÖõ ÇáúÞóáóÞö Ýóíóßõæäõ ÇáúÌóæóÇÈõ ÛóíúÑó ÔóÇÝò¡ ÝóÃóÑóÇÏó ÇáúÎóÖöÑõ Ãóäú íóÊóæóáøóì åõæó ÈóíóÇäó ÃóÚúãóÇáöåö Ýöí ÇáúÅöÈøóÇäö ÇáøóÐöí íóÑóÇåõ ãõäóÇÓöÈðÇ áöíóßõæäó ÇáúÈóíóÇäõ ÃóÈúÓóØó æóÇáúÅöÞúÈóÇáõ
ÃóÈúåóÌó ÝóíóÒöíÏõ ÇáöÇÊøöÕóÇáó Èóíúäó ÇáúÞóÑöíäóíúäö.
æóÇáÐøößúÑõ¡ åõäóÇ: ÐößúÑõ ÇááøöÓóÇäö. æóÊóÞóÏøóãó ÚöäúÏó Þóæúáöåö ÊóÚóÇáóì: íóÇ Èóäöí ÅöÓúÑÇÆöíáó ÇÐúßõÑõæÇ äöÚúãóÊöíó Ýöí ÓõæÑóÉö ÇáúÈóÞóÑóÉö [40] . ÃóÚúäöí ÈóíóÇäó ÇáúÚöáóáö æóÇáÊøóæúÌöíåóÇÊö æóßóÔúÝó ÇáúÛóæóÇãöÖö.
æóÅöÍúÏóÇËõ ÇáÐøößúÑö: ÅöäúÔóÇÄõåõ æóÅöÈúÑóÇÒõåõ¡ ßóÞóæúáö Ðöí ÇáÑãÉ:
ÃÍÏÊäÇ áöÎóÇáöÞöåóÇ ÔõßúÑóÇ æóÞóÑóÃó äóÇÝöÚ ÝóáÇ ÊóÓúÆóáúäöí- ÈöÇáúåóãúÒö æóÈöÝóÊúÍö ÇááøóÇãö æóÊóÔúÏöíÏö Çáäøõæäö- Úóáóì Ãóäøóåõ ãõÖóÇÑöÚõ ÓóÃóáó ÇáúãóåúãõæÒö ãõÞúÊóÑöäðÇ Èöäõæäö ÇáÊøóæúßöíÏö ÇáúÎóÝöíÝóÉö ÇáúãõÏúÛóãóÉö Ýöí äõæäö ÇáúæöÞóÇíóÉö æóÈöÅöËúÈóÇÊö íóÇÁö ÇáúãõÊóßóáøöãö.
æóÞóÑóÃó ÇÈúäõ ÚóÇãöÑò ãöËúáóåõ¡ áóßöäú ÈöÍóÐúÝö íóÇÁö ÇáúãõÊóßóáøöãö. æóÞóÑóÃó ÇáúÈóÞöíøóÉ ÊóÓúÆóáúäöí- ÈöÇáúåóãúÒö æóÓõßõæäö ÇááøóÇãö æóÊóÎúÝöíÝö Çáäøõæäö-. æóÃóËúÈóÊõæÇ íóÇÁ ÇáúãõÊóßóáøã.
[71]
[ÓõæÑóÉ ÇáúßóåúÝ (18) : ÂíóÉ 71]
ÝóÇäúØóáóÞÇ ÍóÊøóì ÅöÐÇ ÑóßöÈÇ Ýöí ÇáÓøóÝöíäóÉö ÎóÑóÞóåÇ ÞÇáó ÃóÎóÑóÞúÊóåÇ áöÊõÛúÑöÞó ÃóåúáóåÇ áóÞóÏú ÌöÆúÊó ÔóíúÆÇð ÅöãúÑÇð (71)
Ãóíú ÝóÚóÞøóÈó Êöáúßó ÇáúãõÍóÇæóÑóÉó ÃóäøóåõãóÇ ÇäúØóáóÞóÇ. æóÇáöÇäúØöáóÇÞõ: ÇáÐøóåóÇÈõ æóÇáúãóÔúíõ¡ ãõÔúÊóÞøñ ãöäó ÇáúÅöØúáóÇÞö æóåõæó ÖöÏøõ ÇáÊøóÞúíöíÏö¡ áöÃóäøó ÇáÏøóÇÈøóÉó ÅöÐóÇ Íõáøó ÚöÞóÇáõåóÇ ãóÔóÊú. ÝóÃóÕúáõåõ ãõØóÇæöÚõ ÃóØúáóÞóåõ.
æó (ÍóÊøóì) ÛóÇíóÉñ áöáöÇäúØöáóÇÞö. Ãóíú Åöáóì Ãóäú ÑóßöÈóÇ Ýöí ÇáÓøóÝöíäóÉö.
æó (ÍóÊøóì) ÇÈúÊöÏóÇÆöíøóÉñ¡ æóÝöí ÇáúßóáóÇãö ÅöíÌóÇÒñ Ïóáøó Úóáóíúåö Þóæúáõåõ: ÅöÐÇ ÑóßöÈÇ Ýöí ÇáÓøóÝöíäóÉö. ÃóÕúáõ ÇáúßóáóÇãö: ÍóÊøóì ÇÓúÊóÃúÌóÑóÇ ÓóÝöíäóÉð ÝóÑóßöÈóÇåóÇ ÝóáóãøóÇ ÑóßöÈóÇ Ýöí ÇáÓøóÝöíäóÉö ÎóÑóÞóåóÇ.(15/374)